Page Text
________________
અનુગદ્વાર
૨૨૫
सुसिक्खिओ रंगमज्झमि ॥१॥
भीयं दुयं रहस्सं, गागंतो माय गाहि उत्तालं । काकस्सरमणुणासं, च होति गीयस्स छद्दोसा ॥२॥
पुण्णं रत्तं च अलंकियं च वत्तं तहा अविघुट्ट | महुरं समं सुललिगं अट्टगुणा होति गीयास्स ॥३॥
उरकंठसिरपसत्थं, गिज्जइ मउयरिभियपदवद्ध । समतालपडुक्खेवं, सत्तस्सरसीभरं गीयं ॥४॥
निहोसं सारमंतं च, हेउजुत्तमलंकिगं । उवणीयं सोवयारं च, मियं महुरमेव य ।।५॥
समं अद्धसमं चेव, सव्वत्थ विसमं च जं । तिण्णि वित्तपयाराई, વર્ષે નવદમ્મર કેદ્દા
सक्कया पायया चेव, दुहा भणिइओ आहिया । सरमंडलंमि गिज्जंते, पसत्था इसिभासिया ||७||
केसी गायई महुरं केसी गायइ खरं च रुक्खं च । केसी गायइ चउर,
સ ા વિવિયં ડુત છે ? ૮ विस्सर पुण केरिसी ?
જાણશે તે સુશિક્ષિત નિપુણ કલાકાર ૨ - શાળામાં ગાયન કરી શકશે ગીતના છ દોષો આ પ્રમાણે છે- બીતા બીતા ગાવું, ઉતાવળથી ગાવું, અ૯૫ સ્વરમાં ગાવું, તાલ વગર (ઉત્તાલ) ગાવુ, કાગડાના જેવા સ્વરથી ગાવુ અને નાકમાં ગાવું, આ ગીતના છ દોષ મનાય છે. ગીતના આઠ ગુણ આ પ્રમાણે છે(૧) પૂર્ણ– ગીતમાં સમસ્ત ગાયન કળાનું પ્રદર્શનકરવું (૨) રકત-અનુરાગથી ભાવિત થઈને ગીત ગાવુ (૩) અલકૃત– બીજા વિશેષ સ્કુટ સ્વરોથી ગીતને અલ કૃત કરવું (૪) વ્યકત– ગીતમા અક્ષરે અને સ્વરેને
કુટરૂપે ઉચ્ચારવા (૫) અવિધુણ– ઘાટા પાડતાં હોય તેવા સ્વરે ન ગાવુ (૬) મધુરકેયલના સ્વર જેવા સ્વરથી ગાવું (૭) સમજે ગાનમા તાલ, વ શસ્વર વગેરેથી સમનુગત સ્વર હોય તે (૮) સુલલિત– સ્વરલનાદિવડે જે શ્રોત્રેન્દ્રિયને સુખ અર્પે એવી રીતે ગાયુ આ ગીતના આઠ ગુણ છે આ આઠ ઉપરાંત બીજા પણ ગીતના ગુણો આ પ્રમાણે છે – ઉર પ્રશસ્ત, કઠપ્રશસ્ત અને શિર પ્રશસ્ત (ગીતને વિશાળસ્વર વક્ષ – સ્થળમાં ભરાઈ જાય તે– ઉર પ્રશસ્ત કહેવાય સ્વર જ્યારે કફમાં ભરાઈ જાય અને સારી રીતે વ્યક્ત હોય ત્યારે કઠપ્રશસ્ત કહેવાય ગાનનો સ્વર મસ્તકમાં જઈ અનુનાસિક વગર થઈ જાય ત્યારે શિર પ્રશસ્ત કહેવાય. અથવા મૃદુ, રિભિત (અક્ષરોમા ઘેલનાથી ચાલનાર સ્વર) અને પદબદ્ધ (વિશિષ્ટ પદરચનાવાળુ ) આ ત્રણ ગુણો છે. તે સિવાય સમતાલ પ્રત્યક્ષેપગીત ( જે ગીતમા તાલ, વાદ્ય અને નર્તકીના પાદક્ષેપની વનિ એક જ સાથે હાથ ) સપ્તસ્વરભર– (સાત સ્વરઅક્ષરોની સાથે સમાન હોય) જે નિર્દોષ હોય સારવતું એટલે વિશિષ્ટ અર્થથી યુકત હોય, જે હેતુ યુક્ત હોય, અ લકૃત હોય, ઉપનીત (ઉપસ હારથી યુક્ત) હોય, સેપ
-सामा गायह महर काली જરા વેર હાથે ૧ | મોરી મોરાડ चउर, काणा विलम्ब दुतं चंधा ॥९॥ विस्सर पुण पिंगला,।
तंतिसम तालसमं, पायसमं
| SR No. | 010426 |
| Book Title | Nandi Sutra aur Anuyogadwara Sutra |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhadraben, Shobhachad Bharilla |
| Publisher | Prem Jinagam Samiti Mumbai |
| Publication Year | |
| Total Pages | 411 |
| Language | Prakrit, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, & Canon |
| File Size | 20 MB |