Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमैवचन्द्रिका टीका श० ५ ० १ सू० १ राजगृहनगर स्वरूपनिरूपणम् ६८५
6
' जाव - सचिता-चित्त-मीसियाई दच्वाई नयर रायसिंहं ति पच्चर ? ' राज गृहं नगरं यावत् - सचित्ताऽचित - मिश्रितानि सचितानि सजीवानि, अचि - तानि निर्जीवानि, मिश्रितानि सजीवाऽजीवयुक्तानि वा द्रव्याणि इति वा प्रोच्यते ? यावत्करणात् ' जल-स्थल - बिल - गुहा - उज्झर - निज्झर - विक्खल्ल-पलवलवमीण - अगड - तडाग-हद- नदी - वापी - पुष्करिणी दीर्घिकादिकम् - आसनशयन - स्तम्भ - भाण्ड पर्यन्तं संग्राह्यम् । भगवानाह - - ' गोयमा ! पुढची वि नयरं रायगिहं ति बुच्चइ ' हे गौतम ! राजगृहं नगरं पृथिवी अपि इति प्रोच्यते, है ? या शिखरीरूप है ? या प्रारभारादिरूप है ? समूहरूप है ? (जाव सचित्ताचित्तमीसियाई दव्वाइं नयरं रायगिहं ति पवुच्चह ) यावत् राजगृह नगर सचित द्रव्य -सजीवपदार्थ, अचित्त द्रव्य - अजीवपदार्थ, मिश्रित द्रव्य - सजीवाजीव पदार्थ इन पदार्थ रूप है क्या ? वहां यावत् शब्द से " जल-स्थल - बिल-गुहा-लयन- उज्झर - निर्जर - चिक्खल-पलवल-- बप्रीण - अगड - तडाग-हद-नदी-वापी-पुष्करिणी दीर्घिकादिकम् - आसन - शयन-स्तम्भ-भाण्ड " यहांतकका पाठ ग्रहण किया गया है।
इस प्रकार राजगृह नगर किस रूप है ? इस प्रश्न के उत्तर में प्रभु गौतम से कहते हैं कि - ( गोयमा) गौतम ! ( पुढवी विनयरं रायगिहं ति बुच्चइ ) यहां की जा पृथिवी है वह भी (रजगृह नगर ) इस रूप से कही जा सकती है क्यों कि पृथिव्यादि समुदाय के विना राजगृह રૂપ છે ? અથવા શુ' ફૂટ ( પર્વતના શિખર ) રૂપ છે? અથવા શું શૈલ ( શિખરાવાળા પર્વત ) રૂપ છે ? અથવા શિખરી રૂપ છે ? અથવા પ્રાગ્મારાદિ ३५ छे ? ( जाव सचित्ताचित्तमीसीयाई दव्जाई नयर रायगिह ति पवुच्चइ १ અથવા શું રાજગૃહ નગર સચિત્ત દ્રવ્ય ( સજીવ પદા), અચિત્ત દ્રવ્યૂ (अलव पहार्थ ), मिश्रित द्रव्य (सलवालुव पहार्थ ) इत्यादि महार्थ३५ छे १ अहीं ' जाव' ( पर्यन्त ) पहथी “ ४ज, स्थज, मित्र, गुडा, वयन, उञर, निर्जर, थिजल, पहवस, वीशु, भगड, तनाव, डेह, नही, वायी, पु०, रिथी दीर्घिा, आसन, शयन, स्तल, लांड. " खड़ीं सुधीनेो सूत्रपाठ श्रणु उरायो છે. આ બધાં પદોના અર્થ પાંચમાં શતકના સાતમાં ઉદ્દેશકના ટીકા માં આપવામાં આવ્યા છે.
-
66
""
આ રાજગૃહ નગર કયા પદાર્થ રૂપ છે, આ પ્રશ્નના ઉત્તર આપતા भडावीर अलु उडे छे-“ गोयमा !” डे गौतम ! ( पुढवी विनयर रायगिह ति वुच्चइ ) अडींनी हे पृथ्वी छेतेने "रामगृह नगर " मा नाभे खोजी શકાય છે, કારણ કે પૃથ્વી આદિના સમૂહ વિના રાજગૃહ નગર જ સંભવી
श्री भगवती सूत्र : ४