________________
२४४
य सत्तमे ॥१॥
નામ નિરૂપણ छ. ते मा प्रमाण- (१) (२) - प्रील (3) भधारय (४) हिशु (५) तry२५ (6) अव्ययीभाव (७) शे५.
.. प्रश्न- महतद्वन्दसमास मेटले शु ?
से किं तं ददे ? ..
दंदे-दंता य.- ओहा. य दंतोडें, थणा य उयरं यथणोयरं, वत्थं य पत्तं य वत्थपत्तं, आसा य महिसा य आसमहिसं अही य नउलो य अहिनउलं, से त्तं दंदे समासे।
ઉત્તર- જે સમાસના બધા પદો - પ્રધાન હોય અને વિગ્રહ કરતાં પદેને
સંબધ “ય” કે “અને ' થી થાય તેને बसमास हे छ भ- दंताश्च ओष्ठौ च इति दंतोष्ठम् , स्तनौ च उदर च इति स्तनोदरम्, वस्त्रं च पात्र च वस्त्रपात्रम् , अश्वाश्च महिपाश्च इति अश्वमहिपम् , अहिश्च नकुलं च इति अहिनकुलम्, प्रमाणे - સમાસ છે.
પ્રશ્ન- હે ભદત ! બહુવ્રીહિ સમાસ शुछे?
से किं तं बहुब्बीही समासे ?
वहुन्वीहीसमासे-फुल्ला इमंमि गिरिमि कुडयकयंवो सो इमो गिरी फुल्लकुडयकयंवो । से तं बहुब्बीही समासे ।
से कि तं कम्मधारए ?
कम्मधारए धवलो वसहो धवलवसहो, किण्हो मियो किण्हमियो, सेतो पडो सेत पडो, रत्तो पडो रत्तपडो से तं कम्मधारए ।
ઉત્તર- સમાસમાં આવેલ પદો જ્યારે પિતાથી ભિન્ન કેઈ અન્ય પદાર્થને બાધ કરાવે એટલે જે સમાસ અન્ય પદાર્થ પ્રધાન હોય ત્યારે તે બહુવીહિ સમાસ કહેવાય છે જેમ આ પર્વત ઉપર કુટજ, કદંબવૃક્ષ પુષ્પિત (પ્રકુલિત) છે તેથી આ પર્વત 'गुस्सट४४६५'छे. सहा टनકદ બ” બહુવ્રીહિસમાસ છે
प्रश्न-महत । भधारयसभास शुछे ?
उत्तर-2मा मान-उपमेय, विशेપણ–વિશેષ્યને સમાસ થાય તે કર્મધારય समास उपाय छे. भ.- धवलश्चासौ वृपभ धवलवृपभ', कृष्णश्चासौ मृग कृष्णमृग , श्वेतश्चासौ पट श्वेतपट', रक्तश्वासौ पटः रक्तपटः मा भधारय समास छ
प्रश्न- द्विशुसमास मेटसे शु?
से किं तं दिगुसमासे ?
