Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
१०६०
भगवतीसूत्रे योजनविस्तृतत्वेऽपि असंख्याततमद्वीपपरिक्षेपतो बृहत्तरत्वात् परिक्षेपस्य असंख्यातयोजनसहस्रप्रमाणत्वम् , आभ्यन्तर-बहिःपरिक्षेपविभागस्तु नात्रोक्तः, उभयस्यापि असंख्याततया समानत्वात् , । अथ च ' तत्थ णं जे से असंखिज्जवित्थडे' तत्र तयोः संख्यातासंख्यातविस्तृतयोमध्ये खलु यः सः असंख्येयविस्तृतो वर्तते तमस्कायः 'सेणं असंखेज्जाइं जोयणसहस्साई विक्खंभेणं' स खलु असंख्येयानि योजनसहस्राणि विष्कम्भेण विस्तारेण वर्तते ' असं खेज्जाई जोयणसहस्साई परिक्खेवेणं पण्णत्ते' असंख्येयानि योजनसहस्राणि परिक्षेपेण परिधिना प्रज्ञप्तः । परिक्षेप-परिधि की अपेक्षा वह असंख्यात योजनसहस्त्र तक विस्तार वाला है-यद्यपि तमस्काय का विस्तार संख्यात योजन का प्रकट किया गया है फिर भी यहां जो परिधि की अपेक्षा उसे असंख्यात योजन सहस्त्र तक विस्तृत कहा गया है सो उस का कारण यह है कि असंख्याततम द्वीपके परिक्षेप से इसमें बृहत् तरता आ जाती है इस कारण इसके परिक्षेपको असंख्यात योजनसहन प्रमाणवाला कहा गया है। यहां पर इसके भीतर और बाहरके परिक्षेपका विभाग तो कहानहीं है कारण कि असंख्यातताको लेकर दोनों भीतर और बाहिरके परिक्षेपोंमें तुल्यता है। (तत्थ णं जे से असंखिजवित्थडे-से णं असंखेजाई जोयगसहस्साई विक्खंभेणं) इन दोनों तमस्कायों के बीच में जो तमस्काय असंख्यात विस्तृत है, वह विश्वंभ -चौड़ाई की अपेक्षा असंख्यात योजनसहस्रतक विस्तत है तथा (असंखेजाइं जोयणसहस्साई परिक्खेवेणं) परिक्षेप-परिघिकी अपेक्षा वह असंख्यात योजनसहस्र तक का विस्तार वाला है। ની અપેક્ષાએ અસંખ્યાત હજાર જન સુધીના વિસ્તારવાળે છે. જો કે તમસ્કાયને વિસ્તાર (વિષ્કભ ) સંખ્યાત યોજન પ્રમાણુ કહ્યો છે, તે પણ તેને પરિક્ષેપ (પરિધિ) અસંખ્યાત જન પ્રમાણ કહ્યો છે, તેનું કારણ એ છે કે અસંખ્યાતમ દ્વીપના પરિક્ષેપને લીધે તેના પરિક્ષેપની અધિકતા આવી જાય છે. તેથી જ સંખ્યાત યાજનના વિસ્તારવાળા તમસ્કાયને પરિક્ષેપ અસંખ્યાત જનનને કહ્યો છે. અહીં તેના બહારના અને અંદરના પરિ. ક્ષેપને વિભાગ કહ્યો નથી, તેનું કારણ એ છે કે અસંખ્યાતતાની અપેક્ષાએ मारना मने म२ना परिक्षेपमा समानता रुसी छे. ( तत्य णं जे से अस खिज्जवित्थडे-से णं असखेज्जाइं जोयणसहस्साई विक्खंभेणं) ते अन्न તમસ્કાયમને જે અસંખ્યાત વિસ્તારવાળો તમસ્કાય છે, તે વિષ્કભ (પહોળાઈ) ની અપેક્ષાએ અસંખ્યાત હજાર યોજનાના વિસ્તારવાળે છે, तथा ( असखेज्जाई जोयणसहस्साई परिक्खेवेणं) परिक्ष५ (परिधि) ना અપેક્ષાએ તે અસંખ્યાત હજાર જન પ્રમાણુ વિસ્તારવાળે છે.
श्री. भगवती सूत्र:४
