________________
પ્રબુદ્ધ જીવન
.
તા. ૧૬-૩-૮૪ આદિવાસી વિસ્તારની મુલાકાત કરૂણાની ભાવનાને જીવનમાં ઉતારવાનું સોપાન
* પન્નાલાલ ર. શાહ : લગેટીભર રહેવું. બીજું વસ્ત્ર મળે ત્યારે એ બદલવી. ' શ્રી કપુરભાઈ ચંદેરિયા એક દષ્ટિવંત ઉદ્યોગપતિ છે. ને મળે તે મહિનાઓ સુધી એનાથી ચંલાવવું. આમ છતાં સામાજિક કાર્ય માત્ર દાનથી જ અને એ પણ જરૂરિયાતની ખુમારીથી રહેવું. રગેરગ માં પૂરી પ્રામાણિકતા. મહુડાને દારૂ પૂરેપૂરી રકમનું દાન મેળવીએ તો જ થઈ શકે એ દષ્ટિબિંદુ એ એમનું પીણું. આવતારની આગતા-સ્વાગતા એનાથી એમને સ્વીકાર્યું નથી. કુલ જરૂરિયાતની ૩૦ ટકા જેટલી રકમ થાય. એના નશામાં કદાચ કોઈનું કાસળ કાઢવામાં આવે દાનથી અને બાકીની રકમ રાજય કે કેન્દ્ર સરકાર, બેન્ક, તે એ લાશને ખભે નાખી, પિલીકે ચેકીમાં હાજર થવું અન્ય એજનનીઝ અને સ્થાનિક કાળારૂપે એકઠી કરવામાં આ અને માણસને ઢાળી દીધાનો નિખાલસ એકરાર કરે. બધાંનું સંકલન કરવાની એમની સૂઝ આગવી છે. આપણે માલિકીની ભાવનાનો સંદતર અભાવ. ' પશુધનને ચારા ત્યાં ફાજલ સમયનો ઉપયોગ કરવાની પણ દષ્ટિ નથી. એક માટે કુદરતના ખોળે છૂટું મૂકવું. આપમેળે એ પશુઓ જના બાલવાડીની. એ બાલવાડીના સંચાલકે એ બાલવાડીનાં પાછાં ફરે, પણ એને ખીલે બાંધવાની મના2ા નહીં. એ - સમય બાદ બીજી પ્રવૃત્તિ કરે જ નહીં. આ પરિસ્થિતિમાં પશુઓન દેવા નહી. દૂધના ઘરગથ્થુ કે વ્યાપારી ઉપયાગની આમૂલ પરિવર્તન લાવી, બાકીના સમયમાં બીજી બાલવાડીની બિલકુલે નહીં. દૂધ વેચવાની વાત કરીએ તો આપણું કે અન્ય પ્રવૃત્તિ હાથ ધરવાની હૈયાઉકલત એમણે દાખવી, મર્મસ્થાન વીંધી નાખ એવા સણસણતે જડબાતોડ જવાબ મળે : વેતન કે વધારાના વળતર વિના કે પૂરક વધારાથી એક માનવઅલ્યા, આપણી માનું દૂધ વેચીએ ખરા? ઘરના વાસવાની કડાકૂટ શકિતના હાલના ઉપયોગમાં દસગણે વધારે કરી શકાય એ નહી. ચેરીનુ નામનિશાન નહીં. અપરિગ્રહનું નામ પડ્યા વિના આબતનું ઉદાહરણ એમણે પુરું પાડયું છે. ગ્રામવિકાસની એમણે એનું પૂરેપૂરું આચરણે. પિતે ગરીબ છે એવું પણ એ ગામડાની હાથ ધરેલી પ્રવૃત્તિમાં એમણે આ પદ્ધતિ અપનાવી છે. એમની પ્રજાને લાગે નહીં: આવું આ શબ્દચિત્ર કાલ્પનિક નથી.
સાથે પ્રવાસ કરે કે બેસવું એ ૫ણું કહાવે છે. અવારનવાર માનવામાં ન આવે એવી એક હકીકત છે. આવાં ગામડાં
નવા નવા વિચાર આપ્યા જ કરે. જીવંત વ્યકિતત્વ કેને એમાં જ ભારતને આત્મા વસે છે.
કહેવાય એનું તેઓ ઉદાહરણ છે. આમ કહેવામાં અતિશયોકિત : આવાં ભલાળા આદિવાસીઓની વચ્ચે એકાદ
નહીં, પરંતુ અપેકિત છે. દિન ગાળવા સંધની કારોબારી સમિતિના સભ્યોને આ રીતે આદિવાસી વિસ્તારની મુલાકાત અને પ્રવૃત્તિની (પત્ની સહિત) ઉમંગ થય. એની ' પ્રેરણું આપ- જાત–માહિતી મેળવીને સંઘે આ દિશામાં કામ કરવાને નાર " હતા સઘની કારોબારી સમિતિના નિમંત્રિત નિર્ણય કર્યો છે. આ વિસ્તારના ગ્રામવિકાસ માટે સંધ સભ્ય અને ચંદેરિયા ઉદ્યોગગૃહના થી કપુરભાઈ ચંદેરિયા. રૂ. ૧,૦૦,૦૦૦/- હાલ તુરત આપવાનું ઠરાવ્યું છે અને એમના Anande Foundation દ્વારા ચાલતી ગ્રામ્ય ઓછામાં ઓછા રૂ. ૨,૦૦,૦૦૦/- પયુષણ વ્યાખ્યાનવિકાસની પ્રવૃત્તિઓ નજરોનજર નિહાળવાને અને ભરપેટ
માળા દરમિયાન આપવાની ભાવના છે. માં યુવાને અમે સૌ સભ્યએ લ્હાવો લીધે રવિવાર, તા.
આ પ્રમાણે સંધ તરફથી રૂ. ૧,૦૦,૦૦૦/- અપાય તેમાંથી ૨૬-૨-૧૯૮૪ ના રોજ.
વૈિદકીય સારવાર અને આરોગ્યની જાળવણી માટે રૂ. ૫૬,૫૦૦/-, | વલસાડ જિલ્લાના ધરમપુર તાલુકાના એકદમ અંદરના શૈક્ષણિક પ્રવૃત્તિ અને તાલીમ માટે રૂ. ૮૫,૫૦૦/-, સામાજિક ગામડામાં જવાનું અમે પસંદ કર્યું. ભારે વરસાદના કારણે અને સાંસ્કૃતિક પ્રવૃત્તિ માટે રૂ. ૨૦,૦૦૦ અને ટેકનીકલ તાલીમ વર્ષમાં ૪ થી ૬ માસ તાલુકાના મુખ્ય મથક સુદ્ધાંના માટે શેડ, યુવા અને પાતાળ કુવા તેમ જ ડેમેન્ટટ્રેશન સં૫કથી વંચિત રહે, એવા સાત સાત ગિરિશિખરની પેલે માટે શેડ આદેના બાંધકામ માટે રૃ. ૧,૩૦,૦૦૦/-ની પારના ગામડામાં–મોહના કાંચળી ગામમાં અમે પહોંચ્યાં. પાકી જરૂરિયાત રહે. સંધના પ્રદાન ઉપરાંતની ઉપરોકત જરૂરિયાત સડક તે ઠીક, કાચી સડક પણ નામની. બસ તે ત્યાં જઈ જ ન સરકારી ખાતાઓ કે બેન્ક તરફથી રૂ. ૯૫,૦૦૦-, સ્થાનિક શકે. ખટારામાં ગાદલાં પાથરી એમાં બેસી ત્યાં પહોચ્યાં. જંગલ સહકારી મંડળી તરફથી રૂ. ૫૫,૦૦૦/-, સ્થાનિક ઊડતી ધૂળથી અમારું સ્વાગત થયું. કદાચ મુંબઈવાસી અન્ય સંસ્થાઓ તરફથી રૂ. ૧૭,૦૦૦/- અને Anande હોવાના અમારા ગૌરવનું વિસ્મરણ કરાવવાનું કુદરતનું કાવતરું Foundation કે અન્ય તરફથી રૂ. ૩૬,૦૦૦/- ની રકમ હોય ! નામ જૈન યુવક સંધ, પણ ઉંમરની દૃષ્ટિએ ૭૯ મળતાં આશરે રૂ. ૩,૦૦,૦૦૦/- ની ગ્રામવિકાસની પ્રવૃત્તિ વના શ્રી એ. જે. શાહ જેવા વયોવૃદ્ધ અને આ લખનાર હાથ ધરી શકાય. સંધના એક લાખના પ્રદાન સામે ૧: ૨ ના
જેવા એકાદ બે સભ્ય સિવાય બાકીના સધળાં સભ્ય ૫૦ પ્રમાણુના ધરણે આ કામ હાથ ધરાશે. પયુંષણ વ્યાખ્યાનવર્ષની ઉપરના નામ અને ઉ મર જોતાં Anarcle Found- માળા દરમિયાન વ્યકત કરેલ ભાવનાનુસાર બીજા ઓછામાં' Rationના શ્રી જયરામભાઈ પટેલને થોડું વિસ્મય થયું અને
ઓછા રૃ. ,૦૦,૦૦૦/- નાં દાન મળે તે આગામી વર્ષ ચિંતા પણ થઈ. પરંતુ વૈચારિક દૃષ્ટિએ અને મનથી યુવાન
દરમિયાન રૂ. દસ લાખનું ગ્રામ વિકાસનું કામ થાય. ' ' એવા આ વડીલને સંગાથ માણતા એમને પણ સાનંદાશ્રય થયું!
(વધુ માટે જુએ પાનું ૨૨૭) માલિક : બી મુંબઈ' જૈન યુવક સંધ, મુદ્રક અને પ્રકાશક : શ્રી ચીમનલાલ જે. શાહ, પ્રકાશન સ્થળ : ૩૮૫, સરદાર વી. પી. ૨૩, સંબઈ ૪૦૦ ૦૦૪. ટે. નં. ૩પ૦૨૯૬ : મુદ્રગુસ્થાન રેડ પ્રિન્ટ, જમુન્નાથ શંકર શોટ રોડ, ગિરગામ, મુંબઈ - ૪૦૦૦૦૪.
,