________________
'
-
-
-
યાને બેસ
રહી મન
સોંપવામાં અાવાદીએ
પ્રહ જીવન ' અને નિર્દોષ માણસ મૃત્યુ પામે છે. " . કરવા માટે ગાંધીજીએ ભગીરથ પુરુષાર્થ કર્યો અને દુનિયા
શએસત્તાઓ વચ્ચે મોટું ષષમાં થાય ત્યારે તે સમક્ષ એક ઉત્તમ ઉદાહરણ થયું, પરંતુ એવા મહાન કામ યુદ્ધમાં પરિણમે છે. યુદ્ધ પૂરું થતાં ફરી પાછી સામાન્ય
માટે એવી જ મહાન વિભૂતિ જોઈએ. નાના પવિત્ર માણસ, સ્થિતિ સ્થપાયે છે. જો કે હવે તે પાડોશી રાષ્ટ્રની
નાનકડા વર્ગમાં એવું કામ કરી શકે, સમગ્ર દુનિયામાં એમને દખલગીરી કે મહાસત્તાઓની ચઢવણીને કારણે યુદ્ધો પણ કરિ, વિયેટનામ કે ઇરાન-ઇરાકની જેમ ઘણાં વર્ષો સુધી : જેમ જેમ વધુ ઘાતક શસ્ત્રોની શોધ થતી જશે તેમ તેર ચાલ્યા કરે છે.) પરંતુ પોતાના જ રેરામાંથી અમુક વર્ગ,. ત્રાસવાદી રાજકારણ વધતું જશે. અણુવિદ્યાની ગુપ્તત ખાષા. વણ, જાતિ, ધર્મ કે એવાં કોઈ નિમિત્તે રાજ્યની ઓછી થતી જાય છે. નજીકના ભવિષ્યમાં બીજાં શસ્ત્રોની સામે બહારવટે ચઢે છે ત્યારે સત્તાધીશને માટે મંઝવણ ઊભી જેમ નાના અણખેઓ પણ ગેરકાયદે વેચાવા ચાલુ થઇ જશે. થાય છે. પિતાના જ દેશબંધ કરો. દુશ્મને સામે લેવાય એવું ત્યારે મુઠ્ઠીભર ત્રાસવાદીઓ ગુપ્ત કાવતરું કરીને અને "આયંતિક મરિનું પગલું દમ વખતે લઈ શકાતું નથી. માણસને અચાનક સંહાર કરી શકશે. મોતને હાથમાં લઈને
સા ભેગું લીલું પણ બને છે. વિરોધ પક્ષે પણ નીતિ- નીકળી પડેલા થડા ગાંડ માણસે દુનિયાના રાજકારણને ગમે નિયમે બાજુ પર મૂકી તકને લાભ લેવાનું ચૂકતા નથી. ત્યારે ડહોળી નાખી શકે છે. ઘડીભર તેઓ સત્તાસ્થાને બેસત ગડકતરી રીતે શો વગેરેની મદદ પણ થાય છે વિધી
શકે છે, તેમ છતાં કોઈ પણ ડાહી પ્રજા પોતાના રાષ્ટ્રની રાષ્ટ્ર પણ તેને ઉરોજન અને સહકાર આપે છે, તથા ભાગા
સત્તા આતંકવાદીઓને નહિ પણ ડાહ્યા માણસોને જ. છૂટેલા ત્રાસ્વાદીઓને ગુપ્ત કે જાહેર આશ્રય આપે છે.
સેપિવાને વિચાર કરશે. પરંતુ તેઓ ત્યારે જ તેમ કરી પરિણામે દુનિયાના ઘણા દેશમાં ત્રાસવાદ વધુ ચાલે છે. શકશે, જ્યારે અહિંસા, પ્રેમ, વિશ્વબંધુત્વની ભાવનાનું સતત *ffs જુના સમયમાં રાજાશાહીમાં રાજા જ સર્વોપરિ સત્તા પાષણ ય કરે. ', ' , ' , ' ' થાવ હોવાથી એકંદરે શાંતિ રહેતી, કયારેક એકલદોકલ
અહિંસાની વિધેયાત્મક શકિત ઘણી મોટી છે. ભગવા વ્યક્તિઓ કે નાની ટોળકીએ જ રાજ્યની સામે બહારવટે
મહાવીર, ભગવાન બુદ્ધથી માંડી ગાંધીજી સુધી અને ચઢતી : પર ઝડપી વાહન, ગુરૂ આશ્રય કે ઘાતક હથિયારનું
મહાત્માઓએ અહિંસાને વ્યાપક પ્રચાર કર્યો છે. રાજ્યસત્ત પ્રમાણ ઓછું હોવાથી તેમને જલદી વશ કરી શકાતા. વર્તમાન લેાહીમાં કોઈ એક પક્ષ સત્તા પર હોય ત્યારે
કરતાં ધર્મસત્તા સરવાળે વધુ સ્થાયી અને ચડિયાતી છે.
પ્રજાનું આમૂલ પરિવર્તન કરવાની એની પાસે શકિત છે. એ આકીના વિરોધ પક્ષો અડધા બહારવટે ચઢમાં હોય એવી
માટે વ્યકિતગત પુરુષાર્થની સૌથી વધુ અપેક્ષા રહે છે. એ પરિસ્થિતિ કે કોઈ દેશમાં સર્જાય છે. સત્તાસ્થાને આવવાને
થશે તે સમાજગત કે રાષ્ટ્રગત પુરુષાર્થ વધતાં વાર નહિ લાગે માટે કયક હિંસાત્મક ગુપ્ત ઉપાયે વિચારાય છે. જેના વખતમાં યુદ્ધમાં રાજા મૃત્યુ પામે એટલે યુદ્ધ પૂરું થયેલું
'' રાજકારણમાં પણ નીતિ અને ધર્મને આગ્રહ સેવનાર જણાતું, કારણ કે બધું સૈન્ય અસ્તવ્યસ્ત થઇ, જd.
ગાષીજીને કેટકેટલી વાર હજ આપણે યાદ કરવા પડશે? વર્તમાન સમયમાં એવા જ આશયથી સત્તાના સર્વોચ્ચ સ્થાને મેરેલી વ્યકિતને મારી નાખવાનું વિચરાય છે. એમ જયારે ટેલિફેન બુથ અર્પણવિધિ થાય છે ત્યારે તેને પક્ષ ઘડીભર ડામાડોળ થઇ જાય છે.
| "સંધ’ સંચાલિત શ્રેમળ જ્યોતિ'ના ઉપક્રમે નખના, કયારેક રાજકારણમાં અચાનક પલટો લે છે. જ્યારે વિરેથી
સહયોગથી રવિવાર, તા. ૨૩ મી સપ્ટેમ્બર, ૧૯૮૪ ના રોજ પક્ષનું, કયારેક લશ્કરી ખળ કરનારાનું, કયારેક ત્રાસવાદીઓનું
દાદર રેલવે સ્ટેશન (પશ્ચિમ)ના પ્લેટમ નં. ૧ પર અનેક લક્ષ્ય પણ સર્વોચ્ચ વ્યક્તિની હિંસા કરવાનું હોય છે.
ખાર સ્ટેશન પર, એમ બન્ને સ્થળેએ એક ટેલિફોન બુક - ' 'ગાંધીજી, કેનેડી, મુજીબુર રહેમાન, માર્ટિન લ્યુથર કિંગ
અર્પણ કરવાને એક સમારંભ યોજાયે હતે. વગેરે કેટલાય મહાપુરુષનો બેગ આ રીતે રાજદ્વારી હેતુથી
, “સંધના મંત્રી શ્રી ચીમનલાલ જે. શાહ અ લેવા છે. અલબત્ત, એમનાં બલિદાન સાવ નિરર્થક જણે
મી કે. પી. શાહ, મુખ્ય અતિથિ બોમ્બે ટેલિનિન, એમ કેમ કહેવાય ?
જનરલ મેનેજરશ્રી આર. ડી. જોશી, અતિથિવિશેષ * ' હિંસાથી કશું જ હાંસલ થતું નથી એવું નથી. હિંસાની- સેન્ટ્રલ અને વેસ્ટર્ન રેલવેના પોલિસ સુપરિન્ટેન્ડેન્ટ શ્રી આર. પાતક શકિત ઘણાને ભયભીત કરી નાખે છે. વ્યકિત હોય,
કે, ઘાડગે, પશ્ચિમ રેલવેના દાદર સ્ટેશનના સુપરિન્ટેન્ડેન્ટ, શ્રીલ સમાજ સેય કે રાષ્ટ્ર હોય, ભયંકર હિંસા આગળ નમતું
એમ. પી સેરાટ, એડવોકેટ શ્રી વસંતરાવ સૂર્યવંશી તેમ જ આપવું પડે છે. લાચારી અનભવાય છે; પરંતુ હિંસાથી સિદ્ધ
પશ્ચિમ રેલવેના ડિવિઝનલ મેનેજર શ્રી મદન એમ. એલ. કરેલી વસ્તુ ઝાઝો સમય ટકતી નથી. હિંસાત્મક પગલાંથી
શર્માએ પ્રાસંગિક પ્રવચનમાં અંધજન અને અપગેને સત્તાસ્થાને ચઢી બેઠેલા પ્રતિહિંસાથી એટલા જ ડરતા હોય
સહાયરૂપ થવાની આ પ્રવૃત્તિને બિરદાવી હતી.. છે. પોતાની પત્તા ટકાવી રાખવામાં જ એમની ઘણી શકિત
કાર્યક્રમના પ્રારંભે “પ્રેમળ જતિન સંજય વેકાઈ જાય છે. પ્રજાકલ્યાણનું કામ એમને હાથે બહુ થતું
શ્રીમતી નિરુબેન શાહે પ્રાર્થના રજૂ કરેલ હતી. સંચાલન નથી. એકંદરે રાષ્ટ્ર ઝાંખું અને નબળું બની જાય છે.
નેબ'ના કાર્યાધિકારી શ્રી મંગસુલીકરે કર્યું હતું. લિકેન્દ્ર જેમ સત્તા વધુ તેમ ઉભય પક્ષે હિંસાના વધુ ઉપાય બૂથના દાતા એરીસ્ટો કેમિકલ્સ પ્રા. લિ. ના ડે. ધનવંતભાઇ વિચારાય છે. સત્તા અને અહિંસા બંનેને સુમેળ સરળ નથી. શાહનું અને શ્રીમતી ઇન્દિરાબેન વિભાકર કામદારનું આ અહિંસક ચળવળ દ્વારા રાજકારણ અને ધર્મ બંનેને સમન્વય પ્રસંગે અભિવાદન કરવામાં આવ્યું હતું.