Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
ene E
mmy
प्रमेयन्द्रिका टीका २० ५ उ० ९ १० १ राजगृहनगरस्वरूपनिरूपणम १९७ गिति पवुच्चई' पृथिवी जीवा इति च-जीवरूपाणि,अजीवा इति च-अजीवरूपाणि नगर राजगृहं वर्तते। अथ च राजगृहस्य सजीवाजीवस्वभावतया प्रसिद्धत्वात मग घदेशान्तर्वतिसचेतनाचेतनरूपेण प्रतीतं राजगृहं नगरं पृथिवी इति व्यपदिश्यते । तथा 'जाव-सचित्ता-ऽचित्त-मीसियाई दव्वाई, जीवा इ य, अजीवा इ य, नयरं रायगिहं ति पवुच्चई' यावत्-सचित्ता-ऽचित्त-मिश्रितानि द्रव्याणि जीवा इति च-जीवरूपाण्यपि अजीवा इति च-अजीवरूपाण्यपि वर्तन्ते, अतस्तानि राजगृहं नगरमिति पोच्यते, राजगृह नगरस्यापि मगधदेशान्तर्वर्तिनः प्रदेशविशेषस्य सजीवाजीवस्वभावतया प्रसिद्धत्वादिति प्रतिपादितमेव ! तदुपसंहरन्नाह-' से तेणटेणं तं चेव ' तत् तेनार्थेन तदेव राजगृहं नगरं पृथिव्यादिरूपमेव व्यपदिश्यते, इत्यर्थः। यावत्करणात्-शङ्कादितः भाण्डपर्यन्तं संग्राह्यम् ॥ सू० १॥ स्वभाववाला है यह बात प्रसिद्ध है। यह राजगृह नगर मगधदेश के भीतर आया हुआ एक प्रदेश है । यह प्रदेश जीवाजीव स्वभावरूप है। इस लिये जीव स्वभावरूप पृथिवी राजगृह नगर है इस प्रकार से राजगृह नगर के व्यवहार करने में किसी भी प्रकार की बाधा नहीं आ सकती है। तथा (जाव सचित्ताचित्तमीसियाइं वाई, जीवाइय अजीवाइ य नयरं रायगिहं ति पबुच्चह) सचित्तद्रव्य, अचित्तद्रव्य, मिश्र द्रव्य, जिवरूप ये सब उस राजगृह नगर में रहते हैं-इस कारण ये सब राजगृह नगर है-ऐसा कहने में भी कोई बाधा नहीं है क्यों कि यह प्रकट ही कर दिया गया है कि राजगृह नगर मगध देशान्तरवर्ती एक प्रदेशरूप है और यह प्रदेश जीव अजीव स्वभावरूप है। (से तेणटणं तं चेव) इस कारण हे गोतम! मैंने ऐसा कहा है कि वह राजगृह
વાળું છે, એ વાત પ્રસિદ્ધ છે. આ રાજગૃહ નગર મગધ દેશમાં આવેલો એક પ્રદેશ છે. તે પ્રદેશ જીવાજીવ સ્વભાવરૂપ છે. તેથી જીવાજીવ સ્વભાવ રૂપ પૃથ્વી રાજગૃહ નગર છે, એવું કહેવામાં કોઈ પણ પ્રકારનો બાધ (વાંધ) सलवी शत। नथी. तथा (जाव सचित्ताचित्तमीसियाई दवाई, जीवाइ य अजीवाइ य नयर रायगिह ति पवुच्चह) सथित्त द्रव्य, मयित्त द्रव्य भने મિશ્ર દ્રવ્ય પણ છવાજીવ સ્વભાવ રૂપ છે. તે સઘળાં દ્રવ્યો પણ રાજગૃહ નગરમાં રહેલાં છે, તે કારણે તે દ્રવ્યને રાજગૃહ નગર રૂપ કહેવામાં કોઈ બાધા નડતી નથી. એ વાત તે પહેલાં પ્રકટ કરવામાં આવી ગયેલી છે કે રાજગૃહ નગર મગધ દેશની અંદર આવેલા એક પ્રદેશ રૂપ છે, અને તે भल २५५ ३५ छ. "से वेणठेण तव"मौतम
श्री. भगवती सूत्र:४