Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श. ५ ७० १ सू. २ वायुस्वरूपनिरूपणम् १२३
छाया-वायुकायः खलु भदन्त ! वायुकाये एव अनेकशतसहस्रकृत्वःअपद्रुत्य अपद्रुत्य तत्रौत्र भूयो भूयः प्रत्यायाति ? इन्त गौतम ! यावत् प्रत्यायाति ! अथ तृतीयालापक सूचवितुमाह-'पुढे उद्दाइ' स्पृष्टः अपद्रवति स्व पर तदुभय शस्त्रादिना स्पृष्टः उपहत एव अपद्रवति म्रियते इत्यर्थः । तदालापकाकारस्तु-' से भंते ' किं पुढे उद्दाइ अपुढे उद्दाइ ? गोयमा ! पुढे उद्दाइ नो अपुढे उद्दाइ ' सभदन्त ! कि स्पृष्टः अपद्रवति अस्पृष्टः अपद्रवति ? गौतम ! स्पृष्टः अपद्रवति नो अस्पृष्टः अपद्रवति' इतिच्छाया इत्येवं रूपो बोध्यः।
चतुर्थांलापक मूचयिमाह-'ससरीरीनिक्खमइ ‘सशरीरी निष्क्रामति-शरीर सहितो निर्गच्छति । तदालापकाकारश्च-' से भंते ! कि ससरीरी निक्खमइ असरीरीनिक्खमइ ? गोयमा ? सियससरीरी निक्खमइ सिय असरीरी निक्खमइ"
छाया-स भदन्त ! किंसशरीरी निष्कामति अशरीरी निष्क्रामति ? गौतम स्यात् स शरीरी निष्क्रामति स्यात् अशरीरी निष्क्रामति ! इत्येवं रूपो विज्ञेयःइति ।। तत्थेव भुज्जो भुज्जो पब्वायाइ ? हंता, गोयमा। जाव पवायाइ) गौतम ने यहां पर प्रभु से ऐसा पूछा कि हे भदन्त ! वायुकाय क्या वायुकाय में ही अनेक लाख बार काल करके बार २ उसी वायुकाय में उत्पन्न होता है तो इसके समाधान में प्रभु गौतम से कहते हैं कि हां, गौतम ! यावत् ऐसा ही होता है ( पुढे उद्दाइ ) इस पाठ द्वारा तृतीय आलापक प्रकट किया गया है इसमें यह कहा गया है कि वायुकाय जीव अपने जाति के अथवा पर जाति के जीवों के साथ टक्कर लगने से अथवा दोनों प्रकार के जीवों के साथ टक्कर लगने से या किसी शस्त्रादिक के द्वारा स्पृष्ट होने से मर जाते है । इस आलापक का आकार इस प्रकार ભદન્ત ! વાયુકાય જી વાયુકાયમાં જ અનેક લાખ વાર મરીને વારં વાર એજ વાયુકાયમાં શું ઉત્પન્ન થાય છે ? તેનો જવાબ આપતા મહાવીર પ્રભુ કહે છે–હા, ગૌતમ ! એવું જ બને છે-વાયુકાયા વાયુકાયમાં જ ઉત્પન્ન થાય છે. અનેક લાખ વાર મરીને વારંવાર વાયુકાયામાં જ ઉત્પન થાય છે. હવે ત્રીજે આલાપક मापामा मा छ-(पुढे उद्दाइ)मा सूत्रपा द्वारा त्रीने सा५४ ५४८ या छ, તે આલાપકમાં એ બતાવ્યું છે કે વાયુકાય જીવ તેની જાતિના અથવા અન્ય જાતિના જીવ સાથે ટકકર લાગવાથી અથવા સ્વ અને પર બનને જાતિના જીવ સાથે ટક્કર લાગવાથી, અથવા શસ્ત્રદિકને સ્પર્શ થવાથી મરી જાય છે. તે मा माया५४ नीचे प्रमाणे छ-( से भंते ! किं पुढे उहाइ, अपुढे उदाइ) (गोयमा ! पुढे उद्दाइ, नो अपुढे उदाइ) त्री माने। भावार्थ ६५२ मापी
श्री. भगवती सूत्र:४