________________
સૌને પશતી વાત
પર મનપા સાઈ 9. હમણુ “સ્પર્શ' નામે સઈ પરાંજપે દિગ્દર્શિત એક ચિત્ર * દેખીતી રીતે વદવ્યાઘાત (વિરોધી) લાગે, પણ એમ અલેલું. એમાં એક-બે વાતે ખરેખર સ્પર્શી જાય એવી કરી જરૂર કહી શકાય કે કોઈ પણ પ્રકારના અપગને ખરેખર છે. આપણું હૃદયને સ્પર્શી જાય એવી પણ ખરી અને મદદ કરવી હોય તે એને વધારે પડતી મદદ ન કરવી જોઇએ. આપણને સ્પશે (apply થાય) એવી પણ ખરી.
ભૂતપૂર્વ ક્રિકેટર અને જાણીતા સમાજસેવક શ્રી વિજય ' “ એ સિનેમાનો નાયક અંધ છે. એ ઇચછે છે કે દરેક મર્ચન્ટ કહે છે કે ક્રિકેટમાં એક અનુભવી બેટધર જેમ નવા - અપંગ સ્વતંત્ર રીતે દુનિયાની દયા વગર જીવી શકે. દયા આવેલા બેટધરને મદદ કરે એ રીતે સમાજમાં પણ આપણે
કે સહાનુભૂતિ એ સહી શકતે નથી કોઈ એને સાહજિકતાથી અપંગને મદદ કરવાની છે. એ સાથે સાથે એને જીવનમાં • : પણ મદદ કરવા જાય, તે ખૂબ તીવ્રતાથી એ મદદ નકારે સ્વમાન સાથ પગભર શી રીતે થવાય એ પણ શીખવવાનું છે.
છે એ ફિલમની નાયિકા બંધ નથી. એક દશ્યમાં રેસ્ટોરાંમાં - “સ્પેશમાં બીજી એક વાત પણ સુંદર રીતે વેઈટર નાયિકાને “ખિલ’ આપે છે એને પણ એ ઉગ્ર
' કહી છે. અંધ બાળકોની શાળામાં કામ કરતા વિરોધ કરે છે. એની વિરોધ કરવાની રીત એટલી લાગણી
એક ભાઈને આઠ–દસ વર્ષને છોકરો ત્યાં જ કપ્રિધાન અને તીવ્ર છે કે મદદ કરનાર બિચારું બે ઘડી
રહેતું હોય છે. એ છોકરે પિતે અંધ નથી પણ એને ઘણું સ્તબ્ધ થઈ જાય. પિતાની મદદને આ પ્રતિસાદ આવશે અંધ મિત્ર છે જે એની જ ઉંમરના છે, એ આ મિત્રોને એવું કઈ કલ્પી જ ન શકે.
વાર્તાઓ વાંચી સંભળાવવાનું, આવેલા કાગળો આપવાનું આપણે આમાંથી ઘણું શીખી શકીએ. આપણે કોઈ પણ અને વાંચવાનું વગેરે કામે પણ મિત્રભાવે કરે છે. એને અને આંધળાને કે બહેરાને કે લૂલા-લંગડાને જોઈએ તે એક જ એના એક ખાસ દેત (જે અંધ છે) વચ્ચે મારામારી - ભાવ જાગે-બિચારે!!” ત્યાં જ આપણું પૂર્ણવિરામ. આપણે થાય છે, ન્યાયની ભાવના એનામાં એટલી તીવ્ર છે કે એ
ગૃહીત જ ગણી લઈએ કે અપંગ હેયે એટલે એ દુઃખી હોય જ. પિતે પણ અખો બંધ કરીને મારામારી કરે છે. છતાં મારે ઘણીવાર બહેરા-મુંગા કહેવાતાં બાળકોને શીખવવાનું નાયિકા આવીને એને જ ઠપકે આપે છે અને અંધ બાળકને આવે છે. કોઈને એ લોકો માટે “બિચારો” ખેલતાં સાંભળું પ્રેમથી ઉઠાડીને લઈ જાય છે. તે વખતે ઘડીક પિલાને થઈ તે કહું છું કે તમે લેકે ધારે છે એવા એ દુઃખી નથી.' જાય છે કે હું પણ અધિળો હેત તે કેવું સારું થાત !” જન્મતઃ ગાલ પર કાળા મરો કે છ આંગળીઓ હેય
આપણે હંમેશાં ખેડને અને ખેડવાળા લોકોને, ખાસ એટલી જ સરળતાથી પિતાની ખેડ આ લકે સ્વીકારતાં
કરીને બાળકને વધારે પડતું મહત્ત્વ આપીએ છીએ. એક જ હિોય છે.
કુટુંબમાં જે એક બાળક સારું અને બીજુ ખેડવાળું હોય તે જો ખરેખર અપગે પ્રત્યે સહાનુભૂતિ હોય છે એ ઘણીવાર એવા પ્રસંગે આવે છે કે જ્યારે સાજા બાળકને લે ને “બિચારા' કહેવાનું છોડીને એ લોકોને વ્યકિત મનમાં થઈ જાય કે “મને કંઈ ખોડનથી એ શું મારો ગુનો છે? તરીકે, સમાજના એક અંગ તરીકે સ્વીકારવાનો પ્રયત્ન કરે
કોઈને પગે પોલિયોને કારણે ખેડ હેય અને સુંદર ચિત્ર જોઈએ. એ લેકની સમસ્યા સમજીને એને ઉકેલ લાવવામાં
પાડે તે લેકે કહેશે, પગે બેડ છે પણ ચિત્રો તે એવાં - આપણે શી રીતે મદદરૂપ થઈ શકીએ એ વિચારવું જોઈએ.
સુંદર પડે છે!” કઈ મૂંગે છોકરે દોડવામાં પહેલે આવશે - એવી મદદ ન કરવી જોઇએ જેનાથી એની પ્રગતિ કે આત્મ
તે ય એનાં માનપાન વધી જશે. સન્માનને હાનિ પહોંચે. : દર વર્ષે વેલ્થ ઓફ ટેલન્ટ' નામને અપંગોનો એક
- પગની એડને અને ચિત્ર પાડવાને શું સંબંધ? કોઈ પણ
કલા આત્મસાત કરવી એ અઘરું છે અને એટલા પૂરતી એની ખાસ સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમ ગોઠવાય છે. એમાં અંધ, બહેરા,
સિદ્ધિ જરૂર છે પણ એ સિદ્ધિ કઈ પણ સામાન્ય માણસ પ્રાપ્ત શારીરિક ખેડવાળાં અનેક બાળકે, એ લેકની ખેડની જાણ
કરે તે એને માટે આપણને એટલે જ અહોભાવ થતો નથી, પણ ન થાય અને જાણ હોય તે આવું થાય એવી સુંદર રીતે
હા, બહેરાં બાળકે અત્યમાં સિદ્ધિ મેળવે છે પોલિયવાળું પિતાની કળા, આવડત પ્રદર્શિત કરે છે. આવા જ એક કાર્યક્રમમાં
બાળક રમતગમતમાં, દેડવામાં સિદ્ધિ મેળવે તે એ ખરેખર મરાઠી રંગભૂમિના દિગ્દર્શક શ્રી જયદેવ હટંગડી નિર્ણાયક તરીકે
મહાન કહેવાય, જેની કદર બધાએ, ઘરનાએ અને સમાજે ગયા હતા. બે ‘આઈટેમ” ની વચ્ચેનો સમયગાળો હતો. સ્વયંસેવક
કરવી જ જોઈએ. બનીને આવેલી કેટલીક કિશોર વયની બાળાએ આમતેમ ફરતી'તી. એટલામાં એક અપંગ જવાન શ્રી હર્ટ ગડીથી થોડે પ્રશંસા, કદર, મદદ બધું જ જરૂરનું છે. સામાન્ય માનવ દિર પડી ગયું. એની ઘડી પણ નીચે પડી ગઈ. માટે પણ અને અપંગ માટે વિશેષ કુદરતે અથવા અકસ્માત સ્વયંસેવિકાઓ દોડીને એને મદદ કરવા આવી, જવાનને એને એક જરૂરના અંગથી વંચિત રાખે છે એટલે એને ખાસ વાગ્યું નહોતું. છેકરીઓ એને ઊભો કરવા નીચી માટે આપણને નિઃશંક સહાનુભૂતિ થાય, જે રવાભાવિક જ છે. વળી ત્યાં જવાને કહ્યું. “તમે ચિંતા ન કરો. હું મારી પણ આપણી મદદ અને પ્રશંસા એને કેટલે અંશે અને કઈ મેળે જ ઊભો થઈશ.” શું કરવું એની દ્વિધામાં છેકરીઓએ રીતે ખરેખર મદદ કરશે એ વિચારવાનું અગત્યનું છે. એ શ્રી હટંગડીની સામું જોયું. એમણે છોકરીઓને મદદ ન તત્કાળ પૂરતી જ મદદ કરશે કે લાંબે ગાળે પણુંમદદw કરવા માટે ઇશારો કર્યો. જુવાન પોતાની મેળે જ ઊભો થયો. બની રહેશે એ પણ મહત્ત્વનું છે.