Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 04 Sthanakvasi

Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 979
________________

प्रमैयचन्द्रिका टी० ० ६ उ०४० १ जीवस्य सप्रदेशाप्रदेशनिरूपणम् ९६५ वक्तव्याः, तथा च-द्वीन्द्रियादयोऽपि यावत्-सिद्धाः कदाचित् सर्वेसप्रदेशाः, कदा. चिद् बहवः सप्रदेशाः, एकः अपदेशश्च कदाचित्तु बहवः सप्रदेशाः बहवः अप्रदेशाश्च भवन्ति, उक्तरीत्या सर्वेषामेषां विरहसंभवात् , एकाद्युत्पत्तेश्व, यावत्करणात् द्वीन्द्रिय-त्रीन्द्रिय-चतुरिन्द्रिय-पश्चेन्द्रिय-तिर्यग्योनिक-मनुष्य-वानव्यन्तरज्योतिषिक-वैमानिकाः संग्राह्याः । 'आहारगाणं जीव-एगिदियवज्जो तियभंगो' आहारकाणाम् आहारक जीवैकेन्द्रियवर्जास्त्रयोभङ्गाः, जीवपदम् , एकेन्द्रियपृथिवीकायादिपदपश्चकं च वर्जयित्वा भङ्गत्रिकम् , अयं भावः-'जीवो नियमात्सप्रदेशः इति जीवे एक एव भङ्गः तस्य सदा सर्वप्रदेशत्वात् । एकेन्द्रिये ' सप्रदेशा अपि पर्यन्त जीव भी कदाचित् सब सप्रदेश हैं, कदाचित् कितने सप्रदेश हैं और कोई एक जीव अप्रदेश है-और कदाचित् अनेक सप्रदेश हैं और अनेक अप्रदेश हैं । इसका कारण यह है कि यहां पर इन सब का विरह संभवित है। इस तरह यहां पर ये तीन भंग हैं ऐसा जानना चाहिये यहां यावत् पद से-तेन्द्रिय, चतुरिन्द्रिय, पंचेन्द्रियतिर्यग्योनिक, मनुष्य, वानव्यन्तर, ज्योतिषिक और धैमानिक इन सब का संग्रह हुआ है। (आहारगाणं जीव एगिदियवजो तियभंगो) एक जीवपद को और एकेन्द्रिय के पांच पद को छोडकर आहारकों के तीन भंग होते हैं। जीवपद को छोड़कर कहने का भाव यह है कि जीव नियम से सप्रदेश होता है। इसलिये जीव में एक ही भंग है-सप्रदेश ही होने का कारण उसकी अनादिता और अनन्तकालतकस्थितिमत्ता है। तथा एकेन्द्रिय के पांचपद को छोड़कर कहने का भाव यह है कि एकेन्द्रिय जीवों में જવા. એટલે કે (૧) હીન્દ્રિયથી લઈને સિદ્ધ પર્યાના બધા જ પણ કયારેક પ્રદેશયુક્ત હોય છે. (૨) જ્યારે કેટલાક જ સપ્રદેશ હોય છે અને કંઈક જીવ અપ્રદેશ હોય છે. અને કયારેક અનેક સપ્રદેશ હોય છે અને અનેક અપ્રદેશ હોય છે. તેનું કારણ એ છે કે આ પર્યાયમાં એ સૌને વિરહ સંભવિત છે. આ રીતે તેમના ત્રણ ભંગ (વિકલ્પ) સમજવા.
मही 'जाव ' ( 4-1 ) ५४थी तेन्द्रिय, यतुरिन्द्रिय, ५न्द्रिय तिय"या મનુષ્ય, વાનવ્યંતર, તિષિક અને વૈમાનિકને ગ્રહણ કરવામાં આવ્યા છે.
(आहारगाणं जीव एगिदियवज्जो तियभंगो ) मे १ ५४ने मन એકેન્દ્રિયના પાંચ પદને છેડીને બાકીના આહારક જીવોના ત્રણ ભંગ થાય છે. જીવ પદને છોડવાનું કારણ એ છે કે જીવ નિયમથી જ સપ્રદેશ હોય છે. તેથી જીવમાં એક જ ભંગ છે-જીવને સપ્રદેશી કહેવાનું કારણ એ છે કે જીવ અનાદિ છે અને તેની સ્થિતિ અનંતકાળની હોય છે. એકેન્દ્રિયના પાંચ પદેને
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૪


Page Navigation
1 ... 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142