Book Title: Prabuddha Jivan 1984 Year 45 Ank 17 to 24 and Year 46 Ank 01 to 16
Author(s): Ramanlal C Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/525969/1
JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6984 prajuddha bhuvana prabhuna jIvana muMbaI jaina yuvaka athanu mukhapatra : pAkSika chUTaka nakala rUA. 1-00 paradeza mATe zaliMga 60 Magd. No. MH, By/South 54 Moence No. 1 37 prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa : 45 kaH 17 jUnuM thai tA. 1-1--84 Sika lavAjama rUA.20 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha nAtAlanI eka viziSTa UjavaNI 9. ramaNalAla cI. zAhu nAtAlanI UjavaNI muMbainA khristI kathA lika sa`pradAyanA RRca'bizape eka nAnakaDA viziSTa kAryakramathI karI. emaNe namuM baInA judA judA dharmanA dharmaguruo ke gRhastha pratinidhione potAne tyAM khAlAvyA hatA. jaina sAdhu-sAdhvI rAtre bahAra jAya nahIM, eTale jaina dharmanA pratinidhi tarIke mane nima...traNa ApavAmAM AvyuM hatuM. lagabhaga pacarcIseka vyakitane nAnA samudAya ekatra thayA hatA. jagatamAM hamaNAM hamaNAM cAre bAju azAMti vadhatI jAya che. hiMsAnA banAvA acAnaka phATI nIkaLe che. sAmAnya mAnava glR ane upAdhimaya jIvana jIve che. mANasa jANe ke azvarane bhUlI gayA che. duniyAmAM anyatra jevI sthiti che tevI ja azAMta sthiti bhAratamAM pravarte che. duniyAmAM "sAcI zAMti sthapAya, paraspara bhAtRbhAva khIle, premanu vAtAvaraNa sarjAya ane manuSya dha maya, sahakArabharyu, "jmAna damaya jIvana jIve e mATe mAtra prAthanAnA ja A kAyama hatA. Aya khizape A kAyakramanI bhUmikA samajAvI. kAryakrama A pramANe hatA H dareka dharmanI vArApharatI - prAthanA thAya. te sau ekaci-te natamastake sAMbhaLe. pratyeka "prAthanA pachI me miniTanuM mauna rahe. prAthanA uccAranAra te pachI aMgrejImAM ekAda-be miniTamAM potAnI prAthanAnA "sAra samajAve. A kAryakrama mATe hindu, muAlama, khristI, yahudI, zIkha, jaina, pArasI vagere dharmanA sanyAsI, maulavI, pAdarI, dastura ityAdi kATinA mahAnubhAvA ke gRharatha pratinidhie padhAryAM hatA (bauddha bhikhkhu AvI "zakayA nahotA). khristI ane muslima dharmanI judI judI zAkhAnA pratinidhio hatA. A'bizapanA raheThANanA vizALa khaMDamAM kAryakrama hatA eTale zveta jhabhbhAmAM sajja evA, judI judI vyavasthAmAM zakAyelA pAdarIonI saMkhyA paNa ThIka ThIka hatI. gRhastha pratinidhi tarIke huM tathA yahudI dharmanA eka sajjana hatA. bhInna keTalAka gRhastho paNa padhAryAM hatA. darekane ekbIjA sAthe paricaya karAvavAmAM AvyA. ArbhamAM dhArmika sa MgItanI kaeNseTa vagADavAmAM AvI. tyAra pachI prAthanA thaI. mAtra prAthanAo hatI; khIjI koI upadezAtmaka ke pracArAtmaka "jJASaNabAjI nahetI. prAthanAnA A kAryakrama lagabhaga kalAka cAlyeA. aMte saMta phrAnsisa ek esisInI vizvakalyANanI bhAvanAnI prAthanAnA samUhagAna sAthe kAryakrama pUrA thayA. prAthanAne a Mte sau mahemAnone mATe cA-pANI rAkhavAmAM AvyAM hatAM. khuda Aca bizapa pote ane bIjA pAdarIe tathA khristI sAdhvIe dhAMne cA-pANI ApavAmAM rAkAyAM. eka zAMta, preraka, dha maya vAtAvaraNa A pavitra sthaLamAM anubhavavA maLyuM. duniyAmAM dharma ghaNA che ane kASTa dhama' eve nathI ke jenA ekathI vadhu phaMTA na hoya. jema bhASA, bhaugolika pradezo, vaNu` ke jAti mANasane judA pADe che tema dhama'nI adhUrI samajaNa paNa mANasane judA pADe che. bIjA kAraNeAnI jema dhama te kAraNe pazu visaMvAda, saMdhA, yuddha ityAdi thAya che. vastuta : dha'nuM dhyeya manuSyane unnata batAvavAnu che, paraMtu keTalAka dharmAMdha dharmAMcAryonAM abhinivezabharyAM vacana ane anya dharmAM ke saMpradAyeA mATe asahiSNutAbharyAM uccAraNA ajJAna ke a dagdha, jhanUnI anuyAyIone bIjA sAthe sagharSa' tarapha dorI jAya che. dharmane nAme mANasa kayAreka vadhu hiMsaka ane che. dhama khatare meM huM evu uccAsane kheDelA dharmAcAryAM pAsethI sAMbhaLatAM ja anuyAyI jUtha zastra hAthamAM le che. aneka nirdoSa mANasAnA prANa harI levAya che. ApaNe tyAM paMjAbamAM ka mahArASTramAM (bhojagirinA bAhubali pAse), gujarAtamAM, pAkistAnamAM, irAnamAM, lakhenAnanA khairutamAM, ijharAyalanI sarahada upara ke AyaralenDamAM-ema kayAMka ne kayAMka vakhatevakhata dhArmika vivAdane kAraNe hiMsaka makalAM thatAM rahe che. kayAreka ene rAjadvArI svarUpa apAya che. ethI hiMsA vadhe che. A bizapatI prAthanAsabhAmAM badhA dharmAM vacce prema, sahiSNutA, udAratAnI bhAvanAnuM divyadaza na thayuM. A sabhAmAM adhA ja dharmanA sarvocca kaeNATinA dharmaguruo ke sata'mahAtmA hatA ema nahi kahI zakAya. game te kATinA hoya tA paNa adhA pratinidha mAnavatA, matAMtarakSamA, mAnavasevA paraspara vizvavA:sabhyanI draSTie keTalA nikaTa AvI zake che te ahIM anubhavavA maLyuM. ema kahevAya che ke jagatanA judA judA sAcA dhama'puruSo vacce je samajadArIpUva kanI, sahAnubhUtibharI ekatA ane nikaTatA hAya tathA
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ , K.; prabuddha jIvana tA. 1-1 che tathA sahaja sabhAva ane audAya rahelAM hoya che, teTalAM e dhirmanA nimna rataranA. samajadArI sahita sAmAnya anuyAyIo vacce hotAM nathI. eTale nIcenI kakSAe jeTalo saMgharSa hoya che teTale saMdhaSa uparanI kakSAe sAcA dharmapurUSa vacce hotA nathI. koIka. vakhata uccAne caDI beThelA dhamAMcA pitAnI pratiSThAna prazna banAvI paraspara visaMvAda ke kalaha UbhA kare che tyAre teo nIcenI kakSAnA anuyAyIonI duvRttione geralAbha uThAvavA mATe uzkeraNIbharyo, asahiSNu pracAra karatA hoya che. paraMtu tethI saravALe te pitAnA dharmane ja hAni pahoMce che. duniyAmAM badhA ja dharmo sarakhA che, ema vyavahAradaSTie kahevAya che, nizrayadaSTie nahi. sAcuM bolavuM, cerI na karavI, keIne vadha na kare, koInuM paDAvI na levuM, vyabhicAra na kare ItyAdi vividha prakAranA nIti-dharmanI AcArasaMhitA badhA ja dharmomAM lagabhaga samAna che. alabatta tAttvika viSamAM-kama ane punarjanma. AtmA ane paramAtmA, svarga ane naraka, vizvanI utpatti ane nAza ItyAdi viSayomAM matamatAMtara rahevAnAM. koIkamAM eka vAta upara te koIkamAM bIjI vAta upara vadhu bhAra mukAyo hoya che. e daSTie dareka dharmanI potAnI AgavI viziSTatA hovAthI badhA dharmone samAna kakSAmAM mUkavAnI vicAraNA ja aprastuta gaNAvI joIe. eTaluM ja nahi te samagra carcA-vicAraNA vizvanA kalyANanI bhAvanAnI ADena AvavI joIe. mATe prathama je jarUra che te anya dhamIo pratye ke pitAnA dharmanA anya saMpradAyanA loko pratye prema, udAratA ane kSamAnI bhAvanAnI. enI sAdhanA vinA dhamanI sAcI ArAdhanA thaI zakatI nathI. ', samAja upara keLavaNIkAre. sAhityakAro rAjakAraNanA puche ke vaijJAnikane jeTalo prabhAva paDe che tethI vadhu prabhAva dharmAcAryone paDe che, kAraNa ke sAcA dhamAMcA niHsvArtha, tyAgI, ane zIlasaMpanna hoya che. vizvazAMti ane vizvakalyANanI bhAvanA prasarAvavAmAM teonuM yogadAna meTuM rahe che. e mATe Avazyaka che ke vibhinna dharmanA mahApuruSe vAraMvAra maLatA rahe ane samAjanAM dukhasaMkaTanA upAye vicAratA rahe. e mATe prArthanAnA AvA kAryakramonA A jananI jarUra che. - AcaMbizape je prema ane udAratAthI prArthanAne je preraka kAryakrama ce te mATe teo kharekhara dhanyavAdane pAtra che. kAryakrama nA hatA, paraMtu teno prabhAva ghaNe moTo raheze. (pAnA 176 thI cAlu) paramANuo AtmAnI AsapAsa vIMTaLAtAM e malina thayele , AtmA satkarma dvArA, puruSArtha dvArA mukata thAya e prakriyAne AdhyAtmika kahevAya. tumaDAne mATIne khUba lepa, lagAvo ane jaLamAM mUke te e jaLane taLiye bese. mATI dhIme dhIme pUrepUrI dUra thAya tyAre e pAchuM jaLa upara taratuM thAya, ema malina AtmA jJAnarUpI vAri maLatAM zaha thAya tyAre jIva ane zivanI ekatA sadhAya. UTha jAga musAphira bhera bhayo kavi kahe che jJAnane sUryodaya thaye, have AdhyAtmika jAgaraNa zarU thAya che. AdhyAtmika jAgRti thatA jIvananI kSaNabhaMguratA samajAya che. ane jIvananI kSaNu bhaMguratAnuM bhAna thatAM mANasa prabhu pAse yAce che: Avo Avo jIvaNa nAmanA ame re Udhai khAdhela IdhaNuM tame dhagadhaga dhuNInA aMgAra Apa amane agananA zaNagAra zrI makaranda davenA kAvyanI A paMkitaone mama: samajAvI che. tArAbahene kahyuM: jema jema pazcAttApa, thAya tema tema AtmA pavitra bane che. ane pazcAttApathI adhikAdhika UjaLo thato ja te AtmA prabhu sAthe ekAkAra thaI zake che. pApa karma kapAya eTale jUnuM devuM ochuM thatuM jAya. pra. tArAbahene saMyamane mahimA gAye, mIrAMne yAda karI. "mere piyA te amara suhAgI, tuma pAye meM bahu baDabhAgI meM te palapala khyA rahI e kavi suradamanI adabhuta suMdara, paMkitaone gUDhArtha tAravI Ape. AtmAnI zuddhine suMdara prasaMga premAnanda sudAmA AkhyAnamAM mUkyo che. jemAM sudAmA. patnIe bAMdhI ApelA paiAnI piTalI je cIMtharAnI hatI tenI gAMTha jema jema kRSNa choDatA gayA tema tema sudAmAnA AtmAnAM vaLagaNa chUTatAM gayAM ane ema jIvanI ziva sAthenI ekatA sadhAI gepI vastraharaNanI ghaTanAne paNa pro. tArAbahene e rIte ghaTAvIne kahyuM gopI e AtmA che. te jJAnarUpI jaLamAM snAna kare che. ane bhagavAna AtmAne nimaMa. karavA sahAya kare che. temaNe "dAsa kabIra jatana karI ehI, kI tyoM dhara dInI cadariyA e kabIranI 5kitane mamaM pragaTa karI pitAnuM vakatavya samApta karatAM bIjI beThaka pUrI thaI. jJAnasatranI trIjI ane cothI beThakanAM vRttAnta have, pachInA aMkamAM prasiddha thaze. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha sva. maMgaLajI jhaveracaMda mahetA prerita - vidyAsatra (varSa 8 mu). vakatA: Do. sureza dalAla viSaya: AsvAda: keTalAMka kAvyo prathama divasa: gujarAtI kAvyo bIje divasaH bhAratIya bhASAonAM kAvya trIje divasa: videzanAM kAvya sthaLa: inDiyana maraca- cera sabhAgRha: - cacageTa sTezananI pAchaLa, divasa: budha-gurU-zuka, tA. 4-5-6 jAnyu. '84 samaya ja sAMjanA cha vAge.. sabhAnA pramukha: DA, ramaNalAla vI. zAha rasane samayasara upasthita thavA premabhayu. nimaMtraNa che. cImanalAla je. zAha * ke. pI. zAha-maMtrIe - ekyuprezaranA vargo ekayuprezaranA vargo 9 mI janyathArI - semavArathI zarU karavAmAM Avaze. tene samaya baporanA 2-30 thI 5-00 sudhIno raheze. temAM joDAvA ichatAM bhAI-bahenene noMdha levA vinata. sthaLaH paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha, 385, saradAra vI. pI. re, prAthanAsamAja, muMbai-40-004
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana ApaNuM prathama kartavya svarUpadarzana ja zazikAnta mahetA ' [laMDanamAM yojAyelI AMtararASTrIya jaina kenpharansamAM rajU thayeluM vakatavya] jainadarzana e vizvadarzana che. 20mI sadImAM zruti-yukitanuM anudAna ane upayogitA jainazAsana e vizvazAsana che. sImita banyAM che. saikAothI ApaNe zAstrone, paraMparAne, jenuM tattvajJAna e koI eka sAMpradAyikatAnI bheTa mahApuruSonA vArasAne bhAra uThAvatAM AvyA chIe. nathI; jenenuM tattvajJAna e kaI eka banI gayelI Aje te A vArasAne jIvaMta karI batAve, jIvanamAM aitihAsika ghaTanA nathI ke tene ApaNe smRtipaTamAM anubhUti pragaTa kare tevA zrAvaka-zrAvikAonI jarUrata che. vAraMvAra yAda karIne saMtoSa mAnI besI rahIe. A kenpharansanuM dhyeya zrI saMdhanI pratyeka vyakita A tattvajJAna eTaluM vizada - vizALa - gaMbhIra ane satyaniSTha. kaLyApI che ke ekavAra tene jIvaMta sparza ApaNane thAya zIlaniSTha tyAre ApaNI cetanA mUlAdhAramAMthI urvArohaNa pAmI, anubhUtinuM zIla chavanamAM pragaTa kare che ane satyama-zivama maunaniSTha bane tevA abhigamane chevanamAM lAvavAnuM hoI zake. -saudayamanuM madhura Atmika saMgIta sadAye temAMthI relAyA -Present day WORLD needs your expe rience in YOGA rather than Lessons in YOGA jainadarzana ane tattvajJAna mAnavInA pUrNavikAsanI Apa sahu ApanA vyavasAyamAM khUba rokAyelA che, paraMtu yAtrA che. e koI eka niSNAtane viSaya nathI. e te. je ApanI phurasadano samaya ArAdhanAne Apaze te Apa jIvananI samagratAne sparzata eka adbhuta romAMcaka abhigama eka jIvaMta prakAzanuM pratIka banI zake. ' che, (It is a Holistic approach towards Life) ke jIvana AkhuM sAdhanasaMpanna thavA mATe khacI nAkhyuMjyAM cetanAthI akhaMDa upasthitimAM jIvananI pratyeka ghaDI eka have sAdhanA-saMpanna thavA mATe samaya Ape. sAdhana ane jIvaMta yAtrAne bhAga banI jAya che. pazcimanuM jagata Aje sAdhanA jyAre baMne maLe che tyAre ja ApaNuM jIvana-yajJanI ' bhautika samRddhinA zikharo sara karI rahyuM che, paraMtu A sAcI saphaLatA prApta thaze. zikharanA ArohaNane AnaMda kayAM che? A zikhara uparathI jyAre paNa kaMIka sArI pravRtti karavAnuM mana thAya che tyAre gabaDI paDavAnA ane bIjAne pADavAne ja prayatna sevAI rahyo che. ApaNe eka saMsthAkIya mALakhuM UbhuM karI daIe chIe. jyAre ane pachI A saMsthAnI vyavasthAmAM ja samaya kharcAI jAya jenonI siddhazilA taraphanuM ArohaNa te samagra saMsArane che ane vyavasthAnI ciMtAmAM avasthA bhulAI jAya che. -eka pavitratA, nirmaLa AnaMda ane samRddhithI sabhara karI de che. mAnavInA prazna mAtra saMsthAo hala nahIM karI - vijJAne Aje samagra mAnavajAtane eka bhautika stara 21. Institutions and Establishments have rarely upara ekatA ApI dIdhI che, paraMtu jIvananA tamAma kSetramAMthI solved our problems. eka prazna hala karavA jatAM bIjA ApaNA puruSArthamAM AtmAnuM anusaMdhAna chUTI gayuM che aneka prazno UbhA thAya che. We are divorced with our innerself and - praznonuM samAdhAna nahIM nirAkaraNa mAgavuM hoya te consciousness). ApaNe pote ja ApaNI zuddha cetanAnA jharAnuM pAna karI tene kAraNe, tRSA chIpAvavI paDe. saMpatti vadhI paNa samRddhi kayAM che? zubha pravRtti mATe zubha prakRti prathama joIe. bIjI badhI buddhi vadhI paNa bodha kayAM che? vAta AnuSaMgika che. jJAna vadhyuM paNa DahApaNa ghaTayuM che. namaskAra mahAmaMtranI ArAdhanA pratyeka vyakitane tenA mAhitIo khUba vadhI paNa hita sadhAtuM nathI. svarUpadarzananI aNamola cAvI che. ApaNI mATInI kulaDImAM vyakita ane samAjanI tamAma pravRttinuM kendra jyAre rahelA zAzvata akhaMDa caitanyane bahAra pragaTa karavA mATe A AtmalakSI nathI banatuM tyAre sarvatra pravRttinA AnaMdanA mahAmaMtra samartha che. -sthAne glAni, thAka ane arasaparasanA matabhedothI jIvana ekavAra svarUpadarzana thAya, tyAra bAdanA saMbaMdhonuM sarjana -- kaluSita banI jAya che. kevuM sumadhura-sAmaMjasyamaya bane tenI te kalpanA ja A konpharansa ke jemAM pazcima jagatanA ATalI vizALa - saMkhyAmAM jenonI upasthiti che tenuM prathama ane agrima karavI rahI. ArAdhanAno krama , ' : ' ', ' . . : : - kartavya eka sAcA jaina banI (draSTAMtathI, nahIM ke mAtra " prathama svarUpadarzana ' ' -zabdathI) jIvananAM tamAma kSetramAM ahiMsA ane premanI . -pratibhA pratiSThita karavAnuM che.' bAda saMbadhanuM sajana ' janamAMthI jaina banAvatI be mAtrAo eTale ja ane tyAra bAda sAdhanA dvArA vyakitatvanuM visarjana che. svArthanuM visarjane. '' A kramamAM ApaNe sau svarUpadarzanane agrimatA ApIe ke ' parI sa na " 4' . ' ' . . . . . . . . ane jIvanane sAdhanalakSIne sthAne sAdhanAlakSI banAvIe Liii A be kAryo kare te je sAce jaina che. , eja abhyartha na. : : : : '... ? - : , ; : -
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 - prabuddha jIvana . . . . . janInazAstranA pitA menDelI tu manojJA desAI . dilhImAM hamaNAM janInazAstra vize AMtararASTrIya pa i viyenAmAM menDela eka ~ uMgara nAmanA jIvavijJAnanA yojAI gaI. A prasaMge e zAstranA pitA manAtA jahona saMparkamAM Avyo. phrojhane AnuvaMzikatA vizenI viMcAre. menDelanA jIvanakArya vize ApaNane jijJAsA thaze. * . spaSTa hatA, mAtra satyane vaLagI rahevuM e ene siddhAMta hate.. " ApaNe ghaNIvAra vAta karIe chIe ke, "A mInaLa gregara menDelamAM rahele kheDUtano dIkare bahenanI svAti kharI? assale nAnAM mInaLabahena joI jahona jAgIra UTha. viyenAthI pAchA pharIne zALAmAM bhautika ane prAkRti!kopI Tu kopI;' ke pachI pallavI bA AvyuM te vijJAnanA zikSaka tarIke eNe kAma karyuM, paNa e sAthe ena. dekhAve te barAbara mA jevo che, paNa raMga bicArAne bApane bAgamAM eNe vaTANAnA choDa paranuM sauthI jANItuM saMzodha. maLe." te koivAra vaLI evuM paNa bane che ke mAM-bApa zarU karyuM. ATha varSa sudhI satata A saMzodhana cAlyA ane taddana zyAma hoya ane bALaka goruM dUdha jevuM. : UMDA vicAra pachI saMzodhana mATeno kaLaza vaTANAnA : - je enAM zanI eka jANItI vAta che. e . choDa para DhoLAyuM. sarakhAmaNI karavA mATe eNe cAra dekhAvamAM kurUpa hatA, paNa hatA khUba vidvAna emane eka choDa, nIcA choDa, pILA dANA, lIlA dANA (6 phITa), (1 lITI abhinetrIe saMdeza kahevaDAvyuM ke, "ApaNane bALaka thAya goLa bI, karacaliyALuM bI evA dekhItI rIte . judA ane emAM mAruM rUpa ane tamArI vidvattA Ave te kevuM paDatA sAta guNadharmo tAravyA.. aneka peDhI sudhI A choDanuM suMdara : ze e javAbamAM kahyuM ke, paNa UMdhuM thAya che? aMdara aMdara phalIkaraNa karyuM. ane satata pariNAnI AvuM zAthI thatuM haze ? sadIothI vaijJAnike AnI nedha rAkhI. . . . . . : ", . . pAchaLanA kAraNe zodhavAno prayatna karatA AvyA che. prayogonI satata pUrNane e menDelanI saphaLatAnI 'A kAraNo zodhavAnuM kAma gaI sadImAM jhekeslovekiyA mukhya cAvI banI gaI. pahelI ja peDhImAM eNe joyuM ke, (osTriyA)mAM vasatA eka pAdarIe karyuM hatuM. enI pahelAM atyAra sudhInI jIvazAstrIonI sarerAza AnuvaMzikatAnA paNa keTalAka vaijJAnikoe A dizAmAM prago karyA hatA. paNa mAnyatA kheTI hatI. UMcA ane nIcA cheDomAMthI je A pAdarInI ekaniSThA, ATha varSa sudhInI satata mahenata navA choDa jamyA te vacalI UMcAinA na hatA ane paddhatisaranI noMdha levAnI AvaDatane lIdhe saphaLatA ke pILA ane lIlA dANAvALAmAMthI paddhati ene varI. "saphaLatA ene varI." ema Aje ApaNe kahIe dANAvALA ke goLa ane karacaliyALAM khIvALA chIe paNa vidhAtrInI kalame e pAdarIne te mRtyu sudhI, choDamAMthI saheja goLa ane saheja karacaliyALAM evAM abI , enA kAmanI kadara karanAra kaI maLyuM na hatuM. nahotAM banyAM. pahelI peDhInA cheDa badhA ja UMcA, badhA ja 1 e pAdarI te jahona menDela. mULa nAma jahona ane pILA dANAvALA ane badhA ja geLa bI vALA hatA pharI pAdarI banyA pachI dhAraNa kareluM nAma gregora. vijJAnajagatamAM A cheDAnuM eNe aMdaraaMdara phalIkaraNa karyuM. emAMthI UgelA. jANItA thayA menDela tarIke choDamAM A guNadharmonuM pramANa 3: 1nuM hatuM eTale ke traNa . 1822mAM menDelano janma. pitA kheDUta. bALaka menDelane UMcA ane eka nIce-e pramANe hatuM. ' kaLA ugADatA ane kalama karatAM zikhavanAra pitAne kalpanA menDelanI jhINavaTa, enI cokasAI, enI mahenata kI paNa nahIM hoya ke A bALaka bhaviSyamAM vaTANAnA cheDA para stara sudhI pahoMcatA enuM eka udAharaNa che enI ara prayoga karIne Adhunika janInazAstranA pitA" banavAnuM mana prAyogika noMdha :pAmaze. zALAnuM bhaNatara sarasa rIte pUruM karyuM". pachI eNe 1064 choDamAMthI 787 cheDamAM thaDa lAMbuM ane 277 mAMe varSane tattvajJAnane abhyAsakrama zarU karyo. e vakhate nAnuM (ka) hatuM. tethI enuM pramANa 2.84; 1..have enI Arthika sthiti jarA nabaLI hatI. enA eka zikSakanI A prayoganAM pariNAmo bhegAM karIe te sarerAza pramANe, ' salAhathI menDela slovekiyA (osTiyA) nA mArAviyA 2.98 :1 athavA 3: 1nuM thAya.' , ' ' vistAranA buna gAmanI dhArmika saMsthAmAM joDAyA. 1847 mAM ATaATalA choDa vAvavA, ene ucheravA, saMbhALapUrva : barAbara pacIsa varSane A yuvAna pAdarI banyA. jahona phalIkaraNa karavuM, temAMthI thayelAM bIne pharI vAvavA, UgelA - have gregara (dhArmika) banyA. choDanuM nirIkSaNa karIne enI noMdha karavI keTalI mahenatanuM kAma che, enI ApaNe te kalpanA ja karavI rahI. - A navA pratibhAzALI AgaMtukane pAdarIoe viyenAnA pitAnAM nirIkSaNo parathI menDele keTalAMka vidhAna . mahAvidyAlayamAM meka. viyenAmAM eNe bhautikazAstra ane tAravyA, je Aje AnuvaMzikatAnA niyama tarIke oLakhAya, AMkaDAzAstrane abhyAsa karyo. viyenAmAM menDelane asaMtaH saphaLatA maLI. che. A niyamo mAtra vaTANAmAM ke bIjA cheDAmAM ja nahI paNa prANIomAM ane mANasamAM suddhAM AnuvaMzikatA, te samaye paNa evA banAvo to banatA ja haze jemAM samajavA mATe ane mAnavajAtanA vikAsa mATe atyaMta mahattvanA, , bALaka mAtA-pitA banethI taddana bhinna hoya, paNa enA puravAra thayA che. khAsa karIne khetImAM vadhAre pramANamAM ane - tarapha vijJAnIonuM dhyAna kheMcAyuM nahIM hoya, kAraNa ke e sArI jAtanAM phaLa utpanna karavA mATe khUba upayogI che. lokenuM dRDhapaNe mAnavuM hatuM ke mAtA-pitAnA guNone jo ke koIkavAra A prayogomAM paNa barnADa zenA sarerAza ja bALakamAM Ave. dA. ta. mAtAne vAna ujaLo hoya ane pitAne zyAma hoya te bALaka dhavaNa ja bane. udAharaNa jevuM thaI jAya che. mULo e mULa che. vaijJAnikoe
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ * alI nAgarikone e salAha - tA. 1-1-84 praha jIvana mULAnuM mULa ane kebInuM thaDa (pAna) banne ekamAM ja hoya . choDa utpanna karavA mATe bane choDonuM phalIkaraNuM karyuM. .. eka majhavaNa ' 'e paNa zenI AgAhInI preraNAthI ke game tema paNa je choDa . kAntilAla zAha ane ene mULAnAM pAna ane kebInuM mULa maLyAM'tAM. - AjakAla chApAMmAM cUMTaNI-sudhArAnI vAta Ave che - vaTANunA cheDa para prayoga karanAra menDelathI kadAca ghaNAM paricita haze paNa enA prayoganA ane astitvanA keTalAMka kaI cUMTaNInA paracA sarakAre ApavA joIe ema kahe che, koI pratinidhine pAcho bolAvI levAnA adhikAranI pAsAM hajI eAchAM jANItAM che. pacAsa madhapUDAnuM nirIkSaNa vAta kare che; badhA ja pakSapalaTAnI viruddha lakhe che; ghaNA karIne ane judI judI "rANI" mAkhIone laIne eNe khUba kahe che ke cUMTaNI pachI oDiTeDa hisAba bahAra pADavAnuM rasa madha ApatI madhamAkhI utpanna karI hatI. paNa khUba pratinidhi mATe pharajiyAta hovuM joIe; uparAMta, cUMTAyA karatI hovAne kAraNe A madhamAkhIone nAza kare paDayo hate. eNe pitAne vaTANAnA choDa para zodhanibaMdha . - bAda pitAnI je kaMI sthAvara-jaMgama milakata hoya te prasiddha 1865mAM khunanI philesephikala sosAyaTI AgaLa vAM. karavAnuM paNa pharajiyAta banAvavuM. - 1866mAM e chapAye ane royala sosAyaTI ke laMDana - huM rAjakAraNane abhyAsI nathI, tema ja cUMTaNInA sahita duniyAnI aneka vaijJAnika saMsthAomAM mokalAya. vartamAna kAyadA tathA cUMTaNI kamiznara e sUcavelA sudhArA, A ja viSaya para bIja nibaMdha eNe 1869mAM vAM, je 'ke cUMTaNI samitinI bhalAmaNone mAre abhyAsa nathI. 1870mAM chapAye. * ' . . . . . eka sAmAnya nAgariAnI hesiyatathI huM vicAruM chuM paNa Adhunika janInazAstrano vikAsa trIsa varSa moDe ne A lakhuM chuM. thavA sajA haze ke A mahAna vaijJAnikanA hAthamAM jazanI mane moTAmAM moTuM Azcarya e vAtanuM thAya che ke rekhA nahIM hoya, nahi te eka pAdarIe ATha ATha varSa ApaNuM baMdhAraNa ghaDanAra mAMdhAtAoe baMdhAraNamAM eka sudhI prayoga karIne, niyamo banAvIne duniyA AgaLa dharI moTAmAM meTI khAmI kema rAkhI, ane e khAmI Aja dIdhA enI keke te noMdha lIdhI hota ne ?! . sudhInA bauddhikonI najara bahAra kema rahI gaI che ane rahI 1868 mAM menDela enI dhArmika saMsthAne mukhya pAdarI jAya che ? AnuM kAraNa mane evuM lAge che ke A badhA aMgrejI bane. ene AzA hatI ke e pitAnA mAnItA kSetramAM bhaNelA mahAnubhAvanI dRSTi bIjAe taraka hatI. dezadezanAM . vadhAre pradAna karI zakaze. 187ra mAM tyAMnI sarakAre dhArmika baMdhAraNane abhyAsa emaNe karyo, paNa maulika rIte vicAra jagyAnI mUDI para vizeSa karI nAMkhyA. menDelane e anyAyI na .. lAgyA. eNe ene virodha karyo. aneka dabANa ane lAla 1. paNa huM mULa muddA para AvuM. cUMTaNI zA mATe thAya che ? ApyA chatAM A vaijJAnikanI ekaniSThAe sarakAra sAme prajAnA pratinidhio cUMTavA mATe ja cUMTaNI thAya che ne ? namatuM na jokhyuM. pratinidhi kene kaheze? baMdhAraNe pratinidhinI vyAkhyA menDela janmajAta nirIkSaka hatA. hajAro vaTANAnA ApI che[ abhyAsIone A praznanA ziSyabhAve pUchuM chuM.' choDanI gaNatarI rAkhyA pachI paNa e thAkayo na hato. e koI sabhAmAM ApaNu jevA sesa beThA hoIe, ane niyamita rIte havAmAnanI ne rAkha ane chApate. eNe pratinidhi nImavAnI vAta cAlatI hoya te pratinidhinI kevI sUryanAM dhAbAM ane pRthvInI AbohavA vacceno saMbaMdha vyAkhyA karIe ? gujarAtImAM kahevata che ke, "paMca nepyo hate. khUba suMdara rIte e zetaraMja paNa khelI le. bole te paramezvara ! eka pAdarI hatI eTale e pramANamAM nispRhI haze. Ane huM evo artha karuM chuM ke ochAmAM ochA pAMcamA bhAganA sabhyone prayoga pAchaLa eno hetu lekonuM dhyAna kheMcavAno ke * prasiddhi meLavavAne , nahe, chatAM ATalI hada sudhInI ApaNane Take hoya ke ApaNA matanA hoya, te ja vaijJAnikonI udAsInatAe ene nirAza karyo. eNe jIvazAstranI ApaNe e sabhAnA pratinidhi banI zakIe, arthAta eka mata navI dizA udhADI, kSitijo vistArI paNa e jovA mATe vistAramAM kula matadAronI jeTalI saMkhyA hoya tenA . keIe AMkhe paNa na kholI. pAMcamA bhAganA (eTale vIsa TakA) mata meLave te ja enA jIvana saMdhyAsamaya khUba hatAzAmAM gaye. enuM umedavAra lekenuM pratinidhitva karI zake. vidyAthIe pradAna AgaLa na vadhyuM. prayoganI che ane lakhANo mATe jema parIkSAmAM amuka guNa meLavavAnuM Avazyaka hoya eNe bALI nAkhyAM. ATalI mahenatathI karelA prayogonI che, tema ja umedavAro mATe amuka TakA mata meLavavAnuM ne bALatI vakhate e pAdarInA mana para zuM vItyuM haze ! Avazyaka banAvavuM joIe. huM pacIsa TakA Avazyaka gaNuM e vakhate kadAca e gregara nahIM hoya, jahona haze. chuM, tathApi emAM matabhedane rathAna hoI zake. . be varSanI zArIrika mAMdagI pachI 1884nI chaThThI jAnyu AvI jogavAI baMdhAraNamAM che? nathI ja. pariNAme ArIe menDele deha tyAga karyo. mRtyu sudhI e hatAza DipojhiTa gumAvanAra nAlAyaka umedavAre paNa cUMTAIne rahyo. duniyAe ene na oLakhyo. AvI zake che, ane AsAmamAM banyuM ema guMDAo paNa ' cheka 1900nI sAlamAM enI zodhanI duniyAne jANa thaI. sarakAramAM ghUsI zake che. prajAnI A eka moTAmAM moTI kahevAya che ke enA samakAlIna ane gaI sadInA sauthI mahAna chetarapiMDI che. baMdhAraNa ghaDanArAoe matadAronA hAthamAMthI vaijJAnika DArvinane paNa eNe prayoga viSe jaNAvyuM hota to cUMTaNI bahiSkAra rUpI sabaLamAM sabaLa zastra jhuMTavI lIdhuM che. Aje ogaNIsamI sadIne vaijJAnika ItihAsa kaMika mATe ja huM kahuM chuM ke baMdhAraNa ghaDanArAoe--pachI e javAhara hoya ke AkheDakara heya-tathA cUMTaNImAM sudhArA
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74. sUcavanArAoe-pachI e jayaprakAza hoya ke tArakuMDe hAya-umedavAranA vadhAre vicAra karyo che, ane matadAranA e karyAM che, kAraNa upara kahyo te muddo te vIsarI gayA che. mArA namra mate A muddo pAyAnA che. baMdhAraNanA je mitrAe UMDA abhyAsa karyo che temanI samakSa A vAta namratApUrvaka ziSyabhAve rajU karuM chuM. bIjI eka agatyanI vAta. je vikendrita vahIvaTanI, leAkanItinI prayukta jIvana saoNMdhyuM kAya kartAo ane grAmasvarAjanI zrI zatru'jaya vihAra TrasTa, sUratanA upakrame sata ke jJAnasatra dIkSita nathI. agnimAMthI medhA, ane medhAmAMthI prajJA ema gatinA' krama rahelA che. prajJAvAna vyakita ja viSama paristhitimAM sthira ane svastha rahI zake. evI vyakita ja praleAbhanA sAme avicala rahI zake, kAraNa ke jJAnIne` bhautika lAbhAnI eSaNA hAtI nathI.' OM kRSNavIra zani-ravi tA. 10-11 Disembara 1987-e e visa sUratamAM nAnapurA khAtenA 'samRddhi' hAlamAM zrI zatru Mjaya vihAra TrasTanA upakrame trIjuM jJAnasatra yojAi gayuM. tenuM udghATana mubaI yunivarsiTInA gujarAtI vibhAganA vaDA, mubai jaina yuvaka sabanA pramukha tathA 'prabhu jIvana' nA taMtrI De. ramaNalAla cI. zAhe pAMcajJAnanA pratIkarUpa ma'gaLadIpa pragaTAvIne kahyu` hatu`. A prathama kheThakanA pramukhapade ema. TI. khI. kAlejanA bhUtapUrva AcAya zrI kuMjavihArI mahetA hatA. 4. jJAnasatranA AraMbha zrImatI kumubahena lAkaDAvALA tathA zrImatI majulAbahena lAkaDAvALAnI prabhu-prAthanAthI thayA hatA. TrasTanA menejiMga TrasTI zrI bAbubhAI hIrAbhAi jarIvAlAe sahunuM svAgata karyu hatu. TrasTanA eka TrasTI zrI amarabhAI jarIvAlAe paNa sahunu svAgata krayu" hatu. temaNe TrasTanI pravRttione khyAla ApyA hatA. tathA samRddha jJAnabhaMDArAmAMnI amUlya hastapratA ane graMthAnuM tema ja lAlabhAI dalapatabhAI InsTiTayuTa ek inDolAchanA prathAnuM muMbai jaina yuvaka saMdha dvArA muMbaI tathA sUratamAM pradarzana yojavAnI vicAraNA cAlI rahI hovAnu jAhera karyu hatuM. A prasaMge DaoN. bhogIlAla sAMDesarAe mokalelA sa MdezA vAMcavAmAM AvyA hatA, jemAM temaNe prathama jaina sAhitya sAhamAM, dakSiNa gujarAta yunivarsi'TImAM jaina sAhitya samArohamAM, dakSiNa gujarAta yunivarsiTImAM jaina sAhitya sazodhana ane svAdhyAya kendra - cera' - sthApavAnI karAyelI jAherAtanI yAda tAjI karAvI hatI. tA. 1-1-84 vAtA kare che, te badhA agAuthI cetI jAya ane vicAra kare.. jo grAmasabhAo racAya, paMcAyA pAse vadhAre nANAM ane sattA Ave, ane tyAM paNa cUMTaNI thAya, te gAmaDAMomAM guMDA ja cUMTAi Avaze. mATe ahIM tA pahelAmAM pahelA cUMTaNI niyama e hevA joie ke ezI TakA (huM se e sau TakA athavA sarvAnumatinI himAyata karuM.) mata meLavanAra umedavAra ja grAmasabhAmAM esI zake uddaghATana * DaoN. ramaNulAla zAhe udghATana pravacanamAM prathama A jJAnasatra yojavA pAchaLanA Azaya samajAvatAM kahyuM hatuMH prajAnA sarvAMgI vikAsa thAya ane prajAjIvana adhyAtmalakSI thAya te mATenI vividha pravRttiomAMnI eka te jJAnacetanAne AviSkAra che, je AvA jJAnasatra dvArA thai zake. zALA, * kAlejo vidyAthI AnI buddhipratibhAne khIlave che. parantu temane DAhyA banAvavAnu kAma zAstra thA kare che. zAstragraMthAnA parizIlanathI vivekadRSTi sapanna evI vyakti ja AdhyAtmika kATie pahoMcI mukitane dvAre pahoMce che. jJAnamAga ati ra MkaThina che. jJAna pAmavA karatAM paNa jJAnane AcArastha karavAnu kAma dhaNu adharu che. ekalI buddhi vyakitane sthiratA bakSatI ||" DaoN. ramaNalAla zAhe pramukha zrI kuMjavihArI mahetAno, zrImatI tArAbahena zAhe vidvAna vakatA DA. zekharacandra jainanA tathA zrI bhagavatIkumAra zarmAe prasiddha kavi ane 'janmabhUmi' tathA 'janmabhUmi pravAsI'nA taMtrI zrI harIndra davenA paricaya karAvyA hatA. jaina dhama ke prANa eka vakatAnA sanmAna khAda DA. zekharacandra jaine 'jaina dhama ke prANa' e viSaya para abhyAsapUrNa` pravacana karatAM kahyuM hatuM : jaina dharmanA siddhAntAnI viziSTatA e che ke je cAra sthaMbhA upara jaina dhama bhavana sthita che te ahiMsA, krama vAda, syAdvAda ane samatAvAda Aje paNa acala rahyA che. jaina dharma' jIvatA rahI zakayA che tenuM kAraNa A cAra siddhAntA prajAjIvanamAM AcArastha che, jaina dhama'nA mULa ane sahuthI mahattvanA siddhAnta ahiMsA che. virodhI LAnI AMdhI sAme dRDhatAthI te sthiratAthI TakI rahelA 24mA tIrthaMkara bhagavAna mahAvIre kevaLa vicArane nAThe, AcArane mahattva ApyuM che. temaNu ahiMsAne premanI sAthe sAMkaLI. temaNe kahyuM" : mana, vacana tathA kama', A traNa ke traNamAMnA kAI paNu vaDe kAi paNa jIvanI lAgaNIta AdhAta pahoMcADavA ta 'isA che. A vAta eka jaina dharma ja sUcava che. mana, vacana ane kama' traNeyanI ekatA dvArA ahiMsA siddha karavAnI vAta ja na dhama kare che. vanaspAte, mATI tathA jaLamAM paNa jIva che ne e saMtu rakSaNa karavAnuM che. jIvA vasya jIvanam e vAtane jaina dhama puraskAratA nathI. jajaina dhUma mAnavadhama' upara pratiSThita thayA che. jena dhuma' te manuSyanI bhagavAna 'sudhInI yAtrAnA nirdezaka che. eka dhama kahu che vyakita kama kare che. bhagavAna tenu phaLa Ape che.' jaina dharma kahe che: vyakita kama kare che ane tenu phaLa paNa te ja bhAgave che, kaMmanI sAthe kuLa saphaLAyelu cheja. kama'nA * udbhava krodha, mAyA, leba, bhimAna - e cAra kAcA* mAMthI thAya che.' grAhya ane tyAjaya e viveka upara bhAra
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ all 1-2-28.. mUkI vaktAe jaNAvyuM ke "puNya paNa eka avasthA para tyAjaya che. kAraNa AtmAthI paramAtmA sudhInI jIvanayAtrAmAM kramanA uttarottara kSaya karatA rahevAnuM che." prayukta jIvana syAdvAda syAdvAdanuM mahattva dRDhAvatAM vakatAe kahyuM : 'yAdvAda e 'ja' thI 'paNa' sudhInI yAtrA cheH A ja sAcu' che' ema nahi, ApaNu sAcu hoi zake' ema puraskAratAM syAdvAdane vakatAe anekAntavAdanA saMdarbhamAM samajAvIne kahyuM: 'yAdvAdanu' pratipAdana e che ke koinA paNa satyanI avahelanA thaI na zake. anekAntavAda mAnavIne jagata pratye sAcI sUjhasamaja keLavavAmAM mahattvanuM prAna kare che. e pachI samatAvAdanA siddhAnta samajAvatAM vakatAe kahyu: samatAvAda e anya pratyenI karuNA ane samabhAvane nizaMka che. te mAnavatAvAda upara pratiSThita thayelA che. mAnavIne mAnava anAve te sAcA dhama', jaina dharma mAnavIne mAnava anAvavAnI kSamatA dharAve che.' e mADhA paDakAra pramukhapadethI AcAya* zrI kuMjavihArI mahetAe kahyuM : AjanI duniyA samakSa khe moTA paDakAra che; eka vijJAnanA, khIjo paDakAra che. Arthika paristhitinA dharmane jIvanta prakriyA mAnatA hAIe te samAjanI pragati sAdhatI, e prakriyAnuM satata mUlyAMkana karatA rahevu joie. aMtaramAM pragaTa e ja sAcA dhama. mithyA AcArothI dhamanuM pAlana thatu nathI. pAMca hajAra varSa' jUnA dhama'ne tenA te svarUpamAM vaLagI rahevu' e keTalu' ucita che, te paNa vicAravuM joie.' A sava' kahIne vakatAe vartamAna paristhitinA sauMdarbhamAM dhamane puraskRta karavAnI himAyata karI hatI. bhAratIya dharmAMnI sAme eka, AMtarika AkramaNa ane khanuM vijJAnanu'AkramaNa, e ane jakharadarata paDakArarUpa hAvAnu kahI vAtAe kahyuM: binasAMpradAyikatA te binadhAmi"katA nathI.' bIjA dharmonI apekSAe jaina dhama' vadhAre DisiplinDa che ema kahIne vakatAe kahyuM: vatamAna sa`darbhamAM dhamane saceta karavA deya tA prajAe parasparanA AcAra-vyavahAramAM prAmANika rahevuM joize. dhama' mAtra aMcaLA khanI rahe tenA karazo atha' nathI, Arthika paristhitinI avahelanA thatI raheze te jaina zu kAI paNa dhama' TakavAnA nathI ema kahI vakatAe dhama'ne TakAvI rAkhavA mATe garImAnu du:kha nivAravAnA kAya'mAM rata rahe ane leAkAne jJAna ApavAnI pravRttimAM magna rahe evA khe prakAranA mizanarI kAryakartAo UbhA karavAnuM sUcavI potAnu vyAkhyAna samApta karyu hatu. zrI prabhAta lAkaDAvALAe sahune AbhAra mAnatAM A kheThaka samApta thai hatI. sabhAsaMcAlana zrI nareza madrAsIe yu" hatuM. kaztiAmAM AdhyAtmikatA sAMje e ja sthaLe pre. tArAbahena zAhanA pramukhapade maLelI khIjI kheThakanA vaktA hatA prasiddha kavi zrI harIndra che. A kheThakamAM maca upara supradghi ciMtaka, lekhaka ane prAdhyApaka phAdhara vAlesa paNa upasthita hatA. traNenuM sanmAna thayA bAda zrI harIndra davee 'kavitAmAM AdhyAtmikatA' e viSaya para abhyAsapUrNa pravacana karyu hatuM. 175 temaNe kahyuM : 'kavitAmAM evuM kaIka tattva che jene laIne bhAvaka bhautika stara uparathI UMcakAne AdhyAtmika stara upara sthira thAya che. kavitA kevaLa sAhityanA abhyAsa athe ja upayogI nathI, kavitA padAtha vastutaH jIvana athe che. phrAnsanA kavi senTa jona e pasa'nA kahevA pramANe dhama zAstromAMthI leAkeAnI AsthA UThI jAya che tyAre dhama' ane bhagavAna TakatA AvyA che. zrI harIndro eka rasaprada vAta kahI : nikAlA TeslA nAmanA vijJAnI nadIkinArAnI retImAM paDayA paDayA jamana kavi geTenA kAvyanI eka pati guMjatA hatA. enA atha olTaraneTa karanTa' thatA hatA. e uparathI TeslA AlTaraneTa karanTa zodhavAne prerAyA. A alabatta eka ekaramAta che, paNa temAM nimitta ane che kavitA. duniyAbharanA phijhikasanA dhaNA vijJAnIonI thayA vicArasRSTimAM AdhyAtmikatAne saMcAra che. bhagavAnanA vijJAnIone paNa kavitAmAM dhama ane vAsa hovAnA sAkSAtkAra thayA che. kavi ane RSi AdhyAtmika kavitA viSe sahuthI samatha' vicAra zrI aravinde yucara peeTrI'mAM karyAM hovAnuM kahyA pachI zrI harIndra. zrI aravindanA ja zabdomAM eka majhAnI vAta e kahI ke: kavi e evA jAdugara che ke je svasarjita kavitAnA vAcakacitta upara kaeNA prabhAva paDaze tenI ene kalpanA paNa nathI hotI !' narasiMha mahetAe 'nIrakhane gaganamAM kANa ghUmI rahyo, te ja huM te ja huM zabda le' pada racyuM tyAre pAMcase varSa' pachI paNa e padanI kalpanAnI bhavyatA, atha'nI gahanatA ane bhAvanI ramaNIyatA bhAvakAne anahada prabhAvita karaze evI kalpanA ene nahi ja thaI hoya. paNa A pati narasiMhane enA bhItaranA gaganamAM ghUmI rahelA paramAtmAne sAkSAtkAra thayA hovAnI pratIti karAve che. AcAya rajanIza eka samajavA jevI vAta e kahe che ke RSi ane kavi kayAreka kayAreka madhura vArtA kahe che. paNa emAM thoDAka bheda che. RSi maMtra kavitAmAM je ugAre che te te peAtAnA pUrA hAzamAM uccAre che, jyAre kavi kavitAmAM je uccAre che te khehAzImAM ugAre che.' . gAlimanA eka zeara. avatArIne zrI harIndre A vAta spaSTa karI. ce. 'masAyale tasavvuph ce terA ayAna gAlima K tue huma vahI samajhate jo na mAdAkhAra hatA AdhyAtmika tathA rahasyagakSa kavitA vadhAre kAMkrITa' yAne bhUta kavitA che. dhama-adhyAtma tathA rahasyavAdanI kavitA amUta lAgatI hovA chatAM AbhAsI koMkrITa karatAM vadhAre kAMkrITa che. noMdhavA jevuM e che ke izvara viSayaka darekanI kalpanAmAM kaMikane kaMika samAna tattva maLaro ane te 1 samAnatA mUta' vastumAM na maLe evI haze. kavitA janmI eka tyArathI, arthAt vedanI kavitAmAM dhaNI kavitA evI che je bahuja saraLa ane hRdayamAM vasI jAya evI kavitA che. A AdhyA tmika tathA raharaNyagarbha kavitA racanArane potAnA kavipaNuA viSe kAi Agraha nahotA. mahaSi vyAse vedanAM dasa maMDaLa
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - prabuddha jIvana (2yAM tyAre A kavitA amuka RSinI ane A kavitA amuka che.. zabdanI kAra koI anubhavanI vAta nathI paNa e zabdanI RSinI evI bhALa maLo. trada saMhitAmAMnA bRhadAraNyaka - ApaNe. khoja karavI paDe che. kavi sUradAsa ApaNe badhAnA 'upaniSadamAMnI tamaso mA jyotigamaya" jevI amara paMkita anubhavanI vAta bahu saraLatAthI kahe che: muni yAjJavalkayanI patnI maitreyIe racI che e huM hajI jA dina mana pachI UDI je hai himaNA jANI zako. . tA dina tere tana tarUvara ke . , jeja haba', , " jahaba' hatA te pAdarI. jIvanabhara eo bhagache. vAnamAM rata rahyA hatA...pitAnuM mRtyu samIpa AvyAnuM bhAna bhASAnI madhuratA te juo. mRtyunI vAta sUradAsa keTalI - - thatAM ja harbaTa pitAnI pAsenI kAgaLanI thappI pitAnA suMdara rIte, madhura rIte kahe che! je divase tArA mananuM pachI : mitrane mokalI ApatAM jaNAvyuM ke: "sAcavavA jevI lAge to (pakSI) Utaraze te kSaNe tArA tananA badhAM ja parNo kharI . A thapI sAcavaje nahi te phekI deje." mitre joyuM te paDaze. uddhava sAthenA gopIonA prasaMgamAM sUradAsa kevAM khIlyA kAgaLanI thappAmAM aMgrejI bhASAnI uttamamAM uttama kavitA hatI. che ! gopIo samakSa uddhava upadeza karavA gayA te gopIo e lakhAI hatI izvaranI prArthanArUpe. e eTalI badhI uttama ene zuM kahe che? ' . .. ( kavitA hatI, amara kavitA hatI ke ene saMgraha prasiddha karanAra Udho hamahI na joga sakhe che TI. esa. eliveTe harbarTane kavi Dana karatAM paNa e sadInA je hi upasi mila hari hamake : zreSTha kavi tarIke prasthApita karyo. enI eka kAvyapaMkitamAM se vrata nema bane ho . e kahe che: "bhagavAna huM A pada lakhuM chuM, e kaMi tAja je upadezathI bhagavAna amane maLe te 'upadeza tame kare, nathI. rAjA-rANIe apele khitAba nathI, nathI e talavAra, nathI e vAMsaLI; A kaI darajajo nathI. koI kalA nathI; nahi te cAlyA jAo.' ene A be paMkitao juo koI samAcAra nathI, zerabajhArano keI hala nathI jyAM levaDadevaDa thatI hoya. paNa A e vastu che ke huM jyAre mere mana anata kahAM sukha pAve ene upayoga karuM chuM tyAre huM tArI sAthe houM chuM." jaise UDI jahAjake paMchI AvI ghaNI badhI kavitA ja haba" lakhI che. haba phira jahAja para avai aMgrejI bhASAno eka zreSTha kavi che. jahAjanA kUvAthaMbha upara beTheluM paMkhI tyAMthI UThIne manamAM satata ema thayA kare che ke hajAra varSa pUrve asIma dariyAnA para upara UDatuM UDatuM jAya te che, paNa kayAMthI A mabalaka saMpatti A kavio pAse AvI haze ! kayAMya besavAne AdhAra ene maLatuM nathI, eTale UDI UDIne "e ucita nathI ke rahasya paradAnI bahAra che. nahitara pAchuM Ave che te jahAje upara ja, mAnavImane paNa UDI ame leke bhakitanI masta sthitimAM kayAMthI hoI zakIe ?" , UDIne pAchuM bhagavAnanA vicAra upara Ave te ja enuM A saMketa sUphI satae pragaTa karyo che. e saMpradAyanI sukhadhAma che. prajA amuka ja bhASA samajatI hatI. e rahasya - zrI harIndra narasiMha, mIrAM, ApaNA rameza pArekha, rAjendra paradAnI bahAra na jAya mATe aMtaramAM pragaTa karIe. tuM pote zukala, Adila manasUrI, urdU kavi IkabAla keka kavione te A duniyAnAM rahasyane jJAtA nathI. ahIM je parade che te pratyekanI ajabagajabanI, ne bhAtabhAtanI paMkitao avatAratAM vAjiMtrane parade che. paradAnI aMdarathI paradAnI bahAra jatI avatAratAM yAda karyA ane chelle kahyuM : "A kavitA je kavi. bhASA te kavitAnI bhASA che. buka opha avasa" mAM rike ee lakhI che te kavio ApaNA ziratAja che. tAjathI pitAnI eka kavitAmAM prazna kare che 'veTa vuDa yu Du IH AI paNa ghaNuM vadhAre che. kavitAne dAva e ja mANasa karI zake DAya ? mAruM mRtyu thaze te tuM zuM karIza?" jenI kavitAmAM bhagavAna vAsa kare che. ane e kavitAmAM . A ja prazna narasiMha mahetAe paNa karyo che: bhagavAna amastA nathI vasatA. narasiMha, mIrAM, kabIra, sUra, jJAnezvara A badhA ja kavionI kavitA Aja seMkaDo varasa - "huM vinA tuM tune koNa kaheze? pachI paNa evI ne evI ja tAjI che. kALa pitAnA sArAye jagatanA AdhyAtmika kaviomAM sarvocca TAMkaNAthI je nAma kotare che e kadI bhUsAtuM nathI." sthAnanA adhikArI evA samartha kavi kabIranI kalpanAnI ' upasaMhAra ' gahanatAno aNasAra ApatI be paMkitao zrI harIndra - pramukhapadethI che. tArAbahena zAhe kahyuM: 'uttamottama kavitA jJAnanI hoya che. te adhyAtmanI prabodhaka hoya che. bhagavAna . * cITI ke pAMvameM nepura bAje, mahAvIra, kRSNa, buddha, A sarvenI kAvyanA mAdhyamamAM vahelI - ' ebhI mere sAhiba sunatA hai. vANI prabaMdhaka te che ja, paNa seMkaDo varSo pachI paNa te '' '' * kIDIne pagamAMnuM jhAMjhara raNakatuM hoya te e paNa mAre eTalI ja jIvatI, eTalI ja hRdaya ane manane sparzatI ne ' ' bhagavAne sAMbhaLe che. . ' . . tAjagIbharelI che. uttama kavitAnI e ja te kasoTI che. saMta kavionI vANInuM rahasya pAmI zakIe te A uttama kavioe keTalA badhA navA navA saMdarbhe ApyA! " saMsAra tarI javAya. paNa sI. je. kRSNamUti' kahe che tema AtmA vize je kavitAmAM vizeSa kahevAyuM hoya te AdhyAtmika d: " vANI dvArA jIvananuM rahasya pAmavuM duSkara che ane chatAM , kavitA. AtmAnuM mULa svarU: te zuddha, buddha, mukata che. pugala ": " satene je kahevuM che te mATe vANIne ja Azraya levo paDe (vadhu mATe jue pAnuM raja) - majatI karIe. te
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-1-84 prabuddha jIvana aNuvigrahamAM ApaNe paNa bacI zakIe naha vijayagupta mauya aNuvigrahanA bhaya raziyA ane amerikA vaccenI vATAghATa bhAMgI paDavAthI vadhyeA che. kAne ema paNa lAge ke raziyA ane amerikA laDI mare temAM ApaNe zuM? paraMtu jyAre nAnA moTA hajArA aNuzastronA dhaDAkA thatA hoya tyAre pRthvI upara kANu kheMcI zake ? vaLI ApaNI upara . prahAra karavA pAkistAna aNukhAma banAvI rahyuM che ane tene temAM cIna madada kare che, khejavAbadAra rAjakartAonA hAthamAM aNuzastro Ave te khataranAka hovAthI amerikAe pAkiratAna vize cIna pratye peAtAnA virodha darzAvyA che. pAkistAnanA Aja kartA game teTalu khATuM khele, tA paNa pramukha reganane khAtarI thai che ke pAkistAna cInanI madadathI aNumAma banAvI rahyu` che, AvI khAtarI pramukha kArane paNa thai hatI. tethI temaNe pAkistAnane adyatana zastronI sahAya ApavAnI nA pADI hatI. ane ceDAka karoDa DolaranI Arthika sahAya ApavA taiyArI batAvI hatI, jethI pakistAna amerikAnA meracAmAMthI nIkaLI na jAya. paraMtu sIMgadANAnI vizALa khetI dharAvatA pramukha kAra pratye chaNako karIne janarala jhiyAe TakAra karI hatI ke thoDAka sIMgadANA jevI tamArI madada amane nathI joItI. regana pramukhapade cUMTA AvyA pachI paristhiti khadalI gaI che. jo jhiyA aNukhAma anAvatA hoya te amerikAnA kAyadA pramANe temane zaasahAya ApI zakAya nahi. jo teo nathI banAvatA evuM amerikAnI sa Msadane pramANapatra Ape te ja saMsada zastra-sahAya maMjUra kare. pramukha regana evuM pramANapatra Ape che. raMgana, sa`sadasabhya ane badhA jANe che ke A pramANapatra sAcuM nathI, tema chatAM kAyadAnI jogavAi satASAya che ema mAnIne badhA AgaLa vadhe che. aNukhAma mATe samRddha yureniyama kema banAvavuM tenI TekanaoNlAjInI pAkistAne cArI karAvI hatI, nedharalenDamAM briTana, phrAMsa, pazcima jamanI ane nedharalenDanI eka saMyukata asa Adhana sasthA che, temAM zAMtimaya hetu mATe saMzAdhana karavA devA bhRttoe DA. khAna nAmanA avijJAnIne rakhAvI dIdhA hatA. De. khAne saMsthAnA vizvAsa meLavI laine joitI TekanAleAjI sarakAvI lIdhI ane pachI gAyaba thaI gayA. tethI sanasanATI phelAi. hamaNAM the|DA divasa pahelAM De|. khAnanI gerahAjarImAM temanI sAme nedharalenDanI adAlate kesa calAlIne jelanI sajA karI che. paNa DA. khAna have hAthamAM zA mATe Ave? pAkistAnanA aNukhAma ApaNI sAme vAparavA mATe athavA ApaNI sAme ugAmIne ApaNane harAvavA mATe banI rahyA che tyAre rAjakIya pakSo, komavAdI netA ane svAthI' tathA mahattvAkAMkSI AgevAne kSullaka khAkhatA mATe laDI rahela che. pAkistAna aNukhAkha vaDe ApaNane blekameila kare temAM cInane paNa hAtha che. amerikAne ciMtA hoya te eTalI ja che ke pAkistAna A IslAmI aNumAma ijharAyela para upara nAkhavA mATe libiyA jevA dhanavAna Araba dezane athavA kAi trAsavAdI jUthane Ape. paraMtu pAkistAnane paheoMcI vaLavA ijharAyela samatha che. have najIka AvI rahelA be mahAsattAo vaccenA savita avigrahanI vAta karIe, 277 ane pakSa AzvAsana Ape che ke ame aNuzastronA pahele upayoga nahi karIe. para Mtu A AzvAsana vyatha ane ahIna che. yurepamAM baMne pakSe sAmasAmA aNumisAila gaDhavI rahela che. bIjI khe mahAsattAo briTana ane krAMsa potapotAnA aNumisAlA dharAve che amerikA vimAnA ane sAmarIneAmAM aNumisAila gaDhavIne vijJAAte cevIse kalAka vArA pramANe raziyAnI najIka AMtararASTrIya AkAzamAM UDatAM rAkhe che. ane aNusabamarInAne raziyAnI najIka paNa AMtararASTrIya samudramAM sarakatI rAkhe che. pazcima yuropamAM amerikAnA nATA meracAnA sabhyo briTana, pazcima jamanI, nedharalenDa, beljiyama ane iTAlImAM amerikA madhyama aMtaranAM svayaMsaMcAlita pazci"ga-ra ane krujha misAile geAThavavA mAge che. eka tak jyAre madhyama aMtaranAM misAlA ochAM karavAnI tathA bAkInA misAlAnu niya MtraNa karavAnI vATAghATa cAlatI hoya tyAre amerikA raziyA sAme pa00 jeTalAM amisAla gAvavAnuM zarU kare te raziyA evA khANane ane dhAkadhamakIne vaza thaine namI de nahi. pramukha rezana jANatA hatA ke navA adyatana misAle geLvavAnuM zarU karazuM to vATAdhATa paDI bhAMgaze. raziyA paNa jANatuM hatuM ke amerikAne namI nahi e te aNu misAla jarUra gAvaze. Ama samAdhAna mATenI vATAdhATa bhAMgI paDavAnI ja hatI ane te bhAMgI paDI. have A paristhitimAM avigraha bhaya krama vacceA che te joIe. atyAre amerikA sAme raziyAmAM ane raziyA sAme amerikAmAM AMtarakhaDIya svayaMsa cAlita aNumisAilA bhUgabha'mAM bheyarAmAM geAThavelAM che. temane jo AkramaNa mATe cheDavAmAM Ave te temaNe kaI dizAmAM kayAM javuM ane kayA nizAna upara akheAma jhIMkavA te vizenI mAhitI kampyuTara vaDe ati karavAmAM AvI che. je AMtarakha'DIya misAile. A be mahAsattAoe eka khIjA sAme gAThavyAM che temane jo yuddha mATe aeDavAmAM Ave te duzmana deza sudhI paheAMcatAM temane 30 miniTa lAge, te daramiyAna bacAva mATe ane vaLato phaTako mAravA mATe eTalA samaya maLe, akreTI AkramaN mATe chUTayAM che evI mAhitI tA avakAzamAMthI amAnava jAsUsI upagraha| tatkSaNa ApI de. A aNusiAilenA pahelA AkramaNamAM keTalAka karADa mANye vALa ane kAlasA banI jAya. have madhyama aMtaranAM aNumisAileAnI vAta karIe te teo chuTayA pachI pAMca-sAta miniTamAM ja duzmana deza upara trATake te mahAsattAo aNuzastrAne pahelA upayAga nahri' kare evuM Azvasana Ape che, para Mtu te vya' che. e kharU che ke khemAMthI kai deza avigraha zarU karavA nathI mAgatA, paraMtu 'nene manamAM bIka che ke mAmA pakSa pahele kaTakA mArIne ApaNane vaLatA phaTakA mAravAnI taka nahi Ape. A sajogAmAM ane mahAsattAe sAme pakSa aNuzastra jhIMkavAnI taiyArImAM che, evI kheATI ke sAcI mAnyatAthI
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhu jIvana 178 prerAIne pitAnA aNuzastro AkramaNuM mATe mokale. gerasama- " " " pramukha paigana ema mAne che ke aNuvigrahane maryAdita jathI ane khoTA bhayathI prerAIne aNuyuddha phATI na nIkaLe , rAkhI zakAya ane jItI paNa zakAya, vaLI aNuzastro vAparyA te mATe amerikA ane razipanA pramukhe vacce vAtacIta vinA praNAlikAgata zastro vaDe paNa trIjo vizvavigraha laDI karavA heTa-lAIna' joDavAmAM AvI che. paraMtu aNuvigraha zakAya. A vicAre bahu jokhamI che ane raziyAe A aTakAvavAmAM te madadarUpa thaze kharI? jyAre sekanDesekanDanI vicAro viruddha cetavaNI ApI che. atyAre amerikA pAse kiMmata hoya tyAre gerasamaja dUra karavA mATe heTa lAInamAM AMtarakhaMDIya aNumisAIlamAM TAITana-2 nAmanAM 45 vAtacIta zarU karavAmAM Ave tyAre sAme pakSa ema mAnI rekeTa che. mAInyuTamena-4 nAmanAM 450 ane mAinyuTamena-3 le ke amane aMdhArAmAM ane gAphela rAkhavA mATe A kheTuM nAmanAM 550 misAIle che. temanI sAme raziyA pAse esa. AzvAsana ApavAmAM Ave che. A esa. 18 jAtanAM 308, 19 jAtanA 36 0 ane esa. esa. - pramukha regananI dalIla evI che ke A aNumisAila 11, 13 ane 17 jAtanAM 730 rekeTo che. amerikA pAse TrAiDanTa aNusabamarInamAM 264 ane pisIDona aNusabakadI vAparavAno samaya na Ave te mATe ame pazcima yuropamAM raziyA sAme 500 jeTalAM navAM aNumisAIe marInemAM 304 aNumisAIle che. tenI sAme raziyana sabamarI namAM badhAM maLIne 900 aNumisAile che. aNuboma pheMkI goThavIe chIe. AvI dalIla raziyA paNa kare che. vAstavamAM zake evAM bebara vimAne amerikA pAse 634 che ane aNuzastranA vizvavigrahanI ADe 5-7 miniTa ja hoya ane raziyA pAse 350 che. paraMtu aNAmasAilo ekalAnuM aNuzastra pheDanAranA manamAM zAMta citte vicAravAnI taka mahattva nathI. dareka misAilAmAM keTalA aNuboma tenuM na hoya tyAre aNuvigraha phATI nIkaLavAne bhaya ghaNo mahattva hoya che. ekathI vadhAre aNuboma dharAvatA dhaNuM vadhI jAya che. misAIlA che. akeka misAilamAM 10 sudhInA aNuma - jyAre misAila, vimAna, bhUmimathake, sabamarIne, dujha paNuM che. yunoe karelA eka sarvekSaNamAM jaNAvavAmAM AvyuM che misAIla vageremAMthI hajAro aNuboma, nyuTrona bAma, ke duniyAmAM 50 hajAra aNuzastro che. amerikA yuddhamAM to ' hAiDrojana bema vagerenI jhaDI varasavA lAge tyAre A vaDe pheMkI zakAya evA nAnA nyuTrona bama paNa dharAve che. pRthvI para kANu jIvatuM raheze ? ApaNA samudramAM amerikAnI nAno aNuzastro 0.04 thI mAMDIne meTA aNuzastro 20 lAkha sabamarIne, bIjI manavAro ane vimAnavAhaka jahAjamAthI megATana sudhInA che. eTale ke 2 karoDa Tana DAInemAITano vimAna raziyA upara AkramaNa karavA covIsa kalAka dhaDAkA thayA hoya eTalI sphaTika zaMketa dharAvatA boma paNa che. taiyAra rahe che. temane pahoMcI vaLavA raziyana manavAre badhAM aNuzastronA megATanane saravALe kare te 17 hajAra megATana ane sabamarIne paNa laDAI mATe taiyAra rahe che. tene eTale ke 13 abaja sudhI saravALe pahoMce ! AkhI duniyAnI artha e ke hiMdI mahAsAgaramAM, baMgALanA upasAgaramAM jIvasRSTi ane vanaspAtasRSTine nAza karavo hoya te temAMthI ane arabI samudramAM bhayAnaka yuddho thAya temAMthI vikiraNonA 10mA bhAganAM zastro paNa ghaNuM thaI paDe. AvI rIte pRthvIne dhodha ubharAya ane amerikana jahAjo tathA sabamarIne e pralaya karI nAkhave che ke kema e nakakI karavAnI javAbadArI cheDelA aNumisAIle ApaNA AkAzamAMthI pasAra thaIne mAtra be mANase (regana ane Ankopa) upara che, ane raziyAnA peTALa" para trATake, tethI ApaNA dezanuM havAmAna temAMthI eka paNa nirNaya karavAmAM bhUla kare te A jagatanI paNa vikiraNothI pradUSita thAya, kAraNa ke pravana pradUSaNane jIvasRSTine nAza thAya. relAve che. A aMdhAdhUMdhIne lAbha laIne pAkistAna paNa jagatanA keTalAka AgaLa paDatA vijJAnIoe sAthe ApaNI upara aNuboma pheMkavA lalacAya. pAkistAnanA rAja maLI aNuvigrahanA bhaya ane pariNAma vize abhyAsa karIne kartAo evA vicAra dharAve che ke seMkaDo varSo sudhI muslima yunenA Azraye cetavaNIrUpa ahevAla Ape che. raziyAne bAdazAhoe ane sulatAnoe hiMdustAna upara rAja karyuM aNuboma ane hAiDrojana bama banAvI ApanAra, paNa have hatuM. vacce aMgrejo AvavAthI muslima rAjAoe hiMdustAna raziyAnA rAjakartAo sAme raddhAMtika laData ApI rahelA gumAvyuM. paraMtu have aMgrejo jatA rahevAthI teo (pAkistAnI aNuvijJAnI Andai sakhAve, amerikana vijJAnI De, rAjakartAo) pharIthI hiMdustAna para rAja karI zakaze. bhUtakALamAM siDanI Drala upara lakhelA patramAM aNuvigrahanAM bhayaMkara pAremadhya eziyAmAMthI AvatA sulatAne kaIvAra zAhabuddInanI jema NAmo pratye duniyAnuM dhyAna kheMcyuM che. aNudhaDAkAomAM taNa hArI jatA hatA. te paNa chevaTe teo jItatA hatA. ane khapI janArAonI saMkhyA karoDanI haze; paratu pAchaLathI kAzmIrathI keraLa sudhI ane siMdhathI AsAma sudhI rAja karyuM piIDAI pIDAine karUNa mote maranArAnI saMkhyA ghaNI vadhAre hatuM. AvA vicAro dharAvatA pAkistAnI rAjaktao taka haze ane mAhanAo ke varSo sudhI teo je yAtanA bhegavaze maLe tyAre bhArata upara AkramaNa karatAM acakAtA nahi. temane - te ati karaNa ane avarNanIya haze. . bhArata taraphathI kaze bhaya nathI, kAraNa ke temane amerikAnI 5 . ane cInanI otha che. ' ' ' bIjo vizvavigraha 1939 thI 1945 sudhI laDAya hate. ' ane temAM je sphaTika zastra vaparAyAM hatAM. temanI kula phaTaka ApaNe pharIthI sarvAgI aNuvigraha vize vAta karIe. tenI ghAtaka asaramAMthI pAkistAna paNa bacI jaI zakaze nahi. . . (vadhu AvatA ake): ', - mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. rAta, muMbaI 400 004. Te. naM. 350296HmudraNasthAna : TreDa prinTa, jagannAtha zaMkara zeDa roDa, giragAma, muMbaI 4 phena H 3pa683ra
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ gd. No. MH. By/South 54 olence No. : 37 'prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSaH 45 4 aMka : 18 prabuddha bhavana padeza mATaeN ziliMga 60 muMbaI jaina yuvaka sauMghatu mukhapatra : pAkSika chUTaka nakala rUA. 100 subai tA. 16-1-84 sASika lavAjama rUA.ra0 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha sevAmati sva. caMcaLabahena * ramaNalAla cI. zAha mahAtmA gAMdhIjI, paDita manameAhana mAlaviyA, jamanAlAla bajAja, sva, vidyAvijayajI mahArAja, satabAlajI ahArAja vagere divaMgata mahApuruSoe jemanAM kaThina vrata, sevAkAye+, tyAga, sayama, dhaiya', paragajupaNuM ane nIDaratAnI jIta kare prazaMsA karI hatI evAM saniSTha kArya kara sevAmUrti zrImatI caMcaLabahena TI.jI. zAhanu' dara varSanI vaye tA. 30mI DisembaranA roja muMbaimAM avasAna thayu. emanA avasAnathI gAMdhIjInA mArga darzana heThaLa samAjasevAnI tAlIma pAmanAra ane pUjya sva. saMtabAlajInI preraNAthI vividha prakAranAM samAjasevAnAM kAryo hAtha dharanAra eka saniSTha mahilA tyAya karanI ApaNane mATI khATa paDI che. emaNe sthApelI mAtRsamAja' nAmanI saMsthAnI bahenone te jANe potAnI RgI mAtA gumAvyAM jevu' duHkha thayuM che. amArA mukhaI jaina yuvaka sale eka bhUtapUrva' samiti sabhya ane anusaraNIya jAya kAM gumAvyAM che. sva. caMcaLabahena amArA jaina yuvA 'rasa'dhanI kAryavAhaka samitinAM varSoM sudhI sakriya kAra rahyAM hatAM. emanA pati sva. TI. jI. zAhe paNa jaina yuvaka dhane samitinA sabhya tarIke ghaNA lAMbA samaya sudhI potAnI sevAo ApI hatI. ca'caLabahena prati varSa saMdhanI payu SaSNu khyAkhyAnamALA prasaMge phaMDa mATe jhoLI laI daravAje UbhAM rahetAM. yuvaka saMdhane Arthika rIte sabaLa banAvavAmAM caMcaLa'ahune varSo sudhI khUba utsAha ane tamannAthI kArya karyu" hatuM. A sva. caMcaLabahena ane sva. TI. jI. zAhanuM nAma mubainA jaina samAjamAM savizeSa jANItuM che. pAyanI vistAramAM TI. jI. zAhu bilDiMga khUba jANItu che. zAha'patI vyasanamukita ane saMskArI saMyamanA pracAra mATe khUba prazaMsA pAmeluM potAnI mAlikInA pAMca mALanA UMcA makAnanI eka AkhI dIvAla upara cA, khIDI, pAna, tamAku Rgere vyasanAthI mukata rahevA mATenI upadezAtmaka kavitA ATA akSare lakhelI rahetI, je jatA-AvatA rAhadArI ke basa sTopa para UbhelA mANase vAMcI zake. evA keTalAye ANusA A kavitA vAMcIne potAnA jIvanamAM thayelA parivatananA ekarAra sva. TI. jI. zAha ane sva. caMcaLabRhana pAse AvIne karI gayA hatA. 11. sva. caMcaLabahena ane sva. TI. jI. zAhanA pariayamAM hu 1950mAM AvyA hatA. mAtApitA tulya 7 e vaDIleAne huM khA ane ApujI kahIne mAlavatA. pahelavahelA jyAre emane ghera gayA tyAre dharamAM pravezatAM pahelAM ja kheDa vaheMcAyuM : A dharamAM cA tathA khIDI-sigA reTa pIvAnI manAi che.' peAtAnI A sUcanAnu. teo ka pAlana karatAM. pAtAne dhare AvelA mahemAnane teo cA pIvaDAvatAM nahIM, paraMtu mArA jevA anekanA svAnubhavanI e vAta che ke AA ane bApujInuM Atithya eTaluM uSmAsabhara rahetuM ane dUdha-dahInI ane khIjI eTalI badhI sarasa vividha vAnagI mahemAnane dharavAmAM AvatI, ke cAnuM sahaja vismaraNu thaI jatuM. TI. jI. zAha ane cacaLabahenanu dhara aTale jANe krAyamanuM atithigRha. cAra mALa sudhI bhADe ApelA makAnamAM pote pAMcame mALe rahe. emanu dhara bahu vizALa nahi, pazu hRdayanI vizALatA eTalI ke kAmanI rahevA-khAvApIvAnI takalIphnI vAta jANe ke tarata potAne ghare AgrahapUrva'ka rahevA mATe kheAlAve. khAremAsa emane ghare mahemAnA hoya. pUrA vAtsalyabhAvathI sadAya hasate cahere te mahemAnAnI sarabharA karatAM hoya. pU. bA ane bApujInA amArA upara anahada upakAra hatA. I. sa. 1953mAM amArAM lagna thayA pachI amane jyAre rahevA mATe dharanI takalIpha hatI tyAre e arasAmAM caMcaLabahena ane TI. jI. zAha peAtAnAM dIkarI-jamAi kaMcanabahena tathA elivarabhAine maLavA AphrikA javAnA hatAM. amArI takalIphanI vAta jANI emaNe potAnu ghara cha mahinA mATe amane rahevA ApyuM hatuM. rahevA dhara tA ApyuM, paNa vizeSatA te e hatI ke dharanA badhA ja khATAnI cAvIe amane soMpI hatI, ane emAMthI je kAI vastu vAparavI hoya te mATe badhI ja chUTa ApI hatI. sAmethI potAnA ghare rahevA khAlAvIne emaNe amArAmAM je vizvAsa mUkayA tethI ame AnAzvaya anubhacyuM. paraMtu vAta eTalethI na aTakI. sva. TI. jI. zAhu mane peAtAnI khenkamAM laI gayA ane peAtAnA khAtAmAM mArI sahI dAkhala karAvI ane kahyuM ke paisAnI jayAre paNa jarUra paDe tyAre potAnA khAtAmAMthI vAparavAnI amane chuTa che. sva. caMcaLabA ane sva. TI. jI. zAhanA dharamAM amane emanAM satAnAnI jema rahevA maLyu e amArA jIvananA eka mahattvanA yAdagAra prasaMga che. -
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ : yunA chAna I: sa. 1958mAM sva. TI. jI. zAhanuM avasAna thayu tyAre caMcaLabAe je dheya ane samatAM batAvyAM che tenu dasya' najara sAmethI kayAreya nahi khase. sva. TI. jI. zAhanI sUcanAnusAra zamaya prasaMge kAI rokakaLa karavAnI nahotI. sIdaDImAM besavA AvanAra darekane tarata mALA ApavAmAM AvatI. e gaNIne jene jyAre javuM hoya tyAre jAya. kAI vAtacIta nahi ke duHkha ke zAkanA kAi udgAro nahi. zAMta, sahaja, nimaLa vAtAvaraNane saune anubhava thatA. e divaseAmAM pU. ca'caLakhA, kaeNcanabahena tathA elivarabhASTanI sAthe amAre emane dhera pharI keTalAka divasa rahevAnu thayuM. zatAvadhAnI sva. TI. jI. zAhanAM keTalAMka lakhANA graMtharUpe pragaTa karavAnI cAjanA thaI ane enu kAma mane soMpAyuM. jIvanadaNa' nAmanuM e pustaka pragaTa thayu. emAM sva. TI. jI. zAha ane sva. caMcaLakhAnA jIvananI zreNI vigatA ApavAmAM AvI che. e prasaMge sva. caMcaLakhAnA jIvananI keTalIka virala 'dhaTanAonuM smaraNa tAjuM thayuM hatu. temanu jIvana sukhI 'ane zrImaMtAithI sabhara hatuM. paraMtu dhaNA lakhA samaya sudhI satAneAnI bAbatamAM du:kha hatu. eka pachI eka sAta bALako thayAM, paNa badhAM alpAyu khanI vidAya tharyAM. pachI AThamuM satAna te dIkarA kAnti ane navamu sattAna te ka Mcanabahena. paraMtu temAM paNa dIkarA kAnti kizorAvasthAmAM mRtyu pAmyA. jIvananI badhI AzA jANe ke chInavAi gai. potAnA eka pachI eka ema ATha satAnonAM avasAna najara sAme jovAnI vedanA te jemaNe anubhavI hoya te ja vadhu samajI zake. dIkarAnA arvasAna pachI zAharRpatInu sAduM ane saMskrArI dAMpatyajIvana vizeSa sAdAI ane samAjasevA tarapha vaLyuM. pote vAMthI khAdI paheratAM hatAM. sapheda khAdInAM gheADI joDa kapaDAMthI vadhAre kapaDAM pAse na rAkhavAnA khanee niyama karyAM. caMcaLAe pagamAM caMpala na paheravAnI pratijJA karI. cAmAsAmAM paNa chatrI na vAparavAnA ane palaLatAM javA-AvavAnA niyama karyAM. rAjanA keTalAka lAka garIba ane madhyama varganA leAkAnI sevA karavA mATe ApavAnA nizcaya karyAM. sva. caMcaLakhAnA jIvana upara be mahAna vibhUtionA parama prabhAva paDayA che: (1) mahAtmA gAMdhIjI ane (ra) pU. saMtakhAlajI. gAMdhIjIe svAtaMtrya mATe rASTrIya caLavaLa upADI tenI sAthe samAjasudhArAnI pravRttio paNa cAlu karI. e divase mAM khAdInA pracArakAya mAM caMcaLabahene dhaNu mahattvanuM kArya karyu. 1930nA e divaseA hatA. ca'caLamahene gAMdhIjI pAse vrata lIdhu` ke dharelare pharIne roja khAdInI sALa sADI vecavI. e mATe teo redhare jatAM ane ahenAne milanuM kApaDa chADI khAdI paheravA samajAvatAM. A dhaNuM kaparuM kAma hatuM. paraMtu teo rAjanu kAma rAja pUru karatAM ja. keTalIkavAra sADI vecavAmAM bahu ja zrama paDatA. moDI rAta thaI jatI. eka divasa mAlaviyAjIe jamanAlAla ajAjane A vAta karI ane pachI sUcanA ApI ke caMcaLaahena pAsethI je sADIo na vecAya te rAjerAja kharIdI levI ke jethI emane vrata pUruM karavAmAM khUhu kaSTa na paDe.' cacaLabahenane kAne A vAta AvI. emaNe mAlaviyAjI tathA jamanAlAlajIne kahyu', A rIte ame tamane sADIo vecAtI ApIza nahi me gAMdhIjI pAse mAtra sADIo vecavAnu vrata lIdhu 2 tA. nathI paraMtu sALa baheneAnA dharamAM khAdInI sADI paheoMcADavAnu vrata lIdhuM che.' A rIte khAdInI pherI karatAM karatAM ca caLabahe aneka ahenAnA sapakamAM AvyAM. temanAM sukha-du:khanI vAte jANI. khAdInI pherInI sAthe samAjasevAnI dhUna emane lAgI. caMcaLakhA ghaNIvAra kahetAM ke mahAtmAjInA pratApe ja mArAmAM ATaluM badhuM kAma karavAnI zakti AvI che. sva. TI, jI. zAha peAtAnA vepAra arthe keTalAka samaya ka cImAM rahyA hatA. e samaye tyAM vidyAvijayajI mahArAja padhAryAM hatA. emanA sadupadezathI karAMcImAM keTalAMka sudhArAna kAryAM thayAM hatAM. e vakhate keTalAka tAMtrikA potAnI upara". sanAne mATe kALI caudazanI madharAte smazAna jai pazuono khali dharAvatA. A hiMsA aTakAvavA mATe vidyAvijayajI mahArAje upadeza ApyA. paNa madharAte smazAnamAM mArIo vacce javAnI hi'mata koNa kare? paraMtu TI. jI. zAha ane ca'caLabahene e bIDuM jhaDapyuM. pi TiMganA e jamAnA hatA. caMcaLabahene keTalIka caLavaLA pikeTiMganuM kAma karyu hatu. te bIjI keTalIka bahenAne laiDa smazAnamAM pahoMcI gayAM. AkhI rAta teoe smazAnamAM pikeTiMga karyuM. emanI A vAtanA samAcAra prasarI javAne kAraNe kAI adherIe tyAM AvyA ja nahI. kALI caudasanI rAte gAmanI bahAra smazAnamAM rahevu' e jamAnAmAM puruSa mATe paNa jo kiMThena hatu' ane strIo to smazAnamAM jatI nahatI, teve samaye caMcaLabahene dhaNI nIDaratA dAkhavI hatI. sva. TI. jI. zAhanAM avasAna pachI ca caLamahena pAMtAnA badhA samaya lAkasevAnAM kAryoMmAM ApyA. e mATe temaNe pU. saMtabAlajI mahArAja pAsethI preraNA lIdhI hatI; emanA sadupadezathI emaNe mubaimAM madhyama varganI bahenone rAjI maLI rahe e AzayathI mAtRsamAja' nAmanI sasthA sthApI. AraMbhamAM cAra baheno sAthe e kAma zarU karyu hAye anAvelI zuddha evI khAdyasAmagrIo-khAkharA, pApaDa, vaDI masAlA, athANAM ityAdi vecavAnuM cAlu karyu. caMcaLabahenanI pratiSThA eTalI moTI hatI ane kharIdanArane zuddha ane vAjabI bhAve maLatI A cIja vastuonI mAMga eTalI va vadhatI gaI ke divase divase vadhu bahene temAM joDAtI gaI. krame krame chevaTe sAthI vadhu bahenane temAM rAjI maLavA lAgI. Ar-mahine lagabhaga pAMceka lAkha rUpiyAthI vadhu rakama te baheneAne rAjI peTe cUkavAvA lAgI. vaLI saMsthAe potAna mAlikInuM makAna paNa banAvyuM ane vecANukendro pa vadhAryAM. mAtRsamAja' eTale caMcaLabAnu sAkAra thayelu svapna te savArathI te rAtanA nava-dasa vAgyA sudhI A pravRtti mATe kAma karatAM rahyAM. enA Anada ane utsAhathI emanI tabiyata paNa sArI rahI. caMcaLabahena lagabhaga nevu varSa nI u'mare paNa 'mAsamAja'nI pravRtti mATe potAnA makAnanI pAMca UMcA dAdaranI rAja caDhaUtara karatAM hatAM. mAsamAjanI pravRttionA vikAsa joine zarIrabaLanI sAthe premanu AtmabaLa paNa khIlyuM hatuM. sva. caMcaLabAnA jIvanamAM tyAga ane sayamanI aneti suvAsa hatI. yuvAna vaye emaNe zveta khAdInAM vastra dhAraNa karavAnu ane ghareNAM nahI paheravA vrata lIdhu hatu. mAcha pagamAM caMpala na paheravAnA vrata uparAMta potAnA bhAinA avasAna.. (vadhu mATe jIA pAtu 186)
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratha9 jIvana - zrI zatruMjaya vihAra TrasTa Ayojita tRtIya jJAnasatra ' sAcA arthamAM jJAnasatra * kRSNavIra dIkSita " (gayA aMkathI pUruM) ane mAtA keTalAM badhAM putravatsala che.te emanA vakatavya daramiyAna nA zatruMjaya vihAra TrasTa Ayojita tRtIya jANavA maLyuM. temaNe kahyuMH mAtA mane kahe che: "tuM AnaMdamAM - jJAnasatranA prathama divase tA. 20-12-1983nA roja rahe te mAro moTo AnaMda che. huM tane sukhI jeuM ethI maLelI prathama ane dvitIya beThakano vRttAnta "prabuddha vizeSa huM kAMI icchatI nathI." tame ja kahe mArA upara mAnA -jIvana'nA tA. 1-4-1984nA aMkamAM prasiddha thaI cUkyA kahevAnI keTalI badhI asara thaI haze? Aje bALakane, che. Aje jJAnasatranI tA. 11-12-1983 ne roja savAre yuvAnone temanAM mAtApitAne prema te maLe che, paNa te zaratI -ane bapore maLelI trIjI ane ethI e be beThakeno vRttAnta prema maLe che. saMtAna upara mA-bApane prema, binazaratI ja -ahIM rajU karavAmAM Ave che. hovo joIe. zaratI prema bahu garabaDa UbhI kare che, trIjI beThaka jIvanabhAratI (TimaliyA vADa, nAnapurA vizvAsa sAthe AgaLa javA mane mA taraphathI. binazaratI prema surata)nA vizALa holamAM maLI hatI. A beThakanA vakatA maLe che te mArI meTI mUDI che. mArA pitA huM dasa varSane hutA suprAsaddha tatvaciMtaka phAdhara vAlesa. pramukhapade hatA hatA tyAre gujarI gayelA. 8 varSano hato tyAre mane -DA. kumArapALa desAI. vyAkhyAno viSaya hatA yuvAno nyumoniyA thaye. traNa mahinA pathArImAM kADhayA. mAne mArA ane vaDAlA." zikSaNa bAbata ciMtA thaI. pitAe tene ciMtAmukata rahevA phAdhara vAlesa keTalA badhA lokapriya vakatA che tene sUcavyuM. vIsa divasamAM mane abhyAsa pUro karAvyuM. temane - hama dAja hAlamAM, hAMlanA dvArA AgaLa tathA hAlanI bahAra mArA upara vizvAsa hatA te moTI vAta che. mAbApa dIkarA seThasa jAmelI cikAra medanI uparavA maLatA hatA. A upara vizvAsa rAkhe te dIkarA khIle. ApaNuM chokarAo kAma suprasiddha AyurvedAcArya zrI bApAlAla ga. vedya, jemanuM te kare che. vargamAM ApeluM lesana teo pUruM kare che. paNuM -Agala ja divase nidhana thayuM hatuM temanA AtmAna sahue lesana pUruM thayuM eTale kAma pUruM thayuM? nizALamAM ATaluM bhaNyA bhiA thaI mona smaraNAMjali ApyA pachI trIjI beThakanA Arabha eTale kAma pUruM thayuM? enjiniyara thavA mATe gAta sAruM joIe. gaNita adhara viSaya che. skUlamAM zikSaka eka thayA hatA. mubaI jaina yuvaka saMghanA pramukha ane "prabuddha jIvananA dAkhalo gaNave te gharamAM chokarAe dasa dAkhalA taMtrI tathA muMbaI yunivarsiTInA gujarAtI vibhAganA vaDA Do. -ramaNalAla zAha phAdhara vAlesana sAvastara, ghaNe sarasa pAcaya gaNavA joIe. mArA jIvanamAM prAmANikatAnA "ApyA. spenamAM janmelA, speniza bhASA bolatA, kezara vayamAM saMskAra siMcAyA che. amAruM kuTuMba sAmAnya hatuM. ophisanA mana kethalika pAdarI tarIke dIkSA pAmelA, bhAratamAM AvI, kAma sAru meTara maLelI paNa mane, mArAM bAne ke mArA bhAIne gujarAtamAM vasI savAi gujarAtI thaIne rahalA, itihAsa mArA pitAe ophisanI meTaramAM paga suddhAM mUkavA dIdhe -ane bhAratIya saMskRtinA UMDA abhyAsa karI cUkelA gujarAtI nathI. mArA bApunI ophisanI meTaramAM huM kadI beThe. nathI, "jana karatAM paNa vadhu zuddha gujarAtI bhASA bolA zaktA ane premane saMskAra ghaNuM maTe che. ghaNo baLavAna che. mAbApane sarala zuddha gujarAtI bhASAmAM pitAnA vicAra vyakata paNa dIkarA upara prema te hoya. sAthe ja paNa hoya che. dIkarAne karI zakatA phAdhara vAlesa kevuM tyAgamaya jIvana jIvI rahyA che mAbApa pratye prema ane Adara heya sAthe Sa paNa hoya. A bonuM sarasa citra che. ramaNalAla zAhe upasAvyuM. Do. kumAra vAta virodhAbhAsI lAgaze, paNa sAcI che. paraMtu prema ane "pALa desAIne paricaya apAyA bAda tathA zrI bAbubhAI Sa ekI sAthe hoya tyAre bahu takalIpha thAya che.. kejarIvALAe phAdhara vAlesanuM puSpahArathI tathA zrI ratanacaMda mA-bApane nANAvaTIe De. kumArapALa desAInuM puSpahArathI sanmAna karyA phAdhara vAlese ghaNuM kuTuMbamAM theDA, thA divase vasI pachI phAdhara vAlase pitAnuM vyAkhyAna ApavuM zaruM karyuM * meLavelA rasaprada ane cakSuudhADa anubhavomAMthI mA-bApa che . phAdhara vAlesa ane saMtAne vacce prema ane Sa ubhaya mizrita temaNe kahyuM? gaI kAlane ahIM Avyo chuM. vaheluM saMbadhanA ghaNA dAkhalA ApyA. te sAMbhaLavA jevA hatA. temaNe kahyuM "ghaNIvAra mAbApa dIkarAnA hitamAM -AvavuM vasula thaI gayuM. kAle yuvAno ane vaDIle mane maLavA amuka pagaluM bharatAM hoya che. dIkaro te, sAcI rIte samajI AvyA. meM emane pUchyuM: "AvatI kAle mAre pravacanamAM zakatA nathI tyAre mAbApa pratye enA dilamAM doSa jAge che. -zuM kahevuM" yuvAne kahyuM: "emane kaheje amArA upara mAbApe A, samajavuM joIe. eka nAnA chokarAne dilamAM thagna mATe dabANa na kare" huM badhAne vAta kahuM chuM. beluM ekAeka ema vasI jAya ke mArAM mAbApa mane gharamAMthI kahI che te anubhave boluM chuM." mUke che te mATe thatAM enA dilamAM mAbApa pratye dveSa ane - phAdhara vAlesa pitAnA kuTuMbamAM thayelA svAnubhava kahyA. tiraskAranI lAgaNI na jAge te bIjI kaI lAga jAge emanA saMskAranuM bANa emaNe svIkAyu pote kevA mAtawAta che. mAbApe saMtAnonI vAta mAMkaLavI joie ane amane
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * 1W 5 * [ ka = * * * * - - - - - - - - - - - - pratha jIvana paNa joIe dIkarI jene manathI varI cUkI hoya tenI prANa cAle che. kuTuMbamAM, samAjamAM, dezamAM ane duniyAmAM sAthe paraNatAM mAbApa tene aTakAve teM mAbApanI je kaMI kharAba che te DhAMkavAthI lAbha nathI, dabAvI devAnI enA mana upara sensarazipa nathI te bIjuM che? mAbApanA paNa lAbha nathI, ene nikAla tha joIe. paNa te dabANathI dilamAM paNa saMtAna pratye dveSa hoya che. mA ' kahe: thaI na zake. premathI ane AdarathI, samabhAvathI ane samajaNathI ane te A chokarAthI trAsa thaI jAya che." e chokaro moTo vizvAsanuM vAtAvaraNa nirmANa karavuM joIe. sAMbhaLIe tyAre thayA pachI mAbApathI judo rahe, svataMtra rahe temAM zuM AzrayaM ? ' . ' e sAcuM sAMbhaLIe, kahevuM hoya tyAre sAcuM kahIe. mAbApane dIkarA-dIkarI ghaNIvAra, pitAnI pasaMdagI karatAM mAbApathI kahuM ke tame tamArA dIkarAne tamAre mitra bane. mitra samakSa pite judA vicAranA che, ema temanA mana upara ThasAvavA dilanI vANI ja nIkaLavI joIe. mA dIkarIne patAnI khAtara ja kaMIka juduM karatAM hoya che. mAbApane aNagamatuM bahenapaNI samaje. mArAM bAne maLavA yuropa huM jAuM chuM tyAre kira saMgIta chokarAM jarUra sAMbhaLavAnAM ja. mAbApoe dIkarAnA mArI aMgata vAta, AdhyAtmika anubhavanI vAte temane vatanamAMnAM saMkete pArakhatAM zIkhavuM joIe. mAbApe kahI zakuM chuM. sAthe besIe chIe. dilamAM AtmIyAne chokarAone vicAra-valaNa-vartana pitAnAthI sAva judAM ja , kAraNe zakita Ave che. binazaratI prema, vizvAsa, 'mamatAzA mATe che te vicArIne zodhI kADhavuM joIe. mAbApa mAbApa tarakathI nahi maLe te konA taraphathI maLaze? saMtAnane saMtAna upara kaDaka thaI dAba besADaze te pariNAma, mAbApe kahe, "dIkarA. amArAmAM vizvAsa mukI khule dile tArI vAta pAyuM nahi hoya evuM juduM ja AvavAnuM. dIkaro dArUnI kahe. tArI muzkelI amane jaNAva" mAbApane kahuM ke tame sukhI late ca hoya tene mAbApa premathI, samajAvaTathI thAo ane saMtAnane sukhI kare. jIvananA pAyAmAM ane jAte dArUnI lata choDAvI zake. kahevA e mAguM chuM ke che. meM tamane A mArA dilanI vAta kahI che. mAre mATe A bemAMthI koI paNa eka aMtima para jaIne besavuM te dhanya prasaMga che.' kAdhara vAlesanI vANI sonAthI paNa A 'mAbApa ke saMtAna koIne mATe sAruM nathI. vacale raste mUlanI hatI. kADhavAnuM che. baMne vacce samajaNane setu racA joie. seta-nirmANanI jarura setu racavA mATe dIkarA-dIkarIo upara mAbApe vizvAsa pramukhaparathI . kumArapALa desAIe kahyuM: "ApaNA rAkhavo joIe. bhAMgatA vikhuTA patA kuTuMbanA rakhevALa jevA kAdhara vAlesa dilanI vAta Aje ghaNI moTI vAta karI. pitA putra vacce che. kAkAsAheba kAlelakare "smaraNayAtrA'mAM huM moTa kevI balavantarAya gnA zabdomAM kahuM te soharAba suratamAM rIte thaye? te lakhyuM che, je mAbApoe vAMcavuM ghaTe. gharamAM cAlatI hoya che. yuvAnomAM akhUTa zakita che. aNazaki. mAbApa ane saMtAna vacce saMpakanuM vAtAvaraNa joIe. karatAM paNa yuvA zakti moTI che. chellAM vIsa varSomAM thayelA vAtacItane setu hoya te e koI prazna nathI jene kAti vAree karI che. pAna kAnti be prakAranI che. ukela na AvI zake. : nimalana ane sajanA yuvAnoe junA bhraSTAcArane dara rI" - ' yuvAnane huM pUchuM chuM ke tame je vAta mane kahe che te harijhaLA ugANAnuM jovA maLatuM nathI. teo navanimaNa. tame tamArAM mAbApane na kahI zake? mAbApa ane dIkarAo karI zakI nathI.kaTuMbajIvanamAM mAtA-pitA ane patra ja paraspara pitAnI vAta saMkoca rAkhyA vagara karatAM zIkhe. te ja Tenzana keTaluM badhuM pravarte che tene De. kamArapALe e arasa IcchavA yogya che. gharanI samasyAo gharamAM ja ukalavI joie. dAkhalo raju karyA pachI temaNe kahyuM : "vaDIle paNa potAnI rIta. gharamAMthI chokaro bhAgI gayA kema bhAgI gaye? mAbApane je bhUlI zakatA nathI. hakIkata e che ke AjanA yuvAnane AzA vAta e jIbhathI na kahI zakAya e eNe emane pagathI kahI ! maLe nathI. ane e kAraNe yuvAna muMjhAya che. e jyAre jIvanamAM bahAra jae che tyAre khAlI pe ja che. AjanA - "vAta karavI eka vAta che. kedanI vAta sAMbhaLavI e bIjI yuvAnanI AMkhamAM vana nathI. enI pAse je che paNa vAta che. sAMbhaLavA khAtara paNuM dIkarAne dIkarInI vAta mAbApe hAza nathI. rAjA dilipa chI eka deza jatI rAjayamasAMbhaLavI joIe. ane te paNa manathI, premathI, dhIrajathI, rasathI vijyotsava manAvatA tyAre sikaMdara du:khI du:khI thaI jato. sAMbhaLavI joIe. vaDIle upara "dhaNI moTI javAbadArI che. temaNe da:khI thavAnuM maraNa puchavAmAM AvatAM. eNe kahyuM: mAra. sebhiLavAnI kaLA keLavavI joIe. ApaNe bahu ochuM pitA ai jatI leze te huM zuM chatIza ?" Aje yuvAno sAMbhaLIe chIe.' basamAM belA musApharane meM pUchayuM : ane vaDIlo vacce bhedanI khAI che. ApaNe tamane - ja basa amadAvAda jAya che" pelAe kahyuM : "nA sAheba, rAkhIne jIvIe chIe. TAgore te kahyuM ja che ke bhUtakALane sITa khAlI che. tame mArA matanA thAo ema nahi, mArA manamAM pathare pheMkI devo joIe. kharuM jotAM- khAI pUravAnI jarUra zuM che te tame jANo-e valaNa mAbApe keLavavI joIe. nathI, setu-nimaNanI jarUra che.' : ; , be peDhI vacce AkramakavRti uddabhave te icchavA cogya nathI ' , "::AzAvAdI mANasa chuM. mane vaDIlamAM baMne yuvAnomAM * "zrI bidubahena kacarAe AbhAra dazanaM kaya" hatI. zraddhA che. eTaluM samajajo ke sapaka nathI tyAM setuM nathI. ane setu nathI tyAM saMvAda nathI, paraspara sAcI samaja nathI: ' sAMje dakSiNa gujarAta caeNnivarsiTInAM upakuti ." dharamavo dharamAM ja thavI joie. mANasanA hRdyamAM uttama upendrarAya bakSInA pramukhapade maLelI thI bekanA Are che giNI haiya, sAthe kharAba lANI paNa hoya. zarIramAM cATevekAunTanTa caMdhitabhAI saMdhavIemasI zihIM "he eN ezuSohI paNuM vahe che. pUNe mane raMvAgata karI rsamama piriyaahitae w - s 12 nI AvazyakatAM ' . '
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-1-4 prayu kare. evI nathI. thai TrasTanA menejiMMga TrasTI zrI bAbubhAI jarIvAlAe DaoN. makSInu puSpahArathI ravAgata. karyAM mada DI. zekhacandra jaine vartamAna yugamAM dhamanI AvazyakatA' e viSe vyAkhyAna ApatAM kahyuM hatuM: dhamanI vAta rUDhi ke saMpradAyathI ghaNI UMcI che. dhama' e che je manuSyanuM cAritryanirmANa dharmanirapekSatAnI vAta gaLe Utare mApaNe dharma nirapekSa karatAM dhama sApekSa zakIe ? dhama' kAinuM paNa uttama grahaNa karavAnI manAI nathI kumAvato. dhama' e mRtaHprAya vastu nathI, tema e aphINanA nazA paNa nathI. udhAra lIdhelI saMskRtinA mAdhyamathI ApaNI saMskRti upara AdhAta karavA te ucita nathI. dhama` yuvA mATe ja nahi, vaDIlo mATe paNa jarUrI che. dhama e sAva saumika zAzvata satyanuM` pratIka che. satya, ahiMsA tathA mAnavatAnA patha upara thaIne mukitanAM dvAra sudhI laI janAra te dhama' che. yuvAnane dhAmika zikSaNa ApavAnI vAta karIe chIe tyAre vastuta: ApaNane zuM abhipreta che ? mArI dRSTie yuvAnane naitika zikSaNa ApavAnI jarUra che, dhArmika zikSaNa eTale naitika zikSaNa, mAnavatAnuM zikSaNa, dezanI sa MskRtinuM zikSaNa, dhama'ne kriyAkAMDa sAthe bheLavavAthI yuvAnane dhAmi`ka zikSaNa paratve ruci nathI rahetI. ApaNe pApapuNyane svagananI sAthe joDayAM. ApaNe AjanA vidyAthIne gaLe svarganI ke narkanI vAta zI rIte utArI zakIzuM ? meTAmAM mArA paDakAra dhamanI sAme meTAmAM moTA paDakAra vijJAnanA che. vijJAna badhuM kharAba ja kare che evuM nathI. tema bhautikavAda kharAba ja che evu nathI. keTalAka sajogomAM keTalIka vastu jarUrI hoya che paNa kayAre kaI vastu jarUrI che tene viveka hAvA sahu prathama jarUrI che. lakajharI ane nesesiTI e vacce vivekajanya bhedarekhA doravI jarUrI che. pAse hoya e badhI ja samRddhine tyAga kAI yuddha ke koI mahAvIra ja karI zake,..badhAM na karI zake; paNa dareka jaNa AsthAvAnA anI zake. AsthA vyakitane bergavalAsa : sasAranA sUta karI zakatA nathI. bhAratamAM utpanna thayelA dharmo dhama' karatAM saMskRtinuM bhAna vadhAre karAve che. saMskRti dhama'ne vAstavikatAthI joDe che. pratyeka dharmanA siMddhAnto te te prajAnI prakRtine AdhIna rahIne ghaDAtA hoya che. meTAmAM moTA dhama' te maryAdA che. ane vastutaH dharma satyane satya tarIke samajavAnI dRSTi Ape . dhama manuSyane rAkSama anevAthI macAvI le che. te hRdayane hRdayathI joDe che. vidyArthI one dhamanuM zikSaNa Apava eTale paraspara premabhAva vikasAvavAnu zikSaNa Apavu. je premI che e sAcA dhAmi'ka che. AkAza jeTalI vizALatA ane sAgara jeTalI UMDAI -jenAmAM hoya eja vyakti rAma ke kRSNa nI zake. ApaNe bhautikatAnA pravAhamAM saMskAranA dvIpa jevA anavuM paDaze. bhautikatAnA pravAhamAM AdhyAtmikatAnA dvIpa khIlavavA paDaze.' adhAtu maLa zrI harIndra davee zraddhAnuM khaLa" e viSaya upara aneka dRSTAntAthI sabhara evu rasAtmaka vyAkhyAna Apyu. temaNe prathama zraddhA zabda tenI vyutpatti kahIne samajAvyA. samAjane je dhAraNa kare che te baLamAM" mAnavuM enuM nAma" zraddhA. AvAja nA n jIvana 183 zraddhA svaya" paNa eka khaLa che. zrI harIndra mukatAnamAkhAM kathita akabara ane maulavI vacce banelA prasaMganuM draSTAnta ApI zraddhA zI vatu che e samajAvyu. amarane kurAnanA eka draSTAnta viSeza kA thaI. maulavIe samaya Avye enu nirAkaraNa te karaze ema kahyuM. ceDA divasa pachI eNe aMkharane kahyu', yamunA nadI paranA pUla kAI cArI gayuM che." akabare te sAcuM mAnI laI sainikAne tapAsa karavA meAkalyA. tA pUla, tyAM tyAM ja hatA. paNa maulavIe kahyu' eTale amare mAnI lIdhu. te parathI maulavIe akabarane kheAdha ApyA ke mArI vAta upara jema tamane zaMkA na jAgI tema saMtanI vANI paNa tamAre zakA nahi lAvavI joie. tame mAga vacanamAM mUkI evI zraddhA dhama zAstromAM mUkA" ApaNe svarga nakanI vAta karIne bALakanI zraddhAne vikherI nAkhIe chIe. zraddhA ane zaMkA khe judA judA aMtime che. ApaNe ghaNIvAra zraddhA nathI AkhI zakatA tema za'kA paNa nathI karI zakatA. zraddhAnu pratipAdana khAI rIte meLavavA jae chIe. zraddA tanI gati kaI rIte thaya zake ? zraddhA eTale "mAnavane potAnI jAta sAthetA, paramAtmA sAthe ane samAja sAthene saMdha. A duniyAmAM bhayathI ane ahaMkArathI mukata eve kAi mAnavI nathI. ahaMkAra heya tyAM zraddhA TakatI nathI. zraddhAnI aMdara paDelI vAta zaraNAgatinI che. salagatinI gatie zaraNAgati che. ane zaraNAgati jeTalI vipra vAta eka paNa nathI. zaNAgati siddha karatAM pahelAM keTalA badhA vikaTa tabakakA upathI pasAra thavu paDe che ?" zrI harIndra jJAnezvaranI eka vAta kahI. jesala -- tAlanI vAta kahI. milare TakelA eka hatyArAnI vAta kahI. eka hatyArAe dhaNA mANasAnI hatyA karI, paratAvA thatAM e gai svAmI pAse gayA. svAmIe ene potAnA AzramamAM rAkhyA ane vastranA eka kALeA TukaDA ApyA. kahyu' : A rUmAla sapheda thaI jaze tyAre ta AmAMthI UgarI jaze." daramiyAna anya' evuM ke eka strIne tenA upara baLAtkAra karavA tatpara thayelA dAcArInA trAsamAMthI ugAravA te durAcArInI milare hatyA karI. ene thayuM are ! meM' A pam khUna karyuM !" ghaNA pazcAtApa thayo. gurU pAse jAte milare adhI vAta karI. gue ene : "tAza pelA rUmAla karyAM che ?' milare joya' to rUmAla zrota thai gayeA hato ! kALeA rUmAla sapheda thaye e milaranA AtmA zuddha thayA tenA pratIkAtmaka sa keta che. milaranuM aMdarana" sattva prakAzita za caya hatuM. ane nAti Atipha kITo vo 51 gonca ghaNI niAitI vAta kahI ane kahyuM: "manuSya ja manuSyanI gati sudhAravAnI che. nAstika ane Rtika A e aMtima che. manuSya karyAM hoya purI Atika Iya kramAM paga nAstika sthAvAna manuSya bhagavAnane pUrI zradhdhAthI svIkAra kare che. nAstika eTalI ja daDhatAthI izvaranI niSkAra kare che. AsthA ke anArathA, kAI paNa bAbatamAM mANasa purA prAmANika hovA joe. nama da enA jIvanamAM bhagavAnanA svIkAra-asvIkAranI khAkhatamAM ane veLA pUrI prAmANika hatAM. $$ ! ? zrI harIndra camatkAra karI dekhADanAra bhIe ane pAkha DIethI sAvadha rahevAnu sUcavyu. temaNe kahyuM : "seATInI' veLAe
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka - - - - e prathA jIvana - - - - paNa TakI rahe enuM nAma zraddhA. zradhdhA parama tatvamAM jAgavI joIe. zraddhA AstikatAmAMthI jAge che, temAM nAritakatAmAMthI - sa the samAcAra paNa jAge che. guru dvArA samudAyanA bhItaranuM sATha kalAkamAM parivartana thaI zake e vAtane zrI harIndra , aravIkAra karatAM * payaTana * kahyuM: 'gurue sAmudAyika mekSa apAvI zakatA nathI. vyakita saMdhanA peTra, AjIvana ane vArSika sabhyanuM mAtre zraddhA pitAnI meLe keLavavAnI che. eka 5ryaTana ravivAra, tA. 19-2-84nA roja eka divasa mATe javAmAM AvyuM che. A paryaTana saMdhanA sabhya pUratuM maryAdita che. A paryaTanamAM 160 pramukhapadethI De. upendrarAya bakSIe kahyuM: vidyAthIone vyakitaonA, vahelA te pahelA dhoraNe, nAme nedhadhArmika zikSaNa eTale ke naitika zikSaNa ApavuM joIe vAnA che. nirdhArita saMkhyA pUrI thatAM vadhAre nAme e himAyata khoTI nathI, paNa naitikatAnuM zikSaNa ApavuM noMdhAvavAmAM Avaze nahIM. muzkela che. naitikatAnuM zikSaNa keNa ApI zake? Aje sthaLa: rAsA Dema (uraNa tarapha-vAzI raste) * * vizvavidyAlaya vizvaparIkSAlayo banI gayAM che. zraddhA te upaDavAne samaya: saMdhanuM kAryAlaya, 385, saradAra vyakitamAM nahi, kintu tatvamAM hovI joIe. yunivarsiTImAM tathA sthaLa vI. pI. roDa, rasadhArA ko-opareTIva parivartana ANavuM hoya te yunivarsiTInA mAdhyamathI ANa A sosAyaTI, bIje mALe, vanitA zakAya ane tyAre naitika zikSaNanI yejanA karI zakAya. dharma vizrAma sAme, muMbaI 400. 0004, eTale ajJAnanuM jJAna, ajJAnanuM duHkha, ane ajJAnane pratikAra. savAranA 6-30 kalAke. A traNa vastu hoya tyAM dhama che ema huM mAnuM chuM. anyAya vyaktidITha cAja: rU. 55-00 ane gesTa rU. 70-00 ane nyAya e mAtra paribhASAnA viSaye ke zabdo nathI. moDAmAM moDu tA. 31-1-84 sudhImAM zraddhA eTale eka prakAranI hiMmata. anyAyanA pratikAra mATe saMdhanA kAryAlayamAM bharI javA vinaMtI. tA. 31-1-84 sudhImAM . ApaNAmAM. natikatAnuM tattva vadhatuM ochuM hoya e jarUranuM che. 160 nAmo noMdhAI jaze tyAra pachI bauddhika vicArazIlatA ane vivekabuddhi jAgrata hevI jarUrI che. zrImad bhagavadgItA e sahu koIno pUjaya - navA nAme levAmAM Avaze nahIM.' li. bhavadIya, -: grantha che. emAM sAmUhika katalane upadeza che. arjuna mAsa gaNapatalAla ma, jhaverI cImanalAla je. zAha pTeIla upara katala thAya ene dharma samajatAM acakAya che. bhagavAna pitAnA virATa svarUpanuM darzana karAve saMyojaka che, ke. pI. zAha, maMtrIo. tyAre arjuna gabharAI jAya che. huM mAnuM chuM ke A "AyumenTa bAya phosa" che. manuSyano vinAza karo tyAre , "Ivila" aniSTa-durita nAza thAya che ? pIvAnuM pANI saMghanA sabhyonuM nehasaMmelana - paNa na maLavAne kAraNe mANasa mRtyu pAme tyAre AtmA amara che, zarIra nAzavaMta che ema AzvAsana zodhavuM te saMdhanA peTrana sa, AjIvana sabhya temaja sAmAnya sabhyonuM sneha saMmelana zanivAra tA. barAbara che ?" 21-1-84nA roja yojavAmAM AvyuM che. tene 'De. bakSIe vadhumAM kahyuM: "anyAyane pratikAra karavA kAryakrama nIce pramANe raheze. mATe ghaNI zakita jeghue. te mATe zraddhA jarUrI che. sAMskRtika kAryakrama : sAMjanA 4-00 vAge anyAyane pratikAra karatI veLA mitra mitro rahetA nathI. alpAhAra : kAMjanA 6-30 vAge ane duzmane mitra thatA nathI. zraddhAnI kharI jarUra e vakhate che. bIjAnuM duHkha ApaNuM sukhane AdhAra bane; bIjAnuM sthaLa. : biralA krIDA kendra, copATI duHkha ApaNane vyathita na kare te te dharma nathI. dhama ane dhatiMga vacce phera ApaNe samajavuM joIe. 'sneha saMmelana aMgenuM pravezapatra meDAmAM beDuM sAmAjika-Arthika zeSaNanA pratikAranI jhuMbezamAM | tA. 20-1-84 sAMjanA pAMca vAgyA sudhImAM saMdhanA joDAIe te e dharma che..lekAnAM duHkhanuM nivAraNa karavAmAM chekAryAlayamAMthI meLavI levuM. sAdhana banIe te e dharma che. ApaNe aMtima satyanI A mATe sabhyone aMgata kArDa mekalyA che. zadha karatA hoIe ane leke, A eka prakAranI udAsInatA 1 pravezapatra levA AvatI vakhate te kArDa sAthe lAvavuM che ema kahe che te ApaNuM duHkha vadhAre che. ApaNe InTa' lekacuala seinTa banIe te vadhu jarUranuM che. " " | tA. 20-1-84 pachI pravezapatra ApavAmAM . . bakSInuM zretAone ilekiTraphAiDa kare evuM vakatavya - pUruM thatAM zrI amara jarIvAlAetemane, vakatAone ane cImanalAla je. zAha zrotAone tathA patrakArone AbhAra mAnyo hato, tRtIya jJAnasatranI pUrNAhuti thaI. A jJAsu sAcA arthamAM 'ke, pI. zAha metrIo,
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ hA 16-1-84 'praNavana zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha Ayojita ane sva. mALa jhaveracaMda mahetA rita: . va aa sa = , : ; ; ' ' para gulAba deDhiyA kavitAno potIke aMgata AnaMda che. Aje mAre pachI nirdoSa bALaka je lisaphikala prazna Ave che AnaMda aMgata maTIne sAmAjika bane che. tamArA saune bane che. A kAgaDe maryo ke enuM kAgaDApaNuM mayu? kavitAne AnaMda tamArA sudhI pahoMcatAM veravikhera nahi thaI tuM e siddha karI batAva ke kAgaDe marI gaye. jAya paNa tamArA ekAMtamAM rAvaTI tANI besaze. AnaMda te ' kAvyanA aMtamAM khyAla Ave che ke, kAgaDAnA rUpamAM havA jevo che, je mANI zakAya, koI vastunI jema huM tamane kharekhara to mANasanI vAta che. ApI na zakuM. A be kAvyane AravAda karAvatAM emaNe aneka - che. sureza dalAla zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha Ayojita kavionI paMkitao TAMkI pitAnA vakatavyane . AvAgha ane rava. maMgaLajI jhaveracaMda mahetA prerita 'vighAsatra'nA banAvyuM hatuM. AThamA varSe tA. 4, 5 ane 6 jAnyuArI 1984nA A kAryakramanA AraMbhamAM saMdhanA maMtrI zrI cImanalAla InDiyana marcanTrasa cembaranA sabhAgRhamAM 'AravAdaH keTalAMka je. zAhe sane AvakAra ApyA hatA. kAvyo'nA traNa divasanA pravacanamAM prathama divase gujarAtI saMdhanA pramukha ane sabhAnA adhyakSa Do. ramaNalAla cI. - kAvyo vize khelI rahyA hatA. zAhe vyAkhyAtA sureza dalAlane paricaya ApatAM kahyuM hatuM - kavi vivecaka sureza dalAle ridhama hejha minIMga' kahI layane ke, teo kavitAnA cAhaka, bhAvaka ane vivecaka che. kavitAnA mahimA varNavyo hate. oDenane TAMkatAM temaNe kahyuM hatuM ke, pArakhu che. kavitA virala ravarUpa che ane kavitAne zAbda mArI kavi pAse eka apekSA che ke, ene pitAne ja kavinA cittanA UMDANamAMthI AvatA hoya che. sureza dalAla avAja hovuM joIe, Aje ghaNA kavio pAse paDo ja kavitAnA mizanarI che. hoya che ane teo ene pitAne avAja samajI le che. zrImatI zAradAbahena kare sureza dalAlanA be gIta che. sureza dalAle kavi bAlamukunda davenA "saMgama' kAvyane gAyAM hatAM. AsvAda karAvatAM kahyuM ke, A prasanna dAmpatya premanuM kAvya che. sureza dalAle bIjA divase bhAratIya bhASAonA che ema mAdaLiyuM bAMdhI devAthI kAvyanuM kAma patI jatuM kAvyo' vize belatAM jaNAvyuM hatuM ke "ravIndranAtha TAgora te nathI. A dIdha kAvyane laya bhAvavAhI che. bAlamukundana kavionA kavi che. zaradabAbue yathArtha rIte ja pitAnA avAja jaLamAM, jaLa na thaI jatAM, jaLamAM dI thaIne tare vAcakone kahyuM hatuM ke, huM tamArA mATe lakhuM chuM jyAre che. emanI kavitA vize kahevuM hoya te, ene zaNagAra enI TAgora mArA mATe lakhe che.' ! ! . sAdagI jIre." kavie madharAtane "bhIlaDI juvAnajodha kALA'nI . prathama emaNe TAgoranA "mukita" kAvyane. AsvAda upamA ApI madharAtane kevI tAdaza karI che! karAvyo hato kiTarane je kahevuM hoya te kahe thI kAvyo "UDatA UDatA vaDalI DALe AvI maLe jema koI AraMbha thAya che. mAMdagIne bichAne paDelI nArI kahe che, vihaMgama thI AraMbha thatA saMgama' kAvyamAM kavikamane ke ozIkA AgaLanI be bArI khullI rAkhe. davA khAvAnuM vizeSa che te samajAvyuM hatuM. premamAM kharekhara te jhINI kALajI hoya che ane te mAruM kAma pUruM thaI gayuM che. A kAvyamAM TAgore bhAratIya dekhAya paNa nahiM. rAjendra zAhanI kavitAmAM che. nArIne caherA upasAvyo che, je patigRhe satata dabAyelI; najare najara maLatI, nahi ke ke nahi tAla rahI che. bAlamukunda UrminI svasthatAnA kavi che. tethI ja varSo pahelAM sureza jozIe re ipara vArtAlApa Ape hato. jemAM govardhanarAmanI kumuda ane TolsToyanI annA sukhane duHkhane bhogave kAyA relave pleTaphorma para maLe che. temAM kumuda kahe che: huM sarasvatIje je sakhI dInAnAtha dIdhuM candranI nahi govardhanarAmanI kumuda chuM. mArI uMmara prema pAmaApaNe te saMtoSathI pIdhuM vAnI hatI, mAna pAmavAnI na hatI. saMga mANI bhagavAnanI mAyA A vArtAlApamAM bhAratIya sajaka nArI pAtrane kaI rIte Alekhe che tenI vAta hatI. "A AkhA kAvyamAM puruSa bole che te saMbhaLAya che, "mukita' kAvyanI nArI potAnA pati vize mAtra eTaluM ja paNa strInuM mauna paNa saMbhaLAya che. cIlAcAlu pratIka noMdhe che, tame ophisamAMthI AvatA ane sAMje mahollAmAM - laIne navuM laya sAdhanAra kavi bAlamukunda che." che. tyAra bAda emaNe kavi rameza pArekhanI gajhala "kAgaDe kayAMka zataraMja ramavA jatA. bAvIsa varSa mArAM dhULamAM gayAM. Aje mArA oraDAmAM vasaMta Rtu AvI che. have e strIne marI gayAneAvAda karAvyo hato. koI kavie lakhyuM che, pitAnI pratiSThAnuM bhAna thAya che. - kAgaDo e bhagavAnano kALe vAvaTo che . . , "mArI aMdara gupta sudhAre che. kazuMka ApavAnI amArI * - rameza pArekhanI gajhalanI prathama paMkita che : mArAmAM che. huM mArI madhura chuM.' . . . . . . . . - sanI vacce vacce sarva kAM? marI gaye, ' , ' A kAvya sAthe TAgoranA anya eka kAvya "vadhu ne khule khulluM baje banAva ke kAgaDe marI gaye, paNa emaNe sarakhAvyuM hatuM. kavitA maLatI je amuka
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-1-84 tyAra pachI pAmI vayitrI amRtA prItamanA kAvya: 'sakranAmu'nA AsvAda temaNe karAvyA hatA. gaMgAjaLathI veADakA sudhI eka saranAmu che mArI pyAsanu A kAvyamAM akAraNa udAsInI vAta . Ave che. rAganI chAtImAM sAraMgIno gaja bhekAya che. tema kAI vicAra karI karI AvyA kare che. cUpacApa piyAnA kALA ane sapheda dAMtamAM saMgIta cALyA kare che. F "sureza dalAle vadhumAM kahyuM hatuM ke, mAtra kAvyane ja nahiM, 'gadyakha'Dane paNa AsvAda karavA-karAvavA joIe. A saMdarbha'mAM sureza jozInA nibaMdha sagraha janAntike'nI vAta karI hatI. tyAra bAda marAThI bhASAnA kavi mageza pADagAMvakaranA eka kAlpanA AsvAda karAvyA hatA. A kAvyamAM kavie kaTAkSa ane kAvya bannene suMdara rIte sAcavyAM che, je banavuM virala che. A kAvyamAM kAI .zrImatane tyAM su'gItanI mahephila khIcAkhIca jAmI che. mecena palAMThIe, sigareTanA dhumADA ane raMga jAmelA pAnanI mahephila che..kAine sItAravAdanamAM rasa nathI. sItAravAdakanI AMgaLIe vize kavie kahyu` che, gulAbanI kaLImAMthI pAMdaDIo jevI khIlatI ' AMgaLIo, svaranA jhUmA bharAyelI AMgaLI. ! chelle kalAkAra pote ja potAnA kharA zrotA bane che. rAtanI cAMdanI jevA ekale. bahu ochA mAsAne icchA mRtyu maLe che, kavi eDene pAtAne kevu mRtyu game te vize lakhyuM, kAika sAMje kavitA vize vAta karI hoya, zarAba pIdhA hoya, khaMDanA khArAM aMdha "rI dauM ane cira nidrAmAM sarI jAu, evuM maraNu mane gamatI ghaTanA che.' sAce ja viyenAmAM ADenanuM A rIte ja mRtyu thAya che.' DaoN. sureza lAla videzanAM kAvyA vize khAlI rahyA hatA. T *vi ADenanA jIvana vize vistArathI vAta karatAM temaNe hyu ke, oDenane zAsabhA ane jIvanakathA pratye napharata hatI. potAnA patrA bALI nAkhavA temaNe kahyuM hatuM. tee mAnatA ke, kavinI jIvanakathA sAcI lakhAI nathI. jIvanakathAmAM AvatI ...vigate Adya ghaTanAo jevI che, ane kavitA AMtaraghaTanAmAM jIvatA mANasa che. do eDena TI. esa. eliyeTathI prabhAvita thAya che paNa pachI e sarakAra paNa khakherI nAMkhe che. eliyeTanI kavitAne -tame namaskAra karI zakA, mAna Ape; jyAre oDenanI kavitAne zeka phrenDa karI zakA ane mana bharI cAhI zakA. eDene mahAkavi mATe sAtatya, vaipulya ane vaiviSya havA joie ema kahyu che. eDene lakhyuM : * We must love one another or die. pachI * emAM sudhArA karI karI lakhyu. : ! .: We must: love one another and lie. - gujarAtI sAhitya rasikAne pazcimanA sAhitya vAcana tarapha vALavAnA yaza harIzacandra bhaTTa, umAzaMkara jozI, sureza jozI ane nirajana bhagatane ApavA joie. gaMgotrI TrasTa dvArA prakAzita DenanAM kAvyA'nI prastAvanA nirajana bhagate . lakhI che je kharekhara vAMcavA jevI che. (kramaza:) * 18 mudra jIvana ja (pAnA naM 180 thI cAlu) prasaMge kAyamane mATe emaNe karI cheDI. potAnA patinA avasAna vakhate emaNe ha Mmezane mATe dUdhanA tyAga karyAM. taduparAMta vidha prasaMgAne nimi-te upavAsa, AyakhIla vagere prakAranI tapazcaryA tA emanA jIvanamAM cAlyA ja karatI hatI. rAja ceAvihAra tathA patithinA niyamA tA pahelethI ja cAlu hatA. 'caLabAnAM dIkarI kaMcanabahene zrI elivara desAi sAthe premalagna karyAM. kAi anya vyakita mATe AvI - ghaTanA ahu du:kha ane saMtApanI banI rahe. paraMtu vizvavAsasthamAM mAnatAM caMcaLabA ane TI. jI. zAhe . dIkarI-jamAIne potAnA vAtsalyanI eTalI ja dUka ApI, teA bIjI bAju kacanabahena ane elivarabhAie TI. jI. zAha ane caMcaLabAnI ananyabhAve eTalI . badhI sevA karI che ke teone kayAreya dIkarAnI kheATa varatAvA na dIdhI. sva. caMcaLabahenanu jIvana eTale tyAga, saMyama ane sevAnI sAdhanAnu jIvana. emanu pavitra jIvana anekane mATe preraNArUpa banI rahe. (gatAMkathI cAlu) aNuvigrahamAM ApaNe paNa bacI zakIe nahi khIjA vizvavigrahamAM vaparAyelAM zastronI kula phATaka zakti 3 thI 6 megATana jeTalI hatI. atyAre 5 mahAsattAo pAse je aNuzAstrA che temanI kula sphoTaka zakita 13 abaja "megATana jeTalI che amerikAnA prophesara DralanA jaNAvyA pramANe amerie yuddha mATe 9 hajAra ane raziyAe 8 hajAra aNuzastrao gADhavI rAkhyAM che. ghaNAM aNuzasro paiDAMvALAM vAhane upara goThavelAM che, tethI jyAM lai javAM hoya tyAM laI jaI zakAya. amerikAnA 80 TakA aNuzastro sabamarInemAM gaThavelAM che, kAraNa ke tene bhaya che ke raziyane amerikAnAM bheAMyarA (silA)mAM geDavAelAM amisAilenA bhoMyarAmAM ja .nAza karI zake, paNa DUbakI mArI gaelI ane raziyAnA kAMThA najIkanA samudramAM chupAelI amerikana sakhamarInAnA nAza nahi karI zake. tethI amerikA bhUmigata aNumisAIle gumAve te paNa sabamarIne tathA vimAnamAMthI ane pazcima yurepamAM gAThavAtA amisAlA vaDe raziyAnA savanAza karI zake. amerikAnA aNukhAmbhadhArI vimAna raziyAmAM UMDe jai na zake te paNa pazcima yuropamAM goThavAi rahelAM krujha misAila eTalAM nIcAM UDe che ke duzmanAnA raDAramAM te dekhAze nahiM. tethI te nizcita nizAna upara acAnaka aNuema jhIkI zakaze. raziyAne tethI krujha misAila citA karAve che. raziyA pAse vadhumAM vadhu sphoTakati dharAvatAM aNu misAIle che. te amerikA pAse aka misAIlamAM 10 sudhInA aNakhAmna evI rIte goThavelA che ke te eka pachI eka nizAna zAvatAM jAya ane temanI upara aNukhAmbha nAkhatA jAya. tethI' megATananA eka raziyana misAila karatAM 10 aNu* emba dharAvatA amerikana misAila vadhu vinAza kare. prAfesara le lakhyuM che ke svIDananI rAyala akAdamIe karelA abhyAsa pramANe uttara geALAdhamAM mahattvanAM nagarA upara 5 hajAra aNuemba paDe ane temanI kula sphoTaka-zakita ra hajAra megATananI hAya
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ prata jIvana 187 rite temanA pheTathI ane dhaDAkAthI utpanna thaelAM mejathI kapa sakhAve lakhyuM che ke aNuonA dhaDAkAthI karaDe mANase karoDa mANaso mAryA jAya ! raziyAnA sakhAve enI upara TippaNa marI jaze tenA karatAM vikiraNothI jeo pIDAI pIDAIne karatAM lakhyuM che ke 5 mahAsattAo pAsenAM aNuzastro je maraze tenI saMkhyA ane karatA kayAMya vadhu haze. vinAzaka zakti dharAve che te svIDananI akAdamIe ApelA * seMkaDo ane hajAre aNuo ane hAIDrojana beanA aMdAja karatAM traNathI cAra gaNI vadhAre che ane te 6 thI 7 dhaDAkAnI garamI eTalI badhI haze ke rahyAMsahyAM lIlAM jaMgala gaze vadhu vinAza karI zakaze. akeka amisAIla sarerAza aDhI lAkha mANasone bhoga leze. hirezimA upara amerikAe paNuM saLagI UThaze. temanA dhumADAthI ane kiraNotsargI" rajanAM vAdaLethI divasa rAtamAM pheravAI jaze. ghaNAM aThavADiyAM sudhI ke aNubomba 17 kiloTana jeTalI sphoTaka zakita dharAvate hato. atyAre sAmAnya aNubomba 400 kileTana jeTalI sUryaprakAza na maLavAthI jIva ane vanaspatisRSTi nAza pAmaze. vAtAvaraNamAM prANavAyunI achata jaNAze ane jeo hajI Taka-zakita dharAve che. jIvatA haze teo cekhkhI havA vinA gUMgaLAtA haze. hirozimAnA aNakhe potAnI garamIthI je Age lagADI hatI tethI 50 TakA sudhInI khuvArI Aga vaDe thaI sUrya pote eka virATa "hAIDrojana be hovAthI te hatI. AjanA aNubomba ghaNI vadhu Aga lagADaze, tethI hAnikAraka vikiraNo paNa phelAve che, jemAM kSa-kiraNe, khuvArIne AMkaDo akeka aNubomba dITha ghaNe vadhI jaze. nIlAtita kiraNo vagereno samAveza thAya che. jo A kiraNe , AjanAM azaonI sphoTaka-zakita anekagaNI hovAthI pRthvInI sapATI sudhI pahoMce te pRthvI para jIva ke vanaspatidhaDAkA vaDe dharatI phATIne je lAkho Tana dhULa havAmAM UDaze sRSTi jIvI zake nahi, tethI kudarate pRthvInA vAtAvaraNa upara tethI vikiraNo duniyAnA ghaNA bhAgamAM rajakaNe sAthe phelAI ojhona vAyunuM AvaraNa caDAveluM che, je sUryamAMthI AvatAM jaze ane pheTavALA sthaLe te sUrya paNa na dekhAya eTalAM hAnikAraka kiraNene zekI le che. aNuzastronA asaMkhya pheTathI rajanAM vAdaLa pharI vaLaze ane divase paNa aMdhAruM thaI jaze. ojhonanuM AvaraNa adhuM thaI jaze ane sUryanAM hAnikAraka eka bebanI ghAtaka asara seMkaDe kilomITaramAM phelAI jaze, kiraNo sAme rakSaNa nahi Ape. kAraNa ke vikiraNavALI raja eTalA vistAramAM pharI vaLaze. dAjhelA kare mANasane tabIbI sevAnI jarUra paDaze, paraMtu sakhArave 1953nA ogasTamAM raziyAe karelA eka DokaTare, davAo, kherAka, pANI, raheThANa, sadeza-vyavahAra, aNudhaDAkAne ullekha karyo che. tenAM vikiraNe phelAya vAhana vagere kaMi maLaze nahi. eTalA vistAramAMthI lAkhe raziyanone nirbhaya sthaLe khaseDavAnI * cepI ane mAraka rogo phelAI jaze. vRddho, strIo, bALake, jarUra paDI hatI. ahIMnA vatanIo 8 mahinA pachI pAchA pazuo vagerenI durdazAnuM varNana nahIM thaI zake. vikiraNonA AvI zakayA, kAraNa ke vikiraNonuM pradUSaNa dUra thatAM kAraNe navA rogo paNa phelAze. jIvavA-maravAne saMgrAma eTalo samaya lAgyA hatA. yuddhamAM aNuzastranAM vikiraNo khelA haze, jemAM kAyado ane vyavasthA taddana bhAMgI javAthI phelAze tyAre lokone vyavasthita rIte nirbhaya sthaLe sau koI bIjAnA bhoge jIvatA rahevA gunAhita kRtye paNa. khaseDI zakAze nahiM. teo ApameLe aMdhAdhuMdhImAM karatA acakAze nahi, pahelI jarUriyAta khorAka ane pANInI nAsabhAga karaze. ane vikiraNe kaMI joI ke haze, je baMne dulabha thaI gayAM haze. " 'anubhavI zakatAM nathI. tethI bhAgI rahelA nAgarike. vadhu vikiraNavALA vistAramAM paNa jatA rahe. karaDe mANase Ama jIva jagatanA sauthI buddhizALI jIva mANasanA nAsabhAga karatA haze. temanI durdazAnuM varNana na thaI zake. hAthe pRthvIne pralaya thavAno bhaya che. (saMpUrNa) netRtvane Adarza lata najIkanA itihAsanI mahattvapUrNa ghaTanA che. enA vyApaka sUcitArtho vakhatovakhata ApaNA dayAnamAM Avaze. e mATe di pannAlAla 2, zAha enuM vAraMvAra mulyAMkana ApaNe karatA rahevuM paDaze. e bane ApaNA jAhera jIvananI eka tAsIra cheH prajAkIya prazno laDatanI saphaLatAnA aMte e baMne mahApuruSoe sattAthI alipta ane AdarzanI othe, jAhera hitanA bhoge paNa aMgata rahevAnuM pasaMda karyuM. jokalaDatane khAtara potAnuM jIvana svArtha sAdhavAne ghATa ghaDAya che. eTale anyAyanI sAme heDamAM mUkanAra AvA mahApuruSe sattAthI para rahe e mAthuM UMcakanAranA niSThApUrvakanA prAmANika prayatnone paNa mahAna tyAga che. AvA tyAganA nicha udAharaNa dvArA emaNe A tAsIranI daSTie mUlavavAnuM sAmAnya prajAmAM sahaja prajA samakSa niHsvArtha netRtvane ucca daza karyo che, banyuM che. enI asara eTalI vyApaka che ke sevAbhAvI lekamAnasamAM enI UMcI mUlya-pratiSThA aMkita thaI che, saMsthAomAM, saMsthAkIya praznomAM ke anya kSetre vAjabI evuM netRtva e lekamAnasanI apekSA paNa che. prazno uThAvanAranA hetu viSe AzaMkA sevAya che. ene cUpa AjhAdI mATe, bhraSTAcAra dUra karavA ke anya samasyAo karavA evuM pUchavAmAM paNa Ave che: "bhAI ! tAre A age laData laDavAnuM mahattva che. enI saphaLatA bAda svataMtratAne saMsthAnA TrasTI ke padAdhikArI thavuM che ?? ApaNu jAhera puraskAra karatI, sarakAra, svaccha vahIvaTa, ane yogya samaye jIvananI A eka karuNatA che. yogya nirNaya karavAnuM paNa eTaluM ja, balka ethI vizeSa - ApaNe tyAM lokalaDatanA be vayApaka anubhave che. gAMdhI- mahattvanuM che. rASTra ke samAjanA punaHnirmANanuM e kAya che. jInA netRtva heThaLa AjhAdInI lokalaData ane jayaprakAza nA AMdolana-kALa-karatAM. e dIrdhakALa sudhI cAle evuM kAya che, nArAyaNanI AgevAnI heThaLa bhraSTAcAra viruddha, sthApita sarakAra e mATe dRSTipUrNa ane kalpanAzIla : netRtvanI paNa sAmenuM ane lokazAhInI punaH sthApanAnuM AMdolana. A bane eTalI ja jarUra che. mArA jenI kalpanAne sAkAra karavA ke kAMtinI . |
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ . - prabuddha jIvana chatAM eka potAnI melAthI para rahetA ravIkAra e vibhAInAne amala karavA laDatanA agraNIoe e mATe , je agya vyakitao, A ja kAraNathI, sitapUrvaka goThavAI sattAmAM rAtre hastagata karIne paNa netRtva karatA acakAvuM joIe ' jAya che ane prajA para emanA agrIma anuyAyI, vArasadAra nahIM. A vicAra ApaNe tyAM haju savIta thayuM nathI. ke aMtevAsI hovAnI chApa UbhI kare che, ane aMte vivekI sattAthI alipta rahevAne Adarza enI pazcAdbhUmAM che. vyakitao mATenA sthAna para, moke maLatA goThavAI javAya Da, adolananI saphaLatA bAda nispRhI vyakita sattAnAM sUtro evI peravI kare che ane e pAra pADe che. AvA keTakeTalAya pite saMbhALavAne badale vAmaNA hAthamAM sukAna sepe te kevAM kAvAdAvA e ApaNA jAhera jIvananI eka moTI karuNatA che. pariNAmo Ave e paNa vicAravuM joIe. ayogya vyakitane vivekI pu AvA prasaMge je te kSetranI dhurA saMbhALe. e sukAna sepa karatAM sattAkAMkSAnuM SAropaNuM vahArIne paNa AvakArya eTalA mATe che ke AvI vyakita satata jAgRta AvI vyakitaoe netRtva saMbhALavuM e vadhu bahetara che. ane eSaNa vinAnI hovAthI anyAyI pagaluM bharavAnI nathI eka bAju sattAthI dUra rahevAnI prabaLa icchA chatAM eka evuM heta che. athavA ochAmAM ochuM TIkArUpa thAya evuM Apadadharma' tarIke pada ke sthAnane svIkAra ane sattA para emanuM sataka ane saMtarpaka valaNa haze. enI sAme ayogya rahIne paNa sattAthI para rahe evuM netRtva ane bIjI bAju vyakitanA hAthamAM sukAna javAthI je nukasAna thAya te lAMbA pitAnI melI murAda bara lAvavA, vyApaka hita ane AdarzanA gALe-kyAreka ekAda paDhI pUrI thAya eTalA lAMbA gALe paNa 'oThAM heThaLa sattA kabaje kare evuM netRtva - e be vacce najaramAM Ave te Ave evuM hoya. emAM TUMkAgALAnuM, bhedarekhA doravI ke evA banne prakAranA netAo vacce viveka najaramAM Ave evuM nukasAna sAmAnya rIte nathI thatuM. vivekI, jALavo e sAmAnya prajA mATe, alabatta muzkela che. jAgRta puruSa para paNa doSAropaNa te thAya ja che, paNa enuM emAM beTI pasaMdagInuM bhayasthAna che. mahattva keTaluM ? gAMdhIjInA netRtvamAM, nirNayamAM kadAca - beTI pasaMdagInA bhayasthAnathI. A prakriyA aTakAvavAnI bhUle thaI haze paraMtu emaNe cIdhelI dizA sAme evI bhUlanuM nathI. ApaNe lokazAhI zAsanapaddhati apanAvI che. e mahattva keTaluM? '. dhonInI TIkA mAtrathI rAjA rAme satI sItAne tyAga paddhati prayogazIla paddhati che. emAM bhUla, bhUla sudhAra, ane punaH avakana Adi bAbata che. emAM zraddhA rAkhIne, karyo. gAMdhIjI je zALAnA TrasTI hatA e zALAmAM pitAnA putranI yogyatA hoya te paNa ene e sthAna na apAtuM. baMTI pasaMdagI thaI hoya to te cUMTaNI dvArA sudhAravAnI jAgRti dAkhavavI e -lAgavagazAhInI lekaniMdAnI zakyatA sAme gAMdhIjInI e ene IlAja che. prajAkIya takedArI hatI. A banne udAharaNamAM netRtvane Adarza satata jAgRti e lekazAhInI saphaLatAnI pUrvazarata che. sattAthI prasthApita thaye che: netAo ke zAsake zaMkAthI para hovA alipta rahevuM e eka Adarza che. enAthI eka DagaluM joIe ane e mATe samAjanA vyApaka hitamAM aMgata AgaLa jaIne prajA samakSa eka Adarza paNa mUkavAne che: jarUra paDaye sattArUDha thaine paNuM jaLakamaLavat rahe, sattAthI jIvanane game teTalo bhAga ApIe te te ocho che. ' para rahe ane niSkalaMka puravAra thAya evuM netRtva paNa Ava saMsthAnA TrasTIo, padAdhikArIo ke sattArUDha vyakitaonA kArya-Adarza netRtva gaNAya. ApaNuM sAMskRtika itihAsamAM saMbaMdhIone, emanI gyatA hoya ke na hoya, jema lAbe janA videhI evA netRtvanuM udAharaNa che. gItAnA anA ApavAnuM maLavAnuM bhayasthAna che, tema sattAsthAna para beThelI vyaktionA tejasvI saMbaMdhIone, emanA sakita yuganA saMskAra enA pAyAmAM rahelA che. sattAsthAna para hovAnA eka mAtra kAraNathI, emanI yogyatA lekaniMdAnI lezamAtra zakayatA hoya tyAM vivekI puruSa sthAna hovA chatAM ya evAM lAbha ane sthAnethI vaMcita rAkhavAnuM ke padAptithI aLagA rahe che. potAnI e sthAna mATe game ane emane anyAya karavAnuM bhayasthAna paNa ema che. ethI teTalI yogyatA hoya te paNa e pada ke sthAna prAptinA dayeyanuM, samAja ane rASTrane paNa nukasAna che. ethI evI vyakitagata eSaNAnuM emanA para deSAropaNa thAya evI saMbhAvanA hoya pratibhA ane zakitane lAbha samAja ke rASTrane maLato nathI. tyAre evA jAgRta, vivekI purUSe evuM sthAna svIkAratA. ahIM netAo zaMkAthI para rahevA joie evA svIkRta ane nathI. padaprAptinI eSaNAthI para rahevAnuM A emanI ucca AvakArya AdarzathI eka DagaluM AgaLa bharavAnuM che. yogya bhUmikAnuM AvakArya pAsuM thayuM. pAtrane yogya sthAna apAya tyAre lAgavagazAhInI TIkA sAme - uparokata AvakArya vyakitagata pAsAne sAmAjika * saccAIno pakSa le ane kheTA AkSepane kevuM na ApavuM parimANathI joIe te evuM sthAna ke pada samAjanA vyApaka e ApaNI prajAkIya pharaja che. netRtvanA ucca Adarzane pAmavA, hitamAM emaNe svIkAravuM joIe. evuM na thAya te enA phaLa meLavavA prajAe paNa eTaluM ja jAgRta rahevuM jarUrI che. jIvananAM dareka kSetramAM prathama kakSAnI vyakitanA badale vivekI puruSoe paNa doSAropaNa thAya te ene sAmI chAtIe yegyatA ochI hoya ke na hoya te paNuM evI vyakitao jhIlavAnI nautika hiMmata keLavavI joize. ApaNu prajAkIya evA sthAna para mukAI jAya evuM ghaNIvAra bane che. jIvananI eka nabaLI kaDI che: yogyatA dharAvatI vyakita ochI lAyakAta dharAvatI vyakita evA pada ke sthAnamAM rasa sattArUDha vyakti sAthe saMbaMdhathI ke anya rIte saMkaLAyelI hoya na dharAvatI hoya te vivekI vyakatio saMbhavita TIkAnA kAraNe te emane maLatA lAbha ke sthAna aMgenI TIkA sAme Dhola * evA pada ke rasthAnathI aLagI rahe che evAM emanA mAnasathI - banavAnuM ApaNuM leAhImAM nathI. alabatta, evA lAbha ke paricita heine kyAreka evI TIkA thavAne maghama pracAra kare sthAna emanI yogyatAnA kAraNe apAyA che ke lAgavaganA ' che; kayAreka cAritraya-khaMDananI pravRtti paNa teo kare che. jore apAyA che e aMge vivekapUrvaka nirNaya bAMdhavAnuM ke - vivekI ke jAgrata puruSonI AjubAju ochI lAyakAta dharAvanAra evI bhedarekhA doravAnuM sAmAnya prajA mATe saheluM nathI. - mAlika zrI muMbaI ane yuvAka saMdha, mudraka ane prakAmaka zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saravara vI. pI. roDa, muMbaI-400 04. 2 : 350rada mudraNasthAna prinTa, jagannAtha makara zaka rAka, miragAma, saMbai 4 na 3pa635
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ wisd. No. MR. By/South 54 Aloonce No. 1 37 >> "prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa va':45 - aMka: 19. prabudu jIvana 1 muMbai tA. 1-2--84 vASaka lavAjama rUA20 paradeza mATe ziliMga 60 muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra : pAkSika chUTaka nakala rUA. 1-00 Adira tirachI kharekhara hima ane taMtrI ramaNalAla cI. zAha asvIkAra zA mATe? jaya ramaNalAla cI. zAha gujarAtI sAhityajagatanI be mahattvanI vartamAna ghaTanA- nyAya kayAreka anyAya jevuM banI rahe che tema vilaMbita e ghaNunuM dhyAna kheMcyuM che: (1) raNajitarAma suvarNa guNasvIkAra upahAsapAtra bane che. caMdrakana kavi ane nATayakAra zrI lAbhazaMkara ThAkare aravIkAra karyo che. (2) dilhInI sAhitya akAdamI taraphathI cintayAmI kavi lAbhazaMkara ane De. sureza joSI, ema be samartha manasA' nAmanA pustaka mATe jAhera thayelA rUA. dasa hajAranA sAhityakAroe pitAnI thayelI kadarane asvIkAra karyo che, purarakArano sukhyAta kavi, vArtAkAra ane vivecaka che. sureza eTale gujarAtI sAhityanA itihAsamAM A varSa etihAsika joSIe asvIkAra karyo che. banI raheze. raNajitarAma suvarNacaMdraka ane sAhitya akAda- * mInuM pAritoSika e, baMne gujarAtI sAhityamAM uccatama sAhitya jagatamAM AvI ghaTanAo virala hoya che. temAM bahumAna che ane lagabhaga badhA ja lekhake pitAne e jo prApta paNa eka ja samaye banatI be ghaTanA savizeSa noMdhapAtra bane che. thAya te rAjI thAya evuM enuM gaurava che. keTalAka sArA gaNAtA caMdraka ke pAritoSikane asvIkAra karavAmAM lekhakane pakSe uccatara lekhakane paNa e meLavavA mATe, sAhityika siddhi prApta anAdara ke tiraskArane badale anAsakita ke udAsInatAnI karyA pachI, pragaTa ke apragaTa vyavahAru puruSArtha kare paDe che daSTi hoya che te lekhake kharekhara abhinaMdanane pAtra, baTuke e ja enI mahattA darzAve che. ekanA eka lekhakane e be vAra vizeSa Adarane pAtra bane che. agAu sAhitya akAdamInAM nathI apAtuM mATe te e sanmAna ghaNA lekhako sudhI pAritoSikene asvIkAra karatAM ravAmI AnaMde kaheluM ke pahoMcI zake che. te paNa sAhityajagatamAM prathama paMkitanA amAre saMnyAsIone vaLI mAna-akarAma zAM ?" raNajitarAma lekhakonI saMkhyA eTalI moTI hoya che ke badhAne te e suvarNacaMdrakane A agAu hajI sudhI keie asvIkAra na ja maLe. keTalAka lekhake patratA hovA chatAM na maLyAne karyAnuM jANyuM nathI. vasavase laine jagatamAMthI vidAya thatA hoya che. mAtra sAhitya mATenA nobela pAritoSika jevA, vizvanA gujarAtI sAhityamAM ja Ama bane che evuM nathI, duniyAnI sarvocca bahumAnano asvIkAra TolsToya ane mAtra jevA ghaNI bhASAonA sAhityamAM AvI paristhiti pravarte che. mahApurUSoe karyo hate. judA judA lekhakenI sAhityakRtionuM ke teonI samagra prazaMsA e paNa eka prakAranA upasarga che ne sAdhu-saMtoe sAhityasevAnuM tulanAtmaka mApa kADhavuM e sahelI vAta nathI. tenAthI avazya bacavuM joIe. prazaMsA kayAreka abhimAnane e mATe kaI e gANitika mApadaMDa nathI ke badhAne prere che, kayAreka sArA mANasane paNa daMbhI banAvI de che. javAba ekasarakho Ave. sAhityakRtionAM guNulakSaNonuM jeone AtmasaMpatti lAdhI hoya che teone duniyAnI koI apAra vaividhya hoya che. vaLI nirNAyakone pakSe rucibheda, dRSTibheda, saMpatti ke kadaradAnI AkathI zakatI nathI; UlaTuM teo te prAmANika pUrvagraho tathA aMgata graMthio hoI zake che. eTale tenAthI dUra bhAgavAne prayatna kare che. AmalakSI dhoraNe apAte nirNaya badhA nirNayane haMmezAM ekapadavI, pAritoSika, caMdraka ItyAdinA asvIkAra pAchaLa sarakhe na hoI zake. ethI caMdraka, pAritoSike ityAdimAM lekhakenI kayAreka ahaMkAra, Sa, IrSA, Akreza, tucchakAra, anyAyano AnupUvI* nakakI karavAnuM kArya saraLa nathI. pariNAme AvuM pratikAra, anAdara, tiraskAra, ApanArane enI apAtratAnuM bahumAna kaIka lekhake samayasara pAme che, keIka vahelA phAvI bhAna karAvavAnI vRtti vyavasthAtaMtrano upahAsa ityAdi paribaLo jAya che, keika pAchaLa paDI jAya che, keIka kAyama mATe rahI paNa kAma karI jatAM hoya che. kayAreka anAsakita nahIM paNa jAya che, te kaIka beTA ghUsI jAya che. lekhakanA pitAnA nirveda ke nIrasatA paNa AvA asvIkAra pAchaLa raheluM eka ugra rAgadveSa, bIjA lekhaka sAthenA sArAmAThA aMgata saMbaMdhe, mahattvanuM kAraNa hoya che. yogya samaye, pitAnuM yogya mUlya lekhakane pitAne mRdu, kora ke khuzAmatakhera svabhAva, vagere na aMkAya te keTalIkavAra sattvazIla mANasane pachI emAM bAbate paNa kyAreka ataTastha nirNAyakanA nirNaya upara rasa rahetuM nathI. vakhata jatAM temanAmAM nivedamAMthI kayAreka asara karI jAya che. sAhityajagatanI vADAbaMdhI paNa temAM nirbheLa anAsakitane bhAva paNa vyApI rahe che. vilaMbita kayAreka bhAga bhajave che. keTalAka lekhakane irAdApUrvaka
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ prayukta jIvana 190 tA: 1-284 kAI eka gALAmAM prathama patinAM pustako pragaTa na thA~" dUra rakhAya che. itara zahera ke nAnAM gAmAnA lekhakA sudhI kayAreka nirNAyakAnI daSTi pahoMcatI nathI. sAhityajagatamAM Ama pratyeka niNa ya savathA sAcA saMtoSakAraka hoya ja che. vAvAne kAraNe dvitIya kakSAnAM pustako phAvI jAya che. ema nahI kahI zakAya. raNajitarAma suvaNu caMdraka sAhitya, kalA, itihAsa, saroAdhana, patrakAratva, Ayuveda, vijJAna ityAdi kAi kSetramAM lekhake ajAvelI sa'skArasevA mATe apAya che. eka dare sAhitya mATe te vadhu apAya che, kAraNa ke sAhityanu kSetra dhaNuM vizALa che ane sAhityakArA vadhu prasiddhimAM hoya che. eka bAju sAhitya ane bIjI bAju tara tamAma zAkhA mUkIe tA paNa sAhityanA kSetranI samatha vyaktie kadAca vadhI jAya. eTale jema sAhityanA tema chatara kSetranA keTalAka lekhAne te moDA maLe ke kadAca na maLe tevA sabhava rahevAnA, enu samatula vibhAjana karavAmAM Ave athavA ene dviguNita karavAmAM Ave e tira zAkhAonA vikAsa jotAM STi gaNuAro, kavi lAbhazaMkara ThAkarane A caMdraka maLavA joe tenA karatAM saheje eka dAyakA moDA maLyA che, evA AkSepa thAya che. lekhakanI, jyAre ene madhyAhna tapatA hoya tyAre jo kadara karavAmAM Ave teA ene vizeSa game. kAI paNa lekhakane lekhanakALa AthamavA AvyA hoya ke AthamI gayA hoya tyAre jo ene AvI kadara mATe yAda karavAmAM Ave teA kadAca tene game te paNa manamAM te raja rahe. raNajitarAma caMdraka agAu kayAreka keTalAka samatha' lekhA karatAM ochI guNavattAvALA lekhakane apAyA hoya evu' paNa banyu che. jhAMkhA paDatA raNajitarAma suvarNa candraka' evI TakAra umAza'kara joSIe ghaNAM vaSa' pahelAM 'saMskRti'mAM karI hatI. caMdrakanA niSNu ya mATe kayAreka dArIsa McAra thayAnuM paNu sa`bhaLAya che. kAmanI vyakitane kayAreka vahelI lakSyamAM levAya che. kayAreka AuTa mek sAiTa ijha AuTa opha mAInDa' jevI sthiti paNa pravarta' che. paraMtu A bhU apavAdarUpa che. lAbhazaMkara ThAkaranA asvIkAre caMdrakanA nirNAyakAne mATe AtmanirIkSaNa karavAnI AvazyakatA UbhI karI che. sAhitya akAdamI taraphathI chellAM traNeka varSanA gALAmAM pragaTa thayelAM pustakAmAMthI zreSTha evA eka pustakane puraskAra apAya che. kayAreka evu paNa ane che ke traNa varSanA kAI paNa eka gALAmAM cAra-pAMca uttama graMthA eka * sAthe pragaTa thayA hAya che, jemAMthI mAtra ekane ja puraskAra maLe che, ane khIjA prathA rahI jAya che, te khIjI bAju saMghanA sabhyAnuM DaoN. sureza joSInA agAu keTalAka samatha' graMtha pragaTa thayA hatA, paraMtu pAritASikane pAtra te na gaNAyA. e gALA jAmayAna * kAika vAra tA IjA kAI lekhakanA kakSAnA graMthane paNa pAritArSika apAyu che. sureza joSInA kAi graMthane agAu pAritASika na maLyuM emAM niyamonI jaDatA te haze ja (jo ke kAikane mATe niyamAna bhaMga paNa karAyA che), paraMtu chatara kAraNeA nahi hoya ema krama kahI zakAya? sAhitya akAdamIe vadhu uttama graMthAne AvarI levA mATe traNa varSanA gALAne pAMca varSanA karavA joie (nama'da suvaNa caMdraka mATe pAMca varSanA gALA rakhAye che; jo ke emAM keTalAka viSayA ke sAhityaprakAzane bAkAta rakhAyA che te RSTa nathI). taduparAMta aMtima ni ya khetra vyakti upara na cheDatAM ochAmAM ochA cha-sAta nirNAya-kAnA gupta matadAnathI levAvA joIe. vaLI, samaye samaye nirNAyakA paNa badalAvA joie. ('kumAraca'draka'nI jema sADAtraNa. dAyakA sudhI enA e ja nirNAyakA rahe te iSTa nathI.) kavi lAbhazakara ThAkare agAu 'kumAracaMdraka' svIkAryAM che, tema ja gujarAta sarakAranAM keTalAMka pAritoSika svIkArelAM che, tevI ja rIte DA. sureza joSIe paNa agAu raNajitarAma suvarNacandraka, 'janAntike' mATe nama`da suvaNa'caMdra tema ja khIjAM pAritoSika svIkAryAM che. caMdraka, pAritArSika ItyAdine svIkAra e sahaja che. e ane lekhakone atyAranA asvIkAra e emanA vyakitatvane jema vikAsa sUcave che tema sAhityajagatamAM pravatatA pakSapAtI ke visa'gata valaNa uparanA prahArane paNa sUcave che. ApaNe AzA rAkhIe ke AvI ghaTanAonu punarAvana bhaviSyamAM na thavA pAme evI nirAmaya paristhiti gujarAtI sAhityamAM pravatatI rahe, alabatta, kevaLa candrakalakSI sAhitya-sAdhanA karanArAM ke kevaLa candrakaddArA potAnu kaDhAvanAra sAhityakAranuM RtihAsane cepaDe bahu moTA akSare nAma lakhAtuM nathI, candraka-pAritASikAnI krura majAka kALa jeTalI kare che eTalI bIjI kANa karI zake ? mApa peAte caMdraka meLave enA karatAM bhaviSyanI prajAne potAnA nAmathI caMdraka ApavAnu mana thAya evI ke ethI vadhu siddhi meLavavAnu lakSa sAhityakAranuM hovuM ghaTe. snehasa melana ' 1 !" saMdhanA upakrame saMdhanA AzrayadAtA, AjIvana ane vArSi'ka sabhyAnA maLelAM saMmelanamAM (vaccenI tasavIramAM DAkhI bAjuethI) zrI ke. pI. zAha, zrI cImanalAla je. zAha, DA. ramaNalAla cI. zAha, yajamAna ane saMyojaka zrI jayaMtIlAla pI. zAha ane zrI pravINacaMdra ke. zAha. DAbI bAjunI tasavIramAM esa. ke. grupanA bALa kalAkAra zrI ketana lalItabhAI zAha ane jamaNI bAjunI tasavIramAM 'catura nAra alakhelI' prastuta karanAra zrImatI praphulAkhena lalItabhAi zAha. (esa. ke. grupa)ahevAla mATe jue pRSTha 197
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12-84 prabhu jIvana 'ghaDapaNa kahyuM mAkalyuM ?? cI. nA. paTela DapaNu kaNe mokalyuM?" nAmanuM kAvya ApaNA Adi katakavi narasiddha mahetAe lakhelu hovAnuM manAyuM che, temAM temaNe dvAvasthAnI lAcAra dazAnuM jarA ramUjI citra devu' che, "sthyane upadeza ApyA che ke badhAMne evu ghaDapaNa AvavAnuM che, mATe ahaMkAra tyajI dharmanA Azraya lA ane bhavasAgara tarI "jA. zrALune AvA upadeza gamI jAya che, paNa dhama bahAnA "ddha saMskAra vinAnA mArA manane tene aNugame che. zALAmAM sa MskRta lagutAM zakarAcAye racelA manAtA mana govimUnA klAka vAMcyA hatA. temAM paNa vRddhAvasthAmAM zarIranI virUpatAnu citra hatu, ane te zloka mane bilakula nahAtA gamyA. mane thAya che, sAmAnya lAkAne dhaDapaNunI bIka lAge te -samajI zakAya, paNa narasiMha mahetA jevA bhakata-zizamaNine ke zakarAcAya jevA advaitanAnIna paNa evA bhaya thAya? "narasiMhane zrIkRSNanu` sAkSAt darzana thayu hovAnu manAya che, "ane zakarAcAyane mAyAnI nAzavaMta sASTanI pAchaLa rahelA anAdi, anaMta, avinAzI brahmatattvanuM jJAna thayuM hatuM. evA "sata te evA nAnI yuvAnI ne vRddhAvasthA vacce bheda anubhave ? ema mAnIe ke emane peAtAne evA bhaya nahAtA ye, paNa sa MsArIone vairAgyanA upadeza ApavA emaNe DapaNanI ni`LatA ne virUpatAnu evu citra doryu. te -evI rIte bhayathI keLavAyelA vairAgya sAceA vairAgya gaNAya ? evA vairAgya kaTale Take? emAMthI sAcI izvarabhakti pragaTe ? e je hA te, mane peAtAne ghaDapaNu AvyuM te pahelAM te Avaze evI bIka kayAreya lAgI nahAtA, ane Aje "mAvyuM che tyAre paNa enA jarAya raja nathI. umara pAMsaTha che, paNa chellAM aDhAra varSa thI tharIramAM ghaDapaNanI nikhaLatA AvI gaI che. pahelA vAra jonArane ezI upara uMmara lAge, khAvApIvAnI khUba "kalIph che. lAkaDI vinA kayAMya ghara bahAra jai zakAtuM nathI. cAlatAM zarIra DAle che. eka divasa kAi amerikana mitranI sAthe rastA upara cAlatAM mane ema DAlatA joine e amerikanane lAgyuM hatuM ke mane kaI thatuM haze, teNe pUchyuM, mi. paTela, tamAruM zarIra sAruM nathI lAgatu, ghera mUkI jAu ?' basamAM khesu chuM tyAre kAi kAI bhAibaheneA ArI sAme joI rahe che. zuM vicAratAM haze ? paNa zarIranI -evI sthiti che toya haju jIvavAneA kaMTALA nathI AvatA. aNunI bIka nathI lAgatI, jayAre Ave tyAre javA taiyAra jI, paNa javAnI utAvaLa nathI. huM nAnI ke bhakata ke yogI "nathI, chatAM mana Ama zarIrathI svataMtra thaI gayuM che, vicAra Ave che, Atu zu kAraNa haze? koi mitro kahe che ke e mArA asAdhAraNa saMkalpabaLanI siddhi che. paNa te satya nathI. jiMdagImAM meM dRDha manebaLathI dha yu" nathI. me kayAreya koI vAta ke.niyama pALavAnA prayatna nathI karyAM. zarIrane anukULa hAya evI vastuo sAmAnya rIte khAte pItA nathI, paraMtu te mATe prayatnapUrvaka "sayama rAkhavAnI jarUra nathI paDatI; UlaTuM,kei vAra mana -ai jAya te evI cIjavastu khAi ke pI lauM chu, ane 3 191 pariNAme takalIpha paDe te sahana karI lauM chuM. AmAMsa vize sAmAnya hindu saMskAranI maryAdA pALI che, paNa te svAbhAvika rIte ja, tene mATe prayatna nathI karavA paDaye. kAlejamAM abhyAsa karatA tyAre hosTelamAM mArA rUmasAthI eka pArasI vidyAthI' hatA. bahu saraLa svabhAvane te sajjana hateA. tenA kuTuMba-saMskAra pramANe te kayAreka rUmamAM eka musalamAna mitranI sAthe pI letA ke khAtA. mane tenI na sUga thatI ke na temanI sAthe joDAvAnI lAlaca thatI. kAlejamAM paheraveza e samayanI rIta pramANe adhakacarA dezI rAkhatA-lA, khamIza te hAkoTa. pazu evA vezamA rasathI dararoja eka-be kalAka TAnasa ramatA, icchA thAya tyAre sanama jAvA jatA, kayAreka dara aThavADiya. aMgrejI citro paNa jotA. pattAnA ramatamAM brija rAkhavA prayatna karalA paNa paisA sAthe ramavAnI kavAya lAlaca nahotI yache. abhyAsamA niyamita rahatA, paNa tenA mAthA upara kazA bhAra na rahetA. betraNa prasaMgoe vAASaka parIkSAnA kha devasa agAu ja sinamAM jovA gayelA. ema. e.nI parIkSA ApavA muMbai gayA hatA tyAre ArTana kAlajanI hArTAlamAM rahatA. parIkSAnA divase darAmaiyAna savArasAja kazu vAcatA nAke, eTala bAjunI rUmamA karNATakathI parIkSA ' ApavA AvelA be vidyAyAe rahelA temane lAgaluM mana parIkSAmAM pAsa thavAnI kaMi uttakatA nahAtA, vicAra eTala vRddhAvasthAnI nirLatAmAM huM pramANamAM mAnasika svasthatA bhAgavuM chuM tenuM kAraNuM mArAmA saMkalpamaLanI vizeSatA che ema navA. te zuM haze ? karatA ane lAga che ke mArAmAM bALaka-vabhAvanuM eka sAruM lakSaNuM rahyuM che. eTale ke, sAdI bhASAmA, bALaka jevA hu, ane gharaDA thayA huM tAya avA ja rahyo. (aMgrejImAM dhaDaNata bIju bALapaNuM kahe che, paNa e atha mA nAhe.) bALaka-svabhAvanuM e sAruM lakSaNu e che ke pAtAnA rasanI vastune AgrahapUrvaka vaLagI rahetu nathI. e ramakaDu na maLe ke khovAi jAya ke bhAMgI jAya tA thoDIvAra raDe, paNa pachI bIju maLe eTale pahaluM bhUlI jAya. mArA svabhAvamAM pazu evu kaika che. gamI gayelA kAI vastu jAya, tema tenuM duHkha thAya, paNu pachI bIjI vastunA rasamAM huM e duHkha bhUlI jAuM chuM. pariNAma e Avyu' che ke samayanA pravAhanI sAthe mArAmAM navA rasa jAgrata thatA rahyA che, ane Aja sudhI e cAlu rahyuM che. bALaka trIseka varSa' upara huM gujarAta kaoNlejamAM aMgrejIne adhyApaka hatA tyAre manane sa kalpa hatA ke "zakSaNukSetra nathI cheDavu', gujarAta kAleja nathI cheDavI, ane amadAvAda nathI cheDavu', paNa prasaMga Avye me traNe rAjIkhuzIthI cheDayAM ane dilhImAM lekaTeDa varkasa eka mahAtmA gAMdhI'nI yAjanAmAM gAMdhIjInAM gujarAtI lakhANAnA agrejImAM anuvAda karavA joDAyo. kAi paNa adhyApakane dararoja mAtra anuvAdatuM ja kAma karavAnuM nIrasa lAge, paNa thADA ja samayamAM gAMdhIjImAM mane rasa paDavA mAMDayA. zaikaspiyara '
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ ma praha chavana tA. 1-2-8 ? ne zAlInI khAsakita cheDI huM gAMdhIjI pratye kevI rIte AkSaye e sAhityane koI abhyAsI sahelAithI nahi samajI zake. paNa te banyuM, ane huM gAMdhIrasamAM DUbI gayA. paNa te evI rIte nahi ke mArA bIjA rasa sukAI jAya. gAMdhIjInuM kAma karatAMye mULa saMskRtamAM vAlmIki rAmAyaNa vAMcyuM, ane mArI kalpanAsRSTimAM eka navo rasapravAha vahetA thayo. ' cAreka varSa dilhImAM rahyA pachI madi pa eTale amArA cIpha eDiTare sabhAvathI mArI badalI amadAvAda karAvI ApI. amadAvAdamAM traNeka varSa pathArIvaza rahyo, paNa pathArImAM paDyA paDyA vinA kaSTa anuvAdanuM kAma karate rahyo ane nekarI cAlu rahI. kyAMya bahAra javA-AvavAnuM na banatuM tethI kaMTALe anubhavavAne badale bacatA samayamAM meM gujarAtI vAMcavAnuM zarU karyuM. "sarasvatIcaMdra' ne cAreya bhAga saLaMga vAMcyA. pachI 'darzaka' nI prasiddha navalakathA jhera te pIdhAM che jANI jANI' vAMcI ane te upara lakhavAnuM mana thatAM 'saMskRtimAM lekha lakhI mokale te zrI umAzaMkare che. 'eTale gujarAtImAM vadhu lakhavAnuM mana thayuM ane mArA pravRttirasane eka navuM kSetra maLI gayuM. - betraNa varSa pachI sAhityarasane vadhu tRpta kare e bIje, saMgItarasa, jAgrata thayo. ema te e rasa jUne hate. . zALAmAM kavitApATha mATe haMmezAM mAtra be ke traNa ja guNa maLatA, paNa kolejamAM jaI sinemA jete the eTale kalakattAnI nyu thiyeTarsa kaMpanInAM ane pUnAnI prabhAta kaMpanInAM citramAM gIta AvatAM temAM khUba rasa paDavA mAMDe. varSo pachI reDiye kharIdyo. teNe kAnane zAstrIya saMgItane rasa lagADe. dazeka varSa upara e rasa vadhu tIvra banyuM. putrI sAthe amadAvAdanAM judAM judAM saMgItamaMDaLanA sabhya thaze ane rAtre ujAgarA karIne emanA kAryakramomAM hAjarI ApavA lAge. chellAM be varSathI zarIranI nirbaLatAne kAraNe te baMdha thayuM che, paNa dararoja sarerAza be kalAka reDiyo upara zAstrIya saMgIta sAMbhaLuM chuM. sAhitya ne saMgItanA kaLArasa vadhavAnI sAthe mAnavasaMbaMdhone jUne rasa eTalA ja pramANamAM cAlu rahyo che. mitromAM haLavAbhaLavAnuM mane eTaluM gamatuM ke gujarAta kolejamAM hatA te varSo daramiyAna temAMnA keinA ghera pATI jevuM hoya tyAre, huM kaMI khAI zakate nahote te paNa, teo Agraha karIne mane bolAvatA. huM jaIne temanI sAthe Tebala upara besI mAtra cA pIte, paNa temanI vAtamAM pUrA rasathI bhaLatA. ema paNa kahI zakuM ke mArI hAjarInA kAraNe ja vAta sArI jAmatI. Aje paNa jUnA ke navA mitromAMthI kaI maLavA Ave che, ke huM temane maLavA jAuM chuM, tyAre temanI sAthe vAta karavAmAM keTalo samaya jAya che tenuM dhyAna nathI rahetuM. mitronI jema gharamAM 'pautra-putrI paNa mArA jIvanarasane vahete rAkhavAmAM sAre phALe ApI rahyAM che. chellAM sAta varSathI temanI sAthe-pahelAM pautrI ne pachI patra sAthe-ramavAmAM, vAta karavAmAM, laDavA-jhaghaDavAmAM, temane pharavA laI javAmAM, dararojanA betraNa kalAka gayA che. ' have te mArAthI jarA chUTAM thayAM che, paNa haju temaNe dAdAne che temanI mAyAmAMthI mukata karyA nathI. | ' AvA svabhAvane dhaDapaNa koNe mokalyuM ne vairAgya ke game? bhale ghaDapaNa AvyuM ane cAlavAnuM hoya tyAM sudhI cAle. eka prakhyAta grIka UMkita che, Call no man happy. till he is dead. eTale ke koI vyakita Aje gameka teTalI sukhI hoya, te jIvatI che tyAM sudhI kayAre tenA upara aNadhArI Apatti Avaze te kahI na zakAya. e nyAye ke mANasa jIvananA aMta sudhI pate Aje che tema sukhI rahevAnI AzA na rAkhI zake; paNa bhaviSyamAM je thavAnuM hoya te thAya, Aje te mArA manamAM ravIndranAtha ThAkuranI aMgrejI "gItAMjali'nA eka kAvyanI paMkti ramI rahe; "When I go from hence let this be my. parting word, that what I have seen is unsurpassable." keIne prazna thaze ke jene mArA jevA ravabhAvanI bakSisara na maLI hoya te vRddhAvasthAmAM kevI rIte sukhathI athavA, saMtoSapUrvaka jIvI zake? e praznanA uttararUpe upara ApavAne mATe adhikAra nathI. paNa mane lAge che keApaNI prAcIna jIvanadRSTimAMthI tene uttara maLI rahe temaja che. e daSTie vAnaprasthAzramanuM moTuM gaurava karyuM hatuM. eka zabdano pachI saMkucita artha thaI gaye. vAnapraratha thavuM eTale gharabAra choDI vanamAM jaI vasavuM ane AtmajJAnanI sAdhanAmAM pravRtta thavuM, paNa e have zakya nathI rahyuM. ane zakya hoya paNa ISTa nathI. AtmajJAna mATe vRddho sAmAnya jIvana pratyA udAsIna thaI jAya tethI samAjane nukasAna thAya. tema karavAne badale teo pitApitAnA svabhAva ne zakti anusAra sevApravRttio kheLI levuM ane gAMdhIjI kahetA tema, sevA dvArA ja AtmajJAna che athavA IzvaranI bhakita kare. pitAnA sukhadu:khane vicAra kare e vRddhAvasthAmAM sArthakatA anubhavavAne uttama upAya che. evI pAramArthika dRSTi keLavavAda: mATe vRddhAvasthA jIvanane zreSTha kALa che, ane temAM ja enI dhanyatA rahelI che. aMgreja kavi Tenisana kahe che, # "Old age hath yet his honour and his: toil." vRddhAvasthAmAM paNa puruSArtha mATe ane puruSArthanA, gaurava mATe avakAza che. meM pite evo puruSArtha nathI karyo, paNa kaIne karatAM jouM te mane evAM strIpurUSane AdarathI namaskAra karavAnuM mana thaI jAya. vallabhavidyAnagaranA " cArUtara vidyA maMDaLamAM mane evuM jIvana jIvatA eka 'vaDIlane paricaya thaye hate. emanuM nAma hIrAlAla desAI. emanA vyaktitvanI suvAsa haju mArI smRtimAM rahI gaI che" asthi sAravAra kendra hADakAnA dardonA niSNAta che. je. pI. pIThAvAlA saMdhanA kAryAlayamAM dara ravivAre savAranA 8-0 thI 1-0 sudhI niyamita mAnada sevA Ape che. hADakAnA daradIone a. kendrane lAbha levA vinaMtI. pravINabhAI ma. zAha cImanalAla je. zAha. - saMjaka 'ke, pI. zAha maMtrIe
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ prata jIvana eka prazna: vijaya kono? yamana ke sAvitrIne ? De. kAntilAla kAmadAra hAlamAM huM Do. zivaprasAda trivedIe lakheluM "ghaDapaNa" heya-badhAnuM zikSaNa adhUruM! khera; hu bhAI caMdravadananuM nAmanuM pustaka vAMcI rahyo chuM. A pustakanI prastAvanA "sAvitrI vAMcI zakuM chuM ne samajI zakuM chuM. A rUpakamAM bhAI zrI caMdravadana mahetAe lakhI che. prastAvanA vAMcatA kavie sAvitrInA mukhamAM zabdo mUkyA che. vAMcatAM mane ghaNu vakhatathI mUMjhavatA prazna mArA manamAM tAje the mRtyune parAjaya, he bhAgyavAna ! tha. bhAI caMdravadana lakhe che, "mRtyune jItanAro te hate eka nAne kizora, yamane bAraNe jaI be che. enAthI paNa mAro mRtyu upara virala vijaya.....(pAnuM 107) vadhAre sAhasika, unmatta, daDha manobaLavALA ati pavitra A mAtra kavirANI che. AgaLa jatA keI deva sannArI te sAvitrI. zrI araviMdanAM mahAkAvyamAM eNe sAvitrIne kahe che, "pRthvI paranA mAnavIone jaI kara amara'.? yamane paDakAryo che, kAryo che, haMphAvyo che, harAvyuM che... (pAnuM 119) arthAta zarIrane ja amara karavAnI vAta che, e sAvitrI mRtyunI daDha daMtadADhamAMthI satyavAnane ugArI lAvI. AtmA te mA, tamAra, saune amara ja che. A dhanya che sAvitrI ! dhanya che naciketA ? (kALA akSara mahAkAvyanI nAyikA ane nAyaka ke mahAkAvyanA mahAkavi meM karyo che.) tathA jemane araviMda-ziSya sAvitrI samajatA hatA te A naciketAnI vAta paNa huM barAbara samajyo nathI. mAtAjI-kei sadehe amara thayuM? mahAkAvyanA nAyaka ane paNa zarUAta sAvitrIthI karyuM. A upAkhyAna mahAbhAratamAM nAyikAnuM cheka chelluM varNana cheHAveluM che. e mujaba yama satyavAnanA jIvane levA Ave che. hAthamAM hAtha, satyavAna sAvitrI, ubhaya saMgAtha tyAre sAvitrI levA detI nathI, paNa yamarAjAnI pAchaLa . pAchaLa jAya che. pahelA prazna te e ke sAvitrI yamanI pAchaLa jANe lagnotsavanuM cAle saraghasa.. - sadehe gaI haze? ke pitAnA sukSma zarIrathI? sAmAnya mAnavI bhale, paNa pachI ? pachI zuM? khAdhuM, pIdhuM rAja karyuM, ne thamane joI zakatA nathI, tethI mAnavuM paDe ke sAvitrInI divya aMte te mRtyu pAmyAM. tyAre vijaya kone thaze? naciketA daSTi UghaDI haze, ane pitAnA zarIramAMthI nIkaLIne yamanI viSe koI bIjI vakhata. * pAchaLa pAchaLa javAnI kaLA jANatI haze. A svIkArIe te mAnavuM paDe ke thoDA vakhata satyavAna ane sAvitrI * zrI caMdravadanabhAInuM rUpaka addabhuta che. potAnI azakita baMnenA deha bhUmi para paDyA rahe che, ne thoDA vakhata DhAMkavA je je kahevAtA pragatizIla lekhako kavitAmathiI. chaMda, bAda baMne beThAM thAya che. AvI vigatamAM na UtaratAM AgaLa cAlIe te sAvitrI ane satyavAna baMne sAthe ghera pAchAM geyatA, prAsa- anuprAsa vagerene cheda uDAvavAmAM mAne che, te Ave che. vAru; paNa pachI zuM? e ja sAvitrI ane satyavAna badhA zrI araviMdanA mahAkAvyanuM A saMkSipta reDiye- rU5ka Akhare te yamazaraNa thayAM ne? khAdhuM, pIdhuM, moja karI; jarA vAMcI jAya. saMtAna pedA karyA, rAja kayu-paNa ate? bemAMthI koI asara na thayuM. zAstromAM je sAta ciraMjIvIo gaNAya che (azvatthAmA, bali, vyAsa, hanumAna, vibhISaNa, kRpAcArya saMgha samAcAra ane parazurAma) emAM bemAMthI ekenuM nAma nathI. hakIkata maMdabuddhinA bALako mATe eTalI ja che ke yama satyavAnanuM mRtyu mulatavI rAkhe che, premaLa jyoti'nA upakrame 8 thI 15 varSanI ane ene cAra varSanuM AyuSya bakSe che (juo kAkAsAheba uMmaranA maMdabuddhinAM bALakenuM eka maMDaLa zaru karavAnuM kAlelakara kRta 'jIvatA tahevAro' pAnuM 110) tyAre AkharI vicAryuM che. dara ravivAre bALako mATe ramatagamata ane vijaya kene thaye? manoraMjana Adi kAryakrama tema ja bALakone nAsto have zrI araviMdanA mahAkAvyanI nAyikAnI vAta bhAI caMdra ane bheTa ApavAmAM Avaze. zArIrika daSTie kheDavadana lakhe che, "eNe mane paDakAryo che, DAryo che, haMphAvyuM che, harAvyo khAMpaNa vinAnAM, gujarAtI bhASA belI zakatAM maMdabuddhinAM che..." harAvyuM che khare? meM zrI araviMdanuM mahAkAvya vAMcyuM bALakone vinA mUlya praveza ApavAmAM Avaze. saMdhanA nathI, e samajavAnuM mAruM gajuM nathI. zrI rohita mahetAnA sabhyonA maMdabuddhinA bALane prathama pasaMdagI apAze. abhiprAya pramANe "AjanA yugamAM jeNe UMcAmAM UMcuM rasa dharAvatA maMdabuddhinAM bALakonAM mA-bApazikSaNa prApta kayu" heya paNa zrI araviMdanA vaDIloe tA. 20-2-84 sudhImAM savAranA 11 00 thI sAvitrIthI e aparicita heAya te enuM zikSaNa 6-00 daramiyAna saMdhanA kAryAlayane saMparka sAdhavA vinaMtI. adhurU ja gaNAya' (kALA akSara meM karyA che). arthAta je ke. pI. zAha cImanalAla je. zAha aMgrejI bhaye che, ane vAMcI zake che, ene ja cAmAM madhubena meghANuM ke, pI. zAha " UcuM zikSaNa maLyuM che ema kahevAya. cInamAM, raziyAmAM sa yAjake. maMtrIe. jarmanImAM tene banArasamAM saMskRtanA) game tevA meTA paMDita
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ harilAla gulA, nA zrI naMdakize. iita jALavavA prabuddha jIvana daSTisaMpana TapAlI 0 harilAla gulAbacaMda zAha | [dhATakeparane TapAlI zrI naMdakizorasiMha 'jayarAmajI nI vAI na hatI. tethI lo ke pAsethI eka AnAthI ATha AnA rakRti jALavavA dhATakeparanA eka rastAne emanuM nAma ApavAmAM sudhInI rakama TapAlanI vahecaNI daramiyAna A zALA mATe AvyuM. e mAgane nAmakaraNa samAraMbha ghATakeparanA kepe- emaNe niyamita ugharAvavI zarU karI. A rIte rakama udhareTara zrI harilAla gulAbacaMda zAhanA pramukhasthAne jAye rAvatAM sArI rakama ekaThI thatI gaI ane i. sa. 1946mAM : hate. TapAlI zrI naMdakizorasiMha "jayarAmajIno paricaya emaNe e vakhatanI mubaI sarakAra pAsethI 2500 ce. vAra jamIna pribuddha jIvana" mATe mokalyA che, je ApaNA saune mATe najIvI kimate meLavI, bhagavAnamAM apAra zraddhA rAkhI, hindI preraNArUpa bane eve che. te ahIM pragaTa karatA AnaMda hAiskUlanuM khAtamuhUrta karavAmAM AvyuM. TapAlanI vaheMcaNI thAya che. - taMtrI. sAthe hAIraphUlanA makAna mATe eka AnAthI ATha AnA ApaNe nAnI bAbatane kSullaka gaNI enI upekSA sudhInI mAMgaNInuM kArya emaNe cAlu rAkhyuM ane I. sa.. karIe chIe. paraMtu kayAre e mahattvanI kAmagIrI banI jAya che, 1949mAM makAna baMdhAtAM muMbaI rAjyanA pradhAna zrI bI. jI. enI khabara ApaNane paDatI nathI. eTale sakSama paNa nAnI kheranA varadahaste tenuM udghATana karavAmAM AvyuM. tyAra bAda jaNAtI bAbata para satata jAgRta rahevuM ja jarUrI che. ahIM jhunajhunavALA TrasTa taraphathI kolejanI sthApanA mATe dAna evA jAgRta TapAlI jayarAmajInI mAre vAta karavI che. maLatAM jhunajhunavALA kolejanI sthApanA paNa karavAmAM AvI. * * ApaNe tyAM evI mAnyatA che ke zALA-koleja Adi atyAre 'A zikSaNasaMsthAmAM 8,000 vidyAthIe bAla zikSaNusaMsthAonI sthApanA ke sAmAjika kAryo lAkhanA maMdira-ke. jI. thI snAtaka ane anusnAtaka kakSA sudhInuM - dAna ApnAra hoya te ja hAtha dharI zakAya, sAmAnya mAna- zikSaNa laI rahyA che. vInuM emAM kAma nahIM, enuM gaju nahIM; paraMtu A mAnyatA e eka pAsuM thayuM. bhUtakALamAM keTalIya saMsthAo ane sAmA I. sa. 1964mA jayarAmajI emanA vatanamAM sthAyI thayA. tyAM zaikSaNika suvidhA na hatI. paraMtu athI nirAza jika kAryo Arthika dRSTie gajA vagaranI paNa, dUraMdezIbharI thayA vinA hAIskUlanA sthApanAnI dizAmAM saphaLa prayatna karyo, dhagazathI sAmAnya vyaktionA hAthe thayAM che. evA jemAM juniyara kelaja, eTale ke agiyAra ane bAra dharaNuM, vyakitamAM jayarAmajI TapAlIne samAveza thAya che. sudhInA abhyAsakramanI suvidhA che. ghATakoparanA A TapAlInuM nAma zrI naMdakizorasiMha, hatuM. teo TapAla vaheMcavA jatA tyAre badhAne 'jayarAmajI teo mAtra keLavaNI premI hatA eTaluM ja nahi, paraMtu kahetA. tethI teo "jayarAmajInA nAmathI ghATakeparamAM emanAmAM dhArmika vRtti paNa sarvaja hatA. ghATakoparanI koleja jANItA thayA. temane janma i. sa. 1887mAM uttara pradezanA sAme rokaDiyA hanumAna maMdira baMdhAvavAmAM paNa emaNe sAro gAjhIpura jillAnA rAmapuramAM thayuM. temanA pitAzrI kheDUta rasa lIdhuM hatuM. A maMdiranI AvakamAMthI keLavaNI, davAkhAnA hatA. Arthika saMjogone lIdhe be dhoraNa sudhInuM ja zikSaNa ane hospiTala Adi mAnavasevAnAM kAma karatI sa sthAne teo laI zakayA hatA. pahelA vizvayuddha vakhate, aDhAra prativarSa sahAyarUpe apAya che. varSanI uMmare, teo lazkaramAM joDAyA ane ijipta ane TakI gayA. temanA vibhAganA badhA ja sAthIo mRtyune AvA niHsvArtha, sevAbhAvI jayarAmajIe I. sa. bheTayA. izvarakRpAe teo bacI gayA emAM kAMika kudaratI 1977 mAM 90 varSanI umare ja dagIne chellA zvAsa lIdho. saMketa che ema samajIne temaNe mAnavasevA karavAnuM nakakI kayu. vizvayuddha pUruM thatAM temanI pAMca varSanI nokarIne bRhad muMbaI mahAnagarapAlikAe AvA sevAbhAvI mahAaMta Avye. jananI smRti jALavavA ghATakoparanA eka mAgane "naMdakizora siMha jayarAmajI lene e rIte nAma ApavAnuM TharAvyuM ane '' AjIvikA mATe teo muMbaI AvyA ane TapAlInI A mArgane nAmakaraNa samAraMbha tA. 31-12-83nA roja nokarI svIkArI. eka TapAlI tarIke TapAlanI vaheMcaNI karatAM javAmAM Avyo hato, jemAM saMsadasabhya Do. subramaNyama karatAM nAnAmoTA sarvane "jayarAmajI nuM premabharyuM saMbodhana svAmI, varkasa samiti, upanagaranA adhyakSazrI bAburAva jAdava, karatA ane saunA snehanuM bhAjana banyA. sAmAjika kAma nAyaba myunisipala kamiznara zrI nerakara, hindI hAIskUlanA karavAnI emaNe zarUAta karI. AcAryazrI AI. DI. sIMga Adi agraNIo hAjara I. sa. 1938mAM bAra vidyAthIothI eka zALA zarU ' thaI. eka ja zikSaka hatA. paraMtu temanA pagAranI koI joga rahyA hatA. vi ghA sa tra | (gatAMkathI cAlu) eDena gharamAM niyamita mANasa hatA. badhuM kAma ghaDiyALanA TekanikanI, parAkASThA oDenanAM kAvyomAM jovA maLe che.. Takore karatA. emanAM kAvyamAM ghaDiyALa kALanuM sAkAra pratIka che. eDena kahetA, vIsa varSe mANusa mitra zedhe che paNa gujarAtI kavitAmAM chaMda ane layanuM mAdhurya ane saphAI sattAvana varSe te bhagavAnanI kRpA hoya te ja mitra maLe. jevI hoya te "chalaya" vAMcavuM joIe. aMgrejI bhASAmAM AnaMda manuSyane adhikAra ja nahi paNa kartavya che. kavitAnI
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - prabuddha jIvana - varsh n = 1. :-- F* ====tary vAta karatAM jIvananI bAdabAkI na ja karI zakAya che !: = , bIjI tarapha thAya che kaIka navuM karavuM .! " oDenanA mukha para aneka karacalIo hatI. umAzaMkare * "kAvyamAM je saMgItamayatA hoya ene anuvAda kaI rIte emane vizenA kAvyamAM lakhyuMH : - : thai zake? jema kAntanuM "sAgara ane zazI' kAvya, anuvAdaka - . : : UMDA , ADA kApA , dvibhASI heya e pUratuM nathI, eNe bane saMrakAra pacAvyA : jema kALa kuhADe karyA hevA joIe. ' ' '' : ' eDena AgaLa aMgrejI bhASAe pitAnuM hRdaya khelyuM che. Imanejha nAmanA speniza kavinI vAta karatAM emaNe kahyuM emanI kavitA saMgItasabhara che, saMgIta Azrita nathI. ke, adaba ane pavitratA sAthe enI kavitA pAse javAnuM che. eDena kavitAmAM kaMI paNa karI zake evA jAdugara hatA. nA nA, tyAM kAMi karatAM kahyuM hatuM nahi? * * "eka sAMje huM pharavA gayA tyAre" kAvyane AsvAda pANI, karAvatAM sureza dalAle kahyuM ke, " nA nA khAlI pANI, - "A AkhI kavitAmAM romenTikanI sAme enTI-romenTika pANI eTale, zuM kazuM nahi? .. vAta Ave che. AraMbhamAM kavi kahe che: 'tyAra bAda A kAvyamAM phUla, vAyu ane bramaNAnI vAta brisTala sTrITa para pasAra thatAM phUTapAtha paranA Ave che. zuM kula eTale kazuM nahi? amathe vAyu eTale rALA laNavA yogya ghauMnAM khetara hatAM." kazuM nahi? kevaLa bhramaNuM eTale kazuM nahi?". - nadIne kAMThe relave kamAna nIce premIgIta gAya che, prema vize, A kAvyamAM prakRtinAM tattanI vAta che. je vAstavika paNa tyAM ghaDiyALanA kerA saMbhaLAtA rahe che. kALa chupAyela che rIte che chatAM nathI saMbhaLAtI. bhazraNa che e paNa kayAM TApI Uge che tame cuMbana kare tyAre e khuMkhAre che. ochuM che ! bhaRNA jIvana mATe jarUrI che. viramayanuM vaikuMTha samaya vize priyakAnta maNiyAranuM kAvya yAda Ave : sAcavavAnuM game che." samayanuM senuM hAtha rahe, nA hema, . A traNa divasanA kAvya AravAdanA avasarane pitAne te pahelAM. khammu phAvyuM tema, . mATe paNa kharekhara AnaMdane gaNAvI che. sureza dalAle - ratIbhara rahyuM have ghATa ghaDAze kema? pravacana pUruM karyuM hatuM. kavi lIlIchama khINanI vAta kare che paNa tarata kahe che. sabhAnA adhyakSa De. smaNalAla zAhe upasaMhAra karatAM lIlIchama khINamAM bihAmaNe barapha sarake che. kALa teDI. kahyuM ke, De. sureza dalAle ApaNane kavitAmAM nimagna karI nAkhe che, nRtyataMtune, marajIvAnI tejaravI kamAnane. dIdhA che. teo kavitAnAM marmasthAnone pichANe che. emaNe khUba moDI sAMje premIo cAlyA, ghaDiyALoe haMkArava sAta kAvyonI vAta karatAM aneka kAvyo tarapha gati karAvI. samAvI dIdhe, ane gahana saritA saratI rahI. A gatizIla emaNe yogya ja kahyuM ke, jema zarIramAM mAtA praveze ane saritA e kALanuM rUpa ja che." . mANasa dhUNavA lAge tema kavitA vAMcatAM mANasa dhUNo tyAra bAda sureza dalAle anuvAdane anivArya dusAhasa joIe. kavitA mANasa mANasa vaccenA aMtarane dUra kare che. gaNAvI anuvAdanI kaLA vize vAta karI hatI. TolsToye deza deza vaccenA vaimanasya ke yuddha vakhate paNa kavitAne anuvAdane gAlIcAnI bIjI bAju kahI che.. kAkA kahe che, sarahada nathI naDatI. anuvAdaka be sAMkaLathI baMdhAyelA mANasa jevo che. kavitA huM tArI pAse badhA niSedha choDIne AvuM che, eka tarapha ene thAya che mULane vaphAdAra rahevuM. ema kahevuM joIe.' keLavaNInuM dhyeya jayendra trivedI ' ghaNIvAra AvuM bane che, ApaNe dhArIe kaMIka ane mane kayAreka kayAreka IndirAjI para mAna thaI jAya bane kaMIka. thoDA aThavADiyAM pahelAM De. madhurIbahena zAha che. hamaNAM ja vizva hindI pariSada vakhate temaNe pitAnA esa. ena. DI. TI. vimensa yunivarsiTInA padavIdAna mahotsavamAM uddaghATana pravacanamAM vAmaNA hindI pracAranI yunomAM dIkSAnta pravacana ApI rahyAM hatAM. pitAne eka muddo hindIne sthAna apAvavAnI mAgaNunA saMdarbhamAM ema spaSTa karavA temaNe pradhAnamaMtrI zrImatI indirA gAMdhIne eka jyAre jaNAvyuM ke e mATe prayatno te cAleja pariccheda TAMka. mane jarA paNa gamyuM nahIM. zrImatI gAMdhI che, paNa ApaNe hindI bhASAmAM sAhitya ane vicAranuM pitAnA pravacanamAM De. madhurIbahenanA vicAre ke e svAbhA- evuM te kauvata pedA karIe ke sittera karoDanI prajAnI vika gaNAya paNa madhurIbahenane indirAjInA vicAre TAMkavAnI vAta sAMbhaLavA ane samajavA yunene enI garaje zI jarUra? madhurIbahena pite ja jabarajasta vicAra-savara hindI bhASA apanAvavI paDe. tyAre mane AnaMda Anada thaI (THINKER-TANK, THINKING-BANK?). gaye. yeca pariprekSyamAM vAta mUkavAnI ja khUbI hoya che. alatemaNe te bIjA koIne vicAra TAMkavAnAM hoya ? aMdara Ama, batta, mane khabara che ke netAonAM bhASaNe bIja taiyAra kare cAlatuM hatuM paNa sAthe sAthe madhurIbahenanI vANImAM IndarA- che, teo te phakata vAMcI ke khelI ja jAya che, tema chatAM huM 'jInA je vicAre pragaTa thatA hatA te mane mULabhUta siddhAMtanA ghaNuM kava to emanuM paNa rahetuM haze ne? indirAjI. sAmAnya pradezamAM laI jatA hatA. keLavaNInuM dhyeya keTalI vizada rIte A rIte emanA prAMta ramaNIya pitAnA jevI saMvedanazIla, bhAvuka A vicAromAM vyakta thatuM haituM ! ' ' . . . . " ane saune sparzI jAya evI vANI bolatAM nathI paNuM
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ - prata jIvana kayAreka kayAreka pitAne raNako, emanA avAjamAM paNa zIkhavA devAmAM madadarU5 thavuM, mArgadarzana ApavuM. e ja AvI jAya che. zikSaNanuM kAma che. che ? ' ' madhurI mahene lei phakare Ama cheH mArA eka mitra, saurASTra yunivarsiTInA zikSaNavibhAganA * " Education is not merely an accumulacion vaDA, De. haribhAI desAI pitAnA jIvanane eka prasaMga of knowledge, for knowledge can soon be out vAraMvAra kahe che. teo zikSaNanI ucca DigrI levA amerikA of date, but is a means of stimulating the gayelA. pitAnA abhyAsakramanA eka bhAga rUpe amerikAnI capacity to think, to learn and to innovate zALAnA sAtamA dhoraNanA eka vargane bhaNAvavAnuM temanA and to apply knowledge in the interest of mAthe AvyuM. haribhAI uttama zikSaka che. vANInuM emane larger canses. When education was limited to varadAna che. bahu sarasa taiyArI karIne vargamAM jAya, a privileged few, people were mere consumers jAtane nicovI nAkhe. sAMje lathapatha thaI jAya, paNa manamAM of the thoughts of others. Now when we satiSa ke bALakane lAgaze ke A hindustAnI zikSaka amesee widest involvement of the people in rikana zikSakethI kaI paNa rIte kama nathI ! shaping their destiny, the young must be thoDA divasa pachI, tyAMnI prathA pramANe, bALakane encouraged to do their own thinking ".. kahevAmAM AvyuM ke A bhAratIya zikSakanuM mUlyAMkana kare. haribhAI pote paNa A mUlyAMkana jANavA mATe khUba utsuka che. bAra varasa pahelAM yunee jagatanI bhAvi keLavaNInA hatA. pitAnA vakhANa sAMbhaLavA maLaze evI ' gaLA sudhI nakazA rUpe eka ahevAla bahAra pADele. mane e ahevAla khAtarI hatI. paNa badhAM bALakoe kahyuM ke, "A navA zikSaka gItA jevo arthadhana lAge che. taearning to be nAmanA bahu sArA che, mahenatu che, premALa che, paNa Akho vakhata e ahevAlamAM A vAta bhAre Agraha ane abhinivezapUrvaka bhaNava bhaNAva ja kare che, amane jAte bhaNavA detA ja nathI." kahevAI che ke saMsAranI dareka vyakita ApameLe bhaNatI thAya A TIkA haribhAInI nahotI, bhArata dezanI keLavaNI - e zikSaNane DhAMce goThave. bhaNAvavA pAchaLa abajo rUpiyA prathAnI hatI. ane aphasosa, indirAjI pradhAnamaMtrI ane seMkaDo varSe kharcavA karatAM saune jAte ja bhaNavAmAM madadarUpa che, madhurIbahena ucca zikSaNanA sarvocca pade che, haribhAIe thAya evI keLavaNInI saMsthAo hovI joIe. jema vRkSa enI zikSaNa vibhAganA vaDAo che paNa... paNa.... ApaNA dezanI meLe Uge che, ema mANasa paNa pitAnI meLe uge evI keLavaNIne acAyatanane roga lAgu paDe che. emAM pheraphAra vyavasthA karavI joIe. zikSaNa saMsthAe te khAtara, pANI, thatA ja nathI, thAya teya rokaLagAyanI gatie. vAtAvaraNa ja prakAzanuM kAma ja karavAnuM che. niMdanIya vRtti-pravRttinuM niMdAmaNuM evuM jherI che ke amRtanA A biMduone paNa cUsI jAya che. karavAnuM che, bIjuM kazuM karavAnuM nathI. Do. sarvapallI rAdhA- bhArata deza para abhizA5 che ke vicAramAM saithI AgaLa, kRSNane te lakhyuM ja che ke zikSaka vidyAthIne bhaNAve che tema paNuM AcaraNamAM sauthI pAchaLa ! duryodhananI vANInI ja kahevuM e khetI abhivyakita che. kaI kaIne zIkhave e bolabAlA che vicAra ja jaMgalI che. hakIkate te je zIkhavA mAge che tene jAnAmi dharma nacame pravRtti, nAnAmadhama nacame nivRtti paM, ratnacaMdrajI jaina kanyAzALA TrasTane ' hI ka ma hI che baMDaLa mATe avirata prayatna karatAM A saMsthAnA pramukhazrI bhAratabharamAM jJAti, dharma ke saMpradAyanA bhedabhAva vinA, aMgrejI temaja gujarAtI mAdhyamamAM, bAlamaMdirathI yunivarsiTI pratApabhAI gAMdhI ane anya sUtradhAro abhinaMdanane pAtra che. sudhInuM vinA-mUlya (Free) zikSaNa ApatI paM, ratnacaMdrajI pUjyazrI amulakha RSimahArAjanI preraNA ane Azi'jaina kanyAzALA TrasTa kadAca eka mAtra saMsthA haze. tAjetaramAM vAMdathI zrI ratnaciMtAmaNi sthAnakavAsI jaina mitramaMDaLanA A saMsthAe 60 varSa pUrAM karyA. A prasaMge hIraka mahotsava Azraye dhArmika zikSaNa ApavAnA hetuthI A saMsthAne nimite tA. 7 thI tA. 11mI jAnyuArI sudhI sva. ramaNalAla vasaMtalAla desAInI navalakathA "pahADanAM puSpo" para AdhArita i. sa. 1924 mAM prArabha thayo. sAthosAtha kanyA keLaeka nRtyanATikA A saMsthAnI vidyArthinIoe taiyAra karI, vaNInA vargo zaru karavAne e vakhatanA dhATakeparanA agraNIoe nirNaya karI dIdhadaSTi dAkhavI. tyArathI Aja , rajU karI hatI. sudhI A saMsthA kamika vikAsa sAdhatI rahI che. 'hIraka mahotsavanuM uddhATana karatAM zrI vijaya maracanTa kanyAo-bhAvi mAtAo Adarza gRhiNI bane tema ja Arthika vyavasAyalakSI tema ja zArIrika zikSaNanI himAyata karI hatI. daSTie svAvalaMbI bane te mATe gRha-vijJAna (Home A samAraMbhanA pramukhasthAnethI vizvavidyAlaya anudAna paMcanA Scinee), komarzIyala prekiTasa, vokezanala TreniMga jevI | adhyakSa zrImatI madhurIbena zAhe jaNAvyuM : sva mATe vaparAya che ' vibhAgIya saMsthAo sthApIne sarTIphIkeTa DiplemA ane snAtaka - lakSmI, anya mATe vaparAya te mahAlakSmI. eTale dhanane haMmezAM kakSAnA abhyAsakrama dvArA zikSaNanI kSiAtane vistArI che. ! sadupayoga karavo joIe. vadhumAM emaNe jaNAvyuM: A saMsthA sAthe AvI paMdara jeTalI saMsthAomAM 5000 vidyArthinIone koIdAtAnuM nahIM, paNa saMtanuM nAma joDavAmAM AvyuM che eTale ja vinAmUlya zikSaNa ApavAmAM Ave che. eTaluM ja nahi paraMtu ene ATalo utkarSa thaye che.' hIraka mahotsavanI ujavaNI bALAone pustake, zikSaNamAM jarUrI sAdhana, gaNaveza Adi : dvArA rU. sATha lAkhane nidhi-saMcaya karavAnuM saMsthAnA pUrA pADavAnI yojanAo paNa che. hIraka mahotsava nimitte satradhAroe lakSa rAkhyuM hatuM. A lakSayAMka siddha karavA aneka saMcita thatAM nidhi dvArA navA pravRttio hAtha dharavAnI . dhatAoe premALa sahakAra ApI, samAraMbhanA pramukhazrInA kAryakartAonI sUjha, daSTi ane tamannA che. zabdane sArthaka karyA che. atyAra sudhImAM rUA.47 lAkhano nidhi bIjamAMthI vaTavRkSarUpa banelI A saMsthA uttarottara A saMsthAne prApta thayela che. nAnA moTA dAtAo ane vikAsa sAdhe evI abhyarthanA.
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-2-84 '- prabuddha jIvana saMghanA sabhyonuM snehasaMmelana TelIphona bUthanI arpaNa vidhi * zAMtilAla TI, zeTha , ' ' . . ; . saMkalana : haka naTubhAI paTela zanivAra, tA. 21-1-84 nA roja sAMjanA 4-0 kalAke premaLa jyotinI sAmAjika Arthika purnavasavATa yojanA biralA kIDA kendra (copATI) mAM saMdhanA AzrayadAtAo, heThaLa eka viklAMgane TelIphana bUtha arpaNa karavAne samAraMbha AjIvana ane vArSika sabhyonuM eka sneha saMmelana zAntAkrujha pazcimamAM khIrAnagara pAse AvelAM peTrola paMpanA yojavAmAM AvyuM hatuM. A sneha saMmelananA saMyojaka cogAnamAM tA. 22 mI jAnyu.'84 nA roja savAre zrI jayaMtIlAla pI. zAha hatA ane yajamAna hatI me. jAya hate. sevaMtIlAla kAntIlAlanI ku. zrI jayaMtIbhAI A yajamAna samAraMbhanI zarUAta premaLa jyotinA saMyojaka kaMpanInA bhAgIdAra ane saMdhanI kAryavAhaka samitinA sabhya zrI nIrubena zAhanI sarva dharma prArthanAthI thaI hatI. zrI muMbaI paNuM che. De. ramaNalAla cI. zAhe saMghanA pramukha pade niyukata jaina yuvaka saMdha taraphathI zrI subodhabhAI zAhe svAgata pravacana thayA bAda navI navI pravRttio hAtha dharavAmAM Ave che. temAM karyuM hatuM ane temaNe saMdha taraphathI hAtha dharAtI vividha pravRttiono paricaya karAvyA hatA. temaNe samAraMbhanA mukhya saMdhanA sabhyonI paraspara oLakha vadhe ane saMdhanA vadhatA mahemAna tarIke padhArelA nAyaba pilisa Ayukata zrI vAgaLane jatA vyApathI pravRttiomAM teo otaprota thAya e hetuthI paricaya Apyo hate. snehasaMmelana yojavAnI emaNe dIrdhadaSTi dAkhavI che. pravezadvAra para raMgIna phuvAra, ghaDiyA ane zahanAI. rASTrIya aMdhajana saMgaThananA adhikArI zrI maMgasulI kare vAdana ane tAjA gulAbanAM phUla dvArA sabhyanA vAgatI jANe temanI saMsthA taraphathI thatI purnavasavATa ejanAnI vigate ane AMkaDA ApyA hatA. temanI saMsthA tathA saMdhanA sahakArathI. keI utsava hoya evuM vAtAraNa jAM'yuM hatuM. barAbara 4-15 kevuM suMdara kArya thaI rahyuM che tenI mAhitI ApI hatI. kalAke sAMskRtika kAryakramane gIta-saMgItathI prAraMbha thaze. temaNe jaNAvyuM hatuM ke premaLa jyotinA Arthika sahayogathI esa. ke. grupa (eTale ke yajamAna kaMpanInA bhAgIdArono temanI saMsthAnI pravRttine khUba ja vega maLyo che. A bUtha parivAra) nI baheno ane bALakalAkAroe saMgIta, rAsa- mATe peTrola paMpanA khUNuM para jagA ApavA mATe paMpanAM garabA, bhAMgaDA nRtyanI rajuAta karI. chele zrImatI praphalAbahene mAlika zrI paTela baMdhuonI udAratAne temaNe biradAvI hatI.' catura nAra alakhelI' gIta dvArA saunA manane DolAvyAM hatAM. 'zAntAkrujha polIsa mathakanA madadanIza lisa Ayukata bI. vacce bALa jAdugara ku. mayurIe madhura rajuAta ane jAnA mInu IrAnIe temanA prAsaMgika pravacanamAM jaNAvyuM ke polisa pragothI sabhyonA mana jItI lIdhA hatA. khAtAnI leke taraphathI meTe bhAge TIkAo ja thAya che. temane AvA suMdara kAryamAM AmaMtraNa ApavA mATe saMdhanA maMtrIzrI cImanalAla je. zAhe snehasaMmelananI saMjakeno AbhAra mAnyo hato. temaNe pilisa khAtA bhUmikA samajAvI hatI. pramukhazrI De. ramaNabhAIe saMdhanI sthApanAmAM pAyAnuM kAma karanAra tema ja vikAsamAM gya taraphathI sahakAranI khAtrI ApI hatI. doravaNI ApanAra divaMgata pramukhazrIonuM smaraNa karI, saMdhanI A prasaMge zrI vALe vikalAMgane kAma ApavAnI AvI kAryapaddhati ane pravRttinI jhAMkhI karAvI. ranehasaMmelananA pravRttinI prazaMsA karI hatI. temaNe jaNAvyuM ke pilisa. adhikArIoe bane teTalA lokonI najIka AvavuM joIe, saMyojaka ane yajamAna zrI jayaMtIbhAInuM caMdananA hArathI ane AvA samAraMbhamAM apAtAM AmaMtraNa temAM madadarUpa abhivAdana karavAmAM AvyuM, jene saMkecasaha svIkAra karatAM thAya che. thoDI haLavAza sAthe temaNe umeyuM ke ame Aza. temaNe namratApUrvaka jaNAvyuM: "huM to gharanI vyakita chuM, mAruM AmaMtraNa maLe tenI rAha joItA hoIe chIe. sanmAna na hoya." samAraMbhanA adhyakSa ane saMghanA pramukha Do. ramaNalAla vizeSamAM saMdhanA kAryakaro ane saMdhanI pravRttio viSe pratibhAva zAhe TelIphona budhanA saMcAlaka zrI gulAma kAdara khAnane temanI ApatAM emaNe kahyuM: "huM ghaNI saMsthAo sAthe saMkaLAyela chuM. zubhecchA vyakata karatAM jaNAvyuM hatuM ke teo AnI dvArA paNuM ne keIpaNa saMsthAmAM juo te nAnAmeTA matabhede, asaMtoSa paNa lekonI sevA karI zakaze. temaNe kahyuM ke zrI kAdara khAna ane huMsAtuMsI jovA maLe. sevA karavAnA AzayathI jeDA vadhu kamANI karI nave baMdha kare, ane A bUtha temanA celAne ethI ravAbhAvika duHkha thAya; enI pravRttimAM rasa jevA ja kaI anyane arpaNa kare. ane utsAha AvA vAtAvaraNamAM TakI na rahe. saMdhanI kAryavAhaka samAraMbhanA aMte zrI vAgaLe TelIphona bUtha khulluM mUkayuM samitimAM huM eka varSathI chuM ane meM joyuM che ke dareka sabhya hatuM ane A TelIphona bUthanAM dAtAzrI dhIrajabena DI. zAhe kAyane mahatva Ape che. emane mana saMsthA prathama che. dareka zrIphaLa vadherI, zrI gulAma kAdarakhAnane arpaNa karyuM hatuM. sabhyamAM bhrAtRbhAvanA rahelI che ane sepelI kAmagIrI - AbhAra vidhi ghATakoparanA sudharAI sabhya zrI haribhAI niSThApUrvaka pAra pADe che. koipaNa kAryakramane hisAba kAryakrama zAhe karI hatI. bAda maLatI kArobArI samitimAM rajU karavAmAM Ave che; A maLyAne mane saMtoSa che. saMghanI pravRttio vistAra badhI bAbatethI huM prabhAvita thayo chuM. ahIM badhA niNa pAmI che ane nAnI-moTI navI pravRttio hAtha dharavAnuM sarvAnumate levAmAM Ave che. eka paNa sabhyanA manamAM levAtA Ayojana thaI rahyuM che. eTale kArobArI samiti sivAyanA nirNaya viSe saheja paNa prazna hoya te nirNaya mulatavI paNa sanniSTha sabhyone svecchAe AgaLa AvavA vinaMtI rAkhavAmAM Ave che. khulluM mana, nikhAlasa carcA ane savA che." zrI jayaMtIbhAInI A vAtane pramukhazrIe deharAvI hatI. saMmati, AvI kAryapaddhatithI huM prabhAvita thayo chuM. raMgaberaMgI rozanI vacce alpAhArane nyAya ApI, prasanna mArA manamAM sevAnI jevI bhUmikA hatI, tevuM kAryakSetra citto smaraNe vAgoLatA se vIkharAyAM hatAM.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ | |. , prabuddha jIvana tA. 1-24 ghAtI-aghAtI karma ane karmamukita sAdhanA - panAlAla jagajIvanadAsa gAMdhI : " saMsArI jIvo karmayukta che, siddhabhagavate karmamukata che, mohanIya karmanA nAthathI AtmA enA paramazuddha tatvanI anukamarahita hoI siddhaparamAtmAe kamane vedatA nathI. e ja bhUti vedanAthI prApti kare che. eTale ke vItarAgatAnI pramANe je sAdhaka enI sAdhanAvasthAmAM ene kama hovA prApti kare che. chatAM ya te karmanA udayane vedaze nahi te ja aMte kama'mukata : ' (6) aMtarAya kama :- A kamane svabhAva jIvane thaI siddha thaze. kamano svabhAva udayamAM AvI rasa cakhADa- bhoga sAmagrInI ugrupamAM rAkhavAne che; apUti ane viAno che. e te sAdhake ja jAgRta eTale ke apramatta rahI asaMtoSa karAvavAnuM che. temaja AtmasvarUpa vedanathI enA rasAsvAdathI alipta rahevuM joIe. (AtmAnubhUtithI) dUra rAkhavAnuM che. dAnAMtarAya, lAbhAMtarAya, te karma zuM che ane karmamukata kema thavAya te joIe. bhegAMtarAya, upabhegAMtarAya, vIyatarAya evAM pAMca bhedathI ke jIva ane pudagalanuM mizraNa e karma che. Atmapradeza aMtarAyakarma che. AtmAnA rAgadveSanI cIkAza karIne greTelI kAmaMNavargaNuM upara joyuM ke IcchA e darzanamohanIya kama che, pravRtti pudagala ke jemAM kheMcAvAne snigdhatA-rekSatAne guNa che.) e cAritramehanIya kAma che, tema prApti e lAbhAMtarAya kamane te kama' je Atmapradeza ane kAmaNagaMNAnuM mizraNa che. kSaye pazama che ane pUti eTale ke vedana bhegAMtarAya kamane. AvA A karmo mukhya ATha prakAranA che je nIce mujaba che. kSapazama che. (1) jJAnAvaraNIya kama:-jIva jANavAnuM kAma kare che (5) vedanIya kama:- A kamane svabhAva chavane zAtAeTale jJAnAvaraNIya karma che. jANavAnA svabhAva arthAta azAtA vedAvavAno che. AnA bheda che, zAtavedanIya karma ane jJAna upara AvaraNa karanAra kamaM te jJAnAvaraNIya kama che. A azAtA vedanIya karma che, kamane svabhAva chavane ajJAnI rAkhe che. pariNAme jIva moha, mAnasika sukha duHkha e mohabhAva che. ane kAvika sukha rAga, dveSa kare che ane bAkInA badhAM ya karmabaMdhanI para parA duHkha e zAtA vedanIya karma ane azAtA vedanIya kamI che. 'sarjAya che.. mohanI asara sarvathA jAya eTale kevalajJAna prApta thAya. 1 matijJAnAvaraNIya karma, kRtajJAnAvaraNIya kama, avadhi 'jayAre zAtA-azAtA vedanIyanI asara sarvathA jAya jJAnAvaraNIya kama, mana:parvavatAnAvaraNIya karma" ane kevalajJAnA eTale apIpaNAnI, azarIrI evI siddhAvasthA, zUnyAvasthAnI rivaNIya karma e pAMca jJAnAvaraNIya karmanA paTAbhede che. prApti thAya che. dazanAvaraNIya kama -- jIva jovAnuM kAma kare che. (6) AyuSya kama:- A kamane svabhAva jIvane eTale darzanAvaraNIya karma che. A karmane ravabhAva jIvane deharUpI piMjaramAM arthAta jelamAM keda karI maraNane bhaya - jovA jANavA mATe Indriyo rupI sAmagrI vattI ochI batADavAnuM che. e kamanA kula cAra bheda deva, manuSya, tiryaMca ApavAnuM ke cakSudazanAvaraNIya karma, acakSudarzanAvaraNIya karma, ane naraka che. avadhidazanAvaraNIya karma, kevaladarzanAvaraNIya kamara, nidrA : (7) nAma kama:- A kamane svabhAva chavane tenA 'nidrA-nidrA: pracalAH pracalA-pracalA: thiNa evA nava bheda AyuSyakarmAnusAra dehAdi, tathA yaza-apayaza, suDoLatAdarzanAvaraNIya kamanA che. baLatA, saibhAgya-durbhAgya, susvara-svara; Adi ApavAne (3) mehanIya kama:- A kamane svabhAva jIvane che. A kamanuM kAma citArA jevuM che ke eNe jevuM citra :rA karAvavAne arthAt pAgala banAvavAnuM che. A AlekhavuM hoya evuM Alekhe. A karmanA kula 103 bheda che. , makanA mukhya peTabheda be che. darzanamohanIya karma ane cAritra- (8) gotra kama:- A kamane svabhAva chavane UMcAmohanIya karma, je baMnene maLIne kula peTabheda aThThAvIsa che. nIcA sthAne, moTA-nAnA pade besADavA ane UMcA para prati svarUpa buddhie jIva je IcchA, laya, ane nIcAnAM moTA-nAnAnAM spaMdane jagavavAno che. enA UMcaruci kare che te darzanamohanIya kAma che, je jIvanI avaLI gAtra kama ne nIcatra kama ema be bheda che. daSTi che ane te mithyAtva che. te ja pramANe paramAM svarUpa A ATha karmamAMnA prathama cAra karmI ghAtI karma tarIke buddhie arthAta jIvathI viruddha prakRtinA para evAM pugalamAM oLakhAya che. kAraNake e cAra karmo jIvanA svarUpanAM svarUpa buddhie eTale ke Atmabuddhie icchA, laya, ci svarUpane vAta eTale ke nAza karanArAM che. udAharaNa tarIke karI tenI prApti mATe pravRtta thAya che e cAritramehanIya -jIvanuM svarUpa jJAna ane jJAnanuM svarUpa kevalajJAna. jIvananA kama che; je vartana che. A kevalajJAnasvarUpa upara AvaraNa karanAra-ene ghAta karanAra - Ama dRSTi-IcachA e darzanamohanIya karma che, jayAre kama te jJAnAvaraNIya kama. pachInA cAra kameM vedanIya, pravRtti te cAritramohanIya karma che. AyuSya, nAma ane netra kama adhAtI. kama tarIke dazana mohanIya karmanA kSayathI (nAzathI) AtmA paramazuddha oLakhAya che. tatvanI pratIti (mAnyatA)thI prApti kare che. ane cAritra | (kramaza:) malika zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI pI. , . ' ' 1 '' : dareka che I 40 -004. Te. naM. 3pa0ra6 : madrasthAna : prinTa, jagannAtha zaMkara zeTha roDa, giragAma, muMbaI - 40004 1. : Ethi = fb
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ragd. No. MH. By/Sonth 54 aloeace No. : 37 prabuddha jIvana prabuddha jaina'nuM navasaMsaravuM varSa': 45'' aMka: 2 muMbaI tA. 16-2-84 - vArSika lavAjama rU. 20" paradeza mATe zilima 60 muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra : pAkSika ' ', chUTaka nakala rUA. 1-00 - taMtrI ramaNalAla cI. zAha A samuddaghAta ane zI lezIkaraNa ramaNalAla cI. zAha samuddhAta ane zailezIkaraNa, e jaina dharmanA be pAri- mRtyunI AgAhI keTalAkane agAuthI thaI jAya che. bhASika zabda che. e vize jaina dharmamAM jevI vicAraNA keTalAka te divasa ane samaya paNa nizcita jaNAve che. karavAmAM AvI che tevI anyatra karyAya jovA maLatI nathI. kALajJAna' nAmanA prAcIna graMthamAM aMtima kSaNanI AgAhI "samudyAta' zabdamAM sama eTale sarakhuM ane uddaghAta 25 vividha lakSaNo samayamaryAdAo sAthe darzAvavAmAM AvyAM eTale AraMbha, prayatna, saMcalana. eTale ke karmonI sthitine che. mRtyunI barAbara kSaNe ghaNAkharA mANase bhAnamAM rahetA sarakhI karavA mATeno prayatna te samuddhAta. zaila eTale parvata, nathI. keIka virala mahAtmAe e kSaNe paNa pUrepUrA jAmata Atma pradezane meru parvatanI jema acala karavAnI kriyA hoya che. te zelezIkaraNa. je kevaLajJAnI hoya che, teo dehanI aMtima kSaNa jaDa ane cetana tatvane soga e eka adbhuta ghaTanA che. sudhI, jaDa ane cetanatattvanA viyeganI paLa sudhI saMpUrNapaNe tevI ja rIte jaDa ane cetana tattvane viyAga e paNa eka rahasya- jAgrata hoya che. te samaye teo zailezIkaraNa nAmanI kriyA maya vismayakAraka ghaTanA che. A sacarAcara vizvamAM jaDa ane cetana kare che. enI pahelAM keTalAka kevaLajJAnIo samudhAtanI kriyA tavanA saMga ane viyoganI prakriyA niraMtara cAlyA kare paNuM kare che. che. cetana tatvathI rahita evuM jaDa tattva najare jovA maLe jaina dharma pramANe kevaLajJAna pAmyA pachI ja mokSaprApti che. paraMtu jaDa tattvathI rahita evuM nirbheLa zuddha cetana che. kevaLI bhagavate mekSaprApti pahelAM saMpUrNa karmakSaya mATe -tattva-Atma tattva-najare jovA maLatuM nathI. jaDa ane cetana tathA navA kama na baMdhAya te mATe deha ane AtmAnI je tattvanA saga-viyeganI ghaTanAomAM be mahattvanI ghaTanAo be mahatvanI kriyAo kare che te anukrame samududhAta ane te janma ane mRtyunI che. sUkSma ekendriya jIvothI zailezIkaraNanI che. mAMDIne saMsI paMcendriya jIva sudhImAM AyuSya pramANe - jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya ane aMtarAya janma-maraNanI ghaTanA satata cAlyA kare che. janmanI ghaTanAmAM e cAra dhAtakane saMpUrNa kSaya thAya tyAre ja kevaLajJAna jeTaluM vaividhya che tethI vizeSa vaividhya mRtvanI ghaTanAmAM che. pragaTe che. kevaLajJAnanI prApti thAya eTale e emane carama vaLI janma karatAM mRtyunI ghaTanA manuSyane vizeSa saMvedanazIla bhava rahe che. kevaLajJAnanI prApti thayA pachIthI te nirvANunA ane ciMtanazIla banAve che. samaya sudhI cAra aghAtI karmo-Ayu, nAma, gotra ane veda badhAMnuM mRtyu ekasarakhuM hotuM nathI. tevI ja rIte badhAne nIya bAkI rahe che. cAreya adhAtIkamene kSaya thatAM jIva cetanarahita mRtadeha paNa ekasarakho hoto nathI. keIkanA zabane nirmANa pAme che, eTale ke AtmA mokSa gati prApta kare che. UMcakavA mATe cAra DAghuo paNa maLatA nathI. kekanA mRta . kevaLajJAna prApta thayA pachI kevaLI bhagavatene jyAM dehane najare nihALavAnuM leke TALatA hoya che. bIjI bAju sudhI zarIra che tyAM sudhI A cAre ya aghAtI karmo bhegavavAnAM kaI saMta-mahAtmAnA mRtadehanA aMtima darzana karavA rahe che. paraMtu emAM AyuSyanAM samaya karatAM bAkInAM traNa mATe hajAre mANasane dhasAro thAya che. keTalAka e mATe karmo bhogavavAne kALa je vadhu hoya te te ekasarakhe karavAne hajAro mAilane pravAsa paNa kheDe che. koIkane mRtadeha mATe eTale ke e bAkInAM traNe karmonI sthiti AyuSya kamanI tarata karamAvA lAge che; kALA ane virUpa banavA lAge che; sthiti pramANe karavA mATe kevaLI bhagavate samududhAta keIkane mRta caherA upara zAMti ane prasannatA jhagArA. nAmanI kriyA kare che ke jethI nirvANu samaye cAreya kamene mAre che. eka sAthe kSaya thAya. AyuSyakALa cha mahinA ke tethI ochA mahAna saMta ane yogI puruSanA mRtadeha vize avanavI rahe tyAre teo samuddaghAta karIne vadhArAnAM karmone vahelAM camatkAra bharelI ghaTanAo ApaNe sAMbhaLIe chIe. bhogavI le che. saMta phrAnsisa jheviyarano mRtadeha cAra varSe paNa haju kevaLI samuddhAta ATha 'samaya' mAM karavAmAM Ave astitvamAM che. (baso varSa pahelAM e kabaramAMthI akhaMDa che. samaya eTale jaina paribhASA pramANe makALanuM maLI AvyA hatA.) sUkSmatama ekama. AMkhanA palakArA jeTalA kALamAM ATha '
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20e. prabuddha jIvana tA. 16-2-84:ke tethI vadhu "samaya" vItI jAya che. samuddaghAtamAM daMDa, kapATa pAche pitAnA zarIramAM AvI jAya che. je kevaLajJAnIonI.. (koTa), maMtara (maMthAna) ane lokapUraNuM (aMtarA) e nAmanI , aghAtI karmonI sthiti ekasarakhI hoya teone samudhAta cAra kriyA karavAmAM AvuM che. A kriyA mATe kevaLI bhagavaMta karavAnI AvazyakatA rahetI nathI. zarIramAM rahelA pitAnA AtmAne-AtmA pradezane zarIranI bahAra phelAve che. prathama samaye teo daMDa kare che. eTale ke ke zelezIkaraNanI kriyA badhA ja kevaLI bhagavate kare che.. potAnA Atmapradezane cauda rAjelekamAM lekAntaparyaMta upara * , | ganidhi dvArA zailezIkaraNa thAya che. vega mukhyatve traNa nIce eTale ke urva zreNIo ane adha zreNIe goThave che.' prakAranA che: maga, vacanayoga ane kAga. citta, ethI daMDa ke staMbha jevI AkRti thAya che. tyAra pachI bIjA vANI ane zarIranA A roga sUkSma ane skUla (athavA samaye, daMDa rUpe banelA Atmapradezane daMDanI baMne bAjune. bAdara) ema be prakAranA hoya che. jayAM sudhI zarIra che, tyAM (pUrva-pazcima ke uttara-dakSiNa dizAmAM) lekAnta sudhI vistAra sudhI sthala ke sUma pravRtti che, eTale ke sthala ke sUkSma yoga che. eTale kabATa jevI AkRti thAya che. trIjA samaye Atma che. jyAM sudhI yoga che tyAM sudhI zarIramAM rahelA Atmapradeza pradezane bAkInI be dizAomAM lekAnta sudhI vistare che. kaMpAyamAna rahyA kare che. jayAM sudhI Atmapradeze kaMpAyamAna eTale kabATa jevI AkRti have khatara athavA maMthAna eTale rahe che tyAM sudhI karmabaMdhane rahyA kare che. navuM aghAtIkama baMdhAya ke ravaiyA jevI thAya che. tyAra pachI cothA samaye, bAkI rahelA nahi. te mATe Amapradezane zailezanI jema, meru parvatanI jema atirAomAM potAnA Atmapradezane phelAvIne lokapUrabhunI sthira, acala karavA joIe. e mATe mana, vacana ane kAyAnA kriyA kare che. A rIte cAra samayamAM kevaLa bhagavaMtane yegone nirodha kare joIe.' kevalI bhagavaMte jIvananI. AtmA cauda rAjalokamAM samagra vizvamAM vyApI rahe che. dareka aMtima kSaNe badhA rogone nirodha karI, zailezIkaraNanI kriyA AkAzapradeza upara ekeka Atmapradezane goThavI teo kAmaNa karI, lespArahita banI deha choDI, janma-maraNanA paribhramaNavagaMNunA vadhArAnA pugala paramANuone khaMkherI nAkhe mAMthI mukta banI, mokSagati pAme che. emane deharahita che. ema karavAthI nAma, gotra ane vedanIya, e zuddhAtmA siddhazilA upara haMmezane mATe birAjamAna thAya che.. traNeya karmonI sthiti AyuSya karmanI sthiti jeTalI thaI jAya Ama samuddaghAta ane zailezIkaraNa e be sakSama prakriyAo che. tyAra pachI kevaLI bhagavaMta Atmapradezane sAcavAnI kriyA kare che. have ene kama UlaTe che. pAMcamA, chA, che. sAmAnya mANasane tarata rasa ke samaja na paDe evI e gahana vAta che. AvuM badhuM kharekhara haze ke kema evI zaMkA sAtamA ane AThamA samaye anukrame lepUraNa, maMthAna, kapATa ane daMDane teo saMkelI le che. emano AtmA have paNa keTalAkane thAya. tattvanI jemane ruci hoya ane sabhya pharIthI zarIramamANa thaI jAya che. Ama AMkhanA palakArA zraddhA hoya temane AvI saksa gaprakriyAmAM jarUra rasa paDe. jeTalA kALamAM kevaLI bhagavaMtanA zarIramAM rahelo AtmA jene rasa paDe tene ApaNe tattvajJAnamAM AvatI AvI gahana zarIra uparAMta bahAra prasarI, cauda rAjalemAM vyApI, pharI vAtanuM Akalana karatAM vismayane anubhava thAya. upadezaka zrIkRSNa te ja tanasukha bhaTTa gItAne lAgevaLage che tyAM sudhI tenA upadezaka zrIkRSNa sAmAnya arthamAM te prabhuno kadI ya avatAra thato nathI. koI aitihAsika vyakita che ke nahi te bAbatanuM kAMI ja janma ane avatAranI prakriyAno artha maryAdA thAya che, je mahattva nathI. gItAmAM je kAMI mahatvanuM che te divya june lAgu thatA nathI. amuka sthaLe ane amuka prasaMge paramAtmAnuM avatArarUpe sadA Agamana, saMsAramAM divya ane paramAtmA prakaTa thayA che ema kahevAmAM Ave che tyAre paripUrNa jIvanane navasaMcAra tathA mAnava AtmA che. tene artha eTale ja hoya che ke amuka maryAdAmaya puruSa ' Ama chatAM zrI kRSNanI etihAsikatA viSe puSkaLa purAvA saMbaMdhamAM A vidhAna uccAravAmAM AvyuM che. paramAtmA sAMpaDe che. chAMdogya upaniSada devakIputra zrIkRSNane ullekha karaDe svarUpa dhAraNa kare che, temAnuM eka svarUpa te zrIkRSNa che. karIne kauzItakI brAhmaNanA kathanAnusAra temane sUryanA ugAtA avatAra eTale mAnavanI AdhyAtmika sAdhanasaMpattinuM ane * purohita ghara AMgIrasanA ziSya tarIke varNave che. aprakaTa divyatAnuM pradarzana. avatAra mAnava AkRtinI maryAdAmAM gItAmAM zrIkRNane parabrahma ane temAM ekarUpa, ekarasa divya vibhUtinuM ghanIbhavana che ema kahevA karatAM divya.. ekAtma gaNavavAmAM AvyA che. '' | paramAtmAnA milanarUpe oLakhAtI bhUmikA sudhInuM mAnava brahmAMDamAM je sarvavyApaka che chatAM je brahmAMthI atIta jIvAtmAnuM unnayana eTale avatAra ema kahevuM ThIka thaI paDaze.' che, e AbhAsAtmaka dayenI pAchaLa raheluM je avicaLa brahmavidyA ema siddha kare che ke zrIkRSNa te paramAtmAnuM satya che, vividhatAmaya vizvanI pAchaLa raheluM je ekatArUpa mAnava svarUpe avataraNuM che. akhila brahmAMDanA adhiSThAsatya che, te parabrahma tarIke zrIkRSNane gItAmAM mAnavAmAM AvyA tAne janmanI ke pheraphAranI jarUra paDatI nathI. Ama chatAM che. jeo avinAzI parabrahmane baLe che teo tene pAme che. . teNe anekAneka janma lIdhA che. zrIkRSNa viSNunuM : * paraMtu A prApti bhAre parizramane aMte thaI hoya che, AvA mAnava svarUpa che. zrIkRSNa parabrahma che chatAM jagatane teo matyene mATe paramAtmAnuM darzana saraLa banAvanAra zrIkRSNa janmadhArI ane dehadhArI bhAse che. jema paramAtmA jagatanI prakaTa parabrahma che. teo paramAtmA arthAta sarvAtIta gaNAya, che. teo chavabhUta arthAta sanuM prANamaya jIvana che. , , :. (anusaMdhAna pAnuM 207 upara)
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ na rahI karI zakatI badhI ubhA karI che teTalI tA. 16-2-84 praNava vana ghAtI-aghAtI karma ane karmamukita sAdhanA 7 panAlAla jagajIvanadAsa gAMdhI (gatAMkathI cAlu) varaNIyakarma e AvaraNa che. Ama saMsArI jIvane be dazA varte che. eka te mehanIyamanA maLa karmayoga eTale ke jagata pratinA adhAtakamanA udayavALA evI pApa-puNyanA udayarUpa prema, maitrI, karuNA, prada, vAtsalya, kSamA, dayA, dAna, sevA, -AdhadazA, je dehAdi arthAta AyuSya kama, vedanIya karma, nAma ahiMsA AdinA bhAvathI dUra thAya. kama ane gAtra kama che. ane jIvananI bIjI dazA te ghAtI aMtarAyakarmanA vikSepane upAsya tatva evAM deva-gurunI kamanA udayavALI aDhAra pA5 sthAnakanA bhAvayukata kaSAya, upAsanAthI arthAta bhakitayoga je saMyama ane tapUrvaka heya enAthI dUra thAya. ajJAna, mohabhAva, dehabhAvavALI atyaMtara evI AMtaradazA. mohanIyakama e mukhya ane sUkSma ghAtIkama che. e jyAre darzanAvaraNIya ane jJAnAvaraNIyakamanA AvaraNane mohane ramavAnA ramakaDAM sthala evAM aghAtIka che. Ama jJAnayoga tathA dayAnaga arthAta jJAna-dhyAnathI dUra adhAtIkamaMnuM mULa ghAtakama che. ane ghAtakarmanuM mULa meha ane ajJAna che. ghAtakarmanI badhI prakRti pApaprakRtio che. jyAre meha ane ajJAnane khatama karavAthI ghAtakarmone sarvathA aghAtIkanI prakRtie pApa-puNya ubhaya prakRtio che. nAza thAya che. pachI aghAtI karmo kALakrame pUrAM thatAM ajanmA adhAtakamanI puNyaprakRti jeTalI jIvane ruce che teTalI ghAtakamane kSaya karavAnI IcchA thatI nathI. ane aghAtIbanAya che. aghAtI karmone pradhAna sabaMdha zarIra sAthe che. ane karmanI pApaprakRti jeTalI chavane kahe che teTalAM ghAtakama zarIrane saMbadha AtmapradezanI sAthe che, jayAre ghAtakarmone kaThatAM nathI. bAkI te adhAtakarmanI puNyaprakRtiene baMdha kare haze te te paNa ghAtakarmomAM viveka karavAthI ja thaze. pradhAna saMbaMdha mana sAthe che, ane manane saMbaMdha upayoga , jIva je cAre adhAtIkama nAM vipAkedayamAM pratikSaNe pitAnA sAthe che, je cetanA che. Ama aghAtIka kAyayoga pradhAna che, jayAre ghAtakarmo jJAna upayogamAM puNyakRtionA udayane icche che te ja jIvanA maga pradhAna che. mohabhAve che. AvAM A ghAtI ane aghAtIkamaMjanita avasthAvALA ghAtakarmo udyama arthAta puruSArtha pramANe che; jayAre ApaNe vartamAnamAM hovA chatAM e saghaLAMya kamane aghAtI karmo bhavitavyatA arthAta prArabdha ke niyati pramANe che. bAMdhyAM che ApaNA potAnA AtmAe ja! e kamane AtmAnA upaga upara azuddha ghAtI karmonI che. jayAre AtmAnA pradeza upara azuddhi adhAtIkanI che. adhAtI baLa kaho ke sattA, keIe ApyAM hoya te te ApaNuM karmonI zubhAzubha azuddhi e upaga uparanI ghAtakarmanI AtmAe ja ApyA che. kamane bAMdhanAro ya AtmA che, azuddhinuM ja pariNAma che. kamane bhagavanAre AtmA che, ane kamane teDanAro ya Ama e spaSTa thAya che ke ghAtakame AtmAnA upayoga AtmA ja che ! baMdhAnArAM karma karatAM bAMdhanAre ane teDanAre (jJAna darzana upaga)nI nityatAne arthAta avinAzitAne AtmA caDhiyAto che. AtmA karmAdhIna nathI paraMtu kama Avare che; jyAre adhAtIkarse AtmAnA arUpI paNa, azarIrI AtmAdhIna che. karmanuM svataMtra vizeSa baLa che ja nahi. jenuM adevIpaNAne Avare che. vizeSa baLa che evA AtmAne vizeSa vicAra karavAne che. AtmA tana ane manane vaLagADa che, je duHkharUpa A te rAjA ane ene hajuriyA jevI vAta che. jema che; tana ane manathI mukta thavuM te mokSa che. duHkhane rahevAnuM rAjAnA nAme ja rAjAne hajuriye rAja upara potAnI sattA sthAna tana ane mana che; jeNe tana ane manane pitAnAM calAve che tema vikRta eTale ke karma, prakRtine arthAta mAnyA te du:khI thavAne ja che. tananuM mULa mana che, ane AtmAno ja AdhAra laIne prakRtine ja dabAvIne pitAnuM ja mananuM kArya tana che. mATe ja prathama ghAtakamane eTale rAja-pitAnI ja sattA calAve che. mATe have A kamaMjanita manane nAza thAya che, ane pachI prArabdhAnusAra AyuSyakama avasthAmAMthI mukata thavuM hoya te ghAtakamane nAza karavAne ' pUruM thaye tanane eTale ke aghAtI karmone aMta Ave che ke puruSArtha kara rahyo. kaho nAza thAya che. kaSAya tathA nekaSAyanA bhAve arthAta karmAdhIna avasthA e parAdhIna avasthA che. AtmAdhIna mohalA manamAM hoya che. ethI kavAya tathA nokaSAyanA avasthA e svAdhIna avasthA che. bhAvathI kamaMbaMdha thAya che. bhAvone nAza thatAM manane ane tenI sAthe ghAtikameni kamamAM baMdha che. bhAvamAM baMdha nathI. bhAva karavAmAM jIva nAza thAya che. svAdhIna che. kamane game e udaya hAya, ApaNe ApaNe * aghAtI karmamAM chavane parAdhInatA che. tenuM nAma ja bhAva sudhArIne eTale ke samyak banAvIne sudhAre karI bhavitavyatA che. adhAtIkama upara te sAcuM daSTi-unsilana zakIe chIe. ene ja te dhamaMpurUSArtha, mokSapuruSArtha kahevAya. thatAM ja vijaya prApta thAya che. aghAtIkama viSe bhedajJAna che. kama sudhare eTale bhAva sudhare' evuM nathI. sAcuM thatAM aghAtikarmanuM mahattva ja nathI rahetuM. jyAre ghAtakama vidhAna te e che ke bhAva sudharaze tema tema kamane nAza viSe puruSArtha vinA vijaya nathI. thate jaze. bAkI bahAranAM sattA, saMpatti, sAmarthya Adi . cAra prakAranAM ghAtikarmamAM mohanIyakama e maLe che. te karmanA udaye maLavA e prArabdha che. ane AtmAne maLa, . aMtarAyakama e vikSepa che. ane jJAnAvaraNIya tathA darzAnA- vikSepa, AvaraNathI mukta karI AtmAne nirAvaraNa zuddhAtmA, adhAvatA upaga upara tIkanI che. adhA
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 02 pUrNAtmA, paramAtmA banAvavA te puruSAya che. pariNAma je Ave e prArabdhAnusAra che. prArabdha para vastu sabaMdhe che. ane te parAdhInatA che. vastu maLe paNa kharI ane na ya maLe. bhAva pramANe kama baMdha thAya che e yAda rAkhI ApaNe sArA bhAva karatAM zIkhavuM joie ane bhAva pramANe kama khatama thAya che tethI sArA bhAva rAkhavA joIe. bhAva AtmAne kamanA ulthane jALavavAnA nathI. bhAva AtmAne che. kramanA udayane jALavavAnA nathI. jALavavAnA te AtmAnA bhAvane che. dhama kathAnuyAgamAM kathApAtranA mediyane eTale ke puNya-pApanA udayane na jotAM te te vyakitamAM pAtramAM rahela AtmabhAvane jotAM zIkhIzu te AtmAbhAvane pAmIzuM. AtmA bhAva kadI pudgaladravyathI kharIdI zakAtA nathI. AtmabhAva - brahmabhAva- vyasaMpatti je ApaNA AtmAmAM che te ApaNe keLavavAnI che, vikasAvavAnI che. adhAtIkamanA udaya jema cAle che ema cAlavA devA, thAya che tema thavA devuM ane vacce Dakhala karavI nahi. tenA kartI yA bhAtA banavuM nahi. adhAtIkamanA uddezyanA akartA, abheAMkatA banIe te samabhAva che. emAM kama'nA udayanI asara na letAM asaMga, nile"pa, sthitaprajJa banI rahevAnu` che. jAgRtAvasthAmAM guNaprApti vakhate doSarahitatA Ave tA tenA mULarUpe dhyAna ane samAdhi maLe che, je dhamanuM phaLa che. e kuLa tatsamaya- tatkALa che. e ja samaye tRptinI, zAMtinI, samatAnI, AnaMdanI anubhUti thAya che. jyAre kama'nu phaLa rAhu-te ja samaye prApta nathI thatuM para Mtu kALAMtare, baMdhAyela kama, sattAmAM gayela hoya teudayamAM Ave tyAre prApta thAya che. jadhanyathI a tamu ta bAda ane utkRSTathI 70 kADAkADI sAgarApamanI pUrve kamaLanI prApti hoya che. dhama tattva, bhAvatattva, ekAMte Atmadravya che. jyAre matattva ekAMte pudgalatattva che. pudgaladravya che, kama'nA nAzathI te ja samaye kaivalajJAna nirAvaraNa thAya che. ane e ja samayathI svarUpAnaMda brahmAnaMda-AtmAnaMda-pUrNAnaMda vedAya che. dhama tattvane nathI te bhUta ke nathI tA bhaviSya. bhUta ane bhaviSya to krama tattva che, ke jyAM pudgalanA paryAyAnA parivartananI AvazyakatA che. dhama tattvamAM te AtmAnA apragaTa ane suSupta evAM prApta guNAnu prAdurbhe vana, pragaTIkaraNa che. udhAra enuM nAma kama'! krama udhAra che. Aje rokaDuM enu nAma dhama' che! dhama'nu phaLa upara jaNAvyuM ema rAhu che. dhamanuM phaLa eTale dASarahitatA, ane tanamananI duHkharahitatA, karmabaMdha navA na thavA te dhamanuM rokaDu' phaLa che. udayamAM Avela kama veLAe jJAnadazAmAM vartavAthI jAgRtatAe navA kamabaMdha nathI thate ane sattAmAM rahela kramermAnI sakAma nirjarA thAya che. jJAnadazAmAM vavAthI kamanA udaya mAtra dRzyarUpa vate che. paraMtu tenI lezamAtra asara thatI nathI, 1 da'nAvaraNIya * krama'nA udaya TANe nidrA samaye A kramanA udayanI lezamAtra asara jIvane thatI nathI. rAga ke zAtA azAtA vedanIyanI paNa asara thatI nathI, e ja pramANe jAgRta avasthAmAM nAnakzAmAM rahIne tana ane mananA du:khanI lezamAtra asara na letAM krama'nA udaya nirI jAya che, ane navIna krama'baMdha thatA nathI. A jJAnadazA e ja dhamanuM rAhu kaLa 1 prabuddha jIvana tA. 161-24 vacce tIthakara bhagava tA . paNa dIkSA grahaNa karI jabarajasta AtmapuruSASa' pheravatAM hoya che. te tyAre upasa paNa svarUpabhAvamAM ramaNa karatA hoya che. ane tyAre ja teo sadhAtIkama rahita thate kevalajJAna pAme che. teja pramANe ApaNe paNa bhUtakALamAM dharmAnita zubhabhAva.sabhyagabhAva karela hovAthI vatamAnamAM adhAtIkamanI puNyaprakRti udayamAM AvIne puNyanA sukhanAM sAdhanA vacce khesADe che. chatAM temAM mUrNita nahi thaI jatAM jAgRta rahI svaya svarUpabhAvamAM ramaNutA karavAnI che. tema karIzu te ja svarUpanI, pUrNatAnI, kaivalajJAnanI prApti karI zakIzuM'. e na bhUlavuM ke samyagabhAvanA pratApe puNyabhadha thAya che. paraMtu puNyabaMdhanA udayane AdhIna sagabhAva rahe ja evu` na samajavuM. kamanA udaya hovA chatAM, tema ja sattAmAM beThAM hovA chatAM ApaNe zuddha AtmaparyAMyanI ciMtavanA vaDe tattvajJa thayela hAvAthI kama'nA udaya TANe paNa te kama'nI prakRti ane rasa niraka banAvI zakIe chIe, rati ne aratithI,. harSI ne zAkathI para thai zakIe chIe te ja AtmAnI mahAnatA che. nidrAmAM chava bAhya sukhane ke du:khane vedatA nathI ane chatAM zAMtinA anubhava hoya che. te ja mujaba jAgRtAvasthAmAM, apramattAvasthAmAM vItarAgatAnA je guNA ApaNe keLavatA hAie, te guNAne jo vedatA hAIe, te kamanA udhyanI veLAe kramanAM prakRti ane rasane khALI zakIe chIe. arthAt niraMka khanAvI zakIe chIe. udhADI AMkhe jAgRtAvasthAmAM nidrA jevI sthitimAM rahetAM zIkhavu e dhama sAdhanA che. vItarAgatAnA aLe evI dhama'sAdhanA thAya che. sa sArabhAvayukata jAgRtAvasthAmAM rAga-dra Sa, kaSAya, mehAdi bhAvA karIe chIe. tA pachI prazna e rahe che ke jAgRtAvasthAmAM nidrAvasthA eTale zuM ? jAgRtAvasthAmAM sAkSIbhAvamAM, nile pabhAvamAM rahIe ane mAhAdibhAve na karIe e ja sthitaprajJAvasthA, ane niHspRhatA. te ja to jAgRtAvasthAmAM nidrAvasthA che, nidrAvasthAmAM te pramAda che ja! ane te darzanAvaraNIya kamanAM udayavALI evI kamajanita avasthA hovA chatAM, tyAM tyAre mAhAdi, kaSAyAdi bhAveA teTalA samaya pUratA thatA nathI. ane tA yu ApaNe paramAtmA nI zartA nathI enuM kAraNu pramAdAvasthA che. ane kamajanita avarathA che. jyAre jAgRtAvasthAmAM jayAM pramAda nathI tyAM puruSAthathI vItarAgatA sevatAM sevatAM vItarAgatAnA aLe paramAtmA banI zakAya che. pAMce indriyo jAgRtAvasthAmAM bhale jAgRta rahe, paraMtu tene mehAdibhAva sAthe na rAkhatAM mAhAdi bhAvone nidrAvat anAvI dI ane svabhAvamAM tanmaya thai jaIne, kAdha leAbhAdi savAya bhAve indriyajanita bhAveA che, ane te indriyA mATe che, tethI tevA kaSAyAdi bhAvAne nidrAvat banAvI, arthAt suSupta karI ne niratha ka banAvavAnA che. AMtarakriyA che, je sAcI dhama sAdhanA che ane te ApaNe karavI joie. dazanAvaraNIyakama ( nidrA) nI tAkAta che ke emAM dehabhAna rahetu nathI. te jJAnAvaraNIyakrama'nA saMyeApazamanI evI tAkAta ApaNe keLavavI joie ke utthAna dazAmAM jAgRtAvasthAmAM svarUpasthita thaIne dehabhAna kema na bhUlI zakAya?
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 10. | game te dharmAnuSThAnamAM pravRtta hoIe e dharmAnuSThAnamAM upayuMkata AMtarakriyA karavA vaDe karIne ja karmanA upazama (zamana) kSAyopathamika (bhagavAne karyA evA bhAva) vAva kSAyika bhAve (bhagavAne karyo e ja bhAva) nIrdoSayukta guNadoSa rahita guNa prApti thaze. mohAdibhAvone nidrAvat karIzuM te ja maraze jAgrata mahAdi bhAva maratA nathI paNa jIvane mAre che. saMsArIjIne kama sattAmAM paNa paDelAM che. te navAM kamane baMdha paNa kare che ane udayamAM Avela kamane paNa vede che. A saghaLIya kamajanita avasthAmAM pratipaLe AtmA hAjara hovA chatAM AtmA, AtmAne eTale ke potAne nathI veda. paraMtu kamaMjanita avarathAne, arthAta karmanA udayane vede che. jyAM sudhI jIva AtmAne nahi vede tyAM sudhI jIvane uddhAra arthAta jIvana nitAra nahi thAya. guru ane graMtha dvArA AtmAne jema jANe tema pitAnA ja AtmAne AtmA vaDe anubhavavAne che e mahattvanuM che. mokSamArge javA mATe je karavAnuM che, je thavuM joie te AtmA dvArA AtmAmAM thavuM joIe. aghAtI karmanA udayane na vedatAM kevaLa AtmAne vedo te dhyAna che. nAza karavAnuM che cAra ghAtakarmone ane vijaya meLavavAno che cAra aghAtIka upara. ghAtakamanA sarvathA nAzathI AtmAnA jJAnAdi guNa avinAzI ane arUpI bane che. te have kamaMyukata evAM ApaNe karma mukata banavA vicAravAnuM che ke huM eTale keNu? huM eTale siddhAtmA!" huM trAmi " huM eTale zarIra ke cAra aghAtI karme arthAta nAma, gotra vedanIya ane AyuSyakarmanI prakRtio nahi. huM rUpI nahi paNa arUpI ! huM UMca-nIca, moTo-nAne nahi paNa huM amulag! huM vinAzI nahi paNa huM avinAzI-akSaya-nitya-sata! huM sukhI-duHkhI nahi; huM bAyabAdhaka nahi paNa huM avyAbAdha sukhI ! khUbI te e che ke cAre aghAtI karmanA kSaye (nAzathI) karIne AtmAmAM pragaTa thatA siddhatvanA guNe jIvane eTalA pudagaladravyanA guNadharmanA niSedharUpa che jema ke......... AtmAnA siddhatva pudgalanA guNadharmo. (paramAtmatva)nA guNa : apIpaNuM "rUpIpaNuM avyAbAdhapaNuM bAya-bAdhakatA akSaya-avinAzI rithati kSayasthiti-vinAzI sthiti aguladhu sthiti gulaghu sthiti e ja sUcave che ke pulanA banelAM kamane cheDIe te tenA eTale ke pugalanA guNathI chUTIe. ane AtmAnA pitAnA je vidheyAtmaka navaguNe pitAmAM rahelA che evA kevalajJAna, kevaladarzana, cAritrya, tapa ane anaMtavIryazakitane pAmIe. ' tAtparya e ke kamaMyukata AtmAe Atmazakita pheravI kama mukta thavAnuM che ane te mATe prathama eNe mohane nAza karI vItarAga banavAnuM che, je mokSa pratinA traNa caraNamAMnuM prathama caraNa che. e bAramuM guNasthAnaka che. e mATe sukhane arthAta sukhanI maLelI sAdhanasAmagrIne ane sukhanI icchAne tyAga karI devAno che. chatAM ya je sukha bhogavavA vAre Ave tyAre vairAgyabhAva rAkhI anAsakata nirmohI, niHspRhI, nileMpa sthitaprajJa banavAnuM che, jyAre duHkha Ave tyAre jJAna-dhyAnathI , duHkhane sAmano karI, du:khane nahi jogavatAM, arthAta duHkhane nahi gaThitA, duHkhanI asara na letAM, du:khamAM duHkhI na thatAM sukhI rahIne duHkhane khatama karavAnuM che karmanAM uyane AdhIna thanAra bahirAtmA che kamanA udayane AtmabaLathI kSayopazama karI kamane je AdhIna kare che : te aMtarAmAM che ane ghAtakamanA udayane je sarvathA khatama kare che eTale ke kSaya kare che te paramAtmA che. AvI prakriyAthI. vItarAga banela aMtarAtmA vItarAgatAnI tAkAtathI ajJAnanA paDaLane haThAvI sva-AtmakSetre vidyamAna kevalajJAnane nirAvaraNa.. karI sAkAra paramAtmA bane che. A mokSa pratinuM dvitIya caraNa che, je teramuM guNasthAnaka che. ane aMte AyuSyakALa pUre thaye sarva aghAtakamanI sthiti pUrI thaye sAkAra , paramAtmA nira jana, nirAkAra, paramAtmA banI Atma pradezane dehapiMjaramAMthI mukata karI anAmI, arUpI, avinAzI, azarIrI, ajanmA, akSaya, akhaMDa, agurulaghu, avyAbAla sthitine prApta kare che, je AtmAnuM mokSa pratinuM tRtIya ane carama caraNa che. e caudamuM guNasthAnaka che. A zakaya tyAre ja bane jayAre AtmA, AtmAne de, AtmA enA upayogane vede. kamane vedanAre kadI paramAtmA banI zakatA nathI. AtmAne sarvathA veda e ja paramAtmA banI zake che.. sa gha samAcAra maMdabuddhinA bALaka mATe premaLa jyoti'nA upakrame 8 thI 15 varSanI uMmaranAM maMdabuddhinAM bALakanuM eka maMDaLa zarU karavAnuM vicAryuM che. dara ravivAre bALake mATe ramatagamata ane manoraMjana Adi kAryakama tema ja bALakone nAsto ane bheTa ApavAmAM Avaze. zArIrika daSTie khoDa. khAMpaNa vinAnAM, gujarAtI bhASA bolI zakatAM maMdabuddhinAM bALakone vinA mUlya praveza ApavAmAM Avaze. saMdhanA sabhyanA maMdabuddhinA bALakone prathama pasaMdagI apAze. rasa dharAvatA maMdabuddhinAM bALakonAM mA-bApavaDIloe tA. 20-2-84 sudhImAM savAranA 11-00 thI 6-00 daramiyAna saMghanA kAryAlayane saMparka sAdhavA vinaMtI. ke. pI. zAha cImanalAla je. zAha madhubena meghANuM ke. pI. zAha saMyojake maMtrIo
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 prabuddha jIvana hatyA ane yuddhanI hiMsAnA pratikAranuM navuM darzIna DA, yazavata trivedI pazcimanA tattvajJAnamAM, khAsa karIne phinominelekinna pruvamenTamAM, jenuM tejasvI nAma hamaNAM umerAyuM che te che menyuala levinAsa. jAka dirA jevA samatha' caciMtake levinAsanA vicAra para hiMsA ane adhyAtmavidyA' nAmaka bhraMzehera pAnAMnA sudIdha' ci'tanapUNa' lekha lakhyo che. imenyuala levinAsanA vicAra'mAM mULa muddo che: yuddhanI vibhISikA zA mATe che? ene kAI upAya che ? hA. levinAsanA janma rUDhicusta yahUdI kuTuMoMkhamAM 1906mAM thayA che. emaNe raziyAnA nivAsa daramiyAna seviyeta krAnti joi che; hiTalaranA jamanImAM yahUdIo para thayelA amAnuSI atyAcAranI tene jANu ke pAchaLathI emaNe "ca nAgarikatva lIdhu che. levinAsane pratIta thaI che ke pazcimanuM tattvajJAna hiMsA tathA zAMtinA prazno saMdarbha pUrA pADavAmAM niSphaLa nIvaDyu' che. eTale emaNe tattvajJAnanA A praznonI U'DI ane saMpUrNa tapAsa karI che. hiMsA ane ekahaththu sattAnAM geramArge lai jatAM pariNAme viSe emaNe ciMtApUva ka vicAyu" che. Adhunika saMskRtimAM UbhI thayelI kaTokaTIe temane UMDANathI vicAra karatA karyAM azrAma, IsAka ane jekabanA prabhunuM mRtyu thayu che? AuzavitsanI jarmana hatyAchAvaNImAM cAlIsa lAkha yahUdIonI dhAra katala pachI have hyumanA zo atha karave ? levinAsanA manamAM nItimUlyo mATe prazna jAge te svAbhAvika hatuM. bhUta UMDANuthI vicAra karatAM te hyumenijhama kdha adharmena' nI ( 'jaMtara manuSyanA mAnavatAvAda'nI) nIti- puraskRta dhama bhAvanA tarapha vaLyA. emaNe yulIsIsa ane abrAmanAM me dRSTAntA yAjIne vAta samajAvI che. yulIsIsane temaNe pazcimanA vastutattvamImAMsAnA pratIka rUpe joyA che. hrAmaranA mahAkAvyane nAyaka yulIsIsa aneka sAhaseA ane bhramaNA kare che. game tevAM bhayAnaka sAhase karIne, e haMmezAM sAjonaravA ane vijetA rahevA sarajAyA hoya tema, tenA vatana thAkAmAM pAcho phare che. jyAre vIsamI sadIne mANasa tA anAtmIkaraNa pAmelA che; e 'elIaneTeDa' ane ' DIhyumenAijhaDa' mANusa che. e potAnA mULa vatanathI chUTA paDI gayelA che. eTale levinAse Adhunika mANasa mATe bAIbalanA pAtra aMbrAmanuM dRSTAnta ceAjayu che. devI AdezathI abrAme peAtAnuM ghara choDI dIdhuM ane eka ajJAta dezanI kheAjamAM nIkaLI paDayA. jyAre e ghara choDIne cAlI nIkaLe che tyAre tene khabara che ke te have kayAre ya ahI karI pAcho AvavAnA nathI. azrAma hAzanathI kanAna deza jAya che-hepreAnamAM vasavATa kare che. azvAma devI anya'nI-DivAina akhtara'nI-khAjamAM eka naveA deza kheALavA nIkaLI paDayA che. mANasa ane izvaranA sabaMdha e svAtayenA sabaMdha che. mANusanI ravAthI sattA khullI paDatAMnI sAthe prazno UbhA thavA mAMDe che. zarIra, makAna, mAlikI-A badhu tenA huM badhAraNa'nA aMzarUpe hoya che. AtmA, cetanA ke jAgaraNanA atha'mAM nahiM, paNa A huM jayAre tA. 16-2-84 mAlikI bhAgavanAra tarIke prakaTa thavA mAMDe che tyAre mAsa kaTokaTI tarapha dhakelAya che. ahamne lIdhe 'huM ' pelI anaMtatAthI chUTA paDI jAya che ane tene lIdhe AvA prazno UbhA thAya che. 'enI'-paramAtmAnI-sAthene mArA saMbaMdha kaI rIte pharI bAMdhI zakAya e vicAravAnu che. bhASA ane vAtacIta dvArA A saMbaMdha pharI bAMdhI zakAya ema che. huM te 'anya' sAthe vAta karavAnuM zarU karuM chuM ke tarata mArA aMte tyAgu' chuM. ahIM tyAga ane kSamAbhAva agatyanI ghaTanA che. jyAre huM tenI sAthe vAta karuM chuM tyAre te' saMrakSaNa vagaranA che. A saMrakSaNa naitika pratikAranA svarUpanu hoya che. kAinI hatyA vakhate anaMtatA sAthenA mArA sabaMdha pratikArane uzkere che. A veLAe e asIma' sa rakSaNa rahita ane kAruNyamAM prakaTa thAya che. A prasaMge mArA tenI sAthe sAva najIkanA saMbaMdha baMdhAya che. tene thatI vedanAnI tIvra mAtrA mane sparze che. tene thatA mAnabhaMga ane temAMja thatI tenI mAnavRddhi, mArI tenI najIka javAnI pravRtti anI rahe che. levinAse 'najIka' mATe Proximity zabda vAparyAM che. 6 levinAsanA mata evo che ke mANasa ane izvarane sabaMdha sAmAjika kakSAA che. vaLI e . ema paNa mAne che ke itihAsanA cukAdo kAMi zAzvata nathI. are'paramA mAe-potAnuM prakaTIkaraNa karavuM joie, jethI tahAsa AkharanI zabda na banI rahe. A adRSTa' ghaTanA ane che ane nakakara svarUpe te AtmalakSI rIte khAle che 'A adRSTa'nI upara itihAsanA cukAdAe apamAna ane mAnabhaMga pheMkelAM che. tulanA na karI zakAya tevI avasthAmAM dareka vyakitane paramAtmA oLakhe che. eTale vyakitanI Atmasa'vedanaparakatA itihAsanA cukAdA karatAM vadhu prAcIna ane mULanI che. hatyA vakhate paramAtmA mArA tarapha Arepa mUkIne jue che. jyAre ajANyA, vidhavA ane anAtha bALakonA haka chInavI levAya che tyAre prabhunA darzananI prakriyA cAle che. jo hu. mArI jAtane dananI A caryAM sanmukha khullI rAkhI zakuM... tA khIjAne thatA anyAyane samajI zakuM. badhuM mArI potAnI saMvedanA para AdhAra rAkhe che; mArI nautika-dhAmi'ka AMtarada IMTa para AdhAra rAkhe che. anatIkaraNu (infiniti zation)nI prakriyA niraMtara ane jAtane khullI mUkIne ja karI zakAya. ( yuga jene creating new level of Cons seious kahetA hatA tenI najIkanI A vAta che. ) eTale ja zu vAraMvAra punajAgaraNanI vAta karatA hatA. matyatAnI vacce A jAgaraNa : prApta karavAthI mANasa vayanI ane mRtyunI maryAdAne oLa gI jAya che; navA samayanuM parADha Uge che. pUrNa* kAyAkalpa karavAthI navayauvana meLavIne mANusa A karI zake zake che kSaNikatAte-a kitAte AtmalakSitAthI chUTI pADI nAkhavAnI nathI. A AtmalakSitA e samAMtare AMtara-AtmalakSitA (inTara sabjekiTaviTI) paNa che, ane te krUrI karIne navA prANa pazu pUrI le che. saMpUrNa-zu bhaviSya mAnavajAtanI alabatta
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - -nA. 16-2-84 prabuddha jIvana 205 naitika ane sAmAjika avasthA para AdhArita che. je A nAsI chUTavA kare che. mANasa paramAtmA sAthe ugama pUrvethI zuddha paripUrNa bhaviSya prApta karI zakIe te hiMsA ane (Pre-origin samayathI), tenA- hevAnA jJAnanI paNa pahelAMthI, yuddha TaLe. joDAyeluM che. eTale mANase tenA paDozI sAthe paNa paramAtmAne samaya e anubhavAtIta samaya (transcen- javAbadArIpUrvaka vartavAnuM che. mANase dhIrajapUrvaka samarpaNa dent time) samaya che, eTale ene paripUrNatAnI rUparekhAmAM karavAnuM che. A samarpaNane lIdhe ahaM ane yuddho aTakaze. samajIe chIe. eTale e samaya ApaNI hika sabhAnatAnI UbharAtA sabhAvathI mANasa paDozIne prema karate thaI kSitijomAM pravezatA nathI, paNa e icchita IrAdAone jAya che. tyAre tenAmAM devadUtane aMza prakaTa thAya che. parapadArtha banI zake che. khristI saMpradAyamAM A samaya e tmAne alapajhalapa (in a trace) sAkSAtkAra AvAM sakarmonI adhyAtmavidyAnuM bhaviSya che, kAraNa ke tene ANAM samayathI kSaNomAM mANasane thayA kare che. jIvananI arthapUrNatA pharI anaMta madhyAMtaro dvArA jude pADavAmAM AvyuM che. A mRtyu-''' " pharIne sakamanI kSaNene zodhyA karavAmAM che, jethI e utkaTa nyAya-ravarga ane narakanA saMpradAyanA bhaviSyamAM (ejheTo- jhaMkhanAthI prabhune punaH punaH prApta karyA kare. ' lejikta phayucaramAM) naitikatA ane yathArthane kendrAbhisaraNa levinAsanA vicAramAM navInatA ane tAjagI che; UMDANanA nikakara ghATa dhAraNa karazeH (1) mArA paramAtmAnI najIkapaNAne parimANanuM temAM uddhATana che. levinAse pazcimanI saMskRtimAM ghATa; ane (2) mArA ahaM vagara mArA hovAnI zakayatAne dhATa. UbhI thayelI kaTokaTI ane pazcimanA vicAranI ugAra-zakitanI jarmana tatvaciMtaka hAIDegara "satva'mAM prakAza ApatA niSphaLatA samajI lIdhAM eTale eka navA vicAra dvArA ane UMce UThatA anAvaraNane (DI-kansIlamenTane) jue che. mAnavajAtine zAMti bhaNI vALavA teNe prayatna karyo che. zrI vibhAvanA 'alethIA', eTale ke anAvRtta- satya parathI eTale ja teNe sAmAjika ane naitika mUlya dhAraNa emane e sUjhe che. levinAsanA mate paramAtmA aparuSeya ane karatA navA darzananI khoja karI che. bhAratIya vicAnAmarahita che je varSa ke uSNatA jevI abhivyaktimAM prakaTa thAya ramAM je jJAna, bhakita, dhyAna, yoga, prema, pAMca mahAvrata, karuNA, maMtrI, samabhAva, muditA jevAM tattva che tenI che. anidrAnI avasthAmAM, rAtrimAM ke bhedI na zakAya evA aMdha najIka levinAsa AvI jAya che. ApaNe jIvanane pharI artha kAramAM, jIvAtmAo vagara paNa, paramAtmAne anubhava thAya che. ApI mAnavajAgaraNanA kAmamAM lAgI javA jevuM che. ApaNuM zarIra pIDA sahana kare che, boja sahe che. zarIra dazanemAMthI ApaNe pazcimane jIvanane artha ApI zakIe jIvananI dhIraja che. pIDA sahana na karavA je mANasa tema chIe; ApaNe pote paNa no artha pAmI punajIvana AtmahatyA karIne chUTavA kare che te potAnA prANIdhamathI meLavI zakIe tema chIe. netrayajJanI maryAdAo ane vizeSatAo ja saMkalanaH zAntilAla TI. zeTha abhyAsa vartuLanA upakrame, tA. 30-1-84 nA roja, evA viratArone AvI zibire dvAre AvarI levAnI khAsa paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM netrayajJanA niSNAta zrI jarUra che. AvuM sthaLa evA kendrasthAne hovuM joIe ke lIlAdharabhAI gaDAnuM uparokata viSaya upara vyAkhyAna jayAM basanI suvidhA hoya, pAkuM makAna hoya, pANInI rAkhavAmAM AvyuM hatuM. sagavaDa hoya ane samathaLa jamIna hoya. prathama zrI subodhabhAI zAhe saune AvakAra Apyo AvI zibiromAM moTA bhAganA dadIo khIla, paravALA, hatA ane zrI pannAlAlabhAI cheDAe zrI gaDAne vistRta vela, nAsura jevA mAinara oparezana ke tAtkAlika sAravAra paricaya Ape hate. saMdhanA upapramukha zrI rasikabhAI mAgatA dardIo hoya che. metIAnA oparezanavALA daza thI jhaverIe caMdanahAra dvArA temanuM abhivAdana karyuM hatuM. paMdara TakA ja dardIo hoya che. paraMtu motiyA sivAyanA vyAkhyAna zarU karatAM zrI lIlAdharabhAIe netraya viSenI dardIone paNa tatkAlika sAravAra na maLe tene kAraNe lAMbe khAmIo ane khUbIo sarmajAvatAM jaNAvyuM ke ghaNA netraya. gALe akha gumAvavI paDe che. e kAraNe paNa AvA netrayajJozreSThIo ane rAjakAraNIo dvArA pitAnA nAma mATe, khUba jarUrI che. khAsa karIne viTAmina e ane DI nI pitAnA ahaMne poSavA mATe thatA hoya che, tyAM DokaTaro na khAmIvALAnuM lIvara ane AMkha bagaDatAM hoya che. ratAMdhaLAhoya evA mANaso paNa oparezana karatA hoya che. kayAreka paNAnI tAtkAlika sAravAra nahi maLavAnA kAraNe hajAra nAsura hoya ane metiyAnuM oparezana karavAmAM Ave che- bALakoe AMkha gumAvI che. AvA kissAomAM vinA kAraNe dardI ne AMkha gumAvavI paDe temaNe kahyuM ke tapAsa-kendro mATe pracAra ane vyavasthAnI che. AvuM joIe chIe tyAre dhrujI javAya che. tema ja niSNAta DokaTaronI khAsa AvazyakatA gaNAya. - Ama te kadi na pahoMcI zakAya evuM vizALa A AvA yomAM sthAnika davAonuM vitaraNuM khUba ja kAma che. bhAratamAM esI lAkha adhe che, temAM tAtkAlika jarUrI che. prAthamika sAravAra na maLavAne kAraNe thayelA adhonI saMkhyA oparezana bAda, jemaNe oparezana karyuM hoya e ja sATha lAkhanI che. DokaTara mAraphata DresiMga thavuM joIe. A uparAMta oparezana kacchanI dasa lAkhanI vastImAM eka lAkha akhinA vakhate zuM zuM sagavaDa rAkhavI, kaI kaI bAbatamAM jAgRta ragIo che. temaNe kahyuM ke jyAM hospiTalanI sagavaDa nathI rahevuM enA viSe khUba ja vistArathI vigate samajAvI.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra. 206 zrI lIlAdharabhAI bidaDA sarvodya TrasTanA TrasTI che ane zrIjI ane sasthA sAthe sevAvRttithI saMkaLAyelA che. -netrA mATe te temaNe jIvana samarpaNu karyu hoya eTalu kAma kare che. pUjya raveza karadAdAne maneAmana namana karI "temaNe kahyuM" netrayajJane dIvA pUjya ravizaMkaradAdAe peTAvyA. Ane zibira nahi paNa netrayajJa ja kahevAya. ' prabuddha jIvana rAmanAM traNa anavara jarAma' zabda keTale AhalAdaka che ! keTalA badhA bhAvathI bharelA che ! rAma' zabdanA uccArathI ja mAnavIne eka drazya khaLa ane AzvAsana maLI jAya che. rAma'. zabdamAM akSarA tA kevaLa khe ja che, paNa emAM akhUTa-anaMta zakti che. rAmanAmanA jApa dvArA ApaNA aneka saMtapuruSoe e mahattama zaktinA sAkSAtkAra karyAM che, paramanI prApti karI che. 'rAma' zabda bhAratIya sa'skRti, dhama ane AdhyAtma sAdhanAnI dhruvakaDI che. game te saMpradAya, paMtha ke dhamanA sAdhaka hoya paNu 'rAma' zabda kAne kAI rUpe japAtA jovA maLaze. MeTalu ja nahIM. nirguNa paMthanA bhakta-kavie vacce te e setubaMdha banI gayA che. nirgu'mAgI' rAma' zabdane je atha kare che, tenAthI sAva viparIta atha saguNApAsaka bhakta kare che. tA paNa aMte sapradAya rAmane parama-zakita svarUpe ja svIkAre che. A rIte bhaktimAga mAM rAmanAM khe svarUpasaguNa ane nirguNu pracalita che. A uparAMta emanu eka trIjuM svarUpa paNa che, jenI sAthI vadhu saraLa vyAkhyA zrI tulasIdAsajIe karI che, je bhakitamAne spaSTa rIte samajAve che. emanuM prathama svarUpa * girA jJAna gAtIta' che eTale ke mana, vANI ane indrIyAthI e agAcara che, para che. brahma parama nirgu Na' che e mata pramANe te saguNa-nirgu Nu ane saMpradAya eka ja che. paraMtu je mana, vANI ane indriya AdithI agamya che, guNAtIta che e jJAnaneA paNa viSaya Ale hoya paNa e premabhakitA AdhAra khetI zakatA nathI. arI rIte e jJAnaneA paNa viSaya nathI. tulasIdAsajI tA kahe che, e svayaM jJAnasvarUpa che. ene jANavA, emAM tadAkAra zrunI javu joie. jAnata tumahi tumahi hAI jAI dRzya, rAmanA A svarUpane jJAna dvArA paNa samajI zakAtu nathI. ApaNA jJAnanI paNa mA~dA che. ApaNe mAtra indriyagamya vastune ja anubhava karI zakIe chIe. enAthI qhara, nirapekSa, adRSTa tattva kevuM che e ApaNe kayAreya jANI AkatA nathI. priya sakhA ajunane paNa potAnA virATa svarUpanA darzana ApavA mATe bhagavAne arjunane divyadRSTi ApI hatI, to paNa e maryAti mudhdhi-zakita khAlI UDe che ke, 'tA, prabhu' ApanA virATa svarUpanA darzana mATe mArI pAse zakita nathI, mane teA. ApanA nitya paricita : rUpanA darzana karAvo.' ethI ja bhagavAnanuM A svarUpa pAmavuM -mAnavI mATe azakaya che. vyakitagata rAma e rAmanu' khIjI svarupa che. bhakta RRgavAnane paricita varUpe ja jovA mAge che. tethI ja bhagavAna tA. 162-84 ApaNA deza mATe A bahu moTo prazna che, netrazikhirAneA ane teTalA vyApa vadhavA joie, paraMtu jeTalu kAma thAya te khUbaja cIvaTa tema ja jAgRtipUrvaka thAya te agatyanI vAta che. vArtAlApa khUba ja rasaprada ane mAhitIpUNu' hatA. svarUpa AgevAna bhaktanA bhAva anusAra ene darzana Ape che. svabhAva anusAra bhakta bhagavAnane svAmI, priya, mitra, mAtA-pitA Adi svarUpe jue che. A rAmanu vyakigata svarUpa je bhaktanA svabhAvane anurUpa banI jAya che, e bhakata upara yA kare bhakatanI rakSA kare che, ene mukita Ape che, e saguNa che, ane bhagavAnanI A saguNutAne nirgu Nu bhakata pazu svIkAre che. A vyakitagata paramAtmAM bhakatAnA rAma che. A viSe paNu ane sapradAya ekasarakhA ja mata dharAve che. matabheda te trIjA athamAM che. dArtha suta rAma : trIjA atha pramANe rAma kzarathanA putra ane ayodhyAnA nareza che. kazmIra kahe che tema : dazarathasuta tiruM leAka khakhAnA, jAnA. rAma-nAmA marama pAvatIjI paNa 'rAma ratamAnasa'nA prAraMbhamAM mahAdevajIne prazna kare che ke rAma----dazarathaputra che ke koI bIjI vyakita ? bhagavAna zaMkara tulasIdAsajIne Ane je pratyuttara Ape che te eka rIte nirgu'vAdIonA ja uttara che. tulasIdAsajI kahe cheH tuma jo kahA rAma kAu AnA, jehi zruti gAva karahiM muni dhyAnA, jehi mi gAhi ennudha, jAhi dharahi muni jyAnA, sAi dasaratha suta bhagata-hita, kAsala nAma sujAna. Ama dazarathaputra rAmanI vyAkhyA rAmacaritamAnasa'mAM atyaMta vivekapura :saranI ane spaSTarUpe jovA maLe che. kALakrame ApaNI eka zraddA dRDha thai gai che ke, padmA paramAtmAe ja svayaM bhakahita kAje dazarathaputra rAma svarUpe avatAra dhAraNa karyAM hatA. TUMkamAM rAmanuM sAcuM svarUpa samajavA mATe traNa prakAranI zraddhAnI kalpanA karavAmAM AvI che. vyaktigata vibhAvanAnA bhAvAnurUpa rAma, samaSTigata zraddhAnusAra para parAgata mAnyatA pramANenA rAma ane mana, vANI ane bhautika pandriyAthI agamya evA rAma. A traNeya svarUpomAM rAmanuM bIjuM svarUpa ja saguNamAgI bhakatAnu upAsya che. nizu mAgI bhakato samaSTigata zraddhAnusAranA rAmanA svarUpanA svIkAra karatA nathI. te mAtra prathama ane tRtIya rUpanI vyakitagata vibhAvanA pramANenA bhAvAnurUpa rAma ane nirguNa svarUpanI ja upAsanA kare che. A rIte rAmanAM A traNeya svarUpe dvArA parathAnA pUrNa ane mughdhigamya svarUpane samajI zakAya che.
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 207 (200 pAnAthI cAlu ) utpatti kare che tema te svayaM mAnavadeha grahaNu kare teA tethI temanI pUrNatAmAM kAI vadhAro ke ghaTADo thatA nathI. avakAzamAM peAtAnI divya sarajanahAra che. temAMthI gItA darzAve che ke ataLa gahana AkRtine taratI mUkanArA kAI eka prakRti tenI kAcI sAdhanasAmagrI che. vyavasthA upajAvavAnI che. kAi eka dhanAMdhakAramaya rAtrine jhaLahaLatI karavAnI che. A ane vaccenA saMgharSamAM jyAre maDAgAMTha paDI jAya che tyAre te azakaya graMthibhedanane zakaya karavA kAje daivI dakhala ArabhAya che. avatAranA siddhAMta AdhyAtmika jagatanA mukharita avirbhAva che. jo izvarane mAnavIne tAraNahAra gaNavAmAM Ave tA pachI jayAre pApanAM paribaLa mAnavI AdarzI (mUlyo) te tADavAphADavAnI ke tenuM avamUlyana karavAnI dhamakI Ape tyAre tyAre teNe prakaTa thavuM ja rahyuM. avatAra eTale IzvaranuM mAnavamAM avataraNa ane nahi ke mAnavanuM'. izvaramAM ArahaNa. AvuM ArahaNu te mukata banelA AtmA mATe hAya che. kAka hetunI siddhi mATe divya zakita potAne amuka maryAdAmAM ad karI pachI peAtAne avanI upara utAre che. tevI maryAdAkALe paNa tenI jJAnazakita paripUrNa hoya che. prabuddha jIvana A khe dRSTi che. mAnavamAM rahelA izvara upara tathA mAnavamAM sadaiva vidyamAna divya caitanya upara paNa gItA bhAra mUke che. avataraNanI ane unnayananI khe dRSTi divya caitanyanI sarvAMtIta ane sarvavyApaka evI khe bAju pratibiMbita kare che. A kAraNe temane paraspara asa Mgata gaNAya nahi. jagatanuM sthAna ane mAyAnI kalpanA jo parabrahmanu mULabhUta svarUpa nizu'Nu ane aciMtya hoya to pachI jagata AbhAsamAtra banI rahe che tathA tene aAnI sAthe tArkika dRSTie kai sabaMdha rahetA nathI. jo ke parabrahma kaIM saraMjAvatuM nathI, kAryAnvita karatuM nathI ke sa Mkalpa sudhdhAM karatu nathI tema chatAM zAzvatatAmAM je kaMI paNa gatimaya ke vikAsamaya pratIta thatuM lAge che te save temAM ja sthita che, temAM ja AdhArita che. te sarvenI sattA brahmA vaDe che ane brahma vinA temanu astitva azakaya che. jagata brahmane AdhIna che, brahma jagatane AdhIna nathI. A ekapakSI AdhInatA tema ja parama satyanI ane jagatanI vaccenA sabaMdhanI aciMtyatA mAyA nAmanI sattA vaDe darzAvAya che. jagata bhrahmanA jevI mULabhUta sattA nathI te ja rIte te mAtra AbhAsamaya mAyA paNa nathI. dhAma'ka anubhUti dvArA parama tattvanI ekAeka maLelI bhALa ApaNane keTalIkavAra jagatane anatha'kAraka avaLacaDAI ke khATI gaNatarI gaNavAne badale tene mAyArUpa gaNatAM zikhave che. mAyAnA evA atha` nathI ke jagata saMpUrNa taiyA astitvarahita vastuzUnyatA che. A jagata aparimita ane aparimayanu, khehada ane anahadanuM, maryAdAbaddha prAkaTaya che, paraMtu te pachI A maryAdAbaddha AvirbhAva ja zA mATe? jyAM sudhI ApaNuM prayogAtmaka bhUmikAmAM UbhA chIe tyAM sudhI A praznanA uttara ApavA zakya nathI. tr tA. 16-224 dareka dharmoMmAM paramAtma tattvane ApaNI sAdya ta, gatimaya ane gatibha'gamaya kALagaNanAthI anaMtagaNuM para lekhavAmAM AvyuM che. zAzvatatAnA atha kALanA ke itihAsane asvIkAra karavA evA thatA nathI. zAzvatatA eTale kALanu UthvI karaNa, kALanuM udAttIkaraNa, kALa zAzvatatAmAMthI kAce mAla meLave che ane temAM ja chevaTe potAnI kRtakRtyatA samaje che. bhagavadgItAmAM zAzvatatA ane kALatI cce vAda-prativAda nathI. zrIkRSNanA svarUpa dvArA zAzvatatA tathA atihAsikatAM vacce ekarUpatA darzAvavAmAM AvI che. zrIkRSNu dvArA sAMsArika saMcalanene, dunyavI demArane, zAzvatatAnA anala UMDANamAM samAvavAmAM AvyAM che. wri gItA tattvajJAna viSayaka dvaitavAdane mAnyatA ApatI nathI, kAraNa ke mAyAne siddhAMta satyanA siddhAMtane AdhIna che. parabrahmanA prAkaTaya mATe mAyA ati Avazyaka evI eka paLa che. jagata Aje jevu dekhAya che. tevu jo te che te te sa-maya paribaLAnA pariNAmane kAraNe che, mAnasika tANanI atizayatAnA kAraNe che. kALapradhAna ane parivata nazIla evuM A jagata paripUrNa thavA kAje satata mathe che.. apUrNutAne mATe pUrepUrI javAbadAra evI mAyA A jagatanu eka Avazyaka tattva che; kAraNa ke jemAM izvaranA sakA sAkAra thatA hoya evu' eka mAtra te ja mULabhUta kalpa che. puruSa ane prakRti ane eka AdhyAtmika pUrNatAne AdhIna che A samagra jagata badhAmAMthI mukita pAmatAM, sapUrNa paNe, jyotimaya sarAtAM, pathrahmA saMkalpa siddha thAya che. ane pachI jagata save`bhedothI para evA tenA Ardi zuddha, satsvarUpa kAraNamAM laya pAme che. paramAtmAne je nirjana nirAkAra mAne che tema svaprAkaTaya mATe sAmarthyavAna izvare avidyAnuM pariNAma mAne che. paramAtmA sAthe tulanA karatAM je sattpatiH kSaNabhaMgura bhAse che te saMkalpazakti avighA kahevA che. paraMtu avidyA A ke te jIvAtmAne vaLagelu hoya tevuM vizeSa prakAranuM kAi vaLagaNa ke vaLagADa nathI, paramA mAnu svaprAkaTayanuM sAmarthya te ja avidyA che. keTalIka vAra meAhanuM mULa mAyA gaNAya che. mAyAnA prabhAvane kAraNe ja ApaNe bhula hulAmaNImAM aTavAtI, satyanA nathI vacita rahetI ane dRzya prapaMcamAM ja sadAya vasatI evI alpa, AMzika buddhi dharAvIe chIe. prakRti tathA tenI vividha ceSTAo vaDe paramAtmArUpI satya DhaMkAyelu che. saMsAra chetarAmaNA kahevAyA che; kAraNa ke izvara potAnA sajjana pAchaLa saMtAyo che. sasAra pote chetarAmaNeA nathI paNa chetarAvAnA prasaMgo pUrA pADanArA che. satyanI zodha mATe ApaNe sarve' nAmonu' visarjana karI nAkhI paDadAnI pAchaLa paheAMcavu' joIe. sudhAro tA. 1 phebruArInA aMkamAM 'vijaya kAnA yamane ke sAvitrIne ?" nAmanA lekhanA lekhaka tarIke DaoN. kAntilAla kAmadAra ema chapAyuM che te bhUla che. tene badale DaoN. kAntilAla zAha ema hevu joie. bhUla mATe kSamAyAcanA. taMtra.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 'prabuddha jIvana tA. 16-2-84 pragati, prAmANiktA, purUSArtha 7 muni zrI vAtsalyadIpa pragati saine priya hoya che. 'tame mArA bALakane anItinA raste zA mATe kare che? pragatine paNa sai priya hoya che. Aje tene tame miThAI khAvA mATe rUpiye Ape. kAle kiMtu pragati darekane prApta thaI jatI nathI. pragati ane tenI pAse paisA nahi hoya tyAre kayAMkathI aNahakakanuM meLavI mAnavanI vacamAM puchAthanI majabUta sAMkaLa racAvI joIe. levA Icchaze. Ama tame ADakatarI rIte pragatine badale pusvArthathI je maLe che temAM meLavyAno AnaMda hoya che. adhogati tarapha nathI deratA? kadAca niSThApUrNa purtha pachI paNa siddhinI prApti na thAya eTalethI na aTakatAM teNe polIsa khAtAnA vaDAne paNa te zoka nahi jAge. kema ke je mahenata karI hatI enI A bAbatamAM phariyAda karI vaDAe phojadArane pUchayuM, tyAre phojadAre bacAvamAM kahyuM : niSThAmAM pitAne sAMtvanA maLe che. saphaLatA purUAthInA kadama e bALakanI prAmANikatA para prasanna thaIne meM tene cUme che. e rUpiyA bheTa ApyuM hatuM.' puruSArtha ane te paNa prAmANika pusvArtha. AjhAdI polIsa khAtAnA vaDAe ene baratarapha karatAM kahyuM: meLavyA pachI ke vadhumAM vadhu svataMtra thatA jatA hoya te jo tame tenI prAmANikatA para khuza thaIne sAcA e prAmANikatAthI che. nItine sUryAsta thAya tyAre bhAgane arthamAM navAjavA IcchatA hatA, te tamAre pitAnA meru DhaLI paDe. deza ane duniyA prAmANiktAnA mArgane khissAmAMthI tene rUpiyA bheTa Apa joItuM hatuM, sarakArI AMtarIne cAlavA icchatA hoya tyAre e mULa saMskAradhanane nANuM keine bheTa karI devAne kaIne hakaka nathI !' lekanI samakSa vyApaka svarUpe dharavuM rahyuM. Ama te A vAta bahu nAnI che, paraMtu enA vicAro 'pragati, purUSArtha, prAmANikatA-A traNeya eka sAMkaLanA bIjanI kSamatA moTI che, virATa yAtrAno prAraMbha eka aDA che.' nAnakaDA pagalAthI zarU nathI thatuM? jApAnanI eka ghaTanA sAMbhare che. eka phUla je nAnakaDo prAmANika purUSArthanI bIjI bAju aMtaramAMthI UgatI bALaka roja zALAe jAya. sAMjanA vakhate ghara tarapha pAcho niSThA che. niSThAne vaphAdArIne saMkucita arthamAM mUlavI na AvI rahyo hato, tyAre eNe rastAmAM rUpiyAne sikake paDele zakAya. pragatinA mArge siddhi sudhI pahoMcavAnA A che joyA. bALakasahaja kutuhalatAthI e sikakA uThAvI hAthamAM zAnadAra pagathiyAM che. niSThAnA zahUra vinA sAcI pragati masaLe, tyAM mAtAe zikhAmaNanA kahelA be zabdo yAda zakaya ja kayAM che ? AvyA, amerikAnA pramukha harbaTa dUvara yunivarsiTImAMthI Ijanera beTA, koI divasa mahenata vagaranuM meLavavAnI vRtti thaIne nIkaLyA ane chApAmAM vAgyuM ke amuka kaMpanImAM 'rAkhavI nahi. rastAmAM paDelI kaI vastu levI nahi ane je ijaneranI jagyA khAlI che. te tarata tyAM pahoMcyA, menejarane kaI kiMmatI vastu maLe te te polIsane sepI devI." namana karIne teNe kahyuM: A za donI smRtie bALakane saceta banAvI dIdhe. mane nokarI Apazo ?" pilIsa thANu para pahoMcIne pharaja para hAjara rahelA menejare kahyuM ke jagyA te che, paNa IjaneranI nahi, TAIpisTanI che." phijadArane kahyuM: habaMTe vicAryuM ke je jagyA che te tene upayoga "sAheba, mane A rUpiyAne sika ke rastAmAMthI maLe kema na karavuM? nirarthaka besI rahevuM tenA karatAM kAMIka kAma che. maherabAnI karIne te Apa laI le.' karavuM sAruM nahi? eNe menejarane arajI karI. menejare kahyuM phijadAra nAnakaDA bALakanI prAmANikatAne joIne rAjI traNa divasa pachI Avajo. trIje divase ophisamAM gaye thaI gaye. kiMtu eka rUpiyA jevI nAnI rakamane sarakArI ane kAme caDhI gaye. tijorImAM jamA karavA mATe tene ALasa thaI. "A badhI eka vakhata menejara pharate pharate tyAM Avyo eNe joyuM, bhAMgaDamAM kANuM paDe " teNe vicAryuM. pelA bALakane rUpiye habaMDhanI AMgalIo kaI sitAravAdakanI adAthI TAIpapAcho ApatAM eNe kahyuM: ke rAITara para pharI rahI hatI. menejare kahyuM: beTA, A rUpiye tane bheTa ApuM chuM. tArI mitra, tame te Ijanera che ke TAipisTa? prAmANikatAthI huM khuza thaye chuM. A rUpiyA laI jA ane harbaTamAM kahyuM : tenI miThAI laIne khAje, sara, je divase huM Apane maLe, te divase guruvAra 'bALaka te rUpiye laIne ghare Avyo. mAtAne te. hateTAIparAITara mane calAvatA AvaDatuM nahotuM. bahAra Apyo. bALaka pAse rUpiyA joIne AzcarSamAM paDI gayelI , nIkaLate te bhADe lIdhuM. enA para sakhata mahenata karatA mAtAe pUchyuM: mArI prArthanA ane mAre puruSArtha bane phaLyAM. A kayAMthI lAvyA ? pragatiicchukanA jIvanamAM satata puruSArtha hovo joIe. bALake saghaLI vAta kahI e sAMbhaLIne bALakanI mAtA pramAda TALavuM joIe, prAmANikatA zvAsanA tAlanI sAthe jadAranA vatana mATe khinna thaI gaI. jhaDapathI phejadAra ' vahevI joIe. pAse pahoMcIne phariyAda karI , ' ' evA leke pragatine priya hoya che. Ali, zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. rAya, muMbaI 400 004. Te. naM. 3pa0ra6 : mudrasthAna : reDa prinTarsa, jagannAtha zaMkara zeTha roDa, giragAma, muMbaI - 400004 karavuM sAnirarthaka besI rahe che te tene uche.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ Lagd. No. MH. By/South 54 Algence No. 1 37 'prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNu varSa : 45 21 -suMbai tA. 1-3-84 nAyika lavAjama rUA.20 buddha jIvana mukhaI jaina yuvaka sa'ghanuM mukhapatra : pAkSika chUTaka nakala rU. 1-00 paradeza mATaeN zili'ga 60 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha hAI-ve para akasmAta 7 ramaNalAla cI. zAhu bhAratanI vasati ghaNI vadhI che, paratu je rIte hAi-ve paranA akasmAtamAM bhAratamAM mANasA mAryAM jAya che te jotAM mAnavInA jIvananuM jANe khAsa kaiM mUlya na hoya evuM valaNa ApaNAM sarakArI ta Mtranu jaNAya che. gheADA divasa pahelAM mukhathI nAsikanA raste sArA pAse eka ja divasamAM e khasa gabaDI paDI, aMte dhaNA mANasA tatkSaNa mRtyu pAmyA. lagabhaga doDheka mahinA pahelAM e ja dhATanA vistAramAM eka basa UthalI paDI hatI ane keTalAka mANusA mAryAM gayA hatA. thaDA samaya pahelAM uttara bhAratamAM eka khasa-akasmAtamAM ghaNI moTI khuvArI thai hatI. judAM judAM rAjyamAM prati vaSa' puSkaLa akasmAto thAya che ane sekaDe nirdeSa mANasAnA prANu cAhyA jAya che. krAi divasa evA pasAra nahi thatA hoya ke jyAre chApAmAM kaika ne koika akasmAtanA samAcAra nahi AvatA hoya. ekAda e mANasAnA mRtyunI ghaTanA eTalI sAmAnya thaI gaI che ke have enA samAcArA paNa bahu chapAtA nathI. bhAratamAM jeTalI jhaDapathI vAhanavyavahAra vadhyA che enA pramANamAM salAmatInI vyavathA vadhI nathI. relave ta MtranI maryAdita zakitane kAraNe tathA jyAM relave paheAMcatI nathI evA vistAramAM mANasA tathA mAlasAmAnane pahoMcADavAnA vadhatI jatI jarUriyAtane kAraNe ApaNA dezamAM vAhanavyavahAra ghaNA badhA vadhI gayA che. emAM paNa TrAnsapeATa' kapanIonI, udyogeAnI, vepArI peDhIonI basa tathA TrAnA vyavahAranu pramANa ghaNu` vadhAre che. vAhanavyavahAranA pramANamAM vizALa rastAonI suvidhA vadhI nathI. ApaNA hAivene jama'nI ke amerikAnA hAIve joyA pachI hAMi--ve' kahetAM sadAca thAya evI dazA che. ApaNA deza vikAsazIla che ane sarvAMgINu vikAsa mATe ghaNAM judAM judAM kSetrAmAM sarakArI Avaka vaparAya che. pariNAme dhArI rastA mATe AAM nANAM phALavavAmAM Ave e dekhItu che. tema chatAM e nANAMnA te sarakhI rIte dRSTipUrvaka upayoga thAya to mArga salAmatI zreNI vadhI zake. rastAo bAMdhavAnuM ane tenI vakhAvakhata marAmata karavAnuM kAma sarakArItaMtranu che. kAI khAnagI peDhI potAnI mAlikInA rastAnI jeTalI mAvajata kare teTalI mAvajata sarakAra potAnI mAlikInA rastAnI karatI nathI. ApaNA rastAo ochA pahALA hoya che ane vaLAMkA ghaNA Ave che. vaLAMka upara gADIne vaLAMka ApavA vadhAre jagyA joie eTale ke sIdhA rastA karatAM vaLAMka upara rastAnu kada moTuM hovuM joIe e sAmAnya siddhAMta pazu ApaNA rastA para dhaNuM kharuM nihALavA maLatA nathI. jApAnamAM tA vaLAMkA paheALA hoya che. eTalu ja nahi, tyAM meTA arIsA mUkavAmAM Ave che jethI sAmethI AvatuM vAhana arIsAmAM dekhAya. ApaNe tyAM eka ja mApe raste cAlyeA jAya che. eTale vaLAMka upara sAmasAme khe gADI AvI jAya tyAre calAvanArane sAvacetI rAkhatAM ghaNuM kaSTa paDe che. keTaleka ThekANe rastA karatAM pUla sAMkaDA hoya che tyAre pazu AvI sthiti thAya che. ApaNe tyAM hAI-ve upara vizrAmasthAne, pArkiMga vistArA hotA nathI. Traka ke gADI bAju para pArka karavA jeTalI jagyA paNa pAkI saDaka para hotI nathI. kudaratI hAjata mATe, cApANI mATe ke kai heraphera mATe rastAmAM ja e UbhI rAkhavI paDe che. ene lIdhe sAmasAmI dizAmAMthI AvatI Traka ke gADIone ovaraTeka karavAmAM ghaNI muzkelI naDe che ane akasmAtA sarjAya che dara pAMca-dasa kilemITare be-traNa Treka eka bAju UbhI rahI zake ane dar pacAsa ke sA kilomITare paMdara pacIsa Traka UbhI rahI zake eTalI vadhArAnI pAkI saDaka jo bAMdhavAmAM Ave te paNa keTalAya akasmAtA saheje nivArI zakAya, paraMtu ApaNe tyAM rastAnA AyejanamAM anubhava ke dRSTinA abhAva ghaNA jovA maLe che. ApaNA akasmAtamAM TrakanA akasmAto vizeSa heAya che. puSkaLa vajana bharelI Trakane pAkI saDaka parathI kAcI mATInA rastAmAM eka sAjhDa upara utAravAnu` Traka calAvanArAo pasaMda karatA nathI, kAraNa ke tema karavA jatAM je Trakanu samatAlapaNu cAlyuM jAya te kadAca Traka UthalI paDe. eTale eka ja vAhana pasAra thai zake evA sAMkaDA rastAemAM sAmethI AvatI gADIne jagyA ApavAnu keTalAka TrakavALA chellI ghaDI sudhI vicAratA nathI. ethI baMne DrAivarAnAM parasparanAM anumAnamAM pharaka paDe che ane akasmAta sarajAya che. keTalI ya Traka rastAmAM adhavaca bagaDelI paDI hoya che.enA DrAivara-kalInara tenuM samArakAma tyAMja khesIne kare che. eTale jatI AvatI gADIone tyAM agavaDa paDe. rAtane vakhate utAvaLA DrAivaranI tyAM saratacUka thatAM akasmAta thAya che. ApaNI TrAnsapeTa kaMpanIe emanA AivA pAsethI kayAreka vadhu
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 paDatuM kAma le che, DrAvarAne rAtanA ujAgarA hoya che. ekAda jhokuM AvatAM akasmAta sarajAya che. kayAreka DrAivarA nazAmAM - cakacUra hoya che. kayAreka pote UMghI jate zIkhAu kalInarane Traka calAvavA soMpI de che. kayAreka temAM maryAdA karatAM paNa vadhu vajanavALA mAla bharavAmAM Avyo hAya che. kayAreka e DrAivaro vacce rakajhaka thAya che, kayAreka ghare paheoMcavAnA radhavATa hoya che; kayAreka Traka bahu jUnI ne khakhaDI gayelI hoya che. AvA ghaNAM badhAM kAraNone lIdhe Traka-akasmAta vAravAra sarajAya che. ghaNAkharA akasmAta vaLAMkA upara thAya che, athavA mA"mAM aTakI paDelA kAi vAhananI bAjumAMthI sAmasAme pasAra thavAmAM thAya che. rAtane vakhate AMkhAne AMjI nAkhatI sAmI TrakanI lAITAne kAraNe paNa akasmAtA thAya che. ApaNA vikAsazIla dezamAM mizra vAhanahAra hoya e dekhItuM che. rastAmAM page cAlanArA mANaseA. sAyakalacAla, baLadagADIo, gheADAgADIo, hAthalArIe, reMkaDIo, gAyaaLada ke gheTAM jevAM prANIo, khAnagI gADIma, sA, TrakA, rikSA ke rakUTaracAlako vagere vividha prakAranA mizra vAhanavyavahAra hoya che. darekanI gati ane prakRti ekasarakhI nathI hAtI. pariNAme viSamatA sarjAya che; uzkerATa vadhe che ane salAmatI jokhamAya che. ApaNe tyAM akasmAta sajAya che temAM vAhanacAlako jeTalA javAbadAra hoya che teTalA ja javAbadAra ApaNA rastA pazu che. calAvanAranI bedarakArInuM pramANa dhaNu moTu che. bIjI Aju salAmatI kema vadhArI zakAya ! tenA upAyA ochA vicArAya che, akasmAtane ane tenAM kAraNeAnA abhyAsa thatA nathI. ruzvatakhArI bhrUNI badhI che ane jemane salAmatInI javAbadArI soMpavAmAM AvI hoya che evA sarakArI mANusA jena prabuddha jIvana jaina dharmanA prANa'- A zabdo dvArA mane e mULabhUta siddhAnte abhipreta che jene enA meruDa yA staMbha kahI zakAya anya nAnA siddhAntAthI pRthaka e pAtAnI svatantra sattAnA paricAyaka che. mArI dRSTie A cAra stabha che-1. ahiMsA 2. kamavAda 3. syAdvAda ane 4. samatAvAda A cAreya staMbho para AkhI imAratanI sudRDhatA yA majabUtI AdhArita che. pAyAnA paththara para nimi'ta A sta Mbha jeTalA majabUta haze, eTalI ja ImArata sthAyI ane sundara haze. sundaratAnI prathama pRSThabhUmi ja sthAyIpaNuM che. kALanA aneka prahAra jhIlIne `sa ane nirmANanI caDa-Utara pachI pazu jainadarzana aTala rahI zakayuM che enA mULamAM A prANatattva ja che. hIrA para dhULa caDI, paNa enI camaka kAI harI zakyuM nahIM. vizvane AjathI sekaDA varSa pahelAM A tattvAnI jeTalI AvazyakatA nahotI eTalI Aje che. te joIe,. ke A tattvAnI viziSTatA zu che, zA mATe che. sava' prathama ahiMsAne laie.' Ama tA ahiMsA yA Non-Violence zabdanI ra8 pahelAM karatAM keTalA ya gaNI vadhAre vadhI gai che, paNa enA hAdane bahu ochA loko tA.1-3-84 paNa niyamanA bhaMga karanAra pAsethI potAnI kamANI karavAmAM eTalA badhA rAkAyelA hoya che ke salAmatInu hita emane haiye jhAjhuM rahetuM nathI. duniyAnA bIjA dezamAM akasmAto nathI banatA ema nahi, paratu tenAM kAraNeA ane tenuM pramANa ekadare judAM hoya che. salAmatInI upekSA, khedarakArI, khATI karakasara, raratA bAMdhanArAonI khemAnI ane enjiniyaronI bhraSTa ane binaAvaDatabharI dRSTi, akasmAtA ane enA kAraNeAnA sarvekSaNanA abhAva, upAyeAtu vilaMbita amalIkaraNa vagerene lIdhe bhAratamAM asakhya nirdoSa mANasAnA bhAga rastAmAM levAya che. mAgamAM akasmAta nivAravA mATe jyAM vAhanavyavahAra puSkaLa che. tyAM raratA paheALA karavAnI jarUra che,. nAnAmoTA pArkiMga vistAro karavA joie. ratAnAM nirIkSaNa mATe, khephAma hAMkanArAone aTakAvavA mATe tathA khADAonI durastI mATe sarakArI vAhanee rAunDa mAravAM joie, akasmAtamAM ijA pAmelAone tarata tabIbI sahAya maLe evI sagavaDa thavI joie, rastAonAM sAinameTa dUrathI vaMcAya evA moTA akSare hAvAM joie, smAtanA sabhavavALAM sthaLAe agAthI cetavaNI ApatAM sUca kheDa hAvAM joIe. dhama nA prANa zekhacandra jaina mArga salAmatI mATenI A badhI khabatAmAM anubhavIe khIja vraNI khAkharA umerI zake. paraMtu e badhuM chatAM taMtramAM mANase prAmANika hoya enI AvazyakatA sauthI vadhu che. vadhu niyA ane vadhu kAyadA eTale paisA khAvA mATenAM vadhu nimitto evI vata mAna sthitimAM AzAspada citra paNa jhAMkhu nI jAya che. samajayA che. jo ke vizvanA lagabhaga badhAM darzanAe, dhama pravatAe ahiMsAne vIkAra karyAM, paNa peAtAnI sagavaDa mujaba emAM pheraphAra paNa karatA rahyA. pariNAme ahiMsAnI ADamAM vadhu AgaLa vadhIne dhama'ne nAme bali' thatA rahyA. dharmane nAme aneka nimama hatyA thatI rahI. AvaraNanI ethe zikAra thatA rahyA. bhalelupa lekA jIva jIvanu bhAjana che' kahIne pazunI hiMsA karatA rahyA. para`tu, jainaznamAM ahiMsAnuM je atha'mAM pratipAdana hajAro varSa pUrve thayuM hatu emAM Aja lagI ya paNu, koi paNa prakAranA svAya` mATe parivatana karavAmAM Avyu' nathI. aneka sadha , ApattiomAM paNa hiMsAne Azaro levAmAM AvyA nathI. pariNAma ahu ja sundara AvyuM-hiMsake hAryAM, ahiMsAne vijaya thayeA. jainI peAtAnA mULa siddhAntanA AdhAra tarIke ja ahiMsAne pasanda karI. eka hI sAdhI sama sadhI' ukti mujaba eka ahiMsAnI sAdhanA thavAthI ja lagabhaga badhA duguNA ane duvRttione anta Ave che. badhAM antarga ane adghiraga kAMya sadhAi jAya che. ahiMsAnuM jeTaluM sUkSmAtisUkSma varNana ane jIvanamAM enA upayoga karavAnI vAta jainadarzanamAM che eTalI vizvanA (vadhu mATe juo pAtuM 217 jI')
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ dA. 1-3-84 prata jIvana : pU. ravizaMkara dAdA sAthe thoDI kSaNo : - jyAbena zAha - pU. ravizaMkara dAdA vadhu bImAra che evo saMdeza maLe. yAda kema na hoya ? viramagAma tAlukAnI e padayAtrA te cAsaNu che eTale 22 mI sapTembare tyAM pahoMcI tyAre dAdA mArA jIvanane mahAmUlyavAna prasaMga che. meM dAdAne jaNAvyuM, te haMmezanI mAphaka zAbAsana sthita hatA. emanI prajJAzakti, paNa dAdA, tame rahyA UMcA tADa jevA. eka DagaluM bhare ' zravaNazakita, smRti, vAcAzakita eTalI sateja che ke emane tyAM vAMsa jeTaluM aMtara kApI nAkhatA ne ame sau tamArI RbImAra kema kahevAya ? zarIra kSINa thaI gayuM che e vAta pAchaLa DhasaDAtA AvatA hatA. tene tamane khyAla hatA ? sAcI.. ne dAdA hasI paDayA. meM vAta AgaLa calAvI, "tame te bocAsaNa AzramamAM zrI viThThalabhAI ane dAdAnA jayeSTha khulle page cAlatA. tamArA paga evA majabUta ke kAMTAnI "putra medhAvrata paMDitajI sAthe vAta thaI tyAM DokaTara AvI zULo paNa tamArA paga nIce bhAMgI jAya, unALAnI pahoMcyA. bI. pI. 120, 180, nADI normala che. gajaba che ! baLabaLatI retImAM paNa jANe TADhaka vaLatI hoya tema tame AvI sthitimAM badhuM normala che. chatAM svajanomAM udAsI hatI. te heDaye jatA hatA. paNa amArA page te pharaphellA UThelA. sau gaMbhIra hatAM, mane kahevAmAM AvyuM ke dAdAne khAvAnuM huM dAdA, tyAre tamane amArI jarAya dayA nahotI AvatI ? mana thatuM nathI. balavAnuM, kAMI sAMbhaLavAnuM gamatuM nathI. Ama dAdA khUba hasyA. meM kIdhuM, 'vajubhAIe mana khAsa kaheluM ke ekAeka pheraphAra kema thaI gaye tenI vimAsaNamAM sau hatAM. ekavAra dAdA sAthe padayAtrA karI Ave. tamane ghaNuM ghaNuM 'dAnA manamAM kAMI khaTake haze ? viThalabhAIe kahyuM, "dAdA, ApoApa samajAI jaze.' vaLI dAdA hasyA ne bolyA "ema? jayAbena AvyAM che; dAdAe "ema? ThIka." ema zabdothI ne meM kahyuM, "dAdA have tame ArAma karo tyAM kahe, "tArAM DAM phrAMIka hAvabhAvathI mArA AgamananI noMdha lIdhI. sAva dIkarA-dikarI kayAM che? kema che? nAma emanAM ?" - anAsakata-nilepa lAgyA. - "badhAM majhAmAM che,' ema kahIne meM vAta TUMkAvI. pahelAM te meM dAva para rIsa utArI, "dAdA, ekAeka vacce eka svajane mamaro mUkyuM, "dAdA, tamAre kAMI bocAsaNa AvavAnuM kema nakakI karyuM?" to kahe, paMDitajIe kahevuM che? te kahe, "nA". - kIdhuM ke dAdA have bocAsaNa ghera cAle. te meM kIdhuM ke meM pUchyuM "dAdA ame cIlAcAlu kAma karye jaie - cAle tyAre." chIe. rAhatanAM kAmanuM paNa ema ja, tame kAMIka mArgadarzana dAdAne bolavAnuM bahu racatuM nahotuM. meM kahyuM, "dAdA, Apa'. 'baMdhu barAbara che. calAve rAkho." dAdAe nispRhatAthI "ttame becAsaNuM AvyA te mane te gamyuM ja.' tyAre emaNe nirasatAthI patAvyuM. * "ema" kahIne vismaya sAthe AnaMda pragaTa karyo. dAdA parANe vaLI pAchuM mauna. tyAM dAdA ekadama belI UThyA, "tuM khelatA hoya tevuM lAgatuM hatuM. eTale meM kahyuM "dAdA, sUI brahmalIna" vALI vAta karatI hatI ne? evI ja vAta kara. jAo. vAta karatAM thAka lAgatuM hoya ema jaNAya che. te brahmalIna" jevAM, evA bhAvathaMvALA DAMka vAkaye bola te bolyA, "nA, thAka nathI lAgatuM." tethI meM puchyuM "te elavAnuM gamatuM nathI ?" tyAre temaNe DekuM halAvIne mane e game che; huM hasI paDI. saMmati darzAvI. vaLI kaie kahyuM ke dAdAe hamaNuM khAvApIvAnuM taddana be divasa pahelAM surendrajI AvelA tyAre dAdAnuM AvuM ochuM karI nAMkhyuM che. tame kAMIka khavaDAve. meM kahyuM "dAdAnI "valaNa joine emaNe kaheluM, "dAdAmAM bolavAnI zakita nathI IcchA na hoya te parANe zuM kAma khavaDAvavuM joIe? paNa -evuM nahIM, paNa have bolavAnI vRtti nathI evuM jaNAya che." svajane hamezA lAgaNIvaza hoya che ne priyajanane jIvana-eTale meM kahyuM, "dAdA, tame te keTalI vAta karatA hatA! taMtu vadhu laMbAya tevo temanI svAbhAvika icchA hoya che. humaNuM kema bolatA nathI ? tamAruM mana nA kahe che ?" tyAre puMjAbhAI dAdAne kahe ke jayAbenanA hAthe rasa pIze ? mane thayuM - savArapUrvaka darzAvyuM, "hA." dAdA nArAja thaI jaze. paNa saddabhAgye dAdAe meTuM kholyuM ne dAdA, Ama te tamArA aMtaranA tAra uparavALA sAthe thoDA ghUMTaDA rasa lIdhe. sone ane mane Azcarya thayuM, kAyama joDAyeluM ja hoya che paNa hamaNuM kAMika vizeSa tallIna kAgo che. brahmalIna te nathI thaI gayA che tyAre dAdAe matrI' ne chelle aMka tyAM paDela hatA. paMDitajI mane "huM" kahIne 'hA' bhaNI. kahe ke, "tame dAdA pAse besIne kAMIka vAMcI saMbhaLAve." meM "dAdA, tame te chellAM 60 varSathI bhagavAnanuM ja kAma puchayuM, dAdI, vAMcuM?" temaNe udAsInatAthI kahyuM, "hA vAMco - kiratA rahyA che. te pahelAMnI ane AjanI manaHsthitimAM DIvAra thaI eTale kahe ke "tArI IcchA hoya te tuM bhale mane kAMI pharaka lAge che? te Deka halAvIne jaNAvyuM ke "hA. vAMca." meM kahyuM, "ema zA mATe? tamArI IcchA na hoya te - "dAdA, "brahmalIna" eTale zuM te samajAtuM nathI. te zA mATe saMbhaLAvuM? tamane kaI vAMcI saMbhaLAve te have jarA samajAvaze?" "jA, nathI kAMI samajAvavuM tane.' tyAra bAda gamatuM nathI ne?" te kahe, "hA.' DIvAra mauna pravatI rahyuM. "dAdA, tamArAmAM kAMIka parivartana jaNAya che. tamane chetyAM te jANe samAdhi tUTI heya ne bolI UThe tema khAvAnuM gamatuM nathI, bolavuM gamatuM nathI, sAMbhaLavuM gamatuM kannA belyA, "tane baLabaLatI retImAM kevI doDAvI hatI te nathI. tamane kazI ja pravRtti gamatI nathI ema ja samajavuM ne -athAda che?' te kahe, ema ja' ', , :..;
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvAra mane thayu' ke jIvanamAM eka evI bhUmikA, evA kakA AvatA haze jyAre pacendriyo bahAranI tamAma lIlA saMkelIne aMtamu kha thaIne aMtaramAM samAi jatI haze. ene a MtaramAM hA, kSAmAM kaho ke, IzvaramAM je kaho te ?" che _*"; vAtanA dvAra lakhAvyo, dAdA tame sAr3a sATha varSa varSa sudhI cAlyA, dADayA, khUba kAcu karyu", kheAlyA, khUba zravaNubhakita karI, nAma-japa karyAM. have A badhu zuM tamane bhArarUpa lAgavA mAMDayuM che ? te kahe, have kAi vAMce te sAMbhaLavAnI ke kAMI khelavAnI mane icchA rahI nathI.' jyAre mAMhale.' bIje ja kayAMka sagatimAM guyAi gayA hoya tyAre zabda zakita tene bhedIne aMdara paheAMcavA asamartha pAMgaLI anI jatI hoya che ema jJAnI leAkA kahetA AvyA che. dAdAnA manamAM bhautika vyAvahArika bAbatenI krAi ciMtA haze ke nahi te te rAma jANe. kadAca hoya paNa kharI. hamaNAM sudhI teA dAdA gujarAta rAhata samitinA kAmamAM rasa letA hatA. zrI viThThalabhAi divasanA cArapAMca kalAka vAMce ne dAdA dhyAnapUrva*ka sAMbhaLe. vaLI zabdamAM kayAMya pheraphAra jaNAya tA zabdakASa magAve ane kharAI karAve ne pachI ja AgaLa vAMcavAnuM kahe. cAkasAinI Teva pahelethI ja. paNa have te A adhI ja bAbato peAtAnA mAgamAM aMtarAyarUpa bhAsatI hAi tevuM jaNAyuM. me' pUchyuM, 'dAdA, tame teA ekadama nirakAra jevA banI gayA.' tyAre te malakAyA, smita karyu. have dAdA mATe gAMdhI, vineAkhA, veda purANu gItA, tamAma zAstra, gra MthA, nAmajapa gujarAtanAM eka agraNI kavi-vivecaka zrI nirajana bhagate ceDA divasa pahelAM amadAvAdamAM zrI jayabhikhkhu sAhitya TrasTanA upakrame dhama', vijJAna ane kavitA vize vyAkhyAna ApyuM hatuM. akhabArI ahevAla pramANe ane ukata vyAkhyAnanA hiMda dvArA levAyelAM tArA dvArA temAMthI keTalIka vigate jANavA maLI. vakatAe Adhunika kAvyavivecananI paddhatio upara prahAra karyAM. chellAM pacIsathI trIsa varSAM daramiyAna gujarAtI kavitA kSetre AkRti paratve zrI sureza joSIe je asara karI che, tenI kaDaka AlocanA karavAmAM AvI. gujarAtI sAhityanA eka anya mutsaddI viSeyaka prasiddha dainikamAM tenI noMdha letAM vakatAnuM dRSTibindu samajavA jevuM che' ema paNa kahyuM. zrI nirjana bhagatanA vidhAna pramANe : 'kavitAmAM laya, kalpana; sa'racanA Adi vicAro te mAtra jenAM sAdhanA che. e dvArA. ane e sAdhanAnI sa MvAditA, samatulA ane sapramANatA dvArA kavitAnuM je sAdhya che, eTale ke kSaNa mATe, kSaNA' mATe paNa je rasasamAdhi che, je sa pUrNa, svAyatta, savAdI ane samRddha jIvananu darzana che enuM vivecana thayu nathI. manuSya, manuSyajIvana ane vizvanA saMdarbha mAM eka jIvanamUlya tarIke kavitAnuM vivecana thayuM nathI. kavitAnA vastuviSaya ane athatuM vivecana thayu nathI. TUMkamAM eka klAkRti tarIke kavitAnuM vivecana thayuM nathI.' (1) zrI nira jana bhagatanA A zabdo keTale a'ze sAcA che ? varSo pahelAM A lakhanAre AkRtivAdanI ekAMgI upAsanA sAme jAine na game evA zabdo lakhyA hatA. kavaLa kavitAkSetre zA mATe ? sAhityanA pratyeka kSetre zrI sureza joSI 4 samudra jIvana tA. 1-3-ra vi mALA, badhu` ja jANe anaMtanA mahAsAgaramAM ogaLIne ekarUpa tha jatu hoya tevA kAMika anubhava thatA jaNAya che. Akhare tA. A badhAM sAdhano parama vastune pAmavA mATenAM upakaraNe chene! jyAre A badhAM ja upakaraNA sAMsArika bhAvA, jijIviSA adhuM ja kharI paDatu hoya pachI zeSarUpe parama zAMti, para mAMgalya, paramAnaMdanI eka mAtra anubhUti ja bAkI rahe che.. ema anubhavInu' mAnavu che. dAdAnA kissAmAM A keTaluM lAgu paDe che te to bhagavAna jANe. ema chatAM dAdAnA parama paMtha bhaNInA mahAprayANanI A edhANI teA nahi hoya ne eve ApAtaLA bhAva jANeajANe mArA manamAM jAgyA. AkRtiparasta racanAA--eka carcA 0 DaoN. hasamukha dAzI khAcAsaNa cheDatAM pahelAM dAdAnI vidAya levA gai.. praNAma karIne me' rajA mAgI, 'dAdA, huM jAuM ne ? tadnana virakata bhAve mane kahyuM, 'ja,' ATaluM kahyuM na kahyuM. tyAra vaLI zabdo sarI paDayA' vajubhAi bahu suMdara mANasa zvetA 1P mane thayuM: chelle chelle mane kema Ama kahyuM haze ? premasabha nispRhatA, virati zI cIja che tenAM mane ahI darzana thayAM. temanI A viraktie mane vadhu bhIjvI nAkhI.. bIjI mAju jANe kAMi ja khAsa nAte nathI tema anAsaktibhAve nispRhatAthI vidAya ApI dIdhI. Asakita-anAsa kitanAM jharaNAM jayAre ekatra thane samarasa thaI jAya che tyAra kevI nivi'kAra manIbhUmikA sajA'tI haze tenI mane A kSaNe jhAMkhI thai ane A badhuM manamAM ne manamAM vAgoLatI ha amadAvAdane raste paDI. prAdhita vivecanadhAraNA eka yA bIjI rItie ApaNu vidvAneAe kAme lagADayAM che eTalu ja nahi, hajI paNa te pravAha cAlu ja che. parantu jyAre e pravAha ghaNA ghaTTa hato. ane tenA vaheNamAM khudazrI niraMjana bhagata ane tenI akhabArI noMdha lenArA vivecakA paNa dhasaDAyA hatA ane meAjathI kSobhathI temAM taratA hatA tyAre te dhasamasatA vaheNanI sAme taravAnI A lakhanAre hiMmata karI hatI. mArA vivecanasa Mgraha < pariprekSA' mahad aze zrI sureza joSInI vibhAvanAnA pratikAra rUpe prasiddha thayA hatA ane tenuM samarthana zrI rAma . prasAda bakSI jevA, sAmAnya rIte zuddha kavitAnI ane nibheLa kalAnA sarjananI jikara karanAra vidvAne ghaNI prasannatAthI prayu hatuM. zrI sureza joSIe svayaM khAnagImAM A saMbaMdhe mArI pIDha thAbaDI hatI ane e rIte peAtAnI apratima vibhUtA pragaDha-. karI hatI. bhale pachI jAheramAM mArA pratye temanu valaNa . anyayA hoya. mArA khIjA vivecanasaMgraha abhimata'nA pahelA ja lekha paNa A vize lakhAyo hato. temAM me lakhyuM hatuM: sAhitya jIvana sAthe saMlagna che. sAhityakAra jIvanamAMthI kAMi paNa lIdhA vinA, thADu 'avalambana meLavyA vinA, phakata AkAranA jora upara jIvI zake nahi; kema ke sAhityanA viSaya athavA te tenI kAcI sAmagrI manuSyajIvana che. ane jyAre sAhi tyakAra jIvanapazI sarjana kare che tyAre vivecakanA abhigama jIvanathI aspRzya rahe e asabhavita che. sAhitya sarjan jIvananA guNudharmonI upekSA karI zake nahi. kema ke jIvana
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1-3-48 upara te avalakhita che. jIvanathI e jeTaluM dUra che tene khamavuM paDe che,' A zabdonA anusaMdhAnamAM mArA vakatavyaMne puSTa karavA mATe ane tene vadhAre pramANa samarthita karavA mATe meM pazcimI vidvAna kaDarika kAlanA zabdo taiyyA che: prazuddha teTaluM Experimentation is always to be encouraged but it can easily lead to disastrous results; as many of the less successful attempts at modernity have demonstrated. The drawbacks to this failure to experiment, however, are as obvious as the virtues. sAhitya sarjanamAM Tekanikane mruta sAdhana gaNIne tenu mUlya ochuM na AMkIe te paNa tene ja sajanamAM sarvasva gaNavI te yogya nathI, ucita paNa nathI. TekanikathI sajatu saundaya' anavadya ane praphulla ane che, paNa te sAthe Tekanika dhruvaLa saune AtmA banI zake nahi. sAhityasarjanamAM Tekanikane ane prayAgazIlatAne sAdhana. tema ja sApya mAnavA jatAM ApaNI ghaNI badhI Adhunika navalakyAne, TUMkI vArtAone, kAvyAne ane nATakAne keTalu ardhuM sahana karavu paDayuM che tenA RtihAsa ApavAnuM prastuta nathI. ekavidhatA, nIrasatA, dupreSitA vagerene keTalA bhagAra pravatamAna gujarAtI sAhityamAM eko thayA che te ahIM darzAvavAmAM kAI atha nathI. sAhityasarjanamAM jayAre ekAMgI tattvAnI ArAdhanA thavA mAMDe che, tyAre jamAne jamAte tenAM mAThAM pariNAmA AvyAM che. ane Adhunika yuga tenI gaNanApAtra siddhionI sAthe e pagathI mukata nathI.' (abhimata', pR. 3-4). khAra varSoM pahelAM zrI rasikalAla parIkhanA vilakSaNa nATaka vilaka'nuM vivecana karatAM paNa meM spaSTa lakhyuM che : aMtastattvanuM AyeAjana A nATayaracanAne eTalI baLavAna anAve che ke tenA vinA vilaka'nu' sarjana banI zakayuM hota ke kema tenI zAMkA rahe che. kevaLa AkRti-sauya ke sa MvidhAnakalA suMdara na hoi zake, ane bhavya tA bhAgye ja khatI zake. tenI pratIti vizvasAhityanI uttama kRtinI mAka A sAhityakRti paNa karAve che.' ('pariprekSA' pR. 66) parantu AvA zabdo vAMcavAnI temane jarUrata nahi lAgI hoya; vAMcyA haze teA tene gaNanAmAM levAnI kadAca ahu IcchA nahi hoya ! kevaLa 'vilaka' vize nahi, paNa paNa meM je je Adhunika kavitAonI samIkSA karI che temAM dareka mahAna upadezakanI jema isu khrista paNa potAnI vAta spaSTa karavA draSTAMtakathAonA upayoga karatA. ziSyAnA AgrahathI ghaNIvAra teo e draSTAMtakathAnuM rahasya paNa khelI ApatA. ziSyoe eka vAra temane pUchelu, lAkA AgaLa Apa dRSTAMtamAM vAto kema karI che ?" bhagavAna isue javAba ApelA, 'tamane izvaranA rAjyanAM rahasya jANavAnu sadbhAgya maLyuM che. paNa A sAmAnya leAkAte e prApta nathI thayuM. hu N e loko AgaLa dRSTAMtamAM vAta karuM, kAraNa ana kadAca paNa zrI nira Mjana bhagatane abhimata abhigama ja apanAvyo che. rAnerI', 'aMgata' ke dhvani' jevA ` saheje Adhunika gaNAtA kAvyagraMthAnI mArI vistRta samIkSA Aje paNa hayAta che! jUnA ane navA vidvAneA icche. te paNa tenuM dhAvANu jaladIthI thai zake ema nathI, :213 eTale gujarAtI vivecakAmAMthI mArA jevA koi ne koi teA chellI pacIsI'nA kRti-pararata ekAMgI abhigamAthI jarUra alipta rahI zayA che, jemaNe pracalita pravAhonI sAme taravAnI pUrI naitika tAkAta darzAvI che. ApaNA pIDha ane yuvAna vidyAnAe tevI ghaTanAone Akarimaka ke Akramaka gaNIne tenA lApa karavA ghaNA prayAsA karyAM che e judI vAta che. e vivecanA ja na gaNAya ema teo mAnatA hoya te paNa mane tenA bahu raMja nathI, A samagra AMdAlananI TrejeDI tA e che ke gAMdhIyuganA ane svAtantrAttara yuganA (eTale ke i. sa. 1947 thI 1957 sudhInA) je vidvAne namratAthI, vivekathI ke pUrI sabhyatAthI zrI sureza joSInA abhigamane eka vAra virAdha karatA hatA te loko paNa pUrva graha duSTa' ke para'pA prApta, jevA zrI sureza joSI ArApita upAla bhAthI bhayabhIta anI jaIne potAnA AtmAnA avAjarUpI 'suvaNu zakaTikA' cheDI I anyanI 'mRcchakaTikA' upara Aje jai kheThA che ! e sivAya AvA vidvAnAnA tAjetaramAM ja pragaTa thayelA vivecanasa grahamAM zrI sureza joSI ane temanA sakhyAbaMdha anuyI vidvAnAnu abhivAdana karavAnI vRtti prema pragaTa thai hota? maiM isuthA jayendra trivedI -Ama zrI nira Mjana bhagatane Aza kaveLAnA che. paNa e kaveLAnA hovA chatAM dhaNA ratutya che ane temAM dhaNuM tathya raheluM che. vizvasAhityamAM ane ApaNI najIkanA bhAratIya sAhityamAM paNa kayAMya nahi ane kevaLa gujarAtI sAhityamAM ja AkRnivAdanI ATalI hade upAsanA te jIvanamUlyAnI avagaNanA ? rUpanI ArAdhanA ane guNunI upekSA ? zabdonI pUjA ane atha'nI viDaMbanA ? vicitra asa Mgati te e lAge che ke zrI sureza joSI kavivara ravIndranAtha TAgoranA moTA prazaMsaka che; tema ja ravIndranAthane potAnuM eka mahattvanu' preraka baLa mAne che. e ravIndranAtha TAgore ja sAhitya' zabdanA dhaNuM vizALa atha karyAM che. hita dhAtu uparathI AvelA A zabda potAnAmAM ghaNuM dhaNuM samAve che. sahitamAM jIvana ane jIvananAM ucca mUlya nihita che ane TAgezvaranI potAnI kRtiomAM ya jIvanamUlyAnA kalAtmaka AvirbhAva thayele che. eTalu ja mAtra zrI sureza joSIne Ajane tabakaka paNa kahevAnI jarUra che. te jue che paNa daikhatA nathI sAMbhaLe che, pazu samajatA nathI. emanA mATe huM dRSTAMtakathAone upayoga karuM chu isunI A dRSTAMtakathA AsapAsanA jIvanamAMthI ja levAmAM AvI che. emAM drAkSanI vADI, aMjIranAM vRkSa, khetI ane jamInadAra, sarAvara-jALa-mAchalInI vAta vAravAra AvyA kare che, je svabhAvika che. ahI ApaNe khe sakathAo mANIe. * eka mAsa biyAraNu la vApavA nIkayaeNA ! khetInI zarUAtanA divase hatA. jamIna pahelA kheDavI joie,
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ *. pratha9 jIvana khUba taDake khavarAvavuM joIe, vagere vAto haju vikasI - vepArI pitAnA gharAkanA AvA bheda vicArI zake, netA nahotI. te te ADedhaDa bI vAvavA mAMDayo DAMka bI pagathI para pitAnA anuyAyIo viSe Ama vicArI zake, dharmaguru paDayAM te paga nIce kAM te kacarAI gayAM athavA AkAzanAM pakSI pitAnA ziSyanA paNa A rIte bhAga pADI zake, TUMkamAM AvIne vINIne khAI gayAM. keTalAMka bI khaDakALa jamIna para paDayA. jene je jAtanuM arthadhaTana karavuM hoya te AvI daSTAMtAtyAM bahu ochI mATI TakI hatI eTale e bI UgI te ene pitatAnI rIte AnaMda laI zake. nIkaLyAM paNa taDake nIkaLe eTale karamAI gayAM ane mULa eka bIjA prakAranI daSTAMtakathA laIe arthadhaTanamAM bAjhelAM nahIM eTale sukAI gayA. keTalAMka bI kAMTA-jhAMkharAmAM nahIM paDIe. A kathAnA kendramAM raheluM DahApaNu Aje paDayAM ane jhAkharAM phAlyA eTale A bI DhaMkAI gayAM ane ApaNane kAmanuM che ke nahIM teno nirNaya sau jAte ja ane rUMdhAI gayAM. pariNAme pAka be nahIM paNa keTalAMka karI le. bI sArI jamInamAM paDyAM, UgI nIkaLyAM, phAlyAM, ane tene isue kahyuM, "IzvaranuM rAjya kevuM hoya te pUche che? pAka Abe, trIsagaNe, sAThagaNo ane sagaNe. e te pelA jamInadAranI vAta jevuM che. jene kAna hoya te keTalAka ziSyoe A rUpakane arthe khelI ApavA sAMbhaLe. eka jamInadArane pitAnI drAkSanI vADImAM majuronI vinaMtI karI. Isue kahyuM : jarUra hatI. savAramAM bajAramAM jaIne eNe eka dInAranuM ; "vAvanAra IzvaranI vANI vAve che. pagathI eTale evA roja ApavAnuM nakakI karI keTalAka majUrone vADImAM mokalI mANaso jemanA manamAM zraddhA jarA paNa jAmI nathI. pagathI ApyA. haju majuronI kheMca paDaze ema mAnI te be kalAka para paDelAM bI jema paMkhIo caNI gayA tema A pachI pharI bajAramAM gaye ane bekAra UbhelA keTalAka majurone, mANasanA manamAM vAvelA zubha vicAro turaMta setAna AvIne kAma pramANe rejI ApIza ema kahIne vADIe mekalI ApyA. upADI gaye. khaDaka para paDelAM bI, eTale evA mANase bapore teNe Ama pharI karyuM. meDI para paNa teNe navA je zubha vANI sAMbhaLatAM ja tene AnaMdathI vadhAvI le. majUrone kAme rAkhyA ane cheka sAMja paDavA AvI tyAre paNa che. teo thoDe samaya A zubha vANI jALavI rAkhe teNe amuka majurAne vADImAM kAme vaLagADayAM. sUraja Athamyo * che paNa kaTIne kALa AvatAM pAchA paDe che. kAMTA-jhAMkha ane majUrI cUkavavAno vakhata AvyA tyAre sauthI pahelAM rAmAM paDelAM bI eTale evA mAguse jemaNe e vANI chelle rAkhelA majurane bolAvIne eka eka dInAra cUkavyA. sAMbhaLI te che paNa AgaLa jatAM jemane vikAsa ciMtAo, pachI meDI bapore AvelAone paNa teNe eka eka dInAra cUkajo. dhana ane saMsAranA bhogavilAsane kAraNe raMdhAI jAya che Ama ja teNe bapore AvelA ane meDI savAre AvelA majUrone ane pAka UgI zakatuM nathI. paNa sArI jamInamAM paDelAM bI eka eka dInAra cUkavyuM. vahelI savAre AvelA majurone paNa eTale evA mANase jeo sAcA ane cekhA dilathI e teNe jayAre eka eka dInAra ja cUkavyA tyAre temaNe baDabaDATa vANIne sAMbhaLe che, AvakAre che, daDhatAthI ene vaLagI rahe zarU karyo. "dasa-bAra kalAka kAma karanArane paNa eka dInAra che ane zubha kAryo dvArA jIvanane zobhAve che." ane eka kalAka kAma karanArane paNa eka dInAra, A te rUpakakathAo ane daSTAMtakathAonI eka majA e che ke kayAMne nyAya ? pelA jamInadAre kahyuM, "bhAIo, tamArI sAthe sAMbhaLanAra ke vAMcanAra ene pitapatAnI samajaNa ke kakSA nakakI thayelA dharaNe ja meM tamane rAjI cUkI che. pAchaLathI ke tAtkAlika manaHsthiti pramANe artha laI zake che. dA. ta. AvanArane meM tamArI jeTalI ja raja cUkavI tenI tamane, uparanI A dRSTAMtakathA artha mArA je vyAkhyAtA Ave zAne adekhAI thAya ? tamArI rejImAMthI kApIne te meM paNa kare. amuka viSayane lagatuM uttama jJAna ke vicAradhana ke. meM Ama karyuM nathI. hu udAra thAuM emAM tame zAne IrSyA saMvedanAnI samRddhi vidyAthIe ke tAvaga sAme rajU kare. kare che? vArtA pUrI karatAM isue kahyuM, 'IzvaranuM rAjya amukanA citta para e vANI athaDAya tyAM ja e pitAno artha AvuM hoya che. tyAM chellA te pahelA ane pahelA te chellA gumAvI besaze. kAraNu sAMbhaLanAranuM citta vakatAnI vANI paNa hoI zake.' tarapha che ja nahIM. e te Adatane kAraNe AvIne beThA che. bIje vaga e che ke emanAM duniyAdAra ane kaThora hRdaya sAbhAra svIkAra para A vicAre ke saMvedanAe UDe sudhI jaI zake ema ja * mAtRvaMdanA- saMpA. dIpaka mahetA. vikretA navabhArata nathI, e te sAMbhaLatA jAya ane vicAra karatA jAya ke sAhitya maMdira, zAmaLadAsa gAMdhI mArga, muMbaI-2, ki. rUA. 26 A badhuM ThIka che, duniyAmAM AvuM badhuM na cAle. trIjo * Waa vimaza- le. nareza veda, vikretAH gUjaravarga e che je ema saMkalpa kare ke A vAta Aje ejansI, ratanapoLanA nAke, gAMdhI roDa, amadAvAda-1 barAbara samajANI che te have ene amala karIzuM paNa ki. rUA. 30 temanAthI aneka jAtanI lAlace ane viddhAnI vacce AcaraNa je sUya suradhenune sahakAra-le. bhAnuzaMkara odhavajI thaI zakatuM ja nathI. saMkalpa karyA ja kare ane teyA kare.. vyAsa, vikretAH Adarza prakAzana, gAMdhI roDa, amadAvAda-1, the vaga" e che jemanuM citta saMpUrNa ekAgratAthI vAta ki. rU. 22. grahaNa karavA pahelethI taiyAra che. grahaNa paNa sArI rIte kare che. manana-ciMtana paNa kare che ane pachI jIvanamAM AcaraNa * pUNutAnuM AcchAdana-le. yazavaMta trivedI, vikatA paNa kare che. teo sAcuM sukha prApta kare che. ane moTe Ara. Ara. zeThanI ku; muMbaI-2. ki. sa. 18. kA ; bhAge vaktAthI 5NuM vadhu samajaNa ane AcaraNa dharAvatA : * bhadIpa:- le. makaranda dave, vikretAH navabhArata sAhitya maMdira, zAmaLadAsa gAMdhI mAga, muMbaI, mi. za. 10.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ prata jIvana 2pa jJAna ane dazanamAM bheda a kItinabhAI mANekalAla zAha jIvanA bedhavarUpa pAra upayoganA jJAna ane jaNAtI nathI. te AkRti dhIme dhIme tamArA tarapha AvatI jaNAya dazanA paryAya che. varatunI sAmAnya sattAnA bodhane che. AkRtinI sakriyatA svarUpa vizeSatAne bodha thaye tethI darzana ane svarUpa sattAnA bodhane jJAna kahevAya che. tame nirNaya karo cho ke A ajIva nathI, jIva che." prathama vastumAtranI sattAnA be bheda che. temAM je sAmAnya darzanamAM tamArA sAmAnya bodhanuM kSetra jIva ane ajIva sattA che te vastu sAmAnyane siddha kare che, ane jeTaluM vizALa hatuM. te AMkRtinI sakriyatAne bodha zaye zA je svarUpasattA (jene vizeSatA paNa kahevAyuM che A kSetramAMthI avanI bAdabAkI zI gai ane have te kSetra vasavizeSane siddha kare che. 'vastu che." eTaluM kahevA sa kAcAine 'va' jeTaluM ja rahyuM. vadhu bArIkAIthI nihALatAM mAtrathI vastune saMpUrNa bodha thato nathI. "vastu che. eTaluM ja te AkRti manuSyanI jaNAI tethI tamArA bodhanuM kSetra "va" nahi, paraMtu "vastu kaMIka che." te jIva che yA ajIva che. pramANu hatuM temAMthI tiryaMcAdinI bAdabAkI thatAM vadhu saMkocAIne atre "vastu che te vastu-sAmAnyane sUcave che ane kaMIka che manuSya pramANu thaI gayuM. manuSya vadhu najadIka Ave che. temAM kaMIka vastuvizeSane darzAve che. mAtra sAmAnya sattAne tenI cAla, paheravezAdi nihALI nakakI kare che ke A manuSya mAnIe ane vizeSa sattAne na mAnIe to sava vastu puruSa che, strI nathI." Ama bodhakSetra vadhu saMkocAIne ekarUpa banI jAya. sava vastumAM mAtra che, che ane che te strIvajita puruSa pramANu rahyuM. chelle te puruSa vadhu najadIka mAtra astipratyaya ja thAya. "A vastu te nathI" eve AvatAM tame tene oLakhI nirNaya kare che ke "A teH nAstipratyaya te thAya ja nahi, kAraNa ke koI paNa vastumAM maganalAla che ane puruSa sAmAnyamAMthI tamee maganalAlane nAstitva te vastuthI bhinna anya vastunI apekSAe ja thaI vyavaccheda karyo ane te eka vyakitavizeSatAnuM svarUpa tamArA zake, paraMtu vizvamAM je eka ja vastu hoya te nAstitva bhAva mAnasapaTa para spaSTa UpasI AvyuM. A "jJAna" thayuM. A pUrve je ghaTe nahi ane nAstipratyaya thAya nahi. paraMtu "A jIva baMdha thAya che te pUrvadhanI apekSAe jJAna che ane pazcAtache, ajIva nathI', te chagana che, magana nathI" e ati bedhanI apekSAe darzana che, kAraNa ke pUrvadhanI apekSAe (affirmative) sAthe nAsti (negative)pratyaya paNa thAya che pachInA bedhamAM vizeSatA che. te ja vastunI svarUpa sattA ane vizeSa sattAne siddha kare che. TUMkamAM vastu vastumAM anuvRtti (sadazatA-similarity) pratyayamAM jema jema koI eka moTA vartuLa (cirele) nI trijya hetu vastunI sAmAnya sattA che. ane vastu vastumAM vyAvRtti nAnI nAnI thatI jAya che tema tema temanA bahumadezI (visa datA-dissimilarity) prayamAM hetu vastunI svarUpa aMtarAlakSetrano saMkeca thatuM jAya che ane aMte AkhuM sattA che. atre e khyAla rahe ke sAmAnya ane vizeSa sattAnA vala jenA koI avAntara bhede nathI tevA eka pradeza bhinna bhinna pradeza nathI arthAt sAmAnya ane vizeSa e madhyabiMdumAM samAi jAya che. pRthaka pRthaka be vastu nathI. je sAmAnyathI vRkSa che, te ja AvI ja rIte ApaNI bedhalabdhine vyApAra jema vizeSathI pIpaLo che. je sAmAnyathI jIva che te ja vizeSathI sUma thatuM jAya che tema tema aneka sajAtIya tatuta manuSya che. je sAmAnyathI manuSya che te ja vizeSathI saMgraha svarUpa ApaNA upaganuM yAne ApaNI bebalInuM gaganalAla che. A rIte vicAratAM spaSTa jaNAya che ke vizALa sAmAnya kSetra sara pAmatuM jAya che. ane te te sAmAnyamAM ja vizeSano vAsa che ane A ja kAraNathI eka abheda vastavizeSanI upalabdhimAM virAma pAme che. sAmA ya vizeSAtmaka padAthane vastu kahI che. A rIte sattA dazane payoga je nirAkAra (avizevila) hati te sAkAra mAtranA be bheda hevAthI kama- samuccayavarUpa pariNamaka (vizeSita) jJAnA pagamAM pariNata thAya che. ApaNe upaga zIlatAne pAmelA chAra (dhAtI karmonA baMdhanamAM baMdhAyele paNa AvA ja keme bodha prApta kare che. sAme paDelI vastunuM rAMsArI AtmA) jIvana upaganA paNa jJAna ane darzana : ApaNane upaga mUkatAMnI sAthe ja jJAna thatuM jaNAya che, evA be bheda paDe che. temAM sAmAnya sattAnA bedhane darzana paraMtu tenuM kAraNa ApaNA upaganI skUlatA che jethI ane vizeSa sattAnA bodhane jJAna kahevAya che. ApaNane prathama darzana thAya che ane pachI kamapUrvaka jJAna AtmAnI bedhalabdhinA A be bheda mAtra chadyastha thAya che, tene khyAla AvatuM nathI. nizcayathI darzana thayA AtmAonI apekSAe ja ghaTe che kAraNa ke chatvastha bAda janyathI paNa aMtamuhUta vIte ja jJAna thAya che. AtmAne upayoga kamasamuccaya pariNAmI che. AthI kamasamuccaya svarUpa pariNamana karavAne jene svabhAva che tevA chaghastha jIvane prathama arthanuM darzana ane pachI jJAna thAya digalika karmonA badhya saMbaMdiya thakI ja chadmastha upayoga paNa che. ApaNI bedhalabdhinA vyApAranI kamikatA samajavA kramasamuccaya svarUpa pariNamanazIlatAne pAme che. jenAM eka sthala dAkhalo laIe. ghAtI karmo nAza pAmyAM che te kevaLAnI bhagavaMtane upaga. samasamuccaya svarUpa hovAthI tenA jJAna ane darzana evA be . dUra sAmAnya aMdhakAramAM eka AkRti dekhAya che. A bhe paDatA ja nathI. temanI sarva labdhio ekIbhUta thaI tenA zuM haze' tevI jijJAsApUrvaka tame tene nihALe che. prathama utkRSTa bhAvasthAnamAM rahI yugapat vate che yAne te sarve saMpUrNa te "A kaMIka che teTale mAtra vastunI sattAne baMdha thAya che.. pragaTa thAya che. AthI zrI kevaLI bhagavatine savadeza-kALavatI. A bedhadarzana che, kAraNa ke te AkRtinI koI paNa vizeSatA yamAtranuM jJAna ane darzana niraMtara hoya che,
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 prabuddha jIvana tA. 1-3-4 bhAllAsanI bharatI 9 pannAlAla ra. zAha dIThI he prabhu! dIThI ja gaguru tuja, AvI eTale zrImad rAjacaMdranuM e viSenuM kAvya svAbhAvika mUrati he prabhu! mUrati mehana velaDIjI; yAda Ave ja : mIDI he prabhu! mIThI tAharI vANa, anaMta ana bhAva bhedathI bharelI bhalI lAge he prabhu ! lAge jesI selaDI......dIThI ho...1 anaMta anaMta naya nikSepe vyAkhyAnI che, ajANuM he prabhu! jANuM janma kayA, sakala jagata hitakArINI, hAriNI mAhe je hu he prabhu! jo huM tuma sAthe milyo; tAriNI bhavAbdhi mekSa cAriNI pramANe che. suramaNi he prabhu! suramaNi pAce hatya, upamA ApyAnI jene, tamA rAkhavI te vyatha - AMgaNe he prabhu ! AMgaNe muja surataru phaLecha... ApavAthI nija mati mapAi meM mAnI che. | dIThI che...2. aho rAjacaMdra bAla, khyAla nathI pAmatA e jAgyA he prabhu! jAgyA puNya aMkura, jinezvara taNuM vANI, jANa teNe jANI che, mAgyA he prabhu! maha mAgyA pAsA dvabhAjI; gUThayA ho prabhu ! vUThayA amIrasa e AnaMda vyakata kare che, judAM judAM pratIke, upamA meha, nAThA he prabhu! nAThA azubha, zubha dina vaLyA... ane rUpakathI. suramaNi hAtha lAgyo ane pitAnA AMgaNe dIDI he..3 surataru kaje. puNya aMkura jAgyA; aMkura phUTayA ema kathana - bhUkhyA he prabhu! bhUkhyA maLyA dhRtapUra, karavAnuM kAraNa che. uSarabhUmimAM vRSTinI ane bhInI bhInI dharatInI soDama ane maheMkanI paNa zakayatA na hatI, tyAM tarasyA he prabhu! tarasyA divya udaka milyAMjI; thAkayA he prabhu! thAkyA maLyA sukhapAla aMkura phUTayA-kuMpaLa phUTI, ene AnaMda vyakata karyo che. meM mAgyA pAsAM haLyA-paDayA ane amIrasa meha vyA. azubhadina cAhata he prabhu! cAhatAM sajajana che je haLyA che dIThI che..4 nAThayA ane zubhadina-caDatA divasanI zarUAta thaI. dI ho prabhu ! dI nizA vana geha, vanavagaDAmAM bhaTakIne, sUryanA prakhara tApathI zekAyelA sAkhI he prabhu! sAkhI thaLe jaLa no maLAjI; bhUkhyA-tarasyA vaTemArgune lukhe sUke roTalo ane tRSA kaliyuge he prabhu! kaliyuge dullAhe tuja, chIpAvavA sAduM pANI maLe te enA me para camaka Ave. ene badale ahIM te evA bhUkhyA-tarasyA vaTemArgune dhRtapUra darizana he prabhu! darizane kahyuM AzA phaLIjI dIThI ho....5 eTale ke ghevara jevuM miSTAnna, sAdI pANInI jagyAe vAcaka he prabhu! vAcaka yaza tuma dAsa, divyadaka ane zILI chAMya dharAvate vATano visAmo maLe che. gADha jaMgalamAM aDAbIDa keDI pazu sUjhe nahIM evI ghanaghora vinave he prabhu! vinave abhinaMdana suNajI; rAtrimAM dIvo ane samaMdaranA ghUghavatAM-uchaLatAM mojAMnI vacce kadIye he prabhu! kadIye e deza che, taravAnI AvaData vinAnA DUbatA jaNane naukA maLI ane dejo he prabhu! jo sukha darizana tajI sapharamAM sAthI maLe. paramAtmAnA darzanamAM darzana mAtrathI dIThI ho...6 AvI anubhUti thaI ene AnaMda ahIM vyakata karyo che, ' zevijayajI jJAnI kavi akho paNa kahe che: mAre vAMchayuM bolyuM AvyuM Aja karava. cImanalAla cakubhAI zAhe eka jagyAe yogya ja beThAM besAya sIyuM kAja. kahyuM che: "bhASA bedhArI talavAra che. saMpUrNa satya bhASAmAM eka te vAMcheluM-Icchita vastu maLavI muzkela ane e AvatuM nathI' # ApaNo e anubhava che ke aMtaramAM UchaLatI paNa anAyAsa maLI jAya, ene romaharSaNa anubhava ahIM Urmine ApaNe zabdabaddha karyA vinA rahI zakatA nathI ane Alekhe che. emAM prAptinI vismayatA che ane emAM ahIM khUbInI vAta e che ke ene zabdadeha ApyA pachI rahelAM nATayatattvanI ahIM dhArI asara thAya che. e ja te e abhivyakitamAM ghaNuM ghaNuM avyakata rahI jatuM hoya che. kavikamanI sArthakatA che. bhASAnI-mAdhyamanI A maryAdA chatAM AvI abhivyakitane yazavijayajInI kavitA bhakitasabhara, hRdayanA jalalita AnaMda kaMI ora ja hoya che. bALakanI kAlIghelI vANImAM ane mRdumadhura bhAvaspadathI mahorI UThe che. emAM vinaya anunaya, rasa-roSa, lADa, harSa, ullAsa ane prasannatA bhale kaze artha na hoya te paNa ene mahimA che. mAnavInA Adi vibhinna bhAvAnuM manohara nirUpaNa che. saraLa aMtastalamAM minI helI caDe tyAre sAmAnya mAnavInI abhivyakita e emanI viziSTatA che. Ama chatAM romaharSaNa abhivyakita kAvyarUpa banI jAya che evI anubhUtine samartha anubhavakathA vyakata karatAM vizeSa avyakata ja rahevAnI. kavinI kalamane saMpanna thAya te? saccidAnaMda svarUpanA bhASAnI maryAdAnI pele pAra rahelAM maunathI ja e mANI sAkSAtkAranI ahIM koI vAta nathI; enI jhAMkhInI vAta paNa zakAya. eTale vinsTina kahe che: ahIM bAjue rahI che. mAtra vItarAga-svarUpa pratimAnA darzana 'Language can only deal meaningfully with karatAM je AnaMda ane anubhUti thAya che. ene yazavijayajIe a special, restricted segment of reality. The rest ahIM akSara-svarUpa bakyuM che. and it is presumably the much larger part is bhagavAnanI mUti jotAM ja ullAsanA ghoDApUra UmaTe che. silence.' e mati" mohanala samAna ane vAMchita phaLa ApanArI zabda te vAstavikatAnA, bhAvanA maryAdita aMzane ja ke lAge che. bhagavAnanI vANI, zeraDInI jema mIThI lAge che. arthapUrNatAthI mAMDa mAMDa pragaTa karI zake. zeSa rahela vipula ' zeraDInI mIThAzanI upamA ApIne e indriyagocara vAstavikatA ane saghana bhAvane pradeza te che nibiDa maunane. anubhava ahIM dazya karyuM che, jinezvaranI vANInI vAta *. juo : samaciMtana, pRSTha 168
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 tA. 1-3-84 (pAnA 210 thI cAlu ) anya kAi darzanamAM nathI. zramaNu sa MskRti ja vizvanI evI saMskRti che jemAM prANIomAM ja nahIM, pratyeka padAtha mAM paNu jIvanI sakalpanA karavAmAM AvI che. svayaM te kendramAM rAkhIne anubhava karavAmAM AvyA ke anukULa ane pratikULa paristhitimAM je sthiti ApaNI thAya che, evI ja samasta prANIonI thAya che. ene AdhAre ja teo kahI zakayA ke kAi paNa pratikULa vyavahArathI tamane je STa thAya che evu ja kaSTa tamArA pratikULa vyavahArathI anyane paNa thaze. A bhAva jo badhA samaje, jIvanamAM utAre te zu hiMsAnuM astitva raheze ? jainadarzananA manISIoe pahelI vAra pRthvI, jaLa, vAyu, agni ane AkAzakAyI javAnA astitvaneA svIkAra karyAM. ane sandarbhe emaNe A paMcAstikAyanA jIvAnI viAraNAmAM, durupayeAgamAM yA atiupayogamAM hiMsAnA doSanuM nirUpaNa karyuM". A manovaijJAnika tathya prastuta karyu ke pratyeka du...! yA duvyavasthAnuM mULa kAraNa hi MsAtmaka kriza ka bhAva ja hoya che. manuSyanuM mana samarata sad ane asad vRttionu udgamasthAna hoya che. mULabhUta rIte krodhamAna-mAyA-lAbha je cAra kaSAya che e vyakitane nirantara duvRttio tarapha prere che. yAgazAstra dvArA paNa siddha thayuM che ke AvI durbhAvanAone kAraNe amuka granthi yA cakra kAya rata ane che. eka khAsa prakAranA srAva thAya che ane vyakita evAM ja kruratAbharyAM, juThThAM, dabI, parina MdA, paraduHkha devAnAM kAya' karavA mAMDe che. enu saMtulana khAravAI jAya che. granthi emAM eka tANa vadhatu anubhavAya che. hiMsAnuM mULa preraka tattva krodha che. krodhI vyakti najIvA pratikULa vyavahArathI ja sa Mtulana gumAvI khese che. enI mukhAkRti vikRta thai jAya che, khelavAnAM paNa sAnabhAna rahetAM nathI. khasa, A ja AvegamAM e aneka hiMsAtmaka kAya karI khese che. khIjAonI tala yA AtmahatyA paNa karI nAkhe che. hiMsaka pahelAM peAtAne ja mAre che, pachI bIjAne mAravA udyata thAya che. krodhanI jema anya kaSAya paNa ene hiMsAne mAge ja vALe che. mAna ane mAyAvIthI vadhu hiMsaka lAbhI che. e lAbhane vazIbhUta thaine cerI, dhADa, hatyA, dANacerI- zuM zuM nathI karatA ! sAcuM! e che ke ahiMsAne svIkAra eTale mAnava anavAnI kaLAnA vikAsa karavA. te bhagavAna mahAvIranA yugane joie. satra dhama'ne nAme hiMsAnA nagna nAca thaI rahyo hatA. aMdhazraddhA, jAdU-maMtara, chaLaprapa`camAM phasAyelA samAja pazubali ane naraalimAM dhamane zodhI rahyo hatA. eve vakhate pAtA va hiMsakaeNAnI vacce jokhamamAM nAkhIne paNu, mahAvIre niya thaine kahyuM, hi MsA kAI paNa samaye dhama' nathI, pApa che. leAkAnA bhrama, aMdhavizvAsane paDakAryAM. mANasa-mANasa vacce dhama', jAti, UMca-nIcane kAraNe je hiMsA phelAI rahI hatI. ane ahiMsAnAM jaLathI zAnta karI, A emanu krAntikArI pagaluM hatuM. paNa A ahiMsAnI rakSA ane punaHsthApanA mATe emaNe ananyatama kSamA dhAraNa karavI paDI. hiMsAne zuddha jIvana 210 hasIne sahana karI. jIva ane jIvavA do'nI sAthe jANe khadhAM gAI UThayAM- 'tame svayaM jIvA, jIvavA aa jamAnAmAM badhAMnee, potAnAthI kama na mAtA sukha-du:khamAM koine.' A ahiMsAnA mantrane vatamAna yugamAM gAMdhIjIe utAye ane enA saphaLa prayega karIne A vizALa dezane svatantratAnI prApti karAvI. Aje vizvamAM ahiMsAnI vAta karanArA rAjakAraNI khembamArA paNa karAve che. emanI kathanI ane karaNInA krUraka ja hiMsAne rokI zakato nathI. jo ApaNe kharekhara zAnti, prema joIe teA ApaNe mana, vacana ane kamathI ahiMsA apanAvavI paDaze. kRSNe lesyA zukala lempAmAM parivartita karavI joize. jaina dharmanA siddhAnta mujaba khAdya trya hiMsAnA ja nahI, attaraMgane duHkha paheAMcADanArI bhAvahiMsAnA paNa tyAga karavo paDaze. jaina dharmanA khIjo rata'bha che kamavAda. kamavAdane atha ahI' 'rAmabharese' ke bhAgyavAda nathI, parantu kAryAM ane kriyAona bAkhate che. A siddhAnta paNa vaijJAnika tema ja mana ane kriyAo sAthe joDAyelA che. mANasa potAnAM karelAM kAryonu pariNAma bhogave che. A tathya badhAMe svIkAryu che. ApaNI samasta pravRttionAM mULamAM preraNAsvarUpa yA nimitta svarUpa rAga Sa rahe che. jainadarzana ane hinduzanamAM A kamasa khAkhate matabheda che. pratyeka kama'nA kartA mANasa che ene svIkAra bannee karyAM che, paNa mULamAM judApaNuM che. hindudhama mAM phaLanA dAtA izvara che, jyAre jainadarzanamAM kartA svaya" peAtAnAM karmonu phaLa prApta kare che. e poteja karyAM ane. bhAkatA che. saiddhAMntika bhASAmAM atyanta sa MkSepamAM kahu. tA jevA jevAM krama jIva kare che, evA ja svabhAvane laine sUkSma skaMdha ajIva kama' yA dravyama' enI sAthe chUMdhAya che ane keTalAka samaya pachI paripakava dazAne prApta thane udayamAM Ave che. e vakhate AjanA prabhAvathI jIvanA nAnAdi guNu tiIbhUta thaI jAya che. eka vAra jo ApaNe A satyane samajI laie ke ApaNe je sukha yA duHkhane pAmI rahya chIe e ApaNAM ja karelAM kAryAMnA paripAka che, tA pachI ApaNe sukhadu:khamAM samabhAva dhAraNa karI zakIe chIe. A jJAna thatAMja ApaNe navAM kani rokI zakIe chIe ane anya kukarmAMne bhogavIne yA sakamethI enI asarane AchI karI zakIe chIe. sAthIe ! jainadarzana ja kahe che ke kama* bhale zubha hoya ke azubha, ane A jIvane bAMdhe che, gatiomAM bhramaNa karAve che-eTale e bhAgA pratye paNa udAsa thavAne matra Ape che. parigraha para aMkuza lagAve che. mANasanA karmAMnA bhAra enA asaMyamane lIdhe che. eTale saMyama khAkhate bhAra mUkIne manuSyane cAritrika patanathI bacAvavAnA upAya batAve che. durbhAgya A vAtanuM che ke lee kamane bhAgyanuM pratIka yA paryAyavAcI mAnI lIdhuM. tyArathI niSkriyatA ane ALasupaNu vadhyAM. rUDhigrasta, kurItimAM krUsAyelA leka |
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 prabuddha jIvana tA. 1-3-84 pitAne doSa na jotAM bhAgyane gALe bhAMDavA mAMDayAM. bheda-upabheda che. emanI avasthAo che ke je pRthaka bhAgyamAM hatuM" kahIne pitAnA doSane chAvaravA vivecanane viSaya banI zake che. emane 25kamAM A mAMDaze. A "bhAgya'ne nAme ja UMca-nIca, amIra rIte mUkI zakAya : jJAnAvaraNa parade. darzanAvaraNa=pratihAra. garIba, zeSaNa-zeSitanAM kuMDALAM vadhyAM. bhUkhe maranAre ane vedanIya=madhathI lapeTAyelI talavAra, mehanImadha (zarAba) jhAjhuM khAIne apacAthI maranAra badhuM bhAgyane bharose choDIne 'Ayu lekhaMDanI beDIo. nAma-citrakAra. gotra=kuMbhAra, ALasu ane asaMyamI banavA mAMDe. A bhAgyavAda antarAyaHkhajAnacI.. pApanuM AvaraNa ja' che, kamane pratIka nathI. vyavahAramAM paNa syAdvAda jaina dharmane trIjo staMbha che. sthAvAda vizvane ApaNuM kAryo evAM hovAM joIe ke je ApaNI jema bIjAne paNa apAyele sahuthI mahattvapUrNa vaicArika siddhAnta che. anekAntane prasannatA pradAna kare. eTale ke ApaNe burAIothI bacIe prastuta karavAnI zailInuM nAma ja syAThAda che. lokoe Ane e bahu moTuM mAnavatAnuM sUtra che. jIvana jIvavAne jarUrI syAta' eTale ke "kadAca' nA arthamAM grahaNa karIne Ane anikrame karatAM A paNe koI evuM kArya na karIe ke jethI zrayane pratibaMdhaka mAnI lIdhe. A paNa-e paNanI anizcata ApaNu kRta-kArita ane anumodanathI keIne vidAraNA thAya. dazAne bedhaka mAnIne potAnA vitarka ke kutaka ApyA. jainadarzananI daSTie jIvanI kriyA-pravRtti dvArA kama paraMtu sAcuM e che ke teo AnAM hAdane ja nathI pAmI vaNAnA je pugaLa chava tarapha kheMcAIne enI sAthe coMTI jAya zakayA. yugapuruSa zrImadda hemacandrAcAryajIe Ane spaSTa artha 'amuka apekSAe' ke 'amuka daSTikoNe Apyo che. 'syAta' che, e pudugaLone kamara kahyAM che. karma varmANanA pugaLa kAkAzamAM sarvatra vyApelA che. e jIvanI kriyA-pravRtti dvArA AkarSAIne jIva avyaya che, je anekAntanuM sUcaka che. anekAntane artha che sAthe cATe che tyAre ja karma saMnA pAme che. A rIte vastunA eka ja svabhAvane sarvasva na mAnI letAM enA anya pakSo para paNa vicAra kare. pratyeka vastu vividha guNavALI hoya che.' jIvabaMdhu kArmika pudagaLAne dravya kema kahevAmAM AvyAM che. eTale eka aMzamAM badhA dharma ke svabhAva pUrNa che, A kathana jIvanA rAgaSAtmaka pariNAme bhAvakama kahevAmAM AvyAM che. asaMbhava che. ekAntavAdI ke eka ja pakSane antima satya mAnanArA karmonA nirantara AvavAne Asrava kahyo che. jJAnathI ene anya satya yA pakSane nakAre che. pariNAme vastunuM kharekharuM kavAne saMvara kahevAmAM Avyo che. A saMcita karmane rUpa te dabAI ja jAya che, saMghaSe paNa janme che. pratyeka vastu tapayAthI bALavA ane saMpUrNa karmothI mukta thavuM alaga alaga samaya ke paristhitiomAM alaga-alaga guNadharmo e ja mokSa che. pragaTa kare che. AthI mAtra eka veLAe karavAmAM AvelI vicAre, vRttio ane pravRttionA sandarbhamAM Ane dhAraNa savaMkAlIna satya kaI rIte hoI zake ? mahAvIranA samayamAM ATha prakAranAM mAnavAmAM AvyA che. (1) jJAnAvaraNa (2) ja sAce chu" "mAro mata ja AkharI che'--jenA ahamathI darzanAvaraNa (3) vedanIya (4) mohanIya (5) Ayu (6) nAma saMdharSo jamI rahyA hatA. e samaye A saMgharSothI mukita (7) getra (8) antarAya. AmAMnAM pahelA cAra dhAtiyAM apAvavAne mATe, 5rasparanA SathI muktine mATe tema ja eTale ke jIvana svAbhAvika guNone vAta kare che. zeSa satyane pUrNa rUpe jANavAne mATe emaNe A anekAnta daSTi cAra adhAtiyAM ke je kamaguNone vAta nathI karatAM, lokone ApI. dareka vyakitanuM satya enI daSTi ane vastunI apekSAe satya che, A samajavAnuM jJAna ApyuM. "ja" thI jJAnAvaraNa kamajJAnanA guNane ghAta kare che. paNa"nI dRSTi ApI, jenAthI paraspara prema vadhI zakaye. AthI jJAnane nAza thatAM vyakita jJAna ane (vadhu AvatA aMke) jJAnIne anAdara kare che. pavitra grantha, upadezanI dekaDI uDADe che. buddhi nAstika bane che. A ja - zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha Ayojita rIte dazanAvaraNane kAraNe ene pavitra dazane pratye aruci ke zrI cImanalAla cakubhAI zAha smAraka anAsthA rahe che. vairAgya pratye anAdara yA upekSAne bhAva vasaMta vyAkhyAnamALA rahe che. vedanIya karma sukhaduHkha yA zAtA azAtA rUpe vedanA AgAmI vasaMta vyAkhyAnamALAnuM Ayojana tA. 9kare che. mohanIya karma jIvane mehamAyAmAM lapeTAyele rAkhIne 10-11-12 eprilanA divasamAM karavAmAM AvyuM che. hAla kayAreya mohajALamAMthI chUTavA nathI detuM. e darzana ane cAramAMthI nIcenA traNa vakatAo nakakI thayA che. cAritramAM sadeha pedA kare che, jANavA chatAM ya kalyANa- (1) zrI candrazekhara (janatA pArTInA pramukha) sAdhanA ane sAcA mArga para ArUDha nathI thavA detuM. (2) zrI nAbuddhipAda (mahAmaMtrI sI. pI. ema) Ayukama vividha zarIramAM rokI rAkhe che. tadanusAra zarIra (3) zrI ela.ke. aDavANI nirmANa thAya che. nAma kama sundara asundara aMga-upAMganuM (mahAmaMtrI, bhAratIya janatA pArTI) kAraNa che te netra kama UMca yA nIca gotranuM kAraNa bane sthaLa : inDiyana maracanTasa cembara-carcageTa * che. antarAya kamane kAraNe Icchita vastuonI prAptimAM rItasarano kAryakrama have pachI pragaTa karavAmAM Avaze. bAdhA utpanna thAya che. A vivecanane A rIte mUkI amara jarIvALA cImanalAla je. zAha na zakAyuM ke, mANasanI samasta upalabdhio ke bAdhAo ke sajaka ke, pI. zAha : :: duHkhanuM kAraNa enAM karma ja che. ema te AnA aneka - maMtrIe jhAli zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. re, muMbaI 400 004, Te. naM. 350296 : mudraNasthAna : reDa prinTa, jagannAtha zaMkara zeTha roDa, giragAma, muMbaI - 400004.
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH. By/Sourn 4 Sofeence No. : 37 buddha jIvana prabuddha jainanuM navasaMskAra varSa: 45 aMka. (22, muMbai tA. 16-3-84, rASika lavAjama rUA. 20 paradeza mATe ziliMga 600 muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra : pAkSika chUTaka nakala rUA. 1-00 taMtrI ramaNalAla cI. zAha vidyopAsanA ane vidyApoSaNa ha ramaNalAla cI. zAha (zanivAra tA. trIjI mArce sAMje amadAvAdamAM zrI sAhityanAM vibhinna svarUpamAM keTalAMka evAM che ke jemAM --yazavijayajI jaina graMthamALA (bhAvanagara) nAmanI saMsthAnA sarjakatAnA AnaMda uparAMta zakita anusAra yaza paNa prApta upakrame zrI ratilAla dIpacaMda desAIne tathA mane jaina sAhitya thAya che. saraLa ane manoraMjanAtmaka sAhitya ghaNo pracAra mATe suvarNacaMdraka ApavAne kAryakrama yojAya hate. e pAme che ane lekhakane asAdhAraNa kAti sAMpaDe che. evA --prasaMge meM mArA je vicAre vyakata karyA hatA te ahIM prakAranA saraLa sAhityanuM sarjana karanAra lekhakanI saMkhyA kaMIka savistara svarUpe rajU karyo che.] paNa vadhu hoya che, ane samaya ja mAM navA lekhake jaina sAhitya mahAsAgara jeTaluM vizALa che. eka udayamAM AvatAM jUnA lekhake jhAMkhA banatA jaI bhUtakALamAM mANasa potAnI jiMdagImAM e tamAma sAhityanuM vAMcana vilIna thaI jAya che. bIjI bAju sAhityanAM keTalAMka evAM pUruM na karI zake. jaina graMthabhaMDAromAM vIsa lAkhathI kSetra che jemAM lakhAyelA graMthane vAcakavarga ghaNe maryAdita "dhu hastapratomAM aneka kRtio sacavAyelI paDI che. emAMthI hoya che. evA lekhakane samAjamAM jhAjhI kIti" sAMpaDatI Azare mAtra dasa TakA jeTalI kRtio graMtharUpe prakAzita nathI. paraMtu lekhakane pitAne to pitAnA lekhanakAryathI thayelI che. haju aneka kRtio aprakAzita che, paraMtu ghaNo AnaMda ane saMtoSa maLe che. je lekhaka pAse tene lagatuM kAma karanArA adhikArI vidvAne ApaNe tyAM sajanazakita ane vidvattA -ubhaya hoya che, teo pitAnI 'keTalA ochA che ! vaLI e prakAzita karavA mATe puSkaLa nANuM baMne prakAranI zakitane subhaga samanvaya karI evI racanA kare che joie. jaina samAja vividha kSetramAM nANu te puSkaLa kharce je cirakALa sudhI jIvaMta rahe che " che, paraMtu prAcIna graMthonA prakAzana mATe je nANAM kharcavA mAnasanmAna maLe, yaza sAMpaDe e ekaMdare dareka lekhakane " joIe tenuM pramANa ghaNuM ochuM che. vaLI, prakAzita thayelA gamatI vAta che. paraMtu e AnaMda karatAM paNa graMtha vAMcanArAonI saMkhyA keTalI ? eTalo ochI saMkhyA pAse kazuMka tAvika pAmyAne je AnaMda che, te ghaNo. mATe zuM pra tha prakAzita karavA lAgyuM che ? e prazna paNuM caDhiyAta che. ene svAda, jemaNe cAkhe che temane lokakeTalAkane thaze. ekaMdare jaina gRhastha samAjamAM vidyArucinuM prasiddhinI bahu tamannA hotI nathI. te maLe yA na maLe, - pramANa ghaNuM ochuM che. mahad aMze jaine judA lekhaka te pote nijAnaMdamAM masta hoya che. judA vyavasAyamAM paDayA che; ghaNuM sAruM kamAya che; paraMtu ApaNA Ala kArikee sarjaka mATe pratibhA ane vidyA ke tatva pratye abhiruce bahu ochAne che. abhyAsa upara ghaNe bhAra mUke che. pratibhA paNa pUrvanA : A prazna thaze ke evI abhirUcanI jarUra zI? e vinA na saMskAra ke kamane anusarIne sAMpaDe che. jaina mAnyatA anusAra -cAle? nA, na ja cAle, je samAjane vadhu tejasvI jJAnAvaraNIya karmone kSaye pazama jeTale mATe, teTalI vadhu ' banAva hoya te. khAvApIvAnuM te pazupakSI e paNa jJAnasiddhi. bIjI bAju yazanAmakamane udaya eTale moTe. meLavI le che. mAtra manuSya pAse ja gahana tane teTalI vadhu prasiddhi anAyAsa sAMpaDe. keTalAka vidvAnone, samajavA ke pAmavAnI zakita che. je mANase vidyA jJAnAvaraNIya kamIne kSapazama moTo hoya che, paraMtu temanuM --pratye abhiruci dharAve che, gahana tattva-vicAraNAmAM yazanAmakarma eTaluM udayamAM hotuM nathI. ethI temanI khyAti rasa le che temAM tenuM mUlya samaje che. ghaNAne na samajAtA jeTalI thavI joIe teTalI thatI nathI. bIjI bAju keTalAka lekhaekAda zabdane artha pitAne samajAyAne AnaMda paNa ghaNe kone jJAnAvaraNIya kamano kSaye pazama o hoya che paraMtu temanuM meTA hoya che. te pachI jemAM tattvanI mImAMsA thaI hoya yazanAmakama' eTaluM moTuM udayamAM hoya che ke ochI siddhi - evI tattvajJAnIonI vANI samajAyAne AnaMda keTale badhe chatAM temane ghaNI badhI prasiddhi sAMpaDe che. koIka sabhAgI hoI zake!, ane te jene anubhava thayo hoya te ja tenI lekhakanA jIvanamAM jJAnAvaraNIya kamene kSopazama - atItipUrvaka vAta kahI zake. bhajananA AnaMda ke yazanA ane yazanAmakamane udaya e baMne eTalA prabaLa hoya -wAnaMda karatAM paNa jJAnane AnaMda ghaNA caDhiyAta che. * che ke temanI sAcI vidvattAnI kIti" cemera dUra dUra
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 sudhI dI kALane mATe prasarI rahe che. siddhasena divAkara, haribhadrasUri, hemacaMdrAcAya, upAdhyAya yazeAvijayajI ityAdi e kATinA mahApuruSo che. paraMtu evu' sadbhAgya darekane na sAMpaDe, eTale jJAnAvaraNIya kramanA kSayapazama ane yazanAmakamanA udaya e khemAMthI eka ja pasaMda karavAnu hoya tA nAnAvaraNIya kramanA kSayApakSama ja pasa'da karavA yogya gaNAya. e vinAne yajJanAmakama'nA udaya te kayAreka sAthe mehanIya kramane paNa dhasaDI lAve. lekhaka mithyAbhimAnamAM rAce. pramuddha vana lekhananI sAhityamAM adhyayana ane lekhana ane jete varelAM che tethA lekhakane mATe paNa kayAreka dvidhAbharelI paristhiti UbhI thAya che. keTalAka lekhAne adhyayananA bhAge lekhananu kAya karavuM paDe che, te keTalAkane adhyayana karavA jatAM lekhananA bhoga ApavA paDe che. lekhana ne adhyayana ane samAMtara cAlyA jatAM hoya ane e anene paraspara lAbha thatA hoya evuM bahu ochA lekhakomAM jovA maLe che. keTalAka lekhA lekhanane nimi-te ja adhyayana karI zake che. javAbadArI na hoya to adhyayana karI zakatA nathI, saMkINa pravRttiomAMthI samaya kADhI adhyayana khAtara karavu. e saraLa vAta nathI. lekhananuM nimitta hoya te| adhyayana saMgIna ne cIvaTavALuM ane che. keTalAka lekhAne adhyayana karatAM karatAM svataMtra maulika vicAro, pRthakakaraNa ke tAratamyarUpe eTalA badhA sphure che. ke te te vize kazuMka lakhyA vagara rahI zakatA nathI, adhyayananA paripAkarUpe temanI kalamaprasAdI ApaNane sAMpaDe che. kema ke karavA vidyopAsanA ghaNA samaya mAgI le che, jIvanavyavahAramAM tirupralAbhane eTalAM badhAM hoya che ke eka ja viSayamAM sthira thavAtu kayAreka kiMna ane che. kAi eka ziAmAM pragati karavI hoya keTalIka khAkhatAno bhAga ApyA vagara mA~ thayA vagara jJAnasa'pAdananuM kArya paraMtu samaye samaye navI jANakArI, navI samaja, navI sUjha, navI saMpadAnI prAptine AnaMda eTalA badhA hAya che ke enI AgaLa tira pravRttionA AnaMda tuccha lAgavA sabhava che. te mAsane khIjI chUTako nathI. AsanajaladI thatuM nathI. tA. 16-3-84na jemAM lekhanakAyanA kazA ja baMdhana vinA, yatheccha jJAna. sapAdananI pravRtti mATe keTalAka tejasvI vidyAnAnI gauravabharI AjIvikAnI javAkhadArI samAja potAnA katavya tarIupADI le. samAja dvArA vividha rIte zrutamahimA jo vadhe. ane vidyAvyAsaMganI anekavidha pravRtti jo pASAya te jJAnadaridratA ghaTe ane samAja vadhu ejasavatA ane AzA rAkhIe ke A vicArAnA karyAMka paDadhA paDe samAcAra sagha varta'mAna samaya e ApaNe mATe tItha karInA virahane samaya che. tIthakAnA virahamAM mokSamArga upara sthira rahevAne mATe mukhya Alekhana khe che: jinabiMkha ane jinAgama. jinapratimA ane jinamadiranI pravRtti kudaratI rIte ja vadhu hoya che. paraMtu tenA pramANamAM zrutabhakitanI pravRttie jeTalI vadhavI joie teTalI vadhI nathI. zrutati vadhe, jJAnanuM teja vadhe te! ja samAja vadhu tejasvI ane, paraMtu vartamAna samayamAM vidyopAsanAne peSaka evAM paribaLA echAM che. gRhastha vidvAne jo Arthika dRSTie nizcita hoya te potAnI vidyA-pravRttine vadhu saghana banAvI zake zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhIe ane prati saMsthAoe vidvAnane poSavAnI javAbadArI upADI levI joie. gujarAta sarakAre jema sAhityakArAne nizcita lekhanakAyane mATe lozipa ApavAnI cejanA karI che tevI phelAzipanI sthApanA nizcita projekaTane mATe jaina samAje paNa karavI joie. mAsika khe-pAMca hajAra rUpiyAnA vetanavALI AvI lAzipa uparAMta evI 'vid-vRtti'nI sthApanA paNa karavI joie, keseTa lAibrerI saMdha takathI kaeNseTa lAIbrerI zarU karavAmAM AvI che. judI judI vaividhyapUNa kaeNseTasa vasAvavAmAM AvI che, je paryuSaNa vyAkhyAnamALAnI keseTasa uparAMta prAcIna bhajatAsugama saMgIta ane sadha tathI gata varSamAM cAjAe patrakAratva viSe parisavAdamAM judA judA vyAkhyAtAoe karela vakatavyanI keseTasanA samAveza thAya che. A keseTa lAbrerInI saune lAbha levA vina MtI. rAjanu bhADu eka rUpiyA rAkhavAmAM AvyuM' che ane keseTa dIThTha rUA. 50/- DipojhITa levAmAM Ave che. ** * * saMdha taraphathI netrayajJanu Ayojana karavA mATe caDhariyA phAunDezana, ha. zrI kapubhAI cariyA taraphathI sane za. 20,000/-nu` dAna maLela che, jene sadhe sAbhAra svIkArakaryAM che. zrI cImanalAla cakubhAi zAhe smAraka vasaMta khyAkhyAnamALA ** * saMdhanA upakrame seAmavAra. tA. 9-4-1984 thI gurUvAra tA. 12-4-1984 sudhI zrI cImanalAla cakubhAI zAhe smAra vasata vyAkhyAnamALAnuM AyeAjana karavAmAM Avyu che, jene vigatavAra kAryakrama nIce mujama che: semavAra viSaya : Coalition-a Democratic Alternative tArIkha vyAkhyAtAe janatA pakSanA pramu zrI caMdrazekhara mAsIsTa sAmyavAdI pakSanA janarala sekreTarI ta I. ema. esa. nAmbudrIpAda, gujarAta rAjyanA nA(maMtrI zrI sanata mahetA. bhAtIya janatA pakSanA janarala sekreTarI zrI ela. ke, aDhavANa ** 9-4-84 magaLavAra 10-4-84 budhavAra 11-4-24 guruvAra 12-4-84 samaya: dararoja sAMjanA 6-15 kalArka sthaLa: inDiyana maracanTasa cekharanA vAlaca'da hirAca sabhAgRha, carcageTa. vyAkhyAnamALAnu pramukhasthAna zrI ama. * A jarIvAlA leze. cImanalAle je, zAhe.. ke. pI. zAha ma'trI.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 16-3-84 prabuddha jIvana jaina dharmanA prANu (gatAMkathI sa'pUNa) yAdAde tiraskArane svIkRtimAM badalye. AthI spaSTa thayuM ke smAdAda' vicAravAnI, cintananI vizALa bhUmi prAna kare che, ApaNe je samaye je vicArIe chIe eTalAmAM e pUNu ae, nizrcaya che, saMzaya nathI. jaina dharma' ke 'nanI AthI mArI vizALatA khIjI zI hoI zake ke eNe paraspara virANI dharmAMne paNa sAma jasyathI joyA pArakhyA. gmAthI Ane vAstavabahutvavAdI dhama' kahevAmAM AvyA che. Do. mahendra kumAranA zabdamAM kahIe tA-- anekAntana cittamAM mAdhyastha bhAva, vItarAgatA ane niSpakSatAne udhya kare che, sAtheAsAtha syAdvAda vANImAM nirmAMtA ANavAno pUrepUro avasara Ape che. bhagavAna buddha zAnivAraNamAM mauna rahe che, jyAre mahAvIre daSTi "vaividhyathI enu samAdhAna karyu. ema te sUkSma rIte vastune na pArakhI zakanArAoe UMdhAM-cattAM udAharaNa dardIne AnA virodha karyAM kema ke 'ja' nA aham 'paNa' thI dUra rahyA hatA. AjanA vaijJAnika AInsTAInanA sApekSavAda zu syAdvAdanu "bhaijJAnika rUpa nathI? vicAra vaividhya, ahama, yuddhamAM DUbeluM vizva jo peAtAnA daSTikANunI jaDatA tyAgIne bIjAnA RRSTikANune samaje to vizva bhayAnaka yuddho-sahArAnA jokhamathI cI zake che. vyakti-vyakrita vaccenuM vaimanasya nAza pAmIne premamAM parivartita thai zake che. Aje A syAddAdanI khUba ja jarUra che. ceAthe staMbha samatAvAda ke pU'samapa NubhAva che. bhagavAna mahAvIre eka tarapha ahiMsAne puna: dRDhatAthI pratiSThita karI, yAddAnuM sarvathA navIna temaja samanvayanuM sUtra Apyu, enI sAthe ja yugadraSTAe vizvamAM paraspara prema vadhe, mANasa mANusa vacce atha` ke jAti kayAMya benu, vaimanasyanuM kAraNa na bane e mATe aparigraha tema ja samatAneA jIvanamantra paNa ApyA. emaNe AjathI 2600 varSa pahelAM anubhavyuM hatuM ke mANusA vaccenA saMdhanuM mULa kAraNa Arthika asamAnatA che. AnAthI zASaNanI pravRttine vega maLe che. bhUkhe piDAte mAsa kha mAgavAne prerAya che.- cArI kare che ane pachI hatyAe paNa *rI zake che. A ja dUSaNane dUra karavAne mATe parigrahane paMca pApAmAM mukhya sthAna ApyuM. lAla ane saMgraha badhAM dUSaNo, *paTa AdinuM mULa che. jIvanamAM jarUrI upayogI dravya uparAntanA vyane huMya mAnyuM, kazmIranI bhASAmAM-pANI vadhatAM nAvamAM, gharamA vadhatAM dAma, banne hAtha ulecavAM, e sajjananuM kAma.' A ja rIte brAhmaNu ane abrAhmaNanA saSe... A dezanu "maTuM nukasAna karyu. jAtine kAraNe, UMca-nIcane kAraNe khApasanuM AdhApaNuM vadhatuM gayuM. mANasa mANusane mATe achUta ke tiraskAranI vastu banI gayA. are! ene veda bhaNavAne paNa dhikAra nahotA. A asamAnatAnA virodhamAM paNa eka gUja UThI. mANasamAtra samAna che evA bhAva karyAM. jana-janane jatanI ja bhASAmAM sakhAdhI navA samparkanA prArambha karyAM, dIdrA mahAvIranI A samatASTi keTalI mahAna hatI ke ApaNe saMgrahathI mukata thavAne jAgRta 1 mATe aparigrahanuM vrata laie. ApaNI bAkInI sammatti jarUriyAtavALAne premathI ApIe. kAine bhUkhyA sUvA na daIe. jo Ane prayAga amIrAe karyAM hota tA zuM raziyA ane cInanI katleAma thAta? zuM lAhInI nadIo vaheta ? tA teA gALAthI nahIM, premathI badhAMnAM hRdaya jItavAmAM Avata. Aje ya A siddhAnta samajavAne leAkeA taiyAra nathI. pariNAme nirantara yuddha, cerI-lUTakATa, khUnanA banAvo vadhatA ja jaI rahyA che. samatAnA siddhAntane gAMdhIjIe AjhAdInI caLavaLa sAthe joDayA hatA. sabhavI zake e yu" zrI vineAkhAjInA sarvAMdayavAda A ja samatAvAdanI eka kaDI che. Aje paNa jo ApaNe lahiyALa krAntithI bacI zakayAM hAiee tA enuM mULa kAraNa che ApaNA sArAnI samatA-bhAvanA- ahiMsA-bhAvanA. ane jo khIka che tA e A vAtanI ja ke jo ApaNe haLI-maLIne vaheMcIne khAtAM zIkhazuM nahI. teA ApaNI garadana paNa kapAI zake che. ema tA jaina dhama ane darzananAM mULa tattvamAM aneka tathyAnuM vivecana karI zakAya ema che. paNa A cAra tattva samasta mAnavajAti ane vizvakalyANane mATe sahuthI vadhu upayogI hAine emanI carcA karI che. astu. prayuddhe jIvana (rajisTrezana ek nyujha pepasa' rUlsa anvaye 1956 nA) (phAma' na. 4) nIcenI vigatA pragaTa karavAmAM AAve che. H rasadhArA kA. e. hA. sAsAyaTI prabuddha jIvana' saMbaMdhamAM 1. prasiddhi sthaLa 2. prasiddhinA krama 3. mudrakanu nAma kayA dezanA 4 ThekANu 4. prakAzakanuM nAma kayA dezanA ThekANa 5. tatrInuM nAma kayA dezanA phekANu : 385, saradAra vI.pI. roDa, muMbaI-4 : dara mahinAnI pahelI ane sALamI tArIkha. : cImanalAla je. zAha : bhAratIya : rasadhArA kA. A hA. sAsAyaTI, 385, saradAra vI.pI. roDa, mu baja : cImanalAla je. zAha :bhAratIya : rasadhArA kA. o. hA. sAsAyaTI, : 385, saradAra vI. pI. rADa, muMbai-4 : DA, ramaNalAla cI. zAha : bhAratIya : rasadhArA krA. A. hA. sesAyaTI, 385, saradAra vI. pI. reDa, muMbai-4 6. mAlikku nAma ane H zrI muMbai jaina yuvaka saMdha, saranAmu : 385, saradAra vI. pI. rADa, muMba-4 huM ramaNalAla cI. zAha AthI jAhera karUM chuM ke upara pelI vigato mArI jANa ane mAnyatA mujaba barobara che. tA. 16-3-'84 ramaNalAla cI. zAhu
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ rarara prabuddha jIvana tA. 16-3-94 zAha-yugala sAthe eka sAMja somavAra, tA. 5-3-1984 nI salUNI saMdhyAe capaTI zrI ke. pI. zAhanI saphaLatAnuM rahasya samajAvatAM dAnaparanI maracanTa kalabanI agAsImAM saMdhanA maMtrI zrI ke. pI. zAhe mATe ekAda nana e jIravavAnI emanI tAkAtama dAyakA daramiyAna apaeNla sevA mATe emanuM abhivAdana kara- rahyuM hovAnuM jaNAvyuM hatuM. saMghanA pramukha che. vAne eka samAraMbha emanA mitro ane zubhecchako taraphathI ramaNalAla cI. zAhe emanI ekeka lAkSaNikatAne vidayNa saryAdita dhoraNe yojavAmAM AvyuM hatuM. ' zailIthI prakRtinA ekeka tattane zrI ke. pI. zAha kevA sUjhathe-- i. sa. 1974mAM zrI ke. pI. zAha saMdhanA maMtrI tarIke che ema samajAvyuM hatuM! ke. pI. zAhane zAyarI prema niyukata thayA. tyArathI saMghane Arthika dRSTie ravAvalaMbI ane emanI jabAnanI eka viziSThatA pakaDIne emanA banAvavA vividha yojanAo karI ane te pAra pADI AjIvana Meritorions Performancene "dAyakAnA dekArA' tarIke sa, peTro, suvarNa-mahotsava nidhi ane chelle prajJAcakSa oLakhAvI emane biradAvyA hatA. prekSakagaNe vyaMga-vinoda ene pagabhara karavAnI yojanA emaNe saphaLatApUrvaka pAra pADI. pUNa A pravacana peTabharIne mANyuM hatuM.. . atyAra sudhImAM saMdhanA 1480 AjIvana sabhyo ane 130 'pratyuttaramAM zrI ke. pI zAhe AbhAra mAnatAM jaNAvyuM AzrayadAtAo thayA che. saMdhanA suvarNa mahotsava prasaMge ke "mArAmAM AropaNa karavAmAM Avela saguNothI huM mAtabara nidhi ane rU. 3,500 lekhe aMdha, apaMga ane vibhUSita nathI e bAbata huM gaMbhIrapaNe sajAga chuM ane e anAthane pagabhara karavA gata payuMSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna tarapha pate DagalAM mAMDI zake evI bhAvanA vyakata karI hatI." 153 dAtAo pAsethI maLelAM dAna : A badhI yojanAo krikeTanI ramatane yAda karIne e ramatamAM dareka khelADInuM vatuM pAra pADavAmAM zrI ke. pI. zAhanI dRSTi ane nidhitva ochuM pradAna hoya che ema jaNAvI emanI saphaLatAmAM saMdhanI saMcaya karavAnI emanI kSamatA mahattvanI ane mukhya kArobArI samitinA sabhyamAM rahelI saMghabhAvanA kAraNabhUta banI rahI. AjIvana sabhyanuM lavAjama zarUAtamAM rUA. 251 hovAnuM emaNe jaNAvyuM hatuM vahAlasoyA mitre maLyAne hatuM; hAla rU. 351 che ane peTrananuM lavAjama rUA. ra500 che. AnaMda vyakata karatAM saue emanI pITha thAbaDI che e mATe ame gIta gagananA gAzuM" kavizrI umAzaMkara jozInA e emaNe saune aMtaHkaraNapUrvaka AbhAra mAnyo hato. gItathI zrI bharata pAThaka ane zrINatI zAradAbenanA ka samAraMbhano sau vakatAoe zrI ke. pI. zAhanI saphaLatAmAM zrImatI prAraMbha thaze. zrImatI kekIlAbena vakANIe paNa gItanI savitAbenanI mUka preraNAne biradAvI hatI. anya vakatAomAM rajUAta karI vAtAvaraNane AhalAdaka banAvyuM hatuM. ' zrI sI. ena. saMdhavI. zrI subodhabhAI ema. zAha ane jadA judA vakatAoe zrI ke. pI. zAhanI viziSTha zrI eca. pI. zAha mukhya hatA. zrI zrIdevIena jhaverIe zakti ane lAkSaNikatAne biradAvI hatI. prAraMbhamAM zrI gaNapatabhAI jhaverIe mokalAvela saMdezAnuM vAcana karyuM hatuM, zrI cImanalAla je. zAhe sAthI maMtrI tarIke teo A samAraMbhanA samagra AyojanamAM zrI cImanalAla je. bane kevA ekabIjAnA pUraka rahyA che e zAhanI dRSTi hatI ane zrI amara jarIvAlAne zrI ke. pI. samucita rIte yAda karyuM hatuM. zrI gIjubhAI mahetAe zAhanuM abhivAdana karavAno vicAra skUryo ane emanA emane versatile orator tarIke oLakhAvyA hatA. sUcanathI A samAraMbhanuM nimitta bane ene saune janmabhUmi' ane pravAsI'nA taMtrIzrI harIndrabhAIe AnaMda che. ApaNaT bhAi ema zAha mukhya eka avadhUtanuM paribhramaNa nemacaMda ema. gAlA mahAzivarAtrie bocAsaNanI pUNyabhUmimAM pU. ravizaMkara janAra AvA bhaDavIra karmayogI tapasvInA caraNane pazI dAdAe pitAnA yajJamaya AyuSyanI zatAbdI purI karI 101mAM vaMdana karyA tyAre haiyuM bharAI AvyuM. varSamAM praveza karyo. zatAbdI mahotsavano prAraMbha agAu ame samAroha vakhate emane palaMga sameta maMca para laI pU. dAdAnA darzana karavA emanAM oraDAmAM gayAM. - kavi uzanase emanI AMkhone kAvyapaMkitamAM varNavatAM AvyA. thaDe samaya belI nathatimAM rAkhyA eka kalAkanA kAMtaNa kAryakrama sAthe maMgaLa prArthanAo thaI. sUtaranI ane puSponI aMjalio varasatI gaI. koNa kahe Ane vaLI AMkhyuM? A te pAkI galla darAkhyuM...! (kAkSa) vakatAomAM sarvazrI nArAyaNa desAI, acUta paTavardhana gaMgAbA, ratubhAI adANI, bAbubhAI ja. paTela, zrI siddharAja pU. dAdAnI pAradarzaka AMkhonI jyoti bujhAI gaI che. pazu AMtaraprajJA aparUpa sateja che. saMbhaLAya che ochuM. haThThA, gu. sA. 5. nA pramukha zrI yazavaMta zukala vageree zarIra atyaMta kSINa thaI gayuM che. bolavAmAM paNa khUba zrama dAdAnA kAvyamaya jIvananI bhUrI bhUrI prazaMsA karI hatI. paDe che, paraMtu smRti sajaga che. gItApATha te zvAsocchavAsanI , A bhavya prasaMgane anurUpa bhUmiputrane vizeSAMka jema avirata cAlyA ja kare che. zarIrane atikramI "suvicArano vAtsalyamUti' dAdA vizeSAMka, bhUdana kAryakaruM
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ rara3. tA. 16-3-84 prabuddha jIvana sAthI maganabhAI paTelanI pAMca pustikAo, tema ja pU. dAdAnA ane gAMdhIjI sAthe meLavI ApavAnuM kAma mAthe lIdhuM. dasa pheTAone saMpuTa pragaTa karavAmAM AvyAM hatAM. 1922mAM gAMdhIjIne cha varSanI kedanI sajA thaI. dAdA korTamAM ja khUba pavitratAthI abhibhUta vAtAvaraNamAM zatAbdI raDI paDayA. gAMdhIjIe kAma AgaLa vadhAravAnuM protsAhana samAroha ujavAya. ApyuM. ghaNuM bahAravaTIyAoe pitAne rAha badalAvyo ane mahArAje mANasAInA dIvA pragaTAvyA... zrI dake kahyuM tema "pU. dAdA to koI prAcIna bhUta 1930 nI dAMDIkUcamAM mahArAja aruNu TukaDI sAthe kALamAMthI A kaLiyugamAM AvI caDelA RSi che." zrI agAuthI pahoMcI jatA ane yAtrAnI vyavasthA karatA emanAM nArAyaNa desAIe kahyuM che. emanAmAM RSi ane saMta beune patnI sUrajabAe ane dIkarI lalitAe satyAgrahamAM bhAga lIdhe. adbhuta samanvaya jovAmAM maLe che. svAmI AnaMda pU. dAdAne sUrajabAne deDha varSanI jela thaI. dAdAe 1930, puNyane pahADa kahetA ane bAIbalanAM The tallest among 1932 ane 194ramAM paNa jelavAsa bhogavyo. 194ra mAM dikarI lalitA maraNapathArIe hatI, mahArAja jelamAM hatA. them. muThThI ucerA mAnavI tarIke varNavatA. perola para chUTavAnI zarate jANI jIvananAM chellA gAMdhIjIe eka patramAM lakhyuM tame nasIbadAra che. je zvAsa letI lalitAe kahyuM, "nA, mArA bApune tevI zaratoe khAvAnuM maLyuM tethI saMtuSTa. TADhataDake sarakhAM cIMtharA maLe te choDAvavA nahiM, mane e rIte temane maLavAne umaLa nathI.' TaMkAo, ne have jelamAM javAnuM sadbhAgya tamane paheluM. ane bApa-dikarIne chelle meLApa paNa na thaI zake. je izvara adalAbadalI karavA de, ne tame udAra thaI 1938 mAM haripurA gresa tathA 1941 mAM kalelamAM jAo, te tamArI sAthe jarUra adalAbadalI karuM.' ane 1945mAM viramagAmamAM kelerA vakhate rAta-divasa joyA, | vinobA kahetA, "je koTinA tukArAma, te ja koTinA vagara tanatoDa mahenata karI. ApaNA ravizaMkara mahArAja che. karuNAmUrti che." 1949mAM gujarAtamAM Thera Thera netrayajJo karyA. pAchaLathI vimalAtAI kahe, huM jyAre emane maLuM chuM, gaMgA- daMtaya paNa zarU karyA. nAnanI sucitA laIne pAchI pharuM chuM! paMDita sukhalAlajI mahArAja kahetA, "bApUchI mArA AtmAne kedae saMtoSa emane lekahadayanA ane lematanA devatA kahetA. darzaka ApyuM hoya, te te vinobAe.' kahe che. emanI vANImAM saraLatA, lAghava ane kavine ja 1955mAM mahArAja jagannAthapurImAM sarvodaya saMmelananA sulabha evI citrAtmaktA che." pramukha tarIke varaNI thatAM tyAM gayo. sevAne bhekha laI 1919nI chaThThI eprilanA roja rAtI 13-4-55 nA amadAvAdathI mahArAjanI akhaMDa bhUdAnapAI paNa lIdhA vinA emaNe ghara choDyuM. pitAnI jamIna yAtrA zarU thaI, 16-3-58nA roja pUrI thaI. vibA sAthenI dAnamAM ApI dIdhI, eka tasu paNa pitAne mATe rAkhI padayAtrA 22-9-58 nA suratathI zarU thaI kasANA (sAbaranahiM. vastro, reTiye ane purata ke. eka thelImAM samAI- kAMThA) mAM 14-1-59 nA roja pUrI thaI. jAya eTale ja parigraha. niyamita kAMte khAdI ghaNI bane. 1948 ne gujarAtane dukALa, 1967ne bihArane paNa pitA mATe be dhotiyAM, be aMgarakhA, be TopI ane dukALa, jemAM 800 kUvAo baMdhAvyA, 1968 nuM relasaMha, eka TuvAla rAkhatA ane te doDha varSa calAve. thIgaDAM mArIne 1969 ne banAsakAMThAne dukALa, 1970mAM bhAla naLakAMThAnI paNu... bAkInI khAdI saMsthA ke nehIone ApI de. pacIsa ativRSTi, 1971 mAM baMgalAdezanA nirAzrito mATenuM varSa sudhI te emaNe ekaTANuM ja karyuM. pachI be TAIma khAtA rAhatakArya erirasAmAM vAvAjhoDAthI jalapralayanuM sa kaTa, paNa vacce kaMi ja nahiM. bhUlecUke meDhAmAM jAya, te 24 kalAkanA jyAre lagabhaga traNa hajAra parivAra mATe navAM upavAsa-sAkara ane madhanI bAdhA. emAM cUka thAya te 36 jhuMpaDA baMdhAvyA. sAdhane vasAvI ApyAM, gujarAtabharamAM kalAkanA upavAsa. koIne paNa kahyA vagara...! agiyArasane kavAo ane pANI mATe beriMganuM abhUtapUrva kAma karyuM. jaina upavAsa niyamita kare1920 thI 1960 sudhI te kemI hullaDo, dharatIkaMpa, kudaratasajita ke mAnavasarjita pagarakhAM paNa na paheryA. ughADe page rAtahaTha trIsa-cALIsa ApattiomAM kSaNamAtra gumAvyA vinA mahArAje athAga mAilanI majala kApI nAkhe. eka vakhata bhUdAna yAtrAmAM paga parizrama veThI bhagIratha puruSArtha karyo. bihAranAM kAmamAM zarIra mecavAye, sUjhI gaye, tyAre vinabAjInI samajAvaTathI nIcevI dIdhuM. garamImAM sanasTroka vRA. AMkhe jhAMkhapa AvI pagarakhAM paheravAM zarU karyA. gaI. mahArAje zarIra pAsethI gajA uparavaTa kAma lIdhuM. . . rojanAM vIsa-trIsa mAIla cAlanAra dAdA jelamAM zuM cInanI zAMti pariSadamAM pratinidhi tarIke gayA. zAMghAI, kare ? berekamAM gaNIne AMTA mAre. tyAre emanI najaramAM siMgApura vagerene pravAsa paNa karyo. AvyuM ke temanAM pagalAM jarA trAMsA paDe che. eTale sIdhAM gujarAte emane caraNe karoDo dharyA ane mahArAje te pagalAMe cAlavAno prayAga karyo. te je aMtara 66 pagalAmAM vivekapUrvaka mAnavarAhata mATe vAparyA. anekanA zraya banyA. kapAtuM, te 60 pagalAmAM pUruM thayuM. emaNe gaNita mAMDayuM, ke meghANI kahetA, "mahArAja te jaMgama vidyApITha che" rojanA kapAtA aMtaranuM daza TakA ochuM aMtara teo khoTI AyuSyanAM be varSanA dIrdhapaTane emaNe nilepa, niSkAma rIte cAlatAM kApe che. tarata Teva sudhArI dIdhI. ane karUNAsabhara sevAthI ajavALe. aparigrahI, vinamra ane A emanI karakasarayukata cekasAI! jIvananI paLepaLane nirADaMbarI evA dAdA jevA avadhUte gujarAtanI dharatI para ane rAhatakAryanA karoDo rUpiyAne emaNe pAI-pAIne, janma dhAraNa karyo ane avatAra-kArya karyuM te mATe gujarAta hisAba rAkhe.-Ape. eka paLa ke pAI veDaphavA na dIdhI... tema ja bhArata emanuM sadA RNI raheze. bhAratabhUmi AvA ' dhArALA, paDhiyAra, bAraiyA ke pATaNavADiyA kema saMtethI UjaLI che. A paNe UjaLA chIe. pU. dAdAne koTi anyAya sAme bahAravaTe caDe. mahArAje emane samajAvavAnuM keTi vaMdana he.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ rara4 prabuddha jIvana tA. 16-3-84 mAra ja kamanasIba " che. kAntilAla zAha hAla huM sva. vajubhAI zAhane smRti graMtha vAMcI rahyo mate, te mahAprasthAna hatuM. tene mRtyu kema kahevAya ? mRtyu chuM. vAMcatAM sAnaMdAzcaryamAM DUbI javAya che. jema jema pAnAM lekathI amRta bhaNInuM abhiyAna hatuM. tene mRtyu kema kahevAya ? phare che tema tema vajubhAI mATenA Adara ane abhAva tamathI Aleka bhaNInuM ArohaNa hatuM. tene mRtyu kema kahevAya? vadhatA jAya che. kevA kevA lokoe emane aMjali ApI ravizaMkara mahArAjanA zabdomAM emanI vidAya vakhatanI maMgala che ! dAdA dharmAdhikArI emane "lagrAhI ciMtaka' kahe che, bhAvanI sthiti e emanuM AdhyAtmika svarUpa hatuM.' morArajI nikaTanA sAthI' kahe che. dineza zAha virala vibhUti' A svarUpa ApaNane emanI prArthanA ( kahe che. vimaLAbahena ThakAre vaDIla moTAbhAI" ane saurASTranI sarayAdInI saMghanA prArthanA) mAM jovA maLe che? satvamUti' kahyA che. rAmanArAyaNa nA. pAThake "zubhopamAlAyaka' kahyA che, tyAre araviMda buce "sarva zreSTha leka he prabhu ! ahaMkAra, IrachA, mamatA, rAga e badhAM sevaka gaNyA che. tArI mArI vaccenA aMtarAye che. lagabhaga badhA ja lekhakee-dA. ta. navalabhAI zAha, DAhyAbhAI nAyaka, ratilAla gAMdhiyA, bihArIlAla zAha, jarUriyAta ochAmAM ochI rahe manubhAI paMcoLI vageree-emane "ajAtazatru' kahI biradAvyA che. ********** A vizeSaNa emane ApatA manubhAI paMcoLAe bahu artha ane e ochAmAM ochI jarUriyAtathI garbhita vidhAna karyuM che, teo gujarAtanI amArI peDhImAM eka mAtra ajAtazatru hatA." (kALA akSara meM karyA che.). jIvanapravAha cAlatuM rahe. - A ja rIte vajubhAinI vakatRtvakaLAnI paNa aneka sAmAnya mANasanA (sAmAnya mANasa jeva) leoe mukatakaMThe prazaMsA karI che, kezubhAI vaLiyA lakhe che, temanI vakatRtvazakita ! gujarAtamAM saradAra pachI janasamAjane hRdaya rATale khAine kAma karate rahu. seMsaravA pahoMcI zake tevA eka vajubhAI ja hatA. 194rathI sthaLa vahevAramAM eka paNa kSati na AvavA dauM. 196ranA be dAyakA sudhI te emanI tole Ave e kaI yAda sama vahevAramAM eka pachI eka sopAna caDha. rahuM. AvatuM nathI. karasanadAsa vAchANuM lakhe che, "vakatA te ane hRdayamAM maMtra rAkhuM mA jas: jaya riyara ghanA vajubhAI! teo zretAone maMtramugdha karI detA.' ramaNiklAla joIe kaMI je bIjAne tevI vastunI mane IcchA na rahe gAMdhI kahe che, temanI jozIlI jabAnane jambara prabhAva hate, jenAthI ame ane amArA jevA bIjA caLavaLamAM evI mArA mananI bhUmikA sadAya rahyA karaje. kudI paDyA.' zAntAbahena makavANuM lakhe che, "temanI vakatRtvazakita addabhuta hatI,' ATaluM kahI, bahu ja mahattvanI hakIkta IzvaranI IcchAmAM mArI sarva IcchA samAI jAo Umere che, "pAMca varSamAM meM temane kadI kodhita thayelA joyA izvaranI icchAthI svataMtra evI koI icachA na rahe." nathI." ThAkuradAsa baMga pate dasa bAra varSa para banAsakAMThAmAM vajubhAIne sAMbhaLelA te yAda karI nedhe che, "emanuM maMtramugdha [ A lITIo TAMkavAmAM mULanA kramamAM cheDo phera karyo che.] karanAruM pravacana meM sAMbhaLyuM hatuM. e addabhuta vakatA hatA." vijayAbena pALa nedhe che, "IzArAthI mane bolAvIne ' A lakhI rahyo chuM tyAre mane meTAmAM moTo aphasesa kahe, "kAle tame zuM kahetAM hatAM ? mane bhagavAne bahu duHkha te e vAtane thAya che ke huM vajubhAInA saMparkamAM bahu ja ApyuM ? tame vicAra te kare. huM keTale bhAgyazALI moDe cheka emanI mAMdagImAM AvyA. 1972 mAM mArA gAMdhInA jamAnAmAM mane avatAra maLe, pUjya vinobAjI bhatrIjAnA dIkarA sAthe emanI eka bhANInAM lagna thayAM sAthe rahevAnuM maLyuM. mu kizoralAlabhAI, svAmIdAdA, tyAre amAro paricaya thayo hato, paNa tyAre vajubhAI viSe nAnAbhAI, naraharibhAI, ravizaMkaradAdA, babalabhAI mane khAsa mAhitI na hovAthI te vadhAre gADha na bane. va. nA sahavAsamAM AvavAnuM thayuM. mane mitro, bahene, amArI maitrI te pravRt jIvana ne lIdhe thaI. jema sva. patnI, dIkara, dIkarI, keTalAM sArAM maLyAM che ! huM te mane cImanalAla cakubhAI sAthe mArA saMbaMdha paNa . . ne ja dhanabhAgI mAnuM chuM. emAM ATaluM jarIka duHkha tamane bahu AbhArI hato. i. jI. mAM mAro eka lekha vAcI vajubhAIe mane lAgyuM ?" A emanA jIvananI daSTi. maLavA bolAvyuM, tyAre e sivila hospiTalamAM hatA. tyAra emanI jIvanadaSTi ane mUlyaniSThA darzAvatA be-traNa pachI ame ghaNI vakhata maLyA. amArA baMnemAM gAMdhIbhakita, utAra ApuM:khAdIprema, sAdAIne Agraha vagere samAna hovAthI amAruM paraspara AkarSaNa vadhatuM gayuM; paNa mArA durbhAgye emanI (1) "izvara paranI zraddhA, nirahaMkAritA, nitya jAgRti, bImArI paNa vadhatI gaI, ne mane na vakatRtvakaLAno pratyakSa niyamapAlana ane samayane kSaNekSaNane hisAba-satyAgrahI anubhava thayo, na emanuM koI gIta sAMbhaLavA maLyuM. emanuM kAryakartAnA jIvanamAM ATaluM ja siddha thAya te kevaDI moTI mRtyu paNa kevuM maMgalamaya banI gayuM! vimaLAbahena ThakAranA zakita pedA thAya !"
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 225 hatA. tA. 16384 prabudha jIvana (2) "ahiMsAnI khUbI ja evI che ke moTAmAM moTA vyApaka prajJAcakSuonA svAvalaMbananI dizAmAM kAryakramanI zarUAta paNa pitAnI jAtathI karI zakAya che. AmAM ' sauthI pahelAM sAdAI ane zarIrazramanuM rahasya samajIne tene zAMtilAla TI. zeTha gauravapUrvaka svIkAra karavAno che; kema ke, anyanA parasevAnuM kaMI saMdhanA premaLa jyoti" ane nezanala esosIezana na khape, eTalI ja ahiMsAno nizcaya kare eTale sAdAI phera dha blAInDanA saMyukata upakrame 23 prajJAcakSuone pagabhara ane jAtamahenata upara AvI javAya che. eTale ja TiyAne karavAnA hetuthI judAM judAM yaMtra arpaNa karavAne eka ahiMsaka samAjaracanAnuM pratIka gaNe che ne racanAtmaka samAraMbha, budhavAra, tA. 29-1-1984nA roja tebanA kAryakramane eno vistAra kahyo che. prema ane ahiMsA ene varalI sthita kavInI kepTana sabhAgRhamAM javAmAM Avyo AtmA che.' (3) ekalAthI bhogavAya tenAthI bane teTalA dUra raheje. vadhu ne vadhu samahathI bhogavI zakAya evuM che ke nahIM te - premaLa jyoti nA saMyojaka zrImatI nirubahena tarapha jotA rahejo. ochAmAM ochI jarUriyAtothI jIvana zAhanI prArthanA bAda tenA ophisara-ina-cAja zrI calAvavAnI zakita keLave te vadhumAM vadhu svataMtratA ane maMgasulIkare saune AvakAra ApyuM hatuM. saMdhanA khumArI jALavI zake. jema vadhu jarUriyAta tema parAkrama pramukha Do. ramaNabhAIe kahyuM: 'gata paryuSaNa parva daramiyAna karavAnI zakita kuMThita thatI jAya, haNAtI jAya.' rU. 3,500/- lekhe 153 dAtAo taraphathI maLela rakamamAMthI 23 aMdhajane-apaMgane pagabhara karavA mazInsa ApavAne mAre durbhAgye vajubhAinuM kaI ja lakhANa vAMcavAnI taka Ajano zubha prasaMga che. amAruM kartavya bajAvavAnI ethI mane maLI nathI. mAtra "sabase UMcI prema sagAI jeNe lakhI amane taka maLI che ema emaNe vadhumAM umeryuM hatuM. che e sopAnanI dIkarI para vajubhAIe lakhelo patra majakUra saMdhanA maMtrIzrI ke. pI. zAhe kahyuM : lekenA jIvanamAM pustakane cheDe Apela che te vAMcIne huM to vajubhAInI cetanA Ave ane AnaMdathI jIvI zake evI vinodavRtti nihALI mugdha thaI gayo; ane tethI mane yojanA mahattvanI che. nebanA ceramena zrI vijaya maracanTa vismaya thAya che ke A smRtigraMthamAM vajubhAInI hAsya- amane A pravRttine khyAla Ape, dAtAoe sAtha rasikatAne keIe paNa ulekha kema nahi karyo hoya ! khera. Apyo ane ame nimitta banyA. zrI maMgasulIkaranI mArI pAse paisA hoya, te 1950 bAda janmelAM badhAM kAryapaddhatinI emaNe bhArobhAra prazaMsA karI hatI. gujarAtI yuvaka-yuvatIone A smRtigraMtha huM bheTa Apu ne A prasaMge dUradarzana kendranA samAcArataMtrI zrI goviMda kahe "A jarA vAMce. vAMcazo te samajAze ke amArI peDhI guMthe, mahArASTra rAjyanA TrAnsaporTa kamIznara zrI vI pI. rAjA, gAMdhIjI pAchaLa kema pAgala hatI. gAMdhIjIe eka muMbaInA vibhAgIya pAsaporTa ophisara zrI eca. ema. vajIbhAI nahi paNa aneka vajubhAIo A dezamAM sahegala, senTrala benka opha inDiyA, muMbaInA AsI. padA karyA hatA.' janarala menejara zrI ema. ela. mahera , senTrala benka sAMbhaLyuM che ke vajubhAInuM jIvanacaritra paNa lakhAze. opha inDiyA, operA hAusa zAkhAnA ejanTa zrI ela. je lakhAtuM hoya, ke lakhAvAnuM hoya te prakAzakone namratA Ara. subrahmaNyama, yuniyana benka opha InDiyA, prabhAdevI pUrvaka prArthanA karuM chuM ke bane teTaluM sarakhuM karaje, ne aMdara zAkhAnA ejanTa zrI vAya. esa. jhAlIvAlA ane varkazopanA chabIo mUkavAnA mohamAM paDaze nahi. vajubhAI jevI vyaktine DirekaTara zrI esa. jI. pai khAsa hAjara rahyA hatA. A sarva koIna paNa TekAnI jarUra nathI-pachI e javAhara hoya, ke atithioe saMdhanI A pravRttine biradAvI hatI. ane pitAnA lAlabahAdura zAstrI hoya, ke bAdazAhakhAna hoya-ne tethI AvI kSetramAMthI je prakAre sahAya karI zakAya e rIte sahAya karavAnI badhI chabIo ApavAnuM TALaje. vajubhAIe to jINuM-vastra tatparatA darzAvI hatI. tyAgI dIdhuM che. have e vastranI ApaNe chabIo chApIe samarpaNa thayela 23 mazInonA dAtAo hatA (1) De. te eka prakAranI mUrtipUjA thaze ane pustaka nAhakanuM madhuM ena. esa. elIsa (2) zrI navInacaMdra kezavalAla kApaDiyA thaze. gujarAtanA garIba nAgarikane pAMca rUpIAthI vadhAre ceriTebala TrasTa (3) zrI maMgaLadAsa nAgaradAsa talasANiyA kiMmata bhAre ja paDe. astu. (4) zrI naMdalAla tArAcaMda vorA (5) zrI choTubhAI dozI vajubhAI to vajubhAI ja hatA. (6) zrImatI kAntAbena tArAcaMda dozI (7) zrImatI nirmaLAvNde mahApuruSa te caraNAraviMdam / / bena nAnajI bhedA (8) zrImatI zAMtAbena manubhAI zeTha ane (9) zrI nAraNadAsa mULacaMda TrasTa (Thakakara keTararsavALA). * cheka aMtima divasomAM dineza zAhane vajubhAI kahe, huM Aje je kAMi chuM temAM jema gAMdhIjIne tema aMtamAM zrI subodhabhAI ema. zAhe AbhAravidhi morArajIbhAIne phALo moTo che. morArajIbhAI A kSaNe karI hatI. Aje paNa ahIM mArI pAse ja che tevuM mane satata lAgyA kare che.' (ramRtigraMthanuM pAnuM 73). A vAMcIne mArA jevA mahAzivarAtrinA zubha divase yojAyelA A prasaMga anekane Azcaryane AMcake lAgavA saMbhava che. kadAca amAre nimite tebanA 110 aMdha vidyAthI-tAlImArthIone amArA pUrvagraha cheDI devA paDe. premaLa jyoti taraphathI phaLAhAra karAvavAmAM Avyo hate. : - -
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana to, 16-3-84 zrI ratilAla dI. desAI ane ramaNalAla cI. zAhane vidharmasUri jaina sAhitya suvarNacaMdraka samarpaNa samAroha - + prIti zAha trIjI mArca ane zanivAre gujarAtI sAhitya pariSadanA saMpAna karyuM che. teo tIkhu belI zake che, tathA, spaSTazyana surobhita rA. vi. pAThaka sabhAgRhamAM eka aucitya sabhara karI zake che. sAcalA jIva ane aparigrahI mane dazAne kAraNe smaraNIya samAraMbha yojAye. Ama te A samAraMbha kaMIka maLavAnuM hoya temAMthI paNa ochuM le che. sIDasa maracanTa sArasvatanA sanmAnano hato, paraMtu bIjA cIlAcAlu sanmAna esosIezanamAM rahyA chatAM kadI saTTo karyo nahi. kAjaLanI samAraMbhe karatAM sAva jude, tarI Ave e hate. enA keTaDImAM rahevuM ane jarA paNa DAgha paDavA de nahi e AyojanamAM e ja kenI aucityadaSTi pragaTa thatI hatI, te sAvadhAnI emanI adhyAtmarati sUcave che. vakatAonA pravacanamAM prazaMsAne badale mUlyAMkana tarapha vizeSa De. ramaNalAla cI. zAha vize yazavaMtabhAIe eka jhoka rahyo. pravacano 5NuM saMkSipta chatAM sanmAnIya vyakitaonAM navuM ja nirIkSaNa ApyuM. emaNe kahyuM ke ramaNabhAimAM jIvananAM judAM judAM pAsAMone AvarI le tevA hatA. jIvananI mastIvALuM ane dharmAnurakata ema be prakAranuM samAraMbhanA prAraMbhamAM zrI vijaya jaina graMthamALAnI vyakitatva samAyeluM che. emaNe samagra vizvane pravAsa kheDe che. pravRttionI vigata ApatA De. kumArapALa desAIe kahyuM : ekeya khaMDa emaNe bAkI rAkhyo nathI. 'pAsaporTanI navayugapravartaka AcAryazrI vijayadhamaMsurIzvarajI mahArAjanI pAMkhe' keTaluM badhuM recaka banyuM che. jaina ane ahiMsaka jJAna ane keLaNInA sarvAgI vikAsa mATe vidyAgra the, hovA chatAM emaNe lazkarI tAlIma lIdhI che. nAnapaNamAM vidyAlaya ane vidyAthIone taiyAra karI samAja ane dezane citrakAra thavAnI emanI IcchA hatI, paNu raMgarekhAnA citro caraNe mukavAnI emane tamannA hatI. A. zrI vijayadhama AlekhavAne badale zabdacitra AlekhavAne vyavasAya surizvarajIne mahAmahopAdhyAya zrI yazevijavajI mahArAja tarapha - emaNe svIkAryo ane khaMtathI nabhA emaNe jaina ananya bhakti hovAthI pote sthApelI dareka saMsthAmAM pitAnuM nAma sAhityamAM UMDuM avagAhana karyuM che. cImanabhAInA mUkavAne badale yazavijayajInuM nAma mUkatA. zrI yazovijaya jaina anugAmI tarIke AvyA ane sarasa kAma kare che. graMthamALAe jJAnatane prakAzamAM rAkhavA basso jeTalAM emaNe nATa ane caritra paNa lakhyAM che. ramaNabhAInA pustake Aja sudhImAM pragaTa karyA che. vaLI ' saMrathAe enA jIvanano vyApa prazaMsavA jevo che. sthApakanA nAmathI zrI vijayadharmasUri jainasAhitya suvarNa Do dhIrubhAI ThAkare A baMne vyakitaonA jIvananA samAna caMdrakanI pejanA karI che. te anvaye prajJAcakSu paM. sukhalAlajI, to tAravIne AkarSaka rIte rajU karyA. emaNe kahyuM ke khaMta, sva. motIcaMdabhAI kApaDiyA, paMDitayuM khecaradAsa dezI, niSThA, vidyAprIti ane rava. puruSArthathI AgaLa AvavAnI dhagaza munizrI jinavijayajI, Agama prabhAkara muni zrI puNya baMne mahAnubhAvamAM jovA maLe che. ratibhAine chellA cAra vijayajI, paM. dalasukhabhAi mAlavaNiyA, zrI bhegIlAla dAyakAthI oLakhuM chuM ane emanA saujanya, namratA, sAMDesarAnuM bahumAna karIne pitAnuM gaurava vadhAryuM che. jaina sAdAI, satyaniSThA ane nikhAlasatA jevA guNe mane satata sAhitya, saMzodhana ane patrakAratvanA kSetre mahattvanuM pradAna AkarSAtA rahyA che. je kAma upADe temAM khUba UMDA Utare. karanAra paM. ratilAla dI. desAI ane De. ramaNalAla cI. emanI cIvaTa, jhINavaTa ane bahuzrutatA e badhAMne paricaya zAhanuM Aje sanmAna karatAM saMsthA AnaMdanI lAgaNI satata thato rahyo che. zrI ramaNalAla cI. zAhe nATakothI anubhave che. zarUAta karI pravAsa ane caritre lakhyA. paNa vivecana vakatavyane prAraMbha thaye 5. dalasukhabhAi mAlavaNiyAthI. emanuM mukhya kAryakSetra che. emanI vizALa daSTi judA judA teoe kahyuM ke ratibhAI kAmanA AgrahI che. emaNe kSetromAM pharI vaLanArI che. emaNe emanA vivecanasaMgrahanA ANaMdajI kalyANajInI peDhIne itihAsa lakhavA mATe 250- nAma paNa bauddha prAkRta ane raziyana bhASAmAMthI laine ApyA 300 varSa jUnA piTalAo pheMdIne koipaNa itihAsakArane che. ramaNabhAInuM vyakitatva bahumukhI pratibhAvALA adhyApakanuM yaza apAve tevI kAmagIrI bajAvI che. zrI ramaNalAla cI. kahI zakAya. zAha te Aje cImanalAla cakubhAIne sthAne birAje che A prasaMge kavi zrI umAzaMkara jozIe kahyuM ke : ane emaNe emanI zakita ane pravRttithI A mATenI Ajano prasaMga eka madhura prasaMga che. A saMskAra sevake yogyatA siddha karI che. tAjetaramAM emanuM atyaMta rasaprada potAnI jAta ghasIne prajAnI saMskArasamRddhimAM umero karatAM pustaka "pAsaporTanI pAMkhe' vAMcI gaye, emAM lekhananI kuzaLatA hoya che. dhUpasaLInI peThe baLIne mera sugaMdha phelAvatAM hoya te che ja, paraMtu jayAM jyAM mAnavatAnAM bIja paDayAM che tene che. emanuM vaLatara te kaI samAja ApI ja na zake. jema pragaTa karavA prayAsa karyo che. mAtA savArathI rAta sudhI kAma kare ane tevuM je bIla A pachI gujarAtI sAhitya pariSadanA pramukha zrI yazavaMta karavAmAM Ave te bhagavAnane paNa devALuM kADhavuM paDe. e ja zukalae emanI AgavI gadya sAthe kahyuM ke ratibhAI ane pramANe jo saMskArasevakenI rUpiyAmAM mejINI karavAmAM ramaNabhAI baMnemAM eka dharmabhAva jovA maLe che. zrI ratibhAIe Ave te koIpaNa samAja e vaLatara na ApI zake. paM. vArtAo, caritra ane saMkSipta paricaya paNa lakhyAM che. sukhalAlajI, muni jinavijayajI ane 5. becaradAsajInI sva. "suzIla'ne vArase meLavIne "jaina" patranuM nirbhayapaNe tripuTIne dalasukhabhAI ane ratibhAInI mUMgI hAjarI
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-3-84 prabuddha jIvana rara7 paNa porasa caDe. sagA dIkarA paNa na kare tevI haMpha ApatA eka kAmane umere thAya tema huM IcchuM chuM. je je jaina meM A baMnene joyA che. saMsthAo Arthika saMkaTamAM hoya tene madada kare ane jaina zrI ramaNalAla cI. zAha vize umAzaMkarabhAIe kahyuM ke vidyA ane sAhityanA kAmamAM be be sahAya kare. "teo adhyApaka, lekhaka ane vivecaka che, paraMtu mane sauthI vadhu sparzI gayelI bAbata to emanI pAradarzaka saraLatA che. bhRgu- zrI ramaNalAla cI. zAhe sanmAnane pratibhAva ApatAM rAya aMjAriyA vize gujarAtImAM keIe sArAmAM sAro lekha kahyuM ke paM. sukhalAlajI ane muni puNyavijayajI jevA lakhyo hoya te te ramaNalAlabhAIe lakhyo che. cImanabhAIe AgaLa mAruM kArya sAgaranI AgaLa biMdu samAna che. prabuddha jIvanane dhanya karyuM. Aje ramaNabhAIe kAma sarasa rIte AthI A caMdraka ravIkAratAM AnaMda ane laghutA thAya che. calAve che. A baMnene huM hRdayathI praNipAta karuM chuM, sAthe sAtha A mATe zrI ramaNalAla cI. zAhe saMrathA pratye AbhAranI eka vinaMtI karuM chuM ke gujarAtI bhASA e jenasamAjanI lAgaNI vyakata karI ane jinabhakitanA dhura gIta sAthe deNa che. zrIyarsane kahyuM che ke hiMdustAnanI kaI paNa kAryakramanuM samApana thayuM. (De. ramaNabhAinuM vakatavya A bhASAmAM dasake dasake thatAM parivatane kevaLa gujarAtI aMkamAM anyatra Apela che.) bhASAmAM ja aMkAyelA maLe che. jenasamAjanA rUDA pratApa ke emaNe A badhA graMze sAcavyA che. A sadI pUrI thAya (pAnA 228 thI cAlu) te pahelAM ramaNabhAI--ratibhAI jevAoe tathA kumArapALa A AdivAsI vistAranI mulAkAtanuM saMpUrNa Ayojana jevA navA sAthIoe A badhA bhaMDAromAM paDelA gujarAtI Amarde Foundation taraphathI zrI kaSabhAI caderiyA, sAhityanA graMthane vaijJAnika rIte saMzodhita-saMpAdita karIne zrI bhupatabhAI trivedI ane zrI bipinabhAI saMdhANIe karyuM taiyAra karavA joIe ane zrI zreNakabhAI jevAoe prakAzana hatuM. bhojana vyavarathA dharamapura khAte ane mehanAkAMvacAkhI kAryamAM madada karavI joIe. A sadImAM jainasamAjanuM A gAmamAM sabhA, AdivAsI lokanRtya ane sAMskRtika kAryakrama eka meTuM kAma che te ApaNe nahi karIe te ApaNe mAthe temaja sAMjanA bhajananI vyavasthA AdimAM zrI rAyajIbhAi, ALa Avaze. zrI nAnubhAI ane zrI jayarAmabhAI paTele karelI vyavasthAthI samAraMbhanA pramukha zrI zreNikabhAI karaturabhAie baMne A mulAkAta AnaMdadAyI ane yAdagAra rahI. vidvAne suvarNa caMdraka enAyata karyA, ane kahyuM ke A saMsthAnI saMdha upara saMdhanA zubherachake, peTrane, AjIvana sabhyo AvA vidvAnonA sanmAnanI praNAlikAne huM abhinaMdana Aei Aja sudhI khUba prema varasAvyA che ane grAmaApuM chuM. zrI ratibhAie lakhela ANaMdajI kalyANajInI vikAsanI jarUriyAta mATe A rakamathI ya vizeSa rakama saMdhane peDhInA itihAsane pragaTa thayele pahele bhAga ja emanI maLavAnI che evI zraddhA che. e dAnanuM pUruM mahattva che. saMzodhaka, sAdhaka ane karmaniSTha pratibhA paricaya ApavA paraMtu sAthe sAthe niSThAvAna kAryakare paNa A pravRtti hAtha mATe pUratuM che. emanI sUkSma saMzodhanavRtti ane vigatonI dharavA chAe AgaLa Ave e paNa eTaluM ja jarUrI che pUrI ekasAI AmAM dekhAya che. AjanA samayamAM ane e mahattvanuM pAsuM che. vyakitagata thI eka kaDInA virala evI sAdAI, niSThA ane saccAI emane kArya kare emAM joDAya te AvI vadhu ne vadhu pravRtti hAtha jIvanamAM che. jayAre ramaNalAla cI. zAhane jaina dharma, samAja dharI zakAya. saMdhanA itihAsamAM jaina dharmanI karUNanI bhAvanAne ane sevAnAM kAryonI vAta karIne zrI zreNikabhAIe kahyuM ke caritArtha karavAnuM A pagaluM e mAcihanarUpa banI raheze. emaNe vivecana, caritra, saMzodhana ane pravAsakathA lakhyAM che, paNuM sauthI vadhu te madhyakAlIna gujarAtI jaina kavionI. sAbhAra svIkAra nava jeTalI kRtionuM emaNe kareluM saMpAdana mukhya gaNAya. # vA. . zAha janma zatAbdI graMtha :- saMpA Aje jyAre madhyakAlIna sAhityanA saMzodhananuM vaheNa sUkAtuM jAya che tyAre ramaNabhAInuM kArya preraka banaze. teonI laMDana tribhuna vIrajIbhAi hemANI prakAzaka: valabha DI. gAlA ane lesTaranA jaina senTaranA onararI DIrekaTara tarIke marajIdabaMdara sTezana sAme, muMbaI 9. nimaNuka thaI che. A rIte videzamAM jainadarzanane prasAra * namratA- prakA. arihaMta ArAdhaka maMDaLa, muMbaI karavAnI mahatvanI kAmagIrI teo bajAvaze. A baMne vidvAne. dvArA jainazAsananI vadhu ne vadhu sevA thatI rahe tevI abhyarthanA. nava ratna' 4the mALe, pI. DI' mele roDa, muMbaI 9 sanmAnane pratyuttara ApatAM zrI ratibhAI desAIe | * bhAIkAkAne akSaradeha vaktA : Do. bhogIlAla jaNAvyuM ke Apa sahue mArA vize ghaNuM kahyuM, paraMtu huM sAMDesarA pra. cArutara vidyA maMDaLa, vallabha vidyAnagara-388120 pate jANuM chuM ke mArAmAM zuM guNa che ane zuM avaguNa che? mArA mATe to ema ja che ke mAre Apa sahue kahyuM te ki. rUA. 1 prayatna karavo joIe. Aje jaina saMskRtimAM bahArathI bhale * pramukha lokazAhI: yogya vikalpa moTI dhAmadhUma dekhAtI hoya paNa te badhuM dUdhanA ubharA jevuM che. jaina saMskRtine pAye gaNatI prAkRta bhASAne abhyAsa lekhakaH jazavaMta bI. mahetA prakAzaka: cetana prakAzana, 145, ocho thavA lAge che. ghaNuM ja aprakAzita sAhitya ApaNI khI, mitula TAvara, narImAna poInTa, muMbaI-40 020. pAse paDayuM che. zrI zreNikabhAI ghaNuM kAma kare che, paNa temAM vikretAH Ara Ara. zeThanI ku. ki. rU. 4 00
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana . tA. 16-3-84 AdivAsI vistAranI mulAkAta karUNAnI bhAvanAne jIvanamAM utAravAnuM sopAna * pannAlAla ra. zAha : lageTIbhara rahevuM. bIjuM vastra maLe tyAre e badalavI. ' zrI kapurabhAI caMderiyA eka daSTivaMta udyogapati che. ne maLe te mahinAo sudhI enAthI caMlAvavuM. Ama chatAM sAmAjika kArya mAtra dAnathI ja ane e paNa jarUriyAtanI khumArIthI rahevuM. rageraga mAM pUrI prAmANikatA. mahuDAne dArU pUrepUrI rakamanuM dAna meLavIe to ja thaI zake e daSTibiMdu e emanuM pINuM. AvatAranI AgatA-svAgatA enAthI emane svIkAryuM nathI. kula jarUriyAtanI 30 TakA jeTalI rakama thAya. enA nazAmAM kadAca koInuM kAsaLa kADhavAmAM Ave dAnathI ane bAkInI rakama rAjaya ke kendra sarakAra, benka, te e lAzane khabhe nAkhI, pilIke cekImAM hAjara thavuM anya ejananIjha ane sthAnika kALArUpe ekaThI karavAmAM A ane mANasane DhALI dIdhAno nikhAlasa ekarAra kare. badhAMnuM saMkalana karavAnI emanI sUjha AgavI che. ApaNe mAlikInI bhAvanAno saMdatara abhAva. ' pazudhanane cArA tyAM phAjala samayano upayoga karavAnI paNa daSTi nathI. eka mATe kudaratanA khoLe chUTuM mUkavuM. ApameLe e pazuo janA bAlavADInI. e bAlavADInA saMcAlake e bAlavADInAM pAchAM phare, paNa ene khIle bAMdhavAnI manA2A nahIM. e - samaya bAda bIjI pravRtti kare ja nahIM. A paristhitimAM pazuona devA nahI. dUdhanA gharagaththu ke vyApArI upayAganI AmUla parivartana lAvI, bAkInA samayamAM bIjI bAlavADInI bilakule nahIM. dUdha vecavAnI vAta karIe to ApaNuM ke anya pravRtti hAtha dharavAnI haiyAukalata emaNe dAkhavI, marmasthAna vIMdhI nAkha evA saNasaNate jaDabAtoDa javAba maLe : vetana ke vadhArAnA vaLatara vinA ke pUraka vadhArAthI eka mAnavaalyA, ApaNI mAnuM dUdha vecIe kharA? gharanA vAsavAnI kaDAkUTa zakitanA hAlanA upayogamAM dasagaNe vadhAre karI zakAya e nahI. cerInu nAmanizAna nahIM. aparigrahanuM nAma paDyA vinA AbatanuM udAharaNa emaNe puruM pADayuM che. grAmavikAsanI emaNe enuM pUrepUruM AcaraNe. pite garIba che evuM paNa e gAmaDAnI hAtha dharelI pravRttimAM emaNe A paddhati apanAvI che. emanI prajAne lAge nahIM: AvuM A zabdacitra kAlpanika nathI. sAthe pravAsa kare ke besavuM e 5NuM kahAve che. avAranavAra mAnavAmAM na Ave evI eka hakIkata che. AvAM gAmaDAM navA navA vicAra ApyA ja kare. jIvaMta vyakitatva kene emAM ja bhAratane AtmA vase che. kahevAya enuM teo udAharaNa che. Ama kahevAmAM atizayokita : AvAM bhalALA AdivAsIonI vacce ekAda nahIM, paraMtu apekita che. dina gALavA saMdhanI kArobArI samitinA sabhyone A rIte AdivAsI vistAranI mulAkAta ane pravRttinI (patnI sahita) umaMga thaya. enI ' preraNuM Apa- jAta-mAhitI meLavIne saMghe A dizAmAM kAma karavAne nAra " hatA saghanI kArobArI samitinA nimaMtrita nirNaya karyo che. A vistAranA grAmavikAsa mATe saMdha sabhya ane caMderiyA udyogagRhanA thI kapurabhAI caMderiyA. rU. 1,00,000/- hAla turata ApavAnuM TharAvyuM che ane emanA Anande Foundation dvArA cAlatI grAmya ochAmAM ochA rU. 2,00,000/- payuSaNa vyAkhyAnavikAsanI pravRttio najaronajara nihALavAne ane bharapeTa mALA daramiyAna ApavAnI bhAvanA che. mAM yuvAne ame sau sabhyae lhAvo lIdhe ravivAra, tA. A pramANe saMdha taraphathI rU. 1,00,000/- apAya temAMthI 26-2-1984 nA roja. vaiidakIya sAravAra ane ArogyanI jALavaNI mATe rU. 56,500/-, | valasADa jillAnA dharamapura tAlukAnA ekadama aMdaranA zaikSaNika pravRtti ane tAlIma mATe rU. 85,500/-, sAmAjika gAmaDAmAM javAnuM ame pasaMda karyuM. bhAre varasAdanA kAraNe ane sAMskRtika pravRtti mATe rU. 20,000 ane TekanIkala tAlIma varSamAM 4 thI 6 mAsa tAlukAnA mukhya mathaka suddhAMnA mATe zeDa, yuvA ane pAtALa kuvA tema ja DemenTaTrezana saM5kathI vaMcita rahe, evA sAta sAta girizikharanI pele mATe zeDa AdenA bAMdhakAma mATe rR. 1,30,000/-nI pAranA gAmaDAmAM-mohanA kAMcaLI gAmamAM ame pahoMcyAM. pAkI jarUriyAta rahe. saMdhanA pradAna uparAMtanI uparokata jarUriyAta saDaka te ThIka, kAcI saDaka paNa nAmanI. basa te tyAM jaI ja na sarakArI khAtAo ke benka taraphathI rU. 95,000-, sthAnika zake. khaTArAmAM gAdalAM pAtharI emAM besI tyAM pahocyAM. jaMgala sahakArI maMDaLI taraphathI rU. 55,000/-, sthAnika UDatI dhULathI amAruM svAgata thayuM. kadAca muMbaIvAsI anya saMsthAo taraphathI rU. 17,000/- ane Anande hovAnA amArA gauravanuM vismaraNa karAvavAnuM kudaratanuM kAvataruM Foundation ke anya taraphathI rU. 36,000/- nI rakama hoya ! nAma jaina yuvaka saMdha, paNa uMmaranI dRSTie 79 maLatAM Azare rU. 3,00,000/- nI grAmavikAsanI pravRtti vanA zrI e. je. zAha jevA vayovRddha ane A lakhanAra hAtha dharI zakAya. saMdhanA eka lAkhanA pradAna sAme 1: 2 nA jevA ekAda be sabhya sivAya bAkInA sadhaLAM sabhya 50 pramANunA dharaNe A kAma hAtha dharAze. payuMSaNa vyAkhyAnavarSanI uparanA nAma ane u mara jotAM Anarcle Found- mALA daramiyAna vyakata karela bhAvanAnusAra bIjA ochAmAM' RationnA zrI jayarAmabhAI paTelane thoDuM vismaya thayuM ane ochA rR. ,00,000/- nAM dAna maLe te AgAmI varSa ciMtA paNa thaI. paraMtu vaicArika dRSTie ane manathI yuvAna daramiyAna rU. dasa lAkhanuM grAma vikAsanuM kAma thAya. ' ' evA A vaDIlane saMgAtha mANatA emane paNa sAnaMdAzraya thayuM! (vadhu mATe jue pAnuM 227) mAlika : bI muMbaI' jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. 23, saMbaI 400 004. Te. naM. 3pa0296 : mudragusthAna reDa prinTa, jamunnAtha zaMkara zoTa roDa, giragAma, muMbaI - 400004. ,
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ egd. No. MR. By South 54 leonce No. 137 T | prabuddha jIvana v prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa: 45 aMka 23, muMbaI tA. 1-4-84 mubai jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra : pAkSika. :: vArSika lavAjama rU. 20 paradeza mATe ziliMga 60 chUTaka nakala rU, 1-00 . taMtrI ramaNalAla cI. zAha gupta ane mukta prajAjIvana ramaNalAla cI. zAha - raziyAnA pramukha yurI AdropavanuM avasAna thayuM te pramukhapadanI cUMTaNI e jagajAhera vAta che. seviyeTa yunipachI tenI jagyAe koNa Avaze tenI saithI vadhu phikara yananA pramukhapadanI cUMTaNI atyaMta gupta hoya che. baMne dezo amerikAne hoya e svAbhAvika che. potAnI pratispadhI vacce A rIte be cheDAnuM aMtara che. mahAsattAnA sUtradhAra keNu thAya che, e mATenI utsukatA te - amerikAmAM videzIo vijhA meLavyA pachI game tyAM -sahaja hoya, paraMtu pitAnA badhAM ja sAdhane dvArA tAbaDatoba ghUmI zake che; game tenI sAthe haLIbhaLI zake che. tyAM vadhumAM vadhu mAhitI ekaThI karavAnI tAlAvelI paNa temAM mukata ane svataMtra prajAjIvana che. soviyeTa yuniyanamAM dekhAI Ave tevI hatI. duniyAnA keTalAka nAnAmoTA dezomAM dAkhala thayA pachI videzIone pratyeka nagarane jo sattAsthAne kANu Ave ene nirNaya keTalIka vakhata amerikA peTe vijhA meLavavuM paDe che, je badhAMne badhAM ja zahera mATe karIne te dezamAM sAma, dAma, daMDa ane bhedathI dakhalagArI karIne sahelAIthI maLatuM nathI. seviyeTa yuniyananA prajAjane rAjaramata rame che. keTalIka vAra pitAnA dhAryA pramANe te saphaLa kAyadesara kadAca badhe harIpharI zakavAne svataMtra haze, paraMtu thAya che. mukata lokazAhIvALA deze vizenI badhI mAhitI eka prAMtamAMthI bIjA dUranA prAMtamAM javA jeTalI bacata bahu -tene sulabha hoya che. lazkarI saramukhatyArIvALA dezamAMthI ochA loko pAse thAya che. soviyeTa yuniyanamAM pitAnA paNa te judA judA ejanTo dvArA ghaNI bAbatamAM satata prajAjane upara paNa sarakArI jAsUsI ghaNI che. joke satata "mAhitagAra rahe che. keTalAka sAmyavAdI dezamAMthI mAhitI DaramAM rahe che. 1917nI krAMti pachI tamAma garIbI dUra maLavAnuM tenA mATe muzkela nathI. paraMtu eka raziyAnI thaI che. Arthika dRSTie samagra prajA pagabhara bAbatamAM amerikA bahu mAhitI meLavI zakatuM nathI, ane banI che; mahenatu ane khaDatala che. raheThANa, pitAnI icchAnusAra sarvocca sthAne koIne besADI zakatuM keLavaNI, Arogya vagerenI tamAma sagavaDa rAjya taraphathI nathI. sAma, dAma, daMDa, bheda dvArA raziyAmAM dakhalagIrI karavAnuM maLe che. prajAmAM zikSaNanuM pramANu se TakA jeTaluM pUrNa che; kAya ghaNuM kaparuM che. sattAsthAne AvelI vyakitao vize paNa Ama chatAM sarerAza prajAjIvane mukata, svataMtra ke khuzAmajAja amerikA pAse jhAjhI mAhitI hotI nathI. Ama chatAM lakarI nathI. anya pakSe amarekAmAM Arthika samRdidha che, vANI ane vaijJAnika draSTie pitAnI sarasAI karI zake evI svAtaMtrya che, zikSaNa che, Arogya che, prajA khuzamijAja e eka mAtra mahAsattA che eTale enA vize pitAne satata che. paraMtu jeTalA sainike, keLavaNIkAro, Ijanera, vaijJAnika jAmata ne mAhitagAra rahevuM paDe che. meTI saMkhyAmAM sAveyeTa yuniyanamAM che teTalI saMkhyAmAM seviyeTa yuniyana pitAnI keTakeTalI bAbatomAM pUrepUrI amerikAmAM nathI. amerikane jeTale Dara raziyAne che teTale -guptatA evI sarasa rIte jALave che ke kayAreka raziyAne amerikAne nathI. sunitAne te AzcaryamAM mUkI de che. yurI AndorevanuM 72 varSanA ceramena janma sAIbiriyAnA eka kheDUta avasAna thayuM tyAre ja bahAranI duniyAnA dezane, khuda kuTuMbamAM thayo hato. nirdhanatAne kAraNe ghaNAM kaSTo veThelAM. amerikAne paNa pahelIvAra jANavA maLyuM ke AndopevanAM kizorAvasthAmAM ja gujarAna mATe karI zarU karelI. pachI patnI hayAta che! khuda seviyeTa yuniyanamAM paNa nokarI ane abhyAsa sAthe sAthe calAvelAM. khAvA pUratuM karaDe lekane AnTrovanAM patnI vize khAsa kazI ja maLatuM nahi. paheravAne sArAM vacce paNa nahi. 1917nI khabara nahi hoya. AndrovanI jagyAe kensAnTina kAMtimAM bhAga lIdhe. krame krame eka pachI eka perane sattAsthAne AvyA. paraMtu emanA aMgata jIvana sattAsthAne AvatA gayA. ane chellAM keTalAMka vize amerikAne ke bIjA koI dezane khAsa kazI khabara varSothI piliTansuranA sabhya tarIke paNa cUMTAtA rahyA. bhUtapUrva pramukha brejhanevane emanAmAM pUre vizvAsa hatA, - amerikAmAM pramukha sthAna mATe nirNaya enI samagra kAraNa ke ceramekenI smRti bahu sateja che. ghaNAM varSonI -prajA mata ApIne kare che. seviyeTa yuniyanamAM pramukhapadane ghaNI vigate te cokasAIpUrvaka smRtine AdhAre tarata kahI nanirNaya piliTabyuronA bAra-tera sabhyo ja le che. amerikana zake che. brejhanava pachI ceramene pramukha tarIke cUMTAvA joItA
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 hatA, paraMtu AdropAva cUMTAtAM temaNe aNugamAM vyakata karavAne khale ke ADA cAlavAne badale pUrI vaphAdArIthI AAndropAvanI sAthe kAma karyuM. kadAca ceranenjA AndropAva jeTalA hoziyAra nahi hoya te paNa rASTrane saMbhALI zake teTalA zaktimAna jarUra che, evI amerikAne khAtarI thaI che. kheDUta-putra hAvAne kAraNe saraLa ane ochA heziyAra che. ema mAnI amerikA kadAca rAjI paNa thayu haze. ceranendAnI mukhAkRtine abhyAsa manevaijJAnikA pAse karAvIne paN amerikAe keTalAMka anumAna tAravyAM che. AndhropAvanI davividha vakhate kAika guptacara dvArA amerikAe e paNa jANI lIdhuM ke ceranenko eka miniTamAM keTalIvAra zvAsa le che! A lekhaDI paDadAvALA dezamAMthI AvI nAnI nAnI mAhitI meLavavA mATe paNa amerikAne keTale badhA puruSAya karavA paDe che. bIjI bAju pramukha regananA jIvananI tamAma vigatA khullI kitAbanI jema samagra duniyAne sAMpaDI zake che. prabhu jIvana zu seviyeTa yuniyane ATalI badhI guptatA jALavI rAkha vAnI jarUra che kharI? zuM prajAnA vikAsa mATe guptatA anithAya che? kahevAya che ke A guptatAne kAraNe ja seviyeTa yuniyana ke cIna jevA deze ghaNI badhI pragati theADA samayamAM karI zakyA che. rASTranA tamAma lakAnI roTI, kapaDAM te makAnanI jarUriyAta sArI rIte sASAya e rASTranI pahelI pharaja che. seviyeTa yuniyane e dhaNAM ochAM varSoMmAM siddha karI khatALyu. samagra prajAne suzikSita karI. bekArInu nAmanizAna na rahyuM. guptatA na jALavI heta te! kadAca ATalI siddhi prApta thai hota? najIkanAM ane dUranAM rASTronI khArI sIdhI ke ADakatarI dakhalagIrIthI prajAjIvana sakSubdha bane che, anak UbhA thAya che, mATI caLavaLe mAle che, vigraha thAya ae, pragati dhAya che. bhUkhane kAraNe maravA paDelA mAsane vANIsvAtaMtryanI bahu paDI nathI hotI. paraMtu khAdhepIdhe taMdurarata thayelA mAsa vANIsvAtaMtrya vagara pazu jevA thai jAya che. seviyeTa yuniyanamAM sAmAnya lekAnu jIvana bahu tejasvI ane prasanna na kahI zakAya. amerikAmAM prajAjIvana samRdhdha ane vANI arvAcIna gujarAtamAM sudhInI naitika ane sm shd pazcimanA sAhityanA prakhara vidvAna ane pratibhAzALI, vivecaka preA. cI. nA. paTele tA. 22, 23, 27 ane 28mI phebruArI 1984-A cAra divasa, yunivasi'TI kalaba hAusa (carca'geTa) nA sabhAgRhamAM, merala enDa seAzyala thiMkiMga ina mena' gujarAta kroma nama'dAzakara Tu umAzaMkara' arvAcIna gujarAtamAM nama dA karathI umAza Mkara sudhInI naitika ane sAmAjika vicAradhArA' e viSaya upara, muMbaI yunivarsi TI. mAyAjita Thakakara vasanajI mAdhavajI vyAkhyAna zreNImAM pAMca vyAkhyAna ApyAM hatAM. temAMnAM pahelA, khIjA ane trIjA vyAkhyAnanA sakSipta anuvAda ahIM rajU karavAmAM Avye che. tA. 1-4-4 svAtryavALuM che. para'tu eTalu' siddha karatAM ene keTalA badhA. samaya lAgyo! kALA gulAmeA upara keTalA krura vartAva hatA! ane atyAre peAtAnI samRddhi TakAvI rAkhavA mATe duniyAnA khIjA dezanu keTaluM. adhu zASaNa sIdhI ke ADakatarI rIte karAI rahyuM che! kayAreka mAnavatAvihoNuM valaNuM pA dekhAi Ave che. khIjA vizvayuddha pachI duniyAnA keTalA badhA deze ga saramukhatyArazAhI AvI gai che. keTalA adhA dezonI prajA Arthika bhIsamAM jIvana vitAve che. vaLa keTalA badhA leAkAe vANIsvAta tryavALuM jIvana maLyu che. raziyA ane amerikAe ane rASTrA lazkara vyUhAtmaka dRSTie agatyanI ane atyaMta vizALa dharatI dharAvatA deza che. ekanuM prajAjIvana gupta che, bIjAnuM mukhta che. ane lazkarI ane Arthika dRSTie samatha' che. e aneteka je poSAya te paddhati khIjA nAnA dezane na paNa paravaDe. ane mahAsattAo dvArA duniyAnA ghaNA dezamAM gupta rIte dakhalagIrI thayA kare che ke jethI avikasita ke vikAsazIya rASTro gupta ke muta prajAjIvanane savathA soMpUrNa lAbha uDAvI zake, na uThAvavA devAmAM Ave. duniyAnA ghaNAM rA avikasita rahe e A mahAsattAonA parama svAInI vAta che.. vartamAna samayamAM lazkarI ane vaijJAnika - parizmAne kAraNe kAi paNa rASTra khIjA rASTrAthI taddana alipta rahI zake ema nathI, peAtAnA ja rASTranA asaMtuSTa virodhIonI vidhAtaka pravRttio ane pADozI rASTronI uzkeraNI ane dakhalagIrIne kAraNe sattAnI samatulA khAravAya che ane varu ane vadhu rASTro lazkarI saramukhatyArazAhI tarapha dhasaDAya che, ane eka vakhata lazkare sattAne svAda cAkhyA pachI prajAnA hAthamAM sattAnAM sUtrA jaladI AvatAM nathI. ethI prajAjIvana keTalu badhu... kacaDAya che. samagra prajAjIvana mukta hAya, svata hAya, prasanna heAya, suzikSita hoya, sAru Arogya dharAvatu hoya, Athi'ka rIte samRddha hoya evuM duniyAnAM badhAM rASTrone mATe zakaya banaze kharuM? evu' zakaya banavA devAze kharu. namAzaMkarathI umAza kara sAmAjika vicAradhArA muMbai yunivarsi'TI AyAjita vyAkhyAna zreNImAM ke. cI. nA. paTele ApelAM vyAkhyAne saMkalana ane sa MkSepamAM anuvAdaH * kRSNavIra dIkSita prathama divase pramukhapadethI muMbaI yunivarsiTInA gujarAtIvibhAganA vaDA DA. ramaNalAla cI. zAhe ane prA. cImanalAlItrivedIe prA. cI. nA. paTelanI pratibhAnA tathA temanI vidvattAne paricaya ApyA hatA. pro. cI. nA. paTele prathama pote muMbai sana 1936 thI 1940 sudhI eka vidyAthI" yunivarsi'TInuM RNu kiMcit aMze paNa adA (vadhu mATe jue pAnuM 239) yunivarsi TInA hatA te kahI, karavAnI ta \
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-4-4 prabuddha jIvana pravartamAna mAnavasaMdarbha ane navalakathA . . . sumana zAha Aje ApaNe avakAzayugamAM jIvIe chIe. vizva laghu A navalakathAnA Adhunika vikAsa daramyAna temAM mahAkAvyane -ane saMkula banatuM Ave che. pRthvInuM eka glaeNbala vileja'mAM pratApa paNa jovA maLe che. kAvyanI amUrtatataraphI dizA , bahu jhaDapathI rUpAntara thaI rahyuM che. muvI, TI. vI. ane prajAsamUhone mAphaka na Ave, paNa kathAnI mata sRSTi hamezAM seTelAiTajanita vyApaka samUha-mAdhyama vaDe koI paNa spandanane AkarSaka nIvaDe. navalakathA ApaNA jamAnAnuM saphaLa mAdhyama vani-prakAzaba ke bhASAbaddha karI thoDIka ja vAramAM vizva che tethI ja ene uccagrAhe sAthe sAMkaLavI ghaTe che. enA samagramAM prasarAvI zakAya che. kaI paNa kRtinI hajAronI durupagane bhaya che. tethI ja ene vize vAraMvAra nukatecInI saMkhyAmAM nakala AbehUba karI zakAya che. kalAne sahRdayI karavI joIe. 'karaNaghela" ke munazInI aitihAsika navalabhoktA ja bhogavaze evuM nathI rahyuM. saMkhyAbaMdha anadhikArIo sRSTinI tulanAe "sarasvatIcaMdra'kArane uccagrAha spaSTa hatuM, paNa A TekanokreTa sabhyatAmAM vijJAnanA "mAla" tarIke ene ane temAM navalakathAnA saphaLa kAmamanI sUjhabUjha paNa pitAne tyAM eka kemoDiTI' rUpe vasAvI le che. lAbhoganI bhaLI hatI. navalakathA zuM karI zake te vizenuM zarate ghaTatI Ave che. bIjI taraphathI mANasa vizvayuddhanI govardhanarAmanuM jJAna zakyatIta hatuM, balake e vize te kAyamI paristhiti paNa sarasa rIte vikasAvI rahyo che. game bhAre AsthALu hatA. nAyaka sarasvatIcaMdramAM sthira thayelI te kSaNe ApaNe ApaNo anekagaNe saMhAra karavAnuM sAmarthya vaitika dharI eka kSaNa mATe paNa enA lekhakanA dhyAna bahAra dharAvIe chIe. mahAsattAo ke trIjuM vizva pravartamAna rahI nathI. bIjI dharI paranuM kAma kalA-lakhe siya bhale nathI cAnavasarbhane bhayamukta karI zake tevAM kaI cihno gocara thayuM, paNa racanAnuM govardhanarAme kareluM vibhAvana navalakathAnA thatAM nathI. yaMtravaijJAnika pragatinI jhapaTamAM hajI purUM jagata prakAra sAthe barAbaranuM sAmaMjasya dharAve che. gAMdhIjIne kAraNe nathI AvyuM paNa evI pUrNatAne jhAjhI vAra nathI sAmrAjya kadAca, munazInA chAtalAsa-vezvamAMthI nIkaLIne ApaNe pravartamAna vAdI zRMkhalAthI svataMtra thaIne lekazAsanarUpI mUlyane vaLagelAM sa dabha sAthe navalakathAne tema ja samagra sAhityane joDI zakelA. ApaNu jevAM rASTra pitAnI Atmachabi mATe ThIka ThIka jhajhumI grAmajIvanamAM pravezelI gujarAtI navalakathA kaI akaramAta rahyAM che. tyAM Upasate mAnavasaMdarbha sAhityanI eka paDakAra-svarUpa nahote. pachI e nagarajIvanamAM gaI. gAmaDAM bhAMgIne sAmagrI che. vikasita samAjamAM samRddha rASTranI rItabhAte cIja zahero thavAnI vyApaka prakriyA joDe eno vastutatu haMmezAM vastuonI jema ja lAo ke navalakathAnuM sAhitya paNu vistarI joDAI rahyo. 2. va. desAImAM Akhe vartamAna kAThA zake che. paraMtu bhArata jevA vikAsazIla rASTramAM kalAne vAke para jhilAye hatA. svAtaMtryaprApti pachInI gati vadhe vistAra zakya nathI. ahIM kazuMka mULa nAkhIne vikase te judI ja rahI. Adhunika saMvedana athetema ja lagavikase. kalAkAroe tema ja pravartamAna bhAratIya lekhake evI cetanAnA Avazyaka spandana saMdarbhe ApaNI navalakathA mULagAmI zakyatAonuM zodhana karavuM ghaTe. eka vasAhatI pahelIvAra aMtarmukhI banI. emAM nirUpita vyakitanA prazno sabhyatA tarIkenI ApaNI chApa naSTa thAya te taLano kazoka ane samaSTigata manuSya jIvananA prazno vacce kazuM attara setu zodhI le e ApaNu bauddhikanuM tAkIdanuM kartavya che. rahyuM nahi. bIjI dharIna kriyAkalApane Akho prazna ja pradeza, bhASA ke nAyakamAM sthira thanArI navalakathAnI vaiyakitaka anAvazyaka banI rahyo. pravartamAna mAnavasaMdarbha nAyakanI dharI te barAbara che. navalakathAkAra kathA nAme e dharInI vyaktiviziSTa vAstavikatA rUpe pragaTI rahyo. A saja ke e pharate dhaNuM karI zake che. paraMtu bIjI vaizvika dharI karate eka arthamAM vAstavanuM UvAkaraNa siddha kareluM. paNuM ghaNuM karavAnuM hoya che. kAvyasadaza sAhityalekanuM saundarya A navalalekhananuM vIsamI sadInI navalakathAo rezamAnsa" maTI gaI te mukhya lakSya hatuM. keTalAka dAkhalAmAM sAhityanI sAhityikatAe emAM pragaTatA yugaspandanane pratApe. pravartamAna mAnavasaMdarbhanI, praznArtha Ubho karyo. mAdhyamasabhAnatAno geralAbha rUpe kalAbhUmikAe AkarSaka samIkSA pragaTAvI ApI keTalAka samartha keTalIka krIDAomAM paNa Akho unmeSa kSullaka banI rahyo. navalakathAkAree. mAnava sthitinuM eka AdhyAtmika keTinuM navalakathA parokSa rUpe paNa prajAsamUhone AkarSe tevuM ahIM darzana pragaTAvavAmAM paNa navalakathAnI kalAne pUro hAtha che banI zakayuM nahiM. ema spaSTa joI zakAyuM. A badhA vArApherAne kAraNe navalakathAne eka zakitazALI kalA-prakAra tarIke apUva ApaNe tyAMnI Adhunika sargazakitanuM kazuM sampatirU5 mahimA sthapAye. e mahimAnI upekSA karIne navalakathAo pariNAma AvyuM nathI. A navalakathAkArane zabda zabdatara lakhI te zakAya. ApaNe tyAM tema badhe lakhAya che paNa kharI. vAstava saMvibhAgane sparze tenI joDe saMdharSa racI rahe ane vArtAnuM hADakuM vAcakane game tyAre cUsavA ApI zakAya evuM - tene parAsta karI eka sakSama parivartana prakriyAne prArambha akhUTa che. bhASAjJAna dharAvatA madhyama varganuM AvI sAmAnya kare evuM banyuM nathI. Adhunika kathAsAhitya vaDe navI sabhyatAnuM racanAo sAme ja "bhAthuM" banI zake che. paNa temAM kayAreya ke Adhunika saMskRtinuM sarjana thayuM nathI. svAta- prApti haMmezanuM parivartana prere tevI UMcI gaMbhIra kalA pragaTatI pachInAM 36 varSamAM bhAratamAM je rAjakAraNI sabhyatAne vikAsa nathI. navalakathA bajAramAMnuM cavANuM banI bese te ene paNa thaye che te navalalekhananI pakaDa bahAranI vastu rahI che. ApaNe mUlya ApanArA badhe jaDI AvatA hoya che.' sAhityakAra e pravartamAna saMdarbha joDe pAnuM pAtAM Dare che rahI. Adhunika samApti pachInA mAna kA
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ na athavA kazuM spaSTa jokhama jue che. navalakathAnA Alekhana mATe pravata mAna bhAratIya jIvanatarAho bhAre mATI sAmagrI pUrI pADI zake ema che. paNu e paDakAra javalle ja jhilAye che, e kuMvArI bhUmi che. 6; gujarAtI navalakathAkAra pAde gatAnugatika banI rahyo che. candrakAnta bakSI jevA Adhunika vyaktitva dharAvatA lekhA hIna svAnu raNanA panthe che. anya AdhunikA eka-khe navalanA navalakAra nIne viramI gayA che. grAmajIvananAM dastAvejI citrA ane sthULakAya zabdapathArAbharI zithila vArtAsRSTi pAchI lakhAvA lAgI che. paNa ApaNI pAse ukata khe dharIe para klAtmaka kAma thayuM hoya tevA pragalsa saka-puruSAtha' dAkhavatI eka paNa navI navalakathA nathI. Aje ApaNI vacce keTalIka gerasamajo jarUra UpasI AvI che; ghaNA paramparAne AdhunikatAe UbhA karelA praznonA javAba mAne che. jUnI rIte vArtA kahe, kalpana-pratIkAdi zaNagArA cheDA. ghaTanAtattvathI ja kathA tA siddha thAya, anubhavAnuM khaLa joie-e bIjI gerasamaja che. A anubhava gAmaDAgAmanA DAya tene keTalAka vadhu adhikRta paNa lekhe che !' navalakathAnA vAcakavaMga vizALa ja hAya, ane tethI manAvizvanAM nirUpaNa vighnarUpa che, lekAne samajAtAM nathI-mATe cheDe, e trIjI gerasamaja che. e uparAnta kahevAtI pampaMgagata vAstavavAdI samajo pravatamAna mAnavasa daba'thI keTalI vegaLI paDI gai che tene kaze vAstavika vicAra ApaNA narvalakathAkArane Avate nathI. enI vAtamAMthI sphuryAM karate vicAra mukhyatve navala thAnA dhIkatA bajArane samAntara rahyo che. chApAmAM chapAtI navalakathAnA kula hapatA chApAne zeThIe nakakI kare che, kazI kalAparaka jarUriyAtanu e pariNAma hoya evuM teA vaccenA ghaNA hapatAomAM paNa karyAM lAge che vAruM? pravata mAna mAnavasaMdarbhe pUrNa rUpe pragaTatA hoya evI Adhunika ke para parAvAdI, leAkapriya ke alokapriya paNa savathA samRddha kRtinI ApaNe lAMkhe sudhI rAha jovI paDaze-kema ke ApaNA sarerAza navalakathAkArane sa Mdarbha" bahAra rahIne lakhavAnI jUnI kuTeva che. e pAtAnI hatheATI para, peAtAnA AchetarA *sA para khAssA mustAka rahI zake che, saphaLatAnI bhrAntinA anukULa vAtAvaraNamAM Aje e khare ja sukhI che. gujarAtI sAhityakArAmAM sauthI vadhu sukhI navalakathAkAra che. sukhI pAse AzA zenI? saMgha samAcAra zrI muMbai jaina yuvaka sadha 385, saradAra vI. pI. roDa, vanitA vizrAma sAme, muMbaI 400 004, vArSika sAmAnya sabhA prabuddha jIvana sabhA, guruvAra saghanI vArSika sAmAnya tA. 5-4-1994 nA roja sAMjanA 5 klAke zrI pAna kApaDiyA sabhAgRhamAM maLaze, pramANe kAmakAja hAtha dharavAmAM Avaze. je vakhate nIce tA.1-4-84 (1) gata varSanA vRttAMtane tathA saMgha temaja zrI maNilAla mAkamacaMda zAhu sAva nika vAcanAlaya ane pustakAlayanA eDiTa thayelA hisAbene mAra karavA.. (2) navA varSInA adAjapatrA mastUra karyAM. (3) sa'ghanA adhikArIe tema ja kAya vAhu samitinA 15 sabhyAnI cuTaNI, (4) sadya tema ja vAcanAlaya-pustakAlayanA Aphri TaronI nimaNuka karavI. upara jaNAvelI vArSika sAmAnya sabhAnA anu sudhAnamAM jaNAvavAnu ke, sathane vRttAMta tathA sadha temaja vAcanAlaya ane pustakAlayanA eDiTa thayelA hiMsAae saghanA kAryAlayamAM rAkhavAmAM AvyA che. tA. 29-3-84 thI 4-4-84 guruvArathI mudhavAra sudhInA divase mAM khapeAranA 1 thI 5 vAgyAM sudhImAM kAi paNa sabhya tenu' nirIkSaNa karI zakaro, koine prazna pUchavAnI IcchA heAya te e dvivasa agAu lekhita mAkalI ApavA vinatI. vArSika sAmAnya sabhAnA upara jaNAvelA samaye, upasthita thavA vinaMti. cImanalAla je. zAhu * ke, pI. zAha-maMtrIo.. zrI cImanalAla cakubhAI zAha smAraka vasaMta vyAkhyAnamALA ka sadhanA upakrame sAmavAra tA. 9-4-1984 thI `gurUvAra, tA. 12-4-1984 sudhI zrI cImanalAla cakubhAI zAha smArakavasaMta vyAkhyAnamALAnu AyeAjana karavAmAM AvyuM che, jene vigatavAra kAryakrama nIce mujaba che: sAmavAra viSaya : Coalition-a Democratic Alternative tArIkha vyAkhyAtAe janatA pakSanA pramukha zrI ca'drazekhara mAsIsTa sAmyavAdI pakSanA janarala sekreTarI zrI 9-4- 24 I. ema. esa, nAmbudrIpAda ma gaLavAra 10-4-84 budhavAra 11-4-84 gujarAta rAjyanA nANAMmatrI zrI sanata mahetA zrI satIzacaMdra agAla saMsadasabhya (bhA. ja. pa. ) gurUvAra 12-4-24 samaya : dararoja sAMjanA 6-15 kalAke. sthaLa : inDiyana marcanTsa cembaranA vAlaca'da hirAca sabhAgRha, ca`geTa. A vyAkhyAnamALAnuM jarIvAlA leze. pramukhasthAna zrI amara cImanalAla je. zAhu pI. zAha che. mutrIo
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-4-84 zrI muMbaI jana yuvaka saMgha tA. 31-12-83 nA roja pUrA thayelA varSane Avaka-kharcane hisAba 1982 Avaka 1983 1983 1982 khaca - 1983 1983 3. pai. bheTanA rU. pai. rUA. 5. vahIvaTI ane vyavasthA khaca rU. pai. 6426-00 cAlu bheTa 11655 -00 11,075-00 pagAra ane benasa 156 30-50 paryuSaNa vyAkhyAnamALAne (neTa) 2252-0 0 bleka menTenansa ane vIjaLI kharca 516-00 8680-50 parisaMvAda 5000-00 22,907 00 raMgarogAna ane rIperIMga kharca 3801-00 2,254-50 lavAjamanA 982-64 prInTIMga ane sTezanarI 2095-95 120-00 1981 ne 1874-73. TelIni kharca 3207-60. 4,490-00 1982 nA TapAla kharca 144-60 4610-00 1983 nA 4645-00 1,000-00 oDiTarane nareriyama 1500-00 bAda : zrI muMbaI jaina yuvaka 1,651-00 sTApha proviDanTa phaMDa phALo ne vyAja 1988-50 saMdhanA sabhyone 10,733 90 paracuraNu khaca 13,538-50 prabuddha jIvananI prata mekalavAnA 98-66 benka kamizana 59-65. * 2,500-00 17 - 07. 2,975 00 450-00 paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha kharca . 30-00 110-00 2,346-50 keseTa kharIdI kharca 1422-00 50,27-30 vyAja phanIcara para ghasArAnA 5,950-00 Dibencaro para 6321-75 35, 277-09 ' ', 34-50 bonDanA benkanI phIkasDa DipojhITa 68912-92 anya khaca: 1,00,195-20 ane khAtAMo para 2,918-15 cImanalAla cakubhAI zAha smArAnidhi aMge sarakArI kaMpanIomAM, pustaka prakAzana 6,158-00 DipojhITa para ane yuniTa parisaMvAda aMge 18,539-40 41,519-54 TrasTanA yuniTenuM DiviDanDa 10368 7 13 abhyAsa vartuLa kharca 518-201,48,299-4 178842-40 hetu aMge : bAda; AjIvana sabhya phaMDanA vyAjanA 20,000-00 zaikSaNika prabuddha jI nA lavAjama 7,226-5 vasaMta vyAkhyAnamALA aMge (neTa) 12,269-75 15,000=0 6 khAte, 16000-80 27226-65 payuSaNa vyAkhyAnamALA aMge 38,388-80 7pa909-15 5,496-00 anya aMkita phaMDane 8543-00 24593-00 154,249-40 - 9-70 saravayAnA pharakanA * 20,496-00 75937-15 varSa daramiyAna kharca karatAM Avakane vadhAre - 56778- 6 127803-24 paramAnaMda kApaDiyA 141368-74 kula ra. 187468-11 2775-00 sabhAgRhanuM bhADuM '. 3372=00 , muMbaI tA. 18-3-1984 uparane hisAba tapAsyuM che ane barAbara che saravai pheranA 4-17 . . zAha mahetA enDa kAM, 141368-74 kula re. 183,418-11 cArTarDa ekAunTanTasa, eDiTarsa prabuddha jIvana 28
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaca 1983 - ''" , , zrI muMbaI jana yuvaka saMgha tA. 31-12-83 nA roja pUrA thayelA vaSane "prabuddha jIvanane Avaka ane hisAba 1982 Avaka 1983 1983. 1982 ro. 5. lavAjama ane bheTa che. pai rU. pai. rU. pai. vahIvaTI ane vyavasthAkhaca 18690-00 lavAjama vasUla Avela - - 16,143-60 12,785-00 pagAra tathA benasa zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanA cAlu ane 5,382- 22 prInTIMga kharca AjIvana sabhyane prabuddha jIvananI prata 28,119-00 kAgaLa maphata mokalavAne vyAja khAtethI : 6,200-81 TapAla kharca 2,500-00 cAlu sabhyonA - - 1,710-00 2,340-00 puraskAra 15,000-00 AjIvana sabhyanA tathA peTrananA 16,000-00 3,853-0 1,6pa1-00 vIDanTa phaMDamAM phALe ane vyAja 5,54-00 bheTa - -- 152-00 1,260-32 paracuraNa kharca 41,544-00 anya prInTIMga * varSa daramiyAna Avaka karatAM kharca 622 01-3pa vadhAre =- - 52,612-58 1983 rU. che. 10,800-50 31,514-49 14,869-00 7,894- 3,310-00 1988-50 730-00 9,503-79 , , 86,618-18 prabuddha jIvana 1,03,745-35 86,18-1, 1,03,745-35 kula 2, 86,418-18 muMbaI, tA. 18-3-1984 uparane hisAba tapAse che ane barAbara che. zAha mahetA enDa kuM, cArTarDa ekAunTanTaya. eDiTarsa ta, 1- 4
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13.6 mate a&e Pe #lohe e?]e ?-?like $Ple eDiTaronA ripoTa : mamAe zrI mubaI jaina yuvaka saMdha, muMbainuM tA. 31-12-83nA divasanuM uparanuM saravaiyuM ripoTa'ne AdhIna barAbara che. subaI, tA. 18-3-84 12Tea ea @ihu @l deg1bke hig - eive zAha mahetA enDa pharyAM. rA. 1942 >> Ab &tg phaLa ane devu rIjhala kTha (TrasTa phaMDa) 8,93,536--16 gayA saravaiyA mukha umero : va' daramiyAna 15244-00 AjIvana sabhyonA lavAjamanA. 18,954-00 10,001-00 9,08,780-18 peTrana membaranA lavAjamanA 3,81,444-5 44-5 anya aMkita karelAM DAM be pariziSTa mujaba " dhruvuM - 24,919-17 sTApha ovIDanDa krUDanA 1880-2, agAuthI Avela lavAjama 81819-98 paracuraNu devu" paziSTa 1,08,619-11 '' $; 14,15077-7,| zrI muMbai jaina yuvaka sagha : tA. 31-12-1983nA divasanu sarayu, 1983 1983 za. hai. 1982 milakata ane lheNuM 2,498-11 gayA savaiyA mujakha 75,937-15 umero : varSa' daramiyAna kha' karatAM AvakanA vadhArA 2,201-3pa khAtethI khAdhanA 16233-91 paNa ka 4 mAmA __ __* & G zrI janarala phaMDa (Avaka kha' khAtu) mAda : pramuddha jIvananA Avaka kha J mujaba JI exofwei !!# #_143_J **, v=Zt exist [8] ^~ *_6$# js!!* C/v ye . 9,08,780-18 For the Chitd + 1 { } \ \ 1,315-00 13,424-97 16,233-91 56,778-6 6 73,012-17 para,12-58 Daisy 9,37,731-18 hatu ke vadhu 1/ 9.77%,144 4603*-79 * 2. 21,37,88-06 write i pai. 1,230-40 leAka (karAra mujama) rasadhArA kA. e. hA. sA. li.mAM gayA saravaiyA mujaba invesTamenTasa (cApaDA mujaba) 12,19,930-80 pariziSTa mujaba pharanIcara ane phIkascesa 10,160-24 (sepaDA mujaba) gayA saravaiyA pramANe khAda : kula ghasArAnA 4498-24 gayA saravaiyA mujaba 56 - 0 cAlu varSanA rI. s DiyAjhITa 125-00 pAsTa ophisamAM (prabuddha jIvana aMge) 630-00 mI. I. esa. TI. 360000 TelIphona aMge leNuM (saddhara) 74934-59 zrI ma. me. zAha sAnika vAcanAlaya ane pustakAlaya pa338-16 inkamaTekSa rikaDa 1pa979-11 helyu thayelu' vyAja. 14794--00 sTAphe pAse 5064-24 406-00 127rSa-25 kharca aMge agAuthI Apela paracuraNa pariziSTa = mujakha rokaDa tathA benka khAkI 20220-67 benka opha inDiyA bacata khAte " 5120-00 enka eka "inDiyA atyaMta khAte 44-para rAkaDa purAMta 1435,077-70 1983 1,160-24 5573 24 125-00 630-0 36 0-00 80,436-09 13,631-16 49,218-18 11,019-15 4,297-00 9,364-91 4,47,598-49 40-} rA. 193 _4$ + $!! v<< 51,230-40 14,64,350-2. SYS nnn 4,57-0 1,11 21,37,28 *** 1,58,901-58 TA_ 44 55 1434 svA.14-84 prabuddha vana ** ***
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 kramAMka 1 zrI makAna krUDa 2 zrI pustaka prakAzana khAtu 3 zrI mAvajata khAtuM 4 zrI premaLa yAti rIjhava kuMDa vigata 5 zrI pramuddha jIvana kAyamI grAhaka kaDa 6 zrI premaLa jyoti pravRtti khAtu 7 zrI dIpacaMda tribhovanadAsa vra, kuMDa 8 zrI vidyAsatra pravRtti khAtu (udhAra) 9 zrI jIvana laDatara lakSya pravRtti kaDa 10 zrI vidyAsatra pravRtti khAtu 11 zrI cImanalAla cakubhAI zAha smAraka nidhi 12 zrI sTaoNla rIjhava' kuMDa 12 zrI dattA bALaka pravRtti kaDa 14 zrI sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTa taraphathI 15 paryuSaNu vyAkhyAnamALA kuMDa 16 tetrayajJa khAtu muMbai, zAhu mahetA enDa kAM tA. 26-5-83 cArTarDa ekAunTanTasa 1924nA 1985nA zrI paracuraNa devu... alpAhAranA payu SaNa vyAkhyAnamALAnA puraskAra aMge 2700-00 zAha mahetA enDa ku. 1000-00 saurASTra rela rAhata phaMDa 768-00 sAna zibira sTApha pAse. zrI muMbai tA. 31-12-83 nA divasanA sarvayAmAM batAvyA mujama paracuraNa devAnI vigata darzAvatu pariziSTa ma lavAjamanA (agAuthI maLela) za. pe za.pai. 1220-00 95-00 caMdArAmajI galsa skUla Ayana ejyukezana seA. skUla 5% parI 2017-20 leSNu* khaca' 'ge agAuthI Apela rakramAnI vigata mIlAvatI lAlajI dALa hAiskUla p0-00 khIlA kIDA kendra 300=00 sumana prakAzana pramudha vana ai jaina yuvA saMdha : piizaSTa a tA. 1-1-83nA varSa daramiyAna varSa daramiyAna kheMca` tA. 31-12-83. rAja dAna-bheTa vyAja nA rAja mAkI vA +91_133 13154 aneka 2401919 7301-14 126-42 26500 25000 500-00 37820* 11019-15 1516-15 120000-00 1200-00 3591 21 47791-28 1675-60 381-8 26001-00 2751-00 }}00-00 33001-00 115000-00 381444-50 13424-90 14739-90 1315-00 - jaina 39316-00 400-00 24494-00 223 0 0 208000 305-00 19000-00 369348-00 528200-00 1400-00 3500 0 0 0 20200-00 1085646-00 33613-40 75885-95 2808521 5114-20 114180-5 34100-00 290979-01 rasavArA ko. o. hAusIMga sAsAyaTI li. nA zera 10 dareka rU|. 507 anyA 500-00 tAtA ela ku. li 100 darekanA za. 10] lekhe khambhe DAiMga menyu. li. 150 darekanA za. 10] lekhe velTAsa li. 15 darekanA 22: 10 lekhe tAtA leAkAmoTIva enDa enjiniyariMga kAM. li. menDa 5850-00 eka oph inDiyA, benka eka arADA yuniyana benka opha inDiIyA 2000000 yuvaka sadha tA. 31-12-83nA divasanA sarIyAmAM matAvyA mujakha InvesTamenTasanI vigata darzAvatu pariziSTa ra za. 1. 'za.pai. 1500-00 15000-00 yuniTa TrasTa opha inDiyAnA yunITa gavamenTa kapanImAM DipeAjhITa inDiyana TelIphona inDasTrIjha hindustAna jhI li inDiyana Ala korporezana 240000-00 bhArata hevI ilekaTrIkalsa li. 100000-0 bhArata peTrAliyama korpo. p0000-00 35000-00 14000-00 rA. kaimI. enDa kuTIlAijhara 40,000-70 sTIla AgherITI ek InDIA 80000-00 enkAmAM phIkasDa DipAjhITasa 35000-00 tA. 1-4-84 : 54018-29 u. 19090- 24019-19 13003-04 12-45 - 51114-5 1600-7 " kAMI nahi. 140000-00 5 $+3+2+ + 1,943, 4115-81, 45001-00 257918-05 5007000. 470010. 150000-90 20200-00 1149030-5e 5630-0 12000-0 45000-09 125000-00 621000-00 1464357-07
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ lA, 1-4-04, 1983 { rA. OM. | - zrI maNIlAla makamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlaya 31-12 1983nA roja pUrA thatA vaSano Avakakharcano hisAba . 1986 Avaka 1983 1983 1982 kharca, - 1983 rA. . vyAjanA rA. pai. . pai. . 2. vahIvaTI tathA vyavasthA khaca . . pai. 9152-6, rIkarIMga DipojhITanA 5,051-65 pepara lavAjama : " 1833-82 605-70 benkanA vyAjanA 61-50 37,059-30 pagAra tathA bonasa - 594-00 199-99 hindu, ege. kemI. li. mAM pijhITa 4425-20 4486-70 1,15ra-pa0 buka bAInDIMga 1. 2184-00 bheTa tathA lavAjama 2,434-40 pravIDanTa phaMDa phALAnA tathA pravIDanTa tA 0288-70 phaMDane vyAjanA 101-00 bheTanA 953-00 615-00 vImAnA prImIyamanA 615-00 25000-00 5yuSaNa vyAkhyAnamALA vakhate jeLImAM 18,045-00 vyavasthA khaca 8970-00 pustaka lavAjamanA 8,590--00 27,588-00 3,096-00 makAna menTenansa tathA vIjaLI kharca paracuraNa Avaka 1,000-00 eDiTasane 506-40 pastI vecANanA nereriyamanA 1981, 1983nA 1500-00 paha0-50 180-80 pAsabuka vecANunA 12-40 1,874-3ra TelIphena kharca 79-00 daMDanA * 840-40 gADIbhADuM, yuniphorma, chatrI tathA sTAphane *5-19 varSa daramiyAna Avaka karatAM khacakane vadhAre 6,635-55 cA-pANI, relave pAsa vagere paracuraNa kharca 955-20 : 31,519-27 155-61 prInTIMga tathA sTezanarI ' '' - 14-30 5-00 prophezanala Tekasa " . prabuddha jIvana , 11-50 -- ka2885-2 , ghasArAnAM che : 478-00 phanIcara para 10% lekhe 12,508-00 purataka para 15% lekhe 71,201-18 431-00 ' 1108-35 . 1539-5, 6434-37. bara,201-18 64,434-37 amee uparanA hisAbe tapAse che ane barAbara che. muMbai,tA. 18-3-84 . ", , , zAha mahetA enDa kuM...... ekAunTanTasa-opTirsa : '. . .! cATa
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ ima traNa Zzz & se. kAyamI phaMDa 1,07,89400 gayA saravaiyA mujaba bAkI zrI pustaka phaMDa 5,500-00 gayA. saravaiyA mujaba bAkI zrI kunI cara kuMDa 2,400-00 gayA saravaiyA mujaba bAkI zrI rIjhava phaeNDa 31,673-42 gayA saravaiyA mujaba khA devu' phaMka ane devuM 20341-00 pustako aMge DipojhITa 15354-para sTAk provIDanTa krUDanA 74934pa9 zrI mukha' jaina yuvaka saMdhanA 6922-30. pustaka kharIda a Mge kha' aMge 24 1000=00 kha 266019-83 KC i # # # zrI maNIlAla makama ... 1,07894-00 51,00-00 2,400-00 31,673-42 21,561-00 2,391-92 80,436-09 ., 1,000-00 -'' 6 tA. 1983 zAha sAnika vAcanAlaya ane pustakAlaya 31-12-1983nA divasanuM sauyu 1983 1992 pai. . 147467-42 123395-01 270862-43 345 #### *>>>>>>> eDiTaranA pATa 5 amee zrI maNIlAla mAkamacaMda zAha sAva`nika vAcanAlaya ane puratakAlaya muMbainuM tA. 31-12 1983 nA rAjanuM uparanuM saravaiyuM majakura sathAnAM cApA tathA vAucarAM sAthe tapAsyuM che ane amArA dhI muMbaI pablIka TrasTa ekaTa anusAranA judA riporTane AdhIna kharAkhara che sahI : zAhu mahetA enDa kuM. ! muMbai : tA. 18-3-1984 cArTarDa ekAunTanTasa, milakata ane leNu* phikasDa DipejhIsa 30,000-00 hindustAna egenIka kemI. li. eca. ema. TI. li. 3degdegdegdegdegdeg phanIcara ( kharIda kImate ) 10,692-93 gayA savaiyA mujakha bAkI 5908 03. A kula dhasArAnA 6,38-93 478-00 varSa daramiyAna dhasArAnA 4309-90 435-00 pustakA ( kharIdra kI'mate ) 1,11385-25 gayA saravaiyA mujaba bAkI 17435-85 umerA vadhu' daramiyAna kharIdI 128,821-10 44,829-25 bAdaH kula dhasArAnI tathA junA 12,5,98985 pustakAnA lakhI vALyA 71,393-00 le'. 104-00 inkamaTekasa riphreMDanA sToka pAse 10pura- 00 20000-00 grAnTa aMge 5000-00 bheTanA 1026-32 benka eph inDiyA bacata khAte 3-64 bharADa purAMta zrI Avaka kharca khAtu* : 9726-18 gayA saravaiyA mujaba bAkI mAda : muMbai myunisipala 20,000-00 kareizananI grAnTanA 9972-18 umeza : varSa daramiyAna Avaka 27,405-59 karatAM kharca vadhAre 1031718 266019-83 K 1983 30,000 - 0 0 30,000 00.. 10,695-93 6817-93 1,28,821-10 11,790-35 . 1,44,611-45 18,536-45 104-07 387-74 710-20 5-28 1,03,131-87 15,000-70 88,131-27 31,519-27 kula za. 1983 *#">>>> 60,000=07 { 3,878-... 86,075-00 42174 766-55 1, 19653-14 2,70,862-43 prabuddha jIvana tA. 14 la
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-4-24 prabuddha jIvana (pAnA 230 thI cAlu) aa vyAkhyAnA arthe peAtAne nimatrIne pUrI pADavA adala yunivarsiTI pratye kRtajJatAnI lAgaNI vyakata karI hatI. temaNe kahyuM : 'ApaNA tAjetaranA bhUtakALanA itihAsa pratye taTastha abhigama sevIetA che. sa. 1828 mAM brAhmosamAjanI sthApanA thaI tyArathI te sana 1930 mAM mahAtmA gAMdhIjInI jagavikhyAta dAMDIkUca sudhInA ekase varSanA samayakhaDa, bhAratanA itihAsamAM samrATa aroka pachIthI sahuthI vadhumAM vadhu sarjanAtmaka samayakhaMDa che. e dIptimaya samayakhaMDa pAsethI je aNaUkalI rahelI bauddhika samasyAonA vArasA ApaNane maLyA che te samasyAomAM viSudhAnA rasa jAgrata thAya te jarUratu che. chellAM trIseka varSathI moTA bhAganI bhAratIya bhASAonA sAhityanI jema gujarAtI sAhitye paNa evI dizA pakaDI che, je sAhityanA anubaMdhamAM jIvananA mahApraznonI carcA karavA ApaNane pratsAhita karatI nathI. sAhityanA abhyAsa ApaNe dhruvaLa sAhityika daSTithI ja karIe chIe. sAmAjika, naitika tema ja AdhyAtmika mUlyA je ApaNAM saundayakIya mUlyAnuM prabhavasthAna che, tenI vicAraNAne ApaNe jANe kAMkI ja kADhI nAkhyo che. A kamanasIba vastu che. satya ane saudayalakSI mUlyo e mAsa hovApaNA mATenI jarUriyAta che. vadhAre spaSTatAthI 'kahevuM hoya tA ema kahu* ke satya, sArapa ane sau yalakSI mUlyAne abhAva hoya te manuSyanA nirAmaya vikAsa mATe gaMbhIra samasyA sarajAya. AdhyAtmika manastApa mAnava astitva zA mATe? karyAMthI e udbhavyuM? A jIvananA atha zA ? zI rIte jIvana jIvavuM ? A badhA prazno pratyenI udAsInatA cittamAM je vyApaka vikSepo sarje che tene eka lekhaka AdhyAtmika manastApa tarIke vahubyA che. A AdhyAtmika manastApa rUDhijaDa mAnyatAnI buddhizUnyatA karatAMye vadhAre tA buddhihIna vata narUpe pragaTa thAya che. sAhityanu prajJApUrva`kanuM parizIlana vana vizenI ApaNI samajane cogya samatulA akSavAmAM tathA tenAM AhavAnene savizeSa sajanAtmaka rIte paheoMcI vaLavAmAM sahAyaka nIvaDe che. vaLI ApaNI saundaya bhAvanAne saMtapavA uparAMta ApaNAM naitika mUlyAne sazuddha kare che. te sAthe jIvana ane tene vizenA mULabhUta prazno uThAvavAnI ApaNI bauddhika cetanAne paNa uttare che. 1850 thI 1950 sudhInA zatakanuM gujarAtI sAhitya A dRSTie samRddha che. navA yuganA AhavAnanA mukAbalA sana 1851nA jAnyuArImAM kavizrI dalapatarAme pazcimathI A deza upara thayelA yodyoganA AkramaNanuM varNana karatI peAtAnI prathama kavitA hunnarakhAnanI caDAI'nuM sUratamAM jAheramAM pAna karyu. e ja varSoMmAM kavi na`dAzaMkara muMbaImAM keTalAka utsAhI buddhizALI yuvAnenA jUtha samakSa maMDaLI maLavAthI thatA lAbha' e vize potAne nibaMdha vAMce che. arvAcIna mijAjanA A prathama udAharaNamAM nUtana yuganI vyAvahArika asarane anubaMdha varatAtA lAge teA e samaja geraraste dAravanArI che. gujarAtanA sAhityika mAnasane navA yuganA AhavAnanA je mukAbalA karavA paDayA tene tenAM rAjakIya ke Arthika karatAM sAmAjika ane naitika k 239 pArsA sAthe kadAca vizeSa saMbaMdha che, briTiza zAsananI rAjakIya ane Arthika asarAnu` saMpUrNa` bhAna karAvI gujarAtane sarva prathama rASTae jAgrata karyu hoya te te mahAtmA gAMdhIjIe karyu" hatuM. ane e dAGala gujarAtI mAnase jhIlI lIdhI hatI. sAmAjika naitika dRSTie temAM rahI gayelI USNupa gujarAtanA sAkSarAe, bhAratamAM pazcimanI saMskRtinA AgamanathI janmelA naitika ane khoddhika sadha'mAM rasa lakane pUrI dIdhI hatI. pratibimbe navA yuganA naitika ane sAmAjika prazno paratve gujarAtanA rasa mudghiniSTha ke siddhAntaniSTha nahAtA. AhavAna paratvenA jIvanta pratisAdarUpe hatA. ene khyAla sararavatIcandra' nA trIjA bhAganI praratAvanAmAM govadhanarAme navA yuge janmAvelA vikSeAkSanuM je vaNuna kayu" che. temAM tAdaza pragaTa thAya che. dalapatarAmathI te umAzaMkara sudhInA arvAcIna gujarAtI sAhityamAM, govadhanarAma jene te samayanI navInatA pratyenA kavi dlapatarAmanA khALasaDaja vismaya tarIke vaNuve che, tenuM pratibiMba jhilAyu' che. svata MtratA ane sAhasabharyAM navavana mATenI kavi nama dAzaMkaranI taraNeAcita tAlAvelI tenI je mana:sthitimAM aneka parivata'nA dAkhavIne purI thAya che tenu pratidha che. ane sAva pachI kavi umAzaMkara 1956mAM 'chinna bhinna chu." evA je vedanArasita udgAra kADhe che te pirithitinuM pratibimba jhilAyu che. 1956 pachInA gujarAtI sAhityamAM bhatInI AkharI ATa anubhavIe chIe. Avara khIca'mAM methyu Arates zraddhAnA sAgaraneA dhudhavATa zamatA jAya che evA je uddagAra kADhayA che te 1956 pachInA ApaNA sAhityamAM sabhaLAya che. dalapatarAma ane nadAza kara bIje divase vyAkhyAnA AraMbha karatAM pre. cI nA. paTele kahyuM hatu : 'gujarAtI sAhityanA arvAcIna yuganI naikI pokAranAra e mukhya kavi che: dalapatarAma ane nama dAza kara. gujarAtI sAhityika vicAradhArA upara vizeSa prabala sa MskAra aMkita kare che na`dAza kara. kintu navI pari sthiti ane navI asara sa Mdarbhe vizeSa saja'nAtmaka pratiyoga dalapatarAmanA jaNAya che. jUnAnA nUtanarUpe svAbhAvika ane jIvanta vikAsa sadhAtAM chatAM, lapatarAmanI vicAradhArAnI samagratA ane akhaDitatAne kazI aca nathI AvI. dalapatarAmanA bhItaranI A savAditA ane samagratA temanI kAvyazailI ane samAjasudhAraNAnI rIti mAM vyakata thAya che. namadAzaMkare lekAne sudhArAnI dizAmAM vALavA vAcakane AcakA ApatI bhASAnI navInatA ane sAhasa preratI vicAradhArAne Azraya lIdhA e ja uddoza pAra pADavA dalapatarAma kavitAmAM tema gadyamAM lekanI bhASA ane levaparAzamAM rUDha thayelA rUDhipraMge gAnA viniyoga kare che. te jamAnAnAM aniya samAjamAM strInuM sthAna ane vidhavAenI duzA, tathA strI-zikSaNa ane vidhavA-punala"gna A lapatarAmanA samayanA praznonA nirdeza karIne vyAkhyAtAe kahyuM hatu ke klapatarAma pUrepUrA sudhArAvAdI nahi paraMtu udAramati para parAvAdI hatA. sudhArAnI bhAvanA temanAmAM hatI. strI zikSaNanA tathA (
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ (92) prabuddha jIvana 240 viSeyula anA himAlatI. lapatarAma varanI pasaMdagInI ALalanuM sAme temane virAdha kharI paraMtu sa Mmati vayanA prazna paratve temaNe mauna sethyu hatu. vidhavAonI yAtanAthI hamadI' jAgatAM dalapatarAma, venacaritra' lakhavA prerAya che. potAnI eka kavitAmAM dalapatarAma Arthika vyavasthAnA Adaza lekhe gAMdhIjInA TrasTIpazuAnI bhAvanAnI najIka jatA lAge che. nama dAza kara prakhyAta avAja bhAratabharamAM eka samAna anubhava jUnA ane navA vaccenA sadha ane tajanya tanAvane hatA. gujarAtamAM A paristhitinuM pratinidhitva na`dazaMkara kare che. potAnA nATayAtmaka jIvana ane peAtAne eka kerekaTara' tarIke oLakhAvatA namadAzaMkara, klapatarAma karatAM vadhu che. nama dAza kare je ka" kahyuM' tema ja lakhyu che temAM huM'. nA, ahamA avAja khula 6 che. te nItinirapekSa chatAM hiMMmata dAkhavatA ane ekadare sAcA che. jAtane niHzeSa karavA, katabbu bajAvatAM jAtane bhUlI javAne, dhArmika AkAMkSA ke AdhyAtmika khAja vagerene AvarI letA prAcIna Adaza nama dAzakaramAMthI cheka lupta thayeA na hatA. varSo vItatAM gayAM tema tema te prAcIna Adarza temanAmAM caMdramUla thatA gayA ane sudhArAnA kaDakheda tarIkenI ArabhAyelI peAtAnI jAherajIvananI kArakidI dhama saMrakSaka ane prAcIna vyavasthAnA samaka evA namadAza MkaramAM viramI, kArakirdInA A vyatikrama namadAzaMkaranA jIvananI kendravatI ghaTanA che. e aniSTa samAjasudhAraka nama'ne potAnA samayanAM khe aniTA dekhAyAM. eka vidhavAenI durdazA ane khIjI' vaiSNuva dharmAMcAyAnA yuvAna strIo sAthenA svecchAcArI athavA durAcAra. nama dAzakare A ane aniSTa vize nibaMdhe. lakhIne tathA kavitA racIne AkramaNA karavA zarU karyAM. emanI A pravRttie samAjamAM bhAre prakSAla janmAnye : samAjamAM vahema, ajJAna, rUDhinu dAsatva, strIo ane zudro pratye potAne UMcA mAnatA vanA du'tAva vagere A taheAmatanAmu sava' para AkarA prahAra karatuM je nama'dhAkare ghaDyuM te gujarAtamAM pachInI khe peDhI sudhI cAlanAra vivAdanI AgAhIrUpa hatuM. naitika ane dhArmika jIvanamAM nama dAza'kara bauddhika abhigama dAkhave che. sarvoparI brahma e ja eka mAtra satya ane A jagata te brahmAnA vivata che e siddhAntanA nama'dAzakarane mana meTo mahimA hatA. prakRtisaunda' pratye atyaMta sa MvedanazIla nama dAzakarane sau ne Ananda brahmAna sameA lAgatA evA ja Ananda emane strI sAthenA jAtIya vyavahArathI thate. uttara vayanA nama dAzakara pUrva vayanA nama"dAzakarathI nirALA che. temanA dha'vicAramAM parivatana Ave che. potAnA samayanI samasyAenA ukela athe' e je kAryakrama Ape che temAM dhAAma'ka Adarzane vaLagI rahevAnA tA. 14 84 lokAne anurodha che. parantu enA e kAyakramaneA badalAyelI te navI vicAradhArA sAthe krA meLa nathI maLatA. maNilAla, ramaNabhAi ane kAnta tA. 27mIe sAMje peAtAnA trIjA vyAkhyAnamAM ge. cI. nA. paTele prathama paMDita yuganA atyaMta pratibhAzALI sAkSara zrI maNilAla nabhubhAi dvivedInI, te pachI zrI ramaNubhAi nIlakaThanI ane tyArabAda kavi kAntanI naitika ane sAmAjika vicAraNA tapAsI hatI. temaNe kahyuM; 'maNilAle 1886 thI te 1898mAM temanu akALa mRtyu nIpajayuM tyAM sudhInA samayagALAmAM potAnAM mAsikA ' priyaMvadA' ane 'sudarzana'mAM potAnA agAdha bauddhika zvaya vALI vicAradhArA dvArA nama'dAzakaranA dhama vicArane sphuTa karI sarvAMgamya karyAM. maNilAlanI vicAradhArA sa MskRta graMthAnA utkaTa parizIlanane a Mte maNilAla e maMtavya upara pharyA ke dhama' jIvanamAM AcArastha thavA joie. dhama' ane tattvajJAna khemAM maNilAla bheda karatA nathI. te dhamanA eTale ke zuddha tattvajJAnanA mizanarI banyA. mAMgulAlanI dRSTie vedAntanI mAnyatA pramANe tattvajJAnanA pAye annada bhAvanI anubhUtimAM eTale ke vizvanA tamAma jaDacetana padArthAnI brahma sAthe ekatA che, kAi paNa padA' brahmathI judA nathI e anubhUtimAM che. AthI mAnavajIvananuM ekamAtra dhyeya jagatanA sakala padArthAnI brahma sAthenI ekatA yAne atabhAvanA sAkSAtkAra karavAnuM che. maNilAle jJAnayeAganuM anuzAsana svIkAyu" hatuM. maNilAlanuM a Mgata jIvana bahu upAdhiyukata hatu. mA, khApa tema ja patnI-traNumAMthI kAinA paNu taraphathI maNulAlane prema maLyA na hatA. maNilAla brahmaniSTha' kharA paraMtu temaNe pariNIta strIo sAthe skrI sAhaseAmAM jhukAvyuM hatu. eTaluM ja nahi potAnAM jAtIya skhalanane temaNe AdhyAtmika Ada'vAdanA oThA heThaLa vAjabI TheravyAM hatA. vedAntapraNIta advaitanA atha' maNilAle premanI bAbatamAM dhAMnI ja sAthe abhinnatA evA ghaTAvyA. te khe zarIranAM milana dvArA pArthiva sapATIe advaita sAdhavAnI kAzikSa karatA hatA. maNilAla ema mAnatA ke peAtAne mate je AdhyAtmika ekatA che te prAcIna bhAratanI varNAzrama Azrita samAja vyavasthAnA preraka siddhAnta che. dezanA itihAsanA pArevatana dvArA e Adaza nabaLA paDaye hAvA chatAM peAtAnA samayamAM hindu jIvanavyavasthAmAM hajI paNa sakriya che ane ene punaH prANavantA karI zakAze. bhagavadgItAnA kama phaLa tyAganA Adha arthAt kanA kuLanI apekSA nahi rAkhavAnA khAdha temane svIkAya hatA. bhUtakALanI varNAzramavyavasthAnA AdhyAtmikasiddhAnta e ja jIvananI vAstavikatA che, ema mAnatA maNilAla, aMgrejI zikSaNuvI cAritrya tathA kauTuMbika tema ja sAmAjika anuzAsana nabaLAM paDatAM jAya che ema mAnI tene kheda anubhavatA hatA; (vadhu AvatA ake) mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, muMbaI 400 004. Te. naM. 3596 : muthusyAna TrenDa prinTasa', jagannAtha zaMkara prAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. rAya, zeTha roDa, giragAma, muMba4 - 400004. 2.
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ Pard. No. MR. By/South 54 Sloence No. 1 37 ' ' * * * T * IT - >> "prabuddha jena'nuM navasaMskaraNa , varSa: 45 aMka: 24 'IN - muMbai tA. 16-4-84 muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra : pAkSika vArSika lavAjama rUA. 20 paradeza mATe ziliMga 60 * Taka nakala rUA. 1-00. taMtrI ramaNalAla cI. zAha trivijaya ' ' : : : # ramaNalAla cI. zAha jIva mAtranA dehanI keTalIka khAsiyata che. jIvana TakAvI indrio upara saMyama meLavavA lAge che. thaDe paNa rAkhavA mATe dareka jIvane pitAnI kakSAnusAra sthaLa ke salma ' gAbhyAsa thatAM ene anubhava karI zakAya che. citta svecchAe AhAranI jarUra paDe che. jIvasRSTimAM uccatama kakSAmAM manuSya che. saMyamamAM hoya te dehanI keTalIka kriyAo keTaleka vakhata manuSyane pitAnuM zarIra TakAvI rAkhavA mATe AhAra levA aTakAvI zakAya che. kaI jAhera sabhAmAM bele mANasa paDe che. AhAra uparAMta nidrAnI paNa jarUra rahe che. bhUkha, zaucAdi hAjatane kudaratI nidhi karI zake nidrAvasthAmAM zarIra ghaNuM kharuM maryAdita halanacalanavALuM che. paMDita yuganA eka gujarAtI lekhaka mATe kahevAya bane che. paraMtu jAgrata avaMsthA prApta thatAM zarIrane che ke temane dara paMdara-vIsa miniTe laghuzaMkA mATe sAruM rAkhavA mATe halanacalana, vyAyAma, haravuM pharavuM UThavuM paDe e vyAdhi thayuM hatuM, paraMtu teo padmAsana ke ItyAdinI apekSA rahe che. dehamAM AtmA vaselo che. AtmA ane dehanAM lakSaNo adhapAsana lagAvI dhyAna ke ravAyAyamAM besI jatA te vibhinna che. AhAra na le eTale ke aNuhArIpaNuM e traNa-cAra kalAka sudhI paNa UThavAnI jarUra paDatI nahi! yama, AtmAne svabhAva che. paraMtu anAdithI AtmAne AhAranA niyama, Asana-prANAyama, ityAdi yoganA AraMbhanAM pagathiyAM saMskAra paDelA che. AhAra e AtmAnI vibhAva dazA che. tevI ja siddha karyA pachI jeone dhyAna ane samAdhimAM javAne rIte satata jAgrata avasthA e AtmAne svabhAva che. paraMtu mahAvaro ThIka ThIka hoya che teone citta dvArA Indriya saMyama anAdithI nidrAnA saMskAra paDelA che. nikA e AtmAnI sahaja bane che ane dehanI kudaratI jarUriyAto teTale samaya vibhAva dazA che. saMpUrNa sthiratA-acalatva e AtmAne samaya khAsa jaNAtI nathI. mahAna yogIo jIbhanI kheMcarI svabhAva che. paraMtu caMcalatA e AtmAnI vibhAva dazA che. mudrA vaDe temAMthI amRtabiMdu prApta karIne ATha-dasa divasa - jyAM sudhI zarIra che tyAM sudhI AhAra, nidrA ane sudhI AhAra vagara rahI zake che. keTalAya mahAtmAo divasanA caMcalatvanAM lakSaNe sAmAnya rIte rahyAM kare che. e traNeya divaso sudhI nidrArahita satata jAgrata avasthAmAM prasannatApUrvaka upara jeTale aMze vijaya meLavI zakAya teTale aMze rahI zake che. dhyAna ane samAdhimAM evI tAkAta che ke citta AtmAnA svabhAva tarapha gati karI zakAya. mANasa AhAra athavA te AtmA samagra deha upara pUrNa prabhutva prApta ocho le athavA na le ane chatAM prasanna rahe e saraLa karI le che. vAta nathI. mANasa alpa nidrA laIne athavA nidrA na laIne skRtimaya rahe e kaThina vAta che. mANasa eka ja - deha upara vijaya meLavavAnuM kAma badhA mATe eka sarakhuM Asane lAMbo samaya besI zakatuM nathI. aMga jakaDAI na hoI zake. darekanA deha ekasarakhA nathI hotA, tema darekanI jAya che, zarIra thAkI jAya che cittazakita paNa ekasarakhI na hoI zake. jaina dharmanI mAnyatA sAruM khAvuM-pIvuM, haravuM pharavuM, ArAma kare, AnaMda anusAra vartamAna samayamAM manuSyane je deha maLyuM che tenI maryApramodamAM samaya pasAra karavo e tana ane mananuM bhautika dAmAM rahIne te keTaluMka siddha karI zake che. jaina dharma dehanA sukha che, Amika sukha nathI. mANasa bhUkhyA rahevAne, saMdhayaNa ane saMsthAnanA prakAro batAvyA che. zarIranAM ochI nidrA levAne ane koI eka Asane lAMbA samaya hADakAMone je baMdha hoya che tene saghaNuM kahevAmAM Ave che sthira rahevAne mahAvaro jo karavA mAMDe te krame krame temAM AgaLa vadhI zake. paraMtu evuM karavAnI jarUra zI? e ane zarIranA AkAravizeSane saMsthAna kahevAmAM Ave che. prazna thaze. AtmAnA mULa svabhAva prati gati karavA saMdhayaNanA UtaratA kramamAM A pramANe cha prakAra che: (1) mATe ja enI jarUra. e mATe AnaMda, ullAsa, dhagaza, vaja RSabhanArA saMdhayaNa, (2) kaSabhanArAca saMdhayaNuM, (3) puruSArtha ityAdinA utkaTa bhAva hoya te caitanyane savizeSa nArAya saMghayaNa, (4) ardhanArAca saMdhayaNa (5) kAlakA saMdhayaNa, AviSkAra thAya; anyathA A badhuM mAtra dehakaSTa ke veda (6) sevArtA saMdhayaNa. e ja rIte saMsthAnanA UtaratA kramamAM barAbara lAge. A pramANe cha prakAra che: (1) samacaturaDha saMsthAna, (2) je manuSya AhAra, nidrA ane Asana upara cheDe nyodha, (3) sAdi, (4) vAmana, (5) kurja, (6) haMDaka. vaLI paNa kAbU meLave che te pitAnI sthaLa tathA sUkSma ja AhAranA traNa prakAra batAvyA che: (1) jAhAra, (2) mA bhADA
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ budha ana 242 hAra ane (3) kevaLAhAra. A pAribhASika prakAronI samajaNu jaina zAstragraMthAmAM sAMpaDe che. je pramANe de ane saMsthAna, te pramANe te jIva peAtAnI Atmazaktine vadhu sphUrAvI zake che. tItha karo ane devaLajJAnInA dehanA saMdhayaNu ane saMsthAna uttama prakAranAM hoya che. carama tIthakara devAdhideva bhagavAna mahAvIre kevaLajJAnanI prApti pUrve lagabhaga sADA bAra varSa je tapasyA karI te ajoDa che. vIrahya gheramatA / ema kalikAlasarvAMna hemacaMdrAcAye' yathAya' ja kahyu` che. bhagavAna mahAvIra kSatriya rAjakumAra hatA. khAnapAna Adi bhAvilAsanI kAI kamI nahotI. chatAM ene tyAga karIne te tapazcaryA karavA nIkaLI paDayA. sADA bAra varSanA sAdhanAkALamAM emaNe keTalA badhA ochA divasa AhAra lIdhA che! eka vakhata saLaMga cha mahinA sudhI upavAsa karyAM, bIjI vakhata cha mahinAmAM thaDA divasa ochA evA saLaMga upavAsa karyAM. Ada paMdara divasa ke mahinAnA upavAsa te keTalIye vAra 'karyAM. zAstrakArAe noMdhyu che ke bhagavAna mahAvIre sADA bAra varSa daramiyAna jeTalA Taka AhAra lIdhA tene saravALA karavAmAM Ave tA lagabhaga eka va jeTalA thAya. sADA Ara varSa daramiyAna lagabhaga 11 varSathI adhika samaya temaNe AhAra vagara calAvyuM. evI ja rIte e sAdhanAkALa daramiyAna emaNe nidrArahita evA keTalAMya divasarAta satata jAgrata avasthAmAM pasAra karyAM. zarIra upara emaNe eTale badhA saMyama, meLavI lIdhA ke kAi paNa eka AsanamAM ghaNA lAMbA samaya sudhI teo sthira rahI zakatA. emaNe chevaTe kevaLajJAna prApta karyuM" te paNu, govALa pagamAM tADI bharAvI gAya dohavA bese evA kaThina goMdAhikA nAmanA AsanamAM AdhAra vagara lAMkhA samaya rahIne prApta karyu hatuM. bhagavAna mahAvIre AhAra, -nidrA ane AAsana e traNa upara pUrva vijaya meLavyA hatA. ane emAMthI ja khIjI aneka zakti pragaTI hatI A trivijayanI zakrita, temaNe dhyAnanI prakriyAmAMthI meLavI hatI ema kahevAya che. trivijaya dvArA temaNe zaMkara lAtIkAM kSaya karyAM. yAna dvArA ja temaNe kevaLajJAna prApta karyuM", trivijayayukta AvI dhAra tapazcaryAne kAraNe vadhu mAna- kumAra te bhagavAna mahAvIra anyA. emanI sAdhanAnA itihAsa sAdhakAne mATe preraNAsrota samAna che. evA bhagavAna mahAvIrane emanI janmajaya tI (caitra suda terasa)prasa Mge kATi koTi vaMdana! sAbhAra svIkAra sa'skAra sAhitya madira, po. kheo. na'. 34, bhAvanagara 364001nAM prakAzane (1) prAsa`gika manana (2) zAMta paLemAM bannenA lekhaka sva. gijIbhAI kiMmata anukrame rUA. 7-00 ane 8-00 zrI yarovijayajI jaina graMthamALA. gAMdhI ceka, bhAvanagaranA prakAzanA (1) apragaTa madhyakAlIna kRti (2) gata saikAnI jaina dharmanI pravRttio. bannenA lekhaka DA. kumArapALa desAi, kimata anukrame rUA. 10-00 ane chApela nathI. tA. 16-4-84 dhama ane samAjasevA mA zAntilAla TI, ze "dariyA udyogagRha-cejha kaeNmikalsa inDasTrIjha dvArA sthApita Anarde Foundation nA Chief Executive zrI bhUpatarAya jayantilAla trivedInuM vyAkhyAna dhama ane samAja sevA' e viSaya upara tA. 4-4-84 nA rAja sAMjanA paramAnaMda kApIMkhA sabhAgRhamAM sadhanA Azraye yeAjavAmAM AvyuM hatu.. prathama zrImatI malakhena pIsapATIe prAthanA saMbhaLAvI hatI. tyAra bAda zrI bhUpatabhAIne vistRta paricaya zrI sukheAdha bhAi ema. zAhe ApyA hatA. sa MdhanA maMtrI zrI cImanalAla je. zAhe cAMdanahAra dvArA temanuM abhivAdana karyu" hatuM. tyAMra khAda zrI bhUpatabhAIe hyuM ke 1944-45 mAM saMtA sAthe sapaka' thayA. prathama sa paka' munizrI saMtabAlajI sAthe thayA, temaNe lokAne samajaNa ApI ke samAjasevA dvArA AtmakalyANu thai zake. A rIte temaNe dharma'ne vaLAMka ApyA zrI bhUpatabhAie dhamane sUya sAthe sarakhAbyA. jema sUrya' teja-enajI Ape che te ja rIte sUkSma rIte dhama paNa mANasane enajI Ape che. bhAratamAM keTalAye avatAro thayA ane dharmane prasthApita karyAM. jayAre sAdhune takalIpha paDe, moTA samAjane takalIku paDe, pApa vadhe tyAre bhagavAna avatAra le che. teNe manuSyarUpe avatAra levA paDe che. eTale manuSyanI zaktinI kAi sImA nathI. te potAnAM karyAMthI zaktithI vIra tema ja mahAvIra banI zake che. manuSyane jIvana jIvavAnI kaLA dhama zIkhave che. dharma'nuM mULa tattva tapa che. tapa na thAya tyAM sudhI dhamate oLakhI zakAtA nathI. kaSTamAMthI krA utpanna thAya che ane kacchvA mANusane dhama tarapha vALe che. kAmAMthI kyA pragaTe che, temAMthI tyAganI vRtti pragaTa thAya jJAnanA kAraNe dhamane pUNa' rIte pAmI zakAya che. . manuSyanI dRSTi jyAre vizALa ane che, potAnI jAtanI ahAra te jotAM thAya che tyAre 'vasudhaiva kuTu Mbakama tarapha tenI vRtti UbhI thAya che, hu paNa bhUlIne samagra vizvanA vicAra karatA thAya che. jaina dhama' tema ja baudhdha dharma'nuM moTAmAM meTuM tattva hoya to e che ke teNe samAjasevAne mahattva Apyu che. sUkSma jIvahiMsAne paNu doSa rUpa gaNI che. AvA sUkSma vicAra jaina dharmanI philasUphIe karyAM che. AvI jaina dharmanI uttama philasUphI jagata mATe Aje anukaraNIya khanI rahe che. gAMdhIjI vagerenA svArathya, saMskAra khI zakAya tene temaNe kahyu thayA ka pachI ja temaNe, kRSNa, arjuna, vivekAnaMda, dAkhalAo ApI tyAga, svAvalaMbana, tema ja samAjasevA dvArA dhamane kema lagatI vigate samajAvI hatI. ane chevaTe zAzvata zrAMti, mukita, mekSa, mahAmAnava prApta thAya che. sabhAne aMte sadhanA maMtrI zrI ke. pI. zAhe AbhAravidhi karI hatI. .
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 16-4-84 prabuddha vana zrI mukhai jaina yuvaka saMgha : vArSika ahevAla-1983 chellA pAMca dAyakA karatAM pazu vadhu samayathI ApaNA *mAjamAM sevAnI Ataza prajavalita karanArI A saMsthAnI vikAsa yAtrAmAM tenA saniSTha kAryakarane ahumUlya phALA rahyo che. svanAmadhanya sva. paramAnaMda kuMvarajI kApaDIAe mA saMsthAmAM navA prANa pUryAM hatA, teA sva. cImanalAla kubhAI zAhe A saMsthAne navI dizA, navuM parimANu Apyu hatuM. saMsthAnA vartamAna pramukha DaoN. ramaNuzAla bI. zAha tathA temanA sAthI mitrA, A saMsthAne vadhu ne vadhu samAjasevI tema ja kAryakSama banAvavAnA krAyamAM bhAre "jahemata uThAvI rahyA che. vividha sevApravRttionI sAthe A saMsthAne vaicArika saMsthA tarIkene vizeSa dhATa Apa tyAnA prayatna khUba ja AvakAya' banI rahyo che. samAjopayogI vividha pravRttiothI prakAzita A saMsthA AjanI salUNI saMdhyAe 55mu varSa pUru' kare che. vItelA varSanI saMdhanI vividha pravRttionuM ahI gdirzana karAvatAM ame AnaMda anubhavIe chIe. vahIvaTI ane Arthika dRSTie tA. 1-1-1983 thI jA. 31-12-1983 sudhInA ane kAya vAhInI dRSTie chellI vhASika sAmAnya sabhA tA. 22-6-1983 nA rAja maLela jyArathI Aja sudhInA, eTale ke tA. 5-4-1984 sudhIne che. saghanA sabhyo saghanA sabhyAnI saMkhyA Aje nIce mujaba che. peTrana -sabhyA : 128 (127); AjIvana sabhyAH 1490 (1438); sAmAnya sabhyo H 190 (200)'pramuddha jIvana'nA grAhako : 1010 (1050). kausamAM ApelA AMkaDA AgalA varSanA che. "prabuddha jIvana' ane tenI Arthika mAju prabuddha jIvana' eka vaicArika patra che ane prathama haroLanAM sAmayikAmAM tu viziSTha sthAna che. A patrane uccasthAne sthApita karavAnA ane vicAmAM UMcI ci keLavavAnA yaza A patranA bhUtapUrva taMtrI sva. cImanalAla kubhAi zAhanA phALe jAya che. saMdhanA pramukha ane prayuddha jIvana'nA vartamAna taMtrI ya. ramaNalAla cI. zAhanA kuzaLa "netRtva nIce A sAmayika niyamita ane saraLatAthI cAlI rahyuM che. varSa daramiyAna prabhu jIvana'ne za. 34005nI mAvaka thai ane za. 86618/18 ne kha' thayA. e rIte Avaka karatAM kha'nA vadhArA za. para612/58 nA thayA. -mATalI mATI kheTanu kAraNa vahIvaTI kharca vacceA, bheTanI 2kama jUja AvI ane grAhaka-saMkhyA pramANamAM ghaNI nAnI kahevAya. grAhako vadhAravAnA tema ja vadhAre bheTa meLavavAnA prayatnA Avazyaka gaNuAya. varSa' daramiyAna rUA. 152/00 bheTa maLyA, je AgalA varSoMmAM za. 1354/00nI hatI, A mA. mA zAhu sAvajanika vAcanAlaya ane pustakAlaya pustakAlayamAM varSa' daramiyAna za. 15790-35 nAM pustakA vasAvavAmAM AvyAM. vAcanAlaya ane pustakAlayanA saMcAlana pAchaLa varSa daramiyAna rUA. 64434-37nA khaca thayA ane AvA za. 47915-10 nI thaI, jemAM paryuSaNu vyAkhyAna ve ra43 mALA daramiyAna jhoLImAM maLela za.18045-00 nA Avega thAya che. bheTa rUA. 953-00 maLela che. varSa' Akhare AvA karatAM kha'nA vadhArA za. 31519-27 thayA. temAMthI bRhada muMbai mahAnagarapAlikA taraphathI maLela prAnTa za. 15000-00 bAda jatAM eka ghara khAdha rUA. 16519-27 nI rahI. pustakAlayanuM' krUDa za. 5500-00 che. hAla pustakAlayamAM Azare 13000 pustakA che. pustaka! vAcavA mATe ghera lagna janAra pAsethI DIpojhITanA . 20-00 ane vArSi lavAjamanA rUA. 1-00 levAmAM Ave che. vAcanAlayamAM 11 dainikA, 30 sAptAhikA, 14 pAkSika, 41 mAsika ane 9 vArSiCka sahita 105 sAmayikA Ave che. bhASAkIya dRSTie 87 gujarAtI, hindI, 7 aMgrejI ane 2 marAThI dainika-sAmayikA Ave che. bRhada muMbai mahAnagarapAlikA tarakuthI ApaNA vAcanAlayane grAnTa maLe e mATe sadhanI kAryavAhaka samitinA sabhya ane ghATApara vibhAganA myunisipala periTara zrI haribhAI gulAbacaMda zAha sArI jahemata uThAve che. e mATe emane ane bRhada muMbai mahAnagarapAlakAne ame AAbhAra mAnIe chIe. lAkhaprerI samitinA sabhya ane matrIzrInA A take ame AbhAra vyakata karIe chIe. zunya pAlanapurI sAthe eka sAMja saba taraphathI gajhalapremIne gamI jAya tevA eka kAryakrama khyAtanAma gajhalakAra zUnya pAlanapurInA zUnya pAlanapurI sAthe eka sAMja' biralA krIDA kendra, cApATI, muMbaI-400 007 khAte zanivAra, tA. 20-'83 nA rAtrInA 8-30 kalAke ..rAkhavAmAM Avela. kAryakramanu saMcAlana zrI zaileSa kAThArIe peAtAnI AgavI zailIthI karyuM hatuM. paryuSaNa vyAkhyAnamALA chellA 49 vaSathI cAjAtI paryuSaNuM vyAkhyAnamALA, A varSe tA. 11-9-'87 thI tA. 3-9-'83 sudhI ema nava visa mATe ceApATI paranA biralA krIDA kendranA sabhAgRhamAM yejavAmAM AvI hatI. vizALa jagyA ane paTAMgaNu tAM zrotAonI bhIDane lakSamAM letAM A jagyA paNa TUMkI paDe che, A vyAkhyAnamALAnuM pramukhasthAna DaoN. ramaNalAla cI. zAhe zelAvyuM hatuM. A varSanI vyAkhyAnamALAnA khaca rUA. 38383-80 thayA hatA. A vakhate sabhAgRhanI bahAra klejha sITa TI. vI. nu nave divasa AyeAjana karavAmAM Avyu' hatuM. e kAraNe A vaSe' khaca' vadhAre thayA hatA. vyAkhyAnamALAnA vyAkhyAtAo ane temanA vyAkhyAnanA viSayAnI vigate A pramANe che: vyAkhyAtA. zrI zazIkAMta mahetAM... viSaya sidhdhacakranu mAhAtmya pU. AcArya zrI sa'bhavasAgara..........vaza thALa ma pU. munizrI vAtsalyadIpa. AtmAthI AtmA *!!
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka - - - - - - - - - - pra va na zrI purUSottama mAvalaMkaro umatA nI ja zrI pinAkIna zAha tathA ke. bI. kamalezakumArI......................bhakita saMgIta Do, zAMtA, bhAnAvata...vara nikuLa nArIthI bhUmi=1 Do. kumArapALa desAI : 1, jI. De radhuvIra caudharI sa sAhatya De, narendra bhAnAvata..........nika pAtra che jarA sara mere mana AnanTa che. kharacaMdra jaina...............jApo tana vAM zrImatI mRNAlinI desAI..jJAnadevanI jJAnettara bhakita 5. bhaTTAraka zrI cAsakIti...kSiNa bhArata che jainarma zrI anavara AgevAnuM........prema-dehathI dehAtIta zrI pravINacaMdra rUpArela....vaja kAvyamAM premabhakita zrI kiraNabhAI.......................dhyAna vicAra zrI morArajI desAI.................. zraddhAnuM baLa Da, ramaNalAla cI. zAha....tAo ane jaina dharma Do. guNavaMta zAha... zikSaNamAM lIlo dukALa pU. morArIbApu.................premamUti bharata 1. atre e vAtanI khAsa noMdha levAnI che ke A vyAkhyA namALAe 49 muM varSa pUrNa karyuM che. vyAkhyAnamALAnA prAraMbhathI satata 48 varSa sudhI sva. cImanalAla cakubhAI zAha vyAkhyAtA tarIke padhAryA hatA. A varSe teo sthaLa deha vyAkhyAnamALAmAM na hatA paraMtu sUkSma rahe saue temanI upasthitinI jANe anubhUti na karI hoya tema anubhavyuM. AgAmI vyAkhyAnamALAnuM varSa 50' muM che. e kAraNe A vyAkhyAnamALAnuM Ayojana vadhAre samRddha thAya ane zrotAo paNuM saMdhanI badhI ja pravRttione. vadhAre puSTa banAvavAne atyArathI ja saMkalpa kare evI prArthanA. - - - ' zrI cImanalAla cakubhAI zAha smArakanidhi " saMdhanA eka vakhatanA pramukha ane prabuddha jIvana" nA taMtrI sva. zrI cImanalAla cakubhAI zAhe saMdhane Apela mArgadarzana ane netRtva mATe emanI smRti" kAyama jaLavAya evAM kAryo hAtha dharavA saMdha taraphathI smArakanidhi saMcaya karavAno nirNaya levAyo hato. A smArakanidhimAM atyAra sudhImAM amane rU. 3,97.9900, maLyA che. vividha pravRttio hAtha dharavA haju vizeSa nidhinI AvazyakatA rahe che. saMdhanA upakrame jAtI vasaMta vyAkhyAnamALA sAthe gata varSathI- sva. cImanalAla cakubhAI zAhanuM nAma joDavAmAM AvyuM che. sva, cImanabhAInA mitro ane prasaMzake, jemaNe - hajI sudhI temane phALe na meka-hoya teo RNa svIkAra rUpe pitAne yogya phALo mekalIne A nidhine vadhAre puSTa kare evI apekSA. 1 F1S . ' 427 gujarAtI sAhitya pariSadanA zrI ke. lA. ravAdhyAya maMdiramAM kalikAla sarvajJa hemacaMdrAcArya svAdhyAyapITha mATe saMdha taraphathI . ,11,111/- gujarAtI sAhitya pariSadane ApavAne saMdhanI kArobArI samitie nirNaya karyo che. zrI , hemacaMdrAcArya svAdhyAyapITha '' sAthe reva. cImanabhAInuM nAma cogya rIte joDavAmAM Avaze. " ravApImAM, prAcIna madhyakAlIna gujarAtI jaina sAhityanuM saMzodhana parizIlaMne, ene tulanAtmaka daSTie abhyAsa ane enuM prakAzana vagere A pravRttio hAtha dharAze. gujarAtI sAhitya pariSada saMdhanI A darakhAstano svIkAra karyo che. ane saMdhe gujarAtI sAhitya pariSadane rUA. 1,11,111- mokalI ApyA che. svIkAra: rava. cImanabhAIe saMsthAnA utkarSamAM je phALo Ape che tenA RNasvIkAramAM ceDA aMze paNa saMdha pravRtta thaI zake che te mATe nIcenI vigate saMja gaurava laI zake tema che. ' '' ' , (1) rA. 1,11,111-gujarAtI sAhitya pariSadane ApA... (2) 15 varSathI cAlatI vasaMta vyAkhyAnamALA sAthe temanuM nAma joDavAmAM AvyuM che. ' " (3) temanA lekhanuM eka pustaka "samaya ciMtanane pragaTa karavAmAM AvyuM che. AgAmI varSomAM paNa temanA lekhenIna: anya pustako pragaTa karavAnI yojanA vicAravAmAM AvI che.. zrI dIpacaMdabhAI trivanadAsa zAha TrasTa , ' ' A TramAM varSanI zarUAtamAM rU. 47810-28 noTa pUrAMta hatI. varSa daramiyAna vyAjanA rU. 6208-00 umeratI varSa Akhare rU. 54018-28 bAkI devA rahe che, vidhAsatra saMdha saMcAlita ane rava. maMgaLajI jhaveracaMda mahetA prerita vidyAsatranuM tA. 4, 5 ane 6 jAnyuArI 1984daramyAna inDiyana marcanTasanA sabhAgrahamAM De. reNulAla cI.. zAhanA adhyakSapade Ayojana karavAmAM AvyuM hatuM. vyAkhyAta tarIke che. sureza dalAla padhAryA hatA. emane viSaya hate ravAda, keTalAMka kAvyo'. traNa divasanA pravacanamAM uparoka@ viSaya para kavi ane vivecaka zrI sureza dalAle kavi eDena,. bAlamukunda dave, rameza pArekha, ravIndranAtha TAgora, amRta prItama, maMgeza pADagAMvakara vagere kavionI kRtione AvA karAvatAM te para mananIya pravacana ApyAM hatAM. vyAkhyAtA ane adhyakSazrInA ame AbhArI chIe. dAtA zrI ramata maMgaLajI mahetA taraphathI prati varSa maLatA sahakAra mATe amera, emanA AbhArI chIe. . abhyAsa vartuLa saMdhanI A pravRtti zrI subodhabhAI ema. zAhanI rAhabarI heThaLa sArI rIte cAlI rahI che. varSa daramiyAna, abhyAsa vartuLanA upakrame nIce pramANe vyAkhyAnanuM Ayojana karavAmAM AvyuM hatuM. zrI gaNapatabhAI ma. jhaverIne amArI yuro5yAtrA eka e viSaya para vArtAlApa tA. 23-7-1983 ne re javAmAM Avela hatuM. zrImatI gItAbena zAhanuM dAmpatya jIvananI gaI che, Aja ane AvatI kAla" e viSaya paranuM pravacana budhavAra, tA. 24-8-83 nA roja paramAnaMda' kApaDIA brAhama sAMjanA 6-15 kalAke rAkhavAmAM AvyuM hatuM. :: | zrI lIlAdhAbhAI gaDAnuM netrayajJanI maryAdAo ane vizeSatAo" e viSaya upara vyAkhyAna : samavAra, tA. 30-1-84nA sAMjanA 6-15 kalAke paramAnaMda kApaDImae. sabhAgRhamAM yojavAmAM AvyuM hatuM. -1 ke, ', ' ','' '' abhyAsa vartuLanA saMyojake zrI subedabhAi esa zAha - ane vyAkhyAtAone ame AbhAra mAnIe chIe.
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-4- 84 paramAnadya kApaDIA sabhAgRha sadhanA niyama pramANe sabhAgRha bhADethI ApavAmAM Ave che. sabhAgRhanuM bhADuM za. pa-00 levAmAM AvatuM hatuM. eprila'83thI sabhAgRhanuM bhADuM rUA. 107-00 levAnuM TharAvavAmAM AvyuM che. sagapaNa mATe bhADe ApavuM nahi e paNa niNaeNya karavAmAM AvyA che. varSa daramiyAna sabhAgRhanA bhADAnI bhAvaka za. 3489-00 thai, jemAMthI kharcanA za. 507-00 khAda karatAM za. 2982-00 cokhkhI Avaka thai che. patrakAratva viSe parisa'vAda paramAnaMda kApaDIA smArakanidhinA Arthika sahayeAgathI sadhanA upakrame zukravAra, zanivAra ane ravivAra- tA. 30 sapTembara, tA. 1 ane tA. 2 AkaTobara 1983nA rAja bhAratIya vidyA bhavananA gItA hAlamAM patrakAratva viSe eka parisaMvAda yAjavAmAM Avai. hate.. kAyakrama nIce mujaba hatAH zukravAra, tA. 30-9-1989, samaya sAMjanA 6-15 udghATaka inDiyana ekasapresa'nA taMtrIzrI hiraNya kAle kara vakatA zrI ema. vI. kAma, zrI DI. vI. gokhale, zrI jehAna dAvAlA, zrI harIndra dave, zrI jayaMti zukla, zrI kizora bhaTTa. prathama eka zanivAra, tA. 1-10-1983, samaya : savAranA 9-00 pramukha : zrI vAsudeva mahetA; viSayaH patrakAratva-sAmAjika pratibaddhatA ane mUlye; vakatA: zrI vAsudeva mahetA, zrI jayaMta pAyA ( taMtrI : 'nirIkSaka' ) zrI yazavaMta dozI (taMtrI : graMtha') 'janmabhUmi'nA dilhI khAtenA saMvAdadAtA zrI ku Mdana vyAsa, muMbaI gujarAtI patrakAra sadhanA pramukha zrI sudhIra mAMkaDa ane sadezanA dilhI khAtenA savAdadAtA zrI vijaya sadhavI, pramukhya vana dvitIya beThaka samaya : apeAranA 3-00 viSaya : parivata nanI prakriyAmAM patrakAratva : AjhAdI pahelAMnu ane pachItuM. pramukha : zrI bhagavatIkumAra zarmA (upata MtrI : 'gujarAtamitra') vakatA : zrI bhagavatIkumAra zarmA, DaoN. kumArapALa desAI, zrI viSNu paMDayA, zrI harakisana mahetA, zrI rameza jAva, zrImatI sAnala zukala. tRtIya beThaka ravivAra tA. 2-10-19836 samaya : savAranA 9-00 pramukha : zrI harIndra dave vakatA : zrI harIndra dave, zrI kiriTa bhaTTa, zrI prakAza zAha, zrI vijaya saMdhavI, zrI bhAnu saMdhavI, zrI digaMta ojhA. traNe divasanA parisaMvAdanuM pramukhasthAna saMdhanA pramukha DA. ramaNulAla cI. zAhe lIdhuM hatuM. uparAMta AyeAjananA yazazrI agara jarIvAlA, DI. dhanavaMta zAha tathA zrI pannAlAla ra. zAhanA phALe jAya. che. AvuM suMdara Ayojana karavA mATe tee ApaNA. abhinaMdananA adhikArI ane che. 45 premaLa cAti' sadha sa'cAlita ane khaMbhAtanivAsI zrI mahAsukhabhAI prerita premaLa jyoti'nI pravRttinA sacaiAjakA tarIke zrImatI nIrUena sukhAdhabhAI zAha ane zrImatI malamena pIsapATI tema ja anya bahene khUba ja sArI rIte kAmagIrI bajAvI rahyAM che. A pravRttinA vyApa uttarotara vadhe e rIte saune sAtha ane sahakAra maLI rahyo che, ene amane AnaMda che. premaLa jyoti' pravRtti khAtAmAM varSanI zarUAtamAM eTale ke tA. 1-1-1983nA roja za. 3591-21 jamA hatA. varSa' daramiyAna rUA. 24494-00 A pravRtti mATe judA judA udAracarita mahAnubhAvA taraphathI bheTa rUpe maLyA ane varSa daramiyAna rUA. 1,00,471-16 nI sahAya karavAmAM AvI. tA. 31-12-1983 nA rAja A khAtAmAM za. 3pa1-21 jamA khAkI rahe che. A mAnavatAnI pravRttimAM dAtAo udAra banIne potAnA phALA mAlatA rahe evI vinati che. varSa daramiyAna premaLa jayeti'nA upakrame nIce mujamanA kAyakrame yAjAyA hatAH * tA. 26-6-83nA tekhakAkA pATIla senTara phora dha chalAinDa, aMdherIne sIvavAnAM khe ilekaTrIka mazIneA ane lAkasa vALA e kapakhe, jha sa dha taraphathI apaNu karavAnA samAroha yojAyA hatA. * tA. 21-8-83nA roja kavInI kaeNpTana eDiTArIyama, varalI khAte deza prajJAcakSu bhAI-bahenane sIvaNa mazIno apaNu kAnA eka kAryakrama yAAyA hatA. * tA. 28-10-83nA roja Teliphona khUtha apa Nu karavAnA eka samA rAhamAM, pAlitANAnA vatanI zrI prarva NubhAi saMdhavIne paga Trena akasmAtamAM kapAi jatAM tene jayapura mAlI ArTiphiziyala paga karAvI ApI tenA jIvananirvAha mATe muMbaimAM esbene koTa (kherIkha dara)nA paTaMgaNamAM eka Teliphona prUtha karAvI ApyuM tenA samAgraha cArjAyA hatA. * tA. 22-1-84nA rAja sAMtAkrujha pazcimamAM khIrAnagara pAse AvelA peTrAla pampanA prAMgaNamAM zrI gulAma kAdarakhAnane Teliphona prutha a`NuM karavAne eka samArAha yojAyA hatA. * tA. 29-1-84nA rAja 23 prajJAcakSuone pagabhara karavAnA hetuthI sIvavAnAM mazInA apaNuM karavAnA eka samArAha varalI sthita kavInI kaeNpTana sabhAgRhamAM yAjavAmAM AvyA hatA. asthi sAravAra kendra premaLa jyAti'nA upakrame ralIpa DIraka, maNakAnI takalIka, ghuMTaNanA sAjo, paganI eDI ane kANInA dukhAvA, khabhAnuM jAma thai javuM ke vAravAra UtarI javuM, kheAna TI. mI., zarUAtanA poliye, spenDIlesIsa AdiAge mATenuM mata asthi sAravAra kendra sadhanA kAryAlayamAM ravivAra tA. 31-7-1983 thI zarU karavAmAM AvyuM che. vikhyAta asthi cikitsaka DI. je. pI. pIThAvALA dara ravivAre savAranA 9 thI baporanA 1 sudhI mAnAha' sevA ApI rahyA che. temanA AbhAra mAnIe chIe. sArI sakhyAmAM leka tenA lAbha lai tthA che. A pravRttinA sayAjaka zrI pravINabhAI maMgaLadAsa zAha ane samitinA sabhyAnA paNa amA AbhArI chIe.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ na maga mAM hatAM. te uranAra alI 246 prabuddha jIvana" :. tA. 16486 ekayupresaranA vargo: zrI harIndra dave ane Do. ramaNalAla cI. zAha padhAryA hatA. premaLa jyoti'nA upakrame ekayupresarathI zArIrika rogonI hatA. prAraMbhamAM zrI cImanalAla je. zAhe saune AvakAra sAravAra ApavA mATe tAlIma vargo gata varSathI zarU karavAmAM Apyo hato ane saMdhanA maMtrI zrI ke. pI. zAhe AbhAraAvyA che. temAM sArI evI saMkhyAmAM rasa dharAvatA bhAIo darzana karyuM hatuM. A pustakanuM saMpAdana Do. ramaNalAla cI. tathA bahene joDAI rahyAM che. zAha, zrI gulAba deDhiyA ane zrI pannAlAla ra. zAhe kahyuM A pravRttinA mukhya saMcAlaka zrI cImanabhAI dave satata hatuM. emanA ame AbhArI chIe. doDha varSathI mAnArha sevA ApI rahyA che te badala temane navI pravRttio abhinaMdana ApatAM AnaMda thAya che. ekayupresaranA Aje saMghanA sabhyonuM sneha-saMmelana muMbaImAM 15, kacchamAM 15, suratamAM 1 ane laMDanamAM 2 kendro cAlI rahyAM che saMdhanA peTrana sabhya, AjIvana sabhyo tema ja sAmAnya ke sabhyanuM eka sneha-saMmelana zanivAra tA. 25-4-'84 nA premaLa jyoti pravRttine vyApa vadhI rahyo che ane Arogya, biralA kIDA kendra (copATI) mAM javAmAM AvyuM hatuM. keLavaNI ane mAnavasevAnA kSetre uttaretara vadhu ne vadhu rakamanI Arthika sahAya, premaLa jayeti'nI bahenanI jAta A sneha-saMmelananA saMjaka zrI jayaMtilAla pI. zAha hatA ane yajamAna hatA me. sevatIlAla kAMtilAlanI ke. - dekharekha ane aMgata mulAkAtanA AdhAre ApavAmAM Ave che. . zrI jayaMtibhAI A yajamAna kaMpanInA bhAgIdAra ane saMdhanI A mATe udAracarita mahAnubhAvonuM arthasiMcana karavA tarapha kAryavAhaka samitinA sabhya paNa che. ame dhyAna doravAnI rajA laIe chIe. - tA. 1-1-1983 thI Aja sudhImAM eTale ke tA. 31 kAryakramanA prAraMbha esa. ke. grupanI bahene ane bAla (12-1983 sudhImAM premaLa jyoti' mATe rU. 24494/-nI kalAkaronAM gIta-saMgIta, rAsa-garabA, bhAMgaDA nRtyathI thaye. -bheTa maLI che jyAre A pravRtti mATe rU. 1,00,371/16nI zrImatI praphulAbene "caturanAra alabelI' gIta dvArA saune sahAya ApavAmAM AvI che. ' ' prabhAvita karyA hatAM. te bALa jAdugara ku. mayurIe jAdunA pragothI saunAM mana jItI lIdhAM hatAM. che. varSa daramiyAna aMkita hetuo mATe ke premaLa jyoti'nI pravRtti aMge maLelA sahakAra mATe ame dAtAone hRdayapUrvaka saMdhanA maMtrIzrI cImanalAla je. zAhe sneha saMmelananI AbhAra mAnIe chIe. A pravRttinA saMyojake zrImatI bhUmikA samajAvI hatI. pramukhazrI De. ramaNabhAI zAhe saMdhanI nIrUbena subodhabhAI zAha ane zrImatI kamalabena pIsapATInI sthApanAmAM pAyAnuM kAma karanAra tema ja vikAsamAM yogya jAgrata kAmagIrI mATe ame emane dhanyavAda ApIe chIe. deravaNI ApanAra divaMgata pramukhazrIonuM smaraNa karI saMdhanI kAryapaddhati ane pravRttinI jhAMkhI karAvI hatI. zrI ke, pI, zAhanuM abhivAdana neha-saMmelananA saMyojaka ane yajamAna zrI jayaMti' ' capATI paranI maracanTa kalabanI agAzImAM somavAra bhAinuM caMdananA hArathI abhivAdana karavAmAM AvyuM, jene - tA. 5-3-84nA roja sAMjanA saMdhanA maMtrI zrI ke. pI. zAhanuM, saMkecasaha ravIkAra karatA temaNe namratApUrvaka jaNAvyuM hatuM temaNe eka dAyakA daramiyAna Apela sevA badala ke huM te gharanI vyakita chuM. mAruM sanmAna na hoya. abhivAdana karavAno eka samAroha emanA mitra ane zubhecchako taraphathI javAmAM AvyuM hatuM. raMgaberaMgI rozanI vacce alpAhArane nyAya ApI prasannacite smaraNo vAgoLatAM sau vikharAyA hatA. - zrI ke. pI. zAhe chellA eka dAyakAmAM saMdhanI vividha pravRttione vega ApavAnI sAthe saMdhanA vadhune vadhu AdivAsI vistAranI mulAkAta ane grAmavikAsanI peTrana ane AjIvana sabhya banAvIne saMdhanI Arthika bAjane pravRtti - baLa ApyuM hatuM tenI A samArohamAM gauravabharI ne saMdhanI kArobArI samitinA niyaMtrita sabhya ane judA judA vaktAoe lIdhI hatI. vakatAomAM zrI cImana caMderiyA udyoga gRhanA saMcAlaka zrI kapUrabhAI ca dereyAnA lAla je. zAha, zrI harIndrabhAi dave, zrI sudhabhAI ema. Aparde Foundation dvArA cAlatI grAmya vikAsanI zAha, zrI sI. ena. saMdhavI, zrI gijubhAI yu. mahetA, zrI pravRttine nihALavA saMdhanA sabhyone (patnI) nimaMtraNa eca. pI. zAha mukhya hatA. prAraMbhamAM zrI bharatabhAI pAThaka ApavAmAM AvyuM hatuM. ravivAra tA. 26-2-84nA roja ane zrI kokilAbena vakANIe madhura gIte raju karyA hatAM. eka basa dvArA sArI evI saMkhyAmAM saMghanA sabhya valasADa - zrI ke. pI. zAhanuM zAla oDhADI abhivAdana karavAmAM jillAnA dharamapura tAlukAnA mohanA kAvALI gAmamAM AvyuM hatuM. pahoMcyAM hatAM. dharamapurathI A vistAramAM AvavA mATe pAkI ... "samatha ciMtana graMthane prakAzana samAroha saDaka te ThIka, kAMcI saDaka paNa nAmanI hovAthI eka khaTArAmAM - sva. cImanalAla cakubhAI zAhanA prabudha jIvanamAM pragaTa gAdalAM pAtharIne sabhya A vistAramAM pahoMcyAM hatAM. - thayela lekhenuM pustaka "samaya ciMtana'ne prakAzana samAroha Do. ahIMnA AdivAsI vistAramAM zrI pUrabhAI caMderiyA *. uSAbena mahetAnA pramukhasthAne tathA zrI vasanajI lakhamazI ane temanA sAthI mitrenI jahematathI zaikSaNika pravRtti temaja s' zAhanAM atithi vizeSapade budhavAra tA. 9-11-83nA roja grAmavikAsanA kAryo saphaLatApUrvaka cAlI rahyAM che. huM 1. sAMjanA 6/15 kalAke jA hatA. vyAkhyAtAo tarIke saMdha kArobArInAM sabhyone grAmavikAsanI A pravRttio - zrI rAmu paMDita, zrI kezavalAla ema. zAha, zrI vADIlAla DagalI, nihALatAM khUba ja AnaMda vyakata karyo hato.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-4-84 prabuddha jIvana 247 zrI kapUrabhAI caMderiyA jIvaMta vyakti kone kahevAya enuM te vyakita kone kahavAya ane peTane, 510 AjIvana sabhyo, 81 sAmAnya sabhya, tema ja udAharaNa che. teoe AdarelI A grAmavikAsanI pravRtti- 900 grAhake vadhAravA e saMkalpa che. saMdhanA dareka sabhyA emAM sahAyarUpa thavA saMdha taraphathI rU. 1,00,000/- hAla , sakriya banIne A bAbatamAM sahakAra Ape evuM na turata ApavAnuM TharAvavAmAM AvyuM ane ochAmAM ochA nivedana che. 2. 2,00,000/- payuMSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna saMdha taraphathI ApavAnI bhAvanA vyakata karavAmAM AvI. saMghanI kAryavAhI: - varSa daramiyAna kAryavAhaka samitinI 10 saMbhAe maLI A AdivAsI vistAranI mulAkAtanuM saMpUrNa Ayojana hatI. varSa daramiyAna che. 1,83,468-11nI Avaka thaI ane Amarde Foundation taraphathI zrI kapUrabhAI caMderiyA, zrI bhUpatabhAI trivedI ane zrI bipinabhAI saMdhANIe karyuM ra. 1,26,689-45 kharca thayo. varSa daramiyAna rUA. 26500 nuM hatuM. bhajana-vyavasthA dharamapura khAte ane mohanA kAvALA navuM rokANa cerITI kamIznaranI paravAnagIthI, sarakArI kaMpanIomAM phikasDa DIjhITamAM 14 1/2%nA darathI karavAmAM gAmamAM sabhA, AdivAsI lokanRtya ane sAMskRtika kAryakrama AvyuM. saMdhanA kharca karatAM Avaka vadhArAnA rUA. tema ja sAMjanA bhojananI vyavasthA AdimAM zrI rAmajIbhAI, 56,778-66mAMthI "prabudaNa jIvana'nA Avaka karatAM thayelA zrI nAnubhAI ane zrI jayarAmabhAI paTele karelI vyavasthAthI A mulAkAta AnaMdadAyI ane yAdagAra banI rahI hatI. vadhAre kharcane rUA. 5ra612-58 bAda karatAM re 4166-08ne vadhAre janarala phaMDa khAte laI gayA. netrayajJa rijhava kaMDa khAte varSanA prAraMbhamAM rU. 9,08,78 - 8 saMsthA taraphathI judI judI pravRttio hAtha dharavAno jamAM hatA. temAM varSa daramiyAna AjIvana sabhyonA lavAnirNaya levAmAM Avela che. tadanusAra. dezanA atirika bhAga- jamanA reza. 18,954-00 tathA peTrananA rU. 10,001 umeratAM gAmaDAMomAM netrayajJa javAnuM sUcana thayuM. te aMge vicAraNA varSa' Akhara rUA. 9,37,73.5-18 jamA rahe che. karatA kArobArI samitie A pravRtti hAtha dharavAnuM nakakI varSa daramiyAna saMghane rU. 15,655-00 ane paryuSaNa karyuM che. A mATe caMderiyA udyogagRhanA ane cariyA vyAkhyAnamALAne . 2,252-00, vyAkhyAnamALAne kharca ceriTebala phAunDezananA zrI kapUrabhAI caMderiyAe have pachI bAda jata (neTa), bheTa maLyA. A rIte varSa daramiyAna kula yojAnAra netrayomAM 500 oparezane mATe rUA. 20,000 bheTa rU. 17,907-00 maLyA che. ApavAnI kArobArI samitimAM jAhera karI hatI. ane e kAryavAhaka samitinA dareka sabhyane premALa sahakAra rakamane saMghe saharSa-sAbhAra svIkAra karyo che. zrI kapUrabhAI maLI rahyo che. sabhyo paNa vizeSa sakriya thayA che. saMdha kArobArI samitine niyaMtrita sabhya che. emanA sahayoga mATe ame teonA AbhArI chIe. vartamAna pramukha che. ramaNalAla cI. zAhe prabuddha jIvana'nuM taMtrIpada kuzaLatApUrva saMbhALI A vicArapatranI vikAsasabhya-grAhake vadhAravAnI jhuMbeza yAtrA vadhu gatIzIla banAvI che te mATe AnaMdasaha gauravanI peTrana sabhya, AjIvana sabhya, sAmAnya sabhyo tema ja lAgaNI anubhavIe chIe. sainA sahakArathI saMdhanI vividha prabuddha jIvananA grAhake vadhAravAnI jhuMbeza A varSa-1984mAM pravRttio vikasI rahI che. ane haju vadhu vikAsa thaze tevAM zarU karavAno nirdhAra karavAmAM Avyo che. A varSamAM 72 AzA, vizvAsa ane zraddhA che. vicAraka tIrtha-zramaNa mahAvIra . munizrI vAtsalyadIpa sajajana sajajana rahe temAM ja tenI zobhA che. medha deva, game te upadrava kare, pagamAM sagaDI jalAve ke e sAdhakavAdaLa bharI le ane pachI varasI jAya temAM ja tenI muni sAme aTTahAsya kare teya mahAvIra-vamAna maMdamaMda kImata che. AnaMdahAsya karatA UbhA rahe. na ulajhana, ne upahAsa, vikAsanA taMtu meLavIne yazavaMta-jIvananuM vastra vaNI le sarva pratye samabhAva, nitAMta samatA. temAM ja manuSyanI mahattA che. samatAnA A tatve mumukSa vardhamAnane mukta arthamAM A anaMta vikAsanA vastrane vaNI levA zramaNa bhagavAna mahAvIra banAvI dIdhA. e mahAvIratva pachI satata vikasatuM mahAvIra mahAbhiniSkramaNanA mArge nIkaLyA tyAre emanI rahyuM. samagra vizvane samajavAnI, nihALavAnI jJAnasaMpadA-kevaLaakhimAM nizcayanI jyoti jhaLakatI hatIH "have ajanmA jJAna meLavyA pachI emanA upadezano vani samatAnA viziSTa banIne rahIza. mRtyu evuM meLavIza ke enI godamAMthI punaH ane vistAravA ane samajAvavAne banI rahyo.. janma prakaTa na thAya !! mAnavacitta aTapaTu ane agAdha che. sarovaranA jalatae cAlI nIkaLyA. harakadama virATa siddhinI dizAmAM raMganI jema, cittanA sarovaramAM paNa aneka vastuLo pedA thayA maMDAtuM rahyuM. upasarganI bhaThThImAM kamane bALI nAkhyuM. kare cheH dhanAM, mAnanAM, mAyAnAM, lebhanAM! cittane medhamanane niddha banAvI dIdhuM. AMtarika aiyaM vinA dhanuSanI ramaNIya upamA ApI zakAya-e kSaNamAM janma, konI sAdhanA saphaLa thAya che ? mArga nizcita kSaNamAM vilAya ! hato-mokSane, lakSya sthira hatuM-siddhinuM. Apatti emane mana koI musAphara raNumAMthI pasAra thatuM haze ane eNe AnaMdaprada hatI. ge zAlaka nAmano manuSya ke zUlapANI nAmanA AkAzamAM sAta raMge.nI raMgoLI racAtI joiH ene thayuM ke
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 A raMgameLe peAtAnI atyaMta najIka che. e dADA, jhApI levAnu mana thayuM ene. paraMtu khUba doDayA pachI paNa, pelA meghadhanuSI raMgAne meLA eTalA ja dUra hatA--jeTalA pahelAM hatA. sAdhaka mahAvIra mAnavacittane UMDANathI jotA. mAnavacittamAM je kalpanA udbhave che te 'AvI meghadhanuSI nathI hotI ? pratyeka manuSyane thAya che ke sukha te 'A rahyuM! e e jhaDapavA dADe che paNa jyAre UbhA rahIne jue che tyAre e sukha eTalu ja Adhe hoya che, jeTaluM pahelAM hatu! ene satata lAgyA kare che ke sukhanI caramasImA tA potAnAthI eka Dagalu ja dUra che! paratu e aspaza' rahe che ane vaccenA thADAka ja aMtaranI aganajhALa ane khALI nAkhe che. * !! * prabuddha jIvana e ceTa che. kAramI cATa. manuSyacittanI e kSaNanI pIDA asahya banI jAya che. I zramaNa mahAvIre AnI sAme eka vicAranuM tItha mUkI Apyu che. emaNe kahyuM ke A mRgajaLa che, mAyAnu mRgajaLa ! bhalA, duniyAmAM kArTae jhAMjhavAnAM jaLa pIdhAM jANyAM che ? sukha meLavavAnA prayatna zarU karyAM ane duHkhanA bhAraNu mATe mathyA tyAre e visarI gayA ke A ane te enI pAse ja che, akhUTa ane anata 1 mAnavI emAM sukha mAnatA rahyo, jemAM mananI pUti' thatI hatI, jemAM mana pUNa' rahyuM. tene duHkha mAnyuM, paraMtu jayAM apUNatA hatI tyAM ja mAnavI pR pazu' mAnI le te duHkha thayAM che ane, e ja sukha nathI ? #a A siddhAMta che. mATe mana apUrNa ApattikAraka che. * bhagavAna mahAvIra pUNuM banavAnu kahe che. 'jJAnasAra'mAM upA. zrI yazovijayajI. AtmAne pUNa banAvavAnI vAta kare che. hA, te pahelAM sAva khAlI thavAnuM emaNe kahyu che. e khAlIpo, lAlasAnA abhAvanA joie. kema ke, A tamAma duHkhada bhAvanA che. mananA AkAzamAM jAma, samatA ane saMtuSTinA samatAnuM sa MteSanu surekha AdhyAtmanA sUryodaya *j%, ma -anavara mahAtmA mahAvIranA yuga vaicArika sakrAntino yuga hatA. te kALe deza-videzamAM mahAna ciMtakAnA pradurbhAva thayA hatA. te yugamAM cInamAM lAe se tathA kanphayUsiyasa, yUnAnamAM pAIyAgerasa, irAnamAM jathutra ane listInamAM IremiyA ane Djakila jevA mahAna dhama pracArakAe janma laine mAnavasamAjane prabuddha karyAM hatA.. bihAra pradezanA vaizAlI nagaramAM purNA gAmamAM caitra suda terasanA divase cha. pU. pa99 mAM mahAvIra janma thyA. mAtAnu nAma trizalA ane pitAnuM nAma sidhdhA' hatuM. sidhdhA vaizAlI gaNurAjyanA zAsaka hatA. vaizAlImAM te divase licchavi gaNarAjya gaNAtu hatu. paraMtu anuzAsanahInatAne kAraNe zAsanavyavasthA zithila banI gai hatI. mahAvIra peAtAnI bAlyAvasthAthI ja samAjanI dazAthI paricita thai gayA hatA. eTalA mATe rAjya-vaibhavanA aneka sukhApa tA. 16-4-24 aMkana thaI jAya te taraMgane sAme kinAre nidhana avasthAnA tItha'mAM pravezI javAya. sagamadeve karelA ghera upadrava pachI thAkIne e pAchA vaLyA tyAre kaSNAvata mahAvIranAM netrAmAM AMsanu buMda jhAkayu, re! A mane sparyAM pachI paNa kalyANu na pAmyA! samatAnA e kevA viziSTa vikAsa haze! satI caMdanabALAnA haste pATaNamAM ada maLyAM tyAre e nima mapaNe svIkAryAM satASanI tIvra mAtrA hatI e. krodha, mAna, mAyA ane lAbha e asahiSNutA ane tRptinAM krUra hoya che. enA tIvra Aveza pAgala banAvI mUke. mAnavI cAra kaSAyadu NeAnA bhega ane te tenA advaita zA hA zake tenI vAta bhagavAna mahAvIra Ama kare che. A dha prItine nAza karAve, mana vinayane, mAyA mitra vRMdA ane lAbhathI savanAza thAya.' (dazavaikaNika sUtra) A dhAmAM utthAnanI bhUmikA racavI hoya to samatAne ja sagha kuLadrupa khIja banAvavu paDe. bhagavAna mahAvIre kahyuM che : - samasayaMsI na kare 975-samatAzIla pApanA mArge nathI jatA. e du'Nune adhIna nathI banatA. * * * paNa, samatA eTale zuM? sahanazIlatA ? mAtra ATale atha'e' karI tA tathakara mahAvIrane anyAya thaI jAya. samatA eTale zAMti, samatA eTale Anada samatA eTale sukha. je maLe tenu' sukha, na maLe tenuM paNa. jo Ama samatA siddha ane, adhikAranI vRtti ane A mAru ja che tevI mane dazAnA aMta Ave te asamatA che. ane e ja che dharma. bhAratapravAsI nA vers at rogana kahetA ke bhAratamAM dhama' bhUlA paDayA che. bhagavAna mahAvIrane mana manuSya, A potAnAM jhALAomAM bhUlA paDayA hatA ane emAMthI bahAra nIkaLavA eka pagathayuM khAMdhI ApyuM e dhama'nuM hatuM. : bhagavAna mahAvIranA pratyeka varSe AvatA janma kalyAkanA avasare, ene anuyAyI ke cAhaka ATaluM siddha kare te e sAce. dhamI'. mahAvIra bhagavAna AgevAna mATe bhogAmAM tenu mana jarA paNa lAgatuM na hatuM te vabhAvathI jeTalA mRdula ane zAMta hatA, eTalA ja nibhIke ane gaMbhIra. tenu mana satata ciMtanazIla rahetu hatu ke sAMsArika duHkhAte jItavAno zo upAya ? zAzvata sukha kevI rIte maLI zake ! A prANIonAM du:khane ha MmezA mATe kevI rIte dUra . karI zakAya e kheAja mATe, satyanuM darzana karavA mahAvIre dharabAra cheDIne ekAMta nijana vanamAM lagabhaga bAra varSa sudhI eka AsanathI ugra tapasyA karI. " ane eka divasa a Mtanyati vimala prakAza prasphurita thayA ane vIjaLInI jema samAcAra AkhA magadhamAM phelAi gayA ke jukulA (vartamAna kala) nadInA kinAre mahAtmA mahAvIrane 'kaivalya'nI prApti thai. ane temanA prathama upadeza rAjagRha tathA pAvApuramAM magadhanI janatAne sAMbhaLavA maLyuM. hatA. bauddha Agama graMthA parathI vidita thAya che ke tItha'kara
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16 484 jyAre mahAvIra mahAna tapasvI hatA te nigranthajJAtaputra tathA sava dazrI', sarvajJa hatA. klezanI graMthithI rahita hAvAne kAraNe te 'nigA' (nizrantha) kahevAyA. evA sAdhupuruSa dhama'-tIthatuM pravata na kare che, tyAre te tItha kara kahevAya che. bauddha pramAmAM gaNAcAya yazasvI, sAdhu sammeta cira-pravRjita, tIthakara vagere dhaNAM nAmeA tathA vizeSaNAnI sAthe mahAtmA mahAvIrane paNa ullekha che. prabhune jIvana bhagavAna mahAvIre potAnA jIvanakALa daramyAna mukhyatve be mahAna kAryAM karyAM pahelAM svata tratA, samatA tathA bhAtRtva para AdhArita AdhyAtmika gaNarAjyanI pratiSThA ane khIjuM jIvananA para puruSArtha (nirvANu ke, mokSa)nI prApti. mahAvIra mAtra sAmAjika ane rASTrIya jIvanamAM ja nahIM, A rIte mahAvIre saMsAranuM meTAmAM moTA du:kha janma aMte mRtyu gaNyA che ane tene jevI levA jIvananuM a Mtima svAgata kSetra paNa A saphaLa prayeAga karyo ane pariNAme lakSya kahyuM che. janma ane mRtyunuM kAraNa kama' che. dareka prANI jevuM krama kare che tevuM ja tene kaLa maLe che. kanI kriyA karanAra mana che. mana satata kriyA ta rahe che. rAga Sa tathA hiMsAmUlaka bhAva-vibhAva jaLatarageDanI jema pratyeka prANInA manamAM nira Mtara kAya zIla rahe che. tethI satata sukha-duHkhanA anubhava thatA rahe che. e ja jIvananuM rahasya che. manuSya kevu jIvana ve, va kuvA dhama'-kama' kare te * kevA samAja tathA rASTranA jIvanane niyaMtrita kare te dareka mATe emaNe sayama te Avazyaka gaNyo che. sayama eka prakAranI natika maryAdA che. gRhastha peAtAnI maryAdAmAM rahIne sArI peThe ahiMsAnuM pAlana karI zake che. maryAdAhIna ahiMsAne paNa ativAda kahI che. emaNe je rIte jJAnarahita tapane tha kahyu, tevI ja rIte, sayamarahita jIvanane paNa niratha ka gaLyu che. ahiMsAnI sAcI sAdhanA mATe saMyamanu pAlana anivAya che. zramaNa sala (jaina) tathA anekAntavAdanI sthApanA karI. paraMtu nigraMtha zramaNeAnI vana--sAdhanA ghaNI kaTAra hatI. sAdhusAdhvIe sivAya gRhastha pati-patnI paNa temAM bhAga laI zakatAM hatAM. yh tIthakara mahAvIra zramaNa, brAhmaNa. bhikSu, nitratha, tApasa ane muni vageremAM kAi bheda mAnatA nahotA. teo kahetA ke je sAcA tyAgI che te kAma-bhAge vacce hovA chatAM paNa tenA tarapha AkaSIta thatA nathI. e ja rAga-dra ja para vijaya prApta karI le che, ane mana tathA indriyone potAnA vazamAM rAkhe. che. e ja kharA brAhmaNa tathA zramaNa Adi sAdhu che. je rIte tIrthaMkara mahAvIre sabhyaka daza na, samyaka jJAna ane samyaka cAritryane 'ratnaya' nAmathI abhiti karyAM hatA, tevI ja rIte tathAgate yuddha, dhama ane sadha traNa ratna kathA..mahAvIra svAmInuM svataMtra ciMtana te yuga tathA paristhitine anurUpa hovAthI eka navIna dizA ane daSTi paNanuM teNe pravata na karyuM As mahAtmA mahAvIre AdhyAtmika upalabdhimAM vaicArika kSetre anekAMtavAda ane AcAramAM pAMca trAne * 1 upadeza ApyA pAMca tAmAM! emaNe ahiMsA vratane pradhAnatA ApI, emaNe kahyuM jene tame mAravA icche te tamArI jeve jasukha dukha ne anubhava karanAra prANI che. jenA para ziphsanA karavA paNa ke, te potAnA 4 dAsa banAvavA pramhA, te paNa tamArI jevA ja che jene potAnA vazamAM karavAnI icchA kare che te paNa tamArI che. jevA prANavALA che. jenA prANa levAnI sUga karo cho te paNa tamArI jema prANadhArI va che.satpuruSa A rItanA vivekathI vana veche te kAine mAratA nathI ane phAnI satrAra karAvatA nathI. hiMsA kare che, tenuM phaLa pAchaLathI tene bhogavavAM paDe che, eTalA mATe manuSya kai paNa ghaNInI hiMsA karavAnI icchAona meha 35 163 jItamAMne lakSamAM rAkhIne temaNe skyu hatuM. sAramAM sarjI epruthI eka caDiyAtA che. paratuM prazastra dhI astiva krAimathA-tae ahiMsA ma 8 satyanuM anavArya mAnatA hatA. manutha che? je jIvanuM vinA jhera AvI odhamAM viAMza vRddhava haiya che. te rIte ahi MsA vagere guNaeNmi vinAzaka asatya haiya che." teo sa MsAranA du:khanuM mULa kANuM hiMsA ja mAnatA liC/{VI]9 A sA what 24 hatA emaNe hiMsAnA sUkSma tathA sthaLa e bhedanuM nirAtaNu kayu", rAga-dveSa, kAma, krodha vagerene te saMkSya ke bhItarI hiMsA mAnatA hatA. ane kAi paNa prANIne mAravA, mAranAranI sahAyatA karavA ke tene kASTha rIte prerita karavI te bAhi sA che. bAhya hiMsAnA sabaMdha Ane kAI rUpe AMtarika hiMsA sAthe rahyo che. eTaluM ja nahiM, AcaraNa karatAM vaicArika ka mAnasika hiMsA vadhu bhayajanaka che. hiMsAtu mULa sthAna na che. pahelAM hisA manamAM janma le che. pachI vyavahAramAM Utare che tene jaina AgamomAM bhAvahiM sA ane dravya-hisA rUpe vistArathI vadhI che. 19 4 9 1. mahAvIra ravAmIe satyane samajavA mATe jJAnanI je kucI ApaNA hAthamAM ApI che, tene emaNe anekAnta' nAma Apyu che. anekAnta'nA atha che. eka ja jovA- samajavA mATe. dhRNA, dRSTi jJAna krANu thunanI dvAda kahe che. bIjA zabdomAM ApaNe sAtha havAda paNa kahI zakIe, dAkhalA tarIke manuSyasamAjamAM para prema ane tyAganI jarUra che, ratrImAM dAmaLatA ane kaMDAratA hovI jarUrI che bhASAmAM tene ja syAdavAda kahe che. % 15 ane ma jIvana jIvavA mATe uSNatA ane zItalatA jarUrI che. 'manuSyanuM jIvana nityA che ane anitya paNa che. pAtapAtAnA sasAramAM kAI paNuM vastu sArI ke kharAba nathI. samayAnusAra tenA upayoga ane pAtapotAnI uci tathA samajaNuM anusAra ke manuSya dareka vastunuM cUMTayAMkana A che. jeTaluM tenuM sAmarthya che, teTalA A zomAM te potAnA jJAnamAM tene utAravAnI - paziza karI che. A ja anekAMtavAdane siddhAMta che. OM vaijJAnikA anusAra sApekSavAdanA siddhAMtamAM prakRti meTara) " ane UjAka (enajI) mAtra eka ja vastunuM, rUpAMtara che. lagabhaga dareka vaijJAnika prakRtine hale vidyadaNa ane udyathI utpanna che, evA svIkAra che. A " aNuonA viziSTa sabaMdhanA kAraNe ja pudagala ane AtmA 5 A zarIrarUpe rahelA che. AtmAta jema pagalamAM paNa hA ana ta krita che tenA sayogane susAra che. mAruM ane ekalIjAthI yaka thaI javo pati 04
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * * * * che evuM koIpaNa mA, pApa mANI mAtrane , karI hatI ?' Saa . thoDI vAramAM prabuddha jIvana :- - - to, 16 % 84 vatIya kara mahAvIranuM jIvana svAvalaMbana ane satayanuM jIvana hatuM. jagata mATe emanA mukhya saderA hatA ke A pratyeka prANIo mATe emanuM dhana hatuM ke, evuM IpaNa Atmazakitane vikAsa karI sAcA sukhanI prApti kare. kArya na kare, jethI pApa amane baMdhane thAya. je manuSya jIvana ghaNuM mahAna che. tenI eka-eka kSaNe amUlya che. prANI mAtrane pitAnA je mAne che. je darekane saMpA ' , eTale pramAdamAM gumAve nahIM. dareka kAyaniyata samaye kare. A dRSTithI jue che, je mana*tathA AtmAne duSita karanArI 'zviAsa A ALasu na bane. sanmAna na maLe koMdha na karo ane meLe dha karI cakayo che ke, ane je inDiyA ' . A sukha che tene pApa-karmanuM baMdhanathI pati guNa na kare. koI vastu na maLe to ciMtA na kare. tene ane zAMti sahaja tame mAno. potAnA doSane chUpAve nahi. saMsAranA - arvAcIna gujarAtamAM narmadAzaMkarathI umAzakara : ' sudhInI netika ane sAmAjika vicAradhArA ; ; muMbaI yunivarsiTI Ayojita vyAkhyAna-zreNImAM che. cI. nA. paTele ApelAM vyAkhyAne " saMkalana ane saMkSepamAM anuvAda ', ', ' = ; : -- kRSNavara dIkSita . (gatAMkathI saMpUNa) para ramaNabhAI hatA. strI-vAta, strI-samAnatA ane strI paraMtu prajAnI naitika zakitane vaTemajanita niSedhethI dhasAro . . . manmAnanI bhAvanA temanA dAmpatyajIvanamAM mata 25 pahoMcate have te vize maNilAla mauna seve che. strIo ' pAmI hatI pratyenuM maNilAlanuM valaNa abauddhika hatuM. tamAma sAmAjika . - saMbadhomAM strI pavitratA ane premanI mUti hevI joIe 1 maNizaMkara bhaTTa-kAnta'. ema teo mAnatA hatA. rANalaInA samakAlIna ane mitra maNizaMkara bhaTTa maNilAla bALalagnanA virodhI hatA te sAthe smRtionA -kavi kAnta-nuM jIvana ramaNabhAInA jIvanathI viruddha dizAmAM Adeza upara nirbhara evI rUDhicustonI mAnyatAnA purakartA vahyuM hatuM. temane pazcimanuM gheluM lAgyuM hatuM paNa paNa hatA. strI pahelavahelAM mAsika dharmamAM Ave ke pachI tenuM pariNAma AtmasiddhimAM AvavAne badale jIvananI tarata ja netika ane mAnasika dRSTie tene zarIrasaMbaMdha karuNa yAtanAmAM AvyuM hatuM. kAntanI ja evA satyane the joIe ema teo mAnatA. apavAdarUpa kaI kanyA daza sAru hatI, je temanI pitAnI aMdaranI jarUriyAta pariteze. varSanI vaye mAsika dharma prApta kare te samAjane tene paraNAvavAnI temanI kharI jarUriyAta premanI hatI. patnI, bALake, kuTuMba tenI pharaja bajAvatAM aTakAvI zakAya nahi ema teo mAnatA. tathA mitronA premanI hatI. A jarUriyAta temane - ramaNabhAI nIlakaMTha asalAmatI vRttimAMthI janmI hatI. pitAnI AkhI ji dagI aritharatAthI pIDAtA rahyA. sudhI 'kAnta' bhAvAtmaka | maNilAlanI dhArmika ane sAmAjika baMne philasUphIne, vayamAM temanAthI nAnA zrI ramaNabhAI nIlaka paDakArI hatI. temanuM citta eka taraphathI uzkerATa te bIjI tarapha gamagInI ramaNabhAI amadAvAdamAM cAlatA prArthanAsamAjanI pedAza anubhavatuM. temane nirAzAvAda temanI prakRtinA baMdhAraNanI hatA. maNilAlanA ata siddhAntane virodha ramaNabhAI nIpajarUpa hatuM. temanA samayamAM paraMparAvAdI brAhmaNa-jIvananI dAnika bhUmikA upara kare che. vyAvahArika jIvanamAM ramaNabhAI ati saMyamayukata je tarAha hatI te kAraNe temane uzkerATa buddhivAdI hatA chatAM prArthanAnuM temane mana bhItaranI aMgata ugra banyo hato. cittanI gamagInIne kAraNe 'kAnta' dharma ane jarUriyAta jevuM mahattva hatuM. teo mAnatA ke prArthanA izvarAbhimukha thayA paraMtu ethI jhamagInI ghaTI nahi. teo manuSyanA vivekadIpane prajavalita rAkhavAnuM, IcchAne keLavavAnuM khristI dharmane vaya, paNa ene pariNAme upAdhimAM AvI ane tene kAryAnvita karavAnuM baLa Ape che. teo mAnatA paDyA. jJAtie emane bahiSkAra karyo eTaluM ja nahi, ke IzvaranI anaMta upasthitimAM jIvavAno AnaMda manuSyane kAntanAM patnI ane kuTuMbane paNa 'kAnta'thI aLagA rahevAnuM ni:svArtha pravRttimAM kartavya bhAvanAnI rAhe prere che. pharamAvyuM. kAnta khristI dharma apanAvyuM te kharo paraMtu e dhama tenA pALanAra pAse khrista pratye je asAdhAraNa ramaNabhAI mAnatA ke sAcA vaiSNavane mana prakRtinuM vaphAdArI ane samarpaNabhAvanI apekSA rAkhe che te sa teSavAnI saindarya ja nahi, masta brahmAMDanuM sarjana eka kAvya che, zakita 'kAnta'ne bhAratIya baMdhAraNa dharAvatA mAnasamAM jene sajaka Izvara eka kavi che. kavitA lekhe sarjanane A nahato. nirapekSa premanI khristI vibhAvanAnI sama jane abhAve vaiSNavocita vismaya bhAva temane pUrepUro svIkArya che. . karIne paNa 'kAnta' bhItarathI azAnta rahetA. premanI bAbatamAM temanI sAmAjika philasUphInA kendramAM temanI teo AtmakendrI hatA. temAMthI teo gAMdhIjInA jIvatA strI-svAtaMtraya, strI samAnatA ane strI-sanmAna A jAgatA udAharaNanI asarane pariNAme bahAra AvI zakayA. bhAvanAtrathI che. ramaNabhAIne jJAtinA UMcanIcanA bhede paNa gAMdhIjIne bedha temaNe svIkAryo hato. gAMdhIjI e daSTi spaSTapaNe asvIkAryA hatA. aspRzyatAnI ughADe ceka TIkA jona raskina pAsethI pAmyA hatA. karanArA AraMbhakALanA jAhera jIvananA agraNI bomAMnA eka
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16 4-84 prabuddha jIvana . . !": : zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha - : ': : padAdhikArIo ane kAryavAhaka samiti-1984-85 * zrI muMbaI nA yuvaka saMghanI vArSika sAmAnya sabhA , dhIrajalAla phUlacaMda zAha . zanivAra, tA. 5-4-1984 nA sAMjanA 6-15 1 kalAke 4 ,, mANekalAla vI. savANu ' paramAnaMda kApaDiyAsabhAgRhamAM maLI hatI. saMghanA aSita 5 , vasanajI lakhamazI zAha hisAbe, saravaiyuM ane navA varSanA aMdAjapatra raju thayAM 6, caMpakalAla ema. ajamerA hato. te maMjura rahyA bAda padAdhikArIo ane kArobArInA 7 ,, ramala maMgaLajI mahetA ' { 15 sabhyonI cUMTaNInuM kArya hAtha dharavAmAM AvyuM hatuM. , dAminIbena jarIvALA ' . padAdhikArIo ane 9 , caMdrakAMtabhAI gAMdhI che DuMgarazI rAmajI gAlA nIce jaNAvela sabhyone navA varSa mATe padAdhikArIo vasaMtalAla narasiMhapurA . tarIke binaharIpha cUMTI kADhavAmAM AvyA. , bAbubhAI jI. zAha , 1 De. ramaNalAla cI. zAha-pramukha 13 , sI. ena. saMghavI 2 zrI rasikalAla ma. jhaverI-upapramukha : 14 . dAmajIbhAI velajI zAha 3 zrI cImanalAla je. zAha-maMtrI , nimaMtrita sabhya 4 zrI ke. pI. zAha -maMtrI 5 zrI pravINacaMdra ke. zAha-keSAdhyakSa 1 zrI kapUracaMdabhAI caMderiyA 2 bipinabhAI jaina kAryavAhaka samiti 3 zrImatI zarmiSThAbena kArobArI samitinA ' nIce pramANe paMdara sabhyonI 4 zrI uSAbena mahetA sarvAnumate varaNI karavAmAM AvI hatI. 5 zrImatI madhubena nAnubhAI meghANI 1 zrI pannAlAla 2. zAha . . - 6 zrImatI mIrAbena ramezabhAI mahetA . 2 , amara jarIvAlA ' ' ; sahAyaka maMtrIo che 3 prA. tArAbena ra. zAha ' . . . 1 zrI pannAlAla ra. zAha . ( 4 zrImatI nImena esa. zAha ' 54 - 2 De. dhanavaMta TI. zAha , 5 zrI subodhabhAI ema. zAha" che . ? , - 6, zrImatI kamalabena pIsapATI, " , zrI maNilAla mokamacaMda zAha, sArvajanika 7 zrI harilAla gulAbacaMda zAha !!! - vAcanAlaya ane pustakAlaya .. che. 8 , gaNapatabhAI ma. jhaverI.. :) | " - + vAcanAlaya ane pustakAlaya mATe nIce mujaba samitinI nimaNuMka karavAmAM AvI. ' ' 1 zrI harilAla gulAbacaMda zAha-maMtrI : ".. 11 , pravINabhAI maMgaLadAsa zAha * * 2 , gaNapatalAla ma. jhaverI 12 , rasikalAla laheracaMda zAhe . : .. . 3 , pravINabhAI maMgaLadAsa zAha - jayasiMlAla pI. zAha ' , 4 , zAMtilAla devajI naMdu 14 maphatalAla bhIkhAcaMda zAha ! ! ! ! 5 , pannAlAla ra. zAha 15 che. dhanavata TIzAha, sw 3 = 11'; te! vasaMta vyAkhyAnamALA ja tA. 9-4-84 nAroja maLela kArobArI samitinI sabhAmAM nIcenI vigate ke eka sabhya, upasamitio ane zrI amara jarIvALA, sojaka . . . ; tenA saMyojaka ane sahAyaka maMtrIonI nimaNuMka karavAmAM sva. maMgaLajI jhaveracaMda mahetAprerita vidyAsatra :: tseite ::: : " kAryavAhaka samitimAM ke eka sabhya . " tAla - 1 po. tArAbena zAha, saMjaka kathA che. ' : 5 in $!! . . - 2 3 4 5 che. dhanavaMta TI. zAhe che; (c .. !!! ! ! ' , " zailezabhAI hiMmatalAla kaTArI " . * * * * * ' ' 3 zrI sukhedhabhAi ema. zAha ' : : : ' , , 3 , araviMdabhAI mohanalAlacekasI' ' premaLa jyoti : : : : : : 5 jayAbena TokarazI vIrA ! ' . te of 1 zrImatI nIrUbena esa. zAha -sahejaka , , ", arUNabhAI pArekha 2 , kamalabena pIsapATI } . . . . . " sahayoga samiti: (kArobArI samitinA bhUtapUrva saro) 3. uSAbena mahetA ' si: : - - za . zrI jiMyatilAla caMdaDAzAha, rada : huM 4jkko 36 8 8 ane mAdhAparIkhanAranA mAja - abhyA ane amAdhA- - - haDa tANa 84 : : 24 ramaNalAla dalAlabhAI lAkaDAvALA dara 8.3+j$8 15 thI 10 : *, * - - - : or is 10 , zAMtilAla devane * * * r. kAra dina *
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 2 , , ; * * * * * . . . . . .' " , ' , ' ' 3 - - maMtrIo muMbaI jaina yuvaka saMgha tA: tA.14 TakA) prabuddha jIvana -" - "3" * abhyAsa vatuLa 2 S SS dhirastanA AdivAsI kendra mATe zrI subodhabhAI ema. zAhanoja - 6 , huM kaI kAmaLelA Arthika sahayoga ane te aMge apas asthi sAravAra kendra:.. . . khAchaLa, 6 baMdhanI kAryavAhaka samitinA sabhyanI ramajhaTa 1 nA kANu ka ma gaLadAsa ja 'J, ' rmalAkAta bAda darekAmulAkAtIonA manamAM 3}J" T!P 2 maphatalAla bhIkhAcaMda zAha zAha - 1 :: 8 : vinavAsIomAM aMsA ane ApaNI pAse che ? , 3 , gaNapatalAla ma. jhaverIese " 's . 4 zrImatI nIrUbena esa. zAha ha 14/ask : ** jIvana vacce kelITI khAI che. ApaNe jANI ** cUchIe e bhAva manamAM jAya tyAre 5 , kamalabena pIsapATI 53559, fe. 6 , jayAbena TI. zAha (vIrA) dara 558:51. ' . 6 bAda basamAM ja A age nidhi karavAnI zarUAta 7, bhAnubena pI. zAha aAvIza hajAra rUpiyA jevI rakama tyAM ja ekaThI thaI gaI. muMbaI kada big: $. . . * ? 8 ,, araviMdabhAI mohanalAla sAkasI AvyA bAda DAka mitrone saMparka sAthI - ani 13 ka , ; ; , sArI kaMThI zakAya evI rakame lakhAvI: : - dharamapura-AdivAsI vistAra kendra samiti dha che jeladI A pAMceka lAkha rUpiyAne alI : 1 zrI subodhabhAI ema. zAha }}}'s . } : kanvInara pahoMcI vaLavA mATe ApanA premaLa sahakAranI jarUra che. ( 2 , uSAbena mahetA 103 26 !? ": ApanI yogya rakama mokalI ApavuM ja ke, a ', maphatalAla bhIkhAca zake : sabhya nAMdhAyelI rakamanI yAdI nIce pragaTa karavAmAM AvI che. : 4, harilAla gulAbacaMda zAha' ' ' , ' , ,, 5 zrI araviMdabhAI mohanalAla cokasI 338 virth .. , 6, jayaMtilAla pI. zAha : , " . . ke , 1,00,000 eka zubhecchaka : *; fo" 7, amara jarIvAlA , ; ' ' . , 1} : 5,000 zrI rasikalAla mehanalAla jhaverI : 1. 8, jayaMtilAla kohacaMda zAha :- ' . , 5000 me. sevaMtIlAla kAMtilAla , ; . 9 , pravINabhAI maMgaLadAsa zAha = : 5,000 zrI jayaMtilAla phattehacaMda zAha 10 ,, jayAbena TekazI vIrA ' ' ' 1.000 De ramalAla cA. cA. 6 :..: 1,000 zrI ke. pI. zAha parisaMvAda aMge samiti De. dhanavaMta TI. zAha, 2 zrI amara jarIvAlA : : : ' ? 1,000 zrI pannAlAlabhAI cheDA . . 3 ,, pannAlAla ra. zAhe ' ' , , 5,000 zrI rasikalAla laheracaMda zAha , ' zrI AtmAnaMda jaina sabhA prerita rU. AcAryazrI vijaya 5,000 zrI bIpInabhAI jaina R ; ; , , , vallabhasUri smAraka vyAkhyAna-zreNI samiti !} : 5,000 me. lakhamazI ghelAbhAInI kAM. ' 1 zrI zaileza koThArI, saMjaka 2,500 me. rAmajI tejazI gAlA enDa 2 >> pannAlAla ke. cheDA, saMjaka lakSmIbAI cerITI TrasTa (navanIta prakAzana) ke prA. tArAbena 2. zAha 2,500 zrI sI. ena. saMdhavI " } }; ; ;" '' : 4 zrI pravINacaMdra ke. zAha 1,501 zrImatI vidyAbena mahAsukhalAla zAha paryaTana samiti 1,000 zrI cImanalAla je. zAha 1 zrI gaNapatalAla ma. jhaverI, saMjaNa. 2 ,, subodhabhAI ema. zAha '' 3 ,, rasIkalAla laheracaMda zAha 1,000 zrI pravINacandra ke. zAha netrayajJa samiti 1,000 zrI sI ena. verA ceriTebala TrasTa 1,000 zrI kAntibhAI modI-prabhAbena modInA smaraNa 1 zrI pannAlAla ke. cheDA, sojaka 1000 me. savANI TrAnsaporTa 2 , lIlAdharabhAI gaDa ; . 3 zrImatI nIrUbena ema. zAha 1,000 che. dhanavaMta TI. zAha ', 4 , uSAbena mahetA 500 zrI uSAbena mahetA ,' 'y , jayAbena TI vIrA 1,54,000 saMdhanA padAdhikArIo 1,000 zrI gaNapatabhAI ma. jhaverI *' ' 5,000 zrI zailezabhAI koThArI ! 1,00, zrImatI jayAbena vIrA mAlika : zrI muMbaI jena yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa :- 385, saradAra vI. pI." muMbaI 400 004. Te. naM. 350296 : mudrasthAna : reDa prinTa', jagannAtha zaMkara zeTha roDa, giragAma, muMbaI - 4004
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ang3. No. MH. By/South 54 Elanre No. : 37 'prabuddha jaina'nuM navasa karaja vajra' : 45 24 pabu bhuvana su'khai jaina yuvaka sa'ghanuM mukhapatra : pAkSika chUTaka nakala rUA. 1-00 mubai tA. 1-5-84 gArSika lavAjama rUA. 20 pradeza mATe zilaga 60 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha alavAna IndriyagrAma maiM ramaNalAla cI. zAhu tAjetaramAM IMgleMDamAM eka pradhAnane pAtAnI sekreTarI sAthenA praNayasaMbaMdhane kAraNe rAjInAmu Apavu paDyuM hatuM.. evI ja rIte ApaNA bhAratamAM paNa eka rAjyanA ucca kSAnA pradhAne videzamAM aTita vatana karavA mATe rAjInAmu ApavAnI pharaja paDI hatI. AvI ghaTanA vize jyAre sAMbhaLIe chIe tyAre eka saMskRta lekanI pati yAda "AvI jAya che balavAn indriyagrAmo vidvAMsamapi karSati / grAma zabdanA eka atha thAya che samUha athavA 'samudAya'. badhI indriyAnA samUha kayAreka eTalA badhA baLavAna nI jAya che ke manuSya tenA uparanA saMyama gumAvI bese ".... subhASitakAra kahe che ke ene vakhate DAhyA ke vidvAna gaNAtA mANasAne paNa te pachADe che. eTalA mATe samaju puruSe potAnI mAtA, bahena ke putrI sAthe paNa eka Asana ke zayyAmAM mesavu nahiM, evI bhalAmaNa karI che. AMkha, nAka, jIbha vagere ekeka indriyamAM atizaya lubdha anela manuSya ke pazunI kevI avanati thAya che tenAM dRSTAMtA thAaya thAmAM maLe che. jo eka indriyane vaza thatAM bhayakara pariNAma Ave, te badhI ja indriyAne vaza thanAranI du'ti keTalI bhayaMkara hA zake ! sthULa indriyane parAdhIna anele manuSya potAnA jAtIya jIvanamAM paNa kayAreka patita bane che. kAmavAsanAnA Avega duSkara hAya che, ane kAmAtura lekA lajajA ane bhayanI vyavahArarekhA ghaDIkamAM oLage che. jAhera jIvanamAM paDelA pratiSThita mANaso evA prasage apamAnita thAya che ke apakIti' pAme che. kayAreka ethI potAnA kuTuMbamAM ja, patnI, satAnA ane mAtA-pitA vacce te aLakhAmaNA thai jAya che. samAja tenAthI dUra rahevAnA prayatna kare che. keTalIka vakhata eka nAnI bhUlanuM pariNAma mAkhI jiMdagI mANasane beAgavavu paDe che. varSo sudhI le AMgaLI cIdhe che ane badhI ja bARtamAM evI vyakita avizvasanIya anI jAya che. @ au prakRtie caMcala kahevAya che, tema puruSa paNa eka karatAM vadhu strIo tarapha AkarSAvAne pAtra hAya che ema "anAya che. A man by nature is polygamist-evI ukti pAzcAtya jagatamAM jANItI che. pAMtrIsanI uMmara pachI tAjI sabaMdhe ke parAkaNunI vRtti vadhu sateja thAya che. saMpatti, sattA kIti vagere evI vastuo che ke jenI pAse e puSkaLa hoya tenA tarapha ghaNI vyakitao AkarSAya. emAM strIo paNa hoya che. kayAreka kazuka meLavavAnI lAlacathI, teA kayAreka evI vyakita paNa potAne vaza che evI vRttithI caMcaLa strI evA puruSane AkaSavAnA prayatna kare che ane asAvadha puruSa ghaDIkamAM patita thaI jAya che. vAraMvAra ekAMtamAM maLavuM, majAkamazkarI, nama' vacane, aDapalAMmAMthI AgaLa vadhatAM vadhatAM jAtIya jIvana sudhI te dhasaDAya che. mAhadA evI pherI anI jAya che ke mANasane e sivAya bIjuM kazuM sUjhatuM nathI. kauTuMbika sthiratA, satAnAnuM bhAvi, pratiSThA, sAmAji bhaya, kAyadAnI khIka vagerene vicAra paNa tene aTakAvI zakatA nathI. ghaNA badhA dRDha Avega tenA zarIra ane manamAM te vakhate pedA thAya che. puruSe eka vakhata caTako cAkhyA. eTale pachI enI lata lAge che ane bahAvarA khanIne, viveka maryAdA cUkIne phAMphAM mAre che. sattAnA ke dhananA ucca sthAne beThelAone pachI teA evA maLatiyA maLI jAya che ke je temane paMpALe che ane temanI nakhaLAie jANI laine temane badhI sagavaDa pUrI pADe che. paraMtu vAta jema vadhatI jAya che tema eka divasa evA Ave che ke jyAre tenuM pariNAma bhaya kara hoya che. evu bhayaMkara adha:patana thAya che; zatamukha vinipAta thAya che. rAjakAraNa, zikSaNu, samAjasevA ke khuda dharmAMnA kSetramAM paNu AvI ghaTanA bane che. raziyAnA rAskuTIna tenI AvI nabaLAI mATe jANItA hate. najIkanA bhUtakALamAM IMgleMDanA prokyumeA, inDoneziyAnA sukaNuM, pAkistAnanA ayubakhAna ... ane yAhyAkhAna vagerenAM patana AvI nabaLAinA kAraNe ja thayAM hovAnu manAya che. sAhityanA kSetre prakhara pati lekhaka maNilAla dvivedI, koca kavi melera, aMgreja nATakakAra oskara vAilDa ( sAtIya saMbadhA paNa kharA), kavi bAyarana vagerenA evA ghaNA dAkhalA jANavA maLe che. menakAne vaza thanAra vizvAmitranA anugAmI evA keTalAka sAdhusanyAsIe! dharmanA kSetre paNa vAraMvAra jovA-sAMbhaLavA maLaze. prakRtinI dRSTie strI-puruSa duniyAmAM badhe samAna che, paNtu sAmAjika rItarivAjo, nIti viSayaka khyAle, lAkAcAra vagere judA judA dezamAM judAM judAM hoi zake che, ThaMDA ane garama pradezamAM rahenArA lekamAM tyAMnuM
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ prata jIvana 1 , , , ;\ 1-5- + ? :h,1311 ja vAra . . " vAtAvaraNa paNa bhAga bhajave che. eka prajAmAM je sAmAnya . ' , 'hA, bhogavilAsa karatAM tyAga ane saMyama upara bhAratIya paTanA dekhAtI hoya te anya prajAmAM anItimaya manAtI hoya. A paraMparAmAM vadhu jora apAyuM che. jIvanane pAyo AdhyAtmika chejAtIya jIvananI zithilatA prAcIna Arya prajA ane tenA para hovAnA kAraNe tyAga ane saMyamanuM mUlya vadhAre aMkAyuM che, vArasadArAma jeTalI che tethI ghaNI vadhu meMgela prajA ane ' jIvanane ravecchAe saMyamita banAvavAnuM kArya saraLa nathI, enA eziyAI vArasadAromAM che. eTale je keTalIka ghaTanAo ApaNA zAstrakAroe aneka lokonA anekavidha anubhavanA bhAratamAM TIkApAtra gaNAya che te cIna, jApAna, kariyA AdhAre ane sthaLa jIvanavyavahAranA niyame darzAvyA che, che ke thAilenDamAM na paNa gaNAya. bhAratamAM je niSiddha hoya te eka bAju madyapAnanuM sevana karavuM ane bIjI bAju jAtI... anyatra rivAjarUpa hoya. ' jIvanane saMyamamAM rAkhavuM e saraLa - keTalAka pAzcAtya dezomAM yuvaka-yuvatIo vacce vaheMdA vAta nathI. brahmacaryanuM pAlana karanArAo cAra ghaNo vadhyo che. bIjA vizvayuddha pachI puruSa karatAM mATe ati - pauSTika AhAra paNa varSa manAya strIonAM vadhI gayelA asAdhAraNa pramANane kAraNe tyAM zithila che. brahmacarya vrata dhAraNa karanArA sAdhu-mahAtmAo mATe zIlanI nava vADa, jAtIya jIvana ghaNuM vyApaka banavAne kAraNe gupta rogonuM.' darzAvavAmAM AvI che. vikAra e sUkSma zarsa che. kayAreka pramANa paNa ghaNuM vadhI gayuM hatuM. chellA be-traNa dAyakAmAM citta upara acAnaka AkramaNa karaze ane tene kabaje vimAnanI jhaDapI avarajavara ane duniyAbharamAM vadhatI jatI meja laI leze te kahevAya nahi. e zatrune keTale dUra rAkhavo - zokhanI sagavaDane kAraNe pravAsIonA manoraMjananA nAme zAstrakAroe jaNAvyuM che ke zIlanI nava vADa dvArA ene hIna kAryo duniyAbharamAM vadhavA lAgyAM che. moTI paMcatAraka ' eTale dara rakhavo e ke te svapane paNa AkramaNa na kara helane paNa emAM ocho phALe nathI. videza javuM eTale zake. bhagavAna mahAvIre kahyuM che ke jenuM nAka sAva cheSTha nItimaya jIvanamAMthI rajA para UtaravuM (to be. on a moral gayuM che evI so varSanI DozI sAthe paNa sAdhuo. holiday) evI mAnyatA ghaNA dezomAM vyApaka banatI ekAMtamAM rahevuM nahi. svAminArAyaNa sAdhuo strInuM sukha jAya che. jetA nathI eTaluM ja nahi, strIne hAthane lakhele kAga manuSyanA jAtIya jIvanane zithila banAvanAra kephI paNa vAMcatA nathI keTalAkane AvA niyamo vadhu paDatA jarU. padArthomAM dArU mukhya che. ThaMDI AbohavAnA kAraNe ane kRtrima lAgaze, paraMtu e kSetramAM rahelI anubhava duniyAnA ghaNA dezanI prajAmAM e sAmAnya che. vyakitaone enI AvazyakatA pUrepUrI samajAI che. satAM pahelAM dhare maryAdita pramANamAM, niyamita dArU - jema mANasa sAmAjika pratiSThAnI dRSTie uccattara sthAna ' laine keTalAya mANase potAnA kuTuMbajIvana ke samAja- pAmate jAya che tema vartana mATenI tenI javAbudArI jIvanane upadravarahita rAkhe che. paraMtu nazo e aMte naze vadhatI jAya che. kAraNa ke enA asada vatananI vAta anee. leke sadhI pahoMce che. samAjamAM khoTo dAkhalo bese che. che. mANasa kayAre bhAna bhUlaze ane maryAdA oLaMgI jaze e kahI zakAya nahi. dhaNA dezamAM ghaNA ucca sthAna mATe e anadhikArI kare che. jAgrata samAja ene vyasanI lekenuM jIvana pAyamAla thayA kare che. bhArata sthAnabhraSTa karyA vinA japata nathI. jevA Arthika dRSTie pachAta deza mATe gAMdhIjIe lekacAhanAnA uccatara sthAne pahecelI vyakti jayAre dIrghadRSTipUrvaka dArUbaMdhInI bhalAmaNa karI hatI. madyapAna patita ane apakIrtita thAya che tyAre tenuM pazcAta jIva na karavA viSe te ApaNA zAstrakAroe anubhavane AdhAre vasamuM banI jAya che. corI ke dArU jevI bAbato. karatAM paNa jorazorathI kaheluM ja che. sAta vyasanomAMnA A eka vyasanane jAtIya jIvananI bhraSTatAthI je apakItita thAya che tenAthI paNa sarvathA tilAMjali ApavA anurodha thayela che. paraMtu te samAja haMmezA vimukha rahe che. ema karavAnI ja. have te jyAM khAdIdhArI mukhya pradhAne ke vaDA pradhAna zarAba samAjanuM zreya che. pIe tyAM dhArAsabhya dArUnA nazAmAM dhAMdhala karatAM polisane hAthe pakaDAya tenI navAI zI !' mahArASTranA sAMprata rAjakIya pravAha jIvanane je saMskAramaya, saMvAdI ane ullAsamaya saMdhanA Azraye uparokata viSaya upara eka jAhera banAvavuM hoya te svecchAe svIkArelA saMyamanI moTI vArtAlApa rAkhavAmAM AvyuM che. AvazyakatA rahe che. eka prajA ghaNuM lAMbA samaya vakatA : zrI mAdhava gaDakarI sudhI kaI eka bAbatamAM saMyamanI ArAdhanA kare taMtrI,. lekasattA' che te tenA saMskAra peDhIo sudhI cAlyA kare che. AvA keTalAya saMskAra bhAratIya prajAmAM jovA maLe che je viSaya : mahArASTranA sAMprata rAjakIya pravAha anyatra ochA jovA maLe che. bhAratIya prajAmAM paNa hindu ke samaya : zukravAra tA. 11-5-84: sAMjanA-6-15 jaina lokomAM keTalAka saMskAranAM mULa dhaNAM UMDAM rahelAM che. sthaLa : paramAna da kApaDiyA sabhAgRha, pitAnA kAkAnI, pheinI ke mAmAnI ke mAsInI dIkarI te 385, saradAra vI. pI. reDa, prArthanA samAja pitAnI bahena che ane tenI sAthe lagna na thaI zake evA vanitA vizrAma sAme, muMbaI-400002, saMskAra hinduo ane jemAM jeTalA vyApaka ane UMDA che saune samayasara padhAravA premabharyuM nimaMtraNa che. teTalA duniyAnI bIjI prajAomAM nathI. eka hindu ke jaina cImanalAla je. zAha yuvAnane pitAnI kAkAnI dIkarI pratye jAtIya AkarSaNa kudaratI ke, pI. zAha rIte nathI thatuM te mAtra tenI pitAnI siddhi nathI paraMtu hajAro maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha varSathI prajAe svecchAe sAcavelA saMyamanI siddhi che.
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'M. 2paya "aa. 1-5-84 prabuddha jIvana " darabArI mebhAne tilAMjali 0 prabhudAsa gAMdhI pUrAM chAMsaTha varSa pahelAM e prasaMga che. tyAre amAre kApaDa vaNavAnI kaLA kecarabamAM apanAvAya e hetuthI mArA satyAgraha Azrama sAbaramatI kAMThAnI jamIna upara laI javA pitAzrIe bagasarAnA kAmanuM nirIkSaNa karyuM ane tyAMthI nahote. sAbaramatI paranA elisapulathI sarakheja jatI pitAne mATe tathA maganakAkA mATe be pAghaDI kharIdI lAvyA. saDakanI aDoaDa kocaraba gAmanAM khetaro vacce zrI jIvaNalAla kAThiyAvADanA rivAja pramANe pukhta vayanA puruSe tyAre kekane erisTaranA bagalAmAM satyAgraha AzramanuM kasoTIbhayuM jIvana keIka raMgavALI pAghaDI paheratA. sapheda raMganI pAghaDI jene vikasI rahyuM hatuM. : mAthe sapheda vALa AvyA hoya te paheratA. evA koI raMga 'deha tArI nathI, je tuM jagate karI" vALA upadezane tvanAnA dhALA pAghaDI mArA pitAzA laI AvelA, temAM kevaLa apanAvavA tathA pitApitAnA svabhAvane tema ja pitAnI jAMbuDA raMganI jhINI cokaDIo hatI. kAkAne ane nAnI-moTI khaMkherI nAkhavA jevI Tevone choDI daI gya pitAzrIne mAthe e pAghaDIe bahu zobhatI - sAdI re zIkhavA maThAravAne sAmUhika prayatna cAlI rahyo hate. chatAM bhAtIgaLadekhAtI hatI. mArI uMmara pramANe haju zera--kezarI vidyArthI-vidyArthinIo, jema bharelA juvAna varasa pachI pAghaDI paheravAno mAre vAre AvavAnuM hatuM, sAdhI, bApujIne satsaMga meLavavA AvelA atithio tathA chatAM me karAvI rAkheluM ke huM piTiyA raMganI pAghaDI paherIza. "satya-ahiMsAne mama jhIlavA mathanArA jijJAsuo maLI e divasa kayAre Ave tenI hu rAha jotA hatA tyAM bApue cALIseka jaNa AzramamAM hatAM, te darekane bApujI joDe tAra mArA e tara ganA mULamAM ja kApa mUkI dIdhe. 'dhA hatA. koNe, kyAre, kaI rIte zuM kAma karavuM ane bApujIe cIMdhyA pramANe emanI pAghaDI saMkelave hAthamAM nAnAM vratone AdhAre kema ArohaNa karavuM te aMgenI lai vicAravA lAgyo ke "sAmasAmA be cheDA bhegA karIne -aMgata daravaNI darekane bApujI pAsethI maLI rahetI. hajI saMkeluM ke mane bevaDe vALIne sakeluM? karacalI rahI jAya e AzramamAM khAdIkAmanuM, kAMtavA-pIMjavAnuM maMgaLAcaraNa thayuM bApujIne nahIM game." bApujI osarImAMthI mAre kAma nihALI na hatuM. paNa zarIrazrama savArathI sAMja sudhI goThavAyelA rahetA. rahyA hatA. emaNe kahyuM, "dhetiyuM saMkelAya ema A pAghaDI sAthe sAthe vAMcavA-bhaNavAnI upara paNa dhyAna devAtuM. sAdAI pUrepUrI saMkelI le. have e paheravAnI nathI, mUkI devAnI che." aparigraha vadhe, karakasara vadhe paNa svacchatA ane sughaDapaNumAM meM pUchyuM, "AvatI kAle savAranI TreInamAM tamAre dilhI UNapa na rahe te aMge pUre Agraha sevAtuM hatuM. javAnuM che ne? tyAM joize ne?" mArI aMgata vAta karuM te kahevuM paDe ke paroDhiye cArano ghaMTa vagADavA sAthe mane bApujI jagADe ane pathArImAMthI Ubho nA, have dilhImAM paNa huM aMgarakhuM pAghaDI paheravAne kare. pite rasoDAnuM kAma karavAnuM zarU kare tyAre mane rasoDA nathI. tame chokarAo paheraNu-TopI pahere che tema huM "bahAranuM-saphAInuM, zaucAlayamAM vAparavAnI dhULa cALavAnuM kAma TopI-paheraNa paherIne vAIsaroya pAse jaIza.' pa. gRjarAtI gaNita ane saMskRta vyAkaraNa bhaNave ane te have pAghaDI-aMgarakhu kayAre paheraze?" rAtre sUtAM sudhImAM bApujI pAsethI kaMIka navuM zIkhavAnuM maLe. have te ApaNuM svarAja Ave ane ApaNuM pratinieka divasa namate pahere bApujIe mane eka dhionI pArlAmenTa bese temAM mAre javAnuM thAya tyAre huM "lAMbu jADuM kapaDuM saMkelavAnuM kAma cIMdhyuM. ame aMgarakhuM ane pAghaDIvALA pozAkamAM tyAM besIza." rahetA e jIvaNalAlabhAInA baMgalAnI osarI nIce nAnuM sAMkaDuM AMgaNuM hatuM ane saDakanI aDoaDa thoranI mane suMdara zebhItI mahArASTrI pAghaDIvALA tilaka "vADa hatI. sAMjane vakhate e nAnA AMgaNumAM taDake hovAthI mahArAja ane rezamI raMganI pAghaDIvALA madanamohana "bApujInI pAghaDInuM e kapaDuM tyAM sukavyuM hatuM. betiyuM mAlaviyAjI yAda AvyA. e divasomAM gharegharamAM tilaka vagere emanAM bIjAM kapaDAM sukAI gayelAM hoI sameTI levAyAM mahArAjane pheTo jovA maLatuM. bApujInI kAThiyAvADI pAghaDI, "hatAM. pAghaDImAM bhInAza hatI te paNa have sukAI javAthI e tilaka mahArAjanI dakSiNI pAghaDI, mAlaviyAnI rezamI 2 gavALI saMkelavAnuM bApujIe mane sepyuM. UcI goLa pAghaDI e badhAnI bhAre chApa mArA upara paDatI. hAthakuMtAmaNu ane hAthavaNATavALI khAdI te ame bApujInI jema dilhImAM tilaka mahArAja paNa tyAM vAIsaroya sAbaramatI taTe rahevA gayA tyAra pachI zarU thayelI. paNa leDa cemsapharDa pAse javAnA che ane tyAM laMDanathI AvelA kecarabanA satyAgraha AzramamAM ye kapaDAM jADAM hAthavaNuTanAM hidI vajIra megya joDe hiMdanA netAo vATAghATa "vaparAtAM. mIlanA sUtaranAM cha thI dasa aMkanAM sUtaranAM hAtha- karavAnA che e jANa amane kocaraba AzramamAM thayelI. Ave vaNATavALAM kapaDAM ame paheratAM. ghaTa vaNATanuM e kApaDa pANa- mahattvane prasaMge bApujIe tyAM aMgarakhA ane pAghaDI vinA keruM kahevAtuM. amAre joItuM badhuM kApaDa ame vaNIne taiyAra javAnuM TharAvyuM tenI mane navAI lAgI. paNa bApujI na karI zakatAM eTale bagasarA, lAThI vagere sthaLe vaNatAM pANa- joDe vadhu carcA karavAnuM mAruM gaja nahotuM. emanI pAghaDI kArAmAMthI amArAM kapaDAM banatAM. saMkelIne huM gharamAM pUjaya kasturabAne ApI AvyuM. kocarabathI mArA pitAzrIne bApujIe bagarA jaI pAghaDI saMkelavAnA kAmanuM e saMsmaraNa tAjuM thayuM, - jamAvavAnuM sUcavyuM hatuM. tyAMnA jevA majabUta pitavALuM paNa te jenI ghaNuM vigate taddata vIsarAI gaI che. bIje
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana para divase bApujI zuM paherIne, vI rAkhI paherIne dilhI javA nIkaLyA e kai sAMbharatuM nathI. sAMbhare che vaDhavANuvALA zrI motIlAla darajInu kocarabamAM AvavuM ane vyavasthita rIte tee silAAmanA vaga calAvatA te. rAja apAre be vAgyAne zumAre khe-aDhI kalAka e vaga cAlato. Apucha pAte e vagamAM khesI motIlAlabhAi pAse sIvavAnu tathA kapaDAM vetaravAnuM zIkhatA. sIvaNakAmanA e vagamAM devadAsa gAMdhI paNa joDAyA hatA ane temaNe sIvavA, vetaravA tathA silAi mazIna khAlI sarakhuM" karavAnu ce zIkhI lIdhuM hatuM. baM A sIvaNvagamAM paheraNanA ghATa aMge navA prayAgA karavAmAM AvyA ane vizeSa teA TApInA prayogA ajamAvAyA. dakSiNa AphrikAthI amArI phinikasa maLI bhArata AvavA nIkaLI e pahelAM bApujI kasturakhA ane'mi. kalanapeka sAthe IMgleMDamAM mAnavatA geAkhale mahArAjane gaLavA sAru kaeNpaTAuna japta vilAyata jatI sTImaramAM ravAnA thayA hatA. khApujInAM sUcano pramANe maganalAlakAkAe amArI hiMda AvavAnI taiyArI karAvI. mukharjI aMdare pahecIe tyAre ame yuropiyana vezamAM na hoie enI kALajI rakhAi. maganakAkA, maganabhAi paTela, jamanAdAsakAkA vagere meTerAoe teA dhetiyu, paheraNa, aMgarakhuM ane pAghaDIne zAka sTImaramAM ja dhAraNa karavAnuM TharAvyuM. kATa, pATalUna, kaTAi chUTayAM. amAre hekarAoe nikara. khamIsa, meAA vagerene badale nADIvALI sAdI cAraNI, paheraNa ane mAthe TApI paheravI ema nakakI thayuM. paNa kaSTa, kevI jAtanI TIpI paheravI e prazna ukelavAmAM muzkelI AvI. muMbainA madhyama vaga vALA e kALe gALa anAvaTanI U'cI tapakhIriyA ke kALAza paDatA raMganI kaDaka jADI TopI paheratA e methI AvatI ane vepArI kakSAnA hovAnI chApa UbhI thatI. jyAre amAre te garIbanI joDe anusaMdhAna sevavAnu' hatu' eTale "e methI TIpI svIkArAI nahI. chevaTe zeTha pArasI rUratamajInI salAha svIkArAI. muMbaigarA ane suratI pArasIo pahere evI gherA AsamAnI raMganI makhamalanI goLa AkAravALI TApI phinisa maMDaLInA TekarAee muMbaI dare UtaratI vakhate paheravI. evu nakkI thayuM. rakhanathI ame sTImaramAM nIkaLyA te pahelAM amane chekarAone mArA ApanI pArasI TApIe apAvI dIdhI. e TApInI UMcAi vadhAre na hovAthI amane gamI gai. amadAvAda zaheranA ochAyA taLe jayAre satyAgraha AzramanA kAcaba gAmanI sImamAM AraMbha thaye tyAre grAmavAsIo tathA sAdhAraNa staranA nagaravAsI vacce amArI makhamalanI camakATavALI TApIne badale vadhAre sAdAIvALI TApInuM vicArAyu'. eTale amadAvAdI sAdhAraNa lekAne mAthe jovAmAM AvatI heADI ghATanI, kAzmIrI TAMpIne nAme oLakhAtI TopI amAre sAru kharIdAi.. e rAkhoDI raMganA kapaDAnI banatI. enI cAra gaLa paheALI paTTI vacce eka AMgaLa paheALAmAM tapakhIriyA dArAnuM bharatakAma heAvAthI e zeAlatI hatI ane tene jyAre bagala thelImAM mUkI devI hoya tyAre e khevaDa vALIne mUkI devAnI sagavaDa paNu kAzmIrI TopImAM hatI. tA.1-5-8 AzramanA vidyAthI'A ja nahIM vaDIlo paNa emanA pADa aMgarakhAvALA peAzAkane khule paheraNa ane kAzmIrI TopI paherIne zaheramAM AvajA karatA thayA. kAi krAi TUMkA pravAsamAM bApujIe paNu kAzmIrI TApI vAparavA mAMDI. vaDhavANanA mAtIbhAi darajIe kAcarakha' AthI rItasara sIvaNakAma zIkhavavA mAMDayu. tyAre kAzmIrI TepImAM sAI vadhAravAnA prayatna zarU thayA. hiM'nA aneka prAMtamAM prANa vividha prakAranI TIpIemAM vArANasI ane lakhanau Aju vaparAtI dheALI ane mAthe dhanuSAkAravALI TopI sAthe khape ema vicArAyu, paNa temAM nacenI jhINI paTTI upara dhaNuM jhINu' malamalanuM kapaDu' hovAthI te jhaTajhaTa coLAI jAo * ane vAravAra izvarI karavI paDe e muzkelIne kAraNe A malamalIA TIpIne vicAra mAMDI vALavAmAM Avye sIvaNavarga'mAM siMgara mazIna para sIvavAne bApujIe seAya vaDe hAthe sIvavAte abhyAsa vA jAte ja paheraNa mATe kappu' vetarI ene khamIsane mada *nIne ghATa Apyo. ane bajAramAMthI kharIdIne bhAgI paDatI kAzmIrI TApIne badale hAthe sIvelI pANakArAnI rASTra anAvI. kAzmIrI TIpInAM kheya pAsAMmAM haLavuM pAtaLuM pUruM AvatuM tema A pANakAranI TApImAM paNa kha'ne Aju pUDAne! eka eka kaTakA nAkhavAnuM ye evI rIte goTha TopI dhAvA TANe pUThuM kADhIne dhoi zakAya. A rItanI dhALI pANakArAnI TAMpIne vaparAza i vakhata sudhI cAhyA evu mane yAda che, paNa e yAda nathI AvatuM ke ApujIe pAdhaDI-aMgarakhu ane dupaTTAnI karyAM pachI bIje divase temaNe pAkArAnI pUThAvALI pa paherI hatI ke nahi. (2) have rahI gAMdhITApI'nA maMgaLAcaraNanI vAta. e cekasa hevu muzkela che. amuka ceDIe ene janma cape evu kai mArI smRtimAM nathI chatAM eTalu* nizcita kI zakAya ke sane 1928 mAM gAMdhIrApI udaya thayA. kAcana aMgalAmAMthI sAkharamatI kaMThe satyAgraha AzramanI sthApanA tha pachI paNa amAruM dhyAna mIlanA sUtara vaDe hAthavaNATa karavA hatuM. Azrama pUratuM kApaDa taiyAra karavA jeTalI sALA sAbaramatI kAMThe navA makAnamAM zarU karI zakAi ane dukALanu sa AvatAM hAthavaNATanuM kApaDa kAma rAhatanI daSTie paNa ena. pAsanA vaNakarone apAya. tethI tenA vecANanI pravRtti cyAa dvArA thavA lAgI. te vakhate reTiyA vaDe jAte pratI laI sUttera taiyAra karavAnI sUjha AzramanI kSitijamAM pragaTI nahotI. jaliyAMvALA khAganA julamabharyA hatyAkAMDe sane 1919ma AkhA dezane jagADayA. bApujI paMjAba jaI khe mahinA tyA rAkAyA ane bIjA dezanetA sAthe aMgrejonA julamanI temaNe tapAsa karI, e vakhate paMjAbamAM gAmaThI reMTiyA para puSkaLa sUtara aneka kuTu bemAM katAnu hatu. ane tenI sa jADI khAdI khanatI hatI A khadhuM joi khApujI pA sAbaramatI AvyA tyAra bAda AzramamAM paNa hAthe kAMtavAna puruSAtha' ArabhAyA. bApujIe pAtAnI AtmakathAmAM jaNAvyu che tema uttara gujarAtamAM hAthakatAmaNanA udyoga ane
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ s baImAM khAtaranI hAthavaNakaratAnI vecANa tA. 1-5-84 prabuddha jIvana 257 parivAramAM cAlatA hatA te jANa thaI ane hAtha kaMtAmaNuM parityAga karyo e saMka95nuM mULa kAraNa zuM hatuM? bApujI tathA hAthavaNATanI khAdInuM dhotiyuM, paheraNa bApujIe dhAraNa jemane pitAnA moTAbhAI gaNatA te vArANasInA paMDita karyuM. A sAthe TopI paNa khAdInI banelI ja bApujIe madanamohana mAlaviyAe pitAne AMgaNe hindu yunivarsiTI zarU karI. " cAlu karavA dezabharamAM paribhramaNa karI zrImati ane rAjAmahA, khAdInI A TopIne ghATa haDI kArano ja rahyo, rAjAo samakSa Tahela nAkhI moTuM bhaMDoLa bheguM karyuM hatuM. ane pANukerAnI TopInI jema e dhoLI ja rAkhavAmAM sane 1916 nA phebruArInI pAMcamI ane chaThThIe te zikSaNaAvI. jADuM kapaDuM ane ochI UMcAI hovAthI A TopI saMsthAnI sthApanA nimitte vizeSa samAraMbha goThavyA hatA. jhaTapaTa coLAI jAya evI nahotI. mane evuM sAMbhare che ke temAM ghaNA badhA rAjAmahArAjAone nimaMtraNa ApI bhegA karavAmAM AvelA ane te vakhatanA vAIsaroya leDa hArDi ja bApujI, maganakAkA, vinebA, ApAsAheba paTavardhana vagere cAra pAMca vyakitaoe 1920mmAM khAdI ja paheravAnuM vrata lIdhuM. harataka sthApanAviAMdha karavAmAM AvyuM hatuM. e prasaMge bApu bIjA AzramavAsI bhAI-bahene mATe bhAge mIla-sUtaranuM hAtha jIne paNa AmaMtraNa hatuM. be divasa lagI cAlelAM ane vyAkhyAne thayAM pachI mAlaviyAe bApujIne paNa Agraha vaNATanuM kapaDuM vAparI svadezIvratanuM pAlana karatAM. khAdI methI karI e sabhAmAM besavAne UbhA karyA. bApujIe e takane hei paravaDe nahi, jADI I vI-sukavavI phAve nahIM lAbha laI kazA saMkeca vinA nirbhayatAthI pitAnA aMtaranI evI dahezata aneka AzramavAsIonI hatI. paNa vAta zretAone saMbhaLAvI. temAM temaNe kahyuM tene cheDe kha dInI TopI AzramavAsIoe tarata ja apanAvI lIdhI. saune mAthe ekasarakhI TopInI sAdI chApa paNa aMza nIce pramANe che: UbhI thaI. have huM tamArI pAse eka bIjo citAra raju karuM chuM. - jyAre 1921mAM bApujIe aMgreja sarakAra sAme jAhera gaI kAlanI sabhAnA pramukhazrI hiMdanI garIbAI vi. karelI asahakAranI hilacAlanuM jora vadhyuM te arasAmAM bolyA hatA. bIjA vakatAoe paNa e viSaya upara bhAra muMbaImAM bApujI harataka zrI viThThaladAsa jerAjabhAIe mUka hatA. paNa maMDapamAM ApaNe zuM joyuM? ke perisanA jhaverInI AMkhone paNa cakita karI de evuM jhaverAtanuM pradarzana. hAtha4tAmaNunA sUtaranI hAthavaNATanI khAdI vecavA mATe vecANa bhaMDAra zarU karyo. ane temaNe pitAnI vecANakaLAno huM e rAjAmahArAjAone ApaNA karoDe gare sAthe lAbha laI khAdInAM sIvela taiyAra kapaDAnuM vecANa AragyuM. sarakhAvuM chuM. huM manamAM emane kahuM chuM ke jyAM sudhI tame A taiyAra kapaDAnAM judAMjudAM nAmonI jerAjANIbhAIe tamArAM jhaverAta nahIM utAro ane garIbonA hita mATe tene jAherAta karI. temAM khAdInI TopIne "gAMdhITopI' tathA upayoga nahIM kare tyAM sudhI hiMdane uddhAra thavAne nathI.. khAdInI baMDIne "javAhara baMDI" vagere nAmathI jANItAM karyA. hiMdanA koI paNa zaheramAM koI moTo mahela caNAte huM A pachI vilAyatI vastronI hoLI karavAnI preraNA sAMbhaLuM chuM tyAre mane khUba du:kha thAya che, kAraNa te mATe bApujIe lekamAM jagADI. ene sAru bApujIe AkhA paisA te Duto pAsethI levAya che. kheDutonI mahenatanuM dezamAM, prati pratei jAte jaI Thera Thera sabhAomAM khAdI lagabhaga AkhuM phaLa ApaNe laI laIe te ApaNAma paheravA ane vilAyatI vastrone agnimAM padharAvavAne svarAjanI bhAvanA bahu hoI zake nahI.' saMdeza Ape, A sabhAne aMte vilAyatI vastronI bApujInA A bhASaNane UMDe prabhAva paDayo. te sAMbhaLI aneka pragaTAvavAnI heLInI javALAmAM le konI bhIDamAMnA ghaNA badhA yuvakene dezasevAnI kharI sUjha maLI. vArANasIne A prasaMga bhAIo potapotAnI videzI vastranI banelI TopIe pitAne pachI sane 1917 nA okaTobaranI 26 mIe vAisaroya leDa mAthethI utArIne agni bhegA karatA hatA. bIjI bAju cemsapharDa tathA IgleMDathI AvelA hiMdI vara menTagya sAhebe AkhAye dezamAM sugaMdha khAdIpremI bhAIoe kikANe hiMdanA pratinidhione maLavA sAru dilhI bolAvyA hatA. khAdInI TopIo banAvI tenuM maholle mahAle pherIe e pratinidhiomAM gAMdhIjI, motIlAla naheru, bALagaMgAdhara karIne paDatara bhAve vecANa karyuM". A rIte "gAMdhI-TopI" tilaka ane mahaMmadaalI jhINA hatA. e samaye yuropamAM dezabharamAM vyApaka banatI gaI. prathama vizvayuddha bahu vasamuM banyuM hatuM. mana kesara sAme aMgreja sarakAranA amalae "gAMdhI-TopI' nI leka- raNabhUmi para aMgrejone bhAratanA sainikonI jarUra hatI. eTale priyatAne rAjakIya caLavaLanuM aniSTa lakSaNa lekhyuM ane hiMdIone svarAjanI AMzika kista ApavAno prastAva. sarakArI nekariyAte tema ja sAmAnya nAgarikoe paherelI menTagya lAvelA. gAMdhI-TopI" pratye sakhata aNagamo darzAvyA. Ane pariNAme bApujIe dihInuM teDuM svIkArI tyAM javAnuM nakakI lokahadaye "gAMdhI-TopI' nuM sanmAna ane tenI pratiSThA khUba ja karyuM eTale emaNe pitAnA manamAM TharAvyuM ke kAzImAM vAsavadhyAM. rASTrIya pizAkamAM "gAMdhI-pI" anivArya lekhAI. raya samakSa bhabhakadAra dekhAva na karavA rAjAmahArAjane Ama sane 1915 mAM kocaraba AzramamAM AvIne meMtIlAla pite sUcana karyuM hatuM tenA anusaMdhAnamAM temaNe paNa dihInA darajIe sIvaNavargo zarU karyo tyAre svadezI vastranI lokomAM rAjadarabAmAM javA TANe pitAnA vazamAM sAdAI vadhAravA pracalita prakAranI TopI banAvavAne AraMbha thayo. tene vikAsa joIe. AthI porabaMdara ane rAjakeTamAM bApadAdAnA vakhatathI thatAM thatAM svadezInA ane vilAyatI vastranA bahiSkAranA rAjadarabAramAM jarUrI gaNAtAM vastro -aMgarakhuM, pAdhaDI ane javalaMta pratIka jevI gAMdhI-pI'ne janma thaye. dupaTTAne temaNe tilAMjali ApI. ema karIne emaNe rASTranI kocarabathI dilhI vAIsaroya ane hiMdI maMtrInI pAse svamAna bhAvanAne dezanI garIba janatA pratye hamadIMnuM javA vakhate bApujIe pAghaDI, aMgarakhuM ane dupaTTo paheravAne racanAtmaka rUpa ApyuM.
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ e che racAi pa hajAra upara 258prabuddha jIvana tA. 1-5-84 jaina darzana ane saMta tiruvalluvara nemacaMda ema. gAlA isanI sana pUve 800 thI 200 varSanA samayagALA pitAnAM AgavAM pradAnathI tamiLa sAhityane samRddha ane daramiyAna vizva vicAradhArAe abhinava vaLAMka lIdhe ane vistRta karyuM che ane gauravavaMtu sthAna bhogavyuM che. tamiLa mAnavInuM ciMtana sRSTinA abhyAsa ane khejathI kaMTAI sAhityanA vikAsa jaina AbhArI che. jaina kavio ane jagata, jIva ane AtmAnA anveSaNa pratye kendrita thayuM. - vidvAnee sAhityanA utkarSa ane usthAnamAM noMdhAvela phALe vizvaciMtane dharI badalI. ananya ane amUlya che. . . A samayagALAmAM samasta mAnavajAte potAnAM uttama kahevAya che ke ATha hajAra jaine e dareka eka eka lakSaNe saccakoTie pragaTa karyA. tatvajJAna, kalA, saMgIta, RcA racI. ane ATha hajAra RcAonI vikhyAta kRti , zilpa, citrakaLA, vagerenA vikAsa mATe A suvarNakALa hate. naladIyAra racAI, jenI Aje mAtra cAra cAMo ' , ' A samaya tatvaciMtana, sAmAjika punarutthAna tathA * bauddhika saMkramaNakALa jevuM hatuM. bhAratamAM mahAvIra tathA buddha, - tamiLa vyAkaraNa ane zabdakozanI racanA jainoe karI. - IrAnamAM jarathreTsa, grIsamAM pAyathAgorasa, sokreTIsa ane pleTo, avIvAra nAmanAM kavayitrI khUba lokapriya hatAM. ane teo jaina cInamAM lAose ane kayuziyasa vagere cittaka 'mAnavInA sAvI hatI, jemaNe jainadarzana viSe padyamAM graMtha racce AdhyAtmika vikAsane kendramAM rAkhI pitAnI AgavI ane vairAgya, karmavAda, vItarAgatA, nilepatA vagere viSayanI - vicAradhArAo prasthApita karI. UMDI chaNAvaTa karI che. : dareka ciMtanadhArIonA pravAha ekameka para tema ja saMskRti pAMca mahAkAvya :- AdamaperUma kapIela-"maNi - para AgavI asara paDe che. kyAreka samarasa thaI jAya che. mekhalAI, zidhyAdhikArama, "vallapathI", "ciMtAmaNi, kyAreka sthAyI chApa mUkI jAya che. ane "kuMDalakezana' e pAMca mahAkAvyomAMthI traNanA racayitA IsavI sana pUrve janasamudAya vepAra athe gaMgAnI jaina hatA.' - maya khINanA pradezamAMthI mathurA ane ujajaina thaI sthaLAMtara - sauthI prAcIna nadhahu divAkarama (zabdoza) jaina kRti che. karatAM karatAM pUrvamAM ane kALakrame dakSiNamAM apahelA, tyAMthI saMrakRti ane tamiLanA vidvAna amItasAgara jaina hatA. kaNuTaka (zrarvaNa belageDA) ane tamiLa pradezamAM vasyA ane e emaNe tamiLa zabdonA vyAkaraNa karIkAInI racanA karI. rIte vaidika tathA jaina dharmano phelAvo thayo. prakhara ane prasiddha vidvAna zrI kuMdaku da AcArya aNu- zrutakevaLI bhadrabAhunI sAthe jainene samUha zravaNa belagoDA rakamAM janmelA. emaNe prAkRta bhASAmAM prasiddha graMtha "samayaAvIne vasya-sthira thaye. jainanA keTalAka samUhe karNATakamAMthI sAra'nI racanA karI hatI. "samayasAra" graMthanI kannaDa AvRtti kaMku pradeza (sAlema, ireDa ane keImbaturane vistAra), pazcimamAM tAjetaramAM ja karNATakanA digaMbara jaina TrasTa prakAzita karI che. kAverIpaTamAM ti cirapalI ane dakSiNamAM puDu kaTAI vistAra A TrasTa AcAryazrInI AtmakathAnA prakAzana mATe paNa sIttAnAvasala) ane pAMya rAjayanA madurAI, rAmacaMdrapura pravRtta che. ane ti tela velI jillAomAM vasavATa karyo. A vistAramAM ' prabhAvaka jaina sAdevIe pahADa ane DuMgarALa pradezamAM guphAo ane kotaromAM jaina prabhAvaka jaina sAdhvIoe potAnAM tapa ane vidvattAthI sAMdhu-sAdhvIoe vihAra-nivAsa karyo jene samarthana ApatAM ane bodha-upadeza dvArA samAja para pracaMDa prabhAva pADaze. AlekhAyelA I. sa. pUrva trIjIthI bIjI sadInA brAhmIlipimAMnAM emane gRhaudhamane bedha Apyo ane sAdA saMyamI jIvana zilAlekha ane lakhANe A pahADo ane guphAomAM tema ja sadAcAra tarapha vALyA. . - jovA maLe che. uparAMta zaiva ane vaiSNava bhajana-prArthanAomAMthI paNa AvAM sthaLAnI najIka jaina maMdiranAM khaMDiyera tathA tamILamAM jainonA jIvana ane kavana viSe nirdezo maLI rahe che. avaze paNa jovA maLe che. saMlekhaNa-anazana karI kALadhama - saMtakavionI para parA e bhAratanI sarvoca jAmanAra munionAM nAmanI yAdI paNa kotarAyelI jovA maLe che. ane AgavI paraMparA che. tenI vANInI asara bhArata I. sa. pUrvenI chaThThIthI bIjI sadI daramiyAnanAM zilA- para gherI, sthAyI ane ciraMjIva rahI che. bhArata bahAra AvI lekhe, tAmrapatro, aAcalura, alagAramalAI, anAImalAI, paraMparAnI najIka AvI zake evI mAtra sUphI saMtenI paraMparA che. kAMgAra pulIasagulama, sIttAnAvAsala, tinAthakunarU, sUphI saMte upadezake athavA zikSaka hatA. jijJAsuna tathA utapuranakunarama, pumalara, maMgulama, avIAramalAI, tirucira- ziSyone kevI rIte vidyAdAna ApavuM te emano rahasyamaMtra llI, kuraMgalakudI, astipasI vagere sthaLoe jovA maLe che. dat Talk to every man according to his level jaina maMdiranAM avazeSa tathA zila sthApatya dakSiNa tathA of understanding -uttara ArakeTa jille, tirucirApallI, puDula TAI, madurAI ziSya sAthe emanAM stara para UbhA rahI emanI bhASAmAM . ane tirunelavelI jillAmAM vipula pramANamAM jovA maLe che. emanI samaja pramANe vAta kare. jaina paraMparA ane jaina sAhityanI sAthesAtha tamiLa saMta ane bhakata kavi kabIra paNa saMta tiruvalluvaranI sAhityane vikAsa thayo che. jaina kavio ane vidvAnoe jema vyavasAye vaNakara hatA. saMta tiruvalluvara bAda sadIo
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ varna lAM, 1-5-84, , , * ** * .kA ana . . . . . . praNa pachI kabIre paNa sarvadharmasamabhAvanI vAta karI. beu satI kavio sAMpradAyikatAthI para hatA. emaNe kAI paMtha na . sthA ke na anusaryo, paNa beue mAnavInAM utkarSa mATe paMtha cIM. jainadarzananAM siddhAMta ane paraMparAne udaya thaI jyAre zatadale pAMkhaDIo phelAvI pUrA praphullana sAthe vistarI rahyAM hatAM tyAre e pAzvabhUminAM vAtAvaraNamAM saMbhavataH isu pahelAMnI prathama sadImAM saMtakavi tiruvalluvare janma dhAraNa karyo. isa pahelAMnI prathama sadI ane Isu pachInI prathama sadInI vacce emanA jIvanakALa patharAyeluM che. ' saMta tiruvalluvare "kuraLa' nAmane abhuta graMtha ra. prathama ke bIjI sadImAM racAyelAM tamiLanAM be mahAkAvya ziNAdhikArama ane maNimeLalAImA kura"nI pacAvanamI racAnA avataraNa tarIke levAmAM AvI che. tirabaluvara viSe AdhArabhUta mAhitI khUba pAMkhI che. emane janma hAlanA madrAsanA pAmelA pUramAM thaye hate. eka mAnyatA evI paNa che ke temane janma madurAmAM thayela. madurA te samaye pAMDanI rAjadhAnI hatI. ' , tiravallavara nAma itihAsathI tadana ajAyuM che. e zabdano artha "valuvA jJAtine bhakata' evo thAya che. -- ' tiruvalluvara gRhasthAzramI hatA, saMta kabIra ane saMta tiruvalluvara beunAM gRharajIvana Adarza kreTinAM hatAM. paraspara pati-patnI vacce adbhuta sAyujaya ane akhaMDa vizvAsa hatA. kabIranI jema tiruvalluvaranAM jIvananI dAMpatyanI adabhuta ghaTanAo daMtakathA samI kapriya ane lokajIbhe vaselI che. ane leke hoMze hoMze enI vAta karatAM thAkatAM nathI. - saMtakavie dAMpatyajIvanamAM grahathI ane kuTuMbajIvanamAM prema ane zraddhAne savizeSa mahatva ApyuM che. kendramAM rahelI premanI vibhAvanAne vistArI kavi kSitijanA parigha sudhI laI gayA. laukika ne alaukika stara para mUkI dIdhuM. kuraLanI RcAo tamiLamAM narasiMha mahetAnAM prabhAtiyAMnI jema gavAya che. ' tiruvalluvara jaina hatA ane arihaMtanA upAsaka hatA evI dRDha mAnyatA amuka vargamAM pravarte che. Aja divasa sudhI tiruvalluvara eTalA lokapriya che ke dareka paMthavALA dA kare che ke tiruvalluvara potAnA paMthanA hatA...! kuLamAM jaina siddhatinuM sUkSma ane vyApaka pratipAdana saMtakavie AlekhyuM che jethI paNa teo jaina hovAnI mAnyatAne puSTi maLe che. ! bhASAnA anupama lAlityathI ane prANavAna zailIthI karIne tamiLa, sAhitya ja nahIM paNa anya prAcIna sAhityamAM paNa Tocane sthAne mUkI dIdhuM che. eka zabdamAM kahIe te A RcAo jugaravI" che. tamiLa prajAe "valluvaranI AgaLa tiruM lagADI pitAne Adara vyakata karyo che. ane keraLa tirakurI" tarIke oLakhAya che. "tamiLa veda tarIke te AvakAra ane Adara pAmyuM che. . - tirukuLamAM kula 1330 kathAo che. 10 bacAonAM samUhanuM eka prakaraNa, evAM 100 prakaraNa che, jenA traNa vibhAge pADavAmAM AvyA che. prathama H sadAcAra-guNadhama ke dhama, bIjo: saMpati athavA artha, trIjo prema athavA kAma. jainadarzanamAnI maitrI, karaNa, muditA ane upekSAnI bhAvanAone khUba ja suMdara rIte emaNe vaNI lIdhI che. " emaNe AvI bhavya kRtine paNa koI zIrSaka nathI ApyuM. zIrSaka ApavAthI viSaya nizcita ane sImAbaha thaI jAya che. koI kavitAne mAtra "kAvya" eTaluM ja zIrSaka ApIe te badhA sImADA bhUMsAI, sImAhIna--anaMta tattva AvI jAya che. are te te emAM AkhuM ahmAMDa samAI jAya...! ane saMtakavie paNa A ja prArtha karyo che. * * saMtakavi mAtra jainadarzanathI paricita ane prabhAvita hatAM eTaluM ja nahi paNa, emaNe veda ane hadanano paNa abhyAsa karyo hato. grIsanA dArzanikAnI vicAradhArA tathA prAcIna manI philasUphIonA kavine sAro paricaya ane abhyAsa hate. . * * * (vadhu AvatA ake. sAbhAra - svIkAra dAdA bhagavAna vItarAga TrasTa, 20-10 ejala lenDa nAyagAMva krosa roDa, vaDAlA, muMbaI 400031nAM prakAzane. ' (1) zIla dazaka (pUrvAdha) (2) zIla dazaka (uttarAdha) (3) zIla dazaka (saMkSipta) traNeyanA le. zrI kAla bhagavAna. kImata chApela nathI. anya prakAzana - sidhdhAcalanI yAtrA karavA cAla jaIe: le. munirAjazrI pUrNacaMdravijayajI prA. zrI alaka esa. zAha, 538 senTara sTrITa, pUnA kempa 411001. - sAdhanA patha le. AcArya rajanIza; prakA. jIvana jAgRti 'saMdha. 505, kAlabAdevI reDa, muMbaI 400002. kImata ' chApela nathI. yoga sAdhanAnA pAyA: le. zrI aravi da; prakA. zrI araviMda prakA zrI araviMda maMDaLa, prItamanagara, pahele DhALa, amadAvAda 380006 kImata rU. 3-00. advitIya cakSu: le. kAnajI svAmInuM prama, zAMtilAla cImanalAla jhaverI. kImata chApela nathI. hiMsA, yAMtrIkaraNa ane paradezIkaraNanI cuMgAlamAM phasAyeluM bhArata : le. ane prakA. mehanalAla bI. mahetA, sAta galI, peLIyA phaLI, jetapura (saurASTra) kImata bapela nathI. keraLa zabdano artha thAya che: "je nAnuM hoya che. tamiLa piMgaLamAM ene artha thAya che "chaMda' athavA "nAnuM svarUpa'. kuraNa e chaMdanuM nAma che ema kahI zakAya. emAM be paMkitaAnI eka RcA hoya che. eka RcAmAM eka bhAvanA ke vicAra paryApta hoya che. bahudhA mArmika kathana rUpe-khUba saMkSepamAM tattva ke prajJAnI vAta mArmika rIte kahevA mATe A mAdhyama khUba anukULa che. saMtakavie pitAnI AgavI pratibhAthI,
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * * *.mA: naM.--dhAnA aes ;}s: : : zri sarakAra : lokazAhImAM eka vikapa : : " " . " saMkalanaH jayendra zAha : rASTravyApI AgAmI sAmAnya cUMTaNImAM koi eka racanA karavAnuM che. te mATe lekazAhInI maryAdAonuM pAlana pakSane kadAca bahumatI maLaze ke kema evI AzaMkA sevAI. karavAnuM che. rahI che. evA saMjogo ubhA thAya te mizra sarakAra racavAnI - ApaNI pAse sanAtana samRddha vArase che. hajAro varSone zakayatA keTalI ane e vikalpa aMge rASTrIya pakSo zuM bhUtakALa che, navA vicAronI dhUnamAM ApaNe bhUtakALane ne vicAre che e bhUmine lakSamAM rAkhI A varSanI zrI bhUlavuM joie. bhUtakALanI vAta eka bAjue rAkhIe. cImanalAla cakubhAI zAha smAraka vasaMta vyAkhyAnamALAmAM rASTrIyaM AMdolanamAM je mUlyAM ApaNe zIkhyAM hatAM te Aje mizra sarakAre lokazAhImAM eka vikalpa che e viSaya jovA maLatAM nathI. huM prathamavAre sana 1962 mAM saMsadarAkhavAmAM AvyuM hate. prathama be vyAkhyAno sAra atre sabhya banyo tyAranI saMsada ane AjanI sasaMda. vacce bahu parvamAM Avyo chebAkInAM be vyAkhyAnone sAra have meTo pharaka che. pachInA aMkamAM ApavAmAM Avaze taMtrI) - huM chellA pa-6 mahinAmAM bhAratanAM gAmaDe gAmaDe pharyo 1. somavAra tA. 419 thI guravAra, tA. 12--84 chuM. tyAre meM abhaNa lokone joyA. mane lAgyuM ke A sudhI dararoja sAMjanA 6-15 kalAke carcageTa pa2 Avelo lokomAM jabaradasta vizvAsa che. teo vizvAsanA AdhAre inDiyana maracanTasa cearanA vAlacaMda hIrAcaMda sabhAgRhamAM jIvI rahyA che ane duHkhada sahana karI rahyA che. sahana saMdhanA upakrame zrI cImanalAla cakubhAI zAha smAraka vasaMta karavuM e karI nathI. paraMtu have lekenI sahanazaktinI ke vyAkhyAnamALAnuM Ayojana karavAmAM AvyuM hatuM. A hada AvI rahI hoya ema lAge che. samAjanAM judAM judAM mAkhyAnamALAnA pramukhasthAne ' zrI amara jarIvAlA kSetranA agraNIoe A viSe ciMtA sevavI joIe. barA tA. : " ' ' ' , , ; Aje bhAratanI zI hAlata che? aMtarIkSamAM UtAra * sImatI , jallAnA madhura kaMThe prArthanA thayA navajavAne ja mAtra nahi paraMtu hajAro varSothI ApaNe kahyuM bAda saMghanA pramukha Do. ramaNalAla cau. zAhe saunuM svAgata che, sAre jahAM se acchA hi detAM hamA': akha3 vahetI karatAM jaNAvyuM hatuM ke A vyAkhyAnamALAne hetu lokone nadIo, 70 karoDa lokonI tAkAta, purANa gauravabharyo itihAsa - vatamAna rAjakIya tathA Arthika samasyA aMge jAgRta -ane akhUTa zakita ApaNI pAse che. ApaNe kalpanAnA-uDDayane karavAno che. temaNe vadhumAM spaSTatA karI hatI ke amArI cheDIne vAstavikatA tarapha daSTi karavA joIe. dezamAM soe pAMya saMsthA koI rAjakIya pakSa ke vicArasaraNIne varelI nathI." mANase abhaNa che. ApaNe khUba AgaLa chIe e --- -LyAkhyAnamALAnA pramukha zrI amara jarIvAlAe janatA pricAra dihIM ane muMbaI jevA zaheromAM thaI rahyo che. paraMtu pakSanA pramukhazrI caMdrazekharane AvakAratA kahyuM: "zrI caMdrazekhare dezanuM sAcuM citra juduM ja che: A dezamAM bALako che karelAM- dezATanathI lokoe temanA bhaNI mITa mAMDI che. AhAravinA AMdhaLAM bane che. lagabhaga pacAsa lAkha bALake lokanAyaka jayaprakAza nArAyaNa pachI teo dezane yogya bhUkha, bimArI tathA gaMdA pANInI asarathI apaMga bane che. daravaNI Apaze evI zraddhA vyakata karIne A varSanI ' ApaNI saMskRti te zIkhave che ke, pazupaMkhIonAM - gyAkhyAnamALAnuM prathama ' uddhATana karavA. ane tyAra bAda bacAM pratye paNa nirdayatA na rAkhavI joie. ApaNu emanuM vakatavya raju karavA vinaMtI karI hatI. daramiyAnamAM lokenAM vANI ane vartanamAM bahu moTA bheda jovA maLe che.. janatA pakSanA muMbaI ekamanA pramukha Do. jI. jI. parIkhe ' rAmAyaNanI kathA karatA kathAkAra zabarInI vAta karatAM akhimAM zrI caMdrazekharane paricaya karAvyA hatA. , AMsu lAvaze paraMtuM e ja kathAkAra potAnA gAmamAM harijana zrI caMdrazekhara pratye kaThera vartAva karaze. ! zrI caMdrazekhare vizALa zretA samuhanI hAjarImAM rASTra- - mane padayAtrA daramiyAna ghaNu lekee phariyAda karI hatI bhASAmAM pravacana karatAM kahyuM hatuM ke, rASTra baMdUkathI banatuM ke eka draupadInI lAja luMTAtAM mahAbhAratanuM yuddha thayuM; nathI. lekanI icchAzakitathI bane che. rASTrIya vikalpa dezanI paraMtu hajAre draupadIo jaMgalamAM vilakhI rahI che. bahenane 'janatAe e samaye pUro pADe che. gujarAtamAM navanirmANa rAtrinA samaye gharanI bahAra nIkaLatAM DaravuM paDe che. A paristhiti koNe saMcha che? ApaNe ja sacha che. ' AMdolana thayuM. bihAramAM leka-AMdolana thayuM. A AMdolane .::rAjakIya pakSethI mukta hatAM. temanI pAchaLa lekazakita hatI. rASTrIya vikalpa ane vaikalpika sarakAra e baMne bAbate : "lekanI IcchAzakitae ItihAsa racyuM hatuM. rASTrIya vikalpa mArI mata judI che. vaDApradhAna kahe che, virodhapakSo A paNe na dhAyuM hoya e rIte UbhA thaze. . pAse amane. harAvavA sivAya bIjuM kaMI kAma nathI. je 35: Apa sau dezanI samasyAothI pArecita che. virodha pakSe sarakAra mUlyanuM khaMDanuM karatI hoya tene harAvavI e, virodha A saMjogomAM kaI bhUmikA bhajavavAnI che? A prazna pakSenuM rASTrIya kartavya che. mate vahecAI na jAya te virodhapakSe dvidhA anubhavI rahyA che. ApaNA dezamAM bhASAo, jovAnuM virodha pakSanuM kartavya che. paraMtu pAyAna' savAlene saMpradAya ane prAMtinI vividhatAne kAraNe parNa samasyAo A javAba nathI. sarakAra badalavAthI kaMi samAja * zuM ApaNuM dhyeya lekazAhInAM mUlyonA AdhAre samAjanI nahi badalAya ' . ' ' , '' : " E
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ ! SHRI BOMBAY JAIN YUVAK S SHPI CHIMANLAL CHAKUSHAL MEMORIAL SPRING LE DAbI bAjuthI-saMdhanA koSAdhyakSa zrI pravINucandra ke. zAha, sadhanA maMtrI zrI cImanalAla je. zAha, sadhanA upapramukha zrI rasikalAla meA. jhaverI, pravacana Ape che DaoN. candrazekhara, vasaMta vyAkhyAnamALAnA sacaiAjaka zrI amara jarIvALA, sadhanA pramukha DaoN. ramaNalAla cI. zAha, DA. candrazekharanA sAthI zrI jI. jI. parIkha, sadhanA maMtrI zrI ke. pI. zAha ApaNe pAyAnA prazno vicAravA joie. zu ApaNe eTalA badhA garIba chIe ke, dezanA lekAne pIvAnuM pANI na ApI zakIe? bALakone aMdhApA AvatA na aTakAvI zakIe ? mahilA, hirajanA nathI pachAta kAmanA lAkAte poSaNa na ApI zakIe ? laghumatI kAmAne vizvAsa na ApI zakIe? ApaNA dezamAM strIonI sthiti devI che ? lakSmI, sarasvatI, durgA vagere devIone ApaNe pUjIe chIe paraMtu dharamAM strIo pratye ApaNe Adara nathI rAkhatA. nArIvaga vikAsanA mAgathI dUra raheze te samAjanI pragati thai nahi zake. sAcI vAta e che ke lezakita ja vikalpa pUrA pADaraze. e vikalpa ApaNe dhAryuM na hoya e rIte pUro paDaze. khIjA divase vyAkhyAna zreNInAM mArkasavAdI sAmyavAdI pakSanA mahAmaMtrI zrI R. ema. esa. nAmudrIpAde jaNAvyuM hatuM ke samAnanIti ane kA kramanA dhANe vidhipakSo ekatrita nahi thAya tyAM sudhI dezamAM mizra sarakAra saMbhavita nathI. vividha dharmAM, vividha saMskRti ane vividha jUthAvaLA A dezamAM eka AzAvAda khAda karatAM eka ja pakSanI sarakAra zakaya nathI. mizra sarakAra e paNa vikalpa nathI. vikalpa mATe leAkamAnasa jarUrI che. paraMtu lAkamAnasa ghaDavA mATe leAkAne jAgRta karavAnI jarUra che. COALITION DEMOCRATIC AL 1980nI cuMTaNI daramyAna zrImatI gAMdhIe kAma karatI sarakAra ApavAtA vacana sAthe cUMTaNImAM vijaya meLavyA paraMtu sarakAra zuM kAma kare che? pajAkha saLage che, AsAmanI samasyA ukelAI nathI. to A sarakAra kAma karatI kai rIte kahI zakAya ? ema prazna karIne zrI nAmudrIpAde samAjavAdanA nAme Aje badhA pakSeA lAko sAthe chetarapI'DI karI rahyA che. sattA para AvyA bAda vaDA pradhAna kANu khataze te agatyanu nathI paraMtu lAMbA gALAnI nIti ane kAyakramA zuM haze tenA para sarakAra TakI zakaze ke nahi te avalakhita che. 9. vadhumAM temaNe kahyuM ke dezanI rAjakIya vyavasthAmAM mizra sarakAra anivAya' che ane kAi paNa eka pakSa deza para zAsana na karI zake. krAMgInI rAjakIya pararaMparA viSe bhAra mUkatA madrAsa rAjyamAM 19paramAM zrI rAjAjInI laghumatI sarakAranA dAkhalA temaNe ApyA hatA. tyAre koMgrese muslima lIgane sahakAra lIdheA hateA. temaNe vadhumAM jaNAvyuM hatuM ke jyAre paNa kegreisa sattA para AvavA icche che tyAre jyAMthI paNa sahakAra maLatA hoya tenI sAthe siddhAMtavihAAM joDANa kare che A paraMparA Aje paNa karALamAM koMgInI mizra sarakAramAM joi zakAya che. vadhumAM temaNe jaNAvyu hatu ke rASTrIya vikalpa mATe leAkA para vizvAsa rAkhavA joie te sAcu che. paraMtu lekA kayAre A karI zake? temanI dRSTi keLavAI hAya te! AvA vikalpa zodhavA ja joie. mahAtmA gAMdhIe temanA jIvananI aMtima kSaNAmAM 'leka sevaka sadha'nI ceTajanA taiyAra karI hatI. teo AgamanAM eMdhANa joi zakyA hatA. Aje cha varSa pachI paNu anizcita bhAvi tarapha ApaNe dhakelAi hyA chIe. saue sAthe maLIne ukela zeAdhavAnA che. temaNe kahyu' / mizra sarakAra e vikalpa nathI evA zrI caMdrazekharanA ja vidhAna sAthe huM sahamata thAuM chuM. sayukata sarakAra e navI vAta nathI, 1952 jeTalI jUnI che. gresa pakSa 1952 mAM laghumatImAM AvI gayA hatA chatA trAvaNakAra, kAcIna, madrAsa ane maisuramAM te sarakAra racavA pevI karate tA. mizra sarakAranI mata kraoNMgrese ja zarU karI che. te davA chatAM rAja karavA mAMgatA hatA. zrI cadrazekhara para leAkA vizvAsa rAkhe che paNlR bhAratane kayAM laI javuM che e spaSTa na thAya tyAM sudhI zrI caMdrazekhana AzA saLa thai zake tema nathI, amAre pakSa samAjavAdanI vAta karatA nathI. ame mAnIe chIe ke A dezamAM samAjavAda dAkhala karavAnuM zakaya nathI,
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 prabuddha jIvana tA. 1-5-84 ApaNI mAMgaNI pramANe je royalTI maLe te dara varase 210 gujarAtanA sAMprata rAjakIya pravAha karoDa rUpiyAnI royalTI ApaNane maLe ane mAtra reyalTIe saMkalana : zrI subodhabhAI ema. zAha mAMthI ja narmadAno Akho prazna keInI paNa sahAya vinA Aje gujarAtamAM je kAMI cAlI rahyuM che tene le ke ukalI zake tema che. kendranI ke vizvabeMkanI kedanI sahAyanI mUMgA moDhe joI rahyA nathI. binakAlaMdhAma vahIvaTa ane ApaNane jarUra nathI-paNa tyAM ApaNe avAja rajU karanAra sarakAranI nikitA sAme gujarAtanI janatA jAgRta che ane koI nathI. virodha karI rahI che. gAMdhIjI ane saradAranI A bhUmi uparanI vigata AMkaDA tathA hakIkato sAthe rajU kayAM aneka rIte viziSTha che. gujarAte ja navanirmANanuM AMdolana pachI zrotAo taraphathI khUba rasaprada prazno pUchavAmAM AvyAM ApyuM hatuM ane jotajotAmAM sArA ya rAjyamAM ane pachI hatA tenAM khUba suteSakAraka javAba zrI bAbubhAIe rASTranAM anya rAjyomAM bhraSTAcAra-virodhI svayaMbhU laData ApyA hatA. teozrIe kahyuM hatuM ke have huM koI pakSa cAlu thaI hatI,' ema gujarAta rAjayanA eka vakhatanA mukhya sAthe joDAyelA nathI-janatA pakSa sAthe paNa nahIM. pariNAme maMtrI zrI bAbubhAI jazabhAI paTele saMdhanA upakrame zukravAra, koIpaNa prazna age mane je ThIka lAge te huM nirbhayapaNe tA. 20-4-1984 nA roja gujarAtanA sAMprata rAjakIya vyakata karI zakuM chuM. pravAho' e viSenA vArtAlApamAM jaNAvyuM hatuM.' zare AtamAM zrI amara jarIvALAe mahemAna vakatAne gujarAtamAM atyAre paristhAta jarAye sArI nathI. AvakAra ApyA hatA tathA chelle pramukhasthAnethI De. sarakArI vahIvaTamAM bhraSTAcAra ane binakAryakSamatA khUba che. ramaNalAla zAhe AbhAra mAnyo hate. zAsanakartA pakSanI aMdara kheMcAtANI che te te jagajAhera che ja; jayAre virodha pakSe 5NuM hajI saMpUrNa paNe ekarAgathI vartAtI nathI. jo ke atyAre prANaprazna te vidhAnasabhyonAM TelIphena bUtha pradAna samAraMbha penzana aMge che. koI paNa vyakita ekavAra paNa je dhArA ja zAntilAla TI. zeTha ( sabhya bane te ena jIvanabharanuM penzana maLe e kAyade gujarAta sarakAre pAsa kareluM che ane gavarnaranI sahI maLe ' saMdha sacAlita premaLa jyoti' tathA sosIe enI ja rAha jovAya che. ame gavarnarazrIne maLelAM tyAre kenemika rIhobaliTezana'nA upakrame, lAkhaMDavALA kempalekasa, temaNe kahyuM ke huM te have gujarAta rAjya choDIne jai rahyo je. pI. reDa, cAra baMgalA, adherI-pazcimamAM tA. chuM tyAre ame temane bhArapUrvaka kahyuM ke hajI sarakAre 14-4-84 nA reja, sAMjanA cAra vAge, TelIphona bUthanAM tamArI sahI mATe bIla mekalavAnI hiMmaMta karI nathI. kAraNa ke uddhATanane lagate sImita AkArane samAraMbha javAmAM prajAmata virUddha che tenI temane jANuM che. tema chatAM paNa Avyo hato. je tamArI sahI mATe sadarahu bIla Ave tame enAM samAraMbhanA adhyakSa hatA De. ramaNalAla cI. zAha, para koI paNa saMjogomAM sahI karaze nahIM. ApazrI bIla cIpha gesTa hatA, muMbaI DisTrIkaTa ke-ApareTIva hAusiMga punaH vicAraNA mATe sarakArane pAchuM mokalaze. gujarAtanI sosAyaTI lI. nA ceramena zrI raghuvIra sAmata. uparAnta zrI prajAne ApanI e pATIga gIphaTa che ema ame samajaNuM. lekhaMDavALA, adherI TelIphana aceMjanA Divijhanala menejara A agAu mukhya pradhAnazrIne paNa hu maLyA hatA tathA temane zrI ke. sI. sAlujhA, varasavA akasa-myunisipala kAunsIlara prajAmatanI ' jANa karI hatI. teonI dalIla evI zrI motIrAma goviMdabhAve tathA ghATake para ekasa-myu. che ke bhAratanAM dareka rAjyamAM Avela kAyado thayelA che te gujarAtamAM zA mATe nahIM ? ame temane kahyuM ke gujarAtanI kAunsIlara zrI harilAla gulAba da zAha, ena. e. bI. nA matrI zrI esa. vI. divAna, muMbaI jaina yuvaka saMghanA maMtrI zrI mATI judA prakAranI che. A gAMdhI ane saradAranuM gujarAta cImanalAla je. zAha, premaLa jyoti'nA bahanA zrImatI kamalache. ane prajAne je cIja nathI khapatI tene kaI kALe bena pIsapATI, zrImatI jayAbena zAha, bUthanA dAtA "sa keta prajA sAkAra nahIM kare. 70 varSanI uMmare zrI mahendra desAI A ja prazna para anazana para utaryA che, darabAra gopALadAsa yupI vatI zrI kalpanAbena koThArI vigere hAjara hatAM. tyAra bAda hAjara mahamAnAe vakatavya karyA hatAM. te desAinAM A suputra che. darabAra sAhebe potAnuM rAjya saradArane caraNe dhayu" badalAmAM kazuM lIdhA vinA. nathI emaNe badhAM ja vakata pAnA bhAva evo hato ke A pravRttine sAliyANuM mAgyuM ke nathI pizana-temanAM suputra zrI mahendrabhAI vistAra vadhAro ane saue pitAvI zakAya teTaluM kahe che ke A uMmare have mAro deha paNa je sArAM kAcuMmAM pradAna karavuM. paDe te tethI vadhu rUDuM zu ? A prazna upara prajAmata bahu saMdhanA pramukha Do. ramaNalAla cI. zAha ane maMtrI vadhu banelo che. evuM ja dArUbaMdhInuM che. atyAre 8000 thI A cImanalAla je. zAhe nebanA maMtrI zrI magaphulIkarane kahyuM ke ugra paramITa apAI gaI che. huM jyAre mukhyapradhAna hatA A varSamAM bane teTalA vadhAre TelIphona bUtha mATe jhaDapathI tyAre paramITo mAtra 80 apAI hatI, vyavasthA karavI ane mazIne calAvavA mATe prajJAcakSuone | narmadAnA praznane koI ukela sarakAra lAvI zakatI nathI, taiyAra karavA. vizvabeMka pitAnI zaratothI madada karavA mAMge che. lokasabhAmAM virodhapakSane eka mAtra gujarAtI pratinidhi zrI motIbhAI zrI manasulakare e vAta svIkArIne vacana ApyuM ke '" dharI che. kruDa oIlanI royalTI kendra sarakAra ApaNane Tane enA mATe huM mArA zakaya prayatna karIne lakSyAMkane pahoMcavAne : 2, 305nA 20 TakA pramANe mAtra rU. 61 Ape che. jyAre prayatna karIza. ' mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. , muMbaI 400 004. Te. naM. 357296 : mudraNasthAna : dena prinTa, jagannAtha zaMkara zeTha roDa, giragAma, muMbaI - 400004, . A nadI para utarI jatA mArI -
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ "jias. No. MR. By/South 54 loence No. 37 - 5 rane - prabuddha jIvanI prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa: 46 aMka: 2 TI I ] !!!! sagavAna samaya pahelAM na hatA. mArI, duniyAnA dhare mukhyathAne tathi je tIrtha prayatA bai tA. 16-5-84 muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra : pAkSika hASika lavAjama rUA. 20 paradeza mATe zilaga 60 chUTaka nakala 2, 1-00 ' , taMtrI : ramaNalAla cI. zAha tIrthayAtrA ramaNalAla cI. zAha akhAtrIjanA divase jApAnanA kebe zaheramAM derAsaramAM sudhImAM yupIya prajAoe eziyA ane AphrikAnAM pitAnA jAgavAna mahAvIra svAmInI pratimAjIne pratiSThA-mahatsava saMsthAmAM khristI dhamane ghaNe pracAra karyo. aneka sthaLe mijavA. thoDA samaya pahelAM nAIrobImAM paNa navA jina- moTAM moTAM carce baMdhAyAM. vIsamI sadImAM hiMdu ane jaina caMdiranI pratiSThA-mahotsava ujavAyo hate. IMgleMDamAM lesTaramAM madiro AphrikA, yuropa, amerikA, osTreliyA, jApAna rAsaranuM kAma AgaLa cAlI rahyuM che. amerikAmAM nyU jasI, . vagere dezamAM vadhavA lAgyAM che. hare kRSNa sosAyaTIe zikAgo vagere keTalAMka sthaLoe derAsara mATenI pravRttio duniyAnA ghaNAM meTAM moTAM zaheromAM pitAnAM maMdire bAMdhyAM che. thaI rahI che. pUrva AphrikAmAM mombAsAmAM ghaNuM varSothI jaina maMdiramAM mukhyasthAne tIrthaMkaranI pratimAnI sthApanA derAsara che, ane roja aneka lokone tyAM darzana-pUjAne karavAmAM Ave che. je tAre te tIrtha, ane "je tIrtha pravartAve zvAsa maLe che. te tIrthakara evI vyAkhyA ApavAmAM Ave che. jyAM - svAminArAyaNa saMpradAyanAM keTalAMka maMdiranI sthApanA javAthI manuSyanuM mana vizuddha thAya, bhAvanI bharatI bharAya jayArata bahAra AphrikA, yuropa, amerikA vageremAM thayelI che te tIrtha. enA darzananA mATe mANasane vAraMvAra jhaMkhanA -ane navAM maMdira thaI rahyAM che. thayA kare. saMta-mahAtmAo te jaMgama tIrtha ane maMdire te jhAMjhIbAramAM rAjakIya paristhitine kAraNe jainonI vasati na sthAvara tIrtha kahevAya che. jema saMta-mahAtmAo aneka rahetAM derAsaramAMthI pratimAonuM utthApana karIne nAIrobI sadaguNothI maMDita hoya che tema maMdire suMdara bhavya pratimA jAvavAmAM AvI hatI. eDanamAM pArasIonI vastI na rahetAM ethI vibhUSita tathA zilpAdi bAhya kalAkArIgarIthI maMDita -Ataza baherAmane bhAratamAM lai AvIne lenAvAlAmAM hoya che. nAstika mANasane paNa javAnuM mana thAya evI sthApavAmAM AvyA. tathA iMgleMDa tathA amerikAmAM khAlI bhavyatA ane ramyatA keTalAMka maMdironI hoya che. ' paDelAM keTalAMya carcA vecavA mATenI hilacAla cAle che.' samagra vizvamAM apAra saundarya verAyeluM paDyuM che. nadI videzamAM pitAnA dharma ane saMskAra TakAvI rAkhavA hoya ke sAgara, parvata hoya ke khINa, sUryodaya hoya ke 'mATe maMdira jevA sthaLa avalaMbananI jarUra rahe che. keTalAka sUryAsta, amAsanI rAtri hoya ke pUrNimAnI, vasaMta hoya ke samaya pahelAM sva. cImanalAla cakubhAie laMDananA pitAnA pAnakhara-e pratyekanuM kaMIka anekhuM saundarya che. keTalAMka --pravacanamAM tyAMnA jene dharma ane saMsAra TakAvI rAkhavA sthaLa evAM che ke je AbAlavRdha saune jotAMveMta ja gamI mATe vahelI take eka derAsara bAMdhavAnI bhalAmaNa karI hatI. jAya che. keTalAMka sthaLa evAM che ke jenuM saundarya mANavAne (jene ahevAla prabudhdha jIvanamAM te samaye AvI gayuM che.) mATe anekhA dRSTikoNanI apekSA rahe che. - kaI paNa dhArmika sthaLanuM mAhAnya vadhatAM sthAnika keTalAMka sthaLa bahu sundara nathI hotAM, paraMtu tenI sAthe ke uparAMta bahArathI paNa loko darzanArthe AvavA lAge saMkaLAyelI ekAda mahattvanI ghaTanAne kAraNe lekajIvanamAM che. mahimA vadhavA sAthe te sthaLa mAtra maMdira na rahetAM tIrtha te mahattvanuM sthAna pAme che. sthaLa sAmAnya binI jAya che. koI paNa dharmasthAnaka jyAre so-doDhasothI hoya, paraMtu koI mahAtmAnI samAdhene kAraNe te aneka "adhu varSa sudhI aneka lekenA satata AkarSaNanuM kendra banI lokonA AkarSaNanuM kendra banI jAya che. koIka etihAsika jAya che tyAre te avazya tIrthayAtrAnuM sthaLa banI jAya che. ghaTanA ke koIka pavitra dhArmika kriyAne kAraNe keTalAMka pitAnA dezanI bahAra dharma prasArArthe javAnuM prAcIna sthaLe yAtrAdhAma jevAM banI jAya che. rAjadhATa upara samayamAM bahu saheluM nahotuM. e samaye paNa bauddha dharmane gAMdhIjInI samAdhI, ravIndranAthanuM, zAntiniketana, zrI zracAra ane prasAra, aphaghAnistAna ane tUrkastAnathI mAMDIne aravindane ke zrI ramaNa maharSine Azrama, rAmakRSNa -gIna, jApAna ane keriyA sudhInA pradezamAM thayo. aneka paramahaMsana maTha, TolsToyanI janmabhUmi vagere sthaLe auddha maMdironI sthApanA tyAM thaI. I. sa.nI chaThThI zatAbdI te te mahAna vibhUtionA mahattvanA kAryanI smRtirUpe pachI IslAma dharmane AphrikA, pUrva yuropa ane eziyAnA 5. suprasiddha banI gayAM che. dareka sthaLane mAhAmyanI AyuSya paNuM dezomAM prasAra thaye. i. sa.nI 15 mI thI 20 mI sadI maryAdAM judI judI hoya che. bhUtakALanI keTalIya evI mahAna : zAnistAna ane te bauddha dharmane na, jApAna ane
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana --- vibhUtio mATe nirmANa thayelAM sthaLo eka yA bIjA kAraNe vilIna paNa thaI gayAM che. che. keI vyakitanA mahattvanA kAraNe nahi, paraMtu prakRtinA ramya vAtAvaraNane kAraNe athavA tyAM bAMdhavAmAM AvelA maMdira, masjida, gurudAra, carca, kile ke Adhunika hoTelane kAraNe keTalAMka sthaLe suprasiddha bane che. evA sthaLe javAnuM paNa mANasane vAraMvAra game che. keTalAMka prasiddha sthaLe tyAM vadhu paDatA mANase javAne kAraNe, ravachatA vagere na jaLavavAne kAraNe, beTA Azaya vALA mANunA aTApherAne kAraNe, badamAzonI pravRttione kAraNe avanani pAme che. samaya jatAM temanuM mahattva ochuM ne evuM thatuM jAya che. bhaugolika ke rAjakIya durghaTanAone kAraNe keTalAMka sthaLe naSTa thAya che. Ama, caDatI paDatIne krama cAlyA kare che. AvA vibhinna sthaLe prati mANasane javAnuM kema game che ? kudaratanuM saundarya te kharuM ja; kayAreka navInatA paNa temAM umerAya che. kayAreka mAtra sthaLa nimitta bane che. upalaka daSTie kadAca koIne badhAM ja sthaLa sarakhAM ja lAge. paraMtu suma dRSTie joIe te dareka sthaLanI potAnI viziSTatA hoya che. mukata manathI vicaranAra mANasane koIka sthaLe savizeSa AnaMda anubhavavA maLe che. kayAreka koI viziSTa bhAsa ke svapnane anubhava thAya che, te kyAreka koI camatkArika anubhava paNa thAya che. evA anubhavo eka karatAM vadhu vAra jyAre thAya che tyAre tyAM javA mATe manuSyanuM mana vadhAre kheMcAya che. emAMthI jyAre eka prakAranI zraddhA pragaTe che tyAre pitAnI AsapAsanA mANasane paNa e sthaLe javA mATe teo bhalAmaNa kare che. keTalAMka sthaLe hajAra-be hajAra ke pAMca-dasa hajAra varSathI lokanAM ekasarakhA AkarSaNane pAtra rahyAM che. gaMgotrI manetrI, badarI-dedAra, kailAsa-mAnasarovara, zatruMjaya ane - sametazikhara, jagannAthapurI ane rAmezvarama, giranAra, zravaNa belagADA, jerusalema, makakA-madinA, sAranAtha, rAjagRhI, pazupatinAtha, kaTo-nArA, vagere sthaLe aneka saikAthI vividha dharmanI prajAonuM satata AkarSaNa karatAM rahyAM che. e bhUmine evuM te zuM pratApa che ke samaye samaye navI navI prajA daDha zraddhApUrvaka enA tarapha AkarSatI rahe che ane tyAM jaI AvIne parama kRtArthatA anubhave che ? - prabhu te ApaNA pitAnA hRdayamAM vase che; ene pAmavAne prayatna karIe, te pachI koI tIrthasthaLe javAnI jarUra nathI, evI dalIla keTalAka kare che. emAM ghaNuM tathya che; paraMtu e keTi sudhI pahoMcavAnuM, saguNa bhakitamAMthI nirguNa bhakti sudhI pahoMcavAnuM gajuM badhA lekenuM nathI. - sUkSma daSTie joIe te keTalAMka sthaLo evAM hoya che ke jyAM aneka mahAtmAonI kalyANukArI bhAvanAonAM zubha spaMdane thayAM hoya che. keTalIka bhUmi evI heya. che ke jyAM vakhatovakhata mahAna tapasvIoe anerI tapazcaryA karI hoya che. keTalIka bhUmi evI hoya che ke jyAM mahAna vibhUtioe pitAne pArthiva deha che hoya che, jene kAraNe emanA sUkSma paramANuo tyAMnA vAyumaMDaLamAM bhaLI jaI ghUmyA kare che. AvA sarma paramANuovALA vAtAvaraNane kAraNe temAM pravezatAM ja zraddhAvAna mANasanI azubha vicAradhArA paNa zubhamAM pheravAI jAya che. eka vakhata thayelA anerA anubhava pachI mANasane vAraMvAra tyAM javuM game che. jema koI jIvaMta mahAtmA pAse jatAMnI sAthe ApaNe kahi. avanavI preraNA anubhavIe chIe, tema AvA koi pavijhana sthaLamAM jatAM ja ApaNe keI viziSTa anubhava pAmIe chIe. saMta mahAtmAo ke tIrthaMkaronI janmabhUmi, karmabhUmi, ke nirvANabhUmi paNa sthAvara tIrtharUpa banI jAya che. antarAtAtmAM ja bhagavAnanAM darzana karavAnI icchA, sevanAra manuSya paNa AvA keI zata, ramya, pavitra sthaLe jAya che te pitAnI AtmAnubhUtine vizeSa dRDha banAvI zake che. alabatta, keTalAka dhaMdhAdArI, bhADUtI mANaze. kAraNe keTalAMka tIrthonuM vAtAvaraNa bagaDe che jarU2, paraMtu je kaluSita thavAne doSa tIthane nahi, paNa vyakitane che. bauddhika tIrthayAtrAne game teTale niSedha kare te paNa tIrthayAtrAnuM svarUpa jagatamAMthI kayAreya naSTa thavAnuM nathI, tIrthanuM svarUpa kadAca badalAya, sthaLa badalAya, prakAra badalAya, te paNa ghara choDIne bahAra javAnI vRtti jyAM sudhI manuSyamAM che tyAM sudhI tIrthayAtrA avazya raheze. AvatI kAlanAM keTalAMka tIrthonuM nirmANa avakAzamAM thAya te manuSya tyAM paNa tIrthayAtrA karavA javA lAgaze. sa gha samAcAra sva. paramAnaMdabhAI kApaDiyAnA suputrI madhurIbena ane saMdhanI kArobArI samitinA pIDha sabhya zrI e. je. zAhanA pautrI ku. naMditA navembara, 1983 mAM insTiTyUDha A cArTaDa ekAunTanTasa taraphathI levAyelI phAinala sI. ena. parIkSAmAM dareka viSayamAM 70 TakA uparAMta mArkasa meLavI bhAratabharamAM prathama Avela che. sAthesAtha ekAunTansI. eDITIMga ane TekasezananA mahattvanA viSaya sahita 1: pAritoSimAMthI 8 pAritoSike paNa meLavyAM che. inTiTa, opha cArTarDa ekAunTanTasa opha InDiyAnA itihAsamAM pahelI ja vAra A rIte eka vidyArthinI bahena prathama che. emane amArAM hArdika abhinaMdana, ku. naMditAnI ara siddhinI khuzAlImAM zrImatI madhurIbena ane e. je. zAha taraphathI saMghane 2 11,000 anAmata rAkhI, te rakamanuM bALa premaLa jayeti'nI pravRttimAM vAparavA mATe bheTa Apela che, jene saMghe sAbhAra ravIkAra karyo che. bhUla-sudhAra tA. 1-4-84nA aMkamAM saMdhanA tathA vAcanAlayanA hisAbe pragaTa thayA che temAM keTalIka chA5bhUla rahevA pAmI che te nIce pramANe sudhArIne vAMcavuM. * pAnuM naMbara vigata chapAelI rakama sAcI rakama bhArata peTroliyama perezana 14,000 1,40,000 : 236 . gavarnamenTa . DIjhITane saravALo 6,45,000 6,85,000 - 236
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ - aThavAla pAna-zreNInA cothA ka .16-5-84 prabuddha jIvana mizra sarakAra : lokazAhImAM eka vikalpa * saMkalana : jayendra zAha (gatAMkathI pUNa) , zrI jayaprakAza nArAyaNa ane AcArya kRpalAnI sAcA arthamAM zrI ema. vI. kAmathI karyA hatA Aje temanI khoTa ApaNane sAle che. vyAkhyAna-zreNInA trIjA divase jANItA patrakAra zrI zrI satIzacaMdra agravAla para ema. vI. kAmathe jaNAvyuM hatuM ke AgAmI cUMTaNImAM koI vyAkhyAnazreNInA cothA divase bhAratIya janatA pakSanA eka pakSane bahumatI maLaze nahi. mitra sarakAra anivArya saMsadasabhya zrI satizacaMdra agaravAle jaNAvyuM hatuM ke nI raheze. AvI mizra sarakAra racavA mATe ApaNe sau mizra sarakAra e nabaLI sarakAra che e mAnyatA bhUlabharelI ekatra thaIe ane leke mAse ApaNI vizvasanIyatA puravAra che. Aje kendramAM IndirA sarvoparI netA che. saMsadamAM be karIe te AjanA saMjogomAM jarUrI che. tRtiyAMza bahumatI dharAve che, keI tene paDakArI zake tema ApaNI samakSa zI vAstavikatAo che te ApaNe prathama nathI, ane vartamAna sarakAra eka ja pakSanI hovA chatAM "samajavuM joIe. AgAmI cUMTaNI eka varSanI aMdara te sAva nabaLI puravAra thaI che. AsAma, paMjAba thavAnI che, zrImatI gAMdhIe javuM ja rahyuM. ApaNAmAM temane ane bIjI aneka samasyAo aMge hAlanI sarakAra karAvavAnI kSamatA che. A traNa vAstavikatAe ApaNe keI paNa pagalAM laI zakatI nathI. te zuM hAlanI sarakAra samajI levI joIe. temaNe vadhumAM kahyuM hatuM ke leke netAnI nabaLI nathI? vizvasanIyatAthI AkarSAya che. kAryakrama game te hoya, kAmagIrI 1977nI paristhitine ullekha karatAM temaNe jaNAvyuM jame teTalI sArI hoya paNa je vizvasanIyatA gumAve hatuM ke janatA sarakAra niSphaLa nathI gaI. te pakSanAM ghaTake narene leke pasaMda karatA nathI. kaTokaTInA varSamAM zrImatI vaccenA matabhedonA kAraNe sarakAra tUTI hatI. duniyAnA cAMdhIe arthataMtramAM abhUtapUrva siddhio meLavI hatI itihAsamAM kayAre paNa evuM banyuM nathI ke prathama sarakAra chatAM temane parAjaya thayo hato, kAraNa ke temaNe vizvasanIyatA racAyA bAda pakSanI racanA thaI hoya. 1977 mAM prathama. gumAvI hatI. paMjAbanI samasyA temanAthI hala thaI zakatI sarakAranI racanA thaI tyAra bAda vidhisara rIte janatA pakSanI "khathI. bhraSTAcAra aMgenA kAyadAmAM sudhAro karavA temaNe racanA karavAmAM AvI. "saMmati ApI. pachI zrI rAjIva gAMdhIe nirNaya badalya. Aja sAvAdI pakSe sivAyanA bAkInA pakSomAM * emAM vizvasanIyatA kayAM rahI ? siddhAMta ke nItio ane koI jAtanA matabhedo nathI. phakata temaNe vadhumAM kahyuM hatuM ke bhAvi vaDA pradhAna tarIke vyakitao vacce gharSaNa che. rAmakRSNa hegaDene pasaMda karuM chuM. teo Adhunika daSTikoNa AgAmI varSomAM mizra sarakArane yuga AvI rahyo che. dharAve che. kuzaLa vahIvaTakartA che. hindI sAruM bAlI jANe che ane rAjakAraNanA varSonA anubhavI che. virodha pakSoe : bhA. ja. 5. ane lekadaLe eka varSathI nezanala DemokreTIka elAyansa nAmathI ekIkaraNane prayoga karyo che temAM rASTrIya --jAmUhika katanI bhUmikA nibhAvavI paDaze. Aje virodha 'pakSomAM siddhAMtinI daSTie kaI matabheda nathI, matabheda vikalpanI khoja karavAne IrAdo che. ame icachIe ke prAmANika kitatva aMge che. irAdAo ane niSThAthI bIjA pakSe paNa bhegA maLe ane temaNe vadhumAM jaNAvyuM hatuM ke cUMTaNI pachI dareka sAmyavAdI pakSo tathA muslIma lIgane bAda karatAM moTA pAye rAjyamAM IndirA koMgresanI hAra thavAnI pUrI zakyatA che. joDANa sAdhavAmAM Ave. . . . . 'yahArASTra, karNATaka, 5. baMgALa jevAM rAjamAM prAdezika pakSe * cUMTaNI pachI ena. DI. e., yunAiTeDa phranTa, prAdezika jora batAvaze. jyAre prAdezika pakSanI prAdezika pakSa tarIke pakSe tathA sAmyavAdI pakSonuM jUtha ema cAra jAtanAM - TIkA karIe chIe tyAre eka vAta khAsa noMdhavA jevI che ke cUMTAze. A jUthamAMthI mizra sarakAra racavAnI zakayatA UbhI - A dezamAM eka 5NuM rASTrIya pakSa nathI, kesa (AI) thaze. temAMthI rASTrIya vikalpa ume thaze. paraMtu mAtra ektAthI jahAM nahIM. cUMTaNImAM koMgI hAraze te paNa virodha pakSo eka - A kAma nahi thAya. anya pakSanA sahayogamAM niSThAthI thaI zakaze nahIM. A eka moTuM bhayasthAna che ema emaNe prAmANika irAdAthI kAma levuM paDaze. ' 'meiryuM hatuM. cAre divasanI vyAkhyAnamALAnuM pramukhasthAna zrI - bhAratanI na nivArI zakAya tevI be vAstavikatA garIbI amara jarIvALAe lIdhuM hatuM. prathama divasanA vyAkhyAtA ane jJAtivAda-kadI dUra thaI zake tema nathI. dezanI 52 TakA zrI caMdrazekharane paricaya muMbaI janatA pakSanA pramukha zrI jI, vasati garIbInI rekhAthI nIce jIvI rahI che tyAre dareka che. parIkhe, bIjA divasanA vyAkhyAtA zrI i. ema. esa. pakSane eka muddAne kAryakrama have joIe ke A lokone nAmbudrIpAdane paricaya mAkarsavAdI pakSanA polITabyuronA | daI rIte UMce lAvI zakAya. sabhya zrI esa. vAya. kelahATakare, trIjA divasanA vyAkhyAtA : : zrImatI gAMdhIe dezanA ane dezavAsIonA Atma zrI ema. vI. kAmathane paricaya "janmabhUmi' ane janmabhUmi auravane bhayaMkara hAni pahoMcADI che. A Atma gauravane upara pravAsI'nA taMtrI zrI harIndra davee ane cothA divasanA 'kAvavA virodha pakSoe saMgaThita prayAse karavA paDaze. Aje vyAkhyAtA zrI satIzacaMdra agaravAlane paricaya, zrI virena, virodha pakSane mArgadarzana ApavA mATe kaI kartA nathI. zAhe Apyo hate. . . ' ''' , , , , ,
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-5-9AjIvana zikSikA mIThAMbahena A gulAba deDhiyA kacha-mAMDavImAM i. sa. 1887mAM pAMca jaina sAhitya tema karI mIThIbahena trevIsa varSanI uMmare kaDAya AvyA, . samAroha jAye hate. ravivAranI savAre bIjI beThakamAM ahIM bhaNavuM-bhaNAvavuM banne sAthe cAlyuM. eka rathaLa para vividha vakatAo potAnA nibaMdho rajU karI rahyA hatA. gayuM, yeya nakakI thaI gayuM. jJAnanAM baMdha dvAra UghaDI mAM, vaktAonA abhyAsapUrNa lekhita nibaMdho' Ajakone sadAgama pravRttinI kanyAzALAmAM ja rahevAnuM ane agAuthI maMLA gayA hatA. ghaNuMkharA vaktA prAdhyApake hatA. bhaNAvavAnuM. mIThIbahene bhaNAvavAnuM zarU karyuM, pachI A beThakamAM zrotA tarIke AvelA eka aparicita vakatAe bhaNAvatA ja rahyAM, bhaNAvatA ja rahyAM. kanyAzALA "bAInI saunuM dhyAna kheMcyuM. e prAdhyApaka paNa na hatA, khAsa AmaMtrita nizALa" banI gaI. mIThIbahena emAM otaprota thaI gayAM. paNa na hatA. vakatA tarIke nibaMdha paNa lakhI na the samaya pagAra lIdhe, pachI te pagAra paNa na lIdhe, lAvyA hatA. moTA moTA vidvAne vacce raghuvaMzamamAMthI kanyAzALAmAM ja rahevAnuM. pitAnA jamavAnA kharcanA paisA thoDA saMskRta ke TAMkI pitAnuM anaupacArika vakatavya paNa cUkavI de. rajU karanAra mIThAMbahena judAM tarI AvyAM. mAMDavI pAsenA nAnI bALAo te zALAmAM bhaNavA jAya paNa keDAya gAmamAMthI AvelAM sItera varSa vaTAvI cUkelAM vavRddha meTI uMmaranI strIonuM zuM? prauDha bahene kanyAzALAmAM mIThIbahene kacchanA jJAnavArasAne gaurava apAvyuM. rAte bhaNavA Ave. vardhAnI rASTrabhASA pracAra samiti hAra 1. mIThAbahenane janma AjathI 73 varSa pahelAM kacchanA levAtI rASTrabhASAnI parIkSAo mATe bahenone taiyAra karI. godharA gAmamAM. tyAre teo sadabhAgI ke thoDuM ghaNuM zALAnuM parIkSA ApavA mAMDavI ke bhuja javuM paDe. eka te khayane zikSaNa meLavI zakyAM; nahi te te samayamAM chokarIone te prama, bIjuM bahene tyAM AvavA taiyAra na thAya. mIThabahene vaLI zuM bhaNavAnuM deya. evo ja saune mata hatA. godharA ene ya rasto kADhaye. keDAya gAmamAM ja rASTrabhASAnI parIkSA gAmanI zALAmAM kanyA keLavaNInI nAnakaDI zarUAta thaI gaI mATe kendra maLe evI mAgaNI karI. Ayojakoe jaNAvyuM ke, che. 125 mAM gAMdhIjI kaccha Ave che. tera-caudanI bAlikA ame gAmaDAmAM eAchAM vidyAthIo hoya tyAM kendra nathI. zALAnI dIvAla para dezanetAonI chabie jue che. ApatA. mIThAMbahene kevida mATe sattarathI aDhAra bahenane mahAtmAjIne najaronajara joyA ane kizorInA manamAM taiyAra karI. maukhika parIkSA lenArA keDAya AvyA tyAre jhabakAre thaI gaye. paNa e bahu na cAlyuM. te jamAnAnA mIbahenane utsAha ane zrama joI AzcaryamAM paDI gayA, rivAja pramANe e cauda varSanI bAlikAnA lagna thaI gayAM. rAjI thayA. lagnajIvananI kaMi khabara paDe te pahelAM te patinuM - e ja pramANe saMskRta bhASAnI parIkSAo mATe bahenone - avasAna thayuM. mAtra be varSamAM ja soLa varSanI uMmare taiyAra karI. zikSaNanuM kAma dhamadhokAra cAlavA lAgyuM vidhavA banI. pAchAM piyara AvyAM. eka jiMdagI pUrI thaI sAthesAtha aDacaNo paNa AvavA lAgI paNa e aDacaNegaI, jIvyA vagara ja. mIThabahenanA kAyaveganA mArgamAM TakI zake ema nahotI. ' have karavApaNuM te kaMI hatuM ja nahi. dhArmika abhyAsamAM bahene mAtra bhaNavA khAtara bhaNe e mIThabahenane mana parovyuM, tapazcaryA karI, ATha upavAsa karyA, soLa upavAsa maMjUra nahotuM. emane te hatuM ke, bahene vAvaNI karyA, varasItapa kayu". saMsAratyAgane UMbare AvI UbhA paNa bane, pagabhara thAya. te vakhate sAtamA dhoraNa pachI . saMsAratyAga na karyo, saMsAramAM ja rahI tyAgI jIvananI zALAMta (phAInala) parIkSAo levAtI. e parIkSA pAsa zarUAta karI. karanArane prAthamika zALAmAM nekarI maLI jAya. ara parIkSAo mATe prauDha, vidhavA, tyakatA ane je bahene ke.. gharanuM dhArmika vAtAvaraNa, zALAmAM joyelI dezanetAonI pagabhara thavuM hoya te saune taiyAra karI. bahena te temanI 'chabionI rasRti, dezabharamAM svAtaMtraya prApti mATenI parIkSAo mATe mAMDavI ke bhuja sAthe jAya. pAsa thanAra taiyArIo, gAmaDAMo sudhI pahoMcelI gAMdhIjInAM racanAtmaka bahene anukULatAe kacchane koI gAmamAM nekarIe goka kAryonI saravANI. mIThAbahenanuM mana kanyA keLavaNI tarapha tyAre ja jhaMpe. vaLyuM. vIsa varSanI uMmara pahelAM te kanyAzALAmAM bhaNAvavAnI divase kanyAzALAmAM bhaNAvavAnuM, rAte prauDha strIo zarUAta karI dIdhI. bhaNAvavAnuM, evAmAM eka sAvIne kaMIka zIkhavuM hatuM - godharA gAmamAM be-traNa varSa te e badhu gharaAMgaNe ThIka nekarI karanAra bAMdhyA samaye kAma kare, jeNe nAna vahecavuM ke, cAhyuM, paNa mIThAbahenanuM mana te saMrakRtane abhyAsa karavA che te kaMI samaya e.-paraba khelanAra pANInI cheDInA che, kAya javAnuM hatuM. koDAya te vakhate kacchanuM kAzI kahevAtuM. sAvIne kahyuM, huM tamane vahelI savAre bhaDabhAMkhaDAmAM zIkhavI hemarAja bhImazI nAmanA sajajane avaThaMbha pAThazALAnI zarU be traNa peDhInI bahene bhaNAvyuM. pitAnI jarUriya Ata karI hatI. 'sadAgama pravRtti saMsthAnI sthApanA karI te kaMI khAsa hatI ja nahi , ke je samaya mAge che ane - kuchamAM, so varSa pahelAM saMskRta ane prAkRtanA abhyAsa mATe mAge. kanyAzALAmAM ja raseMDuM. eka ja vAsaNamAM rAdhI che, sagavaDa UbhI karI, jyAM aneka zrAvaka vidvAne taiyAra thayA. emAM ja khAI le,. sApha karI mUkI de chama to kAi hatI A saMsthAmAM bhaNI ghaNI bahene viduSI banI hatI. jJAnarasamAM, ene bhajanarasane samAja mAM hatuM ' yuvAna vidhavA dIkarIne paragAma javA mA kaMi rajA i. sa. 1937mAM haripurA koMgresamAM kacchanI ee Ape? samAjamAM TIkA thAya. leko mazkarI kare. chatAM game bahene sAthe mIThAMbahena paNa ravaya sevikA tarIke gayAM khAna
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-5-84 prabuddha jIvana 15. tyAre te potAnA lakSya Atma- svarUpanI kakSAe samunnata bane che. jIvAtmAnA ahaMbhAvanI paramAtmAnI sAthe susaMvAditA sadhAya tyAM sudhI te jIvAtmA lakhacorAzImAM te bahu nAnI uMmarathI ja paheratAM, je Aje paNa cAlu che. te vakhate kacchamAM padyavijayajI jevA jaina sAdhuo paNuM khAdI ja paheratA. hajI Aje paNa mANekavijayajI mahArAja khAdI pahere che. haripurA koMgresamAM 1600 svayaMsevikAonAM kepTana hatAM mRdulAbahena sArAbhAI ane puSpAbahena mahetA. bacapaNamAM gheDa samaya dhAtiMka kriyAkAMDa taraphanuM valaNa hatuM je abhyAsa ane jAhera pravRttione kAraNe chUTI gayuM. piDicerImAM maharSi araviMda ane mAtAjI tathA ramaNa maharSinA darzana karI AvyAM. rajanIzajInI zibiromAM paNa joDAyAM. hajI Aje 73 varSanI vaye, badhA vALa sapheda thaI gayA che, ane thoDI thAkI che, chatAM mIThAMbahena pAse jyAre A badhI vAta sAMbhaLI tyAre 60 varSa pahelAM zIkhelA carakhAnuM gIta gAI saMbhaLAvyuM. gAMdhIjI ane naheranI vAta karatA caherA para AnaMdanI lahera prasarI gaI. jANe che dAyakA pahelAM zALAnI dIvAla para laTakatI chabine kAI bAlikA vismayathI joI rahI hoya. nA samunnata , astitva . jIvanuM pAme che jIvAtmA * tanasukha bhaTTa satya pitAnA svarUpe karIne anaMta, akhaMDa, nirapekSa, AnaMdamaya ane sarvatra svataMtra che. A saMsAramAM anaMta, avibhAjaya satyane DhAMkI denAra kaMdo ane virodha utpanna thayAM kare che. taittirIya upaniSadanA zabdomAM saMsAranI pAMca bhUmikAo che: anna, prANa, mana, vijJAna 'buDha) tathA AnaMda. jIvanane sajanazIla, dhasamasatA pravAdhamAM pitA vaDe bhajavAtA bhAgane kAraNe padArthone eka jAtanI atirika dizAsUjha maLe che. mAnava jIvAtamAM A pAMcamanI cothI bhUmikAmAM, arthAtta vijJAna (buddhi) nI bhUmikAmAM che. te pitAnAM kamene vAmI nathI. samagra vizvataMtramAM kartAhartAnuM sthAna dharAvatA paramAtmA viSe te sabhAna che. anna, prANa ane mananuM tene jJAna hoya ema jaNAya che. teNe annamaya, prANamaya ane mamaya jagata 5ra suddhAM mahadaaMze aMkuza jamAvyuM che chatAM hajI sudhI te saMpUrNatayA timaya jJAnavarUpa tha nathI. jema annanI pAchaLa prANa, prANanI pAchaLa mana ane mananI pAchaLa buddhi Ave che te ja rIte buddhimAna mAnavAmAM AthI vadhu samRddha ane divya jIvanano unmeSa thaze, kime krame pitAne vistAra karatAM vuM e prakRtine dhama" che, tenI preraNuM che. A satya deva dvArA amaratAnI abhIpsAne, paMcamahAbhUtanA bhautika pUtaLA dvArA divya jIvananI saMsiddhine, bauddhika jJAnane, mAnave sAkSAtkAra kare te A jagata kAje Izvarane hetu che. mAnavanA aMtaratama hadayAvakAzamAM divya AtmA vase che ane te divya jIta ThArI karatI nathI. janmajanmAMtaramAM avinAzI rahenAra, mRtyu, kSaya ke azuddhithI askRSTa rahenAra, evI te aMtati che, sugupta sAkSI che. sadAya zAzvata, che. eka janmathI anya janmamAM sadaiva parivartana pAmatuM, vikAsazIla banatuM jatuM evuM jIvAtmAnuM te chavAtubhUta tatva che. jyAre mAnavIya ahaMbhAva divyAtmAnI sAthe susaMvAdI bane che. (jIvanA jIva tarIkenA aha bhAvanA vilaya thAya che) javAmA jagannAthano aMza che. paramAtmAnuM kAlpanika nahi paNa samasvarUpa che, IzvaranuM amuka maryAdAmAM baddha evuM prAkaTaya che. sarvazakitamAna Izvara pAsethI pitAne aMza pAmanAra jIvAtmA izvarane visaga (bahAra pheMkI dIdhela padAMtha) nathI paNa tene bhAgIdAra che. putranA astitva mATe pitAnI jevI javAbadArI che tevI ja jIvAtmAnA astitva mATe paramAtmAnI javAbadArI che. te samunnata tattva pAsethI jIvane badhuM sAMpaDe che. jIvanuM sAra bhUta astitva divya prajJAnamAMthI udaya pAme che ane te divya tattvanA darzana vaDe jIvAtmAmAM te Avi. bAra pAme che. A divya tattva chavanA pitArUpe paNa che ane sadAnA sAthIrUpe paNa che. prakRtimAMthI indriyanuM ane gnanuM AkarSaNa karIne temanA saMrbhamAM divyatAne je ziSTa namUne te ghaDe che te namUnA vaDe jIvanI vizeSatA nakakI thAya che. mane maya - prANamaya - bhautika zene maryAdita saMdarbhamAM paramAmA dehadhArI bane che. keI mAnavI pUrepUra tAnA sAthI jevo nathI. eka jIvananuM punarAvartana anya jIvanarUpe thatuM nathI. ane Ama hovA chatAM badhAM jIvanamAM eka ja namUna ke viziSTa jatinuM svarUpa ApAra joI zake che. | svataMgrecchA viruddha nitivAdanI samasyAne je kaMI artha hoya che te mAnavajAti pUrato ja che parabrahma viSe A samasyAne koi viniye ga nathI. kAraNa ke te sarve KothI para che. te ja pramANe vanaspati. tathA . pazukhIe jevA mAnavetara nikRSTa jIvana viSe paNa A samasyAne viniyoga thatuM nathI. mAnave zreyanI varaNI karIne potAnA sabhAna prayatno vaDe tenI siddhi sAdhavAmAM gItAne samagra upadeza AvI jAya che. Ama chatAM pasaMdagI mATenI pUrNa svataMchA ADAM ghaNAM vi Ave che. kamane niyama AnuvaMzika, jIvazAstrIya ane sAmAjika kSetramAM, arthAta mAyAnA kSetramAM pravartamAna hoya che paraMtu svataMtra kartAnA viSayamAM svataMtratAnI (svata grecchAnI) zakayatA che. prakRtinA niyativAda upara vijayanI zakayatA che, saMsAranI bhIMsa upara vijayanI zakayatA che. kartArUpa mAnave kamarUpa mAnava upara svAmitva meLavavu ghaTe che. kamaMrUpa (mAnava) padAthe bahAranAM kSetromAMthI AvI paDate niyativAda dazAve che, karapa mAnavano artha svAtaMtrya, vaMta chA, aniyativAda zRMkhalA mukita e thAya che. AtmAnA svAta nI sthApanA vaDe kama'nA niyamanA prabhAvamAMthI chUTI rokAya che. gInA aneka prakamAM sthApita kare che ke paramAtmAnI ane prakRtinI vacce hADohADa virodha dharAvatuM vaita nathI. jIvAtmAnI svataMtrachA upara ane te svata vecchAne jIvAtmA je rIte amalamAM mUke che tenI upara gItA bhAra muke che. .
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ da : !; te prabuddha jIvana tA. 16-5-84 jainadarzana ane saMta tiruvalluvara 'nemacaMda ema, gAlA : (gatAMkathI pUNa) jainanA jinapadezamAM atiyi saMvibhAgavata prakhevAmAM kuLa" e nItizAstrane duvyavahAra graMtha mAtra nathI. AvyuM che. saMvibhAga eTale sarakhI rIte vibhAgapUrvaka saMtakavi vaNakara hatA ane vaNATane kasaba apanAvI zAzvata atithine ApavuM ane pachI pitAnA mATe rAkhavuM. siddhAMta tathA vyavahAru sadAcAranAM tANAvANAne adaSTa rIte navamA prakaraNamAM atithidharma viSe saMtakavi kahe cheH vaNI eka kumAyu nayanaramya tathA upayogI tatva, kApaDa taiyAra atithine prathama jamADI zeSa rahelane AhAra kare evA kayuM che, je Aje paNa eTaluM ja yarthAtha (Relevant), manuSyane mahimA che. Akhara mANasa zA mATe parizrama upagI, sakSama ane upakAraka nIvaDe ema che. ane kare che? ane gRhasthAzramI bane che? atithione jamADavA samayanI AkarI kasoTImAMthI pAra Utayu* che. ane yAtrALuone Azraya ApavA! vaibhavanI choLe vacce *' karaLa" nA prathama prakaraNamAM Izvarane mahimA che paNa yAtrALune Adara-satkAra na kara e ja kharI nirdhanatA jainadarzananI jema ja sata Izvarane vyakitavizeSa ke ane mUrkhAI che. Personalized God tarIke nathI varNavatA...emaNe prANa satya Ultimate * Absolute Truth paramatatvane pu, aditI guna sAgaranA maharSi, jitendrIya, tamAma tattvaciMtakoe svIkAryuM che. ane enI sAdhanA, paramatattva vagere saMbodhanathI ullekha karyo che. keraLane udhADa kheja ane sAkSAtkAra mATenI prakriyAo pitapotAnI rIte ke adabhUta che. prathama kayA che nidezI che. tamAma dhama dhArAoe paNa parama cetanAne "a" nAdasRSTinuM prasthAnabindu che: e pramANe purANa AviSkAra ke AtmajJAna aMtima lakSya ane mukitanI avasthA (pura carAcaranuM Arabhabindu che. tarIke varNavI che. satyane ghaNA daravAjA che. je sAdhaka tamAma prasthAna "a" thI thAya che. eka khUbInI vAta e je daravAjo khakhaDAve tene tyAMthI javAba maLI rahe che. che ke jagatanI tamAma bhASAonA mULAkSaromAM prathama akSara satyanI imAratane mAtra daravAjAo ja che. dIvAla nathI. a" che.. pachI aMgrejIne "e" hoya ke urdune "alIka' hoya ! saMtakavie kahyuM cheH "vizvamAM satyathI caDiyAtuM bIjuM A prakaraNamAM janmamaraNanA pherAnA aMta mATe bhakitabhAve kazuM ja nathI ane mAnavadeha prApta thayA pachI je satyane paramAtmAnuM zaraNu levAnuM paNa kavi nideze che. sAkSAtkAra na thAya te A ratnaciMtAmaNi janmane zo artha? . prakaraNa traNamAM tyAgIne mahimA gAya che. indriya nigraha - jainazAstranA cAturaMgIya sUtramAM A ja vAta jevA ane saMyamI jIvana para bhAra mUkaye che. maLe che. saMsAramAM prANImAtrane cAra uttama aMge maLavA A niyama ane niyamananuM acUka pAlana ja buniyAdI tAlIma ghaNAM durlabha che, eka manuSyapaNuM-manuSyane avatAra; bIja che. saMyama sahaja banI svabhAva banI ja joIe, e jIvananI rIti thaI javI joIe, e ja vAta emaNe judA zuti-sArA vacananuM zravaNa, trIjuM te sArAM vacanAmAM zraddhA thavI ane cothe thayelI zraddhA anusAra saMyamanI pravRttimAM svarUpe emAM samajAvI che. pujAtha kara. zakitane upayoga karo." '', prakaraNa cAramAM mahAvIranAM vayane prasthApita che. mahAvIre kahyuM ke, "samaya bahu alpa che. he gautama, kSaNamAtra - vyAvahArika ane laukika stare satya viSe saMtakavi pramAda na kara.' - saMtakavie lakhyuM che, "eka kSaNa paNa nakAmI na javA tapasvI ane dAtA karatAM paNa jenA hRdayamAM satyanI detAM tame jIvanabhara satkRtya karatAM rahe te ! janma-maraNanA niSThA che te mahAna che. hadayazuddhi satyaniSThAthI siddha thAya che. kerAmAMthI mukta thavAnA mArga para tamArI gati thAya che. * * " ane je manuSya kayAreya asatya na bole te - pAMcamAM prakaraNamAM gRhastha jIvanane mahimA gAya che. anya saguNe enA mATe niSpojana che !" khUba mArmika 'catavi' jaina saMghamAM zrAva ane zrAvikAnI saMsthAne na- rIte sAte beu cheDAnI vAta kahI che...virodhAbhAsI chatAM darzana ane paraMparAe svIkArI che. mahAvIre enI racanA karI keTalI saMvAdI ! saMdhane sughaTita svarUpa ApyuM. kavie dharmamaya gRhasthajIvananI - ahiMsA:-saMtakavie kuraLa" mAM jainadarzananI sakSama kalpanA upasAvI che. temaNe atyaMta sAhajikatAthI lakhyuM che: ane vyApaka ahiMsAnI prANapratiSThA karI che, ema bIjAM pitAnA vratanuM pAlana karI zake te mATe je kahI zakAya. madadarUpa thAya che ane dhamAMnusAra jIvana jIve che evA hiMsaka mAnavI bhayabhIta hoya che. parigrahavRtti ane 'gRharIne mahimA kare. anazana ane prArthanAmAM jIvana lAlasA binasalAmatInI bhAvanAmAMthI janme che ane parimavyatIta karanAra karatAM ye te mahAna saMta che. mAMthI bhaya utpanna thAya che. ahiMsaka mAnavI ja nirbhika ' - kavi lakhe che: "jemane bALake nathI ane jemaNe hoi zake. jaina dhamanI AdhArazilA ahiMsA che. tenI ' bALakenI navajAta vANInA vani sAMbhaLyA nathI teo ja ahiMsAnI bhAvanAne mahAvatane saMtakavie yathAya rUpe vAcA vAMsaLI ane vINAnA madhura saMgItanI vAta kare che." ApI che. ' - saMtakavie gRhasthajIvanane sAdhanA ane tapanI koTimAM - satya zauthI caDiyAtuM che. ema kavie kahyA bAda pharI phI dIdhuM che. atithilama svabhAvika rIte je gRhasthAzramanI sauthI pavitra pharaja banI rahe che.
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-5-84 prabuddha jIvana ajoDa sadaguNa ahiMsA che. satyanuM sthAna paNa ahiMsA AtmasaMyamanI khajAnAnI jema ja rakSA-karo: A jIvanamAM pachI ja Ave che. ahiMsA sarvottama guNa che. tamAma ethI caDiyAtI saMpatti bIjI ekeya nathI. vAsanA para pApanI vaNajAra hiMsAnI sAthe AraMbhAya che. sUkSmAtisUkSma vijaya meLavanAranI pratibhA pahADa karatAM paNa mahAna che." jIvane paNa ugAravAne vicAra prere tene sanmArga" kahe. Indriyanigraha, vRttinikSepa kAma, ke, lobha vagere ahiMsAvatanI pratijJA karanArane mahimA karo." kaSAyonuM upazamana ane kSaya vagere to paNa saMtakavie jaina zAstranA ahiMsA mUtramAM lakhyuM che: "matimAna AlekhyAM che. manuSya tamAma prakAranI yukitaothI vicArIne ane tamAma tyAga, saMsAranI asAratA, karmabaMdhana, parigraha, viSe . prANIone duHkha gamatuM nathI, e hakIkatane pitAnA jAta kavi kahe che. "aparigraha vrata ja kharuM vrata che. eka paNa anubhavathI samajIne koI paNa prANInI hiMsA na karavI." vastune parigraha pharIthI tene jALamAM phasAvI de che. ni:saMga saMtakavie A ja vAta kahI che: banI jAo, sarva saMgaparityAgathI ja apAra AnaMda maLe che. prANu sarvane priya che. eTale pitAnA prANane bacAvavA janma-maraNanA pherAne aMta lAvavAnuM nakakI karyuM hoya mATe anya jIvone prANa harI na letAM. te e mATe deha paNa bhArarUpa banI jAya che. te pachI bIjA te keTalA baMdha che? je kSaNe Asakitane lepa thAya che. zrImad rAjacaMdra gAMdhIjInA eka praznanA javAbamAM paNa te ja kSaNe janma-maraNanuM caka thaMbhI jAya che." A ja vAta kahI che. "A mudra zarIramAM Azraya levAnI AtmA zA mATe taperavI mahAvIre sADAbAra varSa dIrdhatapa karyuM. aneka IcchA karate haze ? zuM ene pitAne zAzvata nivAsa nahi parISaha sahyAM. paNa koI jIvamAtranI paNa hiMsA karI nahi. hoya ?" chelluM kathana khUba arthagaMbhIra ane mArmika che. ane samatAbhAve vedanA veThI. mahAvIranA jIvananI A apUrva ghaTanAne saMtakavie sIdhI "kuraLamAM utArI che. mAnavIya puruSAtha:-jainadarzana puruSArthavAdI che, saMtakavi kahe che : saMtakavie lakhyuM che A azakaya che ' ema kahI keI kAmathI pAchA haThatAM nahIM. deva viruddha hoya te paNa tene zaraNe gayA yAtanAone dhIrajapUrvaka sahana karavI ane jIvahiMsA. vinA udyamI manuSya niraMtara pujAthe kare che (prArabdhane na karavI emAM samagra tapane samAveza thaI jAya che.' purusArtha dvArA pratikAranI bhAvanA che.) . ya mATe hiMsA karI AzIrvAda prApta karanArane saMte dAna, parakAyaM-tatparatA udAratA, paropakAra kRtajJatA kSaNasakhata virodha karyo che. AvA AzIrvAda dhRNAspada svIkAra vagerene mahimA saMtakavie khUba gAya che. kavi lekhAgyA che. De. AbarTa svAIjhare je jIvana pratyene kahe che: "sajajana puruSoe sva-parizramathI ekatra Adara-Reverence to Life kahyo che. enuM ja pratipAdana karelI saMpatti parajanahitAya ja hoya che. ane chelle karatAM kavi kahe che ke: emaNe, saMkaTamAM paNa khUba hase evI amUlya salAha uccArI che. - je hiMsAthI DarIne cAle che ane jIvanane Adara aMtamAM saMtakavie nirvikalpa avasthAnI chevaTanI vAta kare che te zreSTha che. paNu kahI che. ' nirAmiSa AhAra:- hiMsaka ane dayAhIna vRtti vagara mAMsAhAra saMbhavI zakatA nathI. kavie kahyuM che ke "hiMsA karI jIvanAra le ke zabanuM mAMsa khAnAra je che. pite tagaDe | kuraLane bIjo khaMDa - vibhAga "saMpatti' arthAta ane thavA je anyanuM mAMsa khAte hoya, te dayAnI lAgaNI kevI lagata che. jemAM mukhyatve rAjya kArabhArane prAdhAnya ApyuM che. rIte anubhave ? mAMsAhArInA hRdayamAM dayA jovA maLatI nathI. uparAMta vidyA, zikSaNa pratye anugraha, zANu mANasano mAMsAhAra mATe pazuonI hatyA karavI niSpharatA ja che.' saMga, samajaNa, sajjananI maitrI, samaya pArakhIne AcaraNa, saMkaTa samaye hiMmata, AcArazuddhi, daDha saMkalpazakita vakatRtvatapa:-jemaNe potAnI vRttio ane kaSA para vijaya zakita, matrogya mitra, jugAra, madirApAna, vaizyAgamana, meLavyo te jina kahevAyA. pitAmAM rahelA zatru para vijaya durAcAra, kulInatA, yogyatA, mahattA sanmA' vaparAtuM dhana, prApta karyo te arihaMta kahevAyA. saMtakavie e ja saMsAmAM kuTuMbanI unnati, vagere viSayo ane nItiniyamonA anuzIlananI kahyuM che ke pitAnA para prabhutva meLavanArane sau pUje che.' vizada samajaNa ApI che. tapa dvArA zakita hAMsala karanAra mRtyu para paNa vijayI khetI viSe kavi kahe che ke khetI e ja mukhya thAya che. tamAma zatruone haNavAnI zakita tapamAM ja rahelI che. udyoga che. kheDUte samAjanI dharIrUpa che ane dharatIne tapazcaryA karanAra ja Atmahita sAdhe che." kheDanAra ja sAcuM jIvana jIve che. bIjA to ene anusare che. saMyama :- paMDita sUtramAM lakhyuM che: "je mANasa bhalene ane eziyALe keTalo khAya che. kRSikAra hAtha joDI besI mahine lAkhe gAyanuM dAna kare tenA karatAM ya je mANasa raheze te anAsakata e paNa sahana karavuM paDaze.' kazuM ya dAna nathI karate paNa potAnI jAtane saMyamamAM rAkhe che. rAjya kArabhAra ane rAjakAraNamAM rAjavIonA guNa, te ja zreSTha che." yuddha mATe sthAna - parIkSA, vyuharacanA, vizvAsa ane - saMtakavie lakhyuM che: "AtmasaMyama varganuM dvAra che. kALanI kasoTI, nyAyI sarakAra, prajAnuM hita, guptacara , , paNa aniyaMtrita vAsanA anaMta aMdhakAra mATe rAjamArga che. sevA, sacI, kAryapaddhati, rAjadUta, rAjavI, sAthenuM vartana 1Na kahI che.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana - tA. 16-pa-84 sainya, killAo, dravyaprApti, yauddhAnuM gaurava, zatranAM lakSaNa, ArasanI eka nAnakaDI takatImAM pitAnuM nAma kotaravA enuM mApa kADhavuM, gharabhedu vagere viSayonI chaNAvaTa karI mATe dAnavIra sajajane lAkhonuM dAna Ape che jayAre saMtanyAyapUrNa ane nItipUrNa baMdha Ave che. A badha vyAva kavinAM eka eka zabda paththarastha che. A eka abhUtapUrva hArika chatAM nItinA bhege ke sagavaDiyuM nathI paNa kavie vica- ghaTanA che. kSaNa ane kuzAgra buddhithI zANapaNayukta mArgadarzana ApyuM che. saMtakavinI pratibhAne-prajJAna ane tapazcaryAne udAtta , kuLane trIjo ane chelle khaMDa che: prema arthAta kAma. salAmI che. mAnavImAM je sa6-Izvarane aMza che, tenuM premIonuM prathama milana, pachI vikhUTA paDavuM, viraha- gaurava che. vedanA, milananI jhaMkhanA, utkaMThA, abhisAra, svapnAvasthA, "kuraLa" graMtha lagabhaga aDhAra varSa sudhI te tamiLamAM ja pharI milana, premanuM praphullana, premakalaha, rIsAmaNuM-- vaMcAto rahyo. baso varSa agAu mizanarI kanTenazIasa manAmaNa, premanuM gaurava, sAnnidhyane AnaMda-ullAsa, besthIe prathama be khaMDane leTinamAM anuvAda karyo. reva. jI. premikAnuM saundarya, guphategu, saMyoga - viganI ghaTanAonuM yu. pope tema ja De. gregyule jarmana ane leTinamAM anuvAda ramaNIya najAkatasabhara, raMjaka ane AsamAnI (Romantic, karyo. I. sa. 1820 thI 1886nI vacce epha. Dabalyu. elIsa, varNana karyuM che. jyAMya aucityabhaMga ke maryAdAnuM ullaMghana Dabalyu. eca. yu. I. je. robinsana, je. lejhArasa nathI, tema ja aziSTa zabdaprayoga nathI. mAtra sAttvika premanuM vageree samagra "kuraLane athavA amuka RcAone anuvAda abhinava citraNa che. karyo. ema. eriyala ane ema. DI dumate keTalAka bhAgane A samagra vicAra-maNukAomAM rezamanI dera sama parovAyelI kencamAM anuvAda karyo hato. badhAne ekasUtre bAMdhatI arthasabhara ukita kavie eka uparAMta zrI vI. vI. esa. ayara, yegI sudhAnaMda bhAratI, RcAmAM AlekhI che. e. raMganAtha mudaliyAra, sI. rAjagopAlAcArI, jI. vankamI kavi kahe che: "kSaNika padArthone zAzvata mAnI levA nAthana ane eca. e. piplee agrejImAM ane sAne jevI mUrkhAI bIjI koI nathI.' gujIe marAThImAM anuvAda karyo che. 1930mAM "kuraLa"nI 107 prakaraNanI 1036 acAone - saMtakavi tisvalluvare "kuraLInA traNa khaMDamAM mAnava- gujarAtI anuvAda zrI nAjukalAla naMdalAla cekasIe karyo, jIvanane sparzatA ane mAnavajIvanane utkRSTa kema banAvI je bhikSu akhaMDAnaMde sastuM sAhityavardhaka kAryAlayanA upakrame zakAya, ene sparzatAM tamAma pAsAMone kuzaLatAthI AvarI upadeza sArasaMgraha' nAme pragaTa karyo. A graMthane prathama bhAga lIdhAM che. jIvana jIvavAnI kalAne ane aNumela tamiLa veda' arthAta RSi tiruvalluvaranAM bedhavacana rUpe che. graMtha che. 1971mAM zrI kAntilAla kAlANIe "kuraLa'no gujarAtImAM - kavie vyakitamAMthI vibhUti thavAne, pAmaramAMthI parama- anuvAda karyo je yunivasITI graMtha nirmANa borDa-gujarAta thavAne, tamAma baMdhanomAMthI mukta thavAne rAjamArga nidezya rAjya pragaTa karyo. che. tamiLavAsIone saMtakavi pratye je Adara che tenI hamaNuM "kuraLa'ne anuvAda ceke vekiyAnI ceka bhASAmAM ApaNane kalpanA paNa AvI zake ema nathI. thaI rahyo che, ane najIkanA bhaviSyamAM pragaTa thaze. . saMta tisvalluvaranAM jIvananI eka mArmika ane abhUta ka 1975 nI AsapAsa madrAsamAM saMtakavinuM bhavya ghaTanA che! smAraka racAyuM je velurakuTTInA nAme oLakhAya saMta tiruvalluvare lagna bAda pahelI ja vAra bhojana che. A smAraka kalpanAtIta, atyaMta gauravapUrNa ane pIrasatI patnI vAsukine thALI pAse eka pyAlAmAM pANI "vyAtIbhavya che. ' ane eka seya mUkavAnI AjJA karI. pativratA patnIe e bheyataLiye cAra hajAra prekSake besI zake evuM AjJA aMta sudhI pALI. eziyAnuM sauthI moTuM oDiToriyama che. e ja ImAratane mRtyuzA para paDelI patnIe aMtima icchA tarIke aDoaDa eka paththarane ratha banAvyuM che. kalAkArIgarIvALA. upayuMkata AjJAnuM rahasya jANavA mAMgatA kavie kahyuM : enAM paiDAM be mALa jeTalAM UMcAM che. mukhya ImAratanI pIrasatI vakhate bhAtane ekAda dANo paDI jAya, te. agAzImAMthI A rathanI daherImAM pravezI zakAya che. jyAM soyathI upaDI, pANIthI dhoI upayogamAM laI zakAya, e saMtakavinI kALA paththaranI adabhuta pratimAnI sthApanA AzayathI pANI ane soya mUkavAnI AjJA ApelI paNa karavAmAM AvI che. sabhAgAranI upara tarapha mokaLAzavALI tArI dakSatAthI mAre ene kadI upayoga kare na paDe." gelerI che, jemAM grenAITa paththaramAM dasa dasa RcAonuM eka paramazAMti sAthe vAsukie deha che. prakaraNa ema 130 prakaraNo akSarazaH kotaravAmAM AvyAM che. A ghaTanA saMtanA dAMpatyajIvana viSe ghaNuM ghaNuM kahI dareka vibhAgane judA judA raMganA grenAITamAM karavAmAM jAya che. arasaparasa aTala vizvAsanA daSTAMtarUpa che. AvyAM che. sapheda, Acho lIle ane gulAbI raMgomAM kavinI bhAtane eka dANo paNa na veDaphAya tenI takedArI, AvuM bhAgya smAraka bhAratamAM kaI saMta ke kavinuM jIvahiMsA na thAya te mATe dhoIne upagamAM levAnI sajagatA cAyuM nathI. * batAve che ke kavie pitAnA jIvananI eka paLa-vipaLa paNa ' saMta tiruvalluvare lakhela eka eka akSara paththaramAM nirarthaka khacI nahi hoya ane avirata ciMtana ane manananA baddha ane sthAyI thaI gayo che. paripAkarUpa "kuraLa" graMtha mAnavajAtane prApta thaye e mATe . ApaNe sadA gaNI ane anugrahIta rahIzuM..
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16--84 prabuddha jIvana vidvattAnI sAthe namratAne samanvaya nimaMtraNuthI ame be mahinAnI A videzanI saphare jaI rahyAM chIe. tamArA badhAMnAM prema, lAgaNI ane zubhecchA sArasvatone ujALe che joIne AnaMda thAya che. mArI bhAvanA saMdhane AMtararASTrIya "namratA e jIvananuM amRta che. jIvana sAphalyatAnI khyAti apAvavAnI che. A mATe huM videzamAM jyAM jyAM pagadaMDI che. vidvatAnI sAthe namratAno samanvaya sAraravatane jaiza tyAM yuvaka saMdhanI pratyeka pravRttino citAra ApIza. ujALe che." saMdhanA maMtrIzrI cImanalAla je. zAhe saMghanA Apa saunA sahakArathI saMdhane mAre evI mahattA apAvavI pramukha Do. ramaNalAla cI. zAha ane temanA dharmapatnI che. che ke koI dhArmika ke sAMskRtika prazna rAjya ke kendra sarakAra tArAbena videzayAtrAe jatAM hoI temane zubhecchA ApavA yuvaka saMdhanA sUtradhAranA matane-mAnyatAne vajadavALI gaNI guruvAra tA. 3-5-'84nA paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM enI evA prazna para pRchA kare. yojAyela zubhechA samArohamAM jaNAvyuM hatuM. AbhAradarzana bAda alpAhAra laI prasaMganA madhura smaraNone vAgoLatAM sau chUTAM paDayAM hatAM. vadhumAM temaNe jaNAvyuM hatuM ke iMglenDamAM A daMpati jaina dharma ane saMskRti ane saMdhanI vividha pravRttiomAMthI asthi sAravAra kendra tyAMnA samAjane paricita paNa karaze ja. videzayAtrAnI temanI saMdhanA upakrame "premaLa jyoti' dvArA karaNa ane A saphara mATe huM zubhecchA vyakta karuM chuM. mAnavatAnAM kAryo chellAM keTalAMka varSothI hAtha dharAya che. A zrI gaNapatabhAI jhaverIe A prasaMge bolatAM jaNAvyuM pravRttimAM "asthi sAravAra kendranI ravivAra, tA. 31-7-'83nA hatuM ke Do. ramaNabhAInI A saMskArayAtrA che. temanI A roja zarUAta karavAmAM AvI. tA. 27-4-8nA roja videzayAtrAthI dariyApAranA ApaNA samAjanA lokone temanI maLela kArobArI samitie A pravRtti hAtha dharavAne sarvAnuvidvattA mANavAno sonerI avasara maLaze. mate nirNaya karyo ane sAta sabhyonI eka upasamiti zrI subodhabhAI ema. zAhe jaNAvyuM hatuM ke che. ramaNabhAI nImavAmAM AvI hatI, jenA saMyojaka tarIke zrI pravINabhAI pahelI ja vAra videza jAya che tevuM nathI. temanI A saphara maMgaLadAsa zAhanI varaNI karavAmAM AvI hatI. paradezanI dharA para jaina dharmanI jayapatAkA vadhu unnata rIte che. je. pI. pIThAvAlA hADakAnAM dardo jevAM ke lahevarAvanArI nIvaDe evI zubhecchA... khabhAnuM jAma thavuM ke utarI javuM, ghUMTaNane dukhA, maNakAnI zrI sI. ena. saMdhavIe jaNAvyuM hatuM ke Do. ramaNabhAI takalIpha, zarUAtane pakSapAta, pilIya Adi daradInI sAravAra videzamAM beThAM beThAM paNa saMdhanI pravRtti para dhyAna Apaze kare che te A rogonA niSNAta che ane vikhyAta ja, IMglenDamAM saMdhanI pravRttinA pracAranI sAthe jaina dharma Do. maDhIvAlAnA ziSya che. teo dara ravivAre temanA vatana aMgene pracAra paNa karaze tevI mane khAtarI che. dhakAna ji. navasArIthI muMbaI Ave che ane mAnArha sevA premaLati 'nA saMyojaka zrI kamalamena pIsapATIe Ape che. sevAbhAve A kArya kare che eTaluM ja nahi paraMtu zubhecchA vyakata karIne suMdara bhAvavAhI svaromAM eka marAThI relave pravAsanA kharcanI rakama paNa letA nathI. svecchAe gIta gAyuM hatuM. sevAbhAvathI niyamita kAma kema thAya enuM teo sarasa saMdhanA maMtrIzrI ke. pI. zAhe jaNAvyuM hatuM ke De. udAharaNa che. ramaNabhAI saraLa hRdayI che. temanA netRtva nIce saMdhanI A kendrane tA. 29-1-84 nA roja cha mAsa pUrA thayA. ekatAmAM vadhAro thayo che. saMdhanI pratyeka pravRttimAM teozrIe A samaya daramiyAna 27 ravivAramAMthI vijayAdazamIne divasa prANa pUryA che. De. ramaNabhAI pAse vidvattAnI sAthe je bAda karatAM 26 ravivAre kendra pravRttimaya rahyuM hatuM. A samayasaraLatA che te adbhuta che. gALAmAM ochAmAM ochA daradIonI saMkhyA 1 ane vadhumAM vadhu saMkhyA 75nI hatI. 26 ravivAramAM kula daradIo - dakSiNa gujarAta yunivarsiTinA zikSaNa vibhAganA adhyakSa 1207 hatA. eTale sarerAza saMkhyA 4hanI thaI Do. guNavaMta zAha A prasaMge khAsa hAjara rahyA hatA. hADakAnA aneka prakAranA daradIoe A kendrane lAbha temaNe zubherachA vyakata karatAM jaNAvyuM hatuM ke keTalAMka yugalane joine AMkha Thare che. zAha-daMpatI AvAM yugale lIdhe che. te paikI moTA bhAganA daradIone sAruM thayuM che, 6 varSanA bALakathI mAMDIne 70 75 varSanI vayevRddha mAMhenuM che. temanI vidvattA ane jaina dharma agene temane vyakitaoe judAM judAM daranI sAravAra lIdhI che. keTalAMka UMDo abhyAsa prazaMsanIya che. daradIo pUnA, DelahApura, akolA, kalakattA Adi dUranA saMdhanA sahamaMtrI che. dhanavaMta TI. zAhe jaNAvyuM hatuM sthaLethI paNa atre sAravAra levA khAsa AvyA hatA, ke Do. ramaNujAI pAse dRSTi che, vyavasthAzakita che tene hADakAnAM daramAM dhIraja ane khaMtapUrvaka mAlIza ane lAbha saMdhane maLyo che. jaina patrakAra-lekhakane seminAra kasarata khAsa jarUrI che De. paThAvAlA ane temanA madadanIza IglenDamAM javAnI temanI bhAvanA prazaMsApAtra che. A aMge jarUrI sUcanA ane samajaNa vigatathI ane saMghanA upapramukha zrI rasikabhAI jhaverIe Do. ramaNabhAine najaronajara dekhADIne khyAla Ape cheghaNAM daradIone tathA che. tArAbenane caMbahAra arpaNa karI zubhecchA darzAvyA mAlIsanI muzkelI rahe che. yogya ane tAlIma pAmelI vyakitanI khAda che. ramaNabhAie jaNAvyuM hatuM ke jenA senTara, lesTaranA A kAma mATe jarUra che.
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana ' ', tA. 16-5-4 sAdhakanI satyopAsanA ja pannAlAla ra. zAha " je vicAro bauddhika kasoTImAM pAra Utare, ane evI kharekhara sAdhaka che ke nahi tenI ahIM ja kasoTI che. satyakasoTImAM je vicAre yogya, AcaraNIya ane zuddha lAge zekanI sahiSNutA ane sAdhakanI vizALatA-vizALa daSTi ene apanAvavA haMmezAM tatpara rahevuM. je vicAro sAthe kone kahevAya ene anubhava ahIM thAya che. sahamata thavAmAM aMtarAtmA rajamAtra-lezamAtra AnAkAnI kare, ApaNuM vicAre game teTalAM daDha hoya, emAM game teTalI e vicArone bAju para rAkhavAmAM kadI paNa pAchIpAnI na karavI, pachI bhalene enI rajUAta kaI samartha mahAtmAe pratIti hoya, vicAra, manana ane manomathana bAda enuM AcaraNa karavA yogya bhale hoya, te paNa ApaNI AsapAsanAM karI hoya. nehIo, mitra ke aMte jagata ene apanAvI na zake te satyanI sahaja anubhUti thAya ane je satya samajAya nirAza ke hatAza thavAnuM koI kAraNa nathI. ahIM Atmae yogya samaye pragaTa karavAmAM lezamAtra bhaya seva nahIM. nirIkSaNa dvArA e zodhI kADhavAno prayatna kare jarUrI evA lAdhelAM satyanI viruddhamAM hajAre bake lAkha le ke che ke ApaNane je satya lAgyuM, satyanI je upAsanA bhalene hoya. je satya pAmyA heie-nizcalapaNe pAmyA ApaNe karI che e anyane samajAvavAmAM ApaNI khudanI hoIe, emAMthI kadI pAchIpAnI karavI nahi. nIDarapaNe, zI maryAdA che. jagatanA jIvo samajI na zake, samajavA koInI paNa zehamAM AvyA vinA, satyAcaraNa karavuM emAM chatAM ya satyAcaraNa na kare, na karI zake te emanA paratve jIvananI sAyaMkatA che. aNagamo ke tiraskAra dAkhavavAnI jarUra nathI. kAraNa, vicAramAM makakamatA dAkhavavAthI sahiSNutA nahIM rahe e sAdhake te sau jIvonI sAthe maitrIbhAva keLavavAne che ane bhaya rAkhavAnI jarUra nathI. ethI saMdharSa thaze evuM paNa svane saune sneha saMpAdana karavAno che. AvA jIvonI pAmaratA ciMtavavAnI jarUra nathI. kAraNa, satya kadI paNa paraspara viruddha pratye karuNAbhAva dAkhavI, snehanuM siMcana karavAnuM che. hetuM nathI. raju thatA bhinna vicAra satyanI bIjI bAju pragaTa AvA Atmanimajajana ane mane maMthanakALamAM ApaNe kare che eTaluM ja. Ama chatAM virodhAbhAsa jaNAya te sama- ApaNI jAtane kadAca dhagadhagatI bhaThThImAM zekAtI anubhavIzuM. javuM ke ApaNuM manamAM ramI rahelI vAtanuM ApaNe ekAMgI enuM kAraNa satyamAM rahelI ApaNI aTala zraddhA che. prAkRti darzana karyuM che. AvuM thAya tyAre ApaNI maryAdA samajI, paNa ApaNuM zraddhA avicaLa rahe-rahevI joIe. satyanI sapAsakanI vizALa dakiTa meLavavA mathavuM e pahelI pharaja upAsanA ane zodhamAM saphaLa na thavAya te ethI lezamAtra che. ekeka pAsAMone badhI bAjuthI abhyAsa karavAnI vizALa DagyA vinA, pUrNa ane aTala zraddhAthI AMtara nirIkSaNa dRSTithI ja satyane pAmI zakAya che e pAyAnI vAta bhUlI karavuM, pitAnA prayatnamAM rahelI kacAza zodhavI, jijJAsAthI zakAya nahIM. pharI pharI aMtarane DhaDhaLavuM e sAdhakane dharma che. ema karatAM je satya lAdhe enuM svayaM AcaraNa na thAya tyAM sudhI karatAM jyAre saphaLa thavAya tyAre thate sAtvika AnaMda enI pratIti anyane thaI zakatI nathI, e satata lakSamAM . avarNanIya, akaya haze. e te anubhavI ja zakAya. sAdhakanI rahevuM joIe. mAtra vAMcana parathI manuSya kevo che e kahI anubhUtine e viSaya che. ene mANI zakAya. e paramAnaMdamAM zakavAnA sAmarthya para bhale ApaNe mustAka hoIe. paraMtu mahAlI zakAya. , e paNa na bhUlavuM joIe ke ApaNe jeTaluM vAMcIe chIe yeyaniSThA, daDhatA, akhUTa dhIraja ane aTala zraddhA eTaluM vicArI zakatA nathI ane jeTaluM vicArIe chIe, chatAM ya jayAre potAnA vicAromAM apUrNatA lAge, ciMtana-manana, abhyAsa-adhyayana ane svAdhyAya thAya che tenI pitAnA vicAre ayogya jaNAya, pitAnuM darzane ekAMgI abhivyakita pUrNapaNe thaI zakatI nathI. eTale savAcana, jaNAya, tyAre e vicArano tyAga karavAmAM jarA paNa-kSaNamanana ane ciMtananuM mahatva samajI ene AcaraNamAM utAravA mAtrane ya vilaMba na kare. emAM pratiSThAno Dara na rAkha, sadA tatpara rahevuM. kAraNa, AcAra vinAne vicAra taddana pitAnA vicAro hatA ene meha na rAkho. sApa pAMgaLo che. kAMcaLI utAre ema sahajabhAve evA vicArane tyAga kara. 1 . AcaraNamAM mUkele vicAra anyane samajavA ke ziza kAraNa, sAdhanAnI pUrva zarata mamatvabhAva choDavAnI che. karIe te ApaNI dazA "parovare vahitya' jevI nahi mamatvabhAva e parigrahanuM kAraNa che ane vicArono parigraha' e sAdhanA mArgethI vicalita thavAnuM eka ane mukhya * thAya. A5NuM AcAra ane vicAramAM saMvAditA hovA chatAM paribaLa che. game tevA sAdhake pitAnA vicAre che eTale kayAreka evuM paNa bane ke ApaNuM saMsargamAM AvatI vyakita sAcAM ja hoya evuM svapna paNa ciMtavavuM nahi. evuM thAya ApaNane samajI na zake, ApaNA vicAro gaLe na Utare, te e narI AtmavaMcanA haze. 'grahaNa na karI zake. AvuM bane tyAre adhIrA thayA vinA 'mAtra satyazodhakanI akhUTa dhIraja dAkhavavI joIe.' sAdhaka ApaNuM mana saphaLa na AMtara niyA | mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. rAma, muMbaI 400 005. Te. naM. 3pa026H mukaNasthAna : de. prinTa, jagannAtha zaMkara zeTha roDa, giragAma, muMbaI - 400004.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ Saagd. No. MH. By/South 54 locace No. 37 { prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa. vaSa: 46 aka: 3 prabuddha jIvanI mai tA. 1-6-84 chuTaka nakala rU, 1-00 muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra : pAkSika taMtrI ramaNalAla cI. zAha S - nyAya ane dayA ramaNalAla cI. zAha nyAyanA kSetramAM yAne keTaluM sthAna hovuM joIe tenI keTalI che, gunegArane IrAde ke , sAMgika purAvA kevA krayAreka carcA thAya che. che ItyAdi anusAra eka ja dezamAM eka ja kAyadA heThaLa judI A saMsAramAM kAyadAnI dRSTie savaMtra ane savaMyA judI sajA pharamAvavAmAM Ave che. temAM be nyAyamUtine judo nyAya pravarte che ema nahIM kahI zakAya. pitAne anyAya judo cukAdo hoI zake che. vaLI dareka dezamAM kAyadAo paNa thaye che evI sAcI phariyAda ghaNane moDhe sAMbhaLavA maLaze. sAmAjika, rAjakIya, Arthika ityAdi paristhitinA saMdarbhamAM yA batAvavAnI vAta te bAju para rahI, paNa mANasa vakhatevakhata badalAtA rahe che. jemAM nyAyataMtra paravaDe evuM * bIjAne nyAya Ape te paNa ghaNuM evuM paNa kahenArA maLaze. na hoya evA kissAo choDI devAmAM Ave che. duniyAmAM vahAra-vartananI evI keTalIya nAnI nAnI ghaTanAo bane che. prati samaye badalAtI paristhiti anusAra kAyadAe paNa je adAlata sudhI laI jaI zakAtI nathI athavA laI javI e badalAyA kare che. jayAM kAyadAonI ja sthiratA ochI hoya salAhabharyuM nathI. keTalAye jhaghaDAone vyakita, kuTuMba, tyAM nyAyanI sthiratAnI apekSA keTale aMze rAkhI zakAya? -jJAti ke samAjanI kakSAe cukSade Ave che. emAM nyAya keTalAka mANasa IrAdApUrvaka, pariNAmanI paravA karyA karatAM paise, sattA, lAgavaga, zArIrika baLa ItyAdi vizeSa vagara gune kare che, te keTalAka mANasa lAcArIthI saMjoga'Aga bhajave che. evA cukAdAthI ubhaya pakSane haMmezAM saMtoSa vazAta gune karavA tarapha ghasaDAya che. saMge thAya evuM hotuM nathI. premabharI samajUtInI ghaTanAo bane anusAra nyAyamUti" gunegAra pratye sahAnubhUti rAkhI 'che ja, paNa te te ekaMdare ochI. haLavI sajA karI zake che. temAM davAyukata nyAya hAya che. - jyAM kAyado pravarte che ane adAlatamAM nyAyAdhIza nyAya amuka zubha ke pavitra divase kedIone choDI devAmAM Ave che. 'Ape che tevI ghaTanAomAM paNa hamezAM dareka vakhate pUrepUre nyAya emAM paNa dayAnuM tattva raheluM che. - vate che ema nahi kahI zakAya. purAvAone ke sAkSIone duniyAmAM badhA ja gunegAre pratye je mAtra dayA abhAva athavA khoTA purAvAo ane beTA sAkSIe nyAya- batAvavAmAM Ave te vyavahAra TakI na zake. gunegAra pratye atine geramArge dorI jaI zake che. khUna, cerI, baLAtkAra vagere dayA batAvavA jatAM pharIyAdIne anyAya thAya tenuM zuM? - prakAranI gaMbhIra ghaTanAomAM paNa kayAreka adAlatI nyAya A gunegAra ane phariyAdI bane pratye eka sAthe dayA batAvavI pravartate nathI, kAraNa ke gunegAra pakaDAto nathI. Ama hamezAM zakya ke saraLa nathI. dayAnI lAgaNI eTalI jagatamAM kAnUnI nyAya saMpUrNapaNe pravarte che ema na hada sudhI te na pravRtavI joie ke jethI anyAyanuM kahI zakAya. sAmAjika pramANa vadhe, je pAchuM anAcAramAM pariName. kAnUna paNa judA judA dezamAM judA judA heI sAmAjika daSTie A eka moTo prazna che. eTale ke ke che. baLAtkAra mATe keIka dezamAM be-pAMca adAlatI nyAyamAM to taTastha nyAyAdhIzane egya lAge varSanI sakhata kedanI sajA hoya che, te anya eTalI ja dayAne avakAza che. emAM dayAnA tatvane vadhu ke dezamAM dehAMtadaMDanI sajA hoya. sajAtIya saMbaMdha mATe puraskAra karavA jatAM nyAyanI samatulA jaLavAya nahi. ethI koI dezamAM kazI ja sajA hotI nathI, te kaMIka saravALe samAjane pitAne ja nukasAna thAya. dezamAM janamaTIpa ke dehAMtadaMDa sudhInI sajA hoya che. nAnI nyAya ane dayAne prazna kAnUnI daSTie ke vyavahAranI sarakhI corI mATe kaMIka dezamAM ceDA rUpiyA jeTalo daMDa bhUmikAe je rIte vicArAya tethI adhika sakSama rIte dharmanI hoya che, te kaIka dezamAM jAheramAM cAbakhA mAravAnI sajA bhUmikAe vicArI zakAya. sama pratye, nyAya ane asamartha -hoya che. dezadroha mATe kaIka dezamAM sakhata keda, keIkamAM pratye dayA e paNa eka mata pravarte che. paraMtu emAM janamaTIpa, te keIkamAM dehAMtadaMDanI sajA hoya che. samartha" te keNu ane asamartha che ke e prazna UbhA sacerI mATe paNa judA judA dezanI sajA vacce thaze. vaLI sAmagdha kaI bAbatanuM ?' zikSA sahana karavA aMtara hoya che. eTale badhe sarakho nyAya pravatema che ema mATe samartha te samartha? zikSA sahana karavA mATe asamartha ahI zakAya ? vaLI pratyeka gunAnI tIvratA ke taratamatA te asamartha? gu karatI vakhate teNe pitAnI saMmarthatAne
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana asamathatAnA vicAra karyAM hatA kharA ? dhyAne pAtra anyA pachI te pharI vAra gunA karaze kharA ? kAika paisAthI samatha', kAI sattAthI samaya', to kASTaka zarIrabaLathI samaya' hoya che. kAka sattAthI samatha hoya paNa zikSA sahana karavA mATe zarIrathI samaya na hAya; koSTaka zarIrathI samatha' hoya paNa paisAthI eTalA samaya' na hoya, AvAM vividha vagI karaNa karavAM paDaze. samatha hAya ane IrAdApUrvaka gunA na karyAM hoya, asamatha' hoya ane irAdApUrvaka gunA karyAM hoya te paNa nyAya ane dayAnI mAtrAmAM karaka karavA paDaze. AvA aneka kissAomAM paNa vyakitagata dhoraNe nyAya ane dayA tathA sAmAjika dheAraNe nyAya ane dayAnAM pArsA judI judI rIte vicAravAM paDaze. samatha -asamatha nA prazna pArIe chIe te karAM dhaNA saMkula che. nyAya ApanAra e mATe samatha che ke asamatha' evA prazna paN UbhA thaze. kASTaka vArtA khuda nyAyamUrti' yAne pAtra jaNAya che. L samatha' pratye nyAya ane asamatha' pratye dayAnA siddhAMta paNa parama Adarza` na gaNAya. evI UMcI kADhInA mahAtmAe hAya che, je peAtAnA pratye apAya karanAra gunegAra, samatha ho vA asamartha enA tarapha eka mAtra yA. karuNA ane kSamAnA bhAva ja rAkhe che. gAMdhIjIe dakSiNa AphrikAmAM mIra kAsIma pratye dhyAnA sAva darzAvyA hatA. goDasenI gALa chUTayA pachI gAMdhIjI jo kheMcI gayA hota tA zuM emaNe 'geDase upara adAlatI kAma calAvavA dIdhu' hAMta? goDasena samatha' kahIzu' ke asamatha ? gAMdhIjI jevI mahAna vibhUti tA sava pratye karuNAnI dRSTie ja jue ne ! ... vadhathaMbha para caDelA isu khriste atima vacanA e ja kahyuM hatu' ne ke "phAdhara, gIva prema, phAra dhe' huM neTa ne veTa dhe Du'! bhagavAna mahAvIre peAtAnI tapazcaryAnA kALa daramiyAna emanA tarapha upasa++ karanArA pratye vAtsalyabhAvayukata karuNA matAvI hatI. potAnA upara tejalezyA pheMkanAra samaya gecAlaka pratye paNa emaNe karuNA ne kSamAne bhAva ja dhAraNa karyAM hatA. eTale ja hemaca`drAcArya' bhagavAna mahAvIra vize lakhatAM kahyu che keH kRtAparAdhe'pi jane kRpAmaMtharatArayoH / Ama, aparAdhanA kSetre sarvocca sRSTi to AvA mahAtmAonI hoya che, je samaya' ke asamatha aparAdhIne dayAdra nayane nihALe che. aparAdhInI dazA joi emane karuNA upaje che. aparAdhInuM hita ja mAtra emanA haiyAmAM vaseluM hoya che. aparAdhI pratye sAcA dilathI batAvelI dayA keTalIya vAra ghaNuM moTuM kAya karI jAya che. sajAmAMthI eka vAra dhyAbhAvathI kheMcI jatA mANusanuM dhaNI vAra hRdaya-parivatana thAya che. tyAra pachI te karI evA gunA karatA nathI. potAnA pratye thayelA kAka gunA vakhate te paNa, aparAdhI pratye, have prApta thayela navA kRta bhya tarIke dayA batAvavA lAge che. batAvavA lA saMsAranA gunAo ochA karavAnuM kAya kANu vadhu karI zake ? nyAya ke kyA ? sthULa bhUmikAe te nyAyanI ja jarUra paDe Anu kSetra sImita rahevAnuM, kAraNa ke manuSyanI prakRti evI che. vaLI samAjanuM hita jokhamAya e dRSTa nathI, tA.1-6 nyAyathI eka dare gunAo dhaTe che. mAthI gunA paDhe pA kharA, ane vadhe paNa kharA. je Adaza mahAtmAnA che te vyavahAranI bhUmikA sava'te mATe keTale aMze cAlI zake? samAjanAM peAtAnA naitika, dhAmi'ka ane AdhyAtmika stara upara ene gre badhA AdhAra rahe che. je samAjanuM e prakAranuM stara jeTaluM UMcu' teTale aMze temAM dhyAnA pravatana mATe vadhu avAra rahe. dunyavI daSTie paNu vyavahAranI bhUmikAe vicAra karI te A jagatamAM saMpUrNa kAnUnI nyAya kyAreya zakya nathI.. dhama ane tattvajJAnanI dRSTie joietA A saMsAramAM adhe ja nyAya pravate che. " keTalAka nAstika lekA kaheze ke A duniyAmAM nyAya jevu' kazuM' nathI. dhama'-zraddhALu leAkA kahe che ke bhagavAnano darabAramAM dUra che paNa aMdhera nathI. tattvavettA kahe che janmajanmAMtaranI pAramArthika dRSTie joIe teA bhagavAnanA darakhAramAM dara paNa nathI ane adhara paNa nathI. " ja vyavasthita che. parama niyamane adhIna badhu ja kramAnusAra che. seminAra" lesTaramAM jaeNna lesTaranA jaina senTaranA nimatrathI 1984nA eka kharamAM ke 1985mAM jaina dhama, sAhitya, patrakAratva ane samAjasevA vize zrI muMbai jaina yuvaka saMdhanA upakrame nAnA pAyA upara eka seminAra yeAjavAnuM vicArAyuM che. lesTaraC jaina senTaranA pramukha DaoN. naTTubhAI zAha ane samiti sabhyAnA sahakArathI vividha prakAranI dhArmika tema ja sAmAji pravRttio sarasa AkAra lai rahI che. e pravRttiomAM eka vadhu pravRtti te AgAmI varSa'mAM seminAra yojavA aMgenI che. maryAdita saMkhyAmAM pratinidhio vivedha jaina viyeTanI chAvaDha kare evA AzayathI A seminAra yojAze. Azare 20 25 pratinidhio muMbaithI paheoMcaze ane lesTara, laMDana tathA khIjA' zaherAnA sthAnika pratinidhio, kAya kartAo tema ja khI niyaMtrito A kAya kramamAM upasthita raheze. pratinidhie A lesTaramAM bhAjana ane utArAnI vyavasthAnI javAbadArI je senTara sabhALaze. muMbathI pratinidhine meAlavAnI javAbadArI jaina yuvaka sadhanI raheze. jaina yuvaka sadha paNa pratinidhie meAkalavAnI A javAbadArI nIce pramANe lezeH (1) je pratinidhie peAtAne khace jai zake tema, hAya tenI pasa dagI karaze. temanI sakhyA lagabhaga dasanI raheze. (2) je pratinidhie madhyama ke sAdhAraNu sArI sthitinA hAya ane peAtAne khace' jaI zake tema na hoya tevA paMdara-vIsa pratinidhio mATe vyakitagata sponsarazipa meLavaze, eka vyakitanA lesTara javA-AvavAnA khaca (yuropanAM keTalAM zaherAnI sAMskRtika mulAkAta sahita) rU|. 15 hajAra dA raheze. je dAtAo athavA TrasTo yuvaka sadhane za. paMdara hajAra AAparo temanA tarathI eka pratinidhine sponsara karavAmAM Ava ane temanu nAma 'prabuddha jIvana'mAM jAhera karavAmAM Avaze. pratinidhinI pasadaMgI dAtA pote karaze, paraMtu tene chevaTanI majUrI yuvaka saMdhanI samiti Apaze. " *5* (anusa dhAna pRSTha 29 para)
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ . . . -- . . - ... prabuddha jIvana.. svarAjya saMgama : navI rAjanItinI dizAmAM prayANuM * manubhAI paMcoLI 'darzaka' gItAMjalimAM kavivara ravIndranAtha TAkaranI kavitA che. (2) bIjI bAbata e che ke A svarAja konuM? thoDA alyA bhagata, AMkha baMdha karIne baMdha oraDAmAM aMdhArAmAM lokonuM? jhAjhA lokonuM? ke badhA lokonuM? ApaNe zuM nuM kenI pUjA-prArthanA kare che? AMkho ughADatane khabara evuM icchatA hatA ke svarAjamAM gAmaDAM parAdhIna hoya? mArA paDaze ke tAro bhagavAna te kayAMka cAlyA gaye che." ApaNuM gAmane ja eka dAkhalo ApuM. eka kheDUta eka divasa mArI paNa te bhagata jevuM ja thayuM che.. 35-35 varSa sudhI AMkhe pAse Avyo, kahe, "A talATI mArI pAse enTrI paDAvavAnA baMdha karIne virAja-svarAja karyA karyuM. AMkho kholI tyAre 2. 150 mAge che. tame kAMika kahene. huM rU. 50 sudhI 'ja khabara paDI ke svarAjane devatA te kayAMka cAlyA gaye che ApavA te taiyAra chuM. tame rUA. 70 sudhImAM patAvI Apane." ahIMyAM te beThAM che: medhavArI, komavAda, bhraSTAcAra, bekArI, meM kahyuM, "bhAI, te te tuM bIjI koIkane pakaDa. huM talATIne nautika adhaHpatana. svarAja nathI. khelADIne samajAvuM chuM.' meM talATIne saMsthAnI ophisamAM ApaNe koI vyakitanA, pakSanA ke keInaya hetu viSe maLavA mATe bolAvyuM. teNe mane kahevaDAvyuM ke "mAre tharcA karavI nathI. badhAne hetu sAra haze ja, paNa chellA kAma haze tyAre huM saMsthAnI ophisamAM AvIza.' mANasanuM kAma karIzuM, duniyA AkhImAM hiMdustAna kaIka uparanA mANasanI badalI karavA Agraha karyo. tenI badalI navuM batAvaze, tevI sthiti nathI. Aje zuM dekhAya che? A thaI gayA pachI te mArI pAse AvyuM. teNe kahyuM, "madhAmAM AMkha khUlavAno prayAsa eTale svarAja saMgama. AmAM manubhAI, huM te bIje jai te tyAM paNa khAIza.' "tatkALa kaIka thaze ja tema mAnavAnuM koI kAraNa nathI, paNa me kahyuM, "bhAi, mAre te mArA gAmamAM A badhuM nA joie. -A badhuM sAva UMdhuM zAne kAraNe thayuM che? A Atma mAre to mArA pagamAM joDA paheravAM hatAM. duniyAne kayAM bejane viSaya che. A badhAnI TIkA karavAne ke phariyAda cAmaDe maDhavAnI hatI?" talATIe mane kahyuM ke "manubhAI, karavAne kaI artha nathI. "jevuM dUdha tevuM mAkhaNa'. ApaNane mArA bhAgamAM te AmAMthI rUA. 25 ja Ave che. bAkI te je A dUdha ane mAkhaNavALI vAta samajAze te ja AjanI mAre upara sudhI pahoMcADavAnA hoya che. mArA gAmamAM mArA paristhitinI sAcI khabara paDaze. ApaNe ja Atmakhoja karI, dekhatAM ja ATalAM varSo pachI, chellAM dasa varSamAM A sthiti karelI bhUla sudhAravAnI che. be vAta ughADI che: UbhI thaI che. AthI ghaNo vadhu bhayaMkara bhraSTAcAra cAle che te (1) mUlyo taraphanI AsthA ghaTatI jAya che. ApaNe ApaNe jANIe chIe. bhAve ho hiMdustAnanA rAjakAraNamAM mUlya AdhArita rAjanItine. paraMtu ApaNe mUlya jALavI zakyA nathI. pakSapalaTo A badhAnuM mULa kayAM ? ApaNe zedhavuM paDaze. A badhAnuM 'nahIM thavo joIe tema badhAM mAne che, paraMtu A dUSaNamAMthI mULa che AjanA AyojanamAM. jyAM sudhI AjanuM Ayojana I pakSa bAkAta rahyo hoya tema huM mAnato nathI. chelle rahyuM tyAM sudhI AmAM kaI phera nahIM paDe. hiMdustAnanA Ayojana thayelI rAjayasabhAnI cUMTaNImAM virodha pakSanA umedavAra jItyA. mATe gAMdhIjIe ApaNane ghaNuM vahelA cetavyA hatA. gAMdhIe temane maLavApAtra mate karatAM 9 mata vadhAre maLyA. sAmA kahyuM hatuM ke "vAdhIna dezamAM parAdhIna janatA' jevI yojanA pakSanA A mata maLyA kevI rIte ? koNe ApyA? kevI na karaze. paraMtu mahAkAya yaMtranI pAchaLa ApaNe gAMDA banyA. rIte ApyA? koI samAcArapatramAM paNu A banAvanI, duniyAmAM AgaLa AvI vaTa besADavAmAM ApaNe mahAkAya pakSalapaTAnA dUSaNa tarIke noMdha levAI hoya tevuM yaMtrodyoge pAchaLa paDayA. duniyAnA vikasita dezonI hAramAM : meM vAMcyuM nathI. te AvavA A Ayojana ApaNe karyuM. kAne bhege? tene mUlya pAyAmAM che. saphaLatA gauNa che. je rIte cAle vicAra ja kadI na karyo. chatAM vikasita dezonI hAramAM AvyA. che te rIte ja cAlaze te koI paNa pATI'ne game te kArya ane garIba lokone vadhAre garIba banAvyA. gAMdhIe te kahyuM JrtA Akhare A 25 leze ja, ane eTalA mATe ja gAMdhIjI hatuM ke A rasto levA jevuM nathI. belavAmAM paNa telI telIne bolatA hatA. chatAM kahetA ke A prakAranA AyojanamAM bhraSTAcAra, garIbI, hiMsAthI svarAja Ave te mane na khape. zA mATe? hiMsAthI meMdhavArInAM dUSaNe dAkhala thayA. zrImaMte vadhu ne vadhu Avela svarAjamAM hiMsAvALAnuM cAle. lAMcathI racAyela - zrImaMta banyA, ane garIbo vadhu ne vadhu garIba dhArAsabhAmAM lAMcavALAnuM cAle. Aje tevuM ja che. banyA. chatAM vikAsa te Ama ja thAya tevI vAta thatI rahI. A dezamAM mUhathanuM keTaluM dhovANa thayuM che? saMjIva mahAkAya udyoga kene kAma nathI ApatA. A ati raphIne rASTrapatipadanA umedavAra banAvavAmAM Ave, temane Teko vasativALA mulakamAM lokonuM kAma jhuMTavI le che. vadhatI bekArI ApavAmAM Ave ane pachI khasI javAnuM. ane A pA5 A AyeAjananI pedAza che. ' ' "paNa koNe karyuM? kahevAtA moTA mANase. moTo mANasa pApa kare che te pApanI prakriyA nIce UtaravAnI ja. gaMgotrImAMthI have pachI A dezamAM je Ayojana thavuM joIe te zarU thayelA melane pravAha nIce UtaravAthI gaMgA-sAgaramAM te Ayojana evuM thavuM joIe ke jenA kendramAM mANasa heya. keTaleya vadhI javA. aMtule prakaraNa AnuM sAkSI che. ' je jAte kAma meLavI zake.. . . . . . . . . . svarAjya saMgama A dhovAyelI mUlyaniSThAne pharI sthApita ' , moTA udyoge mAM benkoe 1972 mAM 450 karoDa karavAnuM vicAre. * -- on eka rUpiyAnuM dhIrANuM karyuM, je udyogamAM pahajArelo
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana rokAyelA hatA. paraMtu jemAM lAkho leke rokAyelA che, lAkha lokone rojI-roTI maLe che, tevA grAma udyogomAM, tevA dhaMdhAomAM mAtra 10 karoDa ApyA A A prazna khoTI dizAnA Ayojanane che. , svarAjamAM badhA lokone kharIdazakita ApavAnI che, jethI te svAdhIna rahI zake. 70% loke gAmaDAmAM vase che. 4-jA kareDa mANaso grAmodyogamAM rokAyelA che. temane phakata 10 kare ane pelAone 450 karoDa rUpiyA ! AmAM vikAsa kone thAya? ApaNe kayA prakArane vikAsa karavAnuM che ? A5NI chaThThI janAra. 71000 karoDanI hatI. temAM gAmaDAnA nAnA-moTA udyogamAM 1400 karoDa rUpiyA ApyA. AmAM ApaNe gAmaDAmAM khAdInuM kAma kara...khAdInuM kAma kare.. paNa moTA pUramAM e nAnakaDI heDI taNAi ja jAya. tenu upaje nahIM, khetImAM unnati thaI che tevI vAta thAya che. 5. kheDUtonI unnati jarUra thaI haze. paraMtu 95% lakAnI rithati phATelA kapaDAM paheravAnI thaI che. jo AvA prakAranA AyojanathI ja vaheMcaNI thAya te vadhumAM vadhu leke garIbInI rekhA nIce jAya evI vAta che. dezanA vikAsa thayA che paNa garIbo vadhatA jAya che. A A jana badalavuM paDaze. savAla e che ke kazuM vicAravuM che ke A be ja AgaLa vadhavuM che? khetInI Avaka bamaNI thAya che paNa kheDUtanI Avaka bamaNI thAya che kharI? vadhAre utpAdanane lAbha utpAdakane maLe che kharo? ke tAjA ja vadhAre tAjA thAya che. pharIvAra ApaNe gAMdhIjIe kahyuM te pramANe dezanA gAmaDAMne AjananuM prAthamika ghaTaka banAvavuM joIe. A azakaya nathI. saurASTra racanAtmaka samitine eka nAne kAryakara kAnajIbhAI surendranagaramAM doDha karoDa rUpiyAno sAbu banAvI bajAramAM mUkI zake che. ApaNe telIbiyAM pedA karyA paNuM utpAdakone nake maLato nathI. tela ghANavALA mAtabara thAya che. A badhI asaMgati che. A badhuM sudhAravA mATe Ayojana badalavuM jarUrI che, jethI greTesTa guDa opha dhI greTesTa naMbara thAya. Aje te smolesTa guDa opha greITesTa naMbara thAya che. Aja vadhu utpAdana saratuM utpAdana'nI bUma paNa cAle che. koinI havelI baLI jAya pachI kelasA sastA thAya eTale kelo saste karavA keInI havelI saLagAvAya kharI? sAcuM Ajana eTale "mAla sastuM ane manuSya meM.' ATalI badhI sarakAra AvI te pachI paNa manuSya zarate ane mAla me" tevI vAta che. mULabhUta pheraphAronI vAta thatI ja nathI. paNu A pheraphAro poliTikala othoriTI ja karI zake. mitra kahe che, "tame' vaLI A navI pATInI vAtamAM kayAM payA! ATalI badhI pATI che temAM eka pATIne vadhAre zA mATe ?" paraMtu AjanI koI paNa pATI* A badhuM karavAnuM mAthe letI nathI. te A badhuM koNa kare? pahelAM te jene cUMTaNImAM hAravAnI taiyArI hoya che. mUlya bacAvavA je laDe tenI taiyArI raNamAM khapI javAnI hovI joIe kAravAM hArIne rAjya badalavA taiyAra kaI pakSa joIe. bIjo savAla che mato vaheMcAya che tethI ja sattAdhArI pakSa phAvI jAya che. paraMtu ApaNe mate teDavAne prazna ja nathI. jeTaluM samajaNathI thaze te pramANe dhIme dhIme AgaLa vadhAze. paraMtu atyAra sudhI karavAnuM hatuM te thayuM nathI. te te keinAya hetu upara zaMkA karyA sivAya kahevuM paDaze. navI pATI UbhI kyAM sivAya cAle tema nathI pheraphAra karavuM hoya te rAjakIya sattAja karI zake. be varSanI vicAraNAnA aMte ja ApaNe AgaLa vadhyA chIe. hA, svarAjya saMgamanA sabhya cUMTaNI nahIM laDe, sahayogI sabhyo cuMTaNI laDaze. paNa te paNa matadAre ke matadAtA saMgaThana saMmata thaze te. sAmAnya rIte rAjakIya pakSe matadAronI icchAne lakSama letA nathI. temane keLavatA nathI. AthI vahele moDe che. taTI paDe che. ' svarAjya saMgamanA pitAnA kAryakramamAM mAnanAra matadAronI pariSada racaze. A pariSada cUMTaNI laDaze, A pariSada A navA pheraphAronuM vAhana thaze, paNa svarAjya saMgamanA manamAM e sApha che ke kaMi paNa Arthika pheraphAra ane rAjakIya pheraphAra sAthe ja raheze. te joDiyA bALake jevI che. rAjakIya sattA AvA pheraphAromAM ne mAnanArAM khAna hAthamAM hoya te Arthika pheraphAra thaI zakatA nathI. svarAjya saMgama AvA Arthika pheraphAromAM mAnanAra lecchA keLavI rAjakIya phekAre karavAnuM anivArya gaNe che. eTale navo rAjakIya pakSa, virodha pakSanA mate nirarthako jAya te bUhane lakSamAM rAkhIne raca,te garIbanuM viratRtIkaraNa. karatA Ayojanane padabhraSTa karavA mATe anivArya che. ' ravarAjya saMgama pite ja pakSa banI zake. paNa lokone sAthe rAkhyA vinA AvaDuM bhagIratha kAma pAra na paDe. eTale matadAra pariSada prajA ane svarAjya saMgama saMyukata saMgama karavAnuM hAla ucita mAnyuM che. AvuM bIje nathI tevuM na kalpaze. iMglenDane majUra tyAMnAM majUramaMDaLonA joDANathI saMpUrNa ane kAryazIla thayo che. ahIM matadAra , pariSada svarAjya saMgamathI kAryazIla thaze. ekyupresaranA vargo , vekezana bAda ekayupresaranA vargo saMghanA paramAnaMda kApaDiyA sabhAgrahamAM somavAra tA. 11-6-84 thI zaru karavAmAM Avaze. phoma paNa bharIne tyAre ja ravIkAravAmAM Avaze. aMgrejI prAthamika jJAna jarUrI. samayaH baporanA be vAge sthaLaH 385, saradAra vI. pI. re prArthanA samAja, muMbaI-4 * phonaH 350296 maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka sAthe
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-6-84 bhAratamAM adhatva : eka paDakAra sa'kalana : cImanalAla ema. zAhe 'kalAdhara' vikasatA vizvamAM bhArata jema vikAsazIla anatuM jAya che tema ahInI prajAnI akhAnI kALajI para paNa pUratuM dhyAna ApavAnI jarUra che. eka sarvekSaNa mujab bhAratamAM kula 49 lAkha lAza adha che ane prati varSa 15 lAkha leAkA aMdha ane che. ATalA khalA leka dRSTi gumAvatA hAya tyAre bhArata jevA rASTramAM yuddhanA dhoraNe leAkAnI akhA bacAvavA mATe kAya' hAtha dharavAnI jarUra che. AMkha e manuSyanuM sarvasva che. kha gaI tA jIvana adhakAramaya che. akha pratyenI keTalIka nAnI khedarakArIthI paNa AMkhane nukasAna thAya che. mAMkhAnI jALavaNI ka rIte karavI tenI samaja Aje darekane ApavAnI jarUra che ema saMdhanA upakrame zanivAra, tA. 28-4-'84nA rAja kaiAjAyela pravacanamAM rAyala kAmanaveltha sAsAyaTI phora dha blAinDa (yu. ke.)nA DAyarekaTara zrI elana Dabalyu. jonse jaNAvyu hatuM. vadhumAM temaNe kahyu` hatu` ke sArAme vizvanA aMdhApo dUra karavA rAyala kAmanaveltha sAsAyaTI blAinDa krAya karI rahI che. tene vizvanI samagra sahayoga ApI rahI che. Apa paNa A puNya sahayogI khanaze tevI apekSA che. prabuddha vana leAkAnA phAra dha janatA kAya mAM blA rAyala kAmanaveltha sAsAyaTI phora dhI blAinDanA ezi yAnA DAyarekaTara DaoN. rAjendra TI. vyAse kheAlatAM jaNAvyu hatu` ke Aje gAmaDe gAmaDe vadhu nahi tA dasa-vIsa pathArInI AMkhanI hospiTala ane akhAnA rakSaNa mATe zakaya tamAma suvidhAo UbhI karavAnI jarUra che. bhArata jevA dezamAM aMdhApAnuM pramANu dhaNuM moTuM che. tene vicAra karatAM kaMpI javAya che. royala kAmanaveltha sAsAyaTI phAra dhI inDa A kAya` mATe satata kAryarata che. paraMtu A kAya virATa che. eka hAthe tALI paDavI jema zakaya nathI tema Apa saunA sahayAga vinA A kAyaae vega maLave muzkela che. cadariyA phAunDezananA zrI kapUrabhAi caMderiyAe tema ja murabbI matakAkAe A puNyakAryamAM sAro eva Arthika sahayoga Apyo che. e pramANe bhAratamAMthI dareka mAnavatA-premI yathAzakraya sahayoga Ape teA A kAya te vizeSa vega maLaze. DA. avinAza kapure bhAratamAM kheAnI levAtI niSkALajI pratye dhyAna dAratAM cetavaNI ApI hatI ke AkhA aMge vadhu khedarakAra rahenArane jIvanamAM aMdhakAra sivAya bIju kazuM maLavAnuM nathI. cadariyA phAunDezana TrasTanA zrI kapuramAi ca`deriyAe vadhune vadhu netrayajJo yeAjavA ane AMkho mATe leAkA vizeSa sabhAna ane te mATe pracAra-prasAra karavA potAnA taraphathI zakraya sahayoga Apaze tema jaNAvyuM hatuM. zrI dIpacaMdabhAi esa. gADI'e mAnavatAnI A puNya * pravRtti karatI saMsthAnI prazaMsA karatAM saune sahayega ApavA anurAdha karyAM hatA. saMdhanA pramukha DaoN. ramaNalAla cI. zAhe DI.elana jonsa ane DA. rAjendra vyAsanu svAgata karatAM AnaMda vyakta karyAM hatA. saMdhanA maMtrI zrI ke. pI. zAhe saMdhanA upakrame thatI vividha pravRttine khyAla ApI, AMkhAnI ALajI mATe su...dara mAgazana ApavA badala vidvAna vyAkhyAtAonA AbhAra mAnyA hatA. pa vizvavaMdyavibhUti-tathAgata * pravINacandra jI. rUpArela lagabhaga aDhI hajAra varSa' pahelAM, A dharatI para eka vizvavaMdya vibhUtinA prAdurbhAva thayA. parAkramI cakravatI' samrATa yA mahAna sanyAsI thavA nirmAyelA kapilavastunA rAjakumAra siddhArtha gautamanA uchera, mRddhi ane vilAsa vaibhAnI kheALA vacce thayA hovA chatAM, anupama lAvaNyamayI patnI ane navajAta putra tathA e rAjavaibhava tyAgI eNe Ayu" mahAbhiniSkramaNa-enI khevanA ne kheAja hatI, prANImAtranA kalyANunA rAjamAga mATenI, zAzvata satya mArTanI! nAna, satya ne meAkSaprApti mATe tyAre ugra ne kAra tapazcaryA anivAya manAtI. A mATenA tatkAlIna tamAma mAnI seTI karI lakhuM vizvabharanA dhama kSetre apUva' evA abhigama emaNe apanAvyA, je madhyama pratipadA' nAme oLakhAya che. emaNe kahyuM: vINAnA tAra ati khecavAthI tUTI jAya che ne saMgIta marI jAya che; ane ati zithila rAkhavAthI saMgIta mUka thai jAya che. A ane Atya tikatA (ekisTramiTIjha) ApaNane saMgItathI vaMcita rAkhe che. tAra Avazyaka pramANamAM kheMcAyalA rahe tyAre ja ene madhura jha MkAra prasare che. AvuMja tapazcaryAM vize paNa che. Avazyaka pramANamAM ja dehadamana karavuM joie. A che emanA madhyama pratipadA' mAga A mAga apanAvI emaNe AvazyakatA pUratuM annagrahaNa karavA mAMDayuM. AthI emane tapAbhraSTa mAnI emanA pAMca sAthIe emane choDI gayA! varSoMnAM dhyAna ciMtana-mananane aMte, gayA pAse, niraMjarA nadIne kinAre, eka pIpaLAnA vRkSa heThaLa emanA hRdayama jJAnanA-satyanA prakAza thayA, kheAdha thayA te e buddha' nAme oLakhAyA; e vRkSa kheodhivRkSa' nAme ALakhAyu'! ne navAinI vAta teA jue ! A tattvakhe dhanA va prathama lAbha, emaNe jAte vArANasI pAse sAranAtha jate, emane tyAgI gayelA pelA pAMca sAthIone ApyA! bauddha dhamanA pracAranA A prArabha, dhama'cakrapravatana' nAme oLakhAyA. A pAMca ziSyAthI emanA jiSNu-saMdhanI sthApanA yu te temAM leka joDAtAM, ene eTalI jhaDapathI vistAra thatA gayA ke thADA ja vakhatamAM bhArata emanI karuNAsabhara vANIthI pariplAvita thai gayuM. tyAre vAhana-vyavahAra ne lokasa'paka'nA sApane! atyaMta TAMcAM hatAM, chatAM adhAnistAna, tepALa, tibeTa ane brahmadeza vagere jevA AsapAsanA pradeza pAra karIne siyAsa, viyeTanAma, khADiyA, kAriyA, cIna, jApAna uparAMta jAvA. sumAtrA, khAlI vagere jevA dUra dUranA dezomAM bauddha dhamA pracAra te prasAra thayA hatA. e hakIkata Aje te camAra jevI ja lAge ne! te vakhate pracalita dharmamAM vizvabharamAM kAI eka ja kramanA anuyAyInI saiAthI vadhu sa MkhyA kadAca, od dhama'nA leAkeAnI ja haraze. bauddha dharmanA AvA adbhuta pracAra ne prasAranA pAyAmAM
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 prabuddha jIvana khe mukhya khAte hatI : eka tA bhagavAna buddhanAM sattvazIla vANI ne upadezo ne bIjI, bauddha dharma'nu sALa; saMdhanI sAvatrika zakti ne AyeAjanataMtra eTalAM prabaLa hatAM ke sadhanu sthAna dhama' jeTaluM ja mahattvanuM gaNAtuM. yuddha saraNuM gacchAmi, dhamma saraNuM gacchAmi, sadha'saraNa, gcchAmi. A trizaraNu matramAM e supere spaSTa thayuM che. A sadhanAM ghaTaka tattvo hatAM bhagavAna buddhanA saniSTha, sattvazIla, krasAyelA ziSyA. sava svane tyAga karI, dhamapracAra ane leAka-zreyanA AdarzAthI prerAi nIkaLI paDatA A ziSyA-dhama pravata kA dUra dUranA dezomAM paheAMcI jatA, tyAM ja sthira thai tyAMnI prajAmAM bhaLI jatA tathA khatta ane dhIrajapUrvaka dhama pracAra karI. tyAMja vilIna thai jatA. Ama chatAM, A saniSTha ziSyAnu bhAthuM tA bhagavAna buddhanAM dazana, vANI ne upadeza ja hatuM. emanA upadezanI eka viziSTatA e hatI ke te pote je kahetA te mAnI ja levuM, e AAgrahuM e kadIye na rAkhatA. e kahetA huM je kahu chuM te pahelAMnA jJAnagraMthAne AdhAre che mATe, ke e bhUtakALanA AdarzanAM pramANu para racAyeluM che mATe, ke e nyAya ane tarkasa Mgata che mATe, ke e tamArA vicArAne anurUpa che mATe, ke leka mane mAnanIya te pUjanIya gaNe che mATe, mAnI leze nahI; paNa tamArI vivemuddhi tamane khAtarI Ape ke e satya che, tA ja enA svIkAra karajo.' kAI kAnA uddhAra kare, e vAtamAM e mAnatA ja nahIM. dareke jAte ja pAtAnA uddhAra karavAnA rahe che. pratyekamAM peAtAnA uddhAra karavAnI zakita rahelI hoya che ja! e kahetA 'e zakitanI' e dIpatI vAta sakAre, ene sateja karo. badhe ja prakAza patharAi jaze !' AdhyAtmika kSetre AvA svAvalaMbananI vAta, tyAre ja nahI', Aje pazu avanavI ne asAdhAraNa lAge evI che. Ama tA e bAhya kama'kAMDanI viruddha hatA, paNu kamane e khUba ja mahattva ApatA; punamamAM e mAnatA te pUrva janmanAM kuma'nAM phaLa, pachInA janmamAM paNa bhAgavavAM paDe che, evI emanI dRDha mAnyatA emanI jAtakakathAemAM pratipAdita thAya che. hiMsAnA e prakhara virodhI hatA. vedavihita hiM'sA paNa emane mana niSiddha ja hatI. uddeza bhale udAtta haya, puNya hoya, paNa hiMsA e hiMsA ja che!-emAM te vaLI apavAda kevA? prANImAtra pratyenI maitrI, karuNA ne muditA, emanA tattvajJAnanA pAyA che. *. vizvabharanA itihAsamAM ananya evuM emanu' daza'na che- . vethI vera zamatu nathI; vethI teA verja vadhe che. vera, mAtra premathI ja zamI zake che.' rASTra, prazna, samAja te vaitika jIvanamAM ye satata lAlabattI dharI, mAga deza'na karAvatu' A zAzvata satya che. fel Adhunika prativAdIne ya gamI jAya evA emanA eka abhigama e jamAnAmAM aneAkhA hatAH rAyakara, tA. 1-6-84 strI ke puruSa, brAhmaNa ke cAMDALa, emAM emane mana i ja bheda na hatA, zrAvastInA kATayAdhipati anAthapiMDaka ne vaizAlInI nagaravadhU AmrapAlInA bhAjana-nima MtraNa e samAna bhAve svIkAratA. A virala daSTi, tatkAlIna gaNutaMtrIya lekazAhImAM zraddhA rAkhanAra AjanA lekAmAM paNa emane sarvocca Adarza mAnavane sthAne prasthApe che. svataMtra ciMtana ane prANImAtra pratyenI anuka'pAthI ubharAtA hRdayavALI A vibhUtinA tattvajJAnanuM UMDANu, saraLatAthI rajU karavAnI zailI evI lakSyavedhI hatI ke satvara e zretAonA mana te buddhimAM UtarI jatuM. emanA upadezAnA zravaNuthI cera, lUMTArA te hatyArA sudharI jatA te rAjakuLanA sabhyA tathA sapanna dArikA sava"sva tyAgI, emanAbhikhkhusaMdhamAM joDAi jatA. -ne A badhuM, e janatAnI vANImAM kahetA. te vakhate dhArmika te AdhyAtmika kSetranI pravRttio saskRtamAM thatI, je bhASA leAkeAnI paheoMca bahAranI hatI. janatAnI vANImAM rajU thatu bhagavAna buddhanuM tattvajJAna sa`jana mATe sulabha thaI gayuM hatuM. emanI sattvazIla vANImAM rahelA UMDA raNukAnA mULamAM hatI emaNe sAdhelI uccAra te AcAranI ekavAkyatA. emanA 'tathAgata' nAmamAM Aja rahasya samAyelu che. dharma graMtha dIdhanikAyamAM nodhAyu che- 'te je pramANe Acara karatA, tevu' ja uccAratA te je uccAratA te ja pramANe AcaraNa karatA; tethI ja tA emane tathAgata' kahevAmAM Ave che. 'kAmaye duHkha taptAnAm prANInAs thyAtinAzanam' nI bhAvanA jIvanamAM zabdazaH sAkAra karanAra A vizvAnA . dane pRthvI paranA aneka deze para, prajA para ne saskRti para je UMDI, preraka te dUragAmI asara karI che e jagatanA itihAsamAM ajoDa ane apUrva ghaTanA che. vizvanA maMca para Avu* mahAna pAtra kadAca, kAIja nahI jaDe ! sAbhAra - svIkAra izvarasmRti le, govindabhAi, prakA, ena. ema. tripAThI prA. li. zAmaLadAsa gAMdhI mAga, mukhama 400002. kImata 2, 5 00. bhAratIya kathA-sAhitya le. DeA. harivallabha bhAyANI, prakA. bhogIlAla laheracaMda bhAratIya saskRti sa'sthAna, pATaNu (u. gujarAta) kIMmata rU. 2-00, : a vATu le. AsamAna sATI. prA. kuMvara pablIkezana, 50/4 rAma sadana, brAhmaNavADA kAsa roDa, mATuMgA, mu MbaI 400018 kImata rU. 5-00, TrasTIziSa: vicAra ane vyavahAra sapA. hiMmata jhaverI ane indirA DeAkaTara, prakA. TrasTIzipa kAunDezana, 20 yuthikA, 22 nau. bhacA mAga', mubai 400007 kImata rU. 5-00. ghaDatara ane caNatara le. nAnAbhAI bhaTTa prakA. zravaNa TrasTa, C/o. kumAra kAryAlaya, li. 1454, rAyapura, amadAvAda 380001 kImata rU. 28-00,
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-1-84 prabuddha jIvana rAjakIya dabANanA saMdarbhamAM patrakAra sukta che kharo? -kirITa bhaTTa (saMdha pojita patrakAratva viSenA parisaMvAdamAM ApeluM vaktavya) rAjakIya dabANonI bAbatamAM patrakAra keTale svataMtra che pariprekSyamAM joIe te rAjakIya dabANe ke bIjA koI paNa ene vicAra karate hate evAmAM vaDodarAnA mArA sAthI dabANanI bAbatamAM svataMtra patrakAranI carcAnI praratutatA vajana patrakAra ane kempasa viratAranuM vrata-nivedana karatA zrI vagaranI lAge che. ajaya RriyA AvI caDayA. .. Ajane patrakAra TekanikalI mukta che paNa svAdhInatAne viSaya ukhe ne amArI lAMbI carcAnA prAraMbhe ja e upayoga karatA nathI. kAM te hiMmata nathI, kAM to ene e te khaDakhaDATa hasIne mane kahe, "tamane nathI lAgatuM upayoga karavA mATe paDakAra dekhAtuM nathI, kAM te ane ke ApaNe bIjAM badhAM dabANane bAjumAM rAkhIne ApaNuM mana, AgaLa kahyuM tema artha-saMdarbhamAM badalAI gayo che. te vAcaka varganAM dabANonI kedamAMthI chUTavAnuM che?" hasavA jevI pachI dabANane khataro kayAM rahyo ? A nAnI evI majAkanI pachavADeya "UMDa ne gaMbhIra nirIkSaNa kalamanI svataMtratAne kayAre, kayAM, kevI rIte ane zene hatuM. paNa hAla eTaluM ja kahevAnuM rAkhIza ke bahu leke khAtara upaga karavAno che, e bAbatamAM raspaSTatA pravartatI ApaNA patrane svIkAra kare te ja lokapriya-vadhu phelAvo nathI. eTale ja akhabArI ravAtaMtryanI rakSA karavA zuM karavuM dharAvatuM-panna thAya ane te pramANabhUta patra, evI mAnyatAnA e samasyA ja nathI rahI. paNa ene upayoga kayA hetusara ne lebhamAM ApaNAmAMnA moTA bhAganA rAce che, ema kahevAmAM kema kare e ja prazna che. atizakita nathI lAgatI. Ane lIdhe lene game evuM ' ravAtaMtrya pUrvenA patrakAratvanA yugamAM dezane rAjakIya lakhavAnA pAMjarAmAM ApaNe phasAIe chIe. gulAmInI ghUMsarImAMthI choDAvavAnI vaLagaNe patrakArane eka AjanA viSayamAM mAre je "rAjakIya dabANe viSe mUlyanI deNagI karI ane tyAre paNa dezanA keTalAka aMgrejI kahevAnuM che e kaI bAbata che enI vAta karI. akhabAroe te sattAnI ja sAthe rahevAnuM pasaMda kareluM. patrakAranI svataMtratA" ane "akhabAronI svAdhInatA" emAMnA keTalAka te Aje ya e ja karI rahyA che. . . -A zabda eTalA badhA pracalita thaI gayA che ke e ghaNIvAra lokazAhI eka parama lakSya che. ane enA ratane cavAI cavAIne emAMthI artha aka" nivAI gayuM che nakakara karavAnuM kAma karIe te ya akhabArane pUratuM evuM lAge che. paNa evuM ye ghaNIvAra lAgyA kare che ke dhyeyalakSI vAhana ke maMjhila maLI rahe che. paNa deza Aje patrakAra hovAnA nAte svataMtratAnA paryAyamAM sagavaDe ke sthApita hitanA ane sattAkAMkSAonA eTalA badhA vADAothI adhikAranA lebAsamAM pralobhane bhegavavA tarapha AvI samaja gherAI gayo che ke taMtrane jhaMDo badhAMye jhAlI rAkhe che. doDatI rahe che. ane eTale ja have 'dabANa karavAnI paNa aMdarakhAne badhAyane avasaravAra sthApita hita ane rAjakAraNIo ane bIjA badhAM hitenI ciMtA ghaNI bujhavA-kepiTAlijhamane roga pIDe che. ghaTI gaI che. dezanI pAyAnI samasyAnA koi nakakara ukelanI kalpanA ke khAsa karIne rAjakIya dabANanI vAta karIe te evo dAnata vagaranA moTA bhAganAM rAjakIya baLe phrI enTaraprAIsa vicAra Ave che ke tame eka patrakAranI hesiyatathI ke eka eTale ja lokataMtra evI uchInI lIdhelI vAtanI jaDa laIne patranI rUe evuM hIra batAve ke sthApita ane aDIkhama UbhelI rAjakIya sattA ke rAjakIya vyavarathAne pAyAmAMthI dezanA duHkhI lokonI bhAgye ja ciMtA karanArA sukhI halabalAvI mUke te ja rAjakIya dabANane sAmane karavAne lekene AvA lokataMtranI vAta kAvI gaI che. je akhabArI rahe. bAkI kaI Aje cAlatI gADIne rokavAnuM nathI. svataMtratAnI laData laDatA hatA enA saMcAlake svarAja pachI lokazAhInuM ujaLuM mahoruM paherI uparachallI DAhI DAhI ijArAvAdIonA saMdhamAM joDAI gayA. vAta karavAthI koI parivartana AvatuM nathI evuM sthApita be baLe Aje dezamAM tagaDA thaine UbhAM che. eka bAju sattAAre barAbara jANe che, ane eTale ja nAhakanA mAlamilakata - vaibhava divasa rAta vadhAye jatA kI enTara dabANe lAdIne ke Aje ApaNI vizvasanIyatA vadhArI prAIsanA bhekhadhArIo ne bIjI bAju e badhAnI sAthe khabhA mUkavAnI utAvaLamAM nathI. milAvIne sattA vadhAthe jatA vAmaNIe. 1970nA dAyakAnI madhyamAM A eka TUMkA gALAne "sattA mATe dhanavaibhava ane dhanavaibhava mATe sattA" e sUtra tabakake AvI gayo. jyAre kharekhara eka sattAranI dhAraNa karanArane paraspara phAvI gayuM che. moTA bhAganAM rASTrIya adAthI zrImatI gAMdhInI sarakAre saramukhatyAra thaI javAnI patrane adhipatio A ja vyavasthAnA pratinidhio che. havAmAM bezarama thaine kevaLa sattAnA svArtha mATe jevAM che rAjakIya sattA ane Arthika sattAmAM eka navI ja tevAM mukata akhabAranI abhiMvyakitanuM gaLuM gheTavAnI dekhItI aMdhAdhUMdhI - arAjakatA UbhI karI dIdhI che. A ceSTA karI-sensarazIpa nAkhI. paNa gaNatarImAM kayAMka gaphalata sUtradhAro eTalA badhA tAkAtavAna che ke patra-patrakAra ke thaI ne pachI je thayuM tenuM punarAvartana nirarthaka che. kalamanI svataMtratA badhuM ghaNIvAra phIphAM khAMDavAM jevuM lAge lekataMtra ane mukata abhivyakita para khataro vyavahAramAM che. A nirAzAvAda che ke vAstavadarzana e zrotA para te ga ja che. paNa Aje-ane e ja sthiti kaTokaTI choDavAnuM pasaMda karIza paNa hakIkata pratye akhamI cAmaNAM pUrve 5Na hatI ja-je sthiti che, e saMdabha ne ene sAmaTa karavAnuM nahIM phAve..
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana " saMderAza patrakAranI ANu keTalI ? enA pagArane bhAgye jAtrA -----samAjanuM ghaDatara patrI karI zake e pazcimanI AyAta atikramI zake tevI zrI aruNa zaurI ke. zrI ema. je. ka karelI mAnyatAmAM ApaNe vAstavikatA joyA pachI sudhAre akabara jevA dhAradAra patrakArane e rasthApita hitone dhamakano !', kara joie-ema lAge che, ravAda cAkhI levo paDe ne emane patrakAratvanuM kuMDALuM sattA ane dhananAM baLee evAM 'talase kadama milAvyAM sAkaDuM paDayuM. ? . . . : : : : : che, ke rASTravAda ke rASTrahitanI vAto to bahu thoDAka lokone akhabAra mAlikonA hita sattA ke sthApita hite kAmanI rahI che. sAthe TekarA naMthI. emanI nokarImAM rahelA patrakArane ( patrakArane jarUra paDe sukhasagavaDo pUrI pADIne A svataMtratAno paDakAra kera paDe. elI hade javuM' -pAtuM nathI. ' baLe ke-opTa karI le che, ane e pAjanaka che. evuM eTalA arthamAM dabANa e samasyArUpe hastimAM nathI. * * samajanAra sAthIonI saMkhyA bahu pAMkhI thaI gaI che. etha . .. A bhUvasthA phAvI ne gaI hoya te ya ene vikalpa UlaTuM "patrakAra" hovA chatAM bhAlIsImAM jIvavuM. have to zaramajanaka manAya che. ethI meTI karaNutA kaI ? ane to - patrakAra pAse nathI. saMtoSa jamyA pachI nirAMte mUlyanI carcA have kaI svataMtratAnI vAta karavAnI che?. . - karavAmAM ja levAnuM rahe che, bAkI lokataMtranA lokone mATe vAta pUrI karatAM pahelAM eTalI ja lAgaNI vyakata karavI te aMdhAruM ja che. cAlatI. jokataMtranI vyavasthA che jemanI che ke ApaNe patrakAroe pitAnuM kalcara UbhuM karavuM rahyuM. tema cAlyA karavAnI che. eTale ja, dANacorI, be naMbaranuM ApaNuM lavAMke nakakI karIne e mATe saMgaThita thavuM . arthata tra, rUzvatarI, bhraSTAcAra ane guMDAgIrInuM varcasva AvA lokataMtramAM phUlatuMphAlatuM raheze. patrakArone enI TIkA AcArasaMhitA ghaDavAnI rahI, vaicArika bhUmikAe eka karavAnI pUratI svataMtratA che. jemAM kaI dabANo nathI enI . sArvatrika myulA-eka kansepTa ghaDavAnI rahI. lokataMtra ane asara paNa nathI ane nathI vizvasanIyatA. khataronI te vAta lekahitanI sAthe chaLa karanArAM tamAma baLe sAme saMgaThita " bAjue. paDakAra karavA joIe. AjanI vyavasthAmAM akhabArane phALe gaya" che evI sthApita hite, rAjakIya baLane mAlikInI cuMgAlamAMthI bhrAMtimAM na rahevuM joIe. akhabArane vAcakavarga saravALe nIkaLavA sahakArI dhoraNe patrakAronA kamase kama eka akhabAranI * laghumatimAM che ane aMgrejIne te nahivat che. emAMne zarUAta karI jovI joIe. garIba lokonA dezamAM sukhI lekene Adhipatyane te ja paDakArI zakAya. naheAte dabANuM moTo bhAga A vyavasthAne calAvanAra hoI zake. A varga kayuM ne svata tratA kayAMnI vArtA iMDuM paheluM ke maraghI jevI kadI kaI kAMti janmAvI nahIM zake enI A vyavasthAnA brAmika banI raheze. AgevAnane khabara che eTale akhabArane baMdhanamAM mUkavAno zrI jaina yuvaka saMghe AvA moTA pleTaphorma para besavA koI phAyado nathI. e sahu jANI gayA che. taka ApI eTale emane AbhAra mAnuM chuM. mahArASTranA vartamAna rAjakIya pravAho saMkalanaH cImanalAla ema. zAha, "kalAdhara , , , saMdhanA upakrame zukravAra, tA. 11-5-'84 nA sAMjanA have e ja prajAnI ghora upekSA karI rahyA che. tyAre janatA 6/15 kalAke paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM jANItA janAdane jAgRta banI avAja uThAvavo jarUrI che. ' , * patrakAra ane sattA' nA taMtrIzrI mAdhava gaDakarInuM uparokata hamaNa zrI vasaMtadAdA pATIla bolyA ke mArI sarakAra : viSaya para pravacana rAkhavAmAM AvyuM hatuM. hAla Thapa thaI gaI che. je sarakAra ja pAMgaLI banI gaI hoya mahArASTranA rAjakIya sAmprata pravAha para AlocanA ane mukhya maMtrI ja tene ekarAra karatA hoya te pachI karatA zrI gaDakarIe jaNAvyuM hatuM ke vartamAna rAjakAraNamAM temaNe mukhya maMtrI tarIke sattA para cITakI rahevuM barAbara bhraSTAcAra jANe ziSTAcAra manAvA lAgyA che. tyAre sevA, nathI. nirbhayatAthI gAdI cheDe. je janatAnI sevA ja karavI Adarza ane mUlyanI asara keTalI raheze? bhraSTAcAranI haze te sevA karavAnA dhaNu mAge che. * * * gaMgetrInuM ugamasthAna dirahIM che. kendra sarakAra ja bhraSTAcArane mahArASTrane . khAMDaudyoga mahArASTranA rAjakAraNamAM ' lIlI jhaMDI Ape che ane pariNAme dareka rAjayamAM . mahattavano bhAga bhajavI rahyo che. kAraNa ke moTA bhAganA bhraSTAcArane chAvaravA varavA prayatna thaI rahyA che. kagreisI netAo rAjayanI sugara mIlo sAthe saMkaLAyelA che. hAla te rAmarAva AdikanI mukhyamaMtrI yuvAnI maherachA . temaNe kahyuM ke badhA rAjyomAM bhraSTAcAramAM je kaMI para pANI pharI vaLyuM che. ane have kaI hAthaNI mukhyamaMtrI , AgaLa hoya te te mahArASTra che. ahIM aMtule-bhesale ane : padane e kaLaza temanI upara DhaLe tevI zakyatA nathI. hevara Adika jevA netAoe rAjakAraNane vadhu gaMdu che ane bhraSTa prakaraNathI kharaDAyelA A netA haju pitAnI gulabAMgamAMthI banAvyuM che. kendra sarakAra A bhraSTAcArI netAo sAme kaDaka hAthe pagalA levAne badale ulaTuM tene protsAhana Ape che. bahAra AvyA nathI. pariNAme A bhraSTa netAone khulluM medAna maLI gayuM che. mahArASTra sarakAranuM taMtra keTaluM khADe gayuM che tene eka rAjakAraNanI paNuM A balihArI gaNI zakAya. ' dAkhalo ApuM chuM. juhUma janatAne pracaMDa virodha hevA ' mahArASTranA rAjakIya pravAhe kaI dizAmAM che te aMge chatAM esa. ena. DI. TI. garlsa hosTelanI sAme eka paMca : kholatAM temaNe kahyuM ke A rAjayamAM traNa varSamAM traNa mukhya tAraka hoTela bAMdhavAnI te vakhatanA nAyaba mukhya maMtrI zrI, maMtrIo badalAyA te ya A rAjamAM zAMti AvI nahi.. - rAmarAva Adika dharAra paravAnagI ApI che. je sthaLe AMtarika matabheda ane ekabIjAne pAchA pADavAnI paDadA . ApaNI bahena-dIkarIo sthira rahI zekSaNika kArakidI* * pAchaLanI gaMdI ramata jorazorathI cAlu ja rahI che. rAjakIya ? ghaDatI hoya tyAM vilAsane paiSatI A prakAranI heTalo thAya che kAvAdAvAnI A ramata pAchaLa eTale badhe samaya veDaphAI , tenI sAme janatAne virodha sAce che. paraMtu janatAnuM rahyo che ke janatAnA kAryo ane janatAnAM prazno samajavAnI sAMbhaLe che ke jyAM bhraSTa ane saDI gayeluM taMtra ja kAma koIne paDI nathI. prajAe ja cUMTelA temanA pratinidhio, karatuM hoya tyAM satya ane nyAyanI apekSA kaNa rAkhI zake ,
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-6-84 prabuddha jIvana sAMpaDaze. (pRSTha 22 thI cAlu) upAdhyAya labdhimunie bAra jeTalA saMrakRta graMthanI eka dAtAne badale be athavA traNa ke cAra dAtAo racanA karI che, AcArya devacandrasUri te zAstranAM avataraze sAthe maLIne 5Na rU. paMdara hajAra ApIne eka pratinidhine pRSTha saMkhyA ane zleka saMkhyA sahita kahI zakatA. jitendra sponsara karI zakaze. sAgarasUri, sAgaracandrasUri, muni devacandrajI ane muni - A yojanAno eka mukhya Azaya e che ke dhAmika. ' ratanacandrajI vidvAna sAdhu hatA. sAmAjika, sAhityika vagere pravRttiomAM sakriya rIte bhAga 11mA saikAma acalagacchanI rathApanA karanAra zrI Arya lenAra madhyama sthitinA kAryakarone AvA seminAramAM bhAga rakSitasUri, zrI kalyANasAgarasUri, gautamasAgarasUri vagere levA mATe bahumAnapUrvaka eka apUrva suMdara taka pUrI pADavI. mahAna jainAcAryo thaI gayA. AcAya guNasAgarasUrijI ane emanA ziSya muni kalAprabhasAgarejI vidvAna sAdhu bhagavaMte e pramANe paMdarathI vIsa AvA pratinidhione lesTara che. A guNasAgarasUrijIe 119 jeTalA graMthanI racanA mekalavAnI bhAvanA che. prathama tabakake phakata muMbaInA ja pratinidhione muni amarendravijayajI kacha bhujapuranA che. teo vidvAna mokalavAnI vicAraNA che. bIjA tabakake muMbaI uparAMta lekhaka ane adhyAtma bhAgamAM AgaLa vadhelA ane jaina bahAragAmanA pratinidhione paNa mokalavAnI yojanA dhamane AjanA saMdarbhamAM tapAsanAra nigraMnya sAdhaka che. vicArAI che. ' kacchane anya vidvAnomAM bhujapuranA prajJAcakSu ANaMdajIbhAI. A yojanA mATe atyAra sudhImAM sAteka dAtAo ke keDAyanA paM. phatehacaMda lAlane ane zivajI devazI maDhaDAvelA. Tra taraphathI sponsarazipa mATe ophara maLI gaI che. payuMSaNa AjathI pacIseka varSa pahelAM kacchanA ghaNA gAmomAM sudhImAM jeTalI ophara AvI gaI haze te badhA dAtAo ane jainenI vasati khUbaja sArA pramANamAM hatI. jenee kaccha pratinidhionAM nAma prabuddha jIvanamAM jAhera karavAmAM pradezanI ghaNI sevA karI che. jaina vasativALAM gAmomAM, Avaze. AzA che ke madhyama ke sAdhAraNa sArI sthitinA zALA, lAyabrerI, sArvajanika davAkhAnuM, pAMjarApeLa jevI ApaNu vidvAne, adhyApake pAThazALAnA zikSa, patrakAra, suvidhAo emaNe ja ubhI karI hatI. hajI paNa duSkALa jevI lekho ane sAmAjika kAryakartAo vagerenI sAmAjika kudaratI ApattimAM, jene kaMI paNa jAtanA bhedabhAva vagara kartavyarUpe kadara karavAnI jaina yuvaka saMghanI amArI A karachane paDakhe UbhA rahe che. bhAvanAbharI yojanAne ApaNA samAjane ghaNo sAro sahakAra kacchamAM kadAca. vidvAne ochA pAkayA haze paNa AcAra * ceka mokale te zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha'nA nAmane dhama sArI rIte paLAto. ahiMsA ane jIvarakSA mATe paryuSaNa mokalavA vinaMtI. saMdhane apAtuM dAna AvakaverA dhArAnI daramyAna amArinuM pAlana thatuM. jemAM bhaThThIonA cUlA baMdha kalama 80 (jI) heThaLa karamukata che. . . . . . rahe, luhAra koDhanI bhaThThI baMdha rAkhe, bebI kapaDA mATe bhaThThI cAlu na kare, kaMdoI miThAI mATe paNa cUlo ne saLagAve, kasAI cImanalAla je. zAha ane mAchImAre paNa pitAnuM kAma baMdha rAkhe. mAchImArone . ke. pI. zAhe te jaina taraphathI anAja ApavAmAM AvatuM. navInALa gAmamAM e hajI cAlu che. hajI paNa pUnama ane amAsanI " (pRSTha 30 parathI cAlu) pAMkhI: pALavAmAM (pakhavADiye baMdha) Ave che . ane gAmanA ane abhyAsa thatI. koDAyamAM prAcIna hastalikhita pratane kheDUta, majUra, baLadaH badhAne rajA hoya che'!! . : : !' baMDAra ra. rUDhivAdIoe muzkelIo paNa ubhI karI - ghaNA varSe je zeThane tyAM kAma karyuM hatuM e zeTha Aje chatAM hemarAjabhAI A badhuM te vakhate karI zakayA. pitAnI vADIe AvyA hatA. tethI cAraNa daMpatIne manamAM ane keDAya kacchanuM kAzI' kahevAyuM. A sarathAnA viduSI, AnaMda hate. ka :! "...", hAlApuranA sevAmUti pAnabAI ThAkarazIe te AjhAdInI ' nemajI nAnajI ladhAbhAie pUchayuM, zuM e sAcI vAta che ! lakatamAM paNa bhAga lIdho hato. i. tuM mAyAne mAre che?" me mAyAnI patnI mAMgele kahyuM, eve te sa. ! ! .. kacchanA jaina -paDita ratnomAM ravajI, devarAja vizeSa mAra khAya !" zeTha A moTI uMmaranA memAyA ane mAMgalene ullekhanIya che. prathama AgaMma AcArAMgasUtra'ne gujarAtI jotAM rahI gayA. have e marada cAraNane pUchayuM, "kema memAya anuvAda temenI vidvatAne paricaya Ape che. siddhAMta tuM puruSa thaIne bAyaDInI mAra sahana karI le che : kaumudInAM AdhAre "saMskRta zikSaNa mATe pAMca pustikAo zi, vAta ema metha. A mAgela mane zuM mArI , emaNe taiyAra karI hatI. zatapadI bhASAMtara "sadaguNa presa koika bhavamAM ene mAra mAryo haze te vasUla kare che te huM cavuM. cAraNanA caherA paNuM pUrNa tina bhAva hatA . "birAnA velabhAi sidhanothamavALI hatI ane maka aravi danA u DA- abhyAsI hatA. bidaDAnA AzramamAM emaNe se la che . ane gujarAtInA ka nidAMtane rIte samajI zako ane jIvanamAM utArI A pustakano samaya e che ke Aje paNa che rIte javAM che ke 4 3 3 1 che | prabuddha jIvananuM voSi ke lavAjamAM . is bhAratamAM thi kapisisa, i. ra - anyA. emaNe samAtmA pravatI rahela. kurivAjo ane. paramAra " - - - - dhamanI zithilatA sAme sudhAraka grati apanAvI. phA Jani $]N | Can' - Bure the law | ka7, gelaDAnA kalyANacandrajIda mahArAje setagaDhanI ': Do. arajI jI. A saMsthA zrI mahAvIra jaina cAritra kathAnuM ratnAzramanI sthApanA | bAya era meIla-pAunDa para ane vikAsamAM khUba ja noMdhapAtra phALo Ape che.. | bAya sI. meIlipAlana che. A . : -- . ; vagere pustaka e utarI sadaguNa prezasA che. nahi to enA pitA ane
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ (%) /o prazula jIvana A no . . . . . . karachamAM . . . . . . - -- -- - ' 'ra mo ja nA '' '' : che : ' , , , ; : # gulAba deDhiyA 5' , ' che A uttama ka LA " , : , , ' :: paMkhIo mALA tarapha pAchA pharI rahyA che, sImamAMthI AvyA. teo gAmaDAMomAM vizeSa pramANamAM vasyA. khetIne kheDUble-sAthIdAro gAma bhaNI AvI rahyA che. khetare kAma mukhya vyavasAya banAvyA. karavA Avela be-traNa vRddhAe jhaDapathI paga upADe che,utAvaLe - osavAla pUve' osa, pArakara, gelavADa, sacAra, ghere pahece che. have divasa jhaLAMhaLI rahyo che, sUryAstanI taiyArI jAlora, jesalamera, rANa, IDara vagere pradezamAM vasatA hatA, thaI gaI che, AkAzamAM lAlAza patharAI gaI che. have khIcaDI rAjakIya asthiratAne lIdhe esavAle siMdha prAMta cheDI kaccha ke bAjarAnA roTalA kayAre banI rahe ? ekalI vRddhA strI vAgaDamAM AvyA. jAma rAvaLe jAmanagara vasAvatA keTalAka bAjarAnA loTamAM chAza meLavI pI jAya che, uparathI pANI esavAlo hAlAra gayA. jAmanagaranA esavAle hajI ' paNa pI le che, tRptIne oDakAra AvI jAya che. ene cauvihAra gharamAM kacchI bhASA bole che. AnAthI sacavAI jAya che. A che Aja sudhInA kacchanA * kacchanA osavAla mULa sIsodiyA, paramAra, rAThoDa, jIvatA jaina dharmanuM citra. divasabhara majUrI karavI, sakhata bhaTTI, cauhANa ane cAvaDA vaMzanA hatA. kacachane jenenAM Aje bolAtA nAmanA mULa parathI ene khyAla AvI kAma karavuM ane dhama sAcava. zake che. kSetrasiMha parathI khetazI, jayavata jevata, viSNusiMha . kacchamAM jaina dhama". mahAvIra svAmInA samaya ke e pahe- visanajI ke vasanajI, TakakarasiMha TokarazI, vrajabAI vejabAI, lAMthI pravartamAna che, enA purAvA paNa maLe che. kacchanA lakSmIbAI lAchabAI, caMpA Ai cAMpAI, ramA AI rAmaja mahAtIrtha bhadzva nI sthApanA mahAvIrasvAmInA nirvANa pachI vagere nAme banyAM che. mAtra 23 mA varSe zreSThI devacakre karI, evA ullekha maLe che. I. sa 1548-AjathI savA cAra varSa pahelAM bhujanI te vakhate bhadrAvatI nagarImAM siddhasena rAjA rAjya karatA hatA. rAjagAdI para kheMgArajI AvyA. temane A pada ' sudhI eTale 2500 varSathI te kacchamAM jaina dharma che.' (bhadrezvara- pahoMcADavAmAM je yati mANekameracha e khUba agatyano bhAga : vasaI mahAtIrtha" nAmanA pustakamAM zrI ratilAla dIpacaMda bhajavyo hato. rAjAe temane upAdhyAyanI padavI ApI hatI. desAIe khUba cIvaTapUrvaka e hakIkate nedhI che.) kacchamAM jaina dharmanA vikAsamAM yatiene kALA paNuM gRhasthAzramamAM brahmacaryanuM pAlana karanAra vijaya zeTha ane noMdhapAtra che. vijaya zeThANI e bhadrAvatI nagarInAM hatAM. kheMgArajI pachI kacchanI gAdIe AvanAra bhAramalajIe - saM. 1288mAM vastupALa ane tejapALa bhadrezvaranI bhujamAM "rAja vihAra" nAme jaina derAsara baMdhAvyuM che. yAtrAe AvI gayelA. A tIrthane alaga alaga samaye bhadrozvaranA jIrNoddhAramAM kacchane rAjaye sAro phALo Ape 15 vakhata jIrNoddhAra thaze. kAra thayA. hite. jaina mahAjana kahevAtA, sArA hoddAo para paNu hatA. A bhadrezvarane yAda karatAM dAnezvarI ane mAna meLavatA. jagaDurAnuM nAma . yAda Ave, e pratApI puruSe je satkAryo karyA che e AjathI savAso varSa pahelAM bhujamAM prAcIna vraja pAThavAMcatA khyAla Ave ke, te vakhate kacchanI jAhojalAlI ane zALA hatI. jemAM jaina yati kanakakuzaLajI zikSaNa ApatA hatA. piMgaLazAstranA abhyAsa mATe rAjasthAna ne gujarAtathI jaina dhamane prabhAva keTalAM vyApaka haze. jagaDuzAe vi. saM. vidyAthIo ahIM AvatA ane kanakakuzaLajI pAse zIkhatA 1313 thI traNa varSa lagAtAra paDelA dukALamAM cheka dilhI A vidyAthIomAM kavi dalapatarAma, dulA kAga, bhAvanagaranA sudhI anAja pUruM pADayuM hatuM. kacchamAM jagaDuzA jevA rAjakavi pIMgaLazI vagerene samAveza thAya che. dAnavIra bhAgye ja kaI maLe. bhadrezvarane pharI jIrNoddhAra karanAra vardhamAna ane padyasiMha udAra zrAvaka hatA. cIna kacha-koDAyamAM savAso varSa pahelAM zA. hemarAja bhImazI deza sudhI vepAra karatA hatAM. najIkanA samayanA narazI nAthA (janma saM.1892) nAme gajabanA jJAnapipAsu gRhastha thaI ane kezavajI nAyakanI sevAo ane dharma kAryo karacha bahAra gayA. dIkSA levA khalitANA harSacandrasUri pAse gharethI rajA paNa prasiddha che. - lIdhA vagara mitro sAthe pahoMcyA, dIkSA na laI zakayA, gurue baMgALamAM muzidAbAdamAM abhyAsa mATe mokalyA. AjathI pAMcaso varSa pahelAM saM. 1550nI AsapAsa tyAMra bAda anya sthaLoe pharI pharI jJAna meLavyuM. esavAla jene kacha AvyA. gujarAtamAMthI AvelA jene saMvata 1928 mAM keDAyamAM avaThaMbhazALA sthApI. je. eka pUrve vepAramAM hatA. ane kacchamAM temanuM Agamana vepAra arthe prakAranI vidyApITha ja hatI. je te vakhate gujarAtabharamAM thayuM hatuM. kacchamAM teo gujara savAlanA nAme eka ja haze. aneka zrAvaka-zrAvikAo mATe jJAnanI paraba oLakhAvA lAgyA. bhujamAM anupacaMda zeTha nAme gurjara mAMDI dIdhI jayAre strI zikSaNane prasAra nahote, te samayamAM jaine kacchanA rAjamAM mAnabharyu sthAna dharAvatA hatA. bahene, paNa saMskRta, prAkRtanuM zikSaNa meLavI viduSI banI. guja2 osavAla aMjAra, bhuja, mAMDavI, mundrA vagere - zaheramAM vizeSa pramANamAM vasyA. Aje paNa A zaheramAM ja je te samayanA vAtAvaraNamAM krAMtikArI pagaluM hatuM , vizeSa pramANamAM rahe che ane vyApArI che. gAmaDAMomAM paNa * saMvata 1930 mAM sadAgama pravRttinI zarUAta hemarAja vyApArI tarIke ja patharAyA. esavAle mULa kSatriya rAjaputa bhAie kAryamAM karI. emaNe saMskRtanA ucca abhyAsa hatA. emaNe jaina dharma svIkAryo hato. jo ke mATe yogya vyakitaone ke kAzI sudhI javA preryA hatA. * hAla jeo kacchI bhASA bole che te dazA ane lIsA | 'sadAgama pravRtti' dvArA jaina Agama ane zAstrone saMgraha esavAla ne, mAravADathI pArakara tathA siMdhamAM thaine karacha 1. ra8 ( anusaMdhAna" pRSTha 29.? hA na mAlika zrI muMbaI jaina yuvake sadha, mudraka ane prakAra : zrI cImanalAla je. zAha, " prakAranA sthaLa 585 cirahAravidhI karAI madha 400004. Te. naM. 358ra6 mudrasthAna : de prinTa, jagannAtha zaMkara zeDa rAigiragAma, muMbaI 4000 -- * * * * * *
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ gd. No. MH. By/South 54 Altonce No. 1 32 ..... prabuddha jIvana A prabuddha jaina'nuM navasara varSa: 46 aka: 4 chuka nakala rUA. 1-00 mubai jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra : pAkSika paradezamAM era meila $20 6 12 sI meila $ 15 6 9 ww subai tA. 16-6-84 vArSika lavAjama rUA. 20/ * taMtrI : ramaNalAla cI. zAhe jAhera saMsthAomAM karakasara . ramaNalAla cI. zAhu Athi' dRSTie pachAta evI prajAmAM leAkApayeAgI kAyA ATe vividha khAnagI TrasTo ane jAhera saMsthA sthapAya che. e dazAmAM sarakAra badhI bAbatane pahoMcI zakatI nathI, meTale AvIyAnI AvazyakatA raheja "ziyAmAM jeTalI jAhera sasthAe che tethI vadhu phakta muMbai zaheramAM che. sarakArI karaverA bacAvavA mATe ja keTalIka sasthAo, TrA sthapAya che, paNa tenI vAta judI che. che. samagra saMsthAe ApaNI keTalIka jAhera saMsthAmAM hisAbanAM ThekANAM jAtAM nathI; cIjavastuonA ArAmAM kama cArIe, hA dArA ke samitinA sabhyAnAM kamizana rakhAya che. aMgata kAma mATe karelA kharcanAM vAucaro rajU karI sa MsthAmAMthI paisA levAya che, vasAvelI cIjavastuo adazya thaI jAya che, sasthAne khase' amanacamana thAya che; krama*cArIe ke TrasTIo moTI rakama mArI lakhuM chUTA thai jAya che. hisAbanI gerarIti oDiTaro pAse maMjUra karAvI devAya che. AvI AvI baTanA jyAre jAheramAM Ave che tyAre saMsthAnI Akhare jokhamAya che; saMsthAnI paDatI thAya che, vakhata jatA sa MsthAe adha thAya che. bIjI bAju mApaNI keTalIka saMsthAomAM Avaka karatAM 'kha'nu' pramANu chu' ochu hoya che, varSAMte a te purAMta ghaNI meTI hoya che. chevaTe karaverA bacAvavA ADAavaLA hisAbe lakhAya che. paisA na khacavA paDe teA sAru evu valaNu keTalAka TrasTIo ke hAdo dArA dharAve che, te kAma karIe tA bhUla thAya te 1 mATe kAma na karavuM e sAruM' evI manevRtta jema sarakArI kArakuna ane amaladArAnI hoya che, tema kharca karIe te kayAreka khATe kharca thai jAya ane potAnI pratiSThA bagaDe, mATe kha' karavA ja nahi e sArA rastA che, evu valaNa keTalAka TrasTIonuM rahe che, vastutaH eka khAju jema uDAu khaca karavA e khATuM che, tema sasthA pAse paisA hovA chatAM akAraNu karakasara karavI te paNa khATu che. samAjanI unnati mATenAM kAyakSetra aneka che. kAI paNa kSamAM daza sthitie lAMbA samaya TakI zakatA nathI. avanati mATenAM kAraNe dhaNAM hoya che. kAryakartAomAM abhimAna, ucca pada mATenI spardhA, doSa, vidhI samAja ke rASTranAM vaimanasyabharyAM AkramaNA samaya sAthenI gatine mabhAva kudaratI Apatti vagere dhAM kAraNe saMsthAnA adha:patana mATe javAkhadAra hoya che.. samAjanI nabaLI sthiti joSane udAtta bhAvanA ane samAna vicAravALA keTalAka zaktizALI samAja-hitaciMtakA ekaThA thaIne samAja mATe eka sasthA UbhI kare che. e mATe potAnI zaktinA upayAga karI dAnanI ghaNI meTI krame meLavI lAve che. saMsthA sAruM kAma karavA lAge che ane ethI aneka leAkAnu bhalu thAya che...saMsthA ane kAya kartAone leAyAhanA maLe che. zALAo, kAlejo, jJAnabhaMDArA, vAkhAnAM, haoNspiTale, dhama zALAo, sadAvratA, pAThazALA, madirA, upAzrayA, anAthAzramA, udyogagRhA, khAla-vRddho mATenAM mALA vagere vividha prakAranI saMsthAe lekopayogI pravRttio mATe sthapAya che. keTalIka sa'sthAe enA svaccha vahIvaTa, prAmANika ane dIdha dRSTivALA kAya kartAone lIdhe uttarottara ghaNI pragati kare che. keTalIka vikAsazIla saMsthAnuM vyakitatva sA-seA vaSe paNu eTalu ja lokapriya ane AdaraNIya rahe che, tA bIjI bAju keTalIka saMsthA geravahIvaTa, sanniSTha kAryakaronA abhAva, kAyakartAo vacce pada mATenI huMsAtuMsI, nAnI vAtanA moTA jhadhaDAo vagerene kAraNe dAnanA pravAha aTakI javAne kAraNe ke e prakAranI pravRttionI upayeAgitA ghaTI javAne kAraNe thADA varSomAM baMdha paDI jAya che; dharmAMdA sasthAnA vahIvaTa jo svaccha aMte sA, tA leAkAne enA pratye Adara thAya che. sAme cAlIne leAkA dAtanI moTI rakama ApI jAya che. saMsthAne vikAsa thAya che, saMsthA ane kA"kartAonI cAre bAju suvAsa prasare che. saMsthAnA AgevAna kAya kartA pete sasthA mATe samayane ane paisAne jeTalA bhAga Ape teTale aMze sAthI kAryakartAo upara tenA prabhAva paDe, ane sa MsthAnA nANAMne geralAbha uThAvavAnI vRtti eka dare ochI rahe evI saMsthAnA vahIvaTa yogya karakasarapUrva'ka cAle che. dharmAMdA saMsthAnI 'pAIe pAI pavitra che ane te yogya rIte vaparAvI joie emAM khe mata na hAi zake: paraMtu evI sasthA eka mAtra karakasaranA siddhAMta upara cAlyA kare te ene anya rIte zA geralAbha thAya che enI peAtAne kadAca khabara na paDe. AAvI saMsthAomAM vahIvaTI kharca gALAmAM AchA rAkhavA mATe sTAphanA pagAranuM dhAraNu ochuM rAkhavAmAM Ave che, ethI yogya lAyakAtavALA kramacArIe sAma sAMpaDatA nathI. je Ave che. te jhAjhuM TakatA nathI
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana * tA. 16- nahi, saralA bhagArI che; ahI praNAlikA , e anya sevA maMgavazAta koine TakI rahevuM paDe che tene pitAnI saMsthA pratye bahu Adara heta nathI. pitAnA aMgata mitravartuLamAM pitAne kacavATa teo vAraMvAra vyakata kare che, sTAphane ochA pagAra ApavAnuM mAnasa have jUnavANI gaNAvuM joIe. jema karmacArIonI bAbatamAM tema samitinA sabhyonI bAbatamAM paNa vadhu paDatI karakasaranI sArI chApa paDatI nathI. saMsthAne mATe AthiMka bhoga ApavAnuM badhA kAryakarone paravaDe nahi, keTalAka samayane bhoga ApI zake paNa paisAne nahi, saMsthAnAM ja kAma mATe Teliphena, TapAla, avarajavara, bahAragAmanI musApharI vagere mATe kharca saMsthA sAthe na nAMkhavAnI praNAlikAne Agraha AgevAno kAryakartAoe badhA sabhyo pAse na rAkhavuM joie, eTaluM ja nahi evI sthitivALA kAryakartAone saMsthA pAsethI kharca levA mATe premabharyo Agraha paNa kare joIe. koIka vakhata eTalA mATe ja AgevAnoe pite paNa saMsthAmAMthI kharcanI rakama levI joIe (je pachI anya rIte IcachA hoya te saMsthAne bheTa tarIke ApI zake che.) jethI anya kArya, kartAone kharcanI rakama letAM saMkeca na thAya. ema na thAya te nabaLI Arthika sthitivALA sArA prAmANika kAryakartAo saMsthA gumAve che. saMsthAo mATe je kharca karyuM hoya te to ApavuM ja joIe, paraMtu sAdhAraNa sthitinA je sevake pitAne ghaNuM badho samaya saMsthAne ApatA heya enI aMgata jarUriyAta mATe cApANI, Telina ItyAdinI sagavaDa ApavAno paNa vivekapUrvaka Agraha rakhAvo joIe. keTalAka kAryakartAo eTalA badhA prAmANika ane custa heya che ke saMsthAne kharce cApANI na pIe, pitAnA aMgata kAma mATe saMrathAnI TAMkaNI paNa na vApare ke sahI karavA mATe bolapenane paNa aDe nahi. pote saMsthA mATe badhuM ja karI chUTe, paNa saMsthAnuM raja mAtra RNa pitAne mAthe na caDe tenI pUrepUrI cIvaTa rAkhe. tevA kAryakartAo kharekhara dhanyavAdane pAtra che. paraMtu e ja Agraha teo bIjA kAryakartAo pAse rakhAve te karakasara thAya, niyama sacavAya, paNuM saMsthAnI suvAsa ghaTe. karakasara mATe mANasane durAgraha eTale badhe na joie ke anya vyakitane e ; mATe cIDa caDe ke abhAva thAya. saMsthAnA vahIvaTI kharcamAM keTaluMka kharca anivArya gaNI levuM joIe. dasa hajAranuM dAna ApanAra keI eka dAtAo saMsthAnI ophisamAMthI acAnaka aMgata kAma mATe TelIphona karyo hoya te tenI pAsethI tenA paisA levA ke na levA? dAtAne yAda Ave ane Ape te sArI vAta che. ApavAnuM tarata sajhayuM na hoya ane ema ne ema cAlyA jatA hoya tyAre paisA mAMgI levA te saMsthAnA hitanI vAta nathI. kAraNa ke tema karavA jatAM avaLI asara paDavAne saMbhava che. vakhata jatAM saMsthA mATenA dAnano pravAha upara 5NuM avaLI asara paDavAne saMbhava che. A saMsthAnI mulAkAte AvelA mahemAnane cA-pANI saMsthAnA kharca pAvI ke nahi? AvA praznamAM paNa vivekadraSTi vAparavI joIe. karakasarathI kharca bace che paraMtu vadhu paDatI karakasarathI be gALe aMsthA pite ja nisteja banI jAya che. : keTalAka prAmANika mANase sattA maLatAM saMsthAnA che upara nAganI jema besI jAya che. emanI prAmANikatA i che, paraMtu saMsthAnA paisA sAcI rIte vaparAtA hoya te paNuM, emane kahe che, dareka kAmamAM ochA ane meDA paisA A vAnuM ja emanuM valaNa hoya che, keTalIka saMsthAnA TrasTI pitAnI badhI ja zakita pAchapaisAnI bhUla pakaDavAca ke cIjavastunI gaNatarImAM khacI nAMkhe che. bhUla pakaDayAne emane AnaMda ane garva hoya che. ane ThekANe enI vAta karatA phare che, paraMtu e ja kAya: kartAo AvA kAma hAtha nIcenA bIjA kAryakartAone separa pite pitAnI zakitane saMsthAnA kAryakSetrane vikasAvavAmAM athavA dAnane na pravAha meLavavAmAM upaga kare te ethI saMsthAne vizeSa lAbha thAya. eka tIrthanI dharmazALAmAM bAyaDa rUmamAM nahAvA mATenA leTA loko zauca mATe na laI jAya eTalA mATe TrasTIo, paca dasa varSa leTA vasAvavAne badale bAtharUmanA badhAM loTAmAM kANAM paDAvI dIdhAM. TrasTInI phaLa 5 buddhi mATe dhanyavAda, paraMtu zauca mATe ajANatAM leTa lak jaIne pastAyelA lokonI gALo ghaNuM varSa sudhI emaNe khAdhI haze ! pAMca loTane kharca bacAvatAM hajAre leTara jeTalI dAnanI rakama emaNe gumAvI haze ! samagra daSTie joIe te ApaNI keTalIye saMsthAone Adhunika rUpa ApavAnI jarUra che. have vakhata e Avo, rahyo che ke jAhera saMsthAo mATe leke samayane bahu be nahi ApI zake. (yuropa amerikAmAM te ema banI ja rahyuM che.) navI peDhIne ApaNI saMsthAo pratye AkarSavA mATe ApaNA keTalIka jUnI rItarasamo, karakasaranI paddhatio badalavI paDaze. saMsthAone opa ApavA mATe keTalAka kharca have anivAya" gaNavA joIe. kAraNa ke ghaNI badhI saMsthAo hoya te temAM je saMsthA pragatizIla haze tenA tarapha kAryakatAo vadhAre AkarSAze. jAhera dharmAdA saMsthAoe lAMbu Ayu bhogavavuM hoya te karakasaranA siddhAnta karatA suvAsanA siddhAntane caDiyAta gaNu joIe. viveka daSi ane dUradarzitAvALA prAmANika, saMniSTha kAryakaro dvArA saMsthAnI suvAsa vadhe che. TI. bI. pezanTanI sAravAra ! saMgha dvArA cAlatA premaLa jAti dvArA vyathita ke bImAra vyakitaone aneka prakAranI madada karavAmAM Ave che. hamaNAM hamaNAM TI. bI. zinTa sAravAra mATe vinaMti karatA hoya che. tene mATe meTI rakamanI jarUra rahe. eka TI. bI. pezanTane taddana sAjA karavA mATe rU. 3500)ne khaca Ave che. to dAtAone vinaMti che ke teo rU. 3500nuM dAna mekalI eka TI, bI, pezanTane madadarUpa banI pitAne premALa sahakAra Ape,
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana AMtararASTrIya keLavaNunI himAyata : -Do. yazavaMta trivedI rojeroja chApAMomAM hatyAothArI, lUMTaphATa, cAritraya- kAma kema jIvavuM te zIkhavADavAnuM hovuM joie. pitAnA khaMDana vagerenA samAcAre ApaNe katAthI[vAMcyA karIe prAMta, deza ke vizva samakSa UbhA thatA praznonuM nirAkaraNa chIe. enuM mULa kAraNa che sAcI keLavaNIne abhAva. zikSaNanI madadathI karavuM joIe. dareka praznanA svarUpane 'prANIsRSTinA sarjana tabakakAthI dhIre dhIre utkrAMti karate samajavuM, temAM UMDA UtaravuM, temAMthI mAga kADhave e ja karatA mANasa Aja sudhInI yAtrAe pahoMcyA che. eka bAju keLavaNIne kImiyo ho joIe. sarjanAtmakatA piAma-kRSNa-buddha-mahAvIra-izu vagerenAM jIvananAM zikhara samAM racanAtmakatA ane kalpanAzIlatA keLavaNIne pAye have "haTAti che te bIjI bAju manuSyajAti hajI eTalI UMcI joie. nakAra ane saMhAraka vRtta vighAtaka che. kSAe pahoMcI nathI eTale tenA adhUrA vikAsanI karuNatA tene sarvathA niSedha uvIkaraNa dvArA karavo joIe. hakArAtmaka che. mANasanI cAmaDIne jarIka khaNe te temAMthI hajIya ane sarjanAtmaka zakitane pUre vikAsa thAya te ja AnaMdanI pelI barbaratA, pharatA, jAtIya vikRti, ahaMkAra vagere upara anubhUti thAya. zALA ane koleje samAjanI ja pratikRti che. sArI Ave che. manuSyajAtie pUrNa vikasita thavuM ja joIe eTale keLavaNI jo bALakane pUrI khevanAthI jIvanamAM rasa e ApaNo aMtima Adarza che. pUrNa satya, pUrNa ahiMsA, lete karI zake te ja zANe samAja baMdhAI zake. AjanA pUNuM prema, pUNa dharmabhAvanA e te ja prApta karI zake che yugamAM koI ekaluM ane ataDuM jIvI zake nahi, eTale e aMdarathI ane bahArathI pUrNapaNe vikase. A pUrNapaNe vizvasamAjanA saMdarbhamAM mANasa kevA zANapaNathI goThavAya vikasavuM eTale sAcI keLavaNI prApta karavI. che te ghaNuM mahattvanuM banI rahe che. rASTrane ane vizvane hitakArI keLavaNI dareka dezanAM yuropa - amerikAnI trIseka vidyApImAM pravacana bALakane maLe te ApaNA yuganI tAtI jarUriyAta che. mArI ApavAnuM thayuM tyAre meM joyuM ke ekasapharDa hoya himAyata evI che ke AMtararASTrIya stare samitio nImIne ke hAIDalabarga yunivarsiTI hoya; carcAnuM kendramAM pUrA jAgaraNathI have vizvamAM keLavaNInuM kAma goThavAvuM rAkhIne tyAM keLavaNInAM saMkula goThavAyelAM che. meTA joie. agAu baTTana rasela jevA manISIoe "eka vizva bhAganAM kempasa vRkSothI AcchAdita, keTalAMka te nadIsarakAra' nuM svapna sevyuM hatuM. rAjA rAmamohanarAya jevA sarovarane kinAre AvelAM apratIma suMdara che. latAe vapnadraSTAe tenAthI ye pUrva vizvasaMghanuM svapna sevyuM hatuM. ane puchapathI sajAvelA ramaNIya hoya che. dareka phekaTIne vizvanA aneka manISIoe vizvazAMtinI ane vizvamAnava pitAnuM judu makAne tenI viziSTa lAkSaNikatAo sAthe "vAdanI dizAmAM kAma karyuM che. AvA Adarzana kAryakrama mATe hoya che. yunivarsiTIne moTe bhAge te pitAnAM ATa' operA, nakakara keLaNI-vicAra the ghaTe che. dareka dezanI sthAnika myujhiyama, spesa peveliyana, buleTina sekazana, presa, jAta-bhaugolika paristhitinI pIThikAmAM alabatta, paNa samAMtare pabliziMga senTara vagere hoya che. tyAMnI dareka yunivarsiTInI AMtararASTrIya keLavaNInI nIti nakakI karavI Avazyaka che. eka tIvra mahecchA AMtararASTrIya vidyApITha banavAnI hoya che. jyAM sudhI vizvanAM tamAma bALakone A Adarza tyAM prabaLa jijJAsAnI vRtti che. sAmyavAdI deze sivAyanA "avasthAmAM mUkIe nahi tyAM sudhI vizvazAMtinuM svapna phaLaze yuropa ane amerikAnA keLavaNI ekamAmAM kevIla (devaLa) nahi. mahAsattAonI sAThamArIo, majahabo para AdhArita . kendramAM che ane tyAM keLavaNI A arthamAM dharmane kendramAM jahA jhaghaDAo, amuka vastuLAnAM ahaMkArI valaNa vagere para rAkhIne pitAnuM sarvAgI AyeAjana jAgaraNupUrvaka kare che. sAcI keLavaNI dvArA ja kAbU AvI zakaze. dareka dezane pitAnI jUnI paraMparAne samRddha vAraso mANasanI saMskAranI prakriyA khUba agharI che. javAlAmukhI moTe bhAge maLela hoya che. A amUlya vArasAne paNa vArevAre phATe che, ane phATayA pachI ghaNA samaye mAMDa zAMta dezakALa pramANe navA saMdarbhamAM sAcavavAnuM kAma keLavaNIe paDe che. mANasa tenI Adima barbaratAne javAlAmukhInA karavuM joIe. ApaNe tyAM che. rAdhAkRSNana samitie je sAvArasanI jema vAraMvAra sapATI para AyA kare che. ahevAla suprata karyo hato tene yogya rIte samajavAno rahe amRtanA rasAyaNavALI unnata keLavaNI ja A lAvArasane che. tamAma prakAranA dharmonAM samAna mUlyamAM tathA te sarvanA zAMta karI zakaze. enA vagara anya ke. upAya nathI. gauravamAM ApaNI niSThAbharI mAnyatA rAkhavAnuM temAM sUcavAyuM dareka zALA-kolejane pitAnuM dhyeya nakakI karavA che. ApaNu bhUtakALane sakSama ane vivekabharyo abhyAsa karavAnuM svataMtratA hovI joie; paNa te svataMtratA rASTrIya paNa temAM sUcana che. ApaNI saMskRtinA je pAyAnAM mULatattva ane AMtararASTrIya keLavaNI vicAranA AMtaramALa- che tene buddhipUrvakanI samaja dvArA pAmavA para temAM bhAra 'khAmAM ja hovI joIe. vaLI A viSaya kAmano ApavAmAM AvyuM che. ane meTI.vAta te rIporTamAM e karavAmAM ' ane anya nakAme che e vicAra cheDavAnI jarUra che. koI AvI che ke Amatattva ane Izvara sAthenA saMbaMdha. dvArA paNa bALakane kaI paNa viSaya zIkhavI zakAya ema Atma sAkSAtkAranI cAvI prApta karavI. eTale ApaNe evI buniyAdI rIte svIkAravuM joIe, zikSaNano udde za tamAma keLavaNInI dezAmAM rahevuM ghaTe che jemAM mANasane bauddhika . lene taka ane svAtaMtra hAsala karI ApavAne have - vikAsa thAya; vyakitagata vAta sAthe vizvanAgarikatvanI joIe. mANasa potAnA vizvasamAjane keTale upayogI javAbadArInuM bhAna thAya; tathA rASTra ane vizvanA vArasAno 'thAya che tenuM vAraMvAra mApa kADhavuM jarUrI che. zikSaNanuM kharuM ane tenI jAgaraNapUrvakanI dharmasaMvedanAne anubhava thAya. t,
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana - tA. 16-6dharma-saMvedanA ke saMskAra-saMvedanA enA vizALa jAgaraNanA vijaya kone? naciketAno keyamano arthamAM ja levI. dhArmika vADAbaMdhI ane jhanUnane temAM tasubhAra jagyA nathI e pUrI spaSTatAthI ja ApaNe samajavAnuM rahe # 3. kAMtilAla zAha che. hajAro varSonI mAnavajAtinI yAtrAmAM AtmatatvanI amRta- mArA pahelA lekhamAM meM sAvitrInuM upAkhyAna lai maya je upalabdhi thaI che tenI ja vAta samajavI; sAMpradAyika carcA karI hatI, ne batAvyuM hatuM ke vijaya te yamane jI. jhagha ke kalahane AmAM sadaMtara tyAga ja samajo ghaTe thAya che. juo (ka. cha tA. 1-phebru. 1984) he che. mANasanA mAnavyane pUrNa utkarSa tha joIe, tene naciketAnuM AkhyAna laI carcA AgaLa calAvIza., A ekAMgI vikAsa na ja thavuM joIe. AjakAla ghaDIka vijJAna carcAnuM nimitta zrI caMdravadana mahetAnuM eka vidhAna banyuM che. ane ghaDIka vANijayanI zAkhAo mATe dhasAro thatA jovA teo lakhe che, "mRtyune jItanAro have eka nAne kizora maLe che temAM bhautika lAbhanuM dRSTibiMdu jovA maLe che. yamane bAraNe jaI beThe" yaMtra-vijJAna, vANijaya ke vinayana (A) zAkhAmAM vidyAthI mAro prazna e che ke yamanI pAsethI traNa varadAna meLavI jAya, samAjamAM sarvanuM mUlya sarakhuM aMkAvuM joIe. naciketA pAcho Avyo, pachI enuM zuM thayuM? e amara ApaNe samAjavyavahAramAM, khAsa karIne Arthika bAbatamAM, banI gaye? yame ApelAM varadAna bhogavI Akhare te e - samatulA rAkhI nathI eTale AvI deDADI thAya che. mRtyu ja pAye-arthAta yamasadana gaye ke yamazaraNa thayela che 'vidyAthI game te zAkhAmAM vinita (grejayueTa) thAya e nahi ? tyAre vijaya kone thayo ? samAjane jarUrI ja che e vyavahAra thavo joIe. e naciketAnuM AkhyAna kaThopaniSamAM Ave che. gra enjiniyara thAya, vakIla thAya, lekhaka thAya, zikSaka nAnAbhAI bhaTTa (1961) lakhe che, kaThopaniSad ApaNAM pradhAna thAya ke DokaTara thAya-sarakhe upayogI che e gaNatAM upaniSadomAMnuM eka che. ApaNuM ghaNuM kharA prAmANika mUlya-ravIkAra kare ghaTe che. e je kaMI upaniSadamAM paramAtmAne oLakhavAnI vidyAne (parAvikAne kAma karaze te pitAne ane samAjane upayogI haze. lagatA aneka vicArone kAvyamaya rIte rajU karavAmAM AvyA bhagavadgItAe kahyuM che tema e yajJakArya haze. emAM vAre che.... paraMtu A kavallI upaniSada te AkhuM ya kAcuMmaya, tAre karavAthI je samAjamAM vargabheda UpasI Ave che. saMskRta, che. eTalA mATe ja ene vAMcatA vAMcatAM ApaNe pAlI, ardhamAgadhI, leTina. grIka, phrenca jevI praziSTa bhASAo dharAtA ja nathI.'* mAMthI keTalIkane paricaya vidyAthIne thavo joIe. saMskAra nAnAbhAI AgaLa kahe che, "nacikatAnI kathA che. vArasAnI jALavaNI mATe prAcIna bhASAo zIkhavI anivArya sAva sAdI che. paNa AvI taddana sAdI 'kacAma * che. dharma ane sadAcAranA zAzvata siddhAMta vidyAthIne upaniSadanA kavi-RSine jIvananuM eka satya chupagaluM zIkhavavA joIe. nItimaya jIvana ane sadAcAra, viSenA dekhAyuM... . naciketAno artha na ciketA, na jA, sAmAnya niyama keLavaNImAM gUMdhAyelA ja hovA joIe. e nAra, satyane nahi jANanAra, 5Nu jANavAnI utkaTa icachAvA, sivAya cAritranirmANa azakaya che. vizvabharanA navA satyane zodhaka. A satyazodhaka eka chokare yamarAjAnuM ghara 'vicArene keLavaNImAM AvakAravA joIe. vijJAna, dharma, kalA, zodha zate cAlI nIkaLe che ane parama satyanA daravAjA sAhitya, samAjavijJAna vagere sava zAkhAomAM rojaroja khakhaDAve che. upaniSadanA yamarAjA paNa ApaNa' sAmAna, navA vicAra prakaTa thatA rahe che, tenuM viveka kalpanAnA - bhISaNa deva nathI... zrotriya che, brahmaniSTha che, pUrvakanuM Akalana zikSaNamAM ApaNe umerI levuM ne kRpALu 5Na che...yamarAjA jema mRtyunA deva che tema ja joIe. keLavaNI ekAMgI kadI na thavI joIe. vijJAnanA punarjanmanA paNa deva, ane jIvana-mRtyunA daravAjA para vidyAthIne arthazAstra ane sAhityamAM zA mATe rasa khaDA che. na paDe? kalA-sAhityanI zAkhAmAM bhaNatA vidyAthI zuM naciketAe pitAnA pitAne sarvameghayajJa-pitA le. - vijJAnanA gatipUrNa samayamAM nathI jIvate? eTale vijJAna, saMskAra, dharma, itihAsa, bhUgoLa, bhASA, samAjazAstra, artha vaza thaI dakSiNamAM gharaDI nakAmI gAyo brA hANene dAnamAM zAstra, nAgarikazAstra jevA viSaye dareka vidyAthIne zIkhavavA ja ApatA hatA. te kAraNe-vedavihita rIte yathArtha na jAya e joI lIdhuM. ane tevA yajJanI apUrNatA pUravA mATe joIe pachI vidyAthI pitAnI priya zAkhAmAM bhale UMDu pite yamarAjAne ghera javAnuM ravIkAyuM.' saMzodhana kare ane anusnAtaka ke pIeca. DI. nI upAdhi meLave. jIvana samagra che-pUNuM che te keLavaNI paNa pUrNanI ja A ja pustakamAM paMDita sukhalAlajI lakhe che, je hovI joIe. pUrNa satyano ane amRtane anubhava karAvI zake naciketAnuM AkhyAna racyuM te niSThAvAna sAdhaka ane evI AMtararASTrIya keLavaNInI dizA khoja mATe ApaNe pAradarzI vidvAna che e viSe te zaMkAne koI sthAna ja nathI. aMtaHkaraNapUrvaka Ayojana karavAnI tAtI jarUriyAta che. mArI dRSTie naciketAnuM upAkhyAna e kaI banelI ghaTanA : nathI, paNa te kALa sudhImAM dharma ane AdhyAtma sAdhanAnI bhIvaMDInI vahAre je je utkrAnti thaI hatI ane thai rahI hatI. tenuM surekhAcitra . . zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhe bhIvaMDInA Aphata che...A upAkhyAnamAM mukhya be nAma che, naciketA prastA mATe begama latIphane rUA. pa000ne ceka . be upaniSada-lekhaka nAnAbhAI bhaTTa prakAzAke : grAmya mIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha dakSiNAmUti 19.
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-6-84 prabuddha jIvana ane yama. naciketA ziSya che. bhAgyamAM ane bIjA (5) bIjA varadAnamAM naciketA zuM mAge che? e jANe vivecakee teno artha "a e karyo che. che ke svargamAM jarA, maraNa, bhUkha, tarasa, kai nathI hotuM. paraMtu ene sIdhe artha mArI daSTie asaMzaya AvA svargamAM laI janAra agni (ke ganI kriyA) viSe yA asaMdigdha e ja karavo joie, kema ke e guru yama e jANavA mAge che. yama tene A jJAna Ape che. zrI pAse jAya che, tyAre eka mukhya saMzayane laIne ja jAya che... kRSNaprema A agni eTale kuMDalinI zakita e artha ziSya saMzayALu rUpe upasthita thAya che, ane guru yama dvArA kare che. upaniSatkAre tenuM varNana TALyuM che, tathApi eTaluM saMzaya nivRtta thatAM te "naciketA' eTale asaMdigdha rithatimAM raspaSTa che ke AvI vidyA hoya che, te yama te zIkhavI zake Ave che. tethI ja e naciketA nAmathI prasiddha thayo... eTalI khabara naciketAne hatI. yama pite khuzIthI A "yama" zabda e rUDha che ke e sAMbhaLatAM ja bhISaNa AkRtinuM batAve che; darzana thAya che, paNa ahIM e sAMbhaLatAM ja koI bhISaNa vadhArAmAM naciketAnI jijJAsAthI tathA grahaNazakitathI yama AkRtinuM darzana thAya che, paNa ahIM e pada mAtra saMyamazIla, khuza thAya che. * vivekI evA jJAnI gurunuM sUcaka che, (pRSTha 10-11) (6) have trIjuM ane mukhya varadAna. A varadAna ApavA [paMDitajInI "naciketA" bAbatanI dalIla pratItijanaka nathI yama AnAkAnI kare che. upaniSadanA pahelA adhyAyanI pahelI lAgatI, kAraNa A nAma to te pAtranuM yamane maLyA vallInA chellA zloka sudhI A varadAnanI vAta AvatI pahelAMnuM che-janmathI haze.] nathI. zrI nAnAbhAI bhaTTa, paMDita sukhalAlajI, tathA anya mArI A carcA eka sAmAnya jijJAsu (ne kaMIka nAstika bhASAMtarakAranI mAnyatA pramANe naciketA mAmA viSe jANavA paNu khara)nI hesiyatathI huM karuM chuM. mane je keTalAka mAge che-arthAta naciketAnA prazna dvArA kaSi yama mAraphata muddA mahatvanA lAge che te kramAnusAra cacIza: brahmavidyA zIkhave che, AtmAnuM amaratva sthApe che. ' (1) naciketAne "kumAra" kahyo che, eTale ApaNe eTaluM (7) mArA namra mata pramANe naciketAne khare prazna A mAnavuM paDe ke e eka bALaka nathI; saMbhavataH janoI devAI nathI A upaniSadamAMnA keTalAka zleka-kAM to akSaraza; kI gayuM haze, ne tethI ja pitAne pUche che, "mAruM dAna kone te thoDA pheraphAra sAthe bhagavadgItAmAM paNa che. kaThopaniSadU karaze?" pahelAM lakhAyuM ke gItA pahelI lakhAI, e prazna paMDita (2) ene bApa ciDAIne javAba Ape che. A mATe rahevA daIe. paraMtu chAMdegya bRhadAraNyaka vagere upaniSada AkhyAna kempanAranA manamAM game te hoya, enI kalpanAne te kaThopaniSa pahelAM lakhAyAM hatAM. A badhAmAM AtmAnuM yama bhale aitriya ane brahmaniSTha' hoya, tathApi naciketAne advaita, eka AtmAnuM aneka rUpe prakAzavuM vagere vAte pitA te putrane zApa ja Ape che, athavA "marane sAlA evA carcAyelI ja che. naciketA A siddhAMta na jANatA hoya bhAvathI bole che, evuM mane lAge che. gI kRSNaprema jevA evuM bane ? vidvAna ane bathA lekhake dha ga ova dha kopaniSad' ** The yoga of the Kathopnishad - by nAmane Akho graMtha A upaniSada para lakhyo che jene A Shri Krishna Prem. The Anand Publishing viSayamAM UMDA UtaravuM hoya te jarUra vAMce. emane mate A House, Allahabad. upaniSadamAM ghaNAM gUDha rahase paDelAM che. naciketA bApane traNa vAra pUche che, yamane daravAje traNa divasa bhUkhe paDI e gha samAcAra rahe che, traNa varadAna meLave che, vagere prasaMgomAM AvatI "traNanI saMkhyAmAM A siddha pukha gUDha rahasya jue che, e ekayupresaranA vargo nathI mAnatA ke vAjazravasannaciketAne pitA-koSAvezamAM 6 saMghanA Azraye cAlatA ekayupresarane na bAle che. vagara semavAra tA. 11-6-84thI zarU thaI gayela che. (3) mAre sAde prazna te e ke naciketA yamane tyAM sadehe tene samaya baporanA 2 thI jAne raheze. rasa dharAvatAM ga ke marIne ? sadehe gaye haze ema mAnavuM paDe, kAraNa bhAI-bahene tene avazya lAbha le evI apekSA. bhUkhyA rahe che, evI kathA che. bhUkha te zarIrane ja lAgene ? sthaLa :saMghanuM paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha, prAthanA: uparAMta naciketA atithi che, tenuM svAgata kare." evuM " samAja, muMbaI - 400004 phena : 350246 kaI bole che, te paNa sAbita kare che ke naciketA sadehe gaye haze A svAgatanI vAta koNa le che te spaSTa nathI. sahAyabhUta thaIzu ? sAmAnya rIte evuM manAya che ke emanA gharamAMthI ja koI bele che. ema mAnIe to pUchavuM paDe ke A khelanAre * dAdara skUla pheDara dha blAInDanI prajJAcakSu pate kema svAgata na kayuM? emaNe naciketAne kema gharamAM na kanyAo mATe -eka kanyAnA kharca peTe rUA. 3pa0 lIdhA? zrI kRSNaprema evuM mAnIne cAle che ke sadarahu ukita mokalavA, saMghanA maMtrIo zrI cImanalAla je. zAha AkAza vANI" che tathA zrI ke. pI. zAhe muMbaI samAcAranA tA. 9-4. (4) naciketA paheluM je varadAna mAge che te parathI samajAya 84nA aMkamAM apila karelI, tenA javAbarUpe sATheka che ke ene pitA gusse thaye hate. vaLI e varadAnamAM pRthvI para dAtAoe paisA melyA che. cAlIseka dAtAo pAchA AvavAnI vAta paNa che, tethI mAnavuM paDe ke rUA. 350nI rakama mekale evI apekSA che. tenA naciketAnA pitA tathA svajane mATe te e mRtyu pAmya prathama haptArUpe rUA. 1pa000 saMghanA adhikArIo hate-arthAt marIne mane tyAM gaye haze. dvArA e saMsthAne mokalI ApavAmAM Avela che.'
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ I * prabuddha jIvana kara ! he 6. suvarNa maMdira : pravezavuM ke nahiM? cetana AcAya 4i A lakhANa pragaTa thaze tyAM sudhImAM kadAca bhArata sarakAre jatAM AMdolananI tIvratA ghaTI jaze. sarakAra ema "suvarNa maMdiramAM pravezavuM ke nahi te aMgenuM mahattvane paNa mAnatI hoya ke kaMI paNa kaDaka pagaluM levAze te zikhanA nirNaya laI lIdhe haze. 1981thI paMjAbamAM akAlI hRdaya para ghA thaze ane temanI lAgaNI dubhAze. kadAca (daLa dvArA vividha mAMgaNIone anulakSIne je AMdolana kAyado ane vyavasthAne prazna vadhu jaTIla bane tene paNa : sAlI rahyuM che ane tenAM pariNAma svarUpe je AtaMkavAda bhaya hoya. athavA te sarakAra AvatI cUMTaNIomAM ane hiMsAcAra phelAve che, tene dorIsaMcAra A pavitra hiMduonAM matanI lAlace praznane vadhu vaNasavA detI heya. saMdiramAMthI thaI rahyo che. maMdiramAMthI saMcAlita A AtaMkavAda AmAthI ke bIjA anya kAraNe sarakAranI zithilatAnA ' sAme bhArata sarakAre ghaNA lAMbA samaya sudhI DhAla batAvI che. A pAyAmAM hoI zake. nirbaLatA ke aniyatAne laIne hiMsAnuM pramANa khUba keTalAka vidvAna ciMtake mAnatA hatA ke mAtra suvarNa vadhI gayuM che. dararoja, hiMdu ke niraMkArI ke nirdoSa mANasanI maMdiramAM pravezathI ke AtaMkavAdIone pakaDavAthI hiMsAnA hatyAnA samAcAra, chApAomAM pragaTa thAya che. ane sarakAranI A praznane aMta Ave tema nathI. temanuM mAnavuM hatuM ke A nikriyatA para leke ciMtA sevI rahyA che. alabatta, chelle tephAnIo paMjAbanA khUNe khUNAmAM phelAI cUkyA che. ane . chele paNuM bhArata sarakAre paMjAbane havAle senAne se tethI AvA aMtima pagalAthI hiMsAcAranuM pramANa vadhaze. che. have e jovAnuM rahe che ke se- A tephAnIone kai ane sajajana zinI lAgaNIne paNa Thesa pahoMcaze. hiMduo rIte jera kare che, ane zAMti Ape che. rAjakIya ke nAgarika pratyenA vaimanazyamAM vadhAro thavAnI - ane rASTrIya ekatA bAbatamAM senAne sAtha le te rAjakIya napusaMkatAnI nizAnI jokhamamAM mukAvAnI bhIti paNa A ciMtake sevI - che, paNa paMjAbamAM e eTaluM ja jarUrI hatu te paNa spaSTa che. rahyA hatA. phara.paMjAbanI paristhitimAMthI aneka vaicArika muddAo ubhA thAya e vAta sAcI ke suvarNa maMdiramAM praveza mAtrathI che. mULa muddo dhArmika sthaLanAM rAjakIya ke asAmAjika upayoga AtaMkavAdano aMta AvI javAnuM nathI paNa tAttvika muddo Abata che. zIkhenI rAjakIya, IlAya ke dhArmika e che ke zuM sarakArane pitAne adhikAra prasthApita karavAne mAgaNIo : ke. te bAbata zAMta adilana te baMdhAraNIya ke pagalAM laI sAmAnya paristhiti sthApavAne paNa haka bAbata che. dareka rAjyanI prajAne ke dareka mane A nathI ? maMdira pravezanI bIjI sArthakatA e che ke tethI temanA ka adhikAra che. paNa zuM dhamanI abhayatAne oDhuM rAkhIne keTalAka agatyanA netAo ane anadhikRta hathiyAranA DhagalAo maMdirane yuddhabhUmi ke gaDha banAvI zakAya? dhArmika sthaLomAM hAtha lAgyA che. AtaMkavAdanI gaMgotrI suvarNa maMdiramAMthI vahe che - Azraya laI hiMsAcArIo kALo kera vartAve te tenI sAme ane je tyAM asarakArakatA sAbita thAya te dhIre dhIre anya koI pagalAM na laI zakAya ? maMdiramAM jo A badhuM cAle to , sthaLoe paNa hiMsAcArane dora haLave. banyA vinA zuM tenI pavitratAne hAni nathI pahoMcatI jo hiMduo, nahi rahe. musalamAna, khristIo ane pArasIo paNa dharmasthAne suvarNa maMdira mAtra zIkhenuM pavitra dharmasthAna nathI. Azraya lai AvI hAnikAraka pravRttio calAve che te BhiMdue paNa sadIothI tene pitAnuM pavitra yAtrAdhAma A sAMkhI levAya kharI?"rAjakIya prorAjakIya dhoraNe hala -mAne che. keTalAkanuM mAnavuM hatuM ke jo e maMdiramAM praveza thaze thavA joie, anekaumAM-dhamatadadhRcce haM lAvavuM joIe, te sAmasAmA goLIbAra thaze ane maMdiranI pavitratAne bhaMga INane joi kema mane bacce lAve te rArakArane dhama e thaze. dhAvaNu maMdiranI pratiSThA ane pavitratA te tephAnIo jaikahe che ke tevuM cAlavA devuM ane satvare A durupayoga je aMdarathI hiMsA Acare che tenAthI ja bhaMga thaI sAme pagalAM levAM. !6.46 s # 55 : !BF cUkI che. senAe to mAtra maMdiramAM Azrita. A prakAranA affjA bAbata tame raste cAlatA sAmAnya nAgarikane tatvone sApha karI maMdiranI pavitratAnI punaH pratiSThA ja [FpUchaze te tenuM maMtavya enhAvAnuM ke sarakAre suvarNa maMdiramAM 6 karI che, suvarNa maMdira zIkhenI rAjakIya AkAMkSAonuM - praveza karI Ataka vartAvatA adhArmika (kahevAtA netAone 'hRdayasthA, ke pratIka bane, tenI sAme koIne vAdha na hoya paNa pakaDI levA joie ane temanI sAme rAjarSanA kAyadA mujaba je te bhAratIya rItA viruddha za3nA gaDha samuM bane ane kAma calAvavuM joie. savAla e che ke je sarakAra maMdira, TekananI jema sAva bhosa, rAjyanI jema varte te tenI sAme pra sudi ane devaLamAMthI hatyArAone pakaDavAne pitAne haka kakakasa nirNAyaka pagalA levA ja paDe. sarakArane te mAnatI ho, te gurudvArAo mATe A eNle nIti zA 9 rAjaya dhamaM banI rahe che : che >> zIkha rAjakIyedhAdi,ke' chalAkIya ane AMdolana lAve tenI sAme paNa virodha heI zake. lokazAhI mALakhAmAM je A AMdolana cAle te vAjabI kSaNachozIkhonI rkeTalIka mAgaNIoy (calDIgaDha, rAvI ane mA ane aDhAra bhUtANI . alaba rine biyAsanAmANIne haMprazna ane lIssdhArmika bAbata)mAM -nAnAM kAraNe ja hoi zake ema patha ho saMya tathya paNa che, ane sarakAre avinA),vila tene vAtacIta. . . huM ha#2s is "a s3 6its hiM zakya L[JF 5 6 $ $w uses Jb In .[$# $ 1y, es saw plus -16 haMsarAhanAe dhAM citra
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-6-84 paricaryAM dvArA tADa paNa lAvavA joie. teAphAnI tattvA sAme kaDaka pagalAM bharIne ajhAlI daLanA mALa natAne vAtacItanA meja para pAchA lAvavA joIe ane temAM vizvAsa Ubho karavA joIe. jo sarakrAra lAMbA gALA sudhI A paratve DhIla rAkhe te atimavAdIe sajA'ya ja ane ekavAra dAra A tAkAnI tatvAnAM hAthamAM cAlI jAya tyAre mULa mAgaNI eka khAja rahI jAya ane hiMsAcAra Sa mokhare tarI Ave nirAkaraNu Ane lagnane vizeSa kaparuM ane. vicAraNA hoya che. puruSapradhAna samAjamAM strI viSe vAraMvAra thatI hoya che, judA judA daSTikANu rajU thatA hakIkatamAM strI-puruSa viSe alaga vAte phAgaTa che. maLIne eka aMga gaNIe tA eka ja aMganAM gmA khe pAsAM che. tenA aMgenA mUlyAMkanA judI judI rIte thAya che te ja viDambanA che. strI-puruSa strIAnI vedanAnAM AMsuo kema dekhAtAM nathI ? maganabhAI saMghavI kAi kALe strIo mATe satI sItA ane evI nArIAnA AmaiM mukhya miDa gaNavAmAM Avye. tenI sA TaDhA sarakhAmaNImAM lAkhA sAmAnya strIonuM mUlyAMkana karavAmAM samAja bhUlyA che. lAkhA strIe Adaza'nA nAme, samAje khAMdhelA mALakhAmAM pisAIne kahevAtAM keTalAka sAcAM-khATAM mUlyo sAcavata taraphaDIne jiMdagI parI kare che. AvI ne mApaNe khIjuM pAsu na gaNIe te vadhAre ucita gaNAya. jamaNI ke DAbI bAjune lakavA thayA hoya ane samAjanuM vADu, na ke te samAjanI dazA zuM thAya ? mApadaMDa sAmAnya e ja rIte puruSo mATe rAjA harizcandrane gaNavAmAM byA hAya tA te pramANe jana vatI zake ? na vatI zake to rRkhItI rIte ja strI-puruSo vaccenI tirAne nimitta mane. e ja viDambanA che. satI sItA ane rAjA harizcandrae banne bAjune AzanA zikhara tarIke bhale gaNIe paraMtu zikhara sara karavAnI sAmAnya mAnavInI kSamatA na hoya to zuM? e vicAravAnu... che. strI ke puruSa emAMthI kASThanu sAmAnya skhalana thayuM hoya, je svAbhAvika che te kSamya gaNAvu joie. mAllusa mAtra nabaLAi tA hoya ja che. AvI nakhaLA puo mATe kSamya gaNAya ane strI mATe samAja kSamya gaNutA nathI e ja A samAjanA page vAgelA kAMya che. medhArA mUlyo huMmezA harakAIne aTake che. A kAMTe kaMi rIte nIkaLe ? Are moTA bhAge je vicArA rajU thAya che temAM sura evA nIkaLe che ke jANe samAjanAM ane aMga sAmasAmAM na hAya? A mAkhatamAM vAdI-prativAdI pramANe na vicArAya. AvA prakAranI vicAraNAthI javALA pedA thAya. jAti nahi. javAlA khadhuM ja svAhA kare, jayoti prakAza Ape, prazuddha jIvana ApaNA samAjamAM sItA, draupadI jevI strIo hAya ja. paNa kasATInI eraNa para bhAgyavazAt AvI ja hoya tethI 39 savAla e na hatA ke keTalA lekA A athaDAmaNamAM tArAja jaze. savAla e hatA ke sarakAra cAgya samaye sAcu' pagalu' na bhare teA tenI bhAre (pratiSThA temaja rASTrIya ekatAnI dRSTie) kiMmata cUkavavI paDe. zIkha kAma paNa paMjAkhamAM je cAlI rahyu hatuM,tenAthI nArAja hatI. pajAbane pArAvAra Arthika nukasAna thaI rahyu che bauddikA paNa A AtaMkavAdane pasaMda karatAM nathI. tethI ja maMdiramAM pravezathI AkhI zIkha kAmanI lAmaNI prajavalita thAya ane rASTrIya ekatA jokhamAya tevI mAnyatAmAM kAI tathya na hatuM. samAjanI najare na caDe. kaseTImAMthI pAra Utare ane leAkAnI najare caDe to tene ja samAja mAne che. khAsI samAjanA lakSa bahAra aneka strIo potAnu nimA~La jIvana vitAvatI hoya che, te para TeTaLAzAhInA niyame lAdI zakAya nahi. vicArakAne A bAbatanuM pArAvAra duHkha hoya ja paNa te duHkhI hRdaye potAnA vicAro rajU karI taTastha rahe che, je nivIya anukapA che. A bAbatamAM kalApInA mahAtmA muLadAsanI jema pratiSThAnu vilepana karavu" paDe. vilepana upara 'kanArAe TALA- zAhImAMnA hoI zake. strI `i paNa prakAranI muzkelImAM sapaDAyA pachI tene apanAvavI ja nahI ? tiraskAra ja karavAnA? nAkanAM TeravA ja caDAvavAnAM? tenI viDambanA bhUlI jAya ane svamAnathI jIvI zake tevuM vartana A samAja na karI zake? e ja pramANe puruSa muzkelImAM mukAya tyAre nAsI chUTe? mane samAja mUDha anIte joyA. kare? sUryAMkana jarUra karIe pazu te ekapakSIya na hovu joIe. banne aMga mATe alaga-malaga mUlyAMkanathI lakavA ja thAya. adhana jarUrI che. dhana ane ekasarakhA mUlyatithI ja nyAyana kAMTA madhyabindu para rahI zakaro. mAnavasamAje pote sukhI thavA eka mALakhuM khanAvyuM. temAM kALakrame vikRti ghusI gai. mALakhAnA A jAkhesalA piMjarAmAM mANasa ane sUkSmAne visarI javAmAM AvyAM che. A mALakhAne cheDIne mUlyAne upasAvavA jarUrI che. ApaNI kathA - vArtA unnata jIvana jIvavAnI zikhA maNa Ape che, paraMtu madhyamAgI' sAmAnya leke kai rIte jIve tenA nirdeza bhAgye ja bhAvA kathAsAhityamAM ya che dAjelI vyaktine anukapAthI AkhA samAja svIkAre, tenI vedanAnA ApaNe samabhAgI khanIeN tyAre ja vasudharAnAM A vahAlA ane valAne samadaSTithI ApaNe jojI zakIe. sutta vicArA hiMmatathI AgaLa Ave te A prazna ula thAya. vicArakAe mATaluM ja karavAnuM che. baLakhA para mAkhI ceTI gaI hoya tene be saLIthI khaLakhAmAMthI upADI kArI mATI para mUkavAnI jarUra che. pAMkhA kArI thaze eTale mAkhI ApoApa UDI jaze ane peAtAnu khAkInu jIvana srAMtithI vitAvA zakaze.
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ : : :.? kacchanI ane , bhaTra "AvuM * prabuddha jIvana tA. 16-4 zabdanA sedAgara ane vakatRtvanA jAdugara che , jo : ' , ' ' 3. harIza vyAsa [] uttara rAmacaritama' granthamAM mahAkavi bhavabhUtie ArSa AmaLI uparathI AmaLAM teDayAM ane meM emane draSTA RSionI vizeSatA dAkhavatAM kahyuM che: vinA (cAlatAM cAlatAM) ApyAM. khAtAM khAtAM te kahe, "jarAka turA punAthAna vAma artha manuthAti' arthAta Adya RSienI lAge che hoM ke" kahyuM, "pANI pIzo tyAre meM, mIThuM vANIne athe anusare che. paraMtu zabdanA sodAgara, vaktatvanA mIThuM thaI jaze. khera! mahApuruSonA darzana-zravaNane e tame jAdugara ane jIvanaplAnA kalAkAra evA AcAryazrI esa. sAro lAbha lIdho che ne? emAMthI zuM lAbha thayo? mane Ara. bhadanA arthane-bhAvane vANI anusaratI hatI. teo khabho thAbaDatAM thAbaDatAM, pote DolatAM DolatAM kahe, "tame te esa. Ara." TUMkAkSarIthI vikhyAta hatA. . ' pharatAM pharatAM meM mAro kasa kADhI lyo evA cho he ke! hA, - sAbarakAMThA jillAnA vijayanagara vistAramAM yojAyelA vAta para AvuM. mahApuruSonA darzana zravaNathI aneka yuvaka netRtva tAlIma zibira" nimitte emanI sAthe rahevAne lAbha thayA che, emAM ye keTalAkanuM AkarSaNa bhAre prasaMge prApta thayela. vanarajinuM sandarya, aravallInI parvata prabhAvakArI rahyuM che. kAla mArkasanuM kaSNapUrNa evuM mALAo, AtarasuMbAne ramaNIya Astika Azrama-A pIDita pratyenuM darzana ane khAnagI mAlikIne jamInabadhA vacce ghUmatAM ekavAra vAtavAtamAM kahe, "ApaNe udyoganA kSetrethI haTAvavAnI bhAvanA, gAMdhIjInI derAbhakita, te harIzabhAI, nAnA hatA tyArathI ja dhUmakakaDa ane rakhaDu, satyaniSThA ane svAtaMtryaprema, ravIndranAthanI saundarya vibhAvanA, karavAne mane jabare zekha. bIje vAMcavAne zekha, trIjo zekasapiyaranI mAnavIya dRSTi, vivekAnaMdanI sarvadharma pratyenI mahApuruSone javAne - sAMbhaLavAno zokha. Ama paribhramaNa, samabhAvanA, vinobAjInI sAmeganI dRSTi, jayaprakAzanI adhyayana ane bahuzrutatA e traNa mArI priya cIjo. Ama lekazAhI samAjavAda mATenI mathAmaNu ane nirbhayatA, at Byfll Albt ma 'Authority on Shakespeare' Ahusa hakasalenI sAdhanazuddhi, banDa raselano mAnavIya mUlya (mahAkavi zekasapiyara vize adhikRta vyakita) tarIke gaNAvI mATe prema....AvuM keTakeTaluM che, je mane gamI gayuM che. mAre che, paraMtu tamane Azcarya thaze ke meM te vAlmIki, ane jIvanamAM bhaLI gayuM che.' vyAsa, kAlidAsa, bhavabhUtithI laIne bhakatakavi jayadeva sudhInA - I. sa. 1930-32 ane 1940-42 nI svarAjya prasiddha mahAkavionA graMtho vAMcyA che. narasiMha-mIrAthI laDatamAM ye teo saprema bhAgIdAra hatA. AcArya kRpAlANI, ApaNu niraMjana bhagata sudhInA gujarAtI lekhake kavionA jayaprakAza nArAyaNuM, De. rAmamanohara lohiyA vagerenA saMsargathI sAhityanuM adhyayana karyuM che. e ja rIte, marAThI, hindI, teo mAsavAda-samAjavAdanI vicAradhArA pratye AkarSAyelA. baMgALI vagere bhAratIya bhASAonuM sAhitya paNa baMdAe e jamAnAmAM sarvazrI jayaMtI dalAla, nirubhAI desAIdinakara vAMcyuM che. e ja rIte pazcimanA sAhityane ye abhyAsa mahetA, bhogIlAla gAMdhI, umAzaMkara jozI, IzvaralAla desAi, puruSottama mAvala kere vagere mahAnubhAva sAthe zrI esa. Ara. ' karato rahyo chuM. . . - - - - bhadanuM nAma navI peDhInA yuvaka-yuvatIomAM khUba gAjatuM emanI non-stop speech-vaNutUTI. vANIne rokavA hatuM. amadAvAdanA TAuna holamAM ke meka keTa: yA moka siMga-caNuM ApyA. eTale emane rokIne meM prazna pUchI pArlAmenTomAM thatAM vyAkhyAnomAM vikhyAta esa. Ara. nI lIdhe A badhuM vAMcyuM emAMthI khAsa koI. vizeSa bAbate. vANI sAMbhaLavA mATe juvAniyAonA ToLAnAM ToLAM Ape tAravI kharI.?", siMga-caNA khAtAM khAtAM kahe, "bhAI, ubharAtAM. emanI nATakI, chaTAdAra ane abhinayapUrNa A to bahu moTI vAta che. te ye juo ATaluM cokakasa hAvabhAvabharI zailIthI javAna peDhI tAlIonA gaDagaDATa sAthe tAravI zako chuM. eka te mAnavasvabhAvanuM vaividhya, vaicitrya ApharIna pikAratI. aMgrejI, hindI, baMgALI yA saMskRta ane vaiSamya dhyAnamAM AvyuM. bIjuM, manuSya zubha-azubhanuM uddharaNovALI emanI jhAkajhamALa alaMkArapUrNa bhASA upara mizraNa che, trIja, virATa mAne nA Agamana pachI ye mAnava lAke phidA thaI jatA. kayAreka AkAza sAme mITa mAMDIne, te jAta hajI ye vAmaNuM che. ethuM, tathA #nya svAdanI sAthe ja kayAreka TaMkAra karatA dhanurdhara bANAvaLInI vakratAthI rUpakedAva ravAdA karI devA jevuM nathI. balake takSaka nAganI dRSTAntanuM saMbhAra bharIne kahevAtI rasabharI e vAte navalesAthe Indrane homI devA jevo nathI. azubhanA meLuM zubhane ya hiyAonA dilane ceTa lagAvI jatI, jemAMthI taravaratI hatI pheMkI devA jevuM nathI. bhale manuSyamAM rahelA azubhathI dUra rASTriyatA, dezabhakti ane mAnavIya mUlyo mATenI taDapana, je rahIe; *upekSA karIe, paNa enAmAM rahelA che zubhano te navI peDhIne preraNAnAM pIyUSa pAIne svarAjyanA vividha zikharo svIkAra nahi, baTuke Adara kara joIe. pAMcamuM, izvara sara karavA mATe agresara karatI hatI. te . ' , paMca mahAbhUta-pRthvI, pANI, vAyu, teja, AkAza, uparAMta vaLI yAda Ave che mahAgujarAtanA AndolananA divase, khAvApIvAnuM, vasAhata, kAmadhaMdhAnAM sAdhane vijJAnanA mabalakha jyAre zrI indulAla yAjJikanI ahAlekathI mAnava maherAmaNuM aneka lAbhe-sAdhana sagavaDa maLelAM hovA chatAM ye duniyAmAM hilloLe caDhayo hato ane "jaya jaya garavI gujarAtanA garavA karoDo loke Ajeya- garIbI, bekArI, nirakSaratA bhagave che. gheSathI gAjI Uthe hatuM tyAre e mahAgujarAta hAMsala karavA sevA sAravAra.raheThANo vagerenA abhAvamAM karaDe jIvI rahyA che! mATe thatI jAhera sabhAo ane carcAsabhAomAM esa. Ara.nI vipulatA ane ezvaryAnI sAmenAM A abhAva ane dInatA vANI yuvaka yuvatIone jAnaphesAnI karavA mATe zaurya, tyAga, khUba ja viSamatApUrNa che, je vyathAthI bharI de che." Taka ane vIratAthI Alokita karI detI hatI.
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ - " prabuddha jIvana - gujarAta keleja, eca. ke. ArTasa koleja ke TAuna (pAnA naM. 4 thI cAlu) hAlamAM zekasapiyara upara yA aMgrejI sAhitya vize thatAM vyAkhyAnamAM esa. Ara.ne leke basa kalAke sudhI maMtramugdha biMdumAM mUkanAra gAMdhI prathama mahApuruSa che. gItAmAM paNa eTalAM ahiMsA nathI. gAMdhImAM gItAnA kamaga ane mahAvIranI banIne sAMbhaLe jatA hatA. vAkachaTA, yAkitao, rUpake, daSTAnta ahiMsAno samanvaya che." ane uddharaNanA bheLaseLathI pragaTa thatI e khATI mIThI banI cImanabhAine, mahAvIra to janmathI maLelA hatA. emAM lekahayAmAM, mahAna sAhityanA adhyayana mATe, bhAre abhi- gAMdhI maLyA eTale te jANe rAjamArga maLI gaye ! AvI niveza jagAvatI hatI. sArthakatA emanI vANImAM UbharAya che tema chatAM e viveka yukata vANuM che. naryo bhakitabhAva nathI, nIrakSIranI cakAsaNI gujarAtanI sarvodaya padayAtrA karatA ame betraNa vAra paNa che. jema ke henarI milarane na vicAthI pite kazuM amadAvAdamAMthI sAro samaya lIdhA bAda pasAra thayelA. zrI gumAvyuM che e bhAva emane thatuM nathI. e ja rIte jayaMtI dalAlane ghera khADiyAmAM se jamavA belA ane eDavarDa keneDI pramukha na thAya emAM agya emane lAgatuM esa. Ara. AvyA. ane amArA kAryakrama goThavyuM tyAre ja nathI kema ke e rivaratha samAjanA himAyatI che. mahAvIra ane gAMdhInA samanvayathI lekhakane je lAbha ja'pyA. emanI kolejamAM gayA tyAre emaNe je bhAvapUrNa tho che te te guNavikAsa ane samAjavikAsa, ema svAgata karyuM te Aje ya vismarI zakAtuM nathI. ame to bannenuM mUlya samajavAne. A ubhaya mUlyaniSThA emanA " bhAI, cA-kephIvALA kharA, paNa tamArA sau padayAtrIo lakhANamAM spaSTa joI zakAya che, eTaluM ja nahIM paNa viSayamATe kesariyuM dUdha ane phaLAhAra taiyAra karAvyAM che. nA pAze vastunI pasaMdagImAM paNa moTe bhAga bhajave che. "anaTu dhisa e cAlaze ja nahi.' emanA Agrahane vaza thaIne bejana lAsTa', "jazabhAgavata', pratiyuddha kAvyo', "prema" "trIju vizvayuddha, TesTaTayUba bebI', "jAhera jIvana ane aMgata jIvana" ItyAdi jeTale nAsto kare paDela. alpAhAra ja mahAra thaI gayele ! lekhamAM guNAnurAgI samAjaniSTha lekhaka jovA maLe che. kolejanA vyAkhyAnamAM paricaya ApatAM prAraMbhe ja emaNe kitavizeSa uparanAM lakhANomAM muni zrI saMtabAla, santa vinobAjInI sadI kAtinI vizeSatAo sarasa rIte jayaprakAza, DhebarabhAI, karatUrabhAI lAlabhAI, paMDita sukhalAlajI, pragaTa karelI : "sarvodaya eTale saine udaya...mANasa, pazu, leDI premalIlA ThAkarazI, zAntiprasAda jaina vageremAM emane paMkhI, gAya, bheMsa, sUvara, gheTAMbakarAM vagerene udA. garIbanI aryA kevI vyakitao mATe che ene khyAla Ave che. sAthe amIrane ce udaya, nirakSaranI sAthe sAkSarane ye udaya...." guNavikAsa ane samAjavikAsamAM mAnanAra mANasa Izvarapite gaMbhIra rahe ane hAvabhAva sAthe khelatA jAya ane niSTha na hoya te ja Azcarya gaNAya. cImanabhAInAM lakhANomAM saine hasAvatA, gammata karatA, kaDavI goLIo gaLAvatA izvara avyakata nathI, tyakata che. "mArI kasoTI' 'haspiTalanA jAya..emanuM prabhAvazALI vyAkhyAna thaI gayA pachI mAnavIya bichAnethI" ane "mAnava saMbaMdhamAM, dela ane jIvananI kAnti' vize mAre besavAnuM AveluM. emanuM prAstAvika ja mayAMdAnI sAthe sAthe izvaranA vibhUtimavane paNa svIkAra che. vyAkhyAna samu ! ane prabhAvaka paNa eTaluM ja. kisanabhAI prArthanAnA setuthI parAtpara paramAtmA pAse pahoMcavAnI trivedI kahe, "have ja tamArI kasoTI thaze. kAM te A . jIvanakalA ciMtana-mananamAMthI emane prApta thayelI che. veLA zretAo garabaDa macAvaze, kAM taraboLa banIne sAMbhaLaze !" AvI hoya te badhuM sameTI levuM che, kazAnuM aramAna have khera ! mArA vyAkhyAnamAM na garabaDa macI, na huriye thaye, ke bAkI nathI evA sama upara sthira thaIne e jIvanamukata saue eTalA ja premathI bhASaNa sAMbhaLyuM. AbhAradarzana thAya che. emaNe jene jIvanamaMtra kahyo che te pachI vidAya lIdhI, tyAre mane kahe, "mArA vyAkhyAna pachI bolavAnuM jokhama bhAgye ja koI letuM hoya che. paNa tame e na tvahaM kAmaye rAjyaM na svarga: nApunarbhavam / jokhama lIdhuM ane saphaLa sarasa rIte pAra pADyuM che ! e kAmaye duHkhataptAnAM prANinAmAtinAzanam // mATe khUba khUba dhanyavAda!' emane aMtima maMtra paNa haze ja. te divase rAtre emane ghera nimaMtrIne saune bharapaTa samayaciMtana' e samyaphaciMtana tarapha doravAnI guMjAza jamADayA. vaLI vinA mAthe ja temaNe saMpattidAnamAM eka dharAvatI racanA che emAM asema eka ja vAta thAya che ke kavara maunapUrvaka mArA hAthamAM mUkayuM. mukAma upara jaIne temAMnA badhA lekhe dehAyAsamAMthI mukita' jevA vyApaka joyuM te pAMcaso eka rUpiyA ! lakhyuM hatuM, "A phUlanI nathI. samayanA baMkhya para vadhu. . , vAi thaIne beThI che. tema chatAM A pustaka bhinna vaya ane pAMkhaDI daridranArAyaNanI sevAmAM vAparaze. ane kayAreya racinA badhA vAcakane upayegI pavanapAtheya pUrI saraLatA, ' jarUra paDe tyAre A sevakane jarUra yAda karajo!' e hasate. vizadatA ane lAghavathI pUruM pADI zakaze emAM koI zaMkA mAnavatAbharyo cahere zuM bhUlI zakAze? khera ! prabhu emanA AtmAne zAti arpe ane emanI bhAvanAone sArthaka nathI. lekhakane paNa e ja ISTa che. karavAnI ApaNane zakita ape! esa. Ara. ne zata zata vananA (pratha, mArca, 1984 mAMthI sAbhAra)
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ro 40 prabuddha jIvana saMghanuM prakAzana samaciMtana'nu avalAkana ('samayaci'tana' : le. sva. cImanalAla cakubhAi zAha, vikretA: navabhArata sAhitya maMdira, mukhai ane amadAvAda pRSTha DimAI 208, rUA. 30/-) samayeAcita ciMtana meM jayanta payA zAha, sva. zrI cImanalAla cakubhAI zAhanA lekhAne graMthastha AviSkAra: 'samayaci tana' nAme sulabha karI ApanAra muMbai jaina yuvaka sala tathA tenA sauMpAdA sazrI ramaNulAla pannAlAla zAha ane gulAba deDhiyAnA AbhAra mAnavA joIe ke temaNe 'prabuddha jIvana' mAM zrI cImanamAie lakhelA lekhAmAMthI viSNuAmaNu karIne cImanabhAinI jIvanaSTinA paricaya karAvye. 'eka rIte vicArIe te badhA mANusanI jIvanadRSTi, adhA leAkAne mATe ha MmezAM rasaprada nIvaDe ja evA ` krAi niyama nathI, paraMtu cImanabhAi je vyaktitva laIne A saMsAramAM jIgyA, je sAmAjiktAthI emaNe jIvananA prApta dharmAMnu vahana karyu. ane je vItarAgabhAve zarIranuM samApana karyu" e ghaTanA emanI jIvanadRSTi samajavAnuM nima traNa Ape tevI che. - samaciMtana'nAM 208 pAnAMomAM sAmagronuM vaividhya jhAjhu" nathI. emAM rASTrIya-AMtararASTrIya banAvAnu vizleSaNu nathI, Arthika-sAmAjika-rAjakIya samasyAonAM daladala udhADIne enAM nirAkaraNAcI dhatI jaDIbuTTIe nathI. paraMtu e nathI tenA asesa yatA nathI, kAraNa ke ahI emaNe badhI samasyAonA kAraNabhUta mananI ane evuM mana dharAvatA mANusanI vAta karI che. e vAta kAi manovaijJAnika karelA nathI pazu udhADI AMkha pharanArA jIvanasAdhaka karelI che tethI e vizeSa pRthya lAge che. A pustakamAM levAmAM AvelA ekAna lekhAnAM kevaLa mathALAM joie teA paNu lekhakanA aMtaraganA aNusAra AvI jAya. lekhakanuM nAma dIdhA vinA, theADAMka mathALAM vAMcI sabhaLAvIne thADA jANakAra evA trAtAte, kahA, A krAnu' pustaka hoya ema lAge che?" evA savAla pUchyAmAM Ave tA cAra-pAMca nAmemAM kAi zreAtA kizAralAla mazarUvALAnuM nAma Ape aa Azcarya pAmavA jevuM nathI. paraMtu evI sarakhAmaNImAM khecI javAnuM ahIM jarUrI nathI. kA potAnA pacAseka varSanA sAmAAMjaka ane sAva'janika * jIvananI kamANI emaNe lekaprItyarthe khullI mUkI che. sAmAnya janajIvana zreyAthI kema banI zake e cImana- che. bhAinI satata kheAjanA viSaya dekhAya paNa zreyAmAgI jIvana sadAcAranA pAyA upara Ubhu` na hoya tAM te TakAu nIvaDatu' nathI ema ApaNe sahu jANIe chIe, paraMtu sadAcAra eTale zu? evA praznane muddAkhala karavAne Ave tyAre ApaNI mati mUjhAI jAya che. cImanabhAine AvI mUjhavaNa satAvatI dekhAtI nathI. eka niSThAvAna zikSakanI jema e zIkhave che. zIkhave che ema nahIM, balake ghuMTAve che. emanu A zikSaNa paMDitAne AMjI nAkhavA mATe nathI paNu sarerAza manuSyane mUThI U Mce banAvI zakAtA hAya tA tevA manAvavA mATe che: kAine duHkha ApIne kAi kALe sukhI thavAtuM nathI. A anubhavatA viSaya che. bIjAne sukha ApIne, ApaNane sukha maLe che. sukha ApavAthI vadhe che, duHkhamAM bhAga paDAvavAthI te ochuM thAya che. A pramANe vartana thatu navI, kAraNu ke sAcA sukhanuM ApaNane jJAna ke anubhUti nathI. sukhAbhAsane sukha mAnI lIdhu che. sAcA sukhanAM traNa lakSaNA che. eka, te koi divasa du:khamAM na pariName, khIjuM ApaNA kahevAtA sukha mATe khIjAte du:khI karavAM na paData hAya..ane aMte, sAcA sukhamAM mananI zAnti ane svasthatA hoya.' A bhAvanAthI je AcAra ghaDAya tenu nAma sadAcAra. A bhAvanA bhUta karavA mATe jo AcAra dhaDatA jaie tA tyAga, dAna, karu?, paropakAra, maMtrI jevA AcAre anivAya' banavAnA, sadAcAranA A pAyA che. cImanabhAinI zALA nira'tara cAle che jemAM samyakadarzana, samyakajJAna ane sAritrya e upAsya uddezo che. A ratnatrayI upara je jIvananI mAMDaNI na hoya evA jIvananu mUlya zu? -e A pustakanA lekhAnA pradhAnasUra che. zrI cImanabhAine A AlApa cheDavAnI preraNA mukhyatve jaina dhama'mAMthI maLI che tema chatAM bauddha dharma', vaidaka dhama' emane saheje parAyA lAgatA nathI. peAtAnI vAtanA samatha'namAM ke koika muddAne AleAkita karavAmAM emaNe gItAnA chUTathI upayAga karyAM che. A bRhatA, A vizALapaNuM e brAhmaNutva che. pelu sthuLa janAdhArI ane kama kAMDI brAhmaNuMpaNa nahI paNa brahmamAM vihAra karanAruM brAhmaNutva. zramaNu ane brAhmaNu e tenA 'subhaga saMyAga emanAmAM thayA e pradAna kadAca e jamAnAnu hoya ane gAMdhIjInu paNa hoi zake mahAvIra, mAkasa', mahAtmA' nAmanA lekhamAM e kahe che ke: gAMdhI, mahAvIranA sAcA anuyAyI hatA. mahAvIranA dhamane temaNe dIpAvyA che ane sAce ja vizvadhama khanAvyA che. mahAvIranA sa yamadhama' gAMdhIe pUrA svIkAryo che. ahiMsAne parama dhama' tarIke svIkArI che. gAMdhI meAkSamA'nA pathika hatA ane ahiMsA, saMyama ane tapa mAkSamAga' che. ema dRDhapaNe mAnatA ane te pramANe jIvana jIvyA. chatA mahAvIra ane gAdhImAM phera paNa che. mahAvIranA paMtha vyakitagata mAkSanA, sa MsAratyAgano dhama' che, temAM lekasagrahanI pravRtti karatAM nivRtti vadhAre che. gAMdhI kama'yogI hatA. saMsAramAM rahIne leAkakalyANanI pravRttine temaNe mekSamAga' mAnyo. gAMdhIe ahiMsAne dhaNI vyApaka banAvI. ahiMsaka samAjanI racanA karavAnI hAma bhIDI, mahAvIranA dhama'mAM upasaMge sahana karavAnu che. gAMdhIe hi Msaka mAge', asahakAra ane satyAgrahathI, anyAyanA pratikAranI navI rIta duniyAne khatAvI. anAsakata kama yogamAM ahiMsAne madhya(vadhu mATe jue pAtu 39 3) mAlika : zrI muMbai jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka 3 zrI cImanalAla je. 9 subaI 400 004. Te. naM. 35296 : mudraNusthAna : phrenDa prinTa, jagannAtha * sara tA. 16-6-84 prakAzana sthaLa : 385 saradAra vI. pI. rA, giragAma, subai - 400004 zeTha UMDa, 10
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ #gk No. MH. By/South 54 lence No. 1 37 praba jIvana chuka nakala rUA. 1-00 mubai jaina yuvaka sa'ghanuM mukhapatra : pAkSika paradezamAM er meila, $20 PS 12 sI meila haiM 15 Ta taMtrI : ramaNalAla cI. zAha prabuddha jaina'nuM navasa rac aka: p varSa: 4 82-6-8 *PF T gArSika lavAjama rUA. 20/ bhautika samRddhi ramaNalAla cI. zAhu IMglenDamAM lesTara nAmanA zaheramAM keTalAka samaya rahevAnu Apta thayuM che. agAu iMglenDanA pravAsa karyAM hatA. A khate ahInA lokajIvanane najIkathI nihALavAnA anubhava nyA che. lesTaramAM jo ke gujarAtIonI vasatI ghaNI che ane keTalAka vistAromAM tA jANe gujarAtamAM hoie tevu "sAge. ame geArA briTiza pADozIo vacce rahIe chIe. teonu rAjiMdu jIvana jotAM keTalAka vicArA sphure che. amArA phleTamAMthI ane bAju rastA para najara karatAM lagabhaga eka mAIlanA vistAramAM pAMceka meTAM moTAM ca dikhAya che. bhAratamAM kayAMka eka ja vistAramAM pAse pAse sadiza joine prazna thAya tema ahI paNa prazna thAya ke ATalAM pAse pAse A badhAM carcanI jarUra zI? Aje te dhAM lagabhaga sUnakAra che. khetraNa saikA pUrve' te badhAM dhArmi ka pravRttiothI gAjatAM haze! jarUriyAta haze tyAre tA leAkAe puSkaLa paisA khacI ne AvAM vizALa caca' ApyAM haze ! Aje tenA nibhAva mATe pUratA paisA nathI. eka ca' tA ahIMnA 'jaina samAje vecAtu lai lIdhuM che ane temAM pheraphArA karIne derAsara, upAzraya, lAyabrerI, hAla vagere banAvavAnuM kAma cAlI hyu` che. (khAlI jagyAmAM maMdira bAMdhavA mATe ahIM jaladI -rajA maLatI nathI, paraMtu jUnI dhAmi'ka jagyAmAM-carca'mAM madira "khAMdhavA mATe rajA maLe che, Athi'ka sahAya paNa maLe che.) bIjA eka vistAramAM eka ca'mAM sanAtana hiMdu mAdera thayuM che. la DanamAM eka caca' vecAtuM lai bhAratIya vidyA bhavane temAM potAnu kAryAlaya kayu" che. khIjA keTalAMka caca'mAM pazu bhAratIya dhAmi'ka mattio thaI rahI che. dhaNAM ca' khAlI paDayAM che ane te ecavA-kharIvA mATe hilacAlo cAle che. A badhuM joIne prazna thAya che ke zu` geArA lAkAne have peAtAnA khristI dhama`mAM rasa rahyo nathI ? zuM dha'nI vyAkhyA badalAi che chellA thoDA saikAomAM khristI dhamanA ATale zA pracAra duniyAbharamAM thayA ane have potAnA ja jaizAmAM enAM esaratAM pANI kema che? hare kRSNanAM madizamAM ane bIjI hiMdu dhAmika pravRttismAmAM, dhyAna ane yAgamAM ATalAM badhAM gArA lekA kema rasa levA lAgyAM che? zuM naitika samRddhinA temane thAka lAgyA che ? zu janma-janmAntaramAM, dhruva janma-punarjanmamAM te mAnavA lAgyAM che? mA badhA praznonAM vividha dRSTikrANuthI ghaNA uttara hoiza, paraMtu temAM mukhyatve bhautika samRddhine prazna vicAravA jevA che. ahIM leAkA pAse rahevAne sAru dhara che; lina, TI. vI., *Ija, era-kanDizanara hiTara vagerenI sagavaDa che; khAvApIvAnu sAru ce`` maLe che. moTA bhAganA lAkA pAse avarajavara mATe meTarAra che. rastAo cekhkhA ane paheALA che. moTo pUrapATa doDe che; mANasA khUma mahenatu che; ghaNA kalAka kAma kare che. leAkAne samaya bagADavA poSAya tema nathI, klA| bahu moMdhA che. savAre sAtamA vAgatAM mAsA gharethI nIkaLI kAma para caDhI jAya che. (nahAvAdhAvAtu ahI' sAmAnya rIte sAMje hAya che. ) AkhA divasane thAkelA mANusa khAine, TI. vI. joIne sUI jAya che. paDAzIone maLavAnA khAsa rivAja nathI, samaya paNa nathI. varSAthI rahetAM hovA chatAM bAjunA gharamAM rahetA paDeAzInuM nAma paNa khabara na heAya evu khane. mitrA ane emane tyAM javA-AvavAnu ane ochAM. TeliphonanA dara mAMdhA ane jeTalA samaya vAta cAle teTalA paisA lAge, kAma vagara mAtra khuzIkhabaranA phAna AchA thAya. bila vadhavAnI bIke phAna upara paNa utAvaLa anubhavAya. jIvana zrRtivAdI che, ethI sAmudAyika ke sAmAjika pravRttio ghaTatI jAya che. TI. vI. nI sagavaDane kAraNe khIjAonI kaMpanInI bahu jarUra rahetI nathI. lAkAne ekakhIjAnI bahu garaja pazu rahetI nathI. ghaNI vAtAnu sarakAra dhyAna rAkhe che. kAmadhadheA na hoya teA khAvApIvAnA paisA sarakAra mApe che. eka dare, bhautika sukhasagavaDAne lIdhe jIvana bahu sukhI ane samRddha jaNAya che. paraMtu jema jema jIvana jIvavA mATenI sagavaDA vadhatI jAya che tema tema jIvainarvAhanA AMka pazu UMce jatA jAya che. tenA nibhAva mATe eTalI ja Avaka pedA karavAnI rahe che. ethI keTalAkane eka nAkarI uparAMta thADA kalAkunI zrIjI tArI levI paDe che. ekalA puruSanI AvakamAMthI jIvananirvAha nathI thato, eTale strIoe paNa kamAvA nIkaLavuM paDe. vakhata pasAra karavA paNa strIo nAkarI kare che. kAne tyAM maLavA-khesavA jAya? phurasada kAne che? bhautika samRddha jIvana jIvavA mATe mAzusa jema vadhu deDha mUkatA jAya che tema tema tene zAMta jIvananI keTalIka vastu cheDavI paDe che. peAte zuM zuM gumAve che ene ene khyAla
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana paNa dAmpatyajIvana upara paDe che. vaLI jyAM strIo pati jeTaluM ke vadhu kamAya che, Arthika rIte svataMtra thavAne zakitamAna thAya che tyAM enA svabhAvamAM parivartana Aje che, asahiSNutA vadhe che. saMgharSa thAya che ane chUTAcheDA levAya che. mijAjI, kharcALa pAnIne rAjI rAkhavAmAM puo thAkI jAya che. pazcimanA dezamAM chUTAcheDAnuM pramANa vadhu che ane chUTAcheDAnAM kAraNonA mULamAM Arthika kAraNa vizeSa, raheluM hoya che. sukhasagavaDanAM sAdhanothI mANasa sukhI ja thAya che evuM nathI. atizaya samRddhithI paNa mANasane nida thAya che. mANasane rAjyanI hUMpha hoya che, paNa paDozI ke svajanenI hUMpha hotI nathI. badhI ja sagavaDo hovA chatAM jIvana jIvavAmAMthI rasa UDI jAya che, keTalAkane jIvana bajArUpa lAge che. sthala bhautika sukhathI vadhu bIjuM kaI yeya hotuM nathI. dharma ane tattvajJAnanI jarUriyAta jaNAtI nathI. uccatara jIvana bhAvanA anubhavavA maLI nathI hotI. dayA, sahAnubhUti, paragajupaNuM vagere sakriya rIte anubhavavA maLatAM nathI. ekalatAmAM mANasa aMdarathI khavAI jAya che. jIvanane nyArI thAka lAge che tyAre jIvanane aMta ANe che. duniyAnA samRddha dezomAM ravIDananI gaNanA thAya che. tyAM vyakita dI. Avaka UMcAmAM UMcI kahevAya che, chatAM AkhI duniyAmAM ApadhAtanA sarerAza saithI vadhu kirasI ravIDanamAM noMdhAyA che bhautika samRddhivALA dezamAM badhuM ja kharAba che ema nahi kahI zakAya. emanI pAsethI paNa ghaNuM zIkhavA jevuM che. vaLI pachAta dezamAM garIbI, samayane durvyaya, gAmagapATA, niMdAkuthalI, iSya, viddhasatiSa, dakhalagIrI, gerazista, kAmacerI, lAMcarUzvata, gaMdakI ItyAdi ghaNu badhA durguNa hoya che. tema chatAM eTaluM kahI zakAya ke manuSya bhautika samRddhi pAchaLa jema jema vadhu deTa mUko jaze tema tema jIvanane haLavAza te gumAvate jaze ane AtmAnA uttama saguNene ene vikAsa dhIme paDI jaze. eka aMgreja kavie kahyuM che: What is this life full of care. If there is no time to stand and stare! che. vaka, sahi . vI. te ja nathI hota ane hoya che te te lAcAra che. A jIvana- vyavasthAmAM moTo prahAra premabhAvanA upara thAya che. sAMja paDe paDozI. ke mitro sAthe haLImaLIne AnaMdamAM samaya pasAra karavAnuM, mAnasika thAka utAravAnuM ochuM thAya che. ethI aMgata saMbaMdho maryAdita banatA jAya che. ekabIjAne ghera javAnI ke pitAnA ghare koIne bolAvavAnI vAta zakaya hoya tyAM TALavAmAM Ave che. AtiththabhAvanA ghaTatI jAya che. mahemAna tarIke koIne bolAvavAnI icchA hoya te paNa saMjogenI pratikULatA ja vizeSa rahe che. semathI zukra sudhI pati patnI nekarI karatAM hoya tyAM mahemAnanI AgatAsvAgatA mATe samaya kayAMthI rahe? be-traNa zani-ravi pitAnA kAma mATe goThavAI gayA hoya te mahemAne mahinAnI rAha jovI paDe. ahIMnI paristhitithI paricita na hoya ane sagAMsaMbaMdhIone AdhAre bhAratathI AvI caDayAM hoya teone judAM ja anubhava thavAnA. '' - jIvananirvAhanuM dhoraNa jema UMcuM jatuM jAya che tema mANasa svakendrI ane kyAreka svAthI" paNa banatA jAya che. te phakata pitAne ja ke pitAnA nAnA kuTuMbane ja vicAra karato jAya che. ethI svArthanuM gharSaNa sahana karI zakato nathI. saMkeca, lajajA, viveka, sahiSNutA ochI thatAM jAya che. AjabAja vAtacItane ke TI. vI. ne jarAka vadhu avAja thAya te gorA paDozIo tarata ! AvIne kera karI jAya. videzamAM jyAM patipanI baMne kamAtI hoya che tyAM bALakenA uchera upara asara paDe che. mAtA bALakane pUrato samaya ApI zakatI nathI. vAtsalyanI UNapa anubhavatA bALaka upara bahAranA vAtAvaraNanI vadhu asara thAya che. have TI. vI. para AvatAM bhayaMkara dInI paNa ghaNI asara thAya che. premabhUkhyuM bALaka samaya jatAM mAtApitAthI vimukha thatuM jAya che. vAraMvAra sAmA thaI jatA, mAravA dhasI AvatA bALaka pratye pachI mAtApitAne paNa bahu prema rahetuM nathI. lagna pachI judAM rahevA gayelAM saMtAno sAthe medhA AkarSaka grITiMga kArDa mokalavA jeTalo saMbaMdha rahe che. jema mANasane paDozInI garaja nathI, tema matApitAne saMtAnanI ke saMtAnone mAtApitAnI garaja rahetI nathI. paraMtu vRddhAvasthAmAM jIvana asahya ane nIrasa banI jAya che. koI emane premathI lAve athavA emanI pAse bese te AnaMda AnaMda anubhave che premanuM mUlya tyAre emane vadhu samajAya che. amArI nIcenA phaleTamAM rahetA vRddha daMpatIne vagara paricaye sAmethI jaine ame cA-pANI ane jamavA mATe nimaMtraNa ApyuM che temane ekadama Azcarya thayuM. AvyAM tyAre emanA caherA para atizaya AnaMda chalakAte hatA. jayAM pati-patnInA nekarInA kalA jUdA judA hoya che. tyAM paraspara sAthe rahevA mATenA kalAke ghaTatA jAya che. enI asara dAmpatyajIvana upara paDe che. eka menejare pitAnI sekreTarInA patine saMbhaLAvyuM hatuM ke, je nidrAnA kalAkone hisAba na gaNo te tamArI patnI tamArI sAthe ghare jeTalA kalAka gALe che tethI vadha kalAka te ophisamAM mArI pAse pasAra kare che.' thavasAyamAM anya puruSa ke strInA satata sahavAsanI . asara prakAra sa gha samAcAra paMjAbamAM larakarI pagalAM: have zuM? saMghanA upakrame somavAra, tA. 16-7-84nA roja e vArtAlApa yojavAmAM Avyo che, jenI vigata nIce mujaba che samayaH somavAra, tA. 16-7-84nA roja sAMjanI, 6-15 kalAke sthaLa : dhI inDiyana maracanTsa cembara sabhAgRha, carcageTanI pAchaLa vyAkhyAtA: zrI madhu daMDavate pramukha zrI amara jarIvAlA . saune padhAravA bhAvabharyuM nimaMtraNa che. cImanalAla je. zAhu ke, pI. zAha
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana Adi grantha ane zIkha dhama. - - savapalI che. rAdhAkRSNana anu, gulAba deDhiyA [varSo pahelAM rilijiyana enDa kalcaramAM che. rAdhAkRSNane samAjanAM anyAya ane krUratA sAme avAja uThAvI samA-zIkha dhamane je mama" Alekhyo che, temAM paNa emaNe jane sAcA mArga upara lAvavA mATe dezanA vividha bhAgamAMthI dhamathI dUra jatA lokone nirdeza karyo che, je vastu Aje ghaNu sate bahAra AvyA. mahArASTramAMthI jJAnezvara, nAmadeva ApaNe pratyakSa joI rahyA chIe.] ane ekanAtha, gujarAtamAMthI narasiMha mahetA, baMgALamAMthI "Adi granya' jene paMjAbI sAhityamAM mahAna kRti caitanya mahAprabhu, uttara pradezamAMthI kabIra, Adhra pradezamAMthI mAnavAmAM Ave che, tene moTo bhAga guru ajunadevanI vallabhAcArya vagere saMte agresara hatA. e badhAe bhakita, racanA che. arjunadeva zIkhonA daza guruomAMthI pAMcamA guru hatA. 'prema ane mAnavatAnI bhAvanA lekamAM phelAvI. emaNe -emaNe pahelA cAra guruonI racanAonuM saMkalana karyuM ane tenI dharmanA AcaraNa upara bhAra mUko. keI paNuM hRdaya, je sAthesAtha bhAratanA vividha bhAgenA hindu ane musalamAna satya ane prema mATe pitAnA dvAra baMdha rAkhe che, te IzvaranuM saMtanI racanAone paNa joDI dIdhI. guru arjunadevanA dhAma banI zakatuM nathI. uttarAdhikArIoe paNa A Adi granthamAM thelI racanAo - jyAre lokomAM cAre bAju asaphaLatA ane nirAzA ja "umerI, paraMtu dasamA guru goviMdasiMhe kahyuM ke have kaI guru dekhAtI hatI tyAre nAnaka dharma ane mAnavatAnI cetanAne nahi thAya ane "granthane ja badhA mahApuruSonI vANI 'guruvANI jAgRta karavA AvI pahoMyA hatA. emaNe kaI navA dhamanI samajavAmAM Avaze. viliyama pene lakhyuM che, dharmazAstrothI zadha na karI ke koI navA samAja athavA saMpradAyanI zarUAta paNa koI cIja ApaNane vadhu najIka hoya to te che hRdaya paNa na karI. A kAma emanA uttarAdhikArIoe kahyuM", khAsa sthita zabda, jemAMthI badhA dharmazAstro nIkaLyA che." "japamAM karIne pAMcamA guru ajunadeve. guru nAnake svAbhimAnI nara"lakhyuM che: "gurumukhI nAda gurumukhI vedama'. guruvANI tevuM nArIo-jemanAmAM Izvarabhakita hava, jemane pitAnA netAo saMgIta che, jene paramAnaMdanI kSaNomAM taravadazI leke sAMbhaLe pratye zraddhA hoya, tathA jeo badhAnI sAthe samAnatA ane che. guru arjunadeva kahe che ke pithI paramezvaranuM thAma (dhAma) bhAicArAne vyavahAra karI zake-nuM evuM rASTra banAvavAnI che. Adi granthamAM saMkalita thayelAM pada geya che. Adi koziza karI. granthamAM pharIda, benI, jayadeva, sAdhanA, trilocana, nAmadeva, zIkha guruo akAla puruSanA saMdezavAhaka che. teo kaI rAmAnaMda, saI, pIpA, kabIra, rAmadAsa, dhane, bhikhana, navo siddhAMta zIkhavavAne dAvo nathI karatA. paraMtu zAzvata, sUradAsa ane paramAnaMdanA geya pade saMkalita che. Adi granthamAM jJAnane ja navA rUpe prastuta karavA icche che. nAnake vaiSNava ApaNane aneka prakAranI rahasyAtmaka bhAvanAo, izvarAnu saMtonA vicArone ja vizada rUpa ApyuM. emanI prasiddha bhUtinI sahaja abhivyakitao ane divya premanA parama kRti che "japa sAhiba" athavA "japajI' e prAtaHkALanI AnaMdathI bharapUra gIte maLe che. zIkha saMpradAyamAM dasa prArthanAonuM pustaka che. guru ajunanI lekapriya racanA 'guruo ane Adi grantha para vizvAsa karavAnuM pharamAna che. che "sukhamani." Adi granthanI eka khAsa vizeSatA e che ke emAM nAnaka IslAmanA ekezvaravAdathI ghaNuM prabhAvita thayA hindu ane islAma dharmanA saMtanI racanAono samAveza hatA, eTale emaNe mUrtipUjAne virodha karyo hate. eka karavAmAM Avyo che. A bAbata bhAratanI paraMparAne anurUpa che je badhA dharmone Adara kare che ane mAnava AtmAnI izvara je nyAyI che, snehazIla che, je nirAkAra hovA chatAM paNuM brahmAMDane sajaka che, je prema ane saccAInI svataMtratAmAM vizvAsa kare che. je zIkha guruoe Adi granthanuM saMkalana karyuM, temanAmAM bIjI dhArmika paraMparAonAM sAthe ja pitAnI ArAdhanA Icche che-A vizvAsa zIkha matanA mULa AdhAra rUpe che. jyAre jagannAthanA mUlyavAna taravAnI prazaMsA karavAne sadbhAva jarUra najara sAme rahyo haze. saMta kaI eka dezanA nathI hotA, teo maMdiramAM nAnake joyuM ke dIvAothI bharelA thALathI te AkhI duniyAnA hoya che. saMte dharmAtA, jagannAthanI pratimAnI AratI utAravAmAM Ave che ane aMdha vizvAsa, rUDhio ane karmakAMDAmAMthI ApaNuM manane hIrAjaDita senAnI thALImAM puSpa ane sugaMdhita dravya mukata karI de che ane dharmanI maulika saraLatA para bhAra arpita karavAmAM AvI rahyA che, tyAre emanA mukhamAMthI Ape che. duniyAnA moTA moTA RSi-munio AMtarika A zabda sarI paDyA : mUlyanA rakSaka hoya che, teo potAnA aMdhavizvAsI he prabhu, sUrya ane candra tArA dIpaka che, anuyAyIonI dhamadhatA para aMkuza rAkhe che ane temane A anaMta AkAza udAra banAvavA prayatna kare che. tAre thALa che ane jhagamagatA A tArA, sAmAnya janasamAja aMdhavizvAsa ane bhautikatAmAM emAM jaDelA motI che. gaLAbUDa DUbele hate. hindu netAoe evA lokone ApyA- caMdananI sugaMdha ja tArI ArAdhanAnuM dhUpadi che; tmika satyane upadeza ApavAmAM upekSA sevI. khAvApIvA pavana tane paMkhe nAkhe che, ane A badhAM vana -saMbaMdhI niSedha ane bhedabhAvane kAraNe dharmamAM gAbaDuM paDayuM. tArI pUjAnAM puSa che. . musalamAne paNa aMdhavizvAsane zikAra banyA hatA ane he jyotipuruSa! temanA thaDA netAo asahiSNutAnA rogathI pIDAtA hatA. izvara koI eka ja avatAra pUratA sImita nathI, paraMtu
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ , pravyuha jIvana tA.1- te saMgharSarata mAnavatAne pitAnI pAse lAvavA mATe vakhate- '' bhakatanI jema jAtibhedanI niMdA kare che. rAmAnaMde kahyuM hatuM vakhata pitAnA saMdezavAhakene A dharatI para mokale che. , jAti pAMti pUche nahi koI - zIkhonI daSTie nAnaka IzvaranI vANI che je AdhyAtmika - hari ke bhaje so harikA hoI. unnati mATe AtmAne jagADe che. hindu saMto ane nAnake hinduo ane musalamAnone najIka lAvavA prayatna musalamAna sUphIoe gurumAM daDha AsthA pragaTa karI che. sUphI karyo. emanuM jIvana ane emane upadeza bane kema vaccenI eka dharmazikSaka, pIranI AvazyakatA para bhAra mUke che. ekatA ane mautrInA pratIka jevAM hatAM. eka lekapracalita pIra dIkSita vyakitane prArthanA ane dhyAnanI prakriyAmAM padyamAM kahevAyuM che: mArga batAve che. guru manuSya hoya che, divyalekanA prANI guru nAnaka zAha phakIra, ' ' nathI, temanI pUjA na thavI joIe. guru goviMdasiMhe kahyuM che hindukA guru, musalamAna pIra ke "je koI mane bhagavAna samaje che, tenuM avazya satyAnAza nAnakanA zAMtipremI anuyAyIone laDAyaka ane ceha - thaze. te Izvarane eka sevakamAtra chuM.' saMpradAyamAM parivartita karanAra chaThThA guru haragoviMda ane ApaNe e mArga upara cAlavuM joIe jenA para cAlIne dasamA guru goviMdasiMha hatA. dasamA gurue ziSya (zIkhonA, saMtae izvara sAthe sIdho saMparka prApta karyo che. nAnaka yuvA samudAyane ardha sainika birAdarImAM badalI dIdhA, je mATe kahe cheH coga e kAMI zarIra para bhasma lagADavI e amuka viziSTa pratIka hatAM. sAthosAtha temanA rakSaNa mA gurue amuka pavitra vratathI dIkSita kayAM. nathI, kAnamAM kuMDaLa paherI levo ane dADhI muMDAvI devI 1669 varSanA prathama divase guru goviMdasiMhe pitAnA tathA zaMkha phUka e paNa roga nathI. paraMtu yoga te pAMca anuyAyIone dIkSA ApI, jeo paMja piyA". apavitratA ane gaMdakInI vacce paNa nirmaLa rahevuM e che.' nAnaka hinduo ane musalamAna banenI aupacArikatAnA nAme prasiddha thayA. emane gurue eka navI birAdarInI dIkSA ApI, jene "khAlasA" (khAlisa ke zuddha) kahevAmAM Alocaka hatA. nAnaka kahetAH "kaI mUrtinI pUjA karo, AvyuM. A paMja piyAmAM eka ziSya brAhmaNa, eka kSatriya, tIrthayAtrA kare, nirjana jagyAe vasavATa kare, chatAM paNa ane bAkInA nIcI jAtinA hatA. A rIte emaNe sAmAjika tamAruM mana apavitra rahe, to e badhI pUjA ane yAtrA ekatA para bhAra mUkya. e badhAe eka ja mAlAmAM marela phegaTa che. jo icchatA he ke tamAre uddhAra thAya te jaLa pIdhuM, emane navAM nAmo ApavAmAM AvyAM che. kevaLa satyanI pUjA kare. kedanI sAthe duzmanAvaTa na kare. izvara badhAnAM hRdayamAM virAjamAna che. jayAM kSamA che, nAmanI pAchaLa "siMha" zabda joDavAmAM AvyuM. emaNe pAMca kakArAnuM pAlana karavAnI pratijJA lIdhI. keza rAkhavA tyAM khuda izvara che." kezamAM kaMghI (dAMti) rAkhave, kaDe pahere, karacha paheravuM, jayAre achata raMdhAvAe guru nAnakane ahiMsA vize ane kirapANa sAthe rAkhavI. eka navI lipi guramukhI, na pUchayuM tyAre nAnake javAba Apyo : dharmagraMtha gurugraMtha sAhiba, ArAdhanA mATe navAM kendro (tIya), (1) koInuM kharAba na vicAre. A vicAranI ahiMsA che. A rIte navAM dharma pratIka ane karmakAMDoe zIkha mane, (2) koIne kaDavA veNu na kahe. A vANInI ahiMsA che. navo dharma te nahi paNa eka na saMpradAya te banAvI de, (3) keInA kAmamAM aDacaNa UbhI na kare. A kamanI dIdho. je cIja hindu dharmamAM matabheda rAkhanAra sAme, ahiMsA che. delanarUpe zarU thaI hatI, te have navA dhamaMrUpe bahAra AvI. (4) jo koI mANasa tamArI bUrAI karate heya, to tene paraMtu, e durbhAgyanI vAta che ke je avarodhone ukheDIne, kSamA Ape. pheMkavA mATe zIkha guruoe ATalI mahenata karI, have tene (5) zArIrika, mAnasika ane Atmika titikSA (sahana pharIthI UbhA karavAmAM AvI rahyA che. je aniSTa AcAronI zIlatA) ne abhyAsa karo. sAme zIkha guruoe virodha karyo hato temAMthI ghaNu badhA . (6) prANa ApIne paNa bIjAonAM duHkha dUra kare. AcAra zIkha samAjamAM dhIre dhIre AvI rahyA che. Adi nAnaka ane temanA anuyAyIo karma ane punamanA granthamAM te ciraMtana satya bhAvanAnI tAjagI ane, siddhAMtamAM mAne che. zIkha paNa pitAnA pUrvavattA vaiSNava dharmaniSThAne utsAha sAthe prastuta karavAmAM Avela che. keNu bacAvaze ?--dharma ? ha, pareza 2, vaidya gayA mahinAmAM banAvanI be sAMkaLee bhAratanA sAmprata daramiyAna bahu na maLyA ! UlaTuM, mAtra nAma pUchIne mArI tema ja bhAvi samAjajIvananA saMdarbhamAM dhameM bhajavavAnA nAMkhavAnI navI, AgaLa paDatI rIta amalamAM AvI. epha. bhAga bAbata AzAbhaMjaka (Hopeless) chA5 mana upara muslima sajajana A samAcArathI khUba vyathita hatA. mUkI. eka te mahArASTranAM komI ramakhANonI ane bIjI AvIne kahe ke huM te satyanArAyaNanI pUjAmAM jaIne paMjAbanA AMdolananA chellA tabakakAnA banAvanI. besanAro mANasa chuM-paNa mArA nAmathI e kayAM sAmAnya rIte AvA prasaMgoe lakhavA jevA kemI khabara paDaze ? je mAranArAo hindu hoya ane citraekhalAsanA kissAo chApAMone maLI AvatA hoya che. guptanA copaDAnI vAtamAM mAnatA hoya to mRtyu pachI tevA apavAdarUpa "sajajano' muMbaI-bhIvaMDImAM A taphAne izvaranA darabAramAM zuM javAba Apaze tenI kalpanA karatA ja
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-7-84 prabuddha jIvana , haze. "tame ATha mANasa zA mATe mAryA ?" ema puchAtAM zuM teo ema kaheze ke nahIM prabhu, temAMthI cha te . muslima hatA" prajAnA soe so TakA loko dhArmika na hoya te. kharuM, paNa A leke te "ravadhama" nI rakSA kAje ja bahAra paDayA hatA tethI dharma pratyenI teonI ArathA te UMDI ja mAnIne cAlavAnuM ne? anAmata mATenA harijana-savarNo vaccenAM ramakhANa karatAM A tophAne judAM gaNAya. tyAM dharma nahIM, paraMtu Arthika hakakenA mudde laDAI saLagI hatI. ahIM te mukhya muddo ja dhama hato. islAmanI khabara nathI, paNa hindu dharmamAM te bIjAnuM mana dubhAvavuM paNu je hiMsA gaNAtI hoya te A badhAne tenA rakSaka kema manAya? AthI UlaTuM, jenA thakI je te saMpradAya badanAma thAya tevA A pratinidhioe gItA ke kurAnamAMthI be zloka ke be AyAte paNa vAcI haze ke kema tevI zaMkA khoTI nathI. - paMjAbanA udAharaNamAM, je hiMsA thaI te nahIM, paNa vadhu duHkhadAyaka bAbata hatI suvarNa maMdiranA lazkara praveza pachI paMjAba bahAranA mukhyatve dilhI, muMbaInA) zIkhanuM valaNa. ATaATalI spaSTa vigate apAyA pachI paNa teone A pagaluM niMdya lAgyuM; te eTale sudhI ke teo "khAlistAna jhiMdAbAda' kahevA sudhI gayA. aMgatapaNe haju mane e spaSTa nathI samajAyuM ke koI paNa dharmasthAnamAM lazkaranA praveza sAme tAvika vadhe che. have joIe ? lazkare mahamuda gajhanI mAphaka mAtra devasthAnanuM apamAna karavA ke luMTavAnA mukhya hetuthI praveza karyo hoya te vAta judI che. paNa jayAM sudhI devane carcAmAM ja lAvavAnA na hoya tyAre lazkaranA mANasone mANasa sivAya bIjuM kazuM kema gaNAya ? paMjAba prazna te sarakhAmaNI sAdI che. bhiMDavAlenA mANase zastro sAthe aMdara gayA, lazkara paNa zastra sAthe aMdara gayuM. mAtra pharaka eTale ke lazkaranA mANaso "sarakAra" nAmanI koI saMsthAnA pagAradAra hatA ane jo e saMsthAnAM hatAM. AtaMkavAdIene kadAca takhtanA pagAradAra ke svayaMsevaka kahI zakAya. hA, je vAMdhe javAnonA cAmaDAnA jeDA ke paTTA hovA vize ke te kaI hoya to te kadAca dhArmika lAgaNInA hisAbe maMjUra rahe. (te koI spaSTa vAMdho agAunAM aThavADiyAM daramiyAnanI carcAmAM kyAMya rajU karAyo nahote.) bake maMdiranI pavitratAno bhaMga karatAM dravya, heroina, carasa, da.rU vagere aMdara laI janAra tothI maMdirane choDAvavA javAnoe sAmI chAtIe jIva Ape tethI zIkhoe khuza thavuM joie paNa mukhya muddo e che ke virodha thayo temAM dharmanuM kaI ja pAsuM mojUda na hatuM. koI ja evuM kAraNa nathI apAyuM ke zA mATe lazkare (kaI paNa) dharmasthAnamAM na javuM garbhagRhamAMthI ghareNuonI corI thAya tyAre polIsane bolAvavAnI kadI koIe vAMdho lIdho che? AvA pAmaLA, saMvedanazIla virodhamAM khuzava tAsaMgha jevA abhyAsI zIkhe paNa sUra purAvya (paNuM mukhya pUjArI e na purAvya), ethI spaSTa che ke ApaNane dharmanI ADaze rAjakAraNa ramavuM che. mahArASTranAM ramakhANavALuM udAharaNa paNa jeDI laIe te saraLa zabdomAM tAraNa evuM nIkaLe che ke ApaNuM aMgata ke jAhera AcAramAM dharmanuM ApaNe kai tAvika mArgadarzana letAM nathI; nathI ApaNane adhArmika AcaraNane ya bAdha. khare Astika te kadAca dhAmane kazA vivAdamAM vacce lAvo paDe tevuM kRtya karavA ja taiyAra na thAya. mAtra A prasaMgoe nahI, jIvananAM pratyeka kSetre ApaNuM vartana dhamanA hAdanI viruddhanuM thatuM jAya che. Ama chatAM pAchI ApaNe dhAmikanA dhAmika: zuM dhama e mAtra paheravAnuM ghareNuM che? cAmaDIne aDake, bIjAne dekhAya paNa tanane tene svAda nahIM, gaMdha nahI, koI ja piSaNa tenAthI nahIM! tema ApaNe dhama paNa jANe kAM paheravAne che; AtmAnA baMdhAraNamAM tene ke phALe ja nahI' savAre pUja thaI jAya, bhagavAna jeDane vyavahAra, letI-detI thaI jAya pachI nATakane bIje aMka zarU thAya, mANasane mANasa joDenA vyavahArane, pahelA aMkane bIjA aMka para jarAya prabhAva nahIM! e prazna thAya ke dhamakazikSake AvI sthitine AvatI rekI kema na zake? Ama te jamAnAnI vadhatI jatI AdhunikatAnA pramANamAM Aje dhArmika netAone anusaranArAonI saMkhyA vadhatI jAya che. dilhInA imAma kahe ke phalANune mata na Ape te te pakSa hArI jAya. gujarAta-muMbaimAM ja dhArmika pravacanamAM tAjetaramAM je bhIDa dekhAya che te mAnavI muzkela thAya teTalI hoya che. beeka varSa pUrve zrI pAMDura ga zAstrI rojita vayaska saMmelana nimittenI relI jora samAjanA badhA vaganA le ke temAM hAjara hatA; ziratathI cAlatA hatA. uMmaramAM paNa nAnethI moTA, khUba moTI saMkhyAma, AvuM ja anusaraNu badhA dhArmika netAone hamaNAMthI maLatuM hoya tevuM jaNAya che. je vividha netAonA A anuyAyIo bIjuM kazuM nahIM te mAtra eka sAdo niyama pALe ke huM je khAtAmAM kAma karuM chuM tyAM lAMca nahIM lauM ane kyAMya lAMca daIza nahIM" te keTalA badhA lokonuM jIvana keTaluM saraLa bane ? paNa evuM banatuM jaNAtuM nathI. lAge che ke badhA vyavahAradakSa anuyAyIo che. 'bhAnI nokarI mATe ANe phalANAbhAIne kahyuM che; budhavAre svAdhyAyamAM Ave che !" AvuM ya sAMbhaLyuM che. . eka paMthanA ane yImAM beka, jIvana vImA vagere jevI saMsthAonA karmacArIonI saMkhyA ghaNI che. temAMnA eka aMgata mitrane pUchayuM ke tamane vyavasAya aMge lAMca ke dabANa lAvanArAothI kaMTALo thatuM haze. teoe temanA mArgadarzaka, dhama zikSake A bAbata zI valaNa zIkhavI che tenI vAta karI. zabdazaH yAda nathI paNuM artha e hato ke tame te sAkSI banI prabhu karAve te karazo; mAtra jAtane te UMDI na laI javI. paraMtu AmAM e vAta spaSTa nathI ke ke jyAre lAMcane prastAva mUke tyAre tenA anudana mATe A sAdhaka bhAI kayA zabdo vAparaze ? ke mAtra paramAtmA temanA thakIthI anamedananA zabdo belaze ? ane e nANAyA Avela pacAsa rUpiye DajhananI karI chokarAe khuza thaIne khAze tyAre teo mAtra sAkSIbhAve te nIrakhaze! zuM anuyAyIo gumAvavAnI bIkamAM ApaNA sate maLI salAha Ape che? rAjakIya kSetre te eka saMta pAkyo hato jemaNe ziSya thavA AvanArAone spaSTa kahyuM ke "harijana sAthe bhojana lo nahIMtara ghare jAo. mane tamArI madadanI jarUra nathI!" AdhyAtmika kSetre A kAM nahI? ziSyanI zarate zikSA Ape
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 46 e guru, kahevAya ? samAjanI sudhAraNA ghaNA vakhatathI aTakI paDI che, te kadAca sava' kSetre AvA netAone ja kAraNe, paMjAbanA satA paNu AvA ziSya-anurAgI ja nIkaLyA. paNa mAtra AjanA guru para ja ALa caDAvavuM nyAyI nahI' gaNAya. kadAca dhame' huM mezAM AvuM ja valaNa rAkhyu haze, mANasa jAtanA itihAsa upara najara nAMkhatAM jaNAya che ke sudhAnAM mULa tarIke nAmacIna tevAM jara, jamIna ane jorU, e traNeyanA saravALA karatAM ekalA dhame' vadhu yuddo karAvyAM che, vadhu jAte gyA che. mANasa susaMskRta thayA pachI A ghaTayAM hoya tevI a zA rahe; paraMtu hITalaranA gesa-cembaro ke ArabaijharAyelanA satata jhaghaDA vI sAAkhetI ApatAM nathI. bhArata pAkistAnanA traDA tenu' ja parokSarUpa che, te vaLI lakhanAnamAM e pratyakSapaNe ja dekhAya che. vicArAnI khANu yazavata dAzI sva. cImanalAla cakubhAi zAha eka svataMtra ciMtaka hatA. svataMtra e atha'mAM ke gAMdhIjI, zrImad rAjacandra vagerenA vicArothI prabhAvita hovA chatAM emanI ciMtananI paddhati emanI potAnI ja 'hatI, janmathI sthAnakavAsI jaina sa pradAyanA hovA chatAM emanuM dhama'ciMtana vizvanA sarva dharmAMnA sArane AtmasAt karI zake evu udAra ane vyApaka hatu. ane ciMtaka tarIkenuM emanuM sauthI vadhu dekhAi Ave tevuM ane vAcakane tarata khece tevu lakSaNu emanI vizleSaNAtmaka ke ciMtanAtmaka-paddhatimAM rahelu hatu. A paddhatie temaNe rAjakAraNu, dharma, tattvajJAna, samAjavicAra, sAhitya ane vyakti evAM aneka viSayavastu upara lekhana karyu" hatuM. 'samayacitana'mAM emanA rAjakAraNu-ane baMdhAraNa viSenA lekhAne bAkAta rAkhIne tattvajJAna, adhyAtma, sAmAjika prazno, pustakA ane vyatikSeA viSenA lekhe levAmAM AvyA che. cAra lekhA chevaTanI mAMdagIne bichAnethI emaNe potAnA zArIrika, mAnasika, Atmika anubhave viSe lakhAvyA, je A pustakamAM chelle ApavAmAM AvyA che. pustakanA pahelA ja lekha 'mArI jIvanadRSTi' eMzI vaSa'nI vaye' Apele,jemAM peAtAnA jIvana'nanA atyaMta nikhAlasa citAra che. emAM khATA dAvA nathI tema khoTI namratA paNa nathI. jeTalI saraLatAthI teo 'mArI cittAttao upara sArI peDhuM mArA kAbU che. jIvanamAM saMyama mate svAbhAvika che.' ema kahe che eTalI ja nikhAlasatAthI 'zarIra have thAkayu che. ni`LatA vadhatI jAya che. deha have sAdhana rahevAne badale adhana hoya ema lAge che.' ema paNa lakhe che. samagra lekha jANe kAI khIjA mANase cImanabhAinA mananuM taTastha vizleSaNu karI ApyuM hoya evI vastulakSI (objekiTava) patie lakhAyA che. tA. 1-7-84 sAmAnya mAsa dhUma'nI zodha ja kharuM jotAM mANusane kASTa tattvathI karIne sIdhI rekhA para calAvavA mATe thai haze. paraMtu mANusa jANe e jANI gayA hoya tema hradaya uparathI buddhinA jo haThAvavA nathI mAgatA. kAMika nakhaLI kSaNe hRdaya svataMtra thaI jAya teTaluM ja, bAphI lAMbA gALAnI ceAjanA tAra buddhi ja ghaDe che. mATe dhama' e kriyAkAMDa ja che ane tethI e pUrAM thAya tyAre pAche enA para buddhi ja kabajo jamAve che AthI ja mANasane joDavA mATe banAvelI yeAjanA ja kayAreka sabaMdhe teADavAmAM tIvratAthI lAgI jAya che. kAi AzA che AvA prasa MgonAM punarAvata nAthI bacavAnI ? meM trIbhAvanu pavitra jharaNuM badhAnAM haiyAmAM vahe ane sakaLa vizvanu zubha cAya tevI bhAvanA krama phelAvazu ? kANu phelAvaze ? -astu evA ja aMgata pRthakakaraNanA chellA cAra lekhA che. mRtyune khiAne paDelA mANasane zA zA vicAra Ave. rAganI vedanAnA kevA anubhavAM thAya, jIvana-mRtyu-dhama' viSenI zraddA para zI asara thAya enu paNa evu ja vastulakSI pRthakakaraNu A lekhAmAM ApaNane maLe samA graMtha che. mANasa jAgratAvasthAmAM mRtyunI najIkamAM najIkrAM sudhI jai zake te ApaNe jANatA nathI. paNa cImanabhAie mRtyunI ThIka ThIka nikaTa pahoMcIne jAgratAvasthA jALavI rAkhI ane e jAgRtinA upayoga e anubhA ApaNate samajAvavAmAM karyAM e emanI utkRSTa rucinuM pariNAma che. A pAMca lekhe cImanabhAinA AdhyAtmika vAraseA che. pustakanA 51 lekhAmAMthI ATha lekha keTalIka mahAna vyakti viSenA che. zrImad rAjacaMdra, munizrI satAla, jayaprakAzajI, DhebarabhAi, kasturabhAi lAlabhAi, 5. sukhalAlajI, leDI premalIlA ThAkarazI ane zAntiprasAda jaina uparanI emanI noMdhA e vyakitaonA vyakitatvanu hAda' pakaDe che. e vyakti aMgenI pracalita ukitaonA punarAvata'namAM emane rasa nathI. sAhityamAM paNa cImanabhAi binalokapriya thavAnA bhAge ke samaya sAthe nahi cAlanArA gaNAvAne bhAge paNa potAne prAmANika mata vyakata karatAM acakAyA nathI. maNilAla nabhubhAinuM AtmavRttAMta ane maitreyIdevInu 'na hunyate' vAMcIne emaNe je pratisAda ApyA che te Anu pramANu che. henarI milara viSenI emanI noMdha (sAhityanuM vAMcana) paNa emanI nikhAlasatAne namUne che. hAralAla gAMdhI' pustaka viSe emaNe pragaTa karelA vicAro (eka manovaijJAnika samasyA) ApaNane paNa vicAragrasta karI de che. aMgata AcAra ke vyavahAra viSe paNa pAtAnA mananI vAta cImanabhAI spaSTatAthI kare che. tapazcaryAM ane 'utsava' lekhamAM pete jaina muni rAmayadrajInA 79 upavAsanA pAraNAne prasa Mge surendranagara kema gayA ane jene keTalAka lekTa khATA khaca kahe che, tevA prasaMgamAM zA mATe bhAga lIdheA te praznanA prabuddha jIvana' dvArA jAhera uttara ApyA che. emanA valaNa sAthe vAcaka saMmata thAya ke na thAya, paNa emaNe tA jarAye dilacArI sivAya peAtAnuM valaNa rajU karyu che. aMgata prasaMge kaiM anubhavA uparAMta paNa aneka sAmAjika tAttvika prazne viSe temaNe UMDuM', svata tra, ApaNune vicAravA prere tevu ciMtana pragaTa karyuM" che, kAi paNa vicArapremI mANusane A pustaka vicArAnI khANa jevu lAgaze garavI gujarAta', laMDanamAMthI sAbhAra) O
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ - tA 1-7-84. prabuddha jIvana 'mizra sarakAra : eka vikalpa' * saMkalanaH cImanalAla ema. zAha-kalAdhara zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanA upakrame zukravAra, kahyuM ke dezamAM mizra sarakAra Ave ane janatA pakSanI jevuM tA. 15-6-'84 nA sAMjanA 6-15 kalAke "graMtha' nA taMtrI pharI bhaMgANa thAya te zuM? sArI-niSThAvAna vyakitaone zrI yazavaMta dezIne mizra sarakAra : eka vikalpa' e ApaNe cUMTI kADhavI joIe. mizra sarakArane prayoga saphaLa viSaya para vArtAlApa javAmAM AvyA hatA. thAya te ja, lekazAhI TakI zakaze. emaNe kahyuM ke "Aje bhAratanuM rAjakAraNa evA nAjuka saMdhanA maMtrI zrI ke. pI. zAhe jaNAvyuM hatuM ke tabakakAmAM che ke vartamAna samayamAM je cUMTaNIo thAya, te dilamAM rahelA bhayane khaMkherI nAkhe ane khumArIthI AgaLa kegreisa (AI) bahumatI nahi meLavI zake. sAthe virodha pakSo Ave. daMbhI ane svAthI lokonI ToLAe A dezano sArI evI beThake meLavI jaze, ane A badhA virodha pakSe kabaje lIdhe che tenAthI dezane bacAvavA sArA prAmANika , ekatra thai mizra sarakAranI racanA karI zakaze. kAryakarone AgaLa lAvo. sane 1967mAM bhAratanAM judAM judAM rAjyamAM jemake kerala, pramukharathAnethI zrI amara jarIvAlAe belatAM jaNAvyuM pazcima baMgALa vagere rAjyamAM . mizra sarakAra astitvamAM hatuM ke cUMTaNI Ave te dezamAM mizra sarakAra sivAya koI AvI ane temaNe sAruM zAsana karyuM. gujarAtamAM janatA vikalpa hAla jaNAtuM nathI. mizra sarakAra sArI rIte zAsana maracAnI zrI bAbubhAInI sarakAre nadhipAtra kAmagIrI bajAvI karI zakaze. dezanA virodha pakSe ekabIjAnI haju vadhAre hatI. 1977mAM kendramAM Avela janatA pakSanI sarakAra Ama najIka Ave tevAM caDhe gatimAna thaI rahyAM che. zrI jayaMtibhAI jae te judA judA pakSanI mizra sarakAra ja hatI. bhinna jagAbhAI ane zrI araviMda dezIe paNa A viSaya para bhinna vicArazreNI dharAvatA A pakSe eka na rahI zakyA maMtavya vyakata karyA hatA. , . ane temanI AMtarika phUTaphATathI A sarakAra tUTI te dezanI pramukha zrI amara jarIvAlAe zrI yazavaMta dozIne kamanasIbI gaNAya. sukhaDano hAra paherAvI svAgata karela. prAraMbhamAM zrI vizvamAM kAMsa. 5 jarmanI, ITAlI, jApAna vagere dezamAM , sukhevabhAI ema. zAhe 'yazavaMtabhAIne paricaya Apyo mizra sarakArane prayoga thaze ane te kapriya banyA. hatA ane zrI ke. pI. zAhe AbhAra mAnyo hato. : "kaI paNa rAjakIya pakSanA kAryakaromAM nirAzA-hatAzA utpanna thAya te pakSanuM astitva bhayamAM AvI paDe che. sa gha samAcAra 195ra mAM eka samaya evo che ke gujarAtamAM prajA samAjavAdI pakSa kogresane vikalpa banI zake teTalI zakita dharAvate % dAdara skUla phora dha blAInDanI mulAkAta : hatuM. i. sa. 1964 nA arasAmAM zrI azoka mahetA, saMghanA maMtrI zrI cImanalAla je. zAha, "premaLa jyoti'nAM izvarabhAI desAI, jazavaMta mahetA, sanata mahetA jevA A saM ke zrImatI nirakhena zAha ane zrImatI kamalabena pakSanA kAryakaro nirAza banI kAMgresamAM pravezyA. pariNAme pIsapATIe A saMsthAnI maMgaLavAra, tA. 19-6-84nA A zakitazALI pakSanuM gujarAtamAMthI astitva ja bhuMsAI roja mulAkAta lIdhI hatI ane 50 prajJAcakSu bahene eka gayuM. sattA mATe pakSa teDanArAone eka rIte joIe te varSa mATe dattaka lIdhI hatI. A bahenanA zikSaNa Adi A dezamAM toTo nathI. rAjakAraNanI svacchatAne AvA leke ja kharca mATe rU. 15000 no ceka 'saMdha" vatI zrImatI vadhu kaluSita ane gaMdI banAvatA hoya che. maMjulAbena zAhe arpaNa karyo hato. zrI cImamalAla je. zAhe ' vartamAna samayamAM dezanA nAgarikoe have vadhu jAgRta prAsaMgika vakatavya rajU karyuM hatuM ane zALAnAM AcAryA rahevuM ghaTe. jAgRta nAgarika ja A dezanI lekazAhI TakAvI zrImatI smitAne AbhAra mAnyo hato. A prasaMge esa. zakaze. dezamAM mizra sarakAranuM zAsana Ave te koI paNa esa. sI.mAM uttIrNa thayela 6 prajJAcakSu bahenane pAritoSika khaMcakATa vinA tene vadhAvI levuM joIe.' ApavAmAM AvyAM hatAM.. A viSaya para bolanArA anya zretAo paikI mAcha myu. * cilDransa hemanI mulAkAta: korporeTara ane "saMdhanA pustakAlaya-vAcanAlayanA utsAhI zanivAra, tA. 16-6-84nA roja saMdhanA maMtrIzrI maMtrI zrI harIlAla gulAbacaMda zAhe kahyuM hatuM ke mizra sarakAra cImanalAla je. zAha, premaLa jayoti'nAM saMyojaka zrImatI sAruM zAsana karI zake tene jIvatA jAgatA dAkhala ni rakhena ane zrImatI kamalabene pIsapATI. saMghanI kArobArI muMbaI myu. koraporezana che. keraperezanane vahIvaTa janatA - samitinA sabhya ane eka vakhatanA ghATakopara vibhAganA pakSa, bIjepI, gesa (esa.) ane zivasenAe saMyukata rIte korporeTara, zrI haribhAI zAha ane sAmAjika kAryakara zrI ' karyo hato, ane te khUba ja prazaMsApAtra banyo hato. naTubhAI zAhe cilDransa hemanI mulAkAta lIdhI hatI. A ' "saMdhanA maMtrIzrI cImanalAla je. zAhe jaNAvyuM hatuM prasaMge cilDransa homanA vidyAthIone karI ApavAmAM AvI ke mizra sarakAramAM mane zraddhA nathI. koI eka ja pakSanI hatI. A kerInI prabhAvanAmAM zrI nAnajIbhAi (bacubhAI) ne sarakAra sAruM zAsana calAvI zake. maha6 phALo hate. cilDransa temanA gRhapati zrI kulakaNIe 'abhyAsa vartuLa'nA saMjaka zrI sudhabhAI ema. zAhe saunuM svAgata karyuM hatuM.
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 prabuddha vana ane upakRta upakArI ApaNa' karyu. vana kAre kAne gamaze athavA nahI game ! te maLavu muzkela che. mAnavInuM mana evuM vicitra ane avaLacaDu che ke enA vata'na viSe anumAna karavAmAM jokhama che jyAtiSInI AgAhI ke havAmAnanA vartArAnI mAphaka kyAre e khATu Thare te kahI zakAya nahIM! apakAra karIne mAsa aNumamA vaherI le e samajI zakAya evI bAbata che. paratu aNugamA vaheArI levA mATe e ekamAtra kAraNu to nathI ja. mAnahAni, svAyamAM ADe AvavuM, tejoSa, ati nikaTatA Adi ghaNAM spaSTa ane samajI zakAya tevAM kAraNA che. mA badhAM uparAMta gheADI navAi lAge evI eka vAta cheH kyAreka upakAra karavA jatAM paNa AvA anatha thai jAya che, kAi vyakita para ApaNe upakAra rIe chatAM ya ApaNe jene rASa vaherI laie e jhaTa gaLe Utare evI vAta nathI. paraMtu irSyA, dveSa, mahattvAkAMkSA, tejovadha Adi bhAkhatA jema anyanI ti dA karavAnuM kAraNa che tema kASThanA para upakAra karavAthI emanI thatI svamAnahAni, ke dhavAtA aham paNa e mATenuM eka kAraNa che. ahI' mane sva. IzvaracaMdra vidyAsAgaranI eka vAta yAda Ave che, jemAM A khAmata emaNe sUcaka rIte kahI che. zvaracaMdra vidyAsAgarane kAie pUchyuM : 'eka sagRhastha kema ApanI bahu nidA kare che? pratyuttaramAM emaNe kahyuM : 'me'emanA para evA kAi upakAra karyAM hAtha evuM mane yAda nathI.' ryAM, doSa, mahattvAkAMkSA, tejovadha, svamAnAni AdinA kaLaNamAMthI manane bahAra kADhavuM e khUba ja kaparuM kAya che. ApaNe tyAM AtmakathA lakhavAnA rivAja nathI. enI pAchaLa eka saskAra che. kAi eka kAmamAM eka vyakitamAM doSa jaNAya to DhAMkavA, enI ekha khullI na pADavI; tenAmAM gApita rahelA sadguNA kema vikase evA prayatneA karavA; e prakAre Ama thatuM hoya tyAre ke tyAra bAda khA kAmagIrI tenA kharA svarUpamAM jo kAi jANe ane e vAta phelAya te mULa prayatnanA hetu mAryAM jAya. eTale sAmI vyakti game teTalI asAmAjika pravRtti karatI hAya tA paNa tenuM svamAna jaLavAya, tenA ahaMbhAtrane AMca na Ave e rIte te ApameLe sad-mAge... vaLavA prerAya evuM ApaNu' vatana hAvu joie, evu sAmAjika vAtAvaraNu, evI sAmAjika AkhAhavA hovI joie. evA saMskAra ApaNune gaLathUthImAM maLyA che. mAnavI pAte mAnavI pe` jIve ane bIjAne te rIte jIvavA prere ane e vAta chAnI rahe enI Ara majA che. vartamAna samayamAM ke. bhUtakALamAM pUratA prayatnA chatAM mAnavInA hRdayanuM parivata na thayuM nathI ke thatuM tathI tenuM kAraNu ahIM paDeluM che, jAheramAM ke samAjamAM UtarI paDayA nA bhAva ApaNA pragaDha-apragaTa vatanathI sAmI vyakitamAM sAMnta thAya te lAkha upAya chatAM badhuM Thapa thaI jAya che. ApaNe ene rASa tA vaherI laie chIe eTaluM ja nahi, paraMtu dhyeyasiddhi pazu thatI nathI. mAnavIne sudhAravAnI, ene sAcI dizAmAM vALavAnI ane vikAsanA paMthe mUkavAnI vAta enA lAbhamAM hovA chatAMya e vAta bahAra paDavAthI ke pADavAthI thatI svamAnahAninA kAraNe Ama bane che. kRtajJatAnI bhAvanA khIlI pannAlAla 2 zAha tA. 17-84 na heAya tevI agara evI bhAvanA khIlI hoya chatAM ahambhAvanA kAraNe nikhAlasapaNe evI kRtajJatA svIkAravAnI mAnasika taiyArI na hovAnA kAraNe tevI vyakita Avu. vatana kare te saheje samajI zakAya tevI khAkhata che. jenI AtmakathA ke jIvanacaritra lakhAya tevI vyakita teA AvA keTalAya saMdha'mAMthI pasAra thai hoya. enuM yathAtatha Alekhana thAya ane evA sauMdha'nI sAmI vyakita jIvaMta hoya teA enA pratye vyApaka abhAva thAya ane jIvaMta na heAya tA emanA vaMza-vArasadArAmAM paraspara verabhAva pragaTa thAya evI saMbhAvanA lekhAya. satpravRtti karanAra tA potAnA nijAnaa khAtara e karatA heAya che. eTale AvAM badhAM kAraNeAsara caritrAlekhana nahIM thatuM hoya ema mAnI zakAya. alabatta, evA yathAtatha AlekhanathI kAine satkramanI preraNA maLatI rahe evA hetuthI jIvanacaritrA ane AtmakathA lakhAya e jarUrI gaNAya. paraMtu ethI thatA lAbha karatAM sUkSma rIte geralAbha thavAnI sa'bhAvanA vizeSa manAya che. sva. cImanalAla cakubhAi zAhane emanA pacAsa varSa jeTalA jAhera jIvananA dIdha'kALanAM saMsmaraNeA lakhavAnI, A lekhakanI jema zreNI vyaktie vinatI karI hatI. jAhera saMsthAomAM kaTAkaTI sarjAya e veLAe kAMka hiMmatathI, kayAreka kaLathI, kayAMka mutsaddIgIrIthI, koi vakhata samajAvaTathI grAma lIdhuM hoya evA prasagA ane anubhavA bhaviSyanI peDhIne upayAgI thAya e hetuthI AvI vinaMtI karI hatI. paraMtu sva. cImanabhAie evu Alekhata karavAnI spaSTa anicchA darzAvI hatI. enI pAchaLa, upara meM AlekhI che tevI bhUmikA harI evu' A lekhakanu' adhIna matavya che. upakRta vyakti potAnI kRtajJatA jAhera kare evI bhAvanAthI upakAra karavA kAi nIkaLe teA tenA kAi kAmamAM bhalIvAra hAtA nathI. upakAra karanAra pote karelAM satkRtyonI samAjamAM jAherAta karatA kare te upakRta vyakita svamAnahAnithI enu vAMku khAlatA kare. mAnavIya gaurava jALavavAne badale ApaNuA vyavahAramAM, rojI dA jIvanamAM, kuTuMbamAM ke samAjamAM upakAra karanAra vyakita mane jazarekhA nathI' evI phariyAda kare tA samajavu ke te pote karelAM satkAyanA anei'zuM ghaTArava karatA kare che, mAnavInI AvI vRtti-pravRttithI ja ApaNAM kauTu'bika, vyAvahArika ane sAmAjika sabaMdho taMga thayA che, thAya che. saMjogavazAt, vakhAnA mAryo muzkelImAM AvI paDelI vyakitane anyanI sahAya levI paDe e enI lAcArI che. eTale emane karela sahAyanAM kAryoM geti rahe e prucchanIya che. ApaNAM zAstrAmAM jamaNA hAthe karelu dAna DAkhe hAtha paNa na . jANe e rIte karavAnuM kahyuM che te sUcaka che. upakRta vyakti potAnI kRtajJatA jAhera kare te ThIka, na kare te evI apekSA anatha karanArI che ema samajavu RRTe, upakRta vyakti saMjogA ane muzkelIthI gherAyelI hAya che. e kRtajJatA vyakta na karetAe kSamya che, jyAre upakAra karanAra vyakti pote karelA upakAranA DherA piTAve te! te samAjanA vAtAvaraNune pradUSita kare che ane e kSamya nathI. kAraNu, e samaju ane javAbadAra mAnavI che. sayamapUrNAMka, vivekapUrva'ka vartavuM' e enI pharaja che. 8
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-7-84. prabuddha jIvana (pRSTha 50thI cAlu) dharamapura AdivAsI vistAra kendra dharamapuranA AdivAsI vistAramAM sarvAgI vikAsa mATe saM' nAkhelI TahelanA pratyuttaramAM udAradila dAtAo taraphathI atyAra sudhImAM rUA. 154,000/-nAM vacane maLyAM che. e pikI "saMghe tA. 2-5-'84nA roja enA phAunDenTa dvArA mokalI ApyA che.. - A vistAramAM hAtha dharAyelI kAryavAhIne ahevAla enADe phAunDezananA zrI bipinabhAI saMdhANIe budhavAra tA. 20-6-84 nA roja "saMdhanA kAryAlayamAM maLela upasamitinI beThakamAM rajU karyo hato. emaNe vigate Apela ahevAlathI upasamitinA sabhyone saMtoSa thayo hato. varasAdanI mosamamAM anya kAma thaI zake tema na hovAthI vaidyakIya sAravAranI kAryavAhI hAtha dharavAnuM A beThakamAM nakakI karavAmAM AvyuM che.. ane hAla turata rU. 10,000/A pravRttimAM kharcavAnI maMjUrI ApavAmAM AvI che. aA pravRttinA anusaMdhAnamAM "saMdhanA cAreka pratinidhio tA. 6 ane 7 julAInA roja A vistAranI mulAkAta leze. A pravRttine vadhu ne vadhu Arthika sahAya dvArA sAhI ApavA saune premALa vinaMti che. - maMtrIo cImanalAla je. zAha ke. pI. zAha mAMga gAMdhIyuga AvyA pachI vadhu spaSTa thAya che. gAMdhIjInA patrakAratvamAM nathI aMgrejonI bIka ke nathI samAjanA rUDhicusta tane Dara. strIonI paristhiti vize gAMdhIjI pitAnA akhabAromAM avAranavAra lakhatA e jANItI vAta che, strI-sAmayike: paraMparAgata strI--sAmayike ApaNe tyAM gaI sadIthI cAlatAM AvyAM che. A sadInI zarUAtamAM "suMdarI sudha bahAra paDatuM hatuM, trIsInA dAyakAmAM suratathI "strI zakita" thoDo vakhata bahAra paDayuM. svAtaMtryottarakALamAM "gRhamAdhurI' nIkaLyuM ane strI', vagere cAle che, "sudhA' baMdha thaI gayuM, A ane AvAM sAmayikomAM prAraMbhathI keTalIka prathAo cAlatI AvI che, jemAM be mukhya che. eka e ke strI eTale patnI ke mAtA athavA to kauTuMbika vyakita evI vyAkhyA ane tethI utpanna thatA strI pratyeno abhigama ane bIjI prathA te A abhigamathI utpanna thatI viSaya pasaMdagI jemAM vAnagI, zaNagAra, gharasajAvaTa, kauTuMbika prazno vagere mukhya rahe che. jayAre strIo navI navI vAMcatAM zIkhI hatI e jamAnAmAM kadAca A badhuM gya haze. kAraNa ke vAMcanAra badhI ja strIo upalA varganI gRhiNIo hatI. ane emanI zikSaNa ane sAmAnya jJAnanI kakSA ochI hatI. ApaNe puruSane mAtra pitA ke pati ke kuTuMbIjana tarIke nathI lekhatA paNa nAgarika ke vyAvasAyika ke evA anya tothI oLakhIe chIe tyAre strI mAtra putrI, patnI, bahena, mA vagere tarIke nahIM paraMtu eka vyakita tarIke lekhAvI joie, kaI paNa viSaya enA rasano viSaya che jo ene rasa paDe e rIte mukAya che. - keTalIka strI-sAmayike have samayane raMga oLakhI duniyAmAM banatI ghaTanAo ane temanI strI jIvana para paDatI asara vize kALajIthI lakhavA mAMDayAM che ane emaNe pitAnI saMpAdakIya nIti paNa badalI che. marAThImAM "zrI" ane aMgrejImAM "ijha vIkalI' emAM mokhare che. janasAmAnya patrakAratva ane strIonA prazno: ahIM eka khAsa vAtanI nadhi levI joie ke. purUSa mAlikanAM ane puruSa saMpAdakaeN dvArA calAvAtAM akhabAro strIonA praznanI avagaNanA kare che ema have kahI zakAya nahIM. chellAM keTalAMka varSothI strIo para thatA atyAcAronI noMdha levI ane e sAme kaDaka saMpAdakIya nedha levI, taMtrIlekha lakhavA e kAma ApaNAM akhabAre ane emAM ya khAsa karIne prAdezika bhASAnI akhabAro karI rahyAM che e AnaMdanI vAta che, zuM strI-sAmayike strIonI bAbatamAM ATaluM ya nahIM kare ? svAtaMtrayasaMgrAmamAM bhAga lai sahabhAgI patrakAratvanI paraMparA baMdhAI che te cheDI strI-mukita saMgrAmanI avagaNanA karanArA strIsAmayike keTalIka vAra "taTasthatAne badale "tIre UbhA jue tamAzA' jevI bhUmikA bhajave che. sAbhAra svIkAra zrImanI jIvanasiddhi: De. sarayubahena Ara. mahetA, prakA. zreyasa pracAraka, zarApha mensana, prinsesa sTrITa, muMbaI-2, kiMmata jaNAvela nathI. eka: saMpA. tribhuvana vIrajI hemANI, kiM. rU. 225, vallabha DI. gAlA, guptA nivAsa, bhAu dAjI roDa, muMbaI-19 savamabhAvanA: saMtabAlajI, ki. 50 paisA, prakara.. mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira, haThIbhAInI vADI, amadAvAda, abhinava mahAbhArata : (bhAga: 1) zAMtilAla zAha, kiM. . 12, prakA. navajIvana mudraNAlaya, amadAvAda che abhinava mahAbhArata (bhAga-2): jitendra ThAkarabhAi desAI, kiM. rUA. 20 prakAzaka upara mujaba 4 saMtabAha patrasudhA-kAzIbenane : saM. aMbubhAI zAha, ki. rU. 7, navajIvana mudraNAlaya, amadAvAda * saMtabAla mArI mA " mIrAMbahena, kiM. rUA. pAMca, prakA. navajIvana mudraNAlaya, amadAvAda. e saMtabAlanI pjIvanasAdhanA (khaMDa 2): dulerA mATaliyA, kiM. rU. 20, mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira, haThIbhAinI vADI, amadAvAda-4.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-7-4 - parivartananI prakriyAmAM patrakAratvaH sI-samAnatAnI daSTie 0i senala zukala (saMdha yojita patrakAratva aMgenA parisaMvAdamAM rajU thayeluM vakatavya) - strI-samAnatA e samAnatAnA sarva sAmAnya siddhAMtathI sevAnuM mukhapatra "anasUyA' strI-samAnatAnA prazno uThAve che para nathI. samAnatAvAdI patrakAratvamAM strI-samAnatA patrakAratvane ane lavAjama bharavAthI e sau koI meLavI zake che. prakAra samAviSTa che. jayAM sudhI samAcAra eTale rAjakIya A prakAzamAM ke pravAsI', 'janmabhUmi athavA ghaTanAnAM ahevAla ane TIkATippaNa mAtra mukhyatve rahe "gujarAtamitra'mAM cAlu thayelI ' che tyAM sudhI janasAmAnyane lagatA samAcAranI avahelanA strI-mAnatAnI kaTAromAM strIonI ghaTatI jatI vastI (bhAratamAM dara hajAra puruSe mAtra thAya che. samAjane lagatI bAbata gauNa gaNAya che tyAre aDadhoaDadha samAja eTale ke strIone lagatI bAbato paNa 935 che, je duniyAnA kamathI UMdhuM che, mAtra cAra ja dezamAM AvuM bane che.), strI ane kAnUna, bekArInI samasyAmAM patrakAratvamAM agrakrama pAmatI nathI. vadhArAnuM duHkha e che ke strIonI vadhu viSama sthiti, baLAtkAra, daheja vagere viSe tyAre bIjA prakAranI samAnatA-vargabheda, jJAtibheda, raMgabheda, mAhitI Ape che ane strIvirodhI anyAya ane atyAityAdine dUra karanAra samAnatA-kendramAM rakhAya che tyAre paNa cArAnAM mULa kayAM che te darzAvatuM vizleSaNa kare che. strI-samAnatAnI vAta mAnya rakhAtI nathI. - vAstavamAM strI-samAnatAnI daSTie parivatananI prakriyAmAM : : ' strI mukitavAdI patrakAratva bhAratamAM 1977 pachI astitvamAM patrakAratvane jovuM hoya te 1947 pahelAM ane pachI nahIM AvyuM che e sUcaka che. strI-mukti AMdolana ane bIjAM mukita paraMtu 1977 pahelAM ane pachI e rIte mUlavavuM paDe. mAMdelanane saMbaMdha che. svataMtratAne pavana vAya che ane mukitanAM gANuM gavAtAM hoya, sattAkharInA sAmanA thatA hoya strIviSayaka patrakAratvano itihAsa: ane samAnatAne puraskAra thato hoya tyAre strI mukita gujarAtanuM prAraMbhika patrakAratva pratibaMddha patrakAratva che ane AdelanakAre ane strI-samAnatAvAdI patrakArono sUra emAM pratibaddhatA sudhArAvAdIonI che. narmada, karasanadAsa saMbhaLAya che ke ApaNane mukita ane samAnatA upalabdha che mULajI, kAbarAjI vagere sudhArake e "dAMDiye", "satyaprakAza', ke nahIM ? ghaNuMkharuM e upalabdha nathI ja hatAM. evAM rAsta gophatAra' vagere prakAzamAM saMsArasudhArAnA eka udAharaNathI itihAsa bharapUra che. amerikana svAtaMtrya bhAga tarIke strIone prazna sahAnubhUti ane samajathI saMgrAmamAM strIpuruSa bane laDyAM ane AjhAdI pachI matAdhikAra uThAvyo che. strIo mATenuM paheluM prakAzana "strI bedha" anya puruSone-kevaLa garA puruSane. amerikAmAM AMtayuddha eka trIsa varSa pahelAM zarU thaI gayeluM. vakhate ane enI agAunA dAyakAomAM aneka strIoe gulAmI nAbUdInA saMgrAmamAM bhAga lIdho hato ane jokhamo A uparAMta strI tema ja samagra samAja mATe mahattvanI kheDI dakSiNanAM gulAmone chUpI rIte keneDA bhAgI javAmAM ghaTanA banI hoya te te e ke 1891mAM baherAmajI malabArI madada karI hatI. AMtarayuddha pachI dasa varSe kALA puruSane ane kezavacaMdra sene akhabAranA mAdhyamane pracaMDa upaga matAdhikAra maLe paraMtu gorI ke kALI eke strIne nahIM ! karI tathA bIjI ghaNI rIte laData ApI kanyAnI lagnavaya dasane sujhAna bI. enthanI ane bIjI strI--samAnatAvAdIoe badale bAra varSanI kAnUnI TheravAvI. kanyAne ATalI moDI . patrakAratvamAM AM samaye jhaMpalAvyuM. puruSa kendrI pitRsattAka paraNavavI e zAstranI dRSTie Tu che evA matanA sanA tanavAdIone ocho virodha nahote. strIvidhI dharma . mUlyothI piDAtAM akhabAre emane pitAnI samAnatA ke bIjI eke vAta lakhavA detA nahotAM. bhAvanA" te satI ane dUdhapItInA rivAjo gerakAnanI gaNyA tyAre paNa dubhAI hatI enI karasanadAsa mULajIe chellAM pAMca cha varSamAM A prakAranuM nArIvAdI patrakAratva satya prakAzamAM nedha lIdhelI che. astitvamAM AvyuM che, jemAM viSayavaividhya sAthe strI samAnatAnI dRSTie lakhavAnI prathA che. A patrakAra stroe tyArabAdano ItihAsa kAMIka vicitra che. rASTraprema ane samAja - rojiMdA chApAM-sAmayikomAM lakhe che, cIlAcAlu strI premamAMthI agrakrama kene Apa enI koIka kAraNa vagaranI vimAsaNa sAmayikomAM navA prakAranA lekhe lakhe che, ane samaMgasUtra che. jene pariNAme rASTrIya svAtaMtrya mATe jeo uddAmavAdI che - nArIvAdI prakAzane paNa bahAra pADe che. prathama strI muktivAdI te strI-svAtaMtrya sahita sAmAjika sudhArA mATe rUDhicusta che . sAmayika marAThImAM bAyajhA' bahAra paDayuM, tyAra pachI thoDA ja ane rASTrIya laDatamAM je madhyamamAgI ke echA gAtazIla samayamAM aMgrejI ane hindImAM "miniTa neTavaka" AvyuM, ane jUnavANI che te sAmAjika sudhArA mATe ugra laData je chaeka aMka pachI baMdha paDyuM. te pahelAM A baMne bhASAmAM Ape che. deza ane samAja e be parasparavirodhI nathI mAnavI' zarU thaI gayeluM, atyAre kalakattAthI "sabaLA' baMgA- . ane e bannemAM svAtaMtraya ane samAnatA hovAM joIe e * gaLImAM ane paTaNathI "apanI AjhAdI ke liye' hindImAM bahAra paDe che. gujarAtImAM eke AvuM sAmayika nathI paraMtu (anusaMdhAna pRSTha 49) mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAra : bI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. rAta, saMbaI 400 004. Te. naM. 3pa0ra6 : mudasuspAna na prinTa, jagannAtha zaMkara zeTha reDa, giragAma, muMbaI - 400004,
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ Bogd. No. MA. By/Sonth 54 Aleonce No. 1 37 prabuddha jaina'nuM navasaMskara vaSa: 46 aMka: 6 prabuddha jIvana 2 thatA game eTale mana kI javAne A vAta ne sArI che ke che. baI tA. 16-7-84 chuTaka nakala rUA. 1-00 ' muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra : pAkSika vArSika lavAjama rU. 20/ paradezamAM era meIla $ 20 PS 12 sI meIla 6 15 daka taMtrI ramaNalAla cI. zAha mUThI UMcero mAnavI nirubhAI desAI mUThI UMce mAnavI vaheMta vaheMta UMce thato gayo tyAM dAdAne hospiTalamAM khaseDavAnA samAcAra AvyA ane mUThI nIcerA mAnavIo UMDI khINamAM UtaratA gayA. eTale mana vyAkuLa thayuM. dAdA-pU. ravizaMkara mahArAja aSADhI bIjanA bIjA ja dAdAne hospiTala javAne A pahele prasaMga hate. divase, pavitra ramajhAnanA upavAsanA ane bIjanA divase bihArathI mAMdA paDIne AvyA ane ahIM hespiTalamAM dAkhala ciraMtaramAM bhaLI gayA. temanI asvastha tabiyatanA ane karyA, AMkhanA ane paganA oparezana karAvyAM. jayAre jayAre cAsaNathI berasada hospiTalamAM khaseDavAnA samAcAra jarUra paDI tyAre dAkatarI sAravAra levA, amadAvAdanI IspImanane khaLabhaLAvI mUkayuM tAlamAM dAkhala thayA. temanA hatuM. temane jovA javAne bhakata dAkatara mitre temanI vicAra te chellA aThavADi tapAsa karI jatA ane davAo thAthI thatuM hatuM. sUcavatA. page ekavAra ekanA ApaNe dAdAnI khabara badale be vAra oparezana karavuM kAhavA javuM joIe tevo paDayuM. te pachI thoDI cAlavAnI nimaLAne satata Agraha salAha maLI tyAre dAdA hatuM. be mahinA pahelAM te amArA mAlezagharamAM-mAliza dUradarzana mATe dAMDIkUcanuM rUpaka ghara emanuM priya sthAna-paganI phayu tyAre cAsaNamAM temanI kasarata mATe lagabhaga roja Ave. mulAkAta lIdhI hatI. temane mAlizadharanA AkhA pAravArane tyAMthI ja sAthIo laine ame te pitAnA kuTuMbIjana ja -kanakApura gayA hatA. te ja gaNutA. mahAzivarAtrInI temanI divase be vAra jyAre maLavAnuM varasagAMThanA devase dAdAnI thayuM tyAre temaNe amArA sevA karavA mATe zrI badhAnA khabaraaMtara pUchayA budhAbhAI telI mANasane 'hatA. avAja maMda hatA paNa niyamita rIte mokale. smaraNazakita sateja, vAta A mahAzivarAtrIe dAdAnA vAtamAM meM muvALA zabdane janmadine budhAbhAIe AvI upayoga karyo. eTale tarata ja bheTa pAThavI hatI. koI koIvAra temaNe tene artha pUchyuM hatuM. muvALA e muchane paryAya dAdA mAlizagharanI-jemane emaNe kuTuMbIo mAnyA che che ema meM jaNAvyuM tyAre temaNe jUnI yAdanA AdhAre temanI - mulAkAte 5Na AvatA. ame te na jaI tenA bIjA artha paNa batAvyA hatA. zakIe paNa dAdA acUka AvatA, e eTaluM badhuM vAtsalya te pachI bocAsaNuthI mitre Ave ane dAdAnI tabiyatanA amArA badhA mATe hatuM. khabaraaMtara paNa Ave. ame praNAma kahevaDAvIe te amadAvAdamAM bImAra paDayA ane bahAra nIkaLavAnuM pAchA badhAnA khabara paNa pUche. temanI tabiyata hamaNAM kaMika lagabhaga azakya thaI gayuM. tenA thoDA divasa 5lAM ja sArI che. ane temanA avAjamAM paNa thoDI spaSTatA AvI dAdA ghera AvyA hatA ane haMmeza mujaba temane jamavAne meM Agraha paNa karyo. te ja divase temane tAva caDhaye ane che tevuM te aThavADiyA pahelAM ja tyAMthI AvelA mitroe jamyA vagara gheDa prasAda laI cAlyA gayA. dAdAnI amAro jaNAvyuM hatuM. gharanI A chellI mulAkAta hatI. pAchaLathI jayAre jyAre
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16- 4 O : ' maLavAnuM thayuM tyAre te paNa temane yAda eTale be cAsaNanI pespItAlamAM dAdAne sAravAra mATe, vadhI gayelA zvAsa mATe, khaseDavAmAM AvyA tyAre ema paNa thayuM ke dAdA Apatti vaTAvI jaze. pahelAM paNa A ja humalo thaye hatA ane gujarAta sarakAre dAktaronI khAsa TIma temanI sAravAra mATe mokalI hatI. tyAre temaNe kahyuM hatuM ke mane kAMI thavAnuM nathI. berasadathI sArA | thaIne te becAsaNa AvyA ane eka ekamI varSa gAMTha ame badhAe dhAmadhUmathI UjavI ane temAM pUre samaya hAjara paNa rahyA. dAkatarAnI salAha na hatI te paNa te pitAne maLavA AvelA vizALa janavRMdathI dUra rahevA icchatA na hatA. maMca upara khATalA para be kalAka sudhI cattA sUI rahyA. gujarAtane samagra gAMdhIsavakagaNu A mahAna gAMdhIvAdI vibhUtine aMjali ApavA nIkaLate thaye. bahAragAmathI paNa kAryakaro AvyA hatA. dAdAe te divase phaLanA rasane badale AgrahapUrvaka bAjarIne roTale dUdha sAthe lIdhuM hatuM. gerahAjara rahIne dAdA temanI amAnatA karavA IcchatA na hatA. pUrAM so varasa ane vattA ekaso divasa dAdAe karyo hatA. chellI ApattimAMthI teo ugarI zakayA nahi. jijI. viSA to pahelAM ya na hatI. jIvanabhara sadAya jIvavAnI IcchA temaNe sevI na hatI. mRtyunI IcchA paNa sevI na hatI. gaI bImArI vakhate te kahetA hatA ke huM sAme cAlIne mRtyu mAgavAne nathI, izvaranI IcchA haze tema ja thaze. jyAM sudhI A deha pAse izvarane kAma levAnuM che tyAM sudhI tene tyAga ucita nahi gaNAya.' badhI AzA, zraddhA, prArthanAne AkAra dhAraNa karI, lehInA pratyeka TIpe mananI icchAnI AMgaLI pakaDIne lebhanA sahAre doDavA lAgyA. tArIkha pahelIe savAre AkAzavANInA prathama samAcArapatramAM ja kitananI dhUnamAM A AkAra vilIna thaI gayo, savAre sADA cha vAge ja dAdAnuM vAgye thaMbhI gayuM ane reDiyee tarata ja te samAcAra vahetA karI dIdhA. mananI sUnI nagarInI, bhAMgelI bhIMta paranA chellAM bAMsaTha varasanA bhInAM smaraNAnA akSare mana samakSa vahevA lAgyA. eka svapna UMdhamAM ja tUTI paDe tevI hAlata hatI. tenA rajakaNe jIvanamAM eTalA badhA vyApta hatA ke tene parAvatA satranI sAMkaLa sAMdhavAnuM paNa dhaDIbhara kaThaNa thaI gayuM. cosaTha varSa pahelAM ATha varasanI kumaLI vaye temanA khoLAmAM besavAnuM sadabhAgya mane thayuM. bAraDolIthI gAMdhIjIe svarAjanA adilananuM elAna karyuM hatuM ane tyAM gujarAtanA tamAma cunaMdA sevake laDatanI taiyArI mATe ekatra thayA ' hatA. mArA pitAjI tyAM sarakArI mAmalatadAra hatA ane mane roja agiLI jhAlI bAraDolI AzramamAM laI jatA hatA. ane tenA kAraNe mahArAjane jevAne paNa mane lahAve maLyuM. temanA khaLakhaLa vahetA smitathI nAnuM bALaka te khuzakhuzAla thAya ane e rIte ekavAra emanA meLAmAM paNa besI gayo. mAthe hAtha pheravIne emaNe kahyuM ke moTo thAya tyAre laDatamAM jarUra Avaje. De dUra ja bAraDolInA AjanA vayevRddha AgevAna khuzAlabhAI paTela UbhA hatA. temaNe kahyuM ke Ane te huM saraghasamAM paNa laI javAne chuM. meM teemanA pitAne kahyuM che A chokaro amane suparata karI de. dAdA tyAre khaDakhaDATa hasyA hatA. tevuM ja hoya temaNe pIrasyuM che. dAdA, murakhI jugatarAmabhAI, svAjAnA sva. morArabhAInI pathArInI lagelaga ja mAruM bichAnuM AvyuM. roja savAre aTI banAvavAnI ane ke pATI vaNavAnI Ave tyAre, dAdA tenI samaja Ape ane ThA kema kAma ukelavuM te batAve. 1929mAM dA nAgapura satyAgraha vakhate pahelIvAra jelamAM gayA tyAre Adarza kedInuM biruda pAmyA hatA. dhANI calAvavAnI hoya ke sAphasakI karavAnI hoya, davAnuM hoya ke rasoI karavAnI hoya te dAdA samaya pahelAM kAma patAvI de. te vakhate jelare kahyuM: hatuM ke A Adarza kedI meM kadI joyo nathI. 1932nA, jelavAsa veLAe mane jelanA eka niyamabhaMga mATe zaNanA kapaDAM paheravAnI sajA thaI. pUrA be mahinA mATe mAtra zaNanAM kapaDAM ja paheravAnA kahyAM hatAM. dAdAe mAre nAma paDyuM sUbedAra. "tane have jelamAM kAI nahi satAve, badhA tArAthI Daraze' roja AvA ja premapUrva te mArI ane mArA jevA yuvAnonI saMbhALa le ane jAta jAtanI vAta kare. kekavAra rAtanA bahAra sUvAnuM thAya te AkAzamAM tArAonuM darzana karAve. amArI sAthe tyAre manamADa be kesanA AropI zrI madanamohana guptA. hatA. zrI guptAjI Aje "sararavatI'nA saMpAdaka che. dAdA mA temane ghaNo ahesAva, dAdA sAthe te hiMsA ahiMsAnI carcA karatA hatA. dAdA temane gAMdhIjInI ahiMsAne gamasamajAvatA. zrI guptAe pitAnA pustakamAM nANuM che ke bema ane hiMsAno mArga meM che , hoya te pU. ravizaMkara mahArAjanA pratApe. e ja vakhate jelamAM bIjA be vi5vavAdIo hatA. hamaNAM ja divaMgata thayelA jhAMsInA paMDita maramANeda ane bIjA yuvAna, zIkha viplavavAdI saccAsiMdha paramANaMdajI tyAre baDA cakakaranA separeTa selamAM baMdha hatA. dAdAne ekavAra temaNe saMdeze mele. ke mAre ApanAM darzana karavA che. dAdA tyAM paNa avAranavAra jatA. saccAsiMdha aThavADiyAmAM ekathI be vAra dAdAnI khAsa mulAkAte AvatA ane praNAma karI jAya. mAtra vilaptavAdIe ja nahi paNa jelamAM gunAo mATe pakaDAyelA dhArAe, bAreyAe, pitAnA mahArAjane page lAgavA AvatA. amAre varDana dharArA kAmane hatuM. ane e te dAdA tamAre ja. joIe che evuM haMmeza pUchI jato. A badhA veDanene ane kedIone dAdA mATe tyAre Adara. temanA ghaNAkharAnA kuTuMbIo te dAdAnA paricayamAM paNa AvyA ane temane e badhA mATe dAdAe kevuM kAma karyuM che tenI paNa vAta karatA. bahAravaTiyAonA viratAramAM temanA sevAkayane the khyAla paNa mane hate. te prasaMge ame temane pUchatA paNa kharA, namratApUrvaka e kahetAM ke temAM kAMi dhADa mArI nathI. temanA khamIrane the vaLAMka ApI zake tene mane AnaMda che. tyAra pachI te dAdAne ghaNIvAra maLavAnuM thayuM, 1933 thI mAMDIne 1940-41 sudhI ame garama samAjavAda daLa sabhyane, gujarAta prAMtIya samitine, sthApita AgevAnI sAme gharSaNamAM paNa AvavAnuM thatuM. dAdA amArI lAgaNInara, kadara jarUra karatA. e kahetA ke sAmAjika ane Arthika anyAya sAmenI laData taddana vAjabI che. paraMtu tamArI kAryAnidhi (anusaMdhAna pR. 59)
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-84 prabuddha jIvana vijaya kone? naciketAne ke yamano? 4kAntilAla zAha ' mAruM daDha mAnavuM che ke naciketAne ; prazna A pRthavI pRthvI para ja ane A maraNuzIla zarIrathI ja amaratA para ja A sthaLa zarIrathI ja mRtyune jItIne amara thavA meLavavAnI che. paraMtu AgaLa jatAM zrI araviMda pote ja Abata hate. yamane A vize kaMI gatAgama nahatI, tethI AvI zakayatA nakArI kADhe che. teo lakhe che, prANuzakita AnAkAnI kare che. upaniSanA RSi paNa e jANatA nathI jyAre sthaLa dehamAM praveze che - kabaje le che - tyAre A tethI batAvI zakyA nathI, ne upaniSada pUruM thayA pachI, bina- zakitane aMzataH jaDatattvanA niyamo lAgu paDe che. Ama 'jarUrI jJAnanI vAta karI che. zrI kRSNaprema eTaluM te svIkAre hovAthI potAnA e sthaLa svarUpane pitAnI samagra ane che ke naciketAne prazna che? (ahIMthI gayA pachInI sthiti) bAbata abAdhita zakita dAna ApI zakatA nathI. pariNAme te nathI. e makhvAcAryane havAle ApI detene artha "mukata zArIrika amaratA (physical immortality ) AvI thayA bAda' (athavA jIvatAM chatAM marI gayA bAda) jIvanmu- zakatI nathI." (pAnuM 519) AthI UlaTa pakSe jeela golDasmitha ratanI sthiti viSe naciketA pUche che evuM arthaghaTana (1892thI 1964) nAmanA eka Adhunika sAkSAtkArI puruSa-jeo re che. AvuM mAnIe te jijJAsu naciketA ekadama jJAnI vedAntanI mAphaka I ja sattA svIkArI, te eka ja mane banI gayo che ema mAnavuM paDe, uparAMta yamane jenI khabara thaye che evuM paNa mAnatA hatA-teo lakhe che, ApaNe nathI evuM jJAna e ApI zake ema svIkAravuM paDe. A jANIe chIe ke jIsasa mAmAnI amaratA sAthe sAthe ja sthULa zarIrathI amara thavAnI vAtane kRSNaprema hasI kADhe che dehanI amaratA paNa svIkAratA hatA; kAraNa teo enuM e ja (panuM 64), chatAM zAstramAM jemane cira jIvI kahyA che, temane zarIra laI sadehe kabaramAMthI UDI potAnA ziSyane pratyakSa 'kalekha karI lakhe che, "jagatanI badhI prajAomAM vinavI thayA hatA. vedAnta AvI amaratA svIkArI nathI. jImase yakitao viSe paraMparAgata mAnyatA jovAmAM Ave che. A pitAnA ziSyone kahyuM hatuM, jema tame mane jue che ke mane "aktioe pitAnA paramapitA sAthe abheda sAdhI lIdhe mAMsa tathA hADakAM che tema AtmAne hetAM nathI" (lukanI : hoya che, ane ahIM ja, A pRthvI para ja, vicaratA suvArtAH 24-29) 44 hoya che. evAmAM jIvana ApaNI kalpanAmAM paNa AvI mArI mukhya dalIla e che ke je sarvad ha7 nannA e zake nahi." (pAnuM 33, ahIM bhAvArtha Ape che.) hakIkata hoya je kaMi che ne dekhAya che te badhuM ja brahnA hoya, "upaniSadone abhyAsamAM vinobAjI lakhe che "kRtti te A deha paNa brahmA hoI maraNazIla kevI rIte hoI zake? ane -eTale kRtyoH avinAzI, avikArI ane amara hovo ja joIe. ApaNe mRtyuH maraNanuM maraNa e artha che, jIvananuM khUba jANItA zleka che ke maraNa, ema nahI" (pAnuM 49) * vaLI lakhe che, "zAMti e ja OMkAre pAsanAnuM sAdhana, svarUpa ane sAdhyuM hoI pUrNabhava pUrNamidaM pUrNIta pUrNa mudacyate / biSionA sarva tattvajJAnanuM e kendra che." (pAnuM 78) pUrNasya pUrNa mAdAya pUrNa mevAvaziSya te / / -vinobAjI vadhumAM lakhe che, "janake bharelI brahma pariSadamAM A mujaba pratyeka jIva, pradArtha, jaDa, cetana-adhuM ja -AtaM bhAga RSie maraNottara jIvana viSe e prazna pUchyuM pUrNa che. tyAre A zarIra paNa pUrNa ja hovuM joIe, ane hatuM ke "maraNa pachI piMDanAM savaMta brahmAMDamAMnAM tattva tethI amRtatvanuM adhikArI che-hovuM joIe. A prazna ja sAthe maLI jAya pachI AtmA kyAM hoya che te aMge naciketAnA manamAM hatuM evuM mane lAge che. yama tene uttara "bAvA gUDha viSayanI carcA samudAyamAM na thAya" ema ApI zakatA nathI, ApI zake paNa nahi, kAraNu ane hI yAjJavalkaya AtaMbhAgane laIne pariSadanI bahAra kAryakSetra maryAdita che. AvI vastusthiti hovAthI yamane gayA, ane tyAM AtmAnI AgalI gati aMge temaNe tyAMthI pAchA AvyA bAda naciketA pitAnuM zeSa AyuSya puSkaLa carcA karI evu upaniSadamAM varNana che." (pAnuM 80) puru karI mRtyu pAme ja che. e yamane tyAMthI yamanI maherabAnIne ApaNe te A carcA viSe kalpanA ja karavAnI rahI. paraMtu kAraNe pAcho Ave che. paNa aMtatogatvA vijaya yamane ja ApaNe yAda rAkhIe ke gAgI yAjJavalkaya ne kahe che, jenAthI thAya che, "huM amara na thAuM te laIne huM zuM karuM?" A uparAMta ko amArA prArthanAsamAjamAM ame gAIe chIe, badhI che paniSamAM ane bIjA upaniSadomAM vAraMvAra mRtyune tarI avadhi tyahAM lagI mati che taNI cAlaze; ethI pAra gaye javAnI, yamanA pAzamAMthI chUTavAnI ane amRta bhegavavAnI bahu bhrama thaze... eTale A viSaya ApaNI buddhinI maryAdAnI "vAta Ave che. eka hakIkta te spaSTa che ke yamanA pAzathI pArane samaja. mAruM eTaluM ja kahevuM che ke ApaNuM A deha ja baMdhAyelA che, mRtyu paNa dehanuM ja thAya che, tethI upaniSade bhale kahe kaNavid haoNva mavati ke maDato mati , "amaratA dehanI ja hoI zake. zrI araviMda AvI ja ke tatra travAsamAnu che...' vAta karatA lAge che. te lakhe che, "It is here. vagere vagere paNa ApaNe pratyakSa anubhava te gAtasthahi a, in this mortal life and body that immor gvo e ja che; ane vyAsa hoya ke vAlamIki, zrI tality must be won" (pAnuM 207) x bhAvArtha ke A * "upaniSadane abhyAsa' vinobA (1961), yajJa prakAzana, vaDodarA
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ -+-a... -- 5 prabuddha jIvana A ... tA. 167 . araviMda hoya ke ramaNa maharSi ke rAmakRSaNa heya badhA ja (traNa valI ane 48 zlekavALA) kAM te enA e ja vASie. kAma, mRtyu, nara cAra thI baMdhAyelA ke sapaDAyelA hatA; agara bIjA vedAMtIe ThaThADI dIdhe lAge che. ane badhA upara camano ja vijaya thayela che. () eka hakIkata nedhapAtra che. adhyAya pahelAnI pahela nadhiH-(1) kopaniSaddanA ghaNA zloka mane aspaSTa vallInA vIsamA zlokamAM naciketA pitAnI trIjI mAgaNI raju lAge che. keTalAka zleke kANu bole che te paNa barAbara kare che. tyAra pachI ADeka zlekamAM ADIavaLI vAte. samajAtuM nathI. zrI nAnAbhAI bhaTTo te mAtra trIjA bhAganA thAya che. 29mAM zlokamAM naciketA eka zabdathI potAnI mULa zla ke ja ApyA che, tethI e pustaka bahu madadagAra nathI. mAgaNI varNave che. chAparAya: A sAmpAya eTale ? ratmA - (2) naciketAnuM AkhyAna kadanA dasamA maMDaLamAM zlokathI pahelI vallI pUrI thAya che. bIjI vallInI sareArapaNa cheH "pitRlekamAM nivAsa karatA yamarAjanAM darzana karavA, che ane nI carcAthI thAya che. ne kAparAya nI vA. kumAra nAmane eka RSi jaI pahoMce che. te yamarAjane gurUde addhara laTakatI rahI jAya che. bIjI vallInA chA plekama sthApe che, mATe te kumAra yAmAyana gaNAya che. naciketA tenuM A sAkvAthane ulekha aAve che. na kAparAyaH pratisAra prasiddha nAma che' (veda paricaya pustikA pAMcamI, pAnuM 26, vAjU ane je A kAvaya ne samajatA ke jANatA nathI lekhaka viSNudeva paMDita). A jotAM paMDita sukhalAlajInI te pharI pharIne yamanA pAzamAM sapaDAya che ema kahyuM che, tyAre vAtanuM samarthana thaI zake. pachInA ja eTale sAtamA zlokamAM je varNana Ave che.. (8) naciketA bIjuM varadAna mAge che tyAre kahe che, avaLAyA miryo : vagere vagere te bAramAnuM che ema, "svargamAM bhaya nathI, zoka nathI, bhUkha-tarasa nathI, ghaDa5Nu nathI, ApaNe badhA bhASyakAro, bhASAMtarakAra, vyAkhyAtAoyamanI sattA nathI." ne tethI yama pAse svarge javAnI vidyA mAnIe chIe tathApi ahIM aramAnI vAta che evo koI pUrva mAge che. yama te zIkhave che; naciketA bahu jhaDapathI zIkhI nirdeza nathI. vaLI, upara ja sAvarAnI vAta AvI che le che, je joI yama prasanna thAya che. rA5ra e puliMgI zabda che; te bleka ane 8 jAya () A vidyA zIkhI lIdhA pachI naciketAne kaMI viSe ja che ema kema na kahevAya ? ane kAparAya eTale . jANavAnuM bAkI rahe kharuM? bAkI rahetuM hoya te eTaluM ja sadehe amara thavAnI vidyA" e arthe laI zakAya che rahe, ke upara gaNAvI te badhI siddhi mUA pahelAM ja sadehe paMDite vicAre. . kevI rIte maLe ? naciketAnI trIjI mAgaNI A lekamAM ja A viSayamAM jaina tattvajJAna zuM kahe che te jANavAnuM amRtatva bhogavavAnI hoI zake. badhA vAcakane gamaze. (5) kaThopaniSamAM be adhyAya che, darekamAM traNa traNa vallI che. jyAM pahelo adhyAya pUro thAya che tyAM ja A * Upanishads-Birth Centenary Library Vol. 12 upaniSad ane naciketAnuM AkhyAna samApta thAya che. ** Joel Goldsmith-Consciousness Unfoldings (zleka 16, 17) A pachI eka Akhe bIjo adhyAya * (1962), Citadel Press, N. J. pg. 176. ' ukaraDe UgyuM gulAbanuM phUla! 0 che. harIza vyAsa kahevAmAM AvyuM hatuM ke erissAnA mukhya maMtrI zrI chelle pAchA javA mATe nArAjI e vyakata karavAmAM AvI navakRSNa caudharI kAle savAre barAbara ATha vAgye patrakArone AzramanA saMcAlaka zrI parIkSitalAla kahe, "e ne harijana Azramane "hRdayakuMjamAM maLaze. prathamavAra e mukhya hAjara rahyA hoya evuM bane ja nahi! e cokakasa maMtrIzrInI hesiyatathI AvI rahyA hatA. eTale milana mATe AvyA haze, paraMtu tamAre bheTo ja nahi thaI zake che ? AvelA patrakAronA manamAM te rAjakIya bhabha ane DoLa samayapAlananA te teo bhAre himAyatI che ja.' sAmethI kahe damAma tathA kAronI vaNajhAra ja hoya ne? samaya vitAvavA vAmAM AvyuM ke, "ame ya samayasara hAjara rahelA ane mATe patrakAro Apasa ApasamAM gapasapa karI rahyA hatA. khUba khUba rAha joyelI ! paNa teo maLyA ja nahi samaya thaI gayo hovA chatAM e mukhya maMtrIzrI te padhAryA ja parIkSitabhAI kahe, "juo, hRdayakuMjanA oTalA upara keka nahotA!. lagharavaghara kapaDAMmAM mAthe kothaLo UMcakIne AveluM che hA, barAbara AThane Takore eka gAmaDiyA jevo mANasa, ane eTalA upara besIne, reMTiyo kADhIne koI kAMtatuM hatuM "hadayakuMjanA eTalA upara, kothaLe UMcakIne AvyA. kharuM? pelAoe kahyuM, "hA, eka gAmaDiyA je mANa khAdIne jhabhbho, dhotI ane dupaTTo tathA sAdA caMpala, e enA ame joke have khare! ane beThA beThA oTalA upara paheravezanI khAsiyata. lagharavaghara cAlate e caramAM utArIne, reMTiyo kAMtatA hatA! e ya ame joyeluM ? parIkSitabhAI, reMTiyo kADhIne, kAMtavA lAgyo. ane gAMdhIbhUmimAM rahelI kahe, "e ja hatA erissAnA mukhya maMtrIzrI navakRSNa caudharI virATa vibhUtine mANato cUpacApa e kAMto ja rahyo ane sAmethI pelAe kahe, "taddana gAmaDiyA jevA mukhyamaMtrI rasanA ghUMTaDA pIto ja rahyo ! ane te ya jAte ja sAmAnane kethaLA mAthe UMcakIne AvelA AzramanA saMcAlakone patrakAroe bIje divase phariyAda te ja? naryA reMTiye kAMtavAmAM ane cintanamAM ja vyasta * karI ke orissAnA mukhyamaMtrIzrI te padhAryA ja nahotA jANe kaI zaramALa vadhU hoya evA ja lAgatA hatA eTale mulAkAta thaI zakI nahi ! khUba khUba rAha joIne A te AkhuM keLuM zAkamAM gayuM, bhalA ! ane parI
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 167-84 kSitabhAI khaDakhaDATa hasatAM hasatAM kahevA lAgyA, gAMdhIvAdI mukhya maMtrI teA sAdAsIdhA ane zramaniSTha ja hoya ne ? tame AvI oLakhavAmAM ja bhUla karI pADaze. evA mane khyAla hota tA huM sAthe ja Avatane ' bhAratanuM parama bhAgya che ke mahAtmA gAdhIe rASTrane AjhAdI apAvI ane emanI vicAra paraMparAne ujjavaLa kare tevA beeka mukhya matrIe gujarAta ane essiAmAM jovA maLyA. gujarAtamAM-saurASTra rAjyanA mukhyamaMtrI hatA zrI uSkaragarAya Dhekhara, je sa`tra 'dekhabhAne nAme prasiddha hatA. ane khIjA te asthiAnA mukhyama'trI zrI navaSNa caudharI. tenAM dilamAM daridranArAyaNa, janasevA, svaicchi garIbI ane mAhAra tathA grAmasvarAjyanI gAMdhIbhAvanA rUMve rUMve ramatI hatI. ane yaza nIya vibhUtio hatI! ame gujarAtanA prasiddha keLavaNIkAra, sAhityakAra ane kavi-vivecaka zrI raeNzalabhAI mAMkaDanI zaherImAM aliyAbADA (ji. jAmanagara)mAM 'gaMgAjaLA vidyApI' UbhI karI hatI. sasthAonA grAnTa vagerenA kAgaLA sAthe ciThThI ApIne mane zrI DAlabhAI rAjakoTa mukhya maMtrI zrI DhebarabhAmprate seneTAriyama'mAM maLavA mekaklyA. vahelI savAre LavAnA samaya pahelAM tyAM paoNMcI gayA. mArA mATe emane maLavA e prathama ja praznoMga hato. eka kAkartAe cIMdhyA pramANe, khaMDamAM jAte kherA, kAi nahetu Tale bahAra AMTApherA kuravA lAgyo gheADIvAre eka sIdhAsAdA khAdInI 'DI ane dhAtI paherelA mANasa, sAMdhavAnA sAyA ane sUtaLI late AnyA. sarakhaTanA mUDAnA aranA paTTA tUTI gayelA hatA. je e sAMdhavA lAgyA! eka pachI eka mUDA le ane sAdhIne khAkhara goThavI de. ThIka ThIka samaya javAthI huM cai kaMTALyA hatA, eTale khaDamAM gayA. e paTAvALA haze. ema dhArIne meM pUchyuM, e ya bhAi! rAha joI joIne hu tA thAkI gayo chuM. A mukhya pradhAna DhebarabhAi kayAre Avaze ? marakatAM maratAM e kahe, - tekharabhASTane maLavuM che ne ? e DhebarabhAi ha. pAte ja chuM ! khese A mUDA upara! mUDAne savitA A mukhya maMtrIzrIne jone huM tyAM khAraNA pAse ja saDaka thai gayA! prema mesene? Azcaya'mAM kema paDI gayA che ?" kANu jANe khAkhaDI ja baMdha thai gai hatI! A mANase mukhyamaMtrI vizenI mArI AThamAThavALI 'Imeja' (pratimA)ne jANe bhAMgIne bhUkA karI dIdhI hatI ! dhIme dhIme khelavAnI meM hiMmata karI, mukhyamaMtrI thane tame Avu sAduM jIvana jIve che ane sIvaNakAma kare che ?" emaNe kahyuM, 'A aa aMdhI bApu (gAMdhIjI)nI dena che. mukhya pradhAna thayA eTale zu mAra e paTe lula maTI gAgodara kAma karIne jIve che, te 'ce thoDuMka kAma karu chu, emAM me' bhAre zuM karI nAkhyuM? sAmAnya mANasanA jIvana sAthe tAla meLavIzuM. tema ja bApu' kahetA hatA tevuM svAntya thaze! hA, vahIvaTI kAma ane mUDAne sAMdhavAnuM kAma-meunI mAre mana samAna 'mata che.' Ama kahIne te potAne reTiyA lane, eka caTAi upara khesIne, kAMtavA lAgI gayA. aliyAbADA ane vidyApIThanAM kAmenI vAtacIta karI ke tarata ja nedha lIdhI ane Teliphona karIne ane saciva pAse mekalIne, sapATAbhera kAma pa patAvI Apyu. Ajeya A gAMdhIvAdI mukhyamaMtrIzrI DhebarabhAine bhUlI zakAtA nathI. manamAM thAya che ke svarAjyamAM te AvA ja mukhyamaMtrIe hAvA joiene? prabuddha jIvana zrI navakhANunA janma i. sa. 1901mAM, agiyAramI navembare orissAnA kaTaka jillAmAM, jagatasi Mgapura pAse, kherAsA nAme gAmamAM, gokulanAtha caudharIne tyAM thayA hatA. pitA vakIla hatA. TanI rezamenzo kAlejamAMthI te bI. e. thayelA. pALathI I. sa. 1923mAM vadhu abhyAsa mATe baMgALamAM kalakattA pAse AvelA khAlapura, zAnti niketana'mAM gayelA, jyAM gurudeva TAgoranI vizvabhAratI ane sAMskRtika samanvayanI bhAvanAe jhIlatAM, zrI mAlatIdevIne paricaya lagnamAM pariNamyA. emanA vaDIlamandhe gepamancu caudharI ane ramAdevI caudharI sAthe AjhAdInI laDatamAM cai te sakriya bhAgIdAra banelA. gepabandhu tA erissAnA gAMdhI'ne nAme vikhyAta hatA kaTaka jillAnA tATikuMDAmAM sagaThita temaNe jamInadAro viruddha kheDUtane karIne ahiMsaka laData ApI hatI. i. sa. 1930 mAM mIThA satyAgraha nimite traNase svAta trya-sainika sAthe temaNe . aMgreja sarakAra sAme laData calAvI hatI. ane kArAvAse vAryAM hatA. i. sa. 1934 mAM AcAya narendra deva ane zrI jayaprakAza nArAyaNe sthApelA kaeNoNMgresa samAjavAdI phorama' mAM bhaLIne zrI bhAgavata pANigrahI sAthe orissAmAM ene pAyA nAMkhyA hatA. 1936mAM orissAnI racanA thayA bAda navabhAjI, dhArAsabhya tarIke, vidhAnasabhAmAM bhAre bahumatIthI cUMTAyA hatA. i. sa. 1938mAM rAjA sAme gadAjAta caLavaLa' calAvI hatI. ane dezI rAjya sAme prajA vatI dAda zAgI hatI. tevuM hAra leke sAthe cUMcara ane TekAnAlamAMthI rAjAnA trAsa sAme hijarata karI hatI ane aMgulamAM Azraya lIdhe! hatA. dezI rAjAonA rakSaNunI sAme emaNe prajA vatI bhAre UhApoha macAvyA hatA, vaLI 1940-42 nI 'hinda cheDA' laDatamAM, briTiza sarakAra sAme mavAja uThAvatAM emane jelamAM pUravAmAM AvelA. paraMtu A mAsa bAda chUTayA hatA. ane pharIthI 1942mAM temane cAra varSa' mATe kArAvAsa AvyA hatA. i. sa. 1946mAM pharIthI e vidhAnasabhAmAM cUMTAi AvyA hatA. ane zrI harikRSNa mahetAkhanI sarakAramAM mahesUlI pradhAna anyA hatA. paraMtu 1948mAM temanA putranuM mRtyu thatAM temaNe A sthAnethI rAjInAmu ApeluM. paraMtu De. mahetAkhanI vinaMtIthI temaNe nai tAlIma samiti'nA maMtrI tarIke keTalAka samaya sevAo ApelI. i. sa. 1950mAM DI. mahetA kendra sarakAramAM udyoga pradhAna anatAM, zrI navakhAmu erisAnA mukhya maMtrI banyA hatA. i. sa. 1950 thI 1966 sudhI teDye erissAnA mukhya maMtrI tarIke rahyA ane lesenAnAM aneka kAme karelAM. C paraMtu emane A rAjkIya sevAothI santoSa nahotA. eTale rAjInAmu ApyuM. ane sI pravRttimAM pU. vinAkhAjI sAthe joyA. vaDApradhAna zrI javAharalAla naherue traNeka aMgata patrA lakhIne temane kaoNMgresa pakSamAM pAchA pharavA mATe vinaMtI karI hatI, jene temaNe sAdara asvIkAra ka hatA. ane I. sa. 1956thI mAMDIne mRtyu paryanta vIkhAjI ane jayaprakAzajInAM bhUmidAna-grAmadAna ane grAmasvarAjyanAM kAmA dvArA sarvodaya samAja racavA mATe lekazakita jagADavA
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka' praha chAna tA. 16-7-84 mATe mathatA rahyA hatA. I. sa. 1959thI 1964 sudhI teo mATI khode, je. pI. pAvaDA vaDe mATI bhare ane navabAbu. sava sevA saMghanA pramukha tarIke kArya karatA rahelA. I. sa. tagAruM uThAvIne pALA banAve -A manohara dazya Ajeya 1975mAM kendra sarakAre kaTokaTI jAhera karatAM, tyAMnA mukhya vismarI zakAtuM nathI. zrI nArAyaNa desAI sAthe huM emane pradhAna zrI nandinI satpathInI sarakAre temane jelamAM pUryA hatA. maLavA gayela tyAre sahajabhAve abhivAdana thaI gayuM. mane kahe, baripADA jelamAM lohInuM dabANa ane lakavAnA humalAne Dictatorship of the Prolitariet-24'&lala flory kAraNe eka paga ane jIbha upara tenI asara AvI gaI karavAnI vAta mAse karelI che. e tyAre ja thaze jyAre hatI. barAbara tyAMsI varSa sudhI temaNe sakhata parizrama karIne, rASTrapramukha ane vaDA pradhAnathI mAMDIne eka caparAzI sudhI sau gAMdhI-vinebA-jayaprakAzane mArge ahiMsaka krAnti pragaTAvavA premapUrvaka yathAzakita zramane svIkAra karaze. sarvodaya samAjanA mATe bhAre puruSArtha karyo che. emanA sArA meM parivAranA avivezanamAM sAmUhika prArthanA, sAmUhika saphAI, sAmUhika katAI, pracaMDa puruSAthe lekazakitane orisAmAM sArA pramANamAM sAmUhika thAna vagerene sthAna hovuM ja joIe..vyakitagata jAgRta karI che, jene lIdhe teo prajAmAM atyanta priya sAdhanA ghaNI cAlI...have te sAmUhika sAdhanA cAlavI joIe. banyA hatA. aNuvidAnayuganI A mAMgane ApaNe jeTalA jaladIthI mukhyamaMtrIpade hatA tyAre ya sarakAra taraphathI maLatA samajIzuM teTale savodaya samAja jaladI thaze.' vaibhavavilAsane choDIne teo sAmAnya majadUranA vAsamAM ja - sadiya saMmelana nimite, ekavAra jayaprakAzajInI jhuMpaDImAM rahelA. sAdu jIvana, prAmANikatA ane janasevAne carcA karatA ame badhA beThA hatA, tyAM mAlatIdevI nAstA varelA teo prajAnAM sukhaduHkha sAthe samasaMvedanazIla mATe bolAvavA AvyAM. navAbu kahe, "ahIM laI Ave !" hatA. vidhAnasabhA ke pradhAnamaMDaLanI beThakamAM teo mAlatIdevI laI Avyo. eTale chApu pAtharIne kahe, "tamArI sAyakala savAra thaIne bhAga levA jatA. je naLa uparathI le ke pUrIone Dhagale kare ane karo bismillAha" mAlatIpANI bharatA tyAMthI ja mAlatIdevI pANI bharI lAvatAM. devIe hasatAM hasatAM nAstAne mIThAI sAthe pradhAnane maLatI tamAma khAsa sukha - suvidhAone sAmethI Dhagalo karyo. navabAbu kahe, "badhA bhedo choDIne sAthe tyAga karIne temaNe svaicchika garIbI svIkArelI. "bhUmiputranA khAIzuM-pIzuM ane kAma karIzuM tyAre ja vinobAjInuM bhUtapUrva taMtrI zrI prabodha cekasIne ghera eka kAryakrama nimitI peluM sUtra sadanAvavatuM. sadanamunavA varavIryavAva | sArthaka vaDodarAAvelA tyAre, bhojanamAM sAmethI bAjarInA roTalA ane thaze ne ? evuM nahi karIe tyAM sudhI kAnti kalpanAmAM kaDhI' jevuM sAmAnyajananuM bhojana banAvavA mATe pharamAIza havAmAM ja rahaze." karelI. bhojana vakhate temanI khuzI ane mastI Aje ya bhUlI AvA nimaMLa sevaka, aneka viSayanA vidvAna, rUverUMvethI zakAtI nathI! krAntikArI ane vicAra sAthe AcArane samanvaya sAdhanAra sevAgrAmanA sarvodaya saMmelanamAM bhAga levA AvelA hajAro zrI navabAbunuM jIvana saune mATe preraNArUpa nIvaDe. sadgatanA leke mATe temaNe "samUhazramane kAryakrama nideze. jene pavitra ane tejasvI AtmAne zata zata vandanA rAjakAraNanA vinobAjI, je. pI., zaMkararAvadeva, aNu sahastrabuddha, azAdevI ukaraDAmAM Ugelu e gulAbanuM phUla saune suvAsita kare che 3. AyaMnAyakama vageree biradAvela. vahelI savAre vinobAjI astu! sarva sAmAnya nAgarika dhAroH khATuM zuM ? a cetana AcAya - kama ke jAtinA bhedabhAva vinA bhAratanA tamAma zrI piTIe saiddhAMtika rIte pitAne aMgata abhiprAya nAgarikene lAgu pADI zakAya tevA sarvasAmAnya nAgarika ApatAM mAtra eTaluM ja kahyuM hatuM ke lagna, viccheda ane dhArAnI AvazyakatA viSe hamaNuM sArI evI carcA-vicAraNA vArasAnA prazno dunyavI bAbata che ane tene dharma sAthe cAlI rahI che samagra samAjane sudhArA mATe ane sAmAnya joDI zakAya nahi. tethI A pratAne sarvasAmAnya prajAnA lAbha mATe A bAbatamAM khullApaNuthI vAta thAya. dhArA heThaLa tapAsavA joIe, ane A bAbata kema kema tamAM kaMI ja khoTuM nathI. balake A khUba jarUranuM che. vacce alaga aMgata dhArAo hoya te samAjanA svAthyanA sAmAjika vikAsanA saMdarbhamAM A eka Avazyaka ane hitamAM nathI. temanuM kahevAnuM mAtra eTaluM ja hatuM ke samAja* sAcuM pagaluM che. A koI dharma ke kemane halakI pADavAnI zAstranA siddhAMtanI dRSTie paNa eka ja samAjamAM rahetI prakriyA nathI. paNa samagra prajAnAM utthAna ane samAnatA kemone je alaga alaga aMgata dhArAe hoya ane tene mATe udyama che. AdhAre nyAya taLavAne hoya te samAnatAnA siddhAMtane cheda mArkasavAdI pakSanA zrI nAMbrudripAda ane gujarAta rAjyanA UDI jAya che. A navuM sAMpradAyika ane atArkika valaNa che. mukhya nyAyamUrti zrI piTIe keraLamAM eka paricA daramiyAna A saMdarbhamAM keTalAMka vidhAne karyo che. tenI sArI ane | sarvasAmAnya nAgarika dhArAne muslima lIgI to virodha kharAba garama pratikriyAo thaI che. komavAdane pitAnA aMgata kare, kAraNa temane kadAca A pitAnA dharma para AkramaNa lAge paNa rAjakIya lAbha mATe upayoga karanArA rAjakAraNIoe A je rIte iMdirA kogresanA netAo sarvasAmAnya nAgarika dhArAne vidhAnanI AkarI TIkA karI che, jayAre svastha rIte vicAra- virodha karI rahyA che. temAM voTanI gaMdha Ave che. sarva sAmAnya nArA ane pragativAdI vicArakoe A vidhAnane AvakAryA che. nAgarika dhAre ke have joIe te viSe matabheda hoI zake, bata che ane sAma
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-7-84 prabuddha pazu sava'sAmAnya nAgarika dhArA viSe carcA paNa na thaI zake te prakAranu kaoNMgresanuM valaNa khaMdhAraNanI avahelanA che. AApaNA khaMdhAraNanI rAjayanItinA mAga daMza'ka siddhAMtA. mathALA heThaLanI kalama 44mAM spaSTa rIte samagra bhArata varSanA nAgarikA mATe sava sAmAnya nAgarika dhArAnI himAyata thai che. kalama 51 (a)mAM nAgarikanI pharaja sabaMdhita lakhANa che, ane temAM spaSTa rIte jaNAvAyu che ke dareka nAgarikanI pharaja che ke te vaijJAnika mijAja, mAnavatAvAda ane sudhArAnI cetanAnA vikAsa kare. koMgresa dvArA sarvasAmAnya nAgarika dhArAnA virodhamAM vaijJAnika mijAja, mAnavatAvAda ke sudhArAnI bhAvanA satara dRSTigocara thatI nathI. je kAmA peAtAnI kAma mATe agata nAgarika dhArAnA mAtra rAkhe che ane temAM dhArmikatA jue che, te lAMbA gALAnI daSTie peAtAnI kAmanuM ahita kare che. jema manusmRtinI jaDatA AjanA Adhunika samAjanA saMdezamAM na cAlI zake. tevI ja rIte anya kAmeAnAM dhAmika grathAmAM je vyavasthA kalpavAmAM AvI che te AjanA saMdarbha mAM UNI ja Utare. AmAM rAi dharmane ke tenA dhArmika graMthane utArI pADavAnI vAta nathI. eka vAta spaSTa rIte samajavI joie ke samayanI sAthe saMdarbho paNa adlAtA hoya che ane samayanA takAdA pramANe samAjavyavasthA ke tene kAma kAyadA alavAmAM adhArmikatA nathI, sAmAjika jarUriyAta che. je kAma jaDa rIte bhUtakALanAM tANAvANAne vaLagI rahe che ane vata mAna paristhiti ane bhaviSyanI zakyatAo sAme AMkha ADA kAna kare che te kAmane vikAsa rUMdhAI jAya che. lagatA khaTake potAnAM hiMdu samAjamAM jaDatAneA pUrNa paNe hrAsa thayA che. tema tA na kahI zakAya, paNa te samAjane rAjA rAmameAhana rAyathI mAMDI gAMdhIjI jevA samAjaciMtA maLyA che, jemaNe jaDavAdane 'DhALyA che ane samagra samAjanA utthAna mATe Adhunika daSTithI kAma karyu" che paNa muslima samAjamAM sva. ravizaMkara mahArAjane dha saklana : zrI mukhai savediya maMDaLa ane gAMdhI smArakanidhinA sayukata upakrame `sva. ravizaMkara mahArAjane zraddhAjali ApavA eka sabhA sAmavAra, tA. 9-7-84nA rA sAMjanA 6-00 kalAke zrI meArArajIbhAI desAinA adhyakSasthAne nAnA ceka para AvelA zatAzramamAM yojavAmAM AvI hatI. sarvAMdaya tema ja gAMdhI vicArasaraNImAM zraddhA dharAvanAra bhAi-bahetA sArI saMkhyAmAM hAjara rahyAM hatAM. jasTIsa dharmAdhikArIe jaNAvyu ke ravizaMkara mahArAja jevI sevAbhAvI ane mAgI vibhUtinA avasAnathI niHsvAtha sevAnA kSetre eka zUnyAvakAza sarjAyA che. mahArAje nibha vaSaNuM sevA kevI rIte thaI zake e ApaNune zIkhavyu.' zaikasabhAnA pramukhasthAnthI bhUtapUrva vaDApradhAna zrI mArArajIbhAie kheAlatAM jaNAvyuM ke mahArAjanuM nirAmaya jIvana gItAmaya anyuM hatuM. gItAnA kama yAgane temaNe jIvItAvyA. te gItAnI pratikRti samA hatA. "mahArAjanuM samagra jIvana ApaNA mATe dIvAdAMDIsamu che. emAMthI ApaNe mAga daza'na ane sevAnA prakAza meLavavAnA che.' prArabhamAM sarveya kAyara uSAkhena mahetAe mahArAjanA vana hamIda dalavAIo khUba AchA pAyA che, je AjanA soMdarbha mAM vicAratA hoya. kharekhara atyAre bhAratamAM jo kaMi jarUra hoya te sAmAjika sudhArA mATenA azcilananI jarUra che. eka samaya evA hatA ke aneka hiMdu samAjadhArakA potAnA jAnanA bhAge musalamAna samAjamAM sudhArA mATe kAma karatA, ane musalamAtAne paNa temanI niSThA ane TUMkI para zraddhA hatI. Aje bhaNelA musalamAnAmAM paNa samAja sudhArAnI achata varatAya che. je kAma adAlanA thAya che. te nAnA svarUpanAM hoya che. AkhA samAjane hacamacAvI kheDA kare tevuM hakArAtmaka adalana thAya tA ja prazna hala thAya. wbh rAjakIya pakSAnI mULa gaNatarI mata meLavavAnI hoya che, ane tethI kAma pramANe samAjanA visAjanane TakAvavAmAM temane rasa hoya che. ekatA ane sAmAjika viAsa temane mATe avarodhaka paLiA samAM che. tethI samAja sudhArAnA 1kAmamAM rA.kIya pakSe lakSya Ape tevuM zakaya hamaNAM tA lAgatuM nathI. kAraNa e te sAme pravAhe taravAnI vAta thaI ! ane te jAtanuM tRva jo ja mijAja mAge che. dezanI hAlanI netAgIrI rAjakAraNIonA hAthamAM che, rAjapuruSa dekhyA jaDatA nathI. khinaHsAMprAkitAnI vAtA karanArA, potAnAM kAryoMmAM sapUNa' soMprAki prakAranuM valaNa dAkhave che, ane AvA sa MjogAmAM sava"sAmAnya nAgarika dhArAnI apekSA rAkhavI te svapna samAna che. tema chatAMya eka vAta spaSTa che ke A Adhunika yugamAM tamAma kAyadAne Adhunika sada'mAM tabaddha rIte tAvavA joSTae. badhAM ja dharmAMnI dakhalagIrI kAyadAnA dhaDataramAMthI dUra karavI joie. mAtra vaijJAnika mijAja, mAnavatA ane samAjasudhArAne lakSyamAM lane ja, jyAre paNa thAya. tyAre, sarvasAmAnya nAgarika dhArA dhaDavA joie. A dizAmAM vicAra thAya temAM kaMi khoTuM nathI. zraddhAMjali apavAnI sabhA zAntilAlaTI, zeDha nidhana a Mge, mukhanA racanAtmaka kAryakara vatI zAka darzAvatA, nIce pramANene TharAva rajU karyAM hatA. tyAra bAda sAkSara gulAbadAsa breAkare mahArAjane aMjali ApatAM kahyuM. ke 'mahArAja jevI vibhUti samAjajIvanane thADuMka UMcuM lAvI cAlI jAya che' taduparAMta zrI jahAMgIra paTele pazu zraddhAMjali ApI hatI. zAka prastAva 'muMbainA racanAtmaka kAyakanI AjanI A sabhA ruSNAmUti' ravizaMkara mahArAjanA avasAna aMge gherA zAka vyakta kare che. pujya mahArAja prakhara gAMdhIvAdI, sAcA lokasevaka tema ja janajAtionA ulhAraka hatA. emaNe phakta gujarAtanI ja nahiM paraMtu samagra dezanI sAme niSkAma ekamanuM suuMdara udAharaNa rajU karyu ane aneka gAMdhIvAdI ane sarvAMdayanA kArya kartAne sevA- vrata levAnI preraNA ApI che. ame pUjya mahArAjane zraddhAjali apaNuM karIe chIe ane izvarane prAthanA karIe chIe ke temaNe cI dhelA mAga para ameAte cAlavAnI zakita Ape.' zAkasabhAne a Mte saue UbhA rahIne kheminiTa mauna pALyuM hatuM.
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ - prabuddha jIvana . prajJAcakSuone mazIna-Teliphena bUthane arpaNa samAroha ' '' saMkalana : cImanalAla ema. zAha kalAdhara "aMdhajanene sahAya karavI e paramezvaranI bhakita karavA barAbara che. jemaNe dRSTi gumAvI che tenuM jIvana keTaluM asahAya ane parAvalaMbI bane che te najare joI zakAya che. paraMtu e anubhavIe tyAre ene vizeSa khyAla Ave che. AvA cImaLAyelA puSpa jevA jIvanane pharIthI killolatuM ' karavA temane svAvalaMbI banAvavA jarUrI che. tene svarejagArI vibhAga ane zrI muMbaI jena yuvaka saMdha paraspara sahayogathI A kArya kare che tethI huM kharekhara khUba ja AnaMti tha chuM. A sevAkArya AjanA yugamAM khUba ja agatyanuM ane AzIrvAdarUpa che. A kAryane mAre pUrNa sahaga raheze. ema mahArASTra rAjayanA gRhakhAtAnA rAjayamaMtrI zrI 'zivAjIrAva dezamukhe jaNAvyuM hatuM. teo "saMdha ane nebanA 'svarojagArI vibhAganA saMyukata upakrame 19 prajJAcakSuone mazIna-TelIphona buthe arpaNa karavA mATe ravivAra tA. 8-7-84nA roja savAranA 10 kalAke biralA kiDA kendra, copATI para yojAyela samArohamAM bolI rahyA hatA. *, prAraMbhamAM prajJAcakSubahene svAgatagIta | 26 hatuM, * 'premaLa jayeti'nA saMyojaka zrImatI nirakhena zAhanI prArthanA bAda samArohanA pramukhasthAnethI cImanalAla je. zAhe saune AvakAra ApatAM jaNAvyuM hatuM ke "saMdha' dvArA premaLa jAtinA upakrame mAnavasevAnI vividha pravRttio hAtha dharavAmAM Ave che te paikI prajJAcakSuone pagabhara karavAnI yojanA nebaranA sahakArathI hAtha dharavAmAM AvI che. keI dayAbhAvathI nahi paraMtu sAthIbaMdhu paratvenI pharaja tarIke ame A kAma karIe chIe ane te mATe ame saunA aNu chIe. nebanA svarojagArI vibhAganA maMtrI zrI zirAlI e temanI pravRttione vigate khyAla ApyuM hatuM ane bhaviSyanI jane samajAvI hatI. "saMdhanA maMtrI zrI ke. pI. zAha A pravRtti mATe joie teTalI rakama dAtAonA sahakArathI meLavI ApavAnI bhAvanA vyakata karI hatI. A bAbatamAM nabaane tenA kAryakarone nizciMta rahevA khAtarI ApI hatI. taduparAMta zrI zailezabhAI koThArI, zrI sIrUbena nANAvaTI, zrI ela. Ara. subrahmaNyama Adie prAsaMgika vakatavya karyA hatA. gRhakhAtAnA rAjyamaMtrI zrI zivAjIrAva dezamukhanA varada haste 14 prajJAcakSuone silAI mazIna, 1 prajJAcakSane niTIMga - mazIna ane cAra aMdhajanene pablika Teliphena butha arpaNa karavAmAM AvyAM hatAM. A prasaMge mAnanIya maMtrIzrI dezamukhe pitAnA taraphathI rU. 2000/- nuM dAna ApavAnI jAherAta karI hatI ane rAjayakakSAe je kaMI sahAya pitAnAthI thaI zake te karavA mATe tatparatA dAkhavI hatI, kAryakramanuM saMcAlana ane AbhAravidhi zrI maMgasulakare karI hatI. | dIpaka A mazIne ane buthanA dAtAo zrImatI kAnana nANAvaTI, zrImatI saramIbena pravINabhAI bhaNasAlI, zrImatI dIvALIbena cImanalAla mahetA, zrImatI lIlAvatI nagInadAsa daphatarI, zrI ena. DI. gAMdhI, zrI cInubhAi chaganalAla zAha, sva. zrI yazavaMtabhAI dAdabhAvALA, zrI dIpacaMda kesarImala zAha hatA. ' ' . videzamAM bhAratIya taMtra , ' , ' (pRSTha 59 thI cAlu) vepAranA kAmakAja mATe vAraMvAra beMkamAM javuM paDatuM. bhASAne kAraNe bahu mAthAkUTa thatI. kaMTALI jatA karmacArIo upekSA karatA. paraMtu emaNe pitAnuM khAtuM baMdha karI bIjI eka briTiza beMkamAM khelAvyuM ane pitAnI bhASAnI muzkelI samajAvI eTale te beMkanA ophisare benkanA kharce temane mATe eka dubhASiyAnI sagavaDa karI ApI. jema beke, vImA kaMpanIo tema bIjI keTalIka sarakArI ke ardha sarakArI ApaNuM videzInI kacerIonA karmacArIonA jAtajAtanA anubhava ghaNuM lokone thayA haze. badhAne kharAba ja anubhava thAya evuM nathI. keTalAkane sArA anubhava paNa thayA haze, tema anya dezanA kaDavA anuSa paNa thayA haze. karmacArIonI pitAnI keTalIka muzkelIo haze, temane pakSe paNa kaMIka kahevAnuM haze. bhAratIya lekanI Adata mujaba vadhu paDatI cIkAza ke khoTI mAthAkuTanA prazna paNa temane naDatA haze. te paNa ekaMdare te videzamAM AvelA ApaNuM bhAratIya taMtromAM vahIvaTI kAryadakSatAnI uNapa ghaNune sAlatI haze! adhikArIo ane karmacArIonI kaDaka pasaMdagI ane viziSTa tAlIma vagere dvArA A dhoraNa jarUra sudhArI zakAya. jema videzamAM AvelI bhAratIya kacerI vizenabaLo abhiprAya che, tema bhAratIya pravAsIo ane vepArI peDhIo paNa TIkA sAMbhaLavA maLe che. luccAI, apramANikatA, boleluM pharI javuM vagere lakSaNane kAraNe bhAratIya lekenI chApa sArI paDatI nathI. namUnA karatAM halako mAla ApavAnI Adatane kAraNe keTalAya bhAratIya vepArIone bIjIvAra orDara maLatA nathI, eTaluM ja nahi bhAratanI Abare bagaDe che. bhArata pAse pitAnA dezane sudhAravA mATe eTalA badhA prazno paDayA che ke videzamAM pitAnI AbarU vadhAravAnA prazna pratye te keTaluM lakSa ApI zake? te paNa saMbaMdhita sarva varga pote vyakitagata ane taMtragata kakSAe A prazna upADI le che te e aghare prazna nathI ke bhAratanI vide. zemAM zAna ne vadhe! ethI tAtkAlika lAbha te thAya, paNa lAMbe gALe ghaNe moTo phAyado thAya. bhArata pAse ghaNI moTI mAnavazakita che. garIbI ane bekArIne kAraNe e zakita keTalI badhI veDaphAI jAya che. bhAratanI pratiSThA je sArI hoya to mAnavazakitanI jarUravALA evA anya dezo dvArA bhAratanI veDaphAI jatI mAnavazakitane keTalo sarasa upayoga thaI zake! - - saMgha samAcAra che. agraNI patrakAranI tasavIrane arpaNa samAroha saMdhanA upakrame bhAratanA amIma patrakAronI tasavIra muMbaI gujarAtI patrakAra saMdhane arpaNa karavAmAM Avaze. zrI mehanalAla mahetA, "pAna zrI jehAna dArUvAlA zrI mAdhava gaDakarI ane zrI pI. Ara. ke. menana A agrIma patrakAranA jIvananI jhAMkhI karAvaze. . samayaH zanivAra, tA. 28-7-84 baporanA 4-00 lAke sthaLaH vAlacaMda hIrAcaMda sabhAgRha, InDiyana maracanTasa cembara, carcageTa, muMbaI 400 020, . pramukha sthAne De, ramaNalAla cI. zAha birAjaze. saune samayasara padhAravA snehabhayuM nimaMtraNa che. na thAmanalAla je. zAha ke, pI. zAha maMtrIo,
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAvelI levAvAnuM . dA lAgyA ke bhAratIya tatra nDiyAnI kisimAM kAma karatA tA. 16-7-84 prabuddha jIvana mUThI UMce mAnavI ekAda phUla-pAMdaDI paNa amArA para paDaze ane kRtArtha karaze (pRSTha para thI cAlu) te ja jANuM chuM. taddana zuddha ane ahiMsAtmaka hovI joie. gAMdhIjI je ' mUThI UMcerA mAnavI, ane mUThI nIcerA ApaNe mAnavIo. bIje samAjavAdI meM joyuM nathI. mAtra vicAre ja nahi, dAdA paLe paLe, vahetane vaheMta UMcA javA lAgyA ane ApaNe AcAra gaNu garIbo ane dalito sAthe je taddarUpa bane tene ja vaheta nIcA utaratA gayA. ApaNe vicAra ne AcAra vacce samAjavAdI gaNavuM joIe. tame badhA A mArga svIkAra kevaDuM moTuM aMtara UbhuM thayuM hatuM. te sAdhI zake tevI eka ja vyakita ravizaMkara mahArAja-dAdA AjanI yuvAna te gamaze. ame samAjavAdI ane e pAkA gAMdhIvAdI kesI, te chatAMya temanA vAtsalyamAM koI phera paDaye nahi. peDhIne koipaNa kaze pATha, ApI zake tevI eka vyakti. gAMdhIjIthI garavA kahI zakAya evAM gAMdhIjI. dAdA amArA jIvanamAM vaNAI gayA hatA. 1945mAM ame pyAsI dharatIne saMtoSavA asamartha evA pilAM vAdaLo lagnanuM nakakI karyuM tyAre dAdA tabiyatane kAraNe sevAgrAmamAM manane kerI khAya che. eka yuga AthamI gayo, jIvananA gAMdhIjI pAse hatA. amArI lAgaNIthI dorAIne te khAsa manaaMtarane prakAza roLAi gaye. chatAMya ema thAya che ke AvyA hatA, amArA mATe gAMdhIjInA AzIrvAda laI AvyA. Aje paNa te ahIMyA ja che. jyAre jarUra paDaze tyAre temanI AgavI lagna paddhatie temaNe amAro jIvanataMtu AnaMda pAtharatA pAchI Avaze. bAMyo. 1945thI te Aja sudhI te amArA parivAramAM (gujarAta samAcAramAMthI sAbhAra) movaDI banI rahyA hatA. raMbhAyelA AkAzamAM megha stabdha ane niceSTa che. videzamAM bhAratIyataMtra AkAzane gherI vaLe vAdaLAone kuMja avAcaka banIne (pRSTha 6 thI cAlu) sthira thaI gayo che. tene nIkaLavAnuM paNa A divase sUjhayuM. jevuM sarakArI taMtra vize che tevuM ardhasarakArI ke svAyatta ame be cAsaNa pahoMcyA chIe, dAdAnA bahAra bhAratIya taMtro vize paNa che. era InDiyAnI ophisa duniyAnAM pathArImAM suvaDAvyA che. mAnavInA ToLAM ubharAvA lAgyAM che. ghaNAM zaheramAM che. era inDiyAnI vimAnI sevA duniyAbharamAM jemaNe jemaNe reDiyo sAMbhaLyo ne samAcAra jANyA, te badhA vikhyAta che, paraMtu ghaNuM dezomAM tenI ophisamAM kAma karatA dhIre dhIre AvavA lAgyA che. dAdAne jajarita ghasAIne bhAratIya karmacArIo vize phariyAda saMbhaLavA maLe che. emAM saMtAI gayele deha nIrakhatA ja pAMpaNanI bhInAza utkaTa paNa e karmacArIe gerA pravAsIo ane ghauMvarNo ke bane che. kALA pradezIo pratye je bhedabhAvabharI vartaNuka-gorAo mUThI uMcerA mAnavInA zarIramAM mUThI hADakAM ja have pratye sArI ane bIjAo pratye upekSAbharI vartaNUka-dAkhave rahyAM che. paganI pezIo vacce mAMsala TukaDAonA abhAve che te vize phariyAda sAMbhaLavA maLe che. mane pitAne paNa eka keDI aMkAI gaI che. e keDI parathI dAdAnA kauvatabharyA nyUyorkanI era InDiyAnI ophisamAM evo anubhava thayo hate. pagalAMne raNakAra kAnamAM AvyA kare che. borasadanI kaMdanAo phIjI ane nyUjhIlenDamAM vasatA keTalAka gujarAtIo pAse UDatAM, bAraDolInA gAmegAma ghUmatAM, gujarAtamAM jyAM jyAM era inDiyAnA karmacArIo vize phariyAda sAMbhaLI hatI ke anAvRSTi, ativRSTi hoya tyAre, eka cheDethI bIje cheDe khudI vaLatAM, kemI ane sAmAjika ramakhANomAM zAMti temane osTreliyAnI (kenTAsa) ke nyUjhIlenDanI vimAna kaMpanI taraphathI je sAro AvakAra maLe che te erainDiyA pAsethI arthe doDatAM rahetA, sittera varasanI uMmare paNa uttara pradeza, maLatA nathI. gujarAta ane bihAranAM gAmaDAMomAM bhUdAnayajJa nimitte avAranavAra dAdAnA pagalAne sUra pilI keDInI pAtaLI - AphrikAthI sthaLAntara karI daglenDa ke amerikAmAM jaI bhUmimAM saMtAI gayo che. vaselA keTalAka bhAratIya leke bahu bhaNelA nathI, eTale ApaNu sarakArI khAtAo sAthenA vyavahAramAM temane keTalIka temanI UNI UtarI gayelI akha ane menI bakholo, muzkelIo naDe che. briTanamAM rahetA eka gujarAtI bhAIe mahIsAgaranA je keto dAdAe khUTayA hatA tenI mAphaka ja bhAratanI eka beMkanI briTananI zAkhAne anubhava varNavatAM vadhAre ne vadhAre UMDI thaI hatI. mAtra dekhAtI hatI temanI kahyuM ke emane paMdara hajAra pAunDano DrAphaTa bhArata mokale pelI parAkrama ane kharabacaDI chAtI. hatA. pite aMgrejI kAmacalAu bole, paNa lakhatAM dAdAe jIvanabhara badhuM ja khaMkherI khaMkherIne ApI vAMcatAM AvaDe nahi, eTale beMkanA karmacArIne dIdhuM hatuM. temaNe pitAnuM kazuM mAnyuM na hatuM ke kAmanA DrAphaTa mATe phorma bharI ApavA kahyuM. paraMtu ke vAsanAne koI duzmana na hato. bhaya, kaeNdha, lebhane te karmacArIe javAba Ape che ke bharavAnuM kAma amAruM parikammI gayA hatA. mAtra te nirvyAja ane nathI, tamAruM che. koinI pAse bharAvIne lAvo.' AthI e madhura AnaMda ane bhAlapradeza paranI caMdanalIpI cAmaDI para bhAI nArAja thayA ane eka briTiza beMkamAM gayA. tyAMnA te ja parama AnaMdanA akSare te divase dhUMTatA rahyAM. karmacArIe hasate mukhe phorma bharI ApyuM, DrAphaTa kADhI hamaNAM ja jANe pUchaze, nimu-bhAnu badhA AvyAM che. A ane AbhAra mAnyuM. bhAratIya beMkanA karmacArIne pelI pahADI kanyA, mArI meMTI bebI svAti ane tenA javAba kadAca sAco haze, paNa sAro nahoto. briTanamAM bALakanA khabaraaMtara paNa pUchaze. monI UMDI bakholamAMthI vasatA bIjA eka abhaNa zrImata gujarAtIe kahyuM ke AvanArA avAjane pakaDavA AMsu sAthe prayatna karIe. dAdA pitAnuM khAtuM eka bhAratIya beMkamAM hatuM. potAnA bolavAnuM nathI paNa temanA atAga premamAMthI parama AnaMdamAMthI (anusaMdhAna pRSTha 58)
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana - tA, 167-84 videzamAM bhAratIya taMtra * ramaNalAla cI. zAha amRtasaranA suvarNa maMdiranI ghaTanA pachI briTanamAM vasatA paNa nathI hotI. tyAre bhAratanA loko mATe pramANa ghaNA kholistAnataraphI zIkhone bhAratamAM chUTathI AvatA aTakA- kaDaka niyamo hoya che. videzamAM pravAsa karatA bhAratanA vavAnA AzayathI bhArata sarakAre briTiza nAgarike mATe vIsA pravAsIone acAnaka koI dezamAM javuM hoya tyAre keTalI paddhati dAkhala karavAnuM jAhera karyuM che. ethI briTanamAM vasatA agavaDa paDe che te tyAre samajAya che. bhArata sarakAre pArasparika mULa bhAratIya evA briTiza nAgarikAmAM thoDo khaLabhaLATa dharaNe AvA saMbaMdhe sudhAravA joIe, tene badale uttarottara mae che. AvA saMbadhe vadhu kaDaka thatA jAya che. bhAratanI AjhAdI pachI jyAre briTiza sAmrAjyamAMthI ApaNe bhAratamAM reDhiyALa sarakArI taMtrathI eTalA badhA komanaveltha (rASTrasamUha)nI racanA thaI tyAre komanavelthane TevAI gayA chIe ke evA taMtrathI ApaNane bahu na lAge. dezanA nAgarike ekabIjAnA dezamAM vagara vIsAe jaI relave sTezana hoya ke posTa ophisa, InkamaTekSanI ophisa zake evI paraspara maitrIbharI vyavasthA vicArAI hatI. paraMtu hoya ke kasTamanI, pilisa kacerI hoya ke koI sarakArI pradhAsamaya jatAM keTalAka dezo vacce saMbaMdho bagaDatAM, navI nanA khAtAnI kacerI hoya, badhe ja dhImuM ane DhIluM kAmakAja samasyAo UbhI thatAM vIsA ke enTrI paramiTanI paddhati cAle; lAMcanI apekSA rahe. hasIne kAma karavAnI jANe manAI dAkhala karAtI gaI. keTalAka nAgarikanI gerarItibharelI ja hoya. AvakAranI te kayAMya vAta ja na maLe. ApaNe phAMphA pravRttio ke gerakAyade ghUsaNakhorI aTakAvavA mATe AvAM mAratA hoIe to sAmethI to koI pUche nahi, AvA rojanA pagalAM anivArya bane che. briTana ane bhAratanA nAgarike anubhavane kAraNe badhe AvuM ja hoya ema svAbhAvika rIte ekabIjAnA dezamAM vasA ke enTrI paramiTa vagara chUTathI jaI ApaNe mAnI laIe chIe. dareka kacerImAM phAIlenA DhagalA, AvI zakatA hatA. have te vyavasthA baMdha thAya che. duniyAnA jUnAM pharnicara, melI dIvAle, bArIonA kAca upara puSkaLa ghaNuM dezo vacce pravAsIo mATe vIsIpaddhati hoya che, dhULa, ochuM ajavALuM, gadA zaucAlaya, jyAM tyAM pAnanI picaeTale bhArata ane briTana vacce dAkhala karAyelI A navI kArI ane kAgaLanA kacarA, khATI bhIDa, lAMbI katAre, besavAnI paddhatithI Azcarya na thavuM joIe. paraMtu briTanamAM vasatA sagavaDane abhAva, karmacArIo ane mulAkAtIonA thAkelA bhAratIya lokomAM je asaMtoSa che te inDiyana hAIkamizananI caherA ane samagrapaNe akasana vAtAvaraNa AvA anuophisanA reDhiyALa taMtra vize che. emAM A navI paddhatithI bhavAnI sarakhAmaNImAM videzamAM khAsa karIne yuropa, sAcA lokenI takalIpha paNa ghaNuM vadhI jaze. amerikAnI koI sarakArI ophisamAM jaIe te judo ja anubhava thAya. samRddha deze, eTale emanI ophise Adhunika chellAM keTalAMka varSomAM jyAre jayAre mAre laMDana javAnuM phanicara ane sAdhanothI susajaja hoya, paraMtu emAM kAma karanAra thayeluM tyAre tyAre tyAMnA ApaNu inDiyana hAikamizananI karmacArIonI kAryadakSatA, sasmita AvakAra, sahakAra, ApaNI ophisanA taMtra aMge nabaLe abhiprAya sAmAnya tema ja pratiSThita mUjhavaNamAMthI rasto kADhI ApavAnI tatparatA e badhuM bhAratIya sajajane pAsethI sAMbhaLyA hatA. dareka kAmamAM DhIla, joIe, tyAre citta upara judI ja chApa paDe. alabatta, eka sAthe badhI sUcanAo ke mArgadarzana na maLatAM nAnI evI ophisamAM paNa keIkane viparIta anubhava thavA paNa nAnI bAbate mATe dhakakA, techaDI vartaNUka, kAma TALavAnI hoya, paNa ekaMdare te anubhava sukhada hoya che. emanA vRtti vagerene kAraNe inDiyana hAIkamizana pratye lekAne jeTaluM kharca karavAnuM ApaNane kadAca na paravaDe e paNa Adara na thAya. bhAratIya pravAsIo kaMI mArgadarzana mATe sAcuM, paraMtu mahattavane prazna te kAma karanArA karmacArIojAya te pastAya ke pite kayAM ema phasAyA. kayAreka mArga adhikArIonI manovRttino che. darzanane badale muzkelIo UbhI karavAmAM Ave. samayane te atizaya durvyaya thAya. mulAkAtIone keTalI agavaDa - videzamAM ApaNI sarakArI ophisemAM je sTApha paDe che, tene jarA paNa vicAra na thAya. bIjA dezanI mokalavAmAM Ave che, emaNe bhAratamAM ApaNuM reDhiyALa elacI kacerIo sAthe paNa vyavahArane lIdhe teo paNa taMtramAM keTalAMka varSa kAma karyuM hoya che. eTale evI paddhati sahakAra ocho Ape. eTale ekaMdare bhAratIya le kone ane evI mane vRttithI teo TevAI gayA hoya che ke teo duniyAmAM ghaNuM dezamAM muzkelI paDe. duniyAnA dareka dezanA jyAre videzamAM kAma karavA jAya che tyAre tyAM paNa temanuM bIjA dezomAMthI AvatA vepArIo, vidyAthIo, ghaNuMkharuM vartana te prakAranuM ja rahe che. AsapAsanA vAtApravAsIo vagerenA praveza mATe judA judA niyamo varaNamAMthI paNa teo eAchuM zIkhe che. sArI sevA ApavA ghaDyA hoya che. AvA badhA dezanA vIsAniyamonuM karatAM pitAnI nokarI TakAvI rAkhavA pUratI ja temanI paddhati pustaka pragaTa thatuM hoya che. tenA upara najara maryAdita rahe che. A paristhitinI mAThI asara bhAratanI karavAthI khAtarI thAya che ke keTalAye dezanA nAgarikone vIsA pratiSThA upara ghaNuM moTI thAya che. mATe keTakeTalA dezomAM saraLa sagavaDa hoya che, kyAreka jarUra (vadhu mATe juo pRSTha 59 mu) mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. , saMbaI 400 004. Te. naM. 35026HmudraNasthAna : henDa prinTa, jagannAtha zaMkara zeTha roDa, giragAma, subaI - 400004,
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ " g. No. MR. Bysooth 54 toonce No. : 37 * "prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa vaSa: 46 aMka : 7 buddha jIvana muMbai tA, 1--84 chuka nakala rU. 1-00 muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra : pAkSika "cASika lavAjama rU. 20/ paradezamAM era meIla 6 20 PS 12 sI meIla : 15 , taMtrI ramaNalAla cI. zAha me TAM pra lo bhA ne eka ramaNalAla cI. zAha akhabAromAM evA samAcAra AvyA che ke sva. vaDA ApaNane prazna thAya ke AvA moTA moTA mANaso paNa 'pradhAna paMDita javAharalAla naherunA aMgata maMtrI zrI mathAI lAlacane vaza kevI rIte thatA haze ? "amerikAnI guptacara saMsthA sI. Ai. e. nA ejanTa sAmAnya rIte prabhAtothI AkarSAya nahi te mANasa tarIke kAma karatA hatA ane naherunA badhA patravyavahAranI pratiSThAnA UMcA sthAne pahoMce che. paraMtu mANasa Akhare nakala amerikAnI e guptacara saMsthAne pahoMcADatA hatA. mANasa che. nAnAM nAnAM pralebhanene sAmane karo e bahu A samAcAra keTale aMze sAcA che tenI khabara agharI vAta nathI. paraMtu jabaradasta meTAM pralebhana sAmethI nathI, paNa duniyAnA meTA mANasone atizaya nANAM AvIne jayAre paDe che tyAre mAsa ghaDIbhara dimUDha thaI jAya che. 'ApIne phaDavAmAM sI. AI. e. kAkhela che, emAM kaIne pitAnA zeSa samagra bhAvine vicAra karatAM tene ema lAge che ke zaMkA nathI. amerikana patrakAra simUra haze pitAnA pustaka pitAnI prAmANika kamANIne ekaMdare jeTale bhoga Apavo prAIsa opha pAvaramAM mAnanIya zrI morArajI desAI sI. Ai. paDaze tenA karatAM A rakama ghaNI moTI che. eka vakhata te e.nA ejanTa hatA e AkSepa karyo che ane tenI sAme zrI laI lIdhI to koIne khabara paDavAnI nathI ane pitAnI morArajI desAIe adAlatamAM dAvo mAMDe che. morArajIbhAI jiMdagIne uddhAra thaI jaze. kadAca khabara paDaze te karI te AvA kRtyathI para hoya e niHsaMzaya che; paraMtu sI. dhaMdhe jaze, paNa tethI AjIvikAmAM jarAya vAMdho nahi .AI. e. nA dastAvejomAMthI desAI nAmanA bIjA koI Ave. pAMca-pacIsa rUpiyAnI bAbatamAM kayAreya corI na rAjadArI netAnuM nAma nIkaLI Ave te navAI nahi. karI hoya evA custa prAmANika mANaso paca-dasa kayAreka guptacara saMsthAo netAgIrImAM phATaphUTa paDAvavA mATe lAkha rUpiyAnI acAnaka prApti thavAnI saMbhAvanA UbhI ke moTI vyakitanA cAritryakhaMDana mATe paNa khoTA AkSepa thAya te bahAvarA banI jaI tevI cerI ke lAMca svIkArI karavAmAM nipuNa hoya che. levA lalacAya che. jiMdagIne saravALo teo mUkI jue che, jayAM rAjaya che ane sattA che tyAM guptacaranI saMrathA rAkhyA ane apramANikatAnuM palluM nIce namatAM teo tenAthI dara'vagara cAlI zake nahi. duzmananI gupta hilacAla jo gupta vAI jAya che. nAnAM nAnAM prabhane sAme ghaNA prAmANika rIte jANI levAmAM na Ave te tene pratikAra samartha rIte mANase jhajhumI zake che, paraMtu meTAM pralobhane sAme ghaNuM karI zakAya nahi. pratyeka dezane pitAnA lazkaramAM gupta- samartha mANuso paNa jhukI jAya che; amerikAnI eka vimAna carane eka vibhAga avazya rAkhavuM paDe che ane emAM kaMpanIe pitAnI kaMpanInAM vimAne kharIdavA mATe jApAnanA bahu ja kAbela mANasane rAkhavAmAM Ave che. pakaDAyA vaDA pradhAna, nevenA rAjavI ane evA keTalAka moTA mANavagara bIjAnI gupta mAhitI gupta rIte meLavI lAvavAnuM sene paNa lAMca ApIne patita karyA hatA. kAma teone soMpavAmAM Ave che. A prathA TheTha prAcIna 4. bhagavAna buddhanA eka ziSyanuM nAma aMkamAla hatuM. samayathI cAlI Ave che. kauTilyane arthazAstra'mAM duzmanane : bhagavAna buddha pAse teNe dharmamaya jIvananI sArI tAlIma 'parAjita karavA mATe sAma, dAma, bheda ane daMDanI nItinI lIdhI hatI; lokone dharmopadeza ApavAnI teNe jyAre rajA - 'bhalAmaNa karavAmAM AvI che; vaLI emAM AvAM kAryo mATe mAgI tyAre te ApatAM pahelAM bhagavAna buddha tenI gupta karI guptacara kevA hovA joIe te batAvyuM che. A prAcIna nIti karavAnuM vicAryuM. temanI sUcanAnusAra be bauddha bhikhu rAjyanA ' Aja divasa sudhI cAlI AvI che, ane jyAM sudhI mANasone svAga sajIne aMkamAla pAse gupta rIte pahoMcyA ane rAjya, sattA ane sarahado che tyAM sudhI e nIti cAlu raheze. kahyuM samrATa haze teone mokalyA che. aMkamAlanI khyAti ane bIjA vizvayuddha pachI rAMzayAe ane amerikAe eka- kAbeliyatathI samrATa khUba prabhAvita thayA che, ane rAjyanuM 'bIjAnI mAhitI meLavavA mATe moTA pAyA upara maMtrIpada svIkAravA mATe vinaMtI karI che. AvI meTI guptacara saMsthAo vikasAvI. * ApaNI ka9panAmAM na darakhAsta AvatAM aMkamAla lalayAI gayA ane bhikhuno ' Ave eTalAM nANuM e saMsthAne mATe phALavavAmAM Ave veSa choDI maMtrIpada svIkAravAnI teNe hA pADI dIdhI, evI che. A baMne saMsthAone gupta dastAvejo je jAheramAM rIte bhagavAna buddha suprasiddha vArAMganAM Agra vAlIne pitAnI " mUkavAmAM Ave te duniyAnA kevA kevA pratiSThita mANase sAthe jANI joine laI jaIne aMkamAlane maLavA gayA. AkhA AvAM kAryomAM saMDovAyA che e jANIne ApaNane atizaya rAjyanI sarvazreSTha rUpavaMtI nArIe sahetuka kerelA mohanIya : thAya. hAvabhAve joine aMkamAlanI najara bhavAna buddha sAthe vAte
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ sura karatAM karatAM vAravAra AmrapAlI tarapha khe'cAvA lAgI. sAmAnya strIonA AkaSa Nune vaza na thanAra aMkamAlanuM citta mAtrapAlInu rUpasaundraya nihALI calita thai gayuM. bhagavAna muddha te pAmI gayA. mAma aMkamAla bhagavAna muddhanI sATImAMthI pAra na UtaryAM. tene dharmAMpadeza ApavAnI AAjJA na maLI. sadAcArI ane dhamamaya jIvana jIvavAvALA mANaso paNa kayAreka bhikhkhu kamAlanI jema mAryAM pralobhane AgaLa viza nI jAya che. keTalAka mANase. AvAM pralebhaneA nathI prApta thatAM tyAM sudhI ja prAmANika ane zuddha rahI zake che. keTalAka mANase dhanathI calita thAya che. keTalAka pa6 ke sattAthI calita thAya che. keTalAka strIthI calita thAya che. keTalAka bhayathI calita thAya che. keTalAka pratiSThita mANasA koi eka athavA khavAM pralAbhanAthI calita thAya che. mahAna tapasvIonA tapanuM khaMDana karavA mATe indra mahArAjA apsarA mekale che, ane kASTaka vizvAmitra jevA menakAthI calita thai jAya che. prathama jIvana ApaNI kendra sarakAranA eka khAdIdhArI bhUtapUva pradhAna mATe kahevAtuM hatu` ke paisAthI teone kharIdI zakAtA nahi, paratu temane apsarA jevI yuvatI pUrI pADIne keTalAka udyogapatie peAtAnA udyoga mATe lAyasansa meLavI letA. duniyAnI mATI moTI guptacara saMsthAe pratiSThita mANasanI nakhaLA A jANIne kayAreka tene dhanane badale rUpasu darIo dvArA jItI le che. evI rUpasuMdarI * guptacara che . enI e pratiSThita mAsAne kayAreka chevaTa sudhI khakhara paDatI nathI. khIjA vizvayuddha vakhate mATA lazkarI AmirA pAsethI AvI yuvatIe - zarIra : seoMpIne gupta mAhitI meLavI letI. viSakanyAnA prayAga prAcIna bhAratamAM thatA hatA. mANasa kyAreka lAbha ane lAlacane vaza thatA jAya che, 'enI ene peAtAne kayAreka khabara paDatI nathI. kyAreka evI paristhitimAM te mukAya che ke jayAMthI pAchA pharavu muzkela ane che. cANukayanItimAM kahyu che ke jIbha upara madhanu' TIpu' sUyA pachI ene svAda na levAnuM kAya' azakaya che. keTalAka mANase evI siskRtathI lAMca le che ke tene pakaDavAnuM kAma dhaNu adharu hoya che. kauTilye kahyu che ke pANImAM taratAM taratAM mAchalI pANI pI le te tenI kAne khabara paDe ? ApaNI lekakahevata pramANe nahAtAM nahAtAM je mANasa laghuzaMkA karI le tene kANu pakaDI zake? kuTilatAmAM nipuNa evA keTalAka rAjadvArI ke sAmAjika tenAe pUrI sAvacetIpUrvaka lAMca lIdhA pachI nirdoSa hovAno dekhAva karI zake che. ApaNA keTalAya rAjadvArI netAe videzI sattA ke mATI *'panI dvArA parabhArI lAMca lai le che. ke jenI koIne khabara paDatI nathI. sviTjharalenDanI benkamAM je gupta khAtAM che emAM duniyAbharanA keTalAya moTA moTA AgevAnane maLatI lAMcanI rakama sIdhI tenA khAtAmAM jamA thAya che. lAbha ane lAlacane vaza thaI javuM e sAdhAraNa, sAmAnya mANusanuM lakSaNa che. keTalAya mANusA nAnAM praleAsane ne lagna thatA nathI, paraMtu meTAM pralAbha vakhate ja temanI sATI thAya che. moTAM pralobhane batAvanAra vyakti kyAreka ema khele che ke mArA jeTalI rakama ApanAra jiMdagImAM tamane khIjo kASTa maLaze nahi.' paraMtu tenA javAbarUpe kAika virala mAsa ema paNa kahe che ke moTI rakama ApanAra te ghaNA mANusA maLaze, paraMtu mArI jema nA" pADanAra tamane kASTa maLaze nahi.' bhAvA virala manuSya ja samAja mATe dRSTAMtarUpa bane che. tA.1-9-2 (pRSTha 70 parathI cAlu) emaNe pAlitANAM tItha'yAtrAnA meTA sadha kADhyo. zatru ja parvata para AvelA jaina derAsarAmAM eka derAsara emaNe adhAvyuM che. tethI pAlitANA tI'nI nava TUMkamAM eka Treka candraprabhu jinAlayavALI narazI nAthAnI Traka' nAme prasiddha che. pAlitANAmAM emanA nAme eka dhamazALA paNu che. kacchamAM TrekaThekANe pANInI parakheA aMdhAvI. dhama zALA, bhAjanazALAo ane nizALA zarU karAvI dhaNAM jinAlayAnAM jIrNoddhAra karAvyAM. narazI nAthA kacchI dazA ozavALa jaina jJAtinA agresara pAyeAniyara ane 'jJAti zimaNi' kahevAyA. jJAti zirAmaNi narazI nAthAne yAda karIe tyAre emane pagale cAlanAra. evI ja siddhinAM zikharo sara karanAra e ja jJAtinA mahArathI kezavajI nAyakanuM nAma tarata yAda AvI jAya.. zarUAtamAM, kezavajI naka paNa garIImithI AgaLa AvyA. pachI te evA vaibhava prApta karyAM ke te vakhate muMbai zaheramAM gavanara sivAya cAra gheDAnI gADI me ja . hatI: eka kAvasajI jahAMgIrane dhare ane bIjI kezavajI nAyakane dhare. kezavajI nAyakanI Traka' paNa zetrujaya para che. masjIda baMdara, bhAtakhAra ane cI cabaMdara jevA vepArI vistAramAM A mahAjanA eka samaye sadehe karyAM haze. Aje emanI smRtirUpe e vistAranA raratAnAM nAma cheH narazI nAthA sTrITa, kezavajI nAyaka roDa, DeTa. mauzerI roDa-badhA ja kacchI dazA ozavALa jaina, puruSAthI narazI nAthA svagavAsI thayA. pa9 varSanI uMmare 1842 mAM ogasTanA prathama saptAhamAM mukhaimAM kacchI dazA ozavALa jainA jJAti mahAjananA upakrame, jJAti zirAmaNa narazI nAthAnI dizatAbdI, ane anatanAthajI jaina derAsara sAthe zatAbdI (150 varSa ujavAi rahela che, ane te nimitta tA. 5-8-84nA rAja bhAratIya tAra TapAla khAtA taraphathI kavara para khAsa raddIkaraNanI chApa (kaeNnsalezana) karavAmAM Avaze prazuddha jIvana' aMge sUcanAo * pramuddha jIvana'mAM sAmAnya rIte kAvya, vArtA ane nATaka ityAdi levAtAM nathI. dhama, adhyAtma, tattvajJAna, sAhitya, samAja, rAjakAraNa, arthazAstra, vijJAna di jIvananAM vividha kSetre ane viSayA paranA lekhAne A patranA dheAraNu anusAra sthAna apAya che. * pragaTa thatA lekhAne ceAgya puraskAra ApavAmAM Ave che. * lakhANu sArA akSare phUlaskepa kAgaLa para zAhIthI eka bAju lakhAyelu hovuM jarUrI che. asvIkRta lakhAN pA mokalAtu nathI. tethI lekhAe lekhanI eka nakala pAttAnI pAse rAkhavI. TapAlamAM ke anya kAraNe guma thayela lekha A ame javAbadAra nathI. * viSayAnuM vaividhya ane pRSTha saMkhyAnI maryAdA jALavIne lekhA pragaTa karavAmAM Ave che. lekha kyAre pragaTa thai gAma te ceAkakasa jaNAvavAnuM muzkela che. * prabuddha jIvana' mAM pragaTa thatA lekhAmAM rajU mahA vicArA te te lekhakAnA che. 'pramuddha jIvana' nA ta MtrInI ke gra sukha jaina yuvaka saMdhanI te vicAre sAthe sahamata DeTAnI javAbadArI raheze nahi. tamAma * lekha mAlavAthI mAMDIne vyavasthA aMgenA patravyavahAra 'sadha'nA kAryAlayanA saranAmAM para karavA vinaMti -tatrI 2
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-8-84 prabuddha jIvana paMjAbanA banAvA : have zuM? - prA, madhu daMDavata sadha'nA upakrame sAmavAra, tA. 16-7-'84 nA rAja sAMjanA 6-15 kalArka vALaMda hIrAcaMda sabhAgRha (caya geTa)mAM sAdamAM janatA pakSanA netA prA. madhu daMDavatanuM. uparAMta viSaya para eka vyAkhyAna yojavAmAM AvyuM hatuM. pramukhasthAne zrI.amara jarIvAlA birAjayA hatA. prAraMbhamAM zrI amara jarIvAlAe saunu' abhivAdana karatAM AvakAra ApyA hatA. te vyAkhyAtA prA. madhu vartane paricaya karAvyo hatA. tema ja puSpagucchathI temanu` svAgata karyu" hatuM. * trA. madhu daMDavatee sva. cImanalAla cakubhAI zAhane yAda ryAM hatA. uparAMta viSaya para khAlatAM emaNe kahyuM' hatuM: R evI apekSA rakhAtI hatI ke sarakAre tAjetaramAM paMjAba viSe pragaTa karelA zvetapatra eka taTatha dastAveja haro ane temAM te lazkarI pagalAMnI parAkASThAe pahecilA pajAbanA banAvatu ane tenAM pariNAmAnu pUrva'graha vinAnu niSpakSa citra ApavAmAM Avaze. paNa A AzAe khoTI TharI che. zveta putra: sarakAranI niSphaLatA upara zveta AcchAdana beMjAma vizenA zvetapatra sarakAranI niSphaLatA DhAMkavA mATenuM sapheda AcchAdana che. eka bAju gRma trIe te sa mudamAM kabUla karyu che te pramANe je tripakSI vATAghATomAM vidha pakSAe akAlIonI mAgaNIo paranA matabhedyA ghaTADavAmAM sagIna kALA ApyA hatA te tripakSI vATAghATe dvArA sAyelI saMmatinA pAyA upara paMjAbanI samasyAne ukela lAvavAnI niSphaLatA, ane khIjI khAjI 'atimavAdI hiMsA aTakAvavA mATe, bhiDarAvAlene akuzamAM rAkhavA mATe, amRtasaranA suvaNu maMdiramAM moTA pAyA upara ucca prakAranAM zastrao jamA thatAM aTakAvavA mATe ane e pavitra maMdiranI pavitratA jALavavA mATe maLI zake te badhI ja polIsane tathA khI. esa. ek. ane sI. Ara. pI. e. LAnA upayoga karavAnI sariyAma niSphaLatA. irAdApUrvaka vakarAvelI paristhiti rRkhItuM ja che ke jAsUsI sevAo taraphathI cetavaNI saMdha'nA upakrame paMjAkhanA nAvA : have zu'!' e viSaya para pravacana ApatA sa'sadamAMnA janatA pakSanA netA prA. madhu daMDavate. vyAkhyAtAnI jamaNI bAjue saMdhanA maMtrI zrI cImanalAla je. zAha ane DAbI bAjue uparokata vyAkhyAna-sabhAnA pramukha zrI amara jarIvAlA kheThA che. maLyA chatAM kendra sarakAre pannAmAM atimavAdIo dvArA thayelI hiMsAnI ane suvaNu madiramAM AvI rahelAM zastronA pravAhanI upekSA karI hatI. sarakAre jANI joine paristhitine eTalI hada sudhI vakaravA dIdhI hatI ke lazkarI pagalu lIdhA vinA chUTakA nathI evu dekhAya ane sarakAra chAtI kADhIne vijetAnA pATha bhajavI zake. zIkheAnI alagatAnI lAgaNI zIkhAmAM prasarelI alagatAnI vyApaka lAgaNInA ane te dUra karavA mATe sarakAranA kAi nakakara pagalAMnA zvetapatramAM
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ jALavyuM. prabuddha jIvana tA. 1-2 karo ullekha nathI, kadAca najIka AvI rahelI saMsadanI paristhiti sAmAnya banAvavA zItalaspaza : cUMTaNInI daSTie sarakAra A bAbatane evI kSullaka gaNutI aMtimavAdI hiMsA sAme daDha pagalAM levAI gayAM che. have ke tenI upara dhyAna ApavAnI jarUra na lAge. bhiMDarAMvAle: koMgresa-AInuM sajana paNa have jarUra zIkha-hindu ekatA jALavavA mATe pAra bhIMDaravAle-prerita aMtimavAdI hiMsA aMge tapatra jhavanArA sparzanI che. sAmAnya paristhiti mATenA prayatnanA tAra vize vAta kare che, paNa 1979-80mAM ane pharI 1980nI eka cihana tarIke suvarNamaMdiramAMthI lazkare tatkALa khaseDara saMsadanI cUMTaNImAM kogresa-Aie akAlI daLa sahitanA levuM joie. virodha pakSo sAme laDavA mATe bhiMDerAMvAlene UbhA karyA hatA e "aMtimavAdI hiMsAmAM mAryA gayelAonAM kuTuMbIone hakIkata vize zvetapatramAM bhedI mauna che. parAjaya ane ane suvarNamaMdiramAM lazkara ane aMtimavAdIo vaccenI nAmezI pAmelA bhiMDarIvAlee pachI te eka verayAtrA ja ' athaDAmaNumAM mAryA gayelA nirdoSa bhakatajananAM kuTu bIene, zare karI. Ama chatAM kendra sarakAre kegreisa-AIne A junA sarakAre punaH saMsthApana mATe pUratI nANAkIya sahAya ApavI sAthI ane aMtimavAdI netAne vAravAnuM ke temanI dharapakaDa joIe. nukasAna pAmelA suvarNamaMdiranI marAmata mATe karavA karavAno inkAra karyo. dala khAlasAne paNa zAsaka pakSanA tamAma sagavaDa ApavI joIe. akhabArI sensarazipa mehuAzIrvAda maLyA. paNa A hakIkata sarakArane pakSe eka meTa karyA vinA uThAvI levI joIe. ghA rUjhavavAnAM A paga doSa banI rahe che. - paMjAbamAM amuka aMze sAmAnya paristhiti sarjavAmAM ane - 220 khUna thayAM chatAM kaI sAme khaTalo nahi! paMjAbane prazna ukelavAno prayAsa zarU karavA mATe sahAyabhUta 1 jokasabhAmAM paMjAbanI paristhiti vize meM zarU karelI AhavA sarjavAmAM moTo phALo Apaze. carcA daramyAna kendranA gRha maMtrIne meM jayAre prazna pUche ke jyAre noAkhalImAM kamI Aga saLagatI hatI tyAre paMjAbamAM 1984nA phebruArInA aMta sudhImAM aMtimavAdIone e bujhAvanAra eka gAMdhI hatA, jyAre bihAra kema gAMDapaNumahAthe 220 vyakitaonAM khUna thayA pachI paNa e khUna mATe sapaDAyuM hatuM tyAre jayaprakAza ane abdula gaphArakhAna ene, eka paNa vyakita sAme kAma kAma calAvavAmAM AvyuM nathI, bacAvavA doDI AvyA hatA, ane jyAre rASTranuM pATanagara e vAta sAcI che ke kema, ane vadhArAmAM A niSphaLatA dilhI bhaDake baLatuM hatuM tyAre zAsana calAvatA nahe. mATenAM kAraNo mAgyAM, tyAre gRhamaMtrIe DahApaNuthI mauna lekene zAMta pADavA ghUmatA hatA. AjanA bhAratanI karaNa kathanI e che ke ApaNI pAse meTuM lazkara che paNu devAmAM . lakaranI rAjakIya mahattvAkAMkSA jAgRta na kare koI gAMdhI nathI, zAsanamAM keI naheru nathI, virodha pakSe je eka pachI eka AsAma, paMjAba ane have kAzmIra kaI jayaprakAza nathI; paNa A mahAmAnavanI gerahAjarImAM jevAM rAjayomAM nAgarika azAMtinI samasyA hAtha dharavA ApaNe rASTranI akhaMDitatAnuM rakSaNa karavA, kemI ekama mATe te rAjAne lazkarI kAmagIrIne AdhIna banAvavAmAM jALavavA ane ApaNuM AjhAdI-jaMganA mahAna vArasAne. Ave, athavA evI lAgaNI utpanna karavAmAM Ave ke sAcavavA sAmUhika puruSArtha karIe." aMtamAM saMghanA pramukha Do. ramaNubhAIe AbhAravidhi - lazkaranI sahAya vinA polIsa bhIvaMDI ane muMbaInI jema karI hatI. kemI hullaDonI paristhitinuM paNa niyaMtraNa karI zakatI nathI, te lazkaranI rAjakIya mahattvAkAMkSA kadAca jAgI UThe. saMdha samAcAra lekazAhI mATe A jokhamabharyuM cihna che. ApaNe eTalI ja AzA rAkhIe ke zAsaka roLakInA sahakArathI lazkarI zAsana paryuSaNa vyAkhyAnamALA AvavAnA A bhaya-saMketa nahi hoya. je lekee kaTokaTI saMdha'nA upakrame prati varSa jAtI payuMSaNa vyAkhyAna daramiyAna lokazAhIne khatama karI hatI teo A saramukhya mALA A varSe tA. 23-8-84 thI tA. 30-8-94 esa. tArI vikalpa zodhavA zakitamAna che. phakata sAvadha prajAmata ATha divasa mATe raheze. A divase daramiyAna savAranA 8-3 ane lokone zAMta pazu daDhanirdhArita pratikAra ja AvI thI 9-20 ane 9-30 thI 10-30 sudhI ema daraja che. Aphatane TALI zakaze. vyAkhyAna biralA krIDA kendra, copATI, muMbaI-400007. khAje. * baMdhAraNanI rapamI kalama viSe sadeha javAmAM AvyAM che. vyAkhyAnamALAnA pramukhasthAne sapanA 'tripakSI vATAghATenI niSphaLatAthI hatAza thayelA akAlI pramukha De, ramaNalAla cI. zAha birAjaze. daLe durbhAgye baMdhAraNanI pacIsamI kalama bALavAne mAga vyAkhyAtA tarIke zazikAnta mahetA, pU. munizrI. akhatyAra karyo. tenuM temaNe evuM kAraNa ApyuM ke e kalama dhura dharAvajayajI, De. ramaNalAla cI. zAha, , zIkhenI alaga hastIne miTAvI de che. baMdhAraNasabhAmAM thayelI munizrI vAtsalyadIpa, pU. munizrI yazobhadravijaya, carcAe spaSTa darzAvI ApyuM hatuM ke A kalama koI paNa ' Da, sureza dalAla, De, guNavaMta zAha, zrI puruSottama rIte zIkhenI alaga haratInI viruddha jatI nathI. Ama chatAM bhAvaLakara, zrI azvina kApaDiyA, Do. kumArapALa, sarakAre eka AvakAradAyaka pagaluM laI evI jAherAta karI ke, te kAyadAnA niSNAta ane zIkha saMsthAonA pratinidhio narendra bhANAvata, zrI mRNAlinI desAI mA, dvArA pacIsamI kalamanI tapAsa karAvaze. AnAthI baMdhAraNa tArAbena ra. zAha padhAraze. bALavAnA aAMdolanane aMta AvyuM. akAlIonuM A vyAkhyAtAnA viSaye sahita vigatavAra kAryakrama Adelana zarU thayuM te pahelAM lAMbA vakhata upara sarakAra A pachI jaNAvavAmAM Avaze. jAherAta karI zakI hota. paNa sarakAramAM sAcI vastu che vyAkhyAnamALAne saune lAbha levA vinaMti che. maMtrIo : cImanalAla je. zAha * ke. pI. zAha.. vakhate karavAnI khAsa AvaData che.
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-8-84 prabuddha jIvana sarvasAmAnya nAgarika dhAre-DhAlanI bIjI bAju nagInadAsa saMghavI bhAratanA tamAma nAgarike mATe sarvasAmAnya jalArI baMne taddata, pAyAthI beTI che. hiMdu sudhAraNAne je pracaMDa dhAro che. paNa ApaNe tyAM dareka kAma ane jAti mATenA ane jhanUnI virodha thate hatA tenI sarakhAmaNIe to " kuLa kAyadA ekasarakhA nathI. lagna, vi6 ane vAraso musalamAna kema kaze virodha dAkhavatI nathI tema kahevuM' dunyavI bAbate hovA joIe, paNa duniyAmAM koI deza e paDaze. bALalagna ane strIzikSaNa sAme ugra jhuMbeza calAvanAra nathI ke jyAM dharmarUDhIo ane praNAlIo dunyavI bAbatomAM kemAM lekamAnya TiLakanuM nAma paDyuM che, ane baMgALamAM mAthuM mAratI na hoya. kethalike haju Aje paNa te eTale prakhara virodha hato ke sarakAre karavA dhArele kAyade lagnaviccheda ke garbhastrAvane pApa gaNe che. ane kaI paDatuM mUkavAmAM AvyuM. bALalagna virodhI AMdolananA aDisagAMvahAlAMo paNa chUTAcheDA lIdhA hoya tevA kuTuMbamAM khama sUtradhAra baherAmajI malabArIe IgleMDa jaIne lokamata madhara TeresA jevAM vizvakhyAta sevAmUti bALamane dattaka jAgrata karIne tyAMthI hukama lAvavuM paDe. ane chatAM paNa levA detA nathI. amerikAmAM haju Aje paNa saMkhyAbaMdha bALalagna para pratibaMdha te na ja mukAye, paNa bAra zALAo evI che ke jyAM vina utkrAMtivAda zIkhavI varasathI nAnI chokarI joDe saMmatithI zarIrasaMbaMdha zAkAta nathI, kAraNa ke te bAIbalathI viruddha jAya che. bAMdhe te paNa baLAtkAra gaNAya tevA vicitra ane gujarAtanA variSTha nyAyamUrti zrI paTTIe kahyuM te Adarza che, hayartha kAyado ghaDavAmAM AvyuM. A saMbaMdha baMdhAya vAstavikatA nathI ane ApaNe A Adarza: paristhitithI che tenI phariyAda koNa kare ane tenI sAkSI paNa koNa Ape? haju ghaNuM ghaNuM dUra chIe te ApaNuM saunI moTI eTale A kAyado paNa pithInAM rIMgaNAM je ghaNAM varasa kamanasIbI che. paDI rahyo. ApaNe tyAM tamAma kAmo dharmajhanUnI ane rUDhilagna, chUTAcheDA ane vArasAnI bAbatamAM hiMdu strIone custa che. musalamAnamAM dharmajhanUnanuM pramANa anya kAmo tAjetaramAM keTalAka hakake ApavAnA kAyadA ghaDAyA che. tene karatAM vadhAre che tevuM kahevA mATenI kai sAbitI ApaNI amala bhAgye ja thAya che. vArasAhakaka keTalAM mAbApe e pAse nathI. tethI AvAM vidhAne pUrvagrahadUSita che tevuM pitAnI dIkarIone Apyo che tenA AMkaDA koI anveSaka samajavuM joIe. karAvI Ape tyAre kharo. meM chellAM dasa varasamAM A navAinI vAta te e che ke musalamAne pitAnA dharma : savAla saMkhyAbaMdha strIone pUchyuM che. javAba hamezAM ke pitAnA pagabarane oLakhatA nathI. kurAna vAMcatA haze nakAramAM maLe che. bIjI patnI aMgenA pratibaMdhane paNa samajatA nathI je jamAnAmAM strI che duniyAnA tamAma upAya lokoe aMgata saMbaMdhe athavA maitrI karArA dvArA dharmomAM mAtra upabhoganuM sAdhana gaNAtI ane temane eka paNa zA che. ane ATalA mAra-trAsa-hatyA thAya che hakaka na ho te jamAnAmAM payagaMbarasAhebe strIone sauthI tethI chUTAcheDAnI savalatane pUro lAbha levAto nathI tevuM vadhAre haka ke ane sahuthI vadhAre savalata ApI. hiMdu dharmamAM lAge che. A ApaNI pragatinI TIkA nathI, paNa amala to game teTalI strIo paraNavAnI chUTa hatI. tenI sarakhAmaNIe adhUro che, teno akasesa che. kAyadAthI je kaMI karI zakAya mammadasAhebe cAra strIonI maryAdA bAdhI ane tenI te ApaNe karI chUTayA chIe. paNa kAyadAo retI-rivAjanI sAthe evI zarata mUkI ke A chUTa bhogavavI bhAre paDI jAya. je sAme garIba bakarI jevA lAcAra che. strIone paraNe te badhIne zarIrasukha, pratiSThA ane sukha- chatAM jeTaluM hiMdu strIo mATe thayuM teTaluM paNa musalamAna sagavaDa barAbara sarakhAM ja maLavAM joIe. temaNe puruSone baheno mATe karI zakAyuM nathI te atizaya trAsa ane vedanAnI chUTAcheDA levAnI [chUTa ApI. paNa chUcheDA ApanArane vAta che. samAjanA moTA bhAganA lemanI manobhAvanA taiyAra dhamaMdrohIthI bIjA naMbarane pAtakI gaNavAmAM Avyo che, karyA vagara kAyadAo ghaDavAthI kaMI vaLatuM nathI, kadAca thoDo yuropamAM strIone milakata/vArasAne adhikAra ogaNIsamI vAMjhiyA saMteSa maLato haze. kamanasIbe Aje cAre tarapha sadImAM maLyo te pahelAM terase varase musalamAna strIone dharmabhAvanA nahIM paNa dharma- ghelachAnI bharatI caDI rahI che cothA bhAgane vArasA hakaka maLyo. IlAmI kuLa-kAyadA ane A jhanUna jeTaluM vadhe teTalA pramANamAM komavAdanI jayAre dhAyo tyAre AkhI duniyAmAM sauthI AgaLa hato. bhUtAvaLa vadhAre joradAra thayA sivAya rahe nahIM. Aje sauthI pAchaLa paDI gayA che, kAraNa ke duniyA AgaLa A vAtAvaraNa samAna kuLa-kAyadAnA ghaDataramAM vidha vadhI gaI che. khAsa dhyAnamAM rAkhavuM joIe ke saMkhyAbaMdha rUpa che. chatAM samAjanA svAdhyamAM rasa dharAvanAra sahu musalamAna razAe jamAnA pramANenA karakAra ochA vadhate aMze koie A savAla upADI levuM joIe. musalamAnI samAjanI karyA che, tethI bhAratane susalamAnI kuLa-kAyado anya musalamAna sudhAraNA musalamAnAe ja pharavI joIe, tevuM valaNa samAja karatA paNa vadhAre pachAta paDI gayo che. pAkistAnamAM nAnI nathI, hiMdu samUjamAMthI nI bhALahatyA zA bhALa- ayubakhAne sAmAjika sudhAraNA aMge bahAra pADelA vaTahukamane lagnanA rivAja nAbUda karavA mATe asaMkhya khristI-pArasI amala thatuM nathI paNa kAyade te Ubho ja che. sudhArakAe jhaMpalAvyuM hatuM tema bina-musalamAnoe AkhI duniyAnA musalamAne jamAnA anusAra pheravAtA A jehAda upADI levI joIe. musalamAne Aje hoya tyAre ApaNA musalamAne paNa pheravAze tevI zraddhA A sudhAraNAno virodha kare che, kAraNa ke musalamAna rAkhIne temanI samAja jAgRtinuM kAma upADI levuM joie. vadhAre paDatI dharmajhanUnI koma che ane temanAmAM buddhiniSThA dhIrajabharI samajAvaTathI samAja-sudhAraNuM thAya che teTalI kevaLa ochI hoya che tevI dalIle vAraMvAra karavAmAM Ave che te gALo devAthI thatI nathI.. ' hanI
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-8-84 IgleMDane yAtrA pravAsa : * rakatapitta ne thayA che ? saMghanA pramukha ane 'prabuddha jIvananA taMtrI zrI ramaNalAla saMdhanA upakrame vaDodarA pAsenA siMdharoTa gAme raktacI. zAha ane temanAM dharmapatnI a. sau. tArAbena pittathI pIDAtA lekanI sAravAra mATenI sevA saMsthA zrama maMdira zAha jaina samAja, yuropa (lesTara)nA nimaMtraNathI ATha aThavA- TrasTanA yuvAna saMcAlaka zrI sureza sanInuM uparokata viSaya para DIvatA laMDana-lesTaranA pravAse gayAM hatAM. teo A saptAhamAM eka pravacana zanivAra, tA. 30-6-84 nA roja sAMjanA 4-00 sukharUpa muMbaI AvI pahoMcatAM temanI videzayAtrA agene kalAke paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM rAkhavAmAM AvyuM hatuM. vArtAlApa sAMjanA 6/15 kalAke rAkhavAmAM AvyuM hatuM. - zrI sureza sonIe kahyuM ke rakatapitta jene thAya" * A prasaMge khelatAM De. ramaNabhAIe kahyuM hatuM, ke A che tenuM jIvana narkagAra banI jAya che. svajane, snehI vakhatanI amArI videza yAtrA vadhu sAhityika hatI kema ke ane mitro temanAthI dUra bhAge che eTaluM ja nahi para tuM, ghaNAM sthaLe mAre pravacana ApavAne kAryakrama goThavAye hate. ke temane rAkhavA ke temanI sevA-suzruSA karavA paNa vaLI jaina samAja, yuropanA jaina senTaranA DIrekTara tarIke A taiyAra nathI. Aje bhAratamAM 40 lAkha leke rakatapittathI saMsthAne vadhu gatizIla banAvavAnA AyojanamAM paNa samaya pIDAya che. gujarAtamAM 4000 thI vadhu leke A rogane ApavAnuM hatuM. tethI A pravAsa amuka sthaLe pUratuM maryAdita bhoga thaI paDayA che. samAja ane jAhera jIvanathI taddana rahyo hate. bahiSkRta thayelA AvA abhAgI raktapittathI pIDAtA lekanI yAtanA ane duHkhane aMta nathI. satata mRtyune mAMgatA , ahIM koI 5NuM dhArmika sthaLa UbhuM karavuM hoya to AvA duHkhI leka tarapha satata upekSA batAvatA A sarakAra jaladI paravAnagI ApatI nathI tethI ahIMnA junAM samAjane joine thAya che ke kharekhara raktapitta A bhikSukAne carco upara ApaNuM lekanI najara paDI che. mAvAM dhaNuM thaye che ke ApaNA samAjane ? . cace vecAyAM che. lesTaramAM ApaNI dhArmika pravRttio mATe lehInI sagAI dharAvanArAoe jemane vagara vAMke jai samAja, yuropanA nAmathI eka carcA vecAtuM laI temAM tarachoDI dIdhA che; samAje jemane dhutakAryA che, evA rakataderAsara, upAzraya, lAIbrerI, sTaDI senTara, risarca pittanA bhi kene gaMdA-gebArA jhuMpaDAMmAM maravAne vAMke jIvatA senTara vagere vividha kAryano prAraMbha karyo che. zeThazrI joyA che? hAthe-page meTA jhakhama, AkhA zarIre rasI jharatI zreNikabhAInI rAhabarI nIce 17 lAkhanA kharce gAMThe, sAMdhAno pArAvAra dukhAve, asaMkhya macchara, nathI bhAratamAM lesTara mATenuM derAsara taiyAra thaI rahyuM che. ahIM paNa badatara A duniyA! zarIra paranA jakhama karatAM ane " hinduoe paNu ghaNu carcA vecAtAM laI maMdira banAvyAM che. gaNu UMDA jhakhama emanA dila para che. - saMkalana : cImanalAla ema. zAha-kalAghara ahIM jaina samAja uparAMta tAjetaramAM sthapAyelA jaina AvA duHkhI ane asahAya rakatapittanA rogI loko : sozyala grupa ane mahAtmA gAMdhI phAunDezana vagere umadA svamAnapUrvaka AnaMdathI jIvI zake te mATe vaDodarAthI 15 kArya kare che. ki. mI.nA aMtare Avela siMdharoTa gAme sarakArazrInI ane - ame lyuTana zaheramAM AvyA. A zaheramAM paNa savAla anya sajajanI sahAyathI zrama maMdira TrasTanA nAmathI jene moTI saMkhyAmAM vasyA che. ahIM eka adyatana rakatapittiyAonI eka vasAhata AjathI cAre varSa pahelAM hAlamAM jenee pUjAne kAryakrama rAkhela hato. lagabhaga * UbhI karavAmAM AvI che. A vasAhatamAM hAla 450 jeTalA traNa hajAra mANase A kAryakramamAM ekatra thayA hatA. ane rakatapittiyA lokone vasAvavAmAM AvyA che. temanA rogonI je AnaMdellAsathI pUjA bhagRvatA hatA te joIne ame nAbUdI mATe zakaya sAravAra karavAnI sAthe teo vadhu Azcaryacakita thaI gayAM. videzamAM paNa AvI dhamazraddhA ane svamAnapUrvaka jIvI zake te mATe vividha gRhaudyoga zarU karavAmAM saMskRtine prabhAva joI AnaMda thayo. AvyA che. rakatapittiyAnI sAravAra mATe A saMsthAne I lesTaramAM ame bahenanA bhakitamaMDaLa sAthe brisTola pratimAsa eka lAkha rUpiyA jeTalo kharca Ave che. samAjanI pAsenI kejha (guphAo) jovA gayAM. nasargika saudayane udAradila vyakitaone mAnavatAnA A kAryamAM sArI evI varelA igleMDamAM A guphAo abhuta che. ahIM guphAomAM rakama ApavAnI emaNe araja karI hatI. e apIlanA je. paththara para pANI Tapake che, te paththaro camakatA ratna pratyuttaramAM sabhAmAM upasthita sajajanomAMthI nIce mujabanI jevA lAge che. kudaratanI A racanAnuM subhaga darzana karavAne rakamanAM vacane maLyAM che : kahAve anAyAse amane maLyo. 2505-00 zrI jayaMtilAla pI. zAha e pachI sTona nya nAmanI jagyAe ame gayAM hatA. 1000-00 eka sajajana taraphathI ahIMnA paththaro 4 thI 5 hajAra varSa purANA che. IgleMDanI 1000 10 zrI rajanIbhAI verA prAcIna saMskRtinA abhyAsIoe A jagyAnI mulAkAta levA 500-00 zrI cImanalAla je. zAha jevI kharI. 500-00 zrI ke. pI. zAha ekaMdare A yAtrA pravAsa AnaMdapUrNa ane yAdagAra 50000 zrI pannAlAla cheDA rahyo. samRddhimAM daTAyelA A dezamAM paNa ApaNuM kuTuMbo e 251-00 DaoN. madhurIbena zAMtilAla naMdu, sonagaDha je dharma ane Atithya bhAvane TakAvI rAkhyuM che te 15-00 zrI pravINabhAI maMgaLadAsa zAha ApaNI gauravavaMtI saMskRtinI ghAtaka gaNI zakAya. 5-00 zrI harIlAla gulAbaca da zAha saMghanA maMtrIzrI cImanalAla je zAhe De. remazubhAinA 25-00 zrI naTubhAI paTela sukhada yAtrA pravAsa mATe AnaMda vyakata karyo haste zrI ke. zramamaMdira TrasTane sahAya karavA jemane rakama ApavAnI bhAvanA pI. zAhe AbhAra mAnyo hate. hoya teo "saMdha' nA kAryAlayamAM rakama mokalI Ape tevI vinaMti.
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. ? tA. 1-8-84 prabuddha jIvana - mizra sarakAra : eka vikalpa 0 yazavaMta dezI tA. 15-6-1984, zukravAre "saMdhanA "abhyAsa vartuLa"nA upakrame Apela vArtAlApa salipame Apelo vArtAlApa mizra sarakAra vize vicAra zAthI karavo paDe che? A kaMI nahi te virodha pakSa banIne e pakSa zAsaka pakSane sAce mArge javAnI pharaja pADaze. paNa banyuM evuM ke varSonAM vicAra eTalA mATe kare paDe che ke eka bAju zAsaka pakSa varSo sudhI samAjavAdIo sattAnA kendrathI dUranA dUra ja rahyA. je jAtanuM zAsana kare che tenAthI bhraSTAcAra vadhyo che ane ane aMte emAMnA keTalAka sArA sArA kAryakare phakta lekazAhInuM tattva ghaTayuM che. zAsaka pakSanI aMdara paNa lokazAhI sattAne khAtara kogresamAM joDAI gayA. gujarAta-mahArASTranA vyavasthAne lopa thayo che. te bIjI bAju virodha pakSomAMthI ja azoka mahetA, jasu mahetA ane sanata mahetAnA dAkhalA koI eka pakSa eTaluM gaja batAvI zakI nathI ke te ele ApaNI samakSa mojUda che. e samaye samAjavAdI pakSa cheDIne hAthe kendramAM sarakAra racI zakaze evI lekene patIja paDe. BgresamAM gayelA aneka kAryakaroe virodha pakSanA astitva AthI ja zAsaka pakSanA vikalpa tarIke mizra sarakAranI upara eka moTo phaTako mAryo hate. saMbhAvanAne vicAra dezamAM prasaryo che. lokazAhImAM aMtagata raheluM eka tattva e paNa che ke rAjakIya hatAzAne bIje dAkhala paMjAbano che. zIkhamAM kharI-khoTI paNa evI lAgaNI utpanna thaI hatI temAM ghaNA badhA mANasone zAsananI taka maLavI joIe. ke zAsaka pakSa paMjAbamAM ApaNane kadI sattA upara cuMTaNI laDatA pratyeka mANasa vAjabI rIte evI AzA AvavA nahi de. AmAM hakIkata zI hatI e judI vAta che, rAkhI zake ke atyAre nahi te bhaviSyamAM kayAreka paNa e paNa muddo zIkhonA mana upara paDelI chApane che. emane nAne-meTo pradhAna ke vaDA pradhAna banI zakaze. evuM nathI ke ema lAge ke ApaNe mATe sattA upara AvavAnI taka ja dareka vyakitanI A mahecchA pUrI thAya che, paNa e mATenI nathI te pachI lekazAhInI prakriyAmAMthI emane rasa UDI take te khullI hevI joIe. vaDA pradhAnanA padane bAjue jAya e dekhItuM che. rAkhIe, kAraNa ke e pada te eka ja che, paNa nAnuM sarakhuM! pradhAnapada kayAreya maLavAno saMbhava na hoya te cUMTaNI AvI badhI hatAzAo ane tenAM duSpariNAmethI dezane layAnuM phaLa zuM? . bacAvavA mATe paNa virodhapakSe kyAreka kyAreka sattA para Ave e jarUrI che. ane Aje jayAre koI eka ja virodhamANasa sattA upara AvavA I che tyAre kevaLa hukama pakSa mATe sattA para AvavAnuM saMbhavita nathI jaNAtuM tyAre calAvavA ja AvavA mAge che evuM nathI hotuM; dezane pita mizra sarakAra mATe prayatna e eka egya dizAne prayatna kalpelI rIte AgaLa laI javA mATe paNa sattA joie. gaNAze. ' - 1 : eTale cUMTaNI laDIne saMsadamAM AvanArA sArA ane pramANika mANase paNa sattAnI apekSAe Ave temAM kazuM - mizra sarakAranI vAta karIe chIe tyAre ApaNe Aja geravAjabI nathI. sudhIno anubhava paNa tapAsI laie. gayA sADAtraNa dAyakAmAM bhAratanAM aneka rAjyamAM mizra sarakAra racAI che. je ghaNuM rAjakAraNIone sattA upara AvavAnI taka mizra sarakArane ApaNe ThIka ThIka vagovI che. ene maLe ema karavuM hoya te vibhinna pakSo avAranavAra sattA khIcaDA sarakAra, zaMbhu meLA evAM evAM vizeSaNothI navAjI che. upara Ave evI paristhiti sarajAvI joIe. tene badale je evuM bane ke zAsaka pakSa game tevI yukita-prayukitao karIne paNa hakIkatamAM mizra sarakAronA sArA ane mAThA ema banne jAtanA anubhave ApaNane thayA che. 1967nI cUMTaNI ApaNane sattAthI dUra ja rAkhaze evI lAgaNI anya pakSomAM pachI aneka rAjyomAM mizra sarakAra racAI hatI. A mizra UbhI thAya to e badhAmAM eka jAtanI hatAzA (rahezana) prasare. ApaNI lekazAhI sArI rIte cAle emAM emane sarakAromAM badhI jAtanA rAjakIya pakSo bhAga letA hatA. raMgaTanA eka cheDAthI bIjA cheDA sudhInA-inkA-reDathI pitAnuM hita na dekhAya. alaTrAvAyoleTa sudhInA-pakSo emAM joDAyA hatA. A AvI hatAzAnAM mAThAM pariNAma aneka rIte AvI zake. sarakAra lA. samaga TakI nahi ane tUTI paDI. bIjI bAju vAjabI rItene zAsaka pakSa nAkAmiyAba banAve che ema keraLa, pazcima baMgALa ane tripurAmAM gaberI pakSonI mizra mAnIne keTalAka loke geravAjabI rIte apanAvavA prerAya. sarakAro ane orisAmAM svataMtra pakSa ane gaNataMtra pariSadanI lAMcaruzavata, pakSapalaTo vagere pariNAmo nIpaje. keTalAka loko mizra sarakAra saphaLatAthI kAma karI zakI che. Ama mizra hatA mAryA zAsaka pakSamAM cAlyA jA. ane tene sarakAre ApaNA dezamAM saphaLa na ja thai zake evuM keIthI pariNAme dezamAM virodha pakSonuM jora ghaTe ane lokazAhInuM kahevAya tema nathI. tave eTaluM pAchuM thAya. - yuropanA saMkhyAbaMdha dezomAM mizra sarakAra dvArA lekarAjakIya hatAzAnAM be dRSTAMte tarata yAda AvI jAya zAhI saphaLatAthI cAlI rahI che. kasa, pazcima jarmanI, che. AjhAdI pachI taratanA samayamAM ane 1952nI cUMTaNI ITalI, sviTjharalenDa vagere dezomAM, mizra sarakAra dvArA zAsana samaye dezanA yuvAnomAM evI AzA hatI ke bhAratane e ja lekazAhIne pracalita vyavahAra thaI gayo che. eka vaLA samAjavAdI pakSa kayAreka sattA para Avaze ane tenA kAMsamAM chAzavAre sarakAre badalAya evI sthiti gaNAtI hatI. tejavI netAo dezamAM ghaNAM badhAM Avazyaka parivatane karaze. ane jagatanA dezomAM tenI ThekaDI thatI hatI. paNa Aje.
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 tenA pramukhe jagatanA rAjakAraNamAM sArI pratiSThA prApta karI che. ane amerikAnA pramukha, briTananA vaDA pradhAna ane e kakSAnA anya netAonI harALamAM te UbhA rahI zake che. ane temane be vAta kahI zake che. eTale yurApanA lezAhI dezamAM mizra sarakArI saphaLa thai che. ane emaNe pratiSThA pazu meLavI che. 'I ApaNA dezamAM AjhAdI pachI taratanA samayamAM kendramAM bhale mizra sarakAra nahotI, tema chatAM naherutI sarakAramAM keMgrisa pakSanI bahAranA dhaDDA pradhAnA jude jude samaye levAmAM AvyA hatA. amira, zyAma prasAda mukhacha', baladeva siMhaiM, mukham ceTTI, jona mathAi, sI. DI. dezamukha, sI. eca. bhAbhA vagere aneka pradhAnA binaka(gresI hatA ane chatAM A sarakAra kuzaLatAthI kAma karatI hatI. prabuddha na savAla e che ke mizra sarakAre saphaLa ke niSphaLa zAthI thaI? bhAratamAM mizra sarakAro UthalI paDavAnuM sauthI mADhu kAraNu pakSapalaTA che. pakSapalaTA koi paNu rIte aTakAvI zakAya tA mizra sarakArAne niSphaLa banAvatu' eka mATu' kAraNa dUra thAya. janatA pakSa sattA upara hatA tyAre pakSapalaTA aTakAvavAnA kAyadA karavAnA prayatna thayA hatA. e mATenA kharA paNa taiyAra thayelA. pazu janatA pakSamAMnA samAjavAdIAe tenA vidha karI kAyade thatA aTakAvyo. pakSapalaTA karanArAone khalA ApavAnI vividha rIteAe pazu pakSapalaTAne vega ApyA che. pradhAnAnI amaryAdita saMkhyAnI chUTa hovAne lIdhe pakSapalaTuone pradhAnapadanu' pralAbhana ApI zakAya che. sarakAra bIjI paNa aneka jagyAe para AvA leAkAnI nimaNu'ka karI temane moTI AvakanuM sAdhana ane thoDIka sattA ApI zake che. gavanaranI sattAnA durupayoga ane rASTrapatinuM zAsana lAdavAnI sagavaDanA duprayAga e paNa mizra sarakArane niSphaLa banAvanArAM kAraNeA che. mizra sarakArAnA Aja sudhInA ApaNA anubhava parathI ekadare ema kahI zakAya ke vicArasaraNI ane kAyakramamAM pakSA vacce ThIkaDIka samAnatA hoya teA mizra sakAra saphaLa thavAnA sabhava vadhu rahe che. DAkherI jUthAnI mizra sarArA vadhu TakI rahI che tenI pAchaLa A mahattvanuM kAraNu jaNAya che. erisAmAM je mizra sarakAra saphaLa thai temAM banne pakSA jamaNerI' vicArasaraNIvALA hatA. janatA pakSanI kendrIya sarakAra tUTI paDI temAM aMgata rAgadveSo uparAMta vicArasaraNInA meTA tAvate paNa amuka aMze kAma kayu'ja haro. .... bhAratamAM khe samAviDayA pakSonu astitva nathI tyAre mizra sarakAro svAbhAvika banI rahe tema karavu joie. ane te mATe pramANasaranA pratinidhitvanI jogavAi karavI joe. ApaNe AjhAdI pachI baMdhAraNa ghaDayuM. temAM lokazAhInA tattva karatAM sthiratAnA tattvane vadhu mahattva ApyuM. vividha pakSonAM sabhyAnI nAnI nAnI sakhyA sa MsadamAM ke vidhAna sabhAmAM Ave te karatAM eka pakSa mATI bahumatIthI Ave evI paddhati ApaNe vadhu pasaMda karI. paNa tenA pariNAme rAjyAmAM tA sthiratA rahI nathI. eka veLA je rAjaya sthira sarakArAvALAM gaNAtAM te paNa Aje 'gumagu thai rahyA che. eTale eka pakSa bahumatImAM Ave tevI paddhati ApaNane khAsa phLI nathI. A saMjogomAM pramANasara pratinidhitvanI paddhati apanAvavI kheATI nathI, ene eka lAbha e che ke A paddhati saphaLa thAya temAM tamAma pakSeAnu hita pedA thAya che. eTale e akhatarA niSphaLa ja jAya ema mAnavAnuM kAraNa nathI, tA. 1-8-24 iMglenDamAM seminAra zrI muMbai jaina yuvaka saMdha ane IMglenDanI eka sthAnika saMsthAnA sayukata upakrame jaina dharma', tattvajJAna, sAhitya, itihAsa, sthApatya-zilpakalA, patrakAratva, samAjasevA ityAdi viSayA para seminAra yojavAnuM vicArAyuM che. A seminAra sa MbhavataH ekaTAbara 1984nA dvitIya saptAhamAM yojAro. A seminAra pAchaLa mukhya Azaya tA muMbainAM, Arthika dRSTie madhyama varganAM evA Apazu. keTalAMka vidvAna bhAi-bahena / saMgItakArane prathamavAra bhArata bahAra javAnI taka sAMpaDe athavA laMDana sahita yurepanA te pravAsa kare evA AzayathI A seminAra yAjAI rahyo che. {"n rUA. 15000/ rU. 15000/ agAu 'prabuddha jIvana'nA tA. 1-6-'84nA kramAM jAherAta karyA mujaba eka vyaktine sponsara karavA rUA. 11000/ nI AvazyakatA rahe che. amane jaNAvatAM atyaMta harSa thAya che ke amane nIce pramANe vacane maLI cUkyA che ane haju khIjA vadhu vacane maLavAnI apekSA che. (1) zrI dIpacaMdabhAi esa. gADI (2) eka supratiSThita sagRhastha (3) zrI vasanajI lakhamazI zAhu (4) bA kapUrabhAI cakiyA (5) zrI razailezabhAi (hu'matalAla koThArI rUA. 15000/(6) zrI rajanIkAMtabhAI vArA rUA. 15000/(7) zrI rasikalAla meda, jhaverI ane mitrA rUA. 15000/(8) zrI sI, ena. sathavI, zrI rasikalAla rUA. 15000/laheracaMda zAhu ane mitrA rUA. 15000/ rU. 15000/ (9) DA, dhanava ta TI, zAhu ane mitrA rUA. 15000/A rIte kula rUA. 1,35000/- nAM vacanA maLyAM che. -matrI cImanalAla je. zAhu ke pI. zAha sAbhAra svIkAra pa'cAmRta : ( bhAga-2 ) vinemA, kiza. 11-50, yajJa prakAzana, hujarAtapAgA, vaDedarA-1 * saraLa brahmasUtra AtmAnI gati : ratIlAla atrayu, datta sAsAyaTI, amadAvAda, ki. rUA. 7-10. na`da : AjanA sadamAM: sa. kumArapALa desAi, ki. rUA. 25, prakA. gujarAtI sAhitya pariSada, gA. mA. tripAThI bhavana, Azrama mArga, amadAvAda. zabdavedha : jayaMta paMDayA, ki. za. 28, prakAzaka upara mujaba. virATanA vinAza : girIza gaNAtrA, . za. 16, prakA. upara mujaba.
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ yuddha jIvana agrIma patrakAronI tasavIrA : apaNu samAreha ane gujarAtI patrakAra puraskAra cImanalAla cakubhAi zreSTha tA. 1-8-24 saMkalana : pannAlAla zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanA upakrame zanivAra, tA. 28-7-84nA roja inDiyana maracanTsa cembaranA kamiTI rUmamAM DA. ramaNulAla cI. zAhanA pramukhapade, bhAratanA cAra agrIma patrakAronI tasavIro svAta'trya senAnI zrI mInu masANInA varada haste zrI muMbai gujarAtI patrakAra sadhane ApaNu karavAmAM AvI. gata varSe 'saU' patrakAratva viSe parisa vAda yojayA tyAre 'saU' A tasavIro taiyAra karAvI hatI. samAraMbhanA prAraMbhamAM zrI amara jarIvAlAe, A agrIma patrakArAe jIvananA krAipaNa kSetre thatA anyAya sAme nizvaya tAthI laDavAnI preraNA ApI ane kaTAkaTI veLAe paNa AvA mijAjanA patrakAroe khumArI ane khamIra dAkhavyAM hatAM, tema jaNAvI AvA marajIvA patrakAronI tasavIrA apaNu karavAnA A samArohamAM sadha' vatI saune AvakAryAM hatA. 'muMbai samAcAra'nA taMtrIzrI jeThAna dArUvAlAe kahyuM ke AyarIza--agreja hAni mana bhArata AvyA tyArathI ApaNI AjhAdInI laDatanA prakhara puraskartA ane patrakAra tarIkenI niSThAmAM aDaga rahyA. temane dezapAra karavAnA hukamathI temanA cAhako mahAtmA gAMdhI, sarojinI nAyaDu, dAdAbhAI navarojI, sara kizajA mahetA vagerene AdhAna thayA ane tevA hukamanA vidhamAM mukhamAM haDatALa paDI. embe kronikalanA taMtrI saiyada abdullAnI AgajharatI vANIe briTiza ne hacamacAvyA, kApa kahapanA na karI zake tevu kAma agrasara - patrakAre e te jamAnAmAM ka" ema temaNe umeyu hatu. AvA zrI meAhanalAla mahetA sApAte' kahyuM ke svataMtratA pahelAMnu laDAyaka mijAjanuM patrakAratva Aje udyoganI kakSAe paheoMcyuM che tyAre henimana jevA laDAyaka mijAjanA patrakAro Aje kayAM che ? vadhumAM emaNe kahyuM' ke sadAnaMda ane amRtalAla zeTha paNa nIDara ane prakRtithI patrakAra hatA. amRtalAla zeTha jAnanA jokhame paNa samAcAra meLavI pragaTa katA. te kahetA ke ha" je kAMI lakhu chu' te zAhIthI nahi paMtu lohIthI lakhuM chuM. gujarAtI patrakAratvane maLelA vArA abhyAsa ane mazaidhana karavuM' jarUrI che. ema temaNe umeyu` hatu`. AvA thrI presa jana la'nA samAcAratI zrI pI. Ara. ke. menane kahyu` ke prelavI svataMtratAnA mAlananA puraskartA hatA. tethI alaga muslima rASTranA purakartA mahamadazyalI jhINA ane muslima samAjatA. temaNe rASavAryAM. paNa DagyA nahIM. inDipenDanTanA taMtrI svAmInAtha dAna de . AjhAdInI laData ane ucca Arza mATe patrakAratvanA-prajA dhaDataranA kSetre jhaMpalAvI te vakhate raSTrIya AcAra saMsthAnI UNapa hatI te nivAravA kI presa eka inDiyA nyujha ejansInI sthApanA karI. Athika ane rAjkIya bhIsa vacce temaNe kI presa jUthane vimAvyuM. patamAM temaNe janmabhUmi', 'krAnila' ane kI presa janala'-A traNa patrAe vata tratA pahelAM mahattvanuM pradAna karyu. tema jaNAvyuM hatuM. blemsattA'(mAhI)nA taMtrI zrI mAdhava gArIe mAlika ane taMtrInA vicArabhedanuM dRSkRta TAMkatAM sadAnaMdanI pratItijanya nyAyayukta rajUAtathI mAlikAe temanuM dRSTibiMdu svIkAyu" te jaNAvI kahyuM ke khAvuM khamIra ane khumArI dharAvatA patrakAro A dezanI zAna che. temaNe mamabharyo kaTAkSa 69 zAha karatAM umeyu` ke vRttapatroe zahIdyA ane netAo ApyA, paraMtu e ja netAe Aje samAcArapatrAne DUbADe che ! sadAna de khAkhu genu viSe lakhyu nA hota teA temanA balidAnanI kathAthI ApaNe mAhitagAra na hota. menjAmina hAni manane temaNe svataMtratAnA saMdezavAhaka tarIke oLakhAvyA hatA. thavA muMbai gujarAtI patrakAra saMdhane AvA cAra agraNI patrakAronI tasavIrI apazu karatAM zrI mInu masANIe A patrakArAte yuvAnavaye maLavAnuM potAne sadbhAgya sAMpaDayAnI vAta karatA kahyu` ke sadhanada nIDara ane namra. temanuM lakhANa mAhitIpracUra. henimana makakama ane Akramaka mijAjanA. vargavigraha aMge pitA sAthenA vicArabhedathI pagabhara pote svecchAe janmabhUmi' mAM joDAyA tenuM smaraNa karI temaNe amRtalAla zeThane biradAvyA. alabatta temanA pitAnA vicArA sAcA hatA te temane thADu mADu paNa samajAyAnuM emaNe jaNAvyu hatuM. potAnA vicAro pramANe svataMtra mijAja dharAvavA ane sAtheAsAtha bhUla samajAya tyAre te svIkAravAnI kheladilI dAkhavavI te A prasagane kheAdhapATha che, ema zrotAone lAgyuM hatuM. sudha' nA ane tasavIrA paNuM karavAnA A samArohanA pramukha DaoN. ramaNabhAie kahyu ke ame jayAre kAlejamAM bhaNatA tyAre sau prathama ame haoNni mana ane khelavInA agralekhA vAMcatA deza mATe emane zuM kahevAnuM che te jANavA e vakhate sau Atura rahetA. sadAnaMdanA hAtha nIce temaNe eka varSI kAma karyuM" te jaNAvI temaNe sadAna dane mijAjanA dhUnI mANasa tarIke oLakhAvyA hatA. sva. amRtalAla zeTha ane AvA niSThAva'ta patrakAronA pradAnanu sazAdhana ane mUlyAMkana karavAnuM kAma muMbaI gujarAtI patrakAra saghe tAtha dharavuM joie eve temaNe anurAdha karyAM hatA. amArA 'sa'dha'nA mukhapatro-prAraMbhamAM muMbaI jaina yuvaka saMdha trikA' ane 'taruNa jaina,' tyAra bAda 'prabuddha jaina' ane te prabuddha jIvananA AjhAdInI laData ane patrakAratvanA kSetre enAM pradAnanI vigatA ApI emaNe kahyuM ke kaTokaTI daramiyAna sva. cImanalAla cakubhAI zAha nibhayatAthI prabuddha jIvana"mAM lakhatA. tethI emanI dharapakaDa thayAnI avA vAraMvAra phelAtI. sadha'nA vikAsamAM ane rASTra ane jAhera jIvanamAM emanA pradAnanuM puNya smaraNa karI muMbainA zreSTha gujarAtI patrakArane rU. 5000 teA puraskAra cImanalAla cakubhAI zreSTha gujarAtI patrakAra puraskAra' e nAmathI dara varSe amAre 'sadha' Apaze evI emaNe saha` jAherAta karI hatI. sane 1984 nA puraskAra sana 1985 mAM ane tyArabAda prativaSa niyamitapaNe A puraskAra mukhanA zreSTha gujarAtI patrakArane amArA pra dha taraphathI apAze ema temaNe krimeya hatu muMbai gujarAtI patrakAra sadhanA pramukha zrI sudhIra makara tasavIronA svIkAra karatAM kahyu ke amArA patrakAra sadha Aje ahIthI tasavIrAnI sAthe patrakAratvanA ItihAsa lakhane jAya che. amArA meTA bhAganA sabhyo trIsathI nIcenI vayanA yuvA che. patrakAratvanA vikAsa ane sa Mzodhana mATe amArI patrakAra sadha yogya prayatna karaze ema jaNAvI temaNe saunA sahakAra mATe AbhAranI lAgaNI vyakata karI hatI. 'saMdha'nA maMtrI zrI ke. pI. zAhe AtmIyabhAve saune abhAra mAnyA hatA.
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ (90 prabuddha jIvana narazI nA thA meM gulAba deDhiyA AjathI savA base aDhIsA-vA paDelAM kacchanA bhATiyA, khAjA, lehANA ane jainee rAjIraTInI zeAdhamAM muMbai AvavAnu zarU karyu hatu.. kacchanI sUphI dharatI haMmezAM viSamatAothI bharelI rahI che, jethI kacchI prajAne khaDatala anye ja chUTA khIjI tarapha kacchanA sAgarakAMThe prajAne sAhasika banAve eve rahyo che. kacchanA mAMDavI, mundrA ke jakhau baMdarethI vahANA lakA, jAvA, sumAtrA, jAjIkhAra ane cIna sudhI saphara kheDI AvatAM kacchanI jAkArA dvaitI paristhitithI kaMTALIne, muMbainA AkaSa NuthI 'jAIne kAMI keTalA mAyAklA, sAhasika, khissAmAM phUTI koDIya na hoya evA jIvAnA muMbai AvatA kAI vahANumAM caDI besatA. paMdara ke ethI ya vadhu divase vahANu mubai paheAMce. dariyAI jokhame aneka, cAMciyAAnA bhaya paNa kharA ja. khAvA mATe gharanuM bhAtuM ane gAjaranuM athANu hoya, paNa AMkhamAM svapnA hoya. Ama muMbai AvI, majUrI karI, ApabaLe AgaLa AvA puruSAthI' kacchI mAnavIe 19mI sadInI AsapAsa bamratA anAja, kariyANu, telIkhIAM, rU ane kApaDanA vepAra sara karyAM. mubanI te samayanI jAhejalAlI ane deza-videzanA vepAravaNujamAM khetAja bAdazAha khanIne jIjgyA. viksatA muMbaInA vikAsamAM kALA ApyA. AvA muMbai AvanAra kacchI agresara pAyeniyAmAM eka te zeDa zrI narazI nAthA. AjathI baso varSa pahelAM sane 1784 mAM kacchanA abaDAsA pradezanA naLiyA gAme narazI nAyAnA janma thayA hatA. taddana garIba ghara. dharanI khetIvADI paNa nahi. pitA khetamajUra tarIke kAma kare. jema tema divase kADhe, narazI nAtA hatA tyAre ja eka teA garIkhI; temAM bIjuM duHkha AvyuM. mAtA mAMkabAInuM mRtyu. pitA-putra ekalA paDI gayA. jIvatara vadhu kANu thai gayuM. gharane sUnakAre gherI lAdhyuM. narazI seALa varSane thaye tyAM sudhI bApa-dIkarA naLiyA gAmamAM ja jema tema viseA pasAra karatA hatA. jIvananI hAlAkIothI kaMTALI eka divasa bApa-dIkaro jakhau baMdarethI upaDatA vaThThANumAM caDI kheThA. sAthe levA jevuM to kaMi hatuM. nahiM ane gAmamAM mUkavA jevu' paNa karyA kai hatuM? sane 1800nI AsapAsa muMbaimAM pIvAnA pANInI bhAre taMgI. kArTamAM ceDA kUvA hatA. muMbai AvI pahelAM te khApa-dIkaro gAdI ane bArAmAM humAlInuM kAma karatA majUrone pANI pAvAnu kAma karavA lAgyA. saccAi ane sAdAine lIdhe 'e leAkAmAM jANItA thayA. ane karakasarane lIdhe khe paisA bacAvyA paNa kharA. e nAnakaDI mUDImAMthI yuvAna narazIe potAnA mukAdamIne dhaMdhA zarU karyAM. narazI jene tyAM jAya--ese, tene lAbha thAya'-evI mAnyatAthI badhAM tene khelAvatAM. enAM pagalAM zukanavatAM gAvA lAgyAM nAnakaDI mukAdamImAMthI tA. 1-8-84 te bArabhAyA kaMpanInA mukAdama nimAyA. dhIre dhIre muMbainA vepArI vaga'mAM jANItA thayA ane dArI-loTA pazu lAvyA vagara vatanathI mubaI AvelA narazI hava narazI zeTha' nA nAme oLakhAvA lAgyA. divasa-rAta joyA vinA mahenata karI. e puruSAtha' ane prAmANikatA kAma lAgI. sAtheAsAtha nasIme yArI ApI. jotajotAmAM narazI zeThanI gaNunA mukhanA zrIma AmAM thavA lAgI. Aje paNa kacchI dazA ozavALa jaita kAmanA peAtAnA bApIkA dhaMdhA kahevA hoya te rU ane kapAsanA vepAra. AjavI dRDhasA varSa pahelAM kacchI zA ozavALa jaina jJAtinA agresara narazI nAthAe e dhA vikasAvyA ane peAtanAM sagAMvahAlAM, gAmAinAtIlAM, ALakhItA" pALakhItAna e dhadhAmAM plATayA. narazI zeThe jotajotAmAM peAtAnI vepArI zAkhAe bhAratabharamAM khelI. cIna sAthe vyApArI sa MbadhA vikasAvyA. have tA kapAsa uparAMta marImasAlA ane anAja-kariyANAnA dhadhAmAM pazu dAkhala thayA ane e badhA sara karyAM. deza-paradezanA vepArane pahoMcI vaLavA pAtAnAM vahANe paNa vasAvyA. zeTha metIzA, zeTha jamazedajI jIjIbhAI, jIvarAja bAlu, gokuLadAsa tejapAla, mULajI jeThA jevA radharA narazI nAthAnA samakAlIneA hatA. temanu lagna nAnI vaye kuMvarabAI sAthe thayeluM. prathama putra musgAdevInA taLAvamAM DUbIne nAnI vaye maraNa pAmyA. saMvata 1895 mAM muMbaimAM phelAyelA marakInA rogamAM bIjA putra hIrajInuM avasAna thayu. pArIta juvAnajodha putranA akALa avasAnathI mAtA dharabAine kAramAM AdhAta lAgyA, jenI kadI kaLa na vaLI: thADA samayamAM mAtAe pazu e ja rAha lIdhA. tyAra bAda thADA samayamAM, A duHkha AchuM hoya tema nI zeThanA pitAnuM avasAna thayuM. zeTha hacamacI gayA. jyAre sukhanA sUraja madhyAhna tatA hatA, samRddhi-vaibhava agAdha hatAM, lekamAM nAmanA hatI, tyAre ja kauTubika jIvana AkaruM thai paDayu. narazI nAthA mAtra eka zrImaMta vepArI na rahetAM, dAnavIra paNa banyA. kacchamAM emaNe abaDAsAnAM badhAM gAmAnA dazA ozavALAne mAnabhera nAtarI, traNa vasa bhAvapUrvaka jamADayA, ane cAMdInI moTI thALInI lahANI karI, pote garIbAimAM jIvelA tethI guptadAna paNu ghaNu karyu. dharmapremI narazI nAthAe saMvata 1889 mAM mubaMdhamAM masjIda baMdara pAse zrI anaMtanAthajI jinAlaya baMdhAvyu, sAtheAsAtha potAnA vatana naLiyAmAM saMvata 1897 mAM zikharamadha jinAlaya baMdhAvI pratiSThA mahotsava UjanmyA. naLiyAnAe bhavya derAsaranI gaNunA kacchanI meATI pacatIthInAM pAMca derAsarAmAM thAya che. thADA samaya pachI (anusa MdhAna pRSTha -62). mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka sala, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, su khanna 400 004. Te. naM. 350296, H mukhrusthAna TrenDa prinTala', jagannAtha kara rATha prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. rAya, giragAma, muMbai - 400004.
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ No:MH. By Sophy5% * No. 87 datae !': : e * r nA ) AvA . , Brche * * * 5500, .: 57. V we' ote che : ' ' T le.. : RARE if E tal ' As , tae, buddha nuM navasaM Ara '' aSa 46 aMka : 8, UAbuM jIvana A 1 baI tA. 16-8-94 "cASika lavAjama rU. 20/ chuTaka nakala rUA. 1-00 ' , muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra : pAkSika ' paradezamAM era meIla 6 20 12 sI meIla de 15 69 taMtrI ramaNalAla cI. zAha' *, * * taka ', kalpasUtra ka ramaNalAla cI, zAha .. tenI zvetAMbara paraMparAmAM payuMSaNanA divase daramyAna dhamane badhe nice AvI jAya che. hindu dharmamAM kasutra vAMcavAnI tathA saikAothI cAlI AvI che. zrImad bhagavaddagItA, khristI dharmamAM bAIbala ane islAma putranuM kharuM nAma "payuMSaNakapa" che. e uparathI paNa | dharmamAM kurAna pratinidhirUpa saMya manAya che. keIne prazna thAya pratIta thAya che ke A graMthanI racanA paryuSaNa parva mATe ke jaina dharmane evo pratinidhirUpa saMya ? jene thayelI che. A graMthanA racanAra chellA zrutakevalI pUjya zrI dharmanA prAcIna graMthe te pistAlIsa Agamo che. bahusvAmI che. rastutaH kalpasUtra athavA paryuSaNuka5 emAMnAM keTalAkamAM bhagavAna mahAvIranI vANI. sacavAyelI e svataMtra graMtha nathI, paraMtu bhadrabAhusvAmIe racelA dazANata- che. ane keTalAka graMthe TakA ke vivarapurape lakhAyA che. aMdha' nAmanA eka vistRta graMthane te eka bhAga che, dazA- digaMbara saMpradAyanA kRNa jeTalAka prAcIna grI maLe che. A sutakadhamAM daza adhyayana ApavAmAM AvyAM che. emAMnuM badhA jhUmAMthI koI eka ja graMthane pratinidhi graMtha gaNo AThamuM adhyayana te uparyuSaNa95' che. A adhyayana'nuM - heya te kAne guNazuM? nAnA badhA ja krirakAne mAnya paThana-vAMcana payuMSaNanA divasomAM karavAno mahimA hovAthI ane jemAM jaina tatvajJAne niSkarSa ApavAmAM AvyuM che enuM mahatva eka svataMtra graMtha jeTaluM banI gayuM che. ti graMtha vAcaka umAsvAtikRta tattvArthasUtra' che. paraMtu te kaha5 eTale AcAra. kaha5 eTale nIti, vidhi athavA graMtha saMskRta bhASAmAM lakhAyelA che; vaLI te uttarakAlIna che. samAcArI. vAcaka umAsvAtie kahyuM che te pramANe jJAna, enAthI prAcIna ane ardhamAgadhImAM lakhAyelA graMthresAthI - -zIla ane tapanI je vRddhi kare ane doSane nigraha kare te keTalAka eka dRSTie mahattvanuM che, te keTalAka bIjI 45. jaina zAstromAM evA daza prakAranA ka5 darzAvavAmAM daSTie. AvI ja sthiti bauddha dharmagraMthanI paNa che. -AvyA che, jema ke AlakSakalpa, vrataka95, pratikramaNuka5, enA tripiTaka graMthanA ghaNA vibhAge che. aMgrejoe sAkalpa vagere. emAM payuSaNukalpa ghaNA mahattva che, kAraNa bhAratamAM adAlatenI sthApanA karI tyAre dharmanA segaMda ke paryuSaNa e ArAdhanAnuM moTAmAM moTuM vArSika parva che. khAvA mATe mANasane enA hAthamAM enA dhamane pavitra - paryuSaNa e lokottara pUrva manAya che. e parvanA divaso graMthe ApavAnI prathA cAlu thaI. hindu, musalamAna ane ramiyAna kaSatranuM vAMcana ane zravaNa atyaMta pavitra khristI mATe temane dharmagraMtha nizcita hatA. te samaye jenoe manAyuM che. karaMpasUtrane mahimA darzAvanArAM aneka vidhAre pitAnA eka pavitra graMtha tarIke kalpasUtrane mAnya karAvyuM tayAyanAM maLe che ka9pasUtra kalpavRkSanI jema manovAMchitaddhi, hatuM. bauddhonA pratinidhirUpa dharmagraMtha tarIke dhammapada' nuM addhi ane Atmika sukha Ape che. pUrvAcA'e kahyuM che ke je mANasa jinazAsananI prabhAvanA karavApUrvaka ekAgra nAma nizcita thayuM hatuM. jo ke tyAre bhAratamAM bauddhonI cite ekavIsa vAra zraddhAsahita ka9pasUtranuM zravaNa kare che te khAsa kazI vasati na hatI. bhavasAgarane jaladI tarI jAya che. kalpasUtra pratinidhirUpa graMtha che eTale emAM 45 Agamane 58!: dvittA / giLanA garimA sAra AvI jAya che evuM nathI (e graMtha have taiyAra '$; 'mAvI pUgavAyag, I karAvavAmAM Avyo che ane enuM nAma rAkhavAmAM da, , : ; tAvAra nimuLati tadauM AvyuM che. alabatta, e saMkalananA prakArane gratha che.) jenA kara . ' mavanvayaM te dukA taraMti | prAcIna graMthe te ghaNuM che, paraMtu pavitra graMtha tarIke kalpasUtra * duniyAmAM dharmo ghaNA che. dareka dharma vize ThIka ThIka mazahUra che, kAraNa ke enI racanA carama zrutakevalI pUjya zrI cAhiya maLe che. jema dhama vadhu gahana ane prAcIna tema te bhadrabAhusvAmIe karelI che ane A graMthanuM vAMcana hajAra "dhama vize lakhAyeluM sAhitya sahaja rIte vipula karatAM vadhu varSathI jaina saMghemAM paryuSaNanA divaso daramiyAna kAya.hindu dharma duniyAnA prAcIna dharmomAMne eka dhama che. - sAdhu-bhagavati dvArA thAya che. kalpasUtranI bhASA ardhamAgadhI 16 jaina dharmanI paNa jagatanA prAcInatama dharmomAM gaNanA thAya ' che, ane bhagavAnanI vANInI yAda apAve evI lalita*che. keTalAka dharmonA sAhityamAM koI eka mukhya graMtha : kaeNmala enI padAvali che. madhura , ane hRdayasparzI bhASAmAM 'vitra, pramANabhUta ane pratinidhirUpa manAya che. emAM te lakhAyelA A graMthane pratyeka zabda jANe ghUMTIghUMTIne
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 - praha chavana - lakhyo hoya eka paNa zada nirarthaka lakhAye na hoya ke zravaNuM avazya karavuM joIe evI paraMparA prAMsI evI, sadhana saMmasiyukata enI zelI che. graMthakAra AkhA samathI cAlI Ave che. eTalA mATe paryuSaNanA divase graMthamAM zramaNa bhagavAna mahAvIrane vAraMvAra yAda kare che. temAM vyAkhyAnamAM kalpasUtra vaMcAya che ane tenA upara (dhaNakho teiLe na tenuM temane maLe mAve mAre...jevA khImasAhI pithI anusAra) vivaraNe thAya che. kalpasUtranuM thAyakhaDa dhaNI badhI kaMDikAomAM vAMcavA maLe che. chatAM te ja lakhANa 291 kaMDikA jeTaluM che. enuM mApa 1200 thI punaruccAraNunA doSa tarIke kaThato nathI. bake te tAdRzatA vadhu gAthA ke ka pramANa jeTaluM gaNI zakAya. eTalA ane bhAvanI daDhatAne mATe sumadhura rIte poSaka bane che. mATe kalpasUtra "bArasAsutra' tarIke paNa oLakhAya che. kalpasUtramAM mukhya traNa vibhAga che: payuSaNanA chellA saMvatsarInA divase vyAkhyAna daramiyAnya (1) tIrthakaronAM caritra (2) sthavirAvali ane (2) sAdhu-bhagavati AkhuM bArasAstra' saLaMga vAMcI jAya che, je A pavitra sUtranI mahattA keTalI badhI che te darzAve che. sAdhuonI sAmAcArI. tIrthakonAM caritrane AraMbha bhagavAna mahAvIra svAmInA paryuSaNanA divasomAM vyAkhyAnamAM kalpasUtranA vacanamAM trizalA mAtAnAM cauda mahAsvapna ane bhagavAna mahAvIra caritrathI thayo che. tyAra pachI bhUtakALamAM kramAnusAra gati karatA svAmInA janma vizenuM lakhANu je divase vaMcAya che te divasa hoIe tema trevIsamA pArzvanAtha bhagavAna, pachI bAvIsamAM mahAvIra jayaMtI (mahAvIra janmavAMcana dina) tarIke ujavAya che. neminAtha bhagavAna ane ema karatAM chevaTe prathama RSabhadeva te divase sUpana (svaM) utAravAnI ane janmavarSAIne bhagavAnanuM caritra varNavAyuM che. A caritramAM sauthI utsava UjavavAnI prathA prAcIna samayathI cAlI AvI che. 'savistara caritra te bhagavAna mahAvIra svAmInA caritra mATe kalpasUtra eka evo apUva graMtha che ke jenA upara ' jANe lakhAyuM hoya evI chApa paDe che, kema ke A graMthamAM samaye samaye pUrvAcAne savistara TIkA ke vivaraNa jAmavAnuM 'savitRta mahattva tene ja apAyuM che. mahAvIra svAmI pachI mana thayuM che. hajAro leka vivaraNarUpe lakhAyA che. jemAM sAMdhAraNa viratArathI caritra apAyo hoya te te pArzvanAtha, kalpasUtranI mUlyavattA darzAve che. enA upara lakhAyela, neminAtha ane RSabhadeva bhagavAnanAM che. bAkInA tIrthakaro saMkhyAbaMdha mahattvanA graMthamAMnA keTalAka nIce mujaba che. 'vize te ekeka kaMDikAmAM nAmolekha sahita samayane keTale (1) kalpapaMjIkA (jinaprabhasUrikRta-vi. saM. 13 " aMtare pasAra thaye te darzAvAyuM che. ' zleka saMkhyA 2500) , } : - - sthavirAvalimAM bhagavAna mahAvIra svAmInA mukhya gaNadhara (2) kalpakiraNAvali (upAdhyAya dharmasAgarakRta vi e gautama svAmIthI zarU karIne sudharmA, jaMbU, prabhava, zaaibhave, 1628 zleka saMkhyA 4814) ', '3 ; ; 'baMdabAha; zUlibhadra, suharatI, vajIsvAmI, kAlaka, rakSita vagere () kalpadIpikA (panyAsa jayavijayakRta vi. saM. 167e "thavirAnI paraMparA ane tenI zAkhAo devaddhi'gaNi sudhI laeNka saMkhyA 34rara . varNavAI che. bhadrabAhasvAmIe A graMthanI racanA karI hovAthI ta' (4) kalpapradIpikA (panyAsa saMdhavijayakRta, vi. saM. 11, emanA pachI thayelA devaddhigaNi sudhInI pATa paraMparA kevI rIte zleka saMkhyA 3rapa0) varNavAya e prazna sahaja thAya. eTalA mATe ja, virAvalimAM. (5) kalpasaMdhikA (upAdhyAya vinayavijayajIkRta keTaloka bhAga pAchaLathI umerAyele che ane vidvAnomAM mata vi. saM. 1696) pravarte che. jo ke umeranI bhASA ane zailI mULa graMthane (6) kalpakaumudI (upAdhyAya zatisAgarakRta vi. saM. anurUpa che. , , , 1707, glaeNka saMkhyA 3707) , : sAmAcArInA vibhAgamAM sAdhuonA cAturmAsa-varSAvAsa ' (7) kalpalatA (upAdhyAya samayasuMdarakRta vi. saM. 16 (vAvAsa) ane temanA AcAronI vicAraNA karavAmAM , leka saMkhyA 7700). - AvI che. eTale ghaNI kaMDikAone AraMbha vAsAvA kalpasUtra upara A uparAMta paNa bIjI saMkhyAbaMdha TIkAe pagoviyANa zabdothI thAya che. maLe che. vartamAna samayamAM duniyAnI ghaNI bhASAomAM - sAmAcArI eTale AcAra-pAlana mATenA niyamo. jaina kalpasUtranAM bhASAMtare thayAM che. jarmanInA Do. harmana jekebIne sAdhu-sAvIo paMca mahAvratadhArI che. emanA vratanA pAlana kalpasUtrane aMgrejI anuvAda . abhyAsa pUrNa prastAvanA sAthe ke mATe vicArapUrvaka ghaNA niyama banAvavAmAM AvyA che, jethI A pragaTa karyo tyArathI pAzcAtya vidvAnomAM ka9pasUtranuM nAma mAcArapAlanamAM zithilatA na AvI jAya. raheThANu, gecarI, vizeSa jANItuM thayeluM che. vihAra, svAdhyAya, tapa, gurUAzA, prAyazcita vagerene lagatA - kalpasUtranI hastaprata taiyAra karAvIne jJAnabhaMDAramAM padharA je niyame ApavAmAM AvyA che, te parathI zramaNa samudAyanuM vavAnuM kArya atyaMta pavitra manAtuM AvyuM che. ethI jIvana keTaluM kaDaka, UMcuM ane AdaraNIya che te samajAya che. kalpasUtranI ghaNI hastaprate maLe che. keTalIka sacitra hastaprate pitAnA deza mATe kSamA mAgavI ane bIjAnA aparAdho ke te suvarNAkSare lakhAyelI che. keTalAka zrImaMta mANase 35 Se mATe kSamA ApavI e baMne upara ghaNo bhAra temAM sUtranI suvarNAkSaravALI prata pitAnA ghare vasAve che. duniyAnI mUkavAmAM Avyo che. jaina sAdhu-sAvIe kSamAnA sAkSAta moMghAmAM moMghI hastapratomAM kalpasUtranI hastapratAnI cANanA che. avatAra jevAM hovA joIe. eTale ja bhadrabAhusvAmIe thAya che. kasUtranI atyAra sudhImAM maLatI sUnAmAM jUnI kahyuM che ke je kSamA mAgIne tathA ApIne zAMta thato nathI hastaprata visaM: 1247 mAM tADapatra upara lakhAyelI - te sAce ArAdhaka thaI zakatuM nathI. maLe che. - ...jo uvasamahatassa asthi ArAhaNA jona upasamai kalpasUtra' e ApaNe amUlya vArase che. zrutakevalI pU tassa nasthi bhArAhaNA, tamhA appaNA ceva upasamiyacvaM / bhadrabAharavAmInI vANune ApaNuM jIvana upara keTale mora paryuSaNanA divasomAM sAdhu-sAdhvIoe kalpasUtranuM vAcana prabhAva paDe che carI, ja AvyA che. kathita vagerara che ne keTaluM
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ mRtyu sabhAnatAnA mamI ke . - DyaMta kaThArI gujarAtI sAhityanI zakavatI navalakathA "sarasvatIcaMdra'nA maryAvane kAraNe AdaryA adhUrAM rahevAnI hoya te kazuMye Adarasajaka govardhanarAme dainika manananedha lakhI che. emAM eka vAne zrama zA mATe ? paNa A jAtanI niSkriyatA-buddhi - saMskRta subhASita vAMcavA maLyuM ke mArAmAvat prAro ane mANasanA sarva prakAranAM vikAsane sthagita karI de e vidyArtha ja vittatA mahAbhAratamAM duryodhana pAse viSTi mATe saMbhava che. Aje mAnavasabhyatAne je vikAsa thayo che jatA vidurane zrIkRSNa kaheluM A vAkaya che: DAhyA mANase ke mANase je Atmika vikAsa sAthe che te paNa AvI vidyA ane arthanI upAsanA jANe pote ajara ane amara niSkriyatA-buddhithI thayo hota khare? mANasane jIvana -mahoya ema mAnIne karavI. maLyuM che. te ene upayoga thave ghaTe ane govardhanarAmanI mananoMdhamAM A vAkya beeka vAra jIvana che enI kriyAzIlatAmAM. jIvanavikAsanuM mahAna vAMcavA maLyuM ane manamAM vasI gayuM. vidyA ane arthanA svapna laine beThelA mANasane jarA ane mRtyunI aparihAciMtananI vAta kaMI navI nahotI. artha, eTale ke dhana ke caMtAnA khyAlathI aTakI javuM nahIM pAlave, eNe te jarA zunyavI hitanI sAdhanA te loko vagara kahyuM karatA hoya che - ane mRtyunI abhAnatA keLavI svapnasiddhi mATe A . ane thAkayA vagara karatA hoya che. vidyAnI upAsanA jAgrata- rahevAnuM thaze. * ' paNe karavAnI bedhavacano paNa jANItAM che. eka subhASita ' vidyAnI upAsanA paratve A bedhavacana vadhAre arthapUrNa te tarata yAda AvyuM: lAge che. vidyAnuM jagata te keTaluM vizALa che! emAM jeTalA tame aMdara pravezatA jAo teTalI enI kSitijo dUra ne dara : : ''"... " vicAmartha sAvacetI saratI jAya. ghaNIvAra vicAra Ave ke A nAnakaDI jidaMgImAM : na to vicAra ApaNe A jagatane kayAM pocI vaLavAnA? hiMmata hArI : : #Le naSTa kuttA ghanam || * javAya ne niSkriyatAnI lAgaNI gherI vaLe, paNa badhA mANasoe ":"" kSaNekSaNa upayoga karIne vidyA siddha karavI ane kaNa kaNa Ama vicAryuM heta te jJAnanI aneka kSitija Aje UghaDI ' megA karIne ghanapajana karavuM. kSaNa gumAve te vidyA 'che te UghaDI hota kharI? kevI ne kaNa gumAve te dhana kevuM? kharI vAta che ke jarA ane mRtyu te AvavAnA che ' paNa e AvavAnA che mATe ja enI pratIkSA karIne pahelAM - ' " govardhanarAme udhRta karelA subhASitamAM navI ane jAgrasta ne mRtyugrata banI javAnI jarUra nathI. zarIra cAle "camakAvanArI vAta hatI te jAtane ajara ane amara che, prANu skare che tyAM sudhI vidyAnI upAsanAmAM ane hitanI "mAnavAnI. jarA ane mRtyu te mANasane lalATe lakhAyelAM sAdhanAmAM maMDyA rahevuM, jANe jarA ane mRtyu AvavAnA che "ja che. emAMthI e chUTI zake tema nathI. eTalA mATe ' ja nahIM ema mAnIne maMDayA rahevuM e ja DAhyA mANasanuM te kSaNekSaNano upayoga karI levAnuM mANasane samajAvavuM lakSaNa. jarA-mRtyunI abhAnatAne A mama che. paDe che. ene kahevuM paDe che ke jo bhAI, A mAnavajiMdagI ' pachIthI eka mitre A ukitane uttarArdha kahyo : jUThThIta 21 'te cAra divasanI cAMdanI che. ghaDapaNu tane kayAre vivaza karI vadhu mRtyunA dharmanA ! mAthAnA vALa jANe mRtyue pakaDayA ze, mata kayAre jhaDapI leze te kahevAya nahIM. mATe je kaMI heya ema samajIne dharmanuM AcaraNa karavuM. ukatanA pUrvArdhamAM kAryasiddhi karavI hoya te tarata karI le. cUkI te gaye. jarA mRtyunI abhAnatAne bodha hatA. ahIM mRtyunI sabhAnatAne ane mRtyune bhaya batAvIne mANasane dharma mAge vALavAnuM kAma bodha che ane e sabhAnatA vagI kevI? "mRtyue jANe paNa saMte ApaNe tyAM haMmezAM karatA AvyA che. e sthitimAM vALa pakaDayA hoya ema-mRtyunI pratyakSatAnI, takSaNatAnI "jAtane ajara ane amara mAnIne vartavA kahetuM A sabhAnatA. ajaratva-amaravane pAmI janAra mANasa 'dhavacana ApaNane vilakSaNa lAgyA vinA na rahe. ahaMbhAvI ne tethI durAcArI banI javAne saMbhava hoya che. - A bodhavacana kahenAre mArAmara jANe ajara ane ene thatuM hoya che ke mane have kene bhaya che? huM icchuM te amara hoya ema-e prayoga karyo che e lakSa bahAra na karI zakuM. ApaNe tyAM amaratvanuM varadAna meLavanAra ja joIe. eTale ke mANasa ajara ane amara nathI e "dAnavonI vAta jANItI che. mRtyunI sabhAnatA ja mANasane "vAta to sAcI che. ajara ane amara na hovA chatAM jANe pitAnI alpatAnuM bhAna karAve, ene namra banAve ane ane - hoya ema mAnIne eNe vartavAnuM che, jarA-mRtyu para eka dharmabhAvamAM prere. mANasanI kAryaparAyaNatA mATe je mRtyunI jAtanI abhAnatA keLavavAnI che. abhAnatA Avazyaka che; to enI dharmaparAyaNatA mATe mRtyunI - je vAstavamAM che enI abhAnatA zA mATe? A to eka sabhAnatA Avazyaka che. matyatA ane atyaMtAnI vAtane ' jAtanI AtmavaMcanA nahIM ? nA, e AtmavaMcanA nathI, kema ke eka sAthe gUMthI letI, mRtyusabhAnatAne viveka pragaTa karatI e ajJAnajanya abhAnatA nathI, jJAnajanya abhAnatA che, hetu A AkhI ukti manuSyajIvanane ke UDe mama pragaTa - pUrvakanI sabhAnatA che. jarA ane mRtyunI sabhAnatAM niSkriyatAne kare che! aMte mRtyusabhAna chatAM ajara-amarabhAve kriyA preranArI' banatI hoya che. je aMte jAgrasta banI mRtyune vaza thavAnu hoya ja, te pachI udhamAte karIne meLavavAnuM zuM che? tA. 17-12 , ' a kamene saravALe zunya ja thavAnuM hoya te karmo zA mATe? ' . . . . * rolA eka mitratAne A mAma, karate puruSa te ja mArI vaka ' : ' ''..*
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ to e prabuddha jIvana nAnAM rAjya vikAsanI daSTie AvakArya - catane AcArya tAjetaramAM ja kendrIya pradhAna zrI vasaMta sAe temanA bhASA khelAM eka ja rAjya hatA te uttara pradeza, madhya pradeza saMbhASaNamAM vidarbha pradezanA alaga rAjyanI mAgaNInuM hariyANA, himAcala pradeza, bihAra ane rAjaramAna - punaH uccAraNa karyuM che. AthI keTalAyanAM bhavAM khaDAM thaI eka ja rAjya racavuM paData. A tamAma hiMdIbhASI rAkhyo che sUyAM che. nAnAM rAjyanI mAgaNI karavI te koI rAjakIya je dezamAM hiMdIbhASI cha rAjya hoya te marAThIbhASI gune hoya tevI atyAre paririthati che. 1956mAM je telugubhASI ke gujarAtIbhASI be ke vadhuM rAjya hoya te temAM khASAkIya pratiracanA thaItene eTalI badhI pavitratA - khoTuM zuM che ? 1948mAM racAyelI dhAra samiti ke pachIthI - bakSavAmAM AvI rahI che ke temAM jarA paNa pheraphArane je. vI. pI. samitine paNuM bhASAkIya rAjyomAM bahu rasa na vicAra suddhAM karavAnI kedanI taiyArI nathI. 1956nuM puna- hate. vahIvaTI anukULatA ane Arthika sakSamatAne AdhAre - : gaThana kAyamI svarUpanuM hatuM tevI mAnyatA aneka vastunAmAM - rAdhe racAya tevI temanI IcchA hatI. . . . .'... atyAre pravarte che. vidarbha, jhArakhaMDa, chattIsagaDha, telaMgaNuM, - bIjI dalIla evI thaI rahI che ke, nAnAM rAje raMgavAthI saurASTra ke tevAM aneka ekama dvArA avAranavAra thatI alaga aneka vahIvaTI muzkelIo UbhI thavAnI zakayatA che. navI : rAjyanI mAgaNIne koI gaMbhIratAthI letuM nathI. temAM anekane vidhAnasabhAe te astitvamAM lAvavI ja paDe, paNa navA dezanA vibhAjananI cinagArI dekhAya che, alabatta vikendrIta rAjyanuM Arthika mALakhuM paNa UbhuM karavuM paDe. AMtararAjya , rAjyavyavasthA dvArA vikAsamAM mAnanArAone AmAM koI saMbaMdha, nadInA pANInI vaheMcaNI, vIjaLInuM vitaraNa ane * dezadroha ke vikRtinuM tattva jaNAtuM nathI. zrI sAnI mAgaNI mArga ane parivahanane lagatA prazno nAnAM rAjya racavAthI " mA varganI lAgaNI ane mAnyatAne paDa pADe che. UbhA thayA vinA na rahe. paNa A tamAma savAlo vahIvaTI t", s alaga rAjyanI mAgaNI mAtra rAjakIya hetusara thAya che svarUpanA che ane tene yogya nikAla vahIvaTI pagalAMthI ja tevuM mAnavuM. barAbara nathI. tenI pAchaLa aneka Arthika, lAvI zakAya. aneka AMtararAjaya maMDaLo UbhAM karI A gUje sAmAjika ane aitihAsika paribaLo kAma karI rahyAM ukelI zakAya. jhona prathAne paNa vadhu sakriya banAvI zakAya, ke hoya che. alaga saMdarbha ane pratibhA dharAvanAra meTAM tene lagatA cokakasa niyamo ghaDI zakAya.. :-- rAjyanA nAnA pradezane jyAre ema lAge ke, temanI meTAM rAjya TakAvavAmAM jemanAM sthApita hita samAyelI : ' avagaNanA thaI rahI che, tyAre A prakAranI lAgaNI janmavI che te to aneka dalIlabAjIthI rAjyanA punargamanana, te taddana svAbhAvika prakriyA che. alaga rAjya mATenI je A praznane virodha kare te svAbhAvika bAbata che. jemanA hAthamAM mAgaNIo avAranavAra thAya che tethI eka bAbata spaSTa vyApaka sattAne dAra che temane te A vAta kaheje, paNa je ' 'sAbita thAya che, ane te e ke moTA rAjya tenA samagra pradezane sarvAMgI vikAsa sAdhavA mATe apUratAM che. vikAsanI tonI sattAnA hissAmAM avagaNanA thaI rahI che temane nAnA gatimAM jhaDapI vadhAre karavA mATe nAnAM rAjyo mAtra rAjyamAM jarUrathI potAnuM sthApita hita jaNAya, nAnA rAjane gya ja nahIM balake jarUriyAta samA che. siddhAMtanI daSTie mAtra avagaNanA pAmelA pradezanI AkAMkSA sAdhavAnuM sAdhana : joie te paNa vikendrIta lokazAhIne sAce artha nathI, paNa vikendrIta lokazAhInI dizAmAM paNa prayANuM che. rAja kIya ane vahIvaTI daSTie paNa nAnAM rAjyanA vicArane 5. paNuM A ja che. majabUta che. paMjAba, hariyANA, dilhI, govA ane gujarAta - ' uttara pradeza, madhya pradeza, bihAra, mahArASTra ane AMdhra pradeza ekamone ja jo dAkhalo laIe to A bAbata spaSTapaNe vistAranI daSTie ekaTopasa jevAM rAjya che ane temanAM AgaLa tarI Ave che. mArI dRSTie nAnAM rAjyanA traNa nAnA ekamomAM vibhAjananI pUrI zakayatAo che. jo Arthika, cekasa lAbha cheH vikendrIta lekazAhI, uttama Ajida sAmAjika, rAjakIya ane aitihAsika saMdarbhamAM temanuM vikAsa ane jhaDapI pragati. punargaThana thAya te temAM bilakula kaMI khoTuM nathI. te sivAya paNa aneka pradeza alaga ekama tarIke rahI cUkyAM che temanuM atyAranA rAjakAraNane jheka joIe te gati vadhu ne va. paNuM alaga astitva UbhuM thAya te vAjabI bAbata che. kendrIkaraNa tarapha thaI rahI che sattAmAM hirasAnI vAta te kare, rAjayonI saMkhyA vadhavAthI deza paDI bhAMgaze, ane tenI rahI, lagabhaga ekahaththu sattA A dezamAM pravarte che, tyAre 'ekatA jokhamamAM mukAze te mAnyatA ja bhrAmaka ane bhUla- bharelI che. hakIkatamAM te jema rAjya nAnAM tema kendra vadhu lokazAhI ane temAM paNa vikendrIkaraNanI vAta karavI che majabUta banaze. moTA rAjyanI IjArAzAhIne paNa aMta baherA kAnamAM bUma mAravA jevuM che. paNa jyAre paNa ApaNI Avaze ane samagra rASTrane jhaDapI vikAsa sAdhI zakAze. rAjakIya prathA tavAI--tavAine paripakava thaze tyAre A bAbata '' nAnAM rAjyano virodha karanArAonI dalIla paNa jovA para lakSya jarUrathI ApavuM paDaze. cekasa pratibhA dharAvanAra jevI che. temanI pahelI dalIla evI che ke eka ja enI nAnA ke tene vikAsanI aMte che bhASI ane rAjya astitvamAM Ave te 1956mAM je pratisAda Ape ja paDaze, ane tyAre deza lokazAhInI Dagara bhASAkIya prAMtaracanA thaI che tene saiddhAMtika AdhAre ja tUTI para eka DagaluM AgaLa vadhaze. . ; jAya che. A dalIlamAM vajuda eTalA mATe nathI ke je eka
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 14-8984 prabuddha jIvana jAhera TrasTo ane prajAmata * sUryakAnta parIkha pablika TrasTa ekaTa nIce keTalAye ceriala TrasTa astitvamAM AAve che, ane darekanA hetumA judA judA hoya che. eka yA bIjI rIte jemAne samAja mATe kAMIka karI chUTavAnA bhAva che, tevA lAkA AvAM TrasTAne yathAjJakita dAnA ApatA ya che, ane te mAraphate anekavidha sAmAjika sevA AgaLa cAlatI hoya che. ApaNA sahune e anubhava che ke AvA cerITebala TrasTo mahadaaMze karyuM te kASTha vicAra athavA to vyakita vizeSanI AEAsapAsa racAyelAM hoya che, ane je te mahAnubhAveAnI IcchA anusAra kAma karatAM hoya che. AvAM TrasTomAM dAna ApanArane paNa e vAtanA satASa hoya che ke temaNe Apela dAnanI rama cAgya DekANe vaparAze, ane tethI samAjane phAyado thaze, paraMtu, tAjetaramAM jema jema samAjamAM dAna ApanAra vadhatA gayA tema tema dhana lenArAenA paNa jANe ke rAya kAyA ane potAnA sAMkaDA ane vyaktigata hetu pAra pADavAne mATe paNa keTalAya leAkAe ceriTekhala TrasTI banAvyAM. 1970 pachI AvI ceriTebala TrasTI seMkaDAnI sakhyAmAM jovA maLe che. A paristhitimAM mahattvanA khe-traNa prazna UbhA thAya che ke AvAM ceriTakhala TrasTa astitvamAM Ave che tyAre lAne tenA hetuonI tathA thanAra kAryAnI jANuM hoya che, te jANu te TrasTa amalamAM Ave ane tenI kAmagIrI zarU thAya pachIthI nathI rahetI ane Aje te sakhyAbaMdha TrasTo peAtAnA ahevAla ane hiMsAkhA jAheramAM pragaTa ja nathI karatAM. je hetu mATe te TrasTo UbhA thatAM hoya che, temAMthI keTalA hetuo mATenu kAma cAle che, tenI jANuM paNa samAjane mahedI thatI nathI. ApaNA dezanI dRSTie joie to, dezavyApI je TrasTo che temAM tilaka svarAjya krUDa, gAMdhI smArakanidhi ke kasturabA gAMdhI TrasTa vagerenAM nAmeA Ave, kAraNa ke tenA hetuo dezavyApI che. tema gujarAtavyApI TrasTamAM pUjya ravizaMkara mahArAja jenA adhyakSa hatA tevuM TrasTanAM nAmA gaNAvI zakAya. e uparAMta sva. zrI kasturabhAi lAlabhAi jevA mahAjatA jemAM AgevAna hatA tevA saMkaTa nivAraNa TrasTanAM nAmeA gaNAvI zakAya. e uparAMta vividha dhArmika TrasTo paNa dhamanAM kAmeAne kAraNe cAle che. ane tenI sakhyA paNa asakhya che. A khAM geriala TrasTomAM zu' krAma cAle che ? keTalI rakama dAna AAvI? ane keTalI rakama temAMthI kharcAya tenI jANuArI kayAreya naheramAM AvatI hoya che ane cAreka nathI AvatI, kAraNa ke evAM TrA potAnA hevAla-hiMsAmA pasaMdagI karelA TekAne ja mokalatA hoya che. jAhera hitanI daSTie mArA savAla ahIM' ja uddabhave che ke, je AvAM jAhera sevAnAM TrasTa che ane jenA astitva mAthe AAmaprajAne saMbaMdha che, tevAM TrasTAnA kAmakAjane ahevAla ane hiMsAkha jyAM tenu krAya kSetra hoya tyAM tA pragaTa thavA ja 75 joie. have tA sthAnika akhabArAthI mAMDIne rASTravyApI akhakhArI pragaTa thAya che, tethI AvA ahevAla hiMsAmA pragaTa karavA agharA nathI; paraMtu AvAM TrasTonA saMcAlakone, ekavAra TrasTanuM kAmakAja zarU thayuM jAya pachI tenA ahevAla ane hisAba sAmAnya janatA pAse rajU karavAnI temanI kuraja che, tema lAgatuM ja nathI. ApaNA dezamAM A eka anaitika rAga zarU thayA che. tema mane namrapaNe lAge che. khAsa karIne tenA sacAlakAmAM agraNI kAyakarA hoya che tyAre mane vizeSa karIne lAge che ke jAhera pharaja bhulAya che. A praznane bIjI rIte joie to jaNAze ke jAhera kAryAta AgaLa vadhAravA mATe sarakAre kAyadA mAraphate pablika TrasTa ekaTa ghaDayA ane prajAne sagavaDa karI ApI ke te mAraphate jAhera jIvananAM dhArmika-sAmAjika kAmeA AgaLa vadhe. sarakArI kAyadA anusAra thanAra pravRttinA ahevAlanuM prasAraNa jeTalu vadhu thAya teTale e pravRttine kAyadA thAya. te chatAM tema nathI thatu tenuM kAraNa zuM? mane lAge che ke, ekA karAyela kene amuka samayamaryAdAmAM vAparI nAMkhavAnI pharaja na paDe mane te krUDa tenA vyAja sAthe vadhatuM jAya te eka prakAranI sattAnA janma thAya che, tevI mAnyatA ja avAmAM kAma karI rahI che. mane kharekhara yAda che ke gAMdhI smArakanidhi jevuM moTuM rASTrIya kuMDa zarU thayuM', tyArabAda pUjya vitAkhAjIe jAhera karelu ke e kuMDa jeTalu vAparI zakAya teTalu sAru. te chatAM tema na thayu' ane tenA TraraTIoe tenA vyAjamAMthI pravRttio calAvAya tema vicAyu. Aje 34 vaSa' pachI paNa te kuMDa kAyama rahyu che. kadAca pUjya vinAnA vicAza dhAne mAnya na hoya, paraMtu mahattvanI vyakitanAM nAme je jAhera TraraTA ANNA dezamAM UbhAM thayAM hAya tenAM kuMDa te pravRttine poSavA mATe amuka samayamaryAdAmAM vaparAya jAya e khAsa jarUrI che. AvuM jyAM jyAM nathI thatuM, [ tyAM e kaDI vadhatAM javAnAM ane temAMthI sattA utpanna thAya tene kAraNe khIjA aniSTA UrjA thavAnA e nivivAda vAta che. ApaNe sahu jANIe chIe ke Arthika sattA e rAjakIya sattA jeTalI ja sArI ane nasI khAkhatA utpanna karI zake che: ApaNA saune sAre jAhera hitamAM vicAravAnI vAta e che ke ApaNAM sAmAjika ane dhArmika pablika ceriTeatha TrasTInA kAmakAja aMge prajAmata satata jAgRta rahevA jarUrI che. koipaNa mahAnabhAvanA nAma sAthe je jAhera kaDa' zarU thayela hoya te aMge te tenA uddezo pramANe kAma cAle che ke nahIM ane tenA kuMDano pUrepUrA hisAba jAhera rIte mukAya che ke nahIM te jovAvu joIe. ane tevA hiMsAkha jAhera rIte muDhAvavA mATe tenA TrasTIma`DaLane krUraja pADavI mosaMba
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ saune pazatI vAta para manapA sAI 9. hamaNu "sparza' nAme saI parAMjape digdarzita eka citra * dekhItI rIte vadavyAghAta (virodhI) lAge, paNa ema aleluM. emAM eka-be vAte kharekhara sparzI jAya evI karI jarUra kahI zakAya ke koI paNa prakAranA apagane kharekhara che. ApaNuM hRdayane sparzI jAya evI paNa kharI ane madada karavI hoya te ene vadhAre paDatI madada na karavI joie. ApaNane spaze (apply thAya) evI paNa kharI. bhUtapUrva krikeTara ane jANItA samAjasevaka zrI vijaya ' " e sinemAno nAyaka aMdha che. e icache che ke dareka marcanTa kahe che ke krikeTamAM eka anubhavI beTadhara jema navA - apaMga svataMtra rIte duniyAnI dayA vagara jIvI zake. dayA AvelA beTadharane madada kare e rIte samAjamAM paNa ApaNe ke sahAnubhUti e sahI zakate nathI koI ene sAhajikatAthI apaMgane madada karavAnI che. e sAthe sAthe ene jIvanamAM * : paNa madada karavA jAya, te khUba tIvratAthI e madada nakAre svamAna sAtha pagabhara zI rIte thavAya e paNa zIkhavavAnuM che. che e philamanI nAyikA baMdha nathI. eka dazyamAM resTorAMmAM - "spezamAM bIjI eka vAta paNa suMdara rIte veITara nAyikAne "khila' Ape che ene paNa e ugra ' kahI che. aMdha bALakonI zALAmAM kAma karatA virodha kare che. enI virodha karavAnI rIta eTalI lAgaNI eka bhAIne ATha-dasa varSane chokaro tyAM ja kapridhAna ane tIvra che ke madada karanAra bicAruM be ghaDI rahetuM hoya che. e chokare pite aMdha nathI paNa ene ghaNuM stabdha thaI jAya. pitAnI madadane A pratisAda Avaze aMdha mitra che je enI ja uMmaranA che, e A mitrone evuM kaI kalpI ja na zake. vArtAo vAMcI saMbhaLAvavAnuM, AvelA kAgaLo ApavAnuM ApaNe AmAMthI ghaNuM zIkhI zakIe. ApaNe koI paNa ane vAMcavAnuM vagere kAme paNa mitrabhAve kare che. ene ane AMdhaLAne ke baherAne ke lUlA-laMgaDAne joIe te eka ja enA eka khAsa deta (je aMdha che) vacce mArAmArI - bhAva jAge-bicAre!!" tyAM ja ApaNuM pUrNavirAma. ApaNe thAya che, nyAyanI bhAvanA enAmAM eTalI tIvra che ke e gRhIta ja gaNI laIe ke apaMga heye eTale e duHkhI hoya ja. pite paNa akho baMdha karIne mArAmArI kare che. chatAM mAre ghaNIvAra baherA-muMgA kahevAtAM bALakone zIkhavavAnuM nAyikA AvIne ene ja Thapake Ape che ane aMdha bALakane Ave che. koIne e loko mATe "bicAro" khelatAM sAMbhaLuM premathI uThADIne laI jAya che. te vakhate ghaDIka pilAne thaI te kahuM chuM ke tame leke dhAre che evA e duHkhI nathI.' jAya che ke huM paNa adhiLo heta te kevuM sAruM thAta !" janmataH gAla para kALA maro ke cha AMgaLIo heya ApaNe haMmezAM kheDane ane kheDavALA lokone, khAsa eTalI ja saraLatAthI pitAnI kheDa A lake svIkAratAM karIne bALakane vadhAre paDatuM mahattva ApIe chIe. eka ja hioya che. kuTuMbamAM je eka bALaka sAruM ane bIju kheDavALuM hoya te jo kharekhara apage pratye sahAnubhUti hoya che e ghaNIvAra evA prasaMge Ave che ke jyAre sAjA bALakane le ne "bicArA' kahevAnuM choDIne e lokone vyakita manamAM thaI jAya ke "mane kaMI khoDanathI e zuM mAro guno che? tarIke, samAjanA eka aMga tarIke svIkAravAno prayatna kare koIne page poliyone kAraNe kheDa heya ane suMdara citra joIe. e lekanI samasyA samajIne ene ukela lAvavAmAM pADe te leke kaheze, page beDa che paNa citro te evAM - ApaNe zI rIte madadarUpa thaI zakIe e vicAravuM joIe. suMdara paDe che!" kaI mUMge chokare doDavAmAM pahele Avaze - evI madada na karavI joie jenAthI enI pragati ke Atma te ya enAM mAnapAna vadhI jaze. sanmAnane hAni pahoMce. : dara varSe veltha opha TelanTa' nAmane apaMgono eka - paganI eDane ane citra pADavAne zuM saMbaMdha? koI paNa kalA AtmasAta karavI e agharuM che ane eTalA pUratI enI khAsa sAMskRtika kAryakrama goThavAya che. emAM aMdha, baherA, siddhi jarUra che paNa e siddhi kaI paNa sAmAnya mANasa prApta zArIrika kheDavALAM aneka bALake, e lekanI kheDanI jANa kare te ene mATe ApaNane eTale ja ahobhAva thato nathI, paNa na thAya ane jANa hoya te AvuM thAya evI suMdara rIte hA, baherAM bALake atyamAM siddhi meLave che poliyavALuM pitAnI kaLA, AvaData pradarzita kare che. AvA ja eka kAryakramamAM bALaka ramatagamatamAM, deDavAmAM siddhi meLave te e kharekhara marAThI raMgabhUminA digdarzaka zrI jayadeva haTaMgaDI nirNAyaka tarIke mahAna kahevAya, jenI kadara badhAe, gharanAe ane samAje gayA hatA. be 'AITema" nI vacceno samayagALo hato. svayaMsevaka karavI ja joIe. banIne AvelI keTalIka kizora vayanI bALAe Amatema pharatI'tI. eTalAmAM eka apaMga javAna zrI harTa gaDIthI thoDe prazaMsA, kadara, madada badhuM ja jarUranuM che. sAmAnya mAnava dira paDI gayuM. enI ghaDI paNa nIce paDI gaI. mATe paNa ane apaMga mATe vizeSa kudarate athavA akasmAta svayaMsevikAo doDIne ene madada karavA AvI, javAnane ene eka jarUranA aMgathI vaMcita rAkhe che eTale ene khAsa vAgyuM nahotuM. chekarIo ene Ubho karavA nIcI mATe ApaNane niHzaMka sahAnubhUti thAya, je ravAbhAvika ja che. vaLI tyAM javAne kahyuM. "tame ciMtA na karo. huM mArI paNa ApaNI madada ane prazaMsA ene keTale aMze ane kaI meLe ja Ubho thaIza." zuM karavuM enI dvidhAmAM chekarIoe rIte kharekhara madada karaze e vicAravAnuM agatyanuM che. e zrI haTaMgaDInI sAmuM joyuM. emaNe chokarIone madada na tatkALa pUratI ja madada karaze ke lAMbe gALe paNuMmadadaw karavA mATe izAro karyo. juvAna potAnI meLe ja Ubho thayo. banI raheze e paNa mahattvanuM che.
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-9-84 chelle eka dhyAna jAya evI suMdara dastAvejI philma chaeka mahinA pahelAM AvelI e vize vAta karu. eka laMgaDA ghera ghera kkhANNAM khakhaDAvIne bhIkha mAMge che. eka kharaNa udhaDe che. eka zAla eTale sudhaDa mANasa ene jarA UbhA rahevAnu kahIne paisA levA a Mdara jAya che. e paisA laIne zAla mUkIne pA... Ave che ane pAtAnA khe ThUMThA hAthanI madadathI bhikhArIne paisA Ape che. tyAra pachI ThUMThA mANasanI praticaryAM, enu citrakAma e zI rIte kare che, enAM dRzyA Ave che. peAtAnA DUDA hAthe baTana TAMke che, sAya parAve che. badhu ja kare che. aMtamAM pele laMgaDA bhikhArI peAtAnA be hAtha sAme jotA vicAramAM garakAva thai jAya che. paradezamAM, khAsa karIne amerikA IMglaMDa jevA dezAmAM vartamAnakALama-ikhAsa karIne cAturmAsa ane paryuSaNa *pava" daramiyAna ugra tapazcaryAM thAya che. emAMya chellAM keTalAMka varSothI 61, 71, 108 ke ethI vadhu kvisanA upavAsanI tapazcaryAM thatI hovAthI AvI ugna tapazcaryAM tarapha leAkAnu vadhu dhyAna kheMcAyu che. A aMge pratibhAva ApatAM eka mitra sahadayatAthI kahyuM : tu e AtmAnuM A bhavamAM nivAsasthAna che. deva che te AtmA jIvana jIve che ane tabdha karI zake che, tA A dehanuM damana zA mATe " virAdha tapazcaryAM aMge potAnA ekAMgI nathI evI spaSTatA karatAM emaNe kahyuM: dehane lADa laDAvavAnuM huM" kaheteA nathI paNa jIvana che tyAM sudhI dehane svastha ane kAyakSama rAkhavA jarUrI che. jIva saune vahAleA che ane upavAsa karanArA paNa mRtyu icchatA nathI ane lAMkhA samayanA upavAsamAMthI pAra UtarI javAnI ahA rAkhe che.'AreAgya khAtara karAtA upavAsano ullekha karI emaNe umeryu evA hetusara thatA upavAsanI vAta judI che ane e mATe kudaratI upacAranI paddhatine mAga svIkAravA joie. A dhArmika upavAsanI atizayatAnAM guNagAna karavA ke dharmane nAme enI vAhavAha * karavI e cegya nathI.' ugra tapazcaryAM aMge AvA pratibhAva dAkhavatAM bhagavAna buddhanuM dRSkRta ApavAmAM Ave che. prAraMbhamAM bhagavAna muddo paNa ugra tapazcaryAMnA mA grahaNa karyAM hatA. bauddha graMthAmAM AvatA varSoMna pramANe ugra tapazcaryAMnA pariNAme bhagavAna buddha cAlatA tyAre hAMDakAnA khaDakhaDa avAja thatA; hAtha-paga dAraDI jevA thai gayA hatA. ane akhA UMDI UtarI khAMthI kAca jevI lAgatI hatI. ucca tapAnA kAraNe te vAravAra khebhAna thai jatA hatA. evI rIte eka vakhata temAM eka vRkSanI nIce khebhAna paDayA hatA. tyAre e rastethI bannAr bAda gAyade ArAma. mATe tyAM najIkamAM mukAya ge genAnI trIpune sajja karavA mukhya sAmiAe khIjI gAyikAne sUcanA ApI enA tAra vadhAre paDatA khecatI nahiM. kAraNa sprethI tAra tUTI jaze. e ja rIte tArane DhIlA paNa na rAkhatI, kAraNa, ema thavAthI saMgItanI madhuratA janmaze nahi.' Ama tAra madhyamasara rAkhavAnuM teNe jAvyuM. bhagavAna buddha jAgRta thA~ zabdo emaNe Z capagAmAM potAnA hUkA vize jAgRti AvI che. paganI nATayazALAo ane nATayamaDaLe zarU thayuM che. te apaga hovA chatAM jIvananA koi kSetramAM sAAnaranA mANusaratAM koi rIte ochA Utare evA nathI e sAbita karavAnuM jANe e lAmAM navu joma Avyu che. tapazcaryAnuM yAda wy mukhamAM pazu lezipa ek dhI phijhikalI kenkripTa taraphathI hamaNAM ja Apo mATenI nATayazALA zarU thaI che." pannAlAla 2 zAha Adhunika vijJAnanI vistaratI kSitijo, mAnava hRdyAmAM mhAratI mAnavatA ane sAcI sahAnubhUtinI samajaNa mA traNethI prerita abhigama haro tA e samAja apaMgone sAce sAcI mahaMda karI zakaze. '#; th sAMbhaLyA. emane thayu tapazvaryAnI khAkhatamAM paNa madhyama mAga apanAvavA jo e' sAra khAda emaNe sAdhanAnI dareka bAbatamAM madhyama mArga apanAvyA. th A vAtacIta thaI ane bhagavAna buddhanA jIvanane A prasa Mga sAMbhaLyuM tyAre mane mArA abhyAsakALa yAda AvyA. amArA abhyAsakramamAM samAjazAstra e eka viSaya hatA. temAM, jaina dhama' viSe TUMkI noMdha AvatI. e . nedhamAM da dhane dehadamananA dharma" tarIke oLakhAvyA hovAnu mane smaraNa che. A badhuM vAMcatAM, sAMbhaLatAM ane smaraNa karatAM mane lAgyu ke jaina dharmanI tapazcaryAMnuM hArda A pratibhAva ApanArAo temaja jaina dhama'nA anuyAyIe paNu kadAca samajyA nathI. !! jaina dRSTie upavAsanI vAta karIe te ugra tapazcaryAnA ekAMgI upadeza ApavAmAM AvyA nathI ane mAtra emAMja dhama paryApta thatA nathI! zavaikAlika sUtramAM kahyuM che te pramANe peAtAnI zakita, zArIrika kSamatA, daDhatA, zraddhA, Arogya tathA kSetra ane kALa samajIvicArIne potAnA jenA mate temAM jovA joie. garbhavatI strI, bALakane stanapAna karAvatI mAtA' ane rAgiSTa strI-puruSane tapazcaryA karavAnI manAi che. jyAM sudhI indriyA jAgRta hAya, citta svastha ane nima La hoya, cittamAM durdhyAna na AvI jAya ane indriye kSINu na thaI jAya, tyAM sudhI ja tapa karavAnuM zrI yazovijayajI upAdhyAye tapamAM aSTakamAM kahyuM che. A badhI khAkhatA DaoN. ramaNulAla cI. zahe prabuddha jIvana'nA tA. 1-10-1980 nA aMkamAM jaina dRSTie tapathI' e zIrSaka heThaLanA lekhamA sAMvagata sa-rasa rIta samajAvI che.. jaina dharma' tapanA be prakAra kahyA cheH (1) khAdya tapa ane (2) abhya Mtara tapa. emAMya khAdya tapa eTale ke rasatyAga, ttikSepa, uNAdarI vratathI mAMDIne upvAsa sudhInI tapazcaryAM e sAdhana che ane e khAdya tapanI sAthe aMtastapa hAvu Avazyaka manAya che. svAdhyAya, dhama ane zAkhAna, vinaya vaiyAvacca jAtine aztara ta samAveza karavAmAM AvyA che. evA abhyaMtara tapa vinA mAtra khAvatapa niratha ka gaNuvAmAM AvyuM che.
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAlidAsa, zekasapIcara ane TAgoranI nArI sRSTi viSe parisaMvAda , 7 . . . . * * : prabuddha jIvana , " :. . ': , : ' tA. 14- ja . : 'bhigavAna buddha AkarI tapazcaryA bAda tamArgathI phaMTAyA mukata thaIne aMtastapa tarapha vaLavAnuM che. eTale bAdhatapa e ane dhyAna mArga tarapha vaLyA enuM vizleSaNa karatAM aMtastapanuM sAdhana mAtra che. e lakSamAM rAkhIne TUMkI ke 5. sukhalAlajIe noMdhyuM che ke, buddha ghara chAyuM tyArathI dI tapazcaryA yathAzakita karavAnI che. bAhyatapanuM A ja tapazcaryA karavA mAMDelI. emaNe potAne mukhe pitAnI hAda che. e mAtra dehadamanane mArga nathI. e jema jainetaree tapazcaryAnuM je varNana karyuM che ane je tihAsika daSTie samajavAnuM che tema jainee paNa samajavAnuM che.' bahu mahatvanuM che-temAM, temaNe AcarelA, nAnA prakAranA tapano nirdeza che. e nirdeza jotAM ema kahI zakAya ke avadhUtamAgamAM je prakAranA tapa AcaravAmAM AvatA, buddha evAM ja tapa karelAM. avadhUtamAgamAM pazu ane pakSInA jIvananuM anukaraNa karatAM tape vihita che. buddha evAM ugra | 'saMghanA upakrame zukravAra, zanivAra ane ravivAra, tape sevelAM. gozAlAka ane mahAvIra banne ya tapavI te tA. 28, 29 ane 30 sapTembara, 1984nA roja inDiyana hatA ja, paNa emanI tapazcaryAmAM na hatA avadhUtanI AgavI , maracanTasa cembaranA vAlacaMda hIrAcaMda sabhAgRhamAM (carcageTa) tapazcavAne aMza ke na hase tApasanI viziSTha tapasyAne uparokata viSaya para eka parisaMvAda javAmAM Avaze. aMza bane tIrthanAyake dehadamana para bhAra mUkatA, ' zukravAra, tA. 28-9-1984nA roja uddhATana bekamamAM nagna vicaratA, smazAna ane zUnya gRhamAM ekAkI rahetA, kAlidAsa, zekasapIyara . aneM TAgora viSe vakatavya ane "zuSka ane nirasa AhAra letA ane lAMbA lAMbA upavAsa ekita paThana karavAmAM Avaze, bAkInI traNa beThake paikI paNa karatA, chatAM teoe kadI buddha AcaryA che tevAM prathama beThakamAM kAlidAsa, zekasapIyara ane TAgoranI nArI tapavata nahIM ja AcarelAM. buddha aMte e tapamArga choDI sRSTimAM pragaTa thate praNaya, viraha ane caMgAra e viSaya para, kaMTAya che tyAre gozAlaka ane mahAvIra bane tapazcaryAne Tha dvitIya beThakamAM kAlidAsa, zekasapiyara ane TAgoranI nArI sudhI vaLagI rahe che. A muddAnuM vizleSaNuM karatAM ema lAge sRSTi dvArA pratibiMbita thatuM tatkAlIna samAja jIvana ane che ke buddha tapanI utkaTa keTi sudhI pahoMcyA ane jayAre rAjya vyavasthA e viSaya para ane tRtIya beThakamAM kAlidAsa, enuM pariNAma emane saMtoSa upajAve evuM na AvyuM zekasapIyara ane TAgoranA nArI pAtronA manovyApAra ane tyAre teo mukhyapaNe dhyAnamA tarapha vaLyA ane tapane saMvedanA dvArA pragaTa thatI sanAtana kheja, prazno ane satya nirarthaka mAnavA-manAvavA lAgyA. kadAca A emanA utkaTa e viSaya para vividha vyAkhyAtAo pravacana karaze. dehanI pratikriyA hoya. paNa gacAlaka ane mahAvIranI bAbatamAM A parisaMvAdamAM zrI caMdravadana cI. mahetA, prA. cI. nA. ema nathI. emaNe ugra tapa sAthe pahelethI ja dhyAna paTela, Do. madhusUdana pArekha prA. digIza mahetA, prA. bhoLAjevAM aMtastapa tarapha pUruM lakSya ApeluM ane temaNe ema paNu bhAI paTela, prA. IlAbena pAThaka, Do. dhIru parIkha, zrI mInaLa kahyuM ke bAhUtapa game teTaluM kadara hoya, chatAM enI paTela, prA. jayAnaMda dave, AcArya jayendra trivedI, De. sArthakatA aMtastapa upara avalaMbita che. tethI temaNe rAjendra nANAvaTI, De. sureza upAdhyAya, De. sumana zAha, bahAtapane aMtastapanA eka sAdhana tarIke ja sthAna ApyuM. Adi vidvAnonI saMmati maLI che. Ane lIdhe kadAca temanAmAM (bhagavAna buddha jevI pratikriyA na parisaMvAdane vigatavAra kAryakrama have pachI jIvavAmAM thaI." (jIe : samadazI" AcArya haribhadra) Avaze. ' eka daSTie joIe te bAhyata e aMtastapanuM kayAreka dhanavaMta TI. zAha, ' cImanalAla je. zAha, pariNAma paNa hoya che. bhagavAna mahAvIra sAdhaka hatA ane dIkSA pannAlAla . zAha, lIdhA bAda jaMgalamAM vicaratA ane AtmadhyAnamAM lIna thatA. amara jarIvAlA, maMtrIe. emAM dehanuM paNa bhAna na rahe eTalI hade tene dhyAnamAM, saMyeja ke, parisaMvAda samiti. - sAdhanAmAM nimagna banatA. tyAre divasanA divaso sudhI AvI paristhitimAM rahetA. pariNAme svAbhAvika rIte sAbhAra svIkAra dIrdhakAlIna upavAsanI tapazcaryA thatI. emAM dehanuM damana zreyasa pracAraka sabhAnAM prakAzane , karavAnI, sudhA ane bhUkhane nAthavAnI, rasavRttine kAbumAM saranAmuM : e. e. ema. mahetA enDa ku. zarApha mensana, levAnI dRSTie bAdhatapa karavAnI vibhAvanA mukhya na hatI. bIje mALe, 3, zAmaLadAsa gAMdhI mArga, (prinsesa sTrITa) - e eka AnuSagika pariNAma hatuM. A bAbatamAM najIkanA muMbaI-400002. ' ' . . . bhUtakALamAM AnaMdadhanajI ane zrImad rAjacaMdranA udAharaNa * samAdhi maraNa: ki. rU. 7-50, lekhaka-bhogIlAla - ApI zakAya. eka citrakAra, eka saMgItakAra ke eka zilpI giradharalAla zeTha. 1 : ' ', ' jema kalAkRtinI racanAmAM khavAI jAya ane dehabhAna bhUlI . . # bhakitamArganuM rahasya: ki. rUA. 5-00, lekhaka jevA chatAM dehadamana karatA nathI, paraMtu e sAdhanAmAMthI ene upara mujaba. . ! . . . . .' jema AnaMda' nIpaje che tevI A sAhajika, pariNAmika * AtmasiddhizAsa: (vizeSArtha sahita) ki. rU. ghaTanA che. 10-00.prakAzaka: eziyATIka ceriTebala TrasTa, lekhaka ane . evI utakaTa sAdhanA Aje nathI eTale evuM mahAvaro prAptisthAna upara mujaba. ' . . . . . . . ! thAya e mATe sAMsArika, dainika kriyAmAMthI tapazcaryA dvArA rAhatanA dare A pustakenI kiMmata darzAvI che. . pIzAha
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-8-94. prabuddha jIvana -- -- (anusaMdhAna-pR. 80thI cAlu) , , , ---- sApa, garoLI, magara jevAtI...cAmaDInAM-meImAgyA dAma ke pitAnI sagavaDa khAtara anya jIvone kaI rIte bhoga le tu maLe che. tethI magaranAM te uchera-kendro cAlu thayA che. magarane che. samagra pakRti para game tyAre humalo karavA mAnavI taiyAra " pANI bahAra lAvI tenI garadanamAM dhAradAra charI hulAvI tenI hoya che. havA, jamIna, pANI, vanaspati, jIvajaMtuo, pazuo, karoDarajaju kApI nAkhavAmAM Ave che. tenA peTa nIcenI I kahetAM kaMi ja enA rAkSasI avicArIpaNu pAse salAmata cAmaDI ja upayogamAM levAya che. sApa ane gALInI cAmaDI nathI. ene ja mAnavabaMdhu paNa kayAM salAmata che? paryAvaraNanI te jIvata ja utArI levAmAM Ave che. cAmaDI utarI gayA samatulA jokhamamAM mukAyAnA ATalI hade kaparA saMjoge pachI ghaNuM sApa traNa divasa sudhI taraphaDyA kare che.. hAthIdAMtamAMthI suMdara pratimAo ane ghareNAM bane che. agAu kadI nahi ja AvyA hoya ! A dasa lAkha gAyonI jema jyAM jyAM vinA kAraNuM e vastuo kharIdatI vakhate koIne khyAla paNa nathI hato ke e hAthIdAMta meLavavA jherI tIra mArI ke hAthIne saMhAra thAya che tyAre ApaNe ahIM beThAM beThAM zuM karI priya evA phaNasanA phaLa upara jherI davA chAMTI temane rIbAvI zakIe ? mAtra manamAM ja mUMjhAIne besI rahevuM paDe. zAMti, rIbAvIne mAravAmAM Ave che. hAthIdAMtanA cAre te AkAzasaMvAditA ane jIvadayAnA cAhaka ke ane saMsthAoe mAMthI Utarata gIdhaDAM hAthInA maDadA tarapha javA mATe dizA yurepanA A dezone AvuM adhama kRtya na karavA vinaMtI sUcave tenI ja rAha jotA hoya che. karavI joIe. jAhera lekamata keLavavo joIe. e dezanA motI! pachI te sAcuM hoya ke kacaDe, temAM hiMsA te rAjadUtAlayane patra lakhI virodha karavo joie. che ja. hajAro varSathI vaparAtuM ane pavitra gaNAtuM rezamI A vAtane vicAra karatAM vizvabharamAM jIvarakSAne pracAra kApaDa, tenI suMdaratAne lIdhe AkarSaka lAge che. je paherI karanAra eka mAtabara saMsthAnI yAda AvI gaI, e saMsthA ApaNe maMdiramAM paNa jaIe chIe. te meLavavA mATe te "byuTI vidhAuTa alTI" (kuratA rahita saundarya). e asaMkhya zeTAne garama pANImAM jIvatA ukALavAmAM Ave eka mahattvanI AMtararASTrIya saMsthA che, jene uddeza saundarya che. eka grAma rezamI vastra meLavavA 15 kozeTAnI jarUra paDe prasAdhananA utpAdana mATe thatI prANIonI nirarthaka che. rezamI vastro dhAraNa karatAM pahelAM e keTAonI vedanAne hatyA aTakAvavAno che. A saMsthAnI sthApanA 1959mAM vicAra karI je je... ' IglenDamAM leDI DAuMDIMga karI. Aje vizvamAM enI aphaghAnistAnamAM kArAkula, eTale vALuM gulAba jamyA ka7 zAkhAo che. bhAratanI zAkhA 1974 mAM pUnA khAte * pachI thoDA samayamAM jenuM vAMkaDIyApaNuM jatuM rahe evA gheTAMnA zrImatI DAyanA ratnAgare zarU karI. baccAMne khUba pharatAthI mAravAmAM Ave che, e baccAnI mAne Ama sIdhI rIte te e kamanasIba gAyonI hatyA samayanI prasUti karAvavA mATe tenA peTa para lAkaDIthI aTakAvavAnuM sUcana karavAnuM kepyuTI vidhAuTa muaTaTI' nI phaTakAravAmAM Ave che. taraphaDatA bacAne cIrIne tenAM jIvatAM ja kAmagIrImAM nathI AvatuM, paNa AvI prakhyAta saMsthA tenI vAMkaDIyA jhulphAvALI mulAyama cAmaDI utaraDI levAmAM jhuMbeza upADe ane anya saMsthAo, jIvadayA maMDaLI jevI Ave che. ene Take Ape te kadAca thoDI asara paDe eve AvI aneka hiMsaka varatuo ApaNe jANatAMajANatAM saMbhava kharo. ApaNAM rojiMdA jIvanamAM vAparIe chIe. keTalAka zempanI A saMrathA te komeTikasane nAme thatI kura hiMsAne cakAsaNI karavA mATe sasalAnI AMkhamAM AMjavAmAM Ave che. aTakAvavA kAryarata che. AjanA samayamAM ADaMbaranA mohamAM jenAthI sasalAne asahA baLatarA thAya che. keTalIya jAtanA pAna, ke dhaMdhAdArI lAbha meLavavA nirdoSa prANIonI bekAma katala kIma, pAvaDara, sAbu vagerenuM parIkSaNa sasalA, sapheda uMdara thaI rahI che ane keTalIya prANIonI jAtio nAmazeSa vagerenI cAmaDI utaraDI lIdhA pachI bAkI rahelI nAja thavA AvI che. vizvamAM dara varSe 5 karoDathI vadhu prANIono cAmaDI para karavAmAM Ave che. jethI manuSyo e varatuo zikAra temanI rUMvATIvALI cAmaDa meLavavA mATe thAya che. vApare te emanI cAmaDI para koI ADaasara na thAya. raMvATIvALI cAmaDIvALAM prANIo phAsalAmAM sAIne " - saundarya prasAdhana banAvavA mATe "iTrojana" nAmane divaso sudhI bhUkhyA tarasyA, sUjhelA ane lohI nIMgaLatA eka padArthamAM vaparAya che, je garbhavatI ghoDInA pezAbamAMthI page paDI rahyA pachI meta ja temane e du:khamAMthI choDAvI bane che. e padArtha meLavavA mATe ja ghaDIne vadhumAM vadhu vakhata garbhavatI banAvavAnA prayatna karavAmAM Ave che. jyAre . vahelanAM tela, carabI, aMbara vagere meLavavA mATe vahelane garbha dhAraNa karavAnI zakita ghaDImAM nathI rahetI tyAre tene - mAravA tene dArUgoLA sahita bhAlAo mAravAmAM Ave che, mArI nAkhavAmAM Ave che. je tenA zarIramAM pesIne phaTe che. jene pariNAme kalAke sudhI samajI zapane anukaMpAzIla manuSyae A karane yAda : asahya vedanA sahana karIne vahela mare che. karI, jenAM banAvaTamAM kruratA rahelAM hoya evI taratuone tyAga karIne je e, rezama, hAtha daIta, sAcAM motI, sugadhI kayAreka nava-nava bhAlA vAgyA bAda pahela kalAke sudhI " taraphaDIne motane bheTe che. tela, sAbu, zana, zempa, rUMvATIvALAM cAmaDAM,. karaturI bhArata sarakAre kasturI mRgane kAyadesara rakSaNa ApyuM hovA vagere vastuono tyAga karavuM joIe. ene badale nirdoSa ahiMsaka vastuo paNa vAparI sAkAya che.' chatAM, kasturInA UMcA bhAvane lIdhe mRgane corIchUpIthI - byuTI vidhAuTa phualTI taraphathI aMgrejImAM pezaneTa mAravAmAM Ave che. paradezI paraphayumane vadhu uttejaka banAvavA nDa' ane gujarAtImAM "prajyAnapa' nAme tramAji prasiddha mATe vaparAtuM siveTa', bilADI jevA jaMgalI jAnavaranI thAya che. uparAMta A saMsthA pAse prANI upara thatI hiMsAne nAbhimAMthI maLe che, je meLavavA nara siveTane pAMjarAmAM keda tAdee batAvI philma ane vIDiyo keseTsa paNa che, je A rAkhI dara dasa divase khIjavavA paDe che, ane te mATe seTI saMsthAnA sevAbhAvI kAryakare zALA, kolejo, saMsthAe ene mAra mAravAmAM Ave che. vageremAM jaIne batAve che.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA; 16-9-4: ke * . -> PSs rji--> - . : ' paMcAmasInAM . ' ' . .'' : - 1s. 5ster Britis is A paryuSaNa vyAkhyAnamALA y 4 . . sevaMtIlAla kAntilAla TrasTano Arthika sahayoga !: che. zrI muMbaI jaita yuvaka saMgha taraphathI guruvAra, tA, 23-8-84 thI guruvAra, tA. 30-884 ema ATha divasanI viyAkhyAnasabhAnI copATI para AvelA biralA krIDA kendranA sabhAgRhamAM yojavAmAM AvI che. A ATheya divasanI vyAkhyAnasabhAonuM pramukha sthAna cheramaNalAla cI. zAha zobhAvaze. dareka sabhAmAM prArthanA pachI savAre 8-30 thI 9-20 ane 9-30 thI 10-20 ema roja be vyAkhyAne raheze. ravivAra, tA. 28-894 ne divase savAranA 7-45 thI 8-30 sudhI bhakita saMgItane kAryakrama raheze. A vyAkhyAnamALAne vigatavAra kAryakrama nIce mujaba che. ' - divasa vyAkhyAtA : 23-8-84 guruvAra 1 zrI zazIkAMta mahetA - ApaNI Avazyaka kriyAo : : zreSTha adhyAtmaka ceAga '', 1 : 2 pU. munizrI dhuraMdharavijayajI jJAnakA sAra bhakti 24-8-94 zukravAra 1 che. ramaNalAla cI. zAha kAusagga pU. munizrI vAtsalyadIpa bhavane bhaya ?': ': 25-8-84 zanivAra 1 pU. munizrI yazobhadravijayajI kSamA-dharma kA sAra Do. sureza dalAla vilTa nahITamana ra6-8-84 ravivAra 1 zrI rAjendra jhaverI ane dipti chAyA bhakti-saMgIta : 2 Do. guNavaMta zAha sabase UMcI prema sagAI I !" * 3 zrI puruSottama mAvaLaMkara lokamAnya TiLakaH rAjadvArI kSetre temaja dharma kSetre ' ra7-8-84 somavAra 1 zrI azvina kApaDiyA atimanasa-divyatAnuM pariNAma - 2 zrI kumArapALa desAI satya zedhaka bhagavAna mahAvIra }} : 28-8-94 maMgaLavAra 1 zrI harIndra dave yAta : jarmanu zam ; . . 2 pU. morArIbApu ''videzamAM dharmakathAne anubhava : 29-8-84 budhavAra , 1 che. narendra bhANAvata tapa re madhura madhura mana - 2 zrI mRNAlinI desAI AryA vedavatI ' - - 30-8-84 guruvAra 1 prA. tArAbena 2. zAha zakastava (namutthaNuM). * 2 zrI merArajI desAI ' zrImad bhagavaddagItA zrImada bhagavada gItA A vyAkhyAnamALAnI zarUAtamAM dararoja prArthanA ane bhajane zrImatI kokIlAbena vakANI, zrImatI zAradAbena Thakakara, zrI amalAbena vorA, zrImatI aruNikAbena zAha, zrImatI candrAbena koThArI, zrImatI zobhAbena saMghavI rajU karaze. . A vyAkhyAno lAbha levA saMghanA peTrane, AjIvana sabhya, zubhecchako tathA mitrane premabharyuM nimaMtraNa che. ' ' ' li. maMtrI byuTI vidhAuTa krualTI ' ' ' + gulAba deDhiyA : : : * 12 mI julAI 1984nA "pravAsI'mAM eka samAcAra che: eka lAkha gAyanI katala karavAmAM Avaze te ja. lAkha * yuropamAM 1984-85nA varSa daramyAna dUdhanuM vikama utpAdana Tane gAyanA mAMsanA jaththAmAM vadhAre thaze. ane A katalanI bIjI ADaasara e tharo ke cAmaDAne meTo jaththo eka ochuM karavA tema ja mAkhaNunA jaththAne ghaTADavA 10 lAkha tharo je bhAratanI cAmaDAMnI nikAsane asara karaze.'s : * gAnI katala karavI paDaze. DenamArke, Azare 3 lAkha Tana dUdhanA . A samAcAra vAMcI keI paNa anukaMpAzIla mAnavIne utpAdana para. kApa mUve paDaze, je 60 thI 70 hajIra kevI lAgaNI thAya ? mAnavajAta mAtra potAnA sukha khAtara ' gAyanI katala barAbara thavA jAya che. .. * * . . . . (anusaMdhAne khapRSTha 79) ' . . . . . ' va : zrI cImanala * mAlika : zrI maMi na yuvaka saMdha mA ane prakAzaka : cIna je. zAhe prakArana sthaLa: ta85, saravara vI. pI. , grAma para ''":"'. ''"'"... muMbaI 400 004. Te. naM. 350296 "mudrasthAna :- prinTa, jamannAtha zaMkara zeTha roDa, "zirama, muMbaI - 400004 w ny h w w w w :
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ ziagd. No. MH. By/South 54 Bafreace No. : 37 : * ka IT || | ' prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa. varSa: 6 ane 9. ja prabuka jIvana ' 1. cuMbai tA. 1-9-84 chuTaka nakala rUA. 1-00 muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra : pAkSika rASika lavAjama rU. 20/ - paradezamAM era meIla $ 20 % 12 sI meila $ 15 IMTa taMtrI : ramaNalAla cI. zAha T kAusaga * * ramaNalAla cI. zAha [payuSaNa vyAkhyAnamALAmAM tA. 24-8-94nA roja ApeluM vyAkhyAna] kAusagga' zabda saMskRta yau7 zabda uparathI Avela ane mana baMne uparanA saMyamane dhyAna kahevAmAM Ave che 'che. kAtsaga eTale kAyAne utsarga. utsaga eTale cheDI ane vANI, mana tathA kAyA-e traNenI sthiratAne kAusagna devuM, tyajI devuM. kAtsarga eTale kAyAnA halacalanAdi kahevAmAM Ave che. eTale ke sAmAnya rIte kAusagnamAM . gyAparAne choDI devA athavA kAyAne choDI devI-tyajI devI, dayAna apekSita che. ekalA dhyAna karatAM kAusagga-dayAnane arthAta zarIra paranI mamatA choDI devI. jaina zAstragraMthomAM vadhAre caDiyAtuM gaNavAmAM AvyuM che, kAraNa ke kAusagna-yAna 'kAyotsarga uparAMta dadUka zabda paNa vaparAya che. pUrU vinA kevaLajJAnanI prApti thatI nathI. tIrthaMkara paramAtmA eTale vizeSapaNe choDI devuM. racUraja uparathI ardhamAgadhI kAusagga mudrAmAM ja kevaLajJAna pAme che ane nirvANa pazu usaga" zabda Ave che. kAusagga mudrAmAM ja paryasana ke 5yakAsanamAM ja pAme che. kAusaganI vyAkhyA zAstrakAre nIce pramANe Ape che: eTale ja kAusagnanI e muddAone jitamudrA paNa kahevAmAM (1) je mamarAnira: #AskaH . Ave che.. athavA upadezaprAsAdamAM pU. lakSmI rie kahyuM che : (2) varimijAvavA zarIre maHvanivRttiH jAyoni | prAthA vADamanasoreva, syAda dhyAne hi niyNtrnnaa| * kAusagamAM niyata athavA aniyata samayane mATe zarIrane kAyotsarga tu kAyasyApyato dhyAnAt phalaM mahat / / sthira karI, zarIra paranA mamatvane dUra karI sAdhaka jinezvara 'agavAnanA kSamA Adi uttama guNonuM ciMtana karatAM karatAM dhyAnamAM prAyaH vANI ane mananI ja niyaMtraNa hoya AtmasvarU5mAM lIna thAya che. che; paraMtu kAyotsargamAM te kAyAnI paNa niyaMtraNa thAya che. bhagavAna mahAvIre tapanA judA judA prakAra batAvyA che. eTalA mATe dhyAna karatAM kAryotsarganuM phaLa moTuM che.) ema cha prakAra bAhya tapanA che ane cha prakAra atyaMtara alabatta dhyAna ane kAusagga ghaNe aMze parasparAvalaMbI sapanA che. bAhya tapanA prakAra nIce pramANe che : anazana, tapa che te bhUlavuM na joIe. jyAM dhyAna che tyAM anukrame SuNodarI, vRttisaMkSepa, rasatyAga, kAyakaleza ane saMlInatA. kAyAnI sthiratA AvavAno saMbhava che ane jyAM kAusagga che Abhyatara tapanA prakAra nIce pramANe che: (1) prAyazcita tyAM dhyAna pravaryA vagara rahetuM nathI. (2) vinaya (3) vaiyAvacca (4) svAdhyAya (5) dhyAne ane (6) manuSyane jIvanamAM kAvA, zvAsozvAsa, vANI ane "kAusagna. mana e cAre caMcalatAthI, prakaMpanathI bharelI che. mane sthira - bAhya tapa karatAM AvyaMtara tapa caDiyAtuM che, ane karavAnI kriyAne je dhyAna kahevAmAM Ave te phakata kAyAnI brUtara tapamAM kAusagnane UMcAmAM UMcuM, cheluM sthAna sthiratAne kArSika kamAna, zvAsocchavAsanI maMdatA athavA sthiratAne ApavAmAM AvyuM che. tapathI kamanI nirjarA thAya che. eTale anApAna dhyAna, vANInA sthiratAne vAcika kathAna ane mananI ke kamanI nijAne mATe kAyotsarga athavA kAusagga moTAmAM sthiratAne mAnasika sthAna kahI zakAya. A cArene samanvaya ema prakAranuM tapa che. thAya to uttama kAusagna-dhyAna bane. atyaMtara tapamAM dhyAna karatAM paNa kAusagyane caDiyAtuM sthAna ApavAmAM AvyuM che, e parathI paNa enuM mahattva , kAusaga ApaNI Avazyaka kriyAomAMnI eka kriyA che. samajI zakAze. enuM kAraNa e che ke dayAnamAM mana ane vANI sAmAyika, cauvisalya (covIsa tIrthakaronI stuti) guruvaMdanA, Rupara saMyama ke niyaMtraNa hoya che. zarIra uparanuM niyaMtraNa pratikramaNa, kAusagya ane pacakkhANa, ema cha prakAranI kriyAone hoya to te iSTa che, paraMtu enI anivAryatA hotI nathI. Avazyaka tarIke gaNAvI che. Avazyaka eTale avazya-acUka kAusagnamAM te mana ane vANInA saMyama athavA niyaMtraNa karavA jevI A kriyAo dareke rojeroja ochAmAM ochI be "uparAMta zarIra uparanA saMpUrNa niyaMtraNanI pUrepUrI apekSA vAra karavI joIe. A kriyAomAM pAMcamI kriyA te kAusagna rahe che. niyaMtraNathI indrio tathA citta saMyamamAM AvI jAya che, ane te paMcama gatine, eTale ke mokSane apAvanArI che: che. mAtra vANInA saMyamane mauna kahevAmAM Ave che. vANI ema kahevAya che.
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAusagnamAM ghaNuM kharuM navakAramaMtranuM athavA legasanuM ' hetuo mATe jaina zAstromAM kAusagna karavAnuM vidhAna jevA ona dharavAmAM Ave che. kayAreka aticAranuM, jinezvara bhaga- maLe che. TUMkamAM kahevuM hoya to kAusaga vagaranI kaI kriyA . vatanA uttama guNonuM, AtmasvarUpanuM dhyAna paNa dharAya che. nava- nathI. jaina dharmamAM A rIte kAusagga upara ghaNe bhAra mUkavAmAM kAramaMtra dvArA arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya, ane sAdhu-e AvyuM che. sAmAyika, caityavaMdana, pratikramaNa, pacakkhANa che. paMca parameSThinuM dhyAna dharAya che. legasTamAM bhagavAna rASabha : rojanI kriyAomAM paNa kAusaga anivArya manAya che.' devathI te mahAvIra svAmI sudhInA 24 tIrthakaronuM dhyAna IyavahI', 'taRttarI,' 'karemi bhaMte, "anna', "arihaMta, dharatAM dharatI pitAne evI siddha dazA prApta thAo evI ceIyANuM, ityAdi sutromAM kAusagnanA hetu, AgAra, mahimA, prArthanA sahitanuM dhyAna dharAya che. navakAramaMtrane kAusagga kriyA ityAdi mArmika zabdomAM darzAvavAmAM AvyAM che. * ATha zvAsocchavAsanA pramANane gaNAya che. legasane. kAyotsargamAM dehanI mamatAnA tyAga upara bhAra mukAya che. kAusagga pacIsa zvAsocchavAsa - pramANu karavAnuM hoya che.' dehane rithara karI devAmAM AvyuM hoya, paraMtu rasthala deha . eTalA mATe zvAsocchavAsa pramANu logassane kAusagga pratyenI prabaLa Asakita rahyA karatI hoya te te kAtmaga - desa nimallayara' e pada sudhI karavAnuM hoya che. legasa - mAtra sthala banI rahe che. jyAM sudhI zarIra pratyenI Asakita che. sUtra gaNadhara racita manAya che. e sUtra maMtragarbhita che ane tyAM sudhI AdhyAtmika sAdhanA adhUrI rahe che sAdhanAmAM zarIranI enI sAthe gaprakriyA joDAyelI che. legasTamAM dara sAtamA mamatA bAdhArUpa bane che. sAdhaka pitAnA dehane snAna-vilepana tIrthaMkara pachI, eTale ke sAta, cauda ane ekavIsamA, ItyAdi dvArA suzobhita, vastra-alaMkAra ityAdi dvArA susajaja tIrthaMkaranAM nAma pachI "ji" zabda vaparAya che. sAta ane maMDita karavAmAM rapa rahe che tyAM sudhI e, tIyakaronA nAmoccAra sAthe eka vartuLa pUruM thAya che. karele kAusagya sAro kAusagya banatuM nathI, kAraNa ke covIsa tIrthaMkaranA nAmoccAra sAthe e rIte sADA traNa deharAgane tyAga te sAcA kAusagnanuM prathama lakSaNa che., vartuLa thAya che. ApaNA zarIramAM mUlAdhAra cakra pAse AvelI zarIranI mamatA ochI thavA lAge athavA chUTe to mANasa kuMDalinI zakita, sADA traNa vartulanI che. legasamAM kAusagga bahirmukha maTI aMtarmukha banI zake che. deha ane AtmAnI dvArA A kuMDalinI zakitane jAgRta karavAnI hoya che. eTalA bhinnatAne anubhava karavA mATe, dehAdhyAsa choDavA mATe mATe legasanA kAusagnamAM zvAsozvAsanI kriyA pratyeka pada AtmAmAM lIna banavA mATe kAyotsarga moTAmAM moTuM sAthe (pAyAma 3/4) joDavAnI hoya che. pratikamaNumAM, sAdhana che. legane kAusagga karAya che. jema pratikramaNa moTuM tema kAyotsargamAM zarIranI nizcalatA parvata jevI acala hovI mAusagga paNa moTe. dainika pratikramaNamAM cAra legassane, joie. dehAdhyAsa ocho thAya tyAre kAusagnamAM sthira thayelA - pAkSikamAM bArane, cAturmAsikamAM vIsane ane sAMvatsarika mANasane DAMsa-macchara i. karaDe. to pazu mANasa nizcala rahI pratikramaNamAM cAlIsa logassa uparAMta eka navakArane zake che. UMcI koTie pahoMcelA mahAtmAo ghora upasarga eTale kula 1008 zvAsocchavAsane kAusagga karAya che, thAya te paNa kAusagna-dhyAnamAMthI calita thatA nathI. kAusagnakAraNa ke 1008 nI saMkhyA mahimAvaMtI che. je vyakita dhyAnamAM rahelA sAdhakane kaI caMdananuM vilepana kare to paNa logassano kAusagga zvAsocchavAsanuM barAbara dhyAna rAkhIne te prasannatA na anubhave ane kaI tADana-chedana kare te paNa na kare che, te kAusagga dvArA viziSTa zakita anubhave che. te Ata-raudra dhyAna na dhare. Avazyaka niyukitamAM kahyuM che jeo prANAyAma sAthe navakAramaMtra ke legasane ke manuSya, tiryaMca ke deva dvArA upasarga thAya te paNa je sahasaga karavAne asamartha hoya che, teo maMtra ke sUtranA samatApUrvaka sahana kare che tene kAusagna vizuddha hoya che, vAcika ke mAnasika jApa karavA sAthe kAusagga karI zake che. tivihANuvasaragANaM divvANaM mANusANa tiriyANaM / alabatta prANAyAma sAthenA kAusaga karatA AvA kAusagganuM sammamAjhyAsaNAe kAusamgo kAusagyo havaha suddho . phaLa ochuM che, evuM zAstrakAroe darzAvyuM che. kAyotsarga vividha hetuothI karAya che. koI zubha kAryamAM AdhA, vidhya ke aMtarAya na Ave te mATe prAraMbhamAM jinadAsagaNie kAusagnanA be mukhya prakAra batAvyA kAusagna thAya che. tevA kAryanI pUrNAhuti pachI paNa che : dravya kAusagga ane bhAva kAusagna. dravya kAusagnamAM kAusagna karAya che, kedha, mAna, mAyA ane lobhanA upazama zarIranI caMcaLatA ane mamatA dUra karIne jinamudrAmAM sthira thavAnuM hoya che. sAdhaka jyAre evI rIte dravya, mATe, duHkhakSaya mATe ke karmakSaya mATe, doSanI AlocanA mATe, mRtadevatA, kSetradevatA, bhuvanadevatA, zAsanadevatA vagerenI kAusaggamAM sthira thaine dharmadhyAna ane zukala dhyAnamAM mana ArAdhanA mATe, prAyazcita mATe, chIMka, apazukana vagerenAM ' bane che tyAre ene kAusagna bhAva kAusagna bane che. bAna nivAraNa mATe, jinezvara denA vaMdana-pUjana mATe tapa kAusagnamAM sAMsArika vAsanAonA tyAga upara, atta ane ciMtana mATe, navapada, vAsa sthAnaka, rimaMtra vagerenI raudra sthAnano tyAga upara, kaSAyenA tyAga upara tathA azubha ArAdhanA mATe, tIyayAtrA mATe, kukha- duHsvapna niSphaLa kamabaMdhananA tyAga upara savizeSa bhAra mUkavAmAM AvyuM che, banAvavA mATe, pratiSThA, aMjanazalAkA che. mahotsava prasaMge, uyita, Asita ane zAyita ema mukhya traNa prakAranA: dIkSA, padavI, yogevAna, upadhAna che. kriyAo prasaMge, mAusamAM usthita kAusagga sarvazreSTha manAya che. A prakArano sAdhu-sAdhvIonA kALadhama" prasaMge, uttarIkaraNa mATe kAusagna karanAre sIdhA TaTTAra UbhA rahevuM joIe. be paga ke prAyazcita mATe, vizuddhikaraNa mATe, niHzalya thavA mATe, pApane sarakhA. ane baMne ja upara sarakhe bhAra rahe che. ene sAra karavA mATe, mokSapti mATe ema vividha prasaMge vividha eDI pAchaLathI joDelI ane ane paMjA vacce cAra agiLanuM
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-9-84 atara hovu joie. baMne hAtha ane bAju sIdhA laTakatA hovA joie. dRSTi sIdhI sAme athavA nAsAgra upara sthira hAvI joIe. lazkarI tAlImamAM Attention Position (sAvadhAna) karAvAya che. tevA kAusagga have joie. AvA prakAranA kAusaggane krAyAnI dRSTie vizuddha kahyo che. Avazyaka niyukitamAM kahyu' che : vo siriyabAhujugale, cauraMgule aMtareNa samapAdo / savvaMga calaNarahio, kAusaggo visuddho du // 151 // prabuddha jIvana bhAvAtha": te kAyAtsaga vizuddha che ke jemAM puruSa ane hAtha lAMbA karIne, samapAda UbhA rahe che ane khe paga vacce cAra AMgaLanu aMtara rAkhe che tathA zarIranA kAi pazu bhAga halAvatA nathI. : Asita kAusaggamAM sAdhake padmAsana ke sukhAsanamAM esI, karoDarajju sIdhI TaTTAra rAkhI, baMne hAtha ane DhIMcaNu upara khullI hatheLI sAthe gADhavI (athavA ane hatheLI caraNu upara nAbhi pAse enI upara eka ema gADhavI), dRSTi sAmenI dizAmAM sIdhI athavA nAsAgra upara sthira karavI joie. zASita kAusaggamAM zavAsanamAM hAie tevI rIte sUtAM sUtAM, hAtha-paga phelAvyA ke halAvyA vagara zarIrane DhIlu' rAkhI dRSTine sthira karavAnI hoya che. zarIra ane cittanI judI judI avasthAne lakSyamAM rAkhI nIce pramANe cAra prakAranA kAusagga khatAvavAmAM AvyA che. (1) utthita-utthita (2) utthita-niviSTa (3) upaviSTa--utthita (4) upaviSTa-niviSTa kAyAtsaga mudrAmAM sAdhaka jyAre UbhA hoya che ane enuM citta paNa jAgrata hoya che tathA azubha dhyAnanA tyAga karIne zubha dhyAnamAM te lIna hoya che tyAre utthita- utthita prakAranA kAusagga thAya che. sAdhaka jyAre kAusagga dhyAnamAM UbhA hAya chaeN, paraMtu enu mana sAMsArika viSayamAM rokAyelu hoya che arthAt Ata ke raudranA prakAranuM azubha dhyAna enA cittamAM cAlatuM hoya che tyAre sthita-niviSTa prakArane kAusagga ane che. keTalIkavAra sAdhaka vRddhAvasthAne kAraNe ke zArIrika azaktine kAraNe Ubho rahI zakatA nathI, tyAre padmAsana ke sukhAsanamAM khesI kAusagga kare, paraMtu enu jAgRta apramatta citto dhama Ana ke zukalAmAM trIne anya hAya tA upaviSTa-utthita prakAranA kAusagga thAya che. sAdhaka taMdurasta ane sazakta hoya chatAM pramAda ane mALasane kAraNe kheDU beThAM kAusagga kare. vaLI ekAusaggamAM te azubha viSayAnuM ciMtana kare arthAt enI cittazakti pazu urdhva khanavAne badale khelI rahe tyAre upaviSTa-niviSTa prakAranuM kAuRNa thAya che. bhadrabAhusvAmIe zarInI sthiti tathA mananA bhAva spre ane anusAra vadhu prakAra pADI krAusagganA nava prakAra batAvyA che. usagga UbhA UbhA, beThAM beThAM ne sUtAM sUtAM karI zakAya che. 3 e traNeya sthitinA traNu traNu ema nava prakAra nIce pramANe darzAvyA cheH (1) utsata-utsata (2) utsata (3) utsUta-nirNA (4) niSna-utsata (pa) niSNu (6) niSaGga-niSNu (7) niSaSNu-utsata (8) nirNI (9) nimna-niSana. dhyAnanA cAra prakAra cheH Ata" dhyAna, raudra dhyAna, dhama' dhyAna te zukala dhyAna. Ata'ne raudra dhyAna zubha che. dhama' dhyAna te zukala dhyAna zubha dhyAna che. kyAreka zubha ke azubha evuM kAi yAna cittamAM na cAlatu hoya ane kevaLa zUnya dazA pravatatI hoya evu paNa bane che. zarIranI sthiti uparAMta ciMtananI zubhAzubha dhArAne lakSamAM rAkhI uparyukata natha prakAro bhadrakhAhusvAmIe darzAvyA che. bhadrakhAhuravAmIe prayeAjananI dRSTie kAyAtsaganA khe prakAra darzAvyA cheH (1) ceSTA kAryotsaga ane (2) azi bhatra kAryoMtsaga ceSTA kAyAtsaga` sAmAnya rIte dezanI vizuddhi mATe karavAmAM Ave che. avarajavara karavAmAM, AhAra, zauca, nidrA vagerene lagatI kriyA karavAmAM je kaI rASa lAge che tenI vizuddhine athe' divasa kaeNrAtrine ate athavA pakSa, cAturmAsa ke savatsarane aMte ceSTA kAusagga karavAmAM Ave che. te niyata zvAsAcchvAsa-pramANa hoya che. abhibhanna kAyotsaga AtmaciMtana mATe, Atmika zakita khIlavavA mATe, upasat ke pariSahAne jItavA mATe karavAmAM Ave che. sAdhaka jaMgala, guDhDhA, smazAnabhUmi, khaDiyara vagere ekAMta sthaLamAM jaIne abhibhava kAusagga kare che abhibhava kAryeAtsaga acAnaka kAi saMkaTa AvI paDe tyAre paNa karavAmAM Ave che. Aga lAgavI, dharatIkaM pa thA, DhAnArata thavI, dukALa paDavA, yuddha thavuM, rAjya taraphathI damana-pIDana thavu vagere paristhitimAM sAdhaka abhibhava kAusagga-dhyAnamAM sthira thai jAya che. athavA evA kAusaggamAM rahelA mahAtmA gajasukumAla, madata rASi' vagerenI jema, upasarga thavA chatAM jarA paNu calita thatA nathI, jarUra paDe prANatyAga thavA de che. abhibhava kAyAtsaga' ochAmAM oche a MtaramuddatanA ane vadhumAM vadhu eka varSanA hoya che. zakti anusAra te apa samaya, divasa, rAta, pakSa, cAturmAsa ke eka varSa sudhI karAya che. bhagavAna RSabhadevanA vakhatamAM saLaMga eka varSa sudhInA upavAsa karI zakAtA hatA. tyAre tevuM zarIrakhaLa hatuM. bAhubalie potAnA bhASa bharata mahArAjA sAthe yuddha cheDI dAne yuddhabhUmimAM ja eka varSa' sudhInA kAyAtsaga' karyAM hatA, dhyAnamAM teo evA lIna hatA ane zarIrathI evA acala hatA ke pakSIoe emanI dADhInA vALamAM mALA bAMdhyA hatA. uttarAyananA 29mA adhyayanamAM kAryotsarganA mAhamA samajAvavAmAM AvyA che. prabhu mahAvIra svAmIne prazna pUchavAmAM Ave che: he bhagavAna kAyotsarga thI jIvane zA lAbha thAya che? bhagavA? kahyuM : je RyuSyamAna, kApasiMdhI bhUta ane vaMta mAna kALanA aticArAnI zuddhi thAya che. jema majUra peAtAnA mAthethI kheAjo utArI nAkhyA pachI haLavA thAya che, tema
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 chaMda kAyAtsagathI kramanA bhArate utArIne kAyAtsaga thI prazasta adhyavasAyamAM vatA vicare che.' prabuddha jIvana haLavA bane che. jIva sukhapUrNAMka jainya mAnyatA anusAra kAryAtmaganA zvAseAAsathI devatAnuM AyuSya badhAya che. alabatta chatranI pAtAnI kakSA ane kAyAtsaga nA prakAra upara pazu enA ghaNA AdhAra rahe che. sabhya chA kAyAtsaganA eka zvAsevAsathI 2,45,408 pacAyama jeTalu devagatinu AyuSya bAdhe che. eka legassanA grIsa zvAseAcchavAsamAM 61,35,210 pApamanuM AyuSya avAya che. Ama, zraddhA, medhA, dhI, dhAraNA, anuprekSA ityAdi vaDe karAyelA uttama kAryAtsaga'nuM dhaNu, mATu phaLa zAstrakAroe batAvyu che. kAyAtsaga mAM kAyAne eka ja sthaLe. sthira karI devAnI pratijJA levAya che. enI sAthe vANInI sthiratAnI - maunanI pratijJA paNa levAyuM che ane nizcita pramANamAM nizcita viSayanu dhyAna ke ciMtana karAya che. (ThAze, mANeNu', jhANeNaM apANa' sirAmi) che. kAryoMtsaga mAM je dhyAna dharAya che e jo zubha prakAranuM rahe te te uttama krArTinI sAdhanA ane che. kAusagga dvArA janmajanmAMtaranAMmoTAM azubha karmAMnA jhaDapathI kSaya karI zakAya che. kAusagga AtmAmAM rahelA dASAne, du'ne dUra kare che ane guAnI vRddhi kare ! che. kAusaggI AtmAnI zuddhi thAya che, ane zuddhimAM krame krame vRddhi thatAM, arthAt saMpUNu zuddhi pAmatAM mukita prApta thAya che. je doSo ke aticArAnI zuddhi ekalA pratikramaNathI paNa thatI nathI te zuddhi kAyAtsagathI thAya che ema kahevAya che. ca saraNa pannAmAM kAusaggane mATe traNa cikitsAnI upamA ApavAmAM AvI che. jevI rIte gUmaDAne makSamapaTTA lagADI roga nimULa karavAmAM Ave che, tevI rIte jIvanamAM rahelI azubha vRtti ke azuddhione nimULa karIne AtmAnA zuddhikaraNanu` kA`cAtsagathI thAya che. ra: kAusaggamAM zarIranI sthiratAnI sAthe cittanI ekAgratAnu anusa dhAna thatAM ciMtanadhArA vadhu utkaTa ne vizeSa mUlavatI ane che. prasannaya dra rASi' kAryAtsaga dhyAnamAM ugra tapazcaryAM kare che. e joi zreNika rAjAe bhagavAna mahAvIrane karelA praznanA javAba bhagavAna khe vakhata judo judo Ape che, zubha vicAradhArAmAMthI azubha vicAradhArAmAM rASi' eTalA nIce UtarI jAya che ke jo te vakhate %0 cheDe teA sAtamI narake jAya. paraMtu tatkSaNa peAtAnI avasthA tathA potAnuM mULa Atma svarUpa vicArI, zusa dhyAnanI paraMparAe te cAvA lAge che.' je teo te vakhate deDa cheDe tA sarvAM'siddhanI devagati pAme. paraMtu rASi te zuma citanadhArAmAM ethI paNa UMce caDayA ane zukala dhyAna vaDe kevaLajJAna pAmyA. dhAro ke A prakAranuM zumAzubha dhyAna rASi`e kAusagga vinA ema ne ema karyu hata tA? teA kadAca ATalA tIvra zubhAzubha pariNAmanI zakayatA ane aNumAMthI zubhamAM javAnA piravata nanI mATalI tvarita zakyatA na hata. kAusagga khAnanI A viziSTatA che. A sayamanI ArAdhanA mATe traNa prakAranI gupti bhutAvavAmAM '': tA. 1-9-84 AAvI che: manegupti, vacanagupti ane kAyagupti. kAyagupti e prakAranI cheH eka prakAranI krAyaptamAM zarIranI kAi paNa prakAranI ceSTAne satra'thA abhAva hoya che. ane bInta prakAranI kAyaguptimAM zarIranI ceSTA niyatrita hoya che. upadezaprAsAdamAM lakSmIsUrie kahyu che : Ayamu+imaiM mottaLa, eTAnivRttikSaLA 1 yathAgamaM dvitIya ca, ceSTAniyamalakSaNA ||1|| prathama prakAranI kAyaptimAM jo dhyAna umerAya temAM te kAusagga ane che. deva, manuSya ke tiyaca dvArA upasagA bhaya hAya athavA bhUkha, tarasa vagere pariSahonA sabhava hoya te paNa kAyAne aDola rAkhavAmAM Ave te tevI kAyagupti kAyAtsaga banI rahe che. Ama kAyagupti ane kAusagga vacce bheda khatAvavA hAya te ema kahI zakAya ke jyAM jyAM kAusagga che tyAM tyAM kAya gupti avazya rahelI che, paraMtu jyAM jyAM krAyagupti che tyAM tyAM kAusagga hoya ke na paNa hAya. khAdya tapatA eka prakAra te kAyakaleza' nAmane che. emAM sAdhaka dehane sahetuka kaSTa Ape che. dehanI Asakita cheDavA tathA pravacananI prabhAvanA karavA mATe ayana, zayana, Asana, sthAna, avagraha ane yAga e cha prakAre kAyAne kaSTa Ape che. samyag darzana sahita karelI AvI vividha kAya kalezanI kriyAo dvArA AtmabaLanI vRddhi thAya che ane krarmAMnI nijI thAya che, eka page UbhA rahevu, eka paDakhe sUkSma rahevu', sUrya'nI sAme khullI najare joyA karavuM, kAMTA, kha MjavALa svecchAe sahana karavAM yAdi prakAranuM A tapa sAmAnya rIte gRhasthA mATe nahi, paNa sAdhuo mATe che. kAyAtsaga mAM kai eka mudrAmAM zarIrane sthira karavAnuM che, eTale dravya kAyAtsaga nA samAveza kAyAklezamAM thAya che, paraMtu pratyeka kAyAkalezane prakAra e kAusagga nathI. kAusaggathI kamanI nirjarA thatAM Atmika zakita khIle che. vaLI kAusagga dvArA cetanAzakitanA vistAra paNa sAdhI zakAya che. kAusagga dvArA anyane paNa sahAya karI zakAya che. jaina kathAnusAra mane ramAe zULInI sajA pAmelA peAtAnA pati sudarzana zeThe mATe kAusagga karyAM hatA. yakSA sAdhvIjIne sIma dhara svAmI pAse mekalavA mATe samagra saMdhe kAusagga karyo hatA. AvuM dRSTAMtA darzAve che ke kAusagga dvArA anyane paNa krama'siddhAntanI maryAdAmAM rahIne sahAya karI zakAya che. sAdhake krAusagga peAtAnI zakita anusAra karavA joie. kSetra ane kALane anulakSIne sAdhake kAusagga dvArA dezane nirmULa karatA jai Atmika zakita vikasAvavI joIe, zakita karatAM irAdApUrvaka bIjAne batAvavA mATe je sAdhaka vadhu ke ochA samaya mATe kAusagga kare che te sAdhaka bhI ke mAyAcArI ane che. sAdhake sArI rIte kAusagga karavAne mATe jIvajaMtu rahita zuddha sthaLa ane vAtAvaraNunI evI pasaMdagI karavI jeIe ke jethI vikSepa na paDe. pUrva' ke uttara dizAmAM mukha rAkhIne ekAMta sthaLamAM kAusagga thAya te te uttama che. jinapratimAnI sanmukha khesI pratimAnu dAna karatAM karatAM pazu kAusagga karI zakAya che. (vadhu mATe jue pAnu 90) i
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ zA. 1-9-84 prabhunuM jIvana dha graMthA mAtra manathI nahi, zarIrathI vAMcavA joie 4 DA, yazavaMta trivedI zarIra samagra vizvanI sa MvedanA jhIle evuM ka panA lekhasamu (sIsmeAgrAphrika) sAdhana che e vastu ApaNuA dhyAna bahAra prema rahI gaI? vizva je sAmagrInu banyuM che e ja sAmagrIthI sarIra banyuM che. zarIrane ApaNe parabrahma samA mahimA zA mATe na ApyA? zarIra ane vizva eka ja tattvanuM, eka ja dhAtutuM khanelu che teA pachI ene mahimA ApaNe kema na samajyA ? 'zarIra... khalu dhama' sAdhana" ema kavie kahyu hatu. ochAmAM ochu zarIra dhama' vahana karavAnuM sAdhana che e vastu paNa samajavA jevA hatI. zarIra vagara ApaNe kai rIte krAya karI zakIe? kaI rIte bhASA kheAlI zakIe ? i rIte abhivyakti sAdhI zakIe? epaniSade paramAtmAnA svarUpanu manadvArI varSoMna karyu che. ApaNe devaLA te devadeizamAM paramAtmAnuM ane tItha karAtu abhizcama rUpa avatAyu" che. mANusa AvA daidIpyamAna ane sAvyamaya thAya evI ApaNI abhIpsA che. eTale tA devadevIonAM kAvyamaya ! ApaNe kalpyAM che, cItaryAM che. mAMkAryAM che. ApaNe samatulA nathI jALavI. kayAM te ApaNe vadhu paDatA vairAgyanA khyAlamAM zarIrane avagaNyuM che athavA vadhu paDatA bhautikavAdI thaine kAyAnA bhAgavilAsamAM racyApacyA rahyA chIe. karyAM te sAva bhogavilAsa athavA sAva damana, ApaNe kharA arthamAM zarIranI saMvedanAnA, enA sUkSma lAgaNIta MtranA svIkAra karavA joitA hatA. enI vaizcika saMvedanAnI zakti jANIne tenA pUrA lAbha levA joitA hatA. zarIra ane mana bannenA ekI sAthe vadhumA vadhu lAbha levA joitA hatA. ApaNuM zarIra parabrahmanuM ja pratikhiba che e vAta amerikAnA saMta-tattvajJa mahAtmA thArAe samajAvI che. valDana sAvarane kinAre rahIne e manISIe jIvana, padmA "ane bhASA viSe rasaprada saMzodhana karyA. emaNe mahattvanuM e pratipAdana yu" che ke vartuLanA e vyAsanA niyama graha. mALAmAM rahelA sa* bhaNI ane manuSyamAM rahelA hradaya bhaNI cyApacchune dArI jAya che. eTaluM ja nahi, pazu kAi mANasanI amuka dinacaryAnA samuccayanI labAI-pahALAi sAMsarI jatI ane tenA jIvanataragA sAMsarI jatI rekhAo ane parasparane hetA A rekhAone tapAsIzuM to ta mANusanA cAritryanI kendratatA ke UMDANu jovA maLaze. jo mAdhyusa pa`tAnI pariristhatithI bI taLAvale haze, UMcA zikhare tenA aMtaramAM pratikhikhita thatA haze to temAMthI tenA UMDANanA RNusA Avaze, ApaNI zarIra racanAmAM AgaLa paDI AvatI bhamara vicAratuM UdhaNu darzAve che. vaLI jema sarovarane tema aNusane pazu nIce lIsA kinArA che eTale ke tenI chIcharI bAjumA paNa che. vaLI temAM khAMcA ane vikRtio pazu che. A asama dizAo jema bhaugalika dhruSnAnI hoya che ema zarIranI paNu hoya che. mANusanA jo paNa nI jema vikaselA che. TUMkamAM, 'jema sU'mukhI puSpa sUryanI dezamAM DhaLe che ema AkhuM zarIre parathA bhaNI DhaLelu rahe che e ApaNe samajavA jevu che. ( sAhitya ane anya kalAomAM zarIranI sa MvedanA viSe ghaNuM abhigyakata thayeluM che. dhama graMthAmAM zarIranI saMvedanA viSe vicArAyelu che; hajI vadhAre vicAravuM ghaTe che. humAM hamAM zarIra, sUkSma zarIra, adhyavasAya, bhAvata tra, lespAta tra, citta ane AtmA viSe dhAmi'ka ane manevaijJAnika abhigamathI ghaNuM badhu... vicArAya che. zuddha ane azuddha lesyAo viSe, raMgA ane bhAvA viSe ghaNuM vicArAya che. raMga, bhAva, vANI, dhvani Adi laTakAMzA tathA zarIranI saMracanA viSe vijJAnI ane dAnikA dhaNA vicAra karI rahyA che. kAyAtsa viSe vijJAna ane dhama'ne saMdabhe` hamaNAM humAM dhaNuM vicArAya che. jainakhzane vatyu sahAve dhammA'-vastumAtranA svabhAvamAM dhamAM rahelA che te vAta karI che. eTale ke vastu mAtramAM rahelI dhama'sa MvedanAnI vAta kahI che. zarIra khUba sama pratibhAva pADe tevI savedanamaya sa MracanA che; sUkSma ka MpanaAlekha (sIsmeAgrApha) che. dareka dhaTatI ghaTanAnA sama pratibhAvA kAyAmAM jhilAya che, prati sa Mveti thAya che. Aje ApaNe e vicAravu che ke je zarIra ATalI sakSmatAthI vizva-sa MvedanA jhIlI zake che tene zuM ApaNe dhama sa vela banAvI laie chIe kharA? zuM ApaNe zarIranA pUrA lAbha laie chIe ? zu ApaNe ApaNA A zarIramAM ja rAma, zu ke parabrahmane 'vedIe chIe? pUNu' premanA, parabrahmanA A zarIramAM ja anubhava karI zakAya che. bauddha dharmanA jhena saMpradAye zarIra-citta-anubhava' viSe UMDANuthI vicAra karyAM che: Reflecting the mind in an ancient mirrora body-mind experience.' prakAzathI jhaLahaLatI khArInI nIce prAcIna arIsAmAM tamArA cittane parAvita'ta thavA de ema jainadarzane kahyuM. aneA ' e che ke ApaNe dhama sUtrAne ke dha lipinA eve upayoga karavAmAM che ke jANe 6 NumAM joIne ApaNe ApaNA cittane prazathI bharI devA mAgatA haiie. Ama Atma-sAkSAtkAra kImiyA enaNe zarIra-mana-anubhava' dvArA DaDyAM che. phArIra-mana ane dakhkhaNuM badhuM zuddha hevu joIe zarIr~i nI ghaTanA bahu mahattvanI che. kALA zumAM manane parAvartita karavuM eTale samagra zarIrane viSaya banAvavuM ema che-"body as subject' yuddhanuM zarIra sAdhakanA zarIra sAthe ekarUpa thaI jAya, ane dhama dhAtumAM grahA la, ene sAkSAtkAramAM pUrNa sahAyarUpa thai jAya evI dhanasa daDAnI kalpanA ahIM rahelI che. A vaTanA dhaTe che tyAre kharA atha mAM dhama sUtranI patie pati para nananI ekaeka rekhAomAM anuvAda pAme che. eTale mAse bhagavadgIta! ke bAIbalane zarIrathI vAMcatA zIkhavu joie. bAIbalamAM zu vizenA eka ullekha che : 'zue oNTI upADI, tene AzIrvAda ApyA ane tene tADI pachI anuyAyIone te ApI ane kahyu : A le; aa mAru zarIra che.' nA atha` ApaNe e karavAnA che ke prabhunuM zarIra ApaNAmAM ekarUpa thAya che. TrakamAM dareka dhama graMthane mama pUrNa rIte zarIrmanathI. ekarUpa thaIne vAMcavA joie. A
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana dharmagraMthane- dharmasUtrane zarIrathI kaI rIte vAMcavA joie te viSe dareka sAdhusaMtee ApaNane nirapavAda zIkhavyuM che. - zarIra-vAcanA dvArA e potAnA ziSyane UMDI dharmasaMvedanA auddhasAdhu nikirenanuM uttama daSTAMta jovA jevuM che. sADa anubhavavA prere che. kamaLa-sUtra hoya ke anya dharmagraMtha nAmanA TApu para temane dezanikAla karAya ane temanA anuyA mahattva che zarIrathI vAMcavAnuM. upara uparathI zukapATha karavAne cIone kArAgAramAM dhakelAya tyAre te veLAe temaNe eka nathI; dhama dhAtune zarIrathI anubhavavAnI che. kArAgArapatra' lakhela. A patra emaNe pitAnA ziSya rAmakRSNa paramahaMsa parama aparigrahI hatA eTale gAdalA. nikirIne lakhe che nIce saMtADelA tAMbAnA paisAne telane ilekiTraka jevo lAge che AvatI kAle huM sADe cAlI nIkaLIza. AvI ThaMDI evuM ja bIjuM dRSTAnta che. khristI saMta phAdhara pIranuM rAtrie tamArA kArAgAra-nivAsa viSe huM dayApUrNa rIte izu khristane zukravAre khIlA jaDayA hatA eTale dara zukravAre vicAruM chuM. nikiro, je tame kamaLa-sUtrane zarIra ane mana emanI hatheLImAMthI lohI dadaDatuM. kevaDI moTI dharmasaMvedanAnA A sAthe thoDokeya sAkSAtkAra karI zakaze, to tamArA saMbaMdhIo A daSTAMta che! Izu khristane vAMcavA eTale izunI je". ane sarva mAnava jIvone ugArI zakaze. keTalAka loke kesa khabhe nAkhIne pIDA vahoratA cAlatA hoIe tevIkamaLa-sUtra mAsa moDhethI gekheluM besI jAya che, paNa manathI saMvedanAthI vAMcavA. saMta pila izu sAthenA tAdAothI ane. vAMcatA nathI. ane je manathI vAMce che. te zarIrathI vAMcatAM balidAnanA sAmarthyathI bole che: khristanI sAthe huM paNa. nathI. mana ane zarIra-banethI vAMcavuM e adbhuta vastu che. . se jaDAyela chuM. have je jIve che te huM nathI jIvate ema kahevAya che ke kamaLa-sUtramAM je mAne che, enI sevA karavA paNa khrista mArAmAM jIve che. mAre mana te jIvavuM eTale te devadate Ave che. ApaNA jevA para kaI Apatti AvavAnI khristI" pAulanA A zraddhAvacanamAM dharmasaMvedanAne keTalenathI, tevI dharmazraddhA rAkhajo." Ama A bauddhasaMte ThaMDImAM baLavAna anubhava che. zarIranI lipimAM dhama, saMvedanAne, jatA pitAnA ziSyanI saMvedanAne AtmasAkSAtkAra karyo che. keTalo samRddha anuvAda che ! punarjanamanI bauddha saMkalpanA . raNachoDabhAI paTela buddhanI e khUbI che ke nitya AtmAne niSedha karavA ane svAyatta tattva nathI; te te eka aupacArika kevaLa chatAM temaNe punarjanmanI vyAkhyA karI che. buddhanA matAnusAra nAma che. U dha, paiDAM, dhAne bhegAM karIne amuka Dhabe goThavyA, puna-mane artha gItA kahe che te nathI. gItA kahe che: heya te e vAtane oLakhavA mATe "ra" zabda prayojAya che. tyajI daI jIrNa thayela vastro, paNa "ra" je kaI svataMtra padArtha nathI ke jene tame - le che navAM jema manuSya bIjAM; spazI' zake. ' tyajI daI jINuM zarIra tema, bauddha dazana kahe che ke, A saMdhAta be kSaNa sudhI 5NuM 1 , ' pAme navAM anya zarIra dehI." ekarUpa raheto nathI, paNa niraMtara badalAyA kare che. hiremilara, - vaidika paraMparA pramANe, AtmA nitya che, amara che, ane bagaMsa buddha jevI ja vAta kare che ane te vAta che. ane te jUnA zarIrane choDI navA zarIrane dhAraNa kare che. avirata utpAdana ane vyaya ! jagatanI dareka vastu A have ApaNe bhagavAna buddha AtmA saMbaMdhI zuM kahe che niyamane AdhIna che. nadImAM jalanAM biMdu anavarata parivartana te joIe. rU5, vedanA, saMjJA, saMskAra ane vijJAna e pAMca thayA kare che chatAM emAM ekamayatA rahe che, e ja rIte aMdhenI samaSTinA nAmane "AtmA' kahe che. paMcaskonA skaMdha-pravAhamAM ghaTe che. ApaNe te ja nadImAM be vAra nAnA saMghAta (samUha)thI atirita koI AtmAM nathI. pAMca karI zakatA nathI. ' ranI gati "huM" nuM ahamanuM eka kalpita kendra race che. ApaNane thatI upalabdhi ke pratItinI be kSaNomAM je jene mATe ApaNe rAtadahADe gaddhAvaitaruM karIe chIe te vastuonuM jJAna thAya te vastuo samAna hoya che, paNa varatutaH che ja nahIM. rU5- cAra mahAbhUta (pRthvI, jaLa, ApaNe bhUlabhramathI tene eka mAnI laIe chIe. pratye teja, vAyu) banelo che. vedanA eTale lAgaNI saMjJA kSaNe thatA anubhava khA daIne tarata alopa thAya che ane eTale indri dvArA thatuM jJAna arthata padArthanI kalpanA te ja vakhate te pachInI kSaNanA anubhavamAM bhaLIne tapa - bI, gAya, vRkSa ityAdimAM pharaka jaNAya che te saMjJAnA kAraNe banI jAya che. tethI mANasa koI paNa be kSaNe ene e ja hoya che. saMskAra eTale anubhavAvaze. vijJAna eTale vicAra. ke ApaNAmAM utkarSa, tIvra saMvedana zIlatA haze te hoto nathI e vAta sAcI che, chatAM te agAunA karatA sAva ja paNa nathI hotuM. eTale je mANasa kaMIka kama ApaNane anubhUti thaze ke rUpa anitya che, vedanA anitya che, kare che tene te ja mANasa enuM phaLa bhogavate nathI e saMjJA anitya che. saMskAra anitya che, vijJAna anitya che, je anitya che, te duHkhakara che; je duHkhakara che te anAtma che, sAcuM; paNa je mANasa phaLa bhogave che te kAma karanArathI je anAtma che, te mAruM nathI, te huM nathI, te mAro AtmA sAva jude paNa nathI hote. nathI. ke . A ghaTanAne bIjI rIte paNa mUkI zakAya. jAte pedA thanAra - parakaMdhamAM zArIrika ta ane bAkInA cAra skaMdhamAM ne jAte ja baLIne holavAI janArI dIpaka-tanI upamAthI mAnasika tane samAveza thAya che. AtmA ke huM e A ghaTanA samajAvI zakAya jatanI javALAnI USNutAne pAMca ane samudAyamAtra che. AtmA jevuM kAI svataMtra lIdhe duHkha nIpajavAne bhAva paNa temAM rahelo che. dive
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-9-84 prabuddha jIvana 87: tela ItyAdi na hoya te dIpaka-jAtanI paraMparA yA dhArA zarU thatI nathI, paraMtu te ekavAra zarU thAya ke pachI te sahakArI kAraNemAMthI eka yA aneka pAchI kheMcI levAmAM na Ave tyAM sudhI te dhArA akhaMDapaNe vahyA kare che. A niyama sArvabhauma che, sArvatrika che. dIpakanI be jota judI judI kSaNoe baLe che, ane ane judI judI paristhitio para AdhAra rAkhe che, chatAM bhinna bhinna jate eka pachI eka kramazaH Ave che ane tenI paraMparA akhaMDa rahe che. phrenca philasupha bagasa batAve che ke jIvanane bAhya AviSkAra e Akarimaka nathI, paNa tenI pAchaLa (Elanwitl) jIvana-UjAnuM cAlAka baLa raheluM che. manuSyane janma thAya che, te garbha dhAraNa kare che. tenI pAchaLa atirika pUrva-prerita kAraNe ane valA hoya che ema bauddho mAne che. dareka vastune utpanna karanArI koI paristhiti ke kAraNa hoya che. jayAre e paristhiti ke kAraNa aMta Ave che tyAre enAthI sajAyelI varatu paNa nAmazeSa thAya che. mAnava-deva bhinna bhinna avarathAothI pasAra thAya che, paNa e avasthAe anitya che, kSaNabhaMgura che, ane tenI pAchaLa satata hAjara rahetuM koI kAyamI, ciraMtana tatva hatuM nathI. parivartana ja che, ane bIjuM kazuM nathI. avasthAonI dhArAnuM sAtatya hoya che. ' jAya che tyAre janma maraNane aMta Ave che. kR ane vicAra zakitane UjAne utpanna kare che ane samarata UjA ' eka che. ApaNAM vicAro ane kAryo maraNa pachI paNa ke che. pachI samAnadhamI ta saMganA prayojana mATe ekamekane kheMce che, ane emAMthI navuM rU5 uddabhUta thAya che. eka mINabattIthI bIjI mINabattI ta mokalAya che. jota jAya che, paNa mINabattIo judI judI che. e prakAre janmAMtara thAya che. zarIra kAma karatuM aTakI jAya, te paNa mAnasika ane apArthiva zakitao ane paribaLe to emanuM kAma karyA ja kare che. bauddha mImAMsA kahe che ke, icachA zakita, tRSNA, jijIviSA, bhavata (becoming)nI prakriyA e prabaLa zakita che, je akhila astitvane gati Ape che. e pracaMDa zakita mRtyu pachI judA svarUpe jArI rahe che, je punarjanmane kAcagabhUta thAya che. je niyamathI cAlu jIvana cAle che te ja niyamathI mRtyu pachInuM jIvana paNa cAle che. bannemAM prakriyA eka ja prakAranI che. dareka paLe ApaNe janmIe chIe ane marIe chIe, chatAM ApaNe cAlu rahIe chIe. vijJAna (Consciousness)nI dhArA tUTatI nathI. jIvana daramyAna A, AkhI prakriyAnuM A kalana thAya te AtmA vinA, jIvana kema cAle che te samajI zakAze kAyAnuM visarjana thAya che, ene artha e nahIM ke enI sAthe UjAnuM-zakitanuM paNa visarjana thAya che. zakita te TakI rahe che. te zakitane lIdhe ja punarjanma zakaya bane che. sATha varSa vRddha pacAsa varSa pahelAMnA bALaka jevo nathI, ane chatAM te tenAthI judI vyakita paNa nathI e rIte, je mANasa ahIM mare che ane bIjI jagyAe pharIthI janme che, te te ja mANasa nathI, ane bIjo mANasa paNa nathI. eka ja prakriyAnA kamanuM e sAtatya che. jyAM sudhI A sAtatyanI, saMsAranI-kriyAne TakAvanAra tRNuM, jijIviSA, ane pUrva-preraNAo (pre-dispositions) che tyAM sudhI saMsAra cAlu raheze; jJAnathI e badhAnuM umUlphana thAya te mAnavI ' eNune prApta karI zake che. punarjanmane utpanna karanArA bIja je bhasmibhUta thaI gayAM, pachI zeSa zuM rahe? mRtyu pachInI ahatanI riyati i dhana-lAkaDAnA puravaThAnA abhAve helavAI gayelA agni jevI che. jIvana satata vahetI bhinna bhinna avarathAonI paraMparA che-pravAha che. dareka avasthA tenI pUrvanI avasthA para AdhAra rAkhe che, ane tenI pachInI avasthAne saje che. kArya-kAcagane siddhAMta ahIM kAryAnvita thayo che. karmanA niyamanA AdhAre zizu kizora bane che, kizora yuvAna bane che, yuvAna prauDha bane che ane prauDha vRddha thAya che AMtara preraNAo, tRSNAo saMka9pe jijIviSA jevAM bhava-preraka paribaLo cAlu jIvanamAM je rIte kAma kare che te ja rIte mRtyu-TANe ane mRtyu pachI paNa kAma kare che. viliyama jemsa vijJAnanA atUTa pravAha (an unbroken stream of consciousners) nI je vAta kare che te lagabhaga uparokata prakriyAne maLatI che. vinA ka. sArI ja che, je sta vinA kama thaI zake, te punarjanma pAmanAra . vyakita vinA punarjanma paNa sArI rIte thaI zake. bauddha darzanamAM ane punarjanma te svIkAryuM ja che, paNa te uparAMta pratyeka paMkhe punarjanma thate mAnya che. keI yukitanA kamanuM saMkramaNa ke saMcaraNa jema tenA jIvana daramyAna thAya che, te rIte tenA maraNa vakhate paNa thAya e saMbhavita che.' jIvana vaheluM nathI; jIvana svayaM gatI che. tene Adi nathI, aMta nathI. sArA-mAThA sakAma karmonI asare mRtyu pachInA jIvanamAM paNa paDe che zubha, vicAra ke kAryane dareka taraMga duniyAbharamAM tene prabhAva, tene AdhAta pahecADe che. paNa e na bhUlavuM , e. taraMga AkhI sRSTi karIne te jayAMthI uddabhavyA hatA tyAM pAcho AvI paryAvasAna pAme che adhadha kameM khapI - sAbhAra svIkAra * haNAnubaMdha : ki. rU. 1-50, lekhaka bhegIlAla gIradharalAla zeTha praka. zreyasa pracAraka sabhA. prAptisthAna me. e. ema mahetA enDa kuAM, zarApha menzana, bIje mALe, 32, zAmaLadAsa gAMdhI mArga, muMbaI 400002 * AdhyAtmika nibaMdha:ki. rU. 7-00, le. upara mujaba. * zrImadanI siddhapada bhAvanA : le. sarayubena Ara. mahetA, prakAza ane prAptisthAna upara mujaba. : * zrImada rAjacaMdra adhyAtma jJAnakoSa : ki. rU. 3-00 prakA. zrI ke. ke. saMdhavI lekhaka ane prAptisthAna upara mujaba uparanAM dareka pustakanI je kiMmata jaNAvI che te mULa kiMmata karatAM ochI, eTale ke kansezanala reTa dAvela che.
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazuka jIvana al. 9-4-68 gata paryuSaNuthI Aja sudhImAM saMghanA thayelA AjIvana sabhyA zrI dineza narasI zAha ... ratanacaMda bhogIlAla parIkha ;, rasikalAla nyAlacaMda zeTha AnaMdIlAla zivalAla mAmAyA 23 zrI lIlAdhara mANeka gaDhA 13 ,, Izvara zAhu "3 33 " " karatura bhANujI zAhe rAjIva jI. vAra yA 33 ena. khI. zAhu 33 21 - manasukhalAla amRtalAla saMdhavI ,, ramezayadra hIrAlAla jhaverI ,, ane pada ke. zAha dw 23 .. " devacaMda vIrajI bhavAnajI ratanasI zAha rasikalAla zA. zAha rasikalAla sukhalAla surakhI caMdrAkhena mI. zAha jayaMtilAla mAyAbhAi zAha umeklAla ujArImala jaina dAmajIbhAi ke. cheDA , pratApabhAI kezavalAla zAhe madhukhena medhANI , surendra nAthAlAla Thakakara 33 harakhaca'da premajI vArA kAMtilAla mANekalAla zAhe hiMmata paDayA "7 "3 cInubhAI sukhalAla zAhe gulAbacaMda karamacaMda zAha hiMmatalAla tArAcaMda verA ,, ,, madhuvana TI. zAha 23 mahendra puruSottamadAsa dozI dAmajI velAbhAi zAha mahendrakumAra bAbubhAI jhaverI hiMmatalAla khATAdarA pRthvIrAja sI. zA >> vallabhajI huM.sarAja lakSmIca da lIlAdhara deDhIA dharamapura AdivAsI paryuSaNu parva daramiyAna pravRtti 1,56,704 agAu pragaTa thayelI rakama 25000. sau. nima LAkheta zAntilAla jhATakiyA 25000 me, caDherIyA cerITebala kAu nDezana hA, zrI kapurabhAi ca`deriyA 11000 me. amarasansa 11000 me. 'enkara inDasTrIjha hA. >> zarada lIlAdhara deDhIA >> narendra mUlajI zAha. zrI lAlajIbhAI 5000 zrIvinubhAI umedacaMda zAha 3000 sva. mAtuzrInA smaraNAthe' 2500 zrI dhIrajalAla ja. hemANI !... zAMtilAla ela. kuriyA 7. bhaMvaralAla durgAjI jogANI ,, hareza mULajI gAlA 22 ratilAla kezavajI zAha zrImatI premAkhena kAMtilAla zAha KHy zrI bhavAnajI kuMvarajI harIA ,, jayaMta kuvarajI cheDA zrImatI sarasvatI mA. mahetA zrI kumArapALa desAI . ratanasI napubhAi zAha kirITa tejasI gAlA ThAkarasI, tejasI vArA katilAla maNilAla zAha .. amRtalAla ema. zAhu .. >> javAhara bhAyaMda mahetA devacaMda zAmajI gAlA ? mizana sI. mahetA 127 OM mahendrakumAra a. dArI yAtIndra khIladAsa sa dhavI -- naTavaralAla esa. zAhu DaoN. pareza kAMtilAla dalAla zrI manahara sI. domaDIA zAMtibhAi gA "2 * ,, baLavaMtarAya khuzAladAsa dulA 191 :2. 17 aruNuM kAMtilAla parIkha zrIkRti vADIlAla zAha 123 ,, mahendra zAMtilAla zAhe rasikalAla caMdulAla ajamerA saghanI vividha mATe maLela Arthika sahayAga himAMzu pannAlAla kAhArI maMjukhena Ara. parIkha ramaNIkalAla chaganalAla desAi vistAra kendra 1500 me. Tekase ekayupa kAM. 1100 zrI mAkhena kAntilAla desAi 1000 zrI dhanajIbhAi mULajI sAvalA 1000 eka sagRhastha 1000 zrImatI mAdhurIkhena je. mahetA 1000 zrImatI jayAkhena jagajIvana dAzI 51 zrI e. pI. lAla 500 zrI eca. e. zAha 51 zrImatI mInAkSIkhena mahetA 1) ,, , sukhalAla ke. mahetA ,, devendra eca. TAlIyA velajI vI. zAha ,, >> bharata ke. zAha 23 37 "2 23 23 33 32 23 22 33 .. ' 27 27 23 33 22 zekhara mahetA mahendra ramaNulAla zAha 2) 23 madhurIkhena vikramazI azAka vI. pArekha lIlAvatIkheta vinA mAmAyA vasaMtalAla ena. saMdhavI khI. sI. tAlA smitAmena esa. kAmadAra aravi kbhAI lIlAcaMda zAha cInubhAi lakSmIcaMda zeTha kramaleza amulakha zeThe kizora khImajI cheDA vinayacaMdra cImanalAla krizAra mahendrakumAra zAha caMdana DI. zAha ela. DI. zAha caMdrakAnta lIlAdhara zAhu rahiNI ema. dAzI nehala ena. gAMdhI ena. Ara. DhImA uMvIjA rAjasa'dhavI nauttamalAla dharamazI zeTha jayAbena ke daDhiyA rAva nagInadAsa zeTha DI. ema. sAvalA 501 eka zucchaka 500 zrI khAkhubhAi jaya tilAkSa grAha 500 zrI bAbubhAI pu. dhATaliyA 501 zrImatI hIrAmena jayantilAla 501 zrImato suzIlAkhena ratilAla zeTha 11 yaze!matikhena hIrAlAla 23 zAhe 500 zrI amRtalAla sAyAnI 500 eka zubhecchaka 501 zrImatI vimaLAkhena *rakizanadAsa 501 zrI caMdulAla pI. saMdhavI 500, . jaya tIlAla jesIMgabhAI enDa kuM..
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-9-84 51 zrI hIrAlAla mahetA 301 zrImati kusumukhena zAha 301 zrImatI supeSabhAi sI zAha 301 zrI pUracandra zrInAtha cImanalAla 251 zrI ramezabhAi kIti lAla 251 sva. DAlAla vIracaMda mahetA 251 zrImatI kundanapena Ara. gAMdhI 251 zrI mANu chu gAvi cha 251 zrI prabhudAsa lIlAdhara 251 zrI anupamena guNuMda zAha 250 zrI zIrika matalAla zAhe * premaLa jgyAti 25001 zrImatI nima LAena zAntilAla jhATakiyA 5001 zrI hiMmatabhAI tathA rasikabhAi dezI 5000 zrI mahendrabhAi verA 5000 zrI zAMtilAla nAnacaMda kAThArI TrasTa ha. zrI piyUSabhAi koThArI 5000 cemakA khAyA. 000 zrI mAtuzrInA smaraNArthe 1501'zrI candrakAntabhAi dozI 1500 zrI visanajI verasI 1000 zrI hema amaracaMda 9. zrI praviNabhAi 1000 zrI DI. ema. sAvalA 1001 zrI pravIcandra ramaNulAla zAha 1001 me. je. ke. phAunDezana 1001, zrI manubhAI zAha 1001 eka zubhecchaka 1001 eka sagRhastha 1001 zrI kAntilAla ena. sadhavI 1000 zrI naMdalAla tArAca'da verA 1000 eka zubhecchaka 1001 zrI sunIla vI. dezI 1001 zrI kalyANujI enDa kAM. 1000 zrI mAkhena krAMtilAla desAI 600 zrImatI madhurImena jI. mahetA 51 me. trIzalA ilekaTronIkasa, 500 zrI kavI parivAra 501: zrI dhIrajalAla lakSmIca'da ajamerA 500 zrI mahipatarAya jAdavajI zA 501 me. je, ke phAunDezana 500 me. pI. TI. kAunDezana 501 DI. ena. e. zAhu 501. zrImatI yazAmatikhena hIrAlAla 50 zrI bAbulAla je thAya ha prabuddha jIvana 251 zrI nemi'6 sI. vADIyA 201 zrI anupamAkhena guNuya da zAha 151 zrI harasukha te'da 151 pra. jayaMtibhAi gaDA 151 zrImatI suvarNamena dalAla 151 zrImatI prabhAvatIkhena manasukhalAla zAha 125 zrImatI indubena ke. ceAkasI 105 eka bahena 102 zrImatI nIlama ena. kAmadAra 101 zrImatI jayAkhena kezavalAla zAha 500 zrImatI maNimena zAntilAla paTela 501 zrI bAbubhAi pI ghATaliyA 500 zrImatI harSAkhena gAlA 501 zrImatI devakuvarakhena jesIMgabhAi 500 zrImatI kramalAlakSmIbena popaTalAla nagarI 501 eka zubhecchaka ahena 501 'sadbhAg' 500 zrI mukundabhAI sacade 251 zrI pratApabhAi bhagavAnadAsa zAka 251 me. lAiTa hAusa 251 zrI kSANu jI goviMdajI 51 zrImatI anasuyAkhena kezavalAla zAha 251 zrI dhuDAlAla vIracaMda mahetA 251 zrI ramezabhAi prIti bhAi jhaverI 251 zrImatI ca'pAmena savAi zeTha 251 zrI zIrISa muktalAla zAha 51 zrI dIneza je. khImasImA 201 zrImatI nadAbena ravIndra mahetA 201 eka sagRhastha 151 zrI mRdulAmena ke. zAha 151 zrI harasukha tecaMda zAha 125 zrI prabhudAsa lIlAdhara 125 zrImatI prabhAvatI manasukhalAla zAha 111 jI. je. mAlada 101 zrI khI. esa. e. nADakaraNI 101 zrI ratanacaMda bhogIlAla 101 hIrAkhena jayaMtilAla mahetA 101 zrIratI jayamatImena 101 zrImatI sUrya kAntakhena jhaverI 101 zrImatI asarI ema. pArekha 100 zrImatI AzA mULarAja pA zrI lIlAdhara dvArakAdAsa 51 zrImatI nalinIbena kAmadAra 50 eka zubhecchaka 25 zrImatI rasiyAmaeNna dIlIpa bhAi kAkAmaLIyA 21 zrI rasika vaneca Mda mahetA 11 zrI dIneza koThArI 2,57,946 ratanacAMda pArekha 100 zrImatI urmilAkhena zAMtilAla 101 zrImatI suzIlA eNma. zAha, 101 zrImatI nalinImmena sI. zA ( bAkInI yAdI AvatA 'mAM pragaTa thaze-matrI ) 101 zrI sukhAdhabhAi hIrAlAla zAha 101 zrI. manISa eca. mahetA 101 zrImatI jayanItAbena ratanacaMda pArekha 100 zrI jItubhAI jI. dalAla 101 zrI vinaya kuMvarajI zAha 100 zrImatI AzA mULarAja 100 zrI majIlAkhena mahetA 100 zrI mahendra sI. zeTha 75 zrI anubhAI jhaverI 51 zrImatI rekhAmena haSadarAya zAhe 51 zrI temI 6 sI kuhADIyA 51 zrI lIlAdhara dvArakAdAsa 51 zrImatI nIlamakheta kAmadAra 51 zrImatI. nalInIkheta kAmadAra 50 eka zubhecchaka 51 zrImatI hIrAkhena dIpaca'da sadhaLI 51 zrImatI nima LAkhena gautamabhAI zAhe 50 zrI navIna pI. zAhu 51 zrImatI uSAkhena khIpInabhAI zAya 51 zrI haiTubhAi nAnacaMda zAhe 51 zrI jayaMtilAla cunIlAla zAha pa1 zrI araviMdabhAi caMdulAla zAha 31 zrImatI sudhAmena tAlATa 25 zrI khetasI mAlasI sAvalA 25. zrI harendrabhAi 25 zrImatI rasilAkhena dIlIpabhAI kAkAkhalIyA 22 zrI kizAra joSI, 21 zrImatI puSpAmena jAnI 21 zrI rasika vane da mahetA 11 zrI dineza kAThArI 16 zrImatI sAkhena zAha 78033
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90 saMdhane bheTa: 1501 me. hiMmatalAla DAhyAbhAI kAhArI hA. zrI zailezabhAI kAThArI 1500 me. lakhamasI ghelAbhAinI kuAM. huM. zrI vasanajIbhAi 1501 me, navanIta prakAzana huM, zrI DuMgarazIbhASa gAlA 150 khAruM, kAzIbAI harajIvanadAsa sadharAjakA 1000 zrI amRtalAla devarAja 1001 zrI cImanalAla jagAbhAi zeTha 1001 zrI ramaNIkalAla motIlAla jhaverI 1,001 zrImatI kAnanakhena zAha 1,000 zrImatI zIkSAkhena esa. mahetA 1,000 me. ca MderiyA cerITebala TrasTa 1,001 zrI rasikalAla laheracaMda zAha 1,001 zrI mANekalAla vI. savANI 1,001 zrI jormala maMgaLajI mahetA 1,01 zrI sI. ena. sadhavI 1,001 zrImatI ca'pAkhena ela. vArA ha. zrI rajanIbhAI verA 751. zrI rasikalAla mAhanalAla jhaverI 751 zrI jayaMtilAla pI. zAha 751 zrI e. je. zAhu 751 zrI jayaMtilAla phattehacaMda zAha 501 DA. ramaNulAla cI. zAha tathA zrI tArAkhena zAha pa1 zrI pravINacaMdra ke. zAha 51 zrI cImanalAla je. zAha 501 zrI ke. pI. zAha 501 DA. dhanavaMta TI. zAha 501 zrI dAmajIbhAI velajI zAha 501 zrI sukheSabhAi tathA zrImatI prabhunuM vana 251 zrImatI uSAbena mahetA 251 zrImatI smitAmena zirISabhAi .. kAmadAra 251 zrI zAntilAla devajI nandu 251 zrImatI jayAkhena vIrA 251 zrImatI cu'pAkhena savAIlAla zeTha 251 zrI rameza pI. mahetA 251 zrI hareMdra kakalabhAI vakIla 21. zrImatI bhurIkhena lakSmIcaMda gesalIyA 251 zrImatI lakSmIkheta lavaNuprasAda zAha 251 zrI rajanIkAnta dIneza mahetA / 250 eka bahena taraphathI 1pa1 zrI pravINudra mAMgaladAsa zAha 1pa1 zrI pannAlAla Ara. zAha 151 zrI dhIrajalAla phulacaMda zAha 151 zrI vasaMtalAla narasI hapurA 201 zrI maganabhAi ravajI 200 zrI pravINabhAI ke. mahetA 125 zrI harilAla gulAkhaca'da zAhe 101 zrI caMpakalAla ema, RjamerA 101 zrI rasikabhAi esa. zAha 101 eka bahena 101 zrImatI jyotikhena sI. zAha 101 zrI popaTalAla lakhamasI zAha 101 zrImatI kaeNsarakhena 101 zrImatI madhurImena haMsarAja zAha 101 zrI ramezacaMdra praphullabhAi jhaverI 101 sva. dulabhajI umedacaMda parIkha nIkhena zAha 51 zrI gaNupatabhAi ema. jhaverI 51 zrI candrakumAra jayaMtilAla zAha 500 zrIjItI vIrAmena jhaverI 501 zrImatI rasilAkhena jayasukhabhAi pArIkha 501 zrI nautamalAla dharamasI zeTha 351 zrI pannAlAla ke. cheDA 3pa1 zrI maphatalAla bhIkhAca'da zAha 351 zrImatI saramIna pI. bhaNuzAlI mIrAmena ramezabhAi mahetA 351, : 351, aravi phlAi ema. cokasI 351 hiMmatalAla ratanasI gaDA ra51, amara jarIvALA ,, 251. zrImatI kamalakhena pIsapATI 251 zrImatI madhumena nAnusAi medhANI mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka sadha, mudraka ane prakAzaka subakhuM 400 004. OM. na. 35096 - mudraNayAna TrenDa 12 1131 10 tA. 1-9-84 101 sva. vijayAkhena dulabhajI parIkha 101 eka sagRhastha 100 eka zubhecchaka 101 zrImatI smitAkhena gAMdhI 100 zrI jagadIzabhAi pI. paTela 100 zrI mahendra sI. zeTha 51 zrImatI nalinImena kAmadAra 50 zrI navanItabhAI raNache.DabhAi paTela 50 eka zubhecchaka 50 sva. akhAlAla caturabhAinA smaraNAthe' 5 sva. pAvatImena aMbAlAla zAhanA smaraNuAthe' 51 zrImatI mInAkhena ema. jhaverI 51 zrI amRtalAla zAha 11 zrImatI hIrAmena dIda saMdhavI 51 zrI bhAilAla sadhavI 50 eka bahena taraphathI 51 zrI nadalAla mAtIcaMda mahetA 25 zrImatI AzAkhena deDhiyA 25 zrImatI rasilAkhena dIlIpabhAI kAmaLIA 25 zrI harasukhabhAi kohacaMda zAha 25 zrI rajanIkAMta pI. zAha 21 zrI rasikabhAi vaneca'da mahetA 11 zrI dIneza kAhArI rU. 34,974 (pAnA naM. 84 thI cAlu) kAyAtsaga karavAmAM, arthAt zarIrane sthira karavAmAM sAdhake keTalAka dASAnu nivAraNu karavu joie. zAstromAM evA 16 prakAranA aticAra darzAvyA che. udAharaNa tarIke dhATakapAda' aticAra, eTale ke gheADA jema thAka khAvA ekAda paga UMcA rAkhIne UbhA rahe che, tevI rIte UbhA rahevu'; kuyAzrita eTale ke bhIMtane aDhelIne UbhA rahevu; kAkAvaleAkana eTale ke kAgaDAnI jema Amatema najara karatAM karatAM kAusagga karavA; latAvaka, eTale ke latA athavA vela pavanamAM jema Amatema vAMkI jhule che tevI rIte zarIrane halAvatAM kAusagga karavA. AvA aticAra na lAge tevA kAusagna karavA joie. kAusagga eka prakAranI AdhyAtmika yegaprakriyA che. paratu tethI zArIrika lAbha paNa avazya thAya che. kAusagga dvArA zarIra ane cittanI sthiratA prApta thatAM rudhirAbhisaraNamAM pharaka paDe che ane zarIra tathA mana tanAvamukta bane che. Ama keTalI zArIrika ke mAnasika bImArI mATe drazyausagga ke bhAva kAusagga asarakAraka IlAja banI rahe che. Ama, kAusagga vize NI vigate chAvaTa AApaNA zAstragraMthamAM thai che. kAusagga te kAusagga-dhyAna vize jeTalI chaSNAvaTa jaina paraMparAmAM thaI che eTalI anyatra thaI nathI. sAmAnya rIte leAkAnA vizALa samudAya khAdya tapa karanArA hoya che. ema thavuM svAbhAvika paNa che. paraMtu dhyAna ane ka.usagga upara eTale ja, khelake ethI paNa vadhu bhAra mUkavAmAM AvyA che e ApaNu bhUlavuM na joie. alakhatta, e kakSAe sAcA adhikArapUva ka pahoMcanArI vyakita ochI rahevAnI e te dekhItu che. zrI cImanavA je. zAha, prakAzana sthaLa : 285, saradAra vI. pI. rAma, prinTasa, jagannAtha ra zeraza, miragAma, mukhajI - 40000.
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ chad. No. MR. By/South 54 laluence No. : 37 prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNuM vaSa: 46 aMka: 10 buddha jIvana TA, jhavuM kari mArA vALane bai tA, 16-9-84 chuTaka nakala rUA. 1-00 mubai jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra : pAkSika thASika lavAjama rU. 20/ paradezamAM era meIla $ 20 % 12 sI meila 6 15 6, taMtrI ramaNalAla cI. zAha nirdoSa, ajJAna ane divya - ramaNalAla cI. zAha DA samaya pahelAM kembrija yunivarsiTInI mulAkAte hoya evuM dazya najare nihALyuM hatuM. AbumAM mahAna jainAcArya ame gayAM hatAM tyAre tyAM pAse AvelA bajAramAM eka suMdara sva. zrI zAMtisUri pAse eka vAgha kAyama rahe "zya joyuM. eka hasamukhA, zAMta, haSTapuSTa mANasanI AsapAsa hate. yogI-mahAtmAo pAse vAgha - siMha jevAM hiMsaka ToLuM jAmyuM hatuM. se kaI kutUhalapUrvaka e mANasane nihALI prANIo zAMtithI rahetAM hoya evI keTalIya ghaTanAo rahyAM hatAM. e mANasa aMdhajane mATe phaMDa udharAvI rahyuM aneka lokoe nihALI haze ! keTalAka prANIbAgamAM hatuM. paraMtu e mATe te koIne kazuM kahete nahotA. enI enA rakhevALa pAse hiMsaka prANIo premathI pitAne pAsenA eka beDa upara vaMcAtuM hatuM ke te aMdhajane mATe kherAka khAtAM hoya che. AvA aneka prasaMge darzAve phaMDa uMdharAvI rahyo che. enA hAthamAM ramakaDAnA AkArane che ke hiMsaka prANIonI prakRtimAM paNa parivartana thAya che. "eka hatuM ane e DaomAM sikakA nAkhatA hatA. saMkalpapUrvaka parivartana ANI paNa zakAya che. bhagavAna kaMDa ugharAvanAra pAse ToLuM jamavAnuM kAraNa e hatuM ke mahAvIra athavA kaI paNa tIrthaMkaranA samavasaraNamAM aneka eNe pitAnA mAthe je heTa paherI hatI tenA upara eka pazupaMkhIo prakRtigata vairabhAvane bhUlIne, sAthe besIne moTI ghaLI bilADI beThI hatI. heTanI nIcenI paTTI (dhArI) bhagavAnanI dezane potapotAnI vANImAM sAMbhaLatAM hoya che. upara pAMca-cha sapheda uMdaro heTanI AsapAsa AMTA mArI rahyA A saMdarbhamAM thoDA samaya pahelAM vAMceluM nIcenuM eka ' hatA. bilADI dhAre te kSaNa mAtramAM ekAda uMdarane khAI suvAkya vicAravA jevuM cheH ' jaI zake eTalA najIka uMdaro hatA, chatAM bilADI zAMta Because the tiger acts according to his prasanna cahere lokenI sAme najara karatI hatI. uMdaro paNa nature and knows not anything else, therefore bilADInI pAse hovA chatAM nirbhaya thaIne cakakara lagAvatA hatA. he is divine and there is no evil in him. If koI uMdara khasI 5Date jaNAya te mANasa tene hAthamAM he questioned himself, then he would be a "laIne pharI pAche heTanI dhArI upara sAcavIne goThavI do. criminal. , ame UbhA hatAM eTalI vAramAM te mANase eka (vAdha pitAnA svabhAva pramANe varte ane bIjuM kazuM moTuM pakSI pAMjarAmAMthI kADhIne pitAnA khabhA upara mayuM. Ama pakSI, bilADI ane uMdara traNeya pAse pAse jANato na hoya te te digya che. je te pitAnI jAtane . hovA chatAM temanAmAM prakRtigata ke verabhAva ke bhaya pitAnA vartana mATe prazna kare (eTale ke eTalI tenAmAM buddhi ' jaNAtAM nahotAM. aMdha'sevA mATe dAna ugharAvanAra e ke samajaNa heya] te te gunegAra Thare che.) * mANasanI prema ane karuNAbharI AMkhamAMthI, enA caherAmAMthI, A vidhAnamAM keTaluMka satya haze, paraMtu te sarva ze sAcuM che. " ba9 enA samagra vyakitavamAMthI prasanna mita jharyA karatuM ema nahi kahI zakAya. "hatuM. thoDI thoDI vAre ene vAtsalyabharyo hAtha 5khIne, pratyeka prANIne pitAne khorAka hoya che. te mATe tene - 'uMdarane ane bilADIne paMpALyA karate hato. A dazya skUla ke sUkama hiMsA karavI paDe che. jIvo lIvastha jIvananuM : joine mane pAtaMjala yogasutranuM vAkya yAda AvyuM ke jemanA eTalA mATe ja kahevAya che. : jIvanamAM ahiMsAnI uccatama bhAvanAnI sAcI pratiSThA thaI - vAgha ke siMha potAnA kherAkate mATe gheTAM-bakarA, ' hoya che temanI hAjarImAM kudaratI verabhAva dUra thaI jAya che. | gAya, bheMsa, haraNa vagere prANIone zikAra kare che. - hRA pratiSThA tarAnnidhau vairayA | kUtare bilADIne ane bilADI uMdarane zikAra kare che. + : haSikezamAM gaMgA nadInA pavitra kinAre AvelA svAmI. kAgaDA paNu uMdara vagerene, samaDI, gIya ke mora | zivAnaMda sarasvatInA AzramamAM svAmIjI jyAre prArthanA sApane, cakalI vAMdAne zikAra kare che. pakaDelA zikArane karAvatAM hatA tyAre kUtarA, vAMdarA, bilADI vagere keTalAMka pazuo jhaTa mArI nAkhavA kayAreka jhanUnI prayAsa kare che. e ene * paraspara-prakRtigata vividha bhUlIne zAMta citta prArthanA sAMbhaLatAM jAtigata janmajAta svabhAva che. e kudarata che. emAM e .
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16- 16 | pate kAi pApa kare che evI buddhi ke samajaNa emanAmAM ' te te prakRtigata che ema haja paNa svIkArAyaparaMtu hotI nathI. AvI samajaNa na hovI ene keTalAka tethI te divya che ema kema kahI zakAya ? jyAM jyAM nirdoSatA ke ajJAna kahe che. ene ajJAnayukata nirdoSatA nirdoSatA che tyAM tyAM divyatA che evuM vidhAna karavAmAM ' paNa kahevAmAM Ave che. je. AcaraNa nirdoSa hoya ene ativyAptine doSa Avaze, kAraNa ke badhI ja nirdoSatA - raSita ke pApayukata kema kahevAya ?' eTale ke vAgha-siha ke ekasarakhI nathI hotI. ajJAnayukata nirdoSatA e 1 khilADI potAnA khorAka mATe bIjA ne mAre che. eka vastu che ane jJAna sahitanI doSarahitatA che. kriyA pApamaya nathI ema keTalAka mAne che. paraMtu je bIjI vastu che. sAmasAmA cheDAnI e baMne vastuone dalIla vAghasiMha mATe karAya te ja dalIla uttara dhruvamAM vasatA tulya kema gaNI zakAya? vAghanI ajJAnayukta, prakRtigata, ekima mATe paNa karI zakAya, kAraNa ke uttara dhruvamAM nirdoSatAne je divya gaNIzu" te adAlatamAM sA pAmelA koI vanaspati UgatI nathI, ane sIla vagere prANIone gunegAronI ajJAnayukta nirdoSatAne paNa divya gaNavI paDaze. khAvA mATe zikAra kare e emanA janmajAta saMskAra pachIthI te divyatAne dAvo eTalo badhe vadhate jaze , hoya che. eTale je vAghasiMhane pApa na lAge te ekimane, jJAna hevuM e vyavahAramAM zAparUpa gaNavA jevuM thaI jaze. paNa pApa na lAge ema mAnavuM paDaze. ' je eskimonI vAta svIkArIe te je prajA janmathI. tAtparya e ke zikAra mATenI vAghanI nirdoSatAne divya kahI na zakAya. janmajAta saMskArathI mAMsAhArI che. ane mAMsAhAra kara emAM kazuM khapa che e vicAra sudhdhAM jemane AvatuM nathI nirdoSa bALakane vyavahAramAM digya ane prabhunA payagaMbara e prajAne mAMsAhAra karavAmAM pApa lAge che ema kema kahI tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. vyavahAra daSTie bhale ema zakAze ? ane te pachI je leke janmajAta saMskAra vagerene tathya hoya, te paNa tAtvika daSTie A prazna vicAraNIya kAraNe tathA ajJAnane kAraNe zikAra, corI. vyabhicAra vagere che. nAnAmAM nAnA bALakamAM paNa svArthI rahita kei kriyA gunAo kare che, teone te mATe kazuM khapa na lAge evuM nathI, evuM keTalAka mAnasazAstrIo mAne che. svArtha na mAnavuM paDaze. saMtoSAtAM nAnAmAM nAnuM bALaka paNa raDavA ke kajiyAM karavA duniyAmAM prAcIna samayamAM keTalIka AdivAsI ToLA lAge che. vaLI, bALakamAM paNa sUkSma ahama raheluM hoya che. ema keTalAka mane vaijJAnike mAne che. eTale bALakanI tamAma kudaratI rIte ja mAnavAmaHI hatI haju paNa mAnavabhakSaNanA banAvo yama kayAMka banatA rahe che evA mANasoe avasthAne divya ke payagaMbarI kahevA jatAM ghaNA prazno uddabhavaze. ajJAnathI ke potAnI jAtane prazna karyA vinA karelA mAnava jenadAnanI mAnyatA pramANe pratyeka jIvane bakSaNanA kArya prakatigata gaNagaM ke vikatigata ? manuSyanI janmajanmAMtaranAM keTalAMya karma bhogavavAnAM hoya che, ke vAghasiMhA pazuonI prakRti paNa zaM haMmezane mATe te anusAra tenI gati nirmAya che. vaLI pratyeka kSaNe rUkhI rahe che ke samaye samaye badalAya che ? badalAtI jIva navAM kamaM badhei che. e karma kevuM, keTaluM prakRti anusAra karelAM kAryone te pachI ekasarakhAM gaNIzuM ane kevA prakAranuM baMdhAya che tene AdhAra ghaNI bAbate ke kevAM gaNIza? upara rahe che. jene mAnyatA anusAra vAgha-siMha ke bilADI - pazupakSIomAM manaSya jevI buddhi nathI hotI, mATe garoLI vagere pitAnA khorAka mATe bIjA jIvone mAre temane pApa lAge nahi evI dalIla je svIkArI. te pachI te temAM paNa hiMsA rahelI che ane tethI pApa karma keTalAka evA mana hoya che jemanAmAM paza jeTalI acUka baMdhAya che. alabatta, hiMsAnA prakAra anusAra buddhi paNa nathI hotI, te teoe budihInatAne kAraNe - tathA pitApitAnI jAti, gati, vRtti, Azaya, karelA azabha ke aniSTa kAne pApakama kahI zakAya Avega, ityAdi anusAra te kama' haLavuM ke bhAre hoI zake. te pachI gAMDa, cakrama ke maMdabuddhivALA mANasoe karelI : che. te te karma jyAre udayamAM Ave che tyAre te te jIvane gunAhita kAna kevAM gaNI za? AvA ghaNA badhA te bhogavyA vagara chUTake nathI. vAgha, siMha ke bilADIe.. prazno uddabhavaze. pitAnA khorAka mATe nirdoSatAthI karelI hiMsAmAM divyatA - zuM manuSya ke pazupakSI e darekanA kAryonuM jadI jadI rahelI che athavA tene kazuM ja pApa lAgatuM nathI evuM na daSTithI vagaraNa karI zakAya? prakRtigata karela kA. dhama mAnato nathI. ajJAnane lIdhe karelAM kAryo. jJAna hovA chatAM krodhAdi kaSAnA AvegathI jANI joIne karelAM kAryo ityAdi dharamapura AdivAsI vistAranI mulAkAta aMge vividha keTanAM kAryo gaNAvI zakAya. e badhAne ekamarakhAM saMdha taraphathI dharamapuranA AdivAsI vistAramAM na gaNI zakAya. temAM taratamatAne bheda ja karavuM paDaze. mAnavasevAnAM kAryo hAtha dharavAmAM Avaze. A vistAranI pazusRSTimAM paNa eka ja jAtinAM prANIe karelAM eka- saMdha taraphathI avAranavAra mulAkAta yojavAmAM Avaze. sarakhAM dekhAtAM kAryomAM paNa tarata matAne bheTa joI zakAze. jemane A vistAra jaIne dAna ke sevA ApavAnI pazuomAM paNa sAna hoya che. ane te jeTalA pramANamAM IcchA hoya temaNe pitAnuM nAma saranAmuM ane phona hoya te anusAra te kArya kare che. janmajAta prakRti naMbara saMghanA kAryAlayamAM nedhAvI devuM athavA tyajI daIne, uccatara bhUmikAe jIvana jIvatAM pazuonA mokalI ApavuM, jethI dharamapura vistAranI mulAkAta dAkhalA paNa anekavAra sAMbhaLavA maLe che, eTale tamAma goThavAya tyAre yathAsamaya enI jANa karI zakAya. pazuonAM prakRtigata kAne eka ja koTimAM mUkI te mATe cImanalAla je. zAha eka ja abhiprAya adhive te yogya nathI ke. pI. zAha, maMtrIo ' vAgha pite pitAnA khorAka mATe koIne mArI nAkhe -
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhu jIvana sama se UMcI premasagAI sI. guNavata zAhu para Mtu [ paryuSaNuM vyAkhyAnamALAmAM tA. 26-8-84nA rAtra apAyela vyAkhyAna ] kAi kaM panI, pacAsa vaSa' pUrAM kare e bahu moTu' Azraya' na gaNAya. kAi sAmAjika ke zaukSaNika saMsthA mATe paNa e ahu moTu parAkrama na gaNAya. mAthusa pacAsa varSanA thAya tyAre evuya ane ke jIvavAnI Adata sivAya eNe khIjuM zuM prApta karyuM na hoya. eka vyAkhyAnamALA varSathI adhArI cAlatI rahe ane pratiSThA jALavIne nadaM kalevara dhAraNa karatI rahe e eka evI dhaTanA che jene mATe enA yejA jarUra gaurava lai zake. gujarAtanI saMskAra para parAne TakAvI rAkhavAnI ane vaLI sadhita karavAnI A pravRttimAM tamArA saunI bhegA huM paNa joDAto rahyo chuM tene harakha vaheMcavAnA zvAzayathI Aje gheADI vAto karavAnA chuM. prayAsa htA. 1694 A duniyAmAM saiA kAi prema jhaMkhe che ane chatAM buhu AchA mANusA e pAme che. lagabhaga badhA mANuse prema kare che, paraMtu dhaNA ochA mANasAne prema karatAM AvaDe che. premanI abhivyakita tA thatI ja rahe che paNa anubhUti bhAgye ja thatI vhAya che. abhivyakti zabdonI AziyALa hoi zake; anu smRtimAM zabdo kharI paDe ema ne. atyAre vAta karatI vakhate paNa zabdanI A maryAdA svIkA rIte ja AgaLa cAlavAtu che. je mULabhUta rIte amaryAda che, vyApaka che, sUkSma che tene zabdo dvArA pAmavAnuM azakaya haoNya tA ya eka UdhvagAmI oNkaDA tarIke enu mUlya Apyu nathI. mane je thoDIka miniTe ApavAmAM AvI che te daramyAna huM AvA eka TukaDA mAravA icchu chuM. khAma karavA jatAM huM gabaDI paDu, chelAi jAuM ke pachI tame mArI sAthe karyAMka athaDAi paDeA te mate nAnA gaNIne jALavI lejo. ApaNI lAgaNI mane huM premanI kAcI sAmagrI (1ray dravyanI aterial) gaNuM chuM. lAgaNI kayA banelI che enI pUrI khakhkhara mane nathI. kharekhara to lAgaNIne sabaMdha drazya (meTara) sAthe nahI, paNa adraz (nAnameTara) sAthe hovA joie. Ama chatAM lAgaNI zainA banelI prazna che, evA javAba ApavAnI mane kra pADavAmAM Ave te nAchUTaka hu geTalu 1 kahu jhAkaLanI bhInAza, puSpanI kumAza, navA phUTelA pAnanI lIlI namnakata ane dhummasanI zvetalatAne kharalamAM mauna sAthe cUMTavAmAM Ave pachI je prApta thAya tene lAgaNI kahevAya. 'dha TempesTa'nI pelI prakhyAta paMkitaone manuvAda meM A pramANe karyo che zamaNAMnA dravyamAMthI ApaNe sau sarjAyAM cha ApaNI ji'dagAnI te te U'ghanA AkAra jI sUradAse jene sauthI UMcI sagAinA darajjo ApelA evA parizuddha prematattvane samajavA mATe huM' mAnavIya sabaMdhAnA cAra gIara A pramANe gaNAvuM chuM: pahelA gIara te AkaSa Nu, khIjo gIara te lAgaNI, gIara te samapa Nu, cethA gIara te prema. trIjo mAnavIya sa MbadhAmAM bahu ochA sabadhA ceAthA, eTale ke TApa gIkhara sudhI pahoMcatA hoya che. vaLI seAdAkhAjI, kadAbAjI, gajItarI, levaDadevaDa, khuzAmata ane lAgaNInA varakha caTADavAmAM AvelA hoya tyAre sabadha rIva gIaramAM hoya che. - AkaSa'zu sukha (pleasure) Ape che. lAgaNI majA (ioy ) Ape che. - sama`Nu eTale batrIse kAThe dIvA (ecstasy ). prema eTale mAnadda ja AnaMda (bliss). mANusanI sadhaLI samasyAenuM mULa premanA abhAvamAM rahelu che. mArI dRSTie AjanA mANusane cAr mahAna samasyAo satAvI rahI che (1) vizvayuddhanI zakyatA (jIvana pratyenA premanA abhAva) (2) vipula samRddhi vacce dAruNu garIbI (bIjA mAnava pratyenA premane abhAva) (3) havA, pANI, jamInanuM pradUSaNa (prakRti ane paryAvaraNu pratyenA premane abhAva) (4) sabadhaviccheda--eliyanezana (peAtAnA asala 'sva pratyenA pramane abhAva) A cAre prakAranA abhAvane kAraNe je abhAvasaMskRti (DIprAivezana kalcara) janme tenI pIDA ApaNe satata bhAgavatA hoe chIe. A cAre bAbate thoDIka vigate samajI laIe. jIvana (Life as such) pratyenA prema e asti ane nAstikane joDanArI saiAthI mahAna kaDI che. Astika izvarane je TapAla potAnI prAthanA dvArA mokalavA icche che e TapAla kara eka chatrana dvArA ja pahoMcI zake. izvaranA astitvanI sauthI sahelAithI gaLe UtarI zake evI sAbitI jIvana che. kATa-kacerInI bhASAmAM kahIe tA zvaratA kAi dAnaka purAve hoi zake to te jIvana che. nAsti zvarane nahI, sAkSAta jIvanane mahattvanuM gaNuM che. Astikane mATe je sAdhana che, te nAstikane mATe sAdhya che, A sRSTinA kaSNumAM pratikSaNu dhabakatuM jIvana bahArathI dekhAya tevu pRthakuM nathI paNa kAI akaLa ekatA dvArA eka khIjA sAthe saMkaLAyelu' che. rUpA zelA ke pAtAnA pustaka e nyu sAyansa klAka' mAM AvI akaLa ektAnI vijJAnapUta jhalaka ApI che. mahAvIre badhA jIvA vacce rahelI AvI akaLa ekatAnu abhivAdana karIne ahiMsAnA mama samajAvyA, vipula samRddhi vacce dArujI garIbI TakI rahe e khInna mAnava pratyenA premA abhAva sUcave che. ApaNI krUratAne jALavI rAkhyA vagara bIjo mANasa tarasyA hoya tyAre pANI pItAM rahevAnuM, kuMDAmAM bharI rAkhavAnuM ane beDatAM rahevAnu rAya nathI. dharAyelA mANasa ema mAnI bese che ke paDeAzamAM
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 jATa bhUkhyu` hoya teAca dharAine khAvAthI potAnI kSudhA zAMta cAya che ane ardhuM barAbara cAlyA kare che. bhUkhyA AdamInI hAjarImAM dharAine khAvAnuM ApaNe mAnIe teTalu' sahelu nathI. ApaNA mahilAne mAryAM vagara ema na thai zake ane mAMhyalAne rAja rAja mAravAnI pIDA ae paDI jAya te ya ApaNA kaDA ADhatI nathI. Tra`kamAM AjanI duniyA eka sAthe bhUkhyA DhAvAnI ane dharAyelA heAvAnI khevaDI pIDA bhogave che, RtunI pIDA saiA kAIne samajAya che paraMtu achatanI vacce chatanA anubhavanI pIDA jhaTa samajAtI nathI. ApaNI AsapAsanI prakRtithI ApaNe vegaLAM thatAM jaIe chIe. humAM hu' medhAlaya jai AvyA. jIMDAnu sevana karavA kheDelI maraghInI mA tyAMnI TekarI para vAdaLa beThuM hoya che. zuM e TekarI sAthe ke e vAdaLa sAthe Apane kAI maheAkhkhata kharI ? mArI sAthe mArA mitra DaoN. gokulanAthana kheThA hatA. vAdaLanA phaLiyAmAMthI pasAra thatI vakhate emaNe mane kahyuM ke: 'tame kAna rUmAla vaDe DhAMkI do nahI" tA kAnamAM vAdaLa pesI jaze.' me' emane kahyuM: 'kAnanI vAta De, vAdaLa mArA dilamAM pesI gayuM che.' muMbaInA pradUSaNanI citA zu elA razmi mayUre ja karavAnI che ? zu vRkSAne prema karavAnA ijAro kevaLa kundanikA kApaDiyAne ja che ? ApaNe jemAM jIvIe chIe, harIe-krIe chIe, sIe chIe ane marIe chIe e paryAvaraNa jherI ane e aMge ApaNane kazI ja levAdevA nathI? zuM prakRtinuM jherIkaraNa (pAjhanAijhezana) e enA pratyenA premanI sAbitI che? chelle potAnA asala 'sva' pratyenA premanA AbhAvanI vAta ceADAka vistArathI karavA icchuM chu, panAM, pratiSThAnAM, paisAnAM, duniyAdArInA ane sabadhAnAM tamAma laTakaNiya[ kharI paDe pachI ApaNI je kAMI harita cI te ja khA paNI kharI sapatti. ApaNA sva' para DAmaranA kUce pherayA pachI kharAkha na dekhAya te mATe enA para cUnA lagADavAmAM sta rahIe chIe. ApaNA du'NAne chAvaravAnA prayatnamAMthI bha janme che. sadguNu ane dune joDatA kAi setu hoya ta te che Iza. paNa A setu ekamAgI che. enA paraneA TrAphrika sadguNa tarathI durguxNa tane ja hoi zake. sadguNu ane 'zune joDanArA khIjo setu te nikhAlasatA. A setu paNa emAgI' che ane enA paranA TrAki dugu Nu taraphathI sadguNa taraphanA hoya che. pAtAnA 'sva'thI vegaLA thatA mAsa prema karI zakatA nathI ane pAmI zakatA nathI. je potAnA eTale ke, peAtAnA sva' nA premapUrNa svIkAra na karI zake te khIjAnA astitva sAthe ekarUpa thaI na zake, peAtAnA 'sva'nI dharAra upekSA karyAM sivAya ja u' khAlavAnu, apramANika banavAnuM, krUra banavAnuM. ane ekalapeTA navAnu Akya nathI. mArka Tveina kahe che tema Asa pAtAnI saMmati vagara sukhI thaI na zake. prabuddha jIvana tA. 16-9 sala astitva (being) bIjA astitvane rivAja, mUlyo, pUrvadhAraNA, pUrvagraho ke gaNatarI vagara pAme tyAre satti (meeting) zakya bane che. AvA saMbaMdhane khukhara Than" kakSAnA saMbadha kahe che. A ja che, kharI premasagAi, prema'zabda calacitrAmAM, pustakAmAM ane vAtacItamAM vadhAre paDatA vaparAIne sAva lIssA banI gayeI che. mATina mukhara jene saMgati (meeting) kahe che temAM premanu rahasya paDelu che. gabhRtarIke svAthathI abhaDAyelA R badhAmAM "mANunu vastukaraNa (obieetification) thatu rahe che. khunnara khAvA sabaMdhane Tk prakAranA sabadhA kahe che, jemAM mAru prema jIvana-rasAyaNu che. pRthvI para prematattvanA jaththA mUTI paDe tyAre samasyA vadhI paDe. pRthvI paranA parizrca prematattvanu' savadha na karavu' e ja khare dhama' che. seTsa ane prema ekakhajAnA paryAya nathI. Teka opha pachI vimAnanA paiDAM aMdara lai levAtAM hoya che. seksa pratye sugALavA thayA sivAya AkaSa'gu ane lAgaNIne tabakake aTakI ne jatA samarpaNa tathA premanA gIaramAM ApaNA jIvana rA doDAvavAnA rahe che. dhANIe joDAyelA baLanI.. mAka ophisa ane dhara vacce avarajavara karatA. pati ane gamANu sAthe khadhAyelI gAya jevI sevAathI: patnI rAjanI ghaTamALamAMthI UMce Ave tyAre gharaDAM thA cUkyAM hoya che. cAvInA jhuMDamAM parAvAyelAM e e ja sahuritatya bhAgave che. be cAvIonA khaNakhaNATa kyAreka. maMjula dhvani pedA kare che. A khaNakhaNuATane dhvani mITTI hoya toya emAM chaMdolaya nathI ha|teA vISNuAnA me tAra A kharA ane te ya ane eTalA paNa sUra cheDI zake. prema aMdhatA nathI, ene sIdhA sabaMdha mukita sAthe ja hAi ke. premanI sagAi evI eka mAtra sagAi che je niSTha che. AkInI badhI sagAI khaMdhanamukata che. saradhase AvI mana rahita ane mukita tarapha la jArI premasagAi mahi karIne ene sauthI UMcI gaNAvI. prema eTale mAjI ne Izvara vaccenI hoTa lAina ! sApa za ya DA. zekha, jaina tA. 16-7-84nA prabuddhajIvana"nA aMkamAM De. kAMtilA" zAhanA lekha 'vijaya kAnA? naciketAne ke yamanI chellA karAmAM sAmparAya' zabdanA ullekha karavAmAM Aje che ane chellI lITImAM jaina tattvajJAna zuM kahe che jANavAnuM lakhyuM che. A ja preraNAthI huM jaina tattvajJAnanI AdhAre (je zAstrokata vyAkhyA prApta thaI che) te ahI marajIta karuM chuM. jainAcAe sAmparAya'ne AsavanA eka upabheda tarIke prayoga karela che. mAsa eTale kanu satata Agamane, AtmAne aMdha ke baMdhanamAM adhika nikha. rAjAti kramAM kahyuM che ke-puNya-pApa rUpa karmInA AgamananAM dvArane Aava he che. jevI rIte nadIonAM jaLathI samudra pratidina bharAya che. tevI ja rIte mithyAdA nAdisrotAthI (pravAhothI) mAtmAmAM krama Ave che.' thADIka vadhu spaSTatA karuM te jainAgamamAM pApa ane puNya antane madha ke AtmAne bAMdhanAra hyA che. ane tenAthI ja A jIva cAra gatie bhramacchu kare che. jyAM sudhI khanneneA kSaya ke nija rA ne cAma tyAM sudhI aMtima lakSya-meAkSanI prApti sabhavita nathI. A mA~ satata AvyA kare che, tene nAnathI, arthAt jANIne 'rAkavAM te savara che. b
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-984 prabhuddha jIvana - A AsavanAM mULa be bheda kahyA che: dravya Asava ane bhAva bane che. ane A manuSyanI tIvra ke maMda kASAyika bhAvanA Asava. A bhAva be bheda che eka iryAvatha bhAva Asrava ane ane tene anurUpa karelI kriyAothI vadhu dRDha ke ochI . bIjuM sAmparAyika bhAva Asrava tenA paNa aneka bheda upabheda che. daDha bane che. A sAmparAyika bhAva AsavanI vyAkhyA tatvArthasUtramAM A spaSTatAne. saMkSepamAM kahIe te jainAgamanI A rIte karavAmAM AvI che- kaSAya sahita AtmAkAyoga daSTie sAmparAyika Asava bhAva che jenAthI kaSAya vagere sAkhyAyika AsavarUpa che." evI ja rIte sarvArthasiddhimAM bhAvo ane tenAthI calita kriyAo dvArA manuSyakama te samparAya saMsAranuM paryAyavAcI che. je karmo saMsAranAM prayojaka AtmAnI sAthe yoga thavA de che ane pariNAme AtmAmAM che te, mAmpAyika karyo che. "rAjavAtikamAM vadhu chaNAvaTa kamaMba dha thAya che. AtmA mukata ke praphullita banato nathI. karatAM kahyuM che-me dvArA cAre bAjuthI ravarUpane abhibhava te nirbhara banavAne badale bhArayukata bane che. pariNAme te thave te sAmparAya che. A sAmparAya mATe je Asrava karmanAM baMdhanone lIle ardhagati prApta kare che. A kame thAya che te sAmpAyika Asava che.miththA dRSTithI AtmAne satata bhavabhramaNa karAvanAra bane che. laI sama sAparAya dasamAM guNarathAna sudhI kaSAyane cepa hA-A lekhamAM eka lITI jarUra A jainagamanA rahevAthI pega dvArA AvelI kA bhInA cAmaDA para dhULanI : bhAvanI nikaTa che- "na jAvurAyaH pratimAti vAr ane je jema gUMTI jAya che. eTale ke temAM sthitibaMdha thaI jAya che. A sAmparAyane samajatA ke jANatA nathI te pharI-pharIne A ja sAmyagarika Asrava che." Ama saraLa bhASAmAM kahI yamanA pAzamAM sapaDAya che, zakAya ke je bAhya jIvana kaSAyabhAvathI AmAnI sAthe joDAya te karmabaddhatA ja sAparAmika Asrava che. Ama - A lITIo jyAre ema kahe che ke je sAmpAyane kaSAyabhAvanI sahitatAnuM vizeSa mahattva che. samajatA nathI te pharI-pharIne yamanA pAzamAM sapaDAya che, tatvArthasUtranAM 6 ThA adhyAyanAM 4-5 sUtramAM AnI A vAta jainAgamanI sAthe sarakhAvatAM kahI zakAya ke je chaNAvaTa karavAmAM AvI che. ane tene sArarUpa ahIM ajJAnane lIdhe karmonA Agamanane jANatA nathI, AtmA ATaluM ja kahevAnuM ke krodha-mAna-mAyA ane lebha A cAra sAthe baMdhAtAM karmone samajI zakatA nathI ane temane kaSAye ke je saMsAranI vRddhi karanAra che, emAnA koI paNa dUra karI zakatA nathI teonA AtmA kadI paNa kama sahita kaSAyane bhAva hoya che te sAmparAyika kaSAya bhAve AtmA nahIM banI zakavAne lIdhe mukita prApta karI zake nahIM ane gaNAya. ane A kaSAya bhAva dasamAM guNasthAna sudhI A AtmamuktinI aprApti ja javabaMdhanamAM, pherAmAM bhaTakAve che. ane yamanA pAzamAM" arthAt sasAranAM duHkhomAM A sAmpayika karmamAM pratibaMdha, thitibaMdha anubhAga pherave che. arthAta ke, temanuM kAraNa, temanA prabhAva vagerene. baMdha ane pradezabaMdha-A cAre bheda hoya che. jyAre A jANe ane tapasyA dvArA nirjarA ke kSaya karo, jethI yamanA bIjA prakAra iryAvatha AsravamAM sthitibaMdha ane anubhAga pAzamAM eTale mRtyumAM punaH puna: sapaDAvAnuM na bane. badha nathI hatA. A janmanA pherA TALavA te ja mukita che. - kaSAyonI sAthe vizeSa jJAnaprApti arthe indriya, atrata chelle "sAmparAya eTale sadehe amara thavAnI vidyA' ara ane kriyAone paNa sAmparAyika AsavanAM kAraNa mAnI bhAva jenAgamamAM nathI, kAraNa ke sadehe amara thavAya ja upabhedamAM gaNavAmAM AvyAM che. A kaSAyone lIdhe ja indri nahi. karmone kSaya eTale amaratva ke maraNanI kriyAthI mukita asadu pravRttimAM pravRtta bane che ane tenI pacIsa kriyAo hA, je dehane AtmAne paryAyavAcaka mAne te judI vAta che. 5Na nimitta bane che. '' paNa te parANe manAvavAnI vAta thaze. sadehe amara thavAnI saraLa bhASAmAM kahIe te pAMca indri, cAra kaSAya, vidyAnAM sthAne karmakSaya karI AtmAne janmamaraNanA dukhathI pAMca pApe A karma bAMdhavAmAM ke tenAM AsavamAM kAraNabhUta mukta karavAnI vidyA" e artha karI zakAya." jJAnagaMgArUpa pacAsamI paryuSaNa vyAkhyAnamALA cImanalAla ema. zAha, "kalAdhara siMdhanA upakrame tA. 23--'84 thI tA. 30-8-84 sudhI yojAyela pAmI paryuSaNa vyAkhyAnamALAnAM vyAkhyAnone krama pramANe TUMkasAra.] ApaNI Avazyaka kriyAo: zreSTha adhyAtma ga pRSThabhUmAM maitrAdi bhAva rahyAnuM samajAvyuM hatuM. jaina dharma vizvahitanuM vyApakapaNe sauthI vadhu ciMtA ane ciMtana karyuM zrI zazIkAnta mahetAe jaNAvyuM hatuM ke jJAnopAsanA che. eTale vizva nAgarika tarIke ApaNA kartavya viSe mATe AcAra vaibhavane viniyoga Avazyaka che. kAraNa ke je jJAna AcAramAM na pariName te jJAna nirarthaka ane bojArUpa vicAraNA karavA ane pitAnI jAtanuM oDiTa ane cakAsaNI karavAnuM keTaluM jarUrI ane mahattvanuM che te temaNe che. AcaraNa e ja mAnavIne prathama dharma che. samyagadarzana, samajAvyuM hatuM.. zAna ane cAritryanI ArAdhanA e jaina dharmanuM hArda che. zraddhApUrvaka tenI ArAdhanA eTale jIvananI sArthakatA. jJAnano sAra bhakita pU. mahAsatI mukitaprabhAzrIjI e kahyuM ke jJAna e ' temaNe sAmayika, bhagavadbhakti, guruvaMdana, pratikramaNa, AtmAnuM parimANa che. vyakita e AtmAne guNa nathI, mAtmaga ane pacakakhANa ema cha Avazyaka kriyAonI mohavaza vastune choDI na zakIe te jIvana mekSalakSI banI
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-984. * zake nahi. jJAnanA traNa prakAra che. (1) vastune vastu svarUpe oLakhavI (2) Atma pariNati (3) tattva saMvedana AtmAnI uddabhavelI prakriyAothI eka zakita ane dRSTi prApta thAya che. mAnavImAM je sAmyam daSTi na hoya te jIvana cakra vinAnA ratha jevuM banI rahe che. jJAnano sAra bhakita. e ja ekSalakSI rAjamArga che. jainadharmamAM jJAna gati bhakitane khUba ja mahimA che. jJAnathAga-bhakitayoganI prApti eTale jIvanamAM prakAzane phelA. bhagavad bhakita-25 jJAna mAnavInA jIvanane ujALe che. Dagale ne pagale kSatio karate jIva AtmajJAna svarUpa bhakitane pAme che te tarI jAya ane bIjAne paNa taravA mATe preraNuM - Ape che. kAusagga : * prathama vyAkhyAtA De. ramaNalAla cI. zAhe uparokata viSaya para ApeluM vyAkhyAna gatAMkamAM akSaraza: pragaTa karavAmAM AvyuM che, eTale ahIM tenI punarukti karatA nathI. bhavane bhaya pU. munizrI vAtsalyadIpe kahyuM ke AkhI duniyAmAM badhuM ja bharI zakAya pazu mAsanI khoparI bharI zakAtI nathI. mANasanA mananI tamAma vAsanA ja bhavAMtaranA bIjanuM sajaka che. mAnavI je pitAnuM mana svastha rAkhI zake to te bhavanarane aTakAvI zake. " kamaMvAdanI vAta karatAM temaNe samajAvyuM ke jagatanA jIvo je pramANe karma bAMdhe che te ja pramANe tene bhegavavAne vAre Ave che. karmabaMdha na thAya te mATe ApaNuM zatrarUpa cAra kaSAye kaeNdha, mAna, mAyA ane lebhathI sarvathA dUra rahevA temaNe jaNAvyuM hatuM. kSamA-dharmakA sAra - pU. munizrI yazobhadravijayajI mahArAje jaNAvyuM hatuM ke kSamA e dharmanuM bhUSaNa che, vIranuM AbhUSaNa che. manuSya jIvanamAM bIjI vastunI kamI cAlaze paNa jIvanamAM kSamA alpa haze te te haragIja nahi cAle. dhI na to pitAnuM bhaluM karI zake che na bIjAnuM. sata puruSa verabhAvane badale nitya kSamAbhAva dhAraNa karI pitAnA Atmika vikAsane ucca koTie laI jaze. kSamAzIla vyaktitva mATe (1) pitAnI bhUlane svIkAra (2) sahanazIlatAnI khIlavaNI (3) guNAnuvAdane prAdhAnya (4) maMtrI bhAvanAnI keiLavaNI ane (5) anyanI niMdA karavAnuM choDI devAnuM Avazyaka che. A rIte kSamAzIla manuSya pitAnA AcaraNa ane Atmika guNe vaDe va-para kalyANa sAdhI zake che. viTa hiTamana ke De. sureza dalAle jaNAvyuM hatuM ke chelTa Timanane amerikana bhASAne ravIndranAtha TAgora gaNI zakAya. 31 mI me 1818 nA roja janmelA A mAnavatAvAdI kavie kendranI hazaramamAM AvyA sivAya nirbhikatAthI kAnuM sarjana karI vizvanA mahAna kaviemAM sthAna prApta karI lIdhuM hatuM. hiTamana nAyagarAnA dhodha je hato. AkhAbole ne sAhasika hatA. duniyAnI tene paravA na hatI. teNe pitAnI kavitAmAM kaheluM ke tamane zakita ApavA huM adhIra nathI, paNa tamane jaNAvavA huM eTale adhIra jarUra chuM, ke tame pite ja satya che. tame jAtane jANe. jAtane je mAna na ApI zake te bIjAne mAna zuM ApI zakavAnA hatA. sabase UMcI premasagAI - De. guNavaMta zAhe uparokata viSaya para ApeluM vyAkhyAna A aMkamAM akSarazaH pragaTa karyuM che, eTale ahIM tenI punarukita karatA nathI. lekamAnya TiLaka: rAjadvArI kSetre tema ja dhama kSetre prA. puruSottama mAvaLaMkare jaNAvyuM hatuM ke naitika jIvananA puraskartA ane sAcA lekazikSaka lekamAnya TiLaka vilakSaNa rAjapuruSa hatA. svarAjyane maMtra Ama te dAdAbhAI , navarajIe Ape, paraMtu lokauccAraNa karAvyuM TiLake. naitikatA temane mana dhama hatuM. saMpradAyanA vADAmAM purAI ne rahevAnuM ane dharma ane rAjakAraNa ekabIjAnA virodhI nathI evuM pratipAdana temaNe karyuM hatuM. - karmo upara bhAra mUkatAM TiLake kaheluM ke vAvatA jAo. sAru bIja cokakasa UgI nIkaLaze. svAtaMtrya saMgrAmanA adamya ane aDaga sainika TiLake lekasamudAyanI pratiSThA saMpAdana karI tethI teo lokamAnya kahevAyA. lekamAnyanA avasAna . pachI gAMdhIjIe navajIvanamAM TiLakane zraddhAMjali ApatAM lakhyuM hatuM ke TiLaka maryA nathI, ApaNu vacce haju jIve che. atimanasa-divyatAnuM paramANu prA. azvina kApaDiyAe jaNAvyuM hatuM ke maryAditatAthI para evA pradezamAM javA ApaNI pAse raheluM karaNa (sAdhana mana e maryAdita che. chatAM zraddhA vaDe, pUrNa samarpaNa vaDe paramAtma tatvanI prApta karI zakAya che. A sAhitya, vijJAna, itihAsa dareke satyanI kheja karI che ane je rajU karyuM che te pUrNa satya nathI paNa adha satya che. satyanI kheja catasika sAdhanA che. zraddhA, saMkalpa ane samarpaNane bhAva rAkhavAthI paramAtmA tatvanI prApti thAya che. paramAtmAnI anubhUti e to AtmAne sAhajika svabhAva che. satyazodhaka bhagavAna mahAvIra DokumArapALa desAie jaNAvyuM hatuM ke satya navIna nathI, purAtana nathI, ene janma nathI, unALAmAM nirabhra AkAza joyuM haze. vAdaLA pANI vinAnAM ane pArthIvALI paNa hoya che. satya e vyApaka, ciraMjIvI ane AkAza - jevuM che. satyane pAmavA bhagIratha purUSArtha kara paDe. satya e ja paramezvara satyanI upAsanAmAM ja manuSya jIvananuM sAphalya che... jIvana jIvavAnuM utkRSTa dRSTAMta bhagavAna mahAvIranuM che. bhagavAna mahAvIra satyazodhaka hatA. temaNe batAvyuM ke satyane paMtha e Atmakhejane patha che. AcArAMga sUtramAM paNa kahyuM che ke satpanI ANane mAnatA chava saMzAra tarI jAya che
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0 16-9-84 yoga: karmasu kauzalam zrI harIndra davee jaNAvyuM hatuM ke bhagavadgItAnA khIjA adhyAyanA 50mA zlAkanu caraNa che: 'yogaH karmasu vaucama - kAya mAM kuzaLatA e ja yoga. gItA e eka dhamanA graMtha nathI. binasAmpradAyika graMtha che. namarakAra mahAmatra e binaMsAmpradAyika maMtra che. sukRta ane duSkRtyane cheDI devA e. kamanI kuzaLatA che. duSkRtyane aeDavu sahelu che, paraMtu sukRtyane aeDavu sahelu' nathI. sukRtyathI yaza ane kArakidI' cheDI zakAtI nathI. bhagavAnamAM mana parAvavuM, bhagavadrama Nu paNa apekSA vinA karavuM ane game tevAM TAmAM-prANa jAya evA sajo gamAM paNa bhagavAna sAthe manane joDI rAkhavu' e evI abhAna avasthAmAM lai jAya che ke jagatanu, zarIranuM, indri cAnA tavyanuM bhAna na rahe. evI abhAna avasthA ApaNane sAkSAkAranI sthitimAM laI jAya che. videzamAM dhamakathAne anubhava pU. mArArIbApue jaNAvyu. hatuM. ke deza-videzamAM dhama kathA saMzaya uDADavAnuM kAma kare che. paMkhIne uDADavA baMdUka ke talavAranA upayoga na thAya. paraMtu khALake tALI pADIne paMkhIne uDADe che, evI sahaja rIte dhamathA sazayane uDADI zake che. eve anubhava che. pUrvagrahanA piMjarAmAM pUrAyelA hAya emanA zaya nAza pAmatA nathI. AphrikA, amerikA, laMDana Adi judA judA dezomAM bhrama' yAtrAnA anubhava varNavatAM emaNe yuvAnAne zAstro satA, mALA ane tilaka taraph aneka sazayA hatA te dhama kathAthI AgaLI jatA hovAnu kahyu hatu.. amerikAmAM meTA bhAgatA yuvAna varga' abhakSya bhakSI hateA. te yuvIe emAMthI chUTavAnI lekhita pratijJA karI e dhamayAnI mahattvanI gurudakSiNA hatI, ema temaNe bhArapUrvaka hA~llAsapUrNAMka jaNAvyuM hatuM. tapa re madhura madhura mana DI. narendra bhaNAvate jaNAvyu` hatu` ke tapa e kama'nI nijA karanAra ane AtmAne ajavALanAra kriyA che. tapathI AtmAnu teja vadhe che. tapa eTale mAtra upavAsa ja nahi. vANInuM, maunanu ane sukaraNInuM tapa e paNa tapa che. jaina dhamamAM tapanA khAdya ane Abhyatara ema khe prakAra tAvyA che. tapathI mana ekAgra thAya che ate mana izvara smaraNamAM lIna bane che. bhagavAna mahAvIranI ugra tapazcaryAM e ttapanuM utkRSTa dRSTAMta che. tapa madhura ane utkRSTa che. eTalA mATe ke tapa niAcita kumAra kSaya karavAnI kSamatA dharAve che. A vedavatI zrImatI mRNAlinI desAIe kahyuM ke strI kanyA tarIke patnI, khahena ke myatA tarIke khImAMDhALa thaI che. vartamAna samAjavyavasthAmAM strInuM strI tarIkenuM gaurava jaLavAtuM nathI tema cIlAcAlu jIvanamAM nijI vikAsa mATe pUrato avakA paNa rahetA nathI. pariNAme strInI AMtarika zakti khIlI zakatI nathI. RgvedakALamAM AvAM kAI khImAMM na hatAM. puruSa ke A mAnava ja hatAM.. 97 Aryo eTale gatizIla-pragatizIla ane vedavatI eTale jAgRta ane jANakAra. e kALamAM prajavalita rAkhavAmAM AvatA agni jeTalA vAstavika hateA teTalA ja pratIkAtmaka hatA. dRSTAMtarUpe temaNe RgvedamAMthI AryAM sulakSaNA ane tenA pati madhudA RSinI preraka vAta karI hatI. zrImad bhagavadgItA prayuddhe jIvana zrI merArajI desAie kahyuM hatuM ke yuddhanA medAnamAM ajunane peAtAnA dhama' aMge saMzaya pedA thayA. judA juda khe dhama vacce kace dhama Aca e a Mge dvidhA thai tyAre bhagavAna zrIkRSNe ajunane dhama zuM che te samajAvyu hatu. dhama' ane adhamamAMthI zu' apanAvavu' ane khe dhama' vacce myA dhama' apanAvavA agara e be vacce dvidhA agara sazaya thAya tA tenu samAdhAna gItAmAM maLe che. AhAra, nidrA, bhaya ane maithuna e cAra sattA mAnavI ane pazuomAM samAna che. paraMtu dhama', vicAra ane sadguddhinA kAraNe mAnavI zreSTha che. kAne nukazAna na thAya, na karAya, kASThanuM svamAna na haNAya, e dhama' che. anyanu mAna jALavIne ja ApaNe ApaNuM mAna jALavI zakIe. gItAne samajavA mATe izvara para zraddhA hAvI jarUrI che. mAnavI dharma pramANe cAle te sukhI thAya. mAnavI potAnI prakRti pramANe cAle te ene nigraha krama thAya? zakrastava (namrutyuNa) prA. tArAkhena 2 zAhe jaNAvyuM ke zakrastava' e jaina dhamatu prabhustutinuM statra che. tenuM khIju nAma namutyu che. tIthakara jyAre mAtAnA garbhamAM hoya che tyAre indra te mAtAnI dizA sanmukha tItha"karanI stuti kare che, te stuti eTale A stAtra. namrutyu'mAM namu' eTale pUjA, ahaMnuM visarjana 'hyu' eTale thavuM. prabhune mAja vabhAve vinavavAnA che ke prabhu Apane namaskAra karI zakavAnI pAtratA huM meLavu. AstAtra e indra mahArAjAe tIthakara paramAtmA pratye atAvela bhAvapUva kanuM spAtra che. caityava`nAdi Avazyaka kriyAomAM A stotra AlavAmAM Ave che. phreMca divasanI A vyAkhyAnamALAnuM pramukhasthAna De. ramaNalAla cI. zAhe dIpAvyu' hatuM. bIjA divasana prathama vyAkhyAtA DaoN. ramaNalAla cI. zAha paricaya saMdhanA abhyAsa vartuLa' nA sacaiAjaka zrI sukhAbhAi ema. zAhe N ane saMvatsarInA divase dvitIya vyAkhyAtA prA. tArAkheta zAhane paricaya dha' nA sahamaMtrI DA. dhanavaMta TI. zAhe Apyo hato. zaiSavyAkhyAtA pazcimAMDI. ramaNabhAie ApyA hatA ane vyAkhyAnonI TUMkI samIkSA paNa temaNe karI hatI. sadhanI pravRttio mATe maLelA 1 Arthika sahuyoga sahita A vyAkhyAnamALAmAM uSyAgI evA sA kAne saMdhanA maMtrIzrI cImanalAla je. zAhe AbhAra mAnyo hato. ullAsa ane jJAnavardhaka A vyAkhyAnamALAthI bhAvaka-zrAtA saMdhanA AtmIya banyA che e sadha mATe Anada ane gauravaprada khAkhata che. Pin
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 . - ' ke ' prApta vana'' ' , " : " " ' ' 'tA, 16-9- ' * saMgha sa mA cAra * * * AcArya zrI vijayavallabhasUri smAraka vyAkhyAnazreNI saMdha'nA upakrame zrI AtmAnaMda jaina sabhA prerita uparokata vyAkhyAnazreNInuM Ayojana karavAmAM AvyuM che. jeno savigata kAryakrama nIce pramANe che. , vyAkhyAtA ; viSaya - zrI zazIkAnta mahetA japa sAdhanA - pU. munizrI dhamadhuraMdharavijayajI pU. varlabha surine jIvane saMdeza bhakita-saMgIta zrImatI pratibhAbena jaina (aMbAlA) rajU karaze. samaya: zukravAra, tA. 21-9-84 savAranA 9-00 kalAke ' sthaLa: biralA kriDA kendra, pATI, muMbaI-400007. - A vyAkhyAnazreNI pU. A. zrI vijayaIndradina sUrIzvarajI tathA pU. A. zrI vijayajanacaMdrasUrIzvarajI AdinI nizrAmAM yojAze. - A vyAkhyAnazreNInA sajananI javAbadArI zrI zailezabhAI eca. kekArI ane zrI pannAlAla ke. cheDAne saMpavAmAM AvI che. saune samayasara upasthita rahevA premaLa nimaMtraNa che. parisaMvAda . "saMdhanA upakrame "kAlidAsa, zekaspIara ane TAgaranA sAhityamAM nArIsuSTi"--e viSe eka parisaMvAda javAmAM Ave che jene savigata kAryakrama nIce pramANe che. uddaghATana beThaka - zukravAra, tA. 28-9-84 sAMje 6-15 viSaya: kAlidAsa, zekaspIara ane TAgora vize vakatavya tathA ekakita paThana. pramukha: De. ramaNalAla cI. zAha ; uddaghATaka: Do. vI. kaTAcalam ' ' : atithivizeSa : (1) prA. caMdravadana cI. mahetA (2) zrImatI durgA bhAgavata | * . vyAkhyAtA : Do. ema. ena. paMDayA ' ekita : (1) prA. caMdravadana cI. mahetA (2) zrImatI mInaLa paTela ) : prathama beThaka - zanivAra, tA. 29-9-84 baporanA 3 thI 5 A viSaya : kAlidAsa, zekaspIara ane TAgoranI nArIsRSTimAM pragaTa thatA praNaya, viraha ane zRMgAra pramukha : prA. cI. na. paTela . te vyAkhyAtA : (1) De. dhIru parIkha (kAlidAsa) (2) prA. ilAbena pAThaka (zekaspIAra) ane (3) prA. | bheLAbhAI paTela (TAgera) dvitIya beThaka - zanivAra, tA. 29-9-84 sAMjanA 5-50 * viSaya: kAlidAsa, zekaspIara ane TAgoranAM nArIpAtra dvArA pratibiMbita thatuM tatkAlIna samAja - jIvana ane rAjyavyavasthA. pramukha: De. madhusUdana pArekha vyAkhyAtAo : (1) prA. yAnada dave (kAlidAsa) (2) prA. anilAbena dalAla (zekaspIAra) ane (2) . AcArya zrI jayendra trivedI (TAgora) tRtIya beThaka ravivAra, tA. 30-9-84 savAre 9-30 . viSaya : kAlidAsa zekaspIara ane TAgeranAM nArI pAtronA manovyApAra ane saMvedanA dvArA pragaTa thatI sanAtana beja, prazno ane satya. pramukha : prA. vasaMta bApaTa mAM ' vyAkhyAtA : (1) Do. rAjendra nANAvaTI (kAlidAsa) (2) Do. sureza upAdhyAya (kAlidAsa) () prA. digIza mahetA (zekaspIAra) ane (4) Do. sumana zAha (TAgora) cAre bekakanA prAraMbhe ka, seneTa ane kAvyapaThana - (1) zrI pratApa ojhA (2) zrImatI nalinI mADagAMvakara (3) balavaMta pI. mADagAMvakara ane (4) zrImatI vAsaMtIbena dANI (5) zrI vanalatA mahetA ' A parisaMvAdanA saMyojananI javAbadArI Do. dhanavaMta TI. zAha, zrI amara jarIvALA ane zrI pannAlAla 2. zAhane soMpavAmAM AvI che. - 9 premaLa jyoti saMdha' saMcAlita uparokata vibhAga dvArA mAnava sevAnA kAye niyamita thAya che ane dara zanivAre jaina kalInIka, kAMdAvADI (muMbaI)mAM A vibhAganI bahene sevA arthe niyamita hAjara rahe che. taduparAMta judI judI saMsthAo ane AzramanI mulAkAta laI temanI jarUriyAta pUrI pADe che. A vibhAga zarU thayAne ATha varSa pUrA thavA AvyA che. A pravRttinI eka vadhu zAkhA vilepAlamAM zarU karavAno saMghe' nirNaya karyo che. A vistAranI sAmAjika sevA karavAnI dhagaza dharAvatI bahene nANAvaTI hospiTalamAM dara guruvAre baporanA 2/30 thI 400 sudhI niyamita maLaze. A zAkhAnuM uddaghATana TUMka samayamAM karavAmAM Avaze. pAlI zAkhAnA saMyojananI javAbadArI zrImatI ramatAbena kAmadAra ane sulIbena hIrANIne soMpavAmAM AvI che. # vyAkhyAnamALAnI pUrNAhuti nimitte sneha milana " chellA pAMca dAyakAthI paryuSaNa parva prasaMge saMdha dvArA jAtI jJAna gaMgetrI samI pacAsamI payuMSaNa vyAkhyAnamALAnI pUrNAhuti nimite sAmata AkAranuM snehamilana
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ '' prabuddha jIvana zanivAra, tA. 1-9-84 nA roja sAMjanA sAta kalAke - cImanalAla cakubhAI zAha saMdhanI kAryavAhaka samitinA sakriya sabhya zrI jayaMtilAla phakta caMda zAhanA nivAsarathAne jAyuM hatuM. zreSTha gujarAtI patrakAra puraskAra prAraMbhamAM zrImatI vAsaMtIbena dANInA bhakita-saMgIta agrima patrakAronI tasavIro muMbaI gujarAtI patrakAra bAda "saMdhanA maMtrIzrI cImanalAla je. zAhe saune AvakAra saMghane arpaNa karatI veLAe "saMghe' rU. 5,000 ne cImanaApyA hatA. zrI gaNapatabhAI ma. jhaverI, zrI subodhabhAI lAla cakubhAI zAha zreSTha gujarAtI patrakAra puraskAra prativarSa ema. zAha, zrI zailezabhAI koThArI, koSAdhyakSa zrI pravINabhAi muMbainA zreSTha gujarAtI patrakArane ApavAne nirNaya karyAnI ke. zAha, prA. tArAbena zAha, ane maMtrIzrI ke. pI. zAha jAherAta karI hatI. have kArobArI samitie muMbainA badale Adie prAsaMgika pravacana karyA hatAM. . bhAratanA zreSTha gujarAtI patrakArane ane rA. pa000 nA badale "saMdhanA ane vyAkhyAnamALAnA pramukha Do. ramaNubhAI rU. 11,000 ne "cImanalAla cakubhAI zAha zreSTha gujarAtI zAhe Arya suhastigirinA ziSyane tenI vidvattAne ke kepha patrakAra puraskAra" prativarSa ApavAnuM TharAvyuM che. sva. cImanahate tenuM udAharaNa ApI muThThImAM rahelI retIne cAre lAla cakubhAI zAhanA suputrae A mATe rUA. 51,000 nuM bAjue prasarAvatAM hatheLImAM retInA thoDAka rajakaNo rahe che.. dAna saMdhane ApavAnuM vacana ApyuM che. e rIte hAlamAM ApaNI pAse retInA rajakaNonI mAphaka jaina dhama viSe paricaya pustikA ' ati A5 jJAna rahyuM che, te samajAvI payuMSaNuM vyAkhyAna- - jaina dharma viSe De. ramaNalAla cI. zAhe lakhelI mALA pAchaLa rahelI draSTine khyAla Apyo hate. paricaya puritakAnI cha AvRttio thaI cukI che. hAlamAM e yajamAnazrI jayaMtilAla phatehacaMda zAha Do. ramaNabhAIne aprApya hevAthI saMdhe paricaya TrasTa dvArA enuM punarmudraNa sukhaDane hAra paherAvI pitAne saunuM Atithya karavAne lAbha prakAzana karAvyuM che. A pustikA saMdhanA kAryAlayamAMthI maLe teno AnaMda abhivyakata karyo hate. aMtamAM zrI prApta thaI zakaze. kiMmata rUA. 1-50. ke. pI. zAhe saune AbhAra mAnyo hato. paryuSaNa parva daramiyAna saMghane maLela Arthika sahagala saMghane bheTa 101 zrI zAMtilAla TokarazI zAha vyAkhyAnamALA 34974 tA. 1-9-84 nA aMkamAM 101 , ajJAta 501 zrI sarojabena nagInadAsa pragaTa thayela yAdI mujaba , bAbubhAI vI. zAha - 1002 zrImatI sarojabena nagIna i dalapatabhAI catrabhuja zAha 251 zrImatI mohinIbena dalAla bhAI zAha >> TokaranI bhUlAbhAI vIrA " 201 , mahendrabhAI saubhAgyacaMda 100 me. mahAvIra sIlaka mIlsa 101, madhurIbena haMsarAja zAha jhaverI 501 zrImatI uSAbena mahetA 101 ramaNIkalAla chaganalAla 125 , savitAbena kAMtilAla zAha 501 zrI khImajI zIvajI te paMcamiyA 125 che. prabhudAsa lIlAdhara 501 , nIraMjana sI. zAha 101 zrI vanitA je. zAha 101 zrImatI baMsarI ema. pArekha 101 che mukatAbena ela. saMghavI 101 , nIrUbena harakizanadAsa 501, bipinabhAI jaina 11 ajJAta 301 >> suvarNAbena jItubhAI dalAla parIkha 100 , savitAbena koThArI 251 , eka sadgRhastha 101 , sarasvatI ja. jhaverI 51 zrImatI damayaMtIbena Ara. 251 lakhamazI nathu smAraka 101 >> kuMjabALA Ara. koThArI sAdhAraNa phaMDa 100 , mohanalAla nagInadAsa 51 zrImatI nilama ena. kAmadAra 251 , latAbena sevatIlAla parIkha jarIvAlA 51 zrImatI nalinIbena kAmadAra 251 , navIna cunIlAla lakhamazI , zAmajI vizanajI cheDA 51 zrI dharamacaMda nathubhAI zAha 201 anupamAbena zAha, 100 , eka bhAI 51 zrImatI sulecanAbena ema. 15 , rasikalAla narottamadAsa zAha. para , mohanalAla ThAkeradAsa 51 ,, motIbena kekArI 151 , hasamukhalAla harakhacaMda che mULacaMda nAnAnnAlA 51 , padmAbena zirISa mahetA A 'dADhIvAlA , matIbena koThArI 50 eka bena taraphathI 151 , kAMtilAla cunIlAla bhaMDArI 51 >> Ara. DI. gAMdhI 50 eka zubhecchaka 125 , savitAbena kAMtilAla zAha 51 , sukhalAla ema. mahetA 25 zrI harasukhabhAI phattecaMda zAha, , lakSmIcaMda ke. zAha ramathubhAi 25 , rasilAbena dilIbhAI hemalatAbena lakSmIcaMda zAha 50 , eka bahena kAkAbaLiyA 101 , bhAratI bhupendra zAha >> jhaverabena nathubhAI pArekha 21 , vallabhadAsa sacade 101 , rAjendra amRtalAla mahetA i kAMtilAla nathubhAI pArekha 24 , rasika vanecaMda mahetA 101 , mukatAbena ela. saMghavI - 21 e pratApa prajalAla zAha 11 , dineza kArI 102 , phUlacaMda mULacaMda '11 suzIlA cImanalAla jhaverI re. 2166 . 101 ke. ema. DI. pArekha 18603 * vadhu yAdI AvatA aMke) zAha che ' - 0
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 prabuddha jIvata paryuSaNu-sAcA arthamAM pUjAnuM, upAsanAnuM pa harIndra dave vaMkAra maMtranA pAMca namaskAramAM prathama namaskAra ari hetane karAyA che. khIjA namaskAra siddhane karAyA che. trIjA namaskAra AcAyate paheoMcADAyA che. arihaMta, jenA zatru nAza pAmyA che, evA ucca kATI para pratiSThata thayela puNyazleAka vibhUti ke siddhio jene hastamalakavat che evI vyakti, ke je mana, vacana ane kama'mAM samyakabhAva rAkhe che, evA AcAya e traNe mauna rahIne paNa jIvana vItAvI jAya ; paraMtu ceAthA namaskAra upAdhyAyane karyAM che, je jANe che ane prakhAdhe che te upAdhyAya. paraMtu jagatanI zreSThatA A cAremAM AvI jAya evu nathI. svAmI vivekAna Mde kahyuM hatuM ke rAma, kRSNa vagere mahAna avatArA bIjI kakSAnA avatArA che. prathama kakSAnA avatArA te samAjamAM ajANu rahIne pasAra thai jatA hoya che. paraMtu tee hoya che, eTale bIjA staranA avatAre pragaTe che. sau leAkamAM je sAcuM che ene namaskAra karIe tyAre ajANu rahIne ucca bhUmikA parantu jIvana jIvI janArA lekAthI ApaNe ajANu heie, te paNa tene ApaNI kRtajJatA sAthenA va dana pahoMcADIe chIe. Aje suvaNa jayaMtI vaSa' che e zrI mukhai jaina yuvaka sadhanI paryuSaNu vyAkhyAnamALAmAM, chellA e namaskAra jene paheAMcADavAnA che evA be vaganI pratiSThA karavAnA prayatna che. upAdhyAyanI vyAkhyA saraLa nathI, paraMtu pati sukhalAlajI, phAdhara vAlesa, mArArI khApu, muni vAtsalyadIpa tathA A kakSAnA (ahI' jemanAM nAmeA nathI sUkAM evA) maneka mahAnubhAvAne ApaNe A vyAkhyAnA paridhamAM joyA che. A vyAkhyAnamALAmAM AvatA pratyeka vakatA mATe upAdhyAyanu biruda na vicArI zakAya: paNa samAjamAM je prakheAdhana karI zake evA zreSTha puruSonI kheAja A vyAkhyAtAomAMthI ApaNe 'karI laIe chIe. 'dhI'dhAtumAMthI upAdhyAya zabda AvyA che. adhyayana, adhyApana, adhyetA, adhyApaka upAdhyAya, adhyAya A badhA zabdonuM mULa bhaNavuM, adhyayana karavuM evA atha` sUcavatA 'dhI' dhAtumAM rahyuM che, sana 1931 mAM paMDita sukhalAlajInA adhyakSapada heThaLa prathama yu zu vyAkhyAnamALA AraMbha pAmI tyArathI A pacAsanI vyAkhyAnamALA sudhImAM ayana karanAra ane karAvanAra zikSaka, prAdhakanI kyAreka saphaLa thayelI, kayAreka adha' saphaLa thayelI to kyAreka niSphaLa gayelI talAza ja che. prajAne upAdhyAyanA pramAdhana karanAranA-paricaya thAya te ja e AgAyane, siddhane ke arihaMtane oLakhI zake ane leAkAmAM sava' sAdhue, eTale A vyAkhyAnamALAmAM AvatA zretAo. vaktA kyAreka potAne vadhAre catura mAnI le evuM ane: paNa zrotAomAM evA sAdhu paDayA hoya ke je upAdhyAya karatAM pazu UMcI koTInA AtmA hoya. eTale . 'Dita sukhalAlajI ane sva. pamAna da kApaDiyAe sAthe maLIne Arbha karyAM e payu Sa vyAkhyAnamALAnA eka, atyAre siddha kahI zakAya evA Azaya upAdhyAyane tathA lekAmAM rahelA sau sAdhuone tA. 16 9-4 vaMdana karavAnA che. A khe vaMdana je vinamratAthI karI zake e AcAya ne paNa eLakhI zake, siddhane paNa prIchI zake, sadbhAgye arihaMtanA sAkSAtkAra thAya teA temane paNa jAMNI zake. A dRSTie vyAkhyAnamALAnA saMkhyAbaMdha vaktAonA vicAra karuM chuM tyAre jemane vaMdana karavAnuM mana thAya evA prameAdhakA, upAdhyAya, zikSA najara sAme Ave che ane pacAsa pacAsa varasa sudhI A paraparAne jALavI rAkhanArA ane paryuSaNu pavarga nA mahimA ApavAmAM madadarUpa thanArA A zrAtA sAdhutA vinA na sarajAya. jema badhA vakatAo upAdhyAyanI koTInA nathI ema badhA zrAtAe paNu sAdhu na heAya; paNu A samAM je upAdhyAya hAya, sAdhu hoya e saiAne namaskAra karIe A namaskAra ApaNane prathama traNa namaskArAnI najIka lai jai zakaze. paryu* vyAkhyAnamALAnI prathama aThAvIsa varSanI zreNInA pramukha paDita sukhalAlajI, pachInA dasa varasanA pramukha prA. gaurIprasAda jhAlA tathA chellAM bAra varSathI A vyAkhyAnamALAMnA pramukhanI javAbadArI nibhAvI rahelA prA. ramaNalAla sI. zAha traNe sAcA atha'mAM upAdhyAya che: teoe adhyayana karyu che ane adhyApana karAvyuM hatu, karAve che. upAdhyAyamAM AcAya ke siddha paNa hoi zake, paNa siddha ane aAcAya anivAya paNe upAdhyAya hAya ja evu nahIM. arihaMta ke siddha ke AcAya' eka zabda khAlyA vinA pazu jIvana vItAvI zake. bhagavAna mahAvIre kahyA karyu che ke pUNu' satya pragaTa ja na thaI zake. satya uccArIe tyAre enI sImA baMdhAi jAya che. bhASAnI sImA, sAMbhaLanAranI sImA ane khelanAranI sImAone atikramI je satya pragaTa thAya che e AMzika che. eNTale upAdhyAyanu kAma vadhAre kaThIna che. satya samajI mauna thaI javuM saraLa che: paNa satyane tenI tamAma sImAo sAthe abhivyakita ApavAnu eTaluM sahelu nathI. A traNa adhyakSAe A satya uccArAya tyAre tene samajavA, hAjara rahelA zreAtAAne e samajAvavA je zrama uThAvyA che e stutipAtra che. ane A paraMparA pacAsa varasa sudhI TakAvI ane saMvadhI che zrotAe. Aje paryuSaNa vyAkhyAnamALAo sthaLe sthaLe yAjAya che paryuSaNanA prabhAte rAtrie bhagavadstavana teA kavuM ja joIe : dhyAna, sAmayika ityAdi tA joie ja. paNa vicArane preraNA maLe evuM paNu ka Mika anavuM joie. ane A vicArAne jhIlanArA zrotA zrI mukharjI jaina yuvaka sadhatI vyAkhyAnamALAmAM vadhatA ja gayA che. A zrotAoe A vyAkhyAnamALAne jIvatI rAkhI che sAthe ja jaina yuva saMdhamAM vistAra, vizALatAne ArApanArA be mahAnubhAve paramAnada kApaDiyA ane cImanalAla cakubhAI zAhuMne yAda karavA ghaTe. A vyAkhyAnamALanI suvaSNu jayaMtImAM e anenu pradAna anekhu che. aa zreNI paryuSaNu ( para + uSaNa ) pavane sAcA arthamAM pUjAnuM, upAzrunAnuM pava anAve che. (magaLavAra, tA. 28-8-84)nA 'janmabhUmi'mAMthI sAbhAra) Azika : zrI muMbaI jaina yuvaka sauMdha, mudraka ane prakAzaka, zrI cImanakhA je. mAM, goLa sthaLa H 8pa, saradhAra vI. pI. za, subaI 400 004, 3. na. 3pa96 : mudraNusthAna : TrenDa prinTa, jagannAyakara roDha Dha, giragAma, subai - 400004.
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ #sard: No. MR. By/South 54 weence No. 37 : A - - - ' ke "prabuddha jainanuM navasaMskaraNa vaSa: 46 aMka: 11 budu jIvana bai tA. 1-10-84. chuTaka nakala rUA. 1-00 muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra : pAkSika vArSika lavAjama rU. 20/ parazamAM era meila : 20 12 sI meila 6 15 , taMtrI ramaNalAla cI. zAha navI davAo, navI samasyAo ja ramaNalAla cI. zAha. chellA thoDAka mahinAomAM chApAMomAM nIcenI keTalIka alabatta keTalAka roge agAu kadAca astitvamAM haze, dhaTanAe vAMcavAmAM AvI che: paraMtu tenuM cekakasa nidAna tyAre nahi thatuM heya. (1) nyUjhIlenDanI eralAinsanA amerikA jatA eka zArIrika anya rAgonI vAta bAju para rAkhIe, paraMtu vimAnamAM eka erahosTesa ToyaleTamAM jaI badhAM kapaDAM kADhI vartamAna jagatamAM vividha prakAranA mAnasika roganuM pramANa nAkhI nagna thaIne bahAra AvI ane sUtelA eka pesenjarane vadhatuM jAya che. ene mATe keTalIka davAo tathA vartamAna vaLagI paDI hatI. tAtkAlika tapAsa karatAM erakaMpanInA adhi- jIvana- vyavasthA paNa ghaNe aMze javAbadAra che. je deze kArIone ema jANavA maLyuM hatuM ke erahosTesanA A bhautika ane vaijJAnika daSTie ghaNuM AgaLa vadhavA lAgyA ' * asabhya vartanane mATe, pravAsane thAka na lAge ane sAro mUDa' te che, te dezamAM sagavaDone kAraNe zArIrika zrama taddana ghaTayA rahe e mATe eNe lIdhelI davAnI goLIo javAbadAra che. che, ane mAnasika zrama vaNe vaye che. magajanA vadhu paDatA (2) amerikAnI eka vimAna kaMpanI pAsethI lAMca levAnA upaga ane bejane kAraNe mAnasika roga vadhavA lAgyA che , 'Aropasara jApAnanA te samayanA bhUtapUrva vaDA pradhAna tanAkA ane te maTADavA mATe levAtI ane evI bIjI . davAone 'sAme kerTamAM kesa calAvanAra jApAnanA eka nyAyAdhIza kAraNe paNa evA keTalAka roga thavA lAgyA che. pite eka sToramAMthI corI karatAM pakaDAI pitAnI gayA hatA. vartamAna samayamAM cittazAmaka (TrAnkivalAIjhara) evI "bhUlano ekarAra karatAM temaNe kahyuM ke pote je davAnI vividha prakAranI davAo banavA lAgI che. tethI aneka goLIo lIdhI hatI tenI asarane kAraNe AvuM apakRtyalokone cittanI kRtrima zAMti maLe che, jarakhI UMdha Ave pitAnAthI thaI gayuM hatuM. ' che ane roga kAbUmAM rahe che. vartamAna saMkula ane vyagra (3) losa enjalasamAM yojAyelI elimpika spardhAomAM jIvanamAM aneka prakAranA mAnasika prazno vyApaka pramANamAM candrakavijetA evA cAreka ramatavIronA candraka pAchA laI 'uddabhave che. bekArI, pati patnI vacce aNabanAva, ze-nekara levAmAM AvyA hatA, kAraNa ke ramata pachI tarata ja levAyelA vaccenA jhaghaDA, vepAramAM kheTa athavA laki pUruM karavA mATenI temanA pezAbanI dAkatarI tapAsamAM jaNAyuM hatuM ke tAlAvelI, mAna apamAnanA prasaMgo, rUDakapaTa pakaDAi javAnI - teoe zarIramAM vadhu tAkAta Ave te mATe keTalIka prati- bIka, hiMsaka verabhAvanA, lajajA, kSaNa, vyagratA, anidrA, ' baMdhita davAo lIdhI hatI. teo kudaratI zArIrika tAkAtathI atizaya mAnasika zrama, satata ujAgarA, vagerenI paristhiti, nAhe paNa davAonI tAkAtathI jIvyA hatA. akAraNa ke sakAraNu bhaya, ekanA eka vicAronuM vAraMvAra vartamAna samayamAM prati varSa navI navI davAonI ghaLAvuM, satata ekalatA, asahya viyega, samayanI sAcavaNI, zodha cAlyA kare che. ApaNuM zarIra ane ApaNuM zakita karatAM vadhu javAbadArIo vagerene kAraNe mAnasika rogo citta eka yaMtra jevuM che. emAM vividha rasAyaNe utpanna thAya che. ane tene mATe jAtajAtanI davAo zelANa vividha rIte kAma karatAM hoya che. keTalAMka rasAyaNo che ane navI navI davAo zodhAtI rahI che. UMdhavA mATenI davAo khUTatAM ke vadhI jatAM eka athavA bIjA prakAranI bImArI paNa nIkaLI che ane jANavA mATenI davAo paNa nIkaLI che. cara thAya che. ApaNuM zarIramAM vividha prakAranA suma anutsAha ka kSAbha (Depression)nA nivAraNanAM davAone jIvANuo hoya che. emAM vRddhi thatAM paNa keTalAka roge kayA paka pramANamAM upayoga thavA lAge che. ethI asaMkhya thAya che. Adhunika sAdhano vaDe zarIranI sAme tapAsa karI ' lekene rAhata thaI che, paraMtu A davAonA akAraNa ke vadhA , zakAya che. bImArInuM gya nidAna paNa thaI zake che. aneka paDatA sevanane kAraNe je bIjI keTalIka mAnasika asamatulA prakAranA prayoganI suvidhA thatAM duniyAnuM tabIbI vijJAna jhaDapathI . sarajAya che tenuM sarvekSaNa jeTaluM thavuM joIe teTaluM thatuM keTalAka rogo AgaLa vadhI rahyuM che. bhUtakALamAM jIvaleNa gaNutA nathI. tAtkAlika jhAjho na karavA mATe kaMpanIe davAo Aje have jIvaleNa rahyA nathI. duniyAmAMthI keTalAka roga utAvaLe pracAramAM mUkI de che. AvI keTalIka davAonI sarvathA nAbUda thaI gayA che. bIjI bAju agAu je viro viparIta asarane kAraNe DAhyA mANaso paNa kayAreka asabhya sAMbhaLyuM nahotuM evA keTalAka navA rAge utpanna 5Nu thayA che. ke aNachAjatuM vartana karI bese che. *
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ praha chavana :" . ' tA, 1-10 ' lAgyA che. ja anya strI-puruSa pAse asabhya vartana karAvavAne mATe yunAnI vagere prAcIna vaika paddhati upara, AdhArita nava athavA temane geralAbha levA mATe athavA jAheramAM temane . saMzAdhane paNa upayogI puravAra thayAM che. apakItita karavA mATe duSTa mANase dvArA gupta rIte dArUmAM - jema zArIrika roga mATe tema mAnasika rogone mATe 5NuM. ke khAvApIvAmAM davAonuM mizraNa karAya e bhayasthAna jevuM ghaNI navI navI davAo nIkaLI che. koI mAnasika AghAtane tevuM nathI. zarAbanI moTI pArTIomAM evA kissA banavA kAraNe acAnaka gAMDA ke cakrama thaI jatA keTalAka mANase, Adhunika davAothI pharI pAchA sAva sAjA thaI gayAM hoya * davA banAvanArI kaMpanIo vacce tIvra rasAkasIbharI .. evA keTalAya kissA jovA maLaze. janmathI maMdabuddhivALA. spardhA cAle che. pitAnI peTanTa davA jhaTajhaTa bajAramAM mUkI bALake pazu davAthI heziyAra thAya che. navI davAo keTaluM vadhumAM vadhu paisA kamAI levAnI AkAMkSA keTalIka kaMpanIo sarasa kAma kare che te AvA dAkhalAo parathI joi zakAya che. rAkhe che. ene lIdhe prayogo pUratA pramANamAM karavAmAM - zArIrika rogo mATenI davAonI paNa viparIta asara. AvatA nathI, ane davAnI lakhe gALe mAThI asara kayAreka thAya che. prasUtinI vedanA na thAya ane e mATe zI zI thAya che tenuM nirIkSaNa karavAnI bahu paravA eka jarmana kaMpanIe banAvelI davAthI TUMkA hAtha. pagavALA, hetI nathI. vaLI, davAnA thekabaMdha vecANane mATe davAnA aneka bALake pazcimanI duniyAmAM janmyAM che. have e davA vepArIo ane seTasamena dvArA e jabaro ane lalacAva- baMdha thaI che. AvI bIjI keTalIka davAonI mAThI asara nAre puruSArtha thAya che ke keTalAka DokaTare jANatAM-ajANatAM paNa thaI che. keTalIka davAo amuka roga maTADe che. paraMtu tene zikAra bane che. evA keTalAka DokaTaro dvArA evI davA- pachI bIjA kayA roga utpanna kare che tenI jhAjhI tapAsa enAM prikrizana lakhAya che. pariNAme aneka loko AvI thatI nathI. je tapAsa thAya che te bahu TuMkA gALAnI ane davAonI mAThI asaranA bhoga bane che. upara uparanI heya che. gaMbhIra phariyAda ghaNI badhI AvavA - davA banAvatI kaMpanIo vacce kevI khataranAka spardhA A maDei tyAre tevI davAo pAchI kheMcI levAya che. cAlatI hoya che tene eka kirasa thoDA samaya pahelAM amesiAmAM zarIranI ke mananI tAkAta atizaya vadhI jAya evI banyuM hatuM. davA asIra ane lokapriya nIvaDI ane enuM AzcaryakAraka davAo paNa zodhAI che. eTalA mATe te evI vecANa vadhavA maDiyuM pachIthI e davAnI ghaNI asara thAya che davAo upara ramatagamatanA kSetre pratibaMdha mukAya che. cittanI. - tevI phariyAde cAre bAjuthI AvavA lAgI tethI davA vividha apAra zakitaonI anubhUti mATe paNa keTalIka davAo kaMpanIne ane davA banAvanAra vaijJAnikone ghaNuM Azraya dhAI che ane yuvAna vaga tenAM vyasanane bhoga thaI paDe che. thayuM. badhA sToramAMthI tAbaDatoba e davA pAchI kheMcI amerikAne sauthI vadhu satAvanAra yuvAnonI samasyA che temAM levAmAM AvI. pAchI kheMcI lIdhelI e davAomAMthI vyApaka banelA davAonA vyasananI che. ' namUnArUpe keTalIkanuM pharIthI leboreTarImAM pRthakakaraNa karatAM ghaNA dezanI yunivarsiTInA kempasamAM nazAkArI davAne Azcarya sAthe jANavA maLyuM ke je eka rasAyaNa kaMpanIe gerakAyade vaparAza puSkaLa vaLe che. duniyAnA aneka tejasvI davA banAvavAmAM vAyu nathI te rasAyaNa temAM hatuM. AvuM yuvAnanI kArakidI davAnA vyasanane kAraNe barabAda thaI che.. nukasAnakAraka rasAyaNa davAmAM AvyuM kayAMthI? tapAsa karatAM keTalAke prANuM paNa gumAvyA che mAluma paDyuM ke kAIka harIpha kaMpanIe evI ja davA nukasAna . ela. esa. DI. vagere keTalIka unmAdaka davAo cittane kAraka rasAyaNa bheLavIne e ja nAmathI evA ja pekeTamAM bajAramAM vahetI karI dIdhI hatI. bIjI kaMpanIne na phAvavA devAnA dIvAravapnanI evI bhUmikAe lai jAya che ke jemAM mANasane atyaMta tejasvI raMga ane AkRtio dekhAya che. mANasane e AzayathI lAkha mANunA Arogyane nukasAna pahoMcADavAmAM duniyAmAM vilIna thaI javAnuM mana thAya che. sAthe saMbhALa rAkhanAra moTI kaMpanIo jarA paNa acakAtI nathI. bhAratamAM te je na hoya to evA mANase mRtyu pAmyAnA dAkhalA pracalita naphAkAraka nAmAMkita davAonI banAvaTI nakala karI vecavA mATe vakhatevakhata vepArIo ane AvI davA paNa banyA che. mANUsane sahaja rIte UMcAIethI paDatuM mUkavAnI hoMza thAya che, paraMtu vAstavamAM te jIvaleNa bhUske banAvanArAo pakaDAya che. hoya che. ela. esa DI. vagere prayogAtmaka davAo dvArA TI. bI; blaDa prezara, DAyAbITIsa, hadayaroga vagere moTA cittanI keTalI apAra zakti che ane tenA sevanathI sArIrika roga maTADavA mATe aneka akasIra davA chellA kevI kevI apArthiva anubhUtio thAya che tene aMdA, traNa-cAra dAyakAomAM zodhAI che. IyUlIna, TerAmAsIna, nIkaLe che. paraMtu ekaMdare te evI davAo bhayaMkara ane pinisilina, sTreTomAIsIna, koTijhana vagere davAo enA samAjahita virodhI gaI che. ' ' yogya upayogamAM levAya te mAnavajAta mATe AzIrvAdarUpa nIvaDI che. bIjA keTalAye roga mATe paNa ghaNI akasIra yuvAna mANaso AvI davAonA ane evI ja bIjI, carasa-gAMjo, kokeIna vagere utsAhaka, kAme-tejaka davAnA davAo nIkaLI che. davAonA kSetre chellAM thoDAM varSomAM addabhuta pragati thaI che, ane thatI rahI che. anubhavI DokaTare vyasananA jyAre bhAga thaI paDe che tyAre temAMthI temane e vize ghaNo prakAza pADI zake. evI ja rIte vividha prakAranI choDAvavA te ghaNuM kaparI ane atizaya kharcALa bAbata thaI. zArIrika tapAsa mATenAM sAdhano ane prayogo tathA sajajarI mATenAM sAdhana ane prayogone khUba khUba vikAsa thayo che. kapyuTaranI : zArIrika roga karatAM paNa mAnasika rogo mATenI davAnI - 'madada paNa tabIbI kSetre ghaNI kAmiyAba nIvaDI che. AyurvedI, (vadhu mATe jue pAnuM 19. . .
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-10:4 gAMdhIjIne anAsakitayoga sa cI. nA. paTela, khUba dhamamaMthanane aMte gAMdhIjIne zrImad bhagavadagItAnA hoya, tene sarva prANIo pratye karuNA hoya, paNa te koinI niSkAma karmagama pitAne vadhama maLI gayo hato. te sAthe prematatuthI na baMdhAya. gAMdhIjInA svabhAvane AvI maLe te pahelAM teo satya ane ahiMsAnA dharmasiddhAnta virakti anukULa nahatI. temanAmAM strI-svabhAvanI premazakitane svIkArI cUkyA hatA. e siddhAntonA AcaraNamAM temaNe prabaLa aMza hatA. strIne dareka vyakita mATe rasa hoya che. te niSkAma kamaganI anAsakita meLavI potAnA jIvanamAM koine koinI sAthe premasaMbaMdhathI baMdhAvA jhakhe che. gAMdhIjImAM camakArI kahI zakAya evI AdhyAtmika pragati karI ane sarva evI rIte premasaMbaMdhathI baMdhAvAnI asAdhAraNa zakita hatI. koi anusarI zake e zreyasAdhanAne eka na mAga aMgreja kavi TenisananI eka kAvyapaMkita che, It is better cIMdhI Ape. to have loved and lost/Than never to have loved pitAnA sevAdharmamAM gAMdhIjIe rAjakIya, dhArmika, at all. premasaMbadhathI duHkha thAya e bhaye premasaMbaMdha TALave - sAmAjika, Arthika-badhAM kSetra AvarI lIdhAM hatAM. emAMthI - te karatAM premasaMbaMdha svIkAra ane tenuM duHkha sahana karavuM temane, sAmAjika kSetre strIone emanAM rUDhigata baMdhanomAMthI te mANasanA hRdayane vadhu tRptikara che. gAMdhIjI e hadayadharmane mukita apAvavAmAM kaMIka saphaLatA maLI hatI. bIjAM badhA kSetromAM emane khUba nirAzA anubhavavI paDI hatI. dhArmika anusaratA. kauTumbika svajane sAthe, AzramavAsIo sAthe, jAhera pravRttionA sAthIo ane sahakAryakartAo sAthe, kSetre temaNe hiMdu samAjane aspRzyatAnA kalaMkamAMthI mukata dhama mArganA sahapravAsIo sAthe, ema asakhya strIpu ne karavA mahAprayAsa karyo, paNa temanA adilanane eTale virodha bALake sAthe temane premasaMbaMdha baMdhAyo hato, ane sAmAnya thaye ke eka prasaMge aspRzya upara atyAcAranI ghaTanAnA manuSyabhAve teo evA saMbadhanAM sukhaduHkha anubhavatA. samAcAra sAMbhaLI temane pitAnI ahiMsA sukAi jatI lAgI hatI. Arthika kSetre gAMdhIjIe dezanI asahya garIbInA paNa gAMdhIjI mumukSu hatA, sAdhaka hatA. eTale temaNe 'upAya mATe khAdIne kAryakrama Ave, paNa dezanA zikSita premasaMbaMdhanAM sukhaduHkha moharUpa banI potAnI zreya-sAdhanAmAM vage te na apanAvyuM ane mAtra rAjakIya hetu mATe ja vikSepa na kare evA anAsakita keLavI hatI. AvI anAsakita teno upayoga thayo. temane grAmodyogane prayoga paNa niSphaLa koI vyakita sAthe premasaMbaMdha na bAMdhavAnI anAsakita karatAM rahyo. gAMdhI sevA saMdhanI evI avadazA thaI ke gAMdhIjIne ghaNI vadhAre muzkela che. paNa gAMdhIjIe te AzcayaMjanaka te vikherI nAkhavAnuM ucita lAgyuM. rAjakIya kSetre paNa mAtrAmAM keLavI hatA. koI premasaMbaMdhane teo pote mAnelA gAMdhIne nirAza thavuM paDayuM, ane chevaTe svarAja AvyuM, paNa dharmanI ADe nahotA AvavA detA. keTalAka temAM gAMdhIjInA te mATe dezane bhAgalA ne komI ramakhANonI asahya kiMmata hRdayanI kaThoratA jue che. paNa te kaheratA nahotI. pitAnA cUkavavI paDI. keba vartanathI svajane ke snehIone kaleza ke duHkha thatAM gAMdhIjIe A badhI nirAzAo pUrA anAsakatabhAve eTalAM ja gAMdhIjIne pitAne thatAM, paNa teo te anAsaktache. sahana karI lIdhI. e nirAzAothI teo potAnA sevAdharmamAM bhAve sahana karI letA. pitAnA nimi-te kasturabA ane thAkayo nahi ke aTakyA nahi. temanA hRdayamAMthI vahetuM prema- putrone duHkha thayuM hatuM tenI temaNe putra pAse kSamA mAgI jharaNuM kayAreya kSINa thayuM nahi ke pitAnI nirAzAmAM nimitta hatI, ane e duHkha chevA temaNe premapUrvaka prayatna karyo, paNa bananAra keI varga ke vyakti pratye temaNe lezamAtra kaDavAza pite mAnelA dhamamAgane tyAga na karyo. anubhavI nahi. UMDAmAM UMDA AghAtane bhUlI temanI premasaMbaMdhamAM AvI anAsakita gAMdhIjIe eTalA - mAnavatA hamezAM tAjI rahI, ane jIvananA aMta sudhI pramANamAM meLavI hatI ke temane mRtyunA viyAganuM duHkha teo sevAmAge navA prayANanuM ciMtana karatA rahyA. komI paNuM subdha na karatuM. emane evuM du:kha jarUra thatuM. maganalAla ramakhANonA amAnuSI atyAcAroe paNa gAMdhIjInI gAMdhI, mahAdeva desAI ane kasturabAne mRtyuthI temane khUba sevA jhaMkhanAne moLI na paDI. kemI zAMti mATe temaNe duHkha thayuM hatuM. paNa gAMdhIjI AvA duHkhamAMthI turata dilhImAM 1948nA jAnyuArI mAsamAM chele upavAsa karyo. bahAra nIkaLI AvatA ane mRtyu pAmI paDe bhAIo te pachI racanAtmaka kAryakramonI judI judI saMsthAone ja gaThita ane draupadIne pAchaLa mUkI himAlayanuM ArohaNa cAlu karavA temaNe dazeka divasa vadhu javAnuM yojayuM hatuM, ane tyAMthI rAkhanAra yudhiSThiranI jema teo dharmapaMthe pitAnI yAtrA pAchA AvI teo pAkistAna javAne IrAde rAkhatA hatA. cAlu rAkhatA, jIvananAM chellA be traNa varSa daramiyAna mRtyunA Agale divase temaNe kogresane lokasevaka saMdhanuM rUpa temane, pahelAM emanA brahmavaMprayogane kAraNe ane pachI ApavAnA baMdhAraNane musaddo taiyAra karyo hato. rAjakIva matabhedone kAraNe, nikaTanA sAthIo ane sahakavinI pratibhA navanaDemeSazAlinI kahevAI che. gAMdhIjInI kAva katAo sAthenA premasa badhemAM sAro e kaleza thaye rojhakhanA pazu saMta sudhI navanavonmeSaNavinI rahI hatI hatA. paNa A badhuM kaleza nimamabhAve sahana karI gAMdhIjI, AnuM rahasya temanI anAsakitamAM hatuM. bhUtakALane vartamAna, ravIndranAtha ThAkuratA 'ekale jA re' kAranI niSThAne AzA ane nirAzA. janma ane parAjaya, sava pratyenI vaLagI rahyA. e hRdayabaLa e-bI anAsakitanuM phaLa hatuM. anAsakitae gAMdhIjInI jIvanazakitane aMta sudhI akSata manuSya paTayA vinA daivI saMpatti keLavavAnI e lettara rAkhI ane temanA aMtaramAM sevAdharmanI navI navI preraNA 'vahetI rAkhI. sAdhanA hatI. gAMdhIjInI anAsakitanuM eka bIjuM 25 vyakitao tA. 13-7-1984, zukravAre amadAvAda AkAzavANInA sAthenA saMbaMdhamAM pragaTa thatuM. paraMparAgata saMnyAsane Adarza gAMdhIvaMdanA" kAryakramamAM prasArita karela vArtAlApa. amadAvAda cAnavasaMbaMdhothI virakitane rahyo che. saMnyAsI samadazI AkAzavANInA saujanyathI.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ ex prabuddha jIvana aNuyuddhane Are ubhelu vizva cetana AcAya ogaSTa 6 ane 9, 1945nA visAe jApAnanAM hirozimA ane nAgAsAkI nagarI para amerikAe aNubheccha pheMkayA hatA. A vAtane Aje 39 varSanAM vahANuM vAdya garyA che, chatAM ya tenI yAda eTalI ja tAjI che. ApaNe jANIe chIe ke A 6ThThI ane 9mI ogasTe paNa vizvabharamAM aNuyuddhatA virAdha karanArA zAMticAhakoe zAMti ane aNuzastrAnI rokathAma mATe prAthanA karI hatI, te AvI karuNatA karI na sarjAya tevI paristhiti sarjavAnuM yAda devaDAvyu. A prasaMge aNuyuddhanI bhayAnakatA viSe, tenAM visaMvAda viSe, mahAsattAekanI aharIphAI viSe, ane temAMthI bacavAnA upAya viSe thADe vicAra karavAnu... aprastuta nahI gaNAya. aNuzastrAnI bhayAnakatAne khyAla hovA chatAMya amerikA ane raziyA banne mahAsattAe vaccenI harIphAi tIvra hade paheMcI che. raziyAe pUva yurepanA tenA sAthI zAmAM vyApaka sakhyAmAM esa. esa. 20 madhyama prakAranA aNu prakSepAtrA pazcima yuropa ane amerikAne tAMkIne gALyAM che. tenI sAme amerikAe pazcima yurepanAM tenA sAthI TrAmAM pazi"gara ane krujha prakAranAM aneka aNuprakSepAtra raziyA tarapha tAMkIne goThavyAM che. raziyA pU` eziyAmAM paNa aNuprakSepAtra gaDhavI rahyu che. ane te bhayane khALavA amerikA paNa tenA naukAkAphalAne TAmaheka prakAranAM aNu prakSepAtrAthI sajja karI rahyu` che. A harIphAne avakAzamAM laI javAnI dIzAmAM paNa pagaraNa maMDAkha cUkayAM che. ema manAya che ke 50,000thI paNa vizeSa aNuzastro A pRthvInA paTa para khaDakAi cUkyAM che, ane te A pRthvIne pacAsa vAra nAza karAM mATe pUratAM che. atyAranAM 10-megAAna aNubhekhanI vinAzaka kSamatA hirozimA ane nAgAsAkI para pheMkAyelA khakhinI kSamatAthI 80 ghaNI che, ane maryAdita aNuyuddha paNa samagra mAnava sa MskRtinA vinAza karavA zaktimAna che. vaijJAnikA to kalpanA kare che ke jo ayuddha thaze te khebinA viTanathI utpanna thatAM vAdaLA pRthvIne gherI vaLaze, mane sUryaprakAzanAM abhAvathI je zIta lahera khAi jaze tethI tamAma prANI-chatrasRSTinA aMta Avaze. jo kAI gAMDA ke vikRta mANasa mahAsattAnI Toca para Ave ke kAi aNuakasmAta sajAya teA zI dazA thAya tenI A parathI kalpanA thaI zake tema che. 38 varSa pachI paNa DemeAlIsanI aNu-talavAra pRthvI para tALAi rahI che ane mAnavajAta bhaya ane asahAyatAnA vAtAvaraNamAM jIvI rahI che. pazcima yuropa, amerikA ane jApAnamAM teA rItasara RNuprasAra virudgha zAMti azcilane cAlI rahyAM che, ane jema jema aharIkAi tIvra anatI jAya che tema A dilaneAnI tIvratA ane vyApa paNa vadhatAM jAya che. atyAre jApAna ane pazcima yuropamAM aNuyuddha vidhI sArI evI havA jAmI che, kAraNa ApAne aNuprApa anubhavyeA che, pazcima yuropa have pachI tenI yuddhabhUmi tA. 1-1-2 navAnI kSamatA saMbhavitatA dharAve che. lakhatta aNuyuddha kAI khaMDa pUratuM maryAdita rahevAnuM nathI, ane jo kAca aNujaMga thayA te samagra mAnavajAta tenA khapparamAM homAi javAnI che ane tethI ja yuddhaviAdhI zAMti azcilana asarakAraka ane savavyApI ane te khUba jarUranuM che. keTalAnu maMtavya che ke pazcima yurepa ke amerikAmAM tA Aje nahI tA kAle A zati adyakSane sarakAranI nItimAM asara pADI zakaze. paNa raziyA jevA badha-samAjanAM dezonuM zu'da tyAM.je rAjakIya prathA pravate che tenA sadabha"mAM tyAMnI prajA jAhera rIte dAlana kare te zakya nathI. alabatta raziyA ane tenA sAthI dezeAnI sAmAnya prajAmAM aNuprasAra khAkha chUpA virAdha tA hovAnA ja, bhale pachI tenA UbhA aDhAra na dekhAya. amerikA ane raziyA vacce je aNu-harIphAi cAle che,, tenI pAchaLa bhayanI samatulA'nA siddhAMta kAma karI rahyo che. regana te mAne che ke azatranI rIkAIne lakhate ja vizva gheADuM vadhu salAmata banyuM che. vaLI, khamerikAnI aNuprasAra nIti mULa khe dhAraNA para AdhArIta che. eka te e ke para'parAgata zatrAnI hADamAM raziyA khUba qhAgaLa nIkaLI gayuM che. ane tethI temAM tene nahI" paheoMcI vaLAya, smRne khIjuM e ke raziyA sAthe sattAnI samatulA jALavavA aNuzAstra vinA AA nathI. raziyA paNa haDapa thai javAnA ke pAchaLa paDI javAnA kAlpanika bhayamAM harIphAi vadhu tIvra manAvI kAma di hyu` che, ane ane maLI zake tevuM jaNAtu nathI. thoDA vakhata pahelAM bhArata, svIDana, grIsa, tAMjhAniyA, meksikA ane ArjenTinAe aNuzastranA prasArane thIjavI (Freeze) devAnI sAmUhika apIla karI hatI, pa ane mahAsattAoe cogya pratisAda Apyo na hato. mAthA saMjogAmAM aNuzastromAM ghaTADA karavAnI ke sa'pUrNa ni: zIkaraNanI vAta ja karyAM rahI? alabatta zAMti-alinAnA praNetAonu a Mtima lakSya teA aNuzastronuM sa'pUNa' ni : zRthvIkaraNa ja che, bhale dhIme dhIme paNa A dizAmAM pragati thAya. tA ja mANusajAta mATe kAika bhaviSyanI saMbhavitatA rahe che. aNuyuddhanA sauthI mATI visaMvAda ke karuNatA e che che. temAM pratipakSAe sAmasAmA rItasara laDavAnuM nathI, ke nathI koi eka pakSo temAM vijaya thavAne aNuyuddha eTale vijaya vinAnuM AtmadhAtI yuddha. temAM savanA parAjaya rahelA che. je yuddhamAM mANasanu ja astitva na rahevAnuM hoya tevu yuddha laDavAno zo lAbha ?-ATalI sAmAnya samaja ane tarkane ApaNe jo phelAvI zakIe, ane sattAnA ahaMkAranI DeTa ramatA sattAdhArIone sahiSNutA, sahaastitva ane ahiMsAnA mAnavIya guNA tarapha vALI zakIe, to kadAca mAnavajAtane sapUNuM' vinAzamAMthI bacAvI zakAze.' EB -
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 105 tA. 1-10-84 prabuddha jIvana A yuga praznono ukela : dharma ane vijJAnano samanvaya 0 3. yazavaMta trivedI terA paMtha' ane 'aNuvrata samiti" nA sthApaka jaina- ghaNuM badhuM ApI zake tema che. dharma ane vijJAna keI ja darzananA jJAtA AcArya zrI tulasIjI, parama vidvAna dhamapuruSa dekANe virodhamAM nathI. vijJAna bahAranAM satyanI khoja kare yuvAcArya mahAprAjI ane prekSA-jAgaraNu zibiramAM padhArelA che, dharma aMdaranAM satyanI khoja kare che. mANasa bahAra daseka hajAra bhAI-bahenanI samakSa tA. 10-4-83 ravivAranI ane aMdara ema banne sthaLe jIve che, eTale jIvanamAM - savAre je pravacana ApyuM te ahIM sArarUpe lakhuM chuM. bannene samanvaya thavo anivArya che. jema nakakara-concrete AjanA yugapraznonI vacce UbhA rahIne ApaNe dharma khapanuM che tema amarta-abstract ke rahasyamaya-mystic' paNa jijJAsAne mArga bejavAno che. ApaNI sAme Aje aneka jarUrI che. parabrahmane pAmavA mATe kevaLajJAna pAmavA mATeprazno che. A badhA praznone ApaNe dhArI dhArIne jovAnA dhamajijJAsA mATe mANase jema dharma ane vijJAnane samanvaya che; emanAthI kayAMya palAyana thavAnuM nathI. Aje kuratA, kare joIe tema teNe nakAra ane hakAramAMthI saMvAdanI avajJA. avizvAsa, dhRNA, yuddhonI vibhISikAne bhaya, tRSNA, bhASA paNa zIkhavI joIe. eka tabakake e Ave che Atmarati, bAMgaDa, anAmIkaraNa, vyAkuLatA ane ahaMkAranI jayAre nakAre, virodha, azraddhA, AzaMkA jarUrI hoya che. vacce vIsamI sadInA uttarArdhamAM ApaNe jIvI rahyA chIe. ajana jevI AzaMkA paramAtmA sudhI laI jAya che. viSAda mANasa, cahere bhUMsAyelo hoya te, ToLAmAM zUnya je AnaMda tarapha laI jAya che. nakAromAMthI hakAra tarapha javuM, thatuM jAya che. tanAva ane taMgadilImAM jIve che. AzaMkA saMvAditA tarapha javuM khUba agatyanuM che. ane vahema vacce e jIve che. mANasa jANe ke pitAnI parabrahma ane prakRtimAM satata gatizIlatA ane vikAsa che. gerahAjarImAM ekasa emphaspA-mAM jIve che ! sUryamukhInuM phUla jevI rIte sUrya bhaNI DhaLatuM rahe che ema nirAza kare evuM ahIM ghaNuM badhuM che. A dezamAM paNa mANasa satata vikAsazIla thatA thate parabrahma bhaNI DhaLane menevarIMga-dAvapeca ane menipyulezata-- ghAlamela che; caritradeSa rahe che. tenA hAthane paMje parNanI jema vikase che, tenI kADhIne bIjAnI hatyA mATe tatparatA che. Sa ane vizvAsamAM haDapacI bhUziranI jema vikase che, tenI akhenAM pANI ekabIjAnA zatrunI jema vatI rahyA chIe eTale pariNAme sarovaranI jema helA mAre che. dhIre dhIre manuSya pUruM vyakitanuM ane rASTranuM cAritraghaDatara karavAmAM bahu moTI manuSyamAM vikasato jAya che. tenI samagra yAtrA tIthavatI muzkelI anubhavIe chIe. vyakitagata, rASTrIya ke vizvanA thavA sajAyelI che. prakRtinA gUDha saMketane, vijJAnanAM satyAne prazno pAra vagaranA che vaLI nyUTrona benI dhamakI sudhInI ane dharmajijJAsAne teNe dhRtipUrvaka samajavAnA che. yuddhonI vibhISikAnI ethe ApaNe UbhA chIe. AmAM je dhIre dhIre tene saMketa maLatA raheze. te dharmanI ane samatulA raheze nahIM te have mAnavajAti ugaze nahIM. AvI parabrahmanI bhASAne samajate raheze ane siddha lekanI amRtasthiti vacce dhamapue, vaijJAnikoe, vicAravaMta zANA maya bhASA tene jarUra Avaze. A bhASAne maramI gIe nAgarikoe bhegA maLIne jIvananA mArga viSe vicAravuM ati jatiSmatI vizekA vANI kahe che. ' jarUrI che. upaniSadamAM kahyuM che mAmAnuM ne avasAta ! zrImada e sadabhAgyanI vAta che ke Aje amadAvAdamAM AcAryazrI rAjacaMdra paNa kahetA ke AtmAne kaleza karAvaze nahIM. tulasIjI, yuvAcArya mahAprajJajI tathA terA paMthanA munivare savANI, savicAra ane sadguru dvArA kaSAyane maMda padhAryA che. amadAvAdamAM mAtra eka lokamAtA sAbaramatI pADatA rahe. eTale ke Atma niyaMtraNa, upavAsa, tapa, nahIM paNa premadhamanI gaMgA ane padmA paNa Aje AvI dhyAna ane prekSA A badhuM jAgaraNapUrvaka thavuM joIe. maLI che. amadAvAdane AMgaNe Aje triveNItI racAyuM che. raLa ane sUkSma jagatanI bhUmikA samajatAM samajata agAu sAbaramatInA taTa upara gAMdhIjIe ApaNane dharmadIkSA Apaze vyakitatvanuM rUpAMtara karavAnuM che. bhAva, vicAra ApI hatI. Aje AcAryazrInI saMnidhimAM ApaNe karI ane vyavahAramAM ApaNe dharmakAnti karavAnI che. bhAvakendranA dharmadIkSAthI dIkSita thaIzuM e ApaNuM khUba meTuM sadbhAgya che. jAgaraNa vize ApaNe satata jAgRta rahevAnuM che. vadhu mAtranA prekSA sthAnanI zibiramAM A5 khUla jhINavaTathI zarIra, svabhAvamAM dharma rahe che. ApaNe bhagavAna buddha ke mahAvIranI Idriye, mana, adhyavasAya, sukSma zarIra ane AtmA viSe jema, zilpI roda ke kavi rikenI jema vastuone dhArI jANaze. vicAra ane bhAvataMtra viSe jhINavaTathI joze. kRSNa, dhArIne jovAnI che. vastumAtrane samyakatAmAM jovAnI che.' nIla ane kApeta jevI azuddha vezyAo ane padma, , vamAtranA samagra darzana vagara pUrNajJAna, kevaLajJAna tejasa ane zukala jevI zuddha bhAvanI mImAMsAmAM azakya che. ApaNe tanAva-Tensionne lIdhe yathArthanuM Apa joI zakaze ke jainadarzane A badhA viSe khUba puruM darzana karI zakatA nathI, A zibiramAM Apa dhIrajapUrva jhINavaTathI vizleSaNa karyuM che. zarIranI saMracanA tathA raMga, e zIkhavAnA che ke tanAvanA Adi biMdu bhAva para jAgRta bhAva, vANI, vani vagerenA dhaTakazi viSe jhINavaTathI thavAthI taMgadilI cAlI jaze. Apa e anubhavI zakaze ke samajavA jevuM che zarIraprekSA ane zvAsa prekSA dvArA karmo tenAthI vastunuM ane yathArthanuM Apane samyapha darzana thaze punabaMdhana thAya te ApaNe jovA jevuM che. paridhimAM rahelA ane ema thaze tyAre rUpAMtara ane uvIkaraNane lIdhe Apane kaSAyataMtrathI AgaLa kendramAM rahelA AtmAne ApaNe anargaLa AnaMdanI prApti thaze. ApaNI satata yAtrA eALakhavAno ane pAmavAne che. mAtmAne pAmavA mATe dhamalethA bhaNI vahe, ApaNI cetanA brahmajajJAsA pUrepUrA jAgI javuM anivArya che. bhaNI vahe. ApaNane sahune premAmRtathI chalakAtuM jIvana ane dharma ane vijJAna banne ApaNA jIvanamAM samAMtare pUrNa AnaMda maLe evI abhIpsA che.
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-10-94 gAMdhIjI viSe tatkAlIna saMto 0 De. kAntilAla zAha : (1) zrI araviMda (1872-1950), ', ' zrI araviMda ane gAMdhIjI lAbhaga sarakhI kiraze nIkaLatAM hatAM ane rAmadAsane anivAya paNe kheMcI 'umaranA hatA. gAMdhIjI traNe varSa moTA hatA, ne be varSa rahyAM hatAM. rAmadAsane lAgyuM ke eka pracaMDa lehacuMbaka ekAda : pahelAM gayA. e AphrikAthI AvyA tyAre, zrI araviMda nAnI seyane kheMcatuM hoya, evA prabaLa vegathI pite kheMcAI . * : paMDicerImAM sthira thayA hatA. baMnene prazna meLApa thayo na * rahyA che. rAmadAsathI beThA na rahevAyuM. e UbhA thaI gayA, hate. ApaNane AjhAdI maLI te prasaMge zrI araviMde je paNa TaTTAra UbhA rahevAyuM nahi. koI agamya rIte gAMdhIjI - saMdeza Apyo hato, temAM A ghaTanAne pitAnI varSagAMTha tarapha kheMcAI rahyA hatA. emanuM zarIra keDamAMthI thoDuM vaLyuM; : ' sAthe sAMkaLI hatI-jo ke asahakAramAM ke satyAgrahamAM ke mAthuM mahAtmAjI tarapha namyuM. paDI na javAya eTalA sAru L : hiMda-cheDe caLavaLamAM emaNe kazo ja bhAga bhajavyuM na e khurazI pAse jaI UbhA rahyA, ne tyAM ja samAdhistha thaI ' : -hato-ane saMdezAmAM gAMdhIjInA nAmano ullekha paNa nahate gayA. (eTa dha phITa eva geDa pAnuM 23) : - karyo. A kAraNe mArA manamAM zrI araviMda mATe bahu sakhata - pUrvagraha baMdhAI gayuM che, eTale A viSaye koI araviMda - 4 jJAnagI caMdubhAI (1884-1953). ziSya lakhe evuM huM IcchuM chuM. [ zrI caMdubhAI eka gRhastha saMta hatA. teo rAMderanA . (2) zrI ramaNa maharSi (1878-1950) vatanI hatA; kaI kaIvAra amadAvAda AvIne paNa rahetA. rAMderanA jAhera jIvanamAM emane moTo phALo hate. te khAdI 1938 mAM mArAM mitra sAthe huM ramaNAzrama gaye hate. paheratA ane reMTiye paNa kAMtatA. sva. paMDita lAlananA mitra - te ja divasomAM zrI jamanAlAla bajAja ane rAjendrabAbu tyAM hatA. jene vadhAre jANavAnI icchA hoya temaNe 'sastuM sAhitya hatA. A bemAMthI eka jaNe (ghaNuM karIne bajAje) maharSine taraphathI bahAra paDelAM "tAnagI caMdubhAI' ane "jJAnayogI * pUchayuM, "ame gAMdhIjI pAse jaIe chIe, Apa kaMI saMdeza caMdubhAI sAthe adhyAtma vArtAlApa' e be pusta ke jovAM.] - saMdezo Apaze ? (1) "vahAranAM savakAma karavA chatAM bIjI ja paLe je '. zrI maharSie javAba Ape : "jyAM hadaya hadayanI sthiratA, zAMti ane samatA anubhavI zake che, hRdayamAM kazI ye sAthe vAta kare che, tyAM ze saMdeze ApavAne heya? ragaDajhagaDa nathI anubhavate te ja sAcA siddha che. AvA sAcA (3) zrI rAmadAsa svAmI : (1884-1963) siddha te eka gAMdhIjI che.' 'adhyAtma vArtAlApa pAnuM 24) [ sAdhAraNa rIte je loke dakSiNamAM yAtrAe jAya che, (2) 1921 mAM pUjya gAMdhIjI radira padhAryA hatA. te teo zrI araviMdAzrama, zrI ramaNazrama ane zrI rAmadAsa svAmInA samaye yogya vyavasthA nahi thaI zakelI. pUjaya gAMdhIjIne khUba AnaMdAzramanI mulAkAta le che. rAmadAsajI gRhasthAzramI hatA; herAna thavuM paDeluM. navamIvana mAM paNa lakheluM ke "rAMdera jevo eka putrInA pitA hatA. 1922mAM emane bhagavAnane meLavavAnI ! kaDa anubhava te mane mArA hiMdanA pravAsa daramiyAna bIje ' tIka utkaMThA jAgatAM, e ghara choDI nIkaLI gayA. pitAnI . ThekANe nathI tha." zrI caMdubhAI te vakhate rAMderamAM na hatA. meLe ja bhagavAM paheryA ane mULa nAma viThThalarAvane badale emaNe A vAta jANI tyAre khUba duHkha lAgeluM. e pachI rAmavAra nAma dhAraNa karyuM. e pitAne pAmavA kahetA ane rAMdera paNa AgaLa vadhyuM zrI caMdubhAI kahetA ke "eka vAra bIjAone rAma kahetA. gherathI nIkaLyA bAda, kazuM paNa pAse gAMdhIjI pharI rAMderamAM Avaze ane ApaNe ghera A ja gAdI rAkhyA vinA AkhA hiMdustAnamAM pharyA. pravAsamAMthI AvyA para besaze. ame e vAtane hasI kADhatA; paNa e kharA . . bAda meMgalora zaheranI bahAra eka TekarI para rahetA hatA te paDayA. 1930nA eprila mahinAmAM pUjya gAMdhIjI rAdara : daramiyAna lakhelAM keTalAMka kAvya; pitAne thayelA anubhave padhAryA ane cadubhAIne tyAM ja emaNe kahelI gAdI upara ane dazane "eTa dha phITa eva geDa' nAmanA pustakamAM ApyA kalAkeka beThA. (ejana, pAnuM 79) , ' che. emAMnuM eka dazana (aMgrejImAM "vijhana' zabda vaparAya che) (3) emanAthI mahAna pukha te bIjo koI meM joye chenIce ApyuM che.] nathI." (ejana, pAnuM 80) eka bIjuM darzana. eka oraDAmAM jhAMkhuM prakAza () "gAMdhIjInuM jIvana UMDA UtarIne avale ke te - : patharAyeluM hatuM. hAthAvALI eka khurazImAM jagaprasiddha tamane adhyAtmaniSThA zuM karI zake che te samajAI jaze. mahAtmAjI-mahAtmA gAMdhI - beThA hatA. emaNe TUMkI paDI nathI e prakhara vakatA, nathI bhAre buddhizALA. dekhAva, rUpa : paherI hatI. raMge zyAma dekhAtA hatA; dubaLA, ne raMga paNa AkarSaka nathI; vidvattAmAM paNa emanAthI caDhI jAya kaMIka vaLI gayelA lAgatA hatA. paraMtu emanA mukha para evA vidvAna haze; zarIrasaMpattimAM te taddana nibaLa che, paramAtmAnuM te ja jhaLahaLatuM hatuM. akhi prakAzathI chatAM e mahAbaLavAna che. emane eka zabda AkhA jagatane ; ; jhagamagatI hatI, ane dhyAnamagna hoya tevI dekhAtI vicAra karatuM karI mUke che; emanI e mahattA adhyAma hatI. emanI sAme, be eka vArane cheke, rAmadAsa jamIna para niSThAthI thaI che." (ejana, pAnuM 154), ' ' beThelA hatA; ane Azcarya to juo ! emanI mUrtimAMthI (5) e pote bhale kahe ke hajI paramAtmAnI mane jhAMkhI ja ApaNI narI AMkhe dekhAya evAM AkarSaNanAM prakAzamaya thaI che. paNa paramAtmAnuM sAnidhya pAmele manuSya emanAthI (5):'
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-10-84 ucca koTinA nahiM hoi zake. mahAna puruSa peAtAne alpa ja samaje che. emane teA khIjA ja oLakhI zake che. ahiMsAne e karyA sudhI lai gayA! ATalA moTA pAyA uparlR sakriya ahiMsAnI saphaLatAnA prayoga karI khatAvyA hoya evA koi pAkyA nathI.' (eMjana pAnuM 280). (6) gAMdhIjI kharekhara yugapuruSa che, yugapravarte che, ane yugasraSTA paNa che. emane sAcA svarUpamAM samajanArA NA ochA che.........emanI AMkha ane emanI vANI 43203 gAMkamAM pragaTa thayelI rakramA 1000 gaM. sva. jayAkhena modI 25 zrI navInabhA cunIlAla gAlA 44,854 paryuSaNa parva daramiyAna saghane sadhane bheTa premaLa jayAti 78033 tA. 1- 9-84nA aMkamAM pragaTa thayela yAdI mujaba 5000 me. sI. je. zAha enDa ku. 2501 zrI Ara. ke. TreDIMga kuM. 2500 zrI sa MdhavI cerITebala TrasTa 2000 gaM. sva. jayAkhena medI 1001 pramIlAkhena raMmezabhAi klAla 1001 3 cImanalAla kezavajI 1001 ' pravINucaMdra ramaNulAla zAhe 1001 3, amISA vIrendrakumAra dAzInI aThThAi nimitte huM : zrI. rasikalAla nyAla'da dAzI ratanamena jeThAlAla mAlade ramezabhAi vimaLabhAI zeThe jazavaMtIkheta khuzAlacaMda TImmoDiyA 501, ke. eDavIna enjiniyarIga kuAM. hU. lAbhubhAi mahetA 501 1 nama dAkhena DhAkAradAsa zAha 501 me. mAdI phAunDezana 501,, vAMkAnera mAtAjI taraphathI 501, eka zubhecchaka 101 eka bahena 500 33 eka sadagRhastha 500, suzIlAkhena ke. mahetA eka mahena 300 251 vimaLaca cImanalAla parIkha 501 3 501 zna 501 3 ,, prabuddha jIvana wr 250 >> eka zubhecchaka 251 ,, kAMtAmena pI. vI. zAha 251,, abhaya paramAra kASa 251 zrImatI sulIkhena hIrANI 251 zrImatI bhAnubena ema. zeTha bhagavAnadAsa meArArajI krAMtilAla sI. mAdI 251 200 1, 201 3, eka bahena (kAlAkhA) 151 savitAena kAThArI 23 50 107 e khe ja emane mahAna puruSa tarIke jAhera karavAne pUratA che. Aje nahi to pAMca cIza varSe paNa emaNe sUcavelA mA sivAya jagatamAM zAMti sthApavAnA bIjo mAga ja nathI." (ejana, pAnuM 281). 125,, savitAmena kAMtilAla zAhe 101,, ramAkhena hIrAlAla jhaverI tArAmena je. kAThArI 101 sp 101 ,, aruNAkheta mULacaMda 11,, zAmajI canAbhAI 105, aruNubhAi mahetA. 101 zrI suzIlAkhena caMdrakAMta pa, pUjya ravizaMkara mahArAja (1884-1984) gAMdhIjI evI rIte samadazI' bhAvathI jIvyA ke jyAM sudhI rAma ane kRSNa jIvaze tyAM sudhI e paNa jIvaze.' ('gItA mAdhavANI pAnuM 340). maLela Arthika sahayAga 33 100 100 33 101, bhANujI ThAkarazI deDhIAra 101, mukAmena ela. sadhavI 101, menA amInabhAI damaNiyA 101,, lalitAkhena nagInadAsa 101,, ajJAta 100, nirata meAdI 100 manAlI mAdI 101,, asarI ema. pArekha 101, cintana vijaya lAkSa 50 eka bahena 51 - indulAla hImatalAla 51, bhAratI bhUpendra zAha 51 suleAcanAkhena ema. zAha 33 50 ,, eka sadgRhastha pa mAtIkhena kAThArI 27 kusumakhena sUrya krati eka aheta rU. 1,04,471 mahetA " ,, nIraja nAgarAja pa,, muralI qhandu aDavANI 25 mItAena gAMdhI 25,, dIpacaMda zarIca'da 20 nima'LA koTakriyA dattaka mALaka mATe 5,000 zrI hemaMtakumAra maNIlAla kagatarA 10.00 ga. sva. dayAkheta meAdI 501 mahendrabhAi hIrAlAla zA 501 2. e prabuddha jIvana 501 zrI devakuvaramena jesa gA 501 6, sarAjakhena nagInabhAI zAha 125, savitAkhena kAMtilAla roDa 125 zrI prabhudAsa lIlAdhara 101 # 1689 51,, 51, 51 zrImatI nalina,kheta kAmadAra ajJAta' nIlamakhena ena. kAmAra meAtIkhena kAThArI 39 51 mukatAkhena ela. saMdhavI 50 eka zubhecchaka 25 zrI harasukhabhAi te 25,, rasilAkhena dilIpabhAi kAkAvaLIyA 21, rasikalAla vanecaMda mahetA 11,, dIneza kAThArI zrI. ma. mA. zAha sA. vA. pustakAlaya 125 zrI prabhudAsa lIlAdhara 101, ajJAta 51, mAtIkhena koThArI 11,, Yeo pA, mukatAkhena ela. saMdhavI 51,, nAlanAkhena kAmadAra 50,, eka subhecchaka 25',, harasukha phattehuda zAha 25,, rasilAkhena dilI pazAjI kAkA baLiyara dineza kAThArI peTrana sabhya zrI kAMtilAla lakSmIcaMda zeTha
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ * prabuddha jIvana * tA. 1-10-84 mazIna-Teliphena butha mATe 3500 sva. jagajIvanadAsa kApacaMda '108 dharamapura AdivAsI vistAra kendra (257946 tA. 1-9-84 nA aMkamAM pragaTa thayelI yAdI mujaba 1501 zrI. caMdrakAMta TI. dezI ' ' * 1500 , eka saddagRhastha * . . 1500 sva. pannAlAla camanalAla . koThArI 1111 me. cImanalAla maganalAla hA. smitA TreDIMga keperezana 3500 eka sadgahastha 1000 zrI savitAbena koThArI 1001 cImanalAla kezavajI : "1000 , caMdulAla lallubhASThA phAunDezana TrasTa 1001 , pramIlAbena ramezabhAI dalAla 1001 sva. ramaNIkalAla bhogIlAla jhaverI haH bI. kusumabena 1000 gaM. sva. jayAbena modI 500 zrI nAthubhAI vAghANI 1500 ,, gulAbabena bAlAcaMda mahetA 501 , ke. yu. mahetA 501 , eka bahena 501 hasamukhalAla harakhacaMda ' dahIMvAlA 500 , suzIlAbena ke. mahetA 501 , eka sadagRhastha :: 500 , savitAbena kAMtilAla zAha - 500 , kAMtilAla bhAIcaMdabhAI zrI jayasukhalAla caMpakalAla vorA , nautamalAla dharamazI zeTha, kalyANajI ke. deDhIA , rAjIva nagInadAsa zeTha vinodarAya a. dezI e vinodarAya ema. vaDAliyA , bacubhAI jamanAdAsa a hiMmatalAla ujamazI zAha >> rAjendra ema. jhaverI , chelazaMkara amRtalAla pUMjANI , pramAda amRtalAla pUMjANI , sulIbahena hIrANI pramodacaMdra popaTalAla zAha, | zrama maMdirane bheTa 6483 agAu pragaTa thayelI rakama 1500 zrI pareza vimaLAbhAI zAha 1000 , rasilAbena mahendrabhAI jhaverI 501 , lakSmIbena hIrajI zAha 501 , mAMgIbena jeThAbhAI zeTha 661 , ekayuprekaranI bahene taraphathI ' 501 , devakuMvarabena jesaMgabhAI 251 , rUpAlI, amIcaMda zAha 251 , hemala jayaMtilAla 251 , kauzika jayaMtilAla 251 , dipeza jayaMtilAla 251 , kuMdanabena Ara. gAMdhI 200 , kAMtilAla cI. modI 100 , kulIna medI. TI. bI. pezanTa yojanA 5000 zrI prANalAla mohanalAla ' vaDAlIyAnA smaraNArthe - ha. nirmalAbena vADalIyA 2500 zrI cImanalAla jesIMgalAla dalAla enDa phemIlI . 7500 zrI dIpacaMda tri. zAha TrasTa 1000 Do. ramaNalAla sI. zAha 1000 che. tArAbena ra. zAha 1000 zrImatI dhIrajabena dI. zAha 1000 zrI abhitAbha 2. zAha 1000 zrImatI zailajA cetanabhAI zAhe 125 zrI prabhudAsa lIlAdhara . 51 zrImatI nalinIbena kAmadAra ' 50 eka zubhecchaka . para36 : - . m 9. a f 0 f o 0 : f 0 f 0 '251 , niraMjana ravilAla DhIlA 201 , mohanalAla nagInadAsa jarIvAlA : 201 , narmadAbena ThAkaralAla zAha 21 , kAMtilAla iTAlAla zAha che, maNIlAla esa. paTela - 101suzIlAbena caMdrakAMta mahetA , sucanAbena ema. zAha , tibena pI. senI eka sagRhastha eka saMgrahastha che muktAbena ela. saMghavI I ! 101 , lalitAbena nagInadAsa 101 zrI pratAparAya bI. zAha 101 - ajJAta 8. 100 , magaLAbena jhATakiyA , ema. DI. parekha , dIpacaMda kezarIlaMda zAha 50 ,, eka sagrahasya motIbena koThArI 51 nIleza pI. senI A che , nIrena nAgarAja : 11 , padmAbena ziriSa mahetA - 2,76,533 qym ra. 1272 - saMghane judI judI pravRtti mATe maLela bheTanI tArIja dharamapura AdivAsI vistAra kendra rU. 2,76,533 premaLa jyoti rU.1,04,471 saMghane bheTa rUA. 44,854 mazIna, sTela, Teliphena butha mATe rUA. 000 TI. bI, pezanTa yojanA mATe rU. 7,500 dIpacaMda tri. zAha TrasTane bheTa rUA. parara6 vyAkhyAnamALAne bheTa rU. 2166 prabuddha jIvanane bheTa rUA. 1989 datta bALaka rU. 6501 zrI ma. e. zAha sAvajanika vAcanAlaya ane pustakAlaya rUA 490 jhoLImAM rU. 25,000 kula rU. 4,81,430 9
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA 1-10-84 ( pAnA 102 thI cAlu ) viparIta asara vadhu bhayaMkara hoya che, kAraNa ke ethI mANusanuM vyaktitva ja taddana alAi jAya che. cittazakti upara ke jJAnataMtuo upara thatI mAThI asarane pariNAme e davA lenAra vyakita vicitra rIte vartavA lAge che. enI mAnasika samatulA khAravAya che. ethI samAjamAM enI pratiThThAne hAni paheAMce che. evI davAnI asara heThaLa gunAhita apakRtya karanAra mAjIsanI sAme adAlatamAM kAma calAvavAmAM Ave tA te aMge paNa bhaviSyamAM keTalAka prazno UbhA thaze. DaoNkaTaranI salAha anusAra davA lIdhI hoya ane te pachI gunAhita kAya thayuM hoya, DaoNkTarane pUchA vagara potAnI meLe vadhu ke ochA pramANamAM vA lIdhI hAya ane tenI asara heThaLa gunA thayA hoya, kharekhara gunegAra hoya ane pAte davAnI asara heThaLa guno karyAM che. tevA khATA kheMcAva Ture, (enA leAhI ane pezAkhanA ripoTa . paNa geramArge dAravanArA hoya) tA AvA adhA kissAomAM eka sarakhA nyAya tALavAnuM adharu thai paDaze. A tA jAheramAM teMdhAya evA kissAonI vAta thai paraMtu aMgata jIvanamAM, ghara ane kuTu emAM, pADAzI sAthe, ' mahemAnAnI sAthe, tAkara - nAkarANI sAme khAnagImAM az chAjatuM vatana karI Anu.. ahAnuM kADhanAra mANasanI vAta te jAheramAM kadAca na paNa Ave. A ane AvI khIjI ghaNI samasyAo A navI davAe ubhI karatI jaze. zarAbanA atisevanathI mAsa asaddha, beThUThThu` ke asabhya vartana kare che, paratu te pahelAM te caheza cADI khAya che. davAonA sevanamAM tevuM manaze ? bhaviSyanI davAo mANasa pAse khilADI, phUtaruM, vAMdarA ke vAdha-siMdra jevAM vANI, vatana ke napizAca jevuM vatana nahi karAve ema kema kahI zakAya ? dvA banAvanArI kaMpanIe mAtra kamANI karavA tarapha ja sakSya rAkhatAM lekAnA zArIrika ane mAnasika ArAgya pratyenI potAnI naitika, sAmAjika javAbadarI paNa lakSyamAM rAkhe evI AzA vadhu paDatI na gaNAya. sAbhAra svIkAra ekayuprezara dvArA adhatva nivArNa le. devendrabhAi ke. vena jImata 0-50 prazuddha jIvana prakAzaka: zizuvihAra, kRSNanagara, bhAvanagara-364 00 cAgadaSTi samuccaya bhA. 1 vyAkhyAna pa. pU. A. zrI vijayabhuvana bhAnusUrIzvarajI mahArAja kImata 25 00 prakAzaka : zciMdana TrasTa C/o kumArapaLa vI. zAhe 68, gulAla vADI muMbaI 400004. (1) zrI viza'kara mahArAja (2) zrI indulAla yAjJika (3) zrI DhebarabhAI (4) zrI akhalabhAI mahetA darekanA le : ratilAla adhvaryu darekanI kImata 2-00 prakAzaka: ratilAla avayu 3, datta sAsAyaTI, bhadra khase, amadAvAda-38000, 9 109 (pAnA 10 cAlu) bihAramAM jehAda jagAvI. ene rASTrIya parimANa maLe e daramiyAna rASTravyApI AMtarika kATI jAhera thai ane emane kArAvAsa maLyA. jela nivAsa daramiyAna emanI tabiyata lathaDI ane emane perela para cheDavAmAM AvyA. mUtrapiMDanI takalIphanA kAraNe niyamita DAyAlIsIsa' karAvavuM paDe evI gaMbhIra mAMdagInI sthitimAM temaNe rASTrane doravaNI ApI, te sAcA atha'mAM lekanAyaka anyA lemAnasanI eka bIjI viziSTatA paNa che. prajAnA sarvoparI cukAdA bAda enA krIthI nyAya tALavAnI ceSTA prajA sAMkhI letI nathI. kaTokaTI daramimAna levAyelAM keTalAMka pagala iviruddha prajAe 1977nI sAmAnya cUMTaNImAM phaisaleka ApI dIdhA hatA. tyAra bAda .nyAyamUrti zrI je. sI. zAhanA vaDapaNa heThaLa tapAsapaMca nimAyu'. e tapAsa daramiyAna kaTokaTI kALanAM keTalAMka karatute khadAra AvyA. zrImatI indirA gAMdhInI dharapakaDa karavAmAM AvI, ane eka divasa mATe jelamAM pUravAmAM AvyAM. sAmAnya cUMTaNImAM zrImatI indirA gAMdhIne sattAnI bahAra rAkhI prajAe te| kayAranI ma sajA phaTakArI dIdhI hatI eTale emanI dharapakaDa ane sAthI leAkamAnasa emanA tarake sahAnubhUti dharAvatu thayuM. janata zAsana daramiyAna AMtavika vikhavAthI e prajA netAothI vimukha thai ane zrImatI indirA gAMdhI 1980mAM punaH vaDA pradhAna thayAM. telugu prajAnA alaga rAjya mATe 1952mAM mAgaNI thaI ane zrI rAmulu peTTI upavAsa upara UtaryAM hatA. 5. javAharalAla naherue e mAMgaNInI upekSA karI hatI. paTa visanA upavAsa bAda zrI rAmulu peTTInuM avasAna thayu. pariNAme AMdhramAM tAkAneA thayA. paM. naherune alaga rAjyanI mAMgaNI svIkAravI paDI. praznanI mAMgaNInI gyAyeAtAne vicAra AAvAM prasaMge kAma lAgato nathI prajAne zu Rgita che e ja mahatvanuM banI rahe che. leAkramAnasanI AvI tAsIra che. vilepArlAmAM premaLa jgyAti'nI zAkhAnu uddadhATana saMghanI premaLa jyAti' pravRttinI vilepAtma zAkhAnu udghATana rAkhavAmAM Avyu che, jene kAyakama nIce mujama che. udghATaka : 1, esa. sI. roDa pramukha : zrImatI sunitAbena esa. zeTha atithivizeSA : zrI anupaMcadrabhAi zAha, dhArAsabhya ane zrI mAhanabhAi Ara. paTela samaya : magaLavAra, tA. 2-1084 nA rAja savAranA 10-00 vAge, sthaLa : bhaginI sevA maMdira, kumArikA zrI maDaLa hAla, khIje mALe, sarojinI nAyaDu roDa, vilepAle' (5.), muMbaI 400 057, A prasaMge saghanI svarojagArI ceAjanA heThaLa e TeliphAna smUthe paNa arpaNa karavAmAM Avaze. saune samayasara upasthita thavA vina'ti. smitAbena kAmadAra li cImanalAla je. zAhe sulIbena hIrANI ke. pI. zAha sayeAjaka, vilepArlI zAkhA matrIe nIrubena zAhu * kamalabena pIsapATI sayeAjakA, premaLa jyAti
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana lokazakita vi. rAjazakti ja cidambarama ' '' 'Akhare adhama ena. TI, rAmArAva puna : gAdInazIne temane vahoravuM paDayuM evuM prajAnA manamAM teo saphaLatA thayA. A ghaTanAne lekazakitanA jayajayakAra tarIke saue pUrvaka ThasAvI zakayAM. i. sa. 1971nI sAmAnya cUMTaNImAM vadhAvI. A pahelAM jammu ane kAzmIramAM vipakSI sarakArane prajAe emane saMgIna bahumatI ApI, ane lokamAnase temane - haTAvavAmAM AvI hatI. emAM paNa AMdhranI mAphaka bhArobhAra svIkAryA. baMgalA dezanA yuddhamAM teo vIrAMganA tarIke bahAra anyAya hate. kAzmIramAM tephAne paNa thayAM hatAM. Ama AvyAM, ane 1972mAM rAjyanI dhArAsabhAnI cUMTaNImAM * pachatAM tyAM lekacakita asarakAraka na nIvaDI. phAka emane prajAnuM punaH samarthana maLyuM. tAjetaramAM AtaMkavAda abdullA pramANamAM yuvAna che, ane rAha joi zake mAthuM UMcakyuM tyAre temaNe khUba ja saMyama ane gha4 jALavyuM.. [, temAM che. adhamAM ena. TI. rAmArAva hadayanI bImArI paraMtu e AtaMkavAde mAjhA mUkI tyAre lazkarI pagalAM ane amerikAmAM e aMgenI zastrakriyA karAvIne pathArImAMthI paNa lIdhI. e vakhate prajAe temanAmAM durgAnA darzana bIjA thAya che tyAM rAjazakita emanA nikaTanA karyA. e kSaNika nIvaDyuM. AtaMkavAdathI paristhiti sAthI bhArakararAva dvArA emanI pITha pAchaLa ghA kare che, evI sajAi ke lazkarI pagalAM levA Avazyaka banyA ane ane prajA e saMketa jhIle che. kAzmIramAM phArUka abdulAne emanI pratiSThA punaH sthapAya evuM hevAro paNa emanA A pitAnI sattAnuM hita hatuM. AMdhamAM paNa e tava hatuM. pagalAMmAM thayuM. Aje lekanajaramAM emanI pratiSThAne eka Ama chatAM mUhanI jALavaNI mATe ena. TI. rAmArA eTale UMce rahyo nathI. ':nAjuka tabiyatamAM jokhama vahevuM. rAjayapAla samakSa potAnI merArajIbhAI desAI mahAgujarAtanA AMdolana vakhate 'ahumatI puravAra karavA 161 dhArAsabhya sAthe hAjara thayA. I. sa. 1956 mAM upavAsa upara UtaryA': prajAne e svIkArya paraMtu enI rAjyasattAe upekSA karI. A saMjogomAM rAmarAve na hatuM. emanI sabhAmAM cakaluM ya na pharayuM. I. sa. 1974 mAM pitAnA samarthaka dhArAsabhe sAthe rASTrapati samakSa kavAyata . gujarAtamAM navanirmANunuM AMdolana thayuM. paraMtu indirA karI. ethI adhanI ghaTanAne rASTravyApI parimANuM maLyuM. gAMdhI dhArAsabhAnA visajananI mAMgaNIne macaka ApatAM hariyANu, sikakIma, vagere rAjyamAM vipakSI sarakAra racavA na na hatAM. amAM zrI morArajIbhAIe A mAgaNInA samarthanamAM ' , davA ke vipakSI sarakArane haTAvavAmAM adhinI ghaTanA parAkASThA25 anazana kayuM'. navanimaNu adilanane ethI navuM parimANa che. AMdha na lekina jAgrata hatI evA sa jogemAM moTI maLyuM. upavAsathI morArajIbhAinI tabiyata lathaDe evA saMjoge ' ' lAlacanI darakhAsta thAya. paraMtu lokazakitane prabhAva eve thayA ane vadhAre tANatA tUTI jAya evI paristhitinuM hato ke dhArAsabhya rAmarAvane choDI na zakyA. lekazakitano nirmANa thayuM. eTale dhArAsabhAnA visajananI lokamAMgaNI ' A paricaya i. sa. 1977nI sAmAnya cUMTaNI bAda, svIkAravAmAM AvI. vaDA pradhAna indirA gAMdhInI paNa zrI jagajIvanarAma ane temanA pakSane tha hato ane temanA eka tAsIra cheH havelI letAM gujarAta khevAnI paristhiti UbhI. cakSane janatA pakSamAM vilIna thavuM paDayuM hatuM.' thAya tyAre teo lekazakitane namatu Ape che. aba ene tAjo ' vyakitapUjA (Hero Worshipping) e. ApaNI dAkhala che. anAmata beThakanA cAMdelanamAM se e se TakA evI kItha tAsIra che. pitAnI samagra kArakidI* ke jIvana sthitinuM nirmANa thayuM na hatuM. temAM prajAne be judA judA * prajAne svIkRta evA sArvajanika hita mATe heDamAM mukAya varganuM hita TakarAtuM hatuM. eTale lekazakita saMgaThita na ' ane enI prajAne pratIti thAya te lekazakita evA mardAnagI hatI ane vaDA pradhAne macaka na ApI. i. sa. 1975mAM , bhaya vyakitatvane kAThuM Ape che. lagamAM chellA be dAyakAnA rASTravyApI atirika kaTokaTI lAdavAmAM AvI. 19 mAsanA samaya para najara nAkhIe te lAlabahAdura zAstrI, indirA kArAvAsa bAda badhAM ja vipakSI netAo mukata thayAM. prajAe gAMdhI, morArajI desAI, jayaprakAza nArAyaNa ane ena. TI. emanuM vIracita sanmAna karI rASTranI dhUrA sepI, morArajIbhAInA rAmArAva: A badhA vyakitatvanuM AvI bhUmikA para prajAe saMdarbhamAM prajAnI viziSThatA noMdhavA jevI che: zistapremI, vahIvaTI niSNAta ane cIna sAthenA yuddhamAM rASTrahitamAM ' samarthana karyuM che. ' ' . suvaNu niyaMtraNa dhArAnA saja'ka morArajIbhAI prajAne svIkArya i. sa. 1964 mAM paMDita javAharalAla naherunA avasAna nathI. yuddhakALamAM briTananI prajAne svIkAryA vinsTana cacIla bAda lAlabahAdura zAstrI vaDApradhAna thayA, paraMtu pAkistAna zAMtikALamAM svIkAryA na hatA, tenA jevI A bAbata che. sAmenA yuddhamAM vijayI thavAne pagale teo prApriya netA lekanAyaka jayaprakAza nArAyaNe aneka morace laData - anyA. I. sa. 1966 mAM emanA avasAna bAda vacagALAnA ApI. rAjakAraNa choDI racanAtmaka kArya tarapha vaLyA. samaya mATe ane I. sa. 1967nI sAmAnya cUMTaNI bAda zrImatI paraMtu emanuM kAThuM zuddha rAjakAraNanuM hatuM. gujarAtanA 3, IndirA gAMdhI vaDA pradhAna pade ArUDha thayAM. paraMtu i. sa. navanimaNu AMdolana bAda bhraSTAcAra sAme emaNe 1969 mAM rASTrIya kesinuM vibhAjana thayuM ane teo laghumatImAM mukAyAM. kahitamAM potAnI kArakidInuM AvuM jokhama vadhu mATe juo pAnu 109). mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prAmA ? cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saravara vI. pI. zaa muMbaI 400 004. Te. naM. 35026H yukaNasthAna 4 prinTa, jagannAya vara zo roka, giragAma, muMbaI - 40000 *
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ lId. No MH. By/South 54 maLance-N -37-------- . , , - pravuM jIvana * ( tv prabuddha nana'nuM navasaMskaraNa 1. vaSa":46 aMka: 12..) i .. muMbai tA. 16-10-84 vArSika lavAjama rU. 20/ chuTaka nakala rUA. 1-00 : muMbai jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra : pAkSika ' paradezamAM era meIla $ 20 PS 12 sI meila 15 - taMtrI : ramaNalAla cI. zAha pada ane pAtratA ja ramaNalAla cI. zAha vaDA pradhAna ke nAyaba vaDA pradhAna haya, pramukha ke TIkA, niMdA, cArirayakhaMDana e emanuM mukhya lakSya hoya che, upa-pramukha hoya, janarala ke brigeDiyara hoya, kalekaTara ke kayAreka AvI TIkA, niMdA ane enI pratikriyA varSo sudhI DepyuTI kalekaTara hoya, maMtrI ke upamaMtrI hoya, cAnselara ke cAlyA kare che. samAjamAM e dvArA vicAra ke lAgaNInuM vAIsa-cAnselara hoya, prophesara ke lekacarara heya, DAyarekaTara ke pradUSaNa phelAyA kare che. ane vAtAvaraNa taMga rahyA kare che. DepyuTI DAyarekTara hoya, maMDalezvara ke mahAmaMDalezvara hoya, yuropa-amerikAmAM AjIvikAne prazna ApaNu jeTalo AcArya ke upAdhyAya heya-saMsAranAM sAmAjika, zaikSaNika gaMbhIra na hovAnA kAraNe tathA vasatinA pramANamAM vividha rAjakIya ke dhArmika ItyAdi vividha kSetranAM avetana ke adhikAranAM saMkhyAbaMdha sthAna hovAne kAraNe tyAM pada mATe 'savetana adhikAranAM je anekavidha kAyamanAM ke bahu spardhA hotI nathI, ane mANasane potAnI IcchA tathA samayAvadhivALAM nAna - moTAM pada che, te dareka lAyakAta anusAra yogya pada maLI rahe che. keTalIka vAra te upara yogya, adhikArI, pUrI pAtratA dharAvatI vyakita amuka rathAna umedavAronA abhAve khAlI paDI rahe che. ApaNe birAjatI hoya te duniyAmAM suvarNayuga sthapAya. paraMtu . tyAM pada ochI ane umedavArA ghaNu badhA hAya che. (muMbaImAM "vAstavamAM te zakaya nathI. adhikAranAM keTakeTalA pada upara jAhera kSetranI ekAda nokarI mATe kayAreka hajAra--be hajAra ayogya, anAdhikArI, apAtra vyakita khaTapaTa karIne besI arajIo Ave che. lAyakAta meTrika sudhInI magAya che, paraMtu jAya che ane pachI pitAnA padane e te durupayoga kare ema. e. thayelA saMkhyAbaMdha umedavAre paNa arajI karatA che ke jethI khuda pada paNa zaramAya che. jAgrata samAja hoya che) tIka rasAkasIbharI spardhA hovAne kAraNe ghaNI kyAreka evI vyakitaone parANe padabhraSTa karIne ja jaMpe che. khaTapaTa thAya che, lAgavaga lagADAya che, ane kayAreka dareka pada upara hamezAM yogya vyakita ja birAje che. umedavAranI pasaMdagI badhAne AzcaryamAM DUbADI de che. kai paNa evuM nathI hotuM. ucca sthAne belI keTalIka vyakitaonI dezanI jema jema Arthika samRddhi vadhatI jAya tema tema 'lAyakAtane jyAre vicAra karIe chIe tyAre lAge che ke yogya pada mATe yogya vyakita maLatI jAya evuM sAmAnya enA karatAM vadhu cogya vyakitane e rathAna maLyuM hatuM te rIte bane che. paraMtu garIba dezamAM aneka egya supAtra ekaMdare samAjane vadhu lAbha thAta. vyakitao uccatara ke uccatama pada prApta karyA vinA keTalAMka pada vyakitathI zobhe che, ane keTalIka vyakitao nirAzAmaya jIvana pUruM kare che. padathI zobhe che. keTalAka mANase evA guNasaMpanna ane bhAratamAM dalita, zASita evA pachAta varganA lokone -kAryadakSa hoya che ke emane je pada ApavAmAM Ave te padane nyAya ApavAnI dASTae tathA e vargane utkarSa thAya teo tarata gaurava apAve che. 5da vagara pazu samAjamAM e dRSTie keTakeTalA pada e vargane mATe temanuM sthAna ghaNuM ucca ane AdaraNIya hoya che. keTalAka anAmata rAkhavAmAM Ave che. ema karavAmAM sAmAjika daSTi nAnA mANasone moTuM pada maLatAM acAnaka meTA dekhAvA rahelI che. ghaNe aMze te daSTi egya paNa che; paraMtu eka lAge che, pada parathI nivRtta thatAM pharI pAchA teo evA ja vagane nyAya karavA jatAM anya vargane ke vyakitane anyAya 'nisteja ane vAmaNuM dekhAya che. pachI leke emane bhAva thAya evuM paNa bane che. jema samAjane ucca varganA pUchatA nathI e vAta jIvanabhara emane khUca kare che. le kAmavA pasaMdagI pAmela badhA ja mANase padane zobhAve ke : - je dezamAM uccatara, uccatama pada ochAM hoya ane tenA che evu banatu nathI, tema pachAta vargamAMthI pasaMdagI pAmelA. mATe umedavAro ghaNu badhA hoya te te dezamAM jeTalI vyakita- - badhA ja mANaso pitAnA padane gaurava apAve evuM kAma kare ene e pada maLe tenA karatAM ghaNu badhA mANase e pada na che ema nahi kahI zakAya. pachAta vargamAMthI pasaMdagI pAmelA maLavAne kAraNe nirAza thAya che. nirAza thayelA keTalAka mANase " mANasothI ke AkhuM khAtuM bharAI jAya che tyAre tenI - ane enI tarapheNa karanArAM sagAM-saMbaMdhIo ke cAhake 'AkhehavA ja kaMIka judI varatAya che. evu. keTalAka anubhavIo "nidAnuM vAtAvaraNa samAjamAM phelAve che. pada mATe pasaMdagI / kahe che. e abhiprAyumAM emane pUvagraha. paNa kAma karate pAmela vyakita ke pasaMdagI karanAra sabhyonI sAcI ke kalpita haze te paNa A eka abhyAsa karatA je dviSaya che.
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ - tA. 16-10 - 1 cha rAkhavAnI moTuM patI kaLata para - TalIka saMsthAomAM koi pada mATe umedavAranI pasa LdagImAM rAjaya pakSe paNa derIsaMcAra kare che, ane pitAnA . pakSanI tarapheNa karanAra umedavArane pada apAvavA mATe paMtara race che. kayAreka cogya adhikArI umedavArane nApasaMda karavA mATe inTaravyumAM evA beTA, kAma prazno jANIjoIne puchAtA hoya che ke jenA saMtoSakAra uttara umedavAra ApI ja na zake. UMcI kakSAnA mArA umedavArane paNa kema mUMjhava, hakAva, gaNarAvI mAre enI kaLA inTaranyU lenAra keTalAka mANase bahu sArI dharAvatA hoya che. sarvazreSTha vyakitane paNa napAsa karavAnI zakita inTaravyunI paddhatimAM rahelI che. koI pada mATe vyakitanI pasaMdagI karatI vakhate enA ravabhAva ke cAritryanI vicAraNA karavAmAM Ave che te keTale aze egya che? zaikSaNika lAyakAta, anubhava, AvaData ane bauddhika stara vagerenI daSTie nirapekSa dhAraNe vyakitanI pasaMdagI karavI joIe; umedavAranI AgaLa-pAchaLanI aMgata vAtane lakSamAM na levI joIe e eka mata pravarte che. paraMtu khAnagI peDhIe ke jAhera saMsthA che te potAnAM hitane ja lakSyamAM rAkhaze ane game tevI heziyAra vyakita dvArA 5NuM khaTapaTa, niMdA, jhaghaDA, kaluSita vAtAvaraNa vagerene kAraNe pitAnA kArya, kAryavAhIne ane hitane nukasAna pahero ema hoya che tevI vyakitane pasaMda nahi ja kare. je ghadhe peTamAM cAle e lakhe samaya kema nabhAvI zakAya? eTale keIma pada mATe amuka vyakitanI vyAvasAyika gyatA badhA karatA caDI jAya tevI hoya chatAM tenA vicitra, takarArI svabhAvane kAraNe tene te pada na maLe evuM paNa bane che. jyAre bhAvI lAyakAtavALI vyakitanI pasaMdagI na thAya te ene anyAya thaye che ema na kahI zakAya? te bIjI bAju nimaNuMka ApanAra saMsthA ema kahe che ke ame umedavArone nyAya ApavA beThA nathI. saMsthAnuM kAma vadhu sArI rIte kema thaI zake e ja amAruM lakSya hoya che. umedavArane nyAya ApavA jatAM saMsthAne anyAya thAya che tenuM zuM ?' - khAnagI kaMpanIomAM te mAlika ke DirekaTara pite ja pitAnI marajI mujaba thogya umedavAranI pasaMdagI karI zake che. paraMtu sarakArItaMtramAM tema nathI cAlatuM. pablika sarvisa kamizanamAM te cha-sAta judA judA pratinidhio dvArA umedavArone inTaranyU levAya che ane bahumatI ke savAnumatithI nirNaya thAya che. tyAM zaikSaNika lAyakAta ane vyAvasAyika anubhavane AdhAre tathA InTaravyumAM teNe ApelA javAnA AdhAre umedavAranI pasaMdagI thAya che. tene svabhAva ke cAriyA sAmAnya rIte lakSyamAM levAmAM AvatAM nathI; niSNutAmAMthI koI sabhya svabhAva ke cAritryane nirdeza kare che e enI aMgata bAbata che ema kahIne bIjA sabhya virodha paNa kare che; paraMtu ene pariNAme keTalAMka sarakArI ke ardhasarakArI khAtAomAM apAtra umedavAro cUsIne AkhA taMtrane DahoLI - nAkhe che. vAte vAte phariyAde ane lakhApaTTI, pariNAme eka mANasane kAraNe khAtAnA bIjA ghaNA mANasanI zakti sAvadhAnI rAkhavAmAM nirarthaka veDaphAI jAya che. mANasanuM cArika e enI aMgata bAbata che. jAhera khAnagI nokarI pAthe ene jabaya nathI ane eTalA mATe , pasaMdagI karatI vakhate mANasanA cAritryanI vicAra na karavI, joie; e kAma kevuM kare che e ja jovuM joIe, e. eka mata pravarte che. videzamAM ghaNe sthaLe Avo abhiprAya sAMbhaLavA maLaze. paraMtu A bAbatamAM dareka pada mATe eka ja. siddhAnta cAlI na zake. mANasa cAritrane bhraSTa hoya ane kanyAzALA, mahilA koleja ke mahilAonI saMsthAmAM adhyA5ka ke vahIvaTI kAma karanAra hoya te enAthI AdhA rahevAnuM ghaNuM pasaMda karaze. evI bhraSTa vyakti keTalAyane mATe jokhamarUpa bane che. keTalAMkanAM jIvanane barabAda karI nAkhI zake che. eTale samAjahitaciMtake te AvI viSayAsata vyakitane mahilAonI jAhera saMsthAmAMthI dUra rAkhavAmAM ja rAjI rahe che. AvI koI vyakita vyAvasAyika siddhi ghaNuM" meTI dharAvatI hoya, chatAM enI laMpaTatA je jagajAhera hema te evI vyakitane nApasaMda karavAmAM ke anyAya thato nathI ema manAya che. keTalIka vyakitaonI vyAvasAyika siddhi ke pAtratA ghaNI ochI hoya che. paraMtu pitAnA khuzAmatakhera svabhAva ane lAgatAvaLatAone moTI bheTasogAda vakhatovakhata ApIne rAjI rAkhavAnI kunehane lIdhe moTA sthAna para besI jAya che. keTalAka nAnA mANase moTuM pada jIravI zakatA nathI. temanA svabhAvamAM te phUTI nIkaLe che. emanI pokaLatAthI ghaNu dubhAya che, paraMtu taMtra AgaLa lAcAra banI rahe che. jyAre koI apAtra ke a5pAtra yuvAna vyakti keruM, vibhAga ke khAtAnA vaDA tarIke khaTapaTa ane lAgavagathI sthAna meLavI le che tyAre te nivRtta thAya tyAM sudhI hAya, nIcenA dhaNA mANasanA vikAsane rUMdhI nAkhe che ane, pitAnA vibhAga ke khAtAne be-traNa dAyakA sudhI nisteja, banAvI de che. ApaNe tyAM rAjadvArI cUMTaNIo pachI maMtrIpadanI vaheMcaNImAM bhASA, jJAti, jAti, dhama ityAdine lakSyamAM, levAya che. te te varganuM pratinidhitva hovuM joIe te sAcuM, paraMtu pratinidhitva ne pAtratA e baMne vacce jyAre virodha, hoya tyAre pAtratAne bhoge pasaMdagI thAya che tethI samAjanuM hita bahu sacavAtuM nathI. te varga pratye samAjane aNagame rahe te te vadhArAmAM ke koI saMsthAonAM ucca sthAne bahu, tejaravI vyakti Ave che tyAre evI vyakti jyAM sudhI hoya tyAM sudhI bIjAne te sthAna na maLe e ravAbhAvika che. evI tejavI vyakita ane emanA hAtha nIcenI bIjI vyakitae. vacce pAtratAnuM ghaNuM moTuM aMtara hoya che. e vyakita na hoya te bAkInI vyakitaomAMthI avazya keikane sthAna maLe ane e sthAna mATenI tenI pAtratA pUrepUrI hoya, paraMtu pelI vadhu paDatI tejavI vyakitane kAraNe bIjA lekone uccatama sthAna maLatuM nathI, koI koI saMsthAomAM te paMdara, pacIsa pacAsa ke ATha varSa sudhI eka ja vyakita enA uccatama sthAne rahe che. enI pAtratA mATe be mata na hoya. paraMtu eka ja pada upara ATale lakhe samaya sthira rahevAne kAraNe bIjI keTalI gya vyaktio evAM sthAnathI vaMcita rahI jAya che. emanI pragati sthagita thai jAya che. emane rasa che thai jAya che. moTI vyaktithI saMsthAne jema lAbha thAya che, tema anya sabhyonI zakti ane AvaDatane jeTaluM : te te vasAva ja ya a ra ravI vyakita
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-10-84 * "paddhajIvana " - " navA paDe te vAta nathI. AthI saravALe saMsthAne ane tenI suvAsa phelAya che. pAnuMsAra te te kSetra ke kAryakSetra mATe samAjane lAbha karatI geralAbha vadhu thAya che. samajadAra gyakitae . pUrepUrI lAyakAta ane siddhinI sAthe vyakitanA umadA svabhAva eka ja pada upara bahu lAMbo samaya cITakI na rahetAM bIjA ane unnata cAriyane samanvaya thAya che tyAre tevI vyaktio ene taka pUrI pADavI joie. keTalIka zakitazALI vyakitao vadhu AdaraNIya, pUjanIya bane che. uccatara pada prApta thavA eka sAthe ghaNu badhAM uccatama pade bhegavavAmAM rAce che. sAthe pitAnA vyaktitvane te pramANe vikasAvavuM e paNa paNa ethI badhAM' padane pUro nyAya maLato nathI. samajadAra agharI kaLA che. AgevAnee bahupadanI paNa maryAdA rAkhavI joIe. skUla ke sukSma ahaMkArane poSanArA padano tyAga kare e alabatta koI paNa samAja ke rASTramAM yogya pada upara thagya saraLa vAta nathI. padameha para vijaya meLava e duSkara vyakita birAje enuM pramANa eTale aMze vadhu teTale aMze kAya che. keTalAka saMtamahAtmAo sAdhuomAM apAtA padane te te samAja ke rASTrane utkarSa vadhu thAya. sarva sthAne sava' "paNa svecchAe asvIkAra kare che. ' vyakita pUrI pAtratAvALI hoya evuM kayAreya siddha thaze? padamaMDita thavA chatAM vyakita aMtarathI vinamra rahe te manuSya svabhAva tema thavA deze kharo? sva. mahuvAkara # ramaNalAla cI. zAha mahuvAkara'nA nAmathI vizeSa jANItA evA ApaNA mahatvanuM che. emaNe aMgrejI ane hindImAMthI keTalAMka vayovRddha vidvAna, keLavaNIkAra ane sAhityakAra zrI phUlacaMda pustakanA anuvAda paNa karyA che. ' ricaMda dozInuM 86 varSanI uMmare avasAna thayuM che, emanA sva. mahuvAkara prakhara vakatA hatA. emane avAja avasAnathI jaina samAjane eka tejasvI pratibhAsaMpanna bulaMda hatuM. emane abhyAsa saMgIna hatA. ane ethI vidvAna ane samAjasevakanI khoTa paDI che. pitAnAM vaktavyathI zretAone teo sarasa rIte ; sva. mahuvAkarane muMbaimAM emanA nivAsasthAne kaI kaI prabhAvita karI zakatA. jaina dharma vize vyAkhyAna ApavA vakhata maLavA javAnuM mAre thayuM hatuM. jayAre jyAre emane mATe teo ghaNe sthaLe pharyA hatA. i. sa. 1963 mAM maLe tyAre emanA umaLakAbharyA AvakAranI sAthe jaina pUrva AphrikAmAM membAsAmAM nUtana jaina derAsaranI pratiSThA samAje vividha kSetre karavA jevAM kAryo mATenI emanI tamannA prasaMge teo pravacana ApavA mATe gayA hatA. . ane dhagazanI chApa mana upara ghaNI UMDI paDatI. jUnI sva. mahuvAkara rASTravAdI bhAvanA dharAvatA hatA. samAjanA peDhInA mANasa eTale dareka vastumAM khaMta ane cIvaTa utkarSa mATe avanavI yojanAo temanA manamAM ramyA karatI, jaNAyA vagara rahe nahi. je vastu hAtha para lIdhI te kema vividha prakAranAM nAnAMmoTAM sAmAjika kAryo karavA mATenI pAra pADavI tenuM ja satata lakSya rahe. ane te mATe emanI dhagaza yuvAne mATe preraNArUpa banI rahe evI hatI. je je vyakitanI jarUra hoya tene vAraMvAra maLavAmAM - saddagatanA AtmAne zAMti he ! ke patra lakhavAmAM jarA paNa thAka varatAya nahi. jananI pitAnI svataMtra yunivarsiTI hovI joIe saMdha samAcAra evo vicAra dAyakAo pUrve emaNe gAjate karyo hate. vArSika paryaTana samiti paraMtu durbhAgye e dizAmAM Aja divasa sudhI keI nakakara A samitimAM zrI gaNapatabhAI ma, jhaverI (saMja8), kAyama thayuM nathI. jenAM aDhaLaka nANuM prativarSa vividha zrI subodhabhAI ema. zAha (sabhya) ane zrI rasikalAla saMgIna ke saMkIrNa janAomAM kharcAya che, paraMtu jena laheracaMda zAha (sabhyonI nimaNuka karavAmAM AvI che.. yunivarsiTInI sthApanAnI dizAmAM koI sabaLa prayAsa thayA yAtrA-pravAsa samiti 'nathI. pitAnuM e svapna pAra paDeluM sva. mahuvAkara jIvanaparyaMta A samitimAM zrImatI pratibhAbena keDArI (saMyojaka), joI zakyA nahi te zocanIya bAbata lekhAvI joIe. zrImatI surekhAbena parIkha (saMyojaka), zrI zailezabhAI - sva. mahuvAkara bhAvanagaranI jaina beDiMga; 5jAbanuM kekArI (sabhya) ane zrI aruNabhAI parIkha (sabhya)nI gujarAnavAlA (hAla pAkistAna) jaina gurukuLa; pATaNa jaina nimaNuka karavAmAM AvI che. maMDaLa chAtrAlaya, cI. na. vidyAvihAra, amadAvAda; yazavijaya mahilA vatRtva tAlIma vagara 'jaina gurukuLa, pAlItANA; zrI siddhakSetra jena bAlAzrama, (1) prA. tArAbena 2. zAha (sojaka) (2) pAlItANA-ema vividha saMsthAomAM gRhapati ane niyAmaka tarIke zrImatI zrIdevIbena jhaverI (sabhya) (3) zrImatI badhuM maLIne lagabhaga pistALIsa varSa kArya karyuM hatuM. razimabena bhaNazAlI (sabhya) (4) zrImatI mIrAMbena jaina vidyAthIonAM saMskArasiMcanamAM emanuM yogadAna ghaNuM ramezabhAI mahetA (sabhya) ane (5) zrI ke. pI. zAha * moTuM rahyuM che.'' . sva. mahuvAkare zatruMjaya, kadaMbagiri tAraMgA vagere tI, ' graMtha punamudraNa samiti - - * tIrtha karo, AcAryo, mahAnubhAva vagerenAM caritra, vArtAo, : (1) prA. tArAbena ra. zAha (saMjaka) (2) che. nATaka vagere vividha prakAranAM 60 thI vadhu pustaka lakhyAM che. - ' dhanavaMtati. zAha (sabhya) (3) pannAlAla 2. zAha emAM sva. pU. vijayavallabhasarijInuM savistara jIvanacaritra ghaNuM " (sabhya) (sabhya) * .
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ che kAlidAsa, zaspIcara ane ravIndranAthanI nArIsuSTi rA ke ' ' , ' / * 3.3t } . 1-: : ' ' , , ; : : 1. * ! ' gI, nA, paTela ke ' ' , ' . . . . . . . ? , '' , ' [ saMpa' daijita parisaMvAdamAM tA. 28-8-1984 zanivAre prathama beThakamAM adhyakSIya pravacana] * * * * * kalpanAsRSTinAM strIpa vize huM jayAre te kevI rIte usTimena'mAM meM e mahAkavinAM ApAnuM jAdu anubhavavAnuMraya leta thaze te cekakasa kahI zakatuM nathI. evA pAtrane vAra karyuM". ema. e. pAsa thai huM adhyApaka tarIke joDAye pahele paricaya karavAnI taka mane bALaka tarIke maLI hatI, te varSe meM zekaspIaranuM vinTarsa Teila' aNuvyuM. tenI paNa mArA sadabhAgye te mArA eka zikSake mArI pAsethI laI nAyikA paTA pratyenA kavinA pitRbhAvanI maLatAe mane lIdhI. mArA vatana asAravAmAM dara zrAvaNanI amAse AkaLe. te pachI bIje varSe "kaMga biyara' bhaNAvyuM. temAM meLA bharAte. eka varSe e meLAmAM meM "zrIcaritranI vAta' paNa pitA-putrI saMbaMdhanI daivI komaLatA, je huM pAMca varSa nAmanuM pustaka joyuM, ane kutUhalathI prerAine kharI. pahelAM bI. e. nA abhyAsa mATe te nATaka vAMcatI veLA, te pachI thoDA mAse revanyU. khAtAmAM nekarI karatA mArA nahete anubhavI zake, tene pavitra sparza anubhavyuM.. pitAnI kheDa badalI thaI. tyAM mane prAthamika zALAnA agreja kavinA e nATakanA pratApe haze ke kema, traNamArA varganA zikSaka sAthe temane ghera javAne saMbaMdha cAra varSa pachI mArI putrIne janma thaye, ane te pachI 27. thayo. eka divasa temaNe mane, kaMI vAMcavAne zokha va patrIne janma thayo, tyAre meM tene umaLake anuSa che ke kema e vize prazna pUcha. meM 'hA' kahI ane gherathI, te te mArA jIvananI aneka sukhada smRtiomAMnI be che. strIcaritranI vAtanuM pustaka lAvIne batAvyuM. temaNe te rAkhI lIdhuM ne kahyuM ke pachI ApIza. paNa pharI maLe tyAre kahyuM ke kalpanAsRSTinA sIpA vize Ama zarU thayeluM AkarSaNa pustaka khavAi gayuM. evAI gayA pahelAM temaNe te vAMcyuM uttarottara vadhatuM gayuM ane vA9mIkinI sItA, kAlidAsanI hatuM ke nahi te na kahyuM. te je che te, strIcaritra vizenI zAkuntalA ane govardhanarAmanI kumudamAM meM strIo pratyenA mArI jijJAsA tyAM pUrI thaI gaI. paNa tene badale kavionAM vaiSNavI bhAvanI suMdaratA anubhavI, jene zaradabAbunI dIghanavalara 'ne sAhityakAronAM strI ane e mArI kalpanAmAM bhAvanAzIla zrIkAnta'nI be mukhya nAyikA, rAjalakSmI ne kamalalatAnAM strIo pratye je AkarSaNa keLavyuM te mAre mATe kalyANukara pAe daDha karI. e bhAva have mArA mana upara e kabaje nIvaDyuM. e pAtra dvArA huM jIvanamAM strI-zakitanI pavitratA jamAvI e che ke huM tenI yogyatA-agratA vize vicAra samajatA zIkhe ane tenAM udAra ne umadA AviSkAra karatuM nathI. mAre mATe strI ata vedAntanI mithyA mAyAnuM pratye Adara, ne kayAreka bhakti anubhava thaze. 25 nahi, paNa vaiSNavadarzananI devI, pavitra mAyAnI lIlA che, ka . paNa evuM phaLa AvatAM varSo nIkaLI gayAM. zALAmAM have bhagavagItAe gAyelI pUrNa punamanI zrI ne vibhUtinuM rUpa che. e darzana kalpanAne bhrama he te bhale he, mane te . tyArathI huM sAhitya vAMcate thayo hate. paNa koI strIpAtra pratye khAsa AkarSaNa thayAnuM yAda nathI. pahelI navalakathA ISTa che. paNa huM mAnuM chuM ke vAstavavAdIonA pradarzana gujarAtano nAtha' vAMcI hatI. tenI vAtamAM rasa paDa hatuM, karatI vaiSaNavI bhAvanA bIdanamAM vadhu satya che. , paNa tenAM pAtra, kAka ke maMjarI, pratye kaMi AkarSaNa thayuM zrI pratyenA vaiSNavI bhAvane darzana-pravAha bhAratamAM nahotuM. te pachI ramaNalAla desAinI "pUNimA" ne "digyacakSu' vAlamIkinA rAmAyaNuthI ane pazcimamAM pleTonI tattvamImAMsAnA * vAMcyA te paNa rasathI vAMca. paNa te navalakathAonA sauMdaryadarzanathI zarU thaze. e be pravAhonA raMga ekabIjAthI vArasa mATe "sarasvatIcaMdra'ne bIje ne trIjo bhAga bhinna rahyA hovA chatAM te ekabIjAmAM bhaLatA rahyA che. vAyAM, paNa temAM mAnacatura sivAya kaI pAtramAM rasa bhAratIya pravAha vAlIkinA gaMgAyamunAnA saMgama je ekapAyo hoya ema yAda nathI. kolejanA pahelA varSamAM sAthe "ramya" ne "puNya" che. pazcimI pravAha mukhyatve "ra" che. kAlidAsanuM "vikramorvazIya' bhaNavAnuM AvyuM ane bIjA paNa chatAM temAM 'kiMga liyanI keDIliyA jevA pAtramAM varSamAM "mRchakaTika tathA zekaspIaranuM praveya nAITa." te be puchayanI chIyA varatAya che. bhAratIya strIdarzananA zreSTha varSa daramiyAna zaradacaMdranI "devadAsa' ane ravIndranAthanI pratinidhio vAlmIki ne kAlidAsa che te bemAM vAlmiIkie "dhara bAhire'nA aMgrejI anuvAda vAyA. devadAsa' nI " ne "puNyanuM amRtavAdI rasAyana siddha karyuM che. tenI pAvatImAM kaMIka rasa paDayo, paNa kAlidAsanI urvazI, sarakhAmaNImAM mane kAlidAsanA darzananAM rasa pagadha echa mRcchakaTika nI vasaMtasenA, 'Tavetha nAiTa nI vAyelA parzakSama lAgyAM che. enAM sa maya "rama" ne puNya ane dhare bAhire' nI vimalA, cAra pratye nirasa rahyo. beyanA raMga che, paNa te ekarasa thayA vinA judA pravAha rUpe bI. e.nA pahelA varSamAM Tomasa hADanI uttama gaNAyelI vahetA lAge che. bIjA, trIjA ne cethA aMkanI kantalA navalA Tesa eka durmaravile abhyAsamAM hatI. tenI ra" che, sAtamAnI puraya' che, "kumArasaMbhavamAM tapanirata, nAmikA kesamAM mane pahelIvAra koI ApAtramAM khare rasa zivanI sevA karatI umA rama che. saMskRtanA abhyAsIeka pAve. bI. e. nA bIjA varSamAM karapIaranA " kiMga kadAca mArI sAthe saMmata nahI thAya, paNa "raghuvaMzanA sItA limarano abhyAsa karyo, temAM vRddha rAjA liyaramAM mane khUba mane "e" ke "pu' nahi paNa kaccha lAgI che. kAlidAsa rasa pAye paNa tenI putrI, ne rAkSasIo ane e devI, karatAM arvAcIna gujarAtanA pUrva ke pazcima bannenA mAnasaputra mArI kalpanAne na spazI. ema. e. ne abhyAsa karatAM govardhanarAme rama ne purayanuM vadhu kalpanApreraka, vAlmIkinI " meM rospIcaranuM gAthe' nATaka vAMcyuM, ane tenI nAyikA yAda Ape evuM rasAyana sajaryuM che. "
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-10-4 - prabuddha jIvana bhAratIya. sajAnA AdivAnamAM Ama " ranI sAthe je ". " Adarza AHka che, e paNa tenA nirUpamAM mane. puNya bhAva maLe che tenuM mULa bhAratIya tattvadarzananI strI eka kSati lAgI che. tapa mATe taiyAra thayelI. umAne puruSanA addatanI pratItimAM rahyuM che. bhAratIya draSTAoe parama mena kahe che, te : 16 varase 5 tAva ! emAM tattvane strI ne purUSa ane rUpe, ardhanArIzvara rUpe kayuM che. umAnA dehanI je kamaLatA sUcita thAya che te mane bhAratIya kavio saMsAramAM vikhUTA paDelA paramacetananAM e mAtra tenA dehanI ja nahi paNa tenA mananI ya lAgI che. aMzenA punaganI jhAMkhI karatA karatA rahyA che. ane evA trIjA sagane aMte AvatA kalpanAcitramAM e Dividha kemapunIMgamAM temaNe puNyatAne sparza anubhavyo che. hanumAne LatA pUrI pragaTa thatI jaNAya che roSe bharAyelA zive trIjA re| asyA devyAH manastasmin tasya cAsyAM pratiSThitam avA netrathI kAmane bALI nAkhyo te dazyathI bhayabhIta banI ghera rAmasItAne darzanamAM vAlmIkie ane sarasvatIcaMdrane kumudanA pAchI jatI umA sthira pagale cAlI paNa nathI zakatI. tenI sahana vihAramAM govardhanarAme, bhAratIya kalapanAne e sthiti joi pitA himAlaye tene hAthamAM upADI lIdhI. AkarSatA e prematanAM sarvazreSTha citra ApyAM che. kavie e dazyane hAthInI sUMDhamAM bharAyelA kamaLanI sAthe kAlidAsane evA atanuM kalpanA darzana nathI, paNa e sarakhAvyuM che. mArI kalpanA pUche che, A kamaLamAM umA je advaitabhAvanAe prerelA sAMsArika jIvana AdarzanuM tero rocaka ugra tapazcaryA kare che te karavAnuM bhavya manobaLa kayAMthI citra ApyuM che. e Adarza dharma, artha, kAmane mokSanA cAra pragaTayuM ? vAlmIki rAmAyaNamAM yuddhane aMte agnipuruSArtha hato. bhAratIya draSTAoe kAmane divya preraNArUpe parIkSAnA dazyanI bhavya sItA, ayodhyAkAMDamAM huM tamArI AvakAryo che ane kavioe tenA vihAranuM, AjanA sAthe AvIza ja" kahI rAma sAthe javAne Agraha rAkhatI vAcakane kayAreka sthaLa lAge evuM, mukata kalame varNana karyuM sItAnI ja paripakava mati che. zivanI sevA karatI umA ne che. vikramorvazIya', 'zAkuntala'ne bIje ne trIjo aMke, "kumAra- zivane pati tarIke meLavavA tapa karatI umA e benI vacce bhavane trIjo ne sAtame saga, meghadUta', e sarvamAM kAlidAse mane evuM vikAsataMtunuM sAtatya nathI lAgyuM. zakuntalAnA kAmanA prabhAvanuM gaurava karyuM che; paNa kAlidAse kalpa samagra cAritryacitramAM paNa pRthvInI sapatnImAM ke siMhabALa kAma dharmapreraka che, te premI-premikAne dharmasahacAramAM pravRtta sAthe ramatA zizu bhAratanI mAtAmAM apekSA rAkhI e evI kare che ane aMte vAnaprasthadhAma dvArA temane mokSayAtrA gati parAkramI aMtara patti vyaMjita nathI thatI. bIjA aMkane ene karAve che. ane mokSa eTale astitvamAtranA ekatvane kAma javara paNa nirbaLatAsUcaka jaNAya che. sAkSAtkAra, jemAM strIpuruSanuM ekatva AvI gayuM. AzramamAMthI - Ama kAlidAsa nA puNya" rU5 karatAM tenA "ra" rUpanuM vidAya thatI zakuntalAne kazya muni AzIrvAda Ape nirUpaNa karavAmAM vadhu saphaLa rahyo che. e rU5nuM sauthI vadhu che te e bhAratIya jIvanabhAvanAne ramyarUpe mUta AkarSaka citra mane "meghadUta'mAM yakSanI kalpanAmAM ramatI kare che. cirakALa sudhI patinA kSatriya rAjadharmamAM patnInuM lAgyuM che. lagabhaga pacAsa varSa upara meM meTrikanA sahacAriNI banI, muni zakuntalAne kahe che, tene suyogya * vargamAM saMskRtanA abhyAsa mATe e kAvya vAMcyuM putranI bheTa ApI. pati e putrane pRthvInA rakSaNane bhAra tyArathI mane tenuM AkarSAi rahyuM che. e taruNa vaye sepei tyAre tuM pati sAthe A AzramamAM pAchI Avaje. paNuM mane kAvyamAM vilAsitAnAM sUcane prAkRta zRMgAkAlidAsanI kalpanAne A prAcIna rAjarSibhAvanAnuM khUba rana nahotAM lAgyAM. eka be jagyAe rucibhaMga kare evAM AkarSaNa rahyuM che. "raghuvaMza'mAM teNe IlAka rAjavIonuM e ' sthaLa varNana che. te vAMcatA paNa huM kSubdha thayo houM ema bhAvanAnA zreSTha pratinidhi tarIke gaurava karyuM che. gRhasthAzramane yAda nathI. te pachI chavvIsa sattAvIsa varSe meM e kAvya pharI vAnaprasthAzrama, e bane sthitimAM strIpuruSane dharmasahacAra vAMcyuM tyAre mArI daSTine zekapIarane vAlmIkinA premadarzananA mAtra emanA pitAnA kalyANa mATe nathI, samagra saMsAranA sa skAra maLI gayA hatA, ane e daSTie mane kAja kalyANa mATe che, "kumArasaMbhavanI preraNA e bhAvanAmAM rahelI che. virahamAM kAmakAmInI atRpta dehatRNuM nahi paNa patnIziva ne umAno yoga rAkSasono saMhAra ne devonA rakSaNa mATe cetanA sAthe punaryoga jhaMkhatI puruSacetanAnA dardanI jhAMkhI senAnI kAtikeyanA janma athe che. umA pite te jANatI karAvI. saskRta kRtiomAM mane kAvyatvanI daSTie sauthI vadhu nathI, paNa ziva jevI, carmacakSune anAkarSaka ja nahi paNa AkarSaka rAmAyaNa ne bhagavadgItAnI sAthe meghadUta' lAgyuM che. bhayapreraka mati mATe tene AkarSaNa thAya e ghaTanAmAM e kAzvatva, kavie puruSa hadayanA strI pratyenA caM. ka ghaNu ja tenA kAmanI pAchaLa rahelI daivI preraNAne saMketa che. UDA bhAvane #bda ne chaMda dvArA vyaMjita karyo che, temAM umAnI aMtaH cetanAne zivanI ba gha AkRtinuM nahi, temanA raheluM che. kalyANamaya aMtara svarUpanuM AkarSaNa che, ane te e kalyANa Ama mane bhAratIya kapanAnuM pradAna Ape che, khUba rUpane gya bane, parama tapasvI zivanI sahadharmacAriNI bane, AkarSe che. sAhityanAM strI pAtra jIta thai zakatI hoya te te athe" kavie tene tapazcaryAnI agniparIkSAmAMthI pasAra mane vAlmIkinI sItAnuM ane govardhanarAmanI kumudanuM, dUrathI karAvI che. zAkuntala'mAM strI-puruSane kAmasahacAramAMthI umaM- paNa darzana karavAnuM game paNa pazcimI kalpanAnuM, vize sahacAra prati gati che, "kumArasaMbhava'mAM dhamaM sahacAra arthe" zakarapIaranu, zrIdarzana paNa mane eTaluM ja AkarSe che. enA pahelAM tapazcaryAnuM ane pachI sAdhanarUpe kAmasahacAranuM nirUpaNa nATaka dvArA ja sAhityanAM strI pAtra prathama mArI kalpanAmAM che. paNa bannemAM eka ja jIvanadarzanI preraNA che ane e ramatAM thayAM hatAM. tenuM strI darzana mayuganA romenTika saMskAranuM AdazamAM strInI purUnI jIvanasAthI tarIke pratiSThA che raMganuM hatuM e romenTika dRSTie strIne puruSanAM parAkrama ne strIpuruSanA dharmasahacArane kAlidAse nirUpe A zaunA preraNAmUti kapI hatI, e bhAvane rokaspIare
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * paddha jIvane strInI pavitra divyatAne saMskAra Apyo. (ApaNA "nAmadAzaMkaranuM - strInI kSamAvattinuM pazcimI kAvyapratikSAe karAveluM mA premanuM sUtra madhyayuganI e. zivalTi bhAvanAnuM namaMdI dana rAmAyaNanA sarakAre raMgAyelI bhAratIya kalpanAne rUpa hatuM, jemAM strI pratye Adara hatuM paNa tenI gamI jAya evuM che. paNa mane pitAne "kiMga biyaranI pavitratAnI divyatAne bhAva nahote.) madhyayuganI raMgadazI keDIliyA vadhu AkarSaka lAgI che. DeDimenAnAM prema ne kSamAMvRtti strIbhAvanAnI zekaspIare tenI eka kemeDI "eka yU lAIka divya lAge che, paNa tenI sAthe tenAmAM UrmoipradhAna svabhAvanI ITa mAM nAyaka elenDanI mAtra eka ukitamAM ja ka95nA- nirbaLatA paNa che. tenI pratye vahemAyela othele tene jAtaramya jhAMkhI karAvI che te mArI smRtimAM pAMtrIsa varSathI ' jAtanA apamAnabhaya prazno pUche che tyAre te pitAnI ravasthatA aMkita thaI rahI che. duSapreryA moTAbhAInA vartanathI duHkhI gumAvI bese che ane spaSTa uttara ApI zakatI nathI. ethethayelo ne jIvanathI hatAza thayela ele nAyikA loe tene potAnI mAtA taraphathI maLelo jAduI prabhAvane rUmAla rejhalinDanA prathama darzane ukApe bolI UThe che, Apele te eka divasa tenA hAthamAMthI sarI paDayuM hatuM ane But heavenly Rosalindii ane zekapIaranAM komeDI tenI dAsIe te corI lIdho hato. DesTimanAne te khavAI gayAnI nATakamAM sauthI paripakava gaNAyelI 'Tavelphaya nAiTa' ne nAyaka khabara paDI hatI ane te tene khALatI hatI, paNa jyAre AvelA eptine nAyikAnA prathama darvAnanI kSaNnuM varNana karatAM tene pUche che, "kayAM che e rUmAla? khoI nAkhyA che, tyAre bayarI te naro vA kuMjaro vA jeve uttara Ape che, O when mine eyes did see olivia first It is not lost, but what an if it were ? - en Me thought she purged the air of pestilence khovAI gayA, paNa khovAI gayA hoya toya zuM ? DesTimenAne tene eliviyAnI pavitratAnA spaze regana jherI A aspaSTa uttara othelone vahema pAke kare che, kAraNa ke jaMtuothI bharelI havA paNa zuddha banI gayelI lAgI hatI. teNe e rUmAla, iyAgoe jene DesTimenAnA premI tarIke oLakhAvyA hatA te keziyenI pAse ja hatA. (hakIkatamAM strInA premanI suMdaratAnuM ane tenI pavitratAnI digmatAnuM DaminAnI bheLA dAsIe DesTimenAnA hAthamAMthI sarI paDelA zekaspIaranI kalame sajeluM zreSTha citra tenA TrejaDI nATaka rUmAlane upADI laI pitAnA pati iyAgone Apyo hate. ethalA'nI nAyikA DesTimenAnuM che. temAM strInI pavitratAne ane IyAgee te keziyone Apyo hate.) Ama DareDamenAnA * devA prabhAva, strInI preraNAmUti tarIkenA bhAvanA sAthe Urmila svabhAvanI nibaMLatA tenA ne ethelenA vinAzamAM ava akarasa thaI gayA che 6 taNe nAyaka ethelAnI vANImAM kAraNabhUta bane che. tenI sarakhAmaNImAM keDIliyA svasthatAnI aMgrejI bhASAnI saMgItakSamatAnuM mAhaTha 25 pratyakSa karAvuM mUti che, je ke jIvananI vidhivakratA evA che ke enI che. nATakanuM eka pAtra jene divine Desdemona kaho svasthatA ya ene ke vRddha liyarane vinAzamAMthI bacAvI pUje che tenA preme thelAnA jIvanapAtrane chalela AnaMdathI nathI zakatI. bharI dIdhuM hatuM, eTale khalanAyaka dhUta iyAnA zabdachaLathI (kramaza:) chetarAyelA othelane DesTimenA bevaphAdAra hovAnI zaMkA thatAM ja * saMgha samAcAra che - te pitAnuM sarvasva gumAvI beThAnI asahya vedanA anubhave che. . yuddha tenA jIvanane rasa hate. yuddhabhUminA uttejanA, upasamitio , hathuraNutA, azvo, Dhela - zaraNAi - nagArone unmAda, dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha puraskAra samiti, - havAmAM pharapharatA vaje, e badhA "pomp and circumstance of glorious war'a as14 sylval a prabuddha jIvananA eka vakhatanA taMtrI sva. dhIrajalAla Hul , Othello's occupation is gone. yet dhanajIbhAI zAhanI smRtimAM zrI kamalAbena sutarIyA dvArA - zauryanA preraNAmUti ja nahi, DasTamenA thelAnA hRdayanuM saMdhIne rUA. 11000/-nuM dAna maLela che. A rakamanA sarvasva hatI, DerimenAnuM hRdaya ethelenuM potAnuM hadaya hatuM, vyAjamAMthI prabuddha jIvana'mAM varSa daramiyAna pragaTa thayelA where, te kahe che, either I must live, or bear no lekhamAMthI zreSTha lekhane rU. 1000/-ne puraskAra Apavo evI life, DeskimonAnuM hRdaya ethelAnA jIvanapravAhanuM mULa hatuM,. bhAvanAthI A dAna saMghane ApavAmAM AvyuM che, jene "saMghe The fountain from which my current runs, Or sAbhAra svIkAra karyo che. else dries up, e hRdayamAMthI bahAra pheMkAI javuM eTale A puraskAra aMgenA niyamo ghaDavA ane nirNAyakone - pitAnuM mRtyu. e vedanAnA AvezamAM vairavRttapreye ethelA madadarUpa thAya evI nIce pramANenI eka samitinI nimaNuka Blood, blood, blood ne Akroza karI rimAnAnI karavAmAM AvI che. ' hatyA kare che. mRtyunI kSaNe rimonAnI dAsI AvI (1) zrI rasikalAla laheracaMda zAha (saMyojaka) (2) ke pahero ane pUche che, A koNe karyuM Nobody, zrI gaNapatalAla ma. jhaverI, (sabhya) (3) zrI pravINa I myself, commend me to my kind lord sa bhAI maMgaLadAsa zAha, (sabhya) ane (4) zrI uSAbena - DesTimenA maraNottara jIvananI amarayAtrAe prasthAna kare che. mahetA - : kSamAnI A aMtima kSaNa pahelAM paNa jayAre DesTimonAnI vASika snehuM saMmelana samiti ' ' , dAsIe tene kahyuM hatuM, kaI duSTa tamArA patinI kAnabhaMbheraNI karI che dhasI jANatI nathI ke e duSTa tene pati ja hato), A samitimAM saMjaka tarIkenI javAbadArI zrI cultu ag dei eg, If any such there be, heaven jayaMtilAla pI. zAhane seMpavAmAM AvI che. A samitimAM pardon him. vadhu be sabhyo levAnI emane sattA ApavAmAM AvI che.
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 19--4 * prabuddha jIvana * saujanyamati paMDita mAlavaNiyAnuM bahumAna , , izvaralAla dave gujarAtanA lokone saMskRta AvaDe kharuM? gujarAtamAM jJAnanA nakazAmAM gujarAtanuM nAma aMkti thayuM che e gauravanI saMskRtane koI vidvAna hoI zake? saMskRtanA rAnane IjAro vAta che. zrI dalasukhabhAi mAlavaNiyA e mATe abhinaMdana moTe bhAge uttara bhAratane, thoDeka baMgALa, thaDeka mahA- tathA abhinaMdananA adhikArI che. atyAre saMskRtanA jJAnane rASTra ane dakSiNa bhAratane, paNa A IjAradAra gujarAtane mahimA ocho thato jAya che tyAre saMskRtanA jJAnanI paraMparA jALavavAmAM emanuM pradAna savizeSa mahattvanuM bane che. . kAMkaro kADhI nAkhe. gujarANu mukhe bhraSTa, zipI zavAmAM saurASTranA eka anAthAzramamAM Ucharela bALaka amadAvAdanI gata: gujaranuM mukha bhraSTa che, te badhA 'ziva" ne "za" ela. DI. InsTiTayUTa opha inTelijInA niyAmakapade pahoMcI (sava) (zaba-madu) banAvI de che. A AkSepa junA vakha zakela che, te emanI vidyAnI sAdhanA ane puruSArthane AbhArI tamAM thatA. gujarAtanA brAhmaNe paNa saMskRrtAvid ochA gaNAtA, eTale uttara bhAratanA brAhamaNo evA halakA manAtA. che. zrI. dalasukhabhAInuM mULa vatana saurASTramAM surendranagara jillAmAM (jhAlAvADamAM) AveluM sAyalA gAma. temanA vaDavAo solaMkI rAjAo jyAre uttaranA brAhmaNemAMthI keTalAkane mAlavaNamAM rahetA, tethI mAlavaNiyA kahevAyA. jJAtie gujarAtamAM AvavA samajAvI zakyA tyAre A brAhmaNe mAMDa bhAvasAra ane dharma sthAnakavAsI jaina. 1910mAM emane gujarAtamAM AvyA. ahIM AvyA te audIcya brAhmaNa janma thayo. daseka varSanA thayA tyAre pitA DAhyAbhAinuM kahevAyA. A brAhmaNe pahelAM te nahAtA AvatA, paNa avasAna thayuM. surendranagaranA anAthAzramamAM rahIne emaNe solaMkI rAjAe yukitabAja hatA. emaNe brAhmaNa guruonI aMgrejI pAMcamA dhoraNa sudhI abhyAsa karyo. zrI sthAnapatnIone suvarNa dAna ApyAM ane gujarAtamAM bhUmidAna kavAsI jaina zvetAmbara kenpharanse emane jaina IniMga kolejamAM ApavAnuM kahyuM. tethI patnInA AgrahathI brAhamaNe gujarAtamAM AvyA. AcArya hemacaMdra "siddhahaima" nAmanuM abhyAsa karavA bikAnera mokalyA. amadAvAdamAM paMDita becaradAsa saMskRta vyAkaraNa racyuM ane e kalikAlasarva e yuganA pAse emaNe Agamane abhyAsa karyo. TAgoranA zAMtisamagra jJAnanA niSkarSa rU5 graMtha saMskRtamAM lakhyA tyAre niketanamAM pAlibhASA ane bauddha dharmazAstrone abhyAsa karyo. -kAzmIra avaMtIe gujarAtanI saMskRta viSayaka vidattAne keka cheDe vakhata muMbaImAM 'jaina prakAzanA kAryAlayamAM kAma karyuM. vIkAra karyo. 1934mAM paDita sukhalAlajI sAthe emane paricaya thayA. paMDita sukhalAlajInA vAcaka tarIke banArasamAM rahyA bAda, temanA arvAcIna samayamAM maNilAla nabhubhAi saMskRta, vedAnta paTTaziSya banyA ane 1944mAM paMDita sukhalAlajI banArasa -ane coganA eka prakhara taddavid gaNAtA. svAmI vivekAnaMda yunivarsiTImAMthI nivRtta thayA tyAre temanA sthAne jaina ceranA emane maLavA gujarAtamAM AvyA hatA. je dhamaMpariSadamAM teo prophesara banyA. zrI kasturabhAI lAlabhAInA prayAsothI svAmI vivekAnaMda amerikA gayA tyAM javAnuM emane nimaMtraNa amadAvAdamAM sthApAyela ela. DI. isTiTayuTa opha maLeluM, paNa saMge (anArogya ane dravyadurlabhatA haze)ne IlejInA niyAmaka tarIke niyukata thayA. 1976 sudhI kAraNe jaI sakelA nahIM. 'lAITa opha eziyA', e bhagavAna sattara varSa emaNe A saMsthAmAM niyAmaka tarIke kArya buddha vizenA aMgrejI mahAkAvyanA sarjaka eDavina ArnolDa karyuM. A vidyAmaMdira zrI kasturabhAI lAlabhAInA Arthika emanI pAsethI bhAratIya dharmaparaMparA vize jANavA mATe puruSArtha" tathA dUraMdezIbharyA AyojanathI zakaya banyuM paNa te AvyA hatA ane pitAne tyAM pATalA para besADIne emane kharA arthamAM vidyAmaMdira banyuM. zrI dalasukhabhAInA vidyAkIya "jamADayA hatA. maNilAla nabhubhAI pachI AcArya AnaMda purUSArthathI vayamaryAdAne kAraNe teo 1976mAM A saMsthAnA zaMkare gujarAtanI saMskRta viSayaka vidvattAnuM gaurava jALavyuM. niyAmakapadethI nivRtta thayA che. te paNa tenA salAhakAra tarIke teo banArasa hindu yunivarsiTInA kulapati tarIke nimAyA. tathA mAnA prAdhyApaka tarIkenI emanI sevAone lAbha e jamAnAmAM kulapatipada mATe vidattA bAdhaka nahAtI have saMsthAne maLI rahyo che. vacamAM 1968mAM keneDAnI TerenTa te kulapatine saksayaMtrathI barAbara tapAsIne levA paDe che, yunivarsiTImAM bhAratIya darzana ane vizeSa karIne bauddha jethI amuka maryAdAthI vadhAre paDatI vidvattA na hoya tenI darzananA adhyApana mATe teo doDheka varSa jaI AvyA hatA. khAtarI karI zakAya. AnaMdazaMkare gujarAtanI saMskRta vidvattAnuM jainadarzana ane saMskRta-prAkRta graMthane emane nAma rozana karyuM. emanI nimaNukamAM kadAca gAMdhIjIe abhyAsa ghaNo talasparzI che. emanuM valaNa dArzanika paMDita mAlavIyajIne bhalAmaNa karIne thaDe bhAga bhajavyo haze. sAhitya tarapha vizeSa rahyuM che. jainadarzana, * jaina Agama, pitAnA uttarAdhikArI tarIke Do. rAdhAkRSNananI bhalAmaNa " bhagavAna mahAvIra, hiMdu dharma Adi vizenA emanA bAreka banArasa hiMdu yunivarsiTI mATe AcArya AnaMdazaMkare karI gujarAtI-hidI graMthamAM emanA darzana - sAhityanA hatI. AnaMdazaMkara pachI paMDita sukhalAlajIe banArasa hiMdu parizIlano niSkarSa che. jaina dharma ane darzana tathA hiMdu yunivarsiTImAM saMskRta tathA darzananA prakhara paMDita tarIke dharma vize emaNe judA judA samaye eka jeTalA nibaMdho ApaNI vidvattAnI paraMparA cAlu rAkhI. paMDita sukhalAlajI ApyA che. hiMdI ane aMgrejImAM paNa emanA darzanazAstra pachI emanA paTTaziSya samA paMDita zrI dalasukhabhAI vizenA nibaMdhe prasiddha thayA che. perisa ane baliMnamAM mAlavaNiyAe saMskRta-prAkRtanA jJAnanI ta jalatI rAkhI che. maLelI pariSadamAM temaNe aMgrejImAM bhAratIya tattvajJAna vize have ATalAM varSe bhArata sarakArane emanI kadara karavAnuM , vyAkhyAne ApyA che. AvA prakAMDa paMDita hovA chatAM sUjhayuM che. moDuM moDuM ke sUjhayuM che. tema chatAM te AnaMdadAyaka . (ke tethI jo temanI saraLatA, nirAbhimAnavRtti 2 bInA che. gujarAtanuM e gaurava che ke bhArata sarakAre emane - emanA saumya vyakitatvamAM upasI Ave che. emanuM pAMDitya eskRtano prakAMDa paMkti tarIkeno evaoNDa have Ape che ke " emanA saujanyathI zame che ane emanuM saujanya emanA emAM tAmrapatra uparAMta vArSika pAMca hajAranI ke pAMDayathI zobhI ja che: ' /> vies penzanano samAveza thAya che. pAna te ThIka, paNa saMskRtanAM ("gujarAta samAcAra mAMthI sAbhAra)
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhujIna kAlidAsa, zepIara ane saundraya bAdhita samasa veka gulAkha daDhiyA saMklana gaye varSe zrI. sukha' jaina yuvaka saMghe patrakAratva vizenA eka parisa'vAdanuM saphaLa Ayojana karyu hatu. tema A varSe paNa saMghe paramAnada kApaDiyA smArakanidhinA Arthika sahayogathI kAlidAsa, zekaspIara ane TAgoranI nArIsRSTi vize eka parisavAnuM yAjana inDiyana maracanTsa cembara sabhAgRha -- (ca`geTa)mAM tA. 28, 29 ane 30 sapTembara 1984nA rAja karyu" hatuM. A parisavAdanA sacAkI hatA zrI amara jarIvAlA, sahamaMtrI rA. dhanavata ti. zAha ane sahemaMtrI zrI punnAlAla ra. zAha. zukravAra, tA. 28 sapTembaranI uddhATana beThakamAM parisavAdanA sacAjaka ane sadhanA sahamaMtrI DI. dhanava ta zAhe saunuM svAgata karatAM kahyuM hatuM ke nArI pratyenA Adarate lIdhe Apa sau ahI padhAryA che. jagatanA dareka puruSe nArIne sau prathama mAtA rUpe ja joi che. brahma spaza pAmelA traNe amara sA vize vAta karavA niSThAvAna mahAnubhAve ahI' padhAryAM che. tA. 16-10-2 TAMgAranI nArIsRSTi : vicArapreraka, parisa vAda kAlidAsanI bhUmi ujjainanI vikrama yunivarsiTInA 'skRta vibhAganA adhyakSa DI. vI. veMkaTAcalame kheDAnA pramukha DaoN. ramaNalAla cI. zAhanI vinaMtIthI dIpa pragaTAvI parisaMvAdanuM udghATana karyu" hatu. DI. vI. veMkaTAcalame udghATana pravacanamAM jurAbharI vANImAM kahyuM hatuM ke kAlidAsa ravIndranAtha mATe kharekhara mahiSa hatA. ravIndranAthe kAlidAsane AtmasAta karyAM hatA. emanA padepadamAM kAlidAsa dekhAze. TAgArane pAzcAtya sAhitya paNa prabhAvita karyAM hatA. kAlidAsanuM kSetra sImita hatu, jyAre TAgora sAme AAkhuM jagata hatuM. *vitvanA carama . vikAsa nATakamAM che. sarjake potAnA vicArAne pAtrA dvArA sAkSAta karI, pAtrAnI dRSTi ane pAtrAnI bhASAthI vyakta karavA paDe che. sa MskRta nATakAmAM badhAM Adaza vAdI pAtrA che evA AreApa sAcA nathI. mAtra rAjAe ja 8 che ane zyAmajanatA nathI evuM paNa nathI. kAlidAse pAtrAnI mahAnatAnI sAtheAsAtha dukha`LatA pazu batAvI che. zekIaranI nArIomAM gmajoDa vividhatA che. strI ane puruSane prema che. saMsAranI utkRSTa vastu che tenA nirde'za traNeya saja kAe karyAM che. atithivizeSa nATayAcAya prA. candravadana cI. mahetAe kahyu' hatu.. ke zempIara eka aneAkhA, ananya ane advitIya ene vizva sAhityaneA nATyakAra che. eNe IMglenDanI prajA ane bhASAne je pratiSThA apAvI che, tenA aMdAja kADhI zakAya tema nathI. traNe sajAnI nArIsRSTimAM laui ane alaukika ane prakAranAM pAtro maLe che, traNee chelle eka ja vAta karI cheH verajhera bhUlI jA have zAMta thA. atithivizeSa prasiddha marAThI sAhityakAra viduSI zrImatI durgA bhAgavate kahyuM hatuM ke hu" kAlidAsanI bhakata nathI, vivecaka chuM. traNe sajA mahAna che, chatAM traNene potapotAnI maryAdAo paNa che. nArIne cItaravAmAM traNe UNA UtaryAM che. viziSTa vyAkhyAtA sAmaiyA kaoNlejanA pUrvaMcAya. DaoN. ema. ena. paMDayAe zekIaranA jIvana ane sarjana vize kahyu` hatu" ke, rokaspIre karuzruti, sukhAMta, aitihAsika ema 36 nATako lakhyAM che. A mahAna nATayakAranuM janmasthaLa, sTreTasa ena ena pavitra yAtrAdhAma smRnI gayuM che. 400 varSathI abhyAsIe tene vAMcatA AvyA che ane Aja sudhI emanAM nATako karyAM, ne kayAMka bhajavAtAM rahe che. emanAM nArIpAtre Ama te sImita kSetramAM vihare che chatAM leDI memetha ane DaeNDemAnA jevAM madhyama ane um kakSAnAM pAtrA paNa che. muMbai yunivarsiTInA gujarAtI vibhAganA adhyakSa ane saMdhanA pramukha DaoN. ramaNalAla cI. zAhe upasAra karatAM kahyuM hatu` ke, pratyeka uttama sa`ke A vize lakhyuM" ja che. nArI vize anya kaLAmAM, zAomAM paNa sarjana thayeluM che. strIne samajavI sahelI nathI. ethI ja sAhitya sAma traNa mahAna mAnI nArIsRSTi viSenA parisavAmAM DA, vI, ve'kaTAcalama udghATana pravacana karI rahyA che. melAMmAM DAbI mAjuthI zrI cImanalAla je. zAha, zrI amara jarIvAlA, DI, dhanavata zAha, zrImatI duSkRtAi, ca, cI. mahetA ane DaoN, ramaNalAla cI. zAhe najare paDe che,
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 16-10-24 N che. strInA hRdayanA taLa sudhI paheoMcavuM duSkara che. strI - puruSa parasparanAM pUraka che. puruSa lekhakane strI pratyenA abhigama te strI lekhakanA puruSa pratyene abhigama judo paDe che tema puruSa lekhakane puruSa pratyene abhigama ane strI lekhakane strI pratyenA abhigama paNa judA paDe che. puruSa saja'kAne hAthe strIone anyAya paNa thayA che. eka ja lekhaka yuvAnImAM je lakhe te pachInI uMmare juduM juduM pazu lakhe. puruSa akhaLAthI ja vadhu bIe che. TaoNlsTaoNye kahelu', hu mArA eka paga kabaramAM mUkI dauM... tyAre strIo vizenA mArA abhiprAya pUchavA Avajo.' prayuddha jIvana tyAra khAda zrI caM. cI. mahetAe pAtAnI mAgavI zailIthI pururavAnIunmAda avasthAnI ekati rajU karI hatI. prAraMbhamAM zrImatI mInaLa paTele sItAnA tyAga--zlekAnu bhAvasabhara paThana karyu hatu. A kheDakanu saMcAlana saMcAjaka zrI amara jarIvAlAe yu hatuM. ane AbhAradarzana saMdhanA maMtrI zrI cImanalAla je. zAhe karyu hatu. * zanivAra 29mI sapTembare pahelI beThaka prA. cI. nA. paTelanA pramukhapade maLI hatI. viSaya hatAH kAlidAsa, rokasapIara ane TAgoranAM nArIpAtrAmAM pragaTa thatA praNaya, viraha ane zRMgAra.' prathama vyAkhyAtA 'kavilAka'nA taMtrI DaoN. dhIru parIkhe kAlidAsanAM nArI-pAtrA vize kahyuM hatuM ke, kAlidAse premanI saphaLatAno mahimA gAyo che. vizvanA evA kASTa paNa manuSya nahi hoya jeNe premanA anubhava nAM karyAM hoya. svayaM prema ja krAlidAsanA premamAM paDayA che. prema nahiM, te kAlidAsa nahi. kavikulaguru kAlidAsanI sarjanasRSTi eTale sAttvika sugAranA mahatsava. ** zaeNspIaranI nArIsRSTi vize prA. lAkhahena pATheke kahyuM hatu ke, praNya eTale potAnA khyAla cheoDI khIjAte khyAla karavA te. je ahaMmate taje che te premane lAyaka ane che. sukhanI parama sImAe paheoMcADanAra krAi tattva hAya tA te prema che. rokaspIaranA praNayayelAM nAyaka nApikAomAM yAMka kaTutA, kyAMka AzakA karyAMka samarpaNabhAva jovA maLe che. juliyeTa, DesDamAnA, philopeTrA, leDI maLetha jevI nArI e samayanI paraMparA ane Aza'nuM citraNa UbhuM kare che. ravIndranAthanI nArIsRSTi vize pu'nA taMtrI prA. bheALAbhAi paTele kahyu hatuM ke nArI, adhI. nArI ane adhI kalpanA che. strI vAstava che. ravIndranAthanI kavitA, nATaka ane navalakathAomAM nArInA judA judA caherAM jovA maLe che. emanI kavitAmAM nArInu kanyA rUpa vizeSa jovA maLe che. temAM virahanI rekhAo che. ravIndranAthanI citrAMgadA AlidAsanI nArIeA sAthe khesI zake evI che. emanI vArtAomAM vAstavikatA che, strInA jIvananAM tamAma svarUponA prema kevA hoya che te jovA maLe che. kizArI, pariNItA ane vidhavAnA premanI vAta ravIndranAthe karI che. AjathI 80 varSa pahelAM cAkherakhAlinI vidhavA vinaditInA je prema che tenI vAta 9 119 tyAre karavI te abaru kAma hatu. badhI ja nabaLA sAthenA prema che, je cira jIva che. dhare bAhire'nI vimalAnA prema pariNItAnA prema che. ravIndranAthe kahyuM che, mArA hRdayanI aMdara kASTha virahiNI nArI kheThI che, je pharI karI gAyA kare che.' gAMdhI - sAhityanA prakhara RbhyAsI ane A prathama kheDUkanA pramukha prA. cI. nA. paTele kahyu hatuM ke, jIvana ane sAhityamAM nArI evI rahasyamaya ghaTanA che ke strIA ane puruSo, jIrAnA ane vRddho sau koi enA vize rasathI vAto karatAM rahyAM che. zAkuntala'mAM mAtRtvanA gauravarUpa pa`kita che: zakuntalA sa-damanane duSyaMta vize kahe che, tArA bhAgyane pUcha!' A ukita mAtra kAlidAsane zekIaranI samakakSa khesADe che. zaeNkaspIaranI kalpanA kSamA rUpanI che. pitA ane putrInI vAta zekIara ane ravIndranAtha khUnnemAM che. strI jagatamAtA ane e ja uttama vastu che. A beThakanuM saMcAlana saMdhanA maMtrI zrI cImanalAla je. zAhe karyu hatu ane AbhAravidhi abhyAsa vartuLa'nA sayeAjaka zrI sukhASabhAi ema. zAhe karI hatI. * * zanivAranI khIjI kheDUkanA .viSaya hatAH traNe ya saja kAnamAM . nArI-pAtrA dvArA pratibiMbita thatAM tatkAlIna samAjajIvana ane rAjyavyavasthA.' A kheDUkanA adhyakSa hatA DA madhusUdana pArekha. kAlidAsanAM pAtrA vize prA. jayAnaMda davee kahyu hatu. kai, kAlidAsanAM pAtrA kAlidAsanA jamAnAnAM ja lAge che. prasanna dAmpatya e ja sukhI samAjanI khAdhArazilA che te kAlidAsamAM dekhAya che. zekIaranAM nArIpAtrA vize prA. anilA dalAle kahyuM hatuM ke, yugo jaze paNa klipeTrAnA saundaya ane tAruNyanI jema zekaspIaranA nATako ane pAzca ciratana raheze. zekasapIaranI sRSTimAM aneka deza, rAjya vyavasthA pratibiMbita thaI che. emanAM autihAsika nATakAmAM kAi sau pAtra kendramAM nathI. rANI elijhAmethanA samaya hateA. pati mane vedanA anubhave temAM sahabhAgI thatI nArIe che. patenI mahattvAkAMkSA pUrI karavA ja leDI memetha badhu kare che. samAjadarzona rezamenTaka kemeDImAM jovA maLe che, jayAM nArI mAtra vastu khanI he che. nArInI peAtAnI averanesa te bsananI tArA' mAM pachIthI jovA maLe che. strInA cAritrya pratyenI zakA pIaranAM nATakAmAM jovA maLe che. strInA zIlanI apekSA rAkhavAmAM Ave che, je te vakhatanA janasamAjanI vyApaka khyAla haze ? Rsimedana tenA bhAga bane chaeN. zeksIno nArIomAM mAne vizeSa paNa jovA maLe che. vIndranAthanI nAsRSTi vize AcAya zrI jayendra trivedI khaM kahyuM hatuM ke, ravIndranAtha 19 mI ane 20 mI huM sadInA adhikALamAM jIvyA tA.. bhAratamAM rAja karatAM samAja ja mukhya rahyo che. tatkAlIna sane badale sava'kAlIna satyanI vAta ravIndranAthe 'ge' ane 'dhare ahire' dvAra karI che. A baMne navalakathAe Aje paNa kharekhara vAMcavA jevI che. adhyakSa DaoN. madhusUna pArekhe strInI lAcAra ane 5 va sthitine ullekha karI kahyuM. hatu ke, svayaMvara karyAM che ? mAnI le
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 praNa vana tA. 16 ke, je rAvaNe dhanuSa toDayuM heta te sItAe te rAvaNane ja paraNavuM paData. strIonA cAritrya pratyenI kuza kA ghaNI kaphoDI sthiti sarje che. keDIliyA ke zakuntalAe chelle kSamA ApavAnI ja che. ApaNuM samAjavyavasthAne kAraNe puruSa karatAM strIne vadhu saMtApa veThavAnA Ave che.' - dvitIya beThakanuM saMcAlana saMdhanA maMtrI zrI ke. pI. zAhe karyuM hatuM ane AbhAradarzana zrI gaNapatabhAI ma. jhaverIe karyuM hatuM. - ravivAra 30mI sapTembaranI tRtIya ane aMtima beThakane viSaya hate: "nArIpAtronAM mane vyApAra ane saMvedanA dvArA pragaTa thatI sanAtana kheja, prazno ane satya. A beThakanA adhyakSa Do. ramaNalAla cI. zAha hatA. sumadhura ane saraLa saMskRtamAM pravacana ApatAM che. gautama paTele jaNAvyuM hatuM ke bhAratIya paraMparAmAM saubhAgyAkAMkSI kanyA pArvatI che. premamAM nirAkAra Izvara sAkAra banIne Ave che. kAlidAse kumArasaMbhava' mAM ziva ane pArvatIne Adarza daMpatI rUpe aMkita karyA che. saundaryathI zivane vaza karavA jAo te te adazya thaI jAya che. e kalyANurUpa ziva pArvatInI tapazcaryA ane ananya premathI vaza thAya che. - De. rAjendra nANAvaTIe kAlidAsanI sRSTi vize kahyuM hatuM ke, manuSya mAtranI khAja AIDenTITI-vyaktitvanI khoja che. - kAlidAsanI - khaja jIvanane artha pAmavAnI che. kendrabindu praNaya che. praNayane kAraNe puruSanA jIvanamAM bahu moTo pheraphAra nathI thato paNa strInuM te samagra jIvana badalAI jAya che. ucca varganI strIoe puruSapradhAna samAjamAM samAdhAna karyo ja chUTache, evuM kAlidAsamAM darzana thAya che. Do. nANAvaTIe zAkuntalanA sAta akenI racanA ane temAM kAlidAse karela pAtragUMthaNIne mama' samajAvyuM hatuM. Do. sureza upAdhyAye kahyuM hatuM ke premasRSTinA uttama. Alekhanane kAraNe kAlidAsane jagatanA mahAna sajAmAM sthAna maLyuM che. puruSa ane nArInA Adarzo, puruSa ane nArInAM kAryonuM sabaLa Alekhana kAlidAsanI kRtiomAM jovA maLe che. e sRSTi nitya navIna lAge che, je enI khUbI che. kAlidAsanI kavitA vizvanuM kutUhala che. prema mahAna che, paNa samarpaNa mahAnatama che. zabdasRSTinA saMpAdaka che. sumana zAhe kahyuM hatuM ke, ravIndranAtha ane kAlidAsanAM pAtroe vyakitatva gumAvyuM ja nathI te temAM zodhavAnuM zuM hoya? badhAM ja mahAkavio kahe che, prema je manuSyanA jIvananA kendramAM che. e kema vAraMvAra AcchAdita thaI jAya che, pragaTa thatuM nathI ? e premane rUMdhanAra ApaNe pote ja chIe. ravIndranAthane ataravAra ati samRddha che. nArInuM priyA rUpa prakRtigata che, patnI ane vidhavA samAje UmAM karelAM che. bIjuM svarUpa satI lakSmInuM che e paNa prakRtigata che. trIjI svarUpa aMbA rU5 che, mAtA rUpa che. prakRtinuM meTAmAM moTuM kAma e mAtA " kare che. saMsArane sAtatya Ape che. cothuM svarUpa AdhunikAnuM che. .* * dareka navI sabhyatAmAM strI jUnavANI dekhAya che, puruSe navI navI saMskRti racatA ja rahe che. ravIndranAthanI sucaritA AdhunikA che. AnaMdamayI zuddha mAtA che. mAtA vize lakhavuM e paDakArarUpa che. ApaNI navalakathAomAM hajI paNa te pUrNa rUpe vikasyuM nathI. A parisaMvAdanI sauthI moTI phalazruti e che ke, ApaNe kAlidAsa, zekaspIara ane ravIndranAthanI sRSTi vize te jANIzuM paNa sAthe sAthe Aje je kSullaka sAhitya sarjAI rahyuM che te viSe 5NuM jANavA vicAravA maLaze. e mahAna sajanAM pAtro mAtmIvALA hatAM. pramukhasthAnethI Do. ramaNalAla cI. zAhe kahyuM hatuM ke, sIne samajavI sahelI nathI te puruSane samaja paNa kayAM sahele che?' meTA saja ke saikAo sudhI tapAsAtA rahe che. AnaMdavAkara kahetA ke, pote sarasvatIcandra dara varSe eka : vakhata vAcI jatA. ahIM je carcAo thaI te vivecakonI nirAmaya dRSTinI ghAtaka che. prA. tArAbahena zAhe kAryakramanuM saMcAlana karatA kahyuM hatuM ke nArI sauthI vadhu mAtA 25 che. nArIne prema ane vAtsalya maghI mirAta che. A pArasavAdathI saMskAra ghaDataranuM kAya thoDe a ze paNa thaze te AnaMda thaze De. dhanava ta zAha AbhAradarzana karyuM hatuM. cAre ya beThakAna Ara me ane ate yojAyelA saMskRta glAka, zekasapIaranA sAnaTasa ane ravIndra kavitAnA paThana kAryakramamAM zrI pratApa ojhA, zrImatI mInaLa paTela, prA. bakula rAvaLa, zrImatI nIlanI ane zrI baLavaMta maDagAMvakara ane zrImatI vAsa to ghaNue bhAga lIdho hato. A parisaMvAdanA saMjoe have kayAreka govardhanarAma, nhAnAlAla, munazI, ane ramaNalAla va. desAInI nArIsRSTi vize parisaMvAdanuM Ayojana karavAnuM vicAra vyakata karyo hate. yunivarsiTI kakSAnA A gaMbhIra ane arthasabhara parisaMvAdanI cAre beThakamAM sahRdaya bhAvakanI hAjarIthI yathA samaya . AvanArane paNa sabhAgRhamAM besavAnI jagyA na maLe evI sthiti hatI. traNeya mahAna saja kenI nArIsRSTimAM viharavAthI bhAvanI sAhityAbhimukhatAmAM ane AtmazrImAM vadhAre thayo hato. A parisaMvAdanA peparsa pustakAkAre prasiddha thAya evI icchA paNa vyakata karavAmAM AvI hatI. saMdha samAcAra sTela, Teliphena bUtha, Adi tapAsa samiti (1) haribhAI gulAbacaMda zAha (2) zrI pravINabhAI maMgaLadAsa zAha ane (3) zrI ramaNabhAI lAkaDAvALA nimaMtrita sabhyo : saMghanI kArobArI samitimAM nIce mujaba sabhyonI nimaMtrita. sabhya tarIke pUravaNI karavAmAM AvI che. (1) zrI caMdrakumAra jayaMtIlAla zAha (2) zrI rasIkabhAI esa. zAha (ekayuprezaravALA) (3) zrImatI mitAbena zirISabhAI kAmadAra (8) zrImatI sulIbena hIrANa (5) zrI gulAbacaMdabhAI zAha (6) prA. gulAba deDhiyA (7) zrI taraNikAbena bipinabhAI zAha
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-10 premaLa jyoti : vile pArlA zAkhAnuM uddaghATana 9 zAMtilAla TI. roDa "mAnavatAnA kAryamAM Arthika sahayoga ApatA pratyeka ' sahakArathI ame saphaLa thaIzuM ja evuM zraddhAvacana temaNe dAtAoe AvI pravRttimAM sakriya thavuM joIe. pratimAsa uccAyuM hatuM. rU. 100/- Ape tevI se vyakitaone preraNA ApavI ane AgAmI gAMdhI jayaMtI sudhInA eka varSamAM zrI muMbaI jaina saMdhanA maMtrI zrI cImanalAla je zAhe pUrva vakatAonAM yuvaka saMdhanI premaLa jyoti pravRttimAM vilepAlAM viratAranA vakatavyomAM pitAne sUra purAvI jaNAvyuM ke, haju te kAmanI sAhedI dAtAo taraphathI A rIte maLatA rU. 1,20,000/ zarUAta thAya che tyAM ja A zAkhAnA saMjaka bahene e nidhi " premaLa jyoti'nI ahIMnI zAkhA dvArA mAnava rU. 12,775 jevI rakama ekatra karI A pravRtti mATe saMdhane sevAnA kArya mATe vAparavI e saMkalpa gAMdhI jayaMtInA caraNe dharI che. mArA mitra zrI umedabhAI dozIe rU. 2,500.. AjanA maMgaLa dine ApaNe sau karIe. ema atithivizeSa ane amArA sAthI saMdhanA kaSAyakSa zrI pravINabhAI ke. zAhe dhArAsabhya zrI anupacaMda zAhe saMdhanI premaLa jyoti'nI - dara mahIne rU. 50] ane jUhunI kephI kalabanI bahene taraphathI vilepArlI zAkhAnAM uddaghATana prasaMge pitAnA saMpUrNa sahakAranI dara mahIne rU. 250], ema eka varSa sudhI A pravRttinA khAtarI ApatAM kahyuM hatuM.' piSaNa ane saMvardhana mATe ApavAnuM vacana ApyuM che, ema temaNe umeryuM hatuM. prAraMbhamAM zrImatI maMdAkinIbenanA madhura saMgIta ane premaLa jyotinA saMyojaka zrImatI nirubena zAhanI prArthanA A nimite maNIlAla vADIlAla nANAvaTI prAthamika bAda De. esa. sI. zeThe dIpaka pragaTAvI premaLa jatinI zALAnA sAta bALakanI vArSika phI 'premaLa jyoti taraphathI ApavAmAM AvI te mATe te zALAnAM AcArya zrImatI vilepAlI zAkhAnuM uddhATana karyuM hatuM ane pitAnA tamAma hIrAbena bhaTTa AbhAra mAnI vilepArlA zAkhAnI zarUAta sahakAranI khAtarI ApI hatI. mATe saMdhane abhinaMdana ApyA hatA. atithivizeSa zrI mohanabhAI paTele jaNAvyuM ke AjanA samAraMbhanA pramukha zrImatI sunItAbena zeThe kahyuM ke yugamAM lokahitanuM kAma e ja sAco dharma che. saMghanA pramukha samAraMbhanA A sthaLa-bhaginI sevA maMdiranI sthApanA che. ramaNalAla cI. zAhe kahyuM ke premaLa jayotinI aneka pU. gAMdhIjInA varada harate thaI hatI ane temanA janmadine zAkhAo zarU karavI paDe eTale vizALa vaga rAha jue che. A zAkhAnuM Aje uddaghATana thAya che tene mane AnaMda che. paristhiti ja eTalI viSama che ke pratyeka mAnavIe mAnavatAnAM ahIMnA nAgarikeno paNa pUro sahakAra maLI raheze evI AvAM kAryomAM yathAzakita Arthika sahayoga Apavo joIe. zraddhA temaNe vyakata karI hatI. saMghanA maMtrI zrI ke. pI. zAhe. premaLa jAti pravRttine premaLa jAtinA saMyojaka zrImatI kamalabena pIsapATIe citAra ApI premaLa jyotinA upakrame zrImatI smitAbena prAsaMgika pravacana karatAM temanI vidyArthinIo ahIM sakriya kAmadAra ane zrImatI sulubena hIrANIe nANAvaTI hospiTalamAM sahakAra Apaze tema jaNAvyuM hatuM. AbhAravidhi pAla kAma karavAnI tatparatA dAkhavI. pariNAme ame ahIM zAkhA zAkhAnA saMyojaka zrImatI smitAbena kAmadAre karI hatI. A zarU karavAno saMkalpa karyo. prAraMbhamAM teo bALavibhAgane prasaMge nava prajJAcakSu ane apaMga vyakitaone Teliphona bUtha AvarI leze, ema jaNAvI A kAryamAM ahIMnA rahevAsIonA ane cha mazIno ApavAmAM AvyAM hatAM. premaLa jyoti nI vilepAla zAkhAnuM dIpa pragaTAvI che. esa. sI. zeTha uddaghATana karI rahyA che. ubhelAmAM DAbI bAjathI pAlI zAkhAnA saMjaka zrImatI smitAbena kAmadAra, Do. ramaNabhAi cI. zAI, uddhATana samAraMbhanA pramukha zrImatI sunItAbena zaTha, atiSiviSe zrI mohanabhAI paTela ane dhArAsabhya zrI anupacaMda zAha ane "saMdhanA maMtrIzrI ke. pI. zAha jaNAya che.
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ' ; yacana para vimala hAya nI Athika sadhyAna tA. 16-104 ' amarAvatInuM tapovana ; AtmanirIkSaNanI ghaDI, - A pannAlAla ra. zAha tapivana zabdazravaNathI ApaNI samakSa ApaNA prAcIna ; ; anudAna vadhAre maLatuM thayuM. AvI rIte sarakAra amarARSikuLanA nisargavAsanuM kalpanAcitra khaDuM thAya. RSi tapa vatInA tapovana mATe kalpanAzIla banI zakI hota. . ' ane sAdhanA kare. emanA AzramamAM vivopAsanA mATe amarAvatInA tapovana mATe eka patrakAra-mitre vAtavAtamAM vidyAthIo AvIne varSo sudhI rahe. evA tapovananI rAjya sUcana karyuM ke zivAjIrAva paTavardhane janatA samakSa hAtha paNuM adaba jALave. rAjya emAM gaurava anubhave. laMbAvavo joItuM hatuM. mane A sUcana para vicAra Avyo ' 'tapivananA AvA vaicArika saMvidhAnane Aje thoDuM ja 88 varSanI jIvana saMdhyAnI vaye zivAjIrAva paTavardhane tapasvarUpa apAyuM che, tapavananI vibhAvanAne akabaMdha rAkhIne. vananI Arthika viTaMbaNu mATe janatA samakSa hAtha laMbAva ApaNane karuNA, dayA, dAna Adi mAnavIya guNa vArasAmAM paDe e kevuM? samAjanA svAstha mATe jIvananI paLe paLa maLyA che. paraMtu audyogikIkaraNanA A yugamAM vyakita vyakti vItAvanAra RSi amArI samakSa hAtha laMbAve te e tapavananI bhIDa bhAMgIe evI chIcharI ApaNuM karyuM? vacce saMkramaNa lepa (Communication gap) thaye che. e e samAja ke? aspRzyatA nivAraNanA kAryakramane hariAcaraNa-lepamAM na pariNAma e jAvA mAnavAe e janane AzramamAM sAthe rAkhI amala karanAra gAMdhIjIne vibhAvanAne saMsthAkIya-sAmAjika svarUpa ApyuM. samAjanA Azrama calAvavA Arthika bhIMsa paThI, tyAre cupacApa evI jamavAra mATe e Avazyaka paNa manAyu. anI Arthika bhIDa bhAMganAra mahAnubhAva ane zreSThio Aje kayAM? ekAda viTabaNunuM nirAkaraNa e samAjanA vaNalakhI javAbadAra mitre ema paNa kahyuM ke ekaladokala zreSTha mATe gajA uparAMtanI che. sevA sa sthAna evA traNa tapavana (e sivAya paNa haza). A vAta che. A lakhanAranI samakSa che : (1) zivAjIrAva paTavardhananuM ApaNI prajAkIya saMvedanA buThThI thatI jAya che. sAmAjika amarAvatInuM tapovana (2) bAbAsAheba AmaTenA AnaMdavana cetanAne prajavalita rAkhavA keDiyAmAM ghI pUravAnuM ke ceDA Azrama ane (3) vaDodarA najIka sidharATamAM zrI sureza samayanA aMtare vATane saMkoravAnuM vIsarI javAtuM sonAnuM zremamadira. A traNe ya AzramamAM kuSTharogIonI hoya ema lAge che. ApaNe kaMI yojanA hAtha dharatA sAravAra thAya che. ema. esasI. mAM prathama vargamAM uttIrNa pahelA zrImatanA gajavAM tarapha najara nAkhIe chIe. thayelA sureza sonIe te kuSTharogInI sevA kA uparAta emane alabatta, keTaleka aMze e Avazyaka 5NuM che. paraMtu svAzraya dvArA Atmanirbhara karavAnA yajJa mAMDayA che. A sAthosAtha e paNa eTaluM ja sAcuM che ke sAmAjika sivAyanA bane tapavanamAM paNa kuSTharogIena thALe pADa kArya mATe dhanarAzi meLavavA gocarIe nIkaLavAnI ApaNI thAnI pravRtti hAtha dharavAmAM AvI che. gAMdhIjIba kuSTharogI taiyArI hotI nathI. eka eka paisAnA sahayoga dvArA saMskRta paracure zAstrInA svayaM sevA karI hatI. evA sevAne zreSTha phaMDa karanAra samayadaSTi AcAryazrI - vijayavalabhasUri mAnavasevAnuM emaNe gaurava bakyuM hatuM. ' ApaNuM dhaLI najaramAM AvatA nathI. prajA AvI - 88 varSanI jaipha umare zivAjIrAva paTavardhanane gAMdhIjInA samasyAne piotIkI gaNe te sarakAranI e majAla nathI janmadivase A tapovana baMdha karavAnI pharaja paDI. kAraNa ke anudAna vadhArI ApavAmAM e AnAkAnI karI zake. hatuM Arthika viTaMbaNunuM. saMskAra samakSa e aMge rajUAta sarakAra evuM anudAna Ape ke nahIM enI paravA karyA vinA karI. grAnTanA niyamone AdhIna emAM sarakAra apavAda kare te sau potapotAnI zakita anusAra sahayoga Ape te AvI sarakAra para pakSapAtanuM ALa Ave ema paNa kahevAyuM. tapovane nabhe. samAjanuM e saMtAna che. ene uchera, enuM ApaNane ethI eka vAtanI pratIti thaI ke rArakAra kayAMka rakSaNa ane artha puSTi dvArA enuM saMvardhana e ApaNI, samAjanI pharaja che. emAM ApaNe sau UNuM UtaryAM chIe. te niyamathI custa rIte baMdhAyelI che ! patrakAra-mitranI vAta karIe te be cAra lekha lakhavAthI * ApaNe dRSTivaMta, kalpanAzIla netRtvane Adarza svIkA itizrI mAnI zakAya nahIM, AtmasaMtoSa na laI zakAya. rIe chIe, paraMtu ena AgaLI mUkIne sahelAithI batAvI adhinI ghaTanAne A jAgrata mie prajAkIya AMdolananuM zakatA nathI. niyamonI jaDatA viruddha vyavahAru ukelanA parimANu ApyuM ane enuM pariNAma ApaNe saue joyuM. mane eka prasaMga yAda Ave che. gujarAtanAM nAnAM nAnAM patrakAra-mitre AvI samasyAonA prasaMga kayAM aTavAi zaheranAM ane moTAM zaheronAM RgNAlayA vacce sarakArI jAya che tenI mane vimAsaNa che. Adaza ane tatvajJAna anudAnanuM pramANa 1 : 3 jevuM hatuM. moTAM zaherAnA (Phylosophy)nI vAta karIe tyAre keTalAka mitre, ApaNI sArvajanika hospiTalanuM TrasTImaMDaLa samAjamAMthI 57 dAna AsapAsanA jivAtA jIvanamAM rasa hovAnuM kahI, sAtvika meLavI zake evI enI kSamatA gaNAya. nAnAM zaheranI sthiti ane tAtvika vAtane TALI de che, paraMtu saMvedanazIlatA ane enA pramANamAM evI sakSama na gaNAya. ena sarakArI anudAna AvI sAmAjika samasyA pratye samabhAva ane sabhAnatAnI vAta paNuM chuM. cauda varSa sudhI prajA samAjavAdI pakSamAM rahIne karuM chuM tyAre ApaNI AsapAsanA jivAtA jIvanamAM rasa dharAvatA keTalA prabuddha mitroe AvI samasyAomAM rasa kAma karatA rahelA zrI jazavaMta mahetAnA svAnubhavanI A , lIdhe ane enA nirAkaraNamAM ApaNe kayAM UbhA chIe te vAta hatI, I. sa. 1964mAM teo koMgresamAM maLyA ane te vicAravAnuM che. sAmAjika kArya ane mAnavasevAnI yo' hanI sAmAnya cUMTaNI bAda teo gujarAtanA .. ahAleka pikAratA. ApaNA sau mATe A AtmanirIkSaNanI karyA ane udyoga maMtrI thayAtemaNe anudAnanA uparokata ' ghaDI che. o chapAya che tyAM samAcAra AvyA che ke sarakArI mohI ula. ethI nAnA zaheranI jhaSNulone sarakArI madada vinA tavana cAlu rAkhavAno nirNaya levAya che ke mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : e mImanalAla je. zAha, prakAzane sthaLa : 385, saradAra vI. pI. re, muMbaI 400 004. Te. naM. 350296 : mudraNasthAna : keka prinTa, jagannAtha zaMkara zaTha roya, giragAma, muMbaI - 400004
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. No. MR. By/South 54 . ) Almance No. : 37 che, Iche - "prabuddha jana'nuM navasaMsAraNuM : varSa: 46 aMka: 13 prabuddhajIvata * saMbai tA. 1-1184 TSchuTaka nakala , 1-00 muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra : pAkSika vArSika lavAjama rU. 20/ paradezamAM era mehAla $ 20 PS 12 sI meIla 15 le taMtrI : ramaNalAla cI. zAha ' . . . . rAjakAraNamAM hiMsA 0 ramaNalAla cI. zAha 2. koI paNa rAjasattA la karI baLanI sahAya vinA jhA cara ane emanA sAthIdArone mArI nAkhavA mATe na. samaya TakI zake nahi. svarakSaNa, AkramaNa ke pratyAkramaNa mATe racAyuM hatuM. brAITananI grAMDa hoTalamAM khAonA vizleTane kAraNe lazkarI tAkAta anivArya banI rahe che. lakare eTale yuddha keTalAka mANasa mRtyu pAmyA, keTalAka ghAyala thayA, hoTelane mATenI-hiMsA mATenI pUrvataiyArI. lazkarI tAlIma eTale ghaNuM nukasAna thayuM, paraMtu bhAgye zrImatI thecara ane emanA ochAmAM ochA samayamAM duzmanane sadaMtara nAza karavAnA dhyeya AthIdAro bacI gayA. AyaralenDanA romana kethesika trAsavAdImATe apAtI tAlIma. emAM duzmane pratye nyAya, nIti, prema, e e svIkAra karyo che ke A kAvataruM teoe kaya": hatuM. dayAnI vAta na Ave. mATe ja rAjasattA ane dharmasattA chellAM keTalAMka varSomAM duniyAnA ghaNA dezamAM AtaMkae visaMvAda amezAM rahevAne. vAdIonI beo dvArA karAtI vI hiMsAtmaka pravRttio je rAjyasattA pAse lazkara ke lazkarI tAlIma lIdhelA vaNI vadhI gaI che. thaDA samaya pahelAM madrAsanA erapa yuvAne tathA lazkarI zastrasaraMjAma na hoya tene anya rASTra upara bhayaMkara beo pheTa hatuM ane keTalAka mANasa mRtyu thaDIkamAM, parAjita karI, gulAma banAvI zake. gulAmInAM duHkha pAmyA hatA. e pravRtti paNa trAsavAdInI hatI. paMjAbamAM jeNe joyAM hoya te svAtaMtranI kiMmata vadhu samaje, svAtaMtraya trAsavAdIone kAraNe suvarNamaMdiranI AkhI ghaTanA banI gai sAcavavA mATe lazkarI sajajatA anivArya thaI paDe ane haja trAsavAdIo tyAM zAMta thayA nathI. keTalAya jApAnI che. Ama, rAjakAraNamAM hiMsAnI vicAraNuM anivArya trAsavAdIo jApAna bahAra rahIne jApAnane avAranavAra vimAne thaI paDe che. bhaya vinA zAMti ane salAmatI ke videza-dUtAlaya uDAvI devAnI dhamakI ApI satAve che, - nathI, mATe duzmana satata Dara rahe eTalI lazkarI tAkAta zrIlaMkAmAM tamiLa trAsavAdIonI joradAra pravRtti sarakArane pitAnI pAse hovI joIe evI kauTela - nItimAM regana jhave che. baMgalAdea, thAilenDa, maleziyA, pelesTAIna, ane ceranenke paNa mAne che. pratyeka rASTra mATe senA ane yugAnDA, lebenona, irAna-irAka vagere saMkhyAbaMdha dezamAM -zastrasare jAma eka anivArya aMga banI gayuM che. prati varSa trAsavAdI pravRttio cAlyA kare che. sarakArI kacerIomAM ke duniyAnA aMbanA abajo rUpiyA enI pAchaLa kharcAya videza dUtAlayomAM bomba dhaDA, relavenA akasmAta, che. tamAma duniyA je DAhI ane zAMtipriya hoya ane vimAnenuM apaharaNa, ucca rAjadvArI purunI havA vagere. * saMrakSa pAchaLa kharcAtAM badhAM nANu je prajAkavA mATe dvArA trAsavAdIo sAmAnya prajAjanomAM arerATI phelAve che, kharcAya te duniyAmAM ghaDIkamAM naMdanavana sthapAya. paraMtu tema , bhayanuM vAtAvaraNa sarjAya che ane sarakAro mUjhAya che.... " thavuM vyavahAru nathI. mAnava-jAtinA bhAgyamAM te lakhAyuM nathI. . soviyeTa yuniyana, cIna, amerikA, osTreliyA, nyujhIlenDa - paraspara be rAjyo vacce sImA vagerenA svArthanuM meTuM vagere nAnAmoTA keTalAka dezomAM trAsavAda pramANamAM nahi varSaNa thatAM yuddha phATI nIkaLe che. jUnA vakhatamAM rAjya je ja che. jyAM saramukhatyArazAhI che, lazkarI zAsana rAja vacce yuddho thatAM, kayAreka AMtaravigraha thatA, paraMtu . che tyAM kaDaka hAthe sarakAra evI pravRttine UgatAM ja dAbI 'have te ghaNuM rASTramAM AMtarika kalahane kAraNe moTA hiMsaka de che. jyAM lokazAhI che tyAM trAsavAdI pravRtti pramANamAM banAva banavA lAgyA che. ghAtaka zastro sulabha thavAthI, bhAgI vizeSa rahe che. javA mATe jhaDapI vAhano labhya thavAthI, pitAnA ja rASTramAM saramukhatyArazAhImAM prajAnA amuka vargane paMpALavAnI eka yA anya kAraNe asaMtuSTa thayele varga jayAre hiMsAne jarUra nathI hotI; nirNaya jhaDapathI levAya che, ane badhI Azraya le che tyAre 5.2sthiti viSama banI jAya che. lazkarI tAkAta sAthe rASTravirodhI pravRttine ghaDIkamAM A ja vizvayuddha pachI duniyAnAM keTakeTalAM rASTrane AMtarika kacaDI nAkhI zakAya che. bhayane kAraNe trAsavAdIonI AtaMkavAdIone prazna keTale badhe satAvI rahyo che ! svArtha prattine prajAne sahakAra paNa ocho maLe che paraMtu 'sarvopari bane che tyAre mAgu, keTale badhe nidha batI saramukhatyArazAhImAM ke lazkarI zAsanamAM mukata havA na zake che te AvI ghaTanAo darzAve che. hevAthI samagra prajA Ama te kacaDAyelI ja rahe che. tyAM. thoDA divasa pahelAM briTananA vaDA pradhAna zrImatI mAreTa paNa atyAre sattAnI lehiyALa uthalapAthala thAya che tyAre
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' - - - yAne besa rahI mana soMpavAmAM aAvAdIe praha jIvana ' ane nirdoSa mANasa mRtyu pAme che. " . karavA mATe gAMdhIjIe bhagIratha puruSArtha karyo ane duniyA zaesattAo vacce moTuM SaSamAM thAya tyAre te samakSa eka uttama udAharaNa thayuM, paraMtu evA mahAna kAma yuddhamAM pariName che. yuddha pUruM thatAM pharI pAchI sAmAnya mATe evI ja mahAna vibhUti joIe. nAnA pavitra mANasa, sthiti sthapAye che. jo ke have te pADozI rASTranI nAnakaDA vargamAM evuM kAma karI zake, samagra duniyAmAM emane dakhalagIrI ke mahAsattAonI caDhavaNIne kAraNe yuddho paNa kari, viyeTanAma ke irAna-irAkanI jema ghaNAM varSo sudhI : jema jema vadhu ghAtaka zastronI zodha thatI jaze tema tera cAlyA kare che.) paraMtu potAnA ja rerAmAMthI amuka varga,. trAsavAdI rAjakAraNa vadhatuM jaze. aNuvidyAnI guptata khASA. vaNa, jAti, dharma ke evAM koI nimitte rAjyanI ochI thatI jAya che. najIkanA bhaviSyamAM bIjAM zastronI sAme bahAravaTe caDhe che tyAre sattAdhIzane mATe maMjhavaNa UbhI jema nAnA aNakheo paNa gerakAyade vecAvA cAlu thai jaze. thAya che. pitAnA ja dezabaMdha karo. duzmane sAme levAya evuM tyAre muThThIbhara trAsavAdIo gupta kAvataruM karIne ane "AyaMtika marinuM pagaluM dama vakhate laI zakAtuM nathI. mANasane acAnaka saMhAra karI zakaze. motane hAthamAM laIne sA bheguM lIluM paNa bane che. virodha pakSe paNa nIti- nIkaLI paDelA thaDA gAMDa mANase duniyAnA rAjakAraNane game niyame bAju para mUkI takane lAbha levAnuM cUkatA nathI. tyAre DahoLI nAkhI zake che. ghaDIbhara teo sattAsthAne besata gaDakatarI rIte zo vagerenI madada paNa thAya che vidhI zake che, tema chatAM koI paNa DAhI prajA potAnA rASTranI rASTra paNa tene urojana ane sahakAra Ape che, tathA bhAgA sattA AtaMkavAdIone nahi paNa DAhyA mANasone ja. chUTelA trAsvAdIone gupta ke jAhera Azraya Ape che. sepivAne vicAra karaze. paraMtu teo tyAre ja tema karI pariNAme duniyAnA ghaNA dezamAM trAsavAda vadhu cAle che. zakaze, jyAre ahiMsA, prema, vizvabaMdhutvanI bhAvanAnuM satata *ffs junA samayamAM rAjAzAhImAM rAjA ja sarvopari sattA pASaNa ya kare. ', ' , ' , ' ' thAva hovAthI ekaMdare zAMti rahetI, kayAreka ekaladokala ahiMsAnI vidheyAtmaka zakita ghaNI moTI che. bhagavA vyaktio ke nAnI ToLakIe ja rAjyanI sAme bahAravaTe mahAvIra, bhagavAna buddhathI mAMDI gAMdhIjI sudhI ane caDhatI : para jhaDapI vAhana, gurU Azraya ke ghAtaka hathiyAranuM mahAtmAoe ahiMsAne vyApaka pracAra karyo che. rAjyasatta pramANa ochuM hovAthI temane jaladI vaza karI zakAtA. vartamAna leAhImAM koI eka pakSa sattA para hoya tyAre karatAM dharmasattA saravALe vadhu sthAyI ane caDiyAtI che. prajAnuM AmUla parivartana karavAnI enI pAse zakita che. e AkInA virodha pakSo aDadhA bahAravaTe caDhamAM hoya evI mATe vyakitagata puruSArthanI sauthI vadhu apekSA rahe che. e paristhiti ke koI dezamAM sarjAya che. sattAsthAne AvavAne thaze te samAjagata ke rASTragata puruSArtha vadhatAM vAra nahi lAge mATe kayaka hiMsAtmaka gupta upAye vicArAya che. jenA vakhatamAM yuddhamAM rAjA mRtyu pAme eTale yuddha pUruM thayeluM '' rAjakAraNamAM paNa nIti ane dharmane Agraha sevanAra jaNAtuM, kAraNa ke badhuM sainya astavyasta thai, jad. gASIjIne keTakeTalI vAra haja ApaNe yAda karavA paDaze? vartamAna samayamAM evA ja AzayathI sattAnA sarvocca sthAne merelI vyakitane mArI nAkhavAnuM vicarAya che. ema jayAre Teliphena butha arpaNavidhi thAya che tyAre tene pakSa ghaDIbhara DAmADoLa thai jAya che. | "saMdha' saMcAlita zremaLa jyoti'nA upakrame nakhanA, kayAreka rAjakAraNamAM acAnaka palaTo le che. jyAre virethI sahayogathI ravivAra, tA. 23 mI sapTembara, 1984 nA roja pakSanuM, kayAreka lazkarI khaLa karanArAnuM, kayAreka trAsavAdIonuM dAdara relave sTezana (pazcima)nA pleTama naM. 1 para aneka lakSya paNa sarvocca vyaktinI hiMsA karavAnuM hoya che. khAra sTezana para, ema banne sthaLee eka Teliphona buka - ' 'gAMdhIjI, keneDI, mujIbura rahemAna, mArTina lyuthara kiMga arpaNa karavAne eka samAraMbha yojAye hate. vagere keTalAya mahApuruSano bega A rIte rAjadvArI hetuthI , "saMdhanA maMtrI zrI cImanalAla je. zAha a levA che. alabatta, emanAM balidAna sAva nirarthaka jaNe mI ke. pI. zAha, mukhya atithi bombe Telinina, ema kema kahevAya ? janarala menejarazrI Ara. DI. jozI, atithivizeSa * ' hiMsAthI kazuM ja hAMsala thatuM nathI evuM nathI. hiMsAnI- senTrala ane vesTarna relavenA polisa suparinTenDenTa zrI Ara. pAtaka zakita ghaNAne bhayabhIta karI nAkhe che. vyakita hoya, ke, ghADage, pazcima relavenA dAdara sTezananA suparinTenDenTa, zrIla samAja seya ke rASTra hoya, bhayaMkara hiMsA AgaLa namatuM ema. pI serATa, eDavokeTa zrI vasaMtarAva sUryavaMzI tema ja ApavuM paDe che. lAcArI anabhavAya che; paraMtu hiMsAthI siddha pazcima relavenA Divijhanala menejara zrI madana ema. ela. karelI vastu jhAjho samaya TakatI nathI. hiMsAtmaka pagalAMthI zarmAe prAsaMgika pravacanamAM aMdhajana ane apagene sattAsthAne caDhI beThelA pratihiMsAthI eTalA ja DaratA hoya sahAyarUpa thavAnI A pravRttine biradAvI hatI.. che. potAnI pattA TakAvI rAkhavAmAM ja emanI ghaNI zakita kAryakramanA prAraMbhe "premaLa jatina saMjaya vekAI jAya che. prajAkalyANanuM kAma emane hAthe bahu thatuM zrImatI nirubena zAhe prArthanA rajU karela hatI. saMcAlana nathI. ekaMdare rASTra jhAMkhuM ane nabaLuM banI jAya che. neba'nA kAryAdhikArI zrI maMgasulIkare karyuM hatuM. likendra jema sattA vadhu tema ubhaya pakSe hiMsAnA vadhu upAya bUthanA dAtA erIsTo kemikalsa prA. li. nA De. dhanavaMtabhAi vicArAya che. sattA ane ahiMsA baMnene sumeLa saraLa nathI. zAhanuM ane zrImatI indirAbena vibhAkara kAmadAranuM A ahiMsaka caLavaLa dvArA rAjakAraNa ane dharma baMnene samanvaya prasaMge abhivAdana karavAmAM AvyuM hatuM.
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. 1 11 84 prabuddha jIvana 125 joIe tIkhA, ati vaja sarIkhA suka prabhudAsa gAMdhI nIyA chAparAvALuM amAruM nAnuM ghara, UMcANavALI sAru pANI sivAya bIjI koi cIjano AdhAra levAya khullI jamIna para hatuM. enI aDeDa uttare tathA pazcime evu na rahyuM. ane bApujI jarUra pUratuM pANI paNa na laI amArI be ekara jeTalI khetarAu jamIna hatI. temAM kAma zakayA, kema ke pANIthIye ubakA jevI asara thaI. karavA mATe hAtha vaDe ja vaparAtAM kadALI, pAvaDo, kharapaDI A banAva ApaNA dezamAM nahIM, dUra-dUra. AphrikA daMtALI jevAM e ja amArI pAse hatI. roja savAra-sAMja khaMDanA dakSi cheDe banI rahyo hato. tyAnA vikhyAta kalAke lagI niyamita jAtamahenata karIne mArA pitA ane baMdara tema ja mahAnagara DarabanathI bAvIsa kilomITara kAkAe keTalAka zAka tathA kaMdamULanI khetI uparAMta keLa, dUra AvelA vanapradezamAM bApujIe AvuM asAdhAraNa la, bu, nA gA, anA, piyAM vagere ceDAM thoDAM phaLo tapa Adarelu. e sthaLe Ava-jA mATe je nAnakaDuM ucheryAM hatAM. makAI, vAle i, vaTANuM vagere vAvavA karavAne relave sTezana hatuM tenuM nAma phinIkasa havAthI bApujInA zrama mArA bA ane kAkI karatAM. huM tyAre sAva bALakeya raheThANunI jagyA paNa nikasane nAme oLakhAtI. ahI naheAte ane taruNa te nahoto ja, jenI gAThe samajaNa bhAratamAM te muni, tapasvI, sAdhake uparAMta ghaNuye AsthAvAna asamajaNano khIcaDe hoya evaDI bAreka varasanI u mane hate. nara-nArI eka sAmaTA jhAjhA divasanA upavAsa karanArA hoya amArA divase ThIka ThIka zAMtibharyA vItI hyA hatA. evAmAM che, paNa tyAM dakSiNa AphrikAmAM rahenArA bhAratavAsImAMye eka aNadhAyuM valeNuM maMDAyuM. ekAdazI jevA ekAda divasa karatAM vadhAre upavAsa kei kare : - a divasanA savAre kasAra, nAraMgI rUperI vagere badalatA evuM jovA-sAMbhaLavAmAM nahotuM AvatuM. eTale bApujInI jatA saumya, sahAmaNA raMge vaDe uSAdevIe AkAzane cauda divasanA upavAsanI pratijJAthI kinIkasamAM se tharatharI cetanavaMtu banAvI dIdhuM tyAre haLave pAvaDo laIne huM paNa UDayAM hatAM. vaLI bApujIe upavAsa daramyAna ajJAtavAsa pitA-kAkA pAse pahoMcI gayA teo bane te maLasake adharuM apanAvavA jevuM karyuM. emanA upavAsanI khabara bhUsalAyA pahelAM ja kedALI vaDe kAme lAgelA. emaNe cUyaya bahAra na javA devAnI jhINavaTabharI ekasAI phaLajhADe vaccenI ja mAne chedI kaDhI vRkSanAM thaDa bApu rakhAvI hatI. AkaruM prAyazcita, bane eTalA sudhInI mATI pocI banAvI hatI. maganakAkAe mane ekAMtamAM karavuM joie e emane Agraha hate. tIvra kharI paDelAM sUkA pAMdaDAM bhegAM karavAnuM kAma soMpyuM ane tapazvaryAnI jAherAtathI enuM sattva jhaMkhuM paDayA vinA na rahe nAraMgInA eka jhADanI cAre bAju ku DALAmAM mATI taLe e kAraNe paNa bApujInA upavAsa aMge lokomAM uhApoha dApI devAnuM zIkhavyuM. sAthe sAthe e kasadAra khAtaranA aTakAvavuM jarUra. hato. ane bApujInA upavAsanI jANa gunIye vAta karI. sUraja jyAre be vAsa jeTale UMce thatAM dhaNA badhA paricita saddagRhastha bApujI pAse doDI AvyuM tyAre khetIkAma ATopI laIne ame ghare AvyA. Ave eTale phinIkasanI zAMtimAM vikSepa thAya e paNa saue bhegA besI makAInI thulI vagerenuM peTane cUkavaNuM dahezata hatI. AthI karIne kinIkasavAsIoe paNa A karyuM, paNa vaDIlonI dhImI dhImI vAtacIta parathI mane ugra tapane kevaLa aMgata kauTuMbika dhaTanA gaNI moDhe tALuM samajAyuM ke saunAM citta amAre tyAMthI thaDe chedakSiNa rAkhavAnuM hatuM. bAjunI gharanI osarImAM lAgeluM che, kema ke tyAM bApujIne - pAMcamAM upavAsane divase namate pahere kinIkasamAM khabara. upavAsa eka vadhu divasa AgaLa cAlyA che. e upavAsane pharI vaLA ke bApujIne bahu vasamuM jaNAI rahyuM che. emanI tApa karatUrabA pitAnI ghaNI ja nabaLI tabiyate sahana karI pAse bhIDa na thavA devAnI kALajI rAkhavAmAM AvI. rahyAM che. hamaNu ja bhAre mAMdagImAMthI teo mAMDa UThayAM che. moTerAMe e arasaparasanI vAtacItamAM ciMtA darzAvI ke adala amanAva keTaluM khamAze e ci ta mAM naDAlA che. A hajI te kheMcyA ethI bamaNa divasa kheMcavAnA bAkI che; ucATathI mArI bAnuM haiyuM valovAI raheluM jaNAyuM. kema thaze ?' e sAMje bhegA besIne bhajana vagerene kAryakrama, , mArA pitAzrI bApujI pAse gayA emanI jAMDa huMye rojanI jema bApujInA dharanA vacalA oraDAmAM karavAne badale tyAM gayo. becAra chokarAo bApujInI osarIne kinAre UbhA bApujInI ozarImAM emanI pathArI pAse bhegA besIne hatA ane be jaNa bApujInI pathArI pAse hatA. chekarAo karavAmAM AvyuM. e AkhI rAta bApujIne bhAre vasamI thaI sAthe UbhA rahIne meM paNa bApujInI vAtacIta sAMbhaLI. temaNe paDI, paNa teo hAryA nahIM. mAre tArIne kahyuM, "Aje lIMbaDe nathI lIdhe. enethI pitAnI sahanazakitane emaNe vadhAre prabaLa banAvI. peTamAM cUka jevuM jaNAya che eTale have e levAnuM baMdha ja kayu" pitAnI cittazatinA cetanamaya vaheNamAM emaNe UMDuM avagAhana upavAsa zara karatI vakhate upavAsamAM pANI ane lIMbaDe laI. yu. emanA pAkA saMkalpane emanI kAyAe sAtha purA. zakAya evI chUTa rAkhelI, paNa lI baDe emane phAve ja nahIM. bahu vikaTa jhaMjhAvAta vacce mahAsAgaramAM kAbela sukAnI dhArI eTala kALa pANAne AdhAre kema TakAze e bhAre ciMtA dizAe pitAnuM vahANa haMkAye" jAya tema bApujIe pitAnuM saina thaI paDI. amanA AgaLa ja nA DhIluM mUkavAnI vina- upavAsanuM vrata AgaLane AgaLa ne AgaLa calAvyuM, ane vaNI thaI zake ema hatuM ja nahIM'. emaNe agAuthI ja chaThTho, sAtame, AThame ema eka pachI eka divasa teo pAra jaNAvI dheluM ke "kalI pratijJA hu kai . A phUla karatA cAlyA. pazcimamAM Uge te ya na bane" eTale uDAla dara yAna zarIra [kamaza:
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana nA, 1-11-84 kAlidAsa, zekaspiyara ane ravIndranAthanI | nArIsaSTi 0 prA. cI. nA. paTela (gatAMkathI pUNa) Lear - So young, and so untender? keDIliyAne prema kemenanA prema eTale ja UMDe che, Cordlelia - So young, my lord, and true. paNa te vAcALa nathI, zata samudra je gaMbhIra che. vRddha pitA ravamAnI putrInI satyapriyatA nathI samajI zakato pitA putrIonA premanuM pradarzana khaMkhe che tene keDIliyAnI ane reSe bharAI tene rAjayabhAgamAMthI bAkAta rAkhI be moTI bahene atizayekitabharyA mIThA zabdathI chetarI khuza najara nikAla' kare che paNa mehaaMdha banelA pitAne chetarI karI rAjyane pitAne bhAga meLavI le che. liyara chelle gayelI be moTI putrIo potAnA dukhatA pragaTa kare che ane "Our joy' pitAnI AMkhanI kIkI samI koDIliyA tarapha temanI kRtanatA vRddha liyarane cittabhramanI daza mAM dhakelI de vaLe che ane pUche che, what can you say to draw che. e samAcAra sAMbhaLI phrAnsanA rAjAne paraNelI keDIliyA A third more opulent than your sisters ? lazkara laI pitAnI madade Ave che pata nA premaamRtathI Speak. rAjAe traNe bahenenA bhAga nakakI karI rAkhyA keDI liyA pitAnA hRdayanA ghA rUjhave che. te pitA-putrInA hatA, ane temAM keDIliyAno bhAga sauthI vadhu punarnilananuM dazya aMgrejI sAhityamAM amara banI rahyuM che amRddha hatA. pitAnA praznanA uttaramAM satyapriya saMyamazIla pitAnI cittabhramadazA joi duHkhI thaI gayelI keDIM'layA mitabhASI keDIliyA kahe che, Nothing, my Lord. 313222 YER 29, vlicku vau man's wisdom In the Nothing? reSathI uttejita thai liyara pUche che, Nothing? restoring his bereaved sense ? 1944 eller keDIliyA vaLI kahe che ke Nothing will come of rAjAne pharI svastha banAvavA kaMi. karI zake ? DeAkaTara uttara nothing. kazuM nahi bele te rAjyabhAgamAM paNa kazuM nahi maLe, Ape che, ja, kRtie ApaNune dhoI-mAtA nidrAnI bakSisa rAjA dhamakI Ape che, Speak again. have pachIne pitA-putrA ApI che, ane te prerI zake evI oSadhio ApI che. saMvAda zekaspiyaranI kalame AlekhelAM mAnavasvabhAvanI saMpattinAM premA kaDaliyA prAthe che.. aneka avismaraNIya citra mAMnuM eka che. temAM pragaTa thatu sattva All bless'd secrets, zIla prema ne svamAnanuM mizraNa mane divine DesdemonanI All you unpublished virtues of the earth, kSamAvRtti karatAM strI - hadayanI vadhu Azcaryamaya vibhUti jevuM Spring with my tears! be aidant and lAgyuM che. vace e saMvAdaH Remediate in the good man's distress! pRthvIne badhA apragaTa ArogyadAyI guNo mArA AMsunA Coardelia - Unhappy that I am, I cannot heave amRta auSadhioe UgI nIkaLe, ane ane mArA sAdhu My heart into my mouth. I love pitAne punarjIvana : pa. pRthvIe te prArthanA sAMbhaLI hoya your majesty. According to my bond, tema vRddha biyara mAtra buddhinuM nahi, AtmAnuM punajIvana nor inore nor less. pAmIne jAgyuM. pitAnI je priya putrIne teNe najara nikAla' Lear - How, how, Cordelia mend your karI te pahelAM 'our joy' "mArI akhinI kIkI' kahI speech a little, Lest you mar your aMbedhI hatI, tene smRtibhraMzanA ghUMdhaLA AvaraNamAMthI kaMIka fortunes. oLakhI ane tenI kSamA mAgatA hoya tema tene page paDavA Cordelia - Good may lord, ILL. No Sir, you must not kneel, faldt AzIrvAda prAthaMtI kaDIliyA tene kahe che. liyarane potAnI You have begot me, bred me, lor'd jAgrata sthitimAM haju zraddhA nathI AvI te kahe che: me : I Return those duties back as Pray, do not mock me; are right fit, Obey you, love you I am a very foolish fond old man, and most honour you. Why have my sisters husbands, if they say They love you all! Haply, when I fear I am not in my perfect mind. I shall wed, That lord whose hand Me thinks I should know you and know must take my plight sball carry this man, Half my love with him, half my care and duty, Sure I shall never Do not laugh at me, marry like my sisters, To love my For, as I am a man, I think this lady, father all. To be my child Cordelia. Lear - But goes thy heart with this? e Child zabda rAjasattAnA badhA amAMthI mukata Cordelia - Ay, good my lord. banI mAtra kalAliyaramAM pharatI vAtAyanI saravANI
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-84 . prabuddha jIvana vize keTaluM badhuM kahI jAya che. asuthI chalakAtI ane pari ne mirAMDA che, cirayuvAna mAyAvinI kiyopeTrA che, keDIliyA mAtra eTaluM ja kara zaka che. "maca eDe abAuTa nathiMga'nI kaTAkSayuddhakuzaLa biyeTrisa che And so I am, I am. ane "ejha yU lAIka ITa'nI vinA phuvArA jevI rekanDi Be your tears wet? liyara pUche che, ane pachI che, te leDI mekabetha ane biyaranI be moTI putrIo gohila Yes, fain. I pray, weep not; ne riMgana jevI rAkSasI paNa che. e sarva pAtromAMthI mane If you have poison for me, I will drink it. rojhalinDanI vinodacapaLatA jIvatI strIomAM jovAnI khUba I know you do not love me; for your game. mane lAge che ke ApaNA samAja, saMskRtie ane sisters sAhitya strIsvabhAvanI milatA upara vadhu paDato bhAra Have, I do remember, done me wrong; mUke che. paNa dveSa ke IrSAnA DaMkha vinA mukana mane You have some cause, they have not. hisIne hasAvI zake evI strIo samAjamAM jIvanarasa kadAca uttaramAM vaLI pAchI ThaliyA mAtra cAra zabda ja vadhu sArI rIte vakatA rAkhI zake. mAnavIya daSTine dekhAtuM bolI zake che, jIvananuM aMtima satya TrejiDInuM che, paNa e satyano bhAra No cause, no cause. sahana karavAnI zakita keLavavA mATe komeDInuM nirdoSa hAsya keDI'liyAnA cAra-pAMca zabdanA A be uttare, And so bahu jarUrI che. bhAratanI strIo sadIothI sItA, pArvatI ne I am, I am aya No cause, no cause. 1411 sAvitrInAM kalpanAcitromAMthI preraNA meLavatI rahI che. tenA agAdha UMDANane mAtra vyaMjita karatI saMya kaLAnA zreSTha atigAMbhIyatA bhAra hala karavA huM kolejamAM abhyAsa karatI namUnA gaNAyA che ane nATakanuM e AkhuM dazya zekaspiyaranI sa' bahena zekaspiyaranAM "ejha yU lAika iTa' nATakanuM kAvyapratibhAnuM zreSTha bhajana gAyuM che jeTalI vAra meM e avAranavAra vAMcana karatA rahevAnI salAha ApuM. dazya vAMcyuM che, teTalI vAra mArI AMkha jarA bhInI thayA prAcIna bhAratanA strI darzananI sahadharmacAriNI kALapravAha vinA nathI rahI. mAtra gRhiNI banI rahI ane yuropanA mayayugI darzananI strI-hatyanI premakSamatAnAM A zekaspiyarI citromAM preraNAmUti mAtra preyasI banI rahI arvAcIna bhAratIya sAhivAlmIki ne kAlidAsanI kalapanAnA puNyabhAvane sparza che, tyamAM e be, gRhiNI ne preyasInI bhAvanA sAthe kAlidAse nirUpaNa temAM svargamAMthI pRthvI upara UtaratI gaMgAnI pavitra pilA ane vIsamI sadInA yuropamAM nave avatAra pAmelA strInA dhArAnuM darzana nathI. sItA, zakuntalA ne umAnAM citromAM ratirUpane raMga paNa bhaLe che. ravIndranAtha ThAkura ane ApaNA vAlamIki ne kAlidAsanI kalamoe evuM darzana karAvyuM che, te govardhanarAma emAM apavAdarUpe che. temaNe prAcIna bhAratIya " temanI kRtiomAM AvatAM tapavanonA pavitra vAtAvaraNane ane madhyayugI romenTika bIdarzanane arvAcIna saMskAra Apyo. AbhArI che. pazcimanI prajAone evAM tapavano anubhava strI vizenI arvAcIna bhAvanA strInA svataMtra vyakitatvanuM nahotuM ane emanA kavione emanI kalpanA nahotI. vaLI gaurava kare che ane jIvananAM sarva kSetramAM tene puruSanI sAthe khristI dharma" izvarane premarUpe kahe che, paNa te pitAnA prema samAna sthAnanI adhikAriNI gaNe che. te bhAvanA yuropamAM rUpe. strInA rUpanI ramaNIyatAmAM ane tenA hadayanI premakSamatAmAM. vikasI ane a .jI zikSaNa mAthe bhAratamAM AvI. ravIndranAtha pazcimI kalpanAe parama puruSanAM divya zrI ne vibhU te nayA jAyA. ne gevardhanarAme tane AdarapUrvaka svIkArI ane prAcIna tenAM strIcitramAM strIpuruSanA AgAmika AtanI ke strInA bhAratanI sahadharmacAriNInI ane madhyayuganI preraNAmUrtinI sahadharmacAriNI rUpanI vinA nathI. te paNa zekaspiyaranI ! bhAvanAo sAthe ekarasa karI, kalame strInA mAnavIya vyakitatvanAM vividharaMgI lIlArUpane bemAMthI govardhanarAmamAM prAcInatAnA saMskAra vadhu prabaLa joyAM ne nirUpyAM che te bhAratIya kavionAM strI-citra che ane vIndranAthamAM arvAcInatAnA, paNa banenAM strIdarzanane jeTalAM ja kavinI daivI sajanapratibhAnA aviSkAro che. mukhya bhAva samAna che. arvAcIna bhAratanA e beya pratibhAzekaspiyaranI prakhyAta kilayopeTrA vize nATakanuM eka pAtra draSTAoe strIne temanA samayanA svadezapremanA ne svadezasevAnA kahe che, Age cannot wither her, nor custom stale navA yugadharmanA saMdarbhamAM nirUpI che. me ravIndranAthanI be ja Her infinite variety. zekaripayaranI nATakasRSTina navalakathAo vAMcI che, ghare bAhire' ane gorA', paNa e strI-pAtromAM paNa evI infinite variety, anaMta vividhatA benAM strIdarzanamAM mane ravIndranAthanI arvAcIna saMskAranI che. tenI zreSTha nAyikAomAM premanA ratA paNa sAthe svamAna- vizALa ne UMDI satyadaSTi saMpUrNa rIte pragaTa thaI bhAvanA, buddhinI svasthatA ne tejasvitA, samajazIdhratA, lAgI che. ghare bAhire' mAM temaNe rAjasika svadezAbhimAne mUjhavaNabharI muzkelIomAMthI mAga kADhavAnI hadayasUjha, evuM prerelI strIbhakitanI kRtakatA ane strInA preraNAmUti" rUpanI eTaluM badhuM che ke koI vivecake kahyuM che, Shalkespeare vikRti nirUpa che. sAcI bhakita ne sAce svadezaprema, has no heroes, he has only heroines. Piltrozout ravIndranAthanI dRSTie, kuruSanA satyane pUrNa rUpe pragaTAve, tenuM duniyAnA badhA dezanAM yuvaka-yuvatIonI kalpanAmAM amara ahama poSavAnAM sAdhana na hoya. dhare bahire pahelAM banelI premikA jaliyaTa che, pitAnA premane hAthamAM gepAvI lakhAyelI gorA'mAM temaNe e darzanane vadhAre spaSTarUpe nirUpavuM premapAtra mATe puna-anucaveze bAi nAyikAnA premanI che. enI be nAyikAo, sucarita na lalitA, arvAcIna vinavaNI karatI, vAyaleTa, puSpanA jevI suvAsa phelAvatI saMskAranI svAtaMtraya premI, ravamAnI yuvatIe che paNa emAM ' dha nAITa nI vayelA che, jIvanasa'dayAnAM traNa sucaritA vadhu bhAvanAzIla ane chatAM vadhu svastha che. tenA pAtramAM nATakamAM kA e vAtsalyabhAvathI nirUpelI putrAe imejana, svIndranAthe strInA eka navA preraka rUpane kahayuM che. te enA
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 prabuddha jIvana tA. 1-11-84 3 janma thayo te jIvathI 2 sucati rahecchAe pAlakapitA parezabAbunI e sAthe ziSyA ne matra che ane tananA pAsethI teNe zuddha satyazIlatAnA saMskAra jhIlyA che. e , saMskAra ene pitAnI paristhitinI mUMjhavaNamAMthI sahIsalAmata rIte pasAra karAvI nAyaka gerane svada<
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'tA, 1-11-84 prabuddha jIvana 129 dha ma 0 panAlAla jagajIvanadAsa gAMdhI A deha saMbadhI je grahaNuM karela che tene tyAga kare e vivekayukata jIvana che. te gAzrita tyAga che. paraMtu tethI AgaLa vadhI AtmAne nirAvaraNa karavA mATe sAdhake svarUpanuM jJAna-yAna karavuM joIe. dhama samajavA ane samajAvavA mATe jIva ane ajIvanuM pRthakakaraNa karIne AtmAnuM svarUpa samajAvAya che. te ja pramANe jIvanA guNadoSonuM pRthakakaraNa karIne dharma samaje ane samajAvo joIe. u cInIcI ke sArI-narasI kriyA karavI e gudoSa nathI. guNadoSa tatva e bhAvarUpa padArtha che, e kriyArUpa nathI. koI paNa padArthanuM maulika svarUpa haya, emAM vikRti kare tene deSa kahevAya che. doSa hoya tyAM duHkha hoya ja. deSane vartamAnakALe ApaNe duHkharUpa vedIe chIe, eTale ja ApaNane guNanuM vadana thatuM nathI. duHkhathI mukata thavA mATe doSamukata thavuM joIe. te ja guNa prApta thAya ane guNanuM vedana thAya. aDhAra pApasthAnakanA bhAva sevavA te doSa che. A dene dUra karIne doSarahita thaI guNone nirAvaraNa karavA e ja dharmanI vAstavikatA che. sarvathA doSarahita thavAthI AtmAnA svarUpane pamAya che Atmanizcaya svarUpa abhedarUpa che. traNa kALamAM zuddha svarUpa dhamAM ekarUpa che. bAhyathI nirAraMbhI, niparigrahI, jItendriya banavuM e pradhAnapaNe kAyAga Azrita dharma che. te bAhya dhama, abhya tara dharma prApti mATenuM nirdoSa ane samaLa kAraNu-sAdhana che. kharekhara te sava" do arthAta aDhAre pApa sthAnakethI rahita thavuM ane niSkaSAya banavuM te dharma che. ajIvamAM eTale ke jaDamAM koI doSa nathI, doSa che e saMsArI chavAstha jema che. jeTalA aMze deSa jAya eTalA aMze dhama. bAhya dharmakriyA ApaNe je AdarIe chIe tene dhama mAnIe chIe te dazyarUpa kriya dharma che. ' 'have ApaNe bAhya dharma dvArA atyaMtara dharmakSetra upara AvIe. dharmanuM mULa kSetra, AtmAnuM svakSetra che. je bhAva ravarUpa che, e bha va tattva che. bAhya sAdhana e sAdhana che. anukULa sAdhana che. mane priyA dharmasAdhana arthAta dhama"upakaraNathI karavAnuM hoya che. paraMtu bhAvasAdhana te AtmAno upayoga che. Atmaupagane dharmasAdhana vaDe deSarahita, niSkaSAya, nirAvaNa, nirvikAra, nirmaLa kare e bAhyadhAma dvArA niSpanna thatI atyaMtara asara che. ApaNAmAM kayA kayA de che te vicAravuM. sva pratye, vyakita pratyeka vastu pratye je je doSa savyA hoya, enuM darzana karIne devarahita thavA udyamI bavuM joie. vaLI ya nA mukhya ane dezanuM pRthakakaraNa karIne dhama samajavA, samAnava thI bAhya kaI sAdhana ke phina bhada, agara jAtidharma- bheda, bhedarUpa nahi lAgaze. gunegAra rAMka che, raMka rAMka nathI vAstavika guNavAna thavuM e 0i 5NuM che ane deSita rahevuM te de NuM che. anAdi kALathI jIvamAM rahelA doSanuM darzana karI, karAvIne a deze kADhavA nATa baDhata vavuM tenA mATe ja dharmanA sthApanA che. ane A te dharmanI prApti che. A pramANe dhama che ema samaja ApI jIvane sAdhanakriyAmAM joDavAthI ke saMpradAyanA, kaI vana nA kava raheze nahi. artha ane kAma rUpa asat AraMbha kadI niSpA5 hoI zake nahi. kAraNa ke emAM hiMsA Adi ghaNA doSenI zakayatA che. tethI nira.raMbA jIna niSa5 ane pavitra jIvana che. asad Ara bha vaDe utpanna thayelI sAmagrI, tenuM mamatva ane saMgraha arthAta parigraha bhayaMkara upASijanya che, je kaleSa ane aza. nuM pama kAraNa che enI sAme nipagrahIpaNuM, nirUpAdhika, zAMta ane samatAyukta dazA che. trIju, bhoga eTale pAMca indriyanA viSayanI Asakti ane bhegakriyA e bhaya kara parAdhInatA che. kAi 5 IndriyanA bhoga, jaDa evI bhogasAmagrI ane vyakti vinA bhogavI zakAtA nathI. tethI te paravInatA che. parAdhILA kATane paNa iSTa nathI, e sahuno anubhava che. ane je , anuna hoya evuM maMtavya hovuM joIe. anubhava viruddha navya e mukhaI che. Ama jItendriyapaNuM e vAdhInatA che, je sarvane iSTa che. A rIte vyakita mAtra sAyavI banata thavA sAdhaka banavuM joIe ane asad AraMbha, parigraha ane bhegathI dUra thavuM joIe. asa6 AraMbha, parigraha ane bhogarUpa adhama te kriyAthI ye doSarUpa che. kAraNa ke hiMsA, jaDatA ane parAdhInatA vinA tenI utpatti nathI ane te adhamaM bhAvathI te doSarUpa hoya ja. Ama ubhayaprakAre adhama to doSarUpa che, mULamAM bhAva deSarUpa che tethI adhamarUpa kriyA thayA kare che. jyAre azva tara-dhama te nAnapradhAna che. dharmakriyA drazvarUpa che te dazyarUpa che. ane bhAva-dhama aMtaradarzana ane dRSTirUpa che. prabhupujA, jinavANIzravaNa, sAmAyika ane navakArazI jevI dhamakriyA paNa bhagavate mane batAvI che. tenI pAchaLa adbhuta ya che kAraNa ke darzananI sarvajJa bhagavate A pelo kAi 5Na dharmaprema mA chava kSapakazreNIthI mAMDI kavalI banA zake che, A u5kazreNIno kALa be ghaDIne che. mATe ja paNa Di na vaDAthI AchI batAvI nathI. dhaEbhAva te asIma, amaryAdita, sarvavyApaka karavAne che kriyA bhale mAtra be ghaDInI kALamaryAdAnI hoya, yathAzakita hoya ! pUrNa bhAva mATe kriyA pUruM thaI zakatI hotI nathI. kema ke kriyA aneka bhede hama, dezatattva che. dharmakriyAmAM bhAva salakSI che. jema khAvAnI kriyAmAM cAvavAnI ane vAgoLavAnI AvazyakatA che, tema dharmakriyAmAM paNa manana, ciMtana, bhAvanA dhAraNa ane sthAnane AvazyakatA che. bhAvarUpa amI dhamAkeyAmAM bheLavavAnI ghaNI jarUra che. kamaMbadhamAM je bhAva che, rasa che te karAya bhAvane che, je sa sAra che. mATe kaSAya bhAvane rasa kamaba dhamAM na paDe te mATe jJAna-dhyAnathI jAgRta rahevuM e atyaMtara dharma che. jIvane adama vivekahIna banAve che ane AtmIyabhAva nathI karavA deto. sattA, hakaka, ane DakhalavALuM jIvana jIvIzuM "aaN sudhI bAhya dharmakaraNI chavane nirAvaraNa na4i banavA de. dharma karavA chatAM jIvane dharmarUpe dharma na phaLa "
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 - ke prabuddha jIvana tA. 1-11-84 hoya te tenA kAraNamAM A traNa - sattA, hakaka ane Dakhalana upakaraNarUpa sAdhana je dazyama'' che, tenI sAthe sAtha che je traNa bhayaMkara deSarUpa che. atyaMtara daSTi, darzanadhama AtmAne saddabhAva che, e - maMdiranA nirmANa karAvavA dvArA, mUtio bharAvavA samajavuM jarUrI che. dharmane zreyatatvane barAbara samajIzuM dvArA, zastro lakhAvavA vaDe, dAna karavA, karAvavA vaDe, zAstro-' nahi, ane vyavahAramAM pAlana karIzuM nahi, tyAM sudhI prasAra bhaNavA, bhaNAvavA. vaDe karI huM keTale doSarahita thaye, e te dAvAnala che ja paNa dharmakSetrone ya ApaNe, viSamapariNAme phaLasvarUpane rAmajI, ApaNe sAdhake dharmatattvanuM sthitimAMthI bahAra lAvI zakIzuM nahi. mUlyAMkana kavu joIe, bAkI te sarvathA deSarahita thavAya dharmamAM sata (jenuM trikALa hevuM e avinAzI' nahi, kSAyika samakti je kevalajJAnanI jananI che, enI prAni thAya nahi, tyAM sudhI te kSAye pazamika samakSitie, artha sane dharmakSetre thAya che.) eTale ke avinAzInuM svarUpa huM samakiti thaye chuM ke nahi ?" e praznane kALA rAkhI, samajI, asata eTale vinAzI evA padArtho dehAdhyAsa mAtra jeTalAM jeTalAM guNo prApta thayA che. ene sArika Adine tyAga karI, sata evA paramAtmAnI bhakita karatAM karatAM, bhAvarUpa saMkhyakatva samajavuM ane jeTalAM jeTalAM deja bAkI jJAna meLavatAM meLavatAM, dhyAna dharatAM dharatAM ApaNe svayaMsa rahyA hoya ene miTa jANI sAvadhAna rahevuM. eTale ke avinAzI banI saccidAnaMda svarUpane pAmIzuM, je jIvanI carama ane parama vikAsapaNuM AtyaMtika zuddhAvasthA jagata kevuM che?" e jovA jANavA javuM ane e viSe che. sAdhananI sAthe sAthe sAdhanAnA bhAve maLe te sAdhanA maMtavya ApavAM te dhamaMtava nathI. jIva svayaM pote ke che? phaLe ane sAyathI sAdhaka abheda bane. e jovuM, jANavuM ane jIvane potAne sudhAre te dhamanI . vAstavikatA che. mAtra mane nathI. jANuvAnuM, pazu svayaMnA jema. paramAtmAne saMbhArI saMbhArIne, paramAtmAnA jJAnasvarUpane jANavAnuM che. ane te jJAnamAMthI mohabhaNa kADhIne guNagAna gAI gAIne svayaM paramAtmA banAya che; tema ? jJAnane ApaNe nirvikArI nirAvaraNa : banAvavuM te dharmanI svayaM pote pitAnA doSa joIjoIne, AlecIAlocIne, vAstavikatA che. . doSarahita thaIne paNuM paramAtmA banAya che. A pramANe ubhaya rIte paramAtmA thaI zakAya che jema pakSIne be pAMkha hoya che : . vyAkaraNazAstranA abhyAsamAM ApaNe cha mikitao viSe zIkhyA chIe tene dharmazAstramAM. SaTakAraka kahela che ane te be pAMkha vaDe ja UDI zake che, eka pakhathI uDDayana thaI zakatuM nathI, tema sAdhakane be pAMkhanI jarUra che. ane enA dvArA dharmanI samaja, sAdhana ane sAdhanAApela che. kad (Subject); kama (Object); karaNa (By); eka te svadeSa - darzana ane darzananI pIDA tathA bIjI che : sarvaguNasaMpanna paramAtmAnI bhakita. prathama paddhati je saMpradAna (For), apAdAna (From) ane adhikaraNa (in-on) svadeSa darzana che te niSedhAtmaka che jyAre bIjI paddhati e cha vibhakita SaTakAraka ApaNA jIvanavyavahAra che. emAM paramAtmabhakita e vidheyAtmaka che. ubhaya sAdhanA sAthosAtha mahatvanI vAta e che ke trIjuM kAraka je "vaDe che temAM bAhya karavAthI zIDha paramAtmA banI zakAya che. sAdhananI pUrti karI che. bAkInA pAMca kAraka "huM", "mane', - "mArAmAMthI' ane amArA mATe" tathA "mArAmAM e svapradhAna " bhagavAnanA guNagAna gAvA sahelA che, paraMtu svadoSa che. trIju kAraka je mArA vaDe' ane bAhya sAdhano vaDe che darzananuM kArya kaparuM che. sukhane kepha caDhe che ane bIjAM te aneka bhede che. tenA bhedamAM nahi aTakatAM ApaNe bAkI AgaLa gA gA karIe chIe, tema pitAnA deSanuM. pAMca kAraka, je AtmAnI svasAdhanarUpa sAdhanA mATe che tenAthI darzana karIne deva-guru-AtmAnI sAkSIe nidAmi' sAdhanA karI siddhi hAMsala karavAnI che. garihAmi' karavAnuM che. nindAmi eTale AtmasAkSIe adhikaraNanI sAme upakaraNa vaDe dharmasAdhanA che. paNa, niMdA, ane "garihAmi' eTale gurunI sAkSIe niMdA (deSanI). te dharma vikAsarUpe tyAre thAya jyAre bahAranA guru samakSa doSa pragaTa karyA vinA kadI doSane nAza thata upakaraNa eTale ke dharmasAdhana paNa ochAM thatAM jAya ane nathI, kAraNa ke jenI (gurunI) samakSa deSa pragaTa karIe atyaMtara vika paNa ochA thatA jAya che paNa pAchA chIe te guru guNasaMpanna hovAthI deSanAzaka banI zake che. savikalpa haya, ne utkRSTa rasavALA hoya. gRhastha zrAvakane Ama karIe te ja bhUle TaLe, doSa dUra thAya, ane guNa - dharmasAdhane vadhu heAya, sAdhu bhagavaMtana ochAM hoya ane pragaTe. bIjA pAse ApaNu pitAnA deze prakAzavA e jinaka9pI sAdhubhagavatane ethI ya ochAM heya. . kAMI sahelI vAta nathI. khUSa kaparuM ane vikaTa kArya che. dhamane samajavAno che te dhamaMpadArtha ane dharmatattvathI TUMkamAM AtmA-paramAtmA, deha-meha, guNa-doSane je samajavAne che ane nahi ke dhama dhAraNa karanAra vyakitathI, yathArtha samajAvI guru tarapha dorI laI jaI, AtmAne paramAtmA pachI bhalena dharma samajAvanAra vyakita kema na hoya. bahAranA banAve che te dharma che. - 1 dhura sugaMdha | sAbhAra svIkAre paM. prArazrI bhadraguptavijayajI gaNivara vizvakakANuM prakAzana 8, mahesANA ke | 0 che | 0 2 kamaLa je mAnavI 3 vAdIpa 4 vArtAnI vINa 5 ugatA sUrajanI sAkhe che | 0 A kheDadIpa 1-00 1-00 *
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0, 1-11-84 prabuddha jIvana - - -- varSamAM eka vakhata je jaina dharma graMthotsava ujavadhArmika pusatakarmaLA : ' viAmAM Ave te jijJAsumane ghaNuM lobhe thAya. sArAM puratA . vecAya ane prakAzanapravRttine vega maLe jJAnane prasAra thAya. 4 gulAba raDhiyA ? 1 : ; ; upalabdha pustakonuM vecANa ane sAthosAtha alabhya . thoDA samaya pahelA muMbaImAM gujarAtI pustakameLo graMtha ane hastapratenuM pradarzana bharavAmAM Ave te abhyAsIone vadhu lAbha thAya. ema karatAM aprApya pustakane vijAi gayo. agAu zrI mahendra meghANIe A dizAmAM pharI chapAvavA vicAra paNa kriyAzIla banI zake. pradarzanama pahela karelI. A prayatnone sArI saphaLatA maLI che. vadhu prAcIna citro mUkI zakAya ane AjanA samaya pramANe pustako vecAya tethI lekhako ane prakAzake te rAjI thAya ja dhArmika keseTo ane dhArmika sAmayike paNa sthAna laI zake. vaLI ! sAthesAtha managamatAM ane vasavano jevAM purata ke A pustakameLAmAM guNavattAnA dhoraNe eka hajAra ke eka ja sthaLethI kharIdIne vAcake paNa rAjI thayA che. ' vadhu pustaka pasaMda karIne vecANa mATe mUkavAmAM Ave ane - A pustakameLAmAM dhArmika ane AdhyAtmika pustake temane viSaya vAra goThavavAmAM Ave te mulAkAtIone purato taraphanI vAcakenI rUcinI khAsa nadhi levAI hatI. je have zodhavAmAM sugamatA rahe. sAthe e pustakonI vigatavAra graMthamAtra dhArmika pustakameLe javAmAM kema ke te te paNa sUci paNa prasiddha karavAmAM mAne thI bhAvake pachI paNa sakaLatA maLe. suMdarabAI holamAM yojAyelA pustakameLAmAM pustaka meLavI zake. sAhityanA vividha prakAranAM pustaka meLAmAM hatA, tema eka A uparAMta muMbaImAM je je graMthabhaMDAge che, tyAMnA karatAM vadhu dharmanAM pustakanuM pradarzana-vecANa kI sAthe thaI. pustakanI eka viratRta saMkalita graMthasUci taiyAra karavAmAM Ave to abhyAsIone mAhitI hAthavagI rahe che, kaye zake athavA koI eka dharmanAM pustaka paratuM A kArya alabhya graMtha kayAMthI vAMcavA mATe prApta thaI zakaze. maryAdita gyAmAM Ave te paNa vadhavasthita prayatna thaI zake. A pustakameLAmAM dhArmika pustakanI bhASA, chapAI, . ahI' huM jaina dhArmika pustakameLAnI vAta karuM chuM, baMdhaNI, kharca', saMpAdana vagere muddAonI vizada carcA anya je anya dhArmika pustakane paNa amuka aMze lAgu pADI zakAya. pustakonI sarakhAmaNImAM thaI zake chapAi ! ene bAMdhaNInI - jaina dhArmika pustakonuM niyamita prakAzana karanAra daSTie AcArya rajanIzajI ane svAmInArAyaNa saMpradAyanAM pramaza khuba ochA che. mAtra dhArmika pustake jyAMthI maLe pustakanI yAda Ave che. evA jaina dharmanA pustaka - vikretAo ne ethI paNa ochA che. lAbha pAMcamane nAnapAMcama tarIke ujavatA jenee graMthavaLa jemaNe pustaka prakAzana ane vecAlu karyuM che ane pUjana karI aTakI na jatAM nAna bhaMDArAne dUra ughADavI zAnanA sImADA vistAya che evI DI ''prakAzana saMsthA ane pustakone saheda ruMdhI pahoMcADavA jaina dhArmika pustakaane vikretA saMsthAnA nAmano ullekha matre karuM chuM A meLAnuM Ayojana karavA jevuM che..!! ; ''' : * * * yAdI saMpaNa nathI emAM hajI ghaNAM nAma umerI zakAya. . jJAnatsavanI rAha joIe ! }._* * ' ! }!"-- 3 lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRti vidyAmaMdira- amadAvAda, . . . (pAnA naM. 1ii * samAjamAM cAlatA sAjika temaja dhAmika sAone cAlu , 1 / 35 _ yAvijawjI jaina graMthamALA-bhAvanagara. jena A mAnada - - - sabhA-bhAvanagara. zrI mahAvIra jaina vidyAlaya-muMbaI Agodaya , lI me 16 sana 1lA sudhAraka yuvA A sa yA samiti-surata, zrI jaina zvetAmbara kenpharansa-muMbaI, zrAvaka' - :: sabhya tarIke joDAyA ane sAthe samAjamAM cAlatA saDA bhImazI mANeka-muMbaI, gujara grantharatna kAryAlaya-amadAvAda, . . . | sAme temaja bAladIkSA sAme lAlabattI dharI. A rIte, samAjane jAgRta karavAmAM saMdhanA Azraye zrI ratibhAie sarasvatI pustaka bhaMDAra-amadAvAda. sArAbhAi navA...amAvAda ajhI . bhAga je tene " ravA pamAna da kApaDiyA ane medharAja jaina pustaka bhaMDAra-muMbaI. jaina prakAzana maMdira-amadAvAda sva. maNilAla mokamacaMda: zAha sAthe khabhekhabhA mIlAvI somacaMda DI. zAha-pAlitANA. vizva kuSANu prakAzana maMdira samAjane svacacha karavAmAM. AvA krAntikArI prayAsomAM temaNe mahesANA, jaina vizva bhAratI - lADanuM vIrapatana - rAjagRhI, mahavane bhAga bhajavyo pAchaLathI sva. cImanalAla cakubhAI pAzvanAtha zodha saMsthAna-banAra, vacaMdalAlabhAI caMdAra zAhanA sahayogI tarIke paNa kAma karyuM": ", ''' pheDa-surata, nagInabhAI maMchubhAi caMdAra kaDa-surata, muMbaI prathama saMdha dvArA "taraNa jaina" nAmanI patrikA pragaTa thatI jaina yuvaka maMdha-maM, abhaya jaina graMthamALA bikAnera, hatI tenA taMtrI tarIke. temaNe TUMkA gALAnI sevA ApI sAdula masTiTayUTa-bikAnera, bhAratIya jJAnapITha-dihI, hatI tema ja saMdhanA upapramukha tarIke sAta varSa, maMtrI tarIke atma jJAna prasAraka maMDaLa-muMbaI, zrImad rAjacaMdra Azrama sAta varSa ane kaSAdhyakSa tarIke agiyAra varSa. tema ja agAsa, prajJA prakAzana maMdira-muMbaI, ane bhAratIya vidyA- saMdhanI kAryavAhaka samitimAM lAMbakALa sudhI rahI: saMdhanI bhavananI ciMdhI jaina graMthamALA, zrI jaina sAhitya vikAsa-* vikAsayAtrAmAM teo simAcihnarUpa banI gayA. ..': , * maMDaLa-vilepAla vagere. - teozrIe DAyamanDa maracanTrasa esosIezana, jaina mAM moTA bhAganA jaina dharmanAM purata sAi-mAvIe zvetAMbara kenpharansa, jaina udyogagRha vigere saMsthAomAM ucca adhikArapade A stra thaI lAMbA samaya sudhI sevA ApI. dvArA lakhAyela hoya che. temanAM zrAvaka-zrAvikAo te chapAve mATuMgA gujarAtI keLavaNI maMDaLa (amulakha che je eka maryAdita vajaLamAM vaheMcAya che vecAya to mIcaMda vividhalakSI vidyAlaya) nI zarUAtanAM traNa varSa sudhI jUja che kayAreka evuM bane che ke je zrAvaka pAse e pustaka pahoMce teoe maMtrI tarIke sevA ApI hatI ''jaina sosAyaTI che tenI pAse e vAMcavAnI cizakita nathI ane sAme che. jemane tathA gujarAta sosAyaTI, sAyana, temaNe ubhI karI. e pustaka vAMcavA vasAvavoMnI IcchA che temane khabara nathI _ muMbaI mahAnagarapAlikAnA kepereTara tarIke paNa temaNe paDatI. te kayAreka e pustaka lakhanAra koNa che, kayA gacha ke sevA ApI hatI. muMbaI jaina yuvaka saMghanA rathApakasabhyomAMthI saMpradAyanA che, eTalI pUchaparacha karIne ja aTakI javAya che. teo aMtima sabhya hatA Tdara varSe nAmeTAM zaheramAMthI aneka jaina dharmagraMtho prasiddha _niDaratA, spaSTa vicArasaraNI, AcAranI spaSTatA, nikipaNuM, kAntikArI vicAra- AvA aneka guNothI bhara thatA rahe che, jemAM jaina dharmane UMDANathI tAtvika khyAla evAM temanuM vyakitatva hatuM. pastakAmAM kayAreka ja maLe che. enuM vecANa kendra na hovAthI , paramakRpALu paramAtmA tene AtmAne zAzvata zAMta bakSe uttama pustake paNa vecAyA vagara varSa sudhI kyAMka paDayA rahe che. evI ApaNe sau prArthanA karIe. ke . . .. '
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ . . . . prabuddha jIvana kalA a 1-11-84 mubaI jana yuvaka saMghanA eka sthApakanI ciravidAya 0 zAntilAla TI. zeTha temanA kAkAnuM avasAna thatAM abhyAsa choDavuM paDyuM ane kumaLI vaye teo hIrAnI dalAlInA dhadhAmAM joDAyA. dhaMdhAmAM nasIbe yArI ApI, Arthika rIte samRddha thayA. bALapaNathI ja temanAmAM sevAvRtti hatI eTale teo rASTrIya caLavaLamAM joDAyA hatA ane rASTranA ucca rataranA netAo, zrI esa. ke. pATIla, saradAra vallabhabhAI paTela va. sAthe kArya karyuM hatuM bhUgarbhamAM rahIne rASTrIya caLavaLane mUyavAna Take A hate. temanA vatana pAlaNapuramAM paNa rASTrIya laDatamAM mokharAnA sthAne rahI kArya karyuM eTale e banAsakAMThA pradezamAM temane saradAranuM bIruda maLyuM hatuM. A rIte teo mokharAnA rASTrIya sevaka hatA. ' zrI ratilAla sI. keDArI muMbaInI zrI mahAvIra jaina vidyAlaya ane zrI saMyukata A zrI muMbaI jene yuvaka saMdhatI eka pAyAnI vyakita, jaina vidyAthAgraha jevI keLavaNInI saMsthAomAM varSo sudhI (saMdhanA sthApakamAMnA eka) samagra jaina samAjanA saniSTha heddA para rahI temaNe dAkhalArUpa sevA bajAvI hatI. , kriAryakara, jANItA samAjasevaka ane baLavAkhora dhAraka, - muMbaImAM 1918 mAM muMbaI jaina yutha lIganI sthApanA zrI ratilAla cImanalAla ThArInuM muMbaImAM tA. 17-10- 84nA karavAmAM AvI, tenA uddeza hatA, rAjakIya, dhArmika tema ja roja 70 varSanI vaye, temanA nivAsasthAne duHkhada avasAna sAmAjika savAle hAtha dharavA, tema ja yuvakemAM jAgRti thatAM jaina samAje eka AdaraNIya vyakita gumAvI. sAvavAne lagatA upa yojavA. A saMsthAnA matrI - gujarAtanA banAsakAMThA jillAnA vAva' gAmamAM tA. tarIke zrI ratibhAi kekArInI varaNI karavAmAM AvI hatI. 24-1-1907 ne temane janma thaye hatesAta varSanI bIje ja varSe A saMsthAnuM nAma badalIne zrI mubaI jaina yuvaka saMgha' rAkhavAmAM AvyuM hatuM. - . bALavaye teo temanA kAkA sAthe muMbaI AvyA hatA. haju , ' ' te sAtamAM dhoraNamAM temane abhyAsa cAlatuM hatuM tyAM, (vadhu mATe ja pAnuM 141muM) t1 che. vijayavallabhasUri mAraka vyAkhyAnazreNuM ja cImanalAla zAha "kalAdhara' - saMpa' nA upakrame zrI AtmAnaMda jaina sabhA prerita eka evA punita saMta hatA ke jemaNe mAnavadharmanI prerA vijayavalabhasUri mAraka vyAkhyAnazreNIne zubhAraMbha daSTi ApaNane ApI hatI. teo haMmezA kahetA ke huM na zukravAra, tA. 21-9-'94 nA biralA kriDA kendra, pATInA jaina chuM, na bauddha, ne vaiSNava chuM, na zaiva, na hindu chuM; na sabhAgrahamAM thayo hato. A musalamAna; huM te vItarAgadeva paramAtmAne zedhavAnA mAge prathama vyAkhyAtA zrI zazIkAnta mahetAe ' "japasAdhanA vicaravAvALo eka mAnavI chuM. yAtrALu chu. Aje sau viSaya para pravacana karatAM jaNAvyuM hatuM ke japa za'tinI cAhanA kare che, paraMtu zAMtinI zodha te sauthI sAdhanA e manuSyane ucca koTie laI janArI sAdhanA che. pahelAM potAnA manamAM ja thavI joIe. temanA A preraka ApaNe badhA ja dharmomAM japasAdhanAne eka viziSTa uddagAro ja temane jagavallabha karAve che. rIte svIkAra karavAmAM AvyuM che. japasaMdhanA eTale A kAryakramanA prAraMbhamAM zrImatI pratibhAbena jaina (aMbAlA) maMtrasAdhanA. duniyAne bhUlI manane ekAgra karI kaI maMtra ke e suMdara bhakitasaMgItane kAryakrama Apyo hato. 'saMdha'nA 'iTanuM smaraNa karavA ekacitta banavuM e ja japasAdhanA. maMtrIzrI cImanalAla je. zAhe saunuM svAgata karatA kahyuM hatuM japasAdhanA mATe tana, mana, vacana, ane vastrazuddhi joie. ke kAMtikArI ane samaya AcArya zrI vijayavalalabhasUrijIne sauthI vadhAre te jIvanamAM vANIne saMyama Avazyaka che. moTA bhAgano ziSya samudAya A varSamAM muMbaImAM che ane : jagatanuM moTAmAM moTuM koI dUdhaNu hoya te te vANIne e saunI nizrAmAM 'sagha'nA upakrame AcAryazrI vijayavalabha vyavahAra che. vANI jeTalI saMyamita ane saumya, teTalI sUri mAraka vyAkhyAnazreNIne sau prathama prAraMbha thAya che. jIvananI sArthakatA gaNI zakAya. sAdhaka manuSya vAcALatA A mATe muMbaInI zrI AtmAnaMda jaina sabhA taraphathI TALavI joIe. rU.7500/-nuM dAna maLyuM che. pU. A. zrI vijayaI-dinapU. munizrI dharmadhuraMdharavijayajI mahArAje zrI vallabha sUrijI, pU. A. zrI vijayajanakacaMdrasUrijI Adi munirijIne vana saMdeza" e viSaya para pravacana karatAM jaNAvyuM maMDaLanI nizrAmAM jAdhala A kAryakramanuM saMcAlana zrI hatuM ke yugavIra AcAryazrI vijayavallabhasUrijI mahArAja lezabhAI koThArIe kahyuM hatuM.' mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : cImanalAla je. zAha, prakAranuM sthaLa : 385, saradAra vI. pI. rAma, saMbaI 400 004, 2. naM. 3pa0ra6 : mudraNasthAna : dela prinTa, jamannAtha zaMkara zaka rAka, miragAma, muMbaI - 400004.
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ zis, NoMH. By/South 54 enfeance No. 1 37 Vddha jIvanI * "prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNuM vaSa: 46 aMka : 14 nabai tA. 16-11-84 "vArSika lavAjama rU. 20/ chuTaka nakala rU. 1-00 mubai jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra : pAkSika paradezamAM era meIla $ 20 PS 12 sI meIla 6 15 data taMtrI : ramaNalAla cI. zAha pracaMDa nArIzakitanI vidAya * ramaNalAla cI. zAha prabuddha jIvana'nA gayA aMkamAM "rAjakAraNamAM hiMsA' nAmane zrImatI gAMdhI rAjaramatane bhoga banI gayAM. paMjAba ane 'zekha meM lakhyuM hatuM. e aMka chapAIne presamAMthI mArA emaNe nIDara lazkarI pagaluM lIdhuM; paraMtu ethI verabhAva vadhyo. hAthamAM AvyuM ane tenA upara huM najara pheravato hato, tyAM suvamadiramAM keTalAye jhanUnI zIkhonAM mRtyu thayAM. e samaye zrImatI indirA gAMdhInI hatyAnA samAcAra sAMbhaLI duHkhada lazkarane zrImatI gAMdhIe ApelA AdezathI vairAgni vadhatAM AghAta anubhavyo. meTI meTI vyakitaonI rAjadvArI khuda zrImatI gAMdhInA prANu emAM homAyA. AvA zaramajanaka 'hatyAnA TakelA dAkhalAomAM eka vadhu umerAyo. itihAsanuM apakRtyanA pratyAdhAta paNa ghaNA moTA paDayA ane zrImatI vadhu eka pAnuM kALA akSare lakhAyuM. gAMdhInI hatyA pachI seMkaDe nirdoSa mANasonA prANa haNI budhavAra, tA. 31 okaTobare savAre ApaNuM vaDA pradhAna levAyA. eka vyakitanuM mRtyu paNa aneka ajANya, nirdoSa bImatI indirA gAMdhInuM mRtyu thayuM. vidhinI vicitratA kevI mANasanAM mRtyunuM nimitta bane e 5Na karuNa ane vicitra che ke aMgarakSaka tarIke jene rAkhavAmAM AvyA hatA e ja ghaTanA lekhAya ! mANue emanI hatyA karI! Arogya ane zarIranI surakSA - zrImatI gAMdhI pracaMDa nArIzakitanAM pratIka hatAM. eka mATe rASTramAM jemanI saithI vadhu saMbhALa levAya te ApaNAM mahilA potAnA jIvanakALa daramiyAna soLa jeTalA varSa mATe vaDA pradhAna kudaratI AyuSya pUruM na bhogavI zakayAM. karmanI karoDa lokonA pratinidhi tarIke rASTranI sattAnuM sarvocca jalIlA kevI nyArI che ! sthAna bhagave ane emane alipta dezonA trIjA vizvanuM pramukhapada zrImatI indirA gAMdhIne khUnanI dhamakIo te imarajansI prApta thayu e ghaTanA itihAsamAM paNa virala gaNAze. ' vakhate paNa maLI hatI, paraMtu suvarNamaMdiranI ghaTanA pachI - zrImatI gAMdhIne janmakALathI ja vikAsa mATe eka pachI 'evI dhamakIo vadhu gaMbhIra prakAranI hatI. emanA khUnanuM eka saMkhyAbaMdha suMdara taka sAMpaDayA karI e jevuM "kAvataruM karanArAoe ThaMDe kaleje janAbaddha rIte evuM pAkuM tevuM sadbhAgya na lekhAya. sAmAnya rIte bahu tejasvI "kAvataruM karyuM ke kene vahema paNa na Ave. dhamane nAme ane mANasenAM satAne nabaLAM hoya che ke nabaLAM rahe kulapanAmAM paNa na Ave evaDI meTI paisAnI rakamanI lAlane che. pitAnI ja kArakidI' banAvavAmAM jayAre mANusa adhaLA vaza thaI abUdha mANaso game tevuM gojhAruM kRtya karI bese banI mA rahe che tyAre enAthI pitAnAM saMtAnonA vikAsanI " che! A kAvatarAmAM videzamAM vasatA keTalAka zIkhono hAtha jANatA ajANatAM upekSA thaI jAya che. saLaMga be peDhI paNa sIdhI ke ADakatarI rIte ocho nahIM hoya ema manAya tejasvI hoya evA dAkhalAo nathI hatA ema nahi, paraMtu che. e zIkhone gupta protsAhana ane nANAM ApanAra koI uttarottara traNa-cAra ke vadhu peDhIo tejasvI hoya evA dAkhalA videzI sattAo paNa AmAM saMDovAyelI hoya te navAI te lAkhomAM keIka jovA maLe te maLe. zrImatI gAMdhIne nahi. koI paNa rASTrane asvastha ane zakitahIna karavA mATe pitAnA pitA ane dAdA ubhayane kAraNe maLyA hate. enI sarvocca vyaktinI hatyA karavAnI ghaTanAnuM punarAvartana javAharalAlane pitAnAM saMtAnamAM eka mAtra dIkarI hatI, jhaDapathI thavA lAgyuM che. sakriya ane saMgharSamaya rAjakAraNamAM eTale dIkarIne emaNe dIkarAnI jema ucherI. putrIne mAtAnuM jhaMpalAvyA pachI jAtane surakSita rAkhavAnuM kArya moTA meTA vAtsalya ochuM maLyuM, paraMtu javAharalAle te savAyuM karIne netAo mATe agharuM thatuM jAya che. | batAvyuM. gAMdhIjI ane javAharalAla jevA mahAna purUSanI vacce zrImatI gAMdhInA avasAnanA pratyAdhAta bhAratamAM ane ucharavuM e lAbha te khare, paraMtu potAnI vakIya kahI zakAya AkhI duniyAmAM ghaNuM meTA paDayA che. emane mATe AvelA evI tejasvI pratibhA vinA ATalI siddhi sAMpaDe nahi, dezavi. aMjali-saMdezAoe ane emanA agnisaMskAra vakhate . dezamAM vidyAbhyAsa mATe ane jIvananA bahumukhI vikAsane mATe, *upasthita rahelA so jeTalAM rASTronA mahAnubhAvoe, zrImatI sAmAnya mANasone na sAMpaDe evI aneka meTI taka zrImatI gAMdhInI AMtararASTrIya pratiSThA ane kapriyatA keTalI moTI gAMdhIne sAMpaDI. priyadarzinI indirAne preraka page lakhIne hatI tenI ApaNane savizeSa jhAMkhI karAvI che. javAharalAle temanAmAM mahAtvAkAMkSAnAM bIja kizorAvasthAthI
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ e zrImatI jaya kSetra, zira e badhA che ema kahI 134. prabuddha jIvana - tA. 16-11-dareka ropyAM. AjhAdI pUrve ane AjhAdI pachI javAharalAla zrItatI gAMdhInA haiye bhAratanA koDe garInA uddhAra zrImatI indirA gAMdhIne satata potAnI pAse rAkhyAM. pite. mATenI sAcI dAjha hatI. e dizAmAM emaNe keTaluMka kArya jyAM jyAM videzamAM gayA tyAM tyAM athavA bhAratamAM paNuM karyuM. jo sattAnI sthiratA hatA ane rAjaramatanI paNa dezavidezanA mahAnubhAvone maLatAM temaNe indirAne sAthe dAvapecamAM samaya bagADa paDatA na heta te kadAca e rAkhyAM. AthI zrImatI gAMdhInI bahumukhI pratibhAne vikAsa dizAmAM temaNe vadhu saMgIna kArya karyuM hatuM. bhAratanA satata thato rahyo. mANasane jema jema vadhu ane vadhu meTA rAjakAraNamAM asatyanuM, nANunI gerarItionuM, lAMmeTA mANasone maLavA haLavAnI taka sAMpaDe tema tenI pratibhAne rasvatanuM, anItimaya prahAronuM, cAritryakhaMDananuM, matadAre, vikAsa ghaNo badho thatA rahe e svAbhAvika che. dhArAsabhya ke saMsadasabhyane kharIdI levAnuM, jAhera mAdhyamanA - javAharalAle vaDA pradhAna tarIke ghaNAM varSa rAjya kayu". durupaganuM, apAtra mANasane UMcA sthAne besADI pUtaLAnara bhAratanI je koi vyakti javAharalAlane maLavA Ave te jema enI pAse kAma levAnuM-ityAdi keTakeTalI bAbatonuM vyakita javAharalAla karatAM UtaratI kakSAnI heya, pramANa ghaNuM badhuM vadhI gayuM che. AvAM azubha ke anItimaya Ama javAharalAlanA pakSethI anya vyakitaone nihALatAM pralobhanone vaza na thavAnI prabaLa tAkAta manuSyamAM hoya che, zrImatI gAMdhImAM paNu guratAne bhAva (Sense of Superi nirAmaya rAjakAraNamAM sarvocca sattA para beThelI vyakita keTaluM ority) satata vikasato rahyo, ane javAharalAlanuM vaDA badhuM kAma karI zake ! pradhAnanuM sthAna pitAne maLyA pachI pitAnA karatAM koI moTuM nArI mATe samAnatA ane svAtaMtryanI bhAvanAne vikAsa, nathI, e guratAne A bhAva zrImatI gAMdhImAM thayA pachI chellA keTalAka dAyakAomAM pitAnA rASTramAM vyavahArathI ane sattA baLe vikasato rahyo. jenI pAse sattAnA sarvocca sthAne nArI pahoMcI zakI heya evAM keTalAM. kaMIka sattA ane adhikAra hoya che tenI pAsethI udAharaNo ApaNane jovA maLyAM che. paraMtu e badhumAM kaIka lAbha meLavavA mATe samAjanA sArA gaNAtA rASTranI vasatI, samasyAo, kAryakSetra, siddhio, pratiSThA , keTalAka ucca mANaso paNa nabaLAi dAkhave che. moTA paNa ityAdinI dRSTie zrImatI gAMdhInuM sthAna sauthI moTuM lAlacu mANasone javAharalAla pAse AvatA joIne moTA che ema kahI zakAya. emanA avasAnathI mAtra bhAratane ja meTA mANasanuM 5NuM mApa kADhI levAnI A AvaData nahi, samagra vizvane eka pracaMDa, lokapriya, tejasvI nArI zrImatI gAMdhIe paNa keLavI lIdhI hatI. manuSya-manane zakitanI khoTa paDI che. ' pArakhavAnI, tenA manamAM cAlatI hilacAlanI aTALa svargastha zrImatI gAMdhInA vyakitatvanAM tamAma pAsa karI levAnI temanI sUjha uttarottara keLavAtI gaI. moTA moTA vize lakhavAne ahIM avakAza nathI. vaLI, temanA sama, mAMdhAtAone paNa emanI nabaLAI jANI laI kema haMphAvavA, vyakitatvanuM ane jIvana kAryanuM taTastha mUlyAMkana karavAne aha : namAvavA, dUra karavA tathA prasaMge kema tvarita nirNaya karI avasara nathI. ApaNe te temanAmAM rahelA aneka utta harAvavA enI kuneha paNa emanI vadhatI gaI. javAharalAlanA mAnavIya guNane saMbhArI temane zraddhAMjali apIe! kuzaLa vahIvaTI kAryanI jabarI tAlIma paNa emane puSkaLa bAlavatsala zikSaka maLatI rahI. mohaka vyakitatva, TAdAra vastRta (hindI, aMgrejI ane ramaNalAla cI. zAha . je divase zrImatI indirA gAMdhInuM avasAna thayuM te ja, cama), vyavahAradakSatA, pitAnA AtmIya saMbaMdhomAM divase, tA. 31mI okaTobare, bhAvanagaramAM ApaNA AdaraNIya prItipAtratA, samayanI bAbatamAM pramAdane abhAva, keTalAMka aMgata sukha sagavaDane bhoga, praznane grahaNa karavAnI kuzAgra buddhi, tvarita zikSaka ane sAhityakAra zrI mULazaMkara . bhaTTanuM ka7 varSanI nirNaya levAnI zakita, dhAreluM pAra pADavA mATe aDaga uMmare avasAna thayuM. emanA avasAnathI ApaNane saMniSTha, AjIvana zikSaka ane saMskArasevakanI meTI khoTa paDI che, mane baLa, kayAreka vAtane irAdApUrvaka vilaMbamAM paDI devAnI - rava. mULazaMkarabhAInuM pravAsa-sAhitya te zALAmAM bhaNatarIpUrvakanI cAla, kAma kaDhAvI lIdhA pachI mANasane abhyAsa karato hato tyAre vAMcyuM hatuM, paraMtu temane pratyakSa Agho rAkhavAnI AvaData, nAnI bAbatenI sattA pazu pitAne ja hastaka rAkhavAnI Adata, viparIta saMjogomAM paNa hiMmata maLavAnuM to thayuM I. sa. 1961 mAM lokabhAratI-saNosarAma hAryA vagara svastha rahe tevuM kaThaNa kALajuM, satata lokasaMparka gujarAtInA adhyApakenuM saMmelana yojAyuM hatuM tyAre * ane lekamAnasane pArakhavAnI sUjha, hAjarajavAbI, aTI adhyApaka saMmelanamAM huM ane mArAM patnI gama ' ghUMTInA dAvapeca ramavAnI zakti, prasaMge pahele prahAra karI hatAM. saMjogavazAta amArI be nAnAM saMtAnone sAthe lai levAnI agamacetI vagerene kAraNe zrImatI gAMdhInI zakitane javAM paDayAM hatAM. ci. zailajA tyAre traNeka varSanI hatI ane prakhara vikAsa thaye hatA. zakitazALI hoya te ja mANasa ci. amitAba daseka mahinAne hate. mArI patnI pazna mittAnA UMcA sthAne pahece, tevI ja rIte ucca sattAsthAne gujarAtInA adhyApikA hovAthI saMmelananI badhI sakhAoma., meThA pachI mANasa hoya tethI paNa vadhu beTa dekhAya. temAM hAjara rahevAnI emanI IcchA hatI paraMtu baMne bALakane * paNa bhArata jevA garIba dezamAM e vadhu anubhavAya. zrImatI sAcavavAnAM hovAthI badhI sabhAmAM upasthita rahevAnuM tene ' 'gAMdhIne potAnI pratibhA vikasAvavAmAM sattAsthAnane lAbha mATe zakya nahotuM. ' paNa puSkaLa maLyuM hatuM. pariNAme temanI AMtararASTrIya paraMtu sabhAne divase savAre, amArI samasyAnuM anumAja pratibhAne advitIya vikAsa thayo hato. (vadhu mATe jue pAnuM 141muM) kALanI kuneha paNa A kema tvarita makavavA, mAM e vAta khAya. temAM - potAnI pratika
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ za, 16 11-84 'prabuddha jIvana joIe tIkhA, ati vaja sarIkhA emAMthI kALa chedI 3 maNilAlaka ane * prabhudAsa gAMdhI (gatAMkathI cAlu) emAMthI kALAzavALe ragaDe bahAra nIkaLe ja gayo ane ApaNe tyAMnI kathA-vArtAone lIdhe te eka evI dhAraNA cheDenI AsapAsa bedI rAkhelI kayArIomAM kALA jADe ApaNA manamAM ghara karI gaI hoya che ke kharekharuM tapa kaIka thara patharAI gaye. mahenata karI karIne maNilAlakAkA paraseve amatakAra sarajAve ja. bApujIe phinIkasamAM cauda upavAsa karyo. rebajheba thaI gayA. emaNe lamaNAne paraseve lU ane joDe lezamAtra paNa camatkAra saMkaLAyele keIna jovA-sAMbha- nIcA namIne emaNe keThImAM taLiyA sudhI hAtha nAkhI e vAvAmAM AvyuM nahotuM. paNa e veLAnI eka vAta aneka pharIvAra jovA mAMDI...ane mArI AMkha UghaDI gaI!" "dAyakAo vItI gayA chatAM Aje ye mane lAgaNIvaza banAve mArI vAta sAMbhaLI maganakAkAe mane savAla karyo ke "g che. mAruM e saMbhAraNuM sAva kADhI nAkhavA jevuM na gaNAya. samaye ene artha? meM mAthuM halAvyuM eTale emaNe bApujIne upavAsanA AThamAM ke navamA divasanI A samajAvyuM ke ApaNI aMdara je mela bharAye hoya e bApujI Ata che. e divase kinIkasavAsI ane thoDI dharapata AvI ke joi rahyA che. eTalA mATe emanA A upavAsa cAle che. have upavAsanuM vahANu kAMjha pahecI zakaze. e dahADe savArathI ja maNilAlane mela dhevAI gaye, e ujaLA banyA." AkhuM AkAza rekhu hatuM. pavana zAMta hate. sUrajadevatA svapnamAM meM joyelI keDI ane maNilAlakAkAnI bhAre *ce ne UMce jai cupacApa lakhalUTa prakAza vayaMbhe mathAmaNane maganakAkAe je artha samajAvyo e mArA magajamAM "chalakAvatA jatA hatA. uparathI utarI AvanArA e barAbara besI gaye. emanI pAsethI UThI huM mAre kAme aparaMpAra tejane dharatImAtA mUgI mUMgI jhIle jatI lAge ane amAre sAru bApujI pite pAra vinAnI vedanA 'hatI. divasanA caDhate pahereya dizAe cemera madharAta jogavI rahyA che, enA vicAre mArA manamAM jAgyA. 'samI taddana nIrava hatI. ane ame gharamAM hatAM e badhAMnuM che 'ApaNI aMdarane mela', e maganakAkAne uddagAra mane "lagabhaga mauna ja jaNAtuM hatuM. bApujI pAse mArA pitAzrI praznarUpa banI gayuM ke "mArAmAM zuM mela che?" mArA dhyAnamAM mATe jaI AvyA ane emaNe gharamAM je vAta karI e AvyuM ke "vAre ghaDIe mane ALasa thaI Ave che e parathI samajAyuM ke "bApujInuM zarIra adhurya nathI rahyuM. dazA Teva mAre kADhavI joIe.' vikaTa banatI jAya che. kAyA roja sukAtI jAya che paNa pachI mAruM vicAracaka AgaLa cAlyuM. bApujInA kundananI jema bApujI pAra UtaravAnA. ATalI AkarI upavAse joDe sAtaATha divasathI saMkaLAyelA prasaMge 'tAvaNImaye emaNe khUba ja zAMti jALavI rAkhI che. emane aMge jhAMkhuM jhAMkhuM samajAyeluM te vadhAre spaSTa thayuM. sukhe teja ane emanuM joma evA ne evAM che, kasturabA cauda upavAsa zarU thayA tyAre bApujInI sAthe kasturabAe paNa bhAre dhIraja rAkhI rahyA che." AvuM badhuM sAMbhaLI mArI ane maNilAlakAkA tathA rAmadAsakAkA (bApunA dvitIya "havA ane maganakAkA bA bApujI aMgenA vicAromAM parovAI ane tRtIya putra) e paNa upavAsa karavAnuM vicAryuM. gayAM. rAjanA gharakAmamAM sau lAgyAM hatAM paNa emanAM mana tema ja kinIkasamAMnA bIjA paNa ghaNAM bhAI - bahene e UMDe UMDe UtarI gayAM hatAM. meM keTalIye vAra sudhI vaDIlenI upavAsamAM joDAvAnI taiyArI karI, paraMtu bApue eke - sAme jitAsAvaza joyA karuM eka jazune bhAra daIne samajAvyuM ke bIjAo upavAsamAM joDAya to keTalI badhI kaThaNAI UbhI thaze ane bApujIne pachI mArA svapnanI vAta kahevAnuM mane sUjhayuM. te divase pitAne ja e vinarUpa banaze. eTale khAvAnuM cAlu savAre pathArImAMthI be ke tyArathI vAre vAre e rAkhI rojanuM kAma karavuM ane 14 divasanA bApujInA sapanuM mArI najara sAme AvyA karatuM hatuM. eTale vatane madadarUpa banavuM. jyAre kasturabA vagerene bahu Agraha maganakAkA pAse besIne meM kahyuM: "Aje mane bahu navAInuM joke tyAre je che te pahelA ane chellA divasanA sapanuM AvyuM.' mArI sAme emaNe dRSTi mAMDI. mane e upavAsamAM joDAI zake e chUTa bApujIe ApI. paNa ekalA kahevAnuM protsAhana ApyuM. mane hiMmata AvI ane mArA maNilAla gAMdhIne bApujIe upavAsanI pUrI chUTa ApI, AkhAye svaninI vAta karI keH svapamAM pharapharate kema ke maNilAlakAkAe pitAnuM aMtara khelyuM hatuM. pitAnAthI "ApuchavALI osarI nIcenA khetara bAju nIkaLe thayela doSa. mATe emaNe potAnA mananuM duHkha jaNAvyuM "mAM maNilAlakAkAne meM kAma karatA joyA. eTale zuM hatuM ane tene sAru kaThora prAyazcita vinA cena nahIM paDe, kare che. e jevA emanI pAse huM pahoMce. tyAM evI mana:sthiti emaNe bApujIne jaNAvI hatI. evI badhI cheDavAo vacce eka bahu pahoLA meDhAnI jADI carcA kinIkasavAsIo vacce thayelI tenI samajaNa mane paDI. 'rIcI keDI geTavI rAkhelA meM joI. evI jAtanI ane maNilAlakAkA pratye mAre Adara khUba vadhI gaye. 'kahI meM kayAreya joi nathI. emAM bhareluM pANI maNilAla have ATale lAMbe gALe mane yAda nathI rahyuM ke bApujI kAkAe bahAra ThalavI nAkhyuM. pachI kaThIne jamIna para joDe maNilAlakAkAe pUrepUrA cauda upavAsa karelA ke temaNe ADI paDIne emaNe e dhera, paNa e sApha na thaI ochAne saMkalpa karele. paNa eTaluM cokhkhuM yAda che ke -eTale maNilAlakAkAe bIjIvAra e keThIne joi toye | bApujI sAthe temaNe upavAsa karyA tyAre teo haratApharatA e sarakhI rIte cokhkhI na thaI. eTale vadhAre mahenata rahyA hatA, kAma karatA hatA ane emanA mukha para utsAha karIne karI pharI emaNe e keThI dhoI kADhI, pazu dara vakhate ane mananI zAMti dekhAI AvatAM hatAM.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-11-8 maganakAkAe "aMtarane mela dhovA para bhAra mUkayo eTale amane koNa preraNA ApatuM haze? mAruM bhejuM e bAbatanI covaTamAM paDyuM ane tAjI ja ' ja subodhabhAI ema. zAha jeyelI jANelI hakIkata manamAMne manamAM meM cALavA mAMDI: prabuddha jIvananAM tA. 16-9-84nAM taMtrIlekhamAM kembrija, pelAM bahena te akakaDa ja rahyAM eTale bApujIne yunivarsiTI pAsenA bajAramAM pakSI, bilADI ane uMdara traNe A cauda upavAsa vahorI levA paDyA ! bApujI, pAse pAse hovA chatAM nirbhaya ane nivera jaNAta hovAno bA, badhA dIkarAo paNa sau bhegAM ja jame, aMgata kisso batAvAya che. ahIM vorDana reDa paranAM eka myunisipala ghara rAkhyuM ja nahotuM; vIsa pacIsa chokarAo ane moTerAonI udyAnamAM roja savAre sAta vAge niyamitapaNe eka vRha, bhegI rasoI thAya tyAM gupacupa raseDAmAM jaI chAnuM chAnuM baMgAlI mahilA be thelImAM rAMdhelA bhAta ane breDanAM TukaDA khAi levAne e bahenane moTo gune gaNuyo. bahu samajAvI laIne Ave che ane eka khUNAmAM besIne judA judA bApujIe emane mAphI ApI ane pharI Ave aparAdha na kAgaLanAM paDIkAmAM bilADIo ane kUtarAMone eka sAthe karavAnuM vacana bApujIe e bahena pAse levarAvyuM. bhejana Ape che. A mUgAM prANIo paNa dararoja savAre jANe nAstAnI rAha jotA hoya ema AjubAju TALe te sAthe cetavaNI ApI ke ApeluM vacana na pALo te vaLIne UbhelAM hoya che te jevA misIsa benarajIne Avato bApujIne pitAne cauda upavAsanuM prAyazcita karavuM paDaze. jue ke tarata ekatra thaIne emanI AgaLapAchaLa vITaLa. bApujIne e bahena para puSkaLa bharose hate. ucca bhalAtaranI vaLe che ne koI paNa jAtanI dhAMdhala vinA sAthe besIne emaNe DigrI meLavI hatI. amAro vidyArthIone varga pitAne maLeluM bhojana Aroge che. letAM temAM te bahena gujarAtI, itihAsa, gaNita sArI rIte zrImatI benarajInI uMmara haze 70 75 ne taddana garIba che. bhaNAvatAM. eTalAM buddhizALI chatAM pote ApeluM lagharavaghara kATelAM kapaDAM ne kyAreka amane guDa moniga kare vacana bIje ja dahADe vIsarI jaI pharIthI teo pahelAMnA ne pUche 5NuM kharAM ke A jAnavaro mATe thoDA paisA Ape je aparAdha karI beThAM. bApujInI pitAnI najare e paDayo. to kAma cAlu rahe. kayAreka ame dasa rUpiyA-pAMca rUpi, , paNa e bahene pitAne doSa DhAMka; keme ya kabUla na karyo. ApIe. ame ekavAra puchyuM te kahe ke pite te AvuM juThThANuM bApujIthI khamI na zakAyuM. emaNe nachUTake lAnsa lekhikA hatAM. ne aMgrejI patromAM lekha lakhad. cauda upavAsa zaru karyA. paNa have nirvAhanuM keI sAdhana rahyuM nathI. tenAthI vaLI pArTI basamAM besIne kolAbA jAya ne tyAM e bahene lagabhaga mauna ja rAkhyuM. chokarAo joDe paNa AvuM ja kAma ATalI uMmare ne nAdurasta tabIyate kaMi bole ja nahI. vaDIle e bahena pAse jaI paNa kare che. vArApharatI samajAve paNa e bahene kaI vAte ko na ja ApyuM. samAjamAM aneka saMsthAo mAnava rAhatanuM kAma kare che. bApujInA uddagamAM vadhAro na thAya e samasyA thaI paDI. chevaTe keTalAka sukhI gRhastha paNa dhanadAna dvArA athavA pitAne bApujInI saMmati mujaba e bahenazrIne kinIkasamAMthI vidAya samaya ne zakita kharacIne garIba ane madhyama varganA mANasonI, karavAmAM AvyAM. pitAnI dIkarI jevuM vahAla bApujIne heye e madada kare che. paNa taddana garIba ane pitAnuM paNa ThekANuM ne - bahena mATe hatuM. e bahena paNa pighera AvyAM hoya ema kinIkasa hoya evA mANasone kaNa preraNA ApatuM haze ke je nava parivAramAM otaprota hatA. paNa jANe ajANe pitAne lIdhe AvA kAma pate vyakitagata stara para kare che, e vaLagele "aMdarane mela' dhoI kADhavAmAM 'e bahenazrInI vAtanuM sukhada Azcarya thAya che. kacAzane kAraNe emane aLagA karavAnuM ane pati pAse parabanAM pANI' pustaka dvArA zrI achata pipaTe 'braha mokalI devAnuM kaDaka pagaluM levAyuM. emane vaLAvavA kinIkasa muMbaImAM rAhatanuM kAma karatI keTalIye saMsthAone ApaNane nivAsI-prauDha vayanI devIbahena-aMgreja mahilA misa eiDa paricaya karAvyA che. paraMtu jAta ghasIne AvuM kAma karanArI. vesTane bApujIe Darabana sudhI mekalyAM. temaNe sTImara levAmAM aneka vyakitao paNa A samAjamAM che. hegIMga gArDana. para pharavA jaie tyAre kempasa kena thI AgaLa jatAM e bahenazrIne madada karI. ' . hAthamAM garama kITalI laIne eka bhAI badhAne cAha pIrasata jatAM dekhAya che. - maNilAlakAkAnuM jhaLahaLatuM tapa ane amArAM zikSikA kaI bhAI breDa, biskITa ke caNazIMga evuM vaheMcatA bahenanI pitAnA paMDanI ALapaMpALa e bane ghaTanAonI jatA jovA maLe che. samajaNa mane paDI eTale bApujInA atizaya AkarA tApane muMbaI zaherane dhamAlabharyA jIvanamAM karuNAnAM AvAM kAme, pAvanakArI UMDo bhaya mArA manamAM jaDAi gayo. [kramaza:] karanAra aneka mANase ApaNane maLI Avaze. ziyALAmAM capATI para kaMtAna ke dhAbaLA oDhADanAra bhUla-sudhAra mANase viSe ApaNe avAranavAra vAcIe chIe. hoTalomAMthI ke pATImAMthI vadheluM anAja pitAnI gADInI DIkImAM gatAMkamAM chellA pRSTha para vijayavallabhasari smAraka mukAvIne moDI rAtre phUTapAtha para bhUkhyA garIbane jamADavAnuM vyAkhyAnazreNI mATe zrI AtmAnaMda jaina sabhA taraphathI saMghane kAma karanArA paNa A ja zaheramAM che. rU. 7,500 ApavAmAM AvyA tevI nadhi chapAI che, tene badale A le ke prasiddhi mATe AvAM kAma karatAM nathI hota emanA pheTA bhAgye je chApAmAM chapAya che. chatAM emane je saMdhane rU. 75,000 ApavAmAM AvyA che ema vAMcavA vinaMtI. AtmasaMtoSa maLato haze te gajabane haze. samAja, jIvananI kai cetanAne A AviSkAra samaje?
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-11-84 pramukha jIvana bALakone samajIe ! ratilAla anila prabuddha jIvana'nA tA. 16-8-'84nA aMkamAM zrI ramaNalAla cI. zAhanA lekhamAM nirdoSatAnA saMdarbha mAM khALa kAnI carcA karI che te vize, tenAM mAM pAsAM vize carcA thai zake. bALadazAnAM meni mahada aMze 'lIlA' kahI zakAya. khALAmAM thai ruci, rasa ane AgrA rahelAM ja che, gamA aNugamA paN kharA ja. vAratavamAM gamA-aNagamA ja ALakane pravRtti mATe prere che. preya ja emAM mukhya bhAga bhajave che, emane mATe zreyA prazna aprastuta che, kAraNa ke e jJAnadazAnA prazna che, paNa emanA gamAmAM paNa Asakti hoya che kharI? eka ramakaDu' ene eTalu priya che ke ene e raDhu sUkatuM ja nathI, sUtI vakhate ya dhaNIvAra e chAtIe vaLagADIne UMdhe che, ane e dazAmAM chUTI ye jAya. paN dareka gharamAM khALAnAM tUTelA ramakaDAMnA keTalA badhA avaroSo jovA maLe che. ete mATe bALako aksAsa karatAM nathI, kadAca ati priya ramakaDuM priya hoya tyAre tUTe tA te ugra pratibhAva darzAve, paNa e pratye e dhAre dhIre anAsakata thai jAya che. jeTalI dRDhatAthI e cAhe che, eTalI ja sahajatAthI ene vIsarI paNa jAya che. jemAM anAsaktibhAva joi zakAya. e jJAnaprerita nathI, sahaja che. ene jJAna hoya te ? ApaNe moTA, samaju ene sa MdharavAnA prayatna karIe evuM jJAna ja enAmAM nathI. samaja sAthe, gaNutarI sAthe AAsaktine sabaMdha che. eTale anAsakitanA prazna zreyAthe Ave che. khALakane prema hoya te paNa ghaNIvAra zreyanI kakSAmAM AvI jAya che. khaLakane lIlAmAM AnaMda paDe che te ApaNe gumAvI besIe chIe, ene game emAM paNa kaLAnA ke mA katAnA pakSa rahelA che, jene e gAya' kahe che evI vizeSa A ka kADhI ane keTalI mUlyavAna lAge che! e suMdara che mATe sudara che. vyavahAramAM anu' zuM mUlya che enI gaNatarI ja ene mATe nathI. sAmAnya kenavAsa paranA ke eka kArDa' paranA citrane kaLAkAra mUlyavAna mAne, pAtha'nI gaNatarIe enuM jhAjhu mUlya nathI hotu te A kaLAdaSTi paNa bALakomAM saheja hoya che. ApaNu sthULa vyavahAru jJAna enu mULabhUta mAna mUlya khAda karIne emAM vyavahAramUlya ApI te AdhAre nyAya tALe che, emAM pracalita mAnyatA, potIkA lAbha ane lAbhanI gaNutarI Ave che. te sAthe khIjuM kai Nu joDAya che. meranu kharI paDelu' pIdhuM, kAi rUpALA pakSInu' suMvALuM pIchuM maLI jAya to bALaka vibheAra thai jAya che. potAnI e mUDIne bheruone batAvI batAvIne saMtADe che. vAstavamAM eka prakAranI zrImaMtAInA e anubhava kare che. e pIMchAnu dunyavI mUlya ane apekSita ja nathI, eTale e enA AAkAra rUpa, raMga ane suMvALapa ja ene mATe mUlyavAna ane che. A dRSTi meTapaNe jaLavAi rahetI hoya te keTakeTalAM sthULa anyAyI maTI jAya ! khALaka jIda karatA hAya, raDatA hoya kai cIja mATe emAMya enA lAla, AsamiMta, sauMgrahakhArI 130 ApaNe je rIte e zabdonA aya vyavahAramAM sAtha' karIe chIe, te enAma che kharA? bALaka ane pazu-prANInI sarakhAmaNI vicitra lAge, chatAM te karavA jevI che. temAM maryAdita jJAna che, prANInI apekSAe maryAdita che, bALaka mAsa che eTale ene prAthamika jarUriyAta uparAnta lIlAMnA Ana mATe jarUrI evI apekSAo che-dharAyeluM pazu tenA mAraNane cheADI cAlyuM jAya, ene sa Mgrahane lAbha, Asakti na DAya, kAraNa ke mAthsanA samAjamAM saMgrahanuM mUlya upajAvI zakAya ahIM lAbha lAlaca, roSaSNu paNa adhu Ave. bALaka potAnI priya cIjo sadhare, paNa khIjI paLe te bhUlI jAya-anAsakti. ApaNe rUpiyA jaDe tA pAvalIne vIsArIe kharA? hiMsaka pazu paNa maryAM. tapaNe hiMsaka che, pALaka paNa hiMsaka hoya to ye maryAditapachI e rI paNa kharA. bALakamAM aham hoya, paNa ApaNe moTA sevIe evA naMhI. meM baheno te UbhI vAta karavAmAM tallIna che. beMkanI keDe bALaka che-paNa mA enI vAtamAM evI mazagula che ke bALakanA astitvane ja vIsarI jAya che. ! pachI pelu upekSita bALaka raDe. mAne cImaTA ya bhare. tA enI pAchaLana mAnaki kAraNe samajavAnA hoya che. zrImatI khaLaka ajANye ke kuTuMba-makAre game eTale akaDa rahetA hoya paNa garIba bherunA gaLe hAtha nAkhI e mastImAM jatA ya hoya che. ene mATe e samaye mAja ke Ana'nI prAptinuM ja mUlya hoya che. teA, pelI akakaDatA tA saMskAra ke ucheranu pariNAma hoya ema samajIe. samAja, jJAna-peDhapaNu e ja mANasanI mULabhUta samasyAo che! lAla, meha, lAlaca, Asakita-A badhu. te khIjo mANasa, traNA mANasA eTale ke samAja ane kahevAtu vyavahAru jJAna Ave che, te sAthe Ave che. jaina-darzana ane krama madhana sa aa, hasamukha TAzI 'nirRSi, jJAna ane divya' vizenA mu. DaoN. ramaNabhAine lekha vAMcIne AnaMda thayA. De.. ramaNabhAe ghaNI dRDhatAthI temAM potAnA vicAronI rajUAta karI che. e rajUAtamAM navInatA che ane e sAthe keTalIka na samajAtI samasyAonI ukela paNa che. parantu e chatAM temAMnI keTalIka vigata mane citya lAgI che. ApaNe joie chIe ke jIvanamAM ane jagatamAM keTalIka nirdoSa vyakti kaSTa kAraNa vinA na samajI zakAya evI yAtanA sahana karatI hoya che. A saMsAramAM rAmakRSNa paramaha'sa jevI vyaktine kensaranA vyAdhi asala vedanA Ape che ane mahAtmA gAMdhIne pAtAnA niSpApa sInA upara traNa traNa gALAe jhIlavI paDe che. theDA samaya mATe paNa gAMdhIjIne keTalI vedanA thai haze e kalpI zakAya che. khuda bhagavAna zrIkRSNe pAradhInA tIranA
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 prabuddha jIvana ". - tA. 16-11-84 zikAra banI asahya pIDA bhogavIne pitAnuM bhavya jIvana saMkele che. hindu dharma ane jaina dharma karmanA siddhAMtamAM daDha - De. dilAvarasiMha jADejA mAnyatA dharAve che. eka vAra ApaNe e siddhAMta svIkArI kasaMgraha eTale lokakalyANa lene khoTA mArgathI laIe te upara nidezelI badhI ghaTanAne tALo maLI jAya che. pAchI vALavAnI pravRttine zaMkarAcArya" lekasaMgraha kahe che : ' lakAnAm umAga pravRtti nivAraNuM leAkasaMgraha : - pate. paraMtu karmabaMdhane manuSyo ane temAMya buddhizALI sadAcAramAM pravatIne lokone sadAcAramAM pravartAvavA, lekenuM zikSita mAnave samajI zake che. pazupakSIonI sArI rIte dhAraNa, peSaNuM ane vardhana karavuM tene samAveza lagabhaga samagra sRSTi AvA jJAnathI vaMcita hoya che.. paNa lokasaMgrahamAM thAya che. ' pitAnuM jIvana TakAvI rAkhavA mATe pazupakSIo niraMtara zrImad bhagavadgItAnA trIjA adhyAyamAM zrI kRSNa jIvahiMsA kare che, ane temAM sabaLa dubaLane haNe eve, lokasaMgraha zabda praya che: lekasaMgrahama eva api. evA niyama pravarte che. DArvinane Survival of the saMpana kad... ahasi" kharekhara janaka vagere jJAnIe paNa fittest ne na gamate, siddhAMta ja ahIM jANe sakriya banate Asakita rahita) karmo vaDe ja paramasiddhine pAmyA che. leka kalyANane jotAM paNa (tuM) karma karavAne ja ugya che,' ema zrI kRSNa dekhAya che. Do. ramaNabhAI lakhe chejaina dharmanI mAnyatA ajanane kahe che zrI kRSNa e Adeza Ape che anAsakata bhAvathI pramANe pratyeka jIvane janmajanmAMtaranAM keTalAMya karma bhAgava- karavA yogya kAryo. haMmezA karavA joIe. tethI parama kalyANanI vAnAM hoya che. te anusAra tenI gati nimaya che. vaLI prApti thAya che. janaka videhI jevA nAnI mahApuruSe lekapratyeka kSaNe jIva navAM karma bAMdhe che... jene mAnyatA saMgrahanI bhAvanAthI kamasiddhi meLavI hatI. vyavahAre jIvanamAM anusAra vAgha, siMha ke bilADI, garALI vagere pitAnA evuM jovA maLe che ke leke zreSTha vyakitaonuM anusaraNa kherAka mATe bIjA jIvane mAre to temAM paNa hi sA rahelI kare che. jevuM zreSTha janenuM AcaraNa hoya tevuM ja sAmAnyajane karavA lAge che, zreSThajanene AcaraNane ja teo pramANabhUta che. ane tethI pApa karma acUka badhAya che." mAne che. zrI kRSNa kahe che: "he pArtha, mAre traNe lekamAM koI te barAbara che. paNa mane e samajAtuM nathI ke hiMsaka kartavya nathI ane kaMI paNa evuM aprApya nathI je mAre priANIo ane pazupakSIone niraMtara hiMsA karatAM rahe, meLavavAnuM hoya, te paNuM huM kArya karuM chuM.' zrI kRSNanA pApa karmo badhAtA rahe, tenI vRddhi thatI ja rahe te pachI karmanuM prasthAjana lokasaMgraha che. zrI kRSaNa ajanane, vAta tenI mukita kayAre ? A janmamAM te teo dinarAta kahe che: "je huM sajAga banIne kAma na kare, te manuSya pApakarmo kare che eTale sAruM karma karavAnI temane koI mane anusarIne niSkriya bane ane prajA nAza pAme.' lokasaMgraha, athe ahIM karma karavAnI je vAta thaI che temAM phaLaprAptinI 'taka maLe ema nathI. te pachInA janmamAM emanI zI gati ? AzAvihoNu kama upara bhAra mukAyo che. gItAmAM kahyuM che: pApakarmonI vRddhine kAraNe teo AthI paNa vadhAre hiMsaka ajJAnI jema AsakitapUrvaka karma kare, tevI rIte jJAnI mAnava '' ronimAM janme ane navAM navAM pApakarmo bAdhatA rahe to kasaMgrahane lakSamAM rAkhI kAma kare.." pachI temane mATe janmajanmAMtaranA pherAomAMthI muktinI koI leka kayANa mATe kamaniSTha rahevAne A Adarza mAtra AzA ja nahi ne? sAmAjika sevAne Adarza nathI. gItAjI spaSTa rIte karma dvArA A nikha kATanAM kahI zakAya evA pApI prANIo AdhyAtmika vikAsanA Adarzane ApaNI samakSa mUke che. zA mATe? manuSya yonimAM paNa amuka sAcA jene bAda kamanI prayogazALAmAM saikasaMgrahanI AdhyAtmika dRSTinI kasoTI karatAM moTA bhAganA jene tema ja bIjA manuSyo jainadarzananI thatI hoya che jJAnI vyakita, karma pratye vairAgyabhAva keLave, daSTie abhaya kahI zakAya evuM badhuM jhApaTatA hoya che! kamane jo anAvazyaka, tucha ane mithyA gaNe te jemane Do. ramaNabhAIe pote ja mane kaheluM ke jApAna jevA bauddha jJAna prApta thayuM nathI evA loka 5NuM karma pratye dhamane varelA dezamAM bhAgye aDadhA TakA mANase paNuM zAkAhArI vairAgyabhAva keLavatA thAya; pariNAme pitAne jIvanamArga cUikI jAya. lokakalayANanA vyApaka hetuthI tema ja anAsakatahaze. te pachI A manuSyanI mukitanuM zuM? teo pApakarmonA bhAvathI thatuM kama vyaktine Atmika vikAsanuM mAdhyama banI kAyamI grAhake ja banI rahe zuM?-ane e rIte A agamya rahe che. have lake karmamAtrathI vimukha bane te emane sRSTinuM viSAcaka basa cAlatuM ja rahe? vikAsa thaI zakatuM nathI. janaka videhI jJAnI mAnava hatA; Do. ramaNubhAI jaina dharmanA kSetre mArA rAhabara jevA che. anAsakata hatA ane chatAM lokajIvana sAthe emaNe karmane jena dharma ghaNo prAcIna, gahana, divya ane sahelAIthI na saMbaMdha to nahotuM. temanuM kamaM yajJamAM apAtI Ahuti pAmI zakAya evo che. tevA dharmamAM rahelI ghaNu gUMcavaNo jevuM hatuM. kamanI sopAna zreNImAM paheluM pagathiyuM aMgata hita temaNe mane rUbarUmAM ukelI ApI che. paraMtu A prazna ke svArtha mATe thatA kamanuM che, asakitapUrNa kama' che. pachI -ane be ja paNa evA keTalAka prazno che jene ukela huM sAmAjika sevA mATe thatA kamanuM pagathiyuM Ave paNa AvA temanI pAsethI prabuddha jIvana'nAM pRSTha upara ja cAhuM chuM. kamamAM sevA karavAne kAke AvI javAne sa bhava rahe che. kamanuM sarvocca zikhara zrI kRSaNa ane janaka dehI jevAnA 3. De. zrI ramaNabhAinI ane sau dhArmika manuSyanI yajJAthe karma, lekasaMgraha mATe thatA karmamAM jovA maLe che, kSamAyAcanA sAthe divya karmane A siddhAMta che. samarpita buddhithI thatuM kama' [pratyeka jIvanuM AhAra mATenuM kama ekasarakhuM leka kalyANanA yajJamAM apAtI Ahuti samu suga dhita banI baMdhAtuM nathI. vaLI jema kAma baMdhAtA jAya che tema bhegavAtAM rahe che. sa ta kabIre kahyuM', che: "kadU so nAma; sUnuM kau sumirane; bhaNa jAya che. mana, vacana, kAyAthI, karavuM, karAvavuM ane je kucha kare se pUjA.' eTale huM je kAMI boluM chuM te prabhunA nAmarUpa banI jAya, huM je kaI sAMbhaLuM chuM te anumodavuM ema. trividhetrividha, jANatAM ane ajANatA mAlikanuM-khudAtAzAnuM-smaraNa banI jAya ane je kAMI kama" baMdhAtAM kame tenA prakAra, tenA peTA-prakAra vagere mATe "kama graMtha karuM chuM te prabhunI pUjA banI jAya ! "jo kucha karUM ye pUja!' ' vAMcavAthI ghaNuM spaSTa thaze. lekhakanA prazno vize anukULatAe ApaNu nAnAM-moTAM badhI kameM javAre prabhunI pUjAnuM rUpa lakhAze. -ta trI] dhAraNa kare tyAre lokasaMgrahane Adarza mUrtimaMta thai jAya che.
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-11-84.. prabuddha jIvane paDakAra vi. palAyanavRtti | O apitA bhAratI , A lekhikAe jJAti kakSAnA eka sAmayikanuM taMtrIpada ' , che. Aje keTalIya pragatizIla saMsthAo, kalakhe ane grupa svIkAryuM, tyAre gujarAtanA eka agraNI bhASAzAstrIe salAha che ane navAM racAya che. evI eka kalabane gujarAtanAM eka prApyApikAne anubhava thaye. e kalabanA padAdhikArI bahena ApatAM kahyuM : "ApaNI jJAtio vikAsa ruMdhanArI, pratyAghAtI ane asahiSNu che. enA agraNIo potAnI mAnyatA viruddha A adhyApikA pAse gayAM. emanI vakatRtvazakitanI lakhanArane sAMkhI zakatA nathI. vicAranA (ane parivartananA) bArobhAra prazaMsA karI. chevaTe hoddedAra bahene pelAM prAdhyA pikAne pitAnI kalabanA sabhya thavA ijana ApyuM. adhyApikA daravAjAne tALuM mArIne teo vaicArika dRSTie udAra, sahiSNu, lekazAhI paddhatinA cAhaka ane parivartanazIla che evuM . bahene samaya ane Arthika kAraNasara e darakhAstane vivekapUrvaka asvIkAra karyo. paralI padAdhikAra bahena te tamArA samAjanA sabhyonA manamAM ThasAvavA teo mukhapatrane. upayoga karaze. raMgamaMca para pragatizIla ane parivartanazIla, emane kaMipaNa bhege sabhya banAvavAnuM nakakI karIne AvI hatI. eTale prAdhyApinI abhya-phI bharavAnI nepathamAM pratyAdhAtI ane rUDhicusta : A emanI tAsIra che. pote tatparatA dekhADI. prAdhyApikAne navAI lAgI. AvI tame evA mukhapatranuM sukAna saMbhALe che. eTale vaicarika daSTie samAjanI pragati rokavAmAM tamAro upayoga na thAya darakhAstanuM rahasya jANavA prAdhyApikAe pRchA karI che te kalabana adhikArI bahene kahyuM: "A varSe amArI badhI te lakSamAM rAkhavA tamAruM ATaluM dhyAna kheMcuM chuM.' vagere. lakhe vacce katRtva spardhA yojAvAnI che. je Apa amArI agraNInI AvI salAhamAM azika satya hatuM. mAruM nirIkSaNa paNa evuM hatuM. Ama chatAM meM javAbadArI : kalamanA sabhya bano ane vakatRtva spardhAmAM prathama Ave te svIkArI tenuM eka kAraNa che. ApaNI jJAtie jaDa, amArI kalabane zIDa maLe." AjanI pragatizIla saMsthA, saMkucita, vikAsane rUMdhanArI, pratyAdhAtI ane asahiSNu che, : kalaba ke grupanuM A varavuM rUpa che. huM ema nathI kahevA ema kahevA mAtrathI temAM sudhAro thavAne nathI. netAgIrInuM mAgatI ke badhe ja AvuM che. agAunA aMdhakAramaya yuga paNu sthApita hita hoya che. mukhapatra dvArA so navA vAta.. karatAM sudhArA che. paraMtu saMkucitatA te " ahIM paDyuM che. vicAratA thAya ane paristhiti evI sajayabhajavI joie prAdhyApikAnA gauravane dasa vAge evI hIna rIte emane pitAnI ke: sthApita netAgIrIe paNa e dizAmAM vicAravuM. kalabanA sabhya thavA kahe tyAre te kahevAnuM mana thAya che? paDe, parivartanazIla thavuM paDe, rahevuM paDe. patrakAranI A ja e prAdhyApikA te sabhya ane saMskArI che, jyAre kalabana e " te kAmagIrI che. Aje paNa jJAti ke. samAja.. padAdhikArI bahene te sabhya ane saMskAritAnA pATha vidyo" e ja jUnA sthAne UmAM hoya, yuga pramANe. emAM , * pAsanA karatAM AvAM adhyApakA pAsethI haja zIkhavAnA che. mULabhUta parivartana na thatuM hoya te e mATe netAgIrI mAnava ravabhAvanI AvI keTakeTalI vilakSaNatA ane vicitratA jeTalI javAbadAra che eTalI ja buke ethI vizeSa 61 ti, sasthA ane samAjanA gauravanA nAme AvuM te javAbadArI te samAjanA vicAranI che. vicArazIla paribaLa - kaMI keTaluM ya hAMkaye rAkhavAmAM Ave che! saMgati na thAya ane parivartanane paDakAra na jhIle te, ' have eka delI vAta. khAkheciyA jevAM kSetrane choDI saikAo pachI paNa ApaNI sAmAjika sthiti mahadaMze . devA pAchaLanI daSTi. alabatta, vizALa phalaka para javAthI AjanA jevI ja rahevAnI. vyakitane meLu medAna naLa che. paraMtu nAnA kSetramAM e sAmAjika kAryomAM-khAsa karIne jJAti kakSAnA kAmamAM vyakitanI zakita kuMThita ja thAya evuM haMmezAM banatuM ane enI sAmenA paDakAramAM samaya ane zakitanI barabAdI che. nathI. TUMkI ane saMkucita daSTivALA kSetramAM mAnava evI vicArasaraNI e palAyanavAda che. rAjakAraNamAM aMdhA, ravabhAve pArakhIne kAma levAnI kuneha ane pitAnAmAM hIra luccA ane aprAmANika mA muso che, temAM ApaNuM kAma nahIM, paDayuM hoya te kaI paNa kSetra nAnuM nathI. badhAM ja je evuM vicArIne bhAgeDutti dAkhavI, saraLa, nikhAlasa ane vizALa phalaka para javAnI dRSTi rAkhe te nAnA ane pachAta prAmANika sajane kheTI netAgIrIne mokaLuM medAna Ape che. vistAra ane samAjane vikAsa jena thAya. dezanA vikAsamAM samAjakAraNa ane jIvananAM anya kSetromAM paNa banatuM AvyuM rahelI asamatulAnI daSTie A vAta vicAravI joie. che, bane che ane banatuM raheze. va. paramAnaMda kApaDiyA ane ahIM mane sara prabhAzaMkara paTTaNInI vAta yAda Ave che. . metIcaMda kApaDiyAe vAra rAti choDIne samagra jaina madrAsa prAMtanA gavarnara tarIke emanI thanArI nimaNuka ane samAjane te samayane anurUpa doravaNI ApI. mArA jevI kAzmIranA mahArANAe khAciyA jevA bhAvanagara rAjayane jainetarane A abhiprAya che. e samaye jJAtinAM baMdhane evAM choDI kAzmIrane pitAnuM karavA mAsika rUpiyA pAMca hajAranA hatA ke emanAM jevAM ekalavIranuM emAM kAma na hatuM. Aje pagAranI ane anya kadaranI ApelI lAlaca: A bane jJAtie pahelAM jevI asarakAraka rahI nathI. enI jagyAe darakhAstane sara prabhAzaMkara paTTaNIe vinayapUrvaka asvIkAra sAmAjika saMsthAo kAryazIla che chatAM samagra samAjanI sAthe karyo. A vAta che. sa 1918-19nI che. emaNe bhAvanagara AvAM TUMkA vaLA-pachI rAti kahe ke samAja kahetAla rAjyanuM vAlIpaNuM svIkAryuM tyAre rAjyanI tijorImAM rekaDA milAve che kharA? A prazna vicAravA jevuM che. kSetra nAnuM rUpiyA ekatAlIzanI purAMta, jhaverAtamAM mAtra eka motInI mALA che, saMkucita che ema kahI enI upekSA karavA jevI nathI. AvA ane rAjaya para lAkho rUpiyAnuM karaja hatuM. A rAjya. nAnA nAnA samudAyane te Akhare samAja bane che. alabatta, rASTrane caraNe dharavAmAM AvyuM ane saurASTra rAjyamAM bhaLyuM huM purANI vani prathAne sajIvana karavAnI himAyata karatI nathI. tyAra rekaDA aDhAra kare. thiAnI purAMta, judAM judAM moTA
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-11-84 kaDa ane milkata sepivAmAM AvyAM hatAM. AvI jaMgI rakama saMgharSamaya ane sAdhanavihoNu kSetramAM paNa e jhaLakI UThe, ane samRddhi zeSaNathI meLavavAmAM AvI na hatI, paraMtu , aTalu ja nAha, paraMtu ene vikAsa mAtra vyakitagata rahevAne khetI, zikSaNa, kanyA-keLavaNI, hunnara-udyoga, vyApAra ane badale enI AsapAsanA samagra samAjanA vikAsane paryAya baMdaranI khIlavaNIH ema. rAjayane sarvAgI vikAsa sAdhIne banIne rahe che. vyakita vikAsa game teTale sAdhe te paNa je ane sAdhavA chatAM jamA thaI hatI. temAM kesara prabhAzaMkara samAjamAM ene janma ane uchera thAya che. enAM saMskAra paTTaNInI dUradezI, vahIvaTI kuzaLatA, saMskAritA, sabaMdhamAM enA lohImAM vahe che, ane te vyakita e samAjanA vikAsa mAsava:sparza uSmA ane TUMka kAraNarUpa hatAM. TUMkamAM tAra , mATe varase cheaze. prayatnazIla rahe che. janmanALa : tamya, eTaluM ja ke mAnavImAM AMtarika zakita (Inherent', saMbadha mA ema kAMi aLapAi jata Traelts). taravA ke mAnacita hIra hoya te game tevAM 1 + 1 " : = ; ' , , ' ghA vA ne gha rakA ; ' , ' ' . ; ; ; ; ; ; ; ' ; ' jayendra trivedI - ' viSe pahelAMnI vAta che. tyAre zrI ajita zeTha ane kApe te lehI na nIkaLe evI asara karI jAya. zrI nirapama Tha sugama saMgItanuM AMdolana calAvatAM. e vANIe veranA vAvetaramAM vAraMvAra karyA che. indraprastha adilananA eka bhAga tarIke varSo varSe judA judA sthaLe nagarImAM duryodhanane draupadIe ' "adhiLAnA dIkarA adhaLA ja sugama saMgItanuM saMmelana bharatAM eka vAra bhAva gara hoya!' evI vyaMgya vANI na saMbhaLAvI hota te paNa vAro Avye kadAca mahAbhAratanuM yuddha thayuM na hota ! badhu' kahe che ke amane thayuM ke kaMIka navInatA paNa karI batAvIe. gAMdhI duniyAnuM pratyeka yuddha pahelAM manuSyanA manamAM janme che. vAta smRti saMgrahAlayanA kapureTanI madadathI ame kAThiyAvADanAM sAva sAcI paNa enuM janamatA ja bALamRtyu thatuM hota te levAdyonuM eka pradarzana karI zakyA, je Aje paNa e mANasa ugarI jAta, paNa manane e musita kaDavo bhAva vANI , saMgrahAlayanI , zobhA vadhAre che. jAtabhAtanAM vAdyo ! lAka dvArA evI te rIte pragaTa thAya che ke baMdUkanI goLI ja chUTI jIvanamAM saMgIta kevuM vaNAi jAya che e. meM hamaNa videzanA jANo! ane pelI cInI kahevata sAva e che ke mukhamAMthI pravAsamAM anubhavyuM che. jokakalAone vArasA vikalAva tenA nIkaLI gayelA vANune sa horsapAvaranI zaktithI paNa svataMtra bhAratanA ApaNe sau nAgarike kaMgAla rIte niSphaLa pAchuM kheMcI zakAtuM nathI ! me-ToNAM vagaranI kaI bhASA gayAM chIe, hA eka "DAyarA ne ApaNe vaTAvI khAdhe che! haze kharI? saMsAranA, parivAranA kaIka kalahanA mULamAM A - A lekavaMghonA saMgraha vakhate eka kAThiyAvADI kaheNI meNAMToNAM ja bhAga bhajavatA hoya che ! AyurvedanA 5Dite kAne paDI je, nUla, bhUlAtI nathI. lekavANImAM jIvananA kahe che ke zarIramAM rahele athavA utpanna thayela vAyu aneka ' anubhavenuM attara kevI rUDI pare ane atyaMta saMyamapUrvaka rIte zarIrane pIDe che. vAta-pAta-kaphanA trikopathI mAMDyusa jAta saMdharAI rahe che enA A suMdara namUno che. mane kahevAmAM trAhItrAhI pikArI jAya che. A vAyu, arthAta vA mANasanA AvyuM ke A paca-pacAsa jItanAM judAM judAM vAdyo che ene magajamAM caDI jAya tyAre jAtabhAtanA zekhacallIo janme che! eka sAthe sAMkaLI Ape to ! pahelAM te huM kaMi samaje mANune pitAnA kapAtara ganA vAtAnukulita kamarAmAM rahevuM nahI pachI vagIkaraNanI dRSTie mAre emane vibhAjita bahu game che! nAnapaNamAM huM sAMbhaLate, "enI vAta para dhyAna karavAnA che ema te huM samaje paNa magaja kaMI kAma kare na devuM, e te vAyu cha vAyu." tyAre mane navAI lAgatI! nahIM! meM hAra kabUlI ane mane kahevAmAM AvyuM- mANasa je mANasa vAyu kevI rIte hoI zake ! pachI te ghA, vA ane ghasake! A traNa zailIthI duniyAbharanAM khabara 1 ke bhAgye ja pRthvInA paDa para koI mANasa e : vAdyo vAge mane sAnaMdAzcarya thayuM duniyAbharanAM vAjAne hoI zake che. kyAreka koI kSaNe ya "vAyunA pakaDamAM AvyuM na samAvI letI A kAThiyAvADI kaheNInA zeSanArane manomana heya ! "vAla te vAyaDA paDe ? UMti ane vAyaDA, zabda. . khUba praNAma karyA ! keTalAMka vAvA ghA thI vAge-hola nagArA vAyu tarapha ja ya kata karatA haze ne? . . ! ! ! vagere keTalAMka vAdyo vAyunI madadathI, kUkathI vAge zaraNAi, ane nAnAmoTA ghasarakA vagara te mAnavajIvana cAlI zaMkha, vAMsaLI vagere. tA bAkInAM keTalAMka ghasarakAthI vAge zake kharuM?beMtAlIzanI laDatamAM relagADIe aTakAvavA glIsarIna saroda, sitAra, sAragI, vAyolIna vagere. avAja utpanna che jevAM dravyane upaga amane zIkhavavAmAM Avyo tyAre karavAnI A traNa pracalita rIta ! saMgItanA saMvAdI sUra gADInA paiDAnI gati cAlyA kare 5NuM eka DagaluM ya AgaLa pragaTAvavAnI A nAcIna-arvAcIna paddhatio ! na vadhI zakAya tevA cIkaNuM rezamI upAyanI khabara paDI.' mane lAge che ke A vA, va.ne ghasarakAnI koNI AthI vadhu tyAre ghasarakAnI upagitA paNa samajAI. jIvanane gatizIla UDe 5Na A pazune laI jaI zake. manuSyanI vANI paNa rAkhavA mATe nAnAmoTA saMdhaSa anivArya che ema mAtra kayAreka eka ghA ne be kaTakA kare che. kabIradAsa kahe che. mArkasavAda nahIM, duniyAne itihAsa paNa kahe che. A - "sabada sarSada kayA karata hai, sabada na hAtha ne pAMva ! " saMdhaSa AraMbha ghasakAthI thAya che. nAnapaNamAM, - eka sabada auSadha karata, dUje karata huM dhAva !!' pATI para kAMkare kayAreka evI rIte ghasAto ke hRdayamAM . vAta te se TakA sAcI. zabdane hAtha-paga nathI paNa cacarATI thai jatI. pATiyA para lakhatI vakhate ghaNIvAra : manamAM.. dharabAyelA jAtajAtanA bhAve jANe ajANe vANI koI zikSakane cekamAMne dUSita bhAga paNa Ave anubhava dvArA pragaTa thaI jAya tyAre kayAreka te ekAda zabdaprayoga ja karavuM che. Aje paNa vaga mA ceka lIdhA vagara huM jaI zakatuM nathI.
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-11-84 prabuddha jIvana 14 pATiyA para jAtabhAtanA zabda citarAmaNa A ghasarakA vagara kema saMve? caMdananuM ghasAvu kevuM prItikara lAge che ! agarabattInA baLavA jevuM ja! Ama te dhumADo AMkhanAkane kanaDe ja paNa agarabattInI saLI para je dravyanuM lepaNa thayuM che tenA satsaMgane lIdhe dhumADe paNa AphlAdaka lAge che, nAnakaDI nAnakaDI dhUmrasera paNa vAtAvaraNane sugaMdhita banAve che ! amArI kelejakanyAo rASTrIya sevA yojanAnI grAmazibiramAM jaI ghare ghare nima cUlAonI sthApanA kare che. tyAre tyAre TekanolejIe mAthasajAtane ApelAM sukhomAM pramukha sukha A che, ema mane lAge che ! nahIM te AMkha banyA sivAya bhAratane bUkaMda nArIsamAja seTala zekI kema zake? Ama te sRSTinA sakaLa padArthone koI moTA dhAne pariNAme ke keI jhaMjhAvAtI vAne parizame ghasAre satata lAgate ja rahe che paNa badhA ghasArAne pahoMcI zakAya. A chellA traNa dAyakAomAM ApaNA lokajIvanamAM prasarI gayelA vyavahAranA sarvasAdhAraNa mUlyone je ghasAre pahoMcADAyo che tene koI upAya haze kharo? dareka vinAzamAM nimaNunAM bIja chupAyelAM hoya che e atyAra sudhI anubhava , mANasajAtane che. A mUlyanA vinAzamAM-paddhati pUrvakanA vinAzamAM-bhAvinA kaI jAtanA nirmANanI zakayatAo che enI huM kalpanA karI zakato nathI. mAre te vA ne ghasarakAthI jIvanavAgha saMvAdI sUre vAge evI paristhiti joIe che. e ghA nathI je je mRdaMgane DI nAkhe, e vA nathI joIta, je bArImAMthI mAtra susavATA ke kUkaDA rUpe ja bahAra nIkaLe. evA ghasarakA nathI jotAM je ravizaMkaranI aAMgaLInA TeravAMnI saMvedanazakti ja kuMti karI nAkhe ! ghA, vA ane ghasarakA kone game? paNa jayAre AtmAne apAra sukhane anubhava karAvanAra saMvAdI sUra e janmAve tyAre kone na game? AnaMda thaze. paraMtu vizeSa Azraya le e thayuM ke mAre . patnIe ci. amitAbhane levA mATe hAtha laMbAvyA tyAre mULazaMkarabhAinA hAthamAMthI ApavA mATe e anAkAnI karavA lAge. bALamAnasane samajavAnI ane bALahRdayane jItI levAnI apUrva kaLA mULazaMkarabhAI pAse hatI enI tyAre amane sacoTa pratIti thaI. pachIthI te saMmelananA traNeya divasa sabhAnA samaye amArAM bALake ne vakhatevakhata sAcavavAnI javAbadArI mULazaMkarabhAie ja laI lIdhI, eTaluM ja nahi, vacce vacce bALake sAthe teo paNa sabhAmAM ghoDe cheDe vakhata AvIne besatA. jAya aparicita bALaka pratye paNa eka mAtAthI vizeSa vAtsalya mULazaMkarabhAinA hRdayamAM raheluM hatuM. vidyArthI tarIke emanA hAtha nIce tAlIma pAmelA keTalAya vidyAthIoe emanA avasAnathI pitAnI mAtA gumAvyA jevuM duHkha anubhavyuM haze ! eka premALa murabbI sva. ramaNalAla Thakakara cImanalAla je. zAha muMbaInA reTariMga jagatamAM jUnA ane jANItA mesasa Thakakara keTararsanA mAlika zrI ramaNabha I. ThakakaranuM 31 mI okaTobaranI savAre mAtherAnanI emanI rabI hoTalamAM 75 varSanI vaye avasAna thayuM, jenI nadhi letAM ame bhAre duHkha anubhavIe chIe. - zrI ramaNabhAine zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha sAthe chellAM keTalAMka varSothI gADha nAte hate. payuMSaNa vyAkhyAnamALA pATI paranA biralA krIDA kendramAM hoya tyAre teo tyAMnI vyavasthAnI ciMtA karatA. helanI aMdara, bahAra ane sTeja upara vahelI savArathI khurazIo goThavAI jAya, kaSTa saMjogomAM "erakaMDizanara baMdha hoya te emanA resToranTamAMthI ilekiTaka pakhAo-peDesTrIyala phensa-AvI jAya, e aMge teo satata jAgRta hatA. emanA resToranTanA kampAunDamAM kAra 'pAkIga karavAnI sagavaDa Ape. payuSaNanA pATha-nava divasamAM zrIphaLa vidhi ke anya prasaMgane kaI orDara paNa le nahi khurazI AdinuM bhADuM paNa na le eTaluM ja nahi teo emanA patnI kAMtAbena sAthe A badhA ja divasa.mAM vahelA sAta vAge AvI jAya ane pUrA traNa-cAra kalAka pravacana ane bhajane sabaLe. pravacanethI teo khUba prabhAvita thatA. zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanI mAnavatAnI pravRttio emane gamatI. eka aMdhajanane pagabhara karavA ene mazIna apAvavA teozrIe rUpiyA 3500/- saMghane ApyA hatA. A uparAMta teo tAjetaramAM ja saMghanA AjIvana sabhya paNa banyA hatA. ' zAMta prakRtinA, jyAre maLIe tyAre smita saha saune bAvakAra Ape. mRdubhASI evA ramaNubhAie vyavasAyanI badhI ja javAbArI baMne putrane soMpI teo nivRtta jIvana gALatA hatA. sIjhana thAya . eTale mAtherAna rabImAM jAya. tyAM pravAsIone kazI takalIpha te paDatI nathI ne, enI kALajI rAkhe mInI savAra bhArata mATe kharAba UgavAnI che, evI pratIti emane thaI haze? AvA eka murabbI mitre kazIja bimArI vinA ciravidAya lIdhI. prabhu temanA AtmAne zAMti Ape. (pAnA naM. 134 thI cAlu) karIne, sADA cha vAge mULazaMkarabhAI amArA utAre AvyA ne kahyuM, "tArAbahena, tamArAM bAbA-bebIne mane sepI de. atyAre mAre pharavAne samaya che. baMnene laI jAuM chuM. vaLI, tame sabhAmAM nizcita mane jaje. bALakane huM sAca mArAM patnIe kahyuM. "amArAM bALake nAnAM che. tamArAthI ajANyAM che. ane ema jaladI koInI pAse jatAM nathI.' mULazaMkarabhAIe kahyuM, 'tame e mArA upara choDI de.' ema kahI amArA dIkarAne teDI lIdhe ane dIkarIne AMgaLIe lIdhI. koI evA apAra vAtsalyathI evA be-cAra zabdo bALakone kahyA ke baMne bALake kaMI paNa AnAmanI karyA vagara emanI sAthe cAlyAM. ame te jotAM ja rahyAM. kalAka pachI mULazaMkarabhAI, baMne bALakane laIne amArI pAse AvI pahoMcyA. bALake svastha ane prasanna hatAM, e joI mULazaMkarabhAInI vAtanI amane khAtarI thaI. bALakane zuM zuM khAvApIvAnuM ApIe chIe te jANIne pharI pAchA bane bALakane laIne gayA. ame sabhAmAM pahoMcyAM. sabhA pUrI thaI tyAre ame mULazaMkarabhAI pAse pahoMcyAM. bALakoe emane jarA paNa pajavyA nahatAM e jANa amane
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' prabuddha jIvana tA. 16-1-84 - sva. mULazaMkara mo. bhaTTa * pannAlAla ra. zAha ': nAnAbhAI bhaTTanI AtmakathA "dhaDatara ane caNataranI ane prabuddha vicAraka tarIke mArA mana para emanI chApa ane prastAvanAmAM paM. sukhalAlajIe eka sarasa vAta karI che : thaI hatI. teo moTA gajAnA ciMtaka, ane vayovRddha ane A dezamAM aneka maTho ane Azrame peDhI dara peDhIthI cAlyA huM vayamAM ghaNe nAne. paraspara ajANyA paNa kharA. bhAvaAve che. jyAre prajAne keLavaNIthI piSavA UbhI thayelI nagaranA thIosephika lejanI pAchaLanA emanA nivAsasthAne saMsthAo zaiDA ja vakhatamAM kI te veravikhera thaI jAya che hu emane nimaMtraNa ApavA gaye. khapapUratI mAMDa vAta ke te nikhANa banI jAya che enuM kAraNa e thaI zake evuM khArUM aMtara. paraMtu mULazaMkarabhAI evuM che ke zikSaNa ane keLavaNInI sa Aone janma aMtara rAkhavA de zenA? emanA makAnanI parasALamAM ApanAra tema ja tene poSanAra pitAnI pAchaLa sugya hiMDoLA para emanI paDakhe mane premathI besA. nimaMtraNane ziSya paraMparA UbhI nathI karI zakate. eTale koI paNa . khUba ja saraLatAthI saharSa svIkAra karyo. huM mahuvAne eTale saMsthAe prANavAna rahevuM hoya te saMsthAnA sthApaka ane mahuvAnA dhabakatA sAmAjika ane rAjakIya jIvananI, koleja mukhya javAbadAre te sa sthAne teja apaMtA rahe, vikasAvatA ane vidyAthIonI vAtacItamAM evuM te otaprata karyo rahe evA ziSya nipajAvavA ja joIe. nAnAbhAIe evI ane huM paNa vAtamAM eve parovAye ke huM koI murabbI ke nAnI paNa dIpamALA pragaTAvI che. evI ziSya paraMparAmAM mahAnubhAvane maLavA AvyuM chuM e bhAva mArA manamAMthI sva. mULazaMkara mo. bhaTTanuM nAma saheje mUkI zakAya. bilI page nIkaLI gaye. emane janma . sa. 1907 mAM abhyAsa bhAvanagaranI zrI leka vidyAlaya, vALukaDa (tA. pAlitANA) ane dakSiNAmUtimAM ane amadAvAdanI gujarAta vidyApIThamAM. mukhya gaMgotrI saMskAratItha, mAnapura (tA. gAriyAdhAra)-e baMne viSaya tarIke saMgIta lai teo snAtaka thayA. prAraMbhamAM saMsthAonAM bAleghAna, gauzALA, AzramazALA AdinA vilepArlenI rASTrIya zALAmAM saMgIta zikSaka tarIke kAma karyuM. bhUmipUjana ane ughATana gata mArca mAsamAM emanA pramukhatyArabAda dakSiNAmUrtimAM gRhapati ane zikSaka, bhAvanagaranI pade thayAM. gujarAta rAjyanA hAlanA virodha pakSanA netA zrI gharazALAmAM zikSaka, abalAnI grAmadakSiNAmUrtimAM buniyAdI dalasukha paTela sAthe huM ane mArA mitra zrI hiMmata gAMdhI tAlIma adhyApana maMdira - AcArya, lokabhAratI, saNosarAmAM chellAM 16 varSathI A pravRttimAM rata chIe. zrI mULazaMkara- - aSApaka, mukhya gRpa tathA lokasevA mahAvidyAlayanA bhAinI nizrAmAM amane grAmavikAsanI pravRttinI drasTIzipanI ? AcAryapade kAma saMbhALyuM. I. sa. 1965 thI teo dIkSA ApavAmAM AvI. A prasaMge emane satata satsaMga nivRtta hatA, thaze. emAM vaicArika audAryanA emanA vyakitatvanuM nirALuM * temaNe sAgarasamrATa, sAhasikonI sRSTi, pAtALa pAsa jovA maLyuM. praveza, khajAnAnI zodhamAM, caMdrakamAM, eMzI divasamAM mAnapurathI bhAvanagara jatAM ame sAthe hatA. agni parIkSA pachI sItAtyAgane bhagavAna rAmanA pagalA aMge pRthvI pradakSiNa, vagere vaijJAnika - sAhasathAonA bahu vimAsaNamAM hate. satyanI paDakhe UbhA rahevAnI bhagavAna saMkSiptamAM anuvAda karyA hatA. mahAna - musAphare, rAme jarUra hatI, ema mane lAgatuM hatuM. A prazna aMge nAnasena vagere pravAsIonAM jIvanacaritre paNa emaNe lakhyAM che. jijJAsAvRttithI meM vAta cheDI. emaNe samajAvyuM ke bhagavAna aMdhAranA sImADA' e TesToyanA eka nATakanuM gujarAtI rAma maryAdApuruSa hatA e vAta satata lakSamAM rAkhavI. rUpAMtara che. e ja rIte vikaTara hyugonI navalakyA le kuTuMbaimaM, rAjadharma ane vacanapAlana e te samayane mijharebalane gujarAtImAM saMkSepamAM UtArI che. zikSakanI niSThA Adarza hato. vaiyakitaka sukha ane svataMtratA sAme A ane dRSTi lekha saMgrahamAM temanA zikSaka ane keLavaNI Adarzane agratA ApavAmAM AvatI. e vakhatanA sAmAjika viSayaka vicAro rajU thayA che. barnDa raselanA "ena ejyu saMdarbhamAM A vAta vicArIe te e maryAdA sAthe kezanane keLavaNI vicAra e nAme gujarAtImAM temaNe anuvAda bhagavAna rAmanA vartanane ApaNe nyAya ApI zakIe. . Aje samagra mAnavasamAje vaicArika vikAsa sAthe che. tyAre AjanA saMdarbhamAM e vAta nyAyI ane vAjabI AvA AjIvana keLavaNIkAra mULaza karabhAI bhadanuM . na lAge e svAbhAvika che. huM emAM sahamata paNa chuM. tAjetaramAM, dehAvasAna thayuM che. emane hArdika zraddhAMjali. AjanI yuvAna peDhI nyAyanI dRSTie vicAre che ane e jamAnAthI ApaNe eTalA vikAsa sAthe che ene AnaMda 'sva. mULazaMkarabhAIne sau prathama i. sa. 1972mAM mAre vyakata karI emaNe umeryuM: "jaina dharmanI anekAMtavAdanI maLavAnuM thayuM. e vakhate huM muMbaI choDI mahuvA rahetA hatA. vicArasaraNI mane AvI bAbatamAM bahu ugI nIvaDI che." mahuvAnI pArekha AMsa ane sAyansa kolejamAM zrI emanI A vAta mane sparzI gaIH be peDhI vaccenA aMtarane mULazaMkarabhAinuM pravacana rAkhavAnuM hatuM. zrI mahuvA keLavaNI ogALI nAkhe evuM emanuM audArya, nyAyapUrNa, yogya ane sahAyaka samAjanA te vakhatanA maMtrI (hAla amadAvAdanI sAcI vAtane pretsAhana ApavAnI emanI tataparatA ane siTI sivila korTanA nyAyAdhIza) ane murabI karatAM vizeSa emane kadaradAnI svabhAva e emanA vyakitatvanuM vilakSaNa mArA mitra zrI DolarabhAi vasAvaDAe e emane nimaMtraNa pAyuM hatuM. yuvAna peDhI ane kizoro emane cAhatA enuM " ApavAnI javAbadArI mane soMpI. eka vikhyAta keLavaNIkAra rahasya ahIM jovA maLe che. ' mAlika : zrI muMbai jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanabhAI je. zAha, makAna sthaLa : 385, saradAra vI. pI. re, muMbaI 400 004. Te. naM. 350296 : mudrasthAna : kena prinTa, jagannAtha, #ra zeTha re, giragAma, muMbaI - 400 004,
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH, By / South 54 Licence No. : 37 1 TS T prabuddha jaina'nuM navasaMrakaraNa varSa : 46 aMka : 15 . prabuddha jIvana muMbai tA. 1-1284 chuTaka nakala rU. 1-00 muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra pAkSika : vArSika lavAjama rU. 20/ parazamAM era meIla $ 20 PS 12 sI meIla 15 69 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha pre ra Na so ta ramaNalAla cI. zAha amArA zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanA bhUtapUrva pramukha hatI. keTalIka vAra gAMdhIjInI zailInI yAda apAve evI te ane "prabuddha jIvana nA bhUtapUrva maMtrI sva. pU zrI rahetI. zikSaNa hoya ke rAjakAraNa, dhama hoya ke sAmAjika cImanalAla cakubhAI zAhanA avasAnane A vIsamI navembare bAbata-e dareka vize emanuM maulika ciMtana preraka ane be varSa pUrAM thayAM. e divase emanA puNyasthara nimitte mArgadarzaka banI rahetuM. -jaina yuvaka saMdha taraphathI AyAtmika bhajanano kAryakrama sva. cImanabhAinA aMtima divase paNa anekane javAmAM AvyA hatA. zrI manamohana sAyagale pitAne mATe prerathArUpa banI rahe evA hatA. peTanA kensarane madhura kaMThe vAtAvaraNuMne bhAvAdri banAvI dIdhuM hatuM. lIdhe pitAnuM mRtyu najIka AvI rahyuM che e jANyA chatAM sva. zrI cImanalAla cakubhAi zAhanI khoTa jaina yuvaka teo aMtima samaya sudhI eTalA ja svastha ane prasanna saMdha mATe tema ja "prabuddha jIvana mATe na purAya tevI rahI che. rahyA hatA ane samAdhipUrvaka deha choDyuM hatuM. mRtyuzaiyA zrI cImanabhAI eka medhAvI, tejasvI, puNyazALI, prabhAvaka uparathI emaNe "prabuddha jIvana' mATe lakhelA chelA traNa puruSa hatA. emanA samagra jIvanane jayAre vicAra karIe lekhe emanI svastha svAnubhUtinA ghAtaka che. chIe tyAre lokakalyANanI bhAvanA emanA haiyAmAM keTalI UMDI gAMdhIjIe kahyuM hatuM ke "mAruM jIvana e mAro saMdeza vaselI hatI tenI jhAMkhI thAya che. che." mahApuruSonAM jIvana varSo sudhI anekane mATe preraNArUpa banI sva. cImanabhAinuM jIvana mArA jevA anekane mATe rahe che. rava. cImanabhAInA jIvanakAya ane sazune jyAre preraNAstrota samAna rahyuM che. chellAM keTalAMka varSomAM emanA vicAra karIe tyAre ApaNane temAMthI kaI navI ja preraNA sAMpaDI atyaMta nikaTanA saMparkamAM AvavAnuM banyuM. emanA nirmaLa, rahe che. emanuM samagra jIvana preraNAstrota samuM hatuM. puNyAtmA vAtsalyapUrNa aMtaraMga jIvanane paricaya thayo. teo haMmezAM kAryarata, svastha ane prasanna rahetA. anAsakata bhAve teo ghaNI enAM UMDANa Abha jevAM agAdha hoya che. sva. cImanabhAInA saMsthAo dvArA ghaNI pravRttio karatA. emane prabhAva evo agAdha jIvanamAMthI ApaNane satata preraNA maLatI rahe evI moTo hato ke emanA kahevA mAtrathI keTalAya leke vividha zubha kAmanA sAthe emanI dvitIya puNyatithi prasaMge ApaNe pravRttio mATe puSkaLa dAna ApatA. lekene emanA upara emanA puNyAtmAne bhAvapUrvaka vaMdanA karIe. apAra vizvAsa ane prema hate. sAmAjika saMsthAone anudAna , sva. cImanabhAI dRSTisa panna mahApuruSa hatA. emanI zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha "premaLa jyoti' dvArA gharamAM vicAravuM haMmezAM vizada ane tarkapUta rahetI. teo saMyamI badhI vyaktione tema ja saMsthAone nAnI moTI rakamanI ane mitabhASI hatA. vividha pravRttio aMge ghaNI madada karavAmAM Ave che e te saunI jANakArInI vAta che. vyakitaone ghaNI bAbatamAM sUcanA ke mArgadarzana teo hamaNu, saMghanI kAryavAhaka samitinI bhalAmaNathI sAmAjika ApatA. teo tvarita nirNaya letA, ane vastu, vyakita ke kAma karatI nIcenI saMsthAone nIcenI vigate dhana paristhitine eTalI jhaDapathI samajI letA ke sAmAnya rIte karavAmAM AvyuM cheH emano nirNaya kayAreya kheTo Tharate nahi. ' rU. 15000-00 zIpa opha dha phijhIkalI henDIkepa. - sva. cImanabhAI jema uttama vakatA hatA tema uttama rU. 11000-00 yusupha maheraalI senTara lekhaka paNa hatA. uMmara thatAM, smaraNazakti zithila thatAM ke rU. 5000-00 kiMga jaja kriya inkaramarI memeriyala.. anya prakRtigata kSatio uddabhavatAM keTalAya sArA vakatAo rU. 5000-00 esa. pI. je. sAdhanA phUla. . moTI uMmare lAMbuM ane A prastuta bolatA thai jAya che. nirubena zAha cImanalAla je. zAha, sva. cImanabhAI 81 varSanI uMmare paNa samayAnusAra kamalabena pIsapATI ' ke. pI. zAha, pitAnA vicAre kramabaddha, tarkasaMgata, abhinava maulika sayAjake, premaLa jAti maMtrIo dakiTathI saceTa rIte kharakhalita vANImAM vyakta karatA. A rIte kula rU. 36,000/- navembara mAsamAM ApavAmAM - AvyA che. . emanAM lakhANenI ' lIM paNa saraLa, nirADaMbara, pAradarzaka
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ prata jIvana karachano samAvaka sva. zrI lakhamazI ghelAbhAI . gulAbacaMda karamacaMda zAha ' saMskRtamAM ane artha kAca thAya che. kaccha gai, tema tema lakhamazIbhAie dAnanI nadIne pravAha pradezane bhaugolika AkAra kAcabA jevuM che, je mAsAmAM vadhAre ne vadhAre vegavaMta banAvyuM. vepAranI pragati . raNamAM bharAyelA pANIne lIdhe bhAratanI mukhya bhUmithI chUTa jyAre Toca zikhare pahecelI ane dhIkatA dhaMdhAne beja paDI jAya che. kadAca Ane kAraNe kacchanI samRddha saMskRti uThAvavA kuTuMbanA vadhAre sabhyonI tAtI jarUrata hatI, tyAre prAcIna kALathI viziSTa ane AgavI rahI che. arabI saMtethI suzrAvaka zrI lakhamazIbhAI dhaMdhAmAMthI pUrNapaNe nivRtta saMmudramAM karkavRtta upara AvelA kacchane ghaNo ja lAkho thayA ane mAtuzrI melabAI taraphathI vArasAmAM maLela dariyAkAMThe kudarate bakSela che, jene kAraNe kacchanI prajA parigraha parimANunA guNane vikasAvI dhArmika pravRttimAM gUMthAi videzI vyApAra mATe mazahUra che. betAlIsa hajAra kilo- ' gayA. temanA jayeSTha putra zrI rAmabhAIe nAnA bhAIonA mITaramIthI trevIsa hajAra kilemITara jeTale bhAga raNapradeza sahakArathI peDhInuM sukAna saMbhALyuM ane AMtararASTrIya kSetre hovAthI kacchanI prajAe kacchanI bahAra dezaparadezamAM vasavATa karyo ekasaparTa-ipeTanA vepAramAM navA vikama noMdhAvyA. zrI che, tema ja khaDatalapaNuM kacchIo mATe svAbhAvika banyuM che. rAmabhAine paNa temanA dAdImAM meghabAInAM saMtoSanI bhAvanAnA 3 AvI prAcIna ane bahAranAM pradUSaNothI bacelI kacchanI saMskAra nAnapaNathI maLelA. tene anusarIne temaNe nAnA bhAI. bhUmimAM dugapura nAmanuM eka ghaNuM ja nAnuM gAma che. 78 vasanajIbhAIne samAjakalyANa ane dharmanA kSetramAM varSa pahelAM A gAmanA eka garbhazrImaMta jaina kuTuMbamAM jhaMpalAvavAnI preraNA ApI ane Ama lakhamazIbhAI, zrI lakhamazI ghelAbhAIno janma thayo. emanI mAtA tema ja vasanajIbhAIne dhaMdhAkIya boja badhAM bhAIoe melabAi UMcAM, dekhAvaDa, pratibhAzALI ane mahAna tapasvI bhegA maLIne premathI upADI lIdho. jAhera kSetraje zrAvikA hatAM. emanA pitA ghelAbhAI muMbaimAM eka vasanajIbhAI jevA sAdA, saraLa, sevAbhAvI mRdubhASI. ane varSa jUnI "lAlajI punazI" nI peDhI temanA bhAI pipaTabhAi namra vyakitanI bheTa maLI. temAM mahada aMze yaza mAthe calAvatA ane anAja, tela, telIbiyAM vagerenA dhaMdhAne zrI lakhamazIbhAIne, rAmabhAine ane vasanajIbhAInAM dharma-. temaNe samagra bhArata tema ja raMgUna-ama sudhI vikasAvela. patnI sau. kAntAbenane phALe jAya che. lagabhaga sATha varSa pahelAM zrI lakhamazIbhAIe muMbaImAM suzrAvakanA AvA sukhI ane saMtoSI haryAbharyA kuTuMbamAM senTa jheviyarsa hAIskUlamAM meTrika sudhIno abhyAsa pUro karyo. puNyazALI mAtuzrI medhabAIe 102 varSanuM ArogyavAna tyAra bAda sau. ratanabena sAthe teo lagnagraMthIthI joDAyA ane ane pavitra AyuSya bhogavyuM ane eka sAthvIne mAna maLe tarata bApadAdAnI peDhImAM dhadhe lAgI gayA. vyApArI kSetre ghaNI teTaluM mAna jaina samAja taraphathI medhabAinI pAlakhInI saphaLatA meLavI ane temanA dhaMdhAne lagatAM badhAM esesI- aMtimayAtrAne maLyuM. ezanomAM agraNI pade sevA ApI. teo garbhazrImaMta hovA chatAM zrI rAmabhAInuM 58 varSanI uMmare TUMka samaya pahelAM temanA mAtAjI meghabAInI sAdAI, saraLatA ane saMtoSa temane avasAna thayuM. tyAra bAda phakata traNa ja aThavADiyA pachI. gaLathuthImAM ja maLelA. yuvAna vayathI temaNe khAdI apanAvI temanA pitAzrI lakhamazIbhAInuM avasAna thayuM. ane AjhAdInI laDatamAM bhAga lIdhe, sva. paramAnaMda kApaDiyAnI preraNAthI zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhamAM teo joDAyA, mAro A kuTuMba sAthe traNa peDhIthI aMgata saMbaMdha rahyo che. dAdImAM meghabAI, temanA putra zrI lakhamazIbhAI ane kAryavAhaka samitinA sabhya banyA ane saMghanI pravRttiomAM pitra zrI rAmabhAinI jIvana-jharamaramAMthI AjanI yuvAna sakriya bhAga lIdho. AdivAsIo ane harijanA utkarSa peDhIne ghaNuM nakakara zIkhavAnuM maLe ema che. AjanA bhraSTA mATe temaNe ghaNuM saMgIna kAma karyuM. yuvAna vayamAM ja temaNe cAranA Arthika vAtAvaraNamAM rahIne paNa vepAra prAmANikatAthI . AjIvana brahmacarya vrata aMgIkAra karyuM. chellAM paMdara ane saraLatAthI calAvI zakAya che. upArjana kareluM dhana kazA paNa. varSathI teo nivRtta ane nikhAlasa jIvana gALatA. cAra joDI kapaDAM sivAya teoe koI paNa parigraha rAkhyo nahote. cheluM daMbha ane mAnanI AzA rAkhyA vagara supAtra kSetre vAparI zakAya che. kuTuMbanI yuvAna peDhIne vyartha parigrahanI lAlasAcAturmAsa temaNe AcAryazrI guNasAgarajInI nizrAmAM gALyuM mAMthI bacAvI zakAya che ane kuTuMbanA sabhyomAM harIphAina ane nava lAkha navakAra maMtra jApa pUro karyo. pAlitANA lAgaNInI jagyAe saMpa ane sahakAranI bhAvanA, tema ja sametazikharana tihAsika gaNAya evA charI' pALatA jAgrata rAkhI zakAya che. A rIte AjanA jamAnAmAM saMghenA saMdhapati banyA ane saMgharatna'nuM biruda meLavyuM. paNuM, 2500 varSa pahelAM prarUpelA bhagavAna zrI mahAvIranAM, ghATakopara jyAre bRhad muMbaImAM nahotuM, tyAre emaNe sAMskRtika ane dhArmika vArasAne dainika jIvanamAM jIvI ghATakoparanA meyara tarIke sevA ApI hatI, tema ja 25 varSa sudhI je. pI. tarIke sevA ApI hatI. zakAya che, te rava. lakhamazIbhAIe caritArtha karI batAvyuM. zrI lakhamazIbhAIne zraddhAMjali ApatAM nIcenI karachano A bAju emanA putroe lakhamazI ghelAbhAInI , paMkitao yAda Ave che; ; "" kaMpanIne dhaMdheanekagaNo vikasAvyo ane vIjaLIvege temanAM kSetramAM prathama kakSAnuM sthAna ane mAna meLavyuM. nAma rahaMtA Thakakara, nANe nava rahaMtu, .. jema-jema uMdhAnA navA navA vikramo kaMpanI vaTAvatI kIti taNa je keTa, te pAyA nava paDaMta.
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-12-84 prabuddha jIvana ' " - s* 1 15 joIe tIkhAM ati vaja sarIkhAM ! prabhudAsa gAMdhI .. (gatAMkathI cAlu) A rIte gItAnA bIjA adhyAyanA chellA ogaNIsa mane ApeluM sthAna maLyuM nahotuM. mane maLe e kSe sadAne sAruM bApujInA AzramanI saMdhyA-prArthanA mATe rItasarane pATha hatA. e bu ddha maganakAkAe mArA manamAM nityapATha banI rahyA. emAMnA pahelA blekamAM arjunane ' jagADI ane gharamAM meM vadhAre ne vadhAre joyuM ke mAtA patA prazna che ke sthira buddhivALA kone kahevAya? e ke hemaM? ane kAkA-kAkI cAreyanAM mana rAta - dahADe bApujInA A praznanI samajaNu bhagavAne aDhAra plemAM ApI. temAM vicAramAM ja vaLagelAM che. eTale bApujI upavAsa karatA emaNe jaNAvyuM ke :hatA tyAM pharI pharI mA re javAnuM vadhI gayuM. barine vakhate jyAre manuSya manamAM UThatI badhI kAmanAone choDI bApujI AgaLa cAlI raheluM vAcana sAMbhaLavAmAM mAruM dhyAna daI, aMtarmukha thaI, hRdayamAM rahelA aMtaryAmIne oLakhI gayuM. kasturabA paNa tyAM hoya eTale emane game te samajAya pitAnI indriyone vazamAM rAkhe che ane rAgadveSarahita banI evuM vAMcavAnuM sUcana bApujI karatAM. indriyanI pravRttio karate hoya che tyAre te cittanI prasannatA narasiMha mahetA, premAna da bhaTTa, zAmaLa bhaTTa, vagerenI meLave che. cittaprasanna rahevAthI enAM badhAM dukhe TaLe che. -racanAone saMgraha "kAvya-dohanamAM thayelA temAMthI dhruva, ane prasannatA meLavanAranI buddhi tarata ja sthira thAya che. prahalAda, sudAmA, sudhanvA jevAna tapa ane kasoTInA e sthira buddhivALe manuSya mAthe duHkha AvyuM duHkhI prasaMgo vAMcavAmAM AvatA. tema ja dayArAma, dalapatarAma, duHkhI nathI thaI jatA ane sukha AvyuM phUlAI nathI jato. -narmadAzaMkara, vagerenAM kAvyomAMthI paNa keTalu ka vaMcAtu. A ema jenA rAgadveSa jaDamULathI nIkaLI gayA che ane je badhI vAtanA UMDA rahasyanuM mananacitana bApujI ane bA icchA-mamatAne kha kherI nAkhI ahakAra vinA harephare che : karatI hoya eTalAM ekAgra banI teA sAMbhaLato. rAvajIbhAI te ja zAMti pAme che. AvI sthiti pAmyA pachI e mohane dhIragaMbhIra gatithI pitAnA raNakAbhayo kaThe judA judA DhALa varA thatuM nathI. ane chellI ghaDI lagI evI sthiti nabhAvI. pramANe, e badhuM rItasara gAI saMbhaLAvatA eTale mane ya rAkhanArane pUrepUrI brahmanirvAvALI zAMti maLI jAya che." -sAMbhaLAvanI majA paDatI. purANanI kathA che ke jyAre Akho samudra valevI "kAe - dohana'mAMthI vAcana karAvyA pachI bApujI ' nAkhavAmAM AvyA tyAre amRta hAtha AvyuM. bApujIe -gItAjImAMthI chUTaka chUTaka pAMca - sAta saMskRta zlAke paNa cauda dahADA lagI rAtadivasa pitAnI jAtane valavI-levAne rAvajIbhAI pAse vaMcAvatA. rAta paDaye phinIkasamAMnA ghaNu gItAjImAM samajAvelI, buddhinA sthiratAvALuM jhaLahaLatuM kharo bhAI-bahene ane bALake bApujIne ghare ekaThAM thaI pururava pitAnA vyakitavamAM mUrtimaMta banAvyuM. -samUhamAM bhajana, rAmAyaNapATha vagere kAryakrama niyamita karatA, saMsArI khaTarAgamAM ATheya pahora gaLADUba rahevAmAM ja pachI kasturabA kahe te eka pachI eka gIto mArI bA ane jINuM saphaLa thatuM hovAnI jemaNe potAnA manamAM gAMTha vALI -bIjI bahane vArApharatI saMbhaLAvatA. Ama parathI rAte rAkhI hoya evA lekAvALA mulakamAM bApujIe cAda upavAsa lagI bApujIne tyAM kathA-kIrtana sAMbhaLavA maLatAM. karavAnI potAnI pratijJA aNIzuddha pAra utArI e saheje mAnyAmAM mane evuM yAda che ke agiyAramA upavAsane dahADe na Ave evuM abhUtapUrva AzrayaM hatuM. upavAsa zarU karyA bApujIne ghaNI vadhAre nabaLAI jaNAvA lAgI. bolavAnuM pahelAM bApujI covIsa kalAkamAM eka ja vAra phaLa letA. temAMye emaNe khUba ja ochuM karI nAkhyuM. e baporanA vAcanakama 'dUdha-ghI nahIM. pelAM bahene vacanamaMga karI aparAdha karyA chatAM pUro thayA pachI teo puSkaLa U DA vicAramAM utarI gayA. svIkAryo nahIM te banAva dinAMka 1 me 1914nI madhyAhanane thoDIvAra pachI emaNuM ghaNe dhIme sAde rAvajIbhAIne hatA, e ja ghaDIyo zarU thayela 14 upavAsa 15mI menA gItAmAMthI bIjA adhyAyanA zloka vAMcI saMbhaLAvavAnuM bapore pUrA thayA. kaMIpaNu samAra bha vinA kevaLa khATa sUcana karyuM. tyAre saMskRtane kakakaye mane nahAte AvaData, kAgadI lIMbune rasa laIne bApujIe upavAsanuM pAraNuM karyuM, paNa mArI bAe gharamAM mane zarathI gItAnA traNa aSAyanA phinIkasamAM pAchI prasannatA relAI. saMskRta zloka gekhAvelA eTale mane khabara paDI ke bApujIe paNa ekaluM lIMbu lIdhA pachI bIjIvAra te divase vaMcAvelA blAke bIjA adhyAyanA chevaTanA zloka che. kaMI ja na lIdhuM. e ja divasathI emaNe anizcita samaya agiyAramA upavAsathI bApujIne nabaLAi vadhI javAthI sudhInuM ekaTANuM zarU karI dIdhuM. bApujInI potAnA upara e rAtre amArA bhajana - rAmAyaNune kAryakrama bApujInI ATalI badhI kaDakAI joIne mane bahu lAgI AvyuM. paNa pathArInI vadhAre pAse ja tha. gItAnA je ke emane kahe ke? emanA teja AgaLa sone mUMgA e divase sAMja pahelAM bApujIe rAvajIbhAI pAse rahevuM ja paDe. ' vaMcAvelA e ja plekene samUhapATha e rAtre bhajana ' (1) maNilAla gAMdhIne patramAM 17-4-1914mAM bApujIe pachI karAvyuM. bAramA upavAsanI rAtre tema ja terama lakheluM: "mArA kherAka khajura 18 pazI, keLAM 9, kAcI : " upavAsanI rAtre enA e kAne pATha bApujIe badhA magaphaLInA dANAM traNa mukI, 4 karamadAM, be lIMbu, be camacA pAse karAvyA tyAre mane navAI lAgI ke ekane eka pATha tela ane thoDuM kAparuM che-(jao akSaradeha graMtha 12 pR. 353) " zA sAru karAvatA haze? paNa e viSe huM kaMIne kai pUchI (2) zrI ca dulAla bhagubhAI dalAla dvArA saMgrahita gAMdhIjInI na zakaze. jyAre upavAsane hale divase, pAraNuM karyuM te dinavArI pAnuM 137mAM noMdha che ke Aje tA. 11 navembara dahADe paNa bIjA adhyAyane chevaTane bhAga samUhapATha rUpe 1913nA roja, tA. 12-7-13nA roja lIdheluM cAra mAsanAM karavAmAM Avyo tyAre huM eTaluM samajo ke bApujI A ekaTANunuM vrata puruM thatuM hatuM, paNa paDa traNane kara zlekane khUba ja mahattvanA gaNe che. eTale ja e kSe kAne nIkaLI na jAya tyAM sudhI A vrata cAlu rAkhavAnuM nakakI karyuM". roja pATha karAve che.
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ pathaddha jIvana tA. 1-12-89 ka . * *** ** 1 - pa1 vara vArasAnA khyAle, pAnA khyAla ApanI pharajo 5. anubhava mATe khulluM mane ane pheraphAra mATe AvakAra yakAta parIkha " ne ApaNI sadIo jUnI paraMparAo, jIvana jIvavAnI navA pravAhane pacAvIne AgaLa vadhI zakaze. jeo potAnA zailI ane mAnyatAo para Adhunika TekanolojIne eTale vicAre ane dRSTikoNathI lekanI ke (paristhitinI) parakha mere prahAra AvI rahyo che ke te naSTa thavAnI zarUAta karavAne badale, te je svarUpamAM hoya che, te rIte tene samajavAne thaI gaI che, evo anubhava keTalAka varSothI ApaNane thaI prayatna khullA manathI kare che, teo ja AvI rahelA TekanolojInA rahyo che. tAjetaramAM samagra bhAratamAM moTA pramANamAM mahAna AkramaNane jhIlIne sukhI thaI zakaze. TelivijhananA viratRtIkaraNane kAraNe keTalAMya gharomAM have e - dareke dareka pukhta vayanI vyakita sAmene yakSa prazna e che ke anubhava rojeroja thaI rahyo che. ApaNA dareka para, AvI rahelI TekanolejIne kAraNe thanAra navA anubhavo mATe ApaNI icchA ke anicchAthI satata vikasatA jatA AvanArA pheraphArone yogya vaLAMka ApavA keTalI hade teo saMdeza - vyavahAra ane saMparkanA jagatamAM bahAranI taiyAra thaze? havAne cepa eTalI jhaDapathI lAgI rahyo che. ane temAM amerikAmAM hamaNAM eka adilana jora pakaDI rahyuM che. kepyuTara kalojI ane seTelATanA upayogathI dharakhama. ke, bhAratIya saMskArane utejana maLavuM joIe, tethI asara UbhI thaI rahI che. ane bhAratIya saMskAra ane amerikAmAM vizva hiMdu pariSada jevI saMsthAo te dizAmAM saMskRtinAM mULiyAM jANe ke ukhaDI rahyAM hoya evuM lAgyA sakriya paNa thaI rahI che, ane UgatI peDhInA yuvAna-yuvatIkare che. A paristhitimAM AvanArA rikArone svIkAravA mATe enA kempa yoje che. chatAM kasaTI e DekANe AvavAnI che keTalI hada sudhI khulluM mana rAkhavuM ane AvanArI paristhitimAM ke bhAratIya saMskArane atha" kaNa zuM kare che tenA para je kasoTI karavAnI che tene kevI rIte samajavI, te aMge ghaNe AdhAra che. ApaNI lagnaprathA, strI-puruSanI pharajo kevI parva taiyArI ApaNe karavAnI raheze te praznane vila dhAne che. gamaMgenI bhAratIya paraMparAnA khyAla, saMyukta kuTuMbanI. vyAkhyAnA khyAle, vaDIlazAhInI mAna-maryAdAnA khyAle, " A saMdarbhamAM amerikAne eka prakhara mAnasa zAstrI vArasAgata milkatanA khyAle. maMdiramAM pUjA karavAnI mI, eca jI. hekamena ema kahe che ke jenAmAM jijJAsAvRtti sateja che. ane je vaijJAnika vRttithI ane taTasthavRttithI vidhio aMgenA khyAlo, sAdhu-saMtanAM vacanamAM vizvAsa paristhitine sagajavA prayAsa kare che. teo AvanArA mUkIne tene koI prazna na puchAya evA khyAla, vagere meTA parivartanane buddhithI samajI zakaze ane temAM aneka rojiMdA jIvananA ApaNuM vyavahAranI kasoTI rahelI kriyAzIlatA. sajanazakita ane AgavI sUjhane Adhunika vijJAna ane TekanolojIne kAraNe vaLAMka letI, teo sAro upayoga karIne potAnuM ane samAjanuM sukha ApaNI Adhunika jIvanapaddhatine kaseTI para caDhI rahI che. vadhAravAmAM jarUra madadarU5 thaze paraMtu AvanAra moTA pheraphArone jeo ApattirUpa gaNe che, teo temanI tamAma mahilA vatRtva tAlIma varga tAkAtathI potAnI jUnI Adatene vaLagI rahevAno prayatna saMdhanA upakrame zukravAra, tA. 4-1-1985 thI karaze. ane bhayathI kazA kArane AvakAryA vagara potAnA vakatRtva zakitanI khIlavaNI karavA bahene mATe tAlIma kSaNAthe temanI vyavasthAzakitane upayoga karaze, te pariNAme vaga zAre karavAmAM Avaze jenI vigata nIce pramANe che. temanI buddhizakita ane taTasthavRttine vikAsa rUMdhAze. jeo nitya navIna paristhiti taraka dalakSa dAkhavIne mama karyA karaze, (1) samaya : dara zukravAre baporanA 3-00 thI 4-00 : teo temanA vyavasAya jJAnamAM paNa dhIme dhIme jaDa thaI jaze (2) ATha saptAhanuM eka satra raheze. ' eka nAnakaDA udAharaNarUpe joIe te bhAratIya kApaDanI (3) satra phI rU. 50/- rAkhavAmAM AvI che. milanA saMcAlakone have e anubhava thAya che ke, vAparanArA (4) A varganuM mAdhyama gujarAtI bhASA raheze. enI nitya navI banatI ne kAraNe tathA utpAdananAM anya (5) "saMdhanA sabhyone prathama pasaMdagI ApavAmAM Avaze. kSetramAM paNa navI TekanolojInA AkramaNane kAraNe teonI (6) vaga mATe vahelA te pahelAnA dhoraNe vadhumAM vadhu audyogika zakita mAMdI thaI che, ane e badhAnI sAthe 20 bahenane levAmAM Avaze. , sAthe sAmAjika parimANamApadaMpa paNa khUba badalAi rahyAM che. sthaLa : zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 385, AvatI kAlanI bhAratIya strI ane 50 varSa pahelAMnI bhAratIya baradAra vI. pI, reDa, bIje mALe, strI aMgenI mAnyatAo paNa mULabhUta rIte badalAI rahI che. vanitA vizrAmanI sAme, prAthanAsamAja nAnAMmoTAM zaheramAM yuvAna strIone poSAka chellA muMbaI-400 004 20 varSamAM lagabhaga badalAI gayo che. puruSanA paSAmAM A rIte tAlIma levA iachAre "saMdhanA kAryo paNu ghaNu moTA pheraphAro thayA che. khAvA-pIvAnI rIta layamAM saMparka sAdhavA vinaMtI. rasomAM 5Na, bajAru khAvAnuM, taiyAra khAvAnuM, vagerenI Adato chellA 15-20 varSamAM ghaNI vyApaka thaI che, ane li bhavadIya vadhu vistaratI jAya che. ' mIrAMbena mahetA cImanalAla jezAha jIvananAM A rItanA lagabhaga badhAM ja kSetromAM je tArAbena ra. zAha ke. pI. zAha vaLAMka AvI rahyA che, te mATe khulluM mana rAkhavuM jarUrI saMcaja ke maMtrIo che, ane jeo e jAtanuM khulluM mana rAkhaze teo jIvananA |
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-84 pramuddha jIvana mAnavIya samadhA maDAlara vasAvaDA mahuvAnA eka yuvAna DA. vasata dezI amerikAmAM sthAyI thayA che. ekavAra temanI sAthe mArI mulAkAta thai. me... temane pUchyuM: amerikAmAM ATalI samRddhi hovA chatAM tyAM khUnAmarakI jevA gaMbhIra gunAe vadhu pramANamAM krama ane che ?' emaNe pratyuttaramAM kahyuM: amerikAmAM sAmAjika ane Arthika vyavahArA je rIte goThavAya che. tethI eka mAsa khIjA mANasane mAtra mAnavI tarIke maLe tevu' bahu ja AchuM ane che. TikiTa levI, vartamAnapatra kharIdyuM, chUTapAliza karAvavA vagere dainika jIvananA nAnAM - moTAM kAme mATe svayaMsa cAlita yaMtravyavasthA hoya che. tethI mAtra Ama prasaMge ja mANusa khIjA ajANyA mANasane maLe che. pariNAme pratyeka mANasa bIjA mANasane vastu tarIke ja jue che. eTale mAnavIya savedanA ane anya pratyenI sahaja anuka MpA sAtI jAya che. potAnA kRtyanI bIjA mAnavI para zuM asara thaze tevA vicAra paNa temane AvatA nathI.' A mulAkAta pachI mane satata vicAra Ave che ke ApaNA samAjamAM-khAsa karIne zaherI samAjamAM zuM sthiti che athavA thatI jAya che. zahezanI gIcatA vadhatI jAya che paNa zaheramAM vasatA mAnavIe vadhAre ekalatA anubhavatA hoya tevuM nathI lAgatu'? ApaNe tyAM je jAtanI samAjavyavasthA hatI temAM traNa saMsthA agatyanI hatI. (1) saMyukta kuTuMba (2) jJAti prayA ane (3) mahAjana prathA saMyukata kuTu mAM kuTu khaneA kAi paNa sabhya-pachI te apaMga, ajJAna ke kAi paNa rIte nakhaLe! hAya tA te sacavAi jatA. jJAti prathAmAM sArA-narasA prasaMge tamAma sabhyo eka ja staranA hAya te rIte kAi paNa jAtanA bhedabhAva vinA maLatA, jethI eka jAtanu sakhya sAtuM. mahAjana prathAmAM nAnAM moTAM kuTu kheAnI sArA-mAThA prasaMgoe sArasabhALa levAtI. ane muzkelImAM temane sahAya maLI rahetI. pariNAme mAnavI ni:sahAyatAnI lAgaNI na anubhavate. mAje A traNeya prathAe lupta thai che, thatI jAya che. AjanA yugamAM UbhI thayelI navI saMsthAe enuM sthAna lai zakI nathI, alabatta, evI saMsthAonuM svarUpa ane kAyakSetra taddana juduM che. jJAtiprathA ane sa'yukata kuTuMbanI vyavasthAmAM truTio na hatI ane te cAlu rahe evu huM kahevA mAgatA nathI. mAtra A sasthAothI mAnavIne saMbaMdhonI uSmA maLatI e khAbata pratye agulinirdeza karuM chuM. mAnavIya saMbadhAnI uSmAtA abhAve mANAnA jIvanamAM nirAzA, hatAzA, narata ane vidrohanI bhAvanA jAge che. sAhatya, e samAjanI ArasI che. ApaNA Adhunika sAhityamAM paNa vata mAna sthitinuM pratibimba paDe che. priyakAnta maNiyAra, rameza pArekha, niraMjana bhagata, manahara trivedI kalAsa paMDita, caMdrakAMta zeTTa, uzanasa, sneharazmi Adi kavionI kRtimAM AvI savedanA vyakata thai che. gujarAtI sAhitya pariSadanA 32 mA adhivezatanA pramukhasthAnethI zrI yazavaMta zukalae kahyu': 'je zraddhA ane je bhASA manuSyane sAMdhatI hatI tenA vijJAna yuganA 147 mAdhAte rIte cUrA thayA che. navI zraddhAoe haju temanu sthAna lIdhuM nathI. e mATenI navI bhASA hajI ghaDAi nathI. pratyeka vyakita jIvananA mahAsAgaramAM taratA rahelA alAyadA TApu jevI che.' zaheramAM rahetA ApaNA saunI paristhiti keka AvI cheH dharamAM varSAM sudhI sAthe rahevA chatAM pati - patnI, mAbApa ane satAnA vacce joie tevA saMvAda ane saMbadha jaNAtA nathI. eTale ja 'peLAmAM pharatAM karatAM' pustakamAM zrI phAdhara vAlesa kahyuM che ke kuTumbamAM sAthe rahetA kuTumbIe vacce paNa savAda nathI hate.' temaNe kuTumbamAM jai temanI sAthe rahIne A anubhava karyAM che. patnI patinI tamAma jarUriyAta ane kuTumbanI tamAma javAbadArIo pUrI kare, paNa patnIne maLavI joitI pratiSThA ane gaurava ApaNe ApatAM nathI. AvI sthiti mAbApa ane satAnA vacce pazu pravarte che. mAbApa potAnAM satAnA pratye lAgaNIvihIna thai gayAM hoya evI sthiti sadbhAgye haju ApaNe." tyAM bhAvI nathI. paraMtu je rIte sa MtAne te samajavA, tenA jIvanamAM rasa levAnA mAbApe prayAsa karavA joie tevA prayAsa thatA hoya evuM jaNAtuM nathI. samAjamAM dahejanuM dUSaNa vadhatu jAya che, ane tenA kAraNurUpa mAkhApa peAtAnAM saMtAnane paisA prApta karavAnuM A nimitte eka sAdhana samaje che. pariNAme kauTubika jIvanamAM keTalIya visayAditA sarjAya che. enA paripAkarUpe patnIne saLagAvI devAnA ke yuvatInA ApadhAtanA kissA rAjiMdI ghaTanA hoya te rIte vadhatA jAya che. e sAhajika ghaTanA hoya e rIte ApaNe joie chIe. bIjA cheDethI joie te mAbApa vRddha thAya. pachI temanA vicAre, temanI sa MvedanA samajavAnI ke mUlavavAnI phurasada nathI. ceDA samaya pahelAM dUradarzananA dilhI kendra parathI zamA jhaidInuM nATaka saMdhyA chAyA' raju thayuM hatuM. temAM vRddha mAbApanI saMvedanAne vAcA ApavAmAM AvI hatI. dIkarI, mAbApane paisA mAkalI Ape eTalu ja paryApta che? mAnavI potAnA sukhaduHkhane kAI samaje ane vahece (Share) tema jha Mkhe che. A thai kauTu'bika sabaMdhenI vAta. anya kauTuMbika saMba'dhA jevI sthiti samAjanA mAnavI sAthenA saMbaMdhamAM pazu pravarte che. varSothI dudhavALA ApaNane dudha ApatA hAya, dharanA tAra hAya, ApaNI peDhImAM kAma karatA krama'yArI hoya : A adhAM jIvatA mAnavIe che. temanA peAtAnA AgavA prazno hAya che. temane samajavA temanA jIvanamAM DeDakiyuM karavAnI ApaNane phurasada nathI. temanI sAthene ApaNA va sudhInA vyavahAra yaMtravat rahe che. evInAla 'phyucara zAka' mAM kahyuM che tema samAjanI bhautika ane vaijJAnika kSetre ati jhaDapathI kAyApalaTa thaI rahI che ane jANe ApaNe sacAnA bhAge hoie tema
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 149 goThavAtA jaie chIe ane tema vatI rahyA chIe. ApaNI vaijJAnika pravRttimAM paNa ApaNe javAbadAra ane mAnavatAvAdI dRSTikrANu apanAvavA joie. ApaNe bhaka samAjanA leAkeA chIe. paNa mApaNA samAjanI maryAdA bahAra paNa eka vizALa mAnavasamudAya che. e pAlitAne ApaNe kayAreya vicAra karIe chIe kharA ? marAThI lekhaka zrI jayava ta daLavInA pustaka duniyA bahAranA mAnavI' upara AdhArita calacitra 'cakra' ApaNAmAMthI moTA bhAgatAe joyu haze. e joine mA samAja pratye ApaNane saune lAgaNI thaI haze, paNa e kSaNika nIvaDI haze. ApaNe A samAjane oLakhIe chIe kharAM? ApaNA mATe teo majUra, rIkSAvALA, zAkavALA, dAtaNavALA vagere che. ApaNe temanI sAthene vyavahAra vastulakSI rahe che. AvI sthitimAM e ApazuA samAja sAme khatarA UbhA karaze. te vadhAre majUrI mAMge, vadhAre bhAva sagha * / prabuddha jIvana vidyAsatra : sva. magaLacha jhaveraca da mahetA prerita ane 'sa'dha'nA upakrame vidyAsatra tA. 6, 7 ane 8, jAnyuArI 1985 nA rAja cALela che, jenI vigata A pramANe che: vyAkhyAtA : prA. cI. nA. pahela viSaya tArAbena ra. zAha sayeAjaka vAlmIki, zekaspIar ane gAMdhIjInA premadhama`. samaya : rAja sAMjanA 6-15 sthaLaH vAlaca hIrAcaMdra sabhAgRha, inDiyana marcanTasa sabhAgRha-caca geTa, muMbaI. 1 saune zramayasara upasthita thavA premabhayu' nimaMtra che. cImanalAla je, zAha ke. sI. zAhu matrIo vArSika sneha-saMmelana : zanivAra, sala'nA sabhyAnu vArSi'ka sneha-samelana tA. 5-1-'85 nA rAja khAranA 3 thI 7 daramiyAna biralA kriDA kendra, copATI khAte yojavAmAM Avyu che. A snehu-samelanamAM saMdha'nA sabhyAnA parivAramAMthI sa'gIta, nATaya ItyAdi sAMskRtika kAryakrama ApavAnI jemanI bhAvanA hoya temaNe 'saMdha'nA kAryAlayane saMparka sAdhavA vina MtI, jayatIlAla pI. zAhu cImanalAla je. zAhu sayAjaka' ke. pI. zAhu maMtrIe dharamapura AdivAsI vistAranI mulAkAta sa'dha'nA upakrame zanivAra ane ravivAra, tA. 15 ane 16 Disembara, 1984 nA rAja dharmapura tAlukAnA AdivAsI vistAranI mulAkAta levAnu' geAThavavAmAM AvyuM che. 'sadha' taraphathI A vistAranI unnati mATe hAtha dharavAmAM AvelI pravRttionu A mulAkAta daramiyAna nirIkSaNa karavAmAM tA. 1-12-14 mAMge te ApaNune cIDa caDe, paNa mApaNate vepAramAM mana mAnyA nA levAnI chUTa. A rIte ApaNA paraspara mApadaMDa keTalA visavAdI hoya che! eka mAnava tarIke khIjA mAnava sAthenA ApaNA sabadhA mAnavIya thavA joie. eka lekhake kahyuM cheH mAnavI havAmAM pukhInI mAphaka UDI zake che; pANImAM mAchalInI mArka tarI zake che, paraMtu pRthvI para kema jIvavuM te te jANutA nathI. mA sada'mAM ApaNe saMvedanazIla banavAnI jarUra che. ApaNe sArAM mAbApa, sArAM tAne, sArA mAlika, sArA pAzI, sArA sahapravAsI, sArA vepArI ke sArA kramacArI banIe. A mAnava samAjane mAnavIya samAja nAvIe ane e rIte ApaNA sau mATe eka nUtana samAjanI raMcanA karavA prayAsa karIe teA kevuM sAruM' ? samAcAra * Avaze. jemane AvI mulAkAta levAnA rasa hAya temaNe 'dha'nA kAryAlayane meDhAmAM mADI tA. 6-12-84 sudhImAM lekhita jANu karavI. 'saMdha'nA sabhyone prathama pasaMdagI khApavAmAM Avaze. maryAdita sakhyAmAM sabhyA lai javAnA hAvAthI vahele te pahelAnA dhoraNe mulAkAtInI pasaMdagI karavAmAM Apaze. sueAdhabhAI ema. zAhu cImanalAla je. zAhu uSAbena mahetA sayeAjakA ke. pI. zAha maMtrI ekayupresaranA va sAmavAra, tA. 7-12-84thI khAranA 2 thI 4 nA samayamAM ekyupresaranA varSAM saMdhatA paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM zarU thAya che. dara sAmavAre cAlu raheze. kASTa paNu jAtanI phI levAmAM AvatI nathI. lAbha levA icchanArane nAma noMdhAvavA vinaMti. aMgrejI bhASAnuM jJAna jarUrI che. maMtrI, mubai jaina yuvaka sadha jaina sAhitya samArAha H zrI mahAvIra jaina vidyAlaya ane zrI khaMbhAta tAlukA sAvajanika keLavaNI maDaLanA saMyukata upakrame tA. 15, 16 ane 17 (anukrame zukravAra, zanivAra ane ravivAra) phebruAArI 1985nA rAja khaMbhAta mukAme chaThTho jaina sAhitya samArI ceTajAze. A samArehamAM jaina dharma', tattvajJAna, prItahAsa, kalA, sthApatya, zilpa, sAhitya ityAdinA kASTha pazu viSaya upara vidrAnAne - abhyAsa - sazodhana lekha meDAmAM mehu tArIkha 15-1-1985 sudhImAM zrI mahAvIra jeta vidyAlaya, ogasTa krAMti mAga' (govAliyA Tenka) muMbaI-400036 e saranAme mekalI ApavA jAvavAmAM AvyuM che. 6
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka AjIvana gRhapati : yazavaMta dozI sva. kulacaMdabhAI haricaMda dozIne 'I' eka bhilo lIdhe kayAreka e. : DhIlA, picA paNa gaNAtA. lagAva hoya te te "mAjIvana gRhapati'ne lagAvI zakAya. paNa A badhAnA mULamAM chAtra pratyeno prema, emane baMne ane gRhapati tarIke kAyama vidyAthIo sAthe ja saMbaMdha teTalI vadhu svatraMtatA ApavAnI eka svayaMbhU manovRtti hatI. rahyo eTale zikSaNakSetramAM paNa emaNe ghaNe rasa lIdhe ane e vRtti eka Teva ja banI gayelI. chAnI ane sAthIonI ghaNuM kAma karyuM.' TIkA sahana karavAnI emanA vyakita pArAvAra hatI. emane abhyAsa Ajane hisAbe te sAdhAraNa kahevAya. cI. na. chAtrAlayamAM emane aMge eka ramUja pracalita kolejamAM eka-be varSa mAMDa bhaNyA haze. gRhapati tarIkenI thayelI. kaMi paNa phariyAda ke mAgaNI laIne jAo eTale kaI khAsa tAlIma to kayAMya apAtI ja nathI eTale enI kulacaMdabhAI kahevAnuM ke "ApaNe nakkI kare.' tame phariyAda vAta ja nahi. paNa dakSiNAmUrtimAM nAnAbhAIe chAtrAlaya kare ke pANI nathI AvatuM eTale e kaheze "pANI ane gRhapatio viSe je ciMtana karyuM ane prasAdu" tene kema na Ave ? ApaNe nakakI kare." koIpaNu gRhapati paNa kaI khAsa abhyAsa mulacaMdabhAIe karyo hoya evuM pAse badhI phariyAdanA javAba ke ukela heya nahi. emanI sAthenI vAta mAMthI kadI jANavA maLyuM nathI. gRhapati galatakalA kare, gusse thaI jAya evuM hameza banyA ja Ama chatAM gRhapati tarIke emanAmAM je eka viziSTa kare. kulacaMdabhAI paNa evuM karatA ja. 5. emanuM samagra guNa hatA te emanAmAM svayaMraphuraNAthI ja Avele have valaNa javAbadArI TALavAnuM ke cAlAkIthI javAba ApI joIe. amadAvAdanA zeTha cI. na. chAtrAlayamAM zALA ane vAta reLAToLI nAkhavAnuM nahotuM. banI zake teTalI sagavaDa kejakALanAM dasa varSa huM rahyo te daramiyAna tyAM Aka vidyArthIo mATe UbhI karavAnuM hatuM. mukhya ane sahAyaka gRhapatio AvI gayA, chellAM cAra varSa, emanA DAka vadhu anubhave mane eka bIjI vAta paNa 1936 thI 1940 sudhI kulacaMdabhAI hatA. paNa emanI jeTalA jaNuche. gRhapatine mAthe hamezAM eka bAju saMcAlakoudAra bhAvanAvALA gRhapati bIjA keI nahotA. bIjA gRhapati TrasTIo, kamiTI ane bIjI bAju vidyAthIe, e benI ema grejyueTo paNa hatA, emAM bhalA mANaso paNa hatA, vacce kaDInuM kAma karavAnI javAbadArI heya. ghaNA gRhapatipaNa emanA jeTalA svayaMbhU udAramatavAdI (libarala) vartAva ene saMcAlako samakSa vidyAthIone deSa kADhavAnI ane bIjA kAImAM dekhAte nahe. eka-be gRhapatio vidyAthIo sAthenI vAtamAM saMcAlakone havAle ApI ciMtanAtmaka manovRttinA paNa hatA. chAtrAlaya-jIvana viSe pitAnI lAcArI pragaTa karavAnI Teva hoya che. kulacaMdabhAI saiddhAntika vAto paNa karatA ane zikSaNazAstra viSenAM pustako keTalAka kharekharA nirNAyaka prasaMgee parA nirNayane deva 5Nu vAMcatA. paNa chAtrAlayanA saMcAlanamAM e badhuM prati- pite ja svIkArI letA jovAmAM AvyA che. e nirNa biMbita thatuM nahi. kulacaMdabhAI ethI sAva UlaTA. e emanA mahetA ane emaNe kevaLa pharajanA bhAga tarIke zikSaNanA ke chAtrAlaya-jIvananA siddhatimAM paDayA nahotA. mU ge meei e deSa pitAne mAthe laI lIdhela che te varSe e viSayanA vAcanano rasa na hoya ke game te kAraNe, emane pachI jANyuM. meDhe evI saiddhAMtika vAto jhAjhI sAMbhaLI nathI. agAunA - pAlitANAnA yavijayajI jaina gurukuLamAM paNa emaNe keTalAka nAjuka, suzikSita, sarakArI dekhAtA gRhapationI tulanAmAM e thaDA barachaTa paNa lAge paNa mukhya vAta e agAunA baMdhiyAra vAtAvaraNane dhIme dhIme dhaNuM mokaLuM ke chAtro sAthenA vyavahAramAM atyaMta udAra valaNanA gRhapati. kareluM. AvI saMsthAomAM sAdhAraNa rIte sthAnika vyavathApaka kamiTIo ThIka ThIka rUDhicusta hoya che. kulacaMdabhAInuM A valaNa kaMI siddhAMtamAMthI, koI zikSaNa paNa muMbainI kamiTIo paNa A zaheramAM rUDhicusta valaNa ke tAlImamAMthI nahi, paNa emanA manamAMthI UgeluM jaNAya che. apanAvatI hoya che. A kamiTInA sabhya muMbaInI ke vidyAthI'samudAya pratye emane aMtargata prema ja AmAM saMsthAnI kamiTImAM hoya tyAM amuka rIte te paNa pAlitANAnI kAraNabhUta haze ema samajAya che. saMsthAmAM sAva judI rIte vartatA hoya evuM banatuM hoya vidyAthIonI jarUriyAta, emanI mAgaNIo pratye emane che. Ama chatAM kulaca dabhAI pAlItANu jevA zaheranI saMsthAnI pratibhAva meTe bhAge sahAnubhUtine rahete. eka moTA nena rUDhicustatA paNa ochI karI zakyA. chAtrAlaya te sekreTarI ema kahetA ke kaIka mAgaNI kare te jaina vidyAthIo pratye emanuM valaNa udAradaSTinuM ane pahelAM to nA ja pADavI. pachI jarUra paDe te bAMdhachoDa karavI. mutidAyaka hatu, tema strIo pratye paNa udAra valaNanA e phulacaMdabhAinI rIta ethI UdhI hatI. vidyAthIe je kaMi himAyatI hatA. pAlitANAmAM strIo jAhera pravRttiomAM mAge tenI hA pADIne e AgaLa cAle. pachI samajAvaTathI bhAga le eve emane Agraha hatA ene amalamAM mukAvavA mAgaNI sudhAve ke paDatI mukAve. emanI A rIta Deila paNa e mathatA. kAne"gI pAsethI meLavelI nahotI. paNa ghaNI badhI mAgaNIomAM raheluM vAjabIpaNuM svIkAre. samagra abhigama pragatizIlatAnI koi ja TopI mAthe mUkayA vinA chatravirodhI nAhe paNa chAtrataraphI. A abhigamane kulacaMdabhAI pragatizIla hatA evuM mAruM tAraNa che. pApa bAga pAnA ane
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ pracaMdra jIvana - , , -1 liokanAyaka jayaprakAza ja. prakAza na. zAha Aje jayaprakAzajInA tyAsImAM janmadivase svAbhAvika ja lAgaze, paNa e hatI gRhiNI vize. ene bhAva e hato ke A dezanI kAmadAra caLavaLanI emanI kAmagIrI sabharI, ane bacaravALa bAI bApaDI savArathI rAta lagI gharane badhA sAthe sAthe e paNa sAMbhare che ke emanA ghaDataranAM varSo DhasaraDe kare che, paruM khAvA ke sUvA paNa pAmatI nathI. sakhata mahenata-majadUrInAM varSe paNa hatAM. dahADe nahIM eTalI rAte ne rAte nahIM eTalI dahADe 1. rahe, emanA ghaDataranAM varSonI vAta jarI vahelA, saheja enI kAyA kaMtAtI jAya che. have, vicAra kare, ApaNe TUMkamAM karI laIe. gaMgA ane sarayunI bhUminuM, jyAM uttara maradajAta ophisamAM, kArakhAnAmAM, milamAM badhe kAma karIe pradeza ane bihAranI sImAo maLe che te sitAdiyArAnuM e chIe. paNa gharamAM gUMthAine ApaNe sAru badhI uThaveTha karatI santAna, ane asahakAranA jamAnAmAM emaNe aMgrejI rAjanA AratajAta je kAma kare che ena vetanabhaththAM ke pI. eka. bhaNatarane bahiSkAra pikArela. asahakAra AMdolanane tabakake ke benasane ApaNane ghaNAkharAne vicAra sudhI Ave che vItI gayA tyAre emaNe nakakI karyuM ke AgaLa kadI? dekhItI Arthika kamANI vagaranI A majUrI, zeDa lebara" bhaNavuM ja hoya che ke AjhAda mulakama bhaNavuM te ApaNuM A saMvedanazIla samAjazAstrIne keTalI vahelI joIe, ane te paNa jAtamahenata jhiMdAbAda" ne dherazeH samajAI gaI hatI ! eTale e amerikA gayA. ane tyAM pelA premALa paThANa mahAbhAratakAra vyAsane mahimA e vAte che ke emaNe zerakhAnanA sadUbhAvathI emane majadUrInuM paheluM kAma karyuM aDhAra akSauhiNI senA vacce saMgrAma Alekhe.. paNa maLyuM, jANe che? e kAma evI rItanuM hatuM, je tyAra enI vacamAMya pelAM Ti TeDInAM baccAMnI kALajI levAnuM na pachI teo jarA judI rIte AkhI jiMdagI karavAnA hatA : cUkyA. eka videzI mulAkAtIe nevuM che ke jayaprakAzajIne phaLanI vADImAM TopalA pika karatI veLAe huM kharAba phaLe huM carcAvicAraNA mATe maLe tyAre e mane becena lAgyA. pAchavINIvINIne kADhI nAkhavAnuM! muddAnI vAta che ke e che ke LathI mane samajAyuM ke emanI sAmenA kabATamAM phasAyelI goLI jayaprakAza be satra vaccenA gALAmAM ne jarUra paDe rAtavarata kAcamAMthI dekhAtAM emanuM citta vAtacItamAM ceTayuM nahatuM. paNa kALI majurI karI paNutaraNuM kamAI letA. garoLIne emaNe cheDAvI te pachI ja amAro pATo barAbara bahu sarasa kahyuM che emaNe pAchaLathI, ke amerikAmAM huM beThe ! vAIsaroya sAthenI vAtacIta vaccethI vakhata kADhIne samAjazAstra bhaNyo chuM te mAtra yunivarsiTIomAM ja nahIM, AzramanI bALAne haraDe ke divela levA bAbata be zabdo khetaromAM ne kArakhAnAMmAmAM loko vacce kAma karIne mArI lakhatA gAMdhIjI ahIM sAMbhare che, kharuM ne ? samaja baMdhAI che. - je vAta gRhiNInI, te ja kAryakaranI, nAnAmAM nAnA "jayaprakAzajInI A vAta mane AjanA samayamAM,sUcaka lAge mANasanI ane vyakita-vyakitanI che. raziyAmAM eka krAMtikArI lekhaka thaI gayA, TesTaya-gAMdhIjIne gurue mahilA-emaNe che. kema ke Aje deza, samAja, jAhera jIvana badhuM ja DAka saphedapiza ane bAkInA badhA mahenatakaza vacce vaheMcAI gayeluM che. eka majAnI vAta karI che ke A mALA kAntivIra kare che, badhuM ja paNa karavA jevuM eka kAma teo acUka nathI karatA, janA ujaLiyAte gayA hoya ke na gayA haya, navA ujaLiyAta ane te e ke jenA nAme teo caDI bese che e janatAnA pedA thaI cUkyA che-keTalAka leke hAITa kalara ne bahumatI , khabhethI UtaratA ja nathI! keTalAye netAo kAryakarone nisaraNI. bhArata hu kelara-ke kelaralesa! thoDAka samRddhinA TApuo rUpe vAparIne pitAnI khAnagI peDhIne dhIkatI karI de che te ane mera ghUghavate garIbIne dariye. be-pAMca-sAta hajAra mApaNe nathI jotA? baDe lega ne bAkI badhI rAMDI yata. kahevAtA bhaNelA ne - paNa, have jae jayaprakAzanI vAta. pote ane kahevAtA abhaNu vaccenuM, mAlikane majadUra vaccenuM, nAgarika prabhAvatIdevI uttarAkhaMDa gayelAM, gaMgotrI paMthakamAM. gheDeka nAgarika vacenuM A je antara te yunivarsiTI zikSaNa ne jAtarAno te thoDeka ArAmane khyAla haze. tyAM khabara khetamajUrI beu eka sAthe pAra pADIne jayaprakAze pitApUratuM AvyA ke bihAranA eka chevADAnA gAmamAM atimate bhUMsI ja nAkhyuM. paNa dezanA jAhera jIvanamAM paNa AvA vAdIoe be sarvodaya kAryakarone matane jAsa mokalya UMcanIcanA bheda na rahe e jovAnI emanI tamannA che. badhA kAryakrama rada, ane tarata beu tyAM pahoMcI gayAM : jiMdagIbhara. rahI. ' ' ' ' mArA kAryakaranI sAthe maravAthI moTuM sukha zuM heya, ne ethI vicAronI bAbatamAM, ghaNA kharA kirasAmAM Aja adakI pharaje zuM hoya, vAru? dezavidezanA bahoLA saMparkovALA lagI jovA te evuM maLyuM che ke jhADavAM.gaNe te jaMgala cUkI A jaNe e badhAthI kapAI javAnI hade gAmaDAgAmamAM thANuM , jAya ane jaMgala jete rahe te jhADama bhUleH samudAyanI vAta nAkhyuM ane kahyuM ke atimavAdIone Akroza jene AbhArI che kare tene mana vyakita kisa ginatIme'? e te, bahu bahu che te zeSa ne anyAya sAmenI laData e ja sAce upAya . ta, rAkSasakAya jaMtaraDAmAM eka je mAtra ane je vyakita- che.. AmanesAmane, "pheIsa Tu pheIsa' nAmanI nAnIzI pustikAmAM svAtaMtryanA cheDethI zarU kare ene samAjanI zI tamA? A A prayogakathA emaNe sarasa kahI che. ' ', ' ' be valaNe vacce keTalAka baMkAo evA pAkyA ApaNA te, cintA vyakitanI. mATe samAjanI; cintA samAjanI, jamAnAmAM, jemaNe beunAM hitane meLa pADavAmAM ja nyAya ne mATe vyakitanI. hamaNAM je prasaMga meM kahyo te gaMgetrIne svAtaMya joyAM. jayaprakAzajI te mahilA hatA. * - hate ne? gaMgAnuM sArthakaya ema che ke TocethI medAnamAM ' netA AkhA dezanA. kharekharanA lekanAyaka. paNa phikara UtarI AvIne eNe sATha hajAra sagaraputrane tAya. kharataputrone ' nAnAmAM nAnA jaNanI. pharI jarA amerikAnA varSonI vAta tAravA mathelI A jIvanagaMgAmAM Ave, eka be khaMkheLiyA - karaM? te divasemAM eka kavitA lakhI hatI emaNe. navAI . ApaNe paNa khAie !
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha, jIvana rAjakIya nedhapothI 8 cidambarama sva. yazavaMtarAva cahANa sAmAnya rIte vyakita jIvaMta hoya tyAre enI prazaMsA ane TIkA paNa thAya che. emanI hayAtImAM evI vyakitane virodhI ' yazavaMtarAva cavhANane tA. 25-11-84 nA roja varga paNa emanA mRtyu bAda emane guNenuM ja smaraNa kare che.. devilaya thaze. emanA avasAnathI rASTrane vahIvaTI niSNAta kyAreka atizakita paNa thAya che. yuvAna peDhIne emAM daMbhaane pragatizIla paNa vyavahAru rAja puruSanI khoTa paDI che. paNa jaNAya che. paraMtu vyakitanI hayAtImAM ke hAjarImAM thatI pragatizIlatAnI sAthe vAratavikatAne najara samakSa rAkhavAnI emanI TIkAmAM parokSa ke pratyakSa rIte emanI kAmagIrI ane emanI lAkSaNikatAnA kAraNe teo vinItamAM uddAma ane kAryapaddhatimAM sudhAro thAya evuM Igita hoya che. jayAre udhAmomAM vinIta' gaNutA. evI hastI ja na hoya tyAre evI TI niMdAmAM che emanI rAjakIya kArakidIne Alekha A dvataH sAM pariName che. A ja kAraNathI vyakitanA mRtyu bAda emanAM vyakitatvanA guNa grAhya bane evA AzayathI emanA jIvananAM prathama teo I. sa. 1946mAM muMbaInI vidhAna pariSadamAM sArAM pAsAM viSe vAta thAya che, zraddhAMjali sabhAmAM vakatavya cUMTAyA. 1952nI sAmAnya cUMTaNI bAda muMbai rAjyanA morArajIbhAI desAInA pradhAnamaMDaLamAM temane nAgarika puravaThA thAya che, athavA dainike-sAmayikema lakhAya che. bhAratIya saMskAra ke paraMparA pAchaLa A nyAya che. zraddhAMjalinuM A khAtAnI javAbadArI saMpavAmAM AvI hatI. i. sa. 1956mAM saMdarbhamAM mUlya che. sva. yazavaMtarAva cavhANanI tAjetaranA bhASAnA dheraze rAjyanI punaH racanAnA pagale mahArASTramAM saMyukata samayanI ghasAtI gayelI pratibhA emanI agAunI jhaLahaLatI mahArASTra samiti ane gujarAtamAM mahA gujarAta janatA pariSada kArakidI ADe DhaMkAI jAya che. ane bhAratIya saMskAra, dvArA dvibhASI rAjyane badale anukrame marAThI ane gujarAtIbhASI paraMparA ke vyavahAra mujaba ApaNe emanA guNenuM smaraNa alaga rAjaya mATe adilina thayAM hatAM. eTale sana 1957 nI karIe e Avazyaka ane ISTa paNa che. sAmAnya cUMTaNI paDakArarUpa banI. temAM teo saphaLa thayA. paraMtu prabhu! emanA AtmAne zAMti Ape mukhya pradhAna pada mATe gresa pakSamAM AMtarika spardhA thaI. bhAusAheba hIrenI sAme teo vijayI thayA ane dvibhASI lAgaNInI abhivyakitamAM saMyama, viveka jarUrI muMbai rAjyanA teo pahelA ane chelA mukhya maMtrI thayA. vyakita, kuTuMba, samAja ane rASTra para Apattine 1960mAM dvibhASI muMbaI rAjyanuM vibhAjana thatAM teo prasaMga AvI paDe ke AnaMdane prasaMga UbhuM thAya tyAre navA mahArASTra rAjyane prathama mukhya maMtrI thayA. lAgaNIvaza ke vivaza banyA vinA e prasaMganI abhivyakitamAM sane 1962nI sAmAnya cUMTaNI bAda paNa teo A saMyama ane viveka jALavo joIe. Ama chatAM AvA hoddA para punaH cUMTAyA.. paraMtu cIna sAthenA yuddha prasaMgomAM jarUrI svasthatA ke viveka jaLavAya nathI bAda kaTokaTIbharI paristhiti thaI tyAre vaDA pradhAna evuM ghaNIvAra banatuM jovA maLe che. 5. javAharalAla naherue emanAmAM vizvAsa mUkI rASTranA I. sa. 1964 mAM 5, javAharalAla naheranuM avasAna saMrakSanI javAbadArI temane sepI. 1964 mAM paM. naherunA thayuM. emanI aMtimakriyA dilhInA zAMtivanamAM karavAmAM avasAna bAda lAlabahAdura zAstrI vaDA pradhAna thayA. emanA AvI hatI. agAu rASTrapitA mahAtmA gAMdhIjInI aMtima pradhAnamaMDaLamAM paNa teo saMrakSaNa khAtAnA maMtrI thayA. samAdhi rAjaghATa para thaI hatI. e ja rIte vaDA pradhAna te vakhatanA pAkistAna sAthenA yuddhamAM rASTra vijayI nIvaDyuM sva. indirA gAMdhInA aMtima saMskAra zAMtivananI bAjumAM ja ane temanI kAmagIrImAM teo evA jhaLahaLyA ke keTalAya karavAmAM AvyA. A badhAM lokapriya netAo tarapha pUrA lokone emanAmAM chatrapati zivAjI mahArAjanAM darzana thayAM. Adara sAthe A vyavasthAnI yogyatA viSe mane prazna tyAra bAda teoe indirA gAMdhInA pradhAnamaMDaLamAM gRha, thAya che: dareka lokapriya netAnI aMtima vidhi mATe nANA ane videza khAtAnA maMtrI tarIke, janatA pakSanA A rIte alaga-alaga jagyA phALavavI ke vyavasthA karavI zAsana daramiyAna mAnya virodha pakSanA netAne kebineTa kakSAno emAM viveka rahyo che kharo ? vaDA pradhAna paM. naherunA darajajo ApavAmAM AvyuM tyAre virodha pakSanA AvA prathama avasAna bAda A aMge Takora karatA De. rAma manohara netA tarIke ane caraNasiMhanA pradhAnamaMDaLamAM nAyaba vaDA lehiyAe bahu sUcaka rIte pratibhAva Apyo hato. A pradhAnanuM sthAna meLavyuM. chelle teo AThamAM nANA paMcanA pramANe vakhatovakhata vyavasthA karatAM rahevAthI jate dahADe adhyakSa hatA. temaNe savinaya kAnUna bhaMga ane hinda choDo' dilhI AkhuM ya smazAnabhUmi banI raheze. e ja rIte asthi AMdolanamAM sakriya bhAga laI jelavAsa paNa bhogavyuM hatuM. visarjana e hindu dharmanA eka kauTuMbika saMskAra che. sva. teoe bhUgarbha pravRttinuM saMcAlana pazu karyuM hatuM. emanI IndirA gAMdhInI ke agAunA kapriya netAnI pUrI adaba AvI vaividhyabharI kAmagIrI mATe ane Adhunika mahArASTranA sAthe mArA manamAM avaDhava che: eka binasAMpradAyika rASTra ghaDavaiyA tarIke rASTra tema ja mahArASTranI janatA temane varSo mATe AvI vidhimAM bhAga levAne cIlo pADe e keTale. sudhI yAda karaze. (anusaMdhAna pRSTha 151) mAlika : zrI muMbaI jaina yuvA saMdha, mudrA ane prakAra : ma gAmanA jerAha, praznAvana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbai 400 004. Te. naM. 3pa0ra6 : mRkaNasthAna : kena prinTa, jamannAya vara maTha rATha, giragAma, muMbaI - 40000
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA.1-12-84 " prabuddha jIvana (pRSTha 151 thI cAlu) aMze vAjabI che. mArA A prazna aMge koI spaSTIkaraNa sva. cImanalAla cakubhAI zAhanI karaze to AnaMda thaze. puNyatithi i' . ahIM mane rASTranA eka AnaMdaparvane prasaMga yAda Ave che. kavidAdA haragoviMda premazaMkarane eka sAMje zrI saMkalana : zAMtilAla TI. zeTha baLavaMtarAya mahetA maLavA gayelA e vakhate teo saurASTra rAjyanA pradhAnapade hatA. kavi sAthe temane ghaNA ne kALane pravAha keTale jhaDapathI pasAra thaI jAya che enI saMbaMdha. bhAvanagara rAjyanI dhArAsabhAnI cUMTaNI vakhate kavie kalpanA karI zakAtI nathI. gata tA. 20-11-84 nA roja comAsAmAM pAkI saDaka vagaranA mahuvAnA AjubAjunAM cImanalAla cakubhAi zAhanA dehavilayane jotajotAmAM be varSa gAmaDAmAM kAdavamAM goThaNa sudhI khUMpI jatAM te vagara pUrAM thayAM. temanI dvitIya puNyatithi nimitto 'saMdha taraphathI vetane prajA pariSada mATe emaNe kAma karyuM hatuM, e badhAM saMdhanA paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM eka zraddhAMjali saMsmaraNene vAgoLatAM zrI baLavaMta mahetAe kahyuM ke "amane sabhAnuM Ayojana karavAmAM AvyuM hatuM. sabhAgRha bhAvathI mArgadarzana ApavA jevuM-kahevA jevuM hoya te jarUra kaheze." bharacaka hatA. . masta kavie pratyuttaramAM kahyuM: 'me sAMbhaLyuM che ke tame premaLa jyoti'nA saMjaka zrImatI nirubenanI prArthanA bhAvanagaranA dIvAnA thayA tyAre keLavaNI khAtA mAraphata bAda "saMdhanA pramukha che. ramaNalAla cI. zAhe kahyuM hatuM sUcanA ApavAmAM AvI hatI ke koI vidyAthIne nApAsa na karava; nApAsa thayela hoya toye upalA dhoraNamAM caDAvI de. ke Aje kAkAnuM samagra jIvane tAdaza thAya che temanuM jIvana e kharI vAta? atyaMta ravastha, mayubharyuM ane sakriya hatuM. game tevI ghaTanA zrI baLavaMta mahetAe kahyuM : e hukama tA. banI hoya paraMtu teo taddana svastha hoya. nispRha paNa evA saMbhava che ke svarAja maLyuM tenA AnaMdamAM ema karavA sUcana ke temane phoTogrApha mokale hoya te joIne pAchA mokale karAyuM heya. ane kahe ke pheTAne mAre zuM kare che? temanI kArya masta kavie javAbamAM kahyuM: "huM sUcana ja kahuM chuM. paNa 'paddhatinA kAraNe temanI sAthe . jemaNe kAma karyuM hatuM temanA evI sUcanA devAya? have ApaNe svataMtra thayA, eTale prajAne jIvana UMcAM banyAM. teo je je saMsthAmAM joDAyA che te vidhu sArI taiyAra karavA keLavaNInuM dhoraNa sudhAravuM paDaze. saMsthAne temaNe pratiSThA apAvI ane Arthika rIte samRddha svarAjya maLyA pahelAM ApaNe laDavaiyA hatA. have ApaNe " karI. "saMdha' upara ane mArA upara temane moTo upakAra che. dezano vahIvaTa saMbhALave che. pIDha thayA vinA nahi cAle ne e kAma bhASaNakhorIthI nahi thAya. zrI baLavaMta temanA jIvanamAMthI mane puSkaLa preraNuM maLI che ane tethI mahetAe A vAta namratAthI sAMbhaLI ane svIkArI mAruM jIvana unnata banyuM che. - A prasaMga zrI mukundarAya vI. pArAja kumAra mAsikamAM [: vadhumAM temaNe kahyuM ke puNyAtmAonA jIvanane upalaka Alekhyo che. daSTie pAmI zakAtuM nathI. te samudra jeTaluM UMDu ane A harSanA ke zokanA prasaMge atireka ke lAgaNI vivaza jeTaluM agAdha hoya che. temanA aMtaH ratalamAM je satata zubha thayA vinA have ApaNe-prajAe paripakava thavuM joIe. e ja vicAra ane lekakalyANanuM ciMtana avirata cAlu hoya che tenuM A prasaMgenA vivecanane hetu che. namratApUrvaka spaSTa karavAnuM ke Ama karyAya lezamAtra TIkAne Azaya nathI. mApa kADhavuM te AkAzanuM mApa kADhavA jevuM kaThina hoya che. 'saMdha' taraphathI temanA lekhenuM trIjuM pustaka AgAmI prabuddha jIvana ane sUcanAo jAnyuArI-phebruArI mAsamAM pragaTa thaze. huM emanA pavitra 1, * "prabuddha jIvanamAM sAmAnya rIte kAvya, vArtA ane AtmAne bhAvAMjali apu chuM. nATaka ityAdi levAtuM nathIdharma, adhyAtma, tatvajJAna, saMdha" nA maMtrIzrI cImanalAla je. zAhe jaNAvyuM ke sAhitya, samAja, rAjakAraNa arthazAstra, vijJAna, Adi kAkAnA saMsargathI mArA jIvanane paNa ghaNo vikAsa thayo jIvananAM vividha kSetra ane viSayo paranA lekhane A patranA che. temanA kuTuMbIjane e "saMdha' sAthe saMbaMdha cAlu dhAraNa anusAra sthAna apAya che. rAkhe che ane "saMdhanI pravRttiomAM tana-mana ane | * pragaTa thatA lekhone yogya puraskAra ApavAmAM Ave che. dhanathI sahayoga Ape che. te ApaNA mATe gaurava ane * * lakhANa sArA akSare phUlaskepa kAgaLa para zAhIthI eka bAju lakhAyeluM hovuM jarUrI che. asvIkRta lakhANa pAchuM AnaMdanI vAta che. molAtuM nathI. tethI lekhake e lekhanI eka nakala pitAnI tyAra bAda zrI manamohana sAyagale satata eka kalAka pAse rAkhavI. TapAlamAM ke anya kAraNe guma thayela lekha mATe sudhI vividha bhajanonI kahANu karI bhAvukone maMtramugdha ame javAbadAra nathI. karyA hatA. * * viSayonuM vaividhya ane pRSTha saMkhyAnI maryAdA jALavIne aMtamAM "saMghanA maMtrI zrI ke. pI. zAhe AbhAravidhi lekho pragaTa karavAmAM Ave che. lekha kayAre pragaTa thaI zakaze karatAM jaNAvyuM hatuM ke zrI sAyagalanAM bhajanoe A janA te ekakasa jaNAvavAnuM muzkela che. vAtAvaraNane anurUpa jamAvaTa karI che A. * "prabuddha jIvanamAM pragaTa thatAM lekhomAM rajU thatA vicAro te te lekha kenA che. prabuddha jIvana'nA taMtrInI ke zrI zretAonA mananA bhAvene sArthaka karyA che. sva. cImanabhAie muMbaI jaina yuvaka saMdhanI te vicAra sAthe sahamatI amArAmAM saMskAranuM siMcana karyuM che, tene sArthaka karavA hovAnI javAbadArI raheze nahi. ame jIvananA aMta sudhI avirata kAma karatA rahIzuM. prabhu * lekha mekalavAthI mAMDIne vyavasthA aMgeno tamAma evuM, uttama koTinuM jIvana jIvavA amane baLa Ape ane patravyavahAra 'saMghanA kAryAlayanA saranAmA para karavA vinaMti. sva. cImanabhAine AtmA amane preraNA Apate raheze -taMtrI evI zraddhA che.
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH. By / South 54 Licence No. : 37 | TET pragatuM jIvana prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa : 46 aMka : 16 muMbai tA, 1-12-84 chuTaka nakala rUA. 1-00 muMbai jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra pAkSika : vArSika lavAjama rU. 20/ parAmAM era meIla $ 20 PS 12 sI meila : 15.69 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha durghaTanAo ane kumaraNa ramaNalAla cI. zAha thoDA divasa pahelAM bhopALamAM eka kArakhAnAmAM jherI dekANe UMcA-nIcAM pagathiyAM hoya ane tyAM "Watch gesa chUTavAne kAraNe be hajArathI vadhu mANase mRtyu pAmyA your step'nuM pATiyuM na hoya te vyavasthApane bhAre daMDa -ane bIjA pacAseka hajAra mANasanA svArazya upara enI thAya che. jene Thesa vAgI hoya evA mANase nukasAnIne mAThI asara thai. be hajAra jeTalA nirdoSa mANasane ko'kanI dA paNa kare che. ApaNAM meTAM zaheromAM rastAnA khADAbhUlanA kAraNe pitAnA prANa gumAvyA. ene lIdhe Thesa vAgavAthI nukasAnIne dAve badhA ja kare ane lagabhaga be ra henA pahelAM zrImatI indirA gAMdhInI nagarapAlikAo prAmANikapaNe te je tarata cUkavI Ape te hatyAnI pratikriyApe beeka divasamAM doDha be hajAra nirdoSa bAra mahinAmAM badhI nagarapAlikAo paisA khUTI jatA baMdha karI mANasenI hatyA che. devAno vakhata Ave. vastutaH pAzcAtya dezamAM jAna-mAlanI mubaImAM 1 yakhalA sTezana pAse eka moTA rehave surakSA mATe jeTalI jAgRti ane takedArI che tathA kaDaka " akasmAta sajA ane saMkhyAbaMdha mANase mRtyu pAmyA. kAyadAo ane tenA kaDaka pAlana mATe jeTalI custa, tvarita bhAratamAM A vakhatevakhata acAnaka durghaTanA sarjAyA ane prAmANika vyavasthA che tenI pAMca TakA vyavasthA paNuM kare che ane ane nirdoSa lekanA prANa jAya che. bhAratamAM bhAratamAM haze ke kema te savAla che. leke potAnI meLe kumaraNanuM pramANu ghaNuM meTuM che. kayAMka Trena akasmAta thAya sAcavI le che ane bacI jAya che. paraMtu jAna-mAlanI ' che, kayAMka baMdha tUTI paDe che, kyAMka bahumALI makAne dharAzAyI salAmatI mATenuM taMtra temAM kaMi bahu kArya sajAgapaNe karatuM thAya che, kayAMka komI hullaDo thAya che, kayAMka meTI Aga hoI evuM ochuM jovA maLe che. pariNAme ApaNA dezamAM lAge che, kayAMka rogacALo phATI nIkaLe che, mAnavajIvananI chAzavAre durghaTanAonA samAcAra chApAomAM camake che. tevuM jANe kazI ja kiMmata na hoya evI reDhiyALa rIte ApaNuM ' pAzcAta dezomAM jovA maLatuM nathI. mubaI jevA nagaramAM Trena vahIvaTItaMtra kAma kare che. ' ' heThaLa kacaDAIne ke basa-moTaranA akasmAtamAM mRtyu pAmanArAonI ApaNo deza atyaMta vizALa ane gIca vastIvALe che, rojanI jeTalI sarerAza saMkhyA che te duniyAnA mahAnagaromAM kadAca ane eTalA moTA pramANamAM jAna-mAlanA rakSaNa mATe sauthI vadhAre haze. garIbI, gIca vastI, ajJAna, nAgarika 'sudaDha suvidhA karavAnuM saraLa nathI. te 5Nu daSTipUrvaka je zikSaNane abhAva, bhraSTAcAra, adhikArI varganI beparavAi -Ayojana thAya te kazuM ja agharuM nathI. cIne te karI vagerenA kAraNe bhAratamAM meTI durghaTanAonuM pramANu uttarottara batAvyuM che. paraMtu eka pakSe sarakArI karmacArI ane anya vadhatuM jAya che. pakSe lAcAra ke svAthI prajAjanoe bhraSTAcAra eTale vyApaka AmAM rAjadvArI ke anya kAraNosara thatI bhagaDiyA banAvI dIdhuM che ke jAnamAlanI surakSA ane salAmatI mATenA pravRtti paNa keTalIka vakhata javAbadAra hoya che. anya pakSane kAyadAonI bahu kiMmata rahetI nathI. pitAnuM dhAryuM karAvavAne nukasAna pahoMcADavA ke badanAma karavAnA AzayathI aneka mATe vepArIo, udyogapatio ane anya mANase puSkaLa nirdoSa lekAnA jAna haNI levAnI pravRtti karavI e narI lAMca apIne gerakAyade gaNAya evI jokhamakAraka bAbate upara - adhamatA che. ' adhikArIonI sahI karAvI le che ane lAlacu khAudharA ': mAsa sAjosama hoya, kAmadhe ja AvatuM hoya ke adhikArIo nAnI-meTI lAMca. maLatAM game tevuM khoTuM kAma gharamAM zAMtithI beThe ke sUte hoya ane pitAnA kaMi paNa vAMka maMjUra karatA jarA paNa acakAtA nathI. enAM paristhAmAM ke bhUla vagara acAnaka mRtyu pAme e eka prakAranI badanasIbI zreNIvAra bicArA nirdoSa mANasone bhogavavAmAM Ave che. che. kamote mANasa mare e eka karuNa dhaTanA lekhAya. kayAreka keTalAkanA prANu acAnaka akALe harAI, jAya che. ' vicAra Ave ke AvI ghaTanAo kema banatI haze ? zuM ? - videzamAM koIka vakhata TI. vI. para kAryakrama joIe te tene koI upAya nahi hoya ? vyavahAra ane dharmanI ekAda nAnuM bALaka guma thaI gayuM hoya te tenI ciMtAjanaka bhUmikAe tenA judA judA uttara hoI zake. e paNa eka zA mATe paliso keTale badhe puruSArtha karatA hoya che. mata prarvate che ke kudarata pitAnI meLe vasatinuM niyaMtraNa manuSya jIvananI temane mana kimata ghaNI moTI che. koika na karI le che. pUra, dharatIkaMpa, rogacALo, laDAi vagerenAM kAraNe
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathaddha jIvana tA. 16-12-8+ che. acAnaka moTI saMkhyAmAM mAnavasaMhAra thAya che. ane vasatinuM pramANa ghaTatAM thoDI samatulA jaLavAya che. A kudaratI 3. Apattio kANu mokalatuM haze? zuM tenI sAme rakSaNanI vyavarathA na thaI zake? zuM enI pAchaLa izvarane koI saMketa haze ke zuM karmanI cha lIlA haze ? pApane bAra jyAre vadhI jAya tyAre ja zuM Ama banatuM haze? AvI vividha vicAraNA dhArmika ane sAmAjika evA vibhinna stare thAya che. bhAratanA sAmAnya leke prArabdhamAM vizeSa mAnatA hovAthI AvI ghaTanAo vakhate mAthe hAtha daIne besI rahe che. jevI bhagavAnanI marajI' ema kahIne dharmanA nAme AzvAsana le che paraMtu ethI samasyAne vyavahAru ukela jaladI AvatuM nathI. bhAratamAM garIba lekonuM pramANa ghaNuM moTuM che. ane ane keTalAka rAjadvArI netAo mAnavatAne nAme garIba pAse kAyadAnuM ulaMdhana karAve che. temane pakSa laI sarakAra sAme virodha kare che ane sarakArItaMtra keTalIkavAra lAcAra banI jAya che. lAcAra na bane te ' paNa sarakArI vahIvaTItaMtramAM have te eTalI badhI jaDatA vyApI gaI che ke ochuM kAma eTale ochI javAbadArIne siddhAMta tyAM vyApakapaNe pravatavA lAge che. mepasvAI ane dAMDAI vadhI che. uparI adhikArIo paNa hAtha joDIne besI : rahe che. keIne sAcI zikSA thAya te paNa yuniyane haDatAla para Utare che. Ama badhI ja rIte badhAM ja ' sarakArI khAtAMAmAM vahIvaTItaMtra atyaMta kathaLeluM najare paDe che. emAM kayAreka kAryadakSatA jovA maLe te AnaMda AnaMda thAya che, . jANe ke anapekSita koI suMdara anubhavanI prApta na thaI . ' hAya ! je sahaja hovuM joIe te have virala thatAM sAnaMdAke arya upajAve che. AvI jyAM sthiti hoya tyAM pitAnI ! pragatizIla dRSTithI potAnI sattA vAparIne adhikArIo sarasa navA kaMI pheraphAra kare evA svapnAM sevavAne vakhata prajAjanane mATe te kayAre AvavAne? prajAmAM paNa , zithilatA, jAgRtine abhAva, pitAnI pharo mATenI sabhAna tAne abhAva vagere te vadhatAM cAlyA che. paraMtu sAmAnya prajAjanemAM 5Na asvacchatA, aprAmANikatA, chetarapiMDI, beimAnI, ahakanuM meLavI levAnI vRtti, kAyadAnA pAlana pratye bedarakArI, pitAno svArtha sAdhI levAnI tatparatA, hAlatAM cAlatAM takarAra ane mArAmArI vagere durguNe puSkaLa pramANamAM vadhyA che, ane poSAya che. pariNAme pApane bhAra bhAratIya prajAmAM anahada vadhatA jAya che evuM keTalAka samAjaciMtake ane dharmaciMtane lAge che. ' karelA pApa mAthune meDA vahelAM bhegAvavAnAM acUka Ave che. evI bhAratIya mAnyatA che. pApanA udaya vagara AvI durghaTanAo bane nahi ema manAya che. eka sAthe eka ja vakhate manuSya ke prANIone moTo samudAya mRtyu pAme tyAre tenuM sAmudAyika pApakarma udayamAM AvyuM ema manAya che. mATe AvI durghaTanAo ane A prakAranAM kumaraNa vadhatAM javAnA evI nirAzA keTalAka leke seve che. ' . mA te dhArmika mAnyatAonI vAta thaI. paraMtu vyavahAra daSTie te prajAmAM jema jema zista vadhe, kAyadAone mAna . ApavAnI vRtti vadhe, javAbadArI mATenI samAnatA vadhe to : paristhiti vadhAre svaccha thAya. dhArmika daSTie kahevAtA pApa - dhaTe te vyavahAru daSTie paNa durghaTanAo ane kumaraNanuM pramANa dhaTe ane tenI sukhAkArI vadhe. AvaDA meTA dezamAM, ATalI gIca vasatimAM evI paristhitinuM nirmANa karavAnuM saraLa nathI. gAMdhIjIe samagra dezane jAgrata ane sabhAna karyo, racanAtmaka kAryakramo ApyA. tyAga, hAdAI ane prAmANikatAnI bhAvanA vadhArI, DeraThera aneka sthAnika AdaraNIya netAonuM sarjana karyuM ane AkhA dezanI tAsIra badalAvI nAkhI. ' vartamAna samayamAM pradhAne, sarakArI adhikArIo, rAjadvArI ' netAo, udyogapatio vagere badhAM ja jayAM svArthI banI bhraSTAcAramAM saMDovAyelA che tyAM koNa konI AgaLa phariyAda kare? saune sadabuddhi sAMpaDe evI prArthanA ja karavI rahI. mAnava rAhataphaMDa bhepALamAM jherI gesanI durghaTanAnA kAraNe 2000 thI paNa vadhu mAna maraNane zaraNa thayA che. keTalAMya kuTuMkhe veravikhera ane nirAdhAra thaI gayA che. emanA para AvI paDelI AvI aNadhArI vipattimAM emanI paDakhe UbhA rahevuM te mApaNA saunI prathama pharaja che. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghe bhopALanI A durghaTanA nimitta mAnava rAhatanidhi saMcaya karavAnuM nakkI karyuM che, jemAM A chapAya che tyAM sudhImAM eTale ke tA. 13-12-'84 sudhImAM nIce pramANe "saMdhanA peTra, kArobArI samitinA sabhya, zubhecchake ane AjIvana sabhya taraphathI Arthika sahAga maLe che. ' , 5000/- zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha , 5000/- me. navanIta prakAzana kendra 1001/- zrI rasikalAla mohanalAla jhaverI 1001/- , caMpAbena lakSmIcaMda verA ha. rajanIbhAI 1001/- , mukundabhAI gAMdhI 1001/- , me sevaMtilAla kAMtilAla enDa ku. ha. jayaMtIlAla pI. zAke : - 1001/- , e. je. zAha 1001/- , zailezabhAI koThArI 01/-, vasanajI lakhamazI zAha , 1000/-, bipinabhAI ke. jaina - , e. Ara. zAha eca. yu. epha. 500/- , De. ramaNulAla cI. zAha 500/- zrI cImanalAla je. zAha 500 - zrI ke. pI. zAha. 500/- , pravINabhAI ke. zAha 0/- , subodhabhAI ema. zAha 0/- , gaNapatabhAI ma. jhaverI 500/- , rasikalAla laheracaMda zAha 500/- , cheDA javelarI mATa' che. pannAlAla che 500/- zrI jayaMtIlAla phattecaMda zAha 500/- me. jaya phArmA kI. 251/- zrI zAMtilAla devajI naMdu 251/- che..dhanavaMta ti. zAha, 251/- zrI devacaMda ravajI gAlA * 201/- zrI uSAbena mahetA 151/- zrImatI jayAbena TI. vIrA , 51/- zrI harilAla gulAbacaMda zAha rU. 25,163/
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-12-84 prajddha jIvana lAkazAhImAM svastha prajAmata OM cI. nA. paTela lekazAhI eTale sAmAnya rIte ahumatInuMzaya ema manAya che. pazu A lekazAhInI khATI ke adhUrI vyAkhyA che. leAkazAhI eTale kAi eka vyakti ke vaga nu rAjya nahi paNa samagra lAkaDu rAya, lekanI pRcchA pramANe leAkAnA pratinidhie dvArA lekanA hitamAM cAlatuM rAjya, Government of the people, by the people, for the people. pazu leAkanAM be rUpa hoya cheH svAtha', rAgadveSa te ajJAnathI mUDha banelA samudAyanuM, ane potAnI svataMtra viveka. buddhithI sArAnarasAne niSNu'ya karatA lAsamAjanuM. lAkazAhI eTale evA lokasamAjanI vivekabuddhi pramANe cAlatuM rAjya prakhyAta phrenca lekhaka seAe lokasamAjanI evI satra sAmAnya vivekabuddhine general will tarIke ALakhAvI hatI. lokazAhIne zuddha rAkhavI hoya tA e general will te kALajIpUrvaka keLavavI joie, gAMdhIjIe eka prasa Mge lakhelu public opinion is a great power when it is not artificially manufactured (mane zabdaza : vidhAna yAda nathI, paNa atha' meM ApyA che te hatA, ane antificially manufaetured zabda temAM hatA ja.) leAkAne uzkeryAM vinA temane zAMta svastha citta jAhera prazno vize vicAra karavA keLavavA joie. jAhera jIvanamAM ahiMsAnI maryAdA pALIne ja ema thaI zake. AvI naitika dRSTie svacchane zuddha leAkazAhI haju kAi deze vikasAvI nathI. paNa ema kahI zakAya ke kaika aMze IMglenDanI leAkazAhIe e AdarzanI maryAdA pALI che, prajAmata keLavavAnI tenI rIta aDhAramI sadInI zarUAtathI vikasI. sattaramI sadI, pahelAM rAjA ne pArlAmenTa ane pachI 'umarAvavaga' te madhyamavarga' vacce sadhanI hatI. te samAM madhyamavarga, ceApAniyAMnA khUba upayAga keLavyA hatA. e copAniyamAMnA mijAja Akramaka rahete. e vajravigrahane pariNAme 1640 thI 1648 nAM ATheka varSa leAhiyALa krAMnti thai ane temAM hArelA rAjAne kAMsI ApavAmAM AvI. krAMntiArAnuM rAjya khAra varSathI vadhAre na cAlyuM, ane 1660 mAM rAjAzAhI pAchI AvI. paNa teya eka peDhIthI vadhAre na cAlI. sane 1688 mAM bIjI leAhI vinAnI krAMnti thai ane rAjagAdI cheDI kAnsa nAsI gayA. te varSathI IMglenDanI lokazAhInA Arabha thayA gaNAya che. nAsI gayelA rAjAte sthAne krAntikArIe hAlanDanA rAjAne AmatraNu ApI gAdIe besADayA ane tenI pAse prajAnA hakAne mAna ApavAnuM drukapatra svIkArAvyuM. rAjyanAM sUtreA umarAvanaga'nA hAthamAM rahyAM. paNa temanAmAM khe pakSa paDI gayA zvetA. eka vaga je nDiMga kahevAyA, te 1688 nI krAMntine vaphAdAra hatA, ate khIjo, je TArI kahevAye, teNe krAntine aMtarathI svIkArI nahotI ane taka maLe teA nAsI gayelA rAjAne pAA lAvavAnI ArkAkSA rAkhatA, khe pakSane ekakhIjA sAthenI harIphAimAM madhyamavaga nA TekAnI jarUra paDI, ane ema madhyamavarga'mAM prajAmata keLavavAnI jarUra UbhI thai. emAM TArI pakSe sviphrUTa ane jiMga pakSe sTIla ane eDisana, e traNa prakhyAta gadya lekhakAe mukhya bhAga bhajgyA. svikruTanI zailI sattaramI madInA ceApAniyAM lekhakAnA jevI Akramaka hatI, pazu sTIla M . 155 te eDisane emanA Trelara ne spekaTara nAmanAM cepAniyAmAM prajAmata keLavavAnI eka navI, zAMta ne vinayI rIta vikasAvI. pachInA samayamAM sviphTanI Akramaka vAgyuddhanI rIta cAlu rahI, pazu sTIla te eDisananI zalInA aMgreja mAnasa upara UMDA sa-smAra paDayA ane e sakArAtre yuglenDanI lokazAhIne svastha rAkhavAmAM mahattvanA bhAga lagye. aDhAramI sadIne te iglenDamAM audyogika krAMtinI zarUAta thai. teNe madhyamavaganI aArthika samRddhi khUba vadhArI ane e vargo rAjasattAmAM paNa hissA mAgatA thayA. umarAvavage tenI mAgaNInA sakhata virAdha karyAM, ane e vacce vaga vigrahanI sthiti UbhI thai. pazu umarAvavage DahApaNa vAparIne namatu jokhyu ane 1832mAM pAlamenTano sudhAro karI temAM madhyamavagate megya pratinidhitva ApyuM, e sAthe iMglenDamAM madhyamavarganI bhadra saskRtine yuga zarU thayA. e saskRtinA bIjA dUSaNA haze, paNa teNe samAjavyavahAramAM khuddhinI pratiSThA karI. madhyamavarganI Arthika samRddhi aDhAramI sadImAM vikaselA vijJAne ApI hatI, ane tethI e vaganA ciMtAmAM muddhinI zakti upara khUba zraddhA utpanna thai. teo mAnatA thayA ke buddhie prakRti upara vijaya meLavI bhautika sukhasagavaDA vadhArI hatI te ja pramANe te te mANusajAtanI naitika pragati paNa sAdhaze. ane jIvananAM sava' kSetramAM zAMti ne sahakAranA yuga sthApaze, e citAnAM lakhANAe IMglenDamAM aneka sAmAjika, dhAmi'ka, rAjakIya te Arthi'ka sudhArAo preyAM. egaNIsamI sadInI aMgrejI leAkazAhI qhuddhizakti uparanI AAvI zraddhAnA vAtAvaraNamAM vikasI. temAM jAhera prazno upara chApAMo | cUMTaNIsabhAo dvArA prajAmata keLavAte ane carcAmAM sAmAnya rIte sabhyatAnI maryAdA jaLavAtI. majUrAnI Arthika ne rAjakIya mAgaNIonA dilane pazu evI maryAdAmAM cAlatAM. sane 1840 thI 1848nA gALAmAM vAtAvaraNu ugra banyuM hatuM, pazu te ugratA hiMsAmAM phATI nIkaLyA vinA zamI gai. trIsa varSo pachI, sane 1885 nI AsapAsa, majUrAnu' eka 'saralasa nIkaLyu hatu ane temAM, ApaNe ahI yAreka thAya che evI paththarabAjI zarU thai hatI. paNa sarakAre lazkaranI madadathI sakhata hAthe saradhasane vikherI nAkhyuM. te pachI IMglenDamAM jAhera dolanamAM bhAgyeja ugra hiMsAne Azraya levAyA che. vIseka varSa' pachI strIo mATe matAdhikAranu malina cAlyuM temAM kayAreka hiMsA ' AcarAI hatI, paNa bhAratamAM ane che tenI sarakhAmaNImAM te najIvI hatI ane jAhera prajAmatane tene bilakula TakA maLyA nahAtA. sudhArA mATe prajAmata keLavavA eka bAjuthI mUDIvAdanAM aniSTA vize vyApaka pracAra cAlatA rahyo ane bIjI bAju avAranavAra majUrIe timaya vyavasthita haDatALAnA Azraya lIdhA. pariNAme mAje, 1832 nA madhyamavagI' rAjakIya sudhArA pachI dAseA varSe IMglenDamAM sAmAjika te Arthi nyAyanI bhAvanAe dRDha thai che ane rAjakIya lAzAhI bIjA dezanAM pramANamAM svastha ne svacchaM rahI che.
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ pazuddha jIvana tA. 16-12-89 iMglenDathI lokazAhI bhAvanAe avaramI sadImAM lIdho che, ane pariNAme enA svabhAvamAM paNa hiMsAvRtti ameri ne phrAnsa gaI, ane phrAnsa dvArA AkhA yuropamAM daDha banI gaI che ane tenA rAjakartAo pazcimanA lekazAhI phelAI. e badhA dezamAM lokazAhI rAjakIya parivatane hiMsA dezanA rAjakartAo sAthe pRthvI uparathI mANasajAtane nAza dvArA thayAM, paNa rAjakIya lokazAhI sthapAyA pachI bIjA, karavAnI pravRttimAM sahakAra karI rahyA che. bhAratamAM rAjakIya sAmAjika ne Arthika sudhArAo, IglemAM banyuM tema hetu mATe AcarelI hiMsAnuM pariNAma UlaTuM AvyuM che. rAMtimaya pracAra dhArA thayA. ! paradeza sAthenA yaMvahAramAM te zAMtinI nItirItiomAM mAne. . bhAratamAM paNa aMgrejI zikSaNa dvArA lekawAhI bhAvanAe che, paNa pitAnA atirika vyavahAramAM vaga varga vacce AvI. te ogaNIsamI sadInA aMglenDanA buddhipradhAna verajhera eTalA vadhI gayAM che ke svAtaMtrya-laData daramiyAna sudhArAvAdI sarakAranI hatI ane dezanA netAoe pahelAM rAjakIya ekatAnI je kaMI bhAvanA keLavAI hatI te yama dhArmika ne sAmAjika ne pachIthI rAjakIya sudhArAo mATe AvI paDI che. iMglenDamAM pracalita banelI pracArarItione Azraya lIdho. gAMdhIjI dakSiNa AphrikAmAM hatA, te samayathI dezamAM thAmAjika sudhArAonAM adilane ThIkaThIka saphaLa thayAM, paNa hiMsaka rAjakIya pravRttionA AvA pariNAmane bhaya je rAjakIya sudhArAnI pragati bahu dhImI rahI. Arthika sudhArAnI hate. sane 1908nA eprila mAsamAM baMgALamAM paheluM to kahapanA paNa gAMdhI yuganA udaya 5chI AvI. iMglenDanA trAsavAdI khUna thayuM. ane traNa mAsa pachI ogaSTamAM madhyamavarga ne pitAnA ja lehInA (anukrame) umarAvavasaMte lekamAnya TiLakane rAjadroha mATe cha varSanI sajA thai madhyama varga sAthe kAma levAnuM hatuM. temanI sAme bauddhika te baMne prasaMge temaNe inDiyana opiniyana'mAM dakSiNe dalIne pracAra ne haDatALanI rIta kAragata nIvaDI. bhAratanA AphrikAnA hiMdIone cetavyA hatA. pahelA prasaMge netAone paradezI rAjakartAo sAthe kAma levAnuM hatuM. e temaNe lakhyuM hatuM: "raziyAnI paddhati hiMdamAM dAkhala thaI rAjakartAo bhArata upara potAne kabajo DhIla na thavA e uparathI ApaNe rAjI thavAnuM nathI. AvA banAvothI devAno nizcayamAM daDha hatA. ane bhASaNo, TharAve ne vinaMtI- leke pitAnuM kartavya bhUlaze e saMbhava che. hake meLavavAnA patrothI teo mAnI jAya tema nahotuM. vaLI bhArata sAthenA je sahelA ne sIdhA rastA che.'- prajAjIvananI zuddhi karI vepArathI samRddha thayelI briTiza peDhIe paNa sarakArane svastha ne daDha prajAmata keLavavAnA- te bhulAI jaze ne chevaTe udAra banavA de ema nahotuM. bIjI bAju dezane zikSita je upAye hAla pArakAnI sAme vAparyA mAnIe chIe te - varga aMgrejI amaladAronI ApakhudI ne tumAkhI lAMbo ApaNI ja sAme vaparAze. bIjAM prasaMge temaNe lakhyuM hatuM samaya sahana karI zake nahi. temanI vavAyelI ravamAna aMgrejI rAjaya ukheDavAmAM ja hiMdanuM bhaluM nathI. aMgrejI rAjya bhAvanAmAMthI TiLakanuM uddAmavAdI rAjakAraNa jammu, ane ukheDavAmAM jora vAparavuM, mArAmArI karavI e nukasAnakAraka che, pahelAM mahArASTramAM ne pachI baMgALamAM pracAra pAmyuM. tenI ane vagara jarUranuM che... loke te eka gulAmImAMthI bIjI - rAjakartAone prajA bane upara avaLI asara thaI. rAjakartAo gulAmImAM jaze.' bIje varSa, 1909nA julAI mAsamAM vadhu durAgrahI ne Apakhuda banyA ane damananItinuM jora vadhyuM, gAMdhIjI dakSiNa AphrikAnA hiMdIonA prazna aMge iMglenDa ane prajAmAM hiMsAne mijAja phelAvA mAMDe, je kAtivAdI gayA hatA tyAre teo paheo te pahelAM theDA divasa, * hiMsaka pravRttiomAM pragaTa thaye. agAu koI paMjAbI yuvAne eka aMgreja amaladAranuM khUna iMglaDa sahita pazcimanA badhA dezamAM rAjakIya lekazAhI karyuM hatuM. te prasaMge vaLI. temaNe laMDanathI "InDiyana opivadhatA ochA pramANamAM hiMsaka katio dvArA sthapAI hatI. niyana'mAM lakhyuM: 'AvA khUnathI aMgrejo kadI hiMdustAnamAMthI bhAratamAM paNa baMgALanI trAsavAdI pravRtti tatakALa pUratI jaze te pachI rAjya koNa karaze ? javAba te e ja Ave che. saphaLa thaI. tenA bhaye briTiza sarakAre dezanA vinIta netAone khUnIo ja rAjya karaze. evA rAjyanI aMdara hiMdustAna verAna. pitAnA pakSe rAkhavA thaDA rAjakIya sudhArAo ApyA ane ne pAyamAla thaI jAya." trAsavAdI pravRttione janma ApanAra baMgALanA bhAgalA rada gAMdhIjInA satyAgrahe dezane Akramaka hiMsaka mijAjanAM karyo. paNa e pravRttioe je Akramaka mijAja utpanna karyo evA AtmaghAtI pariNAmomAMthI bacAvya, pazu te pUro na teNe lakhe gALe dezane nukasAna karyuM. Akramaka mijAja ne ba. ahiMsaka satyAgrahanI sAthe sAthe hiMsaka pravRttio hiMsA cepI roga jevAM che te prajAnA vadhu ne vadhu meTA cAlu rahI, ane satyAgraha adilanonI ahiMsA paNa kAcI vargamAM phelAtAM jAya che ane eka ke bIjA rUpe pragaTa thAya rahetI. sane 1920-22 ne asahakAra adilina daramiyAna eTalI che. pazcimanA lekazAhI deze emanA pitAnA AMtarika badhI pratyakSa hiMsA AcarAI ke 1922 nA phebruArI mAsamAM vyavahAramAM zAMtimaya nItirItionI mayA pALe che, paNa caurIcArAnA hatyAkAMDa pachI gAMdhIjIe laData pAchI kheMcI hiMsAvRttie emanAmAM evAM UMDAM mULa nAkhyAM che ke lagabhaga lIdhI. pratyakSa hiMsAnI sAthe sUkSma (vicAra ne vANInI)" me sadIthI e prajAo bina yuropIya prajAnuM krUra zeSaNa karatI hiMsA paNa ugra pramANamAM AcarAtI hatI. te vakhate AvI che ane be vizvayuddho laDayA pachI Aje pitAnI e gAMdhIjI e hiMsA nahotA samajyA, paNa betraNa varSa pachI, zeSaNakhera saMskRtinuM rakSaNa karavA eTama bomba dvArA pRthvInI 1924ma, hiMdu-muslima ramakhANo zarU thayAM tyAre temane sapATI uparathI samagra jIvanane nAza karavA paNa taiyAra thaI che. lAgyuM, ane jAheramAM temaNe kabUlyuM, ke asahakAranA. raziyAe rAjakIya, sAmAjika, ne Arthika kAMti mATe adilanamAM je hiMsaka mijAja phelA hatA te have ramakhANe pazcimanA lekazAhI deze karatAM paNa vadhu hiMsAne Azraya rUpe pragaTa thatA hatA. baMgabhaMganA adilanamAM ravIndranAtha -
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-1ra-84 prabuddha jIvana L157 banyuM che te e pavananI chellAmAM chellI lIlA che. ene zuM pariNAma Avaze te bhaviSyanA garbhamAM che. dezanA rAjakIya netAo ne zikSite cetaze ane pratyakSane sakSama banne prakAranI hiMsAne tyAga karI svastha lokazAhInA vikAsa mATe prajAjIvananA vAtAvaraNane zAMtimaya banAvaze, ke je AMtarika paristhatine lAbha laI briTiza e bhAratamAM pitAnuM rAjaya sthApyuM tenuM punarAvartana thaze? ThAkarane paNa evI ja hiMsAnI gaMdha AvI hatI ane tethI cheDe samaya temAM bhAga laI teo adalanathI taTastha thaI gayA hatA.' ane 1930 - 1932 nI savinaya kAnUna bhaMganI laDatemAM pratyakSa pramANamAM ghaNI ochI rahI hatI, paNa sakSama hiMsA asahakAranA AMdolana daramiyAna hatI teTalI nahi teya sArI mAtrAmAM AcarAI hatI. eTale gAMdhIjIe 1934 mAM laData pAchI kheMcI lIdhI ane dezamAM vadhu zuddha ahiMsA pragaTAvavA pote prAmodyogonA uddhAranA kAryakramamAM rokAI gayA. eka varSa pachI 1935nA gavanamenTa opha inDiyA ekaTathI kAcuM pAkuM prAMtika svarAjya maLyuM tene upaga karavA icchanAra gresa netAone gAMdhIjIe tema karavAnuM uttejana ApyuM ane temAM temane madada paNa karI. paNa lagabhaga cAlIsa varSathI dezanA rAjakAraNamAM je uddAmavAdI mijAja phelAte jatA hatA, teNe have be rUpa lIdhAM : kemavAdI AkramakatAnuM ne Arthika vargavigrahanuM. savA be varSa cAlelA prAMtika svarAjanA prayoga daramiyAna e baMne prakAranI hiMsAvRttie jora pakaDayuM. ane gAMdhIjIe vallabhabhAIne eka patramAM lakhyuM hatuM tema dezamAM tophAnI pavana" za3 thayo. e pavananuM pariNAma. 1939nA mArcanI tripurI gresamAM eka Aja subhASa bejha ne temanA pakSakAra ane bIjI bAju vallabhabhAI ne meMgresanA bIjA jUnA netAo vacce , vaimanasya thayuM, ane eka varSa pachI 1940nA mArca mAsamAM muslima lIge pAkistAna mATe Akramaka ne jhanUnI pracAra karyo, emAM AvyuM. sAbhAra svIkAra zizu vihAra, kRSNanagara, bhAvanagaranA prakAzana (1) ekayupresara dvArA aMdhatva nivAraNa le. devendra ke. verA kiMmata 3-50 (2) upAsanA le. caMpakalAla tribhovanadAsa trivedI mUlya rU. 4-50 preraNA prakAzana TrasTa, zAMti niketana, muM. tIthala nAM prakAzane. (1) kSamApanA : le. munizrI jinacaMdravijaya kiM. rUA. 3-00 (2) Atama viMjhe pAMkha: le. munizrI municaMdravijayajI kiM. rU. 3-00 (8) samaNinI suvAsa: le. munizrI jinacaMdravijayajI ki. rUA. 4-00 lekhaka zrI ratilAla adhvarya, sa, datta sosAyaTI, amadAvAda-7nAM prakAzana (1) ravizaMkara mahArAja kiM. 2. 29-00 (2) zrI IndulAla yAphika kiM. rU. 2-00 (3) zrI DhebarabhAi kiM. rUA. 2-00 zrI babalabhAI mahetA kiM. rUA. 2-00 anya prakAzano: gadaSTi samuccaya bhA. 1 vyAkhyAtA pU. A. zrI vijayabhuvanabhAnusUrIzvarajI ma. prakA. divyadarzana TrasTa, 68, gulAlavADI, muMbaI-4 kiM. rUA. 25-00. In Search of the Ultimate by Vinod J. Kapasi, 62, Vaughan Rd. Horrow, MIDDLEX, U. K. 4. 2013dAsajI mahArAjanA vacanAmRta saMpA. gendra prakA. EzrI kezubhAI zeTha, devakisana bhavana, pleTa naM. 46, na , kapAla roDa naM. 1, muMba-49. kiM. rU. 4-00 morapIMcha le. sAdhu mAdhavapriyadAsa prakA. svAmInArAyaNa akSarapITha, (zAhIbAga roDa, amadAvAda-4 kiM. rUA. 1-50 rASTrasevaka tyAgI rAjavI darabAra zrI gopALadAsa desAI le. satIzacaMdra ma. jevI prakA. gopAlagrAma darabAra smAraka TrasTa, vallabhanagara kanyA keLavaNI maMDaLa, bhakitanagara sosAyaTI, rAjakeTa-2 kiM. rU. 25-00 veza vinAne vahIvaTa : paMcAyata le. ane prakA. mahendra desAI, pragati prakAzana, havelI, vase (vAyA : naDiyAda) kiM. rU. 3-00 sakSama hiMsA ne paraspara verajheranA e vAtAvaraNamAM, 1939 nA sapTembara mAsamAM bIjuM vizvayuddha zarU thayuM tyAre jayaprakAza ne subhASa bejhanuM khUba dabANa hovA chatAM briTiza sarakAra sAme satyAgraha karavAnI gAMdhIjInI bilakula IcchA nahotI. temaNe vAraMvAra kahyuM hatuM ke satyAgrahane pariNAme vagaMvarga vacce verajhera vadhaze ane aMdhAdhUMdhI phelAze ane temAMthI svarAja nahi maLe. 1941nA DisembaramAM jApAna yuddhamAM joDAtAM paristhiti badalAI ane Apadu dharma tarIke gAMdhIjIe briTizene hiMda choDAvavAnI laData upADI. e laDatamAM sarakAra ne prajA banne pakSe khUba hiMsA AcarAI. gAMdhIjIe e hiMsA mATe moTA bhAgano deSa sarakArane ADe hatuM, paNa 1944nA me mAsamAM jelamAMthI chUTayA pachI teo prajAnI hiMsAnuM pramANa paNa samajyA hatA. khAsa karIne bihAramAM asAmAjika tatta laDatamAM vyApaka pramANamAM joDAyAM hatAM. ane be varSa pachI 1946 nA kaTobaramAM ne AkhalInA atyAcAranA pratyAghAta rUpe bihAramAM tenAthI paNa vadhu krara atyAcAra thayA tene deSa gAMdhIjIe 1942 nI laDatamAM uttejana pAmelAM e asAmA*i tane A hato. e pachI te 193738mAM zarU thayele tophAnI pavana': vAvaMToLa banI gayuM jeNe hiMdu-muslima-zIkhanI mAnavatAnAM mULa lagAga ukhADI nAkhyAM. gAMdhIjInI ahiMsAe dezane e sarvanAzakArI pariNAmanA bhayamAMthI tatkAla purata bacAvI lIdhe, paNa svarAjanAM 37 varSa daramiyAna jUne "taphAnI pavana' judAM judAM nimite vAta rahyo che. paMjAbamAM chellA gheDa mAsa daramiyAna je bhUla sudhAra prabuddha jIvana" nA tA. 1-12-84nA aMkamAM saMdha samAcAra mAM vidyAratranI tArIkha 6, 7, 8 jAnyuArI-1985 chapAI che. tene badale tA. 7, 8 ane 9 jAnyuArI-1985 ema vAMcavuM. -taMtrI
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana - tA. 16-12-84 AkAzamAMthI tejAbano varasAda " & vijayagupta maurya AkAzamAMthI varase te pANI aNizuddha je hoya evI tema hajAra sarovarane gaMbhIra nukasAna kare che. A pradUSakamAnyatA have sAcI rahI nathI. AkAzamAMthI have tejAbano vAyuo vAdaLAMmAM bhaLI jAya che, tethI vAdaLAMmAMthI yurika varasAda paNa varasI rahyo che. temAM thayelA eka abhyAsa esiDavALe varasAda ke barapha varase che. ' batAve che ke 2,840 savaromAMthI 1711 sarovaromAM tejAbanA briTanamAM li kana ketheDrala nAmanuM devaLa tenA zilpa ane varasAdathI badhAM mAchalAM marI gayA che. bIjA 941 sarevaramAM ghATa mATe vakhaNAtuM hatuM. i. sa. 1910 mAM levAyelI tenI mAchalAMnI vasati ghaNI ghaTI gaI che. greTa briTanamAM paNa AvuM tasavIre tenuM saudarya vyakta kare che. Aje tenuM zilpa banyuM che. pANImAMthI mAchalAM taraphaDiyAM mAratA sapATI para esiDathI khavAI gayuM che, kAraNa ke tApavIjaLInAM kArakhAnAmAMthI Ave ane marI jAya. loke vimAsaNamAM paDe che ke Ama nIkaLatA pradUSaNane vAyuo tenI sAthe athaDAIne AgaLa vadhe kema banatuM haze ? jyAM mAchalI lekane mukhya kherAka che che. AvuM eka aitihAsika ane manohara sthApatya dharAvatuM tyAM A ghaTanAnI gaMbhIratA temanA jIvana upara sIdhI devaLa pazcima jarmanImAM kolona nagaramAM che, je tenA zilpa asara kare che. ane sthApatya mATe AMtararASTrIya khyAti dharAve che. (A - yuropamAM jaMgala upara tejAbI varasAda thavAthI ghaNuM nagara uparathI kolena veTaranuM nAma paDayuM che.) A devaLa vRkSo nAza pAmyAM che. paryAvaraNane nAza karavAmAM ojhona ane 15 mAM saikAmAM baMdhAyuM hatuM. temAM tejAbanI varSothI paththarakAma nAiTrojana jhAkasAIDa paNa salphara DAyokasAIDa sAthe sAmela eTaluM badhuM khavAI gayuM che ke paththara badalavA paDe che. thayA che. vadhu paDatAM audyogIkIkaraNane A abhizApa che. tene eka sthapatie kahyuM che ke pAMca varSa pachI tenA badhA khanija kolasAmAM vadhu ochA pramANamAM gaMdhaka hoya che. paththara badalAI gayA gayA haze. briTanamAM nadIo ane kolasA bALavAthI gaMdhaka ane okisajananA saMmelanathI sarovarane nukasAna thAya che. tyAM khAsa karIne DuMgara upara praduSaNavALuM hima ekaThuM thAya che. unALAmAM hima ogaLe salphara DAyokasAiDa bane che, je vAtAvaraNamAM phelAI jAya che.. tyAre nadIomAM ane sarovaromAM esiDavALuM pANI javAthI jyAre varasAda paDe tyAre varasAdanA paDI rahelA TIpAM vAtA jaLanI jIvasRSTine nukasAna thAya che. A pradUSaNanI varaNamAthI pasAra thAya tyAre temAMthI salphara DAyoka.. asara zaradI, haka ane brAMkAiTIsavALA daradIo para vadhu sAIDa grahaNa karI le che ane salphayurika esiDa thAya che. zaheramAM paNa makAnane nukasAna thAya che te mATe eTale ke gadhakane teja bane che. khAsa karIne gharamAM vaparAtA cUlA ane moTara vAhana uparAMta sthAnika pazcima yurepI dezamAM ane amerikAmAM udyogo eTalA badhA udyoge javAbadAra che. vidhI gayA che ke pradUSaNa eka ati gaMbhIra haLavyA banI ApaNA dezamAM udyogane vikAsa jhaDapathI thaI rahyo che. gayela che. jalacaro ane vRkSo uparAMta khetaramAM vAjetarane tApavIjaLInAM kArakhAnAM vadhI rahyAM che. temAM khanija kolasA ane anyatra tihAsika imAratane paNa tejoba varasA. ane khanija tela athavA khanija gesa vaparAya che. ApaNA nukasAna kare che. A praduSaNa mATe gunegAra evAM kArakhAnAM udyoge yuropa - amerikAnA udyogonI sarakhAmaNImAM hajI che ke je khanija kolasA ane khanija tela baLe che. UbhI zake nahIM duniyAmAM udyogakSetre bIjA dezonI sarakhAkhanija telamAM paNa vadhu ochA pramANamAM gaMdhaka hoya che. maNImAM ApaNuM dasamuM ke bAramuM che sthAna che ApaNe mathurA pAse tela rIphAInarI bAMdhI tyAre vidvAnoe tema chatAM paryAvaraNamAM pradUSaNane vadhAre thaI rahyo che. virodha karyo hato ke temAMthI nIkaLate salphara DAyokasAiDa vAyu dara vaSa" ApaNe vadhu ne vadhu khanija tela, khanija gesa ane tAjamahAlanA mahara Arasane nukasAna karaze, paraMtu vaDA khanija kolasA vAparI rahyA chIe. ApaNuM arabI samudramAM pradhAna indirA gAMdhI pite prakRtipremI hovAthI temaNe gesanA saMgara eTalA badhA che ke te badhAMne , sadupAga AzvAsana ApyuM ke mathurAnuM pradUSaNa AgrA karavA ApaNe zakitamAna thaie tyAM sudhI je gesa ApaNuM sudhI nahi pahoMce evI khAtarI karyA pachI ja mathurA aMkuzamAM na rahe te miththA bALI nAMkho paDe che. ApaNuM rIphAInarI bAMdhavAmAM AvI che. Tenkara jahAje tela bharIne paryAvaraNa (vAtAvaraNa, vanaspati, samudra, mIThA pANInA kacchanA akhAtamAM Ave che ane pAIpalAInamAM tela reDI jaLAzaya, ImArata vagere) pradUSaNa na phelAve evI zarate mathurA sudhI pahoMcADe che. briTanamAM saMsadasabhyanI ane paravAnA ApavAmAM Ave che. paraMtu sarakArI taMtra ane prajA niSNAtenI eka samiti racavAmAM AvI hatI, jeNe tApa praduSaNa vize jAgrata nathI ane udyogo praduSaNa nivAraka jogavAIne kharca karavA rAjI nathI. tethI vadhumAM vadhu pradUSaNa vIjaLInAM kArakhAnAM ane bIjA kArakhAnAM je khanija nadIomAM ane audyojika kSetromAM tathA moTAM zaheramAM phelAya che. kolasA ane khanija tela baLe che temane aparAdhI TharAvyA. pazcima yuropamAM keTalAka dezoe bhegA maLI nakakI karyuM che dA. ta. muMbaimAM lAkha meTaravAhano, hajAre kArakhAnAM ane ghareghara lAkho culA keTalA badhA ke pradUSaNa karanAra vAyuomAM kaMi nahi te 30 TakA ghaTADo pradUSaNa vAyuo satata kAyA kare che. A viSayanA eka amerikana kare. briTana hajI e maMDaLamAM sAmela thayuM nathI. pazcima yuropamAM sauthI vadhu salphara DAyokasAIDa briTiza kArakhAnAM niSNAta zrImatI rUtha mare mena enDa dhI enavAIranamenTa phelAve che. ane temAM paNa tApa vIjaLI saMkula vadhu pradUSaNa nAmanA pustakamAM (gujarAtI anuvAdaH bhASAntara nidhi prakAzana, kare che. yurepI samAna bajAranA rASTrasamUhe TharAvyuM che ke bhAvanagara) lakhyuM che tema pradUSaNanAM vyApaka ghAtaka pariNAmothI . sa. 1995 sudhI briTane pradUSaNa phelAvatA vAyuomAM " bacavuM hoya to temaNe udyogomAM ghaTADo karIne ane dhanavAna 60 TakA ghaTADo karaze. briTananA pradUSaka vAyuo uttara samudra dezoe pitAnuM jIvana dhAraNa thoDuM nIce utArIne 5NuM ane norvemAM thaIne svIDana sudhI pahoMce che ane upara kahyuM ' ' pradUSaNathI bacavuM joIze.
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-12-84 joIe prazuddha jIvana tIkhAM ati vajra sarIkhA * prabhudAsa gAMdhI (gatAMkathI cAlu) 'maNubhara AcaraNu ane adhALa jeTalI zikhAmaNu' e khApujIe cIMdhI rAkhelI emanA potAnA jAtaanubhavanI 'guru'cI che. havenA navA tAlamApane hiMsAkhe kahevu joie ke AkhA kvinTala jeTaluM AcaraNa karIne pachI ja TADhase grAma jeTalI zikhAmaNa ApavI kAmanI. nahI te gAsAMI tulasIdAsajInuM maheNuM mAryuM kare ke pArakAne upadeza devAmAM pAvaradhA ghaNuM khalAM hoya che; paNa AcarI batAvanArane dIvA lai zodhavA javuM paDe : pa kayeA kurAya dutere be AvI te na thor| bApujI eka evA virala nara hatA, je mAlyA pahelAM te vAtanu lAMbA vakhata sudhI jAte pUrepUruM AcaraNa karyAM pachI ja khAle. phInisamAMnA cauda upavAsa, tenI joDe saMkaLAyelu mahinA lagInu ekaTANu mane ekaTANAmAMye kaLAhAranI mAtrA upara moTA kApa-e badhu kAi eka me vyakita para dAjha kADhavA sAru athavA potAnA haiyAukaLATa zamAvavA kAje nahAtu yu" paNa potAnA tapatyAganI mUDI divase divase savAi karavA sAru yu" hatu.. phInikasanI smRtinu vana meM jIvananuM paroDha' nAmanA pustakamAM ApyuM che te pustakanA upasahAramAMnA thADA aMza ahIM ApavA asthAne nahIM gaNAya. dakSiNa jJAphrikAthI khApujInI sAthe amAre phInikasavAsIoe bhArata AvavAnuM nakakI thayuM ane ame tyAMthI ahIM AvavA nIkaLyA. te vacagALAmAM me' je tyAM phInisamAM joyu.-jANyuM te aMgenI mArI nedhi e upasa hAramAM 'me' nIce mujaba ApI cheH phInikamamAM kevA kevA prayAge! cAlyA, khApujIe peAtAnA ugratApathI mane kevA tapAvyA enI vAtA lagvI zakuM eTalI chApa mArA bALa-magajamAM kAtarASTra rahI. paNa e vakhatanA pratihAsanuM mahattva kaLI zakuM evI mArI tyAre umara nahAtI mAre have tyAMnA chevaTanA pAMca mahinAnA eka eka divasanA itihAsa khALavAnA prayatna karatAM huM thAkatA nathI. mArA manamAM eka vizvAsa jaDA gayA che ke mAnavasaheja jhINI jhINI nabaLA ALagI ne, mAna apamAna tema ja meTAi tathA abhimAna ogALI nAMkhI, krodhasAgarane agastyanI jema peTamAM samAvI ne, maraNubhaya samULage pI jaIne, mananA uchALAne khAvarI lane tathA mana-buddhi-hRdaya tema ja jJAnendriya ane krame ndriyAne ekasarakhI UMcI sapATI upara pahoMcADI dakhate je kSaNeAe bApujI mahAmAnava anyA tathA sAdhakamAMthI siddha thayA e aNumAlI kSaNA mATe bhAge A pAMca mahinAnI aMdaranI ja che. du:kha e che ke e paLAnI cAkakasa jANakArI ApaNI pAse nathI.' phInIkasamAM mArI tIkhI parIkSA thai. be vyakitaonA bhayakara patananA khabara mane pAyA. satyAgrahanI mahAna laDatamAM kayAMye niSphaLatA jevu' dekhAya tethI mate AdhAta na pahoMcatA, paNa A banAve mArI upara vajra same prahAra karyAM. huM dhavAyA, mane lAgyuM ke peAtAnI rakSA nIce rahelAnA patanane sAruM vAlI ke zikSaka theDe ghaNe aMze paNa javAbadAra che. vaLI mane bhAyuM ke jo huM A patanane hajAro-lAkhA vaccenA prAyazrcita sAcu karIza to ja A patita thayelAM mAru' du:kha samajI zAze, te tethI temane potAne doSanuM bhAna thaze ne kaMika mApa Avaze. tethI meM sAta divasanA upavAsa ane sADAcAra mAsanA ekaTANunuM vrata lIdhu. A nizcaya karyuM ke turata huM haLavA thayA, zAMta yA, rASita uparanA DhAla UtaryAM ne temanI upara dayA ja rahI.' A banAvamAMthI ja ceADA samaya pachI mAre cauda upavAsa karavAnA prasaga AvelA. tenuM pariNAma dhAryA karatAM pazu vadhAre sAruM Avyu. evI mArI mAnyatA che. satyanA prayogA athavA AtmakathA'mAM prAyazcita rUpe upavAsavALA prakaraNanI aMdara phInikasamAMnA upavAsa viSe khApujIe TUMkANamAM jaNAvyuM che -- 159 bALako ane bALAone pramANikapaNe ucheravA-keLavavAmAM keTalI ne kevI kaThaNatA che tenA anubhava divase divase vadhatA gayA. zikSaka ane vAlI tarIke temanA hRdayamAM praveza karavAne hatA, temanAM sukhaduHkhamAM bhAga levAneA hatI, temanAM jIvananI gUcA ukelavAnI hatI. temanI UchaLatI juvAnInA tara MgAne sIdhe mAge' dvAravAnA hatA. 'sAta upavAsa ane ekaTANAM amane koine vasamA ne lAgyAM. cauda upavAsanA chellA bhAga mane sArI peThe vasame lAgyA hatA. te veLA rAmanAmanA camatkAra hu' pUrA samajye nahatA eTale duHkha sahana karavAnI zakita AchI hatI. pANInA svAda ja nahAtA gamate ne letAM meALa AvatI hatI. tethI pANI ghaNuM ja thADu. pItA. AthI gaLuM sukAyuM, kSINuM thayuM, te chevaTanA divaseAmAM kevaLa dhIme sAdeja kheAlI zakatA. Ama chatAM lakhAvavAnuM Avazyaka kAma chellA divasa sudhI karI zakyA hatA, te rAmAyaNu tyAdi chevaTa lagI sAMbhaLatA, kai prazno viSe abhiprAyA ApavAnu Avazyaka kAya' paNa karI zakyA hatA.' rAvajIbhAi lakhe che ke :-, 'sAMta upavAsa thayA pachI khIjA cauda upavAsa karavAnA prasaga ubhA thayA. mA prasaMga mArI dRSTie tA najIvA kAraNathI upasthita * thayelA jaNAyA ApaNI najare bahu najIvA ne temane bhAre duHkharUpa nIvaDatA ane hRdayanI kSati ke melApaNuM' te saheje sahana karI zakatA nahIM. te divase ja evA hatA. te jevA duHkhada hatA. tevA ja svAnubhavanA, aAtmanirIkSaNanA ane jJAnadAyI hatA. tA. 22/4/14 (cauda upavAsa zarU karyAMnA AThe divasa pahe!) nA rAja temaNe peAtAnA hRdayanI du:khadazA nIce pramANe vadhu velI : 'Aja sudhI kASTa pazu divasA AvI mAnasika vedanAnA nahIM, gayA hoya. mAruM khAlavuM, mAruM hasavuM, mAruM cAlavuM, mAruM khAvuM ane mAruM kAma karavuM e badhuM saMcAnI mAphka ja hamaNAM cAle che. kaMi paNa lakhI zakatA nathI. hRdaya jANe ke zuSka thayuM hoya tema jaNAya che. hAlanI - mArI vedanAnI hRda nathI. ghaNI vakhata tA peTamAM mAravA mATe mArA gajavAmAMthI charI kADhavAnA vicAra karyAM, kaiTalIka vAra sAmenI bhIMta mAthuM phUTavAnA vicAra karyAM, keTalIka vAra smA saMsAramAMthI nAsI chUTavAnA vicAra karyAM. paNa pachI
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-5-ca rAvajI gADAmAM game A prazna jIvana . tA. 16-12-9 ema vicAra thaye he bhalA jIva! mUkha jIva!Ama thele ' - rAvajIbhAI cUpa rahyA. badhA jANatA hatA ke bApujIne tuM kema banI jAya che? AvI mAnasika vedanAne samaye nizvaya eTale bhISma-pratijJA. rAvajIbhAIe noMdhyuM che ke "A paNa tuM samatola nahIM rahe te tane je jarA jevuM cauda divasa huM temanI sevA karavAne bhAgyavAna banyo. chellA jJAna maLyuM che te zA kAmanuM raheze? Ama vicAra karI huM upavAsane divase te temanAthI pathArImAMthI uThAtuM paNa mArA hAlanA divaso gALuM chuM. paMdara divasanA upavAsa na hatuM. cAra divasa pachI (tA. 19-5-1914)nA karavAnI pratijJA letAM letAM acakAze. bAne vicAra Avyo? reja johanisabargathI mi. kaeNlanabaeNkano tAra AvyuM. tArane huM paMdara divasa na khAuM te te sAthe ja bAnuM maraNa thAya. bIje divase tA. 205-14 nA roja teo sAMjanI AvA bhayathI hAla turata mATe te vicAra mAMDI vALyuM.' gADImAM cAreka vAgye UtaravAnA hatA. be aDhI vAgye " upara mujabanI bApujInI madazA daramyAna eka divasa bApujI pathArImAM paDayA paDyA bolyA: 'mArI sAthe jene (tA. 1-5-14) savAranA sADA daza vAgye badhAM jamavA beThelAM sTezane AvavuM hoya te taiyAra thAo. chApakhAnAnAM ke ane bApujI tathA rAvajIbhAI pIrasavAnuM kAma karatA hatA nizALanA kAmavALu koI na Ave.' Ama belI pathArImAMthI tyAre baMne jaNa pIrasIne raseDAmAM gayA e vakhate bApujI UThayA. hAthamAM lAkaDI lIdhI, caMpala paheryA ane cAlavA bolI UThayA, 'eNe gajaba karyo. Aje paNa teNe hetupUrvaka mAMDayuM. huM paNa sAthe sAthe gaye." * . jUThANu vAparyuM. ane mAre cauda divasanA upavAsa karavAnA thayA. Ama te divasa eTalI badhI nabaLAI chatAM bApujI tame khAI le. pachI maganalAla ane chaganalAlane belA." page cAlIne phInikasa relave sTezane gayA ane AvatAM-jatAM rAvajIbhAIe kahyuM, "hamaNAM ja belAvI lAvuM. mAre khAvuM ATha kilomITara cAlIne saune AzcaryamAM DUbADI dIdhAM. lAMbA nathI.' bApujIe emane pAchA vALyA ane belyAH "mAro upavAsa pachI anivArya gaNuya evo ArAma bApujIe jAte hukama che. tame khAI le. tamAre koIe mArI pAchaLa karyo ane Akho divasa pravRttimAM vaLagI rahyA, ema upavAsa karI ApaNuM nitya kAya' bagADavAnuM ke temAM khAmI aThavADiyuM vAtyuM tyAM te emaNe johanisabaga thaI lAvavAnI nahI ' ' kepaTAuna pahoMcavA mATe lagabhaga be hajAra kilomITara rAvajIbhAIe dalIla karIH "paNa tame Ama jemAM ne temAM eTale lAMbe relapravAsa karavAno kAryakrama nakakI karyo. e - upavAsa karo teno zo artha ? cauda divasanA upavAsa zA vakhate devadAsakAkA joDe huM bApujInI sAme be hate. emanA paga goThaNuthI ghUMTI sudhI sUkAIne vAMsanI capaTI sAru amArA pApathI tame zAne upavAsa karo ? jenAM tenA khapATa jevA pAtaLA dekhAtA hatA. pIMDalIonI goLAI : pApathI tame bhUkhe maro te kayani nyAya ? hatI ja nahIM, te bApujIe lAMbI musApharIe nIkaLavAnuM bApujI hasyA ane gaMbhIra bhAve bolyA : ' karAvyuM. enI mane bahu navAI lAgI. meM devadAsakAkAne game te jUThuM bole ke mane chetare, tethI mane na lAge; dhImethI pUchyuM ATalI badhI nabaLAI che chatAM javAnuM?" tethI huM mane deSita na gaNuM. cauda divasanA upavAsa karavAne emaNe haLavethI kahyuM: "e te bApu che. jAhera kAma mAthe meM nizcaya karyo che te kAMI kAInA pApanuM prAyazcita karavA AvyuM eTale rokAya ja nahIM.' khAtara nahIM, paNa gaI kAle meM je pratijJA karelI ke, "ve AvuM badhuM je joyeluM te kema varNavavuM e mane sajhatuM bIjI vakhata Ama hetupUrvaka jUThANuM tuM vAparIza te huM cauda nathI. tulasIdAsajIe varNavyA pramANe kahI zakAya ? divasanA upavAsa karIza" te pratijJAnA pAlana khAtara mAre te asana basana bAsana vrata nemA upavAsa karavA paDaze. chatAM jenA para mane bhAre vizvAsa hoya, karata kaThina riSidharama sapremA / jene mATe meM aneka jokhamo veThavAne mAro AtmA reDavo baranata sakala sukayi sakucAhI hoya, te ja vyakti asatya vAparI mane satata chetaryA kare te dekhI dasA munirAja lajAhI // temAM mAruM ja pApa che, ema mane dIvA jevuM spaSTa jaNAya che. kharekhara bApujIe viSama - prAcInakALamAM thaI bhAre mANasa jene mArA gaNuM chuM, mArA hRdayanA pratibiMba . gayelA maharSione jIvanadharma-apanAvyA hatA, jeno mahimA gaNuM chuM. temanAmAM asatya hovuM ja na joIe; A mAruM vaLe na jAya evo UjaLa hato. jIvana che. A khAtara huM jIvuM chuM.' (kramaza:) AdivAsIone bhera - jaina yuvaka saMgha 6 pannAlAla ra. zAha [ dharamapura tAlukAnA AdivAsI vistAramAM enaDe phAunDezananA sahagathI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghe A vistAranAM 30 gAmomAM prAyogika dhoraNe sAmAjika sevAnAM kAryo hAtha dharyA che. tene ahevAla atre rajU karyo che.. gujarAtanuM cerApuMjI chatAM pANInI takalIpha * dharamapura tAlukAmAM varasAdanuM jora ghaNuM. eTale A tAluke gujarAtanuM cerApuMjI gaNAya. sarerAza vArSika varasAda 125 thI 140 iMca, chatAM pIvAnA pANInA sasa. DuMgarALa jamIna ane siMcAI yojanAnA abhAvanuM e pariNAma. pAkI saDaka te ThIka, kAcI saDaka paNa nAmanI. pariNAme varSamAM cArathI cha mAsa dharamapura tAlukAnA ekadama aMdaranAM gAmaDAMo mukhya mathaka sudhAMnA saMparkathI vaMcita, mArga vAhanavyavahAranAM sAdhana basa, moTara ane relave Adi jiMdagImAM joI ja na heya evA A leke. emane pachAta kahevA mAtrathI emanI
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-12-84 -- sthiti samajI zakAya ke kema e eka prazna che. eziyAmAM sauthI moTA tAlukA eziyAbharamAM vistAranI daSTie sauthI moTA A tAlukA. tenA vistAra 1650.2 corasa mAila. jaMgala ane DuMgarAAthI A vistAra AcchAdita. ahIMnI vasati 2,14,711nI che: zrI mukha jaina yuvaka sa banI kArobArI samitinA sabhyAe tA. 26-2-1984nA rAja A vistAranI mulAkAta lIdhI hatI, tyAre ArAgya ane zikSaNanI sthitino khyAla karI saMdhe A vistAranA AdivAsIonA bheru thavAne sarvAMtumate niNa ya karyAM. A vistAranI kAyApalaTa mATe dAtAo pAsethI Arthi ka sahayAga meLavyA ane have prAyagika dhAraze thayelAM kAryonA AMkhe dekhyo ahevAla meLavavA saMdha tA. 15 ane 16, Disembara, 1984nA rAja mA vistAranI mulAkAte jai rahyo che. enArDa' phAunDezananA sahayAgathI mA kA hAtha dharavAmAM AvyAM che; samagra vahIvaTItaMtra phAunDezananuM che. enADa zikSaNa kSetre sa'ghanu' pradAna samagra tAlukAmAM 215 prAthamika zALAo che. emAMthI 112 zALAo khUMdha che. AkInI zALAo paikI keTalI kAgaLa paranI cAjanAnA bhAga che ane keTalI kharekhara kAya rata che e sa`zAdhanane viSaya che, eTale zikSaNunuM pramANu na-- gaNya che. A sajogemAM madhe Arthika rIte pachAta AdivAsI vidyAthI Ane skaoNlarazipa ApavAnuM kAma hAtha dharyu. hAMziyAra vidyAthIne ucca abhyAsa mATe satra phI, medhA sAdhanA ane pustakA mATe Arthika sahAya ApavAmAM AvI che. sthAnika jaMgala sahakArI maMDaLI dvArA pustakA ane neTabukasanuM vitaraNa karavAmAM Ave che. ArAgyakSetre saghanu` kA` ArAgyanI dRSTie joIe teA sarakAre tAlukAnAM kula krama 1 skolarazipa g pustaka, neTaprusa 3 janarala meDikala kempa 4 TI. bI. kaeNmpa 5 Ai kaeNmpa E ra 10 zrI muMbai jaina yuvaka satra : AdivAsI vistAramAM thayelAM kAme kAyanI vigata lAbhAthI sarakArI jagala maDaLI- anya sasthA saghanI sahAya nA phALe nA phALe sahAya akasmAta rAhata jAmyuniTI heltha prAgrAma-vA } 8 davAnI peTI, kriTa, DabbI 20 yuniTa, } CHV sarvisa cArja prezama dekharekha go 25 1918 125 1 1 150 | | | / / / 100 4,000 ' THA prabuddha jIvana 4,500 238 gAmAte cAra vibhAgamAM vaheMcI nAkhyAM che. dareka vibhAga mATe eka ArAgyakendra che. A vibhAjana paddhati evI vicitra che ke sAravAra mATe daradIe ArAgya kendra para pahoMcavA mATe sarerAza 30 kilomITaranu' aMtara kApavuM paDe ane vahIvaTItaMtranI evI khalihArI che ke ATale parizrama lIdhA bAda dAkatara maLeja enI khAtarI nahI'. A sa'jogAmAM vahemamAM sabaDatA AdivAsIo AvAM prAthamika Arogya kendrone lAbha lakha zake e vAtamAM jhAjho dama nathI. saMghe A kSetre kAma hAtha dharyuM. temAM draSTi evI rAkhI ke gAmaDAMnA lekanAM ghara sudhI ApaNe paheAMcavu, leAkAne ApaNA kAmamAM vizvAsa paDe e mATe sthAnika kAya karIne A kAmamAM joDayA zarUAtamAM jaMgala vistAramAM AvelAM 30 gAmAmAM kAma hAtha dharyu. cAra dhAraNa sudhI abhyAsa karelA yuvAne A kAma mATe pasaMda karyAM, jemane sarakArI prAthamika Arogya-kendranA dAtare tAlIma Ape ane saMdhe paN tAlIma Ape evA niSNAtonI vyavasthA karI. AvI tAlIma lIdhela yuvaka sI. eca. vI. tarIke kAma kare, emane judA judA rAgonI vAtu emane kriTa ApavAmAM AvyuM. eTale yuvaka gAmaDAmAM rahIne sthAnika leAkAnI sAravAra kare che. nANAkIya vyavasthA evI che ke davA tathA CHV savi`manA 50 TakA zrI mu Mbai jaina yuvaka saMdha ane AkInA 50 TakA prAthamika Arogya kendra bhogave che, Demiyana *AunDezana kamyuniTI prAgrAmanI kharekha rAkhe che ane khaca' paNa bhagave che. judI judI sasthAo vacce sakalana, sahukAra A badhI kAmagIrImAM juduM juE gAmeAnI ja gala sahakArI maDaLIo, reDakrosa sAsAyaTI, valasADanI kApaDiyA hospiTala, navasArInI AMkhanI haispiTala, Demiyana phrAunDezana ane sarakArazrI taraphathI Arthika sahayoga ane sAkAra maLe che,. je nIcenA kATA parathI spaSTa thAya cheH 19,874 3,000 1,000 100 500 | | | 2,000 500 24,874 500 5,300 1,000 1,500 7,000 3,000 2,000 500 200 200 5,000 9 1,00 3,000 kula 7,000 22,874 161 7,500 6,000 1,200 6,000 6,000 1, 6 0 0 3,000 1,500 kula 3601 1,800 22,5000 2,674 A rIte jaina yuvaka saMdhanA rU. 22,500/=nA aArthika sahayogathI 30 gAmAmAM rU. 62,74/= nA kAme thayAM. AA tAlukAnA badhAM gAmaDAone AvarI levA che. e mATe paryuSaNa pa` daramiyAna maLela AArthika sahayogathI vizeSa zahakAranI hatAo pAsethI apekSA rahe te svAbhAvika che.
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-1ra-4 zikharajImAM vidvada saMmelana ' ja ramaNalAla cI. zAha.. ' acalagacchAdhipati pa. pU. AcArya bhagavaMta zrI kanakapala vagere Aje paNa kSatriyakuMDanI AsapAsa vidyamAna che. guNasAgarasUrijI tathA pa. pU. munivarya zrI kalAprabhasAgarajInI nadIo tathA parvatanAM nAma, te samayanI belAtI bhASA, preraNAthI sametazikhara madhuvanamAM eka vidvada samelana trizalA mAtAne AvelAM svapna ane rAjA siddhArtha : tA. 24, 25, 26, navembara, 1984 nA roja yojavAmAM samajAvela tene artha e ghaTanA vagere darzAve che ke bhagavAna AvyuM hatuM. A saMmelananA mukhya saMyojaka zikharajI, mahAvIrano janma vaizAlImAM nahi paraMtu kSatriyakuMDamAM thaye pAse AvelA jamuI nagaranA vidvAna prAdhyApaka che. hatA. vaizAlI bhagavAna mahAvIranuM mosALa hatuM, paraMtu emane sthAmAnaMda prasAda hatA. pUAcArya bhagavaMta tathA pU. janma mesALamAM nahiM paraMtu potAnA pitAne tyAM kSatriya kalAprasAgarajInI vina tIthI mAre A saMmelanamAM bhAga kuMDamAM thaye hato. levA mATe javAnuM thayuM hatuM. mArA parama mitra. acalagacchanA AgevAna zrI vasanajI lakhamazI zAhe amArI javA A saMmelanamAM pU. kalAprabhasAgarajI, Do. zyAmAnaMda AvavAnI tathA bhejana utArAnI vyavasthAnI javAbadArI prasAda, De. rAdhAkRSNa caudharI, De. sI. pI. ema. siMhA, Do. saMbhALI lIdhI hatI. mArI sAthe mArA mitra eDavokeTa prakAzazaraNu prasAda, De. jayasvAla che. prabhAta (sarasija) zrI nemacaMda gAlA 5NuM AvyA hatA. A saMmelanamAM zrI narezacaMdra mizrabhaMjana, De. ThAkura haradayAla, zrI trIseka jeTalA moTA moTA vidvAnoe bhAga lIdho hato, ajItakumAra prasAda, bhagavAnadAsa kezarIcha, Do. saraju. paraMtu temAMnA ghaNu kharA bihAranA hatA. kalakattAthI zrI prasAda siMhA, De. sItArAma rAya, De. zobhanAya bhavaralAla nAhaTA tathA dilhIthI zrI hirAlAla dugaDa paNa pAThaka, zrI bhavaramala nAhaTA, zrI hIrAlAla dugaDa, pU. muni padhAryA hatA. Ama A saMmelanamAM bahukRta vidvAnanI nemica drajI, zrI omakAra nirAlA, zrI nemacaMda gAlA vagere upasthiti noMdhapAtra hatI. vidvAnoe pitAnAM mata rajU karyA hatAM. A vidvAnomAM A saMmelanane mukhya viSaya hato bhagavAna mahAvIranuM paTaNA yunivarsiTI, gayA yunivarsiTI, bhAgalapura yunivarsiTI, janma sthAna." che. svAmAnaMda prasAde 'zramaLa mAvAna mithilA yunivarsiTI vagere yunivarsiTInA itihAsa ane mahAvIrA namasthAna kSatriya kAma" nAmanI pustikA lakhI che, purAtattva viSenA prAdhyApakaeNnI tathA sarakArI purAtattva vibhAene anusarIne A viSayanI vigate chaNUAvaTa A saMmelanamAM ganA vidvAnonI saMkhyA ghaNI moTI hatI. carcAmAM bhAga letAM thaI hatI. meM mArA vicAro rajU karatAM kahyuM hatuM ke vaizAlI karatAM ' Do. zyAmade prathama beThakamAM potAnA svAgata pravacanamAM kSatriyakuMDanA pakSe ekaMdare vadhu purAvA upalabdha che. eTale atyAre viSayanI mAMgaNI karI ane e pachI traNa beThakamAM judA judA te spaSTa jaNAya che ke bhagavAna mahAvIranI janmabhUmi kSatriyakuMDa vidvAnoe te aMge pitAnAM maMtavya rajU karyA hatAM. prAraMbhamAM che. Ama chatAM itihAsakAra haMmezAM taTastha, pUrvagrahamukta, pa. pU. kalAprabhasAgarajIe dikumArIoe karelA bhagavAnanA sAmpradAyika abhinivezathI rahita ane satyAnvethI have janmotsavane ulekha karI, kSatriyakuMDa pAse AvelA pANI joIe. bhaviSyamAM vaijJAnika sAdhanonI madada vaDe je koI nAmanA pahADane nirdeza karI tathA rAjA naMdIvardhananA ane sthaLa mATe vadhu purAvA sAMpaDe te sthaLane svIkAra karavAnI bIjA keTalAka prasaMganA pramANe ApI darzAvyuM ke kSatriyakuMDa itihAsakAranI haMmezAM taiyArI rahevI joIe. sAmpradAyika e ja bhagavAna mahAvIranI janmabhUmi hoI zake, vaizAlI nahi. saMkucitatAthI A bAbatamAM pitAnA junA matane vaLagI A sadInA AraMbhamAM De. haramana jekebI, De.. rahevAnuM yaMgya na gaNAya. manuSyanI smRtine maryAdA che ane vinsenTa smitha, Do. harnala vagere pAzcAtya vidvAnoe e kALa bhalabhalI vastuone jIrNazINuM karI nAkhe che eTale mata darzAvyuM hatuM ke bhagavAna mahAvIranuM janmasthAna aitihAsika saMzodhananI bAbatamAM sAvadha rahevuM joIe. vaizAlI che. ane kalpasUtra vageremAM AvatuM kuSyAma te moTI saMkhyAmAM vidvAnonI upasthitithI A saMmelanane vaizAlInuM eka paruM che. pAzcAtya vidvAnane anusarIne keTalAka bhAratIya vidvAnoe paraMparAgata rIte vaizAlIne ja ullekha eka prakAranuM gaurava sAMpaDyuM hatuM. AvA saMmelananA Ayokaryo che, paraMtu keTalAMka varSo pahelAM pa. pU. darzanavijayajI jana mATe pa. pU. kalAprabhasAgarajIne bahu dhanyavAda ghaTe che. nAmanA mahArAje A viSayamAM puSkaLa saMzodhana karIne 1 emane pite A viSayamAM upalabdha tamAma sAhityane kSatriyakuMDa nAmanA pitAnA pustakamAM AdhAre ApIne abhyAsa karI petAnA vicAre spaSTatAthI darzAvyA hatA. ke batAvyuM che ke vaizAlI nahi paraMtu kSatriyakuMDa e ja bhagavAna jaina sAhitya ane saMzodhanamAM teo UDe rasa dharAve che mahAvIranI janmabhUmi che. bhagavAna mahAvIra ghara choDIne tapazcaryA : karavA nIkaLe che e vakhate emanI vihArayAtrAmAM AvelAM - eTale temanA hAthe vividha viSayonI chaNAvaTa karatAM saMmelana .. sthaLA kaulAga, morAga. asthika, dakSiNa vAcAla, uttara vAcAla, ..bhAgya bhaviSyamAM jatA rahe evI hArdika zubhecchA. mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : che AmanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. ,. saMbaI 400 004. Te. naM. 350296 : mudrasthAna : Trena prinTa, jagannAya saMkara geDa roDa, giragAma, muMbaI - 400004