Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 04 Sthanakvasi

Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 1003
________________

प्रमैयचन्द्रिका टी० २० ६ 80 ४ सू० १ जीवस्य सप्रदेशाप्रदेशनिरूपणम् ९८९ संजयासंजय - जीवसिद्धेहिं तियभंगो' नोसंयत - नोअसंयत - नोसंयतासंयतपदविशिष्टजीवसिद्धविषयकैकत्वबहुत्वदण्डकयोमध्ये बहुत्वदण्डके जीवादिपदेषु पूर्वोक्तास्त्रयो भङ्गा वक्तव्याः पूर्वोक्तरीत्या । विशेषस्तु अत्र जीव-सिद्धावेव वक्तव्यो, न मनुष्यनैरयिकादयस्तेषां नोसंयतत्वाद्यसंभवात् , अत एवात्र 'जीव-सिद्धेहिं ' इत्येवोक्तम् । ' सकसाईहिं जीवाइओ तियभंगो' सकपायिषु सकषायशब्दविशिष्टदण्डकयोमध्ये बहुत्वदण्ड के जीयादिकः जीवादिपदेषु त्रिकभङ्गः पूर्वोक्तास्त्रयो भङ्गा वाच्याः, तथा च सकपायाणां सर्वदाऽवस्थानात् ते सकषायाः 'सप्रदेशाः' इत्येको भङ्गः, एवम् उपशमश्रेणीतः प्रच्यवमानतादशायां सकषायत्वं संयत-नो असंयत-नो संयतासंयत पद विशिष्ट जीव और सिद्ध सम्बन्धी एकत्व बटुस्वविषयक दो दण्डकों में से बहुत्वविषयक दण्डक में जीवादि पदों में पूर्वोक्त रीति के अनुसार पूर्वोक्त तीन भंग होते हैं यहां केवल जीव और सिद्धपद का ही उच्चारण करना चाहिये । मनुष्य नारक आदि पदों का नहीं । क्यों कि उनमें नो संयतत्वादि अवस्था नहीं होती है। इसी कारण यहां " जीव सिद्धहिं" ऐसा ही कहा गया है । " सकसाईहिं जीवाइओ नियभंगो' सकषायद्वार में सकषाय शब्द विशिष्ट दो दण्डकों में से बहुत्वविषयक द्वितीय दण्डकमें जीवा. दिक पदो में पूर्वोक्त ही तीन भंग होते हैं क्यों कि कषायसहित जीव सदा अवस्थित रहते हैं-अर्थात् कषायवाले जीव हमेशा पाये जाते हैं इस लिये वे कषायवाले जीव सप्रदेश हैं यह एक भंग हुआ, तथा उपशम श्रेणी से गिर कर कषायसहित अवस्था को पानेवाले जीव कोइ સંબંધી એકત્વ બહુ વિષયક બે દંડકમાંના બહુત વિષયક બીજા દંડકમાં જીવાદિ પદોમાં પૂર્વોક્ત રીત પ્રમાણેના જ પૂર્વોક્ત ત્રણ ભંગ થાય છે, આ દ્વારમાં ફક્ત જીવ પદ અને સિદ્ધ પદને જ પ્રયોગ થાય છે, મનુષ્ય, નારક આદિ પદોને કારમાં ગ્રહણ કરવાને નિષેધ કર્યો છે કારણ કે તેમનામાં ને सयत माह अवस्थामा ती नथी. ते णे मही (जीव सिद्धेहि ) । પ્રમાણે કહ્યું છે.
(सकसाई हिं जीवाईओ तियभंगो) स४ाय द्वारमा स४पाय शपयुवत में દંડકોમાંના બહુત વિષયક બીજા દંડકમાં જીવાદિક પદોમાં પૂર્વોક્ત ત્રણ ભંગ જ રહ્યા છે, કારણ કે કષાયવાળા જે હંમેશા નજરે પડતાં હોય છે. તે કારણે તે કષાયવાળા જ સપ્રદેશ હોય છે. આ પહેલે ભંગ છે. તથા ઉપશમ શ્રેણીથી પતન પામીને કષાયુકત અવસ્થા પ્રાપ્ત કરનાર જીવ તે
श्री. भगवती सूत्र:४


Page Navigation
1 ... 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142