Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टी० श. ५७०६०२ भाण्ड विक्रयणाग्निकाय कर्मबंध निरूपणम् ३९५ चतुर्थेन उपनीतभाण्डविषयकालापकेन समानो विज्ञेयः, द्वितीय-तृतीययोः एकोगमः, द्वितीयः उपनीत धनविषयक आलापकः तृतीयेन अनुपनीतभाण्डविषयकालापकेन समानो विज्ञेय इत्यर्थः, सच सर्वः प्रदर्शित एव ।
अथ क्रियाधिकारादग्निकाय क्रियाविशेषं निरूपयितुमाह- 'अगणिकाएणं भंते ! अहुणोज्ज लिए समाणे महाकम्मतराए चैत्र, महाकिरियतराए महासवत - राए महावेयणतराए चेव भवइ ! गौतमः पृच्छति -- हे भदन्त ! अग्निकायः खलु कदाचित् अधुना उज्ज्वलितः सद्यः प्रदीप्तः सन् महाकर्मतराय, मायमानानलापेक्षयाऽतिशयेन महान्ति कर्माणि ज्ञानावरणादीनि बन्धमाश्रित्य यत्र तस्मै चैत्र, तथा महाक्रियातराय महाऽऽसत्रतराय महावेदनतराय चैत्र भवति ।
उपनीत भाण्ड विषयक चौथा आलापकके समान जानना चाहिये - तथा उपनीत धन विषयक जो द्वितीय आलापक है, वह तीसरे अनुपनीत भाण्ड विषयक आलाप के समान जानना चाहिये सो यह सब दिखला ही दिया गया है ।
अब सूत्रकार क्रिया का अधिकार होने से अग्निकाय के क्रियाविशेष का निरूपण करनेके निमित्त (अगणिकारणं भंते! अरुणोजलिए समाणे महाकम्मतराए, चेव महाकिरियतराए चेव, महासवतराए महावेयणतराए चैव भवइ ) ऐसा कहते हैं- इसमें गौतम ने प्रभु से ऐसा पूछा है कि - हे भदन्त ! कदाचित् अभी २ प्रज्वलित हुई अग्निकाय, बुझती हुई अग्निकी अपेक्षा लेकर क्या महान् ज्ञानावरण आदि कर्म का बंधक होनेके कारण महाकर्मतर है ? शंकाकार का अभिप्राय ऐसा है कि जो अग्नि बुझ रही है उसकी बाततो दूसरी है परन्तु जो अग्नि अभी २
વિષેના ચેાથા. આલાપક જેવા છે એમ સમજવું. તથા ઉપનીત ધન વિષયક જે ખીો આલાપક છે, તે અનુપનીત વાસણા વિષેના ત્રીજા આલાપક જેવા છે, એમ સમજવું આ સમસ્ત વાત ઉપયુક્ત વિસ્તારપૂર્વક સમજાવવામાં આવી છે. ક્રિયાને અધિકાર ચાલતા હૈાવાથી હવે સૂત્રકાર અગ્નિકાયને ક્રિયા લાગે કે નહી' એ વાતનું નિરૂપણ કરવા નીચેના પ્રશ્નોત્તરાનું પ્રતિપાદન કરે છે.
गौतम स्वामीनी प्रश्न - ( अगणिकारणं भंते ! अहुणोज्जलिए समाणे महाकम्मतराए चैत्र, महा किरियतराएचेव महासवतराए महावेयणतराए चेत्र भइ !) डे ભદન્ત ! કદાચિત્ તત્કાલ પ્રજ્વલિત થયેલ અગ્નિકાય, એ લવાઈ રહેલાં અગ્નિ કરતાં વધારે મહાન જ્ઞાનાવરણ આદિ કર્મબંધનું કારણ હાવાથી શું મહા કેમ તર છે ? માનું તાત્પર્ય એવું છે કે જે અગ્નિ ઠરવા માંડેલ છે તેની તા
श्री भगवती सूत्र : ४
