Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
भगवतीसूत्रे गत्याऽऽपन्नाश्चाभाषका बध्नन्ति, अत एव दोवि भयणाए.' इत्युक्तम् । एवं वेयणिज्जवज्जाओ सत्त वि' एवं ज्ञानावरणवदेव वेदनीयवर्जाः सप्तापि कर्म प्रकृतयो वेदितव्याः, तथा च वेदनीयवर्जितानि दर्शनावरणादिकर्माण्यपि भाषका. भाषको भजनया कदाचिद् वध्नीतः, कदाचिन्न वनीतः, 'वेयणिज्ज भासए बंधइ ' वेदनीयं कर्म भाषकः भाषालब्धिमान् बध्नाति, सयोग्यवसानस्यापि भाषालब्धिमतः शातवेदनीयबन्धकत्वात् , 'अभासए भयगाए ' अभाषकः भजनया अवश्य ही करता है । और भाषक यदि वीतराग है तो वह ज्ञानावरणीय कर्म का बंध नहीं करता है। इसी तरह अयोगी जीव और सिद्ध जीव ये अभाषक हैं तो ये ज्ञानावरणीय कर्म का बंध नहीं करते हैं। तथा पृथिवी आदि जीव जय विग्रह गति में रहते हैं तब ये भी अभाषक माने जाते हैं-सो ये तो ज्ञानावरणीय कर्म का बंध करते ही हैं। इसी कारण यहां दोनों में ज्ञानावरणीय कर्म के बंध करने की भजना कही गई है। ( एवं वेयणिज वजाओ सत्त वि) इसी तरह से अर्थात् ज्ञानावरण कर्म की तरह ही-वेदनीय वर्ज सातकर्मप्रकृतियों को जानना चाहिये-तथा च-वेदनीय वर्जित दर्शनावरणीय आदि कर्म भी भाषक और अभाषक ये दोनों जीव भजना से बांधते हैं। (वेयणिज्ज भासए बंधइ) वेदनीय कर्म को भाषक जीव बांधता है-कारण कि सयोगि के अवसानवाला भी भाषक-भाषालब्धिवाला-शातावेदनीय कर्म का बंध करता है। (अभासए भयणाए) अभाषक जीव कदाचित् बांधते વીતરાગ હોય તે જ્ઞાનાવરણીય કર્મ બાંધતે નથી. એ જ પ્રમાણે અગી જીવ અને સિદ્ધ જીવ અભાષક હોય છે. તેઓ જ્ઞાનાવરણીય કર્મ બાંધતા નથી. તથા પૃથ્વીકાય આદિ જીવ જ્યારે વિગ્રહ ગતિમાં રહેતા હોય છે, ત્યારે તેમને પણ અભાષક ગણવામાં આવે છે. પણ તેઓ જ્ઞાનાવરણીય કર્મ અવશ્ય બાંધતા હોય છે. તે કારણે જ એવું કહ્યું છે કે “ભાષક અને અભાષક વિકલ્પ જ્ઞાનાवरणीय म मधे छे." ( एवं वेयणिज्ज बजाओ सत्त वि) भाष तथा અભાષક ના વેદનીય કર્મ સિવાયના સાતે કર્મબંધનું કથન જ્ઞાનાવરણીય કર્મ પ્રમાણે સમજવું. એટલે કે વેદનીય કર્મ સિવાયના સાતે કર્મોને બંધ भाष भने मलाष ७३ मांधे ५५ छे भने नयी ५Y Misal. (वेयणिज्ज भासए बधइ) वहनीय भाष७३ मध छ, ४।२९ सयोनि अवस्था. વાળ ભાષક (ભાષાલબ્ધિવાળે અવ) પણ શાતા વેદનીયને બંધ કરે છે. " अभासए भयणाए " असा ७१ वहनीय भविभाधे छोटो
श्री.भगवती सूत्र:४