________________
Lagd. No. MH. By/South 54 Algence No. 1 37
‘પ્રબુદ્ધ જૈન'નું નવસંસ્કરણુ વર્ષ : ૪૫
૨૧
-સુંબઇ તા. ૧-૩-૮૪ નાયિક લવાજમ રૂા.૨૦
બુદ્ધ જીવન
મુખઈ જૈન યુવક સ‘ઘનું મુખપત્ર : પાક્ષિક છૂટક નકલ રૂ. ૧-૦૦
પરદેશ માટૅ શિલિ‘ગ ૬૦
તંત્રી : રમણલાલ ચી. શાહ
હાઈ-વે પર અકસ્માત ૭ રમણલાલ ચી. શાહુ
ભારતની વસતિ ઘણી વધી છે, પરતુ જે રીતે હાઇ-વે પરના અકસ્માતમાં ભારતમાં માણસા માર્યાં જાય છે તે જોતાં માનવીના જીવનનું જાણે ખાસ કઇં મૂલ્ય ન હોય એવું વલણ આપણાં સરકારી ત ંત્રનુ જણાય છે.
ઘેાડા દિવસ પહેલાં મુખથી નાસિકના રસ્તે સારા પાસે એક જ દિવસમાં એ ખસ ગબડી પડી, અંતે ધણા માણસા તત્ક્ષણ મૃત્યુ પામ્યા. લગભગ દોઢેક મહિના પહેલાં એ જ ધાટના વિસ્તારમાં એક બસ ઊથલી પડી હતી અને કેટલાક માણુસા માર્યાં ગયા હતા. થડા સમય પહેલાં ઉત્તર ભારતમાં
એક ખસ-અકસ્માતમાં ઘણી મોટી ખુવારી થઇ હતી. જુદાં જુદાં રાજ્યમાં પ્રતિ વષ' પુષ્કળ અકસ્માતો થાય છે અને સેકડે નિર્દેષ માણસાના પ્રાણુ ચાહ્યા જાય છે. ક્રાઇ દિવસ એવા પસાર નહિ થતા હોય કે જ્યારે છાપામાં કઇક ને કોઇક અકસ્માતના સમાચાર નહિ આવતા હોય. એકાદ એ માણસાના મૃત્યુની ઘટના એટલી સામાન્ય થઈ ગઈ છે કે હવે એના સમાચારા પણ બહુ છપાતા નથી.
ભારતમાં જેટલી ઝડપથી વાહનવ્યવહાર વધ્યા છે એના પ્રમાણમાં સલામતીની વ્યવથા વધી નથી. રેલવે ત ંત્રની મર્યાદિત શકિતને કારણે તથા જ્યાં રેલવે પહેાંચતી નથી એવા વિસ્તારમાં માણસા તથા માલસામાનને પહોંચાડવાના વધતી જતી જરૂરિયાતને કારણે આપણા દેશમાં વાહનવ્યવહાર ઘણા બધા વધી ગયા છે. એમાં પણ ટ્રાન્સપેાટ' કપનીઓની, ઉદ્યોગેાની, વેપારી પેઢીઓની બસ તથા ટ્રાના વ્યવહારનુ પ્રમાણ ઘણુ` વધારે છે. વાહનવ્યવહારના પ્રમાણમાં વિશાળ રસ્તાઓની સુવિધા વધી નથી. આપણા હાઇવેને જમ'ની કે અમેરિકાના હાઈવે જોયા પછી હાંઇ—વે' કહેતાં સદાચ થાય એવી દશા છે. આપણા દેશ વિકાસશીલ છે અને સર્વાંગીણુ વિકાસ માટે ઘણાં જુદાં જુદાં ક્ષેત્રામાં સરકારી આવક વપરાય છે. પરિણામે ધારી રસ્તા માટે આાં નાણાં ફાળવવામાં આવે એ દેખીતુ છે. તેમ છતાં એ નાણાંના
તે સરખી રીતે દૃષ્ટિપૂર્વક ઉપયોગ થાય તો માર્ગ સલામતી શ્રેણી વધી શકે. રસ્તાઓ બાંધવાનું અને તેની વખાવખત મરામત કરવાનું કામ સરકારીતંત્રનુ છે. કાઈ ખાનગી પેઢી પોતાની માલિકીના રસ્તાની જેટલી માવજત કરે તેટલી માવજત સરકાર પોતાની માલિકીના રસ્તાની કરતી નથી.
આપણા રસ્તાઓ ઓછા પહાળા હોય છે અને વળાંકા ઘણા આવે છે. વળાંક ઉપર ગાડીને વળાંક આપવા વધારે
જગ્યા જોઇએ એટલે કે સીધા રસ્તા કરતાં વળાંક ઉપર રસ્તાનુ કદ મોટું હોવું જોઈએ એ સામાન્ય સિદ્ધાંત પશુ આપણા રસ્તા પર ધણું ખરું નિહાળવા મળતા નથી. જાપાનમાં તા વળાંકા પહેાળા હોય છે. એટલુ જ નહિ, ત્યાં મેટા અરીસા મૂકવામાં આવે છે જેથી સામેથી આવતું વાહન અરીસામાં દેખાય. આપણે ત્યાં એક જ માપે રસ્તે ચાલ્યેા જાય છે. એટલે વળાંક ઉપર સામસામે ખે ગાડી આવી જાય ત્યારે ચલાવનારને સાવચેતી રાખતાં ઘણું કષ્ટ પડે છે. કેટલેક ઠેકાણે રસ્તા કરતાં પૂલ સાંકડા હોય છે ત્યારે પશુ આવી સ્થિતિ થાય છે. આપણે ત્યાં હાઈ-વે ઉપર વિશ્રામસ્થાને, પાર્કિંગ વિસ્તારા હોતા નથી. ટ્રક કે ગાડી બાજુ પર પાર્ક કરવા જેટલી જગ્યા પણ પાકી સડક પર હોતી નથી. કુદરતી હાજત માટે, ચાપાણી માટે કે કઇ હેરફેર માટે રસ્તામાં જ એ ઊભી રાખવી પડે છે. એને લીધે સામસામી દિશામાંથી આવતી ટ્રક કે ગાડીઓને ઓવરટેક કરવામાં ઘણી મુશ્કેલી નડે છે અને અકસ્માતા સર્જાય છે દર પાંચ-દસ કિલેમીટરે બે-ત્રણ ટ્રેક એક બાજુ ઊભી રહી શકે અને દર્ પચાસ કે સા કિલોમીટરે પંદર પચીસ ટ્રક ઊભી રહી શકે એટલી વધારાની પાકી સડક જો બાંધવામાં આવે તે પણ કેટલાય અકસ્માતા સહેજે નિવારી શકાય, પરંતુ આપણે ત્યાં રસ્તાના આયેજનમાં અનુભવ કે દૃષ્ટિના અભાવ ઘણા જોવા મળે છે. આપણા અકસ્માતમાં ટ્રકના અકસ્માતો વિશેષ હેાય છે. પુષ્કળ વજન ભરેલી ટ્રકને પાકી સડક પરથી કાચી માટીના રસ્તામાં એક સાઝ્ડ ઉપર ઉતારવાનુ` ટ્રક ચલાવનારાઓ પસંદ કરતા નથી, કારણ કે તેમ કરવા જતાં જે ટ્રકનુ સમતાલપણુ ચાલ્યું જાય તે કદાચ ટ્રક ઊથલી પડે. એટલે એક જ વાહન પસાર થઇ શકે એવા સાંકડા રસ્તાએમાં સામેથી આવતી ગાડીને જગ્યા આપવાનુ કેટલાક ટ્રકવાળા છેલ્લી ઘડી સુધી વિચારતા નથી. એથી બંને ડ્રાઇવરાનાં પરસ્પરનાં અનુમાનમાં ફરક પડે છે અને અકસ્માત સરજાય છે.
કેટલી ય ટ્રક રસ્તામાં અધવચ બગડેલી પડી હોય છે.એના ડ્રાઇવર–કલીનર તેનું સમારકામ ત્યાંજ ખેસીને કરે છે. એટલે જતી આવતી ગાડીઓને ત્યાં અગવડ પડે. રાતને વખતે ઉતાવળા ડ્રાઇવરની ત્યાં સરતચૂક થતાં અકસ્માત થાય છે. આપણી ટ્રાન્સપેટ કંપનીએ એમના ાઇવા પાસેથી કયારેક વધુ