Book Title: Agam 28 Mool 01 Avashyak Sutra Sthanakvasi
Author(s): Rupabai Mahasati, Artibai Mahasati, Subodhikabai Mahasati
Publisher: Guru Pran Prakashan Mumbai
Catalog link: https://jainqq.org/explore/008785/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vItarAgAya namaH upanathI vagAmI Eva hakI guruprANa Agama batrIsI AzIrvAda dAtA : tapasvI garadeva pUjya zrI ratilAlajI mahArAja sAheba pradhAna saMpAdikA : apUrva kRta ArAdhaka pU. zrI lIlamabAI mahAsatIjI Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ke koI sva. pU. gurudeva zrI prANalAlajI ma. sA. nA hastAkSaro : nagij #vedi jinAM vA - zALA Vi jassatirAdhammapayAI sikarave tassatirA veNazyaM pauMje sakAraNa sirasA paMjalImo kAyagviArA jo maNasAyanincha / dazama.3 3.9 gA- 12 - . jenA pAse dhamapada zIkhyA hoya tenA pratye vinaya bhAva rAkhavo tathA siranAlI- kAthoDI khabasanakAmA teno sAra karelo - pI. che ? A ila) To ? EST do . // joine maLavApara 4ja. dhArita vIja paNa bajeTa irache are timzA '20. jo sabhI savvabharasa tasesu thAyare suya tassa sAmAiyaM hoi (ii) kevalI bhAsiya anuyogadvAra sUtra je trasa ane sthAvara sajavA pratye samabhAve rAkhe che tene sAmI sAmAyiku hoya che ema kevalI bhagavAne karelache. eipne 2 ka ja kAraNa mA nALila nI sujha, bhAre pa(pA do. bAra mAM nA thatA nathI ne 0i minI nA lo ne kAma ne dhare jaLa vinA gItA sonI nI zAna lagananA mAlanAthI ijjAnAra dinanavAjInAmae (gAlagAjafl $261 tane na ra ma jha jhaphara -imlA) sAkunAhigtopheMjanoInA nA Si 'na jALa tANI milakA 67 so banath leja 2 / bAlI...), 9 rAka ja che pachI ' phI nA navina to nIkaLI jALa la phIla nA Ama nA vaLe to A 75 lAkha che. A rIte kare chebIjA para tenA bAkI che. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KIT2 101spe elena K22 elena K2T2 elena Kana Telena K22 elena 22 l&line The are were gta aena kate ene on the a neete pa kee KUP2 101s 162172 PECINE KX12 Tele 112 22 lec112 ta kele ala estlar kop desti ega 271 lec1112 2112 TERCIR X22 Pelcz 2712 12S ete kup ete ala. Vsete a eeme otg kele ata este Page #4 -------------------------------------------------------------------------- Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vItarAgAya namaH goMDala gaccha jayavaMta ho pU. zrI DuMgara - deva - jaya - mANeka - prANa - rati gurubhyo namaH thI gara prANa Agama batrI kAradeva pU. zrI prANalAlajI ma. sA. 0 vaLa ratilAlajI ma. sA. mahAprayANa . nI cIra smRti tathA. cANa dazAbdavarSa upalA saurASTra kesarI garadeva tapasamrATa gurudeva pU. zrI rad AyarDara (mULapATha, bhAvArtha, vivecana, pariziSTa) * pAvana nizrA : goMDala gaccha ziromaNI paramadArzanika pU. zrI jayaMtamuni ma. sA. * saMpreraka vANIbhUSaNa pU. zrI girIzamuni ma. sA. ane Agama divAkara pU. janakamuni ma. sA. * prakAzana preraka dhyAnasAdhaka pU. zrI hasamukhamuni ma. sA. ane zAsanaaruNodaya pU. zrI namramuni ma.sA. * zubhAziSaH * pradhAna saMpAdikAH maMgalamUrti pUjyavarA apUrva zrata ArAdhaka pU. zrI mukatAbAI ma. = anuvAdikAH pU. zrI lIlamabAI ma. pU. zrI rUpAbAI ma. : parAmarza prayojikA : * saha saMpAdikA : utsAhadharA DaoN. sAdhvI zrI AratIbAI ma. pU. zrI uSAbAI ma. : prakAzaka: tathA sAdhvI zrI subodhikAbAI ma. zrI guru prANa prakAzana zuM PARASDHAM pArasadhAma, vallabhabAga lena, ghATakopara(IsTa), muMbaI - 400077 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : Agama prakAzana prAraMbha : I. sa. 1997 - 1998 pU. zrI prANaguru janmazatAbdI varSa guruprANa phAunDezana, rAjakoTa. punaH prakAzana - I. sa. 2009 prakAzaka : zrI guru prANa prakAzana, pArasadhAma, ghATakopara prathama AvRtti prata : 1050 * dvitIya AvRtti prataH 1008 prakAzana tArIkha : Asovada amAsa - vIra nirvANa kalyANaka tathA tapasamrATa gurudeva pUjya zrI ratilAlajI ma. sA. janmadina guru prANa prakAzana zrI parAgabhAI zAha * zrI zaileSabhAI desAI * zrI barjIzabhAI desAI zrI sumatibhAI zAha * zrI girIzabhAI zAha * zrI jitenabhAI zAha prApti sthAna ? www.parasdham.org * www.jainaagam.org 1. muMbaI - pArasadhAma vallabhabAga lena, ghATakopara(IsTa), muMbaI - 400077 phona - 3204 3232. 2. U. S. A. - Girish P. Shah 4048, Twyla Lane, Campbell CA - 95008-3721. U.S.A. Ph. : (India) 09867054439 (U.S.A) 001- 408-373-3564 (4. vaDodarA - zrI harezabhAI lAThIyA gautama, 12, paMkaja sosAITI, narmadA gesTa hAusanI sAme, IlorA pArka, vaDodarA - 380023 phona - 9824058489 3. rAjakoTa - zeTha upAzraya prasaMga hola pAchaLa, 150 phuTa rIMga roDa, kAlAvaDa roDa, rAjakoTa - 360005 phona - 9824043769 mudraka : zivakRpA oNphaseTa prinTarsa, amadAvAda - phona : 079-25623828 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -, saurASTra kesarI bA.bra.pU. gurudeva zrI prANalAlajI ma. sA. ne ananya zraddhAbhAve.. samarpaNa jemanA caraNomAM thaturvidya saMgha pullAMkita hadaye bhakti bhInA sUrothI stuti karatA hatA... jemanA caraNomAM hAlasoyA ziSyonA A vinamra mastako lAgatA hatA... jemanA caraNomAM seMkaDo zrImaMto zAsana sevA kAje 9 karoDonI saMpati gharI praNAma karatA hatA... jemanA caraNomAM bAsikonI duniyA salAma bharI AsikatAnI duniyAmAM praveza karI, zraddhA che samarpaNa bhAve yuvAno vinItabhAve vaMdana karatA hatA, tevA aMtara jAgRtinI AgavI kaLAnA aNagAra, vasuMgharALuM vAtsalya, bhAratanuM bhUSaNa, gacchanuM gaurava, gama zraddhAsiMghu gurUdeva pa. pU. zrI prANalAlajI ma. sA. nA karakamalamAM vinamrabhAve sagarpaNa... --pU. mukata - lIlama - rAjula guNInA suziSyA sAdhvI rUpA Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapa samrATa tapasvI gurudava pU zIrva ratilAlajI ma. sA. nA guru mahArAjanI janma zatAbdI nimitte AgamonuM prakAzana thaI rahyuM che, teno mane AnaMda che, tame sahu sAdhvIvRMda Agamano abhyAsa karI, tenAM mULabhUta tattvone samajo, jIvanane paMcAcAramaya banAvo, samAjamAM jaina dharmano pracAra karo. guru mahArAjanA nAmane amara banAvo ane saMyamI jIvanane saphaLa banAvo. e ja mArA aMtaranA AzIrvAda che. mArI sAthe cAturmAsa arthe royala pArka saMghamAM birAjamAna sAdhvIvRMda bhagavAna mahAvIranI vANIne samagra vizvamAM gUMjatI kare tevA zubhAziSa. 4 muni ratilAla tA. 14/9/97 royala pArka upAzraya, rAjakoTa. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ goMDala gaccha ziromaNi pU. zrI jayaMtamuni OMOM gayA NANasya atra anujJAyate badhaica anumanyate ca yaha "guruprApta Agama batrI zata punaprakAzana avazya kArya / idaM mayA kArya pUjya - goMDaka maccha kIrtidhara aruNodaya namra muninA prArabhyale ini mama lAva: taMtra kAupi dAkhana sthAna ini sada vizvakA anumadina kiyI zubha syAra sundara sthAna iti AznavacanaM api arthale [ ma. sA. nA svahastAkSare AnaMda maMgako 3 a zula thAramo... suMdara thAramo... A AzIrvacana arpita karuM chuM. 27-4-2009 akSaya tRtIyA somabAra huM AzA ApuM chuM tathA A kAryane svIkRti ApuM chuM ke guruprANa Agama batrIsInuM punaH prakAzana avazya karavuM joIe. A mahAkArya pUjya goMDala gaccha kIrtidhara aruNoghya zrI namramukti prAraMbha kare, A mArA bhAva che. A kAryanI anumodanA karuM chuM. AnaMda maMgalam. all. 29-08-200G akSaya tRtIyA - somavAra. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruprANa Agama batrIsI che (c) anuvAdiDAM @ A mahAsatIjIo sAMnidhya pU. zrI jayaMtamuni ma. sA. pU. zrI girIzacandrajI ma. sA. jJAnadAnanA saMpUrNa sahayogI pU. zrI trilokamuni ma. sA. pradhAna saMpAdikA bhAvayoginI. bA. bra. pU. zrI lIlamabAI ma. sahasaMpAdikA. DaoN. sAdhvI zrI AratIbAI ma. tathA sAdhvI zrI subodhikAbAI ma. sUtranuM nAma anuvAdikA zrI AcArAMga sUtra(bhAga 1-2) zrI sUyagaDAMga sUtra(bhAga 1-2) zrI ThANAMga sUtra(bhAga 1-2). zrI samavAyAMga sUtra zrI bhagavatI sUtra(1 thI 5 bhAga) zrI jJAtA sUtra zrI upAsakadazAMga sUtra zrI aMtagaDadazAMga sUtra zrI anuttarovavAI sUtra zrI praznavyAkaraNa sUtra zrI vipAka sUtra zrI uvavAI sUtra zrI rAjaprazrIya sUtra zrI jIvAbhigama sUtra zrI prajJApanA sUtra(bhAga-1 thI 3) zrI jebUdIpaprajJapti sUtra zrI jyotiSagaNarAja prajJapti sUtra (caMdraprajJapti, sUryaprajJapti) zrI upAMgasUtra(zrI nirayAvalikAdi) zrI uttarAdhyayana sUtra(bhAga-1, 2) zrI dazavaikAlika sUtra zrI naMdI sUtra zrI anuyogadvAra sUtra zrI nizItha sUtra zrI traNa cheda sUtra zrI Avazyaka sUtra pU. hasumatIbAI ma., pU. puSpAbAI ma. pU. urmIlAbAI ma. pU. vIramatIbAI ma. pU. vanItAbAI ma. pU. DaoN. AratIbAI ma. pU. sumanabAI ma. 5. urvazIbAI ma. pU. bhAratIbAI ma. pU. sanmatibAI ma. pU. sunitAbAI ma. pU. uSAbAI ma. pU. kalpanAbAI ma. pU. biMdu-rUpala ya ma. pU. punitAbAI ma. pU. sudhAbAI ma. pU. muktAbAI ma. pU. rAjematIbAI ma. pU. kiraNabAI ma. pU. DaoN. amitAbAI ma. 5. sumatibAI ma. pU. gulAbabAI ma. pU. prANakuMvarabAI ma. pU. subodhikAbAI ma. pU. lIlamabAI ma. pU. DaoN. DolarabAI ma. pU. rUpAbAI ma. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 'sisamAMparAthI usasamAja valaNazomUrti,saurASTra kesarI) gurudevazrI prANalAlajI ma.sA.nIthI caraNomAM zataguNa praNAmAMjali jAgRtatA ArjavatA sahiSNutA ladhutA sajanatA sitA bhavyatA, tajajJo mArdavatA apramato dAMto Gutheile pratirUpatA utsAhitA namatI vibhutA kRta64tI prabhutA prauDhatA karuNatA krAMtikAra katA sevAzIlatA saumyatA AtmaramaNatA samanvayatA jJAnotsukatA ojasvitA girAgratvatA AtmaraNatA. akutUhalatI nayukatatI sAmyatA tallInatA lokapriyatA AstikyatA tejasvitA vyavahAra kuzaLatA | dharmakalAdharatA ekAMtapriyatA zUravIratA rajJAnavRddhatA vasvitA indriya damanatA satyavaktatvatA sAnadAtA - saMgaThanakArakatA anekAMtadarzitA dhIratA kSamAzIlatA pracavena paTutA pathapradarzitatA vicakSaNatA sthiratA gariSThatA pratibhAsaMpannatA vAlA zikSAdAtA vairAgyavArdhakya guNagrAhakato pavitratA vizALatA dayALutA sabhyaparAkramatA ArAdha katA katArthatA udAsInato jJAnaprasArakatA dAkSiNyatI premALatA sauSThavatA lAvaNyatA samayasatI pAmatA tattvalokatA naitikatA zraddhALatA. pramodatA nirbhayatA | paramArthatA svaramAdhurya ahaMtA , vinItatA , udAratA gaMbhIratA karmaniSThatA vAtsalyatA nivedatA praviNatA paripakvatA amIratA nirlepatA | samatA upazAMtatA zratasaMpannatA zreSThatA cAritra parAyaNatA vIratA khamIratA variSThatA divyatA rocakatA upazamatA zatAdi salluNAlaMkRta tava vapuH bhUcA bhavAlaMbanam Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa ( udI darI anna vathaasuthaishwassuu thaikabAlakathAkathaiuthayaahalaka ra ) kIri0i.00 0.00 0 jI hari dara C kahI data - pU. zrI haMma2-deva-jo-mANeka-prANa-ti-jaal-OArutaco 61013 che. hITa-vela- mAta-deva-ujaal-ula motI-zaan ajd- aNIjyotaat: goMDala saMpradAya-guruprANarati pUravAra F: O) maMgala manISI munivaro zAstra zusRSikA zramaNIvRMda 01. pU. zrI jayaMtamuni ma. sA. 06. pU. zrI manaharamuni ma. sA. 02, pU. zrI girIzacaMdrajI ma.sA. 07. pU. zrI gajendramani ma. sA. o3, pU. zrI janakamuni ma.sA. 08. pU. zrI suzAMtamuni ma. sA. 04, pU. zrI jagadIzamuni ma.sA. 09, pU. zrI namramuni ma. sA.. o5. pU. zrI hasamukhamuni ma.sA. 10. pU. zrI pIyuSamuni ma. sA. jadina 0-00 000000ra3 0 9 * = 0 f 0 9 90 9 $ $ 0 $ 6 che. - VVVV = riddhi0i 0 9000ra9 20 dilii 2: 01, pU. gulAbabAI ma. 37. pU. prItisudhAbAI ma. 73. pU. nalinIbAI ma. 2, pU. prANakuMvarabAI ma. 38. pU. mInaLabAI ma. pU. rakSitAbAI ma. pU. lalitAbAI ma. 39. pU. manISAbAI ma. pU. rozanIbAI ma. 04. pU. lIlamabAI ma. 40. pU. kiraNabAI ma. pU. aMjItAbAI ma. pU. vimaLAbAI ma. 41. pU. hasmitAbAI ma. pU. saMjItAbAI ma. 06. pU. haMsAbAI ma. 42. pU. zailAbAI ma. pU. saMghamitrAbAI ma. pU. puSpAbAI ma. 43. pU. urmibAI ma. pU. AratIbAI ma. 08. pU. vijayAbAI ma. 44. pU. sudhAbAI ma. pU. rUpAbAI ma. pU. tarUlatAbAI ma. 45, , urvazIbAIma. pU. mitalabAI ma. 0. pU. jasavaMtIbAI ma. 46. pU. smitAbAI ma. pU. zreyAbAI ma. pU. vasubAI ma. 47. pU. urmilAbAI ma. 83. pU. zrI dattAbAI ma. 12. pU. prabhAbAI ma. 48. pU. DolarabAI ma. pU. zrutibAI ma. pU. latAbAI ma. 49. pU. kalpanAbAI ma. pU. bhAvanAbAI ma. pU. bhadrAbAI ma. 50. pU. saMgItAbAI ma. pU. bhavitAbAI ma. pU. sumitrAbAI ma. 51. pU. naMdAbAI ma. pU. zeSAbAI ma. pU. sAdhanAbAI ma. para. pU. sunaMdAbAI ma. pU. zreyAMzIbAI ma. pU. aruNAbAI ma. 53. pU. jayezAbAI ma. pU. parijJAbAI ma. pU. saralAbAI ma. pa4. pU. arcitAbAI ma. pU. zvetAMsIbAI ma. pU. vanitAbAI ma. papa. pU. ajitAbAI ma. pU. subodhikAbAI ma. 20. pU. dIkSitAbAI ma. pa. pU. amitAbAI ma. pU. zIlAbAI ma. 21, pU. dhIramatIbAI ma. 57. pU. punitAbAI ma. pU. hemAMzIbAI ma. 22. pU. rAjematIbAI ma. 58. pU. sunitAbAI ma. 23. pU. hasumatIbAI ma. pU. namratAbAI ma. pa. pU. gItAbAI ma. 24. pU. sumatibAI ma. pU. pannAbAI ma. 60. pU. vidubAI ma. 25. pU. anumatibAI ma. 61. pU. tarubAI ma. pU. pUrvIbAI ma. 26. pU. vIramatIbAI ma. 62. pU. mInAbAI ma. pU. jAgRtibAI ma. 27. pU. yazomatIbAI ma. 63. pU. pUrNAbAI ma. pU. prabodhikAbAI ma. 28. pU. jJAnazIlAbAI ma. 64. pU. razmitAbAI ma. pU. priyalabAI ma. 29. pU. darzanazIlAbAI ma. pa. pU. biMdubAI ma. pU. svarUpAbAI ma. 30, pR. vinodInIbAIma. 66. pU. viralabAIma.. 101, pU. suhAnIbAI ma. 31. pU. prajJAbAI ma. 67. pU. rUpalabAI ma. pU. hRdayAbAI ma. pU. priyadarzanAbAI ma. 68. pU. tejalabAI ma. pU. vaidehIbAI ma. 33. pU. kRpAbAI ma. 69. pU. sujItAbAI ma. 104, pU. bhavyAMzIbAI ma. 34, pU. mIrAbAI ma. 70. pU. svAtibAI ma. 105. pU. jayaNAbAI ma. 35. pU. kuMdanabAI ma. 71. pU. zvetAbAI ma. 106. pU. saMbohIbAI ma. 36. pU. jyotibAI ma. 72. pU. reNukAbAI ma. 107. pU. bhavyAnIbAI ma. andissioneinninositorioussainbowlanessoiniraniankaassistandeshGheironmangoossssssssssssssssscasinoncession 1000 ja ni jayadi laIne 9000 2000 %D0BDfication visit 09090 IT $ VVVVUUUUUUU $ $ $ # # $ UU $ $ $ to ja Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buta sevAno satkAra zrutAdhAra (mukhyadAtA) mAtuzrI nimartAbena (kIkIbena) traMbakalAla desAI - zrImatI prItibena vinodabhAi desAi. Adhunika bhautikavAdI A yugamAM je vyakti samarpita bhAve guru caraNa - zaraNa svIkAre che, jIvananA prerakabaLa tarIke AtmasAta kare che. tenA jIvananI pratyeka kSaNa saMtoSa, zAMti, samAdhimaya banI jAya che. A bhAvono pratyakSa anubhava karanAra che desAi parivAra. mAtuzrI nirmaLAbena puNyapratAthI Arya sannArI hatA. puNyazALI vyaktinI upasthitimAM aneka prakAranA puNyakarma thatAM ja rahe che paNa tenI anupasthitimAM paNa temanA nAme puNyakarma thatAM ja rahe che. mAtuzrI nirmaLAbenanA upakArane smRttimAM lAvI traNe suputro ane putravadhuo zrI vinodabhAi sau. prItibena, zrI zailezabhAi sau. mInAbena, zrI paMkajabhAi sau. varSAbena, anna, pANI, vastra, sthAna, zayyAsAmragI, mana, vacana, kAyAnI zubha pravRtti ane gurujanone namaskArAdinavaprakAre puyabaMdha karI rahyA che. AvA puyayoge zailezabhAI - mInAbena pU. gurudeva zrI namramuni ma.sA.nA darzana - sAMnidhyane pAmyA. gurudevazrInA pojhITIva vAibrezanse teonuM samagra astitva raNajhaNI uDyuM. temanA jIvananI kSaNa kSaNa AnaMda maTI utsava kSaNa banI gai. lakSyahIna jIvanane dizA maLI gai. gurudevanA caraNe samarpita A desAi parivArano prANa gurudeva che, temanA hRdayano dhabakAra gurudeva che. temanI bhakti ane zakti paNa gurudeva ja che. gurudevanI preraNA e ja desAi parivArano paricaya che. gurudevanA anaMta upakArane smRtipaTa upara lAvI pU. gurudevanA 39mA janmadine guru caraNe Agama zraddhAbhAvane samarpita karatAM teo AgamanA kRtAdhAra banyA che. te badala anekazaH dhanyavAda che. gaprANa prakAzana PARASDHAM Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstra svAdhyAya saviveka tIrthaMkara prabhunA pavitra upadezarUpa AgamagraMtho dareka dharmaniSTha svAdhyAyapremI zramaNopAsake potAnA gharamAM vasAvavA joIe. tIrthakaronI anupasthitimAM tIrthakaronA upadezarUpa graMtho sAkSAt tIrthakara tulya mAnIne AgamagraMthone gharamAM kabATa ke zokezamAM suvyavasthita rUpe rAkhavA. pratidina tIrthakarone smRtipaTa para lAvI ahobhAvapUrvaka traNa bhAvavaMdana karavA. gharanA sadasyoe sAthe maLI zradhdhApUrvaka AgamavAMcana karavuM. vinaya dharmanuM mULa che tethI zAstra svAdhyAya mATe gurunI AjJA levI. 32 AgamagraMthomAMthI kAlika sUtranA mULapAThano svAdhyAya divasanA prathama ane cothA praharamAM ane utkAlika sUtranA mULapAThano svAdhyAya asvAdhyAya kAlane choDIne eTale ke be saMdhyA ane be madhyAhana kAlIna 48 miniTane choDIne game tyAre karI zakAya che. prAtaH uSAkAla, saMdhyAkAla, madhyAhna ane ardharAtrie be - be ghaDI zAstrano mULapATha vAMcavo nahIM. 32 asvAdhyAyamAM zAstra svAdhyAya thAya nahIM. gharamAM saMDAsa - bAtharUma hoya, strIone mAsikadharma hoya, vagere kAraNothI gharamAM Agama rAkhavAthI azAtanA thAya, tevI mAnyatA yogya nathI kAraNake sAdhvIjI potAnI pAse Agama graMtho rAkhe che. mAsika dharmavALA bahenoe zAstranA mULapAThano svAdhyAya karavo nahIM. te vyaktinI sAme paNa svAdhyAya karavo nahIM. tenAthI dUra alaga sthAnamAM besIne svAdhyAya karI zakAya che. gujarAtI anuvAda, bhAvArtha, vivecana, mAsika dharmamAM paNa baheno vAMcI zake che. temAM koI jAtanI azAtanA nathI. A samasta niyamo mULapATha vAMcavA ke svAdhyAya karavA mATenA che. kevaLa zAstronA gujarAtI bhAvArtha vAMcavA hoya, to uparokta niyamo lAgu paDatA nathI. AgamagraMthonA AdhAre ja bhUtakALamAM anaMta jIvoe AtmakalyANa karyuM che. AgamagraMthonA AdhAre ja pAMcamA ArAnA aMta sudhI jinazAsana jayavaMtuM raheze. tethI AgamagraMthonuM saMpUrNataH bahumAna jALavavuM. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaNikA viSaya pRSTa viSaya pU. zrI DuMgarasiMhajI ma.sA.nuM jIvana darzana pU. zrI prANalAlajI ma.sA.nuM jIvana darzana pU.zrI ratilAlajI ma.sA.nuM jIvana darzana punaH prakAzananA be bola pUrva prakAzananA be bola abhigama saMpAdakIya saMpAdana anubhavo anuvAdikAnI kalame 3ra asvAdhyAya zAstra prAraMbha prathama Avazyaka prAkathana upodaghAta maMgalAcaraNa: namaskAra mahAmaMtra sAmAyika pratijJA sUtra bIjo Avazyaka prAkathana logassa sUtra trIjo Avazyaka prAkathana guruvaMdanA sUtra cotho Avazyaka prAkathana pATha-1: sAmAyika pratijJA sUtra pATha-2 mAMgalika pATha-3 saMkSipta pratikramaNa pATha-4: gamanAgamana pratikramaNa pATha-5: paheluM zramaNa sUtra pATha-6: bIjuM zramaNa sUtra | pATha-7H trIjuM zramaNa sUtra | pATha-8: cothuM zramaNa sUtra pATha-9 pAMcamuM zramaNasUtra pATha-10H kSamApanA sUtra | pAMcamo Avazyaka prAkathana pATha-1: sAmAyika sUtra | pATha-2: saMkSipta pratikramaNa | pATha-3: kAyotsarga pratijJA sUtra pATha-4:logassa sUtra chako Avazyaka prAkathana | pATha-1: navakArazI pratyAkhyAna pATha-2: porasI pratyAkhyAna pATha-3H be porasI pratyAkhyAna pATha-4 ekAsaNuM pratyAkhyAna pATha-5: ekaThANuM pratyAkhyAna pATha-6: AyaMbila pratyAkhyAna pATha-7H upavAsa pratyAkhyAna pATha-8 divasa carima pratyAkhyAna | pATha-9H abhigraha pratyAkhyAna | pATha-10: nirvikRtika pratyAkhyAna aMtima maMgalaH namotthaNaM sUtra hAribhadriya vRtti AdhAre zrAvakanA vrata pariziSTa-1: sAmAyika sUtra (mULapATha) pariziSTa-2: sAmAyika eka parizIlana pariziSTa-3H pratikramaNa eka parizIlana pariziSTa-4H sAdhunuM pratikramaNa (mULapATha) pariziSTa-5: zrAvakanuM pratikramaNa (mULapATha) | pariziSTa-6: vivecata viSayonI akArAdi anukramaNikA 25 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ goMDala gacchAdhipati, ekAvatArI AcArya pravara pU. gurudeva zrI DuMgarasiMhajI ma.sA. - jIvana darzana nAma : : zrI DuMgarasiMhabhAi. " janma : vi. saM. 1792. janmabhUmi : mAMgaroLa. pitAzrI : dharmaniSTha zrI kamaLasiMhabhAi badANI. mAtuzrI ? saMskAra saMpannA zrImatI hIrabAi. janmasaMketa : mAtAe svapnamAM lIlochama parvata ane kesarI siMhane potAnI samIpe Avato joyo. bhAtR bhaginI : cAra bena - be bhAi. vairAgyanimitta : pU. zrI ratnacaMdrajI ma.sA.no upadeza. saMcamasvIkAra : vi. saM.1815 kArataka vada - 10 divabaMdara. sadgaradeva : pU. zrI ratnacaMdrajI ma.sA. sahadIkSita parivAra : svayaM, mAtuzrI hIrabAi, bahena velabAi, bhANejI - mAnakuMvarabena ane bhANeja - hIrAcaMdabhAi. saMyama sAdhanA : apramattadazAnI prApti mATe sADA pAMca varSa nidrAtyAga, jJAnArAdhanA, dharmazAstro, darzanazAstro ane tattvajJAnano abhyAsa. tapaArAdhanA rasendriya vijayanA vividha prayogo, mitAhAra. svAdhyAya, sADApAMca varasa nidrAtyAga, dhyAnarUpa AtyaMtara tapa. goMDala gacchasthApanA : vi. saM. 1845 mahAsuda -5 goMDala. tathA AcAryapada pradAna javalaMta guNo : vinaya, viveka, vicakSaNatA, virakti, karUNA, samayasUcakatA vagere.. | 10 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramukhaziSya : AcArya 5. zrI bhImajI svAmI. pramukhaziSyA : pU. zrI hIrabAI ma., pU. zrI velabAi ma., pU. zrI mAnakuMvarabAi ma. 6 sAdhu saMmelana ? vi. saM. 1861mAM AjJAnuvartI 45 jeTalA sAdhu sAdhvIjIonuM saMmelana karI saMtonI AcAra vizuddhi che mATe 13 niyamo banAvyAM. vidArakSetra : kAThiyAvADa, jhAlAvADa, kaccha, mAMgaroLa, verAvaLa, porabaMdara, dIvabaMdara Adi kaMThALa pradezamAM grAmAnugrAma. pratibodhita zrAvakavarca * zrI zobhecaMdrakarasanajI zAha - verAvaLa. sthiravAsa ? vi. saM. 1871 caitra suda - 15 thI goMDalamAM. anazana ArAdhanA : vi. saM. 1877 phAgaNa suda - 13 thI anazana prAraMbha, vaizAkha suda - 15 samAdhimaraNa. AyuSya : 84 varSa, saMyama paryAya - 62 varSa, AcArya pada - 32 varSa. uttarAdhikArI : AcArya pU. zrI bhImajI svAmI. upanAma : gacchAdhipati, nidrAvijetA, yugapradhAna, ekAvatArI. pATa paraMparA : goMDala gacchAdhipati AcAryapravara gurudeva pU. zrI DuMgarasiMhajI ma.sA. dvitIya paTTadhara - AcArya pU. zrI bhImajI svAmI. tRtIya paTTadhara - AcArya pU. zrI neNasI svAmI. caturtha paTTadhara - AcArya pU. zrI jesaMgajI svAmI. paMcama paTTadhara - AcArya pU. zrI devajI svAmI. mahAtapasvI pU. zrI jayacaMdrajI svAmI yugadaSTA tapasvI pU. zrI mANekacaMdrajI ma.sA. saurASTra kesarI gurudeva pU. zrI prANalAlajI ma.sA. tapasamrATa gurudeva pU. zrI ratilAlajI ma.sA. vidyamAna vicarato parivAra : 11 saMto, 300 jeTalA satijIo. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ba.sva. pU. zrI prANa, lAlajI ma. sA. nI saurASTra kesanI jIvaTho kevaLa bhavya jIvananI pUrNa rekhA: dIrdhadaSTi, sahanazIlatA, udAratA, sevAparAyaNatA, vinamratA, madhuratA, gaMbhIratA, vyavahAra kuzaLatA Adi aneka ratnothI bharapura arabIsamudra jevA guNaratnAkara pUjyapAda gurudevanuM jIvana cAra-pAMca pAnAnI sAMkaDI galImAM samAvavuM e kharekhara samudrane DhAMkaNImAM bharavA barAbara ane gAgaramAM sAgarane sAcavavA barAbara che. zAsananI sarva vibhUtio kAMI puNyAtmA, samajadAra ane zaktivaMta hoya ja evuM nathI hotuM, samAjanI nADa pArakhI tenA mULamAM sudhArAnA saMskArabIja ropavA e kaThInatama kArya che. akhUTa dherya, apUrva zakti ane atyaMta sAhasa dharAvanAra puNyAtmAo bahu ochA hoya che. AvI virala vibhUtiomAM pU. bA. bra. gurudevazrI prANalAlajI ma. sA. mUrdhanya sthAne hatA. dhanya verAvaLanI dharA : puNyAnubaMdhI puNyanA yoge birAjamAna pU. gurudevanuM janmasthAna verAvaLabaMdara, verAvaLa eTale dharmano ghughavato sAgara. jema pUrNakaLAe khIlelI cAMdanI nIce ghughavATA karato samudra UchaLI UchaLIne potAno AnaMda abhivyakta kare che, tema verAvaLavAsI vIsA osavALa jJAtinA zrAvako, sajjano paNa dharmatattvane pAmavA saMtonA sAMnidhyamAM AvI bhAvavibhora banI jatA hatA. A uttama jJAtinA prakhyAta mIThAzA kuTuMbanA prANa hatA- pU. gurudeva prANalAlajI ma.sA.! Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka ja rAzinA mAtA-pitA kezavajIbhAI tathA kuMvarabAInA lADakoDamAM bAlyAvasthAno sonerI samaya vahI rahyo hato. paraMtu A to paMcamakALa! kudarata, karma ane kALanI tripuTI kyAre konA upara kevI saMpatti ke Apatti utAraze eno tAga meLavavAnuM gajuM sAmAnya mAnavamAM to kyAMthI saMbhavI zake? tripuTInuM trATakatuM tAMDava : kuMvarabAInA lADIlA sapUtanuM sukha A tripuTIthI jovAyuM nahIM. jyAre mAvataranI vAtsalyabharI zILI chAyAnI saMtAnone satata jarUra hoya che. evI 13varSanI vayamAM ja bane chatrano viyoga thayo. itihAsa eka vAta noMdhe che ke puNyavAna puruSone duHkhano bhAra haLavo karanAra nimitto sAme AvIne UbhA ja hoya che. ahIM paNa A duHkhada prasaMge verAvaLamAM bAMdhavabelaDI pU. jaya-mANeka gurudeva cAturmAsa birAjamAna hatA. pU. jayacaMdrajI ma.sA. kuTuMbanA sabhyone AzvAsana devA padhAryA. jema jhaverI game tevA kAdavamAM paDelA hIrAnA tejane oLakhI ene lIdhA vagara rahI zakatA nathI tema pU.gurudevanI pArakhu daSTimAM mAvatara viyoganI gherI chAyAmAM gherAyela nAnakaDA prANanI mukhAkRtinI camaka chAnI rahI na zakI. bahu ja mIThA-madhura zabdomAM AzvAsana ApatA teoe kahyuM-bhAI! prANa ! mAvataranI zItaLa chatrachAyA maLavI durlabha che. chatAM saMsAra e to saMsAra ja che. tyAM saMyoga-viyoga satata saMcaryA ja kare che. tamArA jevA samaju taNe khedane khaMkherI dharmathI AzvAsana meLavavuM joIe. kAlathI traNa vAgye upAzraye AvI bhagavAna mahAvIre batAvelA premanAM pATha zIkhavA mAMDo, duHkha dUra thaI jaze. majIThiyA raMge raMgAyA : baMne mAvataranI khoTa pUrI kare evA pU. gurudevanA snehabharyA sAMnidhyanuM kharekhara prANane gheluM lAgyuM niyamita upAzraye javA lAgyA, dharma pratye AnaMdanI Urmio UchaLavA lAgI, vairAgyanA gherA majIThiyA raMge raMgAI gayA. cAturmAsa pUrNa thayuM, vihAramAM javAnI AjJA maLe tema na hatI. paraMtu pU. gurudevono viyoga vadhu sahevo na paDyo. te samaye saurASTranI janatA vadhu dharmanuM UMDu jJAna pAme e lakSya pU. tapasvI gurudeva yenakena prakAre paMDitone bolAvI cAturmAsamAM siddhAMtazALA ane zeSakALamAM mobAIla pAThazALA zarU karAvatA hatA. pU. tapasvI gurudeva bIjuM cAturmAsa verAvaLathI najIka mAMgaroLa padhAryA. tyAM paNa siddhAMtazALA zarU thaI. prANabhAInA moTAbhAInI anicchA hovA chatAM vinayapUrvaka AjJA meLavI pU. gurudevanA sAMnidhyamAM AvI siddhAMtono abhyAsa karavA lAgyA. A pachIno samaya pU. gurdevanA sAMnidhyamAM pasAra thayo. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jA! maMDa cAlavA ! (vairAgya nI kasoTI) - 21 varSanI vaye bagasarAmAM dIkSA nakkI thaI. moTAbhAI bhImajIbhAI sAva nakAra upara ja hatA. prANabhAIe ati namrabhAve araja gujArI tyAre gussAmAM AvI jaIne nAnI hAthanoMdhanI bukanuM pAnuM phADIne khissAmAMthI pena kADhI bhImajIbhAIe lakhI ApyuM- jA maMDa cAlavA, have mAre tArI sAthe saMbaMdha nathI rAkhavo. basa AciThThI ja gurudevanuM AjJApatra banI gayuM. ciThThI laI teo bagasarA pahoMcI gayA ane... bagasarA banyuM dIkSAdhAma : phAgaNavadI 6 dIkSAnuM muhUrta nizcita thayuM. bagasarA zrI saMghe dIkSAnI taDAmAra taiyArI AdarI. e vakhate bagasarAnA darabAra zrI vAjasuravALA ne khabara paDI ke bahAragAmathI AvelA yuvAnane vaNika mahAjana maMDebhavitA kare che. tapAsanA aMte saMtoSakAraka khulAso maLatAM darabAre A prasaMge potAno banAvI lIdho. rajavADI poSAke prANabhAInI namaNI tejasvI mukhAkRti rAjakumAranI jema zobhavA lAgI. dIkSAno samaya thatAM sarpakAMcaLI choDIne bhAge, pAchuM vALIne paNa na juve, tema rAjakumAra samA prANabhAI saghaLuM choDI prANamuni banI gayA. gucaraNamAM rahI teoe guruAjJA, gurubhakti ane guaivinayane potAnA zvAsocchavAsa banAvI dIdhA. pU. guruvaryonA hRdayasiMhAsane evuM to sthAna meLavyuM ke gurunA zrImukhethI vAraMvAra prANaprANa....prANa....zabdo sarI paDatA. gurudevano saMthAro ne ziSyanI sevA - guruprANanA traNa varSAvAsa meMdaraDA, verAvaLa ane jetapura bhavya rIte pUrNa thayAM. cAturmAsa bAda pU. tapasvI gurudeve daivI saMketAnusAra saMthAro paccakhkhI lIdho, pU. jayacaMdrajI svAmInI paNa uMmara hatI. eTale saghaLo bhAra A traNa varSanA dIkSita prANagura mAthe AvI paDyo. AvelI takane vadhAvatA laghumunirAja gurudeve dherya, zaurya, viveka ane anubhavajJAnano abhUta paricaya Apyo. saurASTra, kaccha, gujarAta, rAjasthAna, muMbaI Adi cArebAjunA kSetromAMthI hajAro manuSyo jetapurane AMgaNe AvI rahyA hatA. (vAMco "jIvanarekhA') garadevano vANIvaibhava : AvelI janatAne pU. gurudeva traNa vakhata pravacana ApI saMbodhatA. bolavAnI chaTA, madhura kaMTha, aSADhI megha jevo gaMbhIra nAda, ghaMTa jevo raNakAra, sabhAmAM bulaMda banato Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAre sabhAmAMthI koIne UThavAnuM mana na thatuM, emAMya jyAre gurudevanA saMthArAnuM byAna ApatA tyAre pote gaddagadita thaI jatA, mukhapara gautama jevo premaviraha dazyamAna thato hato. pU. tapasvIjInA devaloka gamana pachI evI to zraddhAMjalI ApI ke ghaDIbhara to paththarAo paNa pIgaLI gayA, azrunAM pravAhamAM sabhA jANe taNAvA lAgI. nave nava rasa upara pU. gurudevanuM prabhutva ajabanuM hatuM, rAmarAsa ane DhALasAgara para bapore rAsa pharamAvatA tyAre AjubAjunA gAmaDAnAM loko gADAM joDIne sAMbhaLavA AvatA. vANInI khumArI ane ojasvitA evI hatI ke darabAro jevA darabAro paNa eka vacanamAtrathI vyasano choDI detA. A hato ApaNA paramopakArI gurudevanI vANIno vaibhava. komaLa hRdayanI ajaba dhairyatA : guruvirahano ghA visAre na paDe tyAM to pU. jayacaMdrajI ma. nA dehavilayanI taiyArI thaI. pUjyavaranI bImArI ane gusvaranI sevA, e badhuM zabdomAM vyakta thaI zake tema nathI. tenuM varNana nahi karatAM gurudevanAM jhaMjhAvAtI AghAtanA virahane mAtra be ja zabdamAM jaNAvuM chuM ke e vakhatanI guruprANanI manovyathA akalpanIya hatI. zrI jayaMtamunijI lakhe che ke guruprANanuM komaLa hRdaya A viyoganA pratyAghAtane sahana karavA taiyAra na hatuM phakta zAsanadevanI kRpA ane tapobaLa ane AyuSyanA baLathI ja teo dhIraja ne TakAvI zakyA haze. loka cetanAnA premALa masIhA : saMta hoya ke sAhityakAra te udayamAna paristhitithI prabhAvita thayA vagara rahI zakatA nathI. dukALI varSonA kAraNe dhanavAnonI saMgrahavRtti, gacchanA AMtarika vikhavAdathI vadhatI jatI tirADo teozrIne mRtyu karatAM paNa vadhAre vasamI lAgatI hatI. gurudeve samAjane dizA dorI ApI ke dAnadharmathI samAjane upayogI bano.denAro caDe che, bheguM karanAro paDe che.' samanvayavAdathI samasta saMtone ane zrAvakone sAthe laI bhAIcAro jamAvavA potAnI tamAma tAkAta nicovI nAkhI hatI. akhaMDanAtmaka jIvanazailIe ja guruprANane vizvaprANa banAvI dIdhA hatA. padhAro ! siddhanA pADozI ! padhAro ! H gaMgA nadInA pravAhanI jema saurASTranA vizALa pradezomAM gurudevanuM vicaraNa lokomAM dAna, zIla, tapa, jJAna-dhyAna, zraddhA ane cAritranI dharmacetanAne jagADI rahyuM hatuM. gurudevanA zrImukhe 19 mumukSuo bhAgavatI dIkSAne svIkArI dhanya banI gayA hatA. 15 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sau prathama vi.saM. 1989 mAM junAgaDha mukAme tapodhanI pU.zrI ratilAlajI ma.sA. ne dIkSAnuM dAna maLela hatuM. eka vakhata jagajIvanabhAInI ati AgrahabharI vinaMtIne mAna ApI khobA jevaDA dalakhANIyA gAmamAM padhAryA. jaina-jainetara varga gusvANIthI AplAvita thayo hato. gurudevanI amRtavANIthI prabhAvita jagajIvana zeTha temanA 13 varSanA suputrI prabhAbahena, 9 varSanA jayaMtakumAra tathA 5 varSanA jayAbena AkAzathI UtarelA devadUta samA UMcI pahADIomAM padhArelI saMtamaMDaLI pratyenI bhaktithI bhAvavibhora banI rahyA hatA. pUjya gurUra jyAre ghara AMgaNe gocarI mATe padhAryA tyAre amRtabena aMdarathI bahAra doDI AvyA ane bolI UThyA ! padhAro padhAro! siddhanA pADozI ! gIranA gAmaDAmAM amone tAravA AvyA, padhAro prabhu prabhu....A apUrva dazya kalamathI kaMDArI zakAya tema nathI. gurunI nirmohI dazAnuM darzana - mAtra eka divasa mATe padhArelA guruvara zeTha parivAra ane nagarajanonI bhakti joIne ghaNo samaya birAjI gayA. upakArIe evo to vANIno dhodha vahAvyo ke zeTha parivArane vairAgyanA raMge raMgI nAkhyo. vihAranI veLAe sau sAthe cAlI nIkaLyA, tyAre gurudeve Takora karI ke saune dIkSA levA mATe hajI ghaNIvAra che. A evaMtAmunino kALa nathI, zeTha! Ato paMcamakALa che. anubhava ane abhyAsanI khUba jarUra rahe che. e ja samaye jagajIvanazeTha bolI UThayA- gurudeva ! mArI to have uMmara che. pUjyavare kahyuM- vAta to sAcI che paraMtu bALako nAnA che. tamAre paNa thoDo vakhata dhIratA rAkhavAnI jarUra gaNAya, chevaTe ziSyabhAvanAthI nirlepa evA gurumahArAjanA vacana vadhAvI zeTha AjIvana brahmacaryavrata sAthe goLa, khAMDa, sAkaranA paccakhANa karI lIdhA. AvA saMyamI zeThe chaThTha-AThamanA varasItapa karavAno niyama laI prANapyArA gusvarane vidAya ApI. svIkAro sanmAna ama aMtaranA : samartha gurudeva varSabhara aneka nAnAmoTA kSetronI sparzanA karI rahyA hatA, kyAMka cothAvratanI pratijJAo to kyAMka tapazvaryAonA dhodha to kyAMka vaLI dAnano joradAra pravAha vaheto hato. sarva maMgalomAM mahAmaMgala samAna dIkSAonA mahAmahotsavo paNa ujavAI rahyA hatA. bagasarAmAM vi.saM. 1994 nA pU. jagajIvanajI ma. tathA pU. bA. bra. prabhAbAI ma. nI dIkSA thayelI. e dazya to koI aneruM ja hatuM. vi. saM. 1999 mAM verAvaLa mukAme gurudevanA zrImukhe pU. zrI jayaMtamunijI tathA baMne brA.bra. pU. caMpAbAI 16 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma. nI dIkSAe raMga relAvyA hatA. vi.saM. 2004 mAM sAvarakuMDalA zrIsaMghamAM lekhikA zrI jayAbena, gulAbabena ane prANakuMvarabenanI dIkSAe dharmano jayajayakAra vartAvyo hato. AvI rIte junAgaDha, verAvaLa, sAvarakuMDalA, dIvabaMdara, dhArI, visAvadara ne paNa dIkSA prasaMgano apUrva lAbha ApI jetapura, goMDala, jAmanagara vi. nA cAturmAsothI zrIsaMghoe dhanyatA anubhavI hatI. vi.saM. 1998 nA rAjakoTa cAturmAsa kalpanI apUrva saphaLatAthI zrI prANajIvanabhAIe gAyeluM - "sanmAna mama aMtarataNAM satkArane svIkArajo, ama prANanA o prANa ! sAcA prANane pragaTAvajo.' AvA anekavidha satkAryonI saphaLatA sAthe gurumahArAje jAmanagara ane bhAvanagaranA zrIsaMghomAM cAturmAsa birAjI bejoDa zAsana prabhAvanAo karI hatI. ajoDa cuta sevAnA bhekhadhArI : tapasvI pU. mANekacaMdrajI ma. nA AraMbhelA jJAnayajJane gatimAna karavA vi.saM. 2000mAM jetapura mukAme jaina vidyAlayanI sthApanA karelI. jemAM pU. zrI jayaMtilAlajI ma. sA. tathA bA.bra.pU. zrI prabhAbAI ma. Adi goMDala-lIMbaDI gacchanA sAdhu-sAdhvIjIo ane vidyArthIo jainadharmanA tattvajJAnamAM AgaLa vadhI rahyA hatA. A jJAnajyotane jetapurathI vaDiyA lAvI pU. tapasvIjI mANekacaMdrajI jaina vidyAlayanuM nAma ApI eka vizALa jaina gurukuLa sAthe A saMsthAne vaTavRkSanA svarUpe suvikasita banAvI hatI. rANapura, bIlakhA, bagasarA, sAvarakuMDalA, goMDala, jetapura Adi kSetronA jJAnabhaMDArone vaDiyA pATha-zALAmAM lAvI 5000 pustako tathA hastalikhita Agama pratone suvyavasthita karavA mATe ATha mAsa sudhI tanatoDa parizrama karelo hato. goMDala-rAjakoTa-jAmanagara mAM pU. zrI DuMgarasiMhajI svAmI jaina pustakAlayanI sthApanA karavAmAM AvI hatI. gurudevanA mATe vadhAre zuM kahyuM? gururAja to zrutasevAnA ajoDa bhekhadhArI saMta hatA. sarjanAtmaka dRSTie hastalikhita Agama tAraNo, sarvakSetrIya saMgraho tathA 15 varSanI lekhana zailI gurudevanI zrutIne pragaTa kare che. khAmoza rahI bhUla pI jatAM: gusvaranA keTalAka svAbhAvika guNono mane anubhava thayo che te lakhyA vinA rahI zakuM tema nathI. amo ekavakhata vaDiyA gayA hatA tyAre gurudevanA darzana karavA Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina vidyAlaya (pAThazALA) gayelA. gurudevanI sAme 5000 pustakono avyavasthita Dhagalo paDyo hato. te samaye jetapura saMgha paNa darzanArthe Avyo hato. A badhA pustako, Agamo vagere graMtho jetapura bhaMDAranA ja hatA. bhaMDAranI mUlyavAna mUDInI A sthiti joI gurudevanuM hRdaya keTaluM duHkha anubhavI rahyuM haze? paNa khAmoza! jetapura saMghane ekapaNa zabda na kahyo. A mahApuruSanI ajabanI sahanazaktino anubhava amoe karelo. nAnA ziSyathI laI moTA loko sudhI saunI bhUla khAmoza thaIne pI jatA hatA. udAratA ane samatA guruvarane varI: gurujI potAnI pothImAM "rAmarAsa' nAmanuM eka nAnuM pustaka rAkhatA hatA. jenA pAnAo upara jhINA bArIka akSarothI noMdha paNa karelI hatI. A pustaka koIne ApatA nahi. ekavAra amo gudarzane gayelA ane comAsAnA divaso cAlatAM hatA. amoe gurune vinaMti karelI ke gurudeva ! rAmarAsanI copaDI amone ekavAra jovA Apazo? prathama to gururAje nA pADI. tamArAthI A copaDI nahi sacavAya ! Ama kahyA chatAM paNa amArI prabaLa icchA joIne gurujIe eka divasa mATe jovA ApelI. ratananI jema pustakanuM jatana karatAM amo upAzraye AvyA. turata ja pravacanamAM javAnuM hatuM jethI utAvaLathI pustaka pATa upara ja rahI gayuM. mANasa tALuM lagAvI cAlyo gayo. khabara nahi, kyAreya na AvanAra eka kUtaruM sItathI aMdara rahI gayeluM. teNe bahAra nIkaLavA ghaNAM prayatno karyA, mArga na maLatAM aMte A pustaka ja tenA hAthamAM AvI gayuM ane tenA pAnapAnA phADI nAkhyAM. bIjI bAju bA.bra. zrI prabhAbAI ma. nI kAzmIrI dhAbaLI(sAla) nA paNa TukaDe TukaDA karI nAkhyAM ane kUtaruM pATa para nirAMte sUI gayuM. upAzraye gurudeve pharamAvyuM ke satIjI ! peluM pustaka jarUra sAcavajo. amo upAzraye AvyA ane rAmarAsanI A sthiti joI amAruM hRdaya thIjI gayuM. have gurujIne zuM moTuM dekhADazuM? chatAM hiMmata karI pU. prabhAbAI mahAsatIjI pustaka laI gurudeva pAse AvyA, gurudevane vAta kahI : paraMtu gurbhagavaMte hasate mukhe kahyuM : satIjI pustaka ahIM mukI do. amo ja tene vyavasthita karI lezuM. A hatI gururAjanI sahanazIlatA ane udAratA. jaina ItihAsanuM suvarNapRSTha : samaya kAcanI ghaDImAM saratI retInI jema sara-sara saravA lAgyo. aMtima cAturmAsano samaya bagasarAmAM pasAra karavAno hato. gurujInA padArpaNanI sAthe dAna, 18 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIla, tapa ane bhAvamAM gajabanI bharatI AvI rahI hatI. saunA aMtaranA UMDANamAM gurudevanA aMtima darzanano saMketa kema jANe pahoMcI gayo hoya tema deza-dezAMtarathI mAnava maherAmaNa ubharAyo. mahArathIonA AvAgamanathI pustakAlayo, jJAnabhaMDAro ane jainazALAo dAnavaDe ane jJAnavaDe saddhara ane surakSita banI gaI. bhAvinI ujvaLatA javalaMta banI. bAre megha khAMgA thAya tema bagasarAmAM dharmanI helI caDhI. vizvavikramI noMdhapAtra sAdhanA, ArAdhanA, prabhAvanA ane saMgha jamaNoe bagasarA cAturmAsa jaina itihAsanuM suvarNapRSTha banI gayuM. apUrva dhairya ane gUDha maunaH jyAre dIvALI vyatIta thaI ane navA varSano prAraMbha thayo tyAre navA varSanA ulbodhanamAM teozrInA mukhamAMthI saheje zabdo sarI paDyA ke.AjanI dIvALI ujavato manuSya AvatI dIvALIe hAjara haze ke kema e vicAravAnuM che? temanA zrImukhethI vAraMvAra deha ane AtmAnI bhinnatAnA, AtmAnI ajara-amaratAnA zabdo nIkaLatA hatA. A deha rahe ke vilaya pAme tenA mATe koIpaNa prakAre harSa ke zoka pAmavA jevuM nathI. AvA prakAranA zabdo temanA bhAvino izAro hato. dinapratidina pU. gurujInA mukhapara zAMti, krAMti, sthiratA, gaMbhIratA ane niraMtara aMtarmukhatAnI vRddhi pratIta thatI hatI. anaMtakALanA anaMta pravAhamAM vi.saM. 2013 mAgasara vadI 13 ne zanivArane AvatA vAra zuM? rAtrino samaya zAtA-azAtA vacce pasAra thayo. savAre sADAsAta vAgye pUjya gurujIe saMsAranI mAyA saMkelI samAdhipUrvaka mahAprayANa karyuM. vAcako-gurujInA jIvanane vAMcIne temAMthI sevA, ekatA, udAratA ane zrutasevAnA pATho zIkho eja zubha bhAvanA. guNiyala hRdayanA prANa samA, prANane koTI koTI vaMdanA. ama prANanA o prANa ! ama bhAva prANane pragaTAvajo pUrvabhAratanA ugravihArI bA. bra. zrI jayAbAI mahAsatIjI devalAlI(mahArASTra) 19 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saurASTra kesarI, munipuMgavA pU. garadeva zrI prANalAlajI ma.sA. jIvana darzana zubha nAma che " prANalAlabhAI. janmabhUmi verAvaLa. pitA zrImAna zrI kezavajIbhAI mIThAzA. mAtA saMskAra saMpannA kuMvarabAI. jJAti visA osavALa. janmadina vi. saM. 1954, zrAvaNa vada pAMcama, somavAra bhAtR-bhaginI cAra bhAI, traNa baheno. vairAgya bIjAropaNa be varSanI bAlyavaye. vairAgya bhAva-pragaTIkaraNa 13 varSanI kumAra avasthAmAM. saMyama svIkAra 21 mAM varSe vi. saM. 1976 phAgaNa vada chaThTha, gusvAra. tA. 13-3-1920 dIkSA bhUmi bagasarA-darabAra vAjasuravALAnA udyAnamAM vaTavRkSa nIce. gaccha paraMparA goMDala gaccha. saMyamadAtA mahAtapasvI pU. jayacaMdrajI ma.sA. zikSA dAtA parama zraddheya tapasvI mANekacaMdrajI ma. sA. dhArmika abhyAsa AgamajJAna, tattvajJAna, kathA sAhitya, rAsa sAhitya, vyAkaraNa, mahAkAvyo, karmasAhitya, jainetara graMthonuM vizALa avalokana, darzana zAstranA tajajJa. saMgha netRtva traNa varSanI dIkSA paryAye tapasvI pU. mANekacaMdrajI ma. sA. nA saMthArAnA samayathI. sevA zuzruSA vaDIla sAta gurubhrAtA ane aneka saMtonI sevA karI. 1 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAjotkarSa jJAna prasAra deha vaibhava AvyaMtara vaibhava vihAra kSetra goMDala gaccha saMmelana upanAma caturvidha saMgha samAdhi mATe tAravelA traNa siddhAMta (1) lokonA paropakAra mATe dAnadharmanI pradhAnatA (2) A khaMDana vAda (3)nIti ane prAmANikatAnuM AMdolana, jaina-jainetaro (kAThI, darabAra, Ahira)ne sapta vyasanathI mukti, aneka sthAne sAdharmika rAhata yojanA. . rAjakoTa, goMDala, jetapura, dhorAjI, vaDiyA, verAvaLa, porabaMdara, mAMgaroLa, jAmanagara, bhAvanagara vagere aneka sthAne jJAna bhaMDAra, vidyAlayanI sthApanA ane jIrNodhdhAra. lAvaNyamayI mudrA, sUrya sama tejasvI mukha, caMdrasamI zAMta AbhA,vizALa bhAla, nUrabharyA nayano, ghUgharALA keza, vINA jevo sumadhura kaMTha ane siMha jevI garjanA. vinaya saMpannatA, viveka, sAdAI, prema, vairAgya, sevA, pravacana-paTutA, guccaraNa sevA, dIrgha dRSTi, tyAgamastI. saurASTra, gujarAta. vi. saM. 2007mAM gaccha aikyatA mATe mahattvanuM yogadAna. paMjAba kesarI kAzIrAmajI ma. sA. dvArA pradatta "saurASTra kesarI' cAra saMta- tapodhanI pU. ratilAlajI ma. sA., anazana ArAdhaka tapasvI pU. jagajIvanajI ma. sA., pU. nAnA ratilAlajI ma. sA., parama dArzanika pU. jayaMtamunijI ma. sA., pU. moTA prabhAbAI ma. Adi 15 satIjI. bagasarA. vi. saM. 2013mAgasara vada terasa, zanivAra prAtaH 7-30 kalAke I. sa. 29-12-1956. sAtalaDI nadInA kinAre (bagasarA) vartamAne 118 saMta-satijIo 'prANa parivAra' nA nAme samagra bhAratamAM prasiddha che. svahaste dIkSita parivAra aMtima cAturmAsa, deha vilaya aMtima vidhi ziSya parivAra 21 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapasamrATa pU. garadeva zrI ratilAlajI ma.sA. nuM - jIvana darzana zubha nAma janmasthAna janmadina pitA mAtA vairAgya bhAva dIkSA gurudeva ratilAlabhAI parabavAvaDI (saurASTra) Asovada amAsa vi. saM. 1969 zrImAna mAdhavajIbhAI raiyANI sadAcAra saMpannA jamakubAI 17 mA varSe phAgaNa vada pAMcama, gusvAra vi. saM. 1989-jUnAgaDha saurASTra kesarI pU. prANalAlajI ma.sA. goMDala gaccha. vyAvahArika- pAMca dhoraNa, dhArmika- 19 Agama kaMThastha, zvetAmbara-digaMbara sAhitya, kArmagraMthika sAhitya, dArzanika sAhitya, vyAkaraNa sAhitya rAtri-divasa niraMtara jAgRtadazAe AtmasAdhanA alpanidrA. vaDIla vRddha 9 saMtonI sevA karI. 19 varSa ekAMtara upavAsa, 999 AyaMbila tapa(sAgAra), 19 varSa pANIno tyAga, 9 varSa makAIsivAya zeSa anAja tyAga. gaccha paraMparA abhyAsa yoga sAdhanA yoga sevAyoga tapayoga 22 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maunayoga dIkSA pachI 9 varSa ekAMta mauna sAdhanA. I. sa. 1992 navembarathI AjIvana mauna ArAdhanA. puNya prabhAva gurudevanA puNya prabhAve aneka AtmAoe mAsakhamaNa Adi nAnI moTI tapazcaryAo tathA hajAronI saMkhyAmAM varSItapanI ArAdhanA karI che. temaja dAna, zIla ane che bhAvanI vRddhi thaI che. . vihAra kSetra gujarAta, mahArASTra, madhyapradeza, orissA, bihAra, baMgALa jJAna anumodana zramaNI vidyApIThanA preraka banI 30 ziSyAo ane 30 vairAgI bahenone abhyAsArthe rahevAnI AjJA ApI. traNa sAmUhika cAturmAsa karAvI zAstravAcanA karAvI. dIkSA pradAnasaMkhyA 145 mumukSuone aNagAra banAvyA. Acarita sUtro jatuM karavuM, gama khAvo, vAda-vivAda ke dalIla na karavA, je thAya te sArA mATe, koI paNa jIvanI TIkA keniMdA na karavI. jIvaMta guNo vizALatA, udAratA, mAdhyasthatA, sahiSNutA, bhadrikatA, samAdhAna vRtti, jJAnaca. anazana pratyAkhyAna I. sa. 1992 rAjakoTamAM pU. bhAgyavaMtAbAI ma. ne 59 divasanI anazana ArAdhanA karAvI. aMtima cAturmAsa rAjakoTa, zrI royalapArka sthAnakavAsI jaina moTA saMgha saMcAlita omAnavALA upAzraya.(1997) mahAprayANa rAjakoTa, tA. 8-2-1998 mahA suda 11 ravivAra madhyAhna kALe 1.35 kalAke. aMtima darzana tathA pAlakhI zrI royala pArka sthAnakavAsI jaina moTA saMgha, rAjakoTa. aMtimakriyA sthAna 'tapasamrATa tIrthadhAma', rAjakoTa-amadAvAda hAI-ve, sAta hanumAna sAme, rAjakoTa. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Deery punaH prakAzananA be bola (bIjI AvRtti) tIrthaMkara bhagavAnanA amRtasamA vacanone 'Agama' rUpe gaNadhara bhagavaMtoe jhIlIne ziSya paraMparAne arpaNa karyAane ApaNane amRta vacano prApta thayA. tIrthaMkara bhagavAne anaMtajJAnane zrImukhethI pragaTakarI mahA upakAra karyo... gaNadhara bhagavaMtoe AgamajJAnane hRdayastha karI mahA upakAra karyo... ziSya paraMparAe Agama jJAnane kaMThastha karI mahA upakAra karyo... devaddhigaNi kSamAzramaNe AgamajJAnane graMthastha karI mahA upakAra karyo... graMthastha Agamone aneka AcAryoe samayAnusAra lokabhogya bhASAzailImAM anuvAda karIne sarvajana sahaja banAvyA. A ja paraMparAmAM saurASTrakesarI pU. gurudeva zrI prANalAlajI ma. sA. nI janmazatAbdI avasare temanA ja parivAranA mahAsatIjIoe gujarAtImAM anuvAda karIne jaina samAjanI jJAna sAdhanAne Agamika banAvavAmAM bahumUlo phALo Apyo che. A mahA kAryamAM apUrva zruta ArAdhikA pradhAna saMpAdikA bhAvayoginI zrI lIlamabAI ma. ane saha saMpAdikA zrI AratIbAIma.,zrI subodhikAbAIma. nA sahayoga maLyo che. A Agama batrIsInI prathama AvRttine gujarAtanA dareka saMpradAyanA sAdhusAdhvI, zrAvaka-zrAvikAono bahoLo pratisAda maLatA TUMka samayamAM 1000 Agama graMtho anupalabdha thaI gayA ane punaH prakAzananI AvazyakatA ubhI thaI. ahIM eka khAsa ullekha karavAno ke jyAre prathamavAra Agama prakAzananI taiyArI cAlatI hatI tyAre ja tapasamrATa pU. gurudeva zrI ratilAlajI ma. sA. e zAsana prabhAvaka pU. zrI namramuni ma. sA. para kRpAdiSTa varasAvI. temaNe pATImAM lakhI ApyuM ke namramuni Agama prakAzananuM kArya saMbhALaze. 24 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU.gurudevanI dIrghadraSTi ane kRpAdRSTine anubhavatA pU.gurudeva zrI namramuni ma. sA. e amone AjJA ApI ke ApaNe Agama graMtho prakAzananI bIjI AvRti pArasadhAma' nA upakrame pragaTa karavI che. - pU. gurudeva zrI namramuni ma. sA. nI AjJAne zirodhArya karIne pArasadhAma - ghATakoparanA upakrame guruprANa Agama batrIsIne punaH pragaTa karatA AnaMda anubhavIe chIe. amArA A aNamola kAryamAM amane zrI girIzabhAI zAha (hemANI)-U.S.A. tathA zrI jitenabhAI zAha (kalakattA) no ananya sahakAra maLyo, jenA kAraNe amAruM kArya saraLa banyuM che. amArA A komapyuTara kAryamAM zrI amInabhAI AjhAda tathA snehA amIta dajIno paNa sahakAra prApta thayo che. tevI ja rIte udAradilA dAtAzrIo e paNa amane sahyoga ApIne amAruM kAryavegavAna banAvela che. ame te sarvanA AbhArI chIe. aMtamAM Agama prakAzana ApaNA sahunA AtmAne anaMtajJAna prAgaTyamAM sahyogI bane e ja bhAvanA. zrI guruprANa prakAzana PARASDHAM vallabhabAga lena, tilaka roDa, ghATakopara(IsTa), muMbaI - 400077 phona - 3204 3232. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvaprakAzakanA be bola (pahelI AvRtti) anaMta tIrthaMkara saha prabhu mahAvIranA anaMta jJAnanI amUlya nidhi che ApaNA AgamagraMtho. jenA mAdhyamathI ja jinazAsana jayavaMtuM rahyuM che, rahe che ane raheze. tene jIvaMta rAkhavA ane jana jananAM mana sudhI pahoMcADavA te pratyeka jaina nAma dharAvatI vyaktinI pavitra pharaja che. A pavitra pharajane ja dharma samajIne je tenuM AcaraNa kare che ane potAnAM tana-mana ane dhanane te kAryamAM samarpita kare che, tenuM manuSya jIvana saphaLa thAya che. eTaluM ja nahIM paraMtu te sAdhaka jinazAsananI prabhAvanAno amUlya lAbha prApta kare che. Avo ja apUrva lAbha prApta karavA ApaNA gujarAtI samAjane mATe AgamonA mULa pATha tathA saraLa gujarAtI anuvAda vivecana sahita prakAzana karavA mATe pU. mukta lIlama parivArane eka ciMtanadhArA jUnAgaDhanI puNyabhUmi para sparzI ane jene rAjANA nagarI rAjakoTamAM royalapArka upAzrayamAM sAkAra svarUpa maLyuM. ApaNA saunA parama upakArI goMDala gacchAdhipati, nidrA vijetA, ekAvatArI, yugapuruSa pU. zrI DuMgarasiMhajI ma. sA.nI pATa paraMparAe pU. zrI jaya-mANekanA lADIlA ziSyaratna saurASTra kesarI pU. zrI prANalAlajI ma. sA.nI janma zatAbdI nimitte A virATa Ayojana karyuM. pU. mahAsatIjIoe potAnI ciMtanadhArAne pUjya guruvaryonI samakSa pragaTa karI. sahunA harSollAsa ane AzIrvAda sAthe svIkRtinA samAcAra prApta thayA. royalapArka sthA. jaina moTA saMghanI nizrAmAM ame turaMta samiti racavAnI jAherAta karI. rAjakoTa prANa parivAranA sAmUhika cAturmAsa daramyAna janma zatAbdI varSa nimitte vi. saM. 2053 san 1997 mAM ''pU. prANaguru zatAbdI prakAzana samiti rAjakoTa"nI sthApanA thaI. tyAra pachI tapasamrATa zrI ratilAlajI ma. sA., gujarAta kesarI pU. zrI girIzacaMdrajI ma. sA. ThA. pAMca tathA prANa parivAranA 73 sAdhvIjIonA pAvana sAMnidhyamAM janma zatAbdInA prathama caraNanI tapa-japa, sAdhanA sAthe bhavya rIte ujavaNI karavAmAM AvI. zrI guru prANa phAunDezana TrasTa dvArA 3ra Agamo ane prANagurusmRti graMthanuM prakAzana karavAnuM nizcita thayuM. AgamonuM lekhana kArya prANa parivAranA satIvRMde saharSa svIkArI lIdhuM. A rIte sarva samavAyano suyoga thatAM kAryano prAraMbha vegavaMta thayo ane batrIsa Agamo kramazaH gujarAtI bhASAmAM anuvAdita thayA. 26 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ neTa C A prakAzananA aNamola avasare AzIrvAda varasAvI saharSa svIkRti ApanAra tapa samrATa gurudeva pU. zrI ratilAlajI ma. sA. tathA dareka AgamanA rahasyone pragaTa karato, tattvonuM vAstavika darzana karAvato, AzISa varasAvato amArA utsAhane vadhArato abhigama preSita karanArA goMDala gacchanA saMta ziromaNi parama dArzanika pU. zrI jayaMtIlAlajI ma. sA., ama mArgadarzaka gujarAta kesarI pU. zrI girIzacaMdrajI ma. sA. tathA AgamadivAkara pU. zrI janaka munijI ma. sA. nIDara vaktA pU. zrI jagadIzamunijI ma. sA. Adi muni bhagavaMto tathA Agamane suvyavasthita svarUpa ApanAra, athAga parizrama sahita niHsvArtha bhAve saMpUrNa sahayoga ApanAra Agama manISI pU. zrI trilokamunijI ma. sA. nA paNa amo RNI chIe. vAtsalya variSThA pUjayavarA pU. mukatAbAI ma., pradhAna saMpAdikA apUrvakRta ArAdhaka 5. lIlamabAI ma., ama prakAzana kAryanA udbhAvikA, utsAhadharA pU. uSAbAI ma., saha saMpadikA Do. pU. zrI AratIbAI ma. tathA pU. subodhikAbAI ma. ane prANa parivAranA anuvAdikA sarva mahAsatIjIonA ame RNI chIe. zrutAdhAra sahayogIo, ama Agama prakAzanamAMniSThAthI sevA ApanAra zrI mukuMdabhAI pArekha, zrI maNibhAI zAha, zrI navanItabhAI - tarUbena, kumArI bhAnubena, zrI jayavaMtabhAI zAha tathA Agamane komyuTarAIjhaDu karI mudraNa karI ApanAra bhAI zrI nehala hasamukhabhAI mahetAnA amo AbhArI chIe. Agama prakAzana kAryamAM zuddhikaraNanuM khUba ja dhyAna rAkhavAmAM AvyuM che. chatAM kyAMya azuddhi rahI gaI hoya to zuddha vAMcI te tarapha amAruM dhyAna doravA namra vinaMtI che. aMtamAM saunA sahiyArA puruSArtha badala zrI guruprANa phAunDezana sadAne mATe saunA kRtajJa banI raheze. jaya jinendra zrI guruprANa phAunDezana - TrasTI maMDaLa zrI caMdrakAMta mANekacaMda zeTha (pramukha) zrI ramaNIkalAla nAgaradAsa zAha (ceramena) zrI azvinabhAI kuMbhANI (Trejharara) zrI TI. Ara. dozI (upapramukha) zrI ke. pI. zAha (TrasTI) zrI kIrITabhAI zAha (TrasTI) Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhigama goMDala gaccha ziromaNI parama dArzanika pU. zrI jayaMtamuni ma.sA. pratikramaNa eTale zuM? Aje ApaNe pratikramaNa viSe UMDo vicAra karatA pahelA harSanI abhivyakti karIe ke "prANa Agama prakAzana' Agama sAgarane tarIne batrIsamAM "Avazyaka sUtra'rUpa zAstranA kinAre pahoMcI rahyuM che. ApaNuM A vahANa vijayadhvaja sAthe kinArA para aTakaze ane batrIsa anuvAdita zAstrarUpa khajAnAnI peTIo jyAre kinAre utaraze tyAre lAkho lAkho mANasonI aMtaramananI bhAvanA rUpI dizAkumArI abhinava svAgata karaze ane svAgata gItanI madhura svara laharIo jyAre naMdIghoSa karaze tyAre harSanA vAdaLAo chavAIne amRtavarSA thAze, temAM jarAka paNa zaka nathI. pratikramaNa sUtra chelluM rAkhavAmAM AvyuM che, te paNa vicAraNIya che. atyAra sudhI pratikramaNa zabdano artha pApathI pAchA vaLo, evo karavAmAM Ave che, paraMtu te artha mananIya che. pAchu vaLavA mATe prati nI sAthe ja joDAya arthAta ti ane A bane upasargo saMyukta thAya ane pratye bane, tyAre punarAvartananI vAta Ave che. jemake gamanasane pratyAgamana,kathanaane pratyAkathana,hArasane pratyAhArasArIta viparIta dizAnI kriyA mATe athavA kriyAnI pratikriyA mATe A upasarga jarUrI thaI jAya che. jo ke ahIM prati upasarga dizA sUcana kare che, lakSa nirdhArita kare che, gamya sthAnane igita kare che athavA vaktAnI eka nirdiSTa bhAvanAnA aMtimabiMdu sudhI pahoMcavAnI kriyAne sUcita kare che. aMgrejImAM pratino artha To thAya che. jema ke- pratigamana eTale To go thAya che. Ama pratie AgaLanA sAdhyabiMdu upara laI javA mATe prerita kare che. kramaNano artha pagalA bharavA, AgaLa vadhavuM, javAnI taiyArI karavI, eka prakAre je sthAnamAM che, tyAMthI vidAya laI anya sthAnamAM ke anyabhAvamAM ramaNa karavA mATe, te sthAna ke te bhAvane sparza karavA mATe paga upADavo te kramaNano artha che. prati te jainadarzananuM je AdhyAtmika zuddha svarUpa che athavA mokSabhAva che. tene sUcita kare che. prati ane maNa AkhA zabdano artha thayo ke zuddha bhAva mATe pagalA bharavA, lakSane prApta karavA mATe bhAvAtmaka ke guNAtmaka kriyA karavI, tevo artha thAya che. To go, To pure spirite arthAt zuddha AtmA pratye ke nirmaLa caitanya pratye kramaNa karavuM-javuM athavA saMcaraNa #( 28 ) Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** karavuM. jo ke pratikramaNanA badhA pAThomAM ghaNI mAphI mAMgavAmAM Ave che. doSo pratye tassa micchAmi duOM karavAmAM Ave che. paraMtu te pratikramaNa nathI, pratikramaNathI pUrvenI kriyA che. pratikramaNa karavA mATe A pUrvanI kriyA karavI jarUrI che. jema koI kASTakAra jaMgalamAM kASTa levA jAya, tyAre kASTa letA pahelA anumati levI jarUrI che, tevI rIte koIpaNa sArA kAma mATe pUrva kriyAo nirdhArita hoya che. lagna pUrve lagna mATenI badhI pUrva kriyAo karI levI ghaTe che. te ja rIte pratikramaNa karavA mATe, pUrvamAM badhA jIvo sAthe khamatakhAmaNA karI, doSonI mAphI mAMgI levI jarUrI che paraMtu kALakramamAM A pratikramaNa zabda pUrvanI kriyA mATe rUDha banI gayo ane pratikramaNano mULa lakSArtha bhUlAI gayo temaja sAmAnya vyAkaraNanA ajANa vyaktioe pAchA vaLavuM evo artha sthApita karyo, tethI pratikramaNanuM lakSa bhUlAI gayuM. kharuM pUcho to ! sAcuM pratikramaNa ja bhUlAI gayuM, pUrvanI kriyA karI, pratikramaNanI ItizrI karavAmAM Ave che. pratikramaNano Avo rUDo artha, rUDhi arthamAM dabAI gayo che. vastutaH pratikramaNa e aMtima lakSa hovAthI, zAstrakAroe Avazyaka sUtrane, aMtima zAstra tarIke prastuta karyuM haze, tema kahevuM tarka saMgata lAge che. jema tattvArtha sUtramAM ke mokSazAstramAM mokSano navamo adhyAya aMtima rAkhavAmAM Avyo che. vedanA kriyAkAMDo pachI aMte vedAMta mUkavAmAM AvyuM che ke je adhyAtmabhAvothI bharapUra che. mahAna tattvavetA kuMdakuMda svAmIe samayasAramAM akhaMDa dravya zuddha AtmabhAvane aMtima adhyAyamAM upadiSTa karyo che. A vAta tarka saMgata paNa che ke badho kacaro sApha karyA pachI ja zuddha tattvane pAmI zakAya che. cokhAnI khetI karanAra kheDUta upaja laNyA pachI kamodanA photarA uDADe ane tyAra pachI zuddha cokhA prApta kare che. dahIMmAM raheluM mAkhaNa-valoNuM thayA pachI agni upara caDI, kITuM kADhe, tyAre ja zuddha dhI rUpe pragaTa thAya che. te ja rIte badhI bAhya Avazyaka kriyAo saMpanna thAya pachI A 'AvazyakasUtra' Avazyaka kriyAonA aMte pratikramaNa eTale zuddha Atmatattva tarapha Age kUca karavAnI preraNA ApI jAya che. Ama juo to nAma paNa 'AvazyakasUtra' ApyuM che. pUrvanI kriyAo Avazyaka che. te khAsa vAta pratiphalita thAya che ane badhu jJAna meLavyA pachI arthAt ekatrIsa zAstro vAgoLyA pachI jo sAdhaka Avazyaka kriyAothI vaMcita rahe to kharekhara te pratikramaNa karI zake nahIM, jJAnaprApti pachI 'AvazyakasUtra' muktinA tALAne kholavAnI koI anupama cAvI hoya tevuM lAge che. have ApaNe pratikramaNano je artha rUDha thaI gayo che teno svIkAra karIne paNa vicArIzuM kAraNake teno vicAra paNa karavo ghaTe che. game tevA zakti arthavALA zabdo AB 29 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAre rUDha arthavALA thAya tyAre rUDha arthano svIkAra karIne ja vicAra karavo ghaTe che uparamAM ApaNe zaktiartha vicArI gayA have ApaNe rUDhArthanuM ciMtana karIe. vyAkaraNanI daSTie rUDhArthanuM paNa ghaNuM mahattva che vaLI ApaNA AcAryo ane samagra zrAvaka samAja pratikramaNano je sAmAnya artha che, tene svIkArIne cAlI rahyA che, tethI svAbhAvika rIte ja tenuM mahattva vadhI jAya che. astu... pratikramaNanI kriyA athavA Avazyaka kriyAo doSonA nivAraNa mATe che. ahIM eka bahuja tAttvika spaSTatA karavAmAM Ave che. pAThaka dhyAnathI vAMcaze to avazya samajI zakaze. doSanI bhUmikA cAra che. A cAre bhUmikAo prasiddha ane barAbara pratikramaNa vakhate bolAya che. (1) atikrama, (2) vyatikrama, (3) aticAra, (4) anAcAra, A cAre doSone zAstrakAroe pAMca kriyAmAM paNa pragaTa karyA che, jemake kAyikakriyA ane adhikaraNa(hathiyAra)nI kriyA atikrama ane vyatikrama jevI che. prASikI ane pAritApanikI A baMne kriyA aticAramAM ane thoDe aMze anAcAramAM paNa samAviSTa thAya che. prANAtipAtakriyA te anAcAra che. vastutaH jIvane athavA koI prANIne prahAra na thAya paraMtu vacanathI saMtApa upaje tyAM sudhInI badhI kriyAo aticAramAM gaNAya che ane prahAranI vedanA thayA pachI jIva mare tyAM sudhI anAcArano doSa thAya che. ATaluM jaNAvyA pachI ApaNe mULa vAta upara AvIe. jainadarzanamAM doSa nivAraNa mATe mukhya be upAya che. (1) pratikramaNa ane (2) prAyazcitta, A baMne upAyo upara zAstromAM Thera Thera judI judI jagyAe prakAza nAMkhavAmAM Avyo che ane Dime ItyAdi zabdono saMkhyAbaddha sthAne upayoga karavAmAM Avyo che ane te ja rIte sAdhuonA doSanA nivAraNa mATe pachita zabdano prayoga karI prAyazcittanI carcA karI che. have ApaNe A baMne zabdonuM tAtvika saMtulana karIe pratikramaNanI kriyA athavA pratikramaNano bhAva je rUDhArtha che te rIte atikrama vyatikrama ane aticAra, A traNe doSo sudhInuM nivAraNa karavA mATe paryApta che. jyAre anAcAranuM sevana thAya to phakta pratikramaNathI ja karajo cUkavAya nahIM, te mATe daMDa bhogavavo rahyo. aticAra sudhInA doSa te doSakartAnA mAnasika doSo che athavA kriyAtmaka gupta doSo che ane jenA pratye doSanuM sevana thAya che te jIvane khabara paDe ke na paDe. svayaM pote anAcAramAM saMlipta thAya te pahelA aticAra sudhI jaIne paNa jo te pAcho phare to koI prakAranI sthUla hiMsAtmaka kriyAno saMbhava nathI ane tevA aticAra sudhInA doSo pratikramaNathI arthAta trilokInAtha evA arihaMta prabhunI sAkSIe mAphI mAMgI levAthI tenuM nivAraNa thaI jAya che, A vAta samajAya tevI che. 30 ) Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** jema koI mANase bIjAne tamAco mAravAno vicAra karyo, paNa haju tamAco mAryo nathI te daramyAna vicAra badalAI gayo ane tene tamAco mAravAnuM mAMDIvALe ane te badala prabhunI pAse mAMphI mAMge ane jene tamAco mAravAnI IcchA hatI tene paNa khamAve, to te saheje samajAya tevI vAta che ke pelo bhAI tene saheje mAphI ApI de, sAcI rIte pazcAttApa thAya to doSanuM nivAraNa thaI jAya, paraMtu kharekhara ! tamAco mAryA pachI tarataja mAphI mAMgavAmAM Ave to paNa kAma pate nahIM. te mATe kaIMka daMDa bhogavavo ja paDe. mAphI mAMgavI te pratikramaNa che ane daMDa bhogavavo te prAyazcitta che. Ama zuddhikaraNanA be upAya jaina zAstromAM prasiddha che, AvuM spaSTa vargIkaraNa karavAthI A gUDhArtha samajAya tevo che. have ApaNe 'paccakkhANa' viSe vicAra karIzuM ke lIdhelA paccakkhANa aNIzuddha purA na thAya, tyAM sudhI temAM paDelA chidrone dUra karavA mATe pratikramaNa ane prAyazcitta kevI rIte kAma kare che ? Aja kAla keTalAka AdhyAtmika vicAranA nAme khoTo pracAra kare che ke jeoe paccakkhANa na lIdhA hoya te pratikramaNa kema karI zake ? paccakkhANa lIdhA pachI temAM doSa lAge, to pratikramaNa jarUrI che, tevuM teo jaNAve che. teo kahe che ke kapaDuM phATayuM hoya to thIgaDuM mArI zakAya, jayAM kapaDuM ja nathI tyAM thIMgaDAMnI vAta kevI ? AvA khoTA udAharaNathI bhrama Ubho kare che. teno sacoTa pratyutara e che ke vastutaH teo zAstrajJAnanA abhAve tarka kare che. temane khabara nathI ke paccakkhANa to anAcAranA karavAmAM Ave che. aticAra sudhInA paccakkhANa hotA nathI, temAM phakta upayoga rAkhavAno hoya che. jo paccakhANano bhaMga thAya to prAyazcitta karavuM paDe, aticAra sudhInA doSo to upayogane abhAve sevAtA hoya che. to upayoga zuddha thatAM pratikramaNanI kriyA dvArA te doSonuM nivAraNa thAya che. jeTalo azuddha upayoga che athavA azuddha pariNamana che, te badhuM pariNamana anAcAranuM kAraNa banatuM nathI. jayAM sudhI sazakta vIryano pravAha saMyukta na thAya tyAM sudhI ekalo azudgha upayoga anAcAra AcarI zakato nathI. jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama hoya ane samyajJAnarUpe upayoga thAya to azuddha pariNamana palaTo khAya che ane pratikramaNa zuddhabhAva tarapha dorI jAya che. A AkhI pariNamana zailImAM paccakkhANano avakAza raheto nathI. pratikramaNa ane azuddha upayoga te bhAvAtmaka kriyA che. jyAre paccakkhANa ane anAcAra e baMne yoganI kriyAtmaka pravRtti che. to jeNe paccakkhANa na lIdhA hoya eNe pratikramaNa na karI zakAya, AB 31 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** ema kahevuM te narI mUrkhatA che. astu... ahIM ApaNe pratikramaNanI kriyAno bhagavAne je upadeza Apyo che. te keTalo vyavasthita ane nyAya saMgata che, te joIe. vyavahArika korTanA kAyadAmAM paNa koIne mAravAno vicAra kare te eka pagaluM, ane mArI nAMkhe, te bIjuM pagaluM gaNAya, A baMne pagalAno eka sarakho nyAya nathI. mAravAno vicAra kare che, tene maryAdita sajA thAya che ane tene korTamAM mAphI paNa maMgAvAmAM Ave che, A che pratikramaNa. mArI nAMkhyA pachI mAphI mAMgavI paryApta nathI, tene to sajA thAya che. sajA te prAyazcitta che, A to phakta vyavahAra daSTinuM udAharaNa ApyuM che. te upayogane paNa sparza kare che ane svapnanA doSane paNa dhyAnamAM laI nirNaya Ape tevI nyAyayukta zreNI che. astu... ahIM ApaNe pUrvamAM pratikramaNa zabdano artha vyAkaraNa daSTie karyo hato, ane tyArabAda pratikramaNanI paraMparAgata bhAvanAno ullekha karyo che, ahI vyAkaraNa dRSTie pUrvamAM je artha karyo che, jemake To go arthAt prati eTale lakSa, ane kramaNa eTale te tarapha javuM, A uparAMta paNa prati zabda, pratikAranA arthamAM paNa vaparAyo che. koIpaNa vAtano virodha karavo, athavA UMDAIthI tenA upara prakAza nAMkhavo, tevo artha jovAmAM Ave che, jemake vAda ane prativAda, kriyA ane pratikriyA, rodha ane pratirodha, A badhA zabdo prati upasargathI joDAyelA che, vAda eTale kathana, koI paNa siddhAMtano ullekha, jyAre prativAda eTale te kathanano virodhAtmaka uttara, athavA te siddhAMta upara vadhAre UMDAIthI svataMtrarUpe kazuM kahevuM, A ja rIte kriyA zabdamAM paNa kriyAthI upajatI sAmAnya asarane pratikriyA kahevAmAM Ave che. kyAreka prati zabda vRddhi arthano sUcaka paNa bane che. te guNAtmaka vRddhi sUcave che, jemake uttara ane pratyuttara. uttara te sAmAnya zabda che. jyAre pratyuttara mAM koI AvelA praznano vidhivat uttara apAya che. Ama prati upasarga guNAtmaka vRddhi paNa kare che. darzana zAstramAM yogI ane pratiyogI evA zabdo jovAmAM Ave che. sAmAnya arthamAM prati te anu no virodhI upasarga che. ahIM yogI, anuyogI ane pratiyogI jevA zabdo darzana zAstramAM vyApta che. pratiyogIno artha kriyAno nirodhaka je bhAva che. tene pratiyogI kahevAmAM Ave che. jyAre anuyogI yogIno sahAyaka che, anukaraNIya che, pagale cAlanAra che, tevo bhAva sUcita thAya che. ahIM ApaNe A upasaMhAramAM AvA keTalAka prati upasarganA arthano vicAra karyA pachI pratikramaNa zabda upara paNa A daSTie thoDo vicAra karI A prakaraNa samApta karIzuM. kramaNa e sAmAnya kriyA che. temAM rUDhivAdI kriyAo, sAMsArika duSita kriyAo athavA jemAM doSa lAgyA hoya tevI dhArmika kriyAono paNa samAveza thAya che. kramaNa eTale savArathI sAMja sudhI jIvananuM AB 32 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ halana-calana ane badhI kriyAo jemAM ghaTita thatI hoya tevuM "kAlakrama' che, paraMtu saMdhyA TAIme A badhA "kramaNa" upara daSTipAta karI, pachI bhale te sAMsArika kriyAo hoya, Avazyaka-anAvazyaka kriyAo hoya, mana, vacana, kAyAthI upajatI sahaja kriyAo hoya, te badhI kriyAomAM anucita doSa pradhAna pApAzrava thAya che. bIjA koI vizeSa karmabaMdhana thAya tenA upara daSTipAta karI, tenuM ciMtana karI, temAM je kAMI anaucitya che, tenuM visarjana karI, AtmAne te daDhIbhUta doSonA gaherA pariNAmathI vimukta karI, kSamAyAcanA karI, sarvajJa prabhu arihaMtanI sAkSIe sAcuM samarpaNa karavuM te bhAvapratikramaNa che, dravya pratikramaNa paNa che arthAt pratikramaNanI samUcI kriyA temAM samAyelI che. je anucita kramaNa che. teno pratirodha karavo, prativAda karavo, te pratikramaNa che. A rIte pratikramaNa zabdanA arthamAM DUbakI mArI ane prabhu pratyenuM je kAMI "kramaNa" che arthAt temanA caraNe javAthI je kAMI gatizIlatA che temAM doSonuM nivAraNa karI guNAtmaka vRddhi karavI te paNa pratikramaNa che. ame A prakaraNa pUruM karIe te pahelA keTalIka hRdaya urminI abhivyakti karI viramazuM. Aje ghaNo harSa thAya che ke ekathI laI batrIza maMjhilane pAra karI aMtima Avazyakazikharano sparza thaI rahyo che ane Aje nava varasathI lagAtAra Agama upAsaka, tyAgI varga jeoe A kAryamAM joDAIne adbhuta parAkrama karyuM che. te badala lAkha lAkha abhinaMdana paNa ochA paDe che ane A bhagIratha prayAsa mATe kazuM kahetA hRdaya ullasita thaI jAya che. Apa sahuno saMkalpa paripUrNa thaI rahyo che ane jemAM mAMdhAtAoe, dhanadhArIoe ane jJAnadAtAoe je kAMI sahayoga ApI zRMkhalAbaddha Agama zreNInuM prakAzana cAlu rAkhyuM ane gujarAtI bhASAmAM sAhityika dRSTie saMpUrNa gujarAtamAM jeno abhAva hato tevI viziSTa jaina AgamabatrIsIrUpa gaMgA rAjakoTane AMgaNe vahI ane jema narmadAnA pANI gujarAta, kaccha, kAThiyAvADanA gAmaDe-gAmaDe pahoMcyA tevI rIte A jJAnagaMgA goMDalagacchanuM nAma ujjavaLa karatI mastake mastake pahoMcaze ane vacanAmRta banI varasaze, tevo A avanavo prayatna eka aitihAsika apUrva satya banI raheze. A prayAsamAM tyAgI zramaNa ane zramaNI bhAvAtmAoe je yoga Apyo che ane jJAna tapa nuM AcaraNa karIne tapa tejane zAstramAM aMkita karyuM che te mATe phakta gujarAtano ja nahI, bhAratano samagra jaina samAja sadA mATe AbhArI banI raheze. Avazyaka sUtra upara abhigama lakhatA "pratikramaNa eTale zuM?" tenuM vivecana karI, A Agama zikharanI aMtimayAtrA para sahabhAgI banavA mATe Ape je avasara Apyo che te badala hArdika dhanyavAda ApatA apAra harSano anubhava thayo che... eja.. AnaMda maMgalam jayaMta muni peTarabAra Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdakIya apUrva zrutaArAdhaka bhAvayoginI bA. bra. pU. lIlamabAI ma. sa. AcArasaMhitAne racanArA o prabho ! zatazata vaMdana ho mArA, SaDAvazyaka sakriyAno kImiyo darzAvI utAryA bhavanA bhArA vIryollAsanI jJAna sphUrti arpI vahAvI Ape zrutagaMgAnI dhArA, jinAgama mAdhyame bhAva prANa jAge, jainam jayatinA gAje nArA. samyak triyoganuM ekatva pApa prajALe Atma prabhA ujALe priya pAThakagaNa ! ApazrI samakSa zrI guruprANa Agama batrIsInuM anupama Agama ratna sphUrtiluM dhabakatuM, zArIrika, mAnasika, sAMyogika duHkhanuM vismaraNa karAvatuM, jIvanane vikAsanA mArge caDhAvatuM, blaDa prezarane vyavasthita rAkhatuM, Tenzanane utArI manamastiSkamAM tAjagI pUratuM, tRSNAne tRpta karatuM, jaDa cetanane bhinna karAvatuM, samatvanI sAdhanAmAM sUra pUrAvatuM stava stutimAM maMgalatA arpatuM, jJAna dIpakane pragaTAvatuM, pApathI pAchA pheravI puNyavAna banAvatuM, durgati nivArI sadgati-siddhagati tarapha prayANa karAvatuM, amogha, nizcala, zAzvata, nitya, jene AdarI anaMtajIvo mokSe padhArI gayA tevuM siddhAMta che zrI AvazyakasUtra. teno gujarAtI anuvAda saMpAdita karIne anaMta upakArI pUjyapAda gurudeva pU. zrI prANalAlajI ma.sA.nA 108mA janmadinanA pAvana prasaMge jinAgama rUpe pragaTa karI rahyA chIe, teno ame ati-ati AlhAdabhAva anubhavI rahyA chIe. A eka ja Agama evuM che ke tene caturvidha zrI saMgha baMne saMdhyA pharajIyAta, marajIyAta are ! bAvIsa tIrthaMkaronA zAsanavarti upAsako ane mahAvidehakSetramAM vicaratA dareka-dareka parameSThi munirAjo, sAdhu-sAdhvI bhagavaMto pApa lAgatAM ja tenI svAdhyAya kare che. bIjA Agamano svAdhyAyamAM bAMdhachoDa karI zake, svAdhyAyamAM pramAda AvI jAya paraMtu A Agamano svAdhyAya nitya-nitya karavo paDe che. A svAdhyAya niraMtara bane che tyAre AtmA paramAtmA banI jAya che. to... cAlo mArI sAthe huM tamane AvA adhyAtma ArAdhanAmAM araviMdonI madhya bhAgamAM AvelA, micchAmi dukkaDaMnA nArA guMjAyamAna karatAM, mAnava madhukarathI 34 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gherAyelA vivekanA varavA vRkSonA jhuMDamAM zobhatA Avazyaka ArAmagRhanI yAtrA karAvuM. yAtrALu sAthe mArI eTalI ja zarata che ke A ArAmagRhamAM praveza karyA pachI traNeya yoganI kriyAnuM ekatva eka sAthe thavuM joIe ane jyAre saunA pApa nIkaLe tyAre temane dhyAna dvArA jalAvI devA. te pApa anya pAse na jAya tenI kALajI rAkhavI mATe ApaNe A saMpAdananuM nAma rAkhazuM samyakRtriyoganuM ekatva-pApa prajALe Atma prabhA ujALe. jeo A kAryamAM kuzaLa banyA teo tAlima laIne karmasaMgrAma khelavA taiyAra thayA ane temAM je je jItI gayA te te loko pUrNa lokanuM rAjya hastagata karI anaMta AnaMdano anubhava karI rahyA che. Aje emanI pAse eka paNa zatru nathI, badhA ja temanA mitro che. temane tyAM laI javA pratidina paramArthanuM plena mokalI bhavya yogya AtmAne temAM besADI vyavahArarAzimAMthI lAvI pRthvI-pANI-vanaspatinA jIvone manuSyatva prApta karAvI, potAnI pAse bolAvI potAnI samAna akhaMDa AnaMdanA bhoktA banAve che. to cAlo yAtriko ! mArI jijJAsAvRti ema kahIne Avazyaka ArAmagRha tarapha javA sAbadI banI. divya vicAranA vAhanamAM besI ame badhAe adhyAtma nagaramAM praveza karyo. tyAM raLiyAmaNI Atmazaktino prakAza patharAI rahyo hato. te prakAzanA pagathAre amAruM vAhana cAlI rahyuM hatuM. samyag jJAna-darzanano udaya thaI rahyo hato. tyAMnA gopuradvAra samAdhibhAvamAM sthira banI khullI rahyA hatA. temAMthI mAdhyasthabhAvano sugaMdha bharelo maMda-maMda masta masta vahI maraka maraka hasI rahyo hato, jANe ke te amAruM susvAgata karavA ja bahAra nIkaLI rahyo haze. tethI ame anumAna bAMdhyuM ke Aja vistAramAM Avazyaka nAmanuM ArAmagRha jarUra haze. A pramANeno saMkalpa cAlI rahyo hato, tyAM dUrathI avAja Avyo sakakAremi sammANemi... Avo.. padhAro... huM tamAro satkAra-sanmAna karuM chuM. tame jenI yAtrAe nIkaLyA cho te A Avazyaka ArAmagRha che. Avo alaukika gebI avAja amane AvakArI amArA divya vicAra vAhanane teo premathI tyAM laI gayA. ame badhA khuza khuza thaI gayA. jaladIthI nIce utarI gayA. tyAM sUrIlA avAjathI namo arihaMtANaMthI laIne purA namaskAramaMtranA uccAraNo zabdAyamAna thaIne ArAmagRhanA zikhara uparathI prasArita thaI rahyA hatA. paMca parameSThi mahAtmAone namana karanArA devo divya dhvanine vahAvI rahyA hatA. ame tyAM sthabhita thaI gayA. badhuM ja apUrva bhAsatuM hatuM. amAro pradeza amane ja aNajANa lAgato hato. ame 35 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anAdikALathI aviveka, yazanI icchAvALA, dhanavALuka, garva, nidAna, bhaya, saMzaya, kaSAya, avinayAdinA doSothI kharaDAyelA hovAthI tyAM javA paga upADI zakatA na hatA. anAvazyaka badhI ja vastu laIne bhArekhama thaIne AvyA hatA tethI dvidhAmAM ame muMjhAI rahyA hatA. evA samaye daravAjAmAM UbhI rahelI savRttie sahasA avAja dIdho. padhAro.. padhAro.... devANupriyA..! aMdara padhAro. ame tamArI rAha joI rahyA chIe. A tamAro ja zAzvato rAjamahela che. Apa paradeza gayA pachI A ratnatrayano rAjamahela bhUlI gayA lAgo cho. tame kadama uThAvo tamane koI nA nahIM pADe, huM tamArI sAthe ja cAluM chuM. ema kahI savRtti amane Avazyaka ArAmagRhamAM laI gaI, tyAM amane satyanA sophA upara besADI dIdhA ane emaNe amane badhuMja yAda karAvyuM. savRtti aMgulI nirdezana karIne kahevA lAgI, A che Avazyaka ArAmagRha Avazyaka-avazya ArAma Ape, AtamarAmane jAgRta kare, A--AnaMda Ape, rA-rAjA banAve, ma- mahAtmA banAve, gR---anaMtaguNane grahaNa karAve, ha- hakka prApta karAve arthAt saMpUrNa AtmAno hakkadAra banI, AtmaguNa grahI, mahAtmA banI, AnaMdamaya sukhano rAjA banI, akhaMDa AnaMdano bhoktA thAya tenuM nAma Avazyaka ArAmagRha. A ArAmagRhamAM praveza karanArA be prakAranA jIvo hoya che- (1) dezavirati ane (2) sarvavirati. sarvavirati jiMdagIbhara ahIM ja rahe che ane dezazivarita AMTA-pherA kare che. teo kAyara hovAthI huMkAranA humalAkhoro tene pAchA saMsAramAM ghasaDI jAya che. astu... sarvavirati jiMdagIbhara ahIM ja rahe che kharA paraMtu manamAM saMkalpa-vikalpanI kaMdarAmAM chupAyelA humalAkhoronuM jANapaNuM na hovAthI karkazAdibhASAnI kotaromAM chupAyelA kaSAyarUpa taskaro, tema kAyAnI mAyAnA khADAmAM chupAyelA viSayarUpI vikarALa lUMTArAo, bhayabhIta, caMcaLa, asthira karIne mamatAnA baMdhanamAM bAMdhI ghAyala karyA kare che. jethI ahIM AvanArA, A potAnuM ja Avazyaka ArAmagRha hovA chatAM kaMTALIne pAchA jagatavAsI banI jAya che. sarva bhavya jIvonuM Avazyaka ArAmagRha eka che, pAtra bhede aneka thAya che. dhyeya siddha sAdhaka jyAre A ArAmagRhamAM Ave che tyAre ahIM rahelA upakaraNone vAparavAnI tAlima pAmI humalAkhoro para vijaya prApta karI zAzvata ArAmagRhanA pAchA mAlika banI jAya che. savRttinI vAta sAMbhaLI amArAmAM khumArI AvI ane kahyuM, amane tamArA te sthAnamAM laI jAo ane saMpUrNa mAhitagAra banAvo. savRtti 36 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khuza thaIne amane dorI gaI. juo... A sukhavizrAMti hola. te suMdara hola Avazyaka ArAmagRhanA madhyabhAgamAM hato. te ghaNo zuklavarNano hovAthI hasuM-hasuM thaI rahyo hato. tyAM AvanArane prasannatA arpI rahyo hato. te holamAM khUba zobhAyamAna nAnA-moTA dareka mAnavo paherI zake tevA aneka kavaco paDyA hatA. te kavaca cha vibhAgamAM vaheMcAyelA hatA. pahelo vibhAga mAthA uparanA helmeTano hato. te helmeTa upara aMkita thayeluM nAma hatuM- sAmAyika, bIjo vibhAga grIvAthI laIne banne hAthano hato, tenA upara lakhAyeluM nAma hatuM- cauvIsaMtho. trIjo vibhAga vakSaHsthaLa ane pITha bAMdhavAno hato, tenA upara kotarAyeluM nAma hatuM- vaMdanA. cotho vibhAga nAbhinA madhyabhAgane ane pUrI kammara DhAMkIne paherI zakAya tevo hato, temAM lakhAyeluM hatuM- pratikramaNa. pAMcamo vibhAga banne caraNane DhAMkanAra hato, temAM lakhAyeluM hatuM- kAyotsarga. A rIte AkhuM kavaca dehAtIta dazAne prApta karavA puruSArthazIla yogIonA zarIra upara zobhAyamAna lAge tevuM hatuM ane kavaca bAMdhavAnA baMdhana sauMdaryavAna hatA. temAM lakhAyeluM hatuM pratyAkhyAna. dareka kavaca cha nAmathI aMkita thayelA joIne amo to AbhA banI gayA ane pUchI UThayA AvA suMdara kavaco koNa banAve che ? A prazna sAMbhaLI lajjALu savRtti bolI ame banAvIe chIe. A adhyAtmanagaramAM satkRtyo karanArI, kalyANamayI mArI aneka sakhIo rahe che. ame sAthe maLIne zubhayoganI sAmagrI ekaThI karIne A kavaco banAvIe chIe. ahIMyA je koI nAnA moTA AbAla-vRddha Ave tyAre temane durguNorUpI humalAkhorothI bacAvavA A kavaca paherAvIe chIe. savRttinI A udAratA jANI ame chakka thaI gayA. ame pUchyuM kevI rIte banAvo cho ? tyAre teNI bolI juo A helmeTano bhAga che. (1) kavacano pahelo bhAga mastakane DhAMkavAno helmeTa :- A TopAno bhAga che. te traNa vibhAgamAM vaheMcAyelo che. sama+Aya+ika = sAmAyika. sama-ekI sAthe, samabhAvanA svabhAvamAM, Aya-gamana kare. ika-lAbha, ekI sAthe samabhAvanA svabhAvamAM gamana kare tevA bhAvanA paramANuono lAbha prApta thAya, te sAmAyika. te paramANuo viSama bhAvamAM pariNamatA nathI, kyAreya tAmasabhAvane bhajatA nathI. badhA ja guNone ekatrita rAkhI zake tevI zakti dharAve che. vajra jevA majabUta hoya che. te 37 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Th( 5. paramANanA piMDamAMthI ame TopAno bhAga banAvIe chIe, kAraNake sarva saddaguNo eka saMpIpaNuM sAdhI, vividha prakAre vikharAyelA durguNone dhairyanA bANathI vIMdhI nAkhe che. uttamottama mastakanA bhAganuM saMrakSaNa kare che. trividha tApanA uDatAMtikhArAone bujhAvI nAkhe che, prajALI de che mATe sauthI zreSTha sAmAyika yogya dharmadhyAna-zukladhyAnamAMthI prApta thayelA ujaLA paramANane ja ame grahaNa karI A bhAga banAvIe chIe, tethI temAM nAma aMkita karIe chIe sAmAyika. (2) kavacano bIjo bhAga grIvA temaja bhujAno - tenI sAmagrI mATe zAMtarasanA paramANu grahaNa karIe chIe. ekalA ekAMta zAMtarasanA paramANuthI nirmita thayelI kAyA phakta tIrthaMkaronI ja hoya che mATe ame badhI sakhIo cauvIsaMtho bolI arthAt covIsa tIrthaMkaranI stuti ekalaya tAlabaddha svarathI bolI, bhaktirUpI bhAgIrathImAM avagAhana karI, prabhuno janma mahotsava, vRddhi, saMvatsaradAna, dIkSA kalyANaka, AgalAbhavamAM saMyama tapathI karelI ArAdhanAthI sarvajIva kahuM zAsanarasInI bhAvanA, vAsanAne vAtsalyamAM palaTAvatA, viSama bhAva sAme samabhAva rAkhatA, kUranI sAme komaLatA dAkhavatA, parISaha denArane prasannatA arpatA, krodhAMdha para kSamA varasAvatA, sahanazIlatAnA guNo dharAvatA, sAmarthyayoga dvArA karmakSaya karatAM doSone, daphanAvatA, pratikriyAnA tyAgI, vizvanA rAgI-vairAgI banI vItarAgatA tarapha jhUkatA, prabhunA mokSa sudhInA drazyo nihALatA-nihALatAM, siddhadazAmAM pahoMcatA ane A zAMtarasanA paramANunA piMDarUpa kAyAne choDI jatAM parama ahiMsAnA avatArane vaMdana karI te pudagalonI urjA grahaNa karI bhakti bharelA hRdaye grIvA tathA bhUjA DhaMkAI jAya tevA AkArano A bIjo bhAga banAvIe chIe, tethI temAM cauvIsaMtho nAma aMkita karIe chIe. (3) kavacano trIjo bhAga vakSasthaLa :- vakSa:sthaLa ane pIThanA AkAravALA A kavacano AkAra paNa tevo ja che. tenI sAmagrI ahaMkArane ogALatAM, vinayane bhajatAM, mAnane moDI, hAtha joDI, utkaTa Asane besI, devAdhideva arihaMtane prazna pUchI, tripadI tattvane jANI, saMpUrNa zrutajJAnane prApta karatAM, traNa yoganI ekatA sAdhI dvAdazAMgInI racanA karatAM, anekane dharma mArge caDhAvatAM, paMcAcAramAM sthira karatAM, upAsanAnA upAsaka banAvatA, caturvidha saMghanuM saMrakSaNa-saMvardhana karatAM, devAdhidevathI laIne ratnAdhikanI alpamAtra kilAmanA na karatA, khAmemi nAmanA tattvanI urjAnA ujjavaLa paramANuone vAsita karatA, avinaya, AzAtanAne jaDamULamAMthI ukheDI nAkhatAM AcAryAdi parameSThio, nIcagotrano nAza karI uccagotra, Adeya Adi nAma karmanA saddabhAgI banatA pacIsa Avazyaka kriyAonA nAma pramANe mudrA racatA, ahobhAvathI jhUkatA, (38 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Th( 5. prabhunA paramANuo ekaThA karI haiyAmAM hiMmata-utsAha-vIrSollAsa bharAya jAya tevA bharyA bhAdaryA bhAvathI vakSa:sthaLanA bhAgane DhAMkavAnA kavacanI racanA karIe chIe, mATe A bhAganuM nAma vaMdanA aMkita kareluM che. (4) kavacano cotho bhAga nAbhi kammarano - A vibhAgamAM ame UMDANamAMthI uccArelA, zrutajJAnano svAdhyAya karatAM, jJAna bhaNAvatAM, bIjAne ajJAna aMdhakAranA doSo ane duSkRtyomAMthI pAchA pheravI sukRtyomAM sthApI prakAza bhaNI laI jatAM, dezavirati-sarvaviratinA svAMga sajAvatA, asthirane sthira karatAM, pApathI pAchA vALatA, sambodhano upadeza ApatA, saMyama-tapamAM sthApI lAgelA doSonI nirjarA karAvatA, vratadhArIone aticArarUpI chidrane DhAMkavAno mArga darzAvatA, gurubhagavaMto khuda pacIsa bhAvanAthI bhIMjAtA, samitipUrvaka cAlatA, guptithI gupta, brahmacArI banI brahmacaryamAM ramatA maitrIAdi soLa bhAvanAthI bhavyajIvone bhAvita karatA, mahAmAnava mahAtmAnA paramANuo pazcAttApanI bhaThThImAM pIgaLIne pavitra banelA hoya che, tene ahobhAvathI grahaNa karIne ame A kavacanA bhAgane sucArU banAvIe chIe mATe A bhAganuM nAma rAkhyuM che pratikramaNa. (5) kavacano pAMcamo bhAga caraNone DhAMkavAno - orasa corasa A bhAganI sAmagrI levA mATe pahADonI kaMdarA, guphAmAM ame jaIe chIe. aDola Asane sthita thayelA arihaMtAdi mahAtmAo, RSi, maharSio, jemanAmAM khaLabhaLATa nathI, AtmAne mitra banAvI ekAkI vicArI rahyA che. hiMsaka pazuone ahiMsaka banAvatA, abhayabhAvanI bhAvanAmAM joDatAM, kAyAnI mAyA, jaDanI judAI karI, AtmAnA aizvaryane mANatA, koI khaDagAsane, koI vIrAsane, koI sUryanI sAme netra rAkhIne sthirAsane ubhA rahetA-besatA, tapa-saMyamathI AtmAne bhAvita karatAM, kAyotsargamAM upasargo-pariSahone jItatAM nipuMgavonA pavitra paramANu ame prahalAdabhAve amodita thaIne grahaNa karIe chIe je paramANu traNa cikitsAmAM upayogI che. te ghA rujhAvavAnuM kAma kare che. snAyutaMtrane vyavasthita rAkhe che. esIDane sAkaramAM parivartita kare che, pittanA prakopane zAMta kare che, lohImAM prANavAyuno saMcAra karI tAjagI Ape che mATe A paramANu piMDa ekatrita karIne caraNomAM akSayasukhanA bhaMDArAmAM sthita thaI jAya, sadAcaraNa Acare mATe A kavacanA bhAganuM nAma rAkhyuM che kAyotsarga. (6) kavacano chaThTho bhAga bAMdhavAnI dorI :- aDhAra pApasthAnakamAMthI nIkaLI, sarvaviratanA mArge jaI rahelA, vairAgI AtmAo, apramattadazAmAM jhulatA yogIo, kAma bhogamAM jatAM manane pAchuM vALI nirmaLa banelI vRttivALA sAdhako sAdhanAmAM pAchI bhUla na thAya tevI aDolavRttine dhAraNa karanArA tyAgI mahAtmAo kSapakazreNIe caDI (0) 39 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ moha karmane kSINa karatAM dharmayoddhAo vagerenA nirjarI rahelA, paramayogathI vAsita thayelA paramANuone jhIlI-jhIlI vadhAvIne ame tenI kasa banAvIe chIe. A kasathI kavacanuM baMdhana majabUta thAya che mATe A kavacanA bhAganuM nAma rAkhyuM che pratyAkhyAna. A che amArA kavacano ItihAsa ema kahIne savRtti thoDIvAra zAMta rahIne amArA pratibhAvane jovA lAgI. A vAtathI tAjuba thayelA amo mauna rahA tethI vAtAvaraNamAM mUka zAMti chavAI gaI. A zAMtino bhaMga karatAM savRtti pote ja bolI jijJAsuo ! amArA kavacanI karAmata zuM che te tame sAMbhaLo. amo anAdikALathI AvA kavaca banAvatA hatA, banAvI rahyA chIe ane banAvatA raheze. te kavacane ame haMmezAM Avazyaka ArAmagRhamAM rAkhIe chIe. jeo bhavabhIruM banI gayA hoya, zuklapakSamAM vartatA hoya, Asanna mokSagAmI thavA tatpara banI rahyA hoya, teo amArI pAse tyAga-vairAgyanA mUlya cUkavI saMsAranA tyAgI banI, potAnA karma ja baMdhanarUpa che ema jANI, karmajaMjIrathI mukta thavA ane karmasaMgrAma khelavA dharmavIra yoddhAo A Avazyaka ArAmagRhamAM AvIne A kavaca kharIdI jAya che. jenI kiMmata aNamolI che. A kavacane pahelA namo siddhANaM padathI maMtrita kare che, satkAre che, sanmAne che ane pUrva dizAmAM ubhA rahIne kezAvalIne utArI, pAMce ya indriyonA viSayothI virAma pAmI, dravya-bhAvathI muMDita thaIne karemibhatenA pAThamAM manane dhyAnamAM joDI, vacanathI uccAraNamAM mauna banI, kAyAthI sthira banI pApakArI pravRtti sarvathA choDI, zAMta cite muMDita mastakathI laIne caraNa sudhInA kavacane pratyAkhyAnanI dorIthI bAMdhatA pratijJA kare che ke have koI upasarga-parISaha Ave tyAre koIpaNa prakAranI pratikriyA nahIM karuM paraMtu sahanazIlatA dhAraNa karI samatvayogane keLavIza, evI bhAvanA triyoganA ekatvathI bhAvatA sarva jIvo prati dayA bhAva ubharAvA lAgyo ane mastiSkamAM samabhAvane denArA, sAmAyika nAmanA Avazyake cAritra dhAraNa karanAra tIrthaMkaranA kSayopazamabhAva dvArA pariNAmane prazasta karyA, e prazasta bhAvanI dharmadhyAnAgnie manaH paryavajJAnAvaraNIya karmanI prakRtine jalAvI dIdhI, ane cothuM mana:paryavajJAna pragaTa karyuM mATe ja jJAnI puruSo kahe che ke samyam yioganuM ekatva pApa prajAne AtmaprabhA ujALe. A kavacane dhAraNa karanAra mahAtmAo jyAre maMgalastuti dvArA svAdhyAyamAM lIna banI anaMta covIsa tIrthaMkaronuM aMjalI joDI stavana cAlu kare che, tyAre vizuddhi kendra zuddha banI jAya che ane kavacamAM kalyANakArI paramANu pasAra thaI mithyAtvAdi maccharone uDADI, avratanA vIMchIo vIMdhI, anaMtano anubaMdha pADe tevA anaMtAnubaMdhI 40 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyarUpI pApone bALI zuddha samyagdarzana pragaTa karAve che mATe ja amArA kavacano prabhAva kahe che ke samyag triyoganuM ekatva-pApa prajAne Atma prabhA ujALe. sarvaviratidharo mahAtmAo jyAre jyAre hRdayamAM dhyAnastha bane che tyAre khAmeminuM esensa(arka) ekaThuM karI ratnAdhiko pAse jaI vaMdanAmAM ArUDha thaI caraNasparza karatAM paNa alpa kilAmanA mATe kSamA mAMge che. ratnAdhikonI avinaya, AzAtanAne khamAve che ane bAra Avartana daI cAritrane zuddha banAve che tyAre utkaTa Asane beThelA munirAjo traNa yoganI ekatA sAdhIne bhAvavAhI paramANu vahAve che tyAre te paramANuo AtmAnI sAthe bAMdhelA nIcagotranA paramANuone zuddha karI AdeyanAma utpanna karatAM azubha karmane jalAve che, tethI ja A kalyANI kavacamAM aMkita thayela vaMdanAnI mUkabhASA murita thaIne bolI uThe che ke samyak triyoganuM ekatva pApa prajAne AtmaprabhA ujALe sarvaviratidharo parameSThi mahAtmAo potAnI vRttinI anuprekSA karatAM jANe ke mArI vRti skhalanA pAmI anAtma tattvamAM joDAyelI che tene pAchI pheravavAno puruSArtha karatAM hoya, pratikramaNa karAvatA hoya, doSane dekhI niMdA karatAM hoya, guru sAkSIe doSa pragaTa karI AlocanA prAyazcitta karI, doSone dhikkAratA hoya, punaH vRttine potAnAmAM sthira karavAnI koziSa karI banne saMdhyA athavA je kSaNe pApa thayuM hoya te kSaNe athavA pAkhI comAsI, saMvatsarIe micchAmidukkaDam ApatA hoya, te samaye nAbhinA avAjathI bhAvapUrvaka traNayoga ekatvanA doSarUpa pApa prajALI nAMkhe che te ja samaye kavaca bolI uThe che samyak triyoganuM ekatva pApa prajAne AtmaprabhA ujALe. sarvaviratidhara mahAtmAo guruvaryonI AjJA pramANe tapa sAdhanA, jJAna sAdhanA, AtApanA letAM, kAyotsarga karatAM, kAyAnI mAyAnA baMdhano toDavA tatpara banI rahyA hoya, dehAdhyAsa choDavA, AtmabhAvanA bhAvI, pratimAdhArI, abhigrahadhArI banI kAyotsarganI mudrAmAM sthita hoya tyAre aneka karmonI udIraNA cittane caMcaLa banAvavA, mohamAM kheMcI javA baLavattara dvaMdvo ubhA kare che to paNa sAdhaka kAyotsarga choDatA nathI tyAre sarva karma tenA udayakALano svabhAva darzAvI nirjarI jAya che. te kAyotsarganI pratijJA traNa yogathI baMdhAyelA karmone vikherI bALI nAMkhe che tyAre upara sthita thayeluM kalyANI kavaca jayaghoSaNA karatAM bole che. samyak triyoganuM ekatva pApa prajAne AtmaprabhA ujALe. sAdhanA karatA sAdhako kAyotsargathI pApa prajALe che, tethI je AtmaguNonI 41 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhA zuddha vizuddha pariNAmavALI bane che, tyAre AtmA pote ja potAne oLakhI svarUpanuM saMdhAna kare che ke huM AtmA chuM tene prApta karavA pratijJA dhAraNa kare che, prabho! have huM thaI gayelA pApane choDuM chuM, navA pApane vosirAvuM chuM, AhArAdi saMjJAthI prAyaH navA pApa thAya che mATe cAreya AhAranA pratyAkhyAna karuM chuM. uparAMtamAM navI bhUla na thAya tenuM lakSya rAkhuM chuM A rIte pratyAkhyAna karanAra mahAtmAo apramattadazAthI laIne kevaLa jJAna prApta karavAnA sthAna upara athavA ATheya karmanA kSaya sudhIno puruSArtha kare che jethI jinAjJA pharamAve che ke pratyAkhyAnathI bhavobhavanA pApa nAza pAme che. A rIte potAnA pApano kSaya karI vizuddha pariNAmavALo thAya che tyAre kavacane bAMdhavAnI kasa bole che samyam triyoganuM ekatva pApa prajAne AtmaprabhA ujALe. zukla dhyAnanI agni prajjavalita karI AThe ATha karma bALI, zubha-zuddha thaI A kavaca choDI, AtmA mokSe padhAre che. je nagaramAM tame AvyA cho te ja tame cho, tyAM ja rAga-dveSanuM bIyAraNa pAMgarIne karmavRkSa bane che, tene jaDamULathI ukheDanArA tame poteja cho. huM paNa tamArA pariNAmathI pariNata thayelI savRtti paryAyamAM tamArI ja chuM, tamArAmAM ja rahuM chuM. hAM. have samaya ghaNo thayo. A vRttAMta sAMbhaLI ApazrI sadA ahIM rahevA mAMgatA ho to huM ApanI dAsI banI sevAmAM hAjara chuM. ame badhAe ekabIjAnI sAme joIne savRti bahena ! Apane namaste. Apane sAMbhaLI khuza thayA chIe paraMtu karmanA bhArathI bharAyelA ane pAchA pharIzuM, ApazrInuM A kavaca meLavavA aneka puNyanA puMjanI mUDI ekaThI karIne AvazuM. cokkasa zraddhA to thaI ja gaI che ke A ja sAcuM che. amArA rAjamahelamAM ja amAre rahevuM joIe paNa karmacorathI baMdhAyelA evA ame azrubharyA nayane pAchA pharIe chIe. bahena tamo amane vAraMvAra yAdI apAvavA jarUra amArI bahAranI duniyAmAM padhArajo ema kahI ame divya vicAranA vAhanamAM pAchA pharyA. priya pAThako ! sahunA sthAne sau gayA ane huM mArI jijJAsAvRtino satkAra karI mArA hRdayamAM samAvI daIne samAcArImAM lIna banI sAdhaka AtmAo ApazrI badhAja samajI zakyA hazo ke mokSajanArane traNa yoganI ekatva sAdhanA mATe cauda bolanI jarUra paDe che. te paikInI manuSya gati, saMjJI paMcendriya ane vajaRSabhanArAca saMghayaNI hoya te ja zukla dhyAnane dharI zake che, aMtaHmuhurta ke muhUrta sudhI te ja dhyAnamAM rahI zake che ane A cha AvazyakanI ArAdhanA karI kevaLajJAna pragaTAvI mokSe jaI zake che tenI jhAMkhI darzAvavA meM ApazrIne eka kavacanA mAdhyame dharmavIra yoddhAnI mAhitI ApI, lokAgranuM rAjya meLavavA mATe paNa vaMdva khelavuM paDe che. A rIte AvazyakamAM R ). 42 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khUba sArI rIte chaNAvaTa karavAmAM pApa prajALe AtmaprabhA ujALe, A zabdo meM mArA jJAnadAtA guruNI bhagavaMta viduSI bA.bra.pU. sva. prabhAbAI svAmInA nAme rAkhyuM che. te mArA upakArI che tethI temanA prati kRtajJatA adA karavA A nAma joDayuM che. bIjI vAta ema che ke mArA suziSyA ane saMsArapakSe bahena prabhAbAI mahAsatIjI che. te sarva sahayogI sAdhvIonI sAthe rahIne kAryarata rahI chuM mATe tenuM nAma paNa A nAmamAM sArthaka thaI jAya che. AvA sArthaka nAmanuM dhyeya eTaluM ja che ke A yoga kyAre sarajAya? paDIkAvALatA kaMdoInI jema paDikkamaNA na karatA bhAvavAhI pratikramaNa karI haLavA thaIe, to ja Avazyaka sUtranI sArthakatA thAya. atyAra sudhI jIva dravyaAvazyakamAM lIna rahyo che, paraMtu bhAva AvazyakamAM lIna banI zakato nathI. AvuM banavAnuM kAraNa eka ja che ke ApaNe sahu nakalI kavaca paherIne AvyA chIe mATe aneka chidra paDe che tene paNa DhAMkavAno prayatna karatAM nathI mATe bhavabhramaNa aTakatAM nathI basa astu devAdhidevanuM sAcuM kavaca ApaNane prApta thAya. Avazyaka ArAmagRhamAM sadAne mATe vasIe ane ApaNA ja anaMta sukhanA bhoktA banIe. AbhAra : dhanyavAda : sAdhuvAda H prastuta AgamanA rahasyone khullA karato aNamola divya abhigama preSita karanAra, mahAupakArI goMDala gaccha saMta ziromaNi, parama dArzanika, amArA Agama kAryane protsAhita karI AzIrvAdanI varSA varasAvanArA gurudeva pU. zrI jayaMtilAlajI ma.sA.no ananya bhAve AbhAra mAnuM chuM ane zatakoTI sAdara bhAve praNipAta, namaskAra karuM chuM. zraddheya, preraka, mArgadarzaka jemanA pasAye pU. triloka muni ma.sA.no yoga prApta thayo che, tevA vANIbhUSaNa pU. girIza gurudevano sahRdayatApUrvaka AbhAra mAnI vaMdana karuMchuM. Agama anuvAda samApananI zubhaghaDIe padhArI, saMpUrNa bhAra vahana karanAra Agama divAkara pU. zrI janakamuni ma.sA.ne sAdara praNipAta karI. guruprANa Agama batrIsInA saMpAdana sahayogI Agama manISI pU. trilokamunivaryane zatakoTI vaMdanA pAThavuM chuM. muni puMgavonA caraNAnugAmI, prAraMbhelA kAryane pUrNatAnA pagathAre pahoMcADanArA, Agama gujarAtI saMskaraNanA udbhavikA, utsAhadharA, nipuNA, kAryaniSThAvAna, ugra tapasvinI mama bhaginI temaja suziSyA sva. sAdhvI zrI uSAne smaraNa sAthe dhanyavAda apuM chuM. 43 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A AgamanA anuvAdikA che amArA praziSyA, mama aMtevAsI suziSyA rAjulabAI ma.nA. paTTodharA suziSyA vAkya cAturyA, susvarakaMThI rUpAbAI mahAsatIjI, jeoe anuvAda karI AtmAne sajAga karyo che. roja banne saMdhyAe pratikramaNa karatAM jIvanane dhanya banAvI rahyA che, tema chatAM ame zubhecchA pAThavIe chIe ke teo A AvazyakasUtrane avazya AtmasAt banAvI jIvana dhanyAtidhanya banAve ane karmakSaya karavAnA lakSe pratikramaNa zuddha banAvI sthita prajJA banI siddhAvasthA prApta karavAnI yogyatA keLave tathAstu. Agama avagAhana kAryamAM sahayogI sAghvIratnA puSpAbAI ma., prabhAbAI ma. evaM dhIramatI bAI ma., hasumatI bAI ma., vIramatI bAI ma. sahita sevArata reNukAbAI ma. Adi dareka gurukulavAsI sAdhvIvRMdane anekazaH dhanyavAda ApuM chuM. satata prayatnazIla, aneka AgamonuM avagAhana karIne anuvAdanI kAyApalaTa karI, Agamane sarala, sumadhura, samArjita karanAra, zabdArtha, bhAvArtha ane vivecananuM saMtulana jALavI rAkhanAra, bhagIratha kAryanA yazasvI sahasaMpAdikA mama ziSyA-praziSyA sAdhvIratnA DaoN. sAdhvI zrI AratI evaM sAdhvIzrI subodhikAne abhinaMdana sahita sAdara dhanyavAda ApuM chuM. Agama niSThAthI sevA ApanAra zramaNopAsaka mukuMdabhAI pArekha, maNibhAI zAha evaM kumArI bhAnubahena pArekhane temaja dhoma tApamAM AvIne amArA saMpAdakIya lakhANamAM yoga joDI, tanmaya banI motIsamA akSare Alekhana karanAra ku. yojJAbena mahetAne anekazaH dhanyavAda ApuM chuM. paramAgama pratye avihaDa bhaktibhAva rAkhanAra guruprANa phAunDezananA mAnad sabhya bhAmAzA zrIyuta ramaNikabhAI tathA Agama prakAzana karavAnA aDaga bhekhadhArI, daDha saMkalpI, tapasvinI mAtA vijyAbahena tathA bhaktisabharahRdayI pitA mANekacaMdabhAI zeThanA suputra, narabaMkA, royalapArka sthA. jaina moTA saMghanA pramukha zrutasevAsaMniSTha zrI caMdrakAMtabhAI zeTha tathA kAryAnvita zrI sarva sabhyagaNa, dhIrubhAI, vinubhAI Adi kAryakartAo; mudraNa karanAra nehalabhAI, temanA pitAzrI hasamukhabhAI tathA sahayogI sarva kAryakaro, AgamanA zrutAdhAra bananArane ane anya jJAna dAnadAtA mahAnubhAvone abhinaMdana sAthe sAdhuvAda ApuM chuM. 44 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamanA anuvAda, saMzodhana, saMpAdanamAM upayogI thayelA pUrva prakAzita AgamonA prakAzakone sAdhuvAda. Agama avagAhana karavAmAM upayoganI zUnyatAthI kaMIka zabdo, akSaro, pAThamAM azuddhi rahI javA pAmI hoya, vItarAga vANI viruddha lakhAyuM, vaMcAyuM hoya to trividhe-trividha micchAmi dukkaDaM. priya pAThako! tamo Agama vAMco tyAre kaMIka azuddhi rahI javA pAmI hoya te khyAla Ave to tenI noMdha karI amane mokalavA prayatna karazo. namAmi saba niNakhmaami savvajIvANaM / vItarAga vacana viruddha lakhAyuM hoya, to mAgu punaH punaH kSamApanA, maMgalamaitrI pramoda bhAvamAM vaho sahu, evI karuM chuM vijJApanA parama pU. saumyamUrti aMbAbAI ma.sa.nA suziSyA- AryA lIlama. 45 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ > ra) I che. saMpAdana anubhava Do. sAdhvI AratI tathA sAdhvI subodhikA sAdhakonA doSonI zuddhi ane AtmaguNonI abhivRddhi karanArA zrI Avazyaka sUtranI ArAdhanA samagra sAdhanAne jIvaMta rAkhanArI eka anokhI zakti che. tIrtha sthApanAnA prathama divase ja gaNadharo Avazyaka sUtra sahita dvAdazAMgInI racanA kare che ane te divasathI ja caturvidha zrIsaMghanA tamAma sAdhako tenI ArAdhanAno prAraMbha kare che. tenAthI ja samagra jaina sAhityamAM Avazyaka sUtranI agratA, pradhAnatA ke mukhyatA pratIta thAya che. zrI Avazyaka sUtra caturvidha saMghanA mATe ArAdhanAnuM anivArya aMga hovAthI bhagavAna mahAvIranA nirvANa pachI aneka pUrvAcAryoe tenA para niryukti, bhASya, TIkA temaja vividha vivecano lakhIne tenA sAragarbhita tattvonA rahasyone uddaghATita karavAnA prayatno karyA che. A rIte Avazyaka sUtramAM vividha vidvAna AcAryonI vicAradhArAthI ghaNA sudhArA-vadhArA thayA che. Agama prakAzananI zreNImAM ame zrI Avazyaka sUtranA saMpAdana kAryano prAraMbha karyo. pUrva prakAzita pratonuM avalokana karyuM. bhinna bhinna pratomAM sUtrapAThanA kramamAM vividhatA jotAM mana muMjhavaNa anubhavavA lAgyuM. tema chatAM gurukRpAnA prakAza sAthe kAryakSetramAM praveza karyo. pracalita paraMparA khaMDita na karavI ane AgamanI maulikatA jALavI rAkhavI te saMpAdakonI pharajane lakSamAM rAkhIne ame kAryazIla banyA. sahu prathama sUtrapAThanuM saMkalana kema karavuM? te mahatvanI vAta hatI. mULa AvazyakasUtranA sUtrapATha ane pracalita paraMparAnusAra pratikramaNa sUtranA pATha, A baMne jo vAMcako samakSa pragaTa thAya to ja AgamanI prAcInatA ane vartamAnakAlIna paraMparAno tulanAtmaka vicAraNA karI, teno samanvaya karI zakAya tema vicArIne sUtrapAThanuM saMkalana karyuM che. prastuta Avazyaka sUtramAM mULa AvazyakAnusArI sUtrapAThanI saMkalanA :Avazyaka sUtramAM che adhyayano cha Avazyaka rUpe prasiddha che. temAM niryuktinA samayathI sarva prathama Adi maMgala rUpe paMca padAtmaka namaskAra mahAmaMtrano pATha che, tyAra pachI prathama sAmAyika AvazyakamAM karemi bhaMte', bIjA caturvizatistava AvazyakamAM Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9i ) logassa" sUtra che. trIjA vaMdanA AvazyakamAM IcchAmi khamAsamaNono pATha che. cothA pratikramaNa AvazyakamAM 1. cattAri maMgalam 2. IcchAmi ThAmi kAusagga 3. IriyAvahiya, 4 thI 8, pAMca zramaNasutra ane 9. khAmemi savva jIvA... A nava pAThano samAveza karyo che. pAMcamA kAyotsarga AvazyakamAM kAusagna pratijJA mATe tassa uttarI no pATha che. chaThThA pratyAkhyAna AvazyakamAM navakArazI Adi daza paccakakhANanA daza pATha che ane aMte aMtima maMgalarUpe namotthaNano pATha che. A rIte cha AvazyakanA 1+1+1+9+1+10 = 23 pATha ane Adi tathA aMtima maMgalanA eka-eka pAThanI gaNanA karatA kula 25 pATha che ane tenuM pramANa 1rapa anuSTrapa zloka pramANa che. Avazyaka sUtramAM sAdhunI pradhAnatAe ja sarva pATha che. zrI anuyogadvAra sUtramAM zrAvaka-zrAvikAne paNa ubhayakAla pratikramaNa karavAnuM vidhAna che. zrAvaka pratikramaNanA pAThonuM saMkalana bhASya, TIkA, Adi vyAkhyAgraMthonA AdhAre Avazyaka sUtranA pariziSTa rUpe thayuM hoya, tevI saMbhAvanA che. kAlakrame aneka pUrvAcAryoe vividha AgamasUtronA tathA anya graMthonA AdhAre pratikramaNa saMbaMdhita vividha pAThonI saMkalanA karI che, temaja keTalAka pAThanI gadya-padyamAM, hindI, gujarAtI ke rAjasthAnI Adi lokabhASAmAM racanA karI che. anya graMtha AdhArita sUtrapATho :IcchAmi NaM bhate...- pratikramaNa AjJA tathA pratijJA pATha-Avazyaka niryukti; tikhuto - guvaMdana sUtra- rAyapasaNIya sUtra; karemi bhaMte - (zrAvakonuM) sAmAyika pratijJA sUtra- hAribhadrIya Avazyaka vRtti. darzana samyakatva, zrAvakanA vrata tathA saMlekhanA sUtra-Avazyaka niryukti tathA upAsakadazAMgasUtra. aDhAra pApasthAnaka - bhagavatIsUtra, zataka-1ra/pa tathA ThANAMga sUtra, sthAna -1. pacIsa prakAranuM mithyAtva - ThANAMga sUtra, sthAna-pa. cauda prakAranA saMmUrchAima - zrI prajJApanA sUtra. sAdhunA paMca mahAvrata - zrI dazavaikAlika sUtra. pAMca samiti, traNa gupti - zrI uttarAdhyayana sUtra. khAmaNA-(vaMdanA)-pUrvAcAryoe pota-potAnI lokabhASAmAM racanA karI che. | A rIte vartamAnanuM pratikramaNa sUtra mULa AvazyakasUtra sAthe uparokta Agama Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthonA pAThathI mizrita thayeluM che, tethI tenuM pramANa Avazyaka sUtrathI ghaNuM vadhI gayuM che. dareka AcAryoe cha AvazyakanA kramane yathArtha rUpe jALavI rAkhIne pratikramaNanA sUtrapAThonI saMkalanA karI che. temAM paNa vividhatA pratIta thAya che. Avazyaka sUtronA mULapATha "sattAgame'mAM prakAzita che. te uparAMta AcArya tulasI tathA munizrI puNyavijayajI ma.sA. dvArA saMpAdita mULapATha prakAzita che. pU. amaramuni ma.sA.e bhASyagraMthone najara samakSa rAkhIne Avazyaka sUtra TIkA tathAvivecana lakhyA che. pU.ghAsIlAlajI ma.sA.e vartamAnakAlIna paraMparAne prAdhAnya ApIne TIkAnI racanA karI che. A rIte Avazyaka sUtranI prakAzita pratomAM ekasUtratA pratIta thatI nathI. AcArya tulasIe anuyogadvArA sUtra AdhArita Avazyaka sUtranA upodyAta pachI sUtrano prAraMbha karyo che. pU. puNyavijayajI ma.sA. Adi anya AcAryoe upodaghAtanA kathana vinA ja sUtrano prAraMbha karyo che. prAyaH badhI pratomAM namaskAra mahAmaMtrathI zAstranuM maMgalAcaraNa ane prathama AvazyakamAM "karemi bhaMte' no pATha che. pU. ghAsIlAlajI ma.sA. prathama AvazyakamAM ja kAusagnanA viSayabhUta jJAnAdinA aticAra, tathA TIkAmAM pAMca samiti, traNa gupti, paMca mahAvrata Adi pAThonuM kathana karyuM che. bIjA ane trIjA AvazyakamAM sarva AcAryoe samAna pATha grahaNa karyuM che. cothA AvazyakamAM prAyaH sarva AcAryo niryuktinA kramane anusaryA che. pAMcamAM AvazyakamAM AcArya tulasI Adi badhA AcAryo eka samAna che. pU. ghAsIlAlajI ma.sA.e paMca parameSThIne vaMdanA rUpa pAMca khAmaNA, khAmemi savva jIvA, tathA kAyotsarga pratijJAstranuM nirUpaNa karyu che. chaTTA AvazyakamAM pU. puNyavijayajI ma.sA.e zrAvakanA pratyAkhyAna rU5 samyatva sahita bAra vrata tathA saMlekhanA pATha tathA tenA aticAronuM kathana karyuM che. tyAra pachI daza paccakakhaNAnA daza pAThanuM kathana karyuM che AcArya tulasIe pratyAkhyAna AvazyakamAM daza paccakakhANanA daza pAThanuM kathana karyuM che ane zrAvakanA vrata tathA tenA aticAronuM kathana pariziSTa rUpe karyuM che. A rIte AcAryonA sUtrapAThanA saMkalanane jotAM spaSTa thAya che pAThanA kramamAM vividhatA hovA chatAM sarvanA AzayamAM ekarUpatA che. prastuta saMskaraNamAM AcArya tulasI dvArA saMpAdita mULapAThane AdhArabhUta banAvIne AvazyakasUtranA pAThanI saMkalanA karI che. dareka sUtranA zabdArtha, bhAvArtha tathA vivecana, te uparAMta pratyeka AvazyakanI vidhi, Asana vagere samajAvIne viSayane spaSTa karyo che. AvazyakasUtranA pAThanA vivecana pachI pracalita gujarAtI paraMparA anusAra Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidhi sahita sAdhu pratikramaNa ane zrAvaka pratikramaNa pariziSTamAM ApyA che. A rIte sAdhakonI dainika kriyAmAM upayogI zAstranA bhAvone vAcakonA aMtara sudhI pahoMcADavAno alpatama prayatna karyo che. saMkSepamAM alpa kSayopazame paraMtu mahatuM gurukRpAe saMpAdana kArya saphaLatApUrvaka pUrNa karI zakyA chIe. jema jema eka eka Agama saMpAdananuM kArya pUrNa thAya, tema tema jinabhakti ane zraddhA deDhatama thatAM jAya che. kALa bhale kaThina hoya, tema chatAM bhagavAnanuM zAsana Aje jayavaMtu che, zrutapremI sarva sAdhakonI zruta paraMparAne akhaMDa banAvavAnI bhAvanA jIvaMta che, guruvaryonI kRpA akhaMDa che. sarva zAsanarakSaka ane zrutarakSaka deva devIo apUrva bhAve jinabhakti karI rahyA che. zAsanapremI sahunA sadbhAvanA pUrvakanA saMpUrNa sahayoge saMpAdananI sarva samasyAnuM sahajapaNe samAdhAna thaI jAya che, muMjhavaNa dUra thAya che, sarva kaMTako phUla banI jAya che ane kArya saphaLatApUrvaka pUrNa thayuM hoya tevI anubhUti thaI rahI che. A kAryamAM jIvanamAM dhruvatAraka sama parama zraddheya pU. jaya-mANeka-prANa gurudevanI AziSavarSA, anaMta upakArI gurudeva pU. zrI ratilAlajI ma.sA.nI parokSa preraNA, pradhAna saMpAdikA, saMyama saMniSThA, apramattayoginI upakArI guNImaiyA bhAvayoginI pU. lIlamabAI ma.nI pAvana ane preraka nizrA tathA amArA saMpAdana zramanA aharniza sAkSI guNImaiyA pU. vIramatibAI ma.no saMpUrNa sahayoga ane sahavartI pU. biMdubAI ma.Adi gurukulavAsI sarva sativRMdanI sadbhAvanAe amone kAryazakti pradAna karI che. sahunA sahayoge, amArA nimite saMpAdana kArya AkAra thaI rahyuM che. saphaLatAnA suvarNa avasare kRtajJatAbhAve upakArIonA caraNomAM bhAvavaMdana karIe chIe. aMte janmadAtrI mAtA-pitAnA RNano svIkAra karIne virAma pAmIe chIe. saMpAdana kAryamAM chavAsthatAnA yoge jinavANIthI ochI adhika viparIta prarUpaNA thaI hoya, to parameSThI bhagavaMtonI sAkSIe hArdika kSamAyAcanA ... sadA RNI mAta-tAta caMpAbena-zAmaLajIbhAI! sadA RNI mAta-sAta lalitAbena-popaTabhAI! karyuM tame saMskAronuM siMcana, karyuM tame saMskAronuM siMcana, anaMta upakArI o tapasamrATa gurudeva zrI! anaMta upakArI o tapasamrATa gurudeva zrI ! ApyuM aNamoluM saMyama jIvana ApyuM aNamoluM saMyama jIvana zaraNu grahyuM pU. mukta-lIlama guNIzrI ! zaraNu grahyuM pU. mukta-lIlama-vIra guNIzrI ! kholyA Ape divya jJAnarUpa nayana kholyA Ape divya jJAnarUpa nayana devagundharmanI maLe evI kRpA devagudharmanI maLe evI kRpA zruta AratIe pAmuM Atmadarzana. zruta subodhe karuM kaSAyonuM zamana.) 0 49) haLave Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvAdikAnI kalame - sAdhvI zrI rUpAbAI ma. jaina Agama sAhityamAM AvazyakasUtranuM viziSTa sthAna che. te guNa zUnya AtmAne prazasta guNothI AvAsita, suvAsita kare che. AvazyakanI ArAdhanA jIvanazuddhinI sAdhanA che. game te koTinA sAdhakone mATe AvazyakanI sAdhanA anivArya sAdhanA patha para kadama-kadama AgaLa vadhato sAdhaka mohanIyakarmano kSaya na thAya tyAM sudhI udayabhAvane AdhIna banIne game tyAre mArgathI vyuta thAya che, jANatA ke ajANatA doSa sevana kare che. mArgathI patita thayelA sAdhakane punaH mArga para sthita karavA AvazyakasUtra AdhArabhUta che. chadmasthadazAmAM AvazyakanI ArAdhanA ja sAdhakonI pragatino prANa che, tethI ja saMyama svIkAra karanAra navadIkSita sAdhune sahu prathama AvazyakasUtranuM adhyayana karAvAya che. racanAkAla ane viSayavastu - kevaLajJAnanI prApti pachI tIrthaMkaro caturvidha saMghanI sthApanA kare che. sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikA A cAre tIrthanA sAdhakone pratikramaNa karavuM anivArya che. pratikramaNanI ArAdhanA AvazyasUtranA AdhAre ja thAya che, tethI sarva tIrthakaronA zAsanamAM gaNadharo dvAdazAMgI sahita Avazyaka sUtranI racanA kare che. A rIte aMgasUtronI jema AvazyakasUtranA racayitA paNa gaNadhara bhagavaMta ja hoya che. pratyeka tIrthaMkaronA zAsanamAM sAdhunA daza prakAranA kalpa hoya che. temAM AThamo pratikramaNa kalpa che. madhyanA bAvIsa tIrthaMkaronA zAsanamAM pratikramaNa kalpa svaicchika hato. saraLa ane bhadrika sAdhuo jyAre pApasevana thAya tyAre turaMta ja tenI AlocanA karIne tenuM pratikramaNa karI letA hatA, tethI te kAlamAM ubhayakAla pratikramaNanI AvazyakatA na hatI. bhagavAna mahAvIre paMpamadambA savilamAM dhumma...pratikramaNa sahita paMca mahAvratarUpa dharmanI prarUpaNA karI. bhagavAna mahAvIranA zAsanamAM pratikramaNa kalpa anivArya banI gayo. uparokta kathanathI spaSTa thAya che ke bhagavAna pArzvanAthanI paraMparA sudhI AvazyakasUtra hatuM paraMtu tene SaDAvazyakanuM cokkasa kriyAtmaka svarUpa bhagavAna mahAvIranA zAsanamAM prApta thayuM. AvazyakasUtramAM eka zrutaskaMdha tathA cha adhyayano che. te cha adhyayana ja che Avazyaka rUpe prasiddha che. zrI naMdIsUtranI Agama sUcimAM AvazyakasUtranA cha adhyayanA - 50 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAmono ullekha che. 1. sAmAyika, 2. cauvisaMtho, 3. vaMdanA, 4. paDikkamaNa, 5. kAusagga ane 6. paccakakhANa. zrI anuyogadvArasUtramAM cha e adhyayananA guNaniSpanna nAmanuM (arthAdhikAra)kathana che. te kramazaH A pramANe che- 1. sAvadhayogavirati, 2. utkIrtana, 3. guNavat pratipatti, 4. skhalita niMdA, 5. vraNa cikitsA, 6. guNadhAraNA. (1) sAmAyika :- cha AvazyakamAM sAmAyikanuM sthAna prathama che. pAMca cAritramAM sAmAyika cAritra prathama che. dezavirati ke sarvavirati cAritrano prAraMbha sAmAyikathI ja thAya che. sAdhaka sarva pApasthAnathI nivRtta thaIne viSamabhAvano tyAga karIne samabhAvanI prAptinA lakSe sAmAyikamAM sthita thAya tyAra pachI tenI sAdhanAno prAraMbha thAya che. sAdhakanA vrata, tapa, japa Adi sarva anuSThAnonI ArAdhanA samabhAvanI prApti mATe ja che, samagra sAdhanA sAmAyikane kendramAM rAkhIne ja karavAnI hoya che, tethI ja AcArya jinabhadragaNi kSamAzramaNa vizeSAvazyaka bhASyamAM sAmAyikane caudapUrvanA arthapiMDa rUpa kahe che. A rIte sAdhanA mArgamAM sAmAyikanI mukhyatAne svIkArIne tenuM sthAna prathama che. (2) cauvIsaMtho :- sAvadhayogathI nivRtta thayelo sAdhaka niravadhayogamAM pravRtta thavA mATe, samabhAvane TakAvI rAkhavA mATe tIrthaMkaronuM AlaMbana svIkArI apUrva ullAsabhAve temanI stuti ane bhakti kare che, tethI bIjo Avazyaka cauvIsaMtho-caturviMzatistava che. tIrthaMkaronI stuti-bhaktithI bhaktanA aMtaramAM AdhyAtmika baLano saMcAra thAya che ane tenA sahAre ja te sAdhanA pathamAM gati-pragati karI zake che. (3) vaMdanA :- sAdhaka tIrthaMkaronI stuti karyA pachI pratyakSa upakArI mArgadAtA gurune vidhipUrvaka vaMdana kare che, tethI trIjo Avazyaka vaMdanA che. vaMdanA AvazyakathI vinayadharmanI ArAdhanA thAya che. jainAgamomAM vinayane dharmanuM mULa ane mokSane tenuM phaLa kahyuM che. guruvaMdana dvArA sAdhaka potAnI svacchaMda buddhine rokIne namra bane che ane tyAre ja tenAmAM pratikramaNanI yogyatA pragaTa thAya che. A rIte cha AvazyakamAM pratikramaNa AvazyakanI mukhyatA che. prathama traNa Avazyaka tenI pUrvabhUmikArUpa che. (4) paDikkamaNa :- traNa AvazyakanI ArAdhanAthI jenI citavRtti zAMta ane nirmaLa thaI gaI che, tevo sAdhaka aMtaramukhI banI, aMtara nirIkSaNa dvArA potAnA sthUla ane sUkSma doSonuM zodhana karIne saraLatApUrvaka AlocanA, niMdA, gahapUrvaka tenuM pratikramaNa kare che, tethI cotho Avazyaka pratikramaNa che. pratikramaNa sAdhakanI rojanIzI che. pratidina sAMje potAnA hisAbane cokhkhA karI lenAra vyApArI haMmezAM lAbhane prApta kare che, tema ubhayakALa potAnA doSonuM zodhana karIne pratikramaNa karanAra sAdhaka uttarotara AtmaguNonA lAbhane prApta kare che. (5) kAussagga :- pApathI pAcho pharelo sAdhaka AtmAnI vizeSa zuddhi mATe, sUkSma 51 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ doSonA nAza mATe kAussagna karIne traNe yoganI pravRttine sthira kare che. yoganI pravRtti sthira thAya tyAra pachI ja upayoga svarUpa AtmAnI anubhUti thAya che, tethI pAMcamo Avazyaka kAyotsarga che. sAdhu-sAdhvIo gocarI, pratilekhana, pariSThApana, svAdhyAya Adi potAnI Avazyaka pravRttio karyA pachI kAussagga dvArA te kriyAmAM lAgelA doSonI zuddhi kare che. sAdhakone vAraMvAra kAussagna karavAnuM vidhAna dehAdhyAsane choDavA mATe che. () paccakakhANa - skUla ane sUkSma doSothI mukta thayelo sAdhaka bhAvika bhAvothI, pApapravRttithI saikAlika mukta thavA mATe te te pravRttinA paccakhANa kare che. te pravRttino tyAga kare che, tethI chaThTho Avazyaka paccakakhANa che. A lokamAM padArtho anaMta che ane ApaNI IcchAo paNa anaMta che. anaMta IcchAothI anaMta padArthone bhogavavAnI vRtti paccakakhANathI sImita thAya che. jIvanane saMyamita ane niyamita banAvavA mATe, paccakakhANanI AvazyakatA che. A rIte cha e Avazyaka AtmanirIkSaNa, Atma parIkSaNa ane Atmavizuddhino zreSThatama upAya che. cha e AvazyakanuM svarUpa jotAM samajI zakAya che ke caturvidha saMghanA sarva koTinA sAdhako mATe te anivArya che. vyAkhyA sAhitya - Avazyaka sUtranI mahattA svIkArIne tenA para adhikatama vyAkhyA sAhityanI racanA thaI che. pUrvAcAryoe AvazyakanA bhAvone vistArathI samajAvavA mATe niryukti, bhASya, TIkA, cUrNi, TabbAnI racanA karI che. niryukti :- niryukti padyarUpa racanA che. te AgamonA rahasyone pragaTa kare che. naMdIsUtramAM dvAdazAMgInA paricayamAM vejJAno ninuttIo- saMkhyAta niryuktio kahI che. tenAthI spaSTa thAya che ke niyuktinI paraMparA AgamakAlathI ja cAlI Ave che. jema vartamAnamAM zikSako vidyArthIone TUMka noMdha lakhAve che tema pratyeka AcArya ke upAdhyAya pota-potAnA ziSyone AgamanA bhAvonuM spaSTIkaraNa karAvavA niryuktinI racanA karatA hoya, tema jaNAya che. vartamAne AgamonI daza niyuktio upalabdha che, tenA kartA caudapUrvadhArI zrI bhadrabAhusvAmI che. temAM aneka mahatvapUrNa viSayonI carcA che. bhASya - Avazyakasutra para traNa bhASyagraMthonI racanA thaI che. 1. mULa bhASya, 2. bhASya ane, 3.vizeSAvazyaka bhASya. prathama be bhASya atyaMta saMkSipta che. vizeSAvazyaka bhASyanI racanA zrI jinabhadramaNikSamAzramaNa karI che. temAM jainAgama sAhityanA mahatvapUrNa sarva viSayonuM saMkalana che. A bhASyamAM prathama sAmAyika adhyayana para vistRta vivecana che. cUrNi:- niryukti ane bhASyanI racanA pachI zuddha prAkRta ane saMskRta mizrita prAkRta bhASAmAM AgamonA gadyAtmaka vyAkhyA sAhityanA lekhanano prAraMbha thayo. te cUrNi rUpe 52 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prasiddha che. cUrNi sAhityamAM jinadAsa gaNi mahattaranuM nAma agrasthAne che. temaNe sAta cUrNionI racanA karI che. temAM Avazyaka-cUrNi temanI mahatvapUrNa racanA che. temAM AvazyakaniyuktimAM samAviSTa sarvaviSayo para vistRta vivecana che, temaja prasaMgopAta paurANika, aitihAsika mahApuruSonA jIvanano ullekha che, tethI aitihAsika daSTie tenuM mahatva vadhI jAya che. TIkA-niryuktimAM AgamonA zabdonI vyutpatti ane vyAkhyA che. bhASyamAM te bhAvonuM vistRta vivecana che. cUrNi sAhityamAM te bhAvone lokakathAnA AdhAre samajAvyA che. TIkAsAhityamAM Agama sAhityanuM dArzanika daSTikoNathI vizleSaNa che. TIkAkAromAM sarvaprathama TIkAkAra jinabhadragaNi kSamAzramaNa che. temaNe potAnA vizeSAvazyaka bhASya para svopajJavRtti lakhavAno prAraMbha karyo paraMtu teo potAnA jIvanakAlamAM te pUrNa karI zakyA nahIM, temanI adhUrI TIkA koTayAcArye pUrNa karI che. AcArya haribhadrasUrie Avazyaka sUtra para be TIkAnI racanA karI che. temAMthI eka TIkA vartamAne upalabdha nathI. hAribhadrIyavRtti vartamAne upalabdha che. koTaTyAcArye vizeSAvazyakabhASyanI jinabhadragaNi kSamAzramaNanI adhUrI vRtti pUrNa karI ane te uparAMta eka svataMtra vRttinI racanA karI che. AcArya zrI malayagirie AvazyakavRtinI mahatvapUrNa racanA karI che. temaja anya aneka vidvAnoe Avazyaka sUtra para vRtinI racanA karI che. temAM AcArya maladhArI hemacaMdra sUrinI vizeSAvazyaka bhASya paranI ziSyahitAvRtti che. chelle saM. 1958mAM pU.zrI ghAsIlAlajI mahArAja sAhebe Avazyaka sUtra para munitoSiNI nAmanI vRttinI racanA karI che. TabbA :- TIkAyuga samApta thayA pachI janasAdhAraNane mATe AgamonA zabdArthane spaSTa karatAM saMkSipta vivecanano prAraMbha thayo. te TabbAnA nAmathI prasiddha che. zrI dharmasiMhajI munie 18 mI zatAbdImAM 27 AgamagraMtho para bAlAvabodha TabbAnI racanA karI che. temAM Avazyaka sUtra parano Tabbo paNa upalabdha che. te mULapAThanA arthane spaSTa kare che. anuvAda :- TabdhA pachI anuvAda yugano prAraMbha thayo paMDita sukhalAlajI siMghavI, upAdhyAya zrI amaramuni ma.sA. vagere vidvAnoe niryukti, bhASya, cUrNi ane TIkAgraMthonA AdhAre hindI ane gujarAtI bhASAmAM Avazyaka sUtrano vivecana sahita anuvAda taiyAra karyo che. te AvazyakasUtramAM bhAvone pUrNataH prakAzita kare che. A rIte Avazyaka sUtranA vizALa vyAkhyAsAhityanA AdhAre Avazyaka sUtranI mahattA tathA lokopayogitA sahaja rIte spaSTa thAya che. prastuta saMskaraNa - pUrvAcAryonA upalabdha sAhityane AdhArabhUta banAvIne sAdhananA prANa sama AvazyakasUtrano mULapATha, zabdArtha, bhAvArtha, vivecana tathA vividha pariziSTo - 53 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvArA A Agamane lokabhogya banAvavAno puruSArtha karyo che. AvazyakasUtranI maulikatA jALavIne paraMparA sAthe teno sumeLa karyo che. prastuta saMskaraNa samasta jaina samAjane mATe AvazyakakriyAnI ArAdhanAno mArga ujAgara karaze, pratikramaNanuM mahattva samajAvaze, AtmanirIkSaNa dvArA potAnI pApavRttithI pAcho pharIne AtmabhAvamAM sthira thaI zAMti-samAdhino anubhava karavAmAM sahAyaka banaze tevI apekSA sAthe virAma pAmuM chuM. AbhAra darzana : saurASTra kesarI guruprANanI janma zatAbdIne cirasmaraNIya avismaraNIya banAvavA guruRNathI yatakaMcata uRNa banavA guruprANa parivAranA sAdhvIjIonA sahiyArA utsAha ane puruSArthathI gusvaryonI asIma-asIma kRpA vaDe guru prANa Agama batrIsInuM gujarAtI anuvAdana kArya sAkAra thayuM. e zRMkhalAmAM eka kaDI banavAnuM mane saubhAgya sAMpaDyuM ane mane Avazyaka sUtranA anuvAdanuM kArya suprata thayuM. AvI subhaga kSaNe paramAtmAthI laIne pavitrapatha para ArUDha karAvanAra upakArIo mArI smRtinA saMbhAraNA bane che. jinAgamo jIvane nijamAM niraMtara nimagna banAvanArA pavitra jharaNAo che. temAM batrIzamuM Avazyaka sUtra aNukAya che paraMtu tenA bhAva mahAkAya che. temAM aneka gUDha rahasyo chupAyelA che. A Agama anuvAdanuM kArya paripUrNa thayuM temAM sau prathama upakAra zAsanapati zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI tathA gaNadhara bhagavaMtono che ke jeo zratanA udbhAvaka che. gacchAdhipati pU. DuMgarasiMhajI svAmI, mArI zraddhAnA siMdhu dAdAgurujaya-mANeka-prANa gudaiva tathAdIkSAnI AjJAnAdAtA jIvananaiyAnAkhelaiyA tapasamrATa tapodhanI pUjya gurudeva zrI ratilAlajI ma.sA.nA caraNAraviMdamAM aMtarabhInA bhAva vaMdanA. * Agamane abhigama dvArA alaMkRta karanAra parama dArzanika pU. saMyama ziromaNi jayaMtilAlajI ma.sA. vANIbhUSaNa pU. zrI girIzamuni ma.sA., AgamadivAkara pU. zrI janakamuni ma.sA., niDaravaktA, pU. zrI jagadIzamuni ma.sA., dhyAnayogI pU. zrI hasamukhamuni ma.sA., yuvAtapasvI pU. zrI gajendramuni ma.sA., zAsana prabhAvaka pU. zrI namramuni ma.sA., Agama manISI pU. zrI trilokamuni ma.sA., amimaya daSTinuM dAna denAra maMgalamUrti pUjyavarA muktAbAI ma.sa. tathA mArA jIvana sAgaranI mahAsapharanA saphaLa sukAnI, jeonA prathama darzane pravrajyAnA piyuSa pIdhA, sAraNA-vAraNAnA halesAthI mArI saMyama nAvaDIne vega ApanArA saMyamI jIvanane saMyamita rAkhavA snehanIastra saravANI vahAvanArA bhAvayoginI dAdI guruNImaiyA pUjyazrI lIlamabAI ma.sa.(sAhebajI) nA caraNomAM apUrva A kSaNe bhAva vaMdanA pAThavuM chuM. 54 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama anuvAdanA udbhAvikA, adazya AvAsamAM vasI gayelA, gurukuLa hitAya gurukuLa sukhAya mATe dhUpasaLI jevuM parimala prasarAvanAra bA.bra.pU. uSAbAI ma.sa, gunzInA viyoge Artasurone ArAdhanAmAM joDAvanAra pU. puSpAbAI svAmI (dIdI svAmI) tathA pU. hasumatIbAI svAmIne vaMdana karuM chuM. mArA saMyamanI surabhine tyAganI tamannAne ane vairAgyanI velaDIne vikasvarita karanArA mArA hRdayezvarA pU. rAjulagukSmIne bhAvapUrvaka vaMdana karu chuM. aMtaranI avanI para bAMdhyAtA meM AzAnA minArA, Apa hatA ama saMyama jIvananaiyAnA sahArA, soMpyA lIlamaguruNInA caraNe virahevahe azrudhArA, zAsana guru sahAre zodhyA Ape muktinA minArA. pradhAna saMpAdikA guNImaiyAnI sAthe sahasaMpAdikAnI pharaja pUrNa karanAra, anuvAdane opa ApanArA, bhASAMtaramAM bhAva bharanArA mArA vairAgyane abhyAsa dvArA vegavaMto karanArA, mArA sahacara Do. AratIbAI ma. tathA pU. subodhikAbAI ma. anuvAdanI anukULatA karAvanArA pU. prabhAbAI ma., pU. prabhAbAI ma., pU. vanitAbAI ma, pU. dIkSitAbAI ma., pU. viramatibAI ma. pU. kRpAbAI ma., pU. arcitAbAI ma., pU. tabAI ma., pU. reNukAbAI ma., navoditA pU. bhavyAMzIbAI ma. tathA samasta gurukuLa vAsIonI zubhabhAvanAne aMtarathI AvakAruM chuM. Avazyaka sUtranA saMpUrNa anuvAdane punaH lakhavAnA samaye mArI zArIrika asamarthatA joI jeo saMsArapakSe mArA nAnA bahena tathA saMyamapakSe gubena M.A. Ph.DnA abhyAsamAM satata anuraktA pannAbAI ma.sa.e sonala-zItalanA sahAre akSare akSare anukULatA karI ApI ane kArya paripUrNa karyuM A anuvAdanA prakAzananA avasare zAsana ane saMyamIo pratyeno ahobhAva kyAreya osaryo nathI evA zrI caMdrakAMtabhAI zeThanI zrutasevAne biradAvuM chuM. jene AgamamAM neha che evA nehalabhAI zrutamaya banI rahe, tevI bhAvanA vyakta karuM chuM. lakSmI maLe puNyathI paNa phaLe satpreraNA, buddhi ane satpuruSArthI evA A AgamanA kRtAdhAra dAnavIra, vaiyAvacce premI saMsArapakSe kAkA zrImAna caMdubhAI kezavalAla vorA Agama prakAzanamAM sahayogI banyA che. te ja Agama temane zAzvatA sukhamAM sthApita karavA sahayogI bane, tevI bhAvanA pragaTa karuM chuM. A samaye jemanA saMkalpa saMyama sAMpaDyo tevA mArA mAta-tAtane kema visarAya ? sarva upakArIonA upakArane smRtimAM lAvI, zirodhArya karI viramuM chuM. pU. mukta lIlama rAjula guruNInA suziSyA sAdhvI rUpa - 55 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 svAdhyAya zAstranA mULapATha saMbaMdhI krama viSaya asvAdhyAya kAla eka prahara jyAM sudhI rahe tyAM sudhI be prahara eka prahara ATha prahara eka prahara jyAM sudhI dekhAya tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI 11 12-13 AkAzasaMbaMdhI dasa asvAdhyAya AkAzamAMthI moTo tAro kharato dekhAya digdAha-koI dizAmAM Aga jevuM dekhAya akAlamAM meghagarjanA thAya [varSARtu sivAya) akAlamAM vIjaLI camake [varSARtu sivAya AkAzamAM ghoragarjanA ane kaDAkA thAya zuklapakSanI 1, 2, 3nI rAtri AkAzamAM vIjaLI vagerethI yakSanuM cihna dekhAya karA paDe dhummasa AkAza dhULa-rajathI AcchAdita thAya audArika zarIra saMbaMdhI dasa asvAdhyAya tiryaMca, manuSyanA hADakAM baLyA, dhovAyA vinA hoya, tiryaMcanA lohI, mAMsa 60 hAtha, manuSyanA 100 hAtha [phUTelA IMDA hoya to traNa prahara] maLa-mUtranI durgadha Ave athavA dekhAya smazAna bhUmi [100 hAthanI najIka hoya]. caMdragrahaNa-khaMDa/pUrNa sUryagrahaNa-khaMDa/pUrNa rAjAnuM avasAna thAya te nagarImAM yuddhasthAnanI nikaTa upAzrayamAM paMcendriyanuM kalevara cAra mahotsava-cAra pratipadA aSADha, Aso, kArataka ane caitranI pUrNimA ane tyAra pachInI ekama savAra, sAMja, madhyAhna ane ardharAtri. 12 varSa dekhAya tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI 8/12 prahara 12/16 prahara navA rAjA thAya tyAM sudhI yuddha cAle tyAM sudhI jyAM sudhI hoya tyAM sudhI 21-28] saMpUrNa divasa-rAtri eka muhUrta 29-3ra [noMdha:- paraMparA anusAra bhAdaravA suda pUnama ane vada ekamanA divase paNa asvAdhyAya manAya che. tenI gaNanA karatAM 34 asvAdhyAya thAya che.] Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Avazya sUtrAvazyaSTha sUtra zrI AvabhUtra zrI zrI Avaya ( IIka sUtra zrI Avazyaka sUtra zrI ratilAla bAra sUtra Avazya sUtra zrI Avazya vayaka sUtra zrI Avazyaka sUtra zrI Aghazya vika satra zrI Avazyaka sUtra zrI Avazyaka sUtra zrI Avazyaka sUtra zrI Avazayaka mutra zrI Avazyaka Avazyaka H - yaka sUtra zrI Avazyaka sUtra mUtra zrI Avazyaka sutra zrI Avazyaka sUtra. nI . sUtronI ora zrI Avazyaka sUtra zrI Avazyaka sUtra zrI viSaya ve zrI satra zrI sAvazyA sUtra mULapATha, zrI Avazyaka sUtra zrI Avazyaka sUra bhAvArtha, vivecana, pariziSTa banavAdika A sAi kAkA A nokAlika noutkAlika sUtra che. tene asvadhyAyakAla nathI. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazayaka-1: prAkathana : prathama Avazyaka | prAkkathana % % % % % % % % cha AvazyakamAM prathama Avazyaka sAmAyika che. temAM maMgalAcaraNa rUpe namaskAra mahAmaMtra ane sAmAyikanA pratijJAsUtra karemi bhaMte A be pAThano samAveza thAya che. vyAkhyAkAroe upAdyAta rUpe AvazyakanuM svarUpa vagere viSayonuM varNana ane tyAra pachI namaskAra mahAmaMtra dvArA maMgalAcaraNa karyuM che. namaskAra mahAmaMtra :- dharmano prAraMbha "namo' arthAt ahaMkAranA tyAgapUrvaka mahApuruSone namaskAra karavAthI thAya che. temAM koI paNa sAMpradAyika bhedabhAva vinA ke jAti ke veSanA bheda vinA mAtra guNapujAnuM ja mahattva che. je mahAna AtmAo paramapadamAM, ucca sthAnamAM sthita che, te parameSThI kahevAya che. tevI guNAtmaka pAMca zreNIomAM sthita AtmAone namaskAra karAya che. A mahAmaMtranA aneka prasiddha nAmo che, jema ke namaskAramahAmaMtra, navakAramaMtra, namaskAramaMtra, parameSThImaMtra che. mumukSuo sAdhanA kSetramAM A mahAmaMtrane mahatvapUrNa sthAna Ape che. A mahAmaMtra namratA tathA guNagrAhakatAnuM vizuddha pratIka che. potAnAthI zreSTha tathA jayeSTha AtmAone namaskAra karavAnI paraMparA anAdikALathI avicchinna paNe cAlI Ave che. arihaMta paramAtmAnA bAra guNa che, siddha paramAtmAnA ATha guNa che, AcArya bhagavaMtanA chatrIza guNo che, upAdhyAyajI bhagavaMtanA pacIza guNo che tathA sAdhu-sAdhvI bhagavaMtanA satyAvIsa guNo che. A guNothI yukta pAMce ya padonA vAcya mahAna AtmAone karelA namaskAra A nazvara saMsArathI mukti prApta karAvI zAzvata ziva-sukha pradAna kare che. jinazAsana jina banavAnI samagra sAdhanA zIkhave che. parameSThI maMtra dvArA sAdhanAno krama spaSTa thAya che. sAdhanAno prAraMbha sAdhu padathI thAya, sAdhaka sarva prakAranI pApa pravRttithI nivRtta thaI, paMca mahAvratanA pAlana sahita sAdhupaNAno svIkAra karIne AtmazuddhinI sAdhanA mATe upasthita thAya, tyAra pachI jinaprarUpita zAstra adhyayana ane adhyApana karatAM potAnA sAdhanA mArgane spaSTarUpe jANatAM AgaLa vadhe che ane upAdhyAya padane prApta kare che, zAstra adhyayananuM phaLa AcAra zuddhi che. sAdhaka svayaMnA vaibhAvika bhAvo rU5 anAcArone dUra karatAM, zuddha AcAra pAlanamAM paripakava thAya che. zuddha AcAranI paripakvatAthI ja te saMghanA nAyaka banI AcAryapadane pAme che. tyAra pachI paNa tenI sAdhanA avirata paNe AgaLa vadhe che. te dizAmAM ja puruSArtha karatAM rAga-dveSa rUpa mohanIya karmano saMpUrNa nAza karI vItarAga dazAne prApta karI jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane aMtarAya, A traNe ghAti karmone nAza karIne, A rIte kula cAre ghAtikarmono kSaya thatAM arihaMta padane pAme che. kevaLajJAna, kevaLadarzana, vItarAgatA ke yathAkhyAta cAritra ane anaMta Atmikazakti rUpa mukhya guNa saMpanna AtmA tIrthaMkara nAmakarmanA udaye jinazAsananI, caturvidha saMghanI sthApanA karI jainardhamanI prarUpaNA kare che. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Avazyaka sUtra niSkAma karuNAthI bhavI jIvo para anaMta upakAra karI potAnA AyuSyakarma sahita sAthe cAre aghAtikarmono kSaya karI te ja AtmA siddha padane pAme che ane zAzvatakAla paryaMta te ja padamAM sthita rahe che, A ja sAdhanAno kramika vikAsa che, A ja sAdhanAnI siddhi che. 2 samagra Agama zAstromAM, cauda pUrvomAM jina banavAnI sAdhanA pradarzita che. namaskAra maMtramAM A sAdhanA samAyelI hovAthI te saMpUrNa jaina vADmayano athavA cauda pUrvano sAra che. sUtrakAre sAdhakanA lakSyabhUta paMca parameSThIne namaskAra karIne sAmAyika Avazyakano prAraMbha karyo che. karemi bhaMte - A sAmAyikanuM pratijJA sUtra che. temAM sAmAyikanI pratijJA ane pratijJAvidhinuM spaSTIkaraNa che. ahIM karemibhaMteno sUtrapATha zramaNonI sAmAyikanI apekSAe Apyo che tethI sAmAyikanI pratijJA traNa karaNa ane traNa yogathI ane jIvana paryaMtanI che. bhASya Adi graMthomAM pUrvAcAryoe keTalAka zabdonA parivartana sAthe maryAdita kAlanI zrAvakanI sAmAyikanA pratijJA sUtranuM kathana karyuM che. ////////// Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazayaka-1: upoddaghAta | upodghAta vyAkhyAkAroe Avazyaka sUtranA prAraMbhamAM upodyAta rUpe naMdIsUtra anusAra AvazyakanuM svarUpa kahyuM che. se kiM taM AvassayaM ? AvassayaM chavvihaM paNNattaM, taM jahA- sAmAiyaM, cauvIsaMthao, vaMdaNayaM, paDikkamaNaM, kAussaggo, paccakkhANaM / se taM aavssyN| bhAvArtha :- prazna- AvazyakanuM svarUpa kevuM che? uttara- AvazyakatA cha prakAra che- (1) sAmAyika, (2) caturvizatistava, (3) vaMdanA, (4) pratikramaNa, (5) kAyotsarga ane (6) paccakhANa. prastuta sUtramAM AvazyakatA cha bhedanA kathanathI AvazyakanuM svarUpa pradarzita karyuM che. avayaM rtavyavasthA sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAne avazya karavA yogya hoya, te Avazyaka che. je kriyA AtmazuddhinI sAdhanA karatAM caturvidha saMghane avazya karavA yogya che, te kriyAnuM svarUpa, tenA prakAra, teno viSaya vagere jANavuM, sAdhakone mATe atyaMta jarUrI che. - saMsArI jIvonI Avazyaka kriyAo zarIra sAthe ke bhautika padArtho sAthe saMbaMdhita hoya che, jyAre bhautika jagatathI dUra thaIne AdhyAtmika kSetramAM praveza karavA mATe aMtaramukha banelA sAdhakanI Avazyaka kriyA AtmA sAthe saMbaMdhita hoya che. je kriyAthI AtmaguNonuM pragaTIkaraNa thAya, kaSAyAdi vaibhAvika bhAvo dUra thAya, pApa doSanI kAlimA dUra thaIne AtmA ujjavaLa ane pavitra bane, te ja kriyA sAdhakone mATe avazya kartavyarUpa che. saMkSepamAM samyagujJAna Adi guNonI pUrNatA mATe je kriyA athavA sAdhanA avazya karavA yogya che, te Avazyaka che. zrI anuyogakArasUtramAM tenA aneka paryAyavAcI nAmanA kathana dvArA AvazyakanuM svarUpa spaSTa karyuM che. AvazyakanA paryAyavAcI nAmo: tassa NaM ime egaTThiyA NANA ghosA NANA vaMjaNA NAmadhejjA bhavaMti, taM gA AvassayaM avassa-karaNijjaM, ghuvaniggaho visohI ya / saTTA -chavAno, nAgo mArA mAno che - anuyogadvAra sUtra. samaNeNa sAvaeNa ya, avassa kAyavvaM havai jamhA / aMto aho-nisassa u, tamhA AvassayaM NAmaM // anuyoga dvAra sutramAM AvazyakanA vividha ghoSa-svaravALA ane aneka vyaMjanavALA, ekArthaka evA aneka nAma kahyA che. te A pramANe che- (1) Avazyaka, (2) avazya karaNIya, (3) dhruvanigraha, (4) vizodhi, (5) adhyayanaSaka varga, (6) nyAya, (7) ArAdhanA ane (8) mArga. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 | zrI Avazyaka sUtra zramaNo ane zrAvakone divasa ane rAtrinA aMta bhAgamAM avazya karavA yogya hovAthI, te Avazyaka kahevAya che. (1) Avazyaka- avazva diyare Avazyama | avazya karavA yogya kArya Avazyaka kahevAya che. sAmAyika AdinI sAdhanA sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA dvArA avazya karavA yogya hovAthI te Avazyaka kahevAya che. (2) avazya karaNIya- mumukSu sAdhakone niyamitarUpe AcaraNa karavA rUpa anuSThAna hovAthI te avazyakaraNIya kahevAya che. (3) dhruva nigraha- karmo anAdikAlIna hovAthI te dhruva kahevAya che. AvazyakanI ArAdhanA dvArA teno nigraha thato hovAthI te dhruvanigraha kahevAya che. (4) vizodhi- karmathI malina AtmAnI vizuddhinuM kAraNa hovAthI te vizodhi kahevAya che. (5) adhyayana Sakavarga- Avazyaka sUtramAM sAmAyika Adi cha adhyayana che, tethI adhyayana Saka varga kahevAya che. (6) nyAya- abhiSTa arthanI siddhino samyaka upAya hovAthI, te nyAya kahevAya che athavA AtmA ane karmanA anAdikAlIna saMbaMdhane alaga kare che, tethI te nyAya kahevAya che. AvazyakanI sAdhanA AtmAne karmabaMdhanathI mukta kare che. (7) ArAdhanA- mokSanI ArAdhanAno hetu hovAthI ArAdhanA kahevAya che. (8) mArga-mArgano artha che upAya. mokSanA upAyarUpa hovAthI te mArga kahevAya che. uparyukta paryAyavAcI zabdomAM thoDo arthabheda hovA chatAM te samAna arthane ja sUcita kare che. saMkSepamAM indriya ane kaSAya Adi bhAva-zatrune je sAdhanA dvArA parAjita karavAmAM Ave arthAt vaza karavAmAM Ave te Avazyaka che. je sAdhanA dvArA jJAnAdi guNa samUha ane mokSa upara adhikAra prApta thAya, te Avazyaka che. jJAnA ivazva no vA AsamannA avayaM diyatene tyAvavAmA Avazyaka zabdanuM saMskRta rUpAMtara AvAsa paNa thAya che. tenI vyutpatti A pramANe thAya che- (1) gugazUnyamAtmAna muLarAvAsayAta gAvAn ! guNothI zUnya AtmAne je guNothI vAsita kare, te Avazyaka che. (2) guva gAvAva - nurajjava vastrapUkavA AvAsayanuM saMskRta rUpa AvAsa thAya che. teno artha A pramANe che- "anuraMjana karavuM" arthAt jema vastrane sugaMdhI dhUpa, AdithI anuraMjita-suvAsita karAya che, tema AtmAne jJAnAdi guNothI je anurajita kare che, te AvAsaka che. dravya ane bhAva Avazyaka : jaina darzanamAM pratyeka viSayanI vicAraNA dravya ane bhAvanI apekSAe thAya che. te ja rIte AvazyakanA paNa be bheda che- dravya Avazyaka ane bhAva Avazyaka. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-1: upoddaghAta 5 | dravya Avazyaka :- anupayom dravya | upayoga vinA kriyA karavI, te dravya che. AvazyakanA muLapATho upayoga vinA bolavA, anyamanaska banI cULa rUpe uThavA besavAnI vidhi karavI, ahiMsA, satyAdi saguNo pratyenA Adara bhAva vinA, ogha saMjJAe kevaLa zabdo bolI javA te dravya Avazyaka che. bhAva Avazyaka upayoga pUrvaka A loka ane paralokanI kAmanA rahita; yaza, kIrti, sanmAna AdinI abhilASAthI rahita; mana, vacana, kAyAne nizcala, niSkrapa, ekAgra banAvI jinAjJA anusAra Avazyaka saMbaMdhI mULa pAThonA arthanuM ciMtana, manana ane nididhyAsana karI, nijAtmAne karmamaLathI vizuddha banAvavA mATe ubhaya kALa sAmAyika AdinI sAdhanA karavAmAM Ave che, te bhAva Avazyaka che. A bhAva AvazyakavinA Atmazuddhi thaI zakatI nathI. bhAva AvazyakamAM sAdhaka potAnI cittavRtti saMsArathI haTAvI mokSa tarapha kendrita kare che, bhAva AvazyakanuM svarUpa anuyoga dvAra sUtramAM A pramANe ApyuM che. jaNNaM ime samaNe vA samaNI vA sAvae vA sAviyA vA taccite tammaNe, tallese tadajjhavasie aNNattha katthai maNaM akaremANe ubhao kAlaM AvassayaM kareMti, se taM loguttariyaM bhAvAssayaM / je sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ke zrAvikA dattacitta banI, manane ekAgra karI, zubhalezyA ane tanmaya adhyavasAya yukta banI, tIvra Atma pariNAmathI, AvazyakanA arthamAM upayukta banI, zarIrAdi karaNane temAM arpita karI, anya koI viSayamAM manane javA dIdhA vinA ubhayakALa Avazyaka-pratikramaNa kare che, te lokottarika bhAva Avazyaka che. AvazyakanAM cha prakAra : (1) sAmAyika- samabhAva, samatA, (2) caturvizatistava- covIsa tIrthakaronI stuti, (3) vaMdanagurudevone vaMdana, (4) pratikramaNa- saMyamamAM lAgelA doSonI AlocanA, (5) kAyotsarga- kAyAno utsarga arthAt zarIranA mamatvano tyAga, (6) pratyAkhyAna- AhArAdinI Asaktino tyAga. anuyogadvAra sUtramAM cha AvazyakanA arthAdhikAranuM kathana che. Avassayassa NaM ime atthAhigArA bhavaMti, taM jahAsAvajjogaviraI, ukkittaNa guNavao ya paDivattI / khaliyassa jiMdaNA vaNatigiccha guNadhAraNA ceva // 1 // Avazyaka sUtranA arvAdhikAra- (varya viSayanA) nAma A pramANe che- (1) sAvadhayoga virati, (2) utkIrtana, (3) guNavAnanI vinaya pratipatti, (4) alita doSonI niMdA, (5) vraNa cikitsA, (6) guNadhAraNA. adhyayananA viSaya-vastunA kathanane arvAdhikAra kahe che athavA karaNIya (karavA yogya) cha ArAdhanAno bodha, je artha dvArA thAya, te arvAdhikAra kahevAya che. AvazyakanA cha nAma ane tenA cha arthAdhikAra che, yathA Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Avazyaka sUtra Avazyaka nAma-arvAdhikAra Avazyaka nAma sAmAyika caturvizatistava vaMdanA pratikramaNa kAyotsarga pratyAkhyAna arthAdhikAra - sAvadhayoga- utkIrtana guNa dhAraNA virati guNava- pratipatti alitaniMdA vraNacikitsA (1) sAvadha yoga virati - sAvadhayogathI virAma pAmavo. hiMsA, asatya vagere sAvadhayoga pApakArI arthAt niMdanIya kAryo che, teno tyAga karavo, tenAthI virata thavuM, hiMsAdi kAryathI thatI malina mAnasika vRttionI sanmukha na thavuM, te sAvadhayoga virati sAmAyika nAmanA prathama Avazyakano arthAdhikAra che. (2) utkIrtana - sAvadyayoga virati dvArA jeo svayaM siddha-buddha mukta thayA ane Atmazuddhi mATe sAvadha yoga rUpa pravRttinA tyAgano jeoe lokone upadeza Apyo, tevA upakArI tIrthakaronA guNonI stuti karavI te bIjA caturvizati stava nAmanA Avazyakano arthAdhikAra che. 3) gaNavaatipati :- sAvadhayoga viratinI sAdhanAmAM udyamavaMta guNavAna, muLaguNa-uttaraguNanA dhAraka saMyamI zramaNo pratye pratipati eTale Adara-sanmAna bhAva rAkhavo. guNavAna pratyeno AdarabhAva rAkhavo, te trIjA vaMdanA-nAmanA Avazyakano arthAdhikAra che. (4) alitaniMdA - saMyama sAdhanA daramyAna pramAdathI thayelA khalanA-lAgelA aticAra ane doSonI niMdA-gaha karavI, te cothA pratikramaNa nAmanA Avazyakano arthAdhikAra che. (5) vaNacikitsA - doSarUpI bhAvavraNanuM prAyazcita rUpa auSadhopacArathI nirAkaraNa karavuM, te pAMcamAM kAryotsarga nAmanA Avazyakano arthAdhikAra che. () guNadhAraNAH- prAyazcita dvArA doSonuM pramArjana karI, mULaguNo, uttaraguNonI nirdoSa dhAraNA karavI, te chaThThA pratyAkhyAna nAmanA Avazyakano arthAdhikAra che. Avazyakano krama: AdhyAtmika vikAsa icchuka vyaktinA jIvanano mukhya uddeza samabhAva arthAt sAmAyika prApta karavAno hoya che, tethI tenA pratyeka vyavahAramAM samabhAvanI sAdhanAnuM prAdhAnya hoya che. AvA jIvo jyAre koI mahApuruSone samabhAvanI pUrNatAnA zikhare pahoMcelA jue ke jANe che tyAre teo bhakti bhAvathI gadagadu banI teonA svAbhAvika guNonI stuti karavA lAge che. te uparAMta sAdhaka namra, vinayI ane guNAnurAgI hovAthI samabhAvamAM sthita sAdhu puruSone sahaja rIte vaMdana ke namaskAra kare che. teo potAnA jIvana vyavahAramAM apramatta, jAgRta ane sAvadhAna ja hoya che tema chatAM pUrva Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | Avazyakra-1: upavAsa saMskAravaza samabhAvathI patita thAya to turaMta pramattadazAnA kAraNonuM pratikramaNa, AlocanA, pazcAttApa Adi karI potAnI pUrva sthiti prApta karI le che ane te sAdhako vAraMvAra dehAsaktine choDavA mATe dhyAna kAryotsarganA prayogo kare che. dhyAna dvArA vizeSa Atmazuddhi karatAM-karatAM teo Atma svarUpamAM vizeSa lIna thaI jAya che ane pariNAme jaDa vastuonA tyAgarUpa pratyAkhyAna temane mATe sahaja svAbhAvika banI jAya che. A rIte jotAM spaSTa thAya che ke AdhyAtmika puruSonA ucca ane svAbhAvika jIvananA pRthakkaraNa rUpe ja "Avazyaka kriyA che, tethI teno krama paNa teTalo ja svAbhAvika ane sahaja che. (1) AtmavizaddhinI Avazyaka kriyAnA kramamAM prathama Avazyaka sAmAyika che. sarva sAvadya yoganA tyAga vinA Atmazuddhi zakya nathI, tethI sAdhaka sahu prathama akhaMDa samabhAvanI prAptinA lakSe sAvadhayogano tyAga karIne samabhAvamAM sthita thAya che. (2) tyAra pachI pUrNa samabhAvane varelA tIrthakaronA anaMta guNo tarapha AkarSita thaIne, anaMta guNonA pragaTIkaraNa mATe bIjo Avazyaka cataviMzatistava che. (3) anaMta guNonA pragaTIkaraNa mATenI sAdhanAnA rAhabara anaMta upakArI gurudeva che. sAdhanAnA pratyeka anuSThAno gurunI samakSa thAya che, tethI pratikramaNanA prAraMbha pahelA sAdhaka vidhipUrvaka gurune vaMdana kare che, tethI trIjo Avazyaka guru vaMdanAno che. (4) prathama traNa AvazyakanI ArAdhanAthI jenuM citta vizuddha banI jAya, tyArapachI te potAnA pApathI pAchA pharavA kaTibaddha banI jAya che, tethI cotho Avazyaka pratikramaNa che. (5) pratikramaNa karyA pachI ja kAyotsarga mATe jarUrI yogyatA prApta thAya che, kAraNa jyAM sudhI pratikramaNa dvArA pApanI AlocanA karIne cittanI zuddhi karI nathI, tyAM sudhI dharmadhyAna ke zukladhyAna mATe ekAgratA prApta karavAno je kAryotsargano uddeza che, te koIpaNa rIte saphaLa thato nathI, tethI pratikramaNa pachI pAMcamo Avazyaka kAyotsarga che. (6) je sAdhaka kAryotsarga karI vizeSa citta zuddhi, ekAgratA ane AtmabaLa prApta kare che, te ja " pratyAkhyAna'no sAco adhikArI che. pratyAkhyAnano sArI rIte nirvAha karI zake che. pratyAkhyAna sarvathI chellI Avazyaka kriyA che kAraNa ke tene mATe viziSTa citta zuddhi ane vizeSa utsAha apekSita che ke je kAryotsarga karyA vinA prApta thaI zakatA nathI, tethI kAryotsarga pachI chaThTho Avazyaka pratyAkhyAna' che. A rIte vicAratA ane anubhava karatA pratIta thAya che ke Avazyakano uparyukta krama vizeSa kArya-kAraNa bhAvanI zRMkhalA upara avasthita che ane A kramamAM ja tenI svAbhAvikatA rahelI che. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Avazyaka sUtra prathama Avazyaka sAmAyika maMgalAcaraNa namaskAra mahAmaMtraH Namo arihaMtAMNa Namo siddhANaM Namo AyariyANaM Namo uvajjhAyANaM Namo loe savvasAhUNaM zabdArtha :-Lano- namaskAra hojo, arihaMtANaM - arihaMtabhaMgavaMtone, siddhArga - siddha bhagavaMtone, AyariyANaM - AcArya bhagavaMtone, ra - ane, 3vaphA - upAdhyAya bhagavaMtone, to lokamAM, saSya - sarva, sAdU - sAdhu bhagavaMtone. bhAvArtha :- arihaMta bhagavAna, siddha bhagavAna, AcArya bhagavAna, upAdhyAya bhagavAna ane lokamAM birAjamAna samasta sAdhu-sAdhvI bhagavaMtone namaskAra ho. vivecana : zrI Avazyaka sUtranA prAraMbhamAM niryuktikAre maMgalAcaraNa rUpe namaskAra mahAmaMtranuM kathana karyuM che. yadyapi sAmAyikAdhyayanAdeva''vazyakasUtrasya prAraMbho'sti tathApi AvazyakasUtra niyukti cUrNi haribhadrIyavRtti-malayagirIyavRttyanusAreNAtra paJcanamaskAramaGgalasUtraM mUlasUtra pAThatvena svajUti Avazyaka sUtra cUrNi. Avazyaka sUtrano prAraMbha sAmAyika sUtrathI ja thAya che tema chatAM Avazyaka niryukti, cUrNi tathA haribhadrIyavRtti ane malayagirIyavRttikAre paMca namaskAra maMgala sUtrane mULapATha rUpe svIkAryo che. prastuta Agama graMthamAM Avazyaka niryuktine anusarIne namaskAra mahAmaMtrano maMgalAcaraNa rUpe svIkAra karyo che. maMgalAcaraNanuM prayojana :- zAstranA prAraMbhamAM maMgalAcaraNa karavAnA traNa kAraNo che, 1. viznonA upazama mATe koI paNa zubha kAryomAM aneka vinonI saMbhAvanA che. zubhakAryanA prAraMbhamAM maMgalAcaraNa karavAthI vidanonI upazAMti thAya che, 2. azubha karmonA kSaya mATe- maMgalAcaraNamAM guNIjanone namaskAra karavAthI azubha karmono kSaya thAya che, 3.ziSTajanonI paraMparAnA pAlana mATe dareka kAryanA prAraMbhamAM maMgalAcaraNa karavAnI ziSTa puruSonI paraMparA che. te paraMparAne jALavI rAkhavA maMgalacAraNa karAya che. zAstrakAre A traNe kAraNe zAstranI AdimAM, madhyamAM ane aMtamAM, tema traNa sthAne maMgalAcaraNa karyuM che. nirvine zAstrano pAra pAmavA AdimaMgala, zAstrArthanI sthiratA mATe madhyamaMgala ane Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-1 ) ziSya-praziSyamAM maMgalAcaraNa karavAnI zAstrIya paraMparA jALavI rAkhavA aMtima maMgala karyuM che. zAstrakAre Adi maMgala rUpe paMca parameSThi bhagavaMtone namaskAra karyA che. Namo- namaH iti naipAtikaM padaM pUjArtham / namaH zabdasya dravya-hastapAdAdi paMcAGga, bhAva-mAnAdi saMkocArthaka nipAtarUpatvAnmAnAdityAgapurassara zuddhamanaH sannivezapUrvakaH pNcaagnamAhitya | namaH zabdano artha che, dravya ane bhAvathI saMkoca karavo. dravyathI be hAtha, be paga ane mastaka A pAMca aMgono saMkoca karavo arthAtu pAMca aMgone namAvavA ane bhAvathI mAnAdi kaSAyono tyAga karIne zuddha manathI guNIjanonA caraNomAM vaMdana karavA. namaskAra karavA yogya paMca parameSThI che arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu bhagavaMto. arihaMta Adi pAMca parameSThIomAM koI vyakti vizeSanuM nAma nathI, paraMtu te pAMce guNavAcaka saMjJA che. adhyAtma sAdhanA karatA sAdhaka tathA prakAranI yogyatA prApta kare, tyAre arihaMta Adi zabdonA vAcaka bane che. te dareka padanuM svarUpa tathA tenI yogyatA A pramANe cheritApa- arihaMta. A zabdanA padacchedamAM be pada che, ri - zatru ane - haNanAra. cAraghAti karmarUpI zatruono jeNe nAza karyo che, te arihaMta che. cAraghAti karmanA nAzathI cAra guNa pragaTa thAya che. jJAnAvaraNIya karmanA nAzathI kevaLajJAna, darzanAvaraNIya karmanA nAzathI kevaLadarzana, mohanIya karmanA nAzathI vItarAgadazA ane aMtarAya karmanA nAzathI anaMta Atmika zakti pragaTa thAya che. A cAra guNanA dhAraka AtmAne arihaMta bhagavAna kahe che. arihaMta bhagavAnane cAra aghAti karmono udaya hovAthI, te dehadhArI hoya che. rihaMtA:- prAkRta bhASAnA 'Arata' zabdanA saMskRtamAM sAta rUpAMtara thAya che. te sAta rUpAMtara dvArA arihaMtanuM svarUpa spaSTa thAya che- (1) sata (2) arotara (3) arathAMta (4) arahaMta (5) rajU (6) garita (7) saMta Adi. tenA artha A pramANe che(1) gaI - loka pUjya puruSa. je devo dvArA nirmita aSTa mahAprAtihAryayukta pUjAne yogya che te, indro dvArA je pUjanIya che te. (2) saradAra:- sarvajJa hovAthI rAha ekAMta, gupta ane aMtara-madhyanI koIpaNa vAta jenAthI chUpI nathI. te lokAlokanA pratyakSa daSTA che te. (3) rAta:- ratha zabda ahIM parigrahano ane anta zabda mRtyuno vAcaka che. je sAdhaka samasta prakAranA bAhya ane AtyaMtara parigraha ane mRtyu-janma-maraNathI rahita che te. (4) arahaMta:- Asakti rahita, rAga athavA mohano sarvathA aMta-nAza karanAra. (5) aradA:- tIvra rAganA kAraNabhUta manohara viSayono saMsarga hovA chatAM aSTa mahAprAtihAryAdi saMpadA hovA chatAM jene kiMcit paNa rAgabhAva thato nathI tevA parama vItarAgI mahApuruSa arayat kahevAya che. () rita:- samasta jIvomAM rahelA aMtaraMga zatrabhUta Atmika vikArono athavA aSTavidha karmono viziSTa sAdhanA dvArA kSaya kare che te. (7) mahadata:- ruha - saMtAna paraMparA. jeNe karmarUpI bIjane bhasmIbhUta karI janma-maraNanI paraMparAne sarvathA vinaSTa karI che, te ahaMta kahevAya che. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Avazyaka sUtra saMkSepamAM manuSya dehadhArI, manuSya lokamAM sadehe vicaraNa karanAra, kevaLajJAna-kevaLadarzananA dhAraka vItarAgI tIrthaMkara bhagavAnane arihaMta kahe che. te jaghanya 20 ane utkRSTa 170 hoya che. siddhALa- siddha. jeNe AThe karmono AtyaMtika nAza karyo che, jenA sakala kAryo siddha thaI gayA che, je lokanA agrabhAge siddhakSetramAM zAzvatakAla paryaMta birAjamAna che, jene punaH janma-maraNa karavAnA nathI tevA deha rahita pUrNa zuddha AtmAne siddha bhagavAna kahe che. 10 siddha zabdanA vRttikAre cha artha karyA che. dhyAtaM sitaM yena purANa karma, yo vA gato nivRttisaudhamUrdhni / khyAto'nuzAstA pariniSThitArtho, yaH so'stu siddha kRtamaMgalo me // artha :- (1) jeNe pUrvopArjita karmarUpa Idhanano sarvathA nAza karyo che, (2) jeo muktirUpa prAsAdanA agrabhAge birAjamAna che, (3) jeo potAnA nirmaLa guNothI prasiddha che, (4) jeo bhUtakALamAM dharmazAsana pravartAvyuM che, (5) jeo kRtakRtya thaI gayA che, (6) jeo maMgaLarUpa banI gayA che. tevA guNasaMpanna zuddhAtmAne siddha bhagavAna kahe che. uparokta arthothI spaSTa thAya che ke siddhonuM astitva dIpaka olavAI javAnI jema sarvathA abhAvarUpa nathI, paraMtu te pUrNa zuddhAtmA anaMta AtmaguNonA anupama anaMta sukha sahita che. AyariyALa- AcArya.niryuktikAre A zabdanI vyAkhyA A pramANe ApI che- A paryate'sAvityAvArtha:, jAiimi: sevyar kRtyarthaH / maryAdApUrvaka mokSa sAdhanAnA kAryothI bhavIjano dvArA sevanIya che, tene AcArya kahe che. zilpAcArya, kalAcArya ane dharmAcAryanA bhedathI AcAryanA traNa prakAra che, paraMtu prastutamAM khamo padanA sAhacaryathI dharmAcAryanuM grahaNa thAya che. (1) je jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vIryAcAra, A pAMca prakAranA AcAranuM svayaM pAlana kare ane bIjAne karAve, te AcArya che. (2) je sUtra ane tenA artha-paramArthanA jJAtA, uttama lakSaNothI yukta, gacchanA meDhIbhUta, gacchane ciMtAmukta karanAra ane sUtrArthanA pratipAdaka hoya, te AcArya che. (3) je AcAranuM arthAt heyopAdeyanuM, saMghanA hitAhitanuM anveSaNa karavAmAM tatpara hoya, te AcArya che. saMkSepamAM tIrthaMkaronI anupasthitimAM caturvidha saMghanA anuzAstA, saMgha ziromaNi, saMgha nAyaka guNa saMpanna, pratibhAsaMpanna mahAzramaNane AcArya kahe che. savannAyA"- upAdhyAya. petyAdhIyate'smAt sAdhava: mUtramityupAdhyAyaH / jeonI samIpe rahIne ziSyo sUtra ane arthano abhyAsa kare che, te upAdhyAya che. vRttikAre tenA pAMca artha ApyA che. (1) jenI samIpe sUtranuM adhyayana, sUtrArthanuM smaraNa ane vizeSa artha ciMtana thAya, te upAdhyAya che. (2) je dvAdazAMgIrUpa svAdhyAyano upadeza Ape che, te upAdhyAya che. (3) jenA sAMnidhyathI zrutano, svAdhyAyano anAyAse Aya-lAbha thAya, te upAghyAya che. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazayaka-1 ) | 11 | (4) Aya-ISTa phaLa. jenuM sAMnidhya mAtra ISTa phaLanuM nimittakAraNa bane che, te upAdhyAya che. (5) upa + Adhi + Aya, A pramANe padaccheda karavAmAM Ave, to temAM upa - upahata, naSTa karyA che, Adhi - mAnasika pIDA athavA adhi - kutsita buddhi, Aya - lAbha. arthAt jeNe mAnasika pIDA rUpa durbAna athavA kutsita buddhine naSTa karyA che, te upAdhyAya che. uparokta vyAkhyAothI spaSTa thAya che ke saMghamAM adhyApananI vyavasthA mATe, ziSyone yathAkramathI Agama adhyayana karAvavA mATe AcAryanA sahayogI gItArtha ane bahuzruta zramaNane upAdhyAya kahe che. temanA dvArA zAsanamAM Agama jJAnanI paraMparA pravAhita thAya che. to savva sAhU-lokanA sarva sAdhuo. AmataSita martha sAdhayatIti AdhuH | (1) samyagudarzana, samyagUjJAna ane samyaka cAritranI ArAdhanA dvArA mokSanI sAdhanA kare che, te sAdhu che. (2) je rAga-dveSa karatA nathI, prANI mAtrane Atmavat mAne che, sarva prANI prati samabhAva rAkhe che, te sAdhu che. (3) je saMyamIonI mokSa sAdhanAmAM sahAyaka bane che, te sAdhu che. (4) aDhAra pApasthAnono pUrNapaNe tyAga karIne jIvana paryata paMca mahAvratanuM pAlana kare che, te sAdhu che. sava vizeSaNanuM prayojana- jema arihaMto ane siddhonA svarUpamAM samAnatA che, tevI samAnatA sAdhuomAM nathI. vividha prakAranI sAdhanAnA kAraNe sAdhuomAM aneka avAMtara bheda hoya che. savva - sarva vizeSaNa prayogathI sarva prakAranA, sarva kakSAnA sAdhuonuM grahaNa thAya che sAmAyika cAritrI, chedopasthApanIya cAritrI, parihAra vizuddha cAritrI, sUkSma saMparAya cAritrI ke yathAkhyAta cAritrI, pramatta saMyata ke apramatta saMyata, pulAkAdi pAMca prakAranA nigraMthomAMthI koI paNa nigraMtha, jinakalpI, sthavirakalpI, pratimAdhArI, yathAlaMdakalpI, kalpAtIta, pratyeka buddha, buddhabodhita ke svayaMbuddha, chaThThAthI caudamAM guNasthAnavartI aDhIdvIpa rUpa manuSya lokanA koI paNa kSetramAM vicaranArA sarva sAdhuno samAveza karavA mATe sarva zabdaprayoga che. athavA guNa pradhAna A mahAmaMtramAM sAMpradAyikatAnA, gaccha AdinA bheda bhAva vinA sAdhutAnA guNo dharAvanAra sarva sAdhuono samAveza thAya che. sAdhu pada atyaMta vizALa che. temAM sAmAnya kevaLI, AcArya ane upAdhyAyano paNa samAveza thAya che. pratyeka sAdhakonI sAdhanAno prAraMbha sAdhu padathI thAya, tyAra pachI te-te sAdhakonI yogyatA ane AtmaguNono vikAsa thatAM te kramazaH upAdhyAya, AcArya, arihaMta ane siddha padane pAme che. namaskAra maMtramAM paMca parameSThIno kama - namaskAra mahAmaMtramAM paMca parameSThIno krama pUrvAnupUrvIthI ke pazcAnupUrvIthI nathI, paraMtu anAnupUrvIthI che. jo pUrvAnupUrvIthI hoya, to siddha, arihaMta, AcArya.........Adi hoya ane pazcAnupUrvIthI hoya, to sAdhu, upAdhyAya, AcArya... A pramANe hoya, paraMtu A baMne kramane choDIne, viziSTa vicAradhArAthI gaNadhara bhagavaMtoe anAnupUrvIne svIkArI che. siddha bhagavaMto arihaMta bhagavAnathI zreSTha hovA chatAM vyavahAranayathI arihaMtonI pradhAnatA che. siddha bhagavAna pUrNajJAnI paraMtu deha rahita che. arihaMta bhagavAna deha sahita ane pUrNajJAnI hovAthI mokSa mArgano upadeza Ape che. siddha bhagavAnanI oLakhANa paNa arihaMta bhagavAnanA upadezanA AdhAre ja thAya che. vartamAne bharata kSetramAM arihaMta bhagavAna vidyamAna nathI, A samaye AcArya, upAdhyAya ke sAdhu bhagavaMto arihaMta praNita AgamanA AdhAre ja upadeza Ape che. A rIte arihaMta bhagavAna sarvAze Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) zrI Avazyaka sUtra upakArI hovAthI mahAmaMtramAM arihaMtanI pradhAnatA che ane tyAra pachI siddha bhagavAnanuM grahaNa thayuM che tyAra pachI zramaNonI koTimAM birAjamAna aMtima traNe padomAM kramazaH AcArya, upAdhyAya ane sAdhunuM grahaNa thayuM che. A rIte paMca parameSThIno anAnupUrvIthI svIkArelo krama sArthaka che. paMca parameSThInI namaskaraNIyatA - paMca parameSThIne namaskAra zA mATe karavA? arihaMta bhagavAna niSkAma karuNAbhAve sarva jIvone baMdhana muktino mArga batAve che. siddha bhagavAnanA anaMtaguNo ane anaMta sukhanI prApti, te bhavI jIvonuM lakSyabiMdu che. temaja graMthAnusAra eka jIva siddha thAya tyAre eka jIva avyavahAra rAzimAMthI vyavahAra rAzimAM Ave che. te niyamAnusAra pratyeka jIva siddha bhagavAnanA nimittathI avyavahAra rAzimAMthI vyavahAra rAzimAM Avyo che, te temano anaMta upakAra che. temane namaskAra karavAthI vyaktine AtmAnA zuddha svarUpanuM ane nijaguNonuM bhAna thAya che. te guNone pragaTa karavAnI preraNA maLe che. AcArya bhagavAna svayaM AcAra pAlanamAM dakSa hoya che ane anya sAdhakonI AcArazuddhimAM preraka bane che. upAdhyAya caturvidha saMghanA jJAnabaLane sudaDha banAve che ane sAdhu bhagavaMto sarva sAdhakone mokSa sAdhanAmAM sahAyaka bane che. A rIte devatattvamAM birAjamAna arihaMta ane siddha bhagavAna tathA gurutattvamAM birAjamAna AcArya, upAdhyAya ane sAdhu bhagavaMto bhavI jIvo mATe upakAraka hovAthI te namaskaraNIya che. niryukti, cUrNi temaja vRttikAre namaskAra maMtranA pAMca padanI ja vyAkhyA karI che. to paM. A aMtima cAra padanI vyAkhyA karI nathI. po para nakuvAro phatyaka pustazApu varta, na ja vRtta vyArAtaH | aMtima cAra padane keTalAka AcAryo cUlikA svarUpe svIkAre che. eso paMca NamokkAro savva pAvappaNAsaNo / maMgalANaM ca savvesiM paDhamaM havai maMgalaM // aMtima cAra padamAM namaskAranA prayojana ane tenA phaLanuM kathana karyuM che. varSa thAyaH jJAnAvarIyA pAmaH | namaskAranuM prayojana jJAnAvaraNIya Adi karmone nAza karavAnuM che. tenuM phaLa zAzvata ane zreSTha maMgala sthAna rUpa siddha gatinI prApti che. eso paMca NamokkAro savva pAva paNAsaNo = A padamAM namaskAranA ihalaukika ane pAralaukika, A be prakAranA phaLanuM kathana karyuM che. iha loi atthakAmA AruggaM abhirai a nipphatI / sita sa sa suzupAvA A parano II -niryukti gAthA-1011. namaskAra karanArane 1-2 artha-kAmanI prApti- azubha karmono nAza thavAthI ane puNyano baMdha thavAthI, te jIva dhana-saMpatti ane anukuLa viSayone prApta kare che, 3. Arogya- azAtAvedanIya karmano nAza thavAthI jIva Arogya-roga rahitapaNuM pAme che, 4. abhirati- tenI dhanasaMpati zubhavipAkavALI arthAt puNyAnubaMdhI hovAthI te jIva tenA dvArA abhirati- prasannatA ane AnaMdane pAme che, 5.niSpatti- tene puNya karmanA baMdhanI niSpatti thAya che, za.siddhi- sarva karmono kSaya thavAthI siddha gatine prApta kare che, 7. svarga- alpa karmo zeSa rahI gayA hoya to vaimAnika jAtinA devalokamAM uttama gatine pAme che, 8. sukalamAM utpatti- te jIvano jyAM sudhI mokSa na thAya, tyAM sudhI kramazaH devaloka ane manuSyagatimAM janma-maraNa thAya, manuSya janmamAM sAdhanAne yogya vAtAvaraNa sahaja rIte prApta Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-1 | [ 17 ] thAya, tevA zreSTha-ucca kuLamAM janma thAya che. A rIte namaskAra karanArA sAdhako Ihalaukika ane pAralaukika ATha prakAranA phaLane prApta kare che. namaskAranI prakriyA namratA tathA guNa grAhakatAnuM vizuddha pratIka che. potAnAthI jyeSTha ane zreSTha AtmAone namaskAra karavAnI paraMparA anAdikAlathI avicchinnapaNe cAlI Ave che. matta svamutkRSTatoDadanapatkRSTa, paddhodhanukrUsa vyApAro di nama: zabdArtha ! Apa mArAthI utkRSTa-mahAna cho ane huM ApanAthI apakRSTahIna chuM. A prakArano bodha thAya tyAre vyakti sahaja rIte zreSTha vyaktinA caraNomAM namaskAra kare che. A prakAranI vRtti ane namaskAra rUpa pravRttithI mAnAdi kaSAyano, azubha pariNAmono ane azubha karmono nAza thAya che. zubha pariNAmothI zubha-puNyakarmano baMdha thAya che. satparuSonA nAmasmaraNathI, temane karelA namaskArathI vicAro pavitra thAya, AtmAmAM eka prakAranI sAtvika zakti ane sAhasano saMcAra thAya, tenA mAdhyamathI ja sAdhakane sAdhanA mArganuM baLa prApta thAya che. jema sUryodaya thatAM kamaLa sahajapaNe vikasita thAya che, temAM sUrya kAMI karato nathI paNa tenA udayanA nimitte ja kamaLa vikasita thAya che. te ja rIte namaskaraNIya zreSTha puruSa kAMI karatA nathI mahAna paraMtu puruSone karelA namaskAra sAdhakonA utthAnanuM nimitta bane che tethI ja pUrvAcAryoe tenA phaLane pradarzita karavA sabsa pAvaUsano zabdano prayoga karyo che. mANA ra sabbeli pada hara mA - sarva maMgalomAM namaskAra maMtra prathama-pradhAna, zreSTha maMgalarUpa che. maMgala maM gatyarthaka dhAtuthI maMgala zabda niSpanna thAya che. gatyarthaka dhAtuno prayoga prApti arthamAM thAya che, tethI (1) jenA vaDe hitanI prApti thAya, hita sadhAya te maMgala che, (2) maMga - dharma ane lA - lAvavuM. dharmane je lAve, svAdhIna kare arthAt dharmanuM upAdAna kAraNa hoya, te maMgala che, (3) mAm pAri ta maMtiH | mamatva bhAvane, saMsAra bhAvane gALI nAkhe, te maMgala, (4) jenA vaDe vidanono nAza thAya, te maMgala che. A rIte maMgala zabdanA bhinna-bhinna artho che. maMgalanA dravyamaMgala ane bhAvamaMgala, A be bheda che. dravya maMgala- lokamAM pracalita dahIM, akSata, kuMbha, svastika Adi dravya maMgala che. laukika vyavahAramAM pratyeka zubha kAryanA prAraMbhamAM vighnonA upazamana mATe maMgala karavAmAM Ave che, paraMtu dravyamaMgala ekAMtika ane AtyaMtika maMgala nathI, kAlakrame te anekavAra amaMgala rUpe pariName che. temAM maMgala zabdanI uparokta vyutpattio ghaTita thatI nathI. bhAvamaMgalalokottara sAdhanAdinA prAraMbhamAM jeno prayoga thAya, te bhAvamaMgala che, namaskAra, stuti, bhakti, ratnatrayInI ArAdhanA Adi AtmAnA zubha bhAvo bhAvamaMgala che. te kadApi amaMgala rUpe pariNata thatA nathI. bhAvamaMgala ekAMtika ane AtyaMtika maMgala rUpa hovAthI, te amaMgalarUpe pariNata na thavAthI sarva maMgalomAM sarva zreSTha-pradhAna athavA prathama maMgala rUpa che. padamaM va6 mAd-paDayuM - utkRSTa, Adha, hRAsa na pAme ane vRddhi pAme tevuM. je guNamAM zreSTha hoya te utkRSTa kahevAya, je gaNanAmAM paheluM hoya te Adya kahevAya. sUtrakAre ahIM utkRSTa, Adya ke uttama Adi zabdono prayoga na karatAM pada zabdano prayoga karyo che. prathama zabda vistAra dhAtuthI banyo che. arthAt jemAM kadI hUAsa na thAya paraMtu kramazaH vRddhi ja thayA kare. te prathama che. mahAmaMtranA ArAdhakonA Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 ] zrI Avazyaka sUtra AtmaguNo kramazaH vRddhine pAme che. namaskAra mahAmaMtranA smaraNathI jIvamAtranuM hita thAya che, tenI ArAdhanAthI zrata ane cAritra dharmanI prApti thAya, mamatvano ane vidgono nAza thAya che, tethI te prathama maMgala che. sAdhaka sAdhanAnA prAraMbhamAM paMca parameSThIne potAnA upAsya rUpe svIkArIne temanI upAsanA kare che, tene ja lakSya banAvIne zraddhA ane bhaktipUrvaka namaskAra kare che. tenI prAthamika bhUmikAmAM sAdhaka svayaM upAsaka ane paMca parameSThI upAsya hovAthI te baMne vacce baita bhAva che. te dvaita bhAvamAM karelA namaskAradvaita namaskAra kahevAya che. kramazaH sAdhakanI sAdhanA pragatizIla ane paripakava thAya, namaskAranA mAdhyamathI ja tenA azubha karmono nAza thAya, potAnA eka-eka AtmaguNonuM pragaTIkaraNa thatuM jAya, ArIte AgaLa vadhatAM sAdhaka svayaM paMca parameSThInA svarUpane prApta karI le che ane svayaM pote potAnA zuddha svarUpane namaskAra kare che, have tenA namaskAramAM upAsya-upAsakano bheda raheto nathI. te svayaM advaitabhAvane prApta kare che. advaita bhAve karelA namaskAra advaita namaskAra kahevAya che. A rIte dvaita namaskArathI prAraMbha thayelI sAdhanA aMte advaitabhAvane prApta kare che tyAre te zAzvata ane zreSTha siddhi rUpa maMgala bhAvone prApta kare che, tyAra pachI te kadApi amaMgala rUpe pariNata thatAM nathI. namaskAranI prakriyAnI sarvoccatA svIkArIne sAmAnya janasamAjathI laIne viziSTa koTinA sAdhakomAM zubha kAryanA prAraMbha samaye namaskAra maMtranuM smaraNa karavAnI paraMparA jIvaMta paNe dRSTigocara thAya che. maMtra-mananA trAyate phari maMtra | manana-ciMtana karavAthI jIvanuM rakSaNa thAya, te maMtra kahevAya che. paMca parameSThIne karelA namaskArathI sarva pApano nAza thAya che, namaskAranA Ihalaukika ane pAralaukika phaLane jotAM spaSTa thAya che ke namaskAra jIvane siddhi prApta karAve ane siddhi prApta na thAya, tyAM sudhI sadgatimAM janma-maraNa karAve che. A rIte namaskAra maMtra dvArA jIvanuM zAzvatakAla paryata rakSaNa thAya che. te uparAMta namaskAra maMtra guNa pradhAna che, temAM koI paNa gaccha, saMpradAya, deza ke veSanA bhedabhAva vinA guNanI pradhAnatA che. temAM koI vyaktinuM nAma nathI, A tenI vizALatA che. arihaMta, siddha Adi pAMcane namaskAra karavAthI te teavasthAne prApta thayelA aneka AtmAone eka sAthe namaskAra thaI jAya che. A rIte navakAra maMtra saMkSipta hovA chatAM vizALa che ane tethI ja te mahAphaLadAyaka che. A maMtranI vizALatA, udAratA ane guNapradhAnatAne lakSamAM rAkhIne tenI gaNanA jainadharmanA sarvazreSTha maMtra rUpe, cauda pUrvanA saMkSipta sArarUpe thaI che ane loko zraddhA ane bhaktipUrvaka A mahAmaMtranuM smaraNa kare che. - A rIte namaskAra mahAmaMtranA navapadamAM prathama pAMca padamAM paMca parameSThI bhagavaMtone namaskAra ane aMtima cAra padamAM tenuM prayojana tathA phaLanuM nirUpaNa che. namaskAra satranA pracalita nAmo - namaskAra mahAmaMtramAM navapada hovAthI navakAra maMtra, namaskAranI pradhAnatA hovAthI namaskAra maMtra, namaskAra karavA yogya paMca parameSThI hovAthI parameSThI maMtra ane caudapUrvanA sAra rUpa hovAthI temaja jaina darzanamAM tenI agratA ke pradhAnatA hovAthI mahAmaMtra rUpe prasiddha che. paMca parameSThInA 108 guNa- paMca parameSThI guNavAcaka saMjJAo che, arihaMta ane siddhamAM pUrNa jJAna, darzana, vItarAgatA Adi AtmAnA anaMta guNo pragaTa hoya che. AgAmomAM paMca parameSThInA cokkasa guNo ke tenI saMkhyAnuM varNana upalabdha thatuM nathI. samavAyAMga sUtra-31mAM samavAyamAM ane Avazyaka sUtranA cothA zramaNa sUtramAM siddha bhagavAnanA 31 guNonuM kathana che ane cothA zramaNa sUtramAM sAdhunA 27 guNonuM varNana Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-1 ) 15 ] che. arihaMta, AcArya ke upAdhyAyanA guNonI saMkhyAnuM kathana AgamamAM prApta thatuM nathI, paraMtu graMthomAM ane paraMparA anusAra paMca parameSThInA 108 guNonI gaNanA pracalita che. temAM arihaMtanA 12 guNa + siddhanA 8 guNa + AcAryanA 36 guNa + upAdhyAyanA ra5 guNa + sAdhunA 27 guNa = 108 guNa thAya che. arihaMtanA 12 guNa - arihaMta bhagavAne cAra ghAti karmono nAza karyo che, te cAra karmanA kSayathI pragaTa thatAM guNo ane prabhunA puNya prabhAvathI pragaTa thatI vizeSatAonI apekSAe bAra guNa A pramANe che(1) anaMtajJAna, (2) anaMta darzana, (3) anaMta cAritra, (4) anaMta tapa, (5) anaMta balavIrya, (6) anaMta kSAyika samakti, (7) vajax8Sabha nArAca saMghayaNa, (8) samacurasa saMsthAna (9) cotrIsa atizayo, (10) pAMtrIsa guNa yukta vANI, (11) eka hajAra ATha uttama lakSaNo, (12) 64 indra dvArA pUjanIkapaNuM. keTalAka AcAryo prabhune tIrthakara nAmakarmanA udaye pragaTa thatAM devakRta aSTa prAtihArya ane cAra mULa atizaya, A rIte bAra guNane svIkAre che. aSTa prAtihArya :- (1) azokavRkSadevo bhagavAnanA samavasaraNamAM bhagavAnanA dehathI bAragaNuM UMcuM azoka vRkSa taiyAra kare che. tenI nIce besIne prabhu dezanA Ape che, (2) surapuSpavRSTi- bhagavAnanA samavasaraNamAM devo pAMce varNanA acitta puSponI vRSTi kare, te phUlonA DIMTa nIce rahe ane mukha Upara rahe che, (3) divyadhvani jyAre bhagavaMta dezanA Ape tyAre devo potAnA dhvani vaDe bhagavAnanA svaranI pUrti kare, (4) cAmara bhagavAnanI baMne bAjue AkAzamAM atizveta cAmara vIMjhAtA rahe che, (5) siMhAsana - AkAzamAM devo siMhanA mukha jevA AkAranuM nirmaLa sphaTika ratnajaDita pAdapIThikA sahita siMhAsana banAve che, () bhAmaMDaLa- bhagavAnanA mastakanI pAchaLa zaradaRtunA sUrya jevA Ugra ane tejasvI bhAmaMDaLanI racanA kare che. temAM bhagavAnanuM teja saMkramaNa pAme che, (7) dUbhi- bhagavAnanA samavasaraNamAM devo deva dubhi vagADe che. (8) divya chatra- devo bhagavAnanA mastaka upara zarada RtunA caMdra jevA ujjavaLa ane motInA hArothI suzobhita traNa chatranI racanA kare che. cAra mULa atizaya (utkRSTa guNo) A pramANe che- (9) apAyApagama atizaya- apAya eTale pApa ane apagama eTale saMpUrNapaNe nAza thavo. jeonA pApakarmono saMpUrNa nAza thayo che. arihaMta paramAtmA sarva prakAranA pApasthAnothI, bAhya-AtyaMtara doSothI rahita hoya che athavA apAya = upadravo ane apagama = nAza, upadravano nAza. bhagavAna vicaratA hoya tyAM pacIsa pacIsa yojanamAM prAya: roga, marakI, vaira, anAvRSTi, ativRSTi vagere upadravo thatA nathI ane paramAtmAnuM zarIra paNa sarva prakAranA rogothI rahita hoya che, (10) jJAnAtizaya- bhagavAna kevaLajJAna vaDe lokAlokanuM svarUpa sarva prakAre jANe che, (11) pUjAtizaya tIrthakaro devo, dAnavo, mAnavo dvArA pUjanIya che. rAjA, vAsudeva, baLa deva, cakravartI, devo, Idro vagere temane pUje che, (12) vayanAtizaya- bhagavAnanA puNya prabhAve tathA 35 vANInA guNonA kAraNe prabhunI vANIne deva, manuSya ane tiryaMca sarve pota-potAnI bhASAmAM samajI jAya che. A rIte arihaMta bhagavAna bAra guNayukta che. siddha bhagavAnanA ATha guNa :- ATha karmono nAza thavAthI siddha bhagavAnanA mukhya ATha guNa pragaTa thAya che. jJAnAvaraNIya karmanA kSayathI kevaLajJAna, darzanAvaraNIya karmanA kSayathI kevaLadarzana, vedanIya karmanA kSayathI nirAbAdha Atmika sukha, mohanIya karmanA kSayathI sAyakasamakita, AyuSya karmanA kSayathI akSaya sthiti, nAmakarmanA kSayathI amUrta guNa, gotrakarmanA kSayathI agurulaghu guNa ane aMtarAyakarmanA kSayathI anaMtazakti pragaTa thAya che. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 zrI Avazyaka sUtra siddha bhagavAnanA 31 guNa :- ATha karmanI 31 uttara prakRtinA kSayathI siddha bhagavAnanA 31 guNa pragaTa thAya che. zrI samavAyAMga sUtra ane prastuta zrI Avazyaka sUtranA cothA AvazyakamAM siddha bhagavAnanA 31 guNonuM kathana che. te A pramANe che- jJAnAvaraNIya karmanI pAMca prakRtino nAza thavAthI (1) kSINa matijJAnAvaraNa, (2) kSINa zrutajJAnAvaraNa, (3) kSINa avadhi jJAnAvaraNa, (4) kSINa manaHparyava jJAnAvaraNa, (5) kSINa kevaLa jJAnAvaraNa. darzanAvaraNIya karmanI nava prakRtino nAza thavAthI (1) kSINa cakSudarzanAvaraNa, (2) kSINa acakSudarzanAvaraNa, (3) kSINa avadhi darzanAvaraNa, (4) kSINa kevaLadarzanAvaraNa, (5) kSINa nidrAdarzanAvaraNa, (6) kSINa nidrAnidrA darzanAvaraNa, (7) kSINa pracalA darzanAvaraNa, (8) kSINa pracalA pracalA darzanAvaraNa, (9) kSINa thINadvinidrA darzanAvaraNa. vedanIya karmanI be prakRtino nAza thavAthI (1) kSINa zAtAvedanIya ane (ra) kSINa azAtA vedanIya. mohanIya karmanI be prakRtino nAza thavAthI (1) kSINa darzana mohanIya, (2) kSINa cAritra mohanIya. AyuSya karmanI cAra prakRtinA nAzathI (1) kSINa nairayikAyu, (2) kSINa tiryaMcAyu, (3) kSINa manuSyAyu, (4) kSINa devAyu. nAma karmanI be prakRtinA nAzathI (1) kSINa zubhanAma, (2) kSINa azubhanAma. gotra karmanI be prakRtinA nAzathI (1) kSINa ucca gotra, (2) kSINa nIca gotra. aMtarAya karmanI pAMca prakRtinA nAzathI (1) kSINa dAnAMtarAya, (2) kSINa lAbhAMtarAya, (3) kSINa bhogAMtarAya, (4) kSINa upabhogAMtarAya, (5) kSINa vIryaMtarAya. A rIte 5 + 9 + 2 +2+4+2+2+ 5 = 31 guNa pragaTa thAya che. siddha bhagavAnamAM ATha mULa prakRtinA kSayanI apekSAe ATha guNa ane tenI 31 uttara prakRtinA kSayanI apekSAe 31 guNa pragaTa thAya che. te baMnemAM tAttvika koI bheda nathI. AcArya bhagavaMtonA 36 guNo H- (1-5) pAMcaindriya-sparzendriya, rasanendriya, ghrANendriya, cakSurindriya ane zrotendriyano saMvara (-14) nava vidha brahmacaryanuM pAlana- 1. vivikta zayyAsana sevana- strI, pazu, paMDaga(napusaMka) rahita sthAnamAM rahevuM. ra. strIkathA parihAra- strIonI kathA-vArtA karavI nahIM 3. niSadhAnu pavezana- strIo sAthe eka Asane besavuM nahIM athavA strI UThI jAya tyAra pachI paNa aMtamuhUrta sudhI te Asana para besavuM nahIM. 4. strI aMgopAMga darzana- strIonA aMgopAMga viSaya buddhithI nIrakhavA nahIM. 5. kuMDayAMtara zabda zravaNAdi varjana- bhIMta AdinA AMtare rahIne strIonA vilAsa yukta zabdo, saMgIta Adi sAMbhaLavA nahIM, 6. pUrva bhogAsmaraNa- pUrve bhogavelA bhogonuM smaraNa karavuM nahIM. 7. praNIta bhojana tyAga-- vikArotpAdaka gariSTa bhojana levuM nahIM. 8. atibhojana tyAga pramANathI adhika bhojana levuM nahIM. 9. vibhUSAtyAga- zarIra para zobhA zaNagAra karavA nahIM. (15-18) cAra kaSAyano tyAga--krodha na kare, mAna na kare, mAyA na kare, lobha na kare (19-23) paMca mahAvratanuM pAlana 1. sarvaprANAtipAta viramaNa, 2. sarvamRSAvAda viramaNa, 3. sarvaadattAdAna vimaraNa, 4. sarvamaithuna viramaNa, pa. sarva parigraha viramaNa. (24-28) paMcAcArathI yukta 1. jJAnAcAra 2. darzanAcAra 3. cAritrAcAra 4. tapAcAra 5. vIryAcAranuM pAlana kare. (29-33) pAMca samitinA pAlaka 1. iryAsamiti 2. bhASAsamiti 3. eSaNAsamiti 4. AyANamaMDa matta nikhaiviNayAsimita 5. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-1 . [ 17 ] uccAraprasavaNakhela jalasiMghANa pariThAvaNiyA samiti (34-36) traNa guptithI gupta 1. managupti 2. vacana gupti 3. kAyagupti, A rIte pa + 9 +4+5 + pa + 5 + 3 = 36 guNa thAya che. upAdhyAya bhagavaMtanA 25 guNo - (1-12) bAra aMganA pAThaka hoya- 1. AcArAMga sUtra 2. sUyagaDAMga sUtra, 3. ThANAMga sUtra 4. samavAyAMga sUtra 5. vyAkhyA prajJapti(bhagavatI sUtra) 6. jJAtAdharmakathAMga sUtra 7. upAsakadazAMga sUtra 8. aMtagaDadazAMga sUtra, 9. anuttarovavAI sUtra 10. praznavyAkaraNa sUtra 11. vipAkasUtra (12) daSTivAda sUtra. (13-24) bAra upAMganA jJAtA hoya-1. uvavAI sUtra, 2. rAyapAseNI sUtra, 3. jIvAbhigama sUtra, 4. pannavaNAsUtra, 5. jaMbUdvIpa prajJapti sUtra, . caMdraprajJapti sUtra, 7. sUrya prajJapti sUtra, 8. niriyAvalikA sUtra, 9. kappavaDisiyA sUtra, 10. puphiyA sUtra, 11. puSkacUliyA sUtra, 12. vanidazA sUtra ane 25 karaNa sittarI ane caraNa sittarInA pAlaka hoya. A rIte 12 + 12 + 1 = ra5 guNa thAya che. sAdhu-sAdhvI bhagavaMtonA 27 guNoH- (1-5) pAMca mahAvratanuM pAlana kare, (6-10) pAMca indriyone vazamAM rAkhe, (11-14) cAra kaSAyane jIte, 15. mana samAdhAraNA-pApakArI vicAraNAthI manane dUra rAkhe, 16. vacana samAdhAraNA- pApakArI bhASA prayoga na kare, 17. kAya samAdhAraNA-kAyA dvArA pApa pravRtti na kare, 18, bhAvasatya-pariNAmonI nirmaLatA, 19. karaNa satya-karaNasittarInA 70 bolanuM pAlana ane jinAjJAnusAra kriyAnuM AcaraNa kare, 20. joga satya-mana, vacana, kAyAnA yoganI satyatA (saraLatA) rAkhe, 21. jJAnasaMpanna, 22. darzana saMpanna, 23. cAritra saMpanna, 24. kSamAvAna, 25, saMvegavAna, 26. upasarga, parISahane sahana kare, 27. mAraNAMtika kaSTa sahana kare, samAdhimaraNane prApta thAya. A rIte paMca parameSThInA 108 guNo che. te guNonuM AtmAmAM pragaTIkaraNa karavAnA lakSe temanuM nAmasmaraNa karAya che. pATha-2 : sAmAyika pratijJA sUtra karemi bhaMte - | 1 karemi bhaMte ! sAmAiyaM sAvajjaM jogaM paccakkhAmi jAvajjIvAe tivihaM tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAeNaM Na karemi Na kAravemi karataMpi aNNaM Na samaNujANAmi tassa bhaMte paDikkamAmi jiMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi / zabdArtha :- ma - huM karuM chuM, aMte - he bhagavAna! ApanI sAkSIthI, sImADya - sAmAyika, sAvaM - sAvadya-pApakArI, go - vyApArono, pravRttiono, pra vAmi - tyAga karuM chuM, pratyAkhyAna karuM chuM, gAvavANa - jIvana paryaMta, vivi -traNa karaNa ane traNa yogathI, mana, vANa, tA - mana, vacana ane kAyAthI, cha vana - huM svayaM karIza nahIM, cha va na - huM karAvIza nahIM, tapa aM - karatA hoya tene, puNAgAma - tene samyaka jANIza nahIM, tenuM anumodana karIza nahIM, talsa - te pApakArI pravRttithI, te = he bhagavan! pativamana = pAcho karuM chuM, pratikramaNa karuM chuM, fiAmi - mArA AtmAnI sAkSIe niMdA karuM chuM, rAma = gurunI sAkSIe gaha karuM chuM, akhA vasirAmi - te pApakArI AtmAno huM tyAga karuM chuM. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrI Avazyaka sUtra bhAvArtha :- he bhagavana ! huM sAmAyika vrata grahaNa karuM chuM, tethI sarva sAvadha vyApArono arthAt pApa pravRttiono huM tyAga karuM chuM. A tyAga huM jIvana paryaMta traNa karaNa ane traNa yogathI arthAt mana, vacana ane kAyA, A traNe yogathI huM svayaM pApakarma karIza nahIM, bIjA pAse karAvIza nahIM temaja pApayukta pravRtti karanAranuM anumodana paNa karIza nahIM. he bhagavAna ! pUrvanA pApanuM huM pratikramaNa karuM chuM, Atma sAkSIe niMdA karuM chuM, guru sAkSIe dhikkAruM chuM ane pApakArI AtmAne (kaSAyAtmA ane azubha yogAtmAne) vosirAvuM chuM tyAga karuM chuM. vivecana : prastuta sUtra sAmAyikanuM pratijJAsUtra che. sAmAyikanI arthAt samabhAvanI sAdhanAthI ja sAdhanAno prAraMbha thAya che ane kramazaH samabhAvanI puSTi thatAM rAga-dveSAdi viSama bhAvono nAza thAya ane aMte sAdhaka akhaMDa samabhAvanI arthAt vItarAgadazAnI prApti kare che. A rIte sAdhanAnA prAraMbhathI pUrNAhUti paryaMta sAmAyikanA bhAvone ja siddha karavAnA hovAthI sAdhaka jIvanamAM sAmAyikanuM atyaMta mahattva che. sAmAyikanA pratijJA sUtrathI sAmAyikanuM svarUpa tathA tenA svIkAranI paddhati spaSTa thAya che. remi bhaMte sAmAva - he bhagavaMta ! huM sAmAyika karuM chuM. A pratijJA vAkya che. sAdhaka pratijJAno svIkAra svecchAthI kare che. guru ziSyane upadeza dvArA hitAhitano bodha karAve che tyAra pachI ziSya svayaM guru samakSa ahitakArI pravRttino tyAga karavA upasthita thAya che ane guru sAkSIe potAnA tyAganA saMkalpa rUpa pratijJAno svIkAra kare che. prastuta pratijJA sUtrano prathama mi zabda uparokta bhAvone sUcita kare che. he bhagavaMta ! mArI samajaNathI, mArI svecchAthI huM svayaM sAmAyikano svIkAra karuM chuM. aMte zabda bha ivantyALe muzke na dhAtuthI niSpanna thayo che. tenA vyutpatti anusAra bhinna-bhinna artha thAya che. (1) bhavaMta- tyALa suddha ca prAthati kRti manta kalyANa ane sukhane prApta karAve te. (2) mavAta- saMsAramayaMti-mUDIrotti ti bhavAntaH / saMsArano aMta karAve che. (3) mayAnta- mayasya-nanmajharAmaraNarUpa yasyAnto nAzo yena sa yAntaH janma-jarA, maraNa rUpa bhayano athavA ihaloka Adi sAta prakAranA bhayano nAza karAve te. (4) mavavAnA: - mAM vavaSTi kRti mavavA monAvIza mathavAnoH / bhayajanaka kAmabhogano nAza kare che. (5) mavAnA mAnijiyApi sani vAnnAni cena sa mavAnAH| indriyonuM damana kare ane karAve, te. (6) bhAti- sabhya jJAnavarzanacAritrIte kRti mAntaH / samyajJAna, darzana cAritrathI zobhAyamAna che te. bhaMte zabdanA bhinna-bhinna arthone jotA spaSTa thAya che ke bhaMte vizeSaNa guru mATe prayukta che. ziSyanI sAdhanAmAM guru kalyANakArI che, te uparAMta guru ziSyanA saMsArano aMta karAvanAra, svayaM bhayamukta, indriya vijetA, kAmabhogonA tyAgI, samyagdarzanAdi guNothI zobhAyamAna hoya che. sAdhaka potAnI pratijJAno svIkAra gurunI samakSa kare che tethI bhaMte zabdano prayoga guru mATe upayukta che. bhaMte zabda devAdhideva mATe paNa prayukta thAya che. guru mATe vaparAyelA sarva vizeSaNo devAdhideva Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka 1 19 mATe paNa yathocita che. sAdhaka pratyakSa gurunI sAkSIe pratijJA grahaNa kare che paraMtu kyAreka gurunI pratyakSa upasthiti na hoya, tyAre devAdhidevanI sAkSIe paNa pratijJA grahaNa kare che, te uparAMta 'bhaMte' zabda prayoga potAnA AtmAnI sAkSI mATe paNa thaI zake che. potAno zuddha AtmA deva ane guru svarUpa che ane koI paNa pratijJAnA svIkAramAM deva ke gurunI sAkSI karatAM potAnA AtmAnI sAkSI atyaMta mahattvanI che. AtmasAkSIe svIkArelI pratijJAnuM svecchAthI pUrNapaNe pAlana thaI zake che. A rIte te zabda devAdhideva, sadgurudeva ane Atma sAkSIno sUcaka che. sAmAttva- sAmAyika, sAmAyika zabdano artha ghaNo ja vilakSaNa temaja rahasyapUrNa che. vyAkaraNanA niyama anusAra pratyeka zabdano bhAva, tenI aMdara ja samAyelo hoya che. A daSTie sAmAyika zabdano gaMbhIra ane udAra bhAva paNa te ja zabdamAM chapAyelo che. ApaNA prAcIna jainAcAryoe bhinna-bhinna vyutpattio dvArA sAmAyika zabdanA bhAvane pragaTa karyA che, yacA (1) samasya rAgadveSAnArAtavartitayA madhyasthasya AyaH lAbhaH samAyaH samAya eva sAmAyikam / rAga dveSanA prasaMge madhyastha rahevuM, te samabhAva che. sAdhakane samarUpa madhyastha bhAvano Aya- lAbha jenA dvArA prApta thAya che, te sAmAyika che. (2) samAni jJAnavarNanavAritrAdhi, tevu ayana mAM samAya sa va sAmAdhim / mokSamArganA sAdhanabhUta jJAna, darzana, cAritra sama kahevAya che. te ratnatrayamAM ayana-gamana karavuM arthAt pravRtti karavI te sAmAyika che. (3) sarva nIveSu maitrI sAma, sAmano AyaH tAma: sAmAnya: sa va samAyim / sarva jIvo pratye maitrIbhAva rAkhavo te sAma kahevAya che ane sAmano lAbha jenA dvArA prApta thAya te sAmAyika che. (4) sama: sAvadyayogaparihAra niravadyayogAnuSThAnarUpa jIva pariNAmaH tasya AyaH lAbhaH samAyaH sa va sAmAvitam / sAvadhayoga-pApakarmono parityAga ane niravadha yoga ahiMsA, dayA, samatA, Adi kAryonA AcaraNa rUpa jIvAtmAnA zuddha pariNAmo sama kahevAya che. A samabhAvanI prApti jenA dvArA thAya te sAmAyika kahevAya che. (5) samyak gvArtha: sama zabdaH, sanyAyanuM vartanam samayaH sa va sAmAyim / sama zabdano artha samyaka che ane ayanano artha AcaraNa karavuM thAya che, samyaka-zreSTha AcaraNa, te sAmAyika che. (6) samaye vartavyam sAmAdhivat / je samaye ahiMsA-samatA AdinI utkRSTa sAdhanA karavAmAM Ave che te samayanuM te kartavya che ane te samayanuM kartavya sAmAyika kahevAya che. ucita samaye karavA yogya Avazyaka kartavya ja sAmAyika che. (7) sAvajja joga virao, tigutto chasu saMjao uvaThatto jayamANo AyA sAmAIyaM hoi // - Avazyaka bhASya. sAdhaka sAvadha yogathI virata, mana, vacana kAyaguptithI gupta, cha kAyanA jIvo pratye saMmata, sva svarUpamAM upayukta ane thatanA sahita vicare che, tyAre te AtmA sAmAyika svarUpa che. / AvA sAmAC / (zrI bhagavatI sUtra) samabhAvamAM sthita zuddha AtmA ja sAmAyika kahevAya che. bhinna-bhinna vyutpattio dvArA sAmAyikanA bhinna-bhinna arthonuM nirIkSaNa karatAM jaNAya che ke Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 | zrI Avazyaka sUtra badhI vyutpattiono bhAva eka ja che ane te samatA che. eka zabdamAM sAmAyika zabdanA bhAvane pragaTa karavo hoya to kahI zakAya ke "samatA e ja sAmAyika che. savinaM nor- sAvadha yogone. savanuM saMskRta rUpa sAvadha che. sa + avadha = sAvadha, pApa sahita, je kriyA pAparahita hoya, pApakarmano baMdha karAvanAra hoya athavA AtmAnuM patana karAvanAra hoya te sarva kriyAne sAvadhayoga kahe che. prANAtipAta, mRSAvAda Adi aDhAre pApasthAna yukta pravRttiono samAveza sAvadhayogamAM thAya che. sAthai nuM saMskRta rUpa sAvarga paNa thAya che. varjanIya, niMdanIya pravRttine sAvarksa kahe che. AtmAne malina athavA niMdita karanArI kaSAya sahitanI pravRtti sAvarya kahevAya che. samabhAvanI sAdhanAmAM bAdhaka bane tevI mana, vacana ane kAyA dvArA thatI pApakArI pravRtti sAvadhayoga kahevAya che. pavanarAmi - pratyAkhyAna karuM chuM, tyAga karuM chuM. gAjaLIvANa- tenuM saMskRta rUpa thAvanI vaye thAya che. yAvatu zabda pratyAkhyAnanA kAlanI maryAdAno vAcaka che. jyAM sudhI huM jIvuM chuM, jyAM sudhI mArA A dehamAM jIva che, tyAM sudhI huM pApakArI pravRttino tyAga karuM chuM. prastutamAM sUtrakAre sarva viratinI sAmAyikane lakSamAM rAkhIne bAvajIvA zabda prayoga karyo che. sAdhunI sAmAyikanI pratijJA yAvajIvananI hoya che, paraMtu dezavirati zrAvakonI sAmAyika zrAvakanI icchA ane anukULatA pramANe maryAdita samayanI hoya che, tethI tenA pratijJA pAThamAM gAvavAnA sthAne gAla upAya zabda prayoga thAya che. nava Liyama- jyAM sudhIno niyama hoya, tyAM sudhI. A pAThamAM zrAvakanI sAmAyikanI koI cokkasa kAla maryAdA nizcita thatI nathI. tema chatAM pUrvAcAryoe gaMbhIra vicAraNA pUrvaka sAmAyikanI kAla saMbaMdhI avyavasthA dUra karavA mATe zrAvakanI eka sAmAyika mATe be ghaDI arthAt 48 miniTa(eka muhUrta)nI maryAdA nizcita karI che. zrAvakone jeTalI sAmAyika karavI hoya te pramANe be ghaDI, cAra ghaDI, cha ghaDI Adi kAla maryAdA nizcita kare che. di viSa na ja.... vaNA traNa karaNa ane traNa yogathI huM pApa pravRttino tyAga karuM chuM. karaNa- kriyA karavAnI paddhati. pApakarmanuM sevana traNa prakAre thAya che. (1) pApanuM AcaraNa svayaM karavuM, (2) bIjA pAse karAvavuM ane (3) pApa pravRttinI anumodanA karavI. pApapravRtti thatI hoya, temAM khuza thavuM yoga- pApa karavAnA sAdhanabhUta mana, vacana ane kAyA, A traNa yoga che. traNe prakAranI pApapravRtti traNe yogathI thAya che. te traNa karaNa 4traNa yoga = nava prakAre pravRtti thAya che, tene pAribhASika zabdomAM nava kauTi kaheche. koTi- zatruothI nagaranuM rakSaNa karavA mATe nagarane pharato killo(koTa) banAvavAmAM Ave che, tema sAdhaka potAnI AsapAsa pratyAkhyAna rU5 koTa-killo bAMdhe che, jenAthI karma rUpa zatruno praveza rokAI jAya che arthAt Azravano nirodha thAya che. navakoTi:- (1) manathI svayaM pApa karIza nahIM, (2) vacanathI svayaM pApa karIza nahIM, (3) kAyAthI svayaM pApa karIza nahIM, (4) manathI bIjA pAse pApa karAvIza nahIM, (5) vacanathI bIjA pAse pApa karAvIza nahIM, (6) kAyAthI bIjA pAse pApa karAvIza nahIM, (7) manathI pApanI anumodanA karIza Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-1 . | 21 | nahIM, (8) vacanathI pApanI anumodanA karIza nahIM, (9) kAyAthI pApanI anumodanA karIza nahIM, sAdhu A nava koTie sarva prakAranI pApapravRttino tyAga kare che. zrAvakonI sAmAyika maryAdita kAlanI hoya che temaja te gRhastha hovAthI sarva prakAranI pApapravRttinA pratyAkhyAna nava koTithI laI zakatA nathI. zrAvako sAmAyikanI ArAdhanA karatA hoya tyAre paNa tenA gRhastha jIvananA saMbaMdho ke vyApAra dhaMdhAthI te sarvathA mukta thaI zakatA nathI. sAmAyikanA samaye paNa tenA nAme vyApAra cAlu hoya, gharamAM tenA mATe paNa rasoI Adi taiyAra thatI hoya vagere gRhastha jIvananI anya aneka pApapravRtti cAlu ja hoya che ane zrAvakano mamattva bhAva paNa sarvathA chUTayo na hovAthI dareka pApapravRttimAM zrAvakanI anumodanA thaI jAya che, tethI zrAvako anumodanAnA pratyAkhyAna laI zakatA nathI. vihaM rivikhe na ma na vani mANI vasI jIvaNI- zrAvako mana, vacana ane kAyAnA traNa yogathI svayaM pApa pravRtti karatA ke karAvatA nathI tethI zrAvako be karaNa X traNa yoga = cha koTie pratijJAno svIkAra kare che. keTalAka AcAryonI paraMparA anusAra zrAvako nava koTimAMthI manathI pApanI anumodanA karIza nahIM, A eka koTine choDIne zeSa ATha koTithI pratijJAno svIkAra kare che. limi- niMdA karuM chuM. bIjAnI niMdA karavI, te jIvano eka durguNa che. sAdhake paranI niMdA karyA vinA potAnA pApAcaraNanI-duSkRtyonI niMdA karavAnI che. doSonI niMdA, te eka jAtano pazcAttApa che ane pazcAttApa pApanI malinatAne dUra karavA mATe jvalaMta agni samAna che. pApanA pazcAttApa dvArA viSaya vAsanA prati vairAgya bhAva jAgRta thAya che. vairAgyanI daDhatAthI sAdhaka kramazaH guNazreNI upara ArohaNa kare che, mohakSaya karavAnuM sAmarthya pragaTa thAya che. AtmA zuddha, pavitra ane nirmaLa banI jAya che. nalimi- gaha karuM chuM. sAdhaka AMtara nirIkSaNa karIne potAnA doSonuM prAyazcita kare tyAra pachI te doSone guru samakSa athavA anya samakSa pragaTa kare che, te gaha che. Atma sAkSIe pApano pazcAtApa karavo, te niMdA che ane guru samakSa athavA anya supAtra vyakti samakSa pApa pragaTa karavuM, te gaha che. gartAmAM pratiSThAno bhaMga thavAthI ahaMkArano nAza thAya che. AdhyAtmika daSTie niMdA karatAM gaha ucca koTinI sAdhanA che. jene AtmazuddhinI tIvratama tamannA hoya te ja vyakti sarva prakAre mAnahAnine svIkArIne potAnA pApadoSono guru samakSa ekarAra karIne zuddha ane karmabojathI haLavo bane che. akhA volini- sAvadhakArI AtmAno tyAga karuM chuM. sAdhaka svayaM Atma svarUpa che. te svarUpa trikAlAbAdhita che, tethI teno tyAga thaI zakato nathI paraMtu jenA dvArA aDhAre pApasthAnanuM sarjana thAya che tevA kaSAyAtmA ane azubha yogAtmAno tyAga thAya che. arthAt kaSAyano tathA yoganI azubha pravRttino tyAga thAya che. A rIte pratijJA svIkAranI samagra prakriyA Azravanirodha ane saMvara sAdhanAnI che. jyAM sudhI aMtaramana pUrvaka pApathI malina hoya tyAM sudhI tene samabhAvanI anubhUti thatI nathI, sAdhaka samabhAva rU5 sAmAyikamAM sthita thavA mATe kaTibaddha thAya tyAre teNe pUrvakRta pApanI AlocanA, niMdA ane gaha karyA pachI te pApAtmAno tyAga karavo jarUrI che. A rIte sUtrakAre pratijJA svIkAra vidhi dvArA sAdhanAnA kramane sUcita karyo che. che Avazyaka-1 saMpUrNa Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 22 ] zrI Avazyaka sUtra bIja Avazyaka prAkkathana % % % % % % % cha AvazyakamAMthI prathama Avazyaka "sAmAyika che. zrI anuyogadvAra sUtramAM prathama AvazyakanuM nAma "sAvadhayogavirati' kahyuM che. sAdhakanuM lakSa sAvadhayogathI-pApakArI pravRttithI nivRtta thaIne samabhAvamAM sthita thavAnuM che, paraMtu anAdikAlIna saMskAro tene punaH punaH pApapravRttimAM kheMcI jAya che. lakSanI siddhi mATe sAdhakane tadanurUpa ucca AlaMbananI apekSA rahe che. sAvadhayogathI pUrNataH nivRtta ane akhaMDa samabhAvamAM sthita thayelA tIrthakaro sAdhakane mATe zreSTha AlaMbanabhUta che. sAdhaka potAnA AdarzarUpe tIrthakarone najara samakSa rAkhI vAraMvAra tenuM nAmasmaraNa ane guNasmaraNa karIne svayaM sAdhanAnuM baLa prApta kare che. jema citrakAra lakSarUpa citrane potAnA mAnasapaTa para aMkita karIne tenA AdhAre potAnuM kArya kare che, te ja rIte sAdhaka paNa potAnA lakSabhUta akhaMDa samabhAvane varelA devAdhidevane potAnA mAnasapaTa para sthApita karI lakSyasiddhi mATe puruSArtha kare che, tethI ja prathama sAmAyika Avazyaka pachI bIjo Avazyaka caturvizati stava che. sAdhanAno puruSArtha sAdhaka svayaM kare che tema chatAM tIrthakaronI stuti sAdhakanA sAdhanAnA mArgane prazasta banAve che, tIrthakaranA uccatama saMyama-tapanI sAdhanAmAMthI sAdhaka preraNA meLave che ane tenA guNAnurAgathI te guNo svayaMmAM pragaTa thAya che. zraddhAmathoDavaM puruSo yo yaskRta pazva saH I manuSya jenI zraddhA kare che. tenA jevo te thAya che. vItarAga, sarvajJa puruSanI zraddhA, bhakti kramazaH tene vItarAga banAve che. zrI uttarAdhyayana sUtramAM gautama svAmIe prabhune pUchyuM che ke vaDaLIsthA aMte ! nIve vi Aya ? he pUjya ! covIza tIrthakaronI stutithI jIvane zuM lAbha thAya che? bhagavAna mahAvIra uttara Ape che ke vaDaLanatthaNaM vaMsana vinoriMgAyA he gautama! covIsa tIrthakaronI stutithI mithyAtva mohanIya karmano kSayopazama thAya che ane tenAthI darzananI vizuddhi thAya che. tIrthakaronA guNAnurAgathI te guNonI prApti thAya che ane aMte te jIvAtmA tarUpa banI jAya che, jethI alpakALamAM siddha, buddha ane mukta thAya che. Asana- yogamudrA ke jinamudrAmAM sthira Asane besIne A pATha bolAya che. baMne hAtha joDI daze ya AMgaLIo bhegI karIne peTa upara hAthanI koNIo rAkhavI, te yoga mudrA kahevAya che. tIrthakaronI dhyAnastha avasthAnI jema baMne hAtha lAMbA rAkhIne sIdhA UbhA rahevuM, te jinamudrA che. logassa sUtramAM sAta gAthA che. pahelI eka gAthA anuSTrapa chaMdamAM ane zeSa cha gAthA AryA chaMdamAM gavAya che. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka--2 : prAkathana viSaya- logA sUtramAM mukhyatve covIsa tIrthaMkaronI nAma stuti che. nAmasmaraNano paNa adbhuta mahimA che kAraNa ke pratyeka zabdo bhAvAtmaka che. te zabdanA uccAraNa sAthe teno bhAva avazya spaSTa thAya che. jema 'kamala' zabdanuM uccAraNa eka khIlelA sugaMdhI phUlano bodha karAve che, te ja rIte tIrthaMkaronAM nAmanuM uccAraNa paNa tIrthaMkaranA guNano bodha karAve che. prabhu mahAvIranuM nAma turaMta ja temanI samatA, sahanazIlatAno bodha karAve che. zabda draSyazruta che ane temAM bhAva zrutane pragaTa karavAnuM sAmarthya che. prabhunA nAmamAM akhUTa zakti che. sAdhaka zraddhA ane bhaktithI hara kSaNe prabhunuM nAmasmaraNa kare, to aneka anarthakArI pApothI bacI jAya, zubha bhAvonI vRddhi thAya ane aMte svayaM prabhumaya banI jAya che, tethI ja mahApuruSoe AvA uttama koTinA bhakti sAhityanI racanA karI che. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 24 / zrI Avazyaka sUtra bIjo Avazyaka caturvizatistava dogasa sUtra : logassa ujjoyagare, dhammatitthayare jiNe / arihate kittaissaM, cauvIsaM pi kevalI // 1 // usabhamajiyaM ca vaMde, saMbhavamabhiNaMdaNaM ca sumaI ca / paumappahaM supAsaM, jiNaM ca caMdappahaM vaMde // 2 // suvihiM ca pupphadaMtaM, sIyala-sijjaMsa-vAsupujjaM ca / vimalamaNataM ca jiNaM, dhamma saMtiM ca vaMdAmi // 3 // kuMthu araM ca malliM, vaMde muNisuvvayaM NamijiNaM ca / vaMdAmi riTThaNemi, pAsaM taha vaddhamANaM ca // 4 // evaM mae abhithuA, vihuyarayamalA pahINajaramaraNA / cauvIsaM pi jiNavarA, titthayarA me pasIyaMtu // 5 // kittiya-vaMdiya-mahiyA, je e logassa uttamA siddhA / Arugga-bohi lAbha, samAhi-varamuttamaM kiMtu // 6 // caMdesu NimmalayarA, Aiccesu ahiyaM payAsayarA / sAgaravaragaMbhIrA, siddhA siddhiM mama disaMtu // 7 // zArtha :-logassa-saMpa moDamA, ujjoyagare - 6dhota naa2| (zAna3pI prAza nAra) dhammatitthayare -dharma35tIrthanI sthApanA 2nArA, jiNe-rAga-dvaSanAvitA, neizvara, arihate - bha3pI zatrune enaa|-arihNt, kittaissaM - nAma nahItana-stuti rIza, cauvIsaMpi-yovIsa tIrtharonI (anya ), kevalI-aksAnImonI, usabhaM-*Sama heva svAbhI, (hinAthana), ca - ane, ajiyaM-matinAtha svAmIna, vaMde-vahana chu,saMbhavaM-saMbhavanAtha svAmIne, abhinaMdaNaM abhinaMhana svAmIne, sumaI - sumatinAtha svAmIne , paumappahaM - 5bhaprabhu svAbhIne, supAsaM - supArzvanAtha svAmIne, jiNaM ca -nine, caMdappahaM- yaMdraprabhu svAbhIne, suvihi-suvidhinAtha svAmI, ca-athavA pupphadaMtaM-puSpahata (bI? nAma), sIyala-zItalanAtha svAmIna, sijjaMsa - zreyAMsanAtha svAmIne, vAsupujjaM-vAsupUjya svAmIna, vimalaM-vimaranAtha svAmIna, aNaMtaM-anaMtanAtha svAmIna, dhamma - dharmanAtha svAmIne, saMti - zAMtinAtha svAmIne, vaMdAmi - vahana chu, kuMthu - kuMthunAtha Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka 2 25 svAmIne, aneM - aranAtha svAmIne, mattti - mallinAtha svAmIne, muLisuvvayaM - munisuvrata svAmIne, migiLa - naminAtha jinezvarane, duiLemi - ariSTanemi svAmIne, pAsuM taha - pArzvanAtha tathA, vanamALa - vardhamAna svAmIne, vrUM ma - A rIte mArA vaDe, amithuJa - stuti karAyelA, vidura rayamalA- karmarUpI raja ane malathI rahita, pahILa nara-marakhA - jarA (ghaDapaNa) ane maraNathI mukta, cavIsaMpi - AvA covIsa tathA anya paNa, niLavA- jinezvara deva, tithayA me - tIrthaMkaro mArA upara, palIjaMtu -prasanna thAo, vittiya- vANIthI stuti karAyelA, vaMviya - mastaka namAvIne vaMdita-vaMdana karAyelA, mahiyA - bhAva manathI pUjita-pUjAyelA, je 6 - je A, logassa - akhila loka-saMsAramAM, kattamA - sauthI uttama, siddhA - siddha thAya che te, Apna - Arogya-Atmika zAMti, vozilAma bodhi-samakita rUpa dharmano lAbha, samAdhivatamuttamaM jiMtu - sarvotkRSTa zreSTha bhAvarUpa samAdhi Apo, caMdrelu khimmatayA - caMdrathI paNa vizeSa nirmala, Ajvetu ahiya cAlayA - sUryathI paNa adhika prakAza karanAra, sAravara gaMbhIi - svayaMbhUramaNa samudrathI paNa vadhAre gaMbhIra, siddhA siddhi - siddha bhagavaMta siddhi-mokSa, mama jilatu - mane Apo. bhAvArtha :- akhila vizvanA sarva dravyone jJAnarUpI prakAzathI prakAzita karanArA, dharmatIrthanI sthApanA karanArA, rAga-dveSanA vijetA, kAma-krodha ane karmarUpI aMtaraMga zatruone naSTa karanArA covIsa tIrthaMkaronuM huM kIrtana karIza, stavana karIza. (1) zrI RSabhadeva svAmI, (2) zrI ajItanAtha svAmI, (3) zrI saMbhavanAtha svAmI, (4) zrI abhinaMdana svAmI, (5) zrI sumatinAtha svAmI, (6) zrI padmaprabhu svAmI, (7) zrI supArzvanAtha svAmI, (8) zrI caMdraprabhu svAmI, (9) zrI suvidhinAtha svAmI athavA zrI puSpadaMta svAmI, (10) zrI zItalanAtha svAmI, (11) zrI zreyAMsanAtha svAmI, (12) zrI vAsupUjya svAmI, (13) zrI vimalanAtha svAmI, (14) zrI anaMtanAtha svAmI, (15) zrI dharmanAtha svAmI, (16) zrI zAMtinAtha svAmI, (17) zrI kuMthunAtha svAmI, (18) zrI aranAtha svAmI, (19) zrI mallinAtha svAmI, (20) zrI munisuvrata svAmI, (21) zrI naminAtha svAmI, (22) zrI ariSTanemi-nemanAtha svAmI, (23) zrI pArzvanAtha svAmI ane (24) zrI mahAvIra vardhamAna svAmInI huM stuti karuM chuM. jemanI meM stuti karI che, teo karmarUpI raja ane malathI rahita che, jarA ane maraNathI mukta thayelA che, aMtarzatruo upara vijaya prApta karelo che, evA covIse dharmapravartaka tIrthaMkaro ane anya jinavaro mArA upara prasanna thAo ! jemanuM kIrtana, vaMdana ane pUjana devendro tathA manuSyoe karyuM che, jeo akhila lokamAM sarvottama che ane siddhine prApta thayelA che, te bhagavaMto mane bhAva Arogya (siddhatva arthAt AtmazAMti) samyagdarzanAdi ratnatrayano pUrNa lAbha ane sarvotkRSTa bhAva samAdhi pradAna karo. jeo caMdrathI adhika nirmaLa che, sUryathI paNa adhika prakAzamAna che, svayaMbhUramaNa samudranI samAna gaMbhIra che, te siddha bhagavaMto mane siddhi(mokSa) arpaNa karo arthAt ApanA AlaMbanathI mane mokSa prApta thAo. vivecanaH jaina samAjamAM caturviMzatistava-logassa bhakti sAhityanI eka amara racanA che. tenA pratyeka zabdamAM bhakti bhAvano akhaMDa srota chUpAyelo che. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 20 | zrI Avazyaka sUtra logassanA pAThanuM svarUpa samajavA mATe tenA viSayane pAMca vibhAgamAM vibhAjita karAya che. (1) tIrthakaranuM svarUpa, (2) tIrthakaronAM nAma, (3) tIrthakaronI vizeSatA, (4) bhaktanI yAcanA, (5) tIrthakarone ApelI upamA. (1) tIrthaMkaranuM svarUpa tolsa..... vavava vatI- A sUtra pAThamAM tIrthakaranuM svarUpa temanA cAra mULa atizayathI pragaTa thAya che. noTsa- lokanA. lokanA cAra prakAra che. dharmAstikAyAdi cha dravyAtmaka dravyaloka, cauda rajuM pramANa triloka, anaMtAnaMta utsarpiI-avasarpiNI kAla pramANa kAlaloka ane jIvonA audAyika Adi AtmapariNAma rU5 bhAvaloka che. tIrthakaro te cAre prakAranA lokane prakAzita-pragaTa kare che. 3Lo - udyota-prakAza karanArA. vyAkhyAgraMthamAM udyotanA be prakAra kahyA che. (1) agni, caMdra, surya, maNi Adino udyota-prakAza dravya udhota che ane (2) jJAnarUpa prakAza bhAva udyota che. dravya udyota maryAdita kSetrane maryAdita kAla sudhI ja prakAzita karI zake che, paraMtu kevaLajJAna rUpa prakAza akhaMDa ane trikAlAbAdhita che. tIrthakaro kevaLajJAna-kevaLadarzana rUpa kSAyika jJAnane varelA che. te jJAnarUpa prakAza akhaMDa, avyAghAta, saikAlika ane zAzvata che. tevA jJAnarUpa prakAzathI tIrthakaro samagra lokAlokanA sarva dravyone ane tenI sarva paryAyone prakAzita kare che. A rIte "ujjoyagare' zabda tIrthakaranA jJAnAtizayane pragaTa kare che. tharmotirthaMre- dharma rUpI cAra tIrthanA saMsthApaka. tIrthakaro kevaLajJAna-kevaLadarzanane prApta karIne zruta-cAritradharmanI prarUpaNA dvArA cAra tIrthanI sthApanA kare che. anAdikALathI saMsAra samudramAM DUbI rahelA jIvone saMsAra samudrathI tAre, te tIrtha che. prabhunA puNyaprabhAve sarva jIvo prabhunA upadezane potAnI yogyatA pramANe pota-potAnI bhASAmAM samajI jAya che, A prabhuno vacanAtizaya che. prabhuno upadeza krodhAdi kaSAyono nigraha kare che. rAga-dveSa rUpa dAvAnalane zAMta karavAmAM samartha che, tethI jinapravacana tIrtha che. tIrthakaro jina pravacananA AdhAre sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA rUpa caturvidha saMghanI sthApanA kare che. A cAra prakAranA saMghamAMthI koI paNa saMghamAM sthAna pAmIne sAdhaka saMsAra samudrane tarI zake che, tethI caturvidha saMgha tIrtha kahevAya che. tIrthaMkaranAma karmanA udaye prabhu cAra prakAranA tIrthanI sthApanA karatA hovAthI tIrthakara kahevAya che. ni- rAga-dveSa rUpa sarva pApa pravRtti para sArvatrika vijaya prApta kare, te jina che.nine zabda tIrthakaranA apAyApagamAtizayane pragaTa kare che. hite- ari = rAga-dveSa rUpI zatru athavA ghAti karmarUpI zatruno ghAta kare, te arihaMta che athavA aImadhAtu yogyatAnA arthamAM prayukta thAya che. jeo deva, dAnava ane manuSyonI pUjAne yogya che, devakRta aSTa prAtihAryathI, cotrIsa atizayothI yukta che te arihaMta che. rite zabda tIrthakaranA pUjAtizayane pragaTa kare che. - A rIte cAra ghAti karmono nAza karIne, kevaLajJAna-kevaLadarzanane prApta thayelA, lokAlokane prakAzita karanArA, zrata ane cAritra rUpa dharmanI prarUpaNA dvArA saMsAra samudrane pAra karavA mATe caturvidha saMgha-tIrthanI sthApanA karanArA, deva-dAnava ane manuSyo dvArA pUjAyelA, A cAra mULa atizayothI yukta arihaMta paramAtmAnuM-tIrthakaronuM huM ripharUM kIrtana karIza, stuti karIza. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka 2 27 novisaMpi jevI- covIsa tIrthaMkaro tathA anya sAmAnya kevaLI bhagavAna. bharata ane ravata kSetramAM eka utsarpiNI ke eka avasarpiNI kAlamAM kramazaH 24 tIrthaMkaro thAya che. anAdikAlathI parivartana pAmatA anaMta kAlacakramAM anaMta tIrthaMkaro thaI gayA che, te badhAnuM nAmasmaraNa karavuM zakya nathI, tethI bhakta ApaNA bharatakSetranA, A avasarpiNIkAlamAM thayelA, ApaNA Asanna upakArI covIsa tIrthaMkaronA nAmasmaraNanI pratijJA kare che. pizabdathI airavatakSetranI aMtima covIsInA covIsa tIrthaMkaro tathA mahAvideha kSetranA viharamAna tIrthaMkaronuM grahaNa thAya che. jevI- kevaLI. tIrthaMkara padanI prApti prakRSTa puNyodaye thAya che. keTalAka jIvo Atma sAdhanAnA puruSArthathI ghAti karmano kSaya karIne kevaLajJAna-kevaLadarzanane pragaTa karIne sAmAnya kevaLI bane che, paraMtu te kevaLI bhagavAnane tIrthaMkara nAma karmano udaya na hovAthI tIrthanI sthApanA karatA nathI, sAmAnya vaLI bhagavAnane devakRta aSTa prAtihArya, cotrIsa atizayAdi vaibhava paNa hotA nathI. tIrthaMkara ane kevaLInA jJAna, darzana ane cAritra samAna hoya che. tIrthaMkara ane kevaLI, baMnene cAra aghAti karmono udaya hovAthI sadehe vicare che. AyuSyakarmanI sAthe cAre aghAti karmono kSaya thatAM te baMne siddha gatine pAme che. tIrthaMkaronI saMkhyA nizcita hoya che, bharata ane airavatakSetramAM eka avasarpiNI ke utsarpiNI kAlamAM kramazaH covIsa tIrthaMkaro thAya che ane mahAvidehakSetramAM eka sAthe jaghanya vIsa tIrthaMkara ane utkRSTa 160 tIrthaMkaro thAya che. te uparAMta saMkhyAtA jIvo sAmAnya kevaLIpaNe rahIne siddha thAya che. (2) tIrthaMkaronA nAma :- sama..... vakramALa 2 - A pAThamAM 24 tIrthaMkaronA zubha nAmanuM kathana che. tIrthaMkaronA nAma guNaniSpanna hoya che. garbhastha bALakanA prabhAvathI mAtAne vividha anubhUtio thAya che tenA AdhAre niyuktimAM covIse tIrthaMkaronA nAmanI sArthakatAnuM kathana karyuM che. vyAkhyAgraMthamAM tadanusAra vyAkhyA paNa karI che. (1) RSabha deva- bhagavAnanA mAtA marudevAe cauda mahAsvapnamAM prathama RSabha-vRSabha-baLadanuM svapna joyuM athavA prabhunA uru-jAMgha upara vRSabhanuM lAMchana hatuM, tethI prabhunuM RRSabha nAma rAkhyuM. (2) ajItanAtha- prabhu garbhamAM AvyA tyAre copATa ramatA temanA mAtAnI sadA jIta thatI hatI, tethI prabhunuM ajIta nAma rAkhyuM, (3) saMbhavanAtha- prabhu garbhamAM AvyA tyAre rAjyamAM dhAnyAdino adhika saMbhava-utpatti hovAthI prabhunuM saMbhava nAma rAkhyuM. (4) abhinaMdana svAmI- prabhu garbhamAM AvyA tyAre zakrendre vAraMvAra stuti karI, tethI prabhunuM abhinaMdana nAma rAkhyuM. (5) sumati- prabhu garbhamAM AvyA tyAre mAtAnI buddhi vizuddha thaI, mAtAnI subuddhi dvArA be zokya strIono kaleza zAMta thayo, tethI prabhunuM sumati nAma rAkhyuM. (6) padmaprabhusvAmI prabhu garbhamAM AvyA tyAre mAtAne padmakamaLanI zayyA upara suvAno dohada utpanna thayo, tethI prabhunuM padmaprabhu nAma rAkhyuM. (7) supArzvanAthana prabhu garbhamAM AvyA tyAre mAtA supArzva-zreSTha paDakhAvALA thayA, tethI prabhunuM supArzvanAtha nAma rAkhyuM. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] zrI Avazyaka sUtra (8) caMdraprabhu prabhu garbhamAM AvyA tyAre mAtAne caMdra-rasa pAnano dohada utpanna thayo, tethI prabhunuM caMdraprabhu nAma rAkhyuM. (9) suvidhinAtha- prabhu garbhamAM AvyA tyAre mAtA sarva vidhiomAM- kartavyomAM kuzaLa thayA, tethI prabhunuM savidhinAtha nAma rAkhyuM athavA prabhunA dAMtanI paMkti puSpasamAna svaccha hatI, tethI bIjuM nAma puSudata rAkhyuM. (1) zItalanAtha- prabhu garbhamAM AvyA tyAre mAtAnA karakamalano sparza thatAM ja pitAno asAdhya dAhajavara upazAMta thayo, tethI prabhunuM zItalanAtha nAma rAkhyuM. (11) zreyAMsanAtha prabhunA pitAne tyAM eka devAdhiSThita zayyA hatI. te zayyA para besanArane devakRta upasarga thato hato, prabhu garbhamAM AvyA tyAre mAtAne te zayyA para besavAno dohada utpanna thayo, mAtA devakRta zayyA para beThA ke turaMta ja devakRta upasarga nAza thayo. sahunuM zreya-kalyANa thayuM, tethI prabhunuM zreyAMsanAtha nAma rAkhyuM. (12) vAsupUjya svAmI prabhu garbhamAM AvyA tyAre vasu-indra vaDe mAtAnI vAraMvAra pUjA thaI, tethI prabhunuM vAsupUjya nAma rAkhyuM. (13) vimalanAtha- prabhu garbhamAM AvyA tyAre mAtAnI buddhi vimala-nirmaLa thaI, tethI prabhunuM vimala nAma rAkhyuM. (14) anaMtanAtha- prabhu garbhamAM AvyA tyAre mAtAe anaMta-aneka ratnothI jaDita suMdara mALA joI, tethI anaMta nAma rAkhyuM. (15) dharmanAtha- prabhu garbhamAM AvyA tyAre mAtAnI buddhi dAnAdi dharmamAM vizeSa deDha thaI, tethI dharma nAma rAkhyuM. (1) zAMtinAtha- prabhu garbhamAM AvyA tyAre nagaramAM marakI Adi roga-upadravanI upazAMti thaI, tethI zAMti nAma rAkhyuM. (17) kuMthunAtha-prabhu garbhamAM AvyA tyAre mAtAe svapnamAM kuMthu-kaMthavA jevA sUkSma jIvo vagere chakAyanA rakSaka munivRMdane joyuM, tethI kuMthu nAma rAkhyuM. (18) aranAtha- prabhu garbhamAM AvyA tyAre mAtAe svapnamAM ratnamaya paiDAMnA ArA joyA, tethI prabhanuM ara nAma rAkhyuM. (19) mallinAtha prabhu garbhamAM AvyA tyAre mAtAne malli-mAlatInA puSpanI sugaMdhI zayyAmAM sUvAno dohada thayo, deve te pUrNa karyo, tethI prabhunuM malli nAma rAkhyuM. (ra0) munisuvratasvAmI- prabhu garbhamAM AvyA tyAre mAtA suvratA thaI arthAt vratone dhAraNa karyA, tethI prabhunuM munisuvrata nAma rAkhyuM. (ra1) naminAtha- prabhu garbhamAM AvyA tyAre sarva aNanama rAjAo paNa namI gayA, jhUkI gayA, tethI prabhunuM nami nAma rAkhyuM. (22) ariSTanemanAtha- prabhu garbhamAM AvyA tyAre mAtAe svapnamAM ariSTa ratnamayI nemi-rathanA Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazayaka-2 ) [ 29 ] cakrano aMtabhAga joyo, tethI prabhunuM ariSTanemi nAma rAkhyuM. (ra3) pArzvanAtha prabhu garbhamAM AvyA tyAre mAtAe zayyAmAM potAnA pArtha-paDakhAmAM najIka AvatAM sarpane joyo, tethI prabhunuM pArzva nAma rAkhyuM. (24) vardhamAna- prabhu garbhamAM AvyA, tyAre jJAtakuLamAM dhanadhAnyAdinI vRddhi thaI, tethI prabhunuM vardhamAna nAma rAkhyuM. (3) tIrthakaronI vizeSatA:- maNa Amathuna.......3ra ki. A pAThamAM tIrthakaronI vizeSatA pragaTa karIne bhakta potAnI bhAvanA pragaTa kare che. parva maNa maNujha- A pramANe nAmasmaraNa dvArA mArA vaDe stuti karAyelA. viduya ramatA- karma rUpI raja-malane dUra karanArA. tIrthakaro raja ane malathI rahita che. vyAkhyAkAre raja-malanI traNa vyAkhyA karI che. (1) tatra vadhyamAnaM varga maLyate pUrvavatu mata tiA baMdhAtA karmane raja ane pUrve baMdhAyelA karmone mala kahe che. tIrthakaroe pUrve baMdhAyelA cAra ghAti karmono nAza karyo che ane vItarAga avasthAmAM baMdhAtA aghAti karmono tathA pUrvabaddha aghAti karmono paNa nAza karavAnA che, tethI teo raja-malane dUra karanArA kahevAya che. (2) baddha ranaH nivAM matta baddha karmone raja ane nikAcita karmone mala kahe che. karma baMdhanI taratamatAnI apekSAe karmanI cAra avasthAo che- spaSTa, baddha, niddhatta ane nikAcita. karmabaMdhanI bIjI avasthAnA karmo baddhakarma che. temAM udvartana, apavartana, saMkramaNa Adi parivartano thAya che ane atyaMta gADha baMdhanathI baMdhAyelA karmo, jemAM udvartana, apavartana Adi koI paNa prakAranuM parivartana thatuM nathI, te nikAcita karmo che. tIrthakaro sAdhanAnA prabaLatama puruSArtha dvArA baddhakarmo ane nikAcita karmono nAza kare che. (3) pathaM ranaH sAgarIya mataH kaSAyanA abhAvamAM vItarAga avasthAmAM baMdhAtA aiyaMpathika karmone raja ane kaSAyanA sadubhAvamAM baMdhAtA sAMparAyika karmone mala kahe che. saMkSepamAM raja ane malamAM AThe karmono samAveza thAya che. uparokta vyAkhyAothI spaSTa thAya che ke raja rUpa karmothI malarUpa karmomAM cIkAza ke tIvratA vizeSa hoya che. tIrthakaro avazya mokSagAmI hovAthI raja ane mala baMne prakAranA karmono nAza kare che. padIpa nara mara- jarA ane maraNano. upalakSaNathI janma, jarA ane maraNano prakSINa-nAza karanArA. tIrthakaroe karmabaMdhanA mULabhUta kAraNa rUpa rAga-dveSano saMpUrNa nAza karyo hovAthI punaH janma dhAraNa karavo paDe tevA karmono baMdha karatA nathI. janmanI paraMparA ja aTakI javAthI jarA-vRddhAvasthA ke mRtyu avasthA sahaja rIte dUra thAya che. tIrthakaronuM vartamAna bhavanuM AyuSya pUrNa thatAM sUkSma ane skUla zarIrano sarvathA tyAga kare che, temanA dehatyAgane nirvANa-mokSa kahe che. A rIte teo janma, jarA ane maraNano nAza karanArA che. varasaMpi niNava tisthaRT palIyA..... uparokta vizeSatAothI yukta he covIsa tIrthakaro! mArA para prasanna thAo. tIrthakaro vItarAga hovAthI koI para prasanna ke aprasanna thatAM nathI. tema chatAM bhakto te pUrNa puruSane sarvasva samajIne, temanuM zaraNa svIkArI, potAnA ahaMbhAvano tyAga karI, potAnA Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 | zrI Avazyaka sUtra bhaktisabhara bhAvo pragaTa kare che. potAnA bhAvonI vizuddhithI ja bhaktanA anaMta karmonI nirjarA thAya che. vittiya vaMtiya mahilA.... kIrtita, vaMdita, pUjita. A traNe zabdo stuti-bhaktinI kramika avasthAne sucita kare che. pratyeka tIrthakaronA nAmasmaraNa pUrvaka stavana karavuM, te kIrtana che, paMcAMga namAvIne traNe yoganI zuddhi pUrvaka samyaka prakAre namaskAra karavA, te vaMdana che ane jJAnAdi anaMta guNonA dhAraka, vitarAga, sarvajJa hovAthI devo, dAnavo ane mAnavo dvArA satkAra ane sanmAna thavo, te pUjana che athavA paMcAMga namAvavA, te dravyapUjA ane mana, vacana, kAyAnI vizuddhi dvArA bhAvonI vizuddhi karavI, te bhAvapUjA che. tIrthakaro traNe lokanA prANIone mATe vaMdanIya ane pUjanIya hovAthI gailokya pUjita che. ne 5 nonasa 3ttA siddha- uparokta guNasaMpanna lokamAM uttama. karmabaMdhanA kAraNabhUta rAga-dveSa 35 kalaMkano sarvathA nAza karyo hovAthI teo lokamAM uttama- sarva zreSTha che ane bhavabIjane sarvathA bALIne kRtakRtya thaI gayA hovAthI sarva kAryo siddha thaI gayA hovAthI siddha che. A rIte tIrthakaro (1) karma rUpa raja-malane dUra karanArA, (2) janma, jarA ane maraNano nAza karanArA, (3) devo, dAnavo ane mAnavo dvArA kIrtana, vaMdana ane pUjana karAyelA, (4) lokamAM sarva zreSTha ane (5) sarva kAryo siddha thaI gayA hovAthI kRtakRtya-siddha svarUpa che. (4) bhaktanI yAcanA- bhakta tIrthakaronA nAmasmaraNa ane guNasmaraNa rU5 bhakti kare che. tyAre tenI bhagavad svarUpane pragaTa karavAnI eka mAtra IcchA hoya che, paraMtu jyAM sudhI te icchA pUrNa na thAya, tyAM sudhI bhakta paramAtmA pAse tenA bIjabhUta traNa amogha sAdhananI yAcanA kare che. ArA- Arogya. zarIranI svasthatA te dravya Arogya ane AtmabhAvonI akhaMDatA, svarUpamAM sthiti, te bhAva Arogya che. zarIranI svasthatA ke asvasthatA kSaNika che, tethI sAdhakanA jIvanamAM tenuM vizeSa mahattva nathI paraMtu anAdi kALathI jIvane lAgu paDelA janma ane maraNa rUpa mahArogathI mukta thaI bhAva ArogyanI prApti karavI, te ja bhaktanI jhaMkhanA hoya che. dizAmaM- bodhilAbha. vastatattvanI yathArtha samajaNa, te bodhi che. bodhilAbhanA AdhAre ja sAdhaka samyagadarzana, samyagujJAna ane sammacAritra rUpa ratnatrayInI ArAdhanA karI zake che. A rIte bodhilobha, te ArAdhanAnuM bIja che, ArAdhanAnI pUrvabhUmikA che athavA vadhastu ta tvArtha | bodhi eTale samyakatvanuM kArya. samyakatvanA pariNAme thatI samyaka vicAraNA, samyaka AcAra ke samyaka vyavahAra. samAdi varasattanaM- uttama prakAranI samAdhi. cittanI sama sthiti, cittanI ekAgratAne samAdhi kahe che. zarIranI anukuLatA ke svasthatA prApta karavI, te dravya samAdhi che ane ratnatrayInI ArAdhanAthI Adhi, vyAdhi, upAdhino nAza thavo, te bhAvasamAdhi che. A baMne prakAranI samAdhimAM bhAvasamAdhi ja zreSTha che ane bhaktanI yAcanAmAM bhAva samAdhinuM ja mahattva che. tene grahaNa karavA vara- zreSTha zabdano prayoga che. bhAvasamAdhimAM paNa jaghanya, madhyama ane utkRSTanA bhedathI taratamatA hoya che. temAMthI ahIM utkRSTa koTinI samAdhinuM ja kathana hovAthI 3ttama zabdano prayoga che. utkRSTa, sarvazreSTha bhAva samAdhine prApta karavI, te ja bhaktanI icchA che. jiMtu- tIrthakaronI stuti karIne bhakta temanI pAse koI paNa bhautika padArthonI yAcanA na karatA temanA vItarAgabhAvane anurUpa yAcanA kare che ke he prabho! ApanI stuti-bhaktithI mane bhAva Arogya, nidAna Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazayaka-2 . 31 ] rahita bodhilAbha ane sarvazreSTha bhAva samAdhi pradAna karo. tIrthakaro vItarAga hovAthI koI paNa vyaktine koI vastu ApatA nathI paraMtu bhakta potAnI bhaktinI aMtarabhAvo pragaTa kare che. bhakto potAnI bhAva vizuddhinI anaMta karmono nAza karIne lakSya siddha kare che. Avazyaka niryuktimAM kahyuM che ke bhattIi jinavarANaM paramAe khINapijjadosANaM / Arugga bohilAbhaM samAhi maraNaM pAvaMti // 1097 // artha- jinezvaranI parama bhaktithI bhaktanA rAga-dveSa rUpa doSo nAza pAme che ane te sahaja rIte Arogya, bodhilAbha ane samAdhimaraNane prApta kare che. (5) tIrthakarone ApelI upamA- jagatanA koI paNa padArtho paramAtmAnI tulanA karavA samartha nathI, tema chatAM bhakto potAnA bhAvo pramANe prabhunA guNone samajAvavA vividha padArthonI upamA Ape che. vesu khinmanAra - caMdrathI adhika nirmaLa. lokamAM caMdranI nirmaLatA prasiddha che, paraMtu caMdramAM kalaMka che. paramAtmA karmarUpa raja-malathI sarvathA mukta hovAthI saMpUrNa rIte nirmaLa che. temanI nirmaLatAmAM koI kalaMka nathI temaja A nirmaLatA saikAlika che, tethI prabhu candrathI adhika nirmaLa che. sAnvesu hiyaM pAtharI- sUryathI adhika prakAzaka: sUrya udaya-asta pAme che, teno prakAza sImita kSetrane maryAdita kAla sudhI ja prakAzita kare che. paramAtmAno kevaLajJAna rUpa prakAza anasta che. temAM kyAreya vadha-ghaTa thatI nathI, te saikAlika che ane eka ja samayamAM lokAlokane prakAzita kare che, tethI prabhu sUryathI adhika prakAza karanArA che. sAravAra mIrA- sarva samudromAM vara-zreSTha svayaMbhUramaNa samudranI samAna gaMbhIra. anukULa-pratikULa upasargo ke parISadomAM prabhu calita thatAM nathI. prabhunA Atma pariNAmomAM koI paNa prakAranA vebhAvika uchALA AvatAM nathI. prabhu akhaMDa samabhAvamAM zAzvatakAla mATe sthita rahe che. sitA iiaaN mama visaMta - he siddho ! mane siddha gati batAvo. prabhu vItarAga che. teo koI paNa vastunuM AdAna-pradAna karatA nathI, tevuM bhakta spaSTapaNe samaje che, chatAM tIrthakaro pratye potAnI atUTa zraddhA ane bhaktithI punaH punaH potAnI aMtima bhAvanA bhagavAna samakSa pragaTa kare che ane potAnuM zraddhAbaLa vadhAre che. che Avazyaka-ra saMpUrNa Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 32 ] zrI Avazyaka sUtra trIjo Avazyaka | prAkkathana % % % % % % % Avazyaka kriyAnI ArAdhanA karatAM sAdhaka bIjA AvazyakamAM covIsa tIrthakaronI stuti kare, tyAra pachI teno bhaktino srota guru tarapha pravAhita thAya che, tethI trIjo Avazyaka guru vaMdanAno che. tIrthakaronI anupasthitimAM guru ja sAdhanA mArganA mArgadarzaka hovAthI sAdhaka potAnI kRtajJatA pradarzita karavA mATe mana, vacana ane kAyAthI gurunA guNo prati sarvAtmanA samarpita thaI jAya che, gurunA caraNomAM saheje jhUkI jAya che, utkRSTa bhAve vidhi sahita bAra AvartanapUrvaka gurune vaMdana kare che. vaMdanAnA traNa prakAra che. jaghanya, madhyama ane utkRSTa. guru vihArAdimAM hoya, rastAmAM sAme maLe tyAre "marthIeNa vaMdAmi' zabdanA uccAraNa pUrvaka be hAtha joDI mastaka namAvIne vaMdana karavA, te jaghanya vaMdana che. divasa daramyAna guru beThA hoya, tyAre tikhuttono pATha bolI traNa AvartanapUrvaka paMcAMga namAvIne vaMdana karavA, te madhyama vaMdana che. pratikramaNa samaye "icchAmi khamAsamaNo' no pATha bolI bAra AvartanapUrvaka, UkaDuM Asane besIne vaMdana karavA, te utkRSTa vaMdana che. vaMdana karavAthI sAdhakanA ahaMbhAvano nAza thAya che. zrI uttarAdhyayana sUtrAnusAra vaMdana karavAthI nIca gotra karmano kSaya thAya che. ucca gotra karmano baMdha thAya che. saubhAgya ane apratihata AjJArUpa phaLa ne prApta kare che. te jIva dAkSiNyabhAvane-kuzaLatAne pAme che. AcArya umAsvAtie guru pratyenA vinayanA phaLanI paraMparAnuM kathana karyuM che. vinayaphalaM zuzruSA, guruzuzruSAphalaM zrutajJAnam, jJAnasya phalaM virati, viratiphalaM cAvanirodhaH / saMvaraphalaM tapobalamaya tapaso nirjarAphalaM dRSTam / tasmAt kriyAnivRttiH, kriyAnivRtterayogitvam / yoganirodhAd bhavasaMtatikSayaH saMtatikSayAnmokSaH / tasmAt kalyANAnAM sarveSAM bhAjanaM vinayaH / gurunAvinayanuM phaLa sevAbhAvanI jAgRti che, gurudevanI sevAnuM phaLa zAstronA gaMbhIra ane rahasyapUrNa jJAnanI prApti che, jJAnanuM phaLa pApAcArathI nivRtti che, pApAcAranI nivRttinuM phaLa Azrava-nirodha che, Azrava nirodha arthAtu saMvaranuM phaLa tapazcaraNa che, tapazcaraNanuM phaLa karmanI nirjarA che, nirjarA dvArA kriyAnI nivRtti ane kriyA nivRttithI yoga nirodha thAya che. yoganirodhathI janmamaraNanI paraMparAno kSaya thAya che. janma maraNanI paraMparA kSaya thavAthI AtmAne mokSa padanI prApti thAya che. A rIte samagra kalyANonuM ekamAtra mULa kAraNa vinayapUrvakanA vaMdana che. icchAmi khamAsamaNonA pAThamAM gurune bAra AvartanapUrvaka vaMdana karavAnI viziSTa vidhi tathA gurunI AzAtanAnA vividha kAraNo tathA tenI kSamAyAcanA karavAnuM sUcana che. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | mAvazya:-3 33 trIjo Avazyaka vaMdanA guruvaMTanA sUtra:| 1 icchAmi khamAsamaNo ! vaMdiuM jAvaNijjAe NisIhiyAe aNujANaha me mi uggahaM NisIhi ahokAyaM kAyasaMphAsaM khamaNijjo bhe ! kilAmo appakilaMtANaM bahusubheNa bhe ! divaso vaikkaMto jattA bhe javaNijjaM ca bhe? khAmemi khamAsamaNo devasiyaM vaikkama AvassiyAe paDikkamAmi khamAsamaNANaM devasiyAe AsAyaNAe tittIsaNNayarAe ja kiMci micchAe maNadukkaDAe vayadukkaDAe kAyadukkaDAe kohAe mANAe mAyAe lohAe savva kAliyAe savvamicchovayArAe savva dhammAikkamaNAe AsAyaNAe jo me devasio aiyAro kao tassa khamAsamaNo paDikkamAmi jiMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi / zArtha :- icchAmi - 9727cha, khamAsamaNo- kSamAvAna zrama !, vadiuM- Apane bahana 12vAne, jAvaNijjAe - (zarI2nI) yathA zAnti prabhArI, NisIhiyAe - pApaDiyAthI nivRta thye| zarIrathI, aNujANaha - anuzA-AzA Apo, me - bhane, mi uggahaM - paribhita savanI , aapn| savamA praveza 2vAnI, NisIhi-azubha pApaDiyAmaone rone, ahokAyaM-ApanI aghoDAyAne arthAt ApanA ya25omAM, kAyasaMphAsaM - bhArI AyAthI arthAt bhaa| bhastathI athavA hAthathI sparza ru chu, khamaNijjo-kSamA ro, bhe- pUthya ! (bhaa2| sparzathI), kilaamo-maadhaa-pii| thaI Doya, appakilaMtANaM - saya 55 sAmanA thaI gaI Doya to, bahusubheNa - // zubhayoga, samAdhimAve, ghe| AnaMhathI, bhe = ApazrIno, divaso-Apano A4no hivasa, vaikkato = vyatIta thayo che?, bheApazrInI, jattA-saMyama yAtrA( nidhA35cha?), javaNijja-mana tathA indriyo pIDAthI rahita cha?, ca-ane, bhe-5cya! ApazrInI, khAmemi- kSamA mAcha,khamAsamaNo- kSamAvAna zrama !, devasiyaM-havasa saMbaMdhI (bhA21), vaikkama - a52|5 thayA DoyatenI, AvassiyAe - y29-421|| 35AvazyayA zvAmA bhArAthI viparIta anuSThAna thayA Doya tenAthI, paDikkamAmi -dunivRtta thA chu, tenuhu~ prtibhe| chu, khamAsamaNANaM- A5kSamAvAna zramadAnI, devasiyAehivasa saMbaMdhI, AsAyaNAe- AzAtanAvaDe, tittIsagNayarAe-tetrIsa prA2nI AzAtanAmAMthI, jaM kiMci - 4 o755, micchAe - mithyAtmAthI 42vI, maNadukkaDAe - huSTa bhanathI 42vI, vayadukkaDAe - huSTa vayanathI 42dI, kAyadukkaDAe - zarIranI huSTa yeSTAthI 420ii, kohAe - opathI, mANAe-bhAnathI, mAyAe-bhAyAthI, lobhAe-somathI, savvakAliyAe-sarva saMbaMdhI, savvamicchovayArAe-sarvaprAranA mithyA mAvothI, savva dhammAikkamaNAe-sarvadhInusaMdhana 12nArI, AsAyaNAe - AzAtanAthI, jo me-2, bhAve, 5 // meM, aiyAro- matiyAra, Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 ] zrI Avazyaka sUtra vo- karyA hoya, taH - tenuM nAmo - he kSamAvAna zramaNa !, DimAna- pratikramaNa karuM che. ulama- tenI huM niMdA karuM chuM, rihAna- gaha karuM chuM (gurunI sAkSIe dhikkAruM chuM) vizeSa niMdA karuM chuM, apApa - AzAtanAkArI atIta AtmAne, vosirAmi - vosirAvuM chuM, dUra karuM chuM, te doSano pUrNa rUpathI parityAga karuM chuM. bhAvArtha :- he kSamAvAna gurudeva! huM mArA zarIrane pApa kriyAthI haTAvIne yathAzakti vaMdanA karavAnI icchA karuM chuM. tethI mane ApanA avagrahamAM arthAtu ApanI cAre taraphanA sADA traNa hAtha kSetramAM praveza karavAnI AjJA Apo ! - huM azubha vyApArone choDIne mArA mastaka tathA hAthathI ApanA caraNa kamalone samyagu rUpathI sparza karuM chuM.(caraNa sparzanI kriyA pUrNa thayA pachI) caraNa sparza karatAM mArA dvArA Apane je kAMI paNa bAdhA pIDA thaI hoya to tenA mATe kSamA karo. zuM Apano Ajano divasa sarva prakAranI glAni rahita khUba ja sarasa rIte AnaMdapUrvaka vyatIta thayo che? zuM ApanI tapa tathA saMyamarUpa yAtrA nirAbAdhapaNe vyatIta thAya che? ApanA zarIra, mana tathA indriyo bAdhAthI rahita sakuzala ane svastha che ne? he kSamAzramaNa gurudeva! mArAthI AjanA divasamAM Apano koI aparAdha thayo hoya, tene kSamA karavAnI kRpA karo. he bhagavan! Avazyaka kriyA karatA samaye mArAthI je viparIta AcaraNa thayuM hoya, tenuM huM pratikramaNa karuM chuM he kSamAzramaNa gurudeva ! koIpaNa mithyAbhAvathI, mAnasika dveSathI, durbhASaNathI, zarIranI duSTa ceSTAothI, krodhathI, mAnathI, mAyAthI, lobhathI, sarvakAlathI saMbaMdhita, sarva prakAranA mithyA vyavahArathI, sarva prakAranA dharmonuM atikramaNa karavAthI tetrIza prakAranI azAtanAomAMthI koIpaNa azAtanA dvArA mArAthI koIpaNa aticAra-doSanuM sevana thayuM hoya, to tenuM pratikramaNa karuM chuM. AtmasAkSIe tenI niMdA karuM chuM, ApanI samakSa tenI gaha karuM chuM ane pApa karma karanArA mArA kaSAyAtmA ane yogAtmAno parityAga karuM chuM arthAt A prakAranA pApa vyavahArothI mArA AtmAne alaga karuM chuM. vivecanaH Avazyaka kriyAmAM trIjo Avazyaka vaMdanA che. sAdhanAnA kSetramAM tenuM mahatvapUrNa sthAna che. hitopadezI gurudevane vinamra bhAvathI vaMdana karavA, divasa ane rAtri saMbaMdhI sukhazAMtinI pRcchA karavI te ziSyanuM parama kartavya che, tethI ziSya A pAThanA uccArapUrvaka utkRSTa bhAve gurune bAra AvartanapUrvaka vidhi sahita vaMdana kare che. prastuta pAThanI spaSTatA mATe tenA cAra vibhAga karI zakAya che- (1) IcchAnivedana, (2) AjJA yAcanA, (3) sukhazAtA pRcchA, (4) kSamAyAcanA. (1) IcchAnivedana- rUchAma- sAdhanAnuM kSetra svaicchika che. koI paNa anuSThAnanI ArAdhanA sAdhaka potAnI icchA pramANe kare, to ja te utsAhapUrvaka tenI ArAdhanA karI zake che. anyanA dabANathI thayelI kriyA veTha banI jAya che. tethI AlocanA sUtra, pratikramaNa sUtra Adino prAraMbha "IcchAmi' zabdathI thAya che. icchAmi paDikkamiuM... icchAmi bhate!... vagere. sAdhanAnA kSetramAM gurunI mahattAne svIkArIne Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazayaka-7 . | 35 ] ziSya svayaM potAnI IcchAthI gurune vaMdana karavA gurunI samakSa upasthita thAya che ane potAnI vaMdana karavAnI bhAvanA pragaTa kare che. he kSamAzramaNa gurudeva! huM sarva pApa pravRttino niSedha karIne, mArI zakti anusAra Apane vaMdana karavAnI icchA rAkhuM chuM. umAsamakho- kSamAzramaNa-sama zabdanA zramaNa, zamana, mana, A traNa saMskRta rUpa thAya che. (1) zramaNa- bAra prakAranI tapasyAno athavA indriya ane mana para vijaya prApta karavAno zrama kare, te zramaNa che. (2) mana- krodhAdi kaSAyo ane hAsyAdi nokaSAyone zAMta kare, te zamana che. (3) sanana - zatru ane mitra para samabhAva rAkhe, te samana che. zrama dhAtu tapa athavA khedanA arthamAM prayukta che. tethI je tapazcaraNa kare ane sAMsArika bhAvothI kheda pAmIne tenAthI nirlepa rahe, te zramaNa kahevAya che. zramaNo upakAra ke apakAra karanArA sarva jIvone samAna daSTithI jue che. apakAra karanArAone paNa avazya kSamA pradAna kare che, prastutamAM sAdhunA kSamA guNanI pradhAnatA darzAvavA kSamAzramaNa zabdano prayoga karyo che. (2) AzA yAcanA- aNunAha ne mi 3 ziSya potAnuM samagra jIvana gurune samarpita kare che, tethI te pratyeka kriyA gurunI AjJApUrvaka kare che. gurune vaMdana karavA mATe paNa ziSya gurunI AjJA mAMge che. mi 3 haM- vaMdana karavA mATe mita-parimita avagrahamAM praveza karavAnI ne gaNunAgaDha- mane AjJA Apo. gurune koI pratikULatA na hoya, to ajugAma zabdo bolIne AjJA pradAna kare che. avagraha - gurudeva jyAM birAjamAna hoya tyAM gurudevanI cAreya tarapha cAre ya dizAomAM sADA traNa hAthanuM kSetra guno kSetrAvagraha kahevAya che. teTalA kSetramAM gurudeva icchAnusAra UbhA rahe, bese, svAdhyAya kare, dhyAna kare, AvazyakatAnusAra zayana karI zake che. A avagrahamAM gurudevanI AjJA lIdhA vagara praveza karavAno niSedha che. gurudevanA gaurava athavA maryAdA mATe ziSya gurudevanA sADA traNa hAthanA avagrahathI bahAra UbhA rahevuM joIe. vaMdanA, vAcanA Adi Avazyaka kArya mATe gurudevanI samIpe javuM hoya, to prathama AjJA grahaNa kare ane pachI ja avagrahamAM praveza kare. (3) sukhazAtAnI pRcchA- aho #Aya ...... gavaLagaM rame sUtrapATha gurune zArIrika sukhazAtA, saMyamayAtrAnI zAtA tathA yApanIya saMbaMdhI sukhazAtAnI pRcchA mATe che. so varSa.... nuM saMskRta rUpa adhaH vaya thAya che. teno artha kAyAno nIceno bhAga arthAt caraNa thAya che. vAya paNa mArI kAyAthI arthAt mArA hAthathI athavA mastakathI ApanA caraNono sparza karavAthI Apane AMzika paNa duHkha thayuM hoya, to Apa kSamA karo. avinaMtA- ahIM alpa zabda abhAvano vAcaka che. kilAmanA - bAdhA pIDA. he gurudeva ! ApanuM zarIra saMpUrNa rIte bAdhA-pIDA rahita kuzala che? Apano Ajano divasa khUba ja zAMtithI pasAra thayo che? ApanI saMyama yAtrA nirAbAdha che? ApanuM zarIra, indriya, mana Adi upAdhithI rahita che? nittA- yAtrA. zrI bhagavatI sUtramAM bhagavAna mahAvIra ane somila brAhmaNano saMvAda che. temAM somila brAhmaNe yAtrA ane yApanIya saMbaMdhita prazno pUchyA che. bhagavAne uttara Apyo che ke tamita != ne tava Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 ] zrI Avazyaka sUtra Tyama saMgamasaTTAyAvasathAstu goNu gayA, te te gattA (zataka-18/10/9) tapa, niyama, svAdhyAya, dhyAnAdi saMyama yogamAM pravRtti thavI, te yAtrA che. je sAdhanA dvArA mokSa tarapha gati thAya, te sAdhanA saMyama yAtrA kahevAya che. navaniM - yApanIya. saMyamarUpa yAtrAmAM bhAthAnI jema upayogI thAya, te sAdhanone yApanIya kahe che. yApinIyanA be prakAra che. indriya yApanIya ane noIdriya yApanIya. mokSa sAdhanAmAM saMlagna puruSonI indriya ane mananI svAdhInatA athavA viSayakaSAyane jItavA mATeno puruSArtha, saMyamayAtrAnuM yApanIya- bhAthuM che. - sAdhanAnA kSetramAM guru ane ziSya baMne pota-potAnI sAdhanA svataMtra rIte karatAM hoya che. temAM ziSyanuM kartavya che ke potAnA anaMta upakArI gurune zarIrAdinI sukhazAtA pUchavI. kyAreka gurune koI sevAnI jarUra hoya, to ziSyane sevAno lAbha maLe. te daSTikoNathI ziSya gurunI saMyamayAtrAnI tathA thApanIya-indriya ane mananI sukhazAtAnI pRcchA kare che. (4) kSamAyAcanA-vAmi hamAsamakho... vosirAmi sudhIno pATha gurunI kSamAyAcanA mATe che. ziSyanA vartana-vyavahArathI guruno koI paNa prakAre aparAdha thayo hoya, tetrIsa prakAranI AzAtanAmAMthI koI paNa prakAre AzAtanA thaI hoya, to guru samakSa ziSya tenI kSamAyAcanA kare che. varsiyA- avazya karavA yogya caraNa-karaNa rUpa zramaNayogane Avazyaka kahe che. Avazyaka yoganI sAdhanA karatAM koI bhUla thaI jAya, to te bhUlanuM pratikramaNa karIne tenI kSamAyAcanA kare che. bAvaLA- AzAtanA (1) A santa zAtyane uDDayanta jJAnAtyo a yathA nA AzAtanA jenA dvArA AtmaguNono nAza thAya, khaMDana thAya, te AzAtanA che (2) A samannAna rAtana avasaddhi mokAsud yA nA AzAtanA ! je kriyA mokSa sukhano nAza kare, avarodha kare, te AzAtanA che. zrI dazAzrutaskaMdha sUtramAM AzAtanAnA tetrIsa prakAra kahyA che. vyAkhyAkAroe mukhya cAra prakAramAM ja sarva AzAtanAno samAveza karyo che. (1) dravya AzAtanA- AhAra, pANI, vastra, pAtra Adi upadhinA AdAna-pradAnamAM gurnAdikono vinaya na rAkhavo, priya ane anukULa dravyano upabhoga svayaM karavo, apriya ke pratikULa dravya vaDIla saMtone ApavA, te dravya AzAtanA che. (2) kSetra AzAtanA- sthAna grahaNa karavAmAM gurnAdikono vinaya na rAkhavo. sUvAmAM, besavAmAM potAnI svacchaMda buddhithI vaDIla saMtonI avajJA ke apamAna karavuM, te kSetra AzAtanA che. (3) kAla AzAtanA- rAtre ke vikAlamAM gurnAdiko bolAve, prazna pUche tyAre teno uttara na Apavo, jAgatA hovA chatAM mauna rahevuM vagere kAla AzAtanA che. (4) bhAva AzAtanA- guru ke ratnAdhika saMto prati Adara ke bahumAnano bhAva na rAkhavo. temanI sAthe 'tuM-tuM' jevA tuccha zabda prayogathI vArtAlApa karavo, te bhAva AzAtanA che. mahuDI ......ziSyanI traNa yoganI azubha pravRttithI gurunI AzAtanA thAya che. (1) mana duSkRtatA- guru prati manamAM dveSa, durbhAva, dhRNAnA bhAva rAkhavA, te mano duSkRtatA AzAtanA che. te ja rIte abhadra vacana vyavahArathI vAgaduSkRtatA AzAtanA ane gurunA Asana para paga mUkavA, guru sAthe bhaTakAIne cAlavuM vagere kAyika kuceSTAthI kAyaduSkRtatA AzAtanA thAya che. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka 3 62 voT....... krodhAvezathI thatI AzAtanA krodhavatI AzAtanA che, te ja rIte mAna, mAyA ke lobhAvezathI thatI AzAtanA kramazaH mAnavatI, mAyAvatI ane lobhavatI AzAtanA kahevAya che. savvapAliyApa- sArvakAlikI-- kAla saMbaMdhI AzAtanAnuM A vizeSaNa che. tenA be artha thAya che-- (1) ziSya gurudevanA caraNomAM AzAtanAnuM pratikramaNa karatA nivedana kare che ke he bhagavan ! huM daivasika, rAtrika, pAkSika, cAturmAsika tathA sAMvatsarika AzAtanA mATe kSamA mAMgu chuM ane tenuM pratikramaNa karuM chuM eTaluM ja nahIM paraMtu atyAra sudhInA A jIvanamAM je aparAdha thayA hoya tenI paNa kSamAyAcanA karuM chuM. tenAthI AgaLa vadhIne anaMtAnaMta atIta janmomAM je bhUla thaI hoya, avahelanA thaI hoya te sarvanI phAmA yAcanA karuM chuM. (2) sArvakAlikI eTale mAtra vartamAnakAlIna ja nahIM paraMtu anaMta bhUtakAlIna aparAdhonI kSamAyAcanA karavI ane anaMta bhaviSyakAlamAM koI paNa prakAranI avahelanA ke AzAtAnAno bhAva na rAkhavo, bhaviSyamAM tathAprakAranI koI paNa AzAtanA na thAya, te mATe pratijJAbaddha thavuM. A rIte sArvakAlikI zabda dvArA vaikAlika AzAtanAnI kSamAyAcanA karavAnI che. savva miovayArAC- sarva mithyA upacArothI. kyAreka ziSya potAnA tarka-vitarkathI ke svacchaMda buddhithI gurunA Azaya ke abhiprAyane samajyA vinA mithyA vyavahAra dvArA gurunI AzAtanA kare che. sadhammAvAmaLA- sarva dharmanuM ullaMghana karavAthI, kSamAdi daza prakAranA yatidharmanuM ullaMghana karavAthI ziSya potAnA sAdhanA mArgathI vyuta thAya che ane sAdhanAthI vyuta thayelA sAdhakanA vyavahArathI gurunI AzAtanA thAya che. A rIte prastuta tittIsayarA...........sadhAvamaLAt uparokta sUtrapAThamAM batAvelA koI paNa kAraNathI ziSyano guru prati Adara, bahumAna ke bhaktino bhAva ghaTI gayo hoya ane gurunI AzAtanA thaI hoya, to tenI AlocanA ane pratikramaNapUrvaka guru samakSa aMtaHkaraNapUrvaka kSamAyAcanA karavAnI hoya che. A rIte guru vaMdananI viziSTa vidhi adhyAtmavikAsamAM gurunI mahattAne pradarzita kare che. vaMdanavidhi-- vaMdana karavAnI icchAvALA ziSya gurunI sanmukha, gurunA avagrahanI bahAra ardha avanata (ardhA namIne) AsanamAM sthira thaIne kRmi amAsamaLe.....thI niIdiyAra sudhIno pATha bolI potAnI vaMdana karavAnI icchA pragaTa kare che. ziSyanA A prakAranA nivedana karyA pachI gurudeva jo svastha na hoya athavA koI kArya vizeSamAM vyasta(rokAyelA) hoya to sivilDaMga-trividhana evo zabda prayoga kare arthAt avagrahanI bahAra rahIne ja saMkSipta vaMdana karo. tyAre ziSye avagrahanI bahAra rahIne ja simbutonA pATha dvArA saMkSipta vaMdana karI levuM joIe. jo gurudeva svastha ane avyagracitta hoya to chaveLa chanvayA evo zabda kahe che arthAt icchAnusAra vaMdana karavAnI saMmati Ape che. gurudeva taraphathI vaMdana karavAnI AjJA maLI gayA pachI, ziSya AgaLa vadhIne avagraha-kSetranI bahAra paraMtu nikaTamAM ja avagraha pravezanI AjJAyAcanA nAmanA bIjA sthAnamAM praveza karIne ardha avanata thaIne namana kare che ane gurudevane anujJAbata ne mituM A pATha dvArA avagrahamAM praveza karavAnI AjJA mAMge che. AjJA mAMgyA pachI gurudeva puSi e pada dvArA AjJA pradAna kare che. AjJA maLyA pachI yathAjAta muddA - janma samaye bALakanI athavA dIkSA grahaNa samaye ziSyanI Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 ] zrI Avazyaka sUtra jevI mudrA hoya che tevI arthAt baMne hAtha aMjalibaddha kapALa para rAkhIne nidipadanA uccAraNa pUrvaka avagrahamAM praveza kare che. tyArapachI rajoharaNathI bhUminuM pramArjana karI gurudevanI pAse godohikA athavA UkaDuM AsanathI besIne sado jAya zabdanA uccAraNapUrvaka traNa Avartana karIne saMsaM kahetA gurunA caraNano mastakathI sparza kare che. tyArapachI hu no be jinAno zabda dvArA caraNa sparza karatA samaye gurudevane takalIpha thaI hoya tenI kSamA yAcanA kare che. tyArapachI maM vinaMtA va6 sumeLa divaso va tI bolI divasa saMbaMdhI kSemakuzalatA pUche che. tyAre gurudeva paNa tathA kahIne potAnA kSema kuzalanI sUcanA Ape che ane ziSyane kSema kuzalatA pUche che. tyArapachI sattA che ! kava iva ! A traNa zabdonA uccAraNapUrvaka traNa Avartana karIne (te dvArA) gurune saMyama yAtrA tathA indriya tathA mana saMbaMdhI sukhazAtA pUche che ane gurucaraNono sparza karIne hAni nAno resiyaM vada zabda dvArA namrabhAve divasa saMbaMdhI thayelA aparAdhonI kSamAyAcanA kare che. tyArapachI AvaliyA kahetA avagrahathI bahAra AvI paDajamAna thI laIne akhAnuM vasirAmi sudhIno saMpUrNa pATha bolIne prathama vaMdana pUrNa kare ane bIjI vaMdanA paNa e ja rIte kare, temAM vizeSatA e che ke bIjIvAra AvariyApada na bolavuM ane avagrahathI bahAra na AvatA tyAM ja saMpUrNa pATha bolI levo. prastuta pAThamAM je vahusumeLa ne vivo vaphata pAThamAM divaso vaphata pATha che temAM rAI pratikramaNamAM cA vaphAta, pAkSika pratikramaNamAM pallI vaphAto, cAturmAsika pratikramaNamAM vomANI vAto tathA sAMvatsarika pratikramaNamAM vaccha vaEvAto evo pATha bolAya che. vaMdananA 25 Avazyaka :- zrI samavAyAMga sUtranA bAramA samavAyAMgamAM vaMdana vidhinI spaSTatA mATe vaMdananA 25 Avazyaka kAryonuM kathana karyuM che. duo NayaM jahAjAyaM, kitikammaM bArasAvayaM causiraM tiguttaM ca, dupavesaM ega-NikkhamaNaM kRtikarma-vaMdana vidhinA be avanata, eka yathAjAta, bAra Avarta, cAra zira, traNa gupti, be praveza ane eka niSkramaNa A pramANe kula pacIsa Avazyaka che. tenuM spaSTIkaraNa A pramANe che- be avanata:- avagrahanI bahAra rahelo ziSya sarva prathama paNacha caDhAvela dhanuSyanI samAna ardhaavanata thaIne arthAt ardha zarIra nameluM hoya tevI sthitimAM UbhA rahIne chAmi nAmo vaMtiH gAvaLajJANa nilahiyArabolIne gurudevane vaMdana karavAnI icchAnuM nivedana kare che. gurudevanA taraphathI AjJA maLyA pachI ardha avanata kAyAthI ja ajugAra ne na 3 huM bolIne avagrahamAM praveza karavAnI AjJA mAMge che. A prathama avanata Avazyaka che. avagrahathI bahAra AvI prathama vaMdana pUrNa karI bIjIvAra vaMdana karavA mATe icchAmi khamAsamaNono pATha bole tyAra pachI te ja rIte ardha avanata thaIne vaMdana karavA mATe icchA nivedana karavuM ane bIjI vAra avagrahamAM praveza karavAnI AjJA mAMgavI A bIjo avanata Avazyaka che. eka yathAjAta bALaka mAtAnA garbhamAMthI janma dhAraNa kare tyAre tenA baMne hAtha lalATa upara hoya che. te Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka 3 39 samaye bALaka saMsAranA vAsanAmaya vAtAvaraNathI prabhAvita nathI. janmajAta bALaka saraLatA, mRdutA, namratA niSkapaTatAnuM pratIka che. te ja rIte zramaNa dharmanA svIkAra samayanI sAdhunI mudrA paNa yathAjAta muddA kahevAya che. zramaNa dharmano svIkAra karavo, te paNa AghyAtmika kSetramAM navo janma che tyAre ziSya paNa sAdhunA veSa sahita potAnA baMne hAtha aMjalibaddha karIne lalATe lagADIne, saraLatA, mRdutA, namratAnA bhAva sahita guru samakSa upasthita thAya che, te sAdhunI yathAjAta muddA che. prathama vaMdana samaye gurunA avagrahamAM pravezatA pUrve ekavAra yathAjAta thAya che. be praveza- avagrahamAM praveza karavAnI gurudevanI AjJA maLI jatAM 'nisIhi' zabda bolIne, rajoharaNathI AgaLanI bhUminuM pramArjana karIne vaMdana karanAra ziSya yathAjAta mudrAmAM avagrahamAM praveza kare, tyAre prathama praveza thAya che. te ja rIte ekavAranI vaMdanA pUrNa karIne bIjIvAra vaMdanA karavA mATe avagrahamAM praveza kare, te bIjo praveza che. bAra Avartana- ziSya gurunA caraNono sparza karIne aMjalibaddha potAnA baMne hAthane lalATe lAgave che. te gurunI AjJAne sadAya mastake caDAvavA mATe kRtanizcayI hoya che. goduhAsane athavA UMkaDuM Asane besIne pahelA traNa Avartana- (1) a...ho (2) kA...yaM (3) kA..... A pramANe be be akSarothI pUrNa thAya che. baMne hAtha joDIne a akSaranuM uccAraNa karIne hAthathI guru caraNano sparza karI punaH hAthane potAnA lalATanA madhyabhAgamAM lagAvatAM ho nuM uccAraNa karavuM. A prathama Avartana che. A ja rIte kA...... ane kA...... nA zeSa be Avarta thAya che. tyAra pachI 'saMphAsa' zabdanA uccAraNa pUrvaka guru caraNomAM mastaka namAvI (mastakathI gurucaraNano) sparza kare che. bIjA traNa Avartana (4) ja...ttA...bhe (5) ja...va...Ni (6) jja...ca...bhe, A pramANe traNa-traNa akSarothI pUrNa thAya che. baMne hAtha joDI gurucaraNano sparza karI maMda svarathI 'ja' akSara bolavo, tyAra pachI aMjalibaddha baMne hAtha potAnA vakSasthaLa pAse lAvI madhyama svarathI ttA akSara bolavo ane tyAra pachI aMjalibaddha baMne hAtha lalATe lagAvIne ucca svarathI 'me' akSara bolavo. A eka Avartana thAya che. A ja rIte A...va...ft, i......me nA zeSa be Avarta thAya che. A rIte eka vaMdanAmAM cha Avarta thAya ane bIjI vaMdanAmAM paNa cha Avarta, kula bAra Avarta thAya che. AvartanI bIjI paddhati- Avartana - baMne hAtha joDIne goLAkAre pheravavA. jJazabdanA uccArapUrvaka Avartanano prAraMbha karavo. gurunI jamaNI bAjuthI prAraMbha karIne DAbI bAju sudhI joDelA baMne hAthane pheravavA ane tenA uccAra sAthe aMjalibaddha hAtha mastake lagAvavA. A eka Avartana thAya che. te ja rIte vAya, vaya nA be Avartana karavA. A rIte traNa Avartana pUrNa karIne saMAmuM bolatAM mastaka namAvIne guruno caraNa sparza karavo. te ja rIte .. .. , A.. va.. ,i aaN.. .. be nA traNa Avartana thAya che. A rIte eka vaMdanAmAM cha Avartanaane bIjIvAranI vaMdanAmAM paNa che Avartana thatAM kula bAra Avartana thAya che. bAra Avartana uparokta baMne vidhimAMthI koIpaNa vidhithI thaI zake che. eka niSkramaNa H- prathama cha Avartana karyA pachI baMne hAthathI ane pazcAt mastakathI guru caraNono sparza kare tathA plAnebhi hamAsamaLo devasiya valama no pATha bole tyArapachI UbhA thaIne rajoharaNathI potAnI pAchaLanI bhUminuM pramArjana karatA gurudevanA mukha kamaLa para dRSTi sthira karIne AvasmivAr Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 | zrI Avazyaka sUtra kahetA pAchA pagalethI pAcho phare ane avagrahathI bahAra nIkaLI jAya A niSkramaNa Avazyaka che. avagrahanI bahAra AvI gurudevanI tarapha mukha rAkhI, baMne hAtha joDI, sthira UbhA rahIne sthita thaIne vivAmi thI laIne saMpUrNa khamAsamaNAno pATha paripUrNa kare. bIjI vAranA vaMdanamAM gurunI samakSa saMpUrNa pATha bolavAno hoya che, tethI bIjIvAra niSkramaNa Avazyaka thato nathI. traNa gatiH- ziSya jyAre avagrahamAM praveza kare che tyAre nidi zabdanuM uccAraNa kare che arthAtu have huM mana, vacana ane kAyAnI anya badhI ja pravRttiono niSedha karuM chuM ane traNe ya yogone eka mAtra vaMdana kriyAmAM ja niyukta karuM chuM. A zabdonuM uccAraNa ekAgra bhAvanuM tathA traNe ya guptionA AvazyakanuM nidarzana kare che. manoti - manamAM eka mAtra vaMdanAno bhAva jIvaMta rAkhI anya saMkalpone nivRtti ApI devI, te manogupti Avazyaka che. aneka vikalpothI gherAyelA manathI vaMdanA karavAthI karmanirjarA thatI nathI. vacana gupti- vaMdanA karatA samaye vacce kAMI bolavuM nahIM, vacanano vyApAra vaMdana kriyAnA pAThamAM ja joDI rAkhavo tathA akhkhalita, spaSTa ane svara pramANe uccAraNa karavA, te vacanagupti che. kAya guptizarIrano vyApAra vaMdana kriyA sivAyanA anya kAryomAM na joDavo tathA zarIrane AgaLa pAchaLa halAvyA vagara pUrNa rUpathI niyaMtrita rAkhavuM, vaMdanA sivAya sarva kriyAono niSedha karavo, te kAyagupti che. cAra zira :- avagrahamAM praveza karI ziSya kSamApanA kare tyAre granI barAbara sammukha UbhA rahe che, tethI ziSya tathA gurunA, ema be zira paraspara eka bIjAnI sanmukha hoya che. A prathama khamAsamaNAnA be zira saMbaMdhI Avazyaka che. A ja pramANe bIjA khamAsamaNAnA be zira saMbaMdhI Avazyaka paNa samajI levA joIe. AcArya haribhadra kRta Avazyaka niryuktimAM, AcArya abhayadeva sUrikata samavAyAMga sUtranI vRttimAM A ja pramANe cAra zironamananuM kathana che. AcAryazrI siddhasena sUrijI ziSyanA ja cAra zironamana A pramANe kahe che- (1) eka ziromana saMeli zabda bolatA (2) bIju kSamAyAcanA karatA hAmi mAsamaNo zabdanuM uccAraNa karatA. A ja rIte bIjIvAra vaMdana karatAM samaye be zironamana thAya che. A rIte kula cAra zironamana thAya che. A rIte be vAra vaMdanA karavAthI vaMdana vidhinA 25 Avazyaka kArya pUrNa thAya che. cha sthAnakaH- prastuta chAmi nAma sUtranI spaSTatA mATe cha sthAnanuM kathana che. (1) icchA nivedana sthAna-chAmilanAsano vahiMgavAjApanilahiyApazabdanA uccAraNa dvArA vaMdana karavAnuM nivedana karAya che, A ziSyane mATe icchA nivedanarUpa prathama sthAnaka che. ziSyanA icchA nivedananA uttaramAM gurudeva paNa vadhena athavA chatAM kahe che. A gurudeva taraphathI uttara rUpa prathama sthAnaka che. (2) avagraha praveza yAcanA- tyArapachI ziSya gaNunAgada ne mi 3jA kahIne avagrahamAM praveza karavAnI AjJA mAMge che. A ziSya taraphathI AjJA yAcanA rUpa bIjuM sthAnaka che. tenA javAbamAM gurudeva paNa aAgAma kahIne AjJA Ape che. A gurudeva taraphathI AjJApradAna rUpa bIjuM sthAnaka che. (3) zarIra sukhazAtA pRcchAnirahiaochAyaMsaMwiNamaNijJo timoganiMtAnuM Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-3 41 | vahujme e divaso vaduto. A zabdonA uccAraNathI ziSya taraphathI zarIra kuzaLatAnI pRcchA nAmanuM trIjuM sthAnaka che. - temAM ziSya nizIhi zabdanA uccAraNa dvArA avagrahamAM praveza karI, gurunI sanmukha UkaDuM Asana athavA goduhAsane besIne paNa 1 vAya zabda dvArA traNa Avartana karI saMphAsa zabda bolI gurunA caraNomAM potAnA mastakano sparza kare che ane tyAra pachI tenA be vinAno..... zabdo dvArA gurunA caraNa sparza karatAM gurune bAdhA-pIDA thaI hoya, to tenI kSamAyAcanA kare che ane tyAra pachI avinaMtA vadhu sumena...zabdo bolI gurunA zarIranI kuzaLatAnI pRcchA kare che. tenA uttaramAM gurudeva 'tathA- jema tame kaho cho tema ja che arthAtu kuzaLa chuM. A gurudevanI taraphathI trIjuM sthAnaka che. (4) saMyamayAtrAnI sukhazAtA pucchA :- nA be zabda dvArA ziSya taraphathI saMyama yAtrAnI sukhazAtA pRcchA nAmanuM cothuM sthAnaka che. tenA uttaramAM gurudeva paNa tuN fpa vaTTa-yuSkAma vartata? kahe che arthAt tamArI saMyama yAtrA paNa nirAbaMdha cAlI rahI che ne? A gurudeva taraphathI ziSyane saMyama yAtrAnI sukhazAtA pRcchA nAmanuM cothuM sthAnaka che. (5) yApanIya sukhazAtA pRcchA - jhavaNa naM ra je zabda dvArA ziSya taraphathI yApanIya pRcchA nAmanuM pAMcamuM sthAnaka che. temAM ziSya pUche che ke he gurudeva! ApanI saMyama yAtrAnA yApanIya-bhAthA rUpa indriya ane mana paNa nirAbAdha varte che? uttaramAM gurudeva paNa parva kahe che. indriya ane manovijaya rUpa yAtrA sArI rIte cAlI rahI che. A gurudeva taraphathI pAMcamuM sthAnaka che. () kSamAyAcanA- guru caraNone sparza karIne sthAni kumArano phevasiya varamaM zabda dvArA ziSya taraphathI aparAdhanI kSamAyAcanA rUpa chaThTha sthAnaka che. ziSya vinamra bhAvathI divasa saMbaMdhI potAnA aparAdhonI kSamA mAge che. tenA uttaramAM gurupaNa kahe che sarapa samayama kahI ziSyane kSamA pradAna kare che ane guru taraphathI paNa ziSyanI sAraNA vAraNA karatA ziSyane duHkha lAgyuM hoya, to svakRta bhUlonI kSamA mAMge che. A guru taraphathI kSamAyAcanA rUpa chaThThuM sthAnaka che. A rIte guru ane ziSyanA cha-cha sthAna dvArA vaMdanavidhi pUrNa thAya che. A prakAranI vaMdanavidhi dvArA guru-ziSyanI AtmIyatA gADha bane che. je ziSyanI sAdhanAmAM upayogI thAya che. ne Avazyaka-3 saMpUrNa Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 42 ] zrI Avazyaka sUtra cotho Avazyaka | prAkakathana % % % % % % % % Avazyaka sUtranA cothA adhyayananuM nAma pratikramaNa che. temAM daza pAThano samAveza thAya che. (1) nimite (ra) vattara mAd (3) phacchAmi paDi miDuM- (4) vAvayaM (5 thI 9) pAMca zramaNa sUtra (10) kSamApanA. (1) nimite- A sAmAyikanuM pratijJA sUtra che. sarva pApakArI pravRttinA tyAga ane samabhAvanI prApti mATenA saMkalpa pachI ja sAdhaka pratikramaNa-pApathI pAcho pharI zake che, tethI cothA pratikramaNa AvazyakanA prAraMbhamAM "karemi bhaMte' pAThanuM uccAraNa thAya che. (2) vattari manaM- temAM lokamAM rahelA cAra maMgala, cAra uttama ane cAra zaraNanuM nirUpaNa che. pApanuM pratikramaNa karavA icchuka sAdhake sahu prathama suyogya vyaktinuM zaraNa svIkArI, tenA caraNe jIvana samarpita karIne, tyAra pachI temanI samakSa pApadoSanI AlocanA ane pratikramaNa karavAnuM hoya che, tethI ja saMkSipta pratikramaNanI pUrve maMgalasUtranuM kathana che. sAdhakane daDhatama zraddhA ane pratIti thAya ke azaraNabhUta A lokamAM arihaMta Adi cAra maMgala che, cAra uttamottama che, tyAre ja te temanuM zaraNa svIkArI zake che, tethI kramazaH cAra maMgala, cAra uttama ane cAra zaraNanuM pratipAdana che. arihaMta, siddha, sAdhu ane kevaLI prarUpita dharma ja lokamAM maMgala che, uttama che ane zaraNabhUta che. (3) chAmi divasa (afma vADA )- saMkSipta pratikramaNa sUtranu vrata, samiti, gupti Adi anuSThAnomAM virAdhanA thaI hoya, aticAranA sevanathI vrata Adi khaMDita thayA hoya, tenI vistRta AlocanA pUrve sAdhaka AlocanAnA saMpUrNa viSayonI saMkSipta rUparekhA taiyAra kare che ane tyAra pachI te rUparekhA anusAra kramazaH AlocanA kare che. (4) phariyAvahiyaM sutra- A pAThamAM gamanAgamana athavA zArIrika kriyAo dvArA thayelI virAdhanAnuM pratikramaNa che. ekendriyathI paMcendriya sudhInA cAre gatinA jIvonI daza prakAranI hiMsA saMbaMdhita doSonA zuddhikaraNa mATe A pATha che. A pATha dvArA hiMsAnI vyApakatA spaSTa thAya che. jIva marI javAthI ja hiMsAno doSa lAge che tema nathI paraMtu te jIvonI svaicchika gatimAM bAdhaka banavuM, tenI pragatine rokavI, sthAnAMtarita karavA, kilAmanA ke paritApa pahoMcADavo vagere jIvane pratikULa sarva pravRttionI hiMsAmAM ja gaNanA thAya che. pAMca indriya, mana, vacana, kAyA, zvAsocchavAsa ane AyuSya, A daza prANamAMthI koI paNa prANane pIDA pahoMcADavI, te hiMsA che. (5) paheluM zramaNasUtraH zayyA sUtra:- jaina darzanAnusAra vyakti jAgRta avasthAmAM ke nidrAvasthAmAM doSanuM sevana kare, to te baMne avasthAmAM karelA doSasevanathI tene karmabaMdha avazya thAya che. te baMne avasthAnA doSonI javAbadAra vyakti svayaM che, tethI teNe jAgRta avasthAnA doSonA pratikramaNanI jema nidrAjanya doSonuM pratikramaNa karavuM Avazyaka che. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-4: prAthana . | 43 | maryAdAthI adhika samaya pramAdathI sUI rahevuM, ghaNA athavA suMvALA gAdI takiyA vAparavA, pajyA vinA paDakhAM pheravavA ane te dvArA kIDI, kuMthavA vagere sUkSma jIvonI hiMsA thavI, ughADA moDhe bagAsA khAvA, svapnamAM dRSTinI viparItatAthI kuceSTA karavI, svapnamAM khAvA-pIvAnI ke kAmabhoganI icchA karavI vagere nidrAjanya doSonuM pratikramaNa prathama zramaNa sUtrathI thAya che. (Da) bIjuM zramaNa sUtra-gocarIcaryA sUtra :- sAdhu bhikSAcArI dvArA prAka-aceta ane nirdoSa AhAra meLave che ane tene anAsakta bhAve bhogavIne potAno nirvAha kare che. jema gAya upara uparathI ghAsa carIne potAno jIvana nirvAha kare che tema gRhasthane bhAra na lAge te rIte aneka gharamAMthI thoDo-thoDo AhAra grahaNa karIne deha nirvAha karavo, te gocarI che. ahiMsA mahAvratanI rakSA mATe gocarI saMbaMdhI anekaniyamopaniyamonuM kathana che, paraMtu pramAdavaza bhikSAcarInA 42, 40 athavA 96 doSomAMthI koI doSonuM sevana thaI gayuM hoya, to tenI AlocanA A sUtra dvArA thAya che. A sUtramAM saMkhyAnA nirdeza vinA aneka doSonuM saMkalana che, jema ke- gharanA baMdha dvAra kholavA, kUtarA, vAcharaDA ke bALakanuM ullaMghana karIne ke teno saMghaTTo(sparza) karIne gharamAM praveza karavo, zaMkAzIla AhAra, pUrvakarma ke pazcAta karma doSayukta AhAra, bhikhArInI jema mAMgI mAMgIne AhAra levo vagere doSo ajANatA lAgyA hoya, tenI zuddhi pratikramaNa dvArA thAya che. irAdApUrvaka jANI joIne doSonuM sevana thayuM hoya to tenI zuddhi pratikramaNa uparAMta tapa Adi guru pradatta prAyazcitanA svIkArathI thAya che. (7) trIju zramaNatra-kAla pratilekhananA sUtra :- saMyama samAcArInI zuddhi mATe sAdhue vAre vAtta samAyaro yathAsamaye yathAyogya pravRtti karavI joIe. divasa ane rAtrinA pahelA ane cothA praharamAM svAdhyAya, bIjA praharamAM dhyAna, sUryodaya pachI ane suryAsta pahelA potAnA bhaMDopakaraNonuM vidhipUrvaka pratilekhana karavAnuM hoya che. A Avazyaka kartavyomAM alanA thaI hoya athavA pratilekhananI kriyA avidhithI ke upayoga vinA thaI hoya, to tajanya doSonuM pratikramaNa A sUtrathI thAya che. (8) cothuM zramaNabhUtra- asaMyama Adi sUtra :- A sUtramAM zramaNAcAra saMbaMdhita aneka viSayonuM saMkalana che. temAM ekathI tetrIsa bolanI apekSAe viSaya varNana che. temAMthI keTalAka bola ya-jANavA yogya, keTalAka bola heya-tyAga karavA yogya ane keTalAka bola upAdeya-ArAdhanA karavA yogya che. (1) jaya-jANavA yogya bola - cha vezyA, jIvanA cauda bheda, paMdara paramAdhAmI devo, sUyagaDAMga sUtranA adhyayana, jJAtA sUtranA adhyayana, traNa cheda sUtranA uddezako, bAvIsa parISaho, 24 deva, 31 siddhanA guNo vagere bola jANavA yogya che. (2) heya-tyAga karavA yogya bola :- asaMyama, baMdhana, daMDa, zalya, garva, virAdhanA, kaSAya, saMjJA, vikathA, kriyA, kAma guNa, bhaya, mada, abrahma, sabala doSa, asamAdhi sthAna, pApa sUtra, mahAmoha sthAna, tetrIsa AzAtanA vagere bola tyAga karavA yogya che. (3) upAdeya-grahaNa karavA yogya bola - samiti, gupti, mahAvrata, brahmacaryanI vADa, yatidharma, paDimA, bhAvanA, aNagAra guNa, AcAra prakalpa ane yoga saMgraha vagere bola grahaNa karavA yogya che. uparokta bolamAM jANavA yogya bolane jANyA na hoya, tyAga karavA yogya bolano tyAga karyo na hoya, grahaNa karavA yogya bolane grahaNa karyA na hoya, to tajjanya aticAronuM pratikramaNa cothA zramaNa sUtra dvArA thAya che. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Avazyaka sUtra (9) pAMcamuM zramaNa sUtra-pratijJA sUtra :- A sUtramAM jinezvara prarUpita nirmUtha pravacananuM mAhAtmya; tenI zraddhA, pratIti Adi tathA tenuM sarva du:khathI mukti rUpa aMtima phaLa pradarzita karyuM che. tyAra pachI asaMyama Adi ATha bolano vivekapUrvaka tyAga karIne saMyama Adi ATha bolanI ArAdhanAnI pratijJAnuM kathana che. je doSonI smRti hoya ke smRti na hoya, je doSonuM pratikramaNa pUrvokta pAThathI thayuM hoya athavA na thayuM hoya, te sarva doSonuM samuccaya pratikramaNa A pATha dvArA thAya che. 44 (10) kSamApanA sUtra- vrata zuddhi mATe aticAronI AlocanA ane pratikramaNanI AvazyakatA che, te rIte hRdayanI pavitratA, vizALatA ane samabhAvanI vRddhi mATe kSamApanAno bhAva sAdhaka jIvanamAM atyaMta jarUrI che, tethI cothA pratikramaNa AvazyakanI samAptimAM kSamApanA sUtranuM kathana che. jagatanA sarva jIvo sAthenA vera-virodhane bhUlI, kSamAnuM AdAna-pradAna karIne, maitrI bhAvane apanAvavo, te vItarAgatAnI prAptinuM anivArya aMga che. sAdhaka sarva jIvo sAthe kSamA yAcanA tathA maitrI bhAvano svIkAra karIne, samasta doSonI samyaka prakAre AlocanA, niMdA, gAM pUrvaka pratikramaNa kare che. aMte 24 tIrthaMkarone vaMdana karIne pratikramaNa Avazyakane samApta kare che. Avazyaka sUtramAM cothA pratikramaNa AvazyakamAM A dasa pATha ja prApta thAya che, temAM mahAvrata ke aNuvrata AdinuM kathana nathI. vartamAnakAlIna pracalita paraMparA ke pramANe pratikramaNamAM zramaNasUtra pUrve sAdhunA paMca mahAvrata athavA zrAvakanA bAra aNuvrata Adino samAveza thAya che. te mATe juo : pariziSTa-4-5. ////////// Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-4 5 cotho Avazyaka pratikramaNa pATha-1H sAmAyika pratijJA sUtra karemi bhaMte - | 1 karemi bhaMte ! sAmAiyaM savvaM sAvaja jogaM paccakkhAmi, jAvajjIvAe tivihaM tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAeNaM Na karemiNa kAravemi karata pi aNNaM Na samaNujANAmi, tassa bhaMte paDikkamAmi jiMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi / pATha-2 mAMgalika | cattAri maMgala - | 1 cattAri maMgalaM-arihaMtA maMgalaM, siddhA maMgalaM, sAhU maMgalaM, kevali-paNNato dhammo maMgalaM / zabdArtha - vAri - cAra, kAtta - maMgala che, AritA - arihaMta, siddhA - siddha, sAt - sAdhu tti - kevalIno, pANato - prarUpita-kahelo, dhabbo - dharma. bhAvArtha :- saMsAramAM cAra maMgala che - arihaMta bhagavAna maMgala che, siddha bhagavAna maMgala che, sAdhu bhagavAna maMgala che, sarvajJa kevaLI prarUpita dharma maMgala che. vivecana : prastuta sUtramAM lokanA cAra maMgalanuM kathana che. maMgala - Avazyaka niryukti tathA haribhadra sUrikata vyAkhyAmAM "maMgala' zabdanI aneka prakAre vyutpattio ApI che. ma- gatyarthaka dhAtuthI maMgala zabda banyo che. gatyarthaka pratyeka dhAtuno prayoga jJAna arthamAM athavA prApti arthamAM thAya che. (1) jenA vaDe hitanI prApti thAya, hita sadhAya, te maMgala che. (2) naM - dharma ane nA - nAti, zruta ane cAritra rUpa dharmane je lAve, svAdhIna kare, te maMgala che arthAt dharmanuM upAdAna kAraNa maMgala che. (3) nAma niti ti mAnaH | mArA mamatva bhAvane, saMsAra bhAvane gALI nAkhe arthAt nAza kare, te maMgala che. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 46 ] zrI Avazyaka sUtra (4) maheDakraoNDanena ti maMtanjenA dvArA AtmA alaMkRta thAya, guNothI zobhAyamAna thAya, te maMgala che. (5) mahAne pUjateganena ti maMtajenA dvArA AtmA pUjanIya bane, te maMgala che. (6) jenA vaDe vidgone nAza thAya, te maMgala che. A rIte maMgala zabdanA vividha arthothI "maMgala' nuM svarUpa spaSTa thAya che. lokanA koI paNa padArthomAM maMgalano artha ghaTita thato nathI. pratyeka padArtha nAzavaMta che. pratyeka vyakti ane tenA saMbaMdho kSaNika che, tethI tenA vaDe hitanI ke dharmanI prApti thatI nathI ke mamatvano ke vinono nAza thato nathI, tethI jagatanI koIpaNa vyakti ke padArtho maMgalarUpa banI zakatA nathI. maMgalanA prakAra :- sAdhakoe lokamAM maMgala padArthonI zodha karIne kahyuM ke A lokamAM cAra maMgala che. (1) arihaMta bhagavAna, (2) siddha bhagavAna, (3) sAdhu bhagavAna ane (4) kevalI prarUpita dharma maMgalarUpa che. maMgala zabdanI uparokta vyutpattio arihaMtAdimAM yathArtharUpe ghaTita thAya che, tethI te maMgala svarUpa che. cAra ghAti karmothI mukta, kevaLajJAna-kevaLadarzanathI yukta, devakRta aSTa prAtihAryarUpe pUjAthI pUjanIya, railokya vaMdanIya arihaMta bhagavAna maMgala svarUpa che. arihaMta bhagavAna zruta ane cAritra dharmanI prarUpaNA kare che, teonI ArAdhanAthI dharmanI ane AtmahitanI prApti thAya che, AtmA aneka guNothI alaMkRta thaIne svayaM vaMdanIya ane pUjanIya banI jAya che, tethI arihaMta bhagavAna maMgala svarUpa che. AThe karmothI mukta, kevaLajJAna Adi mukhya ATha guNothI yukta, deha rahita, zuddha Atma svarUpamAM anaMtakAla sudhI sthita siddha bhagavAna maMgala svarUpa che. teo sAdhakonA lakSyarUpa hovAthI sAdhako teone lakSya banAvIne potAnI sAdhanAnI siddhi kare che, tethI teo maMgalarUpa che. paMca mahAvratanA pAlaka, mokSa mArganA ArAdhaka sAdhu bhagavAna maMgala svarUpa che. AcArya, upAdhyAya ane sAdhu, A traNeno samAveza sAdhu padamAM thAya che. sAdhu bhagavaMto svayaM sAdhanA kare che ane bhavya jIvone potAnI sAthe dharmanI ArAdhanA karAve che, tethI teo maMgala che. kevaLajJAna-kevaLadarzananA dhAraka, rAga-dveSathI makta, lokAlokanA jJAtA sarvajJa vItarAga, kevaLI bhagavAna prarUpita dharma maMgala che. dharma- valtha sAva gharano | vastuno svabhAva, te dharma che. zItaLatA pANIno svabhAva che, uSNatA agnino svabhAva che, teno svabhAva ja teno dharma kahevAya che, tema jJAna-darzanarUpa upayoga, te AtmAno svabhAva che, tethI jJAna ane darzana te Atmadharma che. te AtmadharmanI prAptinA upAyo ahiMsA, saMyama, tapa, japa Adi anuSThAnone paNa kAraNamAM kAryano upacAra karIne dharma kahyA che. zrI haribhadrasUrikRta dazavaikAlika sUtranI TIkAmAM dharmanI vyAkhyA A pramANe ApI che- kuti HpattamAtmAne dhAratIti dharma | durgatimAM paDatA AtmAne dhAraNa kare, tene durgatimAM paDavA na de, upara UThAvI le, tevA ahiMsA, saMyama ane tapanI ArAdhanA te dharma che. dharma e jIva mAtrano svabhAva che. te zuddha dharma ja AtmAnuM hita karI zake che, zuddha dharma ja maMgalanI kasoTImAMthI pAra utare che. sUtrakAre zuddha dharmanI zuddhatA jaLavAI rahe te mATe dharmanI sAthe vani pAcho vizeSaNa prayukta karyuM che. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka 4 che. rAga-dveSathI sarvathA mukta, lokAlokanA jJAtA, vItarAga-sarvajJa ja Apta puruSa che. teo vastusvarUpane yathArtha rIte jANe che ane je pramANe jANe che te pramANe kathana kare che, tethI temanA vacano ja sarvagrAhya bane che. rAga-dveSa yukta chadmastha puruSo lokAlokanA pratyakSa jJAtA nathI tethI temanA vacano yathArtha hotA nathI. yathArtha jJAnI, yathArtha vacanI kevalI bhagavAna dvArA prarUpita dharma ja maMgala svarUpa A cAra maMgalamAM sarva maMgalonuM mULabhUta kAraNa dharma che. arihaMta, siddha ane sAdhu rUpa maMgalanuM nirmANa dharmanI ArAdhanAthI thAya che. A maMgala catuSTayImAM arihaMta ane siddha ApaNA Adarza rUpa che. temanA smaraNathI ApaNuM lakSya nizcit thAya che, temane hRdayapaTa para sthApita karIne ApaNe sAdhanA karavAnI che. sAdhu ApaNI sAdhanAnA anubhavI sAthI ane mArgadarzaka che. 47 saMkSepamAM A lokamAM arihaMta, siddha, sAdhu ane kevalI prarUpita dharma, A cAre lokottara maMgala che. lokamAM manAtA maMgalabhUta padArtho zrIphaLa, kumakuma, akSata vagere vighnono nAza karavAmAM ke hitanI prApti karavAmAM samartha nathI, te vAstavika maMgala nathI. cattAri loguttamA 2 cattAri loguttamA- arihaMtA loguttamA, siddhA loguttamA, sAhU loguttamA, kevali-paNNatto dhammo loguttamo / : zabdArtha :- bhoLuhamA - lokamAM uttama che. bhAvArtha :- saMsAramAM cAra uttama- zreSTha che. arihaMta bhagavAna lokamAM uttama che. siddha bhagavAna lokamAM uttama che, sAdhu bhagavAna lokamAM uttama che, sarvajJa-kevaLI prarUpita dharma lokamAM uttama che. vivecanaH prastuta sUtramAM lokamAM rahelA cAra uttamanuM nirUpaNa che. uttama :- uttama zabdamAM ut upasarga UMcAInA arthamAM che ane sarva zreSThatA sUcaka 'tama' pratyaya che, tethI uttama eTale sarvathI UMcu, sarva zreSTha, sarvaghA ane sarvadA utthAna tarapha laI jAya, ekvAra utthAna thayA pachI kadApi patana na thAya, te uttama che. arihaMta, siddha, sAdhu ane kevalI prarUpita dharma, A cAra uttama che. arihaMta bhagavAna auyikAda bhAvathI lokamAM uttama che. vyAkhyAkAre kahyuM che ke arihaMtA tAva tarhi uttamA huMtI u bhAvaloyassa / kamhA ? jaM savvAsi kammapayaDI pasatthANaM / arihaMta bhagavAne cAre ghAtikarmanI prakRtino sarvathA kSaya karyo che ane cAra aghAti karmonI utkRSTa zubha-puNya prakRtinA udayane bhogavI rahyA che, tethI teo bhAva lokamAM sarvazreSTha athavA sarvottama che. siddha bhagavAna :- mAyika bhAvathI lokamAM uttama che. temaNe ghAti-aghAti Adi AThe karmano sarvathA nAza karyo che, tethI teo zAyika bhAvamAM sarvottama che ane lokanA agra bhAge zAzvatakAla paryaMta birAjamAna hovAthI kSetra lokamAM paNa uttama che. sAdhu bhagavAna :- AcArya, upAdhyAya ane sAdhu bhagavAna arihaMta kathita jJAna, darzana ane cAritranI ArAdhanA karatA hovAthI uttama che. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Avazyaka sUtra kevalI prarUpita dharmanI ArAdhanAthI ja auyika, sAopazamika ke sAyika bhAvamAM uttama bhAvonI ke arihaMta Adi pUrvokta traNe padanI prApti thAya che, tethI kevalI prarUpita dharma paNa bhAva lokamAM uttama che. cattAri zaraNa: re 3 cattAri saraNaM pavajjAmi arihaMte saraNaM pavajjAmi, siddhaM saraNaM pavajjAmi, sAhU saraNaM pavajjAmi, kevali paNNattaM dhammaM saraNaM pavajjAmi / - zabdArtha :- pAra - cAranuM, saraLa - zaraNa, pavAmi - svIkAruM chuM, taMtte - arihaMtonuM, siddhe - siddhonuM, sAhU - sAdhuonuM, yoni - kevaLIe, paLatta - kahelA, dhamma - dharmanuM, bhAvArtha :-cAra zaraNa svIkAruM chuM. arihaMtonuM zaraNa svIkAruM chuM, siddhonuM zaraNa svIkAruM chuM, sAdhuonuM zaraNa svIkAruM chuM, sarvajJa prarUpita dharmanuM zaraNa svIkAruM chuM. vivecanaH prastuta sUtramAM cAra prakAranA zaraNanuM pratipAdana che. saraLa pavangAmi- zaLa prapo AzrayaM nAma / zaraNa svIkAravuM arthAt tenA Azraye javuM, Azrayano svIkAra karavo. jema vizALa samudramAM ghUghavatA mojAomAM DUbatA mAnava mATe hIpa AzrayabhUta che. dvIpano Azraya pAmIne mAnava samudranA bhayathI nizciMta banI jAya che. te ja rIte ghora saMsAra sAgaramAM, cAra gatinA vamaLamAM phasAyelA jIvone mATe arihaMta bhagavAna, siddha bhagavAna vagere Azraya sthAna rUpa che, tenuM zaraNa svIkArI jIva sarva prakAranA bhayathI mukta thaI jAya che. - zaraNanA prakAra- vizvanA koI paNa bhautika padArtho jIvanA zaraNa rUpa thaI zakatA nathI kAraNa ke sarva padArtho kSaNika ane nAzavaMta che. jIva sAthe te padArthono saMbaMdha paNa karmanA udaya pramANe ja rahe che, koI paNa padArtha jIva sAthe kAyama raheto nathI. vyaktinA saMbaMdho paNa karmajanya che, saMbaMdho sadA mATe eka samAna hotA nathI. pratyeka jIva pota-potAnA karma pramANe jIve che, koI jIva koIne duHkhathI mukta karI zakatA nathI ke koI jIva koIne sukhI karI zakatA nathI. saMsArI jIvo ke bhautika padArtho svayaM azaraNabhUta hovAthI anyane zaraNarUpa banI zakatA nathI. svayaM DUbatI vyakti bIjAne tArI zakatI nathI. zrI uttarAdhyayana sUtramAM dhammo pIvo paThThA naM (aghya. 23) saMsAra samudramAM DUbatA jIvone mATe dharmane dvIpanI upamA ApIne dharmane ja AdhArabhUta-zaraNabhUta kahyo che. kevaLI prarUpita dharmano Azraya lenAra vyakti saMsAra samudrane pAra karI zake che, tethI te zaraNabhUta che. zuddha dharmanI prarUpaNA karanAra arihaMta bhagavAna, te dharmanA AdhAre saMsAra samudrane pAra karIne zAzvata sthAna prApta karanArA siddha bhagavAna ane te dharmanA mArge puruSArtha karanArA ane aneka bhavI jIvone paNa sanmArganuM darzana karAvanArA sAdhu bhagavAna ane svayaM mokSa mArga rUpa dharma zaraNabhUta che. A rIte A lokamAM arihaMta, siddha, sAdhu ane kevalI prarUpita dharma ja zaraNabhUta che. cAre ya uttamonuM zaraNa svIkAravAthI ajJAna dUra thAya, jJAna jAgRta thAya, svayaMnI rakSA karavAmAM ane potAnA bhAgyanuM nirmANa karavAmAM sAdhaka samartha banI jAya che. uttama vyaktinuM zaraNa svIkAravAthI Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-4 | 49 ] temanI urjA-prakAza prApta thAya che, potAnuM bhAna thAya che, AdhyAtmika daridratA dUra thAya ane Atmika aizvaryanI jyoti prajvalita thAya che. jema dhananI icchuka vyaktio dhanikono Azraya svIkAre che, vidyAnI icchuka vyaktio vidvAnano, baLanI icchaka vyakti baLavAnano Azraya svIkAre che. te ja rIte saMsAra samudrane pAra pAmavAnA, mokSanA zAzvatA sukhane prApta karavAnA icchuka sAdhako arihaMta Adi cAra zaraNabhUta vyaktinuM zaraNa svIkAre che arthAt temanI AjJAno svIkAra kare che. bhakti karIne temanI sAthe anusaMdhAna kare che. pratikramaNa AvazyakanA prAraMbhamAM A maMgala, uttama ane zaraNanA pAThathI sAdhaka zAMta bhAve potAnuM mana daDha, nizcala, sarasa ane zraddhALu banAve che, sAdhakanA sarva vidano upazAMta thAya che. pratikramaNa karavA icchuka sAdhakanI AdhyAtmika bhUmikA taiyAra karavA mATe ja sUtrakAre prAraMbhamAM maMgala AdinuM pratipAdana karyuM che. pATha-3H saMkSipta pratikramaNa sUtra IcchAmi paDikkamiu:| 1 icchAmi paDikkamiDaM (ThAmi kAussagaM) jo me devasio aiyAro kao, vAo, vALa, nAsio, 3jyutto, 3ma, akho, e raLio, kuSANo, duvviciMtio, aNAyAro, aNicchiyavvo, asamaNa pAuggo, NANe taha dasaNe caritte sue sAmAie; tiNhaM guttINaM, cauNhaM kasAyANaM, paMcaNha mahavvayANaM, chaNhaM jIvaNikAyANaM, sattaNhaM piMDesaNANaM, aTThaNhaM pavayaNamAuNaM, NavaNhaM baMbhaceraguttINaM, dasavihe samaNadhamme samaNANaM jogANaM, jaM khaMDiyaM jaM virAhiyaM tassa micchA mi zabdArtha :- chAmi - icchuM chuM, DilivuM- pratikramaNa karavA,(mi ursa - kAryotsarga mATe sthira thAuM chuM), go - je ne - meM, revario - divasa saMbaMdhI, aphara - aticAra, jo - karyA hoya, jANo - kAyA saMbaMdhI, vAha - vacana saMbaMdhI, mAsio - mana-saMbaMdhI, 3o - sUtra viruddha, 3no - mArga viruddha, 3ro - AcAra viruddha, kaLio - na karavA yogya, kuphAo - durgAnarUpa, kuvyaviMtio - duzcittanarUpa, gAyA - na AcaravA yogya, ucchiSyo - na icchavA yogya, samApADa - sAdhune anucita, thALe - jJAnamAM, ta6- tathA, kaMsane - darzanamAM, vasti - cAritramAM, supa - zruta jJAnamAM, sAmApha - sAmAyika cAritramAM, tiruM - traNa, - guptionI, varaNuM - cAra, vasAvA - kaSAyonI nivRttinI, papa - pAMca, madhyayAmAM - mahAvratonI, chaDuM-cha, nIvaniyA - jIvanikAyonI, satta-sAta, sigA- piMDeSaNAnI, sava - ATha, pavayanA - pravacana mAtAonI, pava6 - nava, vaMzaverA - brahmacarya guptionI, ravi - dazavidha, samAdhane - sAdhu dharma saMbaMdhita, samA - sAdhunA, gori - kartavyonI, naM- je, DyuiM - khaMDanA karI hoya, - je virahayaM - virAdhanA karI hoya, ta4 - tenA, kuva6 - pApa,mi - mArA mATe, miracha - mithyA thAo. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 ] zrI Avazyaka sUtra bhAvArtha-huM pratikramaNa karavA icchuM chuM. jJAna, darzana, cAritramAM arthAt zratadharma ane sAmAyika cAritra dharmanA viSayamAM, meM je divasa daramyAna kAyika, vAcika tathA mAnasika aticAra arthAtu aparAdha karyA hoya; tenuM pApa mArA mATe niSphaLa thAo. te aticAro A pramANe che- sUtra viruddha pravRtti, mArga viruddha pravRtti, kalpa-AcAra maryAdAnuM ullaMghana, na karavA yogya kRtyanuM AcaraNa, ArtadhyAna, raudradhyAna rUpa dudhdhana, cittanI caMcaLatAthI duSTa ciMtana, na AcaravA yogya anAcAronuM, anIcchanIya kRtyonuM sevana vagere zramaNone na karavA yogya kAryo aticAra rUpa che. traNa gupti, cAra kaSAyonI nivRtti, pAMca mahAvrata, cha javanikAyonI rakSA, sAta piDeSaNA, ATha pravacana mAtA, nava brahmacarya gupti, dazavidha zramaNa dharmamAM zramaNa saMbaMdhI kartavya Adi khaMDita thayA hoya, virAdhita thayA hoya, to te badhA pApa mArA mATe niSphaLa thAo. vivecana : A pATha saMkSipta pratikramaNa rUpa che. sAdhaka AtmavizuddhinA lakSe jinezvara kathita mArga para daDha tama zraddhA karIne, te mArgane yathArtha rUpe jANIne pAMca mahAvrata, pAMca samiti ane traNa guptinuM arthAtu samyagadarzana, samyagujJAna ane samyak cAritranuM pAlana kare che. sAdhaka jyAM sudhI pUrNatAne ke kevaLI avasthAne prApta na thAya, tyAM sudhI tenA jIvanamAM pApa-doSa sevananI saMbhAvanA che. tethI sAdhake vAraMvAra potAnA kRtyonuM nirIkSaNa karIne guru samakSa tenuM pratikramaNa karavAnuM hoya che. chAmi paDilemAM ..... he gurudeva! grahaNa karelA vratamAM divasa daramyAna koI aticAranuM sevana thayuM hoya, saMyama maryAdAnuM ullaMghana karyuM hoya, to ApanI samakSa pratikramaNa karavAnI icchA rAkhuM chuM. jAo, vAruo, mAlio..... manuSya pAse pApa sevana karavAnA traNa sAdhana che. mana, vacana ane kAyA. traNe sAdhanono jo sanmArge prayoga thAya, to te sAdhanAnA sAdhana bane che ane unmArge prayoga thAya, to te karmabaMdhananA sAdhana bane che tethI sAdhake te traNe sAdhananI pravRttio tarapha satata sAvadhAna rahevAnuM che. mana, vacana ke kAyAthI koI aticAranuM sevana thayuM hoya, to tenuM ciMtana karavAnuM che. have pachInA pAThamAM vividha prakAranA aticAronuM kathana che. karo- 3Ska trAtpanna jJAna ja tyA satra- AgamathI viruddha prarUpaNA karavI te utsatra che. artha sUvanA sUtram | arthanI sUcanA kare, te sUtra che. AgamanA pATho arthane pragaTa karatA hovAthI, te sUtra kahevAya che. sUtramAM sAdhu samAcArInuM, saMyamI jIvananI maryAdAonuM kathana che. sAdhu saMyamano svIkAra kare, vrata dhAraNa kare tyArathI te maryAdAonuM pAlana karavA mATe pratijJAbaddha hoya che paraMtu tathA prakAranA karmanA udayane AdhIna banIne sUtra viruddha prarUpaNA kare athavA sUtra viruddha AcaraNa kare, to te aticAra doSa che. 3Ho - unmArga :- (1) mArga viruddha AcaraNa karavuM. haribhadrasUri Adi prAcIna TIkAkAro kSAyopathamika bhAvane sAdhakono mArga kahe che ane kSAyopathamika bhAvathI audayika bhAvamAM saMkramaNa karavuM, Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-4 51 | tene unmArga kahe che. cAritrAvaraNa karmano kSayopazama thAya tyAre cAritrano AvirbhAva thAya che ane cAritrAvaraNa karmano udaya thAya tyAre cAritrano ghAta thAya che ane sAdhakanuM unmArge gamana thAya che, tethI sAdhake pratikSaNa udayabhAvathI kSAyopathamika bhAvamAM saMcaraNa karatAM rahevuM joIe. (2) paraMparA anusAra AcaraNa te mArga ane paraMparA viruddha AcaraNa, te unmArga che. pUrvakAlIna tyAgI puruSo dvArA cAlyo Avato pavitra kartavya pravAha "mArga" kahevAya che. te mArganuM-paraMparAnuM ullaMghana karavuM, te paNa unmArga che. (3) uttarAdhyayana sUtranA aThThAvIsamA adhyayana anusAra jJAna, darzana, cAritra ane tapanI ArAdhanA, mokSa mArga che ane tenI virAdhanA karI, te unmArga che. akho -akalpa :- caraNa ane karaNa rupa dharmanA AcaraNane kalpa kahe che. pratidina niraMtara jenuM AcaraNa karAya, te caraNa che. tenA 70 bheda che. pAMca mahAvrata, kSamAdi daza yatidharma, sattara prakArano saMyama, daza prakAranI vaiyAvacca, nava brahmacaryanI gupti, ratnatrayanI ArAdhanA, bAra prakAranuM tapa, cAra kaSAyano nigraha, A 70 bhedanA AcaraNane caraNasittarI kahe che. vizeSa prayojana hoya, tyAre jenuM AcaraNa karAya, te karaNa che, tenA 70 bheda che. azanAdi cAra prakAranI piMDavizuddhi, pAMca samiti, traNa gupti, bAra bhAvanA, bAra bhikSunI paDimA, pAMca prakAranI indriyanirodha, pacIsa prakAranI pratilekhanA, dravya, kSetra, kAla ane bhAvathI cAra prakAranA abhigraha, A 70 bhedanA AcaraNane karaNa sittarI kahe che. A caraNa sittarI ane karaNa sittarInuM pAlana karavuM, te sAdhuono kalpa-AcAra che, te kalpanuM ullaMghana karavuM, te akalpa che. athavA sAdhu-sAdhvI mATe batAvelA daza kalpanuM ullaMghana karavuM, te akalpa che. aemo - akaraNIya kRtyanuM AcaraNa karyuM hoya, sAdhune AcaraNa karavA yogya na hoya, tevI pApapravRttinuM sevana karavuM, te akaraNIya che. akho mAM karavA yogya sAdhu dharmanuM pAlana na karyuM hovAthI, te aticAra rUpa che ane alaga mAM na karavA yogya pravRttinuM AcaraNa karyuM hovAthI, te aticAra rUpa che. A rIte 3 - sUtra viruddha pravRtti, 31 - mArganuM ullaMghana, akho- kalpa-AcAranuM yathAvatu pAlana na karavuM ane garIbo - na karavA yogya pravRttinuM AcaraNa karavuM, te cAre aticAramAM vacana ane kAyayoganI pradhAnatA che. kuphAo ane dhvaciMtimAM manoyoganI pradhAnatA che. - durbAna karyuM hoya, cAra prakAranA dhyAnamAM ArtadhyAna ane raudradhyAna, A be prakAranA dhyAna, durthAna che. iSTa saMyoganI prApti mATe athavA aniSTa saMyogane dUra karavA mATe, duHkha ke khedajanaka ciMtanane ArtadhyAna kahe che ane hiMsA, asatya, corI AdinA atyaMta krUra pariNAmone raudradhyAna kahe che. sAdhakano samagra puruSArtha Atma svabhAvamAM sthita thavAno hoya che, tema chatAM paristhitivaza chadmastha dazAnA kAraNe ArtadhyAna ke raudradhyAnanA pariNAmo AvyA hoya ane mAnasika aticAranuM sevana thaI gayuM hoya, to tenuM pratikramaNa karavuM joIe. biciMti- duSTa ciMtana karyuM hoya, cittanI caMcaLatAthI ke asAvadhAnIthI vastunA yathArtha svarUpanuM ciMtana karyuM na hoya. durgAnamAM kaSAyayukta pariNAmonI mukhyatA ane duSTa ciMtanamAM caMcaLa cittanI mukhyatA che. gAyA - anAcAranuM sevana karyuM hoya, sAdhudharmathI calita thavuM, te anAcAra che. chillo manathI paNa jenI icchA karavI yogya nathI, te anIcchanIya kahevAya che. je AcaraNa zramaNone icchavA yogya paNa na hoya tevA AcAranuM AcaraNa karyuM hoya. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para | zrI Avazyaka sUtra tada raMge varate- zAna, darzana, cAritra:- ahIM jJAnathI samyagujJAnanuM grahaNa che ane darzana tathA cAritrathI samyagudarzana ane sammacAritranuM grahaNa thAya che. A jaina dharmano ratnatraya rU5 mokSamArga che. sUtrapAThamAM samyagu zabdano ullekha nathI, paraMtu ahIM zramaNonA pratikramaNano prasaMga hovAthI mokSamArganA aMgabhUta samyagadarzanAdi ratnatrayInuM ja grahaNa thAya che. -zrataH- zrutano artha zrutajJAna che. vItarAga tIrthaMkara devanA upadeza zravaNathI prApta thayelA Agama sAhityane zruta kahe che. Agama sAhitya lipibaddha thayA te pUrve guru-ziSyanI kRti paraMparAthI ja A sAhitya surakSita rahyuM hatuM, tethI te zruta kahevAya che athavA zruta zabdathI zrutajJAna ane upalakSaNathI anya jJAnanuM paNa grahaNa thAya che. zruta-Agama sAhityanI zraddhA ane prarUpaNA yathArtha na hovI athavA akAle svAdhyAya karavo. te tenA aticArarUpa che. sAphA ..... chakAya jIvonI rakSArUpe sAmAyika cAritra, pAMca samiti ane traNa gupti rU5 aSTa pravacana mAtA, sAta prakAranI piDeSaNA, nava prakAranI brahmacaryanI vADa ke daza prakAranA zramaNa dharmarUpa sAmAyika cAritranuM yathArtha rUpe pAlana na thayuM hoya, aticAranuM sevana thayuM hoya, kaSAyanA udayane AdhIna banyA hoya, to tenuM pratikraNa karavAnuM che. 6i - yoganI zabhAzabha baMne prakAranI pravRttione rokavI, te gupti che. traNa yoganA bhedathI tenA traNa bheda che. managupti, vacanagupti ane kAyagupti. guptinA pAlanathI yaugika pravRtti dUra thAya ane AtmA potAnA jJAna-darzanarUpa upayogamAM sthira thaI zake che. 4 vAyA- jIvanuM saMsAra paribhramaNa vadhAre, te kaSAya kahevAya che. krodha, mAna, mAyA ane lobha, A cAra tenA prakAra che. paMDyuM maha_thA- pAMca mahAvrata. ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane aparigraha vratanuM jIvana paryata navakoTie pAlana karavuM, te pAMca mahAvrata che. chaThTha nIvaLiyA- pUthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati ane beIndriyAdi trasakAya, A cha prakAranA saMsAranA samasta jIvonI dayA pALavI, te jIvone abhayadAna ApavuM te zramaNadharma che. te jIvonI dayA pALavAmAM pramAdanuM sevana karIne upekSA rAkhavI, te zramaNa dharmanuM ullaMghana che. sattaSi sApa- sAta-sAta prakAranI piDeSaNA.piMOSaNA- piMDa- AhAra, eSaNA - anveSaNa. sAdhunA AhAra anveSaNa saMbaMdhI ke AhAra grahaNa saMbaMdhI vividha abhigrahone ahIM piMDeSaNA kahI che, te sAta prakAranI che- (1) asaMtuSTA- hAtha athavA pAtra khAdya padArthothI lipta-lepAyelA na hoya, tevA dAtA pAsethI AhAra grahaNa karavAno saMkalpa karavo, te asaMtRSTA piMDeSaNA che. jema ke- zAka vahorAvavAno camaco zAkavALo na hoya, to te camacAthI zAka levAno saMkalpa karavo. (2) saMsaNa- hAtha athavA pAtra khAdya padArthothI lipta-lepAyelA hoya, tevA dAtA pAsethI AhAra grahaNa karavAno saMkalpa karavo, te saMsRSTApiMDeSaNA che. jema ke- zAka vahorAvavAno camaco zAkavALo hoya, to tevA camacAthI ja zAka levAno saMkalpa karavo. (3) ulatA- guhastha jemAM rasoI banAvI hoya, te vAsaNamAMthI anya vAsaNamAM bhojana kADhIne rAkhyuM hoya, te levuM. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | Avazyaka-4 pa3 | (4) alpalepA- je padArthano lepa pAtrane ke hAthane na lAgyo hoya, je padArtho vahorAvavAthI dAtAne hAtha ke pAtrane dhovAnI jarUra na paDe, te AhAra letAM, vAparatAM sAdhunA hAtha ke pAtra lipta na thAya ane tene dhovAnI jarUra na paDe tevA mamarA, pavA, dhANI, khAkharA vagere padArtho grahaNa karavAno saMkalpa karavo, te alpalepA piMDeSaNA che. (5) avagrahitA- grahaNa karelo. gRhastha pIrasavA mATe AhArane vAsaNomAM kADhIne rAkhyo hoya ane te AhArathI hAtha ke pAtramAM lepa lAge tevo hoya, jema ke- dALa, zAka vagere padArthone grahaNa karavAno saMkalpa karavo, te avagrahita piDeSaNA che. () pragahitA- vizeSa prakAre grahaNa karelo. gRhastha potAnA bhojana mATe ke anyanA bhojana mATe thALImAM AhAra pIrasyo hoya, paraMtu haju jamyA na hoya, te AhAra dAtAnA hAthamAM hoya ke thALI Adi vAsaNamAM hoya tevA dAtA pAsethI AhAra grahaNa karavAno saMkalpa karavo, te pragRhIta piMDeSaNA che. () ukjhitadhama- gharanA loko jamI le tyAra pachI anupayogI temaja je padArthane anya pazu-pakSIo ke yAcako, saMnyAsIo Adi grahaNa karavAnI icchA karatA na hoya, tevA prakAranA arthAt bIjAo dvArA anicchanIya AhAra grahaNa karavAno saMkalpa karavo, te undritadharmA piMDeSaNA che. ap6 pavanaBM- mAtA jema bALakanuM pAlana-poSaNa kare che, bALakanI rakSA kare che tema pAMca samiti ane traNa pti sAdhakanA saMyama jIvananI rakSA kare che, saMyama jIvanane puSTa kare che, tethI jina pravacanamAM te mAtAnuM sthAna dharAve che. AgamakAroe tene mAtAnI upamA ApI che. pAMca samiti:- (1) jIvarakSAnI bhAvanAthI, Agamokta vidhi pramANe upayoga pUrvaka cAlavuM, te IryAsamiti che, (2) AvazyakatA hoya, tyAre niravadha bhASAno prayoga karavo, te bhASAsamiti che, (3) prAsuka ane nirdoSa AhAra pANI grahaNa karavA ane tene anAsaktabhAve bhogavavA, te eSaNA samiti che, (4) potAnI upadhinuM pratilekhana ane pramArjana karavuM, tene vyavasthita rAkhavA, te AyaNa bhaMDa matta niovaNiyA samiti che, (5) maLa-mUtra Adi paraThavA yogya padArthone nirdoSa bhUmimAM nirdoSa rIte paraThavA, te uccAra pAsavaNa khela jala siMghANa pariThAvaNiyA samiti che. traNa gupti-managupti, vacanagupti ane kAyagupti. aSTa pravacana mAtAnA vistRta vivecana mATe juo zrI uttarAdhyayana sUtra adhyayana-24. Mva6 naMbarIkha- brahmacaryanI nava prakAranI gupti. brahmacarya mahAvratanI rakSA mATe zrI uttarAdhyayana sUtranA soLamA adhyayanamAM brahmacArI sAdhuone mATe nava prakAranA niyamonuM kathana che. te brahmacaryanI nava gupti kahevAya che. (1) vivikta zayanAsana sevana - strI, paza ane napuMsakothI yukta sthAnamAM rahevuM nahIM, (2) strI kathA parihAra- strIonI viSayavardhaka kathA, vArtA kahevI nahIM, (3) niSadhAnupavazana- strIo sAthe eka Asane besavuM nahIM athavA strInA Asana parathI strI UThI gayA pachI eka muhUrta sudhI besavuM nahIM, (4) strI aMgopAMga darzana tyAga- strInA aMgopAMga viSaya buddhithI nirakhavA nahIM, (5) phUDyAMtara zabda zravaNAdi varjana- bhIMtanA AMtare rahIne strIonA vilAsajanya zabdAdi sAMbhaLavA nahIM, (6) parva bhoga smaraNa tyAga- pUrve bhogavelA kAmabhoganuM smaraNa karavuM nahIM, (7) praNita Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 | zrI Avazyaka sUtra bhojana tyAga- vikArajanaka gariSTa bhojana karavuM nahIM, (8) atimAtra bhojanano tyAga- pramANathI adhika AhAra karavo nahIM, (9) vibhUSA parivarjana- zarIra para zobhA-vibhUSA karavI nahIM. kavi samayagne- daza prakAranA zramaNa dharma. (1) kSAMti-kSamA, (2) mArdava-mRdutA, nirahaMkArIpaNuM, (3) Arjava-saraLatA, (4) mukti-nirlobhatA, (5) tapa- bAra prakAranA tapa, (6) satya, (7) saMyama, (8) zauca-pavitratA, nirdoSa saMyamanuM pAlana, (9) akiMcanya-niSparigrahatA, (10) brahmacarya. samaUITM no - zramaNa yoga. traNa guptithI laIne daza prakAranA zramaNa dharmanuM pAlana karavuM, te zramaNonA kartavyo che. te kartavyo yathArtha rUpe jANIne, samajIne tenuM yathArtha pAlana karavuM, yogya samaye tenI yathArtha prarUpaNA karavI, te zramaNayoga che. = hi = vivAdi- zramaNa yoganI khaMDanA ke virAdhanA karI hoya, samyakatva- kAnapalkssnnaanaaN yat khaNDitaM dezato bhagnaM yadvirAdhitaM sutarAM bhagnaM, na punarekAntato'bhAvamApAdittaM / vratanI zraddhA, prarUpaNA ane sparzanAno eka dezathI bhaMga thAya te khaMDanA ane anekAMzathI bhaMga thAya, te virAdhanA che. virAdhanAmAM anekAMzathI vratano bhaMga thavA chatAM vratano saMpUrNa abhAva ke nAza thato nathI. jo vratano saMpUrNa nAza thayo hoya, arthAt je doSa anAcAra koTino ke vratabhaMgarUpa hoya, te doSanI zuddhi pratikramaNathI nahIM paraMtu guru pradatta prAyazcittathI thAya che. atikrama, vyatikrama ane aticAranI koTi sudhInA doSonI zuddhi ja pratikramaNathI thaI zake che. tasa micchAmi duha- uparokta koI paNa aticAra-doSanuM sevana thayuM hoya, to tatsaMbaMdhI doSanuM huM AlocanA, niMdA ane gaha pUrvaka pratikramaNa karuM chuM, te pApathI huM pAcho pharuM chuM, te pApa mAruM mithyA thAo, nAza pAmo. hRdayanA zuddha bhAvathI doSa sevananA pazcAtApa pUrvaka micchAmi dukkaDam bolanAra sAdhakanA pApa nAza pAme che. A rIte zramaNadharma ane zramaNa AcAra tathA tenA doSarUpa vividha prakAranA anAcAronA saMkSipta nirUpaNa sAthe pATha pUrNa thAya che. pATha-4H gamanAgamana pratikramaNa sUtra IriyAvahiyaM - | 1 icchAmi paDikkamiuM iriyAvahiyAo virAhaNAe gamaNAgamaNe pANakkamaNe bIyakkamaNe hariyakkamaNe osA uttiMga paNaga daga maTTI makkaDA saMtANA saMkamaNe je me jIvA virAhiyA egiMdiyA beiMdiyA teiMdiyA cauriMdiyA paMciMdiyA abhihayA vattiyA lesiyA saMghAiyA saMghaTTiyA pariyAviyA kilAmiyA uddaviyA ThANAoThANaM saMkkAmiyA jIviyAo vavaroviyA tassa micchAmi dukkaDam / zabdArtha :- chAmi - huM icchuM chuM, pativamAM - pratikramaNa karavAne, phariyAvadiyANa - airyApathikI kriyA-gamanAgamanathI thatI kriyAmAM, virA - virAdhanA karI hoya, mAna - rastAmAM jatAM AvatAM, paNa mane - beindriyAdi trasa prANI kacaryA hoya, vIyafmane - bIjane Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-4 55 ] karyA hoya, hariyamane - lIlI vanaspatine kacarI hoya, olA - jhAkaLa ThAra, 1 - kiDiyArA, pAna - paMcavarNI lIla phaga sevALa, - sacitta jaLa, ma - sacitta mATI, mAlA - karoLiyAnA, saMtANA - jALAnuM saMvamaLa - saMkramaNa karyuM hoya, jALA toDyA hoya, ne me nIvA - je jIvo mArAthI, vidyA - pIDA pAmyA hoya, duHkha pAmyA hoya, virAdhanA thaI hoya, niyA - eka indriyavALA jIva, variyA - be indriyavALA jIva, teliyA -traNa indriyavALA jIva, variyA - cAra indriyavALa jIva, pavityA - pAMca IndriyavALA jIva mA sAmA AvatA haNyA hoya, variyA -dhULe karI DhAMkyA hoya, siyA - bhUmi upara masaLyA hoya, saMpA - bhegA karI athaDAvyA hoya, saMdhi - sparza karI kheda pamADyo hoya, parivAviyA - paritApanA ApI hoya, kaSTa ApyuM hoya, vinamiyA - glAni UpajAvI hoya, kheda pamADyo hoya, 3viyA - upadrava, trAsa, dhrAsako pamADya hoya, TATA - eka sthAnethI bIje sthAne, saMvAniyA - saMkramaNa karyuM hoya, mUkyA hoya, viyAgo vavaviyA - jIvanathI judA karyA hoya, mArI nAMkhyA hoya, tarasa - te saMbaMdhI, micchAma kukaDama - mAruM duSTa kRtya, mArA pApo mithyA thAo, niSphaLa thAo. bhAvArtha :- he gurudeva ! mArA gamanAgamana karavAthI je virAdhanA -jIvahiMsA thaI hoya, tajjanya doSothI nivRtta thavA icche che. gamanAgamanamAM (hAlatAM cAlatA) meM koI jIvane dabAvI, sacitta bIja ke lIlI vanaspatine kacaDI, jhAkaLa, kIDiyArAM, paMcavarNI lIlaphuga sacitta jaLa, sacitta mATI ane karoLi yAnAM jALAne masaLIne ke dabAvIne, koI jIvane duHkha ApyuM hoya, tenI virAdhanA karI hoya, jema ke - pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspati Adi eka indriyavALA jIvo; zaMkha, chIpa, kRmi, aLasiyA Adi be indriyavALA jIvo; kIDI, maMkoDI, jU, lIkha Adi traNa indriyavALA jIvo; mAkhI, macchara, bhamarA Adi cAra indriyavALA jIvo ane nArakI, pazu-pakSI Adi tiryaca, manuSya ane deva Adi pAMca indriyavALA jIvone sAmAM AvatAM haNyA hoya, dhULa AdithI DhAMkyA hoya, jamIna sAthe ke teone paraspara masaLyA hoya, ekatrita karI upara nIce mUkyA hoya, ke athaDAvyA hoya, sparza karI kheda pamADyo hoya, paritApa-kaSTa ApyuM hoya, glAni UpajAvI hoya, trAsa ke dhrAsako pamADyo hoya, eka sthAnethI bIjA sthAne mUkyA hoya ane te jIvone jIvanathI rahita karyA hoya, to te sarva pApa mArA niSphaLa thAo. vivecana : prastuta pAThanuM nAma gamanAgamana pratikramaNa sUtra athavA AlocanA sUtra che. gamanAgamananI kriyA vyaktimAtranA jIvanamAM anivArya che. sAdhaka jIvananI anivArya kriyAo karatA gamanAgamana thAya ja che. upayogapUrvaka jIvarakSAnI bhAvanAthI cAlavA chatAM koI jIvanI virAdhanA thaI gaI hoya, tenI AlocanA A sUtrapATha dvArA thAya che. jyAM sudhI jagatanA sUkSma ke bhUla koI paNa jIvo sAthe aMtaramAM vera-virodhano bhAva hoya, tyAM sudhI samabhAvanI siddhi thatI nathI, tethI koI paNa ArAdhanAnA prAraMbhamAM sAdhaka gamanAgamananA pratikamaNa dvArA "Atmavat sarva bhUtesu'nI bhAvanA sahita sarva jIvo sAthe kSamAyAcanA kare che. A pAThamAM jIvonA prakAra, tenI hiMsA, hiMsAnuM svarUpa tathA hiMsAnA prakAranuM nirUpaNa che. chAmi paDatamAM-riyA vadiyANa virAdA.... A AjJA sUtra che. ziSya A zabdanA uccAraNa dvArA guru samakSa potAnI pratikramaNanI icchA tathA te AlocanA ane pratikramaNanA viSayane spaSTa kare che. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Avazyaka sUtra he gurudeva ! huM gamanAgamananI kriyA dvArA thayelI virAdhanAnuM pratikramaNa karavA icchuM chuM, sAdhanA svaicchika hovAthI ziSya AtmazuddhinI bhAvanAthI potAnI icchA pragaTa kare che. 5 iriyA vahiyAe - IraNaM IryA-gamanamityavarthaH, tatpradhAnaH panthA IryApathastatra bhavA virAdhanA, e pathikI pratimaLasUtra / phr dhAtu gamana arthamAM prayukta thAya che. IriyA eTale gamana. gamanayukta mArga, te IryApatha kahevAya che. IryA patha- gamanAgamananA mArgamAM thayelI jIva virAdhanAne airyApathikI kriyA kahe che. prastuta pAThamAM airyApathikI kriyAnI AlocanA hovAthI A pAThane airyApathika sUtra paNa kahe che. maLA maLe...pALamaLe....vavoviyA- A zabdo AlocanAtmaka che. prastuta sUtrapAThamAM sUtrakAre saMbhavita jIva virAdhanAne smRtimAM lAvavA mATe pALavAnaLe thI saMtALA sudhInA bhinna-bhinna bhinna--bhinna zabdo dvArA vividha prakAre thatI virAdhanAnuM kathana karyuM che. ziviyA.....paviDiyA- jagatamAM anaMta jIvo che. indriyonI apekSAe tenA pAMca prakAra che. (1) je jIvone eka mAtra sparzendriya ja hoya tevA pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspatine ekendriya kahe che, (2) je jIvone sparzendriya ane jIdvendriya, A beindriya hoya tevA zaMkha, chIpa, porA, kRmi, iyaLa, aLasiyA Adi jIvone beIndriya kahe che, (3) je jIvone sparzendriya, jIdvendriya ane ghrANendriya, A traNa Indriya hoya tevA jU, lIkha, kIDI, makoDA, kaMthavA, mAMkaDa Adi jIvone teIndriya kahe che, (4) je jIvone sparzendriya, jIhendriya, ghrANendriya ane cakSurindriya, A cAra indriya hoya tevA mAkhI, macchara, tIDa, bhamarA Adi jIvone caurendriya kahe che, (5) je jIvone sparzendriya, jIdvendriya, ghrANendriya, cakSurindriya ane zrotendriya, A pAMca indriya hoya, tevA nArakI, manuSya, devatA, pazu-pakSI AditiryaMcone paMcendriya kahe che. A pAMca prakAranA jIvomAM saMsAranA samasta jIvono samAveza thAya che. pALavAmaLe..... Adi zabdo dvArA te te jIvonuM pRthak pRthak kathana karyA pachI ziliyA...... Adi zabdo dvArA samuccaya kathana karyuM che. koI paNa jIva sAthe kSamAyAcanA rahI na jAya, te mATe sUtrakAre samuccaya ane pRthak ema baMne prakAranuM kathana karyuM che. hiMsA- pramad yoAt prALavyopaLa hiMsA / - tattvArtha sUtra, aghyAya-7/8, pramatta yogathI jIvanA daza prANamAMthI eka paNa prANano nAza karavo, te hiMsA che. prastuta vyAkhyA parathI spaSTa thAya che ke hiMsAnuM kSetra ghaNuM vyApaka che. pAMca indriya, mana, vacana, kAyA, zvAsocchvAsa ane AyuSya, A daza prANamAMthI jIvonI yogyatA pramANe tene jeTalA prANa prApta thayA hoya, te prANano nAza karavo, te hiMsA che. koI jIvanI AMkha Adi indriyo phoDI nAMkhavI, mAnasika saMtApa pahoMcAvaDavo, tene guMgaLAvavA, tene parataMtra banAvavA, sthAnabhraSTa karavA, vagere pravRttiono samAveza hiMsAmAM thAya che. hiMsAnI kramika avasthAne tenA traNa rUpathI samajI zakAya che, (1) saraMbha, (2) samAraMbha ane (3) AraMbha. jIvahiMsAno saMkalpa karavo, te saraMbha che. jIvahiMsA mATe sAdhana sAmagrI bhegI karavI, te samAraMbha ane jIvono ghAta karavo, tene AghAta pahoMcADavo, te AraMbha che. uparokta koI paNa pravRtti jo pramAdathI, kaSAya bhAvathI, potAnA svArtha vaza thaI hoya, to ja teno samAveza hiMsAmAM thAya che. dayA ke karUNA buddhithI thayelI pravRttino samAveza hiMsAmAM thato nathI. jema ke Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-4 DokTaro oNparezana karatAM te te jIvonA zarIrane vividha rIte kApe vagere kriyA kare, paraMtu temAM DokTarano Azaya zuddha hovAthI tene hiMsAno doSa lAgato nathI. daza prakAranI hiMsA- hiMsAnI vistRta vyAkhyA anusAra abhiyAthI vavaroviyA sudhInA pAThamAM daza prakAranI hiMsA-virAdhanAnuM kathana che. (1) bhadayA- sAmA AvatA jIvone haNyA hoya. AhAra mATe sAme AvatA kUtarAne lAkaDI mArI kADhI mUkavA, bhIkha mAMgavA AvelA bhikhArIne tiraskRta karavA. (2) vatti- dhuLe karI DhAMkyA hoya. kIDI, maMkoDAnA dara pUrI devA, koI jIvone aMdhArI koTaDImAM pUrI devA athavA koInA utkarSane dabAvI devo athavA vartita punIta | vyAkhyAkAronA matAnusAra vattiyA eTale jIvone paMjIkRta karavA, Dhagalo karavo, temAM nIce rahelA jIvo dabAI jAya che, ochI jagyAmAM vadhu prANIone bharavA. (3) siyA- pitA jaNA: bhUSi nA nAda - jamIna sAthe DhasaDyA hoya ke masaLyA hoya. ghaune eraMDIyuM lagAvavuM, kUtarA vagere pazune sAMkaLathI bAMdhI DhasaDavA, kAcI kerImAM masAlo nAkhI athANA banAvavA. (4) saMdhAyA- saMkatita-ajoDavaM tratra tiH | aneka jIvono saMghAta-eka sAthe ekaTho karyA hoya, eka bIjAnA zarIrano saMghAta-sparza thAya tema karAvIne athaDAvyA hoya, jema ke- be kUtarAne bhegA karIne paraspara jhaghaDAvyA hoya. (5) saMkiya-saritA-manA pRSTA jIvonA zarIrano sparza karIne trAsita karyA hoya, jema ke- ghAsa upara cAlIne te jIvone trAsa pahoMcADavo. () riyAliyA- pitA: samanvata: paDiI: I jIvone sarva prakAre pIDita karyA hoya. jema ke- jIvone mAnasika trAsa Apavo. (7) zilAmiyA- namitA: samuthAtaM nItA: pattAnamAMpatA tyartha kheMcAkheMcI karIne glAni pahoMcADI hoya, jIvone zArIrika pIDA pahoMcADI hoya. (8) 3viya- avatAvita-3trAlitA upadrava, trAsa ke dhrAsako pamADyo hoya. upadravamAM zArIrika ane mAnasika baMne prakAranI pIDAno samAveza thAya che. (9) TALo rAkhe saMjani- sthAnAt sthAnAnAM saMtA: I koI paNa jIvane potAnA svArthavaza tenA sthAnathI bhraSTa karIne bIjA sthAne mUkyA hoya. (1) galiyAro vavaviya- kavitA vyapitA = vyApAlitAH | jIvanathI rahita karyA hoya, jema ke koI jIvanA AyuSya prANano nAza karIne te jIvone mArI nAkhyA hoya. talsa micchAmi dukuma sAdhaka hiMsAnI vistRta AlocanA, Atma sAkSIe niMdA ane gurunI sAkSIe tenI gaha karyA pachI te pApathI mukta thavA mATe aMtaHkaraNapUrvaka micchAmi dukkaDam (hiMsA saMbaMdhI mAruM duSkRtya mithyA thAo, nAza thAo), zabdanuM uccAraNa kare che. zrI bhadrabAhu svAmIe Avazyaka niryuktimAM "micchAmi dulahuM zabdano artha A pramANe karyo che Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 58 ] zrI Avazyaka sUtra '' tti miDa-16vare "chA' tti volana chathaLe doDa fma ra ma merA Dio, "ru' ri tu chAmi akhAI 687ii ka tti kaDaM me pAvaM, Da tti Devemi taM uvasameNaM raso micchI patharatno samAse 687ii Avazyaka niryukti mi ri mila mato ni mRdutA, komaLatA tathA ahaMkAra rahitatAno sUcaka che. chA ri volALa chAyo ho ! cha doSone DhAMkavA- tyAga karavA mATe che. mi tti a merA phi ni saMyama maryAdAmAM daDha rahevA mATe che. kutti duAMchAmi aUT I Du pApa karma karanArA potAnA AtmAnI niMdA mATe che. tti 6 ne pAvaM kRta pAponI svIkRti mATe che. tti Deni 3vasane kAra pAponA Upazama mATe, naSTa karavA mATe che. A rIte sAdhaka aMtaHkaraNa pUrvaka namratAthI, saraLatA pUrvaka, saMyama maryAdAmAM daDha rahevA mATe, potAnA pApane pAparUpe svIkArIne duSkRtyonI niMdA, gahapUrvaka prAyazcitta kare che, tyAre te pApano upazama arthAt nAza thAya che. pUrvAcAryo e jIvonA bheda, hiMsAnA bheda, hiMsAnA kAraNo vagerenI gaNanA karIne micchAmi dukkaDamnA 18,24,120 prakAra batAvyA che saMsArI jIvonA 53 prakAra che. pa3 prakAranA jIvonI abhiyAthI jIviyAo vavaroviyA sudhInI daza prakAre hiMsA thAya, tethI tene daza guNatA 53 x 10 = 130 bheda thAya che. A dazavidha virAdhanA rAga ane dveSanA kAraNe thAya che, tethI uparanA bhedone bethI guNatA 5,30 x 2 = 11,ra60 bheda bane che. te virAdhanA mana, vacana ane kAyAthI thAya che, tethI traNathI guNatA 11260 x 3 = 33,780 bheda thAya che. te hiMsA svayaM karavI, karAvavI ane anumodanA ApavI ema traNa karaNathI thAya che, tethI tene traNathI guNatA 33,780 x 3 = 1,01,340 bheda thAya che. A sarvane bhUta-bhaviSya ane vartamAna rUpa traNa kALathI guNatA 1,01,340 x 3 = 3,04,020 bheda thAya che. te doSanuM arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya, guru ane nija AtmA, A cha nI sAkSIthI micchAmi dukkaDam karavAnuM che, tethI tene chathI guNatA 3,04,020 x 6 = 18,24,120 bheda thAya che. sAdhake zuddha hRdayathI pratyeka prANI sAthe maitrI bhAva pUrvaka kRta pAponI arihaMta AdinI sAkSIe AlocanA karI, potAnA AtmAne pavitra banAvavo joIe. A rIte A pATha gamanAgamana dvArA thatI hiMsA doSanI vistRta AlocanA mATe che. temAM AlocanA paddhatithI, pazcAtApanI vidhithI, AtmanirIkSaNanI zailIthI Atma vizuddhino mArga darzAvyo che. te hRdayanI komaLatAnuM jvalaMta udAharaNa che. sAdhakanI pratyeka kriyAmAM gamanAgamana thAya ja che, tethI gocarI, svAdhyAya, pratilekhana, paraThavuM Adi koI paNa kriyAnA pratikramaNa samaye kAyotsargamAM rUMchAmi limiDe..... no pATha bolAya che. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-4 | 59 | saMkSepamAM sarva doSono samAveza hiMsAmAM thaI zake che, tethI sAdhaka sAdhanAnA koI paNa anuSThAnanA prAraMbhamAM pUrvakRta doSanI vizuddhi mATe A pAThanA kAyotsarga dvArA kSetra vizuddhi kare che. A rIte sAdhaka jIvanamAM A pAThanI upayogitA sahaja rIte spaSTa thaI jAya che. Asana- guru samakSa nata mastake UbhA rahIne jinamudrAmAM sthita thaIne "cchAmi paDijamavuM' thI zaru karI micchAmi dukra8 sudhIno pUrNa pATha bolavo joIe. gurudeva na hoya to bhagavAnanuM lakSa karIne temanI sAkSIthI pUrva athavA uttara dizA tarapha mukha rAkhI UbhA rahI A pATha bolavo joIe. sAta saMpadA - prAcIna TIkAkAroe A sUtramAM sAta saMpadAonI yojanA karI che saMpadAno artha virAma arthAt vizrAMti che. prathama abhyapagama saMpadA che. jemAM icchAmi paDikkamiu sUtrapAThathI gurudevanI AjJA levAnI che. bIjI nimitta saMpadA che temAM "IriyA vahiyAo virAhaNAe pAThathI AlocanAnA nimittabhUta jIvonI virAdhanAnuM kathana che. trIjI sAmAnya hetu saMpadA che, jemAM "gamaNAgamaNe' zabdathI sAmAnya rUpe virAdhanAnuM kAraNa sUcita karyuM che. cothI vizeSa hetu saMpadA che, temAM "pANakkamaNe" Adi jIva virAdhanAnA vizeSa hetanuM kathana karyuM che. pAMcamI saMgraha saMpadA che, jemAM "je jIvA virAhiyA" A eka vAkyathI ja sarva jIvonI virAdhanAno saMgraha karyo che. chaThThI jIva saMpadA che. temAM eciMdiyA..Adi pAThathI nAma grahaNapUrvaka jIvonA bheda batAvyA che. sAtamI virAdhanA saMpadA che. jemAM "abhiyA" Adi virAdhanAnA prakAra batAvyA che. pATha-5 prathama zramaNa sUtra nidrAdoSa pratikramaNa - | 1 icchAmi paDikkamiDaM pagAmasijjAe NigAmasijjAe saMthArA uvvaTTaNAe pariyaTTaNAe AuMTaNapasAraNAe chappai saMghadraNAe kuie kakkarAie chIe jaMbhAie Amose sasarakkhAmose AulamAulAo sovaNavattiyAe itthIvippariyAsiyAo diTThIvippariyAsiyAe maNavippariyAsiyAe pANabhoyaNavippariyAsiyAe jo me devasio aiyAro kao tassa micchAmi dukkaDam / zabdArtha :- Rmi - icchuM chuM, kijaMlauM - pratikramaNa karavA mATe, patinA - lAMbA kALa sudhI suI rahevAthI,fNa masANa - vAraMvAra ghaNA lAMbA kALa sudhI sUI rahevAthI, saMthAra - pathArImAM, 3plAha- udvartanathI-pAsuM(paDakhuM) pheravavAthI, parikRpAtha-vAraMvAra paDakhAM pheravavAthI, AkaMTAsarA - hAtha, paga Adi aMgo saMkocavAthI ane pasAravAthI, chappapha saMyaThThA - chapagI jU Adi kSudra jIvano sparza karavAthI, e - avyakta zabda bolavAthI, va rAhu - dAMtathI kacakaca zabdo karavAthI athavA zayyAnA doSa batAvavAthI, chIpa - chIMka AvavAthI, gaMgAphA - bagAsuM khAvAthI, Ano - pUMjyA vagara zarIra Adino sparzakaravAthI, sasaravAnod - sacitta raja yukta vastuono sparza karavAthI, ADenamAranA - AkuLatA-vyAkuLatAthI, solAvattiyANa - svapnanA nimittathI, nikhariyAliyAe - strI saMbaMdhI viparyAsathI, dvivikhariyAliyA - daSTi saMbaMdhI Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 | zrI Avazyaka sUtra viparyAsathI, naliriyAlipi - mana saMbaMdhI viparyAsathI, paLabhayaliMriyApi - bhojana-pANI saMbaMdhI viparyAsathI, no - je, ne - meM, aDyA - aticAra, varu - karyo hoya, tanna - te, me - mAruM, kuvADama - duSkRtya, micchA - mithyA thAo. bhAvArtha :- huM zayyA saMbaMdhI aticAronuM pratikramaNa karavA icchuM chuM. lAMbo samaya suI rahevAthI, vAraMvAra lAMbo samaya sUI rahevAthI, ayatanAthI paDakhAM pheravavAthI, ayatanAthI vAraMvAra paDakhAM pheravavAthI, ayatanAthI hAtha-paga saMkocavA-prasAravAthI(phelAvavAthI), chapagA jU Adi kSudra jaMtuono ayatanAthI sparza karavAthI. avyakta zabdo bolavAthI, dAMto kacakacAvavAthI athavA zayyA(pathArI)nA doSo batAvavAthI, yatanArahita chIMka ane bagAsuM khAvAthI, paMjyA vinA zarIra ke anya vastuno sparza karavAthI, sacitta rajavALI vastuno sparza karavAthI je aticAra lAgyA hoya, tenuM pratikramaNa karuM chuM (uparokta aticAro zayana samayanA jAgratAvasthAnA che. have nidrA samayanA aticAro kahe che- svapnamAM vivAha tathA yuddhAdinuM avalokana karatA AkuLatA-vyAkuLatA thaI hoya, svapnamAM mana bhrAnta thaI gayuM hoya, strI-puruSono saMga karyo hoya, strI-puruSa Adine anurAga bharI daSTithI joyA hoya, manamAM vikAra bhAva utpanna thayA hoya, svapnamAM rAtri bhojananI icchA thaI hoya ke bhojana karyuM vagere zayana saMbaMdhI (suSuptAvasthAnA) aticAronuM sevana thayuM hoya to, te sarva pApa mAruM mithyA thAo. vivecana : A sUtramAM sAdhaka jIvananI sUmamAM sUkSma ceSTAo, bhAvanAo ane vikalpo upara sAvadhAnI ane niyaMtraNa rAkhavAno mahAna uddeza sannihita che. temAM zayana saMbaMdhI aticAronuM pratikramaNa che. sAdhaka potAnI jAgRta avasthAmAM to pApakarmano baMdha na thAya, tenA mATe satata sAvadhAna rahe che ane tema chatAM dararoja sAMje te potAnI pravRttionuM nirIkSaNa karIne te pApa pravRttithI pAchA pharavA rUpa pratikramaNa kare che. manuSyanI nidrAvasthAmAM tenuM jAgrata mana suSupta banI jAya che, tethI vacana ane kAyAnI svaicchika pravRttio baMdha thaI jAya che paraMtu saMskAronA khajAnA rU5 ajAgRta mana kAryazIla rahe che ane tenA pariNAme vacana ane kAyAnI sUkSma rIte pravRttio cAlu ja hoya che. A rIte manuSyanI nidrAvasthAmAM tenA mana, vacana ane kAyAnI pravRttithI temaja tenA saMskAranA pratibiMba rUpa svapnanI pravRttithI karmabaMdha avazya cAlu hoya che, tethI pratikramaNa sUtramAM zayana saMbaMdhI aticAronI AlocanA A sUtra dvArA thAya che. AtmaviddhinI sAdhanA karatA sAdhakanA jIvanamAM jANatA ke ajANatAM, jAgratAvasthAmAM ke suptAvasthAmAM(svapnAvasthAmAM) sUkSma ke skUla doSanuM sevana thAya, teno javAbadAra sAdhaka pote ja che. koI paNa paristhitimAM thayelI bhUla ke doSanuM sevana sAdhako mATe kSamya nathI, tethI ja sAdhaka yatanApUrvaka zayana kare. yaMsaT I (dazavaikAlika sUtra adhyayana-4) nidrAvasthAthI jAgRta thAya ke turaMta ja sAdhakanidrAvasthAmAM lAgelA doSonI AlocanA ane pratikramaNa kare. sAmAnya rIte sAdhune divase sUvAno niSedha che. koI vizeSa paristhitimAM, bImArImAM ke vihAra AdinA thAkanA kAraNe divase zarIrane ArAma ApavA sUvAnI jarUra paDe. to divase ane rAtrinA trIjA Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-4 | 1 | prahare sUe tyAre sAdhu saMyamI jIvananI maryAdAne lakSamAM rAkhIne sAdhakane yogya nirdoSa zayyA upara samabhAvapUrvaka zayana kare. sama ke viSama zayyAnA viSayamAM rAga ke dveSa kare nahIM. prastuta sUtramAM be vibhAgamAM vivecana karyuM che. prathama vibhAgamAM prasiMANa thI laIne sarasvAmI sudhInA pAThamAM zayyA saMbaMdhI doSo ane sUtA samayanI jIvanI caMcaLa vRttinA pariNAme thatI keTalIka kuceSTAnuM nirUpaNa che ane mAtAnA..... thI laIne pAmola viMriyAsiyA sudhInA pAThamAM svapna saMbaMdhI doSonuM kathana che. paImaliANa :- prakAma zayyAmAM zayyA zabda zayanavAcaka che ane prakAma vizeSaNa "atyaMta"nuM sUcaka che, teno artha vadhu samaya sUI rahevuM, maryAdAthI adhika sUI rahevuM, cirakALa sudhI sUI rahevuM thAya che. teno bIjo artha paNa thAya che. temAM "ze teDavAti vyA' A vyutpatti anusAra zayyA zabda saMthArAno vAcaka che ane prakAma zabda utkaTa arthano vAcaka che. teno artha atyaMta komaLa ane suMvALI zayyA upara sUvuM thAya che. AvA prakAranI zayyA sAdhunA kaThora tathA karmaTha jIvananA mATe varjita che. atyaMta suMvALI ke mulAyama zayyA sAdhunI sukamAlavRttinuM temaja pramAda bhAvanuM poSaNa kare che, tethI sAdhako mATe AvazyakatA vinA atyaMta komaLa zayyAno niSedha che. fmaliANa :- prakAma zavyAnuM punaH punaH sevana karavuM athavA punaH punaH ghaNA kALa sudhI sUI rahevuM, te nikAma zayyA che. 3SpakaLApa, parikaLA-udvartana ane parivartanA - udvartanA - ekavAra paDakhuM pheravavuM arthAt jamaNA paDakhe sUtA hoya, temAMthI DAbe paDakhe sUvuM athavA DAbA paDakhe sUtA hoya temAMthI jamaNe paDakhe sUI javuM. parivartanA - vAraMvAra paDakhAM pheravavA arthAt jamaNA paDakhe sUtA hoya, temAMthI DAbA paDakhe thavuM, punaH paDakhuM pheravIne jamaNA paDakhe thaI javuM. A rIte ekathI vadhu vAra paDakhAM pheravavA, te parivartanA che. pathArImAM ekavAra ke vAraMvAra paDakhAM pheravavA, te sAdhunI mAnasika caMcaLatAne sUcita kare che temAM ja joyA ke poMjyA vinA paDakhAM pheravavAthI jIvavirAdhanAnI paNa saMbhAvanA che. AraMTaLA, pILaTU- yatanA vinA ke joyA-poMjyA vinA hAtha-paga Adi zarIranA avayavone saMkocyA hoya, phelAvyA hoya, paDakhAM pheravavAthI ke aMgopAMganA saMkocana ke vistArathI ju Adi koI paNa zudra jaMtuonI virAdhanA thaI hoya. ghaNI pratiomAM AvA zabda prayoga che teno artha paDakhAM pheravavA thAya che. ghaNI pratomAM saMthArA 3SyA zabda prayoga che. teno artha saMthArA upara paDakhA pheravavA, pathArImAM paDakhA pheravavA thAya che. - UMghamAM avyakta zabdothI kAMIka gaNagaNATa karyo hoya athavA nitaM-sita tabina avinA muvatrizAM varaM vA muDanAdhAya jIta - avidhithI arthAt muhapatti ke hAtha ADo rAkhyA vinA udharasa khAdhI hoya. FRID- kacakacATa karavo. viSama, kaThora ke pratikuLa zayyAnI prApti thAya, tyAre kacakaca-avyakta zabdonA uccAraNa dvArA aNagamo pradarzita karavo. chIpa, mArUNa..... ayatanAthI chIMka ke bagAsuM khAvuM, pojyA vinA zarIra khaMjavALavuM, saceta rajayukta vastuno sparza karavo vagere pravRttiomAM jIvavirAdhanAnI saMbhAvanA che ane te kriyAo dvArA sAdhunI asabhyatA pragaTa thAya che. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | dara | zrI Avazyaka sUtra gADatamADatA hovaUvariyANa... vicitra svapnadarzanathI AkuLa-vyAkuLa thavuM, svapnamAM yuddhadarzanamAM jaya-parAjayanI paristhitio, sAdhu jIvanane na zobhe tevA lagna AdinA dazyo joIne citta vyAkuLa banI jAya, zubha ke azubha svapnadarzanathI citta prasanna ke aprasanna thAya che, azubha svapna darzanathI cittanI aprasannatAthI ArtadhyAnanA pariNAmo thAya che. sUtrakAre keTalIka pravRttionuM kathana karyuM che. jema ke- svapnamAM kAmabhoganuM sevana, saMyama viruddha pravRttinI icchA, daSTinI viparItatAthI ke manobhAvanI viparItatAthI doSa sevana thavuM, svapnamAM rAtribhojana pANInI icchA thavI vagere saMyama maryAdAnuM ullaMghana karanArA aticAronuM sevana karyuM hoya, to tatsaMbaMdhI mAruM pApa mithyA thAo. zayana saMbaMdhI aticAronA pratikramaNa sUtrathI spaSTa thAya che ke sAdhaka jIvanamAM jANatA ke ajANatA, nidrAvasthA ke svapnAvasthAmAM thayelI bhUlonI upekSA thatI nathI. sUkSma doSo prati jAgRti sAdhakane mahAna banAve che ane sUkSma doSonI paNa upekSA pramAdanuM poSaNa karI sAdhakane patana tarapha laI jAya che. sUkSmadoSo prati sAvadhAna rahevA mATe ja sUtrakAre prastuta nidrAdoSa-pratikramaNa sUtranuM devasI, rAI Adi pAMce pratikramaNamAM vidhAna karyuM che. temaja sAdhakane UMghamAMthI uThyA bAda A pATha dvArA kAryotsarga karavAnuM vidhAna che. koI saMpradAyamAM A sUtra pachI eka logassa athavA cAra logassanA kAryotsarga karavAnI paraMparA che. pATha-6H bIjuM zramaNa sUtra gocarI doSa pratikramaNa:| 1 paDikkamAmi goyaracariyAe bhikkhAyariyAe ugghAGa-kavADa ugghADaNAe sANA-vacchA-dArA-saMghaTTaNAe maMDIpAhuDiyAe balipAhuDiyAe ThavaNApAhuDiyAe saMkie sahasAgAre aNesaNAe pANabhoyaNAe bIyabhoyaNAe hariyabhoyaNAe pacchAkammiyAe purekammiyAe adiTThahaDAe dagasaMsaTThahaDAe rayasaMsaTThahaDAe pArisADaNiyAe pAriTThAvaNiyAe ohAsaNabhikkhAe ja uggameNaM uppAyaNesaNAe aparisuddhaM parigAhiyaM paribhuttaM vA jaM Na paridRviyaM tassa micchAmi dukkaDaM / zabdArtha :-paDilemani - pratikramaNa karuM chuM, jotharavariyA - gocara caryAmAM, fmAriyANa - bhikSAcaryAmAM lAgelA doSonuM), 3 vADa - aDadhuM khulluM(adhakhulluM), vADa - kamADa(daravAjA), 3thADA - ughADyA hoya, sALA - kUtarA, vachA - vAcharaDA, vArA - bALako, saMpaTTA - saMghaTTo (sparza) thayo hoya, DipAIDiyA - agrapiMDa grahaNa karyo hoya, vasipAIDiyA - balikarma mATe rAkhelo AhAra grahaNa karyo hoya, havA pAduDiyA - bhikSuone dAnamAM ApavA judo kADhelo AhAra grahaNa karyo hoya, vie - zaMkA paDavA chatAM AhAra lIdho hoya, sahasA re - ekAeka zIghratAthI AhAra lIdho hoya, mosA - eSaNAnI zuddhi vagaranA AhAra-pANI lIdhA hoya, pAmoyANa - prANIothI yukta bhojanAdi grahaNa karyA hoya, vayamayAANa - bIjavALo AhAra, hariyamoyaTE - lIlI vanaspativALo AhAra, pacchaniyANa - pazcAta karmathI yukta AhAra, pulamiyA - pUrvakRta karmathI yukta AhAra, vihAra - adRSTa sthAnathI lAvelo AhAra, valasADA - Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka 4 $3 sacita jalathI yukta AhAra, yasaMsadRhaDAC - sacita rajathI yukta AhAra, vArisA'LiyAp verAto ke DhoLAto AhAra, patiAvaLiyAr - AhAra devAnA pAtramAM akalpya vastu hoya, tene pheMkIne temAM anya rAkhelI vastu, ohAsanamivAt - uttama vastu mAMgIne levI, sAmeLa - AdhAkarmI udgama doSavALo AhAra, kappAvargasad - utpAdanA ane eSaNAnA doSothI yukta AhAra, aparipu - azuddha AhAra, parivRttiyuM - grahaNa karyo hoya, riputta - bhogavyo hoya, aM ja duiniya paraThavA jevo AhAra na paraThyo hoya to, sassa micchAmi duSTa - mAruM te duSkRtya(pApa) mithyA thAo. - bhAvArtha :-gocaracaryA rUpa bhikSAcaryAmAM jJAta ke ajJAta rUpe je aticAra-doSa lAgyA hoya tenuM huM pratikramaNa karuM chuM. te aticAra kyA kyA che ? adhakhullA-daravAjo kholIne, kUtarA, vAcharaDA ane bALa kano saMgho karIne prApta thato AhAra, agrapiMDa rUpe, balikarma mATe ke anya bhikSukone ApavA mATe rAkhelo AhAra, AdhAkarma Adi doSanI zaMkAyukta, sadoSa ke nirdoSanI vicAraNA karyA vinA ekAeka grahaNa thayelo, AhAranI nirdoSatAnI kasoTI karyA vinA grahaNa thayelo, kIDI Adi trasa prANI yukta, bIjayukta, vanaspati yukta, pazcAttakarma ke pUrva karmanA doSayukta, adaSTa sthAnethI lAvelo, saceta pANI ke saceta rajathI kharaDAyelo, verAto, DhoLAto AhAra levo, pAriSThApanikAyukta-akalpanIya vastune pheMkIne te pAtrathI devAto, mAMgI mAMgIne lIdhelo, soLa udgamanA soLa utpAdanano ane daza eSaNAnA doSayukta uparokta koI paNa doSayukta azuddha AhAra grahaNa karyo hoya tathA bhogavyo hoya, doSita ke paraThavA yogya AhAra paDyo na hoya, to tajjanya mAruM pApa mithyA thAo. vivecanaH prastuta sUtramAM sAdhune mATe bhikSAcarInA doSo saMbaMdhita pratikramaNa che. sAdhu jIvana paryaMta navakoTithI ahiMsA mahAvratanuM pAlana kare che, tethI te potAnA zarIrano nirvAha saMyama bhAve ahiMsaka rIte prApta thayelA, hita, mita ane sAttvika AhAra dvArA ja kare che. AgamakAroe ahiMsaka rIte zarIra nirvAha thaI zake te dRSTikoNathI sAdhu mATe bhikSAcarI ane bhikSAcarInA vividha niyamonuM nirUpaNa karyuM che. sAdhu svayaM bhojana banAvatA nathI, bIjAne banAvavAnuM kahetA nathI, bhojana banAvanAranI anumodanA karatA nathI. AhAra prApti mATe traNa karaNa ane traNa yogathI doSa sevana karatA nathI, tethI sAdhuno AhAra navakoTi vizuddha hoya che. nirdoSa AhAranI prApti mATe mukhyatve traNa prakAranI eSaNAno viveka jarUrI che. nirdoSa AhAranI zodha karavA rUpa gaveSaNA, gRhasthane tyAMthI nirdoSa rUpe AhAra grahaNa karavAnI vidhi rUpa grahISaNA tathA anAsakta bhAve AhArane bhogavavA rUpa paribhogaiSaNAnI zuddhi jarUrI che. sAdhu te traNe prakAranI eSaNAnA doSone lakSamAM rAkhIne ja AhAra prApta kare che, tema chatAM kyAreka jANatA ke ajANatA pramAdAdinA kAraNe ke svAdane vaza thaIne te niyamo ke maryAdAnuM ullaMghana thaI jAya, aticAronuM sevana thaI jAya, to tajjanya doSanA pratikramaNa mATe A sUtra che. temAM gocarI saMbaMdhI mukhya doSonuM saMkSipta kathana che. tenuM vistRta varNana zrI AcAraMga sUtra bIjo zrutaskaMdha, zrI dazavaikAlika sUtra Adi aneka Agama graMthomAM che. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 4 | zrI Avazyaka sUtra Dijamana- he gurudeva! huM gocarI saMbaMdhI doSonuM pratikramaNa karavAnI icchA rAkhuM chuM. sAdhu devasI pratikramaNa samaye sarva doSonI AlocanAnI sAthe gocarI saMbaMdhI doSonI AlocanA kare che, te uparAMta sAdhu gocarI dvArA AhAra-pANI lAvyA pachI turaMta guru samakSa upasthita thaIne gamanAgamananuM pratikramaNa kare, tenI sAthe ja gocarInA doSonuM paNa ciMtana karIne guru samakSa tenI AlocanA ane pratikramaNa kare che. gocarI laIne AvyA pachI IriyAvahI sUtra ane bIjA zramaNa sUtrano kAryotsarga karavAnI paraMparA che. gRhasthane tyAMthI kayA gharethI keTalo AhAra, kevI rIte prApta thayo che tenuM pUrNapaNe kathana ane tajjanya doSonI AlocanA pachI ja sAdhu AhAra vApare che. joriyA- gocara caryA. nazvara govara:, varakha , zovara la va navaravA jevI rIte khetaramAM caravA mATe gayelI gAya ghAsane upara-uparathI khAya che, te ghAsane mULamAMthI ukheDIne khAtI nathI, te ja rIte sAdhu gRhasthane bIjIvAra AhAra banAvavo na paDe ke anya prakAre pIDA na thAya, te rIte thoDo thoDo AhAra grahaNa kare che. muninI AhAra prAptinI paddhati gAyanI samAna hovAthI tene gocarI kahe che. gocarIne lakSe caryA-paribhramaNa karavuM, te gocara caryA che. keTalIka pratomAM navarAvariyA pATha jovA maLe che. gocara pradhAna caryA tevo teno artha che, arthamAM tAttvika phera nathI. zrI darzavAkAlika sUtramAM sAdhunI gocarI vidhinI tulanA mATe madhukara-bhramaranI upamA ApI che. madAra samA yuddha . bhramara puSpone pIDA ke kilAmanA pahoMcADyA vinA puSpamAMthI rasa cUse che, tema gRhasthane pIDA na thAya te rIte sAdhu aneka gharethI thoDo thoDo AhAra grahaNa kare che. fbAriyA- bhikSA caryA. sAdhu caryAnA niyamAnusAra lAbhAlAbhanI apekSA vinA ucca-nIca kuLamAM adIna bhAve, avyAkuLa cittathI bhikSAne mATe paribhramaNa karavuM, te bhikSAcaryA che. bhikSAcaryA zabda prayoga sAdhunI bhikSAcarI mATe thatI paribhramaNanI paddhatine ane gocaracaryA zabdaprayoga gRhasthane tyAMthI AhAra grahaNa karavAnI paddhatine pragaTa kare che. 3thADavA hAthApA - sAmAnya rIte gRhasthanA baMdha athavA ardhA khullA daravAjAne pUrA kholIne gRhasthanA gharamAM praveza karavo, te sAdhune mATe yogya nathI. tathA prakArano vyavahAra sAdhunI asabhyatAne pragaTa kare che. gRhastha gharanI aMdara koI vizeSa vyApAramAM saMlagna hoya ane sAdhu acAnaka daravAjo kholIne aMdara Ave to gRhastha kSobha pAme ane te sAdhunI asabhyatA pragaTa thAya che. te uparAMta gRhastha baMdha dvAra kholIne AhAra, pANI vahorAve, te paNa sAdhu mATe doSarUpa che. gRhastha joyA ke pajyA vinA daravAjA khole ane baMdha kare che, temAM jIvavirAdhanAnI saMbhAvanA che, tema ja asujhatAM AhAra-pANIne sujhatAM karIne daravAjo khole che, tethI sAdhu baMdha daravAjA kholIne gRhasthanA gharamAM praveza kare nahIM ke gRhastha baMdha daravAjA kholIne AhAra-pANI vahorAve, to paNa grahaNa kare nahIM. jo koI vizeSa paristhitimAM Avazyaka vastu levI hoya ane tadartha daravAjo kholavo paDe to tenAthI svayaM khole athavA kholAvI zake che, A apavAdamArga che. sALA-vaccha-vArA saMpaTTaTE- sAdhu mArgamAM rahelA kUtarAo, vAcharaDAo tathA bALakono saMghaTTo(sparza) thAya te rIte tene oLaMgIne gRhasthanA gharamAM bhikSA mATe praveza thaI zake tema hoya, to te rIte praveza kare nahIM. A pramANe bhikSA levAmAM sAdhunI asabhyatA pratIta thAya che ane A pravRtti dvArA jIva virAdhanAno doSa lAge che. mULa pAThamAM dArA zabda che, teno artha strI thAya che. prastuta prasaMgamAM TIkAkAra bALaka artha grahaNa kare che. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-4 [ 5 ] maMDI pAdaDiyA- maMDI prAbhUtikA. nirdoSa AhAra sAmagrI sAdhune vahorAvavA mATe eka jagyAe ekatrita karIne rAkhI hoya athavA taiyAra karelA AhAramAMthI puNyArthe koIne devA mATe AhAra nizcita karIne alaga rAkhyo hoya, tevA agrapiMDa rUpa AhAra grahaNa karavo, te maMDIpADiyA doSa che. vala pAduDiyA- bali prAbhRtikA. balikarma mATe arthAt zrAddha Adi prasaMge kAgaDA Adi pakSIone mATe cAre dizAmAM pheMkavA mATe rAkhelo AhAra grahaNa karavo, te balipADiyA doSa che. ThavA pAghaDiyApa-sthApanA prAkRtikA :- sAdhunA uddezathI athavA anya bhikSako mATe alaga kADhIne rAkhelA AhAramAMthI bhikSA levI te sthApanA doSa thAya che. A pramANe grahaNa karavAthI aMtarAya doSa lAge che. sapi :- AhAra letA samaye AhAranA saMbaMdhamAM koI paNa prakAranA AdhAkarmAdi doSanI AzaMkA hoya to tevo AhAra sAdhue levo na joIe. doSano nizcaya na hoya, mAtra doSanI saMbhAvanA ja hoya to paNa te zaMkita AhAra sAdhune mATe varjita che. sAdhanAnA mArgamAM aMza mAtra paNa AzaMkAnI upekSA kSamya nathI. doSanI AzaMkA hovA chatAM AhAra grahaNa karavo, te sAdhunI mAnasika durbaLatA tathA Asakti bhAvane pragaTa kare che. sadaNAMjare:- ekAeka zIghratAthI grahaNa karavo. pratyeka kArya viveka ane vicAra pUrvaka thavuM joIe. zIghratAthI ke jhaDapathI kArya karavuM laukika ane lokottara baMne daSTikoNathI ahitakArI che. zIghratAthI kArya karavAmAM kAryanA guNa-doSa tarapha lakSya rahetuM nathI. utAvaLa manuSyanA chIcharApaNAnuM pragaTIkaraNa che. AhAranI nirdoSatAno vicAra karyA vinA AhAra grahaNa karavo, te sahasAkAra doSa che. asaTE- gaveSaNA, grahaNaSaNA ane paribhogeSaNA, A traNe prakAranI eSaNAnI zuddhivinA aneSaNika bhojana-pANI grahaNa karyA hoya. sAdhune prAsuka-jIva rahita aceta padArtho kalpanIya che. te padArtho prAsuka hovAnI sAthe traNa prakAranI eSaNAnA doSa rahita nirdoSa hovA paNa jarUrI che, tethI ja sAdhune grAhya padArthonA kathanamAM nirdoSa ane prAsuka athavA prAsuka ane eSaNIya, A baMne zabdono prayoga thAya che. poyaNa..... lIla-phUga, kIDI, maMkoDA Adi jIvayukta AhAra, jema ke- maMkoDA caDI gayA hoya, tevA mIThAI Adi khAdya padArtho, dADamanA dANA nAkhelo phUTa salADAdi bIja sahitano AhAra, gulAbanI lIlI pAMdaDIo nAMkhelo zrIkhaMDa vagere lIlI vanaspati sahitano AhAra, nirdoSa ane eSaNIya hovA chatAM te aprAsuka-jIva yukta hovAthI sAdhu mATe agrAhya che. ghaNI Adhunika pratomAM sagAI pachI pasaMINa ane ajamothaMIL zabdo jovA maLe che, paraMtu prAcIna pratomAM teno ullekha prApta thato nathI, haribhadrasUri Adi AcAryoe Avazyaka TIkAmAM paNa teno ullekha karyo nathI, te zabdaprayoga paNa aprAsaMgika lAge che. prasthAnniyaTU- pazcAtakarma doSayukta AhAra. sAdhune AhAra vahorAvyA pachI sAdhunA nimitte gRhastha AraMbha samAraMbha kare, te pazcAtakarma doSa che. jema ke- sAdhu gRhasthane tyAMthI adhika mAtrAmAM AhAra grahaNa karI le, to gRhasthane pAchaLathI potAnA mATe bIjI vAra rasoI banAvavI paDe che athavA sAdhune vahorAvyA pachI gRhastha potAnA hAtha, camaco Adi vAsaNa dhue, vagere pravRttimAM thato AraMbha samAraMbha pAchaLathI sAdhunA nimitte thAya che, tevo pazcAt karmadoSa yukta AhAra sAdhune agrAhyA che. tevA Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha | zrI Avazyaka sUtra prasaMgomAM sAdhue viveka rAkhavo jarUrI che. pumiyA- pUrvakarma doSayukta AhAra. sAdhune AhAra vahorAvatAM pahelA gRhastha sAdhunA nimitte AraMbha-samAraMbha kare, te pUrvakarma doSa che. jema ke- hAtha ke vAsaNAdi dhoIne AhAra vahorAvavo. dipaadatAhatA:- na dekhAtI jagyAethI lAvelI vastu grahaNa karavI, sAmAnya rIte sAdhu potAnI najare dekhAtA padArthonI ja sadoSatA ke nirdoSatAnI kasoTI karI zake che. najare na dekhAtI vastu gRhastha koThAra Adi sthAnomAMthI lAvIne Ape, to temAM aneka doSonI saMbhAvanA che, jema ke vahorAvavA yogya aceta padArtho koI saceta padArthothI sparzita hoya, koThAramAMthI vastu kADhavA mATe kyAreka lAITa Adi dvArA agnino samAraMbha kare, kyAreka asujhatA padArthone sujhatA karIne bahAra lAve AvI pravRttimAM jIvavirAdhanAnI saMbhAvanA hovAthI adRSTatAhatA-na dekhAtI jagyAethI lAvelA padArtho sAdhune mATe agrAhya che. saMsadudaddA..... saceta pANIthI saMsakta AhAra, jema ke- nirdoSa ane prAsuka khAdya padArthanA DabbA para pANInA chAMTA UDyA hoya athavA vahorAvanAra gRhasthanA hAtha bhInA hoya, te ja rIte saceta rajathI saMsakta AhAra hoya, to te AhAra svayaM aceta hovA chatAM saceta pRthvI ke pANInA jIvothI saMsakta hovAthI sAdhu mATe agrAhya che. pAribhALiyA- vahorAvanAra vyakti verAto, DhoLAto AhAra vahorAve, to tyAM kIDI Adi jIvajaMtuo Ave ane gRhastha tene ayatanAthI sApha kare, A rIte temAM jIvavirAdhanAnI saMbhAvanA hovAthI tathAprakArano AhAra sAdhu grahaNa karatA nathI. parivAvathApa- pAtramAM paDelI akalpanIya vastune khAlI karIne te ja pAtrathI AhAra vahorAvavo, te paristhApanikAdoSa che. jema ke saceta pANI bharelA pAtranuM pANI DhoLIne te pAtrathI sAdhune anya koI paNa vastu vahorAve athavA paraThavA yogya ke bagaDI gayelA padArtho grahaNa karavA, te paNa paristhApanikA doSa che. dALa - mAMgI-mAMgIne bhikSA prApta karavI. potAnI AvazyakatA pramANe saMyama samAcArI anusAra koI paNa vastunI yAcanA karavI, te sAdhuno dharma che paNa bhikhArInI jema dInatApUrvaka gRhastha pAse yAcanA karavI athavA rasendriyanA poSaNa mATe koI viziSTa vastunI mAMgaNI karavI, te utpAdananA soLa doSamAMthI vanapaka nAmano eka doSa che. sAdhu kevaLa deha nirvAha mATe ja AhAra kare che. saMyama samAcArIne ke potAnA lakSane bhUlIne sAdhu managamatA AhAra mATe ghara-gharamAM pharyA kare, iSTa vastunI mAMgaNI kare, to temAM sAdhu svayaM sAdhudharmathI calita thAya ane zAsananI laghutA thAya che. koI viziSTa kAraNavaza viziSTa vastunI AvazyakatA hoya, to sAdhu vivekI gRhastha pAse vivekapUrvaka, anAsakta bhAve tenI yAcanA karI zake che. naM 3 , 3khathaLA - uddagamanA, utpAdananA ane eSaNAnA doSayukta AhAra grahaNa thayo hoya. AhAranI zuddhi mATe sAdhue traNa prakAranI eSaNAnI zuddhinuM dhyAna rAkhavuM jarUrI che ane traNe prakAranI eSaNAnI ddhi mATe sAdhu udgama Adi traNe prakAranA doSone yathArtha rUpe jANIne teno tyAga kare che. nirdoSa AhAranI gaveSaNA mATe gRhastha dvArA lAgatA soLa uddagamanA doSo, sAdhu dvArA lAgatA soLa utpAdananA doSo tathA nirdoSa AhAranI prApti mATe arthAt grahaNeSaNAnI zuddhi mATe gRhastha ane sAdhu, baMne dvArA lAgatAM daza eSaNAnA doSono tyAga jarUrI che ane prApta thayelA te AhArane rasAsvAda Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-4 | | ka7 ] vinA anAsakta bhAve bhogavavA rUpa paribhogeSaNAnI zuddhi mATe pAMca mAMDalAnA doSono tyAga jarUrI che. A rIte 16 uddagamanA + 16 utpAdananA + 10 eSaNAnA doSa = 42 doSa ane pAMca mAMDalAnA doSa umeratAM 47 doSa thAya che. sAdhunI AhAra prApti ane AhAra paribhoganI kriyA 47 doSa rahita hoya che. gocarI saMbaMdhita doSonA vistRta varNana mATe juo zrI dazavaikAlika sUtra pariziSTa-3. aparizuddha ciM- uparokta pAvAda 3 pADaMTU thI laIne 3NAyasaNA sudhInA doSayukta azuddha AhAra jANatAM ke ajANatAM grahaNa thaI gayo hoya. parabhutta- te azuddha AhAra bhogavyo-vAparyo hoya. pariva- paraThavA yogya AhArane paraNyo na hoya. sAdhucaryAnA niyamAnusAra sAdhue nirdoSa ane prAsuka AhAra ja vAparavo joIe. pramAdAdi koI paNa kAraNathI jANatA ke ajANatA AdhAkarma Adi doSayukta AhAra grahaNa thaI gayo hoya ane pAchaLathI sAdhune AhAranI sadoSatA jaNAya, to te doSita AhAra sAdhue paraThI devo joIe. kyAreka saceta-trasa ke sthAvara jIvothI saMsakta AhAra, jema ke- lIlaphagavALA padArtho, bIja sahitanA phaLa vagere grahaNa thaI gayA hoya, to temAMthI jIvane pRthaka karavAnI zakyatA hoya, to te khAdya padArthamAMthI sAdhu yatanApUrvaka te jIvone dUra karIne zeSa rahelo AhAra vApare ane jo jIvo ghaNA hoya ane tene dUra karavA zakya na hoya, to sAdhue te AhAra paraThI devo joIe. zrI AcArAMga sUtranA dvitIya zrutaskaMdhamAM tenuM vistRta varNana che. A rIte doSayukta ke saceta paraThavA yogya AhAra paraNyo na hoya, to te sAdhu jIvana mATe doSarUpa che. tasa micchAmi duhama- gocarI saMbaMdhI mArA duSkRtyo-doSo mithyA thAo. A rIte sAdhu gocarI saMbaMdhita doSonuM pratikramaNa karIne prApta thayelA nirdoSa ane prAsuka AhAra gurune athavA ratnAdhika saMtone batAvIne, temAMthI vaDIla, glAna, vRddha, tapasvI ke zaikSa-navadIkSita saMtone AmaMtraNa karIne, temanI AvazyakatA pramANe te-te saMtonI icchAnusAra ApIne, tyArapachI zeSa rahelA AhArane sAdhu anAsakta bhAve vAparIne potAnA dehano nirvAha kare che. pATha-9H trIjuM zramaNa sUtra kAla pratilekhanA doSa pratikramaNa - | 1 paDikkamAmi cAukkAlaM sajjhAyassa akaraNayAe ubhaokAlaM bhaMDovagaraNassa appaDilehaNAe duppaDilehaNAe appamajjaNAe duppamajjaNAe aikkamme vaikkamme aiyAre aNAyAre jo me devasio aiyAro kao tassa micchAmi dukkaDam / zabdArtha-DavamAna-pratikramaNa karuM chuM, pIDAd -cAra kALamAM, salphAlsi-svAdhyAya, pathAra - karyo na hoya, 3mA - baMne kALamAM, maMDovarATsa - bhaMDopakaraNanI, akhaMDittedA - pratilekhana na karyuM hoya, dukhaDiklerA -duSpatilekhana karyuM hoya, apUnA - pramArjana na karyuM hoya, dupamALA -duSpamArjana karyuM hoya, a ne - atikrama, varukhe - vyatikrama aphare - aticAra, atyAre - anAcAra saMbaMdhI, go me - je meM phevasijha - divasa saMbaMdhI, Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 68 ] zrI Avazyaka sUtra saphAro - aticAra doSa, - karyA hoya, tajJa - te, micchAmi du K - mArA duSkRtyo mithyA thAo. bhAvArtha:- svAdhyAya tathA pratilekhanA saMbaMdhI pratikramaNa karuM chuM. pramAdavaza divasa ane rAtrinA prathama tathA aMtima prahara rUpa cAra kAlamAM svAdhyAya karyo na hoya, prAtaHkAla tathA saMdhyA kAla, A baMne kALamAM vastra-pAtra Adi bhaMDopakaraNanI pratilekhanA karI na hoya, sArI rIte pratilekhanA na karI hoya, pramArjanA na karI hoya, sArI rIte pramArjanA karI na hoya, atikrama, vyatikrama, aticAra ane anAcAra doSanuM sevana thayuM hoya, vagere divasa saMbaMdhI je aticAra-doSa lAgyA hoya, te sarva pApa mArA mithyA-niSphaLa thAo. vivecana : prastuta sUtranuM nAma kAla pratilekhana sUtra che. zrI uttarAdhyayana sUtramAM kAlapratilekhanano mahAna lAbha pradarzita karyo che. vAstaviktadAyATrafi -- haveTTa | kAla pratilekhana yathAsamaye yogya kArya karanAra vyakti jJAnAvaraNIya karmano kSaya kare che ane jJAna guNane pragaTa kare che. pratyeka vastunI utpattimAM, surakSAmAM, saMyuktane viyukta karavAmAM ane viyuktane saMyukta karavAmAM kAla'nuM mahatvapUrNa sthAna che. tethI ja jIvananI pragati mATe, sAdhanAnA pratyeka aMgane ujAgara karavA mATe kAla pratilekhanA atyaMta Avazyaka che. sAdhakane apramatta bhAvamAM rahevA mATe AgamakAroe zrI uttarAdhyayana sUtranA samAcArI nAmanA chavvIsamAM adhyayanamAM sAdhune mATe divasa ane rAtrikAlanI samaya sAraNInuM kathana karyuM che. sAdhu divasanA prathama praharamAM svAdhyAya, bIjA praharamAM dhyAna, trIjA praharamAM bhikSAcarI ane cothA praharamAM punaH svAdhyAya kare che. temaja divasanA prathama praharanA prathama caturtha bhAgamAM ane cothA praharanA aMtima caturtha bhAgamAM potAnA bhaMDopakaraNanA pratilekhananuM vidhAna che. te ja rIte rAtrinA prathama praharamAM svAdhyAya, bIjA praharamAM dhyAna, trIjA praharamAM nidrA ane cothA praharamAM punaH svAdhyAya kare che. A rIte sAdhune ATha praharanA divasa-rAtrimAM cAra prahara svAdhyAya ane be vAra pratilekhana karavAnuM vidhAna che. sAdhu pramAdAdine vaza thaIne samAcArIne bhUlI jAya, Avazyaka kartavyothI calita thAya, to tajjanya pApadoSanA sevananuM pratikramaNa, A sUtra dvArA thAya che. hinAma- he prabho ! huM pratikramaNa karavAnI icchA rAkhuM chuM. vAtaM- cAra kAlamAM. divasa ane rAtrinA prathama ane caturtha prahararUpa cAra kAlamAM sAyansa- svAdhyAya. svAdhyAya sAdhaka jIvanane paripakva banAvavA mATenuM Avazyaka aMga che. svAdhyAya parama tapa che. navuM jJAna prApta karavA ane bhaNelA jJAnane puSTa banAvavA tema ja jJAnAvaraNIya karmano nAza karavA svAdhyAya amogha sAdhana che. vividha vidvAnoe svAdhyAya zabdanI judI judI vyAkhyAo ApI che. (1) adhyayana adhyAyaH modhyAyaH svAdhyAyaH - (2) aSNu adhyAya - svAdhyAya che. AtmA kalyANakArI paThana-pAThanarU5 zreSTha adhyayanane svAdhyAya kahe che. (3) sujhu A navA adhIvate ni svAdhyAyaH | zrI abhayadevasUrikata sthAnAMga vRtti. sukhuM - maryAdApUrvaka sArI rIte adhyayana karavuM, te svAdhyAya che. (4) anyanI sahAyatA vagara svayaM Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-4 | da9 ] adhyayana karavuM tathA adhyayana karyuM hoya, tenuM manana ane nididhyAsana karavuM, te svAdhyAya che. (5) dvavyAtmano - dhvanina pota-potAnuM adhyayana karavuM. potAnI vRtti ane pravRttinuM nirIkSaNa karavuM, te svAdhyAya che. jainazAstrakAroe svAdhyAyanA pAMca bheda kahyA che. vAcanA, pRcchanA, paripaTTaNA, anuprekSA ane dharmakathA. (1) vAMcanA- gurumukhethI sUtra tathA arthanuM vAMcana karavuM, te vAcanA che, (2) pRcchanAzAstra pAThanuM ciMtana-manana karatAM koI viSayamAM zaMkA thavA para samAdhAnanA daSTikoNathI taviSayaka gurudevane pUchavuM, te pRcchanA che, (3) pariyANA- sUtra tathA artha vismRta na thaI jAya, te mATe vAraMvAra tenuM punarAvartana karavuM, te pariyaTTaNA che. tenA mATe parivartanA, gokhavuM, pheravavuM ityAdi zabda prayoga thAya che,(4) apekSA- sUtra vAcanAnA saMbaMdhamAM sAtvika ciMtana karavuM, te anuprekSA che. anuprekSA svAdhyAyanuM mahattvapUrNa aMga che, (5) dharmakathA- vAcanA, pRcchanA, pariyaTTaNA, anuprekSA pachI tattvanuM vAstavika svarUpa sudaDha thaI jAya tyAre janakalyANa mATe dharmopadeza karavo, te dharmakathA che. - A pAMca prakAranA svAdhyAyathI sAdhakane tIrthakaronI tathA pUrvAcAryonI paraMparAthI AvI rahelI jJAnarAzino divya prakAza prApta thAya che. tenA dvArA sAdhaka svayaM potAnA sAdhanA pathane nihALI zake che. svAdhyAyanA mAdhyamathI ja sAdhaka svAvalaMbI, sudaDha ane sabaLa bane che. svAdhyAyanI mahattAne svIkArIne ja zAstrakAroe sAdhakanA dainika kRtyamAM svAdhyAyane AgavuM sthAna ApyuM che. araNA- pramAdane vaza thaIne cAra praharamAM svAdhyAya na karyo hoya. 3magovAraM- sUryodaya samaye ane sUryAsta pahelA, A baMne kAlamAM kaMDovaIRU- bhaMDopakaraNa. bhaMDa - pAtra ane upakaraNa - saMyamI jIvanamAM upayogI sAdhunI anya Avazyaka upadhi. te upadhinA be prakAra che- rajoharaNa, vastra, pAtra, guccho vagere je upadhi haMmezAM sAdhunI potAnI nizrAmAM rAkhI zakAya che, tene audhika upadhi kahe che ane pATa, pATalA, saMstAraka Adi AvazyakatA pramANe sAdhu gRhastha pAsethI pADhIhArI-pAchuM ApavAnI zarate laI Ave che, te aupagrahika upadhi che. A baMne prakAranI upadhinuM divasamAM be vAra pratilekhana ane pramArjana karavAnuM hoya che. akhaMDitvedaM/..... pratilekhana na karyuM hoya athavA mAThI rIte (upayoga vinA, jema-tema) pratilekhana karyuM hoya, poMkyuM na hoya athavA mAThI rIte poMkyuM hoya pratilekhanaH pramArjana-pratyakSa-mUrtita 4 vASanirIkSA jIva rakSAnI bhAvanAthI vastunuM vyavasthita rIte AMkha dvArA nirIkSaNa karavuM, te pratilekhana che. zrI uttarAdhyayana sUtranA "samAcArI' adhyayanamAM vastra pratilekhana vidhinuM vistRta varNana che. te zAstrokta vidhi anusAra pratilekhana na karavuM athavA zUnya manaska paNe upayoga vinA pratilekhana karavuM, te duSTa pratilekhana che. pratilekhana karyA pachI jo te upadhi upara koI jIvajaMtu jaNAya, to tene gucchAthI yatanApUrvaka dUra karavA, gucchA jevA mulAyama sAdhana dvArA te upadhine sApha karavAnI kriyAne pramArjana kahe che. te kriyA jIva dayAnA lakSa vinA ayatanApUrvaka thAya, to te duSTa pramArjana che. sAdhu potAnA upakaraNanuM pratilekhana kare ane tyArapachI pramArjana kare che, A rIte pratilekhana ane pramArjana baMne kramika kriyAo che. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 ] zrI Avazyaka sUtra sAdhunI pAse vastra, pAtra Adi jeTalI upadhi hoya tenuM divasamAM be vAra-prAtaHkAle ane sAyaMkAle pratilekhana karavAnuM hoya che. upadhine joyA vagara upayogamAM levAthI hiMsAno doSa lAge che. upadhimAM sUkSma jIvonI utpattinI tathA anya koI jIvo teno Azraya laIne rahyA hoya tevI saMbhAvanA rahe che, tethI pratyeka vastunuM sUkSmanirIkSaNa karavuM joIe. jo koI jIva daSTigocara thAya to tene pramArjana karI koI paNa prakAranI pIDA-duHkha na thAya te rIte ekAMta sthAnamAM mUkavA joIe ane koI jIva daSTigocara na thAya, to paNa sAdhue jIvadayAnI bhAvanAthI pramArjana karavuM joIe. tenAthI ArAdhanAno lAbha maLe che tathA tenuM ahiMsA mahAvrata puSTa thAya che. A sUtramAM pratilekhananI kriyA dvArA ziSyonA kartavya kSetranI jAgarukatA tathA prathama ahiMsA mahAvratanI sUkSma sAdhanAnuM nirUpaNa che. atikramAdi cAra prakAranA doSa - pratyeka vratanuM pAlana karatAM chadmastha sAdhakone cAra prakAre doSa sevananI saMbhAvanA che. (1) atikrama, (2) vyatikrama, (3) aticAra, (4) anAcAra. (1) atikrama- grahaNa karelA vrata athavA pratijJAbhaMga karavAno saMkalpa.2) vyatikrama- vrata bhaMga karavA mATe udyamazIla thavuM. (3) aticAra- vrata bhaMga karavA mATenI sAmagrI bhegI karavI. (4) anAcAra- vrata bhaMga karI nAkhavuM. AcArya haribhadrajIe vyAkhyAmAM atikrama Adi cAra doSane samajAvavA eka prAcIna gAthA udhUta karI che. AdhAkamma-NimaMtaNa paDisuNamANe aikkamo hoi / paya-bheyAi vaikkama gahie taie yaro gilie // (1) AdhAkarmI AhAranA nimaMtraNano svIkAra karavo te atikrama doSa che, (2) AdhAkarmI AhAra grahaNa karavA mATe paga upADavo, te vyatikrama doSa che, (3) AdhAkarmI AhAra grahaNa karavo, te aticAra doSa che ane (4) ane trIjAthI itara arthAt te AhArane vAparavo, te cotho anAcAra doSa che. ahiMsA, satya Adi pAMca mahAvrata rUpa mUla guNomAM atikrama, vyatikrama, aticAra, A traNa prakAranA doSa sevanathI vratamAM malinatA Ave paraMtu vrata sarvathA naSTa thatuM nathI, tethI tenI zuddhi AlocanA ane pratikramaNa dvArA karavAnuM vidhAna che, paraMtu jo mULaguNomAM anAcAra doSathI cAritra khaMDita thAya che, tevA doSonI zuddhi mATe mAtra AlocanA tathA pratikramaNa ja paryApta nathI. tenI zuddhi mATe guru pradatta prAyazcittanuM vidhAna che. uttara guNomAM atikrama Adi cAreya prakAranA doSonA sevanathI cAritramAM malinatA Ave che, paraMtu cAritrano bhaMga thato nathI, tethI tenI zuddhi AlocanA ane pratikramaNathI thaI zake che. svAdhyAya ane pratilekhanA uttara guNa che, tethI temAM lAgelA cAre ya prakAranAM doSanI zuddhi AlocanA ane pratikramaNathI thAya che. tenuM pratikramaNa A sUtra dvArA karavAmAM Ave che. saMkSepamAM mULaNamAM atikrama, vyatikrama ane aticAra sudhInA doSo ane uttara guNamAM atikrama, vyatikrama, aticAra ane anAcAra sudhInA doSonI zuddhi pratikramaNathI thAya che. je te ni harane o- A rIte kAla pratilekhana satra sAdhakanI kSaNa kSaNanI jAgatine spaSTa kare che. zAstrokta samaye svAdhyAya, pratilekhanA Adi na karavA ane svAdhyAyAdi na karavAnA samaye Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-4 | 71 | karavA, svAdhyAya ane pratilekhananI kriyA upara zraddhA na karavI, tadviSayaka mithyA prarUpaNA karavI, A badhA svAdhyAya ane pratilekhana saMbaMdhI aticAra doSa che. divasa daramyAna atikrama Adi doSonuM sevana thayuM hoya, to mArA tajjanya doSo nAza thAo. pATha-8H cothuM zramaNa sUtra ekavidha Adi aticAronuM pratikramaNa :ekavidha asaMyama - | 1 paDikkamAmi egavihe asaMjame / bhAvArtha - eka prakAranA asaMyamanuM pratikramaNa karuM chuM, asaMyamathI nivRtta thAuM chuM vivecanaH A sUtramAM eka thI tetrIsa bolamAM sAdhujIvanane sparzatA vividha AcAronuM nirUpaNa che. te sarva bola zeya-jANavA yogya che. te sarva bolane yathArthapaNe jANIne temAMthI keTalAka bola aticAra ke anAcAra doSa rUpa che, tene yathArtha rIte jANIne teno tyAga karavA yogya che ane keTalAka bola sAdhanAnA aMgarUpa che, tene yathArtha rIte jANIne tenI ArAdhanA karavA yogya che. temAM asaMyama nAmano prathama bola sAdhaka jIvana mATe doSa rUpa che. alaga-asaMyama. saM yama samyaka prakAre vRttionuM nirIkSaNa karIne icchAonuM niyamana ke niyaMtraNa karavuM, te saMyama che ane (1) icchAone amaryAdita rIte vadhavA devI, te asaMyama che, (2) aviratinA pariNAma, te asaMyama che, (3) cAritra mohanIya karmanA udayajanya rAga-dveSAdi kaSAyanA bhAvo, te asaMyama che. ApaNA samasta duHkhanuM kAraNa ApaNA asaMyamanA bhAvo che. asaMyamanA bhAva jIvane bahirmukha banAve, paulika-jaDa padArthonuM, indriyanA viSayonuM AkarSaNa karAve, tenI prApti mATe ane prApta thayela viSayonA saMrakSaNa mATe manane vyAkuLa banAve, viSayonA saMyoga ane viyogamAM ArtadhyAna-raudradhyAna karAve, A prakAranA bahirmukha bhAvo anaMta karmabaMdha ane janma-maraNanI paraMparA vadhAre che, A janma-maraNanI paraMparAne toDavA mATe sAdhanA karatA sAdhako mATe asaMyamanA pariNAmo sarvathA tyAjya che. sAdhaka asaMyamabhAvano jIvana paryata tyAga karIne saMyama bhAvano svIkAra kare che. tema chatAM chAstha dazAmAM kyAreka koI paNa nimittathI asaMyamanA bhAvo AvI gayA hoya, to tenuM pratikramaNa karavAnuM hoya che. asaMyamanA bhAvo vividha prakAre pragaTa thatA hovAthI asaMyamanA aneka bheda-prabheda thAya che, sU. 17mAM saMyamanA sattara bheda kahyA che paraMtu prastuta sUtramAM saMgrahAyanI vivakSAthI sarva prakAranA asaMyamamAM asaMyama bhAva samAna che. te sarvamAM asaMyama bhAva eka rUpa hovAthI asaMyamano eka prakAra kahyo che. be baMdhana:| 2 paDikkamAmi dohiM baMdhaNehi-rAgabaMdhaNeNaM, dosa baMdhaNeNaM / Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 73 ] zrI Avazyaka sUtra bhAvArtha - rAga baMdhana ane dveSa baMdhana, A be prakAranA baMdhananuM pratikramaNa karuM chuM. vivecanaH prastuta sUtramAM be prakAranAM baMdhananAM pratikramaNanuM kathana che. vahate vidhena varmA cena tunena tanvayananA jIva je nimittathI ATha prakAranA karmabaMdhanathI baMdhAya che, te baMdhana kahevAya che. rA ya to ya te ja janmajIvaM. rAga ane dveSa karmanA bIja che. saMsAranuM viSavRkSa A bIjathI ja pAMgare che. (1) Asakti ke prItinA bhAvane rAga ane aprItinA bhAvane dveSa kahe che. (2) jenA dvArA AtmA karmothI raMgAya che, te mohanI pariNati rAga che ane je mohanI pariNatithI koI sAthe zatrutA, ghaNA thAya, te dveSa che. rAga ane dveSa cAritra mohanIya karmanA udayajanya bhAvo che, tethI te cAritranA arthAt AtmazuddhinA ghAtaka che. snehAbhyakta zarIrasya, reNunA, zliSyate yathA gAtram rAttinaLa vaLyo mavacevama hAribhadrIya Avazyaka TIkA jenA zarIra upara tela lagADyuM che tenA zarIrane UDatAM rajakaNo coMTI jAya che. tema rAga-dveSanI snigdhatAthI vyApta AtmA upara karma rajanuM baMdhana thAya che, tethI rAga ane dveSa baMdhana rU5 che, tenuM pratikramaNa karIne tyAga karavAno che. traNa daMDa :| 3 paDikkamAmi tihiM daMDehi-maNadaMDeNaM, vayadaMDeNaM, kAyadaMDeNaM / bhAvArtha - mana daMDa, vacana daMDa ane kAya daMDa, A traNa prakAranA daMDanuM pratikramaNa karuM chuM. vivecana - prastuta sUtramAM traNa prakAranA daMDanuM kathana che. jenA dvArA vyakti daMDita thAya, AtmAnA aizvaryano nAza thAya, te daMDa kahevAya che. tenA be bheda che- (1) lAkaDI Adi dravya daMDa ane (2) duwyukta mana, vacana, kAyA, te bhAva daMDa che. traNa prakAranA bhAvadaMDathI ja cAritrarUpa AdhyAtmika aizvaryano vinAza thAya che, tenAthI AtmA daMDita - dharma bhraSTa thAya che. (1) mananI azubha pravRttio mana daMDa che, jema ke- mana dvArA azubhavicAraNA karavI, Arta-raudra dhyAnanA pariNAmo karavA, vyartha kalpanAo karavI, anya jIvo prati dhRNA, dveSa, vera-jheranA bhAvo rAkhavA, bhUtakALa nA duHkhone vAgoLyA karavuM vagere mananI azubha pravRttio che. (2) vacananI azubha pravRttio vacana daMDa che, jema ke- asatya-mithyA bhASaNa karavuM, koInI niMdA athavA cADI khAvI, karkazakArI ke kaThorakArI bhASA bolavI, baDAI mAravI, vyartha vAto karavI, zAstronA saMbaMdhamAM mithyA prarUpaNA karavI ityAdi. (3) kAyAnI azubha pravRttine kAyadaMDa kahe che, jema ke koIne pIDA pahoMcADavI, mAravuM-pITavuM, vyabhicAra karavo, koInI cIja laI levI, akkaDatAthI cAlavuM, vyartha ceSTAo karavI, asAvadhAnIthI ke ayatanAthI Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-4 [ 73 ] pravRtti karavI ityAdi. A traNe prakAranA daMDathI potAno AtmA daMDita na thAya, te mATe sAdhake sAvadhAna rahevuM joIe. traNa gupti:|4 paDikkamAmi tihiM guttihiM-maNaguttIe, vayaguttIe, kAyaguttIe / bhAvArtha-managupti, vacana gupti, kAyagupti, A traNa prakAranI guptinA pAlanamAM doSa lAgyo hoya, to tenuM pratikramaNa karuM chuM. vivecana : prastuta sUtramAM traNa prakAranI guptinuM kathana che. naM : | guptino artha "rakSA thAya che. traNa prakAranA daMDathI AtmA daMDita thAya che ane traNa prakAranI guptithI atmAnI rakSA thAya che, tethI daMDa sUtra pachI guptinuM kathana che. (1) vizuddha AtmatattvanI rakSA mATe yoganI azubha pravRttine rokavI, azubha pravRtti para niyaMtraNa karavuM ane zubha pravRtti karavI, te gupti che. (2) saNono tiH (tattvArtha sUtra adhyAya-94) yogano samyaka prakAre zraddhA ane viveka pUrvaka nigraha karavo arthAt yogane unmArge jatAM rokIne sanmArge pravRtta karavA, te gupti che. traNa yoganI apekSAe guptinA traNa bheda che- managupti, vacanagupti ane kAyagupti. 1. managati :- Arta-raudradhyAnajanya mananI azubha vicAraNA, tajjanya saMkalpa-vikalpo na karavA, A loka ane paralokamAM hitakArI dharmadhyAna saMbaMdhI ciMtana karavuM, te managupti che. 2. vacanagati - vacananA saMraMbha, samAraMbha, AraMbhajanya vyApArane rokavA, vikathA na karavI, khoTuM na bolavuM, niMdA, cADI Adi na karavA, mauna rahevuM, te vacanagupti che. 3. kAya gati:- zArIrika kriyA saMbaMdhI saMraMbha. samAraMbha. AraMbhajanya pravatti na karavI. besavA-UThavA hAlavA-cAlavA, suvA AdimAM saMyama rAkhavo, azubha vyApArono parityAga karI yatanApUrvaka zubha pravRtti karavI, te kAyagupti che. gupti sAdhanAnuM aMga che, tethI sAdhake guptinuM pratikramaNa karavAnuM nathI paraMtu guptinuM yathArtha pAlana na karyuM hoya, tenI zraddhA ke prarUpaNA yathArtha na karI hoya vagere gupti saMbaMdhita aticAro ke pApadoSanuM pratikramaNa karavAnuM hoya che. traNa zalya : 5 paDikkamAmi tihiM sallehimAyAsalleNaM,NiyANasalleNaM, micchaadsnnsllennN| bhAvArtha-mAyA zalya nidAna zalya ane mithyAdarzanazalya, A traNa prakAranA zalyanuM pratikramaNa karuM chuM. vivecana : - prastuta sUtramAM traNa prakAranA zalya janya doSothI nivRtta thavAnuM kathana che. zalya neti zalyamAM Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Avazyaka sUtra jenA dvArA pIDA thAya, te zakya che. tenA be bheda che. dravya zakya ane bhAvazaSya. tIra, bhAlA, kAMTA vagere dravyazalya che. te zarIramAM pIDA pahoMcADe che, te ja rIte mAyA, nidAna ane mithyAtvanA bhAvo sAdhakanA aMtarane vyAkuLa ane becena banAve che, sAdhakane pIDita kare che, tethI te bhAva zakya che. A traNe ya zalyo karmabaMdhanA kAraNa tathA duHkhajanaka che. 74 jevI rIte pagamAM kheMcelo kAMTo picakanI gatine aTakAvI de che, te rIte mAyA, nidAna Adi bhAva zalya sAdhakanI sAdhanAnI gati-pragatimAM bAdhaka bane che. niHzalyo vratI| (tattvArtha sUtra adhyAya-7) zalya rahita vyakti ja vrata dhAraNa karI zake che. vrata dhAraNa karavA mATe zalya rahita thavuM, te prathama zarata che. bhAva zalyanA traNa prakAra che. mAyA zalya :- mAyAno artha kapaTa che. chaLa karavuM, DhoMga karavo, ThagavAnI vRtti rAkhavI. doSa sevana karI gurudeva samakSa mAyAne kAraNe AlocanA na karavI athavA anya rIte mithyA AlocanA karavI tathA koI para khoTA AkSepa mUkavA ityAdi mAyAzaya che. nidAna zakya H- dharmAcaraNa dvArA sAMsArika phaLanI kAmanA karavI, bhogonI lAlasA rAkhavI, te nidAna zalya che. rAjA, devanA AdinA vaibhavane joIne athavA sAMbhaLIne manamAM saMkalpa karavo ke mArA brahmacarya, tapa Adi dharmanA phaLa svarUpe mane paNa AvA rAjavaibhava, samRddhi prApta thAo, A prakAranI abhilASA ke lAlasA rAkhavI, te nidAna zakya che. mithyAdarzana zalya H- satya upara zraddhA na rAkhavI, asatyano kadAgraha rAkhavo, te mithyAdarzana zakya che. A zalya bhayaMkara che. tenA kAraNe jIvane satya prati abhiruci thatI nathI. A zalya samyagdarzananuM virodhI che, te darzanamohanIya karmanuM phaLa che ane anaMta saMsAranuM kAraNa che. sAdhake sAdhanApatha para AgaLa vadhavA mATe A traNe zalyano sarvathA tyAga karavAno che. traNa gauravaH 6 paDikkAmi tihiM gAravehiM iDDIgAraveNaM, rasagAraveNaM, sAyAgAraveNaM / bhAvArtha :- Rddhi gaurava, rasa gaurava ane zAtA gaurava, A prakAranA gauravanuM pratikramaNa karuM chuM. vivecana : prastuta sUtramAM traNa prakAranA garvanA pratikramaNanuM nirUpaNa che. gauravano artha che gurutva, tenA be bheda che- dravya gaurava ane bhAva gaurava. patthara AdinI gurutA dravya gaurava che ane abhimAna tathA lobhanA kAraNe thatAM AtmAnA azubha bhAva, te bhAva gaurava che. A sUtramAM bhAva gauravanI carcA che. bhAva gaurava AtmAne saMsAra sAgaramAM DubADI rAkhe che. A bhAva gauravanA Rddhi, rasa ane zAtA ema traNa prakAra che. trAhi gaurava - rAjA Adi zreSTha pada tathA satkAra, sanmAna prApta karI abhimAna karavuM athavA prApta na thAya to tenI lAlasA rAkhavI, te Rddhi gaurava che. saMkSepamAM satkAra sanmAna, vaMdana, ugratapa, vidyA AdinuM abhimAna karavuM RRddhi gaurava che. rasa gaurava :- dUdha, dahIM, ghI Adi madhura ane svAdiSTa rasanI icchAnusAra prApti thAya, to tenuM Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka 4 75 abhimAna karavuM ane prApta na thAya, to tenI ja lAlasA rAkhavI, te rasa gaurava che. zAtA gaurava :- zAtAno artha Arogya tathA zArIrika sukha che. Arogya, zArIrika sukha tathA vastra, pAtra, zayanAsana Adi sukhanA sAdhano prApta thayA hoya, to tenuM abhimAna karavuM ane prApta na thayA hoya, to tenI lAlasA ke icchA karavI zAtA gaurava che. A traNe prakAranA gaurava jIvane adhogatimAM laI janArA hovAthI sAdhaka satata potanA bhAvonuM nirIkSaNa ane parIkSaNa karIne traNe prakAranA gaurava-garvarUpa azubha bhAvothI nivRtta thAya che. traNa virAdhanA : 7 paDikkamAmi tihiM virAhaNAhiM NANa virAhaNAe, daMsaNa virAhaNAe, carita virAhaNAe / bhAvArtha :- jJAna virAdhanA, darzana virAdhanA ane cAritra virAdhanA, A traNe prakAranI virAdhanAnuM pratikramaNa karuM chuM. vivecana : sAdhaka mokSa mArganI arthAt samyagajJAna, samyagadarzana ane samyaka cAritranI ArAdhanA kare che. koI paNa prakAranA doSa sevana vinA niraticArapaNe vizuddha rUpathI cAritranuM pAlana karavuM, tene ArAdhanA kahe che ane tenAthI viparIta jJAnAdi AcAranuM samyarUpathI ArAdhana na karavuM, khaMDana karavuM, temAM doSa sevana karavA, tevirAdhanA che. vizvanA mAdA vidakhA ArAdhanAno abhAva, te virAdhanA che ArAdhanAnA traNa prakAra hovAthI virAdhanAnA paNa traNa prakAra che yathA jJAna virAdhanA :- jJAna tathA jJAnInI niMdA karavI, guru Adino apalApa karavo, AzAtanA karavI, jJAnArjanamAM ALasa karavI, bIjAnA adhyayanamAM aMtarAya nAMkhavI, akALe svAdhyAya karavI ityAdi jJAna virAdhanA che. darzana virAdhanA :- darzana zabda samyaga darzanano vAcaka che. samyaktva ane samyaktvadhArI sAdhakanI niMdA karavI, mithyAtva ane mithyAtvInI prazaMsA karavI, pASaMDa matano ADaMbara joIDagamagI javuM vagere mithyAtva poSaka pravRttio darzana virAdhanA che. cAritra virAdhanA :- cAritrano artha che sakhtaranuM sadAcaraNa. ahiMsA, satya Adi cAritranuM sarasa rIte pAlana na karavuM, temAM doSa lagADavo, tenuM khaMDana karavuM te cAritra virAdhanA che. cAra kaSAyaH 8 paDikkamAmi cauhiM kasAehiM- kohakasAeNaM, mANakasAeNaM, mAyAkasAeNaM lobhakasAeNaM / bhAvArtha :- krodha, mAna, mAyA ane lobha, A cAra kaSAyanuM pratikramaNa karuM chuM, kaSAyathI nivRtta thAuM chuM. vivecanaH v + Ava A be zabdonA mizraNathI kapAya zabda niSpanna thayo che. vyarta prANI vividha Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ] zrI Avazyaka sUtra duminniti Sa saMsAra: AyaH tAma: jemAM prANIo vividhaduHkho dvArA kaSTa-pIDA prApta kare, te saMsAra ane Aya - lAbha-prApti, jenA dvArA saMsArano lAbha thAya, te kaSAya che. janma-maraNa rUpa A saMsAra vRkSa kaSAyo dvArA ja lIluMchama rahe che. jo kaSAya na hoya to janma-maraNanI paraMparAnuM viSavRkSa svayaM ja sUkAIne naSTa thaI jAya che. livara mUnAruM pukhabhavansa - dazavaikAlika sUtra. anigRhIta kaSAya punarbhavanA mULanuM siMcana kare che. vAri paNa annattha hosaT I zrI sUyagaDAMga sUtramAM cAra kaSAyone adhyAtma doSa kahyA che. kaSAya pragaTa ane apragaTa baMne rIte AtmAnA jJAna, darzana ane cAritra rupa zuddha svarUpane malina kare che. sAdhakanI samagra sAdhanA kaSAya vijaya mATe ja che, tethI je sAdhaka kaSAyo upara vijaya prApta kare che te ja sAco sAdhaka che. kaSAyanA mukhya cAra prakAra che- (1) krodha, (2) mAna, (3) mAyA ane (4) lobha. cAre kaSAya judIjudI rIte AtmaguNono nAza kare che. krodha prItino nAza kare che, mAna vinayano nAza kare che, mAyAmitratAno nAza kare che. lobha sarva sadgaNono nAza kare che, tethI sAdhake satata sAvadhAna rahIne cAre kaSAyathI nivRtta thavuM joIe. zAstramAM cAre kaSAyathI nivRtta thavAnA upAyonuM nidarzana che. upazama bhAvathI athavA kSamAthI krodhane, mRdutAthI mAnane, saraLatAthI mAyAne ane saMtoSathI lobhane jItavo joIe. cAra saMjJA :| 9 paDikkamAmi cauhi saNNAhiM AhArasaNNAe, bhayasaNNAe, mehuNasaNNAe, prigghsagIrA bhAvArtha - AhAra saMjJA, bhaya saMjJA, maithuna saMjJA ane parigrahasaMjJA, A cAra prakAranI saMjJAnuM pratikramaNa karuM chuM. vivecana : saMjJA jainAgamono pAribhASika zabda che. mohanIya ane azAtA vedanIya karmanA udayathI vikArayukta AtmAmAM utpanna thatI eka prakAranI abhilASA athavA prabaLa icchA, te saMjJA che. zrI prajJApanA sUtramAM saMjJAnA daza prakAra kahyA che. prastutamAM temAMthI cAra saMjJAnuM kathana che. 1. AhAra saMjJA, 2. bhaya saMjJA, 3. maithuna saMjJA ane 4. parigraha saMjJA. (1) AhAra saMjJA- sudhAvedanIya karmanA udayathI AhAranI prabaLa icchA thAya, tene AhAra saMjJA kahe che. kSudhAnI pUrti mATe bhojana karavuM, te pApa nathI, paraMtu manuSyanI mAnasika vicAradhArA jyAre AhAra upara kendrita thAya che, tyAre AhAra saMjJA dvArA maryAdAnuM ullaMghana thAya che ane te sAdhaka mATe ghAtaka che. mohano Azraya laIne A saMjJA jyAre balavattara bane che tyAre te svAdiSTa bhojana mATe lAlAyita banIne karmabaMdha kare che. AhArane jovAthI ke AhAranuM ciMtana karavAthI AhAra saMjJA utpanna thAya che. bhaya saMjJA - bhaya mohanIya karmanA udayathI AtmAmAM je trAsano bhAva utpanna thAya che te bhaya saMjJA che. bhaya Atma zaktino nAza kare che. bhayAkuLa manuSya potAnA samyaka darzanane paNa surakSita rAkhI zakato nathI bhayanI vAto sAMbhaLavAthI, bhayAnaka dazya jovAthI tathA vAraMvAra bhayanA kAraNonI ciMtavanA karavAthI bhaya saMjJA utpanna thAya che. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka 4 66 maithuna saMjJA :- veda mohanIyakarmanA udayathI maithunanI icchA utpanna thAya, te maithuna saMjJA kahevAya che. kAmavAsanA badhA pAponI jananI che. kAmI puruSa kAmathI krodha, saMmoha, smRti bhraMza, buddhinAza ane aMte te sarvanAzane pAme che. kAmakathAnA zravaNathI athavA maithunanA saMkalpothI maithuna saMjJA prabaLa thAya che. parigraha saMjJA- lobha mohanIyanA udayathI jAgRta thayelI saMgrahavRttine parigraha saMjJA kahe che. parigraha saMjJAmAM vRdgha manuSya saMsAranA samasta bhautika padArthone saMgRhita karavAnI icchA kare che, haMmezAM tRSNAtura rahe che. parigrahanI vAto sAMbhaLavAthI, suMdara vastuo jovAthI tathA vAraMvAra saMgraha vRttinA ciMtana AdithI parigraha saMjJA baLavattara bane che. A cAre prakAranI saMjJAnuM poSaNa sAdhakane sAdhanA mArgathI patita kare che. sAdhaka tenuM svarUpa yathArtha rIte jANIne teno tyAga kare che. cAra vikathA : 10| paDikkamAmi cauhi~ vikahAhiM-itthIkahAe, bhattakahAe, desakahAe, rAyakahAe / bhAvArtha :- strIkathA, bhattakathA, dezakathA ane rAjakathA, A cAra prakAranI vikathAnuM pratikramaNa karuM chuM. vivecanaH viruddhA vinaSTA vA thA vijhmA / AdhyAtmika arthAt saMyama jIvanane dUSita karanArI athavA vinAza karanArI kathAo vikathA kahevAya che. vikathAnuM zravaNa sAdhakane bahirmukha banAve, barhimukha vRtti ane barhimukha pravRttithI sAdhaka jIvanamAM aneka anarthonuM sarjana thAya che, tethI sAdhanA pathamAM vikathAnuM zravaNa sarvathA varjya che. tenA cAra prakAra che. strIkathA :- strInA zarIra, alaMkAro, bolacAlanI bhASA, rUpa, ityAdi viSayono vArtAlApa karavo athavA vicAraNA karavI, te strIkathA che. (sAdhune mATe strIkathA varjya che. te ja rIte sAdhvIne mATe puruSakathA varjya che.) bhaktakathA :- bhaktano artha bhojana che. bhojana saMbaMdhI kathAne bhakta kathA kahevAya che. amuka prakAranuM bhojana kyAre, kyAM, kevI rIte levuM, te kyAM maLe che ityAdi bhojananI carcAmAM ja vyasta rahevuM, te bhattakathA che. dezakathA H- * vividha dezonI veza-bhUSA, zrRMgAra racanA, bhojana paddhati, gRha-nirmANa, kalA, rIta rivAja AdinI prazaMsA athavA niMdA karavI, te deza kathA kahevAya che. rAjakathA :- rAjAnI rItabhAta, anuzAsana paddhati, rAjAonI senA, rANIo, yuddha kaLA, bhogavilAsa, vIratA AdinuM varNana karavuM, te rAjakathA che. rAjakathA hiMsA ane bhogavAsanAnA bhAvone uttejita kare che. A rIte cAra vikathA sAdhakanA vaibhAvika bhAvonI vRddhi kare che, tethI te sarvathA heya che. cAra dhyAnaH 11 paDikkamAmi cauhiM jhANehiM-aTTeNaMjhANeNaM, ruddeNaMjhANeNaM, dhammeNaMjhANeNaM sukkeNaMjhANeNaM / bhAvArtha :- ArtadhyAna, raudradhyAna, dharmadhyAna, zukla dhyAna, A cAra prakAranA dhyAnanuM(prathama be azubha Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 zrI Avazyaka sUtra dhyAna karavAthI ane aMtima be zubha dhyAna na karavAthI lAgelA doSonuM) pratikramaNa karuM chuM. vivecana : prastuta sUtramAM sAdhakane azubha dhyAnanA tyAganuM ane zubhadhyAnanA svIkAranuM sUcana che. (1) adhyavasAya ane cittanI ekAgratAne dhyAna kahe che. (2) jema vAyu rahita sthAnamAM dIpakanI jyota sthira ane nizcala rahe che, tema eka ja viSaya para citta sthira ane nizcala thaI jAya, te dhyAna che. priya vastunI prApti mATe ke apriya vastunA viyoga mATe citta ekAgra bane, te azubhadhyAna che. jema zikArI potAnA zikAramAM, nizAna tAkavAmAM ekAgra bane che, te azubha dhyAna che. anAdikAlIna saMskAronA kAraNe jIva vAraMvAra azubha dhyAnamAM magna banI jAya che ane sAdhanAnA aMgabhUta zubhadhyAnane bhulI jAya che. sAdhake potAnA jAgRti pUrvakanA puruSArthathI azubha dhyAnajanya ekAgratAne choDI zubha dhyAnamAM ekAgra banAvanuM hoya che. sAdhakanA dinanRtyamAM bhagavAne sAdhune mATe divasa ane rAtrinA bIjA praharamAM zubhadhyAnanuM kathana karyuM che. te AjJAnuM pAlana na thayuM hoya ane azubha dhyAna thayuM hoya, to sAdhake pratikramaNa samaye tenI AlocanA karavAnI che. dhyAnanA cAra prakAra che. ArtadhyAna H- Artano artha duHkha, kaSTa tathA pIDA thAya che ane tenA nimite je dhyAna thAya che, te Arta dhyAna che. aniSTa vastunA saMyogathI, iSTa vastunA viyogathI, roga Adine dUra karavAnI icchAthI tathA bhoganI lAlasAthI manamAM je eka prakAranI vikalatA arthAta ekAtmatA pUrvakanuM ciMtana thAya te Arta dhyAna che. raudradhyAna :- hiMsA Adi krUra vicAraNAnI ekAgratAne raudradhyAna kahe che. hiMsA karavAthI, asatya bolavAthI, corIthI tathA prApta viSaya bhogonI saMrakSaNa vRtti Adi kriyAothI krUratAno udbhava thAya che. uparokta pravRttionuM satata ciMtana karavuM, te raudra dhyAna che. dharmadhyAna H- zruta ane cAritranI sAdhanA dharma kahevAya che. dharmanA saMbaMdhamAM je ciMtana, manana thAya che, te dharma dhyAna che. sUtrArthanI sAdhanA karavI, mahAvratone dhAraNa karavA, baMdha ane mokSanA hetuono vicAra karavo, pAMca indriyonA viSayothI nivRtta thavuM, prANImAtra upara dayAbhAva rAkhavo, ityAdi zubha lakSya upara manane ekAgra karavuM te dharmadhyAna che. zukladhyAna H- karmamaLanuM zodhana karanAra, zokane dUra karanAra ghyAnane zukla dhyAna kahe che. dharma dhyAna zukla dhyAnanuM sAdhana che. zukla dhyAnamAM mana pUrNa rUpathI ekAgra, sthira, nizcala tathA niHspaMda thaI jAya che. sAdhakanI sAme aneka suMdara pralobhano Ave, upasargo ke parISaho Ave, paraMtu zukla dhyAna dvArA sthira thayeluM acaMcaLa citta lezamAtra paNa calAyamAna thatuM nathI. zukala dhyAnanI utkRSTatA kevaLajJAna prApta karAve che. Arta Adi cAre ya dhyAnanuM saMkSipta svarUpa pradarzita karatI eka prAcIna gAthA jinadAsa mahattare Avazyaka cUrNinI vyAkhyAmAM uSkRta karI che. hiMsANu raMjitaM raudraM, aTTaM kAmApuraMjitaM / dhammANu raMjiyaM dhammaM sukkaM jhANaM niraMjaNaM / hiMsAthI anurajita hoya te raudra dhyAna, kAmathI anurajita hoya te AtaM dhyAna, dharmathI anurajita hoya te dharmadhyAna ane zukla dhyAna niraMjana che, Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-4 [ 79 ] pAMca kriyA:12 paDikkamAmi paMcahiM kiriyAhiM-kAiyAe, ahigaraNiyAe, pAusiyAe, pAritAvaNiyAe pANAivAyakiriyAe / bhAvArtha - kAyikI, AdhikaraNikI, prASikI, pAritApanikI ane prANAtipAtikI, A pAMca prakAranI kriyAonuM pratikramaNa karuM chuM. vivecana :kiyA - karmabaMdha karanArI ceSTAne athavA hiMsA pradhAna duSTa vyApAra vizeSane kriyA kahe che. AgAmomAM aneka sthAne kriyAonuM varNana che. kriyAonA bheda-prabheda paNa aneka prakAre thAya che. vistAranI apekSAe kriyAnA pacIsa bheda che ane saMkSepamAM kriyAnA pAMca prakAra che. temAM zeSa kriyAono aMtarbhAva thaI jAya che. (1)kAyikI - kAyA dvArA thatI kriyAne kAyikI kriyA kahe che. tenA traNa bheda che- (1) avirata kAyikI kriyA, (2) dupraNita kAyikI kriyA, (3) uparata kAyikI kriyA. (1) mithyA daSTi ane avirata samyaka daSTi jIvonI kAyAthI thatI kriyAne avirata kAyikI kriyA kahe che, (2) pramata saMyatI muninI kAyAthI thatI kriyAne duppaNita kAyikI kriyA kahe che, (3) sAvadhayogathI uparata apramata saMyamInI kAyAthI thatI kriyAne uparata kAyikI kriyA kahe che. (2) adhikaraNakI - jenA dvArA AtmA naraka Adi dugartino adhikArI thAya tevA ghAtaka zastra Adi adhikaraNa kahevAya che. adhikaraNathI thatI kriyAne adhikaraNakI kriyA kahe che. (3) prASika :- praSano artha matsara athavA irSyA thAya che. jIva tathA ajIva koI paNa padArtha prati dveSabhAva ke IrSAbhAva rAkhavo, tene prASikI kriyA kahe che. (4) pAritApanikI :- tADana Adi dvArA apAtA duHkhane paritApana kahe che. paritApanathI thatI kriyAne pAritApanikI kriyA kahe che. potAnA athavA bIjAnA zarIrane paritApanA ApavAthI paritApanA kriyA lAge che. sva tathA paranA bhedathI pAritApanikI kriyAnA be prakAra thAya che. (5) prANAtipAtikI :- prANono atipAta - vinAza, te prANAtipAta che. prANAtipAtathI thatI kriyAne prANAtipAtikI kriyA kahe che. tenA be bheda che- krodhAdi kaSAyavaza thaI potAnI hiMsA karavI svaprANAtipAtikI kriyA che ane kaSAyavaza bIjAnI hiMsA karavI tene para prANAtipAtikI kriyA che. sAdhakonI sAdhanAmAM uparokta pAMce kriyAno tyAga karavA yogya che. pAMca kAmaguNa:13 paDikkamAmi paMcahi kAmaguNehiM saddeNaM, ruveNaM, gaMdheNaM raseNaM, phAseNaM / bhAvArtha:- zabda, rUpa, gaMdha, rasa ane sparza, A pAMca kAmaguNo saMbaMdhI doSonuM pratikramaNa karuM chuM. vivecanaH kAmano artha che viSaya bhoga. zAnta hari nA kAyasta iva svalvapukha Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 80 ] zrI Avazyaka sUtra vazvAtyAna riA jenI kAmanA, icchA karAya, te kAma che. zabdAdi indriyonA viSayo kAma che ane guNa eTale doro, rassI. jema rassI baMdhananuM kAraNa che, tema zabda, rU5, gaMdha, rasa ane sparza, A pAMca viSayo pota-potAnA svarUpamAM karmabaMdhanuM kAraNa hovAthI, te kAmaguNa kahevAya che. samasta loka A pAMca prakAranA kAmaNothI bharelo che. kAmaguNo ja rAga-dveSa ke AsaktinuM mULa bhUta kAraNa che, te ja karmabaMdha karAve che. sAdhaka tenAthI dUra thaI zakato nathI, paraMtu zabdAdi viSayomAM rAga-dveSanA bhAva na karavA, kAmaguNane jJAtA bhAve jovA, te ja sAdhakanI sAdhanA che. kAmaguNo prati satata anAsaktino bhAva keLavavA chatAM kyAreka sAdhakano puruSArtha maMda thaI jAya, pramAdAdinA kAraNe pUrvanA saMskAro jAgRta thaI jAya, tyAre sAdhaka kAmaguNanI AsaktimAM tallIna banI jAya che ane sAdhanA mArgathI tenuM patana thAya che. tethI sAdhake pratidina kAmaguNa janya aticAra doSonuM pratikramaNa karavuM joIe. pAMca mahAvata :|14 paDikkamAmi paMcahiM mahavvaehi-savvAo pANAivAyAo veramaNaM, savvAo musAvAyAo veramaNaM, savvao adiNNAdANAo veramaNaM, savvao mehuNAo veramaNaM, savvao pariggahAo veramANaM / bhAvArtha- sarva prakAre prANAtipAta viramaNa, mRSAvAda viramaNa, adattAdAna viramaNa, maithuna viramaNa ane parigraha viramaNa, A pAMca mahAvratonA aticAronuM pratikramaNa karuM chuM. vivecana :mahAvata- koI paNa prakAranA AgAra vinA navakoTithI jIvana paryata, je vratanuM pAlana thAya, te mahAvrata che. yoga darzanakAra vaidika RSi pataMjalie paNa yogadarzanamAM mahAvratanI vyAkhyA A pramANe karI che-gAleirAzAnA mAnavacchinA sArvabhauma maetana -jAti, deza, kAla ane kulocita kartavyanA baMdhanathI rahita sArvabhauma - sarvAtmanA ahiMsAdinuM pAlana thAya, te mahAvrata che. mAchImAro mATe matsya hiMsA sivAya anya hiMsA na karavI, te gAtyAdiSTanA ahiMsA che. amuka tIrtha Adi upara hiMsA na karavI, te terAvacchinA ahiMsA che. pUnama Adi parvanA divase hiMsA na karavI, te vAtAvacchinna ahiMsA che. kSatriyonI yuddhanA sivAya anya hiMsA na karavAnI pratijJA samayAvatriA ahiMsA che. ahiMsAnI samAna ja satya AdinA saMbaMdhamAM paNa samajI levuM joIe. je ahiMsA vrata uparyukta jAti, deza, kAla ane samayanI sImAthI sarvathA mukta asIma, niravacchinna tathA sArvabhauma hoya te mahAvrata che. mahAvrata traNa karaNa traNa yogathI grahaNa karAya che. (1) prANAtipAta ramaNa mahAvata- trasa ke sthAvara, sUkSma ke bAdara koI paNa jIvonI hiMsA svayaM na karavI, bIjA pAsethI na karAvavI ane karanAranI anumodanA na karavI; A rIte traNa karaNa ane mana, vacana, kAyA, A traNa yogathI jIvana paryata ahiMsAnuM pAlana karavuM, te prANAtipAta viramaNa mahAvrata che. (2) mRSAvAda viramaNa mahAvrata- krodhathI, lobhathI, hAsyathI ke bhayathI svayaM asatya bolavuM nahIM, bIjA pAse bolAvavuM nahIM ane asatya bolanAranI anumodanA karavI nahIM, A pramANe traNa karaNa ane mana, vacana ane kAyA, A traNa yogathI koI paNa paristhitimAM sarva prakAranA asatya bhASaNathI jIvana paryata virAma pAmavo, te mRSAvAda viramaNa mahAvrata che. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-4 81 | (3) adattAdAna viramaNa mahAvrata- alpa ke adhika, nAnI ke moTI, aceta ke saceta koI paNa vastu AjJA vinA svayaM grahaNa karavI nahIM, bIjA pAse grahaNa karAvavI nahIM ane adatta grahaNa karanAranI anumodanA karavI nahIM. A rIte traNa karaNa ane traNa yogathI sarva prakAranI corIthI jIvana paryata virAma pAmavo, te adattAdAna viramaNa mahAvrata che. (4) maithuna viramaNa mahAvrata- devatA, manuSya ke tiryaMca saMbaMdhI maithuna sevana karavuM nahIM, karAvavuM nahIM ane maithuna sevananI anumodanA karavI nahIM, A traNe karaNa ane traNa yogathI sarva prakAranI maithunajanya pravRttithI jIvana paryata virAma pAmavo, te maithuna viramaNa mahAvrata che. (5) parigraha viramaNa mahAvata Avazyaka vastra-pAtra Adi upadhi sivAya saceta ke aceta,alpa ke adhika parigraha rAkhavo nahIM, bIjA pAse rakhAvavo nahIM ane parigraha rAkhanAranI anumodanA karavI nahIM, A traNa karaNa ane traNa yogathI sarva prakAranA parigrahathI jIvana paryata virAma pAmavo, te parigraha viramaNa mahAvrata che. A pAMca mahAvrata, sAdhunA pAMca mULa guNa che. pAMca mULaguNa sivAyanA samiti-gupti Adi sAdhujIvananA niyama-upaniyama rUpa AcAra pAlanane uttaraguNa kahe che. uttaraguNonuM pAlana mULaguNanI rakSA ke mULa guNonI puSTi mATe ja karavAmAM Ave che. jIvana paryaMta mahAvratonuM pAlana karatAM sAdhu jIvanamAM pramAdAdinA sevanathI ke kaSAyAdi audayika bhAvathI aticAranuM sevana thayuM hoya, to tajajanya doSonuM pratikramaNa karavAmAM Ave che. pAMca samiti:|15 paDikkamAmi paMcahiM samiihiM-iriyAsamiie, bhAsAsamiie, esaNAsamiie, AyANabhaNDamattaNikkhevaNAsamiie, uccAra-pAsavaNa-khela-jala-siMghANa-pariTThAvaNiyAsamiie / bhAvArtha :- IrSA samiti, bhASA samiti, eSaNA samiti, AyANa bhaMDa matta nikhevaNiyA samiti ane uccAra pAsavaNa khelajalla siMghANa pariThAvaNiyA samiti, A pAMca samitinuM samyaka rUpathI pAlana na karavAthI aticAra lAgyo hoya, to tenuM pratikramaNa karuM chuM. vivecana : - zubha pravRtti, te samiti che. san =parvazIbhAvena phata pravRtti mAsika zobhanairiNAma veetyaW I zubhabhAvamAM ekAgra banI, je pravRtti karavAmAM Ave, te samiti che. samitinI uparyukta vyatpati ja tenA vAstavika svarupane pragaTa kare che. che. prANAtipAta Adi pApothI nivRtta rahevA mATe ekAgratApUrvaka karAtI Agamokta samyaka pravRttine samiti kahe che. tenA pAMca prakAra che. IrSA samiti - gamana viSayaka sat pravRttine irSA samiti kahe che. AgaLanI yugaparimANa (sADA traNa hAtha pramANa) bhUmine jotAM jotAM jIva rakSAnI bhAvanAthI yatanApUrvaka gamanAgamana karavuM te IrSA samiti che. bhASA samiti - mAM vinami timitAdhiArtha bhASaNama - hita, mita, satya ane spaSTa Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 82 ] zrI Avazyaka sUtra vacano bolavA, AvazyakatA hoya tyAre bhASAnA doSono parihAra karIne yatanApUrvaka bolavuM, te bhASA samiti che. eSaNA samiti - gocarInA 42 doSothI rahita zuddha AhAra-pANI tathA vastra, pAtra Adi upadhi grahaNa karavI ane mAMDalAnA pAMca doSone TALI, AhArAdi bhogavavA, te eSaNA samiti che. AyA-bhaMDa-matta- nivaNiyA samiti - vastra, pAtra Adi upakaraNone upayoga pUrvaka AdAnagrahaNa karavA ane jIva rahita pramArjita bhUmi upara nikSepaNA-rAkhavA, te AdAna bhaMDa matta nikSepaNA samiti che. uccAra-pAsavANa-khela-jalla-siMghANa-pAriSThApanikA samiti - mala, mUtra, kapha, zarIrano mela, nAkanI lIMTa Adi athavA bhaktazeSa bhojana tathA bhagnapAtra Adi paraThavA yogya padArtho jIvarahita ekAMta nirdoSa sthaDilabhUmimAM viveka pUrvaka paraThavA, te uccAra pAsavaNa khela jala siMghANa pAriSThApanikA samiti che. A pAMce samitinuM yathArtharUpe pAlana na karyuM hoya, samitinA pAlana saMbaMdhita niyamo viSayaka zraddhA, prarUpaNA ke sparzanAnA viSayamAM koI aticAra doSanuM sevana karyuM hoya, to tenuM pratikramaNa karavAmAM Ave che. cha jIvanikAya:16 paDikkamAmi chahiM jIvaNikAehiM puDhavikAeNaM, AUkAeNaM, teukAeNaM, vAUkAeNaM, vaNassaikAeNaM, tassakAeNaM / bhAvArtha - pRthvIkAya, aSkAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya ane trasakAya, A cha prakAranA jIvanikAyanA hiMsAjanya doSonuM pratikramaNa karuM chuM. vivecana : jIvanikAya zabdamAM jIva ane nikAya, A be pada che. jIva- caitanya athavA AtmA ane nikAya - rAzi, samUha. saMsArI jIva svArthapUrti, icchApUrti, bhogapUrti vagere aneka kAraNothI trasa ke sthAvara jIvonI hiMsA kare che, jaina munio saMpUrNapaNe ahiMsaka rIte potAnI AjIvikA calAve che. A prakArano sAdhudharma hovA chatAM te mArgathI calita thaIne potAnA jIvana mATe koI paNa jIvonI hiMsA karIne aticAronuM sevana karyuM hoya, to tenuM pratikramaNa karavAmAM Ave che. ahiMsA mahAvratanA pratikramaNamAM cha javanikAyanA hiMsAjanya aticAronuM pratikramaNa thaI jAya che. tema chatAM ahiMsA vratanI vyApakatA, pradhAnatA ane gaMbhIratAne pragaTa karavA cha javanikAyanA pratikramaNanuM pRthaka kathana karyuM che. cha lezyA - 17 paDikkamAmi chahiM lesAhiM-kiNhalesAe, NIlalesAe, kAUlesAe, teUlesAe, pamhalesAe, sukkalesAe / Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-4 87 ] bhAvArtha - kRSNalezyA, nIlezyA, kApotalezyA, tejovezyA, padhalezyA ane zuklalezyA, A che lezyAmAMthI pahelI traNa azubha lezyAnuM AcaraNa karyuM hoya ane aMtima traNa zubha lezyAnuM AcaraNa na karyuM hoya ane je aticAra lAgyA hoya, tenuM pratikramaNa karuM chuM. vivecana : lezyAnuM vizada varNana uttarAdhyayana sUtra, bhagavatI sUtra, karmagraMtha AdimAM prApta thAya che. lezyAno saMkSipta artha che manovRtti athavA vicAra taraMga. AtmAnA je zubhAzubha pariNAmo dvArA zubhAzubha karmano saMgleSa thAya che, te pariNAma lezyA kahevAya che. kaSAyathI anuraMjita yoganI pravRttine lezyA kahe che. tenA cha prakAra che. kAlezyA - kRSNalezI jIvonA vicAro ati kSudra, kUra, kaThora tathA nirdaya hoya che. te guNa ane doSano vicAra karyA vinA kAryamAM pravRtta thAya che, A loka ane paralokanA duSpariNAmonI ciMtA karato nathI, te sarvathA ajitendriya, bhogavilAsI ane svArthI hoya che. nIlalezyA :- A manovRttivALA jIvo IrSALu, asahiSNu, mAyAvI, nirlajja, sadAcAra zUnya ane rasalolupI hoya che. potAnI sukha-suvidhAmAM ja masta hoya che. kApota vezyAH- A manovRttivALA jIvo vicAravAmAM, bolavAmAM, kArya karavAmAM vakra ane kaThora bhASI hoya che. potAnA doSone DhAMkavA mATe mAyA-kapaTa kare che. potAnI sukha-suvidhA mATe sahAyaka thanArA jIvo prati svArthavaza sArA saMbaMdho rAkhe che. tejovezyA - A manovRtti pavitra che. tejolezI jIvo namra, vicArazIla, dayALu tathA dharmamAM abhiruci rAkhanArA hoya che. te potAnI sukha suvidhAno tyAga karIne paNa anya jIvo prati udArabhAvanA rAkhe che. pAlezyA:- padmalezI jIvonuM jIvana kamaLanI jema bIjAne sugaMdha Ape che. tenuM mana zAMta, nizcala ane azubha pravRttione roke che. te pApano bhaya rAkhe che. moha ane zoka upara vijaya prApta kare che. krodha, mAna Adi kaSAyone zAMta kare che. te mitabhASI, saumya ane jitendriya hoya che. zalalezyA - A manovRtti sauthI vizuddha hovAthI zukla kahevAya che. te potAnA sukhono tyAga karIne anya jIvonI rakSA kare che. te vrata-niyamonuM pAlana karanAra, alparAgI athavA vItarAgI ane jitendriya hoya che. pahelAnI traNa vezyAo adharmarUpa hovAthI tyAjya che ane pachInI traNa lezyAo dharmarUpa hovAthI upAdeya che. AtmasAdhanAnAmAM mArgamAM adharma vezyAonuM AcaraNa karyuM hoya ane dharma lezyAonuM AcaraNa karyuM na hoya, to A sUtra dvArA tenuM pratikramaNa karavAmAM Ave che. sAta bhaya :|18 paDikkamAmi sattahiM bhayaTThANehiM / bhAvArtha - sAta prakAranA bhayanuM pratikramaNa karuM chuM. vivecanaH bhaya mohanIya karmanA udayathI AtmAmAM thatAM udvegarUpa pariNAma vizeSane bhaya kahe che. bhayanA Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 | zrI Avazyaka sUtra pariNAmo AtmAnI nirbaLatAne pragaTa kare che, sAdhaka svayaM bhayabhIta thAya nahIM ane bIjAne bhayabhIta kare nahIM, te ja sAdhanAnI phaLazruti che. bhayanA sAta prakAra che- (1) Ihaloka bhaya- potAnI ja jAtinA prANIothI DaravuM, te ihaloka bhaya che. jema eka manuSyane bIjA manuSyano bhaya lAgavo. tiryaMcane tiryaMcano bhaya lAgavo, jema- UMdarane bilADIno bhaya ityAdi, (2) paraloka bhaya- potAnA sivAyanI bIjI jAtivALA prANIothI DaravuM te paraloka bhaya che. jema manuSyane siMha Adi jaMgalI prANIono bhaya ityAdi, (3) AdAna bhaya- potAnI vastunI rakSA mATe cora AdithI DaravuM, (4) akasmAta bhayakoI bAhya nimitta vinA pote ja potAnAthI sazaMka thaI rAtri AdimAM acAnaka DarI javuM, (5) AjIvikA bhaya- dulmikSa AdimAM jIvana yAtrA mATe bhojana AdinI aprAptithI DaravuM, (6) maraNa bhaya- mRtyuthI DaravuM. (7) apayaza bhaya- apayazanI AzaMkAthI DaravuM. bhayabhIta vyakti svayaM bhayathI mukta thavA mATe vivakane ke potAnA mArgane bhUlI jAya che ane doSonuM sevana kare che. A sAta prakAranA bhayamAMthI koI paNa bhayathI bhayabhIta thaIne saMyamI jIvanane dUSita banAvyuM hoya, to tajjanya doSonuM pratikramaNa karavAnuM hoya che. ATha mada - 19 aTThahiM mayaThANehiM / bhAvArtha - ATha prakAranA madanuM pratikramaNa karuM chuM. vivecana - satta jayahiM thI laIne tenIlA AlAyaTNa sudhInA saMkSipta sUtro che. te darekanI sAthe Dijamana zabdano prayoga thayelo nathI. tema chatAM jANavA yogya bolane yathArtha rIte jANyA na hoya, tyAga karavA yogya bolano tyAga karyo na hoya, ArAdhanA yogya bolanI ArAdhanA na karI hoya ane doSa sevana thayuM hoya, to tenuM pratikramaNa karavAnuM che. mada eTale abhimAna ane sthAna eTale hetu ke kAraNa. jAti, kula Adi ATha madanA kAraNa che, tenuM pratikramaNa karuM chuM. AcArya abhayadeva sUrie samavAyAMga sUtranI TIkAmAM sthAna zabdano artha Azraya arthAt AdhAra karyo che. ma0-mAnava sthAnAni - mAyA: madrasthAnA nAtyAvInA samavAya vRtti mAna mohanIya karmanA udayathI utpanna thatAM Atma pariNAmone mada kahe che. karmanA siddhAMta pramANe mada- abhimAna karavAthI nIca gotrakarmano baMdha thAya che. je vastuno mada- abhimAna thAya, te vastu punaH prApta thatI nathI. tenA pariNAme jAti AdinI zreSThatA prApta thatI nathI. madanA ATha prakAra che. prastutamAM ATha prakAranA abhimAnanuM svarUpa pracalita daSTAMto sAthe samajAvyuM che. (1) jAtimada- UMcI ane zreSTha jAtinuM abhimAna karavuM. muni harIkezInA jIve pUrvabhavamAM jAtino mada karyo hato tethI cAMDAla kuLamAM utpanna thayA. (2) kuLamada- UMcA kuLanuM abhimAna karavuM. bhagavAna mahAvIra svAmInA jIve marIcinA bhavamAM kuLanuM abhimAna karyuM hatuM, tethI brAhmaNa kuLa devAnaMdA brAhmaNInI kukSImAM utpanna thaIne sADILyAsI rAtri rahyA. (3) bala mada- baLanuM abhimAna karavuM- rAjA duryodhane baLano mada karyo hato, tethI rAjapATa hArI gayA. (4) rU5 mada- rU5 ane sauMdaryanuM abhimAna karavuM- sanatkumAra cakravartIe potAnA rUpanuM abhimAna karyuM hatuM, tethI zarIramAM soLa roga utpanna thayA. (5) tapamada- huM Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka 4 85 ugra tapasvI chuM, evuM abhimAna karavuM. draupadIjInAnA jIve pUrvabhavamAM tapano mada karyo hato, tethI padmottara rAjA apaharaNa karI gayA. (s) zrutamada - zAstra abhyAsanuM arthAt paMDitAInuM abhimAna karavuM- sthUlibhadranA jIve zrutano mada karyo hato, tethI cauda pUrvanuM jJAna bhaNI na zakyA. (7) lAbha mada abhISTa vastu maLavAthI potAnA lAbhanuM abhimAna karavuM- aSADhAbhUti aNagAre lAbhano mada karyo hato, tethI lAbha pAmI na zakyA. (8) aizvaryamada- potAnA aizvarya arthAt prabhutvanuM abhimAna karavuM- rAjA rAvaNe aizvaryano mada karyo hato, tethI lakSmaNajInA hAthe maraNa pAmyA. A AThe prakAranA mada sarvathA tyAjya che. pramAdavaza ATha madamAMthI koI paNa madanuM sevana karyuM hoya, to tenuM pratikramaNa karuM chuM. nava brahmacarya gupti : 20 NavahiM baMbhacera guttIhiM / bhAvArtha :- nava prakAranI brahmacaryaguptimAM aticAranuM sevana karyuM hoya, to tenuM pratikramaNa karuM chuM. vivecanaH brahma - paramAtmA. AtmAne paramAtmA banAvavA mATe je carcAnuM AcaraNa karavAmAM Ave te brahmacarya che. brahmacaryanI surakSA mATe sAdhakone brahmacaryanA poSaka nava prakAranA niyamonuM kathana che. tene brahmacaryanI nava gupti athavA nava vADa kahe che. te nava gupti(navavADa)ne daSTAMta dvArA samajAvavAmAM Ave che. (1) vivakta-zayanAsana-strI, pazu, paMDaga-napuMsaka sahita sthAnamAM rahevuM nahIM, rahe to UMdarane bilADInuM daSTAMta. je rIte uMdarane bilADInA sthAnamAM rahevuM bhayajanaka che. bilADI kyAre tarApa mAre te kahI zakAya nahIM, bilADInI pAse uMdaranuM rahevuM, te tenA nAzanuM kAraNa che. te ja rIte brahmacArI sAdhue strI saMsakta sthAnamAM, sAdhvIe puruSayukta sthAnamAM ke pazu ke napuMsakayukta sthAnamAM rahevuM, te bhayajanaka che. vijAtIya vyaktinA saMparkathI vAsanAnA saMskAra kyAre jAgRta thAya, te kahI zakAtuM nathI, tethI sAdhake vijAtIya yukta sthAnano tyAga karavo hitAvaha che. (2) strIkathA parihAra- strIonI sAthe kathA, vArtA ke tenA rUpa, guNa AdinI prazaMsA karavI nahIM, kare to lIMbune dADhanuM dRSTAMta. jema lIMbune jovA mAtrathI athavA tenI khaTAzanA sparzathI moDhAmAM pANI Ave che, tenI rasendriya rasamAM AkarSita thAya che. tema strIkathA maithuna saMjJAnI utpattinuM eka kAraNa che. strIkathA sAdhakanI suSupta vRttine jAgRta kare che. tethI sAdhakoe strIkathAno ane sAdhvIe puruSa kathAno tyAga karavo jarUrI che. (3) niSadyAnupavezana- strI je Asane beThI hoya, te Asane aMtarmuhUrta gayA pahelAM puruSa ane . puruSa beThA hoya te Asana upara brahmacArI strIe besavuM nahIM, bese to koLuMne kaNakanuM daSTAMta. jema kaNaka-ghauMno loTa bAMdhyA pachI tenI pAse bhUruM koLuM rAkhavAthI loTano kasa UDI jAya che tema strInA Asana para turaMta besavAthI sAdhakanuM sattva nAza pAme che. (4) strI aMgopAMga darzana tyAga- brahmacArI puruSe strIonA ane brahmacArI strIe puruSonA aMgopAMga viSaya buddhithI nirakhavA nahIM, nirakhe to sUryane netranuM daSTAMta. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 87 ] zrI Avazyaka sUtra jema sUrya sAme ekITase jovAthI AMkhamAM pANI Ave che, netranuM teja ghaTe che. satata sUryanI sAme daSTi rAkhavI, te AMkhane mATe hAnikAraka che. tema viSaya buddhithI strIonA aMgopAMganuM darzana karavuM, te sAdhu mATe hAnikAraka che. sujJa puruSa sUrya taraphathI daSTi turaMta haTAvI le che tema sujJa sAdhaka paNa vijAtIya vyakti para daSTi sthira karatA nathI. (5) kuDAyAntara zabda zravaNAdi varjana divAla AdinA AMtare rahIne strInA(sAdhvIe puruSanA) zabda, gIta Adi sAMbhaLavA nahIM athavA strI rahetI hoya, tyAM eka bhIMtanA AMtare rahevuM nahIM, rahe to lAkha, agni ane mINanuM daSTAMta. jema agninI samIpe raheluM lAkha ke mINa ogaLI jAya che. tema eka bhIMtanA AMtare arthAtu strInI samIpe rahIne tenA zabdAdi zravaNathI sAdhakano brahmacaryano bhAva ogaLI jAya, sAdhaka svamArgathI calita thaI jAya che. () pUrvabhoga-asmaraNa- pUrve bhogavelA kAmabhogonuM smaraNa karavuM nahIM. smaraNa kare to musApharane sApanA valoNAnI chAsanuM daSTAMta. te kathAnaka A pramANe che- ekadA eka musAphara musApharI daramyAna eka gAmamAMthI pasAra thaI rahyo hato. atyaMta tRSAtura banelA musAphare eka DosIne tyAM valoNAnI chAsa pIdhI. te musAphara cha mahine pAcho Avyo, tyAre DosIe kahyuM, bhAI! tame haju jIvo cho? bhAIe kahyuM, kema zuM thayuM? DosIe kahyuM, tame cha mahinA pahelA mArA ghera AvyA tyAre chAsa pIdhI hatI, te chAsanI doNImAM sarpa hato. tame gayA pachI mane khabara paDI. mane ema hatuM ke tame sarpanA viSathI mizrita chAsathI mRtyu pAmI gayA hazo. pelA bhAIne cha mahinA pahelAnI ghaTanAnuM smaraNa thayuM ane viSamizrita chAsanA smaraNathI cha mahinA pachI tenuM viSa caDyuM ane te bhAI mRtyu pAmyo. tema varSo pahelA bhogavelA bhogonuM smaraNa abrahmacaryanA bhAvone jAgRta kare che ane sAdhakanA vartamAnanA sAdhujIvanano nAza kare che. (7) praNIta bhojana tyAga- vikArotpAdaka gariSTa bhojana karavuM nahIM athavA pratidina vigayayukta svAdiSTa bhojana karavuM nahIM. kare to sanepAtavALAne dUdha-sAkaranuM daSTAMta. jema sanepAtanA dardI mATe dUdha, sAkara hAnikAraka che, tenAthI sanepAta vadhe che. tema gariSTa bhojanathI sAdhunI vRttio vikRta bane che. rasendriyanI AsaktithI kAmavAsanA jAgRta thAya che, tethI sAdhuo lukho-sUko AhAra karavAnuM vadhu pasaMda kare che. 8) atimAtra bhojana tyAga- atimAtrAmAM AhAra karavo nahIM, kare to zeranI tolaDI ne bazeranuM diSTAMta. zera pramANa pAtramAM bazera vastu nAMkhatA te mAtra tUTI jAya ke nAza pAme che athavA vadhArAnI vastu DhoLAya jAya che. tema adhika AhAra brahmacArI mATe jokhamakAraka che. (9) vibhUSA parivarjana- zarIra para zobhA-vibhUSA karavI nahIM kare to rAMkanA hAthamAM ratnanuM daSTAMta. rAMka-dIna puruSa ratnanA mUlyane samajato na hovAthI ratnane veDaphI nAMkhe athavA khoI nAkhe che. te ratnanuM avamUlyAMkana kare che, tema sAdhako zarIra para zobhA-vibhUSA karIne AtmAnuM avamUlyAMkana kare che. jema khetaranI vADa pazu AdithI dhAnyanI rakSA mATe che. tema brahmacaryanI A nava vADa vAsanA rUpa Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-4 [ 87 ] pazuothI brahmacaryarUpa AtmaguNonI rakSA mATe che. saMkSepamAM nava niyamonA apAlanathI, brahmacaryano nAza thAya che ane tenA yathArtha pAlanathI brahmacaryanI surakSA thAya che. daza zramaNadharma:| 21 dasavihe samaNadhamme / bhAvArtha - daza prakAranA zramaNadharmanuM yathArtha pAlana na thayuM hoya, to tenuM pratikramaNa karuM chuM. vivecana : AtmasAdhanAmAM niraMtara zrama karanArA sarvavirata sAdhakone zramaNa kahe che. zramaNone pragaTa karavA yogya Avazyaka guNone zramadharma kahe che. tenA daza prakAra che- (1) zAMti- krodhane zAMta karIne kSamAbhAva dhAraNa karavo. (2) mArdava-mRdutA, komaLatA, namratA, jAti, kula Adino ahaMkAra na karavo. (3) ArjavaRjutA, saraLatA. mAyA kapaTa na karavuM. (4) mukti- nirlobhatA. lobha na karavo. (5) tapa- anazanAdi bAra prakAranA tapanI ArAdhanA karavI. (6) saMyama- hiMsAdi Azravano nirodha karavo. (7) satyaasatyano tyAga karI satya bhASaNa tathA satya-yathAtathya vyavahAra karavo (8) zauca- niraticArapaNe, nirdoSapaNe saMyamanuM pAlana karI pavitratAno bhAva keLavavo. (9) Acinya- parigraha na rAkhavo. (10) brahAcarya- brahmacaryanuM pAlana karavuM. daza prakAranA zramaNa dharmamAM saMyama, satya, brahmacarya, akiMcanya, te mULaguNa che ane kSamA, mArdava, Arjava, mukti, tapa ane zauca, te uttaraguNa che. A rIte mULaguNa ane uttaraguNa rU5 zramaNa dharmanuM yathArtha pAlana thayuM na hoya, to tajjanya doSonuM pratikramaNa karavAnuM che. agiyAra upAsaka pratimA :22 ikkArasahiM uvAsaga-paDimAhiM / bhAvArtha - agiyAra upAsaka pratimA saMbaMdhI doSonuM pratikramaNa karuM chuM. vivecana - zrAvakonA viziSTa abhigrahane upAsaka pratimA kahe che, tenA 11 bheda che. (1) darzana pratimA :- pratimadhArI zrAvaka zratadharma ane cAritradharmamAM dRDha zraddhA rAkhe che. mana, vacana, kAyAthI samajyamAM koI prakAranA aticAranuM sevana karatA nathI tathA deva, rAjA AdinA dabANathI AgAranuM paNa sevana karatA nathI. eka mahinA sudhI dUDha samyaktanI ArAdhanA kare che. prathama darzana pratimAnI ArAdhanAno samaya eka mahinAno che. (2) vrata pratimA - vrata pratimAmAM dRDha samyakta sahita pAMca aNuvratonuM ane traNa guNavratonuM niraticAra pAlana kare che. cAra zikSAvratane paNa dhAraNa kare che. paraMtu temAM sAmAyika ane dezAvagAsikavratanuM yathAvidha samyaka pAlana karI zakatA nathI. te anukaMpA vagere guNothI yukta hoya che. A paDimAnI ArAdhanAno samaya prathama pratimAnA samaya sahita be mahinAno che. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Avazyaka sUtra (3) sAmAyika pratimA H- samyakdarzana ane vratonI ArAdhanA karanArA sAdhaka sAmAyika pratimA svIkArIne haMmezAM traNa sAmAyika kare che. A paDimAmAM sAmAyika ane dezAvagAsika vratanuM samyakarUpe pAlana kare che, paraMtu AThama, caudaza tathA pUnama vagere viziSTa divasomAM pauSadha upavAsanuM samyaka prakAre ArAdhana karI zakatA nathI. tanmayatA ane jAgRti sAthe sAmAyika vratanI upAsanA karavI te ja A pratimAno mULa hetu che. A ArAdhanAnI avidha pUrvokta pratimAnA samaya sahita traNa mahinAnI che. (4) pauSadha pratimA H- pahelI, bIjI ane trIjI paDimAthI AgaLa vadhatAM ArAdhaka pauSadha piMDamA svIkArIne AThama, caudaza vagere cha parvatithionA divase pauSadhavratanuM pUrNarUpe pAlana kare che. A pratimAnI ArAdhanAno samaya pUrvokta traNa pratimAonA samaya sahita cAra mahinAno che. 88 (5) kAyotsarga pratimA H- kAryotsargano artha kAya athavA zarIrano tyAga che. zarIra to jIvanaparyaMta sAthe ja rahe che. teno tyAga arthAt tenI Asakti athavA mamatAno tyAga karavo. kAyotsarga pratimAmAM zrAvake zarIra, vastra vagerenA mamatvane choDIne potAnA AtmaciMtanamAM lIna banI jAya che. AThama ane caudaze eka ahorAtri kAusagga athavA dhyAnanI ArAdhanA kare che. A paDimAno samaya eka divasa, be divasa, traNa divasathI laIne utkRSTa pAMca mahinAno hoya che. (6) brahmacarya pratimA :- A pratimAmAM pUrNarUpathI brahmacaryanuM pAlana karavAmAM Ave che. strIone kAraNa vinA maLavuM, vAtacIta karavI, tenA zaNagAranI ceSTAone jovI vagere kriyAo temAM varjita che. zrAvaka svayaM paNa zaNagAra, vezabhUSA vagere upakramathI dUra rahe che, snAna karatA nathI. dhotInI pATalI bAMdhIne rAkhatA nathI, temaja rAtribhojana karatAM nathI. A pratimadhArI zrAvaka sacitta AhArano tyAga karatA nathI. kAraNavaza te sacitta padArthanuM sevana kare che. A pratimAnI ArAdhanAno samaya jaghanya eka, be, traNa divasa tathA utkRSTa cha mahinAno che. (7) sacittAhAravarjana pratimA H- pUrvokta niyamonuM pAlana karatA, paripUrNa brahmacaryanuM anusaraNa karatA, zrAvaka A pratimAmAM sacitta AhArano sarvathA tyAga kare che. paNa te AraMbhano tyAga karatA nathI. A pratimAnI ArAdhanAno samaya jaghanya eka, be, traNa divasa ane utkRSTa kALa sAta mahinAno che. (8) svayaM AraMbhavarjana pratimA - pUrvokta sarva niyamonuM pAlana karatA A pratimAmAM zrAvaka svayaM koI prakArano AraMbha athavA hiMsA karatA nathI arthAt AraMbha karavAno pUrNa tyAga kare che, paraMtu bIjA pAse AraMbha karAvavAno tene tyAga hoto nathI. A pratimAnI ArAdhanAno kALa jaghanya eka, be, traNa divasa ane utkRSTa ATha mahinAno che. (9) preSTatyAga pratimA H- pUrvavartI pratimAonA sarva niyamonuM pAlana karatA zrAvaka A pratimAmAM AraMbhano tyAga kare che. eTale svayaM AraMbha karatA nathI ane bIjA pAse karAvatA nathI paraMtu potAnA uddezathI banAvelA bhojanano te tyAga karatA nathI, tene laI zake che. A pratimAnI ArAdhanAno samaya jaghanya eka, be, traNa divasa ane utkRSTa nava mahinAno che. (10) uddiSTa bhakta varjana pratimA :- pUrvokata niyamonuM pAlana karatA zrAvaka A pratimAmAM uddiSTapotAne mATe taiyAra karelA bhojana vagereno tyAga kare che. te laukika kAryothI prAyaH dUra rahe che. laukika kAryanA viSayamAM Adeza ApatA nathI, tatsaMbaMdhI potAno vicAra paNa darzAvatA nathI. amuka viSayamAM 'jANuM chuM athavA jANato nathI' ATalo ja javAba Ape che. A pratimAnA ArAdhaka kSuramuMDana karAve Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-4 89 ] athavA koI zikhA paNa rAkhe che. A pratimAnI ArAdhanAno samaya jaghanya eka, be ke traNa divasa ane utkRSTa daza mahinAno che. (11) zramaNa bhata pratimA :- pUrvokata badhA niyamonuM pAlana karatA zrAvaka A pratimAmAM lagabhaga zramaNa athavA sAdhu jevA banI jAya che. tenI badhI kriyAo zramaNa jevI yatanA ane jAgRtipUrvakanI hoya che. te sAdhu jevo veza dhAraNa kare che, sAdhunI jevA ja pAtrA, upakaraNa vagere rAkhe che, astrAthI mAthAnuM muMDana karAve che, jo sahanazIlatA athavA zakti hoya to loca paNa kare che. sAdhunI jema te bhikSAcaryAthI jIvananirvAha kare che paraMtu aMtara e che ke sAdhu darekanA ghare bhikSA mATe jAya che ane te zrAvaka potAnA svajano-jJAtijanonA ghera jAya che kAraNake svajano sAthe teno rAgAtmaka saMbaMdhano saMpUrNa viccheda thayo nathI. tenI ArAdhanAno kALa jaghanya eka, be ke traNa divasa utkRSTa kALa agiyAra mahinAno che. A pratimAnA ArAdhaka, zramaNanI bhUmikAmAM to nathI paraMtu prAyaH zramaNa jevA hoya che, tethI tene zramaNabhUta pratimA kahe che. sAdhue upAsaka pratimAnuM pAlana karavAnuM nathI paraMtu tatsaMbaMdhI azraddhA ke viparIta prarUpaNAthI koI pApadoSanuM sevana thayuM hoya, to tenuM pratikramaNa karavAnuM hoya che. bAra bhikSu pratimA - 23 bArasahiM bhikkhupaDimAhiM / bhAvArtha-bAra bhikSu pratimAnuM yathArtha pAlana na thayuM hoya, to tatsaMbaMdhI doSonuM pratikramaNa karuM chuM. vivecanaH sAdhune dhAraNa karavA yogya viziSTa abhigrahane bhikSa pratimA kahe che. tenA bAra prakAra che. temAM sAta pratimA dattinA AdhAre che. dari-sAdhunA pAtramAM dAtA eka akhaMDa dhArAe je AhAra ane pANI Ape, te eka datti kahevAya che. (1) prathama pratimA- A pratimAdhArI sAdhune eka datti annanI ane eka datti pANInI levI kahyuM che. teno samaya eka mahinAno che. 2 thI 7 pratimA :- temAM kramazaH eka-eka datti vadhe che arthAtu bIjI pratimAmAM be datti AhAra ane be datti pANI, A rIte kramazaH vadhatA sAtamI pratimAmAM sAta dattI AhAra ane sAta dattI pANI levuM kahyuM che. A pratyeka pratimAno samaya eka mAsano che mAtra dattionI vRddhinA kAraNe tathA bIjA, trIjA Adi mAsamAM A pratimAo vahana karAtI hovAthI kramazaH dvimAsikI(bIjA mAsanI) trimAsikI, caturmAsikI, paMca mAsikI, SaSThamAsikI yAvat sapta mAsika(sAtamA mAsanI) pratimA kahevAya che. AThamI pratimA- A pratimA sAta divasa rAtanI hoya che. temA ekAMtara cauvihArA upavAsa karavAnA hoya che. gAmanI bahAra uttAnAsana arthAt AkAza tarapha mukha karI sIdhuM suvuM, pArSAsana- eka paDakhe suvuM athavA niSadyAsana- palAMThI vALIne besavuM. A pratimAnA dhAraka sAdhu uparokta koI paNa Asane sutA ke besatA dhyAnamAM lIna rahe che. upasarga Ave to zAMtacitte sahana kare che. navamI pratimA :- A pratimA paNa sapta rAtri divasanI hoya che. temAM sAdhu cauvihArA chaThThanA pAraNe chaThTha kare che.gAmanI bahAra ekAMta daMDAsana, laguDAsana athavA utkakAsanathI dhyAna kare che. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 ] zrI Avazyaka sUtra dasamI pratimA :- A pratimA paNa sapta rAtri divasanI hoya che. temAM cauvihArA aTTamanA pAraNe aTTama karavAnA hoya che. gAmanI bahAra goduhAnAsana, vIrAsana athavA AmrakunzAsanathI dhyAna karavAnuM hoya che. agiyAramI pratimA :- A pratimA eka ahorAtrinI hoya che. eka divasa ane eka rAta arthAt ATha prahara sudhI A pratimAnI sAdhanA karavAmAM Ave che. cauvihAro chaThTha karI bIje divase nagaranI bahAra baMne hAthane ghUMTaNa sudhI lAMbA rAkhI daMDAyamAna rUpe UbhA UbhA kAusagga kare che. bAramI pratimA H- A pratimA eka rAtrinI hoya che. temAM sAdhu cauvihAro aTTama karI trIje divase gAmanI bahAra smazAna bhUmimAM UbhA UbhA mastakane thoDuM jhukAvI eka pudgala upara daSTi rAkhIne nirnimeSa netrothI nizcalatA pUrvaka kAryotsarga kare che. upasargone samabhAva pUrvaka sahana kare che. A bAra bhikSunI pratimAnI zraddhA, prarUpaNA ke sparzanA saMbaMdhI aticAronuM sevana thayuM hoya, to tenuM pratikramaNa karavAnuM che. tera kriyAsthAna :24 terasahiM kiriyA ThANehiM / bhAvArtha - tera kriyA sthAnanuM pratikramaNa karuM chuM. vivecanaH kriyA sthAna-citte ni diyA jIva dvArA je karAya che, te kriyA che. (1) kriyA ke pravRttinuM sthAna, te kriyAsthAna che. (2) karmabaMdhanA upAdAnakaraNa ke nimittakaraNane kriyAsthAna kahe che. (3) je nimittathI kriyA thAya, te kriyAsthAna che. tenA tera prakAra che (1) arthadaDa kiyA- potAnA koI artha-prayojanathI trasa ane sthAvara jIvonI hiMsA Adi pApapravRtti karavI, karAvavI tathA anumodanA karavI. (2) anarthadaMDa kiyA- prayojana vagara, koI paNa kAraNa vinA jIvahiMsA vagere pApapravRtti karavI, vyartha rIte ja koIne pIDA devI. (3) hiMsAdaDa kriyAA amuka vyakti mane athavA mArA snehIone kaSTa, duHkha, pIDA Ape che, Apaze athavA ApatA hatA. A pramANe vicArIne tenI hiMsA karavI, (4) akasmAtabaMDa kiyA- zIghratAthI ekAeka koI paNa prakAranA vicAra vinA thaI jatAM pApane akasmAta kriyA kahevAya che. jema ke- bANa Adi hiMsAkArI sAdhano dvArA bIjAnI hatyA karavA jatAM anyanI hatyA thaI jAya te. (5) daSTi viparyAladaMDa yiAmati bhramathI thaI jatI pApajanya kriyA, jema ke-cora AdinA bhramamAM niraparAdhI puruSane daMDa devo. () maSA niyA- khoTuM bolavAthI je kriyA lAge che. (7) adattAdAna kiyA- corI karavAthI je kriyA lAge te. (8) adhyAtma kiyA- bAhya nimita vagara mananA zoka Adi durbhAvajanya kriyA. (9) mAna kriyApotAnI prazaMsA karavAthI, ghamaMDa karavAthI je kriyA lAge che. (1) mitra Sa kiyA- mitra Adi upara dveSa rAkhavAthI, tene daMDa devAthI je kriyA lAge che. (11) mAyA kiyA- daMbha karavAthI je kriyA lAge che. (12) lobha kiyA- lobha karavAthI je kriyA lAge che. (13) iyapathikI kiyA- vItarAgI vyaktine gamanAgamanathI je kriyA lAge che. A tera kriyA sthAnomAMthI prathama bAra kriyAsthAna sAMparAyika kaSAyayukta che ane teramuM Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-4 91 | IryApathika-kaSAyarahita kriyAsthAna che. divasa daramyAna A tera kriyAsthAnamAMthI koI paNa kriyAsthAnanuM sevana thayuM hoya, to tenAthI nivRtta thAuM chuM. cauda bhUtagrAma: 25 caudasahiM bhUyagAmehiM / bhAvArtha - cauda prakAranA bhUtagrAma (jIvono samUha)nA hiMsAjanya doSonuM pratikramaNa karuM chuM. vivecanaH bhUtAni nIvAsteSAM grAmI samUha pUtAnA: ahIM 'bhUta" zabda samasta saMsArI jIvono vAcaka che. te jIvono samUha bhUtagrAma kahevAya che. sUkSma-bAdara, paryApta-aparyAptanI apekSAe saMsArI jIvonA cauda bheda che. sukSma ekendriya, bAdara ekendriya, beindriya, te indriya, caurendriya, asaMjJI paMcendriya, saMjJI paMcendriya, A sAta prakAranA jIvonA aparyAptA ane paryAptA, kula cauda bheda che. A jIvonI virAdhanA karavI, teone pIDA ApavI, te aticAra che. koI paNa jIvanI virAdhanA thaI hoya, to A sutra dvArA tenI AlocanA karavAmAM Ave che. Avazyaka cUrNikAra ane vyAkhyAkAra bhUtagrAmathI cauda guNasthAnaka vartI jIva samUhano ullekha kare che. cauda guNasthAnavartI jIvomAM paNa samasta saMsArI jIvono samAveza thAya che. paMdara paramAdhAmI deva: 26 paNNarasahiM paramAhammiehiM / bhAvArtha - paMdara prakAranA paramAdhAmI devo jevuM AcaraNa karyuM hoya, to tajjanya doSonuM pratikramaNa karuM chuM. vivecanaH saMnniSTa pariNAmatvA-radhArmika | atyaMta saMkliSTa pariNAmI bhavanapati jAtinA, prathama narakamAM rahIne traNa naraka sudhInA nArakIone adhamAdhama rIte pIDita karanAra devo, paramadhAmI deva kahevAya che. tenA paMdara prakAra che. vyAkhyAkAroe te paMdare jAtinA devonI vizeSatAonuM vistRta varNana karyuM che. (1) aMba- nArakIone AkAzamAM UMce uchALI tIkSNa zastro para jhIlanArA, garadana vagere pakaDIne khADAmAM pheMkanArA deva. (2) aMbarISa- nArakIone mura AdithI kUTIne, kAtara AdithI TukaDA karIne bhaThThImAM zekIne adhamUA karanArA deva. (3) zyAma- koraDA AdithI mAranArA, hAtha-paga Adi avayavone duSTa rIte kApanArA; zULa, soyA AdithI vIMdhanArA deva. (4) zabala- mugara Adi dvArA nArakIonA hADakAnA cUrecUrA karI, AMtaraDA ane carabI vagerene bahAra kheMcanArA deva. (5) raudra- nArakIone UMce uchALIne nIce talavAra, bhAlA vageremAM parovI denArA deva. (6) uparaudranArakIonA hAtha-paga maraDanArA, toDanArA deva. (7) kAla- nArakIone kuMbhamAM pakAvanArA deva. (8) mahAkAla- pUrva janmanA mAMsAhArI jIvone temanI ja pIThanuM mAMsa kApI-kApIne khavaDAvanArA deva. (9) asipatra- talavAra jevA tIkSNa pAMdaDAvALA vananI vidurvaNA karIne, chAyAnI icchAthI te vanamAM AvelA Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Avazyaka sUtra nArakIone te pAMdaDA kheravIne bhedanArA deva. (10) dhanuSa- dhanuSyathI choDelA ardhacaMdrakAra bANothI nArakIonA AMkha, kAna Adi avayavone chedanArA deva. (11) kuMbha- UMTaDI-sAMDhaNI AdinA AkAravALI kuMbhIomAM nArakIone nAMkhIne pakAvanArA deva. (12) vAluka-- vajramaya retImAM nArakIone caNAnI jema zekanArA deva. (13) vaitaraNI-- atyaMta durgaMdha yukta lohIthI bharelI, tapelA jasata ane kathIrathI ukaLatI, atyaMta kSAra yukta pANIthI bharelI vaitaraNI nadInI vikurvaNA karIne temAM nArakIone nAMkhIne duHkhI ApanArA deva. (14) kharasvara- tIkSNa vajra jevA kAMTAvALA, UMcA zemalanA jhADa upara caDhAvIne bUmo pADatA nArakIone kheMcanArA, karavatathI vidAranArA deva. (15) mahAghoSa- atyaMta vedanAnA DarathI haraNanI jema nAsabhAga karatA, vADAmAM pUrAyelA pazuonI jema mahAgarjanA karatA nArakIone pakaDanArA deva. 92 A rIte paMdara prakAranA paramAdhAmI devo kevaLa potAnA manovinoda mATe atyaMta nirdayapaNe nArakI jIvone pIDita kare che. paramAdhAmI devonA adhamAdhamakRtyonI manathI anumodanA karavI athavA sakliSTa pariNAmothI paramAdhAmI devapaNuM prApta thAya, tevI pravRtti karavI, te aticAra che. te aticAronuM pratikramaNa karavAnuM hoya che. sUyagaDAMga sUtranA prathama zrutaskaMdhanA soLa adhyayana : 27 solasahiM gAhAsolasaehiM / bhAvArtha:- gAthA SoDazaka. zrI sUyagaDAMga sUtranA prathama zrutaskaMdhanA prathama adhyayanathI 'gAthA' nAmaka soLamA adhyayana sudhInA bhAvonI zraddhA, prarUpaNA ke sparzanAmAM doSa sevana thayuM hoya, to tenuM pratikramaNa karuM chuM. te soLa adhyayana A pramANe che- (1) sva samaya-para samaya, (2) caitAlI, (3) upasarga parikSA (4) strI parijJA, (5) naraka vibhakti, (6) vIrastuti(pucchisui), (7) kuzIla paribhASA, (8) vIrya, (9) dharma, (10) samAdhi, (11) mArga, (12) samavasaraNa, (13) yathAtathya, (14) graMtha, (15) AdAnIya ane (16) gAthA. sUyagaDAMga sUtranA prathama zrutaskaMdhanA A soLa adhyayana che. te jinakathita bhAvomAM zaMkA kuzaMkA karI hoya, te bhAvonI daDhatama zraddhA, satya prarUpaNA ke yathArtha pAlana na karyuM hoya, tajjanya doSonuM sevana, aticAra rUpa che. sAdhake pratidina tenuM pratikramaNa karavAnuM hoya che. sattara prakAranA asaMyamaH 28 sattarasavihe asaMjame / bhAvArtha :- sattara prakAranA asaMyamanuM pratikramaNa karuM chuM. vivecana : sattara prakAranA asaMyama- (1) pRthvIkAya, (2) aSkAya, (3) teukAya, (4) vAyukAya, (5) vanaspati kAya, (6) beindriya, (7) teindriya, (8) caurendriya, (9) paMcendriya, A nava prakAranA jIvonI hiMsA karavI, karAvavI, anumodanA karavI. te kramazaH pRthvIkAya asaMyama Adi che,(10) avakAya asaMyama- ajIva hovA chatA paNa je vastuo dvArA asaMyama thAya che tevA bahumUlyavAna vastra, pAtra Adi grahaNa karavA tathA upakaraNo ajatanAthI levA-vAparavA tathA paraThavA Adi kriyA, ajIva asaMyama Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka 4 che, (11) prekSA asaMyama- cAlavuM, besavuM, UThavuM vagere kriyA joyA vinA karavI, (12) upekSA asaMyamasaMyama pAlanamAM bedarakAra rahevuM, gRhasthanA pApa karmonI anumodanA karavI, (13) pariSThApanA asaMyama- avidhithI paraThavuM, (14) pramArjanA asaMyama- vastra, pAtra Adi bhaMDopakaraNanuM pramArjana na karavuM, (15) mana asaMyama- manamAM asaMyamanA vicAro karavA, (16) vacana asaMyama- bolavAmAM asaMyamI bhASAno prayoga karavo arthAt saMyamIne na zobhe tevA vacanono prayoga karavo, (17) kAya asaMyama- gamanAgamanamAM sAvadhAnI na rAkhavI. A sattara prakAranA asaMyama samAvAyAMga sUtramAM kahyA che. asaMyamanA bIjA paNa sattara prakAra che, yathA- (1) hiMsA, (2) asatya (3) corI, (4) abrahmacarya (5) parigraha (6 thI 10) pAMca indriyone mokaLI mUkavI (11 thI 14) cAra kaSAya ane (15 thI 17) traNa yoganI azubha pravRtti karavI. AcArya haribhadra sUrie Avazyaka TIkAmAM 'asaMjame'nA sthAne sattarasa viSe saMgame zabdanI vyAkhyA karI che. saMkhane no artha saMyama thAya che. saMyama paNa sattara prakArano che. asaMyamano virodhi bhAva, te saMyama che. tenA sattara bheda uparokta asaMyamanA bhedathI viparIta jANavA, yathA- pRthvIkAya saMyama Adi. A rIte sattara prakAranA asaMyamanuM AcaraNa karyuM hoya athavA sattara prakAranA saMyamanuM yathArtha pAlana na thayuM hoya ane temAM je aticAronuM sevana thayuM hoya, tenuM pratikramaNa karavAnuM che. aDhAra alAhAcarya 29 aTThArarasavihe abaMbhe / bhAvArtha :- aDhAra prakAranA abrahmacaryanuM pratikramaNa karuM chuM. vivecana : 93 audArika zarIradhArI manuSya ane tiryaMca saMbaMdhI mana, vacana ane kAyAthI maithuna sevana karavuM nahIM karAvavuM nahIM ane maithuna sevana karanAranI anumodanA karavI nahIM. A rIte traNa karaNa ane traNa yogathI audArika zarIra saMbaMdhI maithuna sevananA nava prakAra ane te ja rIte vaikriyazarIradhArI devatA saMbaMdhI maithuna sevananA nava prakAra thAya, kula aDhAra prakAranA abrahmacaryanA bhAvo thayA hoya ane aticAra lAgyo hoya, to tenuM pratikramaNa karuM chuM. devatA, manuSya ane tiryaMca, A traNe gatinA jIvo sAthe paraspara maithuna sevananI saMbhAvanA che, tethI sUtrakAre te traNa gatinA jIvonA audArika ane vaikriya, A be sthUla zarIranI gaNanA karIne abrahmacaryanA 18 bheda kalA che ogaNIsa jJAtA sUtranA adhyayana : 30 eguNavIsAe NAyajjhayaNehiM / bhAvArtha:I:- jJAtA sUtranA ogaNIsa adhyayana kathita bhAvonI zraddhA, prarUpaNA ke tathAprakAranA AcaraNamAM doSasevana thayuM hoya, to tenuM pratikramaNa karuM chuM. vivecanaH zAtAdharmakathAnA 19 adhyayana A pramANe che :- (1) uttipta arthAt meghakumAra, (2) saMghATa, (3) Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 ] zrI Avazyaka sUtra aMDa, (4) kUrma, (5) zelaka, (6) tuMba, (7) rohiNI, () mallI, (9) mAkaMdI, (10) caMdramA, (11) dAvadava, (12) udaka, (13) maMDuka, (14) tetali, (15) naMdIphaLa, (16) amarakaMkA, (17) AkIrNa, (18) susumAdArikA, (19) puMDarIka. A ogaNIsa dharmakathA kathita bhAva anusAra sAdhu dharmanI sAdhanA karavAmAM na Ave, to te aticAra che. A prakAranA aticAranuM sevana thayuM hoya, te tenuM pratikramaNa karuM chuM. vIsa asamAdhi:31 vIsAe asamAhi ThANehiM / bhAvArtha - vIsa prakAranA asamAdhisthAnanuM pratikramaNa karuM chuM. vivecana : je AcaraNathI potAne tathA bIjA jIvone asamAdhinA bhAva utpanna thAya, sAdhakano AtmA duSita thAya, cAritra malina thAya, te asamAdhi kahevAya che. vyAkhyAkAre tenI vyutpattilabhya vyAkhyA A pramANe ApI che. samAdhAnaM samAdhiH cetasaH svAsthyaM mokSamArge'vasthitirityarthaH / na samAdhirasamAdhistasya sthAnAni-AzrayA bhedAH paryAyA asamAdhi-sthAnAni // AcArya haribhadra. je kArya karavAthI cittamAM zAMti thAya, jJAna, darzana, cAritra rUpa mokSamArgamAM sthiratA rahe, tene samAdhi kahe che ane je kAryathI cittamAM asamAdhi bhAva utpanna thAya, AtmA jJAnAdi mokSa mArgathI bhraSTa thAya tene asamAdhi kahe che. tenA vIsa bheda A pramANe che (1) jaladI jaladI cAlavuM, (2) rAtri AdimAM poMjyA vagara cAlavuM, (3) upayoga vagara duSpamArjana karIne cAlavuM, (4) amaryAdita zayyA, Asana Adi rAkhavA,(5) gurujano, ratnAdhika saMto-potAnAthI vadhu dIkSA paryAyavALA sAdhakanuM apamAna karavuM, (6) ThANAMga ane samavAyAMga sUtranA jJAtA jJAna sthavira, vIsa varSanI dIkSA paryAyavALA dIkSA sthavira ane sATha varSanI UMmaravALA vayasthavira, A traNe prakAranA sthavira saMtonI avahelanA karavI, (7) jIvonI hiMsA karavI, karAvavI, (8) saMjvalana - pratikSaNa vAraMvAra krodhAdi kaSAya bhAva karavA, (9) dIrgha kopa- lAMbA kALa sudhI roSa rAkhavo, (10) niMdA karavI, (11) zaMkA hovA chatAM nizcita bhASA bolavI, (12) navAdhikaraNa-pratidina navA kalaha-jhagaDA karavA, (13) zAMta thaI gayelA kalahane-jhagaDAne punaH uttejita karavA, (14) akALamAM svAdhyAya karavo, (15) sacitta raja saMsakta hAtha AdithI bhikSA levI athavA saceta rajathI saMsakta paga vaDe Asana para besavuM. (16) eka prahararAtri vyatIta thayA pachI jorathI bolavuM, (17) gacchamAM ke saMghamAM phUTa-bhedakarAvanArA vacana bolavA (18) kalaha karaNa- dareka vyakti sAthe Akroza Adi rUpa jhagaDA karavA, (19) sUryodayathI sUryAsta sudhI Akho divasa khAtA ja rahevuM, (20) eSaNA samitinuM ucita pAlana na karavuM. A asamAdhi sthAnonA sevanathI AtmA saMyama bhAvathI bhraSTa thAya che, tenuM pratikramaNa prastuta pATha dvArA karAya che. ekavIsa zabala doSa :|32 egavIsAe sabalehiM / Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-4 [ 95 ] bhAvArtha - ekavIsa prakAranA zabala doSonuM pratikramaNa karuM chuM. vivecana - zaSatta-vRtta :- triM caiH diyanirarmavati te zavanA | abhayadevasUri kRta samavAyAMga TIkA. je kAryo karavAthI cAritranI nirmaLatA naSTa thaI jAya, manamalina thavAthI cAritra kabUra-kAbara cItaruM thaI jAya, tene zabala doSa kahe che. zabala doSonuM sevana karanAra paNa zabala kahevAya che. uttara guNomAM atikramAdi cAreya doSonuM tathA mUla guNomAM anAcAra sivAya traNa doSonuM sevana karavAthI cAritra zabala thAya che. A tamAma zabala doSo sAdhanA mATe sarvathA tyAjya che. te 21 doSo A pramANe che- (1) hasta karma karavuM, (2) maithuna sevana karavuM, (3) rAtribhojana karavuM, (4) sAdhunA nimitte banAvelo AhAra levo, (5) zayyAtara arthAt sthAnadAtAno AhAra levo, (6) sAdhunA athavA yAcakonA nimitte banAvelo AhAra, kharIdIne lAvelo sAdhunA sthAna upara sAme lAvelo AhAra, udhAra lAvelo, jhUMTavIne lAvelo AhAra vagere doSayukta AhAra grahaNa karavo, (7) vAraMvAra paccakhANano bhaMga karavo, (8) cha mahinAmAM eka gaNamAMthI gaNAMtara(bIjA gaNa)mAM javuM, (9) eka mahinAmAM traNavAra nAbhi athavA jaMghA pramANa jalamAM praveza karI nadI Adi pAra karavI, (10) eka mahinAmAM traNavAra mAyA sthAnanuM sevana karavuM arthAt karelA aparAdhane chupAvavA, (11) rAjA mATe banAvelo AhAra grahaNa karavo (12) jANI joIne hiMsA karavI (13) jANI joIne khoTuM bolavuM, (14) jANI joIne corI karavI, (15) jANI joIne sacitta pRthvI upara besavuM, suvuM, cAlavuM, ityAdi, (16) sacitta jalathI snigdha ane sacitta rajavALI pRthvI sacitta zilA, udhaI Adi jIvajaMtuvALA pATiyA Adi upara besavuM, sUvuM, kAryotsarga Adi karavo, (17) jIva sahitanI jagyA upara besavuM, sUvuM, UThavuM, sevuM, (18) jANI joIne kaMda, mUla, chAla, pravAla, puSpa, phUla, bIja tathA harita kAya vagere sacitta vanaspatikAyanuM bhojana karavuM (19) varSamAM dasa vAra nadI pAra karavI, (20) varSamAM dasa mAyA sthAnanuM sevana karavuM, (21) jANI joIne sacitta padArthathI saMsakta hAtha, sacitta pANI sahitanA camacA AdithI AhAra grahaNa karavo. A ekavIsa prakAranI pravRttio cAritrane malina, kAbara cItaruM banAve che, tethI te mohajanya pravRttio sAdhakone mATe sarvathA varjanIya che. tenuM sevana thayuM hoya to tenuM pratikramaNa karavAmAM Ave che. bAvIsa parISaha - |33 bAvIsAe parIsahehiM / bhAvArtha:- bAvIsa prakAranA parISaha saMbaMdhita doSonuM pratikramaNa karuM chuM. vivacana - bAvIsa parisaha:- mAvyavananirnArtha divya parISada - (tattvArtha sUtra adhyAya-958) saMyamamAM sthira rahI karma nirjarA mATe zArIrika tathA mAnasika kaSTane sahana karavuM, tene pariSaha kahe che. parISahone sArI rIte zuddha bhAvathI sahana na karavA te parISaha saMbaMdhI aticAra che. zrI uttarAdhyayana sUtramAM tenA bAvIsa prakAra kahyA che- (1) sudhA-bhUkha, (2) pipAsA-tRSA, (3) zIta-ThaMDI, (4) USNa-garamI, (5) zamazaka-DAMsamacchara, (6) acela-vastrano sarvathA abhAva athavA alpa jIrNa vastra dhAraNa karavA, (7) arati - saMyama prati thatI aruci ke udAsInatA, (8) strI parISaha - strIno Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 | zrI Avazyaka sUtra parISaha, (9) caryA- vihAra yAtrAmAM sahana karavA paDatA kaSTa, (10) naiSadhikI - svAdhyAya bhUmi AdimAM thanArA upadrava (11) zayyA- nivAsa sthAnanI pratikULatA, (12) Akroza - anyanA durvacananuM zravaNa, (13) vadha- lAkaDI Adino mAra sahana karavo, (14) yAcanA-pratyeka vastu mAMgIne meLavavI, (15) alAbhaicchAnusAra vastunI prApti na thavI, (16) roga - zarIranI pratikULatA athavA azAtA, (17) tRNa sparza - saMstAraka mATe lAvelA Na AdinI pratikuLatA, (18) jalsa- zarIra, vastra AdinI malinatA, (19) satkAra-puraskAra - pUjA, pratiSThA, mAna, sanmAna AdimAM Asakta thavuM, tene samabhAvathI sahana na karavA, (20) prajJA-buddhino garva, abhimAna karavuM, (21) ajJAna-buddhinI hInatAmAM duHkhI thavuM, (22) darzana- mithyAmato vALAnA saMsargamAM tathA samyakatvathI bhraSTa karanAra mohaka vAtAvaraNamAM sAvacetI na rAkhavI. A bAvIsa prakAranI paristhitine samabhAva pUrvaka sahana karavI, te sAdhudharma che. paraMtu te dharmathI cuta thaIne parISaha(viparIta paristhitimAM samabhAva na rahyo hoya, to te doSonuM pratikramaNa karavAmAM Ave che. sUyagaDAMga sUtranA trevIsa adhyayana :|34 tevIsAe sUyagaDajjhayaNehiM / bhAvArtha:- zrI sUtrakRtAMga sUtranA baMne zrutaskaMdhanA trevIsa adhyayano kathita bhAvo saMbaMdhI pApadoSa lAgyo hoya, to tenuM pratikramaNa karuM chuM. vivecana - zrI sUtrakRtAMga sUtranA be zrutaskaMdha che, temAM prathama zrutaskaMdhamAM 16 adhyayana che. 27mA sUtramAM sUtrakRtAMgasUtranA prathama zrutaskaMdhanA soLa adhyayanonuM varNana karyuM che. bIjA zrutaskaMdhanA sAta adhyayana che- (17) paMDarIka, (18) kriyAsthAna, (19) AhAra parijJA, (20) pratyAkhyAna kriyA, (ra1) AcAra zruta, (22) AdrakIya, (23) nAlaMdIya. A trevIsa adhyayananA bhAvonI zraddhA, prarUpaNA ke pAlana saMbaMdhI aticAronuM prAyazcita A sUtra dvArA karavAmAM Ave che. covIsa deva35 cauvIsAe devehiM / bhAvArtha - covIsa prakAranA devonI azAtanAdinA doSonuM pratikramaNa karuM chuM. vivecanaHcovIsa prakAranA deva :- asurakumAra Adi 10 bhavanapatideva, bhUta, yakSa Adi ATha vyaMtara deva, sUrya caMdra Adi pAMca jyotiSI deva, eka vaimAnika deva, kula 10 + 8 + 5 + 1 = 24, A pramANe covIsa jAtinA deva che. devonA bhoga-vilAsanI prazaMsA karavI. kAmabhoganI prazaMsA kAmabhoganI anumodanA rUpa hovAthI sAdhaka jIvanamAM te doSarUpa che athavA devonI niMdA, AzAtanA karavI, te dveSa bhAva che. mumukSu jIvoe jagatanA sarva jIvo prati samabhAva ke taTastha bhAva rAkhavo joIe ane A taTasthatAno bhaMga karavo, te aticAra che. uttarAdhyayana sUtranA suprasiddha TIkAkAra AcArya zAMtisUri A sUtramAM AvelA deva zabdathI 24 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-4 97 | tIrthakara devonuM grahaNa kare che. A covIsa tIrthakaro prati Adara ke zraddhAbhAva na rAkhavo, temanI AjJAnuM pAlana na karavuM ityAdi aticAronuM A sUtra dvArA pratikramaNa karavAmAM Ave che. pacIsa bhAvanA :|36 paNNavIsAe bhAvaNAhiM / bhAvArtha - pacIsa bhAvanA saMbaMdhI doSonuM pratikramaNa karuM chuM. vivecana : - - paMca mahAvratanI puSTi mATe te te mahAvratane anurUpa pAMca-pAMca bhAvanAonuM kathana che. sAdhu pratidina potAnA cittane te bhAvanAthI bhAvita karIne mahAvratone puSTa ane paripakva kare che. chadmasthatAnA yoge potAnA cittane te bhAvanAothI bhAvita na karyuM hoya, bhAvanAo prati upekSA bhAva rAkhyo hoya, to te aticAronuM, tajjanya doSonuM pratikramaNa A sUtra dvArA karavAmAM Ave che. (1) ahiMsA mahAvratanI pAMca bhAvanAo (1) IryA bhAvanA-haMmezAM upayoga pUrvaka gamanAgamana karavAnI bhAvanA rAkhavI. (2) mana bhAvanA- manane zubha tathA saMyamI jIvanane yogya vicAromAM tallIna rAkhavuM (3) vacana bhAvanA- bhASA dvArA saMyamIne zobhe evA sukhuM vAkya bolavA arthAt saMyamIne jevI bhASA bolavAnI AjJA che, tevI bhASA bolavI (4) AdAna bhaMDa-matta nikSepa bhAvanA-gRhasthane tyAMthI lAvelA bhaMDopakaraNa viveka pUrvaka levA tathA mUkavA. (5) Alokita pAna bhojanaeSaNA samitithI lAvelA AhAra-pANIne prakAzita sthAnamAM jaIne vAparavA. keTalAka AcAryo prathama vratanI pAMca bhAvanAmAM Alokita pAna-bhojana bhAvanAnA sthAne eSaNA bhAvanAnuM kathana kare che arthAt eSaNA samitinA 4ra doSothI rahita nirdoSa AhAra-pANI grahaNa karavA. (2) satya mahAvratanI pAMca bhAvanA- (1) anucitya bhASaNa- vicAryA vagara bolavuM nahi (2) krodhathI asatya bolavuM nahIM. (3) lobhathI asatya bolavuM nahIM. (4) bhayathI asatya bolavuM nahIM. (5) hAsyathI asatya bolavuM nahIM. saMkSepamAM krodha, lobha, bhaya ane hAsya, A cAre asatya bhASaNanA kAraNono tyAga karavo. () asteya mahAvatanI pAMca bhAvanA- (1) avagrahAnujJApana- avagraha arthAt vasatirahevAnI jagyA. nirdoSa sthAnakane sArI rIte joIne tenA svAmInI AjJA laIne rahevuM, (2) aNayAcelI vastu levI nahi. vasati ke sthAnamAM AjJA laIne UtaryA pachI tuNa Adi je vastunI zramaNane jarUriyAta hoya tene AjJApUrvaka grahaNa karavI, (3) sthAnakane samAravuM nahi- je sthAna ke vasatimAM sAdhakane rahevAnuM che temAM potAnI sagavaDatA mATe AraMbha, samAraMbha Adi kAryo karAvavA nahIM, (4) vaDilono vinaya tathA vaiyAvacca karavI, (5) sAdhu sAdhvImAM saMvibhAga karavo arthAt AhAra Adi lAvyA pachI sahune sarakhI rIte sarakhA bhAge maLe evI bhAvanA rAkhI saMvibhAga karavo. Avazyaka TIkA tathA zrI AcArAMga sUtranA paMdaramA adhyayanamAM trIjA mahAvratanI pAMca bhAvanA A pramANe che- (1) vicAra karIne parimita avagraha-sthAnanI yAcanA karavI, (2) gurujano AdinI AjJA prApta karIne AhAra-pANI ke anya upadhino upabhoga karavo, (3) kSetra-kAlanI maryAdApUrvaka sthAnanI yAcanA karavI, (4) vAraMvAra gurunI AjJApUrvaka avagraha, pATa, pATalAdi vastunI yAcanA karavI, (5) sAdharmiko pAsethI vicArapUrvaka koI Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Cl paNa vastunI yAcanA karavI athavA upAzrayamAM pUrve rahelA sAdharmikonI AjJA laIne rahevuM. (4) brahmacarya mahAvratanI pAMca bhAvanA- (1) strI, paMDaga, pazu rahita sthAna bhogavavuM, (2) strInA aMgopAMgane viSayabuddhithI nirakhavA nahi, (3) strI sAthe viSaya buddhithI kathA-vArtA karavI nahi, (4) dina-dina pratye ati sarasa AhAra pANI karavA nahi, (pa) pUrvanA kAma bhogone saMbhAravA nahi. (5) aparigraha mahAvratanI pAMca bhAvanA - pAMceya indriyonA viSayo-zabda, rUpa, gaMdha, rasa ane sparza A pAMce IndriyonA viSayo para rAgabhAva ke dveSabhAva karavo nahIM. vairAgyabhAva dhAraNa karI pAMce Indriyono nigraha karavo. 25 prakAranI bhAvanAnA vistRta varNana mATe juo zrI AcArAMga sUtra zrutaskaMdha 215/sU. 46 thI 59. dazAzruta Adi sUtronA chavvIsa uddezanakAla : 37 chavvIsAe dasA kappa vavahAreNaM UddesaNakAlehiM / zrI Avazyaka sUtra bhAvArtha :- dazAzrutaskaMdha Adi chavvIsa uddezana kAla saMbaMdhI aticAronuM pratikramaNa karuM chuM. vivecanaH dazAzruta skaMdhanA 10 uddezaka, bRhatkalpa sUtranA cha uddezaka, vyavahAra sUtranA dasa uddezaka, kula 10 + $ + 10 - 26 chavvIsa uddezaka che. je zruta skaMdhanA athavA adhyayananA jeTalA uddezaka hoya teTalA ja tenA uddezanakAla kahevAya che. eka uddezakanuM vAMcana eka divasamAM thAya che. te teno uddezanakAla kahevAya che. ukta sUtrImAM sAdhu jIvana saMbaMdhI AcAranuM varNana che. te pramANe AcaraNa na karavuM, tenA paThana-pAThanamAM ke zraddhA, prarUpaNAmAM yathArthatA na rAkhavI, te aticArarUpa che, tenuM pratikramaNa karuM chuM. sattAvIsa aNagAranA guNa - 38 sattAvIsAe aNagAra guNehiM / bhAvArtha :- sAdhunA sattAvIsa guNonuM yathArtha pAlana na karyuM hoya, to tenuM pratikramaNa karuM chuM. vivecana : dravyathI ghara rahita ane bhAvathI mohanA baMdhana rahita hoya, tevA saMtone aNagAra kahe che. tenI jIvanacaryAne anulakSIne tenA mukhya 27 guNo kahyA che. AcArya haribhadrasUrie TIkAmAM saMgrahaNI be gAthA dvArA 27 guNonuM kathana karyuM che. yathA! vayachakkamiMdiyANaM ca niggaho bhAvakaraNasaccaM ca / khamayAvirAgayAviya manamAINaM niroho va // 1 // kAyANa chakka jogANa juttayA veyaNA'hiyAsaNayA / taha mAraNaMtiya'hiyAsaNA ya ee'NagAraguNA // 2 // (1 thI 5) pAMca mahAvratonuM samyak pAlana karavuM, (6) rAtri bhojana tyAga, (7 thI 11) pAMceya indriyone vazamAM rAkhavI, (12) bhAvasatya- aMtaHkaraNanI zuddhi, (13) karaNa satya-pratilekhana vagere Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-4 | 99 | pratyeka kriyA samyaka prakAre vidhi sahita karavI, (14) kSamA, (15) vItarAgatA, (16) mananI azubha pravRttino nirodha ane zubha pravRttino svIkAra, (17) vacananI azubha pravRttino nirodha ane zubha pravRttino svIkAra, (18) kAyAnI azubha pravRttino nirodha ane zubha pravRttino svIkAra, (19 thI 24) chakAya jIvonI rakSA, (25) saMyama yoga yuktatA, (26) titikSA- sahiSNutA, (27) mAraNAMtika upasargane paNa samabhAvathI sahana karavA. samavAyAMga sUtramAM muninA sattAvIza guNonuM kathana A pramANe che-pAMca mahAvrata, pAMca indriyono nirodha, cAra kaSAyono tyAga, bhAva satya, karaNa satya, yoga satya, kSamA, virAgatA, mana samAhadhAraNatA, vacana samAharaNatA, kAya samAharaNatA, jJAna saMpannatA, darzana saMpannatA, cAritra saMpannatA, vedanAtisahanatA, mAraNAMtika sahanatA. AcArya haribhadrasarijIe TIkAmAM "dattAvIza ApaIT rite pAThano ullekha karyo che. sattAvIsa prakAranA aNagAra-saMbaMdhI cAritra, samAvAyAMga sUtramAM akhaIR & pATha che. aNagAra cAritra ke aNagAra guNa kahevAmAM tAtvika taphAvata nathI. A sattAvIza aNagAranA guNonuM arthAt muniguNonuM zAstrAnusAra sArI rIte pAlana na karavuM, te aticAra che. tenI zuddhi mATe muni pratikramaNa dvArA aticArothI pAchA pharI punaH muni guNomAM sthira thaI jAya che. aThThAvIsa AcAra prakalpa:39 aTThAvIsAe AyArappakappehiM / bhAvArtha:- aThThAvIsa AcAra prakalpa saMbaMdhI doSonuM pratikramaNa karuM chuM. vivecana :AcAra prakalpa- AcAra prakalpanI vyAkhyAmAM vibhinna mAnyatAo che. (1) vyAkhyAkAranA kathanAnusAra AvA2 mAvAray : T AcAra ja AcAra prakalpa che. AcAra: prathamAGga tasya prakalpaH adhyayana vizeSo nizIthamitya parAbhidhAnam / AcArasya vA dhvAvAra jJAnAliviSayathI vyavasthApanamati AvArakAH AcAra eTale sAdhuono jJAnAdi, AcAra ane prakalpa eTale vyavasthApana.AcAra zabdathI prathama aMgasUtra AcArAMga sUtranA 25 adhyayana grahaNa thAya che ane prakalpa zabdathI nizItha sUtranA traNa adhyayana kula 25 + 3 = 28 adhyayana thAya che. uttarAdhyayana-sUtranA ekatrIsamAMcaraNavidhiadhyayanamAM sAhirAkhama tadeva yA (32/18) mAtra prakalpa zabdano ja prayoga che, tethI ukta sUtranA TIkAkAra AcArya zAMtisUrinA matAnusAra prakalpano artha chUSTa - 3pSTa vanya utkRSTa kalpa - AcAra. prakalpa eTale viziSTa adhyayana. muni jIvanano AcAra je zAstramAM che te AcArAMga sUtra ja AcAra prakalpa kahevAya che. AcArAMga sutranA zastra parijJA Adi ra5 adhyayana che ane nizItha sUtra paNa AcArAMga sUtranI cUlikAsvarUpa che. nizItha sUtranA traNa adhyayana meLavavAthI AcArAMga sUtranA kula aThyAvIsa adhyayana thAya che. je A pramANe che- (1) zastra parijJA, (2) loka vijaya, (3) zItoSNIya, (4) samyakatva, (5) lokasAra, (6) dhUta adhyayana, (7) mahAparijJA, (8) vimokSa, (9) upadhAnasUtra, (10) piMDeSaNA, (11) ' che. tethI a - prakalpa Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 100 | zrI Avazyaka sUtra zayyA, (12) IryA, (13) bhASA, (14) vaaiSaNA, (15) pAraiSaNA, (16) avagraha pratimA, (17 thI 23) sapta sthAnAdisaptikA, (24) bhAvanA, (25) vimukti, (26) udyAta, (27) anuddaghAta, (28) AropaNA. zrI samavAyAMga sUtranI TIkAmAM zrI abhayadeva sUri nizItha sUtrane ja AcAra prakalpa kahe che. temanA kathanAnusAra AcAra - prathama aMgasUtra ane teno prakalpa arthAt viziSTa adhyayana nizItha sUtra che, tethI nizItha sUtra ja AcAra prakalpa kahevAya che. temaNe AcAra prakalpanA 28 bhedamAM nizItha sUtranA 28 prakaraNonuM kathana karyuM che. yathA (1) mAsika prAyazcittanI AropaNA, (2) eka mAsa sahita pAMca-pAMca rAtrinA prAyazcittanI AropaNA, (3) eka mAsa sahita daza-daza rAtrinA prAyazcittanI AropaNA,(4) eka mAsa sahita paMdara rAtrinA prAyazcittanI AropaNA, (5) eka mAsa sahita vIsa rAtrinA prAyazcittanI AropaNA, (6) eka mAsa sahita pacIsa rAtrinA prAyazcittanI AropaNA, (7 thI 24) A rIte dvimAsikI, trimAsikI, cAturmAsikI AropaNanA kramazaH cha-cha bheda thAya, (25) udghAtika AropaNA, (26) anuddhAtika AropaNA, (27) kRmna AropaNA, (28) akRtna AropaNA. AcAra prakalpanA 28 adhyayanomAM varNita sAdhvAcAranuM samyakarUpe pAlana na karavuM, te aticAra che athavA 28 prakAranA prAyazcitta yathArtharUpe grahaNa na karavA, te paNa doSa che. te doSonuM pratikramaNa karuM chuM. ogaNatrIsa pApasUtra:|40 egUNatIsAe pAvasuyappasaMgehiM / bhAvArtha:- ogaNatrIsa pApasUtranA paThana-pAThana, prayoga AdinuM pratikramaNa karuM chuM. vivecana :pApasUtra-poSAvAnAni zrutAni pazutAni ! je zrutanuM paThana-pAThana Adi pApanuM upAdAna kAraNa hoya, te pApagruta che. tenA 29 prakAra che. (1) bhauma- dharatIkaMpa AdinuM phaLa batAvanArA zAstra, (2) utpAta- rudhira vRSTi, dizAonuM lAla thaI javuM ityAdi dizAonA zubhAzubha phaLa batAvanArA nimitta zAstra, (3) svapna zAstra- 72, 30, 14 ityAdi aneka prakAranA svapno che, tenA ladarzaka zAstra, (4) aMtarikSa- AkAzamAM thanAra gRhavedha AdinuM varNana karanAra zAstra, (5) aMgazAstra- zarIranA ATha aMgomAM spaMdana-pharakavuM AdinuM phaLa batAvanArA zAstra, (6) svara zAstra- UMca, nIca, madhyama Adi svaranI laya, tenA tAla AdinuM varNana karanAra zAstra, (7) vyaMjana- tala, masA Adi zarIramAM rahelA vyaMjanone vyakta karI tenA phaLa batAvanArA zAstra, (8) lakSaNa zAstra- strI, puruSa AdinA lakSaNo tathA tenuM zubhAzubha phaLa batAvanArA zAstra. A ATha sUtranI ATha vRtti ane ATha vArtikanA bhedathI 24 zAstra thAya che (25) vikathAnuyoga- artha ane kAmanA upAyonuM kathana karanAra zAstra. jema ke vAtsyAyana kRta kAma sUtra Adi, (26) vidyAnuyoga- rohiNI Adi vidhAonI siddhinA upAyo batAvanArA zAstra, (27) maMtrAnuyoga- maMtra Adi dvArA kArya siddhi karanArA zAstra, (28) yogAnuyoga- vazIkaraNa Adi yoga batAvanArA zAstra, (29) anyatIrthikAnuyoga - anyatIrthiko dvArA pravartita ane hiMsA pradhAna AcAra zAstra. A ogaNatrIsa pApakRta zAstronA abhyAsa Adi dvArA prayogAtmaka pariNAma karyA hoya, to tajjanya aticAranuM pratikramaNa karuM chuM. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazayaka-ja. [ 101] trIsa mahAmohanIya karmabaMdhanA sthAna :41 tIsAe mahAmohaNIya ThANehiM / bhAvArtha - trIsa mahAmohanIya karmabaMdhanA sthAnanuM sevana karyuM hoya, to tenuM pratikramaNa karuM chuM. vivecana : - mohanIya karmabaMdhanA nimitta kAraNone mohanIya sthAna kahe che ane mohanIya karmanI utkRSTa sthitibaMdhanA kAraNone mahAmohanIya sthAna kahe che. mohanIya karma baMdhanA aneka kAraNo saMbhavita che. to paNa zAstrakAroe vizeSa rUpathI mohanIya karma baMdhanA hetu bhUta kAraNonA trIsa bhedono ullekha karyo che. A trIsa kAraNomAM duradhyavasAyanI tIvratA ane atyaMta krUratA hoya che, tethI te jIva utkRSTa sittera kroDAkroDI sAgaropamanuM karma bAMdhe che. prastuta sUtranA mULa pAThamAM pracalita mahAmohanIya zabdano prayoga thayo che, paraMtu uttarAdhyayana sUtra, samavAyAMga sUtra ane dazAzruta skaMdha sUtramAM mAtra mohanIya sthAna kahyA che, paraMtu tenA bhedono ullekha karatA pAThamAM AgamakAroe tathA AcAryoe mahAmoha zabdano prayoga karyo che. dareka bheda sAthe madAmodo pa TTa' pATha che. te trIsa bheda A pramANe che (1) trasajIvone pANImAM DubADIne mAravA, (2) trasa jIvonA zvAsa Adi rokIne mAravA, (3) trasa jIvone makAna AdimAM baMdha karI dhumADAthI saMdhIne mAravA, (4) trasa jIvone mastaka upara daMDa Adino ghAtaka prahAra karIne mAravA, (5) trasa jIvone mastaka upara bhInuM cAmaDuM Adi bAMdhIne mAravA, (6) pathikane dago daI lUMTavA, (7) gupta rIte anAcAranuM sevana karavuM, (8) bIjAnI upara khoTuM kalaMka lagADavuM, (9) sabhAmAM jANI joIne mizrabhASAno ke satya jevI pratIta thanArI asatya bhASA bolavI, (10) rAjAnA rAjyano dhvaMsa karI nAkhavo, (11) brahmacArI na hovA chatAM brahmacArI kahevuM, (12) brahmacArI na hovA chatAM brahmacArIno DhoMga karavo, (13) AzrayadAtAnA dhanane corI levuM, (14) karelA upakArane bhUlIne kRtajJa banavAne badale kRtadana banavuM, (15) gRhapati athavA saMghapati AdinI hatyA karavI,(16) rASTranetAnI hatyA karavI, (17) samAjanA AdhArabhUta viziSTa paropakArI puruSanI hatyA karavI, (18) dIkSita sAdhune saMyamathI bhraSTa karavA, (19) kevaLajJAnInI niMdA karavI, (20) ahiMsA Adi mokSamArganI niMdA karavI, (21) AcArya tathA upAdhyAyanI niMdA karavI, (22) AcArya tathA upAdhyAyanI sevA na karavI, (23) bahuzruta na hovA chatAM paNa bahuzruta ke paMDita kahevaDAvavuM, (24) tapasvI na hovA chatAM potAnI jAtane tapasvI kahevuM, (25) zakti hovA chatAM potAnA Azrita vRddha, rogI AdinI sevA na karavI, (26) hiMsA tathA kAmotpAdaka vikathAono vAraMvAra prayoga karavo, (27) jAdu Adi karavA, (28) kAmabhogomAM atyaMta lipta ke Asakta rahevuM, (ra9) devonI niMdA karavI, (30) deva darzana na thayA hovA chatAM paNa pratiSThAnA mohathI deva darzananI vAto karavI. A trIsa sthAnamAMthI koI paNa sthAnanuM sevana karyuM hoya, to tenuM pratikramaNa karuM chuM. ekatrIsa siddha bhagavAnanA guNa:42 egatIsAe siddhAiM guNehiM / Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 zrI Avazyaka sUtra bhAvArtha:- siddha bhagavAnanA ekatrIsa guNonI ArAdhanA na karI hoya, to tenuM pratikramaNa karuM chuM. vivecanaH siddhA murkhali~- AvI mukhA Avi muLA: siddhasyAdhimuLA:| je guNa prAraMbhathI ja hoya, te AdiguNa kahevAya che. jIva ATha karmono saMpUrNa kSaya karIne siddha thAya, tyAre ja siddha bhagavaMtone A 31 guNo pragaTa thAya che. siddha avasthA, te pUrNAvasthA che, temAM kramika vikAsa nathI tethI siddhomAM te guNo kramika pragaTa thatAM nathI, paraMtu siddha thavAnA samaye eka sAthe anaMta guNo pragaTa thAya che. prastuta sUtramAM ATha karmaprakRtinI 31 uttara prakRtinA kSayathI pragaTa thatAM 31 guNonI vivakSAthI 31 guNonuM kathana che. AcArya zrI zAMtisUrijIe sintAnuLa no saMdhivigraha siddhatinukha karIne atiguNa-utkRSTa, asAdhAraNa guNa artha karyo che. te ekatrIsa guNa A pramANe che-- (1) kSINa matijJAnAvaraNa, (2) kSINa zrutajJAnAvaraNa, (3) kSINaavadhijJAnAvaraNa, (4) kSINa manaHparyava jJAnAvaraNa, (5) kSINa kevaLajJAnAvaraNa, (6) kSINacakSu darzanAvaraNa, (7) kSINa acakSudarzanAvaraNa, (8) kSINa avadhidarzanAvaraNa, (9) kSINa kevaLadarzanAvaraNa, (10) kSINa nidrA, (11) kSINa nidrAnidrA, (12) kSINa pracalA, (13) kSINa pracalA pracalA, (14) kSINa styAnagRddhi nidrA, (15) kSINa zAtAvedanIya, (16) kSINa azAtAvedanIya, (17) kSINa darzanamohanIya, (18) kSINa cAritramohanIya, (19) kSINa nairayika AyuSya, (20) kSINa tiryaMcAyu, (21) kSINa manuSyAya, (22) kSINa devAyu, (23) kSINa ucca gotra, (24) kSINa nIca gotra, (25) kSINa zubhanAma, (26) kSINa azubhanAma, (27) kSINa dAnAMtarAya (28) kSINa lAbhAMtarAya, (29) kSINa bhogAMtarAya,(30) kSINa upabhogAMtarAya, (31) kSINa vIryaMtarAya. zrI AcArAMga sUtramAM anya prakAre 31 doSonA kSayathI pragaTa thatAM 31 guNonuM kathana che. pAMca saMsthAna, pAMca varNa, be gaMdha, pAMca rasa, ATha sparza, traNa veda, zarIra, Asakti ane punarjanma, 5 + 5 + 2+5+8+3+1+ 1 + 1 = 31 doSonA kSayathI 31 guNa pragaTa thAya che. A ekatrIsa guNonI samyaka zraddhA ke prarUpaNA na karavI, te guNonA pragaTIkaraNa mATe upekSA karavI, te aticAra che, tenuM sevana thayuM hoya, to tenuM pratikramaNa karuM chuM. batrIsa yoga saMgraha H 43 batIsAe joga saMgahiM / bhAvArtha :- batrIsa yoga saMgrahanI ArAdhanA karatAM virAdhanA thaI hoya, to tenuM pratikramaNa karuM chuM. vivecanaH mana, vacana ane kAyAnA vyApArane yoga kahe che. zubha ane azubhanA bhedathI yoganA be prakAra che. azubha yogathI nivRtti ane zubha yogamAM pravRtti ja saMyama che. prastuta sUtramAM zubha pravRtti rUpa yoga ja grAhya che. vAraMvAra yogajanya zubha pravRtti karavI, te yoga saMgraha che. yoga saMgrahathI-vAraMvAra zubha pravRttinA punarAvartanathI saMskAromAM parivartana Ave che, tethI sAdhaka jIvananI paripakavatA mATe yoga saMgrahanuM atyaMta mahattva che. teno saMgraha saMyamI jIvanane pavitra ane akSuNNa banAve che. A yoga saMgrahanI sAdhanAmAM kAMI paNa bhUla thaI gaI hoya to A sUtra dvArA tenuM pratikramaNa karavAnuM hoya che. batrIsa yoga Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka 4 saMgraha A pramANe che- (1) gurujanonIpAse doSonI AlocanA karavI, (ra) koInA doSonI AlocanA sAMbhaLI bIjAnI pAse na kahevuM, (3) saMkaTa paDavA chatAM paNa dharmamAM daDhatA rAkhavI, (4) Asakti rahita tapa karavo, (5) sUtrArtha grahaNarUpa grahaNa-zikSA ane pratilekhanA Adi rUpa AsevanA-AcAra zikSAno abhyAsa karavo, (6) zobhA zRMgAra na karavA, (7) pUjA pratiSThAno moha choDI gupta tapa karavo, (8) lobhano tyAga karavo (9) titikSA - sahanazIlatA, parISaha jaya karavA puruSArthazIla thavuM, (10) ArjavatA- saraLatA, (11) zuci- saMyama ane satyanA AcaraNathI pavitratA keLavavI, (12) samyaktva zuddhi, (13) samAdhi citta prasannatA, (14) AcAra pAlanamAM mAyA rahitapaNuM, (15) vinaya, (16) dhairya, (17) saMvega- sAMsArika bhogothI bhaya pAmI mokSanI ArAdhanAno samyaka vega rAkhavo, (18) adhyavasAyanI ekAgratA keLavavI, (19) sadanuSThAnanI ArAdhanA karavI, (20) saMvara- pApAzravane rokavA, (21) potAnA doSonI zuddhi karavI, (22) kAma bhogothI virakti, (23) mUla guNonuM zuddha pAlana karavuM, (24) uttaraguNonuM zuddha pAlana karavuM, (25) vyutsarga kAryotsarga Adi karavA, (26) pramAda na karavo, (27) pratikSaNa saMyama yAtrAmAM arthAt samAcArI pAlanamAM sAvadhAnI rAkhavI, (28) zubha dhyAna, (29) mAraNAMtika vedanAne samabhAvathI sahana karavI, (30) Asaktino parityAga karavo, (31) prAyazcitanuM anuSThAna grahaNa karavuM, (32) aMtima samayamAM saMlekhanA-saMghAro karI ArAdhaka banavuM, 103 AcArya jinadAse batrIsa yoga saMgrahanA batrIsa bhedanA kathanamAM dharmadhyAnanA soLa bheda ane zukla dhyAnanA soLa bheda, banne maLIne yoga saMgrahanA batrIsa bhedanI gaNanA karI che. thampo soviyaM evaM sukkaMpi / tetrIsa AzAtanA - 44 tettIsAe AsAyaNAhi / bhAvArtha :- tetrIsa AzAtanAnuM pratikramaNa karuM chuM. vivecanaH AsAtaLA gAma mAkhAvi Ava mAtA / -Avazyaka caNiM. Aya + zAtanA, Aya eTale prApti, zAtanA eTale khaMDana, temAM yakArano lopa thavAthI AzAtanA zabda bane che teno artha che-- samyagdarzana Adi AdhyAtmika guNonI prAptinuM khaMDana jenA dvArA thAya te AzAtanA. gurudeva Adi pUjaya puruSonA avinayathI samyagdarzana Adi sadguNonI zAtanA khaMDanA thAya che ane vividha prakAranI azAtanA thAya che. zrI dazAzrutaskaMdha sUtramAM ziSyanA ayogya vartanathI thatI gurujanonI 33 AzAtanAnuM nirUpaNa che. TIkAkAre paNa te ja 33 azAtanAnuM kathana karyuM che. te A pramANe che-- (1) ziSya mArgamAM guru ke ratnAdhika saMtonI AgaLa cAle, (2) temanI barobara aDIne cAle (3) temanI pAchaLa cAle, (4-5-6) temanI AgaLa, barobara ke pAchaLa UbhA rahe, (7-8-9) temanI AgaLa, barobara ke pAchaLa bese, (10) ratnAdhika saMto sAthe spaMDila gayA hoya, tyAM pahelA sUci kare (11) upAzrayamAM AvIne pahelA gamanAgamana saMbaMdhI kAryotsarga kare (12) rAtre jAgatA hovA chatAM ratnAdhiko bolAve tyAre, uttara na Ape (13) ratnAdhiko sAthe hovA chatAM koInI sAthe pahelA vAtacIta na Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104] zrI Avazyaka sUtra kare (14) gocarI AdinI AlocanA anya sAdhuo pAse karyA pachI ratnAdhika saMto pAse kare (15) anya sAdhune AhArAdi batAvIne pachI vaDIlasaMtone batAve (16) anya sAdhune AhAranuM nimaMtraNa ApyA pachI vaDIla saMtone nimaMtraNa Ape (17) ratnAdhika saMtone pUchyA vinA anya saMtone AhArAdi Ape (18) sAmUhika AhAramAM ratnAdhikone ApyA vinA svAdiSTa AhAra pote vApare. (19) ratnAdhika saMto bolAve tyAre sAMbhaLavA chatAM javAba na Ape. (20) vaDIlo sAme kaThora, amaryAdita zabdo bole (21) vaDIlo bolAve tyAre asabhyatAthI uttara Ape (22) vaDIlone potAnA Asana para beThAM beThAM ja uttara Ape (23) guru prati tochaDAI kare (ra4) guru koI kArya mATe AjJA kare tyAre "tame karo" tevo asabhya uttara Ape (24) gurudeva dharmakathA karatA hoya, tyAre dhyAnathI sAMbhaLe nahIM ke tenI prazaMsA kare nahIM. (26) gurudeva dharmakathA karatA hoya tyAre temane vacce aTakAve. (27) gurunI dharmakathAno cheda karIne potAnI kathA cAlu kare. 28) guru dharmakathA karatA hoya, tyAre parISadano bhaMga kare. "kyAM sudhI karazo? have bhikSAno samaya thaI gayo che A prakAranA kaThora zabdo bole. (29) gurunI dharmakathAnA viSayane parISadanI samakSa anya rIte samajAve. (30) gurunA zayyA-saMstArakane paga aDADe (31) gurunA zayyA-saMstAraka para UbhA rahe ke bese (32) guruthI UMcA Asane bese ke sue. (33) gurunI samAna Asane bese. uparokta pravRttiomAM ziSyano avinaya bhAva pragaTa thAya che. je vyaktine guru prati zraddhA ane bhaktino bhAva hoya, Adara ane bahumAna hoya, guru pratti upakAra buddhi hoya, te sahaja rIte uparokta tetrIsa prakAranI pravRttio karatA nathI. je ziSya tathA prakAranI pravRtti kare che, te gurunI avahelanA, avajJA, apamAna ke AzAtanA kare che, tenA vinayAdi Atma guNono nAza thAya che. have pachInA sUtromAM arihaMtonI AzAtanA Adi 33 AzAtanAnuM nirUpaNa che. tetrIsa AzAtanA(anya prakAre):|45 arihaMtANaM AsAyaNAe, siddhANaM AsAyaNAe, AyAriyANaM AsAyaNAe, uvajjhAyANaM AsAyaNAe, sAhUNaM AsAyaNAe, sAhUNINaM AsAyaNAe, sAvayANaM AsAyaNAe, sAviyANaM AsAyaNAe, devANaM AsAyaNAe, devINaM AsAyaNAe, ihalogassa AsAyaNAe, paralogassa AsAyaNAe, kevali paNNattassa dhammassa AsAyaNAe, sadeva maNuyAsurassa logassa AsAyaNAe, savvapANabhUya jIva sattANaM AsAyaNAe, kAlassa AsAyaNAe, suyassa AsAyaNAe, suyadevayAe AsAyaNAe, vAyaNAriyassa AsAyaNAe, jaM vAiddhaM, vaccAmeliyaM, hINakkharaM, accakkharaM, payahINaM, viNayahINaM, jogahINaM, ghosahINaM, suTuMdiNNa, duThThapaDicchiyaM, akAle kao sajjhAo, kAle Na kao sajjhAo, asajjhAie sajjhAiyaM, sajjhAie Na sajjhAiyaM tassa micchAmi dukkaDaM / bhAvArtha :- (1) arihaMta bhagavAnanI azAtanA, (2) siddha bhagavaMtanI AzAtanA, (3) AcArya bhagavaMtanI AzAtanA (4)upAdhyAya bhagavaMtanI AzAtanA, (5) sAdhu bhagavaMtanI AzAtanA, (6) sAdhvI bhagavaMtanI AzAtanA, (7) zrAvakonI AzAtanA, (8) zrAvikAonI AzAtanA, (9) devonI AzAtanA, (10) devIonI AzAtanA, (11) AlokanI AzAtanA, (12) paralokanI AzAtanA, Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-4 105 ] (13) kevalI prarUpita dharmanI AzAtanA, (14) deva, manuSya, asura, sahita samagra lokanI AzAtanA, (15) sarva prANI, bhUta, jIva, satvanI AzAtanA, (16) kALanI AzAtanA, (17) zrata AzAtanA, (18) zrata devatAnI AzAtanA, (19) vAcanAcAryanI AzAtanA, (20) sUtra AgaLa pAchaLa bhaNAyA hoya, (21) dhyAna vinAnA sUtra bhaNAyA hoya, (22) akSaro ochAM bhaNAyA hoya, (ra3) akSaro adhika bhaNAyA hoya, (24) pada ochA bhaNAyA hoya, (rapa) vinaya rahita jaNAyuM hoya, (26) mana, vacana, kAyAnI sthiratA vinA bhaNAyuM hoya, (27) zuddha uccAraNa rahita bhaNAyuM hoya, (28) zreSTha jJAna-cheda sUtrAdinuM jJAna avinItane dIdhuM hoya, (29) ayogya rIte, avinIta paNe jJAna grahaNa karyuM hoya, (30) akALamAM svAdhyAya karyo hoya, (31) kALamAM svAdhyAya na karyo hoya, (3ra) asvAdhyAyanA sthAne svAdhyAya karyo hoya, (33) svAdhyAyanA karavA yogya sthAne svAdhyAya na karyo hoya, mAruM te pApa mithyA thAo. vivecana :(1) arihaMtonI AzAtAnA sUtrokta tetrIsa AzAtanAomAM pahelI AzAtanA arihaMtonI che. jaina zAsananA kendrasthAne arihaMta che. te jagata jIvonA mATe dharmano upadeza kare che, sanmArganuM nirupaNa kare che ane anaMtakALathI aMdhakAramAM bhaTakatA jIvone satyano prakAza Ape che. A rIte upakArI hovAthI sarva prathama temanI AzAtanAnuM kathana che. arihaMta bhagavAna tathA temanA vacanone apalApa karavo, temanA avarNavAda bolavA te temanI AzAtanA che, yathA- A kalikAlamAM arihaMtanI koI sattA ja nathI, teoe nirdaya thaI sarvathA avyavahAru ane kaThora nivRtti pradhAna dharmano upadeza Apyo che. teo svayaM vItarAga hovA chatAM suvarNa siMhAsana Adino upayoga kema kare che? ityAdi durvikalpa karavA, te arihaMtanI AzAtanA che. (2) sitonI AzAtanA- siddhane zarIra ja nathI to pachI teone sukha kaMI jAtanuM hoya ? saMsArathI sarvathA alaga nizreSTa paDyA rahevAmAM zuM vizeSatA che? koI paNa jIva anaMtakAla sudhI eka ja svarUpe rahI zake nahIM ityAdi siddhanA svarUpanI ke anaMta guNonI avajJA karavI, te siddhonI AzAtanA che. (3) AcArya AzAtanA- AcAryonA AcAra-pAlananI, AcAra saMpadAnI avajJA karavI, te AcAryonI AzAtanA che. (4) upAdhyAya AzAtanA- temanA adhyayana-adhyApananI, temanI buddhimattA ke vidvattA AdinI avahelanA karavI, te upAdhyAyonI AzAtanA che. (5) sAdhu AzAtanA temanA paMcamahAvrata ke cAritra pAlananA viSayamAM zaMkA-kuzaMkA karavI, sAdhunI vAcaka vRttine moja-majhA kahevI vagere sAdhunI AzAtanA che. () sAdhvI bhagavaMtonI AzAtanA- sAdhvI avahelanA karavI, niMdA karavI. strI hovAthI sAdhvIne nIcA batAvavA, sAdhuo mATe te upadrava rUpa che, te pramANe bolavuM, te temanI AzAtanA che. (7-8) zrAvakonI, zrAvikAonI AzAtanA- jaina dharma udAra ane virATa dharma che. A dharmamAM arihaMta Adi mahAna AtmAonuM gaurava che te ja rIte sAdhvInuM paNa samAna ane gauravavaMtu sthAna che te ja rIte sAdhAraNa gRhastha hovA chatAM paNa je strI-puruSa zrAvaka dharmanuM pAlana kare che, tenuM paNa gauravapUrNa sthAna che. zrAvaka ane zrAvikAnI avajJA karavI e paNa eka pApa che, jaina darzanamAM guNa pUjAnuM ja mahattva Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Avazyaka sUtra ja che, temAM deza, veSa ke koI liMganI vizeSatA nathI, tethI ja paramAtmAnI AjJA che ke pratyeka AcArya, UpAdhyAya ane sAdhue pratidina prAtaHkAle ane sAyaMkAle pratikramaNa karatA samaye gRhasthAzramI zrAvaka ane zrAvikAo pratye jJAta rUpe ke ajJAta rUpe avahelanA ke apamAna bhAva thayo hoya, to pazcAttApa karI A sUtra dvArA micchAmi dukkaDam devAnuM hoya che. 106 (9-10) devonI ane devIonI AzAtanA-- sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAoe devonI labdhi, zakti vagere viSayamAM taTastha manovRtti rAkhavI e ja zreyaskara che. devono apalApa, avarNavAda ke niMdAspada vacano bolavA, temanI vaikriyalabdhinA viSayamAM zaMkA karavI vagere tenI AzAtanA che. (11-12) Ihaloka ke paralokanI AzAtanA- svajAtinA prANI vargane ihaloka kahevAya che ane vijAtIya prANI vargane paraloka kahevAya che. manuSyane mATe manuSya ihaloka che, zeSa traNa gatinA vijAtIya prANIo paraloka kahevAya che. Ihaloka ane paralokanI asatya prarUpaNA karavI, punarjanma Adi na mAnavA, cAra gatinA siddhAMta upara vizvAsa na rAkhavo, ityAdi ihaloka ane paralokanI AzAtanA che. (13) kevaLI prarUpita dharmanI AzAtanA-- dharmanA be prakAra che. zrutadharma ane cAritra dharma. sarvajJa kathita bhAvomAM zaMkA-kuzaMkA karavI, svarga-naraka, kaMdamULanA anaMta jIvo vagere zraddhAgamya bhAvomAM tarka-vitarka karavA, te zrutadharmanI AzAtanA che ane sAdhunA asnAna vrata jevA niyamo, mela AdinA parISahane joIne dhRNA karavI vagere cAritra dharmanI AzAtanA che. (14) deva, manuSya ane asura sahita lokanI AzAtanA- devAdi sahita lokanA saMbaMdhamAM mithyA prarUpaNA karavI, tene Izvara Adi dvArA banAvelo mAnavo, lokanI utpattinA viSayamAM paurANika kalpanAo upara vizvAsa karavo, lokanI utpatti, sthiti ane pralaya saMbaMdhI mAMta dhAraNAono pracAra karavo vagere pravRtti deva, manuSya ane asura sahita lokanI AzAtanA che. (15) sarva prANI bhUta jIva sattvanI AzAtanA- vizvanA samasta anaMtAnaMta jIvonI AzAtanAnuM A sUtra ghaNuM ja mahatvapUrNa che. jaina dharmanI karuNAno anaMta pravAha kevaLa paricita ane snehIjano sudhI ja sImita nathI. samasta jIvarAzi sAthe kSamAnA AdAna-pradAnano A mahAna Adarza che. prANI najara samakSa hoya ke dUra hoya, sthUla hoya ke sUkSma, jJAta hoya ke ajJAta, zatru hoya ke mitra, koI paNa gatimAM, jAtimAM, veSamAM ke liMgamAM hoya tenI AzAtanA ke avahelanA karavI, te sarvathA tyAjya che. prANI, bhUta jIva ane sattva, A cAre zabdo jIvanA ja vAcaka che. paraMtu AcArya jinadAsa mahattara ane TIkAkAra haribhadra Adie ukta zabdonA vizeSa artha svIkAryA che. 'khinaH dIndriyAvanaH / bhUtAni pRthivyAdayaH / jIvanti jIvA-Ayu karmAnubhavayuktAH sarva eva / sattvAH sAMsarika saMlAAtIta mevAH |'(Avazyaka TIkA) beindriya Adi jIvone prANI, pRthvI Adi ekendriya jIvone bhUta, AyuSya karmanA udayathI jIvI rahelA samasta saMsArI prANIone jIva ane saMsArI tathA mukta anaMtAanaMta sarva jIvone mATe sattva zabdano vyavahAra thAya che. Agama sAhityanA prAcIna TIkAkAro prANI, bhUta Adi zabdonI vyAkhyA A pramANe kare che- prApya di-tri-parindriyA muhAtmya ravo, nIAma paMcendriyA: sAbve zenIvADA beindriya Adi vikalendriya jIvo prANI, vasa eTale vRkSa vanaspatine bhUta, paMcendriya prANIone jIva ane zeSa sarva jIvone satya kahevAya che. A rIte prathama vyAkhyAnusAra prANI, bhUta, jIva ane sattvamAM saMsArI ane siddha, A baMne prakAranA jIvo arthAt samasta Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-4 | 107 | jIvono samAveza thAya che ane bIjI vyAkhyA anusAra samasta saMsArI jIvono samAveza, A cAra zabdomAM thaI jAya che. te jIvonA AtmAnI sattAno svIkAra na karavo, pRthvI Adine jaDa mAnavA, AtmAne kSaNika kahevo, ekendriya Adi jIvonA jIvanane tuccha samajIne, tene pIDA pahoMcADavI vagere pravRttio tenI AzAtanA che. (1) kALanI AzAtanA- saMyama jIvananI aniyamitatA ja kALanI AzAtanA che. saMyamI sAdhake samayanI gatinuM avazya dhyAna rAkhavuM joIe. ekavAra gayelo samaya pharI Avato nathI, samayanI kSati e sauthI moTI kSati che. "zane jAvaM samAve'no siddhAMta amUlya che. gocarI, pratilekhana svAdhyAya ityAdi saMyamI jIvananI kriyAo yathA samaye karavI joIe, na kare to kALanI AzAtanA che. athavA nAceva zAMta kAla dravyane na svIkAravuM, utsarpiNI, avasarpiNI kAlanA cha-cha ArAnA parivartanane kalpita mAnavuM, sAdhu samAcArImAM svAdhyAya, pratilekhana Adi Avazyaka pravRttinA kAlanA mahattvane na svIkAravuM, vagere kAlanI AzAtanA che. (17) zrutanI AzAtanA- zruta eTale zruta jJAna-bhAvazruta, tenI prAptimAM nimittabhUta zAstrajJAna, te dravya kRta che. dravyazruta ane bhAvazruta sAdhanAnA mArgane sArdhata jANavA mATe sahAyaka che. zruta e to sAdhakanuM trIjuM netra che. je zrutanI AzAtanA kare che te sAdhanA mArganI avahelanA kare che, dharmanI avahelanA kare che. zAstranI racanA viSayaka ke zAstra kathita bhAvo para zraddhA na rAkhavI, taviSayaka khoTA tarka-virtaka karavA ityAdi zrata virodhI vicAra ane vartana, te zrutanI AzAtanA che. (18)zrata devatAnI AzAtanA- zrata devatA eTale zrata nirmAtA tIrthakara tathA gaNadhara che. teo zratanA adhiSThAtA che, racayitA che, tethI teo zrata devatA kahevAya che. temanI AzAtanA karavI, te mRtadevatAnI AzAtanA che. (19) vAcanAcAryanI AzAtanA :- sAmAnya rIte upAdhyAya ziSyone vAcanA ApatA hovAthI vAcanAcArya kahevAya che te sivAya te guru nirdiSTa koI paNa bahuzruta-sthavira muni paNa vAcanA ApI zake che ane ziSya mATe teo vAcanAcArya che. teonI AzAtanAnuM ahIM pratikramaNa karavAmAM Ave che. vyAkhyAkAranA kathanAnusAra vAcanAcArya upAdhyAyanI nIcenI eka svataMtra padavI che. tatra vAvanAvA hApAdhyAyano ya rAtri roti | upAdhyAyanA Adeza anusAra ziSyone Agama pATha rU5 zrutano uddeza kare che, Agama pATha Ape che, te vAcanAcArya che. have pachInI jJAnanI cauda AzAtanA che. (20) je vAIddha sUtra AghA-pAchA bhaNAyA hoya. jema ke namo arihaMtAnuM Agama pATha che, tenA badale rihaMtANaM namo bolavuM. (21) vacceAmeliya- dhyAna vinA ke zunya manaska cittathI zAstra pAThanuM uccAraNa karavuM athavA alaga alaga sutromAM AvelA eka samAna arthavALA zabdone eka sAthe karIne bolI levA, te zAstranA anAdara bhAvane sUcave che, tethI te aticArarUpa che. (22) hINakukha- akSaro ochA bolavA. rihaMtANaM zabdamAM anusvAra na bolavo, akSaranI jUnAdhikatAthI arthano anartha thAya che, jema ke saMsAra zabdamAM anusvAra na bolavAthI sasAra-sArayukta zabda thaI jAya. akSaronI nyUnatA aticAra rUpa che. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Avazyaka sUtra (23) aAkhara- akSaro adhika bolavA. akSaro adhika bolavAthI paNa arthamAM parivartana thAya che. jema ke 'nala' zabdanA badale anala bolIe, to jenuM kathana karavuM che te bhAvanI spaSTatA thatI nathI, tethI te paNa aticAra che. 108 (24) payahIi- pada ochA bolavA. jema khamo arihaMtANaM AdinI AgaLa Namo zabda che tene kADhIne arihaMtANaM, siddhALa Adi bolI javuM. (25) vijJayahIi- vinaya rahita zAstrajJAna levuM. zAstranA adhyayana samaye vAcanAcArya Adi prati tathA zAstrajJAna prati bahumAna ke Adara bhAva na rAkhavo, guruvaMdana, guruthI nIcuM Asana, sukhazAtAnI pRcchA vagere ucita vyavahAra vinA zAstrajJAna levuM. (26) jogahINuM- mana, vacana, kAyAnA yoganI sthiratA vinA, caMcaLatApUrvaka zAstranuM paThana-pAThana Adi karavuM, vyAkhyAkAra tathA keTalAka prAcIna AcAryo yogano artha upadhAna-tapa kare che. zAstranI vAcanA grahaNa karatAM pUrve karAtAM tapane upadhAna-yoga kahe che. zAstrajJAnanI mahattA sUcaka tapa Adi karyA vinA ja zAstra bhaNavA, te yogahInatA che. (27) ghoSahINa- zuddha uccAra vinA zAstrapATha bolavA. zAstranA be prakAra che. sujJAname- sUtra rUpa Agama ane sthAne- artha rUpa Agama. zAstra bhaNanAra sAdhaka sahu prathama sUtrarUpa Agamane ja sparze che. temAM uccAraNazuddhi atyaMta Avazyaka che. AvazyakatA pramANe svaranA utAra-caDhAva yoganI sthiratApUrvaka sUtrapATha bhaNavAthI tenA artha zIghra pratIta thAya che. AsapAsanA vAtAvaraNamAM paNa teno madhura dhvani gUMje che, tethI udAtta-ucca svara, anudAttanIco svara ane svarita-madhyama svarano upayoga rAkhyA vinA zAstra svAdhyAya karavo, te ghoSahInatA che. kyAMka A pAThanA zabdonA kramamAM vyatyaya pratIta thAya che. Avazyaka cUrNikAra jinadAsa mahattara yahILa, hosadILa, lohInaM viSayILa..... A kramane svIkAre che. kAraNa ke padahInatA ane ghoSahInatA uccAraNa saMbaMdhI skhalanA che ane yogahInatA tathA vinayahInatA zruta saMbaMdhI anAdara bhAva pragaTa kare che tethI cUrNikAre svIkArelo krama paNa yuktisaMgata che. tema chatAM vartamAne pracalita pratikramaNanI paraMparAmAM uparokta sUtrakArano krama svIkArelo che. (28) su udiza- (1) zreSTha jJAna avinIta ziSyane ApavuM, pAtra-kupAtrano vicAra karyA vinA zAstrajJAna ApavAthI, te viparIta rUpe pariNamana pAme che. jema sarpanA mukhamAM gayeluM dUdha paNa jhera rUpe pariNata thAya che. (2) vyAkhyAkAranA kathanAnusAra puttuvijJa mAM 'su" zabda atirekano vAcaka che, tethI teno artha A pramANe thAya che-- alpabuddhivALA, alpa zrutane yogya ziSyane adhika adhyayana karAvavuM, yogyatA vinA zAstranuM vizALa ane gahana adhyayana bhArarUpa banI jAya che, tenA pariNAme te ziSyanI jJAnaruci ghaTI jAya che ane kramazaH te ziSya potAnI yogyatA pramANe paNa zAstrAdhyayana karI zakato nathI. A rIte ziSyanI yogyatA vinA tenAmAM zAstrajJAnano atireka karavo, te aticAra che. (3) keTalAka vidvAno sudghatri zabdamAM avagraha cihna mAnIne maiM kArano lopa thayelo mAne che. suSThu'vitra-suttu avitraM siMdhi vigraha thAya che. teno artha che- ALasa pramAda ke IrSyAdi koI paNa kAraNathI yogya ziSyane suSThu-sArI rIte, aviztra- jJAnadAna na karyuM hoya, yogya ziSyane tenI yogyatA Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-4 109 ] pramANe zAstra vAcanA na ApavI, te paNa doSa che. A rIte saMkSepamAM ayogya vyaktine zAstrajJAna ApavuM athavA yogya vyaktine zAstrajJAna na ApavuM, te baMne sudi# aticAra che. | (ra) daTahapaDicchiyuM- duSTa bhAvathI grahaNa karyuM hoya, jema ke- jJAnanA ghamaMDathI gurune parAjita karavA zAstrajJAna prApta karavuM, AvA koI paNa duSTa AzayathI jJAna grahaNa karavuM, te duThapaDicchiyaM aticAra che athavA duSTa puruSa pAsethI grahaNa karyuM hoya. zrutajJAnae kevaLajJAna prAptinuM bIja che, tethI atyaMta Adara bhAve, Azaya zuddhi sahita, yogya vyakti pAsethI, yogyatA pramANe grahaNa thAya, to ja tenI pavitratA jaLavAI rahe ane te samyagujJAna cAritra rUpe pariNata thAya che. (30) akAle kao sajajhAo - akALamAM svAdhyAya karyo hoya. cAra saMdhyA zAstranA svAdhyAya mATe akALa che ane kAlika sUtro mATe divasa ane rAtrino bIjo trIjo prahara paNa akALa che, te samayanuM dhyAna na rAkhavuM, te A aticAra che. (31) kAle na kao sajhAo :- uparokta akAla sivAya pahelA ane chellA praharamAM kAlika zrutano ane cAre praharamAM utkAlika zrutano svAdhyAya na karavo, te aticArarUpa che. guru AjJA, sevA, vihAra Adi Avazyaka pravRtti karatA svAdhyAya na thAya to te aticAra nathI. Avazyaka sUtra mATe koI asvAdhyAya nathI. ane pramAdAdine vaza thaIne je sAdhaka svAdhyAya karatA nathI te jJAnano anAdara kare che, apamAna kare che. zAstra svAdhyAya mATe kAla-akAlano ane svAdhyAya yogya sthAnano viveka rAkhavo, atyaMta jarUrI che, tethI ja sAdhaka samAcArImAM zAstra svAdhyAya pUrve kAlapratilekhananuM vidhAna che. ayogya sthAnamAM ke akAlamAM svAdhyAya karavAthI kyAreka devakRta upasarganI saMbhAvanA che. temaja yogya samaye svAdhyAya na karanAra sAdhakane pratilekhana, gocarI Adi anya Avazyaka kAryomAM paNa alanA thAya che. (3ra) asajhAIe sajhAya- zAstramAM 3ra asvAdhyAyanuM kathana che, tenuM varjana na karavuM, tenA prati upekSA bhAva rAkhavo, te doSa che. asvAdhyAyanA sthAna upara svAdhyAya karyo hoya. (33) asajhAIe na sajhAyaM- svAdhyAya yogya zAMta, pavitra tathA zuddha sthAnamAM svAdhyAya karyo na hoya. zAstra svAdhyAya mATe potAnA zarIra saMbaMdhI azuci, bAhya azuddhi, ayogya sthAna, AkAzIya ghaTanA temaja kAla saMbaMdhI asvAdhyAyakAla vagere 3ra asvAdhyAyanAne dhyAnamAM rAkhavI joIe. A lokamAM hiMsA, asatya, corI Adi asaMyamarUpa anaMta heya-choDavA yogya pravRttio che. ahiMsA, satya, acaurya Adi saMyama rUpa anaMta upAdeya-ArAdhanA yogya sthAno che ane jIva-pudgala Adi anaMta jJaya sthAna che. te anaMta anaMta sthAnanuM kathana zakya nathI. saMkSipta daSTikoNathI eka prakAranA asaMyamamAM ja zeSa sarva doSono samAveza thaI jAya che, eka prakArano asaMyama ja rAga-dveSa rUpa be baMdhana, mAyA Adi zalya ke krodhAdi kaSAya rUpe pragaTa thAya che. tethI eka asaMyamanuM pratikramaNa karavAthI sarva doSonuM pratikramaNa thaI jAya che tema chatAM sAmAnya koTinA ziSyanI buddhimAM pApapravRttinI ane ArAdhanA yogya sthAnonI spaSTatA thAya, tenA mATe sUtrakAre ekathI tetrIsa bola sudhInI pravRttinuM kathana karyuM che. pratikramaNa yogya sthAnano samAveza tetrIsa bolamAM ja pUrNa thato nathI, tethI sAdhake jJAta ke ajJAta anaMta asaMyama sthAnonA saMkalpapUrvaka pratikramaNa karavAnuM hoya che. ArAdhanAnA kSetramAM pApasthAnanuM sevana karavuM, te pApa che, te ja rIte zakti hovA chatAM ArAdhanA Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Avazyaka sUtra na karavI, te paNa aticAra doSa che. tethI jANavA yogya sarva bolane yathArtha rUpe jANyA na hoya, tyAga karavA yogya bolano tyAga karyo na hoya ke ArAdhanA yogya bolanI ArAdhanA na karI hoya, to tenuM pratikramaNa karI sAdhaka zuddha thAya che. ekathI tetrIsa bolamAM heya-upAdeya-zeya : bola 110 |1 asaMyama |2 baMdhana-rAga, dveSa 3 daMDa mana, vacana, kAyA 3 gupti-mana, vacana, kAya 3 zalya-mAyA, nidAna mithyAtva 3 gArava-Rddhi, rasa zAtA 3 virAdhanA-jJAna, darzana, cAritra 4 kaSAya-krodha, mAna, mAyA, lobha 4 saMjJA-AhAra, bhaya, maithuna parigraha 4 vikathA-strI, bhakta, deza, rAjakathA 2 dhyAna-ArTa, raudra 2 dhyAna-dharma, zukla 5 kriyA-kAyakI Adi 5 kAmaNa-zabda, rUpa Adi 5 mahAvrata ahiMsA Adi 5 samiti-IryA, bhASA Adi C jIvanikAya OM azubha lezyA 3 zubha vezyA 7 bhaya sthAna 8 mada sthAna 9 brahmacarya gupti 10 zramaNadharma haiya X X X X X X X x upAdeya X X X X X X X X X X X X X X X X saiya v ba Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka 4 11 upAsaka pratimA 12 bhikSu pratimA 13 kriyA sthAna 14 bhUtagrAma (jIva samUha) 15 paramAdhAmI deva 16 sUyagaDAMga sUtranA prathama zrutaskaMdhanA soLa adhyayana 17 asaMyama sthAna 18 abrahmacarya sthAna 19 jJAtA sUtranA adhyayana 20 asamAdhi sthAna bola 21 zabala doSa rara parISaha 23 sUyagaDAMga sUtranA baMne zrutaskaMdhanA adhyayana 24 deva 25 paMca mahAvratanI bhAvanA 26 dazAzrutaskaMdha, vyavahAra ane bRhad kalpanA adhyayana 27 aNagAra guNa 28 AcAra prakalpa 29 pApa sUtra 30 mahAmohanIya sthAna 31 siddhAdi guNa 3ra yoga saMgra 33 AzAtanA haiya X X x X x X X X X x x x x x x pATha-9 : pAMcamuM zramaNa sUtra upAdeya X X X X X X X X X X X X X X X X X nigraMtha pravacana pratijJA sUtraH 1 Namo caThavIsAe titthayarANaM usabhAI mahAvIra pajjavasANANaM / 111 zeya Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 | zrI Avazyaka sUtra zabdArtha -Ano - namaskAra hojo, vAvasAra - covIsa, rinjayarAkhe - tIrthakarone, 36 - RSabha devathI prAraMbha karIne, maiAvIra - mahAvIra svAmI, pawvALA- paryatanA. bhAvArtha :- bhagavAna RSabhadevathI laIne bhagavAna mahAvIra svAmI parvatanA covIsa tIrthaMkara devone namaskAra karuM chuM ane temanI sevA bhakti karuM chuM. vivecana : pAMcamuM zramaNa sUtra pratijJAsUtra che. pratikramaNa AvazyakamAM vividha doSonI AlocanA ane pratikramaNa karyA pachI sAdhaka nigraMtha pravacananI mahattA, nigraMtha pravacana prati atUTa zraddhA ane virAdhanAthI nivRtta thaIne ArAdhanAmAM pravRtta thavA rUpa ATha bolano saMkalpa kare che. tenA prAraMbhamAM vartamAna covIsInA covIsa tIrthakarone namaskAra kare che. namo vaDevalI...... sAmAnya rIte vyaktine je vastunI prApti karavI hoya, tenuM ane tenA upAsakonuM te vAraMvAra smaraNa kare, tenuM zaraNa ane samarpaNa svIkAre che, jema dhananA Icchuko dhanavAnonuM, vidyArthIo vidvAnonuM, rogI DokTaronuM smaraNa kare, tenuM zaraNa ane samarpaNa svIkAre che. te ja rIte AtmavizuddhinI sAdhanA karatAM sAdhako pUrNa vizuddhine prApta thayelA tIrthakaronuM smaraNa kare, tenuM zaraNa svIkArIne temanA caraNomAM jIvana samarpita kare che. bharata ane airAvata kSetramAM eka avasarpiNI kAlanA cha ArAmAM 24 tIrthakaro thAya, te rIte utsarpiNI kAlanA cha ArAmAM paNa 24 tIrthakaro thayA che. A rIte anaMta kAla cakramAM, anaMta utsarpiNIavasarpiNImAM anaMta covIsIo-anaMta covIsa-covIsa tIrthaMkaro thaI gayA che. prastutamAM ApaNA bharata kSetramAM A avasarpiNI kAlamAM thayelA ApaNA Asanna upakArI 24 tIrthakaronuM nAmasmaraNa che. - temAM Adi-prathama tIrthakara RSabhadeva svAmI ane covIsamA vIra vardhamAna mahAvIra svAmI che 24 tIrthakaranA nAmanuM kathana caturvizati stava logassa sutramAM che, ahIM prathama ane aMtima tIrthakaranA nAmanuM kathana karyuM che. temAM madhyanA bAvIsa tIrthaMkaranuM grahaNa thaI jAya che. A 24 tIrthakarone namaskAra karIne temanI paryApAsanA-sevA bhakti karuM chuM. nigraMtha pravacananI mahattA :| 2 iNameva NiggaMthaM pAvayaNaM saccaM aNutaraM kevaliyaM paDipuNNaM NeAuyaM saMsuddhaM sallakattaNaM siddhimaggaM muttimaggaM NijjANamaggaM NivvANamaggaM avitahamavisaMdhi savvadukkhappahINamaggaM / zabdArtha - rumeva - A ja vuiM - nigraMtha, pAvaM - pravacana, sarva - satya che, putaraM- sarvottama che, vasiya - sarvajJa-prarUpita athavA advitIya che, hipu0 - pratipUrNa che, nesaDayaM - nyAyayukta che, mokSamAM laI janAra che, saMtu- pUrNa zuddha che, satta - zalyo ne, jharakha - kApanAra che, siddhinA - siddhino mArga che, uttama - muktino mArga che, gaLAmAM - saMsAramAMthI nIkaLavAno mArga che, mokSano mArga che, vijJAnanAM - nirvANano mArga che, parama zAMtinuM kAraNa che, Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-4 113 | vAda - yathAtathya-yathArtha che, vasaMdha-avyavachinna che, sadA zAzvata che, saLa6guhILamAM - badhA duHkhonA kSayano mArga che. bhAvArtha - A nigraMtha pravacana ja satya che, anuttara- sarvottama che, kevala- advitIya che athavA kevaLa jJAnIo dvArA prarUpita che, mokSa prApya guNothI paripUrNa che, nyAyayukta athavA mokSa apAvanAra che, pUrNa zuddha sarvathA niSkalaMka che, mAyA Adi zalyono nAza karanAra che, siddhi prApta karavAno upAya che, karma baMdhanathI muktinuM sAdhana che, saMsAramAMthI nIkaLIne mokSa sthAnane pAmavAno mArga che, zAMti rUpa nirvANano mArga che, avitaha - mithyAtva rahita che, avisandhi - viccheda rahita arthAt sanAtana nitya che tathA pUrvApara virodhathI rahita che, sarva duHkhono kSaya karavAno mArga che. vivecana : prastuta sUtrapAThamAM prayukta vizeSaNo dvArA nigraMtha pravacananI mahattA pradarzita karI che. vuiM pAvaya- nithA: vAhaSyantathanitA sAdhavaHA dhana-dhAnya Adi bAhya parigraha ane mithyAtva, rAga-dveSa Adi AvyaMtara parigraha rU5 graMthIthI sarvathA rahita hoya, te nigraMtha che. ahIM nigraMtha zabdathI arihaMta bhagavAnanuM sUcana thAya che. vyavahAramAM sAdhuo mATe nigraMtha zabdano prayoga thAya che. sAdhu rAga-dveSa Adi AvyaMtara graMthIthI sarvathA mukta nathI paraMtu teo rAga-dveSa rU5 graMthInA sarvanAza mATe ja sAdhanA karatA hovAthI teo paNa nigraMtha kahevAya che ane bAhya ane AtyaMtara graMthIthI sarvathA mukta arihaMta bhagavAna che, tethI teo nizcayathI nigraMtha kahevAya che. nithAnAmi dhyapravacanamati - AcArya haribhadra.nigraMthonuM arthAt arihaMtonuM pravacana, nigraMthya prAvacana che. palayAnA be saMskRta rUpAMtara che- pravacana ane pravacana. jemAM jIvAdi padArtho tathA jJAnAdi ratnatrayanI sAdhanAnuM yathArtha rUpathI nirUpaNa karavAmAM ApyuM hoya, te sAmAyikathI laIne caudamAM biMdusAra pUrva sudhInuM Agama sAhitya, nigraMtha pravacana kahevAya che ane jemAM jIvAdi tattvonuM cokkasa vidhipUrvaka nirUpaNa karavAmAM AvyuM hoya, te pravacana kahevAya che. pravacana athavA pravacanano artha "zrutarUpa zAstra' thAya che. nigraMtha pravacana zabdano prayoga jina zAsana arthamAM paNa thAya che ane jina zAsana eTale jina dharma. dharma kevaLa zAstrarUpa nathI, paraMtu dharma jJAna, darzana, cAritra tathA taparUpa che. dharma mokSano mArga che, AtmAne zuddha svabhAvamAM sthira thavAnI samagra sAdhanA che. zrI uttarAdhyayana sUtramAM kahyuM che ke NANaM ca daMsaNaM ceva, carittaM ca tavo thaa|| 3 moti pUchato, nirdi vara-vahiM || 28 1/ jinezvaroe jJAna, darzana, cAritra ane tapane ja mokSano mArga kahyo che. temaja prastuta sUtranA rUlya navAsinnati, puSaMti, muvaMti.......' Adi pAThadvArA paNa siddha thAya che ke nigraMtha pravacana rUpa dharmamAM sthita thavAthI jIva siddha, buddha, mukta thAya che te dharma sahana, bAna'mAM "ta' zabda pUrva parAmarzaka hovAthI pUrva ullekha tarapha saMketa kare che arthAt pUrvokta vizeSaNothI viziSTa pravacanane ja dharma kahyo che ane tenI huM zraddhA karuM chuM. AcArya haribhadra sUri TIkAmAM paNa ahIM evo ja ullekha kare che- 2 | jI-vana takSo dharma , saM dharma Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 114] zrI Avazyaka sUtra zraddhA che . A nigraMtha pravacanarUpa dharmanI huM zraddhA karuM chuM. saMkSepamAM nigraMtha pravacana eTale jIvane bAhya-AtyaMtara graMthIthI mukta karAvanAra samyagudarzana, samyagujJAna ane samyaka cAritrarUpa jinadharma tathA tatsaMbaMdhita zAstro. savaM satya-dharmane mATe prathama vizeSaNa satya che. satya ja dharma thaI zake che. je asatya che, avizvasanIya che, te dharma nathI. sabhyo hita savaM samUrta vA sanna | bhavya AtmAo mATe hitakArI hoya tathA sabhUta hoya te satya che. jaina dharma vaijJAnika dharma che. tenA pratyeka siddhAMta padArtha-vijJAnanI kasoTI para pAra utare che. ahiMsAvAda, anekAMtavAda ane karmavAda vagere saMpUrNataH pramANika siddhAMta che. je siddhAMta satyanA sudaDha pAyA para sthita hoya, te ja traNeya kALamAM satya hoya che ane zAzvatapaNe rahI zake che. traNeya kALamAM koI tene mithyA karI zakatuM nathI. nigraMtha pravacana saikAlika satya che. purAraM-nAvyottara vidyAre pratyunattaraM . jenAthI uttama anya kAMI na hoya, te anuttara kahevAya che. nigraMtha pravacana lokanA samasta padArthonuM yathArtha rUpe pratipAdana kare che, te saikAlika satya che, tethI anuttara che. vattiyaM :- sarva zreSTha che athavA kevaLI prarUpita che. tenuM saMskRta rUpAMtara be rIte thaI zake che- kevala ane kaivalika. kevaLano artha advitIya che, samyag darzana Adi tattva advitIya che, sarvazreSTha che. kaivalika eTale kevaLa jJAnIo dvArA prarUpita- pratipAdita. chamastha manuSya bhUla karI zake, temanA vacana asatya hoya zake paraMtu je kevaLajJAnI che, sarvajJa che, sarvadaSTA che- trikALadarzI che, teonA vacana koIpaNa prakAre asatya hotA nathI. nigraMtha pravacana kevaLa jJAnI dvArA pratipAdita hovAthI te pUrNa satya, trikAlAbAdhita ane anuttara che. Dapu0-pratipUrNa pratipUfmapachApI chUtamitvarthaH nigraMtha pravacana jIvanI pratipUrNa evI mukta avasthAne prApta karAvavAmAM samartha hovAthI te pratipUrNa che. jaina dharma eka pratipUrNa dharma che. te koI paNa prakAre khaMDita nathI. vyA - "je Akartha'nuM saMskRta rU5 taiyAra thAya che. (1) vyAkhyAkAranA kathanAnusAra navanIta nokSa nitya nigraMtha pravacana nayanazIla arthAt gamanazIla che, jIvane mokSa tarapha laI jAya che, tethI nigraMtha pravacana naiyAyika kahevAya che. (2) nizvita Avo namo yo nirityartha sAyananagati taiyAyika nizcita Aya = lAbha jAya che ane evo nyAya ekamAtra mokSa ja che. mokSa prayojana che jenuM, te samyagudarzana Adi naiyAyika kahevAya che. (3) AcArya jinadAsanaiyAyikano artha nyAyathI abAdhita kare che. "cAyena vati taiyAciva, thAvArtAsatyartha' samyagudarzana Adi jainadharma sarvathA nyAyasaMgata che. vItarAga ane sarvajJa kathita hovAthI temAM anyAyanI AMzika paNa saMbhAvanA nathI. A rIte nigraMtha pravacana mokSa tarapha laI janAra, mokSano lAbha prApta karAvanAra, abAdhita ane nyAyayukta che. sasuddha-sAmatyena zuddha suddhAM sarva prakAre zuddha hoya, te saMzuddha che. nigraMtha pravacana vItarAga sarvajJA dvArA pratipAdita che, temAM jagatanA sarva jIvonuM hita samAyeluM che, tethI nigraMtha pravacana pUrNa pavitra ane nirdoSa hovAthI saMzuddha che. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-4 [ 115 ] sattA - zalya kirtana :- zalya eTale kaMTaka. tenA be bheda che- dravyazalya ane bhAva zalya. prastutamAM mAyA, nidAna ane mithyAtva, A traNa bhAva zalyanuM grahaNa thAya che. traNa bhAva zalya sAdhanAmAM bAdhaka che, sAdhakanI pragatine roke che, tethI te zalyarUpa che. ukta zalyone kApavAnI zakti ekamAtra dharmamAM ja che. samyagudarzana mithyAtva zalyane kApe che, saraLatA mAyAne kApe che ane nirlobhatA nidAna zalyane kApe che, tethI ja dharmane zalyakartaka kahe che. siddhi mAM-siddhi mArga:- vedhanaM siddhiH hitArtha riA siddhi eTale hitArthanI prApti athavA siddhiH svAbho vizva Atma svarUpanI upalabdhi, te siddhi che ane AtmasvarUpanI upalabdhi ja sarvazreSTha hitArtha che. mArga eTale upAya. siddhimArga eTale AtmasvarUpanI upalabdhino mArga-upAya. samyagu darzanAdi ratnatraya rU5 nigraMtha pravacana AtmasvarUpanI upalabdhino ekamAtra amogha upAya che. muni-mukti mArga-muktiH hitArtha vibhutiH tathA mA muktinA AtmAne mATe ahitakArI karmonI vizruti-nAzane mukti kahe che. zuddha dharmanI ArAdhanAthI AtmA karmabaMdhanathI mukta thAya che, tethI te muktimArga che. LiyAma-nirmANa mArga - nirupama yAna ninaM ! yAna eTale sthAna, nirupama-sarvazreSTha sthAna nirmANa kahevAya che. sarvazreSTha sthAna mokSa che ane nigraMtha pravacana sarvazreSTha sthAnanI prAptimAM kAraNabhUta hovAthI te nirmANa mArga che. cUrNikAra nirmANano artha "saMsAramAMthI nirgamana kare che. nija saMsAratvanAthana samyagu darzanAdi dharma ja anaMtakALathI bhaTakatA bhavya jIvone saMsAramAMthI bahAra kADhe che. samyak darzanAdi dharma saMsAramAMthI bahAra nIkaLavAno mArga hovAthI, te nirmANa mArga kahevAya che. gaLAmAM-nirvANa mArga :- nivRtti niva-navAyanAnsiva sunitya: AcArya haribhadra. (1) sarva karmono kSaya thavAthI AtmAne AtyaMtika anaMta AdhyAtmika sukha prApta thAya che te nirvANa kahevAya che. (2) nibbAmAM nibatI Atma svAmitvarthaH AtmasvAthyane nirvANa kahe che. AtmA karmarogathI mukta thaIne jyAre potAnA svarUpamAM sthita thAya che, para pariNatithI haTIne sadAyane mATe svapariNatimAM sthira thAya che, tyAre te svastha kahevAya che. A Atmika svAthya ja nirvANa kahevAya che. tiraM-avitatha - vitatha eTale asatya, je vitatha na hoya te avitatha arthAt satya che. vitatha satyamAM sUtrakAre nigraMtha pravacana mATe pahelA savaM vizeSaNano prayoga karyo che arthAta nigraMtha pravacana satya che, te avitatha-asatya nathI. prathama savaM (satya zabda) satyano vidheyAtmaka ullekha kare che ane avitatha zabda niSedhAtmaka rIte satya tarapha saMketa kare che. satya che, teno artha e paNa thaI zake ke kaMIka aMze satya hoya, paraMtu jyAre ema kahevAmAM Ave ke te avitatha che, asatya nathI, tyAre asatyano sarvathA parihAra thaI jAya che, pUrNa ane yathArtha satyanuM spaSTIkaraNa thaI jAya che. jinazAsana satya che, asatya nathI. bIjA vizeSaNa dvArA prathama vizeSaNanuM samarthana thAya che. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 116 | zrI Avazyaka sUtra vidha- avisaMdhi- saMdhithI rahita. saMdhi eTale vaccenuM aMtara. jinazAsana anaMta kALathI niraMtara avyavachinnapaNe cAlyuM Ave che. bharatAdi kSetramAM kAlavizeSamAM zAsanano viccheda thAya che, paraMtu mahAvideha kSetramAM to jinazAsana sadA sarvadA avyavachinna che. jinadharma AtmAno dharma che. te traNa kALa ane traNa lokamAM zAzvata che temaja samyakatva dharmanI avicchinnatA traNe lokamAM cAre gatinA jIvomAM che ane cAritra dharmanI avyavachinnatA mahAvideha kSetranI apekSAe siddha thaI jAya che. sanna kuNa pachIkha mAM-sarva duHkha pravINa-mArga - nigraMtha pravacananuM aMtima vizeSaNa " sarvaduHkha prahaNamArga che. ukta vizeSaNa dharmanA mahimAne pragaTa kare che. saMsAranA pratyeka prANI duHkhathI vyAkuLa che, kalezathI saMtapta che. te sukha icche che, AnaMda icche che paraMtu tenI sukhanI paribhASA ja bhrAmaka hoya che. sAmAnya jIvo icchApUrtimAM ke anukuLatAnI prAptimAM sukha mAne che. icchA anaMta che, anaMta IcchAnI pUrti kadApi zakya nathI. A saikAlika satyane samajIne vyakti jyAre potAnI IcchAno sarvathA aMta kare che, tyAre ja te sarva duHkhothI mukta thAya che. icchAono sarvathA abhAva ane tenA phaLa svarUpe duHkhono sarvathA abhAva mokSamAM ja thaI zake che. te samyagudarzanAdi ratnatrayarUpa dharmanI sAdhanAthI prApta karI zakAya che. A rIte nigraMtha pravacana rUpa dharmanI ArAdhanAthI sarva duHkhono nAza thAya che tethI te sarva duHkha prahaNa mArga kahevAya che. nigraMtha pravacananuM phaLa:| 3 itthaM ThiyA jIvA sijhaMti bujhaMti muccaMti pariNivvAyaMti savvadukkhANaM aMtaM kareMti / zabdArtha - phu - A nigraMtha pravacanamAM, thi - sthita thayelA, nIvA - jIvo, silphAti - siddha thAya che, vuti - buddha thAya che, muvaMti - mukta thAya che, jJAti - nirvANane prApta thAya che, sabbatullari - sarva duHkhono, saMta - aMta, kSaya, ta - kare che. bhAvArtha - A nirjhanya pravacanamAM sthita thanArA arthAt taLusAra AcaraNa karanArA bhavya jIvo siddha thAya che, buddha-sarvajJa thAya che, mukta thAya che, parinirvANa-pUrNa AtmazAMtine prApta kare che, samasta duHkhono sadAne mATe aMta kare che. vivecana : pUrva sUtramAM sarva thI sambaduraupadIna sudhInA vizeSaNo dvArA nigraMtha pravacananI mahattA pradarzita karI che ane prastuta sUtramAM siti Adi vizeSaNo dvArA nigraMtha pravacananA ArAdhakone prApta thatAM mahattama phaLanuM nidarzana che. kSiti:- dharmanI ArAdhanA karanArA ja siddha thAya che. sinphati- sikkA mavatti, nitithi bhavantiH I sAdhanAnI pUrNAhUti athavA AtmAnA anaMta guNono pUrNa vikAsa thaI jAya, tene ja siddhi kahe che. A pUrNatA potAnI sAdhanA dvArA ja prApta thAya che, koInI kRpAthI nahIM. jaina darzana vyaktinA svataMtra puruSArthane ja mahatva Ape che. tethI ja ltha DibA navA siphAti... zabda prayoga che. jJAti :- buddha thAya che. pUrNa jJAnane prApta kare che. AdhyAtmika vikAsa krama anusAra jIvane teramA Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-4 [ 117 | guNasthAne anaMtajJAna, anaMta darzana Adi prApta thAya che ane caudamAM guNasthAna pachI te siddha thAya che. A rIte jIva pahelA buddha thAya che tyAra pachI siddha thAya che. tema chatAM sUtrakAre pahelA siddhi ane tyAra pachI buddhatvanuM kathana karyuM che. tenuM kAraNa e che ke vaizeSika darzananI mAnyatA anusAra mokSamAM AtmAnuM astitva rahe che, paraMtu buddhi Adi nava guNono arthAta jJAnano sarvathA abhAva thaI jAya che. jJAna AtmAno eka vizeSa guNa che ane mukta avasthAmAM koI paNa vizeSa guNa rahetA nathI. jainadarzanAnusAra AtmA svayaM jJAnasvarUpa che, siddha avasthAmAM paNa te anaMtajJAna svarUpa rahe che. jJAnAdi anaMta Atma guNono nAza thato nathI. jIva siddha thAya pachI paNa anaMtakAla paryata te buddha svarUpa-jJAnasvarUpa rahe che. te sUcita karavA sUtrakAre sati pachI yuti kriyApadano prayoga karyo che. muvaMti-muvaMti tti muvyanta apAvarmA jIvane bhavabaMdhanamAM jakaDI rAkhanArA karmothI sarvathA chUTI javuM, sarva karmono AtyaMtika nAza thavo, karmasaMgathI, jaDa dravyanA saMgathI sarvathA mukta thavuM, te mukti che. karmarUpI bIjano AtyaMtika nAza thaI javAthI te zuddha thayelo AtmA anaMtakAla paryata potAnA zuddha svarUpamAM sthita rahe che. te punaH janma dhAraNa karato nathI ane A rIte sAdhaka sarva prathama potAnI sAdhanAne siddha kare che arthAt te kRtakRtya thAya che. tenI sAdhanAnI siddhinA phalasvarUpe anaMta jJAna Adi guNone prApta kare che arthAt buddha thAya che buddha thayelo AtmA karma pudgalothI sarvathA mukta thAya che. jALA:- zakanAra nivanirinivanikA ghAti ane aghAti karmono sarvathA aMta thaI javo, te parinirvANa che. jyAre AtmA sarva karmothI mukta thAya che tyAre sarva bAdhaka kAraNono, sarva AvaraNono nAza thavAthI anaMta Atmasukhane prApta kare che. mokSamAM duHkhano abhAva che paraMtu sukhano abhAva nathI. mokSamAM pugala saMbaMdhI karmajanya sAMsArika sukha nathI paraMtu AtmasApekSa anaMta AdhyAtmika sukhano abhAva kadI thato nathI. te ja mokSanI vizeSatA che, te ja tenuM mahattva che. briAti zabdaprayoga dvArA spaSTa karavAmAM AvyuM che ke jainadharmanuM nirvANa anaMta sukha svarUpa che ane te sukha kadApi duHkhathI mizrita thatuM nathI. AcArya jinadAsa biyaMtinI vyAkhyA karatAM kahe che ke niSNuyA bhavanti paramaLio navatatva mokSane pAmelo AtmA parama sukhI thaI jAya che. savvadukkhANamaMtaM kareMti :- sarva duHkhAnAM zarIramAnasabhedAnAM antaM vinAzaM kurvanti / dharmArAdhaka sAdhaka mokSa prApta karI zArIrika tathA mAnasika sarva duHkhono aMta kare che. badhA zubhAzubha karmono tathA karmajanya zabhAzabha bhAvono aMta kare che. karmano aMta thavAthI sAMsArika sukha, duHkha, janma, maraNa Adi karmajanya koI paNa bhAvonI zakyatA rahetI nathI. mokSa, AtmAnI nirbaddha avasthA che. AtmA svayaM potAnA rAga-dveSAdi pariNAmo dvArA karmabaMdhanathI baMdhAya che ane potAnI samajaNathI, samyaka puruSArthathI karma baMdhanano, karmajanya sarva sukha-duHkhano aMta kare che, te sUcita karavA salka kullAmAM ni vizeSaNano prayoga che. saMkSepamAM nigraMtha pravacananI ArAdhanAthI AtmA sAdhanAne siddha kare che, kevaLajJAna svarUpa buddha thAya che. sarva karmothI mukta thAya che, karmajanya bhAvothI sarvathA mukta thaIne anaMta sukhasvarUpa parinirvANane Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 | zrI Avazyaka sUtra prApta kare che. zArIrika-mAnasika sarva duHkhono aMta karIne parama sukhane prApta kare che, siti Adi pratyeka vizeSaNo mokSanI mahattAne pradarzita kare che. sAdhakanI zraddhA - |4 taM dhammaM saddahAmi pattiAmi roemi phAsemi pAlemi aNupAlemi / zabdArtha:- naM -te, dhanga - dharmanI, saddAma - zraddhA karuM chuM, uttama - pratIti karuM chuM, roma - ruci karuM chuM, pAmi - sparzanA karuM chuM, pAmi - pAlana karuM chuM, anupAna - vizeSa rUpathI niraMtara pAlana karuM chuM. bhAvArtha - huM nircanja pravacana rUpa dharmanI zraddhA karuM chuM. pratIti karuM chuM arthAt svIkAra karuM chuM, ruci karuM chuM, sparzanA karuM chuM, pAlana karuM chuM, vizeSa rUpathI niraMtara pAlana karuM chuM. vivecana : sAdhaka nigraMtha pravacananI mahattA ane tenA ArAdhakone prApta thatAM anuttara-anupama phaLane samajIne, svIkArIne prastuta sUtramAM svayaMnI daDha dharma zraddhA ane tenA pAlananI bhAvanA pragaTa kare che. sami , pattAmi roma- huM nigraMtha pravacana rUpa zraddhA karuM chuM, pratIti karuM chuM, ruci karuM chuM. A zuddha ane pavitra dharma ja mane anaMtakAlIna saMsAra paribhramaNathI, Adhi-vyAdhi ane upAdhithI mukta karAvI anaMta sukha prApta karAvanAra che. saMsAranA koI paNa padArtho anaMta sukha prApta karAvavA mATe samartha nathI. A prakAranI mAnasika daDhatAno bhAva te zraddhA che. zraddhAnI daDhatAthI ja sAdhaka pratIti-anubhUti tarapha jAya che. sAdhaka jyAre anubhUtinA kSetramAM pahoMcI jAya, tyAra pachI tene nigraMtha dharma prati prIti ane rucino bhAva sahaja rIte pragaTa thAya che. prIti eTale dharma prati AkarSaNa thavuM ane ruci eTale te dharmanA pAlana mATe vizeSa AkarSaNapUrvaka utsukatA thavI. prIti eTale padArtha prati premapUrvakanuM AkarSaNa thavuM ane ruci eTale bhASAMti AvanAmulatA | abhiruci arthAt tenA sevana mATe utsukatA thavI, jema koI manuSyane dahIM atyaMta priya che paraMtu jvarAdi bimArImAM tene dahIM rucikara lAgatuM nathI. te manuSyane dahIM para prIti hovA chatAM haMmezAM ruci rahetI nathI. sAmAnya premAkarSaNane prIti ane vizeSa premAkarSaNane ruci kahe che. ruci thayA pachI tene te padArtha kyAre ya arucikara lAgato nathI, tethI sAdhaka kahe che ke nigraMtha pravacana prati huM zraddhA karuM chuM, pratIti karuM chuM ane ruci karuM chuM. game te paristhitimAM mArI dharmaruci akhaMDa rahevAnI che, zraddhA, pratIti ane ruci pachI ja tenI sparzanA thAya che. mi, pazi apAnemi- dharma AtmAno svabhAva che. dharma kevaLa zabdAtmaka ke zraddhAtmaka ja nathI paraMtu dharmanuM AcaraNa zuddhino viSaya che, tethI sAdhaka zraddhA, prIti ane rucithI AgaLa vadhIne kahe che ke huM dharmano sparza karuM chuM arthAt teno AcaraNa rUpe svIkAra karuM chuM. kevaLa sparza ja nahIM, huM pratyeka sthitimAM dharmanuM pAlana karuM chuM, svIkRta AcAranI rakSA karuM chuM, eka-be vAra ja nahIM huM dharmanuM nityaniraMtara pAlana karuM chuM, vAraMvAra pAlana karuM chuM, jIvananI dareka kSaNamAM pAlana karuM chuM. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avaka-ja [ 119 ] Avazyaka cUrNimAM AcArya jinadAsa sUrie "majuvAni no bIjo artha paNa Apyo che havA puSya puraEpati kApa muvAmAM pUrvakAlIna sapuruSo dvArA pAlita dharmanuM huM te ja rIte anupAlana karuM chuM. A rIte anuvAmi zabda dvArA paraMparA anusAra cAlavA mATe pUrNa daDhatA abhivyakta thAya che. sAdhakanI pratijJA :| 5 taM dhamma saddahato pattiyaMto roeMto phAsaMto pAlaMto aNupAlaMto tassa dhammassa (kevalIpaNNattassa) abbhuTThiomi ArAhaNAe, viraomi virAhaNAe, asaMjamaM pariyANAmi-saMjamaM uvasaMpajjAmi, abaMbhaM pariyANAmi-baMbha uvasaMpajjAmi, akappaM pariyANAmi-kappa uvasaMpajjAmi, aNNANa pariyANAmi-NANaM uvasaMpajjAmi, akiriyaM pariyANAmi-kiriyaM uvasaMpajjAmi, micchataM pariyANAmi-sammattaM uvasaMpajjAmi, abohiM pariyANAmi-bohiM uvasaMpajjAmi, amaggaM pariyANAmimaggaM uvasaMpajjAmi, jaM saMbharAmi, jaM ca Na saMbharAmi, jaM paDikkamAmi jaM ca Na paDikkamAmi, tassa savvassa devasiyassa aiyArassa paDikkamAmi / zabdArtha - naM - te, dhanaM - dharmanI, sahato - zraddhA karatA, variyo - pratIti karatA, to - ruci karatA, pAto - sparzanA karatA, saMto - pAlana karatA, anupAto - vAraMvAra pAlana karatA, takSa - e, dhamarsa - dharmanI, ArANa - ArAdhanAmAM, amu9imi - upasthita thAuM chuM, vidA - virAdhanAthI, virani - nivRtta thAuM chuM, ana - asaMyamane, riyAmi - jANIne tyAga karuM chuM, saMnaH - saMyamano, vasaMpanjAmi-svIkAra karuM chuM, varSa - abrahmacaryano, saMbaM - brahmacaryano akhaM - akRtyano, vakhuM - kRtyano, apaLA - ajJAnano, - jJAnano, riya - akriyAno, vivuiM-kriyAno, micchai- mithyAtvano, sanmatta - samyaktvano, mo-abodhino, varlDa - bodhino, 3 - unmArgano khoTA mArgano, mai - sanmArgano, ga - je, saMmati - smaraNamAM che, 2 - ane, 6 - je, kha - nathI, parAmi - smaraNamAM, gaM - jenuM, himAma - pratikramaNa karuM chuM, tala - te, savvasa - badhA, vevasiyalsa - divasa saMbaMdhI aticAranuM. bhAvArtha - huM prastuta jinadharmanI zraddhA karato, pratIti karato, ruci karato, sparzanA AcaraNa karato, pAlana - rakSaNa karato, vizeSarUpe niraMtara pAlana karato dharmanI ArAdhanA karavAmAM pUrNa rUpathI udyamavaMta thAuM chuM ane dharmanI virAdhanAthI pUrNarUpe nivRtta thAuM chuM- asaMyamane jANIne teno tyAga karuM chuM ane saMyamano svIkAra karuM chuM, abrahmacaryane jANIne teno tyAga karuM chuM ane brahmacaryano svIkAra karuM chuM. akalpa -akRtyane jANIne teno tyAga karuM chuM, kalpa-kRtyano svIkAra karuM chuM, ajJAnane jANI teno tyAga karuM chuM jJAnano svIkAra karuM chuM, akriyA-nAstikavAdane jANIne teno tyAga karuM chuM ane kriyA-samyavAdano svIkAra karuM chuM, mithyAtvane jANIne teno tyAga karuM chuM ane samyakatvano svIkAra karuM chuM, abodhi- mithyAtvanA kAryone jANIne teno tyAga karuM chuM ane bodhi-samyakatvanA kAryono svIkAra karuM chuM, hiMsA Adi unmArgane jANIne teno tyAga karuM chuM ane ahiMsA Adi mArgano svIkAra karuM chuM. je doSa mArI smRtimAM che ane je doSa smRtimAM nathI, jenuM pratikramaNa karI lIdhu che ane jenuM Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1ra0 zrI Avazyaka sUtra pratikramaNa karI zakyo nathI, te badhA divasa saMbaMdhI aticAra doSonuM pratikramaNa karuM chuM. vivecana : prastutamAM zraddhAvAna sAdhakanI ArAdhanAnI pratijJAnuM nirUpaNa che. = anudimi :- A zabda atyaMta mahattvapUrNa che. sAdhaka pratijJA kare che ke "huM dharmanI zraddhA, prIti, ruci sparzanA, pAlana tathA anupAlanA karatAM-karatAM dharmanI ArAdhanAmAM pUrNa rUpathI amyusthita-upasthita thAuM chuM ane dharmanI virAdhanAthI nivRtta thAuM chuM." "amyuyio'smi-sannano'smi" A zabdo dvArA sAdhakanA dharmArAdhanA mATe akhaMDa satsAhasano bhAva pragaTa thAya che. jene dharma pratye zraddhA, pratIti ane abhiruci che. je dharmanuM pAlana karavA icche che, te niSkriya rahetA nathI. te sAdhaka kartavyanAM kSetramAM kAryazIla banI jAya che ane aMtaranAda kare che ke bhukriomi AvA LAv huM dharmArAdhananA kSetramAM daDhatA sAthe upasthita thAuM chuM. vioni vivAdaLAr- virAdhanAthI virata-nivRtta thAuM chuM. ArAdhanAnA kSetramAM samyagdarzana AdinI ArAdhanAnuM jeTaluM mahattva che tenAthI vizeSa mahatva virAdhanAthI nivRtta thavAnuM che. virAdhanAthI nivRtta thayA vinA ArAdhanA saphaLa thatI nathI. koI paNa jalasthAnane sApha karavA mATe sahu prathama AvatA jala pravAhane rokavo atyaMta jarUrI che. te ja rIte Atmazuddhi mATe puruSArtha karatAM sAdhakane virAdhanAthI, karmabaMdhanA kAraNothI virata-nivRtta thavuM atyaMta jarUrI che, tethI ja sAdhaka ArAdhanA mATe upasthita thavAnI ghoSaNAnI sAthe ja virAdhanAthI virata thavAnI paNa ghoSaNA kare che. tyAra pachI sAdhaka ArAdhanA yogya ATha bolano svIkAra kare che. (1) alaMgamaM paribaLami-saMgama 37saMpangami- asaMyamane jANIne teno tyAga karuM chuM ane saMyamano svIkAra karuM chuM. pariANAmi-pratijAnAmi iti jJaparijJayA vijJAya pratyAkhyAna parijJayA pratyAkhyAmi dRrtha:| Agama sAhityamAM be prakAranI parijJAno ullekha che. (1) jJaparikSA ane (2) pratyAkhyAna parikSA. saparikSA eTale vastu svarUpane tathA tenA doSAtmaka aMzane yathArtha rUpe jANavo. pratyAkhyAna parijJA eTale tenA doSAtmaka aMzano tyAga karavo, tenA pratyAkhyAna karavA. jJAnapUrvakano tyAga-pratyAkhyAna ja supratyAkhyAna kahevAya che ane supratyAkhyAna ja ArAdhanAnuM aMga banI zake che, tethI ArAdhanAnA ATha bolanA svIkAra karatA pahelA virAdhanA yogya AThe bolanA tyAga mATe paribaLami zabda prayoga che. sattara prakAranA asaMyamane, tenAthI thatAM doSone, tenA duSpariNAmone yathArtha rUpe jANIne sAdhaka sarva prakAranA asaMyamabhAvono tyAga kare che. jJAna ane samajaNapUrvakano tyAga svaicchika tyAga hovAthI dIrghakAla sudhI ke jIvana paryaMta TakI zake che. sAdhaka asaMyamano tyAga karIne saMyamanA sarva anuSThAnono ke svIkAra kare che. (2) anaMtraM parimAni-saMbaM saMpangAmi- abrahmacarya-maithuna rUpa pravRttine yathArtha rUpe jANIne teno tyAga karuM chuM. brahmacaryano svIkAra karuM chuM. sAdhakonI sAdhanAnI zuddhi mATe pAMce mahAvratomAM brahmacarya vratanI pradhAnatA che. brahmacaryanI zuddhithI zeSa vratonuM pAlana saraLatAthI thAya che. abrahma-maithuna Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka 4 11 pravRtti hiMsA Adi aneka pApanuM sevana karAve che, tethI sUtrakAre asaMyamanA tyAga pachI abrahmarUpa mULa guNa asaMyamanA tyAga ane brahmacarya rUpa mULaguNa saMyamanA svIkAranuM kathana karyuM che. (3) appa paribaLami-ppa vasaMpannAmi- akalpano tyAga karuM chuM ane kalpano svIkAra karuM chuM. karaNa sittarI ane caraNa sittarI rUpa sAdhu jIvanano AcAra ane vyavahAra, kalpa kahevAya che. caraNa sitterI- je niyamonuM niraMtara pAlana thAya, tene caraNa kahe che. tenA 70 bheda che. pAMca mahAvrata + 10 yatidharma + 17 saMyama + 10 vaiyAvacca + 9 brahmacaryagupti + 3 jJAna, darzana, cAritranI ArAdhanA + 12 prakArano tapa + 4 kaSAya nigraha - 70 prakAranA niyamone, sAdhunA AcArane caraNa sittarI kahe che. karaNa sitterI- je niyamonuM pAlana niraMtara thatuM nathI paraMtu prayojanavaza pAlana thAya, tene karaNa kahe che. tenA 70 bheda che. azana, pANaM, khAima ane sAima A cAre prakAranA AhAranI vizuddhi arthAt 4 prakAre piMDa vizuddhi + 5 samiti + 12 bhAvanA + 12 bhikSunI pratimA + 5 Indriya nirodha + 25 prakAranI pratilekhanA + 3 gupti + dravya, kSetra, kAla ane bhAvathI 4 prakArano abhigraha = 70 prakAranA sAdhvAcAra karaNasittarI kahevAya che. caraNa sitterI ane karaNa sittarInuM pAlana karavuM, te sAdhuno kalpa--AcAra che ane tenAthI viparIta evA akalpa - anAcArane yathArtharUpe jANIne teno tyAga karuM chuM ane kahyuM - AcArano svIkAra karuM chuM athavA ahaMmanvahaLekha mUlamukhA maLati... appA zekha sattaramuLa tti / Avazyaka cUrNi. abrahmanA grahaNathI sarva mULaguNonuM ane akalpanA grahaNathI sarva uttara guNonuM grahaNa cAya che. akalpa- eTale sarva prakAranA uttaraguNa rUpa asaMyamano tyAga karIne, kalpa eTale sarva prakAranA uttaraguNa janma saMyama bhAvano svIkAra karuM chuM, (4) aLALa paribaLami-gALa vasaMpajJAmi- ajJAnano vivekapUrvaka tyAga karuM chuM, jJAnano svIkAra karuM chuM. ahIM ajJAnano artha jJAnAvaraNIya karmanA udayajanya jJAnanA abhAvanuM grahaNa thatuM nathI kAraNa ke abhAva rUpa ajJAnano tyAga thaI zakato nathI. prastutamAM mithyAtvanA udayathI mithyA rUpe pariNata thayeluM mithyAjJAna arthAt ajJAnanuM grahaNa thAya che. ArAdhanA mATe samyagadarzana ane samyagajJAna anivArya che, tethI ajJAnano-mithyAjJAnano vivekapUrvaka tyAga karIne samyajJAnanA svIkAranuM kathana che. (5) antiriya paribaLadhi viriye vasaMpannAmi- akriyAno vivekapUrvaka tyAga karuM chuM, kriyAno svIkAra karuM chuM. appasatthA jiriyA abhiriyA, tarA jiriyA kRti / aprazasta-ayogya kriyAne akriyA ane tenAthI itara arthAt prazastakriyAne kriyA kahe che. athavA ayiA-nAstivAlaH kriyA-samyAvA puNya-pApa Adi koI paNa kriyAnA astitvane na svIkAranArA nAstiko akriyAvAdI che ane kriyAno svIkAra karanArA Astiko-samyavAdI-kriyAvAdI che. akriyAno arthAt aprazasta kriyAno athavA akriyAvAdano-nAstikavAdano vivekapUrvaka tyAga karuM chuM ane prazasta kriyAno samyagravAdano svIkAra karuM chuM. (6) micchata pariJALAmi sammatta vasaMpannAmi - mithyAtvano vivekapUrvaka tyAga karuM chuM. samyaktvano svIkAra karuM chuM. aDhAra prakAranA pApasthAnamAM aDhAramuM pApasthAna mithyAtva che. mithyAtva ja zeSa sarva Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Avazyaka sUtra pAponuM poSaNa ane saMvardhana kare che, anAdi saMsAra paribhramaNanuM sarjana kare che, sarva duHkhone janma Ape che, tethI sarva pAponA bIjabhUta mithyAtvano tyAga karIne ArAdhanAnA bIjabhUta samyaktvano svIkAra kare che. (7) avodi paribaLami vodi vasaMpangAmi abodhino vivekapUrvaka tyAga karuM chuM. bodhino svIkAra karuM chuM, avodhi: mithyAtvArya vodhistusamyaktvastheti / mithyAtvanA kAraNe thatAM pariNAma vizeSa abodhi che ane samyaktvanA kAraNe thatAM pariNAma vizeSa bodhi che. 122 mithyAtvanA pariNAme thatI jIvanI pravRtti abodhi che. jIvanI zraddhAmAM, samajaNamAM yathArthatA na hoya, tyAre te azraddhAnA pariNAmo vividha prakAranA viparIta vicAra ane AcAra rUpe pragaTa thAya che. jema ke jina prarUpita dharmanA avarNavAda karavA, jIva mAtra prati maitrI bhAva na rAkhavo, viSayo prati Asakti rAkhavI, asatyano Agraha rAkhavo vagere mithyAtvajanya pratyeka vicAra ane AcArano tyAga karIne tenAthI viparIta satyano Agraha, jinadharmanA guNAnuvAda vagere samyaktvajanya vicAra ane AcArano svIkAra karuM chuM. dharmazraddhA daDhatama thatAM abodhi-mithyAtvajanya AcAra-vicAro sahaja rIte chUTI jAya ane bodhi-samyaktvajanya AcAra-vicArano svIkAra thaI jAya che. (8) amAM paribaLami mAM vasaMpaiAmi- amArgano vivekapUrvaka tyAga karuM chuM ane mArgano svIkAra karuM chuM. amAnta mithyAtvAtika mAtu sarcavarganAliriti / mithyAtva, avrata, pramAda, kaSAya ane yoga rUpa karmabaMdhanano ke saMsAra paribhramaNano mArga, te amArga che ane samyaktva, vrata, apramAda, akaSAya ane ayoga rUpa mokSa mArga, te mArga che. naM saMmAmi naM = La saMbhami- je doSo mArI smRtimAM che athavA smRtimAM nathI. Atmazuddhi mATe pApa-doSonuM pratikramaNa karavA mATe guru samakSa upasthita thayelo sAdhaka koI paNa doSone chUpAvyA vinA eka-eka doSonI AlocanA kare che. tema chatAM chadmasthadazAnA kAraNe koI doSo smRtimAM rahyA na hoya, to tenI paNa AlocanA ane pratikramaNa karavAnI sAdhakanI pUrNa bhAvanA prastuta zabdo dvArA pragaTa thAya che. sohI sakhtayabhUyalsa / saraLa vyaktinI ja zuddhi thAya che. Agamokta sUtrane svIkArIne sAdhaka mAyA- kapaTano saMpUrNataH tyAga karIne bALakanI jema atyaMta saraLa banIne guru samakSa potAnA bhAvo pragaTa kare che. naM pahimAmi naM 6 5 pahimAmi- je doSonuM gurunI samakSa pratikramaNa karyuM che ane je doSonuM pratikramaNa hajI karyuM nathI te sarva sUkSma ke sthUla, pragaTa ke apragaTa sarva doSonuM huM pratikramaNa karuM chuM. A rIte sAdhaka sarva doSonuM zuddha bhAvathI pratikramaNa karIne ArAdhanAnI dRDhatama pratijJA kare che. | guNa vaibhavaH sAdhakano 6 samaNo'haM saMjaya viraya paDihaya paccakkhAya pAvakammo aNiyANo diTThi saMpaNNo mAyAmoso vivajjio / zabdArtha:- samaLo'haM - huM zramaNa chuM, saMgaya - saMyamI chuM, vittva -saMsArathI virakta thayo chuM, paGiya - nAza, pannavahAya - tyAga, pAvamo - pApakarmono, aLiyALo - niyANA rahita, diTThi - samyak dRSTi, saMpaLo - saMpanna, mAyA - mAyA sahita, molo - mRSAvAdathI, vivannio - sarvathA rahita chuM. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-4 123 ] bhAvArtha - huM sAdhu chuM, saMyamI chuM, sAvadya vyApArothI tathA saMsArathI nivRtta chuM, pApakarmono nAza karanAro chuM, pApakarmonA pratyAkhyAna-tyAga karanAro chuM, nidAna-zalyathI rahita arthAt AsaktithI rahita chuM, samyagdarzanayukta chuM, mAyA sahita mRSAvAdano parihAra karanAro chuM. vivecana : prastuta sUtra Atma samutkIrtanaparaka che. temAM sAdhuno guNavaibhava pradarzita thAya che. huM sAdhu chuM, saMyata chuM, virata chuM, pratihata-pratyAkhyAta pApakarmA chuM, nidAna rahita chuM, daSTisampanna chuM ane mAyAmRSAvivarjita chuM. huM ATalo UMco ane mahAna sAdhaka chuM, to huM pApakarmanuM AcaraNa kema karI zakuM? A prakAranuM AtmAbhimAna, sAdhakane dharmAcaraNa mATe prabaLa preraNA Ape che. samo- "zramaNa che. zramaNa zabdamAM sAdhanA pratye niraMtara jAgarukatA, sAvadhAnatA ane prayatnazIlatAno bhAva che. "huM zramaNa chuM" arthAt sAdhanA mATe kaThora zrama karanAra chuM. mAre je kaMI meLavavuM che, te mArA zrama arthAt puruSArtha dvArA ja meLavavAnuM che, tethI huM saMyamane mATe pratikSaNa zrema karuM chuMbhUtakALamAM karato hato-vartamAnamAM karuM chuM ane bhaviSyamAM paNa karato rahIza. A saikAlika AdhyAtmika zrama-bhAvanA sALoI zabdamAM dhvanita thAya che. saMga- huM saMyata arthAtu saMyamamAM samyaka prayatna karanAro chuM. ahiMsA, satya vagere kartavyomAM sAdhakane haMmezAM prayatnazIla rahevuM, te saMyamanI sAdhanAnuM bhAvanAtmaka svarUpa che. niraja-virata- sarva sAvadha yogothI virati-nivRtti karanAro, je saMyamanI sAdhanA karavA icche che, teNe asadAcaraNa rUpa samasta sAvadha yogathI nivRtta thavuM jarUrI che. A sAdhanAnuM niSedhAtmakarUpa che. asaMyamamAM nivRtti ane saMyamamAM pravRtti karavAthI ja sAdhanAnuM vAstavika rUpa spaSTa thAya che. vidya-padaya pavane - pratihata pratyAkhyAna pApakarma. bhUtakALamAM karelA pApakarmonI niMdA ane gaha dvArA nAza karanArA ane vartamAna tathA bhaviSyamAM thanArA pApakarmonA pratyAkhyAna karanArA. je sAdhaka bhUta, bhaviSya ane vartamAnanI pApa-kAlimAne dhoIne sApha kare che, te ja saphaLatAne pAme che. bhUtakAlIna pAponuM pratikramaNa, vartamAnakAlIna pAponI akaraNatA ane bhaviSyamAM thanArA pApanA pratyAkhyAna karIne pApakarmo para trikAlavijaya prApta karavo, te ja sAdhanAnuM rahasya che. khiyALo- nidAna rahita. nidAna eTale padgalika sukhanI Asakti athavA bhogonI AkAMkSA. anidAna eTale anAsakta bhAva. koI paNa prakAranI AkAMkSA vinA ja ArAdhanA karanAra sAdhaka nidAna rahita che. bhogonI AkAMkSA sahita ArAdhanA karanAra sAdhaka sAdhanAnuM avamUlyAMkana kare che.nidAna karanAra vyaktinA puNya pramANe tenuM nidAna saphaLa thAya, tenI bhogAkAMkSA pUrNa thAya paraMtu nidAna karanAra sAdhakanA puNyano jaththo eka ja bhavamAM parisamApta thatAM te jIva adhogatine pAme che, tethI sAdhaka potAnA lakSya prati satata jAgRta rahIne aMtaranAda kare che ke huM nidAna rahita chuM. A loka ke paralokanA koI paNa bhautika sukhanI mane AkAMkSA nathI. mAruM lakSya eka mAtra Atmazuddhi ja che. vInaMbo daSTi sampannatA "samyagadarzana 35 zaddha daSTivALA." sAdhakane mATe zaddha daSTi hovI jarUrI che. jo samyagadarzana na hoya, zuddha daSTi na hoya to hitAhitano viveka ke dharmAdharmanuM svarUpadarzana thaI zakatuM nathI. samyagudarzana ja nirmaLa daSTi che, tenA dvArA saMsAranA ane mokSanA svarUpane yathArtha rIte jANI Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 ] zrI Avazyaka sUtra zakAya che. dilhI sampano sabaguLa mUttabhUtapuchayuvattA cUrNi. samyagadarzana sarvaguNomAM mULabhUta guNa che. jyAM sudhI samyagudarzanano prakAza vidyamAna che, tyAM sudhI sAdhakane patha bhraSTa thavAno koI bhaya raheto nathI, tethI ja sAdhu jyAre kahe che ke huM daSTisaMpanna chuM arthAt "huM mithyAdaSTi nathI, samyagdaSTi chuM. huM satyane tathA asatyane, baMdhana ane muktinA mArgane yathArthapaNe samajuM chuM. mAmono vizva mAyA-mRSA-vivarjita- "mAyAmRSAthI rahita' mAyAmRSA aDhAra vApasthAnamAM sattaramuM pApasthAna che, traNa zalyamAM prathama zalya che. sAdhakanA jIvanamAM mAyAmRSAvAda nAmanA pApano praveza thAya, tyAre te bhUtakAlIna pAponuM pratikramaNa karI zakato nathI ane vartamAnakAlIna tathA bhaviSyakAlIna pApanI paraMparAne aTakAvI zakato nathI paraMtu te paraMparAne vadhAre che. mAyAmRSAvAda sAdhakanI AtmazuddhinI sAdhanAmAM bAdhaka bane che. je mAyAmRSAvAdano tyAga kare che, te ja sAdhupaNAne pAme che. A rIte sohaM thI mAthA no vijJAna sudhInA pAThamAM sAdhunA AMtara guNono vaibhava pradarzita thAya che. je jinAjJAnA ArAdhaka sAdhu che te sAdhanAno niraMtara zrama kare che, pApapravRttithI virata che, pApakarma para saikAlika vijaya prApta karanAra che. nidAna rahita, daSTi saMpanna ane mAyAmRSAvAdano tyAga karanAra hoya che. samakAlIna sAdhakone namaskAra - | 7 aDDhAijjesu dIva samuddesu paNNarasasu kammabhUmisu jAvaMti kei sAhU rayaharaNa gucchaga paDiggaha dhArA paMca mahavvaya dhArA / aTThArasahassasIlaMga(raha) dharA akkhaya AyAra carittA te savve sirasA maNasA matthaeNa vaMdAmi / zabdArtha - gaddAphanvesu - aDhI, rIva -dvIpa, muluM - samudromAM, pArasamu -karmabhUmimAM jAvaMti - jeTalA, DuM-koI, sAdU- sAdhu che, darA - rajoharaNa, norjI -guccho, pari6i - pAtrAnA, tharA - dhAraka che, paMra - pAMca, madhyaya - mahAvratanA, dharI - dhAraka che, kArasahasta - aDhAra hajAra, sItA(ha) - zIlanA dhAraka che, a ya - akSata-paripUrNa, yAra - AcAra rUpa, rastA - cAritranA dhAraka che, te - te sabbe - badhAne, sirasA - mastaka namAvIne, mAsa - manathI, maltha - mastakathI, vani - vaMdana karuM chuM. bhAvArtha - aDhIdvIpa ane samudranA parimANavALA manuSya kSetranA paMdara karma bhUmimAM je rajoharaNa, guccho ane pAtrAne dhAraNa karanArA tathA pAMca mahAvrata, aDhArahajAra zIla - sadAcAranA aMgone dhAraNa karanArA ane akSaya AcAranA pAlaka tyAgI sAdhu che, te badhAne mastaka namAvIne, manathI-aMtaHkaraNa pUrvaka mastakathI vaMdanA karuM chuM. vivecanaH prastuta sUtramAM samakAlIna sarva sAdhako prati namaskArano bhAva pradarzita karyo che. pratijJA sUtranA prAraMbhamAM mokSa mArganA praNetA, zAsanapati dharma tIrthakarone namaskAra karyA hatA. te namaskAramAM guNa pratye bahumAna hatuM, samyagudarzanano-zraddhAno zuddha bhAva hato, kRtajJatAnI abhivyakti hatI ane prastuta namaskAra saMyamanI ArAdhanA karI rahelA, baMdhana-mukti mATe prayatnazIla sarva sAdhakonI sAdhanAnI sukRta anumodanA rUpa che. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-4 [ 125 ] siddha kakSAnI sarvajJa vyakti prati namaskArano bhAva sahaja rIte Ave che, paraMtu sAmAnya sAdhako prati namaskArano bhAva lAvavA mATe ahaMkArano tyAga karavo jarUrI che. deza ke veSanA, nAnA ke moTAnA koI paNa bhedabhAva vinA manuSya kSetramAM vicaratA, sAdhu veSane dhAraNa karIne paMca mahAvratanuM pAlana karatA, 18000 zIlAMga AcAranuM pAlana karanAra, Atmavizuddhi mATe niraMtara zrama karanAra sarva sAdhakone namaskAra che. A jaina darzananI vizALatA che. temAM guNapUjAnI ja vizeSatA che. aDhIphanesu rIva samudeluM... aDhI dvIpa-samudramAM paMdara karmabhUminA kSetramAM. tirachA lokamAM asaMkhya dvIpa samudra che. temAM madhyamAM jaMbudvIpa, tene pharato lavaNa samudra, tene pharato dhAtakIkhaMDa, tene pharato kAlodadhi samudra ane tene pharato ardha puSkara dvIpa che. A aDhIdvIpa ane be samudra pramANa kSetrane manuSya kSetra kahe che. te manuSya kSetramAM ja manuSyo hoya che. tyAra pachInA dvIpa samudromAM manuSyo hotA nathI. manuSya kSetramAM paMdara karmabhUminA kSetro, trIsa akarmabhUminA kSetro ane chappana aMtaradvIpakSetro, kula 101 kSetro che. A 101 kSetromAMthI akarmabhUmi ane aMtaradvIpa, yugalika kSetra che. tyAM sAdhanA yogya vAtAvaraNa na hovAthI sAdhu-sAdhvI ke zrAvaka-zrAvikA rUpa caturvidha saMgha nathI. zeSa paMdara karmabhUminA kSetromAM ja jinazAsana pravarte che. tethI sUtrakAre aDhIdvIpanA paMdara karmabhUminA kSetramAM vicaratA sAdhu-sAdhvInuM kathana karyuM che. rathaRLa Didiyara- prastuta zabdomAM sAdhunA veSanuM kathana che. jIvadayAnA upakaraNa rUpa rajoharaNa ane guccho tathA AhAra mATe pAtrane dhAraNa karanAra. rajoharaNa ane pAtra sAdhunA Avazyaka upakaraNo che. pavanadidhvayathA... prastuta zabda prayoga bhAva sAdhutAne sUcita kare che. ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane aparigraha, A paMca mahAvratanuM jIvana paryata traNa karaNa ane traNa yogathI pAlana kare che, te ja sAdhu che. paMca mahAvratanuM pAlana karavuM, te sAdhu jIvananuM anivArya aMga che. adRArasadakSa sa radAra- 18000 zIlane dhAraNa karanArA. prastutamAM "zIla'no artha "AcAra" che. medAnamedanI apekSAe AcAranA aDhAra hajAra prakAra thAya che. AcArya haribhadra A saMbaMdhamAM eka prAcIna gAthA uddhata kare che. joe karaNe sannA, indiya bhomAi samaNa-dhamme ya ! sIlaMga-sahassANaM, aDvArasagassa nipphatI // traNa yoga, traNa karaNa, cAra saMjJA, pAMca indriyavijaya, pRthvI Adi daza prakAranA jIva-ajIvane daza prakAranA zramaNadharma sAthe guNatAM 18000 zIlAMga-AcAranA bheda thAya che. kSamA, nirlobhatA, saraLatA, mRdutA, lAghava, satya, saMyama, tapa, tyAga ane brahmacarya- A daza prakAranA sAdhu dharma che. dazavidha sAdhu dharmanA dhAraka muni pRthvIkAya Adi pAMca sthAvara, beindriya, teIndriya, caurendriya, paMcendriya(A cAra trasa) ane eka ajIva A dazanI virAdhanA karatAM nathI. dazavidha sAdhu dharmane pRthvIkAya Adi dazanI avirAdhanAthI guNatAM 10 x 10 = 100 bheda thAya che. pAMca indriyone vazamAM rAkhIne ja mAnava pRthvIkAya Adi dazanI virAdhanAno tyAga kare che, tethI so ne pAMca indriyonA viSayathI guNatAM 100 x 5 = 500 bheda thAya che. AhAra, bhaya, maithuna ane parigraha, Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 126 | zrI Avazyaka sUtra A cAra saMjJAonA nirodhathI pUrvokta pAMcaso bhedane guNatAM pa00 x 4 = 2000 bheda thAya che. dharmanuM pAlana traNa karaNa ane traNa yogathI thAya che tethI be hajArane-kRta, kAritAdi traNa karaNathI guNatA 2000 x 3 = 000 ane mana, vacana ane kAyA, A traNa yoga traya sAthe guNatAM da000 X 3 = 18000 zIlanA bheda thAya che. saMkSepamAM sAdhu dazavidha zramaNadharmanuM saMpUrNa pAlana karavA mATe pAMca indriyo ane cAra saMjJAone jItIne, traNa karaNa ane traNa yogathI daza prakAranA jIva-ajIvamAM yatanApUrvaka vyavahAra kare che. sAdhunA 18000 AcArane jotAM spaSTa thAya che. sAdhvAcAramAM ahiMsA dharmanI ArAdhanA ja mukhya che. utha AcAravaritA- akSaya arthAt paripUrNa AcAranuM pAlana karanArA. pUrNapaNe pAlana karanArA sAdhunA aNagAra dharmamAM koIpaNa prakAranA AgAra-chUTachATa hotI nathI te uparokta zabda dvArA sUcita thAya che. sirasA, mAlA kalyANa vaMbhi- zirasA, manAlA, mastana - mAthAthI, manathI ane mastaka namAvIne vaMdanA karuM chuM.sirasA ta vayano, maltha vaMbita paNa pavavano mAthAthI vaMdana karavAno abhiprAya che- zarIrathI vaMdana karavA. mana aMtaHkaraNa che, te zabda dvArA mAnasika vaMdanAnuM sucana che ane atthaNa vaMlAmi mastaka jhukAvIne vaMdana karuM chuM, A vAcika vaMdanAnuM rUpa che. A rIte mAnasika, vAcika ene kAyika trividha vaMdanAnuM kathana che. pATha-10 kSamApanA sUtra khAmemi savva jIvA... - / khAmemi savve jIvA, savve jIvA vi khamaMtu me / mittIme savva bhUesU, veraM majjhaM Na keNai // 1 // evamahaM Aloiya, Nidiya garihiya dugaMchiyaM sammaM / tiviheNa paDikkato, vaMdAmi jiNe cauvvIsa // 2 // zadArtha - hAni - huM kSamA karuM chuM sabsa gIvA - sarva jIvone, samasta carAcara prANIone sabsa navAli - sarva jIvo paNa mane, humatu - kSamA kare, huM teonI kSamAyAcanA karuM chuM, ne - mArI, savvapa - sarva prANImAtra pratye, mirI - mitratA che, papha - koInI sAthe paNa, saTTAM - mAre, leruM - zatrutA nathI. pavam - A rIte, mAM - huM, sara - samyaka prakAre, Ato - AlocanA karIne, f0 - pApanI AtmasAkSIe niMdA karIne, yi - guru samakSa gaha karIne, duchiyaM - pApanI jugupsA karIne, viviM - traNa karaNa, traNa yogathI, paDato - pratikramaNa karIne, vaDavI ni - covIsa tIrthakarone, vani - vaMdana karuM chuM. vivecana : cothA pratikramaNa AvazyakanuM aMtima sUtra kSamApanA che. gAMdhI pApano Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-4 | 127 ] pApa doSonuM pratikramaNa karIne zuddha Atma-svabhAvamAM sthita thavA mATe puruSArthazIla sAdhaka jagatanA sarva jIvo sAthe kSamAyAcanA kare che. kSamA eTale mana, vacana, kAyAnA yoganI pravRttithI jagatanA sUkSma ke sthUla koI paNa jIvo prati durvyavahAra thayo hoya, to tajjanya potAnA doSano doSarUpe svIkAra karIne tenA mATe pazcAtApano bhAva pragaTa karavo, te kSamA yAcanA che ane jagatanA koI jIvo dvArA potAnI sAthe durvyavahAra thayo hoya, to te jIvonA durvyavahArane aMtarathI bhUlIne te jIvo sAthe mitratAno vyavahAra karavo, te "kSamA pradAna' che. athavA kSamA eTale sahanazIlatA. anya dvArA thayelI pratikULatAne pratikAra karyA vinA samabhAve sahana karavI, tenA prati vera-virodhano bhAva rAkhyA vinA mitratAno bhAva keLavavo, te kSamA che. A rIte samabhAvamAM sthita thavA mATe kSamAnuM AdAna-pradAna baMne atyaMta jarUrI che, tethI ja sAdhaka kahe che ke huM koI paNa prakAranA bhedabhAva vinA jagatanA sarva jIvonI kSamAyAcanA karuM chuM, jagatanA sarva jIvo mane kSamApradAna kare, mArA doSone bhUlIne mane mApha kare ane jagatanA sarva jIvone huM paNa kSamApradAna karuM chuM. A rIte kSamAnA AdAna-pradAnathI samasta jIvasRSTi sAthe zatrutAno bhAva nAza pAme ane mitratAno bhAva pragaTa thAya che. jene jagatanA samasta jIvo prati mitratAno bhAva pragaTa thAya, te ja vItarAgatAne pAmI zake che ane je vItarAgatAne pAme che te ja sarvajJatAne pAmI siddha gatine pAme che. A rIte Atmavizuddhi mATe kSamA anivArya guNa che. tethI dazavidha yatidharmamAM tenuM prathama sthAna che. kSamAguNa anya aneka guNone pragaTa kare che. tethI sAdhaka pratikramaNanA aMte sarva jIvo sAthe kSamAnuM AdAna-pradAna karIne, sarva pApadoSanI zuddha bhAve AlocanA, niMdA, gaha, jugupsA karIne aMte tIrthakarone namaskAra kare che. A pratikramaNa AvazyakanuM aMtima maMgala che. || Avazyaka-4 saMpUrNa Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 128] zrI Avazyaka sUtra [ pAMcamo Avazyaka | prAkkathana % % % % % % % cha AvazyakamAMthI pAMcamA AvazyakanuM nAma kAryotsarga che. kAyotsarga - kAya + utsarga. kAyAno arthAtu zarIrano tyAga. jyAM sudhI AyuSya hoya, tyAM sudhI zarIrano tyAga zakya nathI, tethI ahIM utsargano artha zarIranA mamatvano tyAga, karavAmAM Ave che. sAmAnya rIte saMsAra paribhramaNa karI rahelA jIva mAtrane potAnA zarIra para adhikatama mamatva bhAva hoya che. zarIranuM mamatva, anya aneka sthAnamAM mamatvanuM sarjana kare che. tenAthI ja saMsAra paribhramaNa vRddhi pAme che, tethI sAdhakanI samagra sAdhanA dehabhAvathI para thaIne Atma bhAvamAM sthira thavA mATenI hoya che. te lakSyanI siddhi mATe kAyotsarga eka mahattama sAdhana che. sAdhaka kAryotsarganI sAdhanA dvArA deha bhAvathI para thavA mATe vAraMvAra prayoga kare che. kAyAnI AsaktinA tyAganI sAthe vacana yoganI pravRttino nirodha karI mauna sAdhanA ane azubhamanoyogane rokI zubhamanoyogamAM ekAgratA keLavavA puruSArtha kare che, te ja tenuM prayojana che. saMkSepamAM traNe yoganI yaugika pravRttithI mukta thaIne upayoga svarUpa AtmabhAvamAM sthira thavA puruSArthazIla thavuM, te ja kAyasiMga che. zrI anuyogadvAra sUtramAM kAyotsargane vaNacikitsA kahyuM che. zarIramAM paDelA ghAva dravyavraNa che ane mULaguNa tathA uttaraguNa rUpa cAritramAM aticAranA sevanathI ghAva paDe, te bhAva vraNa che. kAyotsarga bhAvavraNanI cikitsA mATe auSadhanuM-malamanuM kArya kare che. kAyotsarga prAyazcitanI prakriyA che, AtyaMtara tapa che, tenI sAdhanAthI aticAronI zuddhi thAya che, sAdhaka gamanAgamana, pratilekhana, pariSThApana, svAdhyAya, gocarI Adi pratyeka Avazyaka kAryo karyA pachI kAyotsarga karIne te te kriyAomAM lAgelA doSonuM zuddhikaraNa kare che, tethI ja tenuM vraNacikitsA nAma sArthaka che. cothA pratikramaNa Avazyaka pachI zeSa rahelA doSonuM zuddhikaraNa kAryotsarga dvArA kare che, tethI pAMcamo Avazyaka kAyotsarga che. kAryotsarganuM phaLa- kAyotsargathI atItakAlIna ane vartamAnakAlIna pApanI prAyazcita dvArA vizuddhi thAya che. prAyazcitathI vizuddha thayelA jIvo bhAra utarI javAthI svastha ane sukhI banelA bhAravAhakanI jema svastha ane zAMta cittavALo thaI jAya che tathA te prazasta dhyAnamAM magna thaIne sukhapUrvaka saMyamamAM vicaraNa kare che. Avazyaka niryuktimAM kAyotsargathI thatAM lAbho A pramANe batAvyA chedehmi jar3a suddhI suhadukkhatitikkhayA aNuppehA / jhAyai ya suhaM jhANaM eyaggo kAusaggaMmi // 1462 // kAyotsargamAM sthira thanAra sAdhakanI (1) dehanI jaDatA nAza pAme (2) matinI zuddhi thAya (3) sukha-duHkhane sahana karavAnI zakti pragaTa thAya (4) sUkSma ciMtanazakti vadhe ane (5) zubha dhyAnamAM ekAgra banavAnI zakti keLavAtI jAya che. kAyotsargano viSaya- pratikramaNamAM thatAM kAryotsarganA mukhya be viSaya che. (1) aticAra ciMtana (2) tapa Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazayaka-5: prAkathana : 129 ] ciMtana. gocarI, pratilekhana, pariSThApana ke svAdhyAyAdi Avazyaka kriyAo pachI te kriyAonA aticAronA ciMtana mATe kAyotsarga thAya, te aticAra ciMtanarUpa che ane rAI pratikramaNamAM aMtima kAryotsarga tapaciMtana rUpa hoya che. tavaM paDavAna, parva ta(c) vivinA I zrI uttarA. 26/51. - sAdhu kAyotsargamAM Aje kyA tapano svIkAra karavo, tenI ciMtavanA kare. te uparAMta kyAreka tIrthakaronI nAma stuti, guNastuti rUpa logassa Adino kAryotsarga paNa kare che. A rIte sAdhakanA potAnA lakSya pUrvaka A AtyaMtara tapanI sAdhanA kare che. tasa 3ttarI rI... pATha kAyotsarganuM pratijJA sUtra che. pAMcamA AvazyakanA A pAThamAM kAyotsarganuM prayojana, kAyotsarganA AgAra, tenI kAla maryAdA ane pratijJA vidhinuM spaSTIkaraNa che. hAribhadrIya vRttine anusaratA prastuta pAMcamA AvazyakamAM pramANe (1) ma mate (2) chAmi kAma 13 saMkSipta pratikramaNa sUtra (3) tAsa 3ttarI kAyotsarga pratijJA sUtra ane (4) caturviti taMva-torasa, A cAra pAThano samAveza karyo che. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 130 zrI Avazyaka sUtra pAMcamo Avazyaka kAyotsarga pA6-1 : sAmAyika sUtra (remi maMta) | 1 karemi bhaMte ! sAmAiyaM sAvajjaM jogaM paccakkhAmi jAvajjIvAe tivihaM tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAeNaM Na karemi Na kAravemi karataMpi aNNaM Na samaNujANAmi tassa bhaMte paDikkamAmi jiMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi / pATha-raH saMkSipta pratikramaNa(IcchAmi ThAmi kAusagga) | 1 icchAmi paDikkamiThAmi kAussagaM) jo me devasio aiyAro kao, kAio, vAio, mANasio- ussutto, ummaggo, akappo, akaraNijjo, dujjhAo, duvviciMtio, aNAyAro, aNicchiyavvo, asamaNa pAuggo, NANe taha dasaNe caritte sue sAmAie; tiNhaM guttINaM, cauNhaM kasAyANaM, paMcaNhaM mahavvayANaM, chaNhaM jIvaNikAyANaM, sattaNhaM piMDesaNANaM, aTThaNhaM pavayaNamAuNaM, NavaNhaM baMbhaceraguttINaM, dasavihe samaNadhamme samaNANaM jogANaM, jaM khaMDiyaM jaM virAhiyaM tassa micchA mi dukkaDaM! pA6-3 : DAyotsargapratijJA sUtra ayotsarga prayorana:| 1 tassa uttarIkaraNeNaM pAyacchittakaraNeNaM visohIkaraNeNaM visallIkaraNeNaM pAvANaMkammANaM NigdhAyaNaTThAe, ThAmi kAussaggaM / / zArtha :- tassa - tenI, dUSita mAtmAnI, uttarIkaraNeNaM-vizeSa zuddhi bhATe,6STatA bhATe, pAyacchittakaraNeNaM - prAyazcita 42vA bhATe, visohIkaraNeNaM - AtmAnI vizuddhi-nirbhagatA bhATe, visallIkaraNeNaM - zalyathI 2Dita thavA mATe, pAvANaMkammANaM - pApa nA, NigghAyaNaTThAe - vinAza bhATe, kAusagga - ayotsarga arthAta zarIranI cyAno tyAga, ThAmi -chu. bhAvArtha :- tenI (dUSita AtmAnI) vizeSa zuddhi karavA mATe, prAyazcita karavA mATe, AtmAnI vizuddhi karavA mATe, zalyathI rahita banavA mATe ane pApakarmono nAza karavA mATe kAyotsargamAM sthita thAuM chuM. viveyana: prastuta sUtramAM kAyotsarganA prayojanane spaSTa karyuM che. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-5 thI 131 | prayojananI spaSTatA thavAthI tenI sAdhakano utsAha ArAdhanAmAM vadhe che. kAyotsarganuM prayojana sarva pApakarmono nAza karavAnuM te ja che. prayojana siddhi mATe sUtrakAra cAra karaNanuM kathana kare che. tasa 3ttarI - tenuM uttarakaraNa arthAt uttara kriyA dvArA vizeSa zuddhi karavA mATe. Avazyaka niryuktimAM uttarIkaraNano artha A pramANe samajAvyo che- khaMDiya virAhiyANaM, mUlaguNANaM sauttaraguNANaM / uttarakaraNa kIrai, jaha sagaDa rahaga gehANaM // 1507 // jema gADuM, paiDuM ane dharI tUTI jatA tenuM punaH saMskaraNa-samArakAma karavAmAM Ave che, tema mUlaguNa ane uttaraguNonI khaMDanA ke virAdhanA thaI hoya, tenuM punaH saMskaraNa karavuM, zuddhi karavI, tene uttarakaraNa kahe che. AlocanA ane pratikramaNa dvArA kaMIka zuddha thayelA AtmAnI vizeSa zuddhi mATe kAyotsarga karavAno che. ahIM tatsa zabda pApathI pAchA pharelA potAnA AtmA mATe prayukta thayo che. koI paNa padArthane zuddha banAvavA temAM traNa prakAranA saMskAra karavA paDe che. (1) doSamArjana saMskAra (2) hInAMga pUrti saMskAra (3) atizayadhAyaka saMskAra. jema malina vastrane sApha karavA mATe dhobI te vastrone ukaLatA pANImAM sAbu-soDA nAkhI bhaTTI para caDhAvI tenA melane alaga kare che. te doSa mArjana saMskAra che. tyAra pachI te vastrane svaccha pANIthI sApha karI taDakAmAM sUkave, te hInAgapUrti saMskAra che ane svaccha thayelA vastra para vizeSa camaka lAvavA istrI kare, te atizayadhAyaka saMskAra che. te ja rIte Atma zuddhi mATe paNa AtmAne traNa saMskArathI saMskArita karavo paDe che. sahu prathama AlocanA ane pratikramaNa dvArA doSonuM mArjana-zuddhikaraNa thAya, te doSamArjana saMskAra che. tyAra pachI zeSa rahelA doSonI zuddhi mATe kAyotsarga karavo, te hInAMgapUrti saMskAra che ane aMte vizuddha thayelA AtmAne vizeSa saMskArita karavA pratyAkhyAnano svIkAra karavo, te atizayadhAyaka saMskAra che. cothA pratikramaNa AvazyakanI prakriyA doSamArjana rUpa, pAMcamA AvazyakamAM kAyotsarganI sAdhanA hInAMgapUrtirUpa ane chaThTho pratyAkhyAna Avazyaka atizayadhAyaka saMskAra rUpa che. (1) uttara kriyA zabdaprayoga pachInI kriyA mATe prayukta thAya che. kAyotsarganI ArAdhanA pratikramaNa pachI thatI hovAthI te pratikramaNanI uttarakriyA kahevAya che. (2) uttara-uttama, unnata. je kriyA dvArA AtmA unnata bane, ucca avasthAne pAme, te uttara kriyA che. kAyotsarga AtmavizuddhinuM uttama sAdhana hovAthI te uttara kriyA kahevAya che. parijhara jharaNuM- prAyazcitta 35 karaNa vaDe. parvata pApano svIkAra karIne teno pazcAttApa karavo. jenA dvArA jIvanI adhikAdhika zuddhi thAya, te prAyazcitta che athavA pApanuM chedana kare, te prAyazcitta. zrI ThANAMga sUtramAM daza prakAranA prAyazcitanuM kathana che, yathA- AlocanA, pratikramaNa, tabhaya, viveka, vyatsarga, tapa, cheda, parihAra ane upasthApana. temAM vyutsarga-kAyotsarga eka prAyazcittanI prakriyA che. pratikramaNamAM mukhya be prakAranA kAyotsarga hoya che. (1) aticAra ciMtana rUpa (2) tapa ciMtana athavA kSamApanA ciMtana rU5. pratikramaNanA prAraMbhanA kAyotsargamAM divasa saMbaMdhI aticAronuM ciMtana kare che. phevasiyaM 2 prAraMvittinnA ajupuSyaso... uttarA. 26/40. kAyotsargamAM aticAra-doSonuM ciMtana karIne, te doSano doSa rUpe svIkAra karIne teno pazcAtApa kare che. pazcAtApathI te pApano nAza thAya che. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 13ra | zrI Avazyaka sUtra virohI rAM- vizuddha karaNa vaDe. AtmabhAvonI vizuddhithI azubha bhAvono nAza pAme che. vilI - zalya rahita thavA rUpa karaNa vaDe. sAdhakanI sAdhanAmAM kaMTakanI jema khUMce, sAdhanAmAM bAdhaka bane, tevA mAyA, nidAna ane mithyAtva, A traNa bhAvazalya che. Atmazuddhi mATe zalya rahita thavuM paNa atyaMta jarUrI che kAraNa ke mAyA-kapaTano bhAva vratane asatyathI mizrita kare che, nidAna karanAranuM vrata vItarAgatAne prApta karAvI zakatuM nathI ane mithyAtvInuM vrata kevaLa dravyakriyArUpa ja rahe che. A rIte traNe zalya vratanI ArAdhanAne niSphaLa banAve che, tethI zalya rahita banavuM, te vrata dhAraNa karavAnI prathama zarata che. kAyotsargamAM pApanuM prAyazcitta thatuM hovAthI, kAryotsargamAM mAyA Adi zalyano paNa nAza thaI jAya che, tethI kAyotsarga te zalya rahita banavAnI prakriyA che. pApa karmono pUrNataH nAza karavo, te ja kAyotsarganuM prayojana che. te prayojananI siddhi mATe pUrvokta cAra karaNa sAdhanabhUta che. pAvAmAM vamaLa - 18 pApasthAna ane ATha karmo. pApasthAna karmabaMdhanA kAraNabhUta che ane karmabaMdha tenuM kArya che kAryotsarga karma ane karmonA kAraNo baMneno saMpUrNa nAza kare che. fthAyachaThThA - pApa karmono nirdhAta-nAza karavA mATe. sAmAnya rIte nAza karavo te ghAta ane utkRSTatAthI ghAta karavo tene nirdhAtana kahe che. koIpaNa vastuno AtyaMtika nAza thAya, te nirdhAtana che. pApakarmano AtyaMtika nAza thAya arthAt te nirbeja thAya, punaH te pApa thavAnuM koI kAraNa na rahe te sthitine nizcaMtana kahe che. (1) uttara kriyA rUpa karaNa, (2) prAyazcitta karaNa, (3) bhAvavizuddhikaraNa ane (4) niHzalya karaNa, A cAra karaNanI ArAdhanAthI pApa karmono saMpUrNa nAza karavA mATe huM kAyotsargamAM sthita thAuM chuM. kAyotsarganA AgAra: 2 usasieNaM, pIsasieNaM, khAsieNaM, chIeNaM, jaMbhAieNaM, uDDueNaM, vAyaNisaggeNaM, bhamalIe, pittamucchAe, suhumehiM aMgasaMcAlehiM, suhumehiM khela saMcAlehiM, suhumehiM diTThi saMcAlehiM, evamAiehiM AgArehiM, abhaggo, avirAhio, hujja me kAussaggo / zabdArtha :- aUtva - AgaLa kahevAmAM AvelA AgAro sivAya kAyotsargamAM zeSa kAya vyApArono tyAga karuM chuM DasiM - UMco zvAsa levAthI, nIsiM -nIco zvAsa mUkavAthI, rasiM -khAMsIthI, chIu - chIMkathI, mAphau - bagAsuM AvavAthI, sadu5 - oDakAra AvavAthI, vAsane - adhovAyu chUTavAthI, mamatI - cakkara AvavAthI, pittamuchANa - pittavikAranA kAraNe mUcha AvI javAthI, sudarda - sUkSma, saMvArdi - aMganA saMcArathI, hetasaMvAdiM - kaphanA saMcArathI, liphisaMvArdi-daSTi, netranA saMcArathI, zvamAphadaM-ityAdi, AdiM = AgArothI, apavAdothI, me - mAro, 13 so - kAyotsarga, amo - agni (bhAMge nahi), vidio - avirAdhita-akhaMDita, dujha - che. bhAvArtha :- (mAro kAyotsargathI nimnokta AgAro) ucchavAsa-UMco zvAsa levAthI, nIco zvAsa mUkavAthI, khAMsI, chIMka, bagAsuM, oDakAra AvavAthI, apAna vAyu chUTavAthI, cakkara, pittavikArajanya Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avayab-5 [ 133 ] mU AvavAthI, sUkSmarUpe aMgonA halavAthI, sUkSmarUpe kapha nIkaLavAthI, sUkSma rUpe daSTimAM saMcAra thavAthI zarIramAM halana-calana thAya, to mAro kAyotsarga agni (akhaMDita) ane avirAdhita rahe che. vivecana - prastuta sUtromAM kAyotsarganA AgAranuM nirUpaNa che. kAyotsargamAM kAyika ceno saMpUrNa tyAga hoya che, paraMtu zarIranI keTalIka sahaja kriyAone ke tenA vegane rokI zakAto nathI. te kriyAothI zarIramAM sUkSma saMcAra thAya che. tenAthI kAyotsargano bhaMga na thAya, te mATe kAyotsarganI pratijJAno svIkAra karatAM pahelAM sAdhaka tenA AgAra-chUTano svIkAra kare che. AgAra(2)- kAyotsargamAM bAra AgAra che-(1) zvAsa levo, (2) zvAsa choDavo, (3) khAMsI-udharasa, (4) chIMka, (5) bagAsuM, (6) oDakAra, (7) vAyunuM adhogamana, (8) cakkara, (9) mUccha, (10) hRdayanA dhabakAra Adi sUkSma aMga saMcAra, (11) sUkSma kaphano saMcAra, (12) AMkhanA palakArA Adi sUkSma daSTino saMcAra, A bAra svAbhAvika kriyAonA vegane rokI zakAto nathI ane prayatnapUrvaka jo tenA vegane rokavAmAM Ave, to mAnasika sthiratA khaMDita thAya che, tethI sAdhaka traNe yoganI sthiratA rUpa kAyotsarga mATe uparokta bAra prakAranA AgAra-chUTa rAkhe che. pavanahaM A haM.... uparokta bAra prakAranA AgAra tathA prastuta prasaMgamAM ityAdi zabdathI vyAkhyAkAro anya cAra prakAranA AgAranuM kathana kare che. agaNIo chidijja ya bohiyakhobhAi dIhaDakko vA / AVITdaM amano 3Lo mArdi 21ddA Avazyaka niryukti (1) acAnaka agnino sparza thAya, (2) koI zarIranuM chedana kare, (3) manuSyonuM apaharaNa karanAra cora ke rAjA aMtarAya kare, (4) sarpa Adi jherI jaMtuno upasarga Ave, A cAra kAraNathI zarIramAM halanacalana thAya, to kAyotsarga nirAoi - akhaMDita rahe che, kAyotsargano bhaMga thato nathI. kAyotsarganI kAlamaryAdA ane pratijJA :| 3 | jAva arihaMtANaM bhagavaMtANaM NamukkAreNaM Na pAremi tAva kAyaM ThANeNaM, moNeNaM, jhANeNaM, appANaM vosirAmi / zabdArtha :- nAva - jyAM sudhI, rihaMtANaM - arihaMta, mAvaMtA - bhagavaMtone, khamuA - namaskAra karIne eTale pragaTa rUpe namo arihaMtANaM bolIne, na pAma - kAyotsarga na pALuM, tAva - tyAM sudhI jayaM- mArA zarIrane, tane - eka sthAna para sthira rahI, mo - mauna rahI, kSAne - dhyAnastha rahI, akhAnuM - potAnA, kaSAyAtmA ane yogAtmAne vosirAmi - vosirAvuM chuM tyAga karuM chuM. bhAvArtha :- jyAM sudhI arihaMta bhagavAnane namaskAra karIne, arthAt 'namo arihaMtANaM ' bolIne kAyotsarga pUrNa na karuM, tyAM sudhI eka sthAna para sthira rahI, mauna rahI, dharma dhyAnamAM cittanI ekAgratA karI potAnA(mArA) zarIrane pApAcArothI vosirAvuM chuM alaga karuM chuM. vivecanaH prastuta sUtramAM kAyotsarganI kAlamaryAdA ane tenI pratijJAnuM pratipAdana che. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 134 ] zrI Avazyaka sUtra kAlamaryAdA-gAva rihaMtANaM mAvaMtANaM namu pamA jyAM sudhI arihaMta bhagavAnane namaskAra karIne kAyotsarga na pALuM, tyAM sudhInI kAyotsarganI kAla maryAdA che. sAdhake aticAra ciMtana ke tapaciMtana, A bemAMthI je lakSe kAyotsarga karyo che. te lakSa pUrNa thayA pachI pragaTa paNe "namo arihaMtANaM" bolIne ja kAyotsarga pUrNa karavo joIe che. koI paNa sAdhanAnA prAraMbhamAM ane aMtamAM parameSThI bhagavAnane karelA vaMdana mahAphaLadAyaka che, tethI ja kAyotsarganI pUrNAhUti namo arihaMtANaMthI thAya che. pratijJA-vaM kALajuM - eka sthAna para kAyAne sthira rAkhIza. mori- mauna rahIza ane jJAne manane azubha dhyAnathI mukta karIne zubha dhyAnamAM ekAgra banAvIza. akhAnuM vosirAmi- sAvadhakArI mArA AtmAno tyAga karuM chuM. kaSAyAtmA ane yogAtmAno tyAga karIne upayogAtmAmAM sthira thAuM chuM. kAyotsargamAM traNe yoganI pravRttino nirodha thavAthI kramazaH kAyagupti, vacanagupti ane manoguptinI sAdhanA thAya che. gupti saMvaranI sAdhanA che. A rIte kAyotsarga, te saMvaranI sAdhanA che. kAyotsarganA kALa daramyAna pApanuM prAyazcita thAya, dhyAnathI pUrvakRta karmonI nirjarA thAya che, A rIte saMvara ane nirjarAthI paraMparAe sarva karmono kSaya thAya ane mokSanI prApti thAya che. kAyotsarga eka AtyaMtara tapa che. mokSa sAdhanAnuM Avazyaka aMga che. kAyotsarga vidhi :- te viSayane Avazyaka niryuktimAM spaSTa karyo che. saMvariyAsavadArA, avvAbAhe akaMTae dese / kAUNa thiraM ThANaM, Thio nisanno nivanno vA // 1465 // Azrava dvArono saMvara karIne avyAbAdha tathA akaMTaka dezamAM (upadrava rahita sthAnamAM) jaIne UbhelI, beThelI ke sUtelI sthitimAM, Asana sthira karIne kAyotsarga karavo. sAmAnya rIte kAyotsarga UbhA UbhA arthAtu jinamudrAmAM sthita thaIne karavAno hoya che paraMtu zArIrika asvasthatAnA kAraNe ke aMtima ArAdhanA samaye UbhA rahevAnI kSamatA na hoya, to beThelI ke sUtelI sthitimAM kAyotsarga karI zakAya che. beThA beThA kAyotsarga karavo hoya, teNe padmAsana ke paryakAsana sukhAsana(palAMThI) jevA sahaja Asanane grahaNa karavuM ane sUtA sUtA kAyotsarga karavo hoya, teNe daMDAsana ke zavAsana jevA sthirAsanane grahaNa karavuM. kAyotsarga karanAra sAdhake kAyotsarganI pUrva taiyArI rUpe aDhAre pApasthAnarUpa Azrava dvArano nirodha karavo ane kAyotsargamAM bAdhA ke alanA na thAya tevA avyAbAdha ane niSkaTaka zAMta ane pavitra kSetramAM jaIne kAyotsarga karavo. kAyotsarganA prakAra - Avazyaka cUrNimAM kAyotsarganA be bheda karyA che. to kuLa veDa rabato mAvato ya mavati, rabbato yajJAnirodo, mato rasto phAI cUrNi. kAyotsarganA be prakAra che. dravya kAyotsarga ane bhAva kAyotsarga. zArIrika ceSTAono tyAga karIne kAyotsarganI mudrAmAM sthita thavuM, te dravyathAyotsarga che. Arta, raudrarUpa azubha dhyAnano tyAga karIne zubha dhyAnamAM ekAgra thavuM, te bhAva kAyotsarga che. zrI uttarAdhyayana sUtramAM kAyotsargane saba6/gvinodagi sarva duHkhothI mukta karAvanAra kahyo che. A prakAranuM sAmarthya bhAvakAyotsargamAM ja hoya zake che, tethI bhAva kAyotsarga ja Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-5 [ 135 ] AtyaMtara tapa rUpe sAdhanAnuM aMga banI zake che. keTalAka AcAryoe kAyotsarganA dravya ane bhAvasvarUpane samajAvavA mATe kAyotsarganA cAra prakAranuM nirUpaNa karyuM che. (1) usthita-usthita :- kAyotsarga mATe Ubho rahenAra sAdhaka jyAre dravyanI sAthe bhAvathI Ubho rahe che, A raudra dhyAnano tyAga karI dharmadhyAna tathA zukla dhyAnamAM ramaNa kare che, tyAre utthita usthita kAyotsarga thAya che. A kAyotsarga sarvotkRSTa che. temAM pramAdamAM supta AtmA jAgRta thaIne karmo sAthe yuddha karavA mATe taiyAra thaI jAya che. (ra) uti-niviSTaH- jyAre ayogya sAdhaka dravyathI Ubho rahe che paraMtu bhAvothI sukha hoya tyAre usthita-niviSTa kAyotsarga thAya che. temAM zarIra to UbhuM che paraMtu AtmA beThelo rahe che. (3) upaviSTa-utthita - azakta tathA vRddha sAdhaka UbhA na rahI zake, paraMtu tenI bhAvazuddhi hoya, zubha dhyAnamAM ekAgra hoya tyAre upaviSTa usthita kAyotsarga thAya che. zarIra beTheluM che paNa AtmA usthita che. (4) upaviSTa-niviSTa :- jyAre ALasu ane kartavyazUnya sAdhaka zarIrathI paNa besI rahe che ane bhAvathI azubha dhyAnamAM ja magna hoya. tyAre upaviSTa-niviSTa kAyotsarga thAya che. A kAyotsarga nathI, kAyotsargano dekhAva mAtra che. uparyukta kAyotsarga catuSTayamAMthI sAdhanA mATe pahelo ane trIjo kAyotsarga ja upAdeya che. A be kAyotsarga ja vAstavika rUpamAM kAyotsarga che. tenA dvArA ja janma-maraNanuM baMdhana dUra thAya che ane AtmA potAnA zuddha svarUpamAM pahoMcI vAstavika AdhyAtmika AnaMdanI anubhUti prApta kare che. kAyotsarganA ogaNIsa doSa :- kAyotsarga Avyetara tapa che, dehAdhyAsane choDavA mATeno uttama prayoga che. te prayogane saMpUrNa saphaLa banAvavA mATe tenI sAdhanA yathArtha rUpe, nirdoSapaNe thavI jarUra che. niryuktikAre kAyotsarganA 19 doSonuM nirUpaNa karyuM che. ghoDaga layAI khaMbhe kuDDe mAle a savari bahu niyale / laMbuttara thaNa uddhi saMjaya khali (Ne ya) vAyasakaviDhe // 1546 // sIsukaMpiya sUI aMgulibhayuhA yA vAruNI pehA // (1) ghoTaka doSa- ghoDAnI jema eka pagane vALIne UbhA rahevuM. (2) latA doSa- pavanathI prakaMpita latAnI jema kAMpavuM. (3) khaMbha kuya doSa- thAMbhalo ke divAlano sahAro levo. (4) mALa doSa- mAla arthAt uparanI tarapha mastakane sahAro ApI, UbhA rahevuM. (5) zabarI doSa- baMne hAtha guhya sthAna para rAkhIne UbhA rahevuM. (6) vadhu doSa-kula-vadhUnI jema mastaka jhukAvI UbhA rahevuM. (7) nigaDa doSa-beDI paherelA puruSanI jema baMne paga phelAvIne athavA bhegA karIne UbhA rahevuM. (8) lambotara doSa- avidhithI colapaTTAne nAbhinI upara ane nIce ghUMTaNa sudhI laMbAvIne ubhA rahevuM. (9) stana doSa- macchara AdInA bhayathI athavA ajJAnatAvaza chAtIno bhAga DhAMkIne kAyotsarga karavo. (10) UrNikA doSa- eDI bhegI karI ane paMjAne phelAvI UbhA rahevuM athavA aMguThA bhegA karI, eDI phelAvI UbhA rahevuM. (11) saMyatI doSa- sAdhvInI jema(strInI jema) kapaDAthI AkhuM zarIra DhAMkIne kAyotsarga karavo. (12) khalIna doSalagAmanI jema rajoharaNane AgaLa rAkhI UbhA rahevuM athavA lagAmathI pIDita ghoDAnI jema mastaka upara nIce halAvavuM. (13) vAyasa doSa- kAgaDAnI jema caMcaLa cittathI cAre bAju daSTi pheravavI. (14) Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 ] zrI Avazyaka sUtra kapittha doSa- paryAdikA(bhramarAdi)nA bhayathI colapaTTAne kapitthanI jema goLAkAra banAvIne- goTo vALIne sAthaLanI vacce dabAvI UbhA rahevuM athavA muTTI bAMdhI UbhA rahevuM. (15) zIrSotkampita doSamAthuM dhuNAvatA ubhA rahevuM. (16) mUka doSa-mUka athavA muMgA mANasanI jema huM huM Adi avyakta zabda karavA. (17) aMgulikA bhU doSa- pAThanI gaNatarI karavA AMgaLI halAvavI tathA jamIna para lITI karavI Adi anya rIte saMketa karavo. (18) vANI doSa- zarAbamAMthI buDa-baMDa zabda nIkaLe che tevI ja rIte avyakta zabdo kahevA athavA dArUDIyAnI jema DolavuM. (19) prekSA doSa-pAThanuM ciMtana karatAM vAMdarAnI jema hoTha halAvavA. yogazAstranA tRtIya prakAzamAM zrI hemacaMdrAcArye kAyotsarganA 21 doSa batAvyA che. temanA mata anusAra trIjA ane sattaramA doSanA be-be bheda karIne arthAt staMbha doSa, kuSya doSa, aMgulI doSa ane bhUdoSa, A cAra, doSanI gaNanA karIne 21 doSo kahyA che. pATha-4H caturvizatistava-logarasasUtra logassa ujjoyagare, dhammatitthayare jiNe / arihaMte kittaissaM, cauvI pi kevalI // 1 // usabhamajiyaM ca vaMde, saMbhavamabhiNaMdaNaM ca sumaiM ca / paumappaha supAsaM, jiNaM ca caMdappahaM vaMde // 2 // suvihiM ca pupphadaMtaM, sIyala-sijjaMsa-vAsupujjaM ca / vimalamaNaMta ca jiNaM, dhamma saMti ca vaMdAmi // 3 // kuMthu araM ca malliM, vaMde muNisuvvayaM NamijiNaM ca / vaMdAmi riTThaNemiM, pAsaM taha vaddhamANaM ca // 4 // evaM mae abhithuA, vihUyarayamalA pahINajaramaraNA / cauvIsaM pi jiNavarA, titthayarA me pasIyaMtu // 5 // kittiya-vaMdiya-mahiyA, je e logassa uttamA siddhA / Arugga-bohi lAbhaM, samAhi-varamuttamaM ditu // 6 // caMdesu NimmalayarA, Aiccesu ahiyaM payAsayarA / sAgaravaragaMbhIrA, siddhA siddhi mama disaMtu // 7 // bhAvArtha :- koI paNa kAyotsarganI pUrNAhUti pachI pragaTa rUpe covIza tIrthakaronI stuti rUpa logassano pATha bolAya che. pUrNa puruSane namaskAra karavAthI zraddhA daDha bane ane darzananI vizuddhi thAya che. ne Avazyaka-pa saMpUrNa . Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avaya-s:prAthana . [ 137 ] chaThTho Avazyaka | % % % % % prAkkathana % % % chaThThA AvazyakanuM nAma "pratyAkhyAna" che. cothA pratikramaNa ane pAMcamA kAyotsarga Avazyaka dvArA pUrvakRta karmono nAza thAya che, tyAra pachI bhaviSyakAlIna AvatA karmono virodha karavA mATe chaThTho pratyAkhyAna Avazyaka che. pratyAkhyAna-pApa pravRttinA tyAga mATe samyagujJAna pUrvakanA daDhasaMkalpane pratyAkhyAna kahe che. zrI bhagavatI sUtramAM pratyAkhyAnanA bheda-prabhedanuM vistRta varNana karyuM che. pratyAkhyAnanA mULa be bheda che. (1) mULaguNa pratyAkhyAna (2) uttaraguNa pratyAkhyAna. muLagaNa pratyAkhyAna - ahiMsAdi mukhya pAMca vratanA paccakakhANane mULaguNa pratyAkhyAna kahe che. temAM pAMca sthUla vrata ke pAMca aNuvrata dezataH mULaguNa pratyAkhyAna che ane pAMca mahAvrata sarvataH mULaguNa pratyAkhyAna che. uttaraguNa pratyAkhyAna:- mULa guNanI puSTi mATe je pratyAkhyAna karAya tene uttara guNa pratyAkhyAna kahe che. tenA paNa be bheda che. dezataH uttaraguNa pratyAkhyAna ane sarvataH uttaraguNa pratyAkhyAna. dezataH uttaraguNa pratyAkhyAna - dizA parimANa vrata, uvabhoga paribhoga parimANavrata, anarthadaMDa veramaNa vrata: te traNa guNavrata ane sAmAyika, dezAvagAsika, pauSadhopavAsa, atithi saMvibhAga vrata te cAra zikSAvrata, A sAte vrata dezataH uttara guNa pratyAkhyAna che. sarvataH uttaraguNa pratyAkhyAna - tenA daza bheda che. yathA (1) anAgata- bhaviSyamAM je pratyAkhyAna karavAnA hoya tene bhaviSyamAM AvatI bAdhAne joIne pahelAM karI levA. (2) atikAta- bhUtakALamAM pratyAkhyAna karavAnA hatA, te sevA Adi koI kAraNe thaI zakyA nahoya to tene pachI karavA. (3) koTi sahita-eka pratyAkhyAnanI samApti tathA bIjA pratyAkhyAnanI Adi eka divase thAya te rIte kaDibaddha pratyAkhyAna karavA. (4) niyaMtrita- je divase je pratyAkhyAna karyA hoya tene rogAdi bAdhA Ave chatAM te divase ja pUrNa karavA. (5) sAgAra- AgAra-chUTa sahitanA pratyAkhyAna. () anAgAra-AgAra rahitanA pratyAkhyAna. (7) parimANa-dattI, dravya AdinI maryAdA. (8)niravazeSa-cAre prakAranA AhAranA maryAdita samaya mATe sarvathA paccakakhANa. 9) saMketa-aMgUThI, muThThI, namaskAra maMtra Adi koI paNa saMketa pUrvakanA pratyAkhyAna. (10) apratyAkhyAna- porasI, baporasI vagere samayanI nizcitatA sahitanA pratyAkhyAna. prastuta chaThThA AvazyakamAM addhApratyAkhyAnanA daza bhedanuM kathana karyuM che. sAdhaka potAnI icchA ane zakti anusAra koI paNa pratyAkhyAnano svIkAra kare che. zrI anuyogadvAra sUtramAM chaThThA AvazyakanuM nAma guNadhAraNA che. koI paNa pratyAkhyAnanA svIkArathI mULaguNa ane uttaraguNanI dhAraNA, sthiratA, daDhatA thatI hovAthI, tenuM sArthaka nAma guNadhAraNA che. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 ::: chaThTho Avazyaka pratyAkhyAna MMMMMINENTEITADIO zrI Avazyaka sUtra G JUNG |pATha-1 : navakArazI pratyAkhyAna 1. uggae sUre NamukkArasahiyaM paccakkhAmi cauSvihaM pi AhAraM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM aNNatthaNAbhogeNaM sahasAgAreNaM vosirAmi / - bhAvArtha :- sUrya udaya thayA pachI(be ghaDI divasa caDe) jyAM sudhI namaskAramaMtranuM uccAraNa na karuM tyAM sudhI namaskArasahita pratyAkhyAna grahaNa karuM chuM. anAbhoga- atyaMta vismRti ane sahasAkArazIghratA(acAnaka) A be AgAra sivAya azana, pANI, mevo ane mukhavAsa Adi cAre ya prakAranA AhArane vosirAvuM chuM arthAt teno tyAga karuM chuM. vivecana : A navakArazI-namaskAra sahita pratyAkhyAnanuM sUtra che. temAM pratyAkhyAnanI kAla maryAdA, pratyAkhyAnanA viSayanuM kathana che. A pratyAkhyAnanuM bIjuM nAma namaskArikA che. tenuM pracalita nAma navakArazI pratyAkhyAna che. kAlamaryAdA- sUryodaya pachI eka muhUrta pachI pratyAkhyAna pUrti svarUpa namaskAramaMtra bolIe tyAM sudhInA pratyAkhyAna che. uparokta pratyAkhyAna sUtramAM kAlavAcI muhUrvAdi zabdano ullekha nathI paraMtu zrI bhagavatI sUtra zataka 7/ramAM sarvataH uttaraguNa pratyAkhyAnanA prakAramAM eka adrA pratyAkhyAnanuM kathana che. aTThA-kAla maryAdAthI saMbaMdhita navakArazI, porasI Adi pratyAkhyAnane ahvA pratyAkhyAna kahe che. A rIte navakArazI pratyAkhyAnanA pAThamAM kAlavAcI koI paNa zabdano prayoga na hovA chatAM te pratyAkhyAna kAla maryAdAthI saMbaMdhita che te spaSTa thaI jAya che ane porasI pratyAkhyAnamAM sUryodaya pachI eka prahara paryaMta cAre AhArano tyAga hoya che. navakArazI paccakkhANanuM kathana tenI pahelA hovAthI tenI kAlamaryAdA porasI pratyAkhyAnathI alpa hoya che. paraMparAthI tenI kAlamaryAdA eka muhUrtanI nizcita thaI che. A rIte temAM sUryodaya pachI eka muhUrtano kAla vyatIta thavo atyaMta jarUrI che. te kAla vyatIta thayA pahelA koI namaskAramaMtranuM uccAraNa karIne pratyAkhyAna pUrNa kare, to tenA pratyAkhyAnano bhaMga thAya che. navakArazI pratyAkhyAnanI pUrNatAmAM namaskAra maMtranuM uccAraNa mahatvapUrNa che, paraMtu tenAthI vizeSa mahatva sUryodaya pachI eka muhUrtano kAla vyatIta thAya, te che. A rIte siddha thAya che ke eka muhUrtano kAla ane namaskAra maMtranuM uccAraNa baMne Avazyaka zarato Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka 19 pUrNa na thAya, tyAM sudhInI kAla maryAdA A pratyAkhyAnanI che. A pratyAkhyAna navakAra maMtra bolIne pUrNa karAtuM hovAthI tenuM 'navakArazI' nAma pracalita thayuM che. pratyAkhyAnano viSaya- navakArazI pratyAkhyAnamAM cAre AhAranA pratyAkhyAna karavAmAM Ave che. asaLa- az mAgane dhAtu parathI azana zabda bane che. sudhA zAMta thAya, tevA bhojana yogya dALa, bhAta, zAka, roTalI Adi sarva khAdha padArthono samAveza azanamAM thAya che. pALa- pA pAne phatyasya pIyata kRti pAnam| jenuM pAna karI zakAya tevA peya padArthono samAveza pALamAM thAya che. tRSA zAMta thAya, tevA pANI, sarabata, chAsa, jyusa vagere pravAhI rUpa padArtho pALa kahevAya che. paraMtu pracalita paraMparA anusAra pAnaM zabdathI kevaLa pANInuM ja grahaNa thAya che. jema ke upavAsanA paccakkhANamAM traNa AhArano tyAga hoya che. kevaLa pAna no tyAga nathI. tethI upavAsamAM kevaLa pANIno ja upayoga thAya che. anya pravAhI dravyano upayoga thato nathI. sarabata vagere pravAhI padArtho peya che, paraMtu temAM mizrita anya dravyothI tRSA ane kSudhA baMne zAMta thAya, tethI teno samAveza azanamAM paNa thAya che. hAphama- khAdima. ApaNe kRti vima-tAdhi / keLAM, sapharajana Adi lIlA phaLo tathA badAma, kAju, kIsamIsa Adi sUkA phaLone 'khAdima' kahe che. sAmaM- svAdima. ApaNe kRti svAvimaM yuktAmbU pUrNapAdhi / jenuM AsvAdana mAtra karAya arthAt je padArthothI kSudhA ke tRSA zAMta thatI nathI paraMtu mukhane AsvAdita kare che, tevA elacI, sopArI, pAna vagere mukhavAsa rUpa padArthone sAima kahe che. pratyAkhyAnanA AgAra- AgArano artha che- apavAda. koI vizeSa sthitimAM tyAga karelI vastunuM sevana karavuM paDe to pratyAkhyAnano bhaMga thato nathI. pratyAkhyAna grahaNa karanAra sAdhaka chadmastha che, te zraddhAthI pratyAkhyAnanuM pUrNapaNe pAlana karavAnI daDhatama bhAvanAthI pratyAkhyAnano svIkAra kare che. tema chatAM chadmasthapaNAnA kAraNe koI vizeSa paristhitimAM pratijJAnuM pAlana karI na zake. tevI paristhitimAM tenI pratijJAno sarvathA bhaMga na thAya, te mATe AcAryoe dIrgha draSTithI vicArIne AgAra--apavAda ke chUTanuM vidhAna karyuM che. pratyAkhyAna grahaNa karatI vakhate ja sAdhaka tevI chUTa rAkhe che, jethI tenA pratyAkhyAnano sarvathA bhaMga thato nathI. navakArazI paccakkhANamAM kevaLa be AgAra che- anAbhoga ane sahasAkAra. (1) anAbhogano-- atyaMta vismRti. pratyAkhyAna svIkAra karyAnI vAta sarvathA bhUlAI jAya ane tevA samaye bhUlathI kaMIka khAI-pI levAya to te anAbhoga AgAra che. jyAM sudhI khabara na paDe, tyAM sudhI vratabhaMga na thAya paraMtu khabara paDayA pachI arthAt vratanI smRti thayA pachI paNa jo mukhamAM nAkhelo koLiyo thUMke nahIM, AgaLa khAvAnuM baMdha na kare to vrata bhaMga thAya che, mATe sAdhakanuM kartavya che ke khabara paDe ke tarata ja bhojana baMdha karI de ane je kaMI moDhAmAM levAI gayuM che te badhuM yatanA sAthe thUMkI de. (2) sahasAkAra- acAnaka. varasAda varasavAthI athavA dahIM vagere valovatA samaye acAnaka pANI ke Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 140] zrI Avazyaka sUtra chAzano chAMTo moDhAmAM uDI jAya, te "sahasAkAra" che. bIjAne pratyAkhyAna karAvavAnA hoya to pAThamAM paccakakhAI ane 'vosireha' zabda bolavo joIe. jo svayaMne ja paccakakhANa grahaNa karavA hoya to ullekha karyA mujaba 'paccakakhAmi' ane 'vosirAmi' kahevuM joIe. AgaLanA pAThomAM paNa A parivartana dhyAnamAM rAkhavuM joIe. - A pAThathI sAMketika arthAt saMketapUrvaka thatA pratyAkhyAna paNa thAya che. gaMThIsahiyaM ane muThThIsahiyaMnA pratyAkhyAna A ja pAThathI karavA joIe. tyAM navAra sahiyaMnA sthAne kevaLa vihiyaM athavA kisahiyaM zabda bolavA joIe. siddhi ane kisAhityano bhAva e che ke jyAM sudhI gAMTha athavA mukI vagere na kholuM tyAM sudhI cAre ya AhArano tyAga karuM chuM. diyuM, phikSahiyaM Adi sAMketika pratyAkhyAnamAM paNa pUrvokta be AgAra ja hoya che. sAMketika pratyAkhyAnanA saMketAnusAra icchita samaye tenI samApti thaI zake che. A sAMketika pratyAkhyAna suryodaya sivAya anya samayamAM paNa karI zakAya che, tethI jyAre anya samaye A pratyAkhyAna karavAmAM Ave tyAre 3 sure A pATha na bolavo joIe. pATha-raH porasI pratyAkhyAna | 1 uggae sUre porisiM paccakkhAmi; cauvvihaM pi AhAraM asaNaM, pANaM, khAima, sAimaM aNNatthaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, pacchaNNakAleNaM, disAmoheNaM, sAhuvayaNeNaM, savvasamAhivattiyAgAreNaM, vosirAmi / bhAvArtha :- porasInA paccakhkhaNa karuM chuM. sUryodaya pachI eka prahara paryata anAbhoga, sahasAkAra, pracchannakALa, dizAmoha, sAdhuvacana ane sarvasamAdhi pratyayAkAra, A(cha) AgAro sivAya AhAra, pANI, mevo, mukhavAsa, A cAre ya AhArano tyAga karuM chuM. vivecana : prastuta sUtramAM porasI pratyAkhyAnanI kAlamaryAdA, teno viSaya tathA tenA AgAranuM kathana che. kAlamaryAdA- sUryodayathI laIne eka prahara divasa caDe tyAM sudhI cAre ya AhArano tyAga karavo, te porasI pratyAkhyAna che. porasIno zAbdika artha che- 'puruSa pramANa chAyA' eka prahara divasa caDe tyAre manuSyanI chAyA potAnA zarIra pramANe lAMbI thAya che. A bhAva laIne porasI zabda prahara-parimita kAlavizeSanA arthamAM lAkSaNika rIte ruDha thayo che. pratyAkhyAnano viSaya- navakArazI pratyAkhyAnanI jema azana, pAna, khAdima ane svAdima, A cAre prakAranA AhArano tyAga karavo, te teno viSaya che. kyAreka koI paristhitivaza pANInI chUTa sAthe tivihAra porasI paNa karI zake che ane koI vRddhAcAryanA abhiprAye zrAvako azana ane khAimaM, A be AhAranA paccakhANa pUrvaka duvihAra porasI paNa karI zake che. porasI pratyAkhyAnamAM cha prakAranA AgAra che. pratyAkhyAnanA AgAra :- (1) anAbhoga- pratyAkhyAnanI vismRti thaI jAya ane bhojana karI levAya to, (2) sahasAkAra- akasmAt varasAda Adi AvavAthI acAnaka pANInA chAMTA momAM jAya to, Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-6 . [ 141 ] (3) pracchannakALa- vAdaLa athavA AMdhinA kAraNe sUrya DhaMkAI javAthI porasI pUrNa thaI javAnI bhrAMti thAya, (4) dizAmoha- pUrva dizAne pazcima dizA samajI porasI na AvyA chatAM sUrya upara AvavAnI bhrAMtithI azanAdi vAparI levAya to, (5) sAdhu vacana- porasI AvI gaI evuM koI Akha puruSa kahe ane porasI AvyA pahelA ja porasI pALI levAya to, (6) sarvasamAdhipratyayAkAra- koI Akasmika zuLa Adi tIvra roganI upazAMti mATe auSadhi vagere grahaNa karavA paDe to. pracchanna kALa - dizAmoha ane sAdhavacana A traNe ya AgArano abhiprAya che ke- bhrAMtinA kAraNe porasI pUrI na thavA chatAM porasI pUrI thayelI samajI bhojana karI levAmAM Ave to koI doSa nathI. jo bhojana karavA samaye khabara paDI jAya ke haju porasI pUrNa nathI thaI to te samaye bhojana choDI devuM joIe. jo khabara paDI gayA pachI paNa bhojana karatA rahIe to pratyAkhyAna bhaMgano doSa lAge che. sarva samAdhi pratyayAkAra- sarva prakAre samAdhibhAvanI puSTi mATe. svIkata porasI paccakakhANamAM acAnaka tIvra zUlAdi pIDA utpanna thAya, tyAre Arta-raudra dhyAnane dUra karavA ane sarva prakAre samAdhibhAva prApta karavA, je AgAra ke apavAdanuM sevana karAya, te "sarvasamAdhipratyayAkAra" che. A AgAra atyaMta mahatvapUrNa che. sAdhakanI samagra sAdhanA samAdhi bhAvanI prApti mATe ja che, paraMtu sAdhanA ja asamAdhinuM nimitta bane, to temAM sAdhake viveka rAkhavo atyaMta jarUrI che. porasI paccakakhANa karyA pachI acAnaka koI zULa Adi tIvratama roga utpanna thAya, tyAre sAdhake potAnI pratijJAmAM samabhAvapUrvaka daDha rahevAno prayatna karavo joIe. paraMtu kyAreka kSamatAnA abhAve sAdhakane ArtadhyAna ke raudradhyAnanA pariNAmo thavA lAge te samaye sAdhaka kadAca pratijJA bhaMga na kare, to paNa pariNAmonI malinatAthI tenI pratijJA pUrNapaNe saphaLa thatI nathI, tethI AcAryoe koI gaMbhIra paristhitimAM samAdhibhaMga thavAnA prasaMge auSadhopacAra nimitte tyAga karelI koI paNa vastunuM sevana karavuM paDe, to teno AgAra kahyo che ane tene ja "sarvasamAdhipratyayAkAra' kahe che. AgAra sevanathI pratyAkhyAnamAM aticAra doSa jarUra lAge che, paraMtu pratyAkhyAnano sarvathA bhaMga thato nathI. svIkRta vratamAM AgAronuM sevana karavuM, te vicAronI zithilatAnA poSaNa mATe nathI paraMtu durbAna rUpa malina pariNAmonI nivRtti mATe che... uparokta AgAranA kathanathI spaSTa thAya che ke koI paNa anuSThAnonI ArAdhanAmAM samAdhibhAvanI akhaMDatA atyaMta jarUrI che. porasInI jema sArdha porasInA pratyAkhyAna paNa hoya che. temAM sUryodaya pachI doDha prahara sudhI cAre prakAranA AhArano tyAga karavAno hoya che. tethI, sArdha porasInA pratyAkhyAna karavA hoya tyAre neti nI jagyAe sAda siM pATha kahevo joIe. pATha-3H pUrvArdha pratyAkhyAna-be porasI pratyAkhyAna | 1 uggae sUre, purimaDDhaM paccakkhAmi, cauvvihaM pi AhAra-asaNaM, pANaM, khAima, saaimN| aNNatthaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, pacchaNNakAleNaM, disAmoheNaM, sAhuvayaNeNaM, mahattarAgAreNaM, savvasamAhivattiyAgAreNaM, vosirAmi / Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14ra | zrI Avazyaka sUtra bhAvArtha :- sUryodayathI laIne divasanA pUrvArdha sudhI arthAt be prahara sudhI anAbhoga, sahasAkAra, pracchannakAla, dizAmoha, sAdhuvacana, mahattarAkAra ane sarvasamAdhipratyayAkAra, A (sAta) AgAro sahita azana, pANI, mevA, mukhavAsa, A cAre ya AhAranA paccakhANa karuM chuM. vivecana : - prastuta sUtramAM be porasI pratyAkhyAnanI kAla maryAdA, teno viSaya tathA tenA AgAranuM pratipAdana che. kAlamaryAdA tathA viSaya- sUryodayathI laIne divasanA pUrvabhAga sudhI arthAt be prahara sudhI cAre AhArano tyAga karavAmAM Ave che. AgAra :- be porasI pratyAkhyAnamA sAta AgAra rAkhavAmAM Ave che. anAbhoga, sahasAkAra Adi che AgAra porasI pramANe ja che ane sAtamo AgAra 'mahattarAkAra' che. mahattarAkAra :- vizeSa nirjarA vagerene lakSamAM rAkhI rogI vagerenI sevA mATe athavA zramaNa saMghanA koI mahatvapUrNa kArya mATe gurudeva vagere mahattara puruSanI AjJA thavAthI nizcita samaya pahelA ja paccakhkhANa pALI levA. AcArya siddhasena divAkara sUri tenuM spaSTIkaraNa karatAM kahe che ke pratyAkhyAna pAlanathI thatI nirjarAnI apekSAe vizeSa nirjarAnA lAbha mATe, glAna sAdhu AdinI sevA ke zAsana sevAnA anya koI paNa kArya bIjAthI thaI zake tema na hoya tyAre potAnA vratamAM gurnAdikonI AjJAthI chUTa levI, te 'mahattarAkAra" che. svayaMnI sAdhanA paripakva banAvavI, te pratyeka sAdhakanuM kartavya che tenI sAthe ja sahavartI anya sAdhakonI sAdhanAmAM ke tenA samAdhibhAvamAM sahAyaka banavuM, te paNa sAdhakanuM viziSTa kartavya che, te mahattarAkAra' nAmanA AgArathI spaSTa thAya che. sahavartI glAna, tapasvI ke vRddha sAdhune acAnaka anyanI sevAnI AvazyakatA hoya, anya sAdhuo tathAprakAranI sevAmAM sakSama na hoya ane svayaM tapasyA sahita sevA karI zake tema na hoya, tyAre sAdhake potAnI pratijJAmAM AgAranuM sevana karIne paNa glAnAdinI sevAne vizeSa mahatva ApavuM joIe, kAraNa ke be porasI, upavAsa Adi paccakakhANa bAhya tapa che ane sevA-vaiyAvacca AtyaMtara tapa che. AtyaMtara tapanI sAdhanAthI vizeSatama nirjarA thAya che. A rIte zAsana sevAnA mahattama kArya mATe paNa A AgAra-chUTa che. navakArazI ane porasI pratyAkhyAnamAM mahattarAkAra AgAra nathI kAraNa ke teno kALa alpa che, tethI paccakhANa pUrNa karyA pachI paNa nirdiSTa sevA kArya karI zakAya che. pUrvArdha pratyAkhyAnanI jema apAddha pratyAkhyAna hoya che. apArTsa pratyAkhyAna eTale sUryodaya pachI traNa prahara sudhI cAre prakAranA AhAra grahaNano tyAga karavo. apArTsa pratyAkhyAnamAM purimanA sthAne avaOM zabda bolavo joIe. zeSa pATha baMne pratyAkhyAnanA samAna che. pATha-4H ekAsaNuM-pratyAkhyAna | 1 |egAsaNaM paccakkhAmi tivihaM pi AhAraM asaNaM, khAima, sAimaM, (cauvvihaM Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyat-s [ 143 ] pi AhAraM asaNaM, pANaM, khAima, sAima) aNNatthaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, sAgAriyAgAreNaM, AuMTaNapasAraNeNaM, guruabbhuTThANeNaM, pAriTThAvaNiyAgAreNaM, mahattarAgAreNaM, savvasamAhivattiyAgAreNaM vosirAmi / bhAvArtha :- ekAsaNA tapano svIkAra karuM chuM. ekAsane bhojana karavA sivAya anAbhoga, sahasAkAra, sAgArikAkAra, AkuMcanaprasAraNa, gurvavyutthAna, pAriSThApanikAkAra, mahattarAkAra, sarvasamAdhipratyayAkAra, A(ATha) AgAra sahita azana, mevA ane mukhavAsa, A traNe ya AhAronA (azana, pAna, mevA, mukhavAsa cAre ya AhAranA) paccakhANa karuM chuM. vivecana : prastuta sUtramAM ekAsana tapanuM svarUpa tathA tenA AgAranuM kathana che. divasamAM ekavAra bhojana karavuM, te ekAsaNAnuM tapa che. 'egAsaNa' prAkRta zabda che, jenuM saMskRta rUpAMtara be prakAre thAya che- 'ekAzana' ane 'ekAsana. ekAzana -ekavAra bhojana karavuM ane ekAsanaeka Asana para besIne bhojana karavuM. egAsaNa mAM baMne artha grAhya che. eka +azana arthAtu divasamAM ekavAra bhojana karavuM, temAM divasamAM kayA samaye bhojana karavuM. teno mULapAThamAM ullekha nathI. prAcIna paraMparA che ke prAyaH eka prahara vyatIta thayA pachI bhojana karavuM kAraNa ke te pramANe karavAthI ekAsaNAnI sAthe porasItapano paNa lAbha maLe che. ekavAra bhojana karyA pachI te potAnI IcchA ane anukuLatA pramANe traNa athavA cAra AhAranA paccakakhANa kare che. je traNa AhAranA paccakakhANa kare che, te sUryAsta sudhI aceta pANI vAparI zake che ane je cAre AhAranA paccakakhANa kare che, te bhojana ane pANI ekavAramAM ja laI le che, tyArapachI pANI paNa vAparatA nathI. ekAsaNAnA pratyAkhyAna sAdhu ane zrAvaka baMnene mATe eka samAna che. ekAsaNAnA pratyAkhyAna sUtramAM saceta ke aceta AhAra levo, tevuM koI spaSTIkaraNa nathI. tema chatAM zrAvakoe ekavAra bhojana karavAnI sAthe aceta AhAra-pANI vAparavAno viveka rAkhavo lAbhaprada che. ekAsaNAmAM ATha AgAra hoya che. temAMthI anAbhoga, sahasAkAra, mahattarAkAra ane sarvasamAdhipratyayAkAra, A cAra AgAranuM spaSTIkaraNa pUrvavat jANavuM, bAkInA cAranuM spaSTIkaraNa A pramANe che-(1) sAgArikAkAra - A AgAra mAtra sAdhu-sAdhvI mATe ja che. sAgArika eTale AgAra-ghara sahita hoya, tevA gRhastha. sAdhu AhAra karavA besI gayA pachI acAnaka koI gRhastha darzanAdi mATe Ave to guhasthanI sAme bhojana karavuM, te sAdhu-sAdhvI mATe niSiddha che, tethI ekAsaNAmAM A AgArathI sAdhu-sAdhvI tyAMthI UThIne bIjI jagyAe besI zake che. AcArya jinadAse Avazyaka cUrNimAM lakhyuM che ke AgaMtuka gRhastha jo tarata ja cAlyA javAnA hoya to thoDIvAra rAha jovI joIe, acAnaka uThIne na javuM joIe. jo gRhastha besavAnA hoya, tarata javAnA na hoya to, alaga ekAMtamAM jaIne bhojana karI levuM joIe. dIrghakAla sudhI pratIkSA karatAM rahevAthI svAdhyAya vageremAM kSati thAya che. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 144 ] zrI Avazyaka sUtra kyAreka sarpa, agni vagereno acAnaka upadrava thAya, to paNa anya jagyAe jaI bhojana karI zakAya che. A prakAranI chUTa paNa sAgArika nAmanA AgArathI ja laI zakAya che. pravacana sAroddhAra vRttimAM A AgAranuM arthaghaTana gRhastha mATe paNa karyuM che. koI lobhI, krUra, vagere vyaktio ke jenI sAme bhojana karavuM ucita nathI tevI vyaktionuM grahaNa "sAgArika'mAM thAya che, tevI vyakti acAnaka AvI jAya, to bhojana mATe eka jagyAethI UThIne bIjI jagyAe jaI zakAya che. (2) AkaMcanaprasAraNa- bhojana samaye viziSTa kAraNasara hAtha, paga vagere aMgone saMkocavA ke phelAvavA. upalakSaNathI zarIrane AgaLa-pAchaLa, karavuM paDe, to tenI chUTa hoya che. (3) gurvavyutthAna- gurujana(sAdhu-sAdhvI) Ave to teono satkAra karavA mATe ubhA thavuM. sAmAnya rIte ekAsaNAmAM UbhA thavAnuM vidhAna nathI. Asana parivartana thavAthI vrata bhaMgano doSa lAge che paraMtu gurujanonA satkAra mATe uThavAmAM koI doSa nathI, tenAthI vratabhaMga thatuM nathI, paraMtu vinaya dharmanI ArAdhanA thAya che. A AgAra sAdhu ane gRhastha baMne mATe che. (4) pAriSThApanikAkAra- anyane sAdhune AhAra paraThavo paDe tema hoya to vAparavAnI chUTa hoya che. A AgAra gRhastha mATe nathI mAtra sAdhu mATe ja che. jaina munio te potAnI AvazyakatA pramANe ja AhAra lAve che, sAdhuo vadhAre AhAra lAvatA nathI tema chatAM kyAreka bhrAMtivaza vadhAre AhAra AvI jAya topaNa yathAzakya AhAra svayaM vAparI le paraMtu adhika AhArathI svAthyanI hAni thAya, kyAreka grahaNa karelo AhAra khAvA yogya na hoya, to sAdhu atyaMta anivArya saMyogamAM te AhAra paraThI zake che. AhAra paraThatAM pahelA sahavartI anya sAdhuone te AhAra mATe nimaMtraNa kare, temAM koI tapasvI sAdhu paNa gurvAjJAthI te AhArane vAparI zake che. gRhasthane tyAMthI lAvelo AhAra paraThI devo, te AhArano bagADa che. gRhasthano vizvAsaghAta che vagere aneka prakAre doSajanaka hovAthI sAdhu yathAzakya AhArane paraDe nahIM jo anya sahavartI sAdhuo paNa te AhAra vAparI zake tema na hoya, tyAre ja sAdhu yatanA ane vivekapUrvaka paraThe. jo koI sAdhune ekAsaNuM hoya ane anya sAdhune AhAra paravo paDe tevI sthiti hoya to sAdhu ekAsaNuM thaI gayA pachI paravA yogya AhArane vAparI zake che ane te pariSThApanikA AgAra kahevAya che. zrAvaka mATe parivAra hoto nathI, tethI teNe ekAsaNAnA pratyAkhyAna letA samaye pabliAvAra bolavuM na joIe. gRhasthanA gharamAM ghaNA badhA loko mATe bhojana taiyAra thAya che ane temAMthI bhojana vadhe to te rAkhavAmAM Ave che, paraThavAmAM AvatuM nathI ane teno anya samaye yogya upayoga paNa thaI zake che. vartamAna paraMparAmAM ekAsaNAnI jema ja besaNAnA paNa pratyAkhyAna thAya che. tenA pratyAkhyAna paNa A ja pAThathI karI zakAya che. beAsaNAnA paccakakhANa samaye mULapAThamAM 'egAsaNaM'nI jagyAe 'biyAsaNa bolavuM joIe. ekAsaNA ane biyAsaNAmAM bhojana samaye yatheccha cAre ya AhAra laI zakAya che, paraMtu bhojana pachI mAtra acita pANI divase laI zakAya che. rAtrimAM cauvihAra paccakakhANa Avazyaka hoya che. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-6 . [ 145 | pATha-paH ekaThThANuM-pratyAkhyAna | 1 | ekkAsaNaM eggaTThANaM paccakkhAmi cauvvihaM pi AhAraM asaNaM pANaM khAima sAimaM aNNatthaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, sAgAriyAgAreNaM, guruabbhuTThANeNaM, pAriTThAvaNiyAgAreNaM, mahattarAgAreNaM, savvasamAhivattiyAgAreNaM vosirAmi / bhAvArtha :- ekAzana rUpa ekasthAna vratane grahaNa karuM chuM, anAbhoga, sahasAkAra, sAgarikAkAra, gurvavyutthAna, pAriSThApanikAkAra, mahattarAkAra ane sarva samAdhipratyayAkAra A (sAta) ukta sAta AgAra sahita azana, pANI, phaLa, mevA ane mukhavAsa, A cAre ya AhAranA paccakhANa karuM chuM. vivecanaH prastuta sUtramAM ekaThANuM-ekasthAna pratyAkhyAnanuM svarUpa tathA tenA AgAranuM pratipAdana che. ekasthAnAntargata "sthAna' zabda 'sthiti' vAcaka che. eka ja sthitimAM besIne ekavAra bhojana karavuM. jamaNo hAtha ane moDhA sivAya bIjA aMgo halAvyA vinA divasamAM eka ja vAra, eka ja Asana para besI bhojana karavuM." arthAt bhojana zarU karavA samaye je sthiti hoya, je aMga vinyAsa hoya, je Asana hoya, te ja sthiti ane AsanamAM besIne bhojana pUrNa karavuM. ekasthAnanI vidhi ekAsaNA jevI hoya che. kevaLa hAtha, paga vagerenA AkuMcana-prasAraNano AgAra raheto nathI. ekAsANAmAM ATha AgAra hoya, ekaTTANAmAM sAta AgAra hoya che. A TarSa pasAra naOi, sesaMga poLa -Avazyaka vRti. A ekasthAna tapamAM bhojana sAthe ja pANInuM sevana paNa tyAre ja pUrNa thaI jAya che. ekavAranA bhojana pachI cAre prakAranA AhArano tyAga hoya che. pATha-6H AyaMbila-pratyAkhyAna | 1 AyaMbilaM paccakkhAmi(cauvvihaM pi AhAraM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM, athavA tivihaM pi AhAraM asaNaM khAima sAima) aNNatthaNAbhogeNaM, sahasArAgeNaM, levAleveNaM, ukkhittavivegeNaM, gihitthasaMsaTeNaM pAriTThAvaNiyAgAreNaM, mahattarAgAreNaM, savvasamAhivattiyAgAreNaM vosirAmi / bhAvArtha - AjanA divase AyaMbila tapano svIkAra karuM chuM. anAbhoga, sahasAkAra, lepAlepa, uslipta viveka, gRhastha saMsRSTa, pAriSThApanikAgAra, mahattarAgAra, sarvasamAdhi pratyayAkAra, A(ATha) AgAra sivAya anAcArlI AhArano tyAga karuM chuM. vivecana : - prastuta sUtramAM AcAsla-AyaMbila tapa ane tenA AgAranuM nirupaNa che. AyaMbila tapa - A tapamAM divasamAM ekavAra rukSa, nIrasa tathA vigaya rahita AhAra ja grahaNa karavAmAM Ave che. temAM dUdha, dahIM, ghI, tela, goLa, sAkara, mIThAI tathA pakavAna vagere koIpaNa prakAranA Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 ] zrI Avazyaka sUtra svAdiSTa bhojanano niSedha hoya che, tethI prAcIna AcAra graMthomAM bhAta, aDada athavA satta vageremAMthI koI eka padArtha dvArA ja AyaMbila karavAno ullekha prApta thAya che. vyAkhyAkAranA kathanAnusAra AyAma: avazayana AnaM- vaturtharasa, tAvyA nivRtta AyAmAstam rUdra vo dhamelA trivirSa mavati, govana, nmASA: saMvaraiva ! pAMca prakAranA rasamAMthI cothA Asla-khATA rasa rahita upalakSaNathI sarva prakAranA svAdiSTa bhojanano tyAga karIne odana, aDada Adi koI paNa nIrasa bhojana eka vAra karavuM, te AyaMbila tapa che. ekAsaNA ane ekasthAnanI apekSAe AyaMbilanuM mahatva vizeSa che. ekAsaNA ane ekasthAnamAM to ekavAranA bhojanamAM icchAnusAra SaTrasapUrNa bhojana paNa laI zakAya che, paraMtu AyaMbilamAM ekavAra bhojanamAM kevaLa bAphelA aDada, bhAta Adi nIrasa AhAra ja laI zakAya che. AyaMbila tapamAM rasendriya vijayanI mukhyatA che. niryukti ane vyAkhyAgraMthomAM AyaMbila pratyAkhyAna sutramAM uparokta pATha ja prApta thAya che. paraMtu keTalI hastalikhita ane mudrita pratomAM mAryAvitta vizvAmi pachI cAre AhAranA tyAga rUpa basa, paga, hA, sApha tathA traNa AhAranA tyAga rUpa , maM, sADama pATha upalabdha che. arthAt ekavAranA nIrasa bhojana pachI sAdhaka potAnI icchAnusAra traNa ke cAra AhAranA paccakakhANa laI zake che. jo cAre AhAranA paccakakhANa kare, to vigaya rahita nirasa bhojana-pANI baMne ekavAramAM grahaNa thaI jAya che ane traNa AhAranA paccakakhANa kare, to ekavAranA nIrasa bhojana pachI sUryAsta sudhI aceta pANI vAparI zakAya che. sAdhaka potAnI icchA ane anukULatA pramANe paccakhANa grahaNa kare che. vartamAna paraMparAmAM AyaMbila pratyAkhyAna sUtramAM traNa AhAranA tyAga rUpa , hA, sApha zabdonuM uccAraNa thAya che. AyaMbilanA paccakakhANamAM ATha AgAra kahyA che. te AThamAMthI anAbhoga, sahasAkAra, pariSThApanikAkAra, mahattarAkAra ane sarvasamAdhipratyayAkAra, A pAMca AgAranuM spaSTIkaraNa pUrvavatu jANavuM. traNa AgAranuM spaSTIkaraNa A pramANe che- (1) lepAlepa- A AgAra dAtAthI saMbaMdhita che. dAtA je vAsaNathI AyaMbilano AhAra vahorAvavA icche te vAsaNa athavA tenA hAtha ghI-goLa Adi padArthathI kharaDAyelA hoya ane tene tatkAla lUchIne bhikSA Ape to paNa temAM kiMcita lepa rahevAnI zakyatA hoya che, tenA mATe A AgAra che. ukta prakAre AyaMbilano AhAra, bhAta, aDada Adi grahaNa karAya to AyaMbila vratano bhaMga thato nathI. "lepAlepa" zabdamAM lepa ane alepa baMneno samAveza thAya che. lepa eTale pahelAthI ghI AdithI lepAyeluM ane alepa eTale pachI tene lUchIne alipta karI dIdhuM hoya. lUMchavA chatAM temAM teno aMza rahI gayo hoya che. tatsaMbaMdhI AgAra che. (2) utsita viveka- cokhA tathA roTalI vagere AyaMbilamAM grahaNa karavA yogya khAdya padArtha para goLa tathA sAkara vagere vigaya pahelethI ja rAkhelA hoya, AcArlIvratadhArI munine jo koI vigaya padArthane upADIne roTalI vagere devA icche to grahaNa karI zakAya che. usliptano artha che upADavuM ane vivekano artha upADayA pachI teno svAda vagere rahe nahIM tevA padArtho levA. saMkSepamAM AyaMbilamAM grAhya vastunI sAthe jo Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-6 | | 147 | goLa vagere viSayarUpa agrAhya dravyano sparza thAya ane teno nAmamAtra lepa lAgelo rahe, grAhA padArthomAM goLa Adi padArtho ekameka thayA na hoya, to tene kADhIne AhAra grahaNa karavAmAM vratabhaMga thato nathI. jema ke- khAkharAnI upara rahelA sAkaranA TukaDA upADIne gRhastha khAkharA Ape, to te grahaNa karI zakAya che. (3) guhastha saMsaSTa- guhasthanA hAtha ke kaDachI ghI goLa AdithI kharaDAyelA hoya ane tenAthI ja vahorAve, to te gRhastha saMskRSTa kahevAya. uparokata vivecana pramANe lepAlepa, usliptaviveka, gRhastha saMsRSTa A traNe AgAra sAdhu mATe ja che, gRhastha mATe A AgAranI jarUra nathI tema chatAM zramaNabhUta zrAvakane mATe paNa A AgAra lAgu paDe che. sAdhunuM jIvana parAzrita ane zuddha gaveSaNAvALuM che tene mATe A AgAro Avazyaka thAya che. - pATha-7: abhaktArtha-upavAsa pratyAkhyAna, | 1 uggae sUre, abhattaTuM paccakkhAmi, cauvvihaM pi AhAraM-asaNaM, pANaM, khAima, sAimaM / aNNatthaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, pAriTThAvaNiyAgAreNaM, mahattarAgAreNaM, savvasamAhivattiyAgAreNaM, vosirami / bhAvArtha:- (bIjA divasanA) sUryodaya sudhI abhaktArtha - upavAsa grahaNa karuM chuM anAbhoga, sahasAkAra, pAriSThApanikAkAra, mahattarAkAra, sarvasamAdhi pratyayAkAra A (pAMca) AgAro sahita azana, pANI, mevA, mukhavAsa, A cAre ya AhArano tyAga karuM chuM. vivecanaH prastuta sUtramAM upavAsa tapanuM svarUpa, tenI kAlamAryAdA tathA tenA AgAranuM pratipAdana che. upavAsa- bhakta - bhojana, artha - prayojana, a - nahIM. A traNe ya padano saMyukta artha che- bhojananuM prayojana jemAM nathI tevuM vrata arthAt upavAsa. Agama graMthomAM eka upavAsa mATe vaDanjamAM, be upavAsa mATe chaThThamata, traNa upavAsa mATe adRmamAM pATha prApta thAya che. keTalAka vidvAno divasanA be bhaktanA hisAbe upavAsanA divasanA be ane pUrva-pazcAtunA divasanA eka-eka ema cAra bhakta(cAra bhojana)nA tyAganuM kathana kare che, paNa tema artha karavo ucita nathI kAraNa ke zrI aMtagaDadazAMga Adi sutromAM trIsa divasanA upavAsamAM "saddibhata pATha prApta thAya che. vAsthamAM vagere zabdaprayoga kevaLa prAcIna ruDha saMjJAo ja che. cauvihAra ane tivihAranA rUpamAM upavAsanA be prakAra thAya che. cauvihAra upavAsano pATha mULa sUtramAM Apyo che. sUryodayathI laIne bIjA divase sUryodaya sudhI cAre ya AhArano tyAga karavo, te cauvihAra upavAsa kahevAya che. tivihAra upavAsa karavo hoya to pANIno AgAra rAkhI zeSa traNe ya AhArano tyAga karavo joIe. tivihAra upavAsanI pratijJAmAM 'viraMpi AhAra-mALa, hAra, sApha' pATha kahevo joIe. A rIte upavAsanI kAlamaryAdA eka divasanA sUryodayathI bIjA divasanA sUryodaya sudhInI che. AgAra- upavAsamAM anAbhoga, sahasAkAra, pariSThApanikAkAra, mahattarAkAra, sarvasamAdhi pratyayAkAra, Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148] zrI Avazyaka sUtra A pAMca AgAra che. tenuM spaSTIkaraNa pUrvavat jANavuM. paMDita pravara sukhalAlajIe paMcapratikramaNa sUtramAM pAriSThApanikAgAra viSayamAM lakhyuM che ke sAdhune paraThavAno prasaMga Ave, tyAre paccakakhANa hovA chatAM AgAranI paristhitimAM cauvihArA upavAsamAM pANI, tivihArA upavAsamAM anna ane pANI tathA AyaMbilamAM vigaya, anna ane pANI laI zake che. - tivihArA upavAsamAM pANI laI zakAya che. tethI tenA pratyAkhyAnamAM jaLa saMbaMdhI cha AgAranuM paNa kathana karavuM joIe 'pArU tevAke nA, nevADe vA, arazekha vA, vadallekha vA, salityeka vA, sintha vA vosirAmi ' Avazyaka vRtti ukta jaLa saMbaMdhI AgArono bhAvArtha A mujaba che- (1) lepakRta- dALa, bhAta vagere dhoyeluM pANI tathA AMbalI, khajUra, drAkSa vagerenuM pANI, je pANIno lepa pAtramAM lAge che. (2) alepakRtachAzanI parAza vagerenuM pANI alepakRta kahevAya che, jeno lepa pAtrAmAM na lAge, te alepakRta pANI che. (3) accha- svaccha. garama kareluM svaccha pANI ja 'accha' zabdathI grAhya che. AcArya siddhasena sUri teno artha uSNodakAdi kare che. (4) bahala- bAphelA tala, bhAta ane java AdinuM cIkAsayukta pANI bahala kahevAya che. bahalanA sthAne keTalAka AcArya bahulepa zabdano prayoga paNa kare che. (5) sasintha loTa vagerethI lepAyelA hAtha tathA pAtranuM dhovaNa jemAM sikya arthAt loTa vagerenA kaNa paNa hoya, te pANI. (6) asikyaloTa vagerethI lipta hAtha tathA pAtra vagerenuM dhovaNa je gALeluM hoya, jemAM loTanA kaNa na hoya te pANI, A cha e prakAranA pANI tivihArA upavAsamAM laI zakAya che. pATha-8 divasa carima pratyAkhyAna | 1 divasacarimaM paccakkhAmi, cauvvihaM pi AhAra-asaNaM, pANaM, khAima, sAimaM / aNNatthaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, mahattarAgAreNaM, savva samAhivattiyAgAreNaM vosirAmi / bhAvArtha :- divasa carimanuM vrata grahaNa karuM chuM. anAbhoga, sahasAgAra, mahattarAgAra ane sarvasamAdhi pratyayAkAra AgAra, A (cAra) AgAra sahita azana, pANI, mevA, mukhavAsa, A cAre ya AhArano tyAga karuM chuM. vivecana : prastuta sUtramAM divasa carima pratyAkhyAnanuM svarUpa tathA tenA AgAranuM kathana che. carama - aMtima bhAga. tenA be bheda che- (1) divasano aMtima bhAga (2) bhavacarima arthAt AyuSyano aMtima bhAga. divasanA aMte je pratyAkhyAna karavAmAM Ave tene divasacarima pratyAkhyAna kahe che. sUryAsta thAya tyArapachI bIjA divase sUryodaya thAya, tyAM sudhI cAra AhArano tyAga karavo, te divasa carima pratyAkhyAna che. sAdhaka potAnI anukULatA pramANe sAMje divasa hoya, tyAM ja AhAra-pANIthI nivRta thaI jAya tyAre A pratyAkhyAnane dhAraNa kare che. divasa carima pratyAkhyAna ekAsaNA vageremAM paNa grahaNa karI zakAya che. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka 149 tyAra pachI te sAdhaka pANIno tyAga kare che. ekAsaNAmAM ekavAranA bhojana pachI bhojanano tyAga hoya che paraMtu ekAsaNAmAM ATha AgAra che ane divasa rima pratyAkhyAnamAM cAra ja AgAra che. A rIte ekAsaNAnA paccakkhANa karyA hoya, to paNa divasa carima paccakkhANa karavAthI AgArano saMkSepa thavAthI ekAsaNAthI vizeSa lAbha thAya che. AyuSyanI aMtima ghaDIomAM yAvajjIvana mATe traNa ke cAra AhArano tyAga karIne saMghArAnI ArAdhanA karavI, te bhavacarima pratyAkhyAna che. divasa carima ane bhavacarima, baMne prakAranA pratyAkhyAnamAM traNa athavA cAra AhAranA pratyAkhyAna karI zakAya che. temAM anAbhoga-ajANatAM, sahasAkAra-acAnaka, mahattarAgAra-vaDilonA kahevAthI ane sarva samAdhi pratyayAkAra sarva prakAre samAdhibhAva jALavI rAkhavA mATe, A cAra AgAra hoya che. pATha-9 : abhigraha sUtra 1 abhiggahaM paccakkhAmi cauvvihaM pi AhAraM asaNaM, pANaM, khAimaM, sAimaM / aNNatthaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, mahattarAgAreNaM, savva samAhivattiyAgAreNaM vosirAmi / bhAvArtha :- abhigrahanuM vrata grahaNa karuM chuM. anAbhoga, sahasAkAra, mahattarAkAra ane sarva samAdhi pratyayAkAra A(cAra) AgAra sahita abhigrahapUrti na thAya tyAM sudhI(saMkalpita samaya sudhI) azana, pANI, mevA, mukhavAsa, cAre ya AhArano tyAga karuM chuM. vivecanaH prastuta sUtramAM abhigraha pratyAkhyAnanuM svarUpa tathA tenA AgAranuM pratipAdana che. upavAsa vagere tapa pachI athavA koI paNa tapa vinA potAnA manamAM nizciMta pratijJA ke saMkalpa karavo ke saMkalpa siddha thayA pachI ja AhAra grahaNa karIza, anyathA upavAsa, cha-aTTama vagere saMkalpita divaso sudhI AhAra grahaNa karIza nahIM. A prakAranI pratijJAne abhigraha kahe che. sAdhaka potAnI zakti anusAra saMkalpita samaya sudhInA pratyAkhyAna kare che. saMkalpita samaya pachI abhigraha pUrNa na thAya topaNa AhAra(pAraNuM) karI zake che ane saMkalpita samaya pahelAM ja abhigraha pUrNa thaI jAya to te tyAre ja AhAra grahaNa karI zake che- jema ke koIe abhigraha karyo ke mane hAthI potAnI sUMDhathI kaMIka vahorAve to huM AhAra grahaNa karIza anyathA mAsakhamaNa karIza. A abhigraha karyA pachI jo bIje ja divase koI hAthI sAme maLI jAya ane potAnI sUMDha lAMbI karIne koI padArtha Ape to te sAdhu turaMta ja te vastu grahaNa karIne pAraNuM karI zake, pachI tene mAsakhamaNa karavAnI AvazyakatA nathI. jo tevo saMyoga prApta na thAya, to te sAdhu potAnA saMkalpa pramANe mAsakhamaNa karIne pachI pAraNuM kare che. abhigaha pratyAkhyAnamAM abhigraha pUrNa thayA pahelAM potAnA abhitane koInI samakSa prakaTa na karavo joIe. abhigraha pratyAkhyAna dhIra, gaMbhIra ane zUravIra sAdhaka ja karI zake che. abhigraha pUrNa na thAya, tyAM sudhI samabhAvapUrvaka dhIraja rAkhavI atyaMta jarUrI che. abhigrahapUrti mATe citta caMcaLa banI jAya ke ArtadhyAnanA malina pariNAmo AvI jAya, to pratyAkhyAna saphaLa thatAM nathI, tethI pratyeka sAdhake bIjAnI dekhAdekhIne Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 ] zrI Avazyaka sUtra choDIne potAnI kSamatAno vAstavikapaNe vicAra karIne ja abhigraha pratyAkhyAna karavA joIe. abhigrahanA pratyAkhyAnamAM anAbhoga Adi cAra AgAra che. tenuM svarUpa pUrvavat jANavuM. pATha-10 : nirvikRtika pratyAkhyAna | 1 NivvigaiyaM paccakkhAmi, aNNatthaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, levAleveNaM, gihatthasaMsaTeNaM, ukkhittavivegeNaM, paDuccamakkhieNaM, pariTThAvaNiyAgAreNaM, mahattarAgAreNa, savvasamAhivattiyAgAreNaM vosirAmi / bhAvArtha :- vigayanA paccakhkhANa karuM chuM. arthAt vigaya rahita AhAra grahaNa karavAnuM tapa aMgIkAra karuM chuM. temAM anAbhoga, sahasAkAra, lepAlepa, gRhasthasaMsRSTa, ukliptaviveka, pratItyamukSita, pAriSThApanikAgAra, mahattarAkAra, sarvasamAdhi pratyayAkAra A (nava) AgAro sahita vigayono parityAga karuM chuM. vivecana : prastuta sUtramAM nirvikRtika tapanuM svarUpa tathA tenA AgAronuM nirupaNa che. umbinA be saMskRta rUpAMtara thAya che.nirviti-nirvikRti ane nirvitti-nirvigati ghI, tela Adi padArtho vikAra-vikRtinuM nimitta hovAthI vikRti kahevAya che. ghI AdithI yukta gariSTa AhAra vigati-durgatinuM kAraNa hovAthI, te vigati kahevAya che. vikRtirUpa athavA vigatirUpa ghI, tela Adi vigayanA tyAgane niSyi nirvikRtika pratyAkhyAna kahe che. temAM ghI, tela, dUdha, dahIM goLa ane sAkara Adi sarve viSayono tyAga hoya che. vigayono ja tyAga hovAthI mahAvigayono tyAga to sahaja thaI jAya che. A tapamAM vigaya sivAyanA padArthonA pratyAkhyAna nathI. tema chatAM A viziSTa tapa rUpa pratyAkhyAna che, tethI temAM phaLa-mevA ane mukhavAsano tyAga hoya che. nirvikRtika tapanA nava AgAra che. temAMthI anAbhoga, sahasAkAra, lepAlepa, gRhastha saMsRSTa, ullitaviveka, pAriSThApanika, mahattarAgAra ane sarvasamAdhi pratyayAkAra, A ATha AgAronuM varNana pUrvavat jANavuM. pratItyaprakSita - copaDeluM. pratItya prakSita eTale sArI rIte copaDeluM na hoya, nAmamAtra ja copaDeluM hoya tevA padArtho. gRhastha je padArthamAM pahelAthI ja atyalpa vigaya mizrita karyuM hoya, jema ke keTalAka loko roTalI mATe loTa bAMdhIne tenA upara ghI copaDIne rAkhI mUke ane thoDIvAra pachI roTalI kare che. keTalAka loko bhAtanuM osAmaNa kADhIne tarata ja temAM nAmamAtra ghI nAkhI de che. AvA padArtho grahaNa karavA, te pratIya prakSita AgAra che. sAdhu-sAdhvI nirdoSa AhAranI gaveSaNA karatA hoya tyAre tene sahaja AvA padArtha maLe to tenA dvArA nirvikRtika tapa karI zake che. unsiApta viveka- gRhastha vigaya rahita grAhya padArtho para vigaya rAkheluM hoya, to vivekapUrvaka te vigayane dUra karIne te padArtha laI zakAya che. vigayanA be prakAra che. ghI, tela Adi pravAhIrUpa vigaya che ane goLa Adi apravAhI rU5 vigaya che. uklipta vivekamAM ghI, tela Adi pravAhIrUpa viSayano AgAra nathI paraMtu goLa, sAkara vagere apravAhIrUpa vigayano AgAra hoya che. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avaya - I 151 | | | X | X | * | | * | X | X | X | | X | X | X | X | | X | X | * | | * | X | * | | X | X | * | | * | X | X | 4 | | | X | X | X | X | >| | | X | * | | * | | ||- | | 4 | X | * |ra. | * | X | * T4 | ja | |navakArazI porasI | be porasI |okAsaNa ekaThANa | Ayabila upavAsa| divasa carimanirvikatika| abhigraha daza pratyAkhyAnamAM AgAra : AgAra (1) anAbhoga (2) sahasAkAra (3) pracchanna kAla (4) dizAmoha (5) sAdhu vacana (6) mahattarAgAra (7) sAgArikAgAra (8) AMkucana-prasAraNa (9) gurvavyutthAna (10) pariSThApanAkAra (11) sarva samAdhi pratyayAkAra (12) lepAlepa (13) ukSiptaviveka (14) gRhastha saMsRSTa (15) pratItyaprakSita kula X | X | X | } | | X | X | X | X | \ | X | X | X | X | D Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra | zrI Avazyaka sUtra pratyAkhyAna zuddhiH A daze prakAranA pratyAkhyAnanI pUrNa zuddhi mATe niyukti ane vyAkhyAgraMthamAM cha prakAranI zuddhinuM kathana karyuM che. sA puna saddahaNa jANaNA ya vinayAnubhAsaNA ceva / anupAtanA virodhI bhAvavilohI ane cha niryukti-1585 bhAvArtha :- (1) zraddhA zuddhi, (2) jJAnazuddhi, (3) vinaya zuddhi, (4) anubhASaNa zuddhi, (5) anupAlana zuddhi ane (6) bhAva vizuddhi. (1) zraddhAzuddhi- pratyAkhyAnano upadeza sarvajJakathita che, te nirjarAnuM kAraNa che tevI zraddhApUrvaka pratyAkhyAnano svIkAra karavo, te zraddhAzuddhi che. (2) jJAnazuddhi- pratyAkhyAnanuM svarUpa, tenI kAla maryAdA, tenA AgAra vagere viSayonuM yathArtha jJAna prApta karyA pachI ja pratyAkhyAnano svIkAra karavo, te jJAnazuddhi che. jJAnapUrvakanA pratyAkhyAna ja supratyAkhyAna kahevAya che ane te ja saphaLa thAya che. (3) vinayazuddhi- gurnAdikone vidhipUrvaka vaMdana karIne, mana, vacana, kAyAnA azubha yogano nigraha karIne AdarapUrvaka pratyAkhyAnano svIkAra karavo, te vinayazuddhi che. (4) anubhASaNazuddhi- pratyAkhyAna sUtranuM uccAraNa svara-vyaMjananI zuddhi pUrvaka karavuM tathA pratyAkhyAnanA svIkAra samaye guru vadi zabdanuM uccAraNa kare, tyAre turaMta ja svayaM sirAmi zabdanuM uccAraNa karavuM, te anubhASaNazuddhi che. (5) anupAlanazuddhi- svIkRta pratyAkhyAnanuM vikaTa paristhitimAM paNa yathArtha rIte pAlana karavuM, jema ke sAdhune mATe AdhAkarmI AhArano niSedha che, to gAmamAM ke jaMgalamAM te niyamanuM samAna bhAve pAlana karavuM, temAM chUTa na levI, te anupAlanazuddhi che. () bhAvadvi- je zraddhAthI ane bhAvaviddhithI pratyAkhyAnano svIkAra karyo hoya, tevI ja bhAvavizuddhi aMta samaya sudhI rAkhavI. rAga-dveSa, abhimAna Adi malina bhAvo pratyAkhyAnane dUSita banAve che. tema jANIne bhAvazuddhi rAkhavI. pratyAkhyAnanI pUrNataH saphaLatA mATe uparokta cha prakAranI zuddhi Avazyaka che. sAdhaka cha prakAranI zuddhi sahita pratyAkhyAnanuM pAlana kare, topaNa maryAdita kAlanA pratyAkhyAna pUrNa thatAM, temAM lAgelA aticAronI AlocanA karavI jarUrI che. tenA mATe pUrvAcAryoe pratyAkhyAna pAravA(pUrNa karavA) saMbaMdhI sUtranuM kathana karyuM che. pratyAkhyAna pALavA saMbaMdhI sUtra| 3 uggaesUre namukkAra sahiyaM..... paccakkhANaM kayaM / taM paccakkhANaM samma kAraNa phAsiyaM, pAliyaM, tIriyaM, kiTTiyaM, sohiyaM, ArAhiyaM / jaM ca na ArAhiyaM tassa micchAmi dukkaDam / Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka-6 . [ 153 ] bhAvArtha - sUryodaya sudhI namaskAra karavA pUrvaka pUrNa karavAnA je pratyAkhyAna karyA hatA, te pratyAkhyAna (mana, vacana) zarIra dvArA samyaka rUpe spaSTa, pAlita, zodhita, kIrtita ane ArAdhita karavA chatAM tenI samyaka rUpe ArAdhanA na thaI hoya, to tatsaMbaMdhI mAruM duSkRtya mithyA thAo. vivecana : A pratyAkhyAna samApti sUtra che. koI paNa pratyAkhyAnanI samApti prastuta sUtra dvArA karavI joIe. uparokta pAThamAM 34TNa sUre namowAra diyaM zabda prayoga navakArazI pratyAkhyAnano sUcaka che. porasI Adi je pratyAkhyAnanI samApti karavI hoya, te zabdano prayoga karavo joIe. jema ke porasI paccakakhANanI samApti karavI hoya, to paraNI jIllAmAM caM pATha bolavo. pratyAkhyAna pAlananA cha aMga che. (1) ciM- pRSTa athavA sparzita. siya nAma gaM aMtara na hatA -Avazyaka cUrNi. svIkRta pratyAkhyAnanuM vacce khaMDana karyA vinA zuddha bhAvathI akhaMDapaNe pAlana karavuM, te sparzanA che. (2) pALiyuM- pAlita. pratyAkhyAnane vAraMvAra smRtimAM lAvI sAvadhAnIpUrvaka tenI satata rakSA karavI. temAM aticAra-doSanuM sevana na thAya, tenI sAvadhAnI rAkhavI ane nirdoSapaNe pAlana karavuM (3) sociM- zodhita. koI doSanuM sevana thaI jAya, to turaMta ja tenI zuddhi karavI. (4) tariyaM- tIrita- svIkata pratyAkhyAnanI kAlamaryAdA pUrNa thAya tyAre ja pratyAkhyAnanI samApti karavI. (5) ciM - kIrtita. pratyAkhyAnano mahimA pradarzita karavo. manamAM pratyAkhyAna prati bahumAna AdarabhAva thavo; pratyAkhyAnanI samApti pahelA utkIrtanapUrvaka kahevuM ke meM amuka pratyAkhyAnano svIkAra karyo hato. samyaka prakAre pUrNa thAya che. (6) Ahi- ArAdhita. sarva doSono tyAga karIne uparokta sarva aMgathI pratyAkhyAnanI ArAdhanA karavI. cUrNikAre Aradiya nA sthAne apattiye nuM kathana karyuM che. anupattiyaM nAma anukRtya tIrthajIvana pratyArAne patibaM tIrthakaronA vacanonuM vAraMvAra smaraNa karIne pratyAkhyAnanuM pAlana karavuM. naM ja ApavuM :- uparokta cha aMga dvArA pratyAkhyAnanI ArAdhanA karavI joIe tema chatAM kyAreka chadmasthapaNAnA kAraNe yathArtha rIte ArAdhanA na thaI hoya, to tenI AlocanA karIne pratyAkhyAna saMbaMdhI aticAronuM pratikramaNa karI vizuddha banI zakAya che. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 154] zrI Avazyaka sUtra aMtima maMgala | prAkathana kkanDanDa(%%%%% notthaM no pATha Avazyaka sUtranA aMtima maMgala rUpe prasiddha che. temAM siddha bhagavaMtonI temaja arihaMta bhagavaMtonI guNa stuti che.siddha bhagavAna temaja tIrthakaronA viziSTa guNo dvArA tIrthakaronuM svarUpa, temanuM viziSTa vyaktittva, jagata sAthe temano pavitra saMbaMdha temaja temanA zAzvata sthAna rUpa siddhapadanuM pratipAdana che. zrI uttarAdhyayana sUtramAM sAdhu samAcArI nAmanA chavvIsamA adhyayanamAM devasI ane rAI pratikramaNanI samAptimAM jinezvaronI stutinuM kathana che. thara mAnuM vaI 26/43 4 sitAka siMghava ra3/para. temAM jinezvaranI stuti rUpa namolyuno pATha bolavAnI paraMparA che. | tIrthakaronI stuti ane guNagrAma karatAM kroDo karmono nAza thAya che ane jo temAM utkRSTa rasa utpanna thAya, to jIva jinanAmakarmano baMdha kare che, sAdhakanuM aMtara pavitra ane nirmaLa thAya che, bhaktinA apUrva ullAsathI keTalAya doSonuM dahana thaI jAya che. zrI uttarAdhyayana sUtramAM jinastutinuM phaLa pradarzita karyuM che. thaya thuimaMgaleNaM bhaMte jIve kiM jaNayai ? thaya thui maMgaleNaM nANadaMsaNacarittabohilAbhaM jaNayai / nANadaMsaNacarittabohilAbha saMpanne ya NaM jIve antakiriyaM kappavimANo vavattigaM Ara Ara stava-stutithI jJAna-darzana-cAritra rUpa bodhino lAbha thAya. te bodhilAbhane prApta thayelo jIva aMtakriyA arthAtu mokSaprApti kare che ane karmo zeSa rahI jAya, to vaimAnika devomAM utpanna thavA yogya ArAdhanA kare che. A rIte bhakti mArganA mAdhyamathI sAdhaka pUrNatA sudhI pahoMcI zake che. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtima maMgala | 155 paNa atima maMgalaH namotthaNa sUtra stava stuti maMgalA| 1 NamotthuNaM arihaMtANaM bhagavaMtANaM AigarANaM titthayarANaM sayaMsaMbuddhANaM purisuttamANaM purisa-sIhANaM purisa-vara-puMDariyANaM purisavara-gaMdhahatthINaM loguttamANaM logaNAhANaM logahiyANaM logapaIvANaM logapajjoyagarANaM abhayadayANaM cakkhudayANaM maggadayANaM saraNadayANaM jIvadayANaM bohidayANaM dhammadayANaM dhammadesayANaM dhamma NAyagANaM dhammasArahINaM dhammavara cAuraMtacakkavaTTINaM dIvottANaM saraNa gai paiTThANaM appaDihaya vara NANa-dasaNa-dharANaM viyadRchaumANaM jiNANaM-jAvayANaM tiNNANaM tArayANaM buddhANaM-bohayANaM muttANaM-moyagANaM savvaNNUNaM savvadarisINaM siva-mayala-maruya-maNaMta-makkhaya-mavvAbAha-mapuNarAvitti siddhigai NAmadheyaM ThANaM saMpattANaM Namo jiNANaM jiyabhayANa / zArtha:- NamotthuNaM- namaskAra ho, arihaMtANaM-marihaMta, bhagavaMtANaM-bhagavAnona, AigarANaM - dhanI mA 42nA2, titthayarANaM - dharmatIrthanI sthApanA 42nAra, sayaM-saMbuddhANaM - svayaM saMyuddha, purisuttamANaM - puruSomA uttama, purisa-sIhANaM - puruSobhA siMDa samAna, purisa-vara-puMDariyANaM - puruSomAM zreSTha bhAsamAna, purisa-vara-gaMdhahatthINaM-puruSomAM zreSTha gaMdhahastI samAna, loguttamANasoneviSa uttama, logaNAhANaM -dona nAtha, logahiyANaM - sonA hitakArI, logapaivANaM - somAMhI samAna, logapajjoyagarANaM - somai GdhAta 42nA2, abhayadayANaM - samaya nahAtA, cakkhudayANaM - zrutazAna 35 yakSuhAtA, maggadayANa - gharbhamAganAhAtA, saraNadayANa - za25 hAtA, jIvadayANaM - saMyama bananA hAtA, bohidayANaM - sabhyatvanA hAta, dhammadayANaM - dhana hatA, dhammadesayANaM - dharmanA paheza, dhamma NAyagANaM - ghanA nAya,dharmanAbhagresa2, dhammasArahINaM - dharbharathanA sArathi, dhammavara - dhana viSa zreSTha, cAuraMtacakkavaTTINaM - yAra gatino aMta 42nAra yavatI, dIvottANaM-dvIpanIbhaAdhArabhUta, 35, 2kss| ApanA2, saraNa - 12 // 35, gai - gati35, paiTThANaM - pratiSThA 35, AdhA235, appaDihaya - aspAsita, apratiuta, vara - zreSTha, NANa-dasaNa dharANaM -zAna zanane dhAra 42nAra, viyaTTachaumANaM -chabha avasthA 2DitaghAtibha 2Dita, jiNANaM-rAgadveSanAvitA, jAvayANaM- anyane rAga-dveSanovi4yazavanArA, tiNNANaMsvayaM saMsAra sAgarathI tI, tArayANaM - anyane tAranA2, buddhANaM - svayaM jo pAmelA, bohayANaM - anyane yo 5bhaa'naa2|, muttANaM - svayaM bhujata, moyagANaM - anyane bhuta 42nArA, savvaNNUNaM - sarvaza, savvadarisINaM-sarvahazI, sivaM -6padrava2Dita, ayalaM -nizcala, sthira, aruya -rogaDita, aNaMtaM - aMtaDita, anaMta, akkhayaM - akSaya, avvAbAhaM - sAdhArahita, pIDita, apuNarAvitti = punarAgamathI hita(mevA), siddhigai - siddhagati, NAmadheyaM - nAma, nAmanA, ThANa - sthAnane, saMpattANaM - prApta(siddha bhagavAnane), Namo- nabha72 ho, jiNANaM-hinezva2 hevane, jiyabhayANaM - bhayane jItanAra. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 ] zrI Avazyaka sUtra bhAvArtha :- arihaMta bhagavAnane namaskAra ho. (zrI arihaMta bhagavAna kevA che?) teo zrI dharmanI Adi karanArA, dharmatIrthanI sthApanA karanArA, svayaM saMbuddha-svayaM samyaka prakAre prabuddha thayelA, sarva puruSomAM zreSTha, puruSomAM siMha samAna, puruSomAM puMDarIka kamaLa samAna puruSomAM zreSTha gaMdhahastI samAna che. teo lokamAM uttama, lokanA nAtha, lokanA hitakartA, lokamAMdIpaka samAna, lokamAM udyota karanArA, abhayanA dAtA, jJAnarUpI netranA dAtA, dharma(athavA mokSa) mArganA dAtA, zaraNa dAtA, saMyama jIvananA dAtA, samyakatva-bodhi bIjanA dAtA, dharmanA dAtA, dharmanA upadezaka, dharmanA netA tathA dharma rathanA sArathi-saMcAlaka che. cAra gatino aMta karanAra zreSTha dharma cakravartI che. saMsAra samudramAM DUbatA jIvone dvIpa samAna AdhArabhUta che, trANa rUpa che, zaraNarUpa che, susthiti prApta karAvanArA che, apratihata ane zreSTha jJAna-darzananA dhAraka che, chadmasthapaNAthI rahita arthAt jJAnAvaraNIya Adi ghAtikarma athavA pramAdathI rahita che. svayaM rAgadveSane jItanArA ane anyane jItADanArA che, svayaM saMsAra sAgarane tarI gayelA ane anyane tAranArA che, svayaM bodha pAmelA che, anya jIvone bodha pamADanArA che; svayaM karmathI mukta che ane anya jIvone paNa mukti pamADanArA che. | sarvajJa che, sarvadarzI che tathA kalyANarUpa(upadravarahita) acaLa, sthira, roga rahita, aMta rahita-anaMta, kSayarahita-akSaya, bAdhA-pIDA rahita, punarAgamana rahita-janma maraNathI rahita, evI siddhagati nAmanA sthAnane prApta thayelA, bhayane jItanArA, rAga-dveSane jitanArA jinezvarone namaskAra ho. vivecanaH A stutipATha zrI Avazyaka sUtranuM aMtima maMgala che. sUtrakAre namaskAra mahAmaMtrathI Adi maMgala, caturvizati stava-logassa sUtrathI madhya maMgala ane prastuta namonyurNa sUtrathI zAstranuM aMtima maMgala karyuM che. A rIte A zAstranA Adi, madhya ane aMta, ema traNe sthAne sUtrakAre maMgalAcaraNa dvArA bhakti pravAhane pravAhita karyo che. namolyurNamAM tIrthakara bhagavAnanI guNa stuti che. tIrthakara bhagavAna rAgadveSa upara saMpUrNa vijaya prApta karI samabhAva svarUpa Atma samAdhinA sarvocca zikharane pAmelA mahApuruSa che, tethI temanI stuti, AtmasAdhanAnI saphaLatA mATe sAdhakane adhikAdhika Atmazakti arpe che, adhyAtma bhAvanAmAM ke Atma baLamAM vRddhi kare che. A sUtrano pratyeka zabda prabhunA guNone pragaTa kare che. amoghui - 'namontha" A eka mahAna prabhAvazALI stotra che, bIjA sAdhAraNa stutipATho karatAM tenI vizeSatA che. dharmano ke stutino prAraMbha namaskArathI thAya che, tethI ja sUtrakAre kholyui namaskAra ho. zabdathI stutino prAraMbha karyo che. hitA :- rAga-dveSa rUpa aMtaraMga zatruono ke cAra ghAti karmono saMpUrNa nAza karIne, potAnA AtmasAmarthya rUpa yogyatA tathA kevaLajJAna, kevaLadarzana, kSAyika samakita ane anaMta Atmika zakti Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtima maMgala [ 157 ] pragaTa karyA che, tevA kailokya pUjanIya vItarAgI sarvajJa puruSa arihaMta che. arihaMta zabdanA vistRta vivecana mATe juo namaskAra sUtra. bajAvaMtA-bhagavAnane bhAratavarSanA dArzanika ane dhArmika sAhityamAM bhagavAna ucca koTino bhAvapUrNa zabda che. temAM eka viziSTa bhAva chupAyelo che. 'bhagavAna' zabda 'bhaga' zabdathI banyo che. bhaga sahita hoya, te bhagavAna kahevAya che. bhaga zabdanA cha artha thAya che- (1) aizvarya-pratApa (2) vIrya-zakti athavA utsAha (3) yaza kIrti (4) zrI zobhA (5) dharma-sadAcAra ane (6) prayatna-kartavyanI pUrti mATe thato adamya puruSArtha. ezvaryasya samagrasya, vIryasya yazasaH zriyaH / dharmasyA'tha prayatnasya, SaNNA bhaga itIGganA // je mahAna AtmAmAM pUrNa aizvarya, pUrNa vIrya, pUrNa yaza, pUrNa zrI, pUrNa dharma ane pUrNa prayatna hoya che te bhagavAna kahevAya che. tIrthakara mahAprabhumAM ukta chae guNo pUrNa rUpe vidyamAna hoya che tethI te bhagavAn kahevAya che. je sAdhaka sAdhanA karatAM-karatAM vItarAgatAnA pada upara pahoMcI jAya che tyAre te bhagavAna banI jAya che. jaina dharma Izvara avatArane svIkArato nathI. koIpaNa vyakti svapuruSArthathI ja potAnA bhagavad bhAvane pragaTa karI zake che. jaina darzananI daSTie bhagavAnuM pUrNa vikAsa pAmelA zuddha AtmA che. temanA caraNomAM svarganA indro potAnuM mastaka jhukAve che, temane potAnA ArAdhyadeva mAne che; traNa lokanuM saMpUrNa aizvarya temanA caraNomAM upasthita thAya che. temanA pratApa AgaLa koTi-koTi sUryanA pratApa ane prakAza phIkA paDI jAya che. mArA :- arihaMta bhagavAna Adikara kahevAya che. Adikara eTale dharmanI Adi karanArA. dharma anAdi che, jyArathI A saMsAra che, tyArathI dharma paNa che ane tenuM phaLa mokSa paNa che. jo saMsAra anAdi che, to dharma paNa anAdi che. arihaMta bhagavAnane Adikara kahevAnA be kAraNa che. (1) dareka arihaMta bhagavAna dharmanuM nirmANa karatA nathI paraMtu dharmanI vyavasthAnuM, dharmanI maryAdAnuM nirmANa kare che. potapotAnA yugamAM dharmamAM AvelI vikRti, mithyAcAra ke adharmanuM poSaNa thaI rahyuM hoya, tenI vizuddhi karI arihaMta deva punaH dharmanI maryAdAnuM vidhAna kare che, potAnA yugamAM dharmanI maryAdAnI Adi kare che, tethI arihaMta deva Adikara kahevAya che. (2) arihaMta bhagavAna zratadharmanI Adi karanAra che, arthAt kRtadharmanuM nirmANa karanAra che. jaina sAhityamAM AcArAMga Adi Agama graMthone zrutadharma kahe che. tIrthakara bhagavAna pUrvanA tIrthakara racita dharmazAstro anusAra potAnI sAdhanA karatA nathI. te svayaM sAdhanAnI siddhi pachI svAtmAnubhava dvArA ja sAdhanA-mArgane pragaTa kare che tethI pratyeka tIrthakaro zratadharmanA Adikara kahevAya che. dvAdazAMgImAM bAramu aMgasutra-zrI daSTivAda sUtra tIrthakaro, tenA ziSya gaNadhara ane tenA ziSyonI paraMparA sudhI ja arthAt traNa peDhI sudhI ja rahe che tyAra pachI teno viccheda thAya che. tyAra pachI jyAre bIjA tIrthakara thAya, tyAre temanI tripadInA zravaNathI te tIrthakaronA gaNadharo navI dvAdazAMgInI racanA kare, temAM daSTivAda sUtranI racanA navI thAya che. te apekSAe paNa dareka tIrthakaro Adikara kahevAya che. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Avazyaka sUtra nityavALuM tIrthaMkara :- tIrthanA nirmAtA tIrthaMkara kahevAya che. saMsArarUpI samudra jenAthI tarI zakAya te dharma tIrtha kahevAya che ane dharma tIrthanI sthApanA karavAthI bhagavAna mahAvIra vagere tIrthaMkara kahevAya che. 158 ja jema ghora bhayaMkara samudrane sAmAnya mAnavI tarI zakato nathI, paraMtu tene taravA mATe ghATa-tIrthanuM nirmANa thAya, to sAmAnya manuSyo paNa tene saraLatAthI tarI zake che. te ja rIte sAmAnya manuSyo saMsAra rUpa samudrane saraLatAthI pAra karI zake, te mATe prabhue sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikA, A caturvidha saMgha rUpa cAra tIrthanI sthApanA karI che. vividha zreNInA sAdhako mATe vividha anuSThAno rUpa vividha yojanAo nizcita karI che, sAdhaka potAnI kSamatA pramANe koI paNa sAdhanAne apanAvIne saMsAra sAgarane tarI zake che athavA tIrtha eTale pula. pula upara thaIne rogI, nirogI, nAnA-moTA pratyeka jIvo nizcitapaNe sAmA kinAre pahoMcI zake che. te ja rIte caturvidha saMgharUpI pula nizcitapaNe mokSarUpI sAmA kinAre pahoMcADe che, A rIte tIrthaMkaro cAra tIrthanA saMsthApaka hovAthI tIrthaMkara kahevAya che. tIrthaMkaro kevaLajJAnanI prApti thayA pachI prathama samavasaraNamAM bAra prakAranI pariSadamAM upadeza Ape che. prabhunA upadezathI prabhAvita thaIne keTalAka manuSyo sAdhuvratano ane keTalAka zrAvaka vratano svIkAra kare che. A rIte prabhunA tIrthaMkara nAma karmanA vipAkodaye sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikA rUpa caturvidha saMghanI sthApanA thAya che ane paramAtmA tIrthaMkara kahevAya che. svayaMsaMyuddhALa svayaM saMbuddha - tIrthaMkara bhagavAna svayaM saMbuddha arthAt svayaM bodha pAmanArA hoya che. HtIrthaMkaroe pUrvanA trIjA bhavamAM jinanAmakarmano baMdha nikAcita karyo hoya, tyArathI ja temanA AtmAe tathAprakAranI yogyatA prApta karI lIdhI hoya che, tethI ja teo traNa jJAna sahita janma dhAraNa kare che, teone vairAgya mATe koInA upadeza ke anya koI paNa nimittanI AvazyakatA nathI. teone patha pradarzana mATe koI guru ke zAstronI jarUra nathI. teo svayaM pathadarzaka che, svayaM pathanA yAtrI che; teo potAno mArga svayaM zodhe che. svayaM potAnI keDI kaMDArIne daDha zraddhAthI te keDIe cAle che. A rIte teo svayaM saMbuddha che. puvidyutamALa puruSottama H- tIrthaMkara bhagavAna puruSottama arthAt puruSomAM zreSTha che. bhagavAnanA bArthI ane AtyaMtara baMnne prakAranA guNo alaukika ane asAdhAraNa hoya che. bhagavAnanuM rUpa tribhuvana mohaka hoya che ! temanuM teja sUryanA tejane hataprabha banAve che ! bhagavAnanA divya zarIramAM 1008 uttama lakSaNa hoya che, te ja temanI mahattAnuM sUcana kare che. bhagavAnanA vajaRSabhanArAca saMhanana ane samacaturasa saMsthAnanuM sauMdarya anokhuM hoya che. temanA parama audArika zarIra samakSa devonA dedIpyamAna vaikriya zarIra paNa tuccha ane nagaNya dekhAya che. tIrthaMkara deva anaMta anaMta jJAna, anaMta darzana Adi anaMta Atma guNonI anubhUti karI rahyA hoya che A rIte tIrthaMkara deva potAnA yugamAM saMsArI puruSomAM uttamottama hoya che. pulisihALa puruSasiMha H- tIrthaMkara deva puruSomAM siMha samAna che. siMha eka ajJAnI ane hiMsaka pazu che. bhagavAna dayA ane kSamAnA bhaMDAra che. paramAtmAne ApelI A upamA sarva dezIya nathI, paraMtu eka dezIya che. ahIM siMhanI vIratA ane parAkrama sAthe prabhunI tulanA karI che. je rIte siMha potAnA baLa ane parAkramathI nirbhaya rahe che. anya koI paNa pazu tenA jevI vIratA Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtima maMgala 159 ] darzAvI zakatuM nathI te pramANe tIrthakara deva paNa saMsAramAM nirbhaya rahe che, koI paNa saMsArI vyakti temanAM AtmabaLa, tapa, tyAga Adi vIratAno parAbhava karI zakatA nathI. te uparAMta saMsAranA manuSyonI vRttinA be prakAra che. (1) siMhavRtti ane (2) zvAnavRtti. zvAnavRttivALA manuSyo nimittane ja doSita mAne che ane siMhavRttivALA manuSyo nimittane doSa ApyA vinA potAnA upAdAnane zuddha kare che. tIrthaMkarAdi mahApuruSo potAnA sukha-duHkhamAM anya koI paNa nimittane doSa ApyA vinA potAnA vikArone doSita mAnI tenAthI mukta thavAno prayatna kare che, tethI tIrthakara puruSasiMha che, puruSomAM siMhanI vRtti rAkhanArA che. purivara puriyA paruSavara paMDarika - tIrthakara bhagavAna puruSomAM zreSTha puMDarika kamaLa samAna hoya che. bIjA kamaLonI apekSAe puMDarIka-zveta kamaLa saundarya ane sugaMdhamAM utkRSTa hoya che. dUradUrathI bhramaro sugaMdhathI AkarSita banI tyAM Ave che ane kamaLa koI paNa jAtanA svArthabhAva vinA aharniza vizvane potAnI sugaMdha arpaNa karatuM rahe che. tIrthakara deva paNa mAnavarUpI sarovaramAM sarvazreSTha kamaLa samAna che. temanA AdhyAtmika jIvananI sugaMdha anaMta hoya che. teo ahiMsA, satyAdi saNonI sugaMdha sarvatra phelAve che. puMDarikanI sugaMdhanuM astitva alpakAlIna hoya che, paraMtu tIrthakara devonA jIvananI sugaMdha to hajAro lAkho varSo sudhI rahe che. paMDarIkanI zvetatAnI jema bhagavAnanuM jIvana paNa vItarAgatA kAraNe pUrNataH nirmaLa-zveta hoya che. temAM kaSAyanI malinatA hotI nathI. puMDarikanI niHsvArthatAnI jema bhagavAna paNa niHsvArtha bhAvathI samagra jIvasRSTinuM kalyANa kare che, temane koI paNa prakAranI sAMsArika vAsanA hotI nathI. kamaLa pAse bhramaro Ave che tema tIrthaMkara devanA AdhyAtmika jIvananI sugaMdhathI prabhAvita banI traNa lokanA prANI temanAM caraNomAM upasthita thAya che. jema pANIthI bharelAM sarovaramAM kamaLa pANIthI alipta rahe che. tema prabhu saMsAranI vAsanAothI pUrNataH nirlepa rahe che. - uparokta vRtti ane pravRtti kamaLamAM ajJAnapaNe ja thAya che, paraMtu bhagavAnanA jIvanamAM pUrNa jJAnAvasthAmAM ja niSkAma karuNAbhAvathI uparokta pravRtti thAya che, tethI puMDarika kamaLathI paramAtmAnI vizeSatA che. sivadatthI puruSavara gaMdha hastI - bhagavAna puruSomAM zreSTha gaMdhahastI samAna che. siMhanI upamA vIratAne sUcita kare che ane puMDarIkanI upamA zreSTha gaMdhane sUcita kare che, paraMtu gaMdhahastInI upamA sugaMdha ane vIratA bannene ekasAthe sUcita kare che. gaMdhahastI eka mahAna vilakSaNa hastI hoya che. tenA gaMDasthaLamAMthI sadeva sugaMdhita mada jharato. rahe che ane tenA upara bhramara samUha guMjArava kare che. gaMdhahastInI gaMdha eTalI tIvra hoya che ke yuddhabhUmimAM jatAM ja tenI sugaMdhamAtrathI anya hajAro hAthIo trAsIne nAsavA lAge che, tenI samakSa UbhA rahI zakatA nathI. A gaMdhahastI jyAM rahe che te pradezamAM ativRSTi ke anAvRSTi Adi upadravo thatA nathI, haMmezAM sukALa rahe che. tIrthakara bhagavAna paNa mAnavajAtimAM gaMdhahastI samAna che. bhagavAnanA pratApa tathA teja samakSa atyAcAra, bhayaMkara vaira-virodha, ajJAna ane pAkhaMDa Adi TakI zakatA nathI. bhagavAna gaMdhahastInI samAna vizva mATe maMgaLakArI che. je dezamAM bhagavAnanuM padArpaNa thAya che, tyAM bhagavAnanA parama puNyaprabhAve Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 ] zrI Avazyaka sUtra ativRSTi, anAvRSTi, mahAmArI Adi koI paNa jAtano upadrava thato nathI. jo pUrve upadrava hoya, to bhagavAnanA AgamanathI te sarva upadravo zAMta thaI jAya che. bhagavAnanA 34 atizayomAMthI A eka atizaya che. tapurA- lokamAM uttama. tIrthakaro potAnA rUpathI, guNathI, zaktithI traNe lokamAM uttama che. prabhunuM parama audArika zarIra devalokanA divya zarIrathI anaMta guNa viziSTa che. tIrthakaronI TacalI AMgaLInuM baLa paNa devothI adhika che ane prabhunA AtmAmAM anaMta AtmaguNo pragaTa thayelA che. temaja cotrIsa atizaya saMpanna tathA vANInA pAMtrIsa guNayukta hovAthI prabhu lokamAM uttama che. tALA - lokanA nAtha. traNe lokanA jIvonA nAyaka hovAthI prabhu lokanA nAtha kahevAya che. aprAptanI prApti ane prAptanA saMrakSaNa rUpa yogakSemanA karanArA hoya, te nAtha kahevAya che, tIrthakaro aprApta samyagadarzana AdinI prApti ane prApta ratnatrayanA saMrakSaNa mATe kAraNarUpa hovAthI bhavI jIvonA nAtha che. to divA- lokanuM hita karanArA. prabhunA AcAra ane vicAra tathA anekAMtamaya upadeza jagatanA sUkSma ane skUla sarva jIvone hitakArI che, tethI tIrthakaro samasta lokanuM hita karanArA che. topavAmAM lokapradIpa - tIrthaMkara bhagavAna lokamAM prakAza karanAra anupama dIpaka che. jyAre saMsAramAM ajJAna-timira nigUDha rIte phelAI jAya che, satyadharmano mArga prAyaH vilupta thaI jAya che tyAre tIrthakara bhagavAna vizvamAM potAnA kevaLajJAnano prakAza phelAve che ane janatAnA mithyAtva aMdhakArano nAza karI tene sanmArga para sthApita kare che. dIpakano prakAza maryAdita che, dhUmasahita che, vAyuno vega tene bujhAvI zake che, tIrthakara prabhurUpI traNe loka ane traNe kALane prakAzita karatA jJAnadIpakanA prakAzane vAyu bujhAvI zakato nathI. prabhune sUrya, caMdranI upamA nahi ApatA, dIpakanI upamA ApI che kAraNa ke sUrya, caMdra prakAza Ape che, paraMtu koIne potAnI samAna prakAzamaya banAvatA nathI, jyAre nAno dIpaka potAnA saMsargamAM AvatA hajAro dIpakone pradIpta karI potAnI samAna prakAzamAna dIpaka banAve che. te pramANe tIrthakara deva potAnA saMsargamAM AvatA anya sAdhakone sAdhanApatha pradarzita karI temane potAnI samAna banAve che. A rIte paramAtmA anupama dIpaka samAna che. roja pamoyaRM- lokamAM pradyota-prakAza karanArA. prabhu kevaLajJAna rUpI prakAza dvArA lokAlokanA samasta bhAvone prakAzita karanArA che. samayathAnaM abhayadAtA - bhayano abhAva, te abhaya che. zrI sthAnAMga sUtramAM sAta prakAranA bhayanuM kathana che. (1) Ihaloka bhaya, (2) paraloka bhaya, (3) AdAna-dhana saMpatti lUMTAI javAno bhaya, (4) akasmAta bhaya, (5) vedanA bhaya- zarIranA roga Adino bhaya athavA AjIvikAbhaya, (6) maraNa bhaya, (7) apajazabhaya. tIrthakaro A sAte prakAranA bhayathI mukta karIne jIvone abhaya banAve che. saMsAranA sarva dAnamAM abhayadAna zreSTha che. lALApa abapayA | sUtrakRttAMga sUtra. prANIne mAravAmAM Ave tyAre te bhayabhIta banI jAya che. prANIne na mAravA, tenI hiMsA na karavI te tene abhaya ApavA tulya che. A rIte ahiMsAnI ArAdhanA te abhayadAnanI sAdhanA che. tIrthakaronA aMtarano anaMta karuNA bhAva abhayadAnamAM ja pUrNa rUpe pratibiMbita thAya che. tIrthakara bhagavAna koI paNa prakAranA Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtima maMgala 11 | bhedabhAva vinA zatra-mitra, rAjA-raMka, rAgI ke dveSI sahune abhayadAna Ape che. saMsAranA mithyAtva vanamAM bhaTakatA jIva samUhane satyamArga para lAvI nirAkuLa banAvavA, temane abhayadAna ApavuM te ja tIrthakara devonuM mahAna kArya che. vahuvA cakSadAtA - jyAre jIvomAM satyAsatyano viveka lupta thaI jAya che tyAre tIrthakara prabhu jIvone jJAna netra arpaNa kare che, ajJAnano paDado dUra kare che. te kAma-krodha Adi vikArothI duSita, ajJAnI aMdha puruSa paramAtmA pAsethI jJAnanetra meLavI prasanna thAya che. te jIvo jJAnarUpa netra dvArA sanmArgane pAmI potAnA jIvananuM parivartana kare che, tethI prabhu cakSudAtA che, caMDakauzika sarpa jevA janmajanmAMtaranA aMdha jIvo prabhu dvArA jJAna rUpa netrane pAmI, unmArgano tyAga karI, sanmArgane pAmI gayA che. mAyA- mArganA dAtA. samyagudarzana, samyagujJAna ane samyaka cAritra rUpa mokSamArga athavA viziSTa guNa prAptinA kAraNabhUta kSayopazama bhAva rU5 mArganA dAtA. tIrthakaro mokSamArgane athavA unmArge jatAM jIvone sanmArganuM darzana karAvI AtmaguNonA pragaTIkaraNano mArga batAve che, tethI mArganA dAtA che. sarathA - zaraNadAtA. karmazatruothI duHkhI prANIone zaraNa-Azraya denArA. A saMsAramAM jIvo pota-potAnA karmothI duHkhI thAya che. te jIvone koI paNa padArtha ke anya jIvo zaraNa rUpa Azraya rUpa thaI zakatA nathI kAraNa ke pratyeka jIva svayaM azaraNarUpa che. tIrthakaro sAdhanA dvArA svayaM svasthatAne prApta karIne sarva jIvone mATe zaraNarUpa banI gayA che. temanuM zaraNa svIkArIne jIvo svayaM svastha thAya che. nava lAkha- jIvanadAtA. tIrthakaro SaDUjIvanikAyanA jIvo para dayA rAkhe che, tethI teo jIvanadAtA che athavA saMyamarUpa jIvana denArA che. vodiyA- bodhi pradAtA. jina praNita dharmanI prAptine bodhi kahe che athavA samyagadarzanane bodhi kahe che. tIrthakaro bhavI jIvonI bodhi-samyagudarzananI prAptimAM nimitta bane che, tethI teo bodhipradAtA kahevAya che. thawyAbaM- tIrthakaro AtmasvabhAva rU5 dharma tathA zrata ane cAritra 35 dharmanA dAtA che. teo durgatimAM paDatA jIvone dharma dvArA dhArI rAkhe che, tethI teo dharmadAtA che. ameliyA- dharmanA upadezaka. kevaLajJAnanI prApti pachI tIrthakaro dharmano upadeza Ape che. prabhunA upadeza zravaNathI keTalAya jIvo bodhibIjane pAme che. keTalA ya jIvo zruta-cAritrarUpa dharmane pAme che, tethI tIrthakaro bodhidAtA, dharmadAtA ke dharmanA upadezaka kahevAya che. thaHMIIM- dharmanA nAyaka, dharmanA pravartaka. prabhu potAnA upadezamAM duHkhamukti mATe AgAra ane aNagAra dharmanuM pravartana kare che, tethI teo dharmanA nAyaka che. dharmaNArIkha- dharmasArathi. jema sArathi rathamAM beThelI vyaktine suyogya dizA sUcana karIne ratha dvArA gaMtavya sthAne pahoMcADe che. tema tIrthakaro sAdhakone suyogya dizAsUcana karI dharmarUpI ratha dvArA mokSa sthAna sudhI pahoMcADe che. tharmalara vAkAMtavavakrI dharmavara catarata cakravartI - tIrthakara bhagavAna dharmanA zreSTha cakravartI ane cAra gatino aMta karanArA che. jyAre dezamAM sarvatra arAjakatA chavAI jAya che ane dezanA nAnAM-nAnAM rAjyo judA thaI jAya, dezanI ekatA naSTa thaI jAya tyAre cakravartI punaH rAjanItinI vyavasthA kare che, saMpUrNa vikherAyelI dezanI zaktine ekatrita kare che. teo pUrva, pazcima ane dakSiNa e traNa dizAomAM Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1dara | zrI Avazyaka sUtra samudra paryata ane uttaramAM culahemavaMta parvata paryata potAnuM akhaMDa sAmrAjya sthApita kare che, tethI teo caturaMta cakravartI kahevAya che. tIrthakara bhagavAna naraka, tiryaMca Adi cAre gationo aMta karI, kevaLajJAnane prApta karI saMpUrNa vizva upara ahiMsA ane satya AdinuM dharmarAjya sthApita kare che. jJAna, darzana, cAritra, tapa athavA dAna, zIla, tapa ane bhAvarUpa caturvidha dharmanI sAdhanA svayaM pUrNa kare che ane jagatane paNa te dharmano upadeza Ape che bhinna-bhinna matajanya durAgrahane kAraNe phelAyelI dhArmika arAjakatAno aMta karI tIrthakaro akhaMDa dharmarAjyanI sthApanA kare che, tethI teo dharmacaturaMta cakravartI kahevAya che. tIrthakaro dharmacakravartI che. teo sAdhanAnA baLathI kAma-krodhAdi aMtaraMga zatruono nAza kare che. tatpazcAtu jIvo mATe dharmatIrthanI sthApanA karI akhaMDa AdhyAtmika zAMtinuM sAmrAjya sthApita kare che. tIrthakara samagra jIva sRSTinA hRdayanA samrATa bane che, tenA pariNAme teo saMsAramAM pArasparika prema ane sahAnubhUti, tyAga ane vairAgyanuM vizvahitakArI zAsana calAve che. tIrthakara bhagavAnanuM zAsana to cakravartIo upara paNa hoya che, tethI tIrthakara bhagavAna cakravartIonA paNa cakravartI che. rIvatA sarapapha paThThAI- tIrthakaro saMsAra samudramAM DUbatA jIvo mATe AdhAra rUpa hovAthI dvIpa samAna che, karmothI saMtapta bhavI jIvonI rakSA karavAmAM kuzaLa hovAthI trANarUpa ane zaraNa pradAtA hovAthI zaraNAgatinA sthAnarUpa che. akhaDira-vaDApA- kaMtha- apratihata - zreSTha jJAna-darzananA dhAraka. mati, zruta Adi kSAyopathamika jJAna apUrNa che. tenI kAlamaryAdA pramANe ja te rahe che. kevaLajJAna akhaMDa, anaMta ane pUrNajJAna che, tenI sthiti sAdi anaMtakAlanI che. pragaTa thayA pachI teno nAza thato nathI ke anya dvArA parAbhUta thatuM nathI, tethI te apratihata che. vara eTale sarva jJAnomAM zreSTha che. tIrthakaro apratihata zreSTha kevaLa jJAna-darzananA dhAraka che. jiyacha3mA vyAvAcchA - tIrthakara deva vyAvRttacchA arthAtu chagharahita kahevAya che. chAnA be artha che- AvaraNa ane chaLa. (1) jJAnAvaraNIya Adi cAra ghanaghAtI karmo AtmAnI jJAna, darzanAdi mULa zaktione DhAMke che, veSTita kare che, chAdana kare che, tethI te chadma kahevAya che. tIrthakaro jJAnAvaraNIya Adi cAra ghAtI karmothI pUrNataH pRthaka thaI jAya che, tethI teo kevaLa jJAnI banI gayA che te "vyAvRttacchA" kahevAya che. (2) chadma eTale chaLa kapaTa. vItarAga avasthAnI prApti pachI ja tIrthakarapaNuM pragaTa thAya che, tethI tIrthakaro chaLakapaTathI sarvathA rahita hoya che. temanuM jIvana bahAra ane aMdara sarvatra saraLa, samatola ane samabhAva yukta hoya che. temanA jIvanamAM chaLa-kapaTanI koI saMbhAvanA nathI. apratihata jJAna-darzananA dhAraka ane vyAvRtta chA, A baMne guNo anya anaMta guNone janma Ape che. arihaMtANaM bhagavaMtANaMthI laIne saraNa gaI paIThANaM sudhInA sarva guNonuM kAraNa A be guNo ja che, tethI A be guNo ja prabhunA utkRSTa guNagAna mATe paryApta che. nipaITM.... moraVIIM svayaM rAga dveSanA vijetA ane anyane rAga-dveSanA vijayano mArga batAvanArA, svayaM saMsAra samudrathI tIrNa ane anyane tAranArA, svayaM bodha pAmelA ane anyane bodha pamADanArA, svayaM ghAtikarmothI mukta ane anyane mukta karanArA. tIrthakaro saMyamano svIkAra karyA pachI rAga-dveSa para vijaya prApta karavAnI sAdhanA kare che, svayaM Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | aMtima maMgala 17 | sAdhanA dvArA rAga-dveSanA vijetA banIne jinapadane pAme che, jinapadanI prAptinI sAthe ja janma-maraNanA bIjabhUta mohanIya Adi cAra ghAti karmono nAza karyo hovAthI saMsAra sAgarathI tIrNa thAya che, svayaM kevaLajJAnarUpa pUrNa bodhane pAme che ane ghAti karmothI mukta thAya che. A rIte tIrthakaranI svayaMnI sAdhanA siddha thAya che. tyAra pachI teo sadehe tIrthakara paNe vicare che. pUrvanA trIjA bhavamAM "sarve jIva karuM zAsana rasI'nI prabaLatama karUNAbhAvanAthI nikAcita karelA tIrthakara nAma karmanA udaye jagajIvone karmabaMdhathI mukta karavA mATe caturvidha saMghanI sthApanA kare che ane bhavI jIvone baMdhana muktino mArga batAve che. tethI tIrthakaro jagajIvone rAga-dveSanA vijayano, saMsAra sAgara taravAno, bodha prAptino ane karmamukta thavAno mArga batAve che. aneka jIvo te mArge cAlIne mukta thayA che, thAya che ane thaze. A rIte tIrthakaro nijasamaphaladAyaka che. A tIrthakaronI viziSTatA che. jaina darzananI daSTie pratyeka AtmA paramAtmAtulya che. te jIva paramAtmAnA pradarzita mArge cAlI. paramAtmAnI bhakti karatAM-karatAM aMte paramAtmapadane pAmI zake che. gAyA, tArIkhe Adi cAra vizeSaNothI te vAta spaSTa thAya che. savvapUM sarirI- sarvajJa, sarvadarzI. jagatanA sarva dravyo ane sarva paryAyone vizeSa rUpe ane sAmAnya rUpe jANanArA. tIrthakaro kevaLajJAna dvArA lokAlokanA saikAlika bhAvone vizeSa rUpe jANatA hovAthI sarvajJa ane lokAlokanA saikAlika bhAvone sAmAnya rUpe jotA hovAthI sarvadarzI che. zivamayata... pUrvokta vizeSaNo dvArA tIrthakaronI viziSTatAnuM darzana karAvyA pachI sUtrakAra tIrthakaro je sthAna prApta karavAnA che te siddhasthAnanuM svarUpa spaSTa kare che. ziva-ziva. siddhapada sarva prakAranA upadravothI pUrNapaNe rahita hovAthI ziva-kalyANakAraka che. athara- acala. siddha padanI prApti pachI te zuddhAtmAmAM svAbhAvika ke prAyogika koI paNa prakAranI calana kriyA nathI. te sthAna acala che, tyAMthI calita thavAnuM nathI. araya- aruja. jyAM koI paNa prakArano roga nathI te araja kahevAya che. siddhone zarIra ke mana na hovAthI Adhi, vyAdhi ke upAdhi rU5 roga nathI. te uparAMta janma-maraNa rUpa AdhyAtmika roga paNa hoto nathI. A rIte te sthAna rogarahita che. agata- te sthAnamAM anaMtakAla paryata sthita thavAnuM hovAthI siddha pada anaMta che. jaya- akSaya. siddha pada avinAzI che, teno nAza thato na hovAthI, te akSaya che. abbAvAda- avyAbAdha. jyAM zArIrika ke sAMyogika pIDA rUpa dravyapIDA ke rAga-dveSAdi vaibhAvika bhAva rUpa pIDA hotI nathI. te avyAbAdha kahevAya che, siddhapada avyAbAdha che. apuravitti- apunarAvRtti. je sthAnamAM gayA pachI pAchuM AvavAnuM nathI. te apunarAvRtti kahevAya che. siddha padanI sthiti sAdi anaMtakAlanI che. tyAMthI punaH saMsAramAM avatAra dhAraNa karavAno nathI, tethI siddhapada apunarAvRtta che. siddhiArUkhAmadheyaM- kalyANakArI, acala, akSaya, anaMta, avyAbAdha ane apunarAvRtti svarUpa siddhagati evA nAmavALA. DhAI saMpatA.... (siddhagati nAmavALA) te sthAnane prApta thayelA, sarva prakAranA bhaya rahita jinezvarone namaskAra ho. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Avazyaka sUtra A rIte tIrthaMkaronA eka eka guNonA smaraNathI sAdhaka potAnuM lakSya daDha kare che. tIrthaMkaronA guNastavanathI nIrthaMkaronuM athavA zAtmAnuM svarUpa spaSTa thAya che ane tenAthI anyadAnikonI paramAtmA viSayaka mAnyatAthI jainadarzananI viziSTatA sahaja rIte pragaTa thAya che. 164 pratyeka jIva paramAtmApadane pAmI zake che. A prakAranI samajaNathI sAdhakano sAdhanAno puruSArtha vadhu vegavaMto bane che. - bIjuM noDyu N - zrI Avazyaka sUtramAM namaoNtsukha no DhALa saMpattAnaM namo aaiN viyA... sudhIno pATha prApta thAya che. temAM bIjA ke trIjA namotthaLano ullekha nathI paraMtu zrI bhagavatI sUtra, zrI jJAtA sUtra, aupapAtika ke sUtra, rAja praznIya sUtra, aMtagaDasUtra vagere AgamomAM prabhunuM padArpaNa cAya, tyAre prabhune namoncurNanA pAThathI vaMdana karelA che ane A rIte aneka AgamomAM gotyuLa nA pAThano ullekha upalabdha che. zrI aMtagaDa sUtramAM sudarzana zeThe yakSanA upasarga prasaMge sAgArI saMthAro karyo che tyAre prathama namoncurNa zrI bhUtakALamAM thaI gayelA arihaMto, je vartamAne siddha padane pAmelA che, tevA siddha bhagavAnane karyuM che ane bIjuM namonyu samasta mAvo mahAvIsa ApyAsa nAva saMpAvitA mamsa, A pATha bolIne prabhu mahAvIra svAmIne vaMdana karyA che. ArAma thI prAraMbha karIne sattvavarizIga sudhInA vizeSaNo arihaMta ane siddhane samAna rIte lAgu paDe che. aMtima vizeSaNa AnaM saMpatAnuM- kalyANakArI vagere vizeSaNathI yukta siddhagati nAmanA sthAnane saMpAo- prApta thayelA. A vizeSaNa siddha bhagavAnanuM che. siddha bhagavAna te sthAnane prApta thayelA che, tethI jyAre arihaMta bhagavAnanI stuti karavI hoya, tyAre vALa saMpatAnuM nA sthAne tALuM saMpavitAmasa zabda bolavo. te sthAnane prApta karavAnA kAmI che tevA arihaMta bhagavAnane namaskAra ho. A pramANe artha thAya che. arihaMta bhagavAna haju mokSamAM gayA nathI, aghAtI karmakSaya karaze tyAre mokSa padhAraze; tethI teo mokSa javAnI kAmanA rAkhe che. kAmanAno artha ahIM vAsanA ke Asakti nathI. tIrthaMkara prabhu mokSa mATe paNa Asakti rAkhatA nathI. teo vItarAgI che, tethI ahIM kAmanAno artha dhyeya, lakSya, uddezya Adi grahaNa thAya che. trIjuM nanotthaLa-potAnA dharmaguru dhamAcAryane karavAnuM hoya che. teno vartamAnamAM pracalita pATha A pramANe che-- zrI rAjaprazrIya sUtramAM paradezIrAjA potAnA guru kezIkumAra zramaNane vaMdana kare che tyAre prathama namoghuvaM thI vALa saMpattALa sudhInA pAThadvArA siddha bhagavAnane kare che. tyAra pachI namosthuLa sinAra samaLaska mama dhammAyariyassa dhammovadesagassa vaMdAmi NaM bhagavaM te tatthagayaM ihagae pAsau me... bhagavaM tatthagae rUdAya ti Rtu gaMdu maMsada / A prakAranA pAThathI potAnA dharmagurune vaMdana karyA che. zrI jJAtAsUtra kathita ahaMnnaka zrAvake samudramAM sAgArI saMcAro karyo tyAre prathama namoncurNa zrI siddha bhagavAnane karyuM che. temAM bIjA ke trIjA namoncurNano ullekha nathI kAraNa ke tyAre mallinAtha bhagavAna tIrthaMkarapadane pAmyA na hatA. zrI aupapAtika sUtramAM koNika rAjAe prabhu mahAvIrane karelA parokSa vaMdana karyA che te pATha che. temAM namotthaNuM.....ThANa saMpatANuM pATha dvArA prathama siddha bhagavAnane vaMdana karyA che, tyAra pachI namosthuLa samaNo bhagavao mahAvIrassa, Aigarassa jAva ThANa saMpAviukAmassa, mama dhammAyariyassa dhammovadesagassa vaMdAmi NaM bhagavaM te. ..... A pATha dvArA bIjuM notthaNuM aritapaNe sadehe birAjamAna zramaNa bhagavAna mahAvIrane karyuM che. bhagavAna mahAvIra ja koNika rAjAnA dharmaguru hatA tethI temaNe chelle mama dhammAssi..... zabdano prayoga karyo che. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | aMtima maMgala [ 15 ] sarva Agama pAThone jotA spaSTa thAya che ke traNe namotthaNanA pATha Agama sammata che. prathama namotthaNaM zrI siddha bhagavAnane mATe che. bIjuM nAmotthaNe zrI arihaMta bhagavAnone mATe che, paraMtu jyAre te arihaMto sadehe vicaratA hoya tyAre ja te pAThathI vaMdana thAya che ane trIjuM namonyurNa dharmaguru, dharmAcAryane mATe che. vartamAne pracalita paraMparA anusAra dareka vidhimAM traNe namotthaNe bolAya che. lIvAraM saraLa paDDA - Avazyaka Adi AgamonI prAcIna pratiomAM panotthanA pAThamAM vIvo tA, sarakhe na pa zabdo maLatA nathI, Adhunika pratiomAM A zabdo upalabdha che. namolyumAM pratyeka zabdo chaThThI vibhaktimAM che. vyAkaraNanI daSTie namaskAra arthamAM caturthI ane SaSThI vibhakti vaparAya che tethI Adhunika pratomAM tene rIvo tAsara pA e pramANe samasta zabdone chaThThI vibhaktino pratyaya lagADIne bolAya che. namotthAnA nAmo:(1) namolyurNa sUtra- zrI anuyogadvAra sUtranA AdhAre prAraMbhanA padanA AdhAre nAma nizcita thAya, te AdAnanAma che. te pramANe namosthAnA prathama zabdanA AdhAre tenuM nAma nAmotthaNuM sUtra nizcita thayuM che. (2) praNipAta sutra- prakaSTa bhAve thatAM namaskArane praNipAta kahe che. A sUtramAM arihaMta ane siddha bhagavAnane prakRSTa bhAve namaskAra karelA che, tethI tenuM nAma praNipAta sUtra che. (3) zAstava-tIrthakaranA pAMca kalyANakonA prasaMge 64 indro Ave che. temAM prathama devalokanA indra-zakrendra, A pAThathI prabhunI stuti kare che, tethI tenuM nAma zakrastava che. Asana :- rAjapraznIya sutra Adi AgamomAM jyAM devo ke rAjAo tIrthakara bhagavAnane vaMdana kare che, tyAre tyAM jamaNo DhIMcaNa bhUmi upara sthApI DAbo DhIMcaNa Ubho rAkhI, baMne hAtha aMjali-baddha karI mastake lagAve che. A prakAranA Asana para sthita thaIne namotthaNano pATha bolAya che. AjanI pracalita paddhati A ullekhAnusAra che. vaMdana mATe A Asana namratA ane vinaya bhAvanAnuM sUcaka manAya che. pratikramaNa sutranA TIkAkAra AcArya namisUrizrI paMcAga praNipAta namaskAra Asana ane AcArya haribhadrasUri ane AcArya hemacaMdrasUri namotthaNanA AsanarUpe yoga mudrAnuM kathana kare che. upAMga rAjaprazrIya nA sUtrAnusArI Asana ja vadhu ucita jaNAya che. che Avazyaka-6 saMpUrNa A che Avazyaka sUtra saMpUrNa . Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16] zrI Avazyaka sUtra che hAribhadriya Avazyaka vRtti anusAra zrAvaka vrata zrI Avazyaka sUtramAM sUtrakAre rana bane, chAza na vADa, ityAdi sUtra pAThanuM kathana sAdhunA mahAvratanI apekSAe karyuM che. zrAvaka vratanuM ke tenA aticAronuM kathana nathI. paraMtu vyAkhyAkAre chaThThA pratyAkhyAna AvazyakamAM pratyAkhyAnanA bheda-prabheda tathA zrAvaka vratanuM tathA tenA aticAronuM nirUpaNa karyuM che. taM duvihaM sua nosua suyaM duhA puvvameva nopuvvaM / puvasuya navamapuvvaM nopuvvasuyaM imaM ceva // 1 // no suapaccakkhANaM mUlaguNe ceva uttaraguNe ya / mUle savvaM desaM ittariyaM AvakahiyaM ca // 2 // bhAva pratyAkhyAnanA be prakAra che- zrutapratyAkhyAna ane noDyutapratyAkhyAna. zrutapratyAkhyAnanA be prakAra che- pUrvazruta ane nopUrvazruta. navamuM pratyAkhyAnapUrva, pUrvazruta pratyAkhyAna che. nopUrvazruta pratyAkhyAnanA be bheda che- mULaguNa pratyAkhyAna ane uttaraguNa pratyAkhyAna. mULaguNa pratyAkhyAnanA be bheda che- sarvataH mULaguNapratyAkhyAna ane dezataH mULaguNa pratyAkhyAna. sarvataH mULaguNa pratyAkhyAna mAvajIvana mATe hoya ane dezataH mULaguNa pratyAkhyAna Ivarika-alpakAlIna hoya che. uttaraguNa pratyAkhyAnamAM paNa sarvataH uttaraguNa pratyAkhyAna ane dezataH uttaraguNa pratyAkhyAna A be bheda che. sarvataH mULagaNa pratyAkhyAna - ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane aparigraha, sAdhunA A paMca mahAvrata sarvataH mULaguNa pratyAkhyAna che. mahAvratanuM pAlana traNa karaNa ane traNa yoga, tema nava koTie jIvana paryata thAya che. temAM anya koI vikalpa nathI. sarvataH uttaragaNa pratyAkhyAna - pAMca samiti, traNa gupti, karaNa sittari, caraNa sittari vagere sAdhunA niyamopaniyamanuM pAlana karavuM, te sarvataH uttaraguNa pratyAkhyAna che. te uparAMta navakArazI, porasI Adi daza paccakakhANano samAveza paNa sarvataH uttaraguNa pratyAkhyAnamAM ja thAya che. sUtrakAre chaThThA pratyAkhyAna AvazyakamAM daza paccakakhANanuM kathana karyuM che. dezataH mULaguNa pratyAkhyAna :- ahiMsA Adi zrAvakanA pAMca aNuvrata dezataH mULaguNa pratyAkhyAna che. te Ivarika-alpakAlika hoya che. temAM eka, be, traNa karaNa-koTinI apekSAe 49 bhaMga-vikalpa che. zrAvaka koI paNa vikalpathI pratyAkhyAnano svIkAra karI zake che. dezataH uttaraguNa pratyAkhyAna :- traNa guNavrata ane cAra zikSAvrata, A sAta vrata dezataH uttaraguNa pratyAkhyAna che. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka vrata 167 A rIte pratyAkhyAnanA bheda-prabheda pachI zrAvakavratanuM pratipAdana che. sAvayadhammassa vihiM vucchAmi dhIrapurisapannattaM / tuM parikha suvidhiyA zilleikho vi suhArUM pAti // 6 // Avazyaka niryukti. artha- dhIra puruSoe pratipAdita karelA zrAvakadharmanI vidhi huM kahIza. tenuM samyaka prakAre AcaraNa karIne gRhastho sukha pAme che. zrAvaka- zrRgoti dharmasamvadhAmasau zrAva vyaste / dharma saMbaMdhI tattvanuM zravaNa kare che. te zrAvaka che. vyAkhyAkAroe zrAvakanA be bheda kahyA che- 1. sAbhigrahA- abhigraha eTale pratijJA. vratano svIkAra kare, samyagdarzana sahita dezataH mULaguNa ane uttaraguNa rUpa bAra vratanuM pAlana kare che, te sAbhigrahA zrAvaka che, jema ke AnaMda, kAmadeva Adi. 2. nirabhigrahA- vratane pratyAkhyAnano svIkAra karyo na hoya, tevA kevaLa samyagdarzananA dhAraka, nirabhigrahA zrAvaka che, jema ke- zreNika rAjA, kRSNa vAsudeva vagere. prastutamAM vyAkhyAkAronA kathAnAnusAra samyagdarzana sahita zrAvakanA bAra vratanI pratijJA tathA tenA aticAronuM kathana karyuM che. samyakttvaH 1 tattha samaNovAsao puvvAmeva micchattAo paDikkamai, sammattaM uvasaMpajjai, No se kappai ajjappabhiI aNNautthie vA aNNautthiya devayANi vA aNNautthiyapariggahiyANi arihaMtaceiyANi vA vaMdittae vA NamaMsittae vA puvvi aNAlattaeNaM Alavittae vA saMlavittae vA tesiM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA dAuM vA aNuppayADaM vA, gaNNattha rAyAbhiogeNaM gaNAbhiogeNaM balAbhiogeNaM devayAbhiogeNaM guruNiggaheNaM vittIkaMtAreNaM / se ya sammatte pasatthasamattamohaNiyakammANuve yaNovasamakhayasamutthe pasamasaMvegAiliMge suhe AyapariNAme pnnnntte| sammattassa samaNovAsaeNaM ime paMca aiyArA jANiyavvA na samAyariyavyA, teM nA- saMA, hA, vitibhicchA, paravAEDapasaMsA, parapAsaMDasaMthavo / bhAvArtha :- zrAvako sarva prathama mithyAtvanuM pratikramaNa kare ane samyaktvano svIkAra kare che. zrAvakone vrata svIkArathI ja anyatIrthiko, anya dharmanA saMnyAsIo, tenA devo, tenA parigRhita caitya, te dharmamAM svIkArelI mUrtione vaMdana namaskAra karavA, tenA bolAvyA vinA tenI sAthe AlApa-saMlApa karavo, khAdya padArtho, phaLa, mevA ke mukhavAsa rUpa cAre prakArano AhAra dharma buddhie ekavAra ke vAraMvAra Apavo vagere pravRttiono niSedha thaI jAya che. zrAvako mATe uparokta pravRtti kalpanIya nathI paraMtu temAM (1) rAjA, (2) gaNa eTale jana samudAya athavA gaNataMtrIya zAsana, (3) baLa- senA athavA baLavAna puruSa, (4) deva, (5) guru, mAtA-pitA Adi vaDilono Adeza athavA Agraha tathA (6) potAnI AjIvikA mATe athavA koI saMkaTagrasta paristhiti Ave, to teno AgAra--chUTa che. samyaktva mohanIya karmanA vedanathI athavA upazama ke kSayathI pragaTa thatAM samyagdarzananA pAMca Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 | zrI Avazyaka sUtra prazasta Atma pariNAma rUpa liMga-lakSaNa che. te A pramANe che- sama, saMvega, nirveda, anukaMpA ane AsthA. zrAvakoe samyakdarzananA pAMca aticAra jANavA joIe paraMtu tenuM AcaraNa karavuM na joIe. te pAMca aticAra A pramANe che- zaMkA, kaMkhA, vitigicchA, paraphAsaMDa prazaMsA ane paramANaMDa saMthavo. vivecanaH prastuta sUtramAM samyakatva svIkAranI vidhi, tenA AgAra, samyakatvanA pAMca lakSaNa tathA pAMca aticAranuM kathana che. samyakatva-tattvArtha zraddhA saMlanam | nava tattvonI yathArtha zraddhA athavA arihaMta deva, nigraMtha guru ane kevalI prarUpita dharmanI zraddhA, te samyagudarzana che athavA vastutattvanA yathArtha darzanane samyagudarzana kahe che. samyagudarzana te sAdhanAnuM prathama sopAna che. samyagudarzananA prabhAve ja jJAna ane cAritra samyaka rUpe pariNata thAya che, tethI zrAvaka bAra vratano svIkAra karatAM pahelA potAnA samyagudarzanane nirmaLa banAvavA mATe pratijJA grahaNa kare che. pratijJA- jIvana paryata vItarAgI sarvajJa arihaMta paramAtmAne deva, paMca mahAvratadhArI nigraMtha munivarane guru ane kevaLI prarUpita dharmano dharma tarIke svIkAra karuM chuM. mArI zraddhAnI daDhatA mATe huM anyatirthiko, tenA saMnyAsIo, tenA caityo-maMdiro vageremAM jaIza nahIM, temane vaMdana-namaskAra karIza nahIM, dharmabuddhithI te saMnyAsIone AhAra-pANI ApIza nahIM. anyatIrthikonA saMnyAsIo AraMbha-samAraMbhanA saMpUrNa tyAgI nathI. temane dharmabuddhithI AhAradAna karavAthI AraMbha-samAraMbhanI anumodanAno doSa lAge che. te uparAMta temanA vrata-niyamamAM dharmabuddhi thatAM kramazaH jinadharmanI zraddhA calita thAya che. anyatIrthikono ke temanA saMnyAsIono paricaya zrAvaka jIvanamAM hitAvaha nathI tethI sUtrakAre teno niSedha karyo che. te saMnyAsIone anukaMpAbuddhithI AhAra-dAnano niSedha nathI. tIrthakaro paNa saMyama svIkAra karatAM pahelA eka varSa sAMvatsarika dAna kare che. temAM koI paNa prakAranA bhedabhAva vinA dAna Ape che. AgAra- zrAvakonA vrato aNuvata che, tenA gRhastha jIvananA vyavahAramAM koI paNa prakAre visaMvAda na thAya, parasparanA vyavahAramAM samAdhibhaMga na thAya, te mATe zrAvaka vratomAM AgAra hoya che. samyakatva vratamAM cha prakAranA AgAra che. (1) rAjAnI AjJAthI, (2) saMgha-samAjanA dabANathI, (3) baLavAna vyakti ke sainyanA bhayathI, (4) devatAnA bhayathI ke dabANathI, (5) guru ke vaDilonA AdezathI, (6) AjIvikA- nokarImAM mAlikanI AjJAthI athavA koI vikaTa paristhitimAM uparokta pratijJAmAM koI chUTa levI paDe, to vrata bhaMga thatuM nathI. aticAra vrata dhAraNa karavAM kaThina che, tethI paNa vratanuM dRDhatAthI pAlana karavuM te vizeSa kaThina che. vratanA Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka vrata 169 | yathArtha pAlana mATe vyaktie kSaNe kSaNe jAgrata rahevuM paDe che. bAdhaka paristhitimAM paNa vrata pAlanamAM avicala rahevAnuM hoya che. svIkArelA vratamAM sthiratA rahe, upAsakanA bhAvomAM nyUnatA na Ave tenA mATe jaina sAdhanA paddhatimAM aticAra varjanarUpa suMdara upAyanuM sUcana karyuM che. aticAra eTale vratamAM alanA athavA AMzika malinatA AvavI. aticAronI sImA jyAre AgaLa vadhI jAya tyAre aticAra anAcAramAM paNa parivartita thai jAya che. anAcArano artha che lIdhelA vratanuM khaMDita thavuM. tethI upAsakoe aticAronuM yathAvat svarUpa samajIne jAgRti ane AtmabaLa sAthe teno tyAga karavo. vratane surakSita ane suzobhita rAkhavA mATe aticArane choDavA ati Avazyaka che. A rIte aticAro nALiyeLA- jANavA yogya che paraMtu na samAyariyeLA AcaravA yogya nathI. samyakatvanA pAMca aticAra A pramANe che(1) zaMkA- deva, guru ke dharmanA svarUpa, vacano tathA temanA AcaraNa viSayaka zaMkA thavI. arihaMta ane siddha anaMtakAla sudhI kevaLajJAnI ja rahe, te pharI kyAreya pRthvI para avatAra dhAraNa na kare, vagere viSayomAM zraddhA na thavI, arihaMta kathita svarga, naraka, baMdha, mokSa, puNya-pApa vagere apratyakSa padArthomAM athavA kaMdamULanA anaMta jIvo vagere zraddhAgamya viSayomAM zaMkA thavI. te zaMkA nAmano aticAra che. kyAreka potAnA vizvAsane daDha karavA jijJAsAmUlaka saMzaya thAya temAM koI doSa nathI jema ke gautama svAmIe potAnI zraddhAnI daDhatA mATe bhagavAna mahAvIrasvAmIne hajAro prazno pUchyA che. tyAre gautama svAmInA manamAM saMzaya utpanna thavAno ullekha zAstromAM aneka sthAne maLe che paraMtu prabhue gautama svAmIne daDha zraddhAvAna kahyA che kAraNa ke praznanuM samAdhAna thatAM gautama svAmInI zraddhA deDhatama thatI hatI. A rIte jijJAsA mulaka saMzaya thavo te doSa nathI paraMtu azraddhAmUlaka zaMkA, samyakatvano aticAra che. zaMkA thavAthI zraddhA calita thAya che. zraddhA calita thatAM zrAvaka cAritra mArgamAM sthira thatAM nathI. kAMkSA - sAmAnya rIte kAMkSAno artha icchA thAya che. anya vastu prAptinI icchA. prastutamAM teno artha che bahArano dekhAva, ADaMbara athavA bIjA pralobhanathI prabhAvita thaIne anya matanI icchA karavI. samyakatvIe bahAranA pradarzanathI prabhAvita thavuM na joIe. vicikitsA :- dharmakaraNInA phaLano saMdeha thavo. manuSyanuM mana ghaNuM caMcaLa che. manamAM aneka prakAranA saMkalpa-vikalpa utpanna thayA ja kare che. kayAreka zrAvakanA manamAM prazna paNa UThe che ke te dharmanA je anuSThAnonuM, tapa vagerenuM AcaraNa kare che, tenuM phaLa haze ke nahIM? A prakArano saMdeha te vicikitsA che. manamAM A prakAranA saMdehAtmaka bhAva thatAM ja manuSyanA kAryanI gatimAM sahaja zithilatA Ave che, nirAzA vadhavA lAge che. A prakAranI manaHsthiti kAryasiddhimAM bAdhaka che. samyakatvIe tenAthI dUra rahevuM joIe. parapAkhaMDa prazaMsA :- anya matAvalaMbIonI prazaMsA karavI. bhagavAna mahAvIra svAmInA samayamAM ane sadIo sudhI pAkhaMDI-pAMkhaDI' zabda anya matanA vratadhArI anuyAyI mATe prayukta thato hato. Aje luccA ane dhutArAne pAkhaMDI kahevAya che. parapAkhaMDa prazaMsA samyakatvano cotho aticAra che. jeno abhiprAya che anya matAvalaMbInI prazaMsA Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Avazyaka sUtra karavI. samyaktvIne anya matAvalaMbInA prazaMsaka thavuM na joIe. ahIM prayukta prazaMsA vyAvahArika ziSTAcAranA arthamAM nathI, tAttvika arthamAM che. anya matAvalaMbInA prazaMsaka thavAno artha arthAt tenA dhArmika siddhAMtonuM sanmAna karavuM. anya matanA siddhAMto, dharmagraMtho athavA dharmapravartakonI atizaya prazaMsA, anyane mATe 'kAMkSA' doSanuM nimitta bane che ane potAnI zraddhAmAM zithilatA thAya che, tethI samajI-vicArIne, pote karelA Arhat dharmanA vizvAsa para daDha rahevuM joIe. AvA prazaMsA Adi kAryothI vizvAsanI daDhatAno nAza thAya che. A rIte pArapAsaMDa prazaMsAno tyAga, te AsthAnI puSTino eka mahattvano upAya che. samyaktvane surakSita ane svastha rAkhavAnI parahejI che. 170 parapASaMDa saMstava H- saMstavano artha ghaniSTha saMparka athavA nikaTatApUrNa paricaya che. paramatAvalaMbIpAkhaMDIonI sAthe dhArmika dRSTie gADha paricaya athavA saMparka zrAvaka mATe upAdeya nathI. tenA gADha paricayathI AsthAmAM vicalitapaNuM utpanna thavAnI AzaMkA rahe che. zraddhAvAna zrAvake samyaktvanA pAMca aticArone yathArtha rIte jANIne teno tyAga karavo joIe. sthUla prANAtipAta viramaNa vrataH 2 thUlagapANAivAyaM samaNovAsao paccakkhAi, se pANAivAe duvihe paNNatte, taM jahA - saMkappao a AraMbhao a / tattha samaNovAsao saMkappao jAvajjIvAe paccakkhAi, No AraMbhao / thUlagapANAivAyaveramaNassa samaNovAsaeNaM ime paMca aDvArA gALiyavyA, (na samAyariyA) teM gA- vadhe, vahe, chavicche, amAre, bhattapANavucchee / bhAvArtha :- zramaNopAsaka sthUla prANAtipAtanA paccakkhANa kare che. prANAtipAta-hiMsAnA be prakAra A pramANe che- saMkalpI hiMsA ane AraMbhI hiMsA. temAMthI zramaNopAsaka saMkalpI hiMsAnA yAvajjajIvana paryaMta paccakkhANa kare che, AraMbhI hiMsAnA paccakkhANa karatA nathI. sthUla prANAtipAta viramaNa vratanA pAMca aticAro zrAvakoe jANavA yogya che paraMtu AcaravA yogya nathI. te A pramANe che- baMdha, vadha, chaviccheda, atibhAra ane bhaktapANavyuccheda. vivecanaH prastuta sUtramAM zrAvakonA bAra vratamAMthI pahelA sthUla prANAtipAta veramaNavratanI pratijJA tathA tenA aticAronuM nirUpaNa che. zrAvakanA bAra vratamAM prathama pAMca aNuvratamAM prathama ahiMsAvrata che. ahiMsA AdhyAtmika jIvananI AdhArazilA che. sarvavratonuM pAlana ahiMsAnI ArAdhanAne ja puSTa kare che. bhagavAna mahAvIra svAmIe ahiMsAne 'bhagavatI' kahI che. ahiMsAvratanA svIkAra vinA sAdhaka AdhyAtmika vikAsa karI zakatA nathI. A rIte ahiMsAnA prAdhAnyane svIkArIne mahAvrata ane aNuvratamAM tenuM sthAna prathama che. prANAtipAta- prANa + atipAta - prANano atipAta eTale nAza karavo, tene prANAtipAta athavA Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka vrata 171 hiMsA kahe che. saMsArI jIvonI jIvaMta zakti jenA dvArA pravAhita thAya, jIva jenA mAdhyamathI jIve che, te prANa che. pAMca indriyanA pAMca prANa, mana bala prANa, vacana bala prANa, kAyabala prANa, zvAsocchavAsa ane AyuSya bala prANa, A daza prANamAMthI je jIvone jeTalA prANa prApta thayA hoya te prApta prANano nAza karavo, tene prANAtipAta athavA hiMsA kahe che. jIvAtmA ajara, amara, anAdi, anaMta che, teno nAza thato nathI, tethI sUtrakAre jIvAtipAta zabda prayoga na karatAM prANAtipAta zabda prayoga karyo che. vyavahAra ane nizcayathI prANAtipAta veramaNa vratanA be prakAra che. jIvonI hiMsAthI nivRtta thavuM, te vyavahArathI prANAtipAta veramaNa vrata che ane AtmaguNonA ghAtaka rAga-dveSa rUpa malina AtmapariNAmono tyAga karavo, te nizcaya ahiMsA che. sAdhaka nizcaya ahiMsAnA lakSe vyavahArathI prANAtipAta veramaNa vratano svIkAra kare che. zrAvakane gRhastha jIvananA vyavahAra sAthe vratanuM pAlana karavAnuM hovAthI teo sarva prakAre hiMsAno tyAga karI zakatA nathI, te cUnAo pALAvAyAo vemaLa-sthUlahiMsAthI virata thAya che, syula hiMsAno tyAga kare che. pratijJA- ahiMsAnI ArAdhanA mATe zrAvaka pratijJA kare che ke huM svayaM mana, vacana, kAyAthI koI paNa niraparAdhI ane nirdoSa trasa jIvonI saMkalpapUrvaka--jANI joIne hiMsA karIza nahIM, bIjA pAse karAvIza nahIM ane pRthvI Adi sthAvara jIvonI hiMsAnI maryAdA karIza. zrAvakonA sthUlaprANAtipAta viramaNavratamAM zrAvakono tyAga sAdhunI apekSAe atyaMta alpa hoya che. paraMparAnusAra kahevAya che ke sAdhunI dayA kalpanAthI vIsa vasAnI(bhAganI) hoya, jyAre zrAvakonI dayA phakta savA vasAnI(bhAganI) ja hoya che. asat kalpanAthI ahiMsA(dayA)nA vIsa bhAganI gaNanA karIe, to zrAvakone savA vasA dayA thAya che, saMsArI jIvonA mukhya be prakAra che-- trasa ane sthAvara. zrAvako trasa jIvonI hiMsAno tyAga kare che. sthAvara jIvonI hiMsAno tyAga karI zakatA nathI, tethI vIsa bhAgamAMthI daza bhAganI chUTa ane daza bhAganA paccakkhANa thAya. trasa jIvonI hiMsAnA be prakAra che--- be saMkalpIhiMsA ane AraMbhI hiMsA. A baMne prakAranI hiMsAmAMthI zrAvakone saMkalpI hiMsAnA paccakkhANa che. AraMbhI hiMsAnI chUTa hoya, tethI daza bhAgamAMthI pAMca bhAganA paccakkhANa thAya. saMkalpI hiMsA paNa be prakAra che- sAparAdhI jIvonI hiMsA ane niraparAdhI jIvonI hiMsA. zrAvakone niraparAdhI jIvonI hiMsAnA paccakkhANa hoya, sAparAdhI jIvonI hiMsAnI chUTa hoya che, tethI pAMca bhAgamAMthI aDhI bhAganA paccakkhANa thAya. niraparAdhI jIvonI hiMsAnA be prakAra che, sApekSahiMsA ane nirapekSa hiMsA. zrAvakane sApekSa hiMsAnA paccakkhANa hotA nathI. paraMtu nirapekSa jIvonI hiMsAnA paccakkhANa hoya che, tethI ahIM bhAgamAMthI savA bhAganA ja paccakkhANa thAya che. saMkSepamAM zrAvakone niraparAdhI trasa vonI saMkalpapUrvaka nirapekSa hiMsAnA ja paccakkhANa hoya che. A rIte sAdhane hiMsAno tyAga vIsa vasA--mAga pramANa hoya, jyAre zrAvako potAnI pratijJAmAM chUTa rAkhatAM-rAkhatAM sAdhunI apekSAe savA vasA--bhAgano ja tyAga karI zake che, tethI zrAvakanI dayA savA vasAnI ja kahevAya che. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 zrAvakone savA vasA(bhAga)no hiMsA-tyAga : nirapekSa hiMsAnA pratyAkhyAna (4) niraparAdhI hiMsAnA pratyAkhyAna (2) saMkalpI hiMsAnA pratyAkhyAna (5) trasa jIvonI hiMsAnA pratyAkhyAna sthAvara jIvonI hiMsAnA pratyAkhyAna nathI (10) (10) sApekSa hiMsAnA pratyAkhyAna nathI jIvonA be prakAra sAparAdhI hiMsAnA pratyAkhyAna nathI *** (2) AraMbhI hiMsAnA pratyAkhyAna nathI zrI Avazyaka sUtra (h) trasa--sthAvara hiMsA :- trasa jIvonI hiMsA, sthUla hiMsA che. zrAvako sthAvara jIvonI hiMsAno tyAga karI zakatA nathI. tethI sthAvara jIvonI hiMsAnI maryAdA karIne trasa jIvonI hiMsAno tyAga kare che. sthUlahiMsAnA be prakAra che. (1) saMkalpI hiMsA ane (ra) AraMbhI hiMsA. saMkalpI hiMsA- saMkalpa ke irAdApUrvaka jIvone mArI nAMkhavAnI buddhithI hiMsA karavI, te saMkalpI hiMsA che. jema ke mAMsa, lohI, cAmaDAM ke hADakAM Adine mATe, kyAreka kevaLa zokhathI, kutUhala vRttithI, kyAreka AvezathI athavA te jIvanA bhayathI ke ghRNAthI jIvone irAdApUrvaka mArI nAMkhavA. AraMbhI hiMsA- gRhastha jIvananA Avazyaka kArya karatAM je hiMsA thAya, te AraMbhI hiMsA che. jema ke khetara kheDatAM kIDI, maMkoDA Adi koI jIvo marI jAya, vAhano calAvatAM jIvahiMsA thAya, rasoI Adi banAvatAM kuMthavA Adi jIvo marI jAya, te sarva AraMbhI hiMsA che. zrAvako saMkalpI hiMsAno tyAga kare che ane AraMbhI hiMsAno tyAga karatA nathI. niraparAdhI hiMsA- je jIvoe koI paNa prakArano aparAdha karyo nathI, ApaNA vyavahAramAM bAdhaka banatA nathI, tevA jIvonI hiMsAne niparAdhI hiMsA kahe che. zrAvakone niraparAdhI jIvonI hiMsAno saMpUrNa tyAga hoya che. sAparAdhI hiMsA-- je jIvoe koI paNa prakArano aparAdha karyo hoya, ApaNA zarIramAM pIDA pahoMcADatA hoya, vyavahAramAM bAdhaka banatA hoya, tevA jIvonI hiMsAne sAparAdhI hiMsA kahe che, jema ke rAjaya vyavasthA Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka vrata | | 173 ] mATe gunegArane daMDa Apavo. zrAvakone sAparAdhI jIvonI ke zarIramAM pIDA pahoMcADatAM jIvonI hiMsAno AgAra-chUTa hoya che. sAkSepahiMsA-dveSabuddhi ke kaSAyanA bhAva vinA koI vizeSa prayojanathI jIvahiMsA thAya, te sApekSahiMsA che.jema ke gAya, bheMsa Adi pazuone tenI surakSA mATe khIle bAMdhavA, bALakane na game chatAM kaDavuM auSadha pIvaDAvavuM vagere pravRttionI zrAvakone chUTa hoya che. nirapekSa hiMsA- koI paNa prakAranA prayojana vinA jIvahiMsA thAya, te nirapekSa hiMsA che, jema ke hAlatA jAya ane vRkSanA pAna toDatA jAya. saMkSepamAM zrAvako sthUla prANAtipAta veramaNavratanA paccakhANamAM (1) sUkSmahiMsA- sthAvara jIvonI hiMsA (2) AraMbhI- ajANatA thatI hiMsAno (3) sAparAdhI jIvonI hiMsAno ane (4) prANIonA hita surakSAdi mATe thatI sApekSa hiMsAno tyAga hoto nathI. zrAvakone trasa jIvonI hiMsAnA tyAgamAM saMkalpI hiMsA, niraparAdhI ane nirapekSa jIvonI hiMsAno ja tyAga hoya che. koTi pApanA pravAhane, karmanA Azravane rokavA mATe grahaNa karAtAM paccakakhANanI vividha paddhatine koTi kahe che. pApa karavAnA traNa sAdhana rUpa traNa yoga ane pApa karavAnI traNa paddhati rUpa traNa karaNanA saMyoge koTinA nava prakAra thAya che. karaNa ane yoga - karavuM, karAvavuM, anumodana karavuM, A traNa karaNa che arthAt hiMsAdi pApa kArya svayaM karavAM, hiMsA mATe anyane Adeza Apavo ane hiMsA karanAranuM anumodana karavuM arthAt hiMsAnA kAryane sAruM mAnavuM. mana, vacana, kAyA A traNa yoga che arthAt kArya karavAnA A traNa sAdhana che. A traNa yogothI karavA, karAvavA ane anumodavAnI kriyA thAya che. manathI - (1) pApa kArya karavAno svayaM saMkalpa karavo (2) manamAM ja potAne AdhIna vyaktine pApa kArya karavA mATe preraNA karavI.(Adeza devo) (3) manamAM ja koInAM karelAM pApa kAryo sArAM mAnavAM, pApa kArya thatAM joIne athavA sAMbhaLIne manamAM khuzakhuza thavuM. maMtranA smaraNa dvArA manathI hiMsAnI pravRtti svayaM karI zakAya che ane maMtra dvArA bIjA pAse paNa karAvI zakAya che. vacanathIH- (1) pApakArya no saMkalpa ane nirNaya vacanathI pragaTa karavo, maMtroccAraNa vagere dvArA koInI hiMsA karavI. (2) hiMsA vagere kAryono vacanathI Adeza devo, preraNA karavI (3) hiMsAnAM kArya karanArane vacanathI dhanyavAda ApavA prazaMsA karavI. kAyAthIH- (1) zarIrathI pote ja hiMsA karavI. (2) zarIra athavA hAtha vaDe izAro karI anyane hiMsAnI preraNA karavI. (3) hiMsAnAM kAmo karanAranuM zAbAzI ApIne, vAMso thAbaDIne ke bheTIne anumodana karavuM. A rIte mana, vacana, kAyAthI pApa pravRtti karavI, karAvavI ke anumodanA karavI, tethI 3 X 3 = 9 koTi thAya che. zrAvako potAnI icchA, anukuLatA ane kSamatAno vicAra karIne vratano svIkAra kare che. zrI bhagavatI sUtra zataka-8/pamAM zrAvaka vrata grahaNa karavAnA 49 bhaMga kahyA che. Avazyaka sUtranA vyAkhyAgraMthomAM paNa 49 bhaMganuM kathana che. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 ] zrI Avazyaka sUtra nava koTinA vividha prakAranA joDANathI nava vikalpa ane zrAvakanA 49 bhaMga thAya che. eka karaNa eka yogathI(AMka 11no) bhaMga-9 - AMka 11 mAM prathama aMka-1 karaNano ane pachIno aMka-1 yogano bodhaka che. A rIte pratyeka sthAne samajavuM joIe.] (1) karuM nahIM, manathI, (2) karuM nahIM, vacanathI, (3) karuM nahIM, kAyAthI, (4) karAvuM nahIM, manathI, (5) karAvuM nahIM, vacanathIgha () karAvuM nahIM, kAyAthI, (7) anumodana karuM nahIM, manathI, (8) anumodana karuM nahIM, vacanathI, (9) anumodana karuM nahIM, kAyAthI. eka karaNa-be yogathI (AMka-1rano) bhaMga 9:- (10) karuM nahIM, mana-vacanathI, (11) karuM nahIM, mana-kAyAthI, (12) karuM nahIM, vacana-kAyAthI, (13) karAvuM nahIM, mana-vacanathI, (14) karAvuM nahIM, mana-kAyAthI, (15) karAvuM nahIM, vacana-kAyAthI, (16) anumodana karuM nahIM, mana-vacanathI, (17) anumodana karuM nahIM, mana-kAyAthI, (18) anumodana karuM nahIM, vacana-kAyAthI. eka karaNa-traNa yogathI(AMka-13no) bhaMga 3:- (19) karuM nahIM, mana-vacana-kAyAthI, (20) karAvuM nahIM, mana-vacana-kAyAthI, (21) anumodana karuM nahIM, mana-vacana-kAyAthI. be karaNa-eka yogathI (AMka-ra1no) bhaga 9 - (22) karuM nahIM-karAvuM nahIM, manathI, (23) karuM nahIM-karAvuM nahIM, vacanathI, (24) karuM nahIM-karAvuM nahIM, kAyAthI, (25) karuM nahIM-anumodana karuM nahIM, manathI, (26) karuM nahIM-anumodana karuM nahIM, vacanathI, (27) karuM nahIM-anumodana karuM nahIM, kAyAthI, (28) karAvuM nahIM-anumodana karuM nahIM, manathI, (29) karAvuM nahIM-anumodana karuM nahIM, vacanathI, (30) karAvuM nahIM-anumodana karuM nahIM, kAyAthI. be karaNa-be yogathI (AMka-rarano) bhaga 9:- (31) karuM nahIM-karAvuM nahIM, mana-vacanathI, (32) karuM nahIM-karAvuM nahIM, mana-kAyAthI, (33) karuM nahIM-karAvuM nahIM, vacana-kAyAthI, (34) karuM nahIM-anumodana karuM nahIM, mana-vacanathI, (35) karuM nahIM-anumodana karuM nahIM, mana-kAyAthI, (36) karuM nahIM-anumodana karuM nahIM, vacana-kAyAthI, (37) karAvuM nahIM-anumodana karuM nahIM, mana-vacanathI, (38) karAvuM nahIM-anumodana karuM nahIM, mana-kAyAthI, (39) karAvuM nahIM-anumodana karuM nahIM, vacana-kAyAthI. be karaNa-traNa yogathI (Aka-ra3no) bhaMga 3 - (40) karuM nahIM-karAvuM nahIM, mana-vacana-kAyAthI, (41) karuM nahIM-anumodana karuM nahIM, mana-vacana-kAyAthI, (42) karAvuM nahIM-anumodana karuM nahIM, mana-vacana-kAyAthI traNa karaNa-eka yogathI (Aka-31no) bhaMga 3 - (43) karuM nahIM-karAvuM nahIM-anumodana karuM nahIM, manathI, (44) karuM nahIM-karAvuM nahIM-anumodana karuM nahIM, vacanathI, (45) karuM nahIM-karAvuM nahIM-anumodana karuM nahIM, kAyAthI. traNa karaNa-be yogathI (AMka-3rano) bhaMga 3 - (46) karuM nahIM-karAvuM nahIM-anumodana karuM nahIM, mana-vacanathI, (47) karuM nahIM-karAvuM nahIM-anumodana karuM nahIM, mana-kAyAthI, (48) karuM nahIM-karAvuM nahIM-anumodana karuM nahIM, vacana-kAyAthI. traNa karaNa-traNa yogathI (AMka-33no) bhaMga 1:- (49) karuM nahIM-karAvuM nahIM-anumodana karuM nahIM, mana-vacana-kAyAthI. A rIte 49 vikalpomAMthI zrAvaka potAnI IcchA ane anukULatA pramANe koI paNa vikalpathI paccakhANa grahaNa karI zake che. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka vrata 175 prastuta pratijJAsUtramAM zrAvakavratamAM karaNa-koTino ullekha nathI paraMtu prAyaH zrAvako ahiMsAdi vratano svIkAra bekaraNa x traNa yoga = cha koTithI kare che. zrAvako anumodanAnA paccakkhANa karatA nathI. pAMca aticAra : (1) baMdha :- trasa jIvone gADha baMdhanathI bAMdhavA. pazu, dAsa, bALaka, nokara vagerene kaSTa thAya, te rIte bAMdhavAM. kAyavaza athavA avivekathI zrAvakane A aticAra lAge che. (2) vadha :- sAmAnya rIte vadhano artha koine jAnathI mArI nAMkhavo, tevo thAya paraMtu ahIM vadha A arthamAM prayukta nathI kAraNake koIne jAnathI mArI nAMkhavAthI ahiMsAvrata sarvathA khaMDita ja thaI jAya che. te to anAcAra che. ahIM vadha-ghAtaka prahAranA arthamAM prayukta che. vyaktinA aMga ke upAMgane nukazAna thAya, tevA prahArane vadha kaho che. (3) chaviccheda :- krodhAvezamAM prANInA aMga-upAMgane kApavA, chedavA, manoraMjana mATe kUtarA vagere pALelA pazuonuM pUMchaDuM, kAna Adi kApI nAMkhavA vagere kriyAno samAveza paNa A aticAramAM thAya che. (4) atibhAra :- pazu, nokara Adi pAsethI tenI zakti uparAMta kAma levuM. AjanI bhASAmAM nokara, majUra, adhikRta karmacArI pAse tenI zakti uparAMtanuM kAma levuM ane pagAra ocho Apavo. (5) bhaktapAna vyavaccheda :- khAnapAnamAM aMtarAya karavI. potAne Azrita pazune samaye cAro temaja pANI na devA, bhUkhyA ane tarasyA rAkhavA. dAsa-dAsI, nokara, cAkara Adine khAvA-pIvAmAM aMtarAya karavI. AjanA yuganI bhASAmAM potAnA nokara cAkarone samayasara pagAra na devo, pagAramAM paNa kApa mUkavo, koInI AjIvikAmAM bAdhA nAMkhavI, sevaka vagere Azrita varga pAsethI khUba kAma levuM paraMtu tenA badalAmAM paryApta bhojana ane pagAra na Apavo vagere pravRtti A aticAramAM AvI jAya che. A prakAranI pravRtti sAmAjika jIvanamAM paNa anyAyajanya che, vratadhArInI hIlanA ane dharmanI badanAmI thAya tevI che, tethI A vratanA ArAdhakomAM anukaMpAbhAvanI puSTi(vRddhi) hovI atyAvazyaka che. Aje sAmAjika sthiti badalAI gaI che. nirdayatA, krUratA, atyAcAra vagere pravRtti vividharUpe pratIta thAya che mATe zrAvake potAnI dainika jIvanacaryAne sUkSmatAthI joI-tapAsIne aticAranA mULa bhAvane grahaNa karavA joIe ane nirdayatApUrNa kAryane choDI devAM joIe. (2) sthUla mRSAvAda viramaNavrata H 3thUlagamusAvAyaM samaNovAsao paccakkhAi, se ya musAvAe paMcavihe paNNatte, taM jahA- kaNNAlIe gavAlIe bhomAlIe NAsAvahAre kUDasakkhijje / thUlagamusAvAyaveramaNassa samaNovAsaeNaM ime paMca aiyArA jANiyavvA (Na samAyariyavvA) taM nahA- sahassamavahALe, rahasyamavahALuM, savAramatame, mosuvaNye, DyUkaleharo bhAvArtha :- zrAvaka sthUla mRSAvAdanA paccakkhANa kare che. sthUla mRSAvAdanA pAMca prakAra che, A pramANe che- (1) varakanyA saMbaMdhI, (2) pazu saMbaMdhI, (3) bhUmi saMbaMdhI, (4) thApaNa saMbaMdhI, (5) khoTI sAkSI ApavA saMbaMdhI, A pAMca prakAranA sthUla mRSAvAdano zrAvako tyAga kare che. sthUla mRSAvAda viramaNavratanA pAMca aticAranA zrAvakoe jANavA yogya che paraMtu AcaravA yogya nathI. te pAMca aticAro A pramANe Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 ] zrI Avazyaka sUtra che- (1) sahasA abhyAkhyAna, (2) rahasAvyAkhyAna, (3) svadAra maMtra bheda, (4) mRSopadeza, (5) kUTalekhakaraNa. vivecana : prastuta sUtramAM zrAvakanA sthUla mRSAvAda viramaNa vratanI pratijJA tathA tenA pAMca aticAronuM pratipAdana che. mRSAvAda- asatya bolavuM. asatya bolavAnI sAthe asatya vicAraNA tathA asatya AcaraNano samAveza paNa mRSAvAdamAM thAya che. mRSAvAda veramaNa vratanA be prakAra che- vyavahArathI ane nizcayathI. (1) asatya vacana vyavahAra ke asatya AcaraNa Adino tyAga karavo, te vyavahArathI mRSAvAda veramaNa vrata che ane (2) AtmatattvanI svataMtratA, para padArthonA saMbaMdhonI vAstavikatAne te ja rUpe jANIne yathArtha zraddhA, prarUpaNA karavI, te nizcayathI mRSAvAda veramaNavrata che. prastutamAM sUtrakAre vyavahArathI sthUla mRSAvAda veramaNa vratanuM kathana karyuM che. sthalamRSA - moTuM jUTha- akAraNa koIne daMDita thavuM paDe, nukazAnI thAya, rAjya taraphathI moTo aparAdha gaNIne sajA ApavAmAM Ave, lokomAM niMdA thAya, kuLa, jAti athavA dharma kalaMkita thAya, A prakAranA asatya vacananuM uccAraNa thAya te moTuM jUTha kahevAya che. temaja je vacana bolavAthI koInA prANa saMkaTamAM AvI jAya tevuM jUTha paNa skUlamRSAmAM Ave che. zrAvakane mATe pAMca prakAranA sthUla asatya kahyA che- (1) vara kanyAnA rUpa, guNa saMbaMdhI arthAt manuSya saMbaMdhI moTuM jUTha (2) pazu saMbaMdhI(3) bhUmi-saMpatti saMbaMdhI (4) thApaNa saMbaMdhI-koIe pUrNa vizvAsathI potAnI kiMmatI vastu koInI pAse rAkhI hoya te saMbaMdhI vizvAsaghAta karI jUTha bolavuM (5) pUrNa asatyanA pakSamAM sAkSI ApavI jethI sAcI vyakti daMDAIne nukazAnI prApta kare che. A rIte pAMca prakAranA sthUla mRSAvAdano zrAvakone tyAga karavAno hoya che. avazeSamaSA :- sthalamaSAvAdano tyAga karavA chatAM zrAvaka guhastha jIvanamAM keTalAka asatyano tyAga karI zakatA nathI. te avazeSa mRSA che. sAdhunI jema zrAvaka mATe vacana samitinuM vidhAna paNa nathI.zrAvaka paNa bhinna bhinna vaya ane svabhAvavALA hoya che. tenA mATe bhUlathI, AdatathI, hAsya vinodathI, bhaya saMjJAthI, potAnA prANanI rakSA athavA saMpattinI rakSA mATe, svajana parijana vagerenI surakSA mATe athavA vyApAramAM asatya vacananuM uccAraNa thaI jAya to teno A vratamAM AgAra hoya che arthAtu A prakAranA asatya sthUla mRSAvAdathI atirikta samajavA joIe, teno zrAvakane tyAga hoto nathI. sahasA abhyAkhyAna - sahasAno artha ekAeka che. koi vAta vicAryA vagara bhAvAvezamAM AvI jaladI kahI devI. tyAM A zabdano prayoga thAya che. A prakAranA AcaraNamAM vivekane badale bhAvAveza kAma kare che. sahasA abhyAkhyAna eTale koI para ekAeka vicAryA vagara doSAropaNa karavuM. jo A doSAropaNa durbhAvanA, durvicAra ane saMkalezapUrvaka thAya to te aticAra nahIM paraMtu anAcAra thaI jAya che. tyAM zrAvakanuM vrata khaMDita thAya che. sahasA vicAryA vinA A prakAre kArya karavuM te kaMika halakApaNuM che, tethI te aticAra che. rahasya abhyAkhyAna - rahasuno artha ekAMta che. tenAthI rahasya zabda banyo che. rahasya eTale ekAMtanI vAta athavA gupta vAta che. rahasya abhyAkhyAnano abhiprAya 'koinI gupta vAtane acAnaka pragaTa karI Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvata 177 ] devI te che. sAdhaka mATe A karaNIya nathI. rahasya abhyAkhyAnano bIjo eka artha paNa karAya che. te A pramANe che- koi upara guptarUpe payaMtra vagere karavAnuM doSAropaNa karavuM. jema ke koi vyakti ekAMtamAM besIne paraspara vArtAlApa kare che. tene joIne manamAM zaMkita thaIne ekAeka tenA upara Aropa mUke ke te amuka jayaMtra karI rahyA che. A prakAranA AcaraNano paNa A aticAramAM samAveza thAya che. jyAM sudhI sahasA, acAnaka, vicAryA vagara AvuM karavAmAM Ave che tyAM sudhI to aticAra che paNa jo manamAM durbhAvanApUrvaka, samajI vicArIne Aropa mUkavAmAM Ave to te anAcAra che ane tenAthI vrata khaMDita thAya che. svadAra maMtrabheda- vyaktigata saMbaMdhomAM pati ane patnIno saMbaMdha sarvathI ghaniSTha saMbaMdha che. tenI potAnI guptamaMtraNAo, vicAraNAo vagere paNa hoya che. jo pati potAnI patnInI koI gupta vAtane pragaTa kare to te svadAra maMtrabheda aticAra che. vyAvahArika dRSTie paNa AvuM karavuM ucita nathI. jenI vAta pragaTa thAya che tene potAnI guptatA khullI paDavAthI duHkha thAya che, potAnI durbaLatA pragaTa thavAthI te lajjita thAya che. kRSopadeza - khoTI phariyAda karavI athavA khoTo upadeza devo, jenAM satya, asatya, hitakAraka, ahitakAraka vagere hovAnA viSayamAM vyaktine svayaM jJAna nathI paraMtu te vAstavamAM asatya che. tenI te mRSopadeza bIjAne salAha Ape, tevo upadeza Ape to te mRSopadeza aticAra che. je vyakti koI kAryane ahitakArI jANavA chatAM bIjAne tevuM karavAnI preraNA kare, upadeza Ape, to te anAcAra che. temAM vrata khaMDita thaI jAya che kAraNake tyAM preraNAdAtAnA upadezano hetu sarvathA azuddha che. saMkSepamAM bIjAne phasAvavA mATe IrAdApUrvaka khoTI salAha ApavI, te anAcAra che paraMtu ajANatA khoTI salAha ApavI, te ja mRSopadeza nAmano aticAra che. phUTalekhakaraNa - khoTA lekha athavA dastAveja lakhavA, khoTA hastAkSara karavA vagere jo sAdhaka asAvadhAnIthI, ajJAnavaza athavA anicchApUrvaka AvuM kare to te aticAra che ane jo koI jANIbUjhI bIjAne dago devA mATe khoTA dastAveja taiyAra kare, khoTI mahora athavA chApa lagAve, khoTA hastAkSara kare to te anAcAra che ane tenAthI vrata khaMDita thaI jAya che. (3) sthUla adattAdAna viramaNavata: 4 thUlagaadattAdANaM samaNovAsao paccakkhAi, se adiNNAdANe duvihe paNNatte, taM jahA- sacittAdattAdANe acittAdattAdANe a / thUlAdattAdANaveramaNassa samaNovAsaeNaM ime paMca aiyArA jANiyavvA, Na samAyariyavvA taM jahA- teNAhaDe, takkarapaoge, viruddharajjAikkamaNe, kUDatulakUDamANe, tappaDiruvagavavahAre / bhAvArtha :- zrAvaka sthUla adattAdAnanA paccakakhANa kare che. adattAdAnanA be prakAra che- (1) sacita adattAdAna ane (2) acita adattAdAna. zrAvakoe sthUla adattAdAna viramaNa vratanA pAMca aticAra jANavA yogya che paraMtu AcaravA yogya nathI. te pAMca aticAra A pramANe che- (1) snenAhata (2) taskara prayoga (3) viruddha rAjyAtikrama (4) kUTamAna (5) tatpratirUpa vyavahAra. vivecanaH prastuta sUtramAM zrAvakanA trIjA sthUla adattAdAna viramaNa vratanI pratijJA tathA tenA pAMca aticAranuM Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 ] zrI Avazyaka sUtra kathana che. adattAdAna- adatta+AdAna. anyanA ApyA vinA vastu grahaNa karavI, tene adattAdAna athavA corI kahe che. je vastu jenI mAlikImAM hoya, tenI AjJA vinA te vastu, saMpatti Adi laI levA. anya vyaktinA adhikAra laI levA, baLAtkArathI dabANa karavuM vagere pravRttiono samAveza paNa corImAM thAya che. zrI AcArAMga sUtramAM anya jIvonA prANanuM haraNa karavuM, te jIvone mArI nAMkhavAne paNa corI kahI che. vyavahAra ane nizcayathI adattAdAna viramaNa vratanA be prakAra che- parakIya vastune mAlikanI AjJA vinA levI nahIM, te vyavahArathI adattAdAna veramaNa che ane pAMca indriyanA viSayo, ATha karmavargaNA vagere para padArthone para jANIne tene grahaNa na karavA, bhogano tyAga karavo, te nizcayathI adattAdAna veramaNa che. prastutamAM vyavahArathI sthUla adattAdAna viramaNa vratanuM kathana che. sUtrakAre adattAdAnanA sacetavastu ane aceta vastu, A be prakAra kahyA che. zrAvaka A baMne prakAranI vastunI skUla corIno tyAga kare che. sthala adatta (moTI corI) :- (1) divAla athavA daravAjA toDIne corI karavI(2) peTI, paTArA kholIne temAMthI sAmAna laI levo (3) tALAM toDIne athavA anya cAvIthI kholIne corI karavI(4) baLajabarI karIne koIne lUMTI levA athavA vizvAsaghAta karI khissA kApavA (5) anyanI mAlikInI kiMmatI vastu paDelI joIne corInI bhAvanAthI laI levI. A pAMca prakAranI corIno zrAvaka tyAga kare che. avazeSa adatta corI :- corInA bhAva vinA paricita athavA aparicita vyaktinI alpa mUlyavALI vastu tene pUchyA vinA levI-devI athavA upayogamAM levI, jema ke paraspara ekabIjAnI pena, noTa Adi vastuo pUkyA vinA levI. vepAramAM paNa jene paraspara vizvAsa hoya tenI vastu tene pUchyA vinA levIdevI. vyApAra athavA vyavahAranI sUkSmatama pravRttio jeno uparokata pAMca moTI corImAM samAveza thato nathI. tevI pravRttione sthUla adatta sivAya avazeSamAM samajavuM. A avazeSa hiMsA, asatya, adattanA sevanathI yathAyogya pApa sevana ane karma baMdha to thAya ja che paraMtu gRhastha jIvananI aneka paristhitione kAraNe tenI vizeSamAM gaNanA karI che. zrAvakoe teno paNa vivekapUrvaka tyAga karavAnuM lakSya rAkhavuM joIe. pAMca aticAra - (1) tenAhata - stanano artha cora thAya che.Ahatano artha lAvelI arthAt cora dvArA corIne lAvelI vastu. corAu vastu levI, kharIdavI ane rAkhavI. cora bajArano mAla levo. (2) taskara prayoga:- potAnA vyApAranAM kAryomAM corano upayoga karavo arthAt corane madada karavI. (3) viraha rAjyAsikama :- virodhavaza potAnA dezathI anya dezanA zAsaka dvArA praveza-niSedhanI, nirdhArita sImAnuM ullaMghana karavuM, bIjA rAjyomAM praveza karavo. teno anya artha paNa che ke rAjyaviruddha kAma karavuM. rAjyanA kAyadA kAnUnathI viruddha dANacorI vagere pravRtti A aticAranI aMtargata che. (4) kaTatolA kaTamAna - toLavAmAM ane mApavAmAM khoTA tolamApano prayoga eTale devAmAM ochuM toLavuM athavA mApavuM. (5) tapratirUpa vyavahAra - vepAramAM anaitikatA ane asatya AcaraNa karavuM, jemake sArI vastu batAvI kharAba vastu ApavI, sArI vastumAM kharAba vastu meLavI devI,nakalIne asalI batAvavI vagere. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka vrata 179 A pAMce aticAranA sevanamAM corInI anumodanA thAya che, tethI zrAvakoe A aticArano tyAga karavo jarUrI che. te uparAMta (1) atyAcArI rAjA ke netA potAnI prajAnA rAjanaitika, sAmAjika, dhArmika adhikAronuM apaharaNa kare che. (2) potAne dharmaniSTha mAnanAra saMkIrNa hRdayavALA samRddhazALI manuSyo bhrAMtivaza potAnI nIcalI kakSAnA manuSyonA adhikAro laI le che. (3) lobhI jamInadAro garIba kheDUtone cUse che. (4) lobhI zeTha ke zAhukAra moTA vyAja laIne garIbonI mAla milakata pacAvI pADe che. (5) nyAyadhIza Adi adhikArI gaNa lAMca laIne potAnuM kArya kare che. (6) lobhI vaidya ke DokTaro dhana prAptinuM eka mAtra dhyeya rAkhIne rogInA upacAra kare che. uparokta pravRttithI koI paNa vyaktinA dhana, vastu, samaya ke zramanuM apaharaNa karavuM, te sthUla corI che, tethI zrAvakoe adattAdAna viramaNa vratanI nirmaLatA mATe tathAprakAranI pravRttino tyAga karavo joIe. (4) sthUla maithuna viramaNa vrata 5 paradAragamaNaM samaNovAsao paccakkhAi sadArasaMtosaM vA paDivajjai, se ya paradAragamaNe duvihe paNNatte, taM jahA- orAliya- paradAragamaNe, veDavviyaparadAragamaNe / sadArasaMtosassa samaNovAsaeNaM ime paMca aiyArA jANiyavvA (Na samAyariyavvA), teM nahIM- aparihiyAnamaLe, jJariyanahiyAnamaLe, aLazIDA, pavivAhakrnne, kAmabhogativvAbhilAse / bhAvArtha :- zrAvaka parastrIgamananA paccakkhANa kare che ane svadArA- svapatnImAM saMtoSa rAkhe che. parastrIgamana be prakAre thAya che, te A pramANe che- (1) audArika zarIrI parastrIgamana ane (2) vaikriya zarIrI parastrIgamana. zrAvakoe svadArAsaMtoSa vratanA pAMca aticAra jANavA yogya che paraMtu AcaraNa karavA yogya nathI. te pAMca aticAra A pramANe che- (1) aparigRhItA gamana, (2) Itvarika parigRhItAgamana, (3) anaMgakrIDA, (4) paravavAhakaraNa, (5) kAmabhoga tIvrAbhilASA. vivecanaH prastuta sUtramAM cothA sthUla maithuna- abrahmacarya viramaNa vratanI pratijJA ane tenA aticAronuM nirUpaNa che. brahmacarya- brahma eTale AtmA, carya eTale ramaNa karavuM, Atma svarUpamAM ramaNa karavuM, te brahmacarya che. brahmacarya vrata sarva vratomAM zreSTha che. brahmacarya eka mahAna AdhyAtmika zakti che. brahmacarya pAlanathI vIryanI rakSA thAya che. tenAthI zArIrika svasthatA, mAnasika zAMti ane samAdhi prApta thAya che. paraMtu sarva manuSyo brahmacarya vratanuM pUrNapaNe pAlana karI zakatA nathI, zrAvako saMpUrNa brahmacaryanA Adarzane lakSyamAM rAkhIne Adarza dAMpatya jIvana gujAre che. sthUla abrahmacarya viramaNa vratamAM zrAvaka potAnI paraNita strImAM saMtoSa rAkhI parastrI gamanano saMpUrNa tyAga kare che, parastrIgamana be prakAre che- (1) audArika zarIrI-manuSya strIo ane tiryaMca strIo sAthe ane (2) vaikriya zarIrI- devIo sAthe abrahmano tyAga kare che. zrAvako A baMne prakAranA parastrI gamanano mana, vacana, kAyAthI tyAga kare che. upalakSaNathI zrAvikAo Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 180 ] zrI Avazyaka sUtra baMne prakAranA parapuruSano tyAga karIne potAnA paraNita puruSamAM saMtoSa rAkhe che. pAMca aticAra(1) InDarika pariguhitA gamana - alpavayaskA-nAnI uMmaravALI strI athavA nAnI uMmaranI patnInI sAthe sahavAsa karavo. (2) aparigRhitA gamana - lagna na thayelI potAnI vAgdattA strI sAthe sagAI karelI patnI sAthe sahavAsa karavo. (a) anagaDA - kAmAvezavaza, asvAbhAvika kAmakrIDA karavI, tenI aMtargata svajAtIya saMbhoga, aprAkRtika maithuna, kRtrima kAma upakaraNothI viSaya-vAsanA zAMta karavI vagere samAviSTa che. cAritranI dRSTie A prakAranuM AcaraNa atyaMta tuccha che. tenAthI kutsita kAma ane vyabhicArane poSaNa maLe che. (4) paravivAha karaNa:- bIjAnA lagna karAvavA. jaina dharma anusAra sAdhakanuM lakSya brahmacaryasAdhanA che. lagna AdhyAtmika draSTie jIvananI durbaLatA che paraMtu dareka vyakti saMpUrNapaNe brahmacArI rahI zakatI nathI. zrAvaka potAnA gRhastha jIvanamAM abrahmacarya bhAvathI uttarottara mukta thatAM jAya ane eka divasa evo Ave ke te saMpUrNapaNe brahmacaryanA ArAdhaka bane che, A rIte gRhastha abrahmacaryanA bhAvonI poSaka pravRttiothI haMmezAM dUra rahevuM joIe. bIjAnA lagna karAvavA, sagAI karAvavI vagere pravRtti, abrahmacaryanA bhAvonI poSaka pravRtti che. potAnA parivAranA putra-putrInA lagnamAM zrAvakane sakriya rahevuM paDe, paNa bIjAnA lagna karAvavAmAM utsuka ane prayatnazIla rahevuM na joIe, tema karavuM te A vratano cotho aticAra che. koi koi AcAryoe to potAnA bIjIvAranA lagnane paNa A aticAra ja mAnyo che. (5) kAmabhoga tIvAbhilASa :- kAmabhoganI tIvratama AkAMkSA rAkhavI. niyaMtrita ane vyavasthita kAmasevana paNa mAnavanI Atma durbaLatAnA kAraNe ja thAya che, paraMtu te AvazyakatAnI pUrti sudhI vrata dUSita thatuM nathI, te kAmanI tIvraabhilASA athavA bhayaMkara vAsanAthI grasita thAya to tenA vratanuM ullaMghana ane maryAdAbhaMga thAya che. anya aticAra paNa anAcAramAM pariNamI zake che. tIvra vaiSayika vAsanAvaza kAmoddIpaka, vAjIkaraNa auSadhi, mAdaka dravya vagerenuM sevana A vratano pAMcamo aticAra che. jenAthI sAdhake sarvathA dUra rahevuM joIe. ahIM zrAvikAo mATe samasta aticAra puruSanI apekSAe samajavA joIe. sthUla IcchA parimANa vrata:| 6 aparimiyapariggahaM samaNovAsao paccakkhAi icchAparimANaM uvasaMpajjai, se pariggahe duvihe paNNatte, taM jahA- sacittapariggahe acittapariggahe / icchAparimANassa samaNovAsaeNaM ime paMca aiyArA jANiyavvA, Na samAyarivvA taM jahA- dhaNadhANNapamANAikkame, khittavatthupamANAikkame, hiraNNasuvaNNapamANAikkame, dupayacauppayapamANAikkame, kuviypmaannaaikkme| bhAvArtha :- zrAvaka aparimita parigrahanA paccakakhANa kare ane icchAnuM parimANa-maryAdA kare che. parigrahanA be prakAra A pramANe che- (1) saceta parigraha (2) aceta parigraha, zrAvakoe pAMcamA icchA Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka vrata 181 | parimANa vratanA pAMca aticAra jANavA yogya che paraMtu AcaravA yogya nathI. te pAMca aticAra A pramANe che- (1) dhana-dhAnya pramANAtikrama (2) kSetra-vAstu pramANAtikrama (3) hiraNya-suvarNa pramANAtikrama (4) dvipada-catuSpada pramANAtikrama (5) kuSya-gharavakharInI cIjonuM pramANAtikrama. vivacana : prastuta sUtramAM pAMcamA icchA parimANa vratanI pratijJA ane tenA pAMca aticAranuM kathana che. parigraha para samannA ane ti pariSada: je jIvane cAre bAjuthI jakaDI rAkhe, te parigraha che. zrI dazavaikAlika sUtramAM gucchA parivAro kutto | mUbhAvane parigraha kahyo che. mUccha- Asakti pUrvakanI IcchA saMgrahavRttine janma Ape che. amaryAdita parigraha mahApApanuM kAraNa che. parigrahanI prAptimAM, tenA saMrakSaNamAM aneka pApasthAnano Azraya levo paDe che. yathA-vastunI prApti mATe mahAraMbhamahAsamAraMbha kare, asatyanuM AcaraNa kare, lokone chetare, rAjyanA kara na bhare, aneka chalaprapaMco kare che. tenA saMrakSaNa mATe paNa asatyanuM AcaraNa, kara corI vagere aneka pAponuM sevana thAya che. A rIte amaryAdita parigraha anarthonuM kAraNa che. zrAvako gRhastha jIvana vyavahAramAM parigrahano saMpUrNa tyAga karIne niSparigrahI banI zakatA nathI paraMtu parigraha duHkhamUlaka che tevI spaSTa samajaNa ane zraddhA sAthe jIvana vyavahAramAM Avazyaka vastuonI chUTa rAkhI avazeSa padArthono tyAga kare che. A rIte amaryAdita parigrahavRttine maryAdita karavA mATe parigraha parimANa vratano svIkAra kare che. parigrahanI maryAdAmAM icchAnI maryAdA thatI hovAthI zAstrakAre tene icchAparimANavrata kahyuM che. parigrahanA be prakAra che. (1) saceta padArtho ane (2) aceta padArtho. zrAvako nava prakAre bAhya parigrahanI maryAdA kare che. (1-2) dhana-dhAnyanI maryAdA- vyAkhyAkAre dhananA cAra prakAra kahyA che- (1) gaNima- je vastu gaNIne levAya. te, rokaDa nANuM, sopArI, zrIphaLa vagere (2) dharima- je vastu toLIne levAya te, goLa, sAkara vagere. (3) meya- je vastu mApIne ke bharIne levAya te, ghI, tela, kApaDa vagere. (4) parichedya- je vastu kasIne ke chedIne levAya te, suvarNa, ratna vagere. dhAnya- zrI prajJApanA sUtramAM dhAnyanA be prakAra kahyA che- (1) lAsA ane (2) kaThoLa. lAsAdhAnyanA bAra prakAra che- (1) ghauM, (2) java, (3) juvAra (4) bAjarI, (5) DAMgara, (6) varI, (7) baMTI, (8) bAvaTo, (9) kAMga, (10) cisyo jhINo, (11) kodarA ane (12) makAI. kaThoLa dhAnyanA bAra prakAra che- (1) maga, (2) maTha, (3) aDada, (4) tuvera, (5) jhAlara, (6) vaTANA, (7) coLA, (8) caNA, (9) rAgI-nAgalI, (10) kaLathI (11) masUra ane (12) aLasI. A rIte baMne prakAranA dhAnyo maLIne dhAnyanI covIsa jAti thAya che. zrAvako potAnI AvazyakatA pramANe dhana-dhAnyanI maryAdA kare arthAt teTalA pramANamAM dhana-dhAnya potAnI mAlikImAM rAkhavA ane teno upayoga karavo, te uparAMtanA dhana-dhAnyano tyAga karavo. (3-4) kSetra-vAnI maryAdA- vyAkhyAkAre kSetra ane vAstunI vyAkhyA A pramANe ApI che. kSetra, tava sAmelA kie dhAnyanI utpattine yogya bhUmine kSetra kahe che. tenA setu ane ketu rUpa be bheda che. nahera, kUvA Adi kRtrima sAdhanothI siMcita thatI bhUmine setu ane kevaLa varasAdanA prAkRtika jaLathI Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 | zrI Avazyaka sUtra siMcita thatI bhUmine ketu kahe che ane je bhUmi kudaratI ane kRtrima baMne prakAranA jaLathI siMcita thatI hoya, tene setuketu kahe che. vAstu eTale agAra eTale ghara. tenA traNa prakAra che. (1) khAta gRha (2) uti gRha ane (3) khAtocchita gRha. bhUmigRha-bhoMyaruM Adi bhUminI aMdaranA gharane khAtagRha, pAyo khodIne bhUminI upara banAvelA mahela, makAna Adine utigRha ane bhoMyarA sahitanA mahela ke makAnAdine khAtoSkRitagRha kahe che. paraMparA anusAra khetara, vADI ke khAlI ploTa dareka khullI jamInano samAveza kSetramAM ane bAMdhelI dukAna, makAna, goDAuna vagere darekano samAveza vAstumAM thAya che. zrAvaka potAnI icchA pramANe kSetra-vAstunI maryAdA kare che. (pa-6) hiraNya-suvarNa maryAdA- hiraNya-cAMdI ane suvarNanI maryAdA karavI. potAnI maryAdA pramANe sonuM ane cAMdI potAnI pAse rAkhe, te uparAMtanA sonA, cAMdImAM potAno mAlikI bhAva choDI de, teno tyAga kare. (7-8) dvipada-catuSpada prANI maryAdA- dAsa, dAsI, nokara, cAkara, rasoIyA tathA popaTa, menA vagere pakSIono samAveza dvipadamAM thAya ane gAya, bheMsa, kUtarA, gheTAM, bakarA, hAthI, ghoDA vagere pazuono samAveza catuSpadamAM thAya che. zrAvako potAnA jIvana vyavahAra pramANe dvipada ane catuSpada prANIonI maryAdA kare che. (9) kaviya-gharavakharInI cIjavastunI maryAdA- sonA, rUpA sivAyanI sarva dhAtuo arthAt tAMbA, pittaLa AdinA vAsaNo, Asana, zayana, vastra, kaMbala Adi gharavakharInI pratyeka cIjavastuno samAveza kuviyamAM thAya che. A nava prakAranA bAhya parigrahamAMthI dhAnya, dvipada, catuSpada prANI Adi saceta parigraha che ane te sivAyano aceta parigraha che. AvyaMtara parigrahanA cauda prakAra che- mithyAtva, krodha, mAna, mAyA, lobha, hAsya, rati, arati, bhaya, zoka, jugupsA, strIveda, puruSaveda ane napuMsakaveda. vyavahAra ane nizcayathI parigraha parimANa vratanA be prakAra che. (1) bAhya nava prakAranA parigrahano tyAga karavo, te vyavahArathI parigraha parimANa vrata che ane (2) cauda prakAranA AtyaMtara parigrahano, mUrchAbhAvano tyAga karavo, te nizcayathI parigraha parimANa vrata che. prastuta icchA parimANa vratamAM zrAvaka nava prakAranA bAhya parigrahanI maryAdA kare che. uparokta svIkRta maryAdAnuM ajANapaNe ullaMghana karavuM, te aticAra che. tenA pAMca prakAra che. kSetra vAstu pramANAtikrama- te pAMce aticAra bhAvArthathI spaSTa che. maryAdAnuM ullaMghana jyAre ajANatAM thAya, tyAM sudhI ja te aticAra che. maryAdAnuM ullaMghana jyAre buddhipUrvaka-jANI joIne thAya, te anAcAra doSa che. kyAreka zrAvakone kSetra, vastu, dhana, dhAnya Adi koI paNa parigrahano anAyAse adhikatama lAbha thaI jAya, to temAM doSa nathI paraMtu zrAvakoe potAnI maryAdA pramANe vastu rAkhIne zeSa saMpattino tyAga ke dAna karavuM joIe, te pramANe karavAthI zrAvakanuM vrata akhaMDa rahe che. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka vrata [ 183 ] (6) dizA parimANa vrata: 7 disivae tivihe paNNatte-uDDhadisivae ahodisivae tiriyadisivae / disivayassa samaNovAsaeNaM ime paMca aiyArA jANiyavvA, (Na samAyariyavvA) taM jahA- uDDhadisipamANAikkame, ahodisipamANAikkame, tiriyadisipamANAikkame, khittavuDDhI, saiaMtaraddhA / bhAvArtha :- dizAvratanA traNa prakAra che, yathA- UrdhvadizAvrata, adhodizAvrata ane tiryagadizAvrata. zrAvakoe dizA parimANavratanA pAMca aticAra jANavA yogya che paraMtu AcaravA yogya nathI. te pAMca aticAro A pramANe che- (1) Urdhva dizA pramANatikrama, (2) adhodizA pramANAtikrama, (3) tiryadizA pramANAtikrama, (4) kSetravRddhi, (5) RtyaMtardhAna. vivecana : prastuta sUtramAM traNa guNavratamAMthI prathama dizApariNAma nAmanA guNavratanI pratijJA tathA tenA pAMca aticAronuM kathana che. zrAvakone mATe pAMca aNuvrato mULaguNa che ane tyAra pachInA traNa guNavrata ane cAra zikSAvrata, A sAta vrata uttaraguNa che. guNavata- mULa guNamAM guNavRddhi kare athavA samasta jIva samUhanI rakSA karavA rUpa guNa vRddhi kare, tene guNavrata kahe che. dizA parimANa, vibhoga-paribhoga parimANa ane anarthadaMDa viramaNa, A traNe vratonA pAlanathI ahiMsA Adi pAMca aNuvratanI puSTi thatI hovAthI, tene guNavrata kahe che. dizAvata- dizA saMbaMdhI vrata athavA pUrvAdi dizAmAM gamanAdi kriyAnI maryAdA karIne tenI bahAranA kSetramAM na javuM, te dizAvrata che. UrdhvadizA saMbaMdhI maryAdA, te UrdhvadizAvrata, adhodizA saMbaMdhI maryAdA, te adhodizAvrata ane tirthagdizA-pUrva, pazcima, uttara ane dakSiNadizA saMbaMdhI maryAdA, te tiryadizAvrata che. dizAvratamAM karmakSetranI arthAt sAMsArika pravRttio mATenI sImA-maryAdA karavAnI hoya che. te maryAdita kSetranI bahAranA kSetramAM thatAM hiMsA, asatya, corI Adi sarva pApasthAnono pUrNataH tyAga karavA mATe dizAvatanI agatyatA che. gRhastha jIvanane saMyamita ane sAtvika banAvavA mATe jema parigraha parimANa Avazyaka che. tema dizAnuM parimANa paNa jarUrI che. jo zrAvake dizAnI maryAdA na karI hoya, to tene game te kSetramAM jaIne pApakArI pravRtti karavAnI icchA thAya che. dizAnI maryAdAthI zrAvakanI vRtti saMkSipta thAya ane maryAdita kSetramAM ja potAnA jIvana vyavahAra calAve che. sAdhu paMca mahAvratadhArI ane sarvasAvadha vyApAranA tyAgI hoya che, sAdhu game te kSetramAM jAya, tyAM niravadha pravRtti ja kare che, tethI sAdhujIvanamAM dizA parimANanI AvazyakatA nathI. gRhastho aNuvratadhArI hovAthI tenA vratanI zuddhi mATe dizAvrata sahAyaka bane che. zrAvako jAgRtipUrvaka maryAdita dizAomAM ja samagra jIvana vyavahAra kare che, tema chatAM ajANatAM A maryAdAnuM ullaMghana thaI jAya, to te aticArarUpa che. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 184 | zrI Avazyaka sUtra pAMca aticAra:(1) UrdhvadizA pramANatikama- UrdhvadizA-upara-UMce javAnI maryAdAnuM ullaMghana karavuM, (2) adhodizA pramANAtikama- adhodizA- nIce tarapha kUvA, khANa vageremAM javAnI maryAdAnuM ullaMghana karavuM. (3) tirthagdizA pramANAtikama- pUrva, pazcima, uttara, dakSiNa dizAnI maryAdAnuM ullaMghana karavuM. (4) kSetra vRti- potAnA kAryanI siddhi mATe eka kSetranI maryAdA ghaTADIne bIjA kSetranI maryAdA vadhAravI. jema ke zrAvake dareka dizAmAM 100-100 ki.mI. tema 400 ki.mI.nA kSetramAM javAnI maryAdA karI hoya. tyAra pachI tene tiryadidazAmAM 100 ki.mI.thI bahArakSetramAM javAnI jarUra hoya, to Urdhva dizAmAM 100 ki.mI.nI maryAdA ghaTADIne 50 ki.mI. karI le ane tiryadizAmAM 100 ki.mI.nI maryAdA vadhArIne 150 ki.mI. kare, te kSetravRddhi nAmano aticAra che. (5) RtyaMtardhAna- svIkRta maryAdAne bhUlI javI athavA svIkRta maryAdAnI upekSA karIne koI gaNanA karyA vinA ja gamanAgamana karavuM, te mRtyaMrdhAna che. A pravRtti ajANatAM thAya, to aticAra rUpa che ane jANI joIne thAya, to te anAcAra rUpa banI jAya che. (0) uvabhoga-paribhoga parimANa vrata| 8 | uvabhogaparibhogavae duvihe paNNatte, taM jahA- bhoaNao kammao a / bhoaNao samaNovAsaeNaM ime paMca aiyArA jANiyavvA, (Na samAyariyavvA) taM jahA- sacittAhAre, sacittapaDibaddhAhAre, appauliosahibhakkhaNayA, duppauli osahibhakkhaNayA, tucchosahibhakkhaNayA / kammao NaM samaNovAsaeNaM imAI paNNarasa kammAdANAI jANiyavvAiM, (Na samAyariyavvAiM) taM jahA- iMgAlakamme, vaNakamme, sADIkamme, bhADIkamme, phoDIkamme, daMtavANijje, lakkhavANijje, rasavANijje, kesavANijje, visavANijje, jaMtapIlaNakamme, NillaMchaNakamme, davaggidAvaNayA, saradahatalAyasosaNayA, asaIjaNaposaNayA / bhAvArtha :- upabhoga-paribhoga parimANa vratanA be prakAra che- (1) bhojana saMbaMdhI ane (2) karma saMbaMdhI.zrAvakoe bhojana saMbaMdhI pAMca aticAra jANavA yogya che paraMtu AcaravA yogya nathI. te pAMca aticAro A pramANe che- (1) saceta AhAra, (2) saceta pratibaddha AhAra, (3) apakava auSadhi bhakSaNa (4) duSpakava auSadhi bhakSaNa, (5) tuccha auSadhi bhakSaNa. - zrAvakoe karma saMbaMdhI paMdara karmAdAna jANavA yogya che paraMtu te AcaravA yogya nathI. te paMdara karmAdAna A pramANe che- (1) aMgAra karma, (2) vanakarma (3) zakaTa karma (4) bhADI karma (5) sphoTana karma (6) daMtavANijya, (7) lAkSA vANijya, (8) rasa vANijya, (9) viSa vANijya, (10) keza vANijya, (11) yaMtra pIDana karma, (12) nilaMchana karma, (13) dAvAgnidApana, (14) saradaha taDAga zoSaNa, (15) asatIjana poSaNa. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka vrata vivecana : prastuta sUtramAM zrAvakanA sAtamA vrata athavA bIjA guNavrata saMbaMdhI maryAdA ane tenA aticAronuM pratipAdana che. 185 saMsArI jIva mAtranuM jIvana viSayabhogathI bhareluM che, tethI gRhasthapaNAmAM bhogano saMpUrNa tyAga zakya nathI. jIvanI bhoganI amaryAdita icchA anAdikAlIna che. te icchApUrti mATe tene hiMsA Adi aneka pApapravRttinuM sevana karavuM paDe che. amaryAdita icchA ane Asakti aneka anarthonuM sarjana kare che, tethI sAtamA vratamAM bhogAsaktine sImita karavA mATe (1) bhogopabhoga yogya vastuonI maryAdA (2) sacitta- acitta AhArano viveka ane (3) mahAraMbhajanya vyApArono tyAga karavAnuM vidhAna che. uvabhoga-paribhoga :- upa zabda sarthe vatta, sona tapoLa-garazanapAnAdi graMthavA nArmona sapo: gAvi / vRtti. upabhoga zabdamAM sar upasarga sattva- ekavAranA arthamAM che. ekavAra bhogavI zakAya, tevA azana, pANI Adi cAre prakArano AhAra upabhoga che athavA annoMga - je padArtho zarIramAM pariNata thaI jAya, saMpUrNa rIte bhogavAya jAya, tevA AhAra, pANI Adi padArthone upabhoga kahe che. je paribhoga zabdamAM patti upasarga AvRtti-punarAvartana arthamAM che. vAraMvAra bhogavI zakAya, padArtho zarIrarUpe pariNata na thAya, saMpUrNa rIte bhogavAya na jAya, tevA vastra, alaMkArAdi paribhoga che athavA vastrAdi bahirbhoga parioga che. (1) upabhoga--paribhoga saMbaMdhI maryAdA- prastuta prasaMgamAM zAstrakAre upabhoga-paribhoga yogya maryAdAnA bolanuM kathana karyuM nathI. zrI upAsakadazAMgasUtramAM AnaMda zrAvakanA vrata svIkAranA varNanamAM AnaMda zrAvake sAtamA vratamAM bAvIsa bolanI maryAdA karI che. (zrI upAsakadazAMgasUtra adhyayana-1, sUtra-25 thI 45) vartamAna pracalita paraMparA anusAra zrAvaka 26 bolanI maryAdA kare che. (1) 39(yaLAvidhI- aMga lUchavA mATenA TuvAlanI jAta tathA saMkhyAnI maryAdA. (2) aMtavidhIdAtaNanI jAta tathA pramANanI maryAdA. (3) pavitI snAna karatA pahelA mastaka Adi para lepa karavA mATe upayogamAM levAtAM AMbaLA vagere phaLanI maryAdA. - zrI upAsakadazAMga sUtramAM vittIno artha phaLa karyo che. ahIM vittI nI AgaLanA ane pAchaLanA bola snAna saMbaMdhI vastuonI maryAdA mATe ja che. temaja aDhAramA bola mAttuvidI mAM madhura phaLanI maryAdAnuM kathana che, tethI ahIM pakhtavijJIno uparokta artha prasaMgocita che. (4) vidI- mardana--mAliza karavA mATe zatapAka Adi telanI jAti tathA tenI pramANanI maryAdA. (5) vaTTavilhI- uddavartana-zarIra para coLavA mATenI sugaMdhita pIThInI jAti tathA pramANanI maryAdA. (6) mannaLavi- snAna mATenA pANInuM pramANa. (7) vastvaviddI- vastranI jAti tathA pramANa. (8) vizevavijJa- vilepana--tilaka mATe kumakuma, caMdana tathA anya lepa mATenuM pramANa. (9) puviI- mALA vagerenA upayoga mATe phUlanA prakAra tathA pramANa. (10) Ama vidI- AbhUSaNonA prakAra tathA pramANa. (11) vanavidvI- lobAna vagerenA dhUpanA prakAra tathA pramANa. (12) pevidIpeya padArtho cA, dUdha, rAba, kAMjI, osAmaNa vagerenA prakAra tathA pramANa. (13) bandhanavidhI- mIThAInA - Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 ] zrI Avazyaka sUtra prakAra ane pramANa. (14) pavihI- odana-cokhAnI jAta ane pramANa. (15) sUdhyavihI- caNA, maga, aDada, tuvera vagere dALanA prakAra ane pramANa. (16) vivihI- ghI, tela, dUdha, dahIM, goLa, khAMDa vagere vigayanA prakAra ane pramANa. (17) sAvihI- zAkabhAjInA prakAra ane pramANa. (18) nAduravihI- keLA, cIku, sapharajana vagere madhuraphaLanA prakAra ane pramANa. (19) nemavihI- bhojananI maryAdA athavA dahIMvaDA vagere taLelA padArthonI maryAdA. (20) pANivihI- pIvAnA pANInI maryAdA. (21) muThavAvihI- pAna, sopArI vagere mukhavAsanI maryAdA. (22) vAdavihI- moTara, sAikala, skUTara vagere vAhanonI maryAdA. (23) 3vAhavAhI- upAnaha-buTa, caMpala, mojA Adi pagarakhAnI maryAdA. (24) jayavihI- sUvA mATe zayyA, khATalA, palaMga, gAdI, takiyA vagerenI maryAdA. (15) vivihI- sacitta vastuonI maryAdA. (26) dhvavihI- AkhA divasamAM athavA bhojana samaye pAMca, daza Adi saMkhyAnI gaNanApUrvaka dravyanI maryAdA. A rIte ra6 bolanI maryAdAmAM zrAvakanI dainika jarUriyAtanI sarva vastunI maryAdA thaI jAya che, te uparAMta zrAvako potAnI vaparAzanI anya vastuo hoya, to tenI maryAdA kare che. bhojana saMbaMdhI viveka- zrAvakoe niravadha- ahiMsaka aceta padArthono bhojanamAM upayoga karavo joIe. anaMtakAyika vanaspati, bahubIjaka padArtho, madha, mAMsa adino sarvathA tyAga karavo joIe. temaja rAtribhojana paNa mahAhiMsAnuM kAraNa hovAthI zrAvakone rAtribhojanano tyAga paNa Avazyaka che. zrAvakonA AcAra, vicAra, khAna-pAna, raheNIkaraNI Adi samagra vyavahAra sAdhakone yogya yathAzakya ahiMsaka hovA jarUrI che, zrAvakoe potAnI AvazyakatAnI pUrti mATe ahiMsAnI ArAdhanAne haMmezAM lakSyamAM rAkhavI jarUrI che, tethI sUtrakAre sAtamA vratamAM bhojana saMbaMdhI vivekanuM kathana karyuM che. bhojana saMbaMdhI pAMca aticAra- (1) sacitta AhAra:- sacitta-jIva sahitanA padArtho sajIva che. kAcA zAkabhAjI, asaMskArita anna, pANI vagere sacita padArtho che. teno AhAra te sacita AhAra che. zramaNopAsaka saceta vastuonA sarvathA tyAgI hotA nathI. te potAnI zakti pramANe saceta vastuono tyAga kare che ane amuka sacita dravyanI maryAdA kare arthAtu amukanI chUTa rAkhe che. jenI teNe maryAdA karI che tenuM asAvadhAnIthI ullaMghana thaI jAya to te sacita AhAra nAmano aticAra che. jo jANI joIne maryAdAnuM ullaMghana kare to te anAcAra kahevAya che. (2) sacitta pratibaddha AhAra :- sacitta vastunI sAthe lAgelI acitta vastune khAvI te sacitta pratibaddha AhAra che. dA.ta. guda acitta che paNa vRkSa sAthe saMlagna hoya tyAM sudhI te sacitta pratibaddha che. je vyaktie sacitta vastuonI maryAdA karI hoya ane jo te sacitta pratibaddhanuM (sacitta saMlagnanuM) sevana kare to tenI maryAdAnuM ullaMghana thaI jAya che ane tene A aticArano doSa lAge che. (3) apakva auSadhi bhakSaNa - pUrI nahIM pakAvelI arthAt je pUrNa rUpe acitta thaI nathI tevI vanaspati, phaLa, dhAnya vagereno AhAra karavo, taratanA vaghArelA khAriyA, kAcA saMbhArA vagere. (4) duSpakva auSadhi bhakSaNa -je dhAnya, phaLa vagere ghaNA lAMbA samaye paripakva thAya, tevA hoya, tene pAkI gayA che ema jANI apakava avasthAmAM tenuM sevana karavuM athavA ayogya rItathI, ati hiMsAthI Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka vrata 187 pakAvelA padArthonuM sevana karavuM, jemake chIlakA sahita sekelA DoDA, uparanI phaLI sahita pakAvelA vaTANA, hUMDA sahita pakavIne taiyAra karelo ghauMno poMka vagere. A rIte pakAvelA padArthomAM trasa jIvonI hiMsA paNa thaI zake che. (5) tuccha auSadhi bhakSaNa H-- je phaLa, phUla, auSadhimAM khAvA yogya bhAga ocho hoya, pheMkavA yogya bhAga vadhAre hoya, jemake zeraDI, sItAphaLa vagerenuM sevana karavuM. teno bIjo artha e paNa che ke je padArthanA AhAramAM vadhAre hiMsA thAya. jema ke- khasakhasanA dANA athavA kaMdamULa, anaMtakAya vagere tathA je vastuo tuccha che tevI bIDI, sIgAreTa, tamAku, bhAMga vagereno upayoga karavo. te tuSadhibhakSaNa kahevAya che. paMdara karmAdAnaH karma ane AdAna A be zabdothI 'karmAdAna' zabda banelo che. AdAna eTale grahaNa karavuM karmonA grahaNane karmAdAna kahe che. je pravRttinA sevanathI jJAnAvaraNa Adi karmano prabaLa baMdha thAya che, jemAM ghaNI hiMsA thAya, te karmAdAna che. zrAvaka mATe te varjita che. A karma saMbaMdhita aticAra che. zrAvakane tenA tyAganI preraNA ApavAmAM AvI che. paMdara karmAdAnanuM vizleSaNa A rIte che- (1) aMgAra karma :- aMgArano artha kolasA che. aMgAra karmano mukhya artha kolasA banAvavAno dhaMdho thAya che, je kAmamAM agni ane kolasAno vadhAre upayoga thAya te vyApAra paNa temAM Ave che. jema ke IMTanI bhaTTI, cUnAnI maTTI, sImenTanA kArakhAnA vagere kAryomAM agnikAyanA jIvonI ghora hiMsA thAya che. (2) vana karma :- je vyApArano sIdho saMbaMdha vana sAthe hoya, te vyApArano samAveza vanakarmamAM thAya che, jema ke jaMgala kApIne sApha karavuM, jaMgalanAM vRkSa kApI lAkaDAM veMcavAM, jaMgala kApavAno ijAro rAkhavo, lIlI vanaspatinuM chedana-bhedana vagere kAryo ghora hiMsAnAM kAryo che. AjIvikA mATe vana utpAdana, saMvardhana karIne vRkSane kApavAM, kapAvavA te vana karma che. (3) zakaTa karma :- zakaTano artha gADI che. savArI athavA mAla lai javA, lAvavA mATe vaparAtA sarva vAhano zakaTa karmamAM samAviSTa thAya che. AvA vAhano tathA tenA mazIno taiyAra karavA, veMcavA vagere pravRttino samAveza zakaTa karma thAya che. AjanI paristhitimAM relagADI, moTara, skUTara, sAikala, Traka, TrekaTara vagere banAvavAnAM kArakhAnAM te zakaTa karma che. (4) bhADI karma :- bhADIno artha bhADuM che. baLada, ghoDAM, UMTa, bheMsa, gadheDAM vagerene bhADe ApavAno vyApAra karavo, Traka, moTara, sAikala, rIkSA Adi vAhana calAvI tene bhADe ApavAno vyApAra karavo. (5) sphoTana karma :- sphoTana eTale phoDavuM, toDavuM, khodavuM, khANa khodavI, paththara toDavA, kUvA, taLAva tathA vAvaDI vagere khodavAnA dhaMdhA sphoTana karmamAM Ave che. (6) daMta vANijya :- hAthIdAMtano vyApAra karavo ane trasa jIvonAM zarIrAvayavono vyApAra karavo, jemake- hADakAM, cAmaDAM, rezama, kastUrI, zaMkha, Una vagere vyApArano samAveza daMtavANijayamAM thAya che. (7) lAzA vANijya :- lAkhano vyApAra. je vastunA vyApAramAM trasa jIvonI hiMsA thAya athavA jemAM saDo karavo paDe tevA kemikalsano vyApAra, soDA, sAbu, mIThuM, khAra, raMga vagereno vyApAra karavo.-- abhidhAna rAjendra koSa bhA. 6, pR. 597 (8) rasa vANijya :- madirA vagere mAdaka rasano vyApAra. rasa razabda sAmAnya rIte zeraDI ane phaLonA rasa mATe paNa prayukta che paraMtu ahIM te artha nathI. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 ] zrI Avazyaka sUtra madha, mAMsa, carabI, mAkhaNa, dUdha, dahIM, ghI, tela, khAMDa, goLa vagereno vyApAra paNa rasavANijyamAM che. (9) viSa vANijya :- vividha prakAranA viSa(jhera) no vyApAra. talavAra, charA, baMdUka, dhanuSya, bANa, DI.DI.TI. pAuDara vagere hiMsaka vastuono vyApAra paNa viSa vANijyamAM AvI jAya che. (10) keza vANijya :- ahIM vaparAyelo 'keza' zabda lAkSaNika che. keza vANijyano artha dAsa, dAsI, gAya, bheMsa, bakarI, gheTAM, UMTa, ghoDA, vagere jIvita prANIonA kraya-vikrayano vyApAra che. keTalAka AcAryo camarI gAyanA pUchaDAnA vALanA vyApAranuM kathana kare che. tenA cAmara bane che paraMtu morapaMkha tathA tenA vyApArane kezavANijyamAM samAviSTa karyo nathI. camarI gAyanA vALa prApta karavA tathA morapaMkha prApta karavAmAM bheda eTalo ja che ke camarI gAyane mArI nAMkhavAmAM Ave che. jyAre morapaMkha tathA Una mATe morane ane gheTAne mArI nakhAtA nathI. (11) yaMtra pIDana karma - tala, sarasava, magaphaLI vagerenuM ghANI dvArA tela kADhavAno dhaMdho, temaja carakhA, mila, presa vagerenA vyApAra karavA. (12) nilaMchaNa karma - baLada, pADA vagerene napuMsaka banAvavAno dhaMdho karavo. aMgopAMganuM chedana karavuM. (13) dAvani dApana - vanamAM Aga lagADavAno dhaMdho karavo. A Aga atyaMta bhayAnaka ane bekAbU hoya che. tenAthI jaMgalanA ghaNA trasa tathA sthAvara jIvo marI jAya che. (14) saradaha taDAga zoSaNa - sarovara, taLAva vagere pANInAM sthAnone sukavI devAM. (15) asatIjana poSaNa - vyabhicAra mATe vezyA vagerenuM poSaNa karavuM. zrAvaka mATe vAstavamAM A niMdanIya kArya che. AvAM kAryothI samAjamAM durAcAra phelAya che. vyabhicArane poSaNa maLe che. zokhathI hiMsaka pazuonuM pAlana karavuM teno paNa A karmAdAnamAM samAveza thAya che. zikAra mATe zikArI kUtarA vagere pALavAM, uMdara mATe bilADI pALavI A sarva kAryo asatIjana poSaNamAM aMtargata thAya che. (8) anarthadaMDa viramaNa vrata:| 9 aNatthadaMDe cauvvihe paNNatte, taM jahA- avajjhANArie pamattAyarie hiMsappayANe pAvakammovaese / aNatthadaMDaveramaNassa samaNovAsaeNaM ime paMca aiyArA jANiyavvA, (Na samAyariyavvA) taM jahA- kaMdappe, kukkuie, moharie, saMjuttAhigaraNe, uvabhogaparibhogAirege / / bhAvArtha :- anarthAdaMDanA cAra prakAra che. te A pramANe che- (1) apadhyAna, (ra) pramAdAcaraNa (3) hiMsapradAna (4) pApakarmopadeza. zrAvakoe anarthAdaMDa veramaNa vratanA pAMca aticAra jANavA yogya che, paraMtu AcAravA yogya nathI. te pAMca aticAro A pramANe che. (1) kaMdarpa (2) kauskucca (3) maukharya (4) saMyuktAdhikaraNa (5) uvabhogaparibhogAtireka. vivecana : prastuta sUtramAM zrAvakanA bAra vratamAMthI AThamA vrata ane trIjA guNavratanI pratijJA tathA tenA aticAronuM kathana che. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka vrata 189 | anarthadaMDa- arthamhAta viparItonarthaC: prayogane nirapekSaH | artha daMDathI viparIta arthAt prayojana vinA, nirarthaka thatI hiMsAdine anarthadaMDa kahe che. jenA vaDe jIvo daMDa pAme arthAt hiMsA thAya, tene daMDa kahe che. zrI sthAnAgaM sUtramAM daMDanA be prakAra kahyA che- arthadaMDa ane anarthadaMDa. zrAvako gRhastha jIvananA vyavahAramAM koI paNa prayojanathI AraMbha-samAraMbha kare, jIvahiMsA kare, te arthadaMDa che.jema ke rasoI banAvavA mATe agnino AraMbha karavo, te arthadaMDa che. koI paNa prakAranA prayojana vinA niSkAraNa jIvonI hiMsA thAya, te anarthadaMDa che. jema ke- koI paNa prayojana vinA lAITa cAlu-baMdha karIne agnino AraMbha karavo, te anarthadaMDa che. zrAvako arthadaMDano tyAga karI zakatA nathI paraMtu anarthadaMDano tyAga kare, topaNa keTalAya hiMsA Adi pApasthAnothI, karmabaMdhathI bacI jAya che, tethI zrAvakanA vratamAM anarthadaMDa veramaNa vratanI trIjA guNavrata rUpe gaNanA karI che. sUtrakAre cAra prakAranA anarthadaMDanuM kathana karyuM che. (1) ajANavA :- apadhyAnAcarita. cAra dhyAnamAMthI ArtadhyAna ane raudradhyAna, A baMne aprazastadhyAna apadhyAna che. ArtadhyAna- duHkha athavA pIDA nimitte thatI cittanI ekAgratAne ArtadhyAna kahe che. tenA cAra prakAra che. 1. aniSTa viyoga mATe satata ciMtana karavuM. pratikULa vastu, vyakti ke paristhitino saMyoga thAya, tyAre tene dUra karavA satata vicAraNA karavI. 2. ISTa saMyoga mATe satata ciMtana karavuM, anukULa vastu, vyakti ke paristhitinI satata icchA karavI, tenI prAptinI jhaMkhanAthI satata tenI ja vicAraNA karavI. 3. roga ciMtA- azAtAnA udayamAM rogathI mukta thavA mATe satata vicAraNA karavI. 4. nidAna- bhautika sukhanI tIvratama icchA thavI, dharmakriyAnA phaLa svarUpe cakravartInA sukha AdinI icchA karavI. jIvane prApta thayelA pratyeka saMyogo jIvanA karmane AdhIna che. temAM potAnI icchAnusAra parivartana kadApi zakya nathI, tema chatAM aniSTa viyoga, isaMyoga Adi uparokta cAre prakAre cittane ekAgra banAvavuM te sarvathA nirarthaka che, tethI te anarthadaMDa che. raudradhyAna- ArtadhyAnanI tIvratA, te raudradhyAna che. tenA paNa cAra prakAra che. (1) hiMsAnubaMdhI (2) aSAnubaMdhI (3) teyAnubaMdhI ane (4) saMrakSaNAnubaMdhI. krodha AdinA AvezathI anyanI hiMsA mATenA kUra pariNAmo hiMsAnubaMdhI raudradhyAna che. te ja asatya AcaraNa mATe, corI mATe ke potAnA parigrahanA saMrakSaNa mATe tIvratama Asakti bhAva pUrvakanA prayatno karavA, te raudradhyAna che. raudradhyAna paNa anarthadaMDanuM kAraNa che. pramAdAcaraNa- potAnA dharma, kartavya athavA pharaja prati ajAgRtapaNuM, te pramAda che. pramAdI vyakti potAno amUlya samaya raMga-rAgamAM, bhoga-vilAsamAM niMdA-kUthalImAM vyatIta kare che. pUrvAcAryo pramAdAcaraNanI vistRta vyAkhyA karIne tenI vividha pravRttionuM kathana kare che. kutUhalathI gIta sAMbhaLavA, nRtya, nATaka jovA, kAmazAstramAM AsaktibhAva rAkhavo, kAmavRttine uttejita karanArA zAstronuM, pustakonuM vAMcana, jugAra, madyapAna, jalakrIDA, hiMcakA khAvA, hAsya kalAo karavI, karAvavI, strI-puruSakathA, bhojanakathA, rAjyakathA karavI, prayojana vinA ALasathI dIrghakAla sudhI suMvALI zayyA para sUvuM, rasAsvAdanI pUrti mATe samaya-zaktino vyaya karavo, ayatanAthI snAna, ubaTana, vilepana Adi karavA, niprayojana ghoMghATa karavo, paroDhiye moTA avAje bolavuM, khaDakhaDATa hasavuM. vagere Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 ] zrI Avazyaka sUtra pravRtti sIdhI ke ADakatarI rIte pApapravRttinuM nimitta bane che, tethI te anarthadaMDa che. hiM pradAna :- hiMsAnAM kAryomAM sAkSAtu sahayoga Apavo. jema ke cora, DAku tathA zikArI vagerene hathiyAra devA, Azraya devo tathA bIjI rIte sahAya karavI. koIpaNa avivekI vyaktine zastro ApavA. A prakAranAM AcaraNathI hiMsAne protsAhana ane madada maLe che, tethI te hiMsapradAna anarthadaMDa che. pApakarmopadeza :- bIjAne pApakAryomAM pravRtta thavAnI preraNA, upadeza athavA salAha devI, jemake koI zikArIne batAvavuM ke amuka sthAna para zikAra yogya pazu-pakSI ghaNAM che. bIjI vyaktine anya vyakti herAna kare te mATe uttejita karavA, pazupakSIne pIDita karavA mATe lokone kharAba preraNA karavI, A sarvano pApakarmopadezamAM samAveza thAya che. saMsAra vyavahAranAM nAnAM moTAM koIpaNa kAryonI Avazyaka pharaja ke jarUriyAta vinA preraNA devI, te paNa pApakarmopadeza anarthadaMDa che. anarthadaMDamAM samAviSTa A cAra prakAranAM duSkAryano pratyeka dharmaniSTha, ziSTa ane sabhya nAgarike tyAga karavo joIe. AdhyAtmika pragatinI sAthe uttama ane naitika nAgarika-jIvananI dRSTie paNa A ati Avazyaka che. anarthadaMDathI dUra rahevA mATe zrAvakoe nimnokta sAvadhAnI rAkhavI joIe H (1) azubha ciMtanane vivekathI rokI devuM ane samabhAva, zAMti, saMtoSanA vicArothI AtmAne saMskArita ane jAgRta rAkhavo. (2) sAMsArika kartavyo, vyavahAro, vepAranI pravRttio ane gharanI pravRttiomAM pUrNa vivekayukta AcaraNonuM lakSya ane abhyAsa rAkhavo. nirarthaka athavA anAvazyaka pravRttiothI tathA kevaLa manoraMjana athavA lokapravAhane vaza thaI karavAmAM AvatI pravRttiothI paNa vairAgya ane vivekapUrvaka dUra rahevAno prayatna karavo. (3) zastra saMgraha-zastra vitaraNa, zastra prayoganI preraNA ke dalAlI na karavI. (4) potAnI Avazyaka lAgaNI athavA javAbadArI jyAM hoya te sivAya koInA paNa saMsArI kAmo, vyApAra athavA anya vyavahAromAM rasa na levo. (5) AraMbha, samAraMbhathI banelAM viziSTa darzanIya sthaLonI atizaya prazaMsA na karavI. koI cIjanI prazaMsA karavAmAM bhAva ane bhASAno viveka rAkhavo. saMkSepamAM gRhastha jIvananI ati Avazyaka pravRtti sivAya koipaNa anAvazyaka ciMtana, bhASaNa athavA pravRtti karavI nahIM ane mana, vacana, kAyAthI sAvadhAna ane sajAga rahevuM. zrAvaka mATe A anarthadaMDa viramaNa vratanI ArAdhanA AtmAne aMtarmukhI banAve che. temAM sajAga rahevAthI jIva kramazaH AtmavikAsa karato jAya che. dhArmika saMskArothI susaMskArita tenuM vyAvahArika jIvana anya mATe paNa Adarza ane preraNAbhUta bane che, tethI pratyeka vratadhArI zrAvake A vratanA mahattvane samajI tenI ArAdhanA karavI joie. pAMca aticAra- anarthakArI pravRttione protsAhana maLe tevI pravRttio anarthadaMDa veramaNavratanA aticAra rUpa che. te pravRttinA tyAgathI anarthadaMDa veramaNavrata saphaLa thAya che. (1) kaMdarpa- kaMdarpano artha kAmavikAra che. kAmavikArane uttejita kare, tevA tamAma vacana prayogo, azlIla mazkarI, azlIla dezyonuM darzana vagere sarva pravRttiono samAveza kaMdarpa nAmanA aticAramAM thAya che. zrAvako saMyamita vyavahAra kare, tema chatAM kyAreka koI paNa nimittathI viSayavardhaka zabdaprayogAdi thaI jAya, te aticAra che. (2) kautsacca- vidUSakanI jema kaceSTAo karavI. lokone hAsya utpanna thAya tevI netrAdinA vikArapUrvaka ceSTAo karavI, tucchatAdarzaka cenacALA karavA. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvata [ 191 ] (3) maukharya vAcALatA. ucita-anucitanA vicAra vinA bolavuM, ThaMDA pahoranA gappA mAravA, nirarthaka vAto karavI. A prakAranI pravRttimAM samayanI barabAdI che, temaja temAM paraniMdA, pApakarmopadeza vagere pApapravRttinI zakyatA che, anarthakArI karmabaMdha che. (4) saMyuktAdhikaraNa- AvazyakatA vinA hiMsaka sAdhano bhegA karavA, taiyAra rAkhavA. jema ke cAka, charI vagere zastrone sajIne taiyAra rAkhavA, baMdukamAM goLI bharI rAkhavI. vagere, taiyAra zastrothI pApapravRttio turaMta thaI jAya che. adhikaraNone pRthaka pRthaka rAkhavAthI ane jarUra paDe tyAre ja bhegA karavAthI hiMsapradAnathI bacI zakAya che ane pApapravRttinA prAraMbhamAM samaya vyatIta thAya che, tethI zrAvakoe hiMsaka sAdhanone jarUra vinA taiyAra rAkhavA nahIM. (5) upabhogaparibhogAtireka- uvabhoga-paribhoganA sAdhano AvazyakatAthI adhika rAkhavA, te sAdhanomAM atyaMta mucchabhAva rAkhavo. uparokta pAMce pravRtti zrAvakonA vyavahAramAM hotI nathI paraMtu ajANatA te pravRttinuM sevana thayuM hoya, to tenI AlocanA karIne tenAthI nivRtta thavAnuM hoya che. (9) sAmAyika vrata:10 sAmAiyaM NAma sAvajjajogaparivajjaNaM NiravajjajogapaDisevaNaM ca / sAmAiyassa samaNovAsaeNaM ime paMca aiyArA jANiyavvA, (Na samAyariyavvA) taM jahA- maNaduppaNihANe, vaiduppaNihANe, kAyaduppaNihANe, sAmAiyassa saiakaraNayA, sAmAiyassa aNavaTThiyassa karaNayA / bhAvArtha :- samabhAvanI prApti mATe sAvadhayogano parityAga ane niravadyayoganuM sevana karavuM, tene sAmAyika kahe che. sAmAyika vratanA pAMca aticAra zrAvakoe jANavA yogya che, paraMtu AcaravA yogya nathI. te pAMca aticAra A pramANe che, manaduppaNidhAna, vacana duppaNidhAna, kAya duppaNidhAna, sAmAyika smRti akaraNatA ane sAmAyika anavasthita karaNatA. vivecanaH prastuta sUtramAM zrAvakanA bAra vratamAMthI navamA vratanuM tathA prathama zikSA vratanuM svarUpa ane tenA pAMca aticAranuM kathana che. zikSAvata- zikSA eTale zikSaNa athavA tAlima. AtmAne samabhAvamAM rahevA rU5 vizeSa prakAranI zikSAthI (tAlImathI) zikSita kare tene zikSAvrata kahe che. zikSAnA be prakAra che- grahaNazikSA ane Asevana zikSA grahaNa zikSA jJAnaprApti rUpa che. sUtrano abhyAsa karavo, tenA artha jANavA, tenuM ciMtana-manana ke punarAvartana karavuM, te grahaNazikSA che. Asevana zikSA abhyAsa rUpa che. sUtramAM batAvelI kriyAno abhyAsa karavo, uttarottara kriyAnI zuddhi karavI, te AsevanazikSA che. sAmAyikavrata, dezAvagAsikavrata, pauSadha vrata ane atithi saMvibhAgavrata, A cAre vratonuM pAlana AtmAne baMne prakAranI zikSAthI zikSita kare che, tethI te zikSAvrata kahevAya che. sAmAyikAta- sAmAyika- samabhAva, samabhAvane siddha karanArI sAdhanAne sAmAyikavrata kahe che. rAga Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 | zrI Avazyaka sUtra zreSa-vardhaka saMsArI sarva prapaMcothI, sAvadhakArI-pApakArI pravRttiothI nivRtta thaIne niravadhayogasvAdhyAya, dhyAna Adi samabhAvanI poSaka pravRttino svIkAra karavo, jagajIvo sAthe maitrIbhAva rAkhavo, te sAmAyikavrata che. zrAvakonI eka sAmAyika be ghaDInI hoya che. be ghaDInA kALa daramyAna zrAvaka samabhAvamAM sthita thavA saMpUrNataH prayatnazIla hoya, tema chatAM citta caMcaLa banI jAya ke mana, vacana ke kAyA dvArA pApapravRttinuM AMzika paNa sevana thaI jAya, to sAmAyika vrata duHSita bane che, tenI zuddhi mATe sUtrakAre sAmAyika vratanA pAMca aticAronuM kathana karyuM che. sAmAyika vratanA aticAra- (1) mana duSparidhAna- ahIM praNidhAnano artha dhyAna athavA ciMtana che. duSita ciMtana manaduppaNidhAna kahevAya che. sAmAyikamAM oghasaMjJAthI ke ajANapaNe rAga, dveSa, kaleza, mamatvabhAva, sAMsArika prapaMconI, gharanI samasyAonI vicAraNAmAM magna banI javuM te manaduSpaNidhAna che. (2) vacana duSparidhAna- sAmAyikamAM vacanano durupayoga karavo arthAt karkaza, kaThora, mArmika, hiMsaka, apriya Adi vacano bolavA, yogya vANIno prayoga na karavo athavA mithyAbhASaNa karavuM te vacanadukmaNidhAna che. (3) kAyaduppaNidhAna- kAyAnI caMcaLatAthI hAtha, paga lAMbA TUMkA karavA, ALasa maraDavI, vAraMvAra Asana badalAvavuM, prayojana vinA UbhA thavuM vagere kAyika doSonA sevanane kAyaduppaNidhAna kahe che. (4) sAmAyika smRti akaraNatA:- sAmAyika AkhA jIvanano viSaya che, jIvananI sAdhanA che. tenA abhyAsa mATe 48 miniTano samaya nizcita karyo che. jyAre sAdhaka sAmAyikamAM hoya tyAre teNe pUrepUruM sAvadhAna ane jAgRta rahevuM joIe. tema ja e paNa bhUlavuM na joIe ke huM sAmAyikamAM sthita chuM arthAt sAmAyikane anurUpa mana, vacana, kAyAnI pravRttio karavI joIe. sAmAyikamAM hovA chatA sAmAyikanI sthitine bhUlI javI, sAmAyikano samaya pUrNa thayA pahelA ja sAmAyika pALI levI, te sAmAyikano aticAra che. tenA mULamAM pramAda, ajAgRtapaNuM tathA asAvadhAnI che. (pa) sAmAyika anavasthita karaNatA :- avasthita- yathocita rUpamAM sthita rahevuM. tema na karavuM te anavasthitatA che. sAmAyikamAM anavasthita-avyavasthita rahevuM. kayAreka sAmAyika karavI, kayAreka na karavI, kayAreka sAmAyikanA samaya pahelAM UbhA thaI javuM, sAmAyikano samaya veThanI jema pUrNa karavo vagere pravRtti vyaktinA avyavasthita temaja asthira jIvananI sUcaka che. AvI vyakti sAmAyikanI sAdhanAmAM asthira ane asaphaLa rahe che. potAnA laukika jIvanamAM paNa vikAsa karI zakatI nathI. (10) dezAvagAsikavrata: 11 disivvayagahiyassa disAparimANassa paidiNaM parimANakaraNaM desaavgaasiyN| desAvagAsiyassa samaNovAsaeNaM ime paMca aiyArA jANiyavvA, (Na samAyariyavvA) taM jahA- ANavaNappaoge, pesavaNappaoge, sahANuvAe, ruvANuvAe, bhiyaapugglparaNele | bhAvArtha :- dizAvratamAM grahaNa karelI dizAnI maryAdAne pratidina sImita karavI, te dezAvagAsika vrata che. zrAvakoe dezAvagAsika vratanA pAMca aticAra jANavA yogya che, paraMtu AcaravA yogya nathI. te pAMca aticAro A pramANe che- Anayana prayoga, zreSTha prayoga, zabdAnupAta, rUpAnupAta, bahi:pudagala prakSepa. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvata 193 ] nizcita karyuM che pravRttinA pratyAkhyAna eka divasa rAta vivecana - prastuta sUtramAM zrAvakanA bAra vratamAMthI dazamAM vratanuM ane cAra zikSAvratamAMthI bIjA zikSAvratanuM svarUpa tathA tenA pAMca aticAronuM nirUpaNa che. deza ane avakAza A be zabdo maLIne dezAvagAsika zabda banyo che. vire pRhItaM ja parimANaM tasyaikadezodezaH tatrAvakAzaH gamanAdyavasthAnaM dezAvakAzaH tena nivRtaM deshaavkaashikm| chaThThA vratamAM je dizAnuM kSetra parimANa nizcita karyuM che, tenA eka dezamAM, eka vibhAgamAM avakAza eTale gamanAdi pravRtti karavI ane te sivAyanA kSetramAM gamanAdidareka pravRttinA pratyAkhyAna karavA, te dezAvagAsika vrata che. chaThThA dizAvratamAM dizA saMbaMdhI maryAdA jIvana paryata karavAmAM Ave che. te maryAdAne eka divasa-rAta mATe ke cunAdhika samaya mATe ghaTADavI, te dezAvagAsika vrata che. avakAzano artha nivRtti paNa thAya che. tethI ja bIjA vratomAM paNa A rIte dararoja athavA amuka samaya mATe je saMkSepa karavo tathA pratidina cauda niyama dhAraNa karavA, te paNa A vratamAM samAviSTa thAya che. tenA aticAronI vizeSa spaSTatA A rIte che. jema- eka vyakti covIsa kalAka mATe maryAdA kare ke A eka makAnanI bahAra rahelA padArthono upabhoga karIza nahIM, bahAranuM kAma karIza nahIM, maryAdita bhUminI bahAra jaIne pAMca AzravanuM sevana karIza nahIM. A prakAranI maryAdA karyA pachI jo te niyata kSetrathI bahAranA kSetranI kAryavAhI saMketathI athavA bIjI vyakti dvArA karAve, to te pahelAM karelI maryAdAnuM ullaMghana kare che. A dezAvagAsika vratanA aticAra che. te pAMca aticAro A pramANe che (1) Anayana prayoga- jeTalA kSetranI maryAdA karI che, te maryAdita kSetrathI bahAranI vastuo bIjI vyakti pAse maMgAvavI. (2) preSTha prayoga- maryAdita kSetrathI bahAranAM kSetranAM kArya karavA mATe sevaka(nokara), parivAranA sabhyane mokalavA. (3) zabdAnupAta- maryAdita kSetrathI bahAranuM kArya karavAno prasaMga Ave to chIMka khAIne, udharasa khAIne athavA koIne bolAvIne, pADozIne saMketa karIne kAma karAvavuM. (4) rUpAnupAta- maryAdita kSetrathI bahAranA kAma mATe moDhAthI kAMI bolyA vagara potAnuM rUpa batAvIne mukhadarzana karAvIne daSTithI saMketa karI, kAma karAvavuM. (5) bahiH pugala prakSepa- maryAdita kSetrathI bahAranAM kAma karAvavA mATe kAMkarA vagere pheMkIne bIjAne izAro karavo. A kArya karavAthI vratanA zabdAtmaka pratipAlanamAM bAdhA AvatI nathI paNa vratano mULabhUta hetu naSTa thAya che. sAdhanAno abhyAsa dRDha thato nathI mATe tenuM varjana atyaMta Avazyaka che. dizA sahita dravyAdi aneka bolonI maryAdA karavI te paNa A vratano viSaya che. jene pracalana bhASAmAM 14 niyama kahe che. je pratidina dhAraNa karAya che. laukika eSaNA, AraMbha vagerene maryAdita karI jIvanane uttarottara Atmanirata banAvavAmAM dezAvagAsika vrata ghaNuM agatyanuM che. jaina darzananuM aMtima lakSa saMpUrNapaNe Atmakendrita thavAnuM che. eka sAthe samasta bhautika bhAvonI Asakti choDIne AtmabhAvomAM sthira thavuM te sAmAnyajana mATe zakaya nathI, tethI kramazaH eSaNA, kAmanA ane icchAnuM niyaMtraNa karatAM-karatAM aMtima lakSyane siddha karI zake che. A abhyAsamAM A vrata atyaMta jarUrI che. (11) pauSadhavata :|12 posahovavAse cauvihe paNNatte, taM jahA- AhAraposahe, sarIrasakkAraposahe, Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194] zrI Avazyaka sUtra baMbhaceraposahe, avvAvAraposahe / posahovavAsassa samaNovAsaeNaM ime paMca aiyArA jANiyavvA,(Na samAyariyavvA) taM jahA- appaDilehiya-duppaDilehiya sijjAsaMthArae, appamajjiya-duppamajjiya sijjAsaMthArae, appaDilehiyaduppaDilehiyauccArapAsavaNabhUmIo, appamajjiya-duppamajjiya uccArapAsavaNabhUmIo, posahovavAssa samma aNaNupAlaNayA / bhAvArtha :- pauSadhopavAsanA cAra prakAra che- (1) AhAra pauSadha (2) zarIra pauSadha (3) brahmacarya pauSadha ane (4) avyApAra pauSadha. zrAvakoe pauSadhopavAsa vratanA pAMca aticAra jANavA yogya che, AcaravA yogya nathI. te pAMca aticAra A pramANe che- (1) apratilekhita- duSpatilekhita zayyA sastAraka (2) apramArjita-duSpamArjita, zayyA sastAraka, (3) apratilekhita-duSpatilekhita uccAra prasavaNa bhUmi (4) apramArjita-duSpamArjita uccAra prasavaNa bhUmi (5) pauSadhopavAsa samyaka anupAlana. vivecana : prastuta sUtramAM zrAvakanA bAra vratamAMthI agiyAramA vratanA ane cAra zikSAvratamAMthI trIjA zikSAvratanA prakAra tathA aticAronuM pratipAdana che. pauSadhopavAsa- papape 35vasanaM pagapopavAsaH | pauSadhamAM upavazana-rahevuM te pauSadhopavAsa kahevAya che. pauSadhopavAsamAM pauSadha ane upavAsa A be zabda che. pauSadhano artha dharmanuM poSaNa athavA puSTi karanArI kriyA vizeSa che. upavAsa zabda 'upa' upasarga ane vAsa zabdathI banyo che. 'upa' no artha samIpe ane vAsano artha che nivAsa karavo. upavAsano zabdano artha AtmA athavA AtmaguNonI samIpe vAsa karavo, te che. AtmaguNonuM sAmIpya athavA sAnidhya sAdhavAmAM keTalAka samaya mATe bahirmukhatA nAza pAme che. bahirmukhatAmAM sahuthI vadhAre mahatvapUrNa sthAna bhojananuM che, tethI sUryodayathI bIjA divasanA suryodaya sudhI covIsa kalAka mATe azana, pANI, khAdima, svAdima Adi cAre AhArano tyAga karavo, te upavAsa che. pauSadha ane upavAsarUpa sammilita sAdhanAno artha e che ke eka ahorAtra mATe gRhasthapaNAnA sarva saMbaMdhone choDIne, prAyaH sAdhuvatu thaIne, eka nizcita sthAnamAM rahIne, upavAsa sahita AtmaguNonI poSaka pravRttio karavI, te pauSadhopavAsa che. pauSadha karanAra zrAvaka sUvuM, besavuM, vaDInIta, laghunIta vagere dareka kriyA mATe paNa nirvadha sthAna nizcita karI le che. sAdhunI jema Avazyaka upakaraNano paNa yatanA athavA sAvadhAnIthI upayoga kare che. sUtrakAre pauSadhanA cAra prakAra kahyA che, yathA- (1) AhAra pahe- AhAra pauSadha. azana-bhojana, pANI, mevA--mIThAI tathA mukhavAsa, A cAre prakAranA AhArano eka ahorAtra paryata tyAga karavo, te AhAra pauSadha che. vyAkhyAkAre AhAra pauSadhanA be prakAra kahyA che. AhAra paNa suvidho re (1) dezathI AhArano tyAga karavo. vigaya vagereno tyAga karIne AyaMbilatapa ke ekAsaNuM karavuM athavA pANInI chUTa rAkhI traNa AhArano tyAga karI tivihAra upavAsa karavo, te dezathI AhArapauSadha che (2) cAre AhArano saMpUrNa tyAga karavo, te sarvathI AhArapauSadha che. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka vrata 195 (2) sarIsarakArIsahe- zarIra satkAra pauSadha. zarIra snAna, uddavartana, vilepana, AbhUSaNo vagereno tyAga karavo. zarIranI zobhA vibhUSAno tyAga karavo. tenA paNa dezathI ane sarvathI be bheda che. (1) amuka AbhUSaNo Adino tyAga karavo, te dezathI zarIra satkAra pauSadha ane (2) saMpUrNataH zobhA vibhUSA, snAnAdi dehalakSI sarva pravRttino tyAga karavo, te sarvathI zarIra satkAra pauSadha che. (3) gaMgoposade brahmacarya pauSadha. tenA be bheda che- (1) eka ahorAtra paryaMta abrahmacaryano saMpUrNataH tyAga karavo arthAt saMpUrNapaNe brahmacaryanuM pAlana karavuM, te sarvathI brahmacarya pauSadha che ane (2) kaMIka AgAra sahita arthAt divase ke rAtre brahmacaryanuM pAlana karavuM, tyAga karavo, te dezathI brahmacarya pauSadhavrata che. (4) abbArapolade- avyApAra pauSadha. tenA paNa be bheda che- (1) eka ahorAtra paryaMta samagra sAvadha vyApArono, zastra prayogano sarvathA tyAga karavo, te sarvathI avyApAra pauSadha che. (2) amuka vyApArano tyAga karavo ane amuka vyApArano tyAga na karavo, te dezathI avyApAra pauSadha che. - zrAvako potAnI icchA ane anukULatA pramANe vratano svIkAra karI zake che. zrAvaka vratanA aneka vikalpo che, uparokta cAra prakAranA pauSadhamAMthI zrAvaka kyAreka eka, be, traNa prakAranA pauSadha paNa dhAraNa karI zake che. kyAreka svayaM upavAsa karIne AhAra pauSadha kare, paraMtu gharanA sabhyo mATe te sAvadha pravRtti karIne bhojana taiyAra kare che, tethI avyApAra pauSadha thato nathI. kyAreka zrAvaka AhAra pauSadha na karI zake paraMtu zarIra satkAra pauSadha, brahmacarya pauSadha ane avyApAra pauSadha kare che. vartamAne kayA vratamAM paNa AhAra pauSadha sivAyanA zeSa traNe pauSadha thAya che. zrI bhagavatI sUtra zataka-121mAM zaMkha ane puSkalI zrAvakanA kathAnakathI AhAra sahitano tathA cAre AhAranA tyAgapUrvakano, A baMne prakAranA pauSadha siddha thAya che. pracalita paraMparA anusAra cAre prakAranA pauSadha sAthe thAya, tene ja paripUrNa pauSadha kahe che. pauSadhopavAsanI ArAdhanA zrAvaka game tyAre karI zake che. tema chatAM zrAvakonI ArAdhanA mATe bIja, pAMcama, AThama, agiyArasa, caudaza, pAkhI vagere patithio nizcita karI che. temAM paNa AThama, caudaza ane pAkhI, A traNa tithinI mahattA che. AgamomAM zrAvakone mahinAmAM cha pauSadha karavAnuM vidhAna che. pauSadhavratanA aticAra H (1) apratilekhita--duSpattilekhita zayyA saMstAraka :- zayyA-pauSadha karavAnuM sthAna ane saMstAraka jenA para sUI zakAya tevA caTAI vagere pAtharavAnAM upakaraNa. te joyA vagara vAparavA athavA ayogya rIte joyelA sthAna ane pAyaravAnAM upakaraNono upayoga karavo. (2) apramArjita duSpramArjita zayyA saMstAraka :- poMjyA vinAnuM athavA ayogya rIte pAMceluM sthAna ane pAtharavAnAM upakaraNono upayoga karavo. (3) apratilekhita dukhrutilekhita uccAra pravaNabhUmi :- joyA vinAnA athavA ayogya rIte joyelA vaDInIta, laghunIta tyAganAM sthAnano upayoga karavo. (4) apramArjita-duSpramArjita uccAra prasravaNabhUmi - pA~yA vinAnA tathA ayogya rIte poMjelA laghunIta, vaDInInanA tyAganAM sthAnano upayoga karavo. (5) pauSadhopavAsa samyaka ananupAlana H- pauSadha upavAsanuM samyaka prakAre athavA yathAvidhi pAlana Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 | zrI Avazyaka sUtra na karavuM. pauSadha vratamAM AtmaguNonuM poSaNa thAya tevI pravRtti na karI hoya. (12) atithi saMvibhAgavata:|13 atihisaMvibhAgo NAma NAyAgayANaM kappaNijjANaM aNNapANAINaM davvANaM desakAlasaddhA-sakkArakamajuaM parAe bhattIe AyANuggahabuddhIe saMjayANaM daannN| atihisaMvibhAgassa samaNovAsaeNaM ime paMca aiyArA jANiyavvA, (Na samAyariyavvA) taM jahA- saccittaNikkhevaNayA, saccittapihaNayA, kAlAikkame, paravavaese, macchariyA ya / bhAvArtha :- zrAvako nyAyapUrvaka prApta karelA, sAdhune kalpanIya prAsuka ane eSaNIya azana, pAna, vastra, pAtra, auSadha Adidravya; deza, kAla, zraddhA, satkAra bahumAnanA bhAva sahita, utkRSTa bhaktibhAvapUrvaka, AtmakalyANanI buddhithI paMcamahAvratadhArI saMyamI munirAjane dAna Ape, te atithi saMvibhAgavrata kahevAya che. atithi saMvibhAgavatanA pAMca aticAra zrAvakone jANavA yogya che, paraMtu AcaravA yogya nathI. te pAMca aticAra A pramANe che- (1) sacittanikSepaNatA, (2) sacittapidhAna, (3) kAlAtikrama, (4) paravyapadeza (5) matsaratA. vivecana - prastuta sUtramAM atithi saMvibhAga vratanuM svarUpa tathA tenA pAMca aticAranuM kathana che. atithi vibhAga jenA Agamanano divasa ke tithi nizcita nathI, te atithi che. prastutamAM atithi zabdaprayoga paMcamahAvratadhArI nigraMtha munirAja mATe che. nigraMtha munirAjane gRhasthane ghera gocarI javA mATe koIvAra ke tithi nizcita hotA nathI, tethI temanA mATe atithi zabdaprayoga yathArtha che. saMvibhAgamAM sam + vibhAga zabda che. temAM samuM eTale saMgatatA ke nirdoSatA. vibhAga eTale viziSTa bhAga. potAnA mATe taiyAra karelA bhojana AdimAMthI keTaloka bhoga sAdhucaryAnA niyamAnusAra sAdhune Apavo, tene atithi saMvibhAga kahe che. sUtrakAre sAdhune vahorAvavA yogya dravya mATe be vizeSaNano prayoga karyo che. pAyathA-cenA tAnA-nAnAma- zrAvaka je vastu sAdhune Ape che, te vastu tene nyAyapUrvaka prApta thayelI hoya, te jarUrI che. anyAya ke anItipUrvaka meLavelI vastunuM dAna ApavuM te yogya nathI. vakhaNakhA- kalpanIya. prAsaka-jIva rahita, aceta ane nirdoSa arthAt soLa uddagamanA, soLa utpAdananA ane daza eSaNAnA doSa rahita padArtho sAdhune kalpanIya che.(bhojananA doSonA vistRta varNana mATe juo-zrI dazavaikAlika sUtra pariziSTa) A rIte zrAvako nyAyapUrvaka prApta thayelA, kalpanIya azana, pANI Adi cAre prakAranA AhAra, vastra, pAtra, auSadha Adi dravyo sAdhunI AvazyakatAnusAra sAdhune vivekapUrvaka Ape che. pracalita paraMparA anusAra bAramA vratamAM sAdhune vahorAvavA yogya cauda prakAranA dAnanuM kathana che. ala- pahApha-sApha, valtha-DirAvata, payapucho, pati , pInafsAsaMthAra, olameknonuM pavitAmenA virAma 1(1) bhojana, (2) pANI, (3) Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvata 197] mevA-mIThAI, (4) mukhavAsa, (5) vastra, () pAtra, (7) kaMbala, (8) rajoharaNa (A ATha padArtho sAdhune ApyA pachI pAchA levAtA nathI) tyArapachInA padArtho pADhIhArA-prAtihArikarUpe arthAt sAdhunI AvazyakatA pUrNa thayA pachI te gRhasthane pAchA ApI zakAya che. (9) pATa, bAjoTha, (10) pATiyuM, (11) zadhyA-sthAna, (11) tRNAdi saMstAraka, (12) auSadha,(14) bhesaja- ekathI adhika dravyonA mizraNathI banelI davA. A cauda prakAranA padArtho zrAvako vivekapUrvaka sAdhune vahorAve che, zrAvakonA vivekane pradarzita karavA sUtrakAre rela-vArasa... zabda prayoga karyo che. rezAnadA...deza- kSetra vizeSa. sAdhune kSetrAnusAra je padArthonI AvazyakatA hoya, teno vicAra kare. jema ke atyaMta ThaMDA pradezamAM garama padArtho, garama vastro Adi ApavA che. kAla- subhikSakALa, duSkALa vagere. duSkALanA samaye anya sthAnethI bhojana Adi sAmagrI sulabha nathI, te samaye zrAvakoe viveka rAkhavo. zraddhA- citta vizuddhi tathA saMyama mArganI zraddhAthI, satkAra- UbhA thaIne bahumAnapUrvaka ApavuM, kamayukta- kramazaH zreSTha vastune sarva prathama vahorAvavI, sAmAnya vastu pachI ApavI athavA sAdhunI AvazyakatAnA krama pramANe vahorAvavuM. utkRSTa bhaktithI potAne saMyama mArganI anumodanAno mahAlAbha maLe che, tevA utkRSTa bhAva ane bhaktithI. AtmakalyANanI buddhithI- sAdhune dAna ApavAthI potAne supAtradAnano, saMyama mArganI anumodanAno lAbha thaze. tevI uccatama bhAvanAthI mULaguNa ane uttaraguNa saMpanna saMyamI munirAjane dAna ApavuM joIe. zAstrakAroe supAtradAnano mahimA pradarzita karyo che. supAtradAna, te gRhasthonuM Avazyaka kartavya che. tenAthI zrAvakamAM udAratAno guNa pragaTe che ane saMyamanI anumodanAno lAbha maLe che. zrI bhagavatI sUtramAM supAtradAnanA phaLanuM kathana che ke sAdhu bhagavaMtone sujhatA nirdoSa padArtho vahorAvanAra anaMta karmonI nirjarA kare che. (zataka-86). atithi saMvibhAga dratanA aticAra : A vratanA pAMca aticAra che. tenI pAchaLanI bhAvanA e ja che ke zramaNopAsakanI dAnavRtti haMmezAM utsAhita banI rahe. temAM nyUnatA na AvI jAya temaja muninuM cAritra nirmala ane nirdoSa rahe. tenA aticAronuM spaSTIkaraNa A pramANe che- (1) sacitta nikSepaNatA vivekanA abhAvathI, acitta-nirjIva saMyamIne levA yogya padArthone, sacitta -sajIva dhAnyAdinI upara rAkhI devA. jema ke saceta pANInA mATalA para dUdhanuM tapeluM rAkhavuM. (2) sacitta pidhAna - vivekanA abhAvamAM sacitta vastuthI acitta vastune DhAMkI devI. jema ke- taiyAra thayelA zAkanI tapelI para lIlotarI mUkavI, lADavA upara khasakhasa nAMkhavI. (3) kAlAtikrama:- kALa athavA samayanuM ullaMghana karavuM. koIpaNa samaye-gocarInI veLA na hoya tyAre bhAvanA karavI athavA vastunI kAlamaryAdA pUrNa thAya, bagaDI jAya tyArapachI vahorAvavI. (4) paravyapadeza - viveka, jAgRti ane smRtinA abhAvamAM potAne hAthe na vahorAvavuM ane anyane vyapadeza-nirdeza karavo ke A vastu vahorAvo. (5) matsaritA: matsara eTale abhimAnathI athavA kaSAyathI AhAra vagere devA. tenA vividha artho thAya che. (1) koI anyane dAna detAM joIne tenAM manamAM ahaMkAra bhAva jAgRta thAya ke huM paNa tenAthI kaMI ocho nathI. huM paNa ApI zake tema che. tema dAnanI bhAvanAthI nahIM paraMtu ahaMkAranI bhAvanAthI dAna Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Avazyaka sUtra ApavuM. (2) matsaritA eTale kRpaNatA athavA kaMjUsAI. dAna devAmAM kaMjUsAI karavI. (3) matsaritA eTale krodha. krodhapUrvaka bhikSA ApavI. krodha, mAna, mAyAdi kaSAyabhAva sahita dAna ApavuM te matsaritA che. dAna ApyA pachI gusso ke ghamaMDa karavo teno samAveza paNa A aticAramAM thAya che. 198 saMkSepamAM kaSAyone vaza thaIne ajJAna ane avivekathI AzAtanApUrvaka vahorAvavuM te matsaratA doSa che. zrAvakoe A badhA aticArone TALIne ja vivekabhAvathI dAna ApavuM joIe. zrAvakanA bAra vratamAMthI agiyAra vratanA paccakkhANa karaNa-koTi sahitanA che. bAramA vratamAM karaNa-koTi nathI kAraNa ke bAramuM vrata paccakkhANa svarUpa nathI. zrAvaka pratidina supAtradAnanI bhAvanA rAkhe ane jyAre supAtradAnano yoga maLe tyAre vivekapUrvaka nirdoSa padArtho vahorAve. upasaMhAraH 14 itthaM puNa samaNovAsagadhamme paMcANuvvayAiM tiNNi guNavvayAiM AvakahiyAI, cattAri sikkhAvayAiM ittariyAI / eyassa puNo samaNovAsagadhammassa mUlavatthaM sammattaM taM jahA - taM NisaggeNa vA abhigameNa vA paMca aiyAravisuddhaM aNuvvayaguNavvayAiM ca abhiggahAaNNevi paDimAdao visesakaraNajogA / bhAvArtha :- A rIte zrAvakadharmamAM pAMca aNuvrata ane traNa guNavrata yAvatkathita che ane cAra zikSAvrata Itvarika-alpakAlika che. A zrAvaka dharmamAM samyaktva mULa vastubhUta che. te nisarga ane adhigamathI utpanna thAya che. pAMca aticArothI vizuddha samyaktva tathA aNuvrata ane guNavratanuM pAlana karatA zrAvaka vizeSazuddhi mATe anya abhigraho tathA zrAvakanI paDimAno svIkAra kare che. vivecanaH prastuta sUtra zrAvakadharmanA upasaMhAra rUpa che. bAra vratamAMthI pAMca aNuvrata ane traNa guNavratano svIkAra zrAvaka eka sAthe yAvajjIvana mATe che paraMtu zikSAvratano abhyAsa pratidina karavAno hoya che. zrAvaka sAmAyika, pauSadha Adi vratonI ArAdhanA kare, tyAre ja teno svIkAra kare che, tethI zikSAvrata yAvajjIvana mATe nathI paraMtu alpakAlIna che. mUlavatyuM sammatta..... zrAvakadharmamAM samyaktva mULabhUta che. daDhatama zraddhA vinA dezivarita ke sarvavarita cAritranI prApti thatI nathI. samyaktvanA mULathI ja cAritravRkSa pallavita thAya che. anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA, lobha tathA samyaktva mohanIya, mizra mohanIya ane mithyAtva mohanIya, A sAta prakRtinA upazama, kSaya ke kSayopazamathI samyagdarzana pragaTa thAya che. tema chatAM nimittanI apekSAe tenA be bheda che. (1) nisargaja- svabhAvathI. anyanA upadeza vagere koI paNa nimitta vinA jAtismaraNAdi jJAnathI samyagdarzana thAya, te nisargaja samyagdarzana che. (2) adhigamaja- adhigama-anya vyaktinA upadezathI ke zAstra vAMcana Adi bAhya koI paNa nimittathI samyagdarzana thAya, te adhigamaja samyagdarzana che. baMne prakAranA samyagdarzananA pAMca lakSaNa che, yathA- zama, saMvega, nirveda, anukaMpA ane AsthA--zraddhA. zrAvako daDha zradghA sAthe bAra vratanuM pAlana kare che te uparAMta potAnA sAmarthya anusAra viziSTa tapasAdhanA, abhigraho tathA zrAvakanI agiyAra paDimAnI paNa ArAdhanA kare che. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka vrata 199 zrAvakanA vrata sonAnI lagaDI jevA che. zrAvako pota-potAnI zakti anusAra eka, be, traNa vrata paNa dhAraNa karI zake che arthAt sAdhunA paMca mahAvratanI jema zrAvakone eka sAthe bAre vratano svIkAra karavo ja joIe, tevuM ekAMte nathI. utkRSTa ArAdhaka zrAvaka samakita sahita bAra vrata tathA zrAvakanI paDimA vagere abhigraha dhAraNa kare che. saMlekhanA : 15 apacchimA mAraNaMtiyA saMlehaNAjhusaNArAhaNayA / imIse samaNovAsaeNaM ime paMca aiyArA jANiyavvA, (Na samAyariyavvA) taM jahA - ihalogAsaMsappaoge, paralogAsaMsappaoge, jIviyAsaMsappaoge, maraNAsaMsappaoge, kAmabhogAsaMsappaoge / bhAvArtha :- zrAvako apazcima-aMtima mAraNAMtika saMlekhanAnuM prItipUrvaka anusaraNa kare che. tenA pAMca aticAro zrAvakone jANavA yogya che paraMtu AcaravA yogya nathI. te pAMca aticAro A pramANe che-- (1) ihaloka AzaMsA prayoga,(2) paraloka AzaMsA prayoga, (3) jIvita AzaMsA prayoga, (4) maraNa AzaMsA prayoga, (5) kAmabhoga AzaMsA prayoga. vivecanaH prastuta sUtramAM zrAvakanI aMtima ArAdhanAnuM svarUpa tathA tenA pAMca aticAranuM kathana che. apaima mArakhaMtiya H- apazcim arthAt aMtima, mRtyu paryaMta cAlatI ArAdhanA. jIvananI aMtima sAdhanA. zrAvaka dharmArAdhanAnA lakSe zarIranuM pAlana-poSaNa kare che. jyAM sudhI zarIra sAdhanAmAM sahAyaka bane che. tyAM sudhI pUrNa utsAhathI sAdhanA kare ane jyAre zarIra kSINa thaI jAya, rogothI gherAI jAya, sAdhanAmAM sahAyaka banI na zake, tyAre sAdhaka Atma sAdhanAnA lakSe zarIra saMrakSaNano bhAva choDI de che, cAre prakAranA AhArano tyAga karIne ekAMta sthAnamAM AtmaciMtana mATe viziSTa anuSThAnano svIkAra kare che. A vratane saMlekhanA kahe che. saMlekhanA eTale zarIra ane kaSAyone kRza karavAnI sAdhanA. saMlekhanA sAthe jhUSaNA ane ArAdhanA A be zabdo saMyukta che. jhUSaNAno artha prItipUrvaka sevana karavuM, ArAdhanA eTale svIkRta vratanuM yogya rIte anusaraNa karavuM, jIvanamAM utAravuM. saMlekhanA vratanuM prItipUrvaka anusaraNa karavuM. saMlekhanA jIvananI aMtima sAdhanA che. A vratamAM sAdhaka cAre AhArano, ihalaukika ane pAralaukika sarva prakAranI kAmanAono, jIvana ke mRtyunI AzA ke apekSAno saMpUrNapaNe jIvana paryaMta tyAga karIne ekAMte AtmabhAvamAM sthira thavA puruSArthazIla banI jAya che. sahaja bhAve mRtyu Ave, tyAre teno sAhajika rIte svIkAra kare che. AdhyAtmika dRSTithI A pavitra, unnata ane prazasta manaHsthiti che. A prakAranA mRtyune zAstrakAro paMDitamaraNa kahe che. paMDitamaraNamAM dehAsaktino tyAga thAya che, dehAsaktino tyAga thatAM ja zarIrathI saMbaMdhita svajano, bhautika padArthonuM mamattva paNa chUTI jAya che. eka janmanA paMDitamaraNathI anaMta karmono kSaya thAya che, tethI zrAvakanA traNa manorathamAM paMDitamaraNanI bhAvanA zrAvakanA manoratha rUpa che. saMthArAnI vidhi :- jIvana paryaMta zrAvakanA bAra vratanI ArAdhanA karanAra sAdhaka jyAre AtmavizuddhinA Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 ] zrI Avazyaka sUtra lakSe jIvananI aMtima ArAdhanArUpa saMthAro karavAnI icchA kare, tyAre sarva prathama arihaMta ane siddha bhagavAnane tathA potAnA dharmaguru dharmAcAryane namaskAra kare, tyArapachI pUrve svIkArelA vratanI AlocanA karIne tajjanya doSonuM guru samakSa prAyazcitta grahaNa kare, tyArapachI aDhAra pApasthAna, cAre prakArano AhAra tathA potAnA zarIranA mamatvabhAvano, A rIte 18 + 4 + 1 = 23 bolanA jIvana paryata paccakakhANa kare che. arthAtu teno tyAga kare che. A rIte paccakakhANano svIkAra karyA pachI sarva jIvo sAthe maitrI bhAva, anukULatA ke pratikULatAmAM rAga-dveSano tyAga karIne samabhAva, upasarga ke parISahamAM saMtApa karyA vinA AtmabhAva keLavIne jIvana ke mRtyunI AkAMkSAthI pUrNapaNe dUra rahIne sarva prakAranA bhautika bhAvonI AsaktithI mukta thaIne samAdhi bhAvamAM sthira thAya che. saMkhanAnA aticAro: A vratanA aticAranA pratikramaNa pAchaLa e ja bhAvanA che ke sAdhakanI A pavitravRtti vyAghAta na pAme. aticAronuM spaSTIkaraNa A prakAre che(1) Ihaloka AzaMsA prayoga:- A loka saMbaMdhI bhoga athavA sukhanI kAmanA karavI ke huM marIne samRddhizALI, sukhasaMpanna rAjA banuM. (2) paraloka AzaMsA prayoga :- paraloka saMbaMdhI bhoga athavA sukhanI IcchA karavI. svargamAM prApta thatAM bhogonI kAmanA karavI ke huM marIne svarga prApta karuM tathA tyAMnAM anupama sukha bhogavuM. (3) jIvita AzaMsA prayoga :- prazasti, prazaMsA, yazakIrti vagerenA lobhathI athavA motanA bhayathI vadhu jIvavAnI icchA karavI. (4) maraNa AzaMsA prayoga - tapazcaryAne kAraNe thanArI bhUkhatarasa tathA bIjI zArIrika pratikULa tAone kaSTa mAnIne zIdhra maravAnI icchA karavI. (5) kAmabhoga AzaMsA prayoga:- A loka saMbaMdhI tathA paraloka saMbaMdhI zabda, rUpa, rasa, gaMdha tathA sparza mUlaka indriya sukhone bhogavavAnI icchA karavI. amuka bhogya padArtha mane prApta thAya. evI bhAvanA rAkhavI. prathama ane dvitIya aticAramAM sAmAnya sukhanI kAmanA che ane pAMcamA aticAramAM bhoga sukhanI tIvra kAmanA che. A aMtima sAdhanAkALamAM uparyukata vicAro manamAM AvavA sarvathA ayogya che. tenAthI AMtarika pavitratA bAdhita thAya che. je pavitra ane mahAna lakSmapUrvaka sAdhaka sAdhanA patha para ArUDha thayA che te lakSyanI siddhi thatI nathI, tethI ja sAdhake A sthitimAM atyaMta jAgRta rahevuM joIe. A rIte tyAga, titikSA ane adhyAtmanI uccabhAvanA sAthe svayaM mRtyune svIkAravuM. jaina zAstroe AvA mRtyune mahotsava kahyo che. A aMtima saMlekhanA-saMthAro AtmahatyA nathI. AtmahatyA to krodha, duHkha, zoka, moha vagere ugra mAnasika AvegathI thAya che. jIvana jyAre nIrasa lAge tyAre vyakti AtmahatyA kare che. saMlekhanApUrvaka AmaraNa anazana te AtmAno ghAta nathI paraMtu teno vikAsa ane utthAna che. jyAM kAma, krodha, rAga, dveSa, moha vagera malina bhAvono AMzika paNa avakAza nathI. A rIte jotAM anazana ane AtmahatyAnA uddezamAM AkAza pAtALanuM aMtara che. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-1, 201 | pariziSTa-1H sAmAyika sUtra pATha-1: namaskAra maMtra: namo arihaMtANaM, namo siddhANaM, namo AyariyANaM, namo uvajajhAyANaM namo loe savvasAhUNaM, pATha-raH guruvaMdana sUtraH - tikanRtto AyohiNe pAhiNaM vaMdAmi namaMsAmi sakkaremi sammANemi kalyANa maMgala devayaM ceIyaM pajuvAsAmi. pATha-3: gamanAgamana pratikramaNa sUtra: IcchAmi paDikkamiuM IriyAvahiyAe virAhaNAe gamaNAgamaNe pANakkamaNe bIyaknamaNe hariyakkamaNe osA uniMga paNaga daga maTTI makkaDA saMtANA saMkamaNe je me jIvA virAhiyA egidiyA beidiyA teDadiyA cauridiyA paMciMdiyA abhiyA vattiyA lesiyA saMghAIyA saMghaTTiyA pariyAviyA kilAmiyA uddaviyA ThANAo ThANuM saMkAmiyA jIviyAo vavaroviyA tassa micchAmi dukkaDaM. pATha-4H kAyotsarga pratijJA sUtraH tassa uttarIkaraNeNaM pAyacchittakaraNeNe visAhIkaraNaNa visallIkaraNeNe pAvANaMkammANa nizthAyaNaTTAe chAmi kAusagga. aNa- UsieNe nisasieNe khAsieNaM, chIeNe jaMbhAIeNe uDueNe vAyanisargeNaM bhamalIe pittamucchAe suhamehiMaMgasaMcAlehiM suhameDiMkhelasaMcAlehiM suhamehiM disiMcAlehiM evabhAI ehiM AgArehiM abhaggo avirAhio hujja me kAusago jAva arihaMtANaM-bhagavaMtANaM namokAreNaM na pAremi tAva kArya ThANeNaM moNeNaM jhANeNaM appANe vosirAmi. pATha-5 covIsa tIrthakara stutiH logassa ujjoyagare, dhammatiththare jiNe; arihaMte kinnaImsa, cakavIsa pi kevalI. usabamajiya ca vaMde, saMbhava mabhinaMdaNaM ca sumaI ca; paumaSpahaM supAsa, jirNa ca caMdappaNaM vaMde, suvihiM ca puSkRdaMta, sIyala- sikvaMsa-vAsupujja ca; vimalamahaMta ca jirNa, dhamma saMti ca vaMdAmi. kuMthu araM ca malli, vaMde muNisuvvayaM namijirNa ca; vaMdAmi riTTanemi, pAsa taha vaddhamANe ca. evaM mae abhithuA, vidhya raya-malA pahaNa jara-maraNA; cauvIsa pi jiNavarA, tinthayarA me pasIyatu. kittiya vaMdiya mahiyA, je e logassa uttamA siddhA; AruSNa borilAbha, samAhi vara muttama ditu. caMdesu nimmalayarA, AIccenu ahiya payAsayarA; sAgara vara gaMbhIrA, siddhA siddhi mama disaMtu. pATha-6H sAmAyika pratijJA sUtraH dravya thakI sAvajja joga sevavAnA paccakakhANa, kSetra thakI AkhA loka pramANe, kALa thakI be ghaDI uparAMta na pALuM tyAM sudhI bhAva thakI cha koTie paccakhANa. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 202 ] zrI Avazyaka sUtra karemi bhaMte! sAmAIyaM sAvajja jogaM paccakakhAmi jAva niyama pajuvAsAmi duvihaM tiviheNuM na karemi na kAravemi maNasA vayasA kAyasA tasma bhaMte ! paDikkamAmi niMdAmi garimAmi ayyANaM vosirAmi. pATha-7: namothuNaM sUtra (zakrastava)H (zrI siddha bhagavaMtone karuM chuM) namotthaNe arihaMNANe bhagavaMtANaM AIgarANa tisthayarANe sayaM-saMbuddhANaM purisuttaramANe purisasiMhANe purisavarapuMDariyANaM purivaragaMdhahasthIrNa lAguttaramANe loganAhANe logahiyANa logapaIvANuM logapajjoyagarANuM abhayadayANaM cakhudayANaM mammadayANaM saraNadayANuM jIvadayANuM boDidayANa dhammadayANa dhammadesayANa dhammanAyagANuM dhamasArahINuM dhammavaracAuta cakkaTTIrNa dIvokANa saraNagaIpaITTANe appaDihaya vara nANa daMsaNa dharANe viyaTTa chaumAzaM jiNANuM jAvayANa tijJANe tArayANa buddhANaM bolyANaM muttANuM moyagANe savaNUrNa savadarisarNa siva mayala maruya mahaMta mammaya mavAbAha mapuNarAvitti siddhigaI rAmadheyaM ThANe saMpattANaM Namo jiNAe jiya bhayArNa . bIjuM nAmottharaM (zrI arihaMta bhagavaMtone karuM chuM): namotthaNe arihaNANuM jAva... siddhi gaI nAmadheyaM (sudhI bolavuM pachI...) ThANuM saMpAvika kAmANe namoniNANe jiyabhayANuM. trIjuM namotthaNa: trIjuM namotthaNe mArA(tamArA) dharma guru, dharmAcArya, dharmopadezaka, samyakatvarUpI bodhibIjanAM dAtAra, jinazAsananA zaNagAra evI aneka zubha upamAe karI birAjamAna je je sAdhu-sAdhvIo vItarAga devanI AjJAmAM jyAM jyAM vicaratAM hoya, tyAM tyAM teone mArI(tamArI) samaya samayanI vaMdanA hajo. pATha-8H sAmAyika samApti sUtra: dravya thakI sAvaja joga sevavAnAM paccakakhANa kSetra thakI AkhA loka pramANe kALa thakI be ghaDI uparAMta na pAruM tyAM sudhI bhAva thakI cha koTie paccakhANa karyA hatA te pUrA thatAM pAruM chuM. evA navamA sAmAyika vratanA paMca aIyArA jANiyalvA na samAyariyalvA taM jahA te AlouM- maNaduppaNihANe vayaduppaNihANe kAyaduppaNihANe sAmAIyassa saI akaraNayA samAIyassa aNavaTTiyamsa karaNayA tassa micchAmi dukkama. sAmAIyaM samma kAeNe na phAsiyaM na pAliyana tIriyana kiSkriya na sohiyaM na ArAhiyaM ANAe aNupAliyaM na bhavaI tassa micchAmi dukkaDam. sAmAyikamAM daza mananA, daza vacananA bAra kAyAnA A batrIsa doSamAMthI koI doSa lAgyo hoya to tassa micchAmi dukkaDam. sAmAyikamAM strIkathA, (bahenoe puruSakathA' bolavuM) bhattakathA, dezakathA, rAjakathA, A cAra vikathAmAMthI koI kathA karI hoya tassa micchAmi dukkaDam. sAmAyikamAM AhArasaMzA, bhayasaMjJA, maithunasaMjJA, parigrahasaMjJA, A cAra saMjJAmAMthI koI saMzAnuM Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | pariziSTa 203 | sevana karyuM hoya to tassa micchAmi dukkaDam. sAmAyikamAM atikrama, vyatikrama, aticAra, anAcAra jANatAM-ajANatAM, mana, vacana, kAyAe karI koI doSa lAgyo hoya to tassa micchAmi dukkaDam. sAmAyika vratavidhie lIdhuM, vidhie pALyuM, vidhie karatAM avidhie thayuM hoya to tamicchAmi dukkaDam. sAmAyikamAM kAno, mAtrA, mIMDuM, pada, akSara, gAthA, sUtra ochuM, adhika, viparIta bhaNAyuM hoya to arihaMta anaMta siddha kevalI bhagavAnanI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDam. | sAmAyika sUtra samApta che Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 | zrI Avazyaka sUtra pariziSTa-ra sAmAyika eka parizIlana jIvanA anAdikAlIna bhavabhramaNanuM mULa kAraNa rAga-dveSa Adi viSamabhAvo che. te viSamabhAvo ja jIvanamAM aneka prakAranAM duHkhanuM sarjana kare che tethI duHkha mukti mATe viSama bhAvono tyAga karIne samabhAvamAM sthita thavuM, te ja ekamAtra upAya che, tethI tIrthakaro saMyama svIkAra karatI vakhate mAvajIvananI sAmAyikano svIkAra kare che. trikaraNa ane triyoge sarva prakAranI pApapravRttino tyAga karIne samabhAvamAM sthita thavA puruSArtha kare che. sAdhanA kAlamAM anukULa ke pratikULa upasargo ane parISahone samabhAvathI sahana kare che. A rIte samabhAvane ja puSTa karatAM jyAre viSamabhAvono, rAga-dveSano saMpUrNa nAza ane akhaMDa samabhAvane prApta kare che, tyAre teo vItarAga dazAne varI jAya che. A rIte sAdhanAno prAraMbha sAmAyikathI thAya che ane tenI pUrNatA paNa akhaMDa sAmAyikamAM ja che, tethI tIrthakaro caturvidha saMghane sAmAyikano upadeza Ape che. mokSaprAptinAM amogha sAdhana rUpa sAmAyikanuM svarUpa, tenA lakSaNo, adhikArI, tenI vidhi, doSo vagere viSayono vistRta bodha sAdhaka jIvanamAM anivArya banI jAya che. sAmAyikanuM svarUpa - jijJAsuonA aMtaramAM eka prazna sahaja rIte thAya che ke sAdhaka jIvananI atyaMta upayogI sAdhanA sAmAyika che, to sAmAyika zuM che? zuM te koI vastu che, koI vidhi-vidhAna che ke koI cokkasa prakAranI paristhiti che? mahApuruSoe manomaMthanathI paNa AgaLa vadhIne anubhUtinA stare pahoMcI teno uttara Apyo che. zrI bhagavatI sUtramAM kahyuM che ke AvA sAmApha, AvA samayamAM ke -zataka-19. AtmA sAmAyika che ane AtmA ja sAmAyikano artha che. zrI bhagavatI sUtrano pATha ghaNo saMkSipta che paraMtu temAM ciMtananI vizALa sAmagrI bharelI che. (1) rAga-dveSa, vera-jhera, krodhAdi kaSAyothI mukta samabhAvanI pariNati, te ja AtmAnuM zuddha svarUpa che. AtmAnuM zuddha svarUpa te ja sAmAyika che ane zuddha svarUpane prApta karavuM, te sAmAyikano artha (phaLa) che. (2) prabhu mahAvIre AtmA mATe 'samaya' zabdano prayoga karyo che. samaye bhavaM sAmAyi | AtmAnA zuddha svarUpamAM sthira thavuM, te sAmAyika che. te uparAMta kAla dravya mATe paNa 'samaya' zabdano prayoga thAya che. A jagatanI dazyamAna pratyeka cIja-vastu kSaNika che, parivartanazIla che paraMtu samaya svayaM aparivartanazIla ane zAzvata che. vyavahAramAM bhUta, vartamAna ane bhaviSyakAla rUpa kAlanA traNa bheda thAya che. bhUtakAla vinaSTa che, bhaviSyakAla anutpanna che, eka samaya rUpa vartanamAnakAla ja vAstavika che. kAladravyano avibhAjya aMza, samaya che, te atyaMta sUkSma che. tene pAmavo, teno anubhava karavo, te sAmAyika che. je samaye ApaNe bhUtakALanA smaraNo ane bhaviSyanI kalpanAthI pUrNapaNe mukta thaIe chIe tyAre ja vartamAnamAM jIvI zakIe chIe. bhUtakAlanA smaraNo ane bhaviSyanI kalpanAmAM aneka saMkalpa-vikalpo, rAga-dveSa, vyAkuLatA, ArtadhyAna ane karmabaMdhana che. tethI kevaLa vartamAna samayamAM ja rahevuM te sAmAyika che. (3) samu upasargapUrvaka gatyarthaka rUpa dhAtuthI "samaya" zabda bane che. sana - ekIbhAvapUrvaka, Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-ra 205 ] ara- gamana. ekIbhAvapUrvaka arthAtu sarvAze bAhya-bhautika bhAvothI pAchA pharIne AtmabhAvo tarapha gamana karavuM, te 'samaya' che ane samayano bhAva, te sAmAyika che. (4) sama = samabhAva, Aya-lAbha. je kriyA dvArA samabhAvano lAbha thAya, te sAmAyika che. saMkSepamAM bAhya daSTino tyAga karIne aMtardRSTine apanAvIne manane AtmanirIkSaNamAM joDavuM, viSamabhAvano tyAga karIne samabhAvamAM sthira thavuM, paugalika padArthonuM mamatva choDI AtmasvarUpamAM ramaNa karavuM, te sAmAyikano ucca Adarza che. samasta dharma kriyAo mATe sAmAyika AdhArabhUta che. sAmAyikano 3DhAI- ekAMta sthAnamAM zuddha Asana pAtharI, zuddha vastra paridhAna karI, be ghaDI-48 miniTa paryata karemi bhaMte'nAmanA pratijJA pAThanA uccAraNa pUrvaka sarvasAvadhayogono tyAga karI, svAdhyAya, dhyAna, japa, dharmakathA Adi dhArmika kriyAomAM samaya vyatIta karavo, tenuM nAma sAmAyika che. sAmAyikanA lakSaNo- sAmAyikanA lakSaNomAM "samatA" ja mukhya che ane samatA bhAva te AtmAnA pariNAma rUpa hovAthI anya loko jANI zakatA nathI. tema chatAM je vyaktinI AtmapariNati samabhAvayukta thAya, te vyaktinA jIvana vyavahAra paNa parivartana pAme che, tenA AdhAre AcAryoe sAmAyikanA mukhya cAra lakSaNonuM kathana karyuM che. samatA sarvabhUteSu saMyamaH zubhabhAvanA / Artaraudra parityAgastadvi sAmAyikaM vratam // (1) sarva jIvo prati samabhAva (2) pAMce indriyono saMyama (3) maitrI Adi cAra bhAvanA (4) Arta-rodra dhyAnano tyAga karI dharma dhyAnanuM ciMtana karavuM, te sAmAyika che. (1) sarva jIvo prati samabhAva- samatA te mananI eka evI sthitisthApaka dazA che ke te koI paNa vastu ke vyaktinA saMyogamAM, iSTa ke aniSTa saMyogamAM viSama bhAvone dhAraNa na karatAM samasthitine dhAraNa kare che. vera-jhera, rAga-dveSa Adi DhaMDho tenA aMtara manane vikRta banAvI zakatA nathI. tenI Atmavat sarva bhUteSunI bhAvanA deDhatama banatI jAya che. teno maitrIbhAva jagajIvomAM vistRta banato jAya che. sAdhaka jema jema aMtaranA atala UMDANamAM praveza kare che. samabhAva rUpa potAnA zuddha svarUpamAM sthira thato jAya che. tema tema tenA bhAvika bhAvo dUra thAya che. te svayaM alaukika AnaMdanI anubhUti kare che. zrI sUyagaDAMga sUtra, anuyoga dvAra sUtra tathA Avazyaka niryuktimAM sarva jIvo prati samabhAvane sAmAyika kahe che. jo samo savvabhUesu tasesuthAvaresu ya / tassa sAmAiyaM hoi iaM kevalibhAsiyaM // trasa ane sthAvara jIvo para je samabhAva rAkhe che tenI zuddha sAmAyika che. tema kevaLI bhagavaMte kahyuM che. (2) saMyama-jenA jIvanamAM sarva jIvo prati samabhAva ke maitrIbhAva pragaTa thAya che, tenuM jIvana sahaja rIte saMyamita banI jAya che. jIva hiMsA vinA kAmabhogonI prApti zakya nathI. samabhAvamAM sthira thavA mATe puruSArthazIla sAdhaka pAMce IndriyonA viSayonA AkarSaNane choDIne potAnuM jIvana samyaka prakAre saMyamita ane niyaMtrita kare che. viSaya bhoganuM sevana, tenuM ciMtana-manana ke viSayonuM darzana jIvanA pariNAmone viSama banAve che. viSayonI prApti ke teno bhoga jIvanane vyAkuLa ane Atura banAve che. saMyama samabhAvane Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Avazyaka sUtra pragaTAve che athavA samabhAvI AtmAnuM jIvana saMyamI hoya che. saMyama ane samabhAvano anyonyAzraya saMbaMdha che. 206 (3) zubhabhAvanA je vyakti samabhAvamAM sthita thAya che tenA aMtaramAM prAyaH azubhabhAvyuM vilIna thatAM jAya che, zubha bhAvo vikAsa pAme che tethI tenA aMtaramAM samyaktvanA sahacArI maitrI, pramoda, karUNA ane mAdhyastha, A cAra bhAvanA pragaTa thAya che. satveSu maitrI guNiSu pramodaM, kliSTeSu jIveSu kRpAparatvam / mAdhyastha bhAvaM viparIta vRtto, sadA mamAtmA vidadhAtu devA // maitrI bhAvanA- saMsAranA samasta prANIo prati niHsvArtha prema, vAtsalya tathA anukaMpA bhAva rAkhavo. Atmavat sarvabhUteSu tathA AtmanaH pratijJAni parevAM na samApayet / potAne pratikULa AcaraNa bIjA prati na AcaravuM, te Adarzane anusarIne sarva jIvo sAthe vyavahAra karavo, te maitrI bhAvanA che. sAmAyikanI sAdhanA te vizvamaitrInI sAdhanA che. Aja sudhI teNe potAnA sukha mATe anya jIvonI hiMsA karI hatI paraMtu have tene anubhUti thaI ke sukhanI prApti anya jIvonA ghAtathI nahIM paraMtu samabhAvamAM sthita thavAthI thAya che. te uparAMta anya jIvo paNa mArI jema sukhanA kAmI ane duHkhanA dveSI che. A rIte sAdhaka viSama bhAvathI mukta thaI svabhAvamAM sthita thAya che ane jagajjIvo sAthe parama maitrIbhAva sAdhe che. sarva jIvo sAthe maitrIbhAva te akhaMDa samabhAvanI ja phalazruti che. pramoda bhAvanA- guNIjanone, sajjanone tathA dharmAtmAone joIne hRdayamAM sadbhAva utpanna thavo, prasannatAnI anubhUti karavI, te pramoda bhAvanA che. sAdhaka jyAre samabhAvanI sAdhanAmAM AgaLa vadhe che tyAre sAdhanA kSetramAM potAnAthI adhika guNavAna vyakti prati tathA akhaMDa samabhAvane prApta thayelA devAdhideva prati tene sahaja rIte ahobhAva, sadbhAva pragaTa thAya che, tethI ja deva-gurunA caraNomAM prasannatAthI jhUkI jAya che. karuNA bhAvanA--duHkhI ke pIDita jIvone joIne dayArdra banI javuM, te jIvonuM duHkha dUra karavA yathAzakti prayatna karavo, potAnA aMgata svArthanuM balidAna ApI anya jIvonA sukha mATe karuNAzIla banI javuM te karuNA bhAvanA che. sAmAyikamAM sthita sAdhakanA aMtaramAM jagavo viSama bhAvanI vyAkuLatAthI dUra thAya ane samabhAvanI zAMtine anubhave tevI, niSkAma karuNA bhAvanA niraMtara vahevA lAge che, tethI teno vyavahAra sarva jIvo prati dayAyukta banI jAya che. mAdhyastha bhAvanA-- potAnI mAnyatAthI viruddha vyakti prati dveSa bhAva na rAkhavo paraMtu tenA prati udAsIna ke taTastha rahevuM, te mAdhyastha bhAvanA che. sAdhakane sarva jIvo prati maitrIbhAva, guNIjano prati pramodabhAva, du:khIjano prati karuNAbhAva hovA chatAM kyAreka kAMdhIna vono vyavahAra sAdhaka prati viparIta hoya tyAre tenA prati jo kaipabhAva thAya, to tenI samabhAvanI sAdhanA khaMDita thAya che. AvA prasaMgomAM tenA prati mAdhyasthabhAva sahAyaka bane che. mAdhyasthavRtti keLavyA vinA AdhyAtmika vikAsa zakya nathI. (4) AtaMraudra dhyAnano tyAga- sAmAyikamAM sthita sAdhakanA aMtaramAMthI azubha bhAvo vilIna thAya, te ja rIte du:kha ke pIDA nimitte thatAM ArtadhyAna ke atyaMta krUra pariNAma rUpI raudra dhyAnanA bhAvo Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-ra | 207 ] paNa rahetA nathI. sAdhake baMne azubha dhyAnanuM svarUpa samajIne teno tyAga karavo joIe. ArtadhyAnanA cAra prakAra - Arta zabda rsi zabdamAMthI niSpanna thAya che. arsa no artha pIDA, bAdhA, kaleza ke duHkha che. pIDAnA kAraNe manamAM aneka prakAranA saMkalpa-vikalpo utpanna thAya che, te ArtadhyAna kahevAya che. duHkhotpattinA cAra kAraNo che- tethI ArtadhyAnanA paNa cAra prakAra che(1) aniSTa saMyogajanya ArtadhyAna:- potAnI prakRtithI pratikULa aniSTa-apriya vastuono saMyoga thavAthI manuSyanA manamAM atyadhika duHkha utpanna thAya che. durbaLa hRdayavALo manuSya AvI paDelA duHkha saMkaTathI AkuLa-vyAkuLa thaI jAya che ane te duHkhane dUra karavA satata vicAraNA kare che, te aniSTa saMyogajanya ArtadhyAna che. (ra) iSTa viyogajanya ArtadhyAna- dhana, saMpatti, aizvarya, strI, puruSa, putra, parivAra, mitra Adi ISTa-priya vastuono viyoga thavAthI manuSyanA manamAM pIDA, bhrama, zoka, moha Adi durbhAvo utpanna thAya che ane te priyavastunI punaH prApti mATe satata ciMtana kare, te iSTa viyogajanya ArtadhyAna che. (3) pratikULa vedanAjanya ArtadhyAna:- zarIramAM rogAdinI pratikULa vedanAmAM mana caMcala, hRdaya saMkSubdha ane AtmA azAMta banI jAya che ane te vedanA dUra karavA mATe satata vicAraNA thAya, te pratikULa vedanA janya ArtadhyAna che. (4) nidAna ArtadhyAna:- kAmabhoganI utkRSTa lAlasA rAkhavI. tenI prApti mATe vikalpo karavA. te nidAna ArtadhyAna che. raudra-dhyAnanA cAra prakAra:- raudra zabda rudra zabdamAMthI niSpanna thAya che. rudrano artha krUra athavA bhayaMkara che. je manuSyo dUra hoya, temanuM hRdaya patthara jevuM kaThora hoya che. vicAra kUra ane bhayaMkara hoya tenI krUra ane ghAtaka vicAraNA, te raudra dhyAna che. tenA cAra prakAra A pramANe che(1) hiMsAnaMda - anya jIvone mAravAmAM, pIDA ApavAmAM ke hAni pahoMcADavAmAM AnaMda anubhavavo te hiMsAnaMda raudra dhyAna che. te pravRttithI hiMsAnI paraMparA cAlatI hovAthI, te hiMsAnubaMdhI paNa kahevAya che te rIte cAre bheda samajI levA. (2) mRSAnaMda - niprayojana khoTuM bolavAmAM, bIjAnI chetarapIMDI karavAmAM, bhoLA lokone bhUla khavaDAvavamAM, bIjAne utArI pADI potAnI DaMphAsa mAravAmAM, khoTI kalpanAonA ghoDA doDAvavAmAM, satyadharmanI niMdA ane asatyAcaraNanI vAto karavAmAM tallIna rahe che, te mRSAnaMda raudra dhyAna che. (3) cauryAnaMda - corI chUpIthI bIjA koInI cIja hAthavagI karI levI, cAlAkIthI corI karavAmAM potAnI hoziMyArI mAne ane te ja pravRttimAM tallIna rahe te cauryAnaMda raudra dhyAna che. (4) parigrahAnaMda:- prApta parigrahanA saMrakSaNamAM ane aprApta vastunI prApti karavAmAM ekAgra banI javuM te parigrahAnaMda raudra dhyAna che. A rIte Arta-raudra dhyAnano tyAga karIne dharmadhyAnamAM cittane tallIna banAvavuM, te sAmAyika che. azubha dhyAna ane tajjanya cittanI ekAgratA dUra thatAM sahaja rIte tenuM citta zubhadhyAnamAM ke dharmadhyAnamAM ekAgra bane che. ahiMsA, saMyama ane parUpa dharmanI ArAdhanA dvArA zuddha AtmadharmamAM sthita thavAnA lakSe teno samagra puruSArtha hoya che. saMkSepamAM jene sarva jIvo prati samabhAva, saMyamabhAva hoya, jenuM citta maitrI Adi zubha bhAvanAthI Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 208 ] zrI Avazyaka sUtra bhAvita hoya tathA Arta-raudra dhyAnane tyAgIne dharmadhyAnamAM tallIna hoya, A cAra lakSaNa saMpanna sAdhaka sAmAyikanA ArAdhaka che, tema spaSTa thAya che. sAmAyikanA prakAraH- sAmAyika AtmAnI zuddha pariNati che, tethI tenA prakAra thaI zakatA nathI paraMtu tenA adhikArInI apekSAe Avazyaka niryuktimAM tenA traNa prakAra kahyA che. samAiyaM ca tivihaM sammatta suyaM tahA carittaM ca / duvihaM ceva carittaM agAramanagAriyaM ceva // 796 // sAmAyikanA traNa bheda che. (1) samyaktva sAmAyika, (2) zrata sAmAyika, (3) cAritra sAmAyika. cAritra sAmAyikanA be bheda che- (1) AgAra- gRhasthonI sAmAyika ane (2) aNagAra-sAdhuonI sAmAyika. (1) samyakatva sAmAyika- jinavacanamAM daDhatama zraddhA rAkhavI, te samyakatva sAmAyika che. mokSa mArgano prAraMbha samyagadarzanathI ja thAya che. sarva pApakArI pravRttithI mukta thavA mATe, samajaNa pUrvaka samabhAvamAM sthira thavA mATe samyagdarzananuM mahattva che, tethI sUtrakAra samyagdarzanane sAmAyika kahe che athavA AtmasvarUpanI anubhUti, te nizcaya samyagudarzana che ane te samabhAvarUpa hovAthI, samyagudarzana, te sAmAyika che. 2) zrata sAmAyika- kevalI prarUpita AgamonuM adhyayana karavuM. zratajJAnane prApta karavuM. te zrata samAyika che. AcaraNanI zuddhi mATe cAritranA pAlana mATe temaja samabhAvamAM sthiratA keLavavA mATe zrutajJAna jarUrI che. samabhAvanI siddhimAM zrutajJAna sAdhanabhUta che, tethI zrutane paNa sAmAyika kahe che. (3) cAritra sAmAyika sAmAiyaM nAma sAvajjajoga parivajjaNaM / niravanA goLA paDazeva 2 -Avazyaka cUrNi sAvadhayoganA tyAga pUrvaka niravadhayoganuM sevana, samabhAva sahitanuM AcaraNa, te cAritra sAmAyika che. tenA be bheda che- (1) AgAra sAmAyika- gRhasthonA saMbaMdhono pUrNapaNe tyAga karyA vinA, maryAdita kAla mATe pApasthAnanI anumodanAnA AgAra sahita thatI sAmAyikanI ArAdhanA, te AgAra arthAt gRhasthonI sAmAyika che. temAM pApasthAnano tyAga sarvAza thato nathI temaja mAvajIvana mATe thato nathI. paraMtu eka dezathI thAya che, tethI tene dezavirati cAritra paNa kahe che. (2) aNagAra sAmAyika- gRhasthanA saMbaMdhono saMpUrNapaNe tyAga karIne, yAvajIvana mATe koI paNa prakAranA AgAra vinA thatI sAmAyikanI ArAdhanA, te aNagAra arthAt sAdhuonI sAmAyika che. temAM sarvAze pApasthAnano tyAga thato hovAthI tene sarvavirati cAritra kahe che. sAdhanAnA kSetramAM praveza karatA sAdhaka sahu prathama samyakatva sAmAyika-daDha zraddhAne pAme che, tyAra pachI zruta sAmAyika-samyagujJAna prApta kare che ane tyAra pachI potAnI kSamatA pramANe AgAra sAmAyika athavA aNagAra sAmAyikane pAme che. zrI sthAnAMga sutranA bIjA sthAne kevaLa cAritranI apekSAe sAmAyikanA be prakAra kahyA che. (1) AgAra sAmAyika ane (2) aNagAra sAmAyika. nikSepanI apekSAe sAmAyikanA prakAra : nAma, sthApanA Adi nikSepanI apekSAe sAmAyikanA cha prakAra thAya che. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-ra 209 ] sAmAyikanA cha bheda - (1) nAma, (2) sthApanA, (3) dravya, (4) kSetra, (5) kALa ane (6) bhAva sAmAyika. (1) nAma sAmAyika - zubha nAma ke azubha nAma sAMbhaLI temAM rAgadveSa na karavo, te nAma sAmAyika che. sAmAyikadhArI AtmA stuti ke niMdAnA zabdo sAMbhaLIne ema vicAre ke zubha ke azubha nAmanA prayogathI mAre zuM? AtmA to zabdAtIta che. mAre vyartha rAgadveSanA saMkalpa zA mATe karavA joIe athavA koI jIva ke ajIva padArthonuM "sAmAyika evuM nAmakaraNa karavAmAM Ave to te nAma sAmAyika che. (2) sthApanA sAmAyika - koIpaNa sthApita padArthanA svarUpa ke kurUpa joI rAgadveSa na karavA te sthApanA sAmAyika che athavA koI padArthamAM sAmAyikanI sthApanA kare, te sthApanA sAmAyika che. (3) dravya-sAmAyika - sonuM ke mATI sarve padArthomAM samabhAva rAkhavo te dravya sAmAyika che. hIro ane kAMkaro baMne jaDa padArthanI daSTithI samAna che, te sarva padArtho mArAthI sarvathA bhinna che, tethI temAM rAga ke dveSa karavA yogya nathI. (4) kSetra sAmAyika:- suMdara bAga ke kaMTAkarNa bhUmi, te baMnemAM samabhAva rAkhavo te kSetra sAmAyika che. sAmAyikadhArI AtmA ema vicAra kare ke game tevuM kSetra hoya te parakSetra che. mAruM kSetra to kevaLa asaMkhyAta pradezI AtmA ja che, tethI huM temAM rAgadveSa karuM te anucita che. (5) kALa sAmAyika - varSA, ThaMDI, garamI, anukULa-pratikULa pavana Adi sarva kAlamAM samabhAva rAkhavo te kALa sAmayika che. () bhAva sAmAyika - samasta jIvo sAthe maitrIbhAva dhAraNa karavo, koI sAthe vaira-virodha na rAkhavA, te bhAva sAmAyika che. A bhAva sAmAyika ja vAstavika uttama sAmAyika che. pUrvokta sAmAyikano aMtarbhAva bhAva sAmAyikamAM thaI jAya che. dravya ane bhAvanI apekSAe sAmAyikanA be prakAra che. (1) dravya sAmAyika- zuddha vastra paridhAna karI, pavitra sthAnamAM Asana pAtharI, muhapatti bAMdhI, guccho rAkhI, sAmAyikanI vidhi anusAra pAThanuM uccAraNa karIne sAmAyika grahaNa karavI, te dravya sAmAyika che. bhAva vinAnI ArAdhanA paNa dravya sAmAyika che. (2) bhAva sAmAyika- yathAzakti rAga-dveSano tyAga karI, samabhAvanI anubhUti karavI, te bhAva sAmAyika che. bAhya daSTino tyAga karI aMtardaSTi dvArA Atma nirIkSaNamAM manane joDI viSama bhAvono tyAga karIne samabhAvamAM sthira thavuM, pIgalika padArthonuM yathArtha svarUpa samajIne mamatva bhAva dUra karIne Atma svarUpamAM ramaNa karavuM, te bhAva sAmAyika che. A rIte dravya sAmAyika ane bhAva sAmAyikanuM svarUpa jotAM spaSTa thAya che ke bhAva sAmAyikanI sAdhanA ja sAdhanAnuM aMga banI zake che, bhAva sAmAyika ja doSonuM dahana karIne anaMta guNone pragaTa karI zake che. tema chatAM dravya sAmAyika paNa eka mahattvapUrNa sAdhanA che, dravyano sAra bhAva dvArA ja abhivyakta thAya che. bhAvazUnya kriyA aMte niSphaLa jAya che. bhAvazUnya kriyA kevaLa mATI upara rUpiyAnI chApa pADavA tulya che. te rUpiyo kadAca bALakomAM rUpiyAnuM sthAna prApta kare chatAM bajAramAM tenI koI kiMmata nathI. keTalAka nizcayavAdIo bhAvavizaddhine mahatva ApI dravya sAmAyikano cheda kare che. temanA kathana Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 ] zrI Avazyaka sUtra mujaba samabhAvanI sAdhanA ja mokSaprAptinuM aMga che mATe koI paNa vidhi-vidhAna rUpa dravya sAmAyikanI AvazyakatA nathI. A prakAranI ekAMtika mAnyatA yathocita nathI. dravya vinAnI kevaLa bhAva sAmAyika paNa rUpiyAnI chApa vinAnI kevaLa cAMdI jevI che. tenuM mUlya hovA chatAM tenA para rUpiyAnI chApa na hovAthI te samasta janasamAjamAM gati pAmatI nathI. jo te ja cAMdI para rUpiyAnI chApa paDI jAya, to teno camatkAra anokho hoya che. te ja rIte sAdhanAmAM bhAvavizuddhinuM ja mahatva hovA chatAM, jo tenA para dravyakriyAnI chApa paDI jAya, to teno camatkAra vadhI jAya che. bhAva sahitanI dravyakriyA sAdhaka jIvanamAM lAbhanuM kAraNa bane che tenI sAthe te anyane paNa preraka banI zake che, tethI ja tIrthakaroe bhAvavizuddhinA mahattvanI sAthe ja ThekaThekANe dravyakriyAnuM kathana karyuM che. sAmAyika, te zikSAvrata che. AcArya zrI haribhadra sUrijIe kahyuM che ke sAdhuvAsa: zikSA jenA dvArA zreSTha dharmono yogya abhyAsa thAya, tene zikSA kahe che. sAmAyika vratanI pUrNatA mATe teno nitya abhyAsa karavo paDe che. samabhAvanI anubhUtinA lakSe sAdhake pUrNa ullAsa ane zraddhA sAthe jAgRtipUrvaka dravyakriyAno satata prayatna karavo ja paDe che. jAgRti pUrvakanA niraMtara puruSArthathI avazya kArya siddha thAya che. sAmAyikanI sAdhaka pravRttio- sAmAyika vratanA svIkAra mAtrathI kAma pUrNa thatuM nathI, vratanuM pUrNapaNe pAlana karavuM, te sAdhakanuM lakSya hoya che. lakSyanI siddhi mATe samabhAvamAM bAdhaka banatI aDhAra prakAranI pApapravRttino sarvathA tyAga karavo jarUrI che. tenA karatAM samabhAvanI sAdhaka pravRttino svIkAra karavo, te vizeSa agatyanuM che. jo sAdhaka dvArA samabhAvanI poSaka pravRttine svIkAre nahIM, to navaruM paDeluM mana Arta-raudradhyAnanA viSama pariNAmomAM ramyA kare che. sAdhake samabhAvamAM sthita thavA mATe kartA-bhoktA bhAvane choDIne kevaLa jJAtA-daSTAbhAva keLavavA mATe puruSArtha karavAno che. kartA-bhoktA bhAva rAga-dveSane janma Ape che. sAdhake sAmAyikanA kAla daramyAna sarva yaugika pravRttino tyAga karIne potAnA upayogane jJAtA-daSTa bhAvamAM sthira karavA dhyAnastha banI javuM, te sarva zreSTha sAdhanA che paraMtu sAmAnya sAdhako te sAdhanA karI zakatA nathI. anAdikAlathI kaMIka karavA mATe ja TevAyeluM mana akartAbhAvane zIdhra svIkAratuM nathI. mana, vacana ke kAyA azubha pravRttimAM cAlyA na jAya, te mATe AcAryoe sAmAyikanA kALa daramyAna keTalIka zubha sAdhaka pravRttionuM sUcana karyuM che. (1) vairAgyavardhaka zAstra vAMcana ke zAstra zravaNa karavuM. (2) manane svAdhyAyamAM joDavuM. (3) anitya Adi bAra bhAvanAonI anuprekSA karavI. (4) mahA puruSonA jIvana caritra Adi dharmakathAnuM zravaNa, vAMcana karavuM. (5) iSTa maMtranA jApa karavA. sAmAyikanI bAdhaka pravRtti -je pravRtti samabhAvanI siddhimAM sahAyaka banatI na hoya, te sarva pravRttio sAmAyikane mATe bAdhaka bane che. sAdhake teno tyAga karavo jarUrI che. sarva pApakArI pravRttio samabhAvamAM bAdhaka bane che. (1) mana yoganI zuddhi mATe azubha dhyAna, khoTA saMkalpa-vikalpo, sAMsArika vicAraNAono tyAga (2) vacanayoganI zuddhi mATe niMdA-kuthalI, aTTahAsya, cAre prakAranI vikathAno tyAga (3) kAyayoganI zuddhi mATe kAyAnI caMcaLatAno tyAga, paga lAMbA-TUMkA karavA, ALasa maraDavI, bagAsA khAvA, TacAkA phoDavA vagere kAyika pramAda poSaka pravRttino tyAga karavo. A rIte mana, vacana, kAyAne pApapravRttithI dUra rAkhavA, bhavAMtaronA rAga-dveSanA, viSamabhAvonA deDhatama saMskArono nAza karavA jAgRtipUrvaka puruSArtha karavo. sAmAyikanI zahi - sAmAyika, eka pavitra sAdhanA che. tenuM mUlyAMkana tenI saMkhyAnA AdhAre thatuM Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-ra [ 211 | nathI paraMtu tenI guNavattAnA AdhAre thAya che. sAmAyika vratanI guNavattA vadhAravA mATe temAM cAra prakAranI zuddhi karavI Avazyaka che- (1) dravya zuddhi, (2) kSetra zuddhi, (3) kALa zuddhi ane (4) bhAva zuddhi. dravya zuddhi- sAmAyika karavA mATe Asana, vastra, rajoharaNa, paMjaNI, mALA, mukhavastrikA Adi upakaraNonI zuddhi, te dravya zuddhi che. te sAdhano zuddha arthAt alpa AraMbhathI banelA ahiMsaka temaja vikArotpAdaka na hoya ane saMyamanI abhivRddhimAM sahAyaka ane upayogI hovA jarUrI che. potAnA vastrothI potAne ke bIjAne rAga-dveSa utpanna na thAya te mATe raMgaberaMgI ke ubhaTa veza dhAraNa na karavo joIe. zakya hoya, tyAM sudhI sAdhake zveta ane sAdA maryAdAyukta vastra paridhAna karavA joIe. Asana, guccho, rajoharaNa vagere upakaraNo sahelAIthI pratilekhana thaI zake tevA ane dharmanA pratika rUpa muhapati svaccha ane vyavasthita hovI jarUrI che. japa sAdhanA mATe sutara AdinI yogya mALA, vairAgyavardhaka, AtmabhAva poSaka svAdhyAyane yogya pustako vagere bAhya sAdhano sAdhakanI bhAvavizuddhimAM sahAyaka bane che. sAdhake vivekapUrvaka dravyazuddhi rAkhavI joIe ke jethI svayaMne lAbha thAya ane anya lokone dharmakriyAnI pratIti temaja zraddhA thAya che. kSetra zuddhi - sAdhaka je sthAne besI sAmAyika Adi dharma kriyA kare che, te kSetra kahevAya che. te sthAna zuddha pavitra hovuM jarUrI che. je sthAne besavAthI dhArmika vicAradhArA tUTI jAya, cittamAM caMcaLatA Ave, adhika strI-puruSa ke pazu AdinuM AvAgamana hoya, temanuM raheThANa hoya, chokarA-chokarIo kolAhala karatA hoya, ramatA hoya, ThaThThA-mazkarI karatAM hoya, kaleza-kaMkAsanuM vAtAvaraNa hoya, A prakAranuM kSetra sAmAyikanI ArAdhanA mATe yogya nathI, paraMtu sAmAyikanI ArAdhanA mATe manane zAMta kare, saMkalpa-vikalpothI mukta karAvI jIvane aMtaramukha banAve, tevuM pavitra ane nirmaLa sthAna hovuM jarUrI che. zakya hoya tyAM sudhI to ghara karatAM upAzraya ja sAmAyika karavAnuM vadhAre uttama kSetra kahevAya. upAzrayanuM vAtAvaraNa gRhastha jIvananI jaMjALothI bilakula aLaguM temaja nirALuM hoya che. dharmArAdhanA karatAM sahadharma anya sAdhakonA paricayathI temaja gurujanonA satsaMgathI potAnI jaina saMskRtinI mahattAnuM bhAna paNa thAya che ane ArAdhanAnI nitya navIna preraNA maLatI rahe che. kALazuddhi - kALano artha samaya che. samayanI zuddhi karavI, te kAlazuddhi che. yogya samayano vicAra karI sAmAyika karavAmAM Ave, to ja sAmAyika nirvine sthiratA pUrvaka pUrNa thAya che. ayogya samaye sAmAyika karavAthI sAmAyikamAM mana zAMta rahetuM nathI. aneka prakAranA saMkalpa-vikalponA pravAhamAM mana taNAI jAya che ane aMte sAmAyikanuM dhyeya siddha thatuM nathI. sAdhaka svayaM je kSetramAM hoya, potAnI je javAbadArIo hoya, tene pUrNa karIne tyAra pachI viveka pUrvaka ucita samaye sAmAyikanI ArAdhanA karavI joIe. kAla saMbaMdhI viveka potAnI cittasamAdhimAM sahAyaka bane che ane AsapAsanI vyaktionI paNa zAMti-samAdhi ane dharmazraddhAmAM vRddhi kare che. sAmAnya rIte prAtaHkAla athavA brahmamuhUrta, te sAmAyikanI ArAdhanA mATe zreSThakAla gaNI zakAya che kAraNa ke te samaye bAhya jagatanuM, dunyavI janasamAjanuM vAtAvaraNa zAMta hoya, tethI pariNAmanI dhArA akhaMDa banI rahe che. te samaye anya sAdhako paNa potAnI sAdhanAmAM lIna hovAthI samagra vAtAvaraNa sAdhanAmaya hovAthI potAnI sAdhanAne puSTi maLe che, tema chatAM je samaye sAdhakanuM mana zAMti anubhave, te samaya tenA mATe sAmAyikano samaya kahevAya che. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra zrI Avazyaka sUtra bhAvazuddhi OM- mana, vacana ane zarIranI zuddhi rAkhavI, te bhAvazuddhi che. mana zuddhi :- mana atyaMta caMcaLa che tene niyaMtraNamAM rAkhavuM atyaMta kaThina che chatAM manovijaya mATe japa-tapa, jJAna-dhyAna, satsAhityanuM avalokana, ciMtana-manana parama Avazyaka che. tenA mAdhyamathI manane jItI zakAya che. jIvanavikAsano AdhAra mananI sthiratA para che. viSayomAM kheMcAyeluM, rAga-dveSanA vicAromAM gUMcavAyeluM mana karmabaMdhanuM kAraNa che, paraMtu te ja mana rAga-dveSanI vicAradhArAne choDIne svAdhyAya, japa, dhyAna Adi anuSThAnomAM joDAIne dhIre dhIre ekAgra banI jAya che, tyAre te sAdhanAmAM sahAyaka bane che. sAdhake sAvadhAnIpUrvaka mananA daza doSothI dUra rahI manazuddhi mATe puruSArtha karavo joIe. na vacana zuddhi :- sAmAyikanA kAla daramyAna vacanagupti-mauna rAkhavuM jarUrI che. jo te na banI zake to vacana samitinuM pAlana karavuM atyaMta jarUrI che. sAmAyika vratamAM karkazakArI, kaThorakArI, sAvadhakArI, hiMsAkArI, pApakArI, kaSAyothI yukta, niSedhakArI, khoTI prazaMsAkArI tathA dIna-hIna vacano upayoga na karavo joIe. bhASA vyaktinA aMtarbhAvone pragaTa kare che, tethI samabhAvamAM sthita thanAra sAdhake bhASAnA guNa-doSano vicAra karIne hita, mita ane parimita bhASA ja bolavI joIe. kAya zuddhi :- kAya zuddhi eTale kAyika saMyama. manuSyanI kAyika ceSTAo manuSyanI vRttine pragaTa kare che. jo kAyika vyApAra anya jIvone pIDAkArI na hoya, asabhyatApUrvakano ke hAsyAspada na hoya, to ja samabhAvanI dhArA akhaMDa banI zake che. A rIte mana, vacana ane kAyAnI zuddhi rAkhavA mana, vacana, kAyAnA doSone jANIne tenAthI dUra rahevuM joIe. samAyikanA 32 doSa : mananA daza doSa H avivekajaso kittI lAbhatthI gavva-bhaya-nivANatthI / saMsaya-rosa- aviNao, abahumANae doso bhANiyavvA // (1) aviveka doSa, (2) yazaHkIrti doSa, (3) lAbhArtha doSa, (4) garva doSa, (5) bhaya doSa, (6) nidAna doSa, (7) saMzaya doSa, (8) roSa doSa, (9) avinaya doSa, (10) abahumAna doSa, A mananA daza doSo che. (1) aviveka doSa :- sAmAyika karatI vakhate kAryanA aucitya-anaucityano viveka na rAkhavo, na samaya-asamayano khyAla na rAkhavo, te aviveka doSa che tathA sAmAyikanA svarUpane barAbara na samajavuM ane te pramANe AcaraNa na karavuM te paNa aviveka doSa che. (2) yaza kIrti doSa H- yaza ane kIrtinI, kAmanAthI sAmAyika vratanI ArAdhanA karavI. (3) lAbhArtha doSa H- dhana saMpatti vyApAra AdinI vRddhi mATe athavA AvA lAbhanA aneka prakAranA vicArothI sAmAyika karavI te. (4) garva doSa :- huM ghaNI sAmAyika karuM chuM, mArA jeTalI sAmAyika bIjuM koNa karI zake ? huM ja kharo kulIna chuM, dharmAtmA chuM, A rIte abhimAna karavuM, te garva doSa che. : (pa) bhaya doSa - huM jaina kuLamAM khAnadAna kuTuMbano hovA chatAM jo sAmAyika nahi karuM to loko mane kevo kaheze ? A prakAranI loka niMdAnA bhayathI sAmAyika karavI athavA koI rAjakIya aparAdhanA kAraNe maLanAra rAjadaMDathI athavA leNadAra AdithI bacavA mATe sAmAyika karIne besI javuM, e bhaya doSa che. (6) nidAna doSa :- sAmayika dvArA koI bhautika phaLanI IcchA rAkhavI. amuka padArtha athavA sAMsArika Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-ra 213] sukhanI prApti mATe sAmAyikanuM phaLa vecI nAkhavuM, te nidAna doSa che. (7) saMzaya doSa - sAmAyikanA phaLa viSayaka saMzaya rAkhavo ke A sAmAyika vrata karuM chuM tenuM phaLa mane prApta thaze ke nahi athavA ATalA samayathI sAmAyika karuM chuM chatAM tenuM phaLa kAMI maLyuM nathI, tevI vicAraNA karavI, te saMzaya doSa che. (8) roSa doSa - sAmAyikamAM krodha, mAna, mAyA, lobhanI pravRtti karavI, laDAI jhagaDA karavA, roSa karavo, te roSa doSa che. (9) avinaya doSa :- sAmAyika prati Adara bhAva na rAkhavo, sAmAyikamAM deva, guru tathA dharmano avinaya karavo, teonI avahelanA karavI, te avinaya doSa che. (1) abahumAna doSa :- bhakti bhAvathI utsAhita thaI sAmAyika na karavI. dabANathI ke AvI paDelI Aphata samajI sAmAyika karavI abahumAna doSa che. vacananA daza doSa - kuvayaNaM sahasAkare sachaMda-saMkheya-kalahaM ca / vigahA-vihAso'suddha, niravekkho muNamuNA dosA dasa // (1) kuvacana (ra) sahasAkAra (3) svacchaMda (4) saMkSepa (5) kalaha (6) vikathA (7) hAsya (8) azuddha (9) nirapakSa (10) mumana, A vacananA daza doSo che. (1) kavacana doSa - sAmAyikamAM kutsita, bIbhatsa temaja kharAba vacano bolavA, te kuvacana doSa che. (ra) sahasAkAra doSa :- jaladI, vicAryA vinA, manamAM phAve tema, hAnikara temaja asatya vacano bolavA, te sahasAkAra doSa che. (3) svacchaMda doSa :- sAmAyikamAM svacchaMda vRttinuM poSaNa thAya, tevA kAmavardhaka kharAba gIto gAvA, kharAba vAto karavI, vagere pravRttio karavI te svacchaMda doSa che. (4) saMkSepa doSa - sAmAyikamAM pAThane jema-tema bolavA, TUMkA karIne bolavA te saMkSepa doSa che. (5) kalaha doSa - sAmAyikamAM kaleza-kaMkAsa utpanna thAya tevA kaTuvacana bolavA, te kalaha doSa che. () vikathA doSa :- sAmAyikamAM prayojana vagara nirarthaka vAto karavI, manoraMjananI daSTie strI saMbaMdhI, bhojana saMbaMdhI, rAjya ane deza saMbaMdhI vAto karavI, te vikathA doSa che. (7) hAsya doSaH- sAmAyikamAM hAsya mazkarI karavI, vyaMgyapUrNa zabdo kahevA te hAsya doSa che. (8) azaddha doSa :- zuddhino khyAla rAkhyA vinA sAmAyikanA pATho bolavA athavA vAtane khoTI rIte rajU karavI te azuddha doSa che. (9) nirapekSa doSa:- sAmAyikamAM zAstronI upekSA karI vAkyo bolavA, asAvadhAnIthI mAna-maryAdA vinA vacano bolavA, te nirapekSa doSa che. (1) muzmana doSa :- manamAM gaNagaNavuM, spaSTa uccAraNo na karavA, bIjAne samajAya e rIte sUtra pATha AdinuM uccAraNa na karavuM, te muzmana(muNamuNa) doSa che. kAyAnA bAra doSo : kuAsaNaM calAsaNaM calAdiTThI, sAvajjakiriyA''laMbaNA''kuJcaNaM-pasAraNaM / Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 | zrI Avazyaka sUtra Alasa-moDaNa-mala-tvimAsaNaM, nidrA veyAvaccati bArasa kAyadosA // (1) kuAsana, (2) calAsana, (3) caladaSTi, (4) sAvadha kriyA, (5) AlaMbana, (6) AkuMcana prasAraNa, (7) ALasa, (8) moDana, (9) mala, (10) vimAsana, (11) nidrA, (12) vaiyAvRtya, A kAyAnA bAra doSo che. (1) kuAsana doSa - sAmAyikamAM paga upara paga caDAvIne abhimAnapUrvaka besavuM, gurujano samakSa avinayapUrvakanA Asana besavuM, te kuAsana doSa che. (2) calAsana doSa :- sAmAyikamAM sthira AsanathI na besatAM vAraMvAra AsanathI calita thavuM, te calAsana doSa che. (3) caladaSTi doSa - sAmAyikamAM daSTinI asthiratA rAkhavI, najarane cAre bAju pheravavI te caladaSTi doSa che. (4) sAvadha kiyA doSa - sAmAyikamAM hiMsAkArI pravRtti karavI ane anyane paNa saMketa karavo, te sAvadya kriyA doSa che. (5) AlaMbana doSa :- zArIrika AvazyakatA na hovA chatAM Teko laIne besavuM, AlaMbana laIne UbhA rahevuM ane tenA dvArA ArAma karavo, te AlaMbana doSa che. () Akacana-prasAraNa doSa :- prayojana vagara sAmAyikamAM hAtha-paga Adi avayavone saMkocavA tathA phelAvavA, te AkuMcana prasAraNa doSa che. (7) ALasa doSa - sAmAyikamAM ALasa maraDavI, bagAsA khAvA, te ALasa doSa che. (8) moDana doSa : - aMga maraDavA, hAtha-paganI AMgaLIonA TacAkA phoDavA ityAdi kriyA karavI, te moDana doSa che. (9) mala doSa :- sAmAyikamAM besIne dhArmika pravRttinI ArAdhanA karavAne badale zarIra uparathI mela utAravo, te mala doSa che. (1) vimAsana doSa :- sAmAyikamAM lamaNe hAtha mukI vimAsaNamAM ke mUMjhavaNamAM paDyA hoya tema zokagrasta avasthAmAM besavuM, te vimAsaNa doSa che. (11) nidrA doSa - sAmAyikamAM besI pramAda karavo, nidrA levI, jhokA khAvA te nidrA doSa che. (12) vaiyAvatya doSa :- sAmAyikamAM paga-mAthuM dabAvavA, zArIrika sevA karAvavI, zarIrane paMpALavuM, te vaiyAvRtya doSa che. keTalAka AcArya bhagavaMto vaiyAvRtyanA sthAne kaMpanadoSa jaNAve che arthAt sAmAyikamAM svAdhyAya Adi karatA zarIrane DolAvavuM te kaMpana doSa che. A rIte sAmAyikamAM daza mananA, daza vacananA ane bAra kAyAnA kula batrIsa doSo TALavA mATe sAdhake sAvadhAna rahevuM joIe. doSa rahita sAdhanAthI ja adhyAtmavikAsa thAya che. sAmAyikanA adhikArI :- sAdhanAno adhikArI yogya hoya to ja sAdhanA saphaLa bane che.sArAmAM sArI vastu paNa adhikArInA hAthamAM AvavAthI te nisteja banI jAya che. sAmAyika pApa karmano nAza karavA mATe amogha auSadhi che. tenA sevananI sAthe takuLa nyAyanIti pUrvakano puruSArtha karavo, vaira virodhAdi mananA vikArone zAMta rAkhavA, karmodayathI prApta potAnI anukULa Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-2 | 215 | ke pratikULa sthitimAM paNa prasanna citta rahevuM, adhIra na banavuM, anyanI niMdA ke apamAna na karavA, sarva jIvone potAnA AtmA samAna priya samajavA, krodha ke daMbhathI koIne pIDA na pahoMcADavI, dIna-duHkhIne joI anukaMpA lAvavI, teone yathAzakti sahAyatA karavI, potAnA sAthInI unnati joIne khuza thavuM ityAdi suMdaramAM suMdara pathyanuM AcaraNa karavuM ati Avazyaka che. AcArya haribhadrasUrijIe suprasiddha SoDazaka graMthamAM sAmAyikanA adhikArInA lakSaNo kahyA che- audArya dAkSiNyaM, pApajugupsAyaM nirmalo bodhaH / liGgAni dharma siddhiH prAyeNa jana-priyatvaM ca // (1) audArya- udAratA. svArthavRttino tyAga karI, paramArtha vRtti keLavI sarva jIvone sukhI karavAnI bhAvanA, te audArya che. (2) dAkSiNya-kuzaLatA. pApathI chUTavAnI caturatA. (3) pApajugupsApApa pravRtti prati dhRNAno bhAva, te pApajugupsA che. jene pApa prati jugupsA hoya, te ja pApano tyAga karI zake che. (4) nirmalabodha- sAmAyika zuM che, tenI ArAdhanA kevI rIte karAya, tenI mahattA zuM che? vagere viSayonI spaSTatA hovI jarUrI che. uparokta cAra guNonA dhAraka, vivekI vyakti ja sAmAyikanI sAdhanA mATe yogya gaNAya che. A rIte samajI zakAya che ke sAmAyikanA kALa daramyAna sAdhake aDhAra pApasthAnano tyAga karavAno hoya che. je vyaktine pApanuM AkarSaNa chUTI jAya, te ja vyakti sAmAyikanI ArAdhanA karI zake che. zrAvakanA bAra vratamAM sAmAyika, te navamuM vrata che. prAyaH AgaLanA ATha vratanA pAlanathI jenuM jIvana kaMIka aMze saMyamita ane niyamita baneluM hoya, tenAmAM ja sAmAyikanI yogyatA pragaTI zake che. jema cUle caDhAvelA vAsaNamAM rahelA dUdhane UbharAvA na devuM hoya, to mAtra uparathI pANInA thoDA chATAM dUdhane zAMta kare te saMbhavita nathI paNa tenI sAthe nIce rahelA agnine paNa zAMta karavo paDe che. jIvananA samagra vyavahAramAM chaLakapaTa, abhimAna Adi durguNanI AgamAM saMtapta vyakti kadAca ekAda sAmAyika karavA bese. to sAmAyika rUpI pANInA chAMTAthI tenA hRdayamAM zAMti thatI nathI. mAnasika zAMti mATe durgaNa rUpI Aga dUra karyA pachI sAmAyika rUpI jaLano chaMTakAva thAya, to ja tenuM citta zAMtino, samabhAvano AnaMda anubhavI zake che. saMkSepamAM viSayothI parAzamukha saMyamI sAdhaka ja sAmAyikanI yogyatA dharAve che ane te ja samabhAvanA AnaMdanI anubhUti karI zake che. sAmAyikanuM Asana - sAmAyikamAM sthiratAnI khAsa AvazyakatA che. asthira Asana mananI durbaLa tA ane caMcaLatAnI nizAnI che. yoganA ATha aMgomAM Asana trIjuM aMga mAnavAmAM Ave che. AsanathI zarIramAM raktanI zuddhi thAya che ane tethI svAthya sAruM rahevAthI ucca vicArone baLa maLe che. mana upara daDha Asanano ghaNo prabhAva paDe che. zarIra uparanuM niyaMtraNa manane niyaMtrita banAvI zake che, tethI sAmAyikamAM siddhAsana athavA padmAsana Adi koI eka Asane sthiratApUrvaka besavuM joIe. mastaka ane kammarane jhukAvIne besavuM nahi. sAmAyikamAM dizAnuM mahatva - sAmAyika karanAre potAnuM mukha pUrva athavA uttara dizA tarapha rAkhavuM joIe. zrI sthAnAMga sUtranA bIjA sthAnamAM zAstra svAdhyAya, sAmAyika, pratikramaNa Adi koI paNa dhArmika anuSThAno mATe pUrva tathA uttara dizAnuM vidhAna che. jyAre guru sanmukha birAjamAna hoya, tyAre temanI sanmukha besIne ArAdhanA karavI joIe. gurunuM mukha te ziSyane mATe pUrva dizA ja che. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 | zrI Avazyaka sUtra pUrva dizA - asta thayelo sUrya punaH pUrva dizAmAM abhyadayane prApta kare che ane potAnA divya prakAzathI saMsArane prakAzita kare che. uttara dizA :- utu arthAtu uccatA UrdhvatA, tara eTale adhika, evo bhAva. A uttara dizAthI dhvanita thAya che A rIte uttara eTale UMcI gati, UMcuM jIvana, UMco Adarza prApta karavAno saMketa uttara dizAthI prApta thAya che. uttara dizAnuM bIjuM nAma dhruva dizA paNa che. prasiddha dhruvano tAro je potAnA kendra upara ja sthira rahe che, te paNa uttara dizAmAM ja rahe che saMkSepamAM pUrva dizA ApaNA mATe pragatinI, utthAnanI ane Urdhva gatinI saMdezAvAhikA che ane uttara dizA sthiratA, daDhatA, nizcayAtmakatA ane acaLa Adarzano saMketa kare che. sAmAyikanI kAlamaryAdA :- sAdhakanuM dhyeya akhaMDa samabhAvane prApta karavAnuM ja hoya che. samabhAva AtmAno guNa che. te trikAla zAzvata che tethI tenA mATe samaya maryAdA hotI nathI. sAdhake jIvana paryaMta samabhAvamAM rahevAnuM che. A vAtane lakSamAM rAkhIne nigraMtha munio mAvajIvananI sAmAyikano svIkAra kare che ane potAnA samagra vyavahArane samabhAva yukta banAvavAno prayatna kare che. zrAvako gRhastha jIvanamAM hovAthI mAvajIvananI sAmAyika grahaNa karI zakatA nathI. tenA mATe prazna thAya ke zrAvakonI eka sAmAyikanI kAla maryAdA keTalI hoya ? "karemi bhaMte' pratijJA pAThamAM nAva niyama zabda prayoga che. temAM koI cokkasa kAlamaryAdAnuM kathana nathI, jo zrAvakonI sAmAyika mATe kAlamaryAdA nizcita na hoya, to zrAvako potapotAnI icchAnusAra pAMca, daza, paMdara miniTanI paNa sAmAyika karI zake che ane A rIte thAya, to temAM avyavasthA thAya ane sAmAyika jevI pavitra ane amUlya sAdhanA hAsyAspada banI jAya che, tethI dIrghadaSTA pUrvAcAryoe A viSaya para gaMbhIra vicAraNA karIne eka sAmAyikanuM be ghaDInuM kAlamAna nizcita karyuM che. be ghaDI-48 miniTanI mahattA vizeSAvazyakabhASyamAM kathana che ke eka vicAra, eka saMkalpa, eka bhAva ke eka dhyAna be ghaDI-48 miniTa paryata sthira rahI zake che, tyAra pachI temAM avazya parivartana Ave che. aMtomuhUttakAlaM cittassegaggayA havai jhANaM / te uparAMta sAdhakanI koI paNa sAdhanA mATe eka muhUrtano samaya kahyo che. jema ke- AThamA guNasthAnathI bAramA guNasthAnano kSapaka zreNIno samaya eka muhUrtano che. samyagudarzananI prApti mATe traNe karaNano samaya paNa aMtarmuhUrtano kahyo che. Ama be ghaDInI sthiratA sAdhanA mATe atyaMta upayogI che, tevA anubhava parathI AcAryoe sAmAyikanI kAlamaryAdA be ghaDInI nizcita karI hoya tema lAge che. daza prakAranA paccakhANamAM navakArazI paccakhANanA pAThamAM namaskAramaMtranA uccAraNapUrvaka paccakakhANa pUrNa na kare tyAM sudhInI maryAdA hoya che. temAM kAlamaryAdA nizcita nathI tema chatAM paraMparA anusAra navakArazI paccakakhANanI kAlamaryAdA sUryodaya pachI be ghaDInI nizcita thaI gaI che. te rIte gRhasthonI eka sAmAyikanI kAla maryAdAmAM pUrvAcAryonI paraMparA, manosthiratA ane sAmAjika vyavasthA mATe be ghaDInI mahattA che. sAmAyikanA aticAro- sAdhaka lakSyapUrvaka sajagapaNe sAmAyikanI ArAdhanA kare che, tema chatAM anAdikAlIna saMskArathI, karmanA udayane AdhIna banIne, samabhAvanA badale viSama bhAva AvI jAya ke pramAda thaI jAya, to doSanA sevanathI vrata malina bane che. tenI zuddhi mATe sUtrakAre sAmAyikanA pAMca chA pazcImAM kAlamanI ni Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-2 217 aticAranuM kathana karyuM che. pratyeka vrata cAra prakAre dUSita thAya che- (1) atikramathI (2) vyatikramathI (3) aticArathI ane (4) anAcArathI. (1) mananI nirmaLatA naSTa karI, manamAM akRtya (pApakarma) karavAno saMkalpa karavo, te atikrama che. (2) akRtya karavAnA saMkalpane kAryarUpe pariNata karavA ane vratanuM ullaMghana karavA taiyAra thavuM, te vyatikrama che. (3) tenAthI AgaLa vadhI viSayo tarapha AkarSita thaIne vrata bhaMga mATe sAmagrI ekatrita karavI athavA pApa karavA pagaluM bharavuM, te aticAra che. (4) Asaktivaza vratano bhaMga karI pApanuM sevana karavuM, te anAcAra che. vratano AMzika bhaMga aticAra che ane sarvathA bhaMga anAcAra che. kramazaH aticAra sudhInA doSo vratamAM malinatA lAve che, vratane naSTa karatA nathI, tethI tenI zuddhi AlocanA ane pratikramaNa dvArA thAya che, paraMtu anAcAranA sevanathI vratano bhaMga thAya che, tethI vratane punaH upasthApana karavuM paDe che. sAmAyika vratamAM pAMca aticAra che. manodupraNidhAna, vacana dupraNidhAna, kAya dupraNidhAna, sAmAyika smRtibhraMza, sAmAyika anavasthitatA (1) sAmAyikanA kAla daramyAna manathI sAMsArika kArya mATe saMkalpa-vikalpo karavA, te manodupraNidhAna che. (2) kaTu, niSThura ane azlIla vacana bolavAM, nirarthaka pralApa karavA, kaSAyanI vRddhi karanArA sAvadha vacana bolavA, te vacana dupraNidhAna che. (3) sAmAyikamAM zarIranI asthiratA zarIranI kuceSTAo, kAraNa vinA zarIranAM aMgone lAMbA--TUMkA karavA, asAvadhAnIthI joyA vinA cAlavuM, te kAyadupraNidhAna che. (4) sAmAyika vratanuM smaraNa na rahevuM, sAmAyikano samaya pUrNa thayA pahelA sAmAyika pALI levI, te sAmAyika smRti bhraMza che. (5) sAmAyika anavasthitA-- sAmAyikanI ArAdhanA koI paNa prakAranA utsAha vinA, samabhAvanI prAptinA lakSa vinA rUDha dravya kriyArUpe pUrI karavI, te sAmAyika anavasthitatA che. te uparAMta sAmAyika vrata 5 pAkSiya aMtaramAM spardhuM na hoya, kevaLa dravyakriyA ja thaI hoya, ja pAliyaM-- yathAvidhi pAlana na thayuM hoya, 5 sodiya zuddha rIte doSa rahita pAlana thayuM na hoya, kha sIriya- samyaka prakAre pratijJAne pUrNa na karI hoya, na hridiya- sAmAyika vratanA mahimAnuM kIrtana-guNagAna karyA na hoya, manamAM sAmayika vrata prati Adara bhAva thayo na hoya, cha ArAhiya- samabhAvanI ArAdhanA na karI hoya, ApaN aNupAliyaM na bhava- vItarAga devanI AjJAnI ArAdhanA na thaI hoya, to tatsaMbaMdhI pApadoSonI AlocanA, pratikramaNa karIne sAdhaka tenAthI nivRtta thAya che. sAmAyika grahaNa karavAnI vidhi : zAMta tathA ekAMta sthAna pasaMda karIne, bhUmi tathA patharaNuM(Asana), guccho, muhapatti AdinuM sArI rIte pramArjana karI patharaNuM pAtharavuM. puruSoe gRhasthocita khamIsa Adi vastro utArI sAmAyika mATenAM zuddha vastro(colapaTTaka tathA utarIya khesa) paridhAna karavA. mukhavastrikA moDhe bAMdhavI, na sAdhu-sAdhvI upasthita hoya to temanI sanmukha ane sAdhu-sAdhvI na hoya, to pUrva athavA uttara dizA tarapha mukha rAkhI padmAsana, sukhAsana Adi Asane besIne athavA jinamudrAthI UbhA rahI baMne hAtha joDavA. tyArabAda namukkAra sUtrathI tassa utarI sUtra sudhInA pahelA cAra pATho bolavA, tyArapachI IriyAvahiyaM sUtra ane namukkAra maMtrano kAyotsarga karavo ane kAyotsarga pUrNa thatAM 'namo arihaMtANaM' Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 | zrI Avazyaka sUtra pragaTapaNe bolavuM. tyArapachI logassa sUtra bolavuM. guru sanmukha hoya to temane, guru birAjamAna na hoya to IzAnakhUNAmAM zrI sImaMdhara svAmIne savinaya vaMdana karI temanI pAse sAmAyika vratanI AjJA levI. AjJA lIdhA pachI "karemi bhaMte!'nuM sUtra bolavuM. temAM jAva niyama zabda che tyAM be ghaDI cAra ghaDI, Adi jeTalI ghaDInuM sAmAyika vrata levuM hoya teTalI ghaDI bolI te uparAMta na pALuM tyAM sudhInI sAmAyikanI pratijJA karavI. tyArapachI jamaNo DhIMcaNa bhUmi para TekavI, DAbo DhIMcaNa Ubho rAkhI tenA upara aMjalibaddha baMne hAtha joDI aMjalI mastake aDADI traNa namotthaNaM sUtra bolavA ane tatpazcAt 48 miniTa sudhI svAdhyAya, dharmacarcA, AtmadhyAna AdimAM samaya nirgamana karavo. sAmAyika pALavAnI vidhi :- sAmAyikanI grahaNa karavAnI vidhi pramANe pALavAnI vidhi jANavI. temAM vizeSatA e che ke sAmAyika pALavAnI AjJA levAnI hotI nathI, tethI sAmAyika grahaNa karavAmAM jyAM "karemi bhaMte'no pATha bolAya che tenI jagyAe "sAmAyika pALavAno' AThamo pATha bolavo. namotthaNaM sUtra bolyA bAda chelle traNa vakhata namokkAra maMtra bolavA. sAmAyikanI mahattA :- sAmAyikanA svarUpa darzanathI ja tenI mahattA sahaja rIte samajI zakAya che. sAmAyika, te zuddha Atmasthiti che. anAdikAlIna AtmAnI azuddha-vibhAva dazAnA kAraNe Adhi, vyAdhi ane upAdhithI duHkhI jIvonA sarva duHkhono aMta karavA mATe sAmAyika e zreSTha sAdhanA che, tethI ja tIrthakaro, gaNadharo ane pUrvAcAryoe nirapavAdapaNe sAdhanAnA prAraMbhamAM ja sAmAyika sAdhanAno svIkAra karyo ane tenA dvArA Atmazuddhi karavA jagajIvone upadeza Apyo che. tIrthakaro saMyama aMgIkAra karatI vakhate akhaMDa sAmAyikamAM ramaNa karanArA anaMta siddha bhagavaMtone namaskAra karIne vAvajIvananI sAmAyikano svIkAra kare che ane tenA prabhAve ja tIrthakarone mana:paryavajJAna pragaTa thAya che. sAmAyikanI sAdhanA karatAM-karatAM, anukULa ane pratikULa upasargo, parISahone samabhAve sahana karatAM-karatAM akhaMDa sAmAyikanA bhAvone arthAta vItarAgadazAne prApta kare che tyAra pachI ja ghAti karmono pUrNapaNe kSaya thatAM kevaLajJAna-kevaLadarzana pragaTa thAya che. A rIte sAdhanAno prAraMbha sAmAyikathI ja thAya che ane sAdhanAnI siddhi paNa akhaMDa sAmAyikamAM ja che. varitra sthiratApa, yataH siddhadhvaSyate | jIvanI saMpUrNa zuddha dehAtIta evI siddha dazAmAM paNa svarUpa ramaNatA rUpa sAmAyika cAritra hoya che kAraNa ke te jIvano svabhAva che. bhUtakALamAM anaMta siddha thayA, vartamAnamAM thAya che ane bhaviSyamAM thaze, te sarva sAmAyikanI sAdhanAthI ja thAya che. je ke vi gayA mokkhaM, je vi ya gacchati gamissaMti / savve sAmAiya pabhAveNaM muNeyavvaM // sAmAyika, te svarakSAthI sarva rakSA sudhI pahoMcADanAro setu che. sAmAyikanI sAdhanA daramyAna sAdhaka svayaM rAga-dveSAdi kaSAyothI mukta thavAno prayatna kare che, tethI te potAnA bhAvaprANanI hiMsAthI dUra rahI svarakSA kare che te ja rIte te kAla daramyAna anya sUkSma-sthUla koI paNa jIvonI hiMsA karato nathI. A rIte sAmAyikanI sAdhanA dvArA jagajIvonI rakSA thAya che. sAdhakanA aMtaramAM dayA, paropakAra, karUNA, kSamA, udAratA jevA aneka AtmaguNono vikAsa thAya che. sAmAyika vinAnI sarva sAdhanA zUnya che, tethI Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-ra 219 ] ja pUrvAcAryoe kahyuM che ke tivvatavaM tavamANe jaMna vi niTTavai jammakoDIhiM / taM samabhAvia citto khavei kamma khaNakheNa // karoDo janmo sudhI niraMtara ugra tapa karanAra tapasvI je karmone naSTa karI zakatA nathI, te karmone samabhAvapUrvaka sAmAyika karanAra sAdhaka mAtra aDadhI kSaNamAM ja naSTa karI nAkhe che. A rIte sAmAyikanI sAdhanA sAdhakanA zarIrane svastha, manane zAMta ane AtmAne ujjavaLa banAve che. samabhAva rU5 AtmapariNAma ja sAdhakanI sAdhanAnuM sarvasva che. sAmAyikathI thatAM lAbha :- (1) sAmAyikanA kALa daramyAna sarva sAvadhayoganA paccakakhANa thaI javAthI sAdhakane samagra lokanA aDhAre pApasthAna saMbaMdhI AvatI rAvI aTakI jAya che. (2) sAmAyika saMvaranI sAdhanA hovAthI AtmaguNono vikAsa thAya che. (3) AThe karmonA azubha baMdha aTakI jAya che ane zubha karmano baMdha thAya che. (4) maitrI Adi cAre bhAvanAnI puSTi thAya che. (5) zArIrika ane mAnasika zAMti maLe che. (6) sAmAyikamAM bAra prakAranA tapanI ArAdhanA thAya che. koI paNa bhautika padArthothI jenuM mUlya AMkI na zakAya tevI amUlya sAdhanA sAmAyika che. tema chatAM sAmAnya manuSyane sAmAyikanuM mUlya samajAya, te mATe zAstromAM vividha prakAre tenA mUlyanuM kathana karyuM che. puNya kulaka nAmanA graMthamAM kahyuM che ke eka zuddha sAmAyika karanAra 92,59,25,25 (bANa karoDa, ogaNasATha lAkha, pacIza hajAra, navaso paccIsa) palyopamanuM devAyuSya bAMdhe che, te jIva narakAdi azubha gatinA nadAvA kare che, tethI bhagavAna mahAvIra svAmIe zreNika rAjAne narakagati nivAraNa mATe cAra upAyonuM kathana karyuM, temAM eka puNiyA zrAvakanI sAmAyikanuM phaLa lAvavAnuM kahyuM hatuM. tenAthI spaSTa thAya che ke sAmAyikanI ArAdhanA naraka gatinA baMdhane aTakAve che. saMkSepamAM sAmAyikanI sAdhanAthI Azrava nirodha rUpa saMvara, pUrvakRta karmonI nirjarA ane paraMparAe mokSanI prApti thAya che. sAmAyikamAM cha Avazyakano samAveza- sAdhanAnA kSetramAM sAmAyika, te sarva zreSTha sAdhanA che, temAM sarva sAdhanAnA aMgabhUta cha e Avazyakano samAveza thAya che. cha Avazyaka - jaina darzanamAM dhArmika kriyAomAM cha Avazyaka mukhya mAnavAmAM AvyA che. Avazyakano artha che- pratidina avazya karavA yogya Atmavizuddhi karanArA dhArmika anuSThAno. te cha Avazyaka A pramANe che- (1) sAmAyika- samabhAva, (2) caturvizatistava- covIsa tIrthakara bhagavAnanI stuti, (3) vaMdana- gurudevane namaskAra, (4) pratikramaNa-pApAcaraNathI dUra thavuM, (5) kAyotsarga- zarIranA mamatvano tyAga karI dhyAna karavuM, (6) pratyAkhyAna- tapa-tyAga niyama dhAraNa karavA. ukta cha e cha AvazyakonuM pUrNarUpe AcaraNa to pratikramaNa vakhate thAya che paraMtu sarvaprathama sAmAyika AvazyakamAM paNa bAkInA pAMca Avazyako samAviSTa che, te A pramANe che- (1) mi sAmAphakaeN mAM sAmAyika Avazyaka, (2)aMte mAM caturvizatistava, (3) ta khate mAM guruvaMdanA, (4) paDimAnamAM pratikramaNa, (5) akhA vosirAmi mAM kAyotsarga, (6) sanna no pavana mAM pratyAkhyAna AvazyakanI jhAMkhI thAya che. A rIte eka sAmAyikanI samyaka prakAranI ArAdhanA dvArA paNa cha e cha AvazyakonuM AcaraNa karIne jIva potAnuM AtmakalyANa karI zake che. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 220 ] zrI Avazyaka sUtra pariziSTa-3 pratikramaNa eka parizIlana pratikramaNa" jaina paraMparAno eka pAribhASika zabda che. teno zAbdika artha "pAchA pharavuM" thAya che. vyakti potAnI maryAdAnuM atikramaNa ke ullaMghana karIne, potAnA svabhAvane choDIne, vibhAvamAM pravRtti karIne pApapravRttinuM sevana kare che. te pApapravRttinA sevanathI karmabaMdha, janma, jarA, mRtyu, punaH janma vagere anaMtakAlIna duHkhanI paraMparA cAle che. svayaMne svayaMnuM bhAna thAya tyAre te potAnA atikramaNathI pAcho pharI svasthAnamAM sthira thaI svasthatA ane zAMti-samAdhino anubhava kare che. A rIte jIvano sarva duHkhothI mukta thavAno, zAzvata zAMti-samAdhi prApta karavAno mArga eka mAtra pratikramaNa ja che, tethI sAdhanA kSetramAM Atmavizuddhi mATe pratikramaNanI mahattA svIkArIne sAdhakanA Avazyaka kRtyamAM pratikramaNano samAveza karyo che. AcArya haribhadrasUrie Avazyaka sUtranI TIkAmAM pratikramaNanI vyAkhyA karatA traNa mahatvapUrNa prAcIna zloka uddhata karyA che. yathA svasthAnAd yatparasthAnaM pramAdasya vazAd gataH / tatraiva kramaNaM bhUyaH pratikramaNamucyate // 1 // pramAdavaza zubha yogothI gruta thaIne azubha yogone prApta karyA pachI pharIne zubhayogone prApta thavuM te pratikramaNa che. kSAyopazamikAd bhAvAdaudayikasya vazaM gataH / tatrApi ca sa evArthaH pratikulagamAtsmRtaH // 2 // rAga-dveSa Adi audAyika bhAva saMsArano mArga che ane samatA, kSamA, dayA, namratA Adi kSAyopathamika bhAva mokSa mArga che. kSAyopathamika bhAvathI audAyika bhAvamAM pariNata thayelo sAdhaka punaH audAyika bhAvathI kSAyopathamika bhAvamAM pAcho kare, te pratikramaNa kahevAya che. prati prati vartanaM vA, zubheSu yogeSu mokSaphaladeSu / niHzalyasya yateyaMt tadvA jJeya pratikramaNam // 3 // azubha yogothI nivRtta thaIne niHzalya bhAvathI uttarottara zubha yogomAM pravRtta thavuM, te pratikramaNa che. saMkSepamAM pratikramaNa eTale pApathI pAchA pharavuM. pApathI pAchA pharavA mATe kaTibaddha thayelA sAdhake kAyamI zuddhi mATe sahu prathama pApa sevananA kAraNone jANIne teno tyAga karavo jarUrI che, kAraNa nAza thAya tyAre ja sAdhakanuM pratikramaNa sArthaka thAya che. pApa sevananA kAraNa:- sAdhanA kSetramAM mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya ane aprazasta yoga, A pAMca doSa pApanuM sarjana kare che. A pAMca prakAranA doSa sevanathI ja sAdhaka zubha yogane choDIne azubhayogamAM ke kSAyopazimaka bhAvane choDIne audayikabhAvamAM pariNata thaIne pApapravRttinuM sevana kare che, tethI sAdhake pratidina aMtara nirIkSaNa karIne, A pAMce doSonuM pratikramaNa karavuM jarUrI che. mithyAtvano tyAga karIne yathArtha samajaNa ke daDhatama zraddhArUpa samyakatvano, aviratino tyAga karIne viratino, pramAdano tyAga karIne apramatta bhAvano, kaSAyano parihAra karI kSamA Adi AtmaguNono ane saMsAranI vRddhi Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | pariziSTa-3 [ 221 ] karanArA azubha vyApArone choDIne zubha yogono svIkAra karavo joIe. - AcArya bhadrabAhu svAmIe AvazyakaniktimAM pratikramaNanA praticaraNa Adi ATha paryAyavAcI zabdonuM kathana karyuM che, jo ke ATheya paryAyavAcI zabdo zabdarUpamAM pRthaka pRthaka che paraMtu bhAvanI daSTithI prAyaH eka ja che. te sarva zabdo pratikramaNanA svarUpane ja spaSTa kare che. paDikamaNaM paDiyaraNA pariharaNA vAraNA niyattI ya / nindA garihA sohI paDikamaNaM aTThahA hoi // 1233 // pratikamaNa - pratikramaNa zabdamAM prati upasarga pUrvaka mu dhAtu che. prati - pratikULa ane ku-dama dhAtu padanikSepa arthamAM che, je pravRttithI sAdhake samyagadarzana, samyagujJAna ane samyaka cAritra rUpa svasthAnathI zruta thaIne para sthAnamAM padanikSepa karyo che, tyAMthI pAchA pharIne punaH svasthAnamAM padanikSepa karavo. svasthAnamAM pAchA pharavuM, te pratikramaNa che. (ra) praticaraNa:- ahiMsA, satya Adi saMyama kSetramAM sArI rIte vicaraNa karavuM agresara thavuM te praticaraNa kahevAya che arthAt asaMyama bhAvathI dUra thaI sAvadhAnIpUrvaka saMyama bhAvanuM tathA nirdoSapaNe pAlana karavuM te praticaraNa che. (3) pariharaNA:- sarva prakAranA azubha yogono, durgAnano, durAcaraNano tyAga karavo, te pariharaNA kahevAya che. (4) vAraNA :- Atma nivAraNa vAra vAraNA - niSedha karavo. viSaya bhoganI pravRttimAM, vibhAvanI pravRttimAM jatAM AtmAne te pravRttimAM jato rokavo, te vAraNA che. (5) nivRtti - azubha arthAt pApAcaraNarUpa akAryathI nivRtta thavuM. tene nivRtti kahe che. () niMdA - potAnA AtmAnI sAkSIe pUrvanA duSkRtyone kharAba samajavA, tenA mATe pazcAttApa karavo, te niMdA che. (7) gaha :- gurudeva tathA koIpaNa anya anubhavI sAdhakanI samakSa potAnA pApone pragaTa karavA, te gaha che. bIjAnI samakSa potAnI bhUlane pragaTa karavAmAM mAnahAni ane pratiSThAbhaMga thAya che, tethI je sAdhakanA aMtaramAM pazcAttApano prabaLa bhAva hoya, pApaprati atyaMta ghaNA hoya ane Atmavizuddhino daDhatama saMkalpa hoya, te ja vyakti potAnA pApanI gaha karI zake che. gaha pApaprakSAlananuM sarvazreSTha sAdhana che. (8) zahi - zuddhi eTale malinatAno nAza karI nirmaLatAne prApta karavI. je rIte vastra upara lAgelA tela AdinA DAghAne sAbu AdithI dhoIne sApha karAya che te ja rIte AtmA upara lAgelA doSone AlocanA, niMdA, gaha, tapazcaraNa Adi dharma sAdhanAnA sAbuthI dhoIne sApha karAya che. pratikramaNa AtmA upara lAgelA doSa rUpa DAghone dhoI nAkhavAnI sAdhanA che tethI tene zuddhi paNa kahevAya che. A AThe paryAyavAcI zabdone jotAM spaSTa thAya che ke temAM darekamAM pApathI pAchA pharavAnI prakriyAnuM ja nidarzana che. pratikramaNano viSaya: AcArya zrI bhadrabAhu svAmIe sUkSma ciMtana ane gaMbhIra vicAraNApUrvaka pratikramaNanA mukhya cAra viSayonuM UMDANathI ciMtana karyuM che. paDisiddhANaM karaNe, kiccANamakaraNe paDikkamaNaM / Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra zrI Avazyaka sUtra gasane ca zA, vivarIyaparavAr haiM // gAthA- 1271(Avazyaka niyukti) (1) paDisiddhANaM raLe- niSiddha kRtyanuM AcaraNa karyuM hoya, sAdhu ane zrAvakone hiMsA, asatya, corI Adi pApapravRttinA sevanano niSadha che, tema chatAM pramAdAdine vaza thaIne sAdhu ke zrAvake hiMsAdinuM sevana karyuM hoya, to tenuM pratikramaNa karavAnuM che. (2) nibbAnamarga- karaNIya kRtyonuM AcaraNa na karyuM hoya. pApasevanano tyAga jarUrI che, te ja rIte kSamAdi yatidharma ke pratilekhana, pramArjana Adi zAstrIya vidhAno anusAra AcaraNa karavuM, te paNa teTaluM ja jarUrI che. zakti hovA chatAM karavA yogya satkRtyanI ArAdhanA na karavI, te paNa eka prakAranuM pApa che. sAdhakanA dainikakRtyomAM karaNIya kRtyomAM aMza mAtra paNa skhalanA thavI, te pApa che, tethI sAdhake tenAthI pAchA pharavuM paDe che. (3) akSa- azraddhArUpa bhAva karyA hoya. AtmA Adi amUrta padArtho, svarga, naraka Adi apratyakSa sthAno vagere viSayamAM zaMkA--saMdeha thAya, to zraddhAnI zithilatAthI doSa paraMparAnuM sarjana thAya che, tethI sAdhake zraddhAnI zithilatAthI pAchA pharavuM paDe che. A mAnasika zuddhi rUpa pratikramaNa che. (4) vivarIvapavaLA- viparIta prarUpaNA karI hoya. potAnI svacchaMda buddhithI jinamArgathI viparIta prarUpaNA thAya, to tenAthI sva-para baMneM satyamArgathI calita thAya che, tethI sAdhake viparIta prarUpaNAthI pAchA pharavuM paDe che. A vAcika zuddhi rUpa pratikramaNa che. A cAre viSayonuM zuddha bhAvathI pratikramaNa karanAra sAdhakanI zraddhA, prarUpaNA ane sparzanA rUpa ArAdhanAnA traNe mArganI zuddhi thAya che. azraddhAnA pratikramaNathI zraddhAnI zuddhi, viparIta prarUpaNAnA pratikramaNathI prarUpaNAnI zuddhi ane niSiddha kRtyanA sevana ane karaNIya kRtyanA asevananA pratikramaNathI sparzanAnI zuddhi thAya che. A rIte zraddhA, prarUpaNA ane sparzanAnI yathArthatAthI sAdhakanI sAdhanA gatizIla banI jAya che. pratikramaNathI vaikAlika zuddhi :- bhUtakAlanA doSonI zuddhi mATe pratikramaNa thAya che, tevI eka mAnyatA pracalita che, zrI bhadrabAhu svAmIe vaikAlika zuddhi mATe pratikramaNanI upayogitAne prasiddha karI che, pratikramaNa bhUtakAlIna doSonI AlocanA, niMdA, garhA ane pratikramaNa dvArA zuddhi kare che, pratikramaNa karanAra sAdhaka vartamAnamAM saMvara dharmanI ArAdhanA kare che, vartamAnamAM AvatA pApone roke che, te vartamAna kAlIna zuddhi che ane sAdhaka te pApanuM punarAvartana na karavA mATe pratijJAbaddha thAya che, te tenI bhaviSyakAlIna zuddhi che. A rIte pratikramaNathI bhUtakAlIna bhUlo tathA azubhayogathI nivRtti thAya che, vartamAnamAM zubha yogamAM pravRtti thAya che ane bhaviSyamAM paNa zubha yoganI pravRtti mATe daDha saMkalpa thato hovAthI sAdhakanI vaikAlika zuddhi thAya che. pratikramaNanA prakAra :- zrI anuyoga dvAra sUtramAM pratikramaNanA be prakAra kahyA che. (1) dravya pratikramaNa ane bhAva pratikramaNa. (1) dravyapratikramaNa- aNuvono vAM / pratikramaNanI kriyA upayoga rahita yaMtravat veThanI jema pUrNa karavI, te dravya pratikramaNa che. temAM potAnA pApa doSanuM ciMtana ke pApa sevanano kheda thato nathI, tethI te vyakti pApathI pAchI pharI zakatI nathI. te vyakti te ja doSonuM vAraMvAra punarAvartana kare che. tethI Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-3 223 dravyapratikramaNa sAdhanAnuM aMga ke AtmavizuddhinuM kAraNa banI zakatuM nathI. (2) bhAvapratikramaNa :- pratikramaNanI kriyA jAgRtipUrvaka ke upayogapUrvaka thAya, te bhAva pratikramaNa che. logottariyaM bhAvAvassayaM jaNNaM imaM samaNe vA samaNI vA sAvae vA sAviyA vA taccitte tammaNe tallese tadajjhavasie tattivvajjhavasANe tadaTThovautte tadappiyakaraNe tabbhAvaNAbhAvie aNNattha katthai maNaM akaremANe ubhaokAlaM AvassayaM kareMti, se taM logattariyaM bhAvAvasyaM / [ anuyoga dvAra sUtra] sAdhaka sAvadhAnI pUrvaka te kriyAmAM dattacitta banI, manane ekAgra karI, adhyavasAyone te kriyAmAM tanmaya banAvI, vacanane te te pAThanA uccAraNamAM joDI, kAyAne Avazyaka kriyAmAM ja saMlagna karI, potAnA doSonA aMtaranirIkSaNa ane doSa sevananA khedapUrvaka pratikramaNanI kriyA kare, te bhAvapratikramaNa che. pApanA pazcAtapathI ja sAdhaka te bhUlonuM punarAvartana karato nathI ane sAdhakanI kramazaH Atmazuddhi thAya che, tethI bhAva pratikramaNa ja sAdhanAnuM saphaLa sAdhana ane AtmazuddhinuM kAraNa banI zake che. kALanI apekSAe pratikramaNanA pAMca prakAra : kAlanI apekSAe pratikramaNanA pAMca prakAra thAya che, devasI, rAI, pAkhI, cAturmAsika ane sAMvatsarika. (1) devasI- pratidina sAMjanA samaye divasanA pAponI AlocanA karavI. (2) rAI- pratidina prAtaHkAlanA samaye rAtrinA pAponI AlocanA karavI. (3) pAkhI- mahinAmAM be vAra amAvAsyA ane pUrNimAnA divase pakSa-paMdara divasanA pAponI AlocanA karavI. (4) cAturmAsika-- cAra mahinAnA aMte arthAt kArtikI pUrNimA, phAgaNa pUrNimA, aSADha pUrNimAnA divase cAra mahinAmAM karelA pAponI AlocanA karavI. (5) sAMvatsarika- pratyeka varSe aSADha pUrNimAthI pacAsamA divase bhAdaravA suda pAMcamanA divase AkhA varSanA pAponI AlocanA karavI. gRhastha roja potAnA gharamAM jhADu kADhe che to paNa thoDI ghaNI dhULa to rahI ja jAya che. te rajane koI vizeSa parva AdinA divasa pahelA sApha karavAmAM Ave che, te ja pramANe pratidina pratikramaNa karavA chatAM koIka bhUlonuM pramArjana karavAnuM bAkI rahI jAya tenA mATe pAkhI pratikramaNa karAya che. pakhavADiyAmAM paNa je bhUlo rahI jAya tenA mATe cArtumAsika pratikramaNanuM vidhAna che. cArtumAsika pratikramaNathI paNa zeSa rahI gayelI azuddhi sAMvatsarika kSamApanA divase pratikramaNa karIne dUra karAya che. sthAnAMga sUtranA chaThThA sthAnamAM cha prakAranA pratikramaNanuM kathana che. (1) uccAra pratikramaNa :- upayogapUrvaka vaDInItano tyAga karyA pachI IriyAvahinA kAryotsarga dvArA pratikramaNa karavuM, te uccAra pratikramaNa che. (2) prazravaNa pratikramaNa :- upayogapUrvaka laghunItano tyAga karyA pachI IriyAvahinA kAryotsarga dvArA pratikramaNa karavuM, te prazravaNa pratikramaNa che. (3) itvara pratikramaNa :- devasika tathA rAtrika Adi svalpakAlIna doSonuM pratikramaNa karavuM, te itvara pratikramaNa che. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Avazyaka sUtra (4) yAvat kathita pratikramaNa :- mahAvrata AdinA rUpamAM yAvat jIvana mATe pApathI nivRtti karavI tene yAvat kathitu pratikramaNa kahevAya che. 224 (5) yatiicanmithyA pratikramaNa :- saMyamamAM sAvadhAna rahevA chatAM paNa sAdhuthI pramAdavaza tathA Avazyaka pravRtivaza asaMyamarUpa koI AcaraNa thaI jAya to turaMta potAnI bhUlano svIkAra karavo ane te ja samaye pazcAttApapUrvaka micchAmi dukkaDama devuM tene yatiSibhidhyA pratikramaNa kahe che. (6) svapnAMtika pratikramaNa :- sUIne uThyA pachI karAtAM pratikramaNane svapnAtika pratikramaNa kahevAya che. athavA vikAra vAsanArUpa kusvapna jovAI gayA hoya, tenuM pratikramaNa karavuM, tene svapnAMtika pratikramaNa kahevAya che. kAraNanI apekSAe pratikramaNanA pAMca prakAra :- mithyAtva, avrata, pramAda, kaSAya ane yoga, A pAMca pApasevananA kAraNa che. tenAthI kramazaH pAchA pharavAthI te te pratikramaNa thAya che. tenI apekSAe pratikramaNanA pAMca prakAra thAya che- (1) cothA guNasthAnake samyagdarzananI prApti thatAM mithyAtvanuM pratikramaNa thAya, (2) pAMcamA guNasthAnake zrAvakanA vrata dhAraNa karatA ane chaThThA guNasthAnake sAdhunA vrata dhAraNa karatA avratanuM pratikramaNa thAya che, (3) sAtamA guNasthAnake apramattAvasthAne prApta thatAM pramAdanuM pratikramaNa thAya che (4) agiyAramA guNasthAna ke vItarAga dazAnI anubhUti thatAM kaSAyanuM pratikramaNa thAya che ane (5) caudamA guNasthAnake ayogI avasthA prApta thatAM zubha-azubha baMne prakAranA yoganuM pratikramaNa thAya che. A rIte pAMce prakAranA pratikramaNanI pUrNatAthI jIva potAnI pUrNa zuddha siddhadazAne prApta kare che. AMzika rUpe A pAMce prakAranA pratikramaNanI ArAdhanA game tyAre thaI zake che. jema ke AMzika rUpe kaSAyano tyAga karanAra jIva agiyAramA guNasthAnanI pUrve paNa AMzika kaSAyanuM pratikramaNa kare che, yoganI azubha pravRttino tyAga karanAra sAdhaka sayogI avasthAmAM paNa AMzika rUpe yoganuM pratikramaNa kare che. pratikramaNa jaina sAdhanAnuM prANatattva che, tethI sAdhakanI dareka Avazyaka kriyA pachI te te kriyAmAM lAgelA doSonuM pratikramaNa karavAnI paddhati che. jema ke gamanAgamana, svAdhyAya, pratilekhana, gocarI ke paraThavAnI kriyA pachI sAdhu yathAyogya pAThanA uccAraNa pUrvaka te te kriyAnI zuddhi mATe doSonI AlocanA mATe kAyotsarga kare che. te pratikramaNa rUpa ja che. sAdhu eka sthAnathI so hAtha dUra sudhI jAya ane tyAM eka muhUrta sudhI besavuM hoya, to sAdhue tyAM jaIne sahu prathama gamanAgamananuM pratikramaNa karavuM paDe che. sAdhu satata sAvadhAnIpUrvaka pratyeka kriyA kare che tema chatAM kyAreka pramAdavaza jANatA ke ajANatA athavA sahasAkAra-acAnaka koI paNa doSanuM sevana thaI jAya, tyAre sAdhue tenuM 'micchAmi dukkaDam' rUpa pratikramaNa karavuM joIe. A rIte pratikramaNanI prakriyAthI pramAda bhAva dUra thAya che ane sAdhaka doSa sevana na thAya tenA mATe apramatta banI jAya che. pratikramaNanI mahattA :- manuSya potAnI unnati ane pragati icche che. sAdhanA kSetramAM te tapa kare, japa kare, saMyama pALe ke kaThora AcaraNanuM pAlana kare che. A sAdhanA dvArA sarva baMdhanothI mukta thavAnI, sarva duHkhothI dUra thavAnI tenI tIvratama icchA hovA chatAM tene saphaLatA kema maLatI nathI ? koIpaNa kSetramAM unnati karatAM pahelAM potAnI vartamAna avasthAnuM pUruM jJAna prApta karavuM atyaMta Avazyaka che. koI vyApArI potAnA vyApArano vistAra karato ja jAya paraMtu bhUtakAlIna vyApArano hisAba pUrNa thayo na hoya, temAM goTALA hoya, to te vyApArIno vikAsa kahevAto nathI. bhUtakAlIna vyApAranA hisAbo, levaDa-devaDa badhuM ja patI jAya ane tyAra pachI vyApArano vistAra thAya, to te teno Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-3 . [ rarapa ] vAstavika vikAsa kahevAya che. te ja rIte sAdhaka potAnA bhUtakAlIna pApanuM nirIkSaNa karIne tenI AlocanA pUrvaka pratikramaNa kare tyAra pachI vartamAnamAM tapa-japa, saMyama, svAdhyAyAdi anuSThAnonI ArAdhanA kare, te ArAdhanAmAM paNa doSa sevana na thAya te mATe jAgRta rahe ane chatAM kyAreka doSa sevana thaI jAya, to tenuM pratikramaNa kare, to ja tenI ArAdhanA saphaLa bane che. pratikramaNa jIvana rUpI khAtAvahInuM bArIka nirIkSaNa che. sAdhake pratidina savAre ane sAMje AtmanirIkSaNa karIne jovAnuM hoya che ke teNe zuM meLavyuM ane zuM gumAvyuM? ahiMsA, satya ane saMyamanI sAdhanAmAM te kyAM sudhI AgaLa vadhyo che? kyAM kyAM bhUlo karI che? dazavaikAlika sUtranI cUlikAmAM kahyuM che ke jiM ne huM jiM ja ne ziSya sevaMhe sAdhaka! tuM pratidina vicAra karaje ke meM zuM karyuM che ane AgaLa zuM karavAnuM bAkI che? A prakAranI vicAraNAthI sAdhaka pApano pApa rUpe svIkAra kare che. pApane pApa tarIke, bhUlane bhUla tarIke svIkAra karavA mAtrathI paNa te pApa ke bhUlano rasa ghaTI jAya che, sAdhakane svayaM te pApa prati glAni ke kheda thAya che ane te khedajanaka pApathI te avazya nivRtta thAya che. A rIte pratikramaNa AtmanirIkSaNanI prajvalita jyoti che. te jyotinA tejamAM ja sAdhakanI zaddhi thAya che. pratikramaNa svayaMnI vAstavikatAno bodha che. te bodhathI ja cAritranI zuddhi thAya che. pApathI mukta thavAnI prakriyA rUpa A pratikramaNa AjakAlathI nahi, hajAro lAkho varSathI paNa nahi paraMtu anAdikALathI cAlyuM Ave che ane tenA dvArA keTalA ya sAdhakoe potAnuM jIvana sudhAryuM che, vAsanAo upara vijaya prApta karyo che ane aMte bhagavat pada-siddha pada prApta karyuM che. pratikamaNa-trIju auSadha - AcArya haribhadrasUri Adi pUrvAcAryoe pratikramaNanuM mahattva samajAvavA mATe eka kathAno ullekha karyo che. purANa yugamAM kSitipratiSTha nAmanuM nagara hatuM, temAM jitazatru rAjA rAjya karatA hatA. rAjAne pAchalI avasthAmAM eka putranI prApti thaI, tethI tene putra para atyaMta sneha hato. pitAne haMmezAM tenA svAthyanI ja ciMtA rahetI hatI. putra kadI paNa bImAra na paDe tenA upacAra karavA mATe potAnA dezanA traNa suprasiddha vaidya bolAvyA ane temane kahyuM ke koI evuM auSadha batAvo ke mAro putra sarvadA nirogI rahe. potapotAnI auSadhionA guNadoSa batAvatA pahelA vaidhe kahyuM: mArI auSadhi sauthI zreSTha che. jo zarIramAM koI paNa roga utpanna thayo hoya ane mArI auSadhi levAmAM Ave to roga zIdhra naSTa thaI jAya che paraMtu jo koI roga na hoya ane auSadhi khAvAmAM Ave to navo roga utpanna thAya che ane pachI te rogI mRtyuthI kadI paNa bacI zakato nathI. rAjAe kahyuM : basa, Apa kRpA karo. potAnA hAthe mRtyune AmaMtraNa koNa Ape? bIjA vaidhe kahyuM H rAjanuM! mAruM auSadha vizeSa lAbhadAyI che. jo koI rogI haze to mAruM auSadha rogane naSTa karI deze ane jo roga nahi hoya to auSadhi levAthI koI lAbha ke nukazAna thaze nahIM. rAjAe kahyuM : tamArI A auSadhinI paNa mAre AvazyakatA nathI. trIjA vaidhe kahyuM: mahArAja! ApaNA rAjakumAra mATe to mArI auSadhi sarvazreSTha siddha thaze. Apa rAjakumArane mArI auSadhi pratidina niyamita rIte khavaDAvo. jo koI roga haze to te auSadhi rogane turaMta naSTa karaze ane jo koI roga nahi hoya to paNa mArI auSadhi to phAyado ja karaze. bhaviSyamAM navo roga pedA thavA deze nahi ane zarIranI kAMti, zakti ane svAthyamAM nitya abhivRddhi karaze. rAjAe Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Avazyaka sUtra trIjA vaidyanI auSadhi pasaMda karI. rAjaputra auSadhinuM niyamita sevana karavA lAgyo tethI tenA svAthya, zakti ane tejasvIpaNAmAM vRddhi thaI. pratikramaNa trIjA prakAranI auSadhi samAna che. doSasevana te eka roga che ane pratikramaNa tenI auSadhi che. pratikramaNanI ArAdhanAthI doSasevana rU5 roga avazya dUra thAya che ane doSa sevana rU5 roga na hoya, tevA sAdhakane paNa pratikramaNa rUpa auSadhi avazya lAbhadAyI thAya che. jeNe doSasevana karyuM nathI, tevA sAdhaka paNa ubhayakAla pratikramaNa karavAthI doSonuM sevana na thAya, te mATe jAgRta banI jAya che. tenuM cAritra zuddha, pavitra ane nirmaLa bane che. pratikramaNa kevaLa bhUtakAlIna doSono nAza karavA mATe ja nathI, paraMtu bhaviSyakAlIna bhUlo ochI karavA athavA na karavA mATe paNa che. pratikramaNanA samayanI bhAvavizuddhi, AtmazuddhinI tamannA sAdhakanA jIvanane zaktizALI ane tejasvI banAve che. pApa thayuM hoya ke na thayuM hoya, paraMtu pratikramaNa vakhate sAmAyika, caturvizatistava, vaMdana, kAyotsarga ane pratyAkhyAna Adi AvazyakanI sAdhanA thaI jAya che ane A sAdhanA atyaMta mahatvapUrNa che, tethI ja pratikramaNa trIjI auSadhi samAna che. pUrvakRta pApa hoya to te dUra thAya ane jo pUrvakRta pApa na hoya to paNa saMyamanI sAdhanA mATe baLa ane skUrti prApta thAya che. saMkSepamAM karelI sAdhanAno koI paNa aMza kadI niSphaLa jato nathI. pratikamaNathI paMcAcAranI zaDhi - pratikramaNanA cha e AvazyakanI ArAdhanAthI paMcAcAranI zuddhi thAya che. sAmAyikanI ArAdhanAthI cAritracAranI, covIsa tIrthakaronI stutithI darzanAcAranI, jJAnAdi guNa saMpanna gurune vaMdana karavAthI jJAnAdi AcAronI, pratikramaNa ane traNa cikitsArUpa kAyotsargathI caritrAcAranI tathA paccakakhANathI tapAcAranI zuddhi thAya che ane sAmAyikAdi cha e AvazyakonI vidhipUrvaka ArAdhanA karavAthI vIryAcAranI zuddhi thAya che. paMcAcAranI zuddhithI ja cAritranI puSTi thAya che, tethI ja pratikramaNa te cAritrano prANa che. koIpaNa tIrthaMkaranA zAsanamAM dIkSA aMgIkAra karanAra navadIkSita sAdhune sarva prathama Avazyaka sUtranuM adhyayana karAvyA pachI agiyAra aMganuM adhyayana karAve che. sAmAnaIA vArasa his I pratikramaNa-micchAmi dukkaDam - jaina dharmanuM samasta sAdhanA sAhitya micchAmi dukkaDanI prAdhAnyathI sabhara che. sAdhaka potAnI bhUla mATe " micchAmi dukkaDam' kare che ane pApamaLane dhoIne pavitra bane che. bhUla thayA pachI jo te micchAmi dukkaDam kare to te ArAdhaka manAya che ane abhimAnavaza te potAnI bhUlane svIkAre nahIM ane " micchAmi dukkaDam na kare, to te dharmano virAdhaka che. - manamAM koI pratye dveSa buddhi thaI hoya, to zuddha hRdayathI tenuM micchAmi dukkaDam karavuM joIe. vicAramAM malinatA pravezI hoya, vANImAM kaTutA AvI hoya, AcaraNamAM kaluSatA AvI hoya, khAvAmAM, pIvAmAM, javA-AvavAmAM, uThavA-besavAmAM, bolavAmAM, vicAravAmAM bhUla thaI hoya to sAdhaka micchAmi dukkaDamano Azraya le che. " micchAmi dukkaDam' kahevuM te pratikramaNa rUpa prAyazcitta che- pratikramaNa dvArA thatuM prAyazcitta sAdhanAne pavitra, nirmaLa, svaccha ane zuddha banAve che. " micchAmi dukkaDam'nA kathana mAtrathI pApa dUra thatuM nathI. zabda svayaM pavitra ke apavitra nathI. zabdo to jaDa che, paraMtu zabdanI pAchaLa rahelo manano bhAva ja mahAna sAmarthya dharAve che. vANI mananuM pratIka che. micchAmi dukkaDamunI pAchaLa AMtarika pAzcAttApano bhAva rahelo che. te AtmA upara lAgelA pApamaLane dUra kare che, tethI paraMparAgata niprANa rUDhithI " micchAmi dukkaDam'no prayoga na karatAM sAcA Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | pariziSTa-3 | rara7 | manathI pApAcAra mATe pazcAttApa karavo joIe. aparAdha mATe tapazcaraNa ke anya koI daMDa ApavAmAM Ave che te paNa mULamAM pazcAttApa ja che. jo manamAM pazcAttApa na hoya ane bAhya kaThora prAyazcitta levAmAM Ave to te Atmazuddhi karI zakatuM nathI. sAdhakanA aMtaramAM svayaM prAyazcitta karavAno, pApanuM zodhana karavAno, Atmazuddhi karavAno ullAsa hovo joIe. bhAvavizuddhi pUrvaka kareluM micchAmi dukkaDam paNa eka prAyazcitta che. AjakAla jaino rUDhivaza pratikramaNa kare che, paraMtu punaH te ja pApa karyA kare che tethI nivRtta thatA nathI. A pramANe pApa karavuM ane micchAmi dukkaDam levuM, punaH pApa karavuM ane punaH micchAmi dukkaDama levuM, A prakAranI yAMtrika prakriyAthI Atmazuddhi thatI nathI. jaina dharma AvI sAdhanAne bAhya sAdhanA kahe che. bhUlano pazcAttApa karatAM punaH e bhUla na karavAno nizcaya na karavAmAM Ave to micchAmi dukkaDam bolavAno koI artha nathI. bhAva rahita micchAmi dukkaDane samajAvavA mATe Avazyaka cUrNimAM kuMbhAranA ghaDA phoDanAra ziSyanuM udAharaNa ApyuM che. ekadA eka AcArya koI gAmamAM gayA ane eka kuMbhAranA pADozamAM rahyA. AcAryano eka nAno ziSya ghaNI caMcaLa prakRtino hato. kuMbhAra jevo cAka uparathI ghaDo utArI jamIna upara mUke ke ziSya kAMkaro mArI tene phoDI nAkhe. kuMbhAre tenA te kRtya tarapha dhyAna kheMcyuM to te micchAmi dukkaDam kahevA lAgyo, paraMtu teNe punaH punaH kAMkarA mArI ghaDA phoDavAnuM cAlu rAkhyuM ane te pramANe dareka vakhate micchAmi dukkaDam kahevAnuM paNa cAluM rAkhyuM. aMte kuMbhAra AvezamAM AvI gayo. teNe eka kAMkaro uThAvyo ane tene ziSyanA kAna sAthe rAkhI baLapUrvaka dabAvyo. pIDA thavAthI ziSya gabharAI gayo ane bUma pADavA lAgyo. teNe kuMbhArane kahyuM paraMtu kuMbhAra kAMkaro dabAvato jAya ane punaH punaH micchAmi dukkaDam bolato jAya tyAre ziSyane potAnI bhUla samajANI ane potAnI bhUla kabUla karI tenuM prAyazcitta karyuM. jyAM sudhI manamAM pazcAttApa na hoya tyAM sudhI A kuMbhAranA jevuM micchAmi dukkaDam che. te AtmAne zuddha karavAne badale adhika azuddha banAve che. te mArga pApanA pratikArano nathI paraMtu pApanA pracArano che. AcArya bhadrabAhu kahe che ke jaM dukkaDaM ti micchA, taM bhujjo kAraNaM apUreto / tiviheNa paDikkato, tassa khalu dukkaDam micchA // 684 // je sAdhakatrividha yogathI pratikramaNa kare che, je pApa mATe "micchAmi dukkaDam kare che, te pApamAMthI je pApa bhaviSyamAM punaH karato nathI, tenuM ja duSkRtya vastutaH mithyA arthAt niSphaLa bane che. jaM dukkaDaM ti micchA, taM ceva nisevae puNo pAvaM / paccakkha-mussAvAI, mAyAniyaDI pasaMgoya // 685 // jo sAdhaka eka vAra micchAmi dukkaDam laI punaH te pApAcaraNanuM sevana kare to te pratyakSa juThuM bole che, te mAyA-kapaTanuM sevana karIne daMbhanI jALa gUMthe che. saMyama-yAtrAnA patha para pragati karatAM sAdhaka koI bhUla kare to teno sAcA manathI pazcAttApa karI levo joIe ane punaH te bhUlanuM punarAvartana na thAya, te mATe satata sakriya prayatna cAlu rAkhavo joIe. A pramANe mana, vANI ane karmathI micchAmi dukkaDa karavAmAM Ave to te kadApi niSphaLa jatuM nathI. te avazya pApamaLane dhoIne AtmAne nirmaLa banAve che. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra28 | zrI Avazyaka sUtra pratikamaNano ItihAsa - jaina dharmanI jema pratikramaNanI sAdhanA anAdikAlIna che. jyArathI jaina dharma che, jyArathI sAdhu ane zrAvakanI sAdhanA che, tyArathI tenI zuddhi mATe pratikramaNa paNa che. A daSTithI pratikramaNa anAdi che. tIrthakaro tIrthanI sthApanA kare, te divasathI ja pratikramaNanI AvazyakatA paDe che. tIrthasthApanAnA divase ja tIrthakaronA artharUpa upadezanA AdhAre gaNadhara bhagavaMto dvAdazAMgI sahita Avazyaka sUtranI racanA kare che ane te divasathI gaNadhara sahita sarva sAdhu-sAdhvIo pratikramaNanI ArAdhanA kare che. A rIte Avazyaka sUtra gaNadhara racita che te sahaja rIte siddha thaI jAya che, tethI ja caturvidha saMgha zraddhApUrvaka nirvivAdapaNe tenI ArAdhanA karI rahyA che. vartamAna kALacakramAM covIsa tIrthaMkara thayA che. temAM prathama ane aMtima tIrthakaranA zAsananA loko kALanA jaDa prakRtinA che, teo satata jAgRta rahetA nathI, tethI temane doSa lAge ke na lAge paraMtu temane mATe niyamita rIte pratikramaNa karavAnuM vidhAna hovAthI teonA mATe dhruva pratikramaNa kalpa hoya che. prathama ane aMtima tIrthakaranA sAdhuo gamanAgamana, gocarI, pratilekhana Adi kriyAo karIne tenuM turaMta pratikramaNa kare che ane divasamAM ubhayakAla paNa avazya pratikramaNa kare che. te uparAMta teo devasI, rAtrika, pAkhI, comAsI ane sAMvatsarika, A pAMce pratikramaNanI ArAdhanA avazya kare che. madhyanA bAvIza tIrthakaronA samayamAM sAdhako saraLa, prajJAvAna, vivekaniSTha ane jAgarUka hoya che, tethI teo jyAre doSa lAge tyAre ja pratikramaNa kare che ane tethI temanA zAsanamAM adhruva pratikramaNa kalpa hoya che. zrI bhadrabAhu svAmIe paNa Avazyaka niryuktimAM kahyuM che ke sapaDikkamANo dhammo, purimassa ya pacchimassa ya jiNassa / majjhimayANa jiNANaM, kAraNajAe paDikkamaNaM // 1244 // prathama ane aMtima tIrthaMkaranA zAsanamAM pratikramaNa sahita paMca mahAvratarUpa dharma che ane madhyanA bAvIsa tIrthaMkaranA zAsanamAM pAparUpa kAraNa upasthita thAya, tyAre pratikramaNa kare che. mahAvideha kSetramAM paraMparAnusAra haMmezAM bAvIsa tIrthakaronA jevuM ja jinazAsana varte che. tyAM paNa doSa lAge tyAre pratikramaNa karI levAmAM Ave che. tyAM ubhayakALa pratikramaNa nathI, tethI tyAM paNa adhruva pratikramaNa kalpa hoya che. 24 tIrthakaronA zAsanamAM zrAvakonA pratikramaNa saMbaMdhI kevI sthiti hatI te sapramANa spaSTa nathI, paraMtu eTaluM kahI zakAya ke sAdhuo pramANe zrAvako paNa pota potAnA zAsanamAM yathAkALa dhruva ane adhruva pratikramaNa karatA haze. pratikamaNano samaya - divasanI samApti thatAM devasI pratikramaNa ane rAtri pUrNa thatAM pahelAM rAtrika pratikramaNa hoya che. mahinAmAM be vAra arthAt zukla pakSa pUrNa thatAM ane kRSNa pakSa pUrNa thatAM, pAkSika pratikramaNa hoya che. cAturmAsika pratikramaNa varSamAM traNa vakhata karavAnuM hoya che, te (1) aSADhI pUrNimAnA divase, (2) kArtika pUrNimAnA divase ane (3) phAgaNa pUrNimAnA divase. sAMvatsarika pratikramaNa varSamAM ekavAra bhAdrapada zukla paMcamInA divase saMdhyAkALe karavAmAM Ave che. pAkhI-pAkSika, cAturmAsika ane sAMvatsarika pratikramaNa te te divasa pUrNa thatAM saMdhyAkALe thAya che. uttarAdhyayana sUtranA 26mA adhyayana pramANe devasI pratikramaNa sAMje divasanA cothA pahoranA cothA bhAgamAM asvAdhyAya kAlamAM zayyAbhUmi ane uccAra bhUminuM pratilekhana karyA bAda prAraMbha karavuM Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | pariziSTa-3 | 229 | joIe. tenI samAptinA samaya mATe AgamamAM koI spaSTa ullekha nathI. vartamAnakAlIna paraMparA pramANe sUryAsta thatAM pratikramaNanI AjJA levAmAM Ave che. rAtrika pratikramaNano prAraMbha prAtaHkALe rAtrinA cothA pahoranA cothA bhAgamAM karavAmAM Ave che ane sUryodaya samaye pratyAkhyAna nAmano chaThTho Avazyaka pUrNa thAya che. pratikamaNanI vidhi :- vartamAnakAlIna vyavahAromAM pratikramaNanI vidhi saMbaMdhi vibhinna gacchomAM bhinna bhinna paraMparA pracalita che, paraMtu uttarAdhyayana sUtranA samAcArI nAmanA chavvIsamAM adhyayanamAM pratikramaNa vidhinI eka saMkSipta rUparekhA ApI che, te A pramANe che devasiyaM ca aIyAI, cintijjA aNupuvvaso / nANe yaM daMsaNe ceva, carittammi taheva ya // 40 // pAriyakAussaggo, vanditANa tao guruM / devasiyaM tu aIyAraM, Aloejja jahakkama // 41 // paDikkamittu nissallo, vanditANa tao guruM / kAussaggaM tao kujjA, savva dukkha vimokkhaNaM // 42 // pAriya kAussaggo, vanditANa tao guru / thui maMgalaM ca kAUNa, kAlaM tu saMpaDilehae // 43 // (1) sarva prathama kAryotsargamAM jJAna, darzana, cAritra saMbaMdhI aticAronuM ciMtana karavuM joIe. aticAranA ciMtana mATe Aje hiMdI, gujarAtI bhASAmAM amuka pATha pracalita che. paraMtu prAcIna kALamAM koI cokkasa pATha hoya, tema jaNAtuM nathI kAraNa ke pratyeka vyaktinA dainika kRtyo, paristhiti, tenI prakRti, pApa sevana vagere bhinna-bhinna hoya che. A bhinna doSonuM pratikramaNa koI nizcitta karelA zabdothI yathArtha rIte thaI zakatuM nathI. sAdhaka svayaM kAyotsargamAM sthira thaIne AtmanirIkSaNa karIne divasanA sarva kRtyone smRtipaTa para lAvIne temAM thayelA doSonuM ciMtana kare che. (2) kAyotsarga pUrNa karI gurudevanA caraNomAM vaMdana kare ane temanI samakSa pUrva ciMtita aticAronI AlocanA kare (3) A pramANe pratikramaNa karyA bAda prAyazcita svarUpa kAryotsarga karavo joIe.uttarAdhyayana sUtramAM e darzAvyuM nathI ke kAryotsargamAM zenuM ciMtana karavuM? kAyotsarga prAyazcitta svarUpa che, kAyotsargamAM samabhAvanuM ciMtana ja mukhya che, paraMtu temAM sonAnsa bolavAnI paraMparA cAle che. (4) kAryotsarga pUrNa karIne gurudevane vaMdana tathA stava-stuti maMgala arthAt namolyuAM no pATha bolavo. A devanI pratikramaNanI vidhi che. ahIM AvazyakanA aMtamAM pratyAkhyAnanuM vidhAna nathI. rAiyaM ca aIyAraM cintijja annupuvvso| nANaMmi dasaNaMmi ya carittami tavaMmi ya // 48 // pAriya kAussaggo, vanditANa tao guruM / rAiyaM tu aIyAraM, Aloejja jahakkammaM // 49 // paDikkamittu Nissallo, vanditANa tao guruM / kAussaggaM tao kujjA, savvadukkha vimokkhaNaM // 50 // kiM tavaM paDivajjami evaM tattha vicintae / Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 | zrI Avazyaka sUtra kAussaggaM tu pArittA vaMdaI ya tao guru // 51 // pAriya kAussaggo, vanditANa tao guruM / tavaM saMpaDivajjejjA, kujjA siddhANa saMthavaM // 52 // rAtrika pratikramaNano krama nimnokta prakAre che- (1) sarva prathama kAyotsargamAM rAtri saMbaMdhI jJAna, darzana, cAritra ane tapa saMbaMdhI aticAronuM ciMtana karavuM. (2) kAyotsarga pUrNa karI gurune vaMdana karI temanI samakSa pUrvaciMtita aticAronI AlocanA karavI. (3) A pramANe pratikramaNa karyA pachI gurune vaMdana ane tyArabAda punaH kAyotsarga karavo. (4) A kAyotsargamAM potAnI vartamAna sthitine anukULa grahaNa karavA yogya taparUpa pratyAkhyAnano vicAra karavo. (5) kAryotsarga pUrNa karyA pachI gurune vaMdana ane temanI pAse pratyAkhyAnano svIkAra karavo. (6) aMtamAM stava-stuti dvArA AvazyakanI samApti karavI. zrI uttarAdhyayana sutramAM darzAvelI pratikramaNa vidhi atyaMta saMkSipta che. vartamAnanI paraMparA pramANe temAM ghaNA pheraphAra thayA che. pratikramaNanI bhASA :- Avazyaka sUtranI bhASA ardha mAgadhI che. AjakAla lokonI mAnyatA evI che ke pratikramaNano anuvAda loka bhASAmAM thAya ane te pramANe pratikramaNa thAya, to vizeSa lAbhanuM kAraNa bane che, paraMtu mULabhUta bhASAmAM eka prakAranI gaMbhIratA chUpAyelI che. lokabhASAmAM thayelo anuvAda saMpUrNapaNe mULa bhAvane pragaTa karI zakato nathI. te uparAMta sahu pota-potAnI bhASAmAM anuvAda kare, to sAdhanAnA aMgabhUta dhArmika anuSThAnonI ekarUpatAno nAza thAya che. sAmUhika sAdhanA mATe eka rUpatA atyaMta jarUrI che. pratikramaNa sUtrane mULabhUta bhASAmAM ja surakSita rAkhavuM, te saMgha ane zAsana mATe lAbhadAyI che. tenA bhAvArtha-vivecana vagere spaSTa karavA atyaMta jarUrI che. pratikramaNanA adhikArI- jene pApa prati pazcAttApa hoya, AtmazuddhinI bhAvanA hoya, tevI pApabhIru vyaktio pratikramaNanA adhikArI che. pratyeka sAdhune mATe ubhayakAlIna pratikramaNa avazya karaNIya che, zrAvakomAM vratadhArI sAdhaka pratidina pratikramaNa karatAM potAnA vratonI zuddhi kare che ane vratadhArI na hoya, tevA zrAvako paNa pratikramaNanA mAdhyamathI sAmAyika, caturvizatistava, vaMdanA, kAyotsarga, pratyAkhyAna Adi AvazyakanI ArAdhanA kare che. pratikramaNanI arAdhanAmAM paNa tenI zraddhA ane prarUpaNA saMbaMdhI doSonI AlocanA kare che ane pratidina pratikramaNanI ArAdhanA karatAM te pratikramaNanA mahattvane svIkArI vratadhArI banI zake che. pratikramaNanA kALa daramyAna bhAvavizuddhithI te anaMta karmonI nirjarA kare che. A rIte vratadhArI hoya ke na hoya, tevA baMne prakAranA pApabhIru zrAvako pratikramaNanA adhikArI che. pratikramaNanuM phaLa -paDane vaya-chiddAkha pipha, diyavayachadde pukha nI viruddhAra avataritte aksu pavayAnamAthAsu 3vatte apudare supradipa mavA uttarA. adhya. 29/13. pratikramaNa karanAra vyakti potAnA vratanA chidrane DhAMke che arthAt doSothI nivRtta thAya che, doSothI nivRtta thayelo sAdhaka Azravano nirodha kare che, zabaladoSothI rahita zuddha saMyamavAna banIne aSTa pravacana mAtAnI ArAdhanAmAM satata sAvadhAna rahe che, saMyama yogomAM tallIna, indriya vijetA banI, samAdhiyukta thaIne saMyamamArgamAM vicaraNa kare che. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-4 . [ 231] pariziSTa-4 : sAdhunuM pratikramaNa namo arihaMtANaM, namo siddhANaM, namo AyariyANaM, namo uvajajhAyANaM, namo loe savva sAhurNa. tikukhatto, AyohiNaM, pAhiNa, vaMdAmi, namasyAmi, sakkaremi, sammANemi, kalyANa, maMgala, devayaM, ceIyuM, pajvAslAmi. svAmInAtha pApanuM AloyaNa ane paDikkamaNAnI AjJA pahelo Avazyaka :- IcchAmiNa bhaMte ! tumnehiM almaNaNAe samANe devasiya paDikramaNa ThAemi devasiya nANa daMsaNa caritta tava aIyAraM ciMtavanArtha karemi kAusagga. tyAra pachI kramazaH namaskAra mahAmaMtra ane "karemi bhaMte' IcchAmi ThAmi kAussagga - (saMkSipta pratikramaNa sUtra) - IcchAmi paDikkamiuM (ThAmi kAussaga) jo me devasio aIyAro kao, kAIo, vAIo, mANasio - usutto, ummago, akaSpo, akaraNijjo, dujhAo, duviciMtio, aNAyAro, aNicchiyavo, asamaNassapAugno, mANe taha daMsaNe caritte sue sAmAIe; tihuM guttIrNa, cauha kasAyANaM, paMcapyuM mahalvayANa, chaThuM jIvanikAyANaM, sattaepiMDesaNANuM, aTTahe pavayaNamAyAe, navaTuM baMcarattIrNa, dasavihe samaNadharmo samaNANe jogANuM, je khaMDiye virAhiyaM tassa micchAmi dukkaDaM! tassa uttarIkaraNeNaM no pATha bolIne kAusagga karavo. kAusagnamAM pAMca mahAvratanI pacIsa bhAvanA, pAMca samiti, traNa guptinA pATha bolIne tenuM ciMtana karavuM ane navakAra maMtra bolI pragaTapaNe namo arihaMtANaM bolIne kAusagga pALavo. ahIM prathama Avazyaka pUrNa thAya che. bIjo Avazyaka :- bIjA AvazyakanI AjJA laIne logassa-caturvizati stavano pATha bolavo. trIjo Avazyaka - trIjA AvazyakanI AjJA laIne guru samakSa be vAra IcchAmi khamAsamaNonA pAThathI utkRSTa vaMdanA karavI. cotho Avazyaka - cotho AvazyakanI AjJA laIne jJAnanA aticAranI AlocanA mATe divasa saMbaMdhI jJAna, darzana, cAritra, tapa saMbaMdhI...pATha bolavo. darzananA aticAranI AlocanA mATe daMsaNa samakita...pATha bolavo. te pAThamAM "samaNovAsaeNe" zabdanA sthAne sAdhue "samaNANa" zabda bolavo. tyArapachI paMca mahAvrata bolavA. - paheluM mahAvrata sabsAo pANAIvAyAo veramaNa- dravya thakI chakAya jIvanI hiMsA karavI nahIM, karAvavI nahIM, karatA pratye anumodana karavuM nahIM. kSetra thakI AkhA loka pramANe, kALa thakI jAvajajIva sudhI, bhAva thakI upayoga sahita traNa karaNane traNa joge karI nava nava koTie paccakakhANa. pahelA mahAvratanI pAMca bhAvanA bhAvuM chuM. (1) IriyA bhAvanA, (2) manabhAvanA, (3) vacanabhAvanA, (4) eSaNA bhAvanA, (5) AyaNabhaMDa matta niovaNayA bhAvanA. pahelA mahAvratane viSe 81 tathA 36 bhAMge karI pAMca bhAvanAnI khaMDanA karI hoya, AtmAne malina karI anaMta saMsAra vadhAryo hoya ane jAvajIvanA saMyamamAM koIpaNa Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra3ra | zrI Avazyaka sUtra prakAre pApa doSa lAgyA hoya to arihaMta, siddha, kevaLI, guru, AtmAnI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDaM. bIju mahAvata savAo musAvAyao veramaNa-dravya thakI asatya bolavuM nahIM, bolAvavuM nahIM bolatA pratye anumodana ApavuM nahIM. kSetra thakI AkhA loka pramANe, kALa thakI jAvajajIva sudhI, bhAva thakI upayoga sahita traNa karaNane traNa joge karI nava nava koTIe paccakhANa. bIjA mahAvratane viSe pAMca bhAvanA bhAvuM chuM. (1) vagara vicAryuM bolavuM nahIM, (2) krodhe karI asatya bolavuM nahIM, (3) lobhe karI asatya bolavuM nahIM, (4) bhaye karI asatya bolavuM nahIM. (5) hAsya karI asatya bolavuM nahIM. bIjA mahAvratane viSe 36 bhAMge karI pAMca bhAvanAnI khaMDanA karI hoya, AtmAne malina karIne anaMta saMsAra vadhAryo hoya, jAvajIvanA saMyamamAM koI paNa prakAre pApa doSa lAgyA hoya to arihaMta, siddha, kevaLI, guru, AtmAnI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDaM. trIju mahAvata savAo adinAdANAo veramaNa-dravya thakI saceta aceta ane mizra traNa prakAranI corI karavI nahIM, karAvavI nahIM, karatA pratye anumodana karavuM nahIM, kSetra thakI AkhA loka pramANe, kALa thakI jAvajIva sudhI, bhAva thakI upayoga sahita traNa karaNane traNa joge karI nava nava koTIe paccakhANa trIjA mahAvratanI pAMca bhAvanA bhAvuM chuM. (1) nirdoSa sthAnaka yAcIne levuM. (2) aNayAcI vastu levI nahIM, (3) sthAnaka samAravuM nahIM. (4) sAdhu (sAdhvI) sAthe sama vibhAga karavo. (5) vaDerAnA vinaya tathA vaiyAvacca karavA. trIjA mahAvratane viSe 54 bhAMge karI pAMca bhAvanAnI khaMDanA karI hoya, AtmAne malina karIne anaMta saMsAra vadhAryo hoya ane jAvajIvanA saMyamamAM koIpaNa prakAre to pApa-doSa lAgyA hoya, to arihaMta, siddha, kevaLI, guru, AtmAnI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDaM. cothe mahAvata savAo mehuNAo veramaNaM-dravya thakI devatA, manuSya, tiryaMca saMbaMdhI maithuna sevavuM nahIM, sevarAvavuM nahIM, sevatA pratye anumodana ApavuM nahIM, kSetra thakI AkhA loka pramANe, kALa thakI jAvajajIva sudhI, bhAva thakI upayoga sahita traNa karaNane traNa joge karI nava nava koTIe paccakakhANa. cothA mahAvratanI pAMca bhAvanA bhAvuM chuM. (1) strI(puruSa) paMDaga pazu rahita sthAnaka bhogavavuM. (2) strI(puruSa) sAthe viSaya buddhie kathA-vArtA karavI nahIM (3) strI(puruSa)nA aMgopAMga viSaya buddhie nIrakhavA nahIM. (4) pUrvanA kAma bhoga saMbhAravA nahIM. (5) dina dina pratye sarasa AhAra karavo nahIM. cothA mahAvratane viSe 27 bhAMge karI pAMca bhAvanAnI khaMDanA karI hoya, AtmAne malina karIne, anaMta saMsAra vadhAryo hoya ane jAvajIvanA saMyamamAM koIpaNa prakAre pApa doSa lAgyo hoya to arihaMta, siddha, kevaLI, guru, AtmAnI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDaM. pAMcamuM mahAvrata savAo parigrahAo veramaNaM-dravya thakI saceta, aceta ane mizra traNa prakArano parigraha rAkhavo nahIM, rakhAvavo nahIM, rAkhatA pratye anumodana ApavuM nahIM, kSetra thakI AkhA loka pramANe kALa thakI jAvajIva sudhI, bhAva thakI upayoga sahita traNa karaNane traNa joge karI nava nava koTIe paccakhANa. pAMcamA mahAvratanI pAMca bhAvanA bhAvuM chuM. (1) zrotraMdriyano nigraha karavo, (2) cakSuriMdriyano nigraha karavo, (3) ghrANedriyanonigraha karavo, (4) raseMdriyanonigraha karavo, (5) sparzedriyano nigraha karavo, pAMcamA mahAvratane viSe 54 bhAMge karI pAMca bhAvanAnI khaMDanA karI hoya, AtmAne malina karIne anaMta saMsAra vadhAryo hoya ane jAvajIvanA saMyamamAM koIpaNa prakAre pApa doSa lAgyA hoya to arihaMta, siddha, kevaLI, guru, AtmAnI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDaM. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | pariziSTa-4 233 ] chaThTha vrata saaAo rAIbhoyaNAo veramaNa-dravya thakI asaNaM, pANaM, khAimaM, sAIma, cAra prakAranuM rAtri bhojana karavuM nahIM, karAvavuM nahIM, karatA pratye anumodana ApavuM nahIM, kSetra thakI AkhA loka pramANe, kALa thakI jAvajIva sudhI, bhAva thakI upayoga sahita traNa karaNane traNa joge karI nava nava koTIe paccakakhANa chaThThA rAtri bhojanane viSe 36 bhAge karI viparIta vartana karI AtmAne malina karIne anaMta saMsAra vadhAryo hoya ane jAvajIvanA saMyamamAM pApa doSa lAgyA hoya to arihaMta, siddha, kevaLI, guru, AtmAnI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDaM. pAMca samiti: pahelI IriyA samiti dravya thakI chakAya jIvane joI poMjIne cAlavuM, kSetra thakI dhoMsara pramANe (sADA traNa hAtha) daSTi rAkhI cAlavuM, kALa thakI divase joIne rAtrie poMjIne cAlavuM, bhAva thakI upayoga sahita pahelI samitine viSe AjanA divasa saMbaMdhI jAvajIvanA saMyamamAM pApa doSa lAgyA hoya to arihaMta, siddha, kevaLI, guru, AtmAnI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDaM. bIjI bhASA samiti- dravya thakI ATha prakAranI bhASA bolavI nahIM. (1) karkazakArI, (2) kaThorakArI, (3) bhedakArI, (4) chedakArI, (5) vekArI, (6) virodhakArI, (7) sAvadhakArI, (8) nizcayakArI, A ATha prakAranI bhASA bolavI nahIM, bolAvavI nahIM, bolatA pratye anumodana ApavuM nahIM, kSetra thakI raste cAlatA kAraNa vinA bolavuM nahIM, kALa thakI pahora rAtri vityA pachI gADhe zabda bolavuM nahIM, bhAva thakI upayoga sahita, bIjI bhASA samitine viSe AjanA divasa saMbaMdhI jAvajIvanA saMyamamAM pApa doSa lAgyA hoya to arihaMta, siddha, kevaLI, guru, AtmAnI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDa. trIjI eSaNA samiti- dravya thakI AhAra, sthAnaka, vastra, pAtra, grahatAM, gaveSatAM soLa ugamananA doSa, soLa upAyakhAnA doSa, dasa eSaNAnA doSa, pAMca mAMDalAnA doSa, beMtAlIsa-suDatAlIsa tathA cha-- doSa rahita AhAra pANI levAM, kSetra thakI be gAu uparAMta AhAra pANI laI jaI bhogavavA nahIM, kALa thakI pahelAM pahoranA AhAra pANI cothA pahore bhogavavA nahIM, bhAva thakI upayoga sahita. trIjI samitine viSe jAvajIvanA saMyamamAM pApa doSa lAgyA hoya to arihaMta, siddha, kevaLI, guru, AtmAnI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDaM. cothI AyANa bhaMDa matta niovaNayA samiti- AyANa- levuM, bhaMDa-upakaraNa, mattamAtranuM bhAjana, nikhevaNa-mUkavuM. dravya thakI bhaMDopakaraNa jatanAe levA mUkavA, vAparavA; kSetra thakI jyAM-tyAM vikhaNa-pikhaNa mUkavAM nahIM, kALa thakI kALe kALe be vakhata paDilehaNa karavuM, bhAva thakI upayoga sahita. cothI samitine viSe AjanA divasa saMbaMdhI jAvajIvanA saMyamamAM pApa doSa lAgyA hoya to arihaMta, siddha, kevaLI, guru, AtmAnI sAkSIe micchAmi dukkaDaM. pAMcamI uccAra pAsavaNa khela jala siMghANa pAriThAvaNiyA samiti- uccAra-vaDInIta, pAsavaNa- laghunIta, khela-baLakho, jala-zarIrano mela, siMghANa-nAsikAno mela, pAriThAvaNiyA-pAThavuM. dravya thakI paraThavA jatAM Avatsahi kahevuM, AvatAM nisahI kahevuM, zakrendra devanI AjJA levI, nIcA namIne paraThavuM, paraThIne traNavAra vosiroha vosiraha kahevuM, paraNyA pachI AvIne IriyA vahiyA paDikamavA (IriyA vahIno kAusaga karavo) kSetra thakI gRhasthane AMgaNe paraThavuM nahIM, kALa thakI divase joyelI Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 ] zrI Avazyaka sUtra jagyAe rAtre poMjIne paraThavuM, bhAva thakI upayoga sahita. pAMcamI samitine viSe jatA Avasyati na kIdhuM hoya, AvatA nisIhI na kIdhuM hoya. zakrendra devanI AjJA na lIdhI hoya, nIcA namIne parahyuM na hoya, paraThIne traNa vAra vosireha-vosiraha na kahyuM hoya, AvyA pachI IriyA vahiyA paDikamyA na hoya ane jAvajIvanA saMyamamAM pApa doSa lAgyA hoya to arihaMta siddha, kevaLI, guru, AtmAnI sAkSIe tassamicchAmi dukkaDaM. traNa gutiH (1) mana gupti- manane mAThI rIte pravartAvyuM hoya (2) vacana gupti- vacanane mAThI rIte pravartAvyuM hoya (3) kAya gupti- kAyAne mAThI rIte pravartAvI hoya ne jAvajIvanA saMyamamAM pApa doSa lAgyo hoya to arihaMta siddha, kevaLI, guru, AtmAnI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDaM. paMca mahAvrata, pAMca samiti, traNa gupti A ATha pravacana mAtAne viSe koI atikrama, vyatikrama, aticAra, aNAcAra jANatA ajANatA AjanA divasa saMbaMdhI jAvajIvanA saMyamamAM mana vacana kAyAe karI pApa doSa lAgyA hoya to arihaMta, siddha, kevaLI, guru, AtmAnI sAkSIe tassamicchAmi dukkaDaM. aDhAra pApasthAnaka, pacIsa prakAranuM mithyAtva, cauda prakAranA saMmUrchAima, icchAmi ThAmi kAusagga, navakAra maMtra, karemi bhaMte tathA catAri maMgalanA pATha bolavA tyArapachI IcchAmi ThAmi sUtra AlouM, IcchAmi paDikkamiuM, pAMca zramaNa sUtra ane pAMca khAmaNA bolavA.. chaThThA khAmaNA gurujIne khamAvuM, guNIne khamAvuMupakArI bhAI benone khamAvuM, corAzI lakSa jIvA yoninA jIvane khamAvuM, jema khamAvuM tema samatA bhAve khamAvuM. sAta lAkha pRthvIkAya, sAta lAkha aplAya, sAta lAkha teukAya, sAta lAkha vAyukAya, daza lAkha pratyeka vanaspatikAya, cauda lAkha sAdhAraNa vanaspati kAya, be lAkha beIdriya, be lAkha teIdriya, be lAkha cauridriya, cAra lAkha nArakI, cAra lAkha devatA, cAra lAkha tiryaMca paMcendriya, cauda lAkha manuSyanI jAti e coryAsI lAkha jIvAyoninA jIvone hAlatAM, cAlatAM, uThatAM, besatAM, chedatAM, chedAvatAM pApa doSa lAgyA hoya to tassa micchAmi dukkaDaM. khAmemi savaeNjIvA- vagere kahevuM, tyArapachI be vAra IcchAmi khamAsamaNonA pAThathI utkRSTa vaMdanA karavI. ahIM cotho Avazyaka pUrNa thAya che. pAMcamo Avazyaka :- pAMcamA AvazyakanI AjJA laIne devasI(rAI) prAyazcitta vizuddhanArtha karemi kAussagga.. namaskAra maMtra, karemi bhaMte, IcchAmi ThAmi kAussagga ane tassa uttarI karaNeNaMno pATha kramazaH bolI dharmadhyAnano athavA cAra logassano kAusagga karavo. kAussagga pUrNa karI pragaTapaNe logassa sUtra bolavuM tyArapachI be vAra utkRSTa vaMdanA karIne pAMcamo Avazyaka pUrNa karavo. chaThTho Avazyaka - guru samakSa cauvihAranA paccakakhANa karavA. aMte traNa namonpharNa dvArA tIrthakaronI stuti karI pratikramaNa pUrNa karavuM. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-5 235 pariziSTa-pa zrAvaka-pratikramaNa pratikramaNa prAraMbha - namo arihaMtANaM namo siddhANaM, namo AyariyANaM, namo uvajajhAyANaM namo loe savvasAhUNaM, tikhutto AyohiNe payAhiNaM vaMdAmi namAmi sakkaremi sammANemi kalyANaM maMgala devayaM ceIyaM pajuvAsAmi. - svAmInAtha! pApanuM AloyaNa ane pratikramaNanI AjJA. pahelo Avazyaka - pATha-1: pratikramaNa saMkalpa sUtra: IcchAmi | bhaMte tumnehiM alpaNuNAesamANe devasiya paDikkama ThAemi devasiya jJAna darzana carittAcaritte tapa aticAra ciMtavanArtha karemi kAusagga. navakAra maMtra ane karemi bhaMteno pATha bolavo. pATha-raH saMkSipta pratikramaNa sUtra: IcchAmi ThAmi kAusagga jo me devasio aIyAro kao kAIo vAIo mANasio usutto ummaggo akaSpo akaraNijjo dujhAo dudhviciMtio aNayAro aNicchiyavvo asAvagapAugno nANe taha daMsaNe carittAcaritte sue sAmAIe tihuM guttIrNa cahiM kasAyANaM paMcaNahaM maNuvrayANa tihuM guNavrayANaM cahiM sikukhAvayANa bArasa vihassa sAvagadhammassa je khaMDiye ja virAhiyaM tassa micchAmidukkaDaM. tassa uttarIno pATha bolI 99 aticArano kAusagga karavo. kAusagga pUrNa thAya eTale prathama Avazyaka pUrNa thAya che. bIje Avazyaka - logassano pATha bolavo. trIjo AvazyakaHpATha-3: dvAdazAvarta guru vaMdana sUtra: IcchAmi khamAsamaNo ! vaMdiuM jAvaNijjAe nisIhiyAe aNajANaha me mi ugneha nitIti ahokAyaM kAyasaMphAsaM khamaNijjo bhe! kilAmo appakilatANaM bahusubheNe be divaso vaIkkato? jarA bhe? javaNijaM ca bhe? khAmemi khamAsamaNo devasiyaM vaIkramaM AvassiyAe paDikkamAmi khamAsamaNANuM devasiyAe AsAyaNAe tittIsaNayarAe je kiMci micchAe maNadukkaDAe vayadukkaDAe kAyadukkaDAe kohAe mANAe mAyAe lohAe savvakAliyAe savvamicchovayarAe savva dhammAIkramaNAe Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23s | zrI Avazyaka sUtra AsAyaNAe jo me devasio aIyAro kao tassa khamAsamaNo! paDikkamAmi niMdAmi garihAmi ayyANa vosirAmi. svAmInAtha! sAmAyika eka, cauvisaMtho be ane vaMdanA traNa, A traNa Avazyaka pUrA thayAM, tene viSe vItarAga devanI AjJAmAM kAno, mAtra, mIMDu, pada, akSara, gAthA, sUtra, ochuM, adhika, viparIta bhaNAyuM hoya to, arihaMta, anaMta siddha bhagavAnanI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDam. cotho Avazyaka :pATha-4: jJAnanA aticAra: divasa saMbaMdhI jJAna, darzana, cAritra ane tapane viSo je aticAra lAgyA hoya, te AlouM chuM AgAme tivihe paNa7 te jahAsuttAgame atyAgame tadubhayogame ehavA zrI jJAnane viSe je aticAra lAgyA hoya, te AlouM chuM- (1) je vAiddha (2) vAmeliye (3) hINakukharaM (4) accakukhara (5) payahANa (6) viNahINuM (7) jogahINuM (8) ghosahI (9) sudinna (10) duhupaDicchiyuM (11) akAle kao sajhAo (12) kAle na kao sajhAo (13) asajhAIe sajhAIyaM (14) sakjhAIe na sakjhAIya. ema bhaNatAM, gaNatAM ciMtavatAM cauda prakAre koI pApa doSa lAgyA hoya, to arihaMta, siddha, kevaLI, guru AtmAnI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDam. pATha-paH darzana samyakatva: daMsaNa samakita paramasaMthavo vA sudiSTa paramatya sevaNA vA vi vAvaSNa kudaMsaNa vajjaNA sammatta saduhaNA evA samakitanA samaNovAsaeNe sammattassa paMca aIyArA payAlA jANiyalvA na samAyariyavA taM jahA te AlouM- (1) saMkA, (ra) kaMkhA, (3) viDigicchA, (4) parapAkhaMDa pasaMsA, (5) parapAsaMDa saMthavo. ema samakita rU5 ratnane viSe mithyAtvarUpa raja, mela, doSa lAgyo hoya, to arihaMta, siddha, kevaLI, guru, AtmAnI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDam. pATha-: paheluM aNuvrata: paheluM aNuvrata thalAo pANAIvAyAo veramaNe trasa jIva beIdiya teDadiya cauridiya paMcediya jIva jANIprIchI sva saMbaMdhI zarIramAM rahelA pIDAkArI saaparAdhI vigalendriya vinA AkuTTI haNavA nimitte haNavAnA paccakakhANa tathA sUkSma ekendriya paNa haNavAnA paccakakhANa jAvajIvAo duvihaM tiviheNuM na karemi na kAravemi maNasA vayasA kAyasA evA pahelA thula prANAtipAta veramaNa vratanA paMca aIyArA payAlA jANiyalvA na samAyariyavyA jahA te AlouM- (1) baMdha, (2) vahe, (3) chavicchee, (4) aIbhAre, (5) bhattapANavocchae. evA pahelA vratane viSe AjanA divasa saMbaMdhI je koI pApa doSa lAgyo hoya to arihaMta, siddha, kevaLI, guru, AtmAnI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDam. pATha-: bIjuM aNuvata: bIjuM aNuvrata cUlAo musAvAyAo veramaNe kajJAlika govAlika bhomAlika thApaNamoso moTI Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | pariziSTa-5 . | 237 ] kuDI sAkha ItyAdi moTakuM jUThuM bolavAnAM paccakakhANa jAvajIvAe duvihaMtiviheNuM na karemi na kAravemi maNasA vayasA kAyasA evA bIjA sthUla mRSAvAda veramaNaM vratanA paMca aIyArA jANiyavA na samAriyavA taM jahA te AlouM- (1) sahasAbhakhANe (2) rahasAbhakhANe (3) sadAra(sabhartAra) matabhee (4) mosovaese (5) kuDalehakaraNe . - evA bIjA vratane viSe AjanA divasa saMbaMdhI je koI pApa doSa lAgyo hoya to arihaMta, siddha, kevaLI, guru, AtmAnI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDam. pATha-8H trIjuM aNuvrata: trIjuM aNuvrata zlAo adinnadANAo veramaNe khAtarakhaNI, gAMThaDI choDI, tALuM para pheMcIe karI, paDI vastu dhaNIyAtI jANI. ItyAdi moTakuM adattAdAna levAnAM paccakakhANa, sagAsaMbaMdhI tathA vyApAra saMbaMdhI nabharamI vastu uparAMta adattAdAna levAnAM paccakhANa jAvajIvAe duvihaM tiviheNuM na karemi na kAravemi maNasA vayasA kAyasA evA trIjA sthUla adattAdAna ceramaNe vratanA paMca aIyArA jANiyalvA na samAyariyalvA te jahA te AlouM- (1) tenAhaDe (2) takkarappaoge (3) viruddha rajjAIkkame (4) kUDatole-kUDamANe (5) tappaDirUvaga vavahAre . evA trIjA vratane viSe AjanA divasa saMbaMdhI je koI pApa doSa lAgyo hoya to arihaMta, siddha, kevaLI, guru, AtmAnI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDam. pATha-9H cothuM aNuvata: cothuM aNuvrata cUlAo mehuNAo veramaNa sadAra(sabhartAra) saMtosie avasesa mehuNavihiMnA paccakhANa ane je strI-puruSane mULa thakI kAyAe karI mehuNa sevavAnA paccakhANa hoya tene devatAmanuSya-tiryaMca saMbaMdhI mehuNa sevavAnA paccakakhANa, jAvajIvAe devatA saMbaMdhI vihaM tiviheNuM na karemi na kAravemi maNasA vayasA kAyasA manuSya tiryaMca saMbaMdhI egavihaM egaviheNuM na karemi kAyasA. evA cothA mUla mehuNa veramaNa vratanA paMca aIyArA jANiyavA, na samAyariyalvA tuM jahA, te AlouM- (1) Ittariya parigrahiyAgamae, (2) aparigahiyAgamaNe (3) anaMgakrIDA (4) paravivAha karaNe (5) kAmabhogesu tivAbhilAsA. evA cothA vratane viSe AjanA divasa saMbaMdhI je koI pApa doSa lAgyo hoya to arihaMta, siddha, kevaLI, guru, AtmAnI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDam. pATha-10: pAMcamuM aNuvrata: pAMcamuM aNuvrata cUlAo parigruhAo veramaNa khetta-vatthanuM yathAparimANa, hiraNya-suvarNanuM yathAparimANa, dhana-dhAnyanuM yathAparimANa, dupada-cauSpadanuM yathAparimANa, kuviyanuM yathAparimANa. e yathAparimANa kIdhuM che te uparAMta potAno parigraha karI rAkhavAnAM paccakakhANa. jAvajIvAe egavihaM tiviheNa . na karemi maNasA vayasA kAyasA evA pAMcamA sthUla parigraha parimANa veramaNa vratanA paMca aIyArA Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 | zrI Avazyaka sUtra jANiyalvA na samAyariyavA taM jahA te AlouM- (1) khetta-vatthappamANAIkkama, (2) hiraNasuvarNappamANAIkrame, (3) dhana-dhAnyapUmANAIkrame, (4) dupada-caNvidampamANAIkrame (5) kuviyappamANAIkrame . evA pAMcamA vratane viSe AjanA divasa saMbaMdhI je koI pApa doSa lAgyo hoya to arihaMta, siddha, kevaLI, guru, AtmAnI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDam. pATha-11: chaThuM dizA parimANa vrata(paheluM guNa vrata) : chaThThadisi vrata uThTha disinuM yathA parimANa, aho disinuM yathA parimANa, tiriya disi nuM parimANa. e yathAparimANa kIdhuM che te uparAMta saIcchAe kAyAe jaIne pAMca Azrava sevavAnAM paccakakhANa jAvajIvAe duvihaM, tiviheNuM na karemi, na kAravemi maNasA-vayasA-kAyasA evA chaThThA disi veramaNa vratanA paMca aIyArA jANiyalvA na samAyariyalvA taM jahA, te AlouM- ( 1 ) udgadisidhdhamANAikkama, (2) aho disidhdhamANAIkrame, (3) tiriya disimpamANAikkama, (4) kheta vaThThI (5) saIaMtaraddhAe . evA chaThThA vratane viSe AjanA divase saMbaMdhI je koI pApa doSa lAgyo hoya to arihaMta, siddha, kevaLI, guru, AtmAnI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDam. pATha-1raH sAtamuM vrata(bIjuM guNavata): sAtamuM vrata uvabhoga paribhogavihiM paccakakhAyamANe . (1) pahele bole ullaNiyAvihiM, (2) daMtaNavihiM, (3) phalavihiM, (4) abhaMgaNavihiM, (5) uvaeNNa vihiM ,(6) majjaNa vihiM, (7) vattha vihiM, (8) vilavaNa vihiM, (9) puSkavihiM, (10) AbharaNa vihiM, (11) dhUpa vihiM, (12) penja vihiM, (13) bhamukhaNa vihiM, (14) odaNa vihiM, (15) sUpa vihiM, (16) vigaya vihiM, (17) sAga vihiM, (18) mAhuraya vihiM, (19) jemaNa vihiM, (20) pANiya vihiM, (21) mukhavAsa vihiM, (rara) vAhaNa vihiM, (ra3) uvANaha vihiM, (24) sayaNa vihiM, (25) sacitta vihiM, (26) davU vihiM. ItyAdikanuM yathA parimANa kIdhuM che te uparAMta vibhAga paribhoga bhoga nimitte bhogavavAnA paccakakhANa jAvajIvAe egavihaM tiviheNuM na karemi maNasA vayasA kAyasA evA sAtamA uvabhoga-paribhoga. duvihe paNatte to jahA bhoyaNAu ya kammau ya bhoyaNAu samaNovAsaeNe paMca aIyArA jANiyalvA na samAyariyalvA, te jahA, te AlouM- (1) sacittAvAre, (2) sacitta paDibaddhAhAre, (3) appoliosahi bhakhkhaNayA (4) duSpolisahi bhakhkhaNayA, (5) tucchasahi bhakhkhaNayA, kammauNa samaNovAsaeNe paNarasa kammAdANAI jANiyaDvAi, na samAyariyaOAI taM jahA te AlouM- (1) baMgAlakamma, (2) vaNakarmo, (3) sADIkame, (4) bhADIkamma, (5) phoDIkamma, (6) daMtavANijja, (7) kesa vANijja, (8) rasavANijja, (9) lambavANije, (10) visavANije, (11) jetapIlaNa kamma, (12) nilUMchaNa kamma, (13) davaccidAvaNayA (14) sara daha talAga parisosaNayA (15) asaI jaNa posaNayA . evA sAtamA vratane viSe AjanA divasa saMbaMdhI je koI pApa doSa lAgyo hoya to arihaMta, siddha, kevaLI, guru, AtmAnI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDam. pATha-13H AThamuM vrata(trIjuM guNavrata) - AThamuM vrata anarthadaMDanuM veramaNe cauvihe aNasthAdaDe paSNatte te jahA avajhANAcariyuM Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | pariziSTa-5 thI | 239 | pamAyAcariyuM, hiMsadhdhayANuM, pAvakamovaesa, evA AThamA anarthadaMDa sevavAnA paccakakhANa jAvajIvAe vihaM tiviheNuM na karemi na kAravemi maNasA vayasA kAyasA evA AThamAM anarthadaMDa veramaNa vratanA paMca aIyArA jANiyalvA na samAyariyavA taM jahA te AlouM- (1) kaMdarpo,(2) kuphphaIe, (3) moharie, (4) saMjuttAhigaraNe, (5) upabhoga paribhoga aIrajo . evA AThamA vratane viSe AjanA divasa saMbaMdhI je koI pApa doSa lAgyo hoya to arihaMta, siddha, kevaLI, guru, AtmAnI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDam. pATha-14H navamuM sAmAyika vrata(paheluM zikSA vrata): navamuM sAmAyika vrata sAvajja joga nuM veramaNa jAva niyama pajuvAsAmi . vihaM, tiviheNuM na karemi na kAravemi maNasA vayasA kAyasA evI mArI(tamArI) saduhaNA prarUpaNAe karI sAmAyikano avasara Ave ane sAmAyika karIe te vAre sparzanAe karI zuddha hojo ! evA navamA sAmAyika vratanA paMca aIyArA jANiyalvA na samAyariyalvA taM jahA te AlouM- (1) maNa duppaNihANe, (2) vaya duppaNihANe, (3) kAya duppaNihANe, (4) sAmAIyassa saI akaraNayA, (5) sAmAIyassa aNavakriyassa karaNayA . evA navamA vratane viSe AjanA divasa saMbaMdhI je koI pApa doSa lAgyo hoya to arihaMta, siddha, kevaLI, guru, AtmAnI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDam. pATha-15 dazamuM dezAvagAsika vrata (bIjuM zikSAvrata) - dazamuM dezAvagAsika vrata dina pratye prabhAta thakI prAraMbhIne pUrvAdika cha dizi jeTalI bhUmikA mokaLI rAkhI che te uparAMta saIcchAe kAyAe jaIne pAMca Azrava sevavAnAM paccakhANa, jAva ahorad duvihaM tiviheNa, na karemi na kAravemi, maNasA vayasA kAyasA jeTalI bhUmikA mokaLI rAkhI che te mAMhe dravyAdikanI je maryAdA kIdhI che te uparAMta vibhoga-paribhoga bhoga-nimitte bhogavavAnAM paccakakhANa, jAva ahorAtta egavihaM tiviheNuM na karemi maNasA vayasA kAyasA evA dazamA dezAvagAsika vratanA paMca aIyArA jANiyalvA na samAyariyalvA taM jahA te AlouM- (1) ANavaNappaoge, (2) pesavaNappaoge, (3) sadANuvAe, (4) rUvANuvAe, (5) bahiyApoggalapaSNave. evA dasamA vratane viSe AjanA divasa saMbaMdhI je koI pApa doSa lAgyo hoya to arihaMta, siddha, kevaLI, guru, AtmAnI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDam. pATha-16H agiyAramuM pauSadha vrata(trIjuM zikSAvrata): agiyAramuM paripUrNa pauSadha vrata asaNaM, pAchuM, khAIma sAImanA paccakakhANa; akhaMbhanA paccakhANa, maNisovannanAM paccakakhANa, mAlAvaNagavilavaNanA paccakakhANa, satya musalAdika sAvajja joganAM paccakhANa, jAva ahorAtta pajuvAsAmi duvihaM tiviheNuM na karemi na kAravemi maNasA vayasA kAyasA evI mArI(tamArI) sahaNA prarUpaNAe karI pauSadhano avasara Ave ane pauSadha karuM te vAre sparzanAe karI zuddha hojo ! evA agiyAramA paripUrNa pauSadha vratanA paMca aIyArA jANiyavA na samAyariyalvA taM jahA te AlouM- (1) appaDilehiya-duppalehiya sijjAsaMthArae, (2) appamasjiya Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 ] zrI Avazyaka sUtra duSpamasjiya sijjA saMthArae (3) appaDilehiya-duSpaDilehiya uccArapAsavaNabhUmi, (4)appamasjiyaduppamajijaya uccArapAsavaNabhUmi (5) posahassa samma aNachupAlaNayA . evA agiyAramA vratane viSe AjanA divasa saMbaMdhI je koI pApa doSa lAgyo hoya to arihaMta, siddha, kevaLI, guru, AtmAnI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDam. pATha-10 : bAramuM atithi saMvibhAga vRta(cothuM zikSAvrata): bAramuM atithi saMvibhAga vrata samaNe niggathe phAsueNe esaNijjarNa asaNaM pANuM khAImaM sAIma vastha paDiggata kaMbala pAyapucchaNeNaM pADhiyArU pIDha phalaga sijjA saMthAraeNe osaha bhesajja paDilAbhamANe viharissAmi. evI mArI (tamArI) sahaNA prarUpaNAe karI supAtra sAdhu-sAdhvInI jogavAI maLe ane nirdoSa AhAra pANI vahorAvuM te vAre sparzanAe karI zuddha hojo ! evA bAramAM atithi saMvibhAga vratanA paMca aIyArA jANiyalvA na samAyariyalvA taM jahA te AlouM- (1) sacitta niSNavaNayA, (2) sacitta pehaNayA, (3) kAlAIkkama, (4) parovaese, (5) macchariyAe. evA bAramA vratane viSe AjanA divasa saMbaMdhI je koI pApa doSa lAgyo hoya to arihaMta, siddha, kevaLI, guru, AtmAnI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDam. pATha-18: saMthAro - saMlekhanA sUtra: apacchima mArasaMtiya saMlehaNA pauSadhazALA poMjIne, uccAra-pAsavaNa bhUmikA paDilehIne gamaNAgamaNe paDikkamIne, darmAdika saMthAro saMtharIne darmAdika saMthAro durUhIne pUrva tathA uttara dizi pathaMkAdi Asane besIne karayela saMparigrahayaM sirasAvatta marthIe aMjali kaTu evaM vayAsI namobhUrNa arihaMtANaM bhagavaMtANaM jAva saMpattANe ema anaMtA siddhane namaskAra karIne vartamAna potAnA dharmaguru-dharmAcAryane namaskAra karIne pUrve je vrata AdaryA che; te AlovI paDikkami niMdI niHzalya thaIne savaeN pANAIvAyaM paccakakhAmi, salve musAvAyaM paccakhAmi, savaeN adinnadArNa paccakakhAmi, savva mehurNa paccakakhAmi, savaeN parizmahaM paccakakhAmi, savaeN kohaM paccakakhAmi, jAva micchA daMsaNa sai akaraNijja jogaM paccakakhAmi, jAvajIvAe tivihaM tiviheNa na karemi na kAravemi karatapi anna na samaNujANAmi maNasA, vayasA, kAyasA ema aDhAra pApasthAnaka paccakakhIne savaeN asaNaM pANuM khAIma sAIma cauvihaM pi AhAra paccakakhAmi jAvajIvAe ema cAre AhAra paccakakhIne je pi ya ImaM zarIra IThTha kataM piye maNurNa maNAma dhikke visAsiyaM samaya aNumaya bahumaya baMDa karaMDaga samANuM ramaNa karaMDaga bhUyaM mA Na sIyuM, mA { uNatuM, mA khuhA, mA saMpivAsA, mA Ne bAlA, mA Ne corA, mA NaM daMsA, mA NaM masagA, mA vAIye, pittiyaM, saMbhiya, saNivAIya, vivihA rogAyaMkA, parisahovasaggA, phAsAphasaMtu, eya pi ya zuM caramehiM ussAsa nissAsehiM vosirAmi tti kaTu ema zarIra vosirAvIne kAla aNavataMkhamANe viharissAmi evI saduhaNA prarUpaNAe karI, aNasaNano avasara Ave, aNasaNa karuM te vAre sparzanAe karI zuddha hojo ! evA apacchima mArasaMtiya saMlehaNA jhUsaNA ArANAnA paMca aIyArA, jANiyavA, na samAyariyalvA taM jahA, te AlouM- (1) IhalogA saMsappaoge, (2) paralogA saMsappaoge, (3)jIviyA saMsappaoga, (4) maraNa saMsappaoge, (5) kAmabhogA saMsappaoge, tassa micchAmi dukkaDaM. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | pariziSTa-5 thI [ 241 ] ema samakitapUrvaka bAra vrata saMlekhaNA sahita navANuM aticAra, tene viSe ja koI atikrama, vyatikrama, aticAra, anAcAra jANatAM, ajANatAM, mana, vacana, kAyAe karI sevyAM hoya, sevarAvyA hoya, sevatAM pratye anumodanA karI hoya to; arihaMta, anaMta siddha bhagavAnanI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDam. pATha-19: aDhAra pApasthAnaka sUtra: aDhAra prakAranA pApasthAnaka saMbaMdhI pApa doSa lAgyA hoya te AlouM- (1) prANAtipAta, (2) mRSAvAda, (3) adattAdAna, (4) maithuna, (5) parigraha, (6) krodha, (7) mAna, (8) mAyA, (9) lobha, (10) rAga, (11) dveSa, (12) kalaha, (13) abhyAkhyAna, (14) pazunya, (15) para-parivAda, (16) raI-araI, (17) mAyA moso, (18) micchA daMsaNa salla. e aDhAra prakAranAM pApa sthAnaka mArA jIve(tamArA jIve) sevyA hoya, sevarAvyA hoya, sevatA pratye anumodanA karI hoya, to arihaMta, siddha, kevaLI, guru, AtmAnI sAkSIe micchAmi dukkaDam. pATha-20: paccIsa prakAranAM mithyAtva: paccIsa prakAranAM mithyAtva saMbaMdhI pApadoSa lAgyA hoya te AlouM- (1) abhigrahika mithyAtva, (2) anAbhigrahika mithyAtva, (3) abhinivezika mithyAtva, (4) sAMzayika mithyAtva, (5) aNAbhoga mithyAtva, (6) laukika mithyAtva, (7) lokottara mithyAtva, (8) kujhAvacana mithyAtva, (9) jIvane ajIva zraddhe te mithyAtva, (10) ajIvane jIva zraddhe te mithyAtva, (11) sAdhune kusAdhu zraddhe te mithyAtva, (12) kusAdhune sAdhu zraddhe te mithyAtva, (13) ATha karmathI mukANA tene nathI mukANA zraddhe te mithyAtva, (14) ATha karmathI nathI mukANA tene mukANA zraddhe te mithyAtva, (15) dharmane adharma zraddhe te mithyAtva, (16) adharmane dharma zraddhe te mithyAtva, (17) jina mArgane anya mArga zraddha te mithyAtva, (18) anya mArgane jina mArga zraddhe te mithyAtva, (19) jina mArgathI ochuM prarUpe te mithyAtva (20) jina mArgathI adhika prarUpe te mithyAtva, (21) jina mArgathI viparIta prarUpe te mithyAtva, (22) avinaya mithyAtva, (23) akiriyA mithyAtva, (24) ajJAna mithyAtva, (25) AzAtanA mithyAtva. e pacIsa prakAranuM mithyAtva sevyuM hoya, sevarAvyuM hoya, sevatA prati anumodanA karI hoya to arihaMta, siddha, kevaLI, guru, AtmAnI sAkSIe micchAmi dukkaDam. pATha-ra1H cauda prakAranA saMmUrchAima jIvaH cauda prakAranA saMmUrchAima manuSya saMbaMdhI pApadoSa lAgyA hoya te AlouM- (1) uccAresu vA, (2) pAsavarNasu vA, (3) khelesu vA, (4) siMghANesu vA, (5) vatesu vA, (6) pittasu vA, (7) pUesu vA, (8) soNiesu vA, (9) sukkasu vA, (10) sukkapuggalaparisADesu vA, (11) vigaya jIva kalevaresu vA, (12) InthI purisa saMjogesu vA, (13) nagara niddhamaNesu vA, (14) savvasu ceva asuITTAsu vA. e cauda prakAranA saMmUrchAima manuSyanI virAdhanA karI hoya to tassa micchAmi dukkaDam. tyArapachI IcchAmi ThAmi kAussagga, navakAra maMtra ane karemi bhaMtenA pATha bolavA. pATha-raraH mAMgalika sUtraH cattAri maMgala, arihaMtA maMgala, siddhA maMgala, sAhu maMgalaM, kevali parNo , dhammo maMgala, cattAri Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 242] zrI Avazyaka sUtra loguttamA, arihaMtA lAguttama, siddhAloguttamA, sAhUlaguttamA, kevalipaNarodhammo lAguttamo, cattAri saraNaM pavanjAmi, arihaMte saraNaM pavanjAmi,siddha saraNe pavanjAmi, sAhusaraNa pavajjAmi, kevalipaSNad dhamaeN saraNe pavanjAmi. cAra zaraNA, duHkha haraNA, avara zaraNa nahIM koI, je bhavya prANI A dare, akSaya avicaLa pada hoya, aMguThe amRta vase, labdhi taNA bhaMDAra, guru gautamane samarIe, manavAMchita phaLa dAtAra, bhAve bhAvanA bhAvIe, bhAve dIje dAna, bhAve dharma ArAdhIe, bhAve kevaLajJAna. tyArapachI IcchAmi ThAmi sutra ane IcchAmi paDikkamiuM....pATha bolavA zramaNa sUtra pATha-23H nidrA doSa pratikramaNa sUtra : IcchAmi paDikkamiuM pagAmasijjAe nigAmasijjAe saMthArA viTTaNAe pariyaTTaNAe AuTTaNa pasAraNAe chappaI saMghaTTaNAe kuIe kakkarAIe chIe jaMbhAIe Amose sasarakhAmose AulamAulAe sovaNavattiyAe InthI(puruSa) viSkariyAsiyAe diThThi viSkariyAsiyAe maNa vipUriyAsiyAe pANabhoyaNa vidhvariyAsiyAe. jo me devasio aIyAro kao tassa micchAmi dukkaDa pATha-ra4H gocara caryA sUtra: paDikkamAmi goyara cariyAe bhikhkhAyariyAe ugvADa kavADa-ugvADaNAe sANA-vacchA-dArA saMghaTTaNAe maMDI pAhuDiyAe bali pAhuDiyAe ThavaNA pADiyAe saMkie sahasAgAre ahesaNAe pANabhoyaNAe bIyabhoyaNAe hariyabhoyaNAe pacchakamiyAe pukampiyAe adipaDAe dagasasaTTahaDAe rAyasaMsaTTahaDAe pArisADaNiyAe pAriThThAvaNiyAe ohAsaNabhikhkhAe je ugnameNuM uSmAyaNesaNAe aparisuddha parigrahayaM paribhutta vA je na pariThaviyaM tassa micchAmi dukkaDam. pATha-ra5: trIjuM zramaNa sUtraH kAla pratilekhanA pratikramaNa: paDikkamAmi cAlukkAlaM sajhAyassa akaraNayAe ubhaokAlaMbhaMDovagaraNassa appaDilehaNAe duppaDilehaNAe appamajjaNAe duppamajjaNAe aIkrame vaIkkame aIyAre aNAyAre jo me devasio aIyAro kao tassa micchAmi dukkaDaM. pATha-ra6H cothu zramaNa sUtraH (ekavidhAdi aticAra pratikramaNa): paDikkamAmi egavihe asaMjame paDikkamAmi dohiM baMdhaPhiM rAga baMdhaNeNaM dosa baMdhaNeNaM. paDikkamAmi tihiM DehiM maNa daMDeNaM vaya daMDeNe kAya daMDeNa. paDikkamAmi tihiM guttIhiM maNa guttIe vaya gurIe kAya gudIe. paDikkamAmi tihiM salaeNhiM mAyA salleNe niyANa salleNe micchAdaMsaNasaleNe . Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-5 . | 243 | paDikkamAmi tihiM gAravehiM IDhI gAraveNe rasagAraveNa sAyAgAraveNa. paDikamAmi tihiM virAhaNahiM nANa virAhaNAe daMsaNa virANAe caritta virANAe. paDikkamAmi cauhiM kasAehiM koi kasANaM mANa kasAeNe mAyA kasANa loha kasAeNe paDikkamAmi cauhiM sarNAhiM AhAra saNAe bhaya saNAe mehuNa saNAe parigraha sarNAhe. paDikkamAmi cauhiM vikatAhiM InthI kahAe bhattakahAe desakahAe rAyakahAe. paDikkAmi cauhiM jhANehiM aNuM jhANeNaM rudrNa jhANeNaM dhameNaMjhANeNaM suzkeNaMjhANeNaM. paDikkamAmi paMcahiM kiriyAhiM kAIyAe ahigaraNiyAe pAusiyAe pAritAvaNiyAe pANAIvAya kiriyAe. paDikkamAmi paMcahiM kAmaguNahiM sadeNe rUveNe gadheNe raseNe phAse. paDikkamAmi paMcahiM mahaaehiM savAo pANAIvAyAo veramaNe savAo musAvAyAo veramaNa savAo adiSNadANAo veramaNa savvAo mehuNAo veramaNe savAo parigrahAo veramaNe. paDikkamAmi paMcahiM samiIhiM IriyA samiIe bhAsA samiIe esaNA samiIe AyANa bhaMDamatta nikhevaNA samiIe uccArapAsavaNakhela jala siMghANa pAriphAvaNiyA samiIe. paDikkamAmi chahiM jIva nikAehiM puDhavIkAeNe AukAeNe teukAeNe vAukAeNe vaNasaIkAeNe tasmakAeNe. paDikkamAmi chahiM lesAhiM kiNahalesAe nIlalesAe kAulesAe teulasAe paumalesAe sukkalesAe. paDikkamAmi sattahiM bhayaphrANehiM. ahiM mayaphrANehiM. navahiM baMbharcaraguttIhiM. dasavihe samaNadharme. ekkArasahiM uvAsagapaDimAhiM. bArasahiM bhiSmapaDimAhiM. terasahiMkiriyAThANehiM. cauddasahiM bhUyagAmehiM paNarasahiM paramAhagneiehiM solasahiM gAhAsola ehiM. sattarasavihe asaMjame. aTTArasavihe akhaMbhe. eguNavIsAe sAyanjhayaNahiM. vIsAe asamAhiThANehiM. InkavIsAe sabalehiM. bAvIsAe parisahehiM. tevIsAe sUyagaDayaNahiM. cauvIsAe devehiM. paNavIsAe bhAvasAhiM. chavvIsAe dasA kampa vavahArANuM uddesaNa kAlehiM. sattAvIsAe aNagAra guNahiM. aThThAvIsAe AyAraNDakapaeNhiM. egUNatIsAe pAvasuyapUsaMgehi. tIsAe mahAmohaNIyayaTTANehiM. egatIsAe siddhAI guNahiM. battIsAe joga saMgahehiM. tettIsAe AsAyaNahiM. arihaMtANaM AsAyaNAe, siddhANaM AsAyaNAe, AyariyANaM AsAyaNAe, uvanjhAyANaM AsAyaNAe, sAhUNaM AsAyaNAe, sAvayANa AsAyaNAe, sAviyANa AsAyaNAe, devANuM AsAyaNAe, devINe AsAyaNAe, devINuM AsAyaNAe, Ihalogassa AsAyaNAe, paralogassa AsAyaNAe, kevali paNazsya dhammassa AsAyaNAe, sadeva maNuya Asurassa logassa AsAyaNAe, savvapANabhUyajIvasattANuM AsAyaNAe, kAlassa AsAyaNAe, suyasta AsAyaNAe, suyadevAe AsAyaNAe, vAyaNAriyassa AsAyaNAe, jaM vAIddha, vastrAmeliye hINakhara, accakakharuM, payahINa viNayahIzuM, jogaNIyuM, ghosahINuM, sudiSNu, dupaDicchiyuM, akAle kao sajajhAo, kAle na kao sajhAo, asakjhAIe sajhAIya, sakjhAIe na sajhAIyaM tassa micchAmi dukkaDaM. ema eka bolathI tetrIsa bola sudhI mArA jIve(tamArA jIve) jANavA joga bola jAmyA na hoya; AdaravA joga bola AdaryA na hoya ane chAMDavA joga bola chAMDayA na hoya, to arihaMta, anaMta siddha bhagavAnanI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDam. dhanya che e mahApuruSone ! jeo jANavA joga bola jANatAM haze, AdaravA joga AdaratA haze ane chAMDavA joga chAMDatA haze. temane mArI(tamArI) samaya samayanI vaMdanA hojo. pATha-ra0H pAMcamuM zramaNa sUtra (pratijJA sUtra) - tamo calavIsAe tisthayarANa usabhAI mahAvIra pajjavasANANe. INameva nijhmathuM pAvayaNe sacce Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Avazyaka sUtra aNuttara kevaliyaM paDipuNa breAuya saMsuddha sallakattarNa siddhimaA muttimaA nijANamantra nivvANamaA avitahamavisaMdhi savvadukhapahIbhramagyuM. InheM ThiA jIvA sitttAMta bujati mucchata pariniSvAti / savva dukkhANa maMta karata. te dhamma saddahAmi pattiAmi roemi phAsemi pAlemi aNupAlemi. teM dhamma saddahato pattiaMto roaMno phAsaMto pAlato aNupAlato . tassa dhammasa kevalI paNettassa abyuTiomi ArAhaNAe, viraomivirAhaNAe, asaMjama pariyANAmi, saMjama uvasaMpajjAmi, abaMbha pariyANAmi, baMbha usapAmi, akalpa pariyANAmi, karyAM uvasa~pAmi, aNNANuM pariyANAmi, NANa uvasaMpajjAmi, akiriya pariyANAmi, kiriya uvasapAmi, micchAM pariyANAmi, sammatta uvasaMpajjAmi, aboddhi pariyANAmi, bohi uvasaMpAmi, amaA pariyANAmi, margI uvasaMpajjAmi, je saMbharAmi, jaM ca na saMbharAmi, je piMDamAmi, jaM ca na paDikamAmi tasya sabhyassa devasiyassa aIyArasTa paDikamAmi. samo'haM saMjaya viraya paDihaya paccakkhAya pAvakamAM aniyALo dikisaMpanne mAyAmoso vivajio aThThAIsu dIvasamuddesu paththarasa kammabhUmisu jAvaMta keI sAhU yaharaNa gucchana paDiggahadhArA paMca mahavvayadhArA adArasa sahassa sIlaMga rahadhArA akhkhaya AyAra carittA te savva sirasA maNasA martyaeNaM vaMdAmi . pATha-28 : pahelA khAmaNA : (khAmaNAnI vidhi : bhUmi upara baMne goThaNa DhALI, baMne hAthanI koNIo nAbhie aDADIne rAkhavI tathA baMne hAtha joDI rAkhI sthira citte khAmaNA bolavA) 244 pahelA khAmaNA paMca mahAvideha kSetrane viSe jayavaMtA tIrthaMkara deva birAje che teone karuM chuM. te svAmInA guNagrAma karatAM jaghanya rasa upaje to karmanI kroDo khape ane utkRSTa rasa upaje, to A jIva tIrthaMkara nAma gotra upArje. hAla birAjatA vIza tIrthaMkaronA nAma kahuM chuM-- (1) zrI sImaMdhara svAmI, (2) zrI jugamaMdira svAmI, (3) zrI bAhu svAmI, (4) zrI subAhu svAmI, (5) zrI sujAtanAtha svAmI, (6) zrI svayaM prabha svAmI, (7) zrI RSabhAnana svAmI, (8) zrI anaMtavIrya svAmI, (9) zrI sUraprabha svAmI, (10) zrI vizAlaprabha svAmI, (11) zrI vajradhara svAmI, (12) zrI caMdrAnana svAmI, (13) zrI caMdrabAhu svAmI, (14) zrI bhujaMgadeva svAmI, (15) zrI izvara svAmI, (16) zrI nemaprabha svAmI, (17) zrI vIrasena svAmI, (18) zrI mahAbhadra svAmI, (19) zrI devajaza svAmI, (20) zrI ajitasena svAmI. e jaghanya tIrthaMkara vIza ane utkRSTa hoya to 160, teone mArI(tamArI) samaya samayanI vaMdanA hojo. te svAmInAtha kevA che ? mArA tamArA mana mananI vAta jANI dekhI rahyA che, ghaTaghaTanI vAta jANI dekhI rahyA che. samaya samayanI vAta jANI dekhI rahyA che. cauda rAjaloka aMjali jala pramANe jANI dekhI rahyA che. te svAmIne anaMta jJAna che, anaMta darzana che, anaMta cAritra che, anaMta tapa che, anaMta dhairya che anaMta vIrya che, e paTe guNe karI sahita che. cotrIza atizaye karI birAjamAna che. pAMtrIsa prakAranI satya vacana vANInA guNe karI sahita che. eka hajArane aSTa uttama lakSaNe karI sahita che. aDhAra doSa rahita che. bAra guNe karI sahita che. cAra karma ghanaghAti kSaya karyA che. bAkInA cAra karma pAtaLA paDayAM che. mukti javAnA kAmI thakA vicare che. bhavya jIvonA saMdeha bhAMge che. soMgI, sazarIrI, kaivalajJAnI, devaladarzanI, Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-5 thI | 245 | yathAkhyAta cAritranA dharaNahAra che. kSAyika samakita, zukla dhyAna, zukla lezyA, zubha dhyAna, zubha joga, 64 IndronA vaMdanika, pUjanika, arcanika che. paMDita vIrya Adi anaMtaguNe karI sahita che. dhanya te grAma nagara, rAyatANI, pura, pATaNa jyAM jyAM prabhu dezanA detA thakA vicAratA haze, tyAM-tyAM rAIsara, talavara, mADaMbiya, kobiya, zeTha, senApati, gAthApati, svAmInI dezanA sAMbhaLI karNa pavitra karatA haze temane dhanya che, svAmInAM darzana dedAra karI netra pavitra karatA haze temane dhanya che, azanAdika cauda prakAranuM dAna daI kara pavitra karatA haze temaNe paNa dhanya che. - dhanya svAmInAtha ! ApazrI paMca mahAvideha kSetrane viSe birAjo cho. huM aparAdhI, dIna, kiMkara, guNahIna, ahIM beTho chuM. ApanA jJAna, darzana, cAritra, tapane viSe avinaya, AzAtanA, abhakti, aparAdha thayo hoya, to hAtha joDI, mAna moDI, mastaka namAvI bhujjo bhukko karI khamAvuM chuM. pATha-ra9H bIjA khAmaNA - bIjA khAmaNA anaMtA siddha bhagavaMtone karuM chuM. te bhagavaMtonA guNagrAma karatA jaghanya rasa upaje to karmano kroDo khape ane utkRSTa rasa upaje, to A jIva tIrthakara nAma gotra upArje. A bharatakSetrane viSe covIsa tIrthakaro siddha thayA. temanAM nAma kahuM chuM (1) zrI RSabhadeva svAmI, (2) zrI ajitanAtha svAmI, (3) zrI saMbhavanAtha svAmI, (4) abhinaMdana svAmI, (5) zrI sumatinAtha svAmI, (6) zrI padmaprabhu svAmI, (7) zrI supArzvanAtha svAmI, (8) zrI caMdraprabhu svAmI, (9) zrI suvidhinAtha svAmI, (10) zrI zItalanAtha svAmI, (11) zrI zreyAMsanAtha svAmI, (12) zrI vAsupUjya svAmI, (13) zrI vimalanAtha svAmI, (14) zrI anaMtanAtha svAmI, (15) zrI dharmanAtha svAmI, (16) zrI zAMtinAtha svAmI, (17) zrI kuMthunAtha svAmI, (18) zrI aranAtha svAmI, (19) zrI mallinAtha svAmI, (20) zrI munisuvrata svAmI, (21) zrI naminAtha svAmI, (22) zrI neminAtha svAmI, (23) zrI pArzvanAtha svAmI, (24) zrI vIra vardhamAna mahAvIra svAmI. e eka covIzI, anaMta covIzI paMdara bhede sIjhI, bujhI, ATha karma kSaya karI mokSe padhAryA che, temane mArI tamArI samaya samayanI vaMdanA hojo, ATha karmanAM nAma (1) jJAnAvaraNIya, (2) darzanAvaraNIya, (3) vedanIya, (4) mohanIya, (5) AyuSya, (6) nAma, (7) gotra ane (8) aMtarAya. e ATha karma kSaya karI, muktazilAe pahoMcyA che. te muktizilA kyAM che ? samapRthvIthI 790 jojana UMcapaNe tArA maMDaLa Ave che. tyAMthI daza jojana UMcapaNe sUryanuM vimAna che. tyAMthI 80 jojana UMcapaNe caMdranuM vimAna che. tyAMthI cAra jojana UMcapaNe nakSatranAM vimAna che. tyAMthI cAra jojana UMcapaNe budhano tAro che. tyAMthI traNa jojana UMcapaNe zukrano tAro che. tyAMthI traNa jojana UMcapaNe bRhaspati (guru)no tAro che. tyAMthI traNa jojana UMcapaNe maMgaLano tAro che, tyAMthI traNa jojana UMcapaNe chello zanizcarano tAro che, ema navaso jojana sudhI jyotiSa cakra che. tyAMthI asaMkhyAtA jojananI kroDA-kroDI UMcapaNe devaloka Ave che. tenAM nAma: (paheluM) sudharma, (2) izAna, (3) sanakumAra, (4) mAhendra, (5) brahmaloka, (6) lAMtaka, (7) mahAzukra, (8) sahasAra, (9) ANata, (10) prANata, (11) AraNa ane (12) ayyatA. tyAMthI asaMkhyAtA jojananI kroDA-doDI UMcapaNe nava raiveyaka Ave che. tenAM nAma: (1) bhad, (2) subhad, (3) sujAe, (4) sumANase, (5) Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 | zrI Avazyaka sUtra priyadaMsaNa, (6) sudaMsaNa, (7) Amohe, (8) supaDibaddha ane (9) jasodhare. temAM traNa trika che, pahelI trikamAM 111 vimAna che, bIjI trikamAM 107 ane trIjI trikamAM 100 vimAna che. tyAMthI asaMkhyAtA jojananI kroDA-doDI UMcapaNe caDIe, tyAre pAMca anuttara vimAna Ave che. tenAM nAma : (1) vijaya, (2) vijayaMta, (3) jayaMta, (4) aparAjita ane (5) sarvArthasiddha. A sarvArthasiddha mahAvimAnanI dhvajAthI bAra jojana UMcapaNe mukti zIlA che, te muktizilA kevI che? pistAlIza (45) lAkha jojananI lAMbI-pahoLI che. madhye ATha jojananI jADI che. utaratAM cheDe mAkhInI pAMkha karatAM paNa adhika pAtaLI che. ujaLI, gokhIra, zaMkha, caMdra, aMkaratna, rUpAno paTa motIno hAra ane kSIra sAgaranA pANI thakI paNa adhika ujaLI che. e siddhazilAthI upara eka jojana, tenA chellA gAunA chaThThA bhAgane viSe zrI siddha bhagavaMtajI niraMjana, nirAkAra birAjI rahyA che. te bhagavaMtajI kevA che? avarSe, agadhe, arase, aphAse, amUrti, avinAzI, bhUkha nahi, duHkha nahi, roga nahi, zoka nahi, janma nahi, jarA nahi, maraNa nahi, kAyA nahi, karma nahi, anaMta anaMta Atmika sukhanI laheramAM birAjI rahyA che. dhanya svAmInAtha ! ApazrI siddha kSetrane viSe birAjo cho. huM aparAdhI, dIna, kiMkara, guNahIna ahIM beTho chuM. ApanA anaMta jJAna, darzana upayoga saMbaMdhI avinaya, AzAtanA, abhakti, aparAdha thayo hoya, to hAtha joDI, mAna moDI, mastaka namAvI bhujjo bhukko karI khamAvuM chuM. pATha-30: trIjA khAmaNA - trIjA khAmaNA paMca mahAvideha kSetrane viSe birAjatA jayavaMtA kevalI bhagavaMtone karuM chuM. te svAmI jaghanya hoya, to be kroDa kevalI ane utkRSTa hoya to nava koDa kevalI. e sarvane mArI (tamArI) samaya samayanI vaMdanA hojo. te svAmI kevA che? mArA tamArA mana mananI vAta jANI dekhI rahyA che. ghaTa ghaTanI vAta jANI dekhI rahyA che. samaya samayanI vAta jANI dekhI rahyA che. cauda rAjaloka aMjali jala pramANe jANI dekhI rahyA che. temane anaMta jJAna che. anaMta darzana che. anaMta cAritra che. anaMta tapa che. anaMta vairya che. anaMta vIrya che. e SaTe guNe karI sahita che. cAra karma ghanaghAtI kSaya karyA che. bAkInA cAra karma pAtaLAM pADyAM che. mukti javAnA kAmI thakA vicare che. bhavya jIvonA saMdeha bhAMge che. sajogI sazIrIrI, kevalajJAnI, kevaladarzanI, yathAkhyAta cAritranA dharaNahAra che. kSAyika samakita, zukla dhyAna, zukla lezyA, zubha dhyAna, zubha joga, paMDita vIrya Adi anaMtaguNe karI sahita che. dhanya te svAmI ! gAma, nagara, rAyahANI pura, pATaNane viSe jyAM jyAM dezanA detAM thakA vicAratAM haze, tyAM tyAM rAIsara, talavara, mADaMbiya, koDuMbiya, zeTha, senApati, gAthApati, svAmInI dezanA sAMbhaLa 1 karNa pavitra karatA haze, temane dhanya che, svAmInA darzana dedAra karI netra pavitra karatA haze, temane dhanya che, svAmIne azanAdika cauda prakAranuM dAna daI kara pavitra karatA haze, temane paNa dhanya che. dhanya svAmInAtha ! ApazrI paMca mahAvideha kSetrane viSe birAjo cho, huM aparAdhI, dIna, kiMkara, guNahIna ahIM beTho chuM. ApanA jJAna, darzana, cAritra, tapane viSe avinaya, AzAtanA, abhakti, aparAdha thayo hoya, to hAtha joDI, mAna moDI, mastaka namAvI bhujjo bhukko karI khamAvuM chuM. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-pa 247 pATha-31 : cothA khAmaNA : cothA khAmaNA gaNadharajI, AcAryajI, upAdhyAyajIne karuM chuM. gaNadharajI bAvana guNe karI sahita che. AcAryajI chatrIza guNe karI sahita che, upAdhyAyajI pacIza guNe karI sahita che. mArA tamArA dharmaguru, dharmAcArya, dharma upadezanA dAtAra, paMDitarAja, munirAja, gItArtha, bahusUtrI, sUtra siddhAMtanA pAragAmI, taraNatAraNa tAraNI nAvA samAna, sapharI jahAja samAna, ratnaciMtAmaNI samAna, jinazAsananA zaNagAra, dharmanA mukhI, dharmanA nAyaka, saMghanA mukhI, saMghanA nAyaka, evI aneka zubha upamAe karI birAjamAna hatA pUjya zrI DuMgarasiMhajI mahArAja sAheba, pUjya zrI jazAjI mahArAja sAheba, pUjya zrI puruSottamajI mahArAja sAheba, pUjya zrI prANalAlajI mahArAja sAheba pUjya zrI ratilAlajI mahArAja sAheba Adi laIne ghaNA gaNadharajI, AcAryajI, upAdhyAyajI AlovI, paDikkamI; nindI niHzalya thaIne prAyaH devaloke padhAryA che. temano ghaNo ghaNo upakAra che. Aja vartamAna kALe taraNa tAraNa nAvA samAna; sapharI jahAja samAna, ratna ciMtAmaNi samAna, kalpavRkSa samAna, jinazAsananA zaNagAra, dharmanA mukhI, dharmanA nAyaka, saMghanA mukhI, saMghanA nAyaka evI aneka zubha upamAe karI birAjamAna pUjya zrI (ahIM birAjIta saMta-satIjIonA nAma bolavA) Adi ghaNAM ghaNAM sAdhu-sAdhvIjIo vItarAga devanI AjJAmAM jyAM jyAM birAjatAM hoya, tyAM tyAM teone mArI tamArI samaya samayanI vaMdanA hojo, te svAmI kevA che ? zuddha paMca mahAvratanA pAlaNahAra che, pAMca samitie ane traNa guptie sahita, chakAyanA piyara, chakAyanA nAtha, sAta bhayanA TAlaNahAra, ATha madanA gAlaNahAra, nava vADa vizuddha brahmacaryanA pAlaNahAra, daza vidha yuti dharmanA ajavAlika, bAra bhede tapazcaryAnA karaNahAra, sattara bhede saMyamanA dharaNahAra, bAvIza pariSahanA jitaNahAra, sattAvIza sAdhujInA guNaeN karI sahita, 4247-96 doSa rahita AhAra pANInA levaNahAra, bAvana anAcAranA TAlaNahAra, sacetanA tyAgI, acetanA bhogI, kaMcana-kAminInA tyAgI, mAyA mamatAnA tyAgI, samatAnA sAgara, dayAnA Agara, Adi aneka guNe karI sahita che. dhanya mahArAja ! ApazrI gAma, nagara, rAyahANI, pura, pATaNane viSe birAjo cho, huM aparAdhI, dIna, kiMkara, guNahIna ahIM beTho chuM. AjanA divasa saMbaMdhI ApanA jJAna, darzana, cAritra, tapane viSe avinaya, AzAtanA, abhakti, aparAdha thayo hoya, to hAtha joDI, mAna moDI mastaka namAvI bhujjo bhujo karI khamAvuM chuM. pATha-3ra : pAMcamA khAmaNA : pAMcamA khAmaNA pAMca bharata, pAMca airavata, pAMca mahAvideha; e aDhIDhIpa kSetrane viSe birAjatA sAdhu-sAdhvIjIone karuM chuM. teo jaghanya hoya to be hajAra kroDa ane utkRSTa hoya, to nava hajAra kroDa sAdhu-sAdhvI temane mArI tamArI samaya samayanI vaMdanA hojo. te svAmI kevA che ! pAMca mahAvratanA pAlaNahAra che. pAMca samitie ane traNa guptie sahita, cha kAyanA nAtha, sAta bhayanA TAlaNahAra, ATha madanA gAlaNahAra, nava vADa vizuddha brahmacaryanA pAlaNahAra, daza vidha yati dharmanA ajavAlika, bAra bhede tapazcaryAnA karaNahAra, sattara bhede saMyamanA dharaNahAra, bAvIza Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 ] zrI Avazyaka sUtra pariSadanA jitaNahAra, sattAvIza sAdhujInA guNe karI sahita, 42-47-96 doSa rahita AhAra pANInA levaNahAra, bAvana anAcAranA TAlaNahAra, sacetanA tyAgI, acetanA bhogI, kaMcana-kAminInA tyAgI, mAyA, mamatAnA tyAgI, samatAnA sAgara, dayAnA Agara, Adi aneka guNe karI sahita che. dhanya svAmInAtha ! ApazrI gAma, nagara rAyahANI, pura, pATaNane viSe birAjo cho. huM aparAdhI, dIna, kiMkara, guNahIna ahIM beTho chuM. ApanA jJAna, darzana cAritra, tapane viSe avinaya, AzAtanA, abhakti, aparAdha thayo hoya, to hAtha joDI, mAna moDI, mastaka namAvI bhujjo bhujjo karI khamAvuM chuM. pATha-33: chaThThA khAmaNA: - chaThThA khAmaNA aDhIdvIpa mAMhenA saMkhyAtA, aDhIdvIpa bahAra asaMkhyAtA zrAvaka-zrAvikAjIone karuM chuM. te zrAvaka-zrAvikA jIo kevA che? huM thI, tamathI dAne, zIla, tape, bhAve guNe karI adhika che. be vakhata Avazyaka pratikramaNanA karanAra che. mahinAmAM be, cAra ane cha pauSadhanA karanAra che. samakita sahita zrAvakanA bAra vratadhArI, agiyAra paDimAnAM sevaNahAra che. traNa manorathanA ciMtavanAra che. dubaLA-pAtaLA jIvanI dayAnA ANanAra che, jIva, ajIva Adi nava tattvanA jANanAra che. zrAvakajInA ekavIza guNe sahita che. para dhana patthara barAbara lekhe che. para strI mAta bena samAna lekhe che. deDhadharmI, priyadharmI, devatAnA DagAvyA Dage nahi evA che. dharmano raMga hADa hADanI majjAe lAgyo che. evA zrAvaka zrAvikAjI saMvara, pauSadha, pratikramaNamAM birAjatA haze, temane dhanya che. temano avinaya, AzAtanA, abhakti, aparAdha karyo hoya, to hAtha joDI, mAna moDI, mastaka namAvI, bhujjo bhujjo karI khamAvuM chuM. corAzI lAkha jIvayoni-sUtra - sAta lAkha pRthvIkAya, sAta lAkha aSkAya, sAta lAkha teukAya, sAta lAkha vAukAya, daza lAkha pratyeka vanaspatikAya, cauda lAkha sAdhAraNa vanaspatikAya, be lAkha beIndriya, be lAkha teIndriya, be lAkha caurendriya, cAra lAkha nArakI, cAra lAkha devatA, cAra lAkha tiryaMca paMcendriya, cauda lAkha manuSyanI jAti (kula 84 lAkha jIvA yoni) A corAzI lAkha jIvAyoninA jIvone mArA jIve, tamArA jIve hAlatAMhAlatAM, uThatA-besatAM, jANatAM-ajANatAM, haNyA hoya, haNAvyA hoya, chedyA hoya, bhedyA hoya, paritApanAkilAmanA upajAvI hoya, to arihaMta, anaMta siddha bhagavAnanI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDaM. pATha-34: kSamApanA sUtra: khAmemi savva jIvA, savva jIvA khama me. mittI e savvabhUsu, vera marjha na keNaII/All evamahaM AloIya, nidiya garahiya-dugaMchiye samma. tiviheNa paDikkato, vaMdAmi jiNe cauvvIsa ro. Iti aticAra AlovyA, paDikkamyA, niMdyA, niHzalya thayA. vizeSe arihaMta, siddha, kevalI, gaNadharajI, AcAryajI, upAdhyAyajI, sAdhu, sAdhvI, gurnAdikane bhujjo bhukko karI khamAvuM chuM. IcchAmi khamAsamaNo... utkRSTa vaMdanAno pATha be vAra bolavo. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | pariziSTa-5 thI | 249 ] svAminAtha ! sAmAyika eka, cauvisaMtho be, vaMdanA traNa, pratikramaNa cAra, te cAra Avazyaka pUrA thayAM tene viSe vItarAga devanI AjJAmAM kAno, mAtra, pada, akSara, gAthA, sUtra, ochuM, adhika, viparIta bhaNAyuM hoya, to arihaMta, anaMtA siddha bhagavAnanI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDam. pATha-3pa: vizuddhi sUtra: devasiya pAyacchitta vizuddhanArtha karemi kAusagga. tyArapachI navakAra maMtra, karemi bhaMte, IcchAmi ThAmi kAusagga, tasya uttarInA pATha bolI dharma dhyAnano kAusagga cAra logassano kAusagga karavo. pATha-36: dharma dhyAnano kAussaga - se kiM te dhammakjhANe ? dhammakjhANe cauaihe cauppaDoyAre paSNatte te jahA- ANAvijae, avAyavijae, vivAgavijae, saMDANavijae . dhammasmarNa jhANa cattAri lakSmaNA paNatA jahAANAI, nissagnaI, uvaesaI, suttaruI. dhammasmarNa jhANassa cattAri AlaMbaNA paNattA taMjahAvAyaNA, pucchaNA, paripaTTaNA, dhammakahA, dhammasmarNa jhANasma cattAri aNuSpahAo paNattAo taM jahALagacchANuSpahA, aNiccAyuSpahA, asaraNANuSpahA, saMsArANupehA . dharma dhyAnanA pahelA cAra bheda - (1) ANAvijae, (2) avAyavijae, (3) vivAgavijae, (4) saMDANavijae . pahelo bheda-ANA vijae :- ANA vijae kahetAM vItarAga devanI AjJAno vicAra ciMtavavo. vItarAga devanI AjJA evI che ke- samakita sahita zrAvakanAM bAra vrata, agiyAra paDimAM, sAdhujInAM pAMca mahAvrata tathA bAra bhikSunI paDimA zubha dhyAna, zubha joga, jJAna, darzana, cAritra, tapa ane chakAya jIvananI rakSA; e vItarAga devanI AjJA ArAdhavI. temAM samaya mAtrano pramAda na karavo. caturvidha saMghanA guNakIrtana karavA. A dharma dhyAnano pahelo bheda kahyo. bIjo bheda-avAya vijae - avAya vijae kahetAM jIva saMsAramAM duHkha zA mATe bhogave che? teno vicAra ciMtavavo. teno vicAra e che ke- mithyAtva, avrata, pramAda, kaSAya, azubhayoga, aDhAra pApa sthAnaka ane chakAya jIvanI hiMsA, ethI karIne jIva duHkha pAme che. evuM duHkhanuM kAraNa jANI, evo Azrava mArga tyAgI, saMvara mArga Adaravo. jethI jIva duHkha na pAme. A dharma dhyAnano bIjo bheda kahyo. trIjo bheda-vivAga vijae - vivAga vijae kahetAM- jIva saMsAramAM sukha ane duHkha bhogave che te zA thakI? teno vicAra ciMtavavo. teno vicAra e che ke- jIve jeve rase karI pUrve jevAM zubhAzubha jJAnAvaraNIya Adi ATha karma upArjana karyA che, te zubhAzubha karmanA udaye, jIva te pramANe sukha ane duHkha anubhave che. te anubhavatAM thakA koI upara rAga-dveSa na ANI samatA bhAva rAkhI, mana, vacana, kAyAnA zubha yoga sahita zrI jaina dharmane viSe pravartIe. jethI nirAbAdha paramasukhane pAmIe. A dharmadhyAnano trIjo bheda kahyo. cotho bheda-saThANa vijae - saMhANa vijae kahetAM- traNa lokanA AkArano vicAra ciMtavavo. traNa lokanA AkAranuM svarUpa supaIThIka - sarAvalAne AkAre che. loka jIva-ajIvathI saMpUrNa bharyo che. madhyabhAge asaMkhyAtA jojananI kroDA-kroDI pramANa tirachA loka che. temAM asaMkhyAtA asaMkhyAtA Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 | zrI Avazyaka sUtra dvIpa-samudra che. asaMkhyAtA vANavyaMtaranA nagaro che. asaMkhyAtA jyotiSInAM vimAno che tathA asaMkhyAtI devatAnI rAjadhAnIo che. tene madhyabhAge aDhIdvIpa che. temAM jaghanya tIrthakara vIsa ane utkRSTa hoya to 10 athavA 170, jaghanya be kroDa kevalI ane utkRSTa nava kroDa kevalI tathA jaghanya be hajAra kroDa sAdhu-sAdhvI ane utkRSTa nava hajAra kroDa sAdhu-sAdhvI birAje che. temane vaMdAmi namaMsAmi sakkaremi sammANemi kalyANa maMgala devayaM ceIyaM pajvAsAmi. temaja tiraskRlokamAM asaMkhyAtA zrAvaka-zrAvikAjIo che temanA guNagrAma karavA. tirachAlokathI asaMkhyAta guNo adhika(moTo) Urdhva loka che. temAM bAra devaloka, nava raiveyaka ane pAMca anuttara vimAna che. te sarvamAM maLIne kula corAzI lAkha, sattANuM hajAra, trevIsa(84, 97, 023) vimAno che. te upara lokAgre siddha kSetra che. tyAM siddha bhagavaMtajI niraMjana, nirAkAra birAjI rahyA che. temane vaMdAmi, namaMsAmi, sakkAremi, sammANemi, kalyANa, maMgala, devaya, ceIya, pakvAsAmi. te UrdhvalokathI kAMIka vizeSa adhika(moTo) adholoka che. temAM sAta narakanA corAsI lAkha narakAvAsA che. sAta karoDa bahotera lAkha bhavanapatinA bhavano che. evA traNe lokanAM sarva sthAnomAM (pAMca anuttara vimAnanA devo sivAya) samakita rahita karaNI karIne, A jIve anaMtI avaMtIvAra janma-maraNa karI sparzI mUkyA che. to paNa A jIvano pAra Avyo nahi. evuM jANI samakita sahita zruta (jJAna, darzana) ane cAritra dharmanI ArAdhanA karavI. jethI ajara, amara, nirAbAdha parama sukhane pAmIe. A dharmadhyAnano cotho bheda kahyo. (Iti dharmadhyAnano kAusagga saMpUrNa) tyArapachI pragaTapaNe logassa ane IcchAmi khamAsamaNo..be vAra utkRSTa vaMdanAno pATha bolavo. svAmInAtha ! sAmAyika eka cauvIsaMlyo . vaMdanA traNa, pratikramaNa cAra ane kAusagga pAMca. A pAMce Avazyaka pUrAM thayA. tene viSe zrI vItarAgadevanI AjJAmAM kAno, mAtra, mIMDuM, pada, akSara, gAthA, sUtra ochuM adhika viparIta jaNAyuM hoya to arihaMta anaMta siddha bhagavAnanI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDaM. chako paccakhANa Avazyaka - (vidhi--pUjya sAdhu-sAdhvIjIo birAjatA hoya to savidhi traNa vaMdanA karavI ane paccakakhANa pharamAvazojI' ema vinaMti karavI ane paccakhANa karavA. pU. sAdhu-sAdhvIjI birAjatA na hoya to vaDIla zrAvakajIne vinaMti karavI ane koI na hoya to potAnI meLe nIce mujaba pratyAkhyAnano pATha bolI paccakhANa karavA.) pATha-39 : cauvihAra paccakakhANa sUtra: dhAraNA pramANe cauvihaMpi AhAra paccakakhAmi- asaNaM, pAchuM, khAIma, sAIma aSNatthaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, mahattarAgAreNaM, savva samAvivattiyAgAreNaM appANe vosirAmi. pATha-38H pratikramaNa samApti sUtra: svAmInAtha ! sAmAyika eka, cakavIsatyo be, vaMdanA traNa, pratikramaNa cAra, kAusagga pAMca ane Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-pa chaThThA karyA paccakkhANa. A cha e Avazyaka pUrAM thayA ene viSe zrI vItarAga devanI AjJAmAM kAno, mAtrA, mIMDuM, pada, akSara, gAthA, sUtra, ochuM, adhika, viparIta bhaNAyuM hoya, to arihaMta anaMta siddha bhagavAnanI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDaM. 251 mithyAtvanuM pratikramaNa, avratanuM pratikramaNa, pramAdanuM pratikramaNa, kaSAyanuM pratikramaNa, azubha yoganuM pratikramaNa. A sarva maLI 8ra bolanA pratikramaNane viSe atikrama, vyatikrama, aticAra, anAcAra, jANatAM-ajANatAM mana, vacana, kAyAe karI je koI pApa doSa lAgyo hoya, to arihaMta, anaMta, siddha bhagavAnanI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDaM. gayA kALanuM pratikramaNa, vartamAna kALano saMvara ane AvatAM kALanAM paccakkhANa. tene viSe je koI pApa doSa lAgyo hoya, to arihaMta anaMta siddha bhagavAnanI sAkSIe tassa micchAmi dukkaDaM. karemi maMgala, mahA maMgala, thavathuI maMgala. sama, saMvega, nirveda, anukaMpA ane AsthA. sAcAnI zraddhA, khoTAnuM vAraMvAra micchAmi dukkaDaM. deva arihaMta, guru nigraMtha, kevalI bhASita dayAmaya dharma. A traNa tattva sAra, saMsAra asAra. namotthaNaM sUtra : (vidhi- DAbo goThaNa Ubho rAkhI, jamaNo goThaNa dharatI upara rAkhI baMne hAtha joDIne, mastake aMjali karIne traNa 'namotthaNa' kahevA). namo arihaMtANaM, namo siddhANaM, namo AyariyANaM namo uvajjhAyaNuM, namo loe savva sAhUNaM . zrI pratikramaNa sUtra samApta Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra5ra | zrI Avazyaka sUtra pariziSTa-6 'vivecita viSayanI akArAdi anukramaNikA viSaya 'pRSNaka viSaya avitaha avisaMdhi asaNaM asamAdhi sthAna(20) alaga rasapAna.... asaMyama asaMyama(17) AigarANaM Aiccesu ahiyaM payAsayarA AuMTaNa pasAraNAe AkuMcana-prasAraNa AgAra AcAra prakalpa(28) akappo akhaM parimANama...... akaraNijjo vayaM AgAma... ajItanAtha svAmI aTThArasa sahassa sIlAMgarahadharA aDhIdvIpa samudra aNagAra guNa(27) Maa pariNAma aNiyANo aNuttaraM aNesaNAe atikrama Adi cAra doSa adiTThahaDAe adhikaraNikI kriyA anaMtanAtha svAmI anAbhoga appakilaMtANaM appaDihaya varaNANa dasaNadharANaM appANaM vosirAmi ahi paramai.. apu iArANA... abhayadayANaM abhinaMdana svAmI abhihayA amawA pariNAma..... aranAtha svAmI ariSTanemi svAmI arihaMtANe arihate avagraha AruggaM ArtadhyAna AyariyANaM AsAyaNAe AzAtanA (33) | i IcchAmi iriyAvahiyAe u pADavA... 10 ujjoyagare utkIrtana uttama uttarakaraNa uddaviyA upAsaka pratimA(11) ummaggo uvajajhAyANaM uvaTTaNAe pariyaTTaNAe Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | pariziSTa 253 viSaya ussutto ukSiptaviveka R|RSabhadevasvAmI mao ohAsaNa bhikkhAe audhika upadhi aupagrahika upadhi kakkarAie karaNa karaNa sittarI pAya(4) kAusagnanA prakAra kAusagganA doSo kAusagnanI kAla maryAdA kAusagganI pratijJA amagu(5) kAyikI kriyA kittiya, vaMdiya, mahiyA pRSTAMka viSaya goyara cariyAe gaurava(3) cakkhUdayANaM caraNa sittari caMdesu NimmalayarA caMdraprabhusvAmI 4 jattA javaNijja jana pariThaviyaM jAvajjIvAe jAva Niyama jiNe 134 jIviyAo vavaroviyA 134 | 6 ThavaNA pAhuDiyAe ThANAo ThANaM saMkamiyA | Namo NavaNhaM baMbhacera guttINaM NiggaMthaM pAvayaNaM NigAma sijjAe NijjANamaggaM NivyANamaggaM jiMdAmi yAuyaM dagasaMsaTThahaDAe 67(3) diTThisaMpanno dujjhAo duviciMtio dhammatitthayare dhammavaracAuraMta cakkavaTTINaM dhyAna dharma dharma dhyAna 147 dharmanAtha svAmI kriyA jiyAsthAna(17) kilAmiyA kuMthunAtha svAmI kUie kevalI kevaliyaM koTi khamAsamaNo khaMDiyaM virAhiyaM khAima garihAmi guNadhAraNA guNavat pratipati gupti(3) gurvavyutthAna gRhastha saMsRSTa Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 viSaya na namaskAranuM phaLa naminAtha svAmI nava koTi 5 pagAma sijjAe pacchAkammiyAe paDipuNNaM | paDihaya paccakkhAya pAvakamme padmaprabhusvAmI. pattiAmi paramAdhAmI deva pariNivvAyaMti pariyAviyA pahINajara maraNA parISaha (22) paMca parameSThInA 108 guNa pANabhoyaNAe pANaM pApa sUtra(2) pArzvanA prabhu pAritApanikI kriyA pAAinikAra pA purisasiMhANaM puriyavarapuMDariyANaM purisavaragaMdhahatciNaM purekammiyAe |pracchannakALa pratyAkhyAna zuddhi pranilekhana-pramArjana pratItya prakSita prANAtipAtikI kriyA prAkreSikI kriyA phAsiyaM pAliyaM Adi 75 bali pAhuDiyAe pRSTAMka 12 28 20 61 5 114 123 27 118 91 117 57 29 95 14 5 *_*_OM 158 159 159 99 141 152 69 150 79 79 153 5 baMdhana(2) brahmacaryanI nava vADa bAra Avartana bohilAbha bha bhagavaMtANaM bhaya (7) bhAvanA(25) bhikhAriyAe viSaya bhikSupaDimA(12) bhUtagrAma(14) ma |mada (8) mallinAtha svAmI mahattarAgAra mahAmohanIya sthAna(30) |Anana(pa) maMDi] pAhuDiyAe maMgalaM maMgala maMtra mAyAmoso vivajjio micchAM pabiAgAma..... micchAmi dukkaDam mucyaMti muttimAgaM munisuvrata svAmI ya |yoga saMgraha (3ra) 2 yamana roemi raudra dhyAna la lepAlepa lesiyA zrI Avazyaka sUtra * * * * * * * * * 2 8 * * * * * * & & & * * * 2 & Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-6 | 255 ] viSaya pRSNaka 48 141 11 5 viSaya saraNaM pavajjAmi sarva samAdhi pratyayAkAra sallakattaNaM savva dukkha pahINamaggaM savya vizeSaNanuM prayojana sahasAkAre sahasAkAra alita niMdA saMkie saMjaya saMghaTTiyA saMghAiyA saMbhavanAtha svAmI saMsuddha saMjJA (4) sAima 10 lezyA (6) loe savva sAhUNaM logaNAhANaM logapaivANaM logassa loguttamANaM vattiyA vardhamAna svAmI vaMdanavidhi vaMdananA 25 Avazyaka vAsupUjya svAmI vikathA(4) vimalanAtha svAmI viyaTTa chaumANa viramaviraha ITE,...... viraya virAdhanA vraNa cikitsA zazibala doSa (21) zalya (3) zramaNa dharma(10) zAMtinAtha svAmI zItalanAtha svAmI zukladhyAna zreyAMsanAtha svAmI saccaM sajjAyassa sahami Adi samAhivaramuttama samiti (5) sayaM saMbuddhANaM saraNa dayANaM sAgaravara gaMbhIrA sAgArikAgAra sAmAiyaM sAvajjaM jogaM sAvadhayoga virati sijhaMti siddhanA guNa(31) siddhA siddhi mama disaMtu siddhANaM siddhimaggaM zivamayata... sue sumatinAtha svAmI supArzvanAtha svAmI suvidhinAtha svAmI 11 | ha | Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * . gura prANa Agama batrIsInA zruta sahayogI dAtAo . - prathama Agama vimocaka : mAtuzrI caMpAbena zAMtIlAla parazottamadAsa saMghavI tathA mAtuzrI mRdulAbena navanItarAya zAMtIlAla saMghavI nA smaraNa sAthe sau. kuMdanabena jayaMtIlAla zAMtIlAla saMghavI zrI navanItarAya zAMtIlAla saMghavI zrI rAjya jayaMtIlAla, zrI zaileza navanItarAya, zrI kirena navanItarAya saMghavI zrutAdhAra zrImatI dattA girIza zAha (pU. subodhikAbAI ma. nA bhAI-bhAbhI) saputra zrI muMjAla - vijyA, zrI bhAvina - tejala, saputrI nivizA manISa mahetA * pU. AratIbAI ma. nA baheno - zrImatI sarojabena jazavaMtarAya domaDiyA zrImatI harSAbena vasaMtarAya lAThIyA karate - zrI alakeza, zrI priyeza, zrI hemala mAtuzrI jayAbena zAMtIlAla kAmadAra, mAtuzrI ramAbena choTAlAla daphatarI haste zrImatI premilAbena kirITabhAI daphatarI DaoN. bharatabhAI cImanalAla mahenA putra-cI. mAya, saputrI zrImatI virala AziSa mahetA mAtRzrI vijyAlakSmIbahena mANekacaMda zeTha suputra zrI dilasukhabhAI zeTha, zrI caMdrakAMtabhAI zeTha (zeTha bilDarsa) zrIratigra cerITebala TrasTa, haste TI. Ara. dozI zrI ratiga cerITebala TrasTa, hane TI. Ara. dozI zrI rati cerITebala TrasTa, iste TI. Ara. dozI zrI rati cerITebala TrasTa, iste TI. Ara. dozI mAtuzrI hIrAgaurI harilAla dozI, zrImatI pUrNimAbena narendra dozI haste - narendra - mInA dozI, ku. meghanA, ku. dezanA mAtuzrI kusumabena zAMtilAla zAha haste - suputra zrI Ipsita - Do. nItA zAha, zrI bhASita - darzitA zAha mAtRzrI savitAbena Do. nAnAlAla zAha (hemANI) suputra zrI satISa - razmi zAha, suputrI zrImatI Do. bhAratI - Do. razmikAMta zAha sAdhvI subodhikA (bhadrA) jaina TrasTa, mAtuzrI lalitAbena popaTalAla zAha (hemANI) bahena-zrImatI latA zarada zAha, zrImatI haryA bhUpendra modI muMbaI U.S.A. AvelA U.S.A. muMbaI U.S.A. rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa A Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * * * * * * . * . . * * * . * mAtuzrI kAzmIrAbena kAMtibhAI zeTha haste - zrImatI hetala saMjaya zeDa, rU. upAsanA, ku. kIMjala mAnuzrI jazavaMtIbena zAMtIlAla sukhIyA, zrImatI bhAvanA dilIpa sukhIyA haste - dilIpa esa. turakhIyA, saputra - zrI pArasa - riddhi turakhIyA mAtRzrI kiraNabena pravINacaMdra dozI haste suputra zrI nIrava - tejala dozI, ku. priyAMzI, ku. jhIla mAtuzrI maMjulAbena chabIladAsa Dagara harane - putra zrI ketana - AratI cUDagara, ku. dhruvI zrI lakSmIcaMdabhAI jasANI parivAra zrI praviNabhAI gaMbhIradAsa pArekha ku. vidhi girIza jozI, kumAra kuzAna girIza jozI haste - zrImatI nIlAbena girIzabhAI jozI zrI parezabhAI amatI bhAI zAha zrI kizorabhAI zAha zrI ramezabhAI gaTulAla kAmadAra mAtuzrI lIlAvatIbena nImacaMda nathubhAI dozI, sva. kizorakumAra nImacaMda dozI, sva. mRdulA kuMdanakumAra mahetA. haste - harSada ane kumakuma dozI mAtuzrI tArAbena modI mAtRzrI madhukAMtAbena naMdalAla bhImANI haste - zrI rAjezabhAI bhImANI mAtRzrI kIkIbena desAI, haste - zrI kaulezabhAI-mInAbena desAI zrI aMjAbhAI DhAMkI gurubhakta zrI hemendrabhAI puMjANI mAtuzrI caMpakabena zazIkAMtabhAI mahenA, haste - satrI zrI kirITa-arUNA, - zrI ajaya - nItA, zrI kamaleza - divyA, suputrI - nirUpamA - niraMjana dozI mAtuzrI narmadAbena rUganAtha dozI, haste - zrI kAMtIbhAI rUganAtha dozI zrI hemalatAbena naTavaralAla maNIyAra mAnuzrI amRtabena bhagavAnajI avalANI parivAra haste - zrI ramaNIkabhAI bhagavAnajI avalANI zrI vajIbhAI zAha parivAra rAjakoTa muMbaI muMbaI muMbaI rAjakoTa muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI cembura kalakattA kalakattA kalakattA muMbaI muMbaI rAjakoTa muMbaI kalakattA vaDodarA kalakattA kalakattA pa Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ U.S.A. U.S.A. AkolA AkolA kolhApura muMbaI muMbaI kalakattA kuta anumodaka zrImatI Do. bhAratIbena - Do. razmikAMta kAMtIlAla zAha zrImatI latAbena - zrI zaradabhAI kAMtIlAla zAha zrImatI harSA bhUpendra modI, zrImatI jImitA hirena modI, zrImatI Do. zruti maheza varmA, zrImatI bhavitA jayaMta IMgaLe zrI saurASTra dazAzrImALI prANa mahilA maMDaLa, haste - adhyakSA sau. harSAbena modI mAtuzrI nirmaLAbena lAlacaMda bharavADA * zrI parezabhAI ramezacaMdra sutarIyA * mAtuzrI suzIlAbena kAMtIlAla paMcamIyA * zrI mInAbena harIzabhAI desAI yuta sadasya zrI pAritoSa Ara. zAha * zrImatI rAjula rajanIkAMta zAha * jaina jAgRti senTara * zrI mukunda Ara. zeTha * zrI ketanabhAI zAha zrImatI guNavaMtIbena praphullacaMdradomaDIyA zrI sudhIrabhAI pI. zAha zrI rAjeza kalyANabhAIgAlA zrImatI mRdulAbena navanItarAya saMghavI haste - sau. hInA zaileza saMghavI, sau. sonala hirena saMghavI muMbaI muMbaI vAzI (muMbaI) muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI kalakattA Page #323 -------------------------------------------------------------------------- Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ama gotra zAstra ja cAla ga aa aa aa gA zAstra Aga zAstra Agama karyA vagara ja yoga mAmada ApI zAstra Ayo rAja kA mane mA zA chAza na thaI thI ya mA zAstra A ja ka aa aa aa mana zAstra Agata zA E aa aa ga aa ga aa aa gA zAstra Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Trepa 2ncl2 22112 211 2112 ile 201212 2 112 212 212 12lea ..KAME TRIM 72 Picle 27E dhe ne 22 10 12712 h 2 211212 212 dcl 2277212 2 h 22 Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PARASDHAM Vallabh Baug Lane, Tilak Road, Ghatkopar (E), Mumbai - 400 077. Tel: 32043232 www.parasdham.org www.jainaagam.org