Book Title: Shantinath Charitram
Author(s): Ajitbprabhacharya
Publisher: Unknown
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022648/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAma dhAma ke dharmavijayagurubhyonamaH | zrIajitaprabhAcAryaviracitam / zrauzAntinAthacaritram / zreyoratnAkarodbhUtAmarhallakSmImupAsmahe / spRhayanti na ke yasyai zeSazrIviratAzayAH // 1 // vRSeNa bhAti yo brahmakRtA lakSmagatena vA / ityarthAya tasmai zrIvRSabhasvAmine namaH // 2 // ye'ntaraGgAriSaDvargopasargograparoSahaiH / na jitAste'jitasvAmimukhyA nandantu taurthapAH // 2 // kRtAriSTatamaHzAntizcAruhematanudyutiH / pratyAdiSTabhavambhrAntiH zrIzAntirjayatAjjinaH // 4 // hitopamA yasya bhavAH zrotRzubhAvahAH / zAntinAthasya tasyaiva caritraM kIrttayAmyaham // 5 // jambUddIpasya bharate kSetre'traiva hi pattanam / asti ratnapuraM nAma nararatnanivAsabhUH // 6 // (1) kha gha zrIRSabha / ' (2) va gRhivratamitAH / Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritre pAsIddAsoktArAtizcArunItimahAmatiH / rUpalakSmayA 'ratipatiH zrISaNastatra bhUpatiH // 7 // dAnamAnapriyAlApaiH sadA tenaabhinnditaa| tasyAbhinanditA rAjJI hitoyA siMhananditA // 8 // sA pUrvapreyasI rAjJa RtusnAnAbhinanditA / samadhAtuH zayanIye sukhasuptA'nyadA nizi // 8 // svapne'pazyantrijotsaGgavartinau bhAnumAlinI / pradhvaMsitAndhatamasau sUryAcandramasau samam // 10 // (yugmam) kathayAmAsa sA bhartustaM svapnaM muditA prge| tatphalaM so'pi vijJAya zazaMsaivaM prasannavAk // 11 // yugmajAtau bhuvi khyAtI kulodyotvidhaayinii| svapnenAnena he devi tava putrI bhaviSyataH // 12 // bibhratyubhAvatho garbhI sA rAjJI zuzubhe'dhikam / upakartRktajJau hi dadhAneva vasundharA // 13 // sampUrNasamaye sA'tha suSuve tanayahayam / vidhiprayuktA sannItirarthadharmAvivAvanau // 14 // induSeNabinduSeNa iti nAmnI tayoH zubhe / cakAra tatpitA hRSTo mahotsavapuraHsaram // 15 // aSTavarSapramANau tau kalAcAryasya snnidhau| kalAbhyAsaM vidadhatuH kramAprAptau ca yauvanam // 16 // (1) ka ratitistatra zrIgheNabhUpatiH / Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaH prastAvaH / itazcAtraiva bharate deze magadhanAmani / zriyA'bhirAmaH sadAmo'styacalagrAma'nAmakaH // 17 // tatrAbhUiraNijaTAbhidhAno dvijapuGgavaH / vedavedAGgatattvajJo yazobhadrA ca tapriyA // 18 // sa nandibhUtizrIbhUtI yazobhadrAbhavau sutau| yatnataH pAThayAmAsa vedazAstramaharnizam // 18 // dAsyA kapilayA jAta: kapilo'pyasya nandanaH / sa tu jAtivihInatvAdatiprajJAdhiko'bhavat // 20 // svapitrA pAThyamAnau tau zRNvAna: kapilo'tha saH / anne caturdazavidyAsthAnavijJAnakovidaH // 21 // gRhAnisatva yajJopavItayugmaM vahastataH / .. mahAbrAhmaNamAtmAnaM manyamAno'bhramadbhuvi // 22 // sa prAyayau ratnapure satyakirnAma tatra ca / upAdhyAyo bahUn chAtrAn vedapAThamakArayat // 23 // papraccha kapila-chAtrAn vedopaniSadaM tathA / * yathA nottarametasmai dAtumIzA ime 'bhavan // 24 // vijJAya taM mahAprAjJamupAdhyAyo nije pade / sthApayAmAsa ko nAma guNena labhate padam // 25 // upAdhyAyasya tasyAsojjambukA nAma gehinii| tatkukSisambhavA putrI satyabhAmA'bhidhA tathA // 26 // (1) ga -sNjnykaa| Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritre yogyo'yamiti tAM tasmA upAdhyAyo dadau sutAm / ramamANastayA sAI tavAsthAtkapila: sukham // 27 // upAdhyAyasya mAnyo'yamiti lokarapUjyata / vidvatkathAsu sarvatra kriyate sma nidarzanam // 28 // jagajjIvAtudhAnyaughaTaNavRddhividhAnataH / parirakSitaduSkAlo varSAkAlo'nyadA'bhavat // 28 // tasmiMzca samaye'nyedyaH kautuko kapilo yayau / rAtrI prekSaNakAlokakRte devakulAdiSu // 30 // mahatyAmatha yAminyAmandhakAra nirantare / varSayambudhare gahamAgacchan 'sa vyacintayat // 31 // mArgo niHsaJcarastAvattamasA'ntaritekSaNam / vikhaM pravarttate tatkiM vastre ArdIkaromyaham // 32 // vicintyedamatho kakSAntare prakSipya vaassau| sa sattvaramupeyAya nagnIbhUto nije rahe // 33 // paridhAya tato vastre praviveza gRhAntara / tadbhAryA taM babhASa 'tha DhaukayitvA'nyavAsasI // 34 // agretane jalaklinne muJca tvaM nAtha cIvare / ime ca paridhehIti bhaNita: kapilo 'bravIt // 35 // pazya priye nahi line mantrazaktyA mamAmbare / karaspattipriyA'pi te viveda tathAvidhe // 36 // (1) ka so'yacintayat / Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaH prastAvaH / dRSTvA ca vidyudududyotenAGgamasya jalArditam / saivaM 'vicintayAmAsa satyA darbhAgratIkSNadhIH // 37 // nUnaM dRSTibhayAdeSa gopayitvA'mbare pathi / nagna eva samAyAtoM vRthA''tmAnaM prazaMsati // 38 // anayA ceSTayA naiSa kulIno'pi vibhAvyate / tadasya gRhavAsena mama hanta viDambanA // 38 // ityantazcintayA mandarAgA tasmin babhUva sA / tathApi samametena gRhavAsamapAlayat // 40 // kapilasya pitA so'tha brAhmaNaH karmadoSataH / babhUva vibhavatopo bhUrividyAdhano'pi san // 41 // jJAtvA vibhUtimantaM taM kapilaM lokapUjitam / zrAgAtprAghuNako'nyedyustadgTahe'sau dhanAzayA // 42 // bhojanAvasare so'tha vibhinnaH samupAvizat / kapilo nijatAtasya vyapadizya miSAntaram // 43 // tatastasyA vizeSeNAbhavadbhAntirmanogatA / rahaH pRSTazca vipro'sau tayA zapathapUrvakam // 44 // kimayaM tAta yuSmAkamaGgajo vA paro nviti / tenA'pi sarvametasyai tadAkhyAtaM yathAtatham // 45 // dattvA yathocitaM kiJciddisRSTaH kapilena saH / vipro jagAma dharaNijaTAkhyo nagare nije // 46 // (1) kahi ci- / 5 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritra viramA satyabhAmA sA kapilasya rahAttataH / gatvA zrISeNabhUpAlaM kRtAJjalirathAvadat // 47 // deva tvaM jagatIpAlo lokapAlazca paJcamaH / dInAnAthAzaraNyAnAM sarveSAM tvaM gati: 'kila // 48 // tataH kuruSva kAruNyaM mamApyupari bhUpate / pratyUce pArthivastAM hi kiM te duHkhasya kAraNam // 48 // pUjyastAvadupAdhyAyastasya tvamasi nandinI / gehinI kapilasyApi mAnyastvatpitureva yaH // 50 // uvAca satyabhAmevamasti rAjan paraM mama / bhartA yaH kapilo nAma so'kulInatvadUSitaH // 51 // rAjA'tha kathamityuktA rAjJo'gre sA'pi sUnRtAm / tatkathAM kathayAmAsa bhUyazcaivamabhASata // 52 // amuSya rahavAsena paryAptaM mama sarvathA / tathA kuru mahInAtha yathA zaulaM carAmyaham // 53 // pAkArya bhUbhujA'bhANi sAJjasaM kapilo'tha saH / viraktA TahavAsasya bhadreyaM tvapriyetyalam // 54 // tadimAM vigatasnehAM muJca tvaM svaparigrahAt / yathA'sau piTagahasthA kuryAddharma kulocitam // 55 // kapilo'pyayoddeva kSaNamapyanayA vinaa| ma sthAtumahamozo'smi tadiyaM mucyate katham // 56 // (1) gha prho| 12) gha mtthinnii| Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaH prastAvaH / / rAjJA tu satyabhAmA sA punaH pRssttaa'brviiditi| naitasmAdyadi me mokSastanmariSyAmi nizcitam // 57 // rAjJoce kapilo bhUyo haMho dhRtvA balAdamUm / strIhatyAM kiM karoSi tvaM kiM bibheSi na pApmanaH // 58 // asmadrAjIsamopasthA tiSThatveSA yathAmukham / dinAni katyapautyukto mene'sau kapilo'pi tat // 58 // satyabhAmA vinItA sA kurvANA zolarakSaNam / rAjarAjJIsamIpasthA gamayAmAsa vAsarAn // 6 // sUrivimalabodhAkhyo viharanavanItale / tatrAgatya pure'nyedyustasthau sthAne yathocite // 61 // sUrerAgamanodantamAkartha jntaamukhaat| . .. : yayau tahandanAhetoH zrISaNapRthivIpatiH // 62 // sUriM natvA yathAsthAnamupAvikSanmahIpatiH / tamuddizya munIndro'tha vidadhe dharmadezanAm // 63 // manuSyakAdisAmagrauM samprApyApi pramAdinaH / ye dharma nAnutiSThanti teSAM janma nirarthakam // 64 // jaina dharma samArAdhya bhUtvA vibhavabhAjanam / prAptA: siddhimukhaM ye te zlAghyA maGgalakumbhavat // 65 // tadyathA ujjayinyAM mahApur2yA vairisiMho mahIpatiH / somacandrA ca tadvAryA dhanadattazca zreSThayabhUt // 66 // (1) ka gha Ga atha tat / Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritre dharmArthI suvinItAtmA satyazIladayAnvitaH / gurudevArcanaprItaH sa zreSThI dhanadattakaH // 67 // satyabhAmeti tadbhAryA zaulAlaGghatizAlinI / patyau premaparA kiM tvapatyabhANDavivarjitA // 68 // sA'nyadA zreSThinaM putra cintAmlAnamukhAmbujam / dRSTvA papraccha he nAtha kiM te duHkhasya kAraNam // 68 // zreSThinA ca samAkhyAte tasyai tasmin yathAtathe / zreSThino punarapyUce paryAptaM cintayA'nayA // 70 // dharma eva bhavennRNAmihAmutra sukhapradaH / sa eva sevanIyo hi vizeSeNa sukhaiSiNA // 71 // tattvaM deve gurau cApiM kuru bhaktiM yathocitAm / dehi dAnaM supAtrebhya: 'pustakaM cApi lekhaya // 72 // evaM ca kurvvatoH puttro bhAvo yadi tadA varam / bhavitA nirmalo nAtha paraloko'nyathA''vayoH // 73 // hRSTaH zreSThaprapyuvAcaivaM priye sAdhUditaM tvayA / samyagArAdhito dharmo bhavecintAmaNirnRNAm // 74 // tatazca devapUjArthaM puSyagrahaNa hetave / AkAryArAmikaM tasmai dadau zreSThI dhanaM bahu // 75 // svayaM gatvA tadArAme puSpANyAnIya sa prage / gRhAcamarcayitvA ca gacchati sma jinAlaye // 76 // (1) gaGa pustakAMzcApi / Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama: prastAvaH / tatra naiSedhikomukhyAn yathAsthAnaM dazatrikAn / khyApayan parayA bhaktyA vidadhe caityavandanAm // 77 // tataH sAdhUnnamaskRtya pratyAkhyAnaM vidhAya ca / atithInAM saMvibhAgaM cakAra ca mahAmatiH 8 anyadapyakhilaM dharmakarma zarmanibandhanam / AhnikaM rAtrikaM caiva dhanadatto vyadhAdudhIH // 7 // atha dharmaprabhAvena tuSTA zAsanadevatA | dadau tasmai putravaraM pratyakSIbhUya sA'nyadA // 80 // putre garbhAgate rAtrizeSe zreSThinyudaicata / svapne hemamayaM pUrNakalazaM maGgalAvRtam // 81 // jAtazca samaye putrastataH kRtvosavaM gurum / tasmai maGgalakalaza ityAkhyAM tatpitA dadau // 82 // kalAbhyAsaparaH so'thASTavarSa pramito'nyadA / tAta tvaM kutra yAsIti papraccha pitaraM nijam // 83 // so'vadaddatsa gatvAhamArAme prativAsaram / tataH puSpANi cAnIya karomi jinapUjanam // 84 // yayau pitrA sahAnyedyustatra so'pi kutUhalI | ArAmiko'vadatko'yaM bAlo netravizAlakaH // 85 // jJAtvA ca zreSThiputraM taM tasmai so'pi dadau mudA / nAraGgakaruNAdIni sukhAdUni phalAnyalam' // 86 // (1) ka phalAnyapi / Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrauzAntinAthacaritra khagehe punarAgatya kurvato jinapUjanam / zreSThino'DhokayantraH pUjopakaraNaM svayam // 87 . hitIye ca dine tena sAdaraM bhaNitaH pitaa| prata: paraM mayA gamyaM puSpAnayanakarmaNi // 88 // nizcintenaiva sthAtavyaM tvayA tAta nije rhe| atyAgraheNa tahAkyamanumene pitApi tat // 8 // evaM ca kurvatastasya dharmAbhyAsaM tthaantraa| kiyatyaSi gate kAle yajjAtaM tanizamyatAm // 40 // astyatra bharanakSetre campA nAma mhaapurii| abhUttatra mahAbAhuH pArthivaH surasundaraH // 81 // rAjI guNAvalI tasya sA nijotsaGgavartinIm / dRSTvA kalpalatAM svapne pArthivAya nyavedayat // 82 rAjA provAca he devi tava putrI bhvissyti| sarvalakSaNasampUrmA sarvanAroziromaNiH // 83 // pUrNakAle 'ca cArvaGgo sA devI suSuve sutAm / trailokyAsundarI nAma tasyAzcakre mahIpatiH // 84 // lAvaNyadhanamaJjUSA saubhaagyrsnimngaa| babhUva yauvanaprAptA sA mUrttava surAGganA // 5 // tAM vilokyAnavadyAgauM dadhyAviti dharAdhipaH / ramaNaH ko'nurUpo'syA 'vatsAyA me bhaviSyati // 86 // (3) kha vatyAyAH ko| dha vatmAyAH k| (1) kha ga gha tha / (2) ga gha Ga dharApatiH / Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaH prastAvaH / 11 bace ca preyasI: sarvA varAheMyaM sutA'bhavat / ' dAtavyA brUta lat kammara avArthe vaH pradhAvatA // 17 // tA acuriyamasmAkaM jIvitAdapi vallabhA / nAlaM dhartuM vayaM prANAn kSaNamapyanayA vinA // 88 // dAtavyA tadasau mantriputrAyAtvaiva he priya / pratyahaM nayanAnandakAriNau dRzyate yathA // 22 // tato rAjA samAhaya subuddhiH sacivo nijaH / prabhANi yanmayA dattA tvatsutAvAtmasundarauM // 10 // amAtyo'pyavadaheva kimayuktaM bravISadaH / kasvaicidrAjaputrAya dAtuM kanyA tavocitA // 1 // rAjJoce na tvayA vAcamitvarthe kicanApi bhoH / deyA tvatsUnave'vazyaM putrI pailokyasundarI // 2 // mantrI katAvahistho'tha gRhe matvA vyacintayat / hA vyAghradustaTInyAye patito'smi karomi kim // 3 // ratirabhopamAkArA rAjaH putrI sutastu me| kuSThI tadetayoryogaM kathaM jAnan karomi kim // 4 // pathavA'yaM mayopAyo layo yatkuladevatAm / pArAdhya sAdhayiSyAmi sarvamAtmasamIhitam // 1 // tatacArAdhayAmAsa vidhinA kuladevatAm / uvAca sA'pi pratyakSIbhUya mantrina smRtA'smi kim // 6 // (1) ga gha -nndino| (2) gha -mya ayoddeSa / (3) gha mA / Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritra mantrAce tvaM svayaM vetsi sarvaM duHkhasya kAraNam / tathA kuru yathA putro naurogAGgo bhavenmama // 7 // devyUce nAnyathAkattuM nRNAM karma purAtatam / devatairapi zakyeta vRtheyaM prArthanA tava // 8 // mantrI provAca yadyevaM tadanyamapi pUruSam / tadAkAraM nirAkalyaM kuto'pyAnIya me'paya // 8 // tenohAya mahArAjaputrI kamalalocanAm / apayiSyAmi putrasya kariSye'sya yathocitam // 10 // 'devatoce purIhAre 'kharakSakanarAntike / zItavyathAnirAsArtha agnisevAparo hi yaH // 11 // kuto'pyAnIya mayakA muktI bhavati baalkH| sa manvin bhavatA grAhyaH pazcAtkuryAdyathocitam // 12 // (yugmam ) ityuktvA'ntardadhe devI dRSTo'tha sacivezvaraH / savAM vivAhasAmagrI praguNIkurute sma saH // 13 // azvapAlanaraM chanamAkArya nijakaM ttH| tasmai nivedya sakalaM vRttAntaM satyamAditaH // 14 // idamUce ca yaH kazcidabhyeti bhavadantike / kuto'pi bAlakaH so hi samaryo me'vilambitam // 15 // taM zreSThinandanaM tasyA varaM vijJAya mAvinam / ujjayinyAM yayau puyAM mantriNa: kuladevatA // 16 // (1) gha devyuvAca / Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama: prastAvaH / antarikSasthitovAca sA caivaM tasya zRNvataH / puSpANyAnIya cArAmAgacchato nijavezmani // 17 // sa eSa bAlako yAti puSpabhAjanapANikaH / pariNeSyati yo rAjakanyakAM bhATakena hi // 18 // tacchrutvA vismitaH so'tha kimetaditi sambhramAt / tAtasya kathayiSyAmIti dhyAyan sadanaM yayau // 18 // gTahaM gatasya sA vANo vismRtA tasya devatI / dvitIye divase'pyevaM zrutvA punaracintayat // 20 // aho 'adyaiva sA vANI yA zrutA hyo mayA'mbare / tadadya sadanaM prAptaH kathayiSyAmyahaM pituH // 21 ||so'cintydidN yAvattAvadutpAdya vAtyayA |noto dUratarAraNye campApuryAH samIpage // 22 // bhayabhrAntastRSAkrAntaH zrAntastatra sa bAlakaH / sanmAnasabhbhramakaraM dadarzAgre sarovaram // 23 // tatra vastrAJcalApUtaM payaH pItvA'tizItalam / tatsetuskandhasaMrUDhamAzivAya vaTadrumam // 24 // tadA cAstamito bhAnuravasthApatitasya hi / zreSThiputtrasya tasyopakAraM karttumivAkSamaH // 25 // kRtvA darbhatRNairajjuM tayA''ruhya ca taM drumam / sa dadarzottarAzAyAmadUra jvalitAnalam // 26 // (1) kha Ga adyApi / . * : 13 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zrIzAntinAthacaritre | tato vaTAsamuttIrya sa bhItaH zItavihvalaH / hutAzanAnusAreNa campApuryA yayau bahiH // 27 // tatropAnte'khapAlAnAM kurvvANo vahnisevanam | yAvadAsIdasau hasyamAnastairduSTaceSTitaiH // 28 // tAvattena 'nareNetya pUrvAdiSTena mantriNA / zrAtmanaH pArzvamAnItaH kRtazca nirupadravaH // 28 // gopayitvA'tiyavena prabhAtasamaye'munA / apito'mAtyavargasya gRhe nItvA sagauravam // 30 // bhojanAcchAdanaprAyamamAtyo'pyasya gauravam / cakAra sadanasyAntargopanaM ca divAnizam // 31 // tato'sau cintayAmAsa kimayaM mama satkriyAm / kurute nirgamaM caiva yatnAdrakSati mandirAt // 32 // papraccha cAnyadA'mAtyaM tAta vaidezikasya me / kimidaM mAnanaM hanta bhavahniH kriyate'dhikam // 33 // kA nAmeSA purI ko vA deza: ko vA'tra bhUpatiH / iti satyaM mamAkhyAhi vismayo'tra pravarttate // 34 // zramAtyo'pyabravozcampAnAntrayaM nagarI varA / aGgAbhidhAno dezazca rAjAtra surasundaraH // 35 // subuddhirnAma tasyAhaM mAnanIyo mahattamaH / mayA''noto'si vatsa tvaM kAraNena garIyasA // 36 // (1) kha gha Ga bhareNaivaM / (2) gha - mAtmavaryasya / Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . prathamaH prastAvaH / trailokya sundarI nAma rAjA putrI vivAhitum / pradattA mama putrAya sa tu kuSThena pIDitaH // 37 // pariNIya tvayA bhadra vidhinA sA nRpAGgajA / dAtavyA mama putrAya tadarthaM tvAmihAnayam // 38 // tacchrutvA maGgalo 'vocadakkatyaM kiM karoSyadaH / kva sA rUpavatI bAlA nindyarogI ka te sutaH // 38 // karmedaM na kariSyAmi kathaJcidatiniSThuram / kUpe kSilA janaM mugdhaM varatrAkarttanopamam // 40 // mannU ce cena karmedaM kariSyasi sudute / tadA tvAM nijahastena mArayiSyAmi nizcitam // 41 // iti nistriMzamAkkaSya bhaNito'pi subuddhinA / akkRtyaM nAnumene tat sa kulInaziromaNiH // 42 // pradhAnapuruSairmantrI niSiddhastasya mAraNAt / abhANi so'pi manyakha bhadra tvaM mantriNo vacaH // 43 // tato'sau cintayAmAsa bhavitavyamidaM khalu / anyathojjayinI kA'sau mamehAgamanaM kva ca // 44 // idamAkAzavAcA'pi daivatyA kathitaM tadA / tatkaromyahamapyevaM yadbhAvyaM tadbhavatyaho // 45 // vicintyedaM punaH smAha maGgalo mantriNaM prati / yadyavazyamidaM kAryaM mayakA kI nirghRNam // 46 // tadA'hamapi vaH pArzve nAtha nAthAmi sarvathA / mahyaM dadAti yadrAjA vastujAtaM mamaiva tat // 47 // 15 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritra sthApanIyaM tu tatsarvamujjayinyAH puro'dhvani / evamastviti taddAkyaM maine mantrApi buddhimAn // 48 // iti maGgalakumbhoktaM sacivaH pratyapadyata / sarvaM ca sajjayAmAsa kramAvAhikaM vidhim // 48 // atha vyomnaHpraticchandamiva maNDapamuttamam / Adeza kArakaiH bhUpaH svAnurUpamakArayat // 50 // kumArakaH kRtasnAnaH kRtacandanalepanaH / sadazazvetavasano hastavinyastakaraNaH // 51 // dattakuDamahasto'tha hastyArUDho vibhUSaNaiH / uttamameruzRGgAgrarUDhakalpadrumopamaH // 52 // drAdhIyobhirvarastrINAM jaluludhvanibhi zam / paJcakhanaizca vidadhat divaM nAdamayomiva // 53 // kRtazaradhanuINDairmAyUrAtapavAraNaiH / vAryamANAtapaH prApa maNDapahArasavidhim // 54 // uttIrya kuJjarAt tuGgAt kulastrIbhiH kRtaM tadA / arghameSa pratauyeSa pradyotana iva prage // 55 // samAsane tato lagne hastiskandhAdhiropitaH / sa ninye bhUpateH pAkheM vastrAbharaNabhUSitaH // 56 // trailokyasundarI sA'tha dRSTvA taM manmathopamam / amaMsta taharaprAptyA kRtArthaM skhaM manasvinI // 57 // (1) gha hi| Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaH prastAvaH / tatazca vipre puNyAhaM puNyAhamiti jlpti| catvAri parito vahni bhematurmaNDalAni tau // 58 // prathame maNDale rAjA cAruvastrANyanekazaH / varAyAdAd dvitIye ca sthAlA bharaNasaJcayam // 58 // TatIye maNi hemAdi caturthe ca rathAdikam / jAyApatyostayorityaM janJa pANigrahotsavaH // 60 // katohAhe vara cAsmin vadhUhastamamuJcati / uvAca nRpatirbhUyo vatsa yacchAmi kiM nu te // 61 // tatazca yAcitastena jAtyaghoTakapaJcakam / tattasmai zIghramevAsau pradadau prItamAnasaH / 62 / vAdyamAne tatastUrye'bhavadavalamaGgalaH / mantriNA svayaha ninye samaM vadhvA sa maGgalaH // 63 // tatrAmAtyagrahajanazchana channamabhASata / kathaM nirvAsyate'dyApi nAyaM vaideziko naraH // 64 // trailokyasundarI sA'tha calacittaM nijaM patim / jJAtveGgitaistatastasyopAntaM naivAmucat kSaNam // 65 // tata: kSaNAntarekhAsau dehacintArthamutthitaH / jalapAtraM gRhItvA''zu tadanu prAcalacca sA // 66 // kRtAyAmapi tasyAM taM zUnyacittaM raha:sthitam // uvAca preyasI kAnta bAdhate tvAM kSudhA nu kim // 6 // (3) Ga, c| (1) kha gha vastrA / (2) Ga -hastaM na muJcati / Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritra omiti bhaNite tena dAsIhastena modakAn / AnAyya svagrahAttasmai dadau trailokyasundarI // 68 // bhukteSu teSu pAnIyaM pibatA tena bhASitam / aho ramyatarA ete modakAH siMhakesarAH // 68 // ujjayinyA nagaryAzcenauramAkhAdyate'malam / tadA TaptirbhavebrUna modakaSSaziteSvapi // 70 // tacchrutvA rAjaputrI sA ddhyaavaakulcetsaa| . aho aghaTamAnaM kiM vAkyameSa prajalpati // 71 // mAgahamathAvatyAmArya putrasya bhAvi vaa| tadasau dRSTapUrvavAjjAnAtyasyAH svarUpatAm // 72 // tatazca nijahastena mukhapATavakAraNam / . . paJcasaugandhikaM tasmai tAmbUlaM dattavatyasau // 73 // sandhyAkAle punamantrimAnuSaiH preSito'tha saH / trailokyasundarImevamUce matimatAM varaH // 74 // gamiSyAmi punardehacintAyAmudarArtibhAk / tvayA kSaNAntareNAgantavyamAdAya puSkaram // 75 // niragAJca tato mantrimandirAtpuruSAMzca tAn / papraccha rAjadattaM bhoH kAsti tahastu mAmakam // 16 // taizca taddarzitaM sarvamujjayinyAH pathi sthitam / tata: sArataraM vastu nikSipyakarathe bare // 77 // tasmiMzca yojayitvA'khAMzcaturaH pRSThatastathA / badhvaikaM zeSakaM vastu muktvA tatraiva so'calat // 78 // (yugmam) Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaH prastAvaH / / 18 pRSTAcAnena te grAmAnujjayinyadhvagAvarAH1. pratyekaM kathayanti sma nAmagrAhaM muhurmuhuH // 7 // tato rayAdhirUDho'sau tena mArgeNa buddhimAn / stokaireva dinaiH prAptastAmeva nagarauM nijAm // 8 // itazca pitarau tasya tamanviSya vilaya ca / bahudhA bahubhirghauH gatazoko babhUvatuH // 81 // gRhAbhimukhamAyAntaM rathArUDhaM vilokya tam / babhASa'thAparijJAya jananyasya sasambhramam // 2 // preyate gRhamadhyena rAjaputra kathaM ravaH / kartAsyabhinavaM mAgaM kiM khaM tyaktvA purAtanam // 83 // itthaM niSidhyamAno'pi na yAvahirarAma saH / Acakhyo zreSThinastAvat zreSThinyAkulitAzayA // 84 // zreSThayapyasya niSedhArtha grahAdyAvaviroyivAn / tAvadrthAtsamuttIrya pituH pAdau nanAma saH // 85 // upalakSya tatastAbhyAmAzliSTastanayo nijaH / sadyaH prAdurbhavaharSA'zrupUraplAvitekSaNam // 86 // papraccha copaviSTaH san vatsarDiH kuta iidRshii| kka vA kAlamiyantaM tvaM sthito'si cada nandana // 87 // tatazcAtmakathA tena pituragre niveditA / vAk zrutyapahArAdi svasthAnAgamanAbadhi // 88 // (3) gha bAcA (1) Ga ca cha -gA marAH / (2) kha gha tata aatm-| Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrauzAntinAthacaritra aho putrasya saubhAgyamaho putrasya dksstaa| aho dhairyamahobhAgya miti prAzaMsatAmimau // 88 / tataH prAkArasaMgupta' sa svrghmkaaryt| akhAnAM rakSaNArthaM ca mandurAdiniyantraNam // 80 // so'nyeArjanakaM smAha mama tAta kalAgamaH / khalpo'styadyApi taM' pUrNa kariSyAmi tvadAjayA // 1 // tatazcAnumataH pitrA kalAcAryasya sannidhau / kalA'bhyAsaM cakArAsau vakIyasadanAntike // 12 // itazca mantriNA tena rAtrau maGgalaveSabhRt / preSito vAsabhavane vadhUpAnte suto nijaH // 83 // zayyArUDhaM ca taM dRSTvA dadhyau trailokysundrii| ko'yaM kuSThAbhibhUtAGgaH samAyAto mamAntikam // 84 // karasparzamatho kartumudyate'smin jhaTinyapi / sA zayyAyAH samutthAya niryayau bhavanAhahiH // 65 // dAsIbhirbhaNitA kiM nu khAminyasi sasambhamA / sA'vadahevatArUpI gataH kvApi sa me patiH // 86 // pratyUcustA idAnoM sa praviSTo'tra patistava / sA'bravItrAstyasAvatra kuSThikaH ko'pi vidyate // 87 // dAsImadhye tataH suptA tAmatItya vibhAvarIm / trailokyasundarI prAtaryayau piTagRhaM nijam // 18 // (1) ga saMyukta / (2) "ga sN| Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaH prastAvaH / subuddhirapi durbuddhiH so'tha mantrI mhiipteH| yayau sakAzamanyedyuzcintAzyAmamukhaH kila // 8 // kRtapraNatimAsInamathainaM pRthiviiptiH| harSasthAne viSAdaH kiM tavetyUce kRtAgrahaH // 20 // sa jagAda mahArAja vicitrA kammaNAM gtiH| . asmAkaM mandabhAgyAnAM vazAtpariNatA katham // 1 // cintayatyanyathA jIvo harSapUritamAnasaH / vidhistveSa mahAvairI kurute kAryamanyathA // 2 // . rAjA provAca he manvin ukbA khaM duHkhakAraNam / mAmapyamuSya duHkhasya saMvibhAgayutaM kuru // 3 // .... niHzvasya sacivo'pyUce deva daivaM karoti tat / . .. yahatamapi no zakyamazraddheyaM ca zRkhatAm // 4 // khAmipAdaiH saprasAdairdattA suunormmaatmjaa| tasyAM ta pariNItAyAM yahattaM tannizamyatAm // 5 // yAdRga rAjJA svayaM dRSTastAgeva suto mm| .. adhunA kuSTharogApto dRzyate kriyate nu kim // 6 // tacchrutvA bhUpatirdadhyau sA nUnaM mama nndinii| .. alakSaNA tatprabhAvAt kuSThI jAto'sya putrakaH // 7 // vakarmaphalabhoktAraH sarve jagati jantavaH / ayaM hi nizvayanayo yadyapyasti jinoditaH // 8 // (1) kha ga Da ca cha tattabhAvena / Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritra tathApi vyavahAro'yaM yo hetuH sukhaduHkhayoH / sa eva kriyate loke bhAjanaM guNadoSayoH // 8 // (yugmam) svakammapariNAmena jajJe putro'sya kuSThikaH / jAtA ca tabimittatvAtputrI me doSabhAjanam // 10 // Uce ca sacivo'narthamakArSamahamIdRzam / nAdAsyaM cetsutAM kuSThI nAbhaviSyatsuto'pi te // 11 // amAtyo'gyabravIt svAmin hitakArya prakurvatAm / ko doSo bhavatAmatra doSo matkarmaNAM punaH // 12 // prathotthAya yayau mantrI sA tu' trailokysundrii| iSTA'pyaniSTA saMjAtA rAjJaH parijanasya ca // 13 // na ko'pyenAmAlalApa nAbhyanandat dRzA'pi hi / ekatra guptargahe'sthAt sA mATagRhapRSThataH // 14 // acintayacca duSkarma kiM mayA vihitaM puraa| yena kvApi yayau naMSTvA pariNIta: sa me patiH // 15 // anyacca lokamadhye'daH kalaGgaM samupasthitam / kiM karomi kva gacchAmi vyasane patitA'smi hA // 16 // evaM cintAM prakurvantyAstasyAzcitte sthitaM tdaa| bhavitojjayinIpuryAM prApto nUnaM sa me patiH // 17 // tadA ca modakAMstena bhuktA saMjalpitaM kila / ete hi modakA ramyAH kiM tvavantyA jalocitAH // 18 // (1) gha Ga lokaiH| (2) ga Ga sA'nu / Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaH prastAvaH / tataH kenApyupAyena tatra gacchAmyahaM yadi / tatrAnviSya militvA ca bhavAmi sukhabhAginI // 18 // athAnyedyuruvAcAmbAM he mAtarjanako mama / ekavAraM yathA vAkyaM zRNoti tvaM tathA kuru // 20 // tAM dRSTvA'nAdaraparAmanyedyuH siMhanAmakam / sAmantaM jJApayAmAsa sA tamarthaM kRtAJjaliH // 21 // so'tha rAjakule gatvA nRpaM natvopavizya ca / iti vijJApayAmAsa prastAve vadatAM varaH // 22 // nRnAtha bhavatA mAnyacarI sampratyasammatA / varAko varttate kaSTe seSA' trailokyasundarI // 23 // asyAH saMmAnadAnAdi dUre'svAlapanaM tathA / vAkyazravaNamAtreNa prasAdo'dya vidhIyatAm // 24 // pArthivo'pyazrupUrNAkSaH proce siMha purAbhave / anayA vihitaM kiJcidabhyAkhyAnAdi duSkRtam // 25 // tadiyaM tatprabhAvena kalaGkitatanUrabhUt / state prAptA gADhamasmAkamapyaho // 26 // vAkyaM tadadya yatkiJcidanayA'sti vivakSitam / tad bravItu na ruSTairapyAtmIyaH paribhUyate // 27 // tatastadanumatyaitya tatra trailokyasundarI / uvAca tAta me veSaM kumArocitamarpaya // 28 // (1) kha ga gha Ga ca cha 'sya / (2) ga Ga cha kaSTenaiSA / 23 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritra bhUyo rAjA'bravIt siMha kimidaM vaktyasau vacaH / so'vadaddeva yuktaM hi kramo'sti yadayaM kila // 28 // rAjJAM gRheSu cetputrI gurukAryeNa kenacit / veSaM yAcate tasyai dAtavyaH sa na saMzayaH // 30 // tatastadanumatyA'syai puMdeSaM pArthivo dadau / Adideza ca taM siMhaM tadrakSArtha balAnvitam // 31 // abhyadhAtsundarI bhUyastAtAnA cedbhavettava / ujjayinyAM tato yAmi kAraNena garIyasA // 32 // kAraNaM kathayiSyAmi tajjAte ca samohite / adhunA kathite tasmin pariNAmo na zobhana: // 33 // he putri' mama. vaMzasya yathA nAbhyeti dUSaNam / tathA kAryaM tvayetyuktvA visRSTA sA mahIbhujA // 34 // tatazca siMhasAmantabhUrisainyasamanvitA / akhaNDitaprayANaH sA yayAvujjayinI purIm // 35 // vairisiMho nRpo'thaivaM zuzrAva janatAmukhAt / yaccampAyA: samAgacchannastyatra nRpanandanaH // 36 // abhiyAnAdisanmAnakhAgatapraznapUrvakam / pure pravezya tenAsAvAnIto nijamandire // 30 // pRSTA cAgamanAthaM sA provAca nagarImimAm / draSTumAzcaryasaMpUrNAmAgato'smi vu tUhalAt // 38 // (1) ga Ga cha putike Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaH prastAvaH / tataH proko narendreNa tvayA stheyaM mamaukasi / surasundararAjasya mama gaihasya nAntaram // 38 // rAjaDhaukitagehe sA tasthau sabalavAhanA / pattIvetyAdizat svAdu nIrasthAnaM nirIkSyatAm // 40 // pUrvasyAM dizi te tattu jJAtvA tasyai nyavedayan / tanmArge kAritAvAse 'vAtmot sA'tha nRpAjayA // 41 // gacchato naurapAnArthamanyadA'zvAnirIkSya tAn / sA dadhyau mama tAtasya satkA ete turaGgamAH // 42 // teSAmanupadaM preSya puna tyAn viveda saa| bhartuMguhAbhidhAnAdisarvazuhiM manasvinI // 43 // kalAbhyAsaparaM taM ca jAtvA trailokysundrii| . uvAca siMhamete hi kathaM grAhyAsturaGgamAH // 44 // siMho'vAdIttvayA''diSTopAyenaiva tatazca sA / sacchAtraM taM kalAcArya bhojanAya nyamantrayat // 45 // bhojanArthamupAdhyAye tatrAyAte dadarza saa| chAtramadhye svabhartAraM hRdayAnandadAyinam // 46 // tasmA AsanamAtmIyaM sthAlaM cAdApayattadA / prakArayavizeSeNa gauravaM bhojanAdiSu // 47 // (1) ca bhlaad| Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritre tato vastrANi sarvebhyo yathAyuktamadatta sA / tasmai nijAGgalagnaM ca vAsoyugmaM manoharam // 48 // uvAca ca kalAcAryametanmadhyAt tvdaajyaa| yo jAnAti sa AkhyAtu cchAtro mama kathAnakam // 48 // sarvairapIrthayA chAtrai nirdiSTaH so'tha maGgalaH / upAdhyAyagirA dhImAn vaknumevaM pracakrame // 50 // caritaM kalpitaM kiM vA kathayAmi kathAnakam / sA'vadaccaritaM brUhi, paryAptaM kalpitena bhoH // 51 // maGgalazcintayAmAsa saiSA trailokysundrii| campApuyAM bhATakena pariNItA hi yA mayA // 52 // kenApi hetunehAgAt bhUtvA vessdhaarinnii| bhavatvevaM kathAM tAvat kathayAmi nijAmaham // 53 // jagAda ca kathA lokapriyA citrakarau bhavet / sA ca vRttA madIye'Gge tAmAkhyAmi nizamyatAm // 54 // tatazcAtmakathA tenAditastatra prakAzitA / tAvadyAvadamAtyena gTahAnirvAsito'smAham // 55 // anAntara katAlIkakopA rAjasutA'vadat / amuM gTahIta gRhIta re re mithyAbhibhASiNam // 56 // ityukte pattayastasyAstadgrahArthaM samudyatAH / tayaiva vAritAH zIghraM sa cAnIto yahAntare // 57 // athainamAsane'dhyAsya siMhamUce nRpaatmjaa| ayi yenAhamUDhA'smi sa evAyaM priyo mama // 58 // Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaH prastAvaH / 7 kimatra yujyate kartumityuktaH so'pi cAbravIt / ayaM tava bhavedbharttA tadA sevyo'pazaGgitam // 58 // soce siMhaM tavAdyApi citte yadyasti saMzayaH / tato'sya mandire gatvA sthAlAdIni vilokaya // 6 // taddidhAtumatho siMho dhanadattagRhaM yyau| so'gre chAtramukhAt pukhApAyaM zrutvA''kulo'bhavat // 61 // putrasya gauravodantamAkhyAyaitena bodhitaH / darzayAmAsa ca sthAlAdIni tadbhaNito'sya saH // 62 // vadhvAH svarUpakathanenAsAdya zreSThinaM tataH / siMhaH punA rAjaputrAH samIpaM samupAyayau // 63 // siMhenAnumatA sA'tha kRtvA khovessmudbhttm| . babhUva vallabhA tasya maGgalasya mahAtmanaH // 64 // yayau ca zreSThino vezma tat yugmaM pArthivo'pi tat / AkArya sarvavRttAntaM pRSTvA zrutvA visibhiye // 65 // tatastatraiva prAsAde gatvA rAjAjayA punaH / samaM trailokya sundaU vilalAsa sa maGgalaH // 66 // sundaryA preSitaH so'tha siMhaH sabalavAhanaH / lAvA puruSaveSaM taM yayau campApurauM punaH // 67 // amunA sarvavRttAnte kathite jgtiiptiH|| hRSTo'bhASiSTa vatsAyA aho me matikozalam // 68 // 1.1 . (1) saMga Ga cha ayaM hi tava cegaa| (2) ca gvessy| . . . Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28. zrIzAntinAthacaritra aho kudhIramAtyasya pApakarma vidhAyinaH / yenAdoSA'pi matyutrI sadoSA vihitA katham // 68 // siMhaM punarapi preSyojjayinyAM nijanandinIm / sakAntAM sa samAnAyya saccakre ca yathAvidhi // 70 // amAtyaM dhArayitvA taM mAryamANaM mhiibhujaa| maGgalo mocayAmAsa gADhAbhyarthanayA nRpAt // 71 // jAmAturuparodhana mayA mukto'si pApa re / iti vitruvatA rAjJA so'tha nirvAmitaH purAt // 72 // aputraH so'tha bhUpAlo mene jAmAtaraM sutam / tatraivAnAyayAmAsa tanmAtApitarAvapi // 73 // anyeArmantrisAmantasaMmatyotsavapUrvakam / . maGgalakalasaM rAjye sudhIH sthApayati sma saH // 74 // yazobhadrAbhidhAnAnAM sUrINAM caraNAntike / surasundarabhUpAlaH parivrajyAmupAdade // 75 // rAjye saMsthApitaH ko'pi vnnigjaatiritiirthyaa| pratyantapArthivA rAjyaM hatu tasyopatasthire // 76 // senayA caturaGginyA sahitena mahaujasA / dRDhapuNyaprabhAvena jitAH sarve'pi tena te // 77 // zAntAmitrasya tasyAtha rAjyaM pAlayataH sataH / patnayAM trailokyasandayI suto'bhUjjayazekharaH 78 // sa ca rAjA nije deze jinacaityAnyanekazaH / jinA rathayAtrAzcetyAdidharmamakArayat // 7 // Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaH prastAvaH / / anyadodyAnamAyAtaM jayasiMhAbhidhaM gurum / gatvA vavande bhAvena sakalatraH sabhUpatiH // 80 // papraccha ca yathA kena karmaNA bhagavanmayA / prAptA biDambanohAhe devyA prAptaM ca dUSaNam // 81 // mUrirUce'tha bharate kSetre'travAsti pattanam / kSitipratiSThitaM nAma dhanadhAnyasamRddhimat // 2 // AsIttatra somacandrAbhidhAna: kulaputrakaH / zrIdevI ca tadbhAryA'bhUt tau mithaH prItizAlinau // 83 // somacandraH prakRtyAsAvAjavAdiguNAnvitaH / mAnyaH samastalokAnAM tasya bhAryA ca tAdRzI // 84 // itastatraiva nagare jinadevAbhidhaH sudhIH / zrAvako'bhUtsamaM tena tasya maitrI nirantarA // 85 // jinadevo dhanAkAhI dhane satvapi so'nydaa| . dezAntaraM gantukAmo nijaM mitramabhASata // 86 // dhanAyAhaM gamiSyAhi mayi tatra' gate tvyaa| mAmakInaM dhanaM saptakSetrayAM vApyaM yathAvidhi // 87 // tavApi tasya puNyasya SaSThAMzo bhavatAditi / dInArANAM sahasrANi dazaitasyArpayatkare // 88 // gate dezAntara tasmin somacandro'tha tamuhRt / vyayati sma yathAsthAnaM tadvyaM zuddhacetasA // 88 // AtmIyamapi tasyAnusAreNAyaM vyadhAdRSam / tajJAtvA tasya bhAryA'pi dharma bheje'numodanAt // 80 // Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritra tasminneSa pure tasyAH sakhI bhadrA'bhidhA'bhavat / nandasya zreSThinaH putrI devadattasya gehinI // 81 // devadattaH sa kAlena karmadoSaNa kenacit / kuSThI janne tato bhadrA tapriyA viSasAda sA // 12 // puraHsakhyAstayA'nyeAstatvarUpaM niveditam / tayA ca hAsaparayA bhaNitA sA sasaMbhramam // 83 // hale tvatsaGgadoSeNa kuSThI jajJe patistava / mamApi dRSTiM mAgAstvamato'pasara dUrataH // 84 // sA tena vacasA dUnA tasthau zyAmamukhI kSaNam / hAsyametaditi procya tayavAhAditA tataH // 85 // sa somacandraH zrIdevyA tayA sAI ca bhAryayA / sAdhusaMsargata: prAptaM zrAddhadharmamapAlayat // 86 // ante samAdhinA mRtvA saudharma vidazAvimau / dampatI samajAyetAM paJcapalyopamasthitI // 7 // saudharmAtsomacandrAmA yutvA'bhUt bhUpatirbhavAn / jIvazcAtvA ca zrIdevyA jajJe trailokya sundarI // 8 // paradravyeNa yatpuNyaM bhavatopArjitaM tadA / tadeSA bhATakenaiva pariNItA nRpAtmajA // 8 // hAsyenApi vayasyAyai yahattamanayA purA / tadetasyAmiha bhave kalaGkaH samabhUd dhruvam // 30 // tadAkarNya viraktau tau dattvA rAjyaM svasUnave / rAjA rAnI ca pravrajyAM pAkheM jarAhaturguroH // 1 // Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama: prastAvaH / krameNa so'tha rAjarSiH sarvasiddhAntapAragaH / sthApito guruNA sUripade parikarAkRtaH // 2 // trailokya sundarI sAdhvI sthApitA ca pravarttinI / vipadyobhau ca tAvante brahmalokamupeyatuH // 2 // tatathupratau manuSyatvaM prApyAnimiSatAM punaH / evaM bhave tRtIye tau prApatuH padamavyayam // 4 // // iti maGgalakalasakathAnakam // zrutvA dharmakathAmetAM pratibuddho mahIpatiH / guroH pArzve sa samyaktvaM zrAdadharmamupAdade // 5 // vijahArAnyataH sUrI zrISeNanRpatiH punaH / rAjyaM tajjainadharmaM ca pAlayAmAsa yatnataH // 6 // rAjJa evopadezena tapriyA sA'bhinanditA / bheje dharmaM vizeSeNa bhadrakatvaM tathA'pare // 7 // itaca balabhUpena kauzAmbI svAminA'nyadA / zrImatI kucisambhUtA zrIkAntA tanayA nijA // 8 // zrauSeNatanayasyenduSeNasyArthe svayaMvarA / preSitA nagare tatra parivArasamanvitA // 8 // ( yugmam ) rUpAtizayasampatrAM tAM dRSTvA navayauvanAm / ubhAvapi pariNetukAmau tau nRpanandanau // 10 // ayudhyetAM mitho devaramaNodyAnamadhyagau / sanragADhakavacau vanyebhAviva dAruNau // 11 // ( yugmam ) 31 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 zrIzAntinAthacaritre sa zrISeNanRpaH khalpakaSAyaH svacchamAnasaH / jinoktyA bhAvito'tyantaM kSamAsAraH priyaMvadaH // 12 // vairAyamANau tAvityaM niraukSya nijanandanau | nivArayitumanalambhUSNurevaM vicintayat // 13 // ( yugmam) aho viSayalA mpayyaM vaicitraMtra karmaNAmaho / rAgaddeSAvaho zatrU aho mohavijRmbhitam // 14 // mahAprAjJau mahAtmAnau bhUtvA'pi mama nandanau / yatAvekakAminyAH kRte vidadhatuH kalim // 15 // anayorduzcaritreNa lajjamAnaH sabhAntare / mukhaM nagaramukhyAnAM darzayiSyAmyahaM katham // 16 // tadetasyAmavasthAyAM maraNaM zaraNaM mama | ityabhiprAyamAtmIyaM devyAH kathayati sma saH // 17 // tatastAbhyAM samamasau smRtaH paJcanamaskRtiH / viSami zrotpalAghrANaprayogeNa vyapadyata // 18 // satyabhAmA'pi tenaiva vidhinA jIvitaM jahau / bibhyato kapilasyAsya duSTazIlasya saGgamAt // 18 // jambUddaupavidehasyAntarvatyuttarasaMjJite / kurukSetre 'bhavajjIvAste catvAro'pi yugminaH // 20 // zrISeNAdyapriyAjIvAvAdyaM mithunakaM tathA / dvitIyaM mithunaM siMhananditAsatyabhAmayoH // 21 // itastayorindu vinduSeNayoryudyamAnayoH / ekastattra kuto'pyetya cAraNarSirado'vadat // 22 // Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaH prastAvaH / uttamAnvayasaMbhUtau svayaM caramavigrahau / kurvANAvIdRzaM karma lajjethe kiM na bho yuvAm // 23 // dRSTvA'samaJjasamidaM sabhAryo yuvayoH pitA / viSAghrANaprayogeNa maraNaM samavApa saH // 24 // yayorupakRtasyeha nAsti somA mahItale / tayoH pitrorvinAzAya jAtau dhig duHsutau yuvAm // 25 // tadiyaM mohagopIyA dAminI vRSadAminI / tyajyatAM kAminI kheragAminI kalahAvanI // 26 // iti taddacamA buddhau tyaktayuddhau zubhAzyau / tau taM datvA munimevamupazlokazcatAM mudA // 27 // tvaM gurustvaM pitA mAtA tvaM bandhuH khigdha bhAvayoH / yenAvAM rakSitau rAgaddeSopArjita durgateH // 28 // visRjya 'mahilAmetAM tau gatau nijamandiram / pitrAdInAM pretakAryaM sarvaM vidadhatustataH // 28 // dattvA'tha gotriNe rAjyaM pArzve dharmarucermuneH / nRRNAM catuHsahasrestau sAI jagTahaturvratam // 30 // pAlayitvA ciraM dIkSAM kRtvA ca vividhaM tapaH / utpAdya kevalaM jJAnaM tau kaivalyamupeyatuH // 31 // 5 33 (1) Ga vanitA- | Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritre zrISeNamukhyA mithunaddayo sA bhukvottaraprAgragrakuro sukhAni / pazcAt sodharmamiyAya kalpaM tatrApi patyavitayAyurAsIt // 232 // 34 ityAcArya zrI ajitaprabhasUriviracite zrI zAntinAthacaritre pUrvabhavatryavarNano nAma prathamaH prastAvaH / Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitIyaH prastAvaH / itazcAtraiva vaitAbya uttarazreNibhUSaNam / rathanUpuracakravAlAkhyamasti puraM varam // 1 // vidyAdharendro jvalanajaTI tanAbhavahalo / svAhA vAyusakhasyeva vAyuvegA ca tapriyA // 2 // tatkukSisaMbhavo vairivArovaNatamoraviH / tasyArkakIrttirityAsItyatro'vaprasUcitaH // 3 // samadhItakalaH so'ya vinayAdiguNAJcitaH / khuvarAjapade'sthApi pinA saMprAptayauvanaH // 4 // putrI tadanujA candralekhAsvapnopasUcitA / AsIt svayaMprabhAnAmnI khAtanvArahitA param // 5 // tatrAbhinandanajaganandanau munipuGgavau / anyecurAgatau vyomacAriNau pApahAriNau // 6 // kanyA svayaMprabhA sA tu zrutvA dharma tadantike / babhUva zrAvikA zuddhasAmAcArI zubhAzayA // 7 // sAdhU vijagatustau mAM kanyA sA ca svayaMprabhA / prApte parvadine'nyedyuH prapede pauSadhavratam // 8 // (1) Ga ca -nvitH| (2) ca rUpAtizayazAlinI / Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 zrI zAntinAthacaritre tasya pAraNake jainabimbamabhyarcya 'vezmagam / taccheSAmarpayAmAsa gatvA tAtasya sannidhau // 8 // zIrSa zeSAM tathotsaGge putrImAdhAya bhUpatiH / tadrUpavayasI vocya cetasyevamacintayat // 10 // varapradAnayogyeyaM saMjAtA mama kanyakA | tadbharttA ko'nurUpo'syA bhaviSyati nabhazvaraH // 11 // kuru pAraNakaM tAvat puttrotyuktvA visRjya tAm / kArya mantrilazcAtmacintitaM tadajijJapat // 12 // uvAca suzrutasteSu devaratnapure vare | 'mayUragrovastatputtro'zvagrovo'sti khagezvaraH // 13 // bharatAImahIbharttA yuktaH putrA varo hi saH / bahuzruto'vadaJcaitanna yuktaM pratibhAti me // 14 // yato'yaM varttate vvaddhastadanyaH ko'pi rUpavAn / vayaH zaulakulaistulyo varaH putrAH kariSyate // 15 // tato labdhAvakAzena proce sumatimantriNA | yathA devottarazreNyAM purI nAma prabhaGgarA 16 // tatra meghadhano rAjA tadbhAryA meghamAlinI / putro vidyutprabhaH putrI jyotirmAlA tayorvarA // 17 // yogyo vidyutprabhaH so'syA yumatputrAH patistathA / jyotirmAlA kumArasya patnI bhavitumarhati // 18 // (1) ca vezmani / (2) khagha mayUragrIvastUrazvagrIvo'sti vara khecaraH / mayUragrIvasravItro'sti khecarezvaraH // Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaH prastAvaH / bhaNitaM ca tato'nyena zrutasAgaramantriNA / devAsyA yujyate karttuM kanyakAyAH svayaMvaraH // 19 // zrutvedaM mantraNaM rAjA mantriNo visasarja tAn / saMbhinnazrotaH saMjJaM cApRcchannaimittikottamam // 20 // naimittiko'vadadrAjan yau potanapurezituH | putrau prajApate rAjastripRSThAcalasaMjJakau // 21 // tAvatra bharate viSNubalabhadrau bhaviSyataH / prativiSNumamuM cAzvagrIvaM vyApAdayiSyataH // 22 // iti sAdhumukhAddAkyaM mayA zrutamataH param / svajJAnenApi vijJAya kathayAmi mahIpate // 23 // tubhyaM vidyAdharezatvaM sa tripRSTha: pradAsyati / eSA svayaMprabhA cAgrAmahiSI tasya bhAvino // 24 // tatazca 'parituSTo'sau rAjA'bhyarcya visRjya tam / preSayAmAsa dUtaM ca mArociM potane pure // 25 // H gatvA natvA'munetyuktaH prajApatinarezvaraH / yadasmAkaM vibhurvidyAdharendro jvalanAbhidhaH // 26 // kanyAM svayaMprabhAnAmtroM tripRSThAya sutAya te / prabho dilsati tenAhaM preSito'smi tavAntikam // 27 // Uce prajApatiH kAryametat bahumataM mama / valitvA''gatya dUto'pi tadAcakhyau svabhUbhuje // 28 // (1) Ja parituSTena rAjJA / 37 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrauzAntinAthacaritre ito'gvagrauvabhUpenAkhabindurdRSTapratyayaH / pRSTo naimittiko mRtyurmama bhAvo kuto 'nviti // 28 // so'vadaccaNDa vegaM te yo dUtaM dhrssyissyti| zAlikSetrApakartAraM haniSthati hariM ca yaH // 30 // sa te hanteti zrutvA taM satkRtya vyasRjanRpaH / putrau prajApateH krUrAviti lokAdiveda ca // 31 // tenAtha preSito rAjJA yayau dUto'svalahatiH / prajApatidvapAsthAne bhavatprekSaNanirbhare // 32 // sadya: prekSaNaraGgasya bhaGgaM dRSTvA kumaarko| tripRSThAcalanAmAnau tasmai cukupaturbhRzam // 33 // dUtaH satkRtya rAjJA'sau visRSTazcalitazca saH / tripRSThAcalayoragre kathitastatpadAtibhiH // 34 // tAbhyAM gatvA muSTipArNiprahAreNa nipIDitaH / tadraGgabhaGgAvinayaM smarayabhyAM muhurmuhuH // 35 // zrutvA prajApatI rAjA sutayostaviceSTitam / taMdUtaM kSamayAmAsa saJcakre ca vizeSataH // 36 // tahatadharSaNaM cAramukhenAkhanRpo'zRNot / pazcAt sa ca NDa vego'pi tatsamIpamupAgataH // 37 // jAtodantaM nRpaM jJAtvA so'tha tasmai yathAtatham / AkhyAya punarapyUce devedaM bAlaceSTitam // 38 // (1) ca narAta / Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaH prastAvaH / prajApatinRpastvAjJAM na te laGghayati kacit / tadetasyopari krodho na karttavyo manAgapi // 38 // zAlikSetrANyatho tasya vAraMvAreNa pArthivaiH / rakSyante sma mRgArAteH prativarSamupadravAt // 40 // tasmin varSe ca tadracAmanyadUtamukhena saH / prajApatimavAre'pyakArayat kruddhamAnasaH // 41 // pitaraM pratiSidhyAtha kumArau balazAlinau / jagmatustatra yatrAsti zAlikSetra pradezabhUH // 42 // zazaMsurvismitAste'tha zAligopakapUruSAH / rakSyante zAlayo hyete nRpaiH sabalavAhanaiH // 43 // yuvAM kAvapi varttethe navInau zAlirakSakau / niHsanrAhau samAyAtau yau sainyaparivarjitau // 44 // Uce tripRSTho bhostAvatsa siMho darzyatAM mamaH | yathA tadrakSaNa klezaM sarvathA vArayAmyaham // 45 // tatastairdarzitastasya siMho giriguhAzayaH / yayau ca taguhAhAre tripRSTho'pi rathasthitaH // 46 // rathacItkAranAdena jajAgAra sa kezarI / prasAritAsyakuharo guhAyA nirjagAma ca // 47 // padAtiM taM samAlokya kumAro'pi tathA'bhavat / mumoca khaDgaratnaM ca taM nirIkSya nirAyudham // 48 // kumAraceSTitaM dRSTvA dadhyau siMho'pi vismitaH / aho AzcaryyamekaM tat yadeko'yamihAgataH // 48 // 38 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritre dvitIyaM pAdacAritvaM TatIyaM khaDgamocanam / tadasya darzayAmyadyAvajJAyAH phalamAtmanaH // 50 // ityutpatyAmbare roSAt patito mastakopari / pracikSepa kumAro drAk karau kezariNo mukhe // 51 // ekena pANinA''dAya tasyauSThamapareNa tu / adharaM dArayAmAsa taM tato jIrNapotavat // 52 // vidhA kRtvA vinikSiptaM pRthivyAM tatkalevaram / sphurattadapi roSaNa proce sArathinAMjasA // 53 // narasiMhakumAro'yaM pazusiMho bhavAn punaH / . hato'si siMha siMhenA'nuzayaM bhoH karoSi kim // 54 // prIto'pi vacasA tena sa mRtvA narakaM gataH / prAjApatyo'pi taccakhigrIvasyApayattadA // 55 // tenaivAdiSTatatrasthavidyAdharanarairatha / iti cAkathayadyattvaM bhuvAndho matprasAdataH ||56||(yugmm) dRSTvA''karNya ca 'tahAjigrIvo'pyevamacintayat / alaMbhUSNurmamApyeSa dorbalenAmunA khalu // 57 // jJAtvodantaM ca kanyAyA jvalanAttAmayAcata / so'pi tatvottaraM kiJcit tatpuMsAM tamabodhayat // 58 // nItvA pracchannamatAM ca pure potananAmani / sAMvatsaropadiSTena tripRSThenodavAhayat // 58 // (1) kha ca cha tabIya griivo-| Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitIyaH prastAvaH / harizmarathAmAtyaH pariNItA svyNprbhaam| zrutvA kutazcitkathayAmAsAkhagrIvabhUbhuje // 6 // tenAyaM kupitenaivamAdiSTo yadihAnaya / tau tripRSThAcalau badhvA khecaraM taM ca mAyinam // 61 // preSitathAmunA dUtaH sa gatvA potane pure / jvalanaM pratyabhASiSTa paTiSThavacanoDataH // 62 // nanu bhoH kanyakAratnaM Dhokaya svAmino mama | kiM na jAnAsi ratnAnAM prabhureva gatirbhavet // 63 // jvalano'pyabravIta pradattA kanyakA mayA / vipRSThAya tadetasyA eSa rakSAkaro'dhunA // 64 // jace vipRSTho re dUta pariNItA mayA bsau| / imAmicchan sa te khAmI nirvilo jIvitAbru kim // 65 // tahatavacanAt zrutvA'khagrIvaH krodhaduIraH / / vidyAdharabhaTAn preSIt hantuM tAnAtmano hiSaH // 66 // te potanapuraM prAptAH prhrnto'ynoditaaH| lolayaiva jitAH sarve vipRSThena mahaujasA // 67 // proktAzcedaM yathA''khyeyaM kharagrIvasya tasya bhoH / veccharo'si tadAkhehi rathAvarte'stu nau samit // 68 // taizca gatvA tathA''khyAta sa vidyAdharasainyayuk / tatrAyayau tripRSThazca 'masainyaM khazurAlaye // 68 // (1) kha gha sasainyaH / Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritra tato'grasainyayoyuTTe jAte vidyAdharaiH kRtAH / rakSovyAghrapizAcAdyAH hiMsrAH paravinAzakAH // 70 // tripRSThasenA tadbhautA palAyiSTa tataH svayam / DuDhoke khecarairyoDhuM rathArUDho'calAnujaH // 71 // zaGkha ca pUrayAmAsa tannAdena nijaM balam / yuddhasajjaM punarabhUt parAnIkaM ca vidrutam // 72 // DuDhauke svayamakho'pi yoDuM syndnsNsthitH| . tripRSThena samaM siMhaH zarabheNeva satvaram // 73 // divyAstrairyuyudhe so'tha tripRSThastAni liilyaa| sarvANyucchedayAmAsa tamAMsIva vikartanaH // 74 // tatazca so'mucaccakraM tripRSThAya bhayAvaham / tacca vakSasi tumbena prAjApatyamatADayat // 15 // sthitaM tatraiva tadathopAdAya tamuvAca saH / katvA mama namaskAraM re 'svamAraM nivAraya // 76 // azvagrovo'vadanmRtyuvaraM vairipraNAmataH / tanmuJca cakraM ko vakraM devaM nAmAnukUlayet // 77 // tato muktaM tripRSThena cchittvA tasya zirodharAm / punarAgAt tripRSThasya samIpe'sau sudarzanam // 78 / / prathamo vAsudevo'yamutpanna iti vAdinaH / upariSTAt tripRSThasya puSpavRSTiM vyadhuH surAH // 8 // (1) ga Da -mArim / Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitIyaH prastAvaH / tato'sau sAdhayAmAsa bharatAImahIpatIn / / bane koTizilAM vAmabhujAgreNa ca chatravat // 80 // vAsudevAbhiSeko'sya cakre bhUcarakhecaraiH / tena cAkAri jvalanajaTI vidyAdharAdhipaH // 81 // arkakortestathA jyotirmAlA vidyutprabhavasA / babhUva gaihinI ramyA tripRSThasyaiva zAsanAt // 2 // yayau nijapuraM so'tha tasya cAtyantavallabhA / SoDazastrIsahasrANAM mukhyA sA'bhUt svayaMprabhA // 83 // ita: zrISaNajIvo'sau cyutvA saudharmakalpataH / jyotirmAlAkukSisarasyavAtAronmarAlavat // 84 // . dRSTo'mitaprabhAvyAptasUrasvapno'mbayA tdaa| / jajJe ca samaye putro'mitatejo'bhidhoditaH // 85 / arkakotiH pitA so'tha privrjyaamupaadde| abhinandanAbhidhAnasyAnagArasya sannidhau // 86 // jIvo'tha satyabhAmAyAzcAtvA prathamakalpataH / jyotirmAlodare jAtA'rkakIrtestanayA'bhavat // 87 // sutArArajanIkhapradarzanAt sA'bhidhIyate / sutAreti sutArAkSI cArutAruNyazobhitA // 88 // jIvo'bhinanditAyAzca svargAccutvA''yuSaH kSaye / devyAM svayaMprabhAnAmayAM tripRSThasya suto'bhavat // 88 // abhiSeko mahAlakSmayA dRSTaH svapne ydmbyaa| . tena zrIvijayo nAma tasya janne manoramam // 80 // Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 zrozAntinAthacaritre aparo'pi cipRSThasya viSNorajani nandanaH / svayaMprabhAprasUto vijayabhadro'bhidhAnataH // 81 // sa siMhananditAjIvaH saudharmatridiva'cyutaH / jajJe jyotiHprabhAnAmnI tripRSThasyaiva nandinI // 82 // akAryatyantacArvayAH kRte tasyAH svayaMvaraH / viSNunA dUtavadanairAhatAH samahIbhujaH // 83 // athArkakIrttinA'mAtyaH preSitaH kezavAntikam / sa etya viSNumAnamya vyAjahAra kRtAJjaliH // 84 // deva matsvAminaH putrI sutArA'pi nijecchayA / vRNute varamatraiva samAgatya tvadAjJayA // 85 // hRSTo'bhASiSTa govindo bhavatvevaM kimatra bhoH / vAcyaM yadarkakIrttezca mamAvAsasya nAntaram // 86 // tataH putrImupAdAyAmitatejaH sutAnvitaH / tatrAyayAvarka kIrttiH pUjito viSNunA'tha saH // 7 // aMkArayat tripRSTho'tha svayaMvaraNamaNDapam / 'maJcAnanekazastatra nAmAGkAnyAsanAni ca // 68 // tataste pArthivAsteSvAsaneSu nyaSadan kramAt / teSAM ca madhye tau viSNubalabhadrau niSedatuH // (1) kha, ghaH zrutaH / (2) kha, gha, Ga -stu / (3) ga, Ga kezavAntike / (4) Ga ca maJcAnya- / Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaH prastAvaH / atrAntare kRtanAne zvetavAso'tizobhane / zvetAGgarAgapuSpAvye vizAlazibikAsthite // 100 // cAmarAbhyAM vIjyamAne devyAviva dharAgate / jyotiHprabhAsutAre te kanyaM tatreyatuH zubhe // 1 // ( yugmam ) zivikAyAH samuttIrya svayaMvarasadogate / te prekSAMcakrire bhUpAH purA'dRSTAGganA iva // 2 // nirocya nikhilAn rAjJo'mitatejogale'kSipat / jyotiHprabhA varamAlAmanyA zrIvijayasya tu // 3 // aho sAdhu vRtaM sAdhu vRtamityuJcakairjaguH / hRSTacittA mahIpAlA bhUcarAH khecarA api // 8 // tripRSThazcArkakIrttizca tAnsakRtya visRjya ca / / kArayAmAsatuH prIto vivAhaM vakhakanyayoH // 5 // arkakorttiratho jyotiH prabhAmAdAya khasnuSAm / muktA sutArAM sasuto'pyAjagAma nijaM puram // 6 // viraktacittaH so'nyedyurdattvA rAjyaM svasUnave / piturdIcApradasyaiva muneH pArzve'grahI hutam // 7 // tripRSThe vAsudeve'tha paralokaM gate sati / sUriH suvarNakumbhAkhyaH potane 'ndhedyarAyayau // 8 // zreyAMsa jinaziSyaM taM parivArasamanvitam / prayayau nantumudyAne balabhadro'calAbhidhaH // 8 // 45 (1) ga Ga - bhizobhite / Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 zrI zAntinAthacaritre tatrAcAryaM namaskRtyopavizya ca yathAsthiti / zuzrAva dezanAM tasya mohanidrAvinAzanam // 10 // papracchAvasare caivaM bhagavan vizvavizrutaH / matkaniSTho guNairjyeSThastripRSTha: kAM gatiM gataH // 11 // sUrirUce sa nRzaMsaH paJcendriyavadhe rataH / mahArambhaparo mRtvA saptamaM narakaM yayau // 12 // tacchrutvA vilalApaivamacalaH snehamohitaH / hA vizvavora hA dhIra kiM te'bhUhatirohazI // 13 // guruNoktaM mA viSoda zRNu pUrvajinoditam / yadasya caramo jIvo bhavitA'tra jinezvaraH // 14 // tataH zravijayaM rAjye yauvarAjye'paraM sutam / nivezya balabhadro'sya guroH pArzve'grahohutam // 15 // rAjJaH zrIvijayasyAtha rAjyaM pAlayataH sataH / sabhAsthasyAnyadA''gatya pratIhAro vyajijJapat // 16 // prabho tvanmandiraddAraM tvaddarzanasamuktakaH / asti naimittiko nAma sa AyAtu prayAtu vA // 17 // tato rAjJo'numatyA'sau tenAnItaH sabhAntare / assirvacanaM tasmai yathAsanamupAvizat // 18 // rAjA provAca jJAnena yatpazyasi zubhAzubham / tattvaM brUhi nimittajJa kare yatte'sti pustikA // 18 // Hisarta pazyAmi yadahaM nijabrahmaNA / tadvaktumapi no zakyaM kathyate tu tvadAjJayA // 20 // Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitIyaH prastAvaH / 47 yaditaH saptame ghasre potanAdhipaternanu / nipatiSyatyacirAMza: zIrSopari na saMzayaH // 21 // tacchrutvA prissddjaahtevaabhuutsuduHkhitaa| bhaNitazca kumAraNa gADhakopapareNa saH // 22 // patiSyati yadA vidyut re potanapurezituH / patiSyati tadA zIrSe tvadIye kiM nu durmate // 23 // naimittiko'vadanmahyaM tvaM kupyasi kumAra kim / yadatra dRSTaM 'saMjJAne bhavettajjAtu nAnyathA // 24 // vastrAbharaNaratnAnAM vRSTirmama bhaviSyati / rAjJA proce tvayA hyetavimittaM zikSitaM kutaH // 25 // so'bravIhaladevasya dIkSAkAle mayA'pi hi| pravrajyA pratipannA''saukiyatkAlaM ca pAlitA // 26 // adhItaM ca tadA zAstrametadyena bhaNAmyaham / sarvatrazAsanamRte samyag jJAnaM na vidyate // 27 // pazcAcca viSayAzakto'bhUvaM rAjan pungRhii| dhanAzayehAgato'smi tadAraparigrahaH // 28 // jJAtvA satyaM nimittaM tat rAjaloko'khilastadA / svasvAmirakSaNopAyacintayA vyAkulo'bhavat // 28 // tatraiko nyagadanmantrI yat svAmI sapta vAsarAn / yAnArUDhaH samudrAntardhiyate'tiprayatnataH // 30 // dvitIyaH smAha pAnIye vidyudyadyapi na sphuret / (1) Ga sjjnyaane| (2) kha, gha, ca -deva / Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 zrIzAntinAthacaritre tathA'pi yAnapAtre tAM patantoM ko nivArayet // 31 // tasmAdvaitAbya zailasthAtigUDhe kandarAgTahe / prakSipya rakSyate svAmI vidyutpAtabhayAtkila // 32 // tRtIyo'pyavadatrAyamupAyo'pi zubhAvahaH / pratyutApAyahetuH syAt dRSTAnto'tra nizamyatAm // 33 // babhUva vijayapure rudrasomAbhidho dvijaH / tadbhAryA jvalanazikhA zikho nAmnA tayoH sutaH // 34 // tasmiMzca nagare kazcit rAkSaso mAMsalolupaH / bhUri mAnuSarUpANi mArayAmAsa pratyaham // 35 // ekaikaM mAnuSaM te'haM dAsyAmyevaM vadhIH sma mA / .. saha tena vyavastheti kvatA tatpurabhUbhujA // 36 // cakre ca sarvapaurANAM nAmAntargatagolakAn / tanmadhyAnnityamekaikamAkRSyAkhyAM nirIkSyate // 37 // yasmin dine ca yannAma dRzyate tatra nirgatam / sa tasmai dIyate tasya zeSarakSAvidhitsayA // 38 // andheyurdvijaputrasya tasya nAma viniryayau / tacchrutvA jananI tasyAkrandaM cakre suduHkhitA // 38 // tasyAH kranditamAkarNya tatrAsatragRhasthitaH / bhUtaiH sA'bhANi sadayaiH khedaM he amba mA kRthAH // 40 // bhaviSyati yadA datto 'rAkSasAya sutastava / AneSyAmastadA hRtvA samavazyaM tavAntikam // 41 // (1) ga, Ga rAjasasya / Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaH prastAvaH / ityuktA muditA sA'bhUt tatputraH so'tha bhUbhujA / pradatto rakSase tasmAdbhUtairapi' hRtazca taiH // 42 // samarpitazca tanmAtustayA tanmRtyubhItayA / sa parvataguhAmadhye kSepitvA pidadhe tathA // 43 // tatrApyajagareNAyaM tatsthena gilito nizi / na zakyamanyathA kartuM karma kenApi dehinAm // 44 // tasmAdavazyaMbhAvI hi yo'sau bhAvo bhaviSyati / kintu duritopazAntyai kariSyAmastapo vayam // 45 // mantravAdIccaturtho'tha satyametena bhASitam / kintu yaddarttate citte mama tatkathayAmi vaH // 46 // potanAdhipatermUrdhni vidyutyAto'munoditaH / naimittikena na punA rAjJaH zrIvijayasya bhoH // 47 // tataH sapta dinAnyatrApara: svAmI vidhIyate / naimittiko'pi taddAkyaM prAzaMsatsAdhu sAdhviti // 48 // uvAca cAsya kAryasya kathanArthamihAgamam / idaM ca kriyatAM kintu kimanyairdurvicintitaiH // 48 // rAjA jinAlayasyAntastaponiyamatatparaH / tiSThatveSa yato hyApallaGghayate sumahatyapi // 50 // rAnoce yasya kasyaiva svAmitvaM hi vidhAsyate / so'pi yAsyati paJcatvaM tadevaM kriyate katham // 51 // w (1) ga -pahRtazca / 48 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritra acuzca mantriNa: svAmin yadyeta saMmataM tava / tadAbhiSeko yakSasya pratimAyA vidhAsyate // 52 // ceddevatAnubhAvena na syAdApattato varam / no cetkASThamayo yakSapratimaiva vinazyati // 53 // : rAjA'tha yuktamityuktvA gatvA ca jinamandire / sarvAntaHpurasaMyuktaH prapede pauSadhavratam // 54 // saMstArakaniSaNazca taponiyamasaMyamaiH / pUtAtmA munivattasthau namaskAraparAyaNaH // 55 // anye ca mantrisAmantapramukhAH bhUpateH pde| . nivezya yakSapratimAM tasthustasyAH samIpagA: / 56 // tataH saptame gho'bdaH kSaNAd vyAptaM nabhastalam / vavarSa ca ghano garjAravavyAptadigantaraH // 57 // muhurvidyotamAno'tha vidyuiNDastathA'patat / tasmiveva yakSabimbe nirbhAgye yamadaNDavat // 58 // tatropasarge tenaiva vidhinA pralayaM gate / naimittikagirA rAjA punarAgAnijaM gRham // 58 // sarvAntaHpuranArIbhiSTacittAbhirarcitaH / vastrAlaGkAraratnodhaiH ma naimittikapuGgavaH // 60 // rAjA'pi bhUri dravyeNArcito visasRje ca saH / yakSasya pratimA ratnamayo navyA ca kAritA // 61 // pUjA ca jinabimbAnAM shreyHsnttikaarinnii| rAjye punarjanmanIva khasyAkAri tathotsavaH // 62 // Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitIyaH prastAvaH / so'tha zrIvijayo rAjA samaM devyA sutArayA / yayau krIDArthamanyeArvanaM jyotirvanAbhidham // 63 // tatra bhartA sahAdrINAM chAyAvat sutaleSu saa| viharantI dadarzakaM sutAraiNaM manoharam // 64 // kuraGga svarNavarNAGgaM taM vilokya sulocanam / soce svapatimAnIya nAthainaM tvaM mamArpaya // 65 // tanahArthaM svayaM rAjA svapriyAnehamohitaH / dadhAve so'pi vegenotpatyeyAya nabhastalam // 66 // atrAntare'sya priyayA daSTayA kukkuTAhinA / ehi laghu he nAtheti pUcake gurusvaram // 6 // tadAkarNya jhaTityeva vinivRttI mahIpatiH / dadarzanAM vilapantI viSavedanayA'ditAm // 68 // tataH prayuktA vegena mantratantrAdikA kriyaa| . sA'pyabhUviSphalA kSetre kSiptaM bIjamivopare // 68 // kSaNAntaraNa sA devI khAnAsyA maulitekSaNA / pazyato'pi mahobharturbabhUva gatajIvitA // 70 // tato mumUrcha bhUpAla: papAta ca mahItale / kathaJcillabdhasaMjJaH san sa evaM vilalApa ca // 71 // hA gIrvANapriyAkAre mahodAra vivekini / hA sutAra guNAdhAra prItisAre ka tiSThasi // 12 // evaM vilapya bahudhA rAjA'bhUmaraNodyataH / vRttAntaM jJApitazcAmuM rAjaloka: padAtibhiH // 73 // Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 zrIzAntinAthacaritre rAjJaH svayaMprabhA mAtA bhrAtA ca vijayAhvayaH / tacchrutvA duHkhitau gADhaM yAvadetau babhUvatuH // 74 // nabhomArgeNa tatraitya tAvadeko naro'vadat / alaM devi viSAdena zRNu vAktI svayaMprame // 75 // rathanUparanAthena pUjito'mitatejasA / saMbhinna zrotA mattAto naimittikavaro'sti hi // 76 // tatputro'haM dIpazikho'nyadova tu pracelatuH / jyotirvanaM prati kroDAM karttuM tAvadapazyatAm // 77 // puracamaracacezAzanighoSeNa bhUbhujA / kriyamANAM gatatrANAM tAM sutArAM nRpapriyAm // 78 // ityUcatuzca taM duSTa dhRSTa dukheSTa pApa re / asmatsvAmikhasAraM tvamapahRtya kva yAsyasi // 78 // tayA ca bhaNitAvAvAM prayAsenAlamatra vAm / gatvA saMbodhyatAM rAjA vetAlinyA vimohitaH // 80 // marttukAmastayA sArddhaM sutArArUpayA tataH / AvAbhyAM bodhito rAjA sA ca duSTA praNAzitA // 81 // devyudante ca vijJAte so'sti tatprApaNodyataH / tadAjJayA'hamAgAM vastatsvarUpaM ca zaMsitum // 82 // tataH svayaMprabhAdevyA satkRto'sau punaryayau / rAjJaH samIpaM rAjA'pi tAbhyAM ninye svapattane // 83 // ( 1 ) ga saH / (2) khastadA ca tau / Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya: prastAvaH / pratipattiM vidhAyAtha saMpRSTo'mitatejasA / rAjA zrIvijayaH sarvaM svavRttAntaM nyavedayat // 84 // tacchrutvA so'pi saMkruddho'zanighoSAya satvaram / mArocinAmakaM dUtaM zikSAM dattvA visRSTavAn // 85 // 53 gatvA camaracaJcAyAM sa dUtastamabhASata / AnItA'sti tvayA'jJAnAt bhaginI svAmino mama // 86 // rAjJI zrIvijayasyAho sutAreti sato varA / apyatAM sAdhunA zIghramanarthaM mA''tmanaH kathAH // 87 // (yugmam) uvAcAzanighoSo'pi sagarvoDarakandharaH / re dUtArpayituM nAma kimAnItA'styasau mayA // 88 // matto yaH kacidapyenAmanAtmajJo jihIrSati / dopte matkhajadIpe'smin zalabhatvaM sa yAsyati // 88 // ityuktvA grAhayitvA ca kaNThe nirvAsito'sunA / svasthAnamagamaddUta'stadartho'sya zazaMsa ca // 80 // tataH zrIvijayAyAdAt vidyAM zastranivAriNIm / bandhamocanikAM caivAmitatejonarezvaraH // 81 // ekaikAM sAdhayAmAsa sa saptadivasaiH pRthak / siddhavidyastatazcArivijayAya cacAla saH // 82 // kumArA razmivegAdyAH sutA amitatejasaH / anu zrIvijayaM celuH zatasaMkhyA mahaujasaH // 83 // (1) kha ca ca ta tadaryasya Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 zrIzAntinAthacaritre anyaizca bhUyaH subhaTaH vidyAbhujabalorjitaH / samaM zrIvijayaH prApAzanighoSapurAntikam // 84 // mahAjvAlAbhidhAM vidyAM paravidyAcchidAkarIm / yayau sAdhayituM cArkinRpo himavati svayam // 45 // sahasrarazminA jyeSTha putreNa parivAritaH / tatra mAsikabhaktena vidyAM sAdhayati sma saH // 86 // ita: sasainyamAyAntaM zrutvA zrIvijayaM nRpam / preSIdanighoSaH svAn putrAn sabalavAhanAn // 87 // tataH pravakRte ghoraH samaraH sainyayostayoH / vidyAbalavatoH svasvasvAminojayakAriNoH // 8 // vidyAjanitamAyAbhiryudyamAnaM sakautukam / nAhArayadekamapi yormadhyAhalaM tayoH // 18 // mAsaM yAvat yudhaM kRtvA'mitatejaH kumArakaH / putrA azanighoSasya prauDhA api parAjitAH // 20 // tatazcAzanighoSe'smin yudhyamAne svayaM raNe / draDhIyAMso'pyabhajyanta puttrAste'mitatejasaH // 1 // svayaM zrIvijayo rAjA'pyaDhaukiSTa raNe tadA / zakyante netarairattamikSavaH saha dantibhiH // 2 // kruddhaH zrIvijaya: so'tha khaGgenAhatya taM dviSam / vidhA cakre tato jAtA'zanighoSahayau 'punaH // 3 // (1) kha ca ja puraH / Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya: prastAvaH / sA'pi dvidhA kRtA jante 'zanighoSacatuSTayau / evaM ca khaNDAmAno'sau mAyayA zatadhA'bhavat // 4 // yAvacchrovijayo rAjA nirvimastaddadhe'bhavat / tAvattatra siddhavidyo'mitatejA sa Ayayau // 5 // apahAya tato mAyAM nazyantaM tadbhayena tam / dRSTrA''didezArkinRpo vidyAM vidyAmukhImiti // 6 // dUrAdapyeSa pApIyAnAnetavyastvayA sphuTam / sA'tha tatpRSThato lagnA yayau sImanage ca saH // 7 // tatra zrISabhasvAmijinamandirasavidhau / utpadmakevalajJAnaM vandyamAnaM surAsuraiH // 8 // nirokSya baladevarSiM sa taM zaraNamAzrayat / devatA'pyamitAyAkhyad valitvA taM tathAsthitam // 8 // (yugmam) devIM sutArAmAdAya tvamAgacchema mAntikam / iti mArocimAjJApya so'tha zrIvijayAnvitaH // 10 // sarvasainyayuto bherobhAGkAraiH pUrayan dizaH / balabhadramuniM nantuM tatra somanI yayau // 11 // ( yugmam ) gatvA jinAlaye natvA stutvA ca prathamaM jinam / abhyarse baladevarSejegmatustAvubhAvapi // 12 // devImAdAya mArocirathAgAttatra satvaram / arpitA'kSatacAritrA rAjJaH zrIvijayasya sA // 13 // utthAyAzanighoSo'tha kSamayAmAsa tau nRpau / saMmAnitazca tAbhyAM saMjAtAste gatamatsarAH // 14 // 55 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritra atrAntare kevalinA prArabdhA dharmadezanA / katabhavyajanazrotrasudhApUrapradezanA // 15 // tadyathA rAgaddeSavazIbhUtA durAkUtAstanUbhRtaH / . . nayantyanarthakaM janma kRtvA'narthaparamparAm // 16 // na mokSaprApaNa zaktA yAbhyAM vihitabandhamAH / . rAgaheSAvamU zatrU yUyaM tyajata bho janAH // 17 // zrutvA tAM dezanAM samyak pratibuddhA tRNAM gaNAH / , kecidAdadire dIkSAM zrAvakatvaM tathA'pare // 18 // papracchAzanighoSastaM sutAsyaM mayA prbho| . rAgodrekaM vinA hatvA nItA nijarahe katham // 18 // kevalyUce pUrvabhave pure ratnapurAbhidhe / zoSeNanAmA bhUpo'bhUt jIvo'syAmitatejasaH // 20 // ityAdi tadbhavAn sarvAn kathayitvA'bravItpunaH / tadA'bhUH kapilastvaM hi satyabhAmA ca tvapriyA // 21 // satyabhAmA sutArayaM saMjAtA kapilastu sH| .. bhavaM bhrAntvA manuSyatvaM kule labdhA tapasvinAm // 22 // katvA bAlastapastatra mRtvA'bhUstvaM tatastvayA / jahe pUrvasvasambandhAdrAjan rAgaM vinA'pyasau // 23 // (yugmam) tvayyasau vigatasnehA purAtanabhave'pyabhUt / atastvamapi mandAnurAgo'syAM hi pravarttame // 24 // Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitIyaH prastAvaH / khakhapUrvabhavAn zrutvA'mitatejIDhapAdayaH / dRSTA acuraho nAstyasAdhyaM kimapi brahmaNaH // 25 // pRSTo'tha kevalI vidyaadhreshaa'mittejsaa| bhavyo'hamathavA'bhavyaH prabho me kathyatAmiti // 26 // kevalyUce navame tvaM bhave rAjanito bhavAt / bhaviSyasyatra bharate paJcamaH sArvabhaumarAT // 27 // SoDazazca jinendro'yaM rAjA zrIvijayaH punaH / putro bhUtvA gaNadharastavaivAdyo bhaviSyati // 28 // pRSTvA zrutvA tatastasya pArve kevalino muneH / samyakamUla: suzrAidharmastAbhyAmupAdade // 28 // saMsthApya svAtmajaM rAjye'zanighoSo viraktadhIH / tasya kevalina: pAkheM pravrajyAM samupAdade // 30 // rAjJaH zrIvijayasyAmbA devI sA ca svyNprbhaa| . tatyAdAnte pravavrAja bhUrinArIsamanvitA // 31 // atha kevalinaM natvA svpriivaarsNyutau| khaM khaM sthAnaM jagmatuH zrIvijayAmitatejasau // 32 // devpuujaaguruupaastitpHprbhRtikrmbhiH|| dyotayantI zrAvakatvaM tau kAlamatininyataH // 33 // puNyAtmA'mitatejAzca sa prAsAdamakArayat / paJcavarNavararatnanirmitaM jinamandiram // 34 // - anyadA tatsamIpe'sau kArite paussdhaalye| . (1) ghaNa - sa prAsAdAntarakArayat / Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 zrIzAntinAthacaritre AsIno dharmamAcaSTe vidyAdharasabhAntare // 35 // avAntare cAraNarSidvitayaM nabhasA vrajan / sanAtanajinAnantuM taM dadarza jinAlayam // 26 // taccaityavandanAhetoravatIrNau tatazca tau / upavezyAsane rAjJA vanditau bhaktipUrvakam // 37 // tatraikaH sAdhurAcakhyau rAjan jAnAsi cetsvayam / tathApi dharmamAkhyAtumucito nastataH zRNu // 38 // mAnuSyakAdisAmagrIM labdhA jJAtvA bhavasthitim / dharmo nirantaraM kAryo nirantara sukhArthibhiH // 38 // manasA'pyantare tasya kRte syAtsukhamantarA / jAtaM matsyodarAkhyasya dhanadasyeva nizcitam // 40 // pRcchati sma tato rAjA bhaktibhAk racitAJjaliH / mune matsyodaraH ko'yaM kathyatAM tatkathA mama // 41 // munirUce'va bharatakSetre vidazapUH samam / vikhyAtamasti kanakapuraM nAma puraM bhuvi // 42 // ddiSatkopAnalaprauDhokkRtatejAH suvarNavat / babhUva tatra kanakaratho nAmnA mahIpatiH // 43 // tasyAgramahiSI rUpasampadA ratijitvarI / kanaka zrIrvinayAdiguNairnArIvarA'bhavat // 44 // audAryyAdiguNAdhAro ratnasAro'bhidhAnataH | abhUttatra rAjamAnya: 'zreSTho dharmiSThadhukaH // 45 // (1) gha zreSThIzo dharmadhuryyakaH / Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaH prastAvaH / anayaMzolaratnADhyA ratnacUleti tasya tu / jane priyA priyAlApA lajjAdistrIguNAJcitA // 46 / / abhimAnadhano dhImAn dharmopArjanatatparaH / tayoH putraH kalApAtraM babhUva dhanadAbhidhaH // 47 // itazca tasminnagare kitavaH siMhalAbhidhaH / reme kapardanityaM puradevyA niketane // 48 sa dyUtakrIDayA nityaM tAvadevAjayaddhanam / kadaryabhojanaM kiJcit yAvanmAtreNa jAyate // 48 // .. anyadA mandabhAgyatvAt sa jigAya na kiJcana / tatazca duSTadhauruSTo devatAmityabhASata // 50 // tava devakule nityaM ramamANasya me na yat / / dravyaM sampadyate tatte vikriyA kaTapUtane // 51 // tadadya prakaTIbhUya dravyaM kiJcitprayaccha me| anyathA'haM kariSyAmi tavAnathaM mahattaram // 52 // devatovAca re duSTa tvapitrA kiM tvayA'thavA / dravyamasyarpitaM me yat yAcase sahasaiva tat // 53 // tataH pASANamudyamya' so'vocaddehi me dhanam / kuto'pyAnIya nocettvAM vyaGgayiSyAmi nizcitam // 54 / dadhyau ca devatA nAsyAkatyaM kiJcinna vidyate / dattenaiva dhanenAyaM tuSyenahyanyathA punaH // 55 // (1) ghaJa -mutyaashy| (2) ja bhaGgayiSyAmi / Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritra tato gAthAsanAthaM sA patraM tasyArpayatkare / so'vadatpatrakhaNDena re raNDe kiM karomyaham // 56 // devatovAca gAtheyaM vikretavyA tvayA khalu / dInArANAM sahasraM hi lapsAse tvaM mamAjJayA // 57 // tatpatraM tahirA''dAya vIthImadhye yayAvasau / ityuvAca ca gAtheyaM labhyate gRhyatAmaho // 58 // tahastvasAramAlokya vaNimbhirjAtakautukaiH / pRSTo mUlyamayAciSTa sa dInArasahasrakam // 56 // tadasambhAvyamUlyatvAdagrahNati jane'khile / zreSThiputrasya tasyATTe sa yayo kramayogataH // 6 // tasyArpitena tanmUlyamAkhyAtaM so'tha patrakam / gRhItvA vAcayAmAsa gAyAM tallikhitAmiti // 61 // 'jaM kiri vihiNA lihiyaM taMciya pariNamai sylloysm| iya bhAvijaNa dhaurA vihurevi na kAyarA huMti // 62 // (1) yat kila vidhinA likhitaM tadeva pariNamati sklloke| iti bhAvayitvA dhIrA vidhure'pi na kAtarA bhavanti // * kakha ca ja Da ciya / + ka kha ga ca jANevi nnu| zromunidevasvarayaH svakRtapadyazAntinAthacaritre saMskRtabalA imAM gAthAM evaM lilikhaH - vidhinA likhitaM yattantraNAM pariNamatyalam / dhIrA bhavanti jJAtvaivaM vidhure'pi na kAtarAH // (sarga 2 zlo0 167) Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . hitoyaH prastAvaH / dadhyau dhandho'tha gAtheyaM lakSaNApi na labhyate / .. dInArANAM sahasreNa samardhA gRhyate tataH // 63 // tad yAcitamatho tasmai dattvA mUlyaM mahAmatiH / svIkRtya patrakaM tacca muhurmuhuravAcayat // 64 // atrAntare pitA tasya tatrAgAttamabhASata / tvayA vyavahRtaM kiJcit adya novaiti zaMsa me // 65 // pratyAsanavaNigaputraiH sahAsairiti jalpitam / zreSThistava putreNAdya vyavahAraH kato mahAn // 66 // dInArANAM mahasreNa yadekA'grAhi gAthikA / vaI yisthatyasau lakSmI vANijyakalayA'nayA // 67 // ruSTaH zreSThayapyabhASiSTa tvamito yAhi duSTa re / zUnyaiva hi varaM zAlA pUritA natu taskaraiH // 68 // evaM vimAnatAM prApto dhanado'pi tadA''paNAt / utthAya niryayo citte gAthArthaM taM vicintayan // 68 // purAtrisRtya kauvAM dizyAsanavanAntare / dinAvasAnasamaye prApto mAnadhano hi saH // 70 // gambhIraM sarasaM svacchaM madRttaM sattvazobhitam / dRSTaM sarovaraM tena tatraikaM mAdhucittavat // 71 // tatra sAtvA'mbu pItvA ca nyagrodhasya tarostale / tasyAsane sa suSvApa rAtrI tatpatrasaMstare // 72 // atrAntare ca tatrAgAt vyAdha eko dhanuIraH / hantuM vanacarAn jIvAn jalapAnArthamAgatAn // 73 // Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritra ISannidrAyamANa'tha sacinte zreSThinandane / jajJe calayati svAGgaM zuSkapatrabhavo dhvaniH // 74 // ayaM vanacaro jIvaH ko'pi yAtIti lubdhakaH / vivyAdhainaM zaraNAMhI hRdIvAsajjano girA // 75 // vedhyaM vidvamiti vyAdhastatsamIpamupAgamat / dhanado'pi prhaaraato gAthAmuccarati sma tAm // 76 // tacchrutvA lubdhako dadhyau hA mayA mUDhacetasA / nirvimaH pathikaH ko'pi supto bANena tADitaH // 7 // jace ca bhadra kutrAGge mayA viddho'syjaantaa| ityuditvA tasya pAdAdAcakarSa sa sAyakam // 78 // paTTabandhaM vraNe tatra kurvANaM taM nyavArayat / nijaM sthAnaM prayAhIti dhanado visasajja tam // 78 // nirgacchati vraNAdrakte jAte ca rajanIkSaye / bhAraNDapakSiNA ninye sa saMsthitadhiyA'mbare // 80 // muktvA'tha vAridhemadhyadIpa khAditumudyataH / jIvantaM taM ca vijJAya yayAvuDDIya pakSyasau // 81 // utthAya dhanado yAvat aikSatAzAH samantataH / tAvattatrATavI bhImAmapazyanmAnuSojjhitAm // 82 // dadhyau ca kka puraM tanme kva ceyaM bhISaNA'TavI / athavA cintayA me'laM devacintA balIyasI // 83 // kSuttRSNApIDitaH so'tha bhramaMstatra phlaashyaa| dadarzakaM puraM zUnyaM patitAvAsasaJcayam // 84 // Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaH prastAvaH | dRSTvA ca kUpakaM kiJcitkRcchrAdAkRSya tajjalam / potvA ca vArayAmAsa tRSNAmatha zaroragAm // 85 // vidhAya prANyAttrAM ca phalaiH kadalisaMbhavaiH / purAdapi tato dUraM bhItabhIto yayAvasau // 86 // atrAntare ca mArttaNDo nistejA astamIyivAn / prAptA mayA'vyavastheti dhanadaM bodhayanniva // 87 // astaM gate 'divAnAthe tamasA klezitaM jagat / viziSTajJAnavirahAdajJAneneva sarpatA // 88 // gireH kasyApi nikaTe vahnimutpAdya dAruNA / tasya tApena niHzItaH sa vyatIyAya yAminIm // 8 // prabhAtasamaye vahnipradezorvI dadarza saH / jAtAM svarNamayIM sadyo dadhyau caivaM savismayaH // 80 // nUnaM suvarNaddopo'yaM yadiyaM jvalitAnalAt / jAtarUpamayau jAtA sadya eva vasundharA // 81 // pAtayAmi tataH svarNamiti dhyAtvA'munA kRtAH / iSTikAnAM susaGghATAH svabhUtAzca te'gninA // 82 // bhramanranyedyuradrAkSaut nikuJje kutracihnireH / ratnajAtamayaM taccAninAya svarNasannidhau // 83 // evaM suvarNaratnAnAM rAzistena kRto bahuH / kadalyAdiphalaiH prANyAttrAM cakre ca so'nvaham // 84 // (3) kha ca Ja mRttikAmayasaM / (1) gha Ga ca ja divAdhIze / (2) kha ca Ja svarNa rAzistena kRto baddhaH / Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 zrIzAntinAthacaritre sArthavAhaH sudattAkhyo'nyadA taddezamAyayau / yAne jalegdhanaM tasya truTitaM pUrvasaJcitam // 85 // dRSTvA taM dopametana preSitA nijapUruSAH / jalendhanakkate tatra daTTazardhanadaM ca te // 86 // kastvaM bhorityapRcchaM vAvocaddanacaro'smi saH / tairuktastarhi pAnIyasthAnaM kimapi darzaya // 87 tenAsau darzitasteSAM kUpaste'pi tadantike / dadRzustasuvarNAdi purA yattena saJcitam // 88 // kasyedamityapRcchaMzca dhanadaM so'pyuvAca tAn / mAmakInamidaM vittaM sthAnaM nayati yastvadaH // 68 // yacchAmi tasya tuyAMzamityukte sArthapo'pi saH / tatrAgADanadastasya praNAmAdyaucitiM vyadhAt // 300 // (yugmam ) sArthavAhastamAdhi pRSTvA ca kuzalAdikam / tajjAtarUparatnAnAM nayanaM pratipannavAn // 1 // prApayya bhRtyatraistAnyakSepsItpravahaNe nije / gaNayitvA dhanado'pi tAni teSAM samArpayat // 2 // dRSTvA bahu dhanaM tacca sAryezazvalitAzayaH / Adideza 'nijanarAn kUpe'sau kSipyatAmiti // 3 // taistato dhanado'bhANi karSa bhoH kUpakAjjalam / vayaM samyagna jAnImaH tvaM ca tatkRtapUrvyasi // 4 // (1) kha ga gha ca ta narAMstAn svAn / Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitIyaH prastovaH / tatkartumudyatastaiH sa kSipta: kUpe kapojjhitaiH / hanyate bandhurapyarthalubdhairanyasya kA kathA // 5 // parNAJcitAyAM tanmadhye mekhalAyAM papAta saH / neSadapyaGgajA pIDA tato'bhUttasya bhAgyataH // 6 // gAthAM tAM cintayan so'tha kUpapArkhAnyalokayat / dRSTvaikadeze vivaraM tatrAvikSaJca kautukAt // 7 // cArasopAnapatyA'sau gatvA kiJcidadhastataH / Rjunaiva pathA gacchan pazyaMzcivAyanekazaH // 8 // dadarzakaM devakulaM tasya madhye prabhAvatIm / / - tAArUDhAM cakrapANiM devI cakrakharauM tathA // 8 // (yugmam) natvA tAM parayA bhaktyA zaurSe viracitAJjaliH / evaM vijJApayAmAsa dhanado vadatAM varaH // 10 // jaya shriivRssbhkhaamijinshaasndevte| duSTAriSTahare stotuH sarvasampatkare jaya // 11 // didhyA kaSTAhitanAdya he devi tvaM myekssitaa| bhavatAM tAvakonI taccaraNau zaraNaM mama // 12 // tadbhaktimuditA soce sarva bhavyaM bhaviSyati / agre gatasya te vatsa matto'pyarthaya kiJcana // 13 // so'vadat mayakA devi kiM na prAptaM mahItale / dRSTe tvaddarzane puNyarahitAnAM sudurlabhe // 14 // tato mahAprabhAvAni paJcaratnAni devatA / kare tasyArpayAmAsa tatprabhAvaM zazaMsa ca // 15 // Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 zrIzAntinAthacaritre ekaM saubhAgyakaraNaM dvitIyaM zrIniketanam / / tRtIyaM rogahRtpadyazcaturthaM viSanAzanam // 16 // idaM ca paJcamaM ratnamApatparyantakArakam / ityuktvA'ntardadhe devI dhanado'pyagrato yayau // 17 // dRSTvaikavAdade saMrohiNI cauSadhimuttamAm / dIrkhA turikayA jaGghA nyadhAdranAni tatra ca // 18 // saMrohiNyA mahauSadhyA rohayitvA'tha tahaNam / purazca gacchan pAtAlapuramekaM dadarza saH // 18 // tatrAvalokayAmAsa bhakSyabhojyasamAkulAH / mandirATTA''valIzcitrA mAnuSaiH parivarjitAH // 20 // pradeze'nyatra so'drAkSIt narendrabhavanaM mahat / gavAkSagopuraprAMzuprAkAraparizobhitam // 21 // pravizya kautukenAtra gataH saptamabhUmikAm / dadarza bAlikAmekAM rUpAjjitasurAGganAm // 22 // tAM dRSTvA vismayApannaM jJAtukAmaM ca tatkathAm / babhASa kanyakA taM bhoH kuta: sthAnAttvamAgataH // 23 // ihAgatasya te prANasaMzayo bhadra vrtte| taT gaccha zIghramanyatra yAvatte kuzalaM kila // 24 // dhanado'thAbravIt subhra moddegaM kuru zaMsa me| kimidaM nagaraM kiM vA vijanaM bhavatI ca kA // 25 // sA tasya dhairyarUpAbhyAM vismitA punrbrviit| asti cetkautukaM tattvaM zRNu sundara kAraNam // 26 // Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaH prastAvaH / ihAsti bharate ramyaM nAmnA zrItilakaM puram / . mahendrarAjo nAmrA'bhUttatra rAjA pitA mama // 27 // anyadA vigrahItasyAnyabhUpaistasya sannidhau / Agatya vyantaraH kazcit sasnehaM tamabhASata // 28 // tvaM pUrvabhavamitraM me tadAkhyAhi karomi kim / so'vadat kuru sAhAyyaM zatran mama vinAzaya // 28 // vyantaro'pyabravIte zakyA hantuM mayA sakhe / yato madadhikarate'dhiSThitA vyantaraiH khalu // 30 // karomi kintu sAhAyyamityuktvA tena matyitA / sapauraH saparIvAra ihAnIto jhaTityapi // 31 // puraM cAkAri tenedaM pAtAlapuranAmakam / . pravezanirgamAvekakUpanaivAsya sundara // 32 // rakSArtha kUpakasyApi dvitIyaM vihitaM puram / tataH pravahaNairatra nAnAvastusamAgamaH // 33 // evaM gacchati kAle'tra rAkSasaH kazcidanyadA / kUpapravezasopAnapaGktiM bhaktvA samAyayau // 34 // mAMsalubdhaH sa duSTAtmA pravRttaH khAdituM janAn / kiyadbhizca dinaizcakre purametadamAnuSam // 35 // bahiH purasya loko'pi tenArabdho nipAtitum / sa cAdhiruhya yAneSu yayAvanyatra kutracit // 36 // evaM ca vihitA tena zUnyeyaM ngrhyo| ekaiva rakSitA'haM tu pariNatuM durAtmanA // 37 // Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritra ito dinAsaptame'hanyatIte tena me puraH / iti proce yathA bhane pracaNDo rAkSaso'syaham // 38 // mAnuSAmiSalubdhena mayehAgatya mAritaH / nagara nikhilo loko rakSitA tvaM tu kAraNAt // 38 // saptame divase lagnaM zubhagrahanirIkSitam / / tatra khAM pariNeSyAmi kariSyAmi svargahinIm // 40 // tadadya saptamadinaM samayo'yaM tadAgataH / yAvannAyAtyaso tAvat yAhi tvaM sundarAkRte // 41 // dhanadaH mAha mugdhe tvaM mA bhaiSIH zRNu saMprati / hataH svapApmanavAsau mariSthati karaNa me // 42 // soce tahi ca tanmRtyusamayaM kathayAmi te / pUjAkAle sa vidyAyA mAraNIyastvayA khalu // 43 // tasmiMzca samayenAsAvuttiSThati na jalpati / ayaM ca khaDgo mattAtasatko grAhyastvayA tadA // 44 // AgAnizAcaraH so'tha grahItvA vRzaba kare / vilokya dhanadaM cAgre saprahAsamado'vadat // 45 // aho AzcaryamAyAtaM bhakSyamadya mama svayam / ityudilA'vajJayaiva mumoca mRtakaM ca tat // 46 // vidyAM pUjayituM yAvat pravRtto'sau tadA'munA / ityukta: khaDgamAvaSya tvAM haniSyAmyare'dhunA // 47 // avajayA hasan so'tha kRtapUjo nipAtitaH / tena khaDnena sadyo'pi pAtayitvA ziro bhuvi // 48 // Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitIyaH prstaavH| 68 tenaiva kRtayohAhasAmagramA pariNItavAn / dhanado rUpayuktAM tAM nAnA tilakasundarIm // 4 // bhogAn bhulA tayA sAI dinAni katicittataH / tAM sAravastu cAdAyAyayau tavaiva kUpake // 50 // valitvA ca samAnItaM tena vastu manaH priyam / bhUyazcakrezvarI mArge vanditA bhaktipUrvakam // 51 // AgApravahaNaM kiJcit tadA tdhiipsnnidhau| tasmiMzca kUpake tasmAbarA nIrArthamAyayuH // 52 // rajjuH kSiptA'tha taistatra tAM dhRtvA dhanado'vadat / patito'smeSa kUpe tat mAmuttArayatAnaghAH // 53 // taizca tahevadattasya sArthavAhasya satvaram / AkhyAtaM so'pi tatrAgAtkotukAtpUrNa mAnasaH // 54 // baDvA varanayA kUpe prakSiptA maJcikA tataH / tasyAmAruhya dhanado bahiH kUpAhiniryayau // 55 // taM dRSTvA sundarAkAraM vastrAbharaNabhUSitam / ... atIva vismitaH sArthavAhaH papraccha gauravAt // 56 // ko'si tvaM bhadra kUpe'tra patito'syathavA katham / so'vadanmama bhAryA'pi patitA'styatra sArthapa // 57 // anyacca devatAdattaM vastu ratnAdikaM ca naH / kaSTvA tatkathayiSyAmi sarvazaddhiM tavAtmanaH // 58 // nasaH // 54 // . (1) ja tat / Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritra evaM kurvati tenokto vidadhe so'pi tattathA / visibhiye tu sArthezo dRSTvA tilakasundarIm // 58 // bhUyo'pi cAmunA pRSTaH zazaMsa dhanado'pyadaH / sArthavAha vaNik jAtyA bharatakSetravAsyaham // 60 // calitaH kaTAhaddIpaM prati yAnena sapriyaH / bhagnaM ca vAridhI yAnaM tato'trAgAM priyAnvitaH // 61 // patitA matpriyA hyasmin kUpe norekSaNAkulA / ahamapyapataM cAsyAH snehabaddho bhave yathA // 62 // jalAnta:patitI nAvAM tattIre kintu bhAgyataH / tuSTA dadau ca ratnAni tatra me jaladevatA // 63 // kathitaM ca tayaivaM yat yAnamatra sameSyati / tatrAdhiruhya gacchestvaM nijasthAnaM sukhena bhoH // 64 // kathitayaM mijA vArtA sArthavAha mayA tava / tvamapyAtmakathAM brUhi yataH sakhyaM pravarddhate // 65 // so'vadaddevadattAkhyo bhrtaadhmpyho| kaTAhaddIpamagamaM calitazca gRhaM prati // 66 // tadehi bhadra tvamapi gacchAva: samameva yat / Aropaya nijaM vastu mama yAne priyAM tathA // 67 // dhanado'pyabravIdevaM kuru sArthapate yataH / SaSThAMzaM te pradAsyAmi vastuno'sya gRhaM gataH // 68 // (1) kha gha Ga ca tataH / Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitIyaH prastAvaH / 71 dhanena kimasAreNa gauravyosi tvameva me| tahastvAropitaM yAne sArthezeneti jalpatA // 68 // mArge 'cAgacchatastasya sArthezasya durAtmanaH / cacAla cittaM lalanAM tAM vilokya dhanaM tathA // 70 // rAtrau puroSavyutmarganimittaM maJcikAgataH / prakSiptaH sArthavAhena dhanado'tha mahodadhau // 71 // dUraM gatena tenoce dhanado'dyApi naiti yat / gata: zarIracintArthaM tannaM patito'rNave // 72 // narezAnveSayAmAsa taM ciraM kaitvaadsau| pazcAdAkhAsayAmAsa tatriyAM priyabhASaNaiH // 73 // anyasmiMzca dine tena soce tilksundrii| saMsthitastvatpatirbhadre tatpanI me bhavAnaghe // 7 // tacchrutvA cintayAmAsa mA caivaM buddhishaalinii| matpatirme'Ggalubdhena nUnaM vyApAdito'munA // 75 // mamaiSa zIlavidhvaMsaM kariSyati balAdapi / tataH kRtvottaraM kiJcitkAlakSepo'tra yujyate // 76 // vicintyaivamuvAcaiva saMprAptasya puraM tava / anujJAtA mahobhA bhaviSyAmi rahiNyaham // 77 // (1) ga ca Da 'thA-1 (2) ga ca Da shriircintaayaa-| (3) ga ca ja -cain| Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 zrIzAntinAthacaritre 1 hRSTaH so'pyanumene taditi dhyAyan yathA nRpam / toSayitvA 'svadAnena kariSyAmi samIhitam // 78 // itaH sa dhanadastena prakSipto jaladherjale pUrvabhagnasya 'potasya lebhe khaNDaM vidhervazAt // 78 // gADhaM tadurasA''zliSya tubhyamANastaraGgakaH / paJcabhirvAsaraiH prAptaH svapurAsannakUlakam // 80 // hRSTAzayo nijapuraM pazyannUrddhamukho dRzA / gilito gurumatsyena phalakena sahaiva saH // 81 // dadhyau ca patito matsyajaThare narakopame / re jIva devadoSeNa gAthAM bhAvayatAM tataH // 82 // yahA pUrvabhavAcIrNakarmadoSeNa kenacit / patatyasaukhyaM mayyeva cchidraM jIrNavRtAviva // 83 // iti dhyAtvA sa sasmAra maNimApanivArakam / tatprabhAvena matsyo'sau gRhItastatra dhIvaraiH // 84 // sphATite jaThare tasya dRSTo'sau taiH savismayaiH T prakSAlitazca naureNa kathitazca mahIpateH // 85 // rAjA'pi vismitamanAstamAnAyyAtmasannidhau / papraccha kimidaM bhadrAghaTamAnaM tavA'bhavat // 86 // ayi ko'si kathaM vA tvaM patito'si bhaSodare / iti satyaM mamAkhyAhi varttate kautukaM mahat // 87 // (1) Ga sudAnena | (2) ga gha Ga ca yAnasya / Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya: prastAvaH / dhanado'bhyavadattAvaddavigjAtimavehi mAm / bhagne yAne phalahakaM saMprApyAgAmiha prabho // 8 // nirIkSyamANo nagaraM matsyena gilito'smAham / gRhItaH sa tu kaivarterjaMTharaM cAsya dAritam // 8 // dRSTazca tasya madhye'haM tatazcaibhiH savismayaiH / bhavatpArzvaM samAnIto rAjaniti kathA mama // 80 // svarNakSAlitanIraNa srapitaH so'tha bhUbhujA / matsyodarAbhidhAnava sthApito nijasavidhau // 81 // prArthitena tenAsau vidadhe ca sthagIdharaH / ninAya divasAnevaM svasvarUpamavedayan // 83 // sudattaH sArthavAho'tha tasya pUrvApakArakRt / vAtapreritapotena tatrAnyedyaH samAyayau // 83 // gRhItvA prAbhRtaM so'pi pratIhAraniveditaH / zrayayau nRpateH pArzve niSasaya kRtAnatiH // 84 // rAjA'pi vaNijastasya priyAlApaM svayaM vyadhAt / dApayAmAsa tAmbUlaM sthagodharakareNa ca // 85 // vijJAya so'tha tattasmai dadau bhUtvA mukhAgrataH / sa sudatto'pi dhanadamupalakSayati sma tam // 86 // paraM so'ghaTamAnatvAtkiJcitsandehatatparaH | bhaNito bhUbhujA yatte'IdAnaM bhavatAditi // 87 // mahAprasAda ityuktvA nijasthAnaM gato'nyadA / papraccha puravAstavyaM puruSaM kacidityasau // 88 // 10 33 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2R zrIzAntinAthacaritre ayaM sthagIdharo rAjJaH kimu bhadra kramAgataH / tenApi kathitaM tasya tat svarUpaM yathAtatham // 88 // atrAntare ca mAtaGgo gauravyastasya bhUpateH / AgAT gItaratirnAmnA sArthavAhasya sannidhau // 400 / tato gAtuM pravRtto'sau nijavandasamanvitaH / raJjita: sArthavAho'pi tahrotakalayA'grAyA // 1 // dAnena toSayitvainamUce bho yadi mAmakam / kArya sAdhayasi tvaM tat dravyaM yacchAmi te bahu // 2 // so'vadatsAdhayiSyAmi sarva kathaya me sphuTam / vaze yasya mahIpAlastataH kiM me suduSkaram // 3 // sArthavAho'bravIttahi tvayaikAnte mahIpatiH / evaM vAcyo yathA matsyodaro'yaM mama bAndhavaH // 4 // aGgIkRte'tha tatkAyeM sa tasmai prItamAnasaH / saGghATAMzcaturaH svarNeSTikAnAM pradadau sudhIH // 5 // yayo ca nRpateH pArthe sabhAsInasya tasya tu| mAtaGgo'pi 'samabhyetya puro gAtuM pracakrame // 6 // tagItaraJjito rAjA sthagIdharamavocata / dehi tAmbUlametasmai gAndharvikavarAya bhoH // 7 // tAmbUlaM dadatastasya lagitvA kaNThakandale / cirAd dRSTo'si he bhrAtariti jalpan ruroda saH // 8 // (1) ga ca tdaabhyety| Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ J dvitIyaH prastAvaH / kimetaditi bhUpena pRSTo matsyodaraH sudhIH / hRdyupAyaM vicintyoce devAyaM satyamUcivAn // 8 // asmiMzva nagare pUrvaM mAtaGgo'bhUtpitA''vayoH / mahAgAyana ityurvIpateH praNayabhAjanam // 10 // tasyAbhUtAmubhe bhAyeM tayorAvAM sutau prabho / manAganiSTA me mAtA tadaniSTo'pyahaM pituH // 11 // sudIrghadarzinA tena kSiptAni janakena me / jaGghAntaH paJcaratnAni tatprahArazca rohitaH // 12 // bhaNitaM ceti yaddatsa vipadyetAni bhakSayeH / sarvAGgeSvapi tenAsya 'saMkSiptAni dhanAni tu // 13 // tato vidAryAM vAM tAni ratnAnyadarzayat / pratyayArthaM mahobhartturdhanado matimaddaraH // 14 // tato gotaratI rAjAdezAddaDvA padAtibhiH / 'vidArayitumArabdho jajalyaivaM sudInavAk // 15 // svAmidveSa na me bhrAtA kiM vidaM karma garhitam / raidAnAtsArthavAhena pApmanA kArito'smAham // 16 // pratItiryadi te deva madugirA nahi jAyate / tadAnAyayata svarNasaGghATAMstAnmamaukasaH // 17 // rAjA'pyAlokayAmAsa matsyodaramukhaM punaH / pratyUce pArthivaM so'pi satyametadapi prabho // 18 // * (1) ga ca Ta Da ta tha santi ciptAni tAni tu / Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritra punaH provAca bhUpAlaH paramArtha nivedaya / matsyodara mahAzcaryakAri sarvamidaM yataH // 18 // so'vadattarhi vidyante yAna'sya vaNijo mama / sapAdASTazatI svargasaGghATAnAM mahIpate // 20 // paJcadaza sahasrANi ratnAnAM ca prabhAvatAm / iti vijJAya gokhAmin yatkarttavyaM kuruSva tat // 21 // abhijJAnamidaM cAtra yataH sarve'pi sampuTAH / khanAmAGkAH kRtAH santyupalakSaNakRte mayA // 22 // bhUpapRSTena tenAtha tabAmodauritaM nijam / rAjJA'pyAnAyitAste'tha saGghATAH khapacaukasaH // 23 // vidhA kRteSu teSvantardRSTvA tAM dhanadAbhidhAm / sadyazcukopa mAtaGgavaNibhyAmavanIpatiH // 24 // hanyamAnI ca to matsyodareNaiva vimocitii| so'tha kalyANa noraNa snAtvA zucirabhUtpunaH // 25 // vaNi pArkhAt nijaM vastvAdAya mAtaGgato'pi ca / tayoH kRtvocitaM cAbhUtanado dhanadopamaH // 26 // pRSTo'tha bhUbhujA bhUyaH sa jagAdAtmana: kathAm / satyAM yathA'tra vAstavyo devAhaM zreSThinandanaH // 27 // gAthA mayaikA diinaarshsrennaatmsaatkRtaa| tato niSkAsitaH pitrA tato dezAntaraM gataH // 28 // (1) gha Ga Ja paave| (2) gha ja mayA gAthaikA / ga mayaikA gaathaa| ca mayaikagAthA | Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitIyaH prstaavH| ityAdi sakalAM vAtI kathayitvA'bravIvRpam / devAdyApi prakAzyo'haM nAvazyaM kasyacidyataH // 28 // mama vittakalanApahArakAryaparo'pi cet| . sArthavAha ihAyAti tato bhavyaM bhavetAbho // 30 // sArthezo devadatto'pi tavAnyedyuH smaayyau| sAI tilakasundaryA sa AgAca nRpAntikam // 31 // DhokayitvA ratnajAtamupaviSTo mhiibhujaa| ayaM matsyodaraprokto vaNigityupalakSitaH // 32 // matsyodaro'pi taM dRSTvA tathA tilakasundarIm / jijJAsustadabhiprAyaM gopitA'Ggo'bhavat tadA // 33 // pAlalApAtha bhUpAlaH sArthavAhaM sasaMbhramaH / bhadra tvaM kuta prAyAsI: kA ceyaM bAlikA varA // 34 // so'vocata kaTAhAkhyadvIpAdavAgato'smAham / iyaM ca jaladherantau pe labdhA mayaikakA // 35 // suvastrAhAratAmbUlAlaGkAraiH satkRtA'pi hi / rAjaMstavAnumatyaiva bhavenmama rahiNyasau // 36 // rAjA provAca he subhu kiM te'yaM rocate varaH / athavA vAmayaM kAmI balAdeva riraMsate // 37 // sA'vAdIko'sya pApasya gRhIyAdabhidhAmapi / guNaratnanidhi: sindhau prakSipto yena me patiH // 38 // (1) ga gha Ga ca ja -mA'bhavat kSaNAt / (2) ga gha Ga ca ja -saniH / . Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 zrIzAntinAthacaritre anena prArthitA svAmitra kArSamidamuttaram / yato rAjapradattA'haM bhaviSyAmi priyA tava // 38 // nistrANayA mayetasmAt zolamevaM hi rakSitam / adhunA tu karithAmi pravezaM jvalitAnale // 40 // strINAmavazyaM sAkSI syAdbhartuH saGge hutAzanaH / sa eva zaraNaM tAsAM virahe tasya yujyate // 41 // bhaNitA bhUbhujA saivaM mA kArSIbhRtyusAhasam / yato'haM darzayiSyAmi pariNItapatistava // 42 // soce narendra no kattuM parihAsastavocitaH / kAsti me sa dhavo yo hi prakSipto'gAdhavAridhau // 13 // tatastAmbUladAnArthamutthApya dhanadaM nRpaH / proce bhaTre svabha ramamaM dRdhyA vilokaya // 44 // tamAlokyopalakSyApi sA'saMbhAvyasamAgamam / yAvadadyApi no harSaprakarSa tAdRzaM dadhau // 45 // avadaddhanadastAvaddevAsyA: sa patiH sphuTam / yaH zUnyAgArasaMsthAyAH kuto'pyAgAdatarkita: // 46 // anayaivArpito yasya khago rAkSasaghAtakRt / rAkSasazca hato yenodUDheyaM cAnurAgiNI // 47 // ityAdi sarvavRttAnte kathite sati mUlataH / sUryAloke'jinIvAbhUtsA sadyo vikasanmukhI // 48 // jAtA matsyodarasyaiSA punarjAyA tRpAjJayA / mAryamANazca sArthezo nRpAttenaiva mocitaH // 48 // Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitIyaH prastAvaH / ananyasadRzaM sarvamalaGkArAdi vastu tat / dhanado vaNijA''nItaM darzayAmAsa bhUpateH // 50 // kRtAnyakRtyaH so'nyeAranujJApya dharAdhipam / bhUyasA parivAraNa prayayau piTamandiram // 51 // rAjamAnyo'yamityasyAsanAdisvAgatakriyAm / .. vidhAya vyAjahAraivaM ratnasAro'pyudAradhIH // 52 // dhanyo'haM yasya gehe tvamAyAsI pavallabhaH / tahi vastu yenArthaH sarvasvamapi te mama // 53 // dhanado'pyavadattAta satyametadravISi yat / paraM pRcchAmyahaM kiJcitkAraNama garIyasA // 54 // yaste'bhUnanado nAma tanayaH ka tu so'dhunaa| zuddhiM jAnAsi tasya tvaM kvApyasau vidyate na vA // 55 // vacaH zrutvA'sya sAkUtaM sutAkAraM ca vIkSya tam / sutodantamatha zreSThI savitarko nyavedayat // 56 // gAthA sutena dInArasahasreNAdade mm| tadarthe paruSaM kiJcihacanaM bhaNito mayA // 57 // ' abhimAnavazAtvApi gRhAniHsRtya so'gamat / gatasyAbhUhahuH kAlaH zuddhiM jAnAmi nAsya tat // 58 // AkRtyA vacasA caivaM manye'haM tvaM sa eva hi / tvayi gopayati svaM ca kurve sandehamapya ho // 58 // sadRzA bahavo lokA dRzyante'tra mahItale / / tatastvamapi matyutrasadRkSo'pi bhaviSyasi // 6 // Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C . zrauzAntinAthacaritra dhanadaH smAha he tAta sa evAsmi sutastaMva / tasthAMhI dakSiNe cihna dRSTvA jJAto'munA'pyasau // 61 // pituH pAdau nanAmAyaM gADhaM so'myAliliGga tam / harSAzrupUrapUrNAkSo jagAda ca sagahadam // 62 // hA putrAtrAgatenApi kiM tvayA''tmA nigUhitaH / notkaNThA kimu te pitrozcirAmilitayorapi // 63 // kAsthAH kAlamiyantaM tvamanubhUtaM tvayA kimu / duHkhaM sukhaM vA he vatsa dezAntaragatena hi || 64 // dhanado'pyazrupUrNAkSa: sa pAdAtmanaH kathAm / pitronivedayAmAsa kSamayAmAsa tau tathA // 65 // idaM covAca he tAta pArthivAnmAM vimocaya / yathA'haM tava vadhUvAgacchAvo nijamandiram // 66 // gatvA rAjakule so'tha tama) niramApayat / saha putreNa bhUpAlamapyAkArayati sma ca // 67 // tato gajendramArUDho dhanadaH preyasIyutaH / anugamyamAno bhUpenAgAbrijaniketanam // 68 // putra dezAntarAyAte gRhaprApte ca bhuuptii| dRSTaH prAvartayat zreSThI sa mahotsavamuttamam // 68 // atrAntare nRpasuto nRpasyotsaGgasaMsthitaH / yAvadAsInmanastoSaM janayabijalIlayA // 70 // tAvadArAmikaH kazciduddhRtya skhakaraNDakAt / kusumAnyArpayadrAjastanayastAni cAgrahIt // 71 // Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaH prastAvaH / teSAmantargatenAyaM daSTo raajaahinaa'nnunaa| . nAzAgre 'ghrANamAno'pi pUtkaroti tatazca saH // 72 // rAjA'pi puSpamadhyasthaM taM dRSTvA'hiM suduHkhitaH / proce gAruDikaM bhadra kurbenaM gatavedanam // 73 // .. so'vAdIdrAjasarpo'yaM sarvasarpaziromaNiH / tatkattuM yujyate'smAkamatra mantrakriyA nahi // 74 // tatazcakrakharIdattamaNinoraNa nirviSam / .. taM cakre dhanadaH sadyo mumude ca mahIpatiH // 75 // tataH saMmAnya dhanadaM samAgatya nijaM gRham / .: nRpo'pyakArayaddIpanaM putrasya janmavat // . 76 : - athAsau nRpateH putraH kramAsaMprAptayauvanaH / ... niryayau gajamArUDho rAjapATikayA'nyadA // 77. // purasya pazyatA zobhA dRSTA tena mnohraa| tanayA zUrarAjasya zroSaNA nAma kanyakA // 78 // nirIkSyodbhaTarUpAM.tAM kumAro mArapIDitaH / babhUva sA ca taM dRSTvA neSadapyanurAgiNI // 78 // .. kumAro virahe tasyA rahe prApto ratiM gataH / mitraizca tadabhiprAyo mahobhartuniveditaH // 80 // . mantreyaka: pArthivAdiSTo galA shuurnRpaantike| ... kumArArthe yayAce tAM zroSaNAM varakanyakAm // 81 // (1) ga Ga ca Ta pUtkaroti sma dadyo'smIti tatazca saH / 11 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritre paramAnugrahaM so'tha manyamAno'tigauravam / cakre yAvadamAtyasya tAvatmA bAlikA'vadat // 2 // yadi dAsyatha mAM tasmai yUyaM tAta tadA dhruvam / AtmahatyAM kariSyAmi tacchu tvA viSasAda saH // 83 // Uce ca sacivaM tAvat yAta yUyaM nRpAntikam / kanyakAmanunIyemAM kathayiSyAmyahaM puna: // 84 // mantrI gatvA tadAcakhyo rAjJaH zUro'pi kanyakAm / babhANa 'sA tu zroSaNA necchati smaiva taM patim // 85 // tenAtha pArthivasyedaM kathitaM pArthivo'pi tat / sutasyAkhyatso'pi gADhaM babhUva madanAturaH // 86 // atrAntare ca saMprApto dhanado rAjasa nidhii| papracchavaM mahArAja yUyaM cintAturA nu kim // 87 // rAjA'pi tanayAvasthAsvarUpaM paryakortayat / tacchrutvA zreSThisUH smAhAla viSAdena bhUpate // 88 // devIcakrezvarIdattamaNamAhAtmAtaH kSaNAt / sAdhayiSyAmyadaHkAryamityuktvA maNimAnayat // 88 // Ayacca kumArasyArAdhayAmAsa so'pi tam / dhanadAkhyAtavidhinA tasya tuSTo maNistata: // 8 // sA zUranandanI tasminnanurAgaM nRpAtmaje / dadhyau taM ca samIpasthAM sakhoM snigdhamajijJapat // 81 // (1) ga Ga ca Ta bahudhA sA tu| (2) gha ja sva-1 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaH prastAvaH / sA''cakhyau tatpituH so'pi gatvA'zaMsanmahIbhujaH / rAjA'pi tanayasyAkhyat tataH svastho babhUva saH // 82 // sAMvatsaramathAkArya vivAhadinamuttamam / rAjA'pRcchatma cAcakhyau tadvitIyadine zubham // 13 // lagne doSojjhite tasmin zubhagrahanirIkSite / zakunairvihitotsAho vivAhaH samabhUttayoH // 84 // sa kumArastayA sAI bheje vaiSayikaM sukham / athAnyedyu pasyogrA ziraHzUlavyathA'bhavat // 85 // rogApahArisumaNaH prabhAvAinado'pi tAm / tatpIDAM zamayAmAsa duHsAdhyAM bhiSajAmapi // 86 // tatazca pArthivo dadhyAvasyAho sadRzaH pumAn / nAsti ko'pi mahIpauThe guNaratnamahodadhiH // 87 // bhAgyodayena kenApi sampanno'yaM sakhA mama / iti dhyAtvA'dhikaM maine svasutAdapi taM sadA // 18 // caturjAnadhara: padbhyAM pavilitavasundharaH / AgAttatra pure'nyedyuH sUriH zolaMdharAbhidhaH // 8 // jagmustahandanAhetoH paurAH sarve'pi bhaktitaH / dRSTvA tAn jJAtavRttAntI rathastho dhanako'pyagAt // 500 / kRtvA natiM yathAsthAnamAsIneSu 'janeSu ca / sUri: zolaMdharaH so'tha vidadhe dharmadezanAm // 1 // (1) ga gha ca ja dhanAdiSu / Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 zrIzAntinAthacaritre jIvAnAmiha saMsAre vinA dharmeNa no sukham / tyaktvA pramAdaM bho bhavyAstaddharme kurutAdaram // 2 // kurvan kalaGkayet dharmaM manasA'pyantarA hi yaH mahaNAka ivApnoti sa saukhyaM duHkhamizritam // 3 // papraccha dhanadaH ko'sau bhagavanmahaNAbhidhaH / kurvatA'pi kathaM tena dharmo nAma kalaGkitaH // 4 // sUriH proce'tra bharate pure ratnapurAbhidhe / zubhadattAbhidhaH zreSTho vasati sma mahAdhanaH // 5 // bhAryA vasundharA tasya mahaNAkazca tatsutaH / somazrornAma tasyApi babhUva sahacAriNI // 6 // anyadA rathamAruhyodyA nikAyAM yayAvasau / udyAne maNDapastatra 'vistIrNazca vinirmitaH // 7 // khAdya-bhojya-lehya-peya-bhedaistatra caturvidham / bubhuje sa varAhAraM mitraiH saha yadRcchayA // 8 // tatastAmbUlamAdAya paJcasaugandhikaM varam / kSaNaM dRSTikRtAnandaM precya prekSaNakaM tathA // 8 // bahu pAdapasaGgIrNaM phalapuSpardvibandhuram / udyAnamIkSamANo'sau dadarzakaM mahAmunim // 10 // ( yugmam ) sa mitra prerito gatvA vavande taM tapodhanam / so'pi dhyAnaM vimucyAsmai dharmalAbhAziSaM dadau // 11 // (1) ga gha Ta Da suvistIrNazca nirmitaH 1 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitIyaH prstaavH| taharmadezanAM zrutvA pratibuddA' sa zuddhadhIH / ." samyaktramUlaM tatpAce grahidharmamupAdade // 12 // punaH sAdhuM namaskRtya sa gato nijamandiram / dravyeNa kArayAmAsa jinamandiramuttamam // 13 // pazcAcca cintayAmAsa bahudravyavyayo mayA / kato dharmarasAdhikyaparAdhInatayA katham // 14 // sa evaM vigatotsAho bhUtvA katyapi vAsarAn / tato lokAnurodhanAkArayapratimAmapi // 15 // pratiSThA kArayAmAsa tasyAzca khetabhikSubhiH / / nyavArayajjIvamAriM dadau dAnaM yathocitam // 16 // punardadhyAvaho dharme bahuvyavyayaM vyadhAm / upArjitadhanAtturyabhAga evAtra yujyate // 17 // phalaM bhAvi navA'syeti sandeho me pravartate / zAstre ca zrayate stokavyayasyApi phalaM mahat // 18 // sa evaM saMzayAno'pi cakra puujaadistkiyaam| anyeAgRhamAMyAMtAvapazyacca tapodhanau // 18 // khayametau zubhAhArairutthAya pratyalAbhayat / gatayozca tayozcintAM cakre dhanyo'hamityasau // 20 // . nidrAkSaye ca yAminyAmanyadA'cintayatpunaH / apratyakSaphaleneha kRtana zreyasA hi kim // 21 // (1) gaM ca Da -vH| (2) ga Ga ca Da vidhipUrvakam / Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 zrIzAntinAthacaritre aparedyurmuniddandaM dRSTvA malamalImasam / sa evaM cintayAmAsa dhigaho malinAvimau // 22 // yadyete nirmalaM veSamakariSyanmaharSayaH / tato'bhaviSyat kiM nAma jainadharmasya dUSaNam // 23 // athavA hA mayA duSTaM cintitaM munipuGgavAH / bhavantyevaMvidhA yasmAtsaMyamenaiva nirmalAH // 24 // evaM ca zubhabhAvena zubhaM karma samArjayat / so'zubhenAzubhaM karmArjayati smAntarA'ntarA // 25 // AyuH ye vipadyAbhUtsa devo bhuvanAdhipaH / tatazcutvA samutpannaH sa tvaM dhanadanAmakaH // 26 // kRtvA kRtvA'ntarA dharmo yattvayA dUSitastadA / sukhAni duHkhamizrANi labdhAnIha tataH sphuTam // 27 // tacchrutvA mUrcchitaH pRthvayAM papAta dhanadaH kSaNam / jAtismRtyA nijaM pUrvabhavabhAvaM dadarza ca // 28 // uvAca ca prabho satyaM yad yuSmAbhiH prarUpitam / tato bandhUnanujJApya grahISyAmyanagAratAm // 28 // ityuditvA gTahe gatvA pitarAvevamUcivAn / he aMbatAta mAM dIkSAkRte visRjataM yuvAm // 30 // tAbhyAM nivAryamANo'pi na yAvadvirarAma saH / tAvattAvUcaturdIkSAmAdAsyAvastvayA saha // 31 // rAjJaH pArzve yayau so'tha svAbhiprAyaM zasaMsa ca / so'pyUce'hamapi samaM grahISyAmi vrataM tvayA // 32 // Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaH prastAvaH | dhanadaH smAha gArhasthye mama khAmI bhavAnabhUt / bhaviSyati yatitve'pi saMyogo'yaM manaH priyaH // 33 // tato rAjJA suto rAjye sthApitaH kanakaprabhaH / dhanadasya sutaH zreSThipade caiva dhanAvahaH // 34 // tataH sAIM mahobhartrA pitRbhyAM bhAryayA tathA / upAdade parivrajyAM dhanado gurusannidhau // 35 // gRhItvA dvividhAM zikSAM kRtvA ca vividhaM tapaH / mRtvA sarve'pi te jagmuH puNyAtmAnaH surAlayam // 36 // tatazcutvA manuSyatvaM prApya zramaNatAM tathA / kSetre mahAvidehe te saMprAptAH paramaM padam // 37 // // iti matsyodarakathA // dhanadasya kathAmetAM zrutvA vidyAdharAdhipa / dharmo nirantaraM kAryastvayetyUce muniH sa tu // 38 // tacchrutvA'mitatejAH sa gurvAjJAM zirasA dadhat / utthAya namati smAMtrI bhUyo'pi munivaryayoH // 38 // cAraNazramaNau tau ca samutpatya vihAyasA / tapomAhAtmAsampannau jagmatuH sthAna' mopsitam // 40 // narakhecararAjau zrIvijayAmitatejasA / gamayAmAsatuH kAlaM tAvatho dharmatatparau // 41 // tau yAtrAtritayaM dhanyau cakratuH prativatsaram / tatra syAt zAzvataM yAtrAdayamekA tvazAzvatI // 42 // (1) ca -muttamam / 87 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 zrIzAntinAthacarine caitrasya vimale pakSe yAtraikA zAkhatI bhavet / dvitIyA cAkhinImAse prasiddhA'STAhnikA'bhidhA // 43 // devA vidyAdharAzcaite hopa nandIzvarAbhidhe / yAtre kuryunarAH svasvasthAnacaityeSu saMmadAt // 44 // tRtIyAmapi tau yAtrAM cakratuH somaparvate / balarSikevalotpattisthAne nAbheyamandire // 45 // bahUnyabdasahasrANi kRtvA tau rAjyamanyadA / gatvA mero vavandAte sanAtanajinakramAn // 46 // nandanAkhye vane tatra cAraNazramaNAvubhau / vipulamahAmatisaMjJau copaviSTAvapazyatAm // 47 // natvA zrutvA ca tadyAkhyAM pRSTau tAbhyAmimau munI / bhagavantau kiyadAyurAvayoriti kathyatAm // 48 // SaDviMzatirdinAnyAyuH zeSamastIti jlpitau| tAbhyAM tAvAkulIbhUtau punarevaM jajalpatuH // 48 // viSayAmiSarAnAbhyAM neyatkAlaM kRtaM vratam / saMpratyalpAyuSAvAvAM kariSyAvo hahA kimu // 50 // munibhyAM bhaNitAvetau vinaSTaM yuvayornu kim / vrataM gRhItamadyApi yuvAM svargApavargadam // 51 // tataH svasvapuraM prAptau sutau rAjye nidhAya to| pAkheM jaggRhaturdIkSAmabhinandanasanmuneH // 52 // (1) ga ja Da -Sau sntau| Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaH prastAvaH / sthitAvanazanenaitI pAdapopagamena ca / sasmAra janakasyaujastadA zrIvijayo muniH // 53 // tatazca tapasA'nena bhuuyaasmhmmyho| pitrA sama iti vyaktaM nidAnamakarodasau // 54 // evaM katanidAno'sAvanyo'katanidAnakaH / mRtvA tau prANate kalye samutpannau mahaIiko // 55 // vimAne nandikAvarte khastikAvarttake tathA / divyacUlamaNicUlAbhidhAnI surasattamo // 56 // (yugmam) tatrAdau surakatyajAtamakhilaM kRtvA sthitervedinI divyaM vaiSayikaM tataH khalu siSavAte sukhaM tau mudA / kurvANo jinacaityavandanavidhiM yAtrAM ca nandokhare gADhaM cakraturujjvalaM zubhamatI samyakvaratnaM nijam // 557 // ityAcArya zrIajitaprabhaviracitaM zrauzAntinAthacaritve caturthapaJcamabhavavarNano nAma dvitIyaH prastAvaH // Page #90 -------------------------------------------------------------------------- Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaH prastAvaH / -600 ito'sya jambUddIpasya puurvvidehmdhyge| vijaye ramaNIyAkhye subhagAyAM mahApuri // 1 // vRttagAmbhIryamaryAdAzrIguNairjitasAgaraH / prauDhapratApayukto'bhUt rAjA stimitasAgaraH // 2 // (yugmam) bhAryA vasundharI tsyaanyshiilvsundhraa| dvitoyA'nuddharau nAma babhUva strIguNAJcitA // 3 // divyacUlaH suraH so'tha cyutvA prANatakalpataH / rAjJaH patnayA vasundharyA udare samavAtarat // 4 // gajapadmasarazcandravaSakhanAstayA tadA / catvAro halabhRjjanmasUcakA vIkSitAH zubhAH // 5 // samaye suSuve sA'tha tanayaM kanakaprabham / aparAjita ityAkhyAM cakre tasya pitA zubham // 6 // anyadA'muddharIkukSau sarasIva siptacchadaH / samutpannaH sutatvena maNicUlo divazyataH // 7 // siMhAkumbhasindhuzrIratnoccayahutAzanAn / praviNato mukhe'drAkSIt sapta svapnAnaso tadA // 8 // kathayAmAsa tAn bhartuH so'pi papraccha tadidam / so'vadatte suto viSNurbhAvI svapnairimainapa // 8 // Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 zrIzAntinAthacaritre agretanasutazcAyaM balabhadro bhaviSyati / ityuktvA'gAt gRhe rAjJA visRSTaH svapnapAThakaH // 10 // samaye suSuve sA'pi devI kRSNaprabhaM sutam / anantavIrya ityAkhyA pitrA tasya vinirmame // 11 // kAle kRtakalAbhyAsau rUpalAvaNyazAlinau / udyovana kumArau tau pitrA kanye vivAhitau // 12 // anyedyustatpurodyAne viziSTajJAnasaMyutaH / svayaMprabho nAma munirAgatya samavAsarat // 13 // ito'khavAhanAM kRtvA parizrAntaH sa bhUpatiH / vizrAmArthaM tamudyAnamAyayau nandanopamam // 14 // 'kSaNamekaM sa vizrAntastatrAzokatarostale / dadarza munivaryaM taM dhyAnAcalakalevaram // 15 // taM triH pradakSiNIkRtya namaskRtya ca bhaktitaH / niSadya ca yathAsthAnaM sa zuzrAveti dezanAm // 16 // kaSAyAH kaTavo vRkSA durgAnaM tatprasnakam / phalaM ca pApakarmeha paraloke ca durgatiH // 17 // saMsAroddignacittena nirvANasukhamicchunA / kaSAyAH pariharttavyAsta dete'narthakAraNam // 18 // athoce pArthivaH satyaM mahAtmavidameva hi / paramevaM mamAkhyAhi katibhedA bhavanti te // 18 // (1) khagha ca caNamekaM zayitastatvAzokasya tarostale / Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaH prastAvaH / munirjago kopa- mAna-mAyA - lobhAbhidhA ime / catvAraH syustathA'mISAM bhedAH pratyekazo'pyamI // 20 // Adyo'nantAnubandhyatrApratyAkhyAno dvitIyakaH / pratyAkhyAnastRtIyastu turyaH saMjvalanAbhidhaH // 21 // nizcalo'calarekheva dAruNo duHkhadAyakaH / bhavettatvAdimo rAjan kopo'nantA'nubandhakaH // 22 // pRthvIrekhAsamo'pratyAkhyAno nAmnA dvitIyakaH / pratyAkhyAnastRtIyastu reNurekhAsamo mataH // 23 // turya: saMjvalano norarekhAtulyaH prakIrttitaH / evaM mAno'drAsthikASThaTaNasastambhasatribhaH // 24 // mAyA vaMzameSazRGgagavAMmUtrAvalehavat / lobhaH kamirAgapaGkAjJjana hAridrarAgavat // 25 // janmavarSacaturmAsIsthitayaH syuH kramAttrayaH / turyaH pakSasthitiste ca zvabhvAdigatihetavaH // 26 // evaM kaSAyAste rAjan SoDazApi prakIrttitAH / gADhasaMrambhavihitAH syuryake gADhaduHkhadAH // 27 // saMrambheNa vinA stokabhavAn duHkhaM dadatyalam / tatazcAlpe'pi no kAryAH kaSAyA nRpate tvayA // 28 // rAjavralpoyaso'pi syAt duSkRtasya phalaM mahat / mitrAnandAdisattvAnAM yathAdRSTaM manISibhiH // 28 // mitrAnandAdayaH ke'mI ityukto bhUbhujA punaH / svayaMprabhamuniH smAha tatkathA zrUyatAmiti // 30 // 3 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e4 zrIzAntinAthacaritre surasadmasamAnarddhi nAnA'dbhutamanoharam / astIhAmaratilakaM nagaraM bhuvi vizrutam // 31 // rUpalakSmaprA'tizAyinyA'bhibhUtamakaradhvajaH / makaradhvajanAmA'bhUt bhUpatistatra vikramI // 32 // patnayAM madanasenAyAM padmakesaranAmakaH / tasya padmasaraHsvapnasUcitastanayo'bhavat // 33 // rAjJaH patnayA tayA'nyedyurvivRkhatyA ziroruhAn / vilokya palitaM dUta AgAddeveti jalpitam // 34 // tataH saMbhrAntacittasya kurvANasya digokSaNam / * bhUyaH patyustayA''khyAtaM pANDukezaM pradarzitam // 35 // dUto'yaM dharmarAjena preSitaH palitacchalAt / Agacchati jarAkkRtyaM kuruSveti vadanniva // 36 // tatazca pArthivo dadhyau mama pUrvairmahAtmabhiH / adRSTapalitaireva dharmasevA vyadhIyata // 37 // dhig mAM rAjyalubdhaM tu 'sthitivicchedakAriNam / yasya me viSayAsaktasyaiva jAto jarAgamaH // 38 // iti cintAviSasmAsyaM patiM dRSTvA sanarmavAk / uvAcaivaM punA rAtrI tadbhAvAvidurA sakA // 38 // nAtha tvaM vRddhabhAvena lajjase yadi sarvathA / tato'haM kArayiSyAmi paTahodghoSaNAmimAm // 40 // ( 8 1 khagha ca mati / Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaH prastAvaH / / yaH kazcidavanInAthaM jAtayAmaM vadiSyati / bhaviSyati sako'vazyamakAle'pi yamAtithi: // 41 // rAjA provAca he devi kiM bravIthavivekivat / jaraiva maNDanaM yasmAdbhavedasmAdRzAM kila // 42 // tarhi zyAmamukhA yUyaM kimityakte tayA punaH / sa tasyAH kathayAmAsa svasya vairAgya kAraNam // 43 // tatazca tanayaM rAjye saMsthApya priyayA saha / tApasIbhUya rAjA'sau vanavAsamazizriyat // 4 // gUDhagarbhA tu sA rAjI prapanA tApasavratam / vaImAne tu garbhe'syA avardhiSTodaraM kramAt // 45 // kimetaditi dRSTvA ca sA''casyau tadyathAtatham / patyuH kulapateH so'pi vratadUSaNabhIrukaH // 46 // tApasIbhiH pAlyamAnA samaye mudhuve'tha saa| sutaM devakumArAbhaM zubhalakSaNazobhitam // 47.! tsyaashcaanucitaahaaraadogo'bhuuhaarjstnii|| acintayaMzca duHkhAstei 'tapodhanatApasAH // 4 // grahiNamapi duSpAlo bAlaH syAjjananImRte / tanmAtari vipavAyAM kathaM pAlyo'yamarbhakaH // 48 // vaNigujjayinIpuryA vANijyena paribhraman / tadA tavAyayau devadharAkhyo daivayogata: 50 // (1) kha gha ca tpovn-| . Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 zrIzAntinAthacaritre so'tha tApasabhaktatvAt tAn praNamya tapakhinaH | dRSTvA cintAturAMzcaitAn papracchoddegakAraNam // 51 // Uce kulapatiH so'yamasmadduHkhena dUyase / tadA'muM bAlakaM zreSThinnasmaddattaM gRhANa bhoH // 52 // tatastena gTahItvA'yaM svabhAryAyAH samarpitaH / devenAbhidhAnAyAH pratyayAH sutAM purA // 53 // devI madanasenA sA sthAnaprAptaM vilokya tam / jAtacittasamAdhAnA rogAcyA saMsthitA tayA // 54 // gTahaM gatena tenAtha zreSThinotsava pUrvakam / tanayasyAmaradanta iti nAma vinirmame // 55 // surasundarItiM putrAzcetyabhUcca janazrutiH / prasUtAH patyayugalaM patnI devadharasya yat // 56 // sAgarazreSThinaH putro mitrazra kukSisambhavaH / maradantasya mitrAnandAbhidhaH suhRt // 57 // sarvacornityaM samajAgaranidrayoH / tayoH pravavRte maitrI netrayoriva dhanyayoH // 58 // jImUtebhaghaTAzAlI harirAvavirAjitaH / kSaNikA silatAdhArI garjAbhambhAravoharaH // 58 // ke kicakrapriyAlApagrAmyastrIgotamaGgalaH / prAvarttata dharApreyAnRturAT prAvRDanyadA // 60 // ( yugmam) tasmin kAle ca tau siprAsekate vaTasavidhau / krIDayotikAnAmnA remAte suhRdau mudA // 61 // Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaH prastAvaH / ekadA'maradattena praNunronnatikA'tha sA / vaTossya caurasya praviveza mukhAntare // 62 // mitrAnando hasantUce pazyAho mahadadbhutam / I // vivezADolikA''kasmAcchabasya vadane katham // 63 // bhaNitaH kupitenaiSa' mitrAnanda ! tavApyare / atraivollambitasyA''sye'vazyaM vekSyatyaDolikA // 64 // tacchrutvA mRtyubhoto'sau nirAnandAzayo'vadat / patitA'DolikA yasmAnmRtakasya mukhe sakhe // 65 // jAteyamazucispRSTA tadalaM krIDayA'nayA / pratyUce'maradattastaM mamAstyanyApyaDolikA // 66 // ( yugmam) iti prokte'pi taM kroDAvimukhaM precya bhAvavit / AgAdamaradatto'sau mitrAnandazca' mandiram // 67 // dvitIye divase'pyenaM dRSTvA zyAmamukhAmbujam 1 papracchetyamaro mitraM kiM te duHkhasya kAraNam // 68 // atinirbandhapRSTena tenApyasya niveditam / tacchabasya vaco yena gopyaM sthAna suhRjjane // 68 // tanizamyAmaraH smAha zabA jalpanti na kvacit / tadiyaM vyantarakrIDA samyak vijJAyate na tu // 70 // (1) ca da yasmAnmRtakasya mukhe sakhe | ( 2 ) GavaM | (3) Gada ko'pi / 13 GP (8) gha ca cha - sya / (5) Ga hi / Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C zrIzAntinAthacaritre idaM satyamasatyaM vA parihAsavaco 'thvaa| kAryaH puruSakAro hi tathApi puruSeNa bhoH // 71 // mitrAnando'vadahevAyatte kiM nAma pauruSam / pratyUce cAmarastaM nAzrauSaukintu bhavAnadaH // 72 // Apat nimittadRSTA'pi jiivitaantvidhaayinii| zAntA puruSakAreNa jJAnagarbhasya mantriNa: // 73 // jJAnagarbhaH sa ko mantrIti mitreNoditaH punaH / amaraH kathayAmAsa tadane tatkathAmiti // 74 // astyatra bharate dhAnyadhanA bandhurA purii| campeti pRthivIkhyAtA 'laGkAyAH sadRzA guNaiH // 75 // jitazatru pastanAbhavatkotiyazonidhiH / dRptAya'nekakumbhaundrakumbhapATanakesarI // 76 // rAjye sarvezvarastasyAbhavanmantrI puroditaH / buddhyA'vagaNito yena guruH svaukasAmapi // 77 // bhAryA guNAvalo tasya putrastatkukSisambhavaH / subuddhinAmA tasyAbhUt rUpazrIvijitasmaraH // 78 // upaviSTo'nyadA''sthAne nRpamaNDalasevitaH / sahito mantrivargeNa yAvadAsonmahIpatiH // 7 // Ayayau tAvadaSTAGganimittajJAnapaNDitaH / nRpaparSadi nA kazcit pratIhAraniveditaH // 80 // (2) Ga ca chlkaayaaH| Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaH prstaavH| dattAzIvacanaH so'thopaviSTo viSTara vre| . kiyajJAnaM tavAstauti pRSTo rAjetyabhASata // 81 // rAjan ! lAbhamalAbhaM ca jIvitaM maraNaM tthaa| . sukhaM duHkhaM ca jAnAmi gamanAgamanaM nRNAm // 2 // rAjoce matyarIvAramadhye tvaM yasya kasyacit / pazyasthatyadbhutaM kiJcit pakSAntastanivedaya // 83 // naimittiko'vadattarhi jJAnagarbhasya mantriNaH / pazyAmi sakuTumbasyopasarga mAraNAtmakam // 84 // tacchrutvA pauDito rAjA rAjalokastathA'khilaH / antardUno'pi mantrI tu sAhittho yayau graham // 85 // naimittikaM sahAnIya tamapRcchadrahasyadaH / ayi bhadra ! kuto hetorApadaM mama pazyasi // 86 // tenApi tasya sA''khyAtA bhAvinI jyeSThanandanAt / . visRSTI jJAnagarbheNa satkatya jJAnyasau tataH // 87 // abhANi tanayazcaivaM mamA''dezaM karoSi cet / / ApatristIryate vatsa ! tadiyaM jIvitAntakRt // 88 // yadAdizasi me tAta ! kRtyaM khetamathAsitam / sadavazyaM mayA kAryamityUce vinayo sa tu // 88 // tataH puruSamAnAyAM maJjUSAyAM mahAmatiH / sacivastaM nicikSepa naurAhArAdisaMyutam // 8 // dattASTatAlakAM tAM ca mahIbhartuH samArpayat / devedaM mama sarvasvaM rakSyaM ceti vyajijJapat // 81 // Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 zrIzAntinAthacaritre / rAjA provAca he mantrinidaM dharme niyojyatAm / vinA bhavantametena dhanenAhaM karomi kim || 2 || bhUyo'pi sacivaH smA''ha dharmo'yaM hi niyoginAm / yadArtho vaJcate naiva vipadyapi dhanAdinA // 83 // tato rAjJA prapannaM tat mantrI ca jinamandire / aSTAhikotsavaM cakre sa pUjayati sma ca // 14 // dInAnAthAdisattvebhyo dadau dAnaM yathocitam / zAntimudughoSayAmAsAbhayadAnaM ca dehinAm // 85 // sanakavacaiH pumabhirvividhAyudhadhAribhiH / gRhaM ca rakSayAmAsa tathA hayagajAdibhiH // 86 // evaM krameNa saMprApte'kasmAtpaJcadaze dine | rAjAntaHpuramadhye vAgudasthAdodRzI sphuTA // 87 // yathA hi mantriNaH putraH subuddhirnAma durmatiH / rAjaputrAH kezapAzaM chittvA kApi yayAvaho // 88 // tacchrutvA kupito rAjA dayau karmedRzaM vyadhAt / atisammAnito mUrkho mumUrSuH sacivAtmajaH // 88 // asyAparAdhe vaDhyo me sakuTumbo'pi mantrAsau / iti ca jJApayAmAsa pArSadyAnakhilAMstataH 100 // sarvo'pi mAraNIyo'sya mocyA no karmakaryapi / ityAdizya balaM mantrigTahe praiSonnarAdhipaH // 1 // tadamAtyabhaTairuvaM gTahaM caityapuraH sa tu / sudhordhyAnamiviSTaH san vRttAntamazRNodamum // 2 // Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatIyaH prastAvaH / 101 vinivArya nijAn patton senAmukhyAnado'vadat / yathA nayata mAM pArcamekavAraM mahIpateH // 3 // tathA cakre ca taistasyAbhavadrAjA parAmukhaH / tatrApyabhimukhIbhUya sa natvaivaM vyajijJapat // 4 // mayA muktA'sti yA rAjan ! maJjUSA sA nirUpyatAm / gRhItvA tahataM vastu pazcAt kuryAdyathocitam // 5 // rAjA provAca dravyeNa mAM vilobhya samauhame / are tvamAtmano mokSamaparAdhe mahatyapi // 6 // mantrAce nAtha ! me prANAstavA''yattAH sadaiva hi| paraM prasAdo maJjUSA'valoke kriyatAM mama // 7 // . tatastasyoparodhena lokAbhyarthanayA tthaa|| uhATayAmAsa sarvAn maJjaSAtAlakAn nRpaH // 8 // saveNIkasavyapANiM sAsidhenvitaraM punaH / maJjUSAntaH subuddhiM taM baddhakramamudakSata // 8 // taM dRSTvA vismayApana: papraccha sacivaM nRpaH / kimetaditi sa proce nAhaM jAnAmi kiJcana // 10 // jAnAtyeva bhavAn rAjan ! yo hi bhakte'pi sarvathA / vyalokaM cintayan mUlacchedAyopasthito mama // 11 // paramArtha mamA''khyAhItyukto rAjJA'bravItpunaH / svAmin ! kenApi ruSTena pracaNDavyantarAdinA // 12 // nirdoSasyApi putrasya doSa utpAdito mm| anyathaivaM gopitasyAvasthA'sya kathamaudRzau // 13 // Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 zrIzAntinAthacaritre ApatanimittenopasthitA me suduHsahA / iti jJAtvA yathAyuktaM vicAraya kuruSva ca // 14 // abhyadhAcca nRpo mantrin ! tuSTo'smi tava sarvathA / paraM kathaya vijJAtaM kathametattvayA sphuTam // 15 // tato naimittikapRcchAprabhRtyAkhyAya so'vadat / sulabhA deva ! saMsAre vipado viSayAzinAm // 16 // devamAnuSatiryak svakkatA etAzcaturvidhAH / dharmasyaiva prabhAvena nazyanti jagatIpate ! // 17 // rAjye mantripade caiva nivezya svasvanandanau / tau pAte tapo'tyugraM pratipadyAnagAratAm // 18 // tanmitra ! mantriNA tena yathA''pallaGghitaujasA / AvAmapi kariSyAvastathaiva tvaM viSoda mA // 18 // mitrAnando'vadad brUhi kartavyaM he vayasya ! kim / sa Uce'nyatra yAsyAvo muktvA sthAnamado nijam // 20 // tasya cittaparIkSArthaM punarmitro'bravIt sakhe ! / dezAntaragatasyAGga ! khedastava bhaviSyati // 21 // kAlena kiyatA tena yacchabena niveditam / tadbhAvi sukumAratvAt paJcatvamadhunaiva te // 22 // amaraH smAha gantavyaM dUradezAntare'pi bhoH / mayA saukhyama saukhyaM vA bhoktavyaM ca tvayA saha // 23 // tatazca kRtasaGketau gRhAnniHsRtya tAvubhau / jagmatuH kramayogena pATalIpurapattanam // 24 // Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvatIyaH prastAvaH / 103 103 azokazokapunnAganAgapUgapriyaGgubhiH / nAraGgAdikadalyAmacAruzca zobhitam // 25 // prAsAdamekamuttuGgaprAkArapariveSTitam / tahahiH pazyataH smaitau dhvajarAjivirAjitam ||26||(yugmm) mukhA'ddhikarazaucaM tau kRtvA puSkariNIjale / antaH pravizya prAsAdarUpalakSmImapazyatAm // 27 // varNikA'psarasAM vizvakarmaNava vinirmitA / dadRze'maradattena tatra pAJcalikaikakA // 28 // pazyannetAmathotpazyo'maraH smarazarAturaH / vidAJcakAra no tRSNAM na kSudhAM na zramaM ca saH // 28 // madhyAhnasamaye jAte mitreNeti prajalpitaH / Aryehi nagaraM yAvo yenoccharaM pravartate // 30 // sa smAha nanu bho bhadra ! kSaNaM tAvahilambaya / yAvatpAJcAlikAmetAmahaM pazyAmyazeSataH // 31 // kautUhalena yA''rUDhA tasyAstune kucasthale / / parizrAnteva tadRSTiH sthitA tatraiva sA ciram // 32 // punastathaiva mitreNa kSaNenokto jajalpa saH / calAmi ceditaH sthAnAt tato mRtyubhavenmama // 33 // mitrAnando jagAdevaM kRtyAtya vidaH sadA / kA'syAM pASANamayyAM te hanta rAgAtirakatA // 34 // yadi nArIrieMsA te tataH prAptaH purAntare / (1) sn-vaiv| Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 zrIzAntinAthacaritre vidhAya bhojanaM svecchAM pUrayestAmapi kSaNe // 35 // evamukte'pi tenAsmiMstasyAH pArzvamamuJcati / bhUrimanyubharAkrAnto mitrAnando'rudadbhRzam // 26 // rurodAmaradatto'pi sthAnaM tat tu mumoca na / tAvattatrAyo zreSTha prAsAdasyAsya kArakaH // 37 // ratnasArAbhidhAnena tenedaM bhaNitAvimau / bhadrau yuvAM yuvativat kiM nAma rudiyo vRthA // 38 // tAtatulyasya tasyAgre kathayitvA''ditaH kathAm / mitrAnandena mitrasya ceSTitaM tatriveditam // 38 // tenAtha bodhito'pyeSa rAgaM pAJcAlikAgatam / na yAvaddijahau tAvat sa sakhedamacintayat // 40 // apyazmanirmitaM puMsAM yAsAM rUpaM mano haret / vanitA vizvamohAya manye tA vedhasA kRtAH // 41 // tAvanmaunI yatirjJAnI sutapasvI jitendriyaH / yAvatra yoSitAM dRSTigocaraM yAti pUruSaH // 42 // evaM cintAparaH so'tha mitreNa bhaNitaM punaH / tAtAsmin saGkaTe kArye ka upAyo bhaviSyati // 43 // tasmiMzca kaJcanopAyamapazyati vaNigvare / mitrAnandena tamabhiproce buddhimatA punaH // 44 // taM cet sUtrakRtaM 'vetsi yenaiSA'kAri putrikA / tadicchApUraNopAyamasya tAta ! karomyaham // 45 // (1) kha ga gha ca da vedmi / Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvatIyaH prastAvaH / ratnasAro'bravIttarhi sUradevo'tra sUtravat / sa tu kuGkuNadezAntaHsopArakapura'sti bhoH // 46 // ahaM niketanasyAsya kArakastena vedmAdaH / zaMsa tvamapi me tAvadupAyaM svavitarkitam // 47 // so'vocattAta ! manmitramidaM pratikaroSi cet / gatvA sopArake sUtradhAraM pRcchAmyahaM tataH // 48 // yadyasau putrikA tena syAtpratikRtinA katA / tatastasmin samAnaute setsyatyasya samIhitam // 18 // zreSThinA tatpratIkAre'GgIkRte'thAmaro'vadat / zroSyAmi yadyapAyaM te tadA yAsyanti me'savaH // 50 // itaraH smAha nAyAmi himAsyantarahaM ydi| tadA tvayA'vagantavyaM nAsti manmitramityaho // 51 // kaSTena bodhayitvenaM zreSThinA'numato'tha saH / akhaNDitaprayANo'gAt sopArakapura kramAt // 52 // tatrAGgulIyaM vikrIya gRhItvA vasanAdi ca / tAmbUlavyAptakaraH prayayau sthapatehe // 53 // sazrIka iti tenAsya pratipattiH katA mudA / zubhAsanopaviSTaH sa pRSTazcAgamakAraNam // 54 // bhadra ! devakulaM ramyaM kArayiSyAmyahaM tvyaa| paraM pratikRtiH kAciddaryatAmiti so'bravIt // 55 // uvAca sUtrakaccakre prAsAdo mayakA kila / pure pATaliputrAkhye sa dRSTo bhavatA na kim // 56 // Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritre avAdIdaparo dRSTaH kiM tu pnycaalikaa'mukaa| praticchandakatA tatra svabudhyA racitA'thavA // 57 // sa jagAdAvantipuyA mahAsenasya bhUpateH / sutAyA ratnamaJjaryAH praticchandena sA katA // 58 // pRSTvA sudinamethAmItyuktvA gatvA paNe'tha saH / vikrIya cAruvastrANi vyadhAtpAtheyasUtraNAm // 58 // tato'khaNDaprayANaiH sa gacchannujjayinoM yayau / tatra gopuramadhyastho devyA devakule'vasat // 60 // atrAntare sa zuzrAva paTahohoSaNAmimAm / yAminyAzcaturo yAmAn yo rakSenmRtakaM hyadaH // 61 // tasmai dadAti daunArasahasraM vaNigIzvaraH / mitrAnandena zrutvevaM pRSTo dauvArikastadA // 62 // (yugmam) dIyate'tiprabhUtaM svaM bhoH kArya kimiyatyapi / sa AcakhyAviyaM mArIvidrutA'styadhunA purI // 63 // ayaM mAraukato yAvacchaba: zreSThigRhe'bhavat / tAvadastamitaH sUryaH pratolI pihitA hyasau // 64 // samartho rakSituM ko'pi na mArohatamityamum / tato'sya rakSaNa bhadra ! labhyate pracuraM dhanam // 65 // kAryANi dhanahInAnAM na sidhyanti mahItale / iti mitraH svalAbhArthaM zabarakSAM prapatravAn // 66 // tasyepsitaM dhanasyAI marpayitvA zabaM ca tam / zeSa prabhAte dAsyAmItyuktvA'gAdIkharo rahe // 67 // Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaH prastAvaH / zAkinIbhUtavetAlopasargeSu bhavatsvapi / rakSitaM tena tadrAtrau mRtakaM dhoratAjuSA // 68 // prabhAte svajanaistacca mRtakaM bhasmasAtkRtam / dhanaM mArgayato mitrAnandasya dadire na te // 68 // so'vadadyadi rAjA'tra mahAseno bhaviSyati / tato lapseA dhanamahamityuktvA'gamadApaNe // 70 // gRhItvA cAruvastrANi donAraikazatena saH | vidhAya cohnaTaM veSaM vezyAyAH sadanaM yayau // 71 // vasantatilakAnAmnA rUpayauvanayuktayA / 107 abhyutthAnAdisatkAro vidadhe tasya vezyayA // 72 // dattAni tena catvAri dInArANAM zatAnyatha | kuhinyA harSitA sA cAdidezeti sutAM nijAm // 73 // draSTavyo gauraveNaiSa putrapradArI narastvayA / zrAdAveva dhanaM yena mamAdAyi prabhUtazaH // 74 // tataH sA svayamevAsya cakre snAnAdisatkriyAm / pradoSasamaye vAsagRhe tasyA yayAvasau // 75 // dharAyAtA'marIkalpA kalpitA'nalpabhUSaNA / tatra zayyAgate tasmin gaNikA sA samAyayau // 76 // so'tha dadhyau na viSayAsaktAnAmiha dehinAm | nUnaM kAryANi sidhyantoti vicintyAbravocca tAm // 77 // karomi smaraNAM kAJcid bhadre ! paTTaM samAnaya / ityukte sahasA''nItaH paTTo hemamayastayA // 78 // Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 zrIzAntinAthacaritra tatropavizya niviDaM kRtvA padmAsanaM tathA / vastreNAcchAdayitvA'GgaM so'sthADuddhimatAM varaH // 78 // gate'tha prathame yAme rntumbhyrthitstyaa| sa tu maunaparastasthau vRthA dhyAnena zAntavat // 80 // evaM dhyAnaparasyAsya sakalA'pi gatA nizA / prabhAte sa samutthAya dehacintAkRte yayau // 81 // sadbhAve'tha tayA''khyAte punaH sA bhnnitaa'kkyaa| sarvathA sevanIyo'yaM he putri ! tvayakA naraH // 82 // asmiMzca kAmite vittaM sthirametadbhaviSyati / anyathA bhadrite zaurSe tatprasUnamivAsthiram // 83 // hitIyA'pi nizA tasyAtikrAntaivaM tathA'parA / tatastaM kuTinI ruSTA sopAlambhamado'vadat // 84 // bhadremAM mama putrIM tvaM bhUpAnAmatidurlabhAm / viDambayasi kiM nAmAnuraktAmapyakAmayan // 85 // so'vadatsamaye sarvaM kariSyAmyaka ! sAdhvaham / kiM tu pRcchAmi rAjaste pravezo'sti rahe navA // 86 // sovAca vatsa ! me putrI rAjJazcamaradha yasau / tena tasya gRhe rAtrI divA cAhamavAritA // 87 // yadyevaM tasya tanayAmakka ! tvaM ratnamaJjarIm / / jAnAsautyuditA tena soce sA matsutAsakho // 88 // (1) da -dhA-1 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatIyaH prastAvaH / 108 mitrAnando'vadattarhi tadane kathaya tvakam / bhadre ! guNotkaraH paThyamAno yasya zrutastvayA // 8 // jAtAnurAgayA lekho yasya ca preSito mudaa| tasyehAmaradattasyA''gato'sti suhRdityalam ||40||(yugm m) pratizrutyAtha tatkAyaM sA tasyA antikaM yayau / tayA ca dRSTavadanA dRSTA pRSTavamabravIt // 11 // ahaM hi tvapriyodantamadya tubhyaM niveditum / . pAgatA'smi tataH smeravadanA nRpanandinI // 12 // ko'sau mama priyaM iti tayokte sA nyavedayat / vRttAntamakhilaM tasya mitrAnandamukhAcchrutam // 23 // tacchrutvA rAjaputrevaM dadhyau dhUrtavijRmbhitam / sarvametad yataH ko'pi vallabho'dyApi nAsti me // 84 // paraM yenezI kUTaracanA vihitA vishaa| pazyAmi tamahaM dRSTyetyAloyAkA tayoditA // 25 // gavAkSaNAmunA so'dyA''natavyaH purussstvyaa| . mama priyasya sandezavAcako lekhasaMyutaH // 86 // Agatya nijagahe sA kuTinI hrsspuuritaa| taduktaM kathayAmAsa mitrAnandasya dhImataH // 87 // ninAya ca nizAyAM taM dvAre rAjagRhasya saa| prAkArasaptadurlaGghayamidaM tasmai zazaMsa ca // 8 // kanyAvAsagRha pRSTvA mitro'tha visasarja tAm / vidyudutkSiptakiraNenAvizacca nRpAlaye // 6 // Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritre prAkArollaGghanaM taM ca kurvantaM vIkSya kuTinI / mahAvIro'yamityantanivRttA svagRhaM yayau // 200 // mitrAnando'pyathA''rUDho rAjaputrayA niketanam / suSvApa sA'pi tahauracaryAmAlokya kaitavAt // 1 // kaTakaM rAjanAmAjhaM sa tahastAdupAdade / cakre kSurikayA vIro dakSiNorau ca lakSaNam // 2 // tenaiva vidhinA so'tha nirgatya nRpamandirAt / supto devakule kvApi dadhyau caivaM nRpAtmajA // 3 // na sAmAnyaH pumAneSa caritreNAmunA dhruvam / tanmayA na kRtaM sAdhu nAyaM sambhASito yataH // 4 // anayA cintayA rAtriM gamayitvA nizAtyaye / nidrAmavApa sA bAlA sa tu vauranarastadA // 5 // utthAya hAradeze ca gatvA bhUpativezmanaH / aho anyAya ityuccaiH pUtkaroti sma buddhimAn // 6 // rAjAdiSTapratIhArAkArito nRpsnnidhau| gatvA natvA nRpaM mitrAnando'thaivaM vyajijJapat // 7 // pracaNDazAsane deva ! tvayi satyapi bhuuptii| vaNijA paribhUto'hamIzvareNa videzagaH // 8 // rAjJA ca 'kathamityuktaM kathayAmAsa tasya saH / TravyalAbhAvasAnAM tAM zabarakSaNajAM kathAm // 8 // (1) kha gha ca ja kimitiityuktH| ga Da Ta da kathamityuktaH / Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaH prastAvaH / 111 tatazcAjJApito rAjJA rakSakastvayakA''zu re ! / so'tra badhvA durAcAro vaNigAnIyatAmiti // 10 // jJAtavyatikaraH so'tha svayametya nRpAntikam / donArAnArpayattasya nRpasyaivaM zazaMsa ca // 11 // tasmin kAle mayA deva ! zokAkulitacetasA / zabakatyavihastena dattamasya dhanaM na hi // 12 // lokAcAreNa divasatritayaM vigataM 'yataH / dravyadAnavilambena doSaH ko nAma me prabho ! // 13 // nirdoSa iti bhUpAlo vaNijaM visasarja tam / mitrAnandaM ca papraccha zabarakSaNajAM kathAm // 14 // so'vadaddeva ! yadyasti bhavato'tra kutUhalam / tadaikamAnaso bhUtvA zRNu tvaM kathayAmyaham // 15 // nanvahaM dhanalobhanAGgIkRtya zabarakSaNam / yAvadasthAmapramatto gRhItvA kSurikAM kare // 16 // gate'tha prathame yAme raaraavirbhuuttdaa| sphoTayanniva brahmANDa pracaNDaH pheravIravaH // 17 // jvaladdAvAnalajvAlAjAlapiGgalaromakAH / kSaNAcca paritaH svasya zRgAlaurdRSTavAnaham // 18 // lobajIvitanAzAbhistAbhirakSubhite mayi / hitIye praharI rAtreH prAdurAsanizAcarAH // 18 // (1) da ttH| Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 zrIzAntinAthacaritra atIva bhauSaNAH kRSNavarNAH kilakilorjitAH / mama satvasamIraNa te praNaSTA ghanA iva // 20 // ka gamiSyasi re dAseti vadantyaH sakartikAH / etya naSTAzca zAkinyastRtIyaprahare nizaH // 21 // caturthaprahare rAjan ! apsarasmadRzAkRtiH / divyAMzukAcchAditAGgI nAnAbharaNabhUSitA // 22 // muktakezA karAlAsyA jvAlAbhiH kartikAkarA / mama pArve'balA kAcidAyayau bhayakAriNI // 23 // (yugmam) kSayaM nathAmi duSTA'dya bhavantamiti vAdinIm / tAM vilokya mayA rAjan ! seyaM mArIti cintitam // 24 // tato'tisavidhIbhUtA dhRtA vAmakare kSaNAt / mayA vAmakaraNai SotyATitA'nyena zastrikA // 25 // moTayitvA mama karaM 'balAddeva ! cacAla sA / mayA kSurikayA yAntI dakSiNorI ca lakSitA // 26 // tasthau ca kaTakaM tasyA mamaiva hi kare prbho!| anAntare'jinaubandhurudiyAya divAkaraH // 27 // tacchrutvA vismito rAjA proce darzaya tatkaTam / mArohastAda grahotaM yat tvayA vIraziromaNe ! // 28 // paridhAnAMzukagranthimadhyAdAkRSya tad drutam / mitrAnando'rpayAmAsa kaTakaM bhUpateH kare // 28 // (1) sa ja ta -vo-| (2) kha Ta ta bnaadev| Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaH prastAvaH / vanAmAGkaM ca tadRSTvA sa dadhyau kimaho mama / kanyakeSAbhavanmArI yattasyA bhUSaNaM hyadaH // 30 // dehacintA'padezena tatazcotthAya bhUpatiH / gatvA ca kanyakApArzve prasuptAM tAmalokayat // 31 // dRSTvA vAmakaraM tasyA guptAlaGkaraNaM tathA / paTTabandhaM vraNasthAne vajjrAhata ivAbhavat // 32 // acintayacca vaMzo me candramaNDalanirmalaH / kalaGkito'nayA duSTakanyayA sarvathA yataH // 33 // nRzaMso'nRtAbhASI kuzIlavaJcalAzayaH / strIjano jAyate yatra tatkulaM na hi nirmalam // 34 // na yAvannagarIlokaM nikhilaM mArayatyasau / tAvat kenApyupAyena kAryo'syA eva nigrahaH // 35 // vicintyaivaM valitvA cApRcchanmitraM mahIpatiH / bhadra ! kiM sAhasenaiva mRtakaM rakSitaM tvayA // 36 // athavA mantrazaktiste kAcidastIti so'vadat / kula kramAgato nAma mama mantro'pi vidyate // 37 // kRtvaikAntamathAcakhyau rAjA yad bhadra! me sutA / mArI, nAstyatra sandehastato'syA nigrahaM kuru // 38 // mitrAnando'vadaddAkyaM ghaTate deva! nedRzam / yatkumAro bhavenmArI samutpannA kule tava // 38 // (1) dha ja jha -ptAmavalokayat / 15 113 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 zrIzAntinAthacaritre uvAca bhUpatirnA' mAghaTamAnaM kimatra bhoH ! | meghavRndodbhavA vidyud bhavet prANaharI na kim ? // 40 // itaraH smAha yadyevaM tadiyaM darzyatAM mama / yataH sAdhyAmasAdhyAM vA vedmi dRSTyA vilokya tAm // 41 // gatvArai vilokayetyukto rAjJA tatra jagAma saH | suptotthitA kumArI sA tamAyAntamalokayat // 42 // dadhyau caivaM naraH so'yaM yena me kaTakaM hRtam / manye tvA''jJApito rAjJA yanniHzaGkhaH sametya lam // 43 // tayA dattAsane so'thopavizyaivamavocata / mayA hyAropitaM sumbu ! kalaGkaM 'sumahat tava // 44 // arpayiSyati bhUpAlo mama tvAmadya sundari ! | tataH sthAnaM nayAmi svaM tava cet sammataM bhavet // 45 // no cediyatyapi gate 'kalaGkAM tvAM karomyaham / tvayA jalAJjalirbhadre ! mama deyastadA punaH // 46 // tacchrutvA'cintayadasau kanyA tadguNaraJjitA / aho akRtrimapremA ko'pyasau puruSo mayi // 47 // (1) khagha ja jha ma ghaTate na kimatra bhoH / (2) Ga Ja Ta (3) Ga Ja Ta STA'va - | - tvA'va - | (4) da zaGkha / (5) Ga -tyasau / (6) ja a Ta da sumahattaram / Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaH prastAvaH / duHkhamapyurarokkRtya zrayaNIyastato mayA / sulabho rAjyalAbho'pi na tu snehaparo janaH // 48 // Uce ca subhaga ! prANAstavA''yattA ime mama / tvayA 'mahAgamiSyAmi vetti kiM na bhavAnidam // 48 // andho narapatezcittaM vyAkhyAnaM mahilA jalam / tatraitAni hi gacchanti noyante yatra zikSitaiH // 50 // jJAtvA manorathAn siddhAniti mitro jagAda tAm / phetkArAH sarSapakSepe tvayA mocyA nRpAntike // 51 // upetya ca nRpaM proce sA mAro mama saGgrahe / prAptA Dhokaya kiM tvekaM bhUpate ! zIghravAhanam // 52 // tatrA'dhiroSya yAminyAM tvaddezAntaM nayAmyaham / udeSyatyantarA sUryazvenmArI sA tathA sthitA // 53 // tato bhItena rAjJA'sya DhaukitA vaDavA nijA / vAyuvegavatI prANapriyA lokahitaiSiNA // 54 // sandhyAkAle ca kezeSu gTahItvA sA samarpitA / tasya tenApi phetkArAn muJcato hakkitA'sakRt // 55 // tatastAM vaDavArUDhAM puraskRtya cacAla saH | rAjA'pi gopuraM yAvat tAvanvitya gRhaM yayau // 56 // mitrAnandamavAdItsA'rvatyAM tvamapi sundara ! | TS asyAmAruha kiM pAdacAreNa sati vAhane // 57 // ( 1 ) Ta saha gamiSyAmi / (1) Ga a Na da gyamam / 115 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 zrIzAntinAthacaritre kSaNamekamahaM padbhyAM yAsyAmIti vadannasau | tadarthamarthito bhUyaH sImAM prAptastayA bhRzam // 58 // mitraH provAca he subhru ! nAtmArthaM mayakA tvakam / anItA kiM tu mitrasyAmaradattasya hetave // 58 // mitravyatikaraM cAsyAH kathayitvA nyavedayat / na me yuktaM tvayA sAImekatra zayanAsanam // 60 // tacchrutvA rAjaputtro sA dadhyau vismitamAnasA / aho asya mahApuMsazcaritraM bhuvanottaram // 61 // pitA mAtA sakhA bhrAtA yadarthaM vaJcAtaM naraH / prAptA'pi kAminI sA'haM yena no kAmitA satA // 62 // sarvo'pi sahate klezaM svArthasiddhiparAyaNaH | parArthasAdhane ko'pi viralo'GgIkaroti tam // 63 // cetasA cintayatyevaM' strIratnaM ratnamaJjarI / pArzve pATaliputrasya ninye mitreNa sA zanaiH // 64 // itazcAmaradatto'sau 'pUrNe mAsaddayAvadhI / anAgacchati mitre ca ratnasAramado'vadat // 65 // tAta ! me nAyayau mitraM kASThaiH kAraya taccitAm / yena tadduHkhadagdho'haM pravekSyAmi hutAzane // 66 // tacchrutvA'dhikaduHkhArttaH sa zreSThI paurasaMyutaH / krandannatyAgraheNAsya racayAmAsa tAM citAm // 67 // (1) Ga Na da -cintayantye - / ( 2 ) JaNa da pUrNamAsaddayAvadhiH / Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vatIyaH prastAvaH / 'vahnau pAkhaM sthitaiH sarvairnAgarbhaNito'tha saH / bhadrAdyApi pratIkSasva yenedamavadherdinam // 68 // evamazrumukhe tasminiSiddhamaraNe janaiH / aparAhne tayA sAI mitrastatra samAyayau // 68 // AgacchantaM tamubaukSyAmaradattaH samabhamaH / utthAyA''liGgati smAzujaladhautamukhAmbujaH // 70 // yattayomitrayoH saukhyamabhUnmilitayoH kila / tAveva vedako tasya nAnyastahaktamIzvaraH // 71 // mitrAnando'vadanmitra ! tava cittasya caurysau| AnItA'styurarIkRtya mayA kaSTaparamparAm // 72 // itaraH smAha bandho ! tvaM satyanAmA sadaiva me| sAdhitanAmunA'rthena vizeSeNAbhava: puna: // 73 // apanAyya citaidhAMsi sthAne tatAgnisAkSikam / mitra: kArayati smAtha pANigrahaNametayoH // 74 // vilokya ratnamaJjaryA rUpaM pauragaNo'vadat / tannAzcaryaM yadeSo'syAH praticchandena mohitaH // 75 // vRttohAhasya tasyAthA'maradattasya tatra yt| saJjAtaM bhAgyayuktasya taditaH zrUyatAM janAH ! // 76 // tasminneva pure'putro mahIpAlo vyapadyata / cakre ca rAjalokena paJcadivyA'dhivAsanA // 77 // (1) Na ta vaGgipAvasthitaiH / Ja da vahnau pArthasthite / (2) ma apanIya / Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 zrIzAntinAthacaritre bhrAnvA trikacatuSkAdisthAneSu nikhile pure / tAni tatra samAjagmuH kumAro yatra vidyate // 78 // hayena heSitaM drAk hastinA gulagulAyitam / cakre tasyopari cchatraM tasthau tatra svayaM tathA // 78 // vIjitaM cAmarAbhyAM ca bhRGgAraNa vinirmame / mahIpatvA'bhiSeko'sya, puNyaiH kiM nAma no bhavet // 8 // tatastaM zuNDayotpAdya gajaH skandhe'dhyarohayat / viveza nagare so'tha saJjAtAnekamaGgalaH // 81 // purapraveza tasyAtha milito mahilAjanaH / rAjarAjJayoH svarUpaM taM dRSTvA'nyo'nyamado'vadat // 82 // kAcijjajalpa rAjJo'sya rUpasampada'muttamAm / pazya vizvajanazlAghyAM halA ! ratipariva // 83 // anyA'vAdIt kimanyattvaM mugdhe ! varNayasi sphuTam / devyAH samAnarUpA'syA na strI tribhuvane'pi yat // 84 // aparA smAha yadrUpamasyAstribhuvanottaram / tadetatpraticchandena mohito'yamabhUbRpaH // 85 // itaroce halA ! puNyabhAginyeSA mahItale / yayA vizvajanazzreSTho labdha evaMvidho dhavaH // 86 // 'pratyuktamanyayoSAbhirdhanyo yeneTazI priyaa| labdhA videzagenApi lakSmIriva murahiSA // 87 // (1) ja mhiipttttaabhi-| kha Na mhiipty-| 12) Na rUpasaMpada uttamAH / (3) Na da pratyutamanyayaiSo'pi / Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaH prastAvaH / kRtvA gADhodyamaM yenAnIteyaM mRgalocanA / tadasya bhAgyavan mitraM zlAghyamityaparA'vadat // 88 // jajalpAnyA kimetaM na zreSThinaM varNayasyalam / avijJAto'pi yenAyaM putravat paripAlitaH // 88 // ityAlApAn purandhrINAM zRNkhAnaH prItamAnasaH / yayAvamaradatto'sau dvAre nRpativezmanaH // 80 // stamberamAtmamuttauyyaM vivezA''sthAnamaNDape | upAvizaJca tatraiva nRpamaNDalasevitaH // 81 // sA ratnamaJjarI devI mitrAnandaH suhRttathA / niSedaturnRpopAnte yathAsthAnamathApare // 82 // cakre rAjyAbhiSeko'sya sAmantairmantribhistathA / rAjJA ca vihitA paTTarAjJI sA ratnamaJjarI // 83 // cakre sarvAdhikArI ca mitrAnando 'mahAmatiH / sthApita pituH sthAne ratnasAro vaNigvaraH // 84 // evaM kRtvocitaM teSAM kRtajJaikaziromaNiH / akhaNDazAsano rAjyaM pAlayAmAsa tatra saH // 85 // rAjyakAryarato'pyevaM mitrAnandaH zaboditam | tanmRtyusUcakaM vAkyaM visasmAra kadApi na // 86 // ekadA tena bhUpasya kAraNaM tanniveditam / dezAntaragatiH svasya prArthitA ca punastataH // 87 // (1) da nTapeNa saH / 116 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 zrIzAntinAthacaritre pratyukto bhUbhujA so'pi mA kArSItvaM bhayaM sakhe ! | duSTo'pi sthiyora kartA nau vyantaraH sa kim ? // 88 // mitrAnando'vadat pratyAsannatvena mano mama / adyApi dUyate dUraM tanmAM preSaya bhUpate ! // 88 // vicintyokta punA rAjJA yadyevaM gaccha tat sakhe ! / naraiH pratyayitaiH sArddhaM vasantapurapattanam // 300 // aGgIkRte tadAdeze visRSTo'sau mahIbhujA / preSitAzca samaM tena zikSAM dattveti pUruSAH // 1 // haMho ! tatra gataiH kaizcid yuSmanmadhyAn mamAntikam / Agantavyamihaitasya kSemavAtI niveditum // 2 // atha mitre gate rAjA tadviyogArdito'pi saH / puNyalabdhAM samaM devyA bhuGkte sma nRpatizriyam // 3 // teSAM madhyAnnRNAM ko'pi nA''yayau bhUbhujA tataH / anye saMpreSitAstasya zuddhijJAnakRte narAH // 4 // pratyAgataizca taiH pumbhiH kathitaM nRpateradaH / dRSTo'sau tatra nA'smAbhiH vArtA'pyasya zrutA na hi // 5 // tataH saMbhrAntacitto rAT devImUce kathaM priye ! | kartavyaM yantra vArtA'pi zrutA mitrasya hA ! mayA // 6 // sA''khyad yadyeti ko'pyatra jJAnI tattena vidyate / sandeho'yaM prANanAtha ! hanta nAnyena kenacit // 7 // udyAnapAla keneti vijJapto'trAntare nRpaH / devA''yAto'sti zrIdharmaghoSasUriH pure tava // 8 // Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaH prastAvaH / azoka tilakodyAne prAzukasthaNDile sthitaH / caturjJAnadharo dharmaM lokAnAmAdizatyasau // 8 // samayA''gamanaM tasva zrutvA'sau bhaktitatparaH / yayau taddandanAhetoH sAmagragrA preyasIyutaH // 10 // khaDgAdirAjacihnAni muktA gurvantikaM gataH / natvA saparivAraM taM niSasAda yathAsthiti // 11 // gururUce'tra bhoH ! svargApavargAdisukhaiSibhiH / naSTaduSTASTakarmA'yaM kartavyo dharma eva hi // 12 // atrAntare'zokadattaH papraccaivaM vaNigvaraH / 121 bhagavan ! karmaNA kenAzoka zrIrduhitA mama // 13 // atIva vedanA''krAntA sarvAGgeSvabhavattataH / cikitsAca kRtAstasyA rogazAntirbabhUva na // 14 // ( yugmam ) sUriH proce bhUtazAlanagare zreSThinaH priyA / sA'bhavad bhUtadevasya nAmnA kurumatI purA // 15 // pote satyanyadA dugdhe mArjAryA, bhaNitA tayA / sruSA devamatI nAmno gADhakopavazAdidam // 16 // zAkinyA kiM gRhItA'sIryannArakSi payastvayA / sA'pi vRddacasA bhItotkampitAGgI babhUva ca // 17 // tataH sA duSTamAtaGgayA zAkino mantrayuktayA / AtA 'svakarmakaryeva cchalaM labdhA jhaTityapi // 18 // (1) Ga ja Ta Na svakarmakAyaiva / 16 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 zrIzAntinAthacaritra tatastavedanAkrAntA bhiSagbhiH sA cikitmitA / doSa tathA'pyazAnte'syA yogI ko'pi samAyayau // 18 // mantravAde'munA''rabdhe'gninA yantre ca tADita / mAtaGgI muktakezA sA tatrAgAhedanA'ditA // 20 // 'kka rahotA tvayA'sAviti pRSTA yoginA punaH / zva (durvAkyabhautAGgI mayA''tteti jagAda sA // 21 // 'naurogA'tha suSA sA'bhUcchAkinI sA vinAzikA / yogino vacasA tasya rAjJA nirvAsitA purAt // 22 // kurumatyapi lokena kAlajihveti jlpitaa| tataH sA saMyatIpAkheM vrataM jagrAha bhAvataH // 23 // vizuddhaM pAlayitvA tanmRtvA'gAdamarAlayam / tatazcuratayaM saMjAtA zreSThiste duhitA sakA // 24 // uktvA nAlocitaM pUrvabhave durvaakymetyaa| yatasteneyamAkAzadevatAdoSadUSitA // 25 // (1) zrImANikyacandrasUrinirmite zAntinAthacaritre Tatoyasarge viditvA zAkinIdoSa mAntriko yantramAlikhat // 278 // kRtvA samayAM sAmagrI yAvattattApyate'mninA / (2) ja kiM / (3) ba da prabhAvAd yoginastasya zAkinyA mA snaSobhitA / (4) dasApi tahacasA zIghraM rAjJA nirvAsitA purAt / na sApi tahacasA rAnA muktA kRtvilkssnnaa| Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hRtIyaH prastAvaH / tAmihAnaya kanyAM tvaM zrutvA yena vaco mama / asau pUrvabhavaM jAtismaraNena hi pazyati // 26 // tasmAdupadravAdAzu mucyate seti sUriNA / kathite zreSThinA ninye sA sadyastatpadAntikam // 27 // naSTAH sUriprabhAveNa khagAminyaH kSaNena tAH / zrutvA ca caritaM svasya jAtismRtimavApa sA // 28 // jajalpa ca prabho ! satyaM yad yuSmAbhirniveditam / tadalaM bhavavAsena parivrajyAM prayaccha me // 28 // guruH provAca te bhogaphalaM karmAsti saMprati 1 bhukte tasmin zramaNI tvaM bhaviSyasi zubhAzaye ! // 30 // evamastviti tacchreSThI pratipadyA'ssyayau gRham / taddRSTvA cintayAmAsa vismitaH sa mahIpatiH // 31 // atyadbhutaM bhagavatau jJAnamasya mahItale / pratyakSamiva yenoktaM yaddattaM pUrvajanmani // 32 // papraccha ca prabho ! mitrAnandasya suhRda: kathAm / mamApyAkhyAhi kRtvA tvaM prasAdamatulaM mayi // 33 // guruNoktaM mahArAja ! tvatpArzvAJcalito'tha saH / jaladurgamatikramya sthaladurge yayau kramAt // 34 // nine girigada prapAte tasthivAnasau / tadA bhoktuM niviSTAste sarve'pi tava sevakAH // 35 // (1) da - dya yayau / 123 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 zrIzAntinAthacaritre kasyAzcid daivaduryogAt pallemadhyAt smaagtaa| papAta tatra bhillAnAM dhATI tAvadatarkitA // 36 // sarve'pi pattayo bhillaiH pracaNDaiste parAjitAH / mitrAnandaH sa ekAko kAndizauka: palAyitaH // 37 // hriyA darzayituM vaktramakSamAste padAtayaH / ke'pi kApi yayuH pArve bhavataH ko'pi nA''yayau // 38 // mitro gacchannaraNye'tha dadazaikaM sarovaram / tatra pautvA ca pAnIyaM nyagrodhasya tale' svapat // 38 // tato'sau kRSNasarpaNa nismRtya vaTakoTarAt / daSTo dRSTazca tatraikenAgatena tapakhinA // 40 // vidyA'bhimantritajalAbhiSiktasakalAnakaH / karuNA''patracittena tena jIvApitastataH // 41 // pRSTazcaivaM tvamekAko prasthito'si kka bhadraka ! / tenApi kathitA vArtA satyA tasya svakIyakA // 42 // khasthAnaM tApasa: so'gAd dadhyau mitro'pi hA myaa| saMprAptamapi no labdhaM sukhena maraNaM kila // 43 // tanmitrasaGgamasyApi bhraSTo'haM svakadAgrahAt / athavA'dyApi tatyAkheM yAmi kiM cintayA'nayA // 44 // tato'sau 'calito mArge gRhItastaskaraiH punaH / nItvA ca nijapallI taivikrIto vaNiganti ke // 45 // (1) gha Na da -svapIt / (2) cha da vlito-| Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaH prastAvaH / so'pi pArasakulAkhye deze gantumanA vaNik / ujjayinyAM puri prApto'nyadA'vAtsIcca taddahiH // 46 // tatra rAtrAvasau mitraH kathaJcid gatabandhanaH / puryA nimanenAntaH praviveza tadA punaH // 47 // taskaropadrutA sA'bhUt tato rAjJA niyojitaH / ArakSako vizeSeNa cauranigraha karmaNi // 48 // ( yugmam) pravizezvauravat tena mitrAnando nirIkSitaH | bahuca kefkabandhena viparItavidhervazAt // 48 // yaSTimuTyAdibhirghAtaistADayitvA ca niSThuram / vadhArthaM svamanuSyANAmAraceNa samarpitaH // 50 // ayaM siprAnadItIre vaTavRkSe mahIyasi 1 ubadhya vadhyo yuSmAbhiriti cAjJApitA ime // 51 // tatastairnIyamAno'sau manasyevaM vyacintayat / jAtaM taddacanaM satyaM yacchabenoditaM purA // 52 // yatra vA tatra vA yAtu yaddA tahAM karotvasau / tathA'pi mucyate prANI na pUrvakRtakarmaNA // 53 // vibhavo nirdhanatvaM ca bandhanaM maraNaM tathA / yatra yasya yadA labhyaM tasya tatra tadA bhavet // 54 // yAti dUramasau jovo'pAyasthAnAdbhayadrutaH / tatraivA''nIyate bhUyo'hamiva prauDhakarmaNA // 55 // mA kArSIH kopameteSu re jIva ! vadhakeSvapi / yadIcchasi paratrApi sukhalezaM tvamAtmanaH // 56 // S 10 * Hh 125 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 zrIzAntinAthacaritre evaM vicintayatreSa terArakSakapUruSaH / tatratest vaTe nItvA'parAdharahito'pyaho ! // 57 // anyadA ramamANAnAM gopAnAM daivayogataH / uttyotikA'vicat mukhe tasyApi pUrvavat // 58 // tat sUrivadanAcchrutvA'maradatto mahIpatiH / smAraM smAraM guNagrAmaM tasyaivaM vyalapanmuhuH // 58 // hA mitra ! nirmalakhAnta ! hA paropakRtau rata ! | hA prazasyaguNavrAta ! hA bhrAtaH ! kva gato'si hA ! // 60 // devI ca vilalApaivaM hA devara ! sakhipriya ! | suvicAra ! guNAdhAra ! nirvikAra ! ka tiSThasi // 61 // yadA'haM bhavatA''nItA tadA'neke vinirmitAH / upAyAH svavipattau te kva gatA hA mahAmate ! // 62 // uvAca sapriyaM bhUpaM vilapantamado guruH / zokaM mA kuru rAjendra ! bhavabhAvaM vibhAvaya // 63 // na caturgatike'pyasmin saMsAre paramArthataH / saukhyaM zarIriNAmasti kintu duHkhaM nirantaram // 64 // sa ko'pi nAsti saMsAre mRtyunA yo na pIDitaH / simArgamamuM jJAtvA kaH zokaM kurute sudhIH // 65 // zokA''vezaM parityajya rAjan ! dharmodyamaM kuru / yenedRzAnAM duHkhAnAM bhAjanaM nopajAyase // 66 // rAjJA proce kariSyAmi dharmaM me kathyatAM param / mitrAnandasya jIvo'sau kutrotpanno munIzvara ! // 67 // Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatIyaH prastAvaH / 127 sUriH provAca te devyAH so'syAH kukSau samAgataH / sutatvena yatastena bhAvanA bhAvitA tadA // 68 // jAtaH kamalaguptAkhyastava putraH suvikrmH| pUrva kumAratAM prApya kramAdrAjA bhaviSyati // 68 // punaH papraccha bhUpAla: kathaM tasya mahAtmanaH / jAtA nirAgaso'pyevaM taskarasyeva paJcatA // 70 // kalazasambhavo devyAH kathaM vA samabhUt prbho!| mama bandhuviyogazcAbAlyAdaNyabhavat katham // 71 // neho'dhikatarI'smAkaM kathaM vA bhagavan ! vada / iti pRSTo munIndrastu jJAtvA jJAnena so'vadat // 72 // ito bhavAt TatIye tvaM bhave kSemaGkarAbhidhaH / AsIH kauTumbiko rAjan ! satyazrIstasya gehinI // 73 // caNDasenAbhidha: karmakaraH karmakriyApaTuH / babhUva ca tayorbhakto'nurato vinayAnvitaH // 74 // tatkSetre so'nyadA karma kurvANaH kaJcanAdhvagam / parakSetre dhAnyazambA' rahantaM samalokayat // 75 // Uce cainamaho cauramullambaya tarAviti / na kSetravAminA tasya vidadhe kiJcanApi tu // 76 // dUnastahacasA so'thAdhvagaH karmakatA'pi tat / baddhaM krudhA ceSTitena karma durvAkyasambhavam // 77 // (1) JaNa da -singgaa| Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 zrIzAntinAthacaritra vadhvAH satyazriyastasthA bhuJjAnAyA rahe'nyadA / uttAlAyAH kathamapi kavalo vyalagada gale // 78 // soce satyazriyA pApe ! nizAcari ! na bhuJjame / kavalelaghubhiH kiM tvaM yathA no vilagegale // 70 // anyedyuH karmakRt so'tha svAminokto yathA'dya bhoH ! / grAme'mubhin prayAhIti kAraNenAmunA tvakam // 80 // so'vadad vyAkulo'dyAhaM bandhUnAM milanena hi / kupitena ca tenoktaM svajanA mA milantu te // 81 // atrAntare munihandaM gRhe tasya samAgatam / dAnamasmai pradehIti bhaNitA cAmunA priyA // 82 // supAtramiti harSeNa tayA tatpratilAbhitam / prAzabhaktapAnAdyairakatAkAritaistathA // 83 // dayo karmakaro'pyeto dhanyo yAbhyAM mhaamunii| kAle nijagTahAyAtau bhaktitaH pratilAbhitau // 84 // atrAntare'patat teSAM trayANAmupari kSaNAt / kSaNikA tena paJcatvaM samameva gatA hi te // 85 // saudharmakalye devatvaM prAptAzca prItinirbharAH / tataH kSemakarazcayatvA tvamabhUrjagatIpate ! // 86 // jIva: satyazriyaH seyaM saJjAtA rtnmnyjrii| jIvaH karmakarasyAbhUt mitrAnandaH sakhA tava // 87 // baddhaM yad yena duSkarma vacasA pUrvajanmani / tattasyopasthitaM rAjan ! yuSmAkamiha janmani // 88 // Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaH prastAvaH / tataH pUrvabhave rAjan ! yasadbhirnibadhyate 1 'rudadbhirvedyate'vazyaM tatkarmeha zaroribhiH // 8 // tannizamya mahopo'sau mumUrccha priyayA saha / tatpUrvavihitaM sarvaM jAtismRtyA viveda 'sa: // 80 // Uce ca yatprabho ! proktaM yuSmAbhirjJAnabhAskaraiH / tajjAtismaraNenAbhUt pratyakSamadhunA'pi me // 81 // tadetasyAmavasthAyAM vidyate yasya yogyatA / kkRtvA prasAdaM yuSmAbhiH sa dharmo mama kathyatAm // 82 // guruH provAca sajjAte tanaye te mahIpate ! / pravrajyA bhavitedAnIM gRhidharmastavocitaH // 83 // tato dvAdazabhedena gRhidharmo vivekinA / prapanno'maradattena bhUbhujA priyayA saha // 84 // punaH papraccha bhUpAlo yattadA tena jalpitam | mRtakena tadAkhyAhi kAraNaM vismayo'tra me // 85 // guruNoktamasau pAnyaH zambAgrAhI mahopate ! | 'mRtvA bhrAntvA bhavaM tatra vaTe'bhUd vyantaraH kramAt // 86 // mitrAnandaM samuddokSya smRtvA vairaM ca tatkRtam / avatIryya zabasyAsye tena tajjalpitaM vacaH // 87 // (1) gha Ga ja tha raTaGgi / (2) Ga Ta ga tha da ca / cha Na da siGgA- / da vipadya vyantaro jajJe vaTe tasmin khakarmaNA / 17 128 (3) (4) Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritre itthaM vicchinnasandeho'maradatto mahIpatiH / sUriM natvA svasadanamAyayau saparigrahaH // 8 // ajJAnamohitaprANipratibodhavidhau rataH / dharmaghoSamunIndro'pi vijahAra mahItale // 8 // samaye ratnamaJjaryA devyAH mUnurajAyata / tadeva samabhUt tasya nAma yad guruNoditam // 400 / dhAtrIbhiH pAlitaH so'tha samatikrAntazaizavaH / samadhItakalo vizvambharAdhArakSamo'bhavat // 1 // sa eva sugurustatra punaranyeArA''yayau / udyAnapAlakastasyA''gatiM rAje zazaMsa ca // 2 // nivezya tanayaM rAjye tato'sau priyayA saha / gurUNAmantike teSAM parivrajyAmupAdade // 3 // rAjJaH saparivArasya dattvA dokSAmatho guruH / tasyA'nyeSAM ca bodhArtha zikSAmevaMvidhAM dadau // 4 // bhavAmbhodhipatajantunistAraNatarI kSamA / kathaJcit puNyayogena pravrajyA prApyate'GgibhiH // 5 // pravrajyA pratipadyApi syurya ke viSayaiSiNaH / jinarakSitavad ghore te patanti bhavArNave // 6 // syuryake nirapekSAstu viSayeSvarthitA api / jinapAlitavatte'tra bhavanti sukhabhAjinaH // 7 // pRSTo rAjarSiNA tena tataH kathayati sma saH / sUriH siddhAntakathitAM bhaviSyantI tayoH kathAm // 8 // Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 tRtIyaH prastAvaH / campApuyIM prasiddhAyAM jitazatrurabhUvRpaH / babhUva dhAriNI nAmnI tapriyA rUpazAlinI // 8 // abhavattatra mAkandI nAmnA zreSThI mahAdhanaH / prazAntaH saralastyAgI bandhukaravacandramAH // 10 // 'bhadrA nAmnI ca tadbhAryA tatsatI krmjaavubhau| jinapAlitanAmA''dyo hitoyo jinarakSita: // 11 // yAnamAruhya kurvayAM paradeze gatA''gatam / vArAnakAdazAmUbhyAM nistIrNa: saritAM pati: // 12 // arjitaM hi dhanaM bhUri tatastAvatilobhata: / gantukAmau punastatrApRcchatAM pitaraM nijam // 13 // (1) Ta tha saddharma karmanipuNo gurau deve ca bhaktimAn / dAnazIlatapobhAvadharma karotyanAratam // 11 // bhadrA nAmnI ca tadbhAryA ruuplaavnnysNyutaa| satItvaM pAlayantI mA vinayAdiguNAnvitA // 12 // tatkakSisambhavau zAntau tanayo kramajAvubhau / ityevaM pAThaH / (2) Ja Na da ttptrau| (3) itizlokAnantaraM Ta va pustake vidyaavinysaundrylaavnnyaadigunnaanycitau| zaizavAd yauvanaM prAptau pitrA tau pariNAyitau // 14 // hisaptatikalAyukto drvyopaarjnttprau| svadeze paradeze ca yAtAyAtau sadaiva tau // 15 // ityevaM pAThaH / Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 zrIzAntinAthacaritre so'vadad vidyate'gre'pi 'he vatsau ! pracuraM dhanam / nijecchayA tyAgabhogau tenaiva kurutaM yuvAm // 14 // iyaM ca dvAdazI velA bhavet sopadravA'pyasau / tato na yujyate vArDoM prayAtumiti me matiH // 15 // atha tAvUcatustAta ! mA vAdIrodRzaM vacaH / bhAvinyeSA'pi nauyAtrA nemeNa tvatprasAdataH // 16 // tatastena visRSTau tAvatyAgrahaparAyaNau / krayANakaM jagTahatuNimAdi caturvidham // 17 // sAmagrIM sakalAM kRtvA jalAdInAM ca saMgraham / yAnamAruhya cArNodhau tataH pravizataH sma tau // 18 // tayormahAsamudrAntargatayorabhavat kSaNAt / akAladurdinaM vyomni jagarja ca balAhakaH // 18 // vilalA sAsad vidyudUrmayazca jajRmbhire / vAtazca prabalo jajJe yAnaM tena nanarta tat // 20 // sphuTitaM ca caNAdeva vidhure'dhIracittavat / vipannastadgato lokastau yAnAdhipatI punaH // 21 // labdhA phalahakaM kiJcit tad gADhaM parirabhya ca / toramAsedat ratnaddopasya divasaistribhiH || 22 || ( yugmam) | nAlikerIphalaistatra prANyAtrAM vidhAya tau 1 tattailAbhyaGgayogena rUDhadehau babhUvatuH // 23 // (1) cha jha Ta tha tanayau / Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaH prastAvaH / tatastattrA''yayau ratnaddopade' voti devatA / nRzaMsA nirghRNA pANau kRpANaM bibhratI zitam // 24 // Uce caivamaho sAIM mayA viSayasevanAm / 133 ced yuvAM kuruthaH prANakuzalaM vAM tato bhavet // 25 // anyathA'nena khatena zirazchetsyAmi nizcitam / ityukte bhayabhItAGgau tAvapyevaM jajalpatuH // 26 // bhinnapravahaNAvAvAM devi ! tvAM zaraNA''zritau / yadAdisi kacittvaM kartAsvastadasaMzayam // 27 // prAsAdamAtmano nItvA tau tataH prItamAnasA | apajahre tayoraGgAt pudgalAnazubhAnasau // 28 // bubhuje'tha samaM tAbhyAM khairaM vaiSayikaM sukham / tAbhyAM sudhAphalAhAraM dadau ca prativAsaram // 28 // evaM ca tasthuSoryAvad gatAH katyapi vAsarAH / tayostatrAnyadA tAvat tayaivaM bhaNitAvimau // 30 // susthitenA'hamAdiSTA'dhiSThAtrA lavaNodadheH / yathA triH saptakkatvastvaM bhadre ! zodhaya vAridhim // 31 // tRNakASThAzuciprAyaM bhaved yat tatra kiJcana / sarvaM nItvA tadekAnte parityAjyaM mamAjJayA // 32 // tatastatra mayA gamyaM yuvAmatraiva tiSThatam / kurvantau satphalairebhiH prANavRttiM zubhAzayau // 33 // (1) ca devyadhidevatA / Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritra kathaJcidijanatvAhAM yadyatrotpadyate'ratiH / pUrva digvanakhaNDe tagantavyamapazazitam // 34 // sarvadA'vasthitau tatra griissmpraaittsusNnitii| ubhAtU vinodAya yuvayorapi bhAvinI // 35 // na cet tatrA'pi vAM cittaM rameta kthmpyho| tadottaravanakhaNDe gantavyaM hi mamAjayA // 36 // tatrApyavasthitau nityaM shrddemntnaamko| bhaviSyata RtU nAma svAdhInau yuvayorapi // 30 // tatrApi no ratizce hAM tatpratIcauvanAntare / gamyaM tanA'pi ziziravasantAkhyAtU sthirau // 38 // tata: prAsAda evA'trA''gamyamautsukyasambhave / dakSiNasthA vane'mumin gantavyaM na kathaJcana // 38 // yatastatrAsitacchAyo bhugnakAyo ddijihvakaH / asti dRSTIviSaH sarpo veNIbhUto'vanistriyaH // 40 // evamuktvA yayAveSA mAkanditanayau ca tau| vanakhaNDanaye tasmin gacchataH sma purodite // 41 // athAcintayatAM caivaM dakSiNasyA dizo vane / pauna:punyena gacchantI tayA''vAM vAritI katham // 42 // cintayitveti sAzako 'yAvattau tatra gacchataH / praviveza tayostAvad ghrANe gandhaH suduHsahaH // 43 // (1) ga yAvattau dakSiNAM gtau| ja da yAvattale ytstko| Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ batIyaH prstaavH| 135 sthagayitvottarIyeNa nAsArandhra tatazca tau| .. rAziM narakarazANAM vane tasminnapazyatAm // 44 // bhayabhItau vizeSaNA''lokayantAvado vanam / naramekaM ca to prekSAJcakrAte zUlikAgatam // 45 // jIvantaM vilapantaM ca dRSTvA papRcchatuzca tam / kastvaM bhadra ! kathaM vA te'vastheyaM ke tvamI zavAH // 46 // so'pyavocata 'kAyandIpurvAstavyo'smyahaM vaNik / bhagnaM vArinidhI yAnaM vANijyenA''gatasya me // 47 // tatacahAgato ratnahopadevyA'bhikAmitaH / stokAparAdhei'pyanyedyustayaivaM nihito'smAham // 48 // tayaivaM vihatAzcaite'nayA prakriyayA zavAH / tad yuvAM kuta AyAtI prAptau cAsyA rahe katham // 48 // tatastAvAtmano vArtA nivedya tamapRcchatAm / bhadra ! nau jIvanopAyaH ko'myastyevaM sthite sati // 50 // so'vadacchelako nAmnA yakSa: pUrvavane'sti bhoH ! / so'zvarUpadharaH parvadineSvevaM prajalpati // 51 // kaM rakSAmi naraM kaM vA vipadaM tArayAmyaham / tad gatvA yakSarAjaM taM bhaktyA''rAdhayataM yuvAm // 52 // (1) Gaja, kAkandIpuryA vAstavyo'haM vaNika | ja Ja Ta Tha Dha Na ta tha da, kAyandIpuryazvAnAmahaM vaNika / ca, kAyandIpuryastyasyAmahaM vaNik / (2) Ga Ja Na itace(3) Na nihatA Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritre uddoSaNAyAM jAtAyAmAvAM rakSeti jalpatam / iti zikSA tayordattvA sa naraH saMsthitastataH // 53 // pUjayAmAsataH puSpairyakSaM gatvA ca tatra tau| AvAM nistArayetyAzu taduttau ca jajalpatuH // 54 // uvAca zailako nistArayiSyAmi yuvAmaham / ekaM tvavahito bhUtvA vAkyaM saMzRNutaM mama // 55 // yuvayorgacchatoH pRSThe devatA sA sameSyati / sAnurAgasakAmAni jalpizyati vacAMsyapi // 56 // anurAgaM tatastasyAM yuvA yadi kariSyathaH / tatazcollAlayitvA'haM prakSepyAmi mahodadhau // 57 // yadi vA nirapekSau hi tasyAM nanu bhaviSyathaH / tata: kSemeNa campAyAM prApayiSyAmi nizcitam // 58 // // kiM bahunA // saMmAnanaM na dRdhyA'pi tasyAH kArya kathaJcana / na bhattavyaM bhayaM tasyAM darzayantyAmapi sphuTam // 58 // vyavasthayA'nayA khaM bhoH ! zaktI nirvAhituM ydi| tanmamA''ruhataM pRSThaM zIghraM yena nayAmyaham // 6 // tatastatpRSThamArUDhau tAvaGgIkRtya taddacaH / utpatya nabhasA so'pi yayau madhyemahodadheH // 61 // atrAntare ca devI sA'pazyantI tau svavezmani / babhrAma vanakhaNDeSu tatrA'pyeto dadarza na // 62 // Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatIyaH prastAvaH / tato jJAnopayogena jJAtvA tahamanaM tayoH / dadhAve khagamAdAya pRSThe kopaparA'sako // 63 // dRSTvA ca tAvuvAcaivaM re ! kiM yAtho vimucya mAm / punarAgacchataM vasya jIvitaM vAJchato yadi // 64 // nocedanena khaDnena pAtayiSyAmi vAM ziraH / tayetyukte'tha yakSeNa bhaNitau tAvidaM punaH // 65 // mama pRSThe sthitAvasyA mA bhaiSTaM bhoH ! kathaJcana | iti saMdhauritAvetau sthiracittau babhUvatuH // 66 // tato'nukUlavAkyAni jajalyaivamasau yathA / mAM mukkAkinI dInAM kka priyau prasthitau yuvAm // 67 // ityAdidInavacanaistayA bhaNitayorapi / na cacAla tayozcittaM yakSAvaSTambhazAlinoH // 68 // tato'sau bhedaniSNAtA pratyUce jinarakSitam / mama priyo vizeSaNa tvamevAsi. mahAzaya ! // 68 // IkSaNA''lApasaMmAnakriyAsAmye'pi dehinAm / cittAbAdakaraM prema kasmiMzcidapi jAyate // 70 // evaM mamA'pi kurvatyA yuvAbhyAM saha saGgatim / jinarakSita ! sadbhAve snehastvayyeva nizcalaH // 71 // tadehi dehi he kAnta ! mamaikAntarate: sukham / anyathA'haM marithAmi tvaviyogarujA'ditA // 72 // nAthAnAthAM niyamANAM dRSTyA mAM kiM na vIkSase / dadAti rAgiNI prANAnityarthe saMzayo nu kim // 73 // Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritre sakUTamohitaH so'tha tat satyamiti cintayan / dRSTyA''lokayate smAsthA durgateriva saMmukham // 74 // yakSeNollAlayitvA'tha kSiptaH so'tha khapRSThataH / tayA nauramasaMprAptastrizUlena pratIcchitaH // 75 // labhasva pApa ! re sadyo mama vaJcanajaM phalam / ityuditvA ca khaDnena khaNDayitvA nipAtitaH // 76 // tatazca kUTakapaTaracanAnATikA nttii| pratyAyayitumArebhe cATubhirjinapAlitam // 77 // yakSeNa bhaNitaH so'tha yadyasyA vacane ruciH / bhaviSyati gatistatte kaniSThasyeva nizcitam // 78 // jAto nizcalacitto'sau taM kUTamavadhUya tat / kSemeNa saha yakSeNa prAptaH campApurauM nijAm // 7 // kalitA vyantarI sA'tha yakSo'pi valitaH sakaH / kSAmitaH kRtakRtyena zreSThiputreNa bhaktitaH // 80 // gehe gatvA khalokasya milito jinapAlitaH / kathayAmAsa tahandhumaraNaM zokasaGgulam // 81 // mRtakAryANi tasyA'tha mAkandI vajanAnvitaH / vidhAya pAlayAmAsa rahavAsaM sutazca saH // 82 // anyadA samavAsArSIt tatra vIrajinezvaraH / taM nantuM jagmatuzcaitau mAkandijinapAlitau // 3 // (1) Ga ca cha shoksNkulH| Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaH prastAvaH / zrutvA tadantike dharmaM pratibuddhau mahAzayau / jAtavrataparINAmau jinaM natveyaturgRham // 84 // pautre bhAraM kuTumbasya vinyasya sutasaMyutaH / sa zreSTha parivavrAja zrIvIra jinasannidhau // 85 // pitrA samanvitaH so'tha jinapAlitasaMyutaH / svakAryasAdhako janme tapaH kRtvA suduzcaram // 86 // kathayitvA kathAmetAM dharmaghoSamunIzvaraH / rAjarSeramarasyopanayaM kathayati sma saH // 87 // yathA tau vaNijau taddadu jIvAH saMsAriNo'khilAH ratnastpadevatevA'viratiH parikIrtitA // 88 // tathA'viratijaM duHkhaM yathA'syAH zabasaJcayaH / zUlAgatanaro yaddad hitabhASI gurustathA // 88 // yathA tena tatsvarUpamanubhUtaM niveditam / tathaivAviraterduHkhaM gururAkhyAti dehinAm // 80 // yathA'sau zailako yakSastAraka: saMyamastathA / samudra iva saMsArastaraNIyo'munA dhruvam // 81 // yathA tasyA vazIbhUto vinaSTo jinarakSitaH | tathaivA'vira te janturvazIbhUto vinazyati // 82 // devatoktinirAkAGkSI yakSAdezamakhaNDayan / kSemeNa svapuraM prApto yathA'sau jinapAlitaH // 83 // virato'viratestaddaccAritramavirAdhayan / niSkarmA jAyate prANI nirvANasukhabhAjanam // 84 // 138 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 zrIzAntinAthacaritre tad bhoH ! prapadya zrAmaNyaM punarbhogeSu no manaH / karttavyamiti sandiSTe guruNA mumude muniH // 85 // samarpitA pravartinyAsta to'sau rtnmnyjrii| katvodAraM tapastau dvau saMprAptau paramaM padam // 86 // // iti mitrAnandAmaradattakathAnakaM samAptam // svayaMprabhamunerdharmopadezamatipAvanam / zrutvaivaM pratibuddho'sau rAjA stimitasAgaraH // 87 // anantavIrya bhUpatve, kumAratve'paraM sutam / vinyasyAsya muneH pArkhe sa dIkSAM samupAdade // 8 // virAdhya manasA kiJcit so'ntakAle'nagAratAm / mRtvA'dho bhuvane jajJe camarendro'surA'dhipaH // 8 // ito'parAjitAnantavIryayovibhutAjuSoH / vidyAdharaNa kenA'pi maitrI samamajAyata // 500 // dattA vidyAstena tAbhyAM vihAyogamanakSamAH / sarvA tatsAdhanopAyasAmagrI ca niveditA // 1 // barbarIti cilAtIti gItanATyakalAvidau / tayorbabhUvaturdAsyau vinodAspadamadbhutam // 2 // anyadA sthAnamAsInI sannAvya kriyayA tayoH / abhUtAM vyAkulau yAvat tau bandhU raGganirbharau // 3 // tAvat tatra brahmadhArI khecchAcArI kalipriyaH / samyagdarzanapuNyAtmA nAradarSirupAyayau // 4 // Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaH prastAvaH / 141 nAsAvabhyasthitastAbhyAmAkSiptAbhyAM tatazca saH / ruSTo vyacintayadimau ceTInAvyena mohitau // 5 // vitto mAmapi nAyAtaM tato'mU ceTike dhruvam / . mahAmAtre kalApAtre hArayiSyAmi kenacit // 6 // (yugmam) vidyAdharAdhirAjasya trikhaNDa vijayezituH / prativiSNordamitAraH sakAze sa yayau tataH // 7 // abhyutthAnAdisatkAraM kRtvA'sAvAsanasthitam / papraccha taM muniM dRSTaM pRthivyAM kiJcidadbhutam // 8 // so'vadacchRNu rAjendra ! subhagAyAH puro vibhoH / anantavIryabhUpasya samIpe gatavAnaham // 8 // 'tarbaricilAtyAkhyacevyo vyakriyA varA / mayA'valokitA tatra vizvavismayakAriNI // 10 // kiM vidyAbhiH pracaNDAbhiH kiM rAjyena kimAjayA / te vinA tatra bhUpati gaditvA nArado yayau // 11 // tenA'tha preSito dUtaH sa gatvA tatra satvaram / idamUce tayoragre khakhAmibalagarvitaH // 12 // haMho bhavanti ratnAni rAjagAmauni nizcitam / ceTyau nATyavidhAyinyau tadete arpatAM prabhoH // 13 // (1) da myrcit-| (2) ta Tha taricilAtyAkhye ceyau naaykriyaavre| mayA vilokite tatra vizvavismayakArike // 10 // Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 zrIzAntinAthacaritra tAvevamUcaturbhadra ! yuktaM tvaM nanu jalpasi / pAloyaitat karithAvo yAhi tvaM svAmino'ntike // 14 // dUtaM visRjya tAvevaM mantrayAMcakraturyathA / vidyAbalena nau tAvat karotyeSa parAbhavam // 15 // AvAmapi tato vidyAH sAdhayitvA svacittagAH / darpamasya hariyAva iti cintayatostayoH // 16 // pUrvajanmasAdhitAstAH svayamevopasthire / zaMsitvA siddhamAtmAnaM vivizazca tadantike // 17||(yugmm) jAtau vidyAdharau tau hau ttprbhaavaanmhojsau| vidyAnAM cakratuzcAcI gandhamAlyAdivastubhiH // 18 // atrAntare punataH prAptastasya mahIpateH / jajalpavamaho mRtyoratithau kiM bhaviSyathaH // 18 // yena nAdyA'pi cevyau te kRte preSayathaH prabhoH / tAvUcatuzca kartavyamavazyaM khAmino hitam // 20 // tatastaduhituH varNazriyo lobhana tAvubhau / cevyo rUpaM tayoH kRtvA jagmatustatpure drutam // 21 // kalAkauzalamAlokya bhaNitau tau mhiibhujaa| yuvAbhyAM karaNIyo hi vinodaH kanakazriyaH // 22 // yathauturdugdharakSAyAM kSuddAn siddhAnarakSaNa / hRSTo bhavet tathA'bhUtAM tadAdeza nRpasya tau // 23 // sA kAmarahiNIrUpA dRSTA tAbhyAM sukanyakA / sarvopamAdalodhairyA vidhineva vinirmitA // 24 // Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatIyaH prstaavH| 143 AbhASi bhAvamadhuraiH parihAsamanoharaiH / dezIbhASAsagarbhezca priyAlApaiH sasaMbhramam // 25 // papraccha sA'tha tatyAkheM'nantavIryasvarUpatAm / . tato'parAjito'zaMsat tadane tadguNAniti // 26 // rUpacAturyagAmbhIryavauryaudAryAdisadguNAH / zakyA hyanantavIryasya zaMsituM naikajihvayA // 27 // (yugmam) kica kuTilaH saralAGgena vizrutiH shrutishaalinaa| zeSo'pi nirjito yena kSamAda bibhratA kSamAm // 28 // saJjAtaromaharSI tAM dRSTvA punarabhASata / yadyasti kautukaM tatte darzayAmyadhunaiva tam // 28 // Ameti takayA prokta tAvabhUtAM vruupinnii| dRSTvA jagAda sA cAhaM yubhadAjJAkarI khalu // 30 // viSNuH provAca yadyevamehi yAmo nijAM purIm / jajalpa sA ca mattAto vidhAtA vAM parAbhavam // 31 // " bhaNitA sA tatastAbhyAM bhetavyaM na hi sarvathA / AvayoH samare naiSa puraH sthAtuM kSaNaM kSamaH // 32 // A Ga ja Dha Na da pustakeSu bhUyAn pAThabheda eSaH bhaNitA sA tatastAbhyAM bhetavyaM sudha ! na tvyaa| AvAM tvajjanakaM jetuM zaknau sabalavAhanam // 32 // Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 . zrIzAntinAthacaritra tayoriti vacaH zrutvA premapAganiyantritA / vismitA rUpa'sUryAbhyAmAbhyAM saha cacAla sA // 33 // vimAnaM vidyayA kRtvA samAruhya nabhaHsthitaH / uvAcAnantavIryo'tha damitAriM sadaHsthitam // 34 // bho bhoH ! sAmantamanvavAdyAH ! senAdhyakSAH ! nRpasya ye / zRNvantvapaharabasmi sutAM yuSmatpaterimAm // 35 // na vAcyaM tena bhAvena zahotA'smAkamajAnatAm / ityuhI-nantavIryo nabho'gAt saparigrahaH // 26 // tadAkarNya jvalatkopakarAlaH pratikezavaH / re re ! gRhIta gTahIta durAtmAnamamuM javAt // 37 // (1) cha jha Ta ta, rUpazauryAbhyAM / (2) jha hRtaamaa-| Tha -naagraahyaa'-| tataH sA prasthitA'nantavoryeNaivamathoditam / sarve TaNuta bho lokAH ! damitAriza bhUpatiH // 33 // anantavIryanAmA'haM nijvaahsmnvitH| sahasA harAmi kanakatriyaM snehavatImimAm // 34 // vidyAvinirmitavimAnA'dhirUDhau tatazca tau| nabhasA gantumArabdhau tAM gTahItvA pAtmajAm // 35 // damitArinTapeNA'tha preSitAH subhaTA nijaaH| tadotpannAsvaratnAbhyAM subhaTAste parAjitAH // 36 // damitAriH svayaM so'tha mahAbalasamanvitaH / hantumetAvadhAviSTa duSTo dRSTAdharaH kradhA // 37 // * ja Na da tAbhyAM sadyaH parAjitAH / Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 145 TatIyaH prastAvaH / khecarA huM prakurvantaH kva gamiSyasi durmate ! / anvadhAvan gRhItAstrA mRgArariva jambukAH // 38 // etAn vidrAvayAmAsa TaNyAM vAyuH kSaNAdiva / viSNustAMzca tathA dRSTvA damitArirathAcalat // 38 // kalpAnta iva pAthodhirbalomikulasaGghalaH / ganAkhapattigrAhAktastahirAvadhanadhvaniH // 40 // tamAyAntamathAlokya bhoraM bhayasamAkulAm / AkhAsya racayAmAsa nAzakAri ripobalam // 41 // tayornAsIravIrANAM pratikezavazAGgiNoH / kaliH kalakalArAvasaGkulaH samabhUt tadA // 42 // (1) cha jha, -paahoy-| kRtAntamiva saMkulaM samAyAntaM vilokya tam / bibhAya kanakatrIH sA tAbhyAM cAzvAsitA punaH // 38 // saMgrAme saMmukhInau tAvityuktau damitAriNA / bho ! bhoH ! samarpya me putrI jIvantau gacchataM yuvAm // 39 // labhetAM mA pataGgatvaM mama kopar3atAzane / tAvacatuzca yAhi tvaM mA mriyakha mudhaiva re ! // 40 // tato'parAjitAnantavIryayoH samupasthitam / cataraGgabalaM tAbhirvidyAbhirvihitaM kSaNAt // 4 // kSaNamekamatho yuddhamubhayoH sainyayorabhUt / vizvasya vismayo'dhAyi vidyAjanitamAyayA // 42 // 16 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 zrIzAntinAthacaritre pratyanIka bhaTairbhagnaM vIkSya sainyaM nijaM hariH / kiJcicintAvazo jajJe ratnAnyutpedire tadA // 43 // banamAlA gadA khaDgo maNiH zaGkho dhanustathA / pratyarddhacakriNazcakraM saptamaM tad bhaviSyati // 44 // pAJcajanyamathAdAyAnantavIryo mahaujasA / dadhmau dhvAnena tasyAzu zatrusainyaM mumUrccha ca // 45 // balamutsAhavat jAtaM nijaM viSNostadA'khilam / sarvAbhisAratastAvad DuDhauke damitAryapi // 46 // saMvargya rathamAruhya zastrANyAdAya bhUrizaH | uttasthau kezavacApi tathaiba parAjitaH // 47 // upazAnte tatastasmin damitArirmahAbhujaH / yudhyate sma samaM tAbhyAM divyAstraistimirAdibhiH // 43 // tAni zastrANi tasyAzu pratizastrairmahAbhujau / nirbhAgyasthepsitAnIva viphalIcakratustakau // 44 // jAtasarvAstrakaiphalyo damitAriramarSaNaH / dadhyau hA dhik kathamahaM zatruNA'nena nirjitaH // 45 // viphalatvaM yathA jagmurdivyAstrANyakhilAnyapi / bhavitA cakramadhye*vaM pratihantuM tathaiva kim // 46 // kiM vA pranaSTamevedaM nAyAtyadyApi yat kare / iti cintAparasyAsya haste tacchIghramAyayau // 47 // da cakramayetaM / Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaH prastAvaH / 247 vahanti cAsRjAM nadyo maulipaGkajabhISaNAH / nRtyanti ca kabandhAni raNaraGgAvanau tadA // 48 // damitAriprayuktAni zastrANyapi kSaNAt punaH / sarvANyanAzayat zArho navodayavazAt tadA // 4 // dopayantaM dizazcakraM smRtamAnamupAgatam / muktametena tumbenAhatya tastho kare hareH // 50 // tadAdAya jagau viSNurbhuva rAjyaM niyakha mA / kanakIpiteti tvaM mayA muktaH prayAhi bhoH ! // 51 // so'vocanmaya kA muktaM yathA moghamabhUdidam / tathA tvayA vinirmuktamapi bhAvauti me matiH // 52 // athavA maNDalAgreNa taccakraM tvAM ca ghAtakam / anena khaNDayiSyAmItyuktvA'dhAvata so'mbare // 53 // khaDgakheTakabhRt svasyAbhimukhaM ca samApatan / anantavIryamuktena cakreNAzu. nipAtitaH // 54 // tat tena muknamAgatyAnantavIryasya vakSami / vizAle lagati morunAminA na tu dhArayA // 48 // kSaNamekamasau bhavIM lebhe ghAtena tasya ca* / tasthAvasyaiva savidhe bhedinA 'nyena bheditam // 4 // tato'sau tat samAdAya damitArimado'vadat / are ! tvaM nijacakreNa manmuktena mariSyasi // 50 // * a Na, tat / * ja Na ha, bhedanItyeva bheditam / Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 zrIzAntinAthacaritre tatazcAnantavIryasyopari puSyabharo'mbarAt / vimukto vyantarairevaM prajalpadbhiH pramodataH // 55 // saMjAto vAsudevo'yaM vijyaaiiptiblii| dvitIyo baladevazca tacciraM jayatAmimau // 56 // vidyAdharabhaTAste'thAnantavIryaM samAzritAH / kRtapraNAmAstenApi sarve saMmAnitA ime // 57 // tato'parAjitAnantavIryo vidyaadhraanvito| ramyaM vimAnamArUDhI celatuH svapurauM prati // 58 // kanakAdrAvatha prAptau pronau vidyaadhrairimau| santyatra jinacaityAni yujyante tAni vanditum // 58 // tato'vatIyaM caityAni vanditvA tAni bhktitH| tatrAvalokitastAbhyAM muniH kIrtidharAbhidhaH // 60 // varSopavAsatapasotpatrakevalacakSuSaH / tasyarSezcaraNAvatI nematuH parayA mudA // 61 // upavizya dharApIThe hrssodnycitvigrhau| iti zuzruvatu'zcAsya vizuddhAM dharmadezanAm // 62 // tadyathA mithyAtvamaviratizca kaSAyA duHkhadAyinaH / pramAdA duSTayogAzca paJcaite bandhakAraNam // 63 // yad devatvamadeveSu gurutvamagurau tathA / atattve tattvabuddhizca tanmithyAtvaM prakIrtitam // 64 // (1) gha ca ja Tha -shcobho| Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya: prastAvaH / yattra karmasu pApeSu na stokamapi varjanam / jAnotho'viratiM tAM hi sarvaduHkhanibandhinIm // 65 // kopo mAnazca mAyA ca lobhazceti niveditAH / mUlaM saMsAravAsasya kaSAyA jinazAsane // 66 // cAnterviparyayaH kopo mAno'mArdavasaMjJitaH / mAyA''rjavasya vairUpyaM lobho mukterviparyayaH // 67 // madirA viSayAzcaiva nidrAzca vikathAstathA / pramAdAH kathitAH paJca kaSAyasahitA ime // 68 // kASThapiSTAdiniSpannA kathitA madirA dvidhA / zabdarUparasagandhasparzAkhyA viSayAstathA // 68 // nidrA ca nidrAnidrA ca tRtIyA pracalA'bhidhA / pracalApracalA turyA styAnaIiH paJcamo bhavet // 70 // 'sukhabodhA bhavenidrA duHkhabodhA'tinidrikA / pracalA saMniviSTasya caturthI gacchato bhavet // 71 // dinacintitakAryasya sAdhanI paJcamo 'puna: / sA tUdaye bhavejjantoratisaMkliSTakarmaNaH // 72 // strIkathA bhaktavArtA ca rAjadezakathA tathA / catasro vikathA etA varjanIyA vivekinA // 73 // (1) gha Ga ca ja jhA, sukhabodho bhavennidrA duHkhabodho'ti- / (2) gha ca ja jha bhavet / 148 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrauzAntinAthacaritre manovacanakAyAkhyAstrayo yogA: prakIrtitAH / aprazastA bhavantyete karmabandhasya hetavaH // 74 // sarvametat parityajya pApakarmanibandhanam / vidadhIta matiM dharme bhavyo muktisukhaprade // 75 // atrAntare kanakadhIH sA papraccheti taM munim / abhUindhuviyogo me piturmRtyuzca kiM prabho ! // 76 // tataH kIrtidharaNoktaM tad bhadre ! zRNu kAraNam / yena bandhuviyogAdi tava duHkhamabhUditaH // 77 // astyatra dhAtakIkhaNDe hope prAgbharate puram / nAnA zaGkhapuraM bhUridhanadhAnyasamAkulam // 78 // kAciducchinnasantAnA zrIdattA nAma durgtaa| tatrAbhUdabalA karmakaraNAvAptajIvanA // 7 // pauDitA durgatatvena nizamya munisbidhau| cakAra sA'nyadA dharmacakravAlAbhidhaM tapaH // 80 // virAtrahitayaM tatra prathamaM kriyate tapaH / / saptatriMzaJcaturthAni zatyA''rcA gurudevayoH // 81 // dadau tasyai jana: sarva: saMprIta: paarnnaahni| manojJabhakSyabhojyAdi tapo hi mahitaM jane // 82 // (1) gha ca ma -nAM triyogAzca / ja -nAM trayo / (2) kha gha ca ja jha -diti / (3) kha gha ca ja jha da -bhojyAni / Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaH prastAvaH / tapoguNaratetyasyai karmaNo'nte mahebhyakAH / 'higuNAM triguNAM vRttiM dadire vasanAni ca // 83 // jAtA sakiJcanA kiJcidanyedyurnijavezmanaH / kuDayaikadezAt patitAt sA'vApa dhanasaJcayam // 84 // udyApanaM ca tapasaH prAraMbhe kartumanyadA / 151 pUjAM jinendrabimbAnAM vidhinA' kArayat tataH // 85 // sAdharmikagaNe bhaktyA bhojite'syA gRhAGgaNe / mAsopavAsI satsAdhuH suvrataH samupAyayau // 86 // parapramodapUrNAjyA tayA'sau pratilAbhitaH / prAzukairbhaktapAnAdyairbhAvasAraM ca vanditaH // 87 // dharmaM dRSTaprabhAvA sA papracchAtha tadantike / so'vadat sAmprataM dharmadezanA na hi sAmpratam // 88 // yadi te dharmazuzrUSA tataH kAla upAzraye / Agatya vidhinA bhadre ! zravyo dharmaH savistaraH // 88 // ityuktvA svA''zrayaM gatvA rAgAdirahito'tha saH / vidhinA pAraNaM cakre svAdhyAyaM ca tataH kSaNam // 80 // puralokastadA tatra zrIdattA ca samAyayau / praNamya munivaryaM taM tatpuro niSasAda ca // 81 // (1) kha ga gha ca ja jha dviguNaprAjyabhojyAni / (2) kha gha ca ja jha kAmitapradAm / (3) kha ga gha jha dRSTaphalaM hRSTA / ca ja dRSTvA phalaM hRSTA sA papraccha / Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 zrIzAntinAthacaritre dharmalAbhA''ziSaM dattvA sa munidharmadezanAm / vidadha pratibodhArtha zrIdattAyA janasya ca // 2 // tadyathA dharmAdarthastathA kAmo dharmAnmokSo'pi jAyate / catuvarge tatastasya mukhyatA parikIrtitA // 13 // ayamartho'paro'nartha iti nizcayazAlinA / bhAvanIyA asthimajjA dharmeNaiva vivekinA // 24 // zrIdattA smAha bhagavanasthimajjA'dhivAsanA / amUrtena hi dharmeNa kathazAraM vidhIyate // 15 // tato'sau suvrataH sAdhustasyAH paurajanasya ca / dRSTAntaM kathayAmAsesitArthasya nivedakam // 86 // AsIdujjayinIpuyAM jitshtrumhiiptiH| tapriyA dhAriNI nAnI narasiMhazca tatsutaH // 7 // kalAkalApasampUrNa: so'tha saMprAptayauvanaH / ramyA dvAtriMzataM kanyAstAtena pariNAyitaH // 18 // zaratkAle'nyadA tatra pure'raNyAt smaayyo| karI kazcit madonmattaH zaGkhakheto nagobataH // 8 // katAntamiva taM kruI janaviplavakAriNam / kariNaM kathayAmAsa pumAn ko'pi mahIpateH // 600 // tenAtha preSitaM sainyaM dainyaM bheja puro'sya tat / svayameva mahIpAlazcacAla sabalastataH // 1 // Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aate: prastAvaH / narasiMhakumAro'tha vinivAryyaM mahIpatim / damanArthamibhasyAsya prAcalatsenayA saha // 2 // dIrgho nava karAn saptonnataJca trIMzca vistRtaH / dIrghadantakaratucchapuccho madhupizaGgadRk // 3 // catvAriMzatsamadhikairlakSaNAnAM catuHzataiH alaGkRtaH karondro'yaM kumAreNa nirIkSitaH // 4 // ( yugmam ) abhiyAnApasaraNaprapAtotpatanAdibhiH / 1 bahudhA khedayitvA taM vazamAnayati sma saH // 5 // tasmintrairAvaNAkAre'dhirUDhaM menire janAH / kumAramadbhuta zrIkaM sAcAdiva zacIpatim // 6 // taM gajendramathAlAne nItvA kalayati sma saH / samuttIryya tatastasya svayaM nIrAjanAM vyadhAt // 7 // janakasya samIpe'tha sa yayau vinayAJcitaH / vidadhe janako'pyasya parirambhAdigauravam // 8 // dadhyau ca jagatIbhArakSamo'yamabhavat sutaH / tadenaM bhUpatiM kRtvA yujyate me'nagAratA // 8 // tatastaM mantrisAmantapauralokasya saMmatam / svapade sthApayAmAsa sumuharte mahIpatiH // 10 // jayandharaguroH pArzve so'tha dIkSAmupAdade / nyAyena pAlayAmAsa narasiMhanRpaH 'kSamAm // 11 // (1) kha gha ca ja jha citim / 15.3 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritra anyecurdasyunaikenAtipracaNDena maayinaa| agroNAlakSitena muSthate sma purI sakA // 12 // mahAjanena vijJapte tasminnarthe mhiibhujaa| ArakSakaH samAdiSTacauranigrahahetave // 13 // punarvijJApayAmAsAnyedyubhUpaM mahAjanaH / muSitA nikhilA deva ! taskareNa purI tava // 14 // surUpA yauvanasthA ca yA kAci'dabalA'bhavat / sA'pi rAtrau taskareNa nIyate sma balAdapi // 15 // bAsasthAnaM tato'smAkaM kiJcidanyat pradarzaya / nivasAmI vayaM tatra nRnAtha ! nirupadravAH // 16 // tatazcArakSako rAjJA kruddhenaivaM prajalpitaH / re khaM rahUn ! vinA rakSAmadhamarNo'si 'kiM mama ? // 17 // mahAjanena bhaNitaM doSo nAstyasya kazcana / amunA sabalenApi cauro dhartuM na zakyate // 18 // tathA mayA vidhAtavyaM yathA bhavyaM bhaviSyati / ityuditvA narendreNa visRSTo'tha mahAjana: // 18 // vaNThaveSo nRpo rAtrI nitya nijamandirAt / zaGkAsthAneSu babhrAma kuvaMzcauragaveSaNam // 20 // rAtrau bhrAntaH puromadhye bahiSNuryA divA punaH / tathA'pi kvApi no dRSTaH sa duSTastaskaro'munA // 21 // - (1) kha gha ca ja jha -dabalA bhavet / (3) ca ja kinycn| Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvatIyaH prastAvaH / 155 sAyaM mArgarajaHkorNastarumUlasthito nRpH| kaSAyavastramAyAntaM dadarzakaM 'tridaNDikam // 22 // khasamIpe samAyAntaM nanAma sa mahIpatiH / kuta: sthAnAdAgato'sotyA''lalApa sa ko'pi tam // 23 // rAjA provAca dravyArthI pathiko bhagavavaham / bhrAnto'smi bahudezeSu vibhavaM kvApi nA''nuvam // 24 // tadA vidaNDikastUce ye dezA vIkSitAstvayA / teSAM kharUpamAkhyAhi nAmagrAhamaho mama // 25 // bhUpatiH smA''ha caturazItisaGkhyA hi nohataH / kharUpamapi keSAJcicchRNu tvaM kathayAmyaham // 26 // yatraikavasanA nAryaH prAyo lokaH priyaMvadaH / kezo naivocate bAlo lATadezaH sa vIkSitaH // 27 // sudIrghacihurA maJjurAvAH kambalacIvarAH / yatra rAmAH sa saurASTranAmA rASTro mayekSitaH // 28 // bAlikerIkadalInAM phalaM zAlizca bhojane / nAgavallIdalaM yatra sa dRSTaH kuguNo mayA // 28 // zaciveSAH priyA''lApA yatra lokA vivekinaH / vaidagdhauruciro dezo mayA dRSTaH sa pUrjaraH // 30 // yatrakabhaktikaM vastramastraM sarvatRRNAM kre| bhASA'tiparuSA dRSTaH sa dezo mArukA''vayaH // 31 // (1) UTha bidaNDinam / (2) Ga -ravAH / (3) gha ca saurASTro nAma / (4) kha gha vastraM shvN| Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 zrIzAntinAthacaritre yavekSavo vauhayazca jAyate ca kRSitrayam / sarvasAdhAraNo loko madhyadeza: sa vIkSitaH // 32 // godhUmAH pracurA yatra duSpApaM lavaNaM tthaa| sajalaH sakalo'pyeSa mAlavo'pi nirIkSitaH // 33 // tridaNDiveSabhRccauraH sa zrutvaivaM vyacintayat / ayaM hi pathiko'vazyaM dravyArthI sadRzo mama // 34 // babhASa ca mama tvaM ceda bhaNitaM bhoH ! kariSyasi / tanmanovAJchitaM dravyamacirAt samavApsAsi // 35 // nRpaH 'provAca yo dravyaM dadAti hRdayepsitam / na kevalamahaM tasya sarvo'pyAjJAkaro janaH // 36 // so'vadat sAMprataM tahiM vartate bhoH ! tmkhinii| pAradArikadascUnAM duSTAnAM ca priyaGkarI // 37 // taduttiSTha kapANaM tvaM kare kuru, yathA pure| pravizyA''nIyate dravyaM kuto'pokharamandirAt // 38 // rAjA'pi cintayAmAsa nUnameSa sa taskaraH / tadenaM hanmi vA pazyAmyatho yadidadhAtya sau // 38 // tataH khaGga cakarSAsau dadhyau saMvIkSya yogyapi / IdRzenaiva khaDnena nagarIzo vibhAvyate // 40 // (1) gha ca ja da proce ca / (2) ca -lm| (3) kha gha ca ja Tha taM viicy| Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatIyaH prastAvaH / 157 157 tanmayA mAraNIyo'yamupAyena hi kenacit / iti dhyAtvA'yato gatvA valito'sau jhaTityapi // 41 // jAgartyadyApi pUrloko vizrAmaM kurvahe tataH / kSaNamakamihA''vAM bhorityUce ca nRpaM prati // 42 // tatastadA''jayA rAjA cakre pllvsNstrau| tavaikana sa vizrAnto dvitIye pArthivaH svayam // 43 // mayi jAgrati neSo'pi zayithate kathaJcana / cintayitveti suSvApa saMstara so'tha taskaraH // 44 // jhaTityatho samutthAya svasthAne'sthApayabRpaH / mahalkASThaM, svayaM cAsthAt sAsivRkSasya koTare // 45 // tridaNDo khagamAvaSya taskaro'pi samutthitaH / tatkASThamasighAtena nRpazcAntyA dvidhA vyadhAt // 46 // apasArya paTauM sparzAdinA vijJAya dAru tat / dhUrtena vaJcito'smIti pazcAttApaM cakAra ca // 47 // rAjJA so'bhANi re duSTa ! mayA tvaM maaryse'dhunaa| vidyate pauruSaM cet te tato me'bhimukho bhava // 48 // sAdhu sAdhviti cauro'pi balAt nikhiMzapANikaH / saMgrAmAya samaM rAjA'bhyaDhaukiSTa sa duSTadhIH // 4 // khanAkhani ciraM kRtvA dopatA pRthiviibhujaa| marmapradeza pAhatya pAtito'sau mahItale // 50 // vidhurastena ghAtena taskaraH mAha bhUpatim / so'haM dasyuraho vIra ! yeneyaM muSitA purI // 51 // Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 zrIzAntinAthacaritre ahaM tAvan mariSyAmi zRNu vaM mama bhASitam / / asti devakulasyAsya pRSThe pAtAlamandiram // 52 // tavAsti pracuraM dravyaM dhanadevI ca me vasA / anyAzca nAyikAH santi nagaryA yA mayA hRtAH // 53 // amuM'ca khaDnamAdAya gaccha tvaM tatra satvaram / / pAkArayeH svasAraM me zilAyA vivaraNa tAm // 54 // kathayeca mRti me'syAH khaDgamenaM ca darzayaH / tato'sau tvatpravezAya hAramudghATayiSyati // 55 // tat sarvaM bhavatA grAghamathavA yad yasya tasya tat / apayestvamiti proca vipatra: sa malimbucaH // 56 // gatvA tatra narendro'pi kRtvA ca tadudIritam / pAtAlabhavane tatra praviSTo'tha dadarza tat // 57 // vizrAmyatu kSaNaM tAvat paryajhe'tra bhavAniti / bhaNitvA bhUpatiM hAraM pidadhe taskaravasA // 58 // dRSTvA'valokayantIM tAM channaM chavaM vasaMmukham / sAzaGkaH sthApayAmAsopadhAnaM tatra bhUpatiH // 58 // khayaM tasthau ca dIpasya cchAyAyAM matimAnatha / muktA yantrazilAM zayyAM babhaJja dhanadevyasau // 6 // tataH sA dadatI tAlA jajalyaivamaho mayA / bhavyaM kRtaM yato bhATavadhako vinipAtitaH // 61 // (1) ga gha ca Tha mtkhngg-| (2) jha tvadvazA sdyo| Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatIyaH prstaavH| 158 dhRtvA kezeSu tAM rAjA proce raNDe ! bhaviSyasi / tvamevaM kurvatI hanta cAturmArgAnuyAyino // 12 // jalyantI dInavAkyAni tato'sau pravimucya tAm / hAramuhAvya ca kSipraM nijaM dhAma samAyayau // 63 // melayitvA ca pUrlokaM vastu yad yasya tasya tat / 'sarvaM samarpayAmAsa bhavanaM tahabhanna ca // 64 // AnItAH svaskhageheSu tAH striyastena dsyunaa| mohitA na ratiM tatra lebhire caJcalAzayAH // 65 // muhurmuhuvrajanti sma dasyusthAne tato janaH / kathitaM pArthivasyaitat tenApi bhaNito bhiSak // 66 // so'vadada dasyucUrNena jAtA evaM vidhA imAH / dattvA svacUrNa rAjendra ! khabhAvasthAH karomyaham // 67 // tato rAjAjayA tena tAH katA gtkaarmnnaaH| ekA tu tadavasthevA''cakhye tadapi bhUbhujA // 68 // pRSTo'tha bhiSagAcakhyau deva ! cUrNena yoginaH / kAsAccit vAsitA kRttiH kAsAJcit mAMsazoNite // 6 // sarvAstAH praticUrNena khabhAvasthAH katA myaa| asthAstu vAsitAstenAsthimajjA api bhUpate ! // 70 // yadyasau gharSayitvA'sya dasyorasthIni paavyte| tataH saMjAyate rAjan ! svabhAvasthA'nyathA na hi // 71 // (1) gha ca jha, sa srvmpyaamaas| Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritre tat tathA kArayitvA''zu nirvikArA ktaa'pysau| narasiMhanarendreNa sadA parahitaiSiNA // 72 // sa zrIjayandharAcAryo'nyadA tatra smaayyau| yasya pArkhe pitA rAjJo jitazatrurabhUdu vratI // 73 // dharma tadantike zrutvA narasiMhapo'pi saH / pratibuddhaH sutaM rAjye'sthApayad guNasAgaram // 74 // tato dIkSAmupAdAya tapaH ktvA'tiduSkaram / niSkarmA narasiMharSiravApa zivasampadam // 75 // // iti narasiMhaRSikathAnakam // ace'tha' suvrato bhadre ! yathA cUrNena yoginaH / tasyAstasyA nitambinyA asthi majjA'dhivAsitA // 76 // tathA tvamapi kalpadrucintAmaNyadhikaciyA / dharmeNa bhAvayAtmAnaM zrIdatte ! dRSTapratyaye ! // 77 // tato'sau zuddhasamyabAmUlaM dharmamagAriNAm / pratipade munestasya samIpe saralA''zayA // 78 // vyahArponmuniranyatra zrIdattA'pi gatA gRham / pratipanaM nijaM dharma vidhivat paryapAlayat // 7 // cakAra sA'nyadA karmapariNAmavazAdimAm / dharmasya viSaye thAhI vicikitsAM manogatAm // 80 // (1) ca jha, c| (2) ca ka da -majjA hi vaasitaaH| Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaH prastAvaH / jainaM dharmamamuM ramyaM yatnataH prakaromyaham / paramasya phalaM bhAvi na veti jJAyate na hi // 81 // vicikitsAmimAM kRtvA mRtvA cAyuHkSaye sakA / saJjAtA yatra taditaH sthAnaM saGkIrtayAmyaham // 82 // vijaye'traiva vaitAye nagare suramandire / rAjA kanakapUjyo'bhUd vAyuvegA ca tapriyA // 83 // tasya kIrtimato rAjJaH putraH kIrtidharo'smAham / mamApyanilavegAkhyA babhUva sahacAriNI / / 84 gajakumbhabalIvardasvapnatritayamUcitaH / prativiSNurnRpo jajJe damitArirmamA''tmajaH // 85 // udayauvano mayA bahvIH sa kanyAH pariNAyitaH ! sthApitazca nije rAjye mayA cA''ttA'nagAraMtA // 86 // damitArernRpasthAsya madirA nAma vallabhA / tatkucisambhavA putrI kanakazrIrbhavatyabhUt // 87 // yat tvayA vihitA dharmavicikitsA purA bhave / tat te bandhuviyogAdi bhadre ! duHkhamabhUdidam // 88 // nijaM pUrvabhavaM zrutvA pitAmahamunermukhAt / jAtasaMsAravairAgyA damitArinRpAtmajA // 8 // Uce'parAjitAnantavIryAvevaM kRtAJjaliH / ceda yuvAmanujAnItha' stadadya pravrajAmyaham // 80 // (1) kha gha ca ja jha - stadA''rtho ! | 21 161 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 zrIzAntinAthacaritre tAbhyAM sA bhaNitA caivaM 'saMprApya subhagApurIm / svayaMprabhajinopAnte bhUyAstvaM vatinI zubhe ! // 81 // taM tapodhanamAnamya vimAnamadhiruhya ca / to tayA sahitau zIghraM saMprAptI nagarauM nijAm // 2 // svayaMprabhajino'nyedyuH surAsuranarArcitaH / Agatya samavAsArSIt subhagAyAM puri prabhuH // 13 // gatvA bhaktyA vavandAte tamimau blkeshvau| dharma zuzuvatuH sAI tayA ca kanakazriyA // 14 // agre'pi kanakadhIH sA viSayebhyo viraktadhIH / jainauM vAcaM samAkarNya vizeSeNAbhavat tadA // 15 // tatazca harisIribhyAM kataniSkramaNotsavA / sA pravavrAja tepe caikAvalyAdi tapo mahat // 16 // shukldhyaanaanlplussttghaatikrmctussttyaa| utpAdya kevalajJAnaM saMprAptA paramaM padam // 17 // ito'parAjitasyA''sId viratA nAma ghinii| tadaGgasaMbhavA putro jAtA sumatisaMjikA // 18 // jIvAjIvA''ditattvajJA tapaHkarmasamudyatA / AbAlyAdapi sA janne kuzalA jinazAsane // 8 // caturthapAraNe'nyeAstasyA gehe smaayyau| zAnto dAntaH kSamAyukto varadatto mahAmuniH // 700 // (1) kha gha ca sNbhaavy| (2) gha ca ja jha jne| Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaH prastAvaH / 'pariveSitayA sthAle svastha pAraNahetave / pratyalAbhi tayA sAdhU rasavatyA manojJayA // 1 // muneH prabhAvatastasya tatra tadbhaktiraJjitaiH / vihitAni surairAsan paJca divyAni tatkSaNAt // 2 // sa svasthAnamagAt sAdhustad dRSTvA balakezavau / cintayAmAsatuH kanyA dhanyeyaM kRtapuNyakA // 3 // Alocya mantriNA sArddhaM mahAnandena tau tataH / kArayAmAsatuzcAsyAH kRte ramyaM svayaMvaram // 4 // etya dUtasamAhUtAH sarve'pi pRthivIbhujaH / AsInA AsaneSuccaiH svayaMvaraNamaNDape || 5 // kanyA'pi kRtazRGgArA sakhIvRndasamanvitA / varamAlA'GkitakarA yAvat tatra samAgatA // 6 // tAvad devatayA pUrvabhavasvasrA prabodhitA / kRtasaGketayA tatrA''gatayA vratahetave // 7 // anujJApya nRpAn sarvAn svayamvarasamAgatAn / murAribalabhadrAbhyAmanujJAtA vizeSataH // 8 // paJcakanyAzataiH sArddhaM pratipadyAnagAratAm / samIpe suvratA''ryAyAH sA cacAra tapo'malam // 2 // (yummam) kSapakazreNimArUDhA kramAt saMprAptakevalA / pratibodhitabhavyaughA yayau sA'pi zivaM satI // 10 // (1) ga pariveSya- / (2) khagha jhaDa, kanyA paJcazataiH 1 (3) Ja cakAra | 163 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 zrIzAntinAthacaritre azItipUrvalakSANi caturbhiradhikAnyatha / AyuH prapU so'nantavIryo viSNurvyapadyata // 11 // saMvatsaradvicatvAriMzatsahasrAyurAdime / zvabhtre nArakiko jajJe 'sa nikAcitakarmabhiH // 12 // afsalisparaH zokamastokaM vidadhe tataH / nItidharmavidagdhena mantriNaivamabhANi saH // 13 // yadi mohapizAcena cchalyante tvAdRzA api / tadA kimaparaM dhIra ! dhIratA saMzrayatviyam // 14 // iti taddacasA kiJcid gatazoko babhUva saH / anyadA gaNabhRt tatrA''yayau nAmnA yazodharaH // 15 // vijJAyA''gamanaM tasya vandanArthamagA dasau / bhaktyA SoDazabhirbhUpasahasreH parivAritaH // 16 // natvA gaNadharendraM taM niSasmo'sau yathAsthiti / kRtAJjalipuTo dharmadezanAmazRNoditi // 17 // zoko'bhISTaviyogena jAyate dAruNo jane / sa sadbhiH parihartavyastatsvarUpamidaM yataH // 18 // nAmAntaraH pizAco'yaM pApmA rUpAntarastathA / tAruNyaM tamaso hyeSa viSasyaiSa vizeSataH // 18 // (1) ka Na da svanikA / Ga 'sau / Ga tadA kamaparaM vizve dhIrA yaM saMzrayanti hi / (2) (3) ca ja viSayasya / Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvatIyaH prastAvaH / 165 tasmAdiSTaviyogA''khyamahadroganipIDitaiH / suzrutotakriyAyuktaH kArya dhauSadhaM mahat // 20 // 'sampado'tra karikarNacaJcalAH saGgamAH priyaviyoganiSphalAH / jIvitaM maraNaduHkhanaurasa mokSamakSayamato'rjayed budhaH // 21 // tAM dharmadezanAM zrutvA gatazoko'parAjitaH / jAtavrataparINAmo natvA taM gaNanAyakam // 22 // gRhamAgatya rAjye ca sthApayitvA khanandanam / / samAdade parivrajyAM nRpamaNDalasaMyutaH // 23 // (yugmam ) bahukAlaM tapastambA katvA'nte'nazanaM tathA / vipadyAcyutakalpe'sau saMjane tridazekharaH // 24 // ito'sya jambUdvIpasya kSetre bhrtnaamni| vaitAbyadakSiNazreNyAM pure gaganavallabhe // 25 // meghvaahnvidyaabhRdbhptermeghmaalinii| babhUva guNasaMyuktA gehinI rUpazAlinI // 26 // (yugmam) anantavIryo narakAduddRtya samabhUt tayoH / meghanAdAbhidhaH putro yauvanaM samavApa saH // 27 // kanyA vivAhya bahvIstaM svarAjye vinivezya ca / pratipade'nagAratvaM meghavAhanabhUpatiH // 28 // (1) ayaM lokaH ga GaTa Dha pustake veva dRshyte| Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 zrIzAntinAthacaritre so'tha zreNiyasvAmI meghanAdo 'mahAmatiH / dazottarazataM dezAn svasutebhyo dadau kramAt // 28 // gatvA surAcale'nyedyuH pratimAH zAkhatArhatAm / pUjayAmAsa vidyAM ca prajJaptiM bhaktipUrvakam // 30 // tadA tatrA''yayuH sarvadevAH kalpanivAsinaH / acyutendreNa dRSTo'sau sehAt sambhASitastathA // 31 // sa AkhyAya pUrvabhavasvarUpaM dharmasaMyutam / nijaM sthAnaM yayau meghanAdo'pi khacarezvaraH // 32 // bhaktyA'maraguroH pArzve munIndrasyAnagAratAm / pratipadya tapastepe gatvA nandanaparvate // 33 // azvagrIvasutajIvAsureNAsya vinirmitAH / mahopasargAstatraikarAtrikaupratimAjuSaH // 34 // pratimAM pArayitvA tAM vihRtya jagatItale / mRtvA samAdhinA cAnte so'pyabhUdacyutezvaraH // 35 // SaSTho bhavaH saptamasaMyuto'yaM kaSAyavicchedakathA vicitraH / prokto mayA zAntijinezvarasya karotu kalyANatatiM sa saGke // 736 // ityAcArya zrI ajitaprabhasUriviracitaM zrozAntinAthacarite SaSThasaptamabhavavarNano nAma tRtIyaH prastAvaH // 3 // (1) kha gha ca ja mahIpatiH / (2) gha ca ja jha yayau sthAnaM nijaM / (3) Ga c| Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha: prastAvaH / itaH pUrvavidehe'tra jambUddIpasya madhyame / vijaye maGgalAvatyabhidhe sItAnadItaTe // 1 // taurthaGkarAdipuMratnasaJcayA ratnasaccayA / asti siddAntavikhyAtA zAzkhatA nagarI varA // 2 // ( yugmam) durnItivArakatvena prajAyAH cemakArakaH / tatra kSemaGkaro jajJe rAjA tIrthaGkaraca saH // 3 // satItvapAdapAssvAlA suvidhAlA guNazriyA / babhUva bhUpatestasya ratnamAlA'bhidhA priyA // 4 // aparAjitajIvo'sau dvAviMza' tyarNavasthiteH / acyutendrapadAccutvA tasyAH kucAvavAtarat // 5 // caturdaza mahAsvapnA vaJcasvapnasamanvitAH // 'dRSTA devyA tayA rAtrau cakrabhRjjanmasUcakAH // 6 // kathitAste mahobhartuH prabhAtotthitayA tayA / suputrajanmakathanAt tenApyA''hnAditA sakA // 7 // ga ja Ta pa -tyatarasthiteH / (1) (2) ja da haTdA | (3) ja suputrakathanAtena rAjJA'pyAhnAditA sakA / ma Tha -khakAH / Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 zrIzAntinAthacaritre ajIjanat sutaM rAjI sampUrNasamaye'tha sA / pratizca bhUpAlazceTIbhiH sutajanmanA // 8 // AsaptakulavRttyA tAH sutajanmanivedikAH / toSayitvA mahIpAlo vardApanamakArayat // 8 // dRSTaM paJcadazasvapne devyA vajAyudhaM tataH / vajjAyudhAbhidhAnaM tatpitrA putrasya nirmame // 10 // aSTavarSapramANo'sau kalAcAryasya sannidhau / kAritastu kalAbhyAsamAvAsaM guNasaMpadaH // 11 // saMprAptayauvano rAjakanyAM lakSmIvatoM vraam| so'thotsavena guruNA guruNA pariNAyitaH // 12 // anantavIryajIvo'tha pracyutyAcyutakalpataH / vavAyudhakumArasya lakSmIvatyAH suto'bhavat // 13 // sahasrAyudhanAmA'sAvapi saMprAptayauvanaH / upayeme nRpasutAM surUpAM kanakazriyam // 14 // bhuJjAnasya tayA sAI bhogAMstasyA'pi bandhurAn / kAlakrameNa saMjajJe putraH zatabalAbhidhaH // 15 // kSemakaranRpo'nyeyuH putrapautrasamanvitaH / siMhAsanopaviSTo'sau yAvadAsIt sabhAntare // 16 // (1) kha gha ca Da -taH sa kalAbhyAsa / (2) ga ja jha Tha Da lakSmIvatyA / (3) Ga 'ti-| (4) Ga cha putrapautraprapautrayuk / ra putrapautvaprapaulakaH / Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH prastAvaH / 168 tavAgAttAvadIzAnakalpavAsyamRtAzanaH / citracUlo'bhidhAnena kazcid mithyAtvamohitaH ||17||(jhummm) nAsti devI gururnAsti nAsti puNyaM na pAtakam / na jIvaparaloko cetyAdinAstikavAdyasau // 18 // vajvAyudhakumAraNa bhaNito bhoH ! na yujyate / tava nAstikavAdo'yamana heturbhavAnapi // 18 // cet tvayA mukkataM kiJcit nAbhavithat purA kRtam / nAlapsAthAH suratvaM hi tatastvaM zarmaNa: padam // 20 // pAsItvaM manujaH pUrvamiha jAto'si nirjaraH / ghaTate kathamapyetad yadi jauvo na vidyate // 21 // ityAdihetubhiH so'tha nirjaraH pratibodhitaH / vavAyudhakumAreNa tatastuSTI jagAda saH // 22 // bhoH ! kumAra ! tvayA sAdhu vidadhe yadbhavArNave / patan saMjJAnahastAvalambanenoito'smAham // 23 // pAdade so'tha samyaktraM kumArasyaiva svidhau| priyaM kiM te karomoti kumAraM taM jajalpa ca // 24 // niHsahAya tatastasmai dattvA''bharaNamuttamam / sa deva: prayayo vargamIzAnendrasya savidhau // 25 // vajvAyudhakumAro'sAvIzAnendreNa pUjitaH / ayaM jinendro bhAvIti bhaktiraJjitacetasA // 26 // vasantasamaye'nyedyuH kumAraM taM smaropamam / kSudrA sudarzanA puSpANyapayitvA vyajijJapat // 27 // Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 zrIzAntinAthacaritra deva ! lakSmIvatI devI yubhAbhiH saha vAJchati / katuM sUranipAtAkhyodyAne surabhikhelanam // 28 // vajjAyudhakumAro'tha sptraajnyiishtaapaayaa| lakSmIvatyA samaM devyA tadudyAnamagAdaram // 28 // tatra nAnAvidhakrIDAH kartuM pravavRte janaH / kumArazca yayau vApoM sapriyaH priyadarzanaH // 30 // tatra pravizya patnIbhiH sAnurAgAbhiraJcitaH / nirAsabokatavrIDAM jalakrIDAM cakAra saH // 31 // damitAreratho jIvo bhavaM bhrAntvA purA bhave / katvA kiJcidanuSThAnaM vidyuiSTaH suro'bhavat // 32 // jalakrIDAparaM vIkSya kumAraM pUrvamatsarAt / tadhArtha mahAzailaM vApyA upari so'mucat // 33 // adhastAbAgapAzaizca taM babandha durAzayaH / bajAyudho'pi cakrauti mahAbalasamanvitaH // 34 // adhiSThitazca yakSANAM sahasrahitayena saH / bibheda taM nagaM nAgapAzAn troTayati sma ca // 35 // (yugmam) tato vApyA vinirgatya sarvarAjIgaNA''vRtaH / akSatAGgaH kumAro'sau ciraM cikoDa kAnane // 26 // atrAntare sahasrAkSo jinaM natvA videhataH / valitaH zAzvatavAtrAkRte nandIzvaraM prati // 37 // vApImadhyAvagaM bhittvA chittvA pAzAMzca sapriyam / nirmacchantaM kumAraM taM pazyati sma savismayaH // 38 // Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH prastAvaH / jAtvA jJAnopayogena bhAvinaM taM ca tIrthapam / nanAma parayA bhattyA tuSTuve ca kRtAJjaliH // 38 // " dhanyo'si tvaM kumArendra ! yo bhaviSyasi bhArate / SoDaza: tIrthakvat zAntinAmA zAntikaro jane // 40 // iti stutvA sunAsaura: prayayau sthAnamausitam / kumAro'pi yaha prAptaH krIDivopakne ciram // 41 // so'pi kSemaGkaramApo'bhyetya lokAntikAmaraiH / lotha pravartayetyuccairbodhita: sthitivedibhiH // 42 // tato vAyudhaM rAjye nivezya jagatIpriyam / dattvA ca vArSikaM dAnaM sa cAritramupAdade // 435 vihatya jinalinena kiJcit kAlaM vikevalaH / avApa kevalajJAnaM ghAtikarmakSaye tataH // 44 // devairAgatya samavasaraNe racite sati / tatrIpavizya vidhinA cakre'sau dharmadezanAm // 45 // kalpadrumacintAmaNikAmadhenvadhikaprabhaH / kartavyaH sarvadA dharmo bho bhavyAH ! pratiyatnataH // 46 // kintu samyak parIkSyo'yaM zrutazIlakapAdibhiH / AyurvedavinirdiSTavIrapANavaco yathA // 47 // avicArya pravRttaH san kSIramarkAdisambhavam / pibeda 'yenAnvazAtAdidoSaH saMjAyate mahAn // 48 // (1) kama pibed yo nA'tra pittaadi-| Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 zrI zAntinAthacaritre , buddhyA vicArayedyastu vaidyavAkyaM pibatyasau / balapuSTikaraM coraM gavAdInAM manoharam // 48 // dharme pravRttiH kartavyeti vAkye'pyavicArite / karotyajJAnato jIvaH pravRttiM dhanurAdiSu // 50 // dharme tasmAdahiMsAdilakSaNe jinabhASite / vidadhIta pravRttiM bhoH ! zivaM saukhyaM yadIcchatha // 51 // vicArya dhiyA kAryaM kurvatAmiha dehinAm / 'doSA bhavantyamRtAmtranipAtyAdinarendravat // 52 // papracchevamatha sarvA pat kautUhalAkulA / amRtAmmranipAtyAdinRpAH ke bhagavannime // 53 // doSo jane kathaM teSAmavicAritakarmaNAm / iti sarvasadaHproktaH kSemaGgarajino'vadat // 54 // astyavantijanapade prasiddhojjayinI purI / nagarI dhanadasyevAvatIrNeha kutUhalAt // 55 // jitazatrurmahIpAlaH pAlayAmAsa tAM purIm / yo vairivAranArINAM vaidhavyavratado guruH // 56 // tasyAgramahiSI jajJe vijayazrIH sulocanA / bhuJjAnastAmilAM caiva rAjA rAjyamapAlayat // 57 // AsthAnamaNDapAsssonamanyadA taM mahIpatim / suvijJAteGgitAkAraH pratIhAro vyajijJapat // 58 // (1) khagha cha jha doSo bhavatyam / Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha: prstaav:| 173 rAjan ! tvamandirahAra tvadarzanasamutsukAH / catvAraH puruSAH santi mUrtyA rAjasutA iva // 58 // tataH kiM kriyatAM teSAmityukte smA''ha bhUpatiH / zIghramAnaya tAnatretyAninAya ca so'pi tAn // 6 // dattA''sanopaviSTAMstAn niraukSya vihitAnatIn / dayau rAjA'nayA''katyA nUnamete suvaMzajAH // 61 // tAmbUlAdipradAnena saMmAnyAbhASitAstataH / kuto yUyamihA''yAtA: kenArtheneti bhUbhujA // 62 // prathovAcAnujasteSAmasti devottarApathe / suvarNatilakaM nAma vikhyAtamavanau puram // 63 // tada vairimardano rAjA nyAyena pratyapAlayat / tasya rUpavatI nAnA cArurUpavatI priyA // 64 // . tayoH krameNa saJAtAzcatvArastanayA varAH / teSAM nAmAni cAmUni pradattAni krameNa hi // 65 // prathamo devarAjAkhyo vatsarAjo dvitiiykH| . hatIyo durlabharAjaH kIrtirAjazcaturthakaH // 66 // sarve zubhakalA'bhyAsaM kAritA janakena te / prAptAzca yauvanaM khAnurUpakanyAvivAhitAH // 67 // anyedyuH sa mahIpAlo nivartakarujA'rditaH / rAjye saMsthApayAmAsa devarAja sutAgrimam // 68 // dattvA zikSAmatho taso paralokamiyAya saH / khaM rAjyaM devarAjo'pi kiyakAlamapAlayat // 68 // Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritre dAyAdairanyadA tacca saMbhUya balavattaraiH / prasahya svIkRtaM dezAt nirAse sa ca sAnujaH // 70 // devarAjaH sa devA'yamAyayau yuSmadantike / sevAvidhitmayA'smAbhiranujaiH parivAritaH // 71 // guNadUtasamAhUtA bhavatAmantike vayam / dhRtvA sambhAvanAM citte samAyAtA mahIpate ! // 72 // hRSTo rAjA'vadad yayaM mama pAkheM yadAgatAH / tatsAdhu vihitaM santaH satAM zaraNameva yat // 73 // pratIhAraM samAdizya rAjJA vRttisamanvitaH / nivAsAya tatasteSAmAvAsaH pravaro'rpitaH // 74 // dRDhabhaktiparAH prauDhAH sevakAste mahIbhujA / prasAdapUrvakaM khAGgarakSakatve niyojitAH // 75 // rAtrezcaturSu yAmeSu catvAro'pi krameNa te / cakrire nRpate rakSAM zayitasya dhRtA''yudhAH // 76 // grISmakAle'nyadA devarAjo'nujJApya bhUpatim / grAma kvApi samAsane yayau kAryeNa kenacit // 77 // kArya kRtvA sa madhyAhne valito yAvadantare / bhoSaNA tAvaduttasthau prabalA vAtamaNDalI // 78 // dhUlirucchalati smoccaiH pracaNDapavanohatA / nipetuH karkarAH patraTaNAni bhramurambare // 7 // papAta viralaM cAmbu gurugarjAravotkaTam / vilalAsa tathA vidyud dRSTi santApakAriNI // 80 // Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH prastAvaH / tahUlijalabhIto'sAvAzritya vaTapAdapam / yAvat tasthau kSaNaM tAvadazrauSodupari kharam // 81 // kimetaditi dattAvadhAno bhASAvizAradaH / vacaH pizAcayoH so'tha zavAveti suduH zravam // 82 // 'pho pho! jAgasi kiMcI so pabhaNadi No kahehi maha kiM taM / jaMpara imovi ajjaM malihoe so nalindoti // 83 // bIeNa to *puTTho keNa nimittesa koDa velAe / so jaMpa sappA paDhame pahalaMmi lattIe // 84 // tapizAcavacaH zrutvA pIDito hRdaye'dhikam / sa dadhyau hA kathaM kAryaM devenaitaddinirmitam // 85 // tathA kathacidatrArthe yatiSye'haM yathA vibhoH / naitadbhaviSyatItyevaM dhyAyan so'gAd nRpAntikam // 86 // pradoSasamaye jAte visRjyA''sthAnagaM janam | pravizya vAsabhavane supto devyA samaM nRpaH // 80 // devarAjo'pi taddAsagTahaM sarvatra zaGkitaH / upariSTAdadhastAcca zodhayAmAsa yatnataH // 88 // tat 1 (1) bho bhoH ! jAnAsi kiJcit sa pramaNati no kathaya mama kiM kathayatyayamapi vadya mariSyati sa narendra iti // (2) dvitoyena tataH pRSTaH kena nimittena kasyAM velAyAm / sa kathayati sarpAt prathame mahare rAtreH // da puNovi / * 175 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 zrIzAntinAthacaritre tataH khaGgaM samAkRSya dopacchAyAntarasthitaH / uparyadho vockSyamANo yAvadasthAdasau tadA 88 // candrodayasya vivareNAhiM dRSTvA pralambitam / abhoto jaggRhe zIghraM kareNaikena tanmukham // 80 // (yugmam ) dvikhaNDaM vidadhe cAsya dehamanyena so'sinA / ekatra gopayAmAsa tat khaNDaddayamapyasau // 81 // dRSTvA'tha patitAn raktabindUn devyA uraHsthale / sosur svahastena viSasaMkrAntibhIrukaH // 82 // atrAntare pazyati sma jAtanidrAkSayo nRpaH / karaM vyApArayantaM taM devyA vacoruhopari // 83 // tataH kopaparItAGgo dadhyau kiM mArayAmyamum / athavA sabalo naiSa zakyo mArayituM mayA // 84 // muM kenApyupAyena mArayiSyAmi nizcitam / iti saJcitya tasthau sa sanidrA'vasthayA 'tayA // 65 // vAdito'thA''dimo yAmo rajanyAH ghaTikAgTahe / vatsarAjaM vimucyA''tmasthAne so'gAbrijA''layam // 86 // jajalpa bhUpatiH ko'tra sthAne prAhAriko'sti bhoH ! | so'vadad vatsarAjo'haM tiSThAmi tava sevakaH // 87 // (1) kha ca Tha tathA / (2) da vAdite'thAdime yAme / cha jha vAdite prathame yAme 1 kha gha ca Da vAditaH prathamo yAmo / Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yataH caturthaH prastAvaH / uvAca bhUpatirbhUyaH kimekaM preSaNaM mama / kariSyasIti so'vocadAdezaM dehi satvaram // 88 // rAjA provAca yadyevaM bhadrA''dezastavaiSa bhoH ! / yad bhrAturdevarAjasya zIrSaM chittvA samAnaya // 88 // tathetvAnnAM gRhItvA'sau niryayau vAsamandirAt / dadhyau ca devarAjasyA'tIva kruddho mahIpatiH // 100 // tamudAradhanadrohaiH kopo hyevaMvidho bhavet / eko'pi sambhavatyeSAM madhyAd bandhorna me tanau // 1 // ye bhavantyuttamA loke svaprakRtyaiva te dhruvam / apyaGgIkurvate mRtyuM prapadyante na cotpatham // 2 // bhItA janApavAdasya ye bhavanti jitendriyAH / kAryaM naiva kurvanti te mahAmunayo yathA // 3 // kuvijJAtaM kudRSTaM SA kuzrutaM kuparIkSitam / nUnametad bhAvi kAryaM tatkartavyaM mayA katham // 4 // huM jJAtamathavA kAlavilambaM prakaromyaham / azubhasya nirAsAya sa eva kathito budhaiH // 5 // cintayitveti bhUpasya samAgatya ca sannidhau / sa Uce'dyApi jAgarti devarAjo mahopate ! // 6 // jAgrana zakyate hantuM kenApyeSa mahAbhujaH / tamahaM mArayiSyAmi jAtanidrAbharaM punaH // 7 // 23 177 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 zrIzAntinAthacaritre evaM bhavatu rAjJeti prapanne so'vadat punaH / yUyaM vinidrA me kAJcit kathAM kathayata prabho ! // 8 // athavA kathyamAnAM tAM yUyaM zRNuta sodyamAH / iyaM hi nirvinodAnAM kSayaM yAti na yAminI // 8 // tvamevA''khyAhi bhoH ! bhadretyAdiSTaH pRthivIbhujA | tatazcA''khyAtumArebhe vatsarAjaH kathAmimAm // 10 // bahulokasamAyuktaM muktamItibhayAdibhiH / astoha pATalIputraM yuktaM bhUpazataiH puram // 11 // tatrAbhUt pRthivorAjo rAjA zatruvinAzakRt / bhUmimaNDalavikhyAto dhArmiko vinayo nayo // 12 // vinayAdiguNA''dhArA suvicArA manoharA / Asod ratyA samAkArA 'sutArA tasya vallabhA // 12 // udAro nirmalA''cAra: suvicAro dayAparaH / ratnasAro'bhidhAnena tattra zreSThavaro'bhavat // 14 // anavadyakriyA''saktA bhaktA devaguruSvalam / salajjA rajjukAnAmnI tasyAbhUdu gRhiNI varA // 15 // dhanadattastayoH putraH pavitraH zubhakarmaNA / kalAkalApa saMyukto vimukto vyasanA''dibhiH // 16 // so'nyadA kRtazRGgAro mitrabAndhavasaMyutaH / nirgatya mandirAd gantuM pravRtto'rthena kenacit // 17 // (1) gha ja Da da subhagA / Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha: prastAvaH / 178 saM dRSTvA kazcidityUce dhanyo'sau shresstthinndnH|| va evaMvidhasAmagramA khecchayA vilasatyaho // 18 // so'nyena bhaNito mundha ! kimasya tvaM prazaMsasi / yaH pitropArjitAM lakSmoM bhuGkte kApuruSakriyaH // 18 // prazaMsAyAH sa yogyo'tra yo dravyopArjane rataH / tyAgabhogaparo yazca lokamadhye vijabhate // 20 // tacchrutvA veSThiputro'sau cintayAmAsa cetasi / amunApareNApi jalpitaM me hitaM vaca: // 21 // tato dezAntare gatvA samuSAyaM dhanaM dhanam / tat sarva sAdhayiSyAmi yadanena vibhASitam // 22 // khavitarko'tha mitrANAmane tena niveditaH / prazaMsitazca taistasyAbhiprAyaH priyavAdibhiH // 23 // lagitvA pAdayoH so'tha jagAda janakaM mayA / arthArjanakRte gamyaM paradeze tvadAjayA // 24 // vanA''hata iva zreSThI duHkhitastamabhASata / arthaste vidyate vatsa ! tyAgabhogakSamo bahuH // 25 // tenaiva sAdhanIyAni sarvakAryANi nizcitam / prANasandehakaraNa gamyaM dezAntare na hi // 26 // punarapyavadat putrastAta ! lakSmIstvayA'rjitA / jananIva na me bhoktuM yujyate zaizavAhate // 27 // atyAgrahaparaM jJAtvA visasarja pitA'pi tam / khato'sau yAnasAmagrImakhilA praguNAM vyadhAt // 28 // Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 zrIzAntinAthacaritre sasahAyaH sapAtheyaH samAdAya krayANakam / vidadhe sArthasaMyuktaH sa zubhe'hni prayANakam // 28 // kRtvA'nugamanaM tasya kiJcidadhvAnamajjasA / zreSTha nivartamAno'tha zikSAmevaMvidhAmadAt // 20 // tyAginA kRpaNenaiva nirghRNena dayAlunA / videzagena bhavatA bhAvyaM zUratareNa ca // 31 // sarvathA'labdhamadhyastvaM bhUyA vatsa ! mamA''jJayA / zikSAM dattveti valitaH zreSTho sa pracacAla ca // 32 // AgacchA''gaccha bhoH ! atra tiSThottiSTha vraja drutam / ityAdivAkyatumulaH sArthamadhye tadA'bhavat // 23 // 'zrIpuraM nagaraM prAptastatra copasarovaram / sArtho'sthAt sArthanAthastu ramye paTakuTItaTe // 34 // tadaikaH kampamAnAGgo bhayAt caJcalalocanaH / puruSaH zaraNaM kazcidu dhanadattamupAzritaH // 35 // tenaivaM bhaNitaH so'tha mA bhaiSostvaM kuto'pi bhoH ! / mahatyAparAdhe'pi matsamIpamupAgataH // 36 // atrAntare hata hatetivadanta udAyudhAH / ArakSakanarA etya sArthavAhamado'vadan // 37 // dAso'yaM naranAthasya tasyA''bharaNamuttamam / gRhItvA hArayAmAsa dyUtakArasya sannidhau // 38 // (1) kha gha jha zrIpure nagare prApte ta- / (5) Ga ja da gTahe / Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH prastAvaH / 181 sada vilokya mahIbharturasmAbhiH pratipAditam / tenApi vadhya prAdiSTo drohakArIti roSataH // 38 // tato dayAprapavena mantriNetyudito nRpaH / guptau tiSThatvasau tAvad yAvavA''bharaNAgamaH // 40 // tataH kArAgRha kSipto rajanyAH prahare'ntime / bhatA tadArakSakaM ca hatvA'pyeSa viniryayau // 41 // vijJAya vayamapyasya pRSThe zIghraM pradhAvitAH / eSo'sya sarasaH pratyAsave gUDhavane'vizat // 42 // sato'dhunA vinirgatya praviSTaH zaraNe tava / sadayaM mucyatAM rAjApathyakArI mahAmate ! // 43 // uvAca sArthavAho'pi yadyapyevaM tathA'pi bhoH / satAM nArpayituM yuktaH kadA'pi zaraNA''gataH // 44 // pArakSakA vadanti sma rAjAdezakarA vayam / so'vadat tarhi rAjAnaM gatvA vijJApayAmyaham // 45 // evamastviti tairate so'gAt nRptisvidhau| tasya ravA''valI caikAM mahAmUlyAmaDhaukayat // 46 // rAjJA so'bhANi sArtheza ! kuta AgamanaM tava / tenApi kathitastasya vRttAntazca savistaraH // 47 // iti coktaM mahArAja ! labdhamAbharaNaM yadi / tadasau mucyatAM me'dya taskaraH zaraNAgata: // 48 // rAjA provAca labdhe'pi bhUSaNa vdhmhti| / yadyapyeSa tathA'pyadya muktaH prArthanayA tava // 48 // Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 zrauzAntinAthacaritre mahAprasAda ityuktvA nijasthAnamagAdasau / pArakSakanarAste ca rAjadUtana vAritAH // 5 // bhojanaM kArayitvA'tha taskaro'myAtmanA saha / ityukto dhanadattena maivaM kArSIda bhavAn punaH // 51 // so'vadad vinivRtto'smi cauryAt sArtheza ! saMprati / kariSyAmi vrataM kiJcid hitaM svasya priyAya te // 52 // anyazca sAdhunA datto bhUtanigrahakArakaH / mantraH sapratyayo me'sti grAhyo'vazyamasau tvayA // 53 // jagTahe prArthanAbhaGgabhauruNA sArthapena sH| taskaro'pi tamApRccya yayau khepsitahetave // 54 // dattaM prayANakaM zIghraM dhanadattena cAgrataH / gacchan krameNa saMprApto'TavIM kAdambarImasau // 55 // ekasyAzca mahAnadyA rodhasyAvAsito'tha saH / tatra prakartamArabdhA sAmagrI bhojanAdikA // 5 // atrAntare ca sArthezo vyAdhamekaM dadarza saH / kaSNaraktakSaNaM cApabANavyApRtapANikam // 57 // sArameyasamAyuktaM rudantaM ca suduHkhitam / kimetaditi taM dRSTvA papraccha ca kRtAgrahaH // 58 // so'vocat zRNu bho bhadra ! mama duHkhasya kAraNam / ihAsti parvate bhillapallaugirikuDaGgikA // 58 // tatra pallIpatiH zUro vikhyAtaH sarvabhUbhujAm / siMhacaNDo'bhidhAnena pracaNDo raNakarmaNi // 6 // Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH prastAvaH / 183 tasya siMhavato bhAryA jIvitAdapi vanamA / vartate prANasandehe sA bhUtagrahapIDayA // 61 // pallinAtho'pi na: svAmI viyoga'sthA mariSyati / etena kAraNenAhaM duHkhito bhadra ! rodimi // 62 // sArthavAhastato'vAdIdekavAramaha dRshaa| pazyAmi tAM yato me'sti mantro bhUtagrahApahaH // 63 // tenAtha paglinAthasyA''cakhye to'pi satvaram / preyasauM tAM samAdAya tatsamIpamupAyayau // 64 // vilokya sArthavAho'pi kRtvA ca cakalAkatim / mantrajApavidhAnena nirdoSAM vicakAra tAm // 15 // jIvadAnopakAraM taM kRtvA pallIpatiH sa tu| visRSTaH sArthavAhena svapalloM punarapyagAt // 66 // valito dhanadatto'pi tataH sthAnAt zanaiH zanaiH / velAkUlagataM prApa gambhIrAkhyaM puraM varam // 6 // katvA nivezaM sArthasya tasthuSastatra pattane / na manovAnchito lAbho babhUvAsya kathaJcana // 68 // tato'sau cintayAmAsa pAzcAtyaprahare nizaH / arjayithAmyahaM vittamAgAhya saritAM patim // 68 // iti cintAparasyAsya vigatA sA vibhaavrii| tatazcotyAya zayyAyA velAkUlamiyAya sa: // 70 // raGgattaraGgamAlAbhirabhyutthAna ivosthitam / vidhinnaH pUjayAmAsa sArthavAhaH saritpatim // 71 // Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 zrIzAntinAthacaritra mahaguNagaNA''dhAraM dhIvarA'dhyAsitaM tthaa| / sAtha sitapaTIsphItaM saMsArAmbudhitArakam // 72 // devatA'dhiSThitaM jainavAkyavanaigamAnvitam / tatrakaM svIkRtaM tena yAnaM dravyeNa sundaram // 73 // (yugmam) tatra saMkrAmitaM bhANDaM yogyaM dezAntarasya yat / prArUDhazca svayaM zreSThisuto velAsamAgame // 74 // 'tato'nukUlapavanapreritaM gururaMhasA / yayau mahAsamudre tadatItya bahuyojanIm // 75 // gRhItAmaphalaM vaktre samAyAntaM vihAyasA / dadarzakamathAnyedyuH rAjakoramasau puraH // 76 // parizramavazAdenaM patantaM vAridharjale / dhArayitvA''tmanaH pAkheM dhIvarairAninAya ca // 77 // jalavAtA''didAnena khasthIbhUta: kSaNena saH / muktA caJcupaTAdAmaphalaM kauravaro'vadat // 78 // sArthAdhinAtha ! te naivopakartuM zakyate mayA / jIvitavyapradAnaM yat tvayA cakre mamAdhunA // 7 // jIvitaM dadatA me'dya sAdho ! jauvApito tvyaa| mahattajIvanAvandhau vRddhau matpitarAvapi // 80 // tata: kimupakurve'haM tavAtulyopakAriNaH / tathA'pyetat mayA''nItaM phalaM cUtasya gRhyatAm // 81 // (1) sa dha ka laanukuul-| Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH prastAvaH / 185 sArthavAho'bravIda bhaTra ! kimetena karomyaham / bhakSa tvameva yacchAmi bhakSyamapyanyadAtmanaH // 2 // zukaH provAca sArtheza ! suduSpApamidaM phalam / ... anekaguNakAri syAt zrUyatAmatra kAraNam // 83 // astyatra bhArata varSe vindhyo nAma mahIdharaH / gajendrabhagnadevagugandhavyAptadigantaraH // 84 // prasiddhA vidyate vindhyA'TavI tasya smiipgaa| tatraikasmin drume koramithunaM maJjubhASakam // 85 // tayoH sUnurahaM tau cAneDamUko babhUvatuH / vRhatvAJca tayorbhakSyamAnIya pradadAmyaham // 86 // anyedhuraTavI'prAntavane cUtadrume vre| yAvadasmi samArUDhastAvat tatra samAyayau // 87 // susAdhuyugalaM tacca kalA digavalokanam / niHza vijanatvena vArtAmavaMvidhAM vyadhAt // 88 // (yugmam) pasti madhye samudrasya pAde zailasya kasyacit / prarUDhaH sahakArAkhyaH sahakSa: saphalaH sadA // 8 // tasyaikamapi yo'nAti phalaM tasya zarIrataH / nazyanti vyAdhayaH sarve'pamRtyuzca jarA tathA // 40 // saubhAgyamatulaM rUpaM dIptiH kAntizca jAyate / satphale bhakSite tasminnekavAramapi sphuTam // 81 // (2) da -'lpamRtyuzca / 1) ga ca ja Tha praapn-| cha -praapto| 24 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 zrIzAntinAthacaritre tadAkarNya mayA'cinti satyametanna saMzayaH / 'yad jAyate munIndrANAM pralaye'pyanyathA na gauH // 82 // tatastatphalamAnIya pitRbhyAM pradadAmyaham / yenaitau taruNAvasthau jAyete 'ca sucakSuSau // 83 // cintayitveti sArtheza ! gatvA tatra mayA drutam / phalametat samAnItaM tadidaM bhadra ! gRhyatAm // 84 // ahamanyat samAnIya pitrordAsyAmi tatphalam | bhavatA grAhyamevedaM mamAnugrahahetave // 85 // tatazca sArthavAhena vismayotphullacatuSA / jagTahe tatphalaM koro'pyutpapAta nabhastale // 86 // bahUnAmupakArAya deyaM kasyApi bhUpateH / phalametaditi dhyAtvA gopitaM sArthapena tat // 87 // parakUlamathAnyedyuH prAptaM pravahaNaM tataH / dattvA''vAsaM gRhItvA copAyanaM zreSThinandanaH // 8 // yayau bhUmipateH pArzve DhokayitvA'tha prAbhRtam / tatphalaM cArpayAmAsa paramArthaM nivedya tam // 8 // ( yugmam ) parituSTo mumocAtha zulkamasyAkhilaM nRpaH / mahAprasAda ityukvA nijAssvAsamagAdasau // 200 // (1) gha ca ja jhA, saMjAyate / (2) khagha jha, divyacakSuSau / (3) gha ca cha -'dbhutam / Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH prastAvaH / 187 vikrIyAdhikalAbhena bhANDamAdAya cAparam / valitvA ca sa saMprApto gambhIrAkhyaM puraM 'tataH // 1 // tatazca prasthitaH prApto'TavIM kAdambaroM kramAt / dattvA''vAsaM ca tatrAsthAt saloka: sArthavAhakaH // 2 // supteSu sArthalokeSu rAtrau bhANDotkarAT bahiH / yAmikeSu ca jAgratsu yad jAtaM tad nigadyate // 3 // parigalitAyAM rAtrau lokaiH zuzruvira svarAH / kharA hatahatetyuccaistumulena vimizritAH // 4 // uttaalkaahlaaraavhkkaanaadbhyngkrii| kuto'pyatarkitA tatra bhillaghATI samAyayau // 5 // sabrahya sArthavAho'pi subhaTaiH parivAritaH / yoddhaM saha tayA voro DuDhauke bhillasenayA // 6 // papAThAtrAntare bandI gurudevArcane rataH / nirbhayaH sthiracittazca dhanadatto jayatvayam // 7 // nizamya dhanadattasyAbhidhAM pUrvopakAriNaH / sAzaGkaH pallinAtho'tha raNAt pattIn nyavArayat // 8 // jJAtvA naraprayogeNa tadudantaM yathAtatham / vizastro milanAyAsya sammukhazca yayAvasau // 8 // dhanadatto'pi vijJAya tamuvAca ssNbhrmH| aho kRtajJatAsAra ! svAgataM svAgataM tava // 10 // (3) ka kha Ta -th| (1) kha gha ca punH| (2) kha ga gha ca saarthnaaykH| Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 zrIzAntinAthacaritre tAvanyo'nyaM samAzliSya niviSTAvucitAsane / tAmbUlAdyaucitIM tasya sArthanAthacakAra saH // 11 // kSemavAtAM ca papraccha pratyUce so'pi kiM mama / pRcyate yena vidadhe pratipattistavezI // 12 // ityAdyAtmAnamAnindyA'bhyarthayitvA'tha sArthapam / zraninAya nijAM pallauM pallinAtho'pyudAradhIH // 13 // snAnabhojanavastrA''dyaistaM saMmAnya gRhA''gatam / muktAphalebhadantAdyaiH yaH pUjayAmAsa cA''darAt // 14 // tatastaM samanujJApya gTahItvA vastu kiJcana / sa sArthasahito'cAlIt prAptakha nagaraM nijam // 15 // pravizya dhanadatto'tha mahAbhUtyA nije pure / svabhujopAttavittena vidadhe svavicintitam // 16 // dadau dAnAni pAtreSu saJcakre ca suvAsinIH / gurUMzca pUjayAmAsAkArayat kIrtanAni ca // 17 // cakAra cAnyadapyAtmacintitaM vibhavena saH / tatra sUrivaro'nyedyurviharan kazcidAyayau // 18 // tatpArzve dharmamAkarNya sa bhUtvA ca mahAvrato / prAptaH krameNa niSkarmA nirvANapada 'mavyayam // 18 // ito naravarendro'sau gRhItvA''mraphalaM kare | * dadhyau svayaM prAzitena kimetena bhavedguNaH // 20 // (1) kha ga gha ja -muttamam / Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH prastAvaH / bahuza: kArayitvA'hama mUnyAmmraphalAni cet / karomi bahu lokasyopakAraM tad mahAn guNaH // 21 // dhyAtvetyAjJApayAmAsa bhUpatiH puruSAm nijAn / vaSyametat zubhasthAne sahakAro bhaved yathA // 22 // 'tatastairvidadhe pubhirgatvA''rAme manohare / pAyyate sma jalaM kRtvA''lavAlaM parito'sya hi // 23 // taiva saMproSito rAjA pUrvaM tasyADurogame / pratyahaM navanavarddhikatha kathanAcca tataH param // 24 // kramAccatavare tasmin puSpite phalite sati / yatnato rakSaNIyo'yamiti rAjoditA narAH // 25 // evaM teSu prakurvatsu prasupteSvanyadA nizi / tasya daivavazenaikaM patati sma phalaM bhuvi // 26 // tat prabhAte mahobhartuH prahRSTaistaiH samarpitam / deyaM pAttrAya kasmaicididaM cintayati sma saH // 27 // AkArya devazarmANaM caturvedadharaM dvijam / amRtAmmraphalaM tasmai bhaktipUrvaM dadau nRpaH // 28 // so'pyAtmamandire gatvA pUjayitvA ca devatAm / tatphalaM bhakSayAmAsa paJcatvaM samavApa ca // 28 // kenacit kathitaM rAjJo devazarmA'dya sa hijaH / amRtAmmraphale tasmin bhakSite saMsthitaH prabho ! // 30 // (1) ka kha GaTa, taistathA / 18 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 zrIzAntinAthacaritre sakhedo'tha nRpaH smAhAho akAryaM kRtaM mayA / pAtakaM brahmahatyAyA dharmabhrAntyA yadarjitam // 31 // nUnameSa viSasthAnaH prapaJcaM pravidhAya tam / mama prANavinAzAya kenacit preSito'riNA // 32 // tato'yaM svayamupto'pi pAlito'pi prayatnataH / bahuprANikSayaGkAro chidyatAM viSapAdapaH // 33 // rAjAdiSTanarAH tIkSNa kuThAraistarupuGgavam / mUlAdapi tamAcchidya pAtayanti sma bhUtale // 34 // nirviyA jIvitasyAtha kuSTarogAditA janAH / dhAvitAstat samAkaNya viSA''matarucchedanam // 35 // kazcit pakkamapakkaM vA'IpakkaM cA'parastathA / tatphalaM bhakSayAmAsa sukhamRtyuvidhitsayA // 36 // tasmin cUtaphale cA''tte gatarogavyathAH kSaNAt / abhUvaMste janAH sarve'pyamRtAzanasannibhAH // 37 // dRSTvA tAn vismayA''patraH cintayAmAsa bhUpatiH / aho asadRzaphalaM phalamasya taroH katham // 38 // 'gatarogAH kAmatulyA: saMjAtA yadyamI janAH / yajanAdikriyA''saktaH tahipro'yaM kathaM mRtaH // 38 // vyAhAryA''rakSakAn tasyApRcchat tacUtajaM phalam / noTitaM kiM nu yubhAbhigRhItaM vA dharAgatam // 40 // (1 / GaTa da gatakalpAH / (2) Tha AkArya / Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH prastAvaH / 181 taizca satye samAkhyAte rAjoce'hiviSeNa tat / liptaM bhAvi bahistena vipanno'yaM hijottamaH // 41 // bhakAryamavicAryedaM dhigaho vihitaM mayA / yadasau chedito roSAt tarurAjaH sudhAmayaH // 42 // akAri sahasA kArya yathA tenAparIkSitam / tathA'nyena na kartavyaM mahInAtha ! sukhaiSiNA // 43 // hitIyanahare'tIte nizAyA vAsamandirAt / niryayau vatsarAjo'tra praviSTastasya cAnujaH // 44 // rAjA dadhyAvaho ramyaM kathayitvA kathAnakam / mama kAryamahatvaiva vatsarAjo grahaM yayau // 45 // atha durlabharAjo'pi tathaiva bhnnito'munaa| pratyutpannamati: so'pi gatvA''gatyA'vadad nRpam // 46 // DhanAtha ! jAgrato'dyApi tau hAvapi mamAgrajau / tat pratIkSya kSaNaM kArya sAdhayiSyAmi tAvakam // 47 // rAjan ! kathAnakaM kiJcit kathyatAM zRNutAthavA / ityakte tena so'vAdIt tvamapyAkhyAhi tanmama // 48 // uvAca durlabho'traiva bharate parvatopari / asti rAjapuraM nAma puramadbhutasaGgulam // 48 // tatrA'bhUda bhUpatiH zatradamano'nvarthasaMjitaH / ratnamAlA'bhidhA tasya mahiSI premasaMyutA // 50 // anyadA tasya bhUpasyA''sthAnA''saunasya sannidhau / pAjagAma baTuH kazcit pratIhAraniveditaH // 51 // Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 zrIzAntinAthacaritre vyagratvAd bhUpateH so'thopavizyAsthAda nRpastathA / visRjyA''sthAnamabhyaGgasnAne cakre zramApahe // 52 // devapUjanavelAyAmatha tasya mahIpateH / sapuSpabaTurAgatya prasUnAni samArpayat // 53 // kastvaM bhadreti rAjJoktaH so'vocad yajJadattasraH / ahaM zubhaGkaro nAmnA vipro'riSTapurasthitiH // 54 // nijagehAda vinirgatya dezadarzana kautukI / bhramantriha samAyAtaH samIpe te mahopate ! // 55 // prakkatyA vinayau so'tha svasamIpe mahIbhujA / sthApitastatra nizcintastasthau cApi zabhaGkaraH // 56 // zUrastyAgau priyAbhASI kRtajJo dRDhasauhRdaH / vijJAnI svAmibhaktazca sa sarvaguNamandiram // 57 // atigauravato rAjJA zuddhAntAdiSvavAritaH / sarvatrA'valito jajJe guNavAn sa zubhaGkaraH // 58 // anyadA nagarasyA'sya samIpe harirAyayau | vyAdha ekaH samAgatya tamAcakhyau mahIpatim // 58 // senayA caturaGgiNyA saMyuktaH sazubhaGgaraH / vadhArthaM mRgarAjasya niryayau nagarAda nRpaH // 6 H jJAtvA'tha vyAdhavacanAt taM siMhaM vanamadhyagam / vanArvAk sthApayAmAsa sainikAnakhilAnRpaH // 61 // (1) kha Ga Ta DhapastadA / (3) (2) gha ca bhUbhujA | khagha to gauravito / ja Ta pratigauravito / * Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha: prastAvaH / svayaM tu svayazaHkAGkSI samArUDhaH sa kuJjaram / yayau kezariNaH pArzve zubhaGkarapurasmaraH // 62 // vidAritAsssyaH siMho'pi raktAcaH sajjitakramaH / utpapAtAmbaratale prapitsuH pArthivopari // 63 // mA bhUda matsvAminaH poDeti dhyAyan sa zubhaGkaraH / nipatantaM jaghAnainaM mukhe ciTThA'GkuzaM zitam // 64 // rAjoce na tvayA sAdhu vidadhe bho: zubhaGkara ! | mayA jivAMsitaH siMho yat cApalyAd hato'ntarA // 65 // na kevalaM mRgArAtistvayA'yaM nihato'dya re ! / madhye sarvanarendrANAM madyazo'pi hataM khalu // 66 // so'vadad bhavatAM deva ! dehApAyAbhizaGkayA / mayA vyApAdito'yaM hi na tu khotkarSakAmyayA // 67 // anyacca nihataH svAmi' prabhAveNaiva kezarI / anyathA zRNimAtreNa kathamasya nikRntanam 1 // 68 // kathayiSyAmi sainyAnAmagre yat svAminA svayam / haryakSo nihatastat tvaM mA'prasAdaM vyadhA mayi // 68 // idaM kAryaM tu pratyakSamAvayoreva tat prabho ! | catuSkarNasya mantrasya nAsya bhedo bhaviSyati // 70 // rAjA provAca yadyeSa mantro bhAvI sphuTaH sakhe !! tadA me bhavitA loke'lokavAdikalaGkRtA // 71 // ( 1 ) 25 Ga Ja Ta Na prasAdenaiva | 183 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 zrIzAntinAthacaritre zubhaGkaro'bravIt kiM na zrutametat tvayA prabho ! | sAdhoH samarpitaM guhyaM saha tenaiva dahyate // 72 // tatastau siMhamAdAya sainyamadhye samAgatau / iti vyAvarNayAmAsa tadagre ca baTuH prabhum // 73 // tyajanti yasya nAdena madaM mattadipA api / lIlayA nihataH so'dya svAminA nakharAyudhaH // 74 // tata pattisAmantAH saMjAtAmitasaMmadAH / zirAMsi dhUnayantaste prAzaMsan pauruSaM 'prabhoH // 75 // bharturjayamahe te'tha saMprAptA nagarAntare / suvapanakaM cakrustUryanAdapurasparam // 76 // mahotsavamaye tasminnatote laghuvAsare / visRjyA''sthAnalokaM rAT yayau devyA niketanam // 77 // papraccha devI nAthAya pure kiM kazcidutsavaH ? | vartate tUryanirghoSo yadayaM zrUyate mahAn // 78 // rAjA provAca he devi ! yanmayA nihato hariH 1 tato'yaM vihito bhUpairvarddhApanamahotsavaH // 78 // pratyUce sA punarnAthottamavaMzodbhavasya te / kimidaM yujyate kartuM svasyA'lokaprazaMsanam ? || 80 // zubhaGkareNa baTunA siMho vyApAdito yataH / saMvarddhanamaho'kAri yazolubdhena tu tvayA // 81 // (1) ja so'pi / (2) Ga ja vibhoH / Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH prastAvaH / 185 tacchrutvA bhUpatiH kruddho dadhyau tasya durAtmanaH / pazya duzcaritaM kIdRk sphuTaM mithyA'bhibhASiNaH // 82 // guhyaM kasyApi nAkhyeyamityuditvA puro mama / . tadaiva kathayAmAsa devyAH khotkarSalampaTaH // 83 // pracchannaM mAraNIyo'yaM tanmayA marmabhASakaH / iti dhyAvA''rakSakasya zikSA tAM pradadau nRpaH // 84 // tena vyApAditaH so'tha nijagehamupAgataH / siddhaM tad deva ! te kArya bhartuzceti niveditam // 85 // anyasmiMzca dine devI papraccha jagatIpatim / zubhakarabaTurnAtha ! dRzyate nAdhunA katham ? // 86 // babhANa bhUpatistasya grAhyaM nAmApi na priye ! / soce'parAiM kiM tena tava deva ! mahAtmanA ? // 87 // tatasta dviSaye rAjJA svAbhiprAye nivedite / 'tayoktaM na mamA''khyAtaM tenedaM siMhamAraNam // 88 // kiM tu dRSTaM mayaivedaM prAsAde saptabhUmike / prArUDhayA kautukena nAsya doSo'tra kazcana // 88 // deva ! satyaM samAkhyAhi kiM jIvati mRto'tha saH 1 / iti pRSTe tayA bhUpo bhUyaH sAnuzayo'vadat // 10 // akArya hA ! mayA devi ! katamadya mahattaram / yadasau ghAtitaH sarvaguNa ratnanidhirbaTuH // 81 // (1) Ga ta da devyokam / (2) Ga mamAkhyA-1 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 zrIzAntinAthacaritre nAsti matsadRzaH kazvidavimarzitakArakaH / kRtopakAraM nighnaMstaM kRtaghno'pyahameva hi // 82 // abhANi devyA rabhasakRtAnAmiha karmaNAm / vipAko hRdaye dAhI syAdAjanmApi zalyavat // 83 // rAjan ! rAtrevinodAya kathiteyaM kathA mayA / kathAyAH paramArthastu zlokayugmena kathyate // 84 // tadyathA bhaktaH sarvaguNairyukto hato yena zubhaGgaraH / kRtaghno bhUtale zatrudamanAt ko'pi nAparaH // 85 // akAraNotpannaroSe hiMsA nirdoSamAnuSe / kAryA nareNa no zatrudamanena kRtA yathA // 86 // AkhyAya satkathAmetAM gate yAme tRtIyake / rAtrerdurlabharAjo'pi samutthAya yayau gRham // 87 // asssonamatho kIrtirAjaM bhUpatirabravIt / [T kAryamekaM mAmakInaM tvayA setsyati kiM na vA ? // 68 // so'pyavocat na cet kAryaM sAdhayiSyAmi te vibho ! | tat tvAmArAdhayiSyAmi calate hamahaM katham ? // 66 // bhrAtuH zIrSamAnayaiti bhaNitaH so'tha bhUbhujA / gatapratyAgataM kRtvA kiJcidUce sudhIridam // 300 // zarvaryAH prAntakAlatvAt sarve jAgrati yAmikAH / punaH prastAve devAyaM tavA''dezo vidhAsyataM // 1 // Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH prastAvaH / 197 so'pi prastAvanAM kRtvA'nujJAta: pRthiviibhujaa| kathA kathayati smainAM tasya manyavinAzinIm // 2 // ihAbhUd bharatakSetre mahApurapura nRpaH / zatruJjayAbhidhastasya priyaGguriti vallabhA // 3 // anyadA naigama: kamida jAtyamekaM turaGgamam / . bhUpaterhokayAmAsa tasya dezAntarAgataH // 4 // pRSThe paryANamAdhAya tanA''ruhya mahIpatiH / vAhayAmAsa vAhaM taM gativijJAnahetave // 5 // vegAt pradhAvite tasmin tasya zikSAviparyayam / sAmantAnAM samAcakhyau sa vaNig pUrva vismRtam // 6 // tato'vaSu samAruhyA''dAya bhakSya jalA''dikam / gacchantaM taM mahIpAlamanujagmuH padAtayaH // 7 // atha vegaM nirundhAne pArthive sa turaGgamaH / taM jagrAha vizeSeNa vaiparItyena zikSitaH // 8 // AkuJcanena valAyAH pANibhyAM raktamakSarat / bhUpati: so'tha nivismo mumoca zithilAmimAm // 8 // azkho'pyasyAM vimuktAyAM padamA cacAla na / tato duHzikSita iti taM viveda mahIpatiH // 10 // tasmAduttIrya paryANamathApanayati sma saH / jAtanoTasturaGgo'pi patitvA bhUtale mRtaH // 11 // bhImATavyAmatho tasyAM davadagdhavanAntare / tRSNAkSudhApIDitAGgo babhrAma pRthivIpatiH // 12 // Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 zrIzAntinAthacaritre vaTamekamathA'drAkSId dIrghazAkhaM suvistRtam / zrAnto gatvA zanaistasya cchAyAyAM niSasAda saH // 13 // pArzvAvalokanaM tena kurvANena nirIkSitAH / tarostasyaiva zAkhAyAH patanto jalabindavaH // 14 // tataH so'cintayadidaM varSAkAlodbhavaM jalam / zAkhArandhre sthitamiyatkAlaM patati saMprati // 15 // palAzabhAjanaM so'tha kRtvA tatra nyavezayat / krameNa pUritaM tat ceSannaulakaluSAmbunA // 16 // tad gTahItvA nRpaH pAtuM yAvadabhyudyato'bhavat / tAvat tatrA''yayau pakSI kazciduttIrya pAdapAt // 17 // nIrabhAjanaM tena pAtitaM nRpateH karAt / tad tathaiva taruzAkhAyAM gatvA tasthau ca 'sa svayam // 18 // vilakSo bhUpatirbhUyaH kRtvA pUrNaM jalasya tat / yAvat pAsyati tenaivApAti tAvad vihAyasA // 18 // tataH prakupito bhUpo dadhyau bhUyaH sameSyati / yadyeSa pakSI duSTAtmA mAraNauyastadA mayA // 20 // cintayitveti jaggRhe kazAmekena pANinA / jalArthaM sthApayAmAsa dvitIyena punaH puTom // 21 // dadhyau ca vihagaH so'tha kupito'yaM mahIpatiH / cet puTaM pAtayiSyAmi tad mAmeSa haniSyati // 22 // (1) da satvaram / (2) ja ha putram | Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH prastAvaH / no ced viSe nipIte'smin mariSyatyeSa nizcitam / tato varaM vipanno'haM na tvasau lokapAlakaH // 23 // evaM vicintya bhUyo'pi pAtitaM tena tatkarAt / kazA''ghAtena rAjJA ca pakSIndro'pi nipAtitaH // 24 // punaH prahRSTa cittenAsthApi rAjJA puTo'mbhase / krameNa naurakaM tat tu patati smAgrato'grataH // 25 // tatazcotthAya bhUpAla: kimetaditi zaGkitaH / yAvad vyalokayat tAvad dadarzAjagaraM tarau // 26 // so'tha dadhyau mukhAdasya suptasya garalaM kila / patadetadapAsyaM cedamariSyaM tadA dhruvam // 27 // pazyAho ! pakSiNA'nena ceSTAmAbibhratA satAm / mama prANakRte prANAstRNavatkalpitA nijAH // 28 // hA ! vRthA kopayuktena paramArthamajAnatA / mayA niSThuracittena hataH pakSivaro'satA // 28 // iti khedaparasyAsya sameyustatra sainikA: / dRSTvA svasvAminaM te ca sadyo mumudiretarAm // 30 // naurA''hArA''dibhiH svasthobhUto'tha jagatIpatiH / pakSiNaM taM samAdAya nijaM puramathA''yayau // 31 // vidhAya pacidehasya dAhaM candanadArubhiH / dattvA jalAJjaliM tasya sa AgAd nijamandiram // 32 // pRSTo duHkhA''sanastho'sau tatra sAmantamantribhiH / pretakAryaM pakSiNo'pi kRtaM svasyeva kiM vibho ! // 33 // 196 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 zrIzAntinAthacaritre tato rAjA nijAM vAtI yathAvRttAM nyavedayat / pakSighAtAnuzayaM ca visasmAra kadApi na // 34 // yadevamanutApaH syAdavicAritakAriNAm / tato vicArya kartavyaM kAryaM sundarabuddhibhiH // 35 // kathayitvA kathAmetAM kIrtirAje sthite sati / prAtastUryaravo jajJe peThurmaGgalapAThakAH // 36 // ayotthAya yayau kIrtirAjo rAjA'bhyacintayat / hantaikacittAH sarve'mI tad na jAtaM mamepsitam // 37 // dAsyAnItajalenAtha prakSAlya vadanaM nRpaH / kRtvA suveSamAsthAnamaNDape niSasAda saH // 38 // atrAntare'lakanyastaka raddandaH prasannavAk 1 etya vijJApayAmAsa devarAjo mahIpatim // 38 // yadi devo'nujAnAti kiJcida vijJApayAmi tat / kruddhenApyamunA so'thAnujJAtaH saMjJayA bhruvoH // 40 // tataH pizAcavacanazravaNA''dikathA'khilA / rAjJo'gre kathitA tena bhayavismayakAriNI // 41 // AkkaSya vAsabhavanAda dikhaNDaM tadahervapuH / adarzi cAsya vidveSaviSanAzanabheSajam // 42 // rAjA'tha cintayAmAsa hA ! anena mahAtmanA / mama jIvitarakSA'rthaM vihitaM pazya kodRzam ? // 43 // asamocitakAritvAt paropakkRtikAryapi / vighAtayitumArabdho mayA'sAvapi pApmanA // 44 // Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH prastAvaH / etaizca vatsarAjAdyaiH kathA''khyAna vicakSaNaiH / tat sAdhu vidadhe yad na nihato'yaM narottamaH // 45 // Uce ca khaparIvAramete sarvaguNA''spadam / kuladevatayA dattA aputrasya sutA mama // 46 // tato'haM sthApayiSyAmi devarAjaM mahopatim / kumAraM vatsarAjaM ca grahISyAmi vrataM svayam // 47 // evamAkarNya 'lokena proktaM deva ! pratIkSyatAm / kAlaM 'kaJcit tatazcAntyakAle kuryA idaM khalu // 48 // rAjA provAca maduvaMzyA adRSTapalitA nRpAH / pratipadya vrataM kRtvA tapazca sugatiM gatAH // 48 // ahaM punariyatkAlaM sthito rAjyadharaM vinA / idAnIM tu kariSyAmi nizcayena samohitam // 50 // tato daivajJanirdiSTe sumuharte mahIpatiH / devarAjaM nRpaM cakre kumAraM cAparaM tathA // 51 // anyedyurnandanavanodyAne tatra samAyayau / bahuziSyaparIvAraH zrodatta iti sAdhurAT // 52 // udyAnapAlakenAsya samAkhyAte samAgame / vavande parayA bhaktyA gatvA taM jagatIpatiH // 53 // upavizya yathAsthAnaM zrutvA saddharmadezanAm / saMprApyAvasaraM so'tha papracchevaM kRtAJjaliH // 54 // (1) da lokaizca / 201 26 (2) kha gha Ga da kiJcit / Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 zrIzAntinAthacaritre prabho ! proktaH pizAcAbhyAM yadi nAma mamAtyayaH / devayonyuditasyApi tasyAbhUdatyayaH katham // 55 // sUrirAkhyadaho rAjan ! gaurI nAma gRhAstava / babhUva rUpasampannA vaizyavaMzasamudbhavA // 56 // karmadoSeNa kenApi jAtA daurbhAgya dUSitA / sAtavAniSTA dRSTA dRTyA'pyasaukhyadA // 57 // tataH sA jAtavairAgyA gatvA piTagTahe nije / ajJAnatapasA''tmAnaM zoSayitvA vyapadyata // 58 // saMprAptavyantarobhAvA smRtvA taM pUrvamatsaram / adhiSThAyauragaM kAyaM praviSTA sA tavA''laye // 58 // kRtvA pizAcayo rUpaM kuladevatayA tava / jJApito devarAjo'rthamamuM tvatkSemahetave // 60 // acintyA mAnuSairdevI zaktiryadyapi varttate // tathApi pauruSaM tejaH camaM tallaGghane yataH // 61 // mahAviSadharaH krUro vyantaryA'dhiSThito'pi saH / balinA devarAjena lIlayaiva hatastataH // 62 // ( yugmam ) sUriM vijJapayAmAsa punarnatvA'tha bhUpatiH / bhAgyodayena mukto'hamamuSmAd vyasanAt prabho ! // 63 // bhAgyameva tataH kartuM yujyate'taH paraM mama / tad dehi datta ! suvrajyAM pravrajyAM zubhadehinAm // 64 // tatazca sUriNA sUtravidhAnenaiSa dIkSitaH / mahAvratAni cAropya zikSitaH saGghasAkSikam // 65 // Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH prastAvaH / sa cAsya kathayAmAsa pratibodhavidhAyakam / jJAtAdharmakathA''diSTaM ramyaM bhAvi kathAnakam // 66 prasiddhe magadhe deze pure rAjagRhAbhidhe / zreSThI lakSmanA vaizravaNopamaH // 67 // 203 dhano nAmAbhavat dhAriNI gRhiNI tasya sutAstatkukSisambhavAH / puruSArthA ivAbhUvan catvArastasya vizrutAH // 68 // prathamo dhanapAlAkhyo dhanadevo dvitIyakaH / dhanagopastRtIyazca caturtho dhanarakSitaH // 68 // ukA bhAgikA caiva dhanikA rohiNI tathA / teSAM bhAryAH krameNaitAH catasro jajJire zubhAH // 70 // suptajAgarito'nyedyuH sa zreSTho dhanasaMjJakaH / yAminyAH pazcime yAme cintAM cakre nijaukasaH // 71 // yathA sarvaguNA''dhAraiH puruSairvartate gTaham / gRhiNyA'pi tathaivedaM viduH zAstravido yataH // 72 // bhuGkte gRhajane bhukte supte svapiti tatra yA / jAgatiM prathamaM cAsmAt sA gRhazrorna gehinI // 73 // tataH parIkSya jAnAmi svAmino kA bhaviSyati ? | madhyAd vadhUnAmettAsAM gTahasyAdhiguNA mama // 74 // vicintyeni samAdezaM 'snuSANAM pradadau prage / sArA rasavatI sarvA pragukhIkriyatAmiti // 75 // (1) kha gha Ga sUhAnAM / Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 zrI zAntinAthacaritre tAsAM vadhUnAM svajanavargaM sarvaM nimantrA tam / pauraM cAnyajanaM zreSThau bhojayAmAsa gauravAt // 76 // saMmAnya vastratAmbUlA''dibhiH sarvamatho janam / dattvA zAlikagNAn paJca proce jyeSThavadhUmiti // 77 // pratyakSaM sarvalokAnAM mayA hote tavApitAH / mArgayAmi yadaivAhamarpaNIyA' stadA suSe ! // 78 // visRSTA tena gatvA'tha vijane setyacintayat / nUnaM baddhasvabhAvena jAto me zvazuro vidhIH // 78 // evaM melApakaM kRtvA dattA yena kaNA ime / anyAn tasyArpayiSyAmIti dhyAtvA tyajati sma tAn // 80 // evaM dattA dvitIyasyAH sA'pi dadhyau tathaiva hi / paraM sA vituSAn kRtvA kaNAn bhakSayati sma tAn // 81 // tRtIyayA tu saMcintya kAryametad guroriti / rakSitAste suvastreNa baDvA bhUSaNamadhyagAH // 82 // *te kaNAsturyavaddhA ca svabandhUnAM samarpitAH / uptA varSAsu saMrUDhA jAtAzcAtiphalAnvitAH // 83 // prathame vatsare teSAmabhUt prastho'pareSu ca / saMjAtA bahavaH kumbhAstataH kumbhazatAnyapi // 84 // ( 1 ) Ga - stvayA / (2) Ga caturthA manasi dhyAtvA lAtvA paJca kaNAni ca / gatvA ca paiTa ke gehe dApayati ma nizcalA // 83 // Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1 ) caturtha: : prastAvaH / 205 abhUvan paJcame varSe zAlipalyazatAnyatha / punarnimantya lokaM taM zreSThI bhojayati sma ca // 85 // mArgayAmAsa tAn paJca kaNAn jyeSThavadhUM tataH / palyAntarAt samAnIyA'rpayAmAsa sakA'pi tAn // 86 // devagurvAdizapathapUrvaM bhaNitayA tayA / : tasya satyaM samAkhyAtaM ruSTaH zreSThI tato'vadat // 87 // mayA samarpitAH zAlikaNA yadyanayojjhitAH / rajobhasmagomayA''di tyAjyaM tadanayA gRhAt // 88 // 'pRSTvA zAlikagodantaM dvitIyA'pi snuSA'munA / kRtA rasavatomukhyagTahavyApArakAriNau // 86 // cakre vadhU tRtIyA ca zAlirakSAvidhAyinI / maNimauktika hemAdibhANDAgArAdhikAriNI // 80 // zAli free sAtha caturthI rohiNI vadhUH / gRhasya svAminI cakre zreSThinA dIrghadarzinA // 81 // yathAyuktavidhAnena kRtvaivaM susthitaM gRham / nizcitaM sa vyadhAt zreSThI dharmavyApAramanvaham // 82 // zreSThatulyo gururjJeyaH sruSAtulyAzca dIkSitAH / yojyA mahAvratAnAM ca paJcazAlikaNopamAH // 83 // saGghazcaturvidho'pyatra kulamelanasannibhaH / mahAvratapradAnaM ca tatsamakSaM vidhIyate // 84 // Ga dvitIyAM bhakSitAM jJAtvA pAkasthAne niyojitA / tayAM racitAM jJAtvA bhANDAgArA'dhikAriNIm // 86 // Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrauzAntinAthacaritra ujhikAtulya AkhyAta: ziSyaH tyaktavrato hi yaH / iha loke paraloke sa bhaved duHkhabhAjanam // 45 // liGgamAnopajIvI yaH sa dvitIyasnuSAsamaH / vratapAlanasaMprIto bhANDAgAravadhUpama: // 86 // dharmadezanayA'nyeSAmapyAropya vratAni yaH / sUristadRddhi kArau syAt sa rohiNyA samo mataH // 87 // zrIvIrajinakAle'do bhaviSyati kathAnakam / tato vratAni paJcAnA'dhunA catvAri tAni tu // 88 // evaM zikSAkathAM zrutvA jitazatru'mahIpatiH / pravrajyAM pAlayAmAsa zrIdattagurusannidhau // 6 // taT bho bhavyAH ! ahiMsA''dilakSaNaM dharmamuttamam / parIkSya vidadhItati kSemaGgarajino'bravIt // 400 // duHkhaparvatadambholirbhAjanaM sukhasantataH / ahiMsA vratamukhyA sA vargamokSavidhAyinI // 1 // satyena labhyate kIrtiH satyaM vizvAsakAraNam / satyaM jayati loke'smin dvitIyaM dharmalakSaNam // 2 // adattatyAgato nRNAM rAjadaNDo na jAyate / viziSTajanasaMyogo nirbhayatvaM ca jAyate // 3 // brahmavratena tejasvI subhagazca bhaved naraH / napuMsakatvaM tiryaktvaM kadApi na labheta ca // 4 // (1) ja mhaamuniH| Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH prastAvaH / abhigraheNa vi tasya cittaM santoSapUritam / / muktizca kramayogena jAyate bhavyadehinaH // 5 // eteSu niyataM dharmalakSaNeSvapi paJcasu / yUyaM mahAnubhAvA bhoH ! prayatnaM kurutAnvaham // 6 // zrutvemA dezanAM jIvAH pratibuddhA anekazaH / prAvati ca jinendreNa tIrthaM gaNadharA''dikam // 7 // vajrAyudho'pi dharmasya pratipattiM vidhAya tAm / praNamya bhagavantaM ca praviveza purauM nijAm // 8 // anyadA''yudhazAlAyAM cakraratnaM sunirmalam / samutpannaM tasya yakSasahasrA'dhiSThitaM varam // 8 // vidhAyASTadinAnyasya pUjAM tdnugaamysau|| SaTkhaNDaM sAdhayAmAsa vijayaM maGgalAvatIm // 10 // tato nijapurI prAptaH cakravartizriyA'JcitaH / sahasrAyudhaputraM sa yauvarAjye nyavezayat // 11 // anyadA''sthAnamAsIna: sa vajrAyudhacakrabhRt / abhUda yAvad nRpAmAtyapadAtiparivAritaH // 12 // tAvad nabhastalAt kazcidetya vidyAdharo yuvA / bhayAt prakampamAnAGgaH zaraNaM taM samAzritaH // 13 // tasya pRSThe varA kAcit khddgkhettkdhaarinnii| AgAda vidyAdharI vidyAdharazcaiko 'gadAdharaH // 14 // (1) Ga yuvA punaH / Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritre khecareNA'munA cakrI bhaNitaH saparicchadaH / pApakarma katerasyAparAdhaH zrUyatAmiti // 15 // . ahaM sukacchavijaye vaitAye zuklapU:sthitaH / putraH pavanavegAkhyaH zukladattasya bhUpateH // 16 // sukAntA nAma me kAntA tasyAH kukSisamudbhavA / eSA zAntimatI nAmnA mama putrI zubhAkRtiH // 17 // athAnyedyumayA dattAmimAM prajJaptisaMjikAm / yayau sAdhayituM vidyA maNisAgaraparvate // 18 // vidyA prasAdhayantIyaM hRtA'nena duraatmnaa| atrAntare ca vidyA sA siddhA'syA bhaktirajitA // 18 // tasyA bibhyaT vivezAyaM yuSmAkaM zaraNe prabho ! / tatrApazyan nage putrImatrAgAmahamapyaram // 20 // tadenaM matsutAzIla vidhvaMsanaruciM balAt / muJca rAjan ! yathai kena gadA''ghAtena hanmyaham // 21 // ' : avadhijJAnato jJAtvA tatpUrvabhavaceSTitam / * pratibodhakkate teSAM cakrI vajAyudho'bravIt // 22 // . kAraNena hRtA yena putrI pavanavega ! te| khecaraNA'munA tat tvaM zRNvahaM kathayAmi bhoH ! // 23 // vijJAya jJAnamAhAtmA sarve sabhyA nijaprabhoH / zrotumabhyu yatA jAtAH sa cA''cakhyAvidaM sphuTam // 24 // (1) da -rate Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH prastAvaH / 206 hopasyAsyaiva vizadairavatakSetramadhyage / pure viSyapure rAjA vidhyadattAbhidho'bhavat // 25 // patnI sudakSiNA tasya jajJe tatkukSisambhavaH / tanayo nalinaketuriti khyAto mahItale // 26 // tatraiva nagare dharmamitrasArthayateH sutaH / zrIdattAkukSisambhUto datto nAmAbhavad dhanI // 27 // rUpeNa ratisaGkAzA kAntyA cndrpriyaasmaa| jajJe prabhaGkarAnAmnI dattasya grahiNI varA // 28 // suzRGgArarasamaye vsntsmye'nydaa| gatvodyAnavane dattaH krIDati sma tayA saha // 28 // nRnAthatanayaH so'tha dRSTvA tAM sundarA''kvatim / bANaiviSamabANasya paJcabhistADito hRdi // 30 // svAmitvayauvanaizvaryagarvitaH so'tha tAM tataH / apajar3egaNayitvA kalaGgaM kulazIlayoH // 31 // bhuGkte sma viSayasukhaM kumAraH sa tayA saha / dattazca tahiyogArto yayAvudyAnamanyadA // 32 // . susAdhuH sumanAstatra tatkAlotpannakevalaH / dRSTo'munA vandyamAno devadAnavamAnavaiH // 33 // tenApi vandito bhAvasAraM munivarazca saH / bodhayAmAsa dattaM taM dharmadezanayA'grAyA // 34 // katvA dAnA''dikaM dharma mRtvA cA''yuHkSaye'tha saH / sukacchavijaye vaitAbyAdrau vidyAdharezituH // 35 // 27 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 zrIzAntinAyacaritra mahendravikramasyA'bhUt tamayo'jitasenakaH / tasyApi kamalAnAmnI babhUva sahacAriNI // 36 // (yugmam itaH sa nalinaketU rAjyaM saMprApya paiTakam / prabhaGgarA''khyayA sAI grahavAsamapAlayat // 37 // adhirUDho'nyadA bhUmiM svaprAsAdasya saptamIm / sa dadarzAJcitaM medhaiH paJcavarNenabhastalam // 38 // tasya pazyata evedaM meghavandaM sakautukam / pracaNDapavanakSiptaM 'khaNDakhaNDaM yayau kSaNAt // 38 // tadRSTvA jAtasaMvegaH sa dadhyau draviNA''dikam / sAMsArikamaho ! vastu sarvametadivAdhruvam // 40 // mayA'jJAnavimUDhena haratA hA ! parastriyam / kSaNikasya sukhasyArthe bahupApamupArjitam // 41 // tat prapadya parivrajyAM taponiyamavAriNA / pApakarmaviliptaM svaM nirmalaM prakaromyaham // 42 // . nivezya tanayaM rAjye so'tha tyaktvA nRpazriyam / upAdade parivrajyA kSemaGkarajinAntike // 43 // vizuddhA pAlayitvA tAM samAsAdya ca kevalam / dhautakarmamala: siddhimAsamAda sa zuddhadhIH // 44 // sA'pi prabhaGkarAnAmro sapaH cAndrAyaNAbhidham / gaNinyAH suvratAkhyAyAH samIpe vidadhe'malam // 45 // (1) sa dha Ga Ja khaNDakhamaH / Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH prastAvaH / 211 seyaM mRtvA samutpanA putrI zAntimatI tava / asyAH prAgbhavabhartA'yaM khecaro'jitasenakaH // 46 // 'dRSTvA vidyAM sAdhayantI samuciptA vihAyasA / iyaM pUrvabhavasnehamohitenA'munA dhruvam // 47 // tata: pavanavega ! tvaM tvaM ca zAntimati ! sphuTam / muJca kopaM dhRtATopamasyopari nirarthakam // 48 // iti vajrAyudhavAkyaM zrutvA tau sA ca baalikaa| anyonyaM kSamayanti smAparAdhaM protacetasaH // 4 // punathako samAcakhyau samuddizya sabhAjanam / atItamuktamateSAM bhaviSyat kathayAmi bhoH ! // 50 // amUbhyAM sahitA zAntimatI dIkSA grahISyati / ratnAvalItapaH kavA'nazanena vipalyate // 51 // sAdhikasAgarahanda sthitivRSabhavAhanaH / svAmI samastadevAnAmIzAnandro bhaviSyati // 52 // vAyugatyajitasenanAmno: sAdhvostadA punaH / ghAtikarmendhane dagdhe bhAvi kevalamuttamam // 53 // kevalajJAnamahimAM tayoH kRtvA'rcanaM tathA / svasyAGgasya nijaM sthAnamIzAnendro gamiSyati // 54 // indro'pi hi tatazcAtvA kule labdhA manuSyatAm / dIkSAM cA''dAya niSkarmA nirvANaM samavApsyati // 55 // (1) da dRSTA vidyA saadhyntii| Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritre tacchrutvA vismitAH sarve'pyevamUcuH sabhAsadaH / aho asmatprabhorjJAnaM kAlatritayadIpakam // 56 // sA'tha zAntimatI vAyuvegazcA'jitamenakaH / vayo'pi cakriNaM natvA jagmuste sthAnamAtmana: // 57 // kumArasya sahasrAyudhasyAtha tnyo'bhvt| javanAkukSisaJjAto nAnA kanakazaktikaH // 58 // AdyA kanakamAlA vasantasenA tthaa'praa| ubhe babhUvatustasya priye tulyakulodbhave // 58 // krIDAM kartumathA'nyedyuH sa gato gahanaM vanam / dadarzakaM prakurvantaM patanotpatane naram // 60 // pRSTo'tra kAraNaM tena so'vadad khecaro'smAham / vaitAbyavAsI sarvatrAsvalito vicarAmi bhoH ! // 61 // ihAgatya ciraM sthitvA gacchata: punareva me / padamekaM khagAminyA vidyAyA bhadra ! vismRtam // 32 // tato gantumanIzo'haM karomyevaMvidhakriyAm / kumAra: smA''ha bhoH ! tAvat paTha vidyAM mamAgrataH / 63 // vidyAdharo'pyapAThIt tAM satpumAniti tatpuraH / padAnusArilabdhayA kumAra: pUrayati sma tat // 64 // khecaro'tha kumArAya svavidyAM pradadau mudaa| tena praNotavidhinA sAdhayAmAsa so'pi tAm // 65 // (1) Ga samagAd / (2) gha Ga patanotpatanama / Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH prstaavH| 213 svasthAnamagamat kheTaH kumAro'pi yadRcchayA / vidyAbalena babhrAma priyAyayuto bhuvi // 66 // himavantamathAnyedyuH shiloccymgaadsau| dadarza cAtra vipulamatiM vidyAdharaM munim // 67 // praNamya caraNau tasya kumAra: preyasIyutaH / niSasAda yathAsthAnaM munizcakre ca dezanAm // 68 // kulaM rUpaM kalA'bhyAso vidyA lkssmiirvraanggnaa| ekhayaM suprabhutvaM ca dharmeNaiva prajAyate // 68 // dharmazcaturvidho yena bhavet pUrvabhave kRtaH / sa manovAJchitaM sarvaM labhate puNyasAravat // 70 // puNyasAraH prabho ! ko'sAviti pRSTo'munA muniH / tatkathAM kathayAmAsa 'pratibodhavidhAyinIm // 71 // astyatra bharatakSetre jIvAjIvA''ditattvavat / nAnA'mRtamanohAri puraM gopAlayA''hvayam // 72 // purandarasamayIko dharmArthI rAjamAnitaH / / mahAjanasya mukhyo'bhUt tatra zreSThI purandaraH // 73 // bhaktyA patyau tathA deve gurau guNagaNA'nvitA / babhUva gahinI tasya puNya zroriti vizrutA // 74 // pativAllabhyasaubhAgyabhAgyavatyAH zubhA''kRtaH / apyekaM dUSaNaM, lasyAH zarIra nirapatyatA // 75 // (1) jara pratibodhakarImimAm / (2) Ja Ta da -khokavat / Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 zrIzAntinAthacaritre vAJchabapi sutaM zreSThI bhaNitaH svajanairapi / tasyAH snehaparo nArauM nAnyAM pariNinAya saH // 76 // yakSa bhaTTArikAM vA no kAJcidarthayati sma saH / naivopayAcitaM cakre tayoH sthirasudarzanaH // 77 // santAnArthI sa cA'nyeArabhyarya kuladevatAm / uvAca sapriyo'pyevaM praNipAtamasaMspRzan // 78 // asmAkaM pUrvajaiH sarvaiH pUjitA tvaM mayA'pi ca / ihalokasukhasyA'rthe sarvadA kuladevate ! // 78 // avidyamAnasantAne paralokaM gate mayi / pUjAM bandhujanasyeva kariSyati tavApi kaH ? // 8 // tattvaM jJAtvA'vadhijJAnenA''khyAhi mama santatim / bhaviSyatyathavA neti nAnyattvAmarthayAmyaham // 81 // devatovAca zreSThin ! te bhaviSyati sutaH khalu / dharme pravartamAnasya gate kAle kiyatyapi // 2 // tataH prahRSTacitto'sau grahavAsamapAlayat / kulakramA''gataM dharma vizeSaNa cakAra 'ca // 83 // kazcit puNyAdhiko jIvaH sutatvena samAgamat / kukSau puNyazriyo'nyedyuzcandrasvapnopanUcitaH // 84 // tatsvapnadarzanaM prAta: svabhartA jJApitastayA / tenA'pyAbAditA putra janmanA sA sucetasA // 85 // (1) ghaja sH| Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ catarthaH prstaavH| 215 jaze'tha samaye tasyAstanayaH zubhalakSaNaH / tasya janmani tatyitrA vidadhe ca mahAkSaNaH // 86 // puNyaM kRtvA'yamAyAtaH prAptaH puNyena vA mayA / puNyasAra iti nAma cakre tasyeti tatyitA // 87 // bAlarakSAvidhAtrIbhirdhAtrIbhiH paripAlitaH / sa pitrovallabhatamo babhUvA'dhyayanakSamaH // 88 // upAdhyAyasya varyasya kalAgrahaNahetave / janakenArpito lekhazAlAktyutmavena saH // 8 // tatraiva nagare ratnasArasya vaNijaH sutaa| babhUva bAlikA ravasundarI sundarAGgakA // 8 // adhIyAnA'tha tasyaiva kalAcAryasya sannidhau / jajJe sahAdhyAyinI sA puNyasArasya dhImatI // 1 // sA cApalena mahilA sulabhena klaavidhau| vivAdaM puNyasAreNa saha cakre manauSiNI // 2 // anyasmin divase tena ruSTenaivamabhANi saa| . bAlike ! paNDitaMmanyA yadyapyasi kalAvatI // 3 // tathApi hi mayA sAI vivAdastava nocitaH / bhaviSyasi yato dAsI puruSasya rahe khalu // 14 // (yugmam) sA'vadad yadi re ! dAsI mahAbhAgyasya kasyacit / bhaviSyAmi narasyAhaM tad mUDha ! bhavato'tra kim ? // 65 // zazaMsa puNyasAro'pi pariNIya balAdapi / karomi kiGgarauM cet tvAM tadA'haM niyataM naraH // 6 // Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 zrIzAntinAthacaritre. bhUyo'pi sA'bravIda mUrkha ! balAtkAreNa jAyate / sneho nA'nyasya kasyApi dampatyostu vizeSataH // 87 // tato'sau lekhazAlAyAH puNyasAro gato gRham / suSvApa manyuzayyAyAM bhUtvA mlAnamukho'sukhI // 8 // zreSTho purandaro vezma bhojanArthamupAgataH / jJAtvA tacceSTitaM tasyAntikametyaivamUcivAn // 88 // ayi vatsa ! kuto hetoradya zyAmamukho bhavAn ? | akAle zayanaM kiM te kAraNaM me nivedaya ? // 500 // nirbandhapRSTaH so'vocat tAta ! mAM ratnasundarom / pariNAyayasi tvaM cet tadA svastho bhavAmyaham // 1 // bhUyo'bhASiSTa taM zreSThI bAlo'syadyApi vatsaka ! | kuru tAvat kalA'bhyAsaM kAle pariNayeH snuSAm // 2 // putreNa bhaNitaM tAta ! yadi tAM yAcase'dhunA / madarthaM tatpituH pArkhAt tadA bhocye na cAnyathA // 3 // saMbodhya bhojayitvA taM svayaM bhuktvA ca zreSThAsau / bandhubhiH sahito ratnasArazreSThigTahaM yayau // 4 // abhyutthAnAsanadAnakhAgatapraznapUrvakam / so'vadat kAraNaM Uce purandarastvattaH kanyakAM ratnasundarom | yAcituM svasutasyArthe zreSThin ! vayamupAgatAH // 6 // abhyadhAd ratnasAro'pi kRtyaM yad mama sarvathA / yuSmAbhirvihitaM tat tad deyA'vazyaM sutA mayA // 7 // brUta yena yUyamihAgatAH // 5 // Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 217 caturthaH prastAvaH / yUyamatra pure mukhyA yAcitAraH sutAM mama / mahitA bandhubhizcaibhistad vAcyaM kimataH param ? // 8 // pituH pAkheM sthitA sA'tha kanyakA 'sahasA'vadat / tAtAhaM puNyasArasya bhaviSyAmi na gehinI // 8 // tasyAstad vacanaM zrutvA dadhyAvevaM purandaraH / aho ! me tanayasyAsyAM vyarthaH pANigrahAgrahaH // 10 // yasyA evaMvidhA vANI karkazA zaizave'pyaho ! / bhAvinI yauvanomattA sA bhartuH sukhadA katham ? // 11 // uvAca ratnasArastu mugdheyaM tanayA mama / vAyAvAcyaM na jAnAti tadasyA: phalgu jalpitam // 12 // tathA'haM bodhayiSyAmi zreSThin ! te tanayo yathA / pariNaSthatyamuM caiva mayA dattA tvasau dhruvam // 13 // tataH purandaraH zreSThI gRhamAgatya tatkathAm / kathayitvA'vadat putraM vatsa ! sA tava nocitA // 14 // yataH kudehAM vigatasnehAM lajjAzIlakulojjhitAm / atipracaNDAM dustuNDAM grahiNoM parivarjayet // 15 // pratyUce puNyasArastu amuM pariNayAmi cet / bhavAmi tadahaM satyapratijJastAta ! nAnyathA // 16 // (1) Ga cAbabIdidam / nAhaM pariNayiSyAmi tvenaM ca zreSThinaH sutam / zrutvA tvevaMvidhA vANI karkazA shaishve'myho| Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritra apazyannaparopAyaM tallAbhe so'tha buddhimAn / 'pRSTvA tAtaM svadAtrauM tAM viveda kuladevatAm // 17 // tata: kusumanaivedyagandhadhapavilepanaiH / abhyarca suvinItAmA prArthayAmAsa tAmiti // 18 // datto'haM tuSTayA devi ! zreSThinastanayo yathA / sA tvaM vAJchAM kalatrasya sakale ! pUrayAdya me // 18 // na cet pUrayasi svecchAM mama tvaM kuladevate ! / amatramapamAnasya tato'haM nirmita: katham ? // 20 // utthAsyAmi tadaivAhamita: sthAnAd yadIpsitam / pUrayiSyasi devi ! tvaM bhokSye cAhaM tadaiva hi // 21 // itthaM kRtapratije'smin dinamekamupoSite / tuSTA soce zanairvatsa ! sarve bhavyaM bhaviSyati // 22 // hRSTacittastata: puNyasAro vihitabhojanaH / avaziSTakalA'bhyAsaM vidadhe janakA''jJayA // 23 // samadhItakalaH so'thodyauvana: zreSThinandanaH / kenacit karmadoSeNa durodararato'bhavat // 24 // atIvavallabhatvena piDhabhyAmanivAritaH / sa dyUtavyasanI jane niSiDvo na nyavartata // 25 // lakSamUlyamathAnyedyuH rAjJo'laGkaraNaM gRhAt / hRtvA dattaM sabhikasya skhalakSe hArite'munA // 26 // (1) Ga dRSTvA tAM tatprApti hetorviveda kuladevatAma / Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH prastAvaH / 218 yAcamAne nRpa zreSThI sthAnaM yAvad vyalokayat / tatra tAvadadRSTvA tad manasyevamacintayat // 27 // gRhItaM puNyasAraNa nUnametad bhaviSyati / anya sya gUDhamahastUpAdAne yogyatA na hi // 28 // yadathaM khidyate lokaH yatnazva kriyate mahAn / te'pi santApadA evaM duSyatrA hA ! bhavantyaho ! // 28 // hAritaM kvApi tenedaM ced bhaviSyati tad mayA / rahAda nirvAsanIyo'yaM putrarUpeNa vairikaH // 30 // evaM vicintya haha'gAt zreSTho tatrAgataM sutam / papracchAlaGkateH zuddhiM so'pyAcakhyau yathAtatham // 31 // tataH prakupitaH zreSTho tamUce duSTa ! re ! tvayA / tadbhUSaNamupAdAya samAgamyaM gRhe mama // 32 // vacasA tarjayitvaivaM dhRtvA ca galakandale / nirastastanayastena gADharoSavarzana saH // 33 // tadA dinAvasAnatvAt anyato gantumakSamaH / purAvismRtya nyagrodhakoTaraM praviveza saH // 34 // ceSThinyA bhaNita: so'tha gRhaM prAptaH purandaraH / kathamadya puNyasAro nAyAtyadyApi mandire ? // 35 // rAjabhUSaNa vRcAntamAkhyAyaivamuvAca saH / mayA nirvAsitaH so'dya priye ! zikSApanAkate // 36 // soce nissArito yena tanayo rajanImukhe / sa tvaM me mukhamAtmIyaM kathaM darzayasi sphuTam ? // 37 // Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 zrauzAntinAthacaritra bAlaM netravizAlaM tamakatokaM tvamAtmanaH / asyAM vikAlavelAyAM nirasyan lajjase na kim ? // 38 // tahaccha vatsake tasmin samAnIte rahe mm| aAgantavyaM tvayA'pIti sa tayA niravAsyata // 38 // 'gehinIbharmita: putra smRtvA so'pi suduHkhitaH / sarvatrA'nveSayAmAsa nagare nijanandanam // 40 // gRhaM nirmAnuSaM vIkSya zreSThinI sA vyacintayat / nirAse hA ! mayA gehAda patiH kopaparItayA // 41 // putrApAyakatA pUrva mUrkhatA zreSThinA ktaa| nirasyantyA svabhartAraM pazcAt cakre mayA'pi sA // 42 // evaM cintA''turA sAnA tayormArgAvalokanam / kurvAgor3atanuH sA'sthAd dvAradeze svavezamAna: // 43 // dadarza puNyasAro'tha tatrobhe devatai nizi / kharociSA tamohantrI zuzrAveti ca taDrim // 44 // ekA smAha svasaH ! kiM na khecchayA bhrAmyate bhuvi ? / vartate yadiyaM rAtrirasmatyakSakatodayA // 45 // hitIyovAca kiM vyartha bhrAntyA''tmA khedyate hale / / dRzyate kautukaM kvA'pi yadi tatraiva gamyate // 46 // sA'vadat kautukaM tarhi gacchAmo valabhIpure / 1) ja da gehinyA bhrmitH| (2) valabhIpurasya yatra yatra prasaGga statra tatra vallabhItila kArayaviziSTo'pi pATho dRzyate kacit / Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH prastAvaH / 221 zreSThI vasati yat tatra dhanapravaranAmakaH // 47 // jAtA dhanavatIkukSisambhavAH tasya kanyakAH / saptaitAH santi cAGgyistatA''dyA dharmasundarI // 48 // dhanasundarya tho kAmasundarI muktisundrii| bhAgyasaubhAgyasundA saptamI guNasundarI // 48 // varaprAptikate tAsAM zreSThinA bhaktipUrvakam / ArAdhya soSito lambodaro modakadAnataH // 50 // pratyakSIbhUya so'vocaditaH saptamavAsare / rAtrI sulagnavelAyAM saMyoge praguNIkRte // 51 // suveSayoSAyugalapRSThe yaH kazcideSyati / zreSThin ! tava sutAnAM sa bhaviSyatyucito varaH // 52 // meyaM saptamaghasrasya rAtristat tatra gamyate / nivAsapAdapazcAyaM nIyate ca sahA''tmanA // 53 // dadhyau ma puNyasAro'tha tadAkarNya manasyadaH / aho ! prAsaGgika me'pi bhAvi kautUhalekSaNam // 54 // kIdRzI valabhI sA pUH kIdRg lambodaraH sa ca ? / kIdRkSAH kanyakAzceti sarva draSTAsmi kautukam // 55 // vidhAya huMkvati tAbhyAmutkSipto vaTapAdapaH / udyAne valabhIpuryA: gatvA tasthI kSaNena saH // 56 // vidhAya nAyikArUpaM celatu'daivate tataH / tayoranupadaM puNyasAro'pi calati sma saH // 57 // (1) Da tto-| (2) Ga - kuldevte| Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 zrIzAntinAthacaritre lambodaragTahaddAre vedikAmaNDape kRte / melitakhajanaH zreSTho yAvadAsIt sutA'nvitaH // 58 // tAvat te devate tasya samIpena prajagmatuH / zreSThaprAvAse rasavatyA rasagrahaNahetave // 58 // ( yugmam ) ete anuvrajan puNyasAraH zreSThivareNa saH / dadRze bhaNitazcaivaM nivezya pravarA''sane // 60 // lambodareNa bhadra ! tvaM jAmAtA parikalpitaH / etA mama sutAH sapta tattvaM pariNyAnagha ! // 61 // ityuditvA suvasane navIne paridhApitaH / lakSamUlya bhUSaNenAlaGkRtaH zreSThinA ca saH // 62 // tato bhavatsu dhavalamaGgaleSvagnisAcikam / pariNItAH cAru kanyAH purandarasutena tAH // 63 // so'tha dadhyAvado yuktaM pitrA nirvAsito'smi yat / anyathaivaM kathaM puNyasAranAma sphuTobhavet ? // 64 // iti dhyAyan kRtoddAhaH sa vadhUbhiH samanvitaH / zreSThinA svagTahaM ninye mahotsavapurasparam // 65 // prAsAdasyoparitanabhUmau notvA nivezitaH / vallabhAbhiH sa paryaGke niviSTAstAzca viSTa || 66 // pRcchanti sma kalA'bhyAsastava nAtha ! kiyAniti ? | so'bravIt sakalA mugdhAH ! mama neSTatarA yataH // 67 // atyantaM viduSAM naiva sukhaM mUrkhanRNAM na ca | upArjayata tad yUyaM sarvathA madhyamAM kalAm // 68 // Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 223 caturthaH prastAvaH / yAvat tA na vidanti sma zlokasyArthamapi sphuTam / tAvat sa dadhyo vRkSo'sau gamiSyati sadaivataH // 68 // iti gantumanAH so'tha dishaa''lo'kaadicessttyaa| vijJAto guNasundaryA tayA dAraka niSThayA // 70 // kimaGga ! cintAM katu te zazA'stauti tayodita: ? / so'bravIdevameveti dattahastastayA tataH // 71 // adhobhUmau samAgatya svasya jnyaapnhetve| iti zlokaM tulAyAM sa sudhIH khaDikayA'likhat // 72 // kihAM govAlo kihAM valahipuraM kihAM lambodaradeva ? / lADana Ayo vihivasiM gio sattai pariNavi // 73 // gopAlayapurAdAgAM valabhyAM niyatervazAt / pariNIya vadhUH sapta punastatra gato'smAham // 74 // sA'rthamagretanasyA'pi zlokasyAviduSo tadA / lajjamAnA'nuSTubhaM taM prasannaM nA'pyavAcayat // 75 // grahahAragataH so'tha tAmUve guNasundarIm / sukhena tanucintA syAdatinirvijane mama // 76 // tatastvayA'tra sthAtavyamahaM tvanikaTe gataH / nirAbAdho bhaviSyAmotyuktvA tatra vaTe yayau // 77 // (1) Da -loknce| (2) gUrjarabhASAnibadheyaM pratibhAsate tathA keSu ca pustakeSu nopalabhyate / Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 zrauzAntinAthacaritre talkoTarapraviSTe'smin ninyaturdevate api / tacchayotyATita: so'tha vaTaH svasthAnamAgamat // 78 // ita: purandaraH zreSTho bhrAmaM bhrAmaM pure'khile / nizAnte'tIvanirvimo yAvat tatra samAyayau // 7 // tAvat sA vigatA rAtri: pragASTaM vApi tat tamaH / tato vibhAtaM nyagrodhe gatasyetyucyate janaiH // 80 // niryayau puNyasAro'tha tadAnIM vttkottraat|| vastrAlaGkArasArAGgaH piTavaktAmbujAryamA // 81 // putramatyadbhutazrIkaM dRSTvA zreSThI savismayaH / vatsa ! vatseti jalpantamAliliGga sasaMbhramam // 82 // tataH svargahamAyAtaH saha tena vilokya tau| babhUva veSThinI hRSTA spRSTA rucyeva zItagIH // 83 // gADhamAliya sasnehaM tamutsaGge nivezya ca / papraccha vatsa ! zobhayaM saMjAtA ka tavedRzau ? // 84 // jace ca janako'pyevaM tato'sau sakalAM kathAm / tadane kathayAmAsa mahahismayakAriNIm // 85 // tAvevamUcaturbhAgyamaho ! vatsasya kIdRzam ? / RddhiryenedRzI labdhA rAtrimadhye'pyacintitA // 86 // babhANa janako bhUyaH kSantavyaM vatsa ! tat tvayA / mayA virUpaM yat kiJciduktaM zikSApanAkRte // 87 // (1) Ga -'sminniiytH| (2) Ga shsaiv| Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH prastAvaH / 225 puNyasAro'vadat tAta ! yubhazikSApanaiva hi / saMjAtA heturIdRzyAH' sammado niyataM mama // 88 // dattvA'tha dyUtakArasya tadAnItaM vibhUSaNam / nRpasatkaM nRpasyaivArpayAmAsa purandaraH // 88 // vidadhe puNyasAro'tha havyApAramuttamam / dUraM vihAya tad dyUtavyasanaM guNanAzanam // 10 // itastasminnanAyAta valitvA guNa sundarI / sodarINAM samAcakhyau sarvAsAmapi tahatim // 81 // tatastA navagehAnta--mAMsaka ivotkaTe / Akasmike'sukhe tasmin patite rurudurbhRzam // 82 // AkarNya ruditaM pitrA pRSTAstasya ca kAraNam / kathayanti sma tAstasya tatpatyurapavAraNam // 83 H so'bravIdaparijJAtapAramparyo nijaH patiH / kiM na sambhUya yuSmAbhidhRto jJAtvA tadAzayam ? // 24 // rUpalAvaNyayuktAbhiH strIbhiH sarvo'pi lubhyate / tad bhavatyaH priyAstena prAptAH parihRtAH katham ? // 85 // yadaGgalagnamAdAya bhUSaNaM gatavAnasau / tad manye vyasanI ko'pi vyaMsako vA bhaviSyati ? // 16 // datto lambodareNA'pi ydevmkrodsii| taT nUnaM duSkRtaM kiJcit purA caurNamidaM hi vaH // 87 // saa| (1) tha -riikss-| (2) kha Ga dattvA'rthe / (3) 8 tadAnIM tahibhUSaNam / (4) gha ca Ta da -nAyAti / Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 zrIzAntinAthacaritra vijJAtaM kiM na yuSmAbhiH kurvatIbhiH kathAmimAm / tasyAbhidhAnaM sthAnaM vA kharUpamaparaM tathA ? // 18 // guNasundaryathovAca dIpodyote tdaa'munaa| atyatra likhitaM kiJcid vAcitaM tad mayA na tu // 8 // atha prabhAte saMjAte zloke tasmiMzca vaacite| soce gopAlayapura gatastAta ! pati: sa naH // 600 // kenacid daivayogena rAnAnte sa ihA''gataH / bahattAH pariNIyAsmAn tatraiva hi punargataH // 1 // tatastvaM nijahastena naravaSaM mamApaya / melayitvA mahAsAthaM yatastatra vrajAmyaham // 2 // jAsyAmi taM nijaM kAntaM tanA'nviSya kathaJcana / SaNmAsAbhyantare vahniranyathA zaraNaM mama // 3 // pitrA'rpitaveSA sA mhaasaarthsmnvitaa| yayau gopAlayapure kiyadbhirdivasaistataH // 4 // guNasundarAbhidhAnaH kazcit sArthapateH sutaH / ityaso nagare tasmin mAnitaH pRthivIbhujA // 5 // 'krayavikrayAdi cakre vyavahAraM vaNi gghitam / samaM ca puNyasAreNa maitrItvaM vacanA''TibhiH // 6 // (yugmam) athoce ratnasAraM svavaptAraM rtnsundrii| yad mayA pariNatavyastAtA'yaM guNasundaraH // 7 // (1) sva gha Ga 'nneSya / (2) gha Ga -vikryaadi| Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH prastAvaH / 227 vijJAya duhiturbhAvaM ratnasArastadantikam / gatvovAca mama sutA bhartAraM tvAM samohate // 8 // guNasundaryatho dadhyAvasthA vAJchA nirrthikaa| iyomahilayoryasmAd rahavAsaH kathaM bhavet ? // 8 // yat kiJciduttaraM kRtvA tadetAM vArayAmyaham / anyathA yA gatime'sti sA'syA api bhaviSyati // 10 // evaM vicintya manasA sA'vadat veSThipuGgavam / asminnarthe kulInAnAM pitroreva pradhAnatA // 11 // vartete tI ca me dUra tat tvayA nijanandinau / pradeyA'nyasya kasyApi pratyAsannanivAsinaH // 12 // abhANi ratnasAraNa matputrAstvaM hi vallabhaH / sA deyA kathamanyasmai puruSAya mayA yata: ? // 13 // zatrubhibandhurUpaiH sA prakSiptA duHkhasAgare / yA dattA hRdayAniSTaramaNasya kulAGganA // 14 // anumene'tha tahAkyaM sAgrahaM saa'munoditaa| tayovivAhazcakre ca zreSThinA puNyavAsare // 15 // puNyasArastadAkarNya kuladevyAH puro gataH / ziraH kSurikayA chettumAraMbhe mAninAM varaH // 16 // sAhasaM kiM karoSyetaditi devatayoditaH ? / sa smAha paryaNeSod yad kanyAmanyo mayepsitAm // 17 // punareSa tayA'bhANi yA dattA vatsa ! te mayA / bhAvinI sA tavaivaiSA mA vidhA mRtyUsAhasam // 18 // Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 zrIzAntinAthacaritre so'vadad yujyate kartuM parastrIsaMgraho na me / iyaM ca pariNItaiva kiM kartavyaM mayA tataH ? // 18 // devatovAca he vatsa ! kiM bahatena saMprati ? | eSA te vallabhA'vazyaM nyAyenaiva bhaviSyati // 20 // taddAkyamanumene'sau sA punarguNasundarI / SaNmAsImaticakrAma patyurvirahaduHkhitA // 21 // aprApnuvatyasau kAntaM rahasyaM cAvilakhatI / pUrNe'vadhI pratijJAM vAM saMpUrayitumudyatA // 22 // sukASThaiH kArayAmAsa citAM tasmAt purAd bahiH / 'cacAla vAryamANA'pi praveSTuM jvalitAnale // 23 // rets sArthavAho'yaM vairAgyeNa hi kenacit / mumUrSatotyudanto'yaM sakale'pi pure'bhavat // 24 // tamAkarNya yayau rAjA sapauraH sapurandaraH / ratnasArapuNyasArasahitazca tadantikam // 25 // rAjJA so'bhANi kenA''jJA khaNDitA'tra pure tava ? | yadartilakSaNaM kASThabhakSaNaM kurute bhavAn // 26 // Uce ca ratnasAreNa suvicAreNa kiM tu te I aparAddhamaho ! dArerudArairbhadra ! kiJcana // 27 // so'vadad nAparAdhaM me kenApyAjJA na khaNDitA / ahaM tviSTaviyogArtikRtA daivena khaNDitA // 28 // ( 1 ) gha cele ca / Ga lokaizca vAryamANo'pi / (2) ja da sA'bhANi / Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1 ) (2) caturthaH prastAvaH / iti' jalpantyasAvantarvirahA'gnizikhAnibhAn / sudIrghataraniHzvAsAn 'muJcatyupacitaM yayau // 28 // rAjJoktamatra yaH kazcid mitramasya pravartate / saMbodhya rakSaNIyo'yamamunA mRtyusAhasAt // 30 // nAgaraiH puNyasAro'sya tanmitraM parikIrtitaH / rAjJA''diSTaH sa nikaTe gatvA'tha tamabhASata // 31 // tAruNye vartamAnasya saMpadA'laGkRtasya ca | 33 // duHkhahetumanAkhyAya yuktA no mitra ! te mRtiH // 32 // 'so'vadad yasya duHkhAni kathyante sa na dRzyate / hRdayAt kaNThamAgatya yAnti tatraiva tAnyaho ! aparaH prAha mitra ! 'tvAM tathA'haM tarkayAmi yat / karoSyevaMvidhAM ceSTAmupahAsakaroM nRNAm // 34 // fat affkhatalokamuktA caivamuvAca sA / kimayaM bhavatA zloko'lekhi no veti kathyatAm ? // 35 // Ameti bhaNite tena soce sA'haM tava priyA / yA muktA toraNaddAre'bhidhayA guNasundarI // 36 // prayAso'yaM mayA cakre he kAnta ! tava hetave / tat prasauda striyo veSaM mamA''zu tvaM samarpaya // 37 // gRhAdAnAyya tenA'pi dattaH so'syai manoharaH / pratisIrAntarAt sA'tha niryayau paridhAya 'tam // 38 // kha gha jlpnnmau| sva gha muJcanrupa- / (3) gha ja gatvA ca / (4) ja da sA'vadat / (5) (6) 228 gha tvaM / Ga ca / Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 zrIzAntinAthacaritre vadhUrvI 'vandata iti bharvA nirdizyamAnayA / namazcakre'nayA rAjA zvazrUzvazurakau tathA // 38 // kimetaditi pRSTazca puNyasAraH kathAM nijAm / kathayAmAsa bhUpasyAtivismayavidhAyinIm // 40 // vijJapto ratnasAreNa rAjaivaM yena me sutA | udUDhA so'bhavad nArI tadasyA deva ! kA gatiH ? // 41 // so'vAdIdala praSTavyaM kimu bhoH sA'pi gehinI ? | bhavatAt puNyasArasyodUDhA tatriyayA yataH // 42 // sA ratnasundarI tAzca vallabhA valabhIpurAt / AyayuH puNyasArasya mandiraM puNyayogataH // 43 // evamaSTau kalatrANi kRtacitrANi zRkhatAm / pUrvaM vihitapuNyasya puNyasArasya jajJire // 44 // dharmadezanayA bhavyaprANinaH pratibodhayan / jJAnasArAbhidhA''cAryastattrAnyedyuH samAyayau // 45 // atha taddandanAhetorbhaktibhAvitamAnasaH / yayau purandaraH zreSThau puNyasArasamanvitaH // 46 // " so'tha natvA tamAcAryaM papraccheti kRtAJjaliH / prabho ! matsUnunA pUrvabhave kiM sukRtaM kRtam 1 // 47 // zazaMsa so'vadhijJAnI pure nItipurAbhidhe / babhUva kazciducchinnasantAnaH kulaputrakaH // 48 // (1) da vindata iti / (2) gha jamatsutA / (3) Ga kalatrANAM / asau / (8) da Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH prastAvaH / saMsAravAsanirviNNaH sudharmamunisannidhau / jagrAha sa sudhIkSAM zikSAM ca dvividhAmapi // 48 // sa paJca samitIH samyak pAlayAmAsa yatnataH / guptI cApAlayat kAyaguptau kiM tu na nizcalaH // 50 // 'kAyotsarge sthito daMzamazakopadrave sati / pArayAmAsa taM zIghramasaMpUrNe'vadhAvapi // 51 // sudharmasAdhunA'bhANi kimAvazyakakhaNDanam ? / 'prakaroSi yato doSo vratabhaGge bhaved mahAn // 52 // tatastadbhayabhIto'sAvasahiSNu rimAmapi / guptiM nirvAhayAmAsa vaiyAvRttyaM cakAra ca // 53 // mRtvA samAdhinA so'nte' saudharme tridazo'bhavat / jajJe tava suta: zreSThin ! tataH cyutvA''yuSaH kSaye // 54 // sapta pravacanamAtRryat sukhenaiva pAlitAH / tadanena priyAH sapta pariNItAH sukhena hi // 55 // kaSTena pAlitaikA yat priyA'pyevamabhUt tataH / zrapramAdo vidhAtavyo dharmakarmaNi sarvathA // 56 // tacchrutvA jAtasaMvego'grahIda dIkSAM 'purandaraH / jagrAha zrAvakatvaM ca puNyasAro vivekavAn // 57 // (1) gha Ga kAyotsargasthito / (2) da bhoH 1 231 (2) Ga so'pi / (8) Ga, va zreSvapi / Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 zrIzAntinAthacaritra tataH putreSu jAteSu puNyasAro'pi vAIke / pratipadya parivrajyAM mRtvA sugatibhAgabhUt // 58 // // iti puNyasArakathAnakaM samAptam // zrutvemAM puNyasArasya satkathAM 'vimalA''zayaH / jagrAha dIkSAM kanakazaktistyatvA nRpazriyam // 58 // samIpe vimalamatyA AryAyAste ca tatpriye / dIkSAM gRhItvA saMjAte sutapaHsaMyamodyate // 60 // viharan naganagare siddhiparvatanAmake / gatvA ziloccaye tasthau pratimAmekarAtrikIm // 61 // tatpUrvamatsarI tatra himacUlAbhidhaH suraH / tasyopasargAn vidadhe nirAcakra sa khecaraiH // 62 // prabhAte pArayitvA tAM sa AgAda ratnasaJcayAm / / tatra sUri nipAtAkhyodyAne tAM pratimAM vyadhAt // 63 // zukladhyAnajuSaH tasya ghAtikarmacatuSTaye / prakSINa kevalajJAnamutyede vizvadIpakam // 64 // vidadhe mahimA tasya devavidyAdharA'suraiH / vajJAyudhacakriNA ca mAnavairaparairapi // 65 // Agatya samavAsArSIt puri tsyaamthaa'nydaa| pUrvottaradigvibhAga kSemaGgarajinezvaraH // 66 // (1) kha Ga ja vigtaa''shyH| chaTha viratAzayaH / (2) Tha ngngraiH| da viharavana gAro'sau siddhaparvatamastake / (3) duH -vimaanaakhyo-| Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH prstaavH| 233 cakrI vApitaH pumbhistadA''gatya niyojitaiH / tatazca saparIvArastaM nantuM 'drAg yayAvasau // 67 // pradakSiNAtyapUrva praNamya paramezvaram / niSasAda yathAsthAnaM zazrUSudharmadezanAm // 68 // atrAntare sutastasya sahasrA''yudhanAmakaH / . namaskRtya jinendraM taM papracchavaM katAJjaliH // 68 // bhagavan ! pavanavegAdInAM pUrvApara bhavAH / kathaM tAtana vijJAtA mamaitat kautukaM mahat ? // 70 // bhgvaanpythaa'vaadiidvdhijnyaanckssussaa| bhavasvarUpaM vijJAtaM teSAM vajrAyudhena bhoH ! 6.71 / punaH papraccha tad jJAnaM katibhedaM bhavatyadaH / jino'vocat paJcadhA tat prasiddha hyasmadAgame // 72 // matizrutAvadhisaMjJaM tatra jJAnatrayaM bhavet / tayaM manaHparyavaM ca paJcamaM kevalA'bhidham // 73 // buddhiH smRtizca prajJA ca mati: paryAyavAcakAH / dhImadbhiH punaretAsAM pRthak bhedAH prakIrtitAH // 74 // bhaviSyatkAlaviSayA matistAvat prkiirtitaa| buddhizca vartamAna syAdatIte ca smRtirbhaved // 75 // kAlatraye ca vijJeyA prajJA sA ca caturvidhA / kSayaM garbhave jantImatyAvaraNakarmabhiH // 76 // (1) ghaTha da -praya yAva- / (3) da cayaM gate bhaved jnnormtyaavrnnkrmnni| Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 zrIzAntinAthacaritra autpattiko vainayiko 'kArmiko paarinnaamiko| caturvidhA bhaved buddhiH paJcamI nopalabhyate // 77 // adRSTAzrutapUrve yA vastunyutpadyate kSaNAt / buddhirautpattiko nAma sA budhaiH parikIrtitA // 78 // bhArate rohako nAma zilAprabhRtivastuSu / dRSTI nidarzanaM tasyAM tatkathA zrUyatAmiti // 7 // ujjayinyAM mahApuryAmarikesarinAmakaH / buddhivikramasaMpanno babhUva pRthivIpatiH // 80 // tasyAH puryAH samAsane mahatyA zilayA'dbhite / naTagrAme'bhavad raGgazUro nAmnA kuzIlavaH // 81 // atimAtrakalApAtraM buddhinirjitavAkpatiH / bAlo'pyabAlabhAvo'bhUt tatputro rohakAhvayaH // 82 // tanmAtari vipannAyAM raGgazUrasya tasya tu / babhUva rukmiNI nAnI preyasI rUpazAlinI // 83 // sA yauvanamadobhattA bhartRgauravargArvatA / rohakasyAGgasaMskAraM na cakAra tathAvidham // 84 // so'vadad kupito yat tvaM zuzrUSAM na karoSi me| bhavithati tato'vazyaM he mAtaH ! te na sundaram // 85 // (1) Ga kArmikA pariNAmikA / (2) kha gha Ga ja matiH / (3) ka ja Ta da -miyam / Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 235 caturthaH prastAvaH / sA'bravId re zizo ! yat tvaM nigrahAnugrahAkSamaH / sa tvaM ruSTo'thavA tuSTaH kariSyasi mamAtra kim ? // 86 // rohakaH cintayAmAsotpAdya mantuM kamapyaham / tathA kariSye tAtasyAniSTeyaM jAyate yathA // 87 // vicintyaivaM sa yAminyAmutthAya sahasA'bravIt / yAtyeSa puruSaH ko'pi niHsRtya gRhamadhyataH // 88 // tad nizamya pitA tasya zayAno'tha gRhAjire / utthAyovAca re ! duSTaM taM darzaya naraM mama // 8 // rohako'pyavadat tAta ! sa utpmutya gata: kSaNAt / raGgo'pi hi virAgAhastato'bhUda gehinoM prati // 10 // pAH ! kimanyanarA''saktA jAteyamathavA bhavet ? / kimidaM durghaTaM yena bhavantyevaMvidhAH striyaH ? // 81 // pRthakzayyAvidhAnena tato'sau tena dhiimtaa| azastravadhavad duHkhabhAginI vidadhe sphuTam // 12 // sA'pi dadhyau mayA nAparAddhaM kimapi bhartari ? / nUnametena bAlena kopito'yaM patirmama // 83 // karomyasyaiva tadbhaktiM bhrtRtossvidhitsyaa| yenaivA''ropitaM duHkhaM sa evA panayatvaram // 84 // tataH sA prArthayAmAsa rohakaM bhaktipUrvakam / vatsa ! me'bhimukhaM kAntaM kuru dAsyasmi te sphuTam // 15 // (1) kha gha Ga -panayettarAm / Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 zrIzAntinAthacaritra vidhAya sa sudhIre tAmAtmavazavartinIm / punA rAtrI sacandrAyAM provAca janakaM prati // 16 // uttiSThottiSTha hai tAta ! yAtya dyAmyasako naraH / athAsya pRcchato'darzi tena cchAyA zarIrajA // 17 // tvacchAyeyamiti prole pitrA provAca rohakaH / agre'pyevaMvidhI dRSTastahi tAta ! mayA naraH // 8 // raGgazUraH tato dadhyo hA ! mayA vacanAt zizoH / apamAnapadaM cakre patnI doSA'bhizaGkayA // 18 // tataH sA rukmiNI bharnu: pUrvavada vallabhA'bhavat / rohakasya sadA bhaktiM kurute sma ca sAdaram // 700 // 'sa pitrA saha bhuGkte sma tathA'pi kuzalA''zayaH / khajananyA api prAyo buddhimAn na hi vizvaset // 1 // anyadA saha tAtana sa gatvojjayinoM purIm / sarvamAlokayAmAsa pure devakulA''dikam // 2 // gate tAte puromadhye sa sipraasaikte'nydaa| puroM reNumayoM katvA tasthau tadrakSaNa svayam // 3 // athAlpabhRtyo'zvA''rUDhastenAgacchan pathA nRpaH / sahasA rohakeNoce sAvaSTambhamidaM vacaH // 4 // puraH prAsAdacaityAnyAM rAjaputra ! puromimAm / kiM tvaM bhaktAsi yenAvaM nivartayasi nAnyataH ? // 5 // tasya buddhyA girA caiva prahRSTaH pRthivIpatiH / kasyAyaM sUnurityevaM papracchAnucarAn nijAn ? // 6 // Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH prastAvaH / te'vocan raGgazUrasya suto'yaM deva ! rohakaH / vijJAnavacanAbhyAM yo jAtastvaccittamohakaH // 7 // mantripaJcazatAnyAsan tasya rAjaH paraM naram / prakaSTaM mArgayAmAsa sa vidhAtuM mahattamam // 8 // tato'sau rohakaprajJAparIkSaNa kRte'nyadA / puruSaM preSayitvA khaM grAmINAnidamAdizat // 8 // asma dyogya iha grAme prAsAdaH kAryatAM param / dravyavyayena bahunA'pyekadravyavinirmitaH // 10 // saMbhUya grAmavRddhAste raGgazUranaTazca saH / ciramAlocayAmAsustad vidhAtumanIkharAH // 11 // vinA tAtamabhuJjAno rohako'tha rudan grahAt / AgatyAkArayAmAsa bhojanAyainamAdarAt // 12 // so'vadad vatsa ! datto'dya kSudrA''dezo mhiibhujaa| ekadravyeNa kenApi prAsAdaH kAryatAmiti // 13 // tanirNayamakatvaiva bhojanaM kriyate katham ? / AjA balavatAM yasmAd lavitA na zubhAvahA // 14 // rohako'pyavadat tAvad bhojanaM kriyatAM nanu / pazcAt sarvaM bhaNiSyAmi cintanIyaM kimatra bhoH ? // 15 // . bhojanoDamabhASiSTa sa sudhI rAjapUruSam / iyamuccatarA dIrghA''yAmayuktA'sti yA zilA // 16 // tayaiva kArayiSyAma: prAsAdaM nRpacintitam / pUraNIyaM nRpeNaiva punaH zilpidhanA''dikam // 17 // Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritra ityarthe kathite tena punA rAjA paradyaviH / grAmasthA ityabhASyanta bastamuddizya puMgirA // 18 // poSaNIyaH pratidinaM basto'sau cArivAribhiH / ahonAdhikamedAstu puna: preSyo'smadantikam // 18 // kathitaM rohakasyaiva tatastenApi dhiimtaa| DhaNA''dipoSitasyAsya darzyate pratyahaM vRkaH // 20 // tathAkate'munA rAjJA preSitaH kukkuTo'nyadA / eko'pi yodhanIyo'yaM dattA''jJA cedRzau tathA // 21 // saMkrAntapratibimbo'sAvAda" yodhita ciram / tilAnAM zakaTAn pretha bhANitaM bhUbhujA punaH // 22 // yanve hi pIDayitvA'mUn tailaM kArya paraM tilAH / mauyante yena mAnena meyaM tenaiva tailakam // 23 // rohako mApayAmAsa pRthvAdarzatalena tAn / bhUyastenaiva tailaM ca buddheH kiM nAma duSkaram ? // 24 // anyadA'kArayad vati nRpatirvAlukAmayIm / anayA gopayiSyante zAlInAM kila tandulAH // 25 // rohako'pyavadad rAjakArya kArya yathAtatham / paraM pramANaM naitasyA jAnomo'katapUrviNa: // 26 // tatastasyAH purAtanyAH khaNDamekaM pradarzyatAm / yatastena pramANe na sA navyA kriyate bahuH // 27 // (1) kha gha ja -taH khayam / Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH prastAvaH / 238 anyadA ca jarajastI preSitastatra bhUbhujA / kathitaM ca yathA yatnAt pAlyo'yaM mama vAraNa: // 28 // saMsthitasyAsya me vArtA kathanIyA yathA tathA / mRta ityakSarabandaM noccAyaM tu puro mama // 28 // jApito rohakeNati mRte tasmin mahIpatiH / yad deva ! na caratyadya karI pibati vA na ca // 30 // cakre nocchAsaniHzvAsI rAjIce tarhi kiM mRtaH ? / so'vadad vedmi naivAhaM devo jAnAti kAraNam // 31 // rAjJA puna: samAdiSTaM grAmalokasya tasya tu / yad bhoH ! khAdujalA''pUrNa: khakUpaH prepthatAmiha // 32 // pratyUce rohako'pyevaM purasthA kA'pi kUpikA / devA''dau preSyatAmatra yataH sAI tayatyayam // 33 // dRSTo rAjA'pyabhASiSTa yuktamatena jalpitam / kAryasyA'ghaTamAnasyA'ghaTamAnamihottaram // 34 // pradattA'jJA punA rAjA yadudIcyAM vanaM dizi / dakSiNasyAM dizi grAmAt tat kathaM kriyate vada ? // 35 // rohako'pyavadad grAmanivezaH kriyate'nyataH / tenaiva vidhinA grAmAd bhaved dakSiNato vanam // 36 // rAjA''dezAt sa cAnyedyuH pAyasaM pAvakaM vinA / papAcAvakarasyAntaH sthAlauM vinyasya yatnataH // 37 // (1) kha gha -miti / ja -mitaH / Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 zrImAntinAthacaritre samIpe bhUpatiH svasyAkArayAmAsa rohakam / vyavasthayA'nayA'ndhedyuranyo'nyasya viruddhayA // 38 // nAgamyaM malinAGgena kAryaM snAnaM na ca tvayA / yAnA''rUDhena cAgamyaM padbhyAM nA'spRzatA bhuvam // 38 // notpathena na mArgeNa na rAtrau na ca vAsare | na kRSNe nojjvale pakSe na cchAyAyAM na cA''tape // 40 // nopadApANinA naiva riktahastena vA tvayA / AgantavyaM tvayA'bhyAme zemuSIzAlinA dhruvam // 41 // tatazcaiDakikiA''rUDhaH spRzan padbhyAM dharAtalam / prakSAlitAGgastoyena sandhyAkAle kuhadine // 42 // dhRtacAlanakaH zIrSe cakrarekhAntarAlagaH / mRdupAyana'pANizca sa yayau nRpaparSadi // 43 // kRtvA praNAmaM bhUpasya samIpe niSasAda ca / DhaukayAmAsa cAmuSya prAbhRtaM mRttikAmayam // 44 // kimetaditi rAjJokte kathayitvA''tmana: kathAm ? | so'vadada deva ! gurvIyaM jaganmAteva mRttikA // 45 // tatazca svA''gatapraznadravyadAnA''dinA nRpaH / saMmAnyainaM sabhAmadhye prazazaMsa savismayaH // 46 // aho ! asya mahApuMso vilokya mativaibhavam / vayaM manyAmahe rUDhaM satyametat subhASitam // 47 // (1) kha gha ja - pANibhyAM / Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH prastAvaH / 241 vAjivAraNalohAnAM kASThapASANavAsasAm / nArIpuruSatoyA'nAmantaraM mahadantaram // 48 // athA'GgarakSakatve taM nivezya nizi bhUpatiH / ... suSvApa zayane tasmin rohako'pi mahAmati: . 48 // yAminyAH prathame yAme jAtanidrAcayo'tha saH / vibodhya rohakaM smA''ha supto jAgarti vA bhavAn ? // 50 // so'vadad naiva supto'smi deva ! cintAM karomyaham / avikAliNDikAH ko nu karotyevaMvidhA iti ? // 51 // bhUpapRSTena tenaiva kRtastanirNayo yathA / . . vAtaprAbalvatastAsAM jAyante tAstathAvidhAH // 52 // hitIyaprahare'pyevaM pRSTo rAjJA jajalpa saH / yathA pippalaparNAnAmAdiranto'thavA guruH // 53 // tenaiva nirNayazcakra hAvayeto samAviti / hatIyaprahara khADihalAdehasya cintanam // 54 // nirNItamiti tenaiva samatvaM dehapucchayoH / .. yAvatI khetatA tAvat kRSNatvamapi tattanau // 55 // caturthaprahare viddhaH kaNTa kena mhiibhujaa| jagAda rohako deva ! cintA tvattAtajA mama // 56 // (1) Tha -nAM dRzyate / (2) kha dha na ptraannaaN| (3) Ga nirNIya kSataM / Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 zrIzAntinAthacaritre kIdRzauti tRpaNoto so'vadad rAjaguhyako ? / niNejakAlimAtaGgAzceti te janakAH sphuTam // 57 // rAjoce kimasaMbaddhaM brUSe jAnAsi vA katham ? / so'pyavocata jAnAmi bhUpate ! tava ceSTayA // 58 // nyAyena pAlayasyuvauM yena tena nRpA''tmajaH / tuSTo dadAsi yad bhUri dhanaM tad dhanadAtmajaH // 58 // kopaM karoSi yad gADhaM tat tvaM caNDAlanandanaH / ruSTo harasi sarvasvaM yena tad rajakA''tmajaH // 6 // vidyaH kaNTikayA yasmAd dUno'hamalidaMzavat / tena jAnAmyahaM rAjan ! vRzciko'pi pitA tava // 61 // ityarthe saMzayazcette janauM pRccha tabijAm / tayA'pyanumataM hyetadatinibandhapRSTayA // 62 // vIkSyAbhilaSitA ete yadRtusnAtayA mayA / tena paJcApyamI vatsa ! piDhabhAvaM bhajanti te // 63 // tato'sau rohako nAmA'nanyasAmAnyadhodhanaH / paJcamantrizatavAmI kRtastuSTena bhUbhujA // 64 // 'tasya buddhiprabhAveNa dRptA api mahIbhujaH / arikesaribhUpasya babhUvurvazavartinaH // 65 // // iti rohakakathAnakaM samAptam // buddhirvainayikI sA yA vinayena bhaved guroH / adhIte'pi nimittA''dizAstre cAruvicArakat // 66 // Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'caturthaH prastAvaH / ghaTacitrAssdikaraNa zilpinAM lekhakasya ca / bhavet karmasamutthA yA sA buddhiH kArmiko sphuTam // 67 // pariNAmavazAt sarvavastunaH kRtanizcayA / 243 syAt pAriNAmiko buddhiH pratibodhavidhAyinI // 68 // sarvAsAmapi buddhInAM dRSTAntA AgamoditAH / aneke santi te granthagauravAdiha noditAH // 66 // free farsSA matijJAnamihocyate / sati yasmin zrutamapi prAdurbhavati dehinAm // 70 // trikAlaviSayaM vastu yenA'dhItena vidyate / tat siDamATakAmukhyaM zrutajJAnaM prakIrtitam // 71 // kiyanto'pi bhavA yena vijJAyante zarIriNAm / proktaM tadavadhijJAnaM sarvadikSu kRtAvadhi // 72 // bhAvA manogatA yena jJAyante saMjJidehinAm / manaH paryavasaMjJaM taccaturthaM jJAnamucyate // 73 // sarvatra sarvadA yasya skhalanA na kathaJcana / tadbhave kevalajJAnaM paJcamaM siddhisaukhyakRt // 74 // athotthAya jinaM natvA gRhe gatvA ca cakrabhRt / rAjye nyavezayat putraM 'sa sahasrA''yudhAbhidham // 75 // catuHsahasre rAjInAM tatsaMkhyaiH pArthivaistathA / saptaputrazataiH sArddhaM sa zrAmaNyaM tato'grahIt // 76 // (1) Ga sahasrAyudhanAmakam / Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 zrIzAntinAthacaritre gRhItvA dvividhAM zikSAM gItArtho viharan bhuvi / yayau so'pi girivaraM siddhiparvatasaMjJakam // 77 // tatra vairocane stambhe ramaNIye zilAtale / sa sAMvatsarikoM tasthau pratimA merunizcalaH // 78 // ito'zvagrIvatanayau maNi kumbhmnnidhvjii| bhavaM bhrAntvA suratvena samutpannau tadA hi tau // 8 // tatpradezaM samAyAtau bhagavantaM nirIkSya tam / utpannamatsarau tasyopasargAniti cakratuH // 80 // tIkSNadaMSTrAkarAlAsyaM dIrghalAGgalamAditaH / tau siMhavyAghrayo rUpaM muktanAdaM vitenatuH // 81 // tatazca rUpamAsthAya karekhoratibhoSaNam / kuDo vidadhatuH tasya dantaghAtA''dyupaTravam // 82 // bhUtvA'tha sarpasapiNyau phttaattopbhyngkrau| tata: pizAcarAkSasyAvupadudruvatuzca tam // 83 // rambhAtilottamAnAnau zakrasyAgrapriye tdaa| vajrAyudhamunIndraM taM namaskartumupaiyatuH // 84 // te vilokya samAyAntyau 'varitaM tau praNazatuH / tAbhyAM saMtakSitau gADhaM vacanairbhayakAribhiH // 85 // sAGgahAraM savilAsaM hAvabhAvarasottaram / rambhA nRtyaM svayaM cakre vajrAyudhamuneH puraH // 86 // (1) ka ja viratau tau praNemataH / ca da vaarito| Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthaH prastAvaH / 245 saptasvarasamAyuktaM grAmavayapavinitam / tilottamA'pi saparIvArA gItaM vyadhAd varam // 87 // vidhAyaivaMvidhAM bhakti munIndraM taM praNamya ca / rambhAtilottame devyo jagmatuH sthAnamAtmanaH // 88 // vArSikoM pArayitvA tAM pratimAmatiduSkarAm / vijahAra mahIpauThe vaccAyudhamahAmuniH // 88 // kSemara gate mokSaM gaNabhRt pihitAzravaH / Ayayo nagare'nyedyuH sahasrAyudhabhUpati: // 8 // dharma tadattike zrutvA pratibuddhaH sako'pi hi / rAjye zatabalaM putraM nivezya vratamAdade // 81 // . gItArtho militaH so'tha tAtasAdhostatazca tau / bhUmyAM viharata: smobhau kurvantau vividhaM tapaH // 12 // ISat prAgbhArasaMjJa'tha samAruhya mahaudharI / saMtasthataH kRtaprAyau pAdapopagamena tau // 13 // tyalA dehamidaM malAJcitamubhau tau devalokottaraM saMprAptau navamaM gatAvamumatha aveyakAgreyakam / itthaM zAntijinevarasya carita tasyaiva varyASTamaH prokto'yaM mayakA bhava: sanavamaH saGghasya kuryAcchivam // 784 // ityAcAryazrIajitaprabhasUriviracite zrIzAntinAthacarite aSTamanavamabhavavarNano nAma caturthaH prastAvaH // Page #246 -------------------------------------------------------------------------- Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arham atha paJcamaH prastAvaH / ito'sya jambUDopasya prAgvidehasya 'madhyame / vijaye puSkalAvatyAmasti pUH puNDarIkiNI // 1 // nItikortijayazrINAM strINAM saGketamandiram / abhUt tIrthaGkarastatra rAjA ghanarathAbhidhaH // 2 // rUpalAvaNyasaMyukte tasyA'bhUtAmubhe priye / AdyA prItimatInAmnI dvitIyA ca manoharI // 3 // vajrAyudhasya jIvo'thaika triMzatsAgarasthiteH / tasmAt sarvottamagraiveyakAdAyuHkSaye cyutaH // 4 // tatpUrvapreyasIkukSizaktau muktAmaNiprabhaH / samutpede sutatvena meghasvapnopasUcitaH // 5 // ( yugmam ) sahasrAyudhajIvo'tha tataSupratvodare'bhavat / rAjJaH patnagAH dvitIyasyAH surathasvaprazaMsitaH // 6 // pUrNakAle'tha te devyau prasUte zubhalakSaNau / megharathadRDharathanAmAnau varanandanau // 7 // atikrAntazizutvau tau kalAcAryasya sannidhau / suvinItau mahAprAjJau peThatuH satkalA iti // 8 // (1) gha ja bhUSaNe / Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 zrIzAntinAthacaritre lekhyaM gaNitamAlekhyaM nATyaM gItaM ca vAditam / kharapuSkaragataM samatAlaM ceti tat vidhA // 8 // aSTApadaM nAlikA ca janavAdaM tathaiva ca / vidhA dyUtaM cAvapAnavidhiH zayanasaMyutaH // 10 // AbharaNavidhizcAryA gAthA gItiH prhelikaa| lokazca gandhayuktazca taruNInAM prasAdhanam // 11 // nagarastrIhayahastInAM lakSaNAni gavAM tathA / lakSaNaM tAmracUDasya tathA 'medrasya lakSaNam // 12 // cakracchatramaNidaNDakAkiNIkhanacarmaNAm / pratyekaM lakSaNAnIha jJAtavyAni kalAvidA // 13 // candrasUragraharAhucaritaM suupkaartaa| vidyAkAro mantragataM rahasyagatameva ca // 14 // vyUhaM cApi prativyUhaM cAraM ca praticArakam / skandhAvArapramANaM ca mAnaM ca puravAstunoH // 15 // skandhAvArapuravAstanivezaM cA'zvazikSaNam / hastizikSA tattvavAdaM nItizAstraM savistaram // 16 // dhanurvedamaNisvarNadhAtuvAdaM tathaiva ca / bAhuyuddha daNDayuddhaM dRSTimudhyoyudhaM tathA // 17 // niyuddha vAgyudhaM sarpavalApAM stambhanaM tathA / patracchedaM vaidyakaM ca vaSirvANijyakarma ca // 18 // (1) ka kha Daja ssnnddy| - . . Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcamaH prastAvaH / 249 vijeyo valipalitanAzaH pakSirutaM tathA / kalA visaptatizcaitA vidvadbhiH parikIrtitAH // 18 // kalAkalApasampUrNau rUpanirjitamanmathau / krameNa yauvanaM prAptI kumArI to babhUvatuH // 20 // sumandirapurAdhIzanihatArinRpA''tmaja / upayeme megharathaH priyamitrAmanArame // 21 // tasyaiva bhUpateH putrI kaniSThA ruupsNyutaa| patnI dRDharathasyApi janje sumatisaMjJakA // 22 // nandiSaNameghasenA'bhidhAnI varanandanau / jAto 'megharathasyA'tha patnIhitayasaMbhavI // 23 // putro dRDharathasyaiko rathasenAbhidho'bhavat / / te trayo'pi kalA'bhyAsaM samaye cakrire'khilam // 24 // rAjA megharatho'nyedyuH putrapautrasamanvitaH / siMhAsananiviSTo'dhitaSThAvAsthAnamaNDapam // 25 // proktA megharadhanAtha na vAdhItA nijAtmajAH / vatmAH ! prajJAprakAzA'rthaM brUta praznottarANi ca // 26 // tatastadvacanAnantarameva ekena kaniSThena paThitam : kathaM saMbodhyate brahmA dAnArtho dhAturatra kaH ? / kaH paryAyaca yogyAnAM ko vA'laGkaraNaM tRNAm ? // 27 // (1) Ga megharathasthemo vinyaadigunnairyutau| Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 zrIzAntinAthacaritra vicintya dvitIyenokram-'kalA'bhyAsaH' iti / sa ca paThitavAn : daNDanItiH kathaM pUrva mahAkhede ka ucyate ? / kA'balAnAM gatirlokapAlaH kaH paJcamo mataH ? // 28 // jyeSThena tasyottaraM dattam-"mahIpatiriti" / tatazca sa papATha : kimAzIrvacanaM rAjJAM kA zambhoH tanumaNDanam ? / kaH kartA sukhaduHkhAnAM pAtraM ca sukRtasya kaH ? // 28 // anyeSu ajAnatma megharathena tasyottaramAdAyi-'jIvarakSAvidhiriti / khayaM ca bhaNitavAn sukhadA kA zazAGkasya madhye ca bhuvanasya kaH ? / niSedhavAcakaH ko vA kA saMsAravinAzinI ? // 30 // raajnyoktm-'bhaavneti'| tathaikA gaNikA tatropavizya nRpamabravIt / jIyate deva ! nAnyena kakavAkurayaM mama // 31 // yadi vA'nyasya kasyA'pi garvo'sti caraNAyudhAt / sa pAdamUle bhavatAmAnayatvAtmakukuTam // 32 // jeSthate kukkuTo me cet tAmracUDena kasyacit / tat tasmai saMpradAsyAmi dravyalakSamahaM sphuTam // 33 // rAjJI manoramA tasyAH samAkAtha tahacaH / dAsyA rAjAjJayA tanAnAyayad nijakukkuTam // 34 // (1) Tha manaM ca sukSatasya kA / Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcamaH prastAvaH / muktastena paNenA'sau tatastau nRpateH puraH / yoddhuM pravRttAvanyo'nyaM cacughAtakRtakSatau // 35 // cacupAdaprahAraistau yudhyantAvaruNekSaNau / rAjasabhyajanakRtAM prazaMsAM samavApatuH // 36 // tIrthaGkaratvAdAgarbhavAsAd jJAnatrayA'nvitaH / atrAntare megharathaM rAjA ghanaratho'bravIt // 37 // ciraM yudhvA'nayormadhyAda vatsa ! naiko'pi jeSyati / pRSTo'tha kAraNaM tena punareva jagAda saH // 38 // ihaiva bharatakSetre'bhUtAM ratnapure pure / dhanada sudattasaMjJau vaNijau mitratAM gatau // 38 // bAhayantau balIvardo kSuttRSNAbharapIDitau / vyavahAraM sadA gantragrA cakratuH samameva tau // 40 // mithyAtvamohitau kUTatulAmAnavidhAnataH / arjayAmAsaturvittaM tau cAlpaM paravaJcakau // 41 // anyadA kalahAyantau tau prahRtya parasparam | vipadya cArtadhyAnena saMjAtau vanadantinau // 42 // kUle suvarNakUlAyAH varDamAnau babhUvatuH / kAJcanatAmrakalazA'bhidhAnau yUthanAyakau // 43 // tau ca yUthasya lobhena yuvA mRtvA babhUvatuH / sairibhau puryayodhyAyAM nandimitrasya mandire // 44 // gRhItvA rAjaputrAbhyAM yodhitau tau parasparam / vipadya puri tatraiva saMjAtau meSako dRDhau // 45 // 1 251 Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 zrIzAntinAthacaritre mithaH zRGgA'graghAtena bhinnazorSau savismayam / mRtvamau kukkuTau jAtau roSAruNavilocanau // 46 // tatazca naitayormadhyAd vatsaiko'pi vijeSyate / iti zrutvA megharatho'vadhijJAno zazaMsa ca // 47 // na kevalamimau tAta ! 'matsarAveSTitau dRDham / khecarAdhiSThitau cAtra kAraNaM kathayAmi vaH // 48 // astyatra bharatakSetre vaitAvyavaraparvate / suvarNanAbhaM nagaramuttarazreNibhUSaNam // 48 // tatrA''sIda garuDavegAbhidhAnaH khecarezvaraH / tasya putrau candrasUratilakA''khyau nabhazvarau // 50 // anyadA tau namaskartu pratimAH zAzvatArhatAm / jagmatumeruzikhare jinanAtra pavitrite // 51 // tatra sAgaracandrA''khyaM cAraNAzramaNaM varam / dRSTvA praNematuH svarNazilA''sonamimau mudA // 52 // pRSTo munivarastAbhyAM nijapUrvabhavasthitim / so'pi jJAnena vijJAya kathayAmAsa tAviti // 53 // astauha dhAtakIkhaNDaddIpasyairavate puram | nAmnA vajjrapuraM tattrAbhayaghoSo'bhavad nRpaH // 54 // suvarNatilakA tasya rAjJo tatkucisambhavau / abhUtAM jayavijayAbhidhAnau varanandanau // 55 // (1) ka yuddhetra te vairasaMyutau / khecarAveSTitau / kha gha Ga matsarAbeSTitau yutau / yuddhetrate roSaraNau / Tha pUrvaduSkarmavairiNau / matsarAveSTitau / Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcamaH prastAvaH / 253 itaH suvarNa nagaravAminaH zAsabhUpataH / pRthvIdevobhavA pRthvIsenA nAmnI sukanyakA // 56 // bhUpasyAbhayaghoSasya samAyAtA svayaMvarA / pariNItAtiharSeNa tenAsau mRgalocanA // 57 // anyadA'tha vasantau supuSpavanabandhure / yayau krIDitumudyAne rAjA rAjIzatAnvitaH // 58 // bhramantyA tatra tatpatnayA pRthvIsenAbhidhAnayA / pradarzi dAntadamanAbhidhAno munipuGgavaH // 58 // tatyAkheM dharmamAkarNya tayA ca pratibuddayA / anujJApya mahIpAlaM pravrajyA pratyapadyata // 6 // rAjA'pyudyAnalakSmI tAmanubhUya yayau puram / prAptazca tagRhe'nyeA zchadmastho'nantatIrthakvat // 61 // prAzukairanapAnazca sa tena pratilAbhitaH / cakrire paJca divyAni tagRhe ca divaukasaH // 62 // utpabakevalasyAsya samIpe sa mahIpatiH / tanayAbhyAM samaM tAbhyAM pravrajyAM pratipatravAn // 63 // viMzatisthAnakaiH tIrthakarakarma nibadhya saH / katvA kAlaM sasuto'pyacyutakalpe suro'bhavat // 64 // tatazcayato'bhayaghoSajIva: svasyA''yuSaH kssye| rAjA dhanaratho jane hemAGgadanRpA''tmajaH // 65 // jIvI jayavijayayoH saJjAtI vAM divshcaatii| iti tenAnagAreNa tayostAta ! niveditam // 66 // Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 zrIzAntinAthacaritra tatasto draSTumutko tvAmihAyAtI nbhshcrau| . apazyatA yudhyamAnau kautukAt 'kurkuTAvimau // 67 // tAbhyAmadhiSThitAvetau vidyayA tasthatuzca to| ihaiva gopayitvA skhaM svavidyAyAH prabhAvataH // 68 // vAkyaM megharathasyedaM zrutvA tau khecarAvubhau / rAjJo ghanarathasyAMhrI prakaTIbhUya nematuH // 68 // to pUrvabhavatAtasya tasya nakhA kramahayam / kSaNaM sthitvA nijaM sthAnaM punareva prajagmatuH // 70 // tato dIkSAM gRhItvA tau tapastavA suduzcaram / utpabakevalajJAno sanAtanapadaM gatau // 71 // atha tau kurkuTau savIM zrutvA pUrvabhavasthitim / mahApApavidhAtAraM manasA khaM ninindatuH // 72 // praNamya caraNainhaM rAjJo dhanarathasya tau| svabhASayocatuzcaivamAvAM kiM kurvahe 'prabho ! ? // 73 // tato rAjJA sasamyaktvo dharmo'hiMsA''dilakSaNaH / tayorniveditastAbhyAM bhAvasAraM pratIpsitaH // 74 // prAyaM kRtvA vipannau tau devayonI babhUvatuH / tAmracUlasvarNacUlo bhUtau bhUtA'TavauM gatau // 75 // (1) kukkuTakurkuTazabdayoH paryAyatvAt keSu pustakeSu kukkuTazabdasya keSucana kukttyollekhH| (2) ka da vibho!| (3) Da aayuHkssye| Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcamaH prastAvaH / 255 tato vimAnamAruhyA''gatya natvA mahIpatiH / katopakAraM taM prAzaMsatAM viracitAJjalI // 76 // rAjAnaM samanujJApya jagmatustI khamAzrayam / rAjA'pi pAlayAmAsa rAjalakSmImasau ciram // 77 // etya lokAntikairdevai rAjA ghnrtho'nydaa| tIrthaM pravartayetyuktvA dIkSAkAlaM vibodhitaH // 78 // dattvA sAMvatsaraM dAnaM rAjye megharathaM sutam / sthApayitvA sa jarAhe dIkSAM devendravanditaH // 7 // utpAdya kevalajJAnaM bhavikAn pratibodhayan / vijahAra mahopoThe zrImAn ghanaratho jinaH // 80 // yukto dRDharathenAtha yuvarAjena sapriyaH / udyAne devaramaNe yayau megharatho'nyadA // 81 // tatrAzokatarormUle niviSTasyAsya bhUpateH / purobhUtaiH samArabdhA kaizcit prekSaNakakriyA // 82 // nAnAzastradharAH kattivAsaso bhUtimaNDitAH / te'tIva vismayakaraM nRtyaM vidadhire kSaNam // 83 // teSu nRtyaM prakurvatsu kiGkiNIketumAlitam / vimAnamekamAkAzAdAyayau nRpasabidhau // 84 // tanmadhye sundarA''kAraM nArIpuruSayoryugam / dRSTvA papraccha kAvetAviti devI mahIpatim // 85 // rAjA provAca he devi ! zRNu vaitAThyaparvate / uttarasyAM varazreNyAM nagarI vidyate'lakA // 86 // Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 auzAntinAthacaritre vidyudrathakhecarendraputrastatra mahAbhujaH / ayaM siMharatho nAmrA sarvavidyAdharekharaH // 87 // iyaM vegavatInAmnI bhAryA'sya sahito'nayA / gato'bhUd dhAtakokhaNDahope'sau vandituM jinam // 88 // tato nivartamAno'sau yAvadAgAdiha priye ! / pratighAto gatestAvadasyAbhUt sahasaiva hi // 8 // mAM dRSTvA'cintayadasau sAmAnyo'yaM nRpo na hi / yatprabhAveNa saJjAtA vimAnaskhalanA mama // 50 // tato'nena prahRSTena bhUtarUpANyanekazaH / kRtvA mama puracakre priye ! prekSaNakautukam // 11 // papracchavaM punardevI kimanena purAbhave ? / sukRtaM vihitaM yena jAtA nAthaIirodRzI // 2 // rAjovAca priye ! pUrva pure saGghapurAbhidhe / rAjaguptAbhidhaH kazcid babhUva kulaputrakaH // 83 // zaDikA nAma tadbhAryA nirdhanatvena pauddito| tau kRtvA'nyagrahe karma prANavRttiM vitenatuH // 24 // kASThAdyarthamathAnyeArgatAbhyAM kAnanAntare / dRSTvA bhaktivazAt tAbhyAM sAdhureko namaskRtaH // 5 // upadiSTastayoragre tena dharmo jinoditaH / vidhinA''rAdhitazcintAmaNikalpadrumopamaH // 86 // janmAntaropArjitAnAM pApAnAmantakArakam / AdiSTaM ca tapo hAtriMzakalyANAbhidhaM varam // 87 // Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcamaH prastAvaH / trirAtraddityaM tatra bhaveccAturthikAni ca / hAtriMzaditi tAbhyAM tad vidadhe bhaktipUrvakam // 88 // tasya pAraNake tAbhyAM munireko gRhAgataH 1 praNamya prAzukairbhaktapAnAdyaiH pratilAbhitaH // ee // pratipannA'tha kAlena tAbhyAmapyanagAratA / rAjaguptaH sa cAcAmlavardhamAnaM tapo'karot // 900 // zrAyuHcaye vipanno'sau brahmaloke suro'bhavat / tatazcaprataH siMharathAbhidho'yaM samabhUt priye ! // 1 zaGkikA ca tapaH kRtvA kalpe gatvA ca paJcame / iyaM vegavatonAmno jajJe'syaiva hi vallabhA // 2 // iti megharathaproktamAkarNya caritaM nijam / pratibuddhaH siMharatho gato nijagTahaM tataH // 3 // nivezya tanayaM rAjye priyayA sahitastayA / zrIdhanarathatIrthezapAdAnte vratamagrahIt // 4 // ghoraM kRtvA tapaHkarmA'vApya kevalamuttamam / dhautakarmamalaH siddhiM yayau siMharatho muniH // 5 // vanAdu gehaM samAyAto rAjA megharatho'nyadA / muktA'laGkaraNA''rambho vidadhe poSadhavratam // 6 // madhye poSadhazAlAyAH sthito yogAsssane sudhIH / puraH samastabhUpAnAM vidadhe dharmadezanAm // 7 // atrAntare kampamAnazarIrastaralekSaNaH / saMvRtto'smi mahArAja ! tavAhaM zaraNA''gataH // 8 // 257 33 Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 zrIzAntinAthacaritre iti jalpan manuSyoktyA kuto'pyetya bhayadrutaH / papAta bhUpateH kroDe pakSI pArApatAbhidhaH // 8 // ( yugmam ) bhayabhItamamuM dRSTvA dayAluH sa mahIpatiH / proce tvaM bhadra ! mA bhaiSIH kuto'pi mama sannidhau // 10 // evamAbhASito rAjJA nirbhayaH smbhuudsau|| tAvat tatra samAyAta: krUraH zyenA'bhidho hijaH // 11 // so'vadat zRNu rAjendra ! tvadutsaGgagato'sti yaH / pArApata: sa me bhakSyaM taM muJca kSudhito'smAham // 12 // jajalpa bhUpatirbhadra ! mamA'yaM zaraNA''gataH / yukto nA'rpayituM yena paThantyevaM manISiNaH // 13 // zUrasya zaraNA''yAto'hermaNizca saTA hareH / gRhyante jIvatAM naite'moSAM satyA urastathA // 14 // paraprANaiH nijaprANapoSaNaM puNyazoSaNam / tavA'pi nocitaM svargavAraNaM khambhakAraNam // 15 // chidyamAne'pyekapicche yathA te jAyate vyathA / tathA'nyeSAmapi bhavedidaM citte vibhAvaya // 16 // bhAvinI te kSaNaM TaptiH palale'pyasya bhakSite / sarvaprANavinAzo'syeti citte paribhAvaya // 17 // paJcendriyANAM jIvAnAM vadhaM kRtvA durAzayAH / gacchanti narakaM jIvA idaM citte vibhAvaya // 18 // zrUyate jIvahiMsAvAn niSAdo narakaM gataH / dayA''diguNayuktA ca vAnarI tridivaM gatA // 18 // Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcamaH prastAvaH / ihA''sIdamarAvatyAH zAkhAnagarasannibhA / zAkhAmRga'zatA''kIrNA harikAntA'bhidhA puro // 20 // satrAbhUt pRthivIpAlo haripAlAbhidhaH sudhIH / harINAM pAlanatvena yadAkhyA satyatAM gatA // 21 // tasyAmeva puri krUro yamakiGkarasannibhaH / kRtaghno nirdayazcAbhUda niSAdo nAma ghAtakaH // 22 // sa pAparitaH pApo gatvA nityaM vanAntare / jaghAnAnekazo jovAn varAhahariNAdikAn // 23 // itastasmin purAsanne vane'nekadrumAkule / bhUpaprasAdabalino vasanti sma ballomukhAH // 24 // tanmadhye vAnarI kA'pi kApeyaviratA sadA / haripriyA'bhidhAnA'bhUd dayAdAkSiNyazAlinI // 25 // ekadA ca niSAdo'yaM nRzaMsaH zastrapANikaH / apazyat purato ghoraM mRgAriM mRgayAparaH // 26 // saprANo'pi tataH prANabhayabhIto drutaM drutam / vA kApi samAsane'dhirUDho jagatauruhe // 27 // samArohannasau tatra pAdape samalokayat | vivRtAsyAM bhayAt tasya pUrvArUDhAM haripriyAm // 28 // yasya bANaprahAreNa mAtaGgo'pi vipadyate / so'syA api tadA bhauto yad bhayo bhayamIkSate // 28 // 258 (1) kha gha Tha - samAkIrNA / Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 zrIzAntinAthacaritre vyAghrAt trastaM tamuddIkSya vAnarI sA maTityapi / prakhiAyAtmanaH kSobhaM prasannavadanA'bhavat // 30 // vikhasto'bhUna niSAdo'tha niSasmazca tadantike / sA tasya zirasaH kezAn vyAvaNod bandhuvAsalA // 31 // tadutsaGge ziraH kRtvA supto'sau viTapAzritaH / vIkSya nidrAyamANaM taM vyAghraH provAca vAnarIm // 32 // bhadre ! nopavatiM vetti sarvako'pi mahItale / manuSyastu vizeSeNAsminnarthe zrUyatAM kathA // 33 // ekasmin saniveze'bhUt zivasvAmIti sa hijaH / svatIrthavandanAhetoniragAnijamandirAt // 34 // ekasyAM patito'TavyAM tRSNArto'nveSayan jalam / purANakUpamadrAkSaud gUDhaM tarulatAdibhiH // 35 // katvA dAma TaNestena baDvA ca karapatrakam / kUpAnta: kSepayAmAsa jalA) so'jaDAzayaH // 36 // rajjvA tatra vilagyako niryayau kUpakAt kpiH| saphalo'yaM mamArambha iti dadhyau hijo'pi hi // 37 // punahitIyavelAyAM vyAghrasau vinirgtau| brAhmaNasyAGgiyummaM te praNemuH prANadAyinaH // 38 // matimAn vAnarasteSu jAtimmaraNapaNDitaH / dvijAtiM jJApayAmAsa likhitvetyakSarAvalim // 38 // vasAmo mathuropAnte vayaM tatra tvayA'pi hi / samAgamyaM tataH kiJcit khAgataM te kariSyate // 40 // Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcama prastAvaH / kUpe'mubhinmanuSyo'pi patito'sti paraM tvayA / na jhuttAryo yataH so'yaM kRtaghnaH kiM kariSyati ? // 41 // ityudIrya yayuste'tha cintayAmAsa sa hijaH / . kathameSa manuSyo'pi varAko na hi kaSyate ? // 42 // sarvasyApyupakAro hi vidhAtavyaH svazaktitaH / manuSyajanmana: sArametadeva nigadyate // 43 // kUpe kSipvA tato rajju so'myASTo hijnmnaa| ko'si tvaM kutra vAstavya iti pRSTo jagAda ca ? // 44 // ahaM hi mathurAvAmI svarNakAro'tra kenacit / kAraNenAgata: kUpe patitaH tRSNayA'ditaH // 45 // kUpAntaraprarUDhasya zAkhAmAlambA zAkhinaH / yAvadasthAmahaM tAvatte peturvAnarAdayaH // 46 // samAnayasanatvAcca tyaktavairA: parasparam / paropakArarasika ! tvayA jauvApitA varam // 47 // mathurAyAM samAgaccherityuditvA yayau ca saH / hijama kramayogeNa tatra prApto bhuvi bhraman // 48 // tato'sau vAnaro dakSastamuddIkSyopalakSya ca / dRSTaH sammAnayAmAsa tatkAlaM pezalaiH phalaiH // 48 // vyAghro'pi tasya sammAnaM vidhAtuM vATikAM gataH / jaghAna cAvivekitvAt tatra rAjasutaM balAt // 50 // tasyAbharaNa mAdAya bahumUlyaM sukhena saH / brAhmaNAya dadau tasmai jIvitavyapradAyine // 51 // Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIzAntinAthacaritre kRtapraNAmaM dIrghAyubhavetyAzaugirA sa tam / tuSTastuSTAva kiM ko'pi nopakAreNa tuSyati ? // 52 // satazca brAhmaNo natvA mathurAyAM janArdanam / pRcchan pRcchan puromadhye svarNakAragRhaM yayau // 53 // salobho lolupo dUrAdISad dRzyA'valokya tam / adhodRSTistathaivA'sthAd racayan bhUSaNAdikam // 54 // brAhmaNaH smAha bhoH ! kiM nu nADindhama ! na vesi mAm ? / samyaga nAhaM vijAnAmautyukta tenAvadat punaH // 55 // yena tvamaTavImadhye purA kUpAt samuddhRtaH / so'smi hijo mahAbhAgAgata: prAghuNikastava // 56 // tato'sAvupaviSTaH sannISanamo nanAma tam / DhokayitvA''sanaM kiM te karomoti jagAda ca ? // 57 // bhUSaNaM darzayitvA'tha vipraH provAca muSTikam / dakSiNAyAmidaM labdha mayA kvApi kuto'pi hi // 58 // asya mUlyavidhau dhaumAMstvamevAsi mahAzaya ! / tagRhItvA yathAyogyaM mUkhyaM bhavyaM prayaccha me // 58 // iti tasyApayitvA tabadyAM snAtuM yayau hijaH / zuzrAva svarNakArazca paTahohoSaNAmimAm // 6 // hatvA'dya rAjatanayaM kenAmyAttaM vibhUSaNam / yastaM vetti sa AkhyAtu vadhyo'sau bhUpateryataH // 61 // ityAkarNya kalAdo'pi vitarkA''kulito'bhavat / mayaiva ghaTitaM hotaditi samyag viveda ca // 62 // Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcamaH prastAvaH / 263 dadhyau cAsaMstuto me'yaM zrotriyo gotrikazca na / tatkathaM yujyate kartumasyArthe'narthamAtmana: ? // 63 // tatazca paTahaM dhRtvA gatvA dattvA ca bhUSaNam / rAje tadapahartAraM brAhmaNaM taM nyavedayat // 64 // rAjJA''jJApya nijAn pattIn sa bavA''nAyitastataH / pRSTAH paurANikAH kiM bhoH ! yujyate'tra mamatyatha ? // 65 // te'vIcan vedavedAGgapArago'pi dvijottamaH / mahAhatyAkaro rAjJA vadhyo nAstyatra pAtakam // 66 // rAsabhAropitaM kRtvA rAjAdezAt padAtayaH / raktacandanaliptaM ca taM ninyurvadhyabhUmikAm // 67 // nIyamAno mahAtmA'sau cintayAmAsa cetasi / aho ! me daivadoSaNa kIdRzI durdazA'bhavat ? // 68 // aho ! duSTasya dhRSTasya muSTikasya kRtghntaa| vyAghravAnarayoH pazya kIdRzI ca kRtajJatA ? // 68 // smRtvA taduditaM vAkyamAtmanazA'jJatAM punaH / pazcAttApA'bhitaptAGgaH zlokayugmaM papATha saH // 70 // vyAghravAnarasarpANAM yanmayA na kRtaM vacaH / tenAhaM durvinautena kalAdena vinAzitaH // 71 // vezyA''kSakukkurAzcauranauramArjAramarkaTAH / jAtavedAH kalAdazca na vizvAsyA ime kvacit // 72 // (1) kha Tha da ca -jJASTha kurA- / ga vezyA ca kukkuraacauraa| gUrjarabhASAnibAzrozAntinAtharAsanAmni pustake tu vezyAcA rAjacaurAotyupalabhyate / Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 zrIzAntinAthacaritra idaM punaH punastena paThyamAnaM nizamya saH / taM ca vijJAya tatrastho bhujago'cintayattvidam // 73 / vayaM yenovRtAH kUpAt purA'raNye mahAtmanA / sa evAdya mahodevo vyasane patito hahA ! // 74 // uktaJcaupakAriNi vizradhe sAdhujane yaH samAcarati pApam / taM janamasatyasandhaM bhagavati ! vasudhe ! kathaM vahasi ? // 7 // iyatyapi gate so'haM kRtvA kiJcividhAnakam / yAsyAmyasyopakArasthAtRNaM buddhivazAda 'drutam // 7 // tatazca vATikAM gatvA krIDantauM samamAlibhiH / latAgulmAntarIbhUya so'dazada rAjanandinIm // 77 // . nirAdhArA latevaiSA mUrchitAGgayapatadbhuvi / sakhyastUrNaM tadAcakhyuH pUtkurvatyo mahIpateH // 78 // rAjA ca tat samAkaNya sphUrjathupratimaM vacaH / mahAzokAkula: kAmamAbAdhAvidhuro'vadat // 7 // yAvabaikasya duHkhasya pAramAsAdyate mayA / dvitIyaM daukitaM tAvacchidrenoM bhavantyaho ! // 80 // mAntrikAstAntrikAzcaiva samAitA mhiibhujaa| cikitsA ca samArabdhA tatraiko mAntriko'vadat // 81 // (1) Tha dhuvam / (2) da mahAzokAsamAbAdhAvidhuro navaro'vadat / Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcamaH prastAvaH / mamAsti nirmalajJAnaM tena jAnAmi bhUpate ! / yo'so vyApAdyate viprastamavaihi nirAgasam // 82 // anena kila kAntArI purA kUpAt samuddhRtAH / . vyAlavAnarazArdUlAH kalAdazca caturthakaH // 83 // so'yamatrAgato'pUji vAnareNa phalAdibhiH / asya pUjAkate rAjan ! hato vyAghraNa te sutaH // 84 // vyAghradattaM tamAdAyAlaGkAramRjudhIrayam / pAkheM kRtopakArastha kalAdasya samAgataH // 85 // kalAdavacasA deva ! bhavatA hantumAdarAt / samAdiSTo'tha dRSTazca bhoginA tena so'dhvani // 86 // tatazca tahimokSArtha daSTA yussmtsutaa'munaa| yadyeSa mucyate viprastadA jIvatyasAvapi // 87 / / atrArthe pratyayaH kazcidityukte bhUbhujA'tha saH / tatrAvatArayAmAsa mAntrikastaM mahoragam // 88 // nenApyanumataM sarvaM yaduktaM mantravAdinA / saMjAtapratyayo rAjA tatazcAmocayad vijam // 88 // muktaM dRSTvA hijanmAnamurago gauravAJcitam / pratyAjahAra garalamAtmIyaM daMzadhAvanAt // 80 // atha sA rAjatanayA kaumudIvodayaM yyau| rAjalokastadA sarvo babhUva kumudopamaH // 81 // tasya hijanmanazcAgre kathayAmAsa mAntrikaH / yatte dattaM jIvadAnaM pavagenAmunA khalu // 12 // 34 Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 zrIzAntinAthacaritre vipro'vocadaho ! ramyaM caritraM dehinAmiha / krUrA api kRtajJatvaM dadhatyanye kRtaghnatAm // 83 // dadhAtvasau bhUtadhAtrI dAveva puruSau sadA / upakAre matiryasya yazca nopakRtaM haret // 84 // tatazca vismayAdrAjJA pRSTaH kathayati sma saH / A samArabhya pravAsAdi bandhanAntAM nijAM kathAm // 85 // punaH smAha mahArAja ! sukhaduHkhakatau kRtau / dhruvaM kRtAnta evaikaH sarveSAmiha dehinAm // 86 // tatkathAzravaNAd gADhaM tuSTenAtha mahIbhujA / zivasvAmI kRtaH svAmI viSayasya garIyasaH // 87 // zivasvAmyapi deze ve kRtajJaikaziromaNiH / prAvartayantrAgapUjAvidhAne nAgapaJcamIm // 88 // kathayitvA kathAmetAM punarvyAghro'bravIdidam / haripriye ! yathA tena saralena dvijanmanA // 66 // kalAdAddipadaH prAptA niSAdo'yaM tathaiva hi / vidhAtA te mahAnarthaM tanmuJcainaM mamAzanam // 200 // (yugmam) evamuktA'pi nAmuJcat sAdhuprakRtivAnaro / yAvattAvat sa Asono vyAghrastasya taroradhaH // 1 // iti vyacintayadar3o ! tirazcAmapi cetasi / maitrayAdi dRzyate buddhirdurlabhA yA tu yoginAm // 2 // prabuddhasyAtha duSTasya niSAdasya durAtmanaH / asvapad vAnarI sA'pi nivezyA nijaM ziraH || 3 || Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcamaH prastAvaH / 267 vyAghro'pyabhyAsamAgatva taM jagAda niSAdakam / mitraM mAmanayA kRtvA nirbhayo bhava srvtH.|| 4 // saptAhakSudhitasyainAM samarpaya na cedth| prabhUtenApi kAlena svagRhaM na gamI tataH // 5 // aparaM ca na saGgo'syAH zubhodarkAya te dhruvam / nAzrauSostvaM purA kiM vA vAnareNa hato nRpaH ? // 6 // ityarthe zrUyatAM bhadra ! prathayAmi kathAmaham / saharSaH sa niSAdo'pi prAhA''khyAhi zRNomyaham // 7 // pure nAgapura bhUpaH svarUpajitamanmathaH / zatruvaMzavajasyAsIhAvAbhaH pAvakAhvayaH // 8 // vAhakelyAM zUkalena vAjinA kaanne'nydaa| balAtroto nRpo dUramadhvAnaM pravilaya saH // 8 // ekAkino vane tasmin bhramato nRptestdaa| kSudhitasya vArtasya militaH ko'pi vAnaraH // 10 // phalAnyAnIya ramyANi tena dattAni bhUbhuje / darzitaM zucipAnIyapUrNaM cApi sarovaram // 11 // phalAnyAkhAdya pItvA ca vAri hAri dharApatiH / pAsasAda parAM prItiM manasastAvadAgatam // 12 // tatsainyaM mantrisAmantavAjivAraNabandhuram / nIto'sau vAnaro rAjJA kRtajJena nijaM puram // 13 // bubhuje so'tha pakvAnnaM modakAdi muhurmuhuH / phalAni kadalaucUtapramukhAni nRpAjJayA // 14 // Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 zrIzAntinAthacaritre smaraapakati tAM ca taM sadA nijapArzvagam / cakAra nRpatizcaiSA prakRti: pauruSI yataH // 15 // vasante saGgate'nyedyu: kAminAM cittazAlinAm / Rtau puSyaphalAkoNe kAnane 'kamitAkSate // 16 // andolajalakelyAdi prakrIya kdliirhe| suSvApa zramanAzAya plavage tvaGgarakSake // 17 // (yummam ) kudhiyA kapinA tena svaamibhkttvmaaninaa| mamaravyAjato rAjJaH kRttA khaDnena kandharA // 18 // yathA tena kSitauzana hitAdapi hi vAnarAt / prAptaM tu maraNaM tasmAttadiyaM zreyase na te // 18 // ityAkarNya kathA tena vyAdhanAza haripriyA / pAtitA'sya mRgArAteH puraH provAca tAmasI // 20 // .. na dhArya hRdaye duHkhaM bhane ! prAptA tvayA nanu / tAdRzI phalasamprAptiryAdRza: sevito naraH // 21 // pratyutpannamatiH sA'tha vyAghra smAha svasaMjJayA / rakSaNIyA tvayA nAhaM bhakSaNIyaiva kevalam // 22 // hitaM te vacmyado vAkyaM vAnarANAM mRgAdhipa ! / prANA vasanti lAGgale grAdyAstatraiva tattvayA // 23 // tathaiva kRtavAn vyAghraH sahasA sA'pi vAnarau / vRkSe tvaritamArUDhA pucchaM muktvA mukhe'sya tat // 24 // (1) da kaamivaanychite| Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcamaH prastAvaH / 268 vilakSavadano vyAghro vyAghuTyA'gAdadRzyatAm / uttatAra tato vRkSAt saniSAdA ca vAnarI // 25 // agre bhUtvA tayA ninye sa svAvAse latAzraye / tasyAH zizavastavAsaMsteSAM pArve nivezya tam // 26 // vidhAtuM svAgataM tasya sA tvnaalsyshaalinii| vanamadhye yayau svAduphalAnayanahetave // 27 // (yugmam ) jighatsunA niSAdena tadapatyAni tAnyapi / khAditAni kutaH kRtyAktyavedo durAtmanAm ? // 28 // phalAnyAdAya svAdUni vAnarI yaavdaayyo| ' tAvatmaptaM niSAdaM tamapazyantra ca tAn zizUn // 28 // tathA'pyutthApya yatnena dattvA cAsmai phalAni saa| apatyAnveSaNaM kartuM sAdhaM tena pracakrame // 30 // pAtitA'pi purA vRkSAdapatyeSvazitaSvapi / pratipannasagarbhe'smin nAzazaGge tathA'pyasau // 31 // dadhyau citte niSAdo'pi viSAdAkulito bhRzam / aho ! me'dya samasto'pi vyApAro'bhUnirarthakaH // 32 // rikta eva kathaM gehe yAsyAmIti vicintya saH ? / 'yadhyA cAhatya hatavAn honastAmeva vAnarIm // 33 // tAM ca kAvAkkatau kSiA naudyamAnAM nirIkSya saH / AvirbhayA'vadada vyAghraH kimidaM re taM tvayA ? // 34 // (1) kara vyApAdya vAnarI skandhe nidhAya pracacAla sH|| yAvatyayAtyasau gehaM prati tAvaddadarza ca / Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 zrIzAntinAthacaritre yayA tvaM putravat pApa ! pAlito lAlitazciram / tasyAH prakurvato ghAtaM kiM na te 'zaTitau karau ? // 35 // ra pApiSTha ! nikRSTAjJa ! kRtaghnnAbhavya ! durmate !! prayAhi me'pyavadhyo'si tvanmukhaM vocyate katham ? // 36 // niSAdazcAgato gehe jJAtvA tahRttamAditaH / rAjJA cAjJApito vadhyo baGghA'sau bandhanairdRDham // 37 // rAjAdiSTairnarairyAvat sa nIto vadhyabhUmikAm / tAvadu vyAghro'vadadyuktamaho ! naitasya mAraNam // 38 // atha tairvismayApanaiH kathitaM tanmahIbhuje / svayaM rAjA'pi tattrAgAt kautukottAnamAnasaH // 38 // tathaiva vyAjahArA'sau mRgarAjo mahopate ! / pApino'sya vadhAnmA bhUstvamapyaMzaharoM'hasaH // 40 // svayameva patantyeva vipattau pApajantavaH / nimajjati yathA tUrNaM sampUrNaH kalaso'mbhasi // 41 // rAjA provAca he vyAghra ! tirazvo'pi kathaM nu te / prakRSTA mAnavI bhASA, vivekitvaM tathedRzam ? // 42 // vyAosyevamabhASiSTa viziSTajJAnasaMyutaH / udyAne sUrinAsti sa sarva kathayiSyati // 43 // ityuditvA yayau so'tha taM niSAdaM mahIpatiH / purkhA niSkAsayAmAsa surendra iva saGgamam // 44 // 1 (1) da loTitau / Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcamaH prstaavH| 271 tatazca vanakhaNDAntarmUta dharmamivAgrataH / dadarzAyaM parivRtaM sUriM bhUritapodhanaiH // 45 // namaskRtya guroH pAdAvanujyeSThaM munInapi / upavizya ca gurvante papracchevaM kRtAJjaliH // 46 // prabho ! sarva vijAnAsi nirmljnyaanckssussaa| tena pRcchAmi sA mRtvA kAM gatiM vAnarI yayau ? // 47 // guruH provAca bhUpAla ! mraaldhvlaashyaa| dharmadhyAnaparA dhanyA suralokamiyAya sA // 48 // yataH tapaHsaMyamadAnopakAreSu nirata: sadA / guruvAkyarucirjIvo dayAvAMzca divaM gamI // 48 // apRcchadbhUpatirbhUyo bhUyaH pApaparAyaNaH / jAtyA ca kriyayA cApi niSAdAkhyaH kva yAsyati ? // 50 // sUrizca kathayAmAsa sarvasyApi sphuTaM yadaH / yadyasya pApina: sthAnaM kimanyavarakaM vinA // 51 // jIvahiMsAmRSAvAdastenAnyastrIniSevaNaiH / parigrahakaSAyaizca viSayaviSayokkataH // 52 // kRtaghno nirdayaH pApI paradrohavidhAyakaH / raudradhyAnapara: krUro naro narakabhAg bhavet // 53 // (yugmam) prastAvAdaparagatidvayalakSaNamapi zRNu / pizuno gomatizcaiva mitre zAThyarata: sadA // 54 // (1) Tha pizuno durvinota cha / Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 zrIzAntinAtha caritre ArtadhyAnena jIvo'yaM tiryaggatimavApnuyAt / mArDavArjavasampatro gatadoSa kaSAyakaH / nyAyavAn guNagTahAzca manuSyagatibhAg bhavet // 55 // pRcchati sma punarbhUpaH kathaM vyAghro manuSyavAk 1 niSAda sUdanAda yena vArito'haM prabho ! balAt // 56 // jagAda punarAcAryo bhUpate ! zRNu kAraNam / saudharme devaloke'sti zakrasAmAnikaH suraH // 57 // tasya prANapriyA devI catvA kApi manuSyabhUt / rakSapAlAH surAstasyA apRcchaMstapriyaM suram // 58 // svAminnasmin vimAne kA bhavitA devatA na vA ? | tena sA vAnarI teSAM bhAvinI devatoditA // 58 // vyAghrarUpadharo bhUtvA tatparIcArthamAgataH / eko devastato rAjaMstasya vAg mAnuSI varA // 60 // haripriyAniSAdAbhyAM saha tena vinirmame / vivAdo bahudhA mAyAzRgAlAnucareNa ca // 61 1 pratibuddhastato rAjA rAjyaM nyasya sute nije / teSAmeva munIndrANAM pArzve jAto mahAvratI // 62 // haripAlAkhyarAjarSiH pAlayitvA vrataM ciram / suralakSmImavApoccaistasmibreva surAlaye // 63 // iti niSAdavAnarI kathA | yathA'sau narakaM prApto niSAdo jIvahiMsayA / tathA'nyo'pi bhavettasmAttyAjyeyaM sarvathA tvayA // 64 // Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcamaH prstaavH| 273 zrutvA megharathasyoktiM zyeno'vocamahIpate ! / dharmAdharmavicAraM tvaM karothevaM sukhau yataH // 65 // pArApato'yaM madbhItaH zaraNaM tvAM samAzritaH / .. bubhukSArAkSasIgrastaH zaraNaM kaM zrayAmyaham ? // 66 // rAjan ! satpuruSo'si tvaM duHkhaM kasyApi necchasi / rakSa rakSa kapAzUra ! tadenamiva mAmapi // 67 // klatyAkatvaM svayaM vetmi kinvekaM kathayAmi te / mAdRze kSudhite kSudre kozI dharmavAsanA ? // 68 // viveko krau dayA 'dharmo vidyA snehazca saumyatA / sattvaM ca jAyate naiva kSudhAtasya zarIriNaH // 68 // pratipanamapi prAyo lupyate kSutripauDitaiH / ityarthe nItizAstrokto dRSTAntaH zrUyatAM prabho ! // 70 // karIravanasaMkIrNe nirjale marumaNDa le / avAmaut kUpake kApi vijihvaH priyadarzanaH // 71 // nIrAsanabilasyAntaH sukhena nivsnsau| vidadhe sarvadA''hAra bhakAdijalajantubhiH // 72 // sukhaprAptikate teSAmekena hariNA saha / gaGgadattAbhidhAnena sa maitrItvaM prapanavAn // 73 // kUpAntaraktatAvAsA citralekhA ca sArikA / babhUva madhurAlApA tasya sarpasya vallabhA // 74 // (1) satyaM / Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 zrIzAntinAthacaritre evaM gacchati kAle'syA'nyadA haadshvaarssikii| anAvRSTirabhUttena kUpa tatrAmbu niSThitam // 75 // tasmiMzca niSThite sarve jalajIvAH kSayaM gtaaH| tadA''hArasya tasyAhevRtticchedo'bhavattataH // 76 // gaGgadattastu zAlUraH pazzeSakatAzanaH / jIvananyedyarityUce sarpaNAyaM raha:sthitaH // 77 // bhadrAhaM kSudhito'tyantaM tvajjAtikatabhakSaNaH / sA tvanAvRSTidoSeNa vigatA kiM karomyaham ? // 78 // so'tha dadhyAvayaM krUro nihantuM mAM smiihte| rakSAmi svaM tato'mubhAt kRtvopAyaM hi kaJcana // 7 // iti dhyAtvA'vadat svAmin ! gatvA sindhuhUdAdiSu / nijajAtiM vilobhyAhamAneSyAmi kRte tava // 8 // dhRtvA capaTe citralekhA neSyati tatra mAm / tataste pracurA nityaM prANayAtrA bhaviSyati // 81 // athAnena samAdiSTA tadarthaM pakSiNI skaa| caJcA kRtvA mumocainaM nItvA kvApi mahAde // 2 // nIramadhyapraviSTo'sau saMjAtaH sukhabhAjanam / . . tadAzayamajAnatyA bhaNitacitralekhayA // 3 // ehyehi bhadra ! zIghraM tvaM vidhAya svasamIhitam / kaSTena vartate khAmI so'tha tAmityabhASata // 84 // prAkhyAhi bhadre ! priyadarzanasya na gaGgadattaH punareti kuupm| Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcamaH prastAvaH / bubhucitaH kiM na karoti pApaM ? kSINA narA niSkaruNA bhavanti // 85 // ityAtmacintitaM tasyA AkhyAya punarabravIt / tvayA'pi tasya vizvAso na kartavyaH kathaJcana // 86 // evaM rAjan ! kSudhArtaH san kRtyAkkRtyaM na vedmAham / tadAzu prINya tvaM mAM yAvat prANA na yAntyamI // 87 // evaM zyenena bhaNite provAca jagatIpatiH / yacchAmi te varAhAraM bhadra! tvaM kSudhito yadi // 88 // pakSyUce nAnya AhAro'smAkamiSTo vinA''miSam / tadapyAnIya zUnAyA dAsyAmIti nRpo'vadat // 88 // pazyato me'Ggino mAMsaM chittvA cehoyate tataH / tirbhavediti punarvadati sma sa noDajaH // 80 // rAjoce yatpramANo'yaM bhavet pakSau tulASTataH / tAvanmAtraM nijaM mAMsaM yacchAmi kimu te vada ? // 81 // 235 evamastviti tenokte tulAmAnAyayannRpaH / nyavezayacca tatraikapArzve pArApataM dvijam // 82 // utkRtyotkRtya dehaM svaM tIkSNaturikayA'kSipat / dvitIyapArzve mAMsaM ca karuNArasasAgaraH // 83 // chittvA nijakamAMsAni sa cikSepa yathA yathA / pArApato'dhikataramavardhiSTa tathA tathA // 84 // gurubhAramamuM jJAtvA khagaM sAhasikAgraNIH / tulAyAmArurohA'syAM svayameva mahIpatiH // 85 // Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 zrIzAntinAthacaritre tulArUDhaM nRpaM dRSTvA sakalo'pi parigrahaH / hAhAkAraM prakurvANaH saviSAdamado'vadat // 6 // hA ! nAtha ! jIvitatyAgasAhasaM kiM karoSyadaH ? | ekasya pakSiNo'syArthe kimasmAMzcAvamanyase ? // 87 // damautpAtikaM kiJcit prabho ! sambhAvyate yataH / bhavennaitAdRzo bhAraH kSudrakAyasya pakSiNaH // 88 // paropakArakaraNarasikaH saralAzayaH / thopayogaM bhUpo'sau na dadau jJAnavAnapi // 88 // idaM ca cintayAmAsa dhanyAste dhariNItale / nirvAhayanti ye zreyaH kAryamaGgIkRtaM khalu // 300 // sarvo'pi svArthalubdho'yaM calasnehaH parigrahaH / kRtaghnamazucergehaM dehaM cApi vinazvaram // 1 // apekSayA'nayoH so'haM svArthabhraMzaM karomi kim ? / svasandhAM pUrayiSyAmi yaddA taddA bhavatvaho ! 2 atnAntare calatsvarNakuNDalAlaGgatazrutiH / kiroTahArakaTakadhArI kazcit suro varaH || 3 AvirbhUya jagAdevaM dhanyo'si tvaM mahopate ! / tava dhIra ! dayAvIra ! saphale janmajIvite // 4 // yenAdya tvaguNagrAmaM zazAGka karanirmalam / IzAnendraH sabhAmadhye prazazaMsa savismayaH // 5 // azraddadhAnastamahaM tvatparIkSArthamAgataH / adhiSThita mayA hoto pUrvamatsariNau khagau // 6 // Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcamaH prastAvaH / 277 277 prathApucchavRpo vairaM kathaM devAnayorabhUt ? / ityAkhyAhi yato'smAkaM vartate kautukaM mahat // 7 // pAkhyacca vidazo'traiva nagare smbhuutpuraa| vaNik sAgaradatto vijayasenA ca tapriyA // 8 // yugalena samutpatrI vaannijyklyaa'nvitau| dhananandananAmAnAvabhUtAM nandanau tayoH // 8 // pitaraM samanujJApya sArthena smmnydaa| jagmatustI vaNijyArthaM puraM nAgapurAbhidham // 10 // vyavahAraM prakurvadbhAM tAbhyAmakamupArjitam / bahumUlyaM tatra ratnaM kathaJcidaivayogataH // 11 // tatastau tasya lobhanAnyonyaghAtAbhilASiNI / majjantAvanyadA nadyAM vivAdamiti cakratuH // 12 // eko'vocanmayaivedaM cAru ratnamupArjitam / dvitIyaH mAha mayakA tvaM lobhaM kuruSe vRthA // 13 // ityanyonyaM ruSAkrAntau tau yuddhaa'runnlocnau| patitau nimnagAnaura cArtadhyAnena saMsthitau // 14 // saMjAtau pakSiNAvetau vanamadhye tto'dhunaa| militau kalahAyantI mayA bhoH ! samadhiSThitau // 15 // ityuktvA nirjaraH so'tha jagAma tridazAlayam / papracchuvismayApanAH sabhyA megharathaM nRpam // 16 // nRnAtha ! vidazaH ko'yaM yena yUyaM nirAgasaH / vidhAya bahudhA mAyAM pAtitAH prANasaMzaye ? // 17 // Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 zrImAntinAthacaritre tato megharatho rAjA jagAda yadi kautukam / bhavatAmasti tatsAvadhAnAH zRNuta maddacaH // 18 // ito bhavAdatikrAnte paJcame'haM bhave'bhavam / agrajo'nantavIryasya baladevo'parAjitaH // 18 // tadA''vayorabhUcchatrudaMmitArirmahAbhujaH / apahRtya sutAM tasya sa AvAbhyAM nipAtitaH // 20 // bhrAntvA saMsArakAntAramihaiva bharatArdhake 1 aSTApadagirermUle so'bhavattApasAtmajaH // 21 // kRtvA bAlatapo mRtvA surUpAkhyo'mRtAzanaH / IzAnakalpe jAto'yaM tadendraH prazazaMsa mAm // 22 // azraddadhatprazaMsAM tAmihAyAtastataH param / yajjAtaM bhavatAM taddi pratyakSaM sarvameva bhoH ! // 23 // svavRttaM devavRttaM ca tAvAkaryaM vihAyasau / saMjAtajAtismaraNau svavAcaivaM jajalpatuH // 24 // idaM vacaritaM svAmin ! zrutvA saMvega AvayoH / saMjAto'tiguruzcitte yat kartavyaM tadAdiza // 25 // rAjJoktaM bhoH ! sudRSTitvaM pratipadya mahAzayau ! | bhAvasAraM vidadhotho'nazanaM pApanAzanam // 26 // tatastau vihitaprAyau smRtapaJca namaskRtI | mRtvA dhandhau samutpannau devau bhuvanavAsiSu // 27 // pauSadhaM pArayitvA taM vidhinA kRtvA ca pAraNam / bhogAnabhuGkta bhUyo'pi rAjA megharathaH sudhIH // 28 // Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcamaH prastAvaH / paroSahopasargebhyo'bhItaH saMvegavAsitaH / so'nyadA'STamabhaktena tasthau pratimayA sthiraH // 28 // aSTAviMzatilakSANAM vimAnAnAmadhIzinA / atrAntare bhaktivazAdIzAnendreNa jalpitam // 30 // mAhAtmA nirjitA'ze Satrailokya ! gatakalmaSa ! / bhaviSyadarhate tubhyaM mahAsattva ! namo namaH // 31 // tamAkarNya samIpasthAH pRcchanti smeti tatriyAH / svAmin ! kasya namaskAro yuSmAbhirvihito'dhunA ? // 22 // so'vadat zRNu trailokyasundari ! kSitimaNDale / nagI puNDarIkiyAM rAjA megharathAbhidhaH // 33 // kRtASTamatapaHkarmA sthirapratimayA sthitaH / vartamAnaH zubhadhyAne mayA bhaktyA namaskRtaH // 34 // ( yugmam ) evaMvidhazubhadhyAnAda dhameM tallInamAnasam / zaktAJcAlayituM nainaM sendrA api divaukasaH // 35 // ityAkarNya surUpAtirUpe taddallabhe ubhe / 278 kSobhanArthaM nRpasyAsya samIpe samupeyatuH // 3.6 // utkRSTarUpalAvaNya kAntiyukta savibhrame / suzRGgAre puro bhUtvA tasyaivaM te jajalpatuH // 37 // AvAM devAGgane svAmiMstvayi snehavimohite / hAyAte tato vAcchAM pUraya tvaM priyAvayoH // 38 // vimucca tridazAdhIzaM svAdhInaM nijakaM patim / zravAmihAgate lubdhe tvadrUpaguNayauvanaiH // 38 // Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrauzAntinAthacaritra ityAdirAgajananapezalairvacanaistayoH / hAvabhAvaizca vividhairna lubdhaM tasya mAnasam // 40 // anukUlopasagAMste vidhAya sakalAM nizAm / prazAntavikriye prAtarevaM saMstuvata: sma tam // 41 // sarAgaM hRdayaM cakrarAgaNApi tvayA''vayoH / aho ! citraM na rato'si prakSipto'pyatra sundara ! // 42 // vilIyate naro lohamayo'pyasmadiceSTayA / na stokamapi te dhaura ! cacAla hRdayaM tayA // 43 // kSamayitvA'parAdhaM khaM namaskRtyAtha taM nRpam | kurvatyau tadguNazlAghA jagmatuste nijAzrayam // 44 // pratimAM pArayAmAsa pauSadhaM ca yathAvidhi / rAjA megharathaH prAtarvidadhe pAraNaM tataH // 45 // anyadA''sthAnamAsauna: sasAmantaH sa bhUpatiH / udyAnapAlakenaivaM bhaNito bhaktipUrvakam // 46 // svAmin ! saMvayaMse didhyA yadadya nagare tava / janakaH samavAsArSIjjino ghanarathaH prabhuH // 47 // . sato dAnaM hiraNyAdi dattvA'smai pAritoSikam / kumArasaMyuto rAjA yayau nantuM jinekharam // 48 // vanditvA bhagavantaM taM zeSAnapi tapodhanAn / niSasAda yathAsthAnaM bhaktibhAvitamAnasaH // 4 // atrAntara jinaH sarvabhASAnugagirA varAm / jantUnAM pratibodhArthaM vidadhe dharmadezanAm // 50 // Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcamaH prastAvaH / 281 bho bhavyAH ! iha kartavyo jinArcananamaskRtau / apUrvapATha zravaNe cA'pramAdo nirantaram // 51 // puNyAtmA yo bhavejjIvo'pramatto dhrmkrmnni|| tasyA''padapi saukhyAya zUrasyeva prajAyate // 52 // prastAve'tra gaNadharo jinaM natvA vyajijJapat / prabho ! kaH zUranAmA'sau yo'pramatto varSa'bhavat ? // 53 // athAvAdIjino bhadra ! yadi te zrutikautukam / tadasyAkhyAnakaM samyag kathyamAnaM mayA zRNu // 54 // astyasya jambUdvIpasya madhyakhaNDe hi bhaarte| kSitipratiSThitaM nAma puraM puraguNAJcitam // 55 // taM puraM pAlayAmAsa zeSasAmantavanditaH / lokAvanaikarasiko vIrasenAbhidho nRpaH // 56 // tasyAsIhAriNI devI devIva dharaNIgatA / dadarza sA'nyadA svapne puro yAntaM surekharam // 57 // patyuH zazaMsa sA svapnaM so'vAdInavitA sutaH / calendradarzanAtso'pi bhAvI kiJciJcalAcalaH // 58 // jajJe ca samaye putro'bhidhAnadivase'sya ca / devarAja iti nAma cakre svapnAnusArataH // 58 // tasmin pravardhamAne'pi svapne rAjJAnyadakSata / zaGkhojvalaM puSTadehaM nijotsaGgagataM suSam // 6 // tasmiMzca kathite rAjJA bhaNitaM devi ! te sutaH / bhaviSyati mahAbAha rAjyabhAradhurandharaH // 61 // Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 zrIzAntinAthacaritre jAtasya samaye tasyApyakAri jgtiibhujaa| vasarAja iti svapnAnusAreNAbhidhA varA // 62 // krameNa vardhamAno'sAvaSTavarSo'khilAH kalAH / adhote sma mahAprAjJaH kalAcAryasya savidhau // 63 // anyadA jvaradAghAdirogagrastazarIrakaH / pAyuSyayantakAlatvAbabhUva pRthivIpatiH // 64 // dRSTvA rogAditaM bhUpaM duHkhito'bhUt parigrahaH / lokAH sambhUya sarve'pi mantrayAJcakrire mithaH // 65 // ayaM hi vayasA jyeSTho devarAjo'sti yadyapi / tathA'pi hi guNajyeSTho vatsarAjo'stvasau nRpaH // 66 // janavAdamamuM zrutvA sahAlocyaikamantrilA / khocake devarAjena sainyaM vAjigajAdikam // 67 // taM niyuktakRtaM zrutvA''ravaM kimiti bhUpatiH ? / papraccha kathayAmAsa sarva parijano'sya tat // 68 // tatazca sa jagAdevaM vyAdhyAdhibhyAM nipauDitaH / aho ! ayuktaM vidadhe kAryametadi mantriNA // 68 // vatsarAjakumAro'yaM yogyo rAjyasya nAparaH / parametadavastho'hamazaktaH kiM karomi bhoH ! 1 // 70 // ityuktvA saMsthitaH so'tha devarAjI'bhavanRpaH / vinA janAnurAgegA rAjyaM pAlayati sma saH // 71 // cakAra vatsarAjo'pi praNipAtAdisatkriyAm / pivaddevarAjasya svabhAvavinayAnvitaH // 72 // Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcamaH prastAvaH / anurAgaparaM tasmin vijJAya sakalaM janam / dadhyau mantrI vardhamAno rAjyameSa hariSyati // 73 // tadasminnahite svasya nopekSA yujyate khalu | komalo'pi ripuchedyo vyAdhivad buddhizAlinA // 74 // vicintyedamasau mantrI jJApayAmAsa bhUpatim / so'vadannanu bho mantrin ! kimatra kriyatAmiti ? // 75 // mantrAce vatsarAjo'yaM tiSThannatra na te hitaH / purAtrirvAsyatAM deva ! tatkaniSTho'pyaniSTakRt // 76 // tatazca devarAjena bhUbhujA bhaNito'nujaH / 283 gantavyaM tvayakA'nyatra muktA me viSayaM punaH // 77 // bhrAturAjJAM gRhItvA tAM jananyAH sa nyavedayat / tacchrutvA duHkhitA sA'pi babhUvAzrumukhI kSaNAt // 78 // jJAtvA tAM duHkhitAM vatsarAjo'vAdotkimambike ! ? | evaM khedaM karoSi tvaM dehyAdezaM vrajAmyaham // 78 // devI provAca he 'vatsa ! yadyevaM tvayakA saha / AgamiSyAmyahamapi bhaginyA sahitA dhruvam // 80 // vatsarAjo'bravInmAtaH ! stheyamatraiva hi tvayA / yadanyadezo viSamo devarAjo'pi te sutaH // 81 // jananyUce tvayaivAhaM samameSyAmi vatsaka ! | nArtho me devarAjena yastavApyapakArakkRt // 82 // (1) Tha putra ! | Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 zrIzAntinAthacaritre tatazca devarAjena rAjJohAlitavAhanA / cacAla dhAriNI pAdacAriNI saha sUnunA // 83 // sa hantavyo mayA'vazyaM yo'nena saha yAsyati / ityukvA vAritaH sarvaH parivArastu bhUbhujA // 84 // tatazvocchalito lokahAkAraH sakale pure / sa ko'pi nAbhavattatra yena no ruditaM tadA // 85 // jajalpa ca jano'dyaitadanAthamabhavatpuram / samprApto'dyaiva paJcatvaM vIraseno narezvaraH // 86 // parityaktA vayamaho ! yadanena mahAtmanA / iti lokavacaH zRNvan purAilo viniryayau // 87 // tataH zanaiH zanairmAtrA mAtRSvasrA ca saMyutaH / so'vanti dezamadhyasthAmiyAyojjayinIM purom // 88 // jitazacunRpastasyAM yathArthAkhyaH parAkramI / babhUva kamalazrIzca tasyAgramahiSo varA // 88 // bahiSNuryAstarucchAyAM vizrAntA sA'tha dhAriNI / cintayAmAsa hA daiva ! kimare / vihitaM tvayA ? // 80 // bhUtvA'pi vIrasenasya bhUpateH prANavallabhA / hantedRzyAM durdazAyAM sasutA patitA katham ? // 81 // atha tAM samanujJApya tatkhasA vimalAbhidhA / praviveza purImadhye vAsasthAnavidhitsayA // 82 // sA vastahariNInetrA vIkSamANA purojanam / zreSThinaM somadattAkhyaM dadarzekatra mandire // 83 // Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcamaH prastAvaH / 285 zAntamUrtimamuM dRSTvA sIce tAta ! videshgaa| ahaM madbhaginI tasyAH sutazcaihAgatAstrayaH // 84 // nivAsasthAnakaM kiJciccettvaM darzayase tdaa| santiSThAmo vayaM tatra sukhena tava nizrayA // 15 // so'thApavarikAmakA darzayitvA jagAda taam| stheyamatra paraM tvaM me bhATakaM kiM pradAsyasi ? // 86 // vimalovAca me bhadra ! bhATakaM nAsti kinycn| 'kinvAvAM tvarahe karma karithAvo'khilaM sadA // 7 // bhojanaM ca tvayA deyamasmAkaM zreSThipuGgava ! / IkharANAM TaNa nApi kAryaM syAt kina dehinAm ? // 8 // evamastviti tenokte dhAriNI 'sasutA ca sA / tasthau tatra rahe tasya cakratuH karma te ubhe // 8 // dhAriNauvimale karmakayau~ te vaNijo gRhe| abhUtAmudarasthArthe kiM tadyanna vidhIyate ? // 40 // anyadA vaNijA tena prote te eSa bAlakaH / kiM karotyupaviSTaH sannastu me vatmapAlakaH ? // 1 // vatsarAjakumAro'tha vatmarUpANi thhe| vinIto mAvacasA'cArayaddaSayogata: // 2 // anyadA vatmarUpANi gRhItvA'gAinAntare / caratsu teSu tatrA'sau vizazrAma kSaNAntaram // 3 // . (1) da kintu tava gtthe| (2) da ssutkhsaa| Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 zrIzAntinAthacaritre zrutvaikatra svaraM rAjJaH putrANAM kurvatAM zramam / jagAma so'pi tatrAzu tadAlokanakautukI // 4 // teSAM madhyAdyadA ko'pi ghAtAd bhrazyenmanAgapi / vatsarAjaH samIpasthastadA mlAnamukho'bhavat // 5 // ghAto yadi puna: sthAne bhavetta toSanirbhara: / prahRSTavadanazcAmuM prAzaMsat sAdhu sAdhviti // 6 // " tad dRSTvA tatkalAcAryyo dadhyau ko'pyeSa kovidaH / bAlo'pi zastrakarmANi ya evaM vetti nizcitam // 7 // evaM pRSTo'munA so'tha kuto vatsa ! tvamAgataH ? | jagAda vatsarAjo'pi tAta ! vaideziko'smAham // 8 // sa punaH smAha bho bhadra ! kRtvA praharaNaM kare / AtmanaH zastrakauzalyaM tvaM madagre prakAzaya // 8 // vijJAyAvasaraM so'pi tathA cakre mahAmatiH / teSAM yogyaM kumArANAM tadA bhaktaM samAyayau // 10 // bhojito 'vatsarAjo'pi tatastairAtmanA saha / tatkalAbhyAsasantuSTairguNaiH sarvatra pUjyate // 11 // so'sthAttatra dinaM sarvaM vatsarUpANi tAni tu / rakSapAlaM vinA gehe sakAle'pi samAyayuH // 12 // eyuH sadivase'pyadya kimetAnIti jalpite ? / zreSThinA vimalovAca nAhaM jAnAmi kAraNam // 13 // (5) Ga Tha - lyamamadaye / Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcamaH prastAvaH / amISAM rakSako vatso'pyAgato na gTahe yataH / zreSThAce yadasau bAlo nAyayau tanna 'zobhanam // 14 // pradoSasamaye so'tha samAyAto nijaM gRham / lagnA kimiyato veletyUce mAtrA 'nyayA tathA ? // 15 // so'vadannanu he mAtaH ! supto'bhUvamahaM bahiH / kenApi bodhito naivAdhunA jAgaritaH svayam // 16 // evaM dvitIyadivase tRtIye'pi vyadhAdasau / tarNakeSvAgateSUpAlambhaM zreSTho dadau tayoH // 17 // ruSTAbhyAmatha tAbhyAM sa bhaNito vatsa / kiM tava / paradezAgatiH karmakaratvaM caiva vismRtam ? 18 // paravezmanivAsazca tathA kaSTena bhojanam / ! 287 yadevaM tvamupAlambhamAnayasyadya bAlaka ! // 18 // vatsarAjo'bravonmAtarvatmarUpANi na hyaham / kadA'pi cArayiSyAmItyAkhyeyaM vaNijo'sya hi // 20 // tayA cAkhyAyi tattasya vatsarAjo'pi sarvadA / teSAM pArzve kumArANAM yAtvA bhuGkte sma tatra ca // 21 // kva gacchasi sadaiva tvaM bhojanaM vA kathaM tava ? | iti pRSTo'mbayA'ndheyurvasastasyai zazaMsa tat // 22 // prapAta pUrvaM ca tayaivaM bhaNitastataH / kathaM tvamAvayoH cintAM karoSi na hi putraka ! 1 // 23 // (1)Tha sundaram / (2) da tathA'myayA / Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 zrIzAntinAthacaritre anyacca nAvayogeMhe santyedhAMsi ca nandana ! / puravAse yataH prAyo duSpApaM syAjjalendhanam // 24 // so'bravIt zreSThina: pArkhAdyAcitvA tvaM kuThArikAm / kAvAkatiM ca he amba ! samarpayasi me yadi // 25 // tato'hamindhanaM sAramAnayAmi vanAntarAt / tayA'tha tattathA cakre yayau so'pyaTavIM prage // 26 ||(yugmm) pazyabAnAdrumAMstatra sa dadhyau yadi knycn| pazyAmi pravaraM vRkSaM tat chittvA tasya dArubhiH // 27 // rUkSadAridragrahakSasya cchedanaM prakaromyaham / ambAyAstadbhaginyAca vAchitaM pUrayAmi ca // 28 // tatraikA devakulikA tenAtha dadRze varA / tadantaryakSarAjazca pratyakSo bhaktizAlinAm // 28 // tatra dUre samAghrAya sugandhaM sa vyacintayat / nUnamana vane kApi vidyate candanadrumaH // 30 // samyag nirIkSamANana yato'sau srpvessttitH| . dRSTo'tha sAhasenete parikSiptA mahoragAH // 31 // purA yakSavanamiti cchinno druH sa na kenacit / ciccheda sa tu tasyaikazAkhAM sAhasasaMyuta: // 32 // vidhAya kASThakhaNDAni kSiyA kAvAkRtI tathA / parituSTamanAH so'tha cacAla khagrahaM prati // 33 // nagayA yAvadAsane sa smetstdaa'ntraa| jagAmAstaM ravi: puryA dvArANi pihitAni ca // 34 //