________________
ન’રીસૂત્ર
७० हत्थम्मि मुहुत्तो, दिवसतो गाउयम्मि बोद्धव्वो । जोयण दिवसपुहतं, तो पन्नवीसाओ ॥
૭૨. મમ્મિ અમાસો, जंबुद्दीवम्मि साहियो मासो । वासं च मणुयलोए, वासपुहुत्तं च रुयगम्मि ॥
૭૨. સંવિનમિ ૩ ાછે, दीवसमुद्दा विहुति संखिज्जा । कालम्मि असंखिज्जे, दीवसमुद्दा उ भइयव्वा ॥
૭૨. જે વર્ લુલૢઢી,
कालो भइog खित्तबुड्ढीए । बुड्ढी दव्वपज्जव, भइयन्वा खित्तकाला उ ॥
૭૪, મુહુમો ય દોડ્ થાજો, तत्तो मुहुमरं हव खित्तं ।
૧૭
૭૦. ક્ષેત્રથી હસ્તપર્યંત જુએ તો કાળથી મુહૂ મા ન્યૂન જુએ, અને જો કાલથી દિવસમાં કંઇક આછું દેખે તો ક્ષેત્રથી એક ગાઉ પરિમાણુ દેખે છે એમ જાણવુ જોઇએ. જો ક્ષેત્રથી એક ચેાજન પ્રમાણ જુએ તો કાલથી દિવસ પૃથક્ત્વ (બે થી નવ દિવસ) જીએ જો ક્ષેત્રથી પચીસ ચેાજન પન્ત જુએ તો કાળથી પક્ષમાં કઇક ન્યૂન જુએ.
૭૧. અધિજ્ઞાની ક્ષેત્રથી જો ભરતક્ષેત્રને જુએ તા કાલથી અમાસ પરિમિત ભૂત ભવિષ્યત્ કાલ સંમ ધી રૂપી પદાર્થાને જાણે દેખે છે જો ક્ષેત્ર જ ખૂદ્વીપ પરમાણુ જુએ તો કાળથી કાઈક અધિક એક માસ જુએ. જો ક્ષેત્રથી મનુષ્યલા પરિમાણુ ( અઢીદ્વીપ ) ક્ષેત્રને જુએ તો કાલથી એક વર્ષ પરિમિત ભૂત ભવિષ્યને જાણે દેખે. અને જો ક્ષેત્રથી રુચક દ્વીપ સુધી દેખે તો કાલથી પૃથત્ત્વ વર્ષોંએથી લઈને નવ વર્ષ સુધી ભૂત ભવિષ્યત કાળને ાણે દેખે
૭૨. જો ક્ષેથી સ`ખ્યાત દ્વીપ–સમુદ્ર પર્યન્ત જાણે બ્લુએ તો કાલથી સખ્યાત કાલને જાણે, પર તુ કાલથી અસ`ખ્યાત કાળ જાણતું હોય તો દ્વીપ–સમુદ્રોની ભુજના જાણવી જોઇએ અર્થાત્ કોઇ અવધિજ્ઞાન સ ખ્યાત દ્વીપ– સમુદ્રોને અને કોઈ અસંખ્યાત ને પણ જાણું છે.
૭૩. અવધિજ્ઞાનમાં કાળની વૃદ્ધિ થવાપર દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ અને ભાવ–ચારેયની વૃદ્ધિ થાયછે ક્ષેત્રની વૃદ્ધિ થવા પર કાળની ભજના–વૃદ્ધિ હાય અથવા ન પણું હાય. દ્રવ્ય અને પર્યાયની વૃદ્ધિ થવાપર ક્ષેત્ર અને કાળ ની ભજના છે.
૭૪
કાળ સૂક્ષ્મ હાય છે પણ ક્ષેત્ર તેનાથી પણ સૂક્ષ્મતર છે કેમકે એક અણુલ પરિમિત
