Book Title: Nandi Sutra aur Anuyogadwara Sutra
Author(s): Bhadraben, Shobhachad Bharilla
Publisher: Prem Jinagam Samiti Mumbai
Catalog link: https://jainqq.org/explore/010426/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ THE FREE INDOLOGICAL COLLECTION WWW.SANSKRITDOCUMENTS.ORG/TFIC FAIR USE DECLARATION This book is sourced from another online repository and provided to you at this site under the TFIC collection. It is provided under commonly held Fair Use guidelines for individual educational or research use. We believe that the book is in the public domain and public dissemination was the intent of the original repository. We applaud and support their work wholeheartedly and only provide this version of this book at this site to make it available to even more readers. We believe that cataloging plays a big part in finding valuable books and try to facilitate that, through our TFIC group efforts. In some cases, the original sources are no longer online or are very hard to access, or marked up in or provided in Indian languages, rather than the more widely used English language. TFIC tries to address these needs too. Our intent is to aid all these repositories and digitization projects and is in no way to undercut them. For more information about our mission and our fair use guidelines, please visit our website. Note that we provide this book and others because, to the best of our knowledge, they are in the public domain, in our jurisdiction. However, before downloading and using it, you must verify that it is legal for you, in your jurisdiction, to access and use this copy of the book. Please do not download this book in error. We may not be held responsible for any copyright or other legal violations. Placing this notice in the front of every book, serves to both alert you, and to relieve us of any responsibility. If you are the intellectual property owner of this or any other book in our collection, please email us, if you have any objections to how we present or provide this book here, or to our providing this book at all. We shall work with you immediately. -The TFIC Team. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa bhagavAn mahAvIranA 2500 mA nivaNamahotsavanA upalakSyamAM prema-jinAgarama prakAzana, graMthAMka : "8-9" nandIsUtra ane anuyogadvAra sUtra [ gujarAtI anuvAda sahita ] : anuvAdaka : vidyArthinI bhadrAbena : sampAdaka : paM. zobhAcandra bhArikala * prakAzaka : prema-jinAgama prakAzana samiti, ghATakepara. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kulka : 8 tra dvara sUtra ka - 3 : -- jija 22 kamini. upara. prI: 10 hata kara. - . 2 14 : rU. 8 ( rUpiyA) * tijAra : mI divaA. huM : ke. ke. muMbaI 400 07 che. hATa kudAra zrIrane TiDa eka, baMdara, 4. yu . ) Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ( phika lAvI zakAya che ke /// ( che. A " In ! I kasarata : : 1 mahArAja - , juka sUryanA kiraNe prApta karI vikasita banela nAnakaDuM kija sUryane zu ? chatAM paNa sUryathI ja prApta . 1 sugIne sathALa apI pitAne kRtyakRtya nathI na mAnatuM? jIvana-puNanA vikAsamAM sUryasamA pU : gurudeva prANalAlajI ma tathA avarAyelA nije. ) AtmaguNonA zedhana mATe jAgRta karI dizA sUcana karanAra mam guruNImaiyA bhAva i bA cha. pU. lIlamabAIma ne temanI pratikRti arpatA dhanyatA , * , AS * anubhavuM chuM. ' ( * " " - 1 | nandI-anugadvAra para ja che t" & st . Page #6 -------------------------------------------------------------------------- Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmapremI suzrAvaka premajI hIrajI gAlA ( [ saMkSipta paricaya ] AgamaprakAzana kArya emanI preraNA tathA meTI rakamanI madada maLatAMja zarU karavAmAM Avela che. premajIbhAI vize TUMka paricaya - kacchamAM kADAgara gAmanA e rahIza che. mAtA-pitAnA dhArmika saMskAre emane bALapaNathI ja che. teone "dharmane raMga hADahADanI mIjAe lAge che" e prakAranA zrAvaka che. dharma--raMgathI raMgAyela hovAne kAraNe temane Agane paNa sAre abhyAsa che. teoe ghaNA varSothI AjIvana brahmacarya vrata aMgIkAra karela che. ghaNA varSothI cauvihAra vrata pALe che. temanA dharmapatnI paNa khUbaja dhArmika vRttivALA che. banne pati-patnI aneka tapazcaryA karatA hoya che. gRhasthAzrama pALatA chatA chellA sattara varSathI nivRtta jIvana gALI rahyA che prabhu mahAvIranAM ucca upadezo ane AganI prasiddhinI temanI utkaTa IcchA thatAM ghATakeparamAM cAlatI "zrama vidyApITha" mAM AvyA. tyA teo pUjya mahAsatIjI prANaka vara bAI ma, pU. muktAbAI ma. tathA pU. bA. lIlamabAI ma. nA paricayamAM AvyA, ane Agane lagatI carcA thaI. pariNAme vidyApIThanAsAdhvI vidyAthI gaNa je Agamane gujarAtI anuvAda karI Ape che tenuM prakAzana karavA tathA tenuM kharca pote bhegavaze evI bhAvanA vyakata karI. vidyApIThanA adhiSThAtA paM. zebhAcaMdrajI bhAriddha tathA zrAvaka zrI durlabhajIbhAI khetANuM sAthenA vicAravinimayamAM nirNaya thaye ke ukta bhAvanAne mUrta svarUpa ApavuM. janmabhUmi presamAM prathama "AcArAga sUtra" pragaTa thaI cukyuM che. tyAra pachI bIjA sUtro paNa prakAzita thayela che, jemake sUtrakRtAMga, upAsakadazAMga, vipAka, aupapAtika, antagaDa, anuttarapAtika, nandI ane anugadvAra ApanA hAthamAM che. A prakAzana upakAraka nivaDaze evI AzA che. anuvAdake anuvAda karatI veLAe bhAva jALavI rAkhavA pUre prayatna ane kALajI rAkhela che. hakIktamA dAnavIra premajIbhAIne ame aMtaHkaraNapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. ' * zramaNa vidyApITha jecaMda jamanAdAsa tejANuM harajIvanadAsa rUganAtha gAMdhI himatalAla bhagavAnajI zeTha cImanalAla dAmodaradAsa vorA narottamadAsa jIvanalAla lAkhANI - ghATakopara. - Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -: prAsaMgika :- pata mATe dIpaka, cakeramATe cAda, lakhaMDamATe lehacu baka AkarSaNa kendra che tevI ja rIte bhavyabhAvika mumukSeo mATe "zramaNI vidyApITha" AkarSaNa kendra che. mArA jIvana utthAnanuM, cAritra- ghaDataranuM ane mArAmA kaIka aze jJAnanI jyota pragaTI hoya te tenuM mULa "vidyApITha" ja che. ativistRta jainasAhityanA gahana abhyAsa mATe jijJAsu, samAjanavALI mhane pitAnA mAtA pitA ane nAnakaDA kuTubane tyAga karI, eka kuTuMba bhAvanAthI sAthe rahe che. sAthe jojana kare che ane azcayana paNa sAthe ja kare che. amArA puNyabaLe pitAtulya pU. paMDitajI zobhAcaMdra bhArila sAhebano sAga ane guruNa maiyAnuM sAnnidhdha prApta thatAM bIja rUpa evA ame aMkuramAM pariNata thavA prayatnazIla banyAM, paraMtu pU. paMDitajI te amane virATa sarvakaLAsaMpanna vaTavRkSa banAvavA IcchatA hatA. ame adhyayana karIe te teone pasaMda na hatuM. teo amane lekhanakaLAmAM paNa pravINa banAvavA IcchatA hatA teonI abhilASA hatI ke ame prakAzana egya kaMIka lakhANuM karIe. A daramyAna ja premajIbhAIe 32 Agamane gujarAtI anuvAda prakAzita karavAnI IcchA vyakta karI. senAmAM sugaMdha bhaLavArUpa A vAta jANuM pU paMDitajIe A kArya karavA amane AzIrvAda ApyA. bIjI bAju AgamanuM adhyayana karatAM amane alaukika AnaMdanI prApti thatI. AtmAnA nija guNa (jJAna) ne varNavatuM zAstra che "naMdIsUtra " anya dravyathI Atmadravyane * alaga pADanAra viziSTa guNa che caitanya. A caitanyane bodharUpa vyApAra te upaga. temAM paNa sAkArapaga jJAnanuM vizada ane talasparzI varNana " naMdIsUtramAM che. vikhUTA paDI gayelA bALakane bheTo thatAM mAtRhRdayane, akhUTa dhanarAzi prApta thatA kaMjUsane, mIThA madhurA saMgItanuM zravaNa thatAM haraNane, merilInA nAdathI sarpane, megha garjanAthI mayurane, sUryanA udayathI cakravAjyugalane je AnaMda thAya che te karatAM anaMtagaNa adhika AnaMda jIvane avarAyelA nija jJAnaguNanA vAstavika svarUpane baMdha thatAM thAya che. jJAnanuM satya svarUpa samajAtA ane AvaraNanuM bhAna jAgRta thatA, jIva puruSArtha bhaNI, AvaraNane phagAvI, kaivalya prakAzane prApta karavA AgekUca kare che. jJAtA, jJAna ane reya evuM dhyAtA dhyAna ane dhyeyane ekAkAra karI nija zAzvana AvAsane prApta karAvanAra che " naMdIsUtra " huM "nadIsUtra"ne abhyAsa karatI hatI tyAre thayA karatuM ke A siddhAMtane gujarAtI anuvAda thAya te mArA jevI aneka vidyArthinI bahenane upayogI thAya, paraMtu A kArya huM karI zakIza, evI AtmazraddhA te samaye na hatI. A kArya mATe zradhdhA sIMcanAra mArI guruNa bA. bra. pU lIlamabAI ma. che. temanI preraNA ane kRpAthI ja huM anuvAda kArya karavAmAM prayatnazIla banI. A kArya daramyAna paNa huM jyAre jyAre hatAza banI jatI tyAre mArgadarzana, preraNA ane nUtana utsAha arpI AgekUca karAvanAra paNa teoja che. je emanA AzIrvAda prApta thayA na hota te Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kadAca mArA A kAryamAM praveza ja na thayeA hAta. athavA te adhavacceja kAma vIramAM cu' heAta. temAM leza paNa atizayAkti nathIja. nadIsUtranA anuvAda pachI 'anuyAgadvAra sUtra"ne anuvAda paNa teozrInI preraNa:thI pUrNa thayela che. anuyAga eTale bhagavAne je arUpa pravacananI prarUpaNA karI che tene anukULa kathana. anuyAga sUtra alaga sidhdhAMta che. tema kahevA karatAM te sa`zAstra antaga ta che, tema kahevuM vadhu ucita gaNAya. jema kaI nagaramA Agamana-nigamana~mATe ekapaNu daravAjo na hoya te te nagaraja na kahevAya. jo ekaja dvAra hAya tA ati muzkelIthI praveza ane nirgamana thAya. ane je be ke traNa daravAjA hAya te pazu praveza-nimanamA avyavasthAja rahe. paratu te cAre dizAomAM daravAjA heAya te suvidhApUrvaka praveza-nigaOma thAya ane nagaranA sudara vikAsa thAya. tevIja rIte zAsrarUpa nagaramAM praveza mATe upakrama, nikSepa, anugama, ane nayarUpa cAra dvAra che. A cAra dvAra vigera zAstra sukha pUrNAMka jJAnanA viSaya na khane. temaja tenuM vAstavika rahasya jANI na zakAya. A cAramAMthI eka, be ke traNa dvAra ja heAya te paNa zAstranu vAstavika jJAna na thaI zake. paraMtu A cAra dvAranI sahAyatAvaDe alpa samayamAM zAstranA vizaghra khAdha thai jAya che. na upakrama eTale utthAnikA, vyAkhyeya vastunA nAmanuM kathana karavu, tene nikSepa karavA ceAgya banAvavuM. nAmAdi dvArA zAstranuM nirUpaNa karavu te nizceSa che. nAmAdi bhedathI nirUpita zAstranu anukULa jJAna hovuM ane anukULa kathana karavu te anugama ane anata gharmAMtmaka vastunA eka azanI pratIti karAve te naya. zAstranA ardhAM vividha nayeAnI apekSAe jyAre samajAya che tyAreja zrutajJAnamAM saMpUrNatA Ave che. anuyeAganA A cAra bhedone Azraya levAthI sahaja rIte zAstranA Adha thai jAya che. AvA mahattvanA graMthamAM pU mahAsatIjI tathA pU. paMDitajInA sahakArane kAraNe huM ca'cupAta karI zakI chuM. mArI asa'skRta bhASAne saMskAritAnA bImAmA DhALanAra khA. bra. pU. mahAsatIjI ane paMDitajInI hu khUkha-khUba AbhArI chuM. A kAryoMmAM sahakAra ApanAra mArI gurumhenane paNa A prasa ge AbhAra mAnuM chuM. '* nadIsUtra ' ne anuvAda AtmArAmajI ma. nA ' naMdIsUtra ' nA AdhAre ane * anuyAgadvArasUtra ' ne anuvAda pU. ghAsIlAlajI ma nA * anuyeAgadvAra sUtra AdhAre karela che. A prasage huM teenI khUba-khUba AbhArI chuM. ' ' nA _fa. bhA. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 e bola "" " prema jinAgama prakAzana vaidhAnika dRSTie eka svataMtra prakAzana sasthA che, tathApi zramaNI vidyApITha ghATakopara sAthe eno ghaniSTha sabaMdha che. vidyApIThamAM adhyayana karanAra mahAsatIo ane viratA ene ja Agamono anuvAda kare che ane vidyApIThanAja patizrI zobhAcandrajI bhArillanA sampAdana ane nirIkSaNamAM prakAzananuM kArya sampanna thAya che. A prakAzana samagra jaina samAja mATe atIva upakAraka ane upAdeya che. atyAra su dhImAM A sasthAe AcArAMga, sUtrakRtAga, upAsadazAMga, vipAka, aupapAtika, antakRt ane anuttaroSapAtika sUtro prakAzita karyAM che. prastuta pustakamA nandI ane anuyAgadvAra, A be sUtro prasiddha karAya che. te sa`kha dhe kAMIka lakhavAnA mane Agraha karavAmAM Avela che A Agrahane mAna ApI e khela lakhAya che. 1--nandI jaina dharma e AtmavAdI dhama che. AtmadharmanuM apUrva kathana karI zAstrakArAe jaina dharmanI parama prabhAvanA karI che. jaina Agama sUtro e tIrthaMkara bhagavateAnI vANI che. jaina dharmanA atima tIrthaM kara zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA prabhue je vANI pharamAvelI che te vANIne gautamAdi gaNadhara e sUtrarUpe guMthelI che AtmAnI vividha zaktionu kathana jaina AgamamAM jovA maLe che 32 Agama sUtromAM zrI na...dIsUtrane cAra mULa sUtramAnuM eka kahevAmAM Ave che. nadIsUtra eTale jJAnaneA amUlya khajAne naMdIsUtramA jJAna, jJAnanA bhede, jJAnanA prabhedetu' vistRta varNana che. jJAna e AtmAne asAdhAraNa guNa che jJAna eTale jANavu . leka jaDa ane cetanathI bharelA che. tene jANavA mATe jJAnanI jarUra che. sUtranA prArabhamAM aMta mahAvIra svAmInI stuti pachI zrI sa ghanI aneka upamAe dvArA atIva bhAvapUrNa ane hRdayagrAhI stuti karavAmAM AvI che. -- nArdanA -parame, aMte pUre samud-merzamna / jo uvamijjai sayayaM, taM saMgha guNAyaraM vaMde // nagara, ratha, cakra, padma, ca dra, sUrya, samudra ane merUnI upamAethI je sadA upamita che evA akSaya guNanidhi zrI sa ghane huM stuti pUrNAMka vaMdana karU chuM. caturvidha zrIsa ghanI ceAgyatA ane pUjyatA kevI hAya tenA mATe aneka upamAe vaDe sudara varNana karavAmA Avelu che. prAya* pratyeka kSetromA jaina dharmAvala'khIenA sa'gaThana rUpa zrIsa'ghanI sthApanA karavAmAM AvelI heAya che, jene sAdhAraNa vyavahAramAM paNa sa'dha tarIke oLakhavAmAM Ave che. AvA pratyeka saMdhAmA khaMdhAraNIya vyavasthA heAya che. AvA saMgho jaina dharmanA vikAsa mATe aneka vidha maMgaLa pravRttio kare che. sagha saMcAlana mATe tenA TrasTIo ane kAryavAhaka e paNa hAya che. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUtakALamAM vyaktinI yogyatAnusAra saMghanA netA tarIke tene svIkAra karavAmAM AvatuM hatuM. Aje arthapradhAna yugamAM lokazAhInA vAde vyaktinA guNadharmonI pradhAnatA cheDI matadAna yojanAo praveza karyo che. zAstromAM saMghadharma ane saMghapatinI aneka gyatA mATe suMdara kathana jANavA maLe che. akhila vizvanA jaina saMghe AvA nadIsUtra nA guNa cagya AcAra saMhitAvaMta banI sevA kare te zAsana upara ghaNe upakAra thAya ! tIrtha kara, gaNadhara tathA uttaravartI AcAryonI zakhalA eka paTTAvalInA rUpamAM ApI che. tenA guNagAnanI pa0 gAthAo sAhityanI amUlya nidhi che. lagabhaga 27 mI pATa upara zrI devardhigaNi kSamAzramaNa" nI stuti karIne paTTAvalI samApta karavAmA Avela che A gAthAomAM zrIsa ghanu je prakAre varNana karavAmAM Avela che te parathI tenuM mahattva siddha thAya che. jinavANInA zravaNanI gyatAnA supAtro kevo hoya ? A praznanA uttaramAM cauda prakAranI upamAo sAthe zotAnuM varNana paNa samajavA jevuM che. zrotAonA samUhane pariSad kahevAya che. AvI triprakAra pariSadane vicAra karatA vartamAna kAlIna dharmapariSadone jIjJAsA guNayukta banAvavAnI khAsa jarUra che. jJAnanA bheda-prabhedo, budhinA prakAre, dvAdazAMga sUtra (gaNipiTaka) mAM vIravANInA jJAnanidhinu suvistRta varNana ApaNA saune mATe gauravayukta che. dvAdazAMgInI ArAdhanA saMsArane taravAnuM kAraNa che ane tenI virAdhanA te saMsAranA paribhramanuM kAraNa che. AjanA vaijJAnika yugamAM AzcaryakArI zodhee, jinakathita ghaNuM vArtAnuM samAdhAna karyuM che ane caMdraleka, maMgaLa, budhAdi gRhamaMDaLanI vAtethI vicAraNIya aneka samasyAo janma paNa pAmI che. AvI samasyAonuM samAdhAna, ApaNuM jJAnasthavira pUjyapAda mahApurUSa pAsethI avazya meLavI levuM joIe. pariziSTomAM AvelA cauda prakAranA zrotAonA kathAnake, cAra buddhinA daSTAMte khUbaja recaka ane upadezAtmaka che. jenAthI sAmAnya loko sadupadeza meLavI Atmazreya karI zake tema che. hakanI tpattikI budhdhi te kharekhara camatkArI prayoga ja hoya tevuM lAge che. hakanI vAta uparathI samajI zakAya che ke buddhi ane umarane zuM saMbaMdha che? AvI budhdhi kone maLe ? jeNe jJAnArAdhanA karI hoya te ja buddhinA nidhAna abhayakumAra jevA maMtrI ane gautamasvAmI jevA gaNadhara bane che. pAMca jJAnanA varNanathI e tAravI zakAya che ke AtmAne samyapha purUSArtha zuM kAma karI zake che? kharekhara ApaNo AtmA te jJAnane sAgara che. je dhAre te samagra jJAnanI prAptivaDe sidhatvane sAdhI zake ! naMdIsUtra AtmAnI anaMta zaktionA prAkaTyanI cAvI che. naMdI e te sadAnaMdI sAdhanAnuM uttamattama sAdhana che. vidyArthInI kumArI bhadrAbene AvA jJAnanidhi sama naMdIsUtrane anuvAda karI AgamajJAnanI prabhAvanAno uttama lAbha meLavela che. anuvAda zailI sarala ane rocaka che. sAmAnya jane paNa naMdIne svAdhyAya karI AnaMda meLavI zake tevI suMdaratA pragaTAvelI che. prema jinAgama prakAzana samiti ghATakeparane prakAzana purUSArtha paNa prazaMsanIya che. AvA Agamane svAdhyAya karI bhavyAtmAo jinavANInA parama upAsaka banI Atmazreya kare eja manISA. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra-anuyogadvAra anuyoga eTale zuM ? zu saMvate mavardhana pati jaja, ghanapho vyApAra, manuSas[phro vA jo bhagavAna mahAvIre artharUpa je pravacananI prarUpaNa karI che, tene anukULa athavA tenI anusAra vatAArA pravacananuM je kathana karAya che, tenuM nAma anuyoga che. anuyoga cAra prakAranA che 1 caraNakaraNanuyoga 2 dharmakathAnuyoga 3 gaNitAnuyoga 4 dravyAnuyoga je prakAre gaNadhara sudharmAsvAmIe potAnA ziSya bUsvAmInI samakSa bhagavadukata ane anurUpa kathana karavArUpa anuyoganuM upakrama Adi cAra dvArone Azraya laIne kathana karyuM che, e ja pramANe anya AcAryoe paNa ziSyonA hitane lakSyamAM rAkhI sUtrArthanuM kathana kavvArUpa anuyoga karavo joIe. AcAryoe to ziSyone mATe samasta Agamono anuyoga karavo joIe paraMtu A mUtramAM Avazyakane anuyoga prastuta karavAmAM Avyo che. kAraNa ke Avazyaka anuyoga karavAne samartha hoya evA AcArya athavA munijana samasta Agamono anuyoga karavAmAM samartha banI jAya che. tethI anuyoganI vidhi jANavAnI icchAvALA munirAjee A anuyAgadvAra sUtranuM adhyayana avazya karavuM joIe A sUtrano antabhAva (samAveza) dravyAnuyogamAM thaye che rAjasthAnanA pa Ditavarya pUjyazrI kaOyAlAlajI mahArAja sAheba [kamala) Agama sUtronuM cAra anuyogomAM vargIkaraNa karI parama purUSArtha dvArA prakAzana karAvI rahyA che. gaNitAnuyoganuM prakAzana to thaI cukayu che. have ApaNe mATe AgAmomAM pRthaka pRthaka rIte samAyelA anuyogane cuMTavAne purUSArtha karavo nahi paDe vetAbara Agama sUtromAM ghaNAM evA sUtro che ke jemAM cAre anuyoga bhayAM che jethI samagra viSayane prApta karavA ghaNa ghaNo purUSArtha karavo paDe che. anuyoga prakAzanathI A kArya ghaNuM sarala banI jaze. A vyAkhyAnarUpa anuyoganA dvAronuM pratipAdana karanAra je sUga Agama che tenuM nAma anuyogadvAra sUga che. anuyoganA cAra dvAra che. 1 upakrama 2 nikSepa 3 anugama 4 naya. upakrama - vyAkheya vastunA nAmanuM kathana karavuM eTale ke vyAcikhyAsita-vyAkhyAthI yukta karavAnI IcchAnA viSayarUpa banela zAstrane te te rUpe pratipAdana karavAnI zailI vaDe nyAsa dezamAM lAvavuM, tene nikSepanI yogyatA vALu banAvavu tenuM nAma upakrama che. | nikSepa - upakrAta - upakramanA atargatabhedonI apekSAe vicArAyelI vastune ja nikSepa thAya che, anupakrAMtano thato nathI je upakramita ane vyAcikhyAsita che, evA prakAranA Avazyaka Adi zAstranuM nAma sthApanA Adi bhedothI nirUpaNa karavuM tenuM nAma nikSepa che. anugama - nAmAdinA bhedathI nirUpita zAstranuM anukuLa jJAna hovuM ane tenA arthanu anukULa kathana karavuM tenuM nAma anugama che naya - aneka dharmAtmaka arthAt aneka dharmanA svabhAva vALI vastunI je ekAMzanA avalaMbana thI pratIti karAve che tenuM nAma naya che. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jemake koI nagaramAM praveza karavA mATe ekaja dvAra hoya to janAra ke AvanArane ghaNuM muzkela paDe che. sAmasAme be dizAmAM be dvAra hoya to kaMIka saraLa bane che. chatAM anya dizAvALAne kaThina to che. gaNa dvAra hoya to vadhAre sarala rIte praveza ane nirgama karI zake che. paraMtu cAra dvAra hoya to pachI kahevAnuM zuM ? sau manuSyo ane prANIone gamanAgamanamAM suvidhA thAya. tevI rIte Avazyaka rUpa nagaramAM praveza karavA mATe upakramAdi cAre dvAronI parama AvazyakatA rahe che kevaLa eka upakrama dvArathI ja aThavA upakrama ane nikSepa che kArothI ke anugama rUpa traNa kArothI tene artha jANI zakAto nahI jayAre bheda prabheda sahita A upakrama Adi cAre dvArono temAM sadbhAva hoya che tyAre teonI sahAyatAthI ghaNuM thoDA samayamAja ane saraLatAthI vAstavika rUpe zAstranA arthane bodha thaI jAya che. jethI te zAstra zAzvata sukhaprada paNa thaI jAya che. tethI sUtrakAre pUvoMkata upakrama AdicAra dvArone anulakSI cha prakAranA AvazyakonuM pratipAdana karavA arthe A sUtrane prastuta karyuM che. A zAstramAM pravRtti karavA mATe cAra bAbatonI AvazyakatA rahe che. te cArane anubaMdhacatuSTaya kahe che. 1 viSaya 2 prayojana 3 sabaMdha ane 4 adhikArI A zAstrano je abhidheya che. tenuM nAma ja viSaya che te viSaya upakramAdi cAra anuyoga dvAra rUpa ja che. prayojana eTale phaLa. te prayojana be prakAranuM hoya che 1 anaMtara-sAkSAt ane 2 pArasparika. vAcanArA ane zravaNa karanArA bhavya jIvonuM tenA dvArA kalyANa thAya, evI bhAvanA zAstrakAranA hRdayamAM hoya che. te granthartAnI apekSAe tenuM sAkSAt prayojana che. tenuM adhyayana karavAthI ke zravaNa karavAthI je bodha thAya che, te temanI apekSAe tenuM sAkSAta prayojana gaNAya che. zAstrakane, adhyayana karanArane ane zravaNa karanArane je parama padanI prApti thAya che, eja tenuM paramparA prayojana gaNAya che zAstrano ane viSayano pratibodhya-pratibodhaka bhAvarUpa sa baMdha hoya che. viSaya pratibodhya ane zAstra tenu pratibodhaka hoya che. jinAjJAnuM ArAdhana karanAra jIva tene adhikArI gaNAya che. zramaNI vidyApIThanI vidyArthInI kumArI bhadrAbene A AgamanA anuvAdanI javAbadArI svIkArI eka bhagIratha kArya karela che A zAstrane samajavuM ghaNuM kaThIna che. gabhIra artha ane bhAvathI bharelA A AgamanA anuvAda badala benazrIne dhanyavAda ghaTe che. prema jinAgama prakAzana samitinA preraka paMDita zrI zobhAcaMdrajI bhArillajI A anuvAda zailInI suMdaratAmAM aneka prakAreNa sahayogI rahyA che jenAthI AgamanI zuddhi, artha ane bhAvanI gamIratA jaLavAI rahI che. paMDitazrInI AgamapratinI ananya zraddhA eja A anuvAdanuM darzana che. kharekhara paMDItazrIe zramaNI vidyApITha ane Agama prakAzana mATe ati parizrama karI paramopakAra karela che. je sadAne mATe cira smaraNIya banI raheze. prakAzana nimitte samitine abhinadana che. anuyogadvAra sUtrane AdyAnta vAMcI samajIne abhiprAya Apavo mArA mATe kaThina kArya hatuM. chatA zAstranI prastAvanAnA AdhAre be bola lakhI ApyA che. svAdhyAyI sAdhako mATenA sarala anuvAda mATe samitie ananya bhAva sAthe vinaMti karelI. jenA phalasvarUpe be bola lakhAyA che. te amAruM saubhAgya che. AtmIya zaktinI amUlya nidhi sama A anuyogadvAranuM jJAna meLavI sau AtmA zraddhAvAna banI raho e ja ma gala manISA. tA 16-6-77 malArDa girIzacaMdrajI mahArAja Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 ....viSayasUcI .... -- nandI sUtra viSaya arhat stuti mahAvIra stuti saMgha-nagara stuti saMdha-cakra stuti saMdha-ratha stuti saMgha-padma stuti saMgha-caMdra stuti saMgha-sUrya stuti saMgha--samudra stuti saMgha-mahAmandara stuti sa Mdha-meru stuti upasaMhAra caturvizati tIrthaMkaronI stuti gaNudharAvali vIrazAsananA mahimA yugapradhAna sthavirAvali zrotAnA cauda dRSTAnta traNa prakAranI pariSad jJAnanA bhe--prabhedA pRSTha 1 10 5 . bu 5 5 ra . 4 1 ra 1 ma ra 3 ra Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 viSaya pRthas 11 3. 0 2 28 IndriyapratyakSa-neIndriyapratyakSa avadhijJAna mana:paryavajJAna kevalajJAna parokSajJAna Abhinidhika jJAna tpattikI buddhi vanacikI buddhi karmajA buddhi pAriNamikI buddhi matijJAnanA avagrahAdi bhedo zrutajJAna dvAdazAMganuM varNana daSTivAda-parikarma >> sUtra A che 21 31 40 48 e pUrva 70 ,, anuyegA cUlikA dvAdazAgInI ArAdhanA virAdhanAnuM phaLa gaNipiTakanI zAzvatatA zratagrahaNanI vidhiHpariziSTa-zrotAonA udAharaNa tpattinI buddhinA , vaicikI , karma jA pariNAmikI , otpanikI , ,, (2) 75 78 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 -- anuyogadvAra -- viSaya zrutajJAnamAM uddezAdi AvazyakanA anuyAga Avazyaka vyAkhyA zrutanI vyAkhyA skandhanI vyAkhyA Avazyakane arthAdhikAra upakrama AnupUrvI nirUpANu dravyAnupUrvI kSetrAnu kAlAnupUrvI utkrI nAnupUrvI gaNanAnupUrvI saMsthAnAnupUrvI sAmAcArI--AnupUrvI bhAvAnupUrvI upakramane dvitIya bheda-nAma ekanAma dvinAma-jIvanAma, ajIvanAma trinAma-dravya--guNu-pa vanAma caunAma paMcanAma zyAma- cha bhAve saptanAma- svarama'DaLa aSTanAma- ArTa vibhakatIe , navanAma- kAvyanA nava rasA dasanAma nakSatranAma devatAnAma Adi bhAvapramANu- samAsa, taddhita, dhAtuja, nirUktija pRSTha 123 124 125 134 139 142 143 149 149 169 183 191 192 193 194 195 196 196 196 202 205 206 207 222 227 227 231 240 241 243 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya upakramanA tRtIya bheda pramANa dravyapramANa 'gula- nirUpaNu paramANuM- nirUpaNu a gulinepaNu jIvAnI avagAhanA kAlapramANa samaya opamya pramANu- paDye pama- sAgare pasa jIvAnI sthiti zarIraprarUpaNA bhAvapramANa guNa pramANa jIvaNupramANa pratyakSAdi pramANu nirUpaNu nayapramANa sakhyAtirUpaNu sa khyAta, asaMkhyAta, ananta sa`khyAe upakramanA caturthAM bheda- vakatavyatA upakramanA pacama bheda- arthAdhikAra samavatAra nikSepa adhyayana akSINu Aya kSapaNA nAmaniSpannanikSepa- sAmAyika sUtrAlApakaniSpannanikSepa 15 anugama naya pRSTha 250 250 256 260 263 264 278 278 282 2832 86 309 324 3ra4 326 326 338, 345 351 358 359 360 364 364 368 370 375 378 380 381 384 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ \' 1 ). zuddhi pa tra ka. azuddha zuddha | pe ka paM. azuddha 1 13 nikvate nikkhate raja 1 18 taraMga- asaMve ki 278 1 6 to 281 24 - - te je tuSTi, 14 ragasarise rAgasarise caurAsII tuDiyasayasahassAI se ege paMraMgagoyama vaMdukoma 282 2 10 palyopatra palyopama > > 11 138 - 2 mAM bhAvasuyaM 285 2 2 vyAva rika vyAvahArika adhvaciva- aviva - 288 , 20 takalIja teTalI ja parya 289 1 2 gomukhaDuM saMtomudattA uvadatte uvautte vaiyANapi kAiyANapi aNata aNaMta 291 2 8 jUna cUna 160 , 16 paoe paoyaNaM 283 1 5 gambhavakkatiya- gambhavakkaMtila asaMkhelaijjesa asaMkhejjesa | 295 16 rakkAmaNaM ukoseNaM 179 2 12 vvApuNuvvI puvvANupuvI | , , 22 nirivALiyA tiritoLiyA 181 thI 4 zaTUpputrI | 297 4 7 mate preraka raiveyaka 300 2 21 IzAnaka5mA IzAnakalpamA 182 ) 30 kSetrApUnurvA kSetrAnupUrNI 302 , 15 gausama! gautama! 18e >> 8 - IDha vacitra | 324 1 14 vidyApITha vicAratA paMggarapari- poggalapari / 333 , 1 kicisAhammovaNie ? kiMcisAhammovaNie ? 190 = 1 pachAju aiI pachI puNvI | 342 2 33 pradeza pradeza 342 1 33 sitha 208 1 4 sajogA sajogI 1 2 saMvapnamAM- saMkhappamANe 209 2 24 nArAkAvaraNavALA kakSAnAvaraNavALA | NepaNNatte paNNatte 219 1 21 -cavagovasa- ravavavA 2 20 avika avikala 221 >> 5 39tta katti 348 ka 3 divaza banuM vyazakhanuM khaovasamayipA khaovasamiyapo pAvasAmayapo] >> , 4 dravyagaMbanuM dravyasaMkhanuM 224 4 15 suTuttara suThuttara | jha 1 10 pukharehiM puravarehi 230 2 3 nita tenI cha 2 24 bIje bIjo 232 1 5 amAivAie amAivAhae 349 1 11 uSamAnabhUna ' upamAnabhUta 240 1 25 bhaddaiyA bhaddavayA 35ra 1 5 ki kri 249 pheNIkarAjA kuNIkarAjA 354 2 pUrvakapita pUrva kalpita 250 ru. 20 pradezatipukhta pradezaniSpanna 359 1 18 varasavattabdha parasamayavattA 255 ka & giphAo niphAo 362 1 15 qutta pUUtte 259 2 17 dhanAMgula ghanAMgula , 2 19 samayakhAdirUpa samaya Adi rUpa ja 27 363 ) 35 tadusamavatAranI tadubhayasamavatAranI 261 371 >> ra7 bhavya zarIra- bhavya zarIra vyatirita 265 = 10 asaMkhyAtamAM saMkhyAtamAM.. 375 4 ayazasta akhAsta 268 ka21 aMga aMgu- >> 24 siya tenA Page #20 -------------------------------------------------------------------------- Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nandIsUtra Page #22 -------------------------------------------------------------------------- Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. jayaH jagajIvajoNI farrusi jagagurU jagAmaMdI | jagaNArI jagAM jaya jagapiyAmaho bha nandI sUtra ahtra-stuti 2. nacara mAM po, titthayarAgaM patimo jayaH / jaya guru yogANaM, jaya madappA mahAvIrI / 3. mahaM savvajagujjoyagasta, bhaI jiNassa vIrasta / bhaI churAmuranamaMsiyalsa, bhaI dhurayansa / mahAvIrastuti 1. saMsAranA samasta prANIenA utpattisthAne (enA) ne tajunAra, jagatanA guru, (bhavya) havAne AnaMda ApanAra, jagannAtha ( sthAvara85 prANIonA nAtha ), samasta jagatanA aMdhu, lekanA pitAmaya (ca mArI AtmAnA pinA dharma, te dharmanA pravartaka hAvAthI pitAnA pitA ), jinezvara bhagavAna sadA vIla che. ( arthAt tene jItavAmAM kAI bAkI rahyuM nathI. ) 4. guNamatraNagahaNa ! suyanyaNamariya ! virathAgA | saMghanA ! maLyuM te, ahIMha-rAzi-pAvaT | 2. samasta zrutajJAnanA mULastrona, vamAna avapinI kAlunA 24 tIrthaM karAmAM tIma, ane prANImAtranA guru (bhAvAndhukAnA vinAka) mahAtmA mahAvIra sadA yavata che, 3. vizvane jJAnAlAthI Alekti karanAra, rAgadveSa rUpa ka-zatrue upara vijaya meLavanAra, tadhA deva-dAnava dvArA vandrita, karmathI sadA mukta anelA bhagavAna mahAvIranuM sadA kalyANa dhA. saghanagarastuti 3 4, zullu arthAta, pi,vizuddhi, samiti, bhAvanA ane tapa rUpa bhavya bhavaneAthI vyApta, zrutazAstra rUpa ratnothI paripUrNa, vizuddha samyasvarUpa rAjapathathI yukta, niraticAra cAritrarUpa kiTTAvALA hai sadha-nagara / tAruM kalyANu chAo. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. rAjamatavatuMvArayassa, namo sammattapAriyallassa / appaDicakkarasa jao, hou sayA saMghacakkarasa / nandIsUtra saMgha-cakastuti 5. (sattara prakArane) saMyama jenI nAbhi che, bAhya ane Abhyantara tapa jenA ArA che, samyatva jenI paridhi che evA saMgharUpI cakane namaskAra ho ! jenI keI tulanA karI zakatuM nathI evA saMghacakrane sadA ya ho ! saMgharathastuti 6. aDhAra hajAra zIlAMga rUpa dhvajA jenA upara pharapharI rahI che, jemAM tapa ane saMyamarUpa suMdara azvayugala joDAyela che, jemAMthI pAMca te prakAranA svAdhyAyane maMgaLamaya madhura dhvani nikaLI rahela che evA bhagavAna saMgharathanuM kalyANa thAo. [ahiyA saMghane sumAgagAmI hevAnA kAraNe rathathI upamita karela che.] 6. bhadaM sIlapaDAgRsiyassa, tavaniyamaturayajuttassa / saMgharahassa bhagavao, sjjhaaysunNdighosss| saMgha-padyastuti 7. kammarayajalohaviNiggayassa, 7,8. je saMgha rUpa paddha karma raja-kAdava tathA jaLamuyrynndiihnaalps / pravAha banethI bahAra nIkaLela che, jene AdhAra kUtaratnamaya dIrgha nAla che, jenI paMcamahavyayathirakanniyarasa, paMca mahAvrata rUpa sthira karNikAo che, uttara gunnkesraalss| guNarUpa jenI parAga che, zrAvakagaNarUpa bhramarathI gherAyela che, jinezvara rU5 sUryanA , sAvagajaNamahuariparivuDassa, kevaLajJAnanA tejathI vikAsa pAme che ane jiNasUrateyabuddhassa / zramaNagaNa rUpa hajAre patrothI suzobhita che saMghapaumasa bhaI ! evA zrI saMghapadmanuM sadA kalyANa he ! , samaNagaNasaharasapattarasa / saMgha-caMdrastuti 3tavAMgamayajIMchA! 9. tapa ane saMyama rUpa mRgalAMchanathI yukta; iirayara dumudasu!i nija ! akriyAvAdI 5 rAhunA mukhathI duddharSa, niraticAra sakhyatvarupa svaccha cAMdanIthI jaya saMghacaMda ! suzobhita, saMghacaMdra ! sadA jayane prApta nimmala-sammattavisuddhajohAgA ! thAo. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdIsUtra saMgha-sUryastuti 10. paratitthiyagahapahanAsagarasa, 10. ekAMtavAdane grahaNa karanAra paravAdI rUpa tavateyadittalesarasa / grahonI prajAne naSTa karanAra, tapatejathI dedIpyamAna, samyajJAna rUpa prakAzathI NANujjoyassa jae, yukta, upazama pradhAna sa ghasUryanuM kalyANa ho, bhadaM ! damasaMghasarassa // saMgha-samudrastuti 11. bhaI ! dhiivelAparigayarasa, 11. je mULaguNa tathA uttara guNanA viSayamAM sjjhaayjogmgrss| vadhatA Atmika pariNAma rUpa bharatIthI akkhohassa bhagavao, vyApta che, jemAM svAdhyAya ane zubha ga saMghasamuhassa ruMdarasa // rUpa karmavidAraNa karavAmAM mahA zakitazALI magara che, pariSaha ane upasarga thavA para paNa je lebha pAmate nathI, tathA je samagra ezvaryathI saMmpanna temaja ativizALa che evA bhagavAn saMghasamudra nuM sadA kalyANa ho ! saMgha-mahAmaMdarastuti 12. sammaIsaNavaravahara dddhruuddhgaaddhaavgaaddhpeddhss| dhammavararayaNamaMDiyacAmIyaramehalAgarasa // 12, samyagdarzana rUpa daDha, zaMkAdi dUSaNa na hevAthI ruDha, vizuddhayAmAna aSyavasAye ne kAraNe gADha, nava tattva ane dravyamAM nimagna hovAthI avagADha evI zreSTha vajAmaya jenI bhUpIThikA che, uttara guNa-ratnathI suzobhita zreSTha dharma-mULaguNa rUpa jenI suvarNa mekhalA che e saMgha meru- 13, zarU, niyaricaya silAyalujjalajalaMta-cittakUDassa / naMdaNavaNamaNaharasurabhisIlagaMdhuddhamAyarasa // niyamarUpa kanakamaya zilAtala yukta, azubhavRttionA tyAgathI nirmaLa thayela cittarUpa uMcA phUTavALA, zIla-saurabhathI surabhita; santoSa rUpa manahara naMdanavana jemAM che e saMgha- - 24, navakathA-sura ripa-puNavaramAM ! 14 jemAM sva-para kalyANa rUpa jIvadayA eja kadAo che, je kudArzanika rUpa mRgone Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadImUna jita karanAra tejI munivara rUpa ni .bI che, vaya ati hetu rUpa mAna dhAtu jemAM che. je narUpa nA ane mATe labdhirUpa bI dekhyamAna che. je vyAkhyAna kaLA guDA ne hApAma bhAvathI tAzana pAmarza Adi auSadhI. dathI rana che baMne . jana vinA jharAothI gAmamAM mastImAM gumanA nA rUpa thanA capakInI ni ne vidhyArUpa madhu zabdothI - nA rUpa che jene guMjI na che evA - , nikI na dhaLa virya ane niyama je - ane upAdhyAyarUpa zikharo " Ft , 5 . mRgu para anirAja che : ' che. je vinA garUpa * * - - che ke --nA 25 hanana , ramAna * ni na ma ra pAvI je mana bha ma da rUpa mera nA nathI saMghanI ni . che ' 5 ! Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIsUtra 11. nara-14-2-me caMde sUre samuha merummi / jo uvamijjai sayayaM, taM saMghaguNAyaraM vaMde // 20. naMde usabhamajiyaM, saMbhavamabhinaMdaNasrumaimuppabhasupAsa / sasipuSpadaMta-sIyalasijjaMsa vAsupujjaM ca // 21. vimalamaNaMta ya dhammaM, saMtikuMbhuM araM ca malli ca / suSuirvyaya-nAma-nemi, pAta mANaM ca // 22. padmamina ph''pUrva carcA zita tI karAnI stuti are puNa ho agbhUiha tti / tahae ya cADa bhUI, oviya summe ya // 22. smRttiyamoriyo, akaMpiye ceca ayalabhAyA ya / mejjeya pahAse, gaharA huti vIrassa || upasaMhAra 24, niSThu sAsai, jaya yA savvabhAvadesaNayaM / 19. nagara, ratha, caka, padma, cadra, sUrya, samudra, ane merunI upamAethI je sadA upamita che evA akSaya guNanidhi zrIsaMghane huM stutipUrvaka vaMdana karUM chuM. 20,21. RSabhanAtha, ajitanAtha, saMbhavanAtha, abhinaMdana, sumatinAtha, padmaprabha, ca`draprabho, puSpa 'ta, suvidhinAtha, zItaLanAtha, zreyAMsanAtha, vAsupujya, vimaLanAtha, khanaMtanAtha, dharmanAtha, zAMtinAtha, kuMthunAtha, aranAtha, mallinAtha, munisuvrata, neminAtha, aSTinemi,pArzvanAtha,ane vadhu mAna-zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana karUM chuM. gaNudharAvila 5 vIrazAsananA 22,23. (1) prathama IMdrabhUti jemanuM apara nAma gautama che,(2) khIjA agnibhUti, (3) trIjA vAyubhUti, tyArapachI (4) vyakta (5) sudharmAM (6) ma'Ditaputra (7) mauya putra (8) kampita (9) acalabhrAtA (10) metArya ane (11) prabhAsa, A agIyAra bhagavAna mahAvIranA gaNudharA ( gaNu-vyavasthApaka ) hatA. 24. himA samyagdarzana jJAna cAritrarUpa nirvANuthanA pradarzaka, jIva-ajIva Adi sarvAM padArthAMnA Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumamayamayanArANayaM, jificer- vIrasAsaNayaM // 6. khudamAMM vizALa, nAmaMca kAsavaM / bhavaM kaccAyaNaM caMde, bacche sibhavaM tahA // 26. samadaM yi caMde, saMbhUyaM ceca mADharaM / bhavAhuM ca pAnaM, dhUla va goma | yugapradhAna 27. eTAvacamagottaM vaMdAmi mahAgiriM itthaM ca | tatto kosiyagota, sarivyayaM vaMde // 28. cittunuM mAre haiM, mohAriye ca sAmajjaM / phosiyo, maMDilaM ajanIyadharaM // 9 samudAyarina, tempt afterlaM / kuM" amuka abhigaMbhIraM // [vi]zji, sema 344mAM guNA / nadIsUtra pratipAdaka, ane kudarzanIenAM abhimAnanA maka, jinendrabhagavAna mahAvIranu zAsanapravacana sadA nyavanta hA, sthavirAvali 25. bhagavAna mahAvIranA paMcama gaNadhara agni vezyAnagotrI sudharmAMsvAmI, kAzyapagotrI zrI jaMbUsvAmI, kAtyAyana gotrIya prabhava- svAmI, tathA vatsagotrIya zaSya bhavane vaMdana karUM chuM. 26. tuMgika--gotrIya yoAbhadra, mAThera gotrIya bhUtavijyane prAcIna gotrIya bhadramA u tathA gautama gotrIya sthUlAbhadrane vaMdana karUM chuM. 27. elApatyagotrIya AcAya mahAgiri ane suhastine vaMdana karUM chuM. tapazcAta kauzikagotrIya bahulamuni ane tenA samAnavayavALA alissahane vaMdana karUM chuM, 28, hArIta gotrIya svAtine, hArIta gotrIya zyAmAne vaMdana karUM chuM, kauzika gotrI zATilya tathA A jItadharane vaMdana karUM chuM. 29. traNa samudro paryanta prakhyAta kIrtivALA, vividha dvIpa ane samudromAM prAmANikatA prApta karanAra adhavA 'DhIpasAgara-prajJapti' nA viziSTa vidvAna, kSobharahita samudranI jema gaMbhIru ghyAyasamudrane vaMdana karUM chuM, 30. kAlika sUtranuM adhyayana karanA, tadanusAra kriyA--kApaDa kanA, dharma-dhyAnanA vyAta', jJAna, darzana, ane cAgni Adi guNNAne Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdIsUtra suyasAgarapAragaM dhIraM // rU. vaMma madhamAM, tatto vaMde ya bhaddaguttaM ca / tatto ya ajjavairaM, tavaniyamaguNehiM vairasamaM // 32. vaMdAmi ajjarakkhiyakhamaNe, rakkhiyacarittasavvasse / rayaNakaraMDagabhUo, aNuogo rakkhio jehiM / / 33. nANammi daMsaNammi ya, tavaviNae NizcakAlamujjuttaM / maLe naMdrikA, sirasA vaMde pasanamaNaM // 34. baDdau vAyagavaMso, ja - nahI ! vIrA - rA maMjiga kammappayaDi-ppahANANaM / / 35. jaccaMjaNadhAusamappahANaM, muddiyakuvalayanihANaM / vaDhau vAyagavaMso, revainakkhattanAmANaM // 36. ayalapurA mikkhate, kAliyamuya-ANuogie dhIre / umA -lI, vAyargapayamuttama pare // dipAvanAra, tathA dhRtasAgaranA pAragAmI, pairya Adi guNothI sampanna evA AryamaMgune vaMdana karuM chuM. 31. Arya dharmAcAryane ane Arya zrI bhadraguptane vaMdana karuM chuM, tyAra pachI tapa-niyama Adi guNothI sampanna, vAsamAna daDha AcArya zrI AryavA svAmIne vaMdana karuM chuM. 32. jeoe pitAnA tathA badhA saMyamI munionA sarvasva samAna cAritra-saMyamanI rakSA karI che, temaja jeoe ratnonI peTI sadaza anuganI rakSA karI che te tapasvIrAja AcArya Arya rakSitane vaMdana karuM chuM. 33. jeo jJAna, darzana tapa, vinayAdi guNomAM sarvadA apramAdI hatA, rAga-dveSa na hovAthI prasanna cittavALA hatA, evA Arya nadila kSapaNukane mastaka namAvI vaMdana karuM chuM. 34. - vyAkaraNa athavA praznavyAkaraNamAM niSNAta, piDavizuddhi Adi tathA bhaganA jJAtA, karma prakRtinI prarUpaNa karavAmAM pradhAna evA Arya nAgahastIne vAcakavaMza yazavaMzanI jema vRddhi pAmo. 35. uttama jAtinA aMjana dhAtu tulya prabhAthI yukata, pAkela drAkSa ane nIlakamaLa athavA nIlamaNi samAna kAMtithI yukata,Arya vati nakSatrane vAcaka vaMza vRddhi pAme, 36. je acalapuramAM dIkSita thayA ane kAlike zrutanI vyAkhyA karavAmAM nipuNa tathA dhIra hatA, evA Uttama vAcaka padane prApta thayelA brahmadIpaka zAkhAnA sihAcAryane vaMdana karuM chuM. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na dIsUtra 37. jaM ramI rAjA, payagTa ajjAvi aDDha bharahammi / kahAnayaraniggayajaye, ne bada khaMdilAyarie / 37. jemano A (vartamAnamA Upalabdha ) anuga Aje paNa ardha bharata kSetramAM pracalita che tathA ghaNA nagaromAM jenI yazogAthA gavAya che, te kandilAcAryane vadana karuM chuM. 38. zrIskandilAcArya pazcAt himavAna parvatanI jema mahAna, vikamazALI, anaMta pairya ane parAkramavALA anaMta svAdhyAyane dhAraNa karanAra himavAna AcAryane mastakavaDe vadana karU chuM. 38. tano himavatamahata-vikkame ghi parakamamaNate / manyAyamaNaMtadhare, himavaMta vaidimo siramA // rU. vimucaku , , dhArae dhArae ya puvvaagN| himavatakhamAsamaNe, pade nnaagjjnnaayrie|| che. miDa-mAnavane, ANuzyi bAragataga patte / zrIha-muya-mamAyAre. nAgajuNavAyA baDhe // . vine nama, roge viunTa- dhArigidANaM / NicaM nidayA, pavaNe dalabhiTANaM // 39. kAlika zruta sabaMdhI anuganA jJAtA , UtpAda Adi pUnA dhAraka, himAvAna kSamAzramaNa sadaza zrI nAgArjunAcAryane vaMdana karuM chuM. 40. mRdu-kamaLa, Arjava bhAvethI saMpanna, kamathI vAcaka padane prApta thayela, ogha zrutautsarga vidhinuM samAcaraNa karanAra nAgAjuna vAcakane namana karuM chuM, 41. anuga saMbaMdhI vipula dhAraNa karanArA emAM IndranI samAna, kSamA dayA Adi guNanI prarUpaNa karavAmA Indrane paNa durlabha evA guNasaMpanna gevinda AcAryane . namaskAra che. 60, 16 ko ra bhUgadinna, jinAja briA rA , nA jananuM che. mara, jhAlara-vara rAjA ne ! kapi , tatpazcAt tapa ane saMyamamAM bedarahita, pAMDita janamAM sanmAnanIya, yamavidhinA vizeSajJa evA bhUtadinna (bhUtadatta) AcAryane vaMdana karuM chuM. 43,44,45. tapovela uttama jAtinuM suvarNa, caMpaka puSpa ane vikasita uttama kamaLanA garbha amAna pIna varNathI yukata bhavya prANIonA Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIsUtra dayAguNavisArae dhIre | 44. jhumaratabALe, bahuvihasajjhAyamuNiyapahANe / aNuogiyabarabasa bhe, nAja vaMsa-Trikane prakhara sUkriyA me, vaMde'ha bhUyadinamAyarie / bhavabhayavRccheyakare, sIse nAgajjuNarisINaM // 46. mumuLiyaniyAnijhyuM, muNiyasuttatthadhAraya vaMde | sambhAvubhAvaNyA, tattha lohiccaNAmANaM || 47. camatthavavALi, jIsamA-dhavaqALa-saphaLa-nindrA[i ! payaIe mahuvArNi, pao paNamAmi dusagaNiM // 48, niyama-casanama - viNayajjavakhaMtimaddavarayANaM / sIlaguNagaddiyANaM, . aNuogajugappahANANaM // 41. muLamAaumatache, tesiM paNamAmi lakkhaNapasatye / - pApa pAvayaLIna, hRdaya--vallabha, leAkonA hRdayamAM dayA guNu utpanna karavAmA niSNAta, dhIra, tatkAlIna dakSiNA bharatakSetramAM yugapradhAna, mahuvidha svAdhyAyanA parama vijJAtA, aneka zreSTha munivarezane svAdhyAya AdimA pravRtta karAvanArA, nAgendrakuLa tathA vaMzane pramanna karanArA, prANImAtrane hitApadeza ApavAmA sama, bhava-bhayanA nAzaka, nAgArjuna-- RSinA suziSya AcAya bhUtanni te vaMdana karuM chu 46. nityAnitya rupathI vastutattvane samyakRtayA jANanArA, suvijJAta sUtrAnA dhAraka, yathAvasthita bhAveAnA samyak prarUpaka leAhityAcArya ne vadana karuM chu. 47. zAstrAnA artha ane mahArthanI khANu samAna arthAt bhASA, vibhASA, vArtikAthiI anuyeAganI vyAkhyA karavAmAM kuzaLa, mULAttara guNothI saMpanna, sAdhuene AgameAnI vAcanA arthAt jJAnadAna devAmAM ane ziSyAdvArA pUchelA praznonA uttara ApavAmAM samAdhinA anubhava karanAra tathA prakRtithIja madhurabhASI, evA dRSyagaNI AcAryane sanmAnapUrvaka praNAma karuM chuM. 48,49. tapa, niyama, satya, saMyama, vinaya, Ava-saraLatA, kSamA, mA va-namratA Adi zramaNarmA saMlIna, zIlAdi guNAthI vikhyAta ane tatkAlIna yugamAM anuyeAganI vyAkhyA karavAmAM yugapradhAna Adi vizeSatAethI yukta, yugapradhAna pravacanakAranA prazasta lakSaNeApeta, sukumAra suMdara taLavALA, sekaDe pratIke ( anyagaNAthI adhyayana karavA AvelA Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 nadIsUtra paDicchayasaehi paNivaie // ziSya) dvArA praNAma karAyela (duSyagaNInA) caraNomAM huM praNAma karuM chuM. je anne bhagavate, 50. A yugapradhAna AcAryo sivAya anya je kAliya-suya-ANuogie dhIre / kAlika zrata tathA anuganA jJAtA, dhIra, te paNamiUNa sirasA, AcArya bhagavaMte thayA che temane praNAma karIne(huM devavAcaka) jJAnanI prarUpaNA karIza. nANassa parUvaNaM vocchaM // zrotAnA cauda duSTAnta 5. seDha 2 thI 2 ja rU vaLi che, pa1 (1) zaila- ghasAyela goLa patthara ane paripuNNaga 5 haMsa 6 mahisa 7 mese puSparAvarta megha (2) kuTaka- ghaDo (3) 8 ya / masaga 9 jalUga 10 virAlI cAlaNa (4) paripUrNaka (5) haMsa (6) bheMsa (7) bakarI (8) mazaka (9) jaLa 11 jAhaga 12 go 13 bherI 14 (10) bilADI (11) zeLe- uMdara jevuM prANI (12) gAya (13) bherI (14) AhIra daMpatI, temanI samAna zrotAjana hoya che ? AmIrI che . traNa prakAranI pariSada 12. sA sA rivi pannA, raMga- para. te pariSad [ zrotAone samUha ] saMkSepathI jANiyA, ajANiyA, dudhiyaDDA / / traNa prakAranI kahI che. jemake (1) jJAyikA bhALiyA - pariSa6 (2) ajJAyikA pariSad (3) durvi dagdhA pariSad jema- khIramiva jahA haMsA, je ghuTTati iha gurugunnsmiddhaa| jevI rIte uttama jAtinA haMsa pANI Dhore ra vitA, choDIne dUdha pIe che tevI rIte je pariSadumAM taM vALa parise che ' -- guNasaMpanna vyakti hoya che, teo doSa choDI guNagrahaNa kare che tene he ziSya ! tuM jJAyikA (samyam jJAnavALI) pariSad jANa 53. ajANiyA jahA 53. je zrotA mRga, siMha ane kukaDAnA adha jA hoi pagaimahurA, baccAonI jema saraLa, svabhAvathI ja madhura miya-chAvaya-sIhakukkuDayabhU A / heya, asaMskRta ratnonI jema saskArarynnmiv asaMThaviyA, hIna hoya tevA anabhijJa zrotAonI ajANiyA sA bhave parisA // sabhA ajJAyikA pariSad kahevAya ( evA bhadrika jIne jevI zikSA ApavAmAM Ave tevI te grahaNa karI zake che.) vivaraNa mATe juo pariziSTa "ka" Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdIsUtra 14, dubligaThThA nAn katthai nimmAo, naya puccha vattha va vAya puNo, paribhavatsa doseNaM / ss gAmila duvyaDDo // jJAnanA 1. nALa paMcavid pamAM, taMJaDhA-samiLi- 55. voyinAM, mucanALa, bhauddinAM, maNapajjavanANaM, kevalanANaM // 7. se mituM pukhtavuM? padmaNa duvi paNNacaM, taMjahA indiya paccakkhaM nondriya--pAvuM 2 // 11 54. jevI rIte koI grAmINa paDita koIpaNa zAstramAM saMpUrNa na heAya, ane tiraskAranA bhayathI koine pUche paNa nahi ane peAtAnI praza sA sAbhaLI mithyAbhimAnathI vAyupUrNa mazakanI jema phUlAyela rahe tevA lAkonI sabhAne he ziSya ! durvidagdha pariSad jANu, bhedaprabhedo 6. te samAto duviTTu paLatAM, taMnA~~ 56. te pAMcejJAnA saMkSepamAM e bhedyamAM samAviSTa cakkhaM ca parokkhaM ca // thaI jAya .che. jemake-- (1) pratyakSa ane (ra) parAkSa. ww 11. se ji taM noyi-jvavaluM ? sau diyapaccakkhaM tivihaM paNNattaM tjhaamaMdinA puravaNa, maLavAvanApA jJAna pAMca prakAranu` prarUpyu che [1] AbhiniSeAdhika jJAna [2] zrutajJAna [3] avadhijJAna [4] mana:paryavajJAna ane [5] kevaLajJAna 57. prazna- bhagavanta ! te pratyakSa jJAnanA keTalA bheda che ? uttara~ vatsa ! te pratyakSa jJAnanA be bheda che. (1) iMdriyapratyakSa ane (2) nAiTriya pratyakSa. 18. te ni ta rUcivavuM ? yi- 58. prazna- te iMdriya pratyakSa jJAna keTalA prakAranuM che ? avaLuM vanavid pArja, tabahA-sorniya-padmavarNa, avici--5khavavuM, dhALitiya - vajjavala, nimitripcckkhN, phArsidiya - paccakkhaM / se caM ci--prajjavala || uttara- iMdriyapratyakSa jJAna pAMca prakAranu che. jemake- (1) zrotrendriya pratyakSa (2) cakSurindriya pratyakSa (3) prANendriya pratyakSa (4) jihaeNndriya pratyakSa ane (5) sparzendriya pratyakSa. pa. prazna-- nAiTriya pratyakSa jJAna keTalA prakAranu che? uttara---- nAiTriya pratyakSa jJAna traNa prakAranuM Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 padmaNa, vachanALa--pakhavavuM || 60. te ita onALapakhavavuM ? trinALa-5khavavuM duvidvAnAM,saMnadAbhvpcciyN ca, khAovasamiyaM ca / 6. te ita mavacaya ? mavazvacaMtu, taMjA - devANa ya neraiyANa ya / 62. te di ta vagovamiya? lAbodhasamiya durdU, taMbaddA-manusALa ca, paMceMdriya - tirikkhajoniyANa ya / httU khAosamayaM ? khAosamiyaM tayAvaraNijjANaM kammANaM udiNANaM khaNaM, aNudiNANa uvasa meNaM ohiNANaM samuppajjai / 63. ahavA - guNapaDivannassa - aNagAraesa ohinANaM samuppajjara, taM samAsao chanvihaM paNNattaM, taMjahA - ANugAmiyaM 1. aNANugAmiyaM 2. vaDamANayaM 3. IyamAnya 4, DivADyuM . vyav DivAiyaM 6. | 60. prazna-- avadhijJAna pratyakSa keTalA prakAranuM che? na dIsUtra che. [1] avadhijJAna pratyakSa [2] manaH paryaMtra jJAna pratyakSa [3] kevaLa jJAna pratyakSa. 62. 63 uAra---- avadhijJAna pratyakSa be prakAranuM kahyu` che. jemake [1] bhavapratyayika ane [2] kSAye pazamika, 61. prazna-- bhavapratyayika-deva-nAraka bhavarUpa nimittathI thavAvALu' jJAna keTalA prakAranuM che ? uttara~~~ bhavapratyayika jJAna e prakAranuM che. jemake [1] devA ne thanAra ane [2] nAraka jIvAne thanAra, prazna-- te kSAye pazamika avadhijJAna kone hAya che? uttara-kSAye pazamika avadhijJAna e prakAranAM jIvAne hoya che, jemake manuSyAne ane tiryaMca paMcendriyAne. prazna--- kSAyeApazamika avadhijJAna kayA hetuthI utpanna thAya che ? uttAra avadhijJAna ne AvaraNa karanAra udaya prApta kAi kSaya hAvAthI ane sattAmAM rahelA karmonA upazama heAvAthI kSAye pazamika avadhijJAna utpanna thAya che. athavA jJAnAdi guNeAthI sampanna aNugArane je kSAyeApazamika avadhijJAna utpanna thAya che. tenA sakSepamAM cha bheda che. jemake [1] AnugAmika ( sAthe cAlanAru ) [2] anAnugAmika ( sAthe na cAlanAru ) [3] vaheMmAna ( vRddhi pAmatuM ) [4] hIyamAna ( jeTaluM utpanna thayuM heAya tenAthI ochuM thatuM Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na'dIsUtra 64. se kiM taM ANugAmiyaM ohinANaM ? ANugAmiyaMohinANaM duvihaM paNNattaM taM jahA - aMtagayaM ca majjhagayaM ca / se kiM taM aMtagayaM ? aMtagayaM tivihaM paNa, taM jahA - purao aMtagayaM, maggao aMtarAya, pAlamo aMtaruM / se kiM taM purao aMtagayaM 1 purao aMtagayaM se jahAnAmae keha vrutti-kI vA, Dukiya vA, ajAya vA, maLi yA, paDyuM vA, no vA, puraSo kAuM paNulemANe paNulemANe gacchejjA, setaM purao aMtagayaM / 13 janAra ) [5] pratipAtika ( utpanna thaine naSTa thai janAra ) [6] apratipAtika (na paDanAruM kevaLajJAnanI utpatti sudhI rahenAruM ) 64. prazna- te AnugAmika avadhijJAna keTalA prakAranuM che ? uttara- AnugAmika avadhijJAna e prakAranuM prarUpyu che. jemake-- [1] antagataAtmAnA paryantavata pradezAmAM utpanna thanAra ane eka dizAmAM jANanAra ) ane [2] madhyagata ( ekaja sAthe sarvAM dizAone prakAzita karanAra ) prazna te antagata keTalA prakAranuM che ? uttara- antagata avadhijJAna traNa prakAranuM che [1] purataH antagata ( AgaLanA bhAgathI thanAruM jJAna ) [2] mArgataH antagata ( pAchaLanA bhAgathI thanArUM jJAna) ane[3] pAzrvataH antagata ( banne khAjunA bhAgathI thanArUM jJAna. ) prazna- te purataH antagata avadhijJAna kevA prakAranuM che ? uttara- purataH antagata A pramANe che-- jema kAI paNa puruSa ulkA, ghAMsanA puLA, saLagatuM kAi, maNi, dIpaka, athavA jyeAtine AgaLa karIne anukramathI yathAgatie cAle ane te prakAzita vastue dvArA mArgamAM rahelA AgaLanA padArthAne jue che, teja pramANe avadhijJAnI purataH antagata avadhijJAnathI AgaLanA AtmapradezothI prakAzita thatA padArthAne joI zake che ane A jJAna sAthesAtha cAle che. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ se kiM taM maggao aMtagayaM ? maggao aMtagaya se jahAnAmae kei purise-ukkaM vA, vaDuM ivA, TI vI, maLa vA, paIvaM vA, joI vA, saggao kAuM aNuka nA juvAne jhennA, te jaM maggao aNtgyN| nadIsUtra prazna-mArgataH antagata avadhijJAna kevA prakAranuM che ? uttara- mArcataH antagata avadhijJAna A pramANe che- jema ke puruSa ulkA, saLagatA tRNane saLagatA kASThane, maNi pradIpa athavA jyotine pAchaLa karIne cAle to te ukAAdithI pAchaLanA padArtho prakAzita thAya che. temaja AtmA pAchaLanAM pradezavaDe avadhijJAnathI jANe che - tene mArgata antagata-pRSThagAmI avadhijJAna samajavu. prazna- pAzvataH antagata avadhijJAna kevA prakAranuM che? se kiM taM pAsao aMtagayaM ? pAsao aMtagayaM se jahAnAmae kei purise-ukaM vA, varthi vA, sTI vA, vA, paIvaM vA, joI vA, pAsao kAuM prikmALe parimALe jasjiLA, jaM pAsao aMtagayaM, se taM aMtagayaM / uttara-pAzvataH antagata avadhijJAna A pramANe che- jema keI puruSa ulkA, saLagatuM tRNu, saLagatu kASTha, maNi, pradIpa athavA jyotine baMne bAju rAkhIne banne- bAjunA kSetrane prakAzita karate cAle che. evI ja rIte je avadhijJAna banne bAjunA padArthone prakAzita karatuM sAthe sAthe cAle che te pAzvata antagata avadhijJAna kahevAya che. A atagata avadhijJAnanuM varNana thayuM. . je haii nAtha ? jarA se jahAnAmae kei purise ukaM vA, cahuliyaM vA, sTArtha vA, Li vA, parva vA, joI vA, matthae kAuM samunvahamANe samutredamar mnniA , te tta prazna-madhyagata avadhijJAna kevA prakAranuM che ? : * - . uttara- madhyagata avadhijJAna A pramANe - jema ke puruSa ulkA, tRNanA agnine, kASThanA agnine, maNine, dIpakane athavA tine mastaka para rAkhIne vahana karate cAle che ane sarva dizAomAM rahelA padArthone uparokta prakAza dvArA jete cAle che eja rIte cAreya bAju padArthonuM jJAna karAvatuM je jJAna jJAtAnI sAthe sAthe cAle che te jJAna madhyagata avadhijJAna kahevAya che. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIsUtra 15 aMtagayarasa majjhagayatsa ya ko paivi prazna-antagata ane madhyagata avadhiseso ? purao aMtagaeNaM ohinANeNaM jJAnamA vizeSatA zuM che? purao ceva saMkhijjANi vA, asaMkhi uttara-purataH antagata avadhijJAnathI jjANi vA, joyaNAI jANai, pAsai / jJAtA AgaLanI bAju saMkhyAta athavA a- maggao aMtagaeNaM ohinANeNaM sakhyAta ejanamAM rahelA dravyane jANe che maggao ceva saMkhijjANi vA, asaMkhi- ane sAmAnya grAhaka AtmA (darzana) thI jANi vA, joyaNAI jANai, pAsai / jue che. mArgata antagata avadhijJAnI avadhijJAna dvArA pAchaLanI bAju sakhyAta ___ pAsao aMtagaeNaM ohinANeNaM athavA asaMkhyAta janomAM sthita dravyone pAsao ceva saMkhijjANi vA, asaMkhi vizeSa rUpathI jANe che ane sAmAnyarUpathI jjaNi vA, joyaNAI jANai, pAsai / jue che. pAzvataH antagata avadhijJAnathI bane bAju sthita dravyone saMkhyAta athavA majhagaeNaM ohinANaM savvI asakhyAta janomAM vizeSarUpathI jANe che samaMtA saMkhijjANi vA, asaMkhijjANi ane sAmAnyarUpathI jue che madhyagata vA, goLArUM nArU avadhijJAnathI sarva dizAomAM ane bAjumirca mahinA . . vidizAomAM sarva pradezethI, sarva vizuddha spardhakethI saMkhyAta athavA asaMkhyAta janomAM sthita dravyone vizeSa rUpathI jANe che ane sAmAnya rUpathI jue che. te AnugAmika avadhijJAna che. da, te maLamirca mahinA ? 5. prazna- anAnugAmika avadhijJAnanuM svarupa aNANugAmiyaM ohinANaM se jahAnAmae kei purise-egaM mahaMtaM joiTANaM kAuM uttara- anAnugAmika avadhijJAna A taraseva joiTANassa pariperaMtehiM pari- pramANe che. jema ke vyakti eka sthAnamAM peraMtehiM parigholemANe tameva joiTTANaM agni pragaTAvI te agninI cAre tarapha paripaasi, annatthagae na jANai, na pAsai / bhramaNa kare te agnine jyA jyA prakAza evAmeva aNANugAmiyaM ohinANaM jattheva hoya tyAM tyAM rahelA padArthone jue che paNa je te agninA sthAnathI dUra jAya che tyA samuppajjai tattheva saMkhejjANi vA asaMkhe aMdhakAra hovAthI tyAMnA padArthone jeIna jjANi vA saMvadvANi vA, asaMvaddhANi vA zake, tevI rIte anAnugAmika avadhijJAna joyaNAI jANai, pAsai, annattha gae je kSetramAM utpanna thAya te kSetrathI saMkhyAta, Na pAsai / se taM aNANugAmiyaM asaMkhyAta jana sudhI rahelA sambandhitamodinI ! niraMtara athavA asambandhita-guTaka truTaka rIte padArthane jue che. anAnugAmika avadhijJAna thayuM hoya te kSetrathI bIjA kSetramAM jAya to te tyAMnA padArthone jete nathI. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 nadIsUtra 66. te ta vamaLa rinA? va- 66. prazna- vardhvamAna avadhijJAna kevA prakAranuM mANaya ohinANaM pasatyesu ajjhavasAyahANesu baTTamANassa baDhamANacarittarasa, uttara-adhyavasAya-vicAre prazasta hevA vimujjhamANarasa vimujjhamANacarittassa para tathA teonI vizuddhi thavApara ane savvao samatA ohI vaDDhai / cAritranI vRddhi thavApara tathA cAritra vizudvayamAna thavA para je jJAna cAreya dizAo ane vidizAomAM sarva prakAre vadhatu jAya che te vaddhamAna avadhijJAna che. 67. jAvaiA tisamayAhAragassa 67. traNa samayanA AhAraka sUkSma nigadIyA jIvanI jeTalI jaghanya-~ochAmAM ochI muhumassa pnngjiivss| avagAhanA-zarIranI uMcAI hoya che, teTaluM ogAhaNA jahannA, jadhanya avadhijJAnanuM kSetra che ohIkhittaM jahannaM tu // 68. savaMdu jinIvA, 68 sUma, bAdara, paryApta, aparyApta evA niraMtaraM jattiyaM bharijam / sarva agnikAyanA sarvAdhika jIvane (je khittaM savvadisAgaM, ajitanAtha tIrtha karanA kALamAM hoya che) aMtararahita AkAzapradezamAM sUcIrUpe paramohI khetta nidiho| sthApita kare te cha jeTalA AkAzane vyApta kare, avadhijJAnanuM utkRSTa kSetra sarva dizAomA tIrtha karIe athavA gaNadharee teTaluM nidezya che te kSetra saMpUrNa kAkAza ane alakAkAzamA paNa saMkhyAta kAkAza jeTalA khaDo parimita hoya che ) 69. aMgulamAvaliyANa, 69. je avadhijJAnI kSetrathI aMgulanA asabhaagmsNkhijj domu saMkhijjA / khyAtamA bhAgamAM rahela rUpI padArthone dekhe aMgulamAvaliyatoM, te kALathI AvalikAne asakhyAta bAriyA tripudu . bhAga dekhe (arthAt ATalA kAla sambandhI bhUta-bhaviSyatana rUpI padArthone jUe.) je kSetrathI agula saMkhyAmAM bhAga jue te kALathI AvalikAne saMkhyAta bhAga jue. kSetrathI e gulapramANa jue te AvalikAmAM kaIka nyUna jue. pRthakatva (bethI nava) aMgula jUe te saMpUrNa AvalikA pramANu kALa khUe. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na'rIsUtra 70 hatthammi muhutto, divasato gAuyammi boddhavvo / joyaNa divasapuhataM, to pannavIsAo // 72. mammi amAso, jaMbuddIvammi sAhiyo mAso / vAsaM ca maNuyaloe, vAsapuhuttaM ca ruyagammi // 72. saMvinami 3 Ache, dIvasamuddA vihuti saMkhijjA / kAlammi asaMkhijje, dIvasamuddA u bhaiyavvA // 72. je var lullRDhI, kAlo bhaiog khittabuDDhIe / buDDhI davvapajjava, bhaiyanvA khittakAlA u // 74, muhumo ya doD thAjo, tatto muhumaraM hava khittaM / 17 70. kSetrathI hastaparyaMta jue to kALathI muhU mA nyUna jue, ane jo kAlathI divasamAM kaMika AchuM dekhe to kSetrathI eka gAu parimANu dekhe che ema jANavu joie. jo kSetrathI eka ceAjana pramANa jue to kAlathI divasa pRthaktva (be thI nava divasa) jIe jo kSetrathI pacIsa ceAjana panta jue to kALathI pakSamAM kaika nyUna jue. 71. adhijJAnI kSetrathI jo bharatakSetrane jue tA kAlathI amAsa parimita bhUta bhaviSyat kAla saMma dhI rUpI padArthAne jANe dekhe che jo kSetra ja khUdvIpa paramANu jue to kALathI kAIka adhika eka mAsa jue. jo kSetrathI manuSyalA parimANu ( aDhIdvIpa ) kSetrane jue to kAlathI eka varSa parimita bhUta bhaviSyane jANe dekhe. ane jo kSetrathI rucaka dvIpa sudhI dekhe to kAlathI pRthattva varSoMethI laIne nava varSa sudhI bhUta bhaviSyata kALane ANe dekhe 72. jo kSethI sa`khyAta dvIpa-samudra paryanta jANe blue to kAlathI sakhyAta kAlane jANe, para tu kAlathI asa`khyAta kALa jANatuM hoya to dvIpa-samudronI bhujanA jANavI joie arthAt koi avadhijJAna sa khyAta dvIpa- samudrone ane koI asaMkhyAta ne paNa jANuM che. 73. avadhijJAnamAM kALanI vRddhi thavApara dravya, kSetra, kALa ane bhAva-cAreyanI vRddhi thAyache kSetranI vRddhi thavA para kALanI bhajanA-vRddhi hAya athavA na paNuM hAya. dravya ane paryAyanI vRddhi thavApara kSetra ane kALa nI bhajanA che. 74 kALa sUkSma hAya che paNa kSetra tenAthI paNa sUkSmatara che kemake eka aNula parimita Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdIsUtra aMgulaseDhImitte, zreNarUpa kSetramAM AkAzanA pradezonI gaNanA osappiNIo asaMkhijjA // karavAmAM Ave to asaMkhyAta utsarpiNI se taM vaDDhamANayaM ohinANaM / avasarpiNIonA samaya parimANa te pradeza hoya che. arthAta asaMkhyAta utsarpiNaavasarpiNI kAlanA samayanI je saMkhyA hoya teTalA AkAzapradeze eka aMgula pramANa AkAzazreNImAM heya che. A rIte vartumAna avadhijJAnanuM varNana che. 75. je UiM te hIrAmaNa godinA? 7pa. prazna- hAyamAna avadhijJAna kevA hIyamANayaM ohinANaM appasatthehiM prakAranuM che ? ajjhavasAyaThANehiM vaTTamANassa baTTamANacarittassa, saMkilissamANassa saMkili uttara- hAyamAna avadhijJAna aprasmaanncrittss savvao samaMtA ohI zasta- azubha vicAromAM vartatA avirata samyagdaSTi jIvane tathA vartamAna dezavirata parihAyai / se taM hIyamANayaM ohi zrAvakane ane sarvavirata cAritra-sAdhune, nANe che jyAre te azubha vicArathI saMklezane prApta hoya che ane cAritramAM saphaleza ne prApta thAya che tyAre cAre bAjuthI-sarva prakArathI avadhijJAnanI pUrva avasthAthI hAni hoya che. e pramANe hAyamAnahAnine prApta thanAra avadhijJAna jANavuM. 76. te i DivAhinA ? 76. prazna- pratipAti avadhijJAna kevA parivAronA nauLe gupta prakAranuM che ? asaMkhijjaibhAgaM cA saMkhijjaibhAgaM vA, vAlaggaM vA, vAlagga huttaM vA, uttara- pratipAti avadhijJAna-jaghanya likkhaM vA, likkhAhuttaM vA, jUgaM aMgula asaMkhyAtame bhAga athavA vA, jUyapuhuttaM vA, javaM vA javapuhuttaM siMkhyAta bhAga, bAlAgra athavA bAlASTravaa, aMgulaM vA, aMgulapuhuvA, pAyaM vA, pRthakatva, lIkha yA lIkhapRthakatva, jU yA pAyapuhuvA, vihatthi vA, vihatthipuhuttaM japRthakattva, java yA javapRthaka, aMgula yA vA, rayaNiM vA, rayaNipuhuro vA, kucchi / aMgulapRthakatva, paga yA pagapRthaka, vA, kucchipuhu vA, dhaNuM vA, dhaNupuhuttaM vitasti - (12 aMgula parimANa kSetra) cA, gAuaM vA, gAuyapuhutta vA, joyaNaM yA vitastipRthakattva, ratni (hAtha parimANu kSetra) yA ratnipRthakva, kukSi (be hAtha vA, navApuduja vA, navAra vA, parimANa kSetra) yA kukSipRthakatva, dhanuSya joyaNasayapuDhacaM vA, joyaNasahassaM vA, (cAra hAtha parimANa kSetra) yA dhanuSya Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na'TvI joyaNasahasapuhuttaM vA, joyaNakoDiM vA joyaNakoDipuhuttaM vA, joyaNakoDA - korDi vA joyaNakoDA koDipuhuttaM vA, joyaNasaMkhejjaM vA joyaNasaMkhejjapuhuttaM vA, joyaNaasaMkhejjaM vA, joyaNaasaMkhejjapuhuttaM vA, ukkoseNaM logaM vA pAsittANaM parivaijjA | me taM paDivAiohinANaM / 77. se kiM taM apaDivAiohinANaM ? 77. apaDivAiohinANaM jeNaM alogassa egamavi AgAsapaesaM jANai, pAsai, te paraM apaDicAi ohinANaM / se taM apaDivAiohinANaM / 78, te samAsano 2ndritlR pukhta, te khAtatvano, vittano, jAgo, mAvo / tattha davvao NaM ohinANI jahanneNaM anaMtAI rUvidaccAI jANai, pAsai / ukkoseNaM saccAI rUvidaccAI jANa pAsaph | khittao NaM ohinANI jahanneNaM aMgulassa asaMkhijjaibhAgaM jANai, pAsai, ukkoseNaM asaMkhijjAI aloge logappamANamittAI khaMDAI jANai, pAsai / kAlao NaM ohinANI jahaneNaM AvaliyAe asaMkhijjaibhAgaM jANai pAsai / ukkoseNaM asakhijjAo ussappiNIo 78. 19 pRthakattva, kAza yA kezapRthakattva, ceAjana cA ceAjanapRthakattva, ceAjanazata yA yAjana zatapRthakattva, sahasra ceAjana yA sahasra ceAjana pRthakattva, lAkha ceAjana yA lAkhayAjana pRthakattva, jheDa ceAjana yA kADayeAjana pRthakattva, kADADhADI caiAjana yA ADAkrADI ceAjana pRthakattva, saMkhyAta ceMjana yA saMkhyAtayeAjana pRthakattva, asaMkhyAta ceAjana yA asaMkhyAta yeAjanapRthakattva ane vadhAremAM vadhAre saMpUrNa lAkane joIne je jJAna naSTa thaI jAya che. te pratipAti avadhijJAna kahevAya che. prazna--apratipAti avadhijJAna DevA prakAranu che ? uttara~ apratipAti avadhijJAnaje jJAnathI jJAtA aleAkanA ekapaNa AkAzapradezane viziSTa rUpathI jANe che ane sAmAnyarUpathI jue che te apratipAtI avadhijJAna kevaLajJAnanI prApti paryanta rahe che. te apratipAti avadhijJAna kahevAya che. te avadhijJAnane sa MkSepathI cAra prakAre kahyu che. jemake- (1) dravyathI (2) kSetrathI (3) kALathI (4) bhAvathI. dravyathI--avadhijJAnI jaghanya, ana ta rUpI dravyone jANe jue che, utkRSTa sarva rUpI dravyAne jANe ane jue che. kSetrathI-avadhijJAnI jaghanya azulanA asaMkhyAtamA bhAgane jANe ane jue che, utkRSTa alekamAM lekaparimita asakhyAta khaDAne jANe ane jue che. kALathI- avadhijJAnI jaghanya AvalikAnA aJakhyAtamAM bhAgamAtra kALane jANe ane jue che, utkRSTa atIta ane anAgata Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdIsUtra ravi mayamA ja karuM ? asaMkhyAta utsarpiNIo ane avasarpiNI e parimANa kALane jANe ane jue che. bhAvo gaM ohinANI jahanneNaM aNaMte bhAvathI- avadhijJAnI jaghanya anaMta bhAvene jANe ane juve che, utkRSTa paNa mA bALaka pAse koI vi. anaMta bhAvane jANe ane jue che. paraMtu aNaMte bhAve jANai, pAsai / savvabhA sarva paryAyenA anantamAM bhAgamAtrane vANamaNaMtabhAgaM jANai pAsai / jANe ane dekhe che. 72. codI mo , gupa ja 79, A pUvaoNkta avadhijJAna-bhavapratyayika vaNNio duviho / ane guNapratyayika e be prakAre varNavyuM che, tarasa ya vaha vigappA, ane tenA paNa dravya, kSetra, kALa ane bhAvanA dave khitte ya kAle y| AdhAre ghaNuM vikalpabhedo hoya che. netirthaMkara , nArakI, deva, ane tIrthakara avadhijJAnathI ohissa'vAhirA huti| abAhya arthAta avadhijJAnathI yukta ja pAsaMti savyao khalu, hoya che ane sarvadizA-vidizAomAM jue che sevA re vAsaMti che ke zeSa arthAt manuSya ane tiryaMcaja dezathI se taM ohinaannpcckkheN| (ane sarvathI paNa) jue che. A pramANe avadhijJAnapratyakSanuM varNana samApta. 80, - mana:paryavajJAna. 82. sai ra te mApananA pannA- 81. prazna- manaparyava jJAna kevA prakAranuM nA para v mate 1 %i masAja kuLanA che? he bhagavana ! te mana-paryava jJAna zuM gagussA ? jo mA ! saUTwA ' manuSyane utpanna thAya che ke manuSyatara no amapurA ! . (devanArakI ane tirya) ne ? - uttara- gautama! te mana:paryava jJAna manuSyane ja utpanna thAya che. manuSyatara prANuone nahIM. jai maNussANa kiM samucchimamaNu- - prazna- je manuSyane utpanna thAya che te sA, mannatimaykSA ? . zuM saMmUchiMma manuSyane ke garbhaja manuSyone goyamA ! no samucchimamaNussANaM, ganbha- thAya che? vakkatiyamaNussANaM uppajjai / uttara- gautama ! saMmUchiMma manuSyone nahi. garbhaja manuSyone utpanna thAya che Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 nadIsUtra jai gambhavakkatiyamaNussANaM kiM kammabhUmiyagambhavakkaMtiyamaNussANaM, akammabhUmiyagambhavakkaMtiyamaNussANaM, aMtaradIvagagambhavakkaMtiyamaNussANaM ? goyamA ! kammabhUmiya-gabbhavakkaMtiyamagussANaM, no akammabhUmiya-gavbhavakkaMtiyamaNussANaM / no aMtaradIvagagambhavakaMtiyamaNussANaM / ___ jai kammabhUmiya-gavbhavakkaMtiyamaNussANa kiM saMkhijjavAsAuya-kambhUmiyaganbhavatiyamaNussANaM asaMkhijjavAsAuyakammabhUmiya-gavbhavatiyamaNussANaM ? goyamA ! saMkhejjavAsAuyakammabhUmiyagambhavakkaMtiyamaNussANaM, no asaMkhejjavAsAuyakammabhUmiya-gambhava-- kaMtiyamaNussANaM / prazna- je garbhaja manuSyone manaparyava jJAna thAya che te zuM karmabhUminA garbhaja manuSyane, akarmabhUminA garbhaja manuSyone ke antaradvIpanA garbhaja manuSyane thAya che? uttara- gautama ! karmabhUminA garbhaja manuSyane manaH5ryavajJAna thAya che, akarma- bhUminA ane antaradvIpanA garbhaja manuSyone nathI hotuM. prazna- jo karmabhUmija garbhaja manuSyone manaparyavajJAna utpanna thAya che te zu saMkhyAta varSanI AyuvALA karmabhUminA garbhaja manuSyone athavA asaMkhyAta varSanI AyuvALA karmabhUminA garbhaja manuSyone? uttara- gautama ! saMkhyAta varSanI AyuvALA karmabhUmi ja garbhaja manuSyone thAya che. asaMkhyAta varSanI AyuvALA karmabhUminA garbhaja manuSyone nahi. prazna- je saMkhyAta varSanI AyuvALA karmabhUmi ja garbhaja manuSyone thAya che to zuM paryApta saMkhyAta varSanI AyuvALA karma- bhUmija garbhaja manuSyone ke aparyApta saMkhyAta varSanI AyuvALA karmabhUmija garbhaja manuSyone ? uttara- gautama ! paryApta saMkhyAta varSanI AyuvALA karmabhUmija garbhaja manuSyane thAya che, aparyApta saMkhyAta varSanI * AyuvALA karmabhUmija garbhaja manuSyone nahi. prazna- je paryApta saMkhyAta varSanA AyuvALA karmabhUmija garbhaja manuSyane thAya che te zu samyagdaSTi paryApta saMkhyAta varSanA AyuvALA karmabhUmi ja garbhaja manuSyane jai saMkhejjavAsAuya-kammabhUmiyaganbhavatiyamaNussANaM, kiM pajjattagasaMkhejjavAsAuya-kammabhUmiya-gavbhavakkaMtiyamaNussANaM, apajjattagasaMkhejjavAsAuya-kammabhUmiyagambhavakkratiyamaNussANaM ? goyamA ! pajjattagasaMkhejjavAsAuyakammabhUmiya-gambhavakkaMtiyamaNussANaM, no apajjattargasaMkhejjavAsAuya-kammabhUmiyaganbhavatiyamaNussANaM / jai pajjattagasaMkhejjavAsAuyakammabhUmiya-gambha-vakkaMtiyamaNussANaM, kiM sammadidvipajjattagasaMkhejjAvAsAuyakammabhUmiyagambhavakkaMtiyamaNussANaM, mi Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIsUtra cchadidvipajjattaga--saMkhejjavAsAuya-- kammabhUmiya-gavbhavakkaMtiyamaNussANaM ? goyamA ! sammadiTThIpajjattagasaMkhejjavAsAuya-kasmabhUmiya-gambhavakkaMtiyamaNussANaM, no micchadidvipaz2jattagasaMkhejjavAsAuya-kammabhUmiya-gambhavakkaMtiyamaNussANaM, no sammAmicchadidvipajjattaga-saMkhejjavAsAuya-kammabhUmiya-gambhavakkaMtiyaNussANaM / athavA mithyAdaSTi paryApta saMkhyAta varSanA AyuvALA karmabhUmija garbhaja manuSyone, ke mizradRSTi paryApta saMkhyAta varSanA AyuvALA karmabhUmija garbhaja manuSyane utpanna thAya che ? uttara- gautama samyagdaSTi paryApta sa khyAtavarSanA yuvALA karmabhUmija garbhaja manuSyone utpanna thAya che. mithyASTi paryApta saMkhyAtavarSanA yuvALA karmabhUmija garbhaja manuSyo ane mizradRSTi paryApta saMkhyAta varSanA AyuvALA karmabhUmija garbhaja manuSyone thatuM nathI. jai sammadidvipajjattaga-saMkhejjavAsAuya-kammabhUmiya-gavbhavakkaMtiyamaNussANaM, ki saMjayasammadidvipajjattagasaMkhejjavAsAuya-kammabhUmiyagambhavakkaMtiyamaNussANaM, asajayasammadidvipajjataga-saMkhejavAsAuyakammabhUmiya-gambhavakkatiyamaNussANaM, saMjayAsaMjaya-sammadiTipajjattaga-saMkhejavAsAuya-kammabhUmiya-gavbhavakkaMtiya-maNussANaM ?goyamA! saMjayasammadidvipajjattaga- saMkhejjavAsAuya-kammabhUmiya-ganbhavatiya-maNussANaM, no asaMjayasammadihipajjattagasaMkhejjavAsAuyakammabhUmiya gabhavakatiya-maNurasANaM, no saMjayAsaMjayasammadihipajjattagasaMkhejavAsAuya-kammabhUmiyagambhavakaMtiyamaNurasANaM / prazna- je samyagdaSTi paryApta saMkhyAta varSane AyuvALA karmabhUmija garbhaja manuSyane thAya che to zuM saMyata samyagdaSTi paryApta sAta varSanA AyuvALA karma- bhUmija garbhaja manuSyane ke asaMyata samyagdaSTi paryata sakhyAta varSanA AyuvALA karmabhUmija garbhaja manuSyone athavA saMyatAsaMyata (deza virata) samyagdaSTi paryApta sakhyAtavarSanA AyuvALA kama- bhUmija garbhaja manuSyane utpanna thAya che? uttara gautama ! saMyata samyagdaSTi paryApta sakhyAta varSanA AyuvALA karabhUmija garbhaja manuSyone utpanna thAya che. asaMyata athavA saMyatAsaMyata samyagdaSTi paryApta saMkhyAtavarSanA AyuvALA karmabhUmi ja garbhaja manuSyone nahi. jada saMjayasammadihipajjattaga-saMkhejjavAsAuyakammabhUmiya--gavbhavakaMtiyamaNussANaM, kiM pamattasaMjayasammadiSTipajjattaga-saMkhejjavAsAuya-kammabhUmiya prazna- jo sayata samyagdaSTi paryApta saMkhyAta varSanA AyuvAlA karmabhUmija garbhaja manuSyone thAya che to zu pramatta saMyata samyagdaSTi paryAptasaMkhyAtavarSanA AyuvALA Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na'TIsUtra gavbhavatiyamaNussANaM, apamatta sNjysmmditttthipjjttg-sNkhejjvaasaauy-kmmsamiya - mavavatiya - manussAmAM ? goyamA ! apamatta saMjayasammadidvipajjattaga-saMkhejjavAsAuyakammabhUmiya-- gagbhavakaMtiya- maNussANaM, no pamattasaMjayasamma diTThipajjattaga-- saMkhejjavAsAukammabhUmiya-gavbhavakkaMtiya- maNussaNaM / 1 jar3a apamatta saMjaya sammadidvipajjataga-saMkhejja-vAsA uya-kammabhUmiya-gavbhavakkaMtiya- maNurasANaM, kiM iDDhIpattaapamatta saMjaya - samma diTThipajajjatta-gasaM-khejjavA sAuya --- kmmbhuumiy-gvbhvkkNtiya-manuskhALa, aNiDDhIpattaapamacasaMjaya smmdidvipjjtgsNkhejjvaasaauy-kmmbhuumiygnbhvkNticamanusA[ ? vocamA ! rUDhIpatta4pasNjysmmdidvipjjtg-sNkhe jjavAsAuya- kammabhUmiya-gavbhavakaM tiyamassANaM, no aNiDhIpatta-apamattasaMjayasammadiTTipajjataga-- saMkhejjavAsAuyakammabhUmiya-gavbhavakkaMtiyamaNussANaMmaNapajjavanANaM samupajjai // matta - 82. te 4 suvid savpanar ujjumaI ya, vilamaI ya / [6]~~~~ taM samAsao cavvihaM panataM, tNjhaabamAM, vizA, jAgo, mAvago / tattha davvao - ujjumaI anaMte aNatapaesae ve jANaDa, pAsa / te 82. 23 krama bhUmija garbhaja manuSyone ke apramatta saMyata samyagdaSTi paryApta saMkhyAtava nA AyuvALA bhUmija gaja manuSyone thAya che? uttara- gautama ! apramatta saMyata sabhyadRSTi payA ta saMkhyAta vanA AyuvALA kabhUmija garbhaja manuSyone thAya che, pramatta saMyata sabhyadRSTi pApta saMkhyAta vanA AyuvALA karmabhUmija garbhaja manuSyone nathI hotuM. prazna- jo apramatta saMyata sabhyadRSTi paryApta saMkhyAta baInA AyubALA karmabhUmija garbhaja manuSyone thAya che te zuM RddhiprApta- labdhidhArI apramatta sayata sabhyadRSTi paryApta saMkhyAtAnA AyubALA karmabhUmija garbhaja manuSyone ke anuddhiprAsa-alabdhidhArI apramatta sayata sabhyadRSTi paryApta saMkhyAtAInA AyubALA karmabhUmija garbhaja manuSyone thAya che ? uttara- gautama RddhiprApta apramatta saMyata mamyadRSTi pAma saMkhyAtabanA AyukALA karmabhUmija garbhaja manuSyone utpanna thAya che, avRddhi prApta apramatta sayata sabhyadRSTi paryApta saMkhyAtaLanA AyuvALA karmabhUmija gaCja manuSyAne manaH jJAnanI prApti thatI nathI. te mana:paryavajJAna e prakAre utpanna thAya che, jemake- Rjumati ane vipulamati. te saMkSepathI cAra prakAranuM prarUpyu che, (1) dravyathI (ra) kSetrathI (3) kALathI (4) bhAvathI. dravyathI jAjumati anaMnapradezika atyaMta skaMdhAne vizeSa tathA sAmAnyarUpathI ja ane jue che, vipulamati teja kanyAne Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIsUtra kaMIka adhikatara, vipulatara, vizuddha ane nirmaLarUpe jANe ane jue che. kSetrathI- kAjumati jaghanya agulanA asa khyAtamA bhAgamAtra kSetrane tathA utkarSathI nIce ratnaprabhA pRthvI sabaMdhI UparanA nIcalA kSullaka pratara sudhI, ane upara jyotiSacakranA uparanA tala paryata ane trichalakamAM manuSyakSetranI aMdara-aDhIdIpasamudraparyata-15 karmabhUmi, 30 akarmabhUmio, pada aMtaradvIpamAM rahetA saMsI paMcendriya paryApta jIvana mane gata bhAvane jANe ane jue che vipulamati teja bhAvone aDhI aMgula adhika kSetrane vipulatara, vizudvatara ane nirmalatara-timira rahita jANe ane jue che ceva viulamaI amahiyatarAe, viulatarAe, visuddhatarAe, vitimiratarAe jANai, pAsaDa / khecao NaM ujjumaI ya jahanneNaM aMgularasa asakhejjaibhAgaM ukkoseNaM- ahe jAvaimIse rayaNappabhAe puDhavIe uvarimaheTThille khuDDagapayare, uDDhe jAva joDasassa uparimatale, tiriyaM jAva aMtosaNussakhitte aTThAijjesu dIvasamuddemu pannarasasu, kammabhUmisu, tIsAe akammabhUmisu, chappannAe aMtaradIvagesu sannipaMceMdiyANaM pajjacayANaM maNogae bhAve jANai, pAsai / te ceva viulamaI aDDAijjehimaMgulehiM abhahiyatara, viulataraM, cisuddhatara, vitimiratarAgaM, khettaM jANai, paasi| kAlao NaM- ujjumaI jahanneNaM paliovamassa asaMkhijjai bhAga, ukkoseNaM vi paliovamarasa asaMkhijjaibhAgaM atIyamaNAgayaM vA kAlaM jANada, pAsada / taM ceva viulamaI amahiyatarAgaM, viulatarAgaM, visuddhatarAgaM, vitimiratarAgaM kAlaM jANai, pAsai / bhAvao NaM- ujjumaI aNate bhAve jANai, pAsai / sababhAvANaM aNaMtabhAgaM jANada, pAsai / ta ceva viulamaI abbhahiyatarAgaM, viulatarAgaM visuddhatarAgaM, vitimiratarAgaM jANai, pAsai / kALathI-bAjumati jadhanya palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgane ane utkRSTa paNa palyo5manA asakhyAtamA bhAga - bhUta ane bhaviSyakALane jANe ane jue che. vipulamati eTalAja kALane adhikatara, vipulatara, vizudvatara ane nirmaLa jANe ane jue che. bhAvathI-trAjumati anaMta bhAvone jANe ane jue che, paraMtu badhA bhAvanA anatamA bhAgane jANe ane jue teja bhAvene vipulamati kaMIka adhikatara, vipulatara, vizuddhatara ane nirmaLarUpe jANe ane jue che. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na'krIsUtra 8. maNapajjavanANaM puNa jaNamaNapariciMtiyatthapAgaDaNaM / mANusakhittaniva guNapaJcaryaM carittavao ||65|| se ttaM maNapajjavanANaM // vaLA. 84. se isa dhvajanAmAM ? duvihaM paNNattaM, taMjahA - bhatthakevalanANaM ca siddhakevalanANaM ca / kevaLa jJAna. 84. se kiM taM bhavatthavanANaM ? bhavatthakevalanANaM duvihaM paNNattaM, taMjahA - sajogabhavatthakevalanANaM ca ajogibhavatthakevalanANaM ca / <3. se kiM taM sajogibhavattha kevalanANaM ? sajogibhavatthakevalanANaM duhiM paNNattaM, taM jahA - paDhamasamayasajogi bhavatthakevalanANaM ca apaThama- samayasajogi bhavattha kevnALuM 2 | avA dharamasamayanogibhvtthkevlnaannN ca acaramasamaya-sajogibhavatkevalanANaM ca / se taM sajogibhavattha- kevalanANaM | mana paryavajJAna manuSyakSetramA rahelA prANIonA manamA ciMtita ane pragaTa karavAvALu che, tathA guNapratyaya eTale zrAnti Adi guNA A jJAnanI prAptinA kAraNa che ane te cAritrayukta apramatta saMyataneja thAya che A pramANe mana:paryavajJAnanI prarUpaNA thAi, 5 prazna- te kevaLajJAna keTalA prakAranu che uttara- gautama / kevaLajJAna e prakAre prarUpyu che, jemake-- bhavasyakevaLajJAna ( arjuntAnuM kevaLajJAna ) ane [2] siddha kevaLajJAna ( siddhatu kevaLajJAna ). prazna-- te bhavasyakevaLajJAna keTalA prakAranuM che ? uttara : bhavasthakevaLajJAna e prakAre prarUpyu che, jemake [1] sayegIbhavastha kevaLajJAna ane [2] ayeAgIbhavastha kevaLajJAna. prazna keTalA prakAranu che ? te sayeAgIbhavasthakevaLajJAna uttara--sayeAgIbhavasthakevaLajJAna e prakAranu` prarUpyu che, jemake prathama samaya sayeAgI bhavastha kevaLajJAna jene utpanna thayA eja samaya thayeA che evA arjuntAnuM jJAna ane [2] aprathama samaya saceAgI bhavastha kevaLajJAna- jene utpanna thayA ekathI vadhAre samaye thaI gayA che evA arjuntAnu jJAna. athavA khIja rIte paNa e prakAre che, jemake [1] carama samaya sasyAgI bhavastha kevaLajJAnamayeAgI avasthAmAM jene ThaMDo samaya bAkI rahyo che tenuM kevaLajJAna ane [2] arama Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdItra samaya sagI bhavastha kevaLajJAna- sagI avasthAmAM jene aneka samaya bAkI rahe che tenuM kevaLajJAna. prazna- bhagavana 1 agIbhavasthakevaLajJAna keTalA prakAre che? se kiMta ajogibhavatyakevalanANaM ? ajAgimaktyakevalanANaM duvihaM panacaM, jadhA- pahamasamaya-ajogibhavatyakevalanANaM ca apddhmsmy-ajogibhvtykevjanAbaM = ! adalA-kamaramA-gogibhvndhkevlnaannN ca acaramasamayaanogimavanyakevaTanANa ca / se gaM ajAgibhavatyakevaTa nANaM. me gaM bhvtyvajana. uttara- gautama! agIbhavasthakevaLajJAna be prakAnu che, jemake - (1) prathamasamayaagIbhavasthakevaLajJAna (2) prathamasamayaagIbhavasthakevaLajJAna athavA (1) caramasamayaagIbhavastha kevaLajJAna (2) acaramasamayanI bhavastha kevaLajJAna. A pramANe ayogI bhavastha kevaLajJAnanuM varNana pUrNa thayu. A bhavastha kevaLajJAna che. 8. je ja divALa? siddha - 85. prazna- te siddha kevaLajJAna keTalA nA vidaM, go saMna-zAnta- prakAranuM che? raniddhayaTanANaM va paraMparasiddhakavalanANaM uttara-te siddha kevaLajJAna be prakAranuM che, jemake- (1) anantaraddhikevaLajJAna ane (2) parasparasiddha kevaLajJAna 86, je kiM jaM nivedanA ? 8. prazna- te anantarasiddha kevaLajJAna vinatinA pagiuLa keTalA prakAranuM che ? jaMdI-tAi ? nipafpannA 2, nidrA rU, cikti che, uttara- te anantarasiddha kevaLajJAna 15 prakAranuM kahyuM che, jemake- (1) tIrthasiddha pumi . pariNA 6, (2) atIsiha (3) tIrthaMkarasiddha (4) putayohiyarikSA 7, ciliMgasiddhA 8. anIrthakara siddha (5) svayaMbhuddha biddha (6) g , jari pravekabuddhi (7) buddha badhita siddha (8) 20, daktiA 22, enA trIliMgasiddha (9) puliMgasiddha (10) , jijJA 3. prApin namaliMga siddha (11) liMgasiddha g, 1 . je je gata- (12) anyaliMgasiddha (13) gRhasthaliMga siddha (14) ekasiddha (15) aneka siddhanuM kevaLajJAna. A anansara siddha kevaLajJAna che. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdIsUtra 27 87. ze kiM. te paraMpUrasiddhavanA ? 87 prazna- te paraMpara siddha kevaLajJAna paraMparasiddhakevalanANaM agegavihaM paNNattaM, keTalA prakAranuM che ? taMjahA-apaDhamasamayasiddhA, dusamayasiddhA, uttara- paraMparasiddhakevaLajJAna aneka tisamayasiddhA, causamayasiddhA, jAva prakAre varNita che, jemake aprathamasamaya dasasamayasiddhA, saMkhijjasamayasiddhA siddha, kisamayasiddha, trisamayasiddha, catu - asakhijjasamayasiddhA, aNaMtasamayasiddhA, samayasiddha yAvat dazasamayasiddha, sakhyAta se taM paraMparasiddhakevalanANaM, se taM samayasiddha, asaMkhyAtasamayasiddha ane siddha kevalanANaM / anantagamayasiddha, A para parasiddha kevaLajJAna che. taM samAsao caunvihaM paNNattaM, te sakSepathI cAra prakAranuM che, jemaketNjhaa-dbo, khittao, kAlao dravyathI, kSetrathI, kALathI ane bhAvathI. bhAvao / tattha davyao NaM-kevalanANI [1] dravyathI kevaLajJAnI- sarvadravyone jANe sabadavyAI jANai, pAsai / ane jue che khittao NaM-kevalanANI savyaM / [2] kSetrathI kevaLajJAnI - sarva kaleka khittaM jANai, pAsai / kSetrane jANe ane jue che. kAlao NaM-kevalanANI savvaM kAlaM [3] kALathI kevaLajJAnI- sarvakALa-bhUta nArUM, vAsarUpa bhaviSyat ane vartamAnane jANe ane jue che. bhAvao NaM-kevalanANI savve bhAve [4] bhAvathI kevaLajJAnI- sarvabhAva-paryA nA, pArU I ne jANe ane jue che 88, ya saMgvapariNAmamAvitti - 88. kevaLajJAna sapUrNa dravya, pariNAma, raNamavid | audayika Adi bhAvane athavA varNa, gaMdha, sAsayamappaDivAI, egavihaM kevalaM nANaM / rasa Adi bhAvone jANavAnuM kAraNa che, te anta rahita tathA zAzvata -sadAkALa sthAyI apratipAti che Avu A kevaLajJAna ekaja prakAranuM che [ svAmIbhedathI kevaLajJAnanA aneka bhede kahyA che paNa kevaLajJAna svarUpa thI te eka ja prakAranuM hoya che ] 85. vinAneTgathe nahi ne tactha 89. kevaLajJAna dvArA sarva padArthone jANI paNNavaNajoge / temAM je padArtho varNana karavA gya hoya teonuM tIrthaMkaradeva pitAnA pravacanamAM prati Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 bhAsada tinthayo, bar3ajogasurya hava mam // 6. | vALuM, settuM naoNndriyapa- 90. ravuM, meM haiM pUvaghunAmAM 92. avimeliyA maI mainANaM ca maia - nANaM ca / visemiyA sammadiTTissa maI ganANaM micchadiTTima maI madannANaM / avisi tu suyanANaM ca suyaanAca / visesiyaM yaM sammadiTTissa mukhya juthanALa, miliTiksa ruca phyuca3-3 || na'dIsUtra pAdana kareche, te vacanayeAga che ane te vacana zeSa zruta arthAt apradhAna-thuna che. parAkSa jJAna 9. maiM ita parovavanAnuM ? parolanAAM 91. vida pannA, tenadAmiLiyotriyanaannprokkhN ca suganANaparokkhaM ca, janya AbhiNivohiyanANaM tattha suyanANaM, jattha suyanANaM tatthAbhiNivohiyamANaM, do'vi eyAI aNNamaNNamaNugayA, tahavi puNaM ittha AyariyA nANataM paNNacayaMti-abhinivu ti AmiNivoDiyanANaM, mRNeti sUrya, maputra jegaM guyaM, na saI mRyapubviyA // 96. A rIte kevaLajJAnanA viSaya saMpUrNa thayA ane nAiTriya pratyakSa tathA pratyakSa jJAnanuM prakaraNa saMpUrNa thayu. prazna- te parAkSa jJAna keTalA prakAranu che? uttara-parAkSa jJAna e prakAre pratipAdana karAyu che, jemake-- AbhiniSeAdhika jJAna parekSa ane zrutajJAna parAkSa. jyAM Abhi nimeAdhika jJAna hAyache tyA zrutajJAna heAyache. ane jyAM zrutajJAna hoya che tyAM Abhini edhika jJAna hAya che. A baMne paraspara anugata che- eka bIjAnI sAtheja rahe che. tApaNu ( anugata heAvA chatAM ) AcAye temAM bheda prarUpe che sanmukha Avela padA ne je jANe che te Abhinibodhika jJAna ane sAMbhaLI zakAya te zrutajJAna, zrutajJAna matipUrvaka thAya che, paraMtu matijJAna zrutapUrva ka nathI hatuM. vizeSatA rahita ( sAmAnyarUpe) mati, matijJAna ane matiajJAna baMne prakAre heya che. paraMtu vizeSane vicAra karavAthI samyadRSTinI mati te matijJAna ane mithyAdRSTinI mati--te matiajJAna kahevAya che. tevIja rIte vizeSatA hina zruta, zrutajJAna ane zruta-ajJAna ubhayarUpa heAya che. vizeSa dRSTie samyadRSTinuM zruta, zruta-jJAna 5ne mithyAvRSTinu bruna, zruta-ajJAna heAya che. AbhinimAdhika jJAna. = 1. te AIpa banAvuM ? Ane 93 prazna- gAliniAdhika jJAna keTalA Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na dIsUtra NivohiyanANaM duvihaM paNNattaM, taMjAsuyanissiyaM ca asya nissiyaM ca / 24. sarjita aprunisitha ? vrutti- 94. . risa cauvvihaM paNNattaM, tajahA } 1 upapattiyA 2 veNaiyA 3 kamiyA 4 pariNAmiva / buddhI caunvihA vRttA, paMcamA novala // 95. puvyamahimasya iya-takkhaNavisuddha - 5. forcer | abvAyaphalajogA, buddhI uppattiyA nAma / / autpattikI buddhi 96. 1 bharahasila 2 siMha 3 kukkuDa, 4 tila 5 vAlaya 6 hattha 7 agaDa 8 vaNasaDe 9 pAyasa 10 aiyA 11 patte, 12 khADahilA 13 paMcapiaro ya // 97, 1 sarahasila 2 paNiya 3 rukkhe, 4 khuDDaga 5 paDa 6 saraDa 7 kAya. 86 97. " prakAranuM che ? uttara- AbhiniSeAdhika jJAna e prakArache. (1) zrutanizcita ane (2) azruta tu nizrita. 29: prazna- azrutanizrita keTalA prakAranu che? uttara- azrutanizrita cAra prakAranu` che, jemake [1] autpattikI ( hAjara javAkhI- akasmAt utpanna thanArI) [2] vaiyikI ( vinayathI utpanna thanArI ) [3] karmA ( karma - kArya - abhyAsa karavAthI utpanna thanArI ) [4] pAriNAmikI ( vayanA pari pAkathI utpanna thanArI ) A cAra prakAranI buddhi zAstrakArAe varNavI che, A sivAya pAcamI buddhi upalabdha thatI "nathI-- ' arthAt sarva prakAranI buddhinA A cAra bhede mAja samAveza thai jAya che. je buddhi pahelAM sAMbhaLyA vagara, joyA vagara, jANyA vagara, pattAnA vizuddha atha - abhiprAyane tatkALaja grahaNa karI zake che ane jenAthI avyAhata phaLa - khAdhA rahita pariNAmanA ceJa thAya che te autpattikI buddhi che. autpattikI buddhinA udAharaNeA- (1) bharata-zilA (2) gheMTu (3) kukaDA (4) tala (5) retI (6) hasti (7) grUpa (8) vana-kha Da (9) khIra (10) atiga (11) patra (12) DhaDhagarALI (13) pAca pitA. (1) bharata-zilA (2) pratijJA (3) vRkSa (4) aMgUThI (pa) paTa-vastra (6) saraTa-kAkIDe A ane bIjA udAharaNeAnu spaSTIkaraNa jue pariziSTamAM Page #52 -------------------------------------------------------------------------- Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdIsUtra 31 sAhukkAraphalabaI, kammasamutthA havaI vAthI vizALa banelI, temaja viddhajjanothI vRddhI che. sAdhuvAdarUpa phaLa ApanArI, A rIte kAryanA abhyAsathI samutpanna buddhi karmanA buddhi che. 1 heraNNie 2 karisae 3 koliya, karmaja buddhinA udAharaNo- (1) suvarNa4 Dove ya 5 mutti 6 ghaya 7 pavae / / kAra (2) kheDUta (3) vaNakara (4) raseIo 8 tunnAe 9 vaDai ya, 10 pUyai / (5) maNikAra (6) ghI vecanAra (7) naTa 11 ghaDa 12 cittakAre ya // (8) darajI (9) kaDI [10] kaMI [11] ghaTa [12] citrakAra pariNAmanI buddhi 200, anumAna -ti, jAyiA vivA- 100. anumAna, hetu, ane dRSTAMtathI kArya- pariNAmA / siddha karanArI, avasthAnA paripAkathI puSTa thanArI, lekahita karanArI, mekSarUpa phaLa hiyanisseyasaphalavaI, buddhI pariNA- denArI buddhi pariNAmikI kahevAya che. miyA nAma | 1 abhae 2 siTTi 3 kumAre, 4 devI pariNAmikI buddhinA udAharaNa- [1] 5 udiodae havai rAyA / abhaya kumAra [2] zreSTi [3] kumAra [4] devI [5] uditadaya rAjA [6] sAdhu ane nadiSeNa - sAhU ya nadiseNe 6, 7 dhaNadatte [7] dhanadatta [8] zrAvaka [9] amAtya 8 sAvaga 9 amacce // [10]kSapaka 11] amAtya putra [12]cANakaya 10 khamae 11 amaccaputte, [13] sthUlabhadra [14] nAsikapuranA suMdarInada 12 cANakke 13 veva thUlabhade ya / [15] vajasvAmI [16] caraNAhata [17] nasi rile, .. - Amalaka [18] maNi [19] sa [2] 14 vaire 15 pariNAmiyA budhdI geDe [21] supa-bhedana ItyAdi pariNAmikI '16 calaNAhaNa' 17 AmaMDe buddhinA udAharaNo che. A te azrutanizritA 18 maNI 19 va sappe nuM varNana samApta thayuM 20 ya khagi 21 zUbhiMde / pariNAmiyabuddhIe evamAI udAharaNA / / niri ! .. 20. je ita yuniri ? nitsirca 101. prazna- zrutanizcita matijJAna keTalA vyaduM patta, taMga- 2 3 prakAranuM che. 2 IhA 3 avAo 4 dhAraNA // uttara- te cAra prakAranuM che, jemake- Page #54 -------------------------------------------------------------------------- Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIsUtra 106. se kiM taM IhA 1 IhA chavivahA paNNattA, taMnA- sopheniyA,pavittpatiyA, yALitiyarehA, binmitiyapheddA, jAsi diIhA, noiMdiyaIhA / tIse NaM ime egaTTiyA nANAghosA, nANAvaMjaNA paMca nAmadhijjA bhavati, taMjahA - AbhogaNayA, mALavA, vesaLavA vitA, vImattA, se R dehA 106. 33 samaye sAthe joDeche arthAt avyakatathI vyakatAbhimukha thaI janAra avagraha upadhAraNatA kahevAya che. (3) zravaNatA-- je avagraha zrotrendriya dvArA thAya te zravaNatA kahevAya che. eka samayamAM thanAra sAmAnya arthAvagraha epi rUpa pariNAma zravaNatA kahevAya che. tene sIdheA sabadha zrotrendriya sAthe hAya che. (4) avalaMbanatA- arthanuM grahaNa karavuM te, kAraNa ke je avagraha sAmAnyajJAnathI vizeSAbhimukha tathA uttaravatI IhA, avAya ane dhAraNAsudhI pahoMcADanAra che te avalamanatA kahevAya che. (5) meghA- A sAmAnya ane vizeSa bannene grahaNa kare che, pahelA e bheda bya janAvagrahathI sakhaSita che trIjo bheda kevaLa zrotrendriyanA avagrahathI saMbadhita che ane ceAtheA, pAMcamA arthAvagraha niyamathI IhA, avAya, dhAraNAsudhI pahoMcADanAra che prazna- indriyanA viSaya ane ha viSAda ADhi mAnasika bhAvAnA sabaMdhamAM nirNaya karavAnemATe vicArarUpa ihA keTalA prakAranI che ? uttara---- ihA cha prakAranI che- [1] zrotrendriya ihA, [2] cakSurindriya ihA, [3] ghrANendriya iMhA, [4] jijJendriya IhA, [5] sparzendriya IhA, [6] nAindriya ihA. tenA ekAka, nAnAgheASa, ane nAnA vyaMjanavALA pAMca nAma che, te A pramANe [1] AbheAganatA-- arthAvagraha pachI sadbhUta anI vizeSa vicAraNA karavI. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdIsUtra [2] mArgaNatA- anvaya-vyatirekarUpa dharmanuM anveSaNa karavuM [3] vyatireka-adbhUta dharmanA tyAgapUrvaka anya dharmanuM anveSaNe karavuM. (4) ciMtA- saddabhUta padArthanu vAra vAra ciMtana karavu. (5) vimarza- kaIka spaSTa vicAra kare. 207, se jiM savA ? savAI trei 107 prazna-avAyamatijJAna keTalA prakAre che? paNNate, tajahA-soiMdiyaavAe, cakkhiM uttara- avAya cha prakAranuM prarUpyuM che, diyaavAe, ghANidiyaavAe, jibhi- jemake(1) zrotrendriya avAya (2) cakSuri diyaavAe, phAsiMdiyaavAe, noiMdi- ndriya avAya (3) dhrANendriya avAya (4) yaavAe / tassa NaM ime egaThiyA jihendriya avAya (5) sparzendriya avAya nANAghosA, nANAvaMjaNA paMca nAmadhijjA ane (6) neIndriya avAya tene ekarthaka bhavanti / taMjahA-AuTTaNayA, paccAudda- nAnAgheSa ane nAnA vyaMjanavALA pAMca nAma TcA, davA, yuddhI, vijaLa, re raM che, jemake- (1) AvartanatA- IhA pachI nizcaya bedharUpa pariNAmathI padArthanuM evA | viziSTa jJAna karavu (2) pratyAvartanatA- IhAdvArA arthonu viziSTa jJAna prApta karavu. (3) avAya- sarvarIte padArthane nizcaya (4) buddhi- nizcayAtmakakAna. (5) vijJAna- viziSTatara nizcaya avasthAne pAmela jJAnane vijJAna kahe che 208, 2 pArIM ? dhArA kazcida 108 prazna- dhAraNa keTalA prakAranI che ? paNNattA, taMjahA- soiMdiyadhAraNA, uttara- dhAraNAnA cha prakAra che, jemakecvikhNdiydhaarnnaa, ghANidiyadhAraNA, (1) zrotrendriya dhAraNa (2) cakSurindriya jibhiMdiyadhAraNA, phAsiMdiyadhAraNA, dhAraNa (3) ghrANendriya dhAraNA. (4) noiMdiyadhAraNA / tIse NaM ime egaTThiyA rasanendriya dhAraNA. (5) sparzendriya dhAraNA nANAyosA, nANAvaMjaNA paMca nAmadhijjA (6) Indriya dhAraNA mayaMti, tena- ghara, dhAraNA, vaLA, tenA paNa nAnAgheSa ane nAnA vyajanache, joke te jaM vAra vALA ekAIka pAMca nAma che, jemake - Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdIsUtra 202. udde vasamarU, aMtomudruttiyA pheMdA, aMtomuhuttie avAe, dhAraNA saMkhejjaM vA pArja, tavendra vA vAruM 5, 20. vaM gaThThAvIsavita gAMLohiyanaannss vajaNuggahassa parUvaNaM karislAmi paDivohagaditeNa, malagaditeNa ya / 111. se ki taM paDivohagaditeNaM ? paDivoharAdiNaM-se jahAnAmae ke purise kaMci purisaM sutaM paDivoDijjA, agA amuga ti / tattha coyage paNNavagaM 109 110 111 35 (1) dhAraNAjaghanya aMtarmuhUta, utkRSTa asaMkhyAta kALa vyatIta thavA chatAM paNa ceAgya nimitta maLavApara je smRti jAgI uThe te dhAraNA (2) sAdhAraNA- jANela arthane avizrutipUrvaka aMtarmuhUrtasudhI dhAraNa karI rAkhavuM (3) sthApanA- nizcaya karela anuM hRdayamAM sthApana karavuM. ene vAsanA paNa kahe che. (4) pratiSThA--avAya dvArA nirNIta arthAne bheda-prabheda sahita hRdayamAM sthApana karavu . [5] ke4- jema kASThamAM rAkhela dhAnya naSTa na thAya paNa surakSita rahe che tevI rIte hRdayamAM sUtra ane ane dhAraNa karI rAkhavuM. avagraha [ arthAvagraha ] jJAnanA kALa- pramANa eka samaya che, ihAnA aMtarmuhUta pramANu samaya che, avAyanA paNa aMtarmuhUrta pramANa kALa che, dhAraNAne kALa sakhyAtakALa athavA yugaliyAenI apekSAthI aJa khyAta kALa paNa che. A rIte-cAra prakAranA vya janAvagraha, cha prakAre arthAvagraha, cha prakAranI IhA, cha prakAranA avAya, 7 prakAranI dhAgNA, A aThThAvIsa prakAranA Abhinikhodhika matijJAnamAM je vyaMjanAvagraha che tenu pratibAdhaka ane mallaka [zaravalA] nA dRSTAtathI prarUpaNA karIza prazna- pratidhakanA dRSTAMtathI vyajanAvaDunuM nirUpaNa kevI rIte hoya che? uttara- pratimAdhakanA dhrAMtathI A pramANe che, jemake- koi purUSa kaI sUtalA Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdI sUtra evaM vayAsi-ki egasamayapaviTThA puggalA mAnavane "he amuka ! he amuka !" evI gahaNamAgacchati, ? dusamaya-paviTThA rIte avAja karI jagADe, tyAre vacce ziSya prazna karyo. puggalA gahaNamAgacchaMti ? jAva dasasamayapaviThThA puggalA gahaNamAgacchati ? prazna- bhagavAna ! Ama kahevApara zuM te sakhijjasamayapaviThThA puggalA gahaNamA purUSanA kAnamAM eka samayamAM praviSTa gacchaMti ? asaMkhijjasamayapaviTThA puggalA pudgala grahaNa karavAmAM Ave che ke, be gahaNamAgacchaMti ? evaM vayaMtaM coyagaM samayamAM praviSTa pudgala grahaNe karavAmAM paNNavae evaM cayAsi-no egasamayapaviThThA Ave che? yAvat daza samayamAM yA saMkhyAta puggalA gahaNamAgacchaMti, no dusamaya- samayamAM ke asaMkhyAta samayamAM praviSTa paviTThA puggalA gahaNamAgacchaMti, jAva pudgale grahaNa karavAmAM Ave che? no dasasamayapaviThThA puggalA gahaNamAgacchaMti, no saMkhijjasamayapaviThThA puggalA uttara- Ama pUchavA para gurue ziSyane javAba ApatA kahyuM ke- vatsa ! eka samayamAM gahaNamAgacchaMti, asaMkhijjasamayapaviTThA praviSTa pudgale grahaNa karavAmAM AvatA nathI, puggalA gahaNamAgacchaMti / se taM paDi be samayamAM praviSTa pugale grahaNa karavAmAM vohagadidaMteNaM / AvatA nathI, yAvata daza samayamAM ke sa khyAta samayamAM praviSTa pudgale paNa grahaNa karavAmAM AvatA nathI, paraMtu asaMkhyAta samayamAM praviSTa pudgale grahaNa karavAmAM Ave che. A rIte pratibaMdhakanA dRSTAMtathI vyaMjanAvagrahanuM svarUpa thayuM. 22, se te mAhite? maharidai, 112 prazna- mallakanA daSTAMtathI vyaMjanAva se jahAnAmae kei purise avAgasIsAo grahanuM svarUpa kevuM che? mallagaM gahAya tatthegaM udagaviMduM pakkhe uttara- mallakanuM dRSTAMta-- jevI rIte vijJa che na, kavi rvANa kaI puruSa kubhAranA niMbhADAmAMthI malaka se'vi naTTe, evaM pakkhippamANesu [ rAvaluM] lAve, temAM pANInuM eka TIpuM pavikhappamANemu hohI se udagaviMda, je nAkhe, te naSTa thaI jAya che. tyAra pachI bIjA NaM taM mallagaM rAvehii ti, hohI se ghaNuM TIpAM eka eka karIne nAMkhe te paNa udagaviMda, je NaM taMsi mallagasi vilIna thaI jAya che, paraMtu AvI rIte ThAhiti, hohI se udagaviMdU je NaM taM niratara pANInA TIpAM nAkhatA rahevAthI te mallaga bharihiti, hohI se udagaviMdU , pANInA TIpAM malakane prathama bhInuM karaze, je gaM taM mallagaM pavAhehiti, evAmeva tyAra pachI temAM pANInA TIpAM TakI zakaze. A kramathI pANInA TIpAM nAkhatA rahevAthI pavikhappamANehiM pakkhippamANehi aNaM aMtamAM te malaka pUrNa bharAI jaze. A tehiM puggalehiM jAhe taM vaMjaNaM pUriya uparAMta temAMthI pANI bahAra nIkaLavA Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdIsUtra no ceva nuM tao Iha ' Dhora, tAre du'ti, zepha 1 jANai 'ke vesa saddAi ?' pavisara, tao jANai amuge esa saddAi, tao avAyaM pavisa, tao se uvagayaM havara, tao dhAraNaM pavisara, tao gaM dhAre saMkhijjaM vA kAlaM, asaMkhijjaM vA chuM ! 113. se jahAnAmae kei purise avvataM sarvaM jIvinA, ten'saddo'tti lAvaN, no ceva NaM jANai 'ke vesa sadAr3a' ? tao IhaM pavisara, tao jANai amuge esa sake, tao avAyaM pavisara, tabhI se uari cas, ar dhAraNaM pavisa, ta NaM dhAre saMkhejjaM vA kAlaM, asaMkhajjaM vA kAlaM / 114. se jahAnAmae ke purise avvata rUvaM pAliSnA, te+ na tti unniv, no cevaNaM jANar3a 'ke vesa rUva tti' ? tao I pavies, tao jANai amuge esa rUve, tao avAyaM parisara, tao se uari Bas, tao dhAraNaM pavisai, tao NaM dhAre saMkhijjaM vA kAlaM, asaMkhejjaM vA kAlaM / ', 113 114 37 lAgaze. : AvI rIte vAraMvAra zabdapudgalA pUviSTa thavA para te vyaMjana anaMta pudgalAthI pUrita thaI jAyache. arthAt jyAre zabdapudgalA dravya-zrotramAM pariNata thai jAya che tyAre te puruSa 'huM kAra ' kare che. parantu te nizcayathI jANutA nathI ke A zabda zuM che ? tyAra khAda te iMDAmAM praveza kare che, tyAre te jANe che A amuka zabda che. tatpazcAt avAyamAM praveza kare che tyAre te upagataAtmajJAnamAM pariNata thai jAya che ane nirNaya kare che ke A zabda amuka che. tatpuzcAt dhAraNAmAM praveza kareche ane saMkhyAta asakhyAta kALa paryaMta te zabdane dhAraNa karI rAkhe che. avagrahAdinA cha udAharaNeA che, jemake koi vyakti avyakata zabda sAMbhaLIne ' A zabda che' ema grahaNu kare parantu te nizcayathI jANatA nathI ke, 'A zabda kacA che' tyAra bAda IhAmAM praveza kare che, pazcAt te jANe che ke ' A amuka zabda che', tatpazrcAt avAyamAM praviSTa thAyache, tadanaMtara tene upagata thai jAyache. tatpazcAt dhAraNAmAM praviSTa thAya che. tyAre tene sakhyAta yA asakhyAta kALa sudhI dhAraNa kare che. jemake- koi vyaktie aspaSTa rUpa joyuM, tene 'A koi rUpa che' e rIte grahaNu karyuM. parantu te jANatA nathI ke A kanuM rUpa che ? tatpazcAt ihA-tamAM praviSTa thAya che, pachI ' A amuka rUpa che 'A rIte jANe che. pazcAt avAyamAM praviSTa thAya che, tyAre te upagata thai jAya che, pazcAt te dhAraNAmA praviSTa thAya che ane sakhyAta cA asaMkhyAta kAla paryaMta dhAraNA karI rAkheche. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 115. se jahAnAmae kei purise avvattaM gaMdha yAphA, tejuM pa'tti rApi, no cetra NaM jANai 'ke besa gaMdhe tti' tao IhaM pavisai, tao jANai amuge esa gaMdhe ? tao avAyaM pavisara, se uvayaM haas, tao dhAraNaM pavisara, tao NaM dhArei saMkhejjaM vA kAlaM, asaMkhejjaM vA kAlaM tao 116. se jahAnAmae kei purise avvataM rasaM AsAphanA, temAM so tti vi no ceva tuM bALaka, ', vesa rasauttio oI pavisa, tao jANat amuge esa rase, tao avAyaM pavisai, tao se uvayaM hava, tao dhAraNaM pavisara, tao NaM dhArei sakhijjaM vA kAlaM, asaMkhijjaM vA kAla / - 117. se jahAnAmAe kei purise avvantaM phAsaM parisaMveyA, tenuM 'hrAse' tti uddipu, no ceva NaM jANai ' ke vesa phAso tti' ? taoM haM pavisai, tao jANai amuge esa phAse, tao avAyaM pavisara, tao se uvayaM hava, tao dhAraNaM pavisai. tao NaM dhArei saMkhejjaM vA kAlaM, asaMkhejjaM vA kAlaM / 118. se jahAnAmae ke purase avvattaM sumiNa pAsikkA, tej'muminetti' kAtir, no veNaM jANa 'kesa mumiNetti,' haM pavisas, as jAgas amuge esa miNe, ta atrAya pavisaTa, tao ', 115 116 117 nadIsUtra ' jemake-- kAi purUSa avyakta--aspaSTa ga ne su dheche, teNe A ka ka gaMdha che A rIte grahaNa karyuM parantu te jANatA nathI ke A keAnI ga dha che ?', taddanatara ihAmAM * amuka praviSTa thaine te jANe che ke A ga dhache pazcAt avAyamAM praviSTa thAyache tyA te gaMdha upagata thaI jAya che, pazcAt te dhAraNAmAM praviSTa thAya che ane sa khyAta yA asa khyAta kAla paryaMta dhAraNa karI rAkhe che. " 118 ' jemake-- kAi puruSa koi rasanuM AsvAda na kare che teNe 'A rasa che'e rIte grahaNa karyu paraMtu te jANatA nathI ke A 8 kayA rasa che? ' tyAre te chahAmA praviSTa thAyache ane te jANe che ke 'A amuka rasa che" tyAra pachI avAyamA praviSTa thAyache tyAre te upagata thai jAyache, tyAra bAda dhAraNAmA praviSTa thAyache ane sa khyAta asakhyAta kAla paryaMta dhAraNa karI zakhe che ke " 7 jemake koi puruSa avyakta sparzIne sparza kare che, tene A kAika sparza che ' e rIte grahaNa karyuM, parantu te jANatA nathI ke A kayA sparzI che? tyAra khAdya te ihAmAM praviSTa thAya che ane jANe che ke A amuka spa che 'pazcAt avAyamAM praviSTa thAyache tyAre te upagata thaI jAya che pachI dhAraNAmAM praviSTa thAya che ane sa khyAta yA asakhyAta kAla paryanta dhAraNa karI rAkhe che ' jemake-- kAi puruSe avyakta svapna joyu, tene * A svapna che' e rIte grahaNu karyuM pantu te jANato nathI ke * A kevu svapna che ?' pazcAt ihAmA praviSTa thAyache tyA te jANeche ke 'A amuka svapna che". Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdIsUtra 20. teM samAtano paNabiMduM rtta, taMnAtattvo, citto, AnI, mAvo / ' se uvayaM havai, tao dhAraNaM pavisai, tao NaM dhArei saMkhejjaM vA kAlaM, asaMkhejjaM vA kAlaM / se ttaM mallagaditeNaM 120. uggaha IhA'vAo, ya dhAraNA eva vAri ! !' tattva~ davyao NaM - AbhiNivoddiyanANI AeseNaM svvaaii| davvAI jANai, na pAsaph / khettao - AbhiNivohiyanANI AeseNaM savvaM khettaM jANaI', na pAsai / kAlao gaM---AbhiNivohiyanANI AeseNaM savvaM kAla jANai, na pAsai / bhAvao - AbhiNivohiyanANI AeseNaM savve bhAve jANai na pAsai }- - | AbhiNivohiyanANassa, bhaiyavatthU samA - ' i seLa | 21. asthAna ummi to tada vicA- 121 haLe rUMdA 1 : 119 sAyammi avAo, dharaNaM puNa dhAraNaM.. viti // '' uggahaM ikkaM samaya, IhAvAyA - muhattama tu 120 qAlamasaMkhaM saMkhaM, ca dhAraNA hoI O nAcavA 39 taddana tara avAyamAM praviSTa thAyache. tyAre te upagata thAyache. tatpazcAt dhAraNAmA praviSTa thAya che ane sakhyAta yA asakhyAta kAlapanta dhAraNa karI rAkhe che. A maka-dRSTAntathI vyaMjanAvagrahanI prarUpaNA thaI te AbhiniSodhika matijJAna sakSepamA cAra prakAranuM prarUpyu che, jemake- 1] dravyathI [2] kSetrathI [3] kALathI ane [4] bhAvathI. dravyathI matijJAnI sAmAnyarIte sa dravyone jANeche parantu jotA nathI kSetrathI matijJAnI sAmAnyata. sa kSetrane jANe che parantu jotA nathI kALathI matijJAnI traNe kALane jANe che paraMtu jotA nathI bhAvathI matijJAnI sAmAnyata* sabhAvAne jANe che paratu jotA nathI. sAmAnyata mi saMkSepamA AbhiniSodhika-matijJAnanA avagraha, iMDA, avAya ane dhAraNA, A cAra bhedo hoya che. 4 arthAMnA avagrahaNane avagraha, arthAMnI vicAraNAne hA, arthAnA nirNayAtmaka jJAnane avAya ane upayAganI avicyuti, vAsanA ane smRtine dhAraNA kahe che avagaNlR ( arthAvagRha )jJAnanA upayega ne kAlaparimANu eka samaya, ihA ane avAyanA upayegane arjumuhUrta pramANu tathA dhAraNAne kAlaparimANu sa khyAta yA asa khyAta kAla paryaMta che. ema jANavuM joie Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 222. purNa zurU sarda, 2 juLa, pAna: asaMtu| gaMdhaM rasa ca phAsaM ca, baddhaputraM viyAgare // 123. bhAsA samaseDIo, sarva jaM guNai mIsiyaM 123 36 | vIseDhI puNa sarda, guNei niyamA parAyaNa || 124. IhA apoha vImaMsA, maggaNA ya gavasaNA / sannA saI maI pannA, savaM aabhinnivoDya || nIbyuna { 102 zrotra inDiyanaspRSTha thayelA " bhAya che, parantu rUpe mULa karyA vinA bASa caMdra 'tu'zabdanA prayAsa vyavakAra nA gamamAM che, tethI nidraNa ghAya che ? lindriya prApyakALaja che. 6, zyu ane ma adhdha dhRSTa jasAya che a Mt pu, nA ane tyAMnI indriyathI 6 ane cU thayelA pudgalA jAya che, se ta AbhiNivoDiyanANaparokkhaM se tamainANaM // 124 zrutajJAna. 21. te jai chucanALaparovavuM ? sucanALaparovavuM 125 provida pAAM, tenaddA-avala jIruM, 1 aNakkharasuyaM, 2 saNimuyaM, asaNiya, 4 sammasUrya, 5 micchAsurya, 6 sAiyaM, 7 aNAiyaM, 8 sapajjavasiyaM, vanA dvAra mukAnA 5 za mRtyuno samAAM siMcana thatA svabaLe che te niyamI nya dezI mizritaja sAbhaLe che. vicche,i bina zonA niyamathI parAghAta thavApaja gAma eTale vizimAM sthita zrotA, mUkaeNla zabdone nihuM paNa te putra lAnA samagraMthI zabdarUpe pAimelA ta pudgalAne sAbhaLe che. che nahe pA ( chaMhA ( sadaya paryAlAna nizcayAtmakajJAna ) vimA, mArga vA (anvayadharma jJAnarUpa), garvaSA ( nika dharma nizcayarUpa), saMjhA, smRti, ni, prajJA A sarva AbhiniMbeAvika jJAnanA paryAyavAcI nAmeA che. A AminieAdhika jJAna pAnu vivaraNa pUrNa thayuM. matijJAnanuM prakA paNa ma'pUrNa thayuM. prazna-- parAkSa zrutajJAnanA keTalA prakAra che ? uttara- parezakSa zrutajJAna cauda prakAranu che, jemake- (1) akSarazruta (2) anakSarazruta (3) saMjJIzruta (4) asajJIzruta Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIsUtra 9 apajjavasiyaM, 10 gamiyaM. 11 agamiyaM, 12 aMgapaviTTha 13 jra 14 // 26. sarjita alavarapuruM ? avajIruM 126. tivid vRtta,saMbaddA--sAvavA, vanavavAM, Rddhibalara / se kiM taM sanakkharaM ? sannakkharaM akkharassa saMThANAgiI, se ttaM snnvAM se kiM taM vaMjaNakkharaM ? vaMjaNakkharaM vaMjaNAbhilAvo, se ttaM vaMjaNakkharaM / se kiM taM laddhiakkharaM ? laddhiakkha raM-- akkharaladdhiyassa laddhiakkharaM samuppajjai, taMjahAsoiMdiyaladdhiakkharaM, ckkhiNdiylddhiavalA, dhAddhitiyaruddhicavalara, raLi diyaladdhikkharaM, phAsiMdiyacaddhiakkharaM, noiMdiyaladdhiakkharaM / se ttaM laddhiakharaM, se ttaM aNakkharasUyaM / 1 227. te itaM baLavaraghuvaM ? gaLavavAnua 127. agavihaM paNNattaM taMjA 1 (5)samyak zruta (6) mithyAzruta (7) sAdikazruta (8) anAdika zruta (9) saparyavasitazruta (10) apaCvasita zruta (11) gamika zruta (12) agamika zruta (13) aMgapraviSTa zruta (14) ana gapraviSTa zruta. prazna- akSarazrutanA keTalA prakAra che uttara-- akSarazrutanI prarUpaNA traNa prakAre che, jemake (1) sa'jJA akSara (2) vyaMjana akSara (3) labdhi akSara. prazna- saMjJA akSaranuM svarUpa kevu che ? uttara- sa'jJA akSara-akSaranA saMsthAnaAkRtine sajJA akSara kahe che. arthAt lakhavAmAM AvanAra akSarA sa`jJAkSara kahevAya che. prazna- vyaMjana akSaranuM svarUpa kevuM che ? uttara- akSarAnA uccAraNane (melAtA akSarAne ) bya janAkSara kahe che. prazna- labdhiakSaranuM svarUpa kevuM che ? uttara- akSara labdhivALA jIvane labdhi-akSara utpanna thAya che, arthAt te bhAvazrutajJAna heAya che. jemake zrondriyalabdhi--akSara, cakSurindriya-labdhi-akSara, ghrANuiMdriya-labdhi-akSara, rasanendriya-labdhiakSara, sparzendriya-labdhi-akSara, nAiTriyalabdhi-akSara,A rIte akSarazrutanuM varNana che. prazna- anakSarazrutanA keTalA prakAra che? uttara- anakSarazruta aneka prakArathI kahyuM che, jemake-- Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228, niti, nidaM vArivaM 128. vazita jAdA have, nikAcha rA vati nIpA makA, cukavuM, nigiar. IT dizA- khAvI, chIMka AvavI, niHvinA nArI Iye / se taM aNakagvarasuyaM // chavuM, anavAra yukana TA karI te anAra mana che. 222, liM vaM safoLaze? rAja tithi 12. prazna- rAtanA keTalA prakAra gutta, taMtra-divasevi - uttara- aMkazana ja prakAranuM pram vaeseNaM, didvivAovae seNaM / che jema- 1) kalika kapaDAthI . upadezathI ane (3) zivA-upadeza se kiM taM kAliovaraseNaM ? prazna- kalika upadezathI saMkAnanuM kAliovaeseNaM-jassa NaM atthi IhA, svarUpa kevuM che? vedo, jaja, saTI, jaMtA, uttara-kAlika upadezathIDA vizar, vimaMsA, se NaM sapaNIti labhai / jassa- apeDa nizcaya, mArA anvaya dhamAM gaM natyi IhA, aboho, maggaNA, rUpa, nira ghasvarUpa, pAcana, , , vimalA, se ja thaze- ciMtA- "zuM thayu ke thaze?" A prakAranuM paNIti labhai / se taM kaaliovesenn| paryAlacana, vima- A vastu te saMghaTita thAya che e vicAra, A prakAranI vicAradhArA je mAne che te saM kahevAya che. je prAtIne ilA, apiDa mA gaNA, ciMtA, vimarza nathI ne saMnI kahevAya che. evA nuM cuta kAlika upadezathI saMsI ane asaMtrIzrata kahevAya che. se kiM taM heUvaeseNa ? heva- prazna- hetu upadezathI saMtAnanuM eseNaM-jassa NaM atthi abhisaMdhAraNa- varUpa kevuM che? punciyA karaNasattI, se NaM saNIti lavbhai / jassa NaM natthi abhisaMdhAraNa uttara-je jIvanI ayana ke vyaktarIte vijJAnaThArA, AlecanapUrvaka kriyA karavAnI pubviyA karaNasati se NaM asaNNIta zakita pravRtti che te saMsI ane je prANInI labbhai, se taM heUvaeseNaM / abhisadhAraNapuliMkAkaNuzakti-vicArapUrvaka kriyA karavAmAM pravRtti hetI nathI te asaMsI kahevAya che. ArIte hetupadezathI saMtrI ane asaMsI kahevAya che. [A apekSAe dIndriyathI asaMjJI paMcendriya sudhInA che paNa saMjJI che ] Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdIsUtra 1 se kiM taM diTTivAovaesegaM ? divAoarseNaM saNisuyassa khaovasameNa saNNI lavbhas, asaNNisuyassa khaovamameNa asaNNI labhaI / se taM diTTivAovaeseNaM, se taM saSNisuyaM / che zuM asurya | 1 20. seviM te samma''ya ? sannuya--na rUma arihaMtehiM bhagavate uppaNNa-nANadaMsaNadharehi, telukkanirikkhiyamahiyapUra ehiM, tIyapaDuppaNNamaNAgayajANaehiM savvahiM savvadarimIhiM paNIyaM duvAlasaMgaM iipattaLa, taMtrajJA-mAro cAho, 2, rALa, 3, samavAyo, 4, vivAhachattI, ka,nAyAdhamma-jAgo, 6, vAsasAJo, cha, aMtaHhisAbo, 8, aNuttarovavAiyaDhasAo, 9, paNDAvAgaraNAI, 10 vivAgasuyaM, 11 diTTivAo 22 / icveyaM duvAlasa~gaM gaNitpIDagaM copuvvissa samma, abhiNNadasapuvvisa sammayaM teNaM paraM bhiNNegu maLA, te zuM sammatturuM // 2. te di tuM micchAmukhya ? micchAmuya naM imaM aNNANiehiM micchAdiTTiehiM 130, 131. 43 prazna- daSTivAda-upadezathI sattI zrutanuM svapa vu che ? M.M uttara- dRSTivAda-upadezanI apekSAe sajJIzrutanA kSayeApazamathI sanI ane asaMjJIzrutanA kSaye|pazamathI asannI kahevAya che. ArIte dRSTivAde padezathI sanI ane asanI samajavA. ( A apekSAe samyadRSTi jIva sanI ane mithyAdRSTi jIva asaMsI che. ) ArIte sa jJIzruta ane asa'jJIzruta pUrNa thayu. prazna- sabhyazruta te zu che ? karanAra, uttara- utpanna jJAna - danane dhAraNa trileAkadvArA AdarapUrvaka jovAyela, yathAvasthita utkIrtita, bhAvapUrvaka namaskRta, atIta vamAna ane anAgatane jANavAvALA, sajJa ane sadI advaita tIrthaMkara bhagavatA dvArA praNIta- atha thI upaSTi, je A dvAdazA++rUpa piTaka che te sabhya zruta kahevAya che. te A pramANe- (1) AcArAddha (2) sUtrakRtAkuM (3) sthAnA++ (4) samavAyAt (5) vyAkhyA prajJapti (6) jJAtA dharmakathADu (7) upAsaka dazAkuM (8) antakRt dazAna (9) anuttaropapAtika dazA (10) praznavyAkaraNa (11) vipAkazruta ane (12) dRSTivAda ArIte A dvAdazAkuM gaNivaka cauda pUrva dhArInu` sabhyazruta heAya che. saMpUrNa dazapUrva dhArInu paNa samyakdbhuta heAya che. tenAthI echuM arthAt kaMika ochuM dezap ane nava Adip nuM jJAna heAvA para bhajanA che arthAt sabhyazruta heAya athavA na paNa hAya. A rIte samyakazrutanuM varNana pUrNa thayu. prazna- mithyAzrutanu svarUpa kevuM che ? uttara- je ajJAnI mithyAdRSTiedvArA Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIsUtra ) sacchaMdabuddhimaivigappiyaM, taMjahA-bhAraha, svachaMda buddhi ane mati dvArA kalpita karelA THIS, mIrApura ( ) (racita) che te mithyAkRta che. te A pramANe koDillaya, sagaDabhadiyAo, khoDa che, jemake- (1) bhArata (2) rAmAyaNa (3) - bhImAsurakta (4) kauTilya (5) zakaTabhadrikA (gha) mudda, pAsiya, nAdu, (6) khoDA-ghoTaka mukha (7) kAryAsika (8) kaNagasattarI, vaisesiyaM, buddhacayaNaM, / " nAgasUma (9) kanaka saptati (10) vaizeSika terAsiyaM, kAviliyaM, logAyayaM, saTi (11) buddhavacana (12) airAzika (13) taMd, mada, purA, vAri, mArca, kapilIya (14) lekAyata (15) SaSThita tra pAyanI, savarca, je, jaLa, (16) mAkara (17) purANa [18] vyAkaraNa sauNaruyaM, nADayAI / [19] bhAgavata [20] pAtaMjali [21] puSyadevata [2] lekha [23] gaNita [24] ahavA-cAvattarikalAo, cattAri zakuniruta [25] nATaka athavA bahetara " ja veyA saMjo, cAre micchAvie .. kaLA ane sAMgopADa cArada, A sarvane micchattapariggahiyAI micchAsuyaM, eyAI jyAre mithyASTi mithyAtvathI grahaNa kare che ceva sammadihissa, sammattapariggahiyAI .. tyAre mithyAzrata che. Aja grathane samyasa, aphava-bichiidara vidRSTi samyakrarUpathI - grahaNa kare che te pAruM reva sanmayurtha, ?" sama- samyakSata thaI jAya che. athavA mithyAdRSTine ttaheuttaNao / jamhA te micchadiTiyA paNuM A graMtha samyakakRta che. kAraNa ke tenA tehi ceva samaehiM coiyA samANA keI samyaktvamAM heturUpa banI jAya che, koI sapakkhadiTThIo cayaMti, se taM micchA mithyAdRSTi te graMthethI prerita thaIne temanI ayukta-asaMgata prarUpaNuM joIne ] svapakSa -- mithyAtvadRSTine choDI de che. A mithyA ! - 5 ! - kRtanuM varNana karyuM - - 232. je hiM haM sAdya pAvarci, zarU 132. prazna- sAdi, saparyavasita ane anAdi apajjavasiyaM ca ? icceiyaM duvAlasaMga aparyavasita zrutanuM svarUpa kevuM che? gaNipiDagaM pucchittinayaTTayAe sAiyaM - uttara- A dvAdazADarUpa gaNipiTaka sapajjayasiyaM, abucchittinayaTTayAe [zeThanA ratnanA DabbAnI samAna AcAryanI aNAiyaM apajjavasiyaM, taM samAsao dhRtaratnanI peTI ] paryAyArthika nayanI apenci , taMnarAvarco, sAthI sAdi ane sAnta che ane dravyArthika viramo, Dho, mIDyo ! nayanI apekSAe anAdi anaMta che. tattha davao NaM-sammasUyaM egaM zrutajJAna saMkSepamAM cAra prakAranuM kahyuM kuri para sArUca sapanahi, che, jemake- dravyathI. kSetrathI, kALathI rile ja ghaNu sArU mA- . ane bhAvathI. casiyaM / khettao NaM-paMca bharahAI Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdIsUtra 4pa paMceravayAI paDucca sAiyaM sapajjavasiyaM, . paMca mahAvidehAI paDucca aNAiyaM apajjavasiyaM / kAlao NaM-ussappiNi osappiNiM ca paDucca sAiyaM sapajjava- - fsa, noLi negoridf ca paDucca aNAiyaM apajjavasiyaM / bhAvao : -ne navA lipamAM mAvA vAgha- vijaMti, paNNavijjati, parUvijjati, daMsijjati, nidaMsijjaMti, uvadasijati, tayA te bhAve paDucca sAiyaM sapajjavasiyaM, khAovasamiyaM puNa bhAvaM paDucca aNAiyaM apajjavasiyaM / ahavA-bhavasiddhiyassa surya sAiyaM sapajjavasiyaM abhavasiddhi- yassa muyaM aNAiyaM apajjavasiyaM ca / - savyAgAsapaesagge savvAgAsapaesehi aNaMtaguNiyaM pajjavakkharaM nipphajjai / savvajIvANaM pi ya NaM akkharasa aNaMtabhAgo niccugyADio ciTTai, jai puNa so'vi AvarijjA, teNaM jIvo gaLI pavinA, " ra che !dae, hoi pabhA candasUrANaM" / se taM sAiyaM saMpajjavasiyaM, me taM aNAiyaM / apajjavasiyaM // - dravyathI samyak kRta, eka puruSanI apekSAe sAdisaparyavasita-sAdi ane sAMta che. ghaNA puruSonI apekSAe anAdi aparyavasita che - Adi ane aMta rahita che. kSetrathI samyaka zrata - pAMca bharata, pAMca airavatanI dRSTithI sAdi sAMta che ane mahAvidehanI apekSAe anAdi anaMta che, kAlathI samyakakRta-utsarpiNa ane avasarpiNInI apekSAe sAdi-sAMta che, ne utsarpiNa asapiNInI apekSAe anAdi anaMta che. - bhAvathI sarvatta-sarvadeza tIrthakara dvArA je padArtha je samaye sAmAnyarupathI kahevAya che, nAmAdi bheda batAvIne kathana karAtA hoya che, hetu-dRSTAMtanA upadarzanathI je spaSTatara karAtA hoya che, upanaya ane nigamanathI je sthApita karAtA hoya che tyAre te bhAva-padArthonI apekSAthI samyakazruta - sAdi sAMta che ane kSapazama bhAvanI apekSAe samyaphakRta anAdi anaMta che. athavA bhavasiddhika prANInuM zrata sAdi sAMta che, abhavasiddhika jIvanuM mithyAzruta anAdi anaMta che. - samasta AkAzanA pradezane sarva AkAza pradezathI anaMtavAra guNita karavAthI paryAya akSara niSpanna thAya che. sarva jIvene akSara-zrutajJAnano anaMta bhAga sevA uddaghATita khulluM rahe che. je tenA para paNa AvaraNa AvI jAya te jIva ajIva bhAvane prApta thaI jAya. kAraNa ke cetanA jIvanuM lakSaNa che. vAdaLanuM gADha AvaraNa AvavA chatAM paNa sUrya, caMdranI prabhA kAMIka jaNAyaja che. A rIte sAdi sAMta ane anAdi anaMta kRtanuM varNana karyuM. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdIsUtra rU. se itaM mirtha ? mie vidivALI ! 133 prazna- gamika zrA , se taM gamiyaM / uttara- Adi, madhya athavA atamAM kaIka vizeSatAthI teja sUtrane vAraMvAra kahevuM te gamikazuta che. daSTivAda gamikazruta che, arthAt AdimAM, madhyamAM ke aMtamAM kaMIka vizeSatA rAkhatA evA zabdonuM uccAraNa vAraMvAra Ave. jemake-anartha varamALA , vana vimA ya vagere gamikata kahevAya che. se kiM taM agamiyaM ? agamiyaM kAliya muya / se taM agamiyaM / ahavA ta samAsao duviha paNNataM, taMjahAaMgapaviDhaM aMgavAhiraM ca / prazna-agamika zrutanuM svarUpa kevuM che? uttara- gamikathI visadaza-AcArAMga Adi agamikazrata che. jemAM eka sarakhA pATha na hoya te agamika kRta kahevAya che. athavA dRSTivAda gamika zrata che ane kAlika sarva agamika che, athavA te saMkSepamAM be prakAranuM varNavyuM che- (1) a gapraviSTa ane (2) aMgabAhya. zarUche. je te vividha suvida 134. prazna-aMgabAhyakRtanA keTalA prakAra che? paNNatta taMjahA-AvassayaM ca, Avassa uttara- abAhya zruta be prakAranuM kahyuM caritta = che, jemake Avazyaka ane AvazyakathI bhinna prazna-te Avazyaka zrutanuM svarUpa kevuM che? se kiM taM AvassayaM ? AvassayaM chanvihaM paNNatta, taMjahA--sAmAiya, cauvIsatthao, baMdaNayaM, paDikkamaNaM, kAussaggo, paccakkhANaM, se ta Avassaya / uttara- Avazyaka zruta cha vibhAgomAM vibhakta che, jemake- (1) sAmAyika (2) caturvizatistava (3) vaMdanA (4) pratikramaNa (5) kAryotsarga ane (6) pratyAkhAna. A AvazyakazrutanuM varNana che. - AvazyakavyAtarikta zruta keTalA prakAre che ? se ki ta AvassayavairitaM ? AvassayavairittaM duvihaM paNNattaM, taMjahA kAliyaM ca, ukkAliyaM ca / / Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na'dIsUtra se kiM taM ukAliyaM ? ukkAliyaM aNegavihaM paNNattaM taM jahA - dsveyaahiyaM, priyA yi, puSpadmaya, madALamuruM, vavAyaM, rAyavaseLiyuM, nImiyamo, vAvA, mALavA, mAcappamAya, nanTrI, anugonArADuM, viltho, saMtulaneyAdiyuM, candrA-vijbhbhyN sUrapaNNattI, porisimaMDalaM, maNDalapaveso, vijjA caraNaviNicchao, gaLivijJA, mALavimannI, maLava mattI, AvisauddI, vIrAgasuyaM, saMchedajI, vihAro, caraviddI, AurapaccakkhANaM, mahApaccakkhANaM, evasetaM ukAliyaM / mArka se kiM taM kAliyaM ? kAliyaM aNegaviha 'qLAM, taMddA uttarAyaLApha, rasAyo, ppo, vacAro, nilI, mannattisIhaiM, kRlimAliyADuM, nambUrIvapamattI, TIvasApAvabattI, capAtI, diyAvi- mANapavibhattI, mhlliyaavimaannppvimattI, meM vRDhiyA, vApUjiyA, vivAdRjiyA, gaLovavAd, vo vavA, jovavALu, dharaNovavAe, 47 uttara- Avazyakabhinna zrutanI prarUpaNA e prakAre che, jemake (1) kAlika- je zruta divasa rAtrinA pahelA ne ceAthA paheAramAM bhaNAya che. (2) utkAlika- jenu' adhyayana kAlikathI bhinna kAlamA ( asvAdhyAya kAlane cheDIne zeSa rAtrimAM ane dinamAM ) bhaNI zakAya. prazna-utkAlika zrutanA keTalA prakAra che? uttara-~~ utkAlikazruta aneka prakAre prarUpyu che, jemake-- (1) dazavaikAlika (2) kalpAkalpa (3) cUla kalpazruta (4) mahAkalpazruta (5) aupapAtika (6) rAjapraznIya (7) jIvAbhigama (8) prajJApanA (9) mahA-- prajJApanA (10) pramAdApramAda (11) na dI (12) anuyAgadvAra (13) devendrastava (14) taMdulavaicArika (15) candra vedhya (16) sUryaprajJapti (17) pauruSIma'Dala (18) maDalapraveza (19) vidyAcaraNa vinizcaya (20) gaNividyA (21) dhyAnavibhakita (22) maraNuvibhakita (23) AtmavizeSi (24) vItarAgazruta (25) sa lekhanAzruta (26) vihArakalpa (27) caraNavidhi (28) Atura pratyAkhyAna (29) mahApratyAkhyAna ityAdi AvI rIte utkAlika zruta che. prazna- kAlika zrutanA keTalA prakAra che ? uttara- kAlikazrutanA aneka prakAra che, jemake- (1) uttarAdhyayana (2) dazAzrutaskandha (3) kalpa bRhat kalpa (4) vyavahAra (5) nizItha (6) mahAnizItha (7) RRSibhASita (8) ja zrRdvIpa prajJapti (9) dvIpasAgara prajJapti (10) caMdraprajJapti (11) kSudrikAvimAna pravibhakita (12) mahullikA vimAnapravibhakita (13) adbhucUlikA (14) vaga cUlikA (15) vivAha cUlikA (16) arUNA Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdIsUtra vesamaNovavAe, velaMdharovavAe, deviMdo-- vavAe, uTThANamuyaM, samuTThANasugaM, nAgapariyAvaNiyAo, nirayAvaliyAo, kappiyAo, kappavaDaMsiyAo, pupphiyAo, pupphacUliyAo, caNhIdasAo, evamAiyAI caurAsII painnagasahassAI bhagavao arahao usahasAmissa Aititthayarassa, tahA saMkhijjAiM painnagasahassAI mabhiHmagANa jiNavarANaM / codasa painnagasahassAI bhagavao vaddhamANasAmissa / ahavA-jassa jattiyA sIsA uppattiyAe, veNaIyAe, kammiyAe, pAriNAmiyAe, caubihAe buddhIe upaveyA tassa tattiyAI paiNNagasahassAI / patteyabuddhAvi tattiyA ceva, se taM kAliyaM se vaM AvassayavairittaM, se taM annNgpvi| papAta (17) varUNopAta (18)garUDepapAta (19) dharapapAta (20) zramaNe pAta (21) velabdhapapAta (22) devendropAta (23) utthAnakRta (24) sasutthAnakRta (25) nAgaparijJApanikA (26)nirayAvalikA (27) kalpikA (28) kalpavataMsikA (29) puSmitA (30) puSpacUlikA (31) vRSNidazA (aMdhakavRSNidazA) 23 ItyAdi. 84 hajAra prakIrNaka Adi tIrthakara bhagavAna zrI kRSabha svAmInA che, saMkhyAta sahastra prakIrNaka madhyama tIrthakaronA che. ane cauda hajAra prakIrNaka bhagavAna zrI vardhamAna svAmInA che. athavA je tIrthakaranA jeTalA ziSya tpatikI, vainAyikI, karma jA ane pAriNamikI, A cAra prakAranI buddhithI yukta hoya che, tene teTalA hajAra prakIrNaka hoya che. pratyekabuddha paNa teTalAja hoya che. A kAlikazruta che. A rIte A Avazyavyatirikta zrutanuM varNana thayu. A rIte A ana praviSTadyutanuM paNa svarUpa saMpUrNa thayu. prazna- apraviSTa kRtanA keTalA prakAra che ? 2rUka. je te viTaM? caMva - 135. lasavihaM paNNacaM, taMjahA-AyAroM 1, sUyagaDo 2, ThANaM 3 samavAo 4, vivAhapannattI 5, nAyAdhammakahAo 6, uvAsagadasAo 7, aMtagaDadasAo 8, aNuttarovavAiyadasAo 9, pAhAvAgaraNAI 10, vivAgaharA 11, dihivAo uttara- a praviNa zrata bAra prakAre varNavyuM che, jemake- (1) AcArADu (2) sUtrakRtA (3) sthAnA (4) samavAyA (5) vyAkhyAprajJapti-bhagavatI (6) jJAtAdharmakathA (7) upAsaka dazA (8)aMtakRtadazA (9) anuropapAtika dazA (10) praznavyAkaraNa (11) vipAka (12) daSTivAdA. 236, dvAdazAMganuM varNana. mAre ? sAyare je 136. prazna- AcAra nAmaka aMganuM svarUpa samaNANaM nimgaMyANaM AyAragoyaraviNaya- che ? Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na'dIsUtra dusefear bhAsA abhAsA caraNakaraNajAyAmAyAvittIo Avavijjati / se samAsa pacavihe paNNace, taM jhaanaLayAra, saMsAra, carittA, tavAyAre, variyAyAre 1 AyAre NaM paritA vAyaNA, sakhejjA aNuogadArA, sakhijjA veDhA, sakhejjA silogA, saMkhijjAo nijjuttIo, saMkhijjAo saMgaNIo, sakhijjAo paDivattIo | seNaM anuyAe paDhame aMge, do sucavavuMdhA, pAvIsa amacaLA, paMcAsii uddeNakAlA pacAsIi samuddesaNakAlA, aTTAraMsapaya sahassA parageNaM, sakhijjA avakharA, anaMtA gamA, anaMtA padmavA, parittA tannA, sAMtA cAvarA, sAsayakaDanivaddha nikAiyA jiNapaNNattA bhAvA AghaviMjjanti paruvijjanti, daMsijjanti, niMda sijjanti / 49 uttara-- AcArAGgasUtramAM zramaNanirgunthAnA AcAr- gAcara-bhikSAne grahaNa karavAnI vidhi, vinaya, vinayanuM phaLa,kama kSayAdi, grahaNa ane Asevana rUpa zikSA, athavA ziSyane satya tathA vyavahAra bhASA grahaNa karavA ceAgya che ane mizra tathA asatya bhASA tyAjyache, caraNa-vratAdi, karaNa-piDavizuddhi Adi, yAtrA-sa yamayAtrA, mAtrA-sayamanA nirvAhamATe parimita AhAra karaveA, vividha prakAranA abhigraha dhAraNa karavA, vigere viSayAnu varNana karyuM che. te AcAra sa kSepamA pAca prakAranA che, jemake- jJAnAcAra, danAcAra, cAritrAcAra tapaAcAra, vIryAcAra AcArADu sUtramA parimita vAcanAe, sa khyAta anuyAgadvArA, sakhyAta veDhA-chaMdo, sa khyAta zrloko, sa khyAta niyuktie, ane sa khyAta pratipatti che. te AcArASTra khAra a gAmA prathama aga che. temA e zrutaskandhA che, paccIza adhyayane che ane 85 uddezanakAla tathA 85 samuddezana kAla che, padmaparimANumA 18 hajAra pado, sakhyAta akSara, ana ta gama arthAt ana ta ardhAMgama, ana ta paryAya, parimita trasa ane ana ta sthAvaranu pratipAdana che zAzrvata-dharmAstikAyAdi, kRta-prayAgaja-ghaTADhi, vizrasA-sa dhyA, vAdaLAdine raga, A satu svarUpa va byu che niyukti, saMgrahaNI, hetu, udAharaNa Adi aneka prakArathI dRDha karela jinapraJapta bhAva sAmAnya rUpathI kahyA che, nAmAdithI prajJApita karelA che prarUpita karelA che, upamAna tathA nigamanADhithI nidarzita upadarzita karelA che. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 se evaM AyA, evaM nAyA, eva vicA, eva caraNakaraNaparUvaNA thAvijJapha / te zuM AyAre / ! 137. se kiM taM sUyagaDe ? sUyagaDe NaM loe sUijjai, aloe sUijjai, loyAloe sUijjai. jIvA saijjaMti, ajIvA sUijjati, jIvAjIvA saijjati, sasamae satna, parsamaC sakhkhara, samayapa-- rasamae sUjjai / sUgaDe NaM asIyasa kiriyAvAhrasayassa,caurAsIie akiriyAbAINaM, sattaTTIe aNNANiyavAINaM, vattIsAe veNavaINaM, ti tesaThANaM pAsaMDiyasayANaM vaha kiccA sasamae ThAvijjai / - sUyagaDe NaM parittA vAyaNA, saMkhijjA aNuogadArA, saMkhijjA veDhA, saMkhejjA silogA, saMkhijjAo nijjutIo, sakhijjAo saMgahaNIo, sakhijjAo paDivattIo / se NaM aMgaTTayAe vie aMge, do suyavasaMdhA, tevIsaM ajmabhyaNA, tittisa uddesaNakAlA, tittisaM samude - saNakAlA, chattIsaM saharasAI paggeNaM, saMkhijjA aksarA, anaMtA mA, gAMtA patnI, parittA tatA, anaMtA thAvarA, sAsayakaDanivaddhani C 137. naMdIsUtra tenA AcArAMgate grahaNa karanArA, anusAra kriyA karanArA, AcAranI sAkSAt mUrti khanI jAya che, te bhAvonA jJAtA, vijJAtA khanI jAya che. A rIte AcArana sUtramAM caraNa-karaNanI prarUpaNA karI che. A pramANe AcArAnu svarUpa varNavyu che. prazna- sUtrakRtAsUtramA kayA viSayanuM varNana karyuM che ? uttara * sUtrakRtArdra sUtramAM SavyAtmaka lAka sUcita karAya che. alAka sUcita karAya che. leAkAleAka sUcita karAya che. A rIte jIva ajIva, jIvAjIvanI sUcanA karAya che. temaja svasamaya parasamaya ane sva-para samayanI sUcanA karAya che. sUtrakRtAmA 180 kriyAvAdIonA, 84 akriyAvAdIonA, 67 ajJAnavAdIonA, ane 32 vinayavAdIenA, e pramANe 363 pANDinA matanA nirAkaraNa karIne svasiddhAMtanI sthApanA karavAmAM AvI che. sUtrakRtAmAM parimita vAcanAe, sakhyAta anuyAgadvAra, saMkhyAta veDhA-chaMda, sakhyAta zrleAkA, saMkhyAta niryuktio, sa khyAta sa grahaNIe ane pratipattio che. sakhyAta AsUtrakRtA aMgenI dRSTie bIjuM che, temAM e zrutanya ane 23 adhyayanA che. 33 uddezana kAla ane 33 samuddezanakAla che. sUtrakRtAGganu padmaparimANu 36 hajAra che. temAM sakhyAta akSara, ana'tagama, anaMta paryAya, parimitatrasa, anata sthAvara che. emAM zAzvata, niSaddha, ane nikAcita evA tIrthaMkara bhagavAn dvArA upadiSTa bhAvAnu kathana, Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 prajJApana, prarUpaNa, darzana, nidarzana, tathA upadarzana karela che. nadIsUtra kAiyA jiNapaNNattA bhAvA Aghavijjanti, pavitti, pavinaMti asitta, nirvasini, urvasinti ! se evaM AyA, evaM nAyA, evaM viNNAyA evaM caraNakaraNaparUvaNA Apavijjai, se taM sUyagaDe AvI rIte sUtrakRtAMganuM adhyayana karanArA tadrupa (sUtragata viSayamAM tallIna hovAthI tanmaya) banI jAya che, jJAtA ane vijJAtA thaI jAya che. AvI rIte A sUtramAM caraNa-karaNanI prarUpaNa karAya che. A sUtrakRtAganuM varNana che. 28. te jiM tuM ? che je jIva vinti, malavA vinaMti, vAva vinanti, sApa kavi , parama vijJas, salamaprsme ThAvijjai, loe ThAvijjai, aloe ThAvijjai, loyAloe ThAvijjai / 138. prazna- sthAnAgasUtramAM kayA viSayanuM varNana che ? uttara-sthAnAMgasUtramAM jIvanI sthApanA ajIvanI sthApanA tathA jIvAjIvanI sthApanA karAya che. svasamaya- jaina siddhAMta, parasamayajainetara siddhAMta, sva-parasamaya- jaina ane jainetara baMne pakSanI sthApanA karavAmAM AvI che. leka, aleka ane lokAlokanI siddhi karavAmAM AvI che. che je daM, ST, zeDhA, sihariNI, panbhArA, kuMDAI, guhAo, AgarA, dahA, naIo Apavijanti, ThANe NaM egAiyAe eguttariyAe vuDDIe dasaTThANagavicaDiyANaM bhAvANaM parUvaNA Aghavijjai / sthAnAMga sUtramAM Teka (chinnataTa), phUTa (parvata phUTa), parvata, zikharI, prAglAraphUTanI upara ku samAna athavA parvata upara hastikuMbhanI AkRti samAna kuSNa, kuMDa, guphAo, khANuM, puMDarika Adi hRda, tathA gaMgA AdinadIonuM prarUpaNa karavAmAM Avela che. sthAnAMgamAM eka thI laIne anukramathI daza paryanta vRddhi pAmatA nI prarUpaNA karelI che. ThANe NaM parittA vAyaNA, saMkhejA aNuogadArA, saMkhejjA veDhA, saMkhejjA silogA, saMkhejjAo nijuttIo, saMkhejjAo saMgahaNIo, saMkhejjAo sthAnAMgasUtramAM parimita vAcanAo, saMkhyAta anuyeAga dvAre, saMkhyAta ve, saMkhyAta zleke, saMkhyAta niryuktio, saMkhyAta saMgrahaNIo ane saMkhyAta pratipattio che. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para se NaM aMgaTTayAe tar3ae aMge, ege suyaksaMdhe, dasa abhayaNA, egavIsaM uddesaNakAlA, egavIsa samudesaNakAlA, vAvattaripayasahassA payaggeNaM, saMkhejjA akkharA, anaMtA gamA, anaMtA pajjavA, paritA tasA, anaMtA thAvarA, sAsayaasnivaddhanikAiyA jiNapannattA bhAvA Aya vijjanti pannavijjanti, paruvijjanti daMsijjanti, nidasijjanti, uvadaMsijanti se evaM AyA, evaM nAyA, evaM viSNAyA, evaM caraNakaraNaparUvaNA Ayacijjai / se taM ThANe | 139. se kiM taM samavAe ? samavAe NaM jIvA samAsijjanti, ajIvA samAsijjanti, jIvAjIvA samAsijjanti, sasamae samAsijjai, parasamae samAsijjaDa, sasamaya parasamae samAsijjai, loe samAsijjai, aloe samAsijjai, loyAloe samAsijjai / samavAe NaM egAiyANaM eguttariyANaM ThANasayavivaDDiyANaM bhAvANaM parUvaNA Cafers | duvAlasavihassa ya gaNipiDagasma pallavaggo samAsijjai, samavAyassa NaM parittA vAyaNA, saMkhijjA aNuogadvArA, saMkhijjA veDhA, saMkhijjA silogA, saMkhijjAo nijjuttIo, "khijjAo saMgahaNIo, saMkhijjAo paDivattIo / na'dIsUtra te aMgAmA trIntu aMgache. temA eka zrutaskandha ane daza adhyayanA che. 21 uddezana asa, 21 samudezana aba che. yaha pribhaaNathI padonI saMkhyA chara hajAra che. saMkhyAta akSara, anaMta gabha che. manata paryAya, parimita trasa ane anata sthAvara che. zAzvata, tu, niSaddha, nizacita nidhita lAvA helA che, tegonu prajJAyana, prayANu, upadyana, nidarzana karavAmAM Avela che. 138. A sthAnAganuM adhyayana karanArA tadAtyarUpa, jJAtA ane vijJAtA thaI jAya che. ArIte ukata aMgamAM caraNa-karaNAnuyAganI prarUpaNA karI che. A sthAnAMga sUtranu varNana che prazna- samavAyAMgasUtramA kayA viSayanuM varNana che ? uttara- samavAyAMgasUtramA yathAvasthita rUpathI jIva, ajIva ane jIvAjIvane samIcIna rUpe medha karAvavAmAM Avyo che svadarzana, paradarzana, sva-paradarzana no bodha rAya che. leka, leAka ane leAkAlekanA samyak medha karAya che. samavAyAgamAM ekathI vRddhi karatAM so sthAna sudhI padArthAMnI prarUpaNA karelI che. dvAdazAMga gaNipiTakanuM saMkSepamA varNana karyu che. samavAyAgamAM parimita vAcanA, sakhyAta anuyAga dvArA, sakhyAta veDhA, sa khyAta soma, sabhyAta niyuktimo, saMkhyAta Ja'grahaNIe, ma khyAta pratipattio che. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIsUtra seNaM aMgaTTayAe cautthe aMge, ege suyaksaMve, ege akaNe, ege usakA, ege samuddesaNakAle, ege coyAle sasahasse payaggeNaM, saMkhejjA avalarA, antA nA, gaLatA pakhavA, parittA tasA, anaMtA thAvarA, sAsayaka nivaddhanikAiyA jiNapaNNattA bhAvA Aghavijjati, paNNavijjati parUvijjanti, dasijjanti, niMdaMsijjanti, uvadaMsijjanti / se evaM AyA, evaM nAyA, evaM viSNAyA, evaM caraNakaraNaparUvaNA AghaviMjjai se ttaM samavAe | 240. se jiM tuM vivAde ? vivAde LanIvA vihijjanti, ajIvA viAhijjanti, jIvAjIvA vihijjanti, sasamae viA - Snira, parAmaNa viiphrena, sasamayaprsme vihijjai, loe vibhahijjai, aloe viAhijjai, loyAlIe diAhijjai, vivAhassa NaM parittA saMkhijjA vayaLA, aNuogadArA, saMkhijjA veDhA, saMkhijjA silogA, sakhijjAo nijjuttIo, sakhijjAo saMgaNIo, saMkhijjAo paDivattIo / ' se NaM aMgaTTayAe paMcame aMge, ege sukkhaMdhe, ege sAirege ackayaNasae, dasa uddegasahassAI, dasa samuddesasahassA, chattIsa vAgaraNasahassAI, 140. pa3 te khAra aMgeAmAM ceAthuM aMga che. eka zrutaskandha, eka adhyayana, eka uddezana kAla ane eka samuddezana kAla che padma parimANu eka lAkha 44 hajAra che sakhyAta akSara, ana ta gama, anaMta paryAya, parimita trasa, anaMta sthAvara, tathA zAzrvata--kRta-niSThaddhanikAcita-jinaprarupita bhAvAnuM prarupaNa, darzIna, nidana ane upadana karavAmAM Avyu che samavAyAganA adhyetA tadAtmarUpa, jJAtA ane vijJAtA thaI jAya che A rIte samavAyAMgamAM caraNa-karaNanI prarUpaNA karIche. A samavAyAMgane paricaya che prazna-- vyAkhyAprajJaptimA kayA viSayanu varNana che ? uttara~~ vyAkhyAprajJaptimAM jIvaajIva, jIvAjIvanI vyAkhyA karavAmAM AvI che svasamaya, parasamaya ane sva-parasamayanI vyAkhyA karavAmAM AvI che leAka, aleka ane leAkAleAkanA svarUpanu vyAkhyAna karavAmAM Avyu che vyAkhyAprajJaptimAM parimita vAca nA, sa khyAta anuyAgadvArA, sukhyAta veDhA, sakhyAta zrleAkA, sakhyAta niyu-kitae, sakhyAta sagrahaNIe ane sakhyAta pratipattie che a'gazAstromAM vyAkhyAprajJapti pAMcamuM aMga che. eka zrutaskandha, eka sAthI kAika adhika adhyayanA, 10 hajAra uddezaka, 10 hajAra samuddezaka, 36 hajAra praznottara ane e lAkha aThThAvIsa hajAra padAgrathI pada Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 do lakkhA aTThAsIIM payasahassAI payaggeNaM, saMkhijjA akkharA, aNantA gamA, aNatA padmA, parittA tatA, baLatA cAvarA, sAsayakaDanivaddhanikAiyA, jiNapaNNattA bhAvA Aghavijjanti, paNNavijjanti, vikhaMti, kRsiSnatti, niyaMsinnatti, udasijjati / se evaM AyA, evaM nAyA, evaM viSNAyA / evaM caraNakaraNaparUvaNA Aghavijjara se vivAhe / 141. se kiM taM nAyAdhammakahAo ? nAyAdhammakahANaM nAyANaM nagarAI, ujjANAI, mecA, vasaMhAraM, samosarakhArUM, rAvALI, ammApiyaro, dhammArayA, dhammakAo, ihaloiyaparaloiyA iddddiviselA, mauricAcA, puSpanAbo, pariyA, sucA, tavovadALAZ, saMleDaNAo, bhApaccakkhANAI, paaovAmaLApheMka devaLomArM, jIrupacaayaaio; puNavohilAbhA, aMtariyaao ya Aghavijjati / dasa dhammakahANaM vaggA, tattha NaM - egamegAe dhammakahAe paMca-paMca akkhAiyAsayAI, egamegAe akkhAi - yAe paMca-paMca ucakkhAiyAsayAI. egamegAe ubakkhAiyAe paMca-paMca akkhAiyauvakkhAiyAsayAI / evameva sapuvyAvareNaM addhaTThAo kahANagako 141. nadIsUtra parimANu che. sakhyAta akSara, anaMta gama ane ana ta paryAya che. parimita trasa, anata sthAvara, zAzrvata, kRta, nikha%0, nikAcita, jinaprajJapta bhAvAnuM kathana, prajJApana, prarUpaNu, dana, nidarzana ane upanna na karyuM che, vyAkhyAjJaptinA pAThaka tadAtmarUpa anI jAya che. temaja jJAtA ane vijJAtA banI jAya che. A rIte vyAkhyAprajJaptimA caraNa-karaNanI prarUpaNA karI che. A vyAkhyAprakRptinu svarUpa che. prazna- jJAtAdharmakathAmAM kayA viSayanuM varNana che ? uttara-~~ jJAtAdharmakathAsUtramAM jJAtA ( udAharaNa rUpa vyakitae ) nA, nagarA, ghAnA, caitye, yakSAyatanA, vanakhaDA, bhagavAnanu samavasaraNu, rAjA, mAtA-pitA, dharmAcA, dhamakathA, A loka ane paraleAka sa'kha'dhI viziSTaRddhi, bhAganA parityAga, dIkSA, paryAya, zratanuM adhyayana, upadhAna-tapa, salekhanA, bhakatapratyAkhyAna, pAda pApagamana, devaleAkamAM javuM, punaH sukuLamAM utpanna thavuM puna: kheAdhinA lAbha ane aMtakriyAe ( meAkSanI prApti ) ityAdi viSayeAnu' varNana che. dhama kathAonA 10 varga che. temAM eka-eka dharmakathAmAM pAMcase-pAMcase AkhyAyikAo che, eka-eka AkhyAyi kAmAM pAMco-pAMcaseA upAkhyAyikAA che ane eka-eka upAkhyAyikAomAM pAMcase pAMcasA AkhyAyikA--upAkhyAyikAo che. A rIte pUrvApara badhA meLavavAthI sADAtraNa Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIsUtra DIo havaMti tti samakkhAyaM / nAyAdhammakahANaM parittA vAyaNA, saMkhijjA aNuogadArA, saMkhijjA veDhA, saMkhijA silogA. saMkhijjAo nijjutIo, saMkhijAo saMgaThaNIo, saMkhijAo paDivattIo | seNaM aMgAe chaTThe aMge, do suyaksaMdhA, egUNavIsaM amabhyaNA egUNavIsa uNakAlA, saMkhejjAI pasaharulAI payaggeNaM, saMkhejjA akkharA, anaMtA gamA, anaMtA pajjavA, parittA tasA, anaMtA thAvarA, sAsayakaDanivaddhanikAiyA jiNapaNNattA bhAvA Avavijjati, paNNavijjaMti, paruvija ti daMsijjati, nidaMsijrjjati udesijjati / se evaM AyA, evaM nAyA, evaM viSNAyA, evaM caraNakaraNaparUvaNA Aghavijjai / setaM nAyAdhammakahAo / 142. se kiM taM uvAsagadasAo ? uvAsagadasAsu NaM samaNovAsayANaM nagagaI, ujjANAI, cehayAI, vaNasaMDAI, samosaraNAI, rAyANo, ammApiyaro, dhammAyariyA, dhammakahAo, ihaloiyaparaloiyA DivisesA, bhogapariccAyA, panca - jjAo, pariAgA, suyapariggahA, tovahANAI, sIlavyaya-guNa- veramaNapaccakkhANa-posahovavAsa paDivajjaNayA, paDimAo, uvasaggA, salehaNAo, bhattapaccakkhANAI, pAovagamaNAI, devalogagamaNAI mukulapaccAyAIo, puNa roDa sthAna che, che. jJAtAdharma kathAmA parimita vAcanA, . sAMdhyAta - anuyogadvAro, saMkhyAta veDhI, sakhyAta lAko, sa khyAta niryuktie, sa khyAta saMgrahaNIe ane pratipattie che. sukhyAta } 142. 55 " ageAnI apekSAe jJAtAdharma kathAMga chaThThuM che. me zruta ndhu, 18 adhyayana, 18 uddezanakALa, 19 samuddezanakALa, sakhyAta sahasra pada parimANu che, A rIte sakhyAta akSara, anaMtarAma, anaMta paryAya che. parimita trasa, ana ta sthAvara ane zAzrvata, hRta, nigaddha, nizayita, ninapratipAdita lAvonu thana, ajJAyane, a3pazu, nidarzana ane upadana karavAmAM Avyu che. ukta aMganA pAThaka tadAtmakarUpa, jJAtA ane vijJAtA thai jAya che. A rIte jJAtAdharma kthAmAM caraNa-karaNanI prarUpaNA karI che. A jJAtAdha kathAnu' svarUpa che. prazna-upAsakaDhazAgasUtramAM kayA viSayanu' varNana che ? uttara-- upAsa uddazAMgamA zravazepAya eonAM nagara, udyAna, zaityA-vya tarAyatanA, vanaDe, sabhavasaraNu, zanna, bhAtApitA, dharbhAyArya, dharma thA, Aso bhane paraleAka saMbadhI viziSTa Rddhi, bhoga-parityAga dIkSA, sayabhanI paryAya, zrutanu adhyayana, upadhAnatatha, zIsatrata, guNuvrata, virabhaNuvrata, pratyAkhyAna, pauSadheApavAsa tathA pratimAone dhAraNu zvAnu', upasarga, sonA, anazana, pAdapeApagamana, devaleAkagamana, punaH sukuLamAM janma, puna edhinA lAbha Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadI * vohilAbhA, aMtakiriyAo ya Agha- ane aMtaki ityAdi viSayanuM varNana che. vijjati / uvAsagadasANaM parittA vAyaNA, upAsaka dazAMganI parimita vAcanAo, saMkhejjA aNubhogadArA, saMkhejjA veDhA, saMkhyAta anuyogakAro, saMkhyAta veDhe, saMkhejjA silogA, saMkhejjAo nijju- sakhyAta ke, A khyAta niryuktio, sakhyAta saMgrahaNIo ane saMnyAta ttIo, saMkhejjAo saMgahaNIo saMkhe pratipattio che. jjAo pddivttiio| se gaM aMgaThyAe sattame aMge, te aMgomAM sAtamuM aga che temAM mu , rasa kamaLA , varI eka zrutaskaMdha, 10 adhyayana. 10 uddeza nakALa, 10 samudezanakALa che padaparimANathI udesaNakAlA, dasa samuhesaNakAlA, sakhejjA payasahassA payaggeNaM, saMkhejjA saMkhyAta sahastrapada che saMkhyAta akSara, anaMtagama ane anata paryAya che. parimita akharA, aNantA gamA, aNaMtA pajjavA, trasa, anaMta sthAvara, zAzvata, kRta, nibaddha, parittA tasA, aNaMtA thAvarA, nikAcita, jinapratipAdita bhAvonuM sAmAnya sAsayakaDanivaDanikAiyA jiNapaNNattA ne vizeSarUpathI kathana, prarUpaNa, pradarzana. mA visti, vinti, nidarzana, upadana, karyuM che vinA, haMsannatti, niritti, haridatta ! se evaM AyA, evaM nAyA, evaM tenu samyaphate adhyayana karanArA tapa vinnAyA, evaM caraNakaraNaparUvaNA Agha- AtmA, gAtA, vijJAtA banI jAya che. upavijji, se ttaM uvaasgdsaao| " saka dazAmA caraNa-karaNanI prarUpaNa kara vAmAM AvI che A upAsaka zrutane viSaya che. 64rU. ja te vratano ? aMta:- 143 prazna- atakRdazA sUtramAM kayA dasAmu NaM antagaDANaM nagarAI, ujjA viSayanuM varNana che ? NADa, ceDyAiM vaNagaMDAI, samosaraNAI, uttara- aMtakRdazAmAM aMtakRta eTale rAyANo, ammApiyaro, gharamAyariyA, janmamaraNa rUpa saMsArano a ta karanAra mahAdhmmkhaao, ihaloTaya-paraloiyA iDDi- puruSonA nagare, udyAno, cityo, vanaDe, visesA, bhogaparicAgA, paJcajjAo, samavasaraNa, rAjA, mAtA-pitA, dharmAcArya, pAi, surizaa, tannAbhAuM, dharmakathA, A loka ane paralokanI viziSTasNlednnaao, bhattapaJcakkhANAI, pAo ddhi, bhegano parityAga, dIzA, sayamavgmnnaaii, antakiriyAo Adha * paryAya, zrutanu adhyayana, upadhAnatapa, saleviDIta khanA, bhakta-pratyAkhyAna, pAdapepagamana, atakiyA Adi viSayenuM varNana che Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIsUtra : aMtagaDadasAsu NaM parittA vAyaNA, sakhijjA aNuogadArA, saMkhejjA veDhA, saMkhejjA siMlogA, saMkhejjAo nijjutIo, saMkhejjAo saMgahaNIo, saMkhejjAo paDivattIo | se NaM aMgaTTayAe aTTame age, o sucavavuMche, aDha vA, anu udesa- NakAlA, aTTha samuddesaNakAlA, saMkhejjA payasahassA payaggeNaM, saMkhejjA akkharA, anaMtA gamA, anaMtA pajjavA, parittA tA, baLatA cAvarA, sAsaca'niya nikAiyA jiNapaNNattA bhAvA Aghavijjati, paNNavijjaMti, paruvijjati, haMsannati, niyaMsignanti, vRttinti / se eva AyA, evaM nAyA, evaM viSNAyA / eva caraNakaraNaparUvaNA Aghavijjai, se ttaM antagaDadasAo / 144. se kiM taM aNuttarovavAiyadasAo ? aNutarovavAiyadasAsU NaM aNuttarovavA - rUpALuM nADuM, unALAE, vecA, caLarAMDA, samosaraLAyuM, rAcALo, ammApiyaro, dhammAriyA, dharmakhaao ihaloiyaparaloiyA iDDivisesA, maulAnA, panvanAmo, riyA, phyucaripadA, tavovALAka, pavimAno, jIvatA, saMchedaLo,mattapannadhalALA, pAvagamaNADa, aNuttarovavAiyatte uvavattI sukulapaccAyAIo voThilAmA, aMtarkiriyAo Avaviti / aNuttarovavADa sAsu Na parittA vAyaNA, saMkhejjA 144. 57 aMtakRdghazAmAM pipamita vAcanAo, sakhyAta anuyAgadvArA, sakhyAta chaMdo, saMkhyAta zrlA, sakhyAta nicuM ktie, saMkhyAta saMgrahaNIe ane sakhyAta pratipatti che. dvAdazAMgImAM te AThamuM aDu che, eka zrutaskandha, AThavarga, ATha uddezanakAla, AThe samuddezana kAla che. saMkhyAta sahasra pa parimANa che. saMkhyAta akSara, anaMta gama, ana ta paryAya che. parimita trasa, anaMta sthAvara, zAzvata, kRta, niSaddha, nikAcita, jinaprajJapta bhAvo kahyAM che tathA tenuM prajJApana, prarUpaNu, dana, nirdezana ane upanna na karavAmAM Avyu che. A sUtranu adhyayana karanArA tadAtmarUpa, jJAtA, vijJAtA banI jAya che. A rIte ukta adbhumAM caraNakaraNanI prarUpaNA karI che. A aMtakRddazAnuM svarUpa che prazna- anuttaraupapAtika dazA sUtramAM kayA viSayanuM varNana che ? anuttara uttara- anuttaraupapAtika dazA sUtramAM vimAnAmAM utpanna thanArA puNyAtmAenA nagarA, udyAnA, caityeA, vanakhaDA, samavasaraNu, rAjA, mAtA-pitA, dharmAcArya, dharma kathA, A loka paraloka saMbadhI RddhivizeSa, bhAgeAnA parityAga, dIkSA, sacama, paryAya, zrutanuM adhyayana, upadhAna tapa, pratimAgrahaNu, upasa, atima salekhanA, bhakta-pratyAkhyAna. pAdape pagamana tathA mRtyu pazcAt anuttara vimAnemAdeva rUpamAM utpatti, punaHcavIne sukuLanI prApti, eprilAbha ane a takriyAdinu kathana che. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 naMdIsUtra aNuogadArA, saMkhejjA veDhA, saMkhejjA anuttarIyapAtika zAstramAM parimita silogA, saMkhejjAo nijjuttIo, vAcanA,saMkhyAta anugAra, saMkhyAta saMkhejjAo rAMgahaNIo, saMkhejjAo veDha, saMkhyAta le. saMkhyAta niryuktio saMkhyAta saMgrahaNIo ane saMkhyAta pavittIyo ! pratipattio che. se NaM aMgaTTayAe navame aMge, anuttarapapAtikadazA sUtra aomAM ege suyakkhaMdhe, tinni vaggA, timni navamuM aMga che. temAM eka zrutaskandha che. uddesaNakAlA, timni samuddesaNakAlA, traNa varga, traNa uddezanakAla, traNa samudezana kAla che. pada parimANathI saMkhyAta sahastra saMkhejjAI payasahassAI payaggeNaM, pado che. sakhyAta athara, anaMta gama, anaMta saMkhejjA akkharA, aNantA gamA, paryAya che. parimita trasa tathA anaMta aNantA pajjavA, parittA tasA, aNantA sthAvaranuM varNana che. zAzvata, kRta, nibaddha, thAvarA, sAsayakaDanivaddhanikAiyA nikAcita evA jina bhagavAna dvArA prarUpita jiNapaNNattA bhAvA Aghavijjanti, bhAvo kahyAM che ane prajJApana, prarUpaNa, darzana paNNavijjanti parUvijjanti,desijjanti, nidarzana tathA upadarzanathI suspaSTa karyA che nidaMsijjaMti, uvaMdasijjanti / anuttarapapAtika dazA sUtranu samyak adhya thana karanArA tarUpa AtmA, jJAtA, vijJAtA se evaM AyA, evaM nAyA, eva banI jAya che. ukta ama caraNu-karaNanI viNNAyA, evaM caraNakaraNaparUvaNA Adha- prarUpaNa karI che. A anuttaraupapAtika vijjai, se taM annuttrovvaaiydsaao| ane viSaya che. 24. je jiM te kuvArapAThuM ? 145. prazna- praznavyAkaraNa sUtramAM kayA paNDAvAgaraNesu NaM-aThuttaraM pasiNasayaM, viSayanuM varNana che? aThuttaraM apasiNasayaM, aTThattaraM pasiNApasiNasaya, taMjahA-aMguTTapasiNAI, uttara- praznavyAkaraNa sUtramAM 108 vAhupasiNAi, adAgapasiNAi, annevi prazna- je vidyA ke mAtra vidhithI jApa karI vicittA vijjAisayA, nAgavaNNehiM siddha karyA hoya ane pUchavApara zubhAzubha saddhiM divyA saMvAyA Adhavijjanti / kahe, 108 aprazna-je pUchayAvinA zubhAzubha batAve, 108 praznAprazna- je pUchavApara ke pUchayAvinA svayaM zubhAzubhanuM kathana kare, jemake-a guNa prazna, bAhu prazna, Adarza-- prazna Adi anya paNa vicitra vidyAtizonuM A aMgamAM kathana karyuM che e sivAya nAgakumAra ane suparNa kumAranI sAthe munivaronA divya sa vAdonuM varNana Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMDhIsUtra 59 :: praznavyAkaraNanI parimita vAcanAo che, sakhyAta anuyAgadvAre, sakhyAta veDhe, sakhyAta loke, saMkhyAta niryuktio, sakhyAta saMgrahaNuo tathA saMkhyAta pratipattio che. ___ paNhAvAgaraNANaM parittA vAyaNA, saMkhejjA aNuogadArA, saMsejjA veDhA, sAMkhejjA silogA, saMkhejjAo nijjuttIo, khejjAo saMgahaNIo, saMkhejAo pddivttiio| se gaM aMgaTTayAe dasame aMge, ege muyakhaMdhe, paNayAlIsaM abhayaNA, paNayAlIsaM uddesaNakAlA, paNayAlIsa samuhesaNakAlA, sAMkhejjAiM payasahassAI payaggeNaM; sAMkhejjA akkharA, aNaMtA mI, pukhtA pakavA, paritA tarasa, aNantA thAvarA, sAsayakaDanibaddhanikAiyA jiNapaNNatA bhAvA Apavijjanti, pravinitta, pavinnatti, vaMtitti, nirvAsinaMnita karatA se evaM AyA, evaM nAyA, evaM viNNAyA, evaM caraNakaraNaparUvaNA ASavijjaDa, se taM pnnhaavaagrnnaaii| praznavyAkaraNazrata dvAdazAMgImAM dasamuM a che temAM eka zrutaskanda, 4pa adhyayana, 45 uddezana kAla, 45 samudzana kAla che. padaparimANathI sakhyAta sahastrapada che. saMkhyAta akSara, anaMta gama, anata paryAya che. parimita trasa, anaMta sthAvara ane zAzvata, kRta, nibaddha, nikAcita, jinapratipAdita bhAvo kahyA che prajJApana, prarUpaNa, darzana, nidarzana, upadarzanathI batAvyA che. A praznavyAkaraNa pAThaka tadAtmarUpa tathA jJAtA ane vijJAtA banI jAya che. A rIte ukta amA caraNa-karaNanI prarUpaNA karI che. A praznavyAkaraNanuM vivaraNa che. 46. te liM vaM vivI mughaM? vivAmui je 146. prazna- vipAka sUtramAM kayA viSayanuM sukaDadukkaDANaM kammANaM phalavivAge varNana che Aghavijjai / tattha NaM dasa duhavivAgA, uttara- vipAkasUtramAM sukRta-dukRta dasa suhvivaagaa| arthAt zubhAzubha karmonA phala-vipAka kahyA che. A vipAkasUtramAM daca du khavipAka ane dasa sukhavipAkanA adhyayano che. se kiM taM duhavivAgA ? duhavivA- prazna--khavipAkamAM kayA viSayanu gesu ? NaM duhavivAgANaM nagarADa, ujjANAI, vaNazaMDAI, ceDayAI, samosaraNAI, uttara- dukhavipAkamAM- dukharUpa * vartamAnamAM upalabdha praznavyAkaraNamAM mAtra pAca Astravo ane pAca savonuja - kathana che. vidyA, mAtra, savAda Adinu kathana viccheda pAmyu che varNana che ? Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdIsUtra rAyANo, ammApiyaro, dhammAyariyA, dhammakahAo, ihaloiya-paraloiyA iDDivisesA, nirayagamaNAi, saMsArabhavapavaMcA, duhaparaMparAo, dukkulapaJcAyAIyo, dullahabohiyattaM Adhavijjai, se taM duhavivAgA / vipAkane bhegavanAra prANIonA nagara, udyAna, citya, vanakhaMDa, samavasaraNa, rAjA, mAtA-pitA, dharmAcArya, dharmakathA, A lokaparaloka saMbaMdhI raddhi vizeSa, narakamAM utpatti, puna saMsAramAM janma-maraNano vistAra, dukhanI paraMparA, duSphaLanI prApti, samyaktvadharmanI durlabhatAdi viSayenuM varNana karyuM che. A duHkhavipAkanuM vivaraNa che. se ki taM suhavivAgA ? suhavibAgesu NaM suhavivAgANaM nagarAI, ujJAna, vaURT, rephayA, saNo rA, vALa, camapicaro, dhammAyariyA, dhammakahAo, ihaloiyaparaloiyA iDDivisesA, bhogaparicAgA, . pavyajjAo, pariyAgA, suyapariggahA, tovahANAI lehaNAo, bhattapaJcakakhANAI pAovagamaNAI, devalogagamaNAI muharaMparAo, sukulapaJcAyAIo, puNavohilAbhA, antakiriyAo Aghavi ti ! prazna- sukhavipAka sUtramAM kayA viSayanuM varNana che ? uttara-sukhavipAkasUtramAM sukhavipAkesukharUpa phaLane bhegavanAra puruSanA nagara, udyAna, vanakhaDa, citya, samavasaraNa, rAjA, mAtA-pitA, dharmAcArya, dharmakathA, A loka-paraloka saMbaMdhI trAddhi vizeSa, bhogano parityAga, dakSA, saMyamaparyAya, zrutanuM grahaNa, upadhAna tapa saMlekhanA, bhakta-pratyAkhyAna, pAdapapagamana, devalokagamana, sukhonI para parA, puna bodhilAbha, atakriyA, ItyAdi viSayanuM varNana che. vivAgamayassa NaM parittA vAyaNA, maMkhejjA aNuogadArA, sakhejjA veDhA, saMkhajjA silogA, saMkhajjAo nijuttIo, saMkhijAo sagahaNIo, saMkhijAo pddivttiio| vipAsUtramA parimita vAcanA, sakhyAta anuyogadvAre, sakhyAta veDhe, saMprakhyAta ke, saMkhyAta niryuktio, sakhyAta saMgrahaNIo ane sa khyAta pratipattio che. me NaM aMgaThyAe ikkAramame aMge, do muthakkhaMdhA, vIsaM ajjhayaNA; vIsaM kALI , vaiSa samudesAI, makhamjAI payasahastmAI payaggeNaM, maMkhenA akhaga, aNaMnA gamA, agaMtA aMgamAM A agIyAramuM addha che. tenA be zrutaska, vIza adhyayana, vIza uzanakAla, vIza samudezana kAla che. padaparimANathI sakhyAta saDasa pada che saMkhyAta akSara, anaMta gama, ana na paryAya che pari. mita trama, anAna sthAvara, zAzvata, kRta, Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIsUtra pajjavA, parittA tasA, aNaMtA thAvarA, sAsayakaDanivaddhanikAiyA jiNapaNNattA mA prAthavinti, patnavini, parUvijjati daMsijanti nidaMsijjaMti, uvadaMsijjati / nibaddha, nikAcita jinaprarUpita bhAve kahyA che tathA prajJApana, parUpaNa, darzana, nidarzana, upadarzanathI spaSTa karyA che. se evaM AyA, evaM nAyA, evaM cinnAyA evaM caraNakaraNaparUvaNA Aghavijjai, se taM vivAgamaya / vipAkasUtranuM adhyayana karanArA tadrupa AtmA, jJAtA ane vijJAtA banI jAya che. A rIte ukta aMgamAM caNa--karaNanI prarUpaNa karI che. vipAka sUtranA viSayanuM varNana thayu. 247, re 8 vidizA ? viV of 147. prazna- daSTivAda sUtramAM kayA viSayanuM maHTTTT sAvina ! te ghaNuM ne che ? samAsao paMcavihe paNNatte, taMjahA uttara- dRSTivAdamAM samasta bhAvanI 1 parikamme, 2 suttAi, 3 puvyagae, prarUpaNA karI che (nayaNionuM athavA 4 aNuoge, 5 cUliyA / nayadraSTithI tattvonuM vivecana karanAratra dRSTivAda kahevAya che.) te saeNpathI pAMca bhAgomAM vibhakta che, jemake- (1) parikarma (2) sutra (3) pUrvagata (8) anuga (5) cUlikA. 48. te ~i? ne navi 148. prazna- pazkirmanA keTalA prakAra che? paNNatte; tajahA- 1 middhaseNiyA uttara - pazcimana (pardhAt jenA parikAme, 2 maNulyameNiyAparikamme adhyayanathI dRSTivAdane samajavA nI 3 puTTameNiyAparikamma, 4 ogAhase cogyatA utpanna thaI jAya che, tenA mAta NiyAparitamme 5 upasaMpanjaNameNiyA prakAra vAgyA che jemane- (1) kita parikamme 6 rippajahaNameNiyAparikako zrevikA parikarma (2) mana-ghenika pari. 7 cuyAcuyaseNiyAparikamme / kama (3) pRha nikA pazvima (2) AvagADha prerikA pazki (pa) upa pAdana vika parika (vihata kahika parika 9) anAna piki. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 saMsAra paDiggaho, 10 naMdAvataM, 11 cuyAcuyavattaM, se taM cuyAcuyaseNi-yAparikamme 10 cha cakkanaiyAI, satta terAsiyAI, se jJa rame // // (2) sUtra. 149. 241, te pitA munnArUM ? dhruttAruM dhIsa pannattArUM, te nadA-- | ratnuMmuyaeN, r pariNayApariNayaM, 3 bahubhaMgiyaM, 4 vinayapariyuM, 1 bantAM, 6 paraMpara, 7 AsAi, 8 saM, v samiAM, 20 AhavvAyaM, 11, sovatthiyAvattaM, 12 navApAM, rU vao, 24 pudApuSTa, 15 viyAvacaM, 16 evaMbhUyaM, 17 duyAvattaM, 18 vattamANaparyaM, 19 samabhirUDhaM, 20 savaobhaI 21 passAsaM, duppaDiggaI / icceyAI bAvIsa suttAI chinnaccheyanaiyANi sasamayamuttaparivADIe / icceyAI bAvIsa suttAI acchinnaccheyanaiyANi aajiiviysuttprivaaTIpa | icyAI bAvIsa suttA tiganaiyANi terAsiyamuttaparivADIe / seases vAvIsa suttAI cakkanaiyANi sasamayasuttaparivADIe, ekameva nIztra ketubhUta (8) pratiya'(9) aMsAra pratiSTha (10) nandAvarta (11) yunAngyunAvatuM. A zrutAyuna traMzikA kima che. aAdinA che. pazcima para nagAnA Azcarya kahevAyA che ane mAtra pazcimamAM pragaLika darzananuM digdarzana karyuM che. A rIte pazkinA viSayanu varNana karyuM prazna- mRtrapa darzivAdanA keTalA prakAra che ? uttara- sUtrarUpa viAdanA 22 prakAra pratipAdana karyA che, jemake- (1) purAtra (2) paSNuitApaNina (3) anubhagika (4) vijaya cati (5) anantara (6) para Mpara (7) AmAna (8) 'mRca (9) mambinna (10) yathAvAda (11) svastikAvana [12] nandAvata [13] bahula [14] pRSTApRSTha [15] vyAvata [16] evabhUta [17] dvikAvatA [18] vartamAna pada [19] samabhita [20] sarvatobhadra [21] praziSya [22] duSpratigrastu A rara sUtra chinna-da-naya je dRSTimAM eka pada khIjApAnI apekSA nathI rAkhatosvataMtrapaNe abAdhaka thAya che te dRSTi ] vALA, svamamaya satra-pAiTI arthAt svadarzananI vyaktavyatAne Azrita che Aja 22 sUtra AjIvaka geAzAlakanA darzananI dRSTithI achinnaccheda naya [ je dRSTimA ekapada khIjA padAthI sApekScaine aneA edhaka thAya che te dRSTi ] vALA che. A rIte Aja sUtra vairAzika mUtraparipATIthItrA naya yukta che, ane Aja 22 mRtra svasamayanI dRSTithI Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIsUtra 'sapuvyAvareNaM aTThAsIi suttAI bhavaMti tti makkhAyaM, se taM suttaaii| catuH naya yukata che. A rIte pUrvApara sarva meLavavAthI "satra" thAya che. A rIte tIrthakara ane gaNadharae kathana karyuM cheA sUtrarUpa dRSTivAdanuM varNana thayu. (3) pUrva 150, se jiM te puSyag? putra 3 - 150. prazna- pUrvagata daSTivAdanA keTalA vide goum, te bada - prakAra che ? 1 uppAyapuvvaM, 2 aggANIyaM, 3 uttara- pUrvagata dRSTivAdanA 14 bhedo varNavyA che, jemake [1] utpAdapUrva [2] vIriyaM 4 atthinatthippavAyaM 5 nANa agraNIya pUrva [3] vIryapravAda pUrva [4] ppavAyaM, 6 saccappavAyaM, 7 AyappavAyaM, asti nAstipravAda pUrva [5] jJAna pravAda 8 kammappavAyaM, 9 paJcakkhANappavAyaM pUrva [6] satyapravAda pUrva [7] Atma10 vijjANuppavAyaM, 11 abhaM, pravAda pUrva [8] karmapravAda pUrva [9] 12 pANAU, 13 kiriyAvisAlaM, pratyAkhyAna pravAda pUrva [10] vidhAnapravAda 14 lokviNdusaar| pUrva [11]avadhya pUrva [12] prANAyu pUrva [13] kriyAvizAla pUrva [14] lokabindu sAra pUrva. uppAyapuvyassa NaM dasa vatthU , [1] utpAdapUrvanI dasavastu (vizALa cattAri liyAvatyU paNNattA / aggA- prakaraNa) ane cAracUlikA vastu kahela che. NIyapuvvassa NaM cohasa vatthU , duvAlasa [2] agraNI pUrvanI cauda vastu ane cUliyAvatthU paNNattA / bAra cUlikA vastu kahela che. [3] vIryapravAda pUrvanI ATha vastu ane vIriyapuvvassa NaM aTTa vatthU , AThacUlikA vastu kahela che. aTTa cUliyAvatthU paNNattA / adhina [] astinAstipravAda pUrvanI aDhAra natthippatrAyapuvvassa gaM aTThArasa catyU, vastu ane dasa cUlikA vastu kahela che. dasa liyAvatthU paNNacA / nANappavA [5] jJAnapravAda pUrvanI bAra vastu kahela che yapuvassa gaM bArasa patthU paNNattA / [] satyapravAda pUrvanI be vAra saJcappavAyapuvvassa NaM doNi vattha kahela che. paNNattA / AyappavAyapuvvasva NaM solasa [9] AtmapravAda pUrvanI baLa vatya paNNatA / kammappavAyapuvbassa NaM vastu kahela che. tIsaM vatthU paNNattA / paJcakkhANapuvamya [8] karmapravAda pUrva trIka kanu NaM vIsaM vatthU paNNatA / vijANuppavA- kahela che, Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meM kiM na siddhaseNiyAparikamme ? piddhaNiyAparikamme cauddasavihe grLa, taM da- ? mArA payAruM, 2 pagaTTiyapayA, 3 apayAI, 4 pAhoAgAmapayAI, 5 kebhUya, da rAkhuM, 7 pdf, 8 , 1 tA, 20 kayU, 12 pari- gaho.12 saMsArapaDiggaho, 13 naMdAvattaM 14 siddhAvanaM, meM taM middhameNiyApa naMdIsUtra prazna- siddhazreNika parikarmanA keTalA prakAra che ? uttara- siddhazreNika parikanA cauda prakAra che, jemake- (1) mAtRkA pada (2) ekAIka pada (3) arthapada (4) pRthagAkAzapada (5) ketubhUta (6) rAzibaddha (7) ekaguNa (8) dviguNa (9) triguNa (10) ketubhUta (11) pratigraha (12) saMsAra pratigraha (13) na dAvata (14) siddhAvarta A rIte siddha zreNikA parikarma che. se ki ta maNulsameNiyAparikamme ? maNummaseNiyAparikamme cau 2 pragaTiyapayAra, 3 apayAI, udAra pavAra, : , 6 gamiyalaM. 7 egaguNaM. 8 duguNaM, 9tiguNaM 10 ubhRyaM 11 paDiggaho, 10 samArapaDigaho. 13 navAyattaM, 14 maNamAyanaM. meM naM mgusysennipApane | 2 prazna- manuSyazreNikA parikarmanA keTalA prakAra che ? uttara- manuSya zreNika parikamanA caMda prakAra varNavyA che, jemake- (1) mAtRkApada (2) ekAIka pada (3) arthapada (4) pRthagAkAzapada (5) ketubhUta (6) rAzibaddha (7) ekaguNa (8) dviguNa (9) triguNa (10) ketubhUta (11) pratigraha (12) saMsAra pratigraDa (13) nandAvarta (14) manuSyAvarta A rIte manuSya zreNikA parikarma che prazna- pRSazreNikA pazkirmanA keTalA prakAra che? meM ki.naM punIyAparikamme ? paTanegiyAparikamme kAranavihe 1. 1 ,-- 1 vAvavA, 1 ka. 3 naa, Twi. " . da niri. cha ra. 8 :. " ka . 0 ka , ra aa . 2 - utta- pRSTaNikA parikramanA 11 bheda varNavyA che, jemake- (1) pRthagAkAza pada (2) ketubhUta (3) gaNibaddha (4) eka guNa (pa) digubhA (6) triguNa (7) ketubhUna (2) prativaDa (9) saMcAra pravigraha (10) narAvarta (11) pRdAvata A rIte pRSTaNikA parikame che. :: ? ' sApane prazna- avagAyikA pazkirmanA keTalA prakAra che ? Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIsUtra 93 ikkArasavihe paNNate, taMjahA-1 pAhoAgAsapayAI, 2 keubhUyaM, 3 rAsiMvaddhaM, 4 egaguNaM, 5 duguNaM, 6 tiguNaM, 7 keubhUyaM, 8 paDiggaho, 9 saMsArapaDiggaho, 10 nadAvatta ogADhAvattaM, se taM ogADhaseNiyAparikamme / se kiM taM usaMpajjaNaseNiyAparikamme ? upasaMpajjaNaseNiyAparikamme ikkArasavihe paNNatte, taM jahA- 1 pADhoAgAsapayAI, 2 keubhUyaM, 3 rAsivaddhaM, 4 egaguNaM, 5 duguNaM, 6 tiguNaM, 7 keubhUyaM, 8 paDiggaho, 9 sasArapaDiggaho, 10 nandAvattaM, 11 upasaMpajjaNAvataM, se taM seNiyAparikamme / uttara- avagADha zreNikA parikramanA 11442 varNavyAche mare- (1) pRthagA52 56 (2) tubhUta (3) zazima (4) yezu (5) vizue (6) trizu (7) tubhUta (8) pratiya3 () saMsAra pratiyA (10) nanhApata (11) sa dAvarta / avagADha zreNikA parikarma che. prazna- upasampAdana zreNikA pazkirmanA keTalA prakAra che? uttara- upasampAdana zreNikA parikramanA 11 prA yA cha bha3- (1) pRthaIA 56 (2) tubhUta (3) zima (4) me gue| (5) dvigue| (6) tripurA (7) tubhUta (8) pratiyA (6) saMsAra pratiyAra (10) nanhAvarta (11) sampAdanAcata. A upasampAdana zreNikA parikrame che. prazna- viprajahata zreNika parikarmanA keTalA prakAra che ? se ki taM vippajahaNauvasaMpajjaseNiyAparikamme ? vippajahaNaseNiyApa rikamme ikkArasavihe pannatte, taM jahA1 pADhoAgAsapayAI, 2 kebhUya, 3 rAsivaddhaM, 4 egaguNaM, 5 duguNaM, 6 tiguNaM, 7 keubhUyaM, 8 paDiggaho, 9 saMsArapaDiggaho, 10 naMdAvataM, 11 vippajahaNAva, se vippajahaNaseNiyAparikamme / uttara- viprajahata zrerikA parikamanA 11 12 varSayA cha, ma - (1) 15 300 56 (2) tubhUta (3) zazi (4) shue| (5) higue| (6) trigupa (7) hetubhUta (8) pratiyA (8) sasArapratiyara (10) nanhAta (11) vishraahadAvarta. A viprajahata zreNikA parikarma che, se ki taM cuyAcuyameNiyAparimamme ? cuyAcuyameNiyAparikamme ikkArasavihe pannatte. taM jahA- 1 pADhoAgAsapayAI, 2 kebhUyaM, 3 rAsivalaM, 4 egaguNaM, 5 duguNaM, 6 niguNaM. 7 keubhUyaM, 8 paTingaho, 9 prazna- yunAyuta zreNiya pani nA keTalA prakAra che? uttara- cutacuta chedika parikamanA 11 mA vyAcha, -(1) 4tt 256 (2) hetunta 3) zina (e! megu (5) MY: (1) Rasi Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yaputryamsa gaM pannarasa vatthU paNNattA / putrasya NaM vArasa vatthU paNNattA / pANAupuvyasta NaM terasa vatthU paNNattA / kiriyAbimAlapuvvassa NaM tasaM vatthU paNattA / lokabiMdusArapuvyasaNaM paNNI vatthU paNNattA / dasa coisa aha ahAraseva, cAnyaduve yavatthUNi / ate tIsA bImA, panna agratama || cArasa TakkArasameM, arrai ramevavaNi / tImA pura aisi sAo || cAri duvAla, apa ane ya jIvana / ? vRSTinA 3 5}J[ me 4, 6| pRa || na dIsUtra [9] pratyAkhyAna pUrvanI vIsa vastu kahela che [10] vidyAnupravAda pUrvanI vastu pratipAdana karI che. padara [11] avandhyapUrNAMnI khArI vastu pratipAdana karI che. [12] prANAyu pUrvanI tera vastu kahela che. [13] kriyAvizAla pUrvAMnI trIsa vastu kahela che [14] lokaminnusAra pUrvanI pacIsa vastu kahI che saMkSepamA vastu ane cUlikAonI saMkhyA. prathamapUrvamAM 10, dvitIyamA 14, tRtIyamAM 8, caturthAM mAM 18, pAcamAmA 12, chaThThAmAM 2, sAtamAmAM 16, AThamAmA 30, navamAmAM 20, dasamAmAM 15, agIyAra- mAmAM 12; barmAmAM 13, teramAmAM 30 ane caudamA pR mAM 25 vastue che, (4) anuyAga -', mazuM maLe ? kajIyone 1i51. Hi padamAzunoge, }}} } AdinA cAra pRrvAMmAM kamathI-- prathamamAM 4, khIjamAM 12, trIjAmAM 8, ane ceAthA pUmAM 10 kRlikAe che. zeSa pUrvAmA sRlikA nathI. A pRgata dRSTivAdAnu varNana thayu. prazna anuyeAganA keTalA prakAra ? uttara-- anucega be prakAre che, jemake- 16 mRlaprathamAnuyeAga ane [2] zikAnuMyeLa Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna- mUlaprathamAnugamAM kayA viSayanuM varNana che ? nadIsUtra se kiM taM mRlapaDhamANuoge / mUlapaDhamANuoge NaM arahantArNa bhagavaMtANaM kumavA, vorDa, , cavaNAI, jammaNANi, abhiseyA, rAyavarasirIo, pajjAo, tavAI ya uggA, kevalanANuppAo, titthpvttviLa , sIsa, T, MdarA, jhAM, pavattiNIo, saMghassa caubdhihasta jaM ca parimANaM, jiNamaNapajjavaohinANI, sammattamuyanANiNo ya, vAI, aNuttaragaI ya, uttaraveuvyiNo ya mugiNo, jattiyA siddhA, siddhipaho jaha desio, jaciraMca kAlaM pAovagagA, je jahiM jattiyAI bhattAI aNasaNAe cheDattA aMtagaDe, muNivarutto, timiraoghavippamukke, mukkhasuhamaNuttaraM ca patte, evamanne ya evamAI bhAvA mUlapaDhamANuoge kahiyA, se gaM muulpddhmaannuoge| uttara - mUlaprathamAnugamAM arDana bhagavatonA pUrvabhavanuM, devaleka gamana, devakanuM AyuSya, tyAMthI cavIne tIrthakara rUpamAM janmavuM, devAdita janmAbhiSeka, tathA rAjyAbhiSeka, rAjalakSmI, pratrajyA, tatpazcAta tapa, kevalajJAnanI utpatti, tIrthanI pravRtti, temanA ziSya, gaNa, gaNadhara, AryAo, pravartinIo, caturvidha saMghanuM parimANa, jina-sAmAnya kevaLIonI saMkhyA, mana paryAvajJAnI,avadhijJAnI, samyakatva tathA samasta zrutajJAnI, vAdI, anuttaragati prApta karanAra, ane uttara aikriya dhArI, yAvanmAtra muni siddha thayA, mokSa mArgane je pramANe upadeza Apyo, jeTalA samaya sudhI pAdapopagamana saMthAra karyo, je sthAna para jeTalA bhaktonuM chedana karyuM ane ajJAna aMdhakAranA pravAhathI mukta thaIne je mahAmunivare aMtakRta thayA, mekSanA anuttara sukhane pAmyA, ItyAdi varNana karavAmA AvyuM che te uparAMta anya bhAva paNa bhUla prathamAnuyogamA kahyA che. A rIte mUla prathamAnuganA viSayanuM vivaraNa thayu prazna- te gaNikAnuganA keTalA prakAra che? se kiM taM gaMDiyANuoge ? gaMDiyANuoge --- kulagaragaMDiyAyo. tindhayaragaMDiyAo, cakkavaTTigaMTiyAo, damAragaMDiyAo, bldevgNddighara, vAyu gaMthirga, rAdhAttiyaao, bhavAhugaMDiyAdhI, nokammagaMDiyAo, harivaMmagaMDiyAo, kauiiDiriA, cAriq- DiyAo, citaggaMDiyAo, amagna uttara - gariDakAnugamAM kulakara, gaDikA, tIrthaMkaragaThika, cakravartI zikAdAra gaDikA, baladeva caMDikA. vAsudeva galikA, gaNadhara gADikA. bhadrabAgAhika, tapa ka gaDika. DasviMza DikA. pila gaMDikA, vasaI ( vikA. citrAnA gaDi.deva. anuSya, niyaMva, naragiri. mAM gamana, ane kividha prakAra mAM Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 Nuoge evamAiyAo gaMDiyAo Aghavijjanti, paNNavijjanti, se taM gaMDiyANuoge se aNuoge || [5] cUlikA zkara. te pita vRziyALo ? rRDhiyALo 152. AillANaM caunhaM puvvANaM cUliyA, settA punnArUM vRyiAraM, te vRddhi-- yo | 153. diTTivAyarasa NaM parittA vAyaNA, saMkhejjA aNuogadArA, saMkhejjA veDhA, saMkhejjA silogA, saMkhejjAo paDivattIo, saMkhijjAo nijjuttIo, saMkhejjAo saMgahaNIo / 14, te sa MbaMdiyAC vArasame ane, ne arras, cosa pulbAI, saMkhejjA vatthU, saMkhejjA cUlavatthU, saMkhejjA pAduDA, savenA pATTulapAkuDA, saMvejaao pAhuDiyAo, saMkhejjAo pAhuDapAhuDiyAo, saMkhejjAI payasahassAIM payaggeNaM, saMkhejjA akkharA, anaMtA gamA, anaMtA pajjavA, parittA tasA, anaMtA thAvarA sAsayakaDanivaddhanikAiyA jiNapannattA bhAvA aaghvinaMti, vRvinaMti, vignanti, TraeNsinanti, nirdezinnatti, vRdghattinainti se evaM AyA, evaM nAyA, evaM evaM caraNakaraNaparUvaNA viSNAyA, Avavijjanti, se taM divAe || nadIsUtra paryaTana ItyAdi gaDakAe kahI che. A pramANe prajJApanA karI che. A rIte gaDikAanuyAganuM varNana pUrNa thayu. 153. prazna- cUlikA zuM che ? uttaraH AdinA cAra pUrvAmAM cUlikAe (pariziSTa jevA antima bhAge) che. zeSa pUrvamAM cUlikAe nathI. A cUlikA rUpa dRSTivAdanuM varNana che. 154. dRSTivAdanI parimita vAcanA, sakhyAta anuyAga dvArA, sakhyAta veDhA - chaMdo, sakhyAta zrloka, sakhyAta pratipattie saMkhyAta niryuktie, sa khyAta saMgrahaNIe che. te aDDomAM khAramu adbhu che. emAM eka zrutaskandha che. 14 pUrva, saMkhyAta vastuadhyayana vizeSa, saMkhyAta cUlikAvastu; sakhyAta prAkRta, sakhyAta prAkRtaprAkRtasakhyAta pAkRtikAo, saMkhyAta prAkRtikAprAkRtikAe che. padmaparimANuthI sa khyAta sahasra pade che. saMkhyAta akSara, anaMta gama; annata paryAya che parimita trasa, anaMta sthAvara, zAzrvata, kRta, niSaddha nikAcita, jina prarUpita bhAvA kahyA che. prajJApana, prarUpaNuM, dana, nidarzIna, upada nathI spaSTatara karela che dRSTivAdanA adhyetA tadrupa AtmA, jJAtA ane vijJAtA banI jAya che, AvI rIte ukta a gamA caraNu-karaNanI prarUpaNA karI che dRSTivAdAnlR sUtranuM vivaraNa sa pUrNa thayu Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdIsUtra 55. su mihuvAlane pikane ati 155. A dvAdazAha gaNipiTakamAM anaMta bhAvA, aNaMtA abhAvA, aNaMtA heU, jIvAdi bhAvapadArtha anaMta abhAva; anaMta aNaMtA aheU, aNaMtA kAraNA, aNaMtA hetu; anaMta ahetu, anaMta kAraNa; anaMta akAraNA, aNaMtA jIvA,aNaMtA ajIvA, akAraNa ananta jIva, anaMta ajIva anaMta bhavasiddhika; anaMta abhavasiddhi; anaMta aNaMtA bhavasiddhiyA, aNaMtA abhavasi siddha; anaMta asiddha kahevAmAM AvyA che. ddhiyA, aNatA siddhA, aNaMtA asiddhA bhAvamabhAvA heUmaheU kAraNamakAraNe jevI jIvAjIvA bhaviyamabhaviyA siddhA vahI ja bhAva, abhAva, hetu-ahetu, kAraNa- akAraNa anaMtajIva, ajIva, bhavya-abhavya, siddha-asiddha, A rIte saMgrahaNI gAthAmAM ukta viSaya saMkSepamAM upadarzita karela che dvAdazAMgInI ArAdhanA-virAghAnAnuM phaLa. 56. phu yuvA pira te 156. A dvAdaza gaNipiTakanI bhUtakALamAM kAle aNaMtA jIvA ANAe virAhittA anaMta jIvoe virAdhanA karIne cAra gatirUpa cAurataM saMsArakaMtAraM aNupariyaTisu / saMsAra-kAMtAramAM paribhramaNa karyuM che. AvI icceiyaM duvAlasaMga gaNipiDagaM par3appa- rIte vartamAna kALamAM parimita che paNakAle parittA jIvA ANAe virA gaNipiTakanI virAghanA karI cAra gati rUpa hittA cAuraMtaM saMsAra-kaMtAraM aNupari saMsAra-katAramAM paribhramaNa karI rahyA che. AvI rIte anaMta jIva AgAmI kALamAM yahati / iccedayaM vAlasaMgaM gaNipiDagaM dvAdazAMga gaNipiTakanI AjJAnI virAdhanA aNAgae kAle aNaMtA jIvA AgAe karIne catuMgatirUpa saMsAra-katAramAM virAhittA cAurataM saMsArakaMtAraM aNupa- paribhramaNa karaze. riyahissaMti / 27. purva vAra jApara tA 157. bhUtakALamA pana cho A giipaTakanI kAle agaMtA jIvA AgAe AgahittA AjJAnI ArAdhanA karIne saMsArarUpa cAuraMnaM saMsArakaMtA vIIvasu / icceTayaM kAMsAne pAra karI gayA che. dunAmaMgaM gaNipiDagaM paDApaNNAle vartamAna kALamA anaMta jIvo parittA jI AgAe. AgahinA nI 25 nAnI sAdhanA na Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 cAuraMtaM saMsArakaMtAraM vIIvayaMti / icceiyaM duvAlasaMgaM gaNipiDagaM agAgae kAle anaMtA jIvA AgAe ArAhittA cAuraMtaM saMsAra - kaMtAraM bIIvaissaMti / dvAdazAMga piTakanI 158 158. icceiyaM duvAlasa~gaM gaNipiDagaM na kayAi nAsI, na kayAi na bhavai, na kayAi na mavisar,muvi tra, mavaD c, mavinnarU ca, yuve, nicA, sAsa, gavara, alvara, ajaMTTa, nisple / se jahAnAmae paMcatthikAe, na kayAi nAsI, na kayAi natthi, na kayAi na vistara, suvica, marca, mavisar ca, dhruve, niya, sAsa, avara, mana, baTTa", nijje / evAmeva dubAlasaMgaM gaNipaDigaM na kayAi nAsI, na kayAi natthi, na kayAi na bhavissara, bhuvi ca, bhavai ya mavasarca, dhruve, nica, sAsaNa, cavavA, mA, TTi, niSye / 56. te samAsano 23biMde patte, tainA-- tatvo, vitto, AAgo, mAvo, tattva-- 159 naMdIsUjI sasAra-kAMtArane pAra karI rahyA che. AgAmI kALamA anata jIvA A gaNipiTakanI AjJAnI ArAdhanA karIne sa sAra-kAtArane pAra karaze. zAzrvatatA. A dvAdazAga gaNiSiTaka kayAreya na hatuM, ema nathI arthAt sadaivakAla hatuM; vartamAna kALamAM nathI, ema nahI arthAta vartamAnamA che. bhaviSyamAM nahI heAya, ema nahI, athA t sadaiva kALa raheze. te dvAdazAMga gaNipiTaka bhUtakALamAM hatuM, vartamAnamAM che, bhaviSyamA paNa raheze meruvata dhruva, jIvAdvivat niyata, gagAdinA pravAhavat zAzvata, akSaya mAnuSottara parbatanI bahAranA samudravat avyaya, ja khUddIpanA parimANAvat avasthita ane AkAzavat nitya che jema pacAstikAya kayAreya na hatA ema nahI kayAreya nathI ema nahI, kayAreya nahI hAya, ema nathI arthAt bhUtakALamA sadA hatA, vamAnamAM che ane bhaviSyamA raheze. te dhruva, niyata, zAzrvata, akSaya; avyaya avasthita ane nitya che tevI ja rIte A dvAdazAMga gaNipiTaka kayAreya na hatu, vamAnamA nathI, bhaviSyamA nahi heAya tema nathI. bhUtamA hetu vartamAnamAM che. ane bhaviSyamA paNa raheze te dhruva, niyata, zAzvata, akSaya, avasthita ane nitya che zrutajJAna sakSepamAM cAra prakAre varNavyu che jema ke dravyathI kSetrathI kALathI ane bhAvathI, temA- Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIsUtra 71 davyao NaM suyanANI uvauttesabada dravyathI zrutajJAnI upayoga lagADIne vvAI jANai, pAsai / sarvadravyone jANe ane jue che. ' sittao NaM suyanANI uvautte savvaM kSetrathI zrutajJAnI upayoga lagADIne khenaM jANai, pAsai / sarva kSetrane jANe jue che. kAlao NaM suyanANI uvautte-savvaM kALathI zrutajJAnI upayoga yukata thaIne kAlaM jANaI, pAsaI / sarvakALane jANe jue che. bhAvao NaM suyanANI uvautte-savve bhAvathI zrutajJAnI upayoga yukta thaIne bhAve jANaI pAsai // sarva bhAvane jANe ane jue che. 160. akkharasannI sammaM, sAiyaM khalu / zrutajJAna ane naMdIsUtrane upasaMhAraspjjvsiy ca / mirtha saMva, sattavi paNa 160. akSara, sannI, samyapha, sAdi, saparyavasita, sapAhiNI che. gamika ane apraviSTa A sAta pratipakSa sahita gaNavAthI zrutajJAnanA 14 bheda thAya che (A bhedonuM nirUpaNa pahelAM AvI gayu che) 62. gAma aghavi, i guddhi ahiM 161. Agama zAstranuM adhyayana buddhinA je aTTahiM diTuM / ATha guNothI thAya che, tene zAstravizArada ane vrata pAlanamAM ghIra AcAya zrutajJAnano viti suyanANalaM , taM puvvavisArayA lAbha kahe che. dhIrA che 26. kula patipujI mukharU, nirU 2 16ra te buddhinA ATha guNo A pramANe-- Ihae yAvi / [1] gurUnA mukhAraviMdathI nIkaLatA vacanone ziSya vinayayukata thaIne sAMbhaLavAnI IcchA tato apohae vA, dhArei karei vA kare [2] zakA thavA para vinamra bhAvathI gurUne sAme che puche ]8] gurU zakAnu samAdhAna karatA hoya tyAre samyaka prakAre sAbhaLe (4) sAbhaLIne artharUpe grahaNa kare (5) anantara pUrvApara avirodhathI paryAlacana kare [6] tatpazcAt "A Ama ja che" tema AcAryane kahe [7] tyAra bAda nizcita arthane hRdayamAM samyaka rIte dhAraNa kare ane [8] tatpazcAt tadanusAra AcaraNa kare Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 263. kUrda dura vA, vadhAre parijI vIvaMta che tatto pasaMgapArAyaNaM ca pariNiha sattamae // 66 // naMdIsUtra 163. sAMbhaLavAnA vidhi--prathama ziSya mauna rahIne sAMbhaLe, pazcAtu hakAra athavA tahatti ema kahe, bADhakAra kare-gurU pharamAve che. te temaja che, ema kahe. puna zakA thavA para gurUne pUche. gurUnA zaMkA samAdhAna bAda puna. vicAravimarza kare, ema karavAthI ziSya uttarottara guNomAM pAragAmI banI jAya che tatpazcAtuzravat prarUpaNa kare che. A sAta guNa zravaNuvidhinA che. 164. suttattho khalu paDhamo, vIo nijjuttimIsio bhaNio / taio niravaseso esa vihI hoi 164. vyAkhyAna karavAnI vidhi- prathama anuyoga-sUtrane artha rUpamA kahe eTale pahelIvAramA sUtrano uccAra karI mAtra artha kahe, bIjo anuyoga sUtraspezika niryukti sAthe kare trIjA anuyogamAM sarva prakAre naya nikSepAdithI pUrNa vyAkhyA kare. A rIte anuyoganI vidhi zAstrakAroe pratipAdana karI che 66. # caMpavi sejuM yunAi, re # 165. AvI rIte aMgapraviSTa ane abAhya parokkhanANaM se taM naMdI // mRtanuM varNana samApta thayuM zrutajJAnano viSaya samApta thayo. parokSa jJAnAnuM varNana paNa thaI gayu ane zrI nandIsUtra paNa parisamApta thayu. | Iti naMdIsatra samApta || Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ F naMdIsUtra - Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdIsUtra pariziSTa "ka zrotAonA udAharaNo. cauda prakAranA zrotAo che temAM prathama sela ghaNa te patthara upara jema megha varase paNa patthara pANIthI bhIMjAya nahi, tema zrotA vyAkhyAnAdika sAbhaLe paNa samyakajJAna pAme nahi, buddha thAya nahi. daSTAMtA- kuziSyarUpI patthara, sadgurU rUpI megha, ane bodha rUpI pANI, muMgazelIyA tathA puSparAvarta meghanuM dRSTAta jema puSkarAva meghathI muMgazelIo palaLyo nahi tema ekeka kuziSya mahAna savegAdika guNa yukta samAcAryanA pratibodhyA paNa samaje nahi, vairAgya-raMga pAme nahi. mATe te zrotA cheDavA gya che. e avinItane daSNAta jANavuM. jema kALI bhUmine viSe megha varase to te ghaNI bhIMje tathA pANI paNa rAkhe, tathA gemAdika [ ghauM pramukha ] nI ghaNI niSpatti kare tema vinita suziSya paNu gurUnI upadezarUpa vANI sAMbhaLI hadayamAM ghArI rAkhe, vairAgye karI bhIMjAya, ane aneka bIjA bhavya jIvone vinaya dharma viSe pravartAve mATe te zrotA AdaravA cagya che [2] kuDaga- kubhanuM dRSTAMta te kuMbhanA ATha bheda che. temAM prathama ghaDe saMpUrNa ghaDAnA guNe karI vyApta che. tenA traNa guNa 1] te madhye pANI bharavApara kiMcit bahAra jAya nahi. [2] pote zItaLa che mATe tRSA bIjAnI chIpAve ane zItaLa kare. [3] paranI malinatA dUra kare tema ekeka zrotA vinayAdi guNe karI saMpUrNa bharyA che. te traNa guNa kare [a] gurnAdikano upadeza sarva dhArI rAkhe- kiMcit visAre nahi [ba pote jJAna pAmI zItaLa dazA pAmyA che ane bhavya jIvonA vividha tApa zamAvI zItaLa kare [ka] bhavya jInI sa deha rUpa malinatA TALe e zrotA AdaravA gya che. [2] eka ghaDo bAjumAM kANo che temAM pANI bhare te aDadhuM pANI rahe ane aDadhuM vahI jAya. tema ekeka zretA vyAkhyAnAdi sAMbhaLe te aDadhu dhArI rAkhe aDadhuM visarI jAya (3) eka ghaDo nIce kANo che temAM pANI bhare te sarva vahI jAya paNa rahe nahi tema ekeka zrotA vyAkhyAnAdi sAbhaLe paNa dhAre nahi, saghaLuM visArI de. (4) eka ghaDe no che temAM pANI bhare te thoDe thoDe jhamIne khAlI thAya, tema ekeka zrotA jJAnAdi abhyAsa kare paNa cheDe theDe jJAna visAre. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIsUtra - (5) eka ghaDo durgadhathI vAsita che, temAM pANI bhare te pANInA guNane bagADe, tema ekeka zrotA mithyAtvAdika durgadha karI vAsita che temane sUtrAdika bhaNavatAM jJAnanA guNane viNasADe (6) eka ghaDo sugadha karI vAsita che temAM pANI bhare te pANInA guNane vadhAre tema ekeka zrotA samakitAdika sugadha karI vAsita che temane sUtrAdika bhaNAvatA jJAnanA guNane dIpAve (7) eka ghaDe kA che. temAM pANI bhare te te ghaDo bhIMjAIne viNasI jAya. tene ekeka zrotA alpa buddhivALAne sUtrAdikanuM jJAna ApatA te nayapramukhane nahi jANavAthI te jJAnathI tathA mArgathI bhraSTa thAya (8) eka ghaDo khAlI che te upara bujhAruM, DhAkI vRSakALe nevAM nIce pANI jhIlavA mUke to pANI aMdara Ave nahine taLe pANI ghaNu thavAthI upara tare ne vAyarAdike karI bhIMta pramukhe athaDAIne phUTI jAya tema ekeka zretA sadgurUnI sabhAmAM vyAkhyAna sAbhaLavA bese paNa ugha pramukhanA roge karI jJAna rUpa pANI hadayamA Ave nahi ane ghaNI uMghanA prabhAve kerI khoTA DoLarUpa vAyare karI athaDAya che. to sabhAthI apamAna pramukha pAme tathA ughamAM paDavAthI potAnA zarIrane nukazAna thAya A ATha ghaDAnA dRSTAMta rUpa bIjA prakAranA zrotAnuM svarUpa che , [3] cAlaNI - ekeka zrotA cAla samAna che cAlaNInA be prakAra eka prakAra evo che ke cAlaNI pANImAM mUke tyAre pANIthI sa pUrNa bharI dekhAya ane upADI laIe tyAre khAlI dekhAya tema ekeka zrotA vyAkhyAnAdi sabhAmA sAbhaLavA bese tyAre vairAgyAdi bhAvanAe karI saMpUrNa bharyA dekhAya ane sabhAmAMthI uDI bahAra jAya tyAre vairAgya rUpI pANa kiMcit paNa dekhAya nahi. e zrotA cheDavA yogya che bIjo prakAra cAlIe ghaUM pramukhano ATo [ leTa ] cALavA mAMDyo, tyAre ATo - nIkaLI jAya ne kAkarA pramukha kare grahI rAkhe tema ekeka zrotA vyAkhyAnAdi sAbhaLatA upadezaka tathA mUtranA guNa javAde ene alane pramukha avaguNarUpa kacare grahI rAkhe mATe te choDavA egya che ( (8) pari puNAga- te sugharI pakSInA mALAne daSNAta sudharI pakSInA mALAthI vRta (ghI) gaLatA dhRta vRta nIkaLI jAya ane kITI pramukha kacaro grahI rAkhe tema ekeka zrotA- AcArya pramukhanA guNa tyAga karI avaguNa grahaNa kare e zrotA choDavA gya che. (5) haMsa hasane dUdha pANa-ekaThA karI pIvA mATe ApyA hoya to te potAnI cAcamAM khaTAzanA guNe karI dUdha pIe ne pANI na pIe tema vinIta zrotA gurnAdikanA guNa grahe ne avaguNa na le e AdaraNIya che (6) mahipA- bhese jema pANI pIvA mATe jaLAzayamA' jAya, pANI pIvA jalamAM prathama praveza kare, pachI mastaka pramukhe karI pANa DehaLe ne malamUtra karI pachI pote pIve paNa zuddha jala pote na pIe. anya cUthane paNa pIvA na de, tema kuziSya zrotA vyAkhyAnAdikamAM kaleza rUpe praznAdika karI ' vyAkhyAna De pite zAta paNe sAbhaLe nahi ne anya gRbhAjane ne zAta bhAvathI sAbhaLavA na de te " Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdIsUtra choDavA cogya che (7) meSa - bakarA jema pANI pIvA jalasthAnake nadI pramukhamAM jAya, tyAre kAMThe rahIM paga nIcA namAvI pANI pIo, DohaLe nahi, ne anya cUthane paNa nirmaluM pIvA de. tema vinIta ziSya zrotA vyAkhyAnAdika namratA tathA zAMta rasathI sAbhaLe. anya sabhAjanene sAbhaLavA de. e AdaraNIya che (8) masagaH tenA be prakAra-prathama masaga te cAmaDAnI kothaLI temAM vAyaro bharAya tyAre atyaMta phUlelI dekhAya. paNa tRSA zamAve nahi paNa vAyare nIkaLI jAya tyAre khAlI thAya tema ekeka zretA abhimAna, rUpa vAyare karI zuSka jJAnavat taDAkA mAre paNa pitAnA tathA anya AtmAne zAMta rasa pamADe nahi, e choDevA gya che. bIjo prakAra - masaga te macchara nAme jaMtu anyane caTakA mArI paritApa upaja paNa guNa na kare ane khaNaja utpanna kare, tema ekeka kuzrotA gurnAdikane, jJAna abhyAsa karAvatAM ghaNe parizrama Ape tathA kuvaMcana rUpa caTakA mAre paNa guNa te vaicAvacca kAMI paNa na kare ane cittamA asamAdhi upajAve, te cheDayA gya che. . (9) jalaMga - tenA be prakAra prathama prakAra jelo nAme jaMtu, gAya pramukhanA stanamAM vaLage tyAre lehI pIe paNa dUdha na pIe, tema ekeka avinIta kuziSya zrotA AcAryAdikanI sAthe rahIne temanA chidro gaSe paNa hamAdika guNa na grahaNa kare, mATe choDavA yogya che. - bIjo prakAra jaLa nAme ja tu gumaDA upara mUkIe tyAre caTake mAre ane dukha upajAve ane muDadAla [ bagaththu ] lehI pIe ne pachI zAti kare, tema ekeka vinIta ziSya, zrotA AcAryAdika sAthe rahI, temane prathama vacanarUpa caTake bhare kAle; akAle, bahu abhyAsa karatAM mahenata karAve. pachI sadeha rUpI bagADa kADhI gurnAdikane zAti upajAve paradezI rAjAvata e AdaravA gya che. [10] birAlI - bilADI, dUdhanu bhAjana zIkAthI bhayapara nIcu nAkhIne rajakaNa sahita dUdha pIe, tema ekeka zotA AcAryAdika pAsethI sUtrAdika abhyAsa karatA avinaya bahu kare, tathA para pAse prazna pUchAvI sUtrArtha dhAre paNa pote vinaya karI dhAre nahi mATe te zrotA choDavA yogya che. jAhaga- sehale, te tiryaMcanI jAta vizeva te prathama- pitAnI mAtAnuM dUdha che ke cheDe pIe. ane te pAcana thayA pachI vaLI Du pIe, ema cheDe cheDe dUdhathI pitAnA zarIrane puSTa kare, pachI moTA bhuja nA mAna mardana kare, tema ekeka zrotA AcAryAdika pAsethI potAnI buddhi pramANe kALe kALe zeDo De sUtrAdikane abhyAsa kare, abhyAsa karatA guvAdikane atyaMta matoSa upajAve, kemake Apele pATha barAbara akhalita kare, ne te karyo pachI bahuzruta thaI mithyAtvI lokenA mAna mardana kare, te AdaravA gya che [12] go - go eTale "gAya" tenA be prakAra che. prathama prakAre - jema dUdhavatI gAyane keI eka zeTha pADozI ne tyA ApI gAma jAya, te pADezI gAyane ghAsa, pANI vagere barAbara na Ape teya bhUkha ane tRSAthI DAI, dukhI thAya ane Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIsUtra 78 dUdha echuM Ape tema ekeka avinIta zrotA e gurvAdikanI, AhAra-pANI pramukhe vaiyAvRtya na kare te murune dehaglAni pAme ane sUtrAdikamAM ghaTADo thAya tethI avinita ziSya apayaza pAme. bIjo prakAraH eka zeTha pADozIne dUjhaNI gAya soMpI gAma gayA. pADezIe gAyane ghAsa, pANI vagere sArA pramANamA ApyA. tethI dudhamA vadhArA thayA ane te kIrti pAmyA. tema ekeka vinita zrotA ( ziSya ) AhAra-pANI pramukha vaiyAvRtyanI vidhiI gurvAdikane zAtA upajAve te tenA jJAnamAM vadhAre thAya ane kIrtine pAme, te zrotA AdaravA ceAgya che. (10) bherI - tenA be prakAra che. prathama prakAra.-- serInA vagADanAra puruSa rAjAnA hukama pramANe bherI vagADe to rAjA khuzI thai tene puSkaLa dravya Ape, tema vinita ziSya tIrthaMkara tathA jIrvA dikanI AjJA pramANe sUtrAdikanI svAdhyAya tathA dhyAna pramukha kare te te tene siddhi maLe, bIjo prakAra e ke tema na kare te temanA karUpa roga maTe nahiane siddha gatinuM sukha pAme nahi te cheDavA ceAgya che. (14) AbhArI-prathama prakAra~~ AbhIra srI-puruSa eka grAmathI pAsenA zaheramAM dhRta--I bharI vecavA gayA. tyA khajAramAM utAratA bhRta bhAjana-vAsaNa phUTI gayuM dhRta DhaLI gayuM. puruSa strIne Dapako ApatAM ghaNA kuvacaneA kahyAM, tyAre strIe paNa potAnA patine sAmAM kuvacaneA kahyAM, Akhare badhu mRta DhoLAi gayuM ane anne ghaNuM! zAka karavA lAgyA. pAchaLathI jamIna paranuM dhRta lai lIdhuM ne vecyuM. je kAMI kiMmata maLI hatI te sAMje gAmatarapha jatAM rastAmAM cerIe lU TI lIdhI. AsIra pati-patnI duHkhI thayA. leAkAnA pUchavAthI teee sarva vRttAnta kahyu' ane lekIe Thapako ApyA. te pramANe gurue vyAkhyAna-upadezamAM Apela sAra-dhRtane laDAi-jhagaDA karI DhALI nAkhe ne chevaTe kaleza karI durgati pAme. te zrotA cheDavA ceAgya che. bIjo prakAraH dhRta bharI zaheramA jatAM bajAramAM utaratAM pAtra phUTayuM ke tarataja badhAe bhegAmaLI dhRta bharI lIdhuM paNa bahu nukazAna thavA dIdhu nahi te dhRtane vecI paisA meLavI sArA sAthIA sAthe sUkhapUrvaka gAmamAM paheAMcI gayA. tema vinita ziSya--zrotA gurupAsethI vANI sAbhaLI zuddha bhAvapUrNAMka te a sUtrane dhArI rAkhe, sAcave, askhalita kare. vismRti thAya te guru pAse kSamA yAcI dhAre, pUche, paNa kakaLATa-jhagaDA kare nahi, tenI upara guru prasanna thAya. sayama ane jJAnanI vRddhi thAya, pariNAme sadgati maLe. te zrotA AdaraNIya che. auttikI buddhinA udAharaNA. (2) (1) bharatazikSAH- bharata zilAnA udAharaNa pahelA AvI gayA che. (2) paNita ( zata ) :- koi samaye eka grAmINa kheDUta kAkaDIe laIne nagaramAM vecavA mATe gayA. nagaranA dvAra para pahoMcatAja tene eka dhRta nAgarika maLye grAmINune bhalo bheALA samajI tene DhaLavAnA vicAra karyAM. Ama vicArI nAgarika dhUte grAmINane kahyu bhAi ! jo huM tArI badhI kAkaDIe khAI lauM te tuM mane zu ApIza ? grAmINe kahyuM- je tuM badhI kAkaDI khAI jA tA A dvAramAM na AvI zake evaDe lADavA ApIza. anne vacce A zarata nizcita thaI gaI, keTalIka vyakti Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIsutra - ene sAkSI banAvI. tyArapachI dhUta nAgarike te badhI kAkaDIone cheDI DI khAIne juThI karI dIdhI. grAhake kAkaDIo kharIdavA AvavA lAgyA. teo kAkaDIo joI kahevA lAgyA- A badhI kAkaDIo khAdhelI che, kema laIe? lokonA A pramANe kahevA para dhUte te grAmINa ane sAkSIone vizvAsa karAvI dIdhuM ke tene badhI kAMkaDIo khAdhI che. bicAre grAmINa gabharAI gayo ke pratijJA anusAra AvaDo moTo lADa kevI rIte ApIza? te bhayabhIta thaIne dhUne eka rUpiyA ApavA lAgyo. paNa teNe svIkAra na karyo. tyAre be rUpiyA ApavA lAge te paNa te mAnya nahi. ane grAmINe kahyuM che rUpiyA laIle paNa mAre pIche che. paraMtu dhUrtane pratijJA anusAra meTa lADe ja joIto hate. - jyAre te dhUrta na mAne tyAre grAmINe vicAryuM ke hAthIne hAthIthI laDAvavuM joIe ane dhUrtane dhUrtathI, anyathA te mAnaze nahi. A dhUrta nAgarike mane vAtomAM phasAvI mArI sAthe chetarapIMDI karI che. tethI tenA jeja keIka tenI barAbara karI zakaze. Ama vicArIne dhUrtane DA divasa pachI lADe ApavAnuM kahI pite bIjA dhUrtane zodhavA lAgyA. zodhatAM tene bIje dhUrta maLI gayo. tene grAmINe sarva vAta kahI. dhUte grAmINane upAya batAvyo. pachI grAmINa bajAramAM eka mIThAIvALAnI dukAne gaye. eka lADa laI sAkSIo tathA dhUrtane belAvI lAvyA. grAmINe nagaranA dvAranI bahAra lADavo mUkI dIdhuM ane badhAnI sAme lADavAne belAvavA lAge- are lADavA ! cAla, are lADavA ! cAla ! paraMtu lADavo kayAM cAlavAne hatA! tyAre grAmINe sAkSIone kahyuM- bhAIo ! me tamArA badhAnI vacce pratijJA karI hatI ke je huM hArI jaIza to e lADa ApIza ke je dvAramAMthI na AvI zake tame je ke A lADa dvAramA Avato nathI. tethI huM A lADave ene ApI pratijJAthI mukta thAuM chu, A vAta sAkSIoe mAnI lIdhI ane pratidvandI dhUrtane harAvI dIdhuM. (3) vRkSa - ghaNu yAtrike kayAya jaI rahyA hatA. mArgamAM kerIthI lacI paDelAM AMbAne joI zekAI gayA. pAkelI kerIne joI tene utAravAnI IcchA thaI paraMtu vRkSepara vAMdarA beThAM hatA. teonA Dara thI upara caDavuM azakaya hatuM. vAMdarA IcchApUrtinA mArgamAM bAdhaka hatA. pathika karI levAne upAya vicAravA lAgyA. buddhine prayoga karIne teoe vAMdarAnI tarapha patthara pheMkavA zarU karyA. vAdarA svabhAvathI ja caMcaLa ane nakala karanArA hoya che. tethI vAMdarAoe paNa pathikone pattharane javAba kerIthI Apyo. Ama karavAthI pathikanI abhilASA pUrNa thaI. phaLa prApta karavA mATe pathikenI A caitpattiI buddhi hatI. (4) vIMTI - ghaNA samaya pahelAnI vAta che. magadha dezamAM sudara dhana-dhAnyathI samRddha vizALa nagara hatuM. tyAMne pratajIta rAjA ghaNe zaktizALI hatA. teNe potAnA zatruone potAnI buddhi ane nyAyapriyatAthI jItI lIdhA hatAM. te pratApI rAjAne ghaNuM putro hatA. te badhA putromAM zreNika nAmane rAjakumAra rAjAnA badhA guNethI saMpanna. sudara ane rAjAne premapAtra hato. anya rAjakumAre tene IrSAvaza mArI na nAkhe te mATe pragaTa rUpe kAMI Apato nahi ke sneha karato nahi. bALaka zreNika pitA taraphathI jarApaNa sanmAna prApta na thatAM roSe bharAI pitAne sUcanA ApyA vagara paira cheDI bIjA dezamAM cAlyo gayo. cAlatAra te "benAtaTa" nAmanA nagaramAM pahoMcI gaye. te nagaramAM eka vepArInI dukAna para pahoMce. jene sarva vyApAra ane vaibhava naSTa thaI gaye hatuM, te tyAM jaIne eka bAju besI , gaye ane rAtri tyAMja pasAra karI. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 813 te-dukAnanA mAlike, teje rAte vanamAM potAnI kanyAne vivAha eka nAkara sAthe thaye jepha bIje divase zeTha jyAre pitAnI dukAna para Avyo tyAre zreNikanA puNya prabhAvathI pahelAne saMcita - karela mAla, jene koI bhAva paNa pUchatA na hatA, uMcA bhAvathI vaheMcANe ane zeThane ghare lAbha thaze, A lAbhane jotA zeThanA magajamAM vircara Avyo ke A mahAna lAbha A dukAnamAM mArI pAse beThelI A vyakitanA puNyathI ja thaye che, anya kaI kAraNa nathI, A vyaktibhAgyazALI, sudara ane tejasvI che. ' zeTha vicAravA lAgyo ke phAtrimAM je ratnAkara sAthe pitAnI kanyAnA lagnanuM svapna joyuM ha te Aja ratnAkara hovuM joIe, anya keInahi. tyAre zeThe pAse beThalA zreNikane hAtha joDI vina tAthI prArthanA karI-AryagnehAnubhAga ! Apa konA gharamAM atithi banI AvyA cho? zreNike priya ane komaLa zabdomAM javAba Apya- zrImAnI huM tamArAja atithi chu. A pramANe mana uttara sAMbhaLI zeThanuM hRdayakamaLa khIlI uThayu. prasannatA pUrvaka zeTha tene pitAne ghera laI gaye ane sArAmAM sArA vastra tathA bhejanAdithI tene satkAra karyo. zreNika tyAM AnadapUrvaka rahevA lAgyuM. tenA puNyathI zeThanI dhanasaMpatti, vyApAra ane pratiSThA divase divase vadhatI gaI. A rIte ghaNA divaso vyatIta thaI gayA zreNika pitAnI kanyAne yogya vara che ema jANI zubha divase, te sAthe vivAha karI dIdhuM. zreNike zvasuragRhamAM pitAnI patnI naMdA sAthe Indra-IndrANI sadaza gRhastha saMbaMdhI bheganuM Asvadena karavA lAgyo. keTalAka samaya pachI nandAdevI garbhavatI banI ane yathAvidhi garbhanuM pAlana karavA lAgI. A bAju rAjakumAra zreNikanA khabara ApyA vinA cAlyA javAthI rAjA prasenakti ghaNuM ciMtAtura rahetA hatA. teoe ghaNI zodha karI para tu saphaLatA na maLI. aMte ghaNuM samaya pachI lokonI zruti paraMparAthI zeThanI prasiddhi sAMbhaLI ane sAthe sAthe zreNikanA samAcAra maLatAM zrotAnA sainikone zreNikane bolAvavA mokalyA. teoe tyAM jaIne prArthanA karI- mahArAjA prasenajita "tamAMrA vigathI ghaNuM dukhI che, mATe jaldI rAjagRhamAM padhAre zreNike rAjapuruSenI vAtane svIkAra karyo. potAnI patnI naMdAne pUchI pitAne paricaya lakhI rAjagRha tarapha prasthAna karI dIdhu . - 3 nadAnA garbhamAM Avela jIvanA puNya prabhAvathI naMdane hAtha para savAra thaIne lokone dhanadAna ApIne abhayadAna ApavAne dehada thayo. naMdAe A bhavanA pitAnA pitAne kahI, pitAe rAjAne prArthanA karI putrIne dehada pUrNa karyo. samaya pUrNa thavA para putra utpanna thaye. tenuM abhayakumAra nAma rAkhyuM te sukumAra bALaka naMdanavananA kalpavRkSanI jema sukhapUrvaka vRddhi pAmavA lAgya, samaya AvavA para tene pAThazALAmAM mukavAmAM Avyo ane yathAsamaya te zAstra tathA anya kalAomAM pAraMgata thaye akasmAt eka divasa abhayakumAre potAnI mAtAne puchyuM- mAM ! mArA pitAjI koNa che ane kayAM rahe che ? bALakane A prazna sAMbhaLI mAtAe sarva vRttAnta kahI saMbhaLAvyu ane pitAne lakhela paricaya paNa batAvyo. bALake jANI lIdhuM ke tenA pitA rAjagRha nagaranA zreNika che. tyArapachI abhayakumAra mAtA sAthe rAjagRha tarapha cAlI nIkaLyA. rAjagRha bahAra mAtAne rAkhI abhayakumAre rAjagRha nagaramAM praveza karyo. nagaramAM pravezatA ja eka nirjana kUvAnI cAre bAju lokenI bhIDa jAmelI joI abhayakumAre tyAM jaIne puchyuM ke ATalA badhA mANase zAmATe ekaThA thayA che ? lokee kahyuM "sUkA (khAlI) kuvAmA rAjAnI senAnI vIMTI paDI gaI che, rAjAe gheSaNa karI che ke " je vyakti kUvAne kAThe ubhI rahI pitAnA hAthathIja vIMTI kADhI Apaze tene InAma ApIza" A pramANe sAMbhaLatAM Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdasUtra , 81 abhayakumArane tarataja upAya sUjhI gaye tene kUvAmAM paDelI vIMTIne sArI rIte joI. pazcAt tarataja tyAM paDela chANane upADI vIMTIpara nAkhyuM. vIMTI temAM ceTI gaI cheDA samaya pachI saLagate ghAsane pULa nAMkho tenAthI chANa sUkAI gayu. tyAre te kUvAmAM pANI bharAvyuM pANI bharaMta ja sukA chANa sAthe vIMTI upara AvI gaI. abhayakumAre kAThe ubhA rahIne ja chANa upADI lIdhuM ane vIMTI kADhI ApI lekee prasannatA pragaTa karI ane rAjAne jaIne nivedana karyuM. rAjAjJAnusAra abhayakumAra rAjA pAse pahocI gaye abhayakumAre vIMTI rAjA samakSa mUkI rAjAe pUchyuM- bALaka tu keNa che ? abhayakumAre kahyuM-hu Apanoja putra chuM pachI abhayakumAre sarvavAta jaNAvI. rAjA atya ta harSita thaye. ane pUchayuputra ! tArI mAtA kayA che ? javAbamAM te belyo- te nagaranI bahAra che. A sAMbhaLI rAjA pitAnA parijano sAthe rANIne levA mATe gayo rANI tenI caraNamA paDI. rAjAe nandAne vastrAbhUSaNathI satkArIne abhayakumAranI sAthe samArohapUrvaka mahelamAM praveza karAvyo abhayakumArane maMtrIpadapara sthApita karI AnaMdapUrvaka rahevA lAgyA A abhayakumAranI autpatikI buddhinuM udAharaNa che. [5] paTa- be mANaso bahAra jaI rahyA hatA rastAmAM sudara, moTu sarovara hatu temA snAna karavAno teono vicAra thaye bannee pitAnA vastra utArI kinAre rAkhI dIdhA. ane snAna karavA lAgyA temAthI eka mANasa jaldI snAna karI bahAra nIkaLI gayo ane pitAnA sAthInI kAMbaLa oDhI cAlavA lAgyuM pitAnI sutarAu cAdara tyAja rahevA dIdhI jyAre bIjA mANase joyu ke pelo mANasa mAro unI kAmaLe laI jaI rahyo che. tene ghaNI bUma pADI paNa pahelAe te tarapha dhyAna ja na Apyu kAmaLAno mAlika bahAra nIkaLI tenI pAchaLa deDa ane kAMbaLanI mAgaNuM karI, paraMtu bIje mAnyuM nahIM. ane bane nyAyAlayamAM gavA pitapotAnI vAta ane dA nyAyAdhIza samakSa rajU karyo para tu bannenA sAkSI keI na hovAthI nyAyAdhIza nyAya ApavAmAM kaThInatA anubhavavA lAgyuM thoDI vAra vicArIne nyAyAdhIze banenI hajAmata karAvI hajAmata pachI joyu ke jene kAmaLe hate tenA vALamA unanA tatuo hatA ane bIjAnA vALamAM sutarAu ta tu hatA nyAyAdhIze tarataja kAmaLo laIne tenA svAmIne ApI dIdho ane bIjAne yAcita daDa ApIne potAnI autpatikI buddhine paricaya Ape [6] kAkaDA? - keI mANasa ja galamAM jaI rahyo hate tene zaucanI hAjata thaI te zIghratAthI eka bIlanA mukha pAse zarIra ciMtAnI nivRtti mATe besI gaye akasmAt tyAja eka kAkI Avyo te potAnI pUchaDIthI pelA mANasanA gudA bhAgane sparza karI daramAM ghusI gayo zauca mATe beThelA mANasanA magajamAM ThasI gayuM ke A ja tu adhemArga dvArA mArA zarIramAM praveza karI gayA che A ciMtAmAM te dina-pratidina sukAvA lAge ghaNI davA karI paratu niSphaLatA maLI ' eka divasa te koI vaidyanI pAse gayo, vaidya nADI parIkSA karI dareka rIte tenI tapAsa karI "paraMtu bimArInu koI cihna na dekhAyuM tyAre vaidhe te mANasane pUchayu. tamArI AvI dazA kyArathI thaI che? te mANase sarva vAta jaNAvI dIdhI vedya niSkarSa kADhyo ke A bimArInuM kAraNa phakta bhrama ja che vaidya rogIne kahyuM- tamArI bimArI huM samajI gayo chuM tene dUra karavA mATe tamAre so rUpiyA kharca Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdIsUtra karavA paze, te vyaktie tene svIkAra karI lIdhA vadhe eka lAkha-lAkSArasane kAkIDo banAvI mATInA pAtramAM nAkhI te mANasane virecananI davA ApI. ane kahyuM- tame A pAtramAM zauca jAva. te mANase te pramANe karyuM. pachI vadhe te pAtra uThAvI prakAzamAM lAvI regIne batAvyuM. tyAre regIne saMtoSa thayo ke kAkI nIkaLI gayo che. pachI auSadhine upacAra karavAthI zarIra pharI sabaLa banI gayuM. mANasanA bhramane dUra karavAmAM vaidyanI tpattikI budhdhi samajavI. [7] kAgaDA - benAtaTa nagaramAM bhikSA mATe bramaNa karatAM eka jaina munine baudhdha bhikSu maLI gayA. bauddha munie upahAsa karatAM jena munine kahyuM- are mune ! tArA ahaMnta sarvajJa che ane tu ene putra, te batAva ke A nagaranA keTalA kAgaDA che, tyAre jaina munie vicAryuM ke A bhikSu dhUrtatAthI vAta karI rahyo che. tethI tene javAba paNa tene anurUpa ja Apavo joIe. Ama vicArI ne uttaramAM kahyuM- A nagaramAM 60,000 kAgaDA che. je ochA hoya te temAMthI keTalAka mahemAna banI bahAra gayA che ane je vadhAre hoya te bahArathI mehamAna banI ahIM AvyA che. jo temAM zaMkA hoya te gaNI le. Ama kahevApara baudhdha bhikSune koI vAta na sujhI ane mAthuM khaMjavALate cAlyA gaye, A muninI autpattikI buddhinuM udAharaNa che. [9] uccAra-mala-parIkSA - eka mANasa pitAnI naveDhA, rUpayauvanasaMpanna patnInI sAthe grAmAntara jaI rahyo hato. raste cAlatA eka dhUrta vyakti tene maLI. mArgamAM vAta karatAM tenI zrI dhUrtapara Asakta banI gaI ane tenI sAthe javA taiyAra thaI gaI tyAre dhUrta kahevA lAgyo ke A strI mArI che ane vyakti strI para potAno adhikAra jamAvavA lAgyA paraspara jhagaDatA jhagaDAtA teo nyAyAlayamAM gayA nyAyAdhIze banenI vAta sAbhaLI pachI strI ane dhUrtane alaga karI nAkhyA. nyAyAdhIze strInA patine pUchayuM- kAle tame zuM khAdhu hatu?" tene javAba Apyo ke meM ane mArI patnIe kAle rAte talanA lADU khAdhA hatA. teja pramANe dhUtane paNa puchayu - tene kaI jude ja javAba Akhya nyAyAdhIze strI ane dhUrtane virecana ApIne tapAsa karI te strInA maLamA tala dekhANa paNa dhUrtanA maLamAM nahi. A AdhAra para nyAyAdhIze asalI patine tenI strI sepI dIdhI ane dhUrtane yacita daMDa ApIne potAnI autpattikI budhdhine paricaya Apyo [9] hAthI koI eka rAjAne ati buddhisaMpanna matrInI AvazyaktA hatI. tene atizaya medhAvI vyaktinI zodha kavvA mATe eka baLavAna hAthIne carApara bAMdhIne gheSaNa karAvI ke je vyakita A hAthIne tenI deze tene rAjA ghaNuM dhana Apaze A ghoSaNa sAbhaLIne eka vyaktie sarovaramAM nAva mUkI te nAvamAM hAthIne laI jaI caDAvyo hAthInA bhArathI nAva jyA sudhI pANImAM DUbI tyA te mANase nizAna karI lIdhuM. pazcAt hAthIne utArI nAvamA tyA sudhI patthara bharyA ke pUrva cihita sthAna sudhI nAva pANA DUbI gaI. pachI nAvamAMthI te patthara kADhI te toLyA. pachI te mANase rAjAne nivedana karyuM ke mahArAja ! amuka pala parimANa hAthInuM vajana che rAjA tenI buddhinI , vilakSaNatAthI prasanna thaze ane pradhAnamaMtrI tarIke niyukta karyo A te purUSanI autpattikI buddhinuM udAharaNa che. f10] bhAMDa:- kei eka rAjAnA darabAramAM bhADa Avate hate rAjA te bhAMDane prema karate Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatuM. tethI bhAMDa khuzAmRtio banI gaye hate rAjA te bhAMDanI samakSa hamezA pitAnI mahArANunI prazaMsA karyA karate ke mArI rANI ghaNI AjJAtiMta che paraMtu bhAMDa rAjAne kaheta-mahArAja ! rAjI svArthavaza evuM kare che. je tamane vizvAsa na hoya te parIkSA karI le. -' rAjAe bhAMDenA kahevA pramANe eka divasa rANIne kahyu-devI mArI IcchA che ke huM bIjA lagna karuM ane tenA gerbha thI je bALaka thAya tene rAjyAbhiSekathI sanmAnita karU, rAgIne javAba Apyo mahArAja ! tame bIjA lagna bhale karo paraMtu paraMparAthI pahelA rAjakumAra ja rAjyAdhikArI banI zake che bhAMDanI vAta barAbara che ema jANIne rAjA rANI sAme hasyA. rANIe hasavAnuM kAraNa pUchyuM te rAjA vadhu DA-mInA graDathI rAjAe bhAMDanI vAta jaNAvI A sAMbhaLIne rANI anya kodhita thaI gaI ane rAja dvArA bhADane deza cheDI devAnI AjJA apAvI. dezapAranI AjJA maLatA bhADe vicAryuM ke mArI vAta rAjAe rANIne kahI dIdhI che ane tethI jANIe AvI AjJA apAvI che pachI bhAMDa capalene mATe Topale mAthe upADI rANInA AvAsamAM gaye paheraMgIranI AjJA laI rANInA darzana mATe adara gaye. rANIe pUchayu-mAthApara A zuM uThAvyuM che ? javAbamAM bhADa bolyA- devIjI mArA mAthA para jeTalI capalanI joDIo che tene paherIne je je dezamAM jaI zakIza tyAsudhI tamAre apayaza phelAvate jaIza A sAMbhaLI rANIe dezapArane hukama pAchA kheMcI lIdho ane bhAMDe pUrvavat rahevA lAge A bhADanI autpatti buddhinuM udAharaNa che [12] lAkhanI goLI - I eka bALake ramatA kautuhala-vaza lAkhanI goLI nAkamAM nAMkhI dIdhI goLI A daza vAsa naLImAM phasAI gaI vAsa na laI zakyAne kAraNe bALakane vedanA thavA lAgI A joi bALakanA mA-bApa gabharAI gayA teo te bALakane tenI pAse laI gayA monIe potAnI sUkSma buddhithI eka lokhaDanI seIne agrabhAga garama karI sAvadhAnIthI nAkamAM nAkhI garama sei sAthe lAkhanI gaLI cATI gaI sanIe khecIne bahAra kADhI lIdhI A zenInI autpattikI buddhi che. [13] stama koI rAjAne atyaMta buddhizALI matrInI AvazyakatA hatI. tethI rAjAe vistIrNa ane uDA taLAvamAM eka uce tambha ropI dIdhuM ane tenI rakSA mATe rAjyAdhikArI niyukata ke rAjAe ghoSaNA karAvI ke je kaI kinAre UbhA rahIne deraDAthI A sAmbhane bAdhI leze tene rAjA eka lAkha rUpiyA Apaze. - eka buddhimAna vyakitae A gheSaNa sAbhaLIne lokonI upasthitimAM taLAvanA kinAre eka khIle che. ane tenI sAthe doraDAno eka cheDe bA bIje cheDe pakaDI taLAvanI cAre bAju eka cakkara mAryuM Ama kavvAthI stanma vacce badhAI gaye, rAja purUSoe A samAcAra rAjAne ApyA. rAjA tenI buddhi para harSita thayA ane te purUSane eka lAkha rUpiyA ApIne maMtrI tarIke sthApita karI karI dIdhuM A te purUSanI autpatti budhdhi, [13] laka- keI nagaramAM eka parivArikA rahetI hatI te ghaNuM catura ane klA kuzala hatI eka vAra te rAjyasabhAmAM gaI ane rAjAne kahyuM. "mahArAja ! evuM kaI kArya nathI ke je anya karI zake ane huM na karI zaku" rAjAe parivArikAnI vAta sAMbhaLI ane nagaramAM A rIte gheSaNa Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karAvI ke je kaI purUSa evo hoya ke je A parivrAjikAne na le, te rAjasabhAmAM Ave. zA tenuM sanmAna karaze nagaramAM bhramaNa karatAM koI navayuvaka zullake A ghaNA sAMbhaLI ane rAjagAmAM gaye. rAjA ne kahyuM - mahArAjA ! huM A pazciAjikAM ne avazya harAvIza, pratiyogitAno samaya nakakI karI ribrAjikAne sUcanA ApI dIdhI. nizcita samayapara rAjasabhAmAM parivArikA ane yuvaka bane AvI gayA. pazciAjika nidAna pUrNa ane abhimAnayukata mukha karatI belI- mAre A muMDIta sAthe kevA prakAranI pratiyogitA karavAnI che? parivrAjikAnI dhUrtatA samajatA kSullaka belyA- je huM karuM te tamAre karavuM. ATaluM kahIne pati paherela badhA kapaDA utArI nagna thaI gaye. parivrAjikA ema karavAmAM agamartha hanI bIjI prani gitAmA kullake evI rIte laghuza kA karI ke tenAthI kamaLanI AkRti banI gaI paribrAjikA te paNa na karI zakI rAjasabhAmAM tiraskRta ane lajita banI paritrAjikA tyAthI cAlatI thaI gaI. A kSullakanI autpattikI buddhinuM udAharaNa che. [14] mArga- koI purUSa potAnI strI sAthe rathamAM bega jaI rahyA hatA. rastAmAM jatA ane zaucanI bAdhA thaI. ratha ubhe rakhAvI strI ghaNe dUra- purUSa joI na zake tema te A zarIra ciMtAdara karavA besI gaI je jagyAe ratha ubho rAkhyuM hatuM tyAM eka vyaMtarInuM sthAna hatuM. te vyaMtarI purUSanA rUpa yauvana para atyata Asakta thaI gaI te purUSathI strIne dara joIne vyaMtarIe te bI jevuM rUpa banAvyuM ane ratha para savAra thaI gaI. strI jayAre zocathI nivRtta thaI sAme AvatI dekhANI te baeNnarI para ne kahayu-A keI vyaMtarI mAruM rUpa banAvI sAme Ave che rathane jaldI calA strI o pAse rAvIne joyuM ane moTe thI raDavA lAgI. vyaMtarInA kahevAthI purUSa sthAne deDAvavA lAgyo ane pelI strI nI pAchaLa doDavA lAgI ane kahevA lAgI- A keI vyaMtarI beThI che tene utArIne mane lai le para vicAramAM paDI gaye te ratha ubho rAkhe banne strIo vivAda karavA lAgI ane banne pitAne pelA puruSanI patnI tarIke oLakhAvI hatI A rIte banne strIo laDatA laDatI gAmamAM pahoMcI samAna AkRtivALI che strIomAthI kaI strI mArI che, te purUSa samajI zake te na hato ane jhagaDo paMcAyatamAM gaye nyatha karanAre pitAnI buddhino upayoga karyo ane strIo ne alaga alaga karI purUSane dUra sthAna para besADI dIdho ane kahyuMje strI purUSane pahelA sparza karI leze te strIne te pati gaNAze ! strIte doDIne purUSa pAse pahecavA ne prayatna karatI hatI paNa vyaMtarIe vaikiya zakita dvArA hAtha lAbo banAvI tyAM ja beThA beThA purUSano sparza karI lIdho. A parathI samajAI gayuM ke A strI che ane A vyaMtarI che A nyAya kartAnI au5- nikI buddhinuM udAharaNa che [15] strI - ekadA mUlacada ane puMDarIka eka sAthe mArga parathI jaI rahyA hatAM. teja mArgathI eka purUSa potAnI strI sAthe kyAMka jato hato. puDarIka dUrathI te strIne joI tenA para Asakata banI gaye puMDarIke potAnI durbhAvanA potAnA mitra mUlacaMda samakSa pragaTa karI ane kahayuM- je A strI Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdIsUtra 85 mane maLaze te huM jIvita rahIza nahIM te mArU mRtyu thaze tyAre kAmAsakta puMDarIne mUlacaMde kahayuMtuM Atura na thA. huM evuM karIza ke jethI strI-tane maLI jAya.. * - te bane mitro, pilA strI-purUSa na jeve te rIte rasto badalI pahelA rastA para evI rIte AvyA ke strI-purUSa sAme maLe. mULacaMda puMDarIkane mArgathI dUra eka vanakuMjamAM besADI dIdhuM ane svaMya pelA daMpatIne mArga rekI kahevA lAgyuM- are mahAbhAga! mArI strIne A pAsenI kuMjamAM bALaka janmya che. tene jovA mATe tamArI strIne kSaNamAtra tyA mokale. te purUSe pitAnI strIne mokalI. ane te puMDarIka pAse gaI. te kSaNa mAtra tyAM rokAI ane pAchI AvI gaI. AvIne mUlacaMdanA vastra pakaDI hasIne kahevA lAgI- tamane abhinaMdana ghaNu sudara bALaka jagyuM che. A mUlacaMda ane strInI autpattikI buddhinuM udAharaNa che [16] pati - be bhAIo vacce eka patnI hatI. lokomAM vAta thatI ke- aho ! A strIne pitAnA banne patio para samAna rAga che.A vAta phelAtA phelAtA rAjAnA kAna sudhI pahoMcI rAjA A vAta sAbhaLIne Azcarya pAmyA tyAre matrIe kahayu- deva AvuM kadI na bane tene eka para avazya vizeSa anurAga haze. rAjA e pUchyuM- te kevI rIte jANI zakAya? maMtrIe javAba Apyo- huM e upAya karIza ke jaldIthI jANI zakAze ke tene kenApara vadhu rAga che. eka divasa matrIe te strIne saMdeza lakhIne mokalyo ke te potAnA banne patiene pUrva ane pazcima dizAmAM amuka gAmamAM mokale ane te ja divase sAMje pAchA ghare Ave A saMdeza vAcI te strIe thoDA rAgavALA patine pUrvavatI gAmamA mokalyA ane jenA para vizeSa rAga hato te patine pazcima mA moka pUrva dizAmAM mokalyA tene jatA samaye ane pAchA AvatI vakhate banne vakhata sUryane tApa sAme rahe ane jene pazcimamAM mokalyo tene bane samaye sUrya pITha tarapha rahyo Ama karavAthI ma triIe jANyuM ke amuka para che ane amuka para vizeSa anurAga che A nirNaya karIne matrIe rAjAne nivedana karyuM, parantu rAjAe teno svIkAra na karyo kAraNa ke banne ne pUrva ke pazcimamA javAnI AjJA hatI temAM koI vizeSatA jJAta na thaI maMtrIe pharI AjJA mokalI ke pitAnA patione ekaja samaye juhAra gAmamAM mokale. strIe banne patine samakAlamAM judA judA gAmamAM mokalyA matrIe be vyaktione eka sAthe strI pAse mokalI. ane teoe samakAlamAja jaIne kahyuM ke-tamArA amuka patinA zarIramAM amuka vyAdhi thaI gaI che tenI sArasa bhAla kare tyAre jenA para rAga cheDe hatuM tenI vAta sAbhaLI te strI belI- tene te hamezA tevu ja rahe che jenApara vizeSa rAga hato tenI vAta sAMbhaLI kahevA lAgI - tene vadhAre kai thatu haze. mATe pahelA tyA jAu Ama kahIne pazcima tarapha cAlavA lAgI A sarva vAta maMtrIe rAjAne kahI ma triInI buddhimattAthI rAjA atyaMta prasanna thaye maMtrInI autpattikI buddhinuM A udAharaNa che [17] putra - koI nagaramAM eka vyApArI rahetuM hatuM. tene be patnIo hutI. ekane putra hatuM ane bIjI vadhyA hatI. vadhyA strI paNa bALakane khUbaja pyAra karatI hatI tethI bALaka samajate na hato ke tenI sAcI mAtA keNa che? ekavAra te vepArI potAnI patnIo ane bALaka sAthe dezanA Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIsUtraM mAM cAlyA gaye tyAM jatAM vepArInu' mRtyu thai gayu pachI te ane strIomAM jhagaDA thavA lAgyuM. eka kahetI hatI ke A bALaka mAre che tethI huM ja gharanI svAminIjI, bIjI strI paNa kahetI- 2 khALaka mAre che tethI huM gharanI mAlika chuM, ane nyAya mATe nyAyAlayamAM gayA. ' ' ME by ha 1. ' ' maMtrIe ne mA vAda-vivAda sAMbhaLI kama cArIone AjJA karI ke pahelA banne vacce gharanIH sa patti vaDe cI de ane pachI A TekarAnA e kakaDA karI ane strIene eka eka ApI dejo ma trInA vAkeyane sAbhI ka'Sitta ane zalyathI viMdhAyela hRdayathI bALakanI jananI mAtA du.kha pUrvaka kahevA lAgI- svAmim|| he mahAna trim ! mA mAre putra nathI, mane sa pattithI paNa pratyeAjana nathI. bhale gharanI svAminI te ne ane putra paNa bhale te rAkhe huM daradra avasthAmAM rahI tene ghere putrane jIvita joineja peAtAne kRtakRtya mAnIza. putra vagara Asava vaibhava ane dhana-dhAnya mArA mATe a dhakAra samAna che para tu khIjI strIce kAI na kahayu ma`trIe te strInA 6 khathI ANI lIdhuM ke Aja ALakanI asalI mAtA che tethI tene bALaka sApI dIdhe| ane gRhasvAminI paNa tene banAvI dIdhI ane dhabbAne dhake mArI kADhI mUkI ' A maMtrInI autpattikI buddhinu udAharaNa che. 1 [18] madhuchatra- koI vaNukaranI patnI durAcAriNI hatI. ekavAra tene pati grAmAMtara gaye tyAre te vIra purUSa sAthe vyabhica*ra sevavA jAlavRkSaku jamA gai tyA teNIe eka madhapuDo joyA ane ghera cAlI AvI khIje divasa jyAre tenA pati madha kharIdavA majAramA javA lAgyA tyAre te strIe tene rekI didhI ane kahyuM ke tamAre madha joie chIe ? huM tamane ma.puDA LatAvuM Ama kahI patine jAla vRkSonI vacce laI gaI paNa tyAM tene madhapuDe dekhAye naDI. tethI za kAyukta sthAnapara laI gai jyA teNIe vyabhicAranu sevana karyuM hatu. ane vaNakarane mava-chatra batAvI dIdhu. A rIte madhuchatranA batAvavA pare vaNakare jANI lIdhuM ke A strI ahI AvIne vyabhicAranu sevana kare che A vaNakaranI aupattikI buddhinu udAharaNa che * [19] mudrikA - koI eka nagaramA brAhmaNarahetA hatA te matyavAdI hunA lakamAM prasiddha hatu ke A pu|hita pAse je koI thANu rAkhe ane lAbA samaya pachI paNa thApaNu pAchI mAge tyAre tarata ja pAchI ApI de che . A sAMbhaLIne eka garIba mANase peAtAnI hajAra maheAranI thelI te puti pAse thApaNu rUpe rAkhI ane dezAntaramAM gayeA. lAbA samaya pachI te mANasa te nagaramA pAche Avyo ane puraiAhina pAme peAtAnI thApaNu pAchI mAMgI purehite cAkkhI nA pADI kIdhI ane kahevA lAgyA- tu kANu che ? kayAthI Avye che ? tArI thApaNa kevI che ? hu jANatA nathI tyAre te garIba tenI vAta sAbhaLIne thApaNa pAchI na maLatA pAgala thaI gayA ane hajAra maheAranI thelI ema khelatA khelatA nagaramA karavA lAgye eka divase ma trIne pasAra thatA joyA ane tenI pAse jai te kahevA lAgyA pure hitajI / mArI hajAra maheArezanI je thelI tamArI pAse thApaNa rUpe rAkhI che te mane ApI de! " A sAbhaLIne matrInu mana dayAthI dravita thai gayu tene rAjA pAse jaine sa vAta kahI rAjAe garIma mANasa ane purehita anne ne khelAvyA, khanne rAjasabhAmAM AvyA rAjAe puraiAhitane hyu- AnI thApaNa pAchI kema ApatA nathI purahite kahyu deva ! me tenI koipaNa vastu thApaNu rUpe grahaNa karI nathI tyAre rAjA mAna thai gayA ane pureAhita ghare cAlyA gayeA. pachI rAjAe garIba mANasane ekAMtamA khelAvye ane Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIsUtra 87 pUchyuM'- are! tu kahe che te zu satya che ? tyAre te mANase divasa, suhRta, sthAna ane pAse rahela vyaktinA nAma paNa gaNAvI dIdhA. eka divasa rAjAe pureAhitane khelAvye ane tenI sAthe ceApATa ramavAmA magna banI gayA. banne e paraspara vITI badalI lIdhI. pachI rAjAe purohitane khakhara na paDe tema gupta rUpe eka mANusa ne vITI ApI pureAhitane ghera meAkalyA ane parahita patnIne kahevA kahyuM ke- mane purAhita mekalyA che ane A nAmAkita mudrikA tamane vizvAsa rahe te mATe sAthe ApI che. amuka divase amuka samaye garIkha mANumanI hajAra maheAranI thelI thApaNa rupe lIdhI che te jaldIthI meAkalAveA. rAja karmacArioe te pramANe karyuM . pureAhita patnIe paNa nAmAMkita mudrikA joI garIba mANasanI thApaNu meAkalAvI. rAja purUSa te thelI rAjAne sepI dIdhI. rAjAe ghaNI thelIonI vacce te thelIne rAkhI garIba mANasane melAvye ane pAse puraiAhitane besADyo. dramake thelIonI vacce peAtAnI zailI joi atyaMta harSa pAmyA ane tenuM pAgalapaNuM jatu rahyu . te sahu rAjAne kahevA lAgyA "rAjA / A vaccenI zailI jevIja mArI celI che. " rAjAe tene te thelI sopI dIdhI ane purahitanA jihvAccheda karI tyAMthI kADhI mUkayeA. A rAjAnI autpattikI buddhituM udAharaNa che (20) akaH- koi eka mANasa eka zAhukAra pAse peAtAnI hajAra rUpiyAnI zailI thApaNa rUpe rAkhIne svaya' dezAMtara cAlyA gayA. pachI zAhukAra thelInA nIcenA bhAgane nipuNatAthI kApIne rUpiyA kADhI lIdhA ane khATA rUpiyA bharI zailI sIvI lIdhI, keTalAka samaya pachI te mANase zailI pAchI mAMgI zAhukAra pAsethI thelI lai te ghera gayeA ane zailI khelatA khATA rUpiyA nIkaLyA. A joi te ghaNA duH khI thayA ane nyAyAlayamAM jaI sArI vAta jaNAvI, nyAyAdhIze thelInA svAmIne pUchayu tArI thelImA keTalA rUpiyA hatA. tene kahyu "hajAra rUpiyA hatA nyAyAdhIze thelImAMthI rUpiyA kADhI asalI rUpiyA celImA bharyAM thelI kApIne sIvI hatI teTalA rUpiyA temAM na samANA AnA parathI nyAyAdhIze anumAna yu` ke avazya zAhukAre khATA rUpiyA bharI dIdhA che. nyAyAdhIze hajAra rUpiyA te mANasane apAvyA ane zAhukArane yatheAcita daMDa apAvye A nyAyAdhIzanI autpattikI buddhinuM udAharaNa che (21) nANaka:- eka mahuse hajAra seAnAmaheArathI bharela thelI eka zeTha pAse thApaNu rUpe rAkhI pachI te kAryavaza dezAMtaramAM gayA. ghaNeA samaya vItI javApura zeThe thelImAMthI zuddha seAnA maheAra kADhI navI ane ecchA seAnAvALI maheAre| aMdara bharI thelI sIvI lIdhI. ghaNA varSA pachI senAmaheAra te svAmI pAche AbyA ane zeTha pAse thelI mAgI zeThe tene thelI pAchI ApI tene pAtAnI thelIne eLakhI lIdhI ane thelI lai ghera gayeA. thelI kheAlatA azuddha senAnI nakalI maheArA nIkaLI. tene zeThanI pAse jaune kahyu - mArI maheArA teA asalIne zuddha hatI ane Ate nakalIne khATI maheza nIkaLI che zeThe kayu-asalI nakalI huM kAI na jANu tamArI thelI jema hatI temaja pAchI ApI che banne vacce jhagaDo vadhI gayA ane anne nyAyAlayamAM pahAcyA nyAyadhIze bannenI vAta sAbhaLI ane thelInA mAlikane pUchyuM - tame kayA varSoMmA zailI thApaNu rUpe rAkhI hatI ? tene va, divasa vagere batAvyA nyAyAdhIze maherA joi te te navI banelI hatI nyAyadhIze samajI lIdhuM ke A zeThe kheATI maheArA bharI che . Ama nizcaya karI pelA mANasane zeTha pAsethI asalI seAnA maheA apAvI ane zeThane yathAcita 'Da ApyuM| A nyAyakartAnI aupattikI buddhinu udAharaNa che Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 naMdIsUtra (rara) bhikSaH keI eka mANasa ke saMnyAsI pAse hajAra nA mahera thApaNa tarIke rAkhI - videza gayo. keTalAka samaya pachI te pAcho Avyo ane bhikSa pAse sonA mahore pAchI mAMgI paraMtu te pachI ApIze, kAle ApIza, ema karIne samaya kADhavA lAgyuM. te mANasa AvA vyayahArathI dukhI thaI gaye kAraNa ke saMnyAsI thApaNa pAchI ApatA na hatA. eka divasa te mANasane keI bIjA mANaso maLyA teoe kahyuM-ame tArI thApaNa pAchI apAvI dezuM ane keTalAka saMketa ApI cAlyA gayA pachI bhagavA kapaDA paherI hAthamAM senAnA cIpIyA laI pilA sanyAsI pAse pahocyA tene kahevA lAgyA- ame videzamAM paribhramaNa mATe jaI hayA chIe. amArI pAse A sonAnA cipiyA che tene tamArI pAse rAkho kAraNa ke tame ghaNA satyavAdI mahAtmA che. te ja samaye pele mANasa sa ketA nusAra tyA AvyA ane sanyAsIne kahevA lAge- mahAtmAjI ! mArI hajAra rUpiyAnI thelI mane pAchI Ape, mahAtmA Aga tuka veSadhArI saMnyAsI nA sonAnA cipIyA nA leviza ane apayazanA bhayathI nA na pADI zakyo. ane hajAra mahore pAchI ApI pachI saMnyAsIoe kAryavaza paribhramaNano kAryakrama sthagita karI ghare pAchA pharI gayA saMnyAsI pitAnA kArya para pazcAtApa karavA lAgyo A te lokonI autpattikI buddhinu udAharaNa che. (23) ceTaka nidhAna -be gADha mitro hatA. eka vAra teo jagalamAM pharavA gayA tyA. teone dATela dhana maLyuM. mAyAvI mitre kahyuM- mitra ! ApaNe kAle zubha divase ane muhUrta A dhana ahIMthI laI jazuM sarala svabhAvI mitre A vAta svIkArI lIdhI ane bane ghare pAchA pharyA teja rAtre mAyAvI mitra jagalamAM gayA ane tyAthI badhu dhana laI tyA kolasA bharI vare pAcho pharyo bIje divase bane mitro pUrva nicayAnusAra dhananI jagyAe pahoMcyA paraMtu tyA te kelase joyA, A joI mAyAvI mAthu ane chAtI phUTI raDavA lAgyo ane kahevA lAgyo- hAya ! ApaNe keTalA bhAgyahIna chIe ke daive AMkha ApIne chInavI lIdhI, Apane dhana batAvI keyalA batAvyA "A rIte vAra vAra kahevA lAge te kahetA-kahetA pitAnuM kapaTa chupAvavA tenI tarapha joto hato, A dRSya jeIne sarala mitrane khabara paDI gaI ke A kArasthAna tenuM ja che. pitAnA bhAvane chupAvI mAyAvIne sAtvana ApatA kahyuM - mitra ! zA mATe dukhI thAya che A rIte raDavAthI zuM dhana pAchu AvI jaze A rIte teo potapotAnA ghare pAchA gayA sarala svabhAvI mitre Ane badale levA mAyAvI mitranI sajIva jevI pratimA banAvI ane be vAMdarA pALyA. roja te pratimA paranA hAtha, paga, mAthA para vAdarAne khAvAgya padArtha rAkhI dete ane vAdarA reja te khAtA. rajano A kAryakrama thaI jatA vAMdarA pratimAthI paricita thaI gayA ane kherAka vagara paNa te pratimA sATu gela karatA. tyAra pachI Iparva ne divase sarala mitro mAyAvI mitrane ghare jaI kahyu- mitra Aje parvano divasa che ame bhojana taiyAra rAkhyuM che te tAra bane putrone jamavA mokala" mAyAvInA banne putra bhojana karavA sarala mitrane ghare AvyA. bane ne bhojana karAvI kaI jagyAe chupAvI dIdhA jyAre sAja paDI tyAre mAya vI mitra potAnA putrone bolAvavA A mitranA AvavAnA samAcAra sAbhaLI sarala mitre pratimA dUra karI tyAM Asana bichAvI. tenA para mAyAvIne besADaye ane kahevA lAgyamitra ! tArA banne putro vAdarA banI gayA che ane A vAtanuM khUbaja dukha che. A pramANe vArtAlApa karatAM tene vAMdarAone cheDI dIdhA. vAMdarAo pUrvAbhyAnane kAraNe mAyAvI mitrapara caDI gayA. mAthApara hAtha Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIsUtra para caDhyo caDhIne tene pAra karavA lAgyA. sarala mitre mAyAvIne kahyuM - mitra! tArA A banne putro che eTale tane pyAra kare che. mAyAvI A joI kahevA lAgya= manuSya vAMdarA kema banI zake? mitra bo - je suvarNa keyalA banI zake che, te chekarA paNa vAdarA banI zake che. tyAre mAyAvI vicAravA lAgyo ane mArI cAlAkInI khabara paDI gaI che, je vadhAre bolIza te rAjAne khabara paDI jaze ane te mane pakaDI leze. tyAra pachI mAyAvIe yathAtathya sArI ghaTanA mitrane kahI dIdhI ane dhanane adhe bhAga ApI dIdho. pelA mitre paNa putrone bolAvI tene sepI dIdhA. A sarala mitranI autpatikA buddhinuM udAharaNa che. [24] zikSA-dhanurvedaH- koI eka mANasa dhanurvidyAmAM kuzaLa hato bramaNa karatAM ekavAra te keIsamRddha nagaramAM pahoMcyA, tyAMnA dhanika putrone ekaThAkarI dhanurvidyA zIkhavADato hato, tethI vidyArthIoe kalAcAryane zikSAnA badalAmAM ghaNuM dhana bheTa ApyuM. jyAre temanA vaDIlone A khabara paDI tyAre teo ciMtita banyA teoe vicAryuM ke jyAre te dhana laI pAcho phare tyAre mArIne dhana paDAvI levuM. temanI A vAtanI zikSakane khabara paDI gaI A khabara paDyA pachI tene grAmAntara mAM rahetA pitAnA bhAIone samAcAra mokalyA ke "amuka rAtre huM nadImAM chANa pravAhita karIza, tame tene laI leje" teoe paNa te vAtane svIkAra karI javAba mokalI dIdho. pazcAt zikSake dravya nizcita chANanA chANu banAvyA. ane taDakAmAM sArI rIte sUkavI nAkhyA pachI dhanika putrone kahyuM ke amArA kuLamAM evI paraMparA cheke je samaye zikSAne kAryakrama pUrNa thaI jAya tyArapachI amukatithi ke parvamAM snAna karIne maMtranA uccAraNa pUrvaka sUkA chANu nadImAM pravAhita karAya che. tethI amuka rAte A kAryakrama thaze, kumAree gurunI A vAta svIkArI lIdhI. pachI nizcita rIte kumAranI sAthe snAna pUrvaka maMtroccAraNa karatAM badhA chANA nadImAM visarjita karI dIdhA. ane ghare pAchA pharyA. te chANa tenA be dhuoe kADhI lIdhA. keTalAka divasa pachI dhanika putrone temanA sagAonI vidAya laIne phakta, paherele vacce, badhAne potAnI jAta batAvI kalAcArya tyAMthI cAlyA gayA. vaDIloe joyuM ke tenI pAse koI nathI tethI mAravAne vicAra cheDI dIdhe A kalAcAryanI tpattikI buddhinuM udAharaNa che. A ripI arthazAstra-nItizAstra - eka vyApArInI be patnIo hatI. ekane putra hatuM bIjI vaLyA hatI paraMtu banne strIo putranuM nirvizeSa pAlana karatI. tethI bALakane khabara na hatI ke mArI mAtA keNa che ? vANI potAnI patnIo ane bALaka sAthe bhagavAna sumatinAthanI janmabhUminA pahoMcI gaye. tyAM pahoMcavA para vANIyAnuM mRtyu thaI gayu tenA mRtyu pachI banne strIomAM bALaka ane gRha saMpati mATe jhagaDA thavA lAgyA. banne strIo bALaka para pitAne adhikAra jamAvI gRhasvAminI banavA IcchatI hatI. A jhagaDe rAjadarabAramAM gaye. paNa nirNaya na thaI zakayo. bhagavAna sumatinAthanI garbhavatI mAtAne vivAhanI khabara paDI. mAtA sumaMgalAe ane strIone potAnI pAse bolAvI ane kahyuM "thoDA divasa pachI mArA ghare putrane janma thaze te moTo thaIne azeka vRkSa nIce besI tamAre jhagaDo dUra karaze. tyAM sudhI tame ahIM nivAsa kare." A sAMbhaLIne jene putra na hatuM te vicAravA lAgI- "cAlo ATale samaya ahIM rahIne AnaMda karI e pachI je thaze te joI levAze" vadhyAe sumaMgalAnI vAta svIkArI lIdhI. tenAthI rANIe jANI lIdhuM ke A bALakanI mAtA nathI ane tene tiraskRta karI kADhI mUkI. bALakane tenI mAtAne pI gRhasvAminI banAvI A mAtA sumaMgalAnI autpattithI buddhinuM udAharaNa che. . . Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " nadImUtra * [rI ichAmaha-je tameM Iche te Apaje eka zeThanuM mRtyu thaI gayuM. tenI strI zehadArA vyAja para Apela rUpiyAne prApta karI zakatI na hatI tyAre sIe patinA mitrane belA ane kahyuM- je lokone mArA patie rupiyA vyAja para ApyA che, temanI pAsethI mane rupiyA apAvI do patinA mitre kahyuM- temAthI mane bhAga Apa to apAvI dauM tyAre strIe kahyuM - je tu I che te mane Apaje ! pachI mitre badhA rupiyA vasUla karI lIdhA rupiyA maLI javA para strIne cheDe ane pitAne vadhu bhAga rAkhavAnI bhAvanA thaI strIe kahyuM e svIkAra na karyuM, tyAre A jhagaDe nyAyAlayamAM pahe. nyAyAdhIzanI AjJAthI badhu dhana tyAM manAvavAmAM AvyuM tenA be bhAga eka nAno ane eka moTo ema karIne rAkhI dIdhA nyAyAdhIze mitrane pUchayu- tu kyA bhAgane icche che? tene kahyuM - huM moTA bhAgane IcchuM chuM tyAre nyAyAdhIze kahyuM" tame moTA bhAgane Iccho cho mATe moTo bhAga cIne ApIdo, kemake je tame iccho teja tamAre ApavAnuM che. Ama jhagaDe patAvavAmA nyAyAdhIzanI autpattikI buddhinuM udAharaNa che [7] zata sahastra - "lAkha" nAmano eka parivrAjaka hatA tenI pAse cAkInuM moTuM pAtra hatuM parivrAjake te pAtranuM nAma "raka" rAvyu hatu parivrAjaka je vAta eka vAra sAbhaLe ke akSaraza yAda rAkhI zakate tethI buddhinA abhimAnathI teNe badhA sAme pratijJA karI ke- "je vyakti mane azrutapUrva vAta sabhaLAvaze tene huM cAMdInuM pAtra ApI daIza" A pratijJA sAbhaLI cAdInA pAtra nA lebhathI ghaNI vyakitao AvI paNa koI evI vAta na sa bhaLAvI zakI. Agantuka je vAta saMbhaLAvatA, parivrAjaka akSaraza anuvAda karIne saMbhaLAvI deto ane kaheto- A vAta me sAMbhaLelI che anyathA huM kema sabhaLAvI zaku, A kAraNathI tenI prasiddhi sarvatra phelAya gaI A vAta eka siddha putra sAbhaLI ane kahayu ke - "huM evI vAta karIza ke parivrAjake kadi sAMbhaLI na hoya. tyArapachI lekenI vacce parivrAjaka sAme siddha putra A zleka belyo " tujjha piyA maha piuNo, dhArei araNagaM sayasahassaM , jai guyapuvvaM dijjai, aha na suyaM khorayaM desu / / " arthAtu- siddhaputre parivrAjakane kahayu- tArA pitAe mArA pitAnA eka lAkha rUpiyA ApavAnA che je A vAta tame sAbhaLI hiya te tamArA pitAnuM eka lAkha rupiyAnuM deNu cUkavI de ane je na sAbhaLI hoya te pratijJAnusAra "bAraka" (cATIpAtra) ApI de A sAMbhaLI parivrAjakane pitAno parAjaya svIkAravo paDe ane cAdinu pAtra ApavuM paDayuM A siddhaputranI autpattiphI buddhinu udAharaNa che : . . pariziSTa "ga . nacikI buddhinA udAharaNo. [1] nimitta - eka siddha putranA be zivyA hatA te bannene samAna rUpathI nimittazAstranuM adhyayana karAvatA ho eka ziSya bahumAnapUrvaka gurunI AjJAnuM pAlana karo guru je AjJA Ape te svIkAra karI levA ane vinA mana-ciMtana ra ha ya TeDa utpanna thavA para guru caraNe mA upavita thaIne vinaya pUrvaka mastaka namAvI vadana karIne, zakAnuM samAdhAna karatA hatA A rIte nira tara Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIsUtra nimitta zAstranA abhyAsa karatA karatA tenI buddhi tINa thaI gaI, tyAre bIjA ziSyanI badhI pravRtti tenAthI virUddha hatI. ekadA te bane gurunI AjJAthI bIje gAma jaI rahyA hatA. rastAmAM teoe moTA moTA pagalA joyA. pagalAne joIne vicArazIla, vinayavAna ziSya pitAnA guruma Ine pUchayuM- A pagalA kenA che ? uttaramAM te be "mitravara ! A kAMI pUchavA jevI vAta che? A te spaSTaja hAthInA pagalA che. vinItaziSya kahyuM- bhAI ema na kaho A pagalA hAthaNInA che, te hAthaNuM DAbI AMkhe kANuM che, tenA para kaI rAzuM savAra thaI che temaja te sadhavA che, garbhavatI che ane A kAlamAM ja prasava thavAnA che. tene putrane lAbha thaze." Ama kahevApara avinIta ziSya - tame ema kayA AdhAre kahI rahayA che? vinayI be - e tane AgaLa jaIne pratyakSathI spaSTa thaI jaze. A pramANe vAta karatAM banne nirdiSTa gAmamAM pahoMcI gayA. teo e gAmanI bahAra moTA sarovarane kinAre rANIne moTo paDAva che. tyAM DAbI Akhe kANuM eka hAthaNI joI. te samaye keI dAsI e AvIne maMtrIne kahyuM ke mahArAjane vadhAI Ape, rANIe putrane janma Ape che. A badhuM joIne vinIta zive bIjAne kahyuM te dAsInA vacana sAMbhaLyA? te bolya- meM badhu sAMbhaLI lIdhuM, tamArU jJAna anyathA nathI tyAra pachI banne hAtha paga dhoI taLAvane kinAre vaTa vRkSanI nIce vizrAma levA besI gayA. te samaye eka vRddhA mAthA para pANIne ghaDe rAkhIne temanI sAme AvI. A bane ne joIne tene vicAryuM- A sArA vidvAno jaNAya che te zA mATe mArA videzagata putra viSe pUchI na lau "ema vicArI pazna karavA Ave che tyAM mAthA uparathI bharela ghaDe paDI gaye ane ThIkarAmAM pariNata thaI gaye. te samaye avinIta belI ukyo-vRddhA! tAre putra paNa ghaDAnI mAphaka mRtyu pAmI gayela che. A sAMbhaLI vinayI che . mitra ! A pramANe na bele paraMtu ema bolo ke tamAre putra ghera AvI gayo che are ! vRddha mAtA! ghere jAo ane tamArA putranuM mukha juo" A sAMbhaLI vaddhA punaHjIvitanI jema vinayIne satazaH ArzIvAda ApatI pitAnA ghera gaI. ghera jaIne dhULathI kharaDAyela pagavALA pitAnA putrane mAtAnA caraNamAM praNAma karyA. ane mA e tene AzivAda ApyA tathA naimittikanI vAta saMbhaLAvI. putrane pUchIne vidvAe keTalAka rUpiyAne vasa yugala te vinayI ziSyane bheTa rUpa arpaNa karyA. avinIta A badhu joIne duHkhI thaIne manamAM vicAravA lAgya- nizcayathI gurue mane sArI rIte bhaNAvyo nathI. anyathA mane paNa AvuM jJAna prApta thAta. gurunuM kArya karIne bane guru pAse pAchA gayA vinayIe gurune jotAMja aMjalI karI mastaka namAvI, bahumAna pUrvaka AnaMdAzru othI bharela netrathI gurunA pAdAravindomAM potAnuM mastaka rAkhIne namaskAra karyo jyAre bIjo vicita mAtra paNa na nakhe. abhimAnanI agninA dhUvADAne aMdara ne aMdara dhAraNa karela, pattharanA staSNanI mAphaka eka tarapha u rahyo. tyAre gurUe avinItane kahyuM- are ! tuM Ama zA mATe ubhe che? belyA- "mahArAja ! tame jene sArI rIte bhaNAvyo che te tamArA caraNamAM namaze huM nahi" tyAre gurue kahyuM- zuM tane sArI rIte nathI bhaNa? "tyAre tene pukta sarvakathana gurUne kahI dIdhuM tyAre gurue vinayIne puchayuM-vatsa? te A svI rIte jANyuM?" tyAre vinayI ziSya kahyuM- te tamArA cara nA pratApe vicAra karyo ke A Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIsUtra sArI rIte jANe che ke hAthInA pagalA che. paTTI vigere vizIra kara ke hAthInA che ke hAthaNI no , - pIi pezAba che ne lhIkaNuM heM hAthaNanA pagala che rastAmAM dakSiNa pazvima vADa mATe ugADela.vallI - ' ane padaDA vagere khAdhela hatA tenAthI nizcaya karyo ke te vAma-DAbI Akhe koNa che rAja vyakti sivAya anya koI vyakti na hoya ke jeATalI janasamUMDa mAthe hAthIpara ArUDha thaIne jAya. - eTale me ka ke avazya A keIrajarvIya vyakti che ane tene hAthaNa parathI utarIne laghuzaMkA karI che. tenA parathI jANyuM ke te ja heI zake vRkSa sAthe lAgela rakta vastranA tatuothI jJAna thayuM ke te sadhavA che jamaNI bAjunI bhUmi para hAtha rAkhI ubhI thaI che tethI jANyuM ke te garbhavatI che. dakSiNa pavadhu bhAre hovAthI jANyuM ke AjakAlemAM prasava thaze A badhe nimittothI jANuM lIdhu ke tene putra thaze vaddhA strInA praznamAM tatkAla ghaTa paDavAthI vicAryuM ke A ghaTa jemAMthI unna thaye che temAM maLI gaye tethI me jANI lIdhu ke 'vaddhAne putra ghera AvI gayo che. Ama kahevA para gurue vinayI ziSya tarapha sanehanI daSTithI joI tenI prazaMsA karI ane bIjA ziSyane kahyuM - amAruM kartavya te tamane zAstrano abhyAsa karAvavAno che vimarza to tamAre karavo joIe A vinayathI unna ziSyanI vainAyikI budhdhinuM udAharaNa che. * * * * * * * * * * **** [] arthazAstra - arthazAstra para kalpaka matrInu dAta che. jene TIkAkAre nAma mAtra thIja sa ta karyo che tenuM udAharaNa upalabdha nathI. . . [3] lekha - lipitu parijJAna, te paNa vinayajJAna ziSyane ja thAya che . [4] gaNita - gaNitamAM pravINanA paNa vaiyikI buddhine camatkAra che [5] - keI eka grAmINe bhUminA vaijJAnika bhUttAne puchayu ke amuka sthaLe keTalI uMDAIe pANI haze ? bhUtAe kahyuM ke amuka parimANamA bhUmine kheda grAmINe te pramANe khedayu paNa pANI na nikaLyuM tyAre bhUmi parIkSake kahyu - pArtha-pAsenA bhUbhAga para pagathI prahAra kare tema karavAthI tatkala pANI nIkaLyuM A bhugarbhavettA purUSanI vaivikI buddhi che. : [6] azva-dheDo - ghaNuM vepArIo drAkApurImAM ghoDA vecavA gayA nagarInA rAjakumAroe i puNa, dekhAvamAM moTA gheDA kharIdI lIdhA, paraMtu ghaDAnI parIkSAmAM pravINa vAsudeve dubalApatalA ghaDAno do karyo ghoDesavArInA samaye meTA -jADA gheDa pAchaLa rahI jatA ane vAsudevane pata ghaDo badhAnI AgaLa nIkaLI jato A vAsudevanI vainacikI buddhi che, * [7] gardabha-gadheDA - eka nakSuvAta nA magajamAM dhuna savAra thaI gaI ke taruNeja badhA kAma kabaLa hoya che tagAvasthA sarva zreSTa hoya che Ama vicArIne e potAnA kArya- kamIthI badhA anubhavI ane vRddha yoddhAone kADhI nAkhI tenA rathAne yuvAnanI bharatI karI eka vA Ideza para caDAI karavA jaI rahyo hatorastAmA eka vizALa jaMgalamAM mA bhUlI javAthI guvAna kari, karma-rie nahita ane tarasathI vyAkuLa banI gayA tyAre kiM kartavyamUDha rAjAne ke prArthanA karI maDAga' kaI vRddha puranI buddhi vinA A vipattisAgara pAra kaeNrI zakAya nahIM Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'na'dIsUtra mATe vRddha puruSanI zeAdhako. tyAre rAjAe sainyamAM ghoSaNA karAvI eka pitRbhakta sainike A ASaNA sAbhaLI ke je gupta vezamAM peAtAnA pitAne mAthe la byA hatA yuganInike rAjAne kahyuM- mahArAja ! mArA pitA ahIM upasthita che, rAjAnI AjJA pramANe te vRddha pitAne rAjA pAse laI AvyeA. rAjAe gauravathI pUchyuM- mahApuruSa mArI senAne pANI kevI rIte maLaze ? vRddha puruSa eo- deva ? gadheDAne svataMtrarUpe choDI do. te je jamInane sU ghe te sthAnapara pANI che tema samajI levu." rAjAe te pramANe karyuM. pANI prApta karI badhA svastha banyA ane potAne raste cAlavA lagyA. A sthavira puruSanI vainayikI buddhi che. [8] lakSaNa :~ gheADAnA eka vepArIe gheADAnI rakSA mATe eka mANasane rAkhI tene kahyuMvetanamAM tane e gheADA ApIza, sevake te svIkArI lIdhu gheADAnI rakSA karatA svAmInI kanyA sAthe tene sneha thaI gaye| sevake kanyAne pUchyu- kayA gheADA sArA che ?- chokarIe jaththAba ApyA, "Amato badhA gheADA sAga che paratu pattharathI bharelA grUpa ghaDAne vRkSaparathI nIce nAkhavAthI je avAja dhAya ane je gheDo bhayabhIta na thAya te gheADa zreSTha che" sevake A pramANe mavA gheDAnI parIkSA karI te tenAthI e gheADA niya nIkaLyA. vetana ApavAno samaya Avye tyAre tene kahyu - mane amuka e ghoDA Apo azvasvAmIe kahyuM - are ! A banne ne tu zuM karIza ? bIjA ghoDA laI le, paratu sevaka mAnye naDui tyAre vepArIe potAnI strIne kahyuM- A sevaka amuka e gheADA mAge che, tethI tene gharajamAI banAvI lau chuM nihuM to A tisa panna zreSTha lakSaNathI yukata banne gheADA laI jaze para tu tenI strI mAnI nahi. tyAre svAmIe tene samajavyu ke A gheADAnA rahevApara khIjA gheADA paNa guNayukata banI jaze ane ApaNA piravAramA paNa unnati thaze. anyathA gheADA cAlyA javAthI badhI rIte hAni thaze. A sAbhaLI te strI mAnI gaI ane azvarakSaka sAthe kanyAnA lagna karI gharajamAI banAvI lIdho. A azvasvAmInI vainayikI buddhi che [9] granthi :- pATalIputramA muruDa nAmano rAjA raheto hato anya koi rAjAe muruDa rAjAne traNa vicitra vastuo mokalI 1) evu sUtara ke jene cheDA na hato. 2) eka laDhI ke jenI gADha na dekhAya ane-3) eka evA DakhkhA jenu DhAMkaNu na dekhAya. te badhApara lAkha evI rIte lagADI dIdhu hatu ke kei jANI na zake rAjA muruDe A kautuka madhA sabhAsade ne tAvyuM paNa koine tenA kAraNatI khagara na paDI tyAre rAjAe AcArya pAdaliptane sabhAmA khelAvIne pUchyuM- bhagavan ! zu tame jANe che ke AmA zu rahasya che? AcAya AlyA- tenu kAraNa huM jANyuM, AcAye garama pANImAM sUtara nAkhyu garama pANInA lAkha e gaLI gayu ane cheDA maLI gaye lAkaDIne garama pANImA nAkhI, je goThavALA bhAre cheDe hato te pANImA DUbI gayA tenAthI jANa thai ke lAkaDIne A cheDe gADha che- pachI DabbAne garama pANImA nAkhyA jethI lAkha pIgaLI gayuM ane DhAkaNa dekhAI gayu. rAjAe AcAya ne pUchyuM-mahArAja ! tame koi evu kautuka karo jene huM tyA mokalI. huM tyAre AcAye tuMbaDAneA eka bhAga sAvadhAnIthI haDAvI adara ratna bharI dIdhA ane sAvadhAnIpUrvaka tumaDAne kha dha karI dIdhu ane pararASTranA yuSane kahyu " Ane tADayA vagara AmAthI ratna kADhI levA para tu te tema karI na zakayA A pAdalita AcAryanI vanayikI buddhi hatI [10]agadaH-kei nagaramA eka rAjA pAse senA theADI hatI. tenA zatru rAjAe tenA nagarane gherI lIdhuM nagara gherAI javApara rAjAe hukama karyAM ke jenI jenI pAse viSa heAya te la Avo ke jene pANImA nAkhI zatrune naSTa karI zakAya rAjAjJAthI pANIne viSamaya banAvI dIdhu te samaya eka vaidya parimita (gheADu) viSa laine Avyo ane 2 jAne samarpaNa karI elyA deva ! A viSa huM lAyo chuM " alpa mAtrAmA viSa Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIsUtra Hun te joI rAjA vaidhapara gusse thaI gayA. vaidye nivedana karyuM - " rAjA ! A maDasra bhaikI viSe che mATe gusse ta thAva." rAjAe pUchyuM " te kevI rIte ?" tyAre vaidye rAjAne kahyuM... koI buDhA hAthIne lAvo " hAthI AvavA para vaidya tenA pUchaDAnA eka vALa ukheDI tyAM viSanA saMcAra karyAM. jyA jyA viSe lAgyuM` te bhAga naSTa thavA lAgyA. vaghe rAjAne kahyuM ke te hAthI viSamaya banI gayA che tethI je koi tene khAze te paNa viSamaya banI jaze. tethI A viSane sahaabhedi vheche. hAthInI hAni joine rAjA melyA- koi upAya che ke pharI sArA thai jAya ? vaidye kahyu'- hA, deva / upAya che. belle pUchaDAnA pahelA chidramAM davAnA saMcAra kA ane hAthI svastha thai gayA. viSanA prayAgamAM vaidyanI jainayika buddhi che. [11-12] rathika ane gaNikA :- rathavAna ane vezyAnuM udAharaNa sthUlabhadranA kathAnakamAM Aveche. te banne udAharaNA jainavikI buddhinA che. [13] TikA Adi - kei eka nagaramAM rAjA rAjya karato hato. rAjakumArane koi kalAcA zikSaNa ApavA lAgyA te rAjakumare e vidyAdhyayana pachI ghaNu dhana kalAca ne bheTa svarUpe ApyuM. rAta le bhI hato. tene jayAre khabara paDI ke kumAree ATalu dhana kalAcA ne ApyuM che tyAre lAca ne mArI dhana pAchu laI levAnuM vicAryuM. paNa rAjakumArane rAjAnA vicAranI jANa thaI gaI. tee vicAravA lAgyA ke- vidyAnu dAna ApavAthI kalAcA paNa ApaNA pitA tulya ja che mATe kaI paNa upAye kalAcA ne A ApattithI khacAvavA jAie. kalAcAye jyAre bheAjana pahelA snAna karavA mATe kAru AtIyu` mAMgyuM te rAjakumAreA kahevA lAgyA * dheAtI bhini che. ' daravAjA sAme sUkA ghAsane nAMkhI kahevA lAgyA- * tRNu lAMbu che', '* pahelA kauca hameMzA pradakSiNA karatuM hatu, have DAbI bAju pharI rahyuM che'. AvI viparIta vAto sAMbhaLI kalAcAya ne jJAna thayuM ke badhA mArAthI virakata thaI gayA che. phakata A rAjakumArI gurubhaktine vaza thai mane tenI taNu karAvI rahyA che mATe mane kai na jove tema ahIMthI cAlyA javu te zreyarUpa che. A kumAro ane kalAcA nI jainayikI buddhinuM udAharaNa che. * [14] nItrodaka:- koI vaNikasIne pati cirakAlathI paradezamAM gayA hatA. tethI Nika patnIe kAmAtura thai peAtAnI dAsIne kahyuM kei puruSane laI Ava ? AjJAnuM pAlana karatA dAsI kAI jAra puruSane lai AvI. Agantuka vyakitanA keza ane nakha ne nAvi (hajAma) khelAvI kapAvavAmAM AvyA. rAtre te banne makAnanA uparanA mALe cAlyA gayA. rAtre varasAda AvavA lAgyA. te jArapuruSane tarasa lAgavAthI tarataja varasAdanuM pANI pIdhuM. A pANI mRta sarpanI tvacAthI mizrita hatuM. pANI pIvAthI jArapuruSanuM mRtyu thayuM. A joine vaNIkIe rAtrinA aMtima praharamA te mRtapuSane lai jai eka madirapAse nAkhI dIdho. savAre mipAIo e te mRtapuruSane joyA. rAjapuruSo vicAravA lAgyA ke A puruSanuM' mRtyu kevI rIte thayuM haze ? te e e joyuM ke AnA nakha ane vALa tAjA kapAvelA che. tarataja teoe gAmanA nAvIene kholAvyA ane pUchyuM ke A pu nA vALa ane nakha koNe kApyA che ? eka nAvIe kahyu ke me' amuka vaNIkasInI dAsInA kahevAthI A puruSanA nakha ane vALa kApyA che. dAsIne elAvIne pUchyuM to pahelA te koi na melI paraMtu mAra paDavA para yathAtathya vAta atAvI dIdhI. daDa ApanAranI A nainiya: buddhituM udAharaNa che. === [15] baLadanI cerI, dhADAnuM maraNa vRkSanu paDavuH- koI puNya hIna mANusa je kAI karato tenAthI vipatti AvI paDatI. eka divasa te puNyahIne potAnA mitra pAsethI khaLado mAgIne Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIsUtra haLa calAvyuM. kArya samApta thaI javaM5ra mitranA vADAmA baLadene choDI dIdhA te samaye mitra bhajana karato hato. tethI te tenI pAse na gaye. jyAre te baLadone vADAmAM che Dane hato tyAre mitranuM tenAtarapha dhyAna hatuM, tethI te puNyahIne tene kAMI sUcana na karyuM ane pitAne ghera cAlyA gaye baLade bAMdhela na hevAthI vADAnI bahAra nIkaLI kayAka cAlyA gayA ane cera tene paDI gayA baLadone vADAmAM na jotA mitra puNyahIna pAse jaI baLada mAgavA lAgyo. paraMtu te kevI rIte Ape tyAre mitra tene rAjakuLamAM laI javA lAgyA jyAre te banne jaI rahyA hatA tyAre sAmethI eka ghoDesavAra Avato dekhANe ghoDe tene joIne bhaDakI gaye ane savArane pachADI bhAgavA lAge tyAre savAre kahyuM -ghoDAne daDA mArIne rekI rAkho, puNyaDIne A sAbhaLyu ane daDe jorathI mAye ke ghoDAnA marmasthalapara vAgata gheDe marI gaye A joI ghoDAnA svAmIe tene pakaDI lIdho ane te paNa rAjakulamAM sAthe javA lAge. jyAre teo nagara pAse pahoMcyA tyAre rAjasabhA pUrNa thaI gaI hatI, sUrya asta thaI gayA hato tathA nagaranA dvAra paNa baMdha thaI gayA hatA teo nagaranI bahAra vizrAma mATe rokAI gayA nagaranI bahAra ghaNuM naTo sUtA hatA tyA teo paNa suI gayA" puNyahIna vicAravA lAgyuM ke maryAvagara A ApattiothI chuTakAro nahI thAya mATe gaLe phAso khAI marI javuM joIe Ama vicArIne gaLAmAM phAse nAkhI vRkSanI DALa para laTakavA lAgyo je gaLAmAM phAso nAkhyo tevo te vastra jIrNa hovAthI TUTI gayo ane pUNyahIna naTo nA mukhya saradAra para paDyo ane saradAra marI gaye naTo e tene pakaDI lIdho ane savAre badhA tene laI rAjasabhAmA cAlyA. rAjA pAse jaIne badhAe potapotAnI phariyAda noMdhAvI tyAre rAjAe puNyahInane puchyuM teNe paNa nirAza thaIne kahyuM - deva ! A leke je kahe che te satyaja che A sAbhaLI rAjAne tenA para dayA AvI gaI ane kahevA lAge - bhAI ! A puNyahIna tArA baLadone ApI deze paNa pahelA tArI Akho kADhI leze kAraNa ke te te tyAreja mukta thaI gayo hato ke jyAre tArI Akhoe teNe vADAmA baLado cheDatA joyA hatA je te tArI AMkhethI A joyu na hatA te te paNa ghare na jAta gheDAnA svAmIne belAvI kahyuM- A puNyahIna tamane ghoDe ApI deze paNa pahelA tamArI jIbha kApI leze kAraNa ke jyAre tamArI jIbhe "daDathI mAravAnu" kahyuM tyAre ja teNe gheDAne mAryuM che. A yAne nyAya ke tArI jIbha bacI jAya ane A garIbane daDa maLe pachI rAjAe naTone bolAvyA ane kahyuM- A garIba pAse zuM che ke te tamane Ape ? hA ! eTalu karI zakIe chIe ke A puNyahInane vRkSanIce suvaDAvIe ane je rIte tene gaLAmA phAso nAkhyo hate teja rIte tamAre tenA gaLAmAM phAso nAkhI tenA para paDe A nirNaya sAbhaLI badhAe pUNyahIna ne choDI dIdhe A rAjAnI vaiyika budhinuM udAharaNa che pariziSTa "gha" - karma buddhinA udAharaNa :- (1) heraka suvarNakAra nI senAnI parIkSA karatA-karate e niSNAta thaI jAya che ke adhikAramAM paNa hAthanA sparzamAtrathI tenA para AdinI sArI rIte parIkSA karI le che. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIsUtra (2) ka ka kheDutaH- koI cAra cArI karavA gaye.. tene viNaka nA gharamAM bAkoruM evI rIte pADyu ke jethI divAlamAM kamaLanI AkRti banI gaI. } savAre loko e bAkeruM joyu' to cAranI caturAitAnI prazaMsA karavA lAgyA. cAra paNa jata-~, samUhamAM Avyo ane potAnI prazaMsA sAMbhaLavA lAgyA. samUdAyamAM koi kheDUtapaNa hateA, cAranI prazaMsA sAMbhaLI tene kahyuM ke temAM prazasA ke AzcaryanI zuM vAta che ? jeno je viSayamAM abhyAsa hAya che te niSNAta manIja jAya che. cAra e kheDUtanA A vacana sAMbhaLI krodhAgnithI khaLI uThyo teNe kaI pAsethI kheDUtanuM nAma ThAma pUchI lIdhuM. pachI eka divasa dhAradAra charo laine te kheDUtanA khetaramAM gayA ane kahevA lAgyA- are tane huM Aje mArI nAkhu chu. kheDUte tenuM kAraNa pUchyuM. cAre kahyu, te divase te me' banAvela khAkorAnI prazaMsA karI na hatI mATe kheDUta pharI melye! hA, meM satyaja kahyuM hatuM. enuM udAharaNa huM poteja chuM. jo tame kaheA to hAthamAM rahela A zIMgone adhomukha, urdhvamukha ke pArzvamAM (khAju para ) nAkhI zakuM chuM. cAra A sAMbhaLI vismita banI gayA kahevA lAgyA A badhAne adheAmukha nAkha. kheDUte jamInapara vasa pAtharI zIMganA badhA dANA adheAmukha vikherI dIdhA. A joi cArane ghaNu Azcaya thayuM. te vAraMvAra kheDUtanI kuzaLatAnI prazaMsA karavA lAgyA. cAre jatAM jatAM kahyuM ke je tame zIMgone adhamukha nAMkhyA na hota to meM tamane mArI nAkhyA hota. A kheDUta ane cAranA karmInI buddhitu' udAharaNa che. (3) kaulika-vaNakaraH vaNakara potAnA hAthamAM taMtune leDAja batAvI Ape che ke amuka parimANu kaMDothI vasra taiyAra thaI jaze, (4) DeAva-rasAie :- raseAie jANe che ke A kaDachImAM keTalI vastu samAze, (5) jhaverI~ maNikAra meAtIne evI rIte uchALe che ke nIce rAkhela suara nA vALamA te parAvAi jAya che. dhIne vecanAra eTale vizeSajJa thaI jAya che ke jo Icche to gADA para beTho-beTho ja nIce pAtramA ghI reDI zake che. (6) dhI: ' (7) plavaka-naTa - naTa peAtAnA kAryamAM eTale siddhahasta thai jAya che ke dedaraDA para aneka prakAranA khela batAve che (8) tulAga-4 : -- daI zIvavAmA eTalo abhyasta thaI jAya che ke zIvaNu karyA thAya. che? te khakhara nathI paDatI. (9) suthAraH-- kaDIye potAnA kAmamAM eTaleA pravINa thaI jAya che ke amuka makAna, rathamA keTaluM lAkaDu joze te samajI jAya che. mIThAI banAvanAra koI miSTAnna manAvavA mAM keTaluM dravya (10) mIThAI banAvanAra joze te jANI jAya che. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIsUtra 97 (11) kuMbhAra- kubhAra pratidinanA abhyAsathI je vastu banAvavI hoya teTalI ja mATI le che. (12) citrakAra- citrakAra citranI bhUmi mApyA vinA ja tatpariNAma sthaLanuM anumAna karI te pramANe raMga lagAve che jenAthI abhISTa citra banI jAya che. upara lakhela 12 udAharaNa karmathI utpanna buddhinA che pariziSTa "Da" pAriNumikI buddhi nA udAraNo. (1) ujajaiNI nagarImAM rAjA caDapradyatana rAjya karo hato. eka vAra teNe dUta sAthe rAjagRha nagara nA rAjA zreNikane kahevaDAvyuM ke- je te potAnA rAjyanuM kalyANa IcchatA hoya to suprasiddha bakacuDa hAra, sIcAnakagA hastI, abhayakumAra ane celaNa rANIne mArI pAse mokalI Ape te zreNikanI rAjasabhAmAM jaI caDaprotana rAjAne sa deza saMbhaLAvyo. te sAbhaLatAja zreNike atyaMta gusse thaI dUtane kahyuM- dUta avadhya hoya che tethI tane kSamA Apu chuM. paraMtu tArA rAjAne kaheje ke je te potAnuM kuzaLa icchato hoyato agnira, anilagiri hAthI, vajAja dha dUta tathA zivAdevI rANuM ne jaldIthI mArI pAse mekale date jaI caDapradyatana rAjAne sa deze saMbhaLAvye caDapradyatana rAjAe gusse thaI rAjagRha para caDhAI karI rAjagRha nagarane cAre bAjuthI gherI lIdhu zreNikane khabara paDI ke tarataja pitAnI senAne yuddhamATe taiyAra thaI javA jaNAvyuM tyAre abhayakumAre zreNikarAjAne nivedana karyuM ke- mahArAja ! tamAre yuddhanI taiyArI karavAnI jarUra nathI, huM evo upAya karIza ke jethI mAsA caDapradyatana savAramAja pAchA pharaze rAtre abhayakumAra ghaNu dhana laI rAjabhavanamAMthI nIkaLyA nagaranI bahAra jyA caDapradyatana rAjA nA senApationo paDAva hatuM tenI pAchaLa ghaNuM dhana daTAvI dIdhu pachI abhayakumAre rAjA caDapradyotana pAse jaI kahyu- mAsA ! tame ane mArA pitA, ane mArA mATe samAdaraNIya che tethI tamArA hitanI eka vAta kahevA Avyo chu hu Icchato nathI ke koInI sAthe dago thAya rAjA caDapradyatana bolyovatsa ! zuM mArI sAthe dago thavAno che, abhayakumAre javAba Ape - pitAjIe tamArA senApatione lAca ApI potAnA pakSamA karI lIdhA che tethI savAre tamane keda karI pitAjIne sopI deze je tamane vizvAsa na Avato hoya to tamane Apelu lAgatu dhana batAvu Ama kahI caDapradyatana rAjAne dATeluM - dhana batAvI dIdhu A joIne rAjAne abhayakumAranI vAta para vizvAsa besI gaye ane rAtorAta ghoDA para savAra thaI ujeNI mA pAchA pharyo savAre senApatione khabara paDIke rAjA rAte bhAgI gayA che te tene khUbaja Azcarya thayuM nAyaka vagara senA laDI na zake, Ama vicArI senA ujajaiNI mA pAchI pharI tyAM jaIne senApatio rAjAne maLavA gayA to vizvAsaghAtI kahI rAjAe maLavAnI nA pADI dIdhI prArthanA ane ghaNuM anunaya pachI rAjAe teone maLavAnI AjJA ApI senApati ane avipatioe rAjAne pAchA pharavAnuM kANuM pUchayuM rAjA e teone badhI vAta kahI rAjAnI vAta sAMbhaLIne teo belyA- rAjana ! abhayakumAra ghaNo catura ane buddhimAna che tene tamane dago ApI potAne bacAva karyo che "A sAbhaLI rAjA caDapradyote gusse thaI abhayakumArane pakaDI lAvavAnI AjJA ApI Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIsUtra caDapradyotanI AjJA sa`bhaLI eka vezyA kapaTathI zrAvikA khanI rAjagRha nagaramAM AvI rahevA lAgI gheADA samaya pachI te kapaTI zrAvikAe peAtAne ghera jamavA abhayakumArane nimaMtraNa ApyuM. abhayakunAre zrAvikA samajI nima`traNa svIkAra karyu. vezyAe bhAjanamA koi mAdaka dravyane prayAga karyAM hatA te khArAka khAvAthI abhayakumAra mRdvaiita thaI gayA. mUti thatAja vezyA tene rathamA nAkhI ujjainI laI gaI ane rAjA caDapradyotananI sAme upasthita karyAM rAjA abhayakumArane joI atyaMta prasanna thaye| ane kahyu- abhayakumAra ! te mane dago dIdhA che paraMtu me paNa cAturyathI tane mArA kabajA mAM lIdheA che abhayakumAre javAba ApyA- mAsA ! tame abhimAna zA mATe karo che ? jo huM ujjaiNI nI bajAranI vaccethI tamane ca pale mArate laI jAuM tyAre mane abhayakumAra samajjo rAjAe abhayakumAra nA kathanane hAsyamAM kADhI nAkhyu 98 thoDA samayamA abhayakumAre rAjA jevA avAja vALA koi puruSanI zeAdha karI evA mANasa maLI javApara tene peAtAnI pAse rAkhI samajAvye eka divasa abhayakumAra te mANasane rathapara besADI caMpala mAratA mAratAM ujajaiNI nI majAra vaccethI nIkaLye te mANasa khUmeA pADatA kahevA lAgyA* abhayakumAra mane caMpalathI mArI rahyo che. mane macAve !' rAnta jeve avAja sAbhaLI lAka cheDAvavA AvyA leAkAne AvatA joi te mANasa ane abhayakumAra khaDakhaDa hasavA lAgyA. A joI leAkeA pAchA cAlyA gayA abhayakumAre pAca divasa sudhI A pramANe karyAMja karyu le vicAratA ke abhayakumAra bALakIDA kare che, eTale koi pelA mANasane cheDAvavA Avatu nahi ( eka divasa avasara joIne abhayakumAre caDapradyotana rAjAne khAMdhI lIdhe peAtAnA sthapara besADI caMpala mArate bajAra vaccethI nIkaLye caDapradyotana bhUmeA pADavA lAgyA * dADA / dADA ! pakaDo ! pakaDo / gajanI jema abhayakumAranI khALakIDA manI kaMi cheDAvavA Avyu nahi ca pradyotanane AdhI abhayakumAra rAjagRhamAM laI AvyA. AvA vyavahArathI ca DapradyAtana lajajA pAmyA caDapradyotanane rAjA zreNikanA sabhAmA laI gaye| ane teNe rAjA zreNikanA pagamA paDI peAtAnA aparAdhanI kSamA mAgI rAnta zreNika sanmAnapUrvaka caMDapradyotanane ujajaiNI pAcheH melyA A abhayakumAranI pariNAmikI buddhI hatI [2] zeTha: eka zeThanI strI ducAriNI hatI. A dukhathI 6 khita thaI tene pravajyA grahaNa karavAnI bhAvanA pragaTa karI peAtAnA putra ne kuTubane bhAra soMpI teNe dIkSA lIvA dIkSA lIdhI pachI prajAe tenA putrane rAnta banAvye putra rAjya karatA hatA tyAre te muni vihAra katA karatA te rAjyamA padhAryA, rAjyanI prAdhanAthI munie tyAja cAturmAsa karyuM. cAtumA sa daramyAna munizrInA pravacanathI janatA khUbaja prabhAvita thaI jaina zAsananI AvI prabhAvanA jaina dharmAMnA viredhIe sahI na zakayA ane yatra racyu cAtumAsa puNaeN thavA para munizrI jyAre vihAra karavA lAgyA tyAre dveSIe eka garbhAvatI dAsIne laine tyA AvyA A zikSita dAsI rAjA ane janatA vacce kahevA lAgI~ are muni ! A garbha tamArA che. tame vihAra karI grAmAntaramA jAva che te pAchaLathI mAru zu thaze ? A sAbhaLI muni vicAravA lAgyA hu teA niSkalaMka chuM, jo huM vihAra karIne cAlyeA jaiza te dhanI hAni ane apayaza thaze tenA nivAraNa mATe muni turataja khelyA- jo garbha mAre heAya te A dAsIne sArI rIte prasUti thAya anyathA udara phADIne janme dAsInA garbhanA samaya jo ke pUrNa thaI gayA hatA htA khALakane janma na thayA. dAsIne ati vedanA thavA lAgI. kAraNa ke muni leAkeAttara 1 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIsUtra 999 zaktisaMpanna hatAM. e kAraNathI bALaka janmI na zakayuM, ane dukhI thayelI dAsI muninI sevAmAM gaI ane muni sAme kSamA yAcI kahyu "me tamArA prati je zabda kahyA hatAM te heSionA kahevAthI kahyA hatA tame nirdoSa cho mAre aparAdha kSamA karo ane mane vipattimAthI mukta kare muni kSamAnA sAgara hatA, tapasvI hatAM munie dAsIne kSamA ApI ane bALakane janma thaI gaye. virodhIo nirAza thaI gayA. ane muninA prabhAvathI dharmano suyaza thavA lAgyA, munie dharmane avarNavAda thavA na dIdho ane dAsIne jAna paNa bacAvyuM. A muninI pariNAmikI buddhi che. [3] kumAra:- eka rAjakumAra bALapaNathI ja modakapriya hato. uMmaralAyaka thatA tenA lagna thaI gayA. eka samaye kaI utsava nimitte rAjakumAre medakAdi svAdiSTa miSTAnna, pakavAna Adi banAvarAvyA rAjakumAre ati vRddha banI bavA sAthe vadhu pramANamAM modaka ArogyA, pariNAme rAjakumArane ajIrNa thaI gayu pAcana na thavAthI zarIramAM durgadha AvavA lAgI te dukhI thaI gaye. ane vicAravA lAgya- "aho ! ATale sudara, svAdiSTa bhaThya padArtha paNa zarIranA saMsarga mAtrathI durga dhamaya banI jAya che. aho ! A zarIra azucithI banela che, tenA saMparkathI pratyeka vastu azucimaya banI jAya che. tethI A zarIrane dhikkAra che ke jenA mATe manuSya pApAcaraNa kare che." A prakAre azuci bhAvanA bhAvatA, adhyavasAyamAM zudhdhatA AvatA aMtarmuhUrtamAM kevaLajJAna thayu Ama azuci bhAvanA bhAvavI te rAjakumAranI pariNAmikI buddhi che [4] devI - ghaNA samaya pahelAnI vAta che puSabhadra nagaramAM pupaketu rAjA rAjya karato hato tene puSpAvatI rANI pumpala kumAra ane puSpacUlA nAmanI rAjakuvarI hatI bhAI-bahenamAM paraspara atyaMta neha hate banne uMmaralAyaka thayA tyA mAtAne svargavAsa thayo ane te devalemA puSpAvatI nAmanI devI rUpe utpanna thaI pupAvatI devIe avadhijJAnathI pitAnA parivArane joyo. teNIe vicAryuM ke mArI putrI puSpacUlA AtmakalyANano mArga bhUlI na jAya mATe pratibodha Apo, ema vicArI rAtre puSpacUlAne svapnamAM naraka ane svarganuM svapna dekhADyuM svapna joIne puSpacUlAne bodha thavAthI sa yama grahaNa karyo tapa sayama svAdhyAyanI sAthe anya sAdhvIonI vaiyAvacca mA rasa levA lAgI. ane ghAtakarma no kSaya karI kevaLajJAna-darzanane prApta karI nirvANa pAmyA puSpacUlAne pratibodha ApavAmA puSpAvatI devInI pariNAmikI buddhi che [5] uditodaya - parimata la paramA uditadaya nAmane rAjI rAjya karato hato zrIkAntA nAmanI rANI hatI rAjA-rANuM ane dharmiSTa hatA ane e zrAvakanA vrata dhAraNa karyA. dharma anusAra pitAnuM jIvana sukhapUrvaka vyatIta karavA lAgyA eka vAra ana.paramA eka parivArikA AvI ane rANIne zauca dharmane upadeza ApyA para tu rANIe te para dhyAna na Apyu pitAne anAdara thato joI parivrAjikA gusse thaI cAlI gaI. pitAnA apamAnano badalo levA vArANasInA rAjA dharmaruci pAse zrIkAntA nI prazaMsA karI rAjA dharmacie zrIkAntAne prApta karavA parimatAlapura para caDhAI karI ane nAgarane cArebAjuthI gherI lIdhuM rAjA uditodaye vicAryuM ke je "huM yuddha karIza te vyartha sekaDo nirAparAdhione vadha thaze." Ama vicArI vaizravaNa devanI ArAdhanA mATe ahamatapa karyuM aDamatapanI ArAdhanA paNa thavA para deva pragaTa Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na'dIsUtra 100 carcA. rAjAe peAtAnI bhAvanA deva ne jaNAvI devuM vaikriya zakitathI rAtorAta nagaranu saMraNa karI anya sthAnapara lai gaye.. khIje divase savAre vArANasI nA rAjAe tyAM jarjAyu. te khAlI maidAna dekhAyuM. hatAza thaI ne te pAche pharyAM. rAjA utAye potAnI pAriNAmikI budhdhithI janatAnu` rakSaNa karyuM. [6] sAdhu ane nandiSaNa :- rAjA zreNikane nandiSeNa nAmanA suputra hatA. yauvanAvasthA prApta thatAM tenA lagna aneka kumArikAe sAthe thayA. navoDhAe rupa ane saudarya mAM apsarAe te paNe parAjita karatI hatI. nandriyeNu tenI sAthe sAsArika bhAga bhAgavate samaya vyatIta karavA lAgyA. zramaNa bhagavAna mahAvIra rAjagRhamAM padhAryAM. bhagavAna nA padhAravAnA samAcAra zreNikane maLyA ane te antaHpura sahita bhagavAnanA darzanArthe gayA,nandiSeNe paNa A samAcAra sAbhaLyA ane peAtAnI patnIe sahita dana karavA gayA. upasthita bhagavAne janatAne dharmAMpadeza ApyA. upadeza sAMbhaLatA nandiSeNune vairAgya thaye te ghera pAche pharyAM, ane mAtA-pitAnI AjJA lai dIkSA aMgIkAra karI. tIvra buddhine kAraNe gheADA samayamAMja sAMgAyA++ zAstranA UMDA abhyAsa karyAM. pachI upadeza ApavA lAgyA ane ghaNA bhavyAtmAone pratibaMdha pamADI dIkSita karyA. pachI bhagavAnanI AjJAthI peAtAnA ziSyA sahita rAjagRhanI mahAra vihAra karI gayA. grAmAnugrAma vicaratAM nandiSaNamuninA koi ziSyane manamAM sayama pratye arUci thaI gai ane te sayamane cheDI devAnA vicAra karavA lAgyA. ziSyanI sayama pratye arUcithai che, ema jANIne nardiSeNe tene saMyamamAM sthira karavAnA vicAra karyAM ane rAjyagRha tarapha vicAra karyAM. muni nandiSeNu rAjagRhamAM padhAryA che tevA samAcAra sAMbhaLatA rAjA zreNika peAtAnA anta pura ane nantuiSeNunI patnie sahita tenA darzIna karavA gayA. sIenA anupamarUpa ne joI caMcaLacittavALA muni vicAravA lAgyA- " mArA gurUne dhanya che ke je devakanyAe jevI pAtAnI patnI ane rAjasIThATha ane vaibhavane cheADI saMyamanI ArAdhanA karI rahyAM che. mane dhikkAra che ke vamana karela viSaya bhAga bhegavavA taiyAra thayeA chuM. saMyama grahaNa karI pharI asaMyamamAM pravRtta thai rahyo chuM. " Ama vicAratAM muni zrI sayamamAM dRDha banI gayA. dhamathI cuta thatAM munine sthira karavA nagaramAM AvyA te nandiSeNa muninI pAriNAmikI buddhi che, (7) dhanadattaH- jue zrIjJAtA dharma kathAGga sUtra, aDhArasuM adhyayana. (8) zrAvaka- eka gRhasthe svadAra satASa vrata grahaNa karyuM hatuM. ekadA tene peAtAnI patnInI benapaNIne joI tenuM saudarya joI tenApara Asakta thaI gayA Asaktine kAraNe te nabaLe thavA lAgyA. lajjAne kAraNe te peAtAnI bhAvanA pragaTa karatA na hatA. tenI patnIe du`La thavAnu kAraNu pUchyuM tyAre tene yathAvasthita badhu kahI dIdhuM, zrAvakanI vAta sAbhaLI srIe vicAyu" ke Ane svadAra saMteASa vrata grahaNa karyuM che paraMtu mehane kAraNe AvI durbhAvanA utpanna thai che. je AvA kluSita vicAramAM tenuM mRtyu thaze te tenI durgati thaze. Ama vicArI te patine kuvicAra dUra karavA tema vrata bhaMga paNa na thAya teve upAya vicAravA lAgI. upAya zekhI patine kahyu- " svAmina ! tame nizciMta rahejo, huM tamArI bhAvanA pU Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIsUtra 101 karIza, te mArI benapaNI che, mArI vAtane InakAra nahIM kare ane Ajeja tamArI sevAmAM upasthita thaI jaze. Ama kahIne te potAnI sakhIne ghera gaI, ane pitAnA patie je vastromAM teNIne joI hatI te vastrAbhUSaNa laI AvI. ane teja vastrAbhUSaNamAM sajaja thaI nizcita samayapara pati pAse gaI bIje divase zrAvaka pitAnI patnIne kahevA lAgyo- "me Aje ghaNo anartha karyo che. lIdhela vratane teDyu che." Ama kahI te ghaNe pazcAttApa karavA lAgyA. tyAre strIe sarva vAta jaNAvI. A sAMbhaLI zrAvaka ghaNo prasanna thayA ane pitAnA dharmagurU pAse jaI AcanA karI, prAyazcitta grahaNa karI zuddha thaye strIe potAnA patinA dharmanI rakSA karI te A strInI pariNAmikI buddhi che. [9] amAtya - kAMpilyapuramAM brahma nAmane rAjA rAjya karatuM hatuM. tenI rANInuM nAma culanI hatu ekadA zApara sUtelI rANIe cakavartI nA janmasUcaka 14 svapna joyA ane yathA samaye teNue eka parama pratApI sukumAra putrane janma Apyo tenuM nAma brahmadatta rAkhyuM. brahmadattanI bAlyAvasthAmAM ja zira chatrarUpa pitAnuM avasAna thayuM brahmabALaka hovAthI rAjyane kArabhAra rAjAnA mitra dIrghapRSThane seM. dIrghapRSTha cogyatA pUrvaka rAjya karatA hatA. rAjya karatAM tenuM antapuramAM AvAgamana vadhI gayuM. pavitra svarUpe rANI sAthe anucita saMbaMdha thaye. ane bane vaiSayika sukha bhegavavA lAgyA. || rAjA brahmanA maMtrInuM nAma dhanu hatuM te rAjAne hitaciMtaka hatuM. rAjAnA mRtyu pachI maMtrI kumAranI sarva rIte dekharekha rAkhate hate maMtrI putra varadhanu ane brahmadatta bane mitra hatA. maMtrI dhanane dIrghapRSTha ane rANInA anucita saMbaMdhanI jANa thatAM tene kumAra brahmadattane te bAbata sUcana karyuM. potAnA putra varadhanune kumAranuM rakSaNa karavA Adeza ApyA. mAtAnA duzcAritranI vAta sAMbhaLIne brahmadatta ekadama gusse thaye tene mATe A vAta asahya hatI. rAjakumAre mAtAne samajAvavA eka upAya vicAryuM. te eka kAgaDo ane keyala pakaDI lAvyo. ane antapuramAM jaI kahevA lAgyo- "je A pakSInI jema varNazaMkaratva karaze tene avazya daMDa ApIza" kumAranI vAta sAMbhaLI rANIne dIrghavThe kahyuM- "A kumAra je kAMI kahe che te ApaNane lakSya karI kahe che. mane kAgaDe ane tane keyala banAvI che te ApaNane cakkasa daMDa Apaze " rANIe kahyuM- te bALaka che tenI vAta para dhyAna ApavuM na joIe. kaI divasa rAjakumAre zreSTha hAthaNI sAthe nikRSTa hAthIne je, rANI ane dIrgha pRine lakSyakarI mRtyu sUcaka zabda kahyA ekavAra kumAra haMsInI ane bagalAne pakaDI lAvyo- "je kaI AnI sadaza ramaNa karaze tene huM mRtyudaMDa ApIza" kumAranA vacana sAbhaLI dIrgha pRSTha rANIne kahyuM - "devI ! A kumAra je kahe che te sAbhiprAya che. meTo thaIne ApaNane daMDa Apaze nIti anusAra viSavRkSane vadhavA devuM na joIe." rANIe paNa samarthana ApyuM te vicAravA lAgyo ke e upAya zodhavo jenAthI potAnuM kArya paNa siddha thaI jAya ane lokaniMdA paNa na thAya Ama vicArI rAjakumAranA lagna karavAno nirNaya karyo. kumAra mATe lAkSAgRha banAvavAno nirNaya karyo. jyAre rAjakumAra pitAnI patnIo sAthe lAkSAgRhamAM suvA jAya tyAre Aga lagADI daI pitAne mArga niSka Taka kara kAmAndha rAye dIrgha pRSTha nI vAta mAnI lAkSAgRha banAvarAvyuM ane puSpacUlanI kanyA sAthe kumAranA lagna karyA. matrI dhanune rANI ane dIrdhapRSThanA paDyatranI khabara paDI gaI, tene dIrghapRSTha pAse jaIne kahyuM Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 nadIsUtra tr svAmin ! have huM vRddha thai gayA chu. zeSa jIvana bhagavadbhakti mAM vyatIta karavAnI bhAvanA che. mAre putra varadhanu sarva rIte ceAgya che. have tamArI sevA te karaze. A pramANe nivedana karI matrIe gaMgA kinAre dAna zALA kheAlI dAna devA lAgyA. dAnazALAne bahAne matrIe vizvAsa pAtra mANasA dvArA lAkSAgRha sudhI sura++ kheAdAvI ane sAtheAsAtha rAjApuSpacUlane paNu samAcAra meAkalAvyA. kumAranA lagna thaI javApara rAtre patnisahita tene lAkSAgRhamA mekalavAmA Avyo ane e arAtrie lAkSAgRhane Aga lagADI, kumAra brahmadatte jyAre Aga joI tA varadhanune pUchyu A zu che ? " varadhanue rANI ane dIrgha pRSThanA SaDayaMtranI vAta kumArane kahI dIdhI ane kahyu- " kumAra / tame gabharAze nahi, mArA pitAe A lAkSAgRhanI nIce suraMga kheAdAvI che, je gaMgAne kinAre nIkaLe che. tyA e gheADA taiyAra rAkhyA che te tamane surakSita sthAnapara laI jaze. tee tyAMthI suraMgadvArA bahAra nIkaLI gayA ane gheADA para savAra thai aneka dezeAmAM bhramaNa karavA lAgyA. peAtAnA buddhi khaLathI ane vIratAthI aneka kAryA kAryAM. aneka rAjakanyAe sAthe lagna kA. chappaDa jItI cakravartI banyA. dhanumantrIe pAriNAmikI buddhithI lAkSAgRhanI nIce suraMga banAvarAvI rAjakumAra brahmadatanI rakSA karI. [10] kSapakaH- koI eka tapasvI sAdhu pAraNAnA divase bhikSA mATe gayA. pAchA pharatAM mArgamAM tenA paganIce eka deDako dakhAIne marI gayA ziSye A joi zuddhi karavA mATe gurune prArthanA karI paNa tenI vAta tarapha tapasvIe dhyAna na Apyu.... sAMje pratikramaNanA samaye ziSye gurune deDako marI gayeA che te yAda karAvyu ane prAyazcita levA kahyu . A sAbhaLI tapasvIne dha AvI gayA ane ziSyane mAravA uccA makAnamAM aMdhArUM hatuM. dhane vaza heAvAthI kAi dekhAyu nahi ane jorathI sTamsa sAthe bhaTakAtA temanu mRtyu thayuM. tapasvI marIne jyeAtiSI deva banyA tyAthI cavIne dRSTi-viSa sa thayA jAtismaraNu jJAnathI potAnA pUrva janmane joce. tyArathI te pazcAtApa karavA lAgyA potAnI dRSTithI koIpaNa prANInI ghAta na thAya tema sAvadhAnIthI rahevA lAgyo prAyaH te bilamAja raheto ekadA koi rAjakumArane eka sape Daza mATe ane tanaja te mRtyu pAmyo tethI rAjAe gusse thaI rAjyanA badhA sarpone mArI nAkhavAnA Adeza dIdhA sarpone pakaDatA sane mAranAra gArUDiyA dRSTi-viSa sanA rAphaDA pAse Avyo rAphaDAnA mukha para davA chATI" jethI sarpa bahAra AvavA lAgyA te sa`` vicAra karyAM ke "mArI dRSTithI koInI ghAta na thai jAya" mATe sape pahelA pacha bahAra kADhI jema jema ahAra nIkaLato gayA tema tema tenA zarIranA TUkaDA thavA lAgyA chatAM paNa sarpa samabhAva rAkhyo. mAranAra para jarApaNu rASa na karyAM. pariNAmeAnI zuddhine kAraNe marIne teja rAjAnA ghare putra paNe utpanna thayA te kumAranuM nAma nAgadatta rAkhavAmA Avyu. pUrvabhavanA saskArane kAraNe khalyAvasthAmAja vairAgya bhAvane pAmyA ane dIkSA agIkAra karI vinaya, saralatA, kSamAdi asAdhAraNa guNeAthI deva--va danIya anI gayA. pUrva bhavamAM te tiryaMca hato tethI bhUkhane pariSaddha vadhAre pIDA karato. te tapasyA karavAmA asamartha hato. teja gacchamA eka-ekathI caDe tevA cAra tapasvI hatA . nAgadatta muni te tapasvIonI trikaraNuthI sevA bhakti karatA. eka vAra nAgadatta muninA darzana karavA deva AvyA A joI tapasvIe hAM karavA lAgyA ekadA nAgadatta muni pAtA mATe geAcarI laI ne AvyA ane vinaya pUrvaka tapasvIone AhAra khatAnye IrSAvaza teo te AhAramAM thUkayA. A jovA chatAM nAgadatta munie kSamA rAkhI. tenA manamAM jarApaNu dveSa na AvyeA. muni'tA peAtAnI niMdA ane tapasvIenI praza sAja karatAM rahyA. [ Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na dIva upazAta vRtti ane pariNAmeAnI vizuddhatA heAvAthI nAgadatta munine teja samaye kevaLajJAna uptanna thayu devagaNa kevaLa maheAtsava manAvavA AvyA A joi tapasvIone peAtAnA kRtyapara pazcAttApa thavA lAgyuM| pariNAmeAnI vizuddhatA thatAM teone paNa kevaLajJAna thayu nAgadatta munie viparIta paristhitiomA paNa samatAnA Azraya lIdheA jenAthI kaivalya utpanna thayu A nAgadatta muninI pAriNAmikI buddhi che. 103 rAjakumAra [11] amAtya putra-kAspiyapuranA rAjAnu nAma brahmamatrI dhanu brahmadatta, matrIputra vadhatu hateA rAja brahmanA mRtyu pachI tenA mitra dI pRSThe rAjya sabhAtyu hI culanI ane dIgha pRSTha vacce anucita sa kha dha thaI gaye| dI pRSTha ane culanI rANIe pAnanA rAjakumArane vighnarUpa jANI tene mArI nAkhavA tenA lagna karI lAkSAgRhanA rAkhavAne kAyaka ta AbbA kumAranA lagna pachI teonI sAthe vadhatu paNa lAkSAgRhamA gayo a rAtrie lAdyAgRhane mAvaDI devAmA AvI tyAre maMtrI dvArA banAvAyelI suraga dvArA te bhaMDAra nIkaLI gayA bhAgatA nAgavA teo eka jagalamA pahAcyA tyA brahma kumArane atyaMta tarasa lAgI rAjakumArane eka vRkSa nIce esADI varadhanu pANI levA gaye dI`pRSThane A vAtanI khakhara paDI te varadhanu ane rAjakumArane zeAdhI pakaDI lAvavA sevakone cAreya bAju meAkalyA rAjapurUSA zeAdhatAM zeAdhatA-teja jagalamA pahoMcyA varadhanujevA sarovarapAse pANI levA pahoMcyA ke rAjapuruSAe tene joyA ane pakaDI lIdhA pakaDAi javApara varadhatu e mukhathI avAja karyAM te sa ketathI rAjakumAra bhAgI gaye| rAjapuruSoe varadhanune rAjakumAranu ThekANu pUchyu varadhanue javAba na ApyuM| tethI mAravAnu zaru karyuM pariNAme te nicenna thai paDIgayeA rAjapurUSAe tene marela jANI tyAthI cAlyAgayA rAju puruSonA cAlyA javA para vadhanu tyAthI uThyo ane rAjakumArane zeAdhavA lAgyA rAjakumAra maLyA nahi tethI peAtAnA sabadhIone ghare pAcho AvavA nIkaLye rastAmA tene sajIvana, nirjIvana e auSadhi maLI kapilapura pAse paheArayeA tyA tene eka caDAla maLyeA tene varadhanune kahyu ke- " rAjAe tamAga AkhA kuTuMbane keda karyuM che. A sAMbhaLI varadhanue caDAlane pralebhana ApI peAtAne vaza karI nirjIvana auSadhI ApI ane zeSa sa keta samajAvI dIdhA AdezAnusAra caDAle nirjIvana auSadhi kuTuMbanA mukhya paruSane ApI ane tene kuTubanA badhA sabhyAnI AkhamA AjI dIdhI tethI takhtaja tee nirjIva jevA thai gayA teene marI gayelA jANI rAjAe teene smazAnamA laI javAnI caDAlane AjJA ApI ca DAla varadhanunA sa ketAnuM sAra nirdiSTa sthAnapara rAkhI AbyA varadhanue te badhAnI AkhamA sa jIvana auSadhi AjI ane tarataja badhA svastha thaIne kheDA thayA varadhanune peAtAnI vacce jeI badhA prasanna thayA vadhanue badhI vAta teene karI badhAne peAtAnA sAdhIne ghare rAkhI gajakumAranI zeAdha karavA nIkaLye! ghaNe dUra eka jagalamAthI rAjakumArane zeAdhI kADhyo ane tyAthI AgaLa vadhyA aneka rAjA sAthe yuddha karatA cha kha Da jItI lIdhA dIgha pRSTha ne mArI kapilapuranuM rAjaya sabhALI lIdhu brahmamrutta cakravartinI Rddhi bhAgavatA jIvana vyatIta karavA lAgye varadhanue brahmadatta ane kuTuMbanI pAriNAmikI buddhithI rakSA karI [12] cANakaya . pATaliputra nA rAjA na de gusse thai cANakaya nAmanA brAhmaNane nagaramAMthI bahAra nIkaLI javAnI AjJA karI cANukya anyAsInA veza dhAraNa karI tyAthI nIkaLI mauya grAma mA paheoMcyA gAmanI koI kSatriyANIne cadrapAnanA dehada utpanna thaye| tene pati vicAramAM paDI gayeA ke strInI bhAvanA kevI rIte pUrI karavI ? doDha pUruM na thavAthI tenI strI dubaLa thavA lAgI. eka Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 nadIsUtra divasa saMnyAsInA vezamAM pharatAM cANakayane kSatriye dehada kema pUrNa karavAnI vidhi pUchI tyAre cAlu dehada pUrNa karI devAnuM vacana ApyuM. gAma bahAra eka maMDapa banAvyo ane tenA upara eka vastra nAkhyuM cANakaye te vastramAM cadrAkAra chidra karyuM pUrNimAne rAtre chinIce piya padArthathI bharelI thALI rAkhI ane kSatriyANIne bolAvI jyAre cadra chidra upara AvyA tyAre tenuM pratibiMba thALI mA paDavA lAgyuM. tyAre cANakya strIne kahyuM- "le A caMdra che te pI jAva" strI prasannatAthI tene pIvA lAgI jevu tene peya padArtha pIdhu ke chIddaupara kapaDu nAMkhI dIdhuM cadrano prakAza A badha che tethI kSatriyANa samajI ke tene cadrapAna karI lIdhuM che potAno dehada pUrNa thavAthI kSatriyANI ghaNI prasanna thaI samaya pUrNa thavApara kSatriyANIe cadrajevA bALakane janma Ape bALaka garbhamA AvyA pachI mAtAne cakapAnano dehada utpanna thayo hovAthI bALakanuM nAma caMdragupta rAkhyuM caMdragupta jyAre yuvAna che tyAre matrI cANakayanI sahAyatAthI nadane mArI pATalIputranuM rAjya laI lIdhu kSatriyANIne caMdrapAna karAvavAmA cANakayanI pariNAmikI buddhi hatI [13] sthUlabhadraH- pATalIputramAM naMda nAmano rAjA hato. tene mAtrInuM nAma zakaTALa hatu nadane sthUlabhadra ane zriyaka nAmanA be putro tathA yakSA, yakSadattA, bhUtA, bhUtadattA. saNA, veNa, ane reNA nAmanI sAta kanyAo hatI te kanyAonI smaraNa-zakita vilakSaNa hatI yakSAnI samaraNazakita eTalI tIvra hatI ke je vAtane eka vAra sAbhaLatI te tene akSaraza yAda rahI jAtI teja rIte yakSadattA, bhUtA, bhUtadattA, eNa, veNA ane reNa paNa kramaza be, traNa, cAra, pAca, cha ane sAta vAra keIpaNa vAtane sAMbhaLatI to temane yAda rahI jAtI. teja nagaramAM vararuci nAmano brAhmaNa raheto hato te ghaNe vidvAna hato te pratidina 108 kenI racanA karI, rAjasabhAmAM AvI rAjA nadanI stuti karato rAjA pratidivasa navA-navA kaleke dvArA pitAnI stuti sAbhaLIne temanI sAme joto para tuma triI mauna raheto rAja, matrIne mauna joI varacine pAritoSika apano nalDi ane reja vararUci khAlI hAthe pAcho pharato varacinI patnI dara ja tene Thapake ApatI ke tame kaI paNa kamANI karatA nathI to gharakArya kevI rIte cAlaze ? patnInI vAra vAra AvI vAto sAMbhaLI vararUcie vicAryuM "jyA sudhI matrI rAjAne naDI kahe tyA sudhI rAjA mane kAI ApavAne nathI Ama vicArI te zakaTALa matrIne ghare gayo ane tenI patnInI prazaMsA karavA lAgyo strIe pUchayu- "paDitarAja Aja ahIM AvavAnuM Apanu zu prajana che?" varacie badhI vAta tene kahI strIe kahyuM - "sAru, Aje ma trIne A viSayamAM kahIza " varaci cAlyA gaye sAje zakaTALanI patnIe tene kahyuM- "svAmina' vakRci pratidina 108 navA konI racanA karIne rAjAnI stuti kare che, zuM te leka tamane nathI gamatA ? " uttaramAM te bolyo " mane kaleka game che" tyAre strIe kahyu "- to tame vararucinI prazaMsA zA mATe nathI karatA ? uttaramA matrI bolyo te mithyA daSTi che tethI huM tenI prazaMsA karato nathI" strIe pharI kahyuM - "nAtha ! jo tamArA kahevA mAtrathI ja ke dInanu bhalu thatuM hoya to temAM zu hAni che?" maMtrIe uttara Ape sAruM, kAle Iza". bIje divase rajanI jema varacie rAjanI stuti karI. rAjAe maMtrI tarapha joyu matrIe kahyuM - Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdIsUtra 105 subhASita che" Ama kahevApara rAjAe patijIne 108 suvarNamudrAo ApI. vararUci harSita thato ghare cAlyA gayA vararUcinA gayA pachI matrIe rAjAne puchayu- "Aje tame mahore zA mATe ApI ?" rAjAe kahyuM- "te ja navIna loko banAvI lAve che ane Aje tame prazaMsA karI tethI meM InAma rUpe mahore ApI." zakALe rAjAne kahyuM- "mahArAja te to lokamAM pracalita junA loko ja tamane sa bhaLAve che rAjAe pUchyuM- A tame kevI rIte kaho che maMtrI bolyA-"satya kahuM chuM. je leka vararuci saMbhaLAve che te tene mArI kanyAo paNa jANe che. je tamane vizvAsa na hoyato kAleja vararuci e sabhaLAvela ke mArI kanyAo saMbhaLAvaze " rAjAe A vAta svIkArI. bIje divase potAnI kanyAone sAthe laI maMtrI rAjasabhAmAM AvyA ane kanyAone paDadA pAchaLa besADI varacie 108 kaleka sabhaLAvyA. tyArapachI maMtrInI maTakanyA sAme AvIne vararucie saMbhaLAvela ke sabhaLAvI dIdhA. A sAMbhaLI rAjA vararuci para gusse thaI gaye ane tene rAjasabhAmAMthI kADhI mUkyo. - vararuci ghaNo khinna thayo ane teNe zakaTALane apamAnita karavAno nirNaya karyo lAkaDAnuM eka pATIyu laI gagAkinAre gayo. teNe pATIyAno eka cheDe pANImAM nAMkhe ane bIje cheDe bahAra rAkhe. rAtre te 108 sonAmahora bharelI thelIne pANImAM rahela pATIyAnA cheDA para rAkhI deto. savAre te bahAra rahelA cheDA para besI gagAnI stuti karavA lAge stuti pUrNa thavA para pATiyAne dabAvyu tethI thelI bahAra AvI gaI thelI batAvatA teNe lekene kahyuM - "rAjA mane InAma na Ape to zuM, gaMgA te mane prasanna thaI Ape che " Ama kahIne tyAMthI cAlyo gaye leke vararuci nA A kAryathI Azcarya pAmyA. jyAre zakaTALane A vAtanI khabara paDI to teNe zodha karI rahasya jANI lIdhuM janatA vararucinA A kAryathI tenI prazaMsA karavA lAgI ane dhIre dhIre A vAta rAjA sudhI pahoMcI. rAjAe zakaTALane pUchayuM te maMtrIe kahyuM ke A badhA vararucine Dhaga che tenAthI te lokone bhramamAM nAkhe che sAMbhaLelI vAta para ekadama vizvAsa karavo na joIe rAjAe kahyuM-ThIka che, kAle svaya gaMgAkinAre jaIne jevuM joIe matrIe vAtane svIkAra karyo. ghare jaIne matrIe pitAnA vizvAsu sevakane bolAvyo ane kahyuM - "Aje gagAne kinAre chUpAIne besa je. rAtre varaci aAvI thelI mUkIne jAya che tene uThAvI mane ApI jaje " sevake te pramANe karyuM savAre vararuci AvIne pATIyApara besI stuti karavA lAgyo rAjA ane ma trI tyAM AvyA. stuti pUrNa thavA para pATIyAne dabAvyu paNa thelI baDAra na AvI. eTale zakaTALe kahyuM - "paMDitarAja ! pANImA zu je che tamArI thelI to mArI pAse che." Ama kahI thelI badhAne batAvI ane tenuM rahasya lekone jaNAvyuM mAyAvI, kapaTI evA evA zabdothI badhA loko vararucinI niMdA karavA lAgyA. varaci lajajA pAme ane badale levA matrInA chidra jevA lAgyo. gheDA samaya pachI matrI pitAnA putra zriyanA lagnanI taiyArI mATe paDI gayo matrI lagna nimitte rAjAne bheTa dharavA zasAsa banAvavA lAgyA vararucine A vAtanI khabara paDI suavasara jANa vararucie badalo levAnI icchAthI ziSyone nimnalikhita leka moDhe karAvyA. " taM na vijANei loo, jaM sakaDAlo karissai / nandarAuM mArevi kari, siriyarDa rajje Thavessai / / " arthAt-- janatA jANatI nathI ke zakaTALamatrI zuM karI rahyo che ? te rAjA nadane mArI putra zriyaka ne rAjA banAvavA Icche che, A loka kaThastha karAvI nagaramAM pracAra karavAnI AjJA ApI rAjAe paNa Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIzrva 106 eka divasa A zloka sAMbhaLyeA ane vicAravA lAgyA ke matrInA SaDyaMtra nI mane jANu nathI. bIje divase rojanI jema zakaTALa AvIne rAjAne praNAma karyAM, te maMtrIne jotAja rAntae mADhu pheravI lIdhu. rAjAnA A vyavahAra joI maMtrI bhayabhIta thaI gayA ane gharamAM AvIne sArI vAta peAtAnA putra zriyakane kahI-- " putra! rAjAnA kApa bhayaMkara hAya che, kuti rAjA vaMza ne nAza karI zake che. eTale putra ! mArA evA vicAra che ke kAle savAre huM rAjane praNAma karavA jAu tyAre je rAjA meADhu pheravI le te tuM talavArathI mArI garadana kApI nAMkha, putre javAma ApyuM- " pitAjI ! huM evuM ghAtaka ane niMdanIya kAma kema karI zaku ? matrI elyeA "- putra ! huM te samaye tAlapura nAmanuM viSa mADhAmAM nAkhI laIza. mArI mRtyu to tenAthI thaze paraMtu talavArathI mAravAthI rAntanA kopa tamArA para nahIM utare. tethI potAnI rakSA thaze. thriyake vaMzanA rakSaNa mATe pitAnI AjJAne svIkArI lIdhI (6 bIje divase ma trI peAtAnA putra zriyaka sAthe rAjAne praNAma karavA gayeA. maMtrIne jotAja rAjAe mADhu pheravI lIdhuM. maMtrIe praNAma karavA jevuM mAthu namAvyu ke zriyake garadana para talavArathI mAryuM A joI rAjAe zriyakane puchyu " are ! A zuM karyuM ? " uttaramA kSiyake kahyu " deva ! je vyakti tamane iSTa nathI, te amane kevI rIte sArI lAge ? ' zriyakanA uttarathI rAjA prasanna thayA ane zriyakane kahyu- "have tame maMtrI padane svIkArA '" zriyake kahyu - " deva ! huM matrI na banI zaku kAraNa ke mArA meTA bhAI sthUlabhadra che, je 12 varSa thI vezyA keAzAnA ghera rahe che. te A padyane adhi kArI che. zriyakanI vAta sAMbhaLI rAjAe kamacArIone AjJA ApI ke- " keAzAne ghera jAva ane sthUlabhadrane sanmAnapUrvaka lAvo. tene maMtrI pada ApavAnu che rAjakama cArIo kAzAnA ghare gayA pitAnA mRtyunA samAcAra sAMbhaLI sthUlabhadrane atyaMta dukha thayu rAjapuruSoe sthUlabhadrane vinayapUrvaka prArthanA karI ke- 8 mahAbhAgya tame rAjasabhAmA padhAre, rAjA tamane sAdara khelAvI rahyA che. " A sAbhaLI sthUlabhadra rAjasabhAmA AvyeA rAjAe sanmAnapUrvaka Asana upara besADyo ane kahyu= " tamArA pitAnu mRtyu thaI gayu che have matrI padane tame suzobhita kare! " rAjAnI AjJA sAbhaLI sthUlabhadra vicAravA lAgyuMA- " je ma MtrIpada mArA pitAnA mRtyunu kAraNa banyu te mArAmATe hitakara kevI rIte heAI zake cha mAyA, dhana, saMsAramAM 6 kheAnuM kAraNu ane vipattionu ghara ityAdi vicAra karatA karatA sthUlabhadranA manamA vairAgya utpanna thai gayA ... teNe A saMbhUtavijya pAse dIkSA aMgIkAra karI sthUlabhadre dIkSA lIdhI eTale ma trIpada zriyakane ApavAmAM Avyu te kuzaLatAthI ma`trIpada zobhAvavA lAgyA. muni sthUlabhadra sayama lIdhA pachI jJAna dhyAnamAM rata rahevA lAgyA. grAmAnugrAma vicarata sthUlabhadramuni potAnA guru sAthe pATaliputra paheAccA gurue tyAMja cAturmAsa karavAnA nirNaya karyAM, temanA cAra ziSyAe AvIne alaga alaga cAturmAsa karavAnI AjJA mAgI. eke siMhanI guphAmAM, khIjAe sapanA rAphaDA para, trIjAe kUvAnA kinAre ane sthUlabhadre kezA vezyAnA ghera, gurue teone AjJA ApI lAkhA samayathI chUTA paDelA premIne joI kozA atyaMta prasanna thaI. sthUlabhadre kozAne ghare utaravAnI onA mAMgI, vezyAe potAnI citrazAlAmAM utaravAnI AjJA ApI vezyA pahelAnI jema Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIna 307 zrRMgAra sajI haoNbhAva pradarzita karavA lAgI pa'tu have pahelAne sthUlabhadranA hatA ke je zrRMgAramaya kAmuka pradezanI vicalita thai jAya teNe te kAmalAgene kiMpAka phaLa jevA samajI cheDI dIdhA hatAM. te vairAgya raMgathI raMjita hatA. tenI nasAmAM vairAgya pravAhita thayA hatA. tethI zarIrathI to zu manathI paNa vicalita na thayeA. muni sthUlabhadranuM nirvikAra sukhamaDaLa joi vezyAnuM vilAsI hRdaya zAMta thaI gayu. avasara joine munie kozAne hRdayasparzI upadeza ApyA te sAbhaLI kozA pratibaMdha pAmI. bhAgAne du khanu kAraNa jANI teNIe zrAvikAvrata dhAraNa karyAM. na cAtumAsa pUrNa thavA para siMhaguDhDhA, sadvAra ane kuvAne kinAreM cAtumA sa mATe gayelA munie pAchA pharyA tyAre gurudeve tenI praza sA karatAM 'mrutadurA ? munie ! tame duSkara kArya karyuM. jyAre sthUlabhadre gurujInA caraNamAM namaskAra kayA te gurue 'tura-dura 'ema kahyu . athA t he ne ! tame atiduSkara kArya karyuM che, sthUlabhadrane gurue AvA vacana kahyAM tethI zeSa traNa munione sthUlabhadra pratye iSA thavA lAgI. jyAre khIju cAturmAsa Avyu tyAre siMhaguphAmAM cAturmAsa karanAra munie kozA vezyAne ghare cAturmAsa javAnI AjJA mAgI zurue AjJA na ApI chatA te tyAM cAturmAsa karavA gaye| vezyAnA rUpa lAvaNyane joI muninu mana vicalita thayu. te vezyAne, prAnA karavA lAgyA. vezyAe munine kahyuM- " mane lAkha rUpiyA Apo " munie kahyu "huM to bhinnu chu mArI pAse dhana kayAthI hAya ? " vayAe kahyu " nepALane rAjA dareka sAdhune eka ratna kabala Ape che. tenu mUlya eka lAkha rUpiyA che, tyAM jaine eka,ka bala lAvI de" kAmAtura te muni nepALa gayA ane ratna kabala laine pAche ce parantu rastAmAM cAree te lUTI lIdhI. pharI nepALa gayA ane rAjAne sa vAta kahI ane ratnaka bala nI mAgaNI karI, rAjAe tenI vAta svIkArI ratnaka khala ApI A vakhate vATamA ratnakabalane chupAvI te pA o : rastAmA bhUkha-pyAsathI ane cArAnA durvyavahArane sahana karI vezyAne ratnaka bala samarpaNa karI. vezyAe ratnakakhala laI azucisthAnapara phekI, Ane joi khinna thayelA munie kahyu - me keTalu kaSTa sahana karI tamane A kabala lAvI ApI ene zAmATe pheMkI dIdhI ? " vezyA elI " A badhu me tamane sanajAvavA karyu che. jema A 3 bala dUSita thaI gai tema kAma-bhAga mA paDavAthI tamArA AtmA paNa malIna thai jaze mune 1 vicAre, je viSaya bhAgane viSanI samAna samajI tame Thokara mArI have pAchA vamana karelane pharI svIkAravA Icche che te tamArA patananu kAraNa che, tethI tamArI jAtane sa MbhALA ane sayama ArAdhanA kare| munine vezyAne upadeza akuA sadaza lAgyA peAtAnA kArya badala pazcAtApa karavA lAgyo ane kahevA lAgyA ' = (6 sthUlabhadraH sthUlabhadraH sa eko'khilasAdhuSu / , yuktaM duSkara duSkara kArako guruga jage -~ d ; arthAt-- badhA sAdhuomA eka sthUlabhadraja dura duSkara kriyA karanAra-che. je 12 varSI vezyAnI citrazALAmAM rahyA, sayama dhAraNa karI pharI tenA makAnamA cAturmAsa palu karyu vezyAe kAmabhoga mATe prArthanA karI chatA paNa meru samAna avicala rahyA. tethI gurue je 'dura duSkar'zabda sthUlabhadrane kahyA'te yathA' hatAM. A rIte pazcAtApa karatA karatA teNe gurupAme AlAcanA karI koIe kAmavijetA sthUlabhadra muni mATe hyu che ke Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 8 "mira guDDAyA vinAne vAnarane, vA zonto zinaH sAra " * harye'tiramye yuvatijanAntike, vazI sa ekaH zakraTAla nandanaH / AviSayamAM bIjuM paNa kahyuM che, ke - , , " vecA vatI sA tanuIT, ghamI saimana ... zubhraM dhAmamanoharaM vapuraho ! navyo vayaH saMgamaH // ' . . Dije naniro vA kAma niyata tAra ' ' : 'te ghare yuvatimavIdhArAruM, zI dhUma muni !' athata parvatepara, parvatanI guphAmAM, zmazAnamAM, vanamAM rahIne mana vaza karanAra to hajAre muni hoya che, paraMtu suMdara strInI samIpa, ramaNIya mahelamAM rahIne je koI AtmAne vaza karavuM che to te phakta sthUlabhadra ja che.* prema karanAra tathA tenAmAM anaraketa vezyA, SaDarase jena manahara mahela, sudara zarIra, taruNAvasthA, varSARtu, samaya, A sarva suvidhA hovA chatAM paNa jene kAmadevane jItI lIdhe, vezyAne bodha ApI, dharma mArga para lAvanAra sthUlabhadrane praNAma karuM chuM rAjA nade sthUlabhadrane maMtrIpada devA mATe ghaNA prayatna karyo paraMtu-bhegene nAza ane sAsArika saMbaMdhane duHkhanuM hetu jANa teNe matrIpada na svIkAryuM, sayama svIkArI Atma kalyANamAM jIvana jeDayuM. A sthUlabhadranI pariNamikI buddhi hatI ' [14] nAsikapuranA sudarInaMda - nAsipuramA naMda nAmaka zeTha hato tenI patnInuM nAma sudarI hatuM. nAmane anurUpa te eTalI ja suMdara hatI naMdane tenA para khUba ja prema hatuM te zeTha suMdarImA eTale badhe Asakata hato ke kSaNa mATe paNa tene viyoga sahana karI zakato nahi tethI lake tene sudarI nada tarIke bolAvatA. . sudarInaMdane eka nAno bhAI hato jeNe dIkSA lIdhI hatI jyAre munine jANa thaI ke moTA bhAI sudarImAM ati Asakata che to tene pratibodha ApavA nAsikapura mAM AvyA ane udyAna mA utaryA gAmanA loko upadeza sAMbhaLavA AvyAM paNa suMdarInada na Abe dharmopadeza pachI muni gocarI mATe gAmamAM padhAryA. pharatA pharatA te potAnA bhAIne ghare pahoMcI gayA. potAnA bhAInI sthitine joI muni vicAravA lAgyA ke A strImAM ati lubdha che jyAM sudhI tene adhika pralobhana ApavAmAM nahi Ave tyAM sudhI tene anurAga dUra nahi thAya. Ama vicArI munie vaikiya labdhidvArA eka suMdara vAMdarI banAvI ane naMdane pUchayuM- "zuM A suMdarI jevI sudara che?" te bolyo "A suMdarIthI adhIM sudara che," pachI vidyAdharI banAvI ane pUchayuM- "A kevI che?" naMde kahyuM - "A suMdarI jevI che pachI munie devI banAvI pUchyuM- "A kevI che?" te bolyA- "A sudarIthI paNa vadhAre suMdara che, munie kahyuM- "je tame dharmanuM DuM paNa AcaraNa karo te tamane AvI aneka suMdarIo prApta thaze" muninA A prakAra nA pratibodhathI suMdarInaMdane potAnI strI parano rAga ocho thaI gayo. thoDA samaya pachI teNe dIkSA lIdhI. bhAIne pratibaMdha ApavA mATe munie je kArya karyuM te tenI pariNamikI buddhi hatI Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdasUtra nA : - 4pI vajIsvAmI - avantI dezamAM tuMbavana nAmanuM sanniveza hatuM. tyAM eka dhanIka zeTha raheto hate. tenA putranuM nAma dhanagiri hatuM tenA lagna dhanapAla zeThanI suputrI sunaMdA sa the thayA. lagna pachI thoDA ja divasamAM dhanagiri dIkSA levA taiyAra thayA paraMtu te samaye tenI strIe rokI dIdho. cheDA samaya pachI devakathI evIne eka puNyavAna jIva sunaMdAnI kukSimAM Avyo. dhanagirie sunaMdAne kahyuM- "A bhAvI putra tAre jIvrane AdhAra banaze, tethI mane AjJA Ape. dhanagirinI utkRSTa dharmabhAvanA jeI sunaMdAe dIkSAnI AjJA ApI. AjJA maLavApara dhanagirie AcArya siMhagirinI pAse dIkSA grahaNa karI: jenI pAse sunaMdAnA bhAI Aryasamite pahelethIja dIkSA lIdhI hatI. . * 2'* * ! .] * nava mAsa pUrNa thavApara sunaMdAe eka puNyazALI putrane janma Ape. je samaye bALakane janmotsava ujavAtuM hatuM te samaye koI strIe kahyuM- "je A bALakanA pitAe dIkSA lIdhI na hota te sAru zrata. bALaka ghaNe medhAvI hate strIne vacana sAMbhaLI te vicAravA lAgyuM ke- "mArA pitAe dIkSA lIdhI che. have mAre zuM karavuM ?ciMtana, manana karatAM bALakane jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM te vicAravA lAgyo ke evo koI upAya karavuM joIe ke jethI huM sAsarika baMdhanothI mukata thaI jAuM. tathA mAtAne paNa vairAgya thAya ane te paNa A baMdhanethI chUTe. Ama vicArI bALake rAta divasa ravAnuM zarU karyuM. mAtAe bALakane chAno rAkhavA aneka prayatna karyA paraMtu niSphaLatA maLI. mAtA tenAthI dukhI thaI gaI. . A bAju grAmAnugAma vicaraNa karatA AcArya siMhagirI puna tuMbavanamAM padhAryA. bhikSAno samaya thavApara gurunI AjJA laI dhanagiri ane Aryasamita nagaramAM javA taiyAra thayA. te samayanA zubha zukane joIne gurue ziSyane kahyuM- " Aja tamane mahAna lAbha thaze, tethI sacitta-acitta je paNa bhikSAmAM maLe tene graDaNa karI lejo" gurunI AjJA zirodhArya karIne muniyugala nagaramAM cAlyA gayA sunaMdA te samaye potAnI sakhIonI sAthe besI bALakane zAta rAkhavAno prayatna karatI hatI taja samaye banne muni tyA padhAryA. munione joI sunaMdAe dhanagiri ne kahyuM - "Aja sudhI A bALakanI rakSA hu karatI hatI. have tame saMbhALa ane rakSA karo." A sAMbhaLI muni dhanagiri pAtra kADhI ubhA rahyA ane sunaMdAe bALakane pAtramAM vaharAvI dIdho zrAvaka-zrAvikAonI hAjarImAM munie bALakane grahuNa kaye ane bALake revAnuM baMdha karyuM. bALakane laI bane guru pAse gayA vajanadAra jhoLI laIne AvatA ziSyone joI guru bolyA- "A vRjI samAna vajanadAra zu lAvyA che?" dhanagirie prApta bhikSA guru samakSa rAkhI dIdhI. atyaMta tejasvI ane pratibhAzALI bALakane joI guru ghaNA harSa pAmyA ane bolyA- "A bALaka zAsanane AdhArastaMbha banaze, tenuM nAma vajA rAkhyuM .. - tyAra pachI pAlana-piSaNa mATe te bALaka saMghane soMpI, AcAryo vihAra karyo. bALaka vadhavA lAgyA thaDA divasa pachI suna dA potAnA putrane pAcho lAvavA gaI. paraMtu sAthe "A bIjAnI thApaNa che" ema kahI bALaka- vajane ApavAnI nA pADI. * koI samaye AcArya sigiri ziSyo sahita pharIvAra tyAM padhAryA. AcArya padhAryA che, tenI 4Na thatA sunaMdA bALakane levA gaI AcAce devAnI nA pADI te te rAjA pAse gaI ane pitAne patra Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -110 dIsUtra pAchA maLe te mATe prArthanA karI. rAjAe kahyuM - "eka bAju bALakanI mAtA bese ane bIjI tarapha tenA pitA lAvavA para bALaka jenI pAse jAya che tene kahevAze.] " } . . * "rAjAnA A nirNaya pachI bIje divase mAtA yuna pitAnI pAse khAvA-pIvAnA padArtha ane -ramakaDA laI naravAsIo sAthe beThI eka bAju saMghanI sAthe AcArya tathA dhanagiri Adi 'munirAje beThA. rAjAe upasthita jana samUhane kahyuM- "bALakane tenA pitA pahelAM bolAve " A sAMbhaLI nagaravAsIoe kahyuM- "deva ! bALakanI mAtA dayA pAtra che. tethI mAtA pahelAM bolAve. tevI AjJA hovI joIe"AjJA prApta thavA para mAtAe bALakane bolAvyo. ghaNA prakAranA ramakaDA, khAvApIvAnI vastu ApIne bALakane bolAvavAno yatna karyo. bALake vicAryuM-je hu A samaye daDha rahIza te mAtAne meha dUra thaze ane te paNa vratadhAraNa karaze, jethI bannenu kalyANa thaze Ama vicArI te potAnA sthAnathI jarA mAtra paNa na cAlyo pachI, pitAne bALakane bolAvavA kahyuM tyAre pitA gurue kahyuM - " jaisi kayajjhavasAo, dhammajjhayamUsioM imaM vaira ! frda 46 vara, marUpanna hIra!!" arthAta - he vaja" je tame nizcaya karI lIdhA che te dharmAcaraNa nA cihnabhUta tathA kamarajane pramArjana karanAra A rajoharaNane grahaNa kare * - - ' A sAMbhaLatA ja bALaka munio tarapha gayo ane rajoharaNa upADyo tethI bALaka sAdhuone pI dIdhA AcAryo rAjA ane saMghanI AjJA laI bALakane dIkSA ApI A joI suna dAe vicAryuM- mArA bhAI, pati ane putra badhA sa sAranA baMdhana teDI dIkSita thaI gayA che te huM gRhasthAzramamAM rahI zuM karIza? pazcAta tene paNa dIkSA grahaNa karI. 'ka '' AcArya siMgiri bALamunine anya sAdhuonI sevAmAM rAkhI anyatra vihAra karyo kAlAntara mA bALa muni paNa AcAryanI sevAmA gayA, ane tenI sAthe vihAra karavA lAgyA AcArya jyAre munione vAcanA detA tyAre bALamuni paNa dattacitta thai sAMbhaLatA A rIte teNe 11 aganuM jJAna sthira karyuM ane kamara sAbhaLatA sAMbhaLatA ja pUrvenuM jJAna prApta karyuM . It ! eka vAra AcArya zauca nivRtti mATe gayA hatA tathA anya sAdhuo gocarI Adi mATe gayA hatAM upAzrayamAM vamuni ekalA ja hatA temane gocarI mATe gayela sAdhunA vastra pAtra Adi eka lAInamAM goThavI dIdhA. pite vacce besI upakaraNemAM ziSyonI kalpanA karI zAstra vAcana ApavA lAgyA AcArya jyAre zaucAdithI nivRtta thaI upAzrayamAM pAchA pharatA hatA tyAre durathIja sUtra vAcananI vani sAMbhaLI AcAryo pAse AvI vicAryuM - "zu ziSyo gocarIlaI ATalA jaladI AvI gayA haze? " nikaTa AvavA para AcAryo vajamuninA avAjane oLakho, ane chupAIne teo vamunine vAcanA devAno DhaMga (rIta) jevA lAgyA vAcanA devAnI zailI jeI AcArya AzcaryamAM paDI gayA pachI vajamunine sAvadhAna karavA moTAsvarathI nadhikI naidhikI uccAraNa karyuM vajamunine AcArya padhAryA che evI jANa thatAM upakaraNane yathAsthAne rAkhI vinayapUrvaka gurunA caraNaparanI raja ne paMjI AhArAdi karIne sau potapotAnA kAryamAM rata banI gayA . Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 naMdIsUtra AcArye vicAryuM ke A vamuni zratadhara che tene nAnA samajI anya ke muni tenI avajJA na kare te mATe pote tyAMthI vihAra karyo. AcAye vAcanA devAnuM kArya vajamunine sopyuM. anya sAdhu vinayapUrvaka vAcanA levA lAgyA. vamuni Agama nA sUkSma rahasyane evI rIte samajAvatA ke maMdabuddhivALA paNa tatvArthane sugamatAthI haagama karI letA pahelA vAMcela zAstromAM je kAMI zaMkAo hatI tene paNa munie vistArathI vyAkhyA karI samajAvI. sAdhuonA manamAM vajamuni pratye agAdha zraddhA bhakita utpanna thaI. thoDo samaya anyatra vicaraNa karIne AcArya punaH te sthAna para padhAryA. AcAryo vamuninI vAcanAnA viSayamAM sAdhuone pUchyuM munio bolyA- "AcArya deva! amArI zAsa vAcana sArI rIte cAlI rahI che. AcArya belyA, "tamAru kathana barAbara che. vajamuni prati tamAre sadbhAva ane vinaya prazaMsanIya che. meM paNa vajAmuninu mahAbhya samajAvavA vAcanAnuM kArya soMpyuM hatuM" vamuninuM saMpUrNa zrutajJAna guruthI Apela nahi. paNa sAMbhaLavA mAtrathI thayu hatuM. gurumukhathI grahaNa karyA vagara kaI vAcanA guru banI na zake AthI gurue potAnuM saMpUrNa jJAna vajamunie zIkhavADayuM. grAmAnugrAma vihAra karatA eka samaye AcArya dazapura nagaramAM padhAryA. te samaye AcArya bhadragupta vRddhAvasthAne kAraNe avantI nagarImAM sthiravAsI hatA AcArya be munio sAthe vajamunine temanI sevAmAM mokalyA vamani e temanI sevAmAM rahIne dazapUrvenuM jJAna prApta karyuM. munivajIne AcArya pada para sthApI anazanakarI AcArya siMhagiri svargavAsa pAmyA, AcArya zrI vajubAhu grAmAnugrAma vicarI dharmopadeza dvArA janakalyANamAM saMlagna thaI gayA. suMdara svarUpa, zAstrIya jJAna, vividha labdhio ane AcAryanI aneka vizeSatAothI AcArya vajana prabhAva digintaramA phelAyo. lAMbA samaya sudhI saMyamanI ArAdhanA karI anazana karI devalokamAM padhAryA. vajanino janma vikrama saMvata 26 mA thayela hatuM ane sa vata 114 mA svargavAsa thaye temanuM AyuSya 88 varSanuM hatuM. vajamunie bALapaNamAM ja mAtAnA premanI upekSA karI saMghanuM bahumAna karyuM. Ama karavAthI mAtAne moha paNa dura thayo ane pote dIkSA laI zAsananI prabhAvanA karI. A vajamuni pAriNumikI buddhi hatI. [16] caraNAhata - eka rAjA taruNa hato. ekavAra taruNa sevakae AvI prArthanA karI"deva ! tame taruNa che. tethI tamArI sevAmAM navayuvako hovA joIe te tamArA dareka kArya myatApUrvaka karaze vRddha kAryakartAo avasthAne kAraNe kArya barAbara karI zaktA nathI vRddho tamArI sevAmAM zebhatA nathI A vAta sAMbhaLI navayuvakonI buddhinI parIkSA karavA rAjAe pUchayuM- "je koI mArA mAthA para pagathI prahAra kare to tene za daDa maLavo joIe?' navayuvako e javAba Apyo- "mahArAja evA nIca mANasanA tala tala jevaDA TUkaDA karI mArI nAkhavo joIe" rAjAe vRddhone paNa A prazna pUche uddhoe javAba Ape- "deva ! ame vicArIne tene javAba ApazuM ? vRddho ekatrita thaI vicAravA lAgyA- rAjAnA mAthA para rANI sivAya koNa pagathI prahAra karI zake ? rANIto vizeSa sanmAna karavA yogya che. Ama vicArI rAjA pAse AvyAM ane kahyuM - "mahArAja ! je vyakti tamArA mAthA para prahAra kare tene vizeSa Adara ApI vastrAbhUSaNathI sanmAnita karavI joIe." vRddhono javAba sAbhaLI Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 nadIsUtra rAjA ghaNo prasanna thaye. ane teone potAnI sevAmAM rAkhI lIdhA. pratyeka kAryamAM temanI sahAyatA levA lAgyA. tethI rAjAne dareka kSetre saphaLatA prApta thavA lAgI. A rAjA ane vRddhonI pariNAmikI buddhi hatI. [17 AbaLA - eka kubhAre koI mANasane kutrima AbaLuM ApyuM te raMga, rupa, AkAra, vajana mAM AbaLA jevuja hatuM AMbaLu laI puruSa vicAravA lAge - "A AkRtimAM to AbaLA jevuM che paraMtu A kaThora che ane A vrata paNa AbaLAnI nathI " tethI teNe nirNaya karyo ke A banAvaTI AMbaLuM che. A te puruSanI pariNamikI buddhi hatI. [18] maNi - ja galamAM eka sarpa raheto hato tenA mastaka para maNi hatu te rAte vRkSapara caDI pakSIonA baccAne khAI jato. eka divasa te potAnA bhAre zarIrane saMbhALI na zakyo ane nIce paDyo ane mAthAne maNi vRkSa para ja rahI gayo. vRkSanI nIce eka kUvo hato maNinI prabhAthI tenuM pANI lAla dekhAvA lAgyuM. savAre kUvA pAse ramatA eka bALake A dRzya joyu. te doDato ghare gayo ane vRddha pitAne vAta karI, bALakanI vAta sAMbhaLI vRddha kUvA pAse Avyo. kUvAne barAbara tapAsI ne je ane khabara paDI ke maNinI prabhAthI pANune lAla raMga che vRkSa para maNi je vRkSa upara caDhI maNi ghare lAvyo A vRddhanI pariNAmikI buddhi hatI [19] sarpa - dIkSA laIne bhagavAna mahAvIre prathama cAturmAsa aspika gAmamAM karyuM cAturmAsa pUrNathavA para bhagavAne zvetAbikA nagarI tarapha vihAra karyo rastAmAM gevALIyAoe bhagavAnane prArthanA karI ke- "bhagavAna ! tAbikA javA mATe A mArga TUke che para tu mArgamAM eka daSTiviSa sarpa rahe che saMbhava che ke mArgamA upasarga Ave " govALIyAonI vAta sAMbhaLI bhagavAne vicAryuM- "A sarpa to bodha pAmavA yogya che." Ama vicArI teja mArga para gayA ane sarpanA bila pAse AvyA ane tyA kAryAtsarga mAM sthira thaI gayA thaDI vAramA sarSa bahAra nIkaLe ane joyu, ke ahIM mauna dhAraNa karelI eka vyakita ubhI che te sarve vicAravA lAgyA "keNa che, je mArA bila pAse nirbhaya paNe ubhe che?" Ama vicArI potAnI viSadaSTi bhagavAna para nAkhI paraMtu tenA para bhagavAnanu kAI paNa bagaDayuM nahi potAnA prayAsamAM niSphaLatA maLavAthI sarpanA krodhe ugrarUpa dhAraNa karyu sUrya tarapha joI pharI viSadaSTi bhagavAna para phekI temAM paNa niSphaLatA maLI reSathI kU phADA mArato bhagavAna pAse AvyA ane bhagavAnanA akhUTe Daza dIdho te paNa bhagavAne dhyAnamAM lIna rahyA sarSane a gUThA nA lohIno svAda vilakSaNa lAgyo te vicAravA lAo- "A koI sAmAnya nahi paNa alaukika puruSa che " Ama vicAratAja sapane koI zAta thaI gayo te zAnta ane kAruNika daSTithI bhagaLanA saumya mukhane jovA lAgye upadeza ApavAno samaya jANI bhagavAne kahyuM, "caDakauzika ! bedhane prApta thA pUrva bhavanuM smaraNa kare che cakauzika ! tame pUrva bhavamA dIkSA lIdhI hatI. tame eka sAdhu hatA pAraNAnA divase gocarIthI pAchA pharatA tamArA paganIce eka deDako kacara I gayo tyAre tamArA ziSya AleyaNA karavA kahyuM paNa tame dhyAna na ApyuM. guru mahArAja tapasvI che, mAje AloyaNA karI leze "ema vicArI ziSya mauna rahayo sAMje pratikamaNanA samaye paNa tame AloyaNa na karI" saMbhava che ke guru mahArAja AleSaNa karavAnuM bhUlI gayA hoya" evI saraLa buddhithI zive pharI yAda karAvyuM, ziSyanA vacana sAMbhaLatA ja tamane krodha AvI gayuM ane ziSyane Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIsUtra 113 mAravA doDyA. vacce rahela staMbha sAthe tame athaDANA ane tamAru maraNu thayu. huM caMDakauzika ! tame tejache, krAdhamAM mRtyu thavAthI A yoni prApta thaI che. have pharI krAdhane vaza thai tame tamArA janma zAmATe agADo cho, samajo ! samajo ! khodhane prApta karI. bhagavAnanA upadezathI ane jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazama thavAthI caMDakauzikane jAtismaraNu jJAna utpanna thayuM. pUrvabhavane joi, bhagavAnane eLakhI vinayapUrvaka vaMdanA karI ane peAtAnA aparAdha mATe pazcAtApa karavA lAgyo. je krodhathI A yoni maLI tenApara vijaya meLavavA ane A viSamaya dRSTithI koi prANIne kaSTa na thAya te mATe sape bhagavAna samakSa anazana karI pArtAnuM mukha milamAM rAkhI zarIra bahAra rAkhyu. thoDI vAra pachI gAvALiyA tyA AvyAM bhagavAnane hema-khema joi tee atyaMta Azcaya pAmyA. sarpane AvI sthitimA joI tene lAkaDI ane pattharathI prahAra karavAM lAgyAM. caMDakauzika A kaSTane samabhAvathI sahana karato rahyo. A joI gAvALiyAoe leAkeAne vAta karI strI-puruSo tene jevA AvavA lAgyA. ghaNI geAvAlaNAM dUdha ane ghI thI tenI pUjA karavA lAMgI. dhI AdinI suga dhathI kIDIo sarpane caTakA bharavA mADI. sarpe pUrvakanuM phaLa mAnI A badhA kaSTa sahana karyAM. te vicAratA ke-- "mArAM pApAnI tulanAmAM A kaSTa kaI nathI. zarIrapara caDhelI kIDIe marI na jAya temATe peAtAnA zarIrane jarApaNu halAvyu nahi. " samabhAva pUrvaka vedanAne sahana karI. (19) sarpa : - bhagavAna mahAvIranA alaukika lohInuM AsvAdana karI caDakauzike edha prApta karyo. ane peAtAneA ja 1 saphaLa karyAM. A tenI pAriNAmikI buddhi hatI. kathAnaka prasiddha che (20) ge DeA:- eka gRhastha hatA. yuvAvasthAmA tene zrAvaka vrata dhAraNu karyAM. paraMtu yuvAvasthAne kAraNe samyakIte vrata pAlana karato na hato. vratonI AleyaNA lIdhA vinAja tenu mRtyu thayuM. te jagalamA geDA rUpe utpanna thayA te krUra pariNAme ja galamAM prANIone dhAta karavA lAgyA. ane raste AvatA jatA manuSyane paNa mArI nAkhate ekadA A stApara vihAra karatA sAdhuene joi tene dha Avye teepara AkramaNa karavA AgaLa vadhyA. paraMtu munienA tapa, teja, ahiMsA dharma AgaLa tenu AkramaNa niSphaLa gayuM. tethI te saMtA sAme joi rahyA munienI saumya mudrA jotAja tenA krodha zAta thayA ane pariNAmeAnI vizuddhi thatAM jAtismaraNa jJAna thayu. pUrvabhava dekhAyA ane turtaja anazana karyuM . AyuSya pUrNa thatA devaleAkamAM utpanna thaye| A geMDAnI pAriNAmikI buddhi hatI. (21) stUpa-bhedana :~ rAjA zreNikanA nAnA putranu nAma viThThallakumAra hatu. mahArAnta zreNike peAtAnA jIvana daramyAna vihalla kumArane secAnaka hAthI ane vakacUDa hAra ApyA hate. vihallakumAr rAja A hAthIpara besI ga gAkinAre jatA ane aneka prakAranI krIDA karatA hAthI paNa rANIone peAtAnI suMDhamA uDAvI pANImA vividha prakAre manera jana karatA ane rANIenI A prakAranI maneAra jana krIDAe joine lekanA mukhapara e vAta rahetI ke vAstavamA rAjyalakSmI upabhAga te vihallakumAraja kare che kuNukanI rANI padmAvatInA manamAM irSAbhAva utpanna thayA ane vicAravA lAgI-- jo secAnaka hAthI mArI pAse nathI to hu rANI zu kAmanI? tethI rANIe hAthI hu Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niMdItra 114 meLavavA kaNikane prArthanA karI. kuNike pahelA to vAtane TALI dIdhI paraMtu vAraMvAra Agraha karavAthI vihalakumAra pAse hAra ane hAthI mAMgyA vihallakumAre uttaramAM kahyuM - je tame hAra ane hAthI IcchatA he mA hissAnu rAjya mane ApI do kuNi ke tenI cagya vAta tarapha dhyAna na ApyuM paNa baLamAM hAra ane hAthI chInavI levAno vicAra karyo vihallakumArane jyAre A vAtanI khabara paDI to hAra-hAthI ane anta pura sahita te pitAnA nAnA rAjA ceDA pAse vizAlA nagarImA cAlyA gayA. kuNike dUta ekalI ceDArAjAne hAra-hAthI ane antapura saSThita vihalakumArane pAchA mokalAvavA kahevarAvyuM dUta dvArA kaNikane sa deza sAbhaLI ceDA rAjAe uttaramAM kahyuM- "jevI rIte kuNika rAja zreNikano rANI celaNano Atmaja ane mAro duhitra che, te ja rIte vipulakumAra paNa che pitAnA jIvanakALa daramyAna rAjA zreNike hAra-hAthI vihalakumArane ApyA che. je kuNika te levA Icchata hoya to vipulakumArane tenA hissAnuM rAjya Ape " te rAjAceDAno sa deza kaNikane pahoMcADaze. te sAbhaLI kRNike gusse thaIdata sAthe puna kahevarAvyu "rAjyamAM je zreSTha vastuo utpanna thAya te rAjanI hAyache gadhahastI ane vakacUDa hAra mArA rAjyamAM utpanna thayA che tethI huM teno svAmI chu tene upabhega karavo te mAro janmasiddha adhikAra che mATe tame hAra-hAthI ne vihulakumArane pAchA mokalo athavA yuddha mATe taiyAra thaI jAo te kRNikane saMdeza ceDA rAjAne Apyo ceDA rAjAe uttara Apyo- "je kRNika anyAya pUrvaka yuddha karavA Icche che te nyAya mATe yuddha karavA huM taiyAra chuM " date ceDA rAjAne saMdeza kRNikane sa bhaLAvyuM. pachI rAjA kRNike potAnA bhAIo ane senA sahita vizAlA nagarI para caDhAI karI A bAju rAjA ceDAe potAnA gaNarAjAone bolAvI sarva sthiti spaSTa karI te gaNagajAo paNa ceDA rAjAnI nyAyasa gata vAta sAMbhaLI zaraNAgatanI rakSA mATe ceDA rAjAne sahAya ApavA taiyArI karI. banane pakSanA rAjAo pota potAnI senA sahita yuddhanA medAnamAM utarI paDyA ne ghera saMgrAma thayo rAjA ceDA parAjita thaine vizAlAnagarImAM ghusI gaye ane nagaranA badhA daravAjA baMdha karI dIdhA rAjA kRNike keTane teDavA ghaNI mahenata karI paraMtu niSphaLatA maLI. tyAre AkAzavANI thaI ke- "jo phUlabALaka sAdhu cAritrathI patita thaIne magadhanI vezyA sAthe gamana kare to kuNika rAjA vizAlA keTa pADI nagarIpara adhikAra meLavI zake che " kuNike te samaye gajagrahathI mAgadhI vezyAne bolAvI ane tene sthiti samajavI vezyAe kRNikanI AjJA svIkArI kulabALakane lAvavAnuM vacana ApyuM kulabALaka eka sAdhu hate guru jyAre tene hitazikSA ApatA to viparIta artha kADhI ulaTo gurupara krodha karato ekavAra te ziSya guru sAthe pahADI pradezamAthI jaI rahyo hato tyAre dveSa-buddhithI AcAryane mArI nAkhavA pAchaLathI patthara gabaDAvyA pArane Avato joI AcArya raste badalI tyAthI nIkaLI gayA patthAra nIce gabaDI gayo AcArya sAdhunA AvA dhRNita kAryane joI krodhathI kahevA lAgyA- "are dukha ! tArI AvI dhRSTatA ! A prakAranu nIca kArya paNa tuM karI zake che ? ThIka tAru patana paNa eka strI dvArA thaze ziSya sadeva gurunI AjJA viruddha kArya karto hato tethI A vacanone asatya karavA nirjana pradezamAM cAlyA gaye ke jyA strI to zuM kaI puruSane paNa sa cAra na thaI zake tyA jaI eka nadI kinAre dhyAna rahevA lAgyo varSAvatumA nadImAM pUra AvyuM paNa tenA tapanA pratApe pANInI bIjI tarapha vahevA lAgyuM tethI tenuM nAma "kUlabALaka" e prasiddha thaI gayu - Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIsUtra 115 te bhikSA mATe gAmamA na jate paNa jyAre koI yAtrI tyAMthI pasAra thatA tenI pAsethI je maLe te para nirvAha karatA. mAdhi vezyAe kaparTI zrAvikAnA veza dhAraNa karI sAdhu-sa tonI sevAmA rahI mULamALakanI jANakArI karI lIdhI. vezyA nadI pAse rahevA lAgI. dhIre dhIre phUlabALakanI sevA karavA lAgI vezyAnI bhakti ane AgrahathI sAdhue tene ghare gocarI karI pachI vezyAe virecaka davAthI mizrita bhikSA ApI jenAthI phUlabALakane atisAra-( ADA ) thaI gayA tethI tenI sevA zuzruSA karavA lAgI. vezyAnA sparzathI phulakhALakanuM mana vicalita thaI gayu. te vezyAmAM Asakta khanI gayA. pAtAne anukULa jANI vezyA tene kuNikapAse laI gaI. ke rAjA kuNike phUlabALakane pUchyuM- " vizAlAnagarInA koTa kevI rIte tADI zakAze. tathA nagarI kevI rIte jItI zakAya ? teNe kuNikane upAya atAbyA ane kahyu - " huM nagarImA jAu chu. jyAre huM zvetavastranA saMketa karuM tyAre senA sahita tame pAchaLa haTI jo, vagere samajAvI naimittikanA veza dhAraNa karI nagaramA gaye. nagara nivAsIoe naimitika samajI tene kahevA lAgyA- " devajJa ! kuNika amArI nagarIne gherIne paDo che. sa kaTa kyAre TaLaze ? kuNike AgaLI dvArA matAvyu ke-- " tamArA nagaramAM amuka ane amuka jyAMsudhI raheze tyA sudhI sa kaTa raheze. jo tame tene ukheDI nAkhaze te zAti avazya thaze " naimitika kathana para vizvAsa rAkhI tee stUpanu bhedana karavA lAgyA. A mAnu phUlamALake sapheda vastranA saMketa karyAM. sa keta thatA rAjA kuNika senA sahita pAchaLa haTavA lAgyA senAne pAchaLa haTatI joi leAkAne naimitikanA vAtapara vizvAsa AvavA lAgyA ane stUpa ukheDInAkhyo jethI nagarIne prabhAva kSINa thaI gayA kuNike kulamALakanA kathanAnusAra pAchApharI nagarIpara caDhAI karI ane jItI lIdhI. nagarInI aMdara sthita stUpanu bhedana karI yuddhamA vijaya prApta karI zakAya che, A phUlamALakanI ane tene vaza karavAmAM vezyAnI pAriNAmikI buddhi hatI pariziSTa kha autsAttikI buddhinA udAharaNA [1] bharata :- ujiyanI nagarI pAse naTA eka nagara hatu temA bharata nAmanA naTa rahete hato. ekadA tenI patnI rAhaka nAmanA putrane mUkI dehAnta pAmI navI AvanAra apara mAtA rAhaka sAthe vAtsalyapUrNa vyavaDAra karatI nahi eTale rADuke ekavAra apara mAtAne tenA vyavahuAra badala Takera karI, mAtAe krAdhita thaI kahayu jo huM tArI sAthe sadvyavahAra na rAkhu te tu mAru zu bagADI zakavAne che ? mAtAnA vacanathI ghavAyela pratiyeAgane icchanAra rAhakane ekadA suavasaranI prApti thai e-dA pitA pAse sutelA rAjhuke nidrAmAMthI uDI bUma pADI- bApA ! ApA jue, koI puruSa doDato jAya che. pariNAme bharata naTane patnInA vatana pratye zakA janmI ane te tenAthI vimukha banyA, nIrasa jIvanathI kaMTALela mAtAnA manAvavAthI rAhake cADhanI rAtamA AgaLIthI peAtAnI chAyAne khattAvatA kahyu-pitAjI / juo, te pelA puruSa jAya che.rAhakanI A prakAranI khAlaceSTA jANI patnIpa zati thayela bharate Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIsUtra 16 lajjita dhaI patnI sAthe pUrvavat vyavahAra cAlu karyAM. pAtAnA durvyavahArathI aprasanna thayelI mAtA bhAjana AdimA viSane prayAga karI na zake te mATe rAhake peAtAnA dainika bhAjana krama pitA sAthe gaDhavI lIdheA ]] ekadA rAhaka pitAsAthe ujjayinI nagarImAM gaye' ekavAra nagarIne jetAja rAhakanA magajamA kemerAnI mAphaka tenu citra dorAI gayuM. tyAMthI pAchA pharatA bharata bhUlAyelI vastu levA rAhakane kSiprA nadInA taTa para besADI pALe gayA. tyA beThelA Duke peAtAnI buddhimanAthI retImA ujjayinInu citra doryuM tyA acAnaka eka rAjA AvI caDhatA, AvI caDelA rAjAe citra joi kautuka pAmI pachyu - nagarI prathamavAra joi ke pahelA paNa joyelI che? rAhake javAba ApTe - pahelIvAraja joI che. prathamavAra joyelI nagarInu AvuM sudara Alekhana joi khALakanI buddhi, zakti ane cAturyathI prabhAvita thayelA rAjAe potAnA 499 matrIenA uparI tarIke, parIkSA karIne sthApavAnA hetuthI rAhakanu nAma ane patto pUchI lIdhe| tyAra bAda aneka prakAre tenI parIkSa karavAmAM AvI f [2] zilA :- ekavAra rAjAe te gAmanA grAmINeAne khelAvI AjJA karI ke tamArA gAmanI bahAra je mahAzilA che tene ukheDayA vinA, te maDapatu' AcchAdAna ane teve ma Dapa banAvA rajAnI AjJA thavApara badhA paMcAyata gharamA ekatrita thayA vicAravimarza karatA karatA madhyAhna kALa thaI gaye pitA vagara bhAjana na karanAra rAhaka pitAne khelAvavA tyAM gayeA. bharatanaTane kahyu-- " pitAjI ! huM bhUkhathI pIDita thaI rahyo chu, jaldI ghare cAle!, bharate kahyu - vatsa ! tane zI khabara grAmavAsIe upara kevaDu meATu kaSTa AvI paDyu che ! rAhaeNka estheA- pitAjI / zu thayuM ? bharatanaTe rAjAnI AjJA ane tenI kaThInAi vagere sarva vRttAnta kahI sa bhaLAvyu. rAhuke hasIne kahyu " zuM Aja sakaTa che ? teneM to hu hamaNAja dUra karI dauM chu, temA ciMtA karavA jevu zuM che ? ' ' F i maDapa manAvavA mATe zilAnI cAre khAjunI ane nIcenI jamIna khArI nAkheA ane yathAsthAne aneka AdhArastambhA mUkI madhyanI bhUmine khAdI nAkheA pachI cArebAju sudara divAla banAvI le khasa ma Dapa taiyAra thai jaze . A che rAjAnI AjJAnu pAlana karavAne mahelo upAya 1. dhAne lAgyu - A upAya sarvathA ucita che, ApaNe temaja karavu joie A rIte niya karIne badhA leAkeA pAtapeAtAne ghare bhejana karavA gayA. bhAjana karIne badhA phrI tya! AvI gayA zilAnI nIce teoe eka sAthe kheAdavAnu kAma zaru karyuM. gheADAja divaseAmAM tee maDapa anAvavAmAM saphaLa banyA ane rAjAnI AjJA pramANe teee mahAzilAne maDaMpanI chata khanAvI dIdhI tyAra pachI te grAmavAsIee rAjA pAse jaIne nivedana karyuM ---- mahArAja ! tame je AnA ApI hatI temA ame keTalA saphaLa thayA chIe, tenu nirIkSaNa Apa svaya karI lo rAjAe peAte te maDapanu nirIkSaNa karyuM ane prasanna thayA pachI rAjAe pRthyu- A konI buddhinA camatkAra che ? tene javAkha ApatA grAmINAe kahyu- A bharataputra rAhakanI buddhinI upaja che ane banAvanAra ame chIe, rAhakanI autpAttikI buddhithI rAjA ghaNA satuSTa thaye. - [3] akarI :~ rAjAe koI eka divasa rAhakanI buddhinI parIkSA karavA mATe te gAmanA zreSTha rAjapuruSAdvArA eka bakarI meAkalI ane sAthe sUcana Apyu ke " A bakarInu Aje jeTaTTu vajana che teTaluMja vajana eka pakSa pachI paNa rahe, jarApaNu vadhe nahi ke ghaTe nahI. tevI sthitimA Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIsUtra 117 mane pAchI soMpajo. uparuM pramANenI AjJA maLatA ja gAmanA le citita banyA. je tene sAruM sAruM khAvAnuM ApazuM to nizcayathI tenuM vajana vadhaze ane jo tene bhUkhI rAkhazuM to cokkasa tenuM vajana ghaTaze. zuM karavu? A jaTIla samasyAne pAra pADavA mATe ghaNo vicAra karyo paraMtu koI upAyana sUjhayo. tyAre teoe rohakane bolAvyo ane kahyuM-vatsa ! tame pratibhA saMpanna che. pahelA paNa tameja amane rAjadaMDathI bacAvyA hatA. atyAre paNa majhadhAramAM paDelI naiyAnA karNadhAra tameja che. rehaMkane teoe rAjAnI AjJA kahI saMbhaLAvI. hake pitAnI tIvra buddhithI e mArga kADho ke eka pakSa te zuM paNa aneka pakSa vyatIta thavA chatAM paNa bakarI teTalA vajananI rahI zake ke jeTalA vajananI Aje che. tene A upAya che. eka bAju bakarInesa sari khorAka ApatA rahevuM ane bIjI bAju tenI sAme pAMjarAmAM pUrela vAghane rAkhave. jethI te bhayabhIta banI rahe.' A pramANe yukti ajamAvI. tyAra pachI bhajananI paryApta mAtrAe ane vAghanAM bhaye bakarInuM vajana na vadhyuM ke na ghaTayuM. eka pazna pachI te bakarI jeTalA vajananI hatI teTalAja vajananI rAjAne pAchI mokalAvI rAjAnI prasannatAmAM vadhAro thayo ! [4] kakaDe- thoDA divasa pachI rAjAe rehakanI budidhanI parIkSA nimitte, laDatA na Avatu hoya tevA eka kukaDAne mokalAvyo ane hukama karyo ke bIjA kukaDA vagara tene laDAku banAvIne pAcho mokale rAjAnI AvI AjJA sAMbhaLI gAmavAsIo pharI rohaka pAse AvyA savAta sAMbhaLI rAhake eka svaca7, majabUta ane moTo arIse maMgAvyo reja divasamAM cAra-pAMca vAra te kukaDAne arIsA sAme rAkhate arIsAmAM paDatA pitAnA pratibiMbane pitAne pratidvandI mAnI te kukaDe yudhdha karavA lAgate, kAraNa ke prAyaH pazu-pakSInuM jJAna viveka pUrvaka hetu nathI .A rIte bIjA kukaDAnA abhAvamAM paNa pelA kukaDAne laDato joI loke hakanA vakhANa karavA lAgyA tyAra pachI te kukaDAne "rAjakukuTa banAvI rAjAne sopI dIdho ane kahyuM- mahArAja ! anya kukaDAnA abhAvamAM paNa Ane laDAku banAvI dIdho che rAjAe tenI parIkSA karI te atyaMta prasanna thayo. [5] tala - koI eka divasa rAjAne rohakanI buddhinI parIkSA karavAnI puna IcchA thaI rAjAe grAmavAsIone bolAvyA ane kahyuM- gaNatarI karyA vagara, tamArI sAme je talano Dhagalo paDyo che temAM talanI saMkhyA batAve javAba ApavAmAM vilaMba na thAya te yAda rAkhavuM. A sAMbhaLI badhA kiM kartavyamUDha banI rehaka pAse AvyA rAjAjJAnI sarva vAta karI. tene uttara ApatA rehake kahyu- "tame rAjA pAseja kaheje ke rAjan ! ame gaNita zAstrI nathI chatA paNa tamArI AjJAne zirodhArya karIne talanA DhagalAnA talanI sa khyA upamAthI batAvIe chIe A nagaranI barAbara upara AkAzamAM jeTalA tArA che teTalAja A DhagalAmA tala che " grAmavAsIo harSita banI gayA ane hakanA kahevA mujaba rAjAne javAba ApI dIdho ' 1 retI - anya koI divase hakanI parIkSA karavA rAjAe grAmINe lokone Adeza Apyo ke tamArA gAmanI pAse zreSTha retI che te retInI eka derI banAvI mane melAvo'- lokoe rehaka pAse jaI kahyuM ke rAjAe retInI dorI maMgAvI che paNa retInI dorI kevI rIte banAvavI ? have amAre zuM karavuM ? rehake pitAnA buddhibaLathI rAjAne javAba mokalAvyo ke "ame badhA naTa chIe nRtyakalA ane vAsapara nAcavAnu ja jANIe chIe. dhArI banAvavAne dha dha jANatA nathI paraMtu tamArA Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na'dIsUtra 118 Adezanu pAlana karavu te amArUM kartavya che, mATe amArI namra prAthanA che ke tamArA bhaDAramAM athavA ajAyaNa gharamA retInI dorI hAya teA namUnA rUpamA meAkalAve. tenA AdhAre derI banAvavAne prayatna karIzu rAhakanI camatkArika buddhithI rAjA nirUttara thaI gayA. [] hastI: eka vakhata rAjAe atyatavRdhdha, maraNAsanna hAthIne naTAnA gAmamAM mekalI dIdhA ane grAmINAne AjJA karI ke A hAthInI yathAzita sevA kare, ane pratidina tenA samAcAra mane meAkalatA rahejo. hAthI marI gayA ke mRtaprAya thai gayA che, tema na kahevu, jo kaheze te tamane daMDa maLaze - A pramANe rAjAne Adeza sAMbhaLI khadhA leAkeA rAhaka pAse paheAMcI gayA ane rAjAnI AjJA kahI saMbhaLAvI, rAhuke upAya matAnyeA ke hAthIne sArA sArA kheArAka ApatA raheA, sevA karatA raheA ane pachI je kAI thaze tenA upAya huM batAvIza. grAmINeAe AjJA pramANe hAthIne anukULa khArAka ApyA para tu teja rAte hAthI marI gayA tyAre grAmINAe rAhakane vAta karI ane rAhake upAya khatAvI dIdhA. te pramANe grAmINeAe rAjAne nivedana karyuM ke huM naradeva / Aja hAthI uThatA nathI besatA nathI, khAte nathI ke lAda Apate nathI, zvAsa letA ke ceSTA karatA ke jote ke sAMbhaLatA nathI vadhu te adhI rAtathI bilakula niSpanta paDayA che A AjanA samAcAra che rAjAe teone kahyu- zu hAthI marI gayA ? grAmINA e kayu "rAjana ! ema te tameja kahI zake| ame nahI. A sAMbhaLI rAjA rRpa thai gayA ane grAmINeA saha pAtAne ghera gayA. [8] agaDa kRpaH-- koi eka divasa rAjAe Adeza ApyA ke "tamAre tyA re svAdiSTa, zItaLa pathya pANIthI pUrNa kUvA che tene jeTalA mane teTalA jaldI ahI mAkalI Ape| nahI teA daDanA bhAgI manaze' . ,, rAjAnA A Adeza ne sAbhaLI cintAgrasta grAmavAsIo rAhuka pAse AvyA ane tene upAya pUchavA lAgyA. rAhuke kahayuM- "rAjA pAse jaIne kaheA ke amAre kUvA grAmINa heAvAthI svabhAvathIja bhIrU che svajAtIya sivAya khIjA kei para vizvAsa paNa nathI karatA. mATe eka nAgarika phUvAne melI Ape. ahI nA kUvA tenI sAthe tyAM Avaze." rAhakanA kathanAnusAra teee rAjAne te pramANe nivedana karyuM` rAjA manamA ne manamAM rehakanI prazaMsA karatA rRpa thaI gaye [9] vanakha'DaH-- thoDA divasa pachI rAjAe grAmavAsIene hukama ApyA " hamaNA je vanakhaDa gAmanI pUrva dizAmA che tene pazcima dizAmAM karI nAkhA" grAmINu leka ciMtAmagna thai rAhuka pAse AvyA rAhake autpattikI buddhithI kahyu-A gAmane vanakhaDanI pUrva dizAmA vasAvI le, vanakha 3 svaya pazcima dizAmAM thai jaze " teoe te pramANe karyu rAjAnI AjJA pramANe kAma pUrNa thaI gayu' rAjAe vicAryuM A rAhakanI buddhinA camatkAra che. C 9 [10] khIra gheADA divasa pachI rAjAe phrI Adeza ApyA ke "agninA sayeAga vinA khIra taiyAra karI mekalA " grAmINNA herAna parezAna thai-gayA ane re hakane upAya puchavA gayA rAhake kayu'- pahelA cekhAne pANImA palALI ra.khI mUke jyAre te ekadama narama thai jAya Are dUdhamAM Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 nadIsUtra nAkhI do, pachI hAMDImAM nAkhI ane tene baMdha karI cUnAne DhagalAmAM rAkhe. uparathI pANI reDavuM, tenI uSNatAthI khIra taiyAra thaI jaze. "lekee te pramANe ja karyuM ane khIra taiyAra thaI gaI. hADI sahita khIrane rAjA pAse laI gayA ane khIra banAvavAnI prakriyA kahI saMbhaLAvI te sAMbhaLI rAjA hakanI alaukika buddhine camatkAra joI Anada vira banI gaye [1] atiga :- eka vAra rAjAe rohakane kahevarAvyuM ke "mArA Adezane pUrNa karanAra bALaka nimnalikhita zarate sAthe mArI pAse AvI jAya- na zukala pakSamAM Ave na kRSNapakSamA, nA divase Ave na rAtre, na chAyAmAM Ave na taDakAmA, na AkAzamAgathI Ave na bhUmimArgathI Ave, na mArgathI Ave na unmArgathI Ave, na snAna karIne Ave ke na snAna karyA vagara Ave. paraMtu Ave avazya. uparokta zara sahita Adezane sAbhaLI rahake rAjadarabAramAM javAnI taiyArI karI suavasara jANI rehake gaLA sudhI snAna karyuM, ane amAvAsyA tathA ekamanI sadhikAlama, sa dhyAnA samaye, mAthA para cALaNanu chatra dhAraNa karI, gheTA upara besI, gADAnA piDAnA vaccenA mArgathI rAjA pAse javA nIkaLyo rAjadarzana, khAlI hAthe na karavA joIe, nItine dhyAnamAM rAkhI rahake mATInu eka heku hAthamAM laI lIdhu rAjA pAse jaI rahake gyarIte praNAma karI mATInuM Dheku dharyuM rAjAe pUchyuM "A zuM che ? " rehake kahyuM- Apa pRthvIpati che tethI pRthvI lAvyo chuM prathamaja AvA mAgalika vacana sAMbhaLI rAjA atyanta pramudita thaye e rohakane potAnI pAse rAye ane grAmavAsIo ghare pAchA gayA rAtre rAjAe hakane pitAnI bAjumAM suvaDA rAtrinA bIjA praharama rAjAe hukane kahyuM- "are reDaka! jAge che ke sutA che ? rahake kahyuM- rAjana ! jAgu chu" rAjAe pUchayuzuM vicArI rahyA che ? hake kahyuM - rAjana! huM vicArI rahyo chuM ke bakarInI lIDIo goLa kema banatI haze ? rehakanI Azcaryajanaka vAta sAMbhaLI rAja paNa vicAramAM paDI gayA paraMtu javAba naja maLe tethI rAjAe rehakane kahyuM - taja javAba Apa ke kevI rIte geLa bane che ? tyAre rehake javAba Ape- rAjana ! bakarIne peTamAM sa vartaka nAmano vAyu vizeSa hoya che tethI goLa goLa lIMDI banIne bahAra nIkaLe che" Ama javAba ApI rohaka ghaDI vArame suI gayo rAtrinA trIjA praharamA gajAe pharI reDane bUma pADI- rehuka! sUI gaye che ke jAge che ? rehake madhura svare javAba Apyo- rAjana ! jANu chu rAjAe pUchyuM- zuM vicArato hato? rahake javAba ApatA kahyuM - rAjan ! vicAra hato ke pIpaLAnA pAnanI DADI maTI ke tenI aNI moTI ? A sAbhaLI rAjA vicAramAM paDI gayo ane rohukane pUchyuM- te A viSayamAM zuM nirNaya karyo che ? hake javAba Ape- rAjana ! jyA sudhI aNane bhAga sukAI na jAya tyA sudhI banne samAna hoya che. zeDI vAramAM rehaka sUI gaye rAtrinA cothA praharamA rAjAe pharI rehakane bUma pADI- roDaka sute che ke jAge che ? hake javAba Ape- svAmina jAgI rahyo chuM ? rAjAe paDyu - have zuM vicArI rahyo che ? tane niMda nathI AvatI? reke kahyuM - rAjana ! huM vicArato hato ke heDa garoLI nAM zarIra jeTalI ja tenI pachaDI lAbI haze ke nyUnAdhika A vAta sAMbhaLI rAjA pote paNa vicAramA ghaDI gayuM ane nirNaya na karI zakaryo tyAre rohane pachayu te A bAbatane zuM nirNaya karyo che ? rehake javAba Ape- rAjana ! Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 nadIsUtra bane barAbara hoya che ATaluM kahI rAhaka suI gaye. rAtri vyatita thavApara paDhIyAnA samaye magala vAdyanA sUra sAbhaLatAM rAjA jAgRta banyA ane rehakane bUma pADI para tu rohaka gADha nidrAmAM sUte hatA. javAba na maLavopara rAjAe lAkaDInI aNIthI tene sparza karyo. rohaka ekadama jAgI gayo. rAjAe pUchayuM- have zuM vicArI rahyo che? hake kahyuM- he vicArato hato ke Apane keTalA pitA che? hekanI pahelA kayAreya na sAMbhaLelI vAta sAbhaLI rAjA lajjAvaza kSaNabhara mauna rahyo, javAba na sUjhavApara rAjAe rehakane pUchayuM- ThIka 1 batAva ke huM keTalA pitAne putra chuM ? rehake javAba Apyo- tame pAMca pitAthI utpanna thayA che, rAjAe pUchayu- kenA kenAthI ? rehake javAba Ape- eka to vaizravaNa-kuberathI, kAraNa ke Apa kubera samAna udAra cittavALA che. bIla caDAlathI, kAraNa ke zatrunA samUha pratye caDAlanI jema krura che trIjA dhabIthI, kAraNa ke jevI rIte dhobI bhInA kapaDAne barAbara nIcethI badhuM pANI kADhI nAkhe che tevI rIte Apa rAjadrohI ane dezadrohInuM sarvasva harI le che cothA vichIthI, kAraNa ke jema vicchI amArI bIjAne pIDA pahocADe che tema nidrAdhIna bAlaka evA mane lADInI aNIthI jagADI kaSTa Apyu che. pAMcamAM tamArA pitAthI kAraNake tame tamArA pitAnI samAna nyAyapurvakaja prajAnuM pAlana karI rahyA che rAhakanI vAta sAMbhaLI rAjA avAka banI gayA. prAta kriyA patAvI mAtAne namana karI rehakanI sa pUrNa vAta mAtAne kahI ane pUchayu- rehakanI vAta keTale aMze satya che? mAtA e javAba Apyo putra ! vikArI dRSTi thI jevuM paNa tArA saMskAranuM kAraNa hoya to rehakanI vAta satya che jyAre tu garbha mA hatA tyAre eka divasa huM kuberanI pUjA karavA gaI hatI tenI suMdara mUrti joI pAchA pharatA mArgamA caDAla ane bebI yuvakane je mArI bhAvanA vikRta thaI gaI hatI ghare AvI keI eka jagyAe vizkI yugalane rati kriIDA karatA jotA kaIka aze mArI bhAvanA vikRta banI gaI hatI vAstavamAM tamArA janaka pitA te ekaja che Ama rehakanI autpattikI buddhinI rAjAne khAtrI thatA tene mukhya maMtrInuM sthAna ApyuM A 14 udAharaNa autpattikI budhdhinA che. llumullkllu che samApta che @@@@@@@@@@@ Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Indexedding -RERA- NANA Sai Wan anuyogadvAra sUtra isePRARAMBHAAM PSA GEETENEGRITERSOFormate Page #144 -------------------------------------------------------------------------- Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugavAra 123 - zrutajJAnamAM udezAdi 1. nANaM pacaM vihaM paNNattaM, 1. jJAna pAMca prakAranuM prarUpela che. te A pramANe huM bahA-gAminiyodayanA sucanA, che- AbhinibaMdhika jJAna, zrutajJAna, ohinANaM, maNapajjavanANaM, kevalanANaM / / avadhijJAna, manaH paryavajJAna ane kevaLajJAna 2, tatha vari nAnA pUruM jJAsuM No udisaMti, No samuddisaMti, ghaNuvijJAti suyanANassa udeso, samudeso, aNuNNA, ' thayo ya paM - = 2. te. pAMca prakAranA jJAnomAMthI matijJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna ane kevaLajJAna A cAra jJAna vyavahAra yogya na hovAthI sthApya che. avyAkhyaya hovAthI sthApanIya che eTale A jJAne zabdAtmaka na hovAne kAraNe potAnA svarUpanuM paNa pratipAdana karI zakatA nathI, mATe emane ahIM adhikAra nathI. A cAre jJAna gurudavArA ziSyane tamAre abhyAsa karavA joIe. A rIte upadiSTa thatA nathI "sthira ane paricita kare A prakAre samupadiSTa thatAM nathI ane "hRdayamAM dhAraNa kare A rIte emanI anujJA apAtI nathI. kintu kRtajJAnane uddeza, samudeza, anujJA ane anuga hoya che kemake te guru pAsethI grahaNa karavAmA Ave che ane ziSyane apAya che. rU. navuM sucanALa uo , samudra, agiUIT, manuSyo ja vitta; Ei aMgapaviTThassa uddeso, samudeso, aNuNNA, aNuogo ya pavattai ? kiM aMgavAhirassa uddeso samuddeso aNuNNA aNuogo ya pavattai ? aMgapaciTThassa vi uddeso jAva pavattai, aNaMgapaviTTassa vi uddeso jAva pavattai / ima puNa paTTavaNaM paDucca aNaMgapaviTThassa annuogo| 3. prazna- je zrutajJAnamAM uddeza, samudeza, anujJA ane anuyeganI pravRtti thAya che te zuM aMgapraviSTa kRtamAM uddeza, samuddeza, anujJA ane anuganI pravRtti thAya che ke anaMgapraviSTakRtamAM uddeza yAvat anuyAganI pravRtti thAya che? uttara-AcArAMgAdi aMgapraviSTadyutamA uddeza, samudeza, anujJA ane anuga pravarSe na Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 Avazyaka anuga temaja dazavaikAlikAdi anaMgapraviSTa zrutamAM paNa uddeza yAvat anuga pravarte che. eTale banne prakAranA kRtanA udeza Adi thAya che; paNa ahI (A zAsamA) je prAraMbha karAya che te anaMgapraviSTa kRtane anuyoga che ' arthAta prastuta zAstramAM Avazyaka sUtranI, 1. vyAkhyA karavAmAM Avaze ane te anaMga praviSTa che. ka, na maLavid gaNugoLa , .i 4. prazna- je anaMgapraviSTa zratamAM anaganI jisa magro ? ucita pravRtti thAya che te zuM kAlika zrutamAMannuogo ? pahelA ane chellA paheramAMja asvAdhyAyakALa vajIne jenuM adhyayana thAya temAM anuganI pravRtti thAya che ke utkAlika kRtamAM-asvAdhyAyakALa cheDIne game tyAre jenuM adhyayana thAya temAM anuyAganI pravRtti thAya che? kAliyassa vi aNuogo, ukkAliyassa uttara- kAlikakRta ane utkAlika zruta bane vi aNuogo / imaM puNa paTTavaNaM paDucca mAM anuganI pravRtti thAya che paraMtu ukkAliyassa annuogo| zAstramAM utkAlika zratane anuga karavAmAM Avaze. (kemake Ava yaka sUtra utkAlika che). Avazyaka anuga 5. nara urjita saguno, i5, prazna- je utkAlikazratane anuga thAya sAvarakSa/ maguno ? mAvaja- che te zuM Avazyaka anuyoga thAya che ke vairittassa aNuogo? AvazyathI bhinna utkAlikazrutane anuga vahArattassa aNubhaAgA thAya che ? Avassagassa vi aNuogo, Avassaga- uttara- Ava yaka ane Ava cakathI bhina- vaharittassa vi annuogo| imaM puNa banene anuga thAya che, paraMtu A je paTTavaNaM paDucca Avassagassa aNuogo / prAraMbha che te Ava yakane anuga che. 6. garviSa gha ja nA? suI muyAI ? saMdho khaMdhA ? ajhayaNaM ajjhayaNAI ? uddeso uddeso ? 6. prazna- je A anuga Ava yaka ne che te zuM eka aMgarUpa che ke aneka aMgarUpa che? eka zrutaskaMdharUpa che ke aneka zrutaska dharUpa che ? eka adhyayana rUpa che ke aneka adhyayana Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 anuyAga vAra bAvayaM huM to gaMga, no bagADuM,jIruM, no suyAI, rUSo, no vadhA, no bAyAM, anyamaaii no uddeso, no uddesA | 7. tamhA AvassayaM nikkhivissAmi, suyaM nikkhivissAmi khaMdhaM nikkhivissAmi, ajjhaNAI nikkhi vissAmi / 8. jattha ya jaM jANejjA niravasesaM nikkhevaM fafa | jattha vi ya na jANejjA cakka nikkhive tattha / se kiM taM Avasya ? ' AvasyaM caunvihaM paNNattaM taM jahA- nAmAvassayaM ThavaNAvassayaM davvAvassayaM bhAvAvastayaM / 7. 125 rUpa che ? eka uddezakaH rUpa che ke aneka uddezaka rUpa che ? uttara- Ava yakasUtra anagapraviSTa eTale AraMgeAthI mAhaya hevAthI te eka aga nathI ane aneka aMgArUpa paNu nathI. te eka zrutaskandha rUpa che, aneka zrutaskandha rUpa nathI. tenA cha adhyayanA hAvAthI aneka adhyayanarUpa che, eka adhyayanarUpa nathI, te eka ke aneka uddezaka rUpa nathI arthAt Ava cakasUtramAM uddezaka nathI. AvazyakasUtra zruta, skaMdha ane adhyayana rUpa che tethI Avazyaka, zrata, skandha ane adhyayana zabdAnA nikSepa-yathAsaMbhava nAmAdimAM nyAsa karIza. L 8. nikSeptA nikSepa karanAra guru je viSayanA nAma, sthApanA, dravya, kSetra kALa, bhava ane bhAvAdvirUpa sarva nikSepeAne jANatAM heAya te tene te saMtu nirUpaNa karavuM joIe ane jo sa nikSepeAne jANutA na heAya teA nikSepa catuSTaya- nAma, sthApanA, dravya ane bhAva nuM nirUpaNu te karavuM ja joIe. AvazyakavyAkhyA 9. prazna- Ava yaka-caturvidhasaMghane savAre sAMje ava ya karavA cegya sAmAyika Adi kA Avazyaka kahevAya che, tenuM svarUpa kevu che ? uttara- Ava cUka cAra prakAranAM kahayAM che. (1) nAmaAva yaka (ra) sthApanA Ava yaka (3) dravyaAva yaka (4) bhAvaAva yaka Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 Avazyaka vyAkhyAna 10. se kiM taM nAmAvassayaM ? 10. prazna- nAma AvazyakanuM svarUpa kevuM che? nAmAvassyaM jassa NaM jIvarasa vA ajI- uttara-kaI jIva ke ajIvanuM athavA che vasa thI nIui a manIvAnuM jA . - ke ajIvana, jIvana ane ajIva bannenuM tadubhayassa vA tadubhayANaM vA, Avassa athavA che ane ajInuM guNanI apekSA etti nAmaM kajjai, se taM nAmAvassayaM / rAkhyA vinA vyavahAra mATe Avazyaka evu nAma rAkhavAmAM Ave che tene nAma Avazyaka 2. je vuiM te vize ? 11. prazna- sthApanA AvazyakanuM svarUpa kevuM che? ThavaNAvassayaM jaNNa kaTThakamme vA uttara- sthApanA Avazyaka te je AkRti potthakamme vA, cittakamme vA, lepakamme kASTha upara ketaravAmAM Ave, vastranI DhI galI vA gathime vA veDhime vA pUrime vA Adi banAvavAmAM Ave, citrarUpe jenuM saMghAime vA akkhe vA varADae vA ego sarjana karavAmAM Ave, bhInI mATImAMthI banAvavAmAM Ave, vastronI gAMTho nA vA aNego vA sambhAvaThavaNA vA asammA samudAyathI banAvavAmAM Ave athavA eka, vaThavaNA vA Avassae tti ThavaNA be athavA aneka vastro veSTita karIne Thavijai, se ttaM ThavaNAvassayaM / banAvavAmAM Ave athavA puSponI AkRtirUpe sajAvaTa karavAmAM Ave ke pItaLAdi dravyane bIbA mAM DhALIne je AkAra banAvavAmAM Ave te sarvamAM athavA pAzAeM ke keDImAM eka athavA aneka Avazyaka kriyAyukata zrAvakenI karavAmAM AvelI je sadbhAva sthApanA athavA asadbhAva sthApanA che tenuM nAma Avazyaka sthApanA che. A sthApa- nAvazyakanuM svarUpa che 2nAva vise ? 12 prazna-nAma ane sthApanA vacce zuM taphAvata NAmaM AvakahiyaM, ThavaNA ittariyA vA hojA AvakahiyA vA / uttara- nAma yAvatruthika-vastunuM astitva rahe tyA sudhI TakI rahenAra hoya che, paraMtu sthApanA to itvarika-svalpakALa sudhI rahenAra ane yAvatruthika e banne prakAranI hoya che. 13. prazna- dravya AvazyakanuM svarUpa kevuM che? rU, sai vyaMvasa ? DhavvAvastagaM duvihaM ? pagNattaM taM jahAAgamayo ya no Agamayo ya / uttara- dravyAvazyakanA be prakAra kahayA che, te A prakAre (1) AgamadravyAvazyaka ane (2) AgamadravyAvazyaka , Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugavAra ra7 14, re tuM mAgo racAvatAM ? 14. prazna- AgamadravyAvazyakanuM svarUpa kevuM che? bhAgamao danyAvassayaM jassa NaM Ava uttara-AgamavyAvazyakanuM svarUpa A pramANe rasaetti padaM sikkhiyaM ThiyaM jigaM miyaM che- je sAdhue Avazyaka zAstranA padanuM parijiyaM nAmasamaM ghosasamaM ahINakkharaM guru samakSa AdithI aMta sudhI adhyayana kyuM maNaccarakharaM avvAiddhakkharaM anakhaliyaM che. Avazyakane hRdayamAM sthira karyuM che, A- abhiliyaM avaccAmeliyaM paDipuNNa vRtti karatAM athavA koInA pUchavApara tatkAla paTi puNNaghosa kaThoDavippamukkaM guruvAya- upasthita thaI jAya evI rIte pAkuM karyuM che govagaya, se NaM tattha vAyaNAe pucchaNAe leka pada ane varSonI saMkhyAnuM pramANa pariyaNAe dhammakahAe no aNuppehAe samajI lIdhuM che, anupUrva ane anAnupurva pUrvaka jene sarva rIte sarva taraphathI parAvartita kamhA ? ' aNuvaogodavva' miti karI lIdhuM che, potAnA nAmanI jema smRti- paTalamAthI dUra na thAya evI rIte karyuM che, je rIte guru udAtAdi ghoSa svaronuM uccAraNa karatAM hoya tema uccAraNa karyuM che. akSaranI hInatA rahita uccAraNa karyuM che, akSaranI adhikatA rahita uccAraNa karyuM che, vyatikrama rahita akhkhalita rUpe uccAraNa karyuM che, anya zAstravartI padanA seLabheLa rahitaamilita uccAraNa karyuM che, tyApreDita eka zAstramAM judA judA sthAna para lakhavAmAM AvelA ekAthaka sUtrone ekaja sthAnamAM pATha karo athavA sUtronuM paThana karatAM vacce vacce pitAnI buddhithI racelA tenA jevA sUtronuM uccAraNa karavuM athavA belatI vakhate virAma levAno hoya tyAM na le ane virAma levAno na hoya tyAM virAma le ItyAdi dethI rahita uccAraNa karyuM che. guru samakSa Avazyaka zAstranI vAcanA karI che. tethI te sAdhu Avazyaka zAstramAM vAcanA, pRcchanA, pariyaDDanA ane dharmakathAthI yukta che. paraMtu arthanuM anuciMtana karavArUpa anuprekSAthI rahita hoya che te Agama dravyAvazyaka kahevAya che, kANura "gupadravya AvazyakanA upayogathI rahita hevAnA kAraNe te AgamavyAvazyaka che. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 Avazyaka vyAkhyA 25, tevAmae gagvo vImo 15. naigamanayanI apekSAe eka anupayukta AtmA egaM davyAvassayaM, doNNi aNuvauttA eka AgamadravyAvazyaka che. be anupayukta Agamao doNi DhavyAvassAI, tiNNi AtmA be AgamadravyAvazyaka che traNa anuannuvuttaa Agamao tiNNi dabAva payukata AtmA traNa AgamadravyAvazyaka che. A ssayAI, evaM jAvaiyA pramANe jeTalA anupayukta AtmAo heya annuvuttaa| teTalAja AgamadravyAvazyaka samajavA. vyavaaagmo tAvaiyAI davAvassayAi / hAranaya paNa naigamananI jemaja Agamaevmev vavahArassavi / saMgahassa NaM ego dravyAvazyakanA bhedone svIkAre che. sAmAnya vA aNege vA aNuvautto vA aNuvauttA mAtrane grahaNa karanAra sagrahanaya te eka vA davyAvassayaM davyAvassayANi vA, se anupayukata AtmA "eka dravyAvazyaka ane ege davAvassae / ujjusuyassa ego aneka anupayukta AtmAo aneka Agaannuvutto Agamao ega davyAvassayaM, madravyAvazyaka tema svIkAra karatA nathI paNa puhuttaM necchai / tihaM sadanayANaM jANae badhA A-mAone ekaja AgamadravyAvayaka aNuvautte avatthu, kamhA ? jai jANae mAne che. jusUtranayanI apekSAe eka aNuvautte na bhavai, jai aNuvautte anupayukta AtmA eka AgamadravyAvazyaka jANae Na bhavai tamhA patthi Agamao che te bhedone svIkArato nathI. traNe zabdanaya davvAvassayaM / se taM Agamao arthAt zabdanaya samaDhinaya ane evabhUtanaya jJAyaka je anupayukata hoya te tene avastudvyaavssyN / asat mAne che kAraNa ke jJAyaka anupayukata sabhavI ja na zake che te anupayukata hoya te te jJAyaka na kahevAya jJAyaka hoya te upaga rahita na hoya mATe AgamadravyAvazyaka sa bhavaja nathI A Agamadra vyAvazyakanuM svarUpa che 26. te taM no vAramo khyAvAya ? 16 prazna- he bhagavan! noAgamadravyAvazyakanuM svarUpa kevuM che ? no Agamao davyAvassayaM tivihaM uttara- Agamana sarvathA? dezata abhAvarUpa paNNattaM, taM jahA-jANayasarIradabAva- AgamavyAvazyakanA traNa bheda che (1) ssaya, bhaviyasarIraDhavyAvassayaM, jANa- jJAyaka zarIradravyAvazyaka (2) bhavya zarIraysriirbhviysriirvrittN davyAvassayaM / vyAvazyaka (3) sAyakazarIra-bhavya zarIra vyatirikata dravyAvazyaka 27, te piM teM nAsirakhyA ? 17 prazna- jJAyaka zarIradravyAvazyakanuM svarUpa kevu jANayasarIradavyAvassayaM Avassaetti payatyAhigArajANayassa jaM sarIrayaM vaya Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyAga dhvAra gayacuyacaviyacattadehaM jIvavippajaha sijjAgaya vA saMthAragayaM vA nimIDiyAgavA siddhasilA lagayaM vA pAsittANaM koi bhajA aho ! imeNaM sarIrasamusaraNaM jigadidveNaM bhAveNaM Avassae - tti payaM AyaviyaM paNNaviyaM paruviyaM sigaM nirdasi uvadasiyaM / jahA ko dihaMto ? ayaM mahukuMbhe AsI, ayaM ghayakuMbha AsI se va jaannysriirdsarca | 18. se kiM taM bhavisarIradavvAvatsaye ? bhaviyasarIradavyAvassayaM je jIve joNi mmaNanikkhate imeNaM ce va AttaeNaM sarIrasamussaraNaM vivadidveNaM bhAveNaM Avassaettipaya seyakAle sikkhima na tAva sikkhA | jaya kA dito ? 129 uttara- AvazyakasUtranA arthane jANanAra sAdhu AdinuM evuM zarIra ke je vyapAtacaitanyathI rahita thai gayu hAya, cutathyAvita Ayuka nA kSaya thavAthI daza prakAranA prANAthI rahita hAya, tyakata deha-AhAranA kAraNe thanAra vRddhi jemA na heAya tevA prANarahita zarIrane, zayyAgata, saMstArakagata, svAdhyAya bhUmi ke bhAnagata athavA siddhazilA- je sthAnamAM anazana aMgIkAra karavAmAM Ave che te sthAnagata joine koi kaheke-aho ! A zarIra rUpa pudgala saMghAte tIrthaMkarane mAnya bhAva arthAt tadAvaraNanA kSaya ke kSaye~ pazama rUpa bhAvathI AvazyakasUtranuM guru pAsethIvizeSarUpe adhyayana karyuM hatu ziSyeAne sAmAnyape prajJApita ane vizeSarUpe prarUpita karyuM hatuM. te jJAnane pAtAnA AcaraNamAM ziSyAne darzAvyu hatu,nidarzitaakSama ziSye pratye karUgNA rAkhI vAra vAra Avazyaka grahaNa karAvavAnA prayatna karyAM hateA upadarzita- naya ane yuktie ghvArA ziSyeAnA hRdayamAM avadhAraNa karAvyu hatuM tethI tenuM A zarIra nAyakazarIradravyAvazyaka che. ziSya pUche che ke tenu kei draSTAMta che ? dRSTAta A che jema koI vyakti ghAmAMthI madha ane ghI kADhI nAkhyA pachI kahe ke "A madhanA ghaDe che athavA A "dhIne ghaDA che" tevI rIte nirjIva zarIra bhUtakA-- lIna Avazyaka paryAyanA kAraNarUpa AdhAravALu' hAvAthI te dravyAvazyaka kahevAya che. A nAyaka zarIradravyAvazyakanuM svarUpa che ? 18. prazna- te bhavyazarIradravyAvazyakanuM svarUpa kevuM che ? uttara- samaya pUrNacavApara yeAnisthAnamAMthI je jIva mahAra nIkaLyeA che te jIva teprApta zarIradvArA jinApadiSTa bhAvaanusAra AvazyakasUtrane bhaviSyamA zIkhaze, va Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 Avazyaka vyAkhyA agaM mahukuMbhe bhavissai, ayaM ghayakuMbhe bhvissi| setta bhaviyasarIradacyAvassayaM / mAnamAM zIkhI rahyuM nathI evA te bhavya jIvanuM te zarIra bhavya zarIradravyAvazyaka kahevAya che. tenuM draSTAMta zuM che? tenuM draSTAMta A che- madha ane ghI bharavA mATenA be ghaDA hoya, jemAM haju madha ke ghI bharyuM nathI tene mATe kahevuM ke "A madhuku bha che athavA AdhRtakuMbha che tevI rIte A vartamAna zarIramAM bhaviSyakAlina Avazyaka rUpa paryAyanA kAraNone sadbhAva hovAthI te dravyAvazyaka che A bhavya zarIradravyAvazyakanu svarUpa che 21. se bALa sAravAravaritta 19 prazna- bhagavad ! jJAyaka zarIra-bhavya zarIra davAvassayaM ? vyatirita dravyAvazyakanuM svarUpa kevuM che ? jANayasarIrabhaviyasarIravairittaM davyAvassaya tivihaM paNNattaM / taM jahA-loiyaM, uttara-jJAyaka zarIra-bhavyazarIra dravyAvazyaka nA traNa prakAra kahayA che- (1) laukika kuppAvayaNiyaM, louttariyaM / (2) kubAvacanika (3) lokattarika sAtArasa 20. se ka taM loiyaM davvAvasyayaM ? je ime rAIsaratalavaramADaMviyakoDuviyainbhasehiseNAvai satthavAhappamiio kallaM pAuppabhAyAe rayaNIe suvimalAe phulluppalakamalakomalummiliyammi ahApaMDure pabhAe raktAsogappagAsakimuyamayamuhaguMjaddharagasarise kamalAgaranaliNisaMDavohae uTTiyammi sUre sahassarassimi diNayare teyasA jalaMte muhadhoyaNadaMtapakkhAlaNa-tella -pahANaphaNihasiddhatthaya hari AliyaaddAgadhRvapupphamallagadhataMvolavatthAi yAIdavyAvassayAiM karati / tao pacchA rAyakulaM vA devakula vA ArAmaM vA ujjANaM vA sabhaM vA parva vA gacchaMti se taM loiyaM davAvassayaM / prazna- laukikadrathAzyakanuM svarUpa kevuM che? uttara- rAjA eTale cakravartI, vAsudeva Adi Izvara eTale yuvarAja Adi, talavararAjA khuza thaI jene suvarNapaTTa Ape te, mADalikamaDaMba jenI Aju-bAju dUra sudhI gAma na hoya te ne adhipati,auTuMbika-kuTubanuM pAlana kare te, Ibhya-hAthI pramANa dhana jenI pAse hoya te, zreSThI-jene nagarazeThanI padavI maLI hoya te, senApati cataraMgI senAne nAyaka, sArthavAha- vepAra mATe deza-paradeza prayANa karanAra sArtha-samUhanuM pAlana karanAra Adi manuSya rAtri vyatIta thaI paDhIyusAmAnya prabhAta thatAM, uSA-pahelA karatAM skuTara prakAzathI sapatta, vikasita kamaLapatrothI saMpanna, mRgonA nayananAM unmilana thI yukta, yathAyogya pItamizrita zukala prabhAta thatAM, azokavRkSa, palAzapuSpa, zukanA mukha ane caNoThI samAna rakata, sarevanA Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyAgadhvAra 131 kamaLavanene vikasita karanAra, sahasarazmithI cuta divasa vidhAyaka, tejathI dedIpyamAna, sUrya udaya thavApara mukhavuM, dAta sApha karavA, telanuM mAlIza karavuM, snAna karavuM, vALa oLavA, maMgala mATe durvAdinuM prakSepaNa karavuM, darpaNamAM mukha jovu, vastrane suMgadhita karavuM, puSpa ane puSpamALA grahaNa karavA, pAna khAvuM, svaccha vastra paheravA Adi dravyAvazyaka kare che, tyArabAda teo rAjadarabAramAM, devAlayamAM, ArAmagRhamAM, bAgamA, sabhAmAM athavA prapA-paraba tarapha jAya che te laukikadravyAvazyaka che 22. je te yuvA varga ? 21. prazna- kuprAcanika dravyAvazyakanuM svarUpa kuppAvayaNiyaM DhavyAvassaya je ime cara- kevu che ? gacIrigacammakhaMDiyamikkhoMDapaM raMgagoyama uttara- je A caraka-samudAyamA ekaThA maLI govvatiya gihidhammadhammaciMtagaaviru bhikSA mAMganAra, cIrika-mArga para paDelA ddhaviruddhabuDhDhasAvagappabhitao pAsaMDatthA vastrapaDo ekaThA karI dhAraNa karanAra, carmakllN pAuppabhAyAe rayaNIe jAva teyasA khaDika-cAmaDAnA vastra paheranAra athavA jalaMte iMdassa vA khaMdassa vA rudassa vA cAmaDAnA upakaraNa rAkhanAra bhikSeDa-bhikSA sivassa vA vesamaNassa vA devassa vA mAM prApta thayelA annathI ja potAnuM peTa nAgassa vA jakkhassa vA bhUyassa vA bhare para tu pitAnI pALelI gAyanA dUdhathI na mugudassa vA ajAe vA duggAe vA bhare te, zarIrapara bhasma lagADanAra, gotamakoddkiriyaae vA uvalevaNasaMmajjaNa vividha abhinaya batAvI bhikSAvRtti meLa- AvarisaNadhUvapupphagaMdhamallAiyAI davvA vanAra, gebratika, gRhidharmA-gRhastha dharmane ja vassayAi kareMti, se taM kuppAvayaNiyaM zreSTha mAnI tenuM AcaraNa karanAra, dharma- ciMtaka-dharmane vicAra karI te mujaba dabAvassayaM / pravRtti karanAra, avirUddha - mAtApitA, tiryaMca vagerenA bheda vagara badhAne vinaya karanAra vinavavAdI, virUddha - puNya, pApa paralokAdine na mAnanAra akriyAvAdI, vRddhazrAvaka-brAhmaNake je pAkhaMDastha che teo rAtri vyatIta thatAM prabhAta thavApara yAvatuM sUrya tejathI vAjalyamAna bane tyAre IndranI, skandanI, rudranI, zivanI, zramaNa-kuberanI tathA deva, nAga, yakSa, bhUta, mukunda, AryA- devI, durgAdevI,keTTakriyAdevI vagerenI upalepaka Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka vyAkhyA 132 arthAta caMdanAdine lepa karavArUpa, samAjanavastrathI mUrtine luchavArUpa, dUdhAdivaDe snAna karAvavArUpa ane phala, dhUpathI pUjA karavArUpa je dravyAvazyaka kare che te kuprAvacanika dravyAvazyaka che. 22, se jiM teM guttaciM varSa ? 22. prazna- lakattaradravyAvayakanuM svarUpa kevuM che? loguttariyaM davyAvassayaM je ime samaNa uttara- je sAdhu zramaNanA mULaguNo ane guNamukkajogI chakkAyaniraNukaMpA haya iva uttaraguNothI rahita hoya, chakAyanA jIvo uddAmA, gayA iva niraMkusA, ghaTTA maTThA pratye anukaMpA na hovAne kAraNe je azvanI tuppohA paMDurapaDapAuraNA jiNANAM jema udAma-jaldI cAlanAra, hastivat - nirakuMza hoya, snigdha padArthothI avayavone maNANAe sachaMda vihariUNaM Ubhao mulAyama banAvatA hoya, jaLathI zarIrane kAlaM Avassayassa uvaTThati / se taM vAraMvAra joto hoya athavA vALane telAdithI loguttariyaM davAvassayaM / se taM jANa- saskAra karato hoya, haThane mulAyama rAkhavA yasarIrabhaviyasarIravairittaM dabAbassayaM / prayatna karato hoya, paheravA-oDhavAnA vastra se taM noAgamao davyAvassayaM / devAmAM je Asakta hoya, jinendra bhagavAna nI AjJAnI paravA karyA vinA svaccheda vicaraNa karatA hoya paraMtu ubhayakALa-prAta kALa ane sAyaMkALa Avazayaka karavA taiyAra thAyate temanI Avazayaka kiyA lakattarikadravyAvazyaka che. A jJAyaka zarIra-bhavya zarIra vyatirikatadravyAvakanuM svarUpa thayuM A AgamadravyAvazayakanuM nirUpaNa thayuM. 23. se kiM taM bhAvAvassayaM ? bhAvAvassayaM duvihaM paNNattaM, taM jahA Agamao ya, no Agamao ya / 23. prazna- bhAvAvayakanuM svarUpa kevuM che? uttara- bhAvAyaka be prakAre che, jemake(1) AgamabhAvAvazayaka ane (2) Agama bhAvAvarka. 24. je hiM te gAma mAvAva ? ra4. prazna- gamabhAvAvazyakanuM svarUpa kevuM che? Agamao bhAvAvassayaM jANaya uvutte| se taM Agamayo bhAvAvassayaM / uttara- Avazyaka padane jJAtA hoya ane sAthe upayoga yukata hoya te AgamabhAvAvazyaka kahevAya che. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugadhvAra 133 25. je Ei taM no gAma mAvavAM ? 25. prazna-AgamabhAvAvayakanuM svarUpa kevuM no Agamao bhAvAvassayaM tivihaM paNNacaM, taM jahA-loiyaM kuppAvayaNiya,loguttariyaM / uttara- AgamabhAvAvakanA traNa prakAra kahyA che, jemake- (1) laukika (2) kuprAva canika (3) lokentarika 26. je jiM teM joDe mAra? 26. prazna- laukikAvAvaNyakanuM svarUpa kevuM che? loiyaM bhAvAvassayaM puccaNhe bhArahaM avaraNhe uttara- divasanA pUrvArdhamAM - divasanA rAmAyaNaM / se taM loiyaM bhAvAvassayaM / AgalA bhAgamAM mahAbhAratane vAMcavuM ane divasanA uttarArdhamAM-divasanA pAchalA bhAgamAM rAmAyaNa vAcavuM yA zravaNa karavuM. lekamAM te vAMcanAdi avazayakaraNIya che mATe Avazayaka che ane arthamAM upayogarUpa pari- manane kAraNe bhAvarUpa che.tathA pAnA pheravavA hAtha joDavA vagere AgamarUpa nathI "jiriyA yAne ja darU kriyA Agama nathI jJAna ja AgamarUpa che mATe aMzataH AgamatA hovAthI ne Agama kahevAya che A laukika AgamabhAvAvaNyakanuM svarUpa che. ra7, se te kuqvaLiye mevAsaghaM ? 27. prazna- kukhAvacanika bhAvAvazayakanuM svarUpa kevuM kuppAvayaNiyaM bhAvAvassayaM je ime caragacIriMga jAva pAsaMDatthA ijjajali homajapoMdurukkanamokAramAiyAI bhAvA uttara- kubAvacanikabhAvAvazayaka te caraga, cIrika yAvata pAkhaDI manuSyo (upayoga vassayAi kareMti / se taM kuppAvayaNiyaM lagADIne) IjyayajJa kare, aMjali-sUryane bhAvAvassayaM / jalAja li arpaNa kare, homa-nitya homahavana kare, gAyatrIne jApa kare, udrakamukhathI baLada je zabda kare, vaMdanA Adi bhAvAzyaka kare te kuprAcanika bhAvAvazayaka che. 28je hiM te mAttari bhAvAvarU ? 28. prazna- lekentarikabhAvAvazayakanuM svarUpa kevuM che? muttariyuM mArI nauri ' uttara- je zramaNa ke zramaNa, zrAvaka ke samaNe vA samaNI vA sAvao vA zrAvikA AvazyakamA citta lagAvI. temAM sAviA vA taccine tammaNe tallese tada- mana lagAvI, zubha lezuyAthI saMpanna thaI, te jjhavasie tattinvajjhavasANe tadaTThovautte kriyA sapAdana viSayaka adhyavasAyathI yukata Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 zratanI vyAkhyA tadappiyakaraNe tabhAvaNAbhAvie aNNa- thaI, tIvra Atma adhyavasAyathI yukta thaI tthakatthai maNaM akAremANe ubhaokAlaM AvazayakanA arthamAM upayoga yukata thaI AvastayaM kareMti, taM loguttariyaM bhAvA tadapita karaNa cukata thaI, te prakAranI bhAvavssyN / se taM no Agamao nAthI bhAvita thaI anya kaI vastumAM manane bhamavA dIdhA vinA ubhayakALamAM je Avazyaka maryAvaraNaya, se ' mAvAvayaM ! pratikamaNAdikare che te lokentarika bhAvAvazyaka che A noAgamabhAvAvazyakanuM svarUpa che. A bhAvAvazayakanu svarUpa che. 22. tarata zuM che diyA banAvosa ra9. te AvazyakanA aneka nAmo che je ekArthaka NANAvaMjaNA NAmadhejA bhavaMti, taM che paNa nAnAgheSa-judA judA udAttAdi na - svaravALA, aneka kakArAdi vyaMjanavALA che. te A pramANe-(1) Avaka-avazya karavA bhAvassayaM, avassakaraNijjaM, dhuvaniggaho, yegya, (2) avazyakaNiya-mekSAthIjane visohIya / dvArA je avazya anuzkeca hoya (3) dhruvanigrahabacavanAgo, sArA, dhruva eTale saMsArano nigraha kare te (4) vidhi-jenA dvArA karmamaLanI nivRtti ke samaNeNaM sAvaeNa ya avassakAyavvayaM vizuddhi thAya te (5) adhyayanaSavarga-cha namrAM ! adhyayananA samUharUpa hoya te (6) nyAyaaNte aho nisassayaM tamhA AvassayaM abhiSTa arthanI siddhinA sauthI sArA nAma rA. upAyarUpa hoya te (7) ArAdhanA- je meyanI ArAdhanA karavAmAM heturUpa hoya te se taM AvassayaM / (8) mArga- mokSanagaramAM pahoMcADanAra A AvazyakanA ATha nAma che. zramaNa ane zrAvaka dhvArA te divasa ane rAtrinA ate avazyakaraNIya hoya che te kAraNe tenuM nAma Avazyaka che. A Avazyakatu svarUpa che. Avazyakane nikSepa pUrNa thaye zratanI vyAkhyA rU. vi << ju? 30. prazna- zrutanuM svarUpa kevuM che? muyaM caunvihaM paNNacaM,taM jahA nAmamuyaM, uttara- zrutanA cAra prakAra kahayAM che te A uvaNAsurya, dancasuyaM bhAvasuyaM / pramANe- (1) nAmathuta (2) sthApanAzruta (3) dravyakRta (4) bhAvakRta Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyAgavAra 31. se kiM taM nAmasuyaM ? nAmanuyaM jassa NaM jIvassa vA jAva etti nAma kajjai / 22. se itaM apruruM ? ThavaNAsuyaM jaNaM kaTTakamme vA jAva ThavaNA Thavijjar3a se taM ThavaNAsu / nAmavANa ko paviseso ? nAma Avakahiya, ThavaNA ittariyA ar hojjA AvakaDiyA vA / 33. se kiM taM davvasuyaM ? davvasuyaM duvihaM paNNattaM taM jahA- Agamao ya no Agamao ya / 34. se kiM taM Agamao davvasuyaM ? Agamao davvasuyaM jassa NaM saMpatti paryaM sikkhiyaM ThiyaM jiyaM jAva No kamhA ? aNuvaogo aNuhAe Dhavtramiti kaTTu, negamassa NaM ego aNuvautto Agamao egaM davvasuyaM jAva kamhA ? jai jANae aNuvautte na bhavai / setaM Agamao DhavvasugaM / 31. 32. 35. se kiM taM no Agamao davyaM ? no Agamao davvasuyaM tivihaM paNNacaM, taM navA--nALacasarIDhavvasu, maeNvicalarIra 33. 34. 35 135 prazna- nAmazrutanuM svarUpa kevuM che ? je koi jIva ke ajIvatuM yAvat 'zruta' evuM nAma rAkhavAmAM Ave tene nAmazruta kahe che. prazna- sthApanAzrutanuM svarUpa kevuM che ? uttara--- kASTha yAvat koDI AdimAM A zruta che" tevI sthApanA, kalpanA ke Apa karavAmAM Ave te sthApanAzruta che. prazna-- nAma ane sthApanAmAM zuM taphAvata che ? uttara-- nAma yAtkathita hAya che jyAre sthApanA Ivarika ane yAvatkathita ane prakAranI hAya che. prazna-- draSyazrutanu' svarUpa kevuM che ? uttara- dravyazrutanA be prakAra mhacAM che, jema ke- (1) AgamadraSyazruta (2) neAA- gamadrabyazruta. pada kAraNa prazna- AgamadraSyazrutanu svarUpa kevuM che ? uttara- je sAdhuAdine 'zruta' A zikSita che, sthita che, jita che yAvat anuprekSAthI rahita che te dravyazruta che ke anupayeAga te dravya che naigamanayanI apekSAe eka anupayukata AtmA eka Agamadravyamruta che yAvat luu' sAyaka heAya che te anupayukata na hoI zake. tAtpa e che ke AvazyakanA viSayamA vibhinna nacenuM je mantavya pahelA kacu che te ja ahIM paNa jANI levu joie. Agamadradyutanu svarUpa che. neAgamadravyazrutanu svarUpa kevuM che? uttara- nAgamadraSyazrutanA traNa prakAra prarUkhyA che. jemake (1) jJAyakazarIradrabyuzruta te Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 davyasugaM, jANayasarIra bhaviyasarIravairitaM DhavvasuyaM / 36. se kiM taM jANayasarIradavvasuyaM ? jAgayasarIradavyaM suyattipayatthAhigArajANayassa jaM sarIraya cavagayacuyacAviyacatadehaM taM caiva puccabhaNiyaM bhANiyavvaM jAva se taM jANayasarIradavvasu / 37. se kiM taM bhaviyasarIradavvasuyaM ? bhavisarIravyasuyaM je jIve joNIjammaNa nikkhate jahA vyAvassae tahA bhANiyaM jAva, se taM bhaviyasarIradavvasuyaM / 3 bAlaya 38. se kiM taM jANayasarIrabhaviyasarIrakhairitaM Dhavvasurya ? jANayasarIrabhaviyasarIrakhairittaM davvasuyaM pattayapotyayalihiyaM jANayasarIrabhafaraiati ahavA davvasurya paMcavihaM paNNacaM, taM jahA - aMDayaM 1 voDayaM 2 kIDayaM 4 bAgamaM 5 / ( tattva) beMkamAM haMsagabhAdi voDayaM kappAsamA / kIDayaM paMcavihaM paNataM, taMjahA - paTTe maru, aMjIra, strIgaMjI, mirAne | vAlayaM paMcavihaM paNNattaM taM jahA - uNie, Tripa, miyajhAmi, vAtane, viTise / cAgayaM sagamAi / se taM jANayasarIbhaviyasarIravaDa ricaM davavasuyaM / se taM no Agamao duvyaM / se taM davvasu / 37. zrutanI vyAkhyA (2) bhavyazarIradravyazruta (3) sAyakazarIra bhavyazarIra vyatirikatadravyazruta 36. prazna 38. jJAyakazarIradravyazrutanu svarUpa kevu che? uttara- zruta zabdanA arthanA jJAtAnu zarIra je byapagata, cyuta, cAvita, tyakata chenirjIva thai gayu che te jJAyakazarIradravyazruta kahevAya che. enu varNana pUrva kathita 17 mAM sUtra pramANe navu A jJAyayakazarIradraSyazrutanu svarUpa che prazna- bhavyazarIradravyazrutanu svarUpa kevu che? uttara- bhavyazarIradravyazruta A pramANe che-- je jIvaceAnimAthI samayapUrNa thatA nIkaLyA U ityAdi yAvat jema dravyAvazyakamA kahyu tema jANavu. arthAt je atyAre zrutazabdanA ajANatA nathI, bhaviSyamA jANaze te bhavyazarIradraSyazruta che che prazna- sAyakazarIra-bhavyazarIra dravyavyatirikta byazrutanu svarUpa kevu che? uttara- tADapatro athavA patrInA samUhurUpa pustakamAM lakhelu je zruta che te jJAyakazarIra bhavyazarIra vyatirikta zruta che. ' suca' padmanI saskRta chAyA 'sUtra'pazu thAya che mATe ziSyanI buddhinI vizadatA nimitte sUtrakAre : , suya nA prakarNamAM sUtranI vyAkhyA pA ApI che jemake- jJAyakazarIrabhavya zarIrabyatirikta dravyazrutanA pAMca prakAra prarUpyA che (1) a Daja (2) khoMDaja (3) kITaja (4) mAlaja (5) valkala (1) ha sAdi--caturindriya jIva vizeSanI kothaLImAthI je sUtra nIkaLe tene aDaja kahe che (2) kapAsa athavA rUmAMthI anAvela sUtrane kheDaja kahe che (3) kITaja (kITathI utpanna sUtra ) nA pAca prakAra che (1) paTTa (2) malaya (3) a zuka (4) cInAjIka ane Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyogadvAra . 39. se kiM taM bhAvasuyaM ? bhAvasuyaM duhihaM paNNattaM Agamao ya, noAgamao ya / taM jahA 40. se kiM taM Agamao bhAvasagaM ? Agamao bhAvasuyaM jANae uvavante / setaM Agamao bhAvasuyaM / 41. se kiM taM no Agamao bhAvasuyaM ? noAgamao bhAvasuyaM duvihaM paNNattaM, tuM nadA-chorUca, honuttariyuM na 42. se kiM taM loiyaM noAgamao bhAvasuyaM ? loiyaM noAgamao bhAvasuyaM jaM imaM aNNANiehiM micchAdiTTiehiM sacchaMda buddhimavigappiyaM taM jahA - bhArahaM rAmAyaNaM bhImAsurukkaM koDillayaM ghoDayamuhaM sagaDabhaddiyAo kappAsigaM gahuyaM kaNagasattarI vesiyaM vaisesigaM vuddhasAsaNaM kAvilaM logAyaiyaM sahitaMtaM mADharaM purANaM vAgaraNaM nADagAI, ahavA vAvattarikalAo cattAri veyA 39. 40. 41. 42. 137 (5) kRmirAga. (4) khAlajanA pAMca prakAra che.(1) auNikagheTAdinA vALamAMthI anAvela sUtra (2) aukTrika-- UMTanA vALa~ mAMthI banAvela (3) mRgalaumika. mRganA vALamAMthI anAvela (4) kautava uMdaranI ruvATImAthI banAvela (5) kiTTisa A (5) kala- zaNunI chAlamAthI anAvela sUtra jJAyakazarIrabhavyazarIra vyatirikta draSyazrutanuM svarUpa che. A nAAgamadrabya zrutanuM svarUpa che. Ama draSyazrutanuM varNana samApta thayuM. prazna---- bhAvazrutanuM svarUpa kevuM che ? uttara- bhAvazrutanA be bheda prarUpyA che, jemake (1) AgamabhAvazruta (2) nAAgamabhAvadyuta. prazna AgamabhAvazrutanu svarUpa kevuM che ? uttara-- je sAdhuAdi zrutane jJAtA heAya ane upayega yukta heAya te AgamabhAvazruta che. A AgamathI bhAvazrutanuM lakSaNa che. nAgamabhAvadyutanuM svarUpa kevu` che ? uttara- nAAgamabhAvazrutanA be bheda che. (1) laukika ane (2) leAkeAntarika prazna-- - laukikaneAgamabhAvadyutanuM svarUpa kevu che ? uttara-- ajJAnI mithyArdaSTi dvArA peAtAnI svacchaMda buddhi ane matithI racela mahAbhArata, rAmAyaNu, bhImAsurAkana, kauTilyaracitama zAsra, ghATakamukha, zaTakakiA, kArpAsika, nAgasUkSma, kanakasaptati, kAma-zAstra, vaizeSikazAstra, tripiTaka nAmaka bauddha zAstra, kapilanuM sAMkhyadarzana, cArvAkadarzana, SaSThita tra, mADharanirmittazAstra, purANa, vyAkaraNa, dRzya ane zrAvyakanya, athavAchar Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 sagovaMgA se taM loiyaM no Agamao mAryAM | 42. te di teM chokattariya nogAmo 43. bhAvasugaM ? noAgamao louttariyaM bhAvasuyaM jaM imaM arahaMtehiM bhayavaMtehiM uppaNNaNANadaMsaNadharehiM tIyapaccuppa - NNamaNAgayaM jANaehi savaNUhiM savvadarisIi tilukkavahiyamahiyapUiehi appaDiyahabaranANadaMsaNadharehi paNIya duvAlasa~gaM gaNipiDagaM, taM jahA - AyAro sUyagaDa ThANaM samavAo vivAhapaNNattI nAyAdhammakahAo, uvAsagada sAo aMtagaDadasAo aNuttarovavAiyadasAo, paNhAvAgaraNAI vivAgasuyaM diTTivA - oya / setaM louttariyaM noAgamao bhAvayaM / setaM Agamao bhAvasuya / seta bhAvasuyaM / 44. tassa naMme TTiyA nALAyosA NANAvaMjaNA nAmadhejjA bhavaMti, taM bahA suyamuttagaMdha siddhaM, tasAsaNe : varDse / pannavaNa Agame viya, egaTThA pajjavA putte / se tuM mukhya ANAvayaNa 44. zrutanI vyAkhyA LAonA pratipAdakazAstro aMga, uSAga sahita cAra veda, A badhA laukikaneAAga - mabhAvazruta che leAkeAttarikanAAgamabhAvadyutanuM prazna svarUpa kevuM che ? uttara-~ leAkeAntarikanAAgamabhAvazruta te che je jJAnAvaraNakamanA kSayathI utpanna thayela kevaLajJAna ane kevaLadanane dhAraNa karanAra, bhUta, bhaviSya ane vamAnakAlika padArthAne jANunArA, sa`jJa, sarvadarzI traNelAkavI jIveAdvArA avaleAkita,mahita arthAt yathAva- sthita guNAnA kIrtanarUpa bhAvastavanathI saMstuta, pUjita- vaMdanarUpa kAyika kriyAthI satkArita, apratihata jJAna darzanane dhAraNa karanArA,arihuta bhagavateAdvArA khAracaMgavALu A je gaNipiTaka che jemake-- (1) AcArAga (2) sUtrakRtAMga (3) sthAnAMga (4) samavAyAMga (5) vivAhaprApti (6) jJAtAdharmakathA (7) upAsakadazAMga (8) aMtakRtadazAga (9) anuttare papAtika dazAga (10) prazna vyAkaraNa (11) vipAkazruta (12) dRSTivAda sUtra. te lakattarikaneAAgamabhAvazruta che. A nAJagamabhAvazrutanu svarUpa che. A bhAvazrutanu' varNana Nu thayu. te zrutanA udAttAdi vividha svarAthI yukta tathA kakArAdi aneka bya janAthI yukta kintu ekA vAcaka (patharyAvAcI) nAmeA A pramANe che-- (1) zruta--guru samIpe jetu' zravaNu hAya te (2) sUtra- arthAnI sUcanA te dvArA maLatI hAvAthI sUtra (3) graMtha- tIrthaMkararUpa kalpavRkSanA vacanarUpa puSpAnuM graMthana thayeluM heAvAthI (4) siddhAMta- pramANasiddha ane pragaTa karanAra (5) zAsana- mithyAtvAdithI dUra rahevAnI zikSA Ape che mATe zAsana Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugAra 139 (6) AjJA-mukitamATe AjJA karanAra (7) vacana-vANI dvArA spaSTa karavAmAM Ave che mATe vacana (8) upadeza-jIne upAdeyamA pravRtta thavAne tathA heyathI nivRtta thavAne upadeza ApanAra (9) prajJApanA-jIvAdika sarva padArthonA yathArtha svarUpanuM prarUpaNa karanAra, (10) Agama-AcArya paraMparAthI Avela hovAne kAraNe Agama ArIte sutanuM nirUpaNa samApta thAya che dhanI vyAkhyA chapa. jiM tuM haze ? 45. prazna- skandha (pudgala paramANuonA piMDa) nu svarUpa kevuM che ? khaMdhe caDhavihe paNNatte, taM jahA-nAmakhaMve uttara- skandhanA cAra prakAra prarUpyA che. te ThavaNAkhaMdhe davyakhaMdhe bhAvAMdhe / ApramANe- (1) nAmaska (2) sthApanA kanya (3) vyaskandha (4) bhAvaskadha. 46. nAmada ku LavAjImeT 46. nAmakalpa ane sthApanAkalpanuM svarUpa nAma Avazyaka ane sthApanAAvazyakanI bhANiyabAo / jemaja samajI levuM joIe. 47. je kiM vadhe? 47. prazna- dravyaskandhanuM svarUpa kevuM che? davvakhaMdhe duvihe paNNatta, taMjahA-Aga- uttara- dravyaskandhanA be prakAra prarUpyA che mao ya noAgamao ya / te A pramANe- (1) Agamadravyaskandha (2) Agamadravyaskandha. se kiM taM Agamao davyakhaMdhe ? prazna- AgamavyaskandhanuM svarUpa kevuM che ? Agamao davyakhaMve-jassa NaM khaMdhetti pa- uttara- je sAdhue "ska A padanA sikkhiyaM, sesaM jahA davAvassae tahA arthane guru samIpe zIkhI lIdhuM che ane upaga sahita che te Agamadravyaskandha che. bhANiyavvaM / navaraM khaMdhAbhilAvA jAva / zeSa sarva dravya Avazyaka mujaba jANavuM. vizeSatA eTalI che ke dravyaskandhanu kayana karIe tyAre dravyAvazyakanA sthAne dravyaskandha kahevu A - 5 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 se kiM taM jANayasarIra bhaviyasarIra iritte davyakhaM ? jANayasarIravairitte davyAMce tivihe paNNatte, tajahA - sacitta acitta mIsa | 3 48. se ita citte thavuMne ? sacitte davvakhaMdhe aNegavihe paNNatte, taM jahA - hayakhaMdhe gayAMdhe kiMnarakhaMdhe kiMpurisAMdhe mahAragAMce gaMdhavAMdhe usabhAM / setaM sacitte davvakhaMve / 49. se kiM taM acitte davyakhadhe ? acitte davvakhaMdhe aNegavihe paNNatte, taM jahA - dupaesie tipaesie jAva dasapaesi saMkhijjapaesie asaMkhijja - esie anaMta esie / se taM acitte daar | 50. se kiM taM mIsae davvAMdhe ? mIsa davAMce aNegavihe paNNatte, taM jahA - seNAe aggime khAM, seNAe majjhime sAMdhe, seNAe pacchime khaMbe, se mIsa vvadhe / 48 49 50. E skandhanI vyAyA prazna- jJAyakzarIra-bhavyazarIra vyatirikata dravyaskandhanu svarUpa kevuM che ? uttara-- sAyakazarIra-bhavyazarIra vyatirikata dravyaskandhanA traNa prakAra prarUpyA che. te ApramANe- (1) sacitta (2) acitta ane (3) mizra prazna-- sacittadravyarakandhanuM svarUpa kevu che? uttara- sacittadravyaskandhanA aneka prakAre arpyA che te ApramANe- hayaskandha, gajaskandha, kinnaraskandha, kiMpuruSaskandha, maheAragaskandha, g dha skandha, vRSabhaskand, jIvanA gRhIta zarIrasAthe amukarUpe abheda che, chatA paNa sacittadravyaskandhanA adhikAra cAlate heAvAthI ahI te te paryAyamAM rahelA jIvAmAja paramAta* sacetanatA heAvAthI hayAdi jIveAja vivakSita thayA che taHdhiSThitazarIranI vivakSA thai nathI. Y prazna- acittadrabyaskandhanuM svarUpa kevuM che ? uttara-- acittadravyaskandhanA aneka prakAra prarUpyA che te ApramANe- dvipradezika ( e pradezavALA), tripradezika yAvat dasapradezika, sa khyAtapradezika, asa khyAtapradezika, ana tapradezika acittadravyaskandha acittadravyaskandhanuM svarUpa che. iF A prazna- mizradravyandhanuM svarUpa kevuM che ? uttara- mizradravyanyanA arthAt sacetana-acetananu mizraNa jemAM heAya tevA skandhanA aneka prakAra kahyA che. te ApramANe-- senAnA agrimaskandha, senAnA madhyamaskandha, senAnA aMtimaskandha. A mizradravyaskandhanu svarUpa che ( senAmA hAthI Adi sacitta hAya che, zasrAdi acitta hAya che, mATe badhAnA samUha mizranskandha kahevAya che. ) Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyoga dvArA 141 1. aA nALacarImavicarIravaritte 51. athavA jJAyakazarIra-bhatrazarIra vyatirita vyAdhe tividde paumte, te nadI-zi- dravyaskalpanA traNa prakAra che. te A pramANe . NakhaMdhe, akasiNakhaMdhe aNagaDhaviyakhace / (1) kRtnaskadha (pUrNa skalpa) (2) akR- snaskandha (aparipUrNa skandha) ane (3) anekadravyaskandha. kasiNakhadhe se ceva hayalaye, gykhNdhe| se taM ksigkhNdhe| 53. se kiM taM akasiNakhaye ? akasiNakhaMdhe so ceva dupaesiyAikhaMdhe jAva aNaMtapaesae khNdhe| se taM aksinnkhNdhe| para. prazna- kRtnaskandhanu svarUpa kevuM che ? uttara- kRtsaskandha- jIva ane jIvAdhiSThita zarIravayavone samudAya te hayaska, gajakalpa Adi je pUrve kahyAM te ja kRtna- ska che A kRtnaskaMdhanuM svarUpa che. pa3 prazna- akRtsaskaMdhanuM svarUpa kevuM che ? uttara-akRtnaska dha-ApekSika aparipUrNa acittadhate pUrve kahela dvipradeziska dha yAvat ana tapradezikacchanya che A akRtna dhanu varNana che. 54 prazna- anekadravyaka dhanu svarUpa kevuM che? uttara- ekadeze apacitabhAgo- jIvapradezothI rahita keza-nakhAdi ane ekadeze upacitabhAgo eTale jIvapradezathI vyApta pRSTha, udarAdi, ke je eka viziSTa AkAre thaIne tene je deharUpa samudAya bane te anekadravyaska dha che A anekadravyaska dhanu svarUpa che 54. se kiM taM aNegaDhaviyakhaMdhe ? .. aNeganaviyakhadhe-tassa ceva dese abacie tissa ceva dese uvacie, se taM aNegadaviyAMdhe ,se taM jANayasarIrabhaviyasarIravairitte davvakhaMdhe, se taM no Agamao danvakhace, se taM davvakhaMdhe / papa. prazna- bhAvaska dhanu svarUpa kevuM che ? 55. se kiM taM bhAvakhaMdhe ? bhAvakhaMdhe duvihe paNNate, taM jahA Agamamo ya noAgamao ya / uttara- bhAvaska dhanA be prakAra prarUpyA che. te A pramANe- (1) AgamabhAvaskaMdha (2) noAgamabhAvaska dha che. te i sAmo maLe ? Agamao bhAvakhadhe jANae uvdtte| se taM Agasao bhAvakhadhe / 56 prazna- AgamabhAvaska dhanu svarUpa kevuM che? uttara AgamabhAvaskaMdha te upayukta ska dha zabdanA arthane jJAtA che. A prakAranuM AgamabhAvaska dhanuM svarUpa che. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyakane adhikAra 142 17. je jiM ta gAmo mAvo ? pa7 prazna- AgamabhAvasakaMdhanuM svarUpa kevuM che? noAgamao bhAvakhaMdho eesiM ceva sAmA uttara- paraspara saMbaMdhita sAmAyikAdi iyamAiyANaM chaNDaM ajjhayaNANaM samudaya cha adhyayananA samudAyathI je Avazyaka samiisamAgameNaM AvassayasuyakhaMdho bhAva zrutaskaMdha niSpanna thAya che te bhAvaskaMdha che, khaMdhetti labbhai / se taM noAgamao ane mukhavastrika rajoharaNanA vyApAra rUpa bhAvakho, se taM bhaavkhNdhe| kiyAthI yukta vivakSA karavAthI te AgamabhAvaska dha kahevAya che. Ama bhAvaka dhatuM varNana pUrNa thayu. 68. tarasa f phu diyA pAsA 58. te "skaMdha" nA vividha zaiSavALA tathA NANAvaMjaNA egaTTiyA nAmaghejA bhAMti, vividha vyaMjanavALA ekAWka (paryAyavAcI) taM jahA-gaNakAe ya nikAe, khaMdhe vagge nAme prarUpyA che te A pramANe che- (1) taheva rAsI ya / puMje piMDe nigare, saMghAe gaNa-mala AdinA gaNanI jema ska dha paNa aneka paramANuonA eka saMliSTa pariNAaaulsmuuhe // 1 // se taM khaMghe / marUpa hovAthI tenuM nAma gaNu che. (2) kAya- pRthvIkAyAdinI jema skaMdha hovAthI kAya kahevAya (3) nikAya- SaTajIvanikAyanI jema A ska dha nikAya kahevAya che. (4) skaMdha- DhipradezikaskaMdha nI jema (5) vargagovarganI jema te varga kahevAya (6) rAzizAlidhA divata te rAzi che (7) pujaekatrita dhAnyapujanI jema puja kahevAya (8) piMDa-goLAdinA piMDanI jema piMDa che. (9) nikara- cAdI AdinA samUhanI jema nikara che. (10) saMdhAta- mahotsavAdimA ekatrita janasamudAyanI jema sa ghAta che (11) Akula- AgaNamAM ekatrita janasamUhanI jema Akula che. (12) samUhanagarAdinA janasamUhanI jema te samUha che. ApramANe skaMdhanuM varNana pUrNa thayu Avazyakano arthAdhikAra pa. sasarA je je sadara 59. Avazyaka arvAdhikAra A prakAre che. avaMti, taMbA savajJAnavidhi (1) sAvadyAga virati- prathama adhyayana taNa guNavao ya paDivattI / khaliyassa sAmAyikamAM saMpUrNa sAvadyoganI viratinuM Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugadvAra 143 niMdaNANacigicchA guNadhAraNA ceva / pratipAdana karyuM che. (2) utkIrtana- bIjA caturvizatistavaadhyayanamAM 24 tIrthakaronI stuti karI che (3) guNavAnanI pratipatitrIjA vaMdanA adhyayanamAM mULaguNa-uttaraguNa saMpanna munione vaMdanA karavArUpa arthadhikAra che. (4) khalitaniMdA- pratikramaNa nAmanA A adhyayanamAM mULaguNe ane uttaraguNothI smalita thatAM lAgelA aticAranI niMdA karavArUpa arvAdhikAra che (5) traNacikitsA- kAryotsarga nAmanA pAMcamAM adhyayanamAM cAritrarUpapuruSane je aticArarUpa bhAvavraNa (dhA) che tenI daza prakAranI prAyazcittarUpa cikitsA karavArUpa arthAdhikAra che. (6) guNadhAraNA- pratyAkhyAna nAmanA chaThThA adhyayana mULaguNa-uttaraguNane ati cArarahita dhAraNa karavArUpa arthAdhikAra che. 20. sAvarakSa fpaMho vo 60. AvazyakazAstrane A prakArane samudAyArthe- samAseNaM / etto ekkekaM puNa, ajjhayaNaM nAmArtha saMkSepamAM varNavyuM. have eka-eka kittaissAmi // 1 // adhyayananuM varNana karIza. te A pramANe- taM jahA-sAmAiyaM, (1) sAmAyika (2) caturvizatistava (3) cauvIsatthao vaMdanA (4) pratikramaNa (5) kAtsarga vandaNayaM paDikkamaNaM kAussaggo (6) pratyAkhyAna. temAMthI prathama adhyayana paJcakkhANaM / tattha paDhamaM ajjha-yaNaM sAmAyika" nA cAra anugadvAra thAya che. sAmAiyaM, tssnnN| te A pramANe- (1) upakrama- dUranI vastu- ime cattAri aNuogadArA bhagati, taM enuM evI rIte pratipAdana karavuM ke te na-3, nive, mathurA, nA nikSepa egya banI jAya (2) nikSepa- nAma sthApanAdi dvArA viSayanuM vyavasthApana karavuM athavA jenA vaDe vastunuM pratipAdana karAya (3) anugama- sUtrane anukULa artha kahe (4) naya- anaMta dharmAtmaka vastunA eka azane mukhyarUpe grahaNa karanAra bodha. 61. se ki taM uvakkameM ? 61. prazna- upakramanuM svarUpa kevuM che? uvakkame chabihe paNNatte, taM jahA uttara- upakramanA cha prakAra varNavyA che te NAmovakkame ThavaNovakkame davovakkame ApramANe- (1) nAmaupakrama (2) sthApanA khettovakkame / Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upakrama 146 vyatikita dravyapakramanuM svarUpa varNavyuM. A rIte AgamadravyapakramanuM nirUpaNa karyuM ane dravyapakramanuM varNana paNa pUrNa thayuM. 68. te jid aovAne? 68. prazna- kSetropakamanuM svarUpa kevuM che ? khettovakkame jaNNaM halakuliyAIhiM uttara- haLa ane kulika (khetaramAMthI tRNAkhettaaii uvanakamijjati / se taM kheto dine dUra karavA haLa jevA sAdhana) vaDe khetarane bI vAvavA cagya banAvavA athavA vadhe bIjotpAdanane agya banAvavArUpa je upakrama-prayatna te kSetropakama che. 69. se ki taM kAlovakkame ? 69. prazna- kAlapakramanuM svarUpa kevuM che? kAlovakkame jaNaM nAliyAIhiM kAlasso- uttara- nAlikA (tAmranI ghaTikA), kIla vanakamaNNaM kIrai / se taM kAlo Adi sAdhavaDe kALanu yathAvat parijJAna vakkame / thAya te parikarmakAlepakama che ane nakSatronI cAlavaDe kALane nAza te vastuvinAzarUpa kSetrapakrama che. 70, je phi taM mAvo ? 70. prazna- bhAvapakramanuM svarUpa kevuM che? bhAvovakkame duvihe paNNate, taM jahA uttara- bhapakamanA be prakAra kahyA che. te Agamao ya noAgamao ya / Agamao A pramANe- (1) AgamabhAvapakrama (2) bhAvovakkamo jANae uvavatte / noAga- AgamabhAkrama jJAyaka-upakrama zabdanA mao bhAvovakkame duvihe paNNate, taM jahA arthano athavA bhagavadbhakta zAsananI prAptinA pasatthe, ya apasatthe ya / tattha apasatthe upAyane jJAtA-keIpurUSa upakramamAM upa gayukta hoya te AgamabhAvapakrama che. DoDiNigaNiyA amaccAINaM / pasatthe AgamabhAvapakamanA be prakAra prarUpyA che. gurumAiNaM / se taM noAgamao bhAvo te A pramANe- prazasta ane aprazasta. * vakkame / se taM bhAvovakkame / se taM valA ke temAM aprazasta te DeDiNi-brAhmaNa, gaNikA ane amAtyAdine bIjAnA abhiprAya ne jANuvArUpa upakrama che. DeDiNi brAhmaNI AdinA aprazastabhAvapakramane samajAvavAmATe atre teonI kathA ApavAmA AvI che. te traNe badhAnA abhiprAyane parikSAMta karavAne samartha hatAM. teone bhAvapakrama saMsArarUpa ne janaka hevAthI aprazasta hate . teo Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugAra 17 " '. koI eka gAmamAM DoDiNi nAmanI brAhmaNa rahetI hatI. tene traNa putrIo hatI. traNe putrIonA vivAha bAda tene vicAra Avyo ke traNe jamAIone abhiprAya-svabhAva jANI laIne mAre mArI putrIone evA prakAranI zikSA ApavI joIe ke te zikSAne anurUpa jIvana jIvIne teo pitAnA jIvanane sukhI banAvI zake. A prakArane vicAra karIne teNe pitAnI traNe putrIone bolAvIne salAha ApI-- "Aje jyAre tamArA pati tamArA zayanakhaMDamAM Ave tyAre tamAre koI kalpitadoSa batAvIne temanA mastaka para lAta meravI, tyAre pratikArarUpe jo tamane je kaMI kahe, athavA je kaMI kare, te mane savAramAM kahevAnuM che te traNe putrIoe mAtAnI salAha pramANe ja karyuM- teo pitapotAnA patinI pratIkSA karavA lAgI. sauthI moTI putrIne pati jyAre zayanakhaMDamAM AvyuM, tyAre teNe tenApara keIdaSanu ApaNuM karIne tenA mastaka para eka lagAvI dIdhI. lAta khAtAnI sAthe ja tenA patie tene paga pakaDIne tene ApramANe kahyuM - "priye ! paththarathI paNa kaThora evA mArA mastakapara tame ketakInA puSpasamAna kamaLa pagavaDe je lAta mArI che tene lIdhe tamAre nAjukacaraNa dukhavA mADo haze." A pramANe kahI teNe tene te pagane dAbavA mAMDyo, bIje divase moTI putrIe samasta vAta mAtAne kahI saMbhaLAvI. te sAbhaLI DoDiNibrahmaNIne ghaNaja AnaMda thaye. jamAInA AvA vartanathI te tenA svabhAvane samajI gaI. teNe mArI putrIne A pramANe salAha ApI "tuM tArA gharamAM je karavA dhAre te karI zakIza, kAraNa ke tArA patinA A vyavahArathI evuM lAge che ke te tArI AjJAne AdhIna raheze. bIjI putrIe paNa patinI sAthe eja vartAva kayo- jevo te zayanakhaMDamAM pravezyo ke tarataja keI doSanuM AropaNa karIne teNe tenA mastaka para eka lAta lagAvI dIdhI. tyAre tenA patine zeDo reSa upajo. teNe potAno roSa mAtra zabdadvArA pragaTa karyo- "mArI sAthe te je vartAva karyo che, te kuLavadhUone yegya vartAva na gaNAya tAre a vu karavuM joIe nahIM " A pramANe kahIne te zAta thaI gayo prAta kALe bIjI putrIe paNa A badhI vAta mAtAne saMbhaLAvI mAtAe sa teSa pAmI tene A pramANe kahyuM -"beTI! tu paNa tArA gharamAM tArI IcchA pramANe vartAva karI zake che tArA patino svabhAva evo che ke te game teTale ruSTa thayuM hoya te paNa kSaNamAtramAM tuSTa thaI jAya evo che" trIjI putrIe paNa keI dezanuM AropaNa karIne tenA patinA mastAra lAta lagAvI dIdhI tyAre tenA krodhano pAro paNa ghaNe uMce caDI gayo, tenI AMkhe krodhathI lAla thaI gaI ane teNe tene A pramANe kahyuM - "are nIca kulakanyAe na karavA yogya A prakAranuM kArya te zAmATe karyuM ? A pramANe hI teNe tene mArImArIne gharamAthI dhakko mArI bahAra kADhI mUkI tyAre te putrI tenI mAtA pAse gaI ane sarva hakIkta kahI saMbhaLAvI putrInI vAtadvArA brAhmaNIne trIjI putrInA patinA svabhAvane khyAla AvI gaye turata ja te putrInA pati pAse gaI ane mIThI vANI dvArA tenA krodhane zAMta pADavAno prayatna karavA lAgI teNe tene A pramANe kahyuM - jamAIrAja ! amArA kuLamAM suhAgarAte prathama samAgama vakhate patinA mastaka para caraNaprahAra karavAne AcAra cAlyo Ave che te kAraNe mArI putrIe tamArI sAthe evo vyavahAra karyo che, duSTatAne kAraNe evuM karyuM nathI, mATe Ape krodha cheDI tenA vartanamATe tene mAphI ApavI joIe sAsunA vacanathI tene gusso utarI gaye Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 144 arathi bhAvo / nAmaThavaNAo gayAo / se kiM taM davvovakkame 2 davyovaka me duvihe paNNatte, taM jahA Agamao ya no Agamo ya jAva jANayasarI bhaviyasarIra vaharice davyovakame tivihe paNNatte taM jahA - sacitte acite mIsa6 / 62. se kiM taM sacitte davyovakame ? saciva tivihe paNNatte, taM jahA - dupae cauppara apae / eki puNa duvihe paNNatte taM jahA - parikkame ya vatthuviNAse ya / 63. se kiM taM dupae uvakame ? dupae ucakame naDANaM naccagANaM jallANaM malANaM muTThiyANaM velavagANa kahagANaM pavagANaM lAsagANaM AikkhagANaM laMkhANaM khANaM tUNailANaM tuMbavINiyANaM kAvaDiyANaM mAgahANaM / setaM dupae uvakkame / * 62. 63. Avazyakane adhikAra upakrama (3) drazyaupakrama (4) kSetraupakrama (5) kALaupakrama ane (6) bhAvaupakrama, nAmaupakrama ane sthApanAupakramanu svarUpa nAma ane sthApanAAvazyaka mujama jANavuM. prazna- dravyaupakramanu' svarUpa kevu' che ? uttara- dravyaupakramanA be prakAra vaLyA che. te ApramANe-- Agamadravyaupakrama ane neAgamadravyaupakrama ityAdi pUrvavat jANavuM yAvat nAyaka zarIra-bhavyazarIra vyatirikata dravyaupakramanA traNa prakAra prarUpyA che. te ApramANe- (1) sacittadravyaupakrama (ra) acittadravyaupakrama ane (3) mizra- dravyaupakrama. prazna- sacittadravyaupakramanuM svarUpa kevuM che? -uttara- sacittadravyaupakramanA traNa prakAra prarUpyA che, te A pramANe- dvipada-manuSyAdi dranyAnA upakrama (2) catuSpada-cArapagavALA pazuAdi dravyAne upakrama (3) apada-- paga nathI tevA ekendriya vRkSAdi drabyAne upakrama te pratyeka upakramanA paNa mambe prakAra che, te A pramANe (1) parika- dravyaupakrama- zaktivardhaka padArthanA sevanathI khaLAdinI vRddhi thAya tevu AyeAjana karavuM (2) vastuvinAzadravyaupakrama- upAya vizeSadvArA vastuvinAza karavArUpa AyeAjana karavu. prazna- dvipadmadrabyApakramanu svarUpa kevu che? uttara- dvipadadrabyApakrama te naTo, nA, jallA (deraDA upara khela karanAra ), mallA, mauSTika (muSTione prahAra karanAra mallA), viSa, kathAkAra, plavakA-nadIne pAra karavAnI kriyAmA abhyasta, bhAMDe!-rAsalIlA karanAra, AkhyAyaka (zubhAzubha khatAvanAra), la kheA-meTA vAMsapara ArehaNa karanAra, Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amugadvAra 145. maM-citrapaTAdine hAthamAM rAkhI bhIkha mAMganArA, tUNiketa tuvAdyo vagADanAra, tubavaNiketubaDInI vANu vagADanArA, kAvaDIyAo tathA mAga-ma gaLapAThaka Adine zarIravardhaka ane vinAza karavArUpa je upakrama-AyeAjana che te dvipadadravya pakrama che. 64. prazna- catuSpadopakramanuM svarUpa kevu che ? 64. se kiM taM cauppae uvakame ? cauppae uvakkame cauppayANaM AsANaM hatthINaM hatthINaM iccAi / se taM cauppae ume ! uttara-cepagA-azva, hAthI Adi pazuone sArI cAla cAlavAnI zikSA devArUpa tathA talavArAdithI vinAzarUpa upakramane catuSpadopakama kahe che. 65. se kiM taM apae uvakkame ? 65. prazna- apadadravyopamanuM svarUpa kevuM che? apae uvakkame apayANaM aMvANaM a-bADa- uttara- Amra, AmratakavRkSa ane tenA gANaM DaccAi / se ta apaovakkame / se phaLanI vRddhi ane vinAza sabaMdhI upakramane taM sacittadavyovakkame / apadaupakrama kahe che. A pramANe sacitta dravyapakramanuM varNana pUrNa thayuM. 66. se jiM taM vidrovare? 66. prazna acittadravyopamanuM svarUpa kevu " acittadavyovakame khaMDAINaM guDAINaM uttara- khADa, goLa, rAgAdi padArthomAM marajIvI taM citto madhuratAnI vRddhi karavArUpa ane padArthane sarvathA vinAza karavArUpa je upakrama che te acittadravyApakrama che. 67. che jiM tuM mIsa ve ? 67. prazna- mizradravyapakramanuM svarUpa kevuM che? mIsae davyovakkame se ceva thAsaga AyaM uttara- sthAsaka-avane zaNagAravAnuM, sagAimaDie AsAi / se taM mIsae AbhUSaNa, darpaNa-aLadane zaNagAravAnuM danvokkame / se taM jANayasarIra bhavi AbhUSaNaAdithI AbhUSita avAdine yarIra vairitte davvocakase / se taM zikSaNa ApavArUpa athavA nAza karavArUpa je upakrama che te mizradrapakrama che. (azvanoaagmo davyovakkame / se taM Adi sacitta ane AbhUSaNo acitta davyovakkame / hovAthI te upakama mizradrapakama kahevAya che.) A rIte sAyakazarIra-bhavya zarIra Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upakrama 148 tyArabAda DeDiNi-brAhmaNIe trIjI putrIne salAha ApI ke "beTI ! tArA pati durArAdhya che, mATe tAre temanI AjJAnuM barAbara pAlana karavuM ane khUbaja sAvadhAnIpUrvaka temanI sevA karavI. A rIte brAhmaNIe jamAIonA abhiprAyane upara darzAvelI yuktivaDe jANI lIdhA. have parano bhAva jANavAne samartha evI vilAsavatInAmaka gaNikAnu draSTAMta Ape che- eka nagaramAM koIeka gaNikA rahetI hatI. te 64 kaLAomAM nipuNa hatI teNe parano abhiprAya jANavA A prakAranI paddhati apanAvI hatI teNe pitAnA ratibhavananI bhIMta para judAjudA prakAranI kriyAo karatA vividha jAtinA purUnA citro dorAvyAM hatAM. je purUSa tyAM Avate, te potAnA jAticita citranuM nirIkSaNa karavAmAM tanmaya thai jate tenA A prakAranA vartanathI tenI jAti, svabhAva, ruci Adine vilAsavatI samajI jatI hatI ane te puruSanI sAthe tenI jAtirucine egya vatava batAvIne tene sakArAdidvArA khuzakhuza karI nAkhatI. tenA vartAva AdithI khuza thaIne tene tyAM janAra purUSa khUba dhana ApIne saMtoSa pragaTa karatAM amAtya kevI rIte paranA abhiprAyane jANa lete tenuM draSTAMta Ape che- keI eka nagaramAM bhadrabAhurAjA rAjya karato hato. tene suzIla nAme amAtya hatuM. te paranA abhiprAyane jANavAmAM nipuNa hatuM. eka divasa rAjA amAtya sAthe akiDA karavA nagara bahAra gaye. cAlatAM-cAlatAM mArgamAM koI eka paDatara pradeza para ubhA rahI ghoDAe laghuzaMkA karI te mUtra sUkAI na jatA tyA jamInaparaja emane ema paDayu rahyuM rAjA ane amAtya teja rastethI DIvAra pachI pAchA pharyA. te paDatara jamInapara ghoDAnA mUtrane vinA sUkAyeluM joIne rAjAnA manamAM vicAra Avyo- je A jagyAe taLAva khodAvavAmAM Ave, te te taLAva kAyama agAdha jaLathI bharapUra raheze. tenuM pANI sUkAze nahIM. A prakArane vicAra karatAM-karatAM rAjA bhUmibhAga tarapha ghaNIvAra sudhI tAkI rahyo. tyArabAda rAjA amAtya sAthe rAjamahela tarapha cAlyA gayA. te catura amAtya rAjAnA mane gata bhAvane barAbara samajI gaye teNe rAjAne pUchaLyA vinAja te jagyAe eka vizALatalAva khedAvyuM. ane tenA kinAre vividha prakAranAM ane vividhaRtuonA phaLa-phUlathI saMpannavRkSo ropAvI dIdhA. tyArabAda rAjA pharI kaIvAra amAtya sAthe te ja rastethI pharavA nIkaLe. pelI jagyAe vRkSonA jhuMDethI suzobhita jaLAzayane joI rAjAe amAtyane pUchayuM - are ! A ramaNIya jaLAzaya ke baMdhAyuM che ? amAtye javAba Ape- mahArAja ! Apeja baMdhAvyuM che. tyAre rAjAne Azcarya thayuM ane amAtyane kahyuM-"A jaLAzaya zuM e badhAvyuM che? jaLAzaya baMdhAvavAne kaI Adeza karyAnuM mane yAda nathI." amAtye khulaze karyo ke - "mahArAja ! ghaNuM samaya sudhI mUtrane sUkAyA vinAnuM joIne Ape ahIM jaLAzaya baMdhAvavAne vicAra karela. ApanA A mane gata vicArane me, tame je dRSTithI mUtrane nirakhI rahyAM hatAM te dRSTi dvArA jANa ahIM jaLAzaya baMdhAvyuM che. paranA cittane samajavAnI amAtyanI zakti joI rAjA ghaNe harSita thaye ane tenI prazaMsA karavA lAgyA. A traNe bhAvapakramanA draSTAMto che. A bhAvapakramamAM saMsArarUpa phalajanatAne sadbhAva hovAthI temane aprazasta kahevAmAM Avela che. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyAgadvAra - 149 e upakrama saMsArapa phaLanA janaka hAvAthI aprazastabhAveApakrama che. ane guruAdinA abhi- prAyane yathA rUpe jANIlevuM te prazastabhAveApakama che. A nAAgamabhAveApakramanu rUpa samajavuM, A bhAvApakramanuM nirUpaNa thayuM. upakramanA samasta bhedonuM varNana ahIM pUruM thAya che. 71. vA-vadhame inviTTe patte, taMnA-71. ALuputhvI, nAmAM, pAnuM,vattavyA, asthatimare. soyAre 72. se kiM taM ANuputrI ? ANupuvvI dasaviDA paNNattA, taMjA nAmANuputrI ThavaNANupuvvI, tAjIputhvI, vettAjIputhvI, jAjAnu puthvI, kazcittaLAjIputhvI, gALAjIpundrI, saMThANANuputrI, samAyArIANupuccI bhAvANupuccI / 73. nAma ThavaNAo gayAo / AnupUrvInirUpaNa. ahIMA sudhI laukika dRSTie upakramanuM svarUpa nirUpaNa karyuM. have zAstrIya paddhatie nirUpaNa karAya che athavA kapamanA cha prakAra prarUpyA che. te A pramANe- (1) AnupUrvI (2) nAma (3) pramANu (4) kartavyatA (5) arthAdhikAra ane (6) samavatAra. se kiM taM davvANupuvvI ? davvANuputrI duvA paNNattA, taMjAAgamao ya noAgamao ya / 72. prazna- AnupUrvInuM svarUpa kevuM che ? uttara- AnupUrvI--anukrama-eka nI pAchaLa khIju,evI paripATI tenA dazaprakAra prarUpyA che. te A pramANe- (1) nAmAnupUrvI (2) sthApanAnupUrvI (3) dravyAnupUrvI (4) kSetrAtupUrvI (5) kALAnupUrvI (6) utkIta nAnupUrvI (7) gaNanAnupUrvI (8) saMsthAnupUrvI (9) samAcAryAMnupUrvI ane (10) bhAvAnupUrvI 73. nAmAnupUrvI ane sthApanAnupUrvInu svarUpa nAmAvazyaka ane sthApanAvazyaka pramANe samajavu . prazna- dravyAnupUrvInuM svarUpa kevuM che ? uttara- drabyAnupUrvInA be prakAra prarUpyA che, te A pramANe (1) AgamadravyAnupUrvI (2) nAgamadravyAnupUrvI Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 AnupUrva nirUpaNa je jiM hAM gAmo ju- " prazna- AgamadravyanupUrvInuM svarUpa kevuM che? putrI ? narsa ja pApurcAi pI . , - uttara- je sAdhuAdie "AnupavI padanA sivila ji ni mAM pavitra vAcyArthIne zIkhI lIdhuM che, te sthita karyo nAva no magm[, ? yag- - che tene svara vyaMjana AdinI saMkhyAnuM? vaogo davamiti kaI / Negamassa 1 parimANu jANI lIdhu che, sarva prakAre, cAre taraphathI parAvartita karI lIdhu che thAvata je NaM ego aNuvautto Agamao egA anuprekSAthI rahita che te dravyAnupUrvI che dadhANupubbI jAva kamhA ? jai jAgae kAraNake anupayogane dravya kahyuM che. nagamaannuvutte na bhavai / jai aNuvautte nayanI apekSAe eka anupamRtaAtmA jANae na bhavai tamhA Natthi Agamao eka dravyAnupUrvI che. aneka anupayukta AtmA aneka dravyAnuM parva che, ItyAdi naya davvANupubbI / se taM Agamayo sabaMdhI matavya AvazyakanI jema samajavuM davANupubbI / thAvat je jJAyaka hoya che te anupayukta sa bhavI na zake ane je anupayukta hoya che te jJAyaka na thaI zake. tethI AgamadravyAnupUrvI avastu che A AgamadravyAnupUvInuM svarUpa che. se ki ta no Agamao prazna-AgamadravyAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? davANupuvI ? no Agamao davvANupubbI uttara- ne AgamadravyAnuparvanA traNa prakAra prarUpyA che, te A pramANe- (1) jJAyakaza- viddA paug, taM -bApa rIridravyAnupUrvI (2) bhavya zarIradravyAnurve yasarIradabANupuvvI, bhaviyasarIradanvA (3) jJAyaka--bhavya- zarIravyatirikatadravyAnnupubbii, jANayasarIrabhaviyasarIravairittA davANupuvI / se kiM taM jANayasarIradavyANupubbI ? prazna-sAyakazarIravyAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? jANayasarIradanvANupucI ANu uttara- jJAyakazarIradravyAnupurvI te "Anupunbii payatyAhigArajANayassa jaM pUva" A padanA arthAdhikArane jANanAra sarIrayaM vavagayacuyacAviyacattadehaM sesaM sAdhunuM vyapagata, cuta, cAvita, tyakta je jahA davyAvassae jAva se taM jANaya- nijIva zarIra te zeSa sarva dravyAvazyaka sriirdvaannupucii| mujaba jANavuM yAvat A jJAyaka zarIrase kiM taM bhaviyasarIradavyAnupubI ? vyAnupUrvInuM svarUpa che. __bhaviyasarIradavyANupuvvI je jIve joNIjammaNaNikkhaMte sesaM jahA dabbAvassae jAva se taM bhaviyasarIdavvANupuTavI / pUva. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugAra se kiM taM jANayasarIrabhaviyasaroravairittA davvANupucI ? jANaya sarIrabhaviyasarIravairittA davvANupucI duvihA paNNattA, taM jahA ovaNihiyA ya aNovaNihiyA ya / tattha NaM jA sA ovaNihiyA sA ThappA / tattha NaM jA sA aNovaNihiyA sA duvihA paNNattA, taM jahA-negamavavahArANaM, saMgahassa ya / - 151 prazna-bhavya zarIradravyAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? uttara- je jIva samaya pUrNa thatAM nimAMthI bahAra Avela che, bhaviSyamAM "AnupUvI" padanA arthAdhikArane jANavAnuM che te bhavyazarIraneAgamadravyAnupUrvI che zeSa sarva dravyAvazyaka pramANe jANavuM. A pramANe bhavya zarIradravyAnupUrvanuM svarUpa che. prazna- jJAyaka zarIra-bhavya zarIra vyatirita dravyAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? uttara- jJAyakazarIra-bhavya zarIra vyatirikta dravyAnupUrvInA be prakAra prarUpyA che. te A pramANe- (1) aupanidhikI (upanidhivivakSita) padArthane vyavasthApita karI dIdhA pachI tenI pAse pUrvAnupUrvI AdinA kamathI anya padArtha rAkhave, te je AnupUrvanuM prajana che te, dravyAnupUvI ane (2) anepanidhikI (anupanidhi--pUrvAnupUvI) AdinA krama pramANe jyAM padArthanI sthApanA karavAmAM AvatI nathI, temAMthI je aupa-- nidhikI AnupUrvI che te sthApya che eTale enuM nirUpaNa atyAre karatuM nathI- pachI karavAmAM Avaze.anapanidhikadravyAnupUrvInA be prakAra che. te A pramANe- (1) naigamanaya ane vyavahAranayasamata tathA (2) saMgrahanayasamata. haNa, je di ne mArA jevA - 74. prazna-nagamanaya ane vyavahAranayane mAnya hiyA davANupuccI ? anaupanidhikadravyAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? negamavavahArANaM aNovaNihiyA uttara- naigamanaya-vyavahAranayane mAnya dravyAnupUrvInA pAMca prakAra kahyA che te A davvANupuvvI paMcavihA paNNattA, ta pramANe-(1) arthapadaprarUpaNA (2) bhaMgasanadA-dAvA, maMsadhi mutkIrtanatA (3) bha gopadarzanatA (4) taNayA, bhaMgovadasaNayA, samoyAre, samavatAra (5) anugama. annugme| Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra anupa nirUpaNa 75. prazna- naigama-vyavahAranayasammata arthapada prarUpaNa-caskanya AdirUpa arthane | viSaya karanAra arthapadanI prarUpaNAnuM svarUpa 75. je jiM tai ne mArA mAM - vijayA ? / negamavavahArANaM apayaparUvaNayA-tipaesie ANupubbI, cauppaesie ANupubbI jAva' dasapaesie ANuputrI, sakhejapaesie ANupubbI, asaMkhijjapaesie ANupucI, aNaMtapaesie ANupubbo, paramANupoggale aNANupubbI, dupaesie avattavbae, tipaesiyA ANupubbIo jAva aNaMtapaesiyAyo ANupubIo, paramANupoggalA aNANupubIo, dupaesiyAI avattavbayAI / se taM gamavavahArANaM aTThapayaparUvaNayA / uttara- traNa pradezavALe caNuskandha AnupUrvI che. catuSpadezikacchadha AnupUvI che, thAvat dazapradezika, saMkhyAtapradezika, asakhyAta pradezikaska dha AnupUvI che, ane ana tapradezikakkala AnupUrvI che paNa pudgalaparamANu anAnuparvI rUpa che. kemake eka paramANumAM krama saMbhavita nathI. dvipradezikaccha avaktavya che kemake Tripradezika skaMdhamAM anya pUrva pazcAt bhAva hovAthI tene anAnupUrvI tarIke na kahI zakAya ane madhyabhAga na hovAne kAraNe sampaNuM gaNanAnakama (A Adi, A madhya, A anta che, e anukrama) sa bhava na hovAthI Anuparva paNa na kahI zakAya. ghaNA tripradezikaccha AnupUrvaerUpa che yAvatu ghaNA anaMtapradezikaccha AnupUrvIo che pugalaparamANuo anAnupUrvIo che. ghaNuM kripradezikaccha avakatavya che. A prakAranuM naigama-vyavahAranayasa mata arthapadaprarUpaNAnuM svarUpa che. 76. cAg of vivArA papaha- 76. prazna-AnaMgama-vyavahAranaya saMmata arthapada vaNayAe ki paoyaNaM ? prarUpaNA dvArA kayuM prayajana siddha thAya che? eyAe NaM negamavavahArANaM aTThapayaparUva- uttara-nagama-vyavahAranayasamaMta artha pada NayAe bhaMgasamukttiNayA kajjai / prarUpaNA vaDe bhaMgasamutkIrtana karAya che. bhaMganuM prarUpaNa karAya che. tAtparya- arthapada prarUpaNAmAM AnupUrvI, anAnupUrvI ane avakatavya saMjJAo nakakI karavAmAM AvI che. A saMjJAo nakakI thayA pachI ja bhaganuM kathana thaI zake che. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugadvAra 153 77. se kiM taM negamavavahArANaM 77. prazna-nAma-vyapAranayasabhAta nasabhullIbhaMgasamukkittaNayA ? . rtananuM svarUpa kevuM che? negamavavahArANaM bhagasamukkittaNayA uttara-naigama-vyavahAranaya saMmata bhaMgasamuatthi ANupunvI 1, atthi aNANu kIrtana A prakAre che. asaMgI bheda-6. puvbI 2, atthi avattavbae 3, atthi tabhA se kyanAMta 3 cha. bha.- (1) ANupuccIo 1, atthi aNANupuvvIo mAnupUrvI che. (2) manAnupUrvI cha. (3) 2, atthi avattavyayAiM3, / ahavA-atthi avakatavyaka che, bahuvacanAnta 3 che. jemake- ANupuccI ya aNANupucI ya 1 / (1) mAnupUrvAmA cha (2) manAnupUrvAmA ahavA-atthi ANuputvIya aNANupu- cha. (3) apatavyo che. visayogathI bbIo 2 / ahavA atdhi ANupu niSpanna bheda 12 che. temAM prathama caturbhagI vbIo ya aNANupuvIo ya 3 / (1) bhAnupUrvI-manAnuSI cha. (2) mAnuahavA asthi ANupunvIo ya aNANu pUrvA-manAnupUrvI yA cha. (3) mAnuyU mApucIo ya 4 / ahavA-atthi ANu manAnupUrvI cha. (4) bhAnupUrvAbhA manAnupUrvAmA cha. dvitIyayatula - (1) NupuvvI ya avattavyae ya / 1 / ahavA bhAnupUrvI-ma14tavya che. (2) mAnupUrvIasthi ANumundhIo ya avattavcayAiM ya bhaktavya che. (3) bhaanupuurvaamii-mvt2| ahavA-atthi ANupuvvIo ya vya che. (4) bhAnupUrvI mI-avatavya avattanvae ya 3 / ahavA-atthi che. tRtIyayatumI - (1) manAnupUrvIANupubbIo ya avattavyayAI ya 4 / bhavatavya che. (2) manAnupUrvA-mataahavA-atthi aNANupuvvI ya avattavvae vyo che. (3) sanAnupUrvI sA-mavatavya ya 1 / ahavA atthi aNANupucI ya cha. (4) manAnupUrvAyA-matavya che. avattayAI ya 2 / ahavA-atthi traNeyanA saMgathI ATha bhaMga thAya che, yathAannaannupuvviio ya avattavbae ya 3 / (1) mAnupUrvI-manAnupUrvA-ma14tavya cha ahavA-atthi aNANupubbIo ya ava (2) AnupUrvI anAnupUvI avakatavyo che (3) bhAnupUrvA-manAnuyUvAmA-ma1tavya ttavyayAI ya 4 / ahavA-atthi cha. (4) bhAnupA-manAnupUtImA-bhapataANupuvvI ya aNANupucI ya avattavvae vyA che. (5) AnupUrvIo-anAnupUrvI ya 1 / ahavA-atthi ANupuvvI ya matavya cha (6) mAnuSAmA-manAnuaNANupunbI ya avattayAiM ya 2 / pUrvI-mavatavya che. (7) mAnuSAmAahavA-atdhi ANupuvvI ya aNANu- mnaanupuurviisaa-mtvye| che (8) mAnupubIo ya avattavyae ya 3) ahavA- puurvaamaa-mnaanupuurvaay-a14tvy| che. atthi ANupunvI ya aNANupuvvIo mAma saba bhanI 26mA che. te nAmaya avattancayAiM ya 4 / avA-atthi vyavahAranaya saMmata bhaMgasamutkIrtanatAnuM ANupuvvIo ya aNANupuvvI ya ava- s135 che. ttavvae ya 5 / ahavA-atthi ANupubbIo ya aNANupubbI ya avattavvayAI Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AnupUrva nirUpaNa 154 ya 6 / ahavA-atthi ANupubbIo ya aNANupubIo ya avattavvae ya 7 / ahavA-atthiANupuvvIo ya aNANupuvvIo ya avattavyayAiM 8 / ee aTTha bhaMgA / evaM savve vi chanvIsaM bhNgaa| se taM negamavavahArANaM bhaMgasamukkittaNayA / 78. eyAeNaM negamavavahArANaM bhaMgasamukki- 78. prazna- 2mA nagama-vyapahAranayasa bhata ttaNayAe ki payoyaNaM ? bhaMgasamutkIrtanatAnuM zuM prajana che ? ___ eyAeNaM negamavavahArANaM bhaMga tta2-nagama-vyavahA2nayasaMmatasamukttiNayAe bhaMgovadaMsaNayA kIrai / samutkIrtanatAvaDe bhegepadarzana-bhaganuM kathana karAya che arthAt bhaMgasamutkIrtanamAM bhaMgasUtra kahevAmAM Avela che ane bhaMgadarzanatAmAM tene RNaAdivAsyArtha kahevAmAM Avaze. 119. se kiM taM negamavavahArANaM bhaMgovadaMsaNayA? 7. prazna- naigama-vyavahAra nayasabhAta - negamavavahArANaM bhaMgovadasaNayA- pahanatAnu sva35 vu cha ? tipaesie ANuSuvvI 1, paramANu uttara-nagama-vyavahAranayasaMmata bha gepoggle aNANupuvI 2, duppaesie pahanatAnu sva35 nAya pramANe cha- (1) avattavvae 3 / ahavA tipaesiyA traNa pradezavALA skaMdharUpa artha-padArthane ANupuvvIo 1, paramANupoggalA AnupUrvI kahe che. (2) paramANupudgala aNANupubbIo 2, duppaesiyA ava- anAnupUrvI che. (3) Dhipradezika skaMdha ttavyayAI 3 / avakatavya che athavA (1) tripradeziska anAnupUrvIo che. (2) pugalaparamANuo ahavA tipaesie 1 ya paramA- manAnupUrvI mA35 cha. (3) viprazi424n / Nupuggale 2 ya ANupubI 3 ya avaktavya che A asaroge 6 bhAMgAne aNANupucI 4 ya caubhaMgo / ahavA artha thayA. dvisaMge 12 bhAMgA thAya che. tippaesie 1 ya duppaesie ya temAM eka tripradeziska dha eka AnupUvarUpa ane eka pudgalaparamANu eka anAnupUrvInA ANupucI ya avattavbae ya caubhaMgo vAcyArtharUpa vivakSita thayA che A prathama 8 / ahavA paramANupoggale ya duppa- caturbhagIne prathama bhAga che, te pramANe cAra esie ya aNANupucI ya avattavyae ya bhaga samajavA athavA tripradezika eka skaMdha caubhaMgo 12 / ahavA tippaesie eka AnupUvarUpa ane dvipradezika eka skaMdha ya paramANupoggale ya duppaesie ya eka avaktavyakanA vAcyArtharUpa vivakSita Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuMyogadvAra 155 1. ANupuvvI ya aNANuputvIya avattavbae thAya che. A pramANe dvitIya caturbhagI ya 1 / ahavA tippaesie ya paramANu athavA eka pudgalaparamANu eka anAnupUrvI poggale ya duppaesiyA ya ANupubbI ya ane eka dvipradezikacchanya eka avakata- " - aNANupuvvI ya. avattavbayAI ca 2 / vyakanA vAcyArtharUpa vivalita thAya che A aMDavA tippaesie' ya paramANuphuggalA pramANe tRtIya caturbhagI Ama dvisaMge 12 bhAMgA athavA [1] tripradezika, pugay duppaesieM ya ANupuvvI ya aNA laparamANu, dvidezika anukrame AnupUrvI, NupuvIo ya avattavyae ya 3 / ahavA anAnupa ane avaktavyakanA vAcyArtha tippaesie ya paramANupoggalA ya rUpa vivakSita che [2] tripradezika, pudgaladuppesiyaa ya ANupunvI ya aNANupu- paramANu, ddhipradezike, AnupUrvI, anAnuvviio ya avattavbayAI ca 4 / ahavA pUrva ane avaktavyonA vAgyAthe che. (3) tippaesiyA yaM paramANupoggale ya tripradezika pudgalaparamANuo, kripradezika, duppaesie ya ANupunvIo ya aNA- AnupUrvI, anAnupUrvIe ane avakatannupunvii ya avattabbae ya 5 / ahavA vyakanA vArtha che. (4) tripradezika, tippaesiyA. ya paramANupoggale ya pudgalaparamANuo, dipradezike, AnupUrvI, duppaesiyA ya ANupuvvIo ya aNA anAnupUrvIo avakatAnA vAcArtha che. NupuTavI ya avattacayAiM ca 6 / ahavA (5) tripradezike, pudgalaparamANu, ddhiprade ziMka, AnupUrvIo, anAnapUrvI, avaktatippesiyaa ya paramANupoggalA ya dupa- 18 vyakanA vAcyArtha che (6) tripradezike, esie ya ANupuvvIo ya aNANu pudgalaparamANu, ddhipradezika, AnupUrvIe, pucIo ya avattavbae ya 7 / ahavA anAnupUrvI, avaktavyanA vAcyArtha che. tippaesiyA ya paramANupoggalA ya (7) tripradezike, pudgalaparamANuo, duppaesiyA ya ANupuvIoM ya aNA- kripradezika, AnupUrvIo, anAnupUrvIe NupuvvIo ya avattavyayAi ca 8 / se ane avakatavyakanA vAcyArtha che. (8) taM negamavavahArANa bhaMgovadasaNayA / tripradezike, pudgalaparamANuo, Dhiprade- zi, AnupUrvIe, anAnupUrvIe ane avakatavyanA vAgyArtha che A rIte naigamavyavahAranayasa mata bhaMgo padarzanatAnuM varNana pUrNa thayu. se kiM taM samoyAre ? samoyAre-negama- 80 vavahArANaM ANupuvIdanvAiM kahiM / samoyaraMti ? kiM ANupuvbIdavvehi samoyaraMti ? aNApuNucIdavvehi samoyaraMti ? avattavyayaDhavvehiM samoyaraMti ? prazna- Anu pUrvI Adi dravyanA samA- vezane gamavatAra kahe che. teono abhAva svasthAnamAM ke parasthAnamAM thAya che, tevA ciMtanane je uttara te samavatAra. tenuM svarUpa kevuM che? nagama-vyavahAranayasaMmata AnupUrvI ne kayAM samAveza ghAya che ? zuM . Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 AnupUrva nirUpaNa AnupUvIdravyAmAM samAveza thAya che ke anAnupUvadravyamAM samAveza thAya che ke avakatavyadramAM samAveza thAya che? negamavavahArANaM ANuSubbIdavAiM ANupuvvIdavvehiM samoyaraMti no aNApunbIdavvehi samoyaraMti No avattabayadavvehiM samoyaraMti / uttara-nigama ane vyavahAra saMmata AnupUrvIbene AnupUvadravyomAM samAveza thAya che. anAnupUvadravyomA samAveza catuM nathI. avakatavyadrAmAM paNa samAveza thatuM nathI. negamavavahArANaM aNANupubbIdavvAiM kahiM samoyaraMti ? kiM ANupunvIdavvehi samoyaraMti ? aNANupuvvIdavvehi samoyarati ? avattavyayadamvehi samoyaraMti ? no ANugubbIdavvehiM samoyaraMti aNANuputvIdavvehi samoyaraMti, no avattavvayadavvehi samoyaraMti / prazna- nigama-vyavahAranayasaMmata anAnupUrvIdravyane kyAM samAveza thAya che? zuM teo AnupUvadravyamAM samAviSTa thAya che ke anAnupUvadravyAmAM samAviSTa thAya che ke avakatavyadravyamAM samAviSTa thAya che? uttara- teo AnupUvadravyamAM samAviSTa thatA nathI. anAnupUrvamAM samAviSTa thAya che. avakatavyadramAM paNa samAviSTa thatA nathI. negamavavahArANaM avattavvayadavAI kahiM samoyaraMti ? ki ANupucIdavvehi samoyaraMti ? aNANupucIdavvehi samoyarati ? avattanvayadavvehiM samoyara ti ? prazna-- nagama-vyavahAranayasaMmata avaktavyadravyone kayAM samAveza thAya che? zu teo AnupUvadrAmAM samAviSTa thAya che ke anAnupUvadravyamAM samAviSTa thAya che ke avaktavyadravyamA samAviSTa thAya che ? uttara- teo AnupUrvIdravyamA samAviSTa thatAM nathI, anAnupUvadrAmAM samAviSTa thatAM nathI, avakatavyadrAmA samAviSTa thAya che A pramANe samAvatAranuM varNana pUrNa thayuM. no ANugulcIdavvehi samoyaraMti, No aNANuputvIdavvehi samoyaraMti avattavvayadavvehi samoyaraMti / se taM samoyAre / 81. 81. se kiM taM aNugame ? aNugame navavihe paNNate prazna- anugama-sUtranu anurUpa vyAkhyAna karavuM tenuM svarUpa kevuM che? Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugadvAra 157 taM jahA saMtapayaparuNayA 1 uttara- anugama nava prakAra che. te .davyappamANaM 2 ca khitta 3 phusaNA ya ApramANe-(1) satpadaprarUpaNutA-AnupUrvI4 / kAlo ya5 aMtaraM 6 bhAga 7 bhAva Adipado vidyamAna padArtha viSayaka che athavA 8 appAvaDaM ceva9 // 1 // se taM aNugame / avidyamAna artha viSayaka che, evI prarUpaNa. (2) dravyapramANa-saMkhyA (3) kSetra vivakSita dravya (AnupUrvI Adi) keTalA kSetramAM rahe che. (4) sparzana-AnupUrvI Adivya keTalA AkAzapradezone sparza kare che. (5) kALa-dravyanI sthitino vicAra. (6) attaravirahAkALa (7) bhAga-AnupUrvI Adi dravya bIjA dravyonA keTalA bhAgamAM rahe che. (8) bhAva-vivakSita AnupUrva Adi dravya kayA bhAvamAM che. (9) alpAhutva-nyUnAdhitA. 82. negamavavahArANaM ANupucIdavAI kiM 82. prazna-nagama-vyavahAranayanI apekSAe asthi natthi ? AnupUrvIdravya che ke nathI ? NiyamA asthi / uttara- avazya che. negamavavahArANaM. aNANupuvvI prazna- nagama-vyavahAranayasaMmata davAI ki atthi Natthi ? anAnupUrvIdravya che ke nathI ? NiyamA asthi / uttara- avazya che. negamavavahArANaM avattavyagadavyAI prazna- nagama- vyavahAranayasaMmata ki asthi Natthi ? avaktavyadravyuM che ke nathI? NiyamA asthi / uttara- avazya che. A satpadaprarUpaNarUpa prathama bheda che. 8rU. ne mArA manuSyIvAkuM . 83. prazna-nigama-vyavahAranayanI apekSAe saMkhijjAI asaMkhijAI aNaMtAI ? AnupUrvI zuM saMkhyAta che? asaMkhyAta che? athavA anaMta che? no saMkhijjAI no asaMkhijjAI uttara-saMkhyAta nathI, asaMkhyAta nathI aNaMtAI / evaM aNANupuvIdavvAI patu anaMta che. A pramANe anAnupUrvI avattavyagadambAI ca aNaMtAI bhANiya- kaLe ane avakatavya paNu anaMta vADuM ! jANavA. A dravya pramANe nAmane ditIya bane che. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 84. Anu parva nirUpaNa jamaverATri, gALuputrI. vyAuM 84. - prazna negama-vyavahAranayamita logassa kiM saMkhijaibhAge hojA, AnupUrvI zuM lekanA saMkhyAmA asaMkhijaibhAge hojjA, saMkhejjesu bhAgamAM avagADha che? asaMkhyAtamA bhAgamAM bhAgesu hojA, asaMkhejjesu bhAgesu avagaDha che? ke sakhyAtabhAgomAM avagADha che ke asakhyAta bhAgamAM avagADha che? ke hojjA, savvaloe hojjA ? masta lekamAM avagADha che ? egaM davyaM paDucca saMkhejjaibhAge uttara-eka AnupUrvI dravyanI apekSAvaa hojjA, asaMkhejjaibhAge vA hojjA e te lekanA saMkhyAmAM bhAgamAM avagADha saMkhejjesu bhAgesu vA hojjA, asaMkhi- hoya che ke IlekanA asakhyAtamAM bhAgamAjjesu bhAgesu vA hojjA, savvaloe avagADha hoya che. saMthAta bhAgomAM avagADha vA hojjA / NANAdavyAI par3aca niyamA hoya che asaMkhyAta bhAgomAM avagADha hoya sacaloe hojaa| che athavA samasta lokamAM avagADha hoya che aneka AnupUrvIdranI apekSAe te samasta lekamAM avagADha che. - ne mArA pANagvya prazna - naigama-vyavahAranayasaMmata davyAi kiM loyassa saMkhijjaibhAge anAnupUvadravyo zu lekanA saMkhyAta hojA jAva sabbaloe vA hojjA ? bhAgamAM avagADha che yAvatuM samasta lokamAM avagADha che ? egaM davya paDucca no saMkhejai bhAge uttara-eka anAnupavIdravyanI apehojjaa asaMkhijjaibhAge hojjA no kSAe te lekanA saMkhyAmAM bhAgamAM saMkhejjemu bhAgesu hojjA no asaMkhe- avagADha nathI. asa khyAtamAM bhAgamAM jjemnu bhAgela hojjA no savvaloe avagADha che, sa vAta bhAgomAM avagADha nathI, hojjA / evaM avattavbagadavAI asa khyAta bhAgamAM ke samasta lokamAM bhANiyavvAiM / avagADha nathI. aneka anAnupUvadravyo niyamathI samasta lekamAM avagADha che. A pramANe ja avaktavya dravyanA viSayamAM samajavuM 85. RAmAM gaNuputrI trIkaraNa 85 hiM rAMjharUmAM ti ? yajJa- bhAgaM phusaMti ? saMkhejje bhAge phusaMti ? asaMkhejje bhAge phusaMti ? sabalogaM - rati ?' prazna- gama-vyavahAranayanI apekSAe AnupUrvI zu lekanA saMkhyAmAM bhAgane spaze che? asaMkhyAtamA bhAgane sparze che ? saMkhyAtamA bhAgone sparze che, asa khyAtamA bhAgone sparze che? ke samasta lAkane sparze che ? Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyAgadvAra egaM davvaM paDucca logassa saMkhejjaibhAgaM vA phusai jAva savvalogaM vA phusai / NANAdavvAi~ pahucca niyamA savvalogaM phusaMti / gamatravahArArNa aNANupuvvIdaMvbAI loyassa kiM saMkhijjaibhAgaM phusaMti jAva savvalogaM phusaMti ? egaM daNaM paDucca no saMkhijjai bhAgaM phusai, asaMkhijjai bhArga phusai no saMkhijje bhAge phusai, no asaMkhijje bhAge phusai, no savvakoyaM phusa / nANAdavvAIM paDucca niyamA savvaloyaM / phusaMti evaM avattavvagadavbAI bhANiyavvAI / 86. begamavavaDhArAAM ALuputhvI tattvArM jAgo 86. hacciraM hoi ? egaM davvaM pacca jaDaNNeNaM egaM samayaM ukkoseNaM asaMkhejja kAlaM, NANADhavvAI paDucca NiyamA savvaddhA / aNANuputrI davvAiM avattavyaga davvAI ca evaMcaiva bhANiyavvAI | 87, nemavavadArAAM maLupuStrIjvALuM aMtara 87. kAlao kevacciraM hoi ? 159 uttara- eka-eka AnupUrvI dravya leAkanA saMkhyAtamA bhAgane spaze che cAvatA samasta leAkane sparze che, aneka AnupUrvIdratye niyamathI samasta leAkane spaze che. prazna- naigama-vyavahAranayanI apekSAe anAnupUrvI dravye zuM leAkanA sakhyAtamA bhAgane spaze che yAvat samasta leAkane sparze che ? uttara- eka-eka anAnupUrvI dravyanI apekSAe leAkanA saMkhyAtamA bhAgane sparzatuM nathI paNu asaMkhyAtamA bhAgane sparze che, sakhyAta bhAgAne, asaMkhyAta bhAgAne ke sa leAkane spatuM nathI. aneka anAnupUrvI drabyAnI apekSAe te nizcayathI samastalAkane sparze che. avakatavyadrabyAnI spazanA pazu Aja pramANe samajavI joie. prazna- nAgama-vyavahAranayasaMmata AnupUrvIdrabyA kALanI apekSAe keTalA kALa sudhI rahe che ? uttara- eka AnupUrvIdravya jadhanya eka samaya sudhI ane utkRSTa asaMkhyAta kALa sudhI te svarUpe rahe che. vividha AtupUrvIdrabyAnI apekSAe nizcayathI sarvakALamAM hAya che, arthAt leAka AnupUrvI dravyeAthI koi paNe samaye zUnya heAtA nathI. anAnupUrvI ane avakatavya drabyAnI sthiti paNa upara pramANe eTale jadhanya eka samaya ane utkRSTa asa`khyAta kAlanI samajavI. - prazna nAgama - vyavahAranayasa mata AnupUrvI dravyanuM vyavadhAna--virahakALa kALanI apekSAe keTaluM hAya che ? Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 egaM davvaM pacca jahanneNaM egaM samayaM ukkosaNaM aNata kAlaM, nANAdavbAI paDucca Natthi aMtaraM / gamavavahArANaM aNANupuccIdavvANaM aMtaraM kAlao kevacciraM hoi ? egaM davvaM paDucca jahaNeNaM evaM samayaM ukkoseNaM asaMkhejjaM kAlaM, nANAdavvAI paDucca gatthi aMtara | gamavavahArANaM avattagadavvANaM aMtaraM kAlao kevaccira hoi ? egaM davvaM paDucca jahanneNaM egaM samayaM ukkoseNaM aNNataM kAlaM, nALa davAI pacca Natthi aMtaraM / 88. khemavavavAnuM bAjIputhvIvyA. sesan-88. vvANaM kaibhAge hojjA ? kiM saMkhijja - ibhAge hojjA ? asaMkhijjaibhAge hojjA ? saMkhejjesu bhAgesu hojjA ? asaMkhejjesu bhAgera hojjA ? no saMkhejjaibhAge hojjA, no asaMkhijjaibhAge hojjA no saMkhejjesu bhAge hojjA, niyamA asaMkhejjemu bhAge hojjA | gamavavahArANaM aNANupuccI davAI sesadavvANaM ka bhAge hojjA ? kiM saMkhijjaibhAge hojjA ? arsakhi - jjaibhAge hojjA ? saMkhejjhesu bhAge hojjA ? asaMkhejjesu bhAgesu hojjA ? no saMkhejjahabhAge dojjA, asaMkhejjai mAnupUrvI nirUpaNu uttara-eka AnupUrvI dravyanI apekSAe jaghanya eka samaya ane utkRSTa anaMtakALanu aMtara haiAya che. vividha drabyAnI apekSAe virahakALa thatA nathI. prazna- naigama-vyavahAranayasa mata anAnupUrvI dravyanu kALanI apekSAe aMtara keTaluM heAya che ? uttara-- eka anAnupUrvI dravyanI apekSAe aMtarakALa janya eka samaya ane utkRSTa asaMkhyAta kALanA che. vividha anAnupUrvI dravyeAnI apekSAe a tara nathI. prazna- naigama-vyavahAranayasa'mata avakatavyadravyAnA kALApekSayA aMtara kALa keTalA che ? uttara- eka avakatavyadravyanI apekSAe jaghanya eka samaya ane utkRSTa ana takALanuM aMtara che. vividha dravyanI apekSAe atara nathI. prazna- naigama-vyavahAranayasa'mata AnupUrvIdrabyA zeSa dravyeAnA keTalAmAM bhAgamA che? zu sa khyAta bhAgamA che ke asa khyAta bhAgamAM che sa khyAta bhAgAmAM che ke asa khyAta bhAgeAmA che ? uttara- AnupUrvI dravye zeSa dravyenA saMkhyAta bhAga, asa khyAta bhAga ke saMkhyAta bhAgeAmAM nathI paraMtu nizcayathI asa khyAtamAM bhAgamAM heAya che. prazna naigama-vyavahAranayasaMmata anAnupUrvI dravye zeSa dravyeAnA keTalAmA bhAgamA hAya che? zuM sakhyAta bhAgamAM hAya che ke asa`khyAta bhAgamA ke sa`khyAta bhAgeAmAM ke asa'khyAta bhAgAmA heAya che ? Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugadvAra mane nA, jo neNu mAgu, uttara-anAnupUvadravya saMkhyAta bhAga, gA, no ararakane maLyuM che khyAta bhAge ke asaMkhyAta bhAgomAM nathI , tonga | parva cattavRSTi vi paraMtu zeSa dravyAnA asakhyAte bhAgamAM heye . che. avaktavyadrane bhAgadvAra paNa upara bhaanniyvyaanni| pramANe samajI levo. vavaddAra mAdhupurANuM 89. prazna-naigama-vyavahAranayasaMmata Anutaranni mAre gA? 36pa pUrvIdravya kayA bhAvamAM che? eTale audayika bhAve hojjA ? upasamie bhAve hojA? bhAvamA ke pazamika bhAvamAM ke kSAyika bhAvamA ke kSApazamika bhAvamA ke pArikhie bhAve hojjA ? khaovasamie NAmika bhAvamAM che ? ke sAtripAtika bhAve hojjA ? pAriNAmie. bhAve bhAvamAM che? hojjA ? saMnivAie. bhAve hojjA ? NiyamA sAipAriNAmie bhAve , uttara- samasta AnupUrvIdravyo sAdi hojjA / aNANupubbIdanvANi avattavyaga- pAriNAmika bhAvamAM hoya che anAnupUrvI davyANi ya eva ceva bhANiyavyANi / / ane avaktavyadravyone bhAvaDhAra paNa upara pramANe ja samaja. ge maste ! mArA 90. prazna- bhagavAna ! nainama-vyavahAranayaaannupuciidvaannN aNA[pucIdavyANaM saMmata AnupUrvIdravya, anAnupUrvIdravya, avattavvagadavvANaM ya dabaTTayAe paesaTuM- ane avakatavya dravyamAM dravya, pradeza ane yAe dabaTTapaesaTTayAe kayare kayarehito dravyapradezanI apekSAe kayA dravya appA vA vahuyA vA tullA vA vise karatA alpa, adhika tulya athavA sAhiyA vA ? vizeSAdhika che - - - - - goyamA ! sabathovAI uttara- he gautama dravyanI apekSAe NegamavavahArANaM avattabagadavvAI dana- nigama-vyavahAranayasa mata avaktavyakadravya TThayAe, aNANupubbIdavyAiM dabaTTayAe sauthI alpa che avakatavyadravya karatA visesAhiyAI, ANupucIdavvAi davaTTa anAnupavIMdra dravyanI apekSAe vizeSAyaae asaMkhejjaguNAI / paesaTTayAe savva dhika hoya che dravyanI apekSAe AnupUrvItthovaaii gamavavahArANaM aNANupunvI dravya anAnupavRdravya karatA asaMkhyAtadvvaaiN apaesaTTayAe / avattavyaganabAI - gaNuM hoya che. pradezanI apekSAe naigama vyavahAranayasaMmata anAnupUrvI sauthI alpa paesaTTayAe visesaahiyaaii| ANupu hoya che kAraNake anAnupavIdravyo (pudgalavviidvbaaii paesaTTayAe aNaMtaguNAi / paramANuo) pradezarahita che. pradezanI davvaTThapaesaTTayAe savvatthovAi Negama apekSAe avaktavyakadravyo anAnuparvadravyo vavahArANaM avattabagadambAI dvtttthyaae| karatA vizeSAdhika hoya che. pradezanI ape. bhanANupulcIdavvAiM dabaTTayAe apaesa - kSAe AnupUrvIdravya avatavyakra Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 gure visesAhiyA / avattavyagadavvAi' paesaTTayAe visesAhiyAI / ANupuvvadavvA davvaTTayAe asaMkhejjaguNAI, tAiM caiva parasaTTayAe anaMtaguNAi' / setaM aNugame, se taM negamavavahArANaM aNovaNihiyA dvvaanuputhvI | 6. te taM saMpadA aauSiirayA 91. davvANupunvI saMgahassa aNovaNahiyA davvANuputrI paMcavidyA paNNattA, taM jahAaTThapayaparUvaNayA 1, bhaMgasamukkittaNayA 2 bhaMgovadaMsaNayA 3 samoyAre 4 aNugame 5 / 92 92. se kiM taM saMgahassa aTThapayaparUvaNayA ? saMgahassa aTThapayaparUvaNayA tippaesie ANuputrI uppasie ANupuvvI jAva dasapaesae ANupundhI saMkhijjapaesie ANuputrI asaMkhijjapa esie ANuputrI aNatapaesie ANupuvvI paramANupogale aNANuputrI duppaesie avattavyae / setaM saMgassa apayaparUvaNayA / 93. eyAe NaM saMgahassa aTThapayaparUvaNayAe 63. kiM paoyaNaM ? AnupUrvI nirUpaNu karatAM anaMtagaNuA heAya che. naigama-vyavahAranayasa'mata avaktavyakadravye ubhaya-dravya pradezanI apekSAe sa`thI alpa che kAraNake dravyanI apekSAe sa`stAkatAnuM pratipAdana pahelA karavAmAM AvyuM che. bya ane apradezAtAnI apekSAe anAnupUrvI dravya vizeSAdhika che. pradezanI apekSAe avakatavyakadravye vizeSAdhika che. AnupUrvI dravyA dravyanI apekSAe asakhyAtaguNA ane pradezeAnI apekSAe anaMta guNA heAya che. ApramANe anugamanuM varNana pUrNa thayu. A pramANe naigama-vyavahAranayasa mata anaupatidhikIdravyAnupIMnA svarUpanuM nirUpaNa karyuM". prazna- saMgrahanayasaMmata anaupanidhikI dravyAnuInu svarUpa kevuM che ? uttara- sa`grahanayasa'mata dravyAnuvInA pAcaprakAra prarUpyA che. te A pramANe-- (1) apadaprarUpaNutA (2) bha'gasamutkIta - natA (3) bhaMge padazanatA (4) samavatAra (5) anugama, prazna-- sAmAnyane grahaNa karanAra saMgrahanayane saMmata a padaprarUpaNutAnuM svarUpa kevuM che ? uttara traNa pradezavALA skaMdha AnupUrvI che, cAra pradezavALA ska Mdha AnupUrvI che, yAvatA dasapradezika, sakhyAtapradezika, asaMkhyAtapradezika, ana'tapradezikaka dha AnupUrvI che. pudgalaparamANu anAnupUrvI che, dvipradezikaska dha avakatavyaka che. A prakAranuM saMgrahanayasaMmata atha padaprarUpaNutAnu' svarUpa che. prazna sagrahanayasa mata artha padaprarUpaNutAnuM prayeAjana zuM che ? Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugadvAra 163 eyAe NaM saMgahassa aTThapayaparU- uttara-saMgrahanayasaMmata arthapadaprarU, vaNayAe saMgahassa bhaMgasamukkittaNayA paNatAdvArA saMgrahanayasaMmata bhagasamutkI tainatA karI zakAya che eTaleke bhaMganuM kathana karI zakAya che. se kiM taM saMgahassa bhaMgasamu prazna- saMgrahanayasaMmatabhaMgasamutkIrta. kittaNayA ? natAnuM svarUpa zuM che? saMgahassa bhaMgasamukkittaNayA atthi uttara- sa grahanayasa matabhaMgasamutkIaannupubbii, atthi aNANapUcI, atthi natA A pramANe che- AnupUrvI che, avattavvae, ahavA atthi ANupuvvI ya anAnupavI che, avakatavyaka che, temAM traNa asagI bhaMga che. AnupUrvI-anAnupUrvI aNANupubbI ya,ahavA atthi ANupubbI che, AnupUrvI-avakatavyaka che athavA anAy avattavvae ya, ahavA asthi aNANu navI avakatavyaka che. A traNa brikasaMgI puvbI ya avattavbae ya, ahayA asthi bhaMga che AnupUrvI-anAnupUvI avaktavya ANupuvI ya aNANuputhvI ya avattavyae che, A eka trikasayegI bhaMga che. A y| evaM satta bhNgaa| se taM saMgahassa pramANe atre sAta vika-bhaga bane che. bhaMgasamukttiNayA / A prakAre bhagenuM prarUpaNa karavuM sa grahana vasaMmatabhaMgasamutkIrtanatAnuM svarUpa che. 14. thag of saMpara maMjasamuddhiArA 94. prazna-sa grahanayasaMmata bhaMgasamukiN paoeNaM ? tainatAnuM prayojana zuM che? eyAe NaM saMgahassa bhegasamukti uttara- A saMgrahanayasaMmatabhaMgatnnyaae saMgahassa bhaMgodadasaNayA kIrai / samutkIrtanatAvaDe bhaMgopadarzana karAya che. seka taM saMgahassa bhaMgovadaMsa prazna- saMgrahanayasa matabha gopadarzanavAM ? tAnuM svarUpa kevuM che ? sagahassa bhaMgovadasaNayA tippaesiyA ANupunvI paramANupoggalA aNANupuvvI duppaesiyA avattabae / ahavA tipparasiyA ya paramANupoggalA ya ANupunvI ya aNApUvI ya / ahavA tippaesiyA ya duppaesiyA ya ANupulvI ya avattavbae ya / ahavA paramANupoggalA ya duppaesiyA ya aNANupunvI uttara- tripradezikaka che AnupUrvI zabdanA vAcyArtha rUpe vivakSita thAya che. pudgalaparamANu anAnupUrvI zabdanA vAcAIrUpe vivakSita thAya che. dvipraziska che avaktavyaka zabdanA vAcyArtharUpe vivakSita thAya che athavA tripradezika paramANupudgala Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 ya avattavvae ya / ahavA - tipaesiyA paramANupoglAya duppaesiyA ya ANuputrI ya aNANupuvvI ya avattavvae y| se ttaM saMgahasta bhaMgovadaMsaNayA / 11. se jita saMpadA sanoyAre ? ddiphsa samoyAre saMgassa ANupuvvI davvAI' kahiM samoyaraMti ? kiM ANupuccIdavvehiM samoyaraMti ? aNANupuccIdavvehiM samoyaraMti ? avattavtragadavvehiM samoyaraMti ? saMgahassa ANupuntrIdavvAI' ANuputrIdavvehiM samoyaraMti no aNANuputrIdavvehiM samoyaraMti no avattavvadavvehiM samoyaraMti / evaM donivi sahANe saTTA samora ti / se taM samoyAre / 96. se kiM taM aNugameM ? aNugame aTThavihe paNNatte, taM jahA'saMtapayaparUvaNayA, davvapyamANaM ca khittaM saMNAya / kAlo ya aMtara bhAga bhAve JaLAvanuM natyi | ' saMgahassa ANupunvadavvAi' kiM atthi Natthi 2 95. 6. AnupUrvI nirUpaNu -avakata anukrame AnupUrvI ane anAnupUrvI nA vAcyA rUpe vivakSita thAya che athavA tripradezika-dvipradezikaka dha AnuMpavI-2 blakanA vAcyArtharUpe vivakSita thAya che.athavA pudgalaparamANu-dvipradezika, anAnupUrvI avakatavyaka zabdanA vAcyA rUpe vivakSita thAya che athavA tripradezika-paramANu-pudgala dvipradezikasDa'dhA anukame AnupUrvI anAnupUrvI ane avakatavyakazabdanA vAcyA rUpe vivakSita thAya che. A prakAranuM saMgrahanaya- saMmata bhaMgApada natAnuM svarUpa che, prazna- saMgrahanayasaMmata samavatAranuM svarUpa kevuM che ? saMgrahanayasa'mata samavatAranuM svarUpa A pramANe che-- saMgrahanayasaMmata AnupUrvI dravya kayAM samAviSTa thAya che? zu... AnupUrvI drabyAmAM samAviSTa thAya che ke anAnupUrvI dravyeAmAM ke avakatavyakadravyeAmAM samAviSTa thAya che ? uttara--- saMgrahanayasaMmata AnupUrvI - dravyeA AnupUrvI dravyeAmAM samAviSTa thAya che, anAnupUrvI ke avakatavyakadravyeAmAM nahi. eja prakAre anAtupUrvI drabyA ane avakatavyakadravye paNa svasthAnamA ja samAviSTa thAya che. A samavatAranu svarUpa che. prazna---- saoNMgrahanayasa mata anugamatu svarUpa kevuM che ? uttara- anugamanA ATha prakAra prA che te A pramANe-- (1) satpadaprarUpaNutA (2) dravyapramANu (3) kSetra (4) spanA (5) kALa (9) a tara (7) bhAga ane (8) bhAva, saMgrahanaya sAmAnyagrAhI heAvAthI tenI apekSA e alpamahutva hetuM nathI. prazna sauMgrahanayasa mata AnupUrvI - dravyeA che ke nathI ? Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugadvAra niyama thi, purva vo iriA -. 165 uttara- nizcayathI che. anAnupUrvI ane avakatavyaka dravya mATe paNa temaja , samajI levuM. saMgahassa ANuputvIdavvAI ki saMkhijjAI asaMkhijjAI aNaMtAI ? prazna- saMgrahanayasaMmata AnupUvIdravya zuM saMkhyAta che ke asaMkhyAta che ke anaMta che ? no saMkhijjAiM no asaMkhijjAI no aNaMtAI, niyamA ego rAsI, evaM mi vinA uttara- saMgrahanayasaMmata AnupavIdravya saMkhyAta nathI, asaMkhyAta nathI ane anaMta paNa nathI paraMtu niyamathI eka rAzirUpa che. anAnupavI ane avakatavyaka dravya paNa ekaeka rAzirUSa che. saMgahassa ANupunvIdavAi logassa kaibhAge hojjA ? kiM saMkhejaibhAge hojjA asaMkhejjaibhAge hojjA saMkhejjesu bhAgera hojjA asaMkhejjesu bhAgesu hojjA / savvaloe hojjA ? prazna- saMgrahanayasaMmata AnupUvadravya lekanA keTalA bhAgamAM che? zuM saMkhyAtabhAgamAM che ke asa khyAta bhAgamA che ke saMkhyAtabhAgomAM che ke asaMkhyAtabhAgamAM che ke samasta lekamAM che ? no saMkhez2jaibhAge hojjA no asaMkhejjai bhAge hojjA no saMkhejjemsa bhAgemu hojjA no asaMkhejjesu bhAgesu hojjA, niyamA saJcaloe hojjA, evaM donni vi| uttara-AnupUvadravya lokanA saMkhyAtabhAga, asa khyAtabhAga, sakhyAtabhAgo ke asaMkhyAtabhAgamAM nathI paraMtu niyamathI samasta lekamAM hoya che. A prakAranuM kathana anAnupavI ane avakatavyakadravya mATe paNa samajavuM - arthAt A banne paNa samasta lekamAM che. saMgahassa ANupubbIdavyAI logassa kiM khejaDabhAgaM phusaMti ? asaMkhejjaibhAgaM phusaMti ? sakhijje bhAge phusaMti ? asaMkhijje bhAge phusaMti ? sabaloge phusaMti ? prazna- saMgrahanayasaMmata AnuvI- dravya zuM lekanA saMkhyAta bhAgane sparze che ke asakhyAtabhAgane sparze che? saMkhyAta bhAgone, asaMkhyAtabhAgone ke samasta lekane sparze che ? Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 no saMkhejjaibhAgaM phusaMti jAva niyamA savvalogaM phusati / evaM dona vi ANuputrIdavyAI' saMgahasta jANo virahAti ? saddhaddhA / evaM doNi vi / saMgahassa ANuputrI davvANaM kAlao kevaccira' aMtara' hoI ? natthi aMtara, evaM doNi vi / saMgasa ANupuccIdavvAI' se sadavvANaM kaibhAge hojjA ? ki saMkhejjahabhAge hojjA ? asaMkhejjaibhAge hojjA ? saMkhejje bhAge hojjA ? asaMkhejjaijje bhAge hojjA ? no saMkhejjabhAge hojjA, no asaMkhejjaibhAge hojjA no saMkhejjesu bhAgenu hojjA no asaMkhejjesu bhAgemu hojjA, niyamA tibhAge hojjA / evaM donivi / saMgahassa ANuputrIdavvAi' kayarami bhAve hojjA ? - AnupUrvI nirUpaNu uttara- AnupUrvI dravya leAkanA sa`khyAta ` bhAgane spatu nathI yAvat niyamathI sa leAkane sparze che. A prakAranuM kathana anA- nupUrvI ane avaktavyakadravye mATe paNa samajI levuM, prazna- saMgrahanayasa mata AnupUrvI dravya kALApekSAe keTalA kALasudhI rahe che ? uttara- AnupUrvI dravya sarvakALamAM rahe A prakAranu kathana zeSa ane dravyeAmATe paNa samajavuM. che. prazna- saMgrahanayasa'mata AnupUrvI dravyano kALApekSAe keTaluM aMtara-virahukALa heAya che? uttara- AnupUrvI dravyamAM kALApekSAe aMtara heAtuM nathI zeSa dravyeA mATe paNu emaja samajaOM. prazna- sa grahanayasa'mata AnupUrvI dravye zeSa dravyanA keTalAmAM bhAga pramANu hAya che? zuM sakhyAtabhAga pramANu hAya che ke asa'khyAta bhAga pramANu ke saMkhyAtabhAge pramANu ke asa`khyAtabhAge pramANu hAya che ? uttara-- AnupRthvI dravya zeSa dravyanA sakhyAtabhAga, asakhyAtabhAga, sakhyAtabhAgA ke asa'khyAtabhAgeA pramANa nathI para'tu niyamathI trIjA bhAga pramANu hAya che, kemake te traNa rAzIomAMthI eka rAzI che. teja pramANe anAnupUrvI ane avakatavyaka dravyenA viSayamAM samajavuM kemake e paga traNa rAzIomAMthI eka-eka rAzI prazna-~~ sa'. unayasa'mataAnupUrvI drabya kayA bhAvamAM hAyache ? Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyAgadvAra niyamA sAipAriNAmie bhAve hojjA / evaM donni vi / appAvahu~ natthi / se taM aNugame / se taM saMgahassa aNovaNihiyA davvANupuccI / se vaM aNopahiyA davvANuputrI | 97. se kiM taM ovaNihiyA davvANupuvI ? ovaNahiyA davvANupuntrI tivihA pattA, te nadA puntrALuputhvI, pA nuputrI, baLALuputrI ! 98. se ki taM putrANupuvyo ? puvvANupubI - dhammatdhikAye adhsthivAya, bagAsatyiAre, nIlaciAve,posAhatyinAthe adrAkSamaye : setaM putrANuputrI / 97. 167 uttara AnupUrvI dravya niyamathI sAdi pAriNAmika bhAvamA hoya che. A kathana zeSa anne drabyAmATe paNa samajavuM. saMgrahanaya traNeya dravyeAnI ekaekarAzI svIkAre che mATe A nayanI apekSAe apamahatva hatuM nathI. A saMgrahanayasa mata anugamanuM svarUpa che. A pramANe saMgrahanayasaMmata anaupatidhikIdravyAnupUrvInuM kathana pUrNa thAya che, ane parva prastuta anaupanidhikIdravyApU pUrvInuM paNa svarUpa pUrNa thAya che. prazna---- pahelA eka vastunI sthApanA karIne tyArapachI bIjI-trIjIAdi vastu enI rvAMnupUrvI AdinA kramathI sthApanA karavI te aupanidhikIdravyAnupUrvI kahevAya. te aupanidhikI dravyAnupUrvI nuM svarUpa kevu che ? uttara- aupanidhikIdrayAnupUrvI nA traNa prakAra prarUpyA che. te A pramANe-(1) pUrvAnupUrvI (dravya vizeSanA samudAyamA je pUrve ( prathamadrazya ) tyAthI zarU karIne anukramathI AgaLa--AgaLanA drabyAnI sthApanA karavI athavA gaNatrI karavI te.jema RSabhadevathI zarU karI mahAvIra bhagavAna sudhInI gaNatrI karavI. ) (2) pazcAnI (dravya vizeSanA samudAyamAM je aMtIma bya che tyAMthI zarU karIne ulTAkramathI prathama sudhInA krama ) (3) anAnupUrvI A bannethI bhinna svarUpavALI te 98. prazna- pUrvAnupI nu svarUpa kevuM che? uttara- pUrvAnupUrvI te dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, jIvAstikAya, pudgalAstikAya ane addhAkALa, A pramANe anukramathI nikSepaNu karavuM te parvAnu pUrvI Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 AnuvI nirUpaNa prazna- pAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? uttara- addhAkALa, pudgalAstikAya, jIvAstikAya, AkAzAstikAya, adharmAstikAya, dharmAstikAya, A pramANe viparIta kamathI nikSepaNa karavuM te pazcAnupUvI che. se kiM taM pacchANupubbI ? pacchANupuvI-addhAsamae, poggalathikAe, jIvatthikAe, AgAsatthikAe ahammatthikAe, dhammatthikAe / se taM pcchaannupussii| se kiM taM aNANupubyo ? aNANupuvvI-eyAe ceva egAiyAe eguttariyAe chagacchagayAe seDhIe aNNamaNNavbhAso durUvRNo / se taM aNANupucI / prazna- anAnupUvanuM svarUpa kevuM che? uttara-anAnupavI te je zreNi sthApita karavAmAM Ave te ekathI zarU karIne eka- - ekanI vRddhi karatAM cha parvatanI thaI jAya, tyArabAda parasparane guNita karatA a nya abhyastarAzi banI jaze. temAMthI Adi ane A tanA be bhaMga cheDI devAthI anAnupUrvI bane che (kemake Adya bhagapUrvAnupvIne ane aMtima bhAga pazcAnu"vIne hoya che. 22. mavA coLadiyA raDyAnujuthI 9. athavA pudgalAstikAya para A tivihA paNNattA. taM jahA-punvANupubyo / traNenI sthApanA karatA aupanidhikadravyAnupcchaannupubii aNANupuDnI / pUrva traNa prakAranI kahI che, te A pramANe(1) pUrvAnupavI (2) pazcAnupUvI (3) anAnupUrI. prazna- pUrvAnupavanuM svarUpa kevuM che? pavANupucI paramANupoggaLe uttara- pUrvAnupavanuM svarUpa A duppaesie tippaesie jAva dasapae- prakAranuM che- pudgalaparamANu, ddhipradezakaMdha, sie saMkhijjapaesie asaMkhijjapae- tripradezIskaMdha, yAvatuM dasapradezIskaMdha, sie aNaMtapaesie / se taM pacANupuyo sakhyAtapradezIskaMdha, asa khyAtapradezIka dha ane anaMtapradezamaskaMdha, A kamapUrvakanI je AnupUvI che te pUrvAnumavI che. se kiM taM pacchANupuJcI ? prazna-pazcAnupUvInuM svarUpa kevuM che ? pacchANupubbI aNaMtapaesie uttara- anaMtapradezIskaMdha, asa khyAtaasNkhijjpesie saMkhijjapaesie pradezIskaMdha, saMkhyAtapradezamaskaMdha yAvata jAva dasapaesie jAva tippaesie tripradezIskaMdha, thripradezIskaMdha, pudgaNa Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 169 paramANu A pramANe ulTAkramathI pariNata thAya te pazcAnupavIM. anugadvAra duppaesie paramANupoggale / se taM pcchaannupubbii| se kiM taM aNANupunvI ? aNANupubbI eyAe ceva egAiyAe eguttariyAe aNaMtagacchagayAe seDhIe aNNamaNNabbhAso duruvRNo / se taM aNANupucI / prazna- anAnupUvInuM svarUpa kevuM che? uttara- anAnupUrvImAM je zreNi sthApita karavAmAM Ave te ekathI zarU karIne eka-ekanI vRddhi karatAM jyAre anaMta skaMdhAtmaka anaMtazreNio thaI jAya tyAre parasparane guNita karatAM anya abhyasta rAzi bane che. temAMthI Adi ane aMtanA be bhaMga kama karavAthI anAnupUrvI bane che. A prakAranuM anAnupUrvanuM svarUpa che. se taM ovaNihiyA davyANupubbI / se ta jANayasarIrabhaviyasarIravairittA / davyAnupuJcI / se taM no augamao davvANupuvI / se taM davvANupuyI / A pramANe aupanidhikI dravyAnupUrvInuM varNana pUrNa thayuM nAyakazarIra-bhavya zarIra vyatirita dravyAnupUrvInuM kathana paNa pUrNa thayuM te sAthe ja ne Agama dravyAnupUrvAnu kathana pUrNa thayu. A dravyAnupUrvI che. 200. je I taM vettAdhuputhvI? 100. prazna- kSetrAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? khettANupubdhI duvihA paNNattA, uttara-kSetrAnupUrvInA be prakAra prarUpyA taM jahA-ovaNihiyA ya aNovaNihiyA che. te A pramANe-(1) aupanidhikI kSetrAy / tattha NaM jA sA oraNihiyA sA tuvI ane (2) anaupanidhidIkSetrAnupUrvI. ThappA / tattha NaM jA sA aNovaNihiyA temAthI je aupanidhika kSetrAnuparva che te sA duvihA paNNattA, taM jahA-Negama sthApya che arthAt tene viSaya alpa hovAthI sUtrakAra pAchaLathI nirUpaNa karaze temA je cavahArANaM sagahassa ya / anaupanidhidIkSetrAnupUrvI che tenA be prakAra prarUpyA che te A pramANe- (1) nAmavyavahAranayamamata ane (2) sagraDanayasamata 202. jiM teM amadaot gaLa - 101. hiyA khettANupuvI ? NegamavavahArANaM aNovaNihiyA prazna-nigama-vyavahAranayanamata anopanidhidIkSetrAnupUrvInuM svarUpa kevuM che ? uttara- anopanipikIkSetrAnupUrvanA Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ! 170 khettANuputrI paMcavidyA paNNattA, saMnavAatthpypruuvnnyaa 1, bhNgsmukkittnnyaa2, manovanuMsayA rU, soyAre 4, aga 5 / 202. susiMhematravadArA, alpadya- 102. parUvaNayA ? ravahArANaM payaparUvaNayA tipparasogADhe ANupuvvI jAva dasapaesogADhe ANupuccI jAva saMkhijjapasogADhe ANuputrI asaMkhijjapaesogADe ANuputrI | egapaeso gADhe aNANupuccI / duppaesogADhe avattavyae, tippaesogADhA ANupubvIo jAva dasapaesogADhA ANupuvtrIo jAva asaMkhijjaparasogADhA eggar | egapaesogADhA aNA puccIo | duppaesoDhA avattaccayAI / setaM gavavahArANaM atthapayaparUvaNayA / 20. cAr r nemavavadAronuM athaeNca-103. aNayAe kiM paoyaNaM ? eyAe NaM NegamavavahArANaM atthapayaparUaNayAe gamavavahArANaM bhaMgasamukkittagayA kajjai / AnupUrvI nirUpaNu pAca prakAra prarUpyA che. te A pramaNe (1) artha padmaprarUpaNutA (2) bha gasamutkItanatA (3) bhageApadanatA (4) samavatAra ane (5) anugama prazna- naigama-vyavahAranayasa mata arthapadmaprarUpaNutAyaNukaska dhAdi rUpa arthanu pratipAdana karanAra padanu svarUpa kevuM che ? uttara- traNu AkAzapradezamAM avagADha --dravyaska dha AnupUrvI che, yAvat deza pradezeAmAM avagADha dravyaska dha AnupUrvI che. yAt sa`khyAtaAkAzapradezAvagADha dravyaskaMdha AnlRpI che, ane asaMkhyAtaAkAzapradezAvagADha dravyaska dha AnupI che. AkAzanA eka pradezamA avagA. dravya ( te pudgalaparamANu hoyake e traNa yAvata asa khyAtapradezIska dha hAya kSetranI apekSAe anAnupUrvI kahevAya che. e AkAzapradezamAM avagADhadravya ( be, traNa ke yAvat asa khyAtapradezIska dha kSetranI apekSAe avakatavya che. traNu AkAzaprade- zAvagAhI dravyaska dhA AnupUrvI che, yAvat dazaAkAzapradezAvagAhI dravyaska dhA AnupUrvI e che, yAvat asa khyAtaAkAzapradezAvagAhI dravyaska dhoAnupUrvI che. eka AkAzapradezAvagAhI pudgalaparamANu Adi dravye anAnupUrvI A che e AkAzapradezAvagAhI *yaNukAda dravyaska dhA avakatavyUke che A prakAranu taigama-vyavahAranayasa mata a padaprarUpaNutAnu svarUpa che prazna- nAgama-vyavahAranayasa mata apadaprarUpaNutAnu zuM prayeAjana che ? uttara- naigama-vyavahAranayasa mata arthapadmaprarUpaNutAdvArA bha gasamutkInanA karAya che Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugadvAra 171 204, re kiM ta jema davi saMsakRtti - 104. prazna-nigama-vyavahAranayasaMmata bhaMgabanyA ? samutkIrtanatAnuM svarUpa kevuM che? NegamavavahArANaM bhaMgasamukittaNayA uttara- naigama-vyavahAranayasaMmata atthi ANupucI, atthi aNANupucI, bhaMgasamutkIrtanatA-bhagonI utpatti nu asthi avattavcae / evaM davANupuvI- svarUpa A prakAranuM che- AnupUrvI che, gameNaM khettANupuccIe vi te cetra chanvIsaM anAnuparva che, avaktavyaka che dravyAnupUrva bhaMgA bhANiyavyA, jAva se taM bhaMgasa nI jema kSetrAnupUvinA paNa 26 bhAMgA mukkittaNayA / kahevA joIe. A pramANe bhagasamutkIrtanatAnuM varNana pUrNa thayu. 205. cAg of mmiTIra maMgvikSatta- 105. prazna-nigama-vyavahAranayasaMmata bhaMgannyaae ki paoeNaM ? samutkIrtanatAnuM prayojana zuM che ? eyAe NaM NegamavavahArANaM bhaMga- uttara-zaigama-vyavahAranayasaMmata bhAgasmukkittnnyaae NegamavavahArANaM bhaMgo-, samutkIrtanatA dvArA maMgepadarzanatA karAya che. vardasaNayA kajjai / 206. je hiM vidara kaMpavA - 106. prazna- nigama-vyavahAranayasaMmata WyA ? bhaMgepadarzanatA-nirdiSTa bhaMgenA arthanA kathana nuM svarUpa kevuM che ? NegamavavahArANaM bhaMgovadaMsaNayA- uttara- traNa AkAzapradezAvagAhI tippaesogADhe ANupubbI, egapaeso- cakAdi ska dha "AnupUrvI " A zabdanA gADhe aNANupulvI, duppaesogADhe ava vArtha rUpa che eTale "AnupUrvI" kahevAya ttavyae, tippaesogADhA ANupuvvIo, che. eka AkAzapradezAvagAhI paramANu- egapaesogADhA aNANupuJvIo duppa saMghAta hoya ke ska dhone samUha hoya te esogADhA abattavyayAI / "anAnupava" kahevAya che be AkAzaprade- zAvagAhI kayaNukAdiska dha kSetrApekSA avakatavyaka kahevAya che. traNa AkAzaprade- zAvagAhI ghaNA skache "AnupUrvIo A bahuvacanAnta padanA vAcyArtharUpa vivakSita che eka AkAzapradezAvagAhI ghaNA paramANusaMghAte "anAnupUrvIo" A padanA vAgyArtharUpa che. dviAkAzapradezAvagAhI ghaNA ska che "avakatavyo A padanA vAcya che. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 AnupUrva nirUpaNa 207. yadA tiquo ja upara 107. athavA tripradezAvagADha ane eka ja bApuputrI ja ca, pradezAvagADhaskaMdha eka AnupUrvI ane eka anAnupUva che. dravyAnuparvanA pAThanI jema evaM tahA ceva davANupubbIgameNaM 26 bha ga ahIM paNa samajI levA joIe. channIsaM bhaMgA bhANiyavvA jAva se taM A prakAranu naigama-vyavahAranayasaMmata NegamavavahArANaM bhaMgovadaMsaNayA / bhagepadarzanatAnuM svarUpa che. 208, je liM vaM samAre ? 108. prazna- samavatAranuM svarUpa kevuM che ? nigama-vyavahAranayasa mata AnupavIMdravyone samoyAre NegamavabahArANaM ANu- samAveza kayA thAya che ? zuM AnupUrvI- puvvIdavyAI kahiM samoyaraMti ? ki dravyomAM samAveza thAya che ke anAnupUrvI- ANupubbIdanvehiM samoyaraMti aNANupu- dravyomA ke avakatavyadravyomAM samAveza vIdavvehi samoyaraMti ? avattavvaga thAya che? davvehiM samoyaraMti ? ANupubbIdavAI ANupuvvIdavveDiM samoyarati no aNANupubbIdavvehiM no avattavyayadavvehiM samoyarati / evaM tiNi vi sahANe samoyaraMtitti bhANiyavyaM / se taM samoyAre / uttara- AnupUrvadravya AnudramAM samAviSTa thAya che paraMtu anAnupavI ane avaktavyadramAM samAviSTa thatA nathI. te rIte traNe sva-vasthAnamAMja samAviSTa thAya che. A prakAranuM samavatAranuM svarUpa che. 109. se kiM taM aNugame ? 109. prazna- anugamanuM svarUpa kevuM che? aNugame navavihe paNNatte, taM jahA uttara- anugAmanA nava prakAra prarUpyA saMtapayaparUvaNayA jAva appAvahuM ceva / che. te A pramANe- satpadaprarUpaNutA yAvatuM a5-bahatva arthAt (1) satpadaprarUpaNutA (2) dravyapramANa (3) kSetra (4) sparzanA (5) kALa (6) antara (7) bhAga (8) bhAva ane (9) alpa-bahutva 20. nevAvadAra vALupuSyAhuM jiM 110. prazna-naigama-vyavahAranayasaMmata Anaatyi Natthi ? pUrvIdravya che ke nahIM? NiyamA asthi / evaM duNNi vi / uttara- niyamathI che. A kathana anAnu pUrva ane avaktabdhadravya mATe paNa samajavuM eTale anAnupUvadravya paNa che ane avakatavyadrage paNa che Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyAgadvAra 22. khemavavArAnuM ANuputhvIvAreM savinAra, asavinAnuM, baLatArU ? no saMkhijjAI, asaMkhijjAI, no baLatArUM | parva duSpi vi| gADuM 12. hematravadArA vettAjIputhvIga logassa kiM sakhijjaibhAge hojjA ? asaMkhijjaibhAge hojjA ? jAva savvaloe konA ? egaM davvaM paDucca logassa saMkhijjaibhAge vA hojjA, asaMkhijjaibhAge vA hojjA, saMkhejjesu bhAgesu vA hojjA, asaMkhejjesu bhAge vA hojjA, deNe vA loe hojjA / nANAdavvAI paDucca niyamA savvaloe hojjA / gamavavahArANaM aNANuputrIdavvANaM pucchA egadavvaM pacca no sakhejjaibhAge hojjA, asaMkhejjahabhAge hojjA, no saMkhejje bhAge hojjA no asaMkhejjesu bhAgesu hojA no savvaloe hojjA, nANAdavvAI paDucca NiyamA savvaloe hojjA / evaM avattanvagavvANi vi bhANiyavvANi / 111. o o 2. khemavavaDhArAnuM bAjIpuzrInA hosa kiM saMkhejjaibhAga phusaMti ? asaMkhijja - bhAgaM phusaMti ? saMkhejje bhAge phusaMti jAva savvaloyaM phusaMti 2 112. 113. 103 prazna- nAgama-vyavahAranayasaMmata AnupUrvIdrabyA zu sakhyAta che ke asa khyAta che ke ana ta che ? uttara-AnupUrvIdrabyA sakhyAta nathI, ana ta nathI paraMtu (tulyapradezAvagAhIdra- byAne eka ja AnupUrvI mAnavAthI ) asakhyAta che. A prakAranu kathana anAnupUrvI ane avakatavyadravyamATe paNu samajavu. prazna- naigama-vyavahAranayasa'mata kSetrAnupUrvIdrabyA zu leAkanA sa khyAtAbhAgamA che ke asaMkhyAtamA bhAgamAM che ? ke yAvat samasta leAkamAM che ? uttara- eka dravyanI apekSAe AnupUrvI dravya lekanA saMkhyAtamA bhAga, asakhyAta bhAga, sakhyAta bhAge, ane asakhyAta bhAgeAmAM ane amuka dezezana leAkamAM paNa rahe che vividha drabyAnI apekSAe niyamathI sa`lAkavyApI che, naigama-vyavahAranayasa mata anAnupUrvI dravyanA praznanA viSayamAM samajavu' joie ke eka dravyanI apekSAe te leAkanA saMkhyAtamA bhAgamAM, sakhyAtamA bhAgAmAM, asa khyAta bhAgAmAM ke samasta leAkane avagAhIne rahela nathI paraMtu leAkanA asaMkhyAtamA bhAgane avagAhIne rahela che. vividha drabyAnI apekSAe niyamathI salAjhmA avagAhIne rahela che. avakatavyadraSyamATe paNa emaja samajI levuM. prazna-- naigama-vyavahAranayasa mata AnapUrvIdrabyA zu. saMkhyAtamA bhAgane spaze che ke asa`khyAtamA bhAgane spaze che ke sa'khyAtamA bhAgAne ke asakhyAtamA bhAgAne ke saleAkane sparze che ? Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 AnupUrvI nirUpaNe ega davyaM paDucca saMkhijjai uttara- eka dravyanI apekSAe lekanA bhAgaM vA phusaI, asaMkhijjaibhAgaM vA / saMkhyAtamA bhAgane, asaMkhyAtamA bhAgane, saMkhejje bhAge vA asaMkhejje bhAge vA sa khyAtamA bhAgone asa khyAtamA bhAgone desUNaM vA loga phusai / nANAdabAI athavA dezena (kaIka ochA) lekane sparze che vividha dravyonI apekSAe sarvalakane paDucca NiyamA savaloya phusati / sparze che anAnupUrvIdro ane avakatavya aNANupubbIdavbAI avattavvagadavvAI dranI sparzanA vizenuM kathana pUrvokata ca jahA khettaM navaraM phusaNA bhANiyavvA / kSetradvAra mujaba samajavuM joIe vizeSatA eTalIke ahIM kSetrane badale sparzanA (sparze che, ema kahevu. 4. veira vALuputrI vyAruM jo 114. prazna-nagama-vyavahAranayasaMmata AnukevcirN hoi ? padravyo kALanI apekSAe keTalA samaya sudhI rahe che ? egaM davvaM paDucca jahanneNaM egaM uttara- eka dravyanI apekSAe jaghanya samayaM ukkoseNaM asaMkhijja kAlaM, eka samayasudhI ane utkRSTa asaMkhyAta nANAdavvAiM paDuca NiyamA savvaddhA / kALasudhI rahe che. vividha dravyanI apekSAe eva doNNi vi / AnupardhI dravyanI sthiti niyamathI sarvakAlika che eTale keI kALa e nathI jyAre lekamAM Anu mUvadravya na hoya, teja pramANe anAnupUvadravyo ane avakatavya dravyanI paNa sthiti jANavI 225. jemavadAra gurthImaMta 115 prazna- maigama-vyavahAranayasa mata Anukaalo kevaciraM hoi ? pUrvIdravyanuM aMtara kALanI apekSAe keTalA samayanuM che? tiNDaMpi egaM davvaM paDucca jahanneNaM uttara- traNe AnupUvadravya, anAnuek samaya ukkoseNaM asaMkhejaM kAlaM, pUrvIdravya ane avaktavyanuM atara eka nANAdavAI paDucca Natthi aMtaraM / dravyanI apekSAe jaghanya eka samayanuM ane utkRSTa asa khyAta kALanuM hoya che vividhadravyanI apekSAe anara nathI. tAtparya e che ke keI traNa Adi pradezamAM raheluM AnupUrvIdravya jyAre te pradezathI alaga thaI anyapradezamAM avagAhana kare ane puna. teja AkAzapradezamAM AvI avagAhana kare tyAre vacce kALa ahIM Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugadvAra - - 175 - antara kahevAya che. A akhtara jaghanya , eka samayanu ane utkRSTa asa yAta kALanu hoya. anaMtakALanuM nahi 22. maradAra sAjuputhvIjhA - 116. c =Aka 4- 118. prazna-nigama-vyavahAranayasaMmata AnadvyaannN kaibhAge hojjA ? pUrvI zeSa dravyonA keTalAmAM bhAga pramANa hoya che ? tti vi nA sutrApugDyag | uttara- dravyAnupUrvI jevuM ja na atre traNe dravya mATe samajavu. 27. jamavadAra gAjIpurA - 117. prazna-nagama-vyavahAranayasaMmata AnurNmi bhAve hojA ? pUrvIdravya kayA bhAvamAM hoya che ? NiyamA sAipAriNAmie bhAve uttara- niyamathI sAdipArimika bhAvamAM hoya che. zeSa baMne dravyanA viSayamAM paNa ema ja samajavuM. 228. pazi aMte ! jamavAra 118. prazna- he bhagavana! anupUrvIdravya, ANupuvvIdavyANaM aNANupubbIdavANaM anAnupUrvIdravyo ane avakatavyadramAnA avattavyagadavvANaM ya davaTTayAe paesa kayA dravya kayA dravyothI dravyarthatA, pradezA rthatA ane ubhayArthatAnI apekSAe alpa, TThayAe davaTThapaesaTTayAe kayare kayarehito appA vA bahugA vA tullA vA adhika, tulya ke vizeSAdhika che ? visesAhiyA vA ? goyamA ! savvatthovAI Negama- - uttara- he gautama ! naigama-vyavahAravvhaaraannN avattavyagadavyAI davaTTayAe, nayasa mata avakatavyadravya dravyArthatAnI aNANupubbIdavAI dabaTThayAe visesA apekSAe sarvastaka che. dravyarthatAnI hiyAI, ANupuvvIdavyAI dabaTTayAe apekSAe anAnupUvIdravya avakatavyadravya karatA vizeSAdhika che. dravyArthatAe Anu, asaMkhejaguNAI / paesaTTayAe savya - vIdravya anAnupavI karatAM asaMkhyAta tthovAi NegamavavahArANaM aNANupubbI- . gaNA che. pradezArthatAe naigama-vyavahAranayadbaai apaesaTTayAe / avattavyagadavbAI samata anAnupUvadravya sarvastaka che, paesaTTayAe visesAhiyAI / ANupuvI- kAraNa ke paramANu apradezI che. pradezArthadvbaai paesaTTayAe asakhejaguNAI / tAe avaktavyadravya anAnupUvIdravya daTTapaesaTTayAe samvatthovAI Negama karatAM vizeSAdhika che. pradezArthatAe AnuvvhaaraannN avattavyagadavvAiM davaTTayAe / pUvadravya avakatavyadravya karatAM asaMkhyAta aNANupuvIdavAI davaTTayAe apae- gaNA che ubhayArthatAnI apekSAe naigama Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Anu parva nirUpaNa 176 saTTayAe visesAhiyAI / avattavyaga- vyavahAranayasaMmata avaktavyadravya sauthI davvAiM paesaTTayAe visesAhiyAiM / alpa che, kAraNake dravyArthatAe avakatavyaaannupubbiidvaaii davaTTayAe asaMkheja dravyomAM prathama sarvastakatA batAvI che. dravyayArthatA ane apradezArthatAnI apekSAe guNAI tAI ceva paesaTTayAe asaMkhe anAnupavadravya avakatavya karatAM vizeSAjgunnaaii / se taM aNugame / se taM dhika che. pradezArthatAnI apekSAe avakatannegmvvhaaraannN aNovaNihiyA khettA vyadra vizeSAdhika che AnupUrvIdravya dravyArthatAe asaMkhyAtagaNa, te pramANe pradezArthatAe paNa asaMkhyAtagaNa che. A prakAranuM anugamanuM svarUpa che. A prakAranuM naigama-vyavahAranayasa mata anaupanidhika kSetrAnupUrvIna varNana pUrNa thayuM. 21. re jI tai rAha joyA 119 prazna- saMgraha saMmata anaupanidhikI vettApuputhvI ? kSetrAnupUrvInuM svarUpa kevuM che ? saMgahassa aNovaNihiyA khettA uttara- sagrahanayasa mata anaupanidhinI NupunvI paMcavihA paNNattA, taM jahA- kSetrAnupUrvInA pAMca prakAra prarUpyA che. te atthapayaparUvaNayA 1, bhaMgasamuktittaNayA A pramANe- (1) artha padaprarUpaNutA (2) 2, bhaMgovadaMsaNayA 3, samoyAre 4, bhagasamutkIrtanatA (3) bhopadarzanatA (4) aNugame 5 / samavatAra (5) anugama. se kiM taM saMgahassa attha prazna- sa grahanayasaMmata arthapadaprarUpapypruuvnnyaa ? NatAnuM svarUpa kevuM che? saMgahassa atthapaya-parUvaNayA uttara- traNapradezAvagAhIdravya Anu - tipaesogADhe ANupuccI cauppaesogADhe pavI che cAra pradezAvagAhIdravya AnupUrvI ANupunvI, jAva dasapaesogADhe ANu- che yAvat dazapradezAvagAhI, saMkhyAtapradepucii, saMkhijjapaesogADhe ANupuvvI, zAvagAhI ane asa khyAtapradezAvagAhIdravya asaMkhijapaesogADhe ANupuvvI, ega paNa AnupUrvIrUpa che eka pradezAvagAhIdravya paesogADhe aNANupucI, duppaesogADhe anAnupasvarUpa che. be pradezAvagAhI dravya avakatavya che A sa grahanayasaMmata arthaavttvce / se taM saMgahassa atthapaya padaprarUpaNutAnuM svarUpa che. pakhvaNayA / eyAe NaM saMgahassa atyapayapaparavaNayAe ki paoyaNaM? prazna- A saMgrahanayasaMmata arthapadaprarUpaNutAnuM zuM.prajana che? Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugadvAra 177 atthapayapakhvaNayAe saMgahassa bhaMgasamukkittaNayA kajjai / se kiM taM saMgahassa bhaMgasamuktittaNayA ? saMgahassa bhaMgasamuktittaNayA asthi ANupulvI, atthi aNANupurvI asthi avattavyae / ahavA asthi ANupubbI aNANupunvI ya,evaM jahA davANupubIe saMgahassa tahA bhANiyavvaM jAva se taM saMgahassa bhNgsmukttinnyaa| eyAe NaM sagahassa bhaMgasamukttiNayAe kiM payoyaNaM? uttara-saMgrahanayasaMmata artha padaprarUpaNatavaDe bhaMgasamutkIrtanatA karAya che. prazna- saMgraha saMmata bhaMgasamutkI- tainatAnuM svarUpa kevuM che? uttara- AnupUrvI che, anAnupUrvI che, avakatavya che athavA AnupUrvI-anAnupUrvI che. vagere sarva bAbata dravyAnupUvInI jemaja kSetrAnupUrvInA bhaMgasamutkIrtanatAmAM samajavI yAvat A prakAranuM saMgrahanayasaMmata bhaMgasamutkIrtanatAnuM svarUpa che. prazna- saMgraha saMmata bhaMgasamutkItainatAnuM prayojana zuM che? uttara bhaMgasamutkIrtanatAvaDe bhagopa- darzanatA karAya che. prazna- saMgrahanayasaMmata bha gepadarzanatAnuM svarUpa kevuM che? eyAe NaM saMgahassa, bhaMgasamuktittaNayAe saMgahassa bhaMgovadaMsaNayA sajjai / se kiM taM saMgahassa bhaMgovadaMsaNayA ? saMgahassa bhaMgovadasaNayA-tippaesogADhe ANupuccI, egapaesogADhe aNANuputhvI, duppaesogADhe apattathae / aDavA tippaesogADhe ya egapaesogADhe ya ANupuvI ya aNANupunvI ya, evaM jahA davyANupubbIe saMgahassa tahA khettANupubbIe vi bhANiyacca jAva se ta saMgahassa bhaMgovadaMsaNayA / uttara- tripradezAvagAhIdravya AnupavI padanA vAcyArtharUpa che. eka pradezAvagAhI dravya "anAnupavI padanA vAcyArtha rUpa che, ddhipradezAvagAhIdravya "avata" padanA vAcyArtharUpa che athavA tripadezAva- gAhI-ekapradezAvagAhidra "Anuva- anAnupavI padanA vAcArtha rUpa che. sa thaDanayasaMmata dravyAnupUvInI jemaja kSetrAnupUrvI mAM jANavu yAvatu A prakAranuM sagrahanayasa mata bhagapadarzanatAnuM svarUpa che prazna-samavatAranuM svarUpa kevu che ? sagrahanayasaMmata AnupUrvIdro kayA samAviSTa thAya che? zuM A parvodrAmA se ki taM samoyAre ? samoyAre saMgahassa ANupubbIdanyAI kahiM samoraMti? kiM ANupucIdavvehiM samoyaraMti? Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 aNANupubbIdavvehiM ? avattavyagadamvehi? tiNNivi sahANe samoyaraMti / se taM samoyAre / se kiM taM aNugame ? aNugame aTThavihe paNNatte, taM jahA saMtapayaparUvaNayA jAva appA vadhuM naOiT saMgahassa ANupunvI-davbAI kiM atthi Natthi ? AnupUrvI nirUpaNa . samAviSTa thAya che ke anAnupUrvIdravyamA ke avakatavyadrAmAM samAviSTa thAya che ? uttara- traNe sva-svasthAnamAM samAviSTa thAya che. A pramANe samavatAranu svarUpa che. prazna- anugamanuM svarUpa kevuM che? uttara- anugAmanA ATha prakAra prarUpyA che te A pramANe- sat padaprarUpaNatA Adi ahIMA a85 bahu nathI kemake sahanaya anekatA mAnatuM nathI. prazna-sa grahanayasa mata anupUvadravya zu che ke nathI ? uttara-niyamathI che. traNeyanA viSayamAM emaja jANavuM zeSa badhA dvArA saMgrahanayasamita dravyAnupUrvInI jema kSetrAnupUvama jANavA. A pramANe anugAmanu svarUpa che A pramANe sagaDanayasa mata anaupanidhitI kSetrAnupUrvInuM varNana pUrNa thayuM. AvuM anapanidhika kSetrAnukUvInuM svarUpa che. NiyamA asthi / evaM tiNNi vi| sesagadArAiM jahA davvANupuvIe saMgahassa tahA khettANupubIe vi bhANiyavvAiM jAva se taM agugame / se taM saMgahassa aNovaNihiyA khettANupUvI / se taM aNovaNihiyA khettA 20. je siM govAhiyA rAjupu? 120. ovaNihiyA khettANupunvI tivihA pattA, te nadI, puSyALupuSya, cchinnupunvii, aNANupucI / prazna- aupaniSikI kSetra nupUrvInuM svarUpa kevuM che ? uttara aupanidhikI kSetrAnupUrvInA traNa bhede kahyA che. te A pramANe- pUrvAnupUrvI, pazcAnupUrvI ane anAnupUrvI se kiM taM puvvANupunvI ? puvANupuccI-aholoe tiriyaloe uddaloe / se taM punvaannupucii| prazna- pUrvAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? uttara- pUrvAnupUrvI te adholeka, tigleka ane Urdhva leka A krame (kSetralAkane) kahevu te pUrvInuparva che. se kiM taM pacchANupuvI ? prazna- pAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugadvAra - pacchANupubbI uDDaloe tirieloe aDholoe / se taM pacchANupunvI / 179 uttara- Urdhvalaka, tiryazleka ane alaka A pramANe pUrvApUvathI viparIta kamathI kahevu te pazcAnupUrvI kahevAya. se kiM taM aNANupunvI ? aNANupuccI eyAe ceva egAiyAe eguttariyAe tigacchagayAe seDhIe annamannabbhAso durUvUNAM / se taM aNA prazna- anAnupUrvInuM svarUpa kevu che ? uttara-anAnupUvImA je zreNa sthApita karavAmAM Avaze te ekathI zarU karIne ekaekanI vRddhi karatA traNa paryantanI thaI jaze. tyArabAda paraspara guNAkAra karatA a nya abhyasta rAzi banI jaze temAthI Adi ane AtanA be bhAge bAda karavAthI anAnupUrvI banI jAya che. 22. gojha-vetALuputrI nividA pauttA, 121 taM jahA-punbANupubI pacchANupubbI bApupuSyI che adholeka kSetrAnupardhInA traNa prakAra prarUpyA che te A pramANe- pUrvAnumUvIM, pAnupUrvI ane anAnupava. se kiM taM pucvaapunnucii| vyApuNuvbI-rayaNappabhA sakkarappabhA bAluappamA paMkappamA dhUmappabhA tamappabhA tamatamappabhA / se taM punvaannuvyA ? se ki taM pacchANuputI ! prazna- alakakSetrapUrvanupUrvInuM svarUpa kevu che ? uttara- adhelekakSetrapUrvanupUrvI te ratnaprabhA, zarkarA prabhA, vAlukAprabhA, paMkaprabhA, dhUmaprabhA, tama prabhA, tamastama prabhA, A krame sAta nArakabhUmIone upanyAsa kare. pacchANupubbI--tamatamA jAva rayaNappabhA / se taM pacchANupubbI / prazna- adholekakSetra pazcAturvInuM svarUpa kevu che ? uttara- adhe lakatrapazcAnupUrvI te tamastama prabhAthI laI yAvat ratnaprabhasudhI ulTAkramathI narakabhUmione upanyAsa kare. se ki taM aNANupucI ? prazna- adholekakSetraanAnupUrvInuM varUpa kevu che ? Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 aNANupubI eyAe ceva egAiyAe iguttariyAe sattagacchagayAe seDhIe annamamnavbhAso durUvRNo / se taM annaannupuvii| AnupUrvI nirUpaNa uttara- adhalaka kSetra anAnuparva te eka zreNI sthApita karI eka ekanI vRddhi karatAM sAta paryantanI thaI jaze tyArabAda parasparane guNita karatA anya abhyasta rAzi utpanna thAya che. temAthI Adi ane AtanA be bhAgo bAda karavAthI anAnunha bane che tirthakSetrAnupUrI traNa prakAranI prarUpI che, te A pramANe- pUrvAnupUrvI, pazcAnupUvI ane anAnupUrvI. prazna- madhyakakSetrapUrNAnupUrvAnu svarUpa kevuM che? 222. siriyo vettALuputhvI tivi 122. paNNattA, taM jahA, puvANupuncI pacchANupucI annaannupubbii| se kiM taM punvANupuvI ? puvvANupuvvI -"jaMbuddIve lavaNe, dhAyai kAloya pukkhare varuNe / khIra ghaya khoya naMdI,aruNavare kuMDale ruage| AbharaNavatthagaMdhe, uppalatilae ya puDhavinihirayaNe / vAsaharadahanaIo, vijayA vakkhArakappidA / kurumaMdara AvAsA, kUDA nakkhattacaMdasUrA ya / deve nAge jakkhe bhUe ya sayaMbhUramaNe ya / se taM punvANupuvvI uttara- malekakSetrapUrvAnuuI te jabUdvIpa, lavaNasamudra, ghAtakIkhaMDadvIpa, kAledadhisamudra, puSkaradvIpa, puSkaredasamudra, varUNadvIpa, varuNadasamudra, kSIradvIpa, zIdasamudra, dhRtadvIpa, vRtAdasamudra, IzkavaradvIpa, Iznavarasamudra, nandIdvIpa, nandI samudra, aruNavaradvIpa, aruNuvarasamudra, kuDaladvIpa, kuMDalasamudra, rucakadvIpa, rucakasamudra, A badhA dviIpa samudro, anukamathI avasthita che AgaLa asa khyAta-asaMkhyAta dvIpasamudronA antamAM AbharaMNa, vastra, gaMdha, utpala, tilaka, pRthvI, nidhi, ratna, varSadhara, hada, nadI, vijaya, vakSaskAra, kapendra, kuru, mandara, AvAsa, kUTa, nakSatra, cakra, sUrya, deva, nAga, yakSa, bhUta, AdinA paryAyavAcaka sadazanAmavALA eka-eka dvIpasamudra che ane sauthI antamAM svaya bhUramaNadvIpa ane svayaMbhUramaNasamudra che. te pUrvanupUrvI che se kiM taM pacchANupunnI ? prazna- madhyakakSetrapazcAnuM pUrvAnu svarUpa kevuM che ? Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181 anugadvAra pacchANupuvI-saMyabhUramaNe ya jAva jaMbuddIve / se taM pacchANupubbI / uttara- madhya kSetrapadyAnupavI te svayaMbhUramaNa samudrathI jaMbudvIpasudhI ulaTAkramathI dvIpa-samudrane upanyAsa kare te. se ki taM aNANupubdhI ? prazna- madhyakSetra anAnuparvanuM svarUpa kevuM che. eyAe ceva egAiyAe eguttariyAe uttara- madhyakakSetraanAnupUrvI te asaMkhejjagacchagayAe seDhIe aNNamaNNa eka zreNI sthApita karI eka ekanI vRddhi bhAso durUvRNo / se taM aNANupucI / karatAM asaMkhyAta paryanta thaI jaze tene paraspara guNAkAra karavAthI anya abhyastarAzi banI jaze temAMthI Adi ane aMtanA be bhAgone cheDI madhyanA samasta bhago anAnupUva che 23. 3ocavattApaputhvI tivida pUomttA, 123. udghalekSetrAnupUrvI traNa prakAranI che, taMjahA puyANupurI pacchANupubbI te A pramANe- (1) pUrvAnupUrvI (2) aNANupucI / pazcAnupUvI (3) anAnupUrvI se kiM taM punvANupubdhI ? prazna- udghalokakSetrapUrvanu parvanuM svarUpa kevuM che ? purANupuvvI sohamme 1, IsANe2, uttara- ulekakSetrapUrvanupUrvI te saNaMkumAre3, mAhiMde4, vabhaloe5. saudharma, IzAna, sAnakumAra, mahendra, laMtae6, mahAmukke, sahassAre8, brahmaleka, lAntaka, mahAzukra, sahastrAra, ANae9, pANae10, AraNe11, Anata, prANata, AraNa, acuta, caivecakaaccue 12, gevejjagavimANe 13, vimAne, anuttaravimAne, ISa~AgabhArA pRthvI. A kramathI urdhvakakSetrano upanyAsa aNuttaravimANe, 14 iMsipabbhArA15, kare te purvInupUrvI. se taM punvaannupucii| se kiM taM pacchANupuccI ? pacchANupubbI IsipambhArA jAva sohamme / se taM pacchANupunvI / prazna- urdhvakakSetrapazcAnupUrvAnu svarUpa kevuM che ? uttara- udghalekakSetrapAnupUrvI te ISatrAgabhArA bhUmithI saudharmakalpa sudhInA kSetrone ulTAkramathI upanyAsa kare te pazcAnuM parva che. jI Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 se kiM taM aNAgupubbI ? aNANupucI-eyAe ceva egAiyAe eguttariyAe pannarasagacchagayAe seDhIe annamanabhAso durUvRNo / se NaM aNANupuvvI / ahavA ovaNihiyA khettANupucI tivihA paNNattA, taM jahA-punvANupubbI, pacchANupulvI, AnupUrva nirUpaNa prazna- ukalekakSetraanAnupUrvanuM svarUpa kevuM che ? uttara- urvakakSetraanAnupUrvI te eka zreNI sthApita karI eka-ekanI vRddhi karatA paMdara paryantanI thaI jaze. tene paraspara guNatA anyUnya abhyasta zazi banaze. temAthI Adi ane AtanA be bhAgo bAda karatA zeSa bhAgo te anAnupUrvI kahevAya athavA aupanidhikI kSetrAnupUrvInA traNa prakAre prarUpyA che te A pramANe pUrvanu parva, pAnupUrvI, anAnupUva. prazna- pUrvAnupUrvanuM svarUpa kevuM che? uttara- eka pradezAvagADha, DhipradezAvagADha, yAvat dazapradezAvagADha, sa khyAtapradezAvagADha, asa khyAtapradezAvagADha A kramathI je kSetrAnupavI che te pUrvAnuparva che se kiM taM puvANupuco ? pubApupuththI--TTTT, duppaesogADhe, dasapaesogADhe saMkhijapaesogADhe jAva asNkhijjpesojAde taM vAputhvI . se kiM taM pacchANupubbI ? pacchANupubbI-asakhijjapaesogADhe saMkhijjapaesogADhe jAva egapaesogADhe / se taM pacchANupuccI / prazna- pazcAnupUrvanuM svarUpa kevuM che ? uttara- asa khyAtapradezAvagADha, saMkhyAtapradezAvagADha yAvatuM eka pradezAvagADha A ulaTA kramathI kSetrano upavAsa karavo te pazcAnupUche se kiM taM aNANupucI ? aNANupubbI-eyAe ceva egAiyAe eguttariyAe asaMkhijjagacchagayAe seDhIe annamanamAso dukhkhUNo / me taM aNANupunbI se taM ovaNiDiyA khettANupuccI se taM khettaannupunyo| . prazna- anAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? uttara- anAnupavI te eka zreNI sthApita karIne eka-ekanI vRddhi karatA asa khyAta paryaMtanI thaI jaze tene paraspara guNatA anya abhyasta rAzi bane temAthI Adi ane atanA be bhAgAne bAda karavAthI anAnupavI banaze A pramANenuM aupanidhikI kSetrAnapUrvanu svarUpavarNana ane sAthe kSetrApUnurvAnu Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugadvAra 183 varNana saMparNa thayu. 224. te ituM chApuputhvI? 124. prazna- kAlAnupUvInuM svarUpa kevuM che? kAlANupubbI duvihA paNNatA, uttara-kAlAnupUrvInA be prakAra prarUpyA taMjahA-ovaNihiyA aNovaNihiyA ya / che. te A pramANe- (1) aupanidhikI ane (2) anau nidhikI. 225. tathavi nA nA goLadiyA sA khvA 125. temAMthI je aupanidhikIApavI che tattha NaM jA sA aNovaNihiyA sA te sthApya che. arthAt alpa viSayavALI che, duvihA paNNattA,taMjahA-NegamavavahArANaM mATe ene atyAre rahevA daIe je anausNghss ya / panidhikI che tenA be prakAra prarUpyA che, te A pramANe- (1) naigamavyavahAranayasaMmata ane (2) saMgrahanayasaMmata. 226 re jiM tuM jamavAdI caLavaLadiyA 126 prazna-naigama-vyavahAranayasa mata ane kAlANupubbI ? panidhikakAlAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? agovaNihiyAkAlANupubbI paMca- uttara- anopanidhikakAlAnupUrvInA vihA paNNattA, taM jahA-atthapayaparU- pAMca prakAra prarUpyA che, te A pramANevnnyaa, saMgamamukkittaNayA, bhaMgovadaMsa - (1) arthapadaprarUpaNutA (2) bhaMgasamutkIrta cA, samAre, pujAme natA (3) bhaMgepadarzanatA (4) samavatAra (5) anugama 227. je piM taM nemAra thapathapa- 127. praznanaigama-vyavahAranayasaMmata artha vaNayA ? padaprarUpaNutAnuM svarUpa kevuM che? NegamavavahArANaM atthapayaparUvaNayA-tisamayahie ANupucI jAva dapasamayaTiie ANupucI saMkhijasamayaTiie ANupucI, asakhijjasamayahiie ANuputrI / egasamayaTThie aNANupuccI / dusamayaTTiie apattavvagaM / tisamayaTiDayAo ANupunbIo / egasamayaTiiyAo aNANupubbIo / dusamayahiiyAo avttvygaaii| se taM NegamavavahArANa atthapayaparUvaNayA / uttara- A artha padaprarUpaNutAnuM svarUpa A pramANe che-traNa samayanI sthitivALu dravya (paramANu hoya, dvayaka hoya ane tapradezIska dha hoya te) AnupUva che yAvat dazasamayanI sthiti ju dravya AnupUrvI che thAvat sa khyAta, ane khyAta samayanI sthitivALuM dravya AnupUvI che eka samayanI sthitivALu dravya anAnupUrvI che be samayanI sthitivALu dravya avaktavyaka che traNa samayanI sthitivALA dravyo AnupUrvIo che eka samayanI sthitivALA paramANuothI laIne Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 erry i gamavavahArANaM atthapayaparUvaNayAe ki paAyaNaM ? eyAe NaM NegamavavahArANaM Haanraj atthapayaparUvaNayAe bhaMgamamukittaNayA kajjara | 28. se mituM begamavavaDhArAAM masa- 128. mukittaNayA ? ornaari mukittaNayAasthi ANunI, asthi aNANupunvI, atthi avattavyagaM / evaM davyANuputrIgame kAlANupuccI va te caiva chabbIsaM bhaMgA bhANiyantrA jAva se taM Negamavavaerri maMgamuttiyA / earer gamahArANaM bhaMgasamuttiNayA ki oyaNa ? yAe NaM Negama vArANaM bhaMgasamuttiNayAe gama vArANaM bhaMgodasaNayA kajai / 226. se ji te vavadarAnuMmoTuM- 129. saca 2 mahArANaM bhaMgovadaMsaNayAtisamaya ANupurI, egasamayahie aNuputrI, dusamayaDie avattavvagaM / tisamayaiiyA ANuputrIo egasamayahiyA aAguputrI, dusamayahiyA AnupUrvI nirUpaNu anaMtANukaskaMdhArUpa dravyo anAnu pUvI eka che. e samayanI sthitivALA drabyA avakatavyeA che, Avu naigama--byavahAranayasaMmata a pada prarUpaNattAnu svarUpa che. prazna- A nAgama-vyavahAranayasa mata a padaprarUpaNutAnu zuM prayeAjana che ? uttara- A artha padaprarUpaNuta dvArA bha samutkInatA karAya che, prazna- naigama-vyavahAranayasa'meta bha`ga samutkInatAnu` svarUpa kevuM che ? uttara- AnupUrvI che, anAnupUrvI che, avakatavya che. dravyAnupUrvInI jema kAlAnupUrvInA paNa 26 bhAMgA samajavA joie, yAvata A bhaMgasamutkIta natAnuM svarUpa che. prazna- A nAgamayavahAranayasa mata bhAgasamutkInatAnuM pratyeAjana zuM che ? uttara- bha'gasamutkIta natAvaDe bhaMgApadanatA karAya che. prazna- naigama-vyavahAranayasa'mata bhAMgepadmanatAnuM svarUpa kevuM che ? uttara traNa samacanI sthitivALuM je dravya heAya te AnupUrvI" padanA vAcyA rUpa che. eka samayanI sthitivALuM dravya 'anA- na vI' padanA vAccArUpa che, e samayanI sthitivALu dravya 'avakatavya' padmanA vAccA Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130, anugadvAra 185 avattavyayAI, ahavA-tisamayaTiie ya rUpa che. traNasamayanI sthitivALA ghaNA dravya egasamayaTiie ya ANupunvI ya aNA- AnupUvaopadanA vAcyArtharUpa che. eka NupunbI ya / evaM tahA ceva davANupubbI- samayanI sthitivALA dravyo anAnupUrvIo gameNaM chabbIsa bhaMgA bhANiyavvA jAva padanA vAcyArtharUpa che e samayanI sthiti vALA dravya"avakatavya padanA vAcyArtharUpa se taM gamavavahArANaM bhaMgovadasaNayA / che athavA traNa samayanI sthitivALuM dravya, eka samayanI sthitivALu dravya "AnupUrvI anAnupUrvI padanA vAcArtharUpa che ahIM paNa dravyAnupUrvInI jema 26 bhAgA kahevA joIe yAvata A bhagadarzanatAnuM svarUpa che. rU. se jiM tuM samAre ? - prazna- samavatAranuM svarUpa zuM che ? nigama-vyavahAranayasaMmata AnupUrvIdravya samoyAre NegamavavahArANaM ANupu- kyAM samAviSTa thAya che ? zuM Anu pUrvI- bIdavbAI kahiM samoyaraMti ? kiM ANu- drAmAM samAviSTa thAya che ke anAnupathI punvIdavvehi samoyaraMti ? aNANupucI- dravyamAM ke avakatavyadravyamAM samAviSTa damvehi samoyaraMti ? avattavyagadamveDiM thAya che ? samoyaraMti ? evaM tiNNivi saTTANe uttara- traNeya sva-svasthAnamAM samAviSTa samoyaraMti bhANiyavya / se taM samoyAre / thAya che. A prakAre samAvatAranuM svarUpa che. 131. se kiM taM aNugame ? 131. prazna- anubamanu svarUpa kevuM che? aNugame Navavihe paNNatte, taM jahA uttara-anugAmanA nava prakAra prarUpyA che. saMtapayaparUvaNayA jAva appAvaDaM ceva / te A pramANe-(1) satpada prarUpaNatA yAvat alpabahuta. NegamavavahArANaM ANupunyAdavAI prazna-nigama-vyavahAranayasaMmata Anuki asthi Natthi 3 ? pUrvIdravya che ke nathI ? niyamA tiNNi vi atthi / uttara- niyamA traNe che NegamavavahArANaM ANupunvIdavAI ki prazna- niMgama-vyavahAgna saMmata AnusNkhijjaaiN asaMkhijjAi aNaMtAI 3 ? pUrvadravyo zu saMkhyAna che ke asakhyAta che ke anaMta che ? tiNNi vi no saMkhijjAi, asaM. uttara-traNe dravya sakhyAta nathI, anata vijJa, no ai ! nathI, paraMtu asakhyAta che (traNa Adi Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 22. je mavavaDhArAnuM ANupurI vyArUM gaLA- 132. pucIdAI avattavvagaDhavvAI logassa kiM sakhijjabhAge hojA ? asavijjarabhAge hojjA ? saMkhejjesu bhAgesu vA hojjA ? asaMkhejjesu bhAgesu vA donA ? sabhyajoDu vAnA? AyyoutourI egaM dan paDucca saMkhejaDa mAge vA hojjA, asaMkhajjaibhAge vA hojjA, saMkhejjesu vA bhAge hojjA, asA khejjesu vA bhAgenu hojjA, deNe vA loe hojjA / nANAdavAI pacca niyamA savvaloe hojA / evaM aNANupunnIdavvAI | AesaMtareNa vA saJcapucchAsu hojjA / evaM avattavyagadvyANi vi jahA khettANupubbIe / phusaNA kALANupuccI vi net caiva bhANiyantrA / Anupa nirUpaNu samayanI sthitivALA dravye lokamA ananta che, tathApi ahIM kALanI pradhAnatA haiAvAthI traNa samayanI sthitivALA ananta dravyA paNa eka ja AnupUrvI dravya mAnavAmAM Avela che. evI ja rIte cora samayanI sthitivALA ana ta dravyeApaNu ekaja AnupRthvI gaNuvAmA Avela che ema eka-eka samaya vadhAratA asakhyAta samayanI sthitivALA ananta dravye paNa eka ja AnupUrvI dravya che A pramANe AnupUrvI dravyo ahIM asa khyAtaja kahela che. anAnupUrvI ane avakatavya dravyeAnA sa dhamA paNa emaja samajavu joie paNa eka samayanI sthitivALA anAnupUrvI dravye| ane e samayanI sthitivALA avakatavyadravye avagAhanA bhedathI asaMkhyAta che. ) prazna- naigama-vyavahAranayasa'mata AnupRthvI drabyA, anAnupRthvI drabyA, avakatavyadrabyA zuM lekanA sakhyAtabhAgamA heAya che ke asa khyAtabhAgamA hoya che ke sa khyAtabhAgeAmA heAya che ke asakhyAtabhAgAmA hAya che ke sa leAkamAM hAya che ? uttara- AnupUrvI dravye eka dravyanI apekSAe sa khyAtabhAgamAM heAya che, asakhyAtabhAgamAM hoya che, sa khyAtabhAgAmA hAya che, asaMkhyAta bhAgeAmA heAya che ane dezeAna leAkamA heAya che. ( sampUrNa lekamA rahenAra kaI eka AnupUrvI dravya nathI acitta mahAska dha yadyapi sa leAka vyApI che chatA te kALanI apekSAe AnupUrvI dravya na gaNAya, kemake te eka samaya sudhIja leAka vyApI rahe che ) aneka dravyanI apekSAe niyamA sa leAkamA heAya che . anAnupavI dravyanA viSayamA paNa emaja kathana karavu joIe. prakArAntarathI anAnupUrvI - Page #209 -------------------------------------------------------------------------- Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 zrUjI. gamavavavArAnuM bAjIpuojvALamatara 134. nAo kecciraM hoI egaM davvaM paca jahaneNaM egaM samayaM, ukkoseNaM do samayA / nANAdavvAI paca Natthi aMtaraM / mahArANaM NANupuvadavvANamaMtara kAlao ciraM hoI ? egaM datraM pacca jahanneNaM do samayA, ukkoseNa asaMkhejjaM kAlaM / pANAvvAI pacca Natthi ataraM / gamavavahArANaM avattavvagadavvArNa pucchA, egaM dravtra paDucca jahaNeNaM egaM samayaM, ukkIseNaM asaMkhejjaM kAlaM / NANADhavvAraM paDucca Natthi atara | bhAga bhAva appAtrahu ceva jahA khettANupuccI tahA bhANiyavvAI jAva se taM aNugame / taM gamavavahArANaM arraforyA storyyat | 135. se kiM taM maMgassa agovaNihiyA 135 kAlANupuccI ? saMga agavaNahiyA kAlANuputrI paMcavidyA paNNattA, taM jahAatyapayaparUvaNayA, bhaMgamamukittaNayA, movaLayA, samAyAre, ame / AnupUrvI nirUpaNuM prazna- naigama-vyavahAranayasa mata AnupUrvI drAnu a tara kALanI apekSAe keTalA samayanu hAya che ? uttara- eka dravyanI apekSAe jadhanya atara eka samayanuM ane utkRSTa atara e samayanu hAya che. aneka dravyanI apekSAe atara nathI prazna - naigama-vyavahAranayasa mata anAnupUrvI draSyAnu attara kALApekSAe keTalA kALanu hAya che ? uttara- eka dravyanI apekSAe jaghanya e samayanu ane utkRSTa asa khyAta kALanuM aMtara heAya che. vividha dravyeAnI apekSAe A tara nathI naigama-vyavahAranayama mata avakatavyadrabyA viSe paNa AnupUrvI dravyanI jema prazna samajaveA avakatavyadrabyAne a tarakALa eka dravyanI apekSAe jadhanya eka samaya ane utkRSTa asa khyAtakALane hAya che aneka dravyeAnI apekSAe atara nathI bhA dvAra, bhAvadvAra ane alpamarhutvadvAranu kathana kSetrAnupUrvI nI jemaja samajavu joie yAvat A prakAranu anugamanuM svarUpa che A prakAre naigama vyavaGAra- nayasa mata anaupanidhikIlAtupUrvI vaNuM na thayu prazna- ga graDunayasa mata aaupanidhikI kAlAnupUrvInuM svarUpa kevu iM ? (1) uttara- sa grahanayamoMmata kAlAnupUrvI pAca prakAranI che, te A pramANe atha padaprarUpaNutA (2) bhagasamutkInatA (3) bhagApadanatA (4) samavatAra ane (5) agana Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sh shh khr w `mr 40 - 4 - 4 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AnupUrvI nirUpaNa zIrSaprahelikAMga, zIrSaprahelikA, palyopama, * sAgaropama, avasarpiNa, utsarpiNI, pugala parivarta, atItAddhA, anAgatAddhA, saddhA, A krame padone upanyAsa kare te kAlathI pUrvAnu parva che. se kiM taM pacchANu vvI ? pacchANupuvI-savvaddhA aNAgayaddhA jAva samae / se taM pcchaannupuvvii| prazna- pazcAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? uttara- sarvoddhA, anAgatAddhA yAvata samaya e ulaTA kramathI padanI sthApanA karavI te pazcAnuM parva che se kiM taM aNANupunvI ? aNANupuvI-eyAe ceva egAiyAe iguttariyAe aNaMtagacchagagae seDhIe aNNamaNNabhAso durUvRNo / se taM aNANupucI / aDhavA ovaNihiyA kAlANupucI tivihA paNNattA, taM jahApuvANupucI, pacchANupuvI, annaaputrI ? se kiM taM puvANupunvI ? puvvANupuvI- egasamayahiie, dusamayaTiie,tisamayaTiie jAva dasasamayaTTiie saMkhijjasamayahiie asaMkhijjasamayaTiie se ta puvANupuvI / prazna- anAnupUvInuM svarUpa kevuM che? uttara- eka zreNInI sthApanA karI, eka eka nI vRddhi karatAM anaMtaparvatanI thaI jaze, tene paraspara guNita karatA anyonya abhyasta rAzi bane che temAthI Adi ane aMtima bhAgone bAda karavAthI zeSa bhaMga te anAnupUrvI che. athavA aupanidhi kI kalAnu pUvInA traNa prakAra prarUpyA che te A pramANe- (1) pavana parva (2) pazcAnupUvI (3) anAnupUvI prazna- pUrvAnupUrvInuM svarUpa kevuM che ? uttara- eka samayanI sthitivALA, be samayanI sthitivALA, traNa samayanI sthitivALA yAvata dazasamayanI sthitivALA, sa khyAta, asa khyAta samayanI sthitivALA dravyone phamathI upanyAsa karavo te pUrvAnumUvI che. prazna- pazcAtupUrvInuM svarUpa kevuM che? uttara- asa prakhyAta samayanI sthiti- vALAthI laIne eka samaya parya tanI sthiti vALA je dravyavizeSa che, teone upanyAsa pazcAtuparva che. se kiM taM pacchANupubbI ? pacchANupuvI-asaMkhijjasamayaTiie jAva egasamayaTiie / se ta pcchaajuputrI ? Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 39, 1 + : : : : : : *-joo , Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 se kiM taM aNANupuccI ? aNANupuccI - eyAe ceva egAiyAe eguttariyAe carabIsagacchagayAe seTIe aNNamaNNavabhAso durUvRNo / setaM aNANuputrI / setaM uttinnaaIIo | 139. se kiM taM gaNaNANupuvI ? - gaNaNANuputrI tivihA paNNattA, taM jahA - puvvANupuccI pacchANupubbI annaapazuputhvI | se kiM taM putrANupuccI ? puntrALuputhvI-zo, sa, sarja, sahassaM, dasa sahassAIM, sayasahassaM, dasa sacasadasArUM, joDI, sorIyo, koDIsayaM dasa koDisayAI / se taM pucANuputrI | se kiM taM pacchANupuccI ! pacchA puccI - dasa koDisayAI jAva ego se taM pacchANupunvI / se kiM taM aNAgupuccI ? aNANuputrI - eyAe ceva egAiyAe eguttariyAe dasakoDi sayagacchagayAe seDhIe annamannabhAso durUvUNo / jIputhvI / te taM LaLAputhvI | 139. Anupa nirUpaNa prazna- anAnupUrvInuM svarUpa kevu che ? uttara~~ ekathI laine eka-ekanI vRddhi karatA 24 zreNInI sthApanA karIne paraspara guNatA anyAnya abhyasta rAzi ane che. temAthI prathama ane atima bha gAne Ada karIne zeSa bha ge| anAnupavuM che. bha prazna- gaNanAnupa[gaNatarI karavAnI paddhati-nu 5 kevuM che ? uttara-gaNanAnupUrvInA traNa prakAra che, te A pramANe- pUrvI nupUrvI, pazcAnupUrvI, ane anAnupUrvI prazna- pUrvAnupAnu svarUpa kevu che ? uttara- eka, dasa, seA, hajAra, dasa-hajAra, lAkha, dasa lAkha, karADa, dasa kareADa, abaja, dasa abaja, A rIte gaNatarI karavI te pUrvAnuparyaM. prazna- padmAnupUrvInuM svarUpa kevu che ? uttara-DhaMsa abajathI laI ulTA krame eka sudhInI gaNatarI karavI te padmAnupUrvI che. prazna- anAnupUrvInu svarUpa kevu che ? uttara- ekathI laIne dasaabaja pa - tanI eka-ekanI vRddhivALI zreNImA sthApita saMkhyAnA paraspara guNAkAra karatAM je rAzi utpanna thAya temAMthI Adi ane atanA e bha'gane khAdya karatAM je bhagA bAkI rahe te anAnupUrvI che. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ t`dAz... . yz?, dehe t`iray // ! ~ - -1 n,' shrAyiy lyk ; lynda lan ' n ' n -.// H // 13 wt'y // ! ! hAy -.; -: yik' zwiy , //!, ,,,, , ! ! ~ - ry, ' 'b'sh znk. , - .. -. z'' d ' Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 AnupUrvI nirUpaNa prazna-sAmAcArI-AnupUvInuM svarUpa 24. je te samAcAra mAdhuputhvI 141. sAmAyArI ANupubbI tivihA paNNattA, taM jahA-puvANupubbI pacchAnupunI annaannupubbii| uttara- sAmAcArI eTale ziSTajane dvArA Acati kiyAkalAparUpa samAcAranI paripATInA traNa prakAra che. te A pramANe parvanupUrvI, pAnupUrvI, ane anAnupUrvI. se kiM taM pubbAnupubbI ? puvvANuputrI-icchAgAro, micchaajo, , sAvasiyA, nirIziyA, vApurA, puchA, chaMbaT, nimaMtaNA, uvasaMpayA / se taM puvaannuputrI ! prazna- pUrvAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? uttara- IcchAkAra- keInA dabANa vinA vrata AcaravAnI IcchA karavI, mithyAkAraakRtyanu sevana thaI jatA pazcAttApadvArA pharI na sevavAmATe nizcaya kare, tathAkAragurUnA vacanone "tazeta" kahIne svIkAravA, AvazyakI-Avazyaka kArya mATe upa zrayathI bahAra javuM hoya tyAre gurune nivedana karavuM, nadhikI- kArya karI pAchA pharyAnI gurune sUcanA karavI, apracchanA- kaI kArya karavAmATe gurune pUchavuM, pratipracchanA- kAryane Ara bha karatI vakhate pharI gurune pUchavuM athavA keI kArya mATe gurue nA kahI hoya tyAre thoDIvAra pachI kAryanI anivAryatA batAvI puna pUchavuM, chaMdanA- anya sAjogika sAdhune potAnA bhAganA AhArane grahaNa karavA vinatI karavI, nima traNA- AhArAdi vahorI lAvI devA anya sAdhune nima traNa karavuM, upasa pa- gurunI nikaTa rahevuM A krame padonI sthApanA karavI te pUrvAnumUvI sAmAcArI che. prazna- pAnupUvInuM svarUpa kevuM che ? uttara- upasapatuthI laIne IcchAkAraparyata ulTA kamathI sthApanA karavI te sAmAcArInI paccAnupUrvI che se kiM taM pacchANupuyI / pacchANupucI-uvasaMpayA jAva icchAgAro / se taM pacchANupucI / Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyAdvAra se kiM taM aNANupuccI / aNANuputrI- eyAe caiva egAiyAe eguttariyAe dasagacchgayAe seDhIe annamabhabhAso durUvUNo / se taM argyaat | setaM sAmAyArI aannuputrI 142. se kiM taM bhAvANupuccI ? bhAvANuputrI tivihA paNNattA, taM jahA - puvvANupuvvI pacchANupuccI aNANupuvvI / se kiM taM puvvANupuvvI ? - puStrALuputhvI uz o, vami 2, khAie 3, khaovasamie 4, pAriNAmie saMnivAie 6 / se taM puvvANupunnI / dk se kiM taM pacchAgupuccI / pacchANuputrI saMnivAie, jAva udaie / setaM pacchANupuccI / se kiM taM aNANupuccI ? aNANuputrI - eyAe caiva egAiyAe eguttariyA cha gacchagayAe seDhIe annamannabhAso durUvRNo / se taM ayyat 1 se taM bhAvANupuvvo / setaM ANuputrI / ANupuccIti payaM samaR ra 142. 1 195 prazna anAnupUrvInuM svarUpa kevu` che ? uttara- ekathI laIne dasaparyaMta ekaekanI vRddhi karatAM dasazreNImAM sthApita saMkhyAne paraspara guNAkAra karatAM je rAzi prApta thAya temAMthI prathama ane a tIma bhaga Ada karatAM je bhageA khAkI rahe te madhA anAnupUrvI che. prazna- bhAvAtupUrvInu svarUpa kevuM che ? uttara- bhAvAnupUrvInI- jIvanA audyavikAdi pariNAma vizeSarUpa bhAveAnI AnupUrvI traNa prakAranI che te A pramANe pUrvAnupUrvI, pazcAnupUrvI ane anAnupUrvI, prazna- pUrvAnupUrvInuM svarUpa kevu che ? uttara-auyikabhAva, aupazamikabhAva, kSAyikabhAva, kSAye pazamikabhAva, pAriNA- mikabhAva, sAnnipAtikabhAva, A krame padone upanyAsa karavA te pUrvAnu pI. prazna- padmAnupUrvInu svarUpa kevu che ? uttara- sAnnipAtika bhAvathI laIne audiyakabhAva paryaM ta bhAveAne ulTAkramathI sthApavA te paccAnupUrvI prazna- anAnupUrvI nu svarUpa kevuM che ? uttara- ekathI laI eka-ekanI vRddhi karatA cha zreNImA sthApita sakhyAne paraspara guNAkAra karatA je rAzi Ave teTalA bhageAmAMthI prathama ane aMtanA e bhaga khAda karatAM je la gA rahe te badhA anAnupUrvI che. A prakAranI bhAvAnupUrvI che A prakAre apUrvI nu varNana paNa thAya che. A prakAre upakramanA 'AnupUrvI` ` nAmanA prathama bhedanuM nirUpaNu samApta thayu Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 upakramanA dvitIyabheda-nAma. 43. seti nAme ? gAme viSe vAtte, te naddApAme, sAme tiLAme, cakaLAme, paMcaLAme, kaLAne, sattAme, baTTAme, navaLAme, saLAme / 44. seteM gaLAne ? egaNA me - NAmANi jANi kANi vi, davvANa guNANa pajjavANaM ca / tesiM Agamanihase, nAmaMti parUviyA sa !!!! se haiM vaLAme 145. se kiM taM dunAme ? dunA duvihe paNNatte, ta jahA - ekkharie ya agakkharie ya / se kiM taM egakkharie ? ekarie agavihe paNNatte, tuM nA-DhI, sI, thI, thI 1 se haiM errerie / 143. 144. 145 nAma nirUpaNu upakramane bIjo prakAra nAma che. jIva, ajIvarUpa pratyeka vastune abhidhAyaka ( vAcaka ) heAya te nAma. tenu svarUpa kevu che ? nAmanA dasa prakAra prarUpyA che te A pramANe- (1) eka nAma (ra) e nAma (3) traNanAma (4) cAranAma (5) pAcanAma (6) nAma (7) sAtanAma (8) AThanAma (9) navanAma (10) dasanAma. prazna- ekanAmanu svarUpa kevu che ? uttara- dravyeAnA, guNeAna, paryAyAnA, jeTalA nAmeA leAkamAM 38 chetebadhAne 'nAma' evI eka sattA AgamarUpa nikaSa-kasATI dvArA ApavAmAM AvI che arthAt jIva, jantu, AtmA, prANI vagere ane nabha, byAma, AkAza vagere abhidhAneAnI 'nAma' evI sAmAnya saMjJA kahI che. tethI sa abhidhAnAne eka nAmatva sAmAnyanI apekSAe ekanAma ' zabdadvArA pragaTa karavAmA Ave che. A prakAranA ekanAmanu svarUpa che prazna- dvinAmanu svarUpa kevuM che ? uttara- dvinAmanA be prakAre che. te A pramANe-- (1) ekAkSarika ane (2) anekArika. prazna- ekAkSarikanu svarUpa kevu uttara-- ekAkSarika - eka akSaravaDe niSpanna thayela-nAmanA aneka prakAre che jemake-' DI' ( lajajA athavA devatA vizeSa), ' zrI' ( lakSmI athavA devatAvizeSa ), 'dhI' (kSuddhi), zrI Adi ekAkSarika nAma che ? Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 anugadvAra - je jiM tuM aLariNa prazna- anekAkSarika-aneka akSaravaDe niSpanna thayela nAmanuM svarUpa kevuM che ? uttara-anekArika nAmanA paNa aneka prakAre che. jemake- kanyA, vINA, latA, mAlA, Adi athavA drinAmanA be prakAra prarUpyA che. te A pramANe- jIvanAma ane ajIvanAma. prazna- jIvanAmanuM svarUpa kevuM che? uttara- jIvanAmanA aneka prakAre kahyA che. jemake - devadatta, yajJadatta, viSNudatta, semadatta vagere. prazna- ajIvanAma eTale zuM ? aNegakkharie aNegavihe paNNatte, taM jahA-kamnA vINA layA mAlA / se taM aNegakkharie / ahavA-dunAme duvihe paNNatte, taM jahA-jIvanAme ya ajIva nAme y| se kiM taM jIvanAme ? jIvanAme aNegavihe paNNate, taM jahA-devadatto jaNNadatto viNhudatto somada to / se taM jIvanAme / se kiM taM ajIvanAme ? ajIvanAme aNegavihe paNNatte, taM jahA-ghaDo paDo kaDo raho / se taM ajIvanAme / ahavA-dunAme duvihe paNNatte, ta jahA visesie ya avisesie ya / avisesie davve, visesie jIvadavve ajIvadavve ya / avisesie jIvadanve, visesie Neraie tirikkhajoNie maNusse deve / avisesie Neraie, visesie rayaNappahAe sakkarappahAe vAluappahAe paMkappahAe dhUmappahAe tamAe tamatamAe / avisesie rayaNappahApuDhavINeraie, visesie pajjattae ya apajjattae ya / evaM jAva avisesie tamatamApuDhavI neraie, visesie pajjattae ya apajjattae ya / avisesie tirikkhajoNie, visesie egidie veiMdie teiMdie cauridie paMciMdie / avisesie egidie, visesie puDha-- uttara- ajIvanAmanA aneka prakAre prarUpyA che. jemake ghaTa, paTa, kaTa (caTAI), ratha vagere. A ajIvanAma che. athavA dvinAmanA be prakAre prarUpyA che jemake - (1) vizeSita (viziSTa) ane (2) avizevita (sAmAnya). "dravya" e avizeSitanAma che ane "jIvadravya" athavA "ajIva dravya" e vizeSitanAma che jyAre jIvadravya e mane avizeSita drinAma mAnavAmAM Ave tyAre nAraka, tiryaMcAnika, manuSya, ane deva A vizeSita drinAma thaI jAya che. je "nAraka" A nAmane avizeSita mAnavAmAM Ave te ratnaprabhAna nAraka, zarkarAprabhAne nAraka, vAlukAprabhAne nAraka, pakaprabhAne nAraka, dhUmaprabhA nAraka, tama prabhAna nAraka, tamastamaprabhAno nAraka A vizeSita kinAma kahevAya. je "ratnaprabhAne nAraka" A nAmane avizeSita mAnavAmAM Ave te ratnaprabhAne paryApta nAraka ane aparyAtanAraka, A vizeSita kahevAya Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma nirUpaNa vikAie, AukAie teukAie bAukAie vaNassaikAie / avisesie puDhavikAie, visesie suhumapuDhavikAie ya bAdarapuDhavikAie ya / avise-- sie suhumapuDha vikAie, visesie pajjattayasuhumapuDhavikAie ya apajjattayamuhumapuDha vikAie ya / avisesie ya vAdarapuDhavikAie, visesie pajjattayavAdarapuDhavikAie ya apajjattayavAdarapuDhavikAie ya / evaM AukAie teukAie bAukAie vaNassaikAie avisesie, visesie ya pajjattaya apajjattaya bheehiM bhANiyavvA / avisesie veiMdie, visesie pajjattaya veiMdie ya apajjattaya veIdie ya / eva teiMdiyacauridiyAvi bhANiyanvA / avisesie paMciMdiyatirikkhajoNie, visesie jalayarapaMciMdiyatirikkhajogie thalayarapaMcidiyatirikkhanoNie khahayarapaMcidiyatirikkhajoNie / avisesie jalayarapaMciMdiyatirikkhajoNie visesie samucchimajalayarapaMcidiyatirikkhajANie ya gambhavakaMtiyajalayarapaMciMdiyatirikkhajoNie ya / avisesie saMmucchimajalayarapaMciMdiyatirikkhajoNie, visesie pajjattayasaMmucchimajalayarapaMcidiyatirikakhajoNie ya, apajjattayasaMmucchimajalayarapaMciMDhiyatiri khajoNie ya / avisesie gambhavakatiyajalayayarapaciMdiyatirikkhajoNie, visesie pajjattayagambhavakaMtiyajalayarapaMciMdiyatirikkhajoNie ya, apajjattagambhavatiyajalayarapaMciMdiyatirikkhajo thAvat "tamatama prabhAne nAraka" A nAmane avizeSita mAnavAmAM Ave te tenA paryApta ane aparyApta e vizeSita nAma kahevAya. je "tiyAnika" A nAmane avizeSita mAnavAmAM Ave te ekendriya, beIndriya, trIndriya, caturiMdriya, pacendriya, A vizeSita nAma kahevAya. je ekendriyane avizeSita mAnavAmAM Ave te pRthvI, apa, teja, vAyu ane vanaspati,A nAme vizeSita kahevAya. je pRthvIkAyanAmane avizeSita mAnavAmA Ave te "sUkSmapRthvIkAya" ane "bAdarapRthvIkAya" A vizeSitanAma kahevAya je "sUkSmapathvIkAya nAmane avizeSita mAnavAmAM Ave te "paryAptasUkSmapathvIkAya' ane "aparyAptasUkSmapathvIkAya, A vizeSitanAma kahevAya je bAdarapRkAya ne avizeSita mAnavAmAM Ave te paryAptabAdaraputhvIkAya ane aparyAptabAdaraputhvIkAya" vizeSitanAma kahevAya teja pramANe je "apakAya, teukAya, vAyukAya ane vanaspatikAya, A nAmane avizeSitanAma mAnavAmA Ave te anukamathI teonA paryApta ane aparyApta e vizeSitanAma kahevAya jo beIndriyane avizeSitanAma mAnavAmA Ave te paryAptabeIdriya ane aparyAptabeIdriya, vizeSita nAma thaI jAya teja pramANe trIndriya, caturiMdriyanA sabaMdhamAM paNa jANavu je tirthaM ca paceMdriya, e nAmane avizeSita mAnavAmA Ave te jaLacara, sthaLacara khecara tirthaM ca pacendriya, vizeSitanAma kahevAya je "jaLacaratiyaM capa cendriyane avizeSitanAma mAnavAmA Ave te sa mUcchimajaLacaratiye capace driya ane garbhavyutkAtika jaLacara tirtha capa cedriya, A nAmo vizeSitanAma kahevAya je sama Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyAgadvAra fre ya | avisesie thalayarapaMcidiyatirikkhajogie, visesie upayathalayara paMcidiyatirikkhajoNie ya parisappathalayarapaMcidiyatirikkhajoNie ya / avisesie cauppayathalayarapacidiyatirikkhajoNie, visesie sammucchimacauppayathalayarapaMcidiyatirikkhajoNie ya gavbhavakaMtiyacauppayathalayarapaMcidiyatirikkhajoNie ya / avisesie sammucchimacauppayathalayarapaMcidiyatirikkhajoNie, visesie pajjattayasaMmucchimacauppayathalayarapaMcidiyatirikkhajoNie ya apajjattayasaMmucchimacauppayathalayarapaMciMdiyatirikkhajogie ya / avisesie gavbhavakkaMtiyacauppayathalayarapaMciMdiyatirikkhajoNie, visesie pajjattayaganbhavakkaMtiyacauppayathalayarapaMciMdiyatirikhajoNie ya apajjattayagavbhavakka~tiyacauppayathalayarapaMciMdiyatirikkhajogie ya | avisesie parisappathalayarapaMciMdiyatirikkhajoNie, visesie uraparisappathalayarapaMciMDhiyatirikkhajoNie ya bhuyaparisappathalayarapacidiyatirikkhajoNi ya / ee vi sammucchimA pajjattagA apajjattagA ya, gabhavakkatiyA vipajjattagA apajjattagA ya bhANiyantrA / avisi khayarapaMcidiyatirikkhajoNie, visesie sammucchimakhahayarapaMcidiyatirikkhajoNie ya gavbhavakaM - tiyakhahayarapaMcidiyatirivakhajoNie ya / avisesie samucchimakhahayarapaMciMdiyatirikkhajoNie, visesie pajjattayasaMmucchimakhayarapaMciMdiyatirikkhajo -- 199 mA mijaLacaratiya "capa ce driyane avizeSita nAma mAnavAmA Ave te paryApta ane aparyAptasamU imajaLacaratiryaMcapa ce driya, A vizeSitanAma thaI jAya che. jo garbha - vyutkrAntikajaLacaratiya capace driya ' nAmane avizeSita mAnavAmA Ave te paryApta ane aparyAptaga vyutkrAntika- jaLacaratiya capo driya, evA nAmeA vizeSita nAma kahevAya. jo sthaLacaratiya capace driya ' A nAmane avizeSita mAna- vAmA Ave te catuSpadasthaLacaratiya ca5 ce driya ane parisa-sarakatA cAlanAra, sthaLacaratiya ca 5 cedriya, A nAme vizeSita nAma kahevAya jo ' catuSpadasthaLacaratiya capa ce driya'nAmane avizeSita nAma mAnavAmA Ave teA samUmicatupadmasthaLacaratiya capaMcendriya ane ga vyutkrAntikacatuSpada sthaLacaratiya capa ce - driyanAmeA, vizeSita nAma manAya jo sa mU imacatuSpadasthaLacaratiya capa ce driyane avizeSita nAma mAnavAmA Ave te paryApta ane aparyApta sa bhU imacatuSpAisthaLacaratiya capa ce driya, A nAmeA vizeSita nAma thaI jAya. jo 'gavyutkrAntikacatuSpAdasthaLacaratiya capace driya nAmane avizeSita nAma mAnavAmA Ave te paryApta ane aparyAptaga vyutkrAntikathatupAdasthaLacaratiya capacendriya, A nAme vizeSita nAma kahevAya. je parisa`sthaLacaratiya capa ce driya' ne avizeSita nAma mAnavAmA Ave te uparisa sthaLacaratiya capa ce driya ane bhujaparisa`sthaLacaratiya capa cendriya, A nAmeA vizeSita nAma kahevAya A pramANe ja sa bhUmiparyApta--aparyApta ane garbhavyutkrAntika paryApta-aparyAptanuM kathana karavu. jo * kheMca * Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 vAsAuya Nie ya apajjattayasaMmucchimakhahayarapaMcidiyatirikkhajogie ya / avisesie gavbhavakaMtiyakhaDayara paMciMdiyatirikkhajoNie, visesie pajjattayaganbhavakaM - tiyakhahayarapaMcidiyatirikkhajoNie apajjattayagagbhavakaMtiyakhahayarapaMcidiyatirikkhajoNie ya / avisesie maNusse, visesie samucchimamaNusse ganbhavarkatiyamaNusse | avisesie saMmucchimamaNusse, visesie pajjattaga saMmucchimamasse ya apajjata saMmucchimamaNusse ya / avisesie gavbhavakaMtiyamaNusse, visesie kammabhUmio ya akrammabhUmio ya aMtaradIvao ya saMkhijja asaMkhijjavAsAjya pajjattApajjattao | avisesie deve visesi bhavaNavAsI vANamaMtare jorafee darfre ya | avisesie bhavaNavAsI, visesie asurakumAre nAgakumAre suvaNNakumAre vijjukumAre aggikumAre dIvakumAre udahikumAre disI - kumAre vAukumAre thaNiyakumAre / sbvesApa vittesiya-visesiya-vRttattAapjjttgbheyaa bhANiyantrA / avisesie vANamaMtare, visesie pisAe, bhUe, navale, vapatta, zire, tripurise, mahorane, dhabve, sipi visesiyvisesiypjjttyapjjtty bheyA bhANiyavvA / avisesie joisie, visesie car3he sUre gahagaNe nakkhatte tArA | esi pi avisesiyavisesiyamajjattayaapajjattayabheyA bhANiya | avisesie mANie, visesie nAma nirUpaNu ratiya capa ce ndriya, ' A nAmane avize~~ Sita nAma kahevAmA Ave teA samUmikhecaratiya grupa ce driya ane gavyutkrA ntika khecaratiya capa cendriya nAmeA vize * SitanAma kahevAya. jo sa'mUrcchimakhecatiya grupa cendriya A nAmane avizeSita nAma mAnavAmA Ave te paryApta ane aparyApta saMmU-imakhecaratiryaMcapa ce driya, nAmeA vizeSita nAma kahevAya je ' garbha-- vyutkrAntika khecaratiya 'capacendriya' nAmane avizeSita mAnavAmA Ave te paryApta ane aparyAptaga vyutkrAntika khecaratirthaMcauMdriya,A nAmeA vizeSita nAma kahevAya. ' jo 'manuSya" A nAma avizeSita ( sAmAnya ) nAma mAnavAmA Ave te samUmimanuSya ane garbhavyutkrAntika-- manuSya, A nAmeA vizeSita nAma kahevAya. jo saMbhU imamanuSya nAmane avizeSita nAma kahevAmAM Ave te paryAptasa mUIi mamanuSya ane aparyAptasa bhUmimanuSya, A nAme vizeSita nAma thai jAya. jo garbha - vyutkrAntikamanuSya A nAmane avizeSita mAnavAmAM Ave te kabhUminA, aka bhUminA, a taradvIpanA, sa khyAtavanI AyuvALA, asa khyAta vaSa~nI AyuvALA, paryAptaka ane aparyAptakamanuSya evA nAmeA vizeSita thai jAya che jo deva A nAmane avizeSita mAnavAmA Ave te bhavanapati, vANuSya tara, jyAtiSTha ane vaimAnika A devAnA nAme vizeSita nAma kahevAya jo bhavanavAsInAmane avi zeSita nAma kahevAmA Ave te asurakumAra, nAgakumAra, suvarNa kumAra, vidyutakumAra, agnikumAra, dvIpakumAra, udadhikumAra, dik kumAra, vAyukumAra ane stanitakumAra, A nAmeA vizeSita nAma anI jAya che A sarva nAmeAne paNa jo avizeSitanAma mAna Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - anugadvAra 201 kappovage ya kappAtIyage ya / avisesie kappovage, visesie sohammae IsANae sagaMkumArae mAhiMdae baMbhaloe laMtayae mahAmukkae sahassArae ANayae pANayae AraNae accuye| eesipiavisesiyavisesiyapajattagaapajjattagabheyA bhANiyavyA / visesipa pRAtIyag, vizesie gevejjage ya aNuttarokvAie ya / avisesie gevejjae, visesie heDime, majjhime, uvarime / avisesie heTimagevejjae, visesie hedvimahedvimagevejae, heTimamajjhimagevejjae, hehimaubarimagevejjae / avisesie majjhimagevijjie, visesie majjhimahehimagevejjae, majjhimamajjhimagevejjae, majjhimauvarimagevejjae / avisesie uparimagevejae, visesie uvarimahehimagevejjae uvarimamajjhimagevejae uvarimauvarimagevejjae ya / eesipi savvesiM avise siyavisasiyapajattagApajjagabheyA bhANiyavvA / avisesie aNuttarovavAie, visesie vijayaeM vejayaMtae jayaMtae aparAjiyae sabaTasiddhae ya / eesipi savvesiM avisesiyavimesiyapajjattagApajjattagarbhayA mANiyacyA / aviselie ajIpadavve, simie dhammatthikAe adhammatdhikAe AgAsatyi kAe poggalatthikAe adbhAsamae ya / avise sie poggalatyikAra, visemie paramANupoggale duppaesiga tippaesipa jAna arNanapaesie ya / se taM danAme / vAmAM Ave te sarvanA paryApta ane apa pta vizeSita nAma kahevAya jemake paryApta asurakumAra ane aparyApta amukumAra Adi. je vANavyaMtarane avizeSita nAma mAnavAmAM Ave te pizAca, bhUta, yala, rAkSasa, kinnara, jhiMpuruSa, mahoraga, gAMdharva, A nAmo vizeSita nAma kahevAya. A sarvane paNa jo avizeSita nAma mAnavAmAM Ave to tenA paryApta ane aparyApta vizeSita kahevAya. jemake- paryAptapizAca, aparyAptapizAca Adi. je vaimAnika A nAmane avizeSita mAnavAmAM Ave te kalpapapanna ane kapAtIta A nAmo vizeSita nAma kahevAya che kapipapannane avizeSita nAma kahevAmAM Ave te saudharmavimAnanA de, sAnakumAra, mahendra, brahmaleka, lAtaka, mahAzuka, sahasAra, Anata, prANata, zaraNuM ane agrutavimAnanA de, evA nAmo vizeSita kahevAya. je te sarvane avizeSita nAma kahevAmA Ave te teonA paryApta ane aparyApta e vizeSita nAma thaI jAya. je kalpAtIta A nAmane avizeSita mAnavAmAM Ave te raiveyakavAsI ane anuttaravimAnavAsI, e vizeSita nAma kahevAya. je yakavAsIne avizeSita mAnavAmAM Ave te adhatana, madhyama ane uparitana. A nAmo vizeSita thaI jAya che. je adhatana veyakane avizeSita nAma mAna- vAmAM Ave te adhatanAvaltanaveyaka, adhastana-madhyamaveyaka, adhatanaupaninatha, A nAme vipina kahevAya. te madhyamavakane avizeSita mAnavAmAM Ave te madhyamAdhastavika, madhyamamadhyama vaka madhyame patiyA , ka rs nAme vipina kahevAya che upanivaane avipina nAma mAnavAmAM Ave che Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 nAma nirUpaNa uparitanAdhastanaveyaka, uparitanamadhyamaraiveyaka, uparita-uparitanaraiveyaka, nAme vizeSita nAma kahevAya je A sarvane paNa avizeSitanAma mAnavAmA Ave te tenA paryApta ane aparyApta, e vizeSita nAme kahevAya. je anuttarapapAtikadeva, A nAmane avizeSitanAma kahevAmAM Ave te vijaya, vaijayanta, jayaMta, aparAjita ane sarvArthasiddha vimAnanA deva vizeSita nAma kahevAya A sarvane paNa avizeSita nAma mAnavAmAM Ave to teonI sAthe paryApta ane aparyApta vizeSaNa lagADavAthI te vizeSita nAme thaI jAya che. je "achavadravya A nAmane avizeSita (sAmAnya) nAma mAnavAmAM Ave te dharmAstikAya, adharmAstikAya,AkAzAtikAya, pudgalAstikAya, addhAsamaya, AnAme vizeSita (vizeSa) nA kahevAya. je pudgalAstikAyane paNa avizeSita nAma mAnavAmAM Ave te pudgalaparamANu, dvidezika, tripradezikayAvatu ana tapradeziska dha A nAma vizeSita kahevAya A prakAranuM dvinAmanuM svarUpa che 146. prazna- trinAmanuM-traNa rUpavALA nAmanuM svarUpa kevuM che? uttara- trinAmanA traNa bheda che. te A pramANe- (1) dravyanAma (2) guNanAma ane (3) paryAyanAma prazna- dravya nAmanuM svarUpa kevuM che? 146. se kiM taM tinAme ? tinA vivide , teM davaNAme guNaNAme pajjavaNAme ya / - se kiM taM davyaNAme ? davvaNAme chavihe-paNNatte, taM jahA-dhammatthikAe adhammatthikAe AgAsatthikAe jIvatyikAe puggalathikAe addhAsamae y| se taM ddhvnaame| uttara-dravyanAma cha prakAranuM che. jemake(1) dharmAstikAya (2) adharmAstikAya (3) AkAzAstikAya (4) jIvAstikAya (5) pudgalAstikAya ane (6) addhAkALa Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 anugadvAra se f << guNanA ? ' guNanAme paMcavihe paNNatte, taM jahAvaSNeNAme gaMdhaNAme rasaNAme phAsaNAme saMThANaNAme . prazna- guNanAmanuM svarUpa kevuM che? uttara- dravyane Azrita ane sahabhAvI vizeSane guNa kahe che. te guNanAmanA pAMca prakAre prarUpyA che. jemake- (1) varNanAma 2) gaMdhanAma (3) rasanAma (4) sparzanAma ane (5) saMsthAnanAma prazna- varNanAmanuM svarUpa kevuM che ? uttara- varNanAmanI pAca bheda che. jemake- (1) kRSNavarNanAma (2) nIlavarNanAma (3) raktavarNanAma (4) pItavarNanAma ane (5) zukalavarNanAma A varNa nAmanuM svarUpa che. ' se ki taM vaNNaNAme ? vaNNaNAme paJcavihe paNNatte, taM . jahA-kAlavaNNaNAme nIlavaNNaNAme lohiyavaNNanAme hAliddavaNNanAme sukillavaNNanAme / se caM vaNNanAme se kiM taM gaMdhanAme ? prazna- gaMdhanAmanu svarUpa kevuM che? gaMdhanAme duvihe paNNatte, taM jahA- uttara- sUMghavAthI jene anubhava thAya surabhigaMdhanAme ya durabhigaMdhanAme ya / te gadha, gaMdhanuM nAma te gaMdhanAma. tenA be se ve gNdhnaameN| - - prakAra kahyA che jemake-(1) surabhigaMdha ane 6 (2) durabhigaMdha A gaMdha nAmanuM svarUpa che. se kiM taM rasanAme.? prazna- rasanAmanuM svarUpa kevuM che? rasanAme paMcavihe paNNatte, taM jahA- - uttara- cAkhavAthI jene anu thAya tittarasaNAme kaDuyarasaNAme kasAyarasa- te rasa, rasanu nAma te rasanAma, tenA pAca NAme aMbilarasagAme mahurarasaNAma ya / - prakAre che. jemake-(1) tIkha rasanAma (2) ra rAkhe che ! kaDe rasanAma (3) ture ramanAma (4) khATo rasanAma ane (5) madhura rasanAma. A rasa nAmanuM svarU se kiM taM phAsaNAme ? prazna- sparzanAmanuM svarUpa kevuM che? phAsaNAme aTThavihe paNNatte, taM uttara- sparzanAmanA ATha prakAra jahA-kakkhaDaphAsaNAme mauyaphAsaNAme prarUpyA che te A pramANe- (1) karkazaspagruyphaasnnaame lahuyaphAsaNAme mIyaphAsa nAma (2) kamaLa sparzanAma (3) guru sparzanAma (4) laghusparzanAma (5) zItannaame usiNaphAsaNAme NiddhaphAsaNAme sparzanAma (6) uSNasparzanAma (7) snigdha Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lukkhaphAsaNAme / se taM phAsaNAme / nAma nirUpaNa sparzanAma ane (8) rUkSasparzanAma. A sparza nAmanuM svarUpa che. se kiM taM saMThANanAme ? prazna- sasthAnanAmanuM svarUpa kevuM che? saMThANanAme-paMcavihe paNNatte, taM uttara- saMsthAnanAmanA pAMca prakAre jahA-parimaMDalasaMThANanAme vaTTasaMThANanAme kahyA che. te A pramANe- (1) parimaMDalasatNssNtthaannnaame cauraMsasaMThANanAma Aya- sthAnanAma (2) vRttasthAnanAma (3) vyayaysNtthaannnaame / se taM saMThANa nAme / se sasthAnanAma (4) caturasasaMsthAnanAma (5) taM gunnnaame| Ayata sthAnanAma A saMsthAnanAmanuM svarUpa che. A pramANe guNanAmanuM svarUpa jANavuM 247. je jiM taM pakavAne? 147. prazna- paryAyanAmanuM svarUpa kevuM che? pajjavaNAme aNegavihe paNNatte, taM jahA-egaguNakAlae duguNakAlae tiguNakAlae jAva dasaguNakAlae saMkhijjaguNakAlae asaMkhijjaguNakAlae aNaMtaguNakAlae / evaM nIlalohiyahAlihasukillA vi bhANiyavvA / egaguNasurabhigaMdhe duguNamuramigaMdhe tiguNasurabhigaMdhe jAva aNaMtaguNasuramigaMdhe / evaM durabhigaMdho'vi bhANiyavyo / egaguNatitte jAva aNaMtaguNatitte / evaM kaDuyakasAya avilamahurAvi bhANiyavvA / egaguNakakkhaDe jAva aNaMtaguNakakkhaDe, evaM mauyagaruyalahuyasItausiNaNiddhalukkhAvi bhANiyavvA / se taM pajjavaNAme / uttara- dravya ane guNanI bhinna bhinna avasthAo paryAya kahevAya paryAyanuM nAma te paryAyanAma. tenA aneka prakAra hoya che. jemake- eka guNa (aza) kALaka, dviguNakALaka, triguNakALaka dhAvatuM dasaguNakALaka, saMkhyoguNakALaka, asaMkhyAtaguNakALaka, anataguNakALaka. nIla, rakta, pIta, ane zukalavarNanI paryAnA nAmo paNa emaja samajavA joIe eka guNa surabhigaMdha, dviguNasurabhiga dha, triguNasurabhigaMdha yathAvat anaMtaguNasurabhigaMdha, te pramANe durabhiga dhanAmaviSe paNa kahevuM. ekaguNatI yAvat anaMtaguNatIkho. te pramANe kahe, kasAyela, khATo, ane madhurarasa viSe kahevuM eka guNa karkaza yAvat anaMtaguNakarkaza. te pramANe mRdu, guru, laghu, zIta, uSNa, sigdha ane rUkSasparzamATe paNa kahevu. AvuM paryAyanAmanuM svarUpa che. tAtparya-varNa, gaMdhaAdi guNomAM eka azathI laI anantaaMze hoya, te aze te guNanA paryAya kahevAya. teonuM nAma paryAyanAma kahevAya che. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugadvAra 205 148. taM puNa NAmaM tivihaM, 148. - trinAmanuM bIjA prakAre kathana karatAM itthI purisaM NapuMsagaM ceva / sUtrakAra kahe che- trinAmanA traNa prakAra che. eesiM tiNDaMpi ya, jemake- (1) strInAma, (2) puruSanAma ane aMtami ya parUvaNaM vocchaM // 1 // napusakkAma. A traNe prakAranA nAmanI temanA atyAre dvArA prarUpaNa karAya che. tatya purisassa aMtA, puruSanAmane ate A, I, U ke e, A AI U o havaMti cattAra / cAramAMthI kaI eka varNa hoya che. strInA te ceva itthiyAo, mane ane "o" sivAya traNa (A, I, vaMti kArarahILA rA U) veNuM hoya che ane je zabdone ane atima iMtiya uMtiya aM, I, ke uM hoya tene napusakaliMganA samaaNtaau NapuMsagassa boddhavvA / javA. have traNeya liMganA udAharaNo ApaeesiN tiNDapi ya, vAmAM Ave che. puruSanAmanA AkArAntanuM vocchAmi nidaMsaNe etto // 3 // udAharaNa "rAyA" (rAjA) che. IkArAntanuM girI" (giri) tathA "zikharI" che. AgAraMto rAyA, UkAntanuM "vihU" (viSNu) che. ekAiigaarNtaa girI ya siharI ya / rAntanuM "mA" (me-vRkSa) A badhA UgAraMto viNDa, prAkRta narajAtinA pado che. "mAlA" A pada dumo ya aMto u purisANaM // 4 // AkArAnta nArIjAtinuM che. IMkArAntanuM AgAraMtA mAlA, "zrI" "lakSmI prAkRta nArIjAtinuM pada che. IgAraMto sirI ya lacchI ya / UkArAnta nArIjAtinA "jaMbU" (vanaspati UgAraMtA jaMbU, vizeSa) "bahu udAharaNa che. "dhana" A bahu ya aMtA u itthINaM / / prAkRtapada aMkArAnta napusakaliMganuM pada che. althi" (asthi) A prAkRtapada IkAaNkaarNtN dhannaM, rAnta napusakaliMganuM che. "pIluM" (kSIra), iMkAraMtaM napuMsagaM atthi / mahuM" (madhu), uMkArAnta napuMsakaliMganA uMkAraMtaM pIluM mahuM ca aMtA NapuMsANaM // pada che. A prakAranuM trinAmanuM svarUpa che. se taMtiNAme / 149 se ki ta cauNAme ? cauNAme caubihe paNNatte, taM jahAAgameNaM loveNaM payaIe vigAreNaM / praznacatuMnAmanuM svarUpa kevuM che? uttara-catuMnAmanA cAra pakAra kahyA che. te A pramANe-(1) AgamaniSpannanAma (2) lepaniSpannanAma (3) prakRtiniSpannanAma ane (4) vikAraniSpannanAma. se kiM taM AgayeNaM ? prazna- AgamaniSatranAmanuM svarUpa kevuM che ? Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 AgameNaM padmAni payAMsi kuNDAni setaM AgameNaM / se kiM taM loveNaM ? loveNaM te atra te'tra, paTo atra paTo'tra, ghaTo atra ghaTo'tra, se taM hovAM / se kiM taM pagaIe ? pA--bannI to, padU rUmo, zAthe te, mATe rUme, se tuM pApa ? se kiM taM vigAreNaM ? vikharer-saMkalsa a=zha, sA AvA = sADayA, phi = TIna, nada=na, mada = hAM= mAM, vaddo do |se taM vigAreNaM / se taM caraNAme / 150. se kiM taM paMcanAme ? 150. paMcanAme-vaiviSe vAtte, tuM bahAnaamiyN NevAiyaM akkhAIcaM ovasaggiyaM mistaM / Ase tti nAmiyaM khalu nAma nirUpaNu uttara- AgamarUpe anusvAravaDe je je zabdA ane te AgamaniSpanna nAma che.te A pramANe- padmani ( ahIM tu ne! Agama thAya che ). evIja rIte 'payAMsi' ane 'kuNDAni' paNa AgamaniSpanna nAma che. prazna-lApaniSpannanAmanu svarUpa zu che? uttara- te+tra - teDatra, paTA+atrapaTADatra, ghaTA+atra-ghaTADatra, A padomAM a' nA lepa thayeA che, mATe A po leApaniSpanna nAma kahevAya che. 6 prakRtiniSpannanAmanuM svarUpa kevuM prazna uttara- agnI--eto, paTU-imau, zAleete, mAleime, A prayAgAmAM prakRtibhAva hAvAthI koI vikAra na thatAM prakRtirUpeja rahetA heAvAthI prakRtiniSpannanAma che. vikAraniSpannanAmanu svarUpa prazna kevu che? 1 uttara- vikAraniSpannanAma- je nAmamAM koi eka vaNu ne sthAne khIjAvaNanA prayAga thAya te te A prakAranu che- da Da + agra = i DAMgra, sA+AgatA=sAgatA, dadhi+di= dadhIDha, nadI + ihu = nadIha, madhu + udaka = madhdaka, vadhu + UheA = vaheA. A badhA nAme vikAraniSpanna che A canAmanu svarUpa che = prazna--paca nAmanuM svarUpa kevuM che ? uttara-pa'canAmanA pAca prakAra kahyA che, te A pramANe- (1) nAmikavastuvAcaka (2) naipAtika (nipAtAmA gaNatrI heAvAthI) (3) AkhyAtika-kriyApradhAna (4) aupasargikaupasa rUpe vaparAtu (5) mizra. 'azva' pada Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugAra 207 tti nevAiyaM, dhAvaDatti akkhAiyaM, nAmikanAmanuM udAharaNa che khalu pada paritti ovasaggiya, saMjae tti sissaM / nepAtikanuM udAharaNa che. "dhAvati' (deDavuM) se taM paMcanAma / AkhyAtikanu udAharaNa che. "pari" aupasargika nAma che. saMyata-"sama' upasarga ane yata dhAtunA saMgathI banyuM hovAthI mizranAmanu udAharaNa che. A paMca nAmanuM svarUpa che. 151. se kiM taM chaNNAme ? 151. prazna- cha nAmanuM svarUpa kevuM che ? chaNNAme chabihe paNNatte, taM jahA- - uttara-chanAmanA cha prakAre prarUpyA che. 35, 3 i vasami te A pramANe- (1) audayika (2) aupapariNAgi, saMnivAi ! * zamika (3) kSAyika (4) kSApazamika (5) pArimika ane (6) sAnnipAtika 152. se kiM taM udaie ? prazna- dayikabhAvanuM svarUpa kevuM che? viSe pUcho, taMga uttara- audayikabhAva be prakAra che. udaie ya udayanipphaNNe ya / jemake- (1) audayika ane (2) udaya - niSpanna 152. se kiM taM udaIe ? udaie aTTaNDaM kammapayaDINaM udaeNaM se taM udaie / se kiM taM udayanipphaNNe ? prazna- audayikanu svarUpa kevuM che ? uttara- jJAnAvaraNAdi ATha karmaprakRtieno udaya te audayikanAma samajavuM. udayanipphaNNe-duvihe paNNatte, taM jahA-jIvodayanipphaNNe ya ajIbodayanipphaNNe y| se ki ta jIvodayanipphaNNe ? prazna- udayaniSpanna (karmanA udayathI utpanna thanAra bhAva) nuM svarUpa kevuM che? uttara- udayaniSpannanA be prakAra che. (1) jIvadayaniSpanna ane (2) ajIdayaniSpanna. prazna- dayaniSpanna nAmanuM svarUpa jIvodayanipphaNNe' aNegavihe , taM nada-rarUpa tirivarSanonnie maNusse deve puDhavikAie jAna tasakAie kohakasAI jAva lohakasAI, uttara-karmanA udayathI jIvamA je bhAva niSpanna thAya te jIvadayaniSpanna nAma tenA aneka prakAra prarUpyA che jemake - nAraka, tirya canika, manuSya, deva, pRthvIkAyAdi Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma nirUpaNa nyavedae purisaMvedae NapuMsagavedae sthAvara,trasakAyika, dhakaSAyI yAvata lebha je no je micchAdi rU - kaSAyI, strIvedI, puruSavedI,napuMsakavedI, kRSNaarie asaNI aNNANI AhArAe lethI yAvata zukalezya, mithyAdaSTi (3) umanye sajogA saMsAratthe asiddha / asaMsI, ajJAnI, AhAraka, chAstha, meM jIvodayanipphaNNe / saMyegI, saMsArastha, ane asiddha A prakAranuM dayaniSpannaaudayikabhAvanuM svarUpa che se kitaM ajIboDhayaniSphaNNe ? prazna- ajIvodayaniSpanna audayika bhAvanuM svarUpa kevuM che ? ajInodayaniSphaNNa-aNegavihe uttara- ajIvadayaniSpane audayika pajane, naM jahA-ugarigaM vA sarIraM, bhAvane aneka prakAro prarUpyA che. jemakegliysriirpogprinnaamiyN vA davyaM, dAglizarIra, audArikazarIranA vyApArathI vedagviyaM yA garI uvviyamarIrapao gRhIta dravya, vaikriya zarIra, vaikiya zarIranA prayogathI gRhIta dravya, teja pramANe AhAgprinnaamiyN vA danya, evaM AhAragaM rakazarIra, tejasazarIra ane kAryaNazarIrapaNa parInaM, tayagaM sarIraM, kammagaM sarIraM ca kahI levA joIe prayogapariNAmita- pAMce mANiyacyaM / payogapariNAmie vaNNe zarISnA vyApArathI zarIramAM varSa Adi gaMdhe gale phArma / ne na ajIvodayani- utpanna karanAra je dravya niSpAdita thAya "paNa / meM taM udayaniSphaNNa se taM che te varNa, gaMdha, rasa, ane sparzarUpa che A prakAranuM ajI dayaniSpanna audavikabhAvanuM svarUpa che. A pramANe udayaniSpanna ane dayika baMne dayika bhAnI prarUpaNa thaI 3. je 1 153. prazna- opazamikabhAvanuM svarUpa - vidhi 1 gare va amananiraNe ya / uttara-dakimanA upazamathI thatA pArmika bhAvanA be prakAra che. te A prama:- (1) upazama ane (2) upazananiSpanna A. :- - upazamanuM varUpa kevuM che ke ne ? * una. 28 prakAranA zakti dhanIya phamanA pizama ja upazAbAva kahevAya che. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 209 anugadvAra se kiM taM uvasamanipphaNNe? uvasamanipphaNNe aNegavihe paNNace, taM jahA-uvasaMtakohe jAva uvasaMtalohe uvasaMtapejje uvasaMtadose uvasaMtadaMsaNamohaNijje uvasaMtacarittamohaNijje uvasamiyA sammattaladdhI uvasamiyA carittaladdhI uvasaMtakasAyachaumatthavIyarAge / se taM ubasamanipphaNNe / se ta uvasamie / prazna- upazamaniSpannanuM svarUpa kevuM che? uttara-upazamaniSpannanA aneka prakAre che. te A pramANe- upazAntakAdha yAvat upazAntalebha, upazAntarAga, upazAtaSa, upazAntadarzanamohanIya, upazAntacAritramehanIya, aupazamika samyakatvalabdhi, opazamikacAritralabdhi, upazAMtakavAyachAsthavItarAga, vagere upazamathI niSpanna pazamikabhAva che. A prakAranuM aupaza- mikabhAvanuM svarUpa che tAtparya- mehanIya karmanA upazamathI je-je nAme thAya te aupathamikabhAvanAma samajavA. prazna- kSAyikabhAvanuM svarUpa kevuM che ? 154. se kiM taM khaie ? 154. khaie duvihe paNNatta, taM jahAkhaie ya khayanipphaNNe ya / uttara- karmanA kSayathI thanAra kSAyikabhAvanA be prakAre che. yathA- (1) kSAyika ane (2) kSayaniSpanna. prazna- kSAvikabhAva zuM kahevAya? uttara- ATha karmaprakRtionA kSayanuM nAma kSAyika che. prazna-kSayaniSpannabhAvanuM svarUpa kevuM che? se kiM taM khaie ? khaDae-aTTaNhaM kammapayaDINaM khae NaM se taM khaie / se ki ta khayanipphaNNe ? khayanipphaNNe aNegavihe paNNatte, taM jahA-uppaNNaNANadaMsaNadhare arahA jiNe verI, vImAmaLidiyaTITIcrnne, khINamuyaNANAvaraNe khINaohaNa NAvaraNe, khiinnmnnpjjvnnaannaavara, pIvAnAvaraNe, gaLavarane, niravaLa, pILAvaraNa, NANAvaraNijjakammavippamukke, kevala , saMgvataMtI, hInide, jiniddaanide, khINapayale, khINapayalA uttara--kSayaniSpannakSAyikabhAvanA aneka prakAra che jemake utpannajJAna-darzanadhArI, ahaMtu, jina, kevaLI, kSINa AbhinidhinAjJAvaraNavALA, zrutajJAnAvaraNavALA, kSaNaavadhijJAnAvaraNavALA, kSINamana paryavajJAnAvaraNavALA, kSINakevaLajJAnAvaraNavALA, anAvaraNa- avidyamAna AvaraNavALA, nirAvaraNa- bha vaSyamAM keIpaNa prakAranuM AvaraNa-karma lAgavAnuM nathI tevo AtmA, kSINavaraNa-sarvathA layane prApta AvaraNavALA AtmA, jJAnAvaraNIyakarmavipramukata, Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 yache, pILathI viddhI, chIpavavuHsnnaavrnne, khINaacakkhudaMsaNAvaraNe, khINaohida saNAvaraNe, aNAvaraNe, nirAvaro, rovaro, rasaLAvarnnijjkmmvisspmukke, khINasAyAveyaNijje khINaasAyAveyaNijje, aveyaNe, nivveyaNe khINaveyaNe, subhAsubhaveyaNijjakammavipakke, khINakohe, jAva strIjIne, ii pene, sIkhose, khINadaMsaNamohaNijje, khINacarita - moLii, amore, nimmore, strILamore, mojhilAvivamu, hoLariyaaue, khINatirikkha joNiAue, khINamaNussAue, khINadevAue. annaa35, nirA46, TvILAraNa, Arajammuvippmukke, gaijAisarIraMgovaMgavaMdhaNasaMvAyaNasaMghayaNasaThANa annegvdirvidsNthAvilpapruva, strILasumaLAme, strIanumaLAme, aLAme, niSNAme, TvI- subhAsubhaNAmakammavi' pamukke, khINauccAgoe khINaNIyAgora, azopa, niSNora, svILo6, 32Iyagottkmmvisspmukke, khINadANaMtarAe, khINalAbhatarAe, khINabhogaMtarAe, khINauvabhogaMtarAe, khINavIriyaMtarAe, ahaMtApa, niMtarAC, strI tarApa, aMtarAvavammaviSvadhruva, siddhe, vRddhe mutte, pariLivu, caitADhe, savvanulaghuppaTTIne / se taM khayanipphaNNe | se taM khaie / 1 nAme, nAma nirUpaNu kevaLadazI, sarvadarzI, kSInidra, kSINanidrAnika,kSINapracala, kSINapracalApracala, kSINasyAnagRddhi, kSINacakSudanAvaraNu, kSINaacakSudarzanAvaraNu, kSINaavadhidarzanAvaraNu, kSINakevaLada nAvaraNu, anAvaraNa, nigavaraNu, kSINAvaNuM ( A nAme danAvaraNIyaphanA kSayanI apekSAe pragaTa karyAM che. ) kSINasAtAvedanIya, kSINAsAtAvedanIya, avedana~ vedanIyaka nA kSayathI vedanA rahita AtmA, nivedana, kSINavedana- bhaviSyamA paNa vedanA rahita AtmA. ( A nAme zubhAzubha vedanIya karmonA kSayanI apekSAe taNuvA) kSINakrodha yAvat kSINuleAbha, kSIgurAga, kSINudveSa, kSINadarzanameAhanIya, kSINacAritramehanIya, ameha,niha, kSINameha, meAhanIyaka vipramukata ( A nAmeA meAhanIyaka nA kSayanI apekSAe samajavA ). kSINunarakAyuSka, kSINatiya caiAnikAyuSka, kSINamanuSyAyuSka, kSINudevAyuSka, anAyu, nirAyuSya, kSINAyu, AyuSyakavi pramukata, ( A nAmeA AyukanA kSayathI niSpanna thAya che. ) gati-jAti-zarIraa geApAMga kha'dhana-saMghAta-sahenana-sasthAnamukata, aneka zarIrarR da saghAta vipramukata, kSINazubhanAmA, kSINuAzubhanAmA, anAma, nirnAma, ane kSINunAma, kSIzubhAzubhanAmA (A nAmeA nAmaka nA kSayanI apekSAe che) kSINeAccuMga tra, kSaNanIcageAtra, ageAtra, nirgotra, kSINagAtra, ( AnAmeA gAtrakamathI vipramukata AtmAnA samajavA ) kSINudAnAntarAya, kSINulAbhAntarAya, kSINueAgAtarAya, kSINuubhAgAntarAya, kSINavIryAntarAya, anatarAya, nirantarAya, kSINAntarAya ( A nAmeA atarAyakama thI vimukata thavAnI apekSAe che ) AThe karmAMnA kSayanI apekSAe siddhaparipUrNa samasta prayeAjaneAvALA AtmA, buddha-kevaLajJAna ane kevaLadarzInathI yukata Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuye gaddAra 155. se kiM taM khaovasa mie ? khaovasamie duvihe paNNatte, tuM nadA-labovame ya, vagovasamaniphnnnney / se kiM taM khaovasame ? khaovasame caM ghATakammANaM lovasameLa, nadA-zALAbhinnasva, haMsaLAvakhita, maukhinna, aMtarAyassa khaovasameNaM se taM khorame 1 se kiM taM khaovasamaniSphaNNe 2 aratmaniSNe aNegavi paLatte, te bahAlamovamiyA minnivoyinnaannlddhii, jAva khaovasa miyA maNapajjavaNANaddhI, khaovasamiyA mahaaNNANaladdhI, khaovasamiyA suyaaNNA - gaddhI, khaovasamiyA vibhaMgaNANaladdhI, khaovasamiyA cakkhudaMsaNaladdhI, acakhudaMmaNaladdhI ohidaMsaNaladdhI evaM 155. 211 AtmA, mukata-khAhya ane Abhyantara khaMdhanathI mukata AtmA, parinivRtta-sarva prakAranA paritApathI nivRtta AtmA, antakRta-sama stasa'sArane atakArI AtmA, sarvaduHkhaprahINu- zArIrika ane mAnasika sa du.khathI rahita AtmA. A prakAranuM kSayaniSpannakSAyikabhAvanu' svarUpa che. A rIte kSAyika bhAvanuM nirUpaNa pUrNa thayu. prazna- kSAye pazamikabhAvanuM svarUpa kevuM che ? uttara- kSAye pazamika bhAva e prakAranA che. te A pramANe-- (1) kSaye pazama ane (2) kSaye pazamaniSpanna. cAra ghAtikakevaLajJAnane rokanArA nAnAvaraNIya, danAvaraNIya, meAhanIya ane atarAya A cAra kanA thayeApazamane kSaceApazamabhAva kahe che prazna-kSaceApazamaniSpanna bhAvanuM svarUpa kevuM che ? uttara-- yeApazamaniSpanna kSAye pazamikabhAvanA aneka prakAro che. jema-~~ kSAye pazamikI AbhiniSeAdhika jJAna labdhi yAvat kSAyeApazamikI mana pa`vajJAnalabdhi, kSAyeApazamikI mati ajJAnalabdhi, kSAyeApazamikI zruta-ajJAna labdhi, kSAyeApazamikI vibha gajJAna labdhi,kSAye pazamikI cakSu darzIna labdhi, acakSudanalabdhi, avadhidarzIna labdhi, samyakdana, mithyAdarzana, ane sabhyamithyAda nalabdhi, kSAye pazamikIsAmAyika cAritralabdhi, chedApasthApanIya labdhi, parihAravizuddhi labdhi, sUkSmasa parAyacAritralabdhi, cAritrAcAritralabdhi, kSAye pazamikI dAna, lAbha, bhAga, upabhega ane vIrya labdhi, kSAyeApazamikI 5 tivIrya, Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 , sammadaMsaNaladdhI micchAdaMsaNaladdhI, sammamicchAdasaNaladdhI, khaovasamiyA sAmAjyacaricaladvI evaM cheyovahAvaNalI parihAravisuddhiyalaTTI, suhumasaMparAyacarittaladdhI, evaM caritAcaricaladdhI, khaovasamiyA dANaladdhI, evaM lAbhaladvI bhogaladvI, uvabhogaladdhI, khaovasamiyA vIriyaladvI, evaM paDiyavIriyaladdhI, vAlavIriyaladdhI, bAlapaMDiyavIriyaladdhI, khaovasamiyA soiMdiyaladdhI, jAva khaovasamiyA phAsiMdiyaladdhI, khaovasamie AyAraMgadhare, evaM sUyagaDaMgadhare, ThANaMgadhare, samavAyaMgadhare, vivAhapaNNattadhare, nAyAdhammakahAdhare, uvAsagadasAdhare, aMtagaDadasAdhare, aNuttarovavAiyadasAdhare, paNhAvAgaraNadhare, vivAgamuyadhare khaovasamie diTTivAyadhare, khaovasamie NavapuvvI, khaovasamie jAva caudasapuvI, khaovasamie gaNI, khaovasamie vAyae, se taM khaovasamaniSphaNNe, setaM khaovasamie / 156. se kiM taM pAriNAmie ? pAriNAmie duvihe paNNace, taM jahA - sAipAriNAmie ya aNAipAriNAmie ya / se kiM taM sAipAriNAmie ? 156. nAma nirUpaNuM khAlavIrya, khAlapa tivI -dezaviratazrAvakanI vIya labdhi, kSAryeApazamikI zrotrenDriyalabdhi yAvat sparzendriyalabdhi, kSAyeApazamikabhaayaaraagdhaarii, sutratAgadhArI, sthAnAMgadhArI, samavAyAMgadhArI, vivAhaprajJanidhArI, upAmazAdhArI, matadRtadRzAdhArI, anuttaraupapAtikadazAdhArI, praznavyAkaraNadhArI, vipAkazrutadhArI ane dRSTivAdadhArI, lAye pamika navapUrva dhArI yAvat caudapUrva dhArI, kSAye pazamika gaNI, kSAyeApazamika vAcaka A badhA kSAyeApamikaniSpannabhAvA che. A prakAranu kSAyeApazakibhAvanu svarUpa che. prazna- pAriNAbhimlAva bheTale zuM ? uttara- dravyanI pUrva avasthAnA savathA parityAga ryAM vagara arthAt peAtAnA mULa svarUpamA sthita rahIne eka avasthAmAMthI bIjI avasthA thatI rahe tene pariNAma kahe che. te pariNAmathI niSpanna te pAriNAmika lAva. tenA me ahAra che. yathA- (1) sAhi pArigrAmiGa bhane (2) anAdipArizrAbhiGa. prazna~~~ sAdi pAriNAmikanuM svarUpa Devu che ? Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyeAgadvAra sAipAriNAmie aNegavihe paNNatte taM jahA - juNNasurA juNNagulo juNNaghayaM juNNataMdulA ceva / abbhA ya avbharukkhA sajhAgaMdhavtraNagarA ya // 1 // ukkAvAyA disAdAhA gajjiyaM vijjU NigghAyA vayA jakkhA dittA dhUmiyA mahiyA rayugghANa caMdovarAgA sarovarAgA caMdraparivesA sUraparivesA paDicaMdA paDimarA iMdadhaNU udagamacchA vihasiyA amodAvAsA vAsadharA gAmA NagarA gharA pavvayA pAyAlA bhavaNA nirayArayaNappahA sakarappA vAluyappA paMkappahA dhUmappA tamappA tamatamappA sohamme jAva accue gevejje aNuttare Isippa - mArA paramANupoggale dupae sie jAva aNatapae sie / se taM sAipAriNAmae / se kiM taM aNAipAriNAmie ? " 213 uttara- sAdipAriNAmikabhAvanA aneka prakAro heAya che. jemake- jINuM surA, jINuMgALa, jINu dhI, jINu tadula ( gALAdimAM cha tA paryAyarUpa pariNAma AvyuM jINuM tArUpa paryAya utpanna thai mATe te sAdi- pAriNAmikabhAva che. ) abra-medha, abhravRkSavRkSAkAre pariNata megha, saMdhyA, gaMdhaCnagara, ulkApAta, digdAha koi eka dizAmAM AkAzanI aMdara prajvalita agnine AbhAsa thavA, meghagarjanA, vijaLI, nirbhrAta-vijaLIpaDavI cUpaka-zukalapakSanA traNadivasanA khALacadra, yakSAdipta-AkAzamAM dekhAtI pizAcAkRtijevI agni, bhUmikA-dhUmasa, mahikAjaLayukta dhumasa, rodghAta-dizAemAM uDatI dhULa, cadragrahaNu, sUrya grahaNa, caMdrapariveSa-caMdrane pharatuM pudgalaparamANuonuM maMDaLa, sUrya pariveSa, pratica dra-utpAtasUcakacaMdranuM dekhAvuM, pratisUrya, meghadhanuSa, udakamatsya-meghadhanuSanA kha`Da, kiisataAkAzamAM saMbhaLAtA ugrakaDAkA, ameAgha sUryAMdaya ane sUryAstasamaye sUryanA kiraNAdvArA utpanna thatI rekhAvizeSa, vAsAbharatAdi kSetra, vAsadharA-himavAnAdi parvata, grAma, nagara, ghara, parvata, pAtALakaLaza, bhavana, naraka, ratnaprabhA, zarAprabhA, vAlukAprabhA, pakaprabhA, dhUmaprabhA, tamaprabhA, tamastama prabhA, saudharma thI acyuta pa tanA kalpa, traiveyaka, anuttaravimAnA, iSatprAgabhArApRthvI, paramANupudgala, dvipradezikathI laIne ana tapradezIskaMdhA, ( pudgalapariNamananI apekSAe ) sAdipAriNAmikalAva- 25 che. prazna-- svarUpa kevu che ? anAdvipAriNAmikabhAvanuM Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 antspAriNAmi dhammatthikAe ammanthakAra AgAsatthikAe jIvathikAe puggalatthakAe addhAsamae loe aloe bhavasiddhiyA abhavasiddhiyA se taM aNAipAriNAmie / se ta pAriNAmie / 157. se kiM taM saNNivAie ? maNNivAie eesiM ceva udyumiya-paMca-sayovamitra-patinnaamiyaannN bhAvANaM dugasaMjoeNaM tiyasaMjoeNaM caukasaMyoeNaM paMcagasaMyoeNaM jeniphara savve te sanivAie nAme | naNaM dasa saMjogA, dasa tiysNnoLA, paMca pavanomA, paMcasNjoge / 8. jambu huM ke te phaLa duyo te anya NAme udayavamamiyaniSphaandhA udayasAganiSphaNNe 2. atrinAme sacavayomiyaniplAnara, asthi nAme capAri pAyaniNe 4 andhi NAme ubaphiraNe 55 anthi gAme nipha affraNAbhipani 19 5 gAme gova {rzanane 8 thi me - nA mALe . vyami ma fisonavo ? ' 157. 158. nAma nirUpaNu uttara-- dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, jIvAstikAya, pudgalAstikAya, addhAsamaya (kALa ) leka, aleka, bhavasiddhaka, ane abhavasiddhaka, A bhAve anAdipAriNAmika che. A prakAranuM anAdipAriNAmikabhAvanu svarUpa che. A prakAre pAriNAmikabhAvanu nirUpaNa pUrNa thayu, sAntipAtikabhAvanu svarUpa prazna-- kevuM che ? uttara- auyika, aupazamika, kSAyika, kSAyopazamika ane pAriNAmika A pAca bhAve mAMthI enA sa yeAgathI,traNanA sayeAgathI, cAra nA saMyeAgathI ane pAMcanA sayeAgathI je bhAvA niSpanna thAya che te badhA bhAvAne sAntipAtikabhAva kahe che. temAM dvikasa ceAgajanya 10bhAva, trikasaceAgajanya 10bhAva, catuSkasa ceAgajanya pAcabhAva ane paMcaka- mayeAgajanya : ekabhAva thAya che badhA maLI 26 bhaMga ane che. enA sa'yogathI je daza bhAveA niSpanna thAyache te A pramANe che~~ (1) auyika ane opazamikanA sa yeAgathI niSpannabhAva, (2) audiyeka ane kSAyikanA saceAgathI niSpannabhAva, (3) auyika ane kSAye parAmikanA sacegathI niSpannabhAva, (4) auyika ane pANiAmikanA suyeAgathI niSpanna bhAva, (5) aupamika ane kSAyikanA maceAgathI niSpannabhAva, (6) aupazamika ane yApazamikanA sAgathI niSpannabhAva, (7) aupazcamika ane pANimikanA sa cegathI niSpannabhAva, (8) kSArthika ane kAryapAmikanA racegathI niSpanna bAva, (9) Ayika ane pAribhAmikanA Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugadvAra 215 saMgathI niSpannabhAva, (10) kSAyopathamika ane pariNAmikanA saMgathI niSpannabhAva. prazna-dayika ane pazamikabhAvanA sagathI niSpannabhaMganuM svarUpa kevuM che ? kayare se NAme udiy-uvsminiSNa che ? udaiya-uvasa miyanipphaNNe udaietti maNusse uvasaMtA ksaayaa| esa NaM se NAme udaiya-upasamiyanipphaNNe uttara- dayika ane aupazamika bhAvanA saMgathI niSpannabhaMganuM svarUpa A prakAranuM che- audayikabhAvamAM manuSyagati ane opazamikabhAvamAM upazAtakaSAyane gaNAvI zakAya. A audayikopathamika bhAva che. prazna- audayika-kSAyika niSpannabhAvanuM svarUpa kevuM che ? uttara- audayibhAvamAM manuSyagati ane kSAyikabhAvamAM kSAyika samyakatva gaNAvI zakAya kayare se NAme udaiya-khAiyanipphaNNe ? udaiya-khAiyanipphaNNe-udaietti maNusse khaiyaM sammatta / esa NaM se NAme 36- mcom rA kayare se NAme udiykhovsmini ? udaiyakhaovasamiyanipphaNNe - udaietti maNusse khovasamiyAiM iMdiyAI / esa NaM se NAme udaiya-khaovasamiyanipphaNe // 3 // kayare se NAme udiypaarinnaaminiHdo? udaiya-pAriNAmiyanipphaNNe udaietti maNusse pAriNAmie jIve / esa NaM se NAme udiypaarinnaamiyniane pachI kayare se NAme uvsmiy-khddynigovt ? - prazna-audayika-kSApazamika niSpannabhAvanuM svarUpa kevuM che ? uttara- dayikabhAvamAM manuSyagati ane kSApazamikabhAvamA Idriyone gaNAvI zakAya. prazna- audayika-pAriNAmika bhAvanuM svarUpa kevuM che? uttara- audayikabhAvamAM manuSyagati ane pariNAmikabhAvamAM jIvatvane gaNAvI zakAya. prazna- svarUpa kevuM che ? pathamika-kSAyikabhAvanuM Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma nirUpaNa uttara- upazAtaSAyI kSAyikasamyadRSTi aupazamika-kSAyika bhAvarUpa che. 216 upasamiya-khaiyanipphaNNe uvasaMtA kasAyA-khaiyaM sammattaM, esa NaM se NAme upasamiyasAyanipphaNNe // 5 // kayare se NAme ubasamiya-khaovasamiyaniSpharaNe ? upasamiya-khabhovasamiyanipphaNNe uyamaMtA kamAyA khaovasamiyAiM iMdiyAda, esa NaM se NAme upasamiyakhaovasamiyaniSphaNNe // 6 // kayare se NAme ubasamiya-pArigAmiyanipphaNNe ? ubamamiya-pAriNAmiyaniSphaNNeuvanaMtA kamAyA pAriNA mie jIve, ema NaM se NAme upasamiyapAriNAmiyaniSpharaNe // 7 // phayare se NAme saDaya-khovasamiyaniSphagNe ? pAya-ovamamiyaniSphagNe-khaDyaM sammattaM bovamamiyAI iMdiyAI / esa pa pAme sadhyayovasamiyanippha prazna- aupshbhi-kssaayopshbhimaavanuM svarUpa kevuM che? uttara- aupazamika-kSApazamikabhAvanuM svarUpa A pramANe che- pathamikabhAvamAM upazAMtakaSAya ane kSApazamikabhAvamAM iMdriyone gaNAvI zakAya. prazna- aupazamika-pAriNAmikabhAvanuM svarUpa kevuM che ? ttara- saupazabhibhAvamA GuidkapAya ane pariNAmikabhAvamAM jIvatva che. prazna- yAyika-kSApazamikabhAvanuM 2135 yu cha ? uttara- kSAyilApamA kSayi sbhytva ane vyApazamikabhAvamAM Idriyo che. sayare me jAme khaDaga-pAriNAmiyaniphapayo? mAya-pAriNAmiyaniSphapaNe sAyaM gammana pArivAmie jIva / pramagaM me paay-paarinnaamiynissphnnnn||9|| prazna- kSAyi:-pArivAbhimApanu svarUpa kevuM che ? uttara- kSAyikabhAvamAM zAyikasamyakatva ane pariNAmikabhAvamAM jIvatvane ninAvI hAya. mare meM pAme gabhAvayamiyapANiminima: prazna- zapathamika pariNAmika bhAvanuM varUpa kevuM che ? Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugadvAra 217 khaovasamiyapAriNAmiyanipphaNNe- uttara- kSApazamikabhAvamAM Idri khaovasamiyAiM iMdiyAI pAriNAmie ane pariNAmikabhAvamAM jIvatvane gaNAvI jIve / esa NaM NAme khaovasamiyapA- zakAya A prakAranuM kSApazamika-pAri- riNAmiyaniSpharaNe // 10 // mikabhAvanuM svarUpa che. 159. tattha NaM je te dasa tigasaMjogA te NaM 156. sAnnitimAmA siyAgathIre ime-asthi NAme udaiyauvasamiyakhai dasa sAnnipAtikabhAvo bane che te A pramANe yanipphaNNe 1 atthi NAme udaiyauva che- (1) mohayi-mopazabhi-sAyiniSpasamiyakhaovasamiyaniSphaNNe 2, atthi nasAva, (2) mohayi:-mopazabhitra-sAyopaNAme udaiya upasamiyapAriNAmiya-- zabhiniSpannamApa, (3) mohathi-mau52 bhi-pArivAbhiniSpannabhAva, (4) mohayinipphaNNe 3, atthi NAle udaiyakhaiya kSAyi:-kSAyA5zabhiniSpannAva, (5) khaovasamiyaniSphaNNe 4, asthi NAme audayika-zrAyika-pAriNAmikaniSpannabhAva, udaiyakhaDayapAriNAmiyanipphaNNe 5, (6) mohayi:-kSAyopazabhi-pAkSiNAbhi:atthi NAme udaiyakhaovasamiyapAri - niSpanna bhASa, (7) mopazabhi:-zAyiNAmiyanipphaNNe 6, atthi NAme uva- kSAyezabhiniSpannamApa,(8) bhopazabhi:samiyakhaDayakhaovasamiyanipphaNNe 7, kSAyika pAriNAmikaniSpannabhAva, (9)aupaatthi NAme ubasamiyakhAyapAriNAmi zamika-kSAyopazamika-pariNAmikaniSpannaynipphnnnne 8, asthi NAme upasamiya bhApa, (10) kSAyi-kSAyopazabhi pariNakhaovasamiyapAriNAmiyanipphaNNe 9, mikaniSpannabhAva atthi gAme khaDayakhaovasamiyapAriNAmiyanipphaNNe 10 // kayare se NAme udaiyauvasamiyakhaiyanipphaNNe ? prazna- mohthi:-aupshbhi:-kssaayi:niSpannabhAvanuM svarUpa kevuM che? udaiyaupasamiyakhaiyanipphaNNeudaietti maNusse uvasaMtA ksaayaa| khaiya sammattaM / esa NaM se NAme udai--- yauvasamiyakhaiyanipphaNNe // 1 // uttara- manuSyagati audayikabhAva, upazAtakaSAya aupazamikabhAva ane kSAyikasamyakatva kSAyikabhAva che prazna- mohyimopshbhi-kssaayaa5shmikaniSpanna bhAvanuM svarUpa kevuM che ? kayare se NAme udaiyaubasamiyakhaovasamiyanipphaNNe ? udaiyaupasamiyakhaovasamiyaniSphaNNe-udaiyatti maNusse uvasaMtA kasAyA uttara- manuSyagati audayibhAva, upazAta kaSAye aupathamika ane IDiye Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 khaovasa miyAI iMdiyAI / esa NaM se NAme udayauvasa miyakhaovasamiyaniphaNe // 2 // kare se NAme udauvasamiyapAriNAmiyaniSphaNNe ? udayauvasamiyapAriNAmiyaniphaNe - udaDapatti maNusse uvasaMtA kasAyA pAriNAmie jIve / esa Na se NAme udayauvasa miyapAriNAmiyaniphaNe // 3 // kayare se NAme udayakhaDayakha - ovasamiyaniSphaNNe ? udaiyakhayakhaovasamiyaniSpha- udati maNusse khar3ayaM sammattaM khaovasamiyAI iMdiyAI / esa NaM NAme udagyakhaiyakhaovasamiyaniSphaNNe || 4 || kare se NAme udayakhaDya pAriNAmiyana phaNe ? udayakhaDyapAriNAmiyaniSphaNNeudati maNusse khayaM sammattaM pAriNAmi jIve / esa NaM se NAme udaiyakhaiyapAriNAmiyaniSphaNNe ||5|| kare se NAme udayakhaovasamipAriNAmiyaniSkaNNe ? udayakhaovasa miyapAriNAmiyaniphaNe - udatti maNusse khaovasamiyAI iMdiyAI pAriNAmie jIve / esa Na se NAme udayakhaovasa miyapAriNAmiyaniSphaNNe // 6 // kSAye|pAmika bhAva che. nAma nirUpaNu prazna- bhoyopazabhiH- paashiyaaminiSpannabhAvatu` svarUpa kevuM che ? uttara- bhanuSyagati mauhayibhAva, EzAMta kapAya opazamikabhAva ane jIvatu pAriNAmika bhAva che. prazna- gauha-sAyika kssaayopshbhiHniSpannabhAvanuM svarUpa kevuM che ? uttara- manuSyagati gauDayi, saathisabhyazrva jJAyika ane iMdriyo kSAye pazamika bhAva che prazna- mau:yi - kSAyi - paaribhiHniSpannabhAvanu svarUpa kevu che ? uttara---- manuSyagati auyibhAva, kSAyikasamyakttva kSAyikabhAva ane jIvatvapAriNAmika bhAva che. prazna- sauhaviH - kssaayopshbhi:--paariNAmikaniSpannabhAvanu svarUpa kevuM che ? uttara manuSyagati auyikabhAva, indriyAkSAye pazamikabhAva ane jIvava pAriNAmika bhAva che. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugadvAra 219 kayare se NAme upasamiyakhaiya prazna- mopbhi-kssaayi:-kssaaye5|khovsmiynipphnnnne ? mikaniSpa bhAvanuM svarUpa kevuM che? upasamiyakhaiyakhaovasamiyanippha- uttara- upazAMtakaSAya opazamikabhAva, gaNe-uvasaMtA kasAyA khaiyaM sammatta sAyikasamyaktva kSAyikabhAva ane indriya khaovasamiyAiM iMdiyAI / esa NaM se lAyopathamika bhAva che. thAme upasamiyakhaiyakhaovasamiyaniphaNNe // 7 // kayare se NAme upasamiyakhaiya prazna- saupazabhi:-kSAyi-pariNApAriNAmiyanipphaNNe? mikaniSpannabhAvanuM svarUpa kevuM che? upasamiyakhavyapAriNAmiyaniSpha- uttara - upazAMtakaSAya aupazamikabhAva, vNe-uvasaMtA kasAyA khaiyaM sammattaM @Ayikasamyaktva kSAyikabhAva ane jIvavA pAriNAmie jIve / esa NaM NAme uva- pariNAmika bhAva che. samiyakhaDhayapAriNAmiyaniSphaNNe // 8 // kayare se NAme upasamiyakhao- prazna- mopazabhi-kSAyA5zabhi:bamamiyapAriNAmiyanipphaNNe ? pariNAmikaniSpanna bhAvanuM svarUpa kevuM che? upasamiyakhaovasamiyapAriNA- uttara- upazAMta kaSAyaparAmikabhAva, miyanipphaNNe-uvasaMtA kasAyA kho- idriyo zApathamikabhAva ane jIvatva vasamiyAI iMdiyAI pAriNAmie jIve / pariNAmika bhAva che. esa NaM se NAme upasamiyakhaovasamiyapAriNAmiyaniSphaNNe // 9 // kayare se NAme khaDayakhaovasa prazna- kSAyi: kSAyopazabhi-pAriemiyapAriNAmiyanipphaNNe ? mikaniSpannabhAvanuM svarUpa kevuM che? khaiyakhaoksamiyapAriNAmiyani uttara- kSAyikasamyakatva kSAyiklAva, pphaNNe-khaiyaM sammattaM khaovasamiyAI iMdriya kSApazamikabhAva ane jIvatva iMdiyAI pAriNAmie jIve / esa NaM pariNAmika bhAva che A prakAranuM kSAyikase NAme khaiyakhaovasamiyapAriNAmi- thAyopathamika-pArimika niSpanna bhAvanuM yaniSphaNNe // 10 // svarUpa che 160. tattha NaM je te paMca caukasaMjogA te NaM 10. sAranAma yogathA re pAya mAya niSpanna ime-atthi NAme udaiya-upasamira- thAya chete yA pramANe cha- (1) gauhathi: Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 nAma nirUpaNa yo5bhi:-euyi:-kssaayaabhi-niynabhAva, (ra) dayika-pathamikadAyika pArivAmi-niyamAva, (3) mIhathi:-soyabhi:-Ayo5bhi:-herstbhiniSpannalAya, (4) moDayi kSAyi. Ayezabhi- ni:niyanamAya, (5) mohathi-sAyi:-kSAyAma - mikanibannabhAva khaIya-khaovasamiyanipphaNNe 1, atthi NAme udaiya-upasamiyakhaiyapAriNAmiyaniSphapaNe 2, asthi NAme udaiyauvasamiyakhovasamiyapAriNAmiyanipphaNNe3, asthi NAme udaiyakhaiyakhaorasamiyApAriNAmiyanipphaNNe 4, asthi NAmeM udaiya khaDyakhaovasa miyapAriNAmiyanipphaNNe 5 / kayare se NAme udaiyauvasamiyakhAyaovasamiyanipphaNNa ? udaiyauksamiyakhaiyakhaovasamiyani'phaNNe-udaietti maNusse, uvasaMtA kasAyA, khai sammattaM, khaovasamiyAI iMdiyAI / esa NaM NAme udaiyaupasamiyakhaiyakhaovasamiyanipphaNNe // 1 // kayare se NAme udayauvasamiyakhaiyapAriNAmiyaniSphaNNe ? udaiyaupasamiyakhaiyapAriNAmiyanipphaNNe-udaietti maNusse, upasaMtA kasAyA, khaiyaM sammattaM, pAriNAmie jIve / esa NaM se NAme udaiyauvasamiyakhaiyapAriNAmiyaniSphaNNe 2 / prazna- audayikapathamika sAyikakSApathamikaniSpannabhAvanuM svarUpa kevuM che? uttara- dathikabhAvamAM manuSyagati, aupazamikabhAvamAM upazAta kapAya, zAyikabhAvamAM bhAvikasabhyatva ane zrApathamika bhAvamAM idri che. prazna- mauyi-aupshbhi-4ipariNAmikaniSpannabhAvana varUpa kevuM che ? _ttara- mauyimApamA manuSyAti, aupathamikabhAvamAM upazAMta kaSAya, kSAyikabhAvamAM kSAyikasamyaphava ane pariNAmikabhAvamAM jIvatva che. kayare se NAme udaiyauvasamiyakhaovasamiyapAriNAmiyaniSphaNNe ? .. udaiyauvasamiyakhaovasamiyapAriNAmiyaniSphaNNe- udaIetti maNusse uvasaMtA kasAyA, khaovamamiyAI / iMdiyAI, pAriNAmie jIve / esa NaM se NAme udaiyauvasamiyakhaovasamiya prazna- mauyi-mopshbhi:-kssaayaa5zamika ane pariNAmika bhAvanuM svarUpa cha ? - uttara- dayikabhAvamAM manuSyagati, aupathamikabhAvamAM upazAMta kaSAya, kSa yopazamikabhAvamAM iddhi ane pariNAmikabhAvamAM jIvatva che. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 221 anuyAga 2 pAriNAmiyaniSphaNNe 3 / ___ kayare se NAme udaiyakhaiyakhaovasamiyapAriNAmiyanipphaNNe ? udaiyakhaiyakhaovasamiyapAriNAmiyanipphaNNe-udAtta maNusse, khaiyaM sammattaM, khaovasamiyAI iMdiyAI, pAriNAmie jIve / esa NaM se nAme udaiyakhaiyakhaovasamiyapAriNAmiya-- nipphaNNe // 4 // kayare se nAme upasamiyakhaDayakhaovasamiyapAriNAmiyanipphaNNe ? prazna- soyi:-kssaayi-baayopbhi:pAriNamikabhAvanuM svarUpa kevuM che ? uttara- dayikabhAvamAM manuSyagati, kSAyikabhAvamAM kSAyika samyaktva, kSApazamikabhAvamAM Idriyo ane pariNAmikabhAvamAM vatva cha. prazna- maussshbhi-saayi-saayo5zamika-pariNAmikaniSpannabhAvanuM svarUpa upasamiyakhajhyakhaovasamayipA uttara- opazamikabhAvamA upazAta riNAmiyanipphaNNe-uvasaMtA kasAyA, kaSAya, kSAyikabhAvamAM kSAyikasamyaktva, khaDayaM sammattaM, khaovasamiyAI iMdiyAI kSApazamikabhAvamA idriya ane pariNApaarinnaamie jIve / esa NaM se nAme mikabhAvamAM jIvatva che. A pramANe aupauvsmiykhiykhovsmiypaarinnaami zabhi-kSAyi:-kSAyAyazabhi-pArivAbhi:yanipphaNNe // 5 // niSpannabhAvanuM svarUpa che. 161. tattha NaM je se eke paMcagasaMjoe se NaM 161. yasa yogathI 2 me maniSpanna ime-atthi nAme udaiya uvasamiyakhaI- thAya che te A pramANe- audayika, au pazaykhovsmiypaarinnaamiynipphnnnne ? mika, kSAyika, lApazamika ane pAriNa mikaniSpannabhAva kayare se nAme udaiyauvasamiya prazna- mohayi:-aupazabhi-kSAyi4khaDyakhaovasamiyapAriNAmiyanipphaNNe? kSApazamika-pAriNamika niSpannabhAvanuM 2135 ache ? udaiya upasamiyakhaiyakhaovasami- uttara- audayikabhAvamAM manuSyagati, yapAriNAmiyanipphaNNe-udaietti maNu- pazamikabhAvamAM upazAta kaSAya, zAkisse uvasaMtA kasAyA khaDayaM sammattaM bhAvamAM kSAyikasamyaktva, kSApazamikabhAkhovsmiyaaiN iMdiyAI pAriNAmie- vamAM Idriyo ane pariNAmikabhAvamAM jIve / esa NaM se NAme jAva pAriNA- jIvatva che A pramANe audayika-aupathamika Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAna, mArM aMbALu 1 me 5 - 6, huM jUla nAme ? #i ai&a[ l[ 6 ! pacanA taM rasagaMdhAre majisame myAga !_vir mit% in_mA~ mALo 163, **,* * R[ krys, e sik_res =TY *, mALA__ nAma paMcama saMgIta : mudrAvA ;FY ;TTI ?! {} A sama vavAmAM Prit_id=1f_k{q=& nAra 12. r_1525 remiere? Ti maphata ma ra ja 2 Yen A r{{{ sir;" nAma nirUpaNu dAyika-zrAye pAmika- pariNAmikaniSpanna bhAvatuM svarUpa che A prakAranuM pAMca bhAvanA yeAgathI niSpanna sAnnipAtika bhAvanu svarUpa Ama inAma ` nuM varNana pR thayuM. prazna ptanAmanu svarUpa kevu' che ? uttara- ptanAma te sAta prakAranA sva che. te gyA pramANe- (1) pa4 (2) ban (3) gAMdhAra (4) madhyama (5) paMcama (6) dhaivata ane (7) niSAda, mAta sthA vAya che. nisvAnA mAta varasthAnA hoya che te A pramANe jIbhanA agrabhAgathI "javaranuM dANa thAya che, vALathI RSabhatvanuM uMccA thAya, kaMdathI gAMdhAranuM uccAraNa thAya, jIbhanA madhyabhAgathI madhyanuM vicA, dhAya nAkathI pathA nantu ; thAya, datAthI pravartusvanuM uddAnuM thAya ane mUrchAthI ( tenuM preryA DAvavI) niSAdavanuM cAluM thAya anya sthAna karyuM che A pramANa mAna nyanA mat svarga amanana vAnAM bhAvyA 6, 82 - macchu jaMtvanA A kuM, e mAM thI sa me 2 ' " je 205 109 sudhI che. ; chuM } t'b tA' // .' >3 ! ! pati evo Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 223 anugadvAra sajja ravai muyaMgo, gomuhI risaha saraM / saMkho ravai gaMdhAraM, majjhimaM puNa jhallarI // 6 // caucaraNapaiTTANA, gohiyA paMcamaM saraM / ADaMbaro dhevaiyaM, mahAbherI ya sattamaM // 7 // SaDDajasvara nIkaLe che. gemukhIvAdyamAMthI RSabhasvara nIkaLe che. zaMkhamAthI gAMdhArasvara nIkaLe che. jhAlaramAMthI madhyama svara nIkaLe che. gadhikA-vAghavizeSamAMthI pAMcamasvara nIkaLe che ADakhara (paTaha) mAthI dhavata svara nIkaLe che ane mahAbherImAMthI niSAda svara nIkaLe che. 264. p [ sattA rAjA sara- 164. kkhaNA paNNattA, taM jahA sajjeNa lahai vitti, kayaM ca na viNassai / gAvo puttA ya mittA ya, nArINaM hoi vallaho // 1 // risaheNa u esajjaM, seNAvaccaM dhaNANi ya / vattha gadhamalaMkAraM, itthIo sayaNANi ya // 2 // gaMdhAre gIyajuttiNNA, vajavittI kalAhiMyA / havaMti kaho paNNA, je aNNe satthapAragA // 3 // majjhimassarasaMpannA, havati suhajIviNo / khAyaI piyaI deI, majjhimassaramassio // 4 // paMcamassarasaMpannA havaMti puDhavIvaI / sUrA saMgahakattAro anneggnnnaaygaa||5|| pratyeka svaranuM lakSaNa pRtha-pRthapha hevAthI A sAta svarenA sAta lakSaNo che, emane sa ba dha phala prApti sAthe che. jemake- Sa4 svarathI dhananI prApti thAya che SaDrajasvaravALI vyaktinA karelA kAryo nAza pAmatA nathI arthAta kArya siddha thAya che tene gAyo, putra ane mitra hoya che. te strIone bahu ja priya hoya che kASabha svarathI manuSya ezvaryasaMpanna hoya che. te svaranA prabhAvathI senApatitva, dhana, vastro, suga dhita padArtho, alakAre, strIo temaja zayanAsano meLave che gAdhAra svarathI gAnArA zreSTha AjIvikAvALA hoya che temaja kalAvidomAM zreSTha gaNAya che ane kAvyakAra hoya che. te anyazADyomAM paNa pAraMgata hoya che. madhyama svaravALA sukhajIvI hoya che madhyamasvarane Azraya lenAra IcchA pramANe khAya che, pIve che ane bIjAne Ape che pacama svarathI je saMpanna hoya te pRthvIpati hoya che zUravIra, saMgrahakaranAra ane aneka gaNono netA hAya che dauvata svaravALA kalahapriya hoya che temaja sAkunika-pakSIno zikAra karanAra, vAgurika-haraNonI hatyA karanAra, karikasUvarano zikAra karanAra tathA matsyabaMdhamAchalIone mAranAra hoya. niSAda svarane Azraya lenAra caDALa-rudrakamAM, muSTi prahArakaranAra evaM adhama jAtavALe hAya,te anya prakAranA pApakarmamAM rata rahenAra, gavadha karanAra tathA corI karanAra hoya che. dhevayassarasaMpannA hvNtiklhppiyaa| sAuNiyA vagguriNa, soyariyA vadhA dA caMDAlA muTiyA seyA, je apne pAvakammiNo / goghAtagA ya je corA, NisAya saramassiyA // 7 // Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : nAma nirUpaNa - te ja ra nI mA 165. 4 rati svarAnA traNa gAme hoya che *,* - mAmA te A pramANe- (1) aDagrAma (2) madhyama 1 jAmanacing - grAma ane (3) gAdhAra grAma paDragrAmanI sAta mUnAo hoya che. te A pramANe (1) gI (2) korIyA (3) hurI (tA) (4) rajana (5) kAntA (6)mArI (7) thavA madhyamavAnI sAta mUI paNa je ja nAe prarUpI che te A pramANe-- (1) rgAma vAva, 1 - uttaramadA (2) rajanI (3) uttarA (4) niramA (5) bhamavAtA (6) govIrA jaLa, tamArA nAma ane () abhirUpA gAdhAra gAmanI paNa para rAma nA gata mUnAo hoya che. te A prama";. i nA ra 1 1 (1) nI (ra) kikA (3) pUrimA (4) 4 4, 3 jI jA ! zimAMdhA (1) uttara gAdhArA (6) sunDa2 Di , i t is karAranAmA, jo kadI in . jA jA ja kaI che , rtri i 1da che, i ri, n = ri, ": { rai T. 1i praka- mAnava kyAMthI utpanna thAya che? mInanI nI kaI che? gItane uvA ke rAmanA pramavALA tema che ? gIta AkAra apa) kevA hoya che ? - mAna ane bimAthI utpanna thAya che. mana kaninika (rUdana ) A che, vArA raNa nAthAMta, je pAra banAtaka - nAnA pAna . prAraMbhamAM na ja ane bimAja ni 1t KAna che, je ra , kara - che , 1 . =sura + >; r- 1 che --- , , , Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugadvAra 225 susikkhio raMgamajjhami // 1 // bhIyaM duyaM rahassaM, gAgaMto mAya gAhi uttAlaM / kAkassaramaNuNAsaM, ca hoti gIyassa chaddosA // 2 // puNNaM rattaM ca alaMkiyaM ca vattaM tahA avighuTTa | mahuraM samaM sulaligaM aTTaguNA hoti gIyAssa // 3 // urakaMThasirapasatthaM, gijjai mauyaribhiyapadavaddha / samatAlapaDukkhevaM, sattassarasIbharaM gIyaM // 4 // nihosaM sAramaMtaM ca, heujuttamalaMkigaM / uvaNIyaM sovayAraM ca, miyaM mahurameva ya / / 5 // samaM addhasamaM ceva, savvattha visamaM ca jaM / tiNNi vittapayArAI, varSe navadammara keddA sakkayA pAyayA ceva, duhA bhaNiio AhiyA / saramaMDalaMmi gijjaMte, pasatthA isibhAsiyA ||7|| kesI gAyaI mahuraM kesI gAyai kharaM ca rukkhaM ca / kesI gAyai caura, sa aa viviyaM Duta che ? 8 vissara puNa kerisI ? jANaze te suzikSita nipuNa kalAkAra 2 - zALAmAM gAyana karI zakaze gItanA cha doSo A pramANe che- bItA bItA gAvuM, utAvaLathI gAvuM, a95 svaramAM gAvuM, tAla vagara (uttAla) gAvu, kAgaDAnA jevA svarathI gAvu ane nAkamAM gAvuM, A gItanA cha doSa manAya che. gItanA ATha guNa A pramANe che(1) pUrNa- gItamAM samasta gAyana kaLAnuM pradarzanakaravuM (2) rakata-anurAgathI bhAvita thaIne gIta gAvu (3) alakRta- bIjA vizeSa skuTa svarothI gItane ala kRta karavuM (4) vyakata- gItamA akSare ane svarene kuTarUpe uccAravA (5) avidhuNa- ghATA pADatAM hoya tevA svare na gAvu (6) madhurakeyalanA svara jevA svarathI gAvuM (7) samaje gAnamA tAla, va zasvara vagerethI samanugata svara hoya te (8) sulalita- svaralanAdivaDe je zrotrendriyane sukha arpe evI rIte gAyu A gItanA ATha guNa che A ATha uparAMta bIjA paNa gItanA guNo A pramANe che - ura prazasta, kaThaprazasta ane zira prazasta (gItane vizALasvara vakSa - sthaLamAM bharAI jAya te- ura prazasta kahevAya svara jyAre kaphamAM bharAI jAya ane sArI rIte vyakta hoya tyAre kaThaprazasta kahevAya gAnano svara mastakamAM jaI anunAsika vagara thaI jAya tyAre zira prazasta kahevAya. athavA mRdu, ribhita (akSaromA ghelanAthI cAlanAra svara) ane padabaddha (viziSTa padaracanAvALu ) A traNa guNo che. te sivAya samatAla pratyakSepagIta ( je gItamA tAla, vAdya ane nartakInA pAdakSepanI vani eka ja sAthe hAtha ) saptasvarabhara- (sAta svaraakSaronI sAthe samAna hoya) je nirdoSa hoya sAravatuM eTale viziSTa arthathI yukata hoya, je hetu yukta hoya, a lakRta hoya, upanIta (upasa hArathI yukta) hoya, sepa -sAmA gAyaha mahara kAlI jarA vera hAthe 1 | morI morADa caura, kANA vilamba dutaM caMdhA // 9 // vissara puNa piNglaa,| taMtisama tAlasamaM, pAyasamaM Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mana paga namo gAmA munndraNA tArA nAnA, samaje meM mAnAma / / nAmanirUpaNa cAra- kiva, viruddha, lAspada ardhavAcaka na hoya. mita ane madhura guNayukta gIta te gu pukataprazasta kahevAya. gItanA traNa vRtto (indo) hoya che. te A pramANe- (1) gamavRtta- je IdanA cAre garamAM samaAkAra hAya, (2) addha-samavRtta-prathama ane tRtIya tathA dinIya ane caturtha padomAM ramAna bahAra hoya te. (3) viSamavRtta-- je idanA cAre carAmAM aAronI viSamatA hAtha te vRttanA A traNa prakAra che. te sIvAya prakAra hote nathI. temaja bhajinibhASA saMskRta tathA prAkRtanA bhedathI A prakAranI karI che. te pivaDe bhASita hovAthI prazasta che. prasta levAthI svaraahamA gavAya che. praza- kevI thI madhura gIta gAya che? kaI strI para ane ru svarathI gAya che? ke mI caturatAthI gAya che, kevI strI vilaMba bita nathI, kaI thI tAra (atyaMta zi) thI ane kaI rI vikRta varaNI kAya che ? uttara- dhAmA.. zeLavanI strI madhura varI gIta gAya che. kALI-karUpavALI thI khasavathI gALa che. gorI rUpANI bI kAtara kAzI gAma che, kAraNa maMda aAya che, AthI A naLI A che kavi-kapilavALI jIvita vaparAya che. cA-nI mAna athavA " nA aravidhinasvara, vIja nana narama, a prama - 1ananya. Ama, huM e mana na mApa , Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 227 anugadvAra 168. se kiM taM aTThanAme ? - 168. prazna- aSTa nAmanuM svarUpa kevuM che ? ___ aTThanAme aTTavihA vayaNavibhattI uttara- kartA, karma vagere ATha prakAranI paUT, i na-nise paDhamAM , je vacana-vibhakitao che te achanAma kahevAya. viDayA uvaesaNe / taiyA karaNammi vacana-vibhaktinA ATha prakAre A pramANe jayA, 2 thI saMcAvane zA che. nirdezaprAtipAdika- arthanuM pratipAdana karavAnA arthamAM prathama ane upadezamAM dvitIyA vibhakita hoya che. karaNamA tRtIyA sassAmivAyaNe / sattamI saNNihANatthe, vibhakita hoya che. saMpradAnamAM caturthI vibhakita aTThamA''maMtaNI bhave // 2 // hoya che. apAdAnamA pacamIvibhakita hoya che. sva-svAmIsaMbaMdha pratipAdana karavAmAM ghaNI __tattha paDhamA vibhattI, nidese vibhakti hoya che. sannidhAna arthamAM saptaso imo ahaM vatti / vijhyA puNa uvaese mIvibhakita hoya che Ama traNa arthamAM bhaNa kuNama imaM va taMvatti // 3 // saMbadhanarUpa aSTamIvibhakita hoya che. A aSTa nAmane udAharaNa sahita samajAvatA kahe taiyA karaNaMmi kayA, bhaNiyaM ca che ke- nirdezamAM prathamA vibhakita hoya che kaya ca teNa va mae vA / haMdi Namo jemake sa (te), a (A), ke kam sAhAe, havai cautthI payAmi // 4 // (huM). upadezamAM bIjI vibhakita hoya che. jemake-je tame pratyakSa sAMbhaLyuM che tene kahe, avaNaya giNha ya etto, iutti A sAmenuM kAma karaze. karaNamAM trIjIvibhakti vA paMcamI avAyANe / chaTThI tassa hoya che. jemake- tenA ane mArAvaDe imassa va gayassa vA sAmisaMbaMdhe // 5 // kahevAyuM, tenA ane mAravaDe karAyu. catuthI vibhakita namaH tathA svAhA Adi arthamAM havaI puNa sattamI taM imaMmi hoya che. jemake-namo jinAya-jinezvaramATe AhArakAlabhAve ya / AmaMtaNe bhave mArA namaskAra thAo, agnaye svAhA, Adi aTThamI u jahA he juvANatti // 6 // apAdAnamA pacamI hoya che, jemake ahIMthI dUra kare athavA ahIMthI laI le. sva-svAmI se taM aTThaNAme // sa baMdha vAcya hoya tyA SaSTi vibhakti hoya che, jemake tenI athavA AnI gayela vastu A che AdhAra, kALa ane bhAvamAM saptamIvibhakti hoya che. jema-te AmA che AmatraNa arthamA amIvibhakita hoya che, jemake- heyuvAna!" A prakAre A ATha vibhakitaonA nAme ATha nAma che. 6. liM navanA che, 169 prazna- navanAmanuM svarUpa kevuM che ? navanAme-Nava kanvarasA paNNattA, uttara- kAvyanA navaso navama kahe Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 nAma nirUpaNa taM jahA-vIro siMgAro abbhuo ya rodo ya hoI voddhabbo / velaNao vIbhaccho, hAso kaluNo pasaMto ya // 1 // vAya che te A pramANe- vIrarasa, zRMgArarasa, adbhutarasa, raudrarasa, grIDanakarasa- lajajanakarasa, bIbhatsarasa, hAsyarasa. karuNarasa, ane prazAntarasa. 170. tattha pariccAyaMmi ya, tavacaraNasattaja- 170 te navaramA vIrarasa- dAna devAmAM NaviNAse ya / aNaNusayadhiIparakkama pazcAttApa na kare, tapazcaryAmA pairya hevuM liMgo vIro raso hoI // 1 // ane zatruonA vinAzamAM parAkrama hovuM, AvA lakSaNavALA vIrarasa hoya che. te A vIro raso jahA-so nAma mahA- pramANe- rAjyanA vaibhavane tyajI dIkSita vIro, ranna ida parU vAma thaIne je kAma-dharUpa bhaya kara zatruone kohamahAsattupakkhanigghAyaNaM kuNai // 2 // vivAta kare che te cokakasa mahAvIra kahevAya che. 27. saMgara nAma ro ratisaMnIyama- 171. sasaMjaNaNo / maMDaNavilAsavivvoyahAsa- Adi sa ba dhI abhilASAne janaka hoya che lIlAramaNaliMgo // 4 // maMDana- ala kArethI zarIrane alaMkRta karavuM, vilAsa- vilekana AdimA vikAra temaja siMgAro raso jahA-mahuravilAsa- eciMtA kodha, smita, camatkAra, mukhaviphasusbhliyN hiyaummAdaNakaraM juvANANaM / lavana hoya che te, viSNaka-zArIrika vikAra, sAmA saduddAmaM dAetI mehlaadaam||5|| hAsya, lIlA- sakAma ceSTAo tathA ramaNa, A sarva zRMgAra rasanA lakSaNo che jemake- dhI dhImaM siMgAre, sAhUNaM jo zyAmA-seLa varSanI taruNI strI mudraghaTiuvjjiyvyo ya / mokkhagihaaggalA kAothI mukhati hovAthI madhura, kAmayukata so, nAyariyavyo ya muNihi imo // 6 // ceSTAothI manahara tathA yuvakonA hRdayane unmatta karanAra,pitAnA kaTisUtrane dekhADe che uparokata svarUpavALA zragArane dhikkAra che, dhikkAra che A rasa munio mATe tyAjya kahevAmAM Avyo che. mekSarUpa gharanI argalA che, tethI muni A rasanuM sevana na kare. 172. vimhayakaro apulyo, anubhUyapubyo ya 172 - pUrve kaI divasa na anubhavela athavA jo raso hoi / harisavisA- ugpatti, te anubhavela evA keI adbhuta padArthane lakkhaNo abhuo nAma // 6 / / abhuo joI Azcarya thAya, te adbhuta rasa che harSa raso jahA-abhuyataramiha etto anaM kiM ane viSAda addabhuta rasanA lakSaNo che asthi jIvalogaMmi / jaM jiNa-vayaNe jemake- A sa sAramAM enAthI vadhAre adbhuta zuM thaI zake ke jinavacanathI trikAatthaa tikAlajuttA muNijjati ? // 7 // basa baMdhI samasta-sUma, amUrta, atIndriya Adi padArtho jANI levAya che Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugadvAra 229 - 27rU. maLaTLavaNayAtikAsaNaq- 173. pizAca tathA zatruAdinA bhatpAdaka NNo / saMmohasaMbhamavisAyamaraNaliMgo rUpa ane zabda tathA aMdhakAranA cintanathI, raso roddo // 8 // roddo raso jahA-bhiuDI kathAthI, darzanathI je utpanna thAya che temaja viDaMbiyamuho saMdaTThorTa iyaruhiramAki viveka rahitapaNArUpa saMmeha, vyAkulatArUpa NNo / iNasi pakhaM asuraNibho bhImarasiya saMbhrama, zakarUpa viSAda ane prANa visa jenarUpa maraNa lakSaNavALe raudrarasa hoya che. airoha ! roddo'si // 9 // jemake - mukuTIethI nA mukha vikarAla banI gayu che, krodhAdinA AvegathI tArA dAta adharoSThane bhI sI rahyA che, tAru zarIra lehIthI kharaDAI rahyuM che, bhatpAdaka vacana bolanAra tuM asura jevo thaI gaye che ane pazunI hatyA karI rahyo che. tethI atizaya raudrarUpadhArI tuM sAkSAta raudrarasarUpa che. 274. vivicAraguravArameravavaE- 174. vinaya karavA yogya mAtA-ptiAdine cqom | veDhA nAma rasI, avinaya karavAthI, mitrAdinuM rahasya pragaTa lajjAsaMkAkaraNaliMgo // 10 // velaNao karavAthI, gurupatnI Adi sAthenI maryAdAnuM ____ jahA-kiM loiyakaraNIo lajjaNI atikramaNa karavAthI brIDanaka rasa utpanna thAya ataraMti lajjayAmutti / vArijammi che lajA ane zakA utpanna thavI e A rasanA lakSaNo che. jemake ke kaI vadhu kahe guruyaNo parivadai jaM bahuppotta // 11 // che- A laukika-vyavahArathI vadhAre kaMI lajjAspada vAta thaI zake ? mane te enAthI bahu lajajA Ave che. mane te enAthI bahu zarama Ave che varavadhUnA prathama samAgama pachI gurujane vagere vadhUe paherelA vastranA vakhANa kare che che. keI eka dezamAM evI prathA che ke jyAre suhAgarAtrimAM vadhu varano prathama-samAgama thAya che tyAre te samAgamamAM je vadhUe pahereluM vastra lehIvALuM thaI jAya che te tethI ema mAnavAmAM Ave che ke te strI pahelA akRtasaMgamA rahI che tethI te satI che. vadhUnA te lehIthI kharaDAyelA ane tenA satItvanI prasiddhi mATe dareke dareka gharamAM batAvavAmAM Ave che. tenA zvasura vagere gurujane sanmAnapUrvaka te vastranA vakhANa kare che A jAtanA leTAcArane anulakSIne keI eka vadhUnA ane gurujane vaDe prazaMsita thatuM joIne te vadhUe pitAnI sakhI sAme lajajA pragaTa karI che. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 nAma nirUpaNa 275. amukuLamAMsAnA vimAni - 175. azuci-maLa mUtrAdi, kuNapa-zaba, phaNNo / nivveya'vihiMsAlakkhaNo raso dudarzana-lALa AdithI yukata vRNita zarIrane hoi vIbhaccho // 1 // bIbhaccho raso vAra vAra jevArUpa abhyAsathI ane nIte jahA-asuimalabhariyanijjharasabhAvaduggaMdhi durganyathI bIbhatsarasa Utpanna thAya che. savvakAlaMpi / dhaNNA u sarIrakaliM nirveda-udvega ane avihiMsA (jIvaghAtathI nivRtti) e bIbhatsarasanA lakSaNo che. vahumalakalasaM vimuMcaMti // 2 // bIbhatsarasa A prakAre jaNAya che. jemakeapavitra maLethI pUrNa IdrinA vikArarUpa jharAo jemA che, je sadA sarva kALamAM svabhAvathI ja durgadhayukta che te zarIra sarva kalonuM mULa che, ema jANuM bhAgyazALI vyaktio tenI mUchane tyAga karI pitAnI jAtane dhanya banAve che. 276. vasamAsAvitrIvivaLa samu- 176. rUpa, vaya, veSa ane bhASAnA viparIta ppaNo / hAso maNappahAso pagAsaliMgo paNAthI hAsyarasa utpanna thAya che ra roDa zo no rasa naET-TH- hAsyarasa manane harSita karanAra che. ttamasImaMDiapaDibuddhaM devaraM paloyaMtI / prakAza-mukhanuM vikasita thavuM, peTadhrujavuM, hI jaha thaNabharakaMpaNapaNamiyamajjhA hasaI aTTahAsa vagere tenA lakSaNo che. hAsyarasa sAmAM sArA A rIte jaNAya che, jemake- rAtre suIne uThela diyaranA mukhapara thayelI kAjaLanI lITIne joI keI yuvatI-bhrAtRpatnI, stanabhArathI jeno madhyabhAga laLI rahyo hato te, hI. hI... karatI hasI. 277. vivigha viMdhavAviLavA saE- 177. priyanA viyegathI, badhathI, vadha-tADa ppaNo / soi avilaviya pamhaNaruNNa- nathI, vyAdhi-rogathI, vinipAta-svajananA liMgo raso karuNo // 1 // karuNo raso maraNathI ane paracakanA bhayathI karUNa rasa jahA-pajjhAyakilAmiayaM vAhAgaya utpanna thAya che. zeka, vilApa, mukhazuSkatA, pappuacchiyaM vhuso| tassa viyoge rudana, vagere karuNarasanA lakSaNo che. karuNarasa A pramANe jANI zakAya che. jemake- he puttiya ! suvartha te mudaM nIyaM parA putrIke ! patinA viyogamA, priyatamanI cintAthI tAruM mukha kalAnta-zuSka ane vAra vAra AkhamAthI azru vahevAne kAraNe kRza thaI gayu che. 278. niro samAjamAdALamo no saMta- 178. hiMsAdi doSothI rahita mananI svasthatA ma. vijArava so raso (samAdhi) thI ane prazAntabhAvathI je rasa Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 231 anugadvAra parvatotti caDyo zA utpanna thAya che te prazAntarasa che. prazAtapsNto raso jahA-sabbhAvani- rasa nIcenA padothI jANI zakAya che, jemakebigaarN uvasaMtapasaMtasomadiTThIyaM / hI juo, svabhAvathI-niSkapaTabhAvathI, nirvikAra, viSayadarzananI utsukatAnA tyAga ane jahA muNiNo sohaI muhakamalaM pIva krodhAdi denA tyAganA kAraNe zAta-saumya sirIrA. dRSTithIyukta, muninuM mukhakamaLa kharekhara atIva zebhAsaMpanna thaIne suzobhita thaI rahyuM che ! ee nava kavvarasA battIsadosa sUtranA je batrIsa doSo che tenAthI A vihisamuppaNNA / gAhArhi muNiyavvA, rase utpanna thAya che. A nava kAvyarase zuddha havaMti suddhA vA mIsA vA // 3 // (amizrita-je eka rasa sAthe bIjA rasanuM mizraNa na hoya) paNa hoya che ane mizra se taM navanAme // (be Adi rasane saMga) paNa hoya che. A rIte navanAmanuM varNana pUrNa thayu. tAtparya- A nava rasonA je nAme che te navanAma kahevAya. 179. se kiM taM dasanAme ? 179. prazna- he bhagavan! dazanAmanuM svarUpa kevuM che? dasanAme-dasavihe paNNatte, taM uttara- daza prakAranA nAme dazanAma jahA-goNNe nogoNNe AyANapaeNaM kahevAya che. te A pramANe che- (1) gauNapddivkkhpennN pahANayAe aNAisiddhaM- nAma (2) gaNanAma (3) AdAnapadatennN nAmeNaM avayaveNaM saMjogeNaM pamA- niSpanAma (4) pratipakSapadaniSpannanAma pavt ! (5) pradhAnapadaniSpannanAma (6) anAdisi- dvAntaniSpannanAma (7) nAmaniSpannanAma (8) avayavaniSpanna nAma (9) saMganiSpa- nanAma (10) pramANaniSpannanAma. se kiM taM goNNe? prazna-gauNa- guNaniSpanna (yathArtha) nAmanuM svarUpa kevuM che? goNNe-khamaitti khamaNo, tavaitti uttara- kSamAguNathI yukta hoya tene tavaNo, jalaitti jalaNo, pavaitti kSamaNa" nAmathI saMbaMdhita kare, tape che pavo , je taM ne ! te tapana-sUrya, prajavalita hoya te jvalana (agni), vAya te pavana. A rIte kSamA, tapana, jvalana, pavanarU5 guNethI niSpanna hevAne kAraNe A sarvane gaNanAma samajavA. A gauNanAma kahevAya. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' 232 se kiM taM nogoNe ? nogoNe-akuMto sakuto amuggo samuggo amuddo samuddo alAlaM palAlaM akuliyA sakuliyA no palaM asaitti palAso amAivAie mAivAhae avIyaaram vIyavAar no iMdagovae iMdagovae taM nogo / se kiM taM AyANaparaNaM ? AyANaparaNaM AvaMtI cAuraMgijja asaMkhayaM aDhAtatthijjaM adaijjaM jaNNaiya purisaijjaM usukArijjaM elaijjaM vIriyaM dhammo maggo samosaraNaM jamaIyaM / se taM AyANaparaNaM / nAma nirUpaNa prazna- nogauNunAma ( ayathA )guNeAnI apekSA vagara niSpanna nAmanu svarUpa kevu che ? ' " uttara-kunta-zastravizeSathI rahita hAvA chatAM pakSIne 'sarkunta' kahevu, muddga-magathI rahita hevA chatA peTIne 'samudga' kahevu, mudrA-vIMTIthI rahita heAvA chatA sAgarane 'samudra ' kahevu, pracura lALathI rahita heAvA chatA piyAra-dhAnya rahita ghAsane palAla kahevu, kulikA ( bhitti)thI rahita hAvA chatAM pakSiNIne 'sakulikA' kahevu', palamAMsanA AhAra na karavA chatAM vRkSa vizeSane ' palAza' kahevu', mAtAne khabhApara vahana na karavA chatA 'mAtRvAhaka' evu nAma rAkhavu, khIja na vAvavA chatAM 'khIjavApaka' evu nAma rAkhavu, indranI gAyanuM pAlana na karavA chatA kITa vizeSane 'indra-ga-pa' kahevuM A badhA nAma aNuNuniSpanna heAvAthI negauNanAma kahevAya che. A pramANenu negauNanAmanu svarUpa che. prazna---- AdAnapadathI niSpannanAmanu svarUpa kevu che ? uttaraAdAnapadanAma- koIpaNa adhyayana athavA racanAnA Ara bhamA je pada hAya te padmathI te adhyayana athavA racanAnuM nAma rAkhavAmA Ave te jemake AcArAgasUtranA pAMcamA adhyayanamAM uccArita ' Ava tI keyAva tI ' padmathI zarU thanAra adhyayananuM nAma paNa 'Ava tI' rAkhyu che uttarAdhyayanasUtranA trIjA adhyayananA prAr - bhamA Avela ' cattAra paramaLi duSTAnI natuLo 'A padayathI te adhyayananu nAma ' zaraziA' rAkhyu che uttarAdhyayananA caturthAM adhyayananA prAra bhamAM asakhayaM jIviya mA pamAyae' tenAthI : ( kahyu che Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyAgadvAra ' ' avayaM'. te nAma rAkhyuM che. sUtrakRtAMgasUtranAM 13 mA adhyayananA prAraMbhamAM 'sadda murtta sajja baco ' kahyuM che te tyAMnA e padAnA AdhAre 'sad te nAma adhyacananu` che. sUtrakRtAMgasUtranA dvitIyazrutaskaMdhanA hA adhyayananA prArabhamA 'purAnuM adakAM muLada gAthA Avela che tenAthI te adhyayananuM nAma ' 4gna ' che. uttarAdhyayananAM 25mo adhyayananA prAraMbhamA 'mANa kulasaMbhUo AmI vippo mahAjaso jAyAI janajaNNammi jayaghoso tti nAmao ' evI gAthA che. tenA * laLaH padanA AdhAre A adhyayananuM nAma jaNNIya ' che. uttarAdhyayanamRtranA 14 mA adhyayanI prathama gAyonA sucAra ' padathI A ayyacananuM nAma rasurina " rAkhyu che. uttarAdhyayanamRtranA cha mA adhyayananA prA - bhamAM Avela gAthAnA ' pa' padanA AdhAre ' ( ' ' ' ' 233 * ' adhyayananuM nAma != rAkhyu che. mUtrakRtAgasUtranA aSTama adhyayananA prAr'- bhamAM Avela gAyAnA 'ci' padanA AdhAre adhyayananuM nAma ' vIyi ' rAkhyuM che sUtrakRtAMgasUtranA navamA adhyayanamAM prAraMbhanI gAthAnA dhamma ' padanA AdhAre aghyayunanuM nAma dhamaya " rAkhyu che mRtrakRtAgasUtranI 11 mA adhyayananI prastAvanI gAthAnA maLa' zabdathI adhyayananu nAma 'mA ' rAkhavAmAM AvyuM che. temaja teja sUtranA 12 mA adhyayananI prAra bhanI gAthAmAM mamosaraNANimANi ' padanA AdhAre adhyayananuM nAma 'samosaraLaya rAkhavAmAM Avela che. A sUtranA 15 mA adhyayananI prAraMbhanI gAthAnA 'samaruM ! padanA AdhAre adhyayananu nAma paNa teja rAkhyu che. A sarvanAma AdAnapaH ' niSpanna nAma kahevAya * Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 nAma nirUpaNa 280. se teM vipayu ? 180. prazna- pratipakSapadaniSpannanAmanuM svarUpa kevuM che ? paDivakkhapaeNaM navesu gAmAgara - uttara- vivakSitavastunA viparItannyrkheddkbbddmddNbdonnmuhpttttnnaasmsN dharmane pratipakSa kahe che. te pratipakSapadathI vAhasannivesesa saMnivissamANeca asivA niSananAmanuM svarUpa A pramANe che. jemake- mera kATA vagerenI vADa hAya te sivA aggI sIyalo visaM mahuraM kallA "grAma", ratna suvarNa vagere jyAMthI nikaLatA lagharesa avilaM sAuyaM je rattae se hoya te sthAna Akara (khANa', aThAra alattae je lAue se alAue je prakAranA TekasathI mukta hoya te "nagara', subhae se kusubhae AlavaMte vivalI jenI mera mATIne keTa hoya te "kheTa", abhAsae / se taM paDivakkhapaeNaM / je nagara kutsita hoya te "karbaTa, jenI AsapAsa aDhI gAusudhI kaI gAma na hoya ! te "maDaba', jemAM javA mATe jaLamArga ane sthaLamArga bane hoya te "droNamukha jyAM badhI vastuo maLI zakatI hoya te pattana', javAM vaNikane nivAsa hoya te nigama", tApasa AdinuM sthAna "Azrama, ghaNA prakAranA lokothI vyApta sthAna te ! ' "saMvAha", athavA jyAM pathike vizrAma le te sthAna "saMvAha", sArthavAha pitAne rahevA je sthAna vasAve te "sanniveza". A sarva sthAno navA vasAvavAmAM Ave tyAre magaLa nimitta "azivA" (zragAlI) nA sthAne "zivAe ma gaLArthaka zabda uccArita karavAmAM Ave che kAraNavazAta agnipadanA sthAne "zItala" zabda bolAya che viSanA sthAne "madhura" zabdano prayoga karAya che kalAlanA gharamAM "Asla' zabdanA sthAne "svAdu' zabdane vyavahAra karAya che, te sarva pratipakSapadaniSpanna nAma che have sUtrakAra sAmAnyapaNe kathana karatA kahe cheje raktavarNa hoya te ja ala (2) katakaarakatavarNa kahevAya che. temaja je lAbupAtra vizeSa teja "alAbu" kahevAya che, je subhaka-zubhavarNakAra hoya te ja "kusuMbhaka kahevAya che. je ghaNu ane asabaddha bele te Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugadvAra 235 se kiM taM pAhaNNayAe ? pAhaNNayAe-asogavaNe sattavaNNavaNe caMpagavaNe avaNe nAgavaNe punAgavaNe ucchuvaNe dakkhavaNe sAlivaNe, se taM paahnnnnyaae| abhAvaka kahevAya che. A sarve nAmo pratipakSapadaniSpanna jANavA joIe. prazna pradhAnapadaniSpanna nAmanuM kavarUpa kevuM che ? uttara-jenI pracuratA hoya te pradhAna kahevAya. te pradhAnanI apekSAe niSpannanAmanuM svarUpa A pramANe che, jemakeazokavana-vanamAM ghaNA prakAranA vRkSe hovA chatAM azekavRkSa vadhu hovAthI te vanane azekavana" evuM nAma ApavuM, teja pramANe saptaparNavana, campakavana, Amravana, nAgavana, punAgavana, Ikuvana, drAkSavana, zAlivana te pradhAnapadaniSpanna nAma che se ki taM aNAisiddhateNaM? prazna- anAdi siddhAMtaniSpanna nAmanuM svarUpa kevuM che? aNAimiddhateNaM-dhammatyikAe adhammatyikAe AgAsatthikAe jIvatdhikAe puggalatyikAe addhAsamae, se taM annaaiysiddhtennN| uttara-zabda vAcaka che, artha (padArtha) vAca che. A pramANe vAvAcakanuM je jJAna te "aMta' kahevAya che, A aMta anAdi kAlathI siddha che. A anAdi siddhAntathI je nAmaniSpanna thAya te anAdi siddhAMta- niSpanna nAma tenuM svarUpa A pramANe chedhamastikAya, adhamastikAya, AkAzAstikAya, jIvAstikAya, pudgalAstikAya, addhAsamaya, A sarva pitAnA svarUpane parityAga kadi paNa karaze nahi. A pramANe anAdisiddhAMtaniSpana nAmanuM svarUpa pUrNa thayuM. prazna- nAmaniSpanna nAmanuM svarUpa se kiM taM nAmeNaM ? nAmeNaM piupiyAmahassa nAmeNaM unnAmijjai / se taM NAmeNaM / uttara-je nAma nAmathI niSpanna hoya che tenuM svarUpa A pramANe che, jemake-pitA ke pitAmaha athavA pitAnA pitAmahanuM Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma nirUpaNa je nAma te nAmathI putrAdinu nAma hoya te. kAraNa ke "pitA ke pitAmaha" Adi svayaM eka prakAranuM nAma che. vyavahAramATe tenuM yajJadatta-devadatta vagere nAma rakhAya che te nAma nAmathI niSpanna nAma che. se kiM taM avayaveNaM ? prazna- avayavaniSpannanAmanuM svarUpa kevuM che? avayaveNaM-siMgI sihI visANI, uttara- avayava ane avayavIne ekadaaddhii pakkhI khurI nahI vAlI / dupaya- rUpa mAnI je nAma astitvamAM Ave te cauppayavahupayA, naMgulI kesarI kuhii| avayavaniSpannanAma. tenuM svarUpa A pramANe pariyaravaMdheNa bhaDaM, jANijjA mahiliyaM che, jemake- zaMgI-zaMga (zIMgaDA) rUpa nivasaNeNaM // 1 // sittheNaM doNavAyaM avayavanA saMbadhathI zRMgI kahevu, zikhAnA saMbaMdhathI zikhI, te pramANe viSANa, daMSTrI kaviM ca ikkAe gAhAe // se taM avaya vagere nAma jANavA. A uparAMta parikaraveur | badhana- viziSTa racanA yukta vastrathI "bhaTa' ke "ddho" kahe, strI jevA vastra paridhAna karanArane "mahilA" kahevu, eka kaNa pAkI javAthI droNaparimita anna pAkI gayuM, ema kahevAya che, ane guNasaMpana eka gAthAnA parIkSaNathI "kavi" AvA zabdanAma pracalita thaI jAya che. A sarva avayavanI pradhAnatAthI niSpanna hovAthI avayavaniSpanna nAma kahevAya che. 181. se kiM taM saMjogeNaM ? 181. prazna- saMganiSpanna nAmanuM svarUpa kevuM che ? saMno vAjide gutte, teM nadI- uttara-saMganI pradhAnatAthI niSpanna davvasaMjoge khettasaMjoge kAlasaMjoge nAma te saMganiSpannanAma saMga cAra mAM | prakAra che. te A pramANe (1) dravyasAga (2) kSetrasaga (3) kAlasaMga ane (4) bhAvasiyega se kiM taM davvasaMjoge ? prazna- dravyasagathI niSpananAmanuM svarUpa kevuM che? Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 39 anugAra davasaMjoge tivihe paNNatte, taM na- igattei mag se kiM taM sacitte ? sacitte gohiM gomie, mahisIhiM mahisie, araNIhi araNie, uTTIhiM uTTIvAle / se taM sacitte / se kiM ne acitte ? acitte-chatteNaM chattI, daMDheNa daMDI paDheNaM par3I, ghaDeNa ghaDI, kaDeNa kaDI, se acitte / uttara- dravyasaMganA traNa prakAra prarUpyA che. te A pramANe- (1) sacittadavyasaMga (2) acitadravyasaMga ane (3) mizradravyoga. sacittadravyasaMgathI niSpanna jemake- gAyanA saMyegathI gomAna, bheMsonA sAgathI mahimAna, gheTAnA sagathI gheTAvAna, UMTonA saMgathI uSTrIpAla, A sarvanAma sacittadravya gathI niSpanna nAma che, kAraNake gAyabheMsa vagere sacitta padArtho che tenA saMgathI gemAna vagere nAme niSpanna thAya che. acittadravyasaMganiSpannanAma A pramANe che- chatranA saMyogathI (dhAraNa karavAthI) chatrI, temAM chatra acittadravya che. tenAthI niSpanna nAma chatrI che. te ja pramANe daMDanA saMyogathI daMDI, paTanA saMgathI paTI, ghaTanA sAgathI ghaTI, kaTanA sa - gathI kaTI vagere nAma kahevAya che, te sarva acitadravyasaMganiSpanna nAma che. - mizradravyasaMganiSpanna nAma A pramANe che. haLanA saMgathI hALika, zakaTanA sogathI zATika, rathanA sAgathI rathika, nAvanA saMgavI nAvika, A sarva ubhayadivyasaMga rUpa che kemake haLa vagere acitta ane baLadAdi sacitta te baMnethI niSpananAma "haLika vagere mizadravyasaMganiSpanAma che prazna-kSetrasaMyoganibananAmanuM svarUpa kevuM che? uttara- kSetranA AdhAre niSpannanA A pramANe che, jemake- A bhAratIya che, A airAvatakSetrIya che, AhaimavatakSetrIya che, A araNyavatakSetrIya che, A harivarSa kSetrIya se kiM taM mImae ? mIsae-haleNaM hAlie, sagaDeNaM sAgaDie, raheNaM rahie, nAvAe nAvira, se taM mIsae / se taM dvysNjoge| se kiM taM khittasaMjoge ? khittasaMjoge-bhArahe eravae hemavae eraNNavae harivAsae rammagavAsae devakurue uttarakurue puvvavidehae avaravidehae / ahavA mAgahae mAlavae Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 soraTThae marahaTThae kuMkaNae / se taM khettsNjoge| se kiM taM kAlasaMjoge ? kAlasaMjoge-susamamusamAe, susamAe, musamadUsamAe dUsamamusamAe, dUsamAe dUsamadRsamAe / ahavA pAvasae vAsArattae, saradae, hemaMtae vasaMtae gimhae / se taM kAlasaMjoge / nAma nirUpaNe che, A ramyavaSaya che, A devakurukSetrIya che, A uttarakurukSetrIya che, A pUrvavidehano che A aparavidehane che athavA te A magadhano che, A mAlavaka che, A saurASTraka che, A mahArASTrIyana che, A kekaNuka che A sarvanAmo kSetrasaMgathI niSpannanAma che. prazna- kALasaMgathI niSpannanAmanuM svarUpa kevuM che ? uttara- kALanA saMge AdhAre utpanna thatAM nAma A pramANe che- A suSama-suSama kALamAM utpanna thavAthI "suSama suSamaja" che, A suSama-suMdara-sukhadUkALamAM utpanna thavAthI "suSamaja" che, A suSama duSama-suMdaratA ghaNI ane viSamatA gheDI evA kALamAM utpanna thavAthI "suSamaduSamaja, che, A duSamasuSama- viSamatA ghaNIne suMdaratA thoDI evA kALamAM utpanna thavAthI duSamasuSamaja" che, A duSama- taddana viSamatA hoya tevA kALamAM utpanna thavAthI duSamaja" che, A duSamaduSamA- ghaNA trAsadAyaka kALamAM utpanna thavAthI "duSamaduSamaja che. ema nAma ApavuM athavA A prAvRSika (varSanA prAraMbhakALamAM utpanna thayelI che, vaSarAtrika (varSanA aMtamAM utpanna thayela) che, A zArada (zaradaRtumAM utpanna thayela) che, A haimantaka che, A vAsantaka che, A grISmaka che. A sarva nAme kALasaMgathI niSpanna nAma che. se ki taM bhAvasaMjoge ? bhAvasaMjoge-duvihe paNNatte, taM jA- mA ja che prazna- bhavasAganiSpananAmanu svarUpa kevuM che? uttara- bhAvasAganA be prakAre che. (1) prazastabhAvasaga ane (2) aprazastabhAvasaMga Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugadvAra 239 se kiM taM pasatthe-nANeNaM nANI daMsaNeNaM daMsaNI, caritteNaM caritI / se taM pstthe| prazna- prazastabhAvasaMgathI niSpananAmanuM svarUpa kevuM che? uttara- jJAna, darzana, cAritra A prazastabhAve che. A bhAvanA saMgathI jemake- jJAnathI "jJAnI", darzanathI darzanI cAritrathI "cAritrI" A nAma prazastabhAvasaganiSpanna nAma che. se kiM taM apasatthe ? prazna- aprazastabhAvasaMganiSpanna- nAmanuM svarUpa kevuM che ? apasatthe-koheNaM kohI,mANeNaM uttara- krodha, mAna, mAyA, lebha e mANI, mAyAe mAyI, loheNaM lohI / aprazasta bhAve che A bhAvanA sa yogathI se taM apasatthe / se taM bhaavsNjoge| jema krodhathI "phodhI", mAnathI "mAnI" mAyAthI "mAyI" ane lebhathI "bhI" se taM sajogeNaM / nAma hovuM A sarva nAma aprazastabhAvathI niSpanna thatAM hevAthI aprazastabhAvaniSpa nAma kahevAya che. 182. se kiM taM pamANeNaM ? 182. prazna- pramANuthI niSpanna nAmanuM svarUpa kevuM che? pamANe caubihe paNNatte, taM uttara- jenAvaDe vastune nirNaya karajhaa-naamppmaanne ThavaNappamANe davyappa- vAmAM Ave che te pramANa. tenAthI niSpannamaanne bhaavppmaanne| nAmanA cAra prakAre che te A pramANe- (1) nAma pramANathI niSpannanAma (2) sthApanApramANathI niSpannanAma (3) dravyapramANathI niSpananAma ane (4) bhAvapramANathI niSpananAma. se kiM taM nAmappamANe ? prazna-nAma pramANunuM svarUpa kevuM che? nAmappamANe jassa NaM jIvassa vA uttara- keIpaNa jIvanu athavA ajIajiivss vA, jIvANa yA, ajIvANa yA, vanuM, jIvenuM ke ajInuM, jIvAjIvanuM tadubhayassa vA, tadubhayANa vA pamANetti athavA ajInuM, "pramANu" evuM nAmaM kajjai / se taM NAmappamANe / nAma- saMjJA rAkhavAmAM Ave che te nAma pramANu kahevAya. tenAthI niSpannanAma "nAmapramANaniSpannanAma" kahevAya che. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18rU. je . naM vanamALe ? 183. vinaNA-dee5 prazna- sthApanApramANathI niSpananAmanuM svarUpa kevuM che? ThavaNappamANe sattavihe paNNatte, taM nahA-Nakkhattadevayakule pAsaMDagaNe ya jIviyAuM / AbhippAiyaNAme ThavaNAnAmaM tu sattavihaM // 1 // uttara- sthApanApramANanA kAraNathI je sAta nAma niSpanna thAya che te A pramANe(1) nakSatranAma (2) devanAma (3) kuLanAma (4) pASaDanAma (5) gaNanAma (6) jIvita hetunAma (7) AbhiprAyikanAma. me kiM taM NakkhattaNAme ? prazna- nakSatranAma- nakSatranA AdhAre je nAma rAkhavAmAM Ave che tenuM svarUpa kevuM che? NakhacaNAme-zittiAhi jAekittie kittiAdiNNe, kittiAdhamme, kininAsamme. phittiAdeva, kittibahAne, pitti , zittikAravikhe / rohiNIhi jAe-rohiNie, dikSi, dhine rodinasmme. geTiNideve, rohiNidAme, rohijimeNe, rohiNiravikhae ya / evaM maccAyane nAmA bhANiyanvA / etthaM maMgANigAhAbhA-rittiya gariNi migamira-aTA ya puNayana ya pusse ya / 1 ja rilA, 3 tA - mA ja ra dA jijJa jAti, (ra) ziTI Tda 25) nagTETda) ne () rA (28) jA (11 ja vArA { } ( sa (22) uttara- "kRttikA' nAmanA nakSatramAM janmelAonA nAma kRttika, kRttikAdatta, kRttikAdharma, kRttikAzama, kRttikAdeva, kRttikAdAsa, kRttikAsena, kRttikArakSita, evA nAma rAkhavA, rohiNI nakSatramAM janmelAenA nAma- rohiNeya, rohiNIdatta, hiNIdharma, rohiNIzarmA, rahiNIdeva, hiNadAna, rehiNIsena, rahiNIrakSita, vagere nAma rAkhavAmAM Ave che. A pramANe bIja nakSatra parathI paNa nAma rAkhavAmAM Ave che te A pramANeja jANavA joIe nakSatronA nAma traNa saMgrahaNI gAthAo vaDe A pramANe batAvavAmAM AvyA che- (1) kRttikA (2) rahiNI (3) mRgazira (4) A (5) punarvasu (6) puSya () (8) maghA (9) pUrvAphAlganI (10) uttarAphAlganI (11)hasta (12) citrA (13) svani (14)vizAkhA (15) anurAdhA (16) ye (17) mRlA (18) pUrvASADhA (19) uttarADA (2) abhijita (21) ziva (22) dhanizA (23) zatabhiya (2) crabAda (ra) parvAbhAdrapada (rada) revatI - ra che ma [vada 4 ja 8 mAM ijA Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 241 anugadvAra nakkhattaparivADI // 3 // se taM nakkhatta nAme che (27) azvinI (28) bharaNuM. A nakSatranI paripATI che. A 28 nakSatra agni vagere 28 devatAothI adhichita che. AthI ghaNuMvAra koI nakSatramAM janmela vyaktinuM nAma te nakSatranA adhiSThAyaka devanA nAma parathI rAkhavAmAM Ave che. * se piM taM tevALAne? prazna-A devatAonA AdhAre je nAma sthApita karavAmAM Ave che te kevA hoya che ? devayANAme-aggidevayAhi jAe uttara- agnidevatAnA adhichita nakSaaggie, aggidiNNe, aggisamme, tramAM janmelAonA nAma-Agnika, agniaggidhmme, aggideve, aggidAse, datta, agnizama, agnidharma, agnideva, aggiseNe, aggirkhie| agnidAsa, agnisena, azikSita, Aja pramANe bIjA sarva devatAonA AdhAre paNa evaM savvanakkhattadevayAnAmA bhANi nAma pADavAmAM Ave che. devatAonA nAma jagyA para saMdaLAga-() be saMgrahaNuM gAthA vaDe sUtrakAre jaNAvyA che ja (2) pacAve (3) sAme,(4) te A pramANe- (1) agni (2) prajApati (5) aditI (6) vihassaI (7) sappe (3) sema (4) rudra (5) aditi (6) bRha(8) pitti (1) mAM (20) jhama spati (7) sarva (8) pitA (9) bhAga (10) [2] saviyA [12] [] vahive aryamA (11) savitA (12) tvaSTA (13) [24] DuM zA [25] fmo vAyu (14) dvAgni (15) mitra (16) Idra [26] kaMdo [7] nirarDa, [28] kAka (17) niti (18) aMbha (19) vizva [21] varaso 2 [20] vaMma [2] (20) brahmA (21) viSNu (22) vasu (ra3) vidA [22] va[ [23] vaUT varUNa (24) aja.(25) vivaddhi (26) pUSA [24] mAM (25) vivI (26) pUNe , 1 (27) azva (28) yama. A 28 devatA * * onA nAma che. (27) mA (28) na va ArA se kevI ! - - - se kuranA ? : prazna- kuLanAma zuM che ? kulanAme-ugge bhoge rAyaNNe uttara- je vyakita je kuLamAM utpanna khattie ikkhAge NAe koravve / se taM thAya te kuLanA nAma parathI tenuM nAma rAkhakulnaame / vAmA Ave te kuLasthApanApramANaniSpana nAma kahevAya che te A pramANe- ugrakulamAM utpanna thavAthI "ugra" nAma rAkhavuM, bhegakulamAM utpanna thavAthI "bhega" te pramANe- Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra4ra nAma nirUpaNa se ki taM pAsaMDanAme ? pAsaMDanAme-samaNe ya paMDuraMge, bhikkhU kAvAlie ya tAvasae / paricAyage / se taM pAsaMDanAme / rAja kula kSatriyakula, ekvAkukula,jJAnakula, kauravyakula, vagere kulanA AdhAre nAma sthApita karavAmAM Ave che. te A pramANe kulanAmo che. prazna- pArkaMDanAma zuM che? uttara- jene je pAkhaMDa (vrata) no Azraya lIdhe hoya te parathI tenuM nAma rAkhavAmAM Ave te pAkhaMDanAma che. te A pramANe nidha, zAka, tApasa, airika, AjIvaka, A pAMca prakAranA vratane AdhAre zramaNa" evuM nAma sthApita thAya che. bhasmathI lipta jenuM zarIra hoya tevA zaiva pADurAMga" kahevAya che. buddhadarzanane mAnanArA "bhikSu" kahevAya che. citAbhasmane zarIrapara lagADanAra "kApAlika" kahevAya che. vanamAM rahI tapa karanAra "tApasa" ane gharane tyAga karI janAra "parivrAjaka" kahevAya che. tenA AdhAre je nAma rAkhavAmAM Ave che te pAkhaMDa-sthApanAniSpannanAma kahevAya che. se ki taM gaNanAme ? gaNaNAme malle malladibhe mallaghamme mahasamma malladeva malladAse mallaseNe maharacirAe / se taM gaNanAme / prazna- gaNanAma zuM che? uttara- AyudhajIvione samUha gaNuM kahevAya che. tenA parathI keInuM nAma rAkhavAmAM Ave te te gaNanAma kahevAya che. jemake- mala, maladatta, maladharma, mallazama, maladeva, malladAsa, malamena, mallakSita vagere nAma gaNusthApanAniSpanna nAma che. prazna- bhata! jIvitanAma zuM che? dattara- je strInA saMtAnane janma pAmatAja maraNa pAmatA hoya tevI strIne bAdone dIrdhakALacudhI jIvita rAkhavA je me ki jIvipanAma ? nAka 344 Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anucaiAgadvAra se kiM taM abhippANAme ? AbhiSpAiyanAme - aMvara niMtrae vakulae palAsae siNae pilUe karIrae / se abhippAnA / setaM tthvnnvamALe ! 84. se tiM apamAne ? DhavyamANe- chavi paNNatte, taM jahA dhammatthikAe jAva addhAsamae / se taM davtrappamANe // 185. se kiM taM bhAvappamANe ? bhAvappamANe - cauvvihe paNNatte, taM jahA - sAmAsie taddhiyae dhAue niruttie / se kiM taM sAmAsie ? satta samAsA bhavaMti taM jahAdaMde ya bahuvvIhI, kammadhAraya diggu y| tappurisa avvaIbhAve, ekasese 184. 185. ra3 nAma rAkhavAmAM Ave che tene jIvitAma kahe che. jemake- (1) kacarA (2) ukaraDA (3) ujijhataka (4) kacavara (5) sapaDiyA Adi. A pramANe jIvitanAma jANavA, prazna- he bhadata ! AbhiprAyika nAma zuM che ? uttara- guNanI apekSA rAkhyA vinA lAruDhianusAra ane peAtAnA abhiprAya pramANe je nAma rAkhavAmAM ve tene AkSiprAyikanAma kahevAmAM Ave che. te A pramANe- akhaka, rnimaka, akulaka, palAzaka, snehaka, pIluka, karIraka, vagere AbhiprAyika nAma jANavA. A pramANe sthApanA pramANunu kathA pUrNa thayu. prazna- he bhadata dravyapramANu keTalA prakAre che ? uttara- dravyapramANunhA cha prakAra prarA che, te A pramANe dharmAstikAya, adharmostikAya cAvat addhAmamaya A rIte draSyapramANa jANavu . prazna- he bhagavan ! bhAvapramANa eTale zuM? uttara- bhAvapramANa sAmAsika, taddhitaja, dhAtuja ane nirukitaja rUpa cAra prakAre che. prazna- bhadata ! sAmAsika bhAvapramANa eTale zu ? uttara- e ke tethI vadhAre padeAnI vibhakitanA lepa karI bhegA karavAmA Avela padane samAsa kahe che, te samAsa sAta heAya Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 ya sattame // 1 // nAma nirUpaNa cha. te mA pramANa- (1) (2) - prIla (3) bhadhAraya (4) hizu (5) tary25 (6) avyayIbhAva (7) ze5. .. prazna- mahatadvandasamAsa meTale zu ? se kiM taM dade ? .. daMde-daMtA ya.- ohA. ya daMtoDeM, thaNA ya uyaraM yathaNoyaraM, vatthaM ya pattaM ya vatthapattaM, AsA ya mahisA ya AsamahisaM ahI ya naulo ya ahinaulaM, se ttaM daMde smaase| uttara- je samAsanA badhA pado - pradhAna hoya ane vigraha karatAM padene saMbadha "ya" ke "ane ' thI thAya tene basamAsa he cha bha- daMtAzca oSThau ca iti daMtoSTham , stanau ca udara ca iti stanodaram, vastraM ca pAtra ca vastrapAtram , azvAzca mahipAzca iti azvamahipam , ahizca nakulaM ca iti ahinakulam, pramANe - samAsa che. prazna- he bhadata ! bahuvrIhi samAsa zuche? se kiM taM bahubbIhI samAse ? vahunvIhIsamAse-phullA imaMmi girimi kuDayakayaMvo so imo girI phullakuDayakayaMvo / se taM bahubbIhI samAse / se ki taM kammadhArae ? kammadhArae dhavalo vasaho dhavalavasaho, kiNho miyo kiNhamiyo, seto paDo seta paDo, ratto paDo rattapaDo se taM kammadhArae / uttara- samAsamAM Avela pado jyAre pitAthI bhinna keI anya padArthane bAdha karAve eTale je samAsa anya padArtha pradhAna hoya tyAre te bahuvIhi samAsa kahevAya che jema A parvata upara kuTaja, kadaMbavRkSa puSpita (prakulita) che tethI A parvata 'gussaTa4465'che. sahA ttnkada ba" bahuvrIhisamAsa che prazna-mahata / bhadhArayasabhAsa zuche ? uttara-2mA mAna-upameya, vishepaNa-vizeSyane samAsa thAya te karmadhAraya samAsa upAya che. bha.- dhavalazcAsau vRpabha dhavalavRpabha', kRSNazcAsau mRga kRSNamRga , zvetazcAsau paTa zvetapaTa', raktazvAsau paTaH raktapaTaH mA bhadhAraya samAsa cha prazna- dvizusamAsa meTase zu? se kiM taM digusamAse ? Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyogadvAra digusamAse - tiNi kaDugANi tikaDugaM, tiSNi mahurANi timadhuraM, tiSNi guNANi tiguNaM, tiSNi purANi tipuraM tiSNi sarANi tisaraM, tiNNi pukkharANi tipukkharaM, tiSNi biMduANi tibiMduaM, tiNi pahANi tipahaM, paMca naIbha paMcaNayaM, satta gayA sattagayaM, nava turaMgA nava turaMgaM, dasagAmA dasagAmaM, dasa purANi dasapuraM / se taM digusamAse / kiMta tappurise ? tappurise - titthe kAgo, tittha kAgo vaNe hatthI vaNahatthI, vaNe varAho vaNavarAho, vaNe mahiso vaNamahiso, vaNe maUro vaNamaUro / se taM tatpurise / se kiM taM avvaIbhAve ? avbaI bhAve - gAmassa pacchA-aNugAmaM evaM aNuNaiyaM, aNuphArisaM, aNucariyaM / setaM avvaIbhAve samAse / 1 3 243 uttara - je samAsamAM prathamapad sa khyAvAcaka hAya ane samAhAra-samUhane medha thatA hAya tene dvigusamAsa kahevAmAM Ave che. jemake- traNa kaTuka vastuonA samUha te < trikaTuka', traNa madhurAnA samUha te trimara', traNa guNAneA samUha te triguNa', traNa puro-nagarAne samUha te 'tripura", traNa svarAnA samUha te 'trisvara' traNa puSkarAkamaLAnA samUha te 'tripuSkara" traNa biMduenA samUha 'tribiMduka', traNa-patha-rastAne samUha ' tripatha', pAMca nadIone samUha 5 canadaM " sAta hAthIone samUha 'saptagam ' nava tura gAnA samUha 'navatturaga dasagAmanA samUha * isagrAma', dasa purAnA samUha 'dasapura ' A dvigu samAsa che. . prazna- tatpuruSasamAsa zuM che? uttara- je samAsamAM atimapada pradhAna hAya ane prathamapada prathamA varjita vibha~ kitamA heAya ane khIjuM pada prathamAnta hAya tene tatpuruSasamAsa kahe che . jemake- tIthamA kAka te ' tI kAka', vanamAM hAthI te 'vana- hAthI'vaNumA varAha te ' vanavarAha', vanamA mahiSa te vanamahiSa' vanamAM mayUra te 'vanamayUra', A tatpuruSa samAsa che. prazna- anyayIbhAvasamAsa kone kahe ke? uttara-- jemA pUrvapada avyaya ane uttarapada nAma hoya, jenA a tamAM saTTAnapusakaliMga ane prathamA ekavacana rahe che te avyayIbhAvasamAsa kahevAya che jemakegAmanIsamIpa te 'anugrAma ', teja pramANe * anunadikam " * anusparzIm '' anucaritam " Adi A avyayIbhAvasamAsa che. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 nAma nirUpaNa prazna-ekazeSa samAsa kene kahe che? se ki taM egasese ? egasese jahA ego puriso tahA vahave purisA, jahA bahave purisA tahA ego puriso, jahA ego karisAvaNo tahA bahave karisAvaNA, jahA vahave karisAvaNA tahA ego karisAvaNo, jahA ego sAlI tahA vahave sAlI,jahA vahave sAlI tahA ego sAlI / se taM ega sese samAse, se taM sAmAsie // uttara- samAna rUpavALA be athavA vadhAre padanA samAsathI eka bAkI rahe ane bIjA padane lepa thaI jAya che tene ekazeSa samAsa kahe che. te A pramANe- jema eka puruSa tema ghaNu puruSa, jema ghaNu puruSa tema eka puruSa, jema eka suMvarNamudrA che tema ghaNI suvarNa mudrA che, jema ghaNI suvarNamudrA che tema eka suvarNamudrA che, jema eka zAlI tema ghaNA zAlI che, jema ghaNA zAlI tema eka zAlI che A pramANe sAmAsika bhAvapramANa jANavuM joIe. 186. se kiM taM taddhitae ? 18. taddhitae aTTavihe paNNatte, taM jahAkamme sippasiloe, saMjogasamIvao ya saMjUho / issariya avacceNa ya, taddhitaNAmaM tu aTThavihaM // 1 // se ki taM kammaNAme ? prazna- he bhadaMta ! tadvitathI je nAma niSpanna thAya che te kevA hoya che ? uttara-(1) karma (ra) zilpa (3)leka (4) sAga (5) samIpa (6) saMyUtha (7) aizvarya (8) apatya A ATha prakAre taddhitaniSpanna nAma hoya che. prazna- bhadata ! karmanAmanu svarUpa kammaNAme-taNNahArie, kaTTahArie, pattahArie, dosie, sottie, kappAsie, bhaMDaveAlie kolAlie / se taM kammanAme ! uttara- vecavAlAyaka padArthanA arthamA taddhita pratyaya "pha" ane tene "phe" pratyaya lagADavAthI je nAma niSpanna thAya te karmanAma kahevAya che. jemake- tANuMbhArikatRNa vecanAra, pAtrabhArika-pAtra vecanAra, dauSyika vastra vecanAra,sautrika-sutara vecanAra, kAryAsika-kapAsa vecanAra, bhAMDavaicArikavAsaNa vecanAra, kaulAlika-mATInA pAtra vecanAra. A sarva karmanAme che se kiM taM sippanAme ? prazna- bhadaMta ! zilpanAmanuM svarUpa kevuM che? Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyAgakAra sippanAme-tuSNie taMtuvAie paTTakArie uccaTTie varuDie maMjakArie vaprakArie kaTukArie chattakArie potthakArie cittakArie daMtakArie leppakArie selakArie koTTimakArie / se sippanA / se kiM taM siloyanAme ? siloyanAme-sama sanyAtidI / se tuM sijoyanAme / mAhaNe se kiM taM saMjoganAme 1 saMjoganAme- raNo sasurae, raNo bAmADavu, raLo sAje, paLo mADavu, raNNo bhagiNIvaI / se taM saMjoganAme / se kiM taM samIvanAme ? 247 3 uttara- zilpa-kaLA amAM taddhita pratyaya- ' Thak' karavAthI je nAma niSpanna thAya che te zilpanAma che. te A pramANetunna jenuM zilpa che te taunnika-4 che. taMtuonuM vAya-sUtara phelAvavuM e jenuM zilpa che te tantuvAyika-vaNakara, paTTa taiyAra karavuM e jenu zilpa che te pATTakArika-vaNakara, piSTa-pIMDI vagerethI zarIranA malane dUra karavA e jenuM zilpa che te auvRttikahajAma, A pramANe vArUNika, maujakArika, kASThakArika, chatrakArika, khAdyakArika, paustakArika, caitrakArika, daMtakArika, lepyakArika, zailakArika, kauTTimakArika vagere jANavA. A pramANe zilpanAma che. prazna he bhadaMta / zlAkanAma zuM che ? uttara- leAkayazarUpa arthamAM taddhita pratyaya karavAthI je nAma niSpanna thAya che te zlAkanAma che. te A pramANe- tapazcaryAMdi zrama jenI pAse che te ' zramaNa 'ane prazasta brahma che te 'brAhmaNu' ahIM prazasta aMmAM mIya'ar ' pratyaya thavAthI sava varNInA atithi mAnavAmAM Ave che. te leAkanAma che. zuM ? prazna- he bhadaMta ! saMceAganAma eTale uttara- sa`khadhAmAM taddhita pratyaya heAvAthI je nAma niSpanna thAya che te saMcAganAma che. te A pramANe rAjAnA zvasura-rAjakIya zvasura, rAjakIya jAmAtA- jamAI, rAjakIya zALA rAjakIya anevI vagere saceAganAma che. prazna- samIpanAma eTale zu ? Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 samIvanAme-girisamIve NayaraMgeraM giriNayaraM, vidisAsamIve NayaraMvedisaM, vennAe samIve NayaraM-venaM venAyaDaM, tagarAe samIve NayaraM-tAgaraM tagarAyaDa / se ta samIvanAme / nAma nirUpaNa uttara- samIpa pAse arthamAM taddhita saMbaMdhI "an" pratyaya thavAthI. je. nAma niSpanna thAya te samIpanAma. te A pramANe- girinI pAsenuM nagara maira, girinagara, vidizAnI pAsenuM nagara vaidiza, venAnI pAsenuM nagara jaina-venAtaTa, tagarApAsenuM nagara tAgara, tAgarAtaTa, A samIpanAma kahevAya che. se kiM taM saMjUhanAme ?, saMjUhanAme-taraMgavaikAre, malayavaikAre, attANusaTTikAre viMdukAre / se taM saMjUhanAme / se kiM taM IsariyanAme ? rAyae Isarae talavarae mAIvie koDaMvie inbhe seTTie satyavAhae segAvaie / se taM IsariyanAme / prazna- he bhadaMta ! sayUthanAma zuM che? uttara- tharacanAne sayUtha kahe che. A graMtharacanArUpa saMyUtha je taddhita pratyayavaDe sUcita karavAmAM Ave te saMpUthArtha taddhita pratyaya tenAthI je nAma niSpanna thAya te saMpUthanAma che. te A pramANe- taraMgavatI nAmaka kathAgrathanI racanA karanAra "taraMgavatIkAra', malayavatInAmaka graMthanI racanA karanAra "malayavatIkAra" kahevAya A pramANe AtmAnuSaSTi, biMduka vagere graMtha vize paNa jANI levuM. prazna-aizvaryanAma zuM che ? uttara- azvaryadyotaka zabdothI taddhita pratyaya " " karavAmA Ave ane tethI je nAma niSpanna thAya te azvaryanAma kahe- vAya che. te A pramANe- rAjaka, Izvaraka, mADa bika, kauTuMbika Ibhya, zreNika, sArthavAhaka senApatika A pramANe adharyanAma che prazna- apatyanAma eTale zuM ? uttara-apatya-putra arthamAM taddhitapratyaya lagADavAthI je nAma niSpana thAya te apatyanAma che jemake- ahemAtA- mArudevIne putra mArudeveya-jhaSabhaahaMta, cakravatImAtAsumagalAne putra saumaMgaleya-bharata cakravatI se ki taM abaccanAme ? avaccanAme-arihaMtamAyA cakkavaTTimAyA 'baladevamAyA, yAsudevamAyA, rAyamAyA muNimAyA vAyagamAyA, se taM avaJcanAme, se taM taddhitae / Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyAgadvANa 24 aladevamAtA-hINIne putra rauhiNeya aladeva, vAsudevamAtA devakIne putra devakiya-kRSNavAsudeva, rAjamAtA-calaNane putra calaneya- phaNIkarAja, munimAtA-dhAraNane putra dhAriNeya-meghakumAramuni, vAcakamAtA rUdramane putra raudrameyavAcaka Arya, kSita A apatyanAma che. A sarva taddhita pratyayathI niSpananAmanuM svarUpa che. se ki ta dhAue ? dhAue-bhU sattAe parassabhAsA, ca buDDhIe, phaddha saMgharise, gAha paiTTAlicchAsu gathe ya, vAha loyaNe / [ pararsamApa, gSa vRddha, sparddha saMha, gAdhU pratiSThAlipsayognanthe 2, ] che te vAha ! se ki taM niruttie ? niriNa- jeNa-de, mamaha ya rogaha ya bhamaro, muI muI lasaiti musalaM, kavissavilavae tthetti che je vira; jini jA raNa 6 hoi cikhala, unuko ulUgo, mehassa mAlA mehalA / se taM niruttae / se taM bhAvappamANe 1 se taM pamANanAme 1 se taM dasanAme / se taM naame| nAmetti payaM prazna- dhAtuja nAmanuM svarUpa kevuM che? uttara- je nAmadhAtuthI niSpana thAya tene dhAtuja nAma kahevAmAM Ave che, te A pramANe- "bhU' dhAtu sattA arthamAM, parapadI dhAtu che. te athavA tenAthI "bhava' [ saMsAra ] evuM nAmaniSpana thAya che. te pramANe edha' dhAtu vRddhi, paddhadhAtu saMgharSa, gAvRdhAtu pratiSThA, lisA IcchA] ke saMcaya ane bAghuM dhAtu vileka arthamAM hoya che. tenAthI niSpanAma dhAtunAma kahevAya che, prazna- bhadata ! nirUtija nAma eTale uttara- kriyAkAraka, bheda ane paryAyavAcI zabda vaDe zabdArthanuM kathana karavuM te nirUkti, tenAthI je nAma niSpanna thAya te nirUktijanAma che. jemake- machAM re : ri nahig :- pRthvI para je zayana kare te mahiSa-bhesa, Uri hari amara - je bramaNa karatAM zabda kare te bhramara, I. tti zuti pura4- je vAraMvAra UMce nIce jAya che te mUsala, kapi-vAnara jema vRkSanI zAkhApara ceSTA kare te kaviltha, pagene zleSa karanAra cikakhala, kIcaDa] jenA karNa urva heya te ulU ghuvaDa] khasya mAlA te mekhalA, A nirUktitaddhitanuM kathana thayuM. A pramANe pramANunAma ane dasanAmanA svarUpanuM varNana pUrNa thayuM. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 upakramanA tRtIyabheda-pramANa (c) 2 187, 687, maiM kiM te mALe? padmA(ravivaTM, H jahAda pamANe khettappamANe kAla - mANe bhAvapyamANe || 188, 9 hai rdhvavanAne haLatALa -vidvatta, jahA-paesa niSkaNNeya vibhAganiSkaNNe Y | se kiM taM parefronNe 2 pataniSkaNNe paramANupogale duppaere jAya daarelie saMkhijjaesie akhijja para lie aNataparasie / se tapaesaniSkaNNe / 10. prazna- upakramanA trIjAkSeda pramANanu svarUpa kevu' che ? uttara pramANanA cAra prakAra che, jemake (1) dravyapramANu (2)kSetrapramANa (3) kAlapramANa ane (4) bhAvapramANu, pramANane vyutpatilakSya artha e che ke jenAvaDe dhAnyAdi padArtha nuM mApa jANavAmAM Ave te pramANu, A vyAkhyAmujakha asRtiprakRti mApa vize| pramANu che, pratiniyata vastunA svarUpanA jJAnane paNa pramANu kahevAmAM Ave che, A rIte dhAnyAdi dravyAnI pramiti ane pramitinA hetubhUta mApavizeSane paNa pramANa mAnavAmA Ave che, prazna- bhaTTa'ta ! dravyapamANunu svarUpa *vu' che ? uttara dravyaviSayaka pramANunuM' nAma dravyapramANu che, tenA be bhedA che, (1) pradezaniSpanna ane (2) nAbhAganiSpanna, praznabha'ta ! pradezatiSNunedrazyapramANu aa' che ? uttara- je dravyapramANa pudgalaparamANu, e pradeza yAvat damapradeza, sakhyAtapradeza, asa khyAtapradeza aneanaMtapradezathI niSpanna thAya te pradezaniSpanna dravyapramANu che. A dvipradezika yAvat anaMtapradeziskandhA svasvarUpe jANavAmAM AvatA heAvAthI 'mIyate cat tabamAnam' je jANavAmAM Ave te pramANu. A ka sAdhanadvArA pramANanI keTimAM sthAna pAme che. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 251 anugadvAra se kiM taM vibhAganiSphaNNe ? vibhAganipphaNNe-paMcavihe paNNatte, taM jahA-mANe ummANe omANe gaNime himA prazna: he bhadata ! vibhAganiSpannadravyapramANu zu che ? uttara-- vividha athavA viziSTa che bhAga-bhaMga-vikalpa ke prakAra che, te vibhAgathI je dravya pramANanI niSpatti thAya che te vibhAganiSpanna dravyapramANa che. jemakedhAnyAdi eka zera, bazera che, A pramANe svarUpanuM nirUpaNa dhAnyAdi dravyagata pradezanA AdhAre nahIM paNa 1 zera, bazerarUpa viziSTa vibhAganA AdhAre thAya che A vibhAganiSpannadravya pramANunA pAMca bhedo che. te A pramANe- (1) mAna (2) unmAna (3) avamAna (4) gaNima ane (5) pratimAna, prazna- bhadaMta! mAnanuM svarUpa kevuM che? uttara- dhAnyanA mApa ane rasanAmApane mAna kahe che. se kiM taM mANe ? dhannamANappamANe ya rasamANappamANe ya / se kiM taM dhannamANappamANe ? prazna-dhAnyamAnanuM svarUpa kevuM che ? dhannamANappamANe-do asaIo pasaI, do pasaio setiyA, cattAri seIAo kulao, cattAri kulayo pattho, cattAri patthayA ADhagaM, cattAri ADhagAI doNo, sahi ADhayAI jahannae kuMbhe, asIi ADhayAI majjhimae kuMbhe, ADhayasayaM ukkosae kuMbhe, aTTa ya ADhayasaie vaahe| uttara- dhAnyAdi nakakaradravya jene viSaya che te dhAnyamAna. te A pramANe- amukha hAthamAM jeTaluM dhAnya samAviSTa thAya te asuti, be asRtinI pravRti- bA pramANu dhAnya jemAM samAviSTa thAya te, be prasUtionI setika - magadhanuM mApa vizeSa, cAra saitikAnuM kuDava, cAra kuDava barAbara prastha, cAra prastha barAbara AThaka, cAra ADhaka barAbara droNa, sATha AThakano jadhanya kuMbha, 80 Ahakane madhyama kubha ane 100 aDhakane utkRSTa kuMbha hoya che. 800 ADhaka barAbara vAha hoya. asRtithI vAha paryatane mApa magadha dezamAM prasiddha che. Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 eeNaM dhaNNamANa pamANeNaM kiM paoeNaM ? ee ghaNNamANapamANeNa muttolI- mukha* idura - aliMda-ocArasaMsiyANaM dhaNNANaM dhaNNamANappamANanivvittila kkhaNaM bhavai, se taM dhaNNamANappamANe / se kiM taM rasamANapamANe ? ramANa pasANe ghaNNamANappamANAo caubhAgavivaDie abhitara sihAjutte rasamANappamANe vihijjara, taM jahAcausaTTiyA4 capalapamANA vattIsiyA 8 solasiyA 16 aTTamAibhA 32 caubhAibhA64 addhamANI 128 mANI256 do carasahio battIsiyA, do battIsayAo solasiyA, do solasiyAo amAiyA, do ahamAiyAo caubhAiyA, dI caumAiyAo addhamANI, do aDANI mANI | pramANanirUpaNu prazna---- dhAnyamAnathI thayuM. pratyeAjana siddha thAya che ? uttar~~ mukatolI ( evI kAThI je upara-nIce sAMkaDIne madhyamA gheADI paheALI hAya ), mukha ( jemAM anAja bharI leAke vecavA jAya ), idura ( stara ke sUtaLInI khanAvela guNa ), aliMda ( dhAnya mUkavAnA zrAdhAra vizeSa ), apacAra ( meTI kAThI jevu' pAtra vizeSa pa'DA ) A pAtra vizeyAmAM bharavAmAM Avela anAjanA pramANanu parijJAna dhAnyamAna pramANathI thAya che. prazna- rasamAna pramANu kone kahe che ? * Ettara- pravAhI padArtha ja jenA viSaya che evuM rasamAnapramANu setikAdirUpa dhAnya, pramANathI caturthAMga vRddhipa AbhyaMtarazi khAthI yukata hAya che. ( rasadravya dhAnyadravyanI jema nakkara nahAvAthI tenI zikhA-hAtI nathI.) 256 palanuM eka mAnI nAmaka rasapramANu hAya che. mAnInA 64 mAM bhAga pramANu eTale 4 pakSa pramANa 'catuSTikA', mAnIne 32 mA bhAga eTale 8 palapramANu 'dvAtriMzikA ', mAnInA 16 mA bhAga eTale 16 pala pramANu pADazikA ', mAnIne AmA bhAga eTale 32 pala pramANa 'aSTabhAgikA ', mAnInA caturthAMgapramANu eTale 64 palapramANu ' caturvAMgika', mAnInA arbhAgapramANu eTale 128 palapramANu 8 a sAnika nAmaka rasapramANa hAya che, Aja mAnapramANane spaSTa karatAM sUtrakAra kahe che e catuSpaSTikAnI 1 dvAtriMzikA, e dvAtriMzikAnI gheADazikA, e dheADazikAnI eka aSTabhAgikA, e aSTabhAgikAnI eka catusarvAMgikA, e caturthAMgikAnI eka addhamAnI ane meM amAnInI eka mAnI thAya che. ' Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyAganAra eeNaM rasamANappamANeNa kiM soyAM ? eeNaM rasamANappamANeNaM vaark-gh3 12-sicangA ci-vica-1roddiy-kuddiasN siyANaM rasANaM rasamA - pANanivvittilakkhaNaM bhavai / se tuM rasamAvmAne 1 che te mALe 189. se kiM taM ummANe ? ummANe jaNaM ummiNijjar3a, tuM naphA-baddha riso, riso, parNa, paruM, adbhutuSTA, tuSTA, barmAro, mAro, do addhakarisA kariso, do karisA addhapalaM do apalAI palaM, paMca palasabhA tulA, dasa tulAbho addhabhAro, ari tulAo bhAro / eevaM ummANaSpamANeNaM ki paNaM 1 eeNaM ummANappamANeNaM pattAgaratagaracoyaya kuMkuma khaMDagulamacchaMDiAI dANaM ummANapamANanivvittilakkhaNaM bhava / setaM ummANapamANe // 189. 253 prazna-- A rasamAnapramANathI kayA pratyeAjananI siddhi thAya che ? uttara~ vArakanAnA degaDA, ghaTakasAmAnya kaLaza, karaka-vaTa vizeSa, kalazikAnAnA kaLaza, garI--gAgara, krutimazaka, kareADikA-evu" vAsaNa jaMtu mukha paheALu' hAya che ane kuDI vagere pAtrAmAM rAkhela rasanA pramANunuM parijJAna thAya che, A rIte mAnapramANunuM svarUpa jANavuM, prazna- bhada'ta ! unmAnapramANanuM svarUpa kevu che ? uttara-- trAjavAmAM mUkIne je vastu tALavAmAM Ave che tene unmAnapramANu kahe che. te A pramANe aka ( pakSanA AmA bhAga-A sau karatAM laghupramANu che), ka ( palanA caturthAM bhAga), addha pala, pala, atulA, tulA, aDhuMbhAra, bhAra. A pramANeAnI niSpatti A rIte thAya che. e addhaka kharAkhara eka karyAM, e kardhAne eka addha pala, e addha palAnA eka pala. 500 palanI eka tulA,10 tulAnA eka adbhu bhAra, 20 tulAnA eka bhAra thAya che, prazna- A unmAnapramANathI kayA prayAjananI siddhi thAya che ? uttara- A umAnapramANuthI teja patra vagere patra, agara, tagara, gadha-dravyavizeSa, ceAyaka, kuMkuma, khAMDa, geALa, misarI vagere dravyanA pramoNanuM parijJAna thAya che. A rIte unmAnapramANunu' svarUpa jANavu, Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 prAnirUpaNa 190. se kiM taM omANe ? 190. prazna- badana! ravAnA thaI ? --najo zanikhinnaDa, daraje mApa - - TET- La vaMTeja pavLa ghA jene pAya na mAna che ke A jugeNa vA nAliyAe vA aAyaNa yA prama- kALI, TI, naLI, , musaleNa vA / daMDadhaNujuganAliyA ra nArikAdhI, rekhA , dALa , mApavAmAM aAve che. zAraDA , aksamusalaM ca cauhanthaM / dasanAliya yu, nAvikA, rada ane gala che. va rajju, ciyANa omANasaNNAe // 1 // 10 nAyikA e 40 nAnI eka ja hAtha che panAdi badhA mAnAvALA vatthUmi hatyameja, sitte darDa che chatA pavau vaDe pRmaka pRtha vinu dhaNuM ca patthaMmi / sAyaM ca nAliyAe mApavAmAM Ave che. tene vizva nAM viyANa omANasaNNAe // 2 // zAzvakAra kahe che vana-vagni vaDe mAravAmAM Ave che, tra-mana - , mAgane dhanathI. pharine nArivArI mApavAmAM Ave che. A kAlika avamAnaka javA jaie prazna-bhagavad ! A gAmA nI kayuM projana ddhi thAya che ? eeNaM avamANapamANeNaM kiM popavi ? eeNaM avamANapamANeNaM rasAyaciyaraiyakarakaciyakaDapaDabhipiparikkhevasaMsiyANaM davyANaM avamANapamANanivittilakhaNaM bhavaDa / se taM avamANe / uttara- khAna-pAdira, gitatagerathI nimita prAsAda pIDAdi, kekacita-- karavAvaDe vahecAyela kAri, paTakA, bhitti-bhAta, paripa (bItanI paridhi athavA nagaranI je parimA hoya te paripa) kaTa-caTAI, A badhAmAM ezina dranuM avamAnapramANathI parijJAna thAya che. A rIte avamAnapramANanuM kavarUpa javuM. se ki taM gaNime ? gaNime-jaNNaM gaNijjai, ta jahAego, dasa, sayaM, sahassaM, dasa sahastAI sayasahassa, dasasayasahassAI, koDI / prazna- bhadata! gatima pramANu zuM che ? uttara- je gaNavAmAM Ave te athavA je vaDe gaNavAmAM Ave te gaNima. te A pramANe- eka, dasa, se, hajAra, dazahajAra, lAkha, dazalAkha, kroDa vagere. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 255 prazna- bhadaMta! gaNimapramANathI kayA prajananI siddhi thAya che ? agidvAra paNa mAne che. paoyaNaM ? eeNaM gaNimappamANeNaM bhicagabhittibhattaveyaNaAyavyayasaMsiyANaM davyANaM gaNisappamANanivittilamvarNa bhavai / se taM gnnimN| 191, se kiM taM paDimANe ? 91, taM jahA-guMjA kAgaNI niSphAo kammamAsao maMDalazro suvaNNI / paca guNjaao| kammamAsao, catvAri phAgaNIo kammamAsao, tiNi niSphAvA phasmanca bhAsao, evaM cauko phammamAsao, vArasa kalmamAsayA maMDalao evaM aDa thAlIsaM kAgaNIo maMDalao, solasa-- kammamAsayA suvaNNo, evaM usahi / kAgaNIo suvssnno| uttara-A gaNimapramANathI kAma karanAra mRtya-nakAdinI vRtti, bhajana, vetana saMbadhI AyayacathI saMbadhita rUpiyA vagere dranA pramANanuM parijJAna thAya che, gaNimapramANunuM A svarUpa che, prazna- badana! pratimAnapramANa zuM che? uttara- suvarNAdidravya jenA vaDe mApavAmAM Ave athavA jenu vajana karavAmAM bAve te pratimAna che suvarNadivya gujAtti (caThI pramANamApa), kAkI, niSpAva karmamASaka, maMDalaka, svarNa vagerethI kha- vAmAM Ave che. savA caNoThIthI eka kAkaNa ane poNA be thazeThIthI eka niSpAva thAya che. 4 kAkaNa athavA traNa nipAthI eka karmamASaka, 5 kAkIthI niSpanna evA 18 karmamASakanuM eka maMDaLa thAya che, A rIte 48 kAkaNuo barAbara eka maMDalaka hoya che10 karmamASaka barAbara cheka suvarNa athavA 64 kAkANI barAbara 1 suvarNa hoya che, - eeNaM paDimANappamANeNaM ki jo ? eeNaM paDimANappamANeNaM suvaSNarajatamaNiyottiyasaMkhasilappavAlAINaM da-- dhyANaM paDimANappamANanivittilakhaNaM bhavaI / se taM paDimANe / se taM vimAganiSphaNNe / se taM davappamANe // zna- badata A pratimAnapramANathI kayA prajananI siddhi thAya che? uttara- A pratimAnapramANathI suvarNa, rajata, maNi, mauktika, zaMkha, pravAla vagere dravyonA pramANanuM parijJAna thAya che. A rIte vibhAganiSpanna dravyapramANunA pAMce lenuM svarUpavarNana pUrNa thayuM. A rIte pradezaniSpannanuM nirUpaNathI dravya pramANunuM paNa nirUpaNa thaI gayuM. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 TA nirUpa :12, ze kiM te giyLe ? 192. prazna-marche che? khettappamANe-duvihe paNNate, ta uttara pramANa mahi che, badA-nija va vimAniSaom pradezaniSpanna ane vibhAni se ki ta paesanipharaNe ? paesanipphaNNe--egapaemogAde duppaesogAde tippaesogAde jAya saMkhijjapaesogADhe asaMkhijapaemogAde, se taM paesaniSphapaNe / pra - pradezaniSpana kamanuM kavarUpa kevuM che? uttara-- he nirAza (jeno vibhAga na thaI zake tevI zAne pradeza kahevAya che, evA pradezathI je paNa nipA thAya te pradezanipara prA. vadhAna eka pradezAvAha, be pra ghATa, tra pradezAvarAna cAvata khAna pradAna bAda, appAnapradeza , je 35 pramANe che te pradezaniSpa mA che. pradezothI niSpanna thavuM teja enuM ravIpa , A varUpa jANavAmAM Ave che tenI te prakAra nA kamarAdhanA rUpa pramANadAjha ahIM ghaTita thAya che, prazna- vibhA niSNana pramANa havarUpa kevuM che? uttara - vibhAga baMgathI niSpana thAya te vibhAgani panna at aMzula, veMta, patni (hAtha), kuhi, manuSa, gAu, ejana, zreNi, mataka, lekhaka, a pa vibhAgavaDe je kSetra jANavAmAM Ave te vibhAganiSpanna kSetrapramANa che. se phita vibhAgaNiphaNNe? g vibhAganiphapaNe aMgulavihatthira* ggT R rca | bhoyaNasehI payaraM logamaloga'viya lala | prazna- bhada'ta! azula eTale zuM ? se ki ta bhaMgule ? - ri igam, R AyaMgule usseiMgule pmaanngule| se ki maryAle ? uttara- azula traNa prakAranA cheAtmAgula, udhagula, ane pramANe gulA ma- bhAta ! AmAMzula zuM che ? Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agyAgadvAra 257 AyaMgule-je NaM jayA maNussA bhavaMti te siM NaM tathA appaNo aMguleNaM duvAlasa aMgulAI muha, navamuhAI purise pamANajutte bhavai, doNNie purise mANajutte bhavaDa, addhabhAra tullamANe purise ummANajutte bhavai / __ mANummANapamANajuttA lakSaNacaMjaNaguNahi uvdheyaa| uttamakulappasyA uttamapurisA muNeyayA // 1 // hIti puNa ahiyapurisA, ahasartha aMgulANa ubiddhA / chaNNaui ahamapurisA, vauttaraM majhimillA u // 2 // hINA pA ahiyA yo, je khala sarasatsasAraparihINA / te uttamapurisANaM avassa-pesattaNamuti // 3 // eeNaM aMgulapamANeNaM cha aMgulAI pAbho, do pAyA vihatthI, do bihatthIo rayaNI, do zyaNIo kucchI, do kucchIo daMDa, dhaNU, juge, nAliyA, akkhe, musale, do ghaNusahassAI gAuyaM, battAri gAuyAI joyaNaM / / utara- je kALamA je purUSa hoya temanA aMgulane AtmAMzula kahe che 12 AtmAgulanuM eka mukha, navamukha mANu vALe eTale 108 AtmAMzulanI UMcAIvALA puruSa pramANayukta kahevAya che. draNika puruSa mAnayukta hoya che arthAta droNa-jaLathI paripUrNa maTI jaLakuDImAM puruSa praveze tenA pravezavAthI droNa jala bahAra nIkaLI jAya te te puruSa mAnayukta mAnavAmAM Ave che, addhabhAra pramANa tulita puruSa unmAnayukata hoya che. tAtparya e che ke trAjavAmAM taLavAthI je puruSa adhabhAra vajanavALo hoya te unmAna pramANathI yukata hoya che. cakravatI Adi uttamapuruSa unmAna pramANu yukta, za'kha, svastika vagere lakSaNe, bhaSA, tilaka, talAdi vyaMjana ane audAryAdi guNothI saMpanna hoya ane ugrakula Adi uttamaphalemAM janma prApta kare che, uttamapuruSa pitAnA azulathI 108 aMgula, adhamapuruSa 96 aMzula ane madhyamapurUSa 104 bagula ucA hAtha che, A hIna tathA madhyama purUnI vANI jane pAdeya ane dhIra, gabhIra nathI hotI. te mAnasika sthitithI hIna hoya che ane zubhamuhugalenA upacayathI utpanna thanAra zArIrikazakitathI rahita hoya che. te azubha karmodayanA prabhAvathI uttama purUnA dAsatvane prApta thAya che. (je hIna hoya paraMtu zadi guNothI saMpanna hoya te te badhA uttamakeTimAM ja parigati thAya che) pUkata cha aMgulane eka "pAda' hoya che, be pAkanI eka vitasti hoya che. be vitastinI eka rani, be rAtrinI eka kukSi hoya che. daMDa, dhanuSa, yuga, nAlikA, akSa ane musala be kukSi pramANu hoya che. be hajAra dhanuSane eka gabbata (keSa) ane cAra gaLyuta barAbara eka ja hoya che. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 193. eeNaM AyaMgulappamANaNaM kiM pAyaNaM ? 184. 1 1 .2551:50:? .! Xirtants " .. . 5... ... .. .... 5ity, PREE eeNaM AyaMgurappamANeNaM je NaM jayA maNurasA havaMti temi NaM tayA NaM AyaMgaleNaM agaDanalAgadAnavAvIpu-- ksariNIhiyaguMjAliyAnI sarA sarapaMtiyAo sAyarapaniyAbho cinapaMtiyAo AgamujANakAgaNavaNavaNanaMTaghaNarAyo deuTasamApavAthagakhAuapari hAo pAgAraaTTAlayacarigadAragopurapA. mAyagharasaraNalayaNa AvaNa siMghADagatigacaugAcacaracaummuDamahApahapahanagaDarahajANajuggagillizillisiviya saMdamANiyAyo lohIlohakaDAikA DillayabhaMDamatovagaraNamAINi aja-kAliyAI va joyaNAI maviti / se samAsao nivihe paNNane, sa jahA-sUrTaaMgulaM. eyaraMgale, ghaNaMgule / aMgulAyayA egapae siyA seDhI suaMgule, raI muIguNiyA payaraMgule, payaraM sUDae guNitaM ghaNaMgule / eesiNaM bhaMta! saIaMgulapayaraMgulaghaNaMgulANaM kayare kayarehito appA vA bahuyA vA tullA vA visesAhiyA vA ? sabathove sUaMgule, payaraMgule asaMkhejaguNe, ghaNaMgule asaMkhijjaguNe / se taM AyaMgule / vir, Parist. ", nirom ".., CEmtirture, 15i jo tails ... ? para le, ni . HER :Eti.53 , vAhI mukata ghAna jemanA nava ujavavA ekatrita dhaya, kAnana =nakaLI yukata nA miTa pradevavA tabhI paayaa| avira kAya, 5--- jemAM ekaja rAtanA vRda deva, vaDa- jemAM eka ke aneka DanamatinA nI yi devara- mAyana, allje sthAnamAM ghA thI- ekatra dhAya adhavA pustako vAgavAnuM dAna, papA (paraba tRpa, tikA-upara-nIce sarakhI devI hAya, pariNA- nIce sAMkaDI ane upara pahAjI lAya ta, praa5|2-1ott, mahAsa! - prAkAra uparane Adaya vizeSa, carikA-ghara ane prAkAranI vacce ATha hAthane mArga, 62, 52-bhujyadA2, prAsA-mahesa, Y, mA!-12, zrRMgATa- nimArga, tri. javAM traNa mArga ekatrita thatAM hoya, catuSkacAra rastA ekatrita thatAM hoya, cavara-jyAM cAra athavA cha mArga ekatrita thatAM hoya, caturmukha-cAre bAju bAraNAvALA devAlaya Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anucAgadvAra 5 Adi, mahApatha rAjamArga, patha-sAmAnya mArga, zakaTa--gADuM, yAna-ratha, yugya-vizeSa prakAranI pAlakhI, gilli, zilli--vizeSa prakAranI savArI, zikhikA-sAmAnya pAlakhI, candramAnikA- purUSatramANu lAMbu yAna vizeSa, lauhI-leAkhaMDanI nAnI kaDAi, leAhakaTAha- madhyama pramANavALI kaDAi, kaTillaka--ghaNImATI kaDAi, bhAMDa-mATInA pAtrA, amatrakAMsAnA pAtrA, upakaraNa-gArha sthika kAmamAM vaparAtI vastu, peAtAnA yugamAM utpanna thayela vastue temaja caiAjana A sanuM mApa karavAmAM Ave che. arthAt A badhI azAzveta vastue AtmAMzulathI mApavAmAM Ave che. te AtmAMgula sakSepathI traNa prakAramAM vibhakata thAya che (1) sUcya'gula (2) pratarAMgula ane (3) dhanAMzula eka 'gula lAMkhI ane eka pradezapramANe paheALI AkAzapradezo nI zreNInu nAma sUcca'gula che.A sUyaMgula parimita sthAnamAM asa`khyAta pradeza heAya che, tasUcI AkAre ( * * * A rIte ) gAThavAyela hAya che. sUcIne sUcIthI gaNutAM pratarAMgula ane che, asat kalpanAthI sUcInA traNa pradeza mAnavAmAM Ave te 3 ne 3 thI gaNatAM guNunaphalarUpa 9 pradeza pratarAMgularUpa jANuvA, tenI sthApanA [ ::: ] A pramANe che. sUcI sAthe pratarane guNatAM dhanAMgula thAya che. panA pramANe 3 ane 9 nA guNunaphaLarUpa 27 pradeza ghanAMgula thAya che. tenI sthApanA A rIte thAya che, prazna- bhaIjjata ! sUyaMgula, pratarAMgu ane ghanAMgula, A traNamAM kANu kAnAthI alpa, kharAkhara athavA vizeSAdhika che ? Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 194. se kiM taM ussehaMgule ? ussaMgule agavipaNane, na jahAparamANU tasare, rahareTa amgamaM ca vAlarasa | vikasA jyA ya jabI, aha zuTiyA mamAM zA 14. se kiM taM paramANu ? paramAN---viSe vaLatta, teM gadAhme yavahArie ya, tanya NaM je se hame se Thappe / tattha NaM je se vahArie se NaM anaMtANaMtANaM gRhumapoggalANaM samudayasamisamAgameNaM vavahArie paramANupoggale nimphajjaTa / ne na maMte ! sidhAra vA raghudhaarN vA ogAhejjA ? karka : 'huM a 25 rAjya mAM muk 'nA, paca manA alpa che. tenAthI mAM 55, dhana ' pAvanuM 5 na pradan ' ! T} * magula manAyake saMganA . ' ; * la va Ana indi nI > tye pacAvavAM javAya te muja dazaeNna para hA, zka, bALama, DAA, vRkSa, cava te AdhAre kahI blaDa-2 mA kA te mA vA . prazna- bhena pa zuM che uttara- pAna e prakAtA nA che, (1) mapaka ane (2) vyavaciM {!!!, Ama pAna na anupayegI devAthI avyAdhyeya che. (tenI vyAkhyA karatA nathI. ) sAvarNa, pamA, che te anaMnAnanuM sRmapAnA mu dAya-mAMgatinA samAgamathI jaMtu gI bhAvarUpa samegAtmaka milanathI utpanna kAya niTAyanayathI tA te paramAnA sacegathI niSpanna thavAne kAro dharUpa che. paraMtu vyavahAranayathI tyA sudhI sama5mANuethI niSpanna sRkmaparamAene amRta sthUlatAne prApta na kare tyA sudhI vyAvahuAkiparamANu ` kahevAya che * prazna- bhadata / te vyAvahArika pudgala padmANu talavAra ke chApAra ne avagAhita karI zake che ? arthAt talavAdi zastra tenApara AkramaNa karI zake che ? Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugadvAra haMtA ogahAjjA / se NaM tattha chijjeja vA bhijjeja yA ? no iNa? samaDhe, no khalu tattha sarSa 6 ! uttara- hA, ema thaI zake che. prazna- zu te tenAthI chedAI-bhadAI zake che ? uttara- A artha samartha nathI arthAta zastra vyAvahArikapudgalane chedI na zake kAraNake vyAvahArikapudgalaparamANu yadyapi skaMdharUpa che chatA sUkSma-pariNata hovAthI cheTAbhedA nathI. se NaM bhaMte ! agaNikAyassa majjhaM majjheNaM vIivaejjA ? prazna- bhaMte ! te vyAvahArika paramANu zu agninA madhyabhAgamAM thaIne pasAra thaI jAya che? uttara- hA, pasAra thaI jAya che. prazna- bhadaMta ! temAM te baLI jAya che? haMtA vIivaejjA / se NaM bhaMte ! tattha DahejjA ? no iNahe, samaTe, no khalu tattha satyaM km| uttara- A artha samartha nathI arthAta agnimAMthI pasAra thavA chatA te baLatuM nathI kemake agnirUpa zastranI tenA para asara thatI nathI se NaM bhaMte ! pukkharasaMvaTTagassa mahAmehassa majjha majjhaNaM vIivaejjA ? prazna-bhadaMta ' te vyAvahArika paramANu zuM puSkara vartaka nAmaka meghanI madhyamAthI pasAra thaI zake che ? [ utsarpiNI kALane duSamaduSamA" nAmaka prathama Ara pUrNa- thavA para manuSyanA abhyadayamATe thatA pAcameghomAthI prathama megha te puSkarasa vartaka che. tenAthI bhUmigata rUkSatA AtApa vagere azubha prabhAva zAnta thAya che ] uttara- hA, te pasAra thaI jAya che prazna- tene pANImAM te bhIne thAya che? haMtA vIDavaejjA / se NaM tattha udaulle siyA ? no iNaDhe samaDhe, No khalu tattha satthaM kmi| uttara- A artha samartha nathI arthAta te bhIne te nathI kemake pANIrUpa zastranI Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 se NaM bhaMte ! gaMgApa. mahAgAI karo majhA? tane 5 a na. pradhA- 1 : bAra 1ra, bA: A nAnA nAnA (TA prama ke nahI te che? , kanikaH prakA', na karI che. pra-ene nA prabine che? nA mAnannA ! se NaM tanya viNiyAyamAvaje nA no NaTe samajhe, No mula natya sAthe miTa | nara -- - - tenA para pratika nI nathI. ra nathI rUpa zI ? ara che je mane ! udagavid vA ogAhejA ? teM vA daMta jAnna prazna- gavana! zuM te bhAvanika paramA kAvata-jamAM vA jaLabiMdumA vagAyita I zake che? hana-- ka, te tene avina kAI zake che prakA- te che te temAM vibhAva () ne prApta thAya che athavA jaLa parimina kAI jaya che? se NaM tasya phulchejA thA ? pariyAvajjejA vA ? No iNaDhe samaDhe, no khalu tatya sI mAM ! satyeNaM mutikSeNa vi, chittuM bhettuMca jo phira na sako / taM paramANu siddhA, vayaMti AI pamANANaM // 1 // utAra- A ba gama nathI. ne pachI ja nathI athavA jaLarUpa pariNAma nathI kAraNake zarUnI tenApara asara tI navI o ane saMzopamAM gAvaDe kahetA sUtrakAra kahe che- kevaLajJAnIoe kahyuM che ke paramANunuM sutIphaNe zastraviDe chedanabedana karI zakAtuM nathI. A paramANu sarva pramANenI Adi che arthAta traNa vagerenI zarUAta tenAthI ja thAya che. 225, gotA ghavArira gharamANunA 15, kAmarejA - anaMta vyAvahArika paramANuonA ekameka thaI maLavAthI tta kSakSaNikA, Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 263 anugAra ehasaNDiyAi vA saNDasaNDiyAI vA uDDareNDa vA tasarei vA rahareNi vA / tenAthI kSaNazvarNikA, tenAthI urdhvareNupitAnI meLe ke pavanathI prerita thaI urva, adhe, tirya dizAmAM uDatA dhULa re , tenAthI trasareNu-je dhULakaNe pavanathI prerita thaI Amatema uDatA rahe, ane tenAthI rathariNu-gatimAna rathanA cakrathI ukhaDI je dhULa tenI pAchaLa uDe che te, utpanna thAya che. aTTa usaNhasaNNiyAo sA egA saNhasaNDiyA / aTTha sahasaNDiyAo sA egA uDvareNU, aTTha uDhareNUo sA egA tasareNa / aTTa tasareNUo sA egA rahareNU / aTTa rahareNUo devakuru-uttarakurUNaM maNuANaM se ege vAlagge / aTTha devakuruuttarakurUNa maNuyANaM bAlaggA karivAsaramsagavAsANaM maNuyANaM se ege vAlagge / ahaH harivAsarammagavAsANaM maNussANaM vAlaggA hemavayaheraNNavayANaM maNussANaM se ege bAlaraMge / aTTa hemavayaheraNNavayANaM maNussANaM bAlaggA putravidehaavaravidehANaM maNuslANaM se ege vAlagge / aTTapunyavidehaavaravidehANaM maNussANaM bAlaggA bharahaeravayANaM maNusANaM se ege bAlagge, aTu bharaheravayANaM saNussANaM bAlaggA sA egA likkhA, aTTa likkhAo sA egA tayA, aTTa jUyAo se ege javamajhe, aTTa jayamajjhA se ege aNgule| eeNaM aMgulANaM pamANeNaM cha aMgulAI pAdo, vArasa aMgulAI vihatthI, cauvIsaM aMgulAI rayaNI, aDayAlIsaM aMgulAI kucchI, channavaaMgulAI se ege daMDei vA dhAi vA jugei vA nAliyADa vA akkhei vA, musalei vA / eeNaM dhaNuppamANeNaM do dhaNusahassAI gAuyaM, cattAri gAuyAI ADa uta-ladaNalaNikAthI ke lakaNakSaNikA, ATha lakSaNadhdhaNikAethI eka urvareNu, ATha urvareNuothI eka sarayu,ATha trasarethI ekaratharaNu, ATha raghareNuothI eka devaku-uttarakurune manuSyanuM bAlA, devaku-uttarakunA mANasonA ATha bAlAgrothI harivarSa-ramyavarSanA mANasonu eka bAlAca, thAya che. harivarSa-ramyaphavarSanA mANasenA ATha bAlAthI haimavata-TheraNyavatanA mANasanuM eka bAlArA thAya che. haimavata-heraNyavatanA bhANanA ATha bAlAothI pUrva videhaaparavidehanA mANasonuM eka bAlArA thAya che. pUrva videha-apavidehanA mANasanA ATha bAlAzothI bharata-aisvata kSetranA mANasenuM eka bAlA thAya che. bhArataeravatakSetranA mANasonA ATha bAlAgronI eka likSA, ATha lilAonI yUkA, ATha mUkAothI yavamadhya ane ATha yavamaLane eka aMgula thAya che. ( A pramANe A sarve pUrva-pUrvanI apekSAe uttarottara aMgula sudhI ATha ATha guNita thAya che. A aMgulapramANathI cha aMgulane eka pAda thAya che. bAra aMgulanI vitati, 24 aMgulanI rani, 48 aMgulanI kukSi, daMDa, dhanuSa, yuga, nAlikA, akSa tathA musala, (A sarve 96 aMgulanA thAya che.) A dhanuSa pramANuthI be hajAra dhanuSyane eka gabhUta-kesa thAya che. 4 gabhUtane jana Aya che. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 yaNaM ? eNNa ismegu ki pI Tayatiri erNa use ksajoNiyamaNasya devANaM sarIrogAhaNA mavijjara || 196. ravyANaM bhane / ke mahAliyA marI- 176. gAhaNA paNNattA ? goyamA ! duvidha paNNattA, taM jahA bhavadhAraNinAya utta ranviyAya / tattha rNa jAgA bhavadhAraNijA sANaM jahaNaNaM aMguessa asaMkhejjadamAgaM, ukoseNaM paMca dhaNumayAI / tattha NaM jasA uttaravedabdhiyA sA jahaNaNeNaM aMgula khejar3abhAgaM saha / use tantuere youte rahANa bhaMte ! ke hAliyA sarIrogAhaNA paNNattA ? goyamA ! duvidhA paNNatA, taM jahA - bhavadhAraNijjA ya uttaraveupriyA ya, tattha NaM jA sA bhavadhArapijjA sA jahanneNaM aMgulasta asaMsi jjahabhAgaM ukkoseNaM satta dhaNU tiSNi rayaNIo ucca aMgulAI, tattha NaM jA uttaraveuniyA sA jahaNaNeNaM aMgulassa saMkhejjaibhAgaM ukkoseNaM paNNarasadhaNU dona rayaNIo vArasaaMgulAI / nAmAma; akSa- nA upayogI pyA nanI gidizA hai? - pazupakSI diyA manuSyAnI vyavazAyanA nAgA mAye hai. ! nAznA madInA 2 bhavAdanA devI bhI *>jPage #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugadvAra . 265 prazna-bhadata ! ratnaprabhApRthvImAM nAra, kenI zarIravagAhanA keTalI kahI che? uttara-gautama! tyAM bhavadhAraNIya ane uttarakriya A be prakAre zarIravagAhanA kahevAmAM AvI che. temAM bhavadhAraNIyazarIrAvagAhanA jaghanya a gulanA asAtamA bhAgapramANu ane utkRSTa sAna dhanuSa, traNa tni ane cha aMzula pramANa che. temAM je uttarakriyaavagAhanA tejaghanya aMgulanA asaMkhyAtamAbhAgapramANa ane utkRSTa 15 dhanuSa, be patni 12 aMgulapramANa che. prazna- bhadaMta ! zakaraprabhA pRthvImAM nArakenI zarIravagAhanA keTalI che? sakarappahApuDhevIe NeraiyANaM - bhaMte ! ke mahAliyA sarIrogAhaNA joyA ! suvidhA pUran, uttara- he gautama ! bhavadhAraNIya ane taM jahA-bhavadhAraNijjA ya utsaraviDa- uttarakriya- A be prakAranI avagAhanA. . vi ca tathaof ja sAmavadhAra- mAMthI bhavadhAraNIya avagAhanA jaghanya form a Toolof yoNa gaNa aMgulanA asaMkhyAtamAbhAgapramANu ane utkRSTa 15 dhanuSa, 2 tni ane 12 aMgula jahabhAgaM ukoseNaM paNNarasa dhaNUI duNi pramANa che. uttarakiya avagAhanA jadhanya rayaNIo vArasa aMgulAI / tattha NaM jA 1. aMgulanA saMkhyAmAM bhAga pramANa ane ' , sA raviyA jA jA ju utkRSTa 31 dhanuSa, 1 rani pramANa che. lassa saMkhejaibhAga ukoseNaM ekatIsa . ghaNu lArA | ' jurApurAvI ne cA - -- -pra- bharata - vAlukAprabhApRthvImAM . . . te , vi maDhiyA tALA ---nAranI zarIravAhanA keTalI che ? ? ! kudA pUNaT, R -- :-- - . aai -- - - uttara- he gautama! bhavadhAraNIya ane : 4 - - hanAmAM ... , , sI avadhArAnI mA - dharmavaraha vagAhane dhanya aga* B Com of saMpurNa leksamAja " . nA abhyAsamabhAgapramANaane utkRSTa pAkIse , gii paNa thaft , UTT3 dhakruSa amenipramANa che. uttara. tatha- bA sAvaratriA NA-ID fdhakriya avArakA jighancAMda aMgulanA narane gADha jhajhumA ko- saMkhyAmAM bhAga pramANe ane utkRSTa 62 Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 seNaM pAsahi dhAI do rayaNIo ya / evaM sannAmi puDhayINaM punchA bhANi-- yvyaa| paMkappahAe puDhavIra bhavadhAraNijA jahaNNeNaM aMgamsa asaMkhenjarabhAgaM umoseNaM vAsahi ghaNuI do rayaNIzI ya, uttarabaMubbiyA jahaNaNaM aMgulamga saMkhajadabhAgaM ujho seNaM paNayIsaM bhaNa-- sayAI / 5 ypriti --15:::.::Lastri 2011- 14 A AM : 5. 2 - mA tana SHARMER 625 5nupara dhUmappahAe bhavadhAraNijjA jAhapaNeNaM aMgulassa asaMkhennaibhAgaM ugoseNaM paNavIsaM dhaNumayAI, uttaraveubdhiyA aMgulassa saMkhejAbhAgaM ucoseNaM ahAijjAI dhnnusyaaii| *terture SRAE . .. prama ane ra 125 dhanupraga, che CrimnA /tet l namA 250 dhanu5mA. tamAe bhayadhAraNijjA jahanneNa aMgulassa asaMkhejaubhAgaM uposeNaM avArajAI dhaNusayAI, uttaraveundhiyA jahaNaNaM aMgulassa sakhejjaibhAgaM uposaiNaM paMca dhnnusvaaii| tamaprabhA nAmaka chInavImAM dhAra, nIyamavagAhanA jaghanya gulanA saM- bhayAnamA lAmA, neTa 250 dhanu pramANa che, GrIripakaraNanA jaghanya aMguranA saMkhyAmAM bhAgapramA ane utkRSTa pa00 dhanuSamA che. 5-4! tamasamabhAnA. kIonI avagAhanA keTalI che? tamatamAe puDhavIe neralyANa bhaMte ! ke mahAliyA sarIrogAhaNA paNNatA ? goyamA ! davihA paNNatA, taM jahA-bhavadhAraNijjA ya uttarayeu-- dhiyA ya / tattha gaMjA sA bhavadhAraNijjA sA jahaNNeNaM aMgulassa asaMkhejahabhAgaM ukoseNaM paMca dhaNusayAI, tattha gaMjA sA uttaraveundhiyA sA jahaNNeNaM aMgulassa saMkhejar3abhAga ukoseNaM dhaNusahastaM / uttara- he gItamabhavadhAraNIya ane uttIkiya A be prakAranI avagAhanAmAMthI bhavadhAyaavagAhanA jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamo bhAgapramANa ane utkRSTa 500 dhanuSa pramANa che. uttarakiya avagAhanA jaghanya aMgulanA saMpAtamA bhagapramANa ane utkRSTa 1 hajAra dhanuSapramANa che. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyAgadvAra asurakumArANaM bhaMte ! ke mahAliyA sarIrogAhaNA paNNatA ? goyamA ! duvihA paNNattA, taM jahA-bhavadhAraNijjA ya uttaraveunciyA ya, tattha NaM jA sA bhavadhAraNijjA sA jahaNNeNaM aMgulassa asaMkhejaDabhAgaM ukkoseNa satta rayaNIo, jA uttaraveuciyA sA jahaNNeNaM aMgulasma saMkhejjaibhAgaM ukkoseNaM joyaNasayasahassAI / evaM asurakumAragameNaM jAva thaNiyakumArANaM bhANiyacvaM // - - - 267 prazna- bhadata ! asurakumAradevanI zarIravagAhanA keTalI che? uttara- he gautama! asurakumAradevanI bhavadhAraNIya ane uttarakiya A rIte be prakAranI avagAhanAmAthI bhavadhAraNIya zarIavagAhanA jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa ane utkRSTa 7 ratni pramANa che. uttarakriya avagAhanA jaghanya aMgulanA saMkhyAmAM bhAga pramANa ane utkRSTa 1lAkha jana pramANa che, asurakubhAranI avagAhanA pramANe ja nAgakumArathI laI svanitakumArasudhI samasta bhavanavAsI devenI avagAhanAnuM pramANa jANavuM joIe, 227, rdaviArA mate ! re mAri 17. prazna- he bhadaMta ! pRthvIkAyika jInI sarIrogAhaNA paNNattA ? zarIravagAhanA keTalI kahI che? goyamA ! jahammeNaM aMgulassa uttara- he gautama ! pRthvIkAyika asaMkhejaibhAgaM ukkoseNa vi asaMkheja- jIvonI jaghanya zarIravagAhanA aMgulanA ibhAgaM / evaM suhamANaM ohiyANaM apa- asaMkhyAtamA bhAga pramANa ane utkRSTa paNa jjattagANaM pajjattagANaM ca bhANiyavyaM evaM aMgulanA asa khyAtamA bhAga pramANa kahI * jAva pAdaravAukAiyANaM pajjattagANaM ( paNa asaMkhyAtanA asaMkhyAta bhedo bhANiyacaM / hovAthI jaghanya karatAM utkRSTa avagAhanA vadhAre jANAvI.) Aja pramANe sAmAnyarUpe sUkSma pRthvIkAyikonI ane vizALI sUkSma aparyAptA ane paryApta pRthvIThAyika jInI hAlata bAdara vAyukAyikanI zarIravagAhanA jANAvI. vaNaslaikAiyANaM bhaMte ! ke prazna-daMta! vanaspatikAyika jInI mahAliyA sarIrogAhaNA paNNattA ? zarIravagAhanA keTalI che? goyamA ! jahanneNaM aMgulassa uttara gautamane jaghanya aMgulanA anirUmamAM vase pati asaMkhyAtamA bhAga pramANa ane utkRSTa kaMIka . noraNasarsa . idamavarasAcA adhikAeka hajAra janapramANe che. sAmA Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 ohiyANaM apajatagANe paja sagAna tiNha pi jahanneNaM aMgularasa bharavanjaibhAgaM uzIseNaM vi aMguSTassa asaMkhe-- jAbhAgaM / pAdaravaNassadakAiyANaM jAnneNaM aMgularasa pakhejaubhAgaM uposeNa sAtiraMge joyaNasahasma, apajatagANaM jahANeNaM aMgunTasma asaMkhenjaibhAgaM ukoseNaM vi aMgulamga asaMkhajaimAgaM, pannagAgaM jahanneNaM aMgulamara asaMkhejAbhArga unoseNaM sAtiraMga joyaNasahassaM / yAna, Hin, 21 pani Art atta gunA 2017 -35 56 5 R anuniyat 1511 , vi .. nAnA yami 7. 5 : ni: pAnI sapanA ! IARIES - pAna( kamalanAlanI pAse vidhi che. gheIdiyANaM pucchA, ? Ag-pa! sadhyAna 1551 kI? goyamA ! jahanneNaM aMguNarasa asaMkheja mArga uposaNa pArasajAyaNAI / apajattagANaM jahaNaNaM aMguNassa asaMkhejahabhAgaM ukAseNa vi aMgulassa asaMkhejAbhArga pajjanagANaM jahaNaM aNgussttss| asaMkhejaibhAga upomeNaM pArasa joynnaaii| 31- 1-535zI 50yAnI 14 mAranA nA -- khyAtamA bhAga pramAane 6-6Ta bAra jana pramANe che. aparyApana dathinI jaghanya ane kaTa ane e lane asaMkhyAtamA bApapramae che paryApta hIndriyanI janya avane aMga linA asaMkhyAtamA bhAgamA ane uttara 10 ejana pramANe che. (svayaMbhUma vageremAM utpanna thanAra zakhanI apekSAe 25 sayamApanAtarI.) Xx - pAta ! zrIndriya yonI avagAhanAnuM pramANa keTaluM che ? iMdiyArNa pucchA, goyamA ! jAneNaM aMgulassa asaMkhejjahabhAgaM ukoseNaM tiNi gAuyAI / apajjattagA jahaNeNaM aMgulassa asaMkhejjahabhAgaM ukoseNaM vi aMgulassa asaMkhejaibhArga, pajjattagANaM jahanneNaM aMgulassa asaMkhe-- uttara- gautama! sAmAnyarUpe triIndriyajInI jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa ane utkRSTa avagAhanA traNa gAupramANa che. aparyApta Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugAra jiibhAgaM koseNaM tiriNa gAuyAI / cauridiyANaM pucchA, goyamA ! jahaNNeNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM, ukkoseNaM cattAri gAuyAI / apajjattagANaM jahanneNaM ukkoseNa vi aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM / pajjattagANaM jahanneNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM ukkoseNaM cattAri gaauyaaii|| trIndriyajInI jaghanya ane utkRSTa ava zAhanA agulanA asaMkhyAmAM bhAgapramANa che. paryAptaka triIndriyajInI jaghanya aMgu lanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa ane utkRSTa traNa gAupramANa avagAhanA hoya che (aDhIdviIpathI bahAra rahenAra karNazagAlI AdinI apekSAe.) prazna- bhadaMta ! cIIndriyonI avagAhanAnuM pramANa keTaluM che? uttara-gautama! sAmAnyarUpecIIndri yajInI jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa ane utkRSTa cAragAuTamANa che. aparyApta cauIndriya nI jaghanya ane utkRSTa avagAhanA aMgu lanA asaMkhyAmAM bhAgapramANa che. paryApta indriyanI jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgapramANa ane utkRSTa cAra gAu pramANa che. (aDhI dvIpa bahAra rahenAra bhramara AdinI apekSAe.) 228, reMdritirivAjavA aMte ! je 198. prazna- bhadaMta! tirya"capaMcendriyamhaaliyaa ' sarIrogAhaNA paNNattA ? jInI avagAhanA keTalI? goyamA ! jahaNNeNaM aMgulassa uttara-gautama! sAmAnyarUpe tiryaakhejibhaagN, ukkoseNaM joyaNasa capaMcendriyajInI jaghanya avagAhanA hassaM / jalayarapaMceMdiyatirikkha joNiyANaM aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa ane ucha hajAra janapramANa che. jaLacara pucchA, goyamA ! evaM ceva / nucchima tirthaM capacendriya enI avagAhanA he. jalayarapaMceMdiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, gautama ! A pramANe che- sAmAnyarUpe goyamA ! jahaNNeNaM aMgulassa asaMkhe sAmUchiMmajaLacara tiryacapaMcendriyanI jahabhAgaM ukkoseNaM joyaNasahassaM / avagAhanA jaghanya aMgalanA asa khyAapjjttgmucchimjlyrpNciNdiyti tamA bhAga pramANa ane utkRSTa hajAra janarikkhjonniyaannN pucchA, jahaNNeNaM pramANa che. aparyApta saMmUchiMma jaLacara aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM ukkoseNaM vi tiryacapaMcendriyanI jaghanya ane aMgulassa asaMkhejjAbhAgaM / pajjattaga- utkRSTa avagAhanA agulanA asaMkhyAtamAM samucchimajalayarapaMciMdiyatirikkhajo-- bhAga pramANa che. paryApta saMmUchiMmajaLa Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 NiyANaM pucchA, goyamA ! jahaNaNeNaM aMgulassa asaMkhejar3abhAgaM ukkoseNaM joyaNasaha / gavbhavakkaMtiyajalayarapaMcidiyatirikkhajoNiyANaM YT goyamA ! jahaNaNeNaM aMgulassa asaMkhejjabhAgaM ukkoseNaM joyaNasahassaM / apajjattagagagbhavakkaM tiyajalayara paMciMdiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jahaNeNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM ukkoseNa vi aMgularasa asaMjjaibhAgaM / pajjattagagavbhavakkatiya jalayara paMcidiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jahaNeNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM ukkoseNaM joyaNasahassaM / - cauppayathalayarapaMcidiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jahaNNeNaM aMgularasa asaMkhejjahabhAgaM unakoseNaM cha gAuyAI / saMmucchimacauppayadhalayarapaMcidiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, gomA ! jahaNeNaM aMgularasa asaMkhejabhAga ukkoseNaM gAuyahutaM / apajjattagasaMmucchimacauppayathalayarapaMcediyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jahaNeNaM aMgulassa asaMkhejjabhAgaM ukkoseNaM vi aMgulasta asaMkhejjaibhAgaM / pajjattagAMmucchimaca uppayathalayarapaMceMdiyatirikkha joNiyANaM pucchA, goyamA ! jahaneNaM aMgulassa asaMkhejjahabhAgaM ukkoseNa gAuyahutaM / gagbhavakaMtiyacaupayathalayarapaMceMdiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jahaNaM ! aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM ukko - J pramANunikSNu . jadhanya cara tiya 'capa'cendriyajIvesanI avagAhanA huM gautama ! aMzulanA asa khyAtamA bhAgapramANu ane utkRSTa eka hAra ceAjana pramANu che. ( A utkRSTa avagAhanA svayaMbhUramaNa samudranA matsyAnIja apekSAe samajavI.) sAmAnyarUpe gabha jajaLacaratiya capacendriyavAnI avagAhunA jaghanya anuMlanA asa`khyAtamA bhAga ane utkRSTa eka hajAra ceAjananI che.aparyApta gaja jaLacaratiya capa'cendriya jIveAnI jaghanya ane utkRSTa avagAhanA aMgulanA asa khyA tamA bhAgapramANu che. paryAptaka garbhajatiya'capa'cendriya jIveAnI jaghanya avagAhanA aMzulanA asa'khyAtamA bhAga ane utkRSTa 1 hajAra ceAjananI che. sAmAnyarUpe hai gautama ! catuSpa sthaLacaratiya capa`cendriyanI jaghanya ava- gADhunA aMgulanA asaeAtamAM bhAgapramANa ane utkRSTa 6 gagRtigAupramANa che, samUoima catuSpada sthaLacaratiya grupa cendriya jIveAnI avagAhanA jaghanya a'gulano asa`khyAtamA bhAga pramANu ane utkRSTa gancUtipRthartva (e thI nava gAu) nI che. aparyAptaka sa'mUoima catuSpAda sthaLacara tiya iMcanI jaghanya ane utkRSTa avagAhanA aMzulanA asa`khyAtamA bhAganI che. paryA ptaka sa'sUoima catuSpAdatiya'capa'cendriya jIyeAnI jaghanya avagAhanA 'gulanA asa`khyAtamA bhAgapramANu ane utkRSTa pRthakatva gAupramANe che, garbhaja catuSpAda sthaLacara tiya 'capa'cendriya jIveAnI jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgapramANu ane utkRSTa 6 gAupramANu che. aparyAptaka gabha ja catuSpAda sthaLacaratiya - Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 271 capacendriya jInI jaghanya ane utkRSTa avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgapramANa che. paryAptaka garbhajacatuSpAda sthaLacara tiryacapaMcendriya jInI jaghanya avagAhanA agulanA asaMkhyAtamAM bhAgapramANa, utkRSTa cha gAupramANa che. anugadvANa seNaM cha gAuyAI / apajjattagagambhavakkaMtiyacauppayathalayarapaMceMdiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jahaNNeNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM ukkoseNa vi aMgulassa asaMkhejaDabhAgaM / pajjattagagabhavakkaMtiyacauppayathalayarapaMceMdiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jahaNNeNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM ukkoseNa cha gAuyAI / uraparisappathalayarapaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jahaneNaM aMgulassa aAMkhejaIbhAgaM ukkoseNa joyaNesahassaM / samucchimaurapari sappathalayarapaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jahaNNeNa aMgulassa asaMkhejjaDabhAgaM ukkoseNa joyaNapuhuttaM, apajjattagasaMmucchimauraparisappathalayarapaMcediyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jahaNNeNaM aMgulassa asaMkhejjadamAgaM ukosega vi aMgulassa asaM. khejjahabhAgaM / pajjattagasaMmucchimauraparisappathalayarapaMceMdiyatirikkhajoNiyANa pucchA, goyamA ! jahaNeNaM aMgulassa asaMkhejjAmAgaM ukkosegaM joyaNahattaM / gabharavatiyauraparisappathalayarapaceMdizatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jahaNNeNaM aMgulassa asaMkhejahabhAgaM ukkoseNaM joyaNasahassaM / apajjatlagambhavatiyauraparisappathalayarapoMdiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jahaNaNaM aMgulassa asakhejaimArga ukkoseNa vi aMgulassa asaMkhejjahabhAgaM / pajjattagagambhavakkaMtiyauraparisappathalayaraparcediyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jahaNNeNaM aMgulassa asaMkhejjahabhAgaM ukkoseNaM jopaNasahassaM sAmAnyarUpe uraparisarpa sthaLacaratiryacapaMcendriya jIvanI jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga ane utkRSTa 1 hajAra ejananI che. saMmUchiMmauraparisarpa sthaLacara tiryaMcapa cendriyajenI jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa ane utkRSTa janapRthatva che. aparyAptaka saMmUchiMmauraparisarSa sthaLacara tiryacapaMcendriya jenI jaghanya ane utkRSTa avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa che. paryAptaka samRchiMma uraparisarSa sthaLacara tiyacapaMcendriya jIvonI jaghanya ava gAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa ane utkRSTa yojanapathaphatva che. sAmAnyarUpe garbhajauMraparisarpa sthaLacara niryacapaMcendriya chinI jaghanya avagAhanA aMgulanA asaM khyAtamAM bhAga pramANa ane utkRSTa 1 hajAra mAjanA pramANa che aparyAptaka garbhajaurapa risarpa sthaLacara tiryacapaMcendriya nI jaghanya ane utkRSTa avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANe che. paryAptakagarbhaja uraparisarpa sthaLacaratiryacapaMcendriyajInI jaghanya avagAhanA aMgulanA asa khyAtamA bhAganI ane utkRSTa 1 hajAra jananI che. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANunirUpa, . bhuyaparisappathalayarapaMciMdiyatiri-- sAmAnyarUpe bhujaparisarSasthaLacara pakhajoNiyANa pucchA,goyamA ! jahaNNe tirtha"capacendriyajInI avagAhanA he gautama! jaghanya agunA asaMkhyAtamAM NaM aMgulassa asakhejaIbhAgaM ukkoserNa bhAganI ane utkRSTa gabhUtipaghatvanI che. gAuyAhuttaM / saMgRcchimabhuyaparisappatha saMma7imabhujaparisarpa sthaLacaratiyacapaMlyrpNciNdiytirikkhjonniyaannN pucchA, cindriyajInI avagAhanA jaghanya aMgulanA goyamA ! jahanneNaM aMgulassa asaMkhe asaMkhyAtamAM bhAga pramANa ane dhanuSapatha jjaibhArga, ukkoseNaM ghaNupuhuttaM / tvanI che. aparyAtasamUchiMmabhuja parisara apajjattagasamucchimabhuyaparisappathalayana "sthaLacaratiya capa zendriyajInI jaghanya rapaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, ane utkRSTa avagAhanA aMgulanA asaM- poyamA ! jahanneNaM aMgulassa asaMkhe-- khyAtamA bhAga pramANa che. paryAptakasamUjjibhaagN ukkoseNa vi agulassa cchi-bhuja parisarSa sthaLacara tiryaMcapaMcendriya, asaMkhejjaibhAgaM / pajjatagasaMmRcchima jInI jaghanya avagAhanA agulanA akSara bhuyaparisappathalayarapaMciMdiyatirikkhajo khyAtamA bhAga pramANa ane utkRSTa dhanuSapRtha. NiyANaM pucchA, goyamA jahaNNeNaM phatva che. sAmAnyarUpe garbhAjabhujaparisarpa sthaLacaratiyacapa cendriyanI avagAaNgulss asaMkhejjaibhArga ukkoseNaM hanA jaghanya aMzulanA asaMkhyAmAM bhAga dhaNupuhun / gambhavatiya bhuyapArasa pramANa ane utkRSTa - gabhUtipathaphatva che. / ppathalayarapaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM aparyAptaka garbhajabhujaparisarpa sthaLacati. pucchA, gothamA ! jahanneNaM aMgulassa NcapaMcendriyanI jaghanya ane utkRSTa asaMkhejjaibhAgaM ukkoserNa gAuyapurataM / / avagAhanA agalanA asaMkhyAtamA bhAgaapjjttggmbhvkNtiybhuyprisppthl. pramANa che. paryAptaka garbhaja bhujaparipatra tharapaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, sthaLacaraticapacendrionI jaghanya goyamA ! jahanneNaM aMgulassa asaMkhe-- - avagAhanA aMzulanA asaMkhyAtamA bhAgajjibhaagN ukkoseNa vi aMgulassa prabhA cha bhane 62 yUtiya cha, asaMkhejjaibhAgaM / pajjattagaganmavarkatiyabhuyaparisappathalayarapaMcidiyatiri-- -_ kkhajoNiyoNaM pucchA, goyamA / jaha-- -gaNeNe aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM uko- . . . . . . seNaM gaauypuhurs| - khahayarapaMcidiyatirikkhajoNiyANaM- ... sAmAnyaipa meyaravAnI apanA pucchA, goyamA ! jahammeNaM aMgulassa. gautama | Unya-zudAnA 25-yAta ' . asaMkhejjaibhAgaM ukkoseNaM dhaNupuhutta / / rUsabhUchi bhAbhAgapramANa bhAna utkRSTa dhanuSayaka cha, yatiyApa yandriyayAnI samucchimakhahayarANaM jahA bhuyaparisappa- avagAhanA je pramANe sarSimabhujapari Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyAMgadvAra saMmucchimANaM tisu vi gamesu tahA bhANiyanvaM / ganbhavakkaMtiyakhahayarapacidiyatirikrkhajogiyANaM pucchA, goyamA ! jahaNeNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM ukkoseNa dhaNupuhuttaM / apajjattagagavbhavakAMtiyakhahayarapaMcidiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jahanneNaM aMgulassa asaMkhejaibhAgaM ukkoseNa vi aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM / pajjattagagagbhavakkaMtiyakhahayaraparcediyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA jamneNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM ukkoseNaM dhagupuhuttaM / ettha saMgaNigAhAo bhavaMti, taM jahA- joyaNasahassagAuyapuhuttaM tatto ya joyaNapuhuttaM / dohaM tu dhaNupuhutta, saMmucchime ho uccattaM // 1 // joyaNasahassa chaggAuyAI tatto ya joyaNasahassaM / gAuyahutaM bhuyage, pakkhI bhave dhaNupuhuttaM // 2 // massANaM bhaMte ! ke mahAliyA sarIrogAhaNA paNNattA ? goyamA ! jahaNeNaM aMgulassa asaMkhejjaibhAgaM ukkoseNaM tiNNi gAuyAI / saMmucchimamaNussANaM pucchA, goyamA ! janneNaM aMgulassa asakhe 1 sapanA traNa gameAmAM kahI che te pramANe jANuvI, gala ja khecaratiya ca paMcendriyajIvAnI jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgapramANu ane utkRSTa dhanuSapRthakktva che. aparyAptaka garbhaja khecara tiryaMca McendriyajIveAnI jaghanya ane utkRSTa avagAhanA aMbulanA asa MkhyAtamA bhAgapramANu che. paryAptaka gaja khecara tiryaMcapaMcendriyajIvAnI jaghanya avagAhanA aMgulanA asakhyAtamA bhAgapramANa ane ane utkRSTa dhanuSapRthaktva che. A pramANe tiryaMcapaMcendriyanA 36 avagAhanA sthAneAnuM kathana karI e saMgrahaNI gAthAo dvArA sakSepamA nirUpaNa kare che. te A pramANe saMmUchima tiryaMca paMcendriyajIvAnI utkRSTa avagAhanA anukrame A pramANe che jaLacaranI 1 hajAra ceAjana pramANu, catuSpAdasthaLacaranI gabyUtipRthak , uraparisarpa sthaLacaranI yeAjanapRthakatva, bhujaparisasthaLacaranI ane khecaratiya cAcendriyanI dhanuSapRthakatva che. gaja ti capa sendriya jIveAnI utkRSTa avagAhanA anukrame A pramANe chejaLacaranI eka hajAra ceAjana, catuSpAdAnI cha gagRtipramANa, parisanI eka hajAra ceAjanapramANu, bhujaparisarpanI gagRtipRthatva ane garbha japakSIonI dhanuSapRthaktvanI avagAhanA jANavI. prazna-- bhadaMta / manuSyeAnI zarIrAva- gADunA keTalI che ? uttara- he gotama sAmAnyarUpe manuSyanI avagAhunA jaghanya azulanA asa khyAtamA bhAgapramANa ane utkRSTa traNa gavyuta-gAu pramANa che samUcchimamanudhyanI avagAhanA, he gotama ! jaghanya ane Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra pramANanirUpaNa jaimAgaM ukkoseNa vi aMgulassa asaM- utkRSTa aMgulanA asaMkhyAmAM bhAgapramANa khebhAgaM / gambhavatiyamaNustrANaM che. sAmAnyarUpe garbhaja manuSyanI avagAhanA pucchA, goyamA ! jahanneNaM aMgulassa jaghanya agulanA asaMkhyAtamA bhAgapramANa asaMkhejaibhAgaM ukkoseNa vi agulassa ane uSTa traNa gaNUti pramANa che. apa taka garbhaja manuSyanI avagAhanA jaghanya asaMkhejar3abhAgaM / pajjattagagamavaka ane utkRSTa aMgulanA asaMkhyAta bhAgatiymnnussaannN pucchaa,ge|ymaa! jahaNNeNaM pramANa che. paryAptaka garbhaja manuSyanI jaghaaNgulss aAMkhejjaibhAgaM ukkoseNaM nya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA tiNNi gAuyAI // bhAgapramANa ane utkRSTa traNa gabyuti pramANa che. 212. vAsaMtarAmavALA ja 3ra- 19, vANavya tarenI bhavadhAraNIya zarIranI ubbiyA ya jahA asurakumArANaM tahA ane uttarakriyA zarIranI avagAhunA amubhaanniyvvaa / jahA vANamaMtarANaM tahA kumAra jeTalI jANavI. je pramANe vANavyuM. joisiyANa vi| tenI avagAhanA teja pramANe jyotiSkadevenI avagAhanA che. sohamme kappe devANaM bhaMte ! ke prazna- bhadUta! saudharmakalpamAM devanI mahAliyA sarIrogAhaNA paNNattA ? avagAhanA keTalI hoya che ? jemAM ! suviddA pUjA, uttara- gautama ! bhavadhAraNIya ane taM jahA-bhavadhAraNijjA ya uttaraveu uttarakriya A be prakAranI avagAhunAmAthI bhavadhAraNIyazarIranI avagAhanA jaghanya viyA ya, tattha NaM jA sA bhavadhAra aMgulanA asakhyAtamA bhAgapramANanI ane NijjA sA jahanneNa aMgulassa asaMja utkRSTa sAta patninI che. uttarakriya ava- khejaDabhAgaM ukAseNaM satta rayaNIo, gAhanA jaghanya a gulanA sAtamA bhAgattth NaM jA sA uttara veubiyA sA pramANa ane utkRSTa eka lAkha jana jahanneNaM aMgulassa saMkhejaibhAgaM pramANa che IzAnakalpanA paNa eTalI ja ukAseNaM jAyaNamayasahassaM / evaM avagAhanA che IzAnakalpathI laI ayyataisaannkppe'vi bhANiyavvaM / jahA seAha- kalpasudhInA devonI avagAhanA sabadhe prazna mmakappANaM devANaM pucchA tahA sesaka pUrvavat samajavA uttara A pramANe che - ppadevANaM pucchA bhANiyavyA jAva sanakumArakalpamAM bhavadhAraNIya ane uttara vikriya A be prakAranI avagAhanAmAthI accuyakappo / saNaMkumAre kappe jA sA . bhavadhAraNIya avagAhanA jaghanya aMgulanA bhavadyAraNijjA sA jahanneNa aMgulassa .. asa gyAtamA bhAge pramANa ane utkRSTa 6 saranAmA vase che ratho , - ratni pramANa jANavI uttaraaikriya avagAhanA uttaraveuvviyA jahA sAhamme / jahA saudharmakalpa anusAra che. sAnakumAranI Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 15 agadvAra - saNekumAre tahA mAhide vi bhANiyavyA, vaMbhalaMta gesu bhavadhAraNijjA jahanneNa aMgulassa asaMkhejjaibhAga ukAseNa / paMca rayaNIo, uttaraveuviyA jahA seohamme / mAmukkasahassAresu bhavadhAraNijjA jainneNa aMgulassa akhejjaibhAga ukke seNa cattAri rayaNIo, uttaraveubiyA jahA sohamme / ANaya--pANaya--AraNa--accuesa causu vi bhavadhAraNijjA jahanneNa aMgulassa asaMkhejjaibhAga ukkoseNa tiNNi rayaNIo, uttaraveunviyA jahA sohamme / jeTalI avagAhanA mahendrakalpamAM jANavI. * brahma ane lAtaka A be kapamAM bhavadhAra- .. NIya avagAhunA janya aMgulanA asaM- khyAtamA bhAga pramANa ane utkRSTa pAMcaratni pramANa che uttarakiya avagAhanA saudharmaka9pa pramANe che mahAzukra ane sahastrAra A be kapamAM bhavadhAraNIya avagADanA jaghanya a gulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa ane utpaSTa avagAhanA cAra patni pramANa che. uttaraaikiya avagAhanA saudharmakalpa pramANe jANavI. Anata, prANata, AraNa ane acuta kalpamAM bhavadhAraNIya avagAhanA jaghanya aMgulanA akhAtamA bhAganI ane utkRSTa traNa patninI che. teonI uttarakriya avagAhanA saudharmaka9pa pramANe jANavI prazna- bhadaMta | greveyaka devenI zarI- rAvagAhanA keTalI che? gevejjagadevANaM bhaMte / ke mahAliyA marIrogAhaNA paNNattA ? goyamA ! ege bhavadhAraNijje sarIrage paNNatte, se jahanneNaM aMgulassa asaMkhe nahabhAgaM ukkAseNaM dunni raga uttara- he gautama ! raiveyaka devene bhavadhAraNIya avagAhanA ja hoya che, uttarazaikriya avagAhanA hotI nathI (kemake te deve uttaraaikriya karatA nathI ). te jaghanya galana asa khyAtamA bhAga pramANa ane utkRSTa be tnipramANa hoya che. prazna- bhadata ! anuttaravimAno nA devonI zarIravagAhanA keTalI hoya che ? aNuttarovavAdayadevANaM bhaMte ! ke mahAliyA sarIrogAhaNA paNNattA ? goyamA ! bhavadhAraNijje sriirge| se jahanneNaM aMgulalsa asaMkhejaDabhAga. ukAseNaM egA rayaNI / uttara- gautama ! bhavadhAraNIya avagAhanA jaghanya a gulanA asa khyAtamAM bhAgapramANa ane utkRSTa eka rasnipramANu hoya che. uttarakriyaavagAhanA tyA paNa hotI nathI se samAsao tivihe paNNatte, taM sUracaMga, paMcAMgu ghafche te ubheMdhAgula sakSepathI traNa prakArane che. te A pramANe- sujhula, pratagula, Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka patiyA seTI sUI 58, e sUpa jIniyA vAyuche, paIpa guNiyaM ghaNaMgule | esigaM sUIaMgulaparaMguTaguNaM kare karehiMnA appe vA. cahue cA muddhe vA visaMsAhie vA ? samUI aMgule, paraMguro gujjaguNe, gaMgule asNkhenamuna me hama tuTe ! 200 meM kiM taM pramArNagule 1 pamA egamegassa raNo sIe phAga saMgie apha fred far afteenientsaMThie, paNyate, megA koThI uselava ma rAma bhagava mahAvI meM mahasyaguNaM mAgu 200. pramANane paNa ane dhanAMgula, eka a`gula lAMkhI ane eka pradeza paheALI je AkArAnA pradezonI zreNI che te sUca`gula kahevAya che. sUcIne sUcI vaDe guNuna karatAM pratarAMguva mane che (emAM lakhAI ane paheALAi ane heAya che. ) ane sUcIthI pratarAMgutrane guNutAM ghanAMgula ane che. ( dhanAMgulamAM la'khAI, paheALAi ane jaDAI nI paNa gaNatrI heAya che. ) prazna- bhadata ! sUsyagula, pratagaMgula ane ghanAMgula, A traNamAMthI koNa konAthI alpa, mahAna, tulya athavA vizeSAdhika che ? uttara- sauthI alpa sUcca'gula che, sUcca gulathI asa`khyAta gaNA pratarAMgula che. pratarAMgulathI asaMkhyAtagaNA ghanAMgula che. A pramANe utsedhAMgulanu' svarUpa che, prazna- he bhadaMta ! pramAAMgala zu` che? uttara- utsedhAMgalane hunnara gaNA karavAthI pramANAMgula ane che, athavA jenu pramANa prAprApta- sauthI vadhu vAya te pramAAMgula kahevAya che. te A pramANu sampUrkha bharatakSetrapara akhMDa zAsana karanAra cakravartInuM DhAkaNIratna aSTamu pramANu rAya che, te sAkiNIratnane cha tala ( cAra dizAnA cAra ane upara nIce be ), khAra haMgerI, bAya vikAe ya che. tenuM saMsthAna ( AkAra sAnInI engyu jevu... arthAt amAsa DaeNAya che. A kAzmIrana ekaeka koTI e zulapramANu parALI hoya che, ( kArTIna samayanu cavAthI tenI lakhAi patra uAdhAgulapramANu che te adbhu thaI ya che. ) te eka-eka koTI samaNu bhagavAna mahAvIra svAmInA khAM gula pramANa che. tene kyA karavAthI pramAAMmRla chaMda Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyAgadvAra . paf vjAja che julaaii pAdo, duvAlasaMgulAI vihatthI, . do vihatthIo ragaNI, do ramaNIo rachI, te chIe ghag, re ghagshssaaii gAuyaM, cattAri gAuyAI A aMgulapramANuthI agulane pAda, 12 aMzulenI eka vitati, 2 vitastionI 1 ratni, 2 ratninI eka kukSi, be kukSionuM eka dhanuSa, be hajAra dhanuSane eka gabhUti (gAu) ane 4 gabhUti barAbara eka yojanA heya che. prazna-A pramANagulathI kayA prajananI siddhi thAya che? eeNaM pamANaMguleNaM kiM paoof ? eeNaM pamANaMguleNaM puDhavINaM - kaMDANaM pAyAlANaM bhavaNANaM bhavaNapatthaDANaM nirayANaM nirayAvalINaM nirayapatthaDANaM kappANaM vimANANaM vimANapatthaDANaM TaMkANaM kUDANaM selANaM siharINaM panbhArArNa vijayANaM vakkhArANaM vAsANaM vAsaharANaM vAsaharapancayANaM velANaM veigANaM dArANa toraNANaM dIvANaM samudANaM AyAmavikkhaMbhoccattonvehaparikkhevA mAvinaMti se samAsao tivihe paNNatte, taM jahA-seDhIaMgule payaraMgule ghaNegule / asaMkhejjAo jAyaNakADAkADIo seDhI, seDhI meDIe guNiyA payaraM, payaraM seDhIe guNiyaM logo, saMkhejaeNaM logo guNize sakhejjA leogA, asaMkheja eNaM logo guNio asaMkhejjA TogA, aNaMteNaM logo guNio aNaMtA hogaa| uttara- A pramANugulathI ratnaprabhA vagere pRthvIonA kAMDanuM, pAtALa kaLaze, bhavanapatinA bhavane, bhavananA pADAo. nArakAvAsa, narakanA pADAo, saudharma vagereko devavimAne, vimAnanA prastA, chinnaTa ke, ratnakUTa vagere muMDa parvate, zikharavALAparvate, ISat namitA parvate, vi, vakSarakAre, varSo, varSadharaparvata, varSadhare,samudrataTanI bhUmi, vedikAo, dvArA, samudronI laMbAI, pahoLAI, UMcAI, udveSa, paridhi A sarve (nitya padArtho) mApavAmAM Ave che. A pramANagula saMkSepamAM traNa prakAre prarUpavAmAM Avela che. te A pramANe- (1) zreNyagula (2) pratarAMgula ane (3)ghanAMgula. pramANAMgulI niSpanna thayela asaMkhyAta koDA-keDI jananI eka zreNI thAya che. (eka karoDane eka karoDavaDe guNita karavAthI je saMkhyA thAya che ke DAkaDI ane je yojana pramaNAMgulathI niSpanna thAya te ahIM grahaNa karavAmAM Avela che.) zreNIne zreNathI guNita karatA pratarAMgula bane che. pratarAgulane zreNyagulathI guNita karatA leka bane che. sakhyAtarAzithI gaNitalaka "sakhyAtaleka' kahevAya che. asaMkhyAta lekarAzithI guNita leka asaMkhyAta leka kahevAya che. anaMta rAzithI guNita leka anaMtaka kahevAya che Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANanirUpa : - ne ripa - -' . prazna- zreyaMgula, pratavAMgula ane ghanAMrAM pardA ane gulamAM kona keNAthI alpa, adhika, tulya athavA vizeSAdhika che ? yA bahupa vA nu vA vimemAhie thA ? uttara sarvathI ochAM zradhya gula che, = gagu tenAthI asaMkhyAta gaNA pratazagula che je miniEnd - ene tenAthI asakhyAtaguNA ghanAgula che. A pramANe vibhAganiSpanna kSetrapramANanuM varNana paNa thayuM 20. che kiM = rajanA? ra01. prazna- bhadaMta' kALapramANa zuM che? sAlApamANe duviha pagate, naM uttara- kALa pramANamAM be prakAre kahevAmA mAra-paNa maniSphaNaya vibhAganikapaNe Avela che te A pramANe- (1) praza- niSpanna ane (2) vibhAganiSpana. ra i pALei prazna- pradezanidhyana kALapramANanuM varUpa kevuM che ? junAijidira - usdi je uM uttara- eka rAyanI sthitivALe, be samayanI sthitivALa, traNa samayanI sthiti vALA cAvata za rAyanI sthitivALA, khAna amaranI sthitivALe ane asaM- khAna sAthenI sthitivALo pudagalaparamANu che ke te prakAnibai eTale dALanA jiMbA, kALI niSpa daramagAI che. prada - vinA kaLamama. je di 2 ne ? fin rang - - - - 1, avani, , di , , , , , *, , ka, vaga-1, 5 -- pAna ke prajAnA che te vibhA - chata ! te kAraNa zuM che ? Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyAsaMhAra samayasta NaM parUvaNaM karislAmi, se jahA nAmae - tuNNAgadArae siyA taruNe balavaM jugavaM juvANe appAtake frraggahatthe daDhapANipAyapAsa pidvaMtarorupariNae talajamalajuyalaparighaNibhavAhU cammeTTagaduhaNamuTTiyasamAjhya niciyagattakAe uraspavalasamaNNAgae laMghaNapatraNajavaNAyAmasamatthe chee dakkhe pattaTThe kusale mehAvI niuNe niuNasippovagae egaM mahaI paDasADiyaM vA, paTTasADiyaM vAgahAya sayarAI hatthamettaM o sArejjA / tattha coyae paNNavayaM evaM vayAsi - je NaM kAle NaM teNaM tuNNAgadArapaNaM tI se paDasADiyAe vA paTTasADiyAe vA sayarAIM itthamette osArira se samae bhavai ? maTThe | kahA ? jamhA saMkhejjANaM taMtUrNa samudayasa mii samAgameNaM egA paDasADiyA vA paTTasADiyA vA nipphajjara, uvarillaM me taMtuM me acchiNe TTile taMtU na chijjaI, aNNaMmi kAle uvarille taMtU chijjai, aNNaMmi kAle hiTTile taMtU chijjai, tamhA se samae na bhavai / evaM vayaMtaM paNNavayaM coyae evaM kyA - jeNaM kAle NaM teNaM tuNNAgadAraNaM tIse paDasADiyAe vA paTTasADiyA vA uvarille taMtU chiNNe se samae bhavai ? na bhavaDa, kamhA ? jamhA saMkhejjANaM pamhANaM samudayasamiisamAgameNaM ege taMtU niSphajjaDa, uvarille pamhe acchiNe heTTille panhe na chijjaDa, aNNaMmi kAle uvarille pahe chijjai aNaMmi kAle lepachijja, tamhA se samae 275: uttara-- samayanI prarUpaNA karIza. kALanA nirvibhAga aMzane 'samaya' kahe che. te yA pramANe- taruDA, maNavAna, sussbh-hussmAgni eTale trIjA-ceAthA ArAmAM janmela, sthira hastavANI, dRDha - vizANa hAtha, yuga, pArzva bhAga, pakSAnta ane uru (jaMghA ) nA dhAraka, dIrghatA, saralatA ane pInatvanI dRSTie samazreNIvALA heAvAthI e tAlavRkSa athavA kapATArgalA jevI khanne bhujAone . dhAraNa karanAra, vyAyAma karatAM came "kAahurddaa vizeSa, dudhaeA - bhugara, bhusstti:muSTi'dha vagere pheravavAthI zarIranA avaya- vezane dRDha banAvanAra, svAbhAvika rIte atyaMta maNayukta, havu, tavu, houvu' vagere vividha vyAyAmethI je sAmarthya saMpanna heAya, che ke kapaDA phADavAnI yuktine sArI rIte jANanAra, dRkSa- potAnA arthabhAM avIyu, duzaNavicArapUrva arya aranAra, bhedhAvI, niyukaacatura, sIvaNAkaLAmAM nipuNa evA kaI da putra eka meATI sUtara ke rezamI zATikAsADIne lai ekadama zIvratAthI ( ekaja jhATake ) eka hAtha pramANA phADI nAkhe che, tene anulakSIne ziSya gurune prazna kare che. prazna- he bhaTThata ! jeTalA samayamAM te darajIputra sutarAu athavA rezamI zATikAne zIghratAthI hastapramANa phADI nAkhe teTalA kALane samaya kahevAya ? uttara- he ziSya A artha sama nathI arthAt tene samaya na kahevAya, kAraNake sakhyAta taMtuonA samudAyarUpa samitinA samyak yAgathI eka sutarAu ke rezamI zATikA taiyAra thAya che. ya sudhI uparanA taMtu chedAya nahIM tyA sudhI nIcenA tatu chedyAze nahIM tethI uparanA taMtune chedana karAnA kALa anya che enA nIcenA taMtunA chedananA kALa anya che. mATe eka hAtha Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANanirUpaNa T zATikA phoDavAne kALa samayarUpa nathI. A pramANe prarUpaNa karanAra gurune ziSya pharI na bhavada / evaM vana panjavayaM coyae evaM vana- je ene je TWITRArenm tanumma upagllei pamhe chiNNe che jai mevaDa ? ja mavaDuM, medA? jamA agaMnA mAvAyANaM samRdayasamiunamAga ege pamhe ni phanjara, ubadila gapAe avisaMghAie iMDille saMghAe mayANa nimaMcAijara ajami kAle Tihile ghAra vimaMcAijai. vamhA se mAe na bhavaH / enA'vi paM mRhujanars jamau go jamADama || prazna- bhadaMta! te daI putre jeTalA samayamAM te sADInA uparanA taMtunuM chedana karyuM teTalA kALane samaya kahevAya ? uttara- he ziSya ! A artha samartha nathI, kemake saMkhyAta paknasUkSmAva (3nA resAe) nA samudAya samitirUpa saMgathI arthAt saMkhyAtaparezAothI eka tatu niSpanna thAya che eTale jyAM sudhI uparano paise chedAya nahIM tyAM sudhI nIcene re na chedAya. mATe te kALa paNa samaya nathI. A pramANe uttara ApanAra guru sAme zive punaH prazna karyo. pra- daMta ' ne daI jeTalA samayamAM upane pahma-resAnuM chedana karyuM teTalA kALane zuM samaya kahevA? dattara- zibA ! A artha samartha nathI, kemake anaMta saMghAtenA eTale pAnA ghaTaka dama avayanA samudAyarUpa samininA gaLI pakama niSpanna thAya che, eTale te yupI uparisaMta paMthaka na vanyA banIne saMghanAka na thAya. para saMpAna kALamAM patha lAge che ne nAno saMta anya kALamAM pRthaka thAi che. mATe te samaya na kahevAya che A ma amaraenA karatAM pa samaya jUra karatAM be che, eTale rAdhAnana na karavAnA kALa datAM paNa Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyAgadvAra 203. asaMkhijjANaM samayANaM samudayasamiti - 209 samAgameNaM sA egA Avaliatti buccai, saMkhejjAo AvaliyAo UsAso, saMkhijAo AvaliyAo nIsAso, haTThassa aNavagallassa, niru kissa jaMtuNo / ege UsAsanIsAse, esa pANu tti vRccaI ||1|| satta pANi se thove, thovANi se ve / lavANaM sattahattarI, esa muhutte viyAhi // 2 // tiSNi sahassA satta ya sayAI tehuttarri ca UsAsA / esa muhutto bhaNio, savvehiM anaMtanANIhi || 4 || eeNaM muhupamANaNaM tasaM muhuttA ahorattaM, paNNarasa ahorattA pakkhA, do pakkhA mAsA, do mAsA uU, tiSNi uU ayaNaM, do ayaNAI saMvacchare, paMca savaccharAI juge, vIsa jugAI vAsarAyaM, dasa vAsasayAI vosasahassaM, sayaM vAsasahassANa vAsasayasahassaM, corAsIiM vAsasayasahassAIM se ege puvvaMge, caurA - sii puvvaMgasayasahassAiM se ege pubve, caurAsI puvvasayasahassAI se ege DiaMge, caurAsI tuDiyasaya sahassAI sa ege aDaDaMge, cAMgasIDaM aDaDaMgasayasahassAIM se ege aDaDe, evaM avaMge abave, huhuaMge huhue, uppalaMge uppale, paumaMge paume, naliNaMge naliNe, acchaniuraMge acchaniure, auaMge, aue, pauaMge paue, NauaMge Naue, cUliaMge cUliyA, sIsapaheliyaMge, caurAsII sIsapaheliyaMgasaya sahassA sA egA sI paheliyA / eyAvayA caiva gaNie, eyAvayA caiva gaNiyassa visara / etto omie pavattaH // 281 asaMkhyAt samayAnA samudAya - sabhitinA sacaiAgathI eka AvalikA niSpanna thAya che. saMkhyAta AvalikAnA ucchvAsa, sakhyAta AvalikAne nizvAsa thAya che. hRSTa, vRddhAvsthaarhit, ni3siSTa-pUrva mane vrtmAnamAM vyAdhithI rahita manuSya vagere prANInA eka ucchvAsa ane nizvAsane 'Alu' 'hevAmAM Ave che. bhAvA sAta prANAnA eka stA, sAta stAnA eka lava, 77 laveAnuM muhUrta athavA 3773 ucchavAsAnu eka muta thAya che. evu kevaLIonu` kathana che. A muhUta pramANathI 30 muhUtAnA aheArAtra ( eka divasa ane rAta), 15 aheArAtronA pakSa, e pakSeAnA mAsa, be mAseAnI Rtu, traNa Rtuonu ayana, e ayaneAnu sa sara, pAMca savasarezanA yuga, 20 yuganA 100 varSa thAya che. 10 seA varSanA 1000, va, 84 lAkha varSoMnuM eka pUrvAMga, 84 lAkha pUrvAMganuM pU, 84 lAkha pUrvAMnuM truTitAMga, 84 lAkha truTitAganuM... eka truTita, 84 lAkha trutinuM eka aDaDAga, 84 aDiMganuM aDeDa, Aja prabhANe bhavavAga, bhavava, huhummaMga, huhuhu, atyasAga, utyakSa, padmAga, padma, nasinAga, nasina, macchaniSThurAga, acchaniThura, mayutAga, ayuta, prayutAga, prayuta, nayutAga, nayuta, yUsibhaga, cUlikA, zISa prahelikAMga ana zISa prahelikA thAya che. A zISa prahelikA sudhIja gaNi taneA viSaya che. enA pachI gaNitanA viSaya nathI pachI palyeApamAdirUpa upamApramANa pravartita thAya che ( gaNatrInA a ka sthAne 75826325307301024115797---- 3569756940621896684808 08183276 Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANunirUpaNa prazna-bhina! aupamipramANa zuM che? 20. ra R pra?i ra04. bhomie duvihe papNace. taM jahApaliyAya ra mAgarIvame ya / uttara- je pramANa upamAvaDe-sAdazya vaDe niSpanna thAya (samaya) che te aupamika pramANa kahevAya che. te aupamikapramANu be prakAranuM che. jemake- (1) palyopama ane (2) sAgarepama. prazna- bhada na ! palyopama zuM che ? meki naM paliovame ? ripa-niSide pam. - DApani prArame adApalizrIyama vanapaginIyamaga / uttara- palyanI eTale dhAnyAdi bharavAnuM kavA jevA goLadhAnanI jene upamA ApavAmAM Ave che te palyopatra pramANe kahe vAya, A palyopatrapramANanA traNa bhede che. te A pramANe (1) uddhApalyopama (2) addhApalyopama ane (3) kSetrapalyopama. che . rAjA ? prazna- he bhagata ! uddhAra palyopama che jhAkora vize , - 7-7 vArid 7 i mAri. i am rije. ri ? , ga - 1 TB -- - di jina janabane che ke nA. mag 11 " huM ja a sri re stri, tti - dudApalyopamanA be bheda che. eTale mRlmakatA5pama ane vyAvahArika uhApApa. apapamana atyAra thavA daIe. vyApArika uddhA paNa A prati kalpanA mujaba kAjana vAta, cheka gerana pALo ane kaMIka nArI- dama thaIbAgaadhika jaba jevI paridhivALe te kula ka dinanA divAnA thAvata sAna divasa no TA thayelA bAlA kapa, kaDA banyAmAM Ave to bA jA ja nahi. * * * dine ddhi ne baMdha bA da - badhA kAkA na ka ra Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 283 anugadvAra nilleve nihie bhavai , se taM vAvahArie uddhArapaliovame / "eesi pallANaM koDAkoDI haveja dasaguNiyA / taM vAvahAriyassa uddhArasAgarovamassa g/ mare parimA zo' kADhavAmAM Ave. te jeTalA samayamAM temAM vAlAjhanI jarA mAtra raja na rahe. vAlAgrana De paNa saMleSa na rahe, tevI rIte khAlI thaI jAya teTalA samayane vyAvahArika Adara uddhArapapama kahe che. A patyepamanI koTi keTi dazaguNita thaI jAya. arthAt dazakoTi vyavahAra palyano eka vyAvahArika uddhAra sAgaropama thAya che. sAgara sAthe tulanA karavAmAM AvatI hovAthI tene sAgarepama kahe che. prazna- A vyAvahArika uddhAra patyepama ane vyAvahArika uddhAra sAgarepamathI kyA prajananI siddhi thAya che ? uttara- vyAvahArika uddhAra palyopama ane vyAvahArika uddhAra sAgaropamathI keIpaNa prajananI siddhi thatI nathI. (sUkSma palyopama samajavAmAM saraLatA rahe te mATe tenI prarUpaNa karavAmAM Ave che.) eehiM vAvahAriyauddhArapaliovamasAgarovamehi kiM paogaNaM? eehiM vAvahAriyauddhArapaliovamasAgarovamehiM Natthi kiMcippaoyaNa, kevala paNNavaNA paNNavijjaDa / se taM vAvahArie uddhArapaliovame / se kiM taM muhume uddhArapalio - raje ? prazna- he bhadata ! sUkSma uddhAra pamanuM svarUpa kevuM che ? suhume uddhArapaliovame-se jahA nAmae palle siyA jogaNaM AyAmavikkhaMbheNaM, jogaNaM uvveheNaM, taM tiguNaM savisesaM parikkheveNaM / se NaM palle"egAhiya beyAhiya teyAhiya jAva sattarattarUDhANaM / saMmaDhe saMnicie bharie vAlaggakoDINaM // 1 // tattha NaM egamege vAlagge asaMkhijjAiM khaMDAI kajjai, te NaM vAlaggakhaMDA diTiogAhaNAo asaMkhejjaibhAgamettA suhamassa paNaga jIvassa sarIrogAhaNAo asaMkhejjaguNA / te NaM vAlaggakhaMDA No aggI DahejjA, No uttara-sUkSma uddhArapalyopamanuM svarUpa A pramANe che- kaI purUSa eka ejana lAbe, eka jana pahoLo ane eka jana UMDo ane kaMIka ocho pachabhAga adhika traNa ejananI parighavALe palya hoya, A palyane ekabe-traNa yAvat sAta divasa sudhInA bAlAgrothI ThAsI-ThAsIne bharI devAmAM Ave. temA rahelA eka-eka bAlAno asakhyAta -asa khyAta bhAga karavAmAM Ave A bAlAjhanA dRSiviSayabhUta thanAra eTale nirmaLa cakSuthI jevA gya padArthanI apekSAe asa khyAtamAM bhAga hoya che ane Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paka, nA, na degA, jo vivi natrI mamaya samaya egamegaM vAlagamaMTa avahAya jAvaTapaNaM kAleNaM se paTTe pINe nIrae nisleve mihie bhanA meM mRga umApaniorame / " papani par3hAgaM. koDAphoDI havejja 2 . i | rAmagemmm pagamA bhave parimANaM // 1 // " pramANanirUpaNa sUkSmapanaka (lIlaphula) jIvanI zarIrAgA- hanAthI asaMkhyAtagaNI hoya che. AvA bAlAgrakhaMDene ThAsI ThAsIne bharavAthI te agnithI baLatA nathI. pavanathI uDatA nathI, kehavAtA nathI, vidhvaMsane pAmatA nathI ke temAM dudha utpanna thatI nathI. samaye samaye te bAlAbaMne bahAra kADhatAM-kADhatAM jeTalA kALamAM te palya bAlAgnanI raja rahita, bAlAgranA saMlepathI rahita, vizuddha rUpe khAlI thaI jAya teTalA kALane sUkSmauddhArapapama kahe che. A popamanI 10 guNita keTa-keTi te sUkSma uddhAraNAgaropama che arthAt daza kaTAkoTI sUkama uddhArapApamane eka sUkSmauddhArasAgapima kahevAya epani gRhamauddhArapalioyamamAgarama ki pAya? prazna- bhadaMta ! malmauddhApalyopama ane sAgaropamathI kayA prajananI siddhi ya che ? uttara- dvIpa-samudronI gatrI dama dvApalyopama ane ama uddhAragarapamathI karavAmAM Ave che. ezamuma uddhArapaninIyama i ma ! I re pra.- 9dvArapApa ane bhAgakeTalA hIpa-gamone batAve che ? ja che - - or smi ra re | ! je - bhakta ! mArI hakArAgApanA jeTalA kAra maLe eTale bAlAza nAnA thA che naralA dI --rAmudA che ane te ke badhI mA banavA . . 6 2 karo ? Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 285 anugadvAra addhApaliovame-duvihe paNNatte, taM jahA-suhume ya vAvahArie ya / tattha NaM je se suhume se Thappe / tattha NaM je se vAvahArie se jahA nAmae palle siyA-joyaNaM AyAmavivakhaMbheNaM, joyaNaM ur3e uccatteNaM, taM tiguNaM savisesaM pari kheveNaM / se NaM palle egAhiya veyAhiya teyAhiya jAva bharie vAlaggakoDINaM / te NaM vAlaggA No aggI DahejjA, jAva No palividdhaMsijjA, no pUittAe havvamAgacchejjA / tao NaM vAsasae vAsasae egamegaM vAlaggaM avahAya jAvaieNaM kAleNaM se palle khINe nIrae nilleve nihie bhavai, se taM vAvahArie addhApaliovame / 'eesiM pallANaM koDAkoDI bhavijja dasaguNiyA / ta vAvahAriyassa addhAsAgarovamassa egassa bhave primA" II uttara- addhApApamanA be bhedo che. sUkSmaaddhapAlyApama ane vyAvahArika addhApapama vyAvahArika addhApalyopama. svarUpavarNavatA sUtrakAra jaNAve che ke eka jana lAMbe, eka jana pahoLa, eka janaUMDe ane kaMIka ochASaSThabhAga adhika traNa ejananI paridhivALe e kaI eka palya heya. tevA te palyane eka-e-traNa divasa yAvat sAta divasa parvatanA meTA thayelA bAlAgrakhaMDethI kAsI-ThAMsIne pUrita karavAthI te bAlArakhaMDe agnithI baLatA nathI, vAyuthI uDatA nathI, kehavAtA nathI, vizva sana pAmatA nathI ke temAM durgadha utpanna thatI nathI. se-so varSe te bAlAmAMthI eka-eka bAlAjhane bahAra kADhatAM- kADhatA jeTalA samayamAM te badhA bAlAgra raja rahita, saMleSarahita, vizuddharUpe khAlI thaI jAya teTalA samayane advAvyAvahArikapalyopama kahe che 10 keTakeTI vyAvahArika addhApapane eka vyAvahArika addhAsAgaropama thAya che. eehiM vAvahAriehiM addhApaliovamasAgarovame hi kiM payoyaNaM ? prazna-A vyAvahArika addhApalyopamathI ane vyAvahArika addhAsAgarepamathI kayA prayajananI siddhi thAya che? uttara- A vyAvahArika addhApalyApamathI ane sAgaropamathI keIpaNa prajananI niddhi thatI nathI te phakta prarUpaNa mATe ja che. eehiM vAvahAriehiM addhApaliovamasAgarovamehiM natthi kiMcippaoyaNaM, kevalaM paNNavaNA paNNavijjai / se ta vAvahArie addhApaliovame / se kiM taM suhume addhApaliovame ? muhume addhApaliovame-se jahANAmae palle siyA-joyaNaM AyAmavi prazna- he bhadaMta sUkSma addhApalyopamanuM svarUpa kevuM che ? uttara- jema koI palya heya, te palya eka jana lAba, eka jana pahoLa, Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 kkhaMbheNaM, joyaNaM uDhe uccatteNaM,taM tiguNaM savisesaM parikkheveNaM / se NaM palle egADiya veyAhiya teyAhiya jAva bharie vAlaggakoDINa / tattha NaM egamege vAlagge asaMkhajjAI khaMDAI kajai / te NaM vAlaggakhaMDA diTThI ogAhaNAo asaMkhajjaibhAgamettA, mahumassa paNagajIvassa sarIrogAhaNAo asaMkhejjaguNA, te NaM vAlaggakhaMDA-no aggI DahejjA, jAva No plividdhNsijJa, aa ghA mArache tao NaM vAsasae vAsasae egamegaM vAlagga khaMDaM avahAya jAvaieNaM kAleNaM se palle khINe nIrae nilleve Nihie bhavai, se taM muhume adyApaliovame / 'eesi pallANaM koDAkoDI bhavejja dsgunniyaa| taM suhumassa addhAsAgarovamassa egassa bhave parimANaM' // 1 // eehiM suhumehi addhApaliovamasAgarAvamehiM kiM paoyaNaM ? pramANanirUpaNa eka jana UMDe ane kaMIka ochA zabda- bhAga adhika traNa ejananI paridhivALe hoya te palyamAM eka--be-traNa yAvat sAta divasanA bAlAco bharavAmAM Ave te ekaeka bAlAAnA asaMkhyAta-asakhyAtakhaMDe karavAmA Ave te khaMDe duSTi viSayIbhUta thatA padArthanI apekSAe asakhyAtamAM bhAgamAtra hoya ane sUkSmapanaka jIvanI zarIravagAhanAthI asaMkhyAtaga hoya. A bAlAgrakhaMDa ThAMsI-ThAMsIne bharavAthI te agnithI baLatA nathI, vAyuthI uDatA nathI, kehavAtA nathI yAvata durgadhane prApta thatA nathI. te palyamAMthI se-se varSe eka-eka bAlAgrakhaMDane bahAra kADhatAM jeTalA samayamAM te palya bAlAkhaMDanI rajathI rahita, saleSarahita saMpUrNa paNe khAlI thaI jAya teTalA samayane sUkSma addhApalyopama kahe che dazakoTAkoTi sUma addhApatyone eka sUkSma addhAsAgaropama thAya che prazna- he bhadaMta ! A sUkSma addhApa pama ane sUkSma addhAsAgaropamathI kyA prajananI siddhi thAya che ? eehi sahame hiM addhApaliova- uttara- A sUkSma addhApalyopama ane masAgarovamehiM neraiyatirikkhajoNiya- sAgarepamathI nArakIo, tirtha ce, manuSya maNussadevANaM AuyaM mavijjaI // ane devanA AyuSyanI gaNanA thAya che. 206. neraiyANaM bhaMte ! kevaiyaM kAla ThiI 206. . prazna- he bhadaMta ! narakanI sthiti pauuttA ? keTalA kALanI kahevAmAM AvI che ? goyamA ! jahanneNaM dasavAsasa-- uttara- he gautama ! sAmAnyarUpe narakahssaaiN, ukkoseNaM tettIsaM saagrovmaaii| jInI sthiti jaghanya daza hajAra varSanI ane utkRSTa 33 sAgarepama pramANa che vizeSa dareke dareka narakanI sthiti praznottara dvArA batAve che. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyAgadvAra rayaNappabhApuDhavINeraiyANaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? goyamA ! jahanneNaM dasavAsasahassAIM ukko seNaM egaM sAgarovamaM / apajjattagarayaNappahA puDhavINeraiyANaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? goyamA ! jahanneNaM vi aMtamuhucaM ukkoseNa vi aMtamuhuttaM / pajjattagarayaNappaddApuDhavIneraiyANaM bhaMte ! kevaiyaM kAla ThiI paNNattA, ? goyamA ! jahanneNaM dasavAsasahassAI aMtAmuhutUNAI ukko seNaM evaM sAgarovamaM aMtAmuhuttoNaM / sakarappahApuDhavIneraiyANaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? goyamA ! jahanneNaM evaM sAgarovamaM, ukkoseNaM tiNNi sAgarovamAI / evaM sesapuDhavI vipucchA bhANiyanvA / vAlaya pahApuDhavi neraiyANaM jahanneNaM tiSNi sAgarovamAI, ukkoseNaM satta sAgarovamAI | paMkappApuDhavI neraiyANa jahanneNa satta sAgarovamAI, ukkoseNaM dasa sAgarAcamAI / dhUmappApuDhavI neraiyANaM jahanneNa dasa sAgarovamAI ukkoseNaM sattarasasAgarAvamAI / tamApahApuDhavIneraiyANaM jahanneNaM sattara sa sAgarovamAI, ukkeAseNaM bAvIsaM sAgaromAI / tamatamApuDhavIneraiyANaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM Thi 2 mecamA ! jahanneNaM bAvIsa sAgarovamAI ukkoseNaM saM sAgamAI || 287 prazna- he bhada'ta ! ratnaprabhA pRthvInA nArakAnI sthiti bhuSyamAna AyuSya keTaluM che ? uttara- he gautama ! jadhanya dazahajAra va ane utkRSTa eka sAgare pama pramANu che. prazna- ratnaprabhA pRthvInA aparyAptaka nArakAnI sthiti keTalI che ? uttara- temanI sthiti jaghanya ane utkRSTa antarmuhUttanI pramANa che prazna- ratnaprabhA pRthvInA paryAptaka nArakAnI sthiti keTalI che ? uttara- he gautama / jadhanya anta muhUrta nyUna dazahajAra varSoMnI ane utkRSTa a ta hata'nyUna eka sAgaropamanI jANuvI. prazna- he bhada Mta ! zarAprabhApRthvInA nArakonI sthiti keTalI che ? uttara- gautama ! sAmAnya svarUpe zarAprabhAnA nArakonI jaghanya sthiti eka sAgare pama ane utkRSTa traNa sAgare pama jeTalI che. A pramANe avaziSTa pRthvIe viSe paNa prazno samajI levA joie. trIjI vAlukAprabhApRthvInA nArAnI sthiti jaghanya traNu sAgara|pama ane utkRSTa sAta sAgaropama che caturtha 5 kaprabhAnAmaka nArakIenI jaghanya sthiti sAta sAgarekhama ane utkRSTa daza sAgareApama che pacama dhUmaprabhAnAmaka pRthvInA nArakonI jadhanya sthiti dazasAgarepama ane utkRSTa 17 sAgaropama che chaThI tama prabhAnAmaka pRthvInA nArAnI jadhanya sthiti 17 sAgare pama ane utkRSTa 22 sAgaraipama pramANu che sAtamI tamastama pRthvInA nArAnI jadhanya sthiti 22 sAgaropama ane utkRSTa 33 sAgarApama pramANu jANavI Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 207. asurakumArANaM bhaMte! devANaM kevaiyaM 207. kAla ThiI paNNattA ? goyamA ! jahanneNaM dasavAsa saharasAI, ukkeAseNaM sAirega sAgarAvamaM / asurakumAradevINaM bhaMte ! hasyaM kAlaM ThiI paNNattA ? goyamA ! jahanneNaM dasavAsasahaspAM ukkeAseNaM addhapaMcamAI palio mAi / nAgakumArANaM bhaMte ! devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? goyamA ! jahanneNaM dasavAsasahassAi, ukke seNaM deNAs duNNi palio mAi | nAgakumArINaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? goyamA ! jahanneNa dasavA - sasahassAI', , ukkAseNaM deNaM paliovamaM / evaM jahA NAgakumArANaM devANaM devINa ya tA jAva dhaNiyakumArANaM devANaM devINa ya bhANiyavvaM / puDhavIkAiyANaM bhaMte ! kevaiya kAlaM ThiI paNNattA ? goyamA ! jahanneNaM aMtAmuDutaM, ukkAseNaM vAvasaM vAsasahassAiM / suhumaDhavI koiyANaM ohiyANaM apajjatayANaM pajjattayANa ya tinhavi pucchA, goyamA ! jahanneM aMtA muhuttaM, ukkAseNa vi atomuhuca / vAdarapuDhavIkAiyA pucchA, goyamA ! jahanneNaM atomuhutta ukkAseNaM bAvIsa vAsasahassAi / apajjattagavAdarapur3havIkAiyANaM pucchA, goyamA ! jahaNNeNa vi ate muhutta, ukseNa vi amuhutta / pajjattagavAdarapuDhavIkAyANaM pucchA, goyamA ! pramANanirUpaNu prazna- he bhadaMta ! asurakumAra devAnI sthiti keTalA kALanI che ? uttara- huM gautama ! jaghanya dazahantara varSa ane utkRSTa kaMika adhika eka sAgaropama pramANu che. prazna - he bhadaMta / asurakumAra devAnA devIenI sthiti keTalI che ? uttara- jaghanya daza hajAra varSa ane utkRSTa 4 paLyeApama jeTalI che. prazna- he bhadata / nAgakumAra devenA sthiti keTalI che ? uttara- he gautama ! dhanya hshhrvarSa ane utkRSTa kaIkanyUna e patyeApama pramANu jANuvI. prazna- he bhada ta / nAgakumAranI devIenI sthiti keTalA kALapramANu che ? uttara- he gautama / jaghanya dazahArava ane utkRSTa kaMikanyUna eka palyapramANa jANavI, nAgakumAra deva--devInI jeTalI sthiti kahevAmA AvI che teTalIja zeSa suvaNaeNkumAra yAvat stanitakumAra sudhInA deve| ane devIenI sthiti jANavI, prazna- he bhadaMta; pRthvIkAyika jIvAnI sthiti keTalA kALapramANa che ? uttara- pRthvIkAyika jIveAnI sthiti jadhanya antarmuhUrtanI ane utkRSTa 22 hajAravanI che kAmAnyarUpe sUkSma pRthvI kAyika jIvAnI taka tenA aparyAptaka ane paryAptaka jIveAnI sthiti jaghanya ane Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 289 anugAra - jahanneNaM aMtomuhattaM, ukAseNaM vAvIsa vAruhassAI atAmuhurguNAI / evaM sesa6iMyANaMpi pucchAvayaNa bhANiyavyaM / utkRSTa atimuhUrtanI che. bAdarapRthvIkAyika jIvonI sthiti jaghanya antarmuhUrta ane utkR. 2 hajAra varSanI che. aparyAptaka bAdara pRthvI kAyika jIvanI jaghanya ane utkRSTa rithati aMtamuhUrta pramANa che. paryAptaka bAdarapRthvIkAyika jIvanI sthiti jaghanya atarmuhUrtanI ane ukRSTa a tamuM- hurtajUna 22 hajAra varSanI che zeSa kAryo saba dhI prazno paNa samajI levA joIe uttara A pramANe che sAmAnyarUpe apakayika jInI jaghanya sthiti aMtarmuhUrta ane utkRSTa 7 hajAra varSanI che. sAmAnyarUpe sUkSma apakAyika, tathA aparyAptaka ane paryAptaka sUkSma apakAyika jIvanI sthiti jaghanya ane utkRSTa a tamuhUrvapramANa che. bAdaraapakArika jInI sthiti, sAmAnya apakAyanI jaghanya utkRSTa sthiti pramANe che. aparyAptaka bAdara apakAyikajIvanI jaghanya ane utkRSTa sthiti aMtarmuhUrta pramANa che paryAptaka badAra apakAyikajIvonI sthiti jaghanya aMtarmuhU nyUna sAta hajAra varSanI che AukAiyANaM jahanneNaM aMtAmuhuttaM ukAseNaM sattavAsasahassAI / muhumaAukAiyANaM ohiyANaM pajjattagANaM apajjattagANaM tiNha vi jaddaNNeNa vi atomuhutta ukkoseNavi atomuhattaM / bAdaraAumAiyANaM jahA ohiyANaM / apajjattagavAdara AukAiyANaM jahanneNa vi aMtomuhutta, ukkoseNa vi aMtAmuhuttaM / pajjattagavAdaraAukAiyANaM jahanneNa aMtAmuhataM, ukkoseNaM satta vA parahassAI aMtomuhuttaNAI / teuvA, yANaM jahaNNeNa aMtomuhuttaM, ukAraNa tiNNi rAiMdiyAI / mRhumateukAiyANa ohiyANaM apajjattagANaM pajjanagANaM tiNha vi jahaNNeNaM vi aMtomuhattaM ukkoseNa vi aMtomuhuttaM / cAdarateukAiyANa jahaNeNa aMtomuhuttaM, ukkoseNaM tiNNi rAiMdiyAI / apajjattagavAdarateukADayANaM jahaNNe vi aMtomuhuttaM, ukkoseNaM vi aMtomuhattaM / pajjattagavAdarateukAiyANaM jahamneNa atomuhuttaM, ukkoseNa tiNNi raaiidipAruM yaMtamuhutuLArUM . sAmAnyarUpe teja kAyikajIvanI jaghanya rithati aMtarmuhurta ane utkRSTa traNa aherAtranI che sAmAnyarUpe sUkSma teja kAyika, mUkSma aparyApta teja kAyika ane sUkSmaparyA ptateja kAyika jIvonI jaghanya ane utkRSTa sthiti a tamuhUrta pramANa che bAdarateja. kAyika jIvanI siyati jaghanya atarmuhUrta ane utkRSTa traNa aherAtra che. aparyAptaka teja kAyikajIvonI jaghanya ane utkRSTa sthiti atarmuhurta pramANa che paryAptaka bAdarateja.kAyika jIvonI jaghanya sthiti atarmuhUrta ane utkRSTa sthiti e tarmuharta nyUna traNe ahorAtranI che - Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 vAukAiyANaM jahanneNaM aMtomuhutta, ukkoseNaM tiNNi vAsasahassAI / muhumavAukAiyANaM ohiyANaM apajjattagANaM pajjattagANa ya tiNhavi jahaNNeNa'vi aMtomuhuttaM ukkoseNaM vi aMtomuhuttaM / vAdaravAukAiyANaM jahamneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM tiNNi vAsasahassAI / apajjattagavAdaravAukAiyANaM jahanneNa vi aMtomuhuttaM ukoseNaM vi aMtomuhuttaM / pajjattagavAdaravAukAiyANaM jahanneNaM aMtomuhattaM ukkoseNaM tiNNi vAsasahassAI aNtomuhuttuunnaaii| vaNassaikAiyANaM jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM dasavAsasahassAI / muhumavaNassaikAiyANaM ohiyANaM apajjattagANaM pajjattagANa ya tiNha vi jahaNNeNa vi aMtomuhuttaM ukkoseNa vi aMtomuhuttaM / vAdaravaNassaikAiyANaM jahaNNaNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM dasa vAsasahassAI / apajjattagavAdaravaNassaikAiyANaM jahaNNeNaM vi aMtomuhattaM, ukkoseNaM vi aMgomuhutaM / pajjattagavAdaravaNassaikAiyANaM jahaNNeNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM dasavAsasahassAI aNtomuhuttuuNjADuM ! kamANanirUpas sAmAnyarUpe vAyukAyikajIvonI sthiti jaghanya antarmuhUrta ane utkRSTa traNa hajAra varSanI che. sAmAnya sUkSma vAyukAyika, aparyAptaka sUkSma vAyukAyika, paryAptaka sUkSmavAyu kAyikanI jaghanya ane utkRSTa sthiti aMtarmuharta pramANe che. sAmAnyarUpe bAdara vAyukAyika jIvonI sthiti jaghanya aMtamuhUrta ane utkRSTa traNahajAra varSanI che. aparyAptaka bAdaravAyukAyika jIvanI jaghanya ane utkRSTa sthiti aMtarmuhUrta pramANa che. paryAptaka bAdaravAyukAyika jIvanI jadhanya sthiti atarmuhUrta ane utkRSTa aMtarmuhU pUna traNa hajAra varSanI che. sAmAnyarUpe vanaspati kAyikonI jaghaya sthiti atarmuhUrta ane utkRSTa daza hajAra varSanI che. sUkSma vanaspatikAyika. aparyApta sUkSma vanaspatikAyika ane paryApta sUkSma vanaspatikAyika jInI jaghanya ane utkRSTa sthiti antarmuhurtanI che bAdaravanaspatikAyika jInI jaghanya rithati antarmaha ane utkRSTa daza hajAra varSanI, aparyAptaka bAdara vanaspatikAyika jIvonI jaghanya ane utkRSTa sthiti aMtarmuhU pramANa che. paryAptaka bAdara vanaspatikAyika jIvonI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa armuihUrtanyUna daza hajAra varSanI che prazna- he bhadaMta ! dvIndriya jIvonI sthiti keTalI che? vei diyANaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThiI paNNatA ? goyamA ! jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM vArasasaMvaccharANi / apajjacagavei diyANaM pucchA, goyamA ! jahaNa vi aMtomahatva ukkoseNa vi uttara-gautama! jaghanya a tarmuhUrta ane utkRSTa 12 varSanI che. aparyAptaka dviIndriya nI sthiti he gautama! jaghanya ane utkRSTa antarmuhUrta pramANa che. paryApta Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 261., . dvIndriya jInI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa aMtarmuhUrta nyUna 12 varSanI che. he gautama ! trIndriya jIvonI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa 49 ahorAtra che aparyApta triIndriyanI jaghanya ane utkRSTa sthiti aMtarmuhUrta pramANa che. paryApta triIndriya jIvonI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa aMtarmuhUrta jUna 49 divasanI che. mnu|12. ... gomuhuttaM / pajjattagavei diyANaM jahatNeNaM aMtomuhattaM, ukkoseNaM vorasasaMbaccharANi aMtomuhuttUNAi / teiMdiyANaM pucchA, goyamA ! jahameNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM egrUNapaNNAsaM rAi diyAI / apajjattagateiMdiyANaM pucchA, goyamA ! jahaNNeNaM vi aMtomuhuttaM ukkoseNa vi aMtomuhuttaM / pajjacagateidiyANaM pucchA, goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNa egUNapaNNAsaM rAi diyAI aMtomuhuttUNAI / caridiyANaM bhaMte ! keda,yaM ka.laM ThiI. paNNattA ? goyamA ! jahanneNa mA. muhutta uvakoseNaM chammAsA / pujattagacauridiyANaM pucchA, goyamA ! jahapNeNa vi aM.mA.taM ukkoseNa vi aMtomuhuttaM / pajjattagacauridiyANaM pucchA, goyamA ! jahanneNaM aMtomuhuttaM ukoseNaM chammAsA aMtomuhuktUNA / paMciMdiyatirikkhajoNiyANaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM Thii paNNatA ? goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM tiNNi paliovamAI / prazna- bharaMta 1 caturiMdriya jIvonI sthiti keTalI che ? uttara-hegautama! caturindriya jIvonI jaghanya sthiti aMtarmuhUrta ane utkRSTa sthiti cha mAsa pramANa che temAM aparyAptaka caturi drayanI jaghanya ane utkRSTa sthiti aMtamurti jeTalI che paryAptaka caturindriya jIvonI sthiti jaghanya aMtamuhUrta ane utkRSTa atarmahUrtanyana cha mAsa jeTalI che. prazna- bhadaMta | ti"capa cendriya jIvonI sthiti keTalI che ? uttara- sAmAnyarUpe tirya capa cendriyanI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa traNa pratyeApamanI che prazna- bhagavat | jalacarapaMcendriyatirya cAnI keTalI sthiti che ? jalayarapaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM bhaMte ! kevaDayaM kAlaM ThiI paNNattA ? goyamA ! jahaNNeNaM atomu- . huttaM ukkoseNaM pucakoDI / saMmu- cchimajalayarapaciMdiyatirikkhajoNiyANaM uttara- gautama | dhanya mantabhuta mane GSTa pUTinI- 42 / 3 pUrvI che. sa bhUmi yatiya yayandriyanI Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ /er 12, ra pucchA, goyamA ! jahaNeNaM aMtemuhuttaM ukkoseNaM puntrakoDI | apajjattayasaMmucchimajalayara paMcidiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jahaNeNa vi aMtomuDutaM ukkoseNa vi aMtomuhutaM / pajjattayasaMmucchimajalayarapaMcidiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhu ukkoseNaM pucakoDI aMtomuhuttUNA / gavbhavakkaMtiyajalayarapaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jahaNeNaM aMtomuhugaM ukkoseNaM putrakoDI | apajjattagavbhavakaM tiyajalayarapaMcidiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jahaNeNa vi aMtomuhucaM ukkoseNa vi aMtomuhuttaM / pajjattagagavbhavakkaM tiyajalayarapaMcideiya tirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jahanneNaM aMtomuha ukkoseNaM punyakoDI aMto muhuttaNA / cauppayathalayarapaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jahapaNeM aMtomu, ukkoseNaM tiNNi paliocamAha / saMmucchimacauppayathalayarapaMcidiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jahaNeNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM caurAsI vAsasahassAI | apajjacayasaMmucchimacauppayathalayarapaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jahaneNaM ci aMtomuhutaM ukkoseNaM vi aMtomuhutaM / pajjattayasaMmucchimaca uppayathalayarapaMcidiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jaddaNNeNaM aMtomuhutaM ukko - pramANanirUpaNa sthiti pUchavApara he gautama ! teenI sthiti jaghanya atamahUta ane utkRSTa eka kareDapUrvanI che. aparyAptaka sa mUoima jaLacara tiya ca cendriya jIveAnI jaghanya ane utkRSTa sthiti aMtarmuhUta pramANu che. paryA-- Okasa bhUcchimajaLacara tiya capacendriyanI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa aMtarmuhUrta nyUna zeDayUrvanI che. grljaLacaratiya ca javAnI sthiti dhanya aMtama dhRta ane utkRSTa 1 karADapUrva jeTalI che, aparyAptaka garbhaja jaLacara tiya iMca paMcendriyajIvAnI jadhanya ane utkRSTa aMtamuM - hUta pramANu che. paryAptaka garbhaja jaLacara tiya "capa cendriya jIveAnI sthiti jaghanya aMtarmuhUta ane utkRSTa atarmuhUta nyUna je sthyiADapUrva nI che. hi 1 ja catuSpadasthaLacara tiya ca paMcendriya jIvAnI sthiti jaghanya aMtarmuhUta ane utkRSTa traNa palyApama jeTalI che.sa sUcchima catuSpada sthaLacara tiya ca paMcendriya jIveAnI sthiti jaghanya aMtarmuhUta ane utkRSTa 84 hajAra varSoMnI che. aparyAptaka saMsUcchima sthaLacara tiya ca paMcendriya jIvAnI jaghanya ane utkRSTa sthiti aMtarmuhUta pramANu che, paryAptaka samUzcima catuSpada sthaLacara-tiya "capa cendriya jIvAnI sthiti jaghanya aMtarmuhUta ane utkRSTa aMta hU nyUna 84 hajAra varSoMnI che. gaOja catuSpadmasthaLacara tiya ca paMcendriya jIveAnI sthiti jadhanya aMtarmuhUta ane utkRSTa traNa palyanI che. Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manucedvAra se caurAsI vAsasahassAI aMtomuhuttUNAI | gabbhavakaMtiyacauppayathalayarapaMcidiyatirikkha joNiyANaM pucchA, goyamA ! jahaNeNaM aMtomuhutaM ukkoseNaM tiNi palio mAI | apajjattagagavbhavakkaMtiyaca uppayathalayarapaMcidiyatirikkhajoNi pucchA, goyamA ! jahaNeNa vi aMtAmu ukkoseNa vi tomuttaM / pajjattagaganbhavakkatiyacaupayathalayarapaMcadiyatirikkhajogiyArNa pucchA, goyamA ! jahanneNaM atomuhuttaM ukko teNa tiSNa paliomAI aMtomRhuttUNAI | uraparisappathalayarapaMcidiyatirikkhajogiNaM pucchA, goyamA ! jahannegaM aMtomuhuttaM ukko seNaM puvvakoDI | saMcchimauraparisappathalayara paMcidiyatirikkhaNaNiyANaM pucchA, goyamA ! jahanne] aMtAMmuhuttraM, ukkoseNaM tevanna vAsasaharasAIM / apajjattayasaMmucchimauraparisappathalayarapaMcidiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jahanne vi ukkoseNa vi aMtomuhutaM / pajjattaya saMmucchimaura parisappathalayarapacidiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkIseNaM tevaNNaM vAsasayasahassAI aMtohuttagAI | gavbhavakaMtiya uraparisappathala paMcidiyatirikkhajogiyANaM pucchA, goyamA ! jahaneNaM aMtomuhutaM ukkoseNaM pucakoDI | apajjattagagabbhavakkaMtiya uraparisappathalayarapaMcidiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jahanneNa vi 203 aparyAptaka gabha ja catuSpada sthaLacaratiya - capacendriyAnI sthiti jaghanya ane utkRSTa atarmuhUta pramANu che. paryAptaka gaja catuSpada sthaLacara tiya ca paMcendriya jIvAnI sthiti jadhanya atamaha ane utkRSTa aMta dhRta nyUna traNa palye pamanI che. sAmAnyarUpe uparisarpa sthaLacaratiya - capaMcendriya jIveAnI jaghanya sthiti aMta- muhUrtInI ane utkRSTa kroDapUnI che, samUchima uraparisarpa sthaLacaratiya cAMcendriyajIvAnI sthiti jaghanya aMtarmuhUMta ane utkRSTa pa3 hajAra varSanI che. paryA ptaka sa'sUcchima parisa sthaLacara tiya capaMcendriya jIvonI sthiti jaghanya ane utkRSTa aMta hata` pramANu che. paryAptaka saMmuzrima uparisarpa sthaLacara tiya cArcandriya jIvAnI sthiti jaghanya aMtarmuhUta ane utkRSTa ataDUta nyUna 53 hajAra varSanI che. garbhuja uparisarpa sthaLacaratiryaM cAcendriya jIveAnI sthiti jaghanya aMtamuhUrta ane utkRSTa kroDapUnI che. aparyAptaka gaja uraparisarpa sthaLacara tiya ca paMcendriya jIveAnI jaghanya ane utkRSTa sthiti aMtarmuhUta nI che. paryAptaka gajauraparisaCsthaLacara tiryaM ca cendriya jIvAnI sthiti jaghanya aMtarmuhUnI che ane utkRSTa aMtarmuhUta nyUna kroDapUrvanI che Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 janane 274. : aMtomuhurta ukoseNa vi aMtomuhutaM / pajatta gaganbhavakaM tiyauraparisappala narapaMcidiyatirikvajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jahagyeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM puvyakoDI aMmuhuttaNA / :4 bhuyaparisappathalayarapaMcidiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jadaNNeNaM aMtomuhutaM ukkoseNaM puntrakoDI / samucchimayaparisappathalayaracidiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, gomA ! jahanneNaM aMtomuhuttaM ukko - seNaM- vAyalIsaM vAsasahassAI | apajjatayasaMmucchimabhuyaparisappathalayarapaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA jahaneNa vi aMtotaM ukkoseNa vi aMtomuhuttaM / pajjattagasaMmucchima bhuyaparisappathalayarapaMcidiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhuttaM, koseNaM vAyAlIsaM cAsasahassAI aMto muhuttaNAi / 'gavbhavakaMtiyabhuyaparisappalayarapaMcidiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jagaNaM aMtonuhuttaM, ukkoseNaM puvtrakoDI | apajjattagagavbhavakaMtiyabhuyaparisappathalayarapaMcidiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jahanneNa vi aMtomuhuttaM ukkoseNa vi aMtomuhuttaM / pajjattagagavbhavakkaMtiyabhuyaparisappathalayarapaMcidiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jahanneNaM aMtomuhutaM ukoseNaM puvyakoDI aMtomuhucUNA / pramANunirUpaNa bhuja parisarpa sthaLacara tiya ca paMcendriya jIve ! sthiti jaghanya aMDara ane ToDayUrvanI hai. abhinyrisapa sthaLacara tiryaMca paMcendriya jIvAnI sthiti jaghanya aMtarmuha ane utkRSTa 42 hajAra varSanI che. aparNAMptaka saMskRchima bhujaparisaryAM sthaLacara tiya capaMcendriya jIvAnI sthiti jaghanya ane utkRSTa a tampUnI che. paryAptaka saMpUrcchima bhujaparisaMpa sthaLacara tiryaMca pacendriya jIveAnI sthiti jaghanya aMtarmuhRta ane utkRSTa tahata nyUna 42 hajAra varSanI che. gaja bhujaparisarpa sthaLacara tiya capa ce ndriyajIvonI sthiti jaghanya atarmuhanI ane utkRSTa kreDapUrvanI che aparyAptaka gaAEja bhujaparisa sthaLacara tiya ca 5 cendriya jIvAnI sthiti jaghanya ane utkRSTa aMtaDUtanI che. paryAptaka garbhuja bhujaparisa sthaLacaratiya grupa cendriya jIveAnI sthiti jaghanya a tamanI ane utkRSTa aMtamu- hatuM nyUna kroDapUnI che, 1 Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ $ } anuyAgakAra khahayarapaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA jahanneNaM aMtomuhuttaM, ukkoseNaM palio massa asaMkhejjaibhAgaM / saMmucchimakhahayarapaMcidiyativikhaNiNaM pucchA, goyamA ! janneNaM aMtaM muhuttaM, ukkoseNaM vAbatariM vAsasahassAiM / apajjattagasaMmucchimakhahayarapaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jahanneNa vi aMtomuhuttaM, ukko seNaM vi aMtomuhutta / pajjasaMmucchimakhahayarapaMcidiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jahannerNa aMtAmuhuttaM ukkoseNaM vi aMtomuhuttaM / pajjatagasaMmucchimakha iyarapaMcidiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jahabheNa aMgAmuttaM ukkApaM vAvariM vAsasahararAI aMtamuttUNAI | ganbhavakakhiharaNaM cidiyatirikkhajoNiyA gaM pucchA, goyamA ! jahaNeNaM aMtomuhuttaM, deseNaM paliovamassa asaMkhejjaibhAgaM / apajjattagagavbhavakkaMttiyakhahayarapaMcidiyatirikkhajoNiyANaM pucchA, goyamA ! jahaNeNa vi aMtamuhu ukkoseNa vi aMteomuhuttaM / pajjattagakhahayarapaMcidiyatirikkhajoNiyANaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM Thi paNNattA ? gomA ! jahanneNaM aMtAmuhutaM ukkoseNaM paliovamassa asaMkhijjaibhAgaM aMtemuttUrNaM / 385 sAmAnyarUpe khecara tiya ca paMcendriya jIvAnI sthiti jaghanya aMtarmuhUrtanI ane utkRSTa palsepamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI che. sa`sUcchima khecaratiya ca pacendriyanI sthiti jaghanya aMtarmuhRta ane utkRSTa 72 hajAra varSoMnI che. aparyAptaka samUoima khecaratiya ca pAMcendriya jIvAnI sthiti jaghanya ane utkRSTa aMtam hUMtanI che. paryAptakasa mUcchima khecaratiya ca 5 cendriya jIvAnI jaghanya sthiti aMtarmuhUta ane utkRSTa aMtama dhRta nyUna 72 hajAra varSanI che, gabha ja khecaratiya ca paMcendriya jIveAnI jadhanya aMta hatuM ane utkRSTa palyanA asa`khyAtamA bhAga pramANu che. aparyAptaka gaja khecara tiryaMca paMcendriya jIveAnI sthiti jaghanya ane utkRSTa aMta hu'nI che. prazna- bhedata ! paryAptaka gaja khecara niya ca paMcendriya jIvAnI sthiti keTalI che ? uttara- he gautama! 4dhanya aNtrbhuhUrta ane utkRSTa atarmuhRta nyUna eka palyeApamanA asakhyAtamA bhAga pramANu che. saMgrahaNI gAthAethI Aja khAkhata sUcavatA sUtrakAra jaNAve che Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANanimaNu ettha eesi NaM saMgahaNigAhAo mayaMti, ta dAM "saMmucchimapucakoDI, caurAsII bhave sahassAI / tevaNNA vAyAlA, vAvattarimeva pakkhINaM // 1 // gabhami putrakoDI,tiNNi ya paliovamAiM prmaauu| .. urabhuyagapuvyakoDI, plibhovmaasNkhmA ja rA saMmUchima tirtha capaMcendriya jIvonI sthiti anukrame jaLacaranI koDa pUrvanI, catuSpadanI 84 hajAra varSanI, uraparisarSanI pa3 hajAra varSanI, bhujaparisana 42 hajAra varSanI, ane pakSI (khecara)nI 72 hajAra varSanI che. garbhaja tiryacapaMcendriyamAM anukame jaLacaranI kroDapUrvanI, sthaLacaranI traNa * palyopamanI, uraperisanI 'kroDapUrvanI, bhujaparisarpanI koDapUrvamI ane khecaranI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganI che prazna- he bhada ! mananI sthiti keTalI che? uttara- he gautama ! jaghanya atarmuhUrta ane utkRSTa traNa palyopamanI che. sa mUcchimamanuSyanI sthiti he gautama ! jaghanya ane utkRSTa atarmuhUrtanI che garbhajamanuSyanI sthiti gautama! jaghanya aMtarmuhUta ane utkRSTa traNa palyopamanI che. maNussANaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? goyamA ! jahanneNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM tiNNi paliovamAI / sNmurijhamamagi puchI, jo mA ! nadapnnenn vi aMtomuhattaM, ukkoseNa vi aMtomuhuttaM / gambhavatiyamaNussANaM pucchA, goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM tiNNi paliovama iN| apajjattagagambhavakkaMtiyamaNussANaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? / goyamA ! jahaNNeNa vi aMtomuhuttaM ukkoseNaM vi aMtomuhuttaM / pajjattagagambhavavakaMtiyamaNussANa bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? goyamA ! jahaNNeNaM aMtomuhattaM unakomeNaM tiNNi paliovamAiM aNtomuhuttuunnaaii| prazna- bhada ta ! aparyAptaka garbhaja manuSyanI sthiti keTalA kALanI che ? uttara- gautama! jaghanya ane utkRSTa aMtarmuhUrtanI che prazna- bhadata! paryAptaka garbhajamanabenI sthiti keTalI che? uttara- gautama! jaghanya aMtarmuhUrtanI ane utkRSTa aMtarmuhUrta nyUna traNa palyopamanI che. , cANamaMtarANaM devANaM bhate ! kevaiyaM kAla ThiI paNNatA ? prazna- bhadaMta ! vANavyantaradevenI sthiti keTalI che? Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara-gautama! jaghanya dazahajAra varSanI ane utkRSTa eka palyopamanI che. prazna- bhadaMta ! vANacantaradevIonI sthiti keTalI che? goyamA ! jahanneNaM dasa vAsasahassAI ukAseNaM paliovamaM / vANamaMtarINaM devINaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThiI paNNatA ? goyamA ! jahaNNegaM dasa vAsasahassa.I ukkAseNaM addhapaliovamaM / joisiyANaM bhate ! devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNatA ? goyamA ! jahaNaNaM sAtiraMge aTThabhAgapalibhovama, ukkAseNaM paliovamaM vAsasayasahassamabhahiyaM / uttara- gautama ! jaghanya dazahajAra varSanI ane utkRSTa ardhA pApamanI che. prazna-bhadaMta! tiSka devanI sthiti keTalI che? uttara- gautama! jaghanya sthiti kaMIka adhika palyopamanA AThamAM bhAga pramANa ane utkRSTa eka lAkha varSa adhika palyapama pramANa che. prazna- bhagavad ! tiSka devIonI sthiti keTalI che? uttara- gautama! jaghanya palyopamanA AThamA bhAga pramANa ane utkRSTa 50 hajAra varSa adhika apalya pramANa jANavI joisiyadevINa maMte ! kevaDayaM kAlaM ThiI paNNatA ? goyamA ! jahanneNaM aTThabhAgapaliovama, ukAseNaM addhapaliovama paNNAsAe vAsaMsahasse hiM abbhahiyaM / caMdavimANANaM bhaMte ! devANaM kevayaM kAlaM ThiI paNNattA ? goyamA ! jahanneNaM caubhAgapaliovama, ukkoseNa paliovamaM vAsasayasahassamabhaDiyaM / caMdAvamANANaM bhaMte ! devIrNa kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? prazna-bhagavad ! ca dravimAnonA devanI sthiti keTalI che ? uttara- gautama! jaghanya palyanA cothAbhAgapramANa ane utkRSTa eka lAkha varSa adhika palyopama pramANa che. prazna- bhadaMta ! cadravimAnanI devIonI sthiti keTalI che? goyamA ! jahaNNeNaM caubhAgapaliovama ukkAseNaM addhapaliovamaM paNNAsAe vAsasahasse hiM amahiyaM / uttara-gautama ! jaghanya palyanA cothA bhAga pramANa ane utkRSTa 50 hajAra varSa adhi maddhapakSyA5ma prabhAe cha. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 sUravimANANaM bhaMte ! devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? goyamA ! jahanneNaM caubhAgapaliovamaM, ukkAseNa paliovamaM vAsasahassamabhaDiyaM / sUravimANANaM bhaMte ! devINaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? goyamA ! jahanneNaM caubhAgapaliovamaM ukkoserNa addhapaliovamaM paMcahiM vAsasaehi avbhahiyaM / pramANanirUpaNa prazna- bhadaMta! sUryavimAnanA devanI sthiti keTalI che? uttara- sUryavimAnonA devAnI sthiti jaghanya palyanA cethAbhAganI ane utkRSTa eka hajAra varSa adhika palepama pramANa che. prazna- bhagavana sUryavimAnanI devIonI sthiti keTalI che ? uttara- nama ! sUryavimAnanI devIonI sthiti jaghanya patyanA cethAbhAganI ane utkaTa 500 varSa adhika ardha patyepamapramANa che prazna- bhada ta! grehavimAnanA devenI sthiti keTalI che? uttara-gautama! jaghanya palyanA cothA bhAganI ane utkRSTa eka palyopamanI che. gahavimANANaM bhaMte ! kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? gAyamA ! jahanneNaM caubhAgapaliovamaM ukkoseNaM paliovamaM / gahavimANANaM bhaMte ! devINaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNatA ? goyamA ! jahaNaNaM caubhAgapaliovamaM, ukoseNaM addhapaliovamaM / prazna- bhadaMta ! grahavimAnanI devIonI sthiti keTalI che? uttara- gautama ! grahavimAnanI devIenuM AyuSya jaghanya palyanA cothAbhAgapramANa ane utkRSTa ardhapalyanuM che. prazna- bhadata 1 nakSatravimAnanA devanI sthiti keTalI che ? NakkhattavimANANaM bhaMte ! devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNatA ? goyamA ! jahanneNaM caubhAgapaliovamaM, ukkoseNaM addhapaliovama / uttara-gautama! jaghanya palyanA cothAbhAga pramANa ane utkRSTa addha palyopama- pramANa che. NakkhattavimANANaM bhaMte ! devINaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNatA? prazna-bhagavad ! nakSatravimAnanI devIenI sthiti keTalI che? Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyAgadvAra goyamA ! jahanneNaM caubhAgapalio maM, ukkoseNaM sAtiregaM caubhAgapalioai | tArAvimANANaM bhaMte ! devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? goyamA ! jahanneNaM sAiregaM abhAgapalio maM, uvakoseNaM caubhAgapaliovamaM / tArA vimANANaM bhaMte ! devINaM kevaDayaM kAla ThiI paNNattA ? goyamA ! jahanneNaM aTThabhAgapalio maM, ukkoseNaM sAiregaM aTThabhAgapaliovamaM / mAyANaM bhaMte ! devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? goyamA ! jahanneNaM palioma, ukko seNaM tettIsaM sAgarovamAI / vemANiyANaM bhaMte ! devINaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? gomA ! jahaneNaM paliovamaM, ukko seNaM paNapaNaM paliovamAI / sohamme NaM bhate ! kappe devANaM hari kAlaM ThiI paNNattA ? gomA - 1 jahanneNaM paliovamaM, 9. uttara- gautama ! nakSatravimAnAnI devIenI sthiti jadhanya palyanA cAAbhAgapramANa ane utkRSTa kaMika adhika palyanA ceAthA bhAga pramANa che. prazna- bhagavan ! tArA vimAnAnA deve nI sthiti keTalI che ? uttara- gautama ! tArAenA vimAnAnA devAnI sthiti jaghanya kaIka adhika palyanA AThamA bhAgapramANu ane utkRSTa palyanA co bhAgapramANu che. prazna--tArAvimAnAnA devIenI sthiti bhagavan ! keTalI che ? uttara- gautama ! tArAvimAnAnA devI- enI sthiti jaghanya padhdhanA AThamA bhAgapramANu ane utkRSTa ka'iMka adhika palyanA AThamA bhAgapramANu che. prazna- bhadata ! vaimAnikadevAnI sthiti keTalI che ? uttara- gautama / vaimAnikadevezanI sthiti jaghanya eka palya ane utkRSTa 33 sAga- - rAyamanI che. prazna-- bhagavan ! vaimAnikadevIenI sthiti keTalI che ? uttara-- gautama ! vaimAnikadevIenI sthiti jaghanya reeka palpa ane utkRSTa 55 palyeApamanI che. prazna- bhadaMta ! saudhama kalpanA devAnI sthiti keTalI che ? uttara- saudha kalpanA deveAnI sthiti Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 ukkAseNaM do sAgarovamAI / sAmme NaM bhaMte ! kappe pariggahiyAdevINaM kevaiyaM kAlaM ThiI pLyA ? goyamA ! jahanneNaM palio vamaM ukkAseNaM satta paliovamAI / sAmme NaM bhaMte ! kappe aparigahiyAdevINaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNacA ? goyamA ! jahanneNaM paliovamaM, ukkA seNaM paNNAsaM palio mAI / IsANe NaM bhaMte ! kappe devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? goramA ! jahanneNaM sAiregaM paliovamaM, ukkeAseNaM sAiregAI do sAgarovamAI | IsANe NaM bhaMte! kappe pariggahiyAdevINaM kevayaM kAlaM ThiI pRqttA ? gogamA ! jahanneNaM sAiregaM paliovamaM ukkoseNaM nava pliovmAruM / l pramANanirUpa jaghanya patye pamanI ane utkRSTa 2 sAgarApama pramANu che. prazna- bhagavan ! saudhama kalpamAM pari gRhItAdevIenI sthiti keTalI che ? - utta" - gautama ! saudhama kalpamAM pari- gRhItA devIonI sthiti jaghanya eka palyA5ma ane utkRSTa sAta pulyeApamanI che. : - prazna- bhagavan ! saudha kalpamA a- rigRhItA devIenI sthiti keTalI che ? uttara- gautama ! saudhama kalpamAM aparigRhItA daivIenI sthiti jaghanya eka palsepama ane utkRSTa 50 palyeApama pramANa che. T prazna- bhadata ! IzAnakalpamAM devAnI sthiti keTalI che ? uttara- izAnakalpanA devAnI sthiti jaghanya kaMIka adhika patye pamapramANa ane utkRSTa kaMIka adhika ra sAgaropamanI che. prazna- bhagavan ! IzAnakalpamA pari- gRhItA devIonI sthiti keTalI che ? uttara- gautama ! IzAnakapamAM parigRhItA devIenI sthiti jaghanya kaiMka adhika patyeApamanI ane utkRSTa nava palyApama pramANa che. Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 301 prazna- bhagavana 1 IzAnakAmAM aparigrahItA devIonI sthiti keTalI che? anugakAra. IsANe paM bhaMte ! kappe apariggahiyAdevINaM kevaiyaM kAlaM ThiI TumttA ? goyamA ! jahanneNaM sADarega paliye, maM, ukkAseNa paNapaNNepali- evA '' saNakumAreNaM bhaMte ! kappe devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? uttara- gautama ! izAnakapamAM aparigrahItA devIonI sthiti jaghanya kaMika adhika palyopamapramANa ane utkRSTa papa papama pramANa che. prazna- bharaMta ! cA para 5mAM devonI sthiti keTalI che ? uttara- gautama! sAnakumAzkalpamAM devenI sthiti jaghanya ra mAgaropamapramANa ane utkRSTa 7 sAgarepamapramANa che. vamAI, ukkoseNaM satta sAgarovamADaM / pra. bhagavad " he prakalpamAM devanI sthiti keTalI che? mAhide gaM bhAna ! kappe devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? | goyamA ! jaNaM sAiregAI do sAgarotramAda, uvakAseNaM sAiregAI satta sAgarovamAi / uttara--gautama! mAhendrakalpamAM devanI sthiti jaghanya kaMIka adhikAra sAgaropamanI ane utkRSTa kaMika a 7 sAgare - panI che. prazna- bhagavana! bradAlazkapamAM devenI sthiti keTalI che ? vabhaleoeNaM bhaMte ! kappe devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNatA ? goyamA ! jahanneNaM satta sAgarovamADa, uskAseNa dasa sAgarAvamAi / uttara- ganama ! brahmalokakAmAM devenI sthiti jaghanya 7 sAgaropama ane utkRSTa 10 sAgaropamanI che. A pramANe dareka kalpamAM dezanI sthiti keTalI che? evaM kappe kappe kevaiya kAlaM ThiI paNNatA ? goyamA ! evaM bhANiyavyaM-laMtae jahanneNaM dasa sAgarovamAi, ukoseNaM cuddssaagronmaaii| mahAmuke jahanneNaM cauddasasAgarodamAI, uzoseNaM satta e prazna karI le teno uttara A pramANe che. gautama ! lAta kAma jaghanya 10 sAgaropamanI ura 14 sAgaropamanI riti che. mahAzukanizAnA Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 02 bhAraniyamana rssaagrovmaaiN| sahassAre jahanneNaM sattarasasAgarovamAi , ukkoseNaM aTThArasasAgarovamAi / ANae jahanneNaM aTThArasasAgarovamAI ukkoseNaM egRNavIsaM sAgarovamAi / pANae jahanneNaM egRNavIsaM sAgarovamAI ukkAseNaM bIsaM sAgarovamAi / AraNe jahanneNaM vIsa sAgarovamAi , ukkoseNaM ekavIsaM saagrovmaaii| accue jahanneNaM ekavIsaM sAgarovamAI ukkoseNaM vAvIsa sAgaromAiM / heTimahe himagevijjagavimANesu NaM bhaMte ! devANaM keva.yaM kAlaM ThiI paNNattA ? jaghanya sthiti 14 sAgaropama ane uchuTa 17 sAgaropamanI che. saMsAraka5mAM jaghanya 17 sAgaropamanI ane utkRSTa 18 sAgarepanI che. AnatakalpanI sthiti jaghanya 18 sAgaropamanI ane utkRSTa 19 sAgaropamanI che. prANata ka5nI sthiti jaghanya 19 sAgaropama ane utkRSTa 20 sAgaropamanI che araNaka9pamAM jadhanya 20 sAgaropama ane utkRSTa 21 sAgaropama che. azrutakalpamAM sthiti jaghanya 21 sAgarepama ane utkRSTa 22 sAgaropamanI che. prazna- bhadaMta | adhatana-adhatana (bhadra-nayanA nimAthI soyI nAyanA) raiveyakanA devenI sthiti keTalI che? uttara- gaubhama ! dhanya 22 saag|. pama ane utkRSTa 23 sAgaropamano che. prazna- lagavan ! mastana-madhyamave. yaka (subhadra) vimAnamAM devanI sthiti TamI cha ? ___ uttara- gautama ! dhanya 23 saa|3|pama utkRSTa 24 sAgaropama che. goyamA ! jahanneNaM vAvIsaM sAgarovamAI, ukkoseNaM tevIsaM saagrovmaaii| heTimamajjhimagevejjagavimANesa NaM bhaMte ! devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNatA? gAyamA ! jahanneNaM tevIsaM sAgarovamAI,ukoseNaM cauvIsaM saagrovmaaii| heTThimauvarimagevejjagavimANesu NaM bhaMte ! devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNatA? goyamo ! jahanneNaM cauvIsaM sAgarovamAI ukAseNaM paMcavIsaM saagrovmaaii| majjhimahehimagevejjagavimANesa NaM bhaMte ! devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNacA ? prazna- bhadata 1 adhastana-uparitana (sujAta) raiveyakavimAnanA devenI sthiti aTakI che ? mi ! jaghanya 24 sAgaropama ane utkRSTa 25 sAgarepamanI che. prazna- madhyama-mastana (sumanasa) priyakavimAnanA devenI sthiti keTalI che? Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyogadvAra goyamA ! jahanneNaM paNavIsaM sAgaromAI, ukkA seNaM chatrIsaM sAga mAI | majjhimamajjhimavejjagavimANe NaM bhaMte ! devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? goyamA ! jahanneNaM channIsaM sAgarovamAI, ukko seNaM sattAvIsaM sAgamAI | majjhima uvarimagevejjaga vimANesu NaM bhaMte ! devaNaM kevaiyaM kAla ThiI paNNattA ? goyamA ! jahaneNaM sattAvIsaM sAgavAI, ukkoseNaM aTThAvIsaM sAga- ! romAI | uvarima he hima gevejjagavimANesu NaM bhaMte! devANaM kevaiyaM kAlaM ThiI paNNattA ? goyamA ! jahantreNaM aTThAvIsaM sAgarAmAI ukkeAseNaM egUNatIsaM sAgamAI | uvarimamajjhimagevejjagavimANesu NaM bhaMte ! devANaM kevaiyaM kAla ThiI paNNattA 1 gomA ! jahaneNaM eguNatIsa mAgavalAI ukkANaM tIsaM sArAvamAi / 303 uttara- jaghanya 25 sAgarApama ane utkRSTa 26 sAgaropamanI che. prazna-- bhagavana 1 madhyama-madhyama traiveyakavimAnamA devAnI ( sudana ) sthiti keTalI che ? uttar- jaghanya 26 sAgarAptama ane utkRSTa 27 sAgare pamanI che. prazna- bhagavat / madhyama-upani (darzIna ) traiveyakavimAnamA devezanI sthiti DeTasI che ? uttara- gautama ! dhanya 27 bhaagpama ane utkRSTa 28 sAgareAAmanI che prazna- bhagavan ! uparitana -adhastana (ameAha) traiveyakavimAnamAM devAnI sthiti DeMTalI che ? uttara- gautama | dhanya 28 bhaagkhama ane utkRSTa 29 sAgaropamanI sthiti che prazna- bhagavan ! upaglina - madhyama ( supratibaddha )traiveyakavimAnamA devAnI sthiti keTalI che ? uttara- gautama ! jaghanya 29 sAgara ane utkRSTa 30 sAgarApramanI sthiti che, Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 pramAni padha" uparimauparimagevejagarimANeza prazna- bhadUta! patina- patina NaM bhaMte ! devANaM kevaDayaM kAlaM ThirDa (yazodhara) vatha vimAnamAM karavAnI paU/TI ? sthiti keTalI che? jemAM ! nadami di T uttara- gotama ! janma 30 sAramaaii, ukkoseNaM ekatIsaM sAgarovamAI / pama ane ucheagarapayAnI rini che. vijaya-vejayaMta-jayaMta-aparAjiya - bhavana vijaya, dharyAna, vimANe NaM bhaMte ! devANaM kevaDayaM kAla jayaMta ane apagajina A cAra anuttara Ti gumttA ? vimAnamAM devAnI sthiti keTalI che? goyamA ! jahamneNaM evAtIsaM sAga- uttara- gotama! A cAra vimAnamAM rovamAI, ukkA seNaM tettIsaM sAgarAva devenI ridhani jadhanya 31 sAgarama ane mAruM ! utkRSTa 33 sAgaropamanI che __ sabasiddhe NaM bhaMte ! mahAvimANe prazna- badata ! sarvArthasidranAma aDAdevaannN kevaiya kAlaM ThiI paNNatA ? / vimAnamAM devanI sthiti keTalI che? goyamA ! ajahaNNamaNukkoseNa uttara gautama! sarvArthasiddha mahAtettiisN sAgarovamAI / se taM mRhume vimAnamAM devAnI sthiti 33 sAgaropamanI addhApaliovaye / se ta adApaliovame / che. emA jaghanya ane utkaTano bheda nathI. A pramANe sUkamaapApApamanuM ane addhApalyopamanuM varNana pUrNa thayuM. 208, te urjA venTio ? 208. prazna-bhagavad kSetrapApamanuM svarUpa kevuM che? khettapaliovame-duvihe paNNatte, ta jahA-muhame ya vAvahArie ya / tattha NaM je se muhume se Thappe / tattha NaM je se vAvahArie se jahA nAmae palle siyA joyaNaM AyAmavikkhaMbheNaM, joyaNaM uvveheNaM, taM tiguNaM savisesaM parikkheveNaM / se NaM palle egAhiya veyAhiya teyAhiya jAva bharie vAlaggakoDINaM / teNaM vAlaggA No aggI DahejjA jAva No pUittAe invamAga uttara- kSetrapAma sUkSmotrapama ane vyavahArakSetrapalyopama A be svarUpe jANavuM. tamA je sUkSma che tenuM varNana pachI karavAmAM Avaze. vyAvahArika kSetrapalyapama A pramANe che- keI eka yojanA lAge, eka yojana pahoLa, ane eka jananI UMDAIvALA, kaIka adhika traNa yojananI paridhivALo palya hoya te palya eka, be, traNa vAvata sAta divasanA bAlAgrothI saMpUti karavAmAM Ave. temA bAlAvyo evI rIte ThAsIne bharavAmAM Ave ke tene Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 305 anugadvAra cchejjA / jeNaM tassa pallassa AgAsapaesA tehi vAlaggehi apphunnA, tao NaM samae samae egamegaM AgAsapaesaM . avahAya jAvaieNaM kAleNaM se palle khINe nIrae nilleve nihie bhavaDa, se 'taM vAvahArie khettapaliovame / eesi pallANaM koDAkoDI bhaveja dasaguNiyA / taM vAvahAriyassa khettasAgarovamassa egassa bhave parImANaM // 1 // agni bALI zakate nathIyAvat te saDI jatAM nathI. te palyanA je AkAza pradeze bAlAgravaDe vyApta che te pradezamAMthI samayesamaye eka-eka padezane bahAra kADhatA jeTalA samayamAM te palya sarva pradezathI rahita thaI jAya teTalA samayane vyAvahArika kSetrapalya pama kahe che, eTale asaMkhyAta utsapiNI-avasarpiNa jeTalo kALa vyatIta thaI jAya tyAre A palyopama thAya che. 10 keTi-keTI vyAvahArika kSetrapalyopama barAbara eka vyAvahArika kSetrasAgarepama che. eehiM vAvahAriehi khettapali prazna- bhadaMta! A vyAvahArikakSetraocmsaagrovmehiN kiM paoyaNaM ? palyopama ane sAgarepamathI kyA praja nanI siddhi thAya che? eehi vAvahAriehi khettapali uttara- A vyAvahArikakSetra - ovame hiM natdhi kiMcippaoyaNaM, kevalaM pama ane sAgaropamathI kaI paNa prayojapnnnnvnnaa paNNavijjaDa / se ta vAvahArie nanI siddhi thatI nathI. te mAtra prarUpaNa khettapaliokme / mATe che. A pramANe vyAvahArika kSetrapalya ma-sAgaropamanuM svarUpa che. se kiM taM muhume khettapaliovame ? praznabhagavad ! sUma kSetrapalyopamanu svarUpa kevuM che? . . sahame khettapaliovame-se jahA uttara- koI ekapalya eka ejana NAmae palle siyA-joyaNaM AyAma lAMbe yAvat pUrvokata paridhithI yukta hoya vitrakhaMbheNaM jAva parikkheveNa / se NaM / tene eka, be yAvat sAta divasanA bAlAgrothI palle egAhiya veyAhiya teyAhiya jAva sapUrita karavAmAM Ave ane te eka-eka - bAlAgranA asaMkhyAtaasa khyAta khaDe bharie vAlaggakoDINaM / tattha NaM egamege karavAmAM Ave. A bAlAkha De dRSTinA vAlagge asaMkhiz2A khaMDAI-kajjai / viSayIbhUta padArthanI apekSAe asa khyAte NaM vAlaggakhaMDA diDiogAhaNAo tamA bhAga mAtra che ane sUkSmapanaka jIvanI cAMgarUmAmerA, dumaraNa pA- zarIravagAhanAnI apekSAe asaMkhyAtagaNuM navarInAgo yajJaTITL' che. te belAgrakhaMDemi patyamAM evI rIte te NaM vAlaggakhaMDA No aggI DahejjA bharavA joIe ke jethI agni baLa nahi Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 jAva No pUittAe havyamAgacchejjA / je NaM tassa pallassa AgAsapaesA tehiM vArdi 0aa vA Ivor vA, tao NaM samae samae egamegaM AgAsapaesaM avahAya jAvaieNaM kAleNaM se palle khINe jAva niTThie bhavai, se taM sahume khettapaliovame / pramANanirUpaNa thAvat te saDI zake nahI. te bAlA che palyanA AkAzapradezothI dhRSTa hoya ke na hoya paNa te AkAza praderIne samaye samaye bahAra kADhatAM yAvata te saMpUrNa rUpe khAlI thaI jAya teTalA kALane sUkSma kSetrapAma kahevAmAM Ave che. A pramANe prarUpaNA karatAM gurune ziSya pUchyuM - __ tattha NaM coyae paNNavarga eva vayAsI-atthi NaM tassa pallassa AgAsapaesA je NaM tehiM vAlaggakhaMDehi aNA prazna- gurudeva ! te palyanA AkAzapradeza evA paNa hoya che ke je bAlAgrakhaMDathI aspaSTa-avyApta hoya? BUTT? haMtA asthi / jahA ko dito ? se jahANAmae koDhae siyA kohaMDANaM bharie, tatthaM NaM mAuliMgA pakkhittA, te vi mAyA / tattha NaM villA pakkhittA tevi mAyA / tattha NaM AmalagA pakkhittA te vi mAyA / tattha NaM vayarA pakkhittA te'vi mAyA / tatthaM NaM caNagA pakkhittA te'vi maayaa| tatthaM NaM muggA pakkhittA te'vi mAyA / tattha NaM sarisavA pakkhittA te'vi mAyA / tattha NaM gaMgAvAluyA pakkhittA sAvi mAyA / evameva eeNaM diTuMteNaM atthi NaM tassa pallassa AgAsapaesA, jeNaM tehiM vAlaggakhaMDehi aNAphuNNA / eesiM pallANaM koDAkoDI bhaveja dasaguNiyA / taM suhumassa khettasAgarovamassa egassa bhave parimANaM // 1 // uttara- hA che jemake keI ke (meTo kaTha) kuSmAMDa-koLAthI bharela hoya temAM mAtuligobIrAo nAkhatAM temA samAviSTa thaI jAya che. punaH temA bi nAkhe te paNa samAviSTa thaI jAya che. pachI temA AmaLA nAkhatAM te paNa samAI jAya che. temA bera nAkhatAM te paNa samAviSTa thaI jAya che. temAM caNA nAkhatA te samAviSTa thaI jAya che. temAM maga nAkhavAmAM Ave te te paNa temAM pravezI jAya che temA sarasava nAkhatA te paNa samAviSTa thaI jAya che temA gaDAnI retI nAkhIe te te paNa samAviSTa thaI jAya che (keLAthI pUrNa kaThAmAM bIje bilvAdi samAviSTa thatA jAya che kAraNa ke tyAMnA AkAzapradeze evA che ke je keLA vagerethI askRSTa che. je badhA pradeza spaSTa hota to temAM anya padArtho kevI rIte samAI zake? bAlAo bAdara che ane AkAzapradeza sUkSma che tethI tyAM asa khyAta AkAzapradeza aspaSTa che.) A pramANe A daSTAtathI te palyanA evA paNa AkAzapradeza che ke je bAlArA khaMDethI aspaSTa hoya che. A sUkSma kSetrapApama che. 10 koTi-keTI sUkSma Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 307 anugAra kSetrapApamanuM eka sUma kSetra sAgarepama hoya che. eehiM muhumehiM khettapaliovama sAgarovamehiM kiM paoyaNaM ? prazna- A sUkSmakSetrapalyopama ane sAgarepamathI kayA prajananI siddhi thAya che? eehiM suhumapaliovamasAgaromehi dihivAe davvA mavijjati / uttara- A sUkSma kSetrapalyopama ane sAgaropamathI dRSTivAdaaMgamAM dravyanI gaNanA karavAmAM Ave che. prazna- bhagavana ! dravya keTalA prakAranA che ? 20. vidA mate ! Tu quLA ? 209. goyamA ! duvihA paNNattA, taM jahA-jIvadavyA ya ajIvadavyA ya / uttara-gautama! be prakAranA che- jIvadravya ane ajIvadravya. ajIvadavyA NaM bhaMte ! kaIvihA ? prazna- bhagavad ! achavadravya keTalA prakAranA che? paur ! vi TumttA, jahA-rUvI ajIvadavyA ya arUvI ajIvadavyA ya / uttara gautama! ajIva dravya be prakAranA kahela che. te A pramANe- (1) rUpI ajIva dravya ane (2) arUpI ajIva dravya. akhvI ajIvadacyA NaM bhaMte ! kaivihA paNNattA ? prazna- bhagavad ! arUpI ajIva dravya keTalA prakAranAM che? goyamA ! dasavihA paNNattA, taM jahA-dhammatthikAe dhammatthikAyassa desA dhammatthikAyassa paesA / adhammathikAe adhammatthikAyassa desA adhammatthikAyassa paesA / AgAsatthikAe AgAsa tthikAyassa desA AgAsatthikAyassa paesA, addhAsamae / uttara- gautama! dasa prakAranA kahevAmAM AvyA che. te A pramANe- (1) dharmAstikAya (2) dharmAstikAyanA deze (3) dharmAstikAyanA pradeza (4) adharmAstikAya (5) adharmAstikAyanA deze (6) adharmAstikAyanA pradeza (7) AkAzAstikAya (8) AkAzAstikAyanA deze (9) AkAzAstikAyanA pradeza ane (10) addhAsamaya Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Boc rUbI ajIvadavyA NaM bhaMte ! kahavihA paNNattA ? kamANanirUpaNa prazna-bhata rUpI avadravya keTalAM prakAranuM prApta thayela che? nocamA ! dit gumttA, taM -dhaMdhA kAMdhalI rAMdhaHpasI paramANupoggalA / uttara- gautama ! rUpI avadravya cAra prakAranuM prApta thayela che, te A pramANe- (1) skaMdha (2) kaMdeza (3) kaMdha pradeza ane (4) paramANu pudgala. te NaM bhaMte ! kiM saMkhijjA asaMkhijjA arNatA ? prazna- bhagavAna A kaMdha divya saMkhyAta che, asaMkhyAta ke anaMta che? goyamA ! no saMkhejjA, no uttara-gautama ! A ka ghAdika saMkhyAta nathI, asaMkhyAta nathI paraMtu anaMta che. se ke TeNaM bhaMte ! evaM buccaDa no saMkhejA, no asaMkhejA, aNaMtA ? prazna- bhagavana ! kayA hetuthI ema kahevAya che ke kaMdhAdika sakhyAta nathI, asaMkhyAta nathI paraMtu anaMta che ? uttara-gautama! paramANupudgala anaMta che, kripradezika skaMdho anaMta che yAvat anaMta pradezika skandho ananta che. A hetuthI ame kahIe chIe ke skaMdhAdi dravya sakhyAta nathI, asakhyAta nathI paraMtu anaMta che. goyamA! aNaMtA paramANupoggalA aNaMtA dupaesiyA khaMdhA jAva arNatA aNaMtapaesiyA khaMdhA, se eeNaTeNaM goyamA ! evaM vuccai-no saMkhejA no asaMkhejjA annNtaa| jIvadavyA NaM bhaMte ! kiM saMkhijjA asaMkhijjA aNaMtA ? goyamA ! no saMkhijjA no asaMkhijjA aNaMtA / se keNaTeNaM bhaMte ! evaM buccai-. no saMkhijjA no asaMkhijjA aNaMtA ? prazna-bhadaMta! chevadravya saMkhyAta che? asaMkhyAta che ke anata che? uttara- gautama! jIvadravya saMkhyAta nathI, asaMkhyAta nathI paraMtu anaMta che. prazna- jete ! kayA arthanA AdhAre kahevAya che ke chevadravya saMkhyAta nathI, asaMkhyAta nathI paNa anaMta che. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 enagAra ___ goyamA ! akhejjA NeraiyA ase khejjA asurakumArA jAra asaMkhejjA 5NiyakumArA, asaMkhijjA puDhavIkAiyA jAva asaMkhijA vAukAiyA aNaMtA vaNNassaikAiyA, asaMkhejjA veiMdiyA jAva asaMkhijjA cauridiyA asaMkhijA paMciMdiyatirikkhajANiyA, asaMkhijjA maNussA asaMkhijjA vANamatarA asaMkhijjA joisiyA asaMkhijjA vemANiyA, aNaMtA siddhA, se eeNa'TeNaM goyamA ! evaM vuccaI no saMkhijjA no asaMkhijjA, aNaMtA / uttara gautama! asaMkhyAta nArake che, asaMkhyAta asurakumAra de che yAvat asa khyAta svanitakumAre che. asaMkhyAta pRthvIkAyika yAvat asaMkhyAta vAyukAyika che, anaMta vanaspati kAyike che. asaMkhyAta beIndriyo yAvatu asakhyAta cadrayajIve, asaMkhyAta tiryaMca pacendriya che, asaMkhyAta manuSya, asaMkhyAta vyaMtara de, asaMkhyAta niSka de, asaMkhyAtA vaimAnika de ane anaMta biddha che. A arthanA AdhAre, gautama ame kahIe chIe ke jIvadravya saMkhyAta nathI, asaM- khyAta nathI paNa anaMta che. 220, java mite ! jarA pauTY ? 210. prazna- bhaMte ! zarIre keTalA prakAranA kahevAmAM AvyA che? goyamA ! paMvasarIrA paNNattA taM uttara- gautama zarIre pAca prakAranA jahA-orAlie veuvie AhArae kahevAmA AvyA che. te A pramANe- (1) teae kammae / audArika-tIrtha karAdine A zarIra hovAthI udAra-pradhAna athavA udAra eTale dIrgha, vanaspatinI apekSAe kaIka adhika eka sahasajana pramANavALuM hovAthI audArika (2) vekiya- nAnA-moTA vividha rUpa banAvI zakAya che. (3) AhAra- viziSTa prajanathI caudapUrvadhArI muni je zarIra banAve te (4) taijasazarIra-grahaNa karela AhAranA paripAkanA heturUpa ane dIptinuM nimitta hoya te (5) kArmaNa zarIra- aNavidha karma samudAyathI niSpanna hoya te NeraiyANaM bhaMte ! kai sarIrA prazna- bhadaMta! nAraka jIvonA keTalA pattAM ? zarIra hoya che? goyamA ! tao sarIrA paNNattA, uttara- gautama! traNa zarIra hoya che te A pramANe- (1) vaikiya (2) tejasa taM jahA-veubie teae kammae / ane (3) karmaNa. Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 pramANunirUpa prazna- te asurakumAradevane keTalA zarIra hoya? , , amarakumArANaM maMte ! kai sarIrA ittA ? uttara- gautama! traNa zarIre hoyavekriyaka, tejasa ane kArmaNa. A pramANe eja traNa-traNa zarIre thAvat nirta kumAra sudhInA devene hoya che. goyamA ! tao sarIrA paNNattA, taM jahA-veunvie teae kammae / evaM tiNNi tiNNi ee ceva sarIrA jAva thaNiyakumArANaM bhANiyavyA / puDhavIkAiyANaM bhaMte ! kai sarIrA paNNattA ? goyamA ! tao sarIrA paNNattA, taM jahA-orAlie teyae kammae / evaM AuteuvaNassaikAiyANavi ee ceva tiNi sarIrA bhANiyavyA / prazna- daMta ! pRthvIkAyika jIne keTalA zarIra hoya che ? uttara- gautama ! traNa zarIre hoya che. te A pramANe- dArika, tejasa ane kAmaNa. apakAyika, tejaskAyika ane vanaspatikAyika jIne paNa Aja traNa zarIra hoya che prazna- bhadaMta ! vAyukAyika jIne keTalA zarIra hoya che? vAukAiyANaM bhaMte ! kaI sarIrA pauttA ? goyamA! cattAri sarIrA paga tA, taM jahA-orAlie veubie teyae me ! uttara- gautama! vAyukAyika jIvane cAra zarIra hoya che. te A pramANeaudArika, vaikiya, tejasa ane kAmaNa. prazna- bhaMte beIndriya, trIndriya, caurindriya ane keTalA zarIra hoya che? veiMdiyateiMdiyacauridiyANaM bhaMte kai sarIrA paNNatA? goyamA ! to sarIrA paNNattA, taM jahA-orAlie teyae kammae / paMciMdiyatirikkhajoNiyANaM jahA vAukAiyANaM / maNussANaM pucchA / goyamA! paMca sarIrA paNNattA, taM jahA-orAlie veundhie AhArae teyae kammae / vANamaMtarANaM joisiyANaM vemANiyANaM jahA jeraiyANaM / uttara - gautama ! traNa zarIra hoya che te A pramANe - audArika, tejasa ane kArmaNa. tiryacapacendriya jIvone vAyukAyika jIvanI jema cAra zarIra hoya che. manuSyanA saMbaMdhe prazna karatAM he gautama! manuSyane pAMca zarIra hoya che jemakeaudArika, vaizyi, AhAgya, tejasa ane kArpaNa vyaMtara, tiSka ane zaimAnika devene nArakanI jema traNa zarIra hoya che. Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugadvAra 311 22. vevasthA jaM aMte ! gaurAcirA 211. prazna- bhate! dArika zarIra keTalA payT? prarUpyA che? - goyamA ! orAliyasarIrA uttara- gautama audArika zarIra be "duvihA paNNattA, taM jahA-baddhellagA ya prakAranA prarUpyA che. te A pramANe- (1) / mukellagA ya / tattha NaM je te baddhellagA baddha audArikazarIra- vartamAnamAM jIe te NaM akhijjA asaMkhijjAhiM ussa dhAraNa karela audArika zarIra ane (2) ppiNI-osappiNIhi avahIraMti kAla mukta audArika zarIra- bhavAntaramAM saMkramaNa karavAthI athavA mokSaprApta jIvo vaDe je o, khettao asaMkhejA logA / tattha audArika zarIra choDI devAmA Ave te. NaM je te mukkellagA teNaM aNaMtA aNaM temAM je baddha audArika che te asa khyAta che. tAhi ussappiNI-osappiNIhiM ava- eka-eka samaye eka-eka baddha audArika hIraMti kAlao, khettao aNaMtA logA, zarIrane parityAga karavAmAM Ave te davvao abhavasiddhiehi aNaMtaguNA asaMkhyAta utsarpiNI ane avasarpiNI kALa siddhANaM aNaMtabhAge / vyatIta thaI jAya arthAta kALanI apekSAe asaMkhyAta utsarpiNI-avasarpiNInA jeTalA samaya che teTalA baddha audArika zarIre che. kSetranI apekSAe baddhaaudArika zarIra asa khyAta leka pramANa che, arthAt eka lekanA asa khyAtapradeza hoya, evA asa khyAta lenA pradeza jeTalA hoya. je mukta audArika zarIra che te ane te che. kALathI ana ta che. anaMta utsarpiNI- avasarpiNI kALanA samaye jeTalA che kSetrane apekSAe ane te leka pramANa che. abhavyajIva dravyathI anaMtaguNa che ane siddhothI ane temAM bhAga pramANa che 22. vaphA pattA ? ne ! venTiyarI 212. prazna- bhaMte ! vaikriya zarIra keTalA prakAranuM kahevAmAM AvyuM che ? goyamA ! veubdhiyasarIrA duvihA paNNattA, taM jahA-vaddhellayA ya mukkellayA ya / tattha NaM je te baddhellayA te NaM asaMkhijjA akhijjAhiM ussappiNiosappiNIhiM avahIraMti kAlao, uttara- gautama 1 kriya zarIre be prakAranA kahevAmA AvyA che jemake- (1) baddha aikiya zarIra ane (2) mukta kriya zarIra- temA je baddha aikiya zarIra che te asaMkhyAta che. asaMkhyAta utsarpiNa- Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 khettao asaMkhijjAo seDhIo payarassa asaMkhejaibhAge / tattha NaM je te mukkelayA te NaM aNaMtA aNaMtAhiM ussappiNIosappiNIhi avahIraMti kAlao, sesaM jahA orAliyassa mukkelayA tahA eevi bhANiyavvA / * pramANanirUpaNa avasarpiNI kALanA samaye jeTalA che. kSetranI apekSAe badrakriyazarIrenuM pramANa prataranA asaMkhyAtamA bhAgamAM rahelI asaM-- khyAta zreNIomAM rahelA pradeze jeTalA che. eTale pUrvokta prataranA asaMkhyAtamAM bhAgamAM sthita je asaMkhyAta zreNIo che temAM jeTalI AkAza-pradezanI rAzi che teTalA baddhakiya zarIre che. mukta aikriya zarIre anaMta che. kALanI apekSAe samaye samaye tene parityAga karatAM anaMta utsarpiNa-avasarpiNIo pasAra thaI jAya che zeSa 'sarva muktadArikanI jema jANI levuM joIe. prazna- bha te ! AhArazarIra keTalA kahevAmAM AvyAM che ? kevaIyA NaM bhaMte ! AhAragasarIrA paNNatA ? goyamA ! AhAragasarIrA duvihA paNNattA, vaDhellayA ya mukkellayA ya / tattha Ne je te baddhellayA te NaM siya atthi siya natthi / jai atthi jahaNNeNaM ego vA do vA tiNNi vA, ukkoseNaM sahassapuhuttaM, mukkellayA jahA orAliyasarIrA tahA bhANiyavvA / uttara gautama! AhArakazarIra be prakAranA kahevAmAM AvyAM che te A pramANe- (1) baddha ane (2) mukata temAM je baddha AhAraka zarIra che te kayAreka hoya che ane kayAreka nathI hotAM (kAraNa ke tene utkRSTa virahakALa cha mAsane che.) je samayamAM AhAraka zarIra hoya che tyAre tenI saMkhyA jaghanya eka be ke traNa hoya che ane utkRSTa saMkhyA sahapRthakatva arthAt be hajArathI nava hajAra sudhI hoya che. mukta AhAraka zarIranI sa khyA mukta audArika zarIranI jemaja jANavI. kevaiyA NaM bhaMte ! teyagasarIrA pauttA ? goyamA ! teyagasarIrA duvihA paNNattA, taM jahA-vaddhellayA ya mukkellayA ya / tattha NaM je te baddhelayA te NaM aNaMtA aNatAhi ussappiNI osappi prazna- bhale! tejasazarIra keTalA kahevAmAM AvyA che ? uttara gautama ! taijasazarIra be prakAranA kahevAmAM AvyAM che. te A pramANe (1) baddha ane (2) mukata. AmAM baddha taijasazarIra anaMta che tenA parityAgamAM Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 313 agA NIhi avahIraMti kAlao, khettao aNaMtA leogA, dabao siddhehi aNaMtaguNA savvajIvANaM arNatabhAgRNA / tattha NaM je te mukkellayA te NaM aNaMtA aNaMtAhiM ussappiNI osappiNIhi avaharaMti kAlo, khettao aNaMtA leogA, davvao sabajIvehi aNaMtaguNA sabajIvavaggassa tamane . anaMta utsarpiNa-avasarpiNI vyatIta thaI jAya che. arthAt kALanI apekSAe anaMta utsarpiNI-avasarpiNI kALanA samaye jeTalA baddhaaikiyazarIra che. kSetranI ape- kSAe baddhataijasazarIra anaMtaka pramANa parimita che. dravyanI apekSAe baddhataijasa zarIra siddha bhagavAnathI anaMtagaNa ane sarvajInI apekSAe anaMtabhAga nyUna che. temAM je mukatataijasazarIre che te anata che tenA parityAgamA anaMta utsarpiNa- avasarpiNI kALa vyatIta thaI jAya che. kSetranI apekSAe anaMtakarAzipramANa che. dravyathI teo badhA jIvothI anaMtagaNuM ane sarva jIvavarganA anaMta bhAgavata hoya che. (jIvarAzi sAthe jIvarAzine guNAkAra karavAthI je rAzi utpanna thAya te "jIvavarga " kahevAya che. mukatataijasazarIra A jIvavarganA anaMta bhAgavatI che.) prazna- bha te ! kAzmaNa zarIra keTalA kahevAmAM AvyAM che? kevaiyA Na bhaMte ! kammayasarIrA pauttA ? goyamA ! kammayasarIrA duvihA paNNattA, taM jahA-baddhellayA ya mukkellayA ya / jahA teyagasarIrA tahA kammagasarIrAvi bhANiyavvA / uttara- gautama ! kAzmaNazarIra baddha ane mutanA bhedathI be prakAranA hoya che je rIte taijasa zarIranuM kathana che te ja rIte kAmaNazarIra sabadhI kathana paNa samajI levu 22rU. nerA te vizar rAzi - 213 rIpa pauttA ? prazna- bhaMte! nAraka jIvanA keTalA audArika zarIra kahevAmAM AvyAM che ? goyamA ! orAliyasarIrA duvihA paNNattA, taM jahA-baddhellayA ya mukkellayA ya / tattha NaM je te vaddhellayA te NaM natthi / tattha NaM je te mukkellayA te jahA ohiyA orAliyasarIrA tahA bhaannicaDyA ! uttara- gautama ! nArakonA audArikazarIra be prakAranA kahevAmAM AvyA che, te A pramANe- (1) baddha ane (2) mukata AmA je baddha audArika zarIra che te nArakajIne hotA nathI. kAraNake teo aikriyazarIravALA che je mukatadArika zarIra che te sAmAnya mukatadArika zarIra pramANe Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 prAgRnirUpaSya jANavA. (pUrva prajJApananayanI apekSAe nArakanA mutadArika zarIra hoya che.) ra4thA ! vaDA vera- * prazna-bhete ! nArakonA vaidiyazarIre keTalA kahevAmAM AvyA che? goyamA ! veubviyasarIrA duvihA paNNattA, ta jahA-baddhellayA ya mukkellayA ya / tattha NaM je te baddhellagA te Na asaMkhijjA asaMkhijjAhiM ussappiNIosappiNIhiM avahIraMti kAlao, khettao asaMkhejAo seDhIo payarassa asaMkhijjaibhAgaM, tAsi NaM seDhINaM vikkhaMbhasUI aMgulapaDhamavaggamUlaM viiavaggamUlapaDuppaNNaM / ahava NaM aMgulaviheavaggamUlaghaNapamANamettAo seDhIo / tattha NaM je te mukkellayA te NaM jahA ohiyA orAliyasarIrA tahA bhaannicaDyAM ? uttara- gautama! vaikriyazarIra baddha ane mukatanA bhedathI be prakAranA kahevAmAM AvyA che. AmAM je badrakiyazarIra che te asaMkhyAta che. kALanI apekSAe samaye samaye eka eka baddhakiyazarIrano parityAga karatAM asaMkhyAta utsarpiNI-avasarpiNI vyatIta thaI jAya che. kSetranI apekSAe aMgula pramANe pratara kSetramAM vartamAna asaM- khyAta zreNIomAM je pradeza rAzi che teTalA che. eTale tenA dvitIya vargamULathI guNita prathama vargamULapramANu viSka bhasUcIrUpa zreNI athavA aMgulapramANu pratirakSetramAM AvelI zreNI-rAzinA dvitIya vargamULane ghana karavAthI je zreNIo thAya tenI barAbara baddhavaikriyazarIre che. (pratakSetramAM asat kalpanAthI mAnI laIe ke 256 zreNIo che. 256 nuM prathama vargamULa 16, ane dvitIya vargamULa ja che, te banene guNatA 64 thAya athavA 256 nu bIju vargamULa ja che tene ghana (44444) karavAthI 64 Ave. A 64 ne asa khyAtazreNIo mAnavI. AvI zreNIrUpa vidhvaMbha sUcI jANavI.) nArakamAM je maktavaikiyazarIranI sa khyA muktaaudA-* rikanI jemaja samajI levI prazna- bhaMte ! nAskajInA AhArakazarIra keTalA hoya che ? NeraiyANaM bhaMte ! kevaiyA AhAragasarIrA paNNattA ? goyamA ! AhAragasarIga duvihA paNNattA, taM jahA-vaddhellayA ya mukke thI ja ! taya if ne te vahetA uttara- gautama 1 AhArakazarIra be prakAranA che te A pramANe- (1) baddha ane (2) mukta temAM je baddha AhArakazarIra che Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 315 ayogadvAra teNaM natthi / tattha NaM je te makkellayA . te jahA ohiyA orAliyA tahA bhANiyavvA / teyagakammayasarIrA jahA eesiM ceva veubdhiyasarIrA tahA bhANi te nArakamAM nathI hotA. (baddha AhArakazarIra caudapUrvadhArI munione ja hoya che.) mukata AhArakazarIranI saMkhyA mukata dArika zarIra pramANe ja eTale anata jANavI. nArakajInA baddha ane muktataijasazarIre temaja kAryaNazarIranI saMkhyA baddha ane mukatavaikiMyazarIranI saMkhyA sadaza jANavI prazna- bha te ! asurakumAranA audArikazarIre keTalA kahevAmAM AvyA che? asurakumArANaM bhaMte ! kevaiyA orAliyasarIrA paNNatA? goyamA ! jahA neraiyANaM orAliyasarIrA tahA bhANiyavvA / uttara- gautama | asurakumAronA dArikazarIre nArakanA dArika zarIranI jemaja hoya che. arthAt baddhaaudArika zarIra hotA nathI ane mukta odArikazarIra anata hoya che prazna- bha te! asurakumAronA vaikriya- zarIra keTalA hoya che? asurakumArANaM bhaMte ! kevaiyA veubviyasarIrA paNNattA ? gAyamA ! veubdhiyasarIrA duvihA paNNattA, taM jahA-baddhellayA ya mukkellayA ya / tattha NaM je te vaddhellayA, te NaM asaMkhijjA asaMkhijjAhiM ussappiNIosappiNIhi avahIraMti kAlao, khettao asaMjjjAo seDhIo payarassa asaMkhijjAbhAge / tAsi NaM seDhINaM vikkhaMbhasUI aMgulapaDhamavaggamUlassa asaMkhijjaibhAge / mukkellayA jahA ohiyA oraaliysriiraa| uttara-gautama! vaikriyazarIre be prakAranA kahevAmAM AvyA che. (1) baddha ane (2) mukata temA je baddhakiyazarIra che te asa khyAta che te baddhavaikiyazarIrane je samaye samaye parityAga karavAmAM Ave to asa khyAta utsarpiNa-avasarpiNI kALa vyatIta thaI jAya arthAt asa khyAta utsarpiNI-avasarpiNunA asakhyAta samaya jeTalA baddhavaikriyazarIre asurakumAremAM che kSetranI apekSAe prataranA asa khyAtamAM bhAgamAM vartamAna viSka bhasUrirUpa asa - khyAta zreNIonA jeTalA pradeza hoya che teTalA baddhavaikriyazarIro hoya che. viSka bha- sUci a gulanA prathama vargamULanA akheya bhAgamAM hoya che. asukumAranA je mukatavaikriyazarIranI sa khyA mukatadArikazarIro jeTalI ja che - * Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 asurakumArANaM bhaMte ! kevaiyA - AhAragasarIrA paNNattA ? gomA ! AhAragasarIrA duvihA paNNattA, taM jahA - baddhellayA ya mukkellayA ya / jahA eesiM ceva orAliyAsarIrA tahA bhANiyanvA / teyagakammayasarIrA jahA eesiM veuvviyasarIrA tahA bhANiyavvA / jahA asurakumArANaM tahA jAva thaNiyakumArANaM tAva bhANiyavvaM / 24. pudaviAcAmAM aMte ! vacA berA- 214. liyasarIrA paNNattA ? gomA ! orAli yasarIrA duvihA paNNattA, taM jahA - vaddhellayA ya mukkellayA ya / evaM jahA ohiyA orAli sarIrA tahA bhANiyantrA / puDhavikAiyANaM bhaMte ! kevaiyA uvvayasarIrA paNNattA ? gAmA ! veuvvayasarIrA duvihA paNNattA, taM jahA - vadvellayA ya mukkellayA ya / tattha NaM je te baddhellayA te paM patthi | mukkellyA jahA ohiyA NaM orAli yasarIrA tahA bhANiyavvA / AhAragasarIrAvi evaM ceva bhANiyavvA / darkammayasarIrA jahA eesiM ceva orAliyAsarIrA tahA bhANiyavvA / jahA pramANanirUpaNa prazna-bha'te ! asurakumAreAnA AhAraka zarIre keTalA kahevAmAM AvyA che ? uttara- gautama ! AhArakazarIra e prakAranA kahevAmAM AvyA che. (1) addha ane (2) mukata A khaMne prakAranA AAMrakazarIreAnI sa khyA odArikazarIranI jema taNuvI. addha ane mukata taijasa ane kAguzarIre maddha ane mukata vaikriyazarIra jemaja jANavA joie asurakumAremAM A pAMca zarIreAnI sa khyA je pramANe kahevAmAM AvI che teja pramANe yAvat stanitakumArasudhInA bhavanapatienA zarIrezanI saMkhyA jANavI prazna- bhaMte / pRthvIkAyika jIvAnA audArikazarIre keTalA kahevAmAM AvyAM che ? uttara- gautama ! audyArikazarIre e prakAranAM kahevAmA AvyAM che te A pramANe-- (1) maddha ane (2) mukata pRthvIkAyikajIvAnA A kha ne zarIranI sa'khyA baddha ane mukata sAmAnya (odhika) odArikazarIre jeTalIja jANavI prazna-bha te 1 pRthvIkAyika jIveAnA vaiki yazarIra keTalA kahevAmA AvyA che ? uttara- pRthvIkAyika jIveAnA vaikriyazarIra e prakAranAM kahevAmAM AvyA che, te A pramANe (1) madre ane (2) mukata temAM khaddhavaiyizarIra pRthvIkAyikajIvAne hAtA nathI. mukatavaikrizarIrAnI sakhyA sAmAnya mukata medArika zarIra pramANe jANavI. AhAraka zarIrA vize paNa Aja pramANe jANavu` ke mRddha AhAraka zarIra pRthvIkAyika jIvAne heAtA nathI ane mukata Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 317 anuyAgadvAra puDhavikAiyANaM tahA AukAiyANaM teukAiyANaM ya sabasarIrA bhANiyavvA / AhArakazarIra anaMta hoya che. baddha ane mukta taijasa ane kArmaNazarIranI saMkhyA baddha ane mukta odArika zarIranI jema ja jANavI. pRthvIkAyika jIvenA zarIranI jemaja aprakAyika che ane tejaskAyika jIvanA zarIranI saMkhyA jANavI. prazna - bhaMte ! vAyukAyika jInA audArikazarIre keTalA kahevAmAM AvyAM che ? vAukAiyANaM bhaMte ! kevaiyA orAliyasarIrA paNNattA ? goyamA ! orAliyasarIrA duvihA paNNattA, taM jahA-baddhellayA ya mukkellayA ya / jahA puDhavikAiyANaM orA-- liyasarIrA tahA bhANiyavvA / uttara- gautama! dArika zarIra be prakAranA kahevAmAM AvyA che. te A pramANe (1) baddha ane (2) mukta. vAyukAyikajInA A baMne prakAranA zarIre pRthvIkAyika jIvanA dArika zarIre pramANe jANavA. prazna- bhaMte ! vAyukAyika jIvamAM zaikriyazarIre keTalA che? vAukAigANaM bhaMte ! kevaiyA veubviyasarIrA paNNattA ? goyamA ! veuvviyasarIrA duvihA paNNattA, taM jahA-baddhellayA ya mukkellayA ya, tattha NaM je te baddhellayA te NaM asaMkhijjA samae samae avahIramANA avahIramANA khettapaliovamassa asaMkhi-- jjaIbhAgametteNaM kAleNaM avahIraMti no ceva NaM avahiyA siyA / mukkellayA veubviyasarIrA AhAragasarIrA ya jahA puDhavikAiyANaM tahA bhANiyavvA / teyagakammayasarIrA jahA puDhavikAiyANa tahA bhANiyavvA / vaNassaikAiyANaM orAliyaveunciyaAhAragasarIrA jahA puDhavikAiyANaM tahA bhANiyavvA / uttara- vaikriyazarIra be prakAranA kahevAmAM AvyA che. te A pramANe- (1) baddha ane (2) mukata temA je baddhaaikriyazarIre che te asaMkhyAta che A zarIra je samaye samaye parityAga karavAmAM Ave te kSetrapatyeAmanA asaMkhyAtamA bhAgamAM jeTalA AkAzadeze che (asaMkhyAta-pradeza) teTalA pramANa samayamAM te bahAra kADhI zakAya che arthAt teTalA baddhakiyazarIro che vAyukAyika jIvanA mukta vaikiyazarIre, baddha ane mukta AhArakazarIre pRthvIkAyika jIvanA zarIre pramANe jANavA baddha ane mukta taijasa ane kAzmaNa zarIra paNa pRthvIkAyika jInA zarIra pramANe ja jANavA. vanaspatikAyika jIvonA audArika, vaikiya, AhArakazarIra pRthvIkAyika jIvanA zarIranA sadeza jANavA Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 225. pramANanirUpaNa vaNassaikAiyANa bhaMte ! kevaiyA prazna- bhaMte ! vanaspatikAyika jIvonA teyagasarIrA paNNattA ? - taijasa ane kAryaNazarIra keTalA kahevAmAM AvyA che ? goyamA ! teyagasarIrA duvihA uttara-- gautama buddha ane mukta paNNattA, jahA ohiyA teyagakammaya taijasa ane kArmaNa zarIre sAmAnya taijasa sArA tada varasAvi - ane kAzmaNazarIre pramANe jANavA. kammayasarIrA bhANiyavvA / veriyA vaDA gorAri - 215. prazna-bha te dvIndriya jInA audAmriiraa paNNatA ? rikazarIre keTalA kahevAmAM AvyA che ? gogamA ! orAliyasarIrA duvihA uttara- dviIndriya jIvonA audArikapnnnntto, taM jahA-baddhellayA ya mukke zarIra be prakAranA kahevAmA AvyA che. llayA ga / tattha Na je te vaddhellayA te A pramANe- (1) baddha ane (2) mukta. AmA baddhadArikazarIre asa khyAta che te NaM asakhijjA, asakhijjAhiM ussa kALanI apekSAe asaMkhyAta utsarpiNI ppiNIosappiNIhi avahIraMti kaalo| ane avasarpikALanA jeTalA samaye hoya khettao asaMkhajAo seDhIo pyrss| che teTalA baddhaodArika zarIre che kSetranI asaMkhijjaibhAge / tAsi NaM seDhINa apekSAe prataranA asa khyAtabhAgamAM vartavikhNbhii asaMkhejjAo joyaNakA- mAna asa khyAta zreNIonA pradezanI rAzi DAkADIo asaMkhijjAI seDhivaggamU- pramANa che A zreNIothI vipnabhasUci lAI / beiMdiyANaM orAliya vaddhellaehiM grahaNa karavAmAM Ave che. asaMkhyAta keTIprN avahIrai asaMkhijjAhiM ussappi koTi ejananA pramANavALI A viSka - NIosappiNIhi kAlo, khettao aMgu sUci asa khyAta zreNionA vargamULarUpa lapayarassa AvaliyAe akhijjai hoya che (asat kalpanAthI aMgulapramANa bhAgapaDibhAgeNaM / mukkellayA jahA ohi prataramA 65536 zreNionA pradeza che. tenuM prathama vargamULa 256, bIju vargamULa 16, yA orAliyasarIrA tahA bhANiyanvA / trIju 4 ane cothuM vargamULa 2 Ave che. veunviyaAhAragasarIrA vaddhellayA ntthi| A kalpita vargamULa mAno ke asaMkhyAta mukkellayA jahA ohiyo orAliyasarIrA pradezo che. te sarva vargamULane saravALe tahA bhaannigyaa| teyagasarIrA jhaa| ra78 thAya che. te ja mAno pradeza che ATalA eesiM ceva orAliyasarIrA tahA pradezavALI viSkabhasUci che.) bIjI rIte bhANiyavyA / jahA veiMdigANaM tahA kahIe te dvIndriya jIvanA je baddha padAteiNdiycuridiyaannvi bhANiyayA / rika zarIre che tenAthI jo badhA prataro khAlI paMcidiyatirikkhajoNiyANavi orAli karavAmAM Ave te asaMkhyAta utsapi- yasarIrA evaM ceva bhANigavyA / avasarpiNa kALa samApta thaI jAya che. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugadvAra 316 kSetranI apekSAe aMgulakhataranA jeTalA pradeza hoya te sarva pradezamAM je dareke dareka pradeza eka-eka zrIndriyajIvathI pUrita karavAmAM Ave te te sarva pradeza dvIndriya jIvathI saMpUrita thaI jAya che. ane te bharela pradezathI AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAgarUpa samayamAM je ekaeka kandriyajIva bahAra kADhavAmAM Ave che te pradezane rikta karavAmAM AvalikAnA asakhyAta bhAge lAge che, teTalA pradeza aMgulajhAranA hoya che. A pradeza pramANe dvIndriyanA baddhaodA- 1 rikazarIre hoya che. dvIdriyajInA mukta dArika zarIre sAmAnya odArika zarIre pramANe jANavA dvIndriyajIne baddhavaikiya ane baddhaAhArakazarIre nathI hotAM mukatavikriya ane AhArakazarIrenI saMkhyA mukata dArika zarIre jeTalI hoya che. tejasa ane kArmazarIre dArika zarIra pramANe jANavA. je pramANe dvIdriyajInA zarIranI prarUpaNa karavAmAM AvI che te ja pramANe trIndriya ane caturindriya jInA zarIranI prarUpaNA samajavI. tirya capacendriyajInA dArikazarIre paNa dviIndriyajInA AdArikazarIre pramANe jANavA. prazna-bhaMte tiryacapacendriya jIvonA vaikriyazarIre keTalA kahyA che? paMciMdiyatirikkhajoNiyANaM bhaMte ! kevaiyA veuvjiyasarIrA paNNattA ? goyamA ! veuvviyasarIrA duvihA paNNattA, taM jahA vaddhellayA ya mukkellayA ya / tattha NaM je te vaddhelyA te NaM asaMkhijjA asaMkhijjAIi ussappiNIosappiNIhiM avahIraMti kAlao / khettao asaMkhijjAo seDhIo payarassa asaMkhijjaibhAge / tAsi NaM seDhINaM vikkhaMbhasUI aMgulapaDhamavaggamUlassa asaM uttara- gotama ! vaikriyazarIre be prakAranA kahevAmAM AvyAM che (1) baddha ane (2) mukata baddha vaikriyazarIra asakhyAta che kALanI apekSAe samaye samaye eka-eka zarIrano parityAga karatA asaMkhyAta utsasarpiNa-avasarpiNukALa vyatIta thaI jAya ane kSetranI apekSAe prataranAM asaMkhyAtamAbhAgamAM vartamAna asa khyAta zreNIrUpa che te zreNionI je viSkrabhasUci che te AgaLanA Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 319 pramANanirUpaNa khijjaibhAge / mukkellayA jahA ohiyA prathama vargamULanA asaMkhyAtamA bhAgamAM orAliyA tahA bhANiyanvA / AhAraya jeTalI zreNio vartamAna hoya teTalI grahaNa sarIrA jahA veiMdiyANaM, teyagakammaya karavAmAM AvI che. te zreNio pramANabaddha karI nI gojiyA , vaikiyazarIra hoya che. tiryacapaMcendriyanA mukatavaikriyazarIranI saMkhyA mukta odArika zarIranI saMkhyA pramANe che. AhArakazarIranuM pramANa dvIndriyajInA AhAraka zarIra pramANa ane taijasa-kAzmaNazarIranuM pramANa odArika zarIranA pramANa jevuM che. 26. maykSA mete ! vacA saudA - 210. prazna- bhatemanuSyone odArikasarI paumttA ? zarIra keTalA hoya che? goyamA ! orAliyasarIrA duvihA uttara- gotama ! manunA odArikapnnnnttaa, taM nahA-baddhellayA ya mukkelyA zarIra be prakAranA kahevAmA AvyAM che te ya / tattha NaM je te baddhellayA te NaM siya A pramANe- baddhaodArika zarIra ane mukatasNkhijjaa siya asNkhijjaa| jahaNNapae dArizarIratemA je baddha odArika zarIra che te kadAcit sa khyAta heya - kadAcit saMkhejA / saMjjAo koDAkoDIo asaMkhyAta hoya che. jaghanya padamAM teo egUNatIsaM ThANAI timalapayasse uvariM sakhyAta hoya che arthAta samUcchimamanuSyocujmlpyss heTThA / ahava NaM chaTTho ne utkRSTa virahakALa 24 muhUrtane che. tethI vaggo paMcamavaggapaDuppaNNo / ahava NaM je kALamAM samUcchimamanu utpanna thatA chaNNauicheyaNagadAirAsI ukkosapae nathI ane phakata garbhaja manuSya ja rahe che asaMkhijjA / asaMkhijjAhiM ussappi- tyAre manuSyanI jaghanya saMkhyA sakhyAta pIosappiNIhi avahIrati kAlao / AvI jAya che. sauthI ochA manuSyanuM khettao ukkosapae khvapakkhittehiM maNu- astitva ja jaghanyapada che. manuSya sakhyAta ssehiM seDhI avahIraDa, kAlao- hovAthI baddhadArika zarIra paNa sakhyAtaja asaMkhijjAhiM ussappiNIosappiNIhi, hoya che. sakhyAta keTa-koTi 29 aMka- khettao aMgulapaDhamavaggamUlaM taiyavagga sthAnarUpa hoya che. * A 29 akasthAna mUlapar3appaNNaM / mukkellayA jahA ohiyA traNa yamala padanI upara ane cAra yamalapaoraaliyaa tahA bhANiyanvA / dinI nIce (a dara) grahaNa karavAmAM AvyA jAnyapade garbhaja manuSyonuM pramANa sakhyAta siddhAntamAnya eka sattA che tenA dvArA ATha aka koTi-keTi 29 akasthAna rUpa che tenI gaNattarI sthAnanuM jJAna thAya che A je 29 Aka che temAM traNa vividha prakAre karavAmAM Ave che yamala-eka yamalathI ATha Akane bodha thatA traNe yamala- 1) A 28 akasthAna traNa yamalapadanI upara ane cAra thI 24 Akano bedhAya che, jaghanyapade garbhaja manuSya yamalapadanI nIce grahaNa karavAmAM AvyA che "yama" e 29 Aka pramANa hovAthI traNa yamalanI upara che ane 4 Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anurAdhAra 3ra1 A 29 aMkamAM garbhaja manuSyanI saMkhyA kahevAmAM AvI che. athavA chaThThAvarganI sAthe pAMcamA vargane guNita karavAthI je saMkhyA Ave te saMkhyA barAbara garbhaja manuSyo che. athavA SavatiSThadanakadAyi (96 ardhacchadavALI) rAzi 29 akasthAna rUpa hoya che. ja prazna- bha te! manuSyanA vaikiyazarIre keTalA kahevAmAM AvyA che ? maNussANaM bhaMte ! kevaDayA veubviyasarIrA paNNattA ? goyamA ! veubviyasarIrA duvihA paNNattA, taMjahA-baddhellayA ya mukkellayA ya / tattha NaM je te baddhellayA te NaM saMkhijjA samae samae avahIramANA avahIramANA saMkhejjeNaM kAleNaM avahIraMti, no ceva NaM avahiyA siyA / mukkellayA jahA oDiyA orAliyANaM mukkellayA tahA bhANiyavvA / uttara-- gautama ! vakriyazarIre be prakAranAM kahevAmAM AvyA che. te (6) baddha ane (2) mukata temAM je baddha vaikiyazarIra che te saMkhyAta che. samaye-samaye tene parityAga karatAM saMkhyAtakALamA tene parityAga thAya che vastuta A rIte parityAga thaI zakato nathI A phakata samajavA kalpanA karavAmAM Ave che. mukatavaidiyazarIrenuM pramANa muktasAmAnyaaudArika zarIranI jema anaMta jANavu . prazna- bhate ! manuSyonA AhAraka zarIre keTalA prarUpyA che? uttara- gautama AhArakazarIre be prakAranA kahevAmA AvyA che te A pramANe - majussA aMte ! varU gAdArgsriiraa paNNatA ? goyamA ! AhAragasarIrA duvidyA paNNacA, taM jahA-baddhellayA ya mukkellayA yamalanI a dara [ nIce] che tema kathana karI zakAya A 29 aMkasthAna pramANe garbhaja manuSya janya pade che. (2) pAcamA vargamULane chaThThA vargamULa sAthe guNita karatA (3) paraNavatidanakadAyi (jenA 96 artha thaI zake je kaLa saMkhyA Ave ne ra9 Aka pramANa hoya che te tevI gazi ra9 a kapramANa che adhara eTale ardhabhAga A rIta-ra ne vaga ja che te prathama varga. 4 ne varga 16 karavA dA ta 4 ne prathama ardhoda 2 che ane bIjo thAya te ditIya varga che 16 no varga 256 che te tRtIya ardhacchada eka che arthAt 4 akanA be arthaccheda thaI varga, 256 varga 65536 che te caturtha varga 65536 zake tevo che tevI rIte jenA 96 ardhacchada thaI zake te no varga 4294967296 che te pacama varga ane Aka 29 che te pAcamA vargamULanA 32 arthaccheda che 4rahe4967296 no varga 18446744073709551- ane chaThThA vargamULanA 64 ardhacchada che bane maLI 96 616 te chaThTho varga che A chaThThA varga sAthe pAcamA vargane ardhacchada thAya cha-- ardhacchadanakadAyi zazi 29 aka che guNavAthI79228162514264337593543950336 te pramANa javanyapade garbhaja manuSyo hoya che Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 pramANanirUpaNa. . ya / tattha gaM je te baddhellayA te NaM (1) baddha ane (2) mukta. AmAM je baddha siya atthi siya natthi, jai asthi AhArakazarIre che te kadAcit hoya kadAcita jahanneNaM eko vA do vA tiNi vA, na hoya. jyAre hoya che tyAre jaghanya eka ukkoseNaM sahassapuhuttaM / mukkellayA jahA be, athavA traNa hoya, utkRSTa pRthak sahasa hoya che. manuSyanA mukataAhAraka sAmAnya ohiyA / teyagakammayasarIrA jahA mukata AhAraka barAbara che. manuSyanA tejasaeesi ceva orAliyA tahA bhANi kAmaNazarIrenuM pramANa emanA audArikae ! zarIranA pramANanI jema jANavuM. 227, vALamaMtarAi garAjhiyara naMdA ne- 217. - aMtaradevanA dArikazarIrenuM pramANa thApA nArakanA dArika zarIranA pramANanI jema jANavuM. - vANamaMtarANaM bhaMte ! kevaiyA prazna- bhaMte ! vyaMtaradevanA vaiyaveubviysriiraa paNNatA ? zarIra keTalA kahevAmAM AvyAM che ? goyamA ! veunviyasarIrA duvihA uttara- gautama! vyaMtaradevanA aikriyapnnnnttaa, taM jahA-vaddhellayA ya mukkellayA zarIra be prakAranA che. (1) baddha ane (2) ya / tattha NaM je te baddhellayA te NaM mukata. temA je baddhaaikiyazarIra che te asaMkhejjA, asaMkhijjAhiM ussappiNI che asaMkhyAta che. kALanI apekSAe asaMkhyAta osappiNIhi avahIraMti kAlao, utsarpiNa-avasarpiNIkALanA jeTalA samaya che teTalA baddhaaikriyazarIra che. kSetranI khettao asaMkhijjAo seDhIo payarassa . apekSAe prataranA asaMkhyAtamAM bhAgamAM asaMkhijjaibhAge, tAsi paM seDhINaM saMkhyAta se yojanAnA vargamULarUpa je aMza vikkhaMbhamaI saMkhejjajoyaNasayavaggapali te aMzarUpa asaMkhyAta viSkabhasUcirUpa bhAgo payarassa / mukkellayA jahA ohiyA zreNiomAM jeTalA pradeza che te pramANe orAliyA tahA bhANiyavyA / baddhaaikriyazarIra jANavA. vyaMtaradevenA mukta vijhiyazarIrenuM pramANa asurakumAronA bane prakAranA AhAraka zarIranA pramANanI jema jANavuM. vANamaMtarANaM bhaMte ! kevaiyA prazna- bhale ! vyaMtaradevenA taijasa- tevA pattA ? zarIre keTalA kahevAmAM AvyA che? goyamA ! jahA eesiM ceva uttara- gautama! eonAM jema kriya veubbiyasarIrA tahA teyagasarIrA bhANi- zarIre che. tema taijasa zarIre tathA kArmaNa . mArI vi mA zarIre che ema kaheMvuM joIe. yuvA | Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugadvAra joisiyANaM bhaMte ! kevaiyA orAliyasarIrA paNNasA? goyamA ! jahA neraiyANaM tahA bhANiyayA / 323 prazna- saMte tiSka denA dArika zarIre keTalA hoya che? uttara- gautama ! tiSkadevonA dArika zarIranAranA dArika zarIre pramANe jANavA prazna-bhaMte! tiSkanA vekiyazarIre keTalA hoya che ? joisiyANaM bhaMte ! kevaiyA veuvviyasarIrA paNNatA ? goyamA ! veunviyasarIrA duvihA paNNattA, taM jahA-baddhellayA ya mukkellayA ya / tattha NaM je te baddhallayA jAva tAsiNaM seDhI NaM vikkhaMbhasaI bechappaNNaMgulasayavaggapalibhAgo payarassa / mukkellayA jahA ohiyA orAliyasarIrA tahA bhANiyanyA / AhArayasarIrA jahA neraiyANaM tahA bhANi yavvA / teyagakammayasarIrA jahA eersi ceva verabbiyasarIrA tahA bhANiyavvA / uttara- gautama ! vaikriyazarIre be prakAranA kahevAmAM AvyA che te (1) baddha ane (2) mukta. temAM baddha vaiviya zarIra kALanI apekSAe asaMkhyAta che yAvata kSetranI apekSAe prataranA asaMkhyAtamAM bhAgamAM sadviSaTTapaMcAdaza (256) pratarAM- gulanA vargamULarUpa je aMza te aMzarUpa viSkabhasUcinA asaMkhyAta pradeza pramANa tiSkadenA baddhakiyazarIre jANavA. mukataukiya zarIre audArika zarIre che te pramANe jANavA jyotirdanA AhArakazarIrenuM pramANa nArakIonA AhArakazarIranA pramANa tulya jANavuM. taijasa ane kArmaNa zarIranuM pramANa baddha ane muktamaikriya zarIre pramANe jANavuM prazna- bhale ! baimAnikadevonA dA- rika zarIra keTalA hoya che ? vemANiyANaM bhaMte ! kevaiyA orAliyasarIrA paNNattA ? goyamA ! jahA neraiyANaM tahA bhANiyavvA / uttara- gautama! vaimAnikadevanA - dArikazarIre nArakanA dArika zarIra pramANa jANavA. prazna- bhate ! baimAnikadenA aikriyazarIre keTalA che? vemANiyANaM bhaMte ! kevaiyA veubviyasarIrA paNNatA ? Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 gomA ! uvvayasarIrA duvihA murjana [0[ttA, te nadA-vahechuM lyA va / tattha NaM ja te baddhallayA / asaMkhijA | asaMkhejAhiM ussappaNIosappiNIhi avahIraMti kAlao, khettao asaMkhijjA seDhIo payarassa asaMkhejjabhAge / tAsi NaM sehINaM ciksaI aMgulavIyavangamulaM tayavaggamupaDuppaNaM, ahavaNaM agulataiyavaggamUlaMghaNappamANamettAo seddhiio| mukke zy yA jahA ohiyA orAliyA tahA sANiyacyA | AhAragasarIrA jahA neraiyANaM / teyagakammaysarIrA jahA eesiM caiva uvviyasarI hA bhArNiya'vyA / se taM muhume khettapalio / se taM khetapalio / se taM paliome / se taM vibhAganiSphaNNe / setaM kaalvpamALe 1 E. 228.2 vi. huM mAtravpamALe ? bhAvappamANe - tivihe paNNatte, taM jahA - guNappamANe nayappamANe sNppmALa 1 219. se ki taM guNApamANe ? guNappamANe vidveSaNa, taM jahA f 218. 219. pramANanirUpaNuM kaukriyazIra e T uttara- gautama ! prakAranA hAya che (1) baddha ane (2) mukata. temA je baddhavaiyizarIra te asa khyAta che. temAthI samaye samaye,jo eka-eka zarIrane parityAga karIe te asa khyAta utsarpiNIavasarpiNI vyatIta thaI jAya arthAt asaMnyAta utsarpiNI avasarpiNI kALanA samaya pramANa adbhuauyizarIrA jANavA kSetranI apekSAe prataranA asaMkhyAtamA bhAgama! vamAna asa khyAta zreNionI jeTalI pradezarAzi heAya che teTalA che. atre zreNi enI viSNu bhasUci grahaNa karavAmA Ave che tenuM pramANa tRtIyana mULanI mAthe guNita agulanA dvitIya vargamULa pramANa che athavA a gulanA tRtIyavargamULane ghana karavAthI je ma khyA Ave tatpramANa zreNIe grahaNa karavAmA AvI che mukatauyizarIrAnuM pramAMNu sAmAnya mukata odArikazarIra pramANuM jANavuM. addha ane sukata AhA raka zarIranuM pramANa nArakAnA AhAraka zarIra pramANa jANavu taijasa ane kANa zarIra emanA vaiyizarIrAnI jemaja jANavA A pramANe sUmakSetrapalye pamanu svarUpa che vyAvahArika ane sUkSma evA e bhedavALA kSetrapalyeApamanuM svarUpa paNa nirUSita thai gayu A pramANe patye pama ApramANe [kALanA vibhAge paNa nirdiSTa thayA ane kALapramANanu' svarUpa varNana jANavu prazna- bhate / bhAvapramANa zu che ? ' uttara- bhAvapramANa traNa prakAre prApta thayela che, te A pramANe- (1) guNapramANa (2) nayapramANa ane (3) sa'khyApramANu. ' prazna- bhaMte ' guNapramANa zuM che ? uttara- avaguNupramANa ane ajIva Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 325 anugadvArA . -jIvaguNappamANe ajIvaguNappabhANe ya / ..., guNaprabhA mA me 3the. gue prabhAva cha. se ki taM ajIvaguNappamANe ? - prazna sate! pshuprbhaae| zuche? anIvaguNappamANe-paMcavihe paNNatte taM . uttara... gu maae| -yayajahA-vaNNaguNappamANe gaMdhaguNappamANe nu che.(1) pazuprabhA (2) guNarasaguNapramANe phAsaguNappamANe saMThA- prabhA (3) 2mshuprbhaae| (4) sprshshupnngunnppmaanne| pramANu mana (5) sthAnaguSprabhA se ki taM vaNNaguNApamANe ? prazna- mate / zuSNuprabhAe | che ? vaNNaguNappamANe paMcavihe paNNatte, .., uttara- gunnprbhaae| ,pAya prAra taM jahA-kAlavaNNaguNappamANe jAva mukki- kahevAmAM AvyuM che te A pramANe- kRSNallvnnnngunnppmaanne / se taM vaNNaguNappa varNaguNapramANu yAvat zukalavarSaguNapramANa mANe / - se kiM taM gaMdhaguNappamANe ? prazna - mate / / pazuzupramANu zu cha ? gaMdhaguNappamANe-duvihe paNNatte, .. uttara- sumigadha bhane dalita taM jahA-surabhigaMdhaguNappamANe dura- 2 me 2 ||dhYssnnuprmaa cha 'bhigdhgunnppmaanne| se taM gaMdhaguNappamANe / / se kiM taM rasaguNappamANe ? ' prazna- gate | 2|zubhA | cha" rasaguNappamANe-paMcavihe paNNatte, - uttara-rasaguNapramANunA pAca prakAra che / taM jahA-tittarasaguNappamANe jAva mahura- . te A pramANe- tikatarasapramANu yAvat ( - rasa guNappamANe / se taM rsgunnppmaanne| . madhurarasapramANa A rajuga pramANa che se ki ta phAsaguNappamANe ? ___prazna- mate / zubhAzu cha ? ___ phAsaguNappamANe-aTTavihe paNNatte, uttara- sparzaguNapramANanA ATha prakAra ta jahA-kakkhaDaphAsaguNappamANe jAva prarUpyA che te A pramANe- karkaza guNapralukkhphaasgunnppmaanne / se., taM phAsa- mA yAvat rakSasparzaguNapramANa A guNappamANe / se ta phAsaguNappamANe / sparzaguNa pramANe che se ki taM saMThANaguNappamANe ? . zuche ? ... prazna-.lata / sasthAna Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kazta saMThANaguNappamANe- paMcavihe paNNatte, jahA - parimaMDala saMThANaguNappamANe caTTasaMThAguNappamANe taMsasaMThANaguNappamANe cauraMsasaMThANaguNappamANe AyayasaMThANaguNappamANe / se taM saMThANaguNappamANe / setaM ajIvaguNappamANe // taM OM 220. se kiM taM jIvaguNappamANe ? jIvaguNappamANe- tivihe paNNace, tuM nadA-[ALajIpamALe, haMsajI pamALe, carittamuLa pramANe 1 se kiM taM gANaguNappamANe ? gANaguNappamANe- caunvihe paNNatte, taM nA-pacavale, anumALe, jovampe game se kiM taM paJcakkhe ? paccakkhe dubihe paNNatte, taM jahAiMdipaJcakhe ya NoiMdiyapaccakkhe ya / se kiM taM iMdiyapacakkhe ? iMdipaJcakhe paMcavihe paNNatte, ta jahA- soiMdiyapaccakkhe cakkhuridiyapaccakkhe, ghANidiyapaccakkhe jibhidi - paccakkhe phAsiMdiyapaccanakhe / se taM iMdiyapaccakkhe / , se kiM taM goiMdrayapaccakhe ? godiyapaccakkhe tivihe paNace, taM jahA ohiNANapaccavakhe, maNapajjavanANapaccavakhe, kevalaNANapaccakhe / se 220. pramANanirUpaNa uttara- saMsthAnaguNApramANa pAMca prakAratu' che-- parima`DaLa saMsthAna guNu pramANa tryasrasa sthAnavRttasa sthAnagu DApramANa, gu!pramANa caturasasa sthA guNApramAA, Ayatasa sthAnaguNapramANa, A pramANe ajIvaguNapramANa jANavuM. prazna- bhaMte ! jIguDDA pramANu zu che ? uttara- jJAnaguNa, dRzanaguNa, ane cAritraguNarUpa jIvaguNupramANa che. prazna- bhadaMta ! jJAnaguNa pramANanu svarUpa kevuM che ? uttara-- pratyakSa, anumAna, upamAna ane AgamarUpa jJAnaguNa pramANa jANavuM. prazna- bha te / pratyakSanuM svarUpa kevuM che ? uttara- iMdriya pratyakSa ane neidriya pratyakSa rUpa pratyakSapramANa che. prazna- iMdriyapratyakSa zu che ? uttara-- iMdriyapratyakSanA pAMca prakAra kahevAmA AvyA che. te A pramANe- (1) zrotrendriyapratyakSa (2) cakSuindriyapratyakSa (3) ghrANendriyapratyakSa (4) jihvA-indriyapratyakSa (5) sparzInaindriyapratyakSa. A pramANe indriyapratyakSa che. prazna- bhaMte ! neAindriyapratyakSa zuM che ? uttara- avadhijJAnapratyakSa, manaHpavajJAnapratyakSa ane kevaLajJAna pratyakSa svarUpa nAindriyapratyakSa jANuvuM. ApramANe pratyakSanuM Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara anugAra te jocitta che te ja te svarUpavarNana pUrNa thayu. 22. je jiM aNumALe ? rara1. prazna- bhale! anumAna pramANa zuM che? aNumANe-tivihe paNNatte, taM uttara- anumAna traNa prakAranA kahenarda-putravaM sarva vidaDramavA vAmAM AvyAM che. te A pramANe- (1) pUrvavat (2) zeSavata (3) daSTasAdharmyuvatuM. se kiM taM puvyavaM ? prazna-bhaMte pUrvavat anumAna zuM che? puvyavaM paMcavihaM paNNattaM, taM jahA uttara- pUrvavaanumAna- cihno vagekhtenn vA 1 vaNeNa 2 vA laMchaNeNa vA 3 rethI je anumAna karavAmAM Ave te A maseNa vA 4 tilae Na vA 5 gAhA- prakAranuM che- kSata-zarIramAM utpanna thanAra ghA, traNa-kUtarAdinA karaDavAthI zarIramA ghA " mAyA puttaM jahA naTuM, juvANaM thAya te, lAchana- DAma devAthI zarIramAM je - TRya nizAnI thAya te, masA ane tala, A pAMca civaDe utpanna thayela anumAna pUrvavata # vamaLAbejha, juvyasTiM- kahevAmAM AvyuM che. keI mAtAne putra jaLa LaruM III bAlyavasthAmAM ja paradeza jato rahyo hate. paradezamAM te tarUNa thaI gaye jyAre te pAcho se taM puvyavaM / pharyo tyAre mAtAe kaI cinanA AdhAre tene oLakhI lIdhuM. A pramANe pUrvavata anumAna che. se kiM taM sesavaM? prazna- bhaMte zeSataanumAna zuM che? sesavaM paMcavihaM paNNattaM, taM jahA uttara- kArya, kAraNa, guNa, avayava kajjeNaM kAraNeNaM guNeNaM avayaveNaM ane Azraya A pAcadvArA je anumAna : bApa ! karavAmA Ave te zeSavat anumAna kahevAya che se kiM taM kajjeNaM ? prazna- kAryathI utpanna thanAra zeSavat anumAna zuM che? kajjeNaM-saMkhaM saheNaM, bheri tADi uttara- kArya uparathI kAraNanuM anumAna eNaM, vasabhaM DhikkieNaM, moraM kekAieNaM karavuM te kAryathI utpanna thanAra zeSavata che iyaM hesieNaM, gayaM gulaguieNaM, raha te A pramANe- zaMkhane dhvanI sAMbhaLI ' jaLa phigo re tuM ne ! zaMkhanuM, bherInA tADanathI bherInuM, baLadonA avAja sAbhaLI baLadanu, merane kekArava Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 se kiM taM kAraNeMNaM ? kAraNeNaM taMtavo paDassa kAraNaM, Na paDo taMtukAraNaM, vIraNA kaDassa bArAM, 5 Do vIrabAraNa, mivi-- ho dhahasta jALa, ddho minvitavhArAM | se tuM jArameLa | 1 se kiM taM guNeNaM ? guNeNaM-suvaNaM nikaseNaM, pupphaM yeLa, vAM raseLa, mara AsAyAM, catthaM phAseNaM / se taM guNeNaM / se kiM taM avayaveNaM ? avayaveNaM-mahisaM siMgeNaM, kukkuDaM sidApa, dayi visALAM, vAda vADhAy, mora pitttaLa, Ama suraLa, vazya sapheLa, camariM bAlaggeNaM, bANaraM laMgUleNaM, duparya, maNusmAdi, cauppayaM gavayAdi, bahupaya gomiyAdi, nITaM kesareNaM casahaM kakuraNaM. pramANanirUpaNu sAMbhaLI mayUranu paNahuNATa sAMbhaLI gheADAnuM hAthInI cIkha sAMbhaLI hAthInuM, evaM ghanaghanAyita sAMbhaLI thatu anumAna karavuM te kAliMgathI utpanna thayela zeSavat anumAna che. prazna- bhaMte 1 kAraNarUpa liMgathI utpanna thanAra zeSavat anumAna zuM che ? uttara- kAraNarUpa liMgathI utpanna thanAra zeSavanumAna A pramANe che- paTa(vastra) nuM kAraNa ta MtumA che, paTa taMtunu kAraNa nathI. vIraNA tRNuvizeSa kaTa-sAdaDInu kAraNa che, sAdaDI vIraNAnu kAraNa nathI. mATIpiMDa ghaTanuM kAraNa che, ghaTa mATInuM kAraNa nathI. A kAraNeliMgajanya zeSavaanumAna che. prazna- bhaMte ' guNaligajanya zeSavaanumAna zuM che ? uttara- guNaliMgajanya zeSavanumAna A pramANe che sAnAnI kaseATIpara ghasavAthI kaseATIparanI rekhA joi suvarNanuM, ga dhathI, puSpanu, rasathI lavAtu, AsvAdathI madrirAtu' evaM spathI vastranu' anumAna karavu te guNaniSpannazeSavaanumAna che. prazna- bha te / avayavarUpaliMgathI niSpanna zeSavaanumAna zu che ? uttara- avayavarUpaliMgathI niSpanna zeSavanumAna A pramANe che-- zrRMgathI mahiSanuM, zikhAthI kuTanu, viSANathI hAthInuM, daMSTAthI varAhatu, pIMchAthI mayUranuM, kharIethI gheADAnu, nakhathI vyAghranu, khAlAgraMthI camarInuM, lAMgUla-pUchaDAthI vAMdarAnu', dvipadathI manuSyAdinu, cattuSpadathI gAyAdinu, Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 229 anugadvAra mahilaM blyvaahaae| -phicara mauM, bAjajaa mahiliyaM nivasaNeNaM / sittheNaM doNapAgaM, kaviMca ekAe gAhAe // 1 // se ta avayaveNaM / ghaNApothI gomikAdinuM, kezarALathI siMhanuM, kakudathI baLadanuM, valayayukata bAhathI, strInuM anumAna karavuM te avayavaliMgajanya zeSavat anumAna che. gAthAmAM kahyuM paNa che. parikarabaMdhana-ddhAnA vizeSa prakAranA pizAkathI yoddhAnuM jJAna thAya che. vastravizeSathI mahilA jaNAya jAya che. sIjhIgayela (pAkI gayela) eka dANAthI droNapAka ane eka gAthA uparathI kavinuM jJAna thaI jAya che. te avayavaliMgajanya zeSavatu- anumAna che. se ki ta AsaeNaM? prazna- Azrayajanya zeSavat anumAna zuM che ? AsaeNaM-aggi dhRmmeNaM, salila balAgeNaM, vudghi abhavikAreNaM kulaputtaM sIlasamAyAreNaM / se taM AsaeNaM / je te seve che. 222. se ki ta divasAhammavaM ? 222 uttara- Azrayajanya zeSavat anumAna A pramANe che jemake- dhUmathI agninu, bagalAonI paMkitathI pANInuM, vAdaLAnA vikArathI vRSTinuM, zIlanA sadAcArathI kula- putranuM, anumAna thAya che. A rIte AzrayathI AzrayInuM zeSavat anumAna che. bhate ! dRSTasAdhamyavata anumAna te zuM che? uttara bhaMte ! cha sAmyavata- (daSTa padArtha sAthe anya adaSTanuM sAdhamya) anumAna be prakAranuM kahevAmAM AvyuM che te A pramANe (1) sAmAnyadaSTa ane (2) vizeSadaSTa. disAhammavaM duvihaM paNNataM, ta jahA-sAmannadiTuM ca visesadiTuM ca / se kiM taM sAmannadiTuM ? prazna- bhaMte ! sAmAnyaSTa anumAna zuM che ? sAmanadiTuM-jahA ego puriso tahA vahave purisA, jahA bahave purisA tahA ego puriso / jahA ego karisA uttara- koI padArtha sAmAnyarUpathI dag hoya te sAthe anya adaNanA sAdhaccenuM anumAna karavuM te sAmAnyadaSTa anumAna che. Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 pramANanirUpaNa vaNo tahA vahave karisAvaNA, jahA vahave, karisAvaNA tahA ego karisAvaNo / se taM saamnndihuuN| jemake- eka purUSane AkAra joI anya ghaNA puruSone paNa A AkAra hoya che. tevuM anumAna karavuM athavA sAmAnyarUpe ghaNApuruSane jeI jevA A ghaNA puruSa che te eka puruSa haze. je eka kApaNuM- sikako tevA aneka koSapaNa, jevA aneka kArdApaNa te eka kASapaNa Ane sAmAnyadaSTa anumAna kahevAmA Ave che. se kiM taM visesadiTuM ? visesa diTuM se jahANAmae keipurise kaci purisaM bahUNaM purisANaM majjhe punvadiheM paccabhijANejjA-ayaM se purise / vahuNaM karisAvaNANaM majjhe punadiheM karisAvaNe paccabhijANijjA-ayaM se karisAvaNe / tassa samAsao tivihaM gahaNaM bhavai, taM jahA-aIyakAggahaNaM, paDuppaNNakAlaggahaNaM, aNAgayakAlaggahaNaM / prazna- bhate ! vizeSadaSTasAdhamyavata anumAna zu che ? uttara- vizeSarUpathI hRSTapadArthanA sAdhamyathI adaSTanuM anumAna karavuM te vizeSa- daSTasAdharyavata anumAna che jemake- jema kaI puruSa aneka puruSanI vacamAM rahela pUrvadaSTA puruSane oLakhI le che ke A teja mANasa che" A anumAnapragamA puruSavizeSane vizeSarupathI mUkavAmAM AvyuM che tethI A anumAna vizeSadaSTa che teja rIte ghaNuM sikkAonI vaccamAMthI pUrvadRSTa sikakAne jANI le ke "A teja sikko che te vizeSadaSTa anumAnane viSaya saMkSepamA traNa prakAra hoya che te A pramANe- atItakALane viSaya, vartamAnakALane viSaya ane bhaviSyakALane viSaya, arthAt anumAnadvArA bhUta, bhaviSya, vartamAna traNe kALanI vAta jANI zakAya che. prazna- bhate! atItakALagrahaNa zuM che? se kiM te aIyakAlaggahaNaM ? aIyakAlaggahaNaM-uttaNANi vaNANi, nipphaNNasassaM vA meiNi, puNNANi ya kuMDasaraNaIdIhiyAtaDAgAI pAsittA teNaM sAhijjai jahA-suvuTThI AsI / se taM yatIyakAlaggahaNaM / uttara- vanamA ugela ghAsa tathA sasyAkurathI haritavaNuM thayelI pRthvI tathA kuDa, sarovara, nadI, dIrghakA-vAva, prasiddha jaLAzaya vagerene jaLathI saMpUrita joI atItamAM thayela suvRSTinu anumAna karavuM. Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anucera se kiM taM paDuppaNNakAlaggahaNaM ? paDupaNakAlaggaDaNaMsAhuM goyaraggagayaM vicchaDDiyapaurabhattapANaM pAsittA teNaM sAhijjara jahA subhikkhe haI | setaM paNakAlaggahaNaMhaNaM / se ki taM aNAgayakAlaggahaNaM ? aNAgayakAlaggahaNaM-" anbhassa nimmalattaM, kasiNA ya girI savijjuyA - mehA / thaNiyaM vAubbhAmo, saMjhA rattA paNiTTA ya // 1 // vAruNaM vA mahiMdaM vA aNNaraM vA patthaM uppAyaM pasittA teNaM sAhijjai jahA - subuddhi bhavissaha / se taM aNAgayakAlaggaNaM / eesiM ceva vivajjAse tivihaM grahaNaM bhavai, taM jahA - atIyakAlaggahaNaM paDuppaNNakAlaggahaNaM aNAgayakAlaggahaNaM / se ki taM atIyakAlaggahaNaM ? aiyakAlaggahaNaM nittaNAI vaNAI, aniphaNNasassaM vA meiNi, sukANi ya kuMDasaraNaI dihIyataDAgAI pAsitA teNaM sAhijjai, jahA - kuTTI AsI, se va atIyakAlaramaNaM / BA prazna- bhate ! pratyutpannakALathI grahaNa zuM che ? uttara- pratyutpannakALathI grahaNu A pramANe che. bhikSAmATe bahAra nikaLelA sAdhune ke jene gRhasthAe pracura bhakatapAna Apyu` che, te joine teNe anumAna karyuM ke ahIM subhikSa che. ' . " prazna- bha te! anAgatakAlagrahaNa zu che? A uttara-- anAgatakAlathI grahaNa A pramANe che- AkAzanI nimaLatA, kRSNavarNAMvALA te, vidyutsahitamegha,meghanI garjanA, vRSTine nahi rokanAra pavananI gati arthAt pUrvInA pavana, rakatavarNavALI saMdhyA, ArdrA, mULa nakSatrAthI utpanna thayela athavA rAhiNI, jyeSThA, Adi nakSatrovaDe utpanna thayela utpAtane athavA anya utpAAne, digdAha, ulkApAta vagere upadravA ke je vRSTinA prazasta nimitto che te joIne anumAna karavu' ' suvRSTi thaze '. A anumAna anAgatakALagrahaNa anumAna che. A udgatatRNa, vanAdi pUrvokta liMganI viparItatAmA paNa traNa prakAranuM grahaNa thAya che. te A pramANe- atItakALa grahaNA, pratyutpanna ( vata mAna ) kALagrahA, anA-- gatakALa grahaNa, prazna-bha te ! atItakALa graha zu che? uttara- atItakALa grahaNa A pramANe - tRNa rahita vaneA, aniSpanna dhAnya yukata bhUmi, zuSkakuDa, sara, nadI, dIdhiMkA, jaLAzaya vagere joi anumAna karavu ke A dezamA vRSTi thaI nathI. te atItALa grahaNa che. Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 se ki taM paDuppaNNakAlaggahaNaM ? paDuppaNNakAlaggahaNaM-sAhuM goyaragagayaM mitrakhaM alabhamANaM pAsittA teNaM sAhiMjjai-jahA dubhikkhaM vai, se taM paDuppaNNakAlaggahaNaM / se ki taM aNAgayakAlaggahaNaM ? aNAgayakAlaggahaNaM-" 'dhUmAyaMti disAo saviyaiNI apaDivaddhA vAyA / neraiyA khala, kukuTThImevaM niveyaMti // 1 // aggeyaM vA vAyavva vA aNNayaraM vA appasatthaM uppAyaM pAsittA teNaM sAhijjara, jahA - kuvuTThI bhavissaI / setaM akAlaggaNaM / se taM visesadihaM / seta disAvaM / se taM aNumANe // 223. se kiM taM ovamme ? ovame-juviSe vAtte, tuM khannAsaahmmovnniiy vehammovaNIe ya / se kiM taM sAimmovaNIe ? sAhammovaNIe - tivihe paNNatte, tuM nA-iivasAmovALu, pAyalA- hammovaNIe, savvasAhambhAvaNIe / 223. praznazu che ? pramANanirUpaNu bhate ! pratyutpannakALagrahA ' uttara-pratyutpannakALagrahaNa A pramANe ae bhikSArjanamATe Avela koI sAdhune lAbhathI 1 cita joine atyAre ahIM dubhikSa che" evuM anumAna karavuM te pratyutpannakALa grahaNa che. prazna- anAgatakALagrahaNa zu che ? uttara- anAgatakALagrahaNa A pramANe che- dizAe sadhUma hAya, pRthvI phATI gaI hAya, chidro paDI gayA heAya, pavana dakSiNa dizAne vahetA hAya, A vRSTinA abhA vanA cihnA joI tathA agni ke vAyu sa'kha'dhI ke anya aprazasta utpAtane joine ahIM vRSTi thaze nahIM anumAna karavuM te anAgatakALa grahaNa che. A pramANe vizeSaSTasAdharmAM vat anumAnanuM svarUpa jANavu'. : Avu prazna- bhate / upamAnapramANunu svarUpa kevu che ? uttara- upamAvaDe vastusvarUpane jANavuM te upamAnapramANu tenA be prakAra kahevAmA AvyAM che te A pramANe- (1) sAmyarpatnIta ane (2) vaidhamyApanIta prazna- bhadata / sAdhasye panIta zu che ? uttara~ samAnatAnA AdhAre upamA ApavAmA Ave tene sArpanIta kahevAmAM Ave che tenA traNa bheda che. te A pramANe---- (1) kiMcitsAdharmyurpanIta (2) prAya sAdharmyuauMpanIta ane (3) sarvasAdha- myApanIta. Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugadvAra 333 se ki taM kicisAhammovaNie ? kicisAhammovaNIe-jahA maMdaroM tahA sarisavo, jahA sarisavo tahA maMdaro, jahA samuddo tahA goppayaM, jahA goppayaM tahA samuddo, jahA Aicco tahA khajjoo, jahA khajjoo tahA Aicco, jahA caMdo tahA kumudo, jahA kumudo tahA caMdo / se taM kicisAha vaLI ! prazna-bhate ! te kiMcitUsAdhanIta zuM che? uttara- kaMika samAnatAnA AdhAre upamA ApavAmAM Ave te kiMcitasAdharyopanIta che. te A pramANe- je maMdara che te sarSapa che. je sarSapa che tevo meru che. (banenI mAtra golAkRti lakSyamAM rAkhI upamA ApavAmAM AvI che. je samudra te gaSpada (jalathI paripUrNa gAyanI kharIthI thanAra nAno khADo) jevo goSpada tevo samudra (jalavattAnA AdhAre upamA) je Aditya te khadyota Agi, jevo khadyota tevo Aditya (AkAzagAmitya ane udyotaktAne AdhAre upamA) je cadra tevu kumuda, jevu kumuda te cadra (zukalatAne AdhAre upamA) A rIte kiMcitasAdhamya. panIta che se ki taM pAyasAhammovaNIe ? pAyasAhammovagIe-jahA go tahA gavao, jahA gavao tahA go / se taM pAyasAhammovaNIe / prazna- bhaMte ! prAye sAdharmopanItanuM svarUpa kevuM che? uttara- adhikAMza-aneka avayavomAM rahela samAnatAnA AdhAre upamA ApavAmAM Ave te prAya sAdharmopanIta che, te A pramANe- jevI gAya tevo gavaya (jha) che jevo gavaya tevI gAya che (kakuda, khura, viSANa, pUcha Adi ghaNA avayavonelaI baMnemAM samAnatA pragaTa karavAmAM AvI che ) A prAya sAdharmopanIta che se kiM taM savvasAhammovaNIe ? prazna- 9 sarvasAdhabhyapanIta zu che ? savvasAhammovaNIe-savvasAhamme ovamme natthi, tahAvi teNeva tassa ovarmA kIrai, jahA-arihaMtehi arihaMtasarisa kayaM, cakkavaTTiNA cakkavaTTisarisaM kayaM, uttara- sarva prakArothI samAnatA pragaTa karavAmA Ave te sarvasAdharmopanIta che atre zakI thAya ke sarva prakArathI samAnatA te keI sAthe ghaTita thaI zake nahIM kAraNake Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 valadeveNaM valadevasarisaM kayaM, vAsudeveNaM vAsudevasarisaM karaM, sAhuNA sAhusarisaM kayaM / se taM savvasAhammovaNIe / se taM . saahmmovnnie| pramANanirUpaNa je baMnemAM sarva prakAre samAnatA ghaTita thAya te baMnemAM ektA prApta thavAne prasaMga upasthita thAya. A zaMkAno uttara A cheke eka vastunI bIjI vastu sAthe sarva prakAre samAnatA nathI hotI paraMtu atrete samAnatA tenI sAthe ja pragaTa karI che. bIjA sAthe nahi. te A pramANe ahaMtoe ahaMnta jevuM karyuM. cakavartIe cakravartIenA jevuM karyuM. baLadeve baLadevanA jevuM karyuM, vAsudeve vAsudevanA jevuM karyuM, sAdhue sAdhuenA jevuM karyuM. A sarvasAdhammAnIta che. prazna- bhate ! vaidharmopanIta zuM che? se kiM taM vehammovaNIe ? vehammovaNIe tivihe paNNate, taM jahA-kiMcivehammovaNIe pAyavehammovaNIe savvavehammovaNIe / uttara- be ke vadhu padArthomAM vilakSaNatA pragaTakaravAmAM Ave te vaidhanIta. tenA traNa prakAra che. te A pramANe-(1) kiMcitadharmopanIta (2) prAyadharmepanIta ane (3) sarvadharmepanIta. prazna- saMte! kiMcitaudharmopanIta se kiM taM kiMcivehammovaNIe ? / kiMcivehammovaNIe jahA-sAmalero na tahA vAhulero, jahA bAhulero na vahA sAmelero, se taM kiNcivehmmovaLI uttara- keIka dharmanI vilakSaNatA pragaTa karavI te kiMcitaudharmepanI che te A pramANe- jevuM zabalAgAyanuM vAcharaDuM heya tevuM bahulA gAyanuM vAcharaDuM hotuM nathI, jevuM bahu lAgAyanuM vAcharaDu hoya tevuM zabalAgAyanuM vAcharaDu hotu nathI. (atre zeSadharmonI samAnatA hovA chatAM zabalA, bahulA Adi rUpanI bhinnatAnA AdhAre kaMIka vailakSaNya pragaTa karavAmAM AvyuM che.) ArIte kiMcita vaidharmopanItanuM svarUpa jANavuM. se ki taM pAyavehammovaNIe? prazna- te ! prAyaudhapepanIta che ? zuM Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyAgakAra pAyavehammovaNIe jahA vAyaso na tahA pAyaso, jahA pAyaso na tahA vAyaso, setaM pAyavedammovaNIe / se kiM taM savvamaNIe ? savvammovaNIe savvavehamme ovammaM natthi, tahAvi teNeva tassa om kIra, jahA pIeNaM NIyasarisaM kayaM, dAseNaM dAsasarisaM karya, kAkeNaM kAkasarisaM kayaM, sANeNa sANasarisaM kayaM, pANeNaM pANasarisaM kayaM se taM sanvahammovaNIe / se taM vedmmovchIpa / se tuM govame // 224. se kiM taM Agame ? Agame-tuviSe vAtte, te naddAloie ya louttarie ya / se kiM taM loie ? 224 33 ta uttara- adhikAzarUpamAM aneka avayavagata visadezanA pragaTa karavI te prAya.audhasperpanIta che. yathA- jevA vAyasa (kAgaDA) tevuM pAyasa (dUdhapAka ) heAtuM nathI, jevu pAyasa hAya che tevA vAyasa hAtA nathI padagata be varNanI apekSAe sAmyatA hAvA chatA sarcanatA acetanatA vagere aneka dharmonI vidhatA heAvAthI te prAya audharpanIta che prazna- bhaMte / sarvAMgaidhance panIta zu che ? uttara- sarva prakArathI vidhatA pragaTa karavAmAM Ave te te saumyaApanIta che. evA koi padArthA nathI jemA paraspara sa prakAre vaiSamya hAya, kAraNa ke sattva, prame- yatva vagere dharmanI apekSAe sarva padArthAMmA samAnatA rahelI heAya che. AvI zakAne uttara ApatA sUtrakAra jaNAve che ke ekakhIjA padArthanI sAthe saudhApanIta nathI paraMtu te vidha tA tenI sAtheja pragaTa karavAmA Ave che, bIjA mAthe nahIM. jemake nIca mANase nIca jevuM ja karyuM, dAse dAma jevu ja karyuM, kAgaDAe kAgaDA jevuM ja karyuM, kUtarAe kUtarA jevu ja karyuM, ca DAle ca DAla jevu ja karyuM. o pramANe saudhamyAMpanIta che ArIte upamApramANunu svarUpa varSoMna pUrNa thayuM prazna- bha te / AgamapramANunu svarUpa kevu che ? uttara~~ jIvAdi padArtho samyak rIte jenA vaDe jANavAmA Ave te Agama che. tenA be bheda che. te ApramANe- (1) laukika ane (2) leAkAntarika. prazna- bha te ! laukika Agama eTale zu? Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 loie jaNNaM imaM aNNANiehiM micchAdiTTiehiM sacchaMdabuddhimaivigappiyaM taM jahA-bhAraha rAmAyaNa jAva cattAri veyA saMgovaMgA / se taM loie sAme ! pramANanirUpaNa uttara- je Agama ajJAnI mikhyAdaSTioe pitAnI svachaMda buddhi ane matithI racelA hoya te laukika Agama che. jemake- bhArata, rAmAyaNa, yAvata sAMgopAga cAra veda. A sarva laukika Agama che. se kiM taM louttarie ? prazna- bhaMte lakattarikaAgama zuM che? louttarie-jaNNaM imaM arihaMtehi uttara- utpannajJAna-darzanane dhAraNa bhagavaMtehiM uppaNNaNANadaMsaNadharehiM tIya- karanAra, atIta, pratyutpana (vartamAna) paccuppaNNamaNAgayajANaehiM tilukkavahi ane anAgatanA jJAtA, traNe lekathI vaMdita, yamahiyapUDaehiM sancaNNUhi savvadarisIhiM pUjita, kaMtiMta, sarvajJAnI, sarvadarzI arihaMtabhagavate dvArA praNita dvAdazAMgapnniiyN duvAlasaMgaM gaNipiDagaM, taM jahA gaNipiTaka (AcArAga yAvat daSTivAda) AyAro jAva didvivaao| ahavA Agame te loketarika Agama che. tivihe paNNatte, taM jahA-suttAgame atthAgame tadubhayAgame / avA Agame athavA Agama traNa prakAre prarUpyuM che, tivihe paNNatte, taM jahA-attAgame aNaM te A pramANe- (1) sUtrAgama (2) arthAgama tarAgame paraMparAgame / titthagarANaM ane (3) tadubhayAgama. athavA Agama atthassa attAgame / gaNaharANaM suttassa traNa prakAre kahyuM che te A pramANe- (1) attAgame, atthassa aNaMtarAgame / gaNa AtmAgama (2) anaMtarAgama ane (3) para parAgama. tIrtha kare arthabodha ApyA harasIsANaM muttassa aNaMtarAgame atthss| che te artha teo mATe AtmAgama che te paraMparAgame / teNa paraM muttassa vi artha gaNadharane sAkSAt prApta thayo tethI atthassa vi No attAgame, No aNaMta gaNadhara mATe te anantarAgama che. gaNadharonA rAgame, paraMparAgame / se taM loguttrie| zimATe paraMparAgama che. gaNadharo e se taM Agame, se taM NANaguNappamANe / / gUMthela sUtro teo mATe AtmAgama che temanA sAkSAta ziSya mATe te sUtro anaMtarAgama che ane praziSya AdimATe paraMparAgama che. A rIte lattaraAgama jANavu Ama AgamanuM ane jJAnaguNapramANunu svarUpa varNana jANavuM. ___225. se ki taM daMsaNaguNappamANe ? 225. prazna- bhaMte darzanagugapramANanuM svarUpa kevuM che? daMsaNaguNappamANe caubihe paNNatte, uttara sAmAnyarUpe padArthane jANe Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anucaiAgadvAra tuM nA-cavavuZsaLajIvamALe, atra kkhudaMsaNa guNappamANe, ohidNsnngunnvamALe,vevasaLaduppamALe / cavavuMdNsnnN cakkhudaMsaNissa dhaDapaDakaDarahADaem davve | accakkhudaMsaNaM acakkhudaMsaNissa AyabhAve / ohidaMsaNaM ohidaMsaNissa savvarUvidavvasR na puNa savvapajjavesu | kevaladasaNaM kevaladasaNissa savvada ya savvapajjave ya / setaM daMsaNaguNaSpamANe // 226. se ki taM caritaguNappamANe ? caritaguNappamANe- paMcavihe paNNatte, taM jahA sAmAiyaca rittaguNappamANe cheocaTTAvaNacaritaguNappamANe parihAravisRddhi ya caritaguNappamANe muhumasaMparAyacaricaguNappamANe ahavakhAyacaritaguNa'pamANe / sAmAiyacarittaguNappamANe duvi paNNatte, taM jahA - ittarie ya Avakahie kaiM / ovAvaNacaritaguNappamANe duviSe patte, tuM nadA-sAcAreya niriyaare / parihAravisRddhiyacarittaguNapamA duvihe paNNatte, taM jahA - NivvisamANa ya NivkiAie ya / humasaMparAyacarittaguNappamANe duvihe paNNatte, 226 337 te darzIna te dRnaguNunA 4 prakAra che. te A pramANe-- (1) cakSudanaguNyapramANa (2) acakSudazanaguNupramANa (3) avadhida naguNapramANa (4) kevaLada naguNapramANa. cakSudanI bhAvacakSuindriyAvaraNakama nA kSayeApazamathI ane dravyendriyanA anupaghA tathI cakSu-danalabdhivALA jIve, cakSudanathI ghaTa, peTa, Ta, rathAdi dravyeAne jue che acakSudaCnI- acakSudanathI- cakSusivAyanI 4 indriyA ane manathI zabda ga dha, rasa, sparzIne jANe che. "AyabhAva" padvArA sUtrakAra spaSTa kare che ke cakSu sivAyanI 4 indriyA prAptakArI che, padAthamAthe sabliSTa thaIne ja peAtAnA viSayanA avamedha kare che. avadhidarzanI avabridarzanathI--sa rUpI drabyAne jue che sava paryAyAne nahi. kevaLadarzanI kevaLadAnathI sarva dravya ane sa`paryAyeAne jue che A rIte da naguNu pramANa jANavu prazna- bha te / cAritragaNupramANu zu che ? uttara- jene dhAraNakarIne manuSya nindrita karmAM AcaraNa na kare te cArjiMtragaNupramANunA pAca bheda che te A pramANe- (1) sAmAyikacAritragaNupramANu (2) chedepasthApanIyacAritraguNapramANu (3) parihAraviSNuhacAritraguNupramANu (4) sUkSmasa parAya cAritraguNapramANa ane (5) yathAkhyAtacA- triguNupramANu temA sAmAyikacAritranA e prakAra kahyA che (1) itjharika-5kAlika ke je prathama ane a tima tIya karanA samayamA jyA sudhI mahAvratanu Are paNa na karAya tyA sudhI hAya te, (2) yAvatijIvanaparyantanu sAmAyikacAritra te 22 tI kare| ane mahAvideha kSetranA madhumA Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 438 taM jahA - saMki lissamANae ya visRjyamANAe ya / ahakkhAyacarittaguNappamANe duviSe vAtte, te nada-paDivArpha ca avaDivArpha ya / gaDhavA-chaMgamasjipa catralie ya / se taM caritaguNamANe / se taM jIvaguNappamANe / se taM guNappamANe // 227. se kiM taM nayappamANe 2 - nayappamANe - tivihe paNNatte, ta 'jahA- patthagaditeNaM vasa hiditeNaM paesaditeNaM / F.. 227 pramANunikSNu hAya che. che|pasthAnacAritra- jemAM pU paryAyanuM chedana karI karI mahAvratanI upasthApanA karavAmA Ave tenA be bhedra che, te A pramANe- (1) sAticAra-mUlaguNanA virAdhakasAdhune punaH vratapradAna karavu (2) niraticAra- itvarikasAmAyikacAritranu pAlana karanAra sAdhune sAta divasa, 4 mAsa ke cha mAsa pachI je cAritra apAya te. parihAravizuddhacAritra-viziSTatapathI cAritranI vizuddhi karavArUpa tenA be prakAra che (1) nivRizyamAnaka je tapazcaryA karanAranu (2) nirviSTakAyika- je tapazcaryA karyAM pachI vaiyAvacca kare te sUkSmasa parAyacAritra-jemAM sUkSmalAbhamAtra avazeSa heAya tenA be bheda A pramANe che- (1) sakilazyamAnaka upazamazreNithI vyutathanAra jIvAnu cAritra. (2) vizuddhamAnaka- zreNiArehaNa karanAranu cAritra yathApyAtacAritra- jemA kaSAye dayaneA Msada tara abhAva rahe che tenA be bheda che te A pramANe - (1) pratipAti eTale 11 mA guNasthAnavALAnu ane (2) pratipAti eTale 12 Adi guNusthAnavALAenu athavA (1) chAjJasthika ane (2) Telika rIte cAritraguNapramANanu svarUpa kathana RRNuvu . jIvaguNupramANa ane sAthe guNapramANanuM kathana samAta thayu bhate / tayapramANanuM svarUpa prazna kevu che ? uttara- gautama / ana ta dharmAMtmaka vastunA anya dharmane gauNa karIne vivakSita dha ne mukhya karIne vastu pratipAdaka vakatAnA je abhiprAya hAya che te nayapramANa che te nayapramANanu svarUpa traNAneAvaDe spaSTa karavAmAM Avyu che. jemake prasthakanATAM Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugadvAra 339 tathI (2) vasatinA daSTAMtathI ane (3) pradezanA dRSTAMtathI. se ki taM patthagadiluteNaM ? prazna- bhaMte prasthanuM dehAMta kene patthagadiTuMteNaM-se jahA nAmae keI purise parasuM gahAya aDavIsamahutto gacchejjA, taM pAsittA keI vaejjAkahi tuvaM gacchasi ? avimuddho negamo-bhaNaDa patthagassa gacchAmi / taM ca keI chiMdamANaM pAsittA vaejA-kiM tuvaM chiMdasi ? visuddho negamo bhaNai-patthayaM chidAmi / taM ca keI tacchamANaM pAsittA-vaejjAkiM tuvaM tacchasi ? vimuddhatarAo Negamo bhaNai-patthayaM tacchAmi / taM ca kei ukkIramANaM pAsittA vaejA-kiM tuvaM ukkIrasi ? visuddhatarAo Negamo bhaNaipatthayaM ukkIrAmi / taM ca keI vilihamANaM pAsittA vaejjA-ki tuvaM vilihasi ? vimuddhatarAo Negamo bhaNai--pattharya vilihAmi / evaM vimuddhatarassa Negamassa nAmA uDio patthao / evameva cavahArassavi / saMgahassa ciyamiyamejjasamArUDho patthao / ujjumayassa patthao, vi patthao mejapi patthao / tiNDaM sahanayANaM patthayassa atyAhigArajANao jassa cA vaseNaM patthao niSphajai / se taM patthayadiTuMteNaM // uttara- prasthaka eTale dhAnya mApavAnuM kASThanuM pAtravizeSa. tenuM daSTAMta A pramANe che. jemake- koI puruSa kuhADI grahaNa karI jaMgala tarapha jAya che, tene joIne keIe prazna karyo "tame kyAM jaI rahyAM che ?" tyAre avizuddhanagamanayanA mujaba tene kahyuM "huM prasthaka levA jAuM chu" keIe tene vakSane chedatA joI pUchayu- "tame A zuM kApI rahyA che?" tyAre tene vizuddhanagamaya mujaba javAba Ape- "huM prasthaka kApu chuM.' pachI keIe lAkaDA chelatA joI pUchayuM- tame za chele che ? tyAre vizuddhatamaigamanayanA abhiprAye te - "huM prasthaka chelI rahyo chuM. prasthaka nimitte kASTanA madhyabhAgane karate jeI keIe pUchyuMtame A zuM kare che ?" tyAre vizuddhataranaigamanaya mujaba tene javAba Ape- "hu prasthaka utkIrNa karI rahyo chuM " jyAre te utkIrNa kASThaupara lekhanIvaDe prasthakamATe cihana karavA lAgyA (prasthakanA AkAranI rekhA utkIrNa karavA lAgyotene joIne keIe pUchyuM- "A tame zuM kare che ?" tyAre tene vizuddhataranaigamanayathI kahyuM- "huM prasthakanA AkArane aMkita karu chu." prasthaka saMbadhI A praznottara sa pUrNa prasthaka taiyAra na thaI jAya tyA sudhI karatA rahevu A pramANe vyavahAranayane Azrita karIne paNa jANavu. saMgrahanayanA mata mujaba dhArita prasthaka te ja prasthaka kahI zakAya che kAjusUtranayamujaba dhAnyAdika paNa prazcaka che. zabda, samabhirUDha ane eva bhUta A traNa Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 228, je tiM vadati tevi? 228, vasahidiTuMteNaM-se jahA nAmae keipurise kaMcipurisaM vaejjA kahiM tuvaM vasasi ? taM avisuddho Negamo bhaNailoge basAmi / loge tivihe paNNatte, taM jahA-uDDaloe aholoe tiriyaloe, tesu savvesu tuva vasasi ? / visuddho Negamo bhaNaDa-tiriyaloe vasAmi / tiriyaloe jaMbUddIvAiyA sayaMbhUramaNapajjavasANA asaMkhijA dIvasamuddA paNNattA, tesu sanvesu turva vasasi ? / vimRddhatarAo Negamo bhaNai-jaMbuddIve vasAmi / jaMvRddIve dasa khettA paNNattA, taM jahA-bharahe eravae hemavae eraNNavae harivasse rammagavasse devakurU uttarakurU pubavidehe avaravidehe, tesu sanvesnu tuvaM vasasi ? / visuddhatarAo Negamo bhaNai-bharahe vAse vasAmi / bharahe vAse duvihe paNNatte, ta jahA-dAhiNaDDabharahe uttaraDhabharahe ya, tesu dosu tuvaM vasasi ? / vimuddhatagao Negamo bhaNai-dAhiNaDDabharahe vamAmi / dAhiNaDDabharahe aNegAI gAmAgaraNagarakheDakabbaDamaDaMvadoNamuhapadRNAsamasaMvAhasannivesAI, tesu savvesa tuvaM vasasi ? / vimuddhatarAo Negamo bhaNai-pATaliputte vasAmi / pADaliputte aNegAuM gihAI, temu savvesa tuvaM vasasi ? / vimuddhatarAo Negamo bhaiNa pramANanirUpaNe nayanA matAnusAra je prasthakanA svarUpanA parijJAnamA upayukata che te ja arthAt prasthakanA upagathI upayukata AtmA prasthaka che. prazna- bhate ! jenAvaDe nayasvarUpanuM grahaNa thAya che te vasatinu daSTAMta kevuM che? uttara-- gautama! vasatinA dRSTAMtathI nayasvarUpanuM pratipAdana A pramANe che- koI puruSe bIjA koI puruSane prazna karyo ke tame kayAM rahe che ?" avizuddhanagamanayanA matAnusAre teNe javAba ApyA- "huM lekamAM rahuM chuM." praznakartAe kahyuM- "leka traNa prakAranA che jemake- urvalaka, aleka ane tiryazleka. zuM tame A traNe lokamAM vase che?" tyAre vizuddhanayamujaba teNe kahyu- " tiryakama vasu chu. praznakartAe prazna karyo- tiryaleka ja bUdvIpa vagere svayaMbhUramaNaparyanta aakhyAta dvIpa-samudra rUpa che. te zuM tame A sarvemAM nivAsa kare che?" tyAre vizuddhataranaigamanayanA abhiprAya mujaba teNe kahyuM- "jaMbudvIpamAM rahuM chuM. tyAre praznakartAe pUchyuM- "bUDhIpamAM te daza kSetra AvyAM che, jemake- (1) bharata (2) eravata (3) haimavata (4) araNyavata (5) harivarSa (6) ramyaphavarSa (7) devakuru (8) uttarakuru (9) pUrvavideha ane (10) aparavideha te zuM tame A sarva kSetramAM nivAsa kare che ?" tyAre vizuddhatararnAmanaya mujaba tene javAba Apyo ke- "huM bharatakSetramAM rahuM chu. pharI praznakartAe prazna karyo- bharatakSetra be vibhAgamAM vibhakta che (1) dakSiNArdhabharata ane (2) uttarArdhabharata te zuM tame bane bhAratamAM rahe che?" tyAre vizuddhatara nigamanava mujaba teNe javAba A ke- "dakSiNArdha bharatamAM rahuM . tyAre praznakartAe prazna karyo-- "dakSiNArdha- Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyAgadvAra devadatta ghare vasAmi / ghare devadattassa aNegA koDagA, tesu savvesu tuvaM vasasi ? visuddhatarAo gamo bhaNatoghare vasAmi / evaM visuddhassa rogamassa vasamANo / evameva vavahArassavi / saMgahassa saMthArasamArUDho vasa / ujjuyassa jesu AgAsapaesesu ogADho tesu vasai / tiNDaM saddanayANaM AyabhAve vasaI / taM vadiNaM // 229. se kiM taM paesaditeNaM ? pasahite- gamo bhAI-chaNhaM paraso, taM jahA dhammapaeso adhamma eso 229. " bharata kSetramAM ghaNA grAma, Akara, nagara, nigama, beTa, kaTa, maDakha, droNamukha, paTTana, Azrama, sanniveze che te zuM tame sa'mAM nivAsa kare che ?' vizuddhataranaiJa-manaya mujaba teNe javAkha ApyA ke- 'huM pATalIputramAM vadhu chuM". praznakartAe pharI praznakAM ke pATalIputramAM ghaNAM ghare AvelA che. teA zuM tame te sa gharamAM nivAsa karA che ' tyAre vizuddhataranaigamanayamujakha teNe javAkha ApyA ke 8 huM devadattanA gharamAM rahuM chuM". praznakAre praznaka| ke devadattanA dharamAM ghaNA prakASThA (eraDAe) che te zu tame sava prakASThamAM nivAsa kare che ?' tyAre teNe kahyuM-- 'huM madhyagRhamA nivAsa karuM chuM ' vizuddhamaigamanayanA matathI vasati A rIte che. vyavahAranayanuM mantavya paNa naigamanaya jevuM ja che. saMgrahanayamujakha tA hu sastArakamAM jyA besu chuM, zayana karu chu, tyA rahuM chuM ema kahevAya ( vasatine atha nivAsa che ane A nivAsa saMstAraka upara upaviSTa heAvAthI ja sa'bhavI zake tethI saMgrahanayamujaba save ekarUpathI vivakSita thaI jAya che, kAraNa ke sa grahanaya sAmAnyane grahaNa kara che ) RjusUtranaya kahe che ke-- * jeTalA AkAza pradezAmA me avagAhana karyuM che temA rahuM chu ( A nivAsakArya vartamAnamAM ja thai rahyu che. atIta, anAgata vinaSTa ane anutpanna heAvAthI asat che ) traNe zabdanaya kahe che ka~~ huM AtmasvarUpamAM rahuM chu ' kAraNa ke anyadravyanI anyadravyamA vRtti hAya ja nahi 2 341 d --h bhate| pradezaSTAtathI nayanA svarUpanuM pratipAdana kevI rIte thAya che ? uttara-- pradezaSTAta A pramANe che vaigamanayanA mate cha dravyAnA pradeza hAya Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 pramANanirUpaNa AgAsapaeso jIvapaeso khaMdhapaeso -. cha. mo- (1) dhrmaastiyne| pradeza (2) desapaeso / evaM vayaMta NegamaM saMgaho ____mdhrmaastiyne| pradeza (3) mAstibhaNai-jaM bhaNasi-chaha paeso taM na bhavaDa, kAyano pradeza (4) jIvAstikAyane pradeza kamhA ? jamhA jo desapaeso so (5) dhana pradeza ane (6) dezane pradeza tasseva dabassa jahA ko diTTato ? [ naigamana sAmAnya ane vizeSa baMnene grahaNa kare che. tethI jyAre te sAmAnyane dAseNa me kharo kIo dAso'vi se, aDANu pare tyAre 'paNNA pradeza , sama me taM mA bhaNAhi-'chaNha paeso' bhaNAdi- vacanAnta ane vizeSane grahaNa kare tyAre 'paMcaNhaM paeso', taM jahA-dhammapaeso 'paNNAM pradezA ' mArIte mahuvayanAnta adhammapaeso AgAsapaeso jIvapaeso zabdane praga kare che] naigamanayanA AvA khaMdhapaeso / evaM vayaMtaM saMgaha vavahAro 4thanane sAmaNI sayaDanaye yu- 'paNNA bhaNai--jaM bhaNasi-paMcaNha paeso, taM na pradeza ' ma na 4DI, 2 . dezanA ? bhavai, kamhA ? jai jahA paMcaNhaM goTi pradeza che te dravyane ja che tAtparya e che ke yANaM purisANaM keI dabajAe sAmaNNe chaThAsthAnamA "deza pradeza" kahyo che tenI koI bhavai,taM jahA-hiraNe vA suvaNNe vAdhaNNe svata tra sattA nathI kAraNa ke te dharmAstikAya AdinA dezane je pradeza che te kharekhara vA dhaNe vA, taM na te juttaM vattuM jahA dharmAstikAya Adino ja deza che ane paMcaNDaM paeso,taM mA bhaNihipaMcaNhaM paeso, dravyathI abhinna dezane pradeza vastuta te bhaNAhi-paMcaviho paeso, ta jahA-dhamma- dravyarUpa ja che. tenA mATe keI daSTAta che ? paeso adhammapayaso AgAsapaeso jIva- evA ziSyanA praznapara guru daSTAMta Ape chepeso khaMdhapaeso / evaM vayaMtaM vavahAraM jema dAsa mArI AdhInatAmAM hovAthI tene ujjusuo bhaNaI-ja bhaNasi-paMcaviho kharIdela gardabha paNa mArU ja che AvI paeso,te na bhavai,kamhA? jai tepaMcaviho, vyavahAra paddhati lekamAM che te pramANe ja paeso, evaM te ekkeko paeso paMcaviho dharmAstikAyano pradeza, dezane ane dezadraevN te paNavIsaiviho paeso bhavaI, taM vyane hovAthI pradeza paNa dravyane ja che te svata tra nathI mATe tame "cha nA pradezanA mA bhaNahi-pacaviho paeso, bhaNAhi kaho paNa "pAcanA pradeza" kaho. te A bhaIyavyo payaso-siya dhammapayaso siya prabhAge- (1) dharmAstiya pradeza (2) madha. adhammapaeso siya AgAsapaeso siya mastikAya pradeza (3) AkAzAstikAyapradeza jIvapaeso siya khaMdhapaeso / evaM vayaMta (4) jIvAstikAyapradeza ane (5) ska dhapradeza ujjusuyaM saMpai sadanao bhaNai-jaM [ vizuddha sa grahanayanI apekSAe sarvadravyo bhaNasi-bhaiyavvo paeso, taM na bhavai, satA sAmAnyanI apekSAe samAna che para tu kamhA ? jaDa bhaDayavyo paeso, evaM te avizuddha sagrahanaya pAcanA predeza svIkAre dhammapaeso'vi siya adhammapaeso siya che ] A pramANe kahetA sagrahanayane vyavaadhmmopeso siya AgAsapaeso siya hAranaya cha - tamere 'paMcAnA pradeza.' jIvapaeso sitha khaMdhapaeso, adhamma- ( pAyanA pradeza ) / ch| te yogya nathI, Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 343 anugadvAra paeso'vi-siya dhammapaeso jAva siya khaMgha paeso, AgAsapaesovi-siya dhammapaeso jAva siya khaMghapaeso, jIvapaeso'vi-siya dhammapaeso jAba siya khaMdhapaeso, khaMdhapaeso'vi-siya dhammapaeso jAva siya khaMdhapaeso, evaM te aNavatthA bhavissai, taM mA bhaNAhibhaiyavyo paeso,bhaNAhi-dhamme paese dhamme, ahamme paese se paese ahamme,AgAse paese se paese AgAse,jIva parase se paese se paese no jIve khaMdhe paese se paese no khaMdhe / evaM vayaMtaM sahanayaM samabhirUDho bhaNai-jaM bhaNasidhamme paese se paese dhamme, jAva jIve paese se paese no jIve, khaMdhe paese se paese no khaMdhe, taM na bhavaDa, kamhA ? itthaM khalu do samAsA bhavaMti, jahA-tatpurise ya kammadhArae ya / taM Na Najjai kayareNaM samANeNaM bhaNasi ? kiM tappuriseNaM kiM kammadhAraeNaM ? jai tatpuriseNaM bhaNasi to mA evaM bhaNAhi / aha kammadhAraeNa bhaNasi, to visesao bhaNAhi-dhamme ya se paese ya se paese dhamme, ahamme, ya se paese ya se paese ahambhe, AgAse ya se paese ya se paese AgAse, jIve ya se paese ya se paese no jIve, khaMdhe ya se pae se ya se paese no khaMdhe / evaM vayaMtaM samabhirUDhaM, saMpai evaMthUo bhaNai-jaM jaM bhaNasi taM taM savvaM kasiNaM paDipuNaM niravasesa egagahaNagahiya / dese'vi me avattha,paese'vi me avatchu / se taM paesadiDhateNaM / se taM nayappamANe // kAraNake pAMcagoSThika puruSanuM sonuM, cAMdi, dhanake dhAnyAdidravya sAmAnya (sAdhAraNa) hoya che tema dhamastikAyAdikano kaI sAmAnya pradeza hoya te "pAMcane pradeza" kahevAya. paNa vAstavamAM dareka dravyanA pradeza bhinna che. mATe sAmAnya pradezanA abhAvamAM 'pacAnAM pradezaH' he yogya nathI 52'tu 'pAMya prazna pradeza sabha 43. te mA prabhAge- (1) dharma pradeza (2) madhama pradeza (3) mAzapradeza (4) pradeza mane (4) skadhapradeza A pramANe kahetA vyavahAranayane bAjusUtranaye kahyuM- tame je "pAca prakArane pradeza" kaho cho te yogya nathI, kAraNake pAca prakAranA pradeza mAnavAmAM Ave te eka-eka pradeza pAca-pAca prakArano thaI jaze. ane pradeza paccIza prakArane thaI jaze. eTale pAMca prakArano pradeza na kahe, paNa pradeza mananIya cha tema 1. (1) dharmAstiAyanA pradeza manIya cha (2) madha stikAyane pradeza bhajanIya che (3) AkAzane pradeza bhajanIya che (4) jIvane pradeza bhajanIya che ane (5) skadhano pradeza bhaknIya cha. (bhaktavya pradeza ) upAthI potiitAnA pradezanuM ja grahaNa thAya che, parasabaMdhI pradezanuM grahaNa thatuM nathI, kAraNake pasaMbadhI pradezamAM artha kiyA pratye sAdhatvano abhAva che A pramANe kahetA RjusUtranayane zabdanye dhu-(bhaktavya. pradeza) matabhe na kahe kAraNa ke Ama mAnavAthI dhamastikAyane je pradeza che te dharmAstikAyane paNa thaI zake che ane adhamastikAyane paNa thaI zake che. AkAzAstikAyane pradeza paNa thaI zake che. jIvAstikAyane paNa thaI zake che ane ska dha paNa thaI zake che. tevI rIte adharmAstikAyane pradeza paNa dharmAstikAyane thaI zake che yAvat skaMdhane thaI zake che. Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANanirUpaNa 344 AkAzAstikAyane pradeza paNa dharmAstikAyo yAvata skaMdhano thaI zake che. jIvAstikAyane je pradeza che te dharmAstikAyane. thAvata skaMdhane thaI zake che tevI ja rIte skaMdha pradeza paNa sarvano thaI zake che. A rIte anavasthA thavAthI vAstavika pradeza sthitino abhAva thaze. (bhajanAmA aniyatatA hoya chepradeza potapotAnA astikAyane thaI bIjAne paNa thaI javAthI anavasthA usanna thaze ) mATe tame pradezane bhajanIya na kaho. paNa ema kaho ke je pradeza dharmAtmaka che te pradeza dharma che eTale ke A dharmAtmaka je pradeza che te samasta dharmAstiSayathI abhinna thaIne ja dharmAtmaka kahevAya che je pradeza adharmAtmaka che te | pradeza adharma che. je pradeza AkAzAtmaka che te pradeza AkAza che eka jIvAtmaka je pradeza che te pradeza no jIva che eTale ke samasta jIvAstikAyanA eka dezabhUta je eka jIva che te eka jIvAtmaka je eka ja pradeza che te jIva che ahIM "" zabda ekadeza vAcaka che. eka ska dhAtmaka pradeza che te ne ska dha che. A pramANe kahetA zabda nayane samabhirUDha naye kahyuM- tame je kahe che ke je pradeza dharmAtmaka che te dharmAstitva kAyarUpa che yAvat je pradeza eka jIvAtmaka che te pradeza kanojIve che je pradeza eka ska dhAtmaka che te pradezano skaMdha che, te tamArI vAta egya nathI kAraNa ke ahIM gha pa vageremAM be samAsa thAya che. tapuruSa ane karmadhAraya tethI ahIM sa deha thAya ke tame kayA samAsanA AdhAre "dharma pradeza" ema kaho che je tame tapuruSa samAsa (dharmane pradezadharma pradeza) ne nA AdhAre kaho to te egya nathI kAraNa ke ema kahevAthI dharma ane pradeza bhinna Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugAra 345. thaI jaze. jema kuDAmAM bora" kahIe te kuMDa ane bera jema bhinna che tema ahIM paNa bhinnatA prApta thaze. je tame karmadhAraya samAsanA AdhAre kahe che te je dharmAtmaka pradeza che tenuM samasta dharmAstikAya sAthe samAnAdhikaraNa thaI javAthI pradeza dharmAstikAyarUpa thaI jaze. A rIte adharmAtmaka pradezeadharmarUpa, AkAzAtmaka pradeze AkAzarUpa anaMta jIvAtmaka je samasta jIvAstikAya che tene eka deza eka che. tene eka pradeza, samasta jIvAstikAyathI bhinna hovAthI jIva kahela che. anaMta skaMdhAtmaka je samasta ska dha che tene eka deza eka skaMdha hoya che. A eka dezarUpa skaMdhane pradeza ne skaMdha che. A pramANe kahetA samabhirUDhanayane eva bhUtaye kahyuM- tame je kAI kahI rahyA che te evI rIte kahe ke A badhA dharmAstikAyAdike samasta dezapradezanI kalpanAthI rahita che, pratipUrNa- AtmasvarUpathI avikA che, niravazeSa- eka hovAthI avayava rahita che. eka grahaNa gRhIta-eka nAmathI kahela che. mATe eka, vastu rUpa che eva bhUtanayanA mate je vastu dezarUpa che ta avastu che je pradezarUpa che te avastu che, eva bhUtanaya akha Da vastune ja marUpa mAne che. A rIte pradeza daSTAtathI nayanuM svarUpa jANavuM prazna- bhate A saMkhyA pramANa zuM che? uttara- saMkhyA pramANanA ATha bheda che. te A pramANe- (1) nAmasa khyA (2) sthApanA saMkhyA (3) dravyasa khyA (4) aupampa sa khyA (pa) parimANu saMkhyA (6) jJAnasaMkhyA (7) gaNunAsa khyA ane (8) bhAvasaMkhyA ["saMkhapada saMkhyA ane zaMkha A bane arthane spaSTa kare che tethI jyA je artha ghaTita thato hoya te artha tyAM kare. ] 230 230. se ki ta saMkhappamA ge? saMkhappamA-aTTavihe NepaNNatte, tAM nadI- nANA, haLasaMhA, saMsA, ovammasakhA, parimANasaMkhA jANaNAsaMkhA, gaNaNAsaM sA, bhAvasaMkhA / Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 se kiM taM nAmasaMkhA ? nAmasaMkhA - jassaNaM jIvasta vA jAva se taM nAmasaMkhA | se kiM taM ThevaNasaMkhA 1 ThavaNa saMkhA-jaNaM kaTukamme vA potthakamme vA jAva se taM ThavaNasakhA / nAmavANa ko paiviseso ? nAma AvakahiyaM, ThavaNA itariyA vA hojjA AvakahiyA vA hojjA / se kiM taM davtrasaMkhA 2 -saMlA---vijJApAttA, tuM TET-Agamao ya no Agamao ya jAva / se kiM taM jANayasarIra - bhaviya - sarIvairittA davyasaMkhA ? jANayasarIrabhaviyasarIravairittA davyasaMkhA - tivihA paNNattA, taM jahAegabhavie, baddhAue, abhimuhaNAmagoce 1 pramANanirUpaNa prazna- bhate ! nAmasaMkhyA zuM uttara- je jIva athavA ajIvanuM saMkhyA' evuM nAma rAkhavu te nAma sakhyA che. ? prazna- bhaMte ! sthApanAsaMkhyA zuM che ? uttara- je kASTaka mA, pustaka mAM yAvat ' saMkhyA ' A rUpe je Arepa karAya che te sthApanA saMkhyA che. prazna~~ nAma ane sthApanAmA zuM vizeSatA che ? uttara-nAma yAvatkathita hAya che jyAre sthApanA irika paNa heAya che ane yAva~ kathita paNa heAya che. prazna- bhaMte ! dravyazaMkha zu che ? uttara-dravyaza`khanA e prakAra che.jemake(1) Agamadrabyuza kha ane (2) nAAgamadravyaza'kha. Agamadravyaza'kha ane nAAgamadravyazaMkhanA bhedarUpajJAyakazarIra ane bhavyazarIraza khanuM svarUpa dravyAvazyakanA prakaraNamAM kathita bhede mujaba jANI levu.. prazna- sAyakazarIra-bhavyazarIra vyatikita nAAgamadravyaza'khanu svarUpa kevuM che ? uttara- tadbyatirikatadravyaza khanA traNa prakAra prarUpyA che. te A pramANe-(1) eka bhavika- je jIva utpanna thaine haju sudhI za`khaparyAyanI AyunA baMdha karyAM nathI paraMtu maraNa pachI avazya zaMkha paryAya prApta karavAnA che te (2) khaddhAyuka-- je jIve zaMkhaparyAyamAM utpanna thavA ceAgya bhAyuSyanA madha Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugAra 347 karI lIdhe che te. (3) abhimukhanAmagotraje jIva nikaTa bhaviSyamAM zaMkha yonimAM utpanna thanAra hoya temaja je jIvanA nAma ane gotra karma jaghanya eka samaya ane utkRSTa aMtarmuhUrtabAda udayAbhimukha thanAra hoya te egabhavie NaM bhaMte ! egamavietti kAlao kevaJciraM hoi ? prazna- bhate ! eka bhavika jIva "eka bhavika" evA nAmavALa kALanI apekSAe keTalA kALa sudhI rahe che ? uttara- eka bhavikajIva jaghanya atamuhUrta ane utkRSTa eka pUrvakeTI sudhI rahe che jahaSNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM juhI . prazna-bhate ! baddhAyuSyajIva baddhAyuSka rUpe keTalA samayasudhI rahe che ? vaddhAueNaM bhaMte ! vaddhAuetti kAlao kevacciraM hoi ? jahaNNeNaM aMtomuhuttaM ukkoseNaM oihItimA , abhimuhanAmagoetti kAlao kevacciraM hoi ? - uttara- baddhAyuSyajIva baddhayuSkarUpe jaghanya aMtamuhUrta ane utkRSTa eka pUrva koTInA trIjA bhAga sudhI rahe che. prazna-bhaMte abhimukhanAmagotrazaMkhanuM abhimukhanAmagotra" evuM nAma keTalA samaya sudhI rahe che ? uttara-abhimukhanAmAgetraza khajaghanya eka samaya ane utkRSTa a tarmuhUrta sudhI rahe che. jahaNNeNaM ekaM samayaM ukkoseNaM aMtomuhuttaM / iyANi koNao ke saMkhaM icchai, tattha NegamasaMgahabavahArA tivihaM saMkhaM icchaMti, taM jahA-egabhaviyaM vaddhAuyaM abhimuhanAmagottaM ca / ujjusuo duvihaM saMkhaM icchaDa, taM jahA-baddhAuyaM ca abhimuhanAmagottaM ca / tiNi sahanayA abhimuhagAmagottaM saMkhaM icchaMti / se taM jANayasarIrabhaviyasarIravairitA danca sUtrakAra have sAtanAmAthI kayA na kayA zakhane mAne che te viSe kathana kare che naigamanaya, sa grahanaya ane vyavahAranaya A traNe sthUladaSTivALA no eka bhavika, baddhAyuSka ane abhimukhanAmAgetra A traNe zaMkhene mAne che. pUrvanayanI apekSAe vizuddhAjusUtranaya baddhAyuSka ane abhimunanAmagotra A be prakAranA zaMkhane svIkAre che. ekabhavikane ati vyavahina Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 zaMkhA / setaM no Agamao dayasaMkhA / setaM davvasaMkhA / 231. se kiM taM ovamasaMkhA ? ovammasaMkhA - cauccihA paNNattA, taM jahA asthi saMtayaM saMtaeNaM uvamijjai, asthi saMtayaM asaMtaNaM uvamijjara, atthi arAMtayaM saMtaNaM udamijjai, atthi asaM taya asaMtapaNaM uvamijjai / tatthasaMtayaM saMta eNaM ucamijjara, gaddA tA arihaMtA saMtahi pukharehi saMtaehiM purakavADehi saMtaehi vacchehiM ubami tijjaM, taM jahA" puravarakavADavacchA phaliha bhuyA duMduhitthaNiyagholA / sirivacchAkaya vacchA savve'vi jigA cauvvIsaM IllitaruM gAtAM minnara, nahA saMtAI neraiyatirikkhajoNiyamaNussadevANaM AuyAI ataehi palio - vama sAgarovameddi uvamijjati / asaMtayaMasaMtaeNa uvamijjara, taM jahAM * paritRyiperaMta, paviTa paDyuM. tanicchIraM / pattaMvavasaNapattaM, kAlappattaM bhaNai gAe 18}} jaha tumbhe taha amhe tumbhe'vi ya hA jahA amhe | appA paData, paMDuyapattaM kisjavALuM [2] ', 231. pramANanirUpaNa hAvAthI svIkAratA nathI. traNe zakhsa naye abhimukhanAmagotra zaMkhane ja zakha mAne che. A rIte tadUnyatirikatadravaza banu svarUpa jANyuM. A pramANe drabyuza'anu varNana pUrNa thayuM. prazna- bha'te ! tAtparya zuM che ? aupamyasa khyAnuM uttara- aupamyasaMkhyA-upamA ApI vastuno niNaeNya karavo, tenA cAra prakAro che. te A pramANe- (1) sastunI savastunA sAthe upamA ApavI (2) sastunI asad vastu sAthe upamA ApavI. (3) asastunI sastusAthe upamA ApavI (4) asadvastune asastu sAthe upamA ApavI temAM sastu sadavastumAthe Upamita karavI, te A pramANe che- sat evA arihaMta bhagavatone sat evA pradhAnanagaranA kapATa AdisAthe upamita karavA jemake -arihaMta bhagavatonA vakSa sthaLa nagaranA kapATa jevA ane bhujAe parigha aa jevI hoya che. teone niA Sa du dabhinA svara jevo hoya che, vakSa sthaLa zrIvatsathI ati hoya che mad vastune asastu sAthe upamita karavuM te khIje prakAra A pramANe che-nAraka, tiya ca, manuSya ane devonu AyuSya palyopama ane sAgaropama pramANa che. A kathatamA nairiyaka vagere jIvonuM AyuSya sarRpa che ane palyopama, sAgaropama asarUpa che. kAraNu ke te paya vagerenI kalpanA mAtrathI kalpita thayelA che. asastune sastuvaDe upamita karavI te A pramANe - vasaMtasamaye jINu thayelA, DAkhaLIthI tUTI gayelAM ane vRkSaparathI nIce paDelA, zuSka sArabhAgavALA, ane duHkhI thayelA pAdaDAe navA pAMdaDAne gAthA kahI- atyAre je hAlatamAM tame cho Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anucedvAra vi atthi gavi ya hohi, ullA kisa lapaDupattANaM / matriya uvamA khalu esa kayA, jaNa tibohaNadvAe || 3 ||" astayaM asaMtaehi uvamijjai, jahA kharavisANaM tahA savisANaM / setaM ovammasaMkhA || 22. se jiM tuM .temAlA ? parimANasaMkhA dubihA paNNattA, taM jahA- kAliyasuyaparimANasaMkhA dihivAyasRyaparimANasaMkhA ya / se kiMta kA liyakhyaparimANa sAMdhA ? kAliyamnuyaparimANasaMkhA- annevidA puttA, taMnadA-khavarAvA, akkharasaMkhA, saMgha yasaMkhA payasaMkhA, paMcamAMvA, gADhArAMvA, vijogamAMvA, vedAMlA, nittimAMlA, ajIbo rasakhA, ajjhayaNasaMkhA, 34huM sa te hAlatamAM ja pahelA ame hatA, ane ame A samaye je sthitimAM chIe te sthitimAM tame paNa eka divasa Avaze A pramANe kharatAM jINu pAMdaDAe naveAgata kisalayeAne kahyu. atre je prakAre pAMdaDAne vArtAlApa vaLyeA che te pramANe pAdaDAonA vArtAlApa sa bhavI na zake te -i divasa thaye nathI ane kei divasa thaze nahIM. ahIM bhavyajaneAne samajAvavA upamA ApavAmAM AvI che ( ahIM * lA dudama taddA amhe' mA uSamAnabhUta kisalayapatronI avasthA sapa che ane upameyabhUta pAMDu patrAvasthA asad rUpa che. ane " tume vicophi hA nahIM bande ' mAM pAMDupatrAvasthA tatkAlika hovA- thI sarUpa che ane kisalayAvasthA asapa che. asastune amastuthI upamita karavI te A pramANe- zazaviSANu, kharava- jevA ja hAya che A pramANe aupamyasaMkhyAnuM nirUpaNu jANavu SANu 232. prazna- bhate| parimANu sakhyAparyAyarUpa saMkhyAnuM svarUpa kevu` che ? uttara parimANu sakhyAnA be prakAra prarUpyA che. jemake- (1) kAlika thru pari- mANasa khvA ane (2) dRSTivAde zrutaparimA husaMkhyA prazna- bha te ! kAlikazrutaparimANu saMkhyA zuM che ? prakAranI * uttara-kAlikazrutaparimANusakhyA aneka jemake pavasa khyA-paryAyanI sa khyA, akSarasa khyA- * akArAdi' akSarAnI sakhyA, sa ghAtasa khyA- yAdiakSasakhyA, rezanA sa yeAgarUpa sa ghAtanI padasa khyA sumanta, tinlRntarUpa padAnI sa khvA, pAdasa khyA-gAthAnA caturtha aza Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a50 pramANunirUpaNa muyakkhaMdhasaMkhA, aMgasaMkhA / se taM kAliyamayaparimANasaMkhA ? rUpa padonI saMkhyA, gAthAsaMkhyA- prAkRtamAM lakhAyela chaMda vizeSarUpa gAthAnI saMkhyA, lekasaMkhyA, veThasaMkhyA- chaMdavizeSanI saMkhyA, niryukitaonI saMkhyA, anugadvArAnI saMkhyA, uddezakasaMkhyA, adhyayana saMkhyA, zrutaskandhasaMkhyA, agasaMkhyA vagere kAli zruta parimANa saMkhyA che. A sarve saM khyAta che. prazna- saMte! daSTivAdakRtaparimANuMkhyA zuM che? sa se ki taM ditthivaaysuyprimaannvAM ? dihivAyasuyaparimANarAMkhA-aNegavihA paNNattA, taM jahA-pajjavasaMkhA jAva aNuogadArasaMkhA, pAhuDasaMkhA, pAhuDiyAsaMkhA, pAhuDapAhuDiyAsaMkhA, vtthusNkhaa| se taM dihivAyasuyaparimApasaMkhA / se taM parimANasaMkhA / uttara- dRSTivAdathata harinANAmaMthAnA aneka prakAra kahevAmAM AvyA che, te A pramANe- paryavasaMkhyA yAvatu anuyAgadvAra saMkhyA, prAbhRtasa khyA, prAkRtikAsa khyA, prAbhRtaprAkRtikAsa khyA ane vastusaMkhyA. A pramANe daSTivAdabrutaparimANasaMkhyA ane parimANasaMkhyAnuM svarUpa jANavuM. prazna- bhaMte ' jJAnasaMkhyA zuM che? se kiM taM jANaNAsaMkhA ? jANaNAsaMkhA-jo jaM jANai, taM jahA-sada sadio, gaNiyaM gaNio, nimittaM nemittio, kAlaM kAlaNANI, vejjayaM vejjo / se taM jANaNAsaMkhA // uttara- jJAnarUpasaMkhyA jJAnasa khyA che. (jJAnasa khyA che jene jANe te rUpa hoya che) te A pramANe- zabdane jANanAra zAbdika, gaNitane jANanAra gaNika, nimittane jANa- nAra naimittika, kALane jANanAra kALajJAnI, vaidakane jANanAra vaidya, A jJAna saMkhyAnuM svarUpa che. prazna- bhate! gaNanAsa khyA zuM che? 233. se kiM taM gaNaNAsaMkhA? 233. gaNaNAkhA-eko gaNaNaM na ka, kumiyA, to - jjae asaMkhejjae aNaMtae / uttara- "A ATalA che? A rUpamAM je gaNatrI che te gaNunArUpa saMkhyA te gaNanAsa khyA kahI che. eka- (1) gaNanA na kahevAya, be AdirUpa gaNanA saMkhyA jANavI. saMkhyAta, asaMkhyAta ane anaMta A traNa prakAranI gaNanA saMkhyA jANAvI. Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 prazna- sadhyAta zucha ? anugAra se ki ta saMkhejjae ? saMkhejae-tivihe paNNatte, taM jahA-jahaNNa ra ukkosae ajhnnnnmnnukkose| uttara- saMkhyAta traNa prakAranA prarUpyA cha. te mA pramANe- (1) dhanyasa jyAta (2) kRSTa sadhyAta mana (3) madhyama saMkhyAta. prazna- saMta ! masajyAta zu cha ? se kiM taM asaMkhejjae ?, asaMkhejjae-tivihe paNNatte, taM jahA-parittAsaMkhejjae juttAsaMkhejjae asaMkhejArAMkhejjae / uttara- asaMkhyAtanA traNa prakAra prarUcyaa che. te 2mA pramANe- (1) parIttAsadhyAta (2) yutasabhyAta (3) mskhyAtAsaMkhyAta. prazna- parItAsaMkhyAta zuM che? uttara- parItAsaMkhyAtanA traNa prakAra che. dhanya, kRSTa mane madhyama. prazna- mate ! yutAsacyA zuche ? se kiM taM parittAsaMkhejjae ? parittAsaMkhejjae-tivihe paNNatte, taM jahA-jahaNNae ukkosae ajahaNNamaNukkosae / se kiM taM juttAsaMkhejjae ? kuttA saMkhejjae tivihe paNNatte, taM jahA-jahaNNae ukkosae ajhnnnnmnnukkose| se kiM taM asaMkhejjAsaMkhejjae ? asaMkhejjAsaMkhejjae tivihe paNatte, taM jadA-jahaNNae ukosae jahaNNamaNukosae / uttara- yuktAsaMkhyAtanA traNa prakAra che- jaghanya, utkRSTa ane madhyama. prazna- asaMkhyAtAsa khyAta zuM che? uttara- jaghanya, utkRSTa ane madhyama A traNa prakAre asaMkhyAtAsaMkhyAta che prazna- mata ! manata cha ? se kiM taM aNaMtae ? aNaMttae-tivihe paNNatte, taM jahA-parittANatae juttANatae annNtaate| uttara- anaMtanA traNa prakAra che. te A prabhA- (1) pAtAnAta (2) yutAnata mana (3) manatAta. Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para pramANunirUpaNa prazna- parItAnaMta zuM che ? se ki taM parittANaMtae ? parittArNatae-tivihe paNNatte, taM jahA-jahaNNAe ukkosae ajahaNNamaNu sI . uttara- jaghanya, utkRSTa ane madhyama A traNa svarUpe parItAnaMta jANavuM. prazna- yuktAnaMtane keTalA bheda che? uttara cuktAnaMtanA traNa prakAre che- jaghanya, utkRSTa ane madhyama. se ki taM juttANatae ? juttANaMtae-tivihe paNNatte, taM jahA-jahaNNae ukosae ajhnnnnmnnurasa se ki taM aNaMtANaMtae ? aNaMtANatae-duvihe paNNatte, taM jahA-jahaNNae ajahaNNamaNukkosae / prazna- anaMtAnaMta zuM che ? uttara- anaMtAnaMtanA be prakAra prarUpyA che. jemake- jaghanya ane ma ma. 234, nauwAcuM nAM vicaM rahuM ? 234. prazna- bhate jaghanya saMkhyA keTalA hoya che arthAt kaI sa khyAthI kaI sa khyA paryata jaghanya saMthAta mAnavAmAM Ave che. dorUvaya, teNaM paraM ajahaNNamaNukosayAI ThANAI jAva ukkosayaM sNkhejAM ja varU! ' uttara- be jaghanya saMkhyAta hoya che. tenAthI para arthAt traNa-cAra yAvatuM utkRSTa saMkhyAtanuM sthAna prApta na thAya tyAM sudhI madhyama sarakhyAta jANavuM. ukosaya saMkhejjayaM kevaiyaM hoi ? prazna- bhaMte ' utkRSTa saMkhyAta keTalA hoya che ? ukkAsayassa saMjjjayassa parUvaNaM karissAmi / se jahAnAmae palle siyA,-egaM joyaNasayasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM, tiNi joyaNasayasahassAI, solasasahassAI, doNi ya sattAvIse / joyaNasae, tiNNi ya kose, aTThAvIsaM ca ghaNusayaM, terasa ya aMgulAI, addhaM aMgulaM kiMci visesAhiyaM parikkheveNaM uttara-utkRSTa saMkhyAtanI prarUpaNa A pramANe che- asatyAnA pramANe eka lAkha jana lAbe, eka lAkha yeAjana paheLe traNa lAkha, soLahajAra, baso sattAvIza ejana, traNagAu, eka aThThAvIza dhanuSa ane 13 aMgulathI kAMIka adhika paridhivALa ke cAnAmaka (anavasthinAmaka) palya hoya. te te siddhArtho-sarSapathI pUrita karavAmAM Ave. te sarSa pithI dvIpasamudronA Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyAgadvAra sUtra paNNatte / se NaM palle siddhatthayANaM bharie / tao NaM tehiM siddhatthaehiM dIvasamuddANaM uddhAro aur | godIve ego samu evaM pakkhippamANeNaM pakkhippamANeNaM jAvayAdI muddA tehiM siddhatthae hiM aNNA esa NaM evaie khette palle | paDhamA salAgA / evaiyANaM salAgANaM asaMlappAlogA bhariyA tahAvi ukkosayaM saMkhejjayaM na pAvar3a, jahA koTThitA ? se jahAnAmae mace siyA AmalagANaM bharie, tattha ege Amalae pakkhitte sesvimA, aNNe'vi pakkhite sevi mAe, anne'vi pakkhitte se'vi mAe / evaM pakkhippamANeNaM pakkhippamANeNaM ho hI se'vi Amalae jaMsi pakkhitte se maMcae bharijjihi je tattha Amalae na madira || 3pa3 uddhAra gRhIta thAya arthAt palyamAMthI ekaeka sapa kADhI dareka dvIpa-samudromAM ekaeka nAkhatAM te palyane khAlI karave ja.dvIpathI lai je dvIpa ke samudromA atima sapa paDyo che tyAM sudhInA kSetrane khIjA anavasthita palya35 kalpita karavAmAM Ave che. pahelA anavasthita palya khAlI thAya tyAre eka sa pa zalAkApalyamAM nAkhavAmA Ave tyAra pachI bIjo anavasthita pUrIte khAlI karI rikanatAsUcaka bIjo sapa zalAkA palyamAM nAkhavAmA Ave, A kramathI jabUdbIpa pramANavALA zalAkApalya kaDhasudhI pUrita thaI jAya ane evA ghaNA zalAkApalya pUrita thai jAya tyAre paNa utkRSTa saMkhyAnu sthAna prAraMbha thatu nathI te samajAvavA dRSTAMta kahe che ke keI eka ma ca heAya te AmaLAethI pUrita hoya temA jo eka AmaLu nAkhavAmA Ave te te samAviSTa thai jAya, khIru nAkhavAmA Ave te te samAviSTa thai jAya . A pramANe AmaLAM nAkhatA-nAkhatA chelle eka evu AmaLu hAya che ke je nAkhavAthI maca paripUrNa thai jAya che pachI AmaLuM nAkhavAmA Ave te samAviSTa thAya nahI tema vAra vAra nAkhavAmA AvelA sa`peAthI jyAre * asa lakh'- ghaNA palpe atamA AmUlazIkha pUrita thaI jAya, temA eka sa pa jeTalI paNa jagyA rahe nahIM tyAre utkRSTa sa khyAnuM sthAna prAr bha thAya che tAtparya e che ke A sa`peAnI sakhyA ane jeTalA dvIpa-samudro sa` peAthI vyApta thayA che te khanenI sa khyA bhegI karatA je Ave tethI eka sapa adhika utkRSTa sakhyAta che jaghanyasa jgyA che ane A utkRSTasa khyAnI vaccenA sthAne madhyama sakhyAta jANavA. Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 23. meva upara rAMjhaNa je 235. pakkhitte jahaNNayaM parittAsaMkhejjayaM bhavai, teNa paraM ajahaNNamaNukosayAiM ThANAI jAva ukkosayaM parittAsaMkhejjayaM na pAvai / pramANanirUpaNa sUtrakAra asaMkhyAtanuM varNana karatAM kahe che ke asaMkhyAtanI prarUpaNA karatAM pUrvakapita anavasthitanI prarUpaNa karI levI. utkRSTa sAtamAM eka sarSapa prakSepa karavuM joIe ane teja jaghanya parItAsaMkhyAtanuM pramANa hoya che. tyAra pachI madhyama parItAsa - tanA sthAne hoya che, te utkRSTa parItAsaMkhyAta Ave tyAM sudhI hoya che. prazna- bhaMte ! utkRSTaparItAsaMkhyAnuM pramANa zuM che? uknosayaM parittAsaMkhejjayaM kevaiyaM ? jahaNNayaM parittAsaMkhejjayaM jahaNNayaparittAsaMkhejamettANaMrAsINaM aNNamaNNavbhAsA rUvUNo ukkosaM paritAsaMkhejaya hoI, ahavA jahannayaM juttAsaMkhejjayaM svarNa ukkAsayaM prisArAMga devuM . . uttara- jaghanya parItAMsa khyAtanuM jeTalu pramANa che te pramANa mAtra rAzine sthApita karI paraspara guNita karavI kalpanAthI mAno ke jaghanya parItAsaMkhyAtanuM pramANa 5 che. A pAcane pAMcavAra sthApita karI paraspara guNAkAra karavAthI pa45=5, 2545=125 12545625, 6254=3125 saMkhyA Ave A saMkhyAne vAstavika rUpamAM asaMkhyAtanA sthAne jANavI joIe. temAMthI ekae che karavAthI te utkRSTa parItAsakhyAta gaNa aa che. ane eka Acho karavAmAM na ave to jaghanya yuktAsaMkhyAta rUpa manAya che athavA jaghanya yuktAsaMkhyAtamAthI eka ochuM karavAthI utkRSTa parItAsaMkhyAtanuM pramANa thAya che. jahannayaM juttAsaMkhejjaya kevaiyaM re ? prazna- jaghanya yuktAsaMkhyatanuM svarUpa kevuM che ? jahaNNayaparittAsaMkhejjayamettANaM rAsINaM aNNamaNNabhAso paDipuNNo jahanayaM juttAsaMkhejjayaM hoi, ahavA ukkosae parittAsaMkhejjae svaM pakkhittaM je juttAIvejha di cA uttara- jaghanya parItAsaMkhyAtanI jeTalI rAzio che tene paraspara guNita karatAM je saMkhyA Ave te paripUrNa saMkhyA ja jaghanya yukatAsaMkhyAta che athavA utkRSTa parItAsaMkhyAtanuM je pramANa che temAM eka Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , KAR liyAyi tattiyA ceva, teNa paraM anahaNamaNakosayAI ThANAI jAya upakAsayaM juttAsaMkhijjayaM na pAvaDa / umeravAthI ghA yukanAhyAnuM pramANa yA , pArakSiA '5 - saMkhyAta tu rAmaya pramAvALI javAthI, bhayabha yutAnana myAnA : cuktAsaMmatathI bhraSTa sukanArata - Ave tyAM sudhI jAvA. varUpa zuM che? ukAsagaM juttAsaMkhejaya kevaDyaM ho ? jahaNNaeNaM juttArakhejaeNaM AvaliyA guNiyA aNNamaNNAbhAso sthaNo ukkAsayaM juttAsaMkhejayaM hoi, ahavA jahannayaM bhasaMkhejAsaMkhejayaM svRNaM ukkAsayaM juttAsaMkhejjayaM hAi / 612-6/4-4 tAnA . likAthI aghAMta jaghanya yunAgaMkhyA ane guNita karavAthI je rAzi Ave temAthI eka nyUna te suzAna 15 jaghanya asaMkhyAtA saMkhyA che. temaja eka go karavAthI laTa sukAvAva ghAya. 1 . prazna-art- 4 saMkhyAtanuM svarUpa kevuM che ? Ert- nya gulAma pani ti 12. ta pay tart sayA12:15 -retr ture ETAH 156 5is. pAyA / jahaNNaya asaMkhejjAsaMkhejayaM kevaiyaM hoDa ? jahannaeNe juttAsaMkhejaeNaM AvaliyA guNiyA agNamagNavbhAlo paTipuNNo jahaNNayaM agakhejAmakhejaya hoDa,adhyA upakAsae juttAsaMkhejA paM pavisattaM japaNaya asaMkhajAmakhejayaM hoI, adhyA upoyara junAgakhenjae rUvaM paviyanaM jadayaya agaMnvanjA saMjaya hAi / tetha paraM ajahaSNamaNugopayAI ThANAI jAya uskomayaM agakhejasaMgvajAga pAyA / upanagaM agaMmajAgaMgana kegaM ? jANa maMtrAgaMgAmAgImAbhAnA sAnA usmAM bhagata 5... .. . ... Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpa ahavA jadRNNayaM parittANaMtayaMrUvaNaM unakAsagaM asaMkhajjAsaMkhajjarya hoi // 226. nadaLamAM pattAMtamAM bevaphA herU ? 236. ahavA jahaNNaya asaMkhejjAsaMkhejjayamettANaM rAsINaM aNNamaNNavabhAso paDipuNNo jahaNaparittANaMtayaM hoi, ukkAsae asaMkhojjAsaMkhejjae rUvaM pakkhittaM jaNAM parittANaMtayaM hoI / te para ajahaNNamaNukkosayAI ThANAI jAva ukkosagaM parittANaMtayaM Na pAvai / ukkAsagaM parittANaMtayaM kevaiyaM ? jaDhaNNayaparittANaMtayamettANaM rAsINaM aNNamaNNabhAsA svRNo ukkAsagaM parittANaMtayaM hor3a, aDavA jahaNAyaM juttAtayaM svarNa ukkAsagaM parittANaMtayaM hoi ? IM ? jaNayaM juttANaMtayaM kevahAM jahaNNayaparittANaMtayamettANaM rAsIaNNAso paDhipuNNo jahaNNAM juttA ahavA ukkAsam paritA svaM pakkhittaM jahaNagaM ari | abhavasiddhiyAvi natiyAhoti / teNa para ajahaSNa maNu * pramANanirUpaNa karavAthI je saMkhyA thAya teja utkRSTa asaMkhyAtAsa khyAta che athavA jaghanya parItAna'tamAthI eka eNe karavAthI utkRSTa asa khyAtAsa khyAta thAya che. prazna- bhaMte / jaghanya parItAnatanuM svarUpa kevu che ? uttara-jaghanya asakhyAtAsa khyAtanI je rAzio che tene paraspara abhyAsarUpamAM guNita karavAthI je saMkhyA Ave te paripUrNa sa jgyA ja jaghanya parItAnata che athavA utkRSTa asa khyAtAsaMkhyAtamAM eka umeravAthI jadhanya parItAna ta thAya che. tyArapachI madhyamaparItAna tanA sthAne hAya che te utkRSTa parItAna tanuM sthAna na Ave tyA sudhI hAya che prazna bha te utkRSTa parItAna tanu svarUpa kevu che ? uttara- jaghanyaparItAna`tanI jeTalI rAzie che tene paraspara abhyAsarUpe guNita karI temAMthI eka aMka nyUna karavAthI utkRSTaparItAna`ta thAya che. athavA jaghanyayuktAna tamAthI eka nyUna karavAthI utkRSTa parItAna ta ane che jaghanyasukatAnatanuM pramANa prazna keTaluM hAya che ? uttara jaghanyaparItAna ta jeTalA sAne paraspara abhyAsarUpamAM guNita karavAthI je sa khyA Ave te paripUrNa saMkhyAja jaghanya cukatAnaMta che. athavA utkRSTa parItAna'tamA eka sapa prakSipta karavAthI jaghanyayatAnata thaI ntaya che. abhayasi Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyAgadvAra kAsayAI ThANAI jAva ukkAsagaM juttANataNa pAva ukkAsa juttANaMtayaM kevaiyaM oN ? jahaNaNaM juttANaMtapaNaM abhavasiddhiyA guNiyA aNNamaNNavabhAseo rUvRNo ukkosagaM juttANaMtayaM hoi, ahavA jahaNNagaM anaMtAnaMta ruvaNaM ukkAsagaM juttANaMtayaM hoi / jahaNagaM agaMtANaMtayaM kevaiyaM derUM ? jahaNNaeNaM juttANaMtaraNa abhavasi - dviyA guNiyA aNNamaNNavbhAseo paDipuNNo jahaNayaM anaMtAnaMtayaM hoi, ahavA ukkAsae juttANaMtara rUva pakkhitaM jahapNayaM anaMtAta hoi, teNa para ajahaNamaNukkeAsayAi ThANA / setaM gaNaNA saMkhA | 237. se ki taM bhAvasaMkhA ? bhAvasaMkhA - je ime jIvA saMkhagainAmagottAiM kammAIM vedeti / se taM bhAvasaMkhA / se taM saMkhApamANe setaM bhAvappamANe / se taM pamANe pamANeti payaM samattaM // 237 breka paNa jadhayuktAnaMta jeTalA che. tyArapachI madhyamayukatAna tAnA sthAne jyAM sudhI utkRSTayukatAna tanuM pramANa na Ave tyA sudhI che. utkRSTayukatAna tanu prazna- bhate / pramANa keTalu hAya che ? 357 uttara- jaghanyasukatAna tathI abhavasiddhakA-jadhanyayukatAna tane paraspara guNita karavAthI je rAzI Ave temAthI eka nyUna karavAthI je sa khyA Ave te utkR'yukatAna ta che athavA jaghanya ana tAna tamAMthI eka nyUna karavAthI ulTuM cukatAna ta thAya che prazna- bhate 1 pramANa keTalu heAya che ? jaghanyUane tAna taMtu uttara- jaghacukatAna na sAthe abha~ vasiddhakane guNita je karavAthI sa khyA Ave te paripUrNa saMkhyAja jaghanyaanaMtAnatanu pramANa che. athavA utkRSTayukatAna tamA eka umeravAthI jaghanya anatAnuM ta thAya che. jaghanyaanatAnata pachI badhAsthAnA madhyamaana tAna'tanA heya che kAraNa ke utkRSTaana tAnata hetu nathI. A pramANe gaNanAsakhyAnu nirUpaNa pUrNa thayu. prazna- bhaMte / bhAvaza " zuM che? uttara- A je havA zAnAmaka ei. ndriyanAmakagatinAma ane nIcageAtra kate vedI rahyA che te bhAvaza kha che. A rIta sakhtApramANa samApta thayu AnI samApti thavAthI bhAvapramANa paNa samApta thayela jANavuM. Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 upakramanA caturtha bheda-vaktavyatA .. 2L8, maiM zi ta vattA ? vatantrayA - tivihA paNNattA, taM jahA - sasamayavattavvayA parasamayava ttavtrayA sasamayaparasamayavattavvayA / se kiM taM sasamayavattavtrayA ? sasamayavattavvayA - jattha NaM sasama Aghavijjara paNNavijjai paruvijjai daMsijjaDa nidaMsijja uvadaMsijjai / setaM sasamayavattavtrayA | se ki taM parasamayavattavvayA ? parasamayavattavvayA - jattha NaM parasamae Adhavijjai jAva uvadaMsijjai / setaM paramamayavattavvayA / nayA ? se kiM taM sasamayaparasamayavatta sasamayaparasamayavattavvayA jattha NaM sasamae parasamae Ayavijjai jAva uvasijja | se taM ssmyprsmykavvA } 238. vAvatA prazna- pUrva prakAnta upakramanA catutha bheda vakatavyatAnu' svarUpa kevuM che ? T uttara- vakatAnyatA eTale adhyayana Adi saMbadhI eka eka avayavanA pratiniyata artha nuM mathAsa bhava kathana karavuM. tenA traNa prakAra che. te A pramANe- (1) svasa mavakatavyatA, (2) parasamavakatavyatA ane (3) svasama-parasamayavakatavyatA. ""T * prazna-bhaMte ! svasamayavakatavyatA chu' che? uttara- svasamayavakatavyatA A pramANe che svasiddhAtanuM kathana, prajJApana, prarUpaNu, dana, nirdezana ane upadaCna karavu" te svasamayavakatavyatA che. prazna- bha te * parasamayavakatavyatA zuM che ? uttara- parasamayavakatavyatA A pramANe che. jyAM parasiddhAMtA-anyamatAnA siddhA teAnu karthana yAvat upadana karavAmA Ave che te parasamayavakatavyatA che prazna- bha'te ! svasamaya-pasamayavakatavyatA zu che ? uttara- svasamaya-parasamayavakatavyatA A pramANe che- je vakatavyatAmAM svasiddhAMta ane pasiddhAMta tenuM kathana yAvata upadezana karavAmAM AvatuM hoya te svasamayapasamayavakatavyatA che. have A traNa vakatacaMtAmAMthI kai vakatavyatAne karyA naya svIkAre che tenu prarUpaNa karavAmAM Ave che. aneka gameAmAM tatpara evA naigamanaya, Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuyAgadvAra 35 iyANI ko Nao kaM vattavyagaM sarvArthasaMgrAhaka e saMgrahanaya ane leka ccha ? vyavahAra mujaba pravRtti karavAmAM tatpara evo vyavahAranaya traNe vaktavyatA-eTale tattha NegamasaMgahavavahArA tiviha ke svasamayavakatavyatA, parasamayavakatavyatA, vattavyayaM icchaMta, taM jahA-sasamayava ane divasamaya-parasamayavakatavyatAne svIkAre tavvayaM parasamayavattavyayaM sasamayaparasa che. bAjusUtranaya svasamaya ane parasamaya mayavattavbaya / ujjusuo duviha' vatta A be vakatavyatAone mAnya rAkhe che vvayaM icchai, taM jahA-sasamayavattavvayaM kemake je svasamaya-parasamaya vakatavyatA che parasamayavattavvayaM / tattha NaM jA sA sasa temAMthI svasamAvatavyatA prathama bhedamAM ane parasamayavaktavyatA dvitIyabhedamA mayavattavvayA sA sasamayaM paviThThA, jA antarbhata thaI jAya che. mATe vakatavyatAnA sA parasamayavattavyayA sA parasamayaM be bheda che, traNa nahIM traNe zabdano eka paviTThA, tamhA duvihA vattavvayA / natthi svasamayavakatavyatA ne ja mAnya kare che. tivihA vttvyyaa| tiNi saddaNayA egaM temanA mate parasamayavakatavyatA nathI, sasamayavattavvayaM icchaMti natthi parasa- kAraNa ke parasamaya che te anartha, ahetu, mayavattavvayA,kamhA ? jamhA parasamae asaddhAva, akiya (niSkiya), unmArga, aNaTe aheU asambhAve akirie kuupadezaka, mithyAdarzanarUpa che mATe parasaummgge aNuvaese micchAdasaNami- mayavatavyatA nathI. A pramANe vaktavyanA tika?, tamhA savvA sasamayavattavyayA, viSayaka kathana che patthi parasamayavattavyayA, Natthi sasamayaparasamayavattavvayA / se ttaM vattavyayA / upakramanapAMcamo bheda-arvAdhikAra 239. se kiM taM atyAhigAre ? 239 ___ atyAhigAre-jo jassa ajjhayaNassa atthAhigAro, taM jahA-"sAvajajogaviraI, ukittaNa guNavao ya / paDivattI / khaliyassa niMdaNA vaNatigiccha guNadhAraNA ceva // 1 // " se taM bhatthAhigAre / prazna- upakramanA pAcamA bheda arthA- dhikAranuM svarUpa kevuM che? uttara-AvazyakasUtranA je adhyayanano je artha che te tene arvAdhikAra kahevAya jema-(1) prathama sAmAyikaadhyayanano artha sAvadyAga virati eTale mApadyavyApArane tyAga che (2) caturvi zatistavanAmanA bIjA adhyayanane artha stuti karavu -utkIrtanarUpa che. (3) vadanA nAmanA trIjA adhyayanane artha guNavAnuM purUSanu sanmAna karavuM te che (4) pratikramaNa adhyayanamA AcArathI thayela spalanAnI niMdA karavAne arvAdhikAra che Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36e samavatAra nirUpa (5) kAryotsarga adhyayanamAM traNacikitsA nAmano arthAdhikAra che. arthAta jema zarI- ramAM ghA thaI jAya te svAthyane mATe ciki tyA karAya che tema AcAramAM doSa thaI jAya te prAyazcitadvArA tenA pratikAra adhikAra che. (6) pratyAkhyAna adhyayanane guNadhAraNa karavArUpa arthAdhikAra che. A pramANe adhikAra viSayaka kathana che. - 240. se kiM taM samoyAre ? 240. samoyAre-chavihe paNNatte, taM jahA-NAmasamoyAre ThavaNAsamoyAre davyasamoyAre khettasamoyAre kAlasamoyAre bhAvasamoyAre / nAmaThavaNAo puvvaM vaNiyAo jAva-se taM bhviysriirdvvsmoyaare| prazna- te upakramanA chaThThA prakAra samavatAranuM svarUpa kevuM che? uttara- vastuone svamAM, paramA temaja baMnemAM antarbhAva viSayaka vicAra kare te samavatAra, tenA cha prakAre che te A pramANe- (1 nAmasamavatAra (2) sthApanA samavatAra (3) dravyasamAvatAra (4) kSetrasamavatAra (5) kAlasamavatAra ane (6) bhAvasamavatAra A chamAthI nAma ane sthApanAnuM varNana to jevI rIte Avazyakama kahyuM temaja jANavuM thAvat jJAyakazarIra-bhavya zarIra dravyasamAvatAra sudhI temaja prazna - bhaMte jJAyaka zarIra-bhavyazarIra tirikta dravyasamavatAra zuM che? se ki taM jANayasarIrabhaviyasarIravairitte davyasamoyAre ? jANayasarIramaviyasarIgvaharitte davyasamoyAre-tivihe paNNate, taM jahAAyasamoyAre paramamoyAre nabhayasamoyAre / manvavyApiNaM AyasamoyAreNaM AyabhAve samoyaraMti, parasamoyAreNaM jahA kuMDe badarANi, tabhayasamoyAreNaM jahA ghare saMbho, AyabhAve ya jahA baDhe gIvA AyabhAce ya / ahavA jANayasa-- rIrabhariyasarIravahAritte dabasamoyAre dumhi pajanenaM jahA-AyasamoyAre ya uttara- vyatirikta samavAranA traNa prakAra prarUpavAmAM Avela che, te A pramANe- (1) AtmasamavatAra (2) 5samavatAra (3) tadubhayasamavatAra nizcayanayanI apekSAe sarvadravyano vicAra karIe te sarvadravyo potAnA svarUpamAM ja rahe che. (kAraNa ke nijarUpathI keI dravya bhinna nathI.) vyavahAranayanI apekSAe vicAra karavAmAM Ave che jema kuMDAmA bera rahe che tema sarvadravya paramAM rahe che tadubhayasamavatArane vicAra karIe te samasta Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugadvAra sUtra 31 tadubhayasamoyAre ya / causaTThiyA AyasamoyAreNaM AyabhAve samoyarai, tadubhaya samoyAreNaM vattIsiyAe, samoyarai AyabhAve ya / vattIsiyA AyasamoyAreNaM AyabhAve samoyarai, tadubhayasamoyAreNaM solasiyAe samoyaraI AyabhAve ya / solasiyA AyasamoyAreNaM AyabhAve samoyarai, tadubhayasamoyAreNaM aTThamAiyAe samoyaraDa AyabhAve ya / aTThamAiyA AyasamoyAreNaM AyabhAve samoyarai, tadubhayasamoyAreNaM caubhAiyAe samoyarai AyabhAve ya / caubhAiyA AyasamoyAreNaM AyabhAve samoyarai, tadubhayasamoyAreNaM addhamANIe samoyarai AyabhAve ya / addhamANI AyasamoyAreNaM AyabhAve samoyarai, tadubhayasamoyAreNaM mANIe samoyarai AyabhAve ya / se taM jANayasarIrabhaviyasarIravairitte dabasamoyAre / se taM no Agamao davvasamoyAre / se taM davvasamoyAre / AdamabhAva ane parabhAvamAM rahe che jema gharamAM stambha rahe che te parasamavatAra ane stanma pitAnA svarUpamAM rahe che te AtmasamavatAra zrIvA ghaTamAM ane pitAnAmAM rahe che athavA jJAyaka zarIra-bhavya zarIra vyatirikata je dravyasamavatAra che tenA be prakAra che te A pramANe- (1) AtmasamavatAra ane (2) tadubhayasamavatAra chAtathI viSayane spaSTa karatA sUtrakAra kahe che... jema cAra pala pramANuvALI catuSaSTikA ardhamANikanA cesaThamA bhAgarUpa AtmabhAvamAM rahe che ane dubhayasamavatAranI apekSAe AThapala pramANavALI kArneizikA paNa rahe che ane pitAnA nijarUpamAM paNa rahe che. aSTapala pramANayukata dvAtrizikA AtmasamavatAranI apekSAe AtmabhAvamAM rahe che ane ubhayasamavatAranI apekSAe paDazapramANavALI DazikAmAM paNa rahe che. ane pitAnA bhAvamAM paNa rahe che temaje je aSTabhAgikA che, te AtmasamavatAranI apezrAe AtmabhAvamAM rahe che, ane tadubhayasamavatAranI apekSAe caturbhAgakAmAM paNa rahe che ane AtmabhAvamAM paNa rahe che. caturbhagika AtmasamavatAranI apekSAe AtmabhAvamAM rahe che ane tadubhayasamavatAranI apekSAe ardhamANamAM paNa rahe che, ane AtmabhAvamAM paNa rahe che. ardhamANI AtmasamavatAranI apekSAe AtmabhAvamAM rahe che tadubhayasamavatAranI apekSAe mAnImAM paNa rahe che ane AtmabhAvamAM paNa rahe che. [ mAnI, ardhamAnI, caturbhAgika vagere magadhadezanA mApavizeSa che.] A rIte gAyakazarIra-bhavya zarIra vyatirikata dravyasamavatAra hoya che. A pramANe Agamadravya amAvatAranA traNa bhedonuM varNana pUrNa thatA vyasamavatAranuM prarUpaNa pUrNa thayuM Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 241. se kiM taM khettasamoyAre ? paNNatte, khettasamoyAre - duvihe taM jahA - AyasamoyAre ya tadubhayasamo - yAre ya | bharadevAse AyasamoyAreNa AyabhAve samora, tadubhayasamoyAreNa jaMbuddIve samoyarar3a AyabhAve ya / jaMbuddIve AyasamoyAreNaM AyabhAve samoyaraI, tadubhayasamoyAreNaM tiriyaloe samoyarai AyabhAve ya 1 tiriyaloe AyasamoyAreNaM AyabhAve samoyara, tadubhayasamoyAreNaM loe samora AyabhAve / se taM khettasamoyAre / se kiM taM kAlasamoyAraM ? kAlasamoyAre - duvihe paNNatte, taM jahA - AyasamoyAre ya tadubhayasamoyAre ya | samae AyasamoyAreNaM AyabhAve samoyara, tadubhayasamoyAreNaM AliyA samora AyabhAve ya / evamANApANayovelave muhutte ahora pakkhe mAse UU ayaNe savacchare juge cAsamae vAsasahasse vAsasayasa hasse pulaMge purva tuDiaMge tuDie aDaDaMge rse avage ave hRhuaMge hue uppalaMge uppale paumaMge parame NaligaMge liNe acchaniuraMge acchaniure au - aMge aura nauaMge nau page paupa calige cuTiyA sImapaheliaMge freeteer for me sAgarIvame meentertNaM Aya bhAve samora agenamoyAreNa osappiNI ussa 241. samavatAra nirUpaNu prazna bhaMte / kSetrasamavatAra zuM che? uttara-- dharmAdikadrabyAnI jyA vRtti hAya arthAt dharmAdikadrabyAne jyA nivAsa che te kSetrasamavatAra. tenA be prakAra che. te A pramANe [1] AtmasamavatAra ane [2] tadubhayasamavatAra AtmasamavatAranI apekSAe bharatakSetra AtmabhAvamAM rahe che. tadrubhayasamavatAranI apekSAe ja budvIpamAM pazu rahe che, ane AtmabhAvamAM paNa rahe che. jamUdrIpa AtmasamavatAranI apekSAe AtmabhAvamA rahe che ane tadrubhayasamavatAapekSAe tirthaMkalAkamAM paNa rahe che ane nijasvarUpamAM paNa rahe che. tirthaMkaleAka AtmasamavatAranI apekSAe AtmabhAvamA rahe che ane tadrubhayasamavatAranI apekSAe leAkamA paNa rahe che ane AtmabhAvamAM paNa rahe che. A pramANe kSetrasamavatAra che prazna~ bhaMte 1 kALasamavatAra zuM che ? uttara- samayakhadirUpa kALaneAsamavate kALasamavatAra e prakAranA prajJapta thayela che. te ApramANe--(1) AtmasamavatAra ane (2) tadrubhayasamavatAra. AtmasamavatAranI apekSAe samaya AtmabhAvamAM rahe che ane tabhayasamavatAranI apekSAe AvalikAmA paNa rahe che ane AtmabhAvamApaNa rahe che A pramANe AnaprANa, sneka, lava, muhUta, aheArAtra,pakSa, mAsa,Rtu, ayana, sa`vatsara, yuga, varSAMzata, vasahasra, varSazatmahasra pUrvAMga, pUrva, truTitAMga, truTiMta, aTaTAga, aTaTa, avavAga, avava, hUkAga, hUka, utpalAMga, utpala, padmAMga, padma, nalinAga, nalina, akSinIkurAMga, arthAnakura, ayutAMga, cuta, nayutAga, nayuta, prayutAMga, pradyuta, kRlikAMga, cUlikA, zIpa prahelikAMga, zIprahelikA, palle pama, sAgarApama, A sarve AtmasamavatAnI apekSAe AtmabhAvamAM Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 363 anugAra sUtra ' ppiNIsu samoyarai AyabhAve ya / Y.orAppiNI ussappiNIo Aya samoyAreNaM AyabhAve samoyaraMti, taMdu...bhayasamoyAreNa poggalapariyaTTe smoy| raMti AyabhAve ya / poggalapariyaTTe , AyasamoyAreNaM AyabhAve samoyarai, / tadubhayasamoyAreNaM tItaddhA aNAgataddhAsu samoyarai AyabhAve ya / tItaddhA aNAgataddhAu AyasamoyAreNaM AyabhAve samoyaraMti, tadubhayasamoyAreNaM sabaddhAe samoyaraMti AyabhAve ya / se taM kAla' yAre ! vate che temaja tadubhayasamavatAranI apekSAe utsarpiNI-avasarpiNI kALamAM paNa rahe che ane nijasvarUpamAM paNa rahe che. utsarpiNI-avasarpiNukALa AtmasamavatAranI apekSAe AtmabhAvamAM rahe che ane tadubhayasamavatAranI apekSAe puthulaparAvartanamA paNa rahe che ane AtmabhAvamAM paNa rahe che. puthulaparAvartana AtmasamavatAranI apekSAe nijarUpamAM rahe che ane tadubhayasamavatAranI apekSAe atItakALa anAgatakALamAM paNa rahe che temaja AtmabhAvamAM paNa rahe che atIta anAgatakALa AtmasamavatAranI apekSAe AtmabhAvamAM rahe che tadubhayasamavatAranI apekSAe savAMDhAkALamAM paNa rahe che ane AtmabhAvamAM paNa rahe che A pramANe kALasamAvatArano vicAra che. prazna- bha te 'bhAvasamavatAra zu che ? * se jiM taM masamocAre ? bhAvasamoyAre duvihe paNNate, taM jahA-AyasamoyAre ya tadabhayasamoyAre y| kohe AyasamoyAreNaM AyabhAve -"samoyarai, * tadubhayaptamoyAreNa mANe -'saMmoyarai ' AyabhAve y| eva mANe 'mAyA lobhe rAge mohaNijje, aTThakammapayaDIo AyasamoyAraNaM AyabhAve samoyaraMti tabhayasamoyAreNaM chavihe bhAve samoyaraMti AyabhAve ya / evaM chabihe bhAve, jIve jIvatthikAe AyasamoyAreNaM AyabhAve samoyaraDa, tadubhayasamoyAreNaM sambadanvesa samoyarai AyabhAve ya / ettha saMgahaNIgAhA uttara- krodhAdi kaSAyeno je samavatAra te bhAvasamavatAra tenA be bheda che jemake- (1) AtmasamavatAra ane (2) tadubhayasamavatAra AtmasamavatAranI ape kSAe kodha nijasvarUpamAM rahe che ane ubhayasamavatAranI apekSAe mAnamAM rahe che (kemake ahakAra vinA krodha hete nathI, mATe krodhane mAnamAM samAvatAra karAya che ) temaja nijasvarUpamAM paNa rahe che A pramANe mAna, mAyA, lobha, roga, mehanIya aSTakarmaprakRtio A sarva AtmasamavatAranI apekSAe nijamA rahe ane tadu bhayasamAvatAranI apekSAe cha bhAmAM paNa rahe che ane AtmabhAvamAM paNa rahe che Aja pramANe cha bhAva, jIva, jIvAstikAya AtmasamavatAranI apekSAe nijasvarUpamAM rahe che ane tadusamAvatAranI apekSAe sarva Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 "kohe mANe mAyA, lohe rAge ya mohaNijjeya / pagaDI bhAve jIve jIva tthikAya davyA ya // 1 // " se taM bhAvasamoyAre / setaM ukkame / uvakkama ii paDhamaMdAraM / 242. seteM nivene ? nikkheve - tivihe paNNatte, taM jahA ohaniSphaNNe nAmaniSphaNNe muttAlAvaganiSpaNe / se ki taM oha niSphaNNe ? northoNe cauvihe paNNatte, taM jahA - ajjhaNe ajjhINe Ae khavaNA / mekitaM ? aNe calihe paNNatte, taM jahA - nAmajaNe vaNajyayaNe davyaHaNe / NAmahavaNAo 243 nizceSanirUpaNa dravyAmAM rahe che ane AtmabhAvamAM paNa rahe che. sa'grahaNI gAthAmAM sUtrakAra Aja vAta spaSTa kare che. krodha, mAna, mAyA, lebha, rAga, meAhanIya, prakRti, bhAva, jIva ane dravyanA samavatAranuM kathana te bhAvasamavatAra che. A rIte upakrama nAmaka prathamadvAranu varNana samApta thayuM. prazna-- bhate 1 nikSepa zuM che ? uttara-- nikSepanA traNa prakAre che te A pramANe- (1) eghaniSpanna-sAmAnya samuracaya adhyayaneAthI niSpanna nikSepa (2) nAmaniSpanna-zrutanAja sAmAyika' Adi vizeSanAmeAthI niSpanna nikSepa (3) sUtrAlApaka niSpanna ' karemimate sAmaciM ItyAdi sUtrAlApakAthI niSpanna nikSepa. prazna~ bha te 1 edhaniSpanna nikSepa zuM che ? uttara--- AdhaniSpanna nizceSanA 4 prakAre che. te A pramANe- (1) adhyayanaadhyayana karavA-bhaNavAyeAgya, (2) akSINuziSyAdine bhaNAvatA sUtrajJAna kSINu na thAya tethI akSINu (3) Aya--lAbhanA hAvAthI Aya ane (4) kSapaNa-karmAMnA kSaya kare tethI kSapaNu (A badhA sAmAyika, caturviM zatistava a di adhyayaneAnA sAmAnya nAma che, ) dAtA prazna~ bhate ! adhyayana ' che ? uttara--- adhyayananA 4 prakAra kahe. vAmAM AvyA che, te A pramANe- (1) nAma adhyayana (ra) sthApanA adhyayana (3) dravya Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 365 anugadvAra sUtra pucvaM vnniyaao| adhyayana ane (4) bhAvaadhyayana. nAma ane sthApanA adhyayananuM svarUpa nAma ane sthApanA Avazyaka jevuM ja jANavuM. se kiM taM davyajjhayaNe? davyajjhayaNe-duvihe paNNatte, taM jahA Agamao ya NoAgamao ya / prazna- bhaMte 1 dravyAdhyayananuM svarUpa kevuM che? uttara- dravyaadhyayananA 2 prakAra kahevAmAM AvyA che (1) AgamathI ane (2) noAgamathI se kiM taM Agamao davyajjhayaNe? Agamao davyajjhayaNe-jassa NaM ajjhayaNattipayaM sikkhiyaM ThiyaM jiyaM miyaM parijiyaM jAva evaM jAvaiyA aNuvauttA Agamao tAvaiAI davyajmayaNAI / evameva vavahArassavi / saMgahassa NaM ego vA aNego vA aNuvautto vA aNuvauttA vA Agamao davyajjhayaNaM / davyajjhayaNANi vA se ege dvjjhynne| ujjumuyasya ego aNuvautto Agamao eka davyajjhayaNaM puDhacaM necchai, tiNhaM saddanayANaM jANae aNuvautte avatthu kahA ? jada jANae aNuvautte na bhavai jai aNuvautte jANaeNaM bhavai, tamhA Natthi Agamao davajjhayaNaM / se taM bhAgamA dbjjhynne|| prazna- AgamathI dravyAdhyayananuM svarUpa kevuM che ? uttara- jeNe "adhyayana' A pada zIkhyuM che, pitAnA AtmamAM sthita, jita, parimita karyuM che yAvata upaga zUnya che. te AgamathI dravyAdhyayana kahevAya che. naigamanayanI apekSAe jeTalA anupayukata jIve che teTalA AgamathI dravyAdhyayana che vyavahAranayanI mAnyatA nigamananI jema ja che. saMgrahanaya eka hoya ke aneka, anupayukta AtmAone eka AgamadravyAdhyayana ja kahe che. anusUtranayanI apekSAe eka anupayukata AtmA eka Agama dravyAdhyayana che.te nayabhedone svIkAratA nathI. traNa zabdanaya jJAyaka je anupayukta hoya te tene avastuasat mAne che kAraNa ke jJAyaka anupayukta sa bhavI ja na zake ane je te anupayukata hoya te jJAyaka na kahevAya. mATe Agama dravyAyanane sa bhava nathI. Avu AgamadvivyAdhyananuM svarUpa che. se kitaM NAAgamao davajjha prazna- bha te! ne Agamadhyayana zuM che? Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 Agamao drvvjjhnnetiviSe patte, te nadA-nALacasavIradvvjjhnne bhaviyasarIravvajjhayaNe jANayasarIrabhaviya sarIravairine dvvkathaLe / se kiM ta jANayasarIradavya kAcane ? jANayasarIradavvajjhayaNe - ajjhaya NapayatthAhigAra jANayassa jaM sarIrayaM vavagaya cuyacAviyacattadeha jIvavippaja sajjAya vA saMthAragayaM vA nisI hiyAyaM vA siddhasilA lagayaM vA pAsittANaM koI bhaNejjA aho ! NaM imeNaM sarIrasamussaeNaM jiNadidveNaM bhAveNa ajayayattipaya Aghava paNNaviyaM paruviyaM daMsiyaM nidaMsiyaM uvadaMsiyaM, jahA ko dito ? ayaM ghayakuMbhe AsI, ayaM mahu kuMbhe AsI / se taM jaannysriirdvtrkathaLe ! - --- ! rahe ? se kiM taM bhavisarIra davvajjha bhaviyasarIradavvajjhayaNe je jIve joNijammaNanikkhate imeNaM ceva AdattaeNaM sarIrasamussaeNaM jiNadidveNaM bhAveNaM ajjhayaNettipayaM seyakAle sikkhissai na tAva sikkhara, jahA ko dihaMto ? ayaM mahukuMbhe bhavissara ayaM nipaniSa uttara- nAgamadravyAdhyayana traNa prakA ratu che jemake (1) gAyakIdravyApya yana (2) bhayazIdravyAyana (3) nAyakazarIra-bhavyazarIravyatirikatadravyAdhyayana, prazna- bha te / sAyakArIndrabyAdhyayana zuM che ? uttara- adhyayanasUtranA padArthane jANanAranuM zarIra ke je caitanyathI rahita, cyuna vyAvita-Ayuka nA AthI prANahita, tyakatadeha-AhAra vRddhithI rahita evA dehane zayyAgata, sastArakagata, svAdhyAyabhUmi ke smazAnagata athavA siddhazilA-je sthAnamA anazana aMgIkAra kavvAmA Ave che, ta sthAnagata joine kaMi kahe- 'ahIM ! A zarIrarUpa pugalama ghAte jinapraNIta bhAvanu adhyayana karyuM hatu, sAmAndharUpa prajJApita, prarUpita, darzita, nidarzita, upadarzita karyu hatu,' tevu A zarIra noMya"zarIradbhavyAt yana che tenApara koi TAMta che? evA ziSyanA praznanA javAbamAM kaheche- jema ghaDAmAthI madha ane ghI kADhI nAkhyA pachI koI kahe ke A madhanA ke ghI ne ghaDe che. jJAyakazarIradravyAdhyayananu A pramANe svarUpa che. prazna- bhute ! bhazarIrayadrAdhyayana zu che? -- uttara- samaya pUrNAM thApara ceni sthAnamAMthI je jIva mahAra nIkaLyeA che te jIva te prApta zarIra dvArAja jinapaSTi bhAva anusAra adhyaanapadezane bhaviSyamA zIkhaze, vata mAnamA zIkhI rahyo nathI evA te bhavyajIvanuM zarIra bhabbazarIra Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manucagadvAra sUtra kuMbhe bhavissa | se taM bhaviyasarIrada vvajjhayaNe / se kiM taM jAyaNasarIrabhaviyasarIkhairitte davvajjhayaNe ? jANayasarIra bhaviyasarIrakhairice davvajjhayaNepattayapotthayalihiyaM / se taM jANayasarIrabhaviyasarIravairitte davvajjhayaNe / setaM No Agamao dvvjjhthaLe / se tuM nayane 1 se kiM taM bhAvajjhaNe ? bhAvajjhaNe - dubihe paNNatte, taM jahA Agamao ya, goAgamao ya / se kiM taM Agamao bhAvajjJayaNe? Agamao bhAvajjhayaNe - jANae uvavat / se tUM Agamao bhAvajjhayaNe / se kiM taM noAgamao bhAvajjhayaNe ? no Agamao bhAvayayaNe - ajmapasAyaNaM kammANaM avacao uvaciyANaM, aNuvacao ya navANaM tamhA ajjha yamicchati ||1|| se taM NoAgamao bhAvajjhayaNe / se taM bhAvajjhayaNe, se taM ajjhayaNe 317 dravyAdhyayana' kahevAya che. jema madha ane ghI bharavAnA ghaDAmAM haju madha ke ghI bharyu nathI chatAM paNa te ghaDAne madhukuMbha ke dhRtakuMbha kaheve. Avu bhavyazarIradravyAndhyayananuM svarUpa che prazna- bhaMte ! nAyakazarIra-bhavyazarIra vyatirikata dravyAdhyayananu svarUpa kevu che ? uttara- pAnA ane pustakamA lakhelA adhyayanane nAyakazarIra-bhavyazarIra gRtikita dravyAdhyaana jANavuM. A pramANe nAAgama dravyAAna ane dravyAdhyayananu varNana pUrNa thayu. prazna- bhaMte / bhAvAUmana zu che ? uttara- bhAvAccaananA be prakAra prarUpavAmA Avela che te A pramANe(1) AgamabhAvApcyuana (2) neAAgamabhA vAdhyaana. kSa prazna- bha te / AgamabhAvAdhyayananu svarUpa kevuM che ? uttara- je azcayananA jJAyaka hoya ane temA upayegayukata hAya che te camabhAvAyana kahevAya. prazna- bhate! ne AgamabhAvAdhyayananu svarUpa kevuM che ? uttara-- sAmAyikAdi adhyayanane nAAgamabhAvAdhyayeAnA che, adyattparama bALa caLa-acaLa- nirukata vidhie ane prAkRtabhASA heAvAne kAraNe ' pakSanuM ' A cAra varNAnA leApa thaI javAthI ' " acaLa' zabda banI jAya che, enA Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 nipinirUpALu artha che- annAbha eTale cittane sAmAyikAdi adhyayanamAM lagADyuM. te adhyayanomAM citta sajita karavAthI cittamA nirmaLatA Ave tethI karma baMdha na thAya ane pUrvabaddhakarmonI niza thAya che. tethI tIrthakaro ane gaNadharIe sAmAyikAdine AgamabhAvAdhyayana kahela che A pramANe AgamabhAvAzcayana ane sAthe sAthe adhyayananuM nirUpaNa pUrNa thayu prazna- bhaMte! ghaniSpanna nicepanA dinIyabheda "akSaNa" nuM svarUpa kevuM 243. se kiM taM ajjhINe ? 243, ajjhINe-caubihe paNNatte, ta jahA NAmajjhINe ThavaNajINe dabajjhINe bhAvajjhINe / nAmavaThavaNAo puvvaM pnniyaao| uttara- akSaNanA cAra prakAra kahevAmAM AvyA che te A pramANe- (1) nAmaakSINa (2) sthApanA akSaNa (3) vyaakSaNa ane (4) bhAvaakSaNa. nAmaakSaNa ane sthApanA akSaNanuM svarUpa nAma ane sthApanAAva thakanI jema jANI levuM prazna- dravyaakSaNanuM svarUpa kevuM che? se kiM taM dabaMjhINe? davyajhINe-duvihe paNNatte, taM jahA-Agamaoya noAgamao ya / uttara- dravyaakSaNanA be prakAre che. te A pramANe- (1) AgamathI ane (2) AgamathI se kiM taM Agamao danvajhINe ? prazna- AgamathI dravyaakSaNanuM svarUpa Agamao davyajjhINe-jassaNaM anjhINettipayaM sikkhiyaM jiyaM miyaM parijiyaM jAva se taM Agamao uttara- jeNe akSaNapadane zIkhI lIdhu che, jita, mita parimita karela che paNa yAvat upagathI zUnya che te AgamathI dravyaakSaNa che. ; triIne se ki taM noAgamao prazna- bhate ! noAgamadravyaakSaNanuM svarUpa kevuM che ? Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' anuyakAra sUtra noAgamao davyajjhINe tivihe paNNatte, taM jahA- jANayasarI radanyajjhINe bhaviyasarI radabvajjhINejANayasarIra-bhavisarIravarice davvajjhINe / se kiM taM jANayasarIradavva strIne ? jANayasarIradavvajjhINe-ajjhINa patthAhigAra jANayassa taM sarIrayaM vavagayacuyacAviyacattadehaM jahA davvajjhayaNe tahA bhANiyavvaM, jAva se taM jANayasarIradavvajjhINe / se kiM taM bhaviyasarIradavba kInge ? bhaviyasarIradavyajhINe-je jIve jeNijammaNanikkhaMte jahA davvajyayaNe, jAva se taM bhaviyasarIradavvajjhINe / se kiM taM jANayasarIrabhaviyasarIravairitte davvajjhINe ? jANayasarIrabhaviyasarIravairitte dabvajjINe savvAgAsaseDhI, se taM jANayasarIrabhaviyasarIravairitte davvajjhINe / setaM noAgamabhodavvajjhINe, se taM davvajjhINe | 39 uttara- tAAgamadravyamakSINanA traNa prakAra prarUpyA che. te A pramANe(1) jJAyakazarIradravyaakSINu (2) bhavyazarIradravyaakSINu ane (3) jJAyakazarIra-bhavyazarIra vyatirikata dravyaakSINu prazna- bhaMte / nAyakazarIra dravyaakSINunu svarUpa kevuM che ? uttara- akSINupadanA arthAdhikArane je jJAtA che te jJAtAnuM je zarIra ke je vyapagata, zruta,cyAvita ane tyakata arthAt nirjIva thaI gayu hAya te jJAyakazarIradrayaakSINa che. yAvat dravyAdhyayananI jema jANavu' prazna bhate / bhavyazarIra dravyaakSINunu svarUpa kevuM che ? uttara- je jIva samaya pUrNa thavApara cenimAMthI bahAra nIkaLela che vagere bhavyazarIra dravyaakSINunu varNana pUrvAMta bhavyazarIra dravyAdhyayana pramANe jANavuM yAvat bhavyazarIradravyaakSINunu A pramANe svarUpa che, prazna- bhaMte ! jJAyakazarIra-bhavyazarIra vyatirikata dravyaakSINunuM svarUpa kevuM che ? uttara- sarvAkAza-leka aleAkarUpa AkAzanI zreNi te jJAyakazarIra-bhavyazarIra vyatirikata dravyaakSINu che. kAraNa ke temAMthI samaye samaye eka-eka pradezanuM apaharaNa karavAmAM Ave te paNu kSINa thAya tema nathI. A rIte AgamadravyaakSINu ane dravyaakSINatu. varNana pUrNa thayu. Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 -- nikSepanirUpaNa * prazna- bharate ! bhAvaakSaNanuM svarUpa che jaa a m . bhAvajjhINe-duvihe paNNate, ta jahAAgamao ya noAgamao ya / se ki taM Agamao bhAvajjhINe ? uttara- bhAvaakSaNanA be prakAra prarUpyA che. AgamathI ane noAgamathI. prazna- bha te ! AgamathI bhAvaakSINa zuM che? Agamao bhAvajjhINe-jANae uvautte / se taM Agamao bhAvajjhINe / uttara- jJAyaka je upayukta (upayoga yuta) hoya te AgamanI apekSAe bhAvaakSaNa che tAtparya e che ke upaganI paryAye ana ta che. teomAMthI samaye ekaekanuM apaharaNa karavAmA Ave te ane utsapiNuM-avasarpiNI kALamAM paNa samApta thAya nahI mATe te bhAvaakSaNa che se ki taM noAgamao bhAva-, sIne? prazna- bhate ! AgamathI bhAvaakSIyunuM svarUpa kevuM che? no Agamao bhAvajjhINe-"jaha dIvA dIvasayaM, paippae dippae ya so dIvo / dIvamamA AyariyA, dippaMti para jIvaMti zAje te na mAnamo bhAvajjhINe / se taM bhAvajjhINe, se taM ajjhiinne| uttara- jema eka dIpasthI seMkaDe bIjA dIpake prajvalita karavAmAM Ave che ane prajvalita karanAra te mULa dIpaka paNa prajavalita ja rahe che (kSaNa nathI thatuM) tema AcArya ziSyane sAmAyika zruta ApIne zrutazALI banAve che ane te paNa zratathI yukta rahe che. A pramANe zrutadAyaka AcAryane je upaga che, te AgamarUpa che ane vA ane kAyarUpa je yega te anAgamarUpa che tethI ahIM A gamathI bhAvakSINatA jANavI. A rIte bhAvaakSaNa ane akSaNanuM varNana pUrNa thayuM 244, se ki ta Ae ? 244. prazna- bhate AyanuM svarUpa kevuM che? Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugadvAra sUtra 371 Ae-caubihe paNNatte, taM jahAnAmAe ThavaNAe davAe bhAvAe / nAmaThavaNAo puvvaM bhnniyaao| uttara- Aya-lAbha athavA prAptinA 4 prakAre che. te A pramANe- (1) nAmaAya (2) sthApanAAya (3) dravya Aya ane (4) bhAvaAya nAmaya ane sthApanAAyanuM svarUpa nAma ane sthApanA Avazyaka pramANe jANavuM prazna- bha te dravya Aya zuM che ? se kiM taM davAe ? davAe-duvihe paNNatte, taM jahAAgamao ya noAgamao ya / uttara- dravya AyanA be prakAre A pramANe che- (1) AgamathI ane (2) ne A gamathI se kiM taM Agamao davAe ? prazna- bhate ! AgamathI dravyaAya zuM Agamao davAe-jassa NaM AyattipayaM sikkhiyaM ThiyaM jiyaM miyaM parijiyaM jAva, kamhA ? aNuvaogo davvamitika , negamassa NaM jAvaDayA aNuvauttA Agamao tAvaiyA te davyAyA, jAva se taM Agamao davyAe / uttara- jeNe "Aya" A padane zIkhI lIdhu che jita, mita, parimita karela che paNa upayogazUnya che te AgamathI dravyaAya kahevAya. tene dravya zA mATe kahyuM? kAraNa ke upagarahita hovAthI dravya che. nagamanayanI apekSAe jeTalA upayogarahita AtmA che teTalA dravyaya jANavA yAvat te AgamadivyaAyane dravyAvazyaka pramANe jANavuM se kiM taM no Agamao davyAe ? prazna- bhaMte !Agamadravya Aya zuM no Agamao dabAe-tivihe paNNatte, taM jahA-jANayasarIradavAe bhaviyasarIradavvAe jANayasarIrabhaviyasarIravairine dvaae| uttara- Agamadravya AyanA traNa prakAra prarUpyA che. te A pramANe (1) sAyakazarIradravya Aya (2) bhavya zarIradravyaAya ane (3) jJAyakazarIra-bhathazarIradivyaAya se ki taM jANayasarIradavvAe ? prazna- bha te 1 nAyakazarIra 5Aya za Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 307 jANayasarIradavvAe-AyayapatthAhigAra jANayassa jaM sarIrayaM vavagayacuyacAviyacattadehaM jahA davyajjhayaNe, jAva se taM jANayasarIradavyAe / se kiM taM bhavisarIra davvAe ? jAva bhaviyasarIravyAe - je joNijammaNaNikkhate jahA DhavvajjhayaNe jAva se taM bhaviyasarIradavyAe / se kiM ta jANayasarIrabhaviyasarIravairice davbAe ? jANayasarIra bhaviyasarIravairitte davvAe - tivihe paNNatte, taM jahA loDae kuppAvayaNie loguttarie ya / se kiM taM loie ? jo tiviSe-paLo, tuM nAscince acitte mIsae ya se kiM taM sacitte ? sacite - tivihe paNa, taM jahA pANaM cauppayANaM apayANaM / dupamANaM dAsANa dAsINaM, cauppayANaM AsANaM itthINaM, apayANaM aMvANaM aNbaaddgaannNbApa se taM sacitte 1 nirdoSanirUpaNa uttara- 8 Aya' padane je jJAtA hatA te jJAtAnu zarIra vyapagata, cuta, vina, tyakata heAya te zarIra nAyakazarIra neAgama dravyaya che vagere je dravyAdhyayanamAM kahyu che tema jANavuM yAvat A pramANe nAyakazarIradravyaAya che che ? prazna- bha te / bhavyazarIdrAya zu bha uttara- samayapUrNa thavApara je jIva cenimAthI bahAra nIkaLye che vagere bhavyazarIradravyaAyanu svarUpa bhavyazarIra dravyAghyayana pramANe jANavu prazna- bhate / jJAyakazarI2-bhavyazarIvyatirikata dravyaAya zu che ? uttara- te nAyakazarIra-bhavyazarIra vyatirikatadravyaAyanA traNa prakAre prarUpyA che. te A pramANe- (1) laupTika (2) kuprAvanika ane (3) lokottara prazna- bha te / jJazarIra-bhavyazarIranyatirikata laukikadravyaAya kone kahe che ? uttara- laukikanA traNa prakAra kahyA che te- (1) sacitta (ra) acitta ane (3) mizra, prazna- bha te / sacitta laukikaAya kAne kahe che ? uttara- sacittaAyanA traNa prakAra che. te- (1) dvipadAne Aya (2) catuSpadene Aya ane (3) apadAne Aya. temA dvipada te dAsa-dAsI vagere, catuSpada te azva, hastI vagere ane apada te AmAM Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuMce gadvAra sUtra se ki taM acitte ? acitte suvnnnnryymnnimotiysNkhsilppvaalrttrynnsNtsaavenA bApu ! ne tuM gapitte ! se kiM taM mosae ? mIsae - dAsANaM dAsINaM AsANaM hatthINaM samAbhariyA ujjAlaMkiyANaM Ae, se te mIsar, te tuM chorUpa / se kiM taM kuppAvayaNie ? kuppAvaNi-tivi paNNatte / taM jahA - sacitte acitte mIsae ya / tiNNivi jahA loie jIve se taM mIsar / se haiM chuppAvarcALa / se kiM taM loguttarie ? lAMgurie - tivihe paNNatte, ta jahA - sacitte acitte mIsae ya / se kiM ta sacite ? sacit-sIsANaM sissaNiyANaM se caM sacite / 373 vagere,vRkSe che. A sarve sacittapadArthonI prApti sacittaya kahevAya che. che ? prazna- bhu te ! acittane Aya zu uttara acitta te suvarNa, ratna, maNi, meAtI, zaMkha, zilA--ratnavizeSa pravALa, paravALu vagere acittavastuenI prApti te acittane Aya che. mAyA ane leAbhane Aya A nAAgamabhAvaAya che. A pramANe bhAvaAya ane Ayanu' varNana pUrNa thayuM. prazna- bhaMte / mizra Aya zu che ? uttara- vastrAla kArAdi thI bhUSita dAsa, dAsI, azva, hastI vagerenA lAbha mizrane Aya che. A pramANe laukika Aya che. prazna-bha te 1 kuprAvacanika Aya zu che ? uttara- yuprAvacanikaAyanA traNa prakAra che te (1) sacitta (2) acitta ane mizra. A traNenu varNana laukijhmacanI jemaja jANavuH prazna- bhaMte ! leAkeAttara Aya zuM che? uttara : leAkeAttaraAyanA traNa prakAra che te- (1) sacitta (2) acitta ane (3) mizra prazna- bhaMte ! sacittamAya zu' che ? uttara- ziSya athavA ziSyAnA lAla thAya te sacitta Aya che. Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 me kiM taM acitte ? acitte-paDiggahANaM vatthANaM kaMvalANaM pAyapuMchaNANaM / se taM acine nikSepanirUpaNa prazna te ! acitta zuM che? uttara- acitta te nirdoSa pAtra, kaMbala, raharaNa vagerenI sAdhune prApti hoya te acittaoya che. prazna- bhate ! mizrazu che ? se kiM taM mIsae ? mIsae-sissANaM sissaNiyANaM sabhaMDobagaraNANaM Ae / se taM mIsae / se taM loguttarie / se taM jANayasarIrabhaviyasarIravaDaritte davvAe / se taM no Agamao davAe / se taM dvaae| se kiM taM bhAvAe ? uttara- bhaDepakaraNAdisahita ziSya, ziSyAone lAbha thAya te mizraAya che. A pramANe mizraya ane kettara AvyanuM varNana pUrNa thayuM. prazna- bhaMte ! bhAvaAcanuM svarUpa bhAvAe duvihe paNNatte, taM jahAAgamao ya noAgamao ya / uttara- bhAvaAyanA be prakAra prarUkyA che te A pramANe- (1) AgamathI ene (2) AgamathI. prazna- bhaMte ! AgamathI bhAvaAya se kiM taM Agamao bhAvAe ? Agamao bhAvAe-jANae uvautte / se taM Agamao bhAvAe / se kiM taM no Agamao bhAvAe ? uttara- AgamabhAva te A pramANe je jIva "Aya" A padane jJAyaka hoya ane upayogayukata hoya te AgamabhAva Aya che. prazna- bhaMte 1 noAgamabhAva zuM che ? uttara- AgamabhAvaAyanA be prakAra che. te A pramANe- (1) prazasta ane (2) aprazasta. no Agamao bhAvAe -duvihe paNNatte, taM jahA-pasatthe ya apasatthe ya / se kiM taM pasatthe ? prazna- bha te ! prazastaneAgamabhAva Aya zuM che ? Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . anuyAgaRRAra sUtra pasatthe - tivihe paNNatte, taM jahA NANAe daMsaNAe caritAe / se taM navye ! se kiM taM apatye ? paNNatte taM apasatthe - cauvi jh| - kohAra mANAe mAyAe lohAe / setaM apatye / setaM No Agamao mAvApu ! se tuM mAtrALu ! te tuM Av / 1 245. se kiM taM jjhavaNA ? jhavaNA cauvvihA - paNNattA, taM jahA nAmajjhavaNA ThavaNajjhavaNA davtrajhavaNA bhAvajjhavaNA / nAmaThavaNAo puvvaM bhaNiyAo / se kiM taM davvajJavaNA ? jhavaNA duvihA paNNattA, taM jahA- Agamao ya no Agamao ya / se kiM taM Agamao davvajjhavaNA ? davvajjhavaNA - jassa Agamao NaM jhavaNe - ti payaM sikkhiyaM ThiyaM jiyaM miyaM parijiyaM jAva se taM Agamao davyajjhavaNA / se kiM taM no Agamao davvajzavaNA ? 245 375 uttara- prazastabhAvaAnya traNa prakAranA kahyA cheM te (1) jJAnaAya (2) darzanaAya ane (3) cAritraAya. prazna-- bha te ! ayazastabhAvaAya zu che ? uttara. aprazastabhAvaAya 4 prakAra che te A pramANe-krodha, mAna, mAyA ane leAbhane Aya A aprazasta bhAva Aya che A neAgama bhAva Aya che. A pramANe bhAva Aya ane AyanuM varNana pUrNa thayu prazna- bhate ! kSapaNA ( hAni, nirA, kSaya) nu svarUpa kevu che ? uttara-kSapaNAnA 4 bheda che . (1)nAma kSapaNA (2) sthApanAkSapaNA (3) dravyakSapaNA ane (4) bhAvakSapaNA nAmakSapaNA ane sthApanAkSapaNAnuM svarUpa pUrvavat jANavuM prazna- bhaMte ! dravyakSapaNA zu ? uttara- drabyakSapaNAnA be bheda prarUpyA che. te A pramANe-- (1) AgamathI ane (2) nAAgamathI. prazna- bhute ! AgamathI dravyakSapaNA zu che ? uttara - ' kSapaNA ' padane jeNe zIkhI lIdhu che, jita, mita, parimita karI lIdhuM che yAvata temAM upayega zUnya che te AgamathI dravyakSapaNA kahevAya. prazna- bhate ! nAAgamadrabyakSapaNA zuM che ? Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 no Agamao dvyjjhvnnaatividdA guLA, te vArtA-vAyariirdvvjjhvnnaa bhaviyasarIradavyajjhavaNA jANayasarIrabhaviyasarIravairittA davya nikSepanirUpaNa uttara- noAgamadivyakSapaNAnA traNa bhedo che. te A pramANe- (1) jJAyakazarIradravyakSapaNA (2) bhavya zarIradravyakSapaNA ene (3) jJAyakazarIra-bhavyazarIra vyatiriktadradhyakSapaNa. se kiM taM jANayasarIradavyajjhavaNA ? prazna- bhate ! jJAyaka zarIra dravyakSapaNA zu che ? jANayasarIradavyajjhavaNAjjhavaNApatthayAhigAra jANayassa jaM sarIrayaM vavagayacugacAviyacattadehaM sesaM jahA dabajjhayaNe, jAva se ta jANayasarIra DhavA ! se kiM taM bhaviyasarIradavyajjhavaNA ? uttara- "kSapaNA padanA jJAtAnuM je zarIra pagata, cuta, avita vyakta hoya ItyAdi sarve dvavyAdhyayana pramANe jANavuM yAvatuM A pramANe jJAyakazarIra dravyakSapaNa che. prazna bhaMte ! bhavya zarIra dravyakSapaNA zu che ? bhaviyasarIradabajjhavaNA je jIve goLanate - jyagaNe, jAva se taM bhviysriirdvykarAve che uttara- samaya pUrNa thavA para je jIva nimAMthI bahAra nIkaLe che vagere sarva kathana dravyAdhyayana pramANe jANavuM. yAvat A pramANe bhavya zarIrakSapaNAnuM svarUpa jaNAvuM prazna bha te! jJazarIra-bhavya zarIra vyati rikata dravyakSapaNAnuM svarUpa kevuM che? se kiM taM jANagasarIrabhavigasarIkhairittA davyajjhavaNA ? jANayasarIrabhaviyasarIravairittAdavyajjhavaNA jahA jANayasarIrabhaviyasarIravairitte dabAe tahA bhANiyavvA / jAva se taM mIsiyA / se taM loguttariyA / se taM jANayasarIrabhaviyasarIravairittA davyajjhavaNA / se taM no Agamao davyajjhavaNA / se taM davyajjhavaNA / uttara- jJazarIra bhavya zarIra vyatirikta dravyakSapaNAnuM svarUpa dravya Aya pramANe jANavuM yAvat A pramANe mizrakSapaNA che. A pramANe lakattarika kSapaNA, sAthe sAthe jJazarIra-bhathrezarIra vyatirikata dravyakSapa NAnuM svarUpa jANavuM. A pramANe noAgamadravyakSapaNA ane vyakSapaNAnuM varNana pUrNa thayu. se kiM taM bhAvajjhavaNA? prazna- bhaMte ! bhAvakSapaNuM zuM che ? Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 377 anugadvAra sUtra bhAvajjhavaNA-duvihA paNNattA, taM jahA-Agamao ya NoAgamao ya / uttara-bhAvakSapaNAnA be prakAra prarUpyA che. te A pramANe - (1) AgamathI ane (2) AgamathI. se kiM taM Agamao bhAvajjhavaNA ? Agamao bhAvajjhavaNA-jANae uvavatte / se taM Agamao bhaavjjhvnnaa| prazna- AgamathI bhAvakSapaNunuM svarUpa kevu che ? uttara- je "kSapaNa" padanA arthane jJAtA hoya ane upayukta (upagayukta) hoya te bhAvakSapaNuM che. prazna- bhaMte AgamabhAvakSaNanuM svarUpa kevuM che? uttara- noAgamabhAvakSapaNAnA be prakAra che (1) prazasta ane (2) aprazasta. se kiM taM NoAgamao bhaavjjhvA ? NoAgamao bhAvajjhavaNA duvihA paNNattA, taM jahA-pasatthA ya aptathA cI se ki taM pasatthA ? pasatthA-tivihA paNNattA, taM jahA-nANajjhavaNA dasaNajjhavaNA crittvaM I ? taM pasaMthA | prazna-bhate ! prazasta bhAvakSapaNuM zuM che? uttara- prazasta bhAvakSapaNAnA traNa prakAra che te A pramANe- (1) jJAnakSapaNuM (2) darzanakSapaNuM ane (3) cAritrakSapaNa. A traNe prazastabhAvapaNa che. se kiM taM apasatthA ? prazna- bhaMte ! aprazasta bhAvakSapaNAnA keTalA prakAre che? apasatthA-cauviho paNNattA, taM jahA-kohajhavaNA mANajjhavaNA, mAyajjhavaNA lohajjhavaNA / se taM apasatthA / se taM noAgamao bhaavjhvnno| se taM bhAvajjhavaNA / se taM bhavaNA / se taM ohnipphnnnne| uttara- aprazasta bhAvakSapaNAnA 4 prakAra che. te A pramANe- ke dhakSapaNuM, mAnakSapaNu, mAyAkSapaNu ane lebhakSapaNa. A aprazastabhAvakSapaNa che. A pramANe AgamabhAvakSapaNa, bhAvakSapaNA ane kSapaNAnuM varNana pUrNa thayuM. A rIte dhaniSpanikSepanuM varNana thayuM. 246. se kiM taM nAmanipphaNNe ? 246. prazna- bhaMte! nikSepanA dvitIyabheda nAmaniSpannanikSepa" nuM svarUpa kevuM che? Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 nAmaniSphaNNe - sAmAie / se samAsao caravihe paNNatte, taM jahA - NAmasAmAie ThevaNAsAmAie davvasAmAie bhAvasAmAie / NAmaThavaNAo puvvaM bhaNiyAo / davvasAmAievi tadeva, jAva se taM bhaviyasarIradavya sAmAie / se kiM vaM jANayasarIrabhaviyasarIvairitte davvasAmAie ? jANa sarIra bhavisarIravairitte davvasAmAie-pattayapotthayalihie / se taM jANayasarIrabhaviyasarIravairitte davvasAmAie / se taM NoAgamao davvasAmAie / setaM davvasAmAie / se ki ta bhAvasAmAie ? bhAvasAmAie duvihe paNNatte, taM jahA - Agamao ye noAgamao ya / se kiM taM Agamao bhAvasAmAie Agamao bhAvasAmAie - jANae unako | setuM gAmo mAvA65 { se ki taM noAgamao bhAva sAmAie ? nikSepanirUpaNu uttara-sAmAyika tathA caturviMzatistava Adi vizeSanAme nAmaniSpannanikSepa kahevAya che. te sAmAyikanA 4 prakAro kahevAmA AnyA che. te A pramANe- (1) nAmasA- mAyika (2) sthApanAsAmAyika (3) dravyasAmAyika ane (4) bhAvasAmAyika. nAmasAmAyika ane sthApanAsAmAyikanu svarUpa pUrvavat jANavuM. dravyasAmAyikanA varNanamAM bhavyazarIradravyasAmAyika sudhInuM varNana dravyaAvazyakanI jema jANuvuM. prazna- bhate 1 jJazarIrabhabyuzarIravyatirikata draasAmAyika zu' che ? 3 uttara- patra athavA pustakamA likhita sAmArce A pada jJazarIrabhavyazarIravyatirikatadravyasAmAyika che. A pramANe nAAgamathI dravyasAmAyikanA svarUpanu kathana jANavuM . prazna- bha te / bhAvasAmAyika zuM che ? uttara- bhAvasAmAyikanA be prakAra che te A pramANe- (1) AgamathI bhAvasAmAyika ane (ra) nAAgamathI bhAvasAmAyika prazna- bhaMte ! AgamabhAvasAmAyika zu che ? temAM uttara- sAmAyikAdi padmanA sAtA upameyukata hAya tevA nAyaka AtmA AgamApekSAe bhAvasAmAyika che prazna- sa te ! ne AgamabhAvasAmAyika zu che ? Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugadvAra sUtra mendra noAgamao bhaanptaamaaie"nasa sAmALiyo H, rAMna Niyame tave / tassa sAmADayaM hoDa, ii kevalibhAsiyaM // 1 // jo samo savvabhUesu, tasesu thAnarenu y| tassa sAmAiyaM hoi, ii kenalibhAsigaM // 2 / / jaha mama Na piyaM dukkhaM, jANiya emeva sana jIvANaM / na haNai na haNAvei ya, samamaNaDa teNa so samaNo ||3 / / Natthi ya se koi vi deso, piyo ya savvesu cena jiives| eeNa hoi samaNo eso anno'ni pajjAA // 4 // uragagirijalaNasAgara- nahatalatarugaNasamA ya je| DuM | mamaramiyAna-ravipnnn samA ya seo sumaNo // 5 // to samaNo jai sumaNo bhAveNa ya jai Na / hAi pAvamaNo / sayaNe ya jaNe ya samo sane ja mAtAnA dA ' che tuM no Agamao bhAvasAmAie / se taM bhAnasAmAie / se taM sAmAie / se taM nAmanipphaNNe / uttara- je manuSyane AtmA mULaguNa rUpa sa yama, uttaraguNarUpa niyama, anazana vagere tapamAM sarvakALa saMlagna rahe che tene sAmAyika hoya che evu kevaLIbhagavAnanuM kathana che je sarvabhUte-trasa ane sthAvara che pratye samabhAva dhAraNa kare che tene sAmAyika hoya che, tema kevaLI bhagavaMtenu kathana che jevI rIte mane du kha thAya che tevI rIte sarvajIne du kha thAya che evuM jANIne svayaM keIpaNa prANInI ghAta kare nahIM, bIjA pAse karAve nahI ke ghAta karanArane anumodana Ape nahIM, samasta jene potAnI samAna mAne teja zramaNa kahevAya che jene kaI jIva pratye dveSa nathI, keI para prema nathI, A pramANe zramaNa zabdanI nirukitathI samamanavALe jIva "zramaNa" kahevAya che. zramaNanuM prakArAntarathI kathana kare che ahIM sAdhunI 12 upamA ApI che. te upamAothI yukata hoya te pramaNe kahevAya che. zramaNa (1) uragasama- parakRtagRhamAM nivAsa karavAthI uraga- sarpa jevA (2) girisamapariSaha ane upasarga AvavA para niSkapa hovAthI parvata jevA (3) jvalanasamatajanya tejathI samanvita hevAthI agni tulya (4) sAgarasamagabhIra, jJAnAdiratnothI yukata hovAthI samudra jevA. (5) nabhastalasama- sarvatra Ala bana rahita hovAthI AkAzajevA (6) tarugaNasama- vRkSa jema siMcanAra ane kApanAra bane pratye samabhAva rAkhe che tema niMdA karanAra ane prazaMsA karanAra ba ne pratye samabhAva rAkhavAthI vRkSa jevA (7) bhramarasama- bhramara jema ghaNuM puSpomAMthI cheDo De rasa grahaNa kare che tema aneka gRhamAMthI svalpa AhArAdi grahaNa karanAra hovAthI bhramara jevA (8) Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nikSepanirUpaNa mRgasama-saMsAranA bhayathI sadA bhayabhIta rahevAthI mRgajevA (9) dharaNisama-sarva sahabadhu sahana karanAra hovAthI pRthvI jevA (10) jalahasama- kAdavathI utpanna ane jaLathI saMvardhita chatAM tenAthI alipta kamaLanI jema saMsArathI utpanna ane saMvahiMta hovA chatAM tenAthI alipta rahe che mATe kamaLajevA (11) sUryasama- dharmAstikAyAdi samasta vastunA prakAzaka hovAthI sUrya jevA (12) pavanasama- pavananI jema apratihatavihArI hovAthI pavana jevA zramaNa hoya che. zramaNa tyAre ja saMbhavita che ke te dravyanI apekSAe sumanavALe hoya bhAvamananI apekSAe pAparahita hoya. je mAtA-pitAdi svajana ane sarva sAmAnya janamAM nirvizeSa (samabhAvI) hoya temaja mAna-apamAnamAM samabhAva dhAraka hoya teja zramaNa che. A pramANe AgamathI bhAvasAmAyikanuM svarUpavarNana che. A pramANe sAmAyika ane nAmaniSpanna nikSepanuM varNana pUrNa thayuM. ra47. je piM taM yu vAni ? 247. prazna- te ! sUvAlApakaniSpannanikSepa zu che? muttAlAvaganipphaNNe iyANi muttA- uttara- atre ziSya sUtrAlApakaniSpannalaavynipphnnnn nikkhevaM icchAvei, seyaM nikSepanuM kathana karavA sUtrakArane prerita karI pattalakkhaNe'vi Na Nikkhippar3a, kamhA? / rahyo che, kAraNa ke nAmaniSpannanikSepanA lAghavatthaM / atthi io tie| kathana pachI AnI prarUpaNAno avasara prApta che. chatAM ahIM lAghavanI dRSTie tenI prarUannuogdaare aNugameti / tattha paNa karatA nathI. te lAghava A pramANe che, Ninikhatte ihaM Nikkhitte bhavaI, iha vA ke have pachI anugAmanAmanA trIja anunnikkhitte tattha Nikkhitte bhavai, tamhA gadvAranuM varNana Ave che. temAM sUtranA ihaMNa Nikkhippai tarhi ceva nikkhippai / AlApakone nikSepa batAvela che. te ja ahIM je te niSNave paNa samajI levuM joIe. mATe ahIM alaga kahevAnI AvazyakatA nathI. eTale tyAM nikSipta thayelAne ahIM nikSipta thayela jevuM ja mAnI levuM joIe. Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 381 anugadvAra sUtra 48, te piM te zu ? 248. prazna- saMte! anugAmanAmaka tRtIya anugadvAra zuM che? ane vide puchajo, taM na- muttANugame ya nijjutti aNugame ya / se kiM taM nijjutti aNugame ? nijjutti aNugame-tivihe paNNatte, taM jahA-nikkhevanijjutti aNugame, uvagdhAyanijjutti aNugame, muttapphAsiyanijjutti aNugame / uttara- anugama- sUtrAnukULa arthanuM kathana. tenA be bhedo che, te A pramANe (1)sUtrAnugama ane (2) niryukitaanugama. prazna- niryuktianugama zuM che? uttara- sUtranI sAthe saMbaddha arthonI yukti-skuTatA karavI arthAt nAma, sthApanA vagere prakArethI sUtrane vibhAga kare te niryuktianugama kahevAya. tenA traNa prakAro kahevAmAM AvelA che. te A pramANe (1) nikSepaniyukita anugama (2) upa6 ghAtanikitaanugama ane (3) sUtrazikaniryukitaanugama. prazna- saMte nikSepaniryukitaanugama se kiM taM nikkhevanijjuttiaNu zuM che ? nikkhevanijjutti aNugame annuge| se taM nimkhevanijjuttiaNugame / uttara-nAma, sthApanAdikarUpa nikSeponI niryukita te nikSepaniryukitaanugama che. tAtparya e che ke Avazyaka, sAmAyikAdinuM nAma-sthApanA vagere nikSepavaDe je vyAkhyAna karavAmAM Avela che te dvArA nikSepaniyuki. taanugamanuM vyAkhyAna thaI gayela che. prazna- bhale ! upaghAtaniryuktianugama zuM che? se kiM taM uvagghAyanijjutti aNume ? uvagghAyanijjutti aNugame imAhiM dohiM mUlagAhAhi aNugaMtavve,taM jahA-uddese 1 nise2 niggama3 khitte ya4 kAla5purise ya 6 kAraNe7 paccaya8 lakkhaNa9 nae10 samoyAraNA 11'Numae 12 // 1 // kiM13 kaivihaM14 uttara- vyAkhyA karavAgya sUtranI vyAkhyAvidhi samIpa karavI arthAt udezadinI vyAkhyA karI sUtranI vyAkhyA karavI te uddaghAtaniyukti anugama che. gAthA evaDe te kahe che. (1) uddeza-sAmAnya nAmarUpa jemake-adhyayana (2) nirdezanAmanuM kathana karavuM jemake- sAmAyikAdi Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 kassa 15 kahi16 kesu 17 kahaM 18 kecciraM havai kAlo ? 19 / kai20 saMtara 21 mavirahiyaM 22, bhavA 23 garisa24phAsaNa25 niruttI 26 ||2|| setaM ubagghAyanijjutti aNugame anuganirUpaNa (3) nigama- sAmAyika kayAthI nikaLI ? bha. mahAvIrathI nikaLI (4) kayA kSetramA nikaLI ? mahAsenanAmaka vanamA. (5) kA kALamA ? vaizAkha suda 11 nA prathama paurUpIkALamA (6) kayApurUSathI ? anI apekSAe bhu mahAvIrathI pragaTa thaI. (7) kayA kAraNathI sAbhaLI ? gautamasvAmI Adie bhagava ta pAsethI sAbhaLI (8) praNaya- kayA pratyayathI bhagavantu kahI ? kayA pratyayathI gautamAdie sAbhaLI ? kevaLajJAnI- sarvotta hAvAnA pratyayathI kahI ane sAMbhaLI. (9) lakSaNu karyu ? samyaktva sAmAyikanuM lakSaNa tattvazraddhAna, zrutasAmAyikanuM lakSaNa jIvA- tiaAnu parijJAna, sarvavirati sAmAyikanu lakSaNu sAvavivarita ane dezivaratisAmAyikanuM lakSaNa dezataH virati ane dezata avirati (10) naya-naigamAdi (11) samavatAra- sAmAyikapara sAta naya utAravA (12) anumata-kayA naya sAmAyikane svIkAre che ? naigama, saMgraha, vyavahAra, A traNa naya, tapa, sa yamarUpa cAritrasAmAyi-- kane, nigna pravacanarUpa zrutasAmAyikane ane samyaktvasAmAyikane svIkAre che RRjutrAdi cAre nayeA samatArUpa cAritrasAmAyikane ja svIkAre che . (13) kimaguNuyuktajIvane sAmAyika che ItyAdi (14) sAmAyika keTalA prakAranI che? sAmAyika traNa prakAranI che (1) samyaktvasAmAyika (2) zrutasAmAyika ane (3) cAritrasAmAyika (15) kayA purUSanI sAmAyika ? jene AtmA samAdhimA heAya tenI sAmAyika. (16) kayA sthAnamA sAmAyika ? A kSetramA, 3, 4, 5 mA ArA, manuSyagati Adi ghaNA khelanA saMceAgamAM sAmAyika. (17) sAmAyika kAnA mA ? sadravyamAM samatAbhAvarUpasAmAcika hAya(18)kevI rIte Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anugaddAra sUtra 383 sAmAjika anyAkSiptamanuSyacitta, jAti, kuLa, baLa, Arogya sUtrazravaNa vinayapa- cAranA sthAne sAmAyika. (19) sAmAyikanuM kALamAna keTaluM? samyakatva ane zrata sAmA yikanI sthiti 66 sAgarathI kaMIka adhika, cAritrasAmAyikanI sthiti dezauNa koDapUrvanI che (20) sAmAyika keTalI ? samyakutvane zrutasAmAyikanI apekSAe asaM- khyAta, sarvavirati AzrI pRtha-sahasa, dezaviratiAzrI asaMkhyAta. (21) antara keTaluM paDe? eka jIva AzrI jaghanya aMtamuhUrta utkRSTa ardhapudgalaparAvartana (22) viraha-sarvajIvaAzrI viraha nathI. (23) sAmAyikanA keTalA bhava ? ArAdhakaAzrI jaghanya 2 bhava, utkRSTa ATha bhava. (24) AkarSa-sabhyatva asaMkhyAtavAra Ave eka bhavaAzrI sAmAcikacAritra pRthakRtva savAra Ave. ghaNubhava AzrI pRthatva hajAra vAra Ave. (25) sAmAyika keTalA kSetrane sparze? eka jIva AzrI asakhyAtamA bhAgane ane kevaLa samughAtaAzrI saMpUrNa lekane spaze. (26) nirukti-samyak prakAra yukti padarUpa lAbhanI prApti thAya te sAmAyikanI nirukita A upadyAta niryukita anuga- manuM kathana thayu 24. je hiM siniSNa gag- 24 praznabha te 1 sUtraspezika niryukita zu che ? muttapphAsiyanijjutti aNugame uttara- sUtrane sparza karanAra niryukti muttaM uccAreyavyaM akkhaliyaM ami te sUtrasparzika niryukti che. sUtrane ucAligN agaccAmeliyaM paDipuNNaM paDi raNa karavAnI vidhi A pramANe jANavI- puNNaghosaM kaMTThohanippamukka guruvAyaNo sUtranuM uccAraNa alita, amalita, gagagaM / to tattha Najihiti sasamaya- atyAeNDita, pratipUrNa, pratipUrNa ghoSa payaM nA parasamayapayaM nA baMdhapayaM nA yukata, kaThoTha vipramukta, tathA guruvAcanemokkhpyN nA sAmAyiyapayaM nA ko pagata hoya. - A prakAre sarva doSathI - A padanI vyAkhyA mATe juo vyAvAyakavyAkhyA Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 sAmAiyapayaM vA / tao tammi uccArie samANe kesiM ca NaM bhagavaMtANaM kei atthAhigArA ahigayA bhavaMti, kei atthAhigArA aNahigayA bhavaMti / to tesiM aNahigayANaM ahigamaNaTThAe payaM paeNaM ganaissAmi-'sahiyA ya payaM Sena,pagattho payaniggaho / cAlaNA ya pasiddhI ya, channidaM niddhi lkkhnnN|" se caM suttapphAsiyanijjutti aNugame / se taM nijjuttiaNugame / se taM annuji. naya nirUpaNa rahita sUtrano uccAra karavAthI jaNAze ke A svasamayanuM pada che, A paramacapada che ke baMdhAda che ke mekSapada che A sAmAyikapada che athavA sAmAyika pada che A uparAMta sUtranA vidhipUrvaka nirdoSa ucAraNathI ja keTalAka sAdhu bhagavaMtane arthane bodha thaI jAya che ane pazamanI vicitratAthI keTalAka arvAdhikAro anadhigata rahe che- jaNAtA nathI A anadhigata arthAdhikArone adhigama thAya (jJAna thaI jAya temATe) eka-eka padanI prarUpaNa karIza (1) saMhitA- akhalitarUpathI mULa pAThanuM uccAraNa karavuM (2) pada- mULa pAThamAM AvelA padene alaga karavA. (3) padArtha-padano artha kahe. (4) padavigrahaprakRti-pratyaya Adi dekhADI vistAra kare. (5) cAlanA- sUtranI athavA arthanI anupattinuM ulkAvana karavuM- zaMkA upasthita karavI (6) prasiddhi- samAdhAna sUtra ane tenA arthanI yukitao vaDe sthApanA karavI. A cha prakArothI sUtranI vyAkhyA thAya che. A pramANe sUtrasparzikaniyukita anugama che A pramANe niyukti ane anugAmanu varNana pUrNa thayu. prazna- bhate naya zuM che? 250, re te nA? 250 satta mUlaNayA paNNattA, ta jahANegame saMgahe vavahAre ujjusue sadde samabhirUDhe evNbhuue| tattha NegehiM mANehi miNaitti Negamassa ya niruttI / sesANaMpi nayANaM, lakkhaNamiNamo suNaha vorjI zA saMgahiyarpiDiyatthaM, saMgahavayaNaM samAsao viti / vaccai viNicchiyatthaM, vavahAro savvadanvesu // 2 // uttara-mULanA sAta che, te A pramANe (1) nagamanaye (2) saMgrahanaya (3) vyavahAranaya (4) jusUtranaya (5) zabdanaya (6) samabhirUDhanaya ane (7) eva bhUtanaya vaigamanaya- mahAsattA, sAmAnya temaja vizeSa Adi aneka prakArathI vastuno pariccheda karanAra maigamanaya che have bAkInA cha nAnA lakSaNa kahuM chuM sabhya gRhIta atae eka jAtine prApta e artha jene viSaya che evuM sa grahanayanuM vacana che tAtparya A che ke sa grahanayane viSaya sAmAnya ja che vizeSa nahi, jemake Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 385 anugadvAra sUtra paccuppannaggAhI, ujjusuo NayavihI muNeyavvo icchai visesiyataraM, paccuppaNNe Nao saddo // 3 // vatthUo saMkamaNaM, hoi avatthU nae samabhirUDhe / vaMjaNa attha, tadubhayaM evaMbhUo visesei // 4 // pAyami gihiyavvaM, agivhiyami ceva atthaMmi / jaiyavvameva ii jo uvaeso so nao nAma // 5 // savvesipi nayANaM, bahuvivattavvayaM nisAmittA / taM savvanayavimuddhaM, jaM caraNaguNaDio sAhU // 6 // se taM nae / aNuogaddArA samajo ! "ne mAyA' (AtmA eka che). vyavahAra sarva dravyanA viSayamAM vinizcaya ( vizeSa rUpamAM nizcaya kara) nimitte pravRtta thAya che, jemake pAMca varNanA vastramAM raktavarNa adhika hoya te lekavyavahAramAM raktavastra kahe. jusUtranavidhi pratyutpannagrAhI (vartamAnakALabhAvI paryAyane grahaNa karanAra) hoya che. te saraLa-vartamAnakALane ja mAne che. atIta anAgatane svIkArate nathI. vAjasUtranayanI apekSAe zabdanaya padArthane vizeSatara mAne che kAraNa ke zabdanaya RjusUtranayanI apekSAe sUkSmaviSayavALe che. zabdane viSaya che ke vartamAnakALavatI padArtha ja che paraMtu te liMga, kAraka, vacana AdinA bhedathI vAcyArthamA paNa bheda mAne che. samabhirUDhanaya IndrAdi vastunuM anyatra zakrAdimAM sa kramaNane avastu- avAstavika mAne che. arthAta vyutpattinA bhedathI zabdanA arthamAM bheda mAne che eva bhUtanaya vya jana-zabda ane tadubhayane vizeSarUpe sthApita kare che. tAtparya e che ke jyAre jaLadhAraNanI kiyA thatI hoya tyAre ja ghaTa ghaTa ne kahevAya. A na dvArA grahaNa karavA gya jJAna, darzana, cAritra ane anAdaraNIya mithyAtva vagerenuM jJAna prApta karIne ja prayatna kare. arthAt mithyAtvAdi cheDavAne upAya kare, zuddha upadezamAM pravarte. A prakArane jJAnapUrvaka pravRtti nivRtti karavAne je upadeza te ne eTale jJAnanaya kahevAya che A nAnI paraspara viruddha vakata- vyatAne sAMbhaLI samasta nAne sammata cAritra ane jJAnamAM sthita thanAra sAdhu mekSane sAdhaka hoya che. A pramANe anugadvAra samApta thAya che. ja anuyAgadvAra samApta ) Page #408 -------------------------------------------------------------------------- Page #409 -------------------------------------------------------------------------- Page #410 -------------------------------------------------------------------------- Page #411 -------------------------------------------------------------------------- _