Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
-
-
-
-
-
--
----
-
-
-
-
प्रमेयश्चन्द्रिका टी० १०५ उ० ९सू. २ प्रकाशान्धकारस्वरूपनिरूपणम् १९७ गौतमः पृच्छति-'चउरिदियाणं भंते ! किं उज्जोए, अंधयारे ? हे भदन्त ! चतुन्द्रियाणां जीवानाम् किम् उद्योतः प्रकाशोभवति, अन्धकरो वा ? भगवानाह'गोयमा ! उज्जोए वि, अंधयारे वि' हे गौतम ! चतुरिन्द्रियाणां स्पर्शादिचक्षुःपर्यन्तेन्द्रियविशिष्टानां जीवानाम् उद्घोतोऽपि-कदाचित् प्रकाशोऽपि भवति, कदाचित् अन्धकारोऽपि । गौतमः पृच्छति-' से केणडेणं ? ' हे भदन्त ! तत् केनार्थेन चतुरिन्द्रियाणाम् उद्योतोऽपि, अन्धकारोऽपि च भवति ? भगवानाह'गोयमा ! चउरिंदियाणं मुभा असुभा य पोग्गला सुभे असुभे य पोग्गलपरिणामे हे गौतम ! चतुरिन्द्रियाणां जीवानां शुभाः अशुभाश्च पुद्गलाः भवन्ति, तेषां चक्षुके विषय में प्रभु से पूछते हैं कि (चरिदियाणं भंते ! कि उज्जोए अंध. यारे) हे भदन्त ! चौइन्द्रिय जीवों के यहां प्रकाश होता है या अंध. कार होता है ? इसके उत्तर में प्रभु उनसे कहते हैं (गोयमा) हे गौतम ! (उज्जोए वि अंधयारे वि) उनके पास उद्योत भी होता है, और अंधकार भी होता है ? स्पर्शन, रसना, घाण और चक्षु ये चार इन्द्रियां जिनके होती हैं वे चौइन्द्रिय जीव कहलाते हैं-ये कदाचित् प्रकाश सहित भी होते हैं और कदाचित् अंधकार सहित भी होते हैं। इस विषय में कारण को जानने की इच्छा से गौतम स्वामी प्रभु से पूछते हैं कि ( से केणटेणं) हे भदन्त ! ऐसा आप किसी कारण से कहते हैं कि चौइन्द्रिय जीव प्रकाश सहित भी होते हैं और अंधकार सहित भी होते हैं ? इसके उत्तर में प्रभु उनसे कहते हैं (गोयमा) हे गौतम ! (चरिदिया णं सुभासुभाय पोग्गला सुभेऽस्तुभे य पोग्गलपरिणामे)
હવે ગૌતમ સ્વામી ચતુરિન્દ્રિય જીવોના વિષયમાં આ પ્રમાણે પ્રશ્ન પૂછે छ-(चउरि दियाणं भंते ! कि उज्जोए अंधयारे १) ३ महन्त ! यतुरिन्द्रिय જનાં આશ્રયસ્થાનમાં પ્રકાશ હોય છે, કે અંધકાર હોય છે?
महावीर प्रभु ४ छ-( उज्जोए वि अंधयारे वि) 3 गौतम! तमना આશ્રય સ્થાનમાં પ્રકાશ પણ હોય છે અને અંધકાર પણ હોય છે. જે જીવેને २५शन (याम), २सना (OH), प्राय (1), मने यक्षु य छ, તેમને ચતુરિન્દ્રિય જી કહે છે. તેઓ ક્યારેક પ્રકાશ સહિત પણ હોય છે અને કયારેક અંધકાર સહિત પણ હોય છે.
હવે તેનું કારણ જાણવા માટે ગૌતમ સ્વામી આ પ્રકારને પ્રશ્ન પૂછે छ-" से केणटूठेणं" महन्त ! मा५ । १२णे मे है। छ। यतुरिन्द्रिय જીવોને પ્રકાશ મળે છે પણ ખરો અને અંધકાર પણ મળે છે? तन मापता महावीर
"गोषमागीत! म.८८
श्रीभगवती सूत्र:४