________________
"
g. No. MR. Bysooth 54 toonce No. : 37
• “પ્રબુદ્ધ જૈન’નું નવસંસ્કરણ
વષ: ૪૬ અંક : ૭
બુદ્ધ જીવન
મુંબઇ તા, ૧--૮૪ છુક નકલ રૂ. ૧-૦૦
મુંબઈ જૈન યુવક સંઘનું મુખપત્ર : પાક્ષિક "ચાષિક લવાજમ રૂ. ૨૦/
પરદેશમાં એર મેઈલ ૬ ૨૦ £ ૧૨ સી મેઈલ : ૧૫ , તંત્રી રમણલાલ ચી. શાહ મે ટાં પ્ર લો ભા ને
એક રમણલાલ ચી. શાહ અખબારોમાં એવા સમાચાર આવ્યા છે કે સ્વ. વડા
આપણને પ્રશ્ન થાય કે આવા મોટા મોટા માણસો પણ 'પ્રધાન પંડિત જવાહરલાલ નહેરુના અંગત મંત્રી શ્રી મથાઈ લાલચને વશ કેવી રીતે થતા હશે ? ”અમેરિકાની ગુપ્તચર સંસ્થા સી. આઇ. એ. ના એજન્ટ સામાન્ય રીતે પ્રભાતોથી આકર્ષાય નહિ તે માણસ તરીકે કામ કરતા હતા અને નહેરુના બધા પત્રવ્યવહારની પ્રતિષ્ઠાના ઊંચા સ્થાને પહોંચે છે. પરંતુ માણસ આખરે નકલ અમેરિકાની એ ગુપ્તચર સંસ્થાને પહોંચાડતા હતા. માણસ છે. નાનાં નાનાં પ્રલેભનેને સામને કરો એ બહુ આ સમાચાર કેટલે અંશે સાચા છે તેની ખબર અઘરી વાત નથી. પરંતુ જબરદસ્ત મેટાં પ્રલેભન સામેથી નથી, પણ દુનિયાના મેટા માણસોને અતિશય નાણાં આવીને જયારે પડે છે ત્યારે માસ ઘડીભર દિમૂઢ થઈ જાય છે. 'આપીને ફડવામાં સી. આઈ. એ. કાખેલ છે, એમાં કઈને પિતાના શેષ સમગ્ર ભાવિને વિચાર કરતાં તેને એમ લાગે છે કે શંકા નથી. અમેરિકન પત્રકાર સિમૂર હશે પિતાના પુસ્તક પિતાની પ્રામાણિક કમાણીને એકંદરે જેટલે ભોગ આપવો પ્રાઈસ ઓફ પાવરમાં માનનીય શ્રી મોરારજી દેસાઈ સી. આઇ.
પડશે તેના કરતાં આ રકમ ઘણી મોટી છે. એક વખત તે એ.ના એજન્ટ હતા એ આક્ષેપ કર્યો છે અને તેની સામે શ્રી લઈ લીધી તો કોઈને ખબર પડવાની નથી અને પિતાની મોરારજી દેસાઈએ અદાલતમાં દાવો માંડે છે. મોરારજીભાઈ જિંદગીને ઉદ્ધાર થઈ જશે. કદાચ ખબર પડશે તે કરી તે આવા કૃત્યથી પર હોય એ નિઃસંશય છે; પરંતુ સી. ધંધે જશે, પણ તેથી આજીવિકામાં જરાય વાંધો નહિ .આઈ. એ. ના દસ્તાવેજોમાંથી દેસાઈ નામના બીજા કોઈ આવે. પાંચ-પચીસ રૂપિયાની બાબતમાં કયારેય ચોરી ન રાજદારી નેતાનું નામ નીકળી આવે તે નવાઈ નહિ. કરી હોય એવા ચુસ્ત પ્રામાણિક માણસો પચ-દસ કયારેક ગુપ્તચર સંસ્થાઓ નેતાગીરીમાં ફાટફૂટ પડાવવા માટે લાખ રૂપિયાની અચાનક પ્રાપ્તિ થવાની સંભાવના ઊભી કે મોટી વ્યકિતના ચારિત્ર્યખંડન માટે પણ ખોટા આક્ષેપ થાય તે બહાવરા બની જઈ તેવી ચેરી કે લાંચ સ્વીકારી કરવામાં નિપુણ હોય છે.
લેવા લલચાય છે. જિંદગીને સરવાળો તેઓ મૂકી જુએ છે, જયાં રાજય છે અને સત્તા છે ત્યાં ગુપ્તચરની સંરથા રાખ્યા અને અપ્રમાણિકતાનું પલ્લું નીચે નમતાં તેઓ તેનાથી દર'વગર ચાલી શકે નહિ. દુશ્મનની ગુપ્ત હિલચાલ જો ગુપ્ત વાઈ જાય છે. નાનાં નાનાં પ્રભને સામે ઘણા પ્રામાણિક રીતે જાણી લેવામાં ન આવે તે તેને પ્રતિકાર સમર્થ રીતે
માણસે ઝઝુમી શકે છે, પરંતુ મેટાં પ્રલોભને સામે ઘણું કરી શકાય નહિ. પ્રત્યેક દેશને પિતાના લશ્કરમાં ગુપ્ત- સમર્થ માણુસો પણ ઝુકી જાય છે; અમેરિકાની એક વિમાન ચરને એક વિભાગ અવશ્ય રાખવું પડે છે અને એમાં
કંપનીએ પિતાની કંપનીનાં વિમાને ખરીદવા માટે જાપાનના બહુ જ કાબેલ માણસને રાખવામાં આવે છે. પકડાયા વડા પ્રધાન, નેવેના રાજવી અને એવા કેટલાક મોટા માણવગર બીજાની ગુપ્ત માહિતી ગુપ્ત રીતે મેળવી લાવવાનું સેને પણ લાંચ આપીને પતિત કર્યા હતા. કામ તેઓને સોંપવામાં આવે છે. આ પ્રથા ઠેઠ પ્રાચીન ૪. ભગવાન બુદ્ધના એક શિષ્યનું નામ અંકમાલ હતું. સમયથી ચાલી આવે છે. કૌટિલ્યને અર્થશાસ્ત્ર'માં દુશ્મનને : ભગવાન બુદ્ધ પાસે તેણે ધર્મમય જીવનની સારી તાલીમ 'પરાજિત કરવા માટે સામ, દામ, ભેદ અને દંડની નીતિની લીધી હતી; લોકોને ધર્મોપદેશ આપવાની તેણે જ્યારે રજા - 'ભલામણ કરવામાં આવી છે; વળી એમાં આવાં કાર્યો માટે માગી ત્યારે તે આપતાં પહેલાં ભગવાન બુદ્ધ તેની ગુપ્ત કરી
ગુપ્તચર કેવા હોવા જોઈએ તે બતાવ્યું છે. આ પ્રાચીન નીતિ કરવાનું વિચાર્યું. તેમની સૂચનાનુસાર બે બૌદ્ધ ભિખુ રાજ્યના ' આજ દિવસ સુધી ચાલી આવી છે, અને જ્યાં સુધી માણસોને સ્વાગ સજીને અંકમાલ પાસે ગુપ્ત રીતે પહોંચ્યા અને રાજ્ય, સત્તા અને સરહદો છે ત્યાં સુધી એ નીતિ ચાલુ રહેશે. કહ્યું સમ્રાટ હશે તેઓને મોકલ્યા છે. અંકમાલની ખ્યાતિ અને
બીજા વિશ્વયુદ્ધ પછી રાંશયાએ અને અમેરિકાએ એક- કાબેલિયતથી સમ્રાટ ખૂબ પ્રભાવિત થયા છે, અને રાજ્યનું 'બીજાની માહિતી મેળવવા માટે મોટા પાયા ઉપર મંત્રીપદ સ્વીકારવા માટે વિનંતી કરી છે. આવી મેટી
ગુપ્તચર સંસ્થાઓ વિકસાવી. * આપણી ક૯પનામાં ન દરખાસ્ત આવતાં અંકમાલ લલયાઈ ગયા અને ભિખુનો ' આવે એટલાં નાણું એ સંસ્થાને માટે ફાળવવામાં આવે વેષ છોડી મંત્રીપદ સ્વીકારવાની તેણે હા પાડી દીધી, એવી
છે. આ બંને સંસ્થાઓને ગુપ્ત દસ્તાવેજો જે જાહેરમાં રીતે ભગવાન બુદ્ધ સુપ્રસિદ્ધ વારાંગનાં આગ્ર વાલીને પિતાની " મૂકવામાં આવે તે દુનિયાના કેવા કેવા પ્રતિષ્ઠિત માણસે સાથે જાણી જોઇને લઈ જઈને અંકમાલને મળવા ગયા. આખા
આવાં કાર્યોમાં સંડોવાયા છે એ જાણીને આપણને અતિશય રાજ્યની સર્વશ્રેષ્ઠ રૂપવંતી નારીએ સહેતુક કેરેલા મોહનીય : થાય.
હાવભાવે જોઇને અંકમાલની નજર ભવાન બુદ્ધ સાથે વાતે