Prabuddha Jivan 1984 Year 45 Ank 17 to 24 and Year 46 Ank 01 to 16

SR No.: 525969
Original Sutra Author: N/A
Author: Ramanlal C Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1984
Total Pages: 246
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 27 MB

Page 27

-
-
પ્રબુદ્ધ જીવન
-
varsh n = 1. :-- F* ====tary વાત કરતાં જીવનની બાદબાકી ન જ કરી શકાય છે !: = ,
બીજી તરફ થાય છે કઈક નવું કરવું
.! " ઓડેનના મુખ પર અનેક કરચલીઓ હતી. ઉમાશંકરે * “કાવ્યમાં જે સંગીતમયતા હોય એને અનુવાદ કઈ રીતે એમને વિશેના કાવ્યમાં લખ્યુંઃ : - :
થઇ શકે? જેમ કાન્તનું “સાગર અને શશી' કાવ્ય, અનુવાદક - . : : ઊંડા , આડા કાપા ,
દ્વિભાષી હેય એ પૂરતું નથી, એણે બને સંરકાર પચાવ્યા : જેમ કાળ કુહાડે કર્યા
હેવા જોઈએ. '
' '' : ' એડેન આગળ અંગ્રેજી ભાષાએ પિતાનું હૃદય ખેલ્યું છે. ઈમનેઝ નામના સ્પેનિશ કવિની વાત કરતાં એમણે કહ્યું એમની કવિતા સંગીતસભર છે, સંગીત આશ્રિત નથી. કે, અદબ અને પવિત્રતા સાથે એની કવિતા પાસે જવાનું છે. એડેન કવિતામાં કંઈ પણ કરી શકે એવા જાદુગર હતા.
ના ના, ત્યાં કાંઇ કરતાં કહ્યું હતું નહિ? * * “એક સાંજે હું ફરવા ગયા ત્યારે” કાવ્યને આસ્વાદ પાણી, કરાવતાં સુરેશ દલાલે કહ્યું કે, “
ના ના ખાલી પાણી, - “આ આખી કવિતામાં રોમેન્ટિકની સામે એન્ટી-રોમેન્ટિક પાણી એટલે, શું કશું નહિ? .. વાત આવે છે. આરંભમાં કવિ કહે છે:
‘ત્યાર બાદ આ કાવ્યમાં ફૂલ, વાયુ અને બ્રમણાની વાત બ્રિસ્ટલ સ્ટ્રીટ પર પસાર થતાં ફૂટપાથ પરના આવે છે. શું કુલ એટલે કશું નહિ? અમથે વાયુ એટલે રાળા લણવા યોગ્ય ઘઉંનાં ખેતર હતાં.”
કશું નહિ? કેવળ ભ્રમણું એટલે કશું નહિ?”. - નદીને કાંઠે રેલવે કમાન નીચે પ્રેમીગીત ગાય છે, પ્રેમ વિશે, આ કાવ્યમાં પ્રકૃતિનાં તત્તની વાત છે. જે વાસ્તવિક પણ ત્યાં ઘડિયાળના કેરા સંભળાતા રહે છે. કાળ છુપાયેલ છે રીતે છે છતાં નથી સંભળાતી. ભશ્રણ છે એ પણ કયાં ટાપી ઊગે છે તમે ચુંબન કરે ત્યારે એ ખુંખારે છે. ઓછું છે ! ભઋણા જીવન માટે જરૂરી છે. વિરમયનું વૈકુંઠ સમય વિશે પ્રિયકાન્ત મણિયારનું કાવ્ય યાદ આવે : સાચવવાનું ગમે છે.” સમયનું સેનું હાથ રહે, ના હેમ, .
આ ત્રણ દિવસના કાવ્ય આરવાદના અવસરને પિતાને તે પહેલાં. ખમ્મુ ફાવ્યું તેમ, .
માટે પણ ખરેખર આનંદને ગણાવી છે. સુરેશ દલાલે - રતીભર રહ્યું હવે ઘાટ ઘડાશે કેમ?
પ્રવચન પૂરું કર્યું હતું. કવિ લીલીછમ ખીણની વાત કરે છે પણ તરત કહે છે. સભાના અધ્યક્ષ ડે. સ્મણલાલ શાહે ઉપસંહાર કરતાં લીલીછમ ખીણમાં બિહામણે બરફ સરકે છે. કાળ તેડી. કહ્યું કે, ડે. સુરેશ દલાલે આપણને કવિતામાં નિમગ્ન કરી નાખે છે, નૃત્યતંતુને, મરજીવાની તેજરવી કમાનને.
દીધા છે. તેઓ કવિતાનાં મર્મસ્થાનોને પિછાણે છે. એમણે ખૂબ મોડી સાંજે પ્રેમીઓ ચાલ્યા, ઘડિયાળોએ હંકારવ સાત કાવ્યોની વાત કરતાં અનેક કાવ્યો તરફ ગતિ કરાવી. સમાવી દીધે, અને ગહન સરિતા સરતી રહી. આ ગતિશીલ એમણે યોગ્ય જ કહ્યું કે, જેમ શરીરમાં માતા પ્રવેશે અને સરિતા એ કાળનું રૂપ જ છે.” .
માણસ ધૂણવા લાગે તેમ કવિતા વાંચતાં માણસ ધૂણો ત્યાર બાદ સુરેશ દલાલે અનુવાદને અનિવાર્ય દુસાહસ જોઈએ. કવિતા માણસ માણસ વચ્ચેના અંતરને દૂર કરે છે. ગણાવી અનુવાદની કળા વિશે વાત કરી હતી. ટોલ્સ્ટોયે દેશ દેશ વચ્ચેના વૈમનસ્ય કે યુદ્ધ વખતે પણ કવિતાને અનુવાદને ગાલીચાની બીજી બાજુ કહી છે.. કાકા કહે છે, સરહદ નથી નડતી. અનુવાદક બે સાંકળથી બંધાયેલા માણસ જેવો છે. કવિતા હું તારી પાસે બધા નિષેધ છોડીને આવું છે, એક તરફ એને થાય છે મૂળને વફાદાર રહેવું. એમ કહેવું જોઈએ.’
કેળવણીનું ધ્યેય
જયેન્દ્ર ત્રિવેદી ' ઘણીવાર આવું બને છે, આપણે ધારીએ કંઈક અને મને કયારેક કયારેક ઈન્દિરાજી પર માન થઈ જાય બને કંઈક. થોડા અઠવાડિયાં પહેલાં ડે. મધુરીબહેન શાહ છે. હમણાં જ વિશ્વ હિન્દી પરિષદ વખતે તેમણે પિતાના એસ. એન. ડી. ટી. વિમેન્સ યુનિવર્સિટીના પદવીદાન મહોત્સવમાં ઉદ્દઘાટન પ્રવચનમાં વામણા હિન્દી પ્રચારની યુનોમાં દીક્ષાન્ત પ્રવચન આપી રહ્યાં હતાં. પિતાને એક મુદ્દો હિન્દીને સ્થાન અપાવવાની માગણુના સંદર્ભમાં એમ સ્પષ્ટ કરવા તેમણે પ્રધાનમંત્રી શ્રીમતી ઇન્દિરા ગાંધીને એક જ્યારે જણાવ્યું કે એ માટે પ્રયત્નો તે ચાલેજ પરિચ્છેદ ટાંક. મને જરા પણ ગમ્યું નહીં. શ્રીમતી ગાંધી છે, પણ આપણે હિન્દી ભાષામાં સાહિત્ય અને વિચારનું પિતાના પ્રવચનમાં ડે. મધુરીબહેનના વિચારે કે એ સ્વાભા- એવું તે કૌવત પેદા કરીએ કે સિત્તેર કરોડની પ્રજાની વિક ગણાય પણ મધુરીબહેનને ઇન્દિરાજીના વિચારે ટાંકવાની
વાત સાંભળવા અને સમજવા યુનેને એની ગરજે શી જરૂર? મધુરીબહેન પિતે જ જબરજસ્ત વિચાર-સવર
હિન્દી ભાષા અપનાવવી પડે. ત્યારે મને આનંદ આનદ થઈ (THINKER-TANK, THINKING-BANK?). ગયે. યેચ પરિપ્રેક્ષ્યમાં વાત મૂકવાની જ ખૂબી હોય છે. અલતેમણે તે બીજા કોઈને વિચાર ટાંકવાનાં હોય ? અંદર આમ, બત્ત, મને ખબર છે કે નેતાઓનાં ભાષણે બીજ તૈયાર કરે ચાલતું હતું પણ સાથે સાથે મધુરીબહેનની વાણીમાં ઈન્દરા- છે, તેઓ તે ફકત વાંચી કે ખેલી જ જાય છે, તેમ છતાં હું 'જીના જે વિચારે પ્રગટ થતા હતા તે મને મૂળભૂત સિદ્ધાંતના
ઘણું કવ તો એમનું પણ રહેતું હશે ને? ઇન્દિરાજી. સામાન્ય પ્રદેશમાં લઈ જતા હતા. કેળવણીનું ધ્યેય કેટલી વિશદ રીતે આ રીતે એમના પ્રાંત રમણીય પિતાના જેવી સંવેદનશીલ, ભાવુક આ વિચારોમાં વ્યક્ત થતું હૈતું ! ' ' . . . . ”
અને સૌને સ્પર્શી જાય એવી વાણી બોલતાં નથી પણું