Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका २० ५ उ० ५ सू० २ अन्य तीथिकक्तव्यताक्रनम् ३४३ यामि, प्ररूपयामि, 'अत्थे गइया पाणा, भूया, जीवा, सत्ता एवं भूयं वेयणं वेदेति' अस्ति संभवति यत्-एकके केचन प्राणाः, भूताः, जीवाः, सच्चाः प्राणिनः एवंभूतां-कृतकर्मक्रमानुसारमेव वेदनां वेदयन्ति अनुभवन्ति, अथ च ' अत्थेगइया पाणा, भूया, जीवा, सत्ता अणेवं भूयं वेयणं वेदेति' अस्ति-संभवति यत् एकके केवन प्राणाः, भूताः, जीवाः, सत्वाः, अनेवंभूतां, यथाकृतं कर्म न तथाभूताम् अन्यथारूपामपि वेदनां वेदयन्ति-अनुभवन्ति, आगमे हि कर्मणां स्थितिघातस्सघातादेः श्रूयमाणत्वात् । गौतमस्तत्र कारणं पृच्छति-' से केणटेणं भंते ! एवमुच्चा अत्थे गइया-तं.चेव उच्चारेयव्यं' हे भदन्त ! तत् के नार्थेन केन कारयावत् शब्द से " भाषे, प्रज्ञापयामि " इन पदों का संग्रह हुआ है 'अत्थे गइया पाणा, भूया, जीवा, सत्ता एवंभूयं वेयणं वेयति ) कित. नेक प्राण, भूत, जीव और सत्व ऐसे हैं जो एवं भूत वेदना को-यथा विहितकर्म कारण वाली आसाता आदिरूप वेदना को भोगते हैं तथा (अत्थेगइया पाणा, भूया. जीवा, सत्ता अणेवं भूयं वेयणं वेयंति कित. नेक प्राण, भूत, जीव और सत्व ऐसे भी हैं जो यथा विहित कर्मकारण वाली वेदना का अनुभव नहीं भी करते हैं जैसा कर्म किया है उसके अनुरूप वेदना को नहीं भोगते हैं-अन्यथारूप से भी वेदना को भोगता हैं। क्यों कि आगम में कमों की स्थिति का घात, कर्मों के रस का घात होना आदि बातें स्पष्टरूपसे हैं।
अब गौतम इस विषय में कारण को पूछते हुए प्रभु से निवेदन करते हैं-' से केणटेणं भंते ! एवं वुच्च अत्थेगइया-तंचेव उच्चारेई छु (मही “जाव" ५४थी “भाषे" अने प्रज्ञापयामि " पहोना समा.
४२राय छ) “ अत्थेगइया पाणा, भूया, जीवा, सत्ता एवं भूयं वेयण वेय ति" કેટલાક પ્રાણ, ભૂત, જીવ અને સત્તા એવંભૂત વેદનાનું ( જે પ્રકારના કર્મને मध सांध्या डाय मेवी मसात। ३५ वहनानु) वहन ४२ छ, तथा “ अत्थेगइया पाणा, भया, जीवो सत्ता अणेव भूयं वेयण वेयंति " टा प्राय, भूत, 1 અને સત્વ અનેવંભૂત વેદનાનું ( જે કર્મના કર્મને બંધ બાંધ્યો હોય એવી असात माह ३५ वहनानु) वहन ४२ छ. (अत्थेगइया पाणाभूया जीवासत्ता अणेवभूयं वेयण वेयति) डेटा प्राय भूत ७१ मने सत्वा मन भूत વેદનાને વેદન કરે છે. (કર્મબંધ અનુસારની વેદનાનું વેદન કરતા નથી પણ તેનાં કરતાં જુદા જ પ્રકારની વેદનાને વેદન કરે છે. ) કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે કેટલાક જી એવાં પણ હોય છે કે જેઓ જેવાં કર્મ કર્યા હોય એને અનુરૂપ વેદના ભગવતા નથી, પણ જુદા જ પ્રકારની વેદના ભગવે છે. આગમમાં કર્મોની સ્થિતિને ઘાત, કર્મોના રસને ઘાત આદિનું પ્રતિપાદન કરાયેલું હોવાથી આ વાતને સમર્થન મળે છે.
श्री. भगवती सूत्र:४
