Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 04 Sthanakvasi

Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 757
________________

-
प्रमेयचधिकारी० श० ५० १० स० १ चन्द्रवर्णनम्
a यदा पश्चिमे प्रथमः समयः, तदा मन्दरस्य उत्तरदक्षिणेऽनन्तरपुरस्कृतसमये वर्षाणां प्रथमः समयः पतिपन्नो भवति । एवं यथा समयेन अभिलापो भणितो वर्षाणां तथा आवलिकयाऽपि भणितव्यः । एवम्-आनप्राणाभ्यामपि, स्तोकेनापि, लवेनापि, मुहूर्तेनापि, अहोरात्रेणापि, पक्षेणापि. मासेनापि, ऋतुनाऽपि, एतेषां सर्वेषां यथा समयस्याभिलापस्तथा भणितव्यः । यदा खल्ल भदन्त ! जम्बूद्वीपे द्वीपे हेमन्तानां प्रथमः समयः प्रतिपद्यते० ? यथैव वर्षाणाम् अभिलापः, तथैव हेमन्तानाममपि, ग्रीष्माणामपि भणितव्यो यावत्-ऋतुना, एवं त्रीणि अपि । एतेषां त्रिंशद् आलापका भणितव्याः । यदा भदन्त ! जम्बूद्वीपे द्वीपे मन्दरस्य पर्वतस्य प्रथम समय होता है और जब पश्चिम में भी प्रथम समय होता है तय मन्दर पर्वत की उत्तर दक्षिण दिशा में अनन्तर पश्चात्कृत समय में वर्षा का प्रथम समय होता है। जिस प्रकार से वर्षा का यह अभिलाप समय को लेकर कहा गया है-उसी प्रकार से आवलिका को लेकर भी वर्षा का अभिलाप कहलेना चाहिये तथा आनप्राण को, स्तोक को, लव को, मुहर्त को, अहोरात्र को, पक्ष को मास को और ऋतु को भी लेकर इसी प्रकार से अभिलाप वर्षा का कहलेना चाहिये।
प्रश्न-हे भदन्त ! जम्बूद्धीप नाम के द्वीप में दक्षिण में जय हेमंतऋतु का प्रथम समय प्रारम्भ होता है, तब उत्तर में भी हेमंत ऋतु का प्रथम समय प्रारंभ होता है और जब उत्तर में भी हेमंत ऋतु का प्रथम समय प्रारंभ होता है तब जंबुद्वीप में मन्दर पर्वत की पूर्व पश्चिमदिशा में क्या अनन्तपुरस्कृत समय में हेमंत ऋतु का प्रारंभ होता है ? છે અને જ્યારે પશ્ચિમમાં વર્ષાને પ્રથમ સમય હોય છે, ત્યારે મન્દર પર્વતની ઉત્તર દક્ષિશ્વ દિશામાં અનન્તર ( ત્યારબાદના સમયમાં) સમયમાં વર્ષાને પ્રથમ સમય હોય છે. જેવી રીતે સમયની અપેક્ષાએ વર્ષને આ આલાપક (प्रश्नोत्तरे ३५ सूत्र ) यो छ, मेरी प्रमाणे आपति, माना, ४, લવ, મુહૂર્ત, રાત્રિ-દિવસ, પક્ષ, માસ અને ઋતુઓની અપેક્ષાએ પણ વર્ષોના આલાપક કહેવા જોઈએ.
પ્રશ્ન–હે ભદન્ત! જંબૂદ્વપ નામના દ્વીપમાં દક્ષિણ દિશામાં જ્યારે હેમન્ત ઋતુના પ્રથમ સમયને પ્રારંભ થાય ત્યારે શું ઉત્તરમાં પણ હેમત ઋતુના પ્રથમ સમયને પ્રારંભ થાય છે? અને જ્યારે ઉત્તરમાં હેમત ઋતુના પ્રથમ સમયને પ્રારંભ થાય છે, ત્યારે જંબુદ્વીપમાં મન્દર પર્વતની પૂવપશ્ચિમ દિશામાં શું (ત્યારબાદના સમયમાં) હેમન્ત ઋતુના પ્રારંભ થાય છે?
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૪


Page Navigation
1 ... 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142