Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 06 Sthanakvasi Gujarati
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Catalog link: https://jainqq.org/explore/006420/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo arihaMtANaM namo sighdhANaM namo AyariyANaM namo uvajajhAyANaM namo lee savva sAhuNaM eso paMca namukakAro savva pAvappaNAsaNo maMgalANaM ca savvesi paDhamaM havaI maMgalaM Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinAgama prakAzana yojanA pa. pU. AcAryazrI ghAMsIlAlajI mahArAja sAheba kRta vyAkhyA sahita DVD No. 2 (Gujarati Edition) :: yojanAnA Ayojaka :: zrI caMdra pI. dozI - pIeca.DI. website : www.jainagam.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HAGAVAT SHRI BHI JI SUTRA PART : 6 el atolad 121: 40-S Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PS232222222222223222222222222222 jainAcArya-jainadharmadivAkara-pUjyazrI-ghAsIlAlajI-mahArAja viracitayA prameyacandrikAkhyayA vyAkhyayA samalaGkRtaM hindIgurjarabhASA'nuvAdasahitam zrI-bhagavatIsUtram BHAGAVATI SUTRAM SaSTho bhAgaH niyojaka:saMskRta-prAkRtajJa-jainAgamaniSNAta-priyavyAkhyAni paNDitamunizrI kanhaiyAlAlajI-mahArAjaH seeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeech paecseaseeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeees prakAzaka : rAjakoTanivAsI - zreSThizrI - zAmajIbhAI - velajIbhAI borANI, tathA kaDavIvAI-vIrANI-smArakaTUsTa, tatpradatta-dravyasAhAyyena a. bhA. zve. sthA. jainazAstroddhArasamitipramukhaH zreSThi-zrI zAntilAla-maGgaladAsabhAI mahodayaH rAjakoTa. prathamA-AvRtti : vIra saMvata vikrama saMvat isvosana prati 1200 2490 2020 1964 eeeeee mUlya ru. 25-0. Ceeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeees Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maLavAnuM ThekANuM : zrI a. bhA. che. sthAnakavAsI jenazAstroddhAra samiti. che. gareDiyA kuvA roDa, rAjakeTa - saurASTra. Published by : Shri Akhil Bharat S. S. Jain Shastroddhar Samiti, Garedia Kuva Road, RAJKOT. (Saurashtra.) W. Rly. Iudia. prathama AvRtti prata 1200 vI 2 saMvat 2490 vikrama saMvata : 2020 I svI sana : 1964 : mudraka : : mudraNasmAna : jayaMtilAla devacaMda mahetA ja ya bhA 2 ta gaDiyA kuvA roDa, rAjakeTa (saurASTra) zrI bhagavatI sUtra : 6 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAdhyAya mATe khAsa sUcanA A sUtranA mUlapAThano svAdhyAya divasa ane rAtrinA prathama prahare tathA cothA prahare karAya che. (2) prAta:uSAkALa, sanyAkALa, madhyAhna, ane madhyarAtrimAM be-be ghaDI (48 miniTa) vaMcAya nahIM, sUryodayathI pahelAM 24 miniTa ane sUryodayathI pachI 24 miniTa ema be ghaDI sarvatra samajavuM. mAsika dharmavALAM strIthI vaMcAya nahIM temaja tenI sAme paNa vaMcAya nahIM. jyAM A strIo na hoya te oraDAmAM besIne vAMcI zakAya. (4) nIce lakhelA 32 asvAdhyAya prasaMge vaMcAya nahIM. (1) AkAza saMbaMdhI 10 asvAdhyAya kAla. (1) ulkApAta-moTA tArA khare tyAre 1 prahara (traNa kalAka svAdhyAya na thAya.) (2) digdAha-koI dizAmAM atizaya lAlavarNa hoya athavA koI dizAmAM moTI Aga lagI hoya to svAdhyAya na thAya. garjArava -vAdaLAMno bhayaMkara garjArava saMbhaLAya. gAjavIja ghaNI jaNAya to 2 prahara (cha kalAka) svAdhyAya na thAya. nirdhAta-AkAzamAM koI vyaMtarAdi devakRta ghoragarjanA thaI hoya, athavA vAdaLo sAthe vIjaLInA kaDAkA bole tyAre ATha prahara sudhI svAdhyAya nA thAya. (5) vidyuta--vijaLI camakavA para eka prahara svAdhyAya na thA. (6) cUpaka-zuklapakSanI ekama, bIja ane trIjanA divase saMdhyAnI prabhA ane caMdraprabhA maLe to tene cUpaka kahevAya. A pramANe cUpaka hoya tyAre rAtrimAM prathama 1 prahara svAdhyAya na karavo. (7) yakSAdIta-koI dizAmAM vIjaLI camakavA jevo je prakAza thAya tene yakSAdIpta kahevAya. tyAre svAdhyAya na karavo. (8) ghumika kRSNa-kAratakathI mahA mAsa sudhI dhUmADAnA raMganI je sUkSma jala jevI dhUmmasa paDe che tene dhUmikAkRSNa kahevAya che. tevI dhUmmasa hoya tyAre svAdhyAya na karavo. (9) mahikAzveta-zItakALamAM zvetavarNavALI sUkSma jalarUpI je dhummasa paDe che. te mahikAzveta che tyAre svAdhyAya na karavo. (10) rajauddaghAta-cAre dizAmAM pavanathI bahu dhULa uDe. ane sUrya DhaMkAI jAya. te rajauddAta kahevAya. tyAre svAdhyAya na karavo. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) audArika zarIra saMbaMdhI 10 asvAdhyAya (11-12-13) hADakAM-mAMsa ane rUdhira A traNa vastu agnithI sarvathA baLI na jAya, pANIthI dhovAI na jAya ane sAme dekhAya to tyAre svAdhyAya na karavo. phUTeluM iMDu hoya to asvAdhyAya. (14) maLa-mUtra--sAme dekhAya, tenI durgadha Ave tyAM sudhI asvAdhyAya. (15) smazAna--A bhUminI cAre bAju 100/100 hAtha asvAdhyAya. (16) caMdragrahaNa-jyAre caMdragrahaNa thAya tyAre jaghanyathI 8 muhUrta ane utkRSTathI 12 muhUrta asvAdhyAya jANavo. (17) sUryagrahaNa--jyAre sUryagrahaNa thAya tyAre jaghanyathI 12 muhUrta ane utkRSTathI 16 muhUrta asvAdhyAya jANavo. (18) rAjavyagrata-najIkanI bhUmimAM rAjAonI paraspara laDAI thatI hoya tyAre, tathA laDAI zAnta thayA pachI 1 divasa-rAta sudhI svAdhyAya na karavo. (19) patana-koI moTA rAjAnuM athavA rASTrapuruSanuM mRtyu thAya to teno agnisaMskAra na thAya tyAM sudhI svAdhyAya karavo nahIM tathA navAnI nimaNuMka na thAya tyAM sudhI UMcA avAje svAdhyAya na karavo. (20) audArika zarIra-upAzrayanI aMdara athavA 100-100 hAtha sudhI bhUmi upara bahAra paMcendriyajIvanuM mRtazarIra paDyuM hoya to te nirjIva zarIra hoya tyAM sudhI svAdhyAya na karavo. (21thI 28) cAra mahotsava ane cAra pratipadA-ASADha pUrNimA, (bhUtamahotsava), Aso pUrNimA (indra mahotsava), kArtika pUrNimA (skaMdha mahotsava), caitrI pUrNimA (yakSamahotsava, A cAra mahotsavanI pUrNimAo tathA te cAra pachInI kRSNapakSanI cAra pratipadA (ekama) ema ATha divasa svAdhyAya na karavo. (29thI 30) prAtaHkAle ane sabhyAkALe dizAo lAlakalaranI rahe tyAM sudhI arthAta sUryodaya ane sUryAstanI pUrve ane pachI eka-eka ghaDI svAdhyAya na karavo. (31thI 32) madhya divasa ane madhya rAtrie AgaLa-pAchaLa eka-eka ghaDI ema be ghaDI svAdhyAya na karavo. uparokta asvAdhyAya mATenA niyamo mUlapAThanA asvAdhyAya mATe che. gujarAtI Adi bhASAMtara mATe A niyamo nathI. vinaya e ja dharmanuM mUla che. tethI AvA AvA vikaTa prasaMgomAM gurunI athavA vaDIlanI icchAne AjJAne ja vadhAre anusaravAno bhAva rAkhavo. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAdhyAya ke pramukha niyama (1) (3) isa sUtra ke mUla pATha kA svAdhyAya dina aura rAtrI ke prathama prahara tathA cauthe prahara meM kiyA jAtA hai| prAta: USA-kAla, sandhyAkAla, madhyAhna aura madhya rAtrI meM do-do ghaDI (48 miniTa) svAdhyAya nahIM karanA cAhie, sUryodaya se pahale 24 miniTa aura sUryodaya ke bAda 24 miniTa, isa prakAra do ghar3I sabhI jagaha samajhanA caahie| mAsika dharmavAlI striyoM ko svAdhyAya nahIM karanA cAhie, isI prakAra unake sAmane baiThakara bhI svAdhyAya nahIM karanA cAhie, jahA~ ye striyA~ na hoM usa sthAna yA kakSa meM baiThakara svAdhyAya kiyA jA sakatA hai| nIce likhe hue 32 asvAdhyAya-prasaMgo meM vA~canA nahIM cAhie(1) AkAza sambandhI 10 asvAdhyAyakAla (1) ulkApAta-bar3A tArA TUTe usa samaya 1 prahara (tIna ghaNTe) taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (2) digdAha--kisI dizA meM adhika lAla raMga ho athavA kisI dizA meM Aga lagI ho to svAdhyAya nahIM karanA cAhie / garjArava-bAdaloM kI bhayaMkara gaDagaDAhaTa kI AvAja sunAI detI ho, bijalI adhika hotI ho to 2 prahara (cha ghaNTe) taka svAdhyAya nahIM karanA caahie| nirghAta-AkAza meM koI vyantarAdi devakRta ghora garjanA huI ho athavA bAdaloM ke sAtha bijalI ke kaDAke kI AvAja ho taba ATha prahara taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / vidyuta--bijalI camakane para eka prahara taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie yUpaka-zukla pakSa kI prathamA, dvitIyA aura tRtIyA ke dino meM sandhyA kI prabhA aura candraprabhA kA milAna ho to use yUpaka kahA jAtA hai| isa prakAra yUpaka ho usa samaya rAtrI meM prathamA 1 prahara svAdhyAya nahIM karanA cAhie (8) yakSAdIpta--yadi kisI dizA meM bijalI camakane jaisA prakAza ho to use yakSAdIpta kahate haiM, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / dhUmikA kRSNa-kArtika se mAgha mAsa taka dhuMe ke raMga kI taraha sUkSma jala ke jaisI dhUmasa (koharA) par3atA hai use dhUmikA kRSNa kahA jAtA hai isa prakAra kI dhUmasa ho usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (9) mahikAzveta-zItakAla meM zveta varNavAlI sUkSma jalarUpI jo dhUmasa par3atI hai vaha mahikAzveta kahalAtI hai, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (10) rajodghAta-cAroM dizAoM meM teja havA ke sAtha bahuta dhUla uDatI ho aura sUrya DhaMka gayA ho to rajodghAta kahalAtA hai, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA caahie| (2) aitihAsika zarIra sambandhI 10 asvAdhyAya-- (11,12,13) hADa-mAMsa aura rudhira ye tIna vastue~ jaba-taka agni se sarvathA jala na jAe~, pAnI se dhula na jAe~ aura yadi sAmane dikhAI deM to svAdhyAya nahIM karanA cAhie / phUTA huA aNDA bhI ho to bhI asvAdhyAya hotA hai| (14) mala-mUtra--sAmane dikhAI hetA ho, usakI durgandha AtI ho taba-taka asvAdhyAya hotA hai| zmazAna--isa bhUmi ke cAroM tarapha 100-100 hAtha taka asvAdhyAya hotA (16) candragrahaNa-jaba candragrahaNa hotA hai taba jaghanya se 8 muhUrta aura utkRSTa se 12 muhUrta taka asvAdhyAya samajhanA cAhie / (17) sUryagrahaNa-jaba sUryagrahaNa ho taba jaghanya se 12 muhUrta aura utkRSTa se 16 muhUrta taka asvAdhyAya samajhanA cAhie / (18) rAjavyudgata-najadIka kI bhUmi para rAjAoM kI paraspara lar3AI calatI ho, usa samaya tathA lar3AI zAnta hone ke bAda eka dina-rAta taka svAdhyAya nahIM karanA caahie| patana-koI bar3e rAjA kA athavA rASTrapuruSa kA dehAnta huA ho to agnisaMskAra na ho taba taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie tathA usake sthAna para jaba taka dUsare vyakti kI naI niyukti na ho taba taka UMcI AvAja meM svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (20) audArika zarIra-upAzraya ke andara athavA 100-100 hAtha taka bhUmi para upAzraya ke bAhara bhI paJcendriya jIva kA mRta zarIra par3A ho to jaba taka vaha nirjIva zarI vahA~ par3A rahe taba taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (21 se 28) cAra mahotsava aura cAra pratipadA-ASAr3hI pUrNimA (bhUta mahotsava), Aso pUrNimA (indriya mahotsava), kArtika pUrNimA (skandha mahotsava), caitra pUrNimA (yakSa mahotsava) ina cAra mahotsavoM kI pUrNimAoM tathA usase pIche kI cAra, kRSNa pakSa kI cAra pratipadA (aikama) isa prakAra ATha dinoM taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (29 se 30) prAtaHkAla aura sandhyAkAla meM dizAe~ lAla raMga kI dikhAI deM taba taka arthAt sUryodaya aura sUryAsta ke pahale aura bAda meM eka-eka ghar3I svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (31 se 32) madhya divasa aura madhya rAtrI ke Age-pIche eka-eka ghar3I isa prakAra do ghar3I svAdhyAya nahIM karanA caahie| uparokta asvAdhyAya sambandhI niyama mUla pATha ke asvAdhyAya hetu haiM, gujarAtI Adi bhASAntara hetu ye niyama nahIM hai / vinaya hI dharma kA mUla hai tathA aise vikaTa prasaMgoM meM gurU kI athavA bar3oM kI icchA evaM AjJAoM kA adhika pAlana karane kA bhAva rakhanA cAhie / Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. zrI bhagavatI sUtra lAga DI viSayAnuprabhaziDA viSaya AThave zata' GA pahalA uddezA 1 pahale uddeze ke viSayoprA vivarA 2 pudralo lehoM prAni3pA 3 sUkSma pRthvIprAya De sva3pa prA ni3pA dUsarA uddezA 4 dUsare uddeze viSayoM pravivarA n AAzIviSa nAma ai sarpa De svarUpa prA ni3pae 6 dharmAstiprAya jAhi DI hurvijJeyatA DA nipA 7 jJAna hoM DA ni3pA 8 sacdhi ai sva3pa prA nipA 8 jJAnagoyara DA ni3pA 10 aThAraha prakAra se prAlAhi dvAro kA ni3pA zrI bhagavatI sUtra : 6 tIsarA uddezA 11 tIsare uddeze viSayoM vivarA 12 bhuja De acchedhatA DA ni3pA 13 ratnaprabhAhi pRthivI sva3pa DA ni3pae yauthA uddezA 14 prAthi DI sAhiDiyA prA ni3pA pAMthavA uddezA 15 pAMyave uddeze ke viSayoM kA vivarA parigrahAhi DiyA Saa ni3pA 16 17 sthUla prAzAtipAtAhi pratyA3yAna prA ni3pAe pAnA naM. 1 2 12 76 77 87 88 110 135 142 940 153 155 157 160 160 166 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAvaDe siddhAnta prA ni3pA 18 18 hevaloDa prA ni3pA chaThThA uddezA 20 chaThe uddeze prA viSaya vivara 21 22 23 24 hipa dve sva3pa aa ni3pA 25 DiyA Desva3pa prA nipA nirgrantha se pratisAla ke isa DA ni3pA nirgrantha se ghAnadharma prA nipA nirgrantha se ArAdhautA DA ni3pA sAtavAM uddezA 26 pradveSaDiyA nimitta janyatIrthioM bhatA ni3pA 27 gatipraSAtAdhyayana prAni3pA zrI bhagavatI sUtra : 6 // samApta // 180 183 184 185 187 192 201 202 211 227 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahale uddezaka viSayo kA vivaraNa AThamA zatakano pahele uddezaka aThamA zatakanA pahelA uddezakanuM saMkSipta viSaya vivaraNa A pramANe chepahelA udezakamAM pugalonA pariNAmanuM pratipAdana karyuM che, temAM pudagala traNa prakAranA kahyA che. temane eka prakAra pragapariNata pudgalene kahyo che. A progapariNata purAnA prakAra batAvatA pahelA daMDakamAM kendriya prayogapariNatapudgalathI laIne paMcendriya paryantanA prayogaparitapudagalenuM, nairayika prayogapariNata pudgalanuM, paMcendriya tiryaMca prayogapariNata pudagalanuM, jalacarAdi prAgapariNatapudgalanuM, manuSya vizvasA-pariNamana thavAnI sattA hovA chatAM paNa tene ahIM vivakSita mAnavAmAM AvI nathI-tethI pravega ane vizvastamAM ekatA AvatI nathI. je pudagale svabhAvathI pariNAmottara prApta karatAM rahe che, te pudagalene vizvasA pariNata pudagalI kahe che. jemake megha, Atapa (taDake), chAMyaDe vagere. e sUtra 1 che daMkamAM mizra pariNata yugalanuM kathana karyuM che. A rIte temanA nava daMDaka kathA che. visasA pariNata pudgala, eka dravya pariNAma, manaHprayogAdi pariNata, AraMbha satyamanaH prayogAdi pariNata, AraMbhamRSAmanaH prAgAdi pariNata, satyavacaH prAgAdi pariNata, audArikAdi kAyaDga pariNa, audArika mizakAya pravega pariNata, vaikiyazarIrakAya praga pariNata, vaikriya mizakAya pravega pariNata, AhAraka zarIrakAya prayoga pariNata, AhAraka mizra zarIrakAya pravega pariNata, kAmaNa zarIrakAya prayAga pariNata, mizra pariNuta, satya ane mizra pariNata, visasA pariNata, varNa--gaMdharasa-sparza pariNata, saMsthAna pariNata, dvidravya pariNata, manaHprayogAdi pariNata, mizrA pariNata be dravya, visasA pariNata be dravya, traNa dravya pariNAma, mana:prayogAdi pariNata traNa dravya, cAra dravyanuM pariNAma, manaHprAgAdi pariNata cAra dravya, pAMca, che, sAtathI laIne anaMta paryantanA dravyanuM pariNAma, ane alpa bahatvanuM kathana, A badhAnuM A udezakamAM kathana karavAmAM AvyuM che. A zatakanA dase uddezakanA viSayane prakaTa karatI saMgrahagAthA saMgrahagAthA- pArTa 1 gAraviNa 2 ItyAdi AThamAM zatakamAM nIce pramANe dasa udezaka che- (1) pudgala, (2) AzIviSa, (3) vRkSa, (4) kriyA, (5) ajIva, (6) prAsuka, (7) adatta, (8) pratyenIka, (9) baMdha ane (10) ArAdhanA. TIkArtha- A gAthA dvArA sutrakAre AThamAM zatakanAM dasa uddezakomAM je je viSayAnuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che, te prakaTa karyuM che. pahelA "nA" nAmanA uddezakamAM DagalenA pariNAmanI vakatavyatAnuM pratipAdana karAyuM che. bIjA cAraviNa uddezakamAM AzIviSa- sape AdinA viSayanI vakatavyatAnuM pratipAdana karAyuM che, trIjA "vA nAmanA uddezakamAM saMkhyAta jIvAdi vRkSanI vakatavyatAnuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che. jethI kSitti nAmanA uddezakamAM kAyikI Adi kiyA saMbaMdhI vakatavyatAnuM pratipAdana karyuM che. pAMcamA "zanI nAmanA uddezakamAM AjIvika saMbaMdhI vakatavyatAnuM pratipAdana karAyuM che. chaThThA "jAnA nAmanA uddezakamAM prAsuka dAnAdinuM pratipAdana karAyuM che. sAtamAM "" nAmanA udezakamAM adattAdAna saMbaMdhI vakatavyatAnuM pratipAdana karAyuM che. AThamAM "ji " nAmanA udezakamAM guru AdimAM vidravIrUpa pratyenIka vakatavyatAnuM pratipAdana karAyuM che. navamAM "vaMza nAmanA uddezakamAM zrI bhagavatI sUtra : 6 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prayogamadha Adi viSayanI vakatavyatAnuM pratipAdana karavAmAM Avyu che. ane dasamAM 'AdA' nAmanA uddezakamAM ArAdhanA Adi viSayanI vakatavyatAnuM pratipAdana karavAmAM Avyu che. putralo ke bhedoM kA nirUpaNa pudagalabheda vaktavyatA 'rAzidde nAma traM cacAsI' ityAdi sUtrAtha- (niSe nAva chuM yAsI) rAjagRha nagaramAM mahAvIra prabhu padhAryA. yAvata ) gautama svAmIe mahAvIra prabhune A pramANe prazna pUchyuM - (viTALa mate poggA chattA ?) he bhadanta! pudgala keTalA prakAranA kahyA che? (noyamA ! tivijJAnoA pattA) he gautama ! puddagala traNa prakAranA kathA che. (tanA) te traNa prakAro A pramANe che- (moga'yA, mausamA paLiyA, vIsanA payA) (1) prayAga pariNata, (2) mizra pariNata, (3) visrasA pariNata. TIkA-sAtamAM zatakanA dasamAM uddezakamAM pudgalAkrika bhAvanI prarUpaNA karavAmAM AvI che. e ja pudgalAdika bhAvanuM sUtrakAra AThamAM zatakanA A pahelA uddezakamAM bhinna prakAre pratipAdana kare che-nirde nAya va yApI A sUtrAMza dvArA nIceneA sutrapATha grahaNa karavAmAM AvyA che rAjagRha nagaramAM mahAvIra prabhu padhAryA. temane vaMdA-namaskAra karavAne tathA temane dhammapadeza sAMbhaLavAne leAkeA temanI pAse AvyA. dharmopadeza sAMbhaLIne pariSada vikharAi gai. tyAra bAda gautama svAmIe prabhunI sevA suzraSA karI. tyAra bAda vadaNuA namaskAra karIne vinayapUrNAMka banne hAtha joDIne te temanI samakSa ucita sthAne besI gayA, ane temaNe mahAvIra prabhune A pramANe prazna pUchaye. vijJALa maMte ochAvattA ?? he bhadanta ! pudgala keTalA prakAranA kahyAM che? mahAvIra prabhunA uttara zauyamA !" he gautama! rtidA to jUTMf* pudgalA traNa prakAranA kahyAM che. tanA'te traNa prakArA nIce pramANe che goLa paLiyA, mIsanA paLiyA, cIsamA riLaya'(1) prayAga pariNata, (2) mizra pati ane (OM) visrasA pariNata. je pudgala jIvanA vyApArathI zarIrAdi rUpe pariNamana pAme che, te pudgalAne prayeAgapariNata puddagalA kahe che. prayAga ane svabhAva, e bannenA saMbaMdhathI pariNamana pAmelAM pudgalane mizra pariNuta pudgale kaheche. mizra paNita pudagale prayAgapariNAmanA tyAga karyAM vinA ja svabhAvathI pariNAmAntara (anya pariNAma) prApta karatA rahe che. jemake mRta levarAdi pudagala athavA- svabhAvathI ja audArika Adi rUpavALI vaNA jyAre jIvanA prayogarUpa vyApArathI audArika Adi zarIrarUpe pariNamI jAya che, tyAre temane mizra pariNata kahevAyache. jo ke audArika Adi zarIrarUpe pariNamelI aurdhArakAdi vaNAone prayAgarita paNa kahI zakAya che, chatAM paNa prayogapariNuta pudgalAmAM zrI bhagavatI sUtra : 6 2 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizvasA-pariNamana thavAnI sattA hovA chatAM paNa tene ahIM vivakSita mAnavAmAM AvI nathI-tethI praga ane vizvastamAM ekatA AvatI nathI. je pudagale svabhAvathI pariNAmAntara prApta karatAM rahe che, te pudagalene vizvasA pariNata pudagalI kahe che. jemake megha, Ata5 (taDake), chAMyaDe vagere. te sUi 1 che "gopariNA maMte ! ItyAdi sUtrArtha- (ALiyALa maM? ! mAtrA jarA vattA ?) he bhadanta! pragapariNata pudagalanA keTalA prakAra kahyA che (noramA! paMvida khaomttA) he gautama! prayogapariNata pudagalanA pAMca prakAra kahyA che. (taMgadA) te pAMca prakAre A pramANe che- ( iiAnALiyA, vephaMgoLALiyA, nA ciMdira gorAribA) (1) ekendriya prayogapariNata, (2) hIndriya prayogapariNata, (3) tendriya pragapariNata, (4) caturindriya prayogapariNata ane (5) paMcendriya prayogapariNata. ( niriyA kAriyA mete ! A vAva vattA ?) he bhadanta! ekendriya prayogapariNata padgale keTalA prakAranA kahyA che? (jayamA! vaM1i gunttA) he gautama! ekenidraya prayogapariNata pudagalanA pAMca prakAra kahyAM che. (ii) te pAMca prakAre A pramANe che- ( suvizvariyA pariNA, bAva vAsarUArUriyAgonariyA ) pRthvIkAlika ekendriya prayogapariNata, (yAvata) vanaspatikAyika ekendriya pragapariNata pudagala. (gvArSivira jaLarAjA te! jarA vada pUmttA ?) hai bhadanta! pRthvIkAyika ekendriya prayogapariNata pudagala keTalA prakAranA kahyAM che? (jayama! suvi vum) he gautama! patrImayika ekendriya pagapariNata pudagalanA be prakAra kahyA che. (nA te prakAro A pramANe che- (sudura puravAra-vicAro pariiyA 2 vAyara gvaphA riyALiyA 2 ) (1) suma pRthvIkAyika ekendriya prayogapariNana pudagala, (ra)bAdara pRthvIkAyika ekendriya progapariNata pudagala. ( jea) e ja pramANe ( mArivALiyA ) aprakAyika ekendriya prayogapariNata pudagale paNa be prakAranA hoya che. (gvuM suvAkyo mero ghAva varajAthA ) e ja pramANe vanaspatikAya paryantanAM ekendriyagapariNatapudagalonA paNa be prakAra samajavA. ( verigopariLayAmAM puchA) he bhadanta! krIndriya prayogapariNata pudagalanA keTalA prakAre kahyA che? (imA) he gautama ! ( vidA zrI bhagavatI sUtra : 6 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ goog) kIndriya progapariNata pudagalanA aneka prakAra kahyA che. (vaM tetriviiAjaLiyA ) e ja pramANe te Indriya ane caturindriya progapariNita pudagalonA viSe paNa samajavuM. (ciMdriya pariNA puchA) he bhadanta ! paMcendriya pragapariNata pudagalenA keTalA prakAra kahyA che? ( 1) he gautama! (AnaET ggTTT) paMcendriya prayogapariNata pudagalanA cAra prakAra kahyA che. (taMdA) te cAra prakAra nIce pramANe che- ( je vaMciMtriAparivA, ttivivAra, ghauM majusa seva uri0) (1) nAraka paMcendriya progapariNata, (2) tiryaMca paMcendriya prayogapariNata, (3) manuSya paMcendriya prayogapariNata ane () deva paMcendriya pragapariNata. (gha vivigha voTa purA) he bhadata! nAraka pacendriya prayogapariNata pudagalanA keTalA prakAra kahyA che? ( mA) he gautama! (sAvi ) nAraka paMcendriya prajapariNata pudagalanA sAta prakAra kahyA che. (taMda) te prakAre nIce pramANe che- ( racaTMmAkuTaviyovariyA vi nAva ca sattamagva nejA vaMcAtApariyA vi) pahelI ratnaprabhA pRthvInA nAraka cendriya pragapariNuta pudagalethI laIne nIce sAtamI pRthvInA nAka pacendriya prayogapariNata pudagala sudhInA sAta prakAra samajavA. (siriyAvaLiyapaMciMdriApogivA puchA) he bhadanta! tiryaMcanika paMcendriya prayogapariNata pudagalenA keTalA prakAra kahyA che? (nona !) he gautama! (tivi guyttA-raMgadA) tiryacanika paMcendriya prayogapariNata pudagalenA nIce pramANe traNa prakAra kahyA chejlyr paMciMdiya tirikkhajoNiya0, thalayara tirikkhajoNiya pacidiya0, ravecattaviva ciMdira ) (1) jaLacara tiryacanika paMcendriya prayAgapariNata, (2) thaLacara tiryaMcAnika paMcendriya prayogapariNata, (3) khecara tiryaMcAnika paMcendriya progapariNata pudagala. (nAra tirivoLiya ja pUchI) he bhadanta ! jaLacara tiryaMcAnika paMcendriya pragapariNata pudagalanA keTalA prakAra kahyA che? (noramA !) he gautama ! (vA gujttA) jaLacara tiryacanika paMcendriya prayogapariNata pudagalanA be prakAra kahyA che. (raMga) te prakAre A pramANe che(nnapurijhama vAyara, mavati sara0) (1) saMmUchima jaLacara tiryaMca paMcendriya pragapariNata ane (2) garbha ja jaLacara tiryaMca paMcendriya pragapariNata pudagala (cara ritriva, gchA) he bhadanta! sthaLatara tiryacanika paMcendriya progapariNata pudagalanA keTalA prakAra kahyAM che? (vanA !) he gautama! (vidA guttA-vaMnA) sthaLacara tiryacanika paMcendriya pragapariNata pudagalanA nIce pramANe be prakAra kahyA che- (Sqza tha4ra0 pariNacq thara0) (1) catuSpada sthalacara paMcendriya prayogapariNata pudagala ane (2) parisarpa sthaLacara tiryaMca paMcendriya prAgapariNata pudagala. (23rn1 thavA daI) he bhadanta ! - catuSpada sthalacara tiryacanika paMcendriya prayogapariNata pudgalanA keTalA prakAra kahyA che? (jo mA !) he gautama ! catuSpada sthalacara tiryacanika paMcendriya progapariNata pudagalanA (vidA gutta) be prakAra kahyAM che. (raMga) te be prakAre A pramANe che zrI bhagavatI sUtra : 6 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (chinavaphaq thayara, mavatiya3iA thara0) (1) saMmUcchima catuSpada sthalacara tiryaMca paMcendriya prayogapariNata pudgala ane (2) garbheja catuSpada sthalacara tiryaMca paMcendriya prayogapariNata pudgala. (ra ggi milAvevi gai vahU 10UttA) e ja prakAranA A abhilApa dvArA parisarpanA paNa be prakAra kahyA che. (ttanaE) te be prakAre nIce pramANe che- (uttarasadAra, sucarisa 5) (1) uraH parisarpa, ane (2) bhuja parisarpa (GravariSawA vinA juttA-taMgadA) uraH parisarSanA nIce pramANe be prakAra kahyA che- (saMkima ja, mavatiyA 2) (1) saMmUrchAima ane (2) garbhaja. (musi ki, vaM vAra ri e ja pramANe bhuja parisarpanA paNa be prakAra kahyAM che ane khecaranA paNa be prakAra kahyA che. (majusa paMviMciga kurachA) he bhadanta! manuSya paMcendriya prayogapariNuta pudagala keTalA prakAranA kahyA che? (vocamA !) he gautama ! (vidA guttAtaMgadI) manuSya paMcendriya prayogapariNata pudagalanA nIce pramANe be prakAra kahyAM che- (vaMdama majuraH0, mavatiya majuH0) (1) saMmUrchAima paMcendriya manunya pragapariNata pudagala ane (2) garbhaja paMcendriya manuSya gapariNata pudagala. (paMvitiya roja puchA) he bhadanta ! deva paMcendriya prayogapariNata pudgala keTalA prakAranA kahyA che? (Ama!) he gautama ! (vidA gunttA-vaMnA) devapaMcendriya pragapariNata pulanA nIce pramANe cAra prakAra kahyAM che- (mAvANI sarvivigha ona gi nA mALA) bhavanavAso deva paMcendriya progapariNata pudgalathI laIne vamAnika paryantanA deva paMcendri prayogapariNate pudagala. (mannAvali te vaMciMdi puchA). he bhadanta ! bhavanavAsI deva paMcendriya prayogapariNata pudagala keTalA prakAranA kahyA che? (jayamAM !) he gautama! (haridA paduttA-saMna) bhavanavAsI devapaMcendriya pragapariNata pulanA nIce pramANe dasa prakAra kahyA che| (cAinA bApa thanaganAro) asurakumAra progapariNuta pudagalathI laIne svanitakumAra progapariNata pugala sudhInA dasa prakAra ahIM grahaNa karavA. (evaM eeNaM abhilAveNaM aTThavihA vANamaMtarA pisAyA jAva gaMdhayA, joisiyA paMcavihA paNNatA, taMjahA-caMdavimANa joisiya jAva tArAvimANa joisiya teva, vedALavA suvi vomttA, taMbAvavA . jaqtIya rekhANiya.) e ja rIte A abhilApa dvArA vAnavyantara devanA nIce pramANe ATha prakAra samajavApizAca prayoga pariNAthI laine gAMdharva prayAga pariNata paryantanA ATha prakAra samajavA. jotiSika devanA nIce pramANe pAMca prakAra che- candravimAna niSika devathI laIne tArAvimAna jyotiSika deva paryantanA pAMca prakAra samajavA. vaimAnika denA be prakAra nIce pramANe samajavA. (1) kapopapannaka vaimAnika deve ane (2) kalpAtIta vaimAnika devo. (patravatra vAvidA pUjA, taMgadA-jJodawjAvavamaLA, gAtra gadAvavA mALiyA) kapipannaka vaimAnika devanA nIce pramANe bAra prakAra kahyA che- saudharma kapapapannaka vaimAnika devothI laIne acuta kalpapapannaka deva paryantanA bAra prakAre ahIM grahaNa karavA. (laMAtIya purA) zrI bhagavatI sUtra : 6 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he bhadanta! kalpAtIta vaimAnika denA keTalA prakAra kahyA che? (AjanA ) he gautamAM (vidA gcUWtta) kalpAtIta vimAnika denA be prakAra kahyA che. (saMda) te be prakAra A pramANe che- aneka jAtIya re., majuttarovavArU pAtIya re.) (1) greveyika kapAtIta vaimAnika devo ane (2) anuttarapapAtika kalpAtIta vaimAnika de. niSNAtI navA viora] greveyika kalpAtIta vaimAnika devonA navA prakAra kahyA che. raMgI te nava prakAra nIce pramANe che- (dima dedika gaNAtI ve, bAra karima 3rama veH #cords) adhastana adhastana preyika kapAtIta vaimAnika devothI laIne uparItana uparItana zaiveyaka kalpAtIta de paryantanA nava prakAra ahIM prahaNa karavA. (anuttaravastrApura pAtALa temarfka seva paMciMtira-pUgoLa rikhavA mare! parasTA jAvida pattA) he bhadanta ! anuttarapapAtika kalpAtIta vaimAnika deva paMcendriya prayogapariNata pudagala keTalA prakAranA kahyA che? oiyA!] he gautama! [ia vourit] temanA pAMca prakAra kahyA che. [te pAMca prakAra A pramANe che- (vinA majuttAvAra jAva pariNa0 jAva sabaha siddha aNuttarokvAi deva pciNdiypbhoggivA ) vijaya anuttaraupapAtika deva prayogapariNata pudagalathI laIne sarvArthasiddha anuttarIpa pAtika deva progapariNata pudagala sudhInA pAMca prakAra ahIM grahaNa karavA. TIkAtha- pudagalanA traNa prakAra batAvavAmAM AvyA che- (1) prayogapariNata, (2) mizrapariNata ane (3) visrasApariNata pudagala. A traNa prakAromAMthI pragapariNata pudagalenA nAmanirdezapUrvaka sUtrakAre nava daMDakemAMnA nAmaDhAra nAmanA daMDakane ahIM prakaTa karyA che. te nava daMDaka A pramANe che- sUkSama ekendriyathI laIne sarvArthasiddha deva paryantanA jInI vizeSatAothI prayogapariNata pulanuM prathama nAmadvAra daMDaka che. sama pRthvIkAyikathI laIne sarvArthasiddha deva sudhInA jInuM paryAptaka ane aparyAptakanA bhedathI bIjI bhedadvAra daMDaka che. audArika Ardi pAMca zarIrenI vizeSatAone anulakSIne trIju zarIradAra daMDaka che. paMcendriyonI vizeSatAone anulakSIne cothuM IndriyadvAra daMDaka che. audArika Adi pAMca zarIranI ane sparza Adi pAMca IndriyanI vizeSatAone anulakSIne pAMcamuM zarIraIndriya daMDaka che. varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnanI vizeSatAone anulakSIne chaThuM varNAdidvAra daMDaka che. audArika Adi zarIranI ane varNAdikanI vizeSatAone anulakSIne sAtamuM zarIravaNudi dvAra daMDaka che. Indriya ane varNAdikanI vizeSatAone anulakSIne AThamuM IndriyavarNAdi dvAra daMDaka che. zarIranI, IndriyanI ane varNAdikanI vizeSatAone anulakSIne navamuM zarIra-Indriya-varNadidvAra daMDaka che. A prakAranA A nava daMDaka che. temAMthI paheluM je nAmadvAra daMDaka che, tene sUtrakAre "pApariyA saMte !' ityAdi sUtra dvArA prakaTa karyuM che gautama svAmI A viSayane anulakSIne mahAvIra prabhune evo prazna pUche che ke' pagArapAyA saMte! ja vidyA paumar? he bhadanta! pragapariNata zrI bhagavatI sUtra : 6 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pula keTalA prakAranA kahyA che? mahAvIra prabhune uttara- "nAmar : gvavidA guttA he gautama! prayogapariNata pudagala pAMca prakAranA kahyA che. "tana te prakAre A pramANe che- "jigopariNA, vecapagoLA , vAta viMti TormriyA (1) e kendriya pragapariNata, (2) kIndriya prayogapariNata, (3) trIndriya prayogapariNata, (4) caturindriya prayogapariNata ane (5) paMcendriya prayogapariNata pula. gautama svAmIne prazna- "vizavparivALAM maMte ! tenA vidA gurr?? he bhadanta! e pAMca prakAranA ekendriyAdi prayogapariNata pudagalemAMthI ekendriya pragapariNata pudagala keTalA prakAranA kahyAM che? uttara jo !? he gItama! "vidA guttA ekendriya progapariNata pudagala pAMca prakAranA kahyAM che. "taMgadA' te pAMca prakAra A pramANe che-gvAra uvi - poLiyA, bAra vAraHiphariyAnapariyA ? (1) pRthvIkAyika ekendriya pragapariNata, (2) apakayika ekendriya prayogapariNata, (3) tejaHkAyika ekendriya progapariNata, (4) vAyukAyika ekendriya progapariNata, ane (5) vanaspatikAyika ekendriya prayogapariNata pudgala. gautama svAmIne prazna- "puzvAliMpipaLiyA saMte ! patra vArSidA pauttA he bhadanta! pRthvIkAyika ekendriya prayogapariNata pudagala keTalA prakAranA kahyAM che? uttara- "jogamA" he gautama! "vi gurnttA pRthvIkAyika ekendriya prayogapariNata yugala be prakAranA kahyA che. "taMba te be prakAre A pramANe che- "sumagvAthagfiriyAnapariyA , vAyara juvAdri pokALavA ' (1) sakSamaSathvIkAyika ekendriya progapariNata pudgala ane (2) bAdara pRthvIkAyika ekendriya progapariNata pudagala. gANA vividha prava" pRthvIkAyika ekendriya prayogapariNata pudgalanI jema ja apUkAyika ekendriya pragapariNata pudagalene paNa sUkSama ane bAdara evA be prakAra ja paDe che. "rva suwAgo melo ghA vAtsapharathA e ja pramANe teja kAyika ekendriya prayogapariNata pudagalamAM, vAyukAyika ekendriya pragapariNata pudrAmAM ane vanaspatikAyika ekendriya pragapariNata pudagalamAM paNa sUkSma ane bAdara evA be be prakAre paDe che tema samajavuM. eTale ke tejaskAyika, vAyukAyika ane vanaspatikAyika ekendriya prayogapariNata pudagale paNa sUkSma ane bAdaranA bhedathI be prakAranA hoya che. gautama svAmIne prazna- raMgirgriyA gchar? he bhadanta! kIndriya prAgapariNata pudagala keTalA prakArane kahyA che? uttara- 'joyamA! vaLAvi quiaa he gautama! ThIndriya pragapariNata pudagala aneka prakAranA kahyA che. kAraNa ke dvIndriya jIvo nelaMgu , kRmika AdinA bhedathI aneka prakAranA kahyA che " terUMti ravi koridhArA vi kIndriyanI jema trIndriya ane caturindriya pragapariNata pudagale paNa aneka prakAranA kahyAM che. kunjapipIlikA (kIDI) AdinA bhedathI trIndriya che aneka prakAranA kahI zakAya che, ane mAkhI, macchara AdinA bhedathI caturindriya che paNa aneka prakAranA kahI zakAya che. zrI bhagavatI sUtra : 6 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gautama svAmIne prazna- "vivighAriyAI puchAra he bhadanta ! paMcendriya prayogapariNuta pudagala keTalA prakAranA kahyA che? mahAvIra prabhune uttara- jamA ! he gautama! "nidA pattA paMcendriya prayogapariNata pudagala cAra prakAranA kahyA che. "raMgada te cAra prakAra nIce pramANe che- "rAyapaMciMdrikALiyA, siviva; us maju, vadhi [1] narayika paMcendriya prayogapariNata, [2] tiryacanika paMcendriya pragapariNata, [3] manuSya paMcendriya pragapariNata ane [4] deva paMcendriya prayogapariNata pudagala. gautama svAmIne prana- "nerazafivitra goriyA puchA? he bhadanta ! narayika paMcendriya pragapariNata pudagalanA keTalA prakAra kahyA che? mahAvIra prabhune uttara- mA! he gautama! "vidA comttA narayika paMcendriya progapariNata yugalanA sAte prakAra kahyAM che. 'taMgadA" te sAta prakAre nIce pramANe che- " rAma puri rephara karAyA vi, nara sade sattama tra ne jaMdira pagonapariyA li (1) ratnaprabhA pRthvI narayika prayogapariNata, ri] zarkarAmabhA pRthvI nairayika pragapariNata, [3] vAlukAprabha pRthvI nirayika prayogapariNata, (4 thI 7) paMkaprabhA), dhUmaprabhAva, tama prabhAva, ane nIce sahamapRthvI (tamatamAM prabhA) narayika paMcendriya prayogapariNata pudagala. gautama svAmIne prazna- "nirikavoLiya paMviviza popaLiyA puchA he maMdata! tiryacanika paMcendriya prayogapariNata puMgala keTalA prakAranA kahyAM che? uttara- "noramA !he gautama ! "tivida 10nA tiryaMca paMcendriya progapariNata pudagala traNa prakAranA kahyA che. "taMgadA' te traNa prakAre nIce pramANe che. 'jalayarapaMciMdiyatirivakha joNiya,, thalayarapaciMdiyatirikkhajoNiya., khhyrvaniMdiririvA . (1) jalacara paMcendriya tiryacanika prayogapariNana, rathalacara paMcendriya tiryacanika prayogapariNata, ane khecara paMcendriya tiryaMcAnika progapariNA pudagala. gautama svAmIne prazna- "gativizvanovija puchA. he bhadanta! jalacara tiryacanika paMcendriya pragapariNata pudagala keTalA prakAranA hoya che? uttara- "jo mA !" he gautama! "va rLaUtta jalacara tiryacanika paMcendriya pragapariNata pudagala be prakAranA kahyA che- "raMgadA te be prakAra A pramANe che- "vArikA , amarati nara' (1) saMmUcchi ma jalacara tiryacanika pacendriya prayogapariNata pudagala ane (2) garbhavyutkAntika (garbha ja) jalacara tiyacanika paMcendriya prayogapariNata pudagala. zrI bhagavatI sUtra : 6 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gautama svAmIne prazna- "thatiriNA puchA" he bhadanta! sthalacara paMcendriya tiryaconika progapariNata pudagala keTalA prakAranA kahyAM che? uttara- vidA gogjttA-saMgA' he gautama! sthalacara tiryacanika paMcendriya progapariNata pudagalanA nIce pramANe be prakAra kahyAM che- "vavA thaicara, pariNa thayA. (1) catuSpada (paga) sthalacara tiryacanika paMcendriya prayogapariNata pudagala ane (2) parisarpa sthalacara tiryacanika paMcendriya prayAga. gautama svAmIne prazna- "vaSaya carcavarakurajI? bhadanta! catuSpada sthalacara tiryacanika paMcendriya prayogapariNata pudagalanA keTalA prakAra kahyA che? uttara- jamA ! he gautama! "viE guttA-taHET? catuSpada sthalacara tiryaMcanika paMcendriya progapariNata pudagalanA nIce pramANe be prakAra kahyAM che"saMkurijhama vaDawthAra, jamavAtira rAmbA thathara0) [1] saMmUchima catuSpada sthalacara tiryaMcAnika paMcenidrayaprayogapariNata pudagala ane [2] garbhavyutkAtika [gaja catuSpada sthalacara tiryacanika pacendriya pragapariNata pudagala. "va gyi mitrAnuM pariNA suvi paUttA catuSpada sthalacara tiryacanikanI jema ja uparyukta abhilApakame parisarpa sthalacara tiryacanika paMcendriya progapariNata pudagalanA paNa be prakAra kahyA che. "taMgadA" te be prakAra A pramANe che- "jiags mArikA " [1] ura: parisarpa ane ri] bhuja parisarpa. sarpa Adine uraH parisarSa sthalacara kahe che, te chAtIthI sarake che. eka jAtanI ghe, noLiyA Adine bhuja risarpa kahe che. teo bhujAonA baLathI sarake che. "phararivaMA vi7 guttAtaMgadA-' temAMthI uH parisarSanA be prakAre nIce pramANe kahyAM che- "purijhama ja, dama tA H [1] saMmUrhima ane 2] gabhavyutkAntika (garbha ja] " muvAsiSpA ri' e ja pramANe bhuja parisarpanA paNa be prakAra che- [1] saMmUrNima ane [2] garbhavyutkAntika. nA bhedathI be prakAranA kahyA che. " hAtha vize jalacara ane sthalacara tiryaMcanikanI jema khecara tiryacanika paMcendriya praga pariNata pudagalanA paNa saMmRchima ane garbha vyutkAntikanA bhedathI be prakAra kathA che. gautama svAmIne prazna- " makSa vaMciMdiponapuchA" he bhadantA manuSya paMcendriya prayogapariNata pudagala keTalA prakAranA kahyAM che? mahAvIra prabhuno utta-- "joyA ! he gautama! kudhi pattA manuSya paMcendriya prayogapariNata pudagala be prakAranA kahyA che. "tanA te be prakAre nIce pramANe che- "purijhamanagg0 sanmatti aa [1] saMmRmi manuSya zrI bhagavatI sUtra : 6 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcendriya progapariNata pudagala ane [2] garbhaja manuSya paMcendriya prayogapariNata pudagala. gautama svAmIne prata- "va vaMvaMti pa. puchA" he bhadantA deva paMcendriya pravegapariNata pudagala keTalA prakAranA kahyA che? uttara- "canA he gautama! "divadA gogar" deva paMcendriya prayogapariNata pudagala cAra prakAranA kahyA che. "" te cAra prakAro nIce pramANe che"mavAsi te paMli , nAva mAthA' bhavanavAsI deva pacendriya pogapariNata pudagala, [2] vAnavyaktada deva paMcendriya progapariNata pudagala, [3] tiSika deva paMcendriya prayogapariNata pudagala ane [4] vaimAnika deva paMcendriya prayogapariNata pudagala. gautama svAmIne prazna- "avaLavANi seva paMvida purA" he bhadanta ! bhavanapati deva paMcendriya progapariNata pudagala keTalA prakAranA kahyAM che? uttara- " mAhe gautamA! "va quttAtaMgadA bhavanapatideva paMcendriya prayogapariNata pudagalanA nIce pramANe dasa prakAra kahyAM che- " HTT nA thAya ? (1) asurakumAra, (2) nAgakumAra, (3) suvarNakumAra (4) vidyutakumAra, (5) agnikumAra, (6) dvIpakumAra, (7) udadhikumAra, (8) dikakumAra, (9) vAyukumAra ane (10) ratanitakumAra paMcendriya prAgapariNata pudagala. "g Dugi mii gavi vALamaMta pisAvA ghAra baMdhavA uparyukata bhavanapatinA AlApaka kramAnusAra vAvyaMtara deve paNa ATha prakAranA kahyA che- (1) pizAca (2) bhUta, (3) yakSa, (4) rAkSasa, (pa) kinnara, (6) kipuruSa (7) mahAraga ane (8) gaMdharva "gorasiyA vaMvida quttA jyotiSaka devonA nIce pramANe pAMca prakAra chevaMvimAna ghoSiA, vAva tArAvizALa ghoSiA teva." (1) candravimAna tiSika deva, (2) sUryavimAna tiSika deva, (3) grahavimAna tiSika deva, (4) nakSatravimAna jyotirSika deva ane (5) tArAvimAna jyotiSika deva. " mALiyA vidA gujttA e ja rIte vaimAnika denA be prakAra kahyA che. te "tainA te be prakAre nIce pramANe-"kAvavamA. jAtIya mALa0." (1) kapanna vaimAnika deva ane (2) kapAtIta vaimAnika de, "mo lAha vidaT TUttA ka9papanna vaimAnika denA bAra prakAra kahyA che. " badhA te bAra prakAra nIce pramANe che-"tamamovavA, nAva varaghuvavakramALiyA (1) saudharma kapipapannaka vaimAnika deva, (2) IzAna kalpapapannaka vaimAnika deva, (3) sanakumAra kalpapapatraka vaimAnika deva, (4) mahendrakapipanna vaimAnika deva, (5) zrI bhagavatI sUtra : 6 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMtavimALa notiya, nAma tArAtrimA nottiSa teva. '(1) candravimAna jyotiSika deva, (2) sUrya vimAna jyaMtiSika deva, (3) grahavimAna jyeAtiSika deva, (4) nakSatravimAna yetiSika deva ane (5) tArAvimAna jyaMtiSika deva. vRM vaimALiyA-suvidA vattA' e ja rIte vaimAnika devAnA be prakAra kahyA che. 6 'taMjJA'te be prakAre nIce pramANe-ovavAna. vvAsIcaLa vemALiya..' (1) kApanna vaimAnika devA ane (ra) kalpAtIta vaimAnika devA, 'pponanA TuvAlasuvidyA pattA kapApapanna vaimAnika devAnA khAra prakAra kahyA che. 'tuM nA' te khAra prakAra nIce pramANe che-'somapoSavanA, bAva annuyaOAyama vemALiyA' (1) saudharmAM kopapatraka vaimAnika deva, (2) izAna peApapatraka vaimAnika deva, (3) sanatkumAra kappapatraka vaimAnika deva, (4) mAhendrakapeApapanna vaimAnika deva, (5) brahmaleAka kapApapannaka vaimAnika deva, (6) lAntaka kapApapannaka vaimAnika deva, (7) mahAzukra pepapannaka vaimAnika deva, (8) sahasrAra kalpe.papanna vaimAnika deva, (9) Anata pApapannaka vaimAnika deva, (10) prANatakalpapapannaka vaimAnika deva, (11) AraNakapApapannaka vaimAnika deva, (12) acyutakApapannaka vaimAnika deva. 'ghdhAtIya. goyamA ! suvidhA chattA tuM nai he gautama! kalpAtIta devAnA nIce pramANe che prakAra kahyA che nevesa plAtIya 20 attarovavAya pAtIya se jaiveyaka pAtIta vaimAnika deva ane (2) anuttaraupapAlika kalpAtIta vaimAnika deva. nevekhA pvAtIyA navidAttAtraiveyaka kalpAtIta vaimAnika deveAnA nava prakAra kahyAM che. 'ta nanhA' te nava prakAra nIce pramANe che'phreDDimaTTima neve T (1) pAtIya che., nAya kAma natrima nenejhaCAtIya.? sauthI nIcenA traNa traiveyaka vibhAnAmAM rahetA traiveyaka kapAtIta naimAnika devA 3, traNa madhyama caiveyaka vimAnAmAM rahetA traiveyaka kalpAtIta naimAnika devA 3, ane sauthI uparanA traNa traiveyaka vimAnAmAM rahetA traiveyaka kalpAtIta jaimAnika devA 3. A rIte temanA 9 prakAra kahyA che. gautama svAmIne prazna- ' aNuttarovavAiyakappAtIyagavemANiya devpNcidiypogLiyALa maMtte ! vaiSNA vidA_vaLattA ?' huM bhainta ! anuttaraupapAtika kapAtItavaimAnika deva paMcendriya prayAgapariNata pudgala keTalA prakAranA kahyAM che ? uttara-jhonamA !" he gautama ! 'vaMdA vattA-7 nada anuttaraupapAtika kapAtIta vaimAnika deva paMcendriya prayAgapariNuta pudgalanA nIce pramANe pAMca prakAra kahyA che-vinaya anuttonavAya nAtra paLiyA, nAva sasiddhaanuttarovavAtha0 viyi voLiyA' (1) vijaya anuttaraupapAtika deva paMcendriyaprayAga pariNata, (ra) vaijayanta anuttaraupapAkika devapa Mcendriya prayAga pariNata, (3) jayanta zrI bhagavatI sUtra : 6 11 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuttarapapAtika deva paMcendri progapariNuta, (4) aparAjita anuttaraupapAtika deva paMcendriya prayogapariNata ane (5) sarvArtha siddha anuttaraupapAtika devapaMcendriya prayogapariNata pudagala. A pramANe paheluM daMDaka samajavuM. A nAmadhAramAM jIvonA 81 bheda nIce pramANe che ekendriya pRthvIkAyika Adi pAMca prakAranA sthAvara jInA sUkSma ane bAdaranA bhedathI 10 prakAra thAya che, vikalendriya jInA hIndriya ane caturindriyanA bhedathI traNa prakAra thAya che. sAta naramAM (ratnaprabhAthI tamatamaprabhA sudhInI sAta narakamAM) rahetA narakanA sAta prakAra thAya che. saMgItiyaMga paMcendriyanA pAMca prakAra che ane asaMgItiyacapaMcendriyanA pAMca prakAra che. garbhaja ane saMmUchimanA bhedathI manuSyanA be prakAra che. asurakumArathI svanitakumAra sudhInA bhavanapati devanA dasa prakAra che. vAtavyantara devanA pizAcathI laIne gaMdharva sudhInA 8 prakAra che. tiSika denA candrathI laIne tArA sudhInA pAMca prakAra che. vaimAnika denA saudharmathI laIne azruta paryantanA bAra prakAra che. adhastanatrika, madhyamaMtrika ane uparitanatrikanA bhedathI zreyakavAsI devonA nava prakAra che. vijaya Adi anuttaravimAnavAsI devonA pAMca prakAra che. A rIte 10+3+++++++10+8+5+12+ 5=81. A rIte nAmadvAramAM badhAM maLIne jInA 81 bheda thAya che. sU0 rA sUkSma pRthvIkAyake svarUpanA nirUpaNa muduma kuvicArUtha' ityAdisUvAtha-(damaputravivArUpa vicagramyA ii mate ! gADha vida quttA ?) he bhadanta ! sUmapRthvIkAyika ekendriya prayogapariNata yugala keTalA prakAranA kahyAM che ? (nonar !) he gautama ! (vidA gutta) sUphamapRthvIkAyika ekendriya progapariNatapudagalanA nIce pramANe be prakAre kahyA che- (1nattAkumag. vikAiya jAva pariNayA ya, apajjattagasuhumapuDhavikAiya jAca pariNayA ya) (1) paryAptaka sUkSamapRthvIkAyikaekendriya progapariNata pudgala, (2) aparyAptaka sUphamapRthvIkAyika ekendriya prayogapariNata pudgala. (vAyagvAra vica0 vAraHkaaiyaa ekekA duvihA poggalA suhumA ya- bAyarA ya, pajjattagA, apajjattagA ja mALithaa) bAdara pRthvIkAyika ekendriyanA paNa paryAptaka ane aparyAptaka evA be prakAra che. vanaspatikAya paryaMtanA pratyeka ekendrinA sUkSma ane bAdara evA be prakAra che, ane te pratyekane sumanA ane bAdaranA paNa paryAtaka ane aparyAptaka zrI bhagavatI sUtra : 6 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evAM be prakAra paDe che. (cittazALavA pUjA) he bhadanta ! ThIndriya pragapariNata pudgala keTalA prakAranA che? (yamA ) he gautama ! (vA paUttAtNjhaa-pjjttgbeiNdiypogprinnyaa ya, apajjattaga jAva pariNayA ya) dvIndriya prayogapariNata yugalanA nIce pramANe be prakAra kahyAM che-(1) paryAptaka ThIndriya prayogapariNata pudgala ane (2) aparyAptaka kIndriya prayogapariNata puddagala. ( te dizA Gi) e ja pramANe teIndriyanA viSayamAM paNa samajavuM. (gvaM vAMkiyA vi) caturindriyonA viSayamAM paNa e ja pramANe samaja . (zaqmapura nerA g=) he bhadanta ! ratnaprabhApRthvI nairayika prayogapariNata pugala keTalA prakAranA kahyAM che? anar !) he gautama ! (vidA 10TttA-saMnada) ratnaprabhApRthvInairayika pragapariNata pudgalanA nIce pramANe be prakAra kahyAM che-(gmttarAmApura reza nAva pujiyA , apaSttA gAtra rivA 2) (1) paryAptaka ratnaprabhA pRthvInarayika pragapariNata pudgala ane (2) aparyAptaka ratanaprabhApRthvInaiyika prayogapariNata yugala. (gvaM jAva e sattanA) e ja pramANe sAtamI pRthvI sudhInA narayike viSe samajavuM. (saMkarijhama nava nirava puchA) he bhadanta ! saMmUcchima jalacara tiryaMcAnika prayogapariNata pudgala keTalA prakAranA kahyAM che? (jo !). he gautama! vidaT TUTttA-raMga) saMmUrchAima jalacara tiryaconika pragapariNata pudgalene nIce pramANe be prakAra kahyA che (17) pattA) -AvaM padamAvatiyA vi) (1) paryAptaka saMmUcchima jalacaratiyacanika prayogapariNata pudagala ane (2) aparyAptaka saMmUrchAi majalacaraticaMcacenika prayogapariNata pudgala. e ja pramANe garbhaja jalacaranA viSayamAM paNa samajavuM. (saMgchama thai ra jamavAtiyA ) saMmUrNima catuSpada sthalara tathA garbhaja catuSpada sthalacaranA paNa evAM ja be prakAra samajavA. ( evaM jAva saMmucchima khahayara gabbhavakkaMtiyA ya ekke kke pajjattagA ya mattA mALavavA) e ja pramANe saMmUcchi khecara tathA gaja khecara paryantanA jIvonA viSayamAM paNa samajavuM. te badhAM jalacarAdi tiryamAM pratyeka tiryaMcanA paryAptaka ane aparyAptaka evA be be prakAre hoya che. ahIM sUkSma ane bAdara, A be bheda hotA nathI, kAraNa ke te be bheda te sthAvara ekendriya jIvamAM ja saMbhavI zake che. (samarijhama maypaMciMdira gcha) he bhadanta ! saMmUrNima manuSya paMcendriya prAgapariNata pula keTalA prakAranA kahyA che? ( mA ) he gautama! (vidA pAttA-gajhatta ) saMmUrNima manuSya paMcendriya prayogapariNata pulane nIce pramANe eka ja prakAra kahyo che- aparyApta saMmUcchika manuSya paMcendriya pragapariNata pudgala. TdamAvaticaTIkSAMdira gchA) he bhadanta! garbhaja manuSya paMcendriya prayogapariNata pudgala keTalA prakAranA kahyAM? (nIcanA !) he gautama ! (vi) pattA-saMgara) garbhaja manuSya paMcendriya pragapariNata pudgalanA nIce pramANe be prakAra kahyA che- (TdattakAmavatiyA ri, mAnattamavatiyA vi) (1) paryApta garbhaja manuSya prayogapariNata pudgala ane (2) aparyApta garbhajamanuSya prayogapariNata pudagala. (cAramAra mALAsivA puchA) he bhadanta! asurakumAra bhavanapati deva prAgaparaNita pudagala keTalA prakAranA kahyAM che ? (jAmA ) gautama ! (vA gujttA-ttana) asurakumAra bhavanapatideva pragapariNata pudu zrI bhagavatI sUtra : 6 1 3 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ galanA nIce pramANe e prakAra kahyAM che-(vattA amukumAra., avanattaLa anura hramAr.-LyuM nAtra LiyakumArA jJattanA, avanattanA) (1) paryAptaka asurakumAra prayogapariNata pudgala ane (ra) aparyAptaka asurakumAra prayepariNuta pudagala. e ja pramANe stanitakumAra sudhInA bhavanapati devAnA paNa paryAptaka ane aparyAptakanA bhedathI be be prakAra samajavA. (a paLa mAvaLa nAM meLAM pisAyA ca nAva baMdhanA, caMddA khAya tArAtrimALA0) e ja prakAranA abhilApeA dvArA pizAcathI gadha pantanA vAnabhyantarAnA paNuM paryAptaka ane aparyAptakanA bhedathI e prakAro samajavA. candramAthI tArAvimAnA sudhInA jyeSikAnA paNa evAM ja be prakAza samajavA. ( sohamma pogA jAva accuo-hiTTima hiTTima gevejjaga kappAtIya jAtra uvarima uvarima vejja0, vijaya aNuttarau0 jAva aparAjiya0 saccaTTasiddha kappAtIya pucchA) saudha kalpApapannakathI laine acyutakalpe papannaka sudhInA tathA nIcenA traNa traiveyakAthI laine uparanA traNa traiveyakA sudhInA kalpAtIta devaprayAgapariNata pudagalAnA tathA vijayathI laine aparAjita paryantanA anuttaraupapAtikadeva prayeAgapariNata pudagalanA e, e prakAra samajavA. eTale ke te pratyekanA paryAptaka ane aparyAptakanA bhedyathI e, be prakAra thAya che. have gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che ke huM bhadanta ! sarvArthasiddha anuttaraupapAtika kalpAtItadevaprayAgaparita pudagala keTalA prakAranA kahyAM che ? (poyamA !) he gautama! (yutriA ittA) sarvArthasiddha anuttaraupapAtika kapAtita devaprayAgapariNuta pudagala be prakAranA kathA che. (tanaddA) te be prakAre A pramANe che-(valanattasaddhi anuttaro. pakALamA bAyariyA vi. 2 ArTTho) (1) paryaMta sarvAMsiddha anuttaraupapatika ane (2) aparyApta sarvosiddha anuttaraupapAtikadeva prayAgapariNata pudagala. A rIte be daMDaka samajavA. TIkAtha--bheddAra nAmanuM je khIjuM daMDaka che tenI prarUpaNA karavAne mATe sUtrakAre A 'sundUmapu vidyAra0' ityAdi sUtra kathA che gautamasvAmI A viSayane anulakSIne mahAvIra prabhune evA prazna pUche che ke'hum puDhavikAiya egiMdiya paogapariNayANaM bhaMte ! poggalA kaivihA paNNattA ?" he bhadanta ! sUkSmapRthvIkAyika ekendriya prayAgapariNata je pudagale che temanA keTalA prakAra kahyAM che? tene uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che-"noyamAM !" he gautama ! 'duviA vattATM" sukSmapRthvIkAyika ekendriya prayAgapariNuta puddagalanA nIce pramANe e prakAra kahyAM che-vALa mudumaputrAya nA vaLayA ya, vAttamudumapuDhaviAya nAma paLiyA ya'(1) paryAptaka sUkSma pRthvIkAyika ekendriya prayogapariNata pudagala ane (2) aparyAptaka samapRthvIkAyika ekendriya prayAgaNita pudagala. vAyaraDhaviAyagiriya.nAya vasAvA' ahIM saMkSiptamAM sUtrapATha ApyA che tenA saMpUrNa pATha A pramANe samajavA-khAdara pRthvIkAyika ekendriya prayAgapariNata pudgalanA paNa e bheda che- (1) paryAptaka khAdara pRthvIkAyika ekendriya prayAgapariNata ane (2) aparyAptaka khAdara pRthvIkAyika ekendriya prayAgapariNata pudgala. e ja pramANe aAyika AdinA nIce pramANe bheda che-- paryAptaka sUkSma aSkriyaka zrI bhagavatI sUtra : 6 14 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekendriya prayogapariNata, aparyAptaka sUkSma aprakAyika ekendriya prayogapariNata, paryAptaka bAdara aprakAyika ekendriya prayogapariNata, aparyAptaka bAdara apukAyika ekendriya prayogapariNata, paryAptaka smatejaskAyika ekendriya prayogapariNata, aparyAptaka sUkSma tejaskAyika ekendriya prayogapariNata, paryAptaka bAdara tejaskAyika ekendriya pragapariNata, aparyAptaka bAdara tejaskAyika ekendriya prayogapariNata pudgala, paryAptaka samavAyukAyika ekendriya progapariNata, aparyAptaka sUmavAyukAyika ekendriya prayogapariNata, paryAptaka bAdara vAyukAyika ekendriya progapariNata, aparyAptaka bAdaravAyukArika ekendriya prayogapariNata pudagala, paryAptaka sUkSmavanaspatikAyika akendriya pravegapariNata aparyAptaka sUmavanaspatikAyika ekendriya pragapariNata, paryAptaka bAdaravanaspatikAyika ekendriya prayogapariNata ane aparyAptaka bAdaravanaspatikAyika ekendriya progapariNata pudagala. e ja vAtane sUtrakAre "gii vidyA ghaTA-muhUma 5, vAgarA , pattair , apaMgaLA A sUtro dvArA vyakta karI che. A rIte sarvArthasiddha anuttarapapAtikadeva paryantanuM paryApaka ane aparNAka vizeSaNavALuM bIjuM daMDaka banI jAya che. temAM eka eka kAyamAM sUkSama ane bAdaranA bhedathI be, be prakAra kahevA jAIe. ane te banne prakAranA pulonA (sUkSma ane bAdara pugalenA) paNa paryAptaka ane aparyAptakanA bhedathI be be prakAra kahevA joIe. e ja vAta "iva vidyA ? A sUtradvArA prakaTa karavAmAM AvI che. gautama svAmIne prazna-verUMdha pArakhavA naM chA" he bhadanta ! ThIndriya progapariNata pudagala keTalA prakAranA kahyAM che? uttara-"jovA ! he gautama duvi vom-taMgadA hIndriya progapariNata pudagalenA nIce pramANe be prakAra sai -pajjattaga-beiMdiya paogapariNayA ya, apajjattaga veiMdiyapaogapariNayA ya' (1) paryAptaka dvIndriya progapariNata pudagala ane (2) aparyAptaka zrIndriya prayogaparita pula. vaM teDuMDhiyA ri, parva varjiriA vi dvIndriya prayogapariNata pudagalanI jema trIya prayoga pariNata pudagala ane caturindriya pragapariNata pudagalanA paNa paryAtaka ane aparyAptakanA bhedathI be, be prakAra kahyA che. gautama svAmIne prazna-"ravAmar TdavI ne purajhA" he bhadanta ! ratnaprabhA pRthvInarayika prayogapariNata pudagala keTalA prakAranA kahyAM che? uttara- "navamA ! he gautama ! "vi pattA-raMga ratnaprabhApRthvI nairayika progapariNata pudagalanA nIce pramANe be prakAra kahyAM che- pattA racaqmAM puDhavI jAva pariNayA ya, apajjattaga jAva pariNayA ya-evaM jAva ahe sattamA' (1) paryAptaka ratnaprAmApRthvInairayika pragaparijAta pudagala ane (2) aparyAptaka ratnapramApRthvInairayika paMcendriyaprayogapariNata pudagala. e ja pramANe zarkarA pramA, vAlukAprabhA, paMkakabhA, dhUmaprabhA, tamaHprabhA, ane tamastamaprabhA, A nIcenI sAta pRthvIonA nArakonA paNa paryAptaka ane aparyAptakanA bhedathI be, be prakAra samajavA. gautama svAmIne prazna prarijhama nAra vivigha pUchA' he bhadanta ! saMmUriSTha majalacara tiryaMcanika paMcendriya progapariNata pudagala keTalA prakAranA kahyA che? uttara-"noramA ! he gautama! vidA goLA-saMnA saMmUchi ma jalacara tiryacanika paMcendriya prayogapariNata pudagalA nIce pramANe be prakAra kahyAM che nattA sapanattama' (1) paryAptaka saMmUrchAima jalacara tiryaMcAnika paMcendriyapragapariNata, ane (2) aparyAptaka saMmUriSTha jalacara tiryacanika paMcendriya pragapariNata pudagala. "gs ardamarada tijJA tti saMmUrNima jalacara tiryacanikanI jema garbhaja jalacara niyacayika paMcendriya prayogapariNata pudagalanA paNa paryAptaka ane zrI bhagavatI sUtra : 6 15 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparyAptakanA bhedathI be prakAra kahyAM che. tathA " paM chama vaDuqvathaigara' saMmUchima catuSpada sthalacara paMcendriya progapariNata pudagalanA paNa paryAtaka ane aparyAptakanA bhedathI be prakAra kahyAM che. "gs TdamAdakatA vi' saMmUcchima sthalacara catuSpadanI jema garbhaja catuSpada sthalacara tiryacanika paMcendriya prayogapariNata pudagalanA paNa paryAptaka ane aparyAptakanA bhedathI be prakAra kahyA che. "rva nAva saMkurijhama khahayaragambhavatiyA ya ekkekke pajjattagA ya apajjattagA ya bhANiyavvA / catuSpada sthalacara tiryaconikanIkanI jema ja banne prakAranA parisarpa sthalacara tiryacanika pudagalenA viSayamAM paNa samajavuM. eTale ke saMmUciThThama ura: parisarSa rathalacara tiyacanika paMcendriya prayogapariNata pudagalanA paNa paryAptaka ane aparyA takanA bhedathI be prakAra che. garbhaja uraH parisarpa sthalacara tiryacanika paMcendriya progapariNata pudagalanA paNa paryAptaka ane aparyAptakanA bhedathI be prakAra che. e ja pramANe samRchima khecara tathA gabha ja khecaranA paNa paryAptaka ane aparyAptakanA bhedathI bambe prakAra kahyAM che. gautama svAmIne prazna-"saMmarijhamamaujkSa vaMciMga kuracha he bhadanta ! saMmUrchAima manuSya paMcenidraya progapariNata pudagala keTalA prakAranA kahyAM che ? uttarajovA ! he gautama ! vidA paUUttA, cAnnattAva saMmUrchAima manuSya paMcendriya prayogapariNata pudagala eka ja prakAranA kahyAM che- temane aparyAptaka ja kahyAM che, paryAptaka kahyAM nathI kAraNa ke aparyAptAvasthAmAM ja teo maraNadharmavALA hoya che. mavatiya magitagchA' he bhadanta ! garbhaja manuSyapaMcendriya prayogapariNata pudagala keTalA prakAranA kahyAM che? uttara-boranA he gautama ! "jiMdA ToTar? garbhaja manuSyapacendriya progapariNata pudagala be prakAranA kahyA che. tenA te be prakAro nIce pramANe che-pUnattarAdamavaticA vi.caMpAradamavatiyA vi (1) paryAptaka garbhavyutkAntika (garbhaja) manuSya paMcendriya prayogapariNata pudagala ane (2) aparyAptaka garbhajamanuSya paMcendriya prayogapariNata pudagala. gautama svAmIne prazna- "anuramAmavArivALuM puchA" he bhadanta ! asurakumAra bhavanapatideva paMcendriya prayogapariNata pudagala keTalA prakAranA hoya che? na mahAvIra prabhune uttara-"jo mA ! he gautama ! "vidA guttara-taMgadA' temanA be prakAra nIce pramANe kahyAM che-"FkanA mayurakumAra, vAjhA mura mAra' (1) paryAptaka asurakumAra bhavanapati va paMcendriya prayogapariNuta pudagala ane (2) aparyAptaka asurakumAra bhavanapatideva paMcendriya pragapariNata pudagala. "gvaM nAva thaLicamAra ghanatta, pattA ghara asurakumAra bhavanapatinI jema ja nAgakumAra, suvarNakumAra, vighukumAra, agnikumAra, dvIpakumAra, udadhikumAra, dikumAra ane vAyukumAra, svanitakumAra, A badhA bhavanapati de paNa paryAptaka ane aparyAptaka hoya che. "gi rv ghamitrAnaM kuvi egi pisAyA ja dhannA asurakumArAdi bhavanapatidevane jema paryAptaka ane aparyAptaka kahyAM che e ja pramANe pizAca, bhUta, yakSa, rAkSasa, kinnara, kipuruSa, mahAraga ane gaMdharva, e AThe vAnabhyantaraprayogapariNata pudagala paNa paryAptaka ane aparyAptaka kahyAM che. 'vaMtA vAra zrI bhagavatI sUtra : 6 1.6 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA,vimALa.' candra, sUrya graha, nakSatra ane tArAe, e pAMce jyotiSikadeva prayogapati pudgalA paNa paryAptaka ane aparyApta hoya che. 'sodamapevasaLA nAva ajyugo' saudhama, izAna, sanatkumAra, mAhendra, brahmaloka, lAntaka,mahAzukra,sahasrAra, Anata, praNata, AraNu ane acyuta, e mAre kalpe55nnaka vaimAnikadeva prayegapariNata pudgala paNa paryAptaka ane aparyAptaka e be bhedavALA hoya che. 'E dizcima didina jovekanA pbAtIya nAtra rima maLevena' nIcenA traNe traiveyaka kalpAtIta devaprayAga pati pudgala, traNe madhyama traiveyaka kalpAtItadeva prayAgapaNita pugala ane traNe uparanA traiveyaka kalpAtItadeva prayAgapariNuta pudgala paNa paryAptaka ane aparptaka heya che. A rIte nave pracaka kalpAtIta deva prayogapati pudgalanA paryAptaka ane aparyAptakanA bhedathI babbe prakAra kahyAM che. jyaM vinaya anutto nAtra amAniya' e ja pramANe vijaya anuttaraupapAtika kalpAtIta devaprayAgapariNata pudgala, mejayanta anuttaraupapAtika kapAtItadeva prayAgapariNata pudgala, jayanta anuttaraupapAtika kapAtIta devaprayAgapariNata pudgala, ane aparAjita anuttaraupapAtika kalpAtIta devaprayAgapariNata pudgala pazu paryAptaka ane aparyAptaka hAya che. gautama svAmInA prazna- savruttitiya sarvArthasiddhakapAtIta devaprayAgapariNuta pudagala keTalA prakAranA kahyAM che? puSkA uttara-oyamA !" he gautama ! tuvidAttA-tanajjA' temanA paNa nIce pramANe e prakAra kahyAM che-- * vajJattasaTrutidra nAvaLiyA vi2kuMDa (1) paryAptakasarvArtha siddha anuttaraupapAtika kakSAtIta devaprayAgapariNata pudgala ane aparyAptaka sarvAM+siddha anuttaraupapAtika kapAtIta devaprayAgapariNuta pudgala. A pramANe e bheda e TruDaka che. A bhedadvAramAM thavAnA 161 bhedanuM pratipAdana karAyuM che, te bhe nIce pramANe che- pahelA daDakamAM jIvAnA je 81 bhede kahyAM temAMthI sasUcchima manuSya sivAyanA 80 jIvamAM paryAptaka ane aparyAptakanA bhedathI 160 bheda thAya che. sasUrcchimanuSyamAM eka aparyAptaka bheda ja hoya che. A rIte badhAM maLIne 161 bheda thAya che. su. 3 / / " je apajjattAsu humapuDhavIkAiyae giMdiya ityAdi 99 zrI bhagavatI sUtra : 6 3 he bhadanta ! sUtrA-( ne avanattAmudumavuDhIAyanicipaboriyA te baurAhiya - taiyAjaCsaravoIrayA) je asa sUkSma pRthvIkAya ekendriya prayAgapariNata puddagala hoya che, tee audArika, vaijasa ane kArpaNu e traNa 17 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . zarIrAnA prayogathI pariNamana pAmelAM hoya che( ne RttA muduma jAva pariNayA te orAliya teyAkammagasarIrappaogapariNayA- evaM jAtra cauriMdiyA punattA) tathA je praryAptaka sUkSma pRthvIkAya ekendriya prayAgapariNatapule hAya che, tee audArika, vaijasa ane kANu e traNa zarIrAnA prayAgathI pariNamana pAmelAM hAya che. e ja pramANe caturindriya paryAptaka sudhInA jIve viSe samajavuM. vara - ne pajjattavAyaravA ukAiyae giMdiyapaogapariNayA te oraaliyveunviyteyaajanmasarIra nAvaLiyA - sesaMta seva ) paNa ahI eTalI ja vizeSatA samajavI ke je pudgala paryAptaka khAdara vAyukAyika ekendriya prayAgapariNata hAya che, te audArika, vaiyi, tejasa ane kANu, e cAra zarIrAnA prayogathI pariNata thayelAM hAya che. bAkInuM samasta kathana AgaLa kahyA pramANe ja samajavuM. ( ne travannatta ravaNappA puDhavIneraiyA ciMdiyapaogapariNayA te veuctriyateyAkamma sriiroLiyA ) je aparyApta ratnaprabhA pRthvInAraka pacendriya prayAgapariNata pudagalA che, te vaikriya, tejasa ane kANu zarIranA prayAgathI pariNata thayelAM haiAya che. ( haa padmattayA vi )e ja pramANe paryAptaka nAraka viSe paNa samajavuM. (a nAya dde sattamA ) e ja pramANe nIce sAtamI narakanA nAraka sudhInuM kathana samajavuM. je apajattagasaMmucchimajalayara jAva pariNayA - te orAliyateyAkammA sarIra. nAva AMLayA meM pakhattanA tri) je pudagala aparyApta sa sUcchima jalacara prayAgapariNata che, te audArika, vaijasa ane kA`Nu zarIranA prayAgathI pariNata hAya che.eja pramANe praryAptaka samUcchiCma jalacara viSe paNa samajavuM. (janmanA niyA gattattanA ; caitra)gaja aparyAptaka viSe paNa evuMja kathana samajavuM paJattayALa caitra) gaCja paryAptaka viSe paNa e ja pramANe samajavuM. (var sarIgALa rattarinA vAyavADajjAyAnuM vattattavALuM) paNa ahIM eTalIja vizeSatA samajavI ke paryAptaka bAdara vAyukAyikanI jema temanA cAra prakAranA zarIrahoyache. ( evaM jahA jalayaresu cAri AlAvagA bhaNiyA - evaM cuppyurprisppmughdhi vAyaranu cattari prAtranA mALiyavA) jalacerenA viSayamAM jevA cAra AlApaka kahevAmAM AvyA che, eja prakAranA cAra AlApakeA catuSpada, uparisapa bhujarisarpa ane khecaranA viSayamAM paNa kahevA joie. ( je saMmUcchimamaNussa paMcidiyapaogapariNayA te orAliya teyAkammA sarIrappaogapariNayA ) je samU ima manuSya paMcendriya prayAgapariNuta pudagala hoya che, te audArika, vaijasa ane kArmAMNazarIra prayAgapariNata heAya che. (a namana tiyA vi gajjJattAvi, panatanA tri, taMtra-ra sarIrakivaMca mALiyA) e ja pramANe gaja aparyaMtraka ane garbhaja paryAptaka manuSyonA viSe paNa samajavuM. paNa ahIM eTalI ja vizeSatA che ke banne prakAranA ga`ja manuSyeAmAM pAMca prakAranA zarIra hoya che. (je apajjattA asurakumArabhavaNavAsi jahA neraiyA taheba, evaM pajjattagA vi) jevuM nArakAnA viSayamAM kahyuM che evuM ja thana aparyAptaka ane paryAptaka, asurakumAra zrI bhagavatI sUtra : 6 18 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavanapati deva viSe paNa samajavuM. (gvuM vvi gii nA thAyanAnA-gi piyAvA gAva dharA) e ja pramANe A be bhede dvArA svanitakumAra paryaMtanA bhavanapatidevenuM tathA pizAcathI laIne gaMdharva parya-tanA vAnavyatAnuM paNa kathana samajavuM. (aa bAra tArAvikAna) candrathI laIne tArAvimAna parvatanA tiSikAne, (sohammo kappo, jAva accuo, hedvimaheTThima gevejja jAva uvarimauvarima nevega.) saudharma kaha5thI laIne acuta paryantanA bAre kane, nIcenA traNa raiveyakane, madhyama traNa raiveyakane ane uparanA traNa raiveyane, (vinara vajuttAvArU bAra sabaTTa siddha aNu., ekkekeNaM duyao bhedo bhANiyavyo jAva je pajjattA sabasiddha aNuttarovavAiyA jAca pariNayA - te veubiyA teyA kammA zarIrajagorAsA ) vijaya anuttarIyapAtikathI laIne sarvArthasiddha anuttaropapAtika paryantanA pAMca vimAnane paNa banne bheTavALA kahevA joIe. A rIte je pudagale aparyAptaka sarvArthasiddha anuttaraupapAtika deva paryantanA prayogapariNata che, teo vaikiya, tejasa, ane kArmaNa zarIra pragapariNata hoya che, ane je pudagale paryApta savArthasiddha anuttarIpapAtika deva paryantanA prayogapariNata hoya che, teo paNa vaikriya, taijasa ane kArmaNa zarIra prayogapariNata heya che. (saMda 3) A pramANe traNa daMDaka kahevAmAM AvI gayA che. TIkAtha- A sUtra dvArA sutrakAre zarIradhArane anulakSIne A trIju daMDaka kahyuM che. temAM e vAta samajAvavAmAM AvI che ke "je mAnattanA muhUma DhizarU egidiya paogapariNayA-te orAliya, teyAkammagasarIrappaogapariNayA' je aparyAptaka pudagala sUkSmapRthvIkAyika ekendriya prayogapariNata hoya che, teo dArika, taijasa ane kAmaNa, A traNa zarIranA prayogathI ja pariNata hoya che, teo AhAra ane vaikiyazarIranA prayogathI pariNata hotA nathI. dArika, rajasa ane kArmaNa, A traNe zarIranA prayogathI pariNamana pAmelAM je pudagale heya che, temane dArika taijasa kArmANazarIra pragapariNata pudagala kahe che. A kathanane bhAvArtha nIce pramANe cheekendriyanA bhede pahelA prakaTa karavAmAM AvI gayA che- (1) sUkSma ekendriya ane (2) bAdara ekendriya. A bannenA paNa paryAptaka ane aparyAptaka evA be bheda paDe che. temAMthI je sUkSama ekendriya aparyApta che, tenA dArika, taijasa ane kAmaNa e traNa zarIra hoya che- AhAraka ane vaikriyazarIra hetA nathI. " nA suma. bAra pariNA te yojhiya, teyAtma saranagvariyA' tathA je paryAptaka pudagala suma ekendriyanA prayoga dvArA pariNata hoya che- eTale ke je sUkSama ekendriya che paryAptaka hoya che, teo paNa dArika, rajasa ane kArmazarIra prayogapariNataja hoya che eTale ke teo paNa traNa zarIravALAM ja hoya che. e ja pramANe anyatra paNa samajavuM. " jAva =vicA pattA sUkSma pRthvIkAyika jIvonI jema ja bAdara pRthvIkAyika ekendriya pragapariNata paryAptaka ane aparyAptaka pugala paNa audArika tajasa ane kAmaNa zarIra pragapariNata ja hoya che, kAraNa ke teo paNa dArika zrI bhagavatI sUtra : 6 19 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adi traNa zarIranI sattA rahe che, e ja pramANe sUma, bAdara, paryAptaka ane aparyAptaka eTale ke sUkSma paryAptaka ane sUma aparyAptaka, bAdara paryApta ane bAdara aparyAptaka evAM ja apukAyika, teja:kAyika, vAyukAyika ane vanaspatikAyika ekendriya jIve che, ane paryApta ane aryAptaka je dvIndriya, trIndriya ane caturindriya jIvo che temanA prayogathI pariNata je pudagalo hoya che, teo paNa dArika, tejasa ane kArmaNa zarIra prayogapariNata ja hoya che, paraMtu bAra paryAptaka vAyukAyika jIvane AhAra zarIra sivAyanA audArika, taijasa kArmANa ane vaikriya e cAra zarIra hoya che. e ja vAta sarakAre A sUtradhArA prakaTa karI che- " ne vanavA ravAnAcarjiriyAgonaripayA te corAjhiyA, veviyA, tevA, pANI nA rivAbAdara paryAptaka ekendriya pragapariNata je pudagalo hoya che, teo dArika vaikriya tejasa ane kArpaNa prayoga hoya che. AvuM je kathana karavAmAM AvyuM che te kathanamAM bAdara vAyukAyika ekendriyapragapariNata pudagalenI apekSAe evI vizeSatA che ke "paryAptaka bAda vAyukAyika ekendriya prayogapariNata pudagala dArika, vaikiya, tejasa ane kArmaNa zarIra prayogapariNata paNa hoya che- teo AhAraka zarIra prayogapariNata hotA nathI. te tarata' paryAptaka bAra vAyukAcika sivAyanA paryAptaka caturindriya paryantanA bAkInA jIvomAM aukArika, tejasa ane kArmANa zarIra prayogapariNata pudagalayuktatA ja che tema samajavuM. 'apajjattarayaNappabhApuDhavIneraiyapaMciMdiyapaogapariNayA te veubviya sevAkawgaman' have mahAvIra prabhu evuM samajAve che ke je pudagala aparyAptaka ratnaprabhA pRthvI nairayika paMcendriya prayogapariNata hoya che, teo vaikiya, tejasa ane kAmaNa e traNa zarIranA prayogathI pariNata ja hoya che- AhAraka ane dArika zarIranA pragathI pariNata hotA nathI. kAraNa ke nArakene auda rika ane AhAraka zarIrano sadabhAva hotuM nathI. dArika zarIra manuSya ane tiyAne hoya che tathA AhAraka zarIra chaThThA guNasthAnavatI koI khAsa munirAjane ja hoya che. je jIvane jaTalAM zarIra hoya che, te jIvane eTalAMja zarIrenA pragayI pariNata pudagale hoya che. p gmttA vi' aparyAptaka ratnaprabhA pRthvInA nArakanI jema paryAptaka ratnaprabhA pRthvo narayika paMcendriya prayogapariNata pudagala paNa naikriya, tejasa ane kArmaNa zarIra prayogapariNata ja hoya che- AhAraka ane audArika zarIra pragapariNata hetA nathI. pa bAra ga sattanA paryAptaka ane aparyAptaka ratnaprabhA pRthvInairayika paMcendriya prAgapariNata pudagalanI jema ja aparyAptaka ane paryAptaka zarkaraprabhA, vAlukAprabhA, paMkaprabhA, dhUmaprabhA, tama prabhA ane tamastamaprabhA A cha pRthvIonA nairayikapaMcendriya progapariNata je pudagalo che, teo paNa vaikriya, rajasa ane kAma e traNe zarIranA prayogathI ja pariNata hoya che; te pudagalo AhAraka ane dArika zarIranA progathI pariNata hatAM nathI. 'je apajjattagasa mucchima jalayara jAva pariNayA te orAliya teyAkammA zarIra naE FrijA je aparyAptaka saMmUchima jalacara tiyacanika paMcendriya prayoga pukale kahyA che, teo dArika tajasa ane kArmaNa zarIra prayogapariNata ja hoya che- AhAraka ane vaikriya zarIra pragapariNata hatA nathI, kAraNa ke saMmUciIma jalacara jIvone AhAraka ane vaikiya zarIra hatAM nathI. i mar G aparyAptaka saMmUrNima jalacara tiryacanika paMcendriya prayogapariNata pudagalonI jema paryAptaka saMmUrchAima jalacara tiryaMcanika paMcendriya pragapariNata pudagala paNa audArika, tejasa ane kAmaNa zarIranA prayogathI ja pariNata zrI bhagavatI sUtra : 6 2 0 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ heya che. "ramavati thAnattathar gva jea" saMmUrchAima jalacaranI jema ja aparyAptaka garbhaja jalacara tiryaMcanika pacendriya pragapariNata pula paNa audArika, vikiya, taijasa ane kArpaNa e cAra zarIranA pravegathI pariNata hoya che. "garavA ga te paryAptaka garbhaja jalacara tiryaMcanika paMcendriya prayogapariNata yugale paNa dArika, vikriya, tejasa ane kAmaNa A cAra zarIranA prayogathI pariNata hoya che. e ja vAta sUtrakAre nIcenA sUtradvArA prakaTa karI che- "navaruM zarIrajA vattara baET vAcavAvAyaui nittA saMmU7ima jalacaro karatAM garbha ja jalacara tiryomAM eTalI ja vizeSatA che ke temane (garbha ja jalacarane) audArika, vaikiya, tejasa ane kArmaNa e cAra zarIra hoI zake che. jevI rIte paryAptaka bAdara vAyukAyika chone audArika, vaikiya, taijasa ane kAzmaNa e cAra zarIra hoI zake che, e ja pramANe garbhaja jalacarene paNa te cAra zarIre hoI zake che. 'evaM jahA jalayaresu catAri AlAvagA bhaNiyA, eva' cuppyparisaM suparinag ravadare vattAri vAcavA mALavavA je rIte paMcendriya jalacara jI viSe cAra AlApake kahyA che, e ja rIte catuSpada, ura parisarpa, bhujaparisarpa, ane khecara viSe paNa cAra AlApake kahevA joIe. jemake- aparyAptaka, paryAtaSka, saMmUrNima ane garbhaja je catuSpada sthalacara tiryacanika paMcendriya progapariNata pule che, teo yathAyogya dArika, tajasa ane kArmaNa zarIra prayogapariNata heya che, tathA dArika, taijasa, vaikriya ane kAmaNa zarIra pragapariNuta paNa hoya che. je ura parisarSa ane bhuja parisarpa sthalacara tiryaMcanika paMcendriya prayogapariNuta saMmUchima pudgala ane garbhaja pudagala che, teo yathAsaMbhava audArika, tejasa ane kAmaNa zarIra pragapariNata hAya che ane dArika, vaikiya, tejasa ane kArmaNa zarIra prayogapariNata paNa hoya che. e ja pramANe aparyAptaka ane paryAptaka je khecara saMmUciThThama tathA garbhaja pragapariNata pudagala hoya che, teo paNa yathAsaMbhava audArika Adi traNa zarIra progapariNata paNa hoya che ane dArika Adi cAra zarIra pragapariNata paNa hoya che. 'je saMmucchimamaNussapaMciMdiya paogapariNayA te orAliya teyA kammA jIvAparavA je mUrchAima manuSya paMcendriya pragapariNata yugalo hoya che, teo dArika, tejasa ane kArpaNa zarIra prayogapariNata hoya che. " bhAtiyA ki mAnattara vi thamttA va pa re" saMmUchima manuSyanI jema ja garbhaja aparyApta manuSya paMcendriya prayogapariNata pudgala paNa audArika, rajasa ane kAmaNa zarIra pragapariNata hoya che. kAraNa ke garbhaja hovA chatAM paNa aparyAptaka manuSyane vaikriya ane AhAraka zarIra hotA nathI, te kAraNe temane ahIM dArika Adi traNa zarIravALA kahyAM che. paNa je garbhaja manuSya paryAptaka hoya che, teo pAMce zarIravALA hoya che. e ja vAta sUtrakAre A sUtrapATha dvArA vyakata karI chenavaraM saranAmAM vaMra mALavavAni aryAptaka manuSyo karatAM paryAptaka manuSyamAM A pramANe vizeSatA hoya che- paryAptaka manuSyane pAMce zarIra hoI zake che. pAMca zarIra havA viSenuM A kathana vividha jIvanI apekSAe karavAmAM AvyuM che ema samajavuM, kAraNa ke eka jIvane vadhAremAM vadhAre cAra zarIra hoI zake che vakriya heya te AhAraka nahI, ane AhAraka hoya tyAre vikiya nahI. eka samayamAM beu zarIra nahI thaI zake. evuM siddhAntanuM kathana che. zrI bhagavatI sUtra : 6 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ___ 'je apajjattA asurakumArabhavaNavAsi jahA neraiyA taheva, evaM pajattagA vi' je bhavanavAsI saMbaMdhI aparyAptaka asurakumAra deva paMcendriya pragapariNata pudagala che, teo nArakanI jema vaikriya, tejasa ane kArmaNa zarIra pragapariNata ja hoya che. e ja pramANe paryAptaka asurakumAra bhavanavAsI deva paMcendriya prayogapariNata pudagala paNa vikriya, tajasa ane kArmaNa zarIra prayogapariNata ja hoya che- "gs papa paNa nA LiyumAra' e ja pramANe paryAptaka ane aparyAptakarUpa bhedanI apekSAe nAgakumArathI laIne svanitakumAra paryantanA bhavanavAsI deva paMcendriya pragapariNata pudagala paNa aikriya, taijasa ane kArmANa zarIra pragapariNata ja hoya che. e ja pramANe jina jAra patra aparyAptaka ane paryAptaka pizAcathI laIne saMdharva paryantanA vanavyaMtara deva paMcendriya pragapariNata pudagala paNa naikiya, tejasa ane kAzmaNa zarIra prayogapariNata ja hoya che. paMrA vAva tArAvimAna' e ja pramANe aparyAptaka ane paryAptaka candra, sUrya, graha, nakSatra ane tArAvimAna deva progapariNata je pugala heya che, teo vaikiya, taijasa ane kAmaNa zarIra prayogapariNata ja hoya che. do ja nAva gago e ja pramANe saudharmakalpathI laIne azrutakalpa paryantanA bAre konA paryAptaka ane aparyApaka vaimAnika deva progapariNata yugala paNa vaikriya, rajasa ane kAzmaNa zarIra pragapariNata ja hoya che. "dina dina eka bAra karima savarina e ja pramANe adhatana (nIcenA) traNa veyakanA, madhyama traNa praveyakanA ane uparitana (sauthI uparanA traNa praveyakanA aparyAptaka ane paryAptaka deva progapariNata pudagala paNa vaikiya, taijasa ane kArpaNa zarIra pragapAraNuta ja hoya che. 'vijaya vaijayanta jayanta aparAjiyANaM aNuttarovavAi jAva sacaTThasiddha aNu0' vijaya anuttaraupapAtika aparyAptaka ane paryAptaka deva prayogapariNata pudagala paNa vaikriya, saujasa ane kArmaNa zarIra prayogapariNutaja hoya che. e ja pramANe vaijayanta anuttarIpapAtika deva progapariNata pula paNa vakiya, taijasa ane kArmaNa zarIra prayogapariNata ja hoya che. e ja pramANe jayanta, aparAjita ane sarvArthasiddha anuttarIpa pAtika aparyAptaka ane paryAptaka deva pragapariNata pudgala paNa vaikiya, tejasa ane kArmaNa zarIra prayeLa pariNata ja hoya che "vai duro mero mALiyoA rIte vArApharatI darekanA paryAptaka ane aparyAptaka rUpa bhedanuM kathana thavuM joIe. vAva samasiddha aNuttarovavAiyA jAva pariNayA te veubiya teyA kammA sriirgarmLiyA aparyAptaka tiSikethI laIne aparyAptaka sarvArthasiddha paryantanA anuttarIpapAtika deva prayogapariNuta je pudagale haiya che, te vaikriya, rajasa ane kArpaNa zarIra pragapariNuta ja hoya che. e ja pramANe paryAptaka jyotiSikathI laine paryAptaka sarvArthasiddha paryantanA anuttaraupapAtika deva progapariNata pugale vaikriya, tejasa ane kArmaNa zarIra prayogapariNata ja hoya che- te pudagalo AhAraka ane audArika zarIra prayogapariNata hotA nathI. A pramANe trIjA daMDakanuM pratipAdana pUruM thAya che. zarIrahAravALA A trIjA daMDakamAM chavanA 161 bhedenA 491 zarIra kahyAM che. te 41 zarIra nIce pramANe samajavA- bIjA daMDakamAM je 161 jIvabhede kahyA che temAMthI eka vAyukAyika jIvabheda, pAMca tiryacanika chavabheda, ane eka garbhaja manuSya jIvabheda, ema sAta chavabheda sivAyanA 154 chavabhedanA pratyekanA zarIratrayanA bhedathI zrI bhagavatI sUtraH 6 2 - Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kula 462 zarIra thAya che. vAyukAyikane dArika, vaikriya, saujasa ane kAryaNarUpa cAra zarIra hoya che. pAMca prakAranA gaja tiryAmAM pratyekane thAra, cAra zarIra hoya che. tethI temanA 20 zarIra thAya che. garbhaja manuSyane audArika, vaikiya, taja, AhAraka ane kAzmaNa e pAMca zarIra hoya che. A rIte 462 + 4 + 20 + 5= 491 zarIra thAya che. je su che "le muduma uttarUpAi ItyAda sUtrArtha- (ne sapajhA sudumakuvicArjarira) je pugelo aparyAptaka sumapRthvIkAyika ekendriya prayogathI pariNata hoya che, te siMdira pagojAribA) te pudagale sparzendriya prayogathI pariNata hoya che, ( nA muduma kudavArUcA i jeva) e ja pramANe je pugalo paryApta sUkSmapRthvIkAyika ekendriya prayogapariNata hoya che, te pudagalo paNa ekalI sparzendriyanA prayogathI ja pariNata hoya che. (je apajjattA bAyarapuDhavikAiyA evaM ceva, evaM pajjattagA vi, evaM caukkeNaM mavi gAtra vAghA) je pagale aparyApta bAdarapRthvIkAyika progapariNata hoya che, teo paNa e ja prakAranA (sparzendriya prayogapariNata) hoya che. je pudagala paryAptaka bAdarapRthvIkAyika progapariNata hoya che, teo paNa e ja prakAranA hoya che. apUNAyika, teja kAyika, vAyukAyika ane vanaspatikAyikanA uparyukta cAre bheda viSe paNa e ja pramANe samajavuM. (je AjakAttA saMvivALiyA te nimiDhiya liMpigoLaviA ) je pudgala aparyApta hIndriya prayogapariNuta hoya che, teo jihavAIndriya ane sparzendriyanA prayogathI pariNata hoya che. je ghanattA vediyA n=a) je pudagale paryApta hIndriya pragapariNata heAya che, te paNa evAM ja hoya che. (g4 bAra varjiriyA-nava iva phaMti caM) eja pramANe caturindraya paryantanA jIvo viSe samajavuM. paraMtu temAM ekeka IndriyanI vRddhi karavI joie. eTale ke teIndriya jIvone sparzendriya, ghrANendriya ane rasanAIndriya kahevI joIe ane caturindriya jIne sparzendriya, rasanAIndriya, dhrANendriya ane cakSudriya kahevI joIe. (jAva apajjattA rayaNappabhA puDhavineraiyapaMciMdiya paogapariNayA te soiMdiya, raviMdrA, vAviya, niSi , siMhika proLiyA) yAvata je pudgalo aparyAptaka ratnaprabhA pRthvInAraka paMcendriya prayogapariNata hoya che, te pudagale zrondriya, cakSuIndriya, ghrANendriya, jihavAIndriya ane sparzendriyanA prayogathI pariNata hoya che. (vaM paMjJA vi) eja pramANe paryAptaka nAraka prayogapariNata pudgala viSe paNa samajavuM. ( evaM satve bhANiyanvA tirikvajoNiyamaNumsadevA jAva je pajattA sabaTTasiddhaaNuttarovavAiya jAva pariNayA te soiMdiya cakkhidiya jAva ji . 8) eja pramANe samasta tiryaMce, manuSya ane devo viSe samajavuM. (kAvata) je pagale paryApta sarvArthasiddha anuttaraupapAtika deva progapariNata hoya che, te pudagale zratrindriya, cakSuIndriya Adi pAMce IndriyenA prayogathI pariNata hoya che. A pramANe cothuM daMDaka samajavuM. TakAtha- A sUtra dvArA sUtrakAre IndriyakArane anulakSIne cethA daMDakanuM pratipAdana karyuM che. temAM kahyuM che ke- "je mAjhA judumAvavAphavicArakari te siMdhiyAgonarivA" je aparyAptaka sUma pRthvIkAyika ekendriya prayogapariNata pudagala kahyA che, te niyamathI ja eka sparzendriya pragapariNata ja hoya che. te pudagala cakSu, zrotra Adi indrinA prAgathI pariNata hotA nathI kAraNa ke pRthvIkAyika zrI bhagavatI sUtra : 6 2 3 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adina eka sparzendriyane ja sadabhAva hoya che tethI tenA prayogathI pariNata pudagalamAM sparzendriya progapariNatatA ja saMbhavI zake che. "g 3 TSattA muhUmavilAyA vaM jea' tathA je paryAptaka sUma pRthvIkAyika ekendriya prayogapariNata pudagalo kahyAM che, teo paNa niyamathI ja sparzendriya prayogapariNata ja hoya che. ahIM je "je avArA evuM je pudagalonuM bahuvacanavALuM vizeSaNa ApavAmAM AvyuM che tene jenuM vizeSaNa samajavuM. kAraNa ke pudagalo paryAptaka ane aparyAptaka hotA nathI paNa jIva paryAptaka ane aparyAptaka hoya che. tethI ahIM paryAptaka ane aparyAptaka, A banne vizeSaNo jIvane lAgu paDe che tema samajavuM, kAraNa ke paryAptaka jIva dvArA grahIta je pudagale che temane paryApaka ane aparyAptaka jIva dvArA grahIta je pudagale che temane aparyAptaka mAnI levAmAM Ave che. je apanA pAvarapuri je je pudagalo aparyAptaka bAdara pRthvIkAyika ekendriya prayogapariNata kahyAM che, te paNa eka sparzendriyanA prayogathI ja pariNA heya che. "p qnattA 3: aparyAptaka bAdara pRthvIkAyikanI jema ja paryAptaka bAdara pRthvIkAyika ekendriya pragapariNata pudagalo paNa eka mAtra pendriya prayogapariNata ja hoya che. "pUrva vaDari vLa nA sAkSarakSA e ja pramANe sUma, bAdara, paryAptaka ane aparyAptakarUpa cAra bhedanI apekSAe apakAyika, vaija:kAyika, vAyukAyika ane vanaspatikAyika ekendriya pragaparigata padagale paNa eka mAtra sparzendriya prayogapariNataja hoya che. "je gag7mn tehi joyA te divicakSitijo pariNA' je aparyAptaka ThIndriya progapariNata pudagala kahyAM che, teo jihavAindriya ane sparzendriyanA prayogathI pariNata hoya che. " nAra rAjA e ja pramANe trIndriya jInI traNa IndriyenA prayogathI pariNata pudagale dhrANendriya, rasanendriya ane sparzendriya prayogapariNata hoya che ane caturindriya jIvana cAra IndriyanA prayogathI pariNata pudagale cakSu, ghANa, rasanA ane sparzana, A cAra indriyonA prayogathI parita hoya che. kIniMdra karatAM trIndriya ane caturindriya jIvomAM eTalI ja vizeSatA che ke hIndriya cha karatAM trIndriyamAM eka indriya-dhrANendriya vadhAre hoya che ane caturindriya jIvomAM cakSundriya ane dhrANendriya vadhAre hoya che. e ja vAta sUtrakAre " ivaja phaMti nAnuM A sUtrAMza dvArA prakaTa karI che. ___'jAva apajjattA rayaNappabhA puDhavI neraiya paMciMdiyapaogapariNayA te soiMdiya - cakkhidiya-ghANidiya - jibhidiya - phAsidiya paogapariNayA' je pudagalo aparyAptaka ratnaprabhA pRthvInA nArakenI pacendriyanA prayogathI parita thayelA kahyA che te pudagalo zrIndriya, cakSuIndriya, ghaNendriya, rasanendriya ane pendriyanA pragathI-pAMce IndranA prayogathI-pariNata hoya che. "a umttA riaparyAptaka nAkaeNnI jema paryAptaka ratnaprabhA pRthvInA nArakanI pAMca indriyanA prayogathI pariNata pudagalo paNa zrotrendriya Adi pAMce indriyanA prayogathI pariNata hoya che. g sadare mALavavA ratnaprabhA pRthvInA nArakonI jema ja bAkInI zarkaraprabhA, vAlukAprabhA, paMkaprabhA, dhUmaprabhA, tamaHprabhA ane tamastamaprabhA pRthvInA nArakonI pAMca indriyanA prayogathI pariNata thayelA paryAptaka ane aparyAptaka pudagalo paNa kondriya Adi pAMce IndriyanA prayogathI pariNata hoya che. "nirivanAiya basa sevA bhAva" e ja pramANe je pudagala tiryacanika jIvanI, manuSyanI ane devenI pAMce IndriyenA prayogathI pariNata kahyA che, te pudagale paNa zrotrendriya Adi pAMce IndrinA prAgathI pariNuta hoya che. ahIM "vAgha (paryanta) zrI bhagavatI sUtra : 6 24 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padathI bhavanavAsI devo, vAtavyantare, vaimAnike, praveyaka kapAtIta deva ane aparAjita anuttaraupapAtika paryantanA anuttara vimAnavAsI denA paryAptaka ane aparyAtaka pudagalene zrotrendriya, cakSundriya, ghrANendriya, rasanendriya ane sparzendriya, e pAMce indriyonA. prayogathI pariNata kahyA che. tathA "ne paga satramajuttAvAra bhAva LiyA te sophaMdira, varjiviA bAra pariSar" paryAptaka savArthasiddha anuttarIyapAtika devenI pAMca IndriyonA prayogathI pariNata je pudagalo kahyAM che te badhAM cakSuIndriya, zrotrendriya, ghrANendriya jihavAIndriya ane sparzanidrayanA - pAMce IndriyanA - prayAgathI pariNata hoya che. A pramANe A thuM daMDaka che. IndriyaThAravALA A cothA daMDakamAM jIvonA 161 bhedane anulakSIne IndriyanI apekSAe nIce pramANe 713 bheda kahyA che - ekendriyonA 20 bhedane ane vikalendrinA 6 bhedane bAda karIne bAkInA 135 chavabhedamAM pratyeka jIvane 5 Indriya hoya che. mATe 135 jIvabhedanI 675 Indriya thAya che temAM ekendranA 20 bhedanI (pRthvIkAyika Adi pAMca ekendriyanA sUma, bAdara, paryApta ane aparyApta evA cAra, cAra bheda hovAthI kula 20 bheda thAya che) 20 Indriyone dIkiyanA be bhedanI 4 Indriyone, trIndriyanA be bhedanI (paryApta ane aparyApta bhedanI) 6 Indriyone ane caturindriyanA be bhedanI ATha Indriyone - A rIte vikalendriyanI 18 Indriyane-umeravAthI kula 713 indriya thAya che. su. 5 che je kALA kuduma juvAra udriya ItyAdi suvArtha- ( kAnA muhUma Dhivigha vira goSThiA tevA sarIrappaogapariNayA te phAsidiyapaogapariNayA, je pajjatA suhuma. evaMceva, vAyara pamttA gvaM jeva) je pudgala aparyAptaka sUkSama pRthvIkAyika ekendriyanA dArika, tejasa ane kAmaNa zarIranA prayogathI pariNata kahyAM che, teo phakata ekalI sparzendriyanA prayogathI ja pariNata thAya che. je puMgale paryApta sUkSma pRthvIkAyika ekendriyanA audArika, taijasa ane kAzmaNa zarIranA prayogathI pariNata kahyAM che, te pagale paNa phakta pendriyanA prayogathI ja pariNata hoya che. e ja pramANe aparyApta bAdara pRthvIkAyika ane paryApta bAdara pRthvIkAyika pudgala viSe paNa samajavuM. (evaM eeNaM abhilAveNaM jassa jaiMdiyANi sarIrANi ya tANi bhANiyavyANi) A prakAranA abhilApa dvArA je jIvane jeTalI Indriya ane jeTalAM zarIra hoya, temane eTalI Indriya ane eTalAM zarIra hoya che ema kahevuM joIe. (nAva te sabaTTasiddha aNuttarovavAiya jAva deva paMcidiyaveubviya teyAkammA sarIrapaogapariNayA te soiMdiyacakkhi diya jAva phAsidiyapaogapariNayA daMDagA 5) yAvata je pagale paryApta savArthasiddha anuttaraupapAtika devonI pAMca indriyanA pragathI ane vaikiya, saujasa ane kAmaNa zarIranA pravegathI pariNata hevAnuM kahyuM che, te pugalo zrotrendriya, cakSundriya, dhrANendriya, hivAIndriya ane sparzendriya, A pAMca indriyanA prayogathI pariNata hoya che. A prakAranuM A pAMcamuM daMDaka che. TIkAtha- A sUtradhArA sUtrakAre zarIrendriya nAmanA pAMcamAM daMDakanuM pratipAdana karyuM che. teo kahe che ke- "patta pudumagDhavijApura iiorAzi tevAbha sarojiyA te vicapopafjA je pule aparyApta sUkSma puthvIkAyikanI ekendriyanA prayogathI tathA tenA audArika, tejasa ane kArpaNa zarIranA prayogathI pariNata thayelA kahyAM che, te pudagalo eka mAtra sparzendriyanA prayogathI ja pariNata hoya che- anya indrinA pragathI pariNata hetA nathI, kAraNa ke zrI bhagavatI sUtra : 6 25 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ O ag yAvata temane bIjI indriyA hAtI nathI. e ja pramANe ne nannA munnuma A veva je pudagalA arpaNaka sUkSma pRthvI AyikanI eka indriyanA prayAgathI tathA audArika, tejasa ane kANu zarIranA pratyeAgathI pariNata thayelA kahyAM che, te pudagale paNa eka mAtra sparzendriyanA prayAgathI ja pariNata hoya che. ' vAyabranmatta ceva' je puddagalA aparyApta bAdara pRthvIkAyikanI eka indriyanA prayogathI tathA audArika, vaijasa ane kANu zarIranA prayogathI pariNata thayelA kahyAM che, te pudagale paNa eka mAtra sparzendrinA ja praye!gathI pariNata heAya che-anya indriyAnA prayAgathI pariNata hAtA nathI, kAraNa ke temanAmAM sparzendriya sivAyanI indriyAneA sadbhAva hAtA nathI. 'ttva jannattA vi'e ja pramANe je pudagale paryAptaka khAdara pRthvIkAyikanI eka indriyanA prayogathI tathA audArika, vaijasa ane kANu zadIranA prayAgathI pariNata thayelA kaLyAM che, te pudagaleA paNa eka mAtra sparzendriyanA prayogathI ja pariNata hoya che. 'evaM eevaM abhilAveNaM jassa jaiMdiyANi sarIrANi ya tANi bhANiyantrANi ' A prakAranA abhilApa dvArA je jIvane jeTalI indriyA ane jeTalA zarIra kahyAM che, te jIvane eTalI indriyA ane eTalAM zarIra kahevA joie. jAna je ya pajjatasabvaTTasiddha aNuttarovavAi ya jAtra deva paMcidiyavenniyateyAkammA sarIrapaogapariNayA te soiMdiyacakkhidiya jAva phAsiMdiyapaogapariNayA ' samA, khAdara, paryAptaka ane aparyAptaka ayika, vAyukAyika, tejaskAyika ane vanaspatikAyikanI eka indriyanA prayAgathI ane auArika, vaijasa ane kArmANu zrIranA prayAgathI pariNata je pudagalA kahyAM che, te pudagalA paNa eka mAtra sparzendriyanA prayAgathI ja pariNata hAya che, e ja pramANe dvIndriya, trIndriya ane caturindriyanA prayAgathI pariNata thayelAM je pudagaleA kahyAM che, te pudagalA viSe paNa yathAyAgya rIte samajI levuM e ja pramANe ratnaprabhA Adi nArakAnA paryAptaka ane aparyAptaka nAraka jIvAnI pAMca indriyAnA prayAgathI pariNata kahelAM pudagalA paNa temanI zrotrAdika pAMca indriyAnA prayogathI pariNata hoya che ema samajavuM. e ja pramANe paryAptaka ane aparyAptaka jalacara Adi tiryaMcAnI, manuSyAnI, bhavanapati devAnI, vAnavyantara devAnI, jyotiSikAnI, ane vaimAnika devAnI pAMca indriyAnA prayAgathI ane yathAyAgya audyArika Adi zarIranA prayogathI pariNata thayelA je pudagaleA kahyAM che, te pudagale paNa strotrAdika pAMce indriyAnA prayAgathI pariNata hAya che. e ja pramANe paryAptaka ane aparyAptaka, nava caitreyaka devAnI tathA vijaya, vaijayanta, jayanta, aparAjita ane sarvAsiddha anuttara vimAnavAsI devAnI pAMca indriyAnA prayogathI tathA vaikriya, tejasa ane kANu zarIrAnA prayogathI pariNata thayelA je pudagale kahyAM che, te pudagalA paNu zrotrandriya, cakSuindriya, ghrANendriya, jihavAindriya ane sparzendriya, e pAMca indriyenA prayeAgathI pariNata heAya che. A prakAranuM A pAMcamuka samajavuM. zarIraindriya dvAravALA A pAMcamAM DakamAM 491 jIvAnI 2175 indriya hAya che evuM prakaTa karyu" che. te indriyA nIce pramANe samajavI- zarIranA je 491 bheda kahyA che, temAMthI 412 zarIra pAMca, pAMca indriyAvALA hAya che. tethI 412 ne pAMca vaDe guNatA temanI 2060 indriyA thAya che. ekendriyAnI 61 indriya ane traNa vikalendriyAnA 18 zarIrAnI 54 indriyA thAya che. A rIte 2060 + 61 + 54 = 2175 indrio thAya che. ! su. 6 // - zrI bhagavatI sUtra : 6 2 6 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ne avanattamudumaputrAyanacipaboLiyA' ityAdi - sUtrA' - ( ne avanattamudumaputrAya phiyoLiyA te aora area pariNayA vi. nIla0 lohiya0 hAlida0 sukilla0 ) je pudgale aparyApta sukSma pRthvIkAyika ekendriyanA prayogathI pariNata hoya che, teo varNanI apekSAe kALAva rUpe, nIlavaNu rUpe, lAlava' rUpe, pILAvaNu rUpe ane saphedavarNa rUpe paNa pariNamI jAya che. (gaMdhao subhigaMdhapariNayA vi dubhigaMdha pariNayAtra) gadhanI apekSAe te pudagale sugaMdharUpe paNa pariName che ane durgaM dharUpe paNa pariName che. (samo tittasarjAyA vi, Tucana yA vi kaSAyarasa pariNayA vi, abilarasa pariNayA vi, mahurarasa pariNayAtra) rasanI apekSAe tee tikata (tIkhA) rasarUpe, kaDavA rasarUpe, kaSAya (turA) rasarUpe, khATA rasarUpe ane madhura rasarUpe paNa pariName che. (hAso vadahAsa navajIvavAsa fi0) spazanI apekSAe te karkaza (kora) sparUpe paNa pariName che ane rUkSa parUpe paNa pariName che. ( saMTALo - miMkajasaMkALa paLiyA vi, vaTTa taMtra sa0 bacacamaMDhALayA vi) saMsthAnanI (AkAranI) apekSAe tee parima Dala saMsthAnarUpe paNa pariName che, caturasa (catuSkrANu) saMsthAnarUpe paNa pariName che ane Ayata saMsthArUpe paNa pariName che. ( je pajjata muhUma0 puDhavi0 evaM ceva evaM jahANupubbIe neyabvaM-jAba je pajjatasannaTTasiddha aNuttarovavAiya jAva pariNayA vi - te vaNNao kAlavanna LiyA tri, nAtra gAyayamaMDhALa paLiyA) je pudgale paryApta sUkSma pRthvIkAyika ekendriyanA kathana pramANe samajavuM. varNa, gaMdha, rasa, sparzI ane saMsthAna viSayaka samasta kayana anukrame upara kahyA pramANe samajavuM. sarvArthasiddha anuttara vimAnavAsI deva pantanA samasta jIvAtuM kathana eja pramANe samajavuM. sarvAMsiddha anuttaraupapAtika deva pantanA jIvAnA pudagalA viSe A pramANe kathana samajavuM--te pudagalA varSoMnI apekSAe kALa Adi upa`kata varUpe pariName che', tyAMthI laIne 'Ayata saMsthAnarUpe paNa pariName che', tyAM sudhInuM uparyukata samasta kathana grahaNa karavuM. ( TUMkA 6) A pramANe chaThThuM daMDaka samajavuM. . TIkA- sUtrakAre A sutrArA varNAdi dvAra nAmanA chaThThA daDakanuM nIce pramANe pratipAdana karyu che-- ' je apajjattasuhuma puDhavikAiya ergidiyapaogapariNayAte vaNNao kAlavaNNapariNayA vi. nIlavaNNapariNayA vi, lohiyavaNNa LiyA tri, hAsibaLiyA vi, muzivapaLAiyA vi* je pudagale aparyApta sUkSma pRthvIkrAyika ekendriyanA prayogathI pariNata thayelA kahyAM che, te pudagale zrI bhagavatI sUtra : 6 27 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varNanI apekSAe kaLAvarNarUpe paNa pariName che, nIlavarNarUpe paNa pariName che, lAlavarNarUpe paNa pariName che, pILAvarNarUpe paNa pariName che ane zukalavarNarUpe paNa pariName che. " vAMdho-mRmidha riiyA , miLiyA vi te pudagale gaMdhaguNanI apekSAe sugaMdharUpe paNa pariNamana pAmatAM rahe che ane dugadharUpe paNa pariNamana pAmatAM rahe che. athavA A kathananuM tAtparya evuM paNa thaI zake che ke je pudagale aparyApta sUkSma pRthvIkAyika ekendriyanA prayogathI pariNata thayAM hoya che, te pudagale kALAdi varNarUpe pariNamI jAya che. ane gaMdhanI apekSAe sugaMdharUpe ane durgadharUpe pariNamI jAya che. "gi rasago-ttittarasaMpaLiyA vi, kaDuyarasapariNayA vi, kasAyarasapariNayA vi, aMbilarasapariNayA vi, mALiyA ja e ja pramANe te aparyAptaka sukSma pRthvIkAyika ekendriyanA pragathI pariNata thayelAM je pudagala hoya che, teo rasa (svAda) nI apekSAe tIkhA rasarUpe paNa pariNamI jAya che, kaDavA rasarUpe paNa pariNamI jAya che, kaSAya (turA) rasarUpe paNa pariNamI jAya che, khATA rasarUpe paNa pariNamI jAya che ane madhura rasarUpe paNa pariNamI jAya che. tayA so vaha #sa pari0 nA suvAsa riyA e ja aparyAptaka sama pRthvIkAyika ekendriyanA prayogathI pariNata thayelAM pudagala, sparzanI apekSAe karkaza sparzarUpe paNa pariName che, mRdu kemala sparzarUpe paNa pariName che, guru sparzarUpe paNa pariName che, laghu sparzarUpa paNa pariName che, zIta sparzarUpe paNa pariName che, uSNu sparzarUpe paNa pariName che. snigdha (suMvALA) sparzarUpe paNu pariName che ane rUkSa (khaDabacaDA) sparzarUpe paNa pariName che. "saMdALa siMhasNtthaannprinnyaa vi, vaTTa0, taMsa0, cauraMsa0, AyayasaMThANapariNayA vi' e ja aparyApta sUkSma pRthvIkAyika ekendriya prayogapariNata pudagale saMsthAna (AkAra)nI apekSAe parimaDala saMsthAnarUpe paNa pariName che, vRtta (gALa) saMsthAnarUpe paNa pariName che, vyastra (trikoNAkAra) saMsthAnarUpe paNa pariName che, caturasa (catuSkoNa) saMsthAnarUpe paNa pariName che ane Ayata saMsthAnarUpe paNa pariName che. "pAradaBydavi je pudagale paryApta sUkSma pRthvIkAyika ekendriyanA prayogathI pariNata thayelA kahyAM che, te pudagale paNa aparyApta pudagalanA jevAM ja hoya che. eTale ke te pudagale varNanI apekSAe kALAvaNurUpe paNa pariName che, nIlavarNarUpe paNa pariName che, lehita (lAla) varNarUpe paNuM pariName che, pILAvarNarUpe paNa pariName che ane zukala (sapheda) varNarUpe paNa pariName che. te pudagale gaMdhanI apekSAe sugaMdharUpe paNa pariName che ane durgadharUpe paNa pariName che. rasanI apekSAe te pudagala titarasarUpe paNa pariName che, kaDavArasarUpe paNa pariName che, turArasarUpe paNa pariName che, khATAsarUpe paNa pariName che ane madhurarasarUpe paNa pariName che. spazanI apekSAe te pudagale karkazasparzarUpe pariName che, mRdusparzarUpe paNa pariName che, guru, ladhu, zIta, uSNa, snigdha athavA rUkSasparzarUpe paNa pariName che, saMsthAna-(AkAra)nI apekSAe te pudagale parimaMDala saMsthAnarUpe paNa pariName che, vRtta (geLAkAranA) saMsthAnarUpe paNa pariName che, vyasa-trikeNukAra-saMsthAnarUpe paNa pariName che, caturansa- catuSkoNa - saMsthAnarUpe paNa pariName che ane Ayata saMsthAnarUpe paNa pariName che. nadayI necaranuM aparyAptaka sukSama pRthvIkAyikanA pudagalenA varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnanA pariNumana viSenuM jevuM varNana karavAmAM AvyuM che evuM ja varNana paryAptaka sUmapRthvIkAyikanA pudagalAnA varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnanA pariNamana viSe paNa samajavuM. A prakAranuM samasta kathana "nA re vArasada zrI bhagavatI sUtra : 6 28 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddha gayttAvArUpa rAva parivA ni je paryAptaka sarvArthasiddha anuttarapapAtika vimAnavAsI devo che, tyAM sudhInA samasta jIvane viSe paNa samajavuM. eTale ke bAdara paryAptaka ane aparyAptaka pRthvIkAyika ekendriyapragapariNata pudagale paNa varNanI apekSAe kALAvarNarUpe paNa pariName che, nIlAvarNarUpe paNa pariName che, lAlavarNarUpe che, pILAvarNarUpe paNa pariName che ane zukalavarNarUpe paNa pariName che. bAdarapRthvIkAyika ekendriya pudagalenA gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnanI apekSAe pariNamana thavA viSenuM samasta kathana sUphamapRthvIkAyika ekendriyaprayogapariNata pudagalanA gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnanA pariNamananA kathana pramANe ja samajavuM. e ja prakAranuM kathana bAdara paryAptaka ane aparyAptaka aprakAyika, teja kAyika, vAyukAyika ane vanaspatikAyika ekendriya prayogapariNata pudagalo viSe paNa samajavuM. e ja prakAranuM samasta kathana dvindriya, teIndriya ane caturindriya pragapariNata paryAptaka ane aparyAptaka jInA pudagale viSe paNa sanajavuM. evuM ja samarata kathana ratnaprabhA Adi sAta narakanA paryApta ane aparyApta narayika paMcendriyanA, jalacara, sthalacara ane khecara pacendriya tiryacanikanA, paMcendriya manuSyanA, bhavanapati asurakumAra Adi devapaMcendriyanA. vAvyataronA, tiSikenA, vimAnikenA, navayaka vimAnavAsI denA, ane vijaya, vaijayanta, jayanta, tathA aparAjita anuttaraupapAtika devapaMcendriyanA prazthI pariNata pudagalenA viSayamAM paNa samajavuM. eTale ke te pudagalo paNa varNanI apekSAe kALA Adi varNarUpe pariName che, gaMdhanI apekSAe sugaMdha athavA dugadharUpe pariName che, rasanI apekSAe tikata (tIkhA) Adi rasarUpe pariName che, sparzanI apekSAe karkaza Adi spazarUpe pariName che ane saMsthAnanI apekSAe parimaMDala Adi saMsthAnarUpe paNa pariName che. A samasta kathana ahIM 'zAMva (vAta) padathI grahaNa karavAmAM AvyuM che. 'je pajjattasavvaTThasiddha aNuttarovavAiya jAva pariNayA vi te vaNNao our5piyA vi nAva gAyadA pariyA vi je paryAptaka ane aparyAptaka sarvArthasiddha anuttarIyapAtika kalpAtIta vaimAnika deva paMcendriya prayogapariNata yugale varNanI apekSAe kALA varNarUpe paNa pariName che, nIla varNarUpe paNa pariName che. lAla varNarUpe paNa pariName che, pILA varNarUpe paNa pariName che ane sapheda varNarUpe paNa pariName che. gaMdhanI apekSAe te pule sugaMdharUpe paNa pariName che ane durgadharUpe paNa pariName che, rasanI apekSAe te pugale tikatAdi rasarUpe pariName che ane sparzanI apekSAe karkaza Adi sparzarUpe pariName che. te pudagale saMsthAnanI apekSAe parimaMDala saMsthAnathI laIne Ayata paryaMtanA saMsthAnarUpe pariName che- A prakAranA varNAdi dvAravALA A chaThThA daMDakamAM ekendriya pRvIkAyika Adi pAMca sthAvara jIvonA sukSama ane bAdaranA bhedathI 10 prakAra kahyA che. vikendriya jInA hIndriya, trIndriya ane caturindriyanA bhedathI 3 prakAra kahyA che. zrI bhagavatI sUtra : 6 29 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama ratnaprabhA Adi sAta pRthvImAM rahetA nArakAnA 7 prakAra kahyA che. sanI tiya ca paMcendriya jIvAnA pa prakAra kahyA che. asanI tiyA~ca paMcendriya pAMca prakAranA che garbhaja ane samUminA bhedathI manuSyAnA be prakAra kahyAM che. asurakumArathI laine tanitakumAra pantanA 10 prakAranA bhavanapati devA kahyA che. jyAtiSika devAnA caMdrathI tArA pantanA pAMca prakAra kahyAM che. vAnanyantara devAnA 8 prakAra * kahyAM che. saudha'thI acyuta pantanA khAra prakAranA vaimAnika devA kahyA che. devAnA 9 prakAra kahyAM che. (3 nIcenA traiveyaka vimAne! + 3 madhyama 3 upastina traiveyaka vimAne!) anuttara vimAnavAsI devAnA vijaya, Adi pAMca prakAra kahyA che. A rIte 10+3+7+5+5+2+10+8+5+12+9+5=81 jIvAnA ekayAsI bheda thAya che. vAnA A je 81 bheda kahyA che. temAMnA samUmi manuSya sivAyanA 80 prakAranA jIvAnA paryAptaka ane aparyAptakanA bhedathI 160 prakAra thAya che. samUcchima manuSyanA eka ja prakAra (aparyAptaka) hoya che. A rIte jIvAnA kula 161 bheda thAya che. A 161 prakAranA jIvabhede sAthe vadhu', gaMdha, rasa, sparza ane sasthAnanA je 25 kula bhede che tene guNAkAra karavAthI (161425) kula 4025 bheda thAya che. (vaSNunA 5 bheda + gadhanA 2 bheda + rasanA 5 bheda + spanA 8 bheda + saMsthAnanA 5 bheda 25 bheda) // sU. 7 // praveyaka pAtIta greveyaka vimAnA ne apArayudumaputra" ityAdi sUtrA- ( ne avanattamudrumaDu vi.niSiaurASTiya - taiyAmA sarapaogapariNayA te vaNNao kAlavaNNa pari0 jAva AyayasaMThANa pari0) je puddagalA aparyApta sUkSma pRthvIkAyika ekendriyanA audyArika, tejasa ane kANu zarIranA prayAgathI pariNata thayelA kahyAM che, te pudgalA varNanI apekSAe kALAva rUpe' ahIthI zarU karIne Ayata saMsthAnarUpe paNa pariName che" tyAM sudhInuM pahelAnA sutramAM ApeluM kathana grahaNa karavuM. ( te pattemuduma putra re, va nALuputhvIr jJeyana ) je paryApta sUkSma pRthvIkAyika prayAgapariSkRta pudgala kahyAMche, temane viSe paNa aparyAptaka jevuM ja kathana samajavuM. e ja pramANe anukrame badhuM kathana samajavuM. ( jassa jai sarIrANi jAtra je pajjattasavvahasiddha aNuttarovavAideva paMcidive uvjiyateyAkamma sarIra jAtra pariNayA te vaNNao kaalvnnnnpariyA vinAva bAyayama TALa paLiyA vi) jenA jeTalAM zarIra hoya, tenA teTalAM zarIra kahevA jAie. yAvata je pudgale paryApta savArthasiddha anuttarApapAtika deva paMcendriyanA vakriya, taijasa ane kA`Nu zarIranA prayAgathI pariNata kahyAM che, te pudgalA varNanI apekSAe kaLA varUpe paNa pariName che, tyAMthI zarU karIne 'saMsthAnanI apekSAe Ayata saMsthAna pantanA sa sthAnarUpe paNa pariName che', tyAM sudhInuM sthana maheNu karavuM. (TUMg 7) A prakAranuM A sAtamuM daMDaka samajavuM. TIkA- sUtrakAre A sutradrAkSa zarIravadi nAmanA sAtamAM daMDakanuM nIce pramANe zrI bhagavatI sUtra : 6 30 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratipAdana karyu" che- apAttamudumaputra viyora,jiyateyAmasarIpogprinnyaa te vaNNao kAlavaNa pari0 jAva AyayasaMThANa pari0' je pudgale aparyAptaka sUkSma pRthvIkAyika ekendriya javAnA audArika, vaijasa ane kANu zarIranA prayAgathI pariNata thayelA kahyAM che, te pudgale vaNunI apekSAe kALAva rUpe paNa pariName che ane nIlathI laIne sapheda paryaMtanA vaNurUpe paNa pariName che. gaMdhanI apekSAe te pudgale suga dharUpe paNa pariName che ane durgaM dharUpe paNa pariName che. rasanI apekSAe te pudgale tikatathI laIne madhura pantanA pAMce rasarUpe pariName che. sparzInI apekSAe te pudgale! kaza Adi ATha prakAranA sparUpe paNa pariName che ane te pudgalA piramaMDala Adi pAMca sasthAnarUpe paNa pariNumana pAme che. zaMkA- aparyAptaka sUkSma pRthvIkAyika ekendriyanA audArika Adi traNa zarIrAnA prayAgathI pariNata je pudgalA kahyAM che eTale ke te ekendriya jIvadvArA je pudgalene audArika Adi traNa zarIrarUpe parimAvavAmAM AvyAM che, te pudgalA rUpa, rasa Adi guNAthI rahita hAya che, te evuM kevI rIte saMbhavI zake ? OU samAdhAna-- teo rUpa, rasa adidhI rahita heAtA nathI. kAraNa ke sparza sabaMdha varNavanta pujA: A kathana anusAra puddagalAmAM e cAra guNNA avazya hoya che. temAM eka paNa guNane amAva hotA nathI. tethI ja temane rUpa, rasAdi guNavALAM kahyAM che. hA, evuM avazya sAMbhavI zake che ke eka guglR bIjA judI jAtinA guNurUpe pariNamana pAmatA nathI te svAtimAM ja pariNamana pAme che. jemake khATA rasa madhura rasarUpe, lIle|vaSNu pILA varNarUpe, kAmala sparzI kaThera sparUpe, ane sugaMdha durgaMdharUpe pariNamI jAya che. e ja viSaya ahI prakaTa karavAmAM AvyA che. ne pAnamudumapurUM seva e ja pramANe je pudgala paryAptaka sUkSmapRthvIkAyika ekendriyanA audyArika, vaijasa ane kANu zarIranA prayogathI pariNata thayelA kahyAM che, te pudgale viSe paNa evuM ja kathana samajavuM. eTale ke te pudagalA varNanI apekSAe kALA Adi pAMca varUpe pariName che, gadhanI apekSAe suga rUpe paNa paNime che. ane durgaM dharUpe paNa pariName che, rasanI apekSAe tita (tIkhA) Adi pAMca rasarUpe pariName che, paza nI apekSAe kazathI laIne rUkSa paryaMntanA A parUpe pariName che ane saMsthAnanI apekSAe parimaMDala saMsthAnathI laIne Ayata saMsthAna pantanA pAMca sasthAnarUpe pariName che. tattvanaDhALuputrIp naiyarthya nakka napha rAzinA paryAptaka sUkSmapRthvIkAyikanI jema anukrame je jIvanA jeTalAM zarIra Aya te jIvanA eTalAM ja zarIra samajavA joie. ahIM nAva cAvat' padathI nIcenuM kathana grahaNa karavAnuM che 'je pudgalA aparyAptaka khAdara pRthvIkAyika ekendriyanA audArika, tejasa ane kA'Nu zarIranA prayAgathI pariNata thayelA kahyAM che, te pudgalA varSoM, gaMdha, rasa, sparze ane saMsthAnanI apekSAe kALA Adi varNIrUpe, surabhi Adi gadharUpe, tIkhA Adi rasarUpe, karkaza Adi sparUpe ane parimaMDala Adi saMsthAnarUpe pariName che, ane je pudgalA paryAptaka bAdara pRthvIkAyika ekendriyanA audArika, vaijasa ane kArmAMNu zarIranA prayAgathI pariNata thayelA kahyAM che, te pudgale vaNaeNnI apekSAe kALA Adi varNIrUpe, gadhanI apekSAe sumadha athavA durgaMdharUpe, rasanI apekSAe zrI bhagavatI sUtra : 6 31 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIkhA Adi rasarUpe, sparzInI apekSAe kaza Adi sparzarUpe ane saMsthAnanI apekSAe parimaMDala Adi sasthAnarUpe pariName che. e ja prakAranuM kathana paryAptaka ane aparyAptaka avasthAvALA sUkSma ane bAdara apkAMyika, tejaskAyika, vAyukAyika ane vanaspatikAyika ekendriyanA audArika, vaijasa ane kANu zarIranA prayogathI pariNata ja pudgaleA kahyAM che temanA viSe paNa samajavA evuM ja kathana paryAptaka ane aparyAptaka dvIndriya, trIndriya ane caturindriya jIvAnA audArika Adi traNa zarIranA prayAgathI je pudgaleA pariNata thayelA kahyAM che, tathA je pudgale paryAptaka ane aparyAptaka ratnaprabhA Adi sAta pRthvIenA nAraka pacendriyanA vaikriya Adi traNa zarIranA prayAgathI pariNata thayelAM kahyAM che, tathA je pudgala paryAptaka ane aparyAptaka samUcchima tathA gaja tiya cayAnika javAnA audrArika Adi traNu zarIranA prayogathI pariNata thayelA tyAM che, te pudgalA viSe paNa samajavuM. e ja pramANe manuSya paMcendriyanA AhAraka Adi zarIrAnA prayAgathI pariNata thayelAM pudgalA viSe paNa samajavuM. tathA asurakumAra Adi bhavanapatinA, pizAca Adi vAnabhyantarAnA, sUryacandrAdika jyotiSikAnA, ane saudhama Adi kalpavAsI vaimAnika devAnA, e khadhAM paryAptaH ane aparyAptaka deva paMcendriyAnA baiMkriya Adi zarIranA prayAgathI pariNata thayelAM pudgale tathA paryAptaka ane aparyAptaka nava caiveyakavAsI devAnA ane vijaya, vaijayanta, jayanta ane aparAjita, A cAra anuttara vimAnavAsI deva paMcendriyanA vaikriya Adi zarIranA prayAgathI pariNata thayelAM je pudgaleA kahyAM che. te pudgala varNanI apekSAe kALA Adi varUpe, dhanI apekSAe sugadha athavA durgA dharUpe, rasanI apekSAe tIkhA Adi rasarUpe, sparzanI apekSAe karkaza Adi sparUpe ane sa MsthAnanI apekSAe parimaDela Adi saMsthAnarUpe parizume che.' tathA ' je pajjattasantrasiddhaaNuttarovavAiyapaM ciMdiya veucciyateyAkammasarIrA jAva pariNayA te vaNNao kAlavaNNapariNayA vi, jAva trayasaMDAgaLA vi'je pudgala paryAptaka, aparyAptaka sarvAMCsiddha anuttara vimAnavAsI devapa'cendriyanA vaikriya, taijasa ane kANu zarIranA prayAgathI pariNata thayelA hAya che, te pudgalA paNu varNanI apekSAe kALA Adi vaNurUpe, gaMdhanI apekSAe surabhi Adi gaMdharUpe, rasanI apekSAe tIkhA Adi rasarUpe, panI apekSAe kaza Adi sparUpe ane sasthAnanI apekSAe parimalathI laine Ayata saMsthAna pantanA sasthAnarUpe paNa pariName che. A prakAranuM A sAtamu daMDaka che. zarIranA vadi dvAravALA A sAtamAM phreMDakamAM 491 zarIrAnA 11631 bheda kahyAM che. pAMca varSoM, be gaMdha, pAMca rasa, 8 sparzI ane pAMca saMsthAna, e rIte 491 ne 25 vaDe guNuvAthI 12275 guNAkAra Ave che. chatAM paNa ahI je 11631 lei kahyA che tenuM kAraNa nIce pramANe che- 161 kA Na zarIramAM cAra ja sparzI thAya che - ATha rapa thatA nathI, tethI 161 4 4 = 644 prakAranA spardhAMne abhAva hovAthI 12275 mAMthI 644 bAda karavAthI 11631 bheda thAya che. A rIte te zarIrAnA varNAdinI apekSAe 11631 bheda thAya che ema samajavuM. // sU 8 // 'je apajjata huma puDhacI kAya e giMdiya phAsiMdiya' tyAhi sUtrA- (ne annAnu navuviAya,bityiAricipocapaLiyA zrI bhagavatI sUtra : 6 32 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te caNNao kAlavaNa pariNayA jAva AyayasaMThANapariNayA vi) je pudgalA paryAMsaka sukSmapRthvIkAyika ekendriyanI sparzedegndriyanA prayogathI pariNata thayelA kahyAM che, te puddagalA 'varNanI apekSAe kALA vaNu rUpe paNa pariName che', ahIMthI zarU karIne Ayata saMsthAnarUpe paNa pariName che, tyAM sudhInuM pUrvAMkata na ahIM grahaNu 42. (je pajjattasuhuma puDhavi evaM cetra, evaM jahANupuccie jassa jai iMdiyANi tamsa tattiyALa mALiyA) je pudgalA paryAptaka sUkSmapRthvIkAyika ekendriyanI sparzendriyanA prayogathI pariNata thayelA kahyAM che, temane viSe paNa aparyAptakanA jevuM ja kathana samajavuM. e ja pramANe anukrame badhAM jIvAnuM kathana karavuM, ane je jIvane jeTalI indriyo hAya che, te jvane teTalI indriyA kahevI joie. (nAva ne vakhattasamrasiddha aNuttara jAva devapacidiya soiMdiya jAna phArsidiya paogapariNayA vi. te vaNNao hAmaLiyA tri bAra AyacaDhALaLiyA tri) yAvatu je pudgale paryAptaka sarvArthasiddha anuttara vimAnavAsI devapa McendriyonI zrotrathI laIne sparze pantanI indriyAnA prayAgathI pariNata thayelA kahyAM che, te pudgale varNonI apekSAe kALA Adi vaNurUpe pariName che', ahIMthI zarU karIne Ayata saMsthAnarUpe paNa pariName che', tyAM sudhInuM pUrvokata kathana ahIM grahaNa karavuM. che-- TIkA- A sUtradrArA sUtrakAre indriyavarNAdi nAmanA AThamAM daMDakanuM nIce pramANe pratipAdana karyu" che ' RttamudumapuDhaviAya yi sidyipIpaLiyA, te vaNNao kAlavaNa pariNayA jAva AyayasaM ThANapariNayA vi je pudgalA aparyAptaka sUkSma pRthvIkAyika ekendriyanI eka sparzendriyanA prayeAgathI pariNata thayelA kahyAM che, te pudgalA vanI apekSAe kALA Adi vaNu vALAM paNa hAya che, ane nIlathI laIne sapheda paryaMntanA vaMvALAM pazu hAya che, gaMdhanI apekSAe te pudgalA surabhigadha (suga Mdha) vALAM paNa hAya che ane dudhavALAM pazu hAya che, rasanI apekSAe te pudgale tikata (tIkhA) Adi pAMca rasavALAM hoya che, sparzanI apekSAe kaza Adi ATha spavALAM hoya che ane saMsthAnanI apekSAe parima'DalathI laIne Ayata saMsthAna pantanA saMsthAnavALAM pazu hAya che. ne samudumaputraa leva' je puddagale paryAptaka sUkSma pRthvIkAyika ekendriyanI sparzendriyanA prayAgathI pariNata thayelA kahyAM che, tee paNu varSonI apekSAe kALA Adi vaNavALAM, gadhanI apekSAe surabhi Adi gaMdhavALAM, rasanI apekSAe tIkhA Adi rasavALAM, sparzInI apekSAe karkaza Adi sparzIvALAM ane saMsthAnanI apekSAe parimaMDala Adi saMsthAnavALAM heAya che. evaM jahANupuvIe jassa jai iMdiyANi tassa tattiyANi bhANiyantrANi nA' e ja pramANe kramaza: je je jIvane jeTalI indriyA kahI che, te te jIvane eTalI indriyA kahevI joie. jemake paryAptaka, aparyAptaka, khAdara pRthvIkAyika ekendriyanI sparzendriyanA prayogathI pariNata je pudgaleA kahyAM che, te kALA Adi vaNuvALAM, surabhi Aphri gaMdhavALAM tIkhA Adi rasavALAM, kaza Adi pavALAM ane parama Dela Adi saMsthAnavALAM heAya che ema samajavuM. e ja pramANe sukSma ane khadara, paryAptaka, aparyAptaka, aSThAyika, tejaskAyika, vAyukAyika ane vanaspatikAyika ekendriya jIvanI eka sparzendriyanA prayogathI pariNata thayelAM pudgalA paNu sparzInI apekSAe kAlAdi zrI bhagavatI sUtra : 6 33 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varNavALAM hoya che. vagere pukata samasta ni grahaNa karavuM. e ja pramANe paryAptaka ane aparyAptaka hIndriyajIvonI dhrANendriya ane sparzendriyanA prayogathI pariNata thayelAM, trIdriya jIvonI jihavAindriya, ghaNendriya ane sparzendriyanA prayogathI pariNata thayelAM ane caturindriya jIvonI cakSuIndriya, jihavAIndriya, ghANendriya ane sparzendrinA prayogathI pariNata thayelAM pugalo paNa varNanI apekSAe kALA Adi varNavALAM hoya che, ityAdi samasta kathana grahaNa karavuM. e ja pramANe je pugale ratnaprabhA Adi sAta pRthvInA nArakapaMcendriyAnI zrotra, cakSu, ghANa, jihavA ane sparza A pAMce IndriAnA pragathI pariNata thayelAM kahyAM che, te pudagale paNa vodinI apekSAe kALa Adi varNavALAM hoya che. e ja pramANe je pagale paryAptaka ane aparyAptaka ja lacara Adi tiryacenI paMdriyonI ane manuSyapaMcendriyanA zretrathI laine sparza paryantanI pAMca IndriyanA prayogathI pariNata thayelAM heAya che, te pudgale paNa varNanI apekSAe kALA Adi varNavALAM hoya che, ItyAdi pUkita kathana ahIM paNa grahaNa karavuM. e ja pramANe je pudgale paryAptaka - aparyAptaka bhavanapati, vanavyantara, tiSika, vaimAnika, navaraiveyaka, vijaya, vaijayanta, jyanta ane aparAjita anuttara vimAnavAsI devapaMcendriyanI zrotra Adi pAMca indriyanA prayogathI pariNuta thayelA kahyAM che, te puddagale paNa varNadinI apekSAe kALA Adi vadivALAM hoya che. e ja pramANe 'je pajjattasancaTThasiddha aNuttara jAva devapaMciMdiyasoiMdiya jAva phAsidiyapaogapariNayA vi te vaNNao kAlavaNNapariNayA vi jAva AyayasaM tthaannnagiar : je pudagalo paryAptaka ane aparyAptaka sarvArthasiddha anuttaro papAtika kapAtIta paMcendriya devenI zotra, cakSu, jihavA, ghANa ane sparza, e pAMca ininA prayAgathI pariNata thayelA kahyAM che, teo varNanI apekSAe kALAthI laine sapheda paryantanA pAMce varNarUpe, gaMdhanI apekSAe surabhigaMdha ane durga dharUpe, rasanI apekSAe tikatAdi pAMca rasarUpe, sparzanI apekSAe karkaza Adi ATha sparzarUpe ane saMsthAnanI apekSAe parimaMDalathI laIne Ayata paryantanA saMsthAnarUpe pariName che. A prakAranA IndriyavarNAdikanA kula 17825 bheda batAvyA che. te bhede nIce pramANe jANavA- 713 indriyanI sAthe pAMca varNa, 2 gaMdha, pAMca rasa, 8 sparza ane paMca saMsthAna, e rIte kula 25 bhedane guNAkAra karavAthI 17825 bheda thaI jAya che. e sU, 9 che "te zapannattamuhUmagvarUpafiA rASTitha' ityAdi sUtrArtha- ( je pagamujapuevijayasiMdhivarASTriya teyAnmA phAsidiyapaogapariNayA-te vaNNao kAlavaNNapariNayA vi, jAva aayykALiyA vi 2 ) je pudgala aparyApta sUkSmapRthvIkAyika ekendriyanA audArika, tejasa ane kAmaNa, e traNa zarIranA ane eka sparzendriyanA prayogathI pariNata thayelA kahyA che, te pudagale "varNanI apekSAe kALA varNa rUpe pariName che, ahIMthI zarU karIne "saMsthAnanI apekSAe Ayata saMsthAnarUpe paNa pariName che, tyAM sudhInuM pUrvokata sthana grahaNa karavuM. (je pajjattamuhumapuDhavi0 evaM ceva, evaM jahANupuccIe jassa jai sarIrANi iMdiyANi ya tassa tai bhANiyavANi, jAva je pajjattasavvaTThasiddha aNuttarovavAiya jAva devapaciMdiya veuviyateyAkammA soiMdiya jAva zrI bhagavatI sUtra : 6 34 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phAsidiya paogapari0 te vagao kAlavaNNapari0 jAva AyayasaThANapariNayAvi) paryAptaka sukama pRthvIkAyika ekendriyanA audArika, rajasa ane kArmaNa, e traNa zarIranI eka sparzendriyanA prayogathI pariNata thayelAM pugalonA varNAdi viSe paNa aparyAptaka pudagale jevuM ja kathana samajavuM. e ja prakAranuM kathana anukrame badhAM ja viSe samajavuM. A varNana karatI vakhate je jIvane jeTalAM zarIra ane jeTalI Indriya hoya che, te jIvanA eTalAM zarIra ane eTalI Indriya kahevI. A prakAranuM kathana sarvArthasiddha anuttara vimAnavAsI devo sudhInA jIvo viSe samajavuM. sarvArthasiddha anuttara vimAnavAsI paMcendriya denA vaikiya, rajasa ane kAmaNa zarIranI zrotra, cakSu, rasanA, ghANa ane sparza, e pAMce IndrinA prayogathI pariNata thayelAM je pudagale kahyAM che, te pudagalo paNa varNanI apekSAe kALA Adi varNarUpe pariName che, yAvat saMsthAnanI apekSAe Ayata saMsthAnarUpe paNa pariName che. (ga vg nA saMvA ) A rIte te nava daMDaka samajavA. TakAtha- A sUtra dvArA sUtrakAre zarIra, Indriya. varNAdi nAmavALA navamAM daMDakanuM nIce pramANe pratipAdana karyuM che 'je apajjattamuhumapuDhavikAiyaegidiya orAliyateyAkammA phAsidiya paogapariNayA te vaNNo kAlavaNNapariNayA vi jAva Ayayasa ThANapariNayA vi' je pudagalo aparyApta sUkSma pRthvIkAyika ekendriyanA audArika, tejasa ane kAmaNa zarIra ane sparzendriyanA prayogathI pariNata thayelA kahyAM che, te pudagale varNanI apekSAe kALA, nIla, lAla, pILA ane sapheda varNarUpe pariName che, gaMdhanI apekSAe surabhigaMdha athavA durgadharUpe paNa pariName che, rasanI apekSAe tikata (tIkhA) Adi rasarUpe paNa pariName che, sparzanI apekSAe karkaza Adi sparzarUpe pariName che, ane saMsthAnanI apekSAe parimaMDalathI laIne Ayata paryantanA saMsthAnarUpe paNa pariName che. ne paSttamudaHydavi iva jeva" je pudagale paryAptaka sakSama pRthvI kAyika ekendriyanA audyArika, tejasa ane kAzmaNa zarIranA prayogathI tathA sparzendriyanA pragathI pariNata thayelA kahyAM che, te pudagale paNa evAM ja hoya che. eTale ke varNAdinI apekSAe teo kALA Adi varNarUpe pariName che, ItyAdi pUrvokata samasta kathana ahIM paNa grahaNa karavuM. "g nadagvI banne barU zarIramAM phaMti tat taDa mArivALi gAva" e pramANe je jIvane jeTalAM zarIra ane jeTalI indriya kahevAmAM AvI che, te jIvanA eTalAM zarIra ane eTalI indriyanA viSayamAM anukrame kathana karavuM joIe. jemake- je pudagalo paryAptaka ane aparyAptaka bAdara pRthvIkAyika ekendriyanA audArika, taiijasa ane kArmaNa zarIranA ane sparzendriyanA prayogathI pariNata thayelA kahyAM che, te pudagale varNAdinI apekSAe kALA Adi varNAdikarUpe paNa pariName che. e ja pramANe yaMtaka-aparyAptaka, sUkSama ane bAdara aprakAyika, tejaskAyika, vAyukAyika ane vanaspatikAyika ekendriyanA audArika, taijasa ane kArmANa zarIranA prayogathI ane sparzendriyanA prayogathI pariNata thayelA kahyAM che, te pudagale zrI bhagavatI sUtra : 6 35 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varNAdinI apekSAe kALA Adi dadirUpe paNa pariNata thAya che. e ja pramANe paryApaka ane aparyAptaka dInidraya, trIndriya ane caturindriya jIvonA dArika Adi traNa zarIranA prayogathI ane cakSuIndriya Adi pAMca IndriyonA prayogathI pariNata thayelA pudagalo paNa varNAdinI apekSAe kALA Adi varNadirUpe pariName che. e ja pramANe ratnaprabhA pRthvIthI laIne nIcenI sAtamI pRthvI sudhInA nAraka jInA vaikriya, Adi zarIre ane zrotrAdika pAMca InidranA prayogathI pariNata thayelAM pudagalo varNAdinI apekSAe kALA Adi varNAdarUpe paNa pariName che, ema samajavuM. e ja pramANe paryAptaka ane aparyAptaka jalacarAdi tiryaMca paMcendriya nA, ane manuSyanA AhAraka Adi zarIranA prayogathI ane zrotrendriya Adi pAMca IndriyanA prayogathI pariNata thayelAM pudagale paNa varNanI apekSAe kALAvaNarUpe pariName che, ityAdi samasta pUrvokata kathana ahIM grahaNa karavuM. e ja pramANe paryAptaka ane aparyAptaka bhavanapati vAvyatara, tiSika, vaimAnika, navagreveyaka, ane vijaya Adi anuttarIyapAti devapaMcendriyanA vaikiya Adi zarIranA prayogathI, tathA zrotrendriya Adi pAMca IndriyonA prayogathI je pudagale pariNata thayelA kahyAM che, te pudagale varNAdinI apekSAe kALA Adi varNAdhirUpe pariName che ema samajavuM. "je praznAvasiddha majuttAvAra jAva devapaciMdiya veuviya teyAkammA, soiMdiya jAva phAsidiya paogapariNayA, te vaNao kAlavaNNapariNayA jAva AyayasaMThANapariNayA vi' je pugale paryAptaka ane aparyAptaka sarvArthasiddha anuttarapapAtika kapAtIta devapaMcendriyanA vaikriya, saujasa ane kAmaNuM zarIrenA prayogathI ane zrosendriya, cakSuIndriya, jihavAIndriya, dhrANendriya ane sparzendriyanA prayogathI pariNata thayelA kahyAM che, te pudagale varNanI apekSAe kALA Adi pAMca varNarUpe, gaMdhanI apekSAe surabhigaMdha athavA durgadharUpe, rasanI apekSAe tiktAdi pAMca rasarUpe, sparzanI apekSAe karkaza Adi sparzarUpe ane saMsthAnanI apekSAe parimaMDalathI laine Ayata paryantanA saMsthAnarUpe pariName che. A prakAranuM A navamuM daMDaka samajavuM. ahIM sudhInA prakaraNamAM u rg nava yu" A prakAranA nava daMDakenuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che. A zarIra, indriya ane varNAdi dhAravALA navamAM daMDakamAM 2175 zarIra ane indriyanA bhedo sAthe varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnanA 25 bhedane guNAkAra karavAthI 54375 bheda thAya che, chatAM paNa ahIM temanA 5153 bheda kahevAmAM AvyA che tenuM kAraNa nIce pramANe che- 161 pramANa kArpaNa zarIramAM 8 prakAranA sparza thatA nathI paNa 4 prakAranA ja sparza thAya che. tethI 713 4 4 = 285ra ne 54375 mAMthI bAda karavAthI zarIra ane indriyanA varNAdika pa6para3 bheda ja thAya che. nava daMDakamAM batAvelA badhAM bhedano saravALo karavAthI prayogapariNata pudgalenA kula 88625 bheda thAya che. e sU 10 | "mALiyA of mate ! pAtrA karavA ityAdi sUtrArtha- ( mInA pariNA maMte ! jo vAvi pUomttA?) hi bhadanta ! mizrapariNate pudagala keTalA prakAranA kahyAM che ? (jo !) he gautama! para attA) mizrapariNata pudagalenA pAMca prakAra kahyAM che. (ii) te pAMca zrI bhagavatI sUtra : 6 36 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAra nIce pramANe che- (vitha mIsA LiyA nAvariMdriya vasAvaLiyA) ekendriya mizrapariNatathI laIne paMcendriya mizrapariNata paryantanA pAMca prakAra samajavA. (vFvira mIlaparA mate ! jhAjhA vAvi paumttA) he bhadanta ! ekendriya mizrapariNata pudagala keTalA prakAranA kahyAM che? ( mA !) he gautama! (evaM jahA paogapariNaehiM navadaMDagA bhaNiyA, evaM mIsApariNaehiM vi nava taMdu mALiyA ) je rIte prayogapariNata pudagalanI apekSAe nava daMDaka kahyAM che, e ja pramANe mizrapariNata pudagalonI apekSAe paNa nava daMDaka kahevA joIe. (taheva savvaM niravasesa-navara abhilAvo miisaaprinny| bhANiyavvaM sesaM taMceva jAva je pajjattasavvaTThasiddha aNuttara jAva Ayayasa ThANapariNayA vi) A daMDakaeNmAM samasta kathana prAga pariNata pudagalenA sthAna pramANe ja samajavuM. prayogapariNata pudagalanA abhilApa karatA mizra pariNata pudagalonA abhilApamAM ATalI ja vizeSatA che ke - A AlApakemAM "prAgapariNata pudagale" kahevAne badale mizrapariNata pudagalo' kahevA joIe. bAkInuM samasta kathana pragapariNata pudagalanA kathana pramANe ja samajavuM. yAvata je mizra pariNata pudagale paryApta sarvArthasiddha anuttara vimAnavAsI paMcendriya devonA prayogathI pariNata thayelAM kahyAM che, te pugala (yAvata) Ayata saMsthAna paraNata paNa hoya che ema samajavuM. TIkAtha- nava daMDake dvArA progapariNata pudagalenA bhedanuM nirUpaNa karIne have sUtrakAra mizrapariNata pudagalanuM nirUpaNa kare che-A viSayane anulakSIne gautama svAmI mahAvIra prabhune evo prazna pUche che ke- "nIlariyA maMte ! pachI vAvi TWttA) he bhadanta je pudagale mizrapariNata kahyAM che, temane keTalA prakAra hoya che? mahAvIra prabhune uttara- "noramA !? he gautama! "paMvida 10aa taMtra mizrapariNata pudagalonA nIce pramANe pAMca prakAra kahyo che- "niti sApariyA, bAra vaM imalApariNA' (1) ekendriya mizrapariNata, (2) hIndriya mizra pariNata, (3) trIndriya mizrapariNa, (4) caturindriya mizrapariNata ane (5) paMcendriya mizrapariNata. gautama svAmIne prazna- risa masANiyALe maMte ! pachI rAha viha guttA?" he bhadanta ! ekendriya mizrapariNata pudagalanA keTalA prakAra kahyAM che? uttara- 'vaM ja pApa na vaMdanA bhajiyA, vaM bIjAuiTuf vi nara maLanA" he gautama! je rIte prayogapariNata pudagalanI apekSAe nava daMDake kahevAmAM AvyA che, e ja pramANe mizrapariNata pudagalonI apekSAe paNa sUkrama, bAdara, paryAptaka ane aparyAptaka viSayavALA nava daMDaka kahevA joIe. 'taheva savvaM niravasesa, navaraM abhilAvo mIsApariNayA bhANiyavvaM ' pragapariNata pudagalonA jevuM ja badhuM kathana mizrapariNata pudagalo viSe paNa samajavuM. paratu prayogapariNata pudagalanA je abhilApa kahyAM che, te abhizApamAM "prAgapariNutA pugalone badale "mizrapariNata yugala' evA zabda prayoga karIne mizrapariNata pudagale viSenA abhilApa kahevA joIe. zrI bhagavatI sUtra : 6 37 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " saMva nAva bAkInuM samasta kathana pragapariNata pudagalanA kathana pramANe samajavuM. eTale ke yathAgya sUkSma, bAdara, paryAptaka, aparyAptaka pRthvIkAya Adi ekendriya mizraprayoga pariNata pudagala tathA dviIndriya, trIndriya ane caturindriya mizraprayoga pariNata pudagale viSenuM kathana paNa prayogapariNuta pudagalanA kathana pramANe samajavuM. tathA ratnaprabhA Adi pRthvIonA nairayika paMcendriyenA mizrapariNata pudagala, paryAptaka, aparyAptaka jalacarAdi paMcendriyanA mizrapariNata pudagala, paryAptaka ane aparyAptaka manuSya paMcendriyanA mizrapariNata pudagala, paryAptaka ane aparyAptaka asurakumAra Adi bhavanapatinA, vanavyantarenA, tiSikenA, vaimAnikanA, navayaka ane vijaya Adi anuttara vimAnavAsI paMcendriyavAnA mizrapariNata pudagalenuM kathana paNa prayogapariNuta pudagalonA kathana pramANe ja samajavuM. e ja pramANe "ne utta siddha majuttara nA sAtha saMsAvariyA vi " aparyAptaka ane paryAptaka sarvArthasiddha anuttaraupapAtika devapaMcendriyanA vaikiya, rajasa ane kAmaNa zarIre ane zrotra, cakSu, vraNa, jihavA ane sparza e pAMca IndrinA prayogathI mizrarUpe pariNata thayelAM pudagala varNanI apekSAe kALA Adi varNarUpe paNa pariName che, gaMdhanI apekSAe surabhi Adi gaMdharUpe, rasanI apekSAe tikatAdi rasarUpe, sparzanI apekSAe karkaza Adi sparzarUpe ane saMsthAnanI apekSAe parimaMDala saMsthAna, goLa saMsthAna, trikoNa saMsthAna, cAkhUNe saMsthAna ane Ayata saMsthAnarUpe paNa pariName che. prayogapariNata pudagalanI jema mizrapariNata pudagalanA paNa 88623 bheda kahyA che. te sU 11 visasAparaNuta pudagalanI vaktavyatA"vIsI variyA mate ! jA ravidA guttA ityAdi sUtrArtha- (vInA riLayA maM! jI javA paUttA?) bhadanta ! vikhrasApariNata pudagala keTalA prakAranA kahyAM che ? (noramA !) he gautama! visasApariNata pudagala (Gravi gur) pAMca prakAranA kahyAM che, (ii) te prakAre nIce pramANe che- (quorriyA, vAMdhaparivA, saraLayA, HILayA, kaMkApariyA) (1) varNa pariNata, (2) gaMdhapariNata, (3) rasapariNata, (4) sparza pariNata ane (5) saMsthAnapariNuta. ( vannapariyA te paMviA ittA-taMbai) je visasApariNata yugalone varNa pariNata kahevAmAM AvyAM che temanA nIce pramANe pAMca prakAra kahyA che- (jhavariyA gAra muvijhaouTyat) kALAvarNarUpe pariNata, yAvata zukalavarNa pariNata. (le gaMLiyA te tridA pUjArA) zrI bhagavatI sUtra : 6 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je gadhapariNuta pudgaleA che temanA be prakAra kathA che. (dnaddA) te be prakAra A pramANe che- ( mummigaMdhaLiyA vi, DuminayoiLayA vi) (1) surabhiga dha pariNata ane (2) dubhigadha (du) pariNata. (i nA baLApA taheva niravasesa jAva je saMThANao AyayasaMThANapariNayA te vaNNao kaalvnnnnLiyA ci nAma jIvavAsaLiyA vi) A pramANe prajJApanApadamAM je prakAranuM kathana karavAmAM AvyuM che, e ja pramANe ahIM paNa samasta kathana samajavuM. 'je visasApariNuta pudgala saMsthAnanI apekSAe Ayata saMsthAna pariNata kahevAmAM AvyAM che, te pudagale varNanI apekSAe kALAvaNurUpe pariNata paNa kahyA che, yAvat rUkSarapa pariNata paNa kahyAM che', tyAM sudhInuM kathana maNu karavuM. TIkAtha'- pahelAM sUtramAM mizrapariNata pudgalenuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. have sUtrakAra vijrasArita pudgaleAnuM nirUpaNa nIce pramANe kare che- gautama svAmInA prazna-vIsasALiyALa maMtte! jogachA ja vidhA pannA?? he bhadanta ! viSasApariNuta pudgala keTalA prakAranA kahyAM che? (visrasApariNata eTale bhAvathI pariNati pAmelAM pudgalA) mahAvIra prabhunA uttara-'noyamA ! kheMcanArttA' he gautama! visrasA pariNata pAMca prakAranA haiAya che. te nAte pAMca prakAro nIce pramANe che- 'variyA, gaMdhaLiyA, sarjayA, hrAsarjayA, saMDhALaIrayA' vaNuM pariNata, ga Mdhapadyuita, rasaparita, sparza pariNuta ane saMsthAnapariNata. ne cALiyA te vaMcidA vaLattA-tanajjA je va`paNita puddagalA kahyAM che, temanA nIce pramANe pAMca prakAra che- hAvaLaLiyA nA muLiyA kALAvaNu pariSkRta, nIlavarNa pariNata, lAlava pariNata, pILAva pariSkRta ane zukala vaNa paNita. 'ne gaMLiyA te duvidA vaLattA-tanA' ga dhapariNata je pudgale che, temanA nIce pramANe be prakAra che 'mupipaLiyA, TumbiMgaMdhaLiyA ni (1) sugadhapati ane (2) dudhapariNata. vaMnA vRkSabApa taheva nivasersa nAva je pramANe prajJApanAnA prathama paddamAM visrasAriNuta pudgalAnA bheda kahevAmAM AvyAM che, e ja pramANe ahIM paNa samasta kathana samajavuM. jemake jai puddagalAne rasarita pudgale kahyAM che temanA pAMca prakAra nIce pramANe che- (1) tikata rasapariNata, (2) kaTurasapariNata, (3) kaSAya (turA) rasapariNata, (4) amla (khATA) rasarita ane (5) madhurarasaraNata. spardhA pariNuta pudgalAnA ATha prakAza nIce pramANe che-- (1) karka zakaThaNasparza pariNata, (2) mRduspa` pariNata, (3) guruspaza` pariNata,(4) laghurapa pariNuta, (5) zItapa` pariNata, (6) uSNusparze pariNata, (7) snigdhasparza pazRita ane (8) kSaspaza' pariNata. ne saTALo gAyayasa DhALaLiyA te auro kAlavaNa pariNayA vi jAva lakkhaphAsapariNayA vi je pudgale 6 zrI bhagavatI sUtra : 6 39 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsthAnanI apekSAe Ayata (lAMbA)saMsthAna pariNata hoya che, te pudagalo vaNanI apekSAe zyAmavarNa pariNata paNa hoya che, nIlavarNa pariNata paNa hoya che, lAlavaNuM pariNuta paNa heya che, pIlAvarNa pariNata paNa hoya che ane zukalavarNa pariNata paNa hoya che. gaMdhanI apekSAe te pudagalo sugadhapariNata paNa hoya che ane durgadhapariNata paNa hoya che. rasanI apekSAe te pudagale tIkhA, kaDavA, turA, khATA ane madhurarasa pariNata paNa hoya che. sparzanI apekSAe te pudgale karkaza, mRdu, guru, laghu, zIta, uSNa, snigdha ane rUkSasparza pariNuta paNa hoya che. te samasta vistrasApariNata pudagalane 530 bheda che. pravega pariNata, mizra pariNata ane vizvasA pariNata pudagalonA ekaMdare 177780 bheda che. je s 12 che eka pukala dravyapariNAma vakatavyatAje maM! je jiM jAgi ityAdi sUvAtha- ( aMte ! ve jiM popariNag, nIsArA , vINa varigha ? he bhadata ! eka dravya zuM pragapariNata hoya che ke mizrapariNata hoya che? ke visasApariNata hoya che? (jo jA !) he gautama! (kAgis, mIsI rinavA, vIsArA vA) eka dravya prayogapati paNa hoya che, mizra pariNata paNa hoya che ane visasApariNata paNa hoya che. (13 jALiNa hiM jAgoLa, vAvALA, yagriffm?) he bhadantA je eka dravya pragapariNata hoya che, to zuM te manaHpragapariNata hoya che? ke vacanaprayogapariNata paNa hoya che? ke kAyaprogapariNata hoya che? (vanA!) he gautama! (maNappaogapariNae vA, vayappaogapariNae vA, kAyappaogapariNae vA) te eka dravya manaH pragapariNata paNa hoya che, vacana prayogapariNata paNa hoya che ane kAya prayogapariNata paNa hoya che. (barU maLauvg rji. samawojaprinne, mosamaNappaogapariNae cA, saccAmosamaNapaogapariNae vA ? ) he bhadanta ! je te eka dravya manaH prAgapariNata hoya che, te zuM satyamanaH pragapariNata hoya che? ke asatyamanaH pragapariNata hoya che? ke ubhayamanaH prayogapariNata hoya che? ke anubhayamanaH pragapariNata hoya che? (jIvanar !) he gautama! (saccamaNappabhogapariNae vA, mosamaNappaogapariNae vA, saccAmosamaNapaoga zrI bhagavatI sUtra : 6 4 0 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pagi , caravAnoSamApUjAriNag ar) te eka dravya satyamana: prayoga pariNata paNa hoya che, asatyamanaH prAgapariNata paNa hoya che, ubhayamana: prayAga (vyavahAramanaH pravega) pariNata paNa hoya che ane anubhayamanaH pragapariNata paNa hoya che. ___ (jai saccamaNappaogapariNae ki AraMbhasaccamaNappaogapariNae, aNAraM bhasaccamaNappaoga pariNae, sArabhasaccamaNappaogapariNae, asAraMbha saccamaNapappaogapariNae ? samAraMbhasaccamaNappaogapariNae asmaarNbhsccmaUTUgoviUg ?) he bhadanta ! je te dravya satyamanaH prayogapariNata hoya che, te zuM te AraMbha satyamanaH progapariNuta hoya che? ke anAraMbha satyamanaH pragapariNata hoya che? ke saMraMbha satyamanaH prayogapariNuta hoya che ke asaMraMbha satyamanaH pragapariNata hoya che ke samAraMbha satyamanaH pragapariNata hoya che? ke asamAraMbha satyamanaH pragapariNata hoya che? (noramA !) he gautama! (gAma namargona vALag , nAva sAmasAmagopari vA) te eka dravya AraMbhasatyanA prayogapariNata paNa hoya che, yAvata asamAraMbha satyamanaH prAgapariNata paNa hoya che. (GrU mosamargarmrii jiM vAraMma samagogapagi ) he bhadanta! jo te eka dravya mUSAmanaH prAgapariNata heya che, te zuM te AraMbha mRSAmanaH prAgapariNata hoya che ? (gvuM nahIM sAM taddA mA vi). he gautama! jevuM satyamanaH prayogapariNatanA viSayamAM kahyuM che, evuM ja kathana mRSAmanaH pragapariNatanA viSayamAM paNa samajavuM. ( sannAnosama vi, gs vasavAsaNonA vi) e ja pramANe satyamRSAmanaH praganA viSayamAM ane asatyAmRSAmanaH prayoganA viSayamAM paNa samajavuM. (DuM vAgo gi ji saMgravaNaja pariNa, nokavaca paDyogig ?) he bhadata ! je te eka dravya vacana prayogapariNata hoya che, te zuM satyavacana prayoga pariNata hoya che, ke mRSAvacana progapariNuta hoya che ? ( pvuM gadA mALA reTg-tadA morAriba vi nAva samAmAyagorAri vA) he gotama ! jevuM mana: prayogapariNatanA viSayamAM kahyuM che, evuM ja vacana progapariNatanA viSayamAM paNa samajavuM. "te eka dravya asamAraMbha-vacana prayogapariNata paNa hoya che, tyAM sudhInuM kathana grahaNa karavuM. (jai kAyappaogapariNae ki orAliyasarIrakAyappaogapariNae, orAliyamIsAsarIrakAyappaoga0, veubviyasarIrakAyappaoga0, veubviya mIsAsarIrakAyappaogapariNae, AhAragasarIrakAyappaogapariNae, AhAragamIsA rAjA jagojAgi, wArAjacqgopanig ) he bhadanta ! je te eka dravya kAyaprogapariNata hoya che, te zuM te audArika zarIrakAya progapariNata hoya che? ke audArika mizra zarIrakAya progapariNata hoya che ? ke vaikriya zarIrakAya prayogapariNata hoya che? ke vaikiya mizra zarIrakAya progapariNata heya che? ke AhAraka zarIrakAya prayogapariNata hoya che ? ke AhAraka mizra zarIrakAya progapariNata hoya che? ke kAmaNa zarIrakAya progapariNata hoya che? (nojaHT !) he gautama! (cosTiyasriirkaayppogprinne vA, jAva kammAsarIrakAyappaogapariNae vA) te eka dravya audArika zarIrakAya prayogapariNata paNa hoya che, yAvata kArmaNa zarIra progapariNata paNa hoya che. zrI bhagavatI sUtra : 6 41 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (jai orAliyasarIrakAyappaogapariNae ki egidiyaorAliyasarIrakAyappaogapariNae, evaM jAva paMciMdiya orAliya jAya pariNae ) he bhadanta! te eka dravya je dArika zarIrakAya pragapariNata hoya che, te zuM te ekendriyanA audArika zarIrakAya pragapariNata hoya che, ke dvIndriyanA, trIndriyanA, caturindriyanA, ke paMcendriyane dArika zarIrakAya progapariNata hoya che? (vanA!) he gautama! (vira karavaMAni , phira vAva vAri vA, nAva paMviMci vAva vinA va) te eka dravya ekendriyanA dArika zarIrakAya prayogapariNata paNa hoya che, hIndriyanA audArika zarIrakAya pragapariNata paNa heya che, ane paMcendriya paryantanA jIvonA dArika zarIrakAya progapariNata paNa hoya che. (na viya pAthisAra jANo kiM - kAiyaegidiya jAva pariNae jAva vaNassaikAiya epidiya oraaliyrIpagi ?) he bhadanta! te eka dravya je ekendriyanA audArika zarIrakAya prayogapariNata hoya che. to zuM te ekendriyanA audArika zarIrakAya prayogathI pariNata hoya che? ke dvIndriyanA-trIndriyanA-caturindriyanA athavA paMcendriyanA zarIrakAya progathI pariNata hoya che? (yamAM !) he gautama ! ( gvikrAphlAIgioi jAva pariNae bA, jAva vaNassaikAiya egidiya jAva pariNae vA) te eka dravya pRthvIkAyika ekendriyanA audArika zarIrakAya prayogathI paNa pariNata hoya che, ane vanaspatikAvika paryaMtanA ekendriyanA audArika zarIrakAya progapariNata paNa hoya che. ( jai puDhavikAiyaegidiyaorAliyasarIra jAva pariNae, kiM muhuma puDhavikAiya jAva pariNae, bAdara puDhavikkAiyaegidiya jAva pariNae ) he bhadanta ! je te eka dravya pRthvIkAyika ekendriyanA audArika zarIrakAya progapariNuta hoya che, to zuM te sUkSma pRthvIkAyika ekedriyanA audArika zarIrakAyanA prayogathI pariNata hoya che, ke bAdara pRthvIkAyika ekendriyanA audArika zarIrakAyanA prayogathI pariNata hoya che.? (Ayama !) he gatama! (muka purikSA maMjila bAra uiru, vAtara suvighArU kAra pariy) te eka dravya sUkSama pRthvIkAyika ekendriyanA dArika zarIrakAya pragathI paNa pariNata hoya che ane bAdara pRthvIkAyika ekendriyanA audArika zarIranA kAyaprayogathI paNa pariNata hoya che. (13 muhUma suvidhA nA pariNa ki pajjatta muhamapuDhavi jAva pariNae, apajjatta suhuma puDhavi jAva pariNae ?) he bhadanta ! je te eka dravya sUkSama pRthvIkAyika ekendriyanA audArika zarIrarUpa kAyaprayogathI pariNata thatuM hoya, te zuM te paryApta sUkSama pRthvIkAyika ekendriyanA audArika zarIrarUpa kAyapragathI pariNata thAya che, ke aparyApta sUkSma pRthvIkAyika ekendriyanA audArika zarIrarUpa kAyAgathI pariNata thAya che? (jo ! patta kuduma kurtAzarUca nA pariirg vA, gapa gatta muhUma purANA pariNA,) he gotama ! te eka dravya paryApta sUkSma pRthvIkAyika ekenidrayanA dArika zarIrarUpa kAyapragathI paNa pariNata thAya che, ane aparyApta sUkSma pRthvIkAyika ekendriyanA dArika zarIrarupa zrI bhagavatI sUtra : 6 42 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAyaprayogathI paNa pariNata thAya che. ( vAre ) e ja pramANe te eka dravya paryApta ane apayata bodara pRthvIkAlika ekandriyanA audArika zarIrarUpa kAyaprayogathI paNa pariNata thAya che ema samajavuM. (aa nava vAlsA kAnuM maMtro) e ja pramANe te eka dravya sUphama paryApta, rukama aparyApta, bAdara paryApta, ane bAdara aparyAptarUpa, cAra bhedavALA apakAyika, vAyukAyika, tejaskAyika ane vanaspatikAyika ekendriyanA audArika zarIrarUpa kAyaprayogathI paNa pariNata thAya che, ema samajavuM. (beiMdiya, teiMdiya, cauriMdiyANaM duyao bhedo pajjattagA ya apajjattagA ya) e ja pramANe te eka dravya hIndriya, trIndriya ane caturindriya jIvonA paryAptaka ane aparyApakanA dArika zarIrarUpa kAryaprayogathI paNa pariNate thAya che ema samajavuM. (jai paMciMdiya orAliya' sarIrakAyappaoga pariNae, kiM tirikkhajoNiya paMthidiyaorAliya sarIrakAyappaogapariNae, maNussapaMciMdiya jAva pariNae ?) he bhadanta! je te eka dravya pacendriya jIvonA dArika zarIrarUpa kAyanA prayogathI pariNata thAya che, te zuM te tiryacanika paMcendriya jIvonA dArika zarIrarUpa kAyaprayogathI pariNata thAya che, ke manuSya paMcendriyanA audArika zarIrarUpa kAyarAgathI pariNata thAya che? (nomA!) he gautama! (tirivoLiya nAra para vA, napusapati nA parigha va ) te eka dravya tiryacanika jIvonA audArika zarIrarUpa kAyaprayogathI paNa pariNata thAya che, ane manuSya paMcendriyanA audArika zarIrarUpa kAyaprayogathI paNa pariNata thAya che. (nara nirivaravanAtha bAra pariSag, ki jalayara tirikvajoNiya jAva pariNae vA, thalayara0, khahayara0 ) he bhadanta! jo te eka dravya tiryacapaMcendriyanA dArika zarIrarUpa kAyanA prayogathI pariNata thAya che, to zuM te jalacara tiryacanikanA audyArika zarIrarU5 kAyanA prayogathI pariNata thAya che, ke sthalacara tiryacanikanA dArika zarIrarUpa kAyana. progathI pariNate thAya che, ke khecara tiryacanikanA dArika zarIrarUpa kAyanA prayogathI pariNata thAya che ? ( gvuM paDe evo va carAdi) he gautama ! te eka dravya jaLacara, sthalacara ane khecara, e traNe prakAranA tiryaMcAnA audArika zarIrarUpa kAyanA prayogathI pariNata thAya che. e ja pramANe khecara parvatanA cAra bhedanA ( saMmUrNima, garbha ja, paryAptaka ane aparyAptaka) viSayamAM paNa samajavuM. (jai maNussa paciMdiya jAva pariNae ki saMmucchima maNussa paMciMdiya jAva TWg, damavarSAtira maya nAva pariNag) he bhadanta! je te eka dravya manuSya paMcendriyanA dArika zarIrarUpa kAyaprayogathI pariNata thAya che, te zuM te saMmUskima manuSya paMcendriyanA audArika zarIrarUpa kAyanA prayogathI pariNata thAya che, ke garbhaja manuSyanA dArika zarIrarUpa kAyanA prayogathI pariNata thAya che ? (jAma) he gautama ! (loka Gi) te eka dravya saMmUrchAima manuSya paMcendriyanA aMdArika zarIrarUpa kAyapragathI paNa pariNata thAya che ane garbhaja manuSya paMcendriyanA audArika zarIrarUpa kAyaprayogathI paNa pariNata thAya che. (barU jamavatiya majussa nA pariNae ki pajjattagabbhavatiya maNussa jAva pariNae, apajjattagabbhavatiya gorANirIrAjadhvagaUiT ? ? he bhadanta! je te eka dravya paryApta garbhaja manuSyanA audArika zarIrarUpa kAyanA prayogathI pariNata thAya che, te zuM te paryApta garbhaja manuSyanA dArika zarIrarUpa kAyanA prayogathI pariNata zrI bhagavatI sUtra : 6 43. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che,ke aparyApta garbhaja manuSyanA audArika zarIrarUpa kAyanA prayogathI pariNata thAya che ? (nIyamA !) he gautama ! ( punnattamavItiya nAma divA, annattAmmana tiya nA rahnA) te eka dravya paryApta gaCja manuSyanA audArika zarIrarUpa kAyanA prayogathI paNa pariNata thAya che, ane aparyApta garbha-ja manuSyanA audArika zarIrarUpa kAyanA prayAgathI paNa pariNata thAya che. TIkA- sUtrakAre A sUtradrArA nava daMDakeAmAMnA pahelA daMDakane anulakSIne eka pudgala dravyanA pariNu! (pariNumana) nI vakatavyatAnuM pratipAdana karyu che-- A viSayane anulakSIne gautama svAmI mahAvIra prabhune A pramANe prazna pUche che-- je maMte ! ne boLipu, mosALa6, vIsasArachu ?? he bhadanta! eka pudgaladravya zuM prayAgapariNata hAya che, ke mizrapati hAya che, ke visrasApariNata hoya che? uttara- nocA !' he gautama ! saurArdhA, mIsAraN yAM, cIsasAhi vA eka pudgaladravya prayAgapariNata paNa hAya che, mizrapariNata paNa hoya che, ane vistRsApariNata paNa hAya che. jIvanA vyApArathI pudgalanuM audArika Adi zarIrarUpe je pariNamana thAya che, tene prayegapariNuta pudgaladravya kahevAmAM Avyu che. prayoga ane svabhAva e bannenA saMbaMdhathI pariNamana pAmelA jIvahita kalevarane mizrapariNata kahevAmAM Avyu che. svAbhAvathI ja pariNamana pAmelA abhrapaTala Adi dravyane vijrasArita kahevAmAM Avyu che. gautama svAmInA prazna-- ' jai paogapariNae kiM maNappaogapariNae, vaDoILapu, nAcagoLaLadu ?) he bhadanta! je pudgaladbhavya prayAgaparita hAya che, te zuM mana: prayogapariNata hAya che ? ke vacana prayAgapariNata hoya che? ke kAca prayAgapaNita hoya che? uttara- yamA ! hai gautama ! maLadvA, maphonapaditra, jAyo vA' progapariSkRta te dravya manaH prayAgapariNata paNa hAya che, vacana prayAgapariNata paNa hAya che ane kAya prayAgapariNata paNa hAya che. maneAvArUpa dravyane grahaNa karIne manAyeAga dvArA manarUpe pariNumana pAmelA drazya pudgalane mana: prayAgapariNata kahe che. bhASAdravyane grahaNa karIne vacanarUpa yoga dvArA bhASArUpe pariNamAvIne bahAra kADhavAmAM AvelA dravyapudgaleAne vacanaprayAga pariNata kahe che. kAyayeAgathI zarIravAne grahaNa karIne audArika Adi zarIrarUpe pariNamana pAmelA pudgalAne kAya prayAgapariNuta pudgaladra kahe che. gautama svAmInA prazna- 'narU maLonaCtri sakramappogapa[iL, mosamaNappaogapariNae, saccA mosamaNappaogapariNae, asaccAmosamaNappaoga paviNa ke bhadanta jo dravya manaH prayAgaparita hAya, te zuM te satya mana; zrI bhagavatI sUtra : 6 44 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prayAgapariNata hAya che', ke mRSA (asatya) mana prayAgapariNata hAya che ? ke satyamRSA manaH prayAgarijIta hAya che ? ke asatyAsRSAmanaH prayeAgapariNata hAya che ? mahAvIra prabhune uttara- noyamA !" he gautama! 'sacamAMJoga vi cA, mosamaNappaogapariNae vA, saccA mosamaNappaogapariNae vA, asaccA mosamaJo'C ' je dravya manaH prayAgapariNata hoya che, te satyamana: prayegariNata paNa hAya che, bhRSAmanaH prayAgapariNata paNa hoya che, satyamRSAmanaH prayoga pariNata paNa DAya che, asatyA mRSAmana: prayogapariSkRta paNa hAya che. je paTTA jevA hAya evAM ja tenA cintanarUpa je maneAvyApAra hAya che, tene satyamanaH prayoga kahe che. A prayAgathI pariNata thayelA dravyane satyamanaH prayAgapariNata kahevAya che. asatya cintanarUpa mane vyApArane asatyamanaH prayoga kahe che. A prayAgathI pariNamana pAmelA dravyane mRSAmana: prayAgarita kahevAya che. je mana:prayAga theDe aMze satya hAya ane gheADe aMze asatya hoya, A rIte banne prakAranA prayAgathI mizrita hAya, te prayogane ubhayamanaH prayoga kahe che. A ubhayamanaH prayAgathI je pudgaladravya pariNata thAya che tene ubhayamanaH prayeAgapariNata dravya (satyamRSAmanaH prayAgapariNata) kahe che. je mana:prayAga satya pazu na heAya ane asatya paNa na hoya - parantu satya ane asatya, e annethI rahita hoya che, te manaHprayogane asatya mRSAmanaH prayAga kahe che. A asatyAmRSAmanaH prayogathA pariNata thayelu je dravya che. tene asatyAiSAmanaH prayAgapariNata kahe che. eTale ke te vyavahAramanaH prayogapariNata hoya che. 6 gautama svAmIne praznaji sacamaNappaogapariNae ki AraMbhasaccamaNapaogapariNae, aNAraMbhasaccamaNappaogapariNae, sAraMbhasacca maNappaogapariNae, asAraMbhasazcama gappaogapariNae, samAraMbha sacca maNappaogapariNae, asamAraMbha sacamaLappoLa?' je dravya satyamanaH prayAgapariNata heAya che, te zuM AraMbha satyamanaH prayogapariNata heAya che ? ke anAraMbha satyamanaH prayAgapariNata hAya che? ke saraMbha satyamanaH prayogapariNata hoya che? ke asarabha satyamanaH prayaNapariNata heAya che? ke samAraMbha satyamanaH praye gaNita hAya che? ke asamAraMbha satyamana: prayAgapariNata hAya che? mahAvIra prabhunA uttara-'noyamA !' he gautama! 'bArama-kramavo jid vA jAva asamAraMbhasacamaNappaogapariNae vA " je dravya satyamana:prayAgapariNata hAya che, te AraMbha satyamanaH prayAgapariNata paNa hAya che, anAraMbha satyamanaH prayAgarita paNa hoya che, saMrabha satyamanaH prayogapariNata paNa hAya che, asara bha satyamanaH prayAgapariNata paNa hoya che, samAraMbha satyamanaH prayAgapariNata paNa hAya che ane asamAraMbha satyamana: prayAgapariNata paNa hAya che. prANAtipAtane Arasa kahe che. te ArabhaviSayaka manane je vyApAra (pravRtti) heAya che. tene AraMbhamana: prayoga kahe che, ane A prakAranA manaHprayAgathI pariNamana zrI bhagavatI sUtra : 6 45 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAmeluM je dravyapudagala hoya che tene AraMbha satyamanaH pragapariNuta kahe che. e ja pramANe bIjAM pAMca viSe paNa samajavuM. prANAtipAta karavAno saMkalpa kare tenuM nAma saMraMbha che, prANAtipAta karavAnA saMkalpane tyAga karavo tenuM nAma asaMraMbha che. jIvone pIDA pahoMcADavI tenuM nAma samAraMbha che ane jIvene pIDA na pahoMcADavI tenuM nAma asamAraMbha che. gautama svAmIne prazna- "garU mosALo "Tu f gAmano maLagzojiur a? ? he bhadanta! je dravya mRSAmanA prAgapariNata kahevAmAM AvyuM che, te zuM AraMbha mRvAmanaH prayogapariNata hoya che? ke anAraMbha mRSAmana: prayogapariNata hoya che? ityAdi uparyukata 6 prazno ahIM samajavA. uttara- "vaM saraLa tA noseLa vi che gautama! je rIte satyamanaH prayogapariNata dravyanA viSe abhilApa (praznottare) kahevAmAM AvyA che, e ja rIte mRSAmanaH prAgapariNuta je dravya viSe paNa abhizApa samajavI. jemake mRSAmanaH prayogapariNata je dravya hoya che, te AraMbha mRSAmanaH pragapariNata paNa hoya che, anAraMbha mRSAmanaH prAgapariNata paNa hoya che, saMraMbhamRSAmanaH prayogapariNata paNa hoya che, asaMraMbha mRSAmanaH pragapariNata paNa hoya che. samArabhamRSAmanaH progapariNata paNa hoya che ane asamAraMbha mRSAmanaH prayogapariNata paNa hoya che. grAmomagorify vi, gvaM gAmomaUTHoriNag vi. A prakAranA 6 AlApaka satyAmRSAmanaH prAgapariNuta sAthe paNa kahevA joIe ane asatyAmRSAmanaH prAgapariNatanI sAthe paNa kahevA joIe. gautama svAmIne prazna "na varUporugg kiM sacavarUgopALa, gupAi , he bhadanta ! je dravya vacanapragapariNata hoya che ? te zuM satya vacana pravega pariNata hoya che? ke mRSA vacana prayoga pariNata hoya che. uttara-gvuM blobii tA vaLagopauirg vi" he gautama! jevI rIte manaHprayogapariNata dravyanI sAthe cha AlApaka kahevAmAM AvyA che, e ja pramANe vacanaprayogapariNata dravyanI sAthe paNa cha AlApake, kahevA joIe. 'nAra gaNanAmagrforg vA " eTale ke vacanaprogapariNata dravya satyavacana prayogapariNata paNa hoya che, mRSAvacanaprogapariNuta paNa hoya che, satyamUSAvacanaprayogapariNata paNa hoya che, asatyAmRSAvacanapravega pariNata paNa hoya che. e ja pramANe te AraMbhava prayogapariNate paNa hoya che, anAraMbhavacaHprAgapariNata paNa hoya che, saMraMbhavacaHprayogapariNata paNa hoya che, asaMbhavaca:prayogapariNA paNa hoya che, samAraMbhavacaka pragapariNata paNa hoya che ane asamAraMbhava progapariNata paNa hoya che. gautama svAmIne prazna-"nA jANawogip kiM jivaNI. " he bhadanta ! je dravya kAyaprayogapariNuta hoya che, te zuM dArika zarIrarUpa kAyapragapariNata hoya che ? A kathananuM tAtparya nIce pramANe che. pudagala skalparUpa hovAthI dArika zarIrane ahIM kAyarUpa kahevAmAM AvyuM che. kAya eTale bahupradezI dArika zarIra ghaNA pradezavALuM hoya che, te bahu pradezovALuM eTalA mATe kahyuM che ke te pudagalaparamANuonA eka DhagalArUpa skandha che. A audArika zarIrarUpa kAyaprayogathI athavA audArika zarIranA kAyapragathI pariNata je dravya che, tene audArika zarIrakAyaprayogapariNuta dravya kahe che. A audArika zarIrakAyaprayoga paryApta mAMja saMbhavI zake che aparyAptaka chamAM saMbhavI zakatA nathI. prajJApanA seLamAM pada ne vicAra karatAM evuM jaNAya che ke- vaikriya banAvatI vakhate vaimimitra ane aikriyayathI audArimAM ApatAM dArikamizra thAya che. e ja rIte AhAraka banAvatI vakhate zrI bhagavatI sUtra : 6 46 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AhArakamizra ane pAchA audArikamAM ApatI vakhate audyArikamizra thAya che. nAraka ane devanA paryAptamAM bhavadhAraNIyathI uttara vaikti karatI vakhate vaikriyamizra thAya che. 'gorAjiyamInAsorAya.' AsUtrAMzanA bhavAM nIce pramANe che utpattinA samaye apUrNAvasthAmAM jyAre audArika zarIra kA`NuzarIranI sAthe mizra hoya che, tyAre te zarIrane audyArikamizrazarIra kahevAya che. A audArikamizra zarIranA kAyaprayogathI pariNata je drazya che, tene audArikamizrazarIra kAyaprayAgapariNata kahe che. te audArika mizrakAyaprayoga aparyAptaka jIvamAMja saMbhavI zake che. kahyu paNa che-"no' ityAdi ' 6 parabhavamAM utpattinA samaye vigrahagatimAM jIva pahelAM krANuyogadvArA AhvAra maheNuM kare che. tyArabAda jyAMsudhI zarIra paryApta thatI nathI tyAMsudhI te audArikamizrayega dvArA AhAra grahaNa kare che. A rIte kANu zarIranI sAthe audArika zarIranI mizratA ahIM samajavI. kAraNake utpattinI apekSAe audArika zarIranI pradhAnatA che. jyAre audArika zarIravALA manuSya athavA paMcendriya tiya``ca athavA paryApta bAdara vAyukAyikajIva vaikriyalabdhivALA DhAya che ane vaikriyazarIranuM nirmANa kare che, tyAre te auArikakAyayeAgamAM rahIne ja Atmapradezane vistArIne vaikriyazarIrane ceAgya pudagalAne grahaNa kare che, ane jyAMsudhI te vaiyizarIra paryAptine pUrNa karI letA nathI, tyAMsudhI vaikriyanI sAthe audArika zarIranI mizratA haiAvAthI tene audArikamizrakAyaprayoga samajavA joie. kAraNake prAra'bhaka hAvAne lIdhe audArika zarIranI pradhAnatA che. eja pramANe AhArakanI sAthe paNa audArika zarIranI mizratA samajavI, prastuta saMdarbhonA A prakArane Azaya che. ' leviyasIvona0' eja pramANe je dravya kAyaprayoga pariNata hAya che, eja zuM vaikriyazarIrakAyaprayogapariNata heAya che ? (vaikriyaparyApta jIvaneja saMbhavI zake che) tathA eja dravya zu 'venniyamosAsarIrakAyappaogapariNae ? ' zaikriyamizrazarIrakAya prayogapariNata hoya che ? A kathananA bhAvA' nIce pramANe che A vaikriyamizrazarIrakAyaprayoga deva ane nArakImAM utpanna thatA aparyAptaka jIvamAM ja thAya che. ahIM aikriyazarIranI mizratA kANunI sAthe che. tathA labdhijanya vaikriyazarIranA parityAga karIne audArika zarIrane grahaNa karatA audyArika zarIravALA jIvamAM kriyazarIranI pradhAnatA hAvAthI audArikanI sAthe paNa vaikriyanI mizratA rahe che. tethI tyAM paNa vaikriyamizrazarIrakrAmaprayoga samajavA joie, 'badAma vAyopika,bAdAmIsAsArAyo maLi", HAsarI yogAir * eja pramANe je drazya kAyaprayega parita hAya che, eja dravya zuM AhAraka zarIrakAyaprayoga pariNata hoya che ? ke AhAraka mizrazarIrakAya prayAgapariNata hAya che ? ke kA`NazarIrakAyaprayAgapariNata hoya che? ahIM AhAraka zarIrakAyayeAga AhAraka zarIranI niSpatti (racanA) thatAMja thAya che. 8 prayeAganuM ' tApa 'vyApAra athavA pravRtti' thAya che. te AhAraka zarIranA vyApAra (pravRtti) AhAraka zarIranI utpatti thAya tyAre ja thAya che. tethI te vyApAramAM te samaye tenI pradhAnatA rahe che. . " kAyAprayoga pariNata dravya zuM AhArakamizrazarIra kAyaprayAga parijIta hAya che ?" A praznanuM tAtparyAM nIce pramANe che - A AhArakamizrakAyapraye audArikanI sAthe AhArakanI mizratA thavAthI thAya che. jIva AhAraka zarIranA tyAga karIne jyAre audArika zarIrane grahaNu kare che tyAre evuM bane che. eTale ke Aturaka zarIravALA jIva peAtAnA kAryane pUrNa karIne pharIthI audArikazarIrane dhAraNa karavA lAge che tyAre AhAranI pradhAnatA rahe che, ane orika grahaNa karavAnI tenI pravRtti rahe che - te zrI bhagavatI sUtra : 6 47 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAraNe jyAM sudhI tenA sarvathA parityAga thai jatA nathI tyAMsudhI tenI mizratA audArika zarIranI sAthe rahe che. A paristhitimAM tyAM AhArakamizrakAyaprayoga samajavA joie. eja kAyaprayegapariSkRta drazya zu kANukAyaprayoga pariNata hoya che? ahIM e vAta dhyAnamAM rAkhavA jevI che ke kamajIzarIrakAya prayAga vigrahagatimAM samasta sa*sArI chavA dvArA thAya che ane samudlAta kevaLajJAnI dvArA trIjA, cAyA ane pAMcamAM samayamAM thAya che. kahyuM paNa che ke " rAmezarIyonI caturtha, paMcama tRtIye 6" have gautama svAmInA pUrvIkRta prazno pharIthI ApavAmAM Ave che - hai bhadanta ! kAyaprayogapati dravya zuM audArika zarIrakAyaprayegapariNata hoya che ? ke audAki mizrazarIrakAyaprayogapariNata hAya che ? ke vaikriya zarIrakAyaprayAgapariNata hAya che? ke naikriya mizrazarIrakAyaprayogapadbhuita haiAya che ? ke AhAraka zarIrakAyaprayogaparaNita hoya che ? AhAraka mizrazarIrakAyaprayogaparijIta hoya che? ke kAma NuzarIrakAyaprayAgapariNata hAya che ? A praznonA uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che ke " zauyama ! he gautama ! "orAliya sarIrakAya ppaogapariNae vA, jAva kammAsarIrakA yappaogapariNae vA" kAcapraye!gapariNata te dravya audyArikazarIrakAyaprayAgapariNata paNa hoya che. audArikamizrazarIrakAyaprayAgapariNata paNa hAya che, vaikriyazarIrakAyaprayAgapariNata paNa hoya che, vaikriyamizrazarIrakAyaprayogapati pazu heAya che, AhArakazarIrakAyaprayAgapariSkRta paNu DhAya che, AhArakamizrazarIrakAyaprayAgapariNata paNa heAya che ane kAma NuzarIrakAyaprayogapariNata paNa heAya che. gautama svAmIne prazna- naphorASTiyasI jAyo naLa pUrva nAva pavicitro hiya nAva du? " he bhadanta ! je dravya audyArikazarIrakAyaprayAgapariNata hAya che, te zuM ekendriya jIvanA audArikazarIrakAyaprayogapariNata hoya che? ke hIndriya, trIndriya ane caturindriya jIvanA audArikazarIrakAyapraNita hoya che ? ke pacendriya jIvanA audArikazarIrakAyaprayAgathI pariNata hAya che? 11 he gautama ! - mahAvIra prabhunA uttara (6 goyamA egiMdiyaorAliyasarirakAyappayogapariNae vA, beiMdiyajAvapariNae vA jAvapaMciMdiya jAva pariNae vA' je dravya audArikazarIrakAyaprayogathI paNa pariNata thAya che, te dravya ekendriya jIvanA audAkizarIrakAyaprayogathI paNa parita thAya che, dvIndriya jIvanA audArikazarIrakAyaprayogathI paNa pariNata thAya che, trIndriya, caturindriya ane paMcendriya jIvanA audyArizarIrakAya prayAgathI paNa pariNata thAya che. gautama svAmIne prazna 66 jai ergidiya orAliyasarIrakAyappaogapariNae, kiM puDhavikAiya egiMdiya jAva pariNae, jAva vaNassaikAiya orAjiyasarIrAjamobatta ? " he bhadanta ! je dravya ekendriya jIvanA audArikazarIrakAyaprayAgathI pariNata hoya che, te zuM pRthvIkAyika ekendriya chatranA zrI bhagavatI sUtra : 6 - 48 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dArikazarIrakAyaprogathI pariNata hoya che? athavA ApukAyika, taraskAyika, vAyukAyika ane vanaspatikAyika ekendriyane audArika zarIrakAyaprogathI pariNata heya che? " uttara - "yama" he gItama! "gvaphA vighaNoja gADha paring Raa, bava vAlsA vi zAtra gi vA" te dravya pRthvIkAyika ekendriya jIvanA audArakazarIrakAyaprayogathI paNa pariNata hoya che, ane apUkAyUka, tejaskAyika, vAyukAyika, vanaspatikAyika ekendriyanA audArika zarIrakAyaprayogathI paNuM pariNata hoya che. gautama svAmIne prazna- "1 juvidhA pafiLA gorASTriyasara jAva pariNae, kiM muhumapuDhavikkAiya jAva pariNae, bAyarapuDhavikkAiya vize vAva ripav? he bhadanta! je drazya pRthvIkAyika ekendriyanA dArikazarIrakAyaprayogathI parita hoya che, te zuM sukSma pRthavIkAyaekendriyanA dArikazarIrakAyaprayogathI pariNata hoya che? ke bAdara pRthvIkAyika ekendriyanA dArikazarIrakAyaprayogathI pariNata heAya che. uttara - "jo mA " he gautama! "sumavizvAza jAva pariLa vA,? ItyAdi pRthvIkAyika ekendriyanA audArika zarIrakAyaprayogathI pariNuta dravya sUphamapRthvIkAyika ekendriyanA audArika zarIrakAyogathI paNa pariNata hoya che ane bAdara pRthvIkAyika ekendriyanA audArika zarIrakAyaprayogathI paNa pariNata hoya che. gauttama svAmIne prazna - 16 kadamarikSA vAva pariNaghe bhadanta ! je dravya sUphamapRthvIkAyika ekendriyanA dArika zarIrakAyaprayogathI pariNata hoya che, te zuM pajattamuhumapuDhavi jAva pariNae ? appajjattamuhumapuDhavi jAva pariNae ?" paryApta sUmapRthvIkAyaka ekanidrayanA audArikazarIrakAyaprogathI pariNuta thAya che ? ke aparyAptaka sUkamapRthvIkAyika ekendrinA audArika zarIrakAyaprayogathI pariNata thAya che? uttara - "mA" he gautama! "pattadupurUSa jAva vA, muhUmaydravilApa nA vA ? te sUma pRthvIkAyika ekendriyanA audyArika zarIrakAyaprayogathI pariNata dravya paryAptaka sUmapRthvIkASika ekendriyanA audArika zarIrakAyapragapariNata paNa hoya che ane aparyAptaka sukSama pRthvIkAyika ekendriyanA audArika zArIrakAyadRga pariNata paNa hoya che. " vAre va ?eja pramANe bAdara pRthvIkAcika ekendriyanA prayogathI pariNata dravya paNa paryAptaka bAdara pRthvIkAyika ekendriyanA audArika zarIrakAyaprayogapariNata paNa heya che, ane aparyAptaka bAdara pRthvIkAyika ekendriyanA dArika zarIrakAyamayega pariNata paNa hoya che. " ja vaksAvAI ===o mevo" paryAptaka, aparyAptaka, sUkSma ane bAdara pRthvIkAyanI jema ja aprakAyika, tejaskAyika, vAyukAyika ane vanaspatikAyikanA prayogathI pariNata dravyanA paNa sUma, bAdara, paryAptaka ane aparyAptaka rUpa cAra cAra prakAranA bheda samajavA tathA "verUMDhiya, teerika, cariyA suro mero pagAra mattA dvIndriya trIndriya ane caturindriya jIvonA pravegathI pariNata dravyanA viSayamAM paNa paryAptaka ane aparyAptakarUpa babbe bheda samajavA. gautama svAmIne prazna- "zarU vaMciMtana gorjiya sIvAyagvArikha kiM tirikkhajoNiyapaMciMdiya orAliya sarIrakAyappaogapariNae, mnnussuciMdira nAra my ?he bhadanta ! je dravya paMcendriya jIvanA dArikazarIra zrI bhagavatI sUtra : 6 49 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAyaprayAgathI pariNata hAya che ? te zu tiya``ca yeAnika pacendriyanA audArika zarIrakAya prayAgathI pariNata hoya che ? ke manuSyanA audArika zarIrakAyaprayAgathI pariNata hAya che ? uttara- " noyamA " he gautama ! " tivizrvanoLiya nAva putrA, manuttavRttiniya nAva paN yA " paMcendriya jIvanA audArika zarIraprayAgathIpariNata dravya tiryaMcayenika paMcendriya jIvanA audArika zarIrakAyaprayogathI paNa pariNata hoya che ane manuSya pAMcendriyanA audyArikazarIrakAyaprayogathI paNa parijIta hAya che. gautama svAmIne prazna- 6 jai tirikkhajoNiya jAva pariNae kiM jalayara tirikkhajoNiya jAva pariNae vA thalayara0, khahayara0 evaM caukkao bhedo nAva vacarAnuM " he bhadanta ! je dravya ti yayeAnika paMcendriyanA audArikazarIrakAyaprayAgathI pariNata hAya che, te zuM jalacara ti``cayeAnika paMcendriyanA audArikazarIrakAyaprayogathI pariNata hoya che ? ke sthalacara ti cayAnika pa McendrinA audAkizarIrakAyaprayAgathI pariNata heAya che ? ke khecara tiya cayAnika paMcendriyanA audArikazarIrakAyaprayogathI pariNata hAya che? uttara- je dravya tiTMcayAnika paMcendriyanA audArizarIrakAya prayAgathI pariNata hAya che, te jalacara, sthalacara ane khecara, e traNenA audArikazarIrakAyaprayoga pariNata paNa hoya che. eja pramANe jalacara, sthalacara ane khecara paMcendriya tiya caiAnika jIvAnA samUcchima, garbha ja paryAptaka ane aparyArUpa cAra prakAranA bheda samajavA A kathananuM tAtparya e che ke traNe prakAranA tiryaMca thavA samUcchita ane gaja hAya che. temanA zarIra audArika hoya che. tethI je dravya tiya cayAnika paMcendriya jIveAnA audArika zarIrakAyaprayAgathI pariNata heAya che, te gaja ane samRSTima paryAptaka tathA aparyAptaka tiya cayAnika paMcendriya jIvAnA audArika zarIrakAyaprayogayI paNa pariNata hoya che, ema samajavuM. 66 gautama svAmInA prazna- jai maNussa paMciMdiya jAva pariNae kiM saMmucchima maNussapaMciMdiya jAtra pariNae, ganbhavakka tiya maNussa jAva pariNae ?" he bhadanta ! je dravya manuSya paMcendriyanA audArika zarIrakAyaprayogathI pariNata hoya che, zuM saMsRSTima manuSya paoNMcendriyanA audyArika zarIrakayaprayogathI pariNata hoya che? ke gaCja manuSya paoNMcendriyanA audArika zarIrakAyaprayogathI pariNata hoya che? uttara- poyamA " huM gotama ! " amu" manuSya paMcendriyanA audArika zarIrakAyaprayAgathI pariNata dravyasamUcchima manuSyapa McendriyanA audArikazarIrakAyaprayogapariNata paNa hAya che ane gabha ja manuSya paMcendriyanA audArika zarIrakAyaprayega pariNata paNa hAya che. gautama svAmIne prazna-- r 'jai ganbhavaka titha maNussa jAva pariNae kiM pajjattaganbhavakkatiya jAva pariNae, apajjattaganbhavakka tiya maNussa paMciMdiya gorAjiyasorAyaLagoLa ? he bhadanta ! je dravya ga+vyutkrAntika (gaja) manuSya paMcendriyanA audArika zarIrakAyaprayAgathI pariNata heAya che, te dravya zuM paryAptaka ga ja manuSya paMcendriyanA audArika zarIrakAyaprayogathI pariNata hoya che? ke aparyAptaka garbhaja manuSya pacendriyanA audArika zarIrakAyaprayogathI pariNata hAya che ? uttara- " goyamA '" he gautama ! " pajjattagabbhavakkaMtiya jAva pariNae cA, avagnattamatiya nAva niha thA che gaja manuSya paMcendriyanA audArikazarIrakAyaprayAgathI pariNata dravya paryAptaka garbhaja manuSya paMcendriyanA audarikazarIrakAya zrI bhagavatI sUtra : 6 50 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prayogathI paNa pariNata hoya che, ane aparyAptaka garbhaja manuSya paMcendriyanA audArikazarIrakAyaprayogathI paNa pariNata hoya che. A pramANe paheluM daMDaka samajavuM sa. 13 gharU gorjiya mA sarI jAyagogir" ItyAdisUtrArtha- (barU gorAri pa jAyagrifug, jiM jiMvira orAliya mIsAsarIrakAyappaogapariNae, beiMdiya jAva pariNae, jAva paMciMdiya morAri bAra ring ?) he bhadanta! je te eka dravya audArika mizrazarIrakAyapragapariNata hoya che, zuM te ekendriyanA dArika mizrazArIrakAyaprayogathI pariNata hoya che? ke hIndriyanA dArika mizrakAyaprogathI pariNata thAya che? ke paMcendriya paryantanA jInA audArika mizrazarIrakAya prayogathI pariNata thAya che ? (joyA ) he gautama! (gIhira garAstriya vaM nA gorAsriirkaayppogprinnennN AlAvago bhaNio -tahA orAliyamIsAsarIra. kAyappaogapariNaeNa vi - AlAvago bhANiyabo - navaraM bAyaravAukkAiya gambhavakkatiya paMciMdiyatirikkhajoNiya ganbhavatiya maNussoNaM eesiNaM paSApattazALaM sesanAM pattaLuM) dArika mizrazarIrakAyaDga pariNuta dravya ekendriya audArika mizrazarIrakAyaprayoga pariNata paNa hoya che. audArika zarIrakAyaprayoga pariNatanA viSe jevA alApaka kahyA che, eja prakAranA AlApaka audArika mizrazarIrakAyaprayogapariNatanA viSe paNa kahevA joIe. paNa ahIM eTalI ja vizeSatA che ke audArika mizrakAyapariNatanA AlApaka bAdara vAyukAyika, garbhaja paMcendriya tiryaMca ane garbhaja manuSya, A paryAptaka jIvomAM kahevA joIe ane te sivAyanA aparyApta jIvamAM kahevA joIe." TIkAtha- A sUtradvArA gautama svAmIe mizradvArane anulakSIne mahAvIra prabhune A pramANe prazna pUche che- " nA gorAjhica sAthaMAUiT, kiM egidiyaorAliyamIsAsarIrakAyappaogapariNae, beiMdiya jAva pariNae, nAra paMrirA gorAsTika nAva pariNa?he bhadanta ! je dravya audArika mithazarIrakAyaprayogathI pariNata thAya che, te zuM ekendriya pRthvIkAyika Adi jIvonA audArika mizrazarIrakAyaprayogathI pariNata thAya che? ke hIndriyanA audArika mizrazarIrakAyaprayogathI parita thAya che ? ke trIndriyanA, ke caturindriyanA audArika mizrazarIrakAyaprayogathI pariNata thAya che ? ke paMcendriyane audArikamizrazarIrakAyaprayogathI pariNata thAya che. uttara - borama" he gautama ! "vivigorAtri pUrva nA orAliyasarIrakAyappaogapariNaeNaM AlAvago bhaNio, tahA orAliya mAlAsarAvALATM vi gAvo mALiyaat audArika mizra zrI bhagavatI sUtra : 6 51. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarIrakAyaprayoga paraNita dravya kendriya audArika mizrazarIrakAyaprayogathI pariNata paNa hoya che, ane dvIndriya, trIndriya, caturindriya ane paMcendriyanA audArika mizrazarIrakAyaprayoga pariNata paNa hoya che. je rIte dArika zarIrakAyaprayogane anulakSIne AlApaka kahevAmAM Avela che, e ja pramANe audyArika mizrazarIrakAyaprayoga pariNatanI sAthe paNa AlAyaka kahe joIe. " nagara parantu vizeSatA eTalIja che ke audAski mizrazarIrakAyaprayoga pariNatanA AlApaka bAdara vAyukAyika, garbhaja paMcendriya tiryacanika ane garmaja manuSya, A traNe paryAptaka ane aparyAptake viSe kahevA joIe. tathA e traNa prakAranA sivAyanA bAkInA aparyAptakanA ja audArika mizrazarIrakAyaprega pariNatano AlApaka kahevuM joIe. tathA jevI rIte audArika zarIrakAyaprayogathI pariNata pudgala dravyamAM sUkramapRthvIkAyika Adine viSe AlApaka - pATha kahevAmAM Avela che, eja pramANe audArika mizrazarIrogathI pariNata pudgala dravyane paNa AlApaka kahevuM joIe. paraMtu ahIM te AlApakamAM eTalIja vizeSatA che ke tyAM badhAM paryAptaka, aparyAptaka sUkSamapRthvIkAyika Adi jIvanuM kathana karyuM che, paNa ahIM bAdara vAyukAyika, garbhaja paMcendriya tiryacanika, ane garbhaja manuSya A traNa prakAranA jIvane ja paryAptaka aparyAptaka prahaNa karavAmAM AvyA che. bAkInA badhAM jIvone phakata aparyAptaka ja grahaNa karavAmAM Avela che. tenuM kAraNa e che ke bAdara vAyukAyika AdikamAM bane avasthAomAM (paryAptaka ane aparyAptaka dazAmAM) ja vaikiyazarIrano AraMbha thavAthI audArika mizrazarIrakAyaDganI upalabdhi thAya che. paraMtu bAkInA jIvomAM phakata aparyAptaka dazAmAM ja audArika mizrazarIrakAyadRganI upalabdhi (prAti) thAya che. bIjuM daMDaka saMpUrNa che sU. 14 nara veritrANI jAyagvopariy ItyAdisuvAtha- GrU vecAyoruor, f gIhira veravA sIra jAtra gi ?) he bhadanta ! je dravya kriyazarIrakAyamayegathI pariNata hoya che, te zuM ekendriyanA vaikriyazarIrakAyaprogathI pariNata hoya che? ke paMcendriya paryantanA vaikriyazarIrakAyaprayogathI paraNita hoya che? (jozamAM !) huM tama ! ( vira gAva pariNA vA, viMvida nA pariNagar) te dravya ekendriyanA vaikriyazarIrakAyamayegathI paNa pariNata hoya che, dIndriya, trIndriya, caturindriya ane paMcendriyanA vaikriyazarIrakAyaprayAgathI paNa pariNata hoya che. (varU iikraya nAra parikag . vArApha niliya nA pariNag, pravAsavadAphA jiya gAtra pariNag?) je te ekendriyanA vaikriyazarIrakAyaprayogathI parita hoya che, to zuM te vAyukAyika ekendriya nA vaikiyazarIrakAya pravegathI pariNata hoya che, ke je avAyukAyika ekendriya che temanA vaikiyazarIrakAyaprayogathI pariNata hoya che? (jayanA) he gautama! vArAphara vira nAva parikag, no gavAkAza jAva uriNa) te dravya vAyukAyika ekendriyazarIrakAyayegathI parita hoya che, avAyukAyika ekendriyanA kiyazarIrakAyaprayogathI pariNuta hotuM nathI. (gui fmai nA grAsaMdA vize sarA maNizaM tu rUda ri maLavada) A rIte A abhilApa dvArA prajJApanA sUtranA avagAhanA saMsthAna padamAM vaikiya zarIra viSe je pramANe kahyuM che, e ja pramANe zrI bhagavatI sUtra : 6 52 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahIM paNa kahevuM joie. (bAyapAtta samiTu-anuttotrayAya-khAdya vaimANiya devacaMdiyaveubviyasarIrakAya ppaogapariNae vA apajjata savbaTTa siddha.Ayo(parirva). vaikriyazarIrakAyapraye pariNata te drama, yAvata paryAptaka sarvACsiddha anuttarIpapAtikakalpAtIta vaimAnika devapaMcendriyanA vaikriyazarIrakAyaprayAgathI pariNata paNa hoya che ane aparyAptaka sarvArthasiddha anuttaraupapAtika kapAtIta vaimAnika devapa McendriyanA vaikriyazarIrakAyaprayogathI paNa pariNata hAya che. jAva ', TIkA- gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che ke " jei veuvtriyasarIrakAyagapariNae, kiM egiMdiyave ubviyasarIrakAya ppaogapariNae paMcidiyaveunciyasarIra jAva pariNae ? " he bhadanta ! je dravyane vaikriyArIrakAyaprayAgathI pariNata thayeluM kahevAmAM AvyuM che, te zu ekendriya jIvanA vaikriyazarIrakAyaprayAgathI pariNata hoya che? uttara- " jovA " he gautama ! niviya nAva pariNa vA, maMtricinAtrajopthA 11 vaikriyazarIrakAyaprayoga pariNata dravya ekendriya jIvanA vaikriyazarIrakAyaprayogathI pariNata paNa hoya che. ane paMcendriya paryantanA jIvenA vaikriyazarIrakAyaprayogathI pariNata pazu hAya che. ahIM vAyukAyika jIvane ja ekendriya padathI grahaNa karavAne che, ema samajavuM kAraNa ke teneja maikriyazarIra hAya che. gautama svAmIne prazna--- 66 'jai egiMdiya jAtra pariNae, ki vAukkAiya harniviya nAma riLara, batrAvakrAya niddhi nALiC ? '' he bhadanta 1 jo te drabya pudgala ekendriya jIvanA kriyazarIrakAyaprayogathI pariNata thayelu hAya che, te zuM te vAyukAyika ekendriyanA vaikriyazarIrakAyaprayogathI pariNata heAya che ? ke avAyukAyika (vAyukAyika sivAyanA) ekandriya jIveAnA vaikriyazarIrakAyaprayAgathI pariNata hoya che ? uttara- vAkkAya egiMdiya jAva pariNae, no avAukkAiya egiMdiya bAya pi he gautama ! je pudgala dravya ekendriya jIvanA vaikriyazarIrakAyaprayAgathI pariNata thayelu hAya che, te dravya vAyukAyika ekendraya chatranA vaiyizarIrakAyaprayAgathI ja pariNata thayelu hAya che. te vAyukAyikA sivAyanA ekendriya jIvAnA vaiksizarIrakAyaprayAgathI pariSkRta thatuM nathI. pu LamijAveluM nanhA gopALanaMdAne nendriyasarIra maLiyuM tArUpha vi mALiyanuM che. A upara kahyA pramANenA abhivApakrama dvArA jevuM kathana prajJApanAM sUtranA avagAhanA saMsthAna nAmanA 21 mAM padamAM vaikriyazarIra viSe karavAmAM Avyu che, eja pramANe vaikriyazarIra viSe ahI paNu kathana samajI levuM. tyAM prajJApanAmAM A pramANe kahyuM - jJapha vAvAdya niSi vembriya sI zrI bhagavatI sUtra : 6 53 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAyappagapariNae, kiM suhumavAukkAiya egiMdiya jAva pariNae, bAdara vAkkAya egiMdiya jAva pariNae ? goyamA ! no suhuma jAva pariNae, vAra nAvAir '' he bhadanta! jo te pudgala dravya vAyukAyika ekendriyanA naikriyazarIrakAyaprayAga pariNata hoya che, te zuM te sukSma vAyukAyika ekendriyanA vaikriyazarIrakAyaprayeAgathI pariNata hAya che ? ke bAdara vAyukAyika ekendriyanA vaikriya zarIrakAyaprayogathI pariSkRta Aya che ? mahAvIra prabhunA uttara- he gautama ! te puddagala sukSmavAyukAyika ekendriyanA vaikizarIrakAyaprayogathI pariNata thatu nathI, pazu khAtara vAyukAyika ekendriyanA vaikriyazarIrakAyaprayogathI pariNata thAya che." ityAdi. nAya padmattasAziddhaanuttarovavAtha kappAiya mANi deva paMcidiya veucciyasarIrakAyappaogapariNae vA, avagnattasaTTasiddha thayo divA, he gautama vaikriyazarIrakAyaprAgapariNata dravya - cAvat pa Mcendriya tiya thayeAnika, manuSya, nAra4, bhavanapati, vAnabhyantara, jyotiSika, vaimAnika ane paryAptaka sarvAMsiddha anuttarIpapAtika kapAtIta naimAnika devapaMcaindraya, e badhAM jIvAnA aikriyazarIrakAyaprayAgapariNata paNa hoya che. ane aparyAptaka paMcendriya tiya cayAnikathI laine aparyAptaka sarvArthasiddha anuttarauyapAtika kalpAtIta jaimAnika dhruvapaMcendriyanA vaikriyazarIrakAyaprayAgaparaNita pazu haiAya che. A pramANe trIjuM daMDaka samajavuM. / / sU. 155 '' kharU cendriya mItA sarIrAyaporik 37 tyAdi-- sUtrA'- ( napha cempiyanIsAsarIyaLonaLi, 'i viniya mIsAmarIrakAyappaogapariNae nA, jAva paMciMdiyamIsAsarIrakAyappaogapariNae vA ) he bhadanta ! jo te pudgala dravya vaikriyamizrazarIrakAyaprayogathI pariNata hAya che, te zu te ekendriyanA vaikriyamizrazarIrakAyaprayAgathI pariNata hAya che ke paMcendriya paryantanA jIvAnA aikriyamizrazarIrakAyaprayogathI pariNata hAya che? ( enA veniya tahA utriyamIsagaMpi, navaraM deva neraiyANaM apajjatagANaM, tahetra jAva no pajjatasavvahasiddha aNuttarA0 jAtra paoga, appajjattasavvaTTasiddha aNuttarAtravAiya vividha vaiviya mImAsarIrAyor 4) he gautama ! jevuM kathana vaikriya zarIra viSe karavAmAM AvyuM che, evuM ja kathana vaikriyamizrakAyaprayAganA viSayamAM paN samajavuM. paNa A kathanamAM nIce pramANe vizeSatA samajavI - vaikriyamizra kAyaprayAganuM kathana aparyAptaka devA ane nArakAmAM tathA bAkInA samasta paryAptaka vAmAM karavuM joie, yAvat te pudgala dravya paryAptasarvAMsiddha anuttaraupapAtika devapa McendriyanA zaikriyamizrakAyaprayogathI pariSkRta thatuM nathI, paNa aparyAptaka sarvAMsiddha anuttaraupapAtika devapa cendriyanA vaikriyamizrazarIra prayAgathI pariNata thAya che. cethuM daMDaka samAsa zrI bhagavatI sUtra : 6 54 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkAtha- A sUtra dvArA sUtrakAre vekiyamizraprayogapariNata pudagala dravyanuM pratipAdana karyuM che. A viSayane anulakSIne gautama svAmI mahAvIra prabhune evo prazna pUche che ke"ji veubdhiya mIsA sarIrakAyappaogapariNae, kiM egidiya mIsA sarIrakAyappaogapariNae cA, jAva paMciM diyamIsAsarIrakAyappaogapariNae ar 9 he bhadanta ! je dravya aikriyamizrazarIrakAyaprayogathI pariNata thayeluM hoya che, te zuM ekendriyanA vaikriyazarIrakAyaprayogathI pasthita thAya che ? ke hIndriya, trIndriya, caturindriya athavA paMcendriyanA vaijhiyamizrazarIrakAyaprogathI pariNata thAya che? uttara- "gi TdA veviyamINa "i vakriyazarIrakAyaprayogapariNa, dravya vaSe jevuM kathana karavAmAM AvyuM che, evuMja kathana vaikiyamazrazarIrakAyogapariNata dravya viSe paNa samajavuM. jemake - "aukriyamizrazarIrakAyaprAga pariNuta dravya, aikriyazarIrakAyaprayeLa pariNuta dravyanI jema vAyukAyika ekendriyanA kriyamizrazarIrakAyaprayoga pariNata paNa hoya che, tathA aparyAptaka sarvArthasiddha anuttarIpa pAtika kalpAtIta vaimAnika deva paMcendriyanA aikriyazarIrakAyaprogathI paNa pariNata hoya che" "nava seva ne yA apajjattagANaM sesANaM pajjattagANaM taheba jAva no pajjattasabasiddha aNuttaro0 bAva paDyo. paraMtu ahIM eTalIja vizeSatA che ke vaikriyamizrazarIrakAyapragapariNata dravyano AlApaka aparyAptaka de ane nArake viSe ja kara joIe. tathA devo ane nArake sivAyanA bAkInA paryAptaka jIvonA viSeja paryAptaka vaiDhiyamizrazarIrakAyaprayoga pariNuta dravyane AlApaka kahevo joIe. paryAptaka sarvArthasiddha anuttarIyapAtika kapAtIta vaimAnika deva paMcendriyanA aikiyamizrazarIrakAyaDga pariNata dravyane AlApaka kahevo joIe nahIM. eja vAta "gapura sasiddha majuttAvAra jevavaMci levA masA karAvavAnapariNag? A satra dvArA sucita karavAmAM AvI che. A kathanano bhAvArtha e che ke vaikriyamizrazarIrakAyaprayogapasthita havya aparyAptaka sarvArthasiddha anuttaraupapAtika deva paMcendriyanA aikriyamizrazArIrakAyaprayogathI piriNata heya che. A prakAranuM A ethuM daMDaka che. se 16 gAdAsarIyagI pariNa" ItyAdisavArtha- (GrU gAdArANaparAgago parigha mijuHT - sAgari, samajussAdAra" nAva pariNa?) he bhadanta ! je dravya AhAraka zarIrakAyapragathI pariNata thAya che, te zuM manuSyanA AhAraka zarIrakAyaprogathI pariNata thAya che? te zuM manuSya ne ahAraka zarIrakAyapragathI pariNata thAya che? ke manuSya sivAyanA anya jIvonA AhAraka zarIrakAyaprayogathI pariNata thAya che? zrI bhagavatI sUtra : 6 5 5. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( evaM jahA ogAhaNasaMThANe jAva iGgiDhapattapamatta saMjaya sammaddihi pajjattagasaMkhejavAsAuya jAva pariNae, no aNiDipatta pamatta saMjaya sammaditi pagaravenavasAvA jAva nig) he gautama? je pramANe prajJApanA sUtranA "avagAhanA saMsthAna" padamAM kahevAmAM AvyuM che, e ja pramANe ahIM paNa samajavuM. temAM nIce ApelA kathana paryantanuM samasta kathana grahaNa karavuM - "AhAraka zarIrakAyaprayogathI pariNata dravya RddhiprApta AhAraka labdhisaMpanna pramatta samyagadaSTi paryApta saMkhyAta varSanA yuvALA manuSyanA AhAraka zarIrakAyaprayogathI pariNata thAya che, paNa AhAraka labdhi prApta na karI hoya evA pramatta saMyata samyagUdaSTi saMkhyAta varSanA vAyuvALA manuSyanA AhAraka zarIrakAyaprayogathI pariNata thatuM nathI. (E AhAraga mIsA sarIrakoyappaogapariNae kiM maNussAhAragamIsAsarIra. ? parva sAdA tava mAM vi nivAM mALiyAM') he bhadanta ! je dravya AhAraka mizrakAyama pariNata hoya che, te zuM manuSyanA AhAraka mizrazArIrakAyaprayogathI pariNata thAya che ke manuSya sivAyanA jIvanA AhAraka mizrazarIrakAyogathI pariNata thAya che ? he gautama! jevuM AhAraka zarIra vize kahevAmAM AvyuM che, evuM ja AhArakamizrazarIra viSe paNa samajavuM, pAMcamuM daMDaka samApta. TIkAtha- A sUtra dvArA sUtrakAre AhAraka zarIrakAyaprayoga pariNata dravyanuM pratipAdana karyuM che. gautama svAmIne prazna- "gANArarathavgojaprinne kiM maNussAhAragasarIrakAyappaogapariNae, amaNussAhAraga jAva.?" he bhadanta ! je dravya AhAraka zarIrakAyaprayogathI pariNata thAya che, te dravya zuM manuSyanA ahAraka zarIrakAyaprogathI pariNata thAya che ke amanuSyanA (manuSya sivAyanA chAnA) AhArakazarIra prayogathI pariNata thAya che ? uttara- "gvaM nA gogANaMTALe vAva vattAmattasaMnA simbadri punattAvejanavAsaNA vAva vaNipu, "he gautama! prajJApanA sutranA avagAhanA saMsthAna nAmanA 21 mAM padamAM je pramANe kahevAmAM AvyuM che te pramANe AhAraka zarIrakAyaprayoga pariNata dravya viSe samajavuM, te kathana kayAM sudhI grahaNa karavuM te "cAvata " padathI batAvyuM che- "Rddhi prApta (AhAraka labdhiyukata) pramatta saMyata sAdhu samyagRdRSTi paryAptaka sa khyAta varSanA yuvALA yAvata manuSyanA AhAraka zarIrakAyaprayogathI te dravya pariNata thAya che. pahelA "cAkara" padathI ddhiprApta paryanta pATha grahaNa thayela che. "no dittapamattagaMgAmasmRiida pAttAvejJavAlAvA ma GTU ? te AhAraka zarIrakAyaprayogapariNata dravya anuddhiprApta (AhAraka labdhi rahitI pramata saMyata sAdhu samyagRSTi paryAptaka asaMkhyAta varSanA AyuvALA yAvata amanuSya AhAraka zarIrakAyaprayogathI pariNuta thatuM nathI. prajJApanA sUtramAM paNa evuM ja jyu cha 'goyamA ! No amaNussAhAragasarIrakAyappayogapariNae, mnnussaarAjapIpalA gAgis ityAdi ! " he gautama! te dravya amanuSyane AhArazarIrakAyaprayAga paraNita hetuM nathI, paNa manuSyanA AhArakazarIrakAyaprogapariNata hoya che. zrI bhagavatI sUtra : 6 5 6 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - gautama svAmIne prazna- "zarU rANA mA sarIrAyago pariNag, hiM. majussAdAmAla rAyapUgoparibag. he bhadanta ! je dravya AhAraka mizrazarIrakAyaprayogathI pariNata thAya che? te zuM manuSyanA AhAraka mizrazarIrakAyaprayogathI pariNuta thAya che? ke amanuSyanA AhAraka mizrazarIrakAyaprayogathI pariNata thAya che ? uttara- 'evaM jahA AhAragaM taheva mIsagaMpi niravasesaM bhANiyanvaM' he gautama! AhAraka zarIranA viSe jevuM kathana karavAmAM AvyuM che, e ja pramANe AhAraka mizrazarIra viSe paNa samasta kathana samajavuM. eTale ke AhAraka mizrazarIrakAyapraga pariNata dravya manuSyanA AhAraka mizrazarIrakAyaprayogathI pariNuta thAya che, te amanuSyanA AhArakamizrazArIrakAyapragathI pariNata thatuM nathI. A prakAranuM A pAMcamuM daMDaka che. je sR. 17 | narU zarmA rasAyaNorify ItyAdisUvAthaM- (barU veksAsarIjA pagoLavaLag, iviya - sarIrakAyappaogapariNae jAva paMciMdiya kammAsarIra jAva pariNae ?) he bhadanta ! je dravya kAmaNazarIrakAyaprayogathI pariNata thAya che. te zuM ekedri jIvonA kAmaNazarIrakAthaprayogathI pariNuta thAya che? ke paMcendriya paryantanA jIvonA kAmaNa zarIrakAyayogathI pariNata thAya che? "nAma" he gautama! (niMti vArakaayppog. evaM jahA ogAhaNasaMThANe kammagassa bhedo - taheva ihAvi jAva pajjatta sabasiddha aNuttarovavAiya jAva devapaMci diya kamsAsarIrakAyappaoga paring, gava nara sadAsiddha pu. nAva varaNA va) he gautama ! te dravya ekendriyanA kAmaNa zarIyakAyaprayogathI paNa pariNata thAya che, A rIte prajJApanA sUtranA avagAhanA saMsthAna padamAM je pramANe karavAmAM AvyuM che, te pramANe ahIM paNa samajavuM. "te dravya paryApta sarvArthasiddha anuttarapapAtika devapaMcendriyanA kAmaNa zarIrakAyayogathI paNa pariNata thAya che ane aparyAptaka sarvArthasiddha anuttaraupapAtika deva paMcendriyanA kAmaNa zarIrakAyogathI paNa pariNata thAya che," ahIM sudhI sUtrapATha grahaNa kara. ja TIkAtha - A satra dvArA gautama svAmI mahAvIra prabhune kamiNazarIrakAyapraga pariNata dravya viSe A pramANe prazna pUche che- "nag HsarajAyagprinne, ki egi diya kammAsarIrakAyappaogapariNae jAva paMciMdiya jhAlara vAva biv?" he bhadanta ! je dravya kAmaNazarIrakAyaprayogathI pariNata hoya che, te zuM ekendriyanA kArmaNazarIrakAyaprayogathI pariNata thAya che? ke hIndriya, trIndriya, caturindraya athavA paMcendriyanA kArmANazarIrakAyamayegathI pariNata thAya che? uttara - "joyA!" he gautama "jiMdira mArIrAyoring." te dravya ekendriyanA kAmaNa zarIrakAyaprayogathI paNa pariNata thAya che, " bag ronAlaMdA mA me va rUAra" A pramANe jevI rIte prajJApanA sutranA avagAhanA saMsthAna padamAM kANazarIrakAyapraganA bhedonuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che, evuM ja temanA bhedanuM kathana ahIM paNa samajavuM. prajJA panA sUtranA 21 mAM padamAM kahyuM che ke- "vaphaMdrA janmAkSararAyajAuirg , gj oNpheliya, vari vira" ityAdi "te dravya hIndriya, trIndriya, caturindriya ane paMcendriyanA kAmaNazarIrakAyaprayogathI paNa pariNata hoya che.' A praznottare tyAMthI joI levA. 'jAva pajjatta savvaTThasiddha aNuttarovavAiya jAva devapaciMdiya kammAsarIra zrI bhagavatI sUtraH 6 57 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ #cAring" kArpaNa zarIrakAyaprayoga paraNita te dravya dIndriya, trIndriya, caturindriya ane paMcendriya Adi nA tathA paryApta sarvArthasiddha anuttarIpa pAtika devapaMcendriya paryantanA jIvonA kAmaNazarIrakAyaprayogathI paNa pariNata thAya che, tathA "apakannara sadavid gay. rAva paripu rA" te dravya aparyAptaka sarvArthasiddha anuttarapAtika kapAtIta deva paMcendriya paryantanA jIvanA karmaNazarIrakAyamayegathI paNa pariNata thAya che. A prakAranuM A chaThTha daMDaka samajavuM. | sU, 18 che "mINApANa kiM makhanInA raNa" ItyAdisUtrArtha - (13 mIlaparAi mAnIpariNa, vacamInApagi , jAmInApari ?) he bhadanta ! je te dravya mizrapariNata hoya che, te zuM te manomizrapariNuta hoya che? ke vacanamizrapariNuta hoya che? kAyamizrapariNata hoya che? ( !) he gautama ! (mAmalAparing Raa, vAmaNA pariNag vA, jAmakA Lig Raa) te dravya manamizrapariNata paNa hoya che, vacanamizrapariNata paNa hoya che ane kAyamizrapariNata paNa hoya che. (13 mAmInApaUiTU, ji savamavsAparAvA, mosamIkSA vA?) he bhadanta! 'je te eka dravya mane mizrapariNuta hoya che, te zuM te satyamane mizra pariNata hoya che, ke mRSAmane mizra pariNata hoya che ? (nA govALig mALig a bhANiyavvaM niravasesaM nAva pajjattasavaThThasiddha aNuttarovavAiya jAva devapaMciMdiya kammAsarIraMga mIsApariNae vA, apajjattasavvaTThasiddha aNuttarovavAiya jAva janmAkSarI nALig vA) he gautama ! jevuM kathana pragapariNata dravyanA viSayamAM karavAmAM AvyuM che, evuMja samasta kathana mizrapariNata pudgala dravyanA viSayamAM paNa karavuM joIe. te dravya paryApta sarvArthasiddha anuttarapapAtika kapAtIta devapaMcendriyanA kArmaNazarIramiznathI paNa pariNata hoya che, ane aparyApta sarvArthasiddha anuttaraupapAtika kalpAtIta devapaMcendriyane kArmANazarIramitrathI paNa pariNata hoya che, ahIM sudhInuM kathana grahaNa karavuM. TIkAI- gautama svAmI mahAvIra prabhune e prazna pUche che ke "narU pIvA pariNae, ki maNamIsA pariNae, vayamIsA pariNae, kAyamIsA pariNae ? ' he bhadanta! je dravya mizrapariNata hoya che, te zuM mane mizrapariNuta hoya che? ke vacanamizrapariNata hoya che ? ke kAyamizrapariNata hoya che ? uttara- (nobA !) he gautama! 'maNamIsApariNae vA, vayamIsApariNae cA, kAyamIsA pariNae vA' mizrapariNata dravya mane mizrapariNata paNa hoya che, vacanamizrapariNata paNa hoya che, ane kAyamizrapariNata paNa hoya che. zrI bhagavatI sUtra : 6 58 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gautama svAmIne prazna- "garU jiM sAmUurIsApagirg vA, mosamanA pariNag ar? he bhadatta je dravya manomizrapariNata hoya che, te zuM satyamane mizrapariNata hoya che? ke asatyamane mizrapariNata hoya che? uttara " nA pokAvAra tA pINApauirg vi mAnavavaM nirAze he gautama ! progapariNuta dravyanA jevuM ja samasta kathana mizrapariNatamAM paNa samajavuM. * jAva pajattagasavvaTThasiddha aNuttarovavAiya jAva devapaMciMdiya kammAsarIra kAri vA, ItyAdi " "he gautama te dravya paryAptaka sarvArthasiddha anuttaraupapAtika kapAtIta devapaMcendriyanA karmaNazarIramizra pariNata paNa hoya che ane aparyApaka sarvArthasiddha anuttaraupapAtika kalpAtIta devapacendriyanA kAmaNuzarIramizrapariNata paNa hoya che. A kathana paryantanuM samasta kathana ahIM grahaNa karavuM. su 19 / navI Lig" ItyAdisuvArtha - (GrU vIsApariNag, jiM va pariNa, vANig, raparA, Tagforg, saMThA pariNa?) he bhadanaje te dravya visasApariNata hoya che. te zuM te varNa pariNata hoya che ke gaMdhapariNata hoya che, ke rasapariNata hoya che, ke sparza pariNata hoya che, ke saMsthAnapariNata hoya che? ( ! ) he gautama ! (vaNNapariNae vA, gaMdhapariNaevA, rasapariNae vA, phAsapariNae vA, saMThANapariNae jA) te dravya varNapariNata paNa hoya che, gaMdhapariNata paNa hoya che, rasapariNata paNa hoya che, sparza pariNata paNa hoya che ane saMsthAnapariNata hoya che. ( vALAT, hiM javaUNT ripu, nIjha vAva kuvigvaUTUg ?) he bhadanta! je te dravya varNa pariNata hoya che, te zuM te zyAma varNa pariNata hoya che, ? ke nIlavarNa pariNata hoya che ke lAla, pILA, ke zukalavarNa pariNata hoya che? ( jogamA!) he gautama ! ( jADhavArikag nA kurisTa bAra ) te varNa pariNata dravya zyAmavarNa pariNata paNa hoya che ane zukalevarNa paryaMtanA bIjA varNa pariNata paNa hoya che. (GrU dharug, yudhiSig dudhipariNa? he bhadanta! je te dravya gaMdhapaNita heya che, te zuM sugaMdharita hoya che ke durgadhapariNata hoya che? (joyA !) he gautama! (madharg vA, sumi pariNA rA) te gaMdhapariNuta dravya sugaMdharUpe paNa pariName che ane durgadharUpe paNa pariName che. (ga; rAribary # tirasAriy gjhA) he bhadanta! jo te dravya rasarUpa pariNamana pAme che, to zuM te tikatarasarUpe pariName che? ke kaTurasarUpe pariName che? ke kaSAya (tarA) rasarUpe pariName che? ke Amla (khATA) rasarUpe pariName che? ke madhurarasarUpa pariName che? (vanA!) he gautama ! (tirasAri vA, gAra madhurA vauirg vA) rasapariNata te dravya tiktathI laIne madhura paryaMtane pAMce rasarUpe paNa pariName che. (nag FsiriNag, kiM zaravAsariNag nA suvAsarin?) he bhadanta! je te dravya sparza pariNata hoya che, te zuM te karkaza sparza pariNata heya che? ke rUkSa paryantanA sparza pariNata hoya che? ( joyA!) he gautama ! (varSagFAjaring vA, bAra suvAgi a ) sparza pariNata te dravya karkazathI laIne rUkSa paryantanA badhAM sparzarUpe pariNamana pAme che. (aMdAja zrI bhagavatI sUtra : 6 59 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paring gcha) he bhadata ! je te dravya saMsthAnarUpe pariNamana pAme che, te zuM te pAramaMDala saMsthAnarUpe pariName che? ke Ayata saMsthAna paryantanA saMsthAnarUpe pariName che? (joyA!) he gautama ! (paramaM saMsthAnAgi vA, bAra gAthAlaMkApariNA vA) saMsthAnarUpe pariNata thayeluM te dravya parimaMDala saMsthAnarUpe paNa pariName che. ane Ayata saMsthAna payatanA saMsthAnarUpe paNa pariName che. TIkArtha- gautama svAmI mahAvIra prabhune evo prazna pUche che ke- "barU vaNasI pariNae, ki vaNNapariNae, gaMdhapariNae, rasapariNae, phAsapariNae, sNtthaannsiTU ?? he bhadanta! je te dravya visasApariNata - svabhAvathI pariNata - hoya che, te ? varNarUpathI pariNata hoya che? gaMdharUpathI pariNata hoya che ke rasarUpathI pariNata heAya che? agara sparzarUpathI pariNata hoya che? athavA saMsthAnarUpathI pariNata hoya che. uttara- " mA!' he gautama! "magiNa vA, saMdhapariNag vA, ravriNAI vA, pariNap vA, saMtApurANa vA' visasA pariNate te dravya varNarUpathI pariNata hoya che, gaMdharUpathI pariNata hoya che, rasarUpathI pariNata hoya che, sparzarUpathI pariNata hoya che ane saMsthAnarUpathI pariNata paNa hoya che. have gautama svAmI pharI pUche che ke- "ss vanapariNag jaii lAvavAgnavAva suvirlDa vAIrAI he bhagavAna je te dravya varNarUpathI pariNata hoya che? te dravya zyAmavarNarUpathI pariNata hoya che? ke nIlavarNarUpathI pariNuta hoya che? athavA cAra lehita varNarUpathI pariNata hoya che? athavA pILAvarNarUpathI pariNata hoya che ? athavo vetavaNurUpathI pariNuta hoya che ? uttara- "mA" he gautama! "annapariNag sAva mugiawAgi varNarUpathI pariNata thayela te dravya kAlavarNa - zyAmavarNarUpathI pariNata hoya che. rAvata nIlavarNarUpathI, hitavarNarUpathI, pIta - pILAvarNarUpathI ane vetavarNarUpathI paNa pariNata hoya che. prazna - 'barU baMdhAraNag, fsumiidharaLa, sumiraNa" he bhagavana je dravya gaMdharUpathI pariNuta heya che. te zuM te surabhigaMdha - sugaMdhathI pariNuta hoya che? ke durasiMgaMdha - durgadharUpathI pariNata hoya che? uttara - "jo mA he gautama! "dimadhapariNavA, sumiya paripa sa' surabhigadha - sugaMdharUpathI paNa pariNata heya che ane dubhigaMdhadurga dharUpathI paNa pariNata hoya che ? prazna- narasaring, tirasaNi (1) purajhA- he bhagavAna je te dravya rasa pariNata hoya che te tikata (tIkhA) rasarUpathI pariNata hoya che ke ka (kaDavA) rasarUpathI pariNata hoya che agara kaSAya (tarA) rasarUpathI pariNata hoya che. athavA gajI (khATA) rasarUpathI pariNata hoya che athavA madhura (mIThA) rasathI pariNata hoya che ? zrI bhagavatI sUtra : 6 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara- " mA" he gautama! "tittarAribApu vAM, nAva mAsa LiT Raa rasathI pariNata thayela te dravya tIkhA rasarUpathI paNa pariNata hoya che. thAvata padathI RTI rasarUpathI paNa pariNata heya che. kaTurasarUpathI paNa pariNata heya che. khATA rasarUpathI paNa pariNata hoya che ane mIThArasarUpathI paNa pariNata hoya che. prazna- "vapha saring ni jAvanArANa, vAra sukravAra gTT - he bhagavana je dravya sparzarUpathI pariNuta heya te zuM kaSAya-karkazarUpathI pariNata hoya che? yAvata mRdusparzarUpathI pariNata hoya che ? agara ThaMDA unA bhAre haLavA sparzarUpathI pariNuta hoya che? agara nigdharUpa (cIkAzavALA) rasathI pariNata hoya che? athavA kaThera (lukhA sparzarUpathI pariNata hoya che? uttara - "oya !" he gatama! "vAsaparigha vA nAra - wamuiru a? sparzaphaLathI paNa pariNata thayela te dravya kaTherasparzarUpathI paNa pariNata hoya che. yAvat kaThe rasparzarUpathI, mRdusparzarUpathI, snigdhasparzarUpathI, rUkSasparza rUpathI paNa pariNata hoya che. prazna- "garu saMhAipariNag gchA" je bhagavana je dravya saMsthAna pariNuta kahela che te zuM parimaMDala saMsthAna pariNata hoya che? yArata - marga7 (lAMba) saMsthAna parita hoya che? ahIM yAvat zabdathI vRtta (geLa) saMsthAna pariNata vyastra (trikoNa) saMsthAna pariNuta, caturasa, saMsthAna pariNata e vAkanuM grahaNa thayela che? uttara- "oya " he gautama ! "parimaMthanaparing Raa jAva sAcavavaMdAnagi a ' je dravya saMsthAna pariNata karela che te dravya parimaMDala saMsthAna pariNata paNa hoya che vAva gAyata saMsthAna pariNata paNa hoya che. te sU. 20 || dripugala pariNAma svarUpanuM nirUpaNa. to ! da ji pALiyA" ityAdi - sUvAtha-maMte ghA jaMgorAyA, nIpaLiyA, vIvIpariyA he bhagavan be dravya kayA prayogathI pariNata hoya che? mizra pariNata hoya che athavA visasA pariNuta hoya che? "noramA gautama! "ghogapariyA vA milApariyA vA vIsArika vAte prayoga pariNata hoya che. mizra pariNata paNa heya che. athavA viaisApariNata paNa hoya che. (gaDhavI ne ghoLig, gze kisAna pariNae ahavege paogapariNae, ege vIsasA pariNae, ahavA ege mIsApariNae je vIgiy [ 6) athavA eka dravya pravega pariNata hoya che. bIjuM mizrapariNata hoya che athavA eka proga pariNata hoya che eka vAsasApariNata hoya che. zrI bhagavatI sUtra : 6 61 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ athavA eka mizra pariNata hAya che ane eka vIsrasApariNata hoya che. na gona LiyAdita maLo riLayA coLiyA) he bhagavan jo te dravya prayAga pariNata hoya che te zuM? te manaprayAga pariNata heAya che ke vacanaprayAga pariNata hAya che? agara ( hrAyo yaT ) zarIraprayoga pariNata hoya che? uttara- 'nauyamA ! he gautama ! ( mamo. vo( hrAyaththo 0 paLiyA vA) te manaprayeAga pariNata paNa hoya che. vacanaprayAga pariNata paNa hAya ane (zArIrIka) kAyaprayAga pariNata paNa hoya che. ( davene maLaboyeLa, ege vaippaogapariNae, ahavege maNappaogapariNae, ege kaaypyogLi, atene cappo[, AAyakoLik) athavA eka dravya manaprayAga pariNata hoya che, eka drazya vacanaprayAga pariNata hAya che, athavA eka dravya manaprayAga parizuta hAya che. eka kayaprayAga pariNata hoya che, athavA eka drazya vacanaprayAga pariSkRta hoya che, ane eka kAyaprayAga pariyata heAya che. ( jJarU mAvo.pALajI, zimukhyamavagoLiya ??) he bhagavan jo te dravya sanaprayAga parita hoya te zuM satya manaprayAga pariNata hoya che keasatya manaprayAga pariNata hAya che ? athavA mizra arthAta ane prakAranA manayoga pariNata hAya che. athavA anubhaya prayoga pariNata hoya che? ' goyamA ! ' ke gautama ! ( sattvamoLiyA nA, nAva asaccA mosamaNappaogapariNayA vA ahavA ege saccamaNappaoga pariNae ege mosama pariNae 1 ahavA ege saccamaNappaogapariNae ege saccAmosamaNaterefore 2, ahavA ege saccamaNappaogapariNae ege asaccAmosamaNappaogapariNae 3 ahavA ege mosamaNappaogapariNae ege asaccAmaNappaoga pariNae 4 ahavA ege mosamaNappaogapariNae ege asaccAmosamaNappaogapariNaye 5 ahavA ege saccAmo samaNappaogapariNae ege asaccAmosamaNappaogapariNae 6 ) te drazya satyamana prayAga pariNata hAya che. yAvatu asatyamRSAmana prayAga pariNata paNa hAya che. athavA eka drazca satyamanaH prayAga parijIta hAya che. eka sRSAmana prayoga pariNata hoya che. athavA eka satyamanaH prayoga pariNata hoya che ane bIjI satyamRSA (sAcuM juThuM) manaprayAgapariNata hAya che. athavA eka satyamana: prayoga pariNata hAya che. ane bIjuM asatyatRSAmana prayoga pariNata hAya che. athavA eka sRSAmana prayoga pariNata hAya che, ane bIjuM asatyamanabhUSA prayAga pariNata hoya che, athavA eka satyamRSAmanaH prayoga pariNata hoya che ane khIjuM asatyamRSAmana prayANa pariSkRta DhAya che. ( jai saccamaNappaogapariNae kiM AraMbhasaccamaNappaogapariNayA, jAva asamA masattamapIpaLayA vA) he bhagavan jo te drazya satyamanayeAga pariNata hAya che teA zuM ? Arbha satyamanaprayAga pariNata hoya che ? ke anAraMbha satyamana:prayAga pariNata hoya che ? agara saraMbhasatyamanaprayogapati hoya che ke asara...bha satyamanaprayoga pariNata hoya che? samAraMbha satyamanaprayAga pariNata hoya che? agara asamArabha satyasanaprayoga pariNata hoya che ? (authamA !) he gautama ! (gAmasacamaLagoLaLiyA, nArgasamAraMmasamonaLiyAnA) satyamana zrI bhagavatI sUtra : 6 6 2 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prayAga pariNata te be dravya AraMbhasatyamanaprayoga pariNata paNa hoya che. yAvataasamAraMbha satyamanaprayoga pariNata paNa hoya che. (gaDhavA je cArjamaNavamAna rAjA) athavA eka dravya AraMbha satyamanaprAga pariNata hoya che ( je gAma saranaHUTqo parivA) bIjuM anAraMbha satyamanaprayoga parita hoya che gf r go jamAI suyazaMnene neca4) AraMbha satyamanapragAdI padomAM batAvela dikasa gavALA abhilASanA kramathI anyasaMrabhaAdI rANenA be prakAranA dravyo jANI levA. (saje kaMno ratha nathiyA 3ti te mALiyaa, nAva satrasiddha 6) e rIte jyAM jeTalAM brikasaMga hoya tyAM teTalA badhA brikasaMyoga kahevA joIe yAvatuM - sarvArthasiddhi vimAnavAsI deva sudhI (RDanInA rAjA ja jAmIer jimn) he bhagavana je te be dravya mizrapariNata hoya te zuM te mane mizra pAraNuta heya che? ityAdi (gvuM nA pa. vi.) he gautama jevuM prAga pariNatanA saMbaMdhamAM kahyuM che eja rIte mizra pariNatanA saMbaMdhamAM paNa jANI levuM (rIsaNA riLayA %i vana variyA, dhAribA) he bhagavana jo e be dravya visA parita hoya che to zuM ? te varNarUpathI pariNuta hoya che agara gaMdharUpathI pariNata hoya che ? ityAdi (pUrva vIsa LiyA ri, nAva caDhavA re ne gAyavasaMdAgip tA) he gautama eja rIte visasA pariNatanA saMbaMdhanA paNa jANI levuM. yAvat - athavA eka dravya caturala saMsthAnarUpathI paNa pariNata hoya che tathA bIjuM Ayata saMsthAnarUpathI paNa pariNata heya che. TIkAtha- A sUtradhArA sUtrakAre dravya hava AdinA pariNAmane Azraya karIne prabhune evuM pUchayuM che ke (Dho aMte raDyA . jagojAriyA, mIsApariyA, visArikA) he bhagavanta be dravya zuM prayoga pariNata heya che ke mizrapariNata hoya che agara vIsA (svabhAvathI pariNita thavAvALA) pariNata hoya che ? uttara- (noma) he gotama (vAriLayA vA ? pariNA vA 2 vIsApariLayA vAra) be dravya prayogapariNuta paNa hoya che mizrayariNata paNa hoya che ane vizvasApariNata paNa hoya che. mA ugArika ne gItApagi4) athavA eka dravyogapariNata hoya che ane bIjuM dravya mizrapariNata hoya che. (vane pAvaLag, vje vIsaNA raNa 5) athavA eka dravyogapariNata hoya che. bIjuM dravya vAsasA pariNata hoya che. (evA je mAgis, je assifLag 6) athavA eka dravya mizrapariNata hoya che ane bIjuM dravya vizvasA pariNata hoya che. A rIte cha bheda thAya che. prazna- (nA pALiyA phri bhaorgoriyA, varUponApI, jApArivA) he bhagavana je te be dravya progapariNata heAya to te zuM mana prayogapariNata hoya che? ke vacanaprayogapariNata hoya che? agara kAyaprayogapariNata hoya che? zrI bhagavatI sUtra : 6 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara- (maLagonArA, varUqogapariyA, vAghagoLiyA vA) he gautama progapariNata te be dravya manaHpragapariNata paNa hoya che, ane vacanaprayogapariNata paNa hoya che, kAyogapariNata paNa hoya che. (gadane mALig, je vAgarA ) athavA prayogapariNatta be dravyomAM eka dravya manaHprogapariNata hoya che, ane bIjuM dravya vacanaprogapariNata paNa hoya che. temane maLavAriNa ane ghagmriNaT) athavA keI eka dravya manaHprayogapariNata hoya che ane bIjuM dravya kAyaprayogaparita hoya che. (gane vALagAvariLa vs lAyago gi ) athavA kaI eka dravya vaya pragapariNata hoya che ane koI eka bIjuM dravya kAyaprayogapariNata hoya che. prazna- (nA maUTwgopariNA jiM savamavgoLiyA nosamaurqrivA) he bhagavana je be dravya manaHpragapariNuta hoya che te zuM satyamanaprayogaparita hoya che ? ke asatya mana prayogapariNata hoya che? athavA (navAmacooLiyA, caNavAnopamALo gALavA) satya mRSAmanaH pragapariNata hoya che ? ke asatyamRSAmanaH prayogapariNata hoya che ? uttara- (noma) he gautama (varamagoriyA vA, sAva aNa davAno samAghogapariyA nA ) manaHprayogapariNata te be dravya satyamana:pramapariNata paNa hoya che, mUSAmanaH yogapariNata paNa hoya che, satyamRSAmana prayoga pariNata paNa hoya che, asatyAmRSAmana:prayeAga pariNata paNa hoya che, (havA) athavA ne sannamawgoLaLig, m mosamanoring) eka manaHprogapariNata dravya satyamanAyegapariNata paNa hoya che. e ja rIte te mRSAmanagapariNata paNa hoya che. 1 ( 4 goo saramaNagorapariNa, p savAsamaurupattiorg ) athavA eka dravya satyamana:praga pariNata paNa hoya che. bIjuM satyamRSAmanaHprayoga pariNata paNa hoya che. 2. ( ahavA ege saccamaNappaogapariNae ege asaccAmosamaNappaogapariNae) athavA eka dravya satyamanaHprogapariNata paNa hoya che. bIjuM satyamRSAmana:progapariNata paNa hoya che. 3. (vA ne mokaorgivrong, gze sAmosamargmona riy) athavA eka dravya mRvAmanaHprayeLa pariNata hoya che. bIjuM dravya satyamRSAmana:progapariNata hoya che. 4 (vA samauI pariNag pje masAmosamaurgopanirg) athavA ekadravya mRSAmana:prAga pariNuta hoya che. bIjuM dravya asatyAmRSAmanaH prayoga pariNata hoya che pa. gaDhavA ne savAmIna paring, pm vasavAmaNa parigi ) athavA eka dravya satyamRSAmana prayogapariNata hoya che ane bIjuM asatya mRSAmanaH prAgapariNata hoya che. 6 zrI bhagavatI sUtra : 6 6 4 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyamana prazna - (jai saccamaNappaogapariNayA kiM AraMbhasacca maNappaogapariNayA nAva gatamAramasamAvo rpALayA nA ) he bhagavana je e dravya prayAgapariNata kahelA che ta zu Arabhasatyana:prayAgapariNata hoya che? ke cAvatA-anAraMbha satyamana:prayAgapariNata ya che? ke saMrabha satyamanaH prayogapati hAya che ke asara...bha satyamanaH prayeAgapariNata che ? samAraMbha satyamanaH prayAgapariNata hAya che ? athavA asamAraMbha satyamanaH prayAgapariNata hoya che? satyamanaH uttara (poyamA) he gautama ( Arama amonaLiyAnA, nAva gatamAma samo yAnA) he gautama ! je dravya prayoga pariNata hoya che. te AraMbhasatyamanaH prayAgapariNata paNa hoya che,- cAvataanAra bha satyamanaH prayoga pazcita paNa hoya che, ane sarabha satyamana:prayegapariNata paNa hAya che, temaja asara ja satyamanaH prayoga pariNata paNa hAya che, samAraMbha satyamanaH prayoga pariNata paNa hAya che ane asamAra Mbha satyamane preyA pariSkRta paNa hoya che. (bA ne raMmamamomajar thA nAtra baLaraMma sacamAvyo baLaC 7) athavA satyamana prayAgaparijIta eka drazya AraMbhasatyamana prayAga pariNata hAya che ane bIjI krAI dravya aAraMbha satyamana prayAgapariNata paNa hoya che. (a aaN namAM ducamanoAM neyAM ) arthAta Arbha satyamanA prayAgAdi padAdvArA darzAvelA A kisa yAgavALA abhilASanA kramathI eja rIte bIjA saMraMbha asarabha Adi cAre padonA (vAkayAnA) paNa dvidravya samajI levA ( savve saMjogA jattha jattiyA uTTheti te bhANiyantrA, jAva sannaddhasiddha gaI ) samasta hi~kasa yAga AraMbha satyamana prayeAgAdi samUhamAM jeTalA sa Mbhavita heAya te tamAma tyAM kahI levA joie temAMthI Arabha satya . manaprayAga pariNatanA abhilApa vAkayA te| dekhADI dIdhAM che, tevIja rIte bAkInA Arbha Adi 6 padovALA vizeSA (kahI) mRSAmana:prayoga pariNutAdi traNu abhilApamAM ane satyavacanaprayAga pariNata Adi cAra abhilApamAM pratyekanA ekatvamAM 6 cha vikalpa samajI levA. eja rIte dvikasayAgamAM 15 paMdara vikalpa jANavA ane mAja rIte kula 21 vikalpa samajavA joie. audArika Adi sAta padyamAM ekatvamAM sAta, dvikasa yogamAM 21 e rIte adnAvIza vikalpa samajavA. ane ekendriyAdi pRthvIAdi padmA dvArA pUrNAMkata krama anusAra audArika Adi kAyaprayoga pariNata dravyanI trakartavyatA jANavI. e abhiprAyane sucita karavA mATe sUtrakAre tenI avadhane ( yAvat sarvArthasiddha) e vAkayArA kahela che. tenA AlApanA prakAra A rIte che. jAva jai sambaddhasiddha aNuttarovavAiya kappAtIta vemANiya kammAsarIra kAyappa oga pariNayA kiM pajjatta sanbahasiddha jAva rUsthAni' ahIMA gautamasvAmIe prabhune evuM pUchyuM che ke he bhagavan ! je e dravya sarva siddha anuttaraupapAtika vaimAnika deva paMcendriyanA kANu zarIrarUpI kAyaprayogathI pariNata hoya che te zu' ? paryAptaka sarvArthasiddha anuttaraupapAtika, kalpAtIta vaimAnika daiva poMcendriyanA krANu zarIrarUpa kAyaprayogathI pariNata hoya che ? agara aparyAptaka savAUsiddha anuttareApapAtika kalpAtIta vaimAnikadeva pa McendriyanA kArmAMNu zarIrarUpa kAyaprayogathI pariNata hAya che ? uttara- he gautama je e dravya sarvAsiddha anuttarApAtika kalpAtIta vamAnika deva paMcendriyanA kArmAMNu zarIrarUpa kAyaprayogathI pariNata hAya che, te paryAptaka sarvAsiddha anuttaraupapAtika kalpAtIta vaimAnika deva 5 cendriyanA kArmAMNu zarIrarUpa kAyaprayAgathI paNa pariNata hoya che, ane aparyAptaka sarvArthasiddha anuttare papAtIka kalpAtIta vaimAnika zrI bhagavatI sUtra : 6 65 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva paMcendriyanA kArmAMNu zarIrarUpa kAyaprayAgathI paNa pariNata hoya che. athavA je e dravya sarvAsiddha anuttare papAtika kalpAtIta vaimAnika deva paMcendriyanA kA'Nu zarIrarUpa kAyaprayogathI pariNata kahevAmAM Avela che. temAMthI keSTha eka dravya paryAptaka sarvAMOsiddha anuttarApapAtika kalpAtIta vaimAnika deva paMcendriyanA kArmAMNu zarIrarUpa kAyaprayogathI pariNata hAya che ane krAi eka khIjuM drazya aparyAMptaka sarvAMsiddha anuttarApapAtIta kalpAtIta vaimAnika deva poMcendriyanA kAmaNu zarIrarUpa kAyaprayogathI pariNata hoya che. ' ' gautama svAmInA prazna-'garU mIsA paLiyAmiLamIsA_paLiyA?? he bhagavan je e drazya mizra pariNata hoya che? te maneAmizra pariNata hoya che ke vacana mizra pariNata DhAya che ? athavA kAmaNu mizra pariNata hoya che? tenA uttara ApatA prabhu gautama svAmIne kahe che ke- tyaM mIrA fLayA vi" he gautama prayogapariNata ane drazyanI mAphaeNka mizrapariNata e dravyanA viSayamAM paNa samajI levuM, prayegapariNata e dravyonA viSayanuM kathana pahelAM ame karyu ja che. have gautama svAmI prabhune evuM pUche che ke jai vIsasA pariNayA kiM vannapariNayA, gaMdhapariNayA he bhagavan je e dravyo vIsasA pariNata kahela che te varNa parita hAya che? ke gadha pariNata hAya che ? agara rasapariNata hoya che? ke sparzI pariNata hAya che ? agara saMsthAna pariNata hAya che tenA uttara ApatA prabhu kahe che ke- 'i cIttasALiyA vi jAva ahavA ege cauraMsasaMThANapariNae, ege AyayasaMThANapariNae vA' huM gautama prayogaparita e dravyonI mAphaka ja vIsrasA pariNata e dravyonA viSayamAM paNa samajI levuM. arthAt- visrasA pariNuta dravyadraSa vaNuM pariNata paNa hAya che. ga dha pariNata paNa hAya che. yAvat rasa, sparza ane sasthAna rUpathI paNa pariNata hoya che. athavA visrasA pariNata dravyamAMthI kAIeka visrasA pariNata dravya caturasa (cAra khUNAvALuM) saMsthAna paNita paNa hAya che, ane koI eka trIjuM dravya atyaMta (lAMbu) saMsthAna paNita paNa hoya che ahIM evuM samajavuM joie ke- prayAga, mizra ane visrasA pariNata dravyayanA pariNamanamAM ekatvamAM ekanA traNa vikA thAya che. ane dvikanA cetramAM paNa traNa ja vikalpa haiAya che, e rIte cha vikalpa hoya che. tathA mana, vacana, ane kAya enA prayAgathI pariNata drayanA pariNamanamAM ekatvanA traNa vikalpa ane dvikasayegamAM paNa traNa vikalpa e rIte 6 vikalpa heAya che. satyamanaH prayAgapariNut, asatyamanA prayatpariNata. ubhaya manaprayoga mizramana pariNata eja rIte anubhayamanaprayoga pariNata che jyenA pariNamanamAM ekatvamAM cAra vikalpa, ane krika prayAgamAM cha 6 e rIte kula za 10 vikalpa hoya che. satyamanA prayAgapariNAmAdikamAM Arabha, anAra Mbha vigere cha bhethI ekatvamAM 6 cha vikalpa, ane kiprayAgamAM 15 padara vikalpa A rIte 21 ekavIsa vikalpa hoya che. satyavacanaprayAga ane kAyaprayogathI pariNata e dravyeAnA pariNamananA viSayamAM te ame upara kahyA anusAra 21 vikalpa pahelA hamaNAM ja A sutramAM darzAvela che. sU 21 zrI bhagavatI sUtra : 6 6 6 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIsanA pariNA) he bhagavad traNa divya zuM prayogapariNata hoya che? agara mizra pariNata heya che? ke visasA pariNata hoya che? uttara- (jozanA) he gautama te traNa dravyo (TgoLiyA vA mINApurAvA vA vINasApariyA va) progapariNata paNa hoya che, mizrapariNata paNa hoya che, ane visasA pariNata paNa hoya che. (madanA ne ghaDyo pariNa, so mIlApariyA , ahavege paogapariNae, do vIsasA pa0 2, ahavA do paogapariNayA, ege mIsasA pariNae 3, avA do paogapa0, ege vIsasApa0 4, ahavA ega mIsA pariNae, do vIsasA pariNayA 5, ahavA do mIsA pa0, ege vIsasA 506, ahavA ege paoga pari0, ege mIsA pari0 ege vIsasA pariNae) athavA eka dravya pravega pariNata hoya che ane be dravya mizrapariNata heya che 1 athavA eka dravya prayoga pariNuta hoya che ane be dravya visasA pariNata hoya che. 2, athavA be dravya prayogapariNata hoya che ane eka dravya mizrapariNata hoya che 3, athavA be dravya prayoga pariNata hoya che ane eka dravya vIsasA pariNata hoya che. 4 athavA eka dravya mizra pariNata heya che ane be dravya visasA pariNata hoya che , athavA be dravya mizrapariNata hoya che ane eka dravya visasA pariNata hoya che. 6, athavA eka dravya prayoga pariNata heya che, eka dravya mizrapaNita hoya che ane eka dravya vistrasA pariNata hoya che. prazna-nara ghora 5. viM maLapUjAriyA varU pariNA jayapurathA" he bhagavAna jo traNa dravya prayoga pariNata hoya to zuM te mana: progapariNata hoya che ? ke vacanaprayoga pariNata hoya che agara kAyaprogapariNata hoya che? uttara (ra) he gautama, "ghaDyogapariyA vA vaM prasaMgo, yuvAno rivAjo , mANavo te traNa dravya manaHprayogapariNata paNa hoya che, vanaprayoga pariNata paNa hoya che, kayaprayoga pariNata paNa hoya che. e ja rIte eka saMga, dvikasiMga ane trikasaMyoga samajI levA prazna:-narU maLavAyA viramagopaLiyA 4, he bhagavana te traNa dravya je manaHprayoga pariNata hoya te zuM te satyamana progapariNata hoya che ? agara asatyamana:prayoga pariNata hoya che ke ubhayamanaH prayAsa pariNata hoya. che ke anubhayamanaHga pariNata hoya che ! uttara: (noma) he gautama "rAmaNa ogapariNayA vA, jAva asaccamosamaNappaoga. vA 4, ahavA ege saccamaNappaogapariNae do mosamaNappaogapariNayA vA, evaM duyA saMyogo, tiyA saMyogo bhANiyabyo ettha vi taheca jAva ahavA ege taMsasaMThANapariNaevA, ne vaDasaphaMTAIparivA, ne mAthAlaMkAnapariNa rA" te traNa dravya satyamana prayoga pariNata hoya che yAvata asatyAmRSAmanaHprayogapariNata paNa hoya che. athavA eka dravya satyamanaH prayoga parizuta hoya ane bIjuM dravya pRSAmana prayoga pariNata hoya che. eja rIte ahIM paNa ddhika saMga trisaMga samajI levA jyAM sudhI athavA eka dravya rAtriNa saMsthAnarUpathI pariNata hoya che, ane eka dravya sama caturasa (cArakhuNa vALA) catuSkoNasaMsthAnarUpathI pariNata hoya che. ane eka Ayata (lAMbu) saMsthAnarUpathI pariNata hoya che. zrI bhagavatI sUtra : 6 6 7 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkAtha- A sutra dvArA gautama vAmI traNa kone udezIne prabhune evuM pUche che ke- "tti maMte DhaDyA viM pALiyA, masANiyA, thApAyA he bhagavana traNa dravya zuM progapariNata heya che ke mizra pariNata hoya che ke visasA pariNata hoya che uttara- "joyamA" he gautama "o pariNA vA, mInAvaLiyA vA, vINA variyA vA traNa dravya prayogapariNata mizra pariNata ane visasApariNata paNa hoya che. "gadA / jagojAgi , to bIjA LiyA athavA traNa dravyamAMthI keI eka dravya prayoga pariNata hoya che. ane be dravya mizra pariNita hoya che. 1 "mArA pa vagoLAi , to vIrA riyA athavA eka dravya prayogapariNata hoya che. be dravya visasA pariNata hoya che je mavA to pALiyA, ne mikSa ' athavA be dravyo prayogapariNata hoya che ane eka dravya mizrapariNuta hoya che. gadA he jagojAriyA ne vIraHpaforg athavA be dravya pragapariNata hoya che ane eka dravya visasA pariNita hoya che. 4 "cavA je nItA uorg cIkanA athavA eka dravya mizra pariNata hoya che ane be dravya visasA pariNata hoya che. 5 "gavA to masA pAyA ne vIsA pariyrg athavA be dravya mizra pariNata hoya che ane eka dravya visasA pariNata hoya che. 6 cavA je pariNA, je mInA pariNag" koI eka dravya pragapariNata hoya che. koI eka dravya mizra pariNata hoya che. "je rItanA paripAI kei eka dravya visA pariNata hoya che. 7 prazna- 'jaI paogapariNayA, kiM maNappaogapariNayA, vaippaogapariNayA, jANazodhApariyA " he bhagavana je traNe dravya pragapariNata hoya che te zuM te mana:prayogapariNata hoya che? ke vacanaprayoga pariNata hoya che agara kAyaprayoga pariNuta hoya che? uttara- jogamA' he gautama " mAna pariyA gA gvuM vAvo, suvA saMyoga, tiyA saMyojano mALavavo prayogapariNata te traNe dravyo manaHprayogathI vacanaprayogathI ane kAyaprogathI paNa pariNata hoya che. e ja rIte eka saMga, dika saMyoga ane trikasaMga paNa samajI levA. jevI rIte ke traNa dravya prayogapariNata hoya che temAMthI kei eka dravya mana:prayoga parita hoya che ane eka dravya vacanaprayoga pariNata hoya che ityAdi rU5 kathana dikasaMgane udezIne kahevAmAM AvyuM che te jANI levuM. e ja rIte je traNa dravyo progapariNata thAya che te traNemAM eka dravya manaHpraga pariNata hoya che, eka vacanaprayoga pariNata hoya che, eka kAyaprayoga pariNata hoya che. ityAdi rUpanuM kathana trikasagika kathana samajavuM. zrI bhagavatI sUtra : 6 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna- 'jai maNappaogapariNayA ki saccamaNappaoga pariNayA, mosamaNa ppaogapariNayA, saccAmosamaNappaogapariNayA, asaccAvAmosamaNappaogapariNayA' he bhagavana je traNa dravya manaHprayoga pariNuta hoya che ? te zuM satyamana:prAga pariNata hoya che? ke mRSAmanaHprayoga pariNata hoya che? agara satyamRSAmanAprayoga pariNata hoya che? ke asatyAmRSAmana: pariNata hoya che ? uttara- 'jAnA he gautama "navamaLago rivA vA, rAva samosamaurgoLiyA jJA" je traNa kanya manAyega pariNata hoya che te satyamanaHprayoga pariNuta, mRSAmanaprayoga pariNata ane satyamRSAmana prayoga pariNata paNa heya che ane atyamRSAmana pravega pariNata paNa hoya che. "mavA je savanA Tgopanig to mAsamarygopariNA" manaHprayoga pariNuta dravyomAMthI eka dravya satyamana:prayoga pariNata hoya che tathA bIjuM mana:prayoga pariNuta dravya mRSAmanaH prayogapariNata hoya che. "g TuvAjo , vicAro mAravo? A ja rIte dika saMga ane trikasaMga paNa samajI levAM. "stha ni ta gAva e dravya traNa dravyanA adhikAramAM paNa evuM ja kathana karavuM joIe. jevuM kathana dravyaThayanA adhikAramAM kaheluM che. tyAM mana, vacana ane kAyanA bhedathI te prayogapariNAma, mizrapariNAma ane varNAdinA bhedathI vilasA pariNAma kahela che te ahIMA paNa samajI levA-"yAvata'- e ja vAta thAvata padathI samajI zakAya che. "gavA taikSAuirg vA, ane ra3raMDhAparing Raa je gAya kAWpariNag a ' athavA te saMsthAna pariNata eka dravya saMsthAna pariNata paNa hoya che, keI eka dravya caturastra saMsthAna pariNata hoya che. keIeka dravya Ayata saMsthAna pariNuta paNa hoya che. tAtparya e che ke dravyatrayanA adhikAramAM prayoga, mizra ane vistrasA pariNata, dravyadayamAM ekatvamAM traNa vikalpa thAya che. arthAta dravyamaya prayAga pariNata paNa hoya che mizra pariNata ane vizvAsA pariNata paNa hoya che. Aja ekatvamAM traNa vikalpa che. krikasaMgamAM cha vikalpa thAya che. je A rIte che-pahelAnA ekatvamAM ane bAkImAM benA kamathI, divamAM be vikalpa tathA AdinA divamAM ane bAkImAM benA kamathI, ekatvamAM be e rIte cAra vikalpa te Aja thAya che. tathA bIjAnA ekatvamAM ane trIjAnA ditvamAM ema pAMcame vikalpa thAya che. tathA bIjAnA dhitvamAM ane trIjAnA ekatvamAM ema cha vikalpa thAya che. e rIte krikasaMgamAM cha vikalpa thAya che. tathA trika saMpigamAM eka vikalpa A rIte 36+1=10 e badhA maLIne 10 daza vikalpa thAya cheAvI rIte manaprAgAdi traNenA daza vikalpa thAya che. arthAta dravyatraya mana prayoga pariNata paNa hoya che. vacana prayoga zrI bhagavatI sUtra : 6 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariNata paNa hoya che. ane kAyaprayoga pariNata paNa hoya che. eja ekatvamAM 3 traNa vikalpa che. ane kika saMgamAM cha ane trikasaMgamAM 1 eka e pramANe kula 10 daza vikalpa thAya che. tathA satyamanaprayoga pariNata AdimAM ekavamAM cAra 4 vikalpa thAya che. je A pramANe che-dravyatraya satyamanaH prayoga pariNata paNa hoya che. asatyamanaH prayogapariNata paNa hoya che. ubhaya mana prayoga pariNata paNa hoya che ane anubhaya manaH prayoga pariNata paNa hoya che e rIte ekatvamAM cAra vikalpa che. dikasaMgamAM 12 bAra vika9pa thAya che je A pramANe che. pahelA satyanA eka vamAM ane bAkI mRSA Adi trayanA kramathI anekatvamAM traNa vikalpa, e ja rIte Adi satyanA anekavAmAM ane bAkInA traNenA kamathI kramazaH anekavamAM traNa 3 vikalpa e rIte cha vikalpa thAya che. tathA bIjA mRSAnA ekatvamAM ane bAkInA benA kamathI anekatvamAM be 2 vikalpa tathA bIjA bhedanA anekavAmAM ane zeSa benA kramathI ekatvamAM 2 be vikalpa, A pramANe10 daza vikalpa thayA. ane trIjA ane cothAnA ekatva ane anekatvane laIne eka vika65 ane tene ja anekatva ane ekatvane laIne bIjo vikalpa e rIte dikasaMganA 12 bAra vikalpa thAya che. trika saMgamAM ja cAra vikalpa thAya che. e rIte kula 20 vIza vikalpa thAya che. A rIte parimaMDala Adi saMsthAnemAM ekatvamAM pAMca vikalpa. dvika saMgamAM viza vikalpa thAya che. je vIsa vikalpa A pramANe che. pahelAnA ekatvamAM, ane bAkInA cArenA kamathI anekatavamAM 4 cAra vika95 tathA pahelAnA aneka tvamAM ane bAkInA cArenA kramathI ekatvamAM 4 cAra vikalpa e pramANe kula ATha 8 vikalpa thAya che. e ja rIte bIjAnA ekatvamAM ane anekavamAM tathA bAkInA traNenA anekavAmAM ane ekavamAM cha 6 vikalpa tathA trIjAnA ekatvamAM ane anekatvamAM tathA bAkInA benA anekatvamAM ane ekatvamAM cAra vikalpa thAya che. e ja rIte cothAnA ekatvamAM, anekavamAM pAMcamAnA anekatvamAM ane ekatvamAM 2 be vikalpa A rIte kula maLIne 20 vaza vikalpa thAya che. tathA traNanA yogamAM 10 daza vikalpa e rIte kula 30 trIsa viddha thAya che. A pramANe bAkInA bIjA vikalpa paNa samajI levA, su22. 'cattAri bhaMte davyA kiM paogapariNayA ityAdi" sutrArtha-vAra matte savA kiM poparivA" he bhagavan cAra dravya zuM prayogapariNata hoya che mizra pariNata hoya che ke visasA pariNata hoya che "nAmA he gautama! "ghoDApariLayA morapaLiyA vInA riLayA vA" cAra dravya pragapariNata, mizra pariNata ane visasA pariNata hoya che. "gAvA ne jagari rini nA pariNA" athavA eka prayogapariNata hoya che ane bAkInA traNa mizra pariNuta hoya che ? "adA ne jAtivAi ttini vosamAM pirA ? athavA eka prayoga pariNata hoya che bAkInA traNa viaisA pariNata hoya che 2 gavA Dha pApariyA, to mANA parivAra athavA be dravya prAgapariNata hoya che ane be mizrapariNata hoya che 3. "gayA to pagapALavA ro rasa Uiaa athavA be dravya prayoga pariNata hoya che ane be visasA pariNata hoya che4 zrI bhagavatI sUtra : 6 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thavA tiji jorvjAvA ne evA vaLag' athavA traNa prayoga pariNata hoya che ane eka mizri pariNata hoya che. 5 "mahA tinne pArAvA vIsanA pariNA" athavA traNa dravya pravega pariNata hoya che ane eka visasA pariNuta hoya che. 6 "evA ne masA pariNA uttatri visA " athavA eka dravya mizrapariNata hoya che bAkInA traNa dravya visasArita hoya che. 7 "vA to mInA pariNA to vAsanA pariNA athavA be dravya mizrapariNata ane be dravya visasApariNata hoya che. 8 "vA tija mINa pariyA ne voranar guru ) athavA traNa mizrapariNata hoya che ane eka dravya visasApariNata hoya che. huM 'ga inovAuirg, ro mArAvIsa rUpiyA athavA eka dravya progapariNata hoya che, eka mizrapariNata hoya che ane be dravya visasA pariNata hoya che. 1 "bAvA pje poLa i mA parivA je vIsA varinA eka dravya pragapariNata hoya che be mizra pariNata hoya che ane eka dravya visasA pariNata hoya che. 2 "caDhavA to moriyA, ne mIsa riLa, paze virasA paring" athavA be dravya prayogapariNata, eka mizra pariNata hoya che ane eka visasA pariNuta hoya che. 3 "naDuM noLiyA jaM aorgogiar ? he bhagavana cAra dravya je prayogapariNata hoya te zuM te manaHga pariNata hoya che ? vacana prayoga pariNata ke kAyaprayoga pariNata hoya che ? 'evaM eeNaM kameNaM paMca, cha, satta jAva dasa, sakhejA, asaMkhejjA, aNaMtA ya davvA duyA saMyoeNaM, tiyA saMyoeNaM, jAva dasa saMjoeNaM; bArasa saMjoeNaM sAcA he gautama A viSayamAM saghaLuM kathana pahelA karavAmAM Avela kathanAnusAra samajI levuM. ane e ja rItanA krama pramANe pAMca, cha, sAta-pAvata-daza, saMkhyA asaMkhyAta ane anaMta dravyonA dvika saMyoga, trika saMyoga- yAvata-- daza saMyoga, bAra saMyoga samajI levA. "kaagnivAM stha ciyA saMgonA kaheMti te je AjanA jyAM jeTalA saMyoga upayogapUrvaka - vicArapUrvaka saMbhavita hoya teTalA te tamAma saMga tyAM samajI levA. (ve TM nA navasare sorg maNidAmo sadA yuvakRSi mALithavA te tamAma saMcAge navamAM zatakanA praveza paryata je rIte kahevAmAM Avaze, upayogapUrvaka te rIte vicArIne samajI levA. vAra gasaMjJA avitA purva jeva-navA ghauM huM banmadiya' yAvata asaMkhyAta anaMta dravyanuM pariNamana Aja rIte samajI levuM, paraMtu eka pada vadhArIne kahevuM joie. "nAva grAMtAramAM kApariyA nA sattA mAyAkaMTApariyA - yAvata anaMta dravya parimaMDala saMsthAnarUpathI pariNata hoya chethAvat anaMta dravya Ayata saMsthAnarUpathI pariNata hoya che. TIkAtha- A sUtravaDe dravya catuSkAdinA pariNAmane adhikRta karIne kahyuM che. AmAM gautama vAmIe prabhune evuM pUchayuM che ke- "vattara maMte raDyA jiM jovA zrI bhagavatI sUtra : 6 71 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ variyA, mInA pariNA; vIsA raLavA" he bhagavana cAra dravya zuM praga pariNata hoya che? mizra pariNata ke visasA pariNuta hoya che? uttara- "joyamA" "jAriyA nA navA niyA vA vIkasa parivA he gautama cAra dravya prayoga pariNata, mizra pariNata ane visasA pariNata hoya che. 'ahavA ege pogapariNae tinni mIsA pariNayA, ahavA ege paogapariNae timni vIsasA pariNayA, ahavA do paogapariNayA do mIsA pariNayA, davA jALiyA to varasArikA ? athavA temAM eka dravya prAga pariNata, traNa dravya mizra pariNata hoya che? athavA eka dravya prayoga pariNata heya che ane traNa dravya visasA pariNata hoya che. 2 athavA be dravya pravega pariNata hoya che ane be dravya mizra pariNata hoya che. 3 athavA be dravya prayoga pariNata hoya che ane be visasA pariNata hoya che. 4 "vavA titri rokApariyA je masAjaforg athavA traNa dravya prayAga pariNata hoya che ane dravya mizra pariNata hoya che. 5 gaIva vini pariLayA ne vImA niuru ? athavA traNa dravya prayoga pariNata hoya che eka dravya visasA pariNata hoya che. 6 "gavA ne nANALin tina vINA ? eka dravya mizra pariNata hoya che ane traNa dravya visasA pariNuta heya che. 7 "caDhavA to bIjA para to vAsanA pariNA be dravya mizra prayoga pariNata hoya che ane be vizvasA pariNata hoya che. gava tikrimInA pariNA che vIsa pariNa' athavA traNa dravya mizra pariNata ane eka dravya visasA pariNata hoya che. 1 " gayA che. gojAribApu pje bInA riLag, te vIsA furg athavA eka dravya progapariNata, eka dravya mizrapariNata ane be dravya visasA pariNata hoya che. 2 "sAvA ne ghaDyo gi , re sA girg, vAtanA pariNag' athavA eka dravyaprayoga pariNata, eka dravya mizra pariNata ane eka dravya visTasA pariNata hoya che. 2 caDhavA vagopariNA to mINALig je vIkasa pariNag" athavA eka dravya prayoga pariNata be dravya mizra pariNata ane eka dravya vizvasA pariNata hoya che. 3 'ahavA do paogapariNayA, ege mosA pariNae, ege vIsasApariNae' be dravya pragapariNata, eka dravya mizrapariNata ane eka dravya visasApariNata hoya che.4 gautama svAmI pUche che ke- "GrU gopALA jaM maLagoja vaLiyA varUpUgoLavALA , gopari ? he bhagavan je dravya prayogapariNata hoya che te zuM mana:prayoga pariNata hoya che? ke vacanapravega pariNuta ke kAyaprayoga zrI bhagavatI sUtra : 6 72 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariNata heya che? uttara- he gautama "nAma" " mAna pariyA vA varUdhvaja rAvA, vAMcavugAraparA vA' je dravya prayogapariNuta hoya che te manaH prayoga pariNuta, vacaHprayoga pariNata ane kAyaprayoga pariNata hoya che. ItyAdi samasta thana cAra dravyanA prakaraNamAM kahyAnusAra Ayata saMsthAna paryata ucita rIte samajI levuM. A pudgala dravya catuSkanA pariNAmamAM pravega, mizra, ane visasA pariNata traNanA ekatamAM traNa vikalpa thAya che. dvikanA yugamAM nava vikalpa thAya che je pahelAM A pramANe darzAvela che.- AdinA ekatramAM ane bena kamamAM trimAM be vikalpa e ja rIte AdinA dhitvanA ane enA paNa kamathI dvivamAM be vikalpa tathA AdinA trivamAM ane enA kramathI ekamAM be vikalpa e ja rIte ditIyanA ekatvamAM ane bIjAnA tritvamAM eka vikalpa ane baMnenA, dhitvamAM eka vikalpa tathA dvitIyanA tritvamAM ane anyanA ekatvamAM eka vikalpa e rIte A nava vikapa thAya che. trikanA gamAM kevaLa traNa ja vikalpa hoya che. e rIte kula vika95 3 + 9 + 3 = 15 thAya che. have sUtrakAra pAMca, cha, vigerenA viSayamAM nIce pramANe kahe che - gggi mu paMca, cha, satta jAva, dasa, saMkhejA, asaMkhejjA aNaMtA ya dayA bhANiyavyA' jevI rIte A dravya catuSkAnta pariNAma viSayaka amilApa pragaTa, karela che e ja rIte pAMca, cha, sAta,-cAvatu-ATha, nava, daza, saMkhyAta, asaMkhyAta, ane anaMta dravyone paNa trika saMgathI, - yAvata - catuSka saMyogathI, pAMcanA saMyegathI, chanA saMyogathI, sAtanA saMyogathI navanA saMgathI, dazanA saMgathI, bAranA saMgathI upayegapUrvaka vicAra karIne samajI levuM. arthAta je prakAre cAra dravyonA prakaraNamAM jeTaluM prakaTa karavAmAM AvyuM che ke e cAre dravya prayogapariNata hoya che, mizra pariNata paNa hoya che, visasA pariNata paNa hoya che ityAdi. te ja rIte pAMca, cha AdithI laIne anaMta saMkhyA parvatanA dravya paNa prayoga, mizra ane vizvasA pariNata hoya che, jemake- svataMtra ekamAM ane bemAM ane traNanA saMgamAM tyAM vikalpa thatA pragaTa karavAmAM Avela che e ja rIte A badhAmAM paNa svataMtra ekamAM ane be ane traNa AdinA saMgamAM vikalpa thAya che tema samajavuM. e ja vAtane TIkAkAra pragaTa kare che ke prayoga Adi pariNata paca dravyAdi viSaya saMbaMdhI abhilAya A rIte samajavo. "maMte nA phiM gurivA, pariNA' he bhagavana pAMca dravya zuM prayogapariNata hoya che ke mizra pariNata hoya che? "vIsaNA rajavA" ke vizvasA pariNata hoya che. uttaramA pranu cha - 'goyamA gautama paogapariNayA vA mIsA pariNayA vA, varasArikhathA vA" pAMca dravya, prayoga pariNata, mizra pariNata ke visasA pariNata heya che. "garanA pariNA, rAzi mInA pariNA" athavA eka dravya prayoga pariNata ane cAra dravya mizra pariNata hoya che. ItyAdi, ahIM ekatvanA saMgamAM traNa vikalpa ane drinA saMyogamAM bAra 12 vikalpa thAya che. te A pramANe che- ekacAra, begaNa, rANabe, ane cAraeka A pramANe cAra vika9pa che, draSa paMcakano Azraya karIne eka dika saMyogamAM padatrayane traNa dvika saMgane cArathI guNavAthI bAra thAya che. trika saMgamAM che, jemake traNa eka, aka 1 eka, traNa eka 2 eka eka ane traNa 3 be be eka 4 be eka be 5 eka be be 6. e rIte cha bheda (vika95) thAya che. tamAmane joDavAthI 3 + 12 + 6 = 21 ATalA vikalpa prayoga parita pAMca dravyanA, mizra pariNata pAMca dravyonA ane visasA pariNata pAMca dravyonA hoya che. e ja rIte dravya paMcakanI apekSAmAM satyamanaH prayoga Adi cAra padomAM dvika, trika ane catuSkane saMga thAya che. temAM dhika saMyoga 24 thAya che, je A rIte che - zrI bhagavatI sUtra : 6 73 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A satyamana prayoga Adi cAra padenA dvika saMganA cha vikalpa thAya che. A eka dika sagamAM pahelAnA kathana pramANe cAra vikalpa thAya che. te rIte ka ne cAragaNA karavAthI 24 dhika soga thAya che ane trika saMyoga paNa 24 thAya che. je A pramANe samajavAnA che. satyamanA prayoga Adi cAra padanA trika saMga cAra thAya che ane eka eka cAramAM pUrvokatAnusAra 6 vika9pa thAya che e rIte cArane cha sAthe guNavAthI 24 thAya che. catuka saMyogamAM cAra vikalpa thAya che. je A rIte prathama sthAnamAM be traNamAM eka eka, ditIya sthAnamAM be ane bAkImAM eka eka ane trIjA sthAnamAM be ane bAkImAM eka eka, cothA sthAnamAM be bAkImAM eka eka. e rIte cAra vika95 hoya che. ekendriyAdi pAMca padamAM dika, trika, catuSka, paMcaka saMyoga thAya che. temAM dvika saMga 42 betAlIsa thAya che je A rIte che. pAMca padenA dika saMga 10 daza temAM pratyeka Thika saMgamAM pUrvoktakathanAnusAra cAra cAra vikalpa thAya che e rIte dazanA cAragaNuM karavAthI dhika saMga 40 cAlIza thAya che. trika saMganA 60 sATha thAya che, te A pramANe che. pAMca padanA dika saMga 10 daza kahelA che te pratyeka dvika saMgamAM pahelAM kahyA pramANe cha cha vika9pa thAya che. te rIte 10 thI guNavAthI 60 trika saMga thAya che. cAra saMgamAM vIza vikalpa thAya che, te A pramANe che. pAMca padenA catuSkanA sayogamAM pAMca vikalpa thAya che ane dareka vikalpamAM pahelAM kahyA pramANe cAra cAra vikalapa thAya che. AvI rIte pAMcanA cAraguNA karavAthI 20 thAya che. pAMcanA saMyogamAM eka ja vikalpa thAya che. e rIte SaTakAdi saMyeganuM vakatavya paNa samajI levuM. emAM vizeSatA kevala eTalI ja che ke SaTakAdi saMgamAM SaTakasaMga AraMbha, satyamanaH prayogAdi padene Azraya karI samajavAno che. saptamasaMyoga audArika Adi kAyaprayogane Azraya karI samajavAne che ane aSTamasaMga pizAcAdi vyaMtara bhedene, navama saMga daiveyaka bhedene, ane dazama saMga bhavanapatinA asurakumAra Adi bhedano Azraya karIne taukriya zarIrakAya prayoganI apekSA samajI levuM. ekAdaza saMgata thato ja nathI kemake pUrvokata pademAM tenI asaMbhavatA che, bArame saMga thAya che. te kapapannaka devonA bhedone Azraya karIne vaikriya zarIrakAya prayoganI apekSAeja kalpavAno cha. 'ee puNa jahA navamasae, pavesaNae bhaNihAmo tahA uvajuMjiuNa bhANi yuvA bhAva gavajhA maLatA purva va ? e badhAja saMge ame je rIte navamA zatakanA trIjA uddezAmAM gAMgeya namaka anagAre karela narakAdigata pravezanA vicAramAM kahIzuM, to eja rIte upayoga pUrvaka vicAra karIne samajI levA. te anusAra dravya vakatavyatAnI avadhine pragaTa karavAnA abhiprAyathI sUtrakAra kahe che ke " nAva mAMhenA vitA pUrva re" ahIMyA yAvata padathI saMkhyAta dravyonuM grahaNa thayela che. kahevAnuM tAtparya e che ke saMkhyAta asaMkhyAta ane anaMta dravyanuM pariNAma eja rIte samajI levuM. navamA satakanA trIjA udezamAM zarUAtamAM je dravyanA pariNumana viSayamAM sUtra kahela che te tyAM saMkhyAta asaMkhyAta nArakaAdi dravyanI vyakatavyatA parvataja kahela che. tyAM AgaLa anaMta dravyanI vyakatavyatAnA viSayamAM kathana karavAmAM AvyuM nathI. ataH "navaraM zu pUrva dizaM? A sutra pramANe A ukitamAM anaMta dravya e padane paNa grahaNa karI levuM joIe tevI ja rIte vAta gamir paribaMdachAMTALapaLiyA gAva chatA sAthe saMkApariyA" yAva-sarakhyAta zrI bhagavatI sUtra : 6 74 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asaMkhyAta athavA anaMta dravya parimaMDala saMsthAna pariNata hoya che. yAvata-vRttasaMsthAna, sasaMsthAna, caturaDha saMsthAna ane Ayata saMsthAna pariNata paNa hoya che.- | sU. 23 . prayAgAdi pariNata pudgala dravyanI a5 bahutva viSayaka vyaktavyatA 'eesi NaM bhaMte poggalANaM pogapariNayANaM ityAdi'. sUtrArtha para 6 maMte DhAmAM pALiyA, masA raLavA, vINaHT parivAra re re dita nA visAdi vA vA' he bhadanta, progapariNata, mizrapariNata vibhrasApariNata puddagalamAM kyA pagale kayA puMgalanI apekSAe yAvata vizeSAdhika che? " mA " he gautama ! "saranavA posTa paogapariNayA, mIsApariNayA. anaMtaguNA vIsasA pariNayA, anaMtaguNA sevaM bhaMte matti' badhAthI ochA pudagala prAga pariNata che. mizrapariNuta pudgala tenAthI anaMta guNA che. ane vizvasA pariNata pudagala, mizrapariNata pugalanI apekSAe anaMtagaNa che. he bhagavanuM je pramANe Ape kahyuM che. te te pramANe ja che. he bhagavana jema Ape kahyuM che te te pramANe ja che ema kahIne gautama svAmI pitAnA sthAna para birAjamAna thaI gayA. TIkArtha- sUtrakAre A sUtradvArA pramAdi pariNata pugala dravyenuM alpa bahuvanuM pratipAdana karela che. temAM gautama svAmI prabhune ema pUche che ke "pati mate poggalANaM pogapariNayANaM, mIsApariNayANaM, vIsasApariNayANaM ya kayare jaya hiMto nAra vidA " he bhagavana pahelAM varNana karela A pudagalomAM arthAta prayoga pariNata, mizrapariNata ane vizvasA pariNata pudagalamAM kayA kayA pudgalo kyA kayA pudgalathI alpa che? ane kyA kayA pudgala kyA kayA pudgalathI vizeSa che? kayA kayA pudagala kyA kayA pudagalanI samAna (sarakhA) che. ane kayA pudagala kayA kyA pulothI vizeSAdhika che. uttara- 'jovA gautama ! sAvavA jo - poriyA ? badhAthI ochAmAM ochA pudgala prayoga pariNata che. arthAt kAyAdi rUpathI pariNata thaLela je pudgala che te badhAthI ochA che kemake jIva ane pudagalanA saMbaMdhano je kALa che te oche che. kata nA rivAjA anaMta risanA pariNA anaMtafor kAyAdi rUpathI pariNata thayela pudgalenI apekSAe, mizrapudgala anaMtagaNu che kemake prayoga dvArA pariNamita thayela AkArane nahIM choDavAvALA tathA svabhAvathI pariNAmAstarane prApta thayela evA mRtazarIrAdi rUpathI anaMtAnaMta che. tathA mizrapariNata rUpanI apekSAe visrasA pariNata pudgala anaMtagaNuM che. kemake jIvadvArA grahaNa karAyela paramANuM Adi rUpa pudagala paNa anaMta che. have aMtamAM gautama svAmI bhagavAnanA vAkyane svIkAra karatAM kahe che ke "sarva saM. 2 aMtti he bhagavata je pramANe Ape kahyuM che te tamAma satya che, he bhagavAna je pramANe Ape kahela che te tamAma satyaja che. iti | sU 24 | jainAcArya zrI ghArIlAlajI mahArAjakRta "bhagavatI' sUtranI prameyacandrikA vyAkhyAno AThama zatakano pahelo udezaka samApta che 8-1 zrI bhagavatI sUtra : 6 75 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dUsare uddeze ke viSayoM kA vivaraNa AThamA zatakanA bIjo uddezaka AThamA zatakanA A bIjA uddezakanuM saMkSipta viSaya vivaraNa A pramANe che. AzIviSAnI jAta ane tenA prakAre(bhedA)nuM kathana viMchI ane sarponA viSanuM phelAvAnuM ane tenA sAmarthyanuM kathana. maMDUka (deDakAnI) jAtimAM saperyAMnA viSanA vyApta thavAnA sAmarthyanuM pratipAdana uraga jAtimAM sapanA jheranA vyApta thavAnA sAmarthya'nuM nirUpaNu gaja paMcendriya, tiya'cakarmothI AzIviSa che. garbhaja manuSya karyuM viSa che. bhavanavAsI karmAMzIviSa che. aparyAptaka deva kaNzI viSa che. vAnanya tara, yotiSThi, vaimAnika, kalle papannaka-yAvat sahastrAra deva lAka paryaMta tamAma devakarmAMzI viSa che. aparyAptaka saudharmAdi deva karmAMzI viSa che e rIte A karmAMzI viSanuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. chadmastha, dharmAstikAya Adi daza sthAnane jANatA nathI ke dekhatA nathI. chadmastha kevalIja te jANe che tenu pratipAdana. jJAnanA prakAzanuM kathana, AbhiniSeAdhika jJAnanA bhedanuM nirUpaNu matyajJAnanA bhedenuM varNana. avama, zrutajJAna, vibhagajJAna e badhAnA bhedonuM kathana, jJAni ajJAtinuM kathana. gairayika, asurakumAra, pRthvikAyika, hrindriya, trindriya, caturindriya ane pa Mcendriya tiyA~ca manuSya e badhA jJAnI che ke ajJAnI tevA prazna tathA tene uttara, vAnagRtara, caiAtiSika ane vaimAnika, e jJAnI che ke ajJAnI tevA prazna ane tenA uttara. siddha nAnI che ke ajJAnI, narakativALA jIva, tiryaMcagativALA jIva, ekendriyAdika jIva, anaIndriya jIva, sAyika jIva, pRthvIkAyika Adi sthAvara jIva, sAyika jIva, kAyarahita jIva, sUkSma jIva, khAdara jIva, paryApta jIva, paryAptanaiyika Adi jIva, paryApta paMcendriyatika ceAni jIva, paryApta manuSya, aparyAptaka jIva, aparyAptaka nairayika Adi jIva, aparyAptaka pRthvikAyika Adi jIva, paryAptaka iindrayAdi jIva, aparyAptaka manuSya, aparyAptaka vAna vyantara, jyAtiSaka, vaimAnika, ne paryAptaka, nAaparyAptaka chatra, nirayabhavastha, ti`kabhavastha, manuSyabhavastha, devalavastha, abhavastha bhavasiddhika, abhavasiddhika, naibhavasiddhi, neabhavasiddhika, sajJIjIva, asanI jIva, nAmanI jIva, e badhA zuM nAnI hoya che ke ajJAnI hAya che tevA prazna ane tene uttara. labdhinA prakAra jJAna labdhi ane ajJAna labdhi temAM jJAna labdhi darzIna labdhi cAritra labdhi, cAritrAcAritryalabdhi dAna labdhi lAbha labdhi bhAga labdhi upabhega labdhivIya labdhi indriya labdhi e daza bheda labdhinA che ane traNa prakAra ajJAna labdhinA che. jJAna labdhivALA jIva jJAnI hoya che ke ajJAnI jJAna labdhi rahita jIva abhiniSeAdhika labdhi sahita jIva, bhiniSmAdhika jJAna labdhi rahita jIva, avadhI dAna lambiM sahita jI, avadhI mAna labdhi rahita jIva, mana vajJAna labdhi sahita jIva, mana:paryAM vajJAna labdhi rahIta jIva, kevaLa jJAna labdhi sahita jIva, kevaLa jJAna labdhi rahita jIva, ajJAna labdhivALA jIva, ane ajJAna labdhi vinAnA jIva, matyajJAnarUpa, zrutAjJAnarUpa, labdhi rahita jIva, vibha'gajJAna labdhi rahita jIva, vibhagajJAna labdhi sahita jIva, darzIna labdhi vALA jIva, dana labdhi vinAnA jIva mithyAdarzana landhivALA jIva, mizra dRSTi labdhivALA jIva, cAritrya labdhivALA jIva, sAmAyika Adi cAritrya vALA jIva sAmAyika Adi labdhivALA jIva, cAritryAcAritrya labdhivALA jIva, cAritryA cAritrya labdhi vinAnA jIva, dAnAdi labdhivALA jIva, ane dAnAdi labdhi vinAnA jIva, paDitavIya mAlapa`DitavIya labdhivALA jIva, te labdhi vinAnA jIva, indriya labdhivALA jIva ane indriya labdhi zrI bhagavatI sUtra : 6 75 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinAnA jIva, zretra inDiyA libdhivALA jIva ane zretra IndriyAdi labdhi vinAnA jIva, sAkAra upayogavALAM chava, abhinibedhika sAkAra upayogavALA jIva, matyajJAna sAkAra upagavALA jIva, anAkAra upagavALA jIva, saMgI jIva, salezya java, kRSNAdi lezyAdi chava, kaSAyavALA chava, kaSAya vinAnA jIva, veda sahita jIva ane veda rahita chava, AhAraka, anAhAraka jIva e badhA ja jJAnI che ke nahiM tevo prazna ane uttara matijJAna, sutAjhana, avadhijJAna, mana:paryAvajJAna ane kevaLajJAna, e badhAnA tathA matyajJAna, dhRtAjJAna, virbhAgajJAna, e sarvanA viSayonuM varNana jJAnI jJAnI paNAthI keTalA samaya sudhI rahI zake che tevo prazna ane te uttara Abhinibedhika Adi dakSanI sthitinA samayanuM kathana, mati, kRta Adi jJAnanI paryAnuM kathana. pAMca jJAna paryAnuM alpa bahuta kathana matya jJAnAdi traNanuM alpa bahu kathana. pAMca jJAna, traNa ajJAna ane tenI paryAnA apa bahutvanuM kathana. AhIviSa nAmake sarSa ke svarUpanA nirUpaNa saru vidyAnuM maM? ! gAvisA juttA ItyAdi. sUtrArtha- "vavidaof maM! gAvi quttA" he bhagavana sA~ keTalA prakAranA che? " mA" he gautama! "phuvidyA gAlavikA paUttA sarSe be prakAranA kahelA che, (teM tA) je A pramANe che - "jAti gAzIvilA ya jawgANIvisA eka jAti AzIviSa "nAda savitA cha maMtte vidA panttA " he bhagavad jAti AzIviSa keTalA prakAranA kahyAM che? " jovA" he gautama jAtI AzIviSa (vidA paLA ) cAra prakAranA kahelA che. "nA" je A pramANe che. vicchuyajAI AsIvise, maMDukkajAi AsIvise, uragajAi AsIvise, mnnusanA mAsavise vRzcika jAtanA AzIviSa, maMDUka jAtinA AzIviSa, manuSya jAtinA AzIviSa vinA gArIvivarasa vi maMte jevA viSag he bhagavAna vRzcika jAtinA AzIvizvanA viSane-jherane viSaya-sAmarthya keTaluM kaheluM che? "nonA he gautama! "vicagADyA vize gaDhamagvbALAM, varka vize visaparigayaM visavasaThThamANaM pakarettae, visae se visaTTayAe no cevaNaM saMpattIe nA, tivA jAtivA? vRzcika jAtanA AzIviSanA jherane prabhAvasAma eTalo che ke te ardhabharatakSetra pramANa zarIrane potAnA sAmarthyathI vidalita nAza karI zake che. ATalA moTA zarIramAM tene pure prabhAva paDI zake che. AvuM meTuM zarIra tenA jherathI purUM vyApta thaI jAya che. paraMtu haju sudhI tenA jhere evuM karyuM nathI, ane evuM karatA paNa nathI ane tevuM karaze paNa nahIM. A enA prabhAva-sAmarthyanuM phakata varNana karyuM che je te jhera potAnA prabhAvathI prabhAvita karavA mAge te AvaDA zarIrane pUrNarUpathI prabhAvita karI zake che. "maMgAru mAlavira pUche? he bhagavAna maMDUka jAti AzIviSanA jheranuM sAmarthya keTaluM kahyuM che? " mA he gautama ! pabhUNaM maMDukkajAi AsIrise bharahappamANameta boMdi viseNaM visaparigayaM sesaM taM netra, nAva itti vA 20 maMDUka jAtInA AzIviSanuM jhera pitAnA prabhAvathI bharatakSetra pramANa zarIramAM vyApta thavAne samartha hoya che. bAkInuM saghaLuM kathana pahelAMnA zrI bhagavatI sUtra : 6 77 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhere Aja sudhI evuM karyuM. nahIM. AtA phakata temanA sItrisanna tri--navaraM kathana pramANe jevuMja samajI levuM. yAvat saMprAptidvArA tenA nathI. evuM karatA nathI ane bhaviSyamAM evuM karaze paNa sAmarthya'nuM varSoMna karavAmAM Avela che. e unanA naMbudrIyamALayeruM coviseLa " AvI rIte uragajAtI AzIviSanA jheranA viSayamAM paNa jANavuM joie. paraMtu A jherane prabhAva eTale mATe jANavA joie ke te peAtAnA prabhAvathI jamUdrIpa pramANa zarIramAM phelAya zake che ane tene nAza karI zake che. bAkInuM sadhaLuM kathana pahelAMnA jevuM-vIMchInA kathana pramANenuMja jANavuM joiesapattidvArA A jhera AjasudhI AvuM karyuM" nathI, AvuM karatA nathI ane bhaviSyamAM tevuM karaze nahI. AteA phakata temanA sAmarthyanuM varNana che. maNussa jAisavisassa vi evaM cetra navaraM samayappamANametta baudi viseNaM visaparigaya sesuM tuM jeva nA siMti vA 4deg eja rIte manuSya jAtinA AzIviSanA jheranA saMbaMdhamAM paNa jANI levuM, paraMtu ahI vizeSatA e che ke manuSya jAti AsIviSanuM jhera peAtAnA prabhAvathI samayakSetra-manuSyakSetra arthAta, adviIpa pramANanI kAyA pramANa zarIrane prabhAvita karavAmAM samartha thAya che. bAkI tamAma kthana pahelAM vIMchInA mAvata - kathana jevuMja samajavuM. yAvat saMpattithI te evuM karaze nahIM. 'jai kammaAsIva kiM nera kammAsIvitirikkhajoNiya kammaAsIvise, maNussakammaAsIvi se, tevAsIviSe ? he bhagavan je karmAzIviSe kahelAM che te kayA che? zu naiyika karmAzIvizva che? agara tiaeka ceklRi jIva karmAMzIviSa che? ke manuSya karmAMzaviSa che? agara devaka AzIviSa che ? noyamA''no neya maJAtivize, tiSivano ya mAsIvise tri, manusta mbasIvise vi, janma gaNIvise tri' nairarika ma' AsIviSa nathI. paraMtu tiyA~ca yAnI jIva karmAMzIviSa che, manuSya karmAMzIviSa che. ane deva karmAMzIviSa che. 6 jara tirikkhajoNiya kamma AsIvise, kiM egiMdiya tirikkhajoNiya kamma AsIvise, jAtra paMciMdiyatirikkha joNiya kmmaasIviSe " he bhagavAn jo tiyA~ca cenI jIva karmAMzIviSa che. te kayA ekendriya tiya "ca yoni jIva karmAMzIviSa che? yA yAvat- ke pAMca indriyavALAMtiya conIvALA jIva karmAMzIviSa che ? 'nayana' he gautama ! 'no vRci ttivivu noLiya mmAsIvise, jAva no cauridiya tirikkha joNiya kammAsIvise, paMciMdiya tirikkha jogiyakammAsIvise ' ekendriya tiya``ca yonIjIva karmAMzIviSa nathI. yAvata-cAra indriyavALAM tiya ca yonI jIva kamAMthIviSa nathI, paraMtu pAMca indriyavALAM tiryaMcInI jIva karmAMzIviSa che. 4 jai paMcidiya tirikkhajoNiya kammAsIvise, kiM saMmucchima paMciMdiya tirikkhajoNiya kammAsIvise, gavbhavatiya pNciNdiytivinoyi krammAvine 'he bhagavan jo pa Mcendriya tiryaMca yAnI jIva karmAzIviSa che ? te zuM samuCima pAMcendriya ti ca yAnI chatra karmAMzIviSa che ? ke garbhaja paMcendriya tiryaM^ yAnI chatra karmAMzIviSa che ? EnA veniyArIma bhedo jAva pajjattA saMkhejjavAsAjya, gajbhavakkatiya paMciMdiya tirikkha joNiya kammAsIvise, noapajjatta saMkhejjavAsAjya jAtra kammAsIvise ' he gautama zrI bhagavatI sUtra : 6 78 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarIranA prakaraNamAM vaizciyanuM kathana karatAM AcAryo jevI rIte jIvonA bheda kahyA che, tevI rIte paryApta saMkhyAta varSanI AyuSyavALA karmaja, garbhaja paMcendriya tirya nI chava ke je karmabhUmimAM utpanna thayA che te karmAzIviSa che ke aparyApta asaMkhyAta varSanI AyuSyavALA yAvata - karmazIviSa nathI. 'barU maLu pAkamANIvise urja saMkurijhamamagNa jANIe" he bhagavAna je manuSya karmazIviSa che te samUIima manuSya kamazIviSa che? ke " mAvatara maU# bhAtIvise garbhaja manuSya karmAzIviSa che? "norama" he gautama ! jo sanmadinanagTsa jANIvile, gabbhavakkaMtiya maNussa kammAsIvise evaM jahA veubviyasarIraM jAva pajjattA saMkhejjavAsAuya kamma bhUmaga gabbhavakkaMtiya maNussa kampAsIvise No apajjatta nAva bhAravi saMmUrNima manuSya kamazIviSa nathI hotA. garbhaja manuSya kamazIviSa hoya che. jevI rIte vaikriya zarIranA kathana karatAM AcAryuM nA bheda kahyA che te ja rIte yAvat - paryApta saMkhyAta varSanI AyuSyavALA, garbhaja manuSya ke je karmabhUmimAM utpanna thayelA che te karmAzIviSa che. aparyApta asaMkhyAta varSanI AyuSyavALA manuSya kamazIviSa hetA nathI. TIkArtha- pahelA udezamAM pudagala pariNAma kahevAmAM AvyuM che ane A bIjA uddezakamAM paNa prakArAntarathI pugala pariNAmaneja spaSTa karavA mATe sUtrakAre prathama AzIviSadvAra kahyuM che. temAM gautama svAmI e evuM pUchyuM che ke "3 vidALa ane mANIvikA pUUttA ? he bhagavana AzIviSa keTalA prakAranA kahevAmAM Avela che. Asi. nAma daSTAdikanuM-dADhanuM che. jenI dADhamAM viSa heya che te AzIviSa-sarSa kahevAya che. evA te sarpAdirUpa AzIviSa "noramA " he gautama ! "vidA be prakAranA kahevAmAM AvyAM che. "te nadI je A rIte che. "nArU gAritrikAra 44 sArIviSANa ? eka jAti AzIviSa ane bIjA kama AzIviSa. janmathI je AzIviSa che te sarpa, vRzcika Adi java jAti AzIviSa chava che. je zApa Adi kiyArUpa karmathI AzIviSa che. prANIonA upaghAtaka-ghAta karanAra che. te kazIviSa che. evA kamazIvizva paryApataka paMcendriya tiryaMca ane paryAptaka manuSya ja hoya che. temane tapazcaryAdithI athavA keI anya kAraNathI AzIviSa labdhi prApta thayelI hoya che. AzIviSa labdhinA prabhAvathI teo zApa ApIne anya jIvone mAravAne samartha thaI zake che. evA te chone kamazIviSa kahevAmAM Ave che. AzIviSalabdhinA svabhAvathI te AThamA devaleka sahastrAra sudhI utpanna thaI zake che. tyAM AgaLa devarUpathI utpanna thayelA teo deva thaIne aparyAptAvasthAmAM bhUtapUrva AzIviSa labdhinA prabhAvathI yukta hovAthI karmazIviSalabdhivALA hoya che. kahyuM paNa che- "mArA vADhA tAya tyAdri have gautama svAmI prabhune evuM pUche che ke "gArU gArIvisA maMtte rAtrajJA zrI bhagavatI sUtra : 6 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guttA ! he bhagavAna jAti AzIviSa jIva keTalA prakAranA kahevAmAM AvyA che. uttara- 'jogamA" he gautama! "ravi pattA" jAtI AzIviSa jIva cAra prakAranA kahevAmAM Ave che. "teM " je A pramANe che. " vira kAra cAravise maMDukka jAi AsIvise, uraga jAi AsIvise, maNNussa jAi AsIvise' vRzcika jAti AzIviSa, maMDUka (deDakA) jAtyAzIviSa, uraga (sarpa) jAtyAzIviSa ane manuSyajAtyAzIviSa prazna - "vidA nA gAvita ii maste ! jovA vikag your ? he bhagavan ! vRzcika jAtyAzIviSa che tenI zakita keTalI che. uttara norama" he gautama ! "yU of vijaya mArU mANIvire, gamaMmAraM va viaAM visariye vivAdamAM uttag vRzcika jAti AzIviSa pitAnI dADhathI utpanna thayelA jhera vaDe aDadhA bharatakSetra pramANa zarIrane - kaMika adhika 263 yojanavALA zarIrane - vyApta karavAmAM zakitazALI heI zake che. kiMtu "vikag vidayA noveavi saMpattI karevA tivA, risarAMti vA? evuM je kahevAmAM AvyuM che te phakta temanA te jheranuM sAmarthya mAtra batAvavA mATe ja kahela che kemake te vRzcika AdinA jhere AvaDA moTA zarIramAM praveza karIne pahelAM keIpaNa samaya nate tene viSa vyApta karyuM che? agara vartamAnamAM tene pitAne jherathI vyApta kare che. ane bhaviSyamAM paNa tene potAnA viSathI vyApta karaze nahIM. ahIM eka vacananA prakaraNamAM sUtrakAre vRzcika AzIviSeAmAM bahatva jaNAvavA ja Adi rUpathI bahuvacanane prayoga karyo che. A vRzcika adione gaNe kALamAM abhAva hete nathIathata vRzcika Adione haMmezAM sahabhAvaja rahe che. keIpaNa kALamAM temane asadabhAva heta ja nathI. e batAvavA:- surita karavA mATe ahIMA traNe kALane nirdeza karela che. have gautama svAmI maMDUka deDakA) jAti AzIviSa saMbaMdhamAM prazna karatAM kahe che ke "kaMku nA sAsavilaM puchA? he bhagavana ! je maMhaka jAtinA (deDakA) AzIviSa che. tenA viSamAM keTalA moTA zarIramAM praveza karavAnuM sAmA che. arthAt maMDUka jAti (deDakA) nA AzIviSenuM jhera keTalA moTA zarIrano pitAnA jherathI vyApta karI zake che. uttara- " mA" he gautama! "mUi vaMdujaai AsIvise bharahappamANamettaM bodi viseNaM visaparigayaM sesaM taM ceva jAva kSatti zAmaka (deDakA) jAtinA AzIviSa pitAne jherathI bharatakSetra pramANa mAtra zarIrane vyApta karI zake che. bAkInuM tamAma kathana pahelAM kahyA pramANe ja samajavuM" A kathanamAM evo pATha ahiA samajavAne ke maMDUka jAtinA AzIvizvanA jheranA prabhAvamAM je pahelA kahevAmAM AvyuM che te tenI zakitanA varNana mATe ja kahevAmAM Avela che kemake para6-6-19 jana bharatakSetranuM pramANu kahela che. A pramANu jaMbUdIpa pramANanA 190 mAM bhAga jeTaluM che. te eTalA mATe zarIramAM praveza karI vyApta thaI zake che, paraMtu praveza thaIne maMDUka jAtinA AzIviSAnA jhere pahelAM koI vakhata tene pitAnA prabhAvathI prabhAvita karela nathI ane vartamAnamAM paNa tevuM karatA nathI ane bhaviSyamAM paNa tevuM karaze nahIM. Ate kevaLa zakita mAtraja batAvela che. " 3rAnA sAvaritakSatti jevI rIte vRzcika (vIMchI) ane maMka (deDakA) jAtinA AzIviSenA jherane prabhAva jaNAvela che teja rIte uraga (sI) jAtinA AzIviSenA jhera phela thavAnA viSayamAM paNa samajI levuM. paraMtu ahIMA je zarIrane te pitAnA jherathI vyApta kare che. te zarIra bharatakSetra pramANa hetuM zrI bhagavatI sUtra : 6 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI, paraMtu jaMbudvIpa pramANu hoya che. eja vAta "navAM gaMvaravadhumALakhe varji vize visAyiM sevaM tuM jera nA saMti vA rU' A sutrapAThathI pragaTa karela che. paraMtu te ugara jAtinA AzIviSenA jhere haju sudhI eTalA moTA jaMbUdvIpa pramANamAM bhUtakALamAM koI vakhata vyApta karyuM nathI, vartamAnamAM vyApta karatuM nathI ane bhaviSyamAM paNa vyApta karaze nahIM. 'napura bAra gAnisava pi neva manuSya jAtinA AzIviSAnA jheranA sAmarthyanA viSayamAM paNa tevuMja samajavuM. 'navaraM samayakhettappamANamettaM baudiM viseNaM visaparigayaM sesaM taM ceva jAva rizcaMtti rA manuSya jAtinA AzIvizenuM jhera pitAnA prabhAvathI je zarIrane vyApta karI zake che. te zarIranuM pramANu aDhI dvIpa pramANa che. eTale ke aDhI dvIpane jeTaluM pramANa kahela che teTaluM ja pramANe te zarIranuM che ke je zarIrane manuSya jAtinA AzIviSenuM jhera potAnA prabhAvathI vyApta karI zake che. paraMtu evuM kathana kevaLa te teonI zakita darzAvavA mATe ja jaNAvela che kemake te jhere Aja sudhI, bhUtakALamAM evuM karyuM nathI, vartamAnamAM tevuM karatA nathI ane bhaviSyamAM tevuM karaze paNa nahIM. zakita batAvavAne hetu e che ke je AvaDuM moTuM kaI zarIra hoya te te jhera pitAnA prabhAvathI tene saMpUrNa rIte jhera yukata karI zake. __prazna- 'jai kammaAsIvise kiM neiyakammaAsIvise, tirikkha joNiya kammAsIvise, maNussa kammAsIvise, devakammaAsIvise' he bhagavana je kamazIviSe kahelAM che, te karmazIviSa keNa che? zuM nArakiya kamazIviSa che? athavA tiryaMca penIka jIva karmazIviSa che? ke manuSya karmAzIviSa che? ke deva karmAzIviSa che? pUchavAne hetu e che ke jene kazIviSa kahyA che. te karmAzaviSa kayA ja hoya che. zuM cAre gativALA jIva karyAzIviSa che? uttara- "jovA ! he gItama! " no nAzavajJANIvi, tirijharavanokhammANIviSe vi mageSNAtIvi vi tejamAlavire " nairayika jIva kazIviSa hatA nathI paraMtu tiryaMca nIka jIva je che te kamazIviSa che.tathA je manuSya jAtinA jIva che te kamazIviSa che ane devagatinA jIva kazIviSa che. prazna- "varU tirivaNa noLiya kammAsIvise kiM egidiya tirikkhajoNiyakamAsIvise jAva paMciMdiya tirikkhbojijawArI?i he bhagavana ! je tiryaMca nI jIva kamazIviSa hoya che te kayA che kazIviSa che? zuM ekendriya tiryaMca nI jIva kamAMzIviSa hoya che? beIdriya jIva tiryaMca yonIka jIva kamazIviSa hoya che ? ke te indriya tiryaMca nI jIva kamazIviSa hoya che? ke cAra iMdriya ane pAMca indriyavALAM tiryaMca nI jIva kazIviSa che. uttara - "jo mA" he gautama ! "no vinirivanoLiya mAvi, nAva no varjiriririgovijawgAsIvise" ekendriya, be iMdriya, traNa iMdriya ane cAra iMdriyavALAM cha kamazIviSa hotA nathI. paraMtu vaidika tiri noLiya jawAravise je paMcendriya tiryacani jIva heya che teja kazIviSa hoya che. prazna-itvaMtika vi gobbiAsIra ki saMmucchimapaMciMdiyatirikkha joNiyakammAsIvise, gambhavakka tiya tirikkha noLi janmASIvi?" he bhagavAna je paMcendriya tiryaMca nI chava kazIviSa kahyA che te kayA ? zuM je jIva saMmUchima paMcendriya tiryaMca che tene kazIviSa kahyA che? ke je garbha janmavALAM paMcendriya tiryaMca nI jIva che tene kamANIviSa kahyA che? zrI bhagavatI sUtra : 6 81 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 vAsAuya uttara- evaM jahA veuvvayasarIramsa bhedo jAva pajjattAsaMkhejjavAsAuya gagbhavaka tiyapaMciMdiyatirikkhajoNiya kammAsIvise, no apajjata sNkhejjhuM gotama ! je rIte prajJApanAmAM 21 mAM jAtra kammAsIvise ' avagAhanA saMsthAna padamAM aikriyanuM kathana karatAM bhagavAne OM bheda kahyA che teja rIte ahIM A pazu samajavA. tyAM AgaLa evI rIte kahyuM che ke yamA " he gautama ! ' no saMpUjIivaviyi tivanoLiyammAkSIvijJe ' samUmi paMcendriya tiya ca yonI jIva karmAMzIviSa hotA nathI. paraMtu 'mavatiya piMiraca tili jomasa gaja paMcendriyati ke cAnI chatra kazIviSa che. prazna 6 } " 4 ja ganbhavaka tiyapaMcidiyatirika khajoNiya kammAsIvise he bhagavan ! jo garbhaja paMcendriya tiryaMca karmAMzIviSa hAya tA kayA garbhaja tiya`ca karmAMzIviSa che? " kiM saMkhejjavAsAuya ganbhavakkaMtiya, paMcidiyatirikkha joNiyakammAsIvise ' zuM te ke je sakhyAta vartI AyuSavALA che ? agara saMvedanAmADaya nAma sanmAnIvise' te ke je asaMkhyAta nI AyuSyavALA hoya che? uttara- 'noyamA' he gautama ! 'meghenavAmADaya nA mAsIvine ' je tiya ca sakhyAta varSanI AyuSyavALAM che te karmAMzIviSa che. ' no sarve vAsAya nAma mAvitta' asaMkhyAta nI AyuSyavALA bhagabhUmika garbhaja tiryaMca karmAzIvidha hAtA nathI. prazna- jo sa MkhyAta vanI AyuSyavALA kareMja bhUmija tiya ca karmAMzIviSa che te temAM ' kiM pajjatta saMkhejjavA sAuya jAba kammAsIvise ? apajjata jAva kammAsIvise ' je paryApta saMkhyAta vanI AyuSyavALA karyAM bhUmija pa Mcendriya gaja tikheMca che te karmAzoviSa che ? ke je aparyApta sa MkhyAta vaSa~nI AyuSyavALA kamabhUmija poMcendriya ti"ca che te karmAMzIviSa che? uttara- 'zevamA 'he gautana ! ItyAdi AnA pachInA mULapATha sUtrA'mAM ApelA che. kahevAno bhAva e che ke je gaja paMcendriya paryApta ka bhUmija tiyA~ca ceAnI jIva che te karmAMzIviSa che. tenA sivAyanA jIva karmAMzIviSa nathI. gautama prabhu bhagavAnane pUche che ke he bhagavana je jIva garbhavyutkrAntika paMcendriya tinya yAnIvALA jIva karmAMzIviSa hAya che, te zuM saMkhyAtavarSanI AyuSyavALA karmAMzIviSa hAya che? ke asaMkhyAta varSanI AyuSyavALA karmAMzIviSa hAya che? tenA uttaramAM prabhu kahe che ke- he gautama! saMkhyAta vaSa~nI AyuSyavALA gabha`vyutkrAntika pacendriya tiryaMgyeAnika karmAMzI vaSa hAya che, paraMtu asa khyAtavaSa~nI AyuSyavALA te karmAMzIviSa hAtA nathI. gautama svAmI pharI pUche che ke- he bhagavan jo saMkhyAtavanI AyuSyavALA garbhavyutkrAntika paMcendriya tiya jgyAnika karmAMzIviSa hoya che te zuM te paryApta avasthAmAM hAya che? ke aparyAptAvasthAmAM karmAMzIviSe DAya che? tenA uttara ApatAM bhagavAna kahe che ke- he gautama te paryAptAvasthAmAM karmAMzaviSa hAya che, paraMtu aparyAptAvasthAmAM karmAMzIviSa hAtA nathI. a- 'jai ma kammAsIvise, kiM saMmRcchimamaNussakammAsIvise, ganbhatrakkaMtiyamaNussakammAsIvise ' huM bhagavAn ! jo manuSya karmAMzIviSa hAya tA kayA manuSya karmAMzIviSa che? zuM te samUmi manuSya che te ke je ga`ja manuSya che te? uttara- * yamA ' he gautama ! saMmuddhimamanuzyanmAkSIviSe ' je manuSya sapUrNima janmavALA hoya te karmAMzIviSa hAtA nathI, paraMtu 'matiya huM zothamA ' No ' zrI bhagavatI sUtra : 6 82 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mathurA janmANIvire je garbha ja janmavALA manuSya che te karmAzIviSa che. "g TET veubdhiyasarIraM jAva apajatta saMkhejavAsAuya kmmbhuumiygmbhvkkNtiymajusanmAvi, no gara gAtra wAvire je pramANe prajJApanAnA 21 mAM avagahinA saMsthAna padamAM aikiya zarIranuM pratipAdana karyuM che te ja rIte je manuSya paryAptaka che, asaMkhyAta varSanI AyuSyavALAM che. karmabhUmi che ane garbhaja che evA manuSya karmAzIviSa che. aparyAptaka saMkhyAta varSanI AyuSavALAM karmabhUmija garbhaja manuSya karmAzIviSa hetA nathI. te sa. 1 / zarU vakmaNIvire phri mAnavANijanmANIvire" ItyAdi. sUtrArtha- 13 varabbAsa vise" he bhagavan! je deva karyAzIviSa hoya te kayA deva kamazIviSa che? "jiM maLavApAsIri, nAva mALiyA janmANIvire zuM bhavanavAsI deva kazIviSa che! yAvatuM ke vaimAnika deva karmAzIviSa che? "mA" he gautama! "mavAvAsiva rAmANIvire, vAtadev kammAsIvise, joisiya deva kammAsIvise vemANiya deva kammAsIvise' bhavanavAsIdeva, vanavyaMtaradeva, jyotiSikadeva ane vaimAnikadeva, e badhA karmazIviSa che. 'jai bhavaNavAsidevakammAsIvise kiM asurakumArabhavaNavAsideva kammAsIvise bAva thavA mAra vAva janmANIvire" he bhagavana je bhavanavAsIdeva kamazIviSa che te kayA bhavanavAsIdava kazIviSa che? zuM asurakumAra bhavanavAsIdeva che te ke cAvata - svanitakumAra deva bhavanavAsI che te deva kazIviSa che? "je ? he gautama! 'asurakumArabhavaNavAsIdevakammAsIvise vi jAva thnniykumaarbhvnnvaasite janmANIvi vi - asurakumAra bhavanavAsIdeva kazIviSa che. yAvata-stanitakumAra bhavanavAsI deva paNa kazIviSa che. "vasumAra rAva mAnava jiM pajjatta asurakumAra jAva kammAsIvise, apajjatta asurakumAra bhavaNavAsI janmANIvile he bhagavan! jo asurakumAra bhavanavAsIdeva karmazIviSa che? te kyA bhavanavAsIdeva, zuM je paryApta asurakumAra bhavanavAsIdeva che? te athavA je aparyApta asurakumAra bhavanavAsIdeva che te kamazIviSa che? "noramA " he gautama! "no pajjatta asurakumAra jAva kammAsIvise, apajjatta asurakumArabhavaNavAsi jAva janmANIvire je paryApta asurakumAra bhavanavAsadeva che te kamazIviSa che. paraMtu je aparyApta asurakumAra bhavanavAsIdeva che te karmazIviSa nathI. "gvaM nAva thatimarri zrI bhagavatI sUtra : 6 83 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eja rIte yAvat - nitakumAra bhavanavAsIdeva paryata samajI levuM. "zapha vALavaMtara nmANa vize, kiM pisAvavAnumaMtarara mArava' he bhagavan ! jo vANavyaMtaradeva karyAzIviSadeva che te kayA ? je pizAya vANavyaMtaradeva che te ke je vAnayaMtaradeva che te ? pUrva siMpi apanattama, nokiyA narsi, sapaSttA" he gautama! jeTalA aparyApta vyAnavyaMtaradeva che te tamAma karmAzIviSa che. eja rIte tamAma tiSikadeva aparyApta avasthAmAM kazIviSa che tevuM samajI levuM. "garU nALiyera kammAsIvise kiM kappovagavemANiyadevakammAsIvise, kappAIya vemANiyadeva 4wAri ? he bhagavan! je vaimAnikadeva kazIviSa che te kayA vaimAnikadeva karmAzIviSa che? "mA" he gautama ! "vavAmALiyAmANIvire, no jaqAmALiyAvire ? je kalpapapanna kaumAnikadeva che te kazrIviSa che ane kapAtIte vaimAnikadeva kamazIviSa kahetA nathI. "jovA vemANiyadevakammAsIvise kiM sohammakappovagavemANiyadeva kammAsIvise, sarovaLa vAva janmAjize ? he bhagavana ! je kalpapapanna vaimAnikadeva karmAzIviSa che? to kyA kapapapatraka vaimAnikadeva kamazIviSa che ? zuM saudharma kapipapannaka che te? ke je yAvata - acuta kapa pannaka che te? "goramA - he gautama! saudama kappovagavemANiyadeva kammAsIvise vi jAva sahassArakappovaga vemANiyadeva MAvire ' je saudharma kaha55traka kaumAnikadeva che te karmazIviSa che. yAvataje saMhastrAra kapipapannaka vaimAnikadeva che te paNa kamazIviSa che. * no sAtha jovA nAva no manuSyovALayavanamrAsIyase " paraMtu Anata kapamannaka vaimAnikadeva kamazIviza hatA nathI ane yAvata - acuta kalapepapannaka vaimAnikadeva kamazIviSa hotA nathI. "garU blovALiyAkmmaasiivise ki pajjata sohamma kappovaga vemANiyadevakammAsIvise apajjatta samajhavA temaja mANIvihe " he bhagavan! jo saudharma kalpapapatraka vaimAnideva kamazIviSa che te zuM paryApta saudharma kalpapapatraka vaimAnikadeva kamazIviSa che? ke aparyApta saudharma kalpapapannaka vaimAnikadeva kamazIviSa che? "jo mA he gautama! 'no pajjattasohammakappovagavemANiyadevakammAsIvise apajjattaga sohamma povALayavananmANIvire ' paryApta saudharma kApepapannaka zaimAnikadeva karmazIviSa nathI. paraMtu aparyApta saudharma kalpapapannaka vaimAnikadeva kamazIviSa che. 'evaM jAva no pajjatta sahassAra kappovagavemANiya jAva kammAsIvise, sapanA sadakSAra jovaja jAva sAsavire ? eja rIte yAvata - paryApta sahasAra kalpapapannadeva kamazIviSa nathI. kintu aparyApta sahastrAra kalpapapannakadeva karmazIviSa che. TIkAtha- gautama svAmI prabhune pUche che ke "naDuM re vAraviNe bhagavandra je deva kamazIviSa che te jiM mAnavAsiva jamAlavire vAva tenALiyera zrI bhagavatI sUtra : 6 84 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ WApatine ? zuM bhavanavAsIdeva kazIviSa che? ke yAvata vyAnavaMtaradeva kazIviSa che? ke jyotiSikadeva ke vaimAnikadeva kazIviSa che? paramAra he gautama 'bhavaNavAsideva kammAsIvise vi vANamaMtaradeva kammAsInise vi joisiyadeva janmANIviSe vi, temanA mAsI ' bhavanavAsIdeva vyAnavyaMtaradeva, tiSikadeva ane vaimAnikadeva e saghaLA kamazIviSa che. prazna- "gara mavapatAnA kammAsIvise se kiM asurakumArabhavaNavAsidevakammAsIvise, jAva thnniykumAra bAra bhArIvire he bhagavan! je bhavanavAsadeva karmazIviSa che to zuM asurakumAra bhavanavAsIdeva karyAzIviSa che ke yAvata - nAna, juvAnar, vidyutkumAra, agnikumAra, dvIpakumAra, udadhikumAra ke dizAkumAra, pavanakumAra, svanitanAra e daza bhavanavAsIdeva karyAzIviSa che? tene uttara ApatA prabhu kahe che ke he gautama! " majuranAmAvaviyAnmAkavi vi vAva camAra cAsavire vi asurakumAra bhavanavAsIdeva kamazIviSa che. yAvata- nAgakumAdi daza bhavanavAsIdeva paNa karyAzaviSa che, ane svanitakumAradeva paNa kazIviSa cha. pra- 'jai asurakumAra jAva kammAsIvise kiM pajjattakumAra jAva kmmaasiivi, jhAjhA mukAma navAnava janmAve ?? he bhagavana! jo asurakumAra bhavanavAsIdeva kamazIviSa che? to zuM paryAptaka asurakumAra bhavanavAsIdeva kamazIviSa che? ke aparyApaka asurakumAra bhavanavAsIdeva kamazIviSa che? uttara bhAra he gautama! "no pagAra amukumAra vAva janmANIvire mArA kumAra mAkhavAti bAra vANIvire gvaM nA thALamALa paryAptaka asurakumAra bhavanavAsIdeva kamazIviSa hetA nathI paraMtu je aparyAptaka asurakumAra bhavanavAsIdeva che te kamazIviSa hoya che. e ja rIte nAgakumArathI laIne svanitakumAra parvatanA bhavanavAsIdenA viSe paNa samajI levuM. tevI ja rIte paryAptakanAgakumArathI laIne svanitakumAra paryatana bhavanavAsIdeva che te karmAzIviSa letA nathI paraMtu aparyAptaka nAgakumArathI laIne aparyAptaka svanitakumAra paryantanA bhavanavAsIdeva kazIviSa hoya che. prazna'jii vANamaMtaradevakammAsIvise kiM pisAyavANavaMtaradeva kambhAsIvise' he bhagavana ! je vAnavyaMtaradeva kamazIviSa hoya che? te zuM pizAca vAnayaMtaradeva kamazIviSa hoya che? ke bhUtAdi gaMdharva paryAnA vyAnayaMtadeva karyAzIviSa hoya che? uttara- 'vaM sa rvapi gaNaETTILa he gautama ! je prakAre asurakumAra Adione aparyApta avasthAmAM kamazIviSa kahyA che e ja rIte samasta pizAcathI laIne gaMdharva paryantanA zvAna vyaktone aparyAptAvasthAmAM kazIviSa kahyA che. eTalA mATe te tamAma aparyAptAvasthAmAM ja karyAzIviSa hoya che. paryAptAvasthAmAM nahIM ja. "gvaM noriyA sarave sa ttA e ja rIte jeTalA caMdra, sUrya, graha, nakSatra Adi tArA vimAna paryantanA jyotiSikadeva che te saghaLA aparyAptAvasthAmAM kamazIviSa hoya che paryAptAvasthAmAM nahIM ja. prazna- * rU vekALiyevalAbbAsIvise ki kappovagavemANiyadevakammAsIvise, kappAIyavemANiyadeva zrI bhagavatI sUtra : 6 85 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4wAse he bhagavanane vaimAnikadeva kamazIviSa che te zuM kalpapapannaka vaimAnikadeva kazIviSa che? ke kapAtIta vaimAnikadeva kazIviSa che? uttara- jo nA he gautama "jovAnA hevAla vare, no jaNAve nivaMAvi je kalpapapanna vaimAnideva hoya che te kazIviSa hoya che kapAtIta vaimAnikadeva kazIviSa hotA nathI. prazna - " jawovAmALiyavasamAre phri sohammakappovaga jAva kammAsIvise jAva accuya kappovaga jAva kammAsIvise' he bhagavana je kalpapapannakadeva karyAzIvi che? te zuM saudharma kahapopapanaka vaimAnikadeva kazIviSa che? ke yAvata- ayyata ka naka vaimAnikadeva kamazIviSa che? ahIM yAvata padathI IzAna, mahendra sanatakumAra. brahma, lAntaka, sahasAra, mahAzuka, Anata, prANata, AraNa ane azruta kamAM utpanna thayela devonuM grahaNa thayela che. tenA uttaramAM prabhu kahe che ke- "jo mA he gautama! " somaMovAmAyika kammAsIvise vi jAva sahassArakappovagavemANiyadeva kammAsIvise vi| saudharma kalpapapannaka vaimAnikadeva paNa karmazIviSa heya che? yAvata- IzAna, sanakumAra mahendra, brahma, lAntaka, mahAzuka, sazasAra e sAta kalpamAM utpanna thayela deva paNa karmAzIviSa hoya che. kiMtu 'no gAya jovA jJAna no caDDayauovA mALA ja kArarise' Anata kapipapanna vaimAnikadeva karyAzIviSa detA nathI temaja prANata kapa5naka vaimAnikadeva karyAzIviSa hetA nathI. AraNa ka9papannaka, ane abhyata kapipanaka vaimAnikadeva kazIviSa detA nathI. AvI rIte saudharmakalpathI laIne sahastrAra ka95 sudhI. arthAta- saudharmadevalokathI sahastrAraka5 sudhInA deva karmAzIviSa kahevAyela che. Anata, prANata, AraNa ane azruta A cAra kapamAM utpanna thayela vaimAnikadeva karyAzIviSa kahevAtA nathI. have gautama svAmI prabhune pUche che ke 'jai sohammakappovaga jAva kammAsIvise kiM pajjatta sohamma kappAvaga veLiyA mAtAvile-pajhA somav0 he bhagavan! je saudharma kapa pannaga vaimAnikadeva yAvat vaimAnikadeva kamazIviSa heya te zuM je paryAptaka saudharmakalpapapanaka vaimAnikadeva che te kamazIviSa hoya che? ke je aparyAptaka saudharmakapannaka vaimAnikadeva che te karmAzIviSa hoya che ? tene uttara ApatAM prabhu kahe che kenAthamA" he gautama! "no jamtta sodA pavanavegaLA sAda kvovAmAjiva nArIvaze je saudharma kalpapanaka vaimAnikadeva paryApta hoya che te kazIviSa hotA nathI. kiMtu je saMdhima kayayanaka vaimAnikadeva aparyAptaka hoya che te kamazIviSa hoya che. " nuM gAvuM ne pajjatta sahassArakappovagavemANiya jAva kammAsIvise, apjjttshssaarjovaja nAva janmAvaze e ja rIte saudharma kalpapapannakadevanI mAphaka yAvataIzAna, sanaskumAra, mahendra, brahma. lAntaka, mahAzuka, sahastrAra e sAta kamAM utpanna thayela paryAptaka vaimAnikadeva kamazIviSa hotA nathI. paraMtu e sAta devalekamAM utpanna thayela aparyAptaka vaimAnikadeva kazIviSa hoya che. sU. 2 zrI bhagavatI sUtra : 6 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAstikAya Adi kI durvijJeyatA kA nirUpaNa ' dharmAstikAya AdinI dhruvijJeyatAnuM nirUpaNuM. 'sa DhALArUM kamalye san bhAveNaM na jANai ityAdi. sUtrAds ThANAI chaumatthe sannabhAveNaM na jANai na pAsai ' matsya jIva- avadhijJAna Adi viziSTajJAna rahita jIva-sa`bhAvane pratyakSajJAnathI A daza sthAnAne jANatA nathI, dekhatA nathI. 'tAnA' te daza sthAna A pramANe che- arrari 1, adhammatthikArya 2, AgAsatthikAryaM 3, jIvaM asarIrapaDibaddhaM 4, mALuSponuM kha, san 6, gaMdha 7, vAtuM 8, ayaM niSe vizvarU 1, artha sanma tuvALAM gata sivA navA AEipha 20, 3 dharmAstikAya 1, adharmAstikAya 2, AkAzAstikAya 3, zarIra rahIta jIva 4, paramANu pudgala 5, zabda 6, gaMdha 7, vAyu 8, A jIva harI ke nahIM hoya 9, A samasta du:khAnA aMta karaze ke nahIM kure. 10 eyANi caitra uppannanANadaMsaNadhare arahA jiNe kevalI savvabhAveNaM nApAsa" A daza sthAnethI utpanna thayela jJAnadarza'nane dhAraNu karavAvALA, arahaMta jIna kevaLI, sabhAvathI jANe che ane dekhe che. 'tenA' te za sthAna A pramANe che- dharmathiAyanAtra klipha nA navA sirU dharmAstikAya yAvata- 6 karaze ke nahIM kare? TIkAtha'- upara kahela jAtyAzIviSa Adi vastu ajJAnIe| jANatA nathI paraMtu kAi krAi nAnI paNa A kahevAmAM AvanArI 10 vastuone kAi paNa prakAre jANatA nathI. e vAtanuM samana karavAne mATe sutrakAra kahe che ke-'Tsa jhALArUM kama sabhyamAvenuM na bALapha naeN pAsa" mastha kevaLajJAna rahita ane avadhi Adi atizaya jJAnarahita puruSa guNuparyAyathI Azrita kahela A daza sthAnane - vastuone- sa`bhAvathI cakSu pracakSuthI jANutA nathI ke dekhatA nathI. acakSu pratyakSarUpa zrutajJAna AdithI teA te jANe che. avadhijJAnAdi atizayavALA puruSa jo ke dharmAstikAya Adi daza padArthAne amRta hovAne lIdhe tene jANatA nathI. paraMtu paramANu Adi mUta padArthAne te te jANe ja che kemake avadhijJAnane viSaya 'vive" e vAkayAnusAra saghaLA mRta padArthA che. arthAta vizeSa avadhijJAna samastarUpI pudgalAne jANe che. kahevAne hetu e che ke je chamatha puruSa che,-avadhijJAnathI rahita che, evA matizruta jJAnavALA puruSa dharmAstikAya Adi daza padArthAMne sAkSAtarUpathI jANatA nathI te te tene zrutajJAnAdinI sahAyatAthI jANe che. paraMtu te ' matizrRorniyaMNo vyavasarcavAyepu ' e vAkyAnuMsAra tenA samasta paryAyane jANatA nathI. have bAkI rahyA avadhijJAna viziSTa jJAnavALA puruSa. te te paNa A amRta dharmAdi dravyane jANatA nathI kemake avadhijJAnanA viSayarUpI padArtha kahela che arUpI nahIM. arUpIne jANavAvALuM eka kevaLajJAna ja che. tApaNu adhijJAnI paramANu Adi padArthAne spaSTapaNe jANe ja che. matizrutajJAnI paramANu Addhi padArthone khIjAnI sahAyatAthI aspaSTa rUpathI jANe che. tyAre A avadhijJAnI AtmA khIjAnI sahAyatA vinA ja spaSTa rUpathI dravya, kSetra, kALa zrI bhagavatI sUtra : 6 87 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane bhAvanI maryAdAne laIne jANe che. eTalA mATe chamastha padathI ahIM avadhijJAna Adi vizeSa prakAranA jJAnarahita jIvanuM ja grahaNa karavAmAM Avela che. nahIM ke avadhijJAnI AtmA. e ja kAraNe ahIM "sadaramAve e padane arthe cAkSuSa - pratyakSa paraka ghaTI zake che. temaja dharmAstikAya Adi daza padArthone chadmasthajIva cAkSuSa-pratyakSathI jANu nathI. zaMkA- jo ahIM evI zaMkA karavAmAM Ave ke "sarvamAnae zabdane artha ame cakSuSa-pratyakSa paraka na laIne e laIe ke chaThThamasthaAtmA parabhavAdi padArthone jANavA chatAM paNa tene saMpUrNa rIte sarvabhAvathI jANatA nathI. arthAta- tenI anaMta paryAne jANatA nathI. eTale AvA prakAranI mAnyatAthI chamastha padathI ahIM avadhijJAnI AtmA paNa grahaNa thaI zakaze. te tema kahevuM te barAbara nathI kemake AvA prakAranuM kathana karavAthI daza saMkhyAnA niyamathI vyathapatti AvavAno prasaMge upasthita thaze. kAraNa ke ghaTAdika padArtha evA paNa che ke je kevaLI bhagavAna vinA anya puruSadvArA sarva paryAya viziSTa rUpathI jANuM zakAtuM nathI. avardhiAnI ghaTAdi padArthone spaSTa rUpathI avazya jANe che paNa tene te tenI saMpUrNa anaMta paryAye sahita jANatA nathI. pratyeka padArthane tenI anaMta paryAye sahita jANavAvALa eka kevaLajJAnI ja che, eTale samAd' padane artha cAkSuSa-pratyakSa-eja koI joIe. ethI avadhyAdi vizeSa jJAnarahita chadmastha dharmAstikAyAdika daza vastuone pratyakSarUpathI jANI zakatA nathI ane dekhI paNa zakatA nathI. chamastha je daza vastuone sAkSAtarUpathI jANI ke je zakatA nathI tene sUtrakAra nAmanirdoSa pUrvaka have batAve che. "dhathijAuM ?. adhammatthikAyaM 2, AgAsasthikAyaM 3, jIvaM asarIpaDibaddham 4, paramANu poggala 5, saI 6, gaMdhaM 7, vAtaM 8, ayaMjiNe bhavissai nanA bhavissai 9, gAM satra juvALa rikSag a nA zarira 20 dharmAstikAya 1, adharmAstikAya 2, AkAzAstikAya 3, mukatajIva 4, paramANu pudgala pa, zabda 6, gaMdha che, vAyu 8, A jina thaze ke nahIM thAya 9, ane A jIva samasta duHkhono nAza karaze ke nahiM kare? 10. kahevAno hetu e che ke dumastha jIva sarvabhAvathI dhamastikAyane jANato nathI. te ja rIte te arvAstikAyane, AkAzAstikAyane, mukata zarIrane jANatA nathI tema jatA paNa nathI. paramANu pudgalene upalakSaNathI kayaNuka Adine paNa jANatA nathI ke joI zakatA nathI. e ja rIte te zabdane, gaMdhane ke vAyune paNa jANatA nathI ke dekhatA nathI. A pratyakSarUpe koipaNa prANu jIna-vItarAga-kevaLI thaze athavA nahIM thAya. basa e ja rIte pratyakSa rUpathI dekhAtuM nathI. A jIva je ke kevaLajJAna Adi maharthika vigere guNethI yukata banela che. samasta duHkhene nAza karaze ke nahIM kare e paNa jANatA nathI ane dekhato nathI. chatmastha jIvathI judA jIva ja 'eyANi ceva upananANadaMsaNadhare arahAjiNe kevalo sanabhAveNaM jANai pAsaI' je utpanmajJAna ane kevaLadarzanane dhAraNa karavAvALA che arthAta kevaLajJAnI kevaLadarzanI che ane arahaMta jana kevaLI che teo A dharmAstikAya Adi 10 sthAnone sArI rIte jANe che ane dekhe che te dazasthAna A pramANe che. "pasthiiAM nAva risarU vA navA jinnag' te dharmAstikAya Adi daza sthAna pahelA A sUtramAM jaNAvyA pramANe samajI levA. su. 3 zrI bhagavatI sUtra : 6 88 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnake bhedoM kA nirUpaNa jJAnanA bhedanuM dhirUpaNa 'kai viheNe bhaMte ! nANe pannatte ityAdi sUtrArtha- 'vide maM! nA ume he bhagavAna! jJAna keTalA prakAranuM kahela che? "jogamA" he gautama! "paMvihe nA panna jJAna pAMca prakAranuM kahela che. "ttanA je A pramANe che - " gAmaLiyano, sucanA, godinAne, mAnavanAne, trasTanAne ? AbhinibaMdhakajJAna 1, cutajJAna 2, avadhijJAna 3, manaH5ryavajJAna 4, kevaLajJAna pa. " jiM tuM mAmaLanodiya nA? he bhagavana! AbhinidhikazAna keTalA prakAranuM che? "gAmividivanAne rAtri putra he gautama! AbhinibedhikajJAna cAra prakAranuM che. "raMgadA te A pramANe che - "pho , phaMdA gAgo, dhArA, avagraha 1, IhA re, avAya 3, ane dhAraNuM 4. " sadA rAjakav NITIN meLo tA phari mALiyo kAra naM raTanAne ? je rIte rAjakazrIyasUtramAM jJAnanA bhede kahelA che te ja rIte ahIMyA paNa samajI levA. yAvata- "setuM vaTanAne e pATha sudhInA bhedo samajI levA. amane I mare zagvare he bhagavAna ajJAna keTalA prakAranA kahelA che? "jovA he gautama! "ttivi jInnare ajJAna traNa prakAranA kahelA che. "taMbA te A pramANe che. "marU gALe, suya nA, vimAnA matyajJAna 1, tAjJAna 2, ane vibhaMga ajJAna 3. hiMmada garA he bhagavana matyajJAna keTalA prakAranuM kahela che ? "na mannA ja iguw he gautama! matyajJAna cAra prakAranuM kahela che. "raMga je A pramANe che-"gAve jAjI" avagraha yAvata dhAraNa (je hiM haM 3 ) he bhagavAna avagraha keTalA prakAranA che kA vihe patte he gautama ! avagraha be prakAranA che. (raMga) te A pramANe che- tharAde gaLo eka arthAvagraha ane bIjI vyaMjanAvagraha. parva deva mAmanivodinA deva jevI rIte naMdIsUtramAM AbhinidhikajJAnanA viSayamAM kahela che te ja rIte ahIM paNa samajavuM " nava dizAmAM nAva no phuriya vALA, setta dhArA, sevaM gamaLe paraMtu vizeSatA eTalI ja che tyAM AgaLa Abhinibedhika jJAnanA prasaMgamAM avagrahAdinA ekAthIka samAna arthavALA zabda kahelA che te tenA sivAya yAvata- ne Indriya dhAraNuM paryata samajavAnuM che. e pramANe dhAraNu ane mati ajJAna kahyA che. jiM tuM ja aarLe? he bhagavAna zrutajJAna keTalA prakAranA kahelA che? ganAne vaM je annANaehiM micchadiTiehiM jahA naMdIe jAva cattAri vedA saMgovaMgA je 4 jaja sanALe? he gautama! je ajJAnI mithyAdraSTie nirUpita karyA che ItyAdi naMdIsUtramAM kahyA pramANe yAvata- sapaga cAra veda te zrutaajJAna e rIte zrutajJAna kahela che. te urja taM vimenAne he bhagavana! vijJAna keTalA prakAranuM kahela che? "siMgha nA goviMde go he gautama ! virbhAgajJAna aneka prakAranuM kahela che. " jemake - nAmAMTiNa, nArasaMhi, bova sanivesasaMThie, dIvasaMThie, samudasaMThie, vAsasaThie, vAsaharasaMThie, zrI bhagavatI sUtra : 6 8 9 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ usabha grAmAkAra, che padmamaMtri, svayaMtrit, bhramamaMtri, sacitta, yasapi, ma satri, vinnarata ,isisa Di, maddonaSatrasa ci, sadipa, pasupasaya vihagavAnaraNANAsaMThANasaMThie qtte ' nagarAkAra, yAvat sannivezAkAra, dvIpAkAra, samudrAkAra, varSAkAra, vaharAkAra, patAkAra, vRkSAkAra, stUpAkAra, azvAkAra, gajAkAra, narAkAra, kinnarAkAra, ki'puruSAkAra, mahAragAkAra, gaMdharvAMkAra, vRSabhAkAra, pazu pasayAkAra, vihaMgAkAra, vArnarAkAra ityAdi aneka prakAranA AkAravALA kahelA che. 'navA " maMteja nALI vigannALI? he bhagavana ! jIva jJAnI che ke ajJAnI ? 'noyamA huM gautama! nIvA nALi tri annAnI vi'jIva jJAnI paNa che ane ajJAnI paNa che. ne nALI te atthA dunnANI, atthe yA tinnANI, atthegaiyA caunANI, atthegaiyA eganANI' je jIva jJAnI che temAM keTalAka jIva e jJAnavALA che, keTalAka jIva traNa jJAnavALA ane keTalAka chatra cAra jJAnavALA che tamaja keTalAka jIva eka jJAnavALA che. 'ne sunnALI te Aminioyi nALI ca muya nALI ca'je jIva e jJAnavALA che te matIjJAnaane zrutajJAnavALA che. ne tinnALI te gAmiLiyoyi nALI mukhya naLI mohinAno je jIva traNa jJAnavALA che te matijJAna, zratajJAna ane avidhatAnavALA 6 ahavA AbhiNibohiyanANI suyanANI maNapajjavanANI ' athavA matIjJAna, zrutajJAna ane mana:pa`vajJAna e traNa jJAnavALAM hoya che. 23nALI te miLiyondriya nALImuyanALI gohi nANI maNapajjavanANI ' je chatra cAra jJAnavALA hAya che te matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna ane manaH5'yajJAna e cAra jJAnavALA hoya che. ' ne nALI te niyamAtranALI ane je jIva eka jJAnavALA hoya che te niyamathI eka jJAna kevaLajJAnavALA hoya che. ne annALI te arthe gayA sutranALI, veLA ti annAnI je jIva ajJAnI kahelA che te paikI keTalAka e ajJAnavALA ane keTalAka traNa ajJAnavALA hoya che. re annANI te mai annANI ya suya annALI ? je e ajJAnavALA hoya che te matyajJAnavALA ane zrutAjJAnavALA hAya che ne tiSa anALI marU annALI muyanALI vimaMganALI je jIva traNa ajJAnavALA hAya che te matyajJAnI hAya che, zrutAnAnI heAya che ane vila gajJAnI hAya che. TIkA jJAnanA adhikAra hovAthI jJAnanA bhedonuM nirUpaNu ahIM sUtrakAre karyu che temAM gautame prabhune evuM pUchyuM ke- kaviNaM bhaMte gANe paNa se he bhagavAna jJAna keTalA prakAranA kahyA che. uttara-pAyamA'he gautama ! * jJAne paMcanade LasenAna pAMca prakAranA kathA che. 'tuM nadA' je A rIte che-- bAmiLiyoyinAkhe, muyanALe, maLapannavanAne, kSetranAneka zrAbhinike dhikajJAna, zrutajJAna, avadhijJAna ane mana:paryavajJAna, kevaLajJAna. padArthane sanmukharAkhIne je yathA niyata medha thAya che tenuM nAma AbhiniSeAdhijJAna che. manane Azraya karIne te te viSayAnA je bedha thAya che--apekSita hAya che te kheodhanuM nAma abhiniSeAdhikajJAna kahela 4 9 6 zrI bhagavatI sUtra : 6 90 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. zrutanAma zabdanuM che kemake zabda saMbhaLAya che eTale zabda athavA zravaNane ja bhAvajJAnanuM kAraNa kahela hevAthI kAraNamAM kAryane upacAra karavAthI zrutajJAna kahevAya che. athavA zradzabdathI indriya ane neIndriya nimittavALuM zratAnusArI je bedha thAya che te thatajJAna che. sarva mUrta dravyanI maryAdAne IndriyanI sahAyatA sivAya spaSTa rIte jANe che athavA sarva mUrta dravyarUpa maryAdAthI je tene jANe che te jJAna avadhijJAna che. avadhijJAna mUrta dravyo sivAya amUrta dravyAne jANatuM nathI. mane dravyane jANavAvALuM arthata kaMI IndriyanI sahAyatA vinA je jJAna mananA vicArane - paryAne - jANe che evA jJAnanuM nAma mana paryAyajJAna che, je jJAna samasta kAne ane tenI trikALavatI paryAyane spaSTa rUpathI jANe che te jJAnanuM nAma kevaLajJAna che. te maryAditAna nirapekSa hovAthI eka asahAyarUpa hoya che athavA AvaraNa kalaMkarahita hovAthI kAraNa zuddha hoya che. kahevAno hetu e che ke je jJAna saMpUrNa hoya che te ja jJAnanuM nAma kevaLajJAna che. A jJAnamAM saMpUrNa mUrtika ane amUrtika padArthone yathArtha rIte AbhAsa thAya che. prazna- te phri saM yAmividi nA' he bhagavana AbhinidhijJAna keTalA prakAranuM kahyuM che. uttara- "gAmividaghanA va igo he gautama! AbhinibedhikajJAna cAra prakAranuM kahela che "tuM na je A pramANe che. 31do. aa. sattAgo. vA . avagraha, IhA, avAya ane dhAraNA. nanizela evA sAmAnya mAtra rUpaarthanuM grahaNa thavuM tenuM nAma avagraha che. vidyamAna arthane vizeSa dharmonI vicAraNAnuM thayuM tenuM nAma ihA che. Ihita arthane nizatha thavo tenuM nAma avAya che ane nizcita thayela arthanI smaraNa Adi rUpathI kAlAntaramAM paNa dhAraNAnuM banI rahevuM tenuM nAma dhAraNA che. "gvuM nA thArUkane kALA mevo taheva phari mALiyA kAra setta vizvanA rAjapraznIya sUtramAM je rIte jJAnanA bhede kahela che te ja rIte ahIA paNa samajavA. cAvatu- "je InAne e pATha paryata. prazna- "anAne saMte jAti gumtte he bhagavAna! ajJAna keTalA prakAranA kahelAM che? viparIta jJAnanuM nAma ajJAna che. u. he gautama! tija you ajJAna traNa prakAranuM kahela che "raMga je A rIte che. "zarU thanA, sura vanA, vimAnA matyajJAna, thatAjJAna ane virbhAgajJAna. viruddha vikalpa je jJAnamAM hoya che te jJAnanuM nAma vilaMgajJAna che. kahyuM paNa che ke-cavariyAmavira rAti" A gAthAnI vyAkhyA naMdIsUtramAM pRSTa ra94 mAM joI levI. prazna- "je ita mA saranA? he bhagavana! matyajJAna keTalA prakAranuM che? u- "wAganA vagiitte he gAtama! atyajJAna cAra prakAranuM kahela che. "saMsada' je A rIte che- "GM kAra dhAraNa avagraha ihA avAya ane dhAraNA. prazna- " ita he bhagavanI avagraha keTalA prakAranA kahyA che? u- he gautama 'aa vize utte avagraha be prakAranA che che taMdA jemake- "gAde nA ? arthAvagraha ane vyaMjanAvagraha. "gati jivita e rItanuM sAmAnya jJAnanuM nAma athavagraha che arthAta- sakala vizeSa nirapekSa ane abhyapadezya evo je artha grahaNa che te arthAvagraha che kahevAne hetu e che ke arthAvagrahamAM je arthanA avagraharUpa jJAna hoya che te sakala vizeSa nirapekSa hoya che, eTale ke A kALu chu, A pILuM che. zrI bhagavatI sUtra : 6 91 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e prakAranA vizeSa dharmonI apekSArahita hAya chaeN. tathA A kayA padArtha che? evA prakAranA nirdeza kathana karavA yogya hAtuM nathI. arthAvagraha sakala IndriyeTanA a viSayabhUta padmAnI sAthe vyApaka rahe che. arthAt arthAvagraha pAMca indriya ane manathI utpanna thAya che. eTalA mATe tenuM ahI pahelA kathana karela che. dIvAthI je rIte padA prakaTa karAya che e ja rIte jenA dvArA atha prakaTa karAya che tenuM nAma vyaMjana che. e vyaMjana upakaraNendriya je zrotrAdika che tene ane tenA viSayabhUta zabdAdikanA paraspara sabaMdha rUpa mAne che. arthAt upakaraNendriyanA viSayanI sAthe saMbaMdha thavA tenuM nAma vyaMjana che. indriya ane padArthanA sabaMdha thavA chatAM indriyAne zabdAdirUpa viSaya zrotrAkrika indriyA dvArA jaNAya che. anyathA bhinna rIte nahI. eTalA sArU saMbaMdhanuM nAma vyaMjana che. indriya ane padArthanA saMbaMdharUpa vyaMjana dvArA je zabdAdi rUpa arthA sava' prathama ati alpa mAtrAmAM avagraha-paricchedgha thAya che tene vyaMjanAvagraha kahe che. kahevAnA hetu e che ke zaruAtamAM jJAnanI mAtrA eTalI alpa hoya che ke tenAthI A kaika che eve sAmAnya beodha paNa thatA nathI tenuM nAma anyakata pariccheda che ane te ja vya MjanAvagrahu che. athavA 'mULamU ya'vyaMjananuM nAma dravya samUha paNa che. kemake zAdi rUpa artha ja avyakata rUpathI vyajita karAya che, 'a nava minnivohiynaannN taheva navaraM egeM diyavajjaM jAva no iMdiya dhAraNA senaM dhArA menaM mada annA je rIte AbhiniSeAdhita matijJAna kahela che te ja rIte ahIM A vyaMjanAvagraha paNa samajI levuM. tene saMbaMdha rAkhanAra AlApa - vAkaya A pramANe che- "me ituM caMkanaLoDhe, aMkano de vavaSe vAtte ta nA soIdiyavaMjaNoggahe ghANidiya vaMjaNoggahe jimmiMdiya vaMjaNoggahe, phaarsidriya yaMgaLo de 'gautama svAmI prabhune pUche che ke he bhagavana ! vyaMjanAvagraha keTalA prakAranA kahela che ? uttaramAM prabhu kahe che ke- he gautama! vyaMjanAvagraha cAra prakAranA kahela che. jemake- 1 zrotradriya bya janAvagraha, 2 dhrANeMdriya vyaMjanAvagraha, 3 jinhendriya vyaMjanAvagraha, 4 spe`ndriya vyaMjanAvagraDa ityAdi. 'nava'vizeSapaNu e che ke tyAM nadIsUtramAM AbhiniSeAdhika jJAnanA prasaMgamAM avagrahAdikAnA ekAka pAMca nAma nIce pramANe kahelAM che. agraDuNatA 1. avadhAraNatA 2, zravaNutA 3, avala manatA 4, medhA 5, temaja ihA, avAya, ane dhAraNA tenA paNa pAMca pAMca nAma kahelA che, e pAMca nAmeAne cheDIne matyajJAnanA prakaraNamAM iA, avAya ane nAindriya dhAraNA paMta tyAMnuM samagra prakaraNa samajI levuM. A rIte A dhAraNA kahI ane dhAraNAnuM prakaraNa samApta thatAM matyajJAnanuM prakaraNa paNu samApta thAya che. gautama svAmI pharI bhagavAnane pUche che ke- sa tuM muyaanan ? he bhagavana ! prakAranuM karela che? u. naM rUmaMgannAffamicchAiiTradinanA saMddI nAma sattAri vA sagotraMgA me sa muya bannAne' he gautama! zrutAjJAna cAra " zratajJAna keTalA zrI bhagavatI sUtra : 6 92 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAranuM kahela che ane te cAra vedarUpa che. jemake naMdIsUtramAM kahyuM che ke aMgopAMga sahita cAra veda RtAjJAnarUpa che. avagraha, IhA enuM nAma buddhi che avAya ane dhAraNAnuM nAma ti che. svachaMdatA temAM eTalA mATe kahela che ke vAstavamAM sarva kevaLI bhagavAna dvArA nirdiSTa artha vinA pitAnA viSathanuM nirUpaNa kare che. vedonA aMga cha ane upAMga cAra che. zikSA, ka95, nirUkta, jyotiSa, vyAkaraNa ane chaMda. e che aMga che. nyAya, purANa, mimAMsA ane dharmazAstra e cAra upAMga che. te ja rIte bhArata rAmAyaNa, Adi RtAjJAnarUpa che. te siM vimAnane 'he bhagavAna vibhaMgaNAna keTalA prakAranuM che? u- "vimaMdanAne covihe vor" he gautama vibhaganAna aneka prakAranuM kahela che "saMgadA' te A rIte che- jAmakaMpi, sArasaMdig, nagarasaMThie jAva sannivesasaMThie, dIvasaMThie, samuddasaMThie, vAsasaThie' grAmAkAra virbhAgajJAna, khANanA AkAranuM vimaMga jJAna nagarAkAra visaMgajJAna, peTAkAra, karbaTAkAra, DimbAkAra, droNamukhAkAra, pattanAkAra, nigamAkAra, AzramakAra, saMvAhAkAra, saMniSAkAra, dvIpAkAra, samudrAkAra, ane bharata kSetrAdi AkAranuM virbhAgAna che. A kathanane hetu e che ke virbhAgajJAna A darekane jANe che. tethI ja te te AkAravALuM ahIM batAvela che. jJAna zeyanA AkAra thayA vinA te padArthane jANa zakatuM nathI. jJAnanuM jheyAkAra thavuM ene abhiprAya e che ke te tene pitAne viSaya banAve che. bauddhonI mAnyatAnusAra reyAkAra thavuM evuM kathana ahIM Icchita nathI, nahIM te jJAnamAM jaDatAne prasaMga prApta thAya eTalA mATe te padArthane pitAne viSaya banAva e ja jJAnamAM te te AkArapaNuM che. e ja vAta TIkAkAre maratakSetrAIvaravanavAsa" e padathI spaSTa karela che e ja rIte te vibhAgajJAna vAsadAnaMdig, wtrANadig, vasaMkig, "mannaTiNa, yaSi , gayasa Thie, narasaMThie, kinnarasaMThie, kiMpurisAsAThie, mahoragagaMdhavya g; uttamadA, ghaNuparyAdAdi ghaom varSadhara, himavAna, Adi parvatane AkAra hoya che, merU Adi parvata AkAra hoya che, AmrAdi vRkSAkAra hoya che. tRpAkAra hoya che, taMbAkAra hoya che, adhAkAra hoya che, hatyAkAra hoya che, puruSAkAra hoya che, kinarAkAra hoya che, puiruSAkAra hoya che, mahAragAkAra hoya che, gaMdhakAra hoya che, vRSabhAkAra hoya che, gAyAdinA AkAranA hoya che. pasaya-rejanA AkAranA hoya che. vihaga-pakSInA AkAranA hoya che, vAnaranA AkAranA hoya che. e rIte vibhaLajJAna aneka jIva ane ajIvanA AkAranuM hoya che. e te pahelAM ja prakaTa karela che ke je avadhijJAna viparIta hoya te ja virbhAgajJAna hoya che. athavA" jemAM avadhi-dravya, kSetra Adi maryAdAne bheda virUpa hoya che te avadhijJAna vibhAgajJAna kahevAya che. athavA "ddhiA maM: #virapura jazmina je avadhijJAnamAM vastuvika95-padArthonuM paryAlocana virUddha hAya- te avadhijJAna vibhaMga hoya che. ahIM paryata sUtrakAre jJAna ane ajJAnanA viSayamAM kathana karela che have te jJAnI ane ajJAnInA viSayamAM kathana kare che. te viSayamAM gautama svAmI prabhune evuM pUche che ke- "jIvA matte jiM nA nA he bhagavat jIva jJAnI hoya che ke ajJAnI? u- rimA" he gautama gaMvA nA vi sanALA vi' jIva jJAnI paNa che ane ajJAnI paNa. "je nA te mArA sunALI" je jJAnI hoya zrI bhagavatI sUtra : 6 9 3 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te paikI keTalAka jIva e jJAnavALA hAya che. thenA tinnALI' keTalAka jIva traNa jJAnavALA hoya che. gatthA cakanALI' keTalAka jIva cAra jJAnavALA hAya baghecA nALI ane keTalAka eka jJAnI hAya che e ja vAtane spaSTa karavAnA abhiprAyathI sutrakAra kahe che ke ne TunnALI te bAminivoyinALI ya, suyanANI ya 1 je jIva e jJAnavALAM kahela che te AbhinibeAdhika jJAna ane zrutajJAna e be jJAnavALA che. ne tannAnI te minivodiyanALI, muyanALI, goSThi nALI' je jIva traNa jJAnavALAM kahela che te abhiniSeAdhika jJAna, zrutajJAna ane avadhijJAnavALAM hoya che. gAtrAminikoSiya nALI, suya nALI, manaya nALI'AbhinibedhikajJAna, zrutajJAna ane manaH5 vajJAnavALAM hoya che. 'je caDanANI te AbhiNivohiya nANI, suya nANI ohinANI maNapajjava nANI' je cAra jJAnavALA kahela che te abhiniSeAdhika jJAna, zrutajJAna, avadhijJAna ane manaH pa'pajJAna e cAra jJAnavALAM hoya che. tathA 'ne zanALo te niyamA vanALI je jIva eka jJAnavALAM kahela che te niyamathI kevaLa eka jJAnavALA hAya che. ne banALI te arthenA TubanALI, astheLA tibanALI' je jIva ajJAnI hoya che te kAI matyajJAna ane zrutaajJAna e be ajJAnavALA hoya che ane koi krAi satyajJAna zrutAjJAna ane vibhagajJAnavALAM hoya che. e ja vAta je ne phuganALa te mapha annANIya, suya annAgIya, je viyaannAgI te mai annANI, suya annANI, nirmaLanAkhI ? A sutrA dvArA prakaTa karela che. su. 45 'neraiyA NaM bhaMte kiM nANI annANI ityAdi / sUtrA-naiyA nuM maMte inALI banALI' he bhagavana ! nairayika chatra jJAnI hoya che ke ajJAnI ? noyamA'he gautama ! ' nANI va annANI tri ' nAraka jIva jJAnI ane ajJAnI paNa hoya che. 'je nANI te niyamA tinnANI ' je jJAnI haiAya che te niyamathI traNa jJAnavALA hoya che. 'saMjJA'jemake bALinodiyanALI, muyanALI, auhinALI ' AbhinimeAdhika jJAna zrutajJAna ane avadhijJAna e traNa jJAnavALAM hoya che. te bannALI te gaghenayA TubanALo atnenayA tamannALI' je ajJAnI hoya che te paikI krAi be ajJAnavALA ane kAi traNa ajJAnavALA hAya che. (iffnna annALALi maLA' e rIte je naiyika jJAnI hAya che temAM kAi kAi naicikane be ajJAna hAya che ane kAIkAIne traNa ajJAna haiAya che. 'amuUmArALa maMte vinAza ammALI' he bhagavana ! asurakumAra nAnI hoya che ke ajJAnI ? 'nakSetra nevA taheva tina nALA iniyama' jevI rIte maiM yikAnA viSayamAM kahela che te ja rIte AnA saMbaMdhamAM paNa samajI levuM. arthAt je asurakumAra zrI bhagavatI sUtra : 6 94 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI hoya che te niyamathI traNa jJAnavALA hoya che "tinI anALarLa mathA' ane je asurakumAra ajJAnI hoya che temAM koI te be ajJAnavALA ane keI traNa ajJAnavALA hoya che. "p nA thAya eja rIte yAvat svanitakumAranA viSayamAM paNa jJAnI ajJAnInI apekSAe kathana samajI levuM. "puvidyAnA cha saMte jiM nALA anA' he bhagavana! pRthvIkAyika jIva jJAnI haiya che ke ajJAnI ? joinar" he gautama! pRthvIkAyika jIva " nALa anAjI? zAnI hotA nathI paNa ajJAnI hoya che. "je canakhI te niramA zanALA je ajJAnI hoya che te niyamathI be ajJAnavALA hoya che. * maganAkhI 2 ayakALa 2 ? eka mati ajJAna ane bIjA mRta akAnavALA heya che. " g bAra vaLa@wAyA ? e ja rIte yAvata vanaspatikAyika jInA viSayamAM paNa samajI levuM. teNaMdirA pRcchA he bhadanta ! je dvIndriya jIva hoya che te zuM jJAnI hoya che ke ajhAnI ? jora he gautama! "nALI ri sanALI libe indriya jIva jJAnI paNa hoya che ane ajJAnI paNa hoya che. "te nALI te niramA tunALI taMgada - yAminivodiranary , nA nALI ' je be Indriya jIva jJAnI hoya che te niyamathI be jJAnavALA hoya che. eka AbhinibAdhika jJAnavALA ane bIjA zrata jJAnavALA. je thanA te niyama sunnA je be Idriya jIva ajJAnI hoya che te niyamathI be ajJAnavALA hoya che. taMga" jemake " manANI, murajhanA " Abhinibedhika ajJAna ane mRta ajJAna 'vaMteAi - vaMdhruviyA ? e ja rIte te indriya jInA viSayomAM ane cauIndriya jIvanA viSayamAM paNa jJAnI ane ajJAnIne uddezIne samajI levuM. "vaMvittivivaNikA [ puchA" he bhagavana! je paMcendriya tiryaMca hoya che te zuM jJAnI hoya che ke ajJAnI ? noramar he gautama "nALI vi banA vi paMcendriya tiryaMca jJAnI ane ajJAnI paNa heya che. "je nA te cakAyA tunA vaparA vinA je jJAnI hoya che te paikI keTalAka paMcendriya tiryaMca be jJAnavALA hoya che ane keTalAka traNa jJAnavALA hoya che. "gi sini nA itini nALi matharg e ja rIte paMcendriya tiryaMca nImAM-traNa jJAnavALA ane traNa ajJAnavALA hAvAnI bhajanA che. "HjIllA nA bIvAtaia frLA tija gALA maLag manuSya sAmAnya jIvanI mAphaka pAMca jJAnavALA ane traNa ajJAnavALAM bhajanAthI thAya che. 'cANamaMtarA jahA neraiyA joisiyavemANiyANaM tinni nANA tinni annANA niramA vAnavyaMtara nairayika jInI mAphaka jJAnavALA ane ajJAnavALA heya che. tiSIka ane vaimAnikadeva traNa jJAnavALA ane traNa ajJAnavALA niyamathI heAya che. pitAI saMte pucho he bhagavana! siddha jIva jJAnI hoya che ke ajJAnI? "nojanA he gautama! siddha jIva nALI' jJAnI ja thAya che. sanALI ajJAnI hetA nathI. "niramA punALA jevaTanALA jJAnI hovA chatAM paNa te eka jJAna kevaLajJAnavALA heya che anya matyAdika jJAnavALA hotA nathI. TIkAtha- A sUtra dvArA gautama svAmIe narayika Adi chanA jJAnI ane ajJAnI hevAnA viSayamAM evuM pUchyuM che ke "hA maMte jiM nAkhI nALI? zrI bhagavatI sUtra : 6 95 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he bhagavaMta narayika jIva jJAnI hoya che ke ajJAnI? A prazna gautama svAmIe bhagavAnane e mATe pUche che ke jIvanuM sAmAnya lakSaNa upaga che ane te upayoga jJAnapaga ane darzanapayoga e bhedathI be prakAra che. jJAnepaga cAra prakArane kahela che. pAMca matyAdika jJAna ane traNa ajJAna. e bhedathI jJAnopayoga upara mujaba ATha prakArane thAya che. te kayA kayA jIvamAM kayuM kayuM jJAna hoya che? u- " mA" he gautama! "nA pi sanALI vi narayika jIva jJAnI ane ajJAnI paNa hoya che. matIjJAna, zratajJAna ane avadhijJAna. e traNa jJAna jyAre samyaga draSTithI AtmAmAM rahe che tyAre samagajJAna kahevAya che, ane jyAre e ja jJAna mithyAdraSTithI AtmAmAM rahe che tyAre te mithyAjJAna-ajJAna kahevAya che. e keI paNa jIva hete nathI jemAM jJAnano abhAva hoya. jJAnanA abhAvamAM pitAnA lakSaNane abhAva hovAnA kAraNe jIvanuM astitva ja banI zakatuM nathI. ethI jJAna jyAre mithyAtvanA saMsargathI dUSita thAya che tyAre te ja jJAna ajJAnanI koTimAM Ave che, samyagadarzana cAre gatinA jIvomAM thAya che. ataH- samyaggadarzananA sahabhAvathI ane tenA asaddabhAvathI naiyika jIvamAM jJAnI ane ajJAnI hovAnI vAta ahIM prakaTa karI che. mana:paryavajJAna ane kevaLajJAna e be jJAna manuSyagatinA sivAya anya jImAM maLatuM nathI. eTalA mATe jo keI nArakIya jIva nA jJAnI che to te "niramA tinnAghI ? nizcitarUpe traNa jJAnavALA hoya che ahiyA traNajJAnavALA havAnI gaNanA nathI. kemake samyagadraSTi nArakIyajInA bhAva pratyaya avadhijJAnanA utpAdaka hoya che, e te siddhAMtakAroe prakaTa karela ke avadhijJAna bhavapratyaya avadhijJAna ane kSApazamana nimittaka avadhijJAna bhedathI be prakAranuM kahela che te je rIte pakSI Adi chamAM uDavuM e bhava pratyaya nimittaka hoya che tevI rIte deva ane nairayika jIvamAM avadhijJAna bhavapratyaya heAya che. tyAM jIva utpanna thayA ke te paryAyane laIne avadhijJAnAvaraNa karmane kSayapazama thaye ane avadhijJAna thaI gayuM. je jIva samyagdaSTi nairayikAdimAM utpanna thayA te tenuM te jJAna avadhijJAna thai jAya ane jo te mithyAdraSTi A nArakamAM utpanna thAya te tenuM te jJAna virbhAgajJAna thaI jAya. nArakamAM traNa jJAna kayuM karyuM hoya che eja vAta rAmividhithanA, zanALA codinA?' A sUtradvAra prakaTa karela che. je annANI te atthegaiyA duannANI atthegaiyA tiannANI' nA2471 ajJAnI hoya che temAMthI keTalAka be ajJAnavALA ane keTalAka traNa ajJAnavALA heya che "tirina ganAnA mag" e rIte traNa ajJAnavALA hovAnI ahIM gaNanA che-bhajanA hovAnA kAraNe je asaMgni paMcendriyatiryaMca jIva narakeTamAM utpanna thAya che tenI aparyAvasthAmAM virbhAgajJAnane abhAva rahe che. eTalA mATe nAraka jIva matyajJAna ane zrutajJAna e be ajJAnavALA kahyA che. e ja rIte je traNa ajJAnavALA hoya che, te cha saMjJI paMcendrimAMthI AvIne nAraka paryAyamAM - mAM utpanna thAya che. eTalA mATe tenI aparyAptAvasthAmAM paNa bhava pratyaya virbhAgajJAna rahe che e ja kAraNathI zrI bhagavatI sUtra : 6 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traNe ajJAnanI bhajanA kahevAmAM AvI che. matyajJAna, zrutajJAna ane virbhAgajJAna e traNa ajJAna che. prazna- makaramAI maMjiM nALA vanALI? he bhagavana ! asurakumAra zuM jJAnI hoya che ke ajJAnI ? u. " nA netA tahe vini nA niyamAM je rIte naiyikanuM pratipAdana karyuM che tevI ja rIte asurakumAra paNa matijJAna, zrutajJAna ane avadhijJAna e traNa jJAnavALA niyamathI hoya che. paraMtu bhajanAthI traNa ajJAnavALA hoya che, arthAta kaI kaI asurakumAra be ajJAna (matyajJAna ane zratIjJAna) vALA hoya che ane kaI kaI asurakumAra- matyajJAna, zrutajJAna ane vibhaMga ajJAna e traNa ajJAnavALA hoya che. "rva nA zanivamA asurakumAranI mAphaka ja yAvata- nAgakumAra, suvarNakumAra, vidyutakumAra, agnikumAra, dIpakumAra, udadhikumAra, dizAkumAra, pavanakumAra ane svanitakumAra e badhA bhavanavAsI deva traNa jJAnavALA niyamathI thAya ja che paraMtu bhajanAthI kaI kaI be ajJAnavALA ane keI ke traNa ajJAnavALA hoya che. prazna- pradikarAkha mate %i nAkhI narLI' he bhagavana! pRthvIkAyikajIva jJAnI hoya che ke ajJAnI ? u- "navamA no nALI anALa pRthvIkAyikajIva jJAnI hotA nathI ajJAnI ja hoya che. "je sanALI te niyama tulanALo, marUganAtha paganALIye' je pRthvIkAyikajIva ajJAnI hoya che te niyamathI matyajJAna ane zatAjJAnavALA hoya che. " gADha vanasaMvaphA" pRthvIkAyika jIvanI jema ja aprakAyika, tejaskAyika, vAyukAyika ane vanaspatikAyika jIva paNa ajJAnI ja hoya che temanAmAM matyajJAna ane kRtArAna e be ajJAna hoya che. prazna- "vaphaMghirvi gcha' he bhagavanabe iMdriyajIvo ajJAnI hoya che ke jJAnI ? u- Tyama he gautama! "nA vi anALA vi be Indriya jIva jJAnI paNa hoya che ane ajJAnI paNa hoya che. jJAnI hovAnuM tAtparya evuM che ke- keTalAka be Indriya jIva sAsvAdana, samyagadarzananA sabhAvathI aparyAptAvasthAmAM jJAnI hoya che. teomAM "je nA te niSamA kunnA taM ja gAmivilohiyALa , yuganA 4 niyamathI Abhinibedhika jJAna ane zrutajJAna hoya che. je gawALI te niramA mannA ane je be IndriyajIva ajJAnI hoya che te matyajJAna ane zrutajJAnavALA hoya che. "gve tevA pharavittikrikriyajIvanA jevA ja tayi ane caturindriya jIvo paNa be jJAna ane be ajJAnavALA hoya che. be jJAna te matijJAna ane zrutajJAna ane be ajJAna te matyajJAnI ane zrutajJAna hoya che. paMvitiya vivighanoviASai gcha' he bhagavana! paMcendriya tiryaMca penIvALA jIva jJAnI hoya che ke ajJAnI ? u- moganA' he gautama! "nALavi gannA vi te jJAnI paNa hoya che ane ajJAnI paNa hoya che. "ne gALI te gAyA dunnANI, atthegaiyA tinANI evaM tinni nANANi, tinni annANANi ya maUITUP temAM keTalAka be jJAnavALA hoya che ane keTalAka traNa jJAnavALA hoya che e ja rIte be ane traNa jJAnavALA hovAnI ane be ane traNa ajJAnavALA hovAnI paMcendriya tiryaMca nImAM bhajanA samajavI be jJAnImAM matIjJAnI ane zrutajJAnI. zrI bhagavatI sUtra : 6 87 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA traNamAM matijJAnI, zrutajJAnI ane avadhijJAnI hoya che. be ajJAnIomAM matyajJAnI, zrutajJAnI ane traNa ajJAnIomAM matyajJAna, sutAjJAna ane avadhiajJAnarUpa vibhaMgaNAnI hoya che. "majurasA nA nIvA tava paMcanALAmAM tinne rannALi macaLarg je rIte sAmAnya jIva kahela che te rIte manuSya paNa pAMca jJAnavALA ane traNa ajJAnavALA bhajanAthI samajavA. temAM keTalAka manuSya be jJAnavALA hoya che keTalAka traNa jJAnavALA ane keTalAka cAra jJAnavALA hoya che ane keTalAka manuSya phakata kevaLajJAnavALA hoya che. be jJAnavALA- te matijJAna ane zrutajJAnavALA hoya che. traNa jJAnavALAomAM matijJAna, zrutajJAna ane avadhijJAnavALA hoya che. agara matijJAna, zrutajJAna ane mana:paryavajJAnavAlA hoya che. cAra jJAnavALAomAM matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna ane manaH paryava jJAnavALA hoya che. eka jJAnavALAmAM phakata kevaLajJAnavALA hoya che. e ja rIte keTalAka manuSya matyajJAnI ane zrutajJAnI ema be ajJAnavALA, ane keTalAka manuSya matyajJAnI zrutajJAnI ane virbhAgajJAnI e traNa ajJAnavALA hoya che. " vAsaMta nA joyA vAnavyaMtara, pizAca, bhUta, rAkSasa, kinnara, puiruSa, maheraga, gaMdharva e ATha je rIte nairayika jIvonuM kathana karela che e ja rIte traNa jJAnavALA ane bhajanAthI traNa ejJAnavALA hoya che. arthAta- keTalAka vAnavyaMtara be ajJAnavALA hoya che ane keTalAka vAnavyaMtara traNa ajJAnavALA hoya che. besisa mALiyA je rini nA tirina nivAjyotiSikadeva ane mAnikadeve niyamathI traNa jJAnavALA ane traNa ajJAnavALAM kahyAM che. temaja caMdrAdika tiSikadeva ane saudharmAdika vImAnikadeva niyamathI matijJAnavALA, zratajJAnavALA ane avadhijJAnavALA hoya che. temaja niyamathI matyajJAna, zrutajJAna ane vibhaMga jJAnavALA hoya che. siddhA mate puchA? he bhagavana! siddhI jJAnI hoya che ke ajJAnI ? u"jo nA'he gautama! "nALI no annA siddha niyamathI jJAnI ja hoya che ane jJAnImAM paNa teo kevaLajJAnI hoya che te ja kAraNe teone ahIM "yja nA revanA evuM kahyuM che. bIjA Abhinidhika jJAnavALA te hotA nathI. ahIM evuM samajavAnuM che ke siddhAMtanI draSTie jJAna pAMca prakAranuM che. 1 matijJAna, 2 zrutajJAna, 3 avadhijJAna, 4 manaH paryAvajJAna, 5 kevaLajJAna. dArzanika zailIthI A pAMca jJAnene be bhAgamAM vibhakata karela che. eka pratyakSa ane bIjuM pakSa temAM pratyakSa be prakAranuM kahela che. eka Indriya pratyakSa ane nAIndriya pratyakSa, Indriya pratyakSa - sparzana Indriya pratyakSa, rasanAIndriya pratyakSa, ghANaIndriya pratyakSa, cakSukandriya pratyakSa ane karNa indriya pratyakSa e rIte pratyakSa pAMca prakAranA kahela che. te Indriya pratyakSa traNa prakAranuM kahela che. eka avadhijJAna, bIjuM mana:paryavajJAna ane trIjuM kevaLajJAna. pratipAti ane apratipAtinA bhedathI avadhijJAna be prakAranuM kahela che ane Rjumati ane vipulamatinA bhedathI manaH paryAvajJAna be bhedarUpe kahela che. je jIva manuSya heya, garbhaja hoya, karmabhUmimAM utpanna thayela heya saMkhyAta varSanI AyuSyavALA heya paryAptaka haya, samyagdaSTi heya, saMyata heya, apramAdi hoya ane labdhivALA hoya evA vizeSaNavALA jIvane manaH paryAvajJAna utpanna thAya che. kevaLajJAna 1 saMgi kevaLajJAna ra agika kevaLajJAna ane zrI bhagavatI sUtra : 6 88 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhanuM kevaLajJAna e rIte traNa prakAranuM heAya che. temA guNasthAnamAM rahevAvALA jIvanuM je kevaLajJAna che te saMyoga kevaLajJAna che ane caudamAM guNasthAnavatI jIvanuM devaLajJAna che te ayegika kevaLajJAna che. siddha kevaLajJAna eka anatasiddha kevaLajJAna ane bIjI paraMparasiddha kevaLajJAna e bhedathI be prakAranuM che. anantara siddhajJAna 15 paMdara prakAranuM che. 1 tI'siddha, ra atI'siddha, 3 tirthaMkara siddha, 4 atitha kara siddha, pa svayaM buddhasiddha, pratyeka buddhasiddha, 7 buddhamedhika siddha, 8 strIliMga siddha, 9 puruSaliMga siddha, 10 napusakaliMga siddha, 11 svaliMga siddha, 1ra anyali gasiddha, 13 gRhasthaliMgasiddha, 14 eka siddha ane 15 aneka siddha. paraMparAsiddha kevaLajJAna nIce pramANe tera prakAranuM che.- 1 aprathamasamayasiddha, 2 dvisamayasiddha, 3 trisamayasiddha, 4 catusamasiMha, 5 pA~casamayasiddha, 6 SaTasamayasiddha, 7 saptasamayasiddha, 8 aSTa samayasiMha, 9 nava samayasiha, 10 deza samayasiddha, 11 sakhyAta samayasiddha, 12 asaMkhyAta samayasiddha, 13 anata samayasiddha. A rIte A pratyakSa jJAnanuM varNana che. parAkSajJAna e prakAranuM hAya che. matijJAna ane zrutajJAna e prakAranA bhedathI hAya che, temAM matijJAnanA 360 traNaseAsATha be hAya che. matijJAna zrutanizrita zrutanA AdhAravALuM ane azrutanizritanA bhedathI be prakAranuM kahela che. temAM azrutanizrita matijJAna autpAtiki vaiyikI, kajA ane pAriNAmikI e cAra buddhierUpa cAra prakAranuM hAya che. dana ane sAMbhaLyA vinAja je buddhi jJeya viSayane jaldIthI viSaya karIne kAyama sauMpAdana kare che te aupatikI muddhi che. jevI rIte naTaputra rAhakanI buddhizAstramAM vadhu vela che. gurunI sevA suzruSAthI, vaiyAvRtya karavAthI je buddhi utpanna thAya che te vaicikI buddhi che. jevI rIte naimittika siddhaputranA ziSyane thaI hatI. kAryakAraNanA abhyAsathI thavAvALI buddhi te kA buddhi che. jevI rIte khaDutAdikane potAnA kAryoMmAM nipuNatA thai jAya che. lAMbA kALathI laukika vahevAranA anubhava karatAM karatAM je buddhi AvI jAya che te pAriAmikI buddhi che. jevI rIte anubhavI vRddha puruSanI hoya che. zrutanizrita matijJAna cAra prakAranuM heAya che. avagraDa, 'hA, avAya ane dhAraNA, temAM arthAvagraha ane vyaMjanAvagrahanA bhedathI avagraha be prakAranA haiAya che. arthAvagraha pAMca indriya ane chaThThA manathI utpanna thAya che. vyaMjanAvagraha zrotra, ghrANu, rasanA ane spana e cAra indriyAthI thAya che. arthAvagrahanI mAphaka iDA, avAya ane dhAraNA paNa pratyeka pAMca indriya ane chaThThA manathI utpanna thAya che. vyaMjanAvagraha cAra prakAranuM hAya che e rIte avagraha, hA, avAya, dhAraNA e badhAnA 6+6+5+6+4=8 bheda thAya che e avagrahArdika bahugrAhI, alpagrAhI, bahuvidhagrAhI, apavidhagrAhI, kSipragrAhI, apriyAhI, nizritagrAhI, anizritagrAhI, sadigdhamAhI, asadigdhagrADI, dhruvagrAhI ane a vagrAhI hAya che e rIte A khaaArdika bAra prakAranA padArthonI sAthe guNavAthI enA 336 bheda thAya che. e tamAma bheda zrutanizrita matijJAnanA che. azrutanizrita matijJAnanA cAra bheda temAM meLavavAthI 340 bheda thAya che. A avagrahArdikanA pAMca pAMca khIjA atrAntara le thAya che, te vIsa 20 bheda 340 traNusA cAlIsa bhemAM meLavavAthI matijJAnanA kula traNaseA sA 360 bheda thAya che. atratrAdikanA avAntara bheda A pramANe che- 1 avagrahaNutA, 2 udhAraNatA, 3 zravaNutA, 4 avalakhanatA, 5 medhA. ihAnA pAM; bheda A pramANe che- 1 AbheganatA, 2 mA NutA, 3 gaveSaNatA, 4 ciMtA, 5 vima. avAyanA pAMca bheda A pramANe che- 1 AvanatA, 2 pratyAvartanatA, 3 avAya, 4 buddhi, 5 vijJAna, dhAraNAnA pAMca bheda A pramANe che. tra zrI bhagavatI sUtra : 6 99 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 dharaNA, 2 dhAraNA, 3 sthApanA, 4 pratiSThA, 5 krAo. avagrahanI sthiti eka samayanI 'hA ane avAyanA kALa aMtamuhUtA che. dhAraNA sakhyAta asaMkhyAtakALanI heAya che. matijJAnanA nava le A pramANe che- 1 IDA, r apeAha, 3 vimatra', 4 bhANA, 5 veNuA, 6 saMjJA 7 smRti, 8 mati, 9 prajJA. sa"nuM paryAyana karavuM tenuM nAma kaMDA che. sadaneA nizcaya karavA tenuM nAma apeAha che. viyAra avAyanA pahelAM ane ihAnI pachI thavAvALA vicAranuM nAma viSa che. avAyadharmAMnuM anveSaNa karavuM tenuM nAma mAjIA che. vyatireka dharmonI AlecanA karavI tenuM nAma gaveSaNA che. vyaMjanAvagrahaNA uttarakALamAM je mati vizeSa thAya che sattA che. pUrNAMmAM - pahelAM anubhava karela aMnuM smaraNa karavuM tenuM nAma smRti che. aneA paricchedra thavA chatAM te arthanA sukSma dharmonuM AleAcana karavuM tenuM nAma mati che ane te padArthonuM mA prabhUta (mukhya) dharmAMne vicAra karavA tenuM nAma prajJA che. te ja kahyuM che ke- mudA goda nImaMttA sthA.i matirUpa buddhinuM nAma matyajJAna che, e matyajJAnanA avagrahAdi cArenA pAMca pAMca avAntarabhedAne cheDIne 340 bheda thAya che. zrutajJAnanA 14 cauda bheda nIce pramANe che-- 1 akSarazruta, 2 anakSarazruta, 3 sanizruta, 4 asajJizruta, 5 samyakzruta, 6 mithyAzruta, 7 sAdizruta, 8 anAdyuita, 9 sapa`vasitazruta, 10 aparyavasitazruta, 11 gamikazruta, 12 agamitazruta, 13 aMgapraviSTazruta ane 14 anaMgapraviSTazruta, zrutajJAnAvaraNIya karmAMnA kSayApazamathI A zrutajJAna thAya che. temAM caraNakaraNAnuyAga, dhama kathAnuyAga, dravyAnuyAga ane gaNitAnuyAga. e cAra yAga aMtarabhUta thAya che jenA kAi paNa vakhate nAya thatA nathI tenuM nAma akSara che. te akSara jIvane upayAga svarUpa heAya che. arthAt- jJAnasvarUpa hAya che. tethI jJAnanA kAi paNa samaye nAza thatA nathI, kemake jIva anAdi che ane avinAzI che. tethI ahIM akSarathI jJAna ja lIdhela che. jJAnanuM kAraNa hAvAthI upacArAt akArAdi vaNanuM paNu akSarapadathI grahaNu thaI jAya che. tethI akSararUpa zruta che tenuM nAma akSarazruta. jevI rIte hrAsa, kAsa, chika, nilae anakSarazruta che. tathA netrAddhinA saMceogathI ane tenI vissurAdithI prakaTa thatA bhAva abhiprAya Adi che te anakSarAta che. ciMtana, vicAraNAnI tithI yukta sannIjhavAne mATe upadezela je zruta che te saMjJIzruta che. tenAthI judu je zruta che te asattAzruta che. saCjJa, sarvaMdI titha kara bhagavAnadvArA je AcArAMgAdi dvAdazAMga AgamasUtrarUpathI upadezela che te sammazruta che. miAdraSTi dvArA potAnI juThI kalpanAothI kalpela zruta mithyAzruta che. dvAdazAMgakruta paryAyA ika nayanI apekSAe sAdizruta kahela che. arthAta- tene Adi sahita mAnela che. nAmAntarathI tene sapa+vasitadbhuta, atasahitazruta paNa kahyuM che. drabyArthi ka nayanI apekSAe te ja zruta Adi aMta rahita-anAdizcata arpavasitazruta mAnela che. aneka sthaLe je pAThanA vAravAra uccAra karAya che te gamikazruta kahevAya che. jevI rIte uttarAdhyayana sUtranA dazamA adhyayananI gAthAmAM samaya noyama mA mAyar ' e pAThane vAravAra uccAraNa karela che. gamita zrutathI juduM zAstra agamitazruta kahevAya che. jevI rIte AcArAMgAdi dvrAdazasutra aMgapraviSTazruta che. dvAdazAMgasUtrathI judu zAstra aMga mAhyazruta kahevAya che. tenuM vistArathI vadhuna nadIsUtramAM kahela che te te tyAMthI samajI levuM. su. pa zrI bhagavatI sUtra : 6 100 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nArakAdi jIva ItyAdi dvAranuM nirUpaNa. sUtrArtha- "terA maM? : vIvA OM nALA nA he bhadanta! nArakI-narakagatimAM rahetA jIva jJAnI hoya che ke ajJAnI? jo nA he gautamAM "nA vi ga007 narakagatimAM rahetA jIva jJAnI ane ajJAnI paNa hoya che. temAM "ttini anADuM mathA" teone traNa ajJAna bhajanAthI heya che. kahevAne artha e che ke jJAniyAmAM traNa jJAna hoya che ane ajJAnIomAM bhajanAthI traNa ajJAna hoya che. "ttigivA aMte bIjA jiM nALa canA he bhadanta ! tiryaMcanIvALA jIva- tiryaMconImAM rahetA jIva zuM jJAnI hoya che ke ajJAnI hoya che? niyama" he gautama! vo nA, to nA niyamo temanAmAM niyamathI be jJAna ane be ajJa na hoya che. mAnavA maMte! gaMgA & nA garanALI ? he bhagavan ! manuSyagatika jIva-manuSyagatimAM rahetA jIva zuM jJAnI hoya che ke ajJAnI hoya che? "nAmar' he gautama! "ttini nAgAruM mALag, to ganAruM niyana manuSyagatimAM rahetA jIva jJAnI paNa hoya che ane ajJAnI paNa. jJAnIomAM traNa jJAna bhajanAthI heAya che ane ajJAnIomAM be ajJAna niyamathI hoya che. "TEST nA nivAravA devagatinA jIva narayikagatinA jIva pramANe samajavA. "siddhArA aMte he bhagavana siddhagatijIva jJAnI hoya che ke ajJAnI? "EmritA te siddhajIvonI samAna hoya che. arthAta- jJAnI ja hoya che. "sahiyA saMte gItA inALa mannAkhI? he bhagavana! IndriyavALA ja jJAnI hoya che ke ajJAnI hoya che? joyama" he gautama! " vattA nAnAruMtina samAnAruM mag" bhajanAthI temanA cAra jJAna ane traNa ajJAna hoya che. "miMDhiyALa aMte navA jiM nA sannA? he bhagavana! ekendriyajIva jJAnI hoya che ke ajhAnI ? "ka vikAravA he gautama ekendriyajIva pRthvIkAyika jIvanI samAna jANavA. "hira, tendri, varjiriyA ro nATr, roganA nimAbe Indriya,-teIndriya (traNa IMdrIyavALA) ane cauIndriya e jIvone be jJAna ane be ajJAna niyamathI heya che. "viDiyA nA divA paMcendriya jIvane be IndriyavALA jIvonI mAphaka samajavA "caLakiyA mA navA jiM nA sanALI' he bhagavAna! anindriyajIva-Indriya vinAnA jIva jJAnI hoya che ke ajJAnI hoya che? "gadA sitA siddha jIvonI mAphaka teone jJAnI hovAnuM samajavuM. "saphALuM mane naiva jiM nALI manAvI? he bhadantA sakacikajIva jJAnI hoya che ke ajJAnI ? "noramAra he gautama! "paMcanALakhuM siddhi camAruM mag' sakAyikomAM bhajanAthI pAMca jJAna ane traNa ajJAna heya che. 'puDhavIkAiyA jAva vaNassaikAiyA, no nANI annANI niyamA duabhANI' pRthvIkAyikajIva-cAvata-vanaspatikAyikachava jJAnI hatA nathI kintu ajJAnI hoya che ane temanAmAM niyamathI matijJAna, ane kutaajJAna e be ajJAna hoya che. e ja vAta zrI bhagavatI sUtra : 6 101 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'taMgadA marU grajJALA 5, mura gALa 1e pAThathI kahevAmAM AvyuM che. (tasArU nadAsArUA) trasAyika jIva sakAyikanI mAphaka hoya che. TyA maMtte gIvA ji nALI annA' he bhagavana ! akAya jIva jJAnI hiya che ke ajJAnI ? "siddhA' he gautama! akAyikajIva siddhonI mAphaka jJAnI ja hoya che. "gImAM te bIjA jiM nALI gaDhALI? he bhadanta! sUkSama jIva jJAnI hoya che ke ajJAnI "dA vizAzA he gautama! samajIva pRthvI kAyika jInI mAphaka ajJAnI ja hoya che. vArA mate bIvA ja nALA gALI? he bhagavana! bAdarajIva zuM jJAnI hoya che ke ajJAnI? "TdA he gautama ! bAdarajIva sakAyika- zarIravALA nI mAphaka heya che. "jojadama navA aMte gIvA ji nA vALa he bhagavana! ne sUma, ne bAdara chava jJAnI hoya che ke ajJAnI ? "SEaa pitA he gautama! teo siddhonI mAphaka jJAnI ja hoya che. "gisttA maMte vIva jiM nA garanALI" he bhadanta! paryAptajIva jJAnI hoya che ke ajJAnI? iina nA, ttini anALA nivA' he gautama ! paryApta nArakane niyamathI traNa jJAna ane traNa ajJAna heya che. "nA rephavA ga nA thayA e ja rIte yAvata- stunitakumAranA viSayamAM paNa samajI levuM. putraviyA nahIM vicA, vaM nAva viiA " jevI rIte ekendrIyanA viSayamAM kahyuM che tevI rIte caEridiya jIvo parvatanA viSayamAM samajI levuM. "punattA mate paMkiya tiraMgoLiyA jiM nALI ganA paryApta paMcendriya tiryaMca zuM jJAnI hoya che ke ajJAnI ? tini nA tina ganAnA marg he gautama! bhajanAthI temAM traNa jJAna ane traNa ajJAna hoya che. prANA nA sAyA vALanaMtarA goviyA lebALivA badA ravAne manuSyane sakAyika jInI mAphaka samajavAnA che. vAnavyaMtara, tiSika, ane vaimAnikane narayikanI mAphaka samajavAnA che. "asiaa maMte vIvA jiM nALa gannA' aparyAptajIva zuM jJAnI hoya che ke ajJAnI ? "tini nA tidina ghanAnA mALA he gautama! aparyAptaka chane bhajanAthI traNa sAna ane traNa ajJAna hoya che. "pamttApa mate netA jiM nA nALI" he bhagavana ! aparyAptaka nAraka zuM jJAnI hoya che ke ajJAnI ? "ttini nA nivamA sini annarLA mA he gautama! temAM traNa zAna niyamathI hoya che. kiMtu traNa ajhAna bhajanAthI hoya che. "evaM jAva thaNiyakumArA, puDhavikAiyA jAva vaNassaikAiyA jahA egidiyA' e ja rIte yAvata- svanitakumAra parvata samajI levuM. jevI rIte ekendriyane viSayamAM kahyuM che e ja rIte aparyAptaka pRthvIkAyikathI laIne vanaspatikAyika paryata samajavuM. "kriyA pUcha he bhagavana! aparyAptaka beIndriyajIva zuM jJAnI hoya che ke ajJAnI ! zrI bhagavatI sUtra : 6 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vA nAWIT to enA niyama he gautama! temanAmAM be jJAna ane be ajJAna avazya heya che. "gvaM thiMdritiLiyA" evI ja rIte vAvata- paMcendriya tiryaMca sudhI samajavuM "gagarA mate mathurA jai nA annA he bhagavana ! aparyAptaka manuSya zuM jJAnI hoya che ke ajJAnI titti nAbADuM mathaurry te gaATUTI6 nikA' temanAmAM traNa jJAna bhajanAthI hoya che ane be ajJAna niyamathI hoya che "vAIbaMtA nA kevA kanarA boriyA jevA ttiji nA ritri nA nikA" nerayika jInI mAphaka aparyAptaka vAnabaMtaranA viSayamAM paNa samajavuM. temaja aptaka tiSika deva ane vaimAnika devone traNa jJAna ane traNa ajJAna niyamathI heya che. no pattano mate jIva hiM nALI anALo? he bhagavana! ne paryAptaka ane na aparyAptaka jIva jJAnI hoya che ke jJAnI? "vA sitA" he gautama siddhonI mAphaka teo jJAnI ja hoya che. niyamavALa maMjiM nA gannALI ' he bhagavana ! niyabhavastha jIva jJAnI hoya che ke ajJAnI ? "nA nirathA he gautama! teone nairayika jInI mAphaka samajavA. nirakamAlya maMtte bIvA jiM nA garanALI' he bhagavana! tiryakabhavastha jIva jJAnI hoya che ke ajJAnI hoya che? sini nA tini nA mayAA ' he gautama ! teone traNa jJAna ane traNa ajJAna bhajanAthI heya che. " majumavatyA maMte nIvA jiM nALI gannAjI" he bhagavana! manuSyabhavastha jIva zuM jJAnI hoya che ke ajJAnI ? " nA sAphA ' he gautama! teone sakAyika chanI mAphaka samajI levA. 'mAlyA re he bhagavana! devabhavastha jIva jJAnI hoya che ke ajJAnI ? "vA niramAlyA. amArA Eaa silA' he gautama! deva bhavastha choge niraya bhavastha jIvonI mAphaka samajI levA, tathA abhavastha chane siddhonI mAphaka samajI levA. "maNidizA gIgA nALo anar ? he bhagavana bhavasiddhika chava zuM jJAnI hoya che ke ajJAnI ? GEaa %AjA) he gautama bhAvasiddhika jIvonA viSayamAM sakAyika chanI mAphaka samajavuM. "amarasiddhiA purA' he bhagavana! abhAvasiddhika chava zuM jJAnI hoya che ke ajJAnI ? "nona he gautama ! "nA nA yanA abhAvasiddhika jIva zAnI nahIM paNa ajJAnI ja hoya che. sini nApAuM mALA temAM bhajanAthI traNa ajJAna hoya che. "nA maviikrayA ne gamasiddhi maMte bIjA li nALA canA' he bhagavana ! je nabhavasiddhika ane ne abhAvasiddhika jIva che te jJAnI hoya che ke ajJAnI? "gadA siddhA' he gautama ! ne bhavasiddhika ane no abhAvasiddhika chanA viSayamAM siddhonI mAphaka samajavuM. "sanI puchA he bhagavana! saMzI jIva jJAnI hoya che ke ajJAnI ? "gada raphaMtivA carnA nA veDhiyA no sanI no rAsanI nA hita he gautama saMjJI chava sendriya jIvanI mAphaka hoya che. asaMgI jIva beIndriya jInI mAphaka hoya che. no saMsI na asaMgI jIva sihonI mAphaka hoya che. zrI bhagavatI sUtra : 6 103 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkAtha- samuccaya jIva, 24 covIsa daDaka ane siddha. te rIte 26 chavvIsa daMDako dvArA jJAnI ane ajJAnInuM nirUpaNa pahelAMnA prakaraNamAM karavAmAM AvyuM che. have te ja jJAnI ane ajJAnI chonuM nirUpaNu gati, indriya ane kAya Adi dvArA karavAmAM Ave che. temAM gautama svAmI prabhune e rIte pUche che ke- "nirAphari mate navA ii naLa kanALo he bhagavana! narayika jIva jJAnI heya che ke ajJAnI? pUchavAne hata e che ke jIva 1, gati 2, indriya 3, kAya 4, sUma ", paryAptaka 6, bhavastha 7, bhavasiddhika 8, saMjJI 9, labdhi 10, upaga 11, yoga 12, leyA 13, kaSAya 14, veda 15, AhAra 16, jJAnayara 17, kAla 18, aMtara 19, alpabata 20, ane paryAya 21. A rIte 21 ekavIsa dvAra che. A hAre pikI chavadvArane Azraya karIne jJAnAdikanuM nirUpaNa karAyuM che. have bAkInA gatyAdika 20 vaza dvArene Azraya karIne jJAnAdikanuM nirUpaNa karavA mATe prathama gatidvArathI nairayika Adi chanuM ane jJAnArikenuM sUtrakAra nirUpaNa kare che. "nirathaTEyA' jemanuM niraya-narakamAM gati gamana thAya che te nairamika gati kahevAya che evA narakagAmI chava jJAnI hoya che ke ajJAnI hoya che ? uttara- 'iAnar" he gautama ! "nALI vi zanALA viniyagatika jIva jJAnI paNa hoya che ane ajJAnI paNa hoya che. vini nALa niramA tini nAgA mathai teone matIjJAna, zrutajJAna ane avadhijJAna niyamathI hoya che ane traNa ajJAna bhajanAthI hAya che. arthAta- ke kAI narakagati ane be ajJAna hoya che ane keTalAkane traNa ajJAna heya te. je narakagati asaMjJIchava hoya che teone be ajJAna heya che. kAraNa ke teone aparyAptaka avasthAmAM vilaMgajJAna hetuM nathI. je saMzI mithyAdraSTijIva narakagati hoya che teone gaNa ajJAna hoya che. kemake temane aparyAptAvasthAmAM bhavapratyaya vibhaLajJAna thaI jAya che. e ja abhiprAyane laine bhajanAthI traNa ajJAna hoya che tema kahyuM che. prazna- utarAyA te bInA jiM nAnI nALI he bhagavana! je tiyaMka gati chava heAya che te jJAnI hoya ke ajJAnI u.- "navamAM gautama ! to nAnA nAnA niyamA' teone be jJAna ane be ajJAna niyamathI hoya che. kahevAno hetu e che ke samyagadraSTi chava avadhijJAnano nAza thayA pachI ja tiryomAM jAya che. te samaye temane matijJAna ane atajJAna ema be jJAna heya che tathA mithyAdraSTijIva virbhAgajJAna naSTa thayA pachI ja tiryaMcagatimAM jAya che te kAraNe temanAmAM matyajJAna ane zrata ajJAna e be ajJAna kahelA che. prazna- "TEvAI mate nI jiM nALI mA' he bhagavana! manuSyagatika jIva jJAnI hoya che ke ajJAnI ? u- "yama" "tini nAgAruM mag ao gAnAruM niyama" he gautama ! manuSyagatika jIvamAM je jJAnI hoya che temAMnA keTalAka te tirthaMkaranI mAphaka avadhijJAnanI sAthe ja manuSyagatimAM jAya che ane keTalAka jIva avadhijJAna tyajIne manuSyagatimAM jAya che. ethI ja A jIvomAM traNa jJAna ane be jJAna kahevAyelAM che ane zrI bhagavatI sUtra : 6 104 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je ajJAnI che te visaMgajJAnane nAza thavAthI ja manuSyagatimAM utpanna thAya che. tethI AvA jIvomAM avazya matyajJAna ane zrutajJAna ema be ajJAna rahelAM che tema jaNAvyuM che. have gautama svAmI prabhune pUche che ke he bhagavAna! je jIva devagatika hoya che te zuM jJAna hoya che ke ajJAnI ? tenA uttaramAM prabhu kahe che ke he gautama! devagatika jIva nirakagatika chanI mAphaka ja jJAnI ane ajJAnI ema banne prakAranA kahevAya che. prama- "sitArA mate navA vi nA canALo he bhadanta! je jIva sihagatika hoya che te zuM jJAnI hoya che ke ajJAnI? u- "TEaa siddhA' he gautama ! jevI rIte siddha kevaLajJAnathI jJAnI kahevAya che tevI ja rIte siddhagatika jIva paNa kevaLajJAnI ja hoya che. ahI anantaragati hotI nathI. tethI siddha ane siddhagati chavAmAM bheda nathI hete. phakata gatidvAranA kramane laIne ja temane ahIM A alaga alaga nirdeza karela che. mukatajInI gati sIdhI eka samayanI kahelI che ane te aMtarAla vinA heya che. anya jIvone je rIte vivakSita bhAva dhAraNa karavA mATe vigrahagatimAM vilaMba thAya che. te rIte siddhone vilaMba thatuM nathI. jIva aMtarAla gatimAM jyAM sudhI rahe che tyAM sudhI te aparyApta hoya che eTalA mATe e aparyAptAvasthAmAM ahIM nAnI ane ajJAnI hovAno vicAra karela che. A rIte ahIM sudhI bIjA gatidvArane laIne jJAnAdikanuM nirUpaNa karyuM che. have IndriyadvArane laIne sUtrakAra jJAnAdinuM nirUpaNa kare che. pratha- "pALa mate jiM nA garanALI" he bhadanta, indriya sahitanA cha zuM rAnI heya che ke ajJAnI? u- "rAri nAbAruM sini annAnAruM maLarg" he gautama! IndriyavALA jIvone cAra jJAna ane traNa ajJAna bhajanAthI heya che. teone kaI vakhata be jJAna ane koI vakhata traNa jJAna ane koI vakhata cAra jJAna hoya che. teone kevaLajJAna hetuM nathI. kemake te jJAna atIndriya -- IndriyothI na jANuM zakAya tevuMte indriyAtIta chane ja hoya che. IndriyavALA jIvone hotuM nathI. IndriyavALA jIvomAM je be jJAnAdi hovAnI vAta ahIM kahI che te labdhinI apekSAe kahI che tema samajavuM. kemake upaganI apekSAe saghaLA chavamAM eka kALamAM ekaja jJAna hoya che. iMdriyavALA chamAM traNaajJAna bhajanAthI hoya che. koI vakhata be ane kaI vakhata traNa ajJAna hoya che. have gautamasvAmI prabhune evuM pUche che ke " naMdriA v mate navA niALI gADI je ekendriya hoya che te jJAnI hoya che ke ajJAnI ? uttaramAM prabhu kahe che ke "gada puphiyA he gautama ! je rIte pRthvIkAyika jIvane mithyAkaSTi hovAthI ajJAnI kahyA che te rIte ekendriya jIne paNa ajJAnI samajavA. teo matyajJAna ane kRtAjJAnavALA ema be ajJAnavALA hoya che. "vaphaMdira, teviza, ra3hiyA to nA ho annAnA nAnA beIdriyavALA, traNaUdiyavALA ane cAra IdriyavALI jemAM bejJAna ane be ajJAna niyamathI hoya che teomAM matIjJAna ane dhutajJAna hovAnuM kAraNa e che ke e chavomAM bIjuM sAsAdana guNasthAnanuM devuM saMbhavita kahela che jyAM sudhI e guNasthAnane utkRSTathI 6 cha AvalikAnA pramANathI heya che. tyAM sudhI temanAmAM be jJAna hoya che. ane te sivAyanA jIvomAM be ajJAna hoya che. "ciMtikA seriyA " paMcendriya jIva, je prakArathI pahelAM sendriyajIva bhajanAthI cAra jJAnavALA ane traNa ajJAnavALA hovAnuM samarthana karyuM che eja rIte cAra jJAnavALA ane traNa ajJAnavALA bhajanAthI hAya che. zrI bhagavatI sUtra : 6 1 05 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna-gaiiddhizA maMte navA jiM nALa mannA" he bhagavana!je jIva aniSkriya che. eTale ke iMdriyanA upayogathI rahita che tevA che jJAnI hoya che ke ajJAnI ? tene uttara ApatA prabhu kahe che ke "gadA siddhA" he gautama ! je rIte sidhdhanA viSayamAM A pahelAM kahyuM che siddhajIva kevaLajJAnarUpa eka jJAnavALA hoya che te ja rIte IdriyavinAnA jIva paNa eTale kevalI paNa-cethA kevaLajJAnarUpa eka jJAnathI jJAnI hoya che. have caturtha-cothA kAyadvArano Azraya karIne gautamasvAmI prabhune pUche che ke "sArUthALa maMte inA mannA' he bhagavana! je jIva audArika Adi zarIrathI athavA pRthvI Adi cha kAya paikI koI eka kAya yukata hoya che tevA jIva jJAnI hoya che ke ajJAnI ? tene uttara ApatA prabhu kahe che ke "joyama" he gautama ! paMca nAbALa tiji samALakhuM mALA" sakAyika chamAM pAMca jJAna ane traNa ajJAna bhajanAthI hoya che. kemake audArika Adi zarIrathI tathA pRthvI Adi pAMca ane trasa e 6 cha kAya paikI kaI eka kAyathI je jIva yukata heya evA sakAya kevalI paNa hoya che-evA sakAyika samyagdaSTiene bhajanAthI be, traNa, cAra jJAna hoya che ane eka kevaLajJAna paNa hoya che. eTalA mATe ahI temanAmAM bhajanAthI pAMca jJAna hovAnuM kahyuM che. temaja sakAyika misyA draSTiemAM be, traNa, ajJAnarUpa DAi zake che. " vidAphA jAva sAkSaphaphivA no nA annA niyama mAtrAo te nA mata pramANa ja butha mA " pRthvI kAyika jIva akAcika tejaskAyika, vAyukAyika, ane vanaspatikAyika jIva e saghaLA jJAnI hotA nathI. paraMtu jJAnIja hoya che teomAM matyajJAnI ane atAjJAnI niyamathI hoya che. taNAzA badA sAphA" jevI rIte sakAyika jIvane pAMca jJAnavALA ane traNa ajJAnavALA bhajanAthI havAnuM pahelAM kahevAyuM che te ja rIte bhajanAthI trasAyika jIva paNa pAMcajJAnavALA ane traNa ajJAnavALA hoya che. prazna :-vaphA ja mate gIra jiM nAkhI gannA' he bhagavAna! je cha dArika Adi kAyathI rahita hoya che tevA akAyika siddha jIva zAnI hoya che ke ajJAnI hoya che? tenA uttaramAM prabhu kahe che ke " gadA viddhA' jevI rIte siddhonA viSayamAM pratipAdana karyuM che -arthAtasiddha jIva jevI rIte kevaLajJAnane laine jJAnI prakaTa karAyela che. te ja rIte akAyika jIva paNa eka kevaLajJAnavALA hoya che. ajJAnI hotA nathI. have pAMcamA sUkSmaThArane Azraya karIne gautama svAmI prabhune evuM pUche che ke "amApa maMte bIvA ji nAkhI gAma " sUkSama cho, he bhagavana! jJAnI hoya che ke ajJAnI? uttaramAM prabhu kahe che ke "nardI duvidhAvA" teo pRthvIkAyika chanI mAphaka ajJAnI ja hoya che. arthAta teo-mayajJAnI ane kRtAjJAnI hoya che. te ja rIte sUkSama chava niyamathI misyAdraSTi hovAnA kAraNe matyajJAnI ane zrutAajJAnI hoya che. prazna "vAlA ane jIllA viMda nA mannAi " he bhagavana! bAdara chave zuM jJAnI hoya che ke ajJAnI hoya che. uttaramAM prabhu pUche che ke he gautama! bhAdarajI te kevaLI paNa hoya che eTale jevI rIte akAyika jIva bhajanAthI pAMca jJAnavALA ane traNa ajJAnavALA hovAnuM kahyuM che e ja rIte bAdarajIva paNa bhajanAthI pAMca jJAna ane traNa ajJAnavALA hoya che. have gautama svAmI prabhune evuM pUche che ke " mA novA te kaar kiM vALI gAdi " he bhagavAna! nosUkSma jIva ane bAhara jIva zAnI hoya che ke ajJAnI hoya che? teno uttara ApatA prabhu kahe che ke che gautama "va siddhA" je rIte siddha chava kevaLajJAnarUpa eka zAnavALA hoya che zrI bhagavatI sUtra : 6 10 6 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teja rIte nA sUkSma ane nA pAdara jIva paN kevaLajJAtarUpa eka jJAnavALA hAya che. e Adi jJAna temanAmAM hAtuM nathI. 6 9 6 have gautama svAmI chaThThA paryAptadvArane uddozIne prabhune pUche che ke pJattALa aMte nIyA ki nALI gabhALI ? bhadanta je paryApta jIva hAya che te te jJAnI hAya che ke ajJAnI ? uttara jahA sakAiyA he gautama je rIte sakASTaka jIvAne bhajanAthI pAMca jJAnavALA ane traNa ajJAnavALA kahyA che. eja rIte paryApta chatra paNa bhajanAthI pAMca jJAnavALA ane traNa ajJAnavALA hAya che. paryAptaka kevaLI paNa hoya che. eTalA mATe paryAptaka sabhyaSTimAM bhajanAthI eka, be, traNa Adi jJAna hoya che. tathA je paryAptaka jIva mithyAdaSTi heAya che. tene bhajanAthI traNa ajJAna haiAya che. prazna:- pajjatA NaM bhaMte neraiyA kiM nANI annANI ' huM bhainta ! je nAraka jIvA paryAptaka hoya che. te zuM jJAnI hAya che ke ajJAnI hAya che ? uttaraH- ' vinni nALA vinni annALA niyama' he gautama je nAraka paryAptaka hAya che te niyamathI matijJAna, zrutajJAna ane avadhijJAna e traNa jJAnavALA hoyache. ane matyajJAna, zrutajJAna ane vibhagajJAna e traNa ajJAnavALA heAya che. asaMjhInAraka chatrone aparyAptAvasthAmAM vibhagajJAna hAtu' nathI. paryAptaka avasthAmAM te! nAraka jIvone vibhagajJAna niyamathI hAya che. eTale paryAptakAvasthAmAM tene traNa ajJAna niyamathI hAya che tema kahevAmAM AvyuM che. ' nA neDyA haE bhAva LiyA, naicika jIva jevI rIte niyamathI traNa jJAna ane traNa ajJAnavALA niyamathI kahelAM che tevIja rIte paryAptaka asurakumAra, nAgakumAra, supakumAra, vidyutakumara, smRgnikumAra, dvIpakumAra, udadhikumAra, dizAkumAra, vAyu (pavana) kumAra, stanitakumAra paNa niyamathI traNa jJAna ane traNa ajJAnavALA hoya che. ' puvADyA badA nividyA vaM khAva 2riTyiA 'jevI rIte ekendriya jIvane be ajJAnavALA kahelA che teja rIte paryAptaka pRthvIkAyika; matyajJAna, ane zrutAjJAnarUpa ke ajJAnavALA hAya che. pRthvIkAyikAnI mAphakaja yAvat--paryAptaka, aSThAyika, tejaskAyika, vAyukAyika, vanaspatikAyika, indriye paNa niyamathI e ajJAnavALA hoya che. prazna:- paJattALa maMte viyiAtivi noLiyA rji nALI annALI '? he bhagavana ! paryAptaka paMcendriya tiyeca yAnI chatra zu jJAnI heAya che ke ajJAnI hAya che ? .--'timni nALA vinni annALA mathAp'he gautama ! krAikoi paryAptaka paMcendriya ticeMca yAnika jIva, matijJAna zrutajJAnavALA ane avadhijJAnavALA hAya che, ane kArya kai paryAptaka pacAMndraya tiyA~ca cenika chatra matijJAna, zrutajJAna e e jJAnavALA hAya che. eTalA mATe ja bhajanAthI traNa jJAnavALA teone kahelA che. eja rIte je paMcendriya paryAptaka tiya ca cenika jIva ajJAnI hAya che. teo keTalAka traNa ajJAnavALA ane keTalAya e ajJAnavALA hoya che. eTalA mATe bhajanAthI tene traNa ajJAnavALA kahelA che, ( " he 9 'maNussA jahA sakAiyA jevI rIte sAyika jIvAne bhajanAthI pAMca jJAna ane traNa ajJAnavALA kahyA che. tevI rIte paryAptaka manuSya bhajanAthI pAMca jJAnavALA ane traNa ajJAnavALA hoya che ema samajavuM. have aparyAptakAnA viSayamAM gautama svAmI prabhune pUche che ke apanazALAmaMtenImA dinALI annALI - aparyAptaka jIva zuM zrI bhagavatI sUtra : 6 6 107 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI hoya che ke ajJAnI? u- " rini nApaIT sini triIjA mALA he gautama! je jIva aparyAptaka hoya che. teone bhajanAthI traNa jJAna ane traNa ajJAna hoya che. prazna - 'apanA maMte netA ji nA zanALA ' he bhagavAna je nAraka chava aparyAptaka hoya che te zuM jJAnI hoya che ke ajJAnI hoya che? 'tinni nANA niyamA tinni annANA bhayaNAe evaM jAva thaNiyakumArA' he gautama ! je aparyAptaka nAraka kava samyagadvaSTivALA hoya che teone niyamathI traNa jJAna hoya che ane je nArakachava mithyA daSTivALA che tene traNa ajJAna bhajanAthI hoya che. eTale keTalAkane kaI vakhata traNa agAna ane keTalAkane be ajJAna hoya che. eja rIte yAva-stanitakumAra parvata samajI levuM. vidyA bAra vasaMDyA nadA naliyA' aparyAptaka pRthvIkAyika-jAvat -aparyAptaka tejaskAIka, aparyAptaka vAyukAyika ane aparyAptaka-vanaspatikAyika e badhA ekendriya jIvonI mAphaka jJAni hotA nathI. paraMtu ajJAnI hoya che. teo niyamata matyajJAna ane kRtAjJAnavALA hoya che. have gautama ravAmI be indriya jIvonA viSayamAM pUche che ke "veThThariyA gchA ' he bhadanta ! je jIva aparyAptaka be indriyavALA hoya che. te zuM jJAnI hoya che ke ajJAnI? u 'o nALA roganA niyamanu"he gautama je aparyAptaka be indriya jIva hoya che temAM keTalAkane sAsAdana guNakasthAnarUpa samyagadarzananA sabhAvathI niyamataH matijJAna ane zrutajJAna hoya che ane keTalAkane A sAsAdana guNasthAnarUpa samyaga darzananA asahabhAvathI niyamataH matyajJAna, ane zrutajJAna e be ajJAna hoya che. "vaM bAra vaMciMdriya tiviNagoLiyA" eja rIte aparyAptaka be indri chanI mAphaka yAvata- aparyAptaka te indriya, aparyAptaka caurakriya ane aparyAptaka paMcendriya tiryaMca ronika jIvone paNa niyamathI be jJAna ane be ajJAna hoya che. kAraNake temAM paNa keTalAkane guNasthAnarUpa samyagadarzanane sadabhAva ane asadUbhAva hoya che. pAranA miti anuksA kiM vALI gALI' he bhagavana ! je manuSya aparyAptaka hoya che te nAnI hoya che ke ajJAnI hoya che? u 'ttini nAgAruM manAi te annAnAruM niyama" he gautama! aparyAptaka manuSyamAM traNa jJAna te bhajanAthI hoya che ane be jJAna niyamathI hoya che. tevI ja rIte je aparyAptaka manuSyasamyagRSTi hoya che. te tirthakaranI mAphaka avadhijJAnanA saddabhAvamAM traNajJAnavALA ane avadhijJAnanA abhAvamAM be jJAnavALA hoya che. ane aparyAptaka manuSya mithyAdraSTi hoya che teone te avasthAmAM vibhegavAna na hovAnA kAraNe niyamathI be ajJAna hoya che. vALamaMtara nA AvI rIte naiyika niyamathI traNa jJAnavALA ane bhajanAthI traNa ajJAnavALA kahelA che. eja rIte aparyAptaka dhyAna vaMtara deva niyamathI traNa jJAna ane bhajanAthI traNa ajJAnavALe hoya che teomAM paNa aparyAptaka asaMsI vInavyatamA paNa vilaMga nAnano abhAva hoya che. te sivAyanA bAkInA dene vAnavaMtaranA avadhijJAnano ane vibhaganAnane sadabhAva rahe che. eTalA mATe teo traNa jJAna ane traNa ajJAnavALA hoya che "gapa garA posiyamaifram tana nAba1 sini nApA niramA aparyAptaka tiSika ane vaijJAnika dene traNa jJAna ane traNa ajJAna niyamathI hoya che. je tiSika ane vaimAnika deva aparyAptAvasthAmAM sabhya dRSTivALA hoya che. teone traNa jJAna ane je mithyA daSTivALA che, tene traNa ajJAna DAya che. prazna "nauSanA nagapattanA aMte navA 4 nALI manA ? he bhadanta! je jIva ne paryAptaka ane na aparyApataka hoya che te jJAnI hoya che ke zrI bhagavatI sUtra : 6 108 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajJAnI hoya che ? uttara 'nA vidvA'he gautama ! jevI rIte siddha jIve devaLa jJAnarUpa eka jJAnavALA heAya che. tevIja rIte je jIva nAparyAptaka ane neaparyAptaka hAya che te paNu siddha thavAnI jema eka kevaLajJAna rUpa jJAnathI jJAnI hAya che. e Adi nAnAthI nAnI hAtA nathI temaja e Adi ajJAnethI ajJAnI hAtA nathI kemake nAparyAptaka ane nAaparyAptaka siddha ja hAya che. have sUtrakAra sAtamA bhavasthAnane uddezIne jJAnI ane ajJAnInA viSayamAM prarUpaNA kare che. prazna:- nirayabhavatthANaM maMte nIvA vinALI annanaLI ' he bhagavAna ! je chatra niyabhavastha che te jJAnI hAya che ke ajJAnI hAya che ? C uttara H : nAniyA 'he gautama je rIte niyatika jIva traNa jJAnavALA ane be traNa ajJAnavALA kahyA che. eja rIte nirayabhavastha jIva niyamathI traNa jJAna ane bhajanAthI be ajJAna ane traNa ajJAnavALA heAya che. prazna :- ' siriya avasthALa maMte navA inALI annALI ' he bhagavAna ! je jIva tiya ca bhavastha hAya che. arthAt jevAe tigna bhavamAM utpatti karelI che tevA jIvA jJAnI hoya che ke anAnI hAya che? uttara H- 'kRttini nALA ttini annALA mayaLA! 'he gautama ! je tiyA~ka bhavastha jIva samyak dRSTivALA hAya che. tene bhajanAthI traNu jJAna ane je mithyA daSTi hAya che teone bhajanAthI traNa ajJAta hAya che.have gautama svAmI prabhune evuM pUche che ke " manuttamavasthALa aMte nIvA sinALI annALI - he bhagavAna! je jIva manuSya bhavamAM rahelA hAya che. te zuM nAnI hoya che ke ajJAnI? uttara HnA sAcA he gautama! jevI rIte sUkAyika jIva ajanAthI pAMca jJAna ane traNa ajJAnavALA hoya che tevI ja rIte manuSya bhavamAM rahelAM jIvA paNu pAMca jJAna ane traNa ajJAnavALA DAya che. have gauttama svAmI deva bhavasthanA viSayamAM pUche che ke 'vamanasthALa maMte nIvAnALI sannArI? ' he bhadanta ! je jIva deva bhavasthA hoya che te zuM nAnI hAya che ke ajJAnI hAya che? uttara HniSa malyA " he gautama ! jevI rIte niya bhavastha jIva niyamathI traNa jJAnavALA ane bhajanAthI be ajJAnavALA ane traNa ajJAnavALA DhAya che. eja rIte deva bhavastha jIva paNa niyamathI traNu jJAnavALA ane bhajanAthI che ane traNa ajJAnavALA hoya che. amavasthA nahA siddhA ' je jIva abhavastha devaLI hoya che. tene siddhonI mAphka phakata eka kevaLajJAnavALA hAya che eTale ke teo jJAnI ja hoya che. 6 6 jahA 6 : * ' 9 have sUtrakAra AThamA bhasiddhikadArane uddezIne kahe che ke ' masiddhiyALa mane lIvA vinALI annALI ' he bhadata! je bhavasiddhika jIva hAya che te zuM jJAnI hAya che ke ajJAnI ! uttara H- nA saLAyA 'bhasiddhika jIva kevaLI paNa hAya che. eTale bhavasiddhika jIva sAyika veAnI mAphaka bhajanAthI pAMca jJAnavALA hAya che temaja jyAMsudhI teo samyakRtvane prApta karatA nathI tyAMsudhI bhajanAthI traNu ajJAnavALA ane e ajJAnavALA haiAya che. prazna :-- gamasiddhiyALa puSkA ' he bhagavana 1 abhayasiddhika jIva jJAnI hAya che ke ajJAnI hoya che ? uttaramAM prabhu kahe che ke te gautama ! abhavasiddhika jIva ' nau nALI dhanALI ' jJAnI nahIM paNu ajJAnIja hoya che ane ajJAnIomAM pazu temene 'vinni annALArUpa macaLA! ' traNa ajJAna bhajanAthI DAya che. abhasiddhika jIva hameza mithyA daSTika hAya che eTalA mATe tee ajJAnIja hoya che. prazna :- ' no. masiddhiyA nau zramasiddhiyALa mate nIvA nALI zrI bhagavatI sUtra : s 109 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anALI he bhadanta ! je jIva bhavasiddhika ke abhavasiddhika kahetA nathI tevA che jJAnI hoya che ke ajJAnI hoya che? bhavasiddhika ane abhavasiddhika jIva siddha hoya che. eTale 'jhadA uddhA ' e sUrA pAThadvArA niyamita karela siddhonI mAphaka hoya che. teo siddhonI mAphaka kevaLajJAnavALA ja hoya che. ajJAnI hetA nathI temaja be ke traNa jJAnavALA paNa hotA nathI. have sUtrakAra navamA saMsIdvArane uddezIne kahe che temAM gautama svAmI evuM pUche che ke "sanI pucha" he bhadanta! je saMjJA jIva hoya che te zuM jJAnI hoya che ke ajJAnI uttara :- " nA sariyA he gautama ! sendriya jIva je rIte cAra jJAna ane traNa ajJAnavALA kahayA che e ja rIte saMgIjIva paNa bhajanAthI cAra jJAna ane traNa ajJAnavALA kahyA che. * panIra kada reDhiyA' jevI rIte be ikiya chava be jJAnavALA ane be ajJAnavALA kaLA che. arthAta-aparyAptakAvasthAmAM sAmAdana guNasthAnavALA hovAthI be iyi jIva matijJAna ane zrutajJAna e be jJAnavALA hovAnuM kaheluM che ane aparyAptAvasthAmAM sAsadana guNasthAna nahIM hovAthI matyajJAna ane zrutajJAna e be ajJAnavALA kahelA che. e ja rIte asaMjJI jIva paNa tevAja hoya che tema samajavuM. na sI nIgaNatrI nA siddhA" je jIva saMsI ke asaMsI hetA nathI tevA siddha jIva temaja teramA ane caudamA guNasthAnamAM rahenArA jIva niyamathI kevaLajJAnavALA ja hoya che. be Adi jJAnavALA detA nathI. jevI rIte siddha jIva eka kevaLajJAnavALA hoya che tevI ja rIte teo paNa hoya che. e sU, 6 labdhike svarUpanA nirUpaNa dazamAM ladhidvAramAM labdhinA bhedenuM kathana. viphA maMte! zraddhI pauriA ItyAdi. sUtrArtha - patridA maMte ! zraddhA pacWrA' he bhagavAna! labdhi keTalA prakAranI kahelI che? ' mA' he gautama! viNA jhI padutA" labdhi daza prakAranI kahelI che. "saMda " te A prakAre che. "nAmachaDI ?', "haMsaTrakI 2', "rI rU', rirAvarittarI ka" "rAtI " "Ama lI 2' "mauna chatI 7, "3Amona dvI 8", "vicikkI 2', zrI bhagavatI sUtra : 6 110 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caDhI 20 ? jJAnalabdhi 1, darzana labdhi 2, cAritrya labdhi 3, cAriyA cAritra labdhi , dAna labdhi 5, lAbha labdhi 6, bhoga labdhi 7, upabhera labdhi 8, vIrya labdhi 9 ane indriya labdhi 10. "nAkho maMte rAha jauttA he bhagavana jJAnalabdhi keTalA prakAranI che? "norama" gautama! " jiMdA junA' jJAnalabdhi pAMca prakAranI kahelI che 'saM ga jemake "gAmiLanodinA chaThThA bAra vastranA chaThThA AminIbAdhika jJAna labdhi-yAvata-kevaLa jJAna labdhi "nAdrA mate sAvihA nANA" he bhagavana ajJAna labdhi keTalA prakAranI kahelI che. 'jogamA" he gautama! "tividA gra' ajJAnalabdhI traNa prakAranI kahelI che. 'nA' e pramANe che. "FrUganAzrI paganA strI, vimAnAno ? atyajJAna labdhi, kRtAjhAna labdhi ane vibhaMga zAna labdhi 'vaM dva maMte phariNA TumttA " he bhagavana! darzana labdhi keTalA prakAranI che. "yama" he gautama! "tiSiA pauLA " te paNa traNa prakAranI kahelI che. 'tuM nA' te A pramANe che. "Imagii uparachalaMgI , sabhAbichAsa zraddhA sabhyadarzana labdhi, mithyAdarzana labdhi ane sabhya micchAdana labdhi "rAddhI maMte vAvA pAttA" he bhagavana ! cAritrya labdhi keTalA prakAranI che? " joyamA" he gautama ! 'vavidA guttA te pAMca prakAranI che. "taMgadA' jemake "sAmAcarittI ' che afbacavarita hatI, parihAravindra sudumaraMja rAcarijharva gavAyavariddhI,' sAmAyika cAritryalabdhi 1, chedepasthAniya cAritrya labdhi 2, parihAra vizuddhika cAritrya labdhi 3, ane sUphamasaM5rAya cAritrya labdhi 4, yathAkhyAta cAritrya labdhi 5. varittAvarirA klIpa mate #vidA papaUttA " he bhadanta! cAritryA cAritrya labdhi keTalA prakAranI che. 'nayama" he gautama! "ger quttA " cArityAcAritrya labdhi eka prakAranI che. 'have jAva havamocI bhAjapa vAjA' tevIja rIte-cAvataupabhoga labdhi paNa eka prakAranI karI che. variddhI matte ravi gugr' he bhagavana vIrya labdhi keTalA prakAranI kahI che. "yama" he gautama! "tividA HomttA' virya labdhi traNa prakAranI kahI che. "nA" jemake "vAghaNiya to, naMdighavIjiyAtI, vArivariya rAtI bAlavI labdhi, paMDitavIrya labdhi ane bAlapativarya lobdha "TrisTI maMte vAvida qurat" he bhagavan! iMdriya labdhi keTalA prakAranI che? " mA" he gautama !'gvaviddA guttA" iMdriya labdhi pAMca prakAranI che. "te bahA" jemake " soya nA #cita " bendriya labdhi-mAyata-sparzanika labdhi. "nAbaddhIvAdi ati navA vi nAnI mALA" he bhagavAna ! jJAna labdhivALA chava zuM jJAnI heya che ke ajJAnI? "yama" he gautama! "nA no gAtrALa jJAnalabdhivALA jIva jJAnI hoya che ajJAnI nahIM "gagA phukkALI g gvanAruM mathairg" temAM keTalAka jJAnI java be jJAnavALA hoya che. e rIte keTalAka ne bhajanAthI pAMca jJAna zrI bhagavatI sUtra : 6 111 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya che. "tamAM strIvALuM jovA nA zanALo" he bhadanta! jJAna labdhi rahItanA jevo zuM jJAnI hoya che ke azAnI? 'no nAkhI annajaLI? he gautama ! jJAna labdhi rahita chava jJAnI nahIM paNa agAnI hoya che. "gajerAvA phu bALA, ti annAnA mathAi temAM keTalAka be ajJAnavALA ane keTalAka traNa ajJAnavALA hoya che. A rIte bhajanAthI te traNa ajJAnavALA hoya che. 'maLavodinAdiyAna mate navA ra nA zanALI' he bhadanta! abhinibedhika jJAnalabdhivALA ja zuM nAnI hoya che ke azAnI? 'joyamA" he gautama! ' nA no trANA " te jJAnIja hoya che, ajJAnI hatA nathI. "vaphA tuarI vArinAnAruM matharg" temAM keTalAka jIva be jJAnavALA hoya che ane keTalAkane cAra jJAnanI bhajana hoya che. temAM keTalAka traNa jJAnavALA ane keTalAka cAra jJAnavALA hoya che. 'tara ga DhavA mate vItA phri nAnI nAnI he bharata ! AbhinibaMdhaka jhAna vagaranA jIva jJAnI hoya che ke ajJAnI hoya che? 'joyamAM" he gautama! "nA vi annANI vi je, nANI te niyamA eganANI kevalanANI je annANI te atthegaiyA du annANI, tinni annANAiM bhayaNAe evaM suynaannhirA vi" he gautama! abhinibodhaka jJAna vinAnA jIva jJAni paNa hoya che ane ajJAnI hoya che. je jJAnI hoya che te niyamathI eka jJAnavALA hoya che. je ajJAnI hoya che temAM keTalAka be ajJAnavALA ane keTalAka traNa ajJAnavALA hoya che. eja rIte zrutajJAna labdhivALA jIvone paNa samajI levA. 'talagA ki = grAmaLiyodayanArasa diyA' atajJAna labdhi rahita jIva, AbhiniSika jJAna labdhi vinAnA jIvonI mAphaka hoya che. 'godinAdiyAnaM kurachA" he bhadanta ! avadhijJAna labdhivALA jIva jJAnI hoya che ke ajJAnI? 'rANI no zanALI" he gautama! avadhijJAna ladhivALA jIva jJAnI ja hoya che. ajJAnI nahIM. gara thA jiarLI, gAthA vanALa" temAM keTalAka jIva traNa jJAnavALA hoya che. keTalAka jIva cAra jJAnavALA hoya che. "ne tinnA te mamiLiyohiyALI muganAkhI godinAkhI " je traNa jJAnavALA che AbhinidhikattAna kRtajJAna,ane avadhijJAnavALA hoya che. te vaDanAkhI te gAmavidaranA muLanA divALI, ma garanALI" je cAra jJAnavALA hoya che. te matijJAna, zratajJAna avadhijJAna ane mana:paryavajJAna e cAra jJAnavALA hoya che. 'ta gaddhA aMte vIvA nAkhI nALI ' he bhadanta! je jIva avadhi jJAna labdhi rahita hoya che te jJAnI hoya che, ke anAnI? "nA ni vALA vi" he gautama ! avadhijJAna labdhi vinAnA jIva jJAna paNa hoya che ane ajJAnI paNa hoya che. "gve dithanALakanAruM vattA nANADuM, tteja nALADuM, mathaTI " eja rIte avadhijJAna labdhi vinAnA jIne avadhijJAnane choDIne cAra jJAna ane ajJAnI jIvone traNa ajJAna bhajanAthI hoya che. " mALAnA dvArA puchA' he bhadanta ! mana: paryAvajJAna labdhivALA jIva zrI bhagavatI sUtra : 6 112 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * " nAnI hAya che? ke ajJAnI heya che? nALIno annALI' he gautama! manaHpa^va jJAna labdhivALA jIva nAnI hAya che ajJAnI hAtA nathI. athaeNnA tinnALI,arthe cA caunANI je tinnANI te AbhiNivohiyanANI, suyanANI, manapajjavanANI je caunANI te AbhiNivohiyanANI, suyanANI, ohinANI, maNapajjavanANI' temAM keTalAka traNa jJAnavALA hoya che. temane AbhiniSe:dhika jJAna, zrutajJAna ane mana:paryova jJAna cheDIne cAra jJAnavALAone AiinAdhika jJAna, zrutajJAna,avadhijJAnaane manaHpava jJAna e cAra jJAna hoya che. ( tane aAiAM puSkA' huM bhanta je manaHpava jJAna labdhi vinAnA hoya che te zuM jJAnI haeNya che ajJAnI ? noyamA'huM gautama mana:paryavajJAna labdhi vagaranA jIva jJAnI paNa hoya che ane ajJAnI paNa hAya che. 'baLajJatranALavanArUM cattari nALAchuM timni anna LArUM macaLAm' je jJAnI Doya che teone mana:paryava Asanane cheDIne cAra jJAna ane ajJAnIne traNa ajJAna bhajanAthI hoya che. jevachanALadrIyAnuM maMte nIvA %0 nALI banALI ? huM bhagavAna ! je jIva kevaLajJAna labdhivALA hoya che te jJAnI hAya che ke ajJAnI ? 'mauyamA'gautama! * nALI no annALI niyamA nALI kSetranALI * kevaLa jJAna labdhivALA jIva jJAnIja hoya che. ajJAnI hAtA nathI ane te kevaLa eka jJAnavALAja hAya che. e AdijJAnavALA hAtA nathI. eka jJAnamAM paNa kevaLa jJAnavALA ja hoya che. tassa baddhiyALa pucchA' je jIva kevaLajJAna labdhithI rahita hoya che te zuM jJAnI hAya che ke ajJAnI ? ' goyamA " huM gautama ! ' nALIva annALI vivajInaannvjjaaii cattArinANAI tinni annANAI bhayaNAe kevaLa jJAna labdhi vagaranA jIva jJAnI paNa hAya che ane ajJAnI paNa hAya che.jo te jJAnI hAya che teA te kevaLa jJAnane cheDIne cAra jJAnavALA hoya che ane jo ajJAnI hAya te| traNa ajJAnavALA hAya che. evA teo niyamathI hAtA nathI para Mtu bhajanAthI hAya che. annA laddha cALavucchA ' he bhagavana ! je jIva ajJAna labdhivALA heAya che te zuM jJAnI heya che ke ajJAnI hAya che? ' goyamA 'he gautama! no mALo sanALI timni annALApheM bhayaNAe jJAna labdhivALA jIva nAnI hAtA nathI paNa ajJAnI hAya che ane te bhajanAthI traNa ajJAnavALA hoya che ' ta gandriyALa punhA he bhadata ! je jIva ajJAna labdhi vagaranA heAya che te jJAnI hAya che ke ajJAnI ? 'nALI no banALI rcanALAnuM mathALu ' he gautama ! ajJAna labdhi vinAnA jIva jJAnI hoya che. ajJAnI hotA nathI. ane bhajanAthI pAMca jJAnavALA hoya che. jahA annANassa laDiyA, alakhiyAya bhaNiyA evaM maiannANassa, suyaannANassa ya laddhiyAya, aladdhiyAya bhANiyantrA vibhaMganANaladdhiyANaM tinni annANAraM niyamA tassa aladdhiyANaM vacanALAnuM maLAdro bannArUM niyama' je rIte ajJAna labdhivALA ane ajJAna labdhi vinAnA jIva kahyA che tevIja rIte matyajJAna, zrutAnAna, labdhivALA ane temanI labdhi vinAnA jIvanA viSayamAM paNa samajI levuM. vibha'gajJAna labdhivALA jIvAne : , C ' 1 ' 6 zrI bhagavatI sUtra : 6 113 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyamathI traNa ajJAna hoya che ane virbhAgajJAnalabdhi vinAnA chone temane bhajanAthI pAMca jJAna hoya che agara niyamathI be ajJAna hoya che. - sUtrakAre A navamA labdhidvAramAM labdhinA bhede kalA che. emAM gautama svAmI prabhue evuM pUche che ke 'vidA maMte strI paugyttA " he bhadanta ! labdhio keTalA prakAranI kahelI che. pratibaMdhaka karmanA kSayAdikathI AtmAne jJAnAdika mune lAbha thaze tenuM nAma labdhi che. u- "jayamA" he gautama! "jIva aDhI pauuttA " labdhio daza prakAranI kahelI che je A prakAre che. 'nAddha , jJAnalabdhi 1, vaMsI 2, darzana labdhi 2, varattI 2, cAritrya labdhi 3, carittAvariddhI 4, cAricA caritra labdhi 4, vAddhI 1, dAna labdhi 5, zamIno 6, lAbha labdhi 6, mATI 7, bhAga labdhi 7, 3ramomAM cakI 8, upabhaga labdhi 8, variyALI , virya labdhi 9, hRdvi addhara 10, Idriya labdhi 10, tathA te prakAranI jJAnAvaraNa karmane kSaya athavA kSapazamathI yathAprApta matizruta Adi pAMca prakAranI jJAnane lAbha thavo tenuM nAma jJAna labdhi che. samyakRmizra yA mithyA zraddhAna rU5 AtmapariNAmane lAbha thaze tenuM nAma darzana labdhi che. cAritraya mehanIya kamanA kSapazamathI, kSayathI ke upazamathI thavAvALuM viratIrU5 Atma pariNAmanI prAptinuM nAma cAritrya labdhi che. apratyAkhyAna kaSAyanA kSayopazamathI thavAvALu deza viratI rU5 Atama pariNAmanI prAptinuM nAma cAritryAcAritrya labdhi che. pAMca prakAranA aMtarAya karmanA kSaya athavA kSapazamathI dAnAdika pAMca labdhio thAya che. temAM vizeSa pariNAma pUrvaka pitAnI vastune bIjAnA sArU ApavI tenuM nAma dAna lAbdhi che. "gAdAthe svAti vAnana" evuM siddhAMtanuM vacana che. tenI labdhi thavI tenuM nAma dAna labdhi che. prati hitAne lenArane) ApelA dAnathI je lAbha prApta thAya tenuM nAma lAbhalabdhi che. A lAbha labdhi lAbhAntarAya karmanA kSamAdikathI prApta thAya che. mane hArI zakhA di viSayane anubhava karavo tenuM nAma joga che. tenI prAptinuM nAma bhegalabdhi che. eka vakhata bhegavavAmAM Ave te bhega che. vAraMvAra bhegavavAmAM Ave te upabhega che. jemake vastra, bhavana ItyAdi) tenI prAptInuM hevuM te upaga labdhi che. lega ane upabheganuM lakSaNa siddhAMtakAe nIce pramANe darzAvela che - yuvA pariNAto moLo" ItyAdi. AtmAnuM vizeSa ceSTArUpa je pariNAma che tenuM nAma vIrya che te vIryanI labdhinuM nAma vIryalabdhi che. matijJAnAvaraNa karmanA kSayazamathI bhAvendriyanuM tathA ekendriyAI jati nAma karmanA udayathI tathA paryApta nAma karmanA udayathI prApta dravyejhiyanuM nAma lAbha che. arthAta dravyendriya ane bhAvendriya pe IndriyanI prAptI thavI tenuM nAma Indriya labdhi che. praznaH- " nAddhiI mane jarUSirA pattA jJAna labdhi keTalA prakAranI che? tenA uttaramAM prabhu kahe che ke "jo " "paMvi guttA" he gautama ! jJAna labdhi pAMca prakAranI che. te 'taMga" jemake "rAmiNavodiyunAgaDha bhAva levajInAbaddhI" abhinibe dhika jJAna matijJAna labdhi zrutajJAna labdhi avadhi jJAna labdhi mana paryAvajJAna labdhi ane kevaLa jJAna labdhi. have gauvata svAmI jJAna labdhithI viparIta svarUpavALI ajhAna labdhinA viSayamAM prabhune pUche che "sanALI saMte javA pattA " he bhagavan! ajJAna labdhi keTalA prakAranI keTalI che. jenAthamA" " vidA guuttA' he gautama! ajJAna labdhi traNa zrI bhagavatI sUtra : 6 114 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAranI keTalI che jemake "marUgannAddhI vimAnAjI " matyajJAna labdhi zrutajJAna labdhi ane vibhAga jJAna labdhi prazna - "laMkADhIdhAM aMte vidA pattA' he bhagavana! darzana ladhi keTalA prakAranI keTalI che? u- tividdA pattA he gautama! darzana labdhi traNa prakAranI che. 'nA' jemake "samasaLI bichAvaMkaLA ddhA saMnichAlano sama darzana labdhi, miyA darzana labdhi ane samyagU miyA darzana labdhi temAM mithyAtva mehanIya karmane upazamathI, kSayathI athavA kSayapAmathI thavAvALI zraddhArUpa AtmapariNAma prApta thAya che. tenuM nAma samyagU dazana labdhi che. azuddha mithyAtva pudagalanA dalikena vedanathI utpanna thavAvALuM je viparyAsa rUpa jIva pariNAma rUpa thAya che. tenuM nAtha misyA darzana labdhi che. ardha vizuddha mithyAtva pudgalanA dalikenA udayathI utpanna thavAvALA mikSa rUcirUpa jIvanuM pariNAma tenuM nAma samamithyA darzana labdhi che. prazna :- "varita pa mate vidA ghawttA" he bhagavAna cAthi labdhi keTalA prakAranI che. u- "jayamA" he gautama! "paMvida paur" cAritrya labdhi pAMca prakAranI kahelI che. "te bahA' 'sAmAiyacaritta laddhI, chedovaThThAvaNiyacarittaladdhI parihAravimuddhacaritta zraddhI, kudumaraMparAvariddhI, maravA varitta zraddhI : sAmAyika cAritrya labdhi, chedepasthApanIya cArika labdhi pariNAma vizuddha cAritrya labdhi, saMpAya cAritrya labdhi ane yathAkhya cAritrya labdhi. prANAtipAtAdi sAvavayeLa viratIrUpa sAmAyIka cAritryano lAbha thave tenuM nAma sAmAyika cAritrya che. A sAmAyika cAritrya be prakAranuM hoya che. 1 Izvara ane bIjuM yAvatakathita 2 apakAlinanuM nAma itvara che. ivara sAmAyika cAritrya pahelAM ane chelalA tirthaMkaranA tIrtha mAM prathama dIkSA levAvALAne thAya che. yAvata-jIvaMta paryata rahevAvALA sAmAyika cAritryanuM nAma yAvatakathita sAmAyika cAritrya che. A cAritrya madhyama 22 bAvIzamAM tiryakaronA tIrthamAM tathA mahAvidehamAM vicaratA tirthakarenA tIrthamAM vartamAna sAdhuone heya che. kemake temanAmAM upasthApanAne abhAva hoya che. tenuM kAraNa e che. sAdhu Rju ane prAjJa hoya che. tethI temanA cAritryamAM doSa lAgatuM nathI. ahIM evI zaMkA na karavI ke itvara sAmAyika sAdhuone paNa je sAmAyika cAritrya hoya che te paNa yAvatachava sAvAga viratIrUpa hoya che. kemake emAM sAvaghAganA tyAganI pratijJA yAvatajIva rahe che. pachI depasthApanIya cAritryanA prahaNa karavAmAM pahelAnA cAritryanA tyAga thavAnI ApattithI pratijJA bhaMga deSa lAgato nathI. kemake sAmAyika cAritra cAritryamAM paNa prANAtipAtAdi sAvaghayoganA tyAgarUpa viratI rahe che. tethI pratijJA bhaMgano doSa lAgatuM nathI. chedapisthApanIya cAritryanA dhAraNa karavAthI pahelAnA cAritramAM vizeSa zuddhinI saMbhAvanA hovAthI te baMnemAM nAma mAtrane ja bheda che. chedapasthApanIya pahelAnA cAriraya paryAyano cheda karIne pharI mahAvratanuM te anagAramAM AropaNa karAya che. eTale A cAritryanuM nAma chede sthAnIya cAritrya che. A rIte A cAritrya pUrva cAritrya paryAya cheda karIne puna:- pharI mahAvratone AropaNa karavAmAM nimitta hoya che. A cAritrya sAticAra ane nIratIcAranA bhedathI be prakAranuM che. prathama dikSIta Ivara cAritryavALAne pharI mahAvratanuM AropaNa karavuM te niratIcAra ivara cAritrya che athavA anya tirthakare anagAronuM anya tirthaMkaranA tIrthamAM praveza karavAthI A niraticAra cAritrya thAya che. jemake pArzvanAthanA AnagAnuM mahAvIranA tIrthamAM AvIne paMca mahAvrata dharmanuM zrI bhagavatI sUtra : 6 115 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grahaNa thayuM che. tathA samUla mahAvratAne dhAta karavAvALA sAdhuonA ja phIthI mahAtratAnuM grahaNa karavuM thAya che te sAticAra cAritrya kahevAya che. tA vizeSanuM nAma parihAra che. te parihArathI AtmAnI vizuddha jemAM thAya che te parihAra vizuddhi cAritrya che. te cAritryanI labdhinuM thavuM tenuM nAma parihAra vizuddhika cAritrya labdhi che. A cAritrya e prakAranA hAya che 1. nirviMzamAnaka, 2. nivizaSTakAyika jemake navasAdhue ne eka gaccha hAya che temAM cAra sAdhu tapa karavAvALA hAya cAra taiyAvRta karavAvALA hAya ane eka vAcanAcAya hAya che. temAM cAra sAdhue tapasyA kare che te nirviza mAnaka ane aMtima pAMca niviSTa kAyika kahevAya che. nivi zamAnakenuM tapa jadhanya rUpathI A pramANe che-grISma RtumAM jadhanya eka upavAsa, madhyama e upavAsa ane utkRSTa traNa upavAsa varSARtumAM jadhanya traNa upavAsa, madhyama cAra upavAsa ane utkRSTa pAMca upavAsa che. zizira RtumAM jadhanya che upavAsa, madhyama traNa upavAsa ane utkRSTa cAra upavAsa ane tamAma pAraNAne divase Aya vila kare ene pasthita niviziSTakAcika cAra vaiyAvRta karavAvALA ane eka vacanacAya te pratyeka divase AyaMbila kare che. te rIte cha mAsa sudhI tapasyA karyA bAda tapa karavAvALA sAdhu baiyAvRta kare ane vaiyAvRta karavAvALA sAdhu cha mahinA sudhI tapasyA kare. te pachI vAyanAcA' paNa cha mAsa sudhI tapasyA kare. AmAMthI--tebhemAMthI eka vAcanAcAya ane ane bAkInA AThe temanI vaiyAvRtti karavAvALA thAya che. parihAra vizuddhika cAritryane mahuNu karavAvALA sAdhu tirthaMkara aa kevaLajJAnInI pAse cAritrya grahaNa kare che. athavA je sAdhunI, tItha karanI ke kevaLInI pAse pravajyA grahaNa karI DrAya temanI pAsethI A cAritryanuM grahaNa kare che. jyAM svalpa sauMparAya kaSAya leAbhAMganA uddaya thAya che te cAritryanuM nAma sUkSma sa`parAya cAritrya labdhi che. A cAritrya e prakAranuM che. 1 vizuddhamAnaka ane 2 saoNMklezyamAnaka temAM vizuddhamAnaka cAritrya kSapakazreNI ane upazama zreNImAM caDavAvALAone hAya che ane saMkalezyamAna cAritrya uparAmazrIthI nIce javAvALA hoya che je cAritryamAM kaSAyanA udyanA sathA abhAva hAya te yathAkhyAt cAritrya che. yathA yena prakAreNa akaSAyitayA AkhyAtaM tat yathAkhyAtaM evI yathAkhyAtanI vyutpatti che. te cAritrya pazu be prakAranu che. 1 upazama ane 2 kSepaka prazna :- caritAcarittaladdhINaM bhaMte ! trikALattA 'he bhadanta ! cAritryAcAritrya labdhi keTalA prakAranI kahI che ? (cAritryA cAritrya labdhinuM tAtpa deza cAritrya labdhithI che ) u :- goyamA he gautama ! 'mArA vaLattA' deza viratI labdhirUpa te cAritryAcAritrya labdhi eka prakAranI kahelI che. ahIMA tenA mULa guNu ane uttara guNurUpa bhekrenI ane te bheAnA paNa bhedanI vikSA karI nathI. kevaLa dvitIya kaSAya je apratyAkhyAta krodha, mAna, mAyA ane leAbha che tenA kSayApazamathI thavAvALA pariNAma mAtranI ja vivakSA karI che. eTalA mATe te labdhine eka prakAranI kahelI che. evaM jAtra uvabhogaladdhI egAgArA ittA 'eja rIte cAritryAcAritrya labdhinI mAphaka cAva!dana labdhi, lAbha labdhi, bhega lari ane upabhAgambi e labdhie paNa eka prakAranI kahI che. ahIM paNa tenA avAntara bhedonI samIkSA (vivakSA) karI nathI. have gautama svAmI labdhi viSe prazna karatAM kahe che ke '* vayiCInuM maMte viA vattA ' huM bhagavAna ! vIya labdhi keTalA prakAranI che ? uttaramAM prabhu kahe che ke goyamAM 'huM gautama ! 6 ' 4 ' ' " zrI bhagavatI sUtra : 6 116 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tividda ghaowttA" vIryalabdhi traNa prakAranI kahI che. "tuM bahA" jemake vANiyastrI vaMcivariya vArivAriddhI" bAlavIrya labdhi, paMDitavIrya labdhi ane bAlapaMDita virya labdhi. asaMyama gemAM pravRttinA nimitta bhUta je asaMyaLa jIvanuM saMyama vinAnA ajJAnI jananuM vinAnA ajJAnI jananuM vIrya hoya che te bAlavIrya che. tenuM nAma bAlavIrya labdhi che. tAtparya kahevAnuM e che ke saMyama vinAnA jIvonuM ajJAnapUrvaka je kaSTapUrvaka anuSThAnamAM pravRtti hoya che te bAlavIya labdhi che. A labdhi cAritrya mehanIya karmanA udayathI ane vitarAya karmanA kSapazamathI prApta thAya che. je labdhinI prAptIthI saMyamamAM chavanI pravRtti thAya che. te paMDitavIrya labdhi che. ahIM paMDita zabdano artha saMyata evo che. saMyatanI vIrya labdhi jene saMyama yugamAM pravRttinI kAraNabhUta hoya che. tathA je labdhithI dezaviratImAM pravRtti hoya che te bAla paMDita vIryaladhi hoya che. bAlapaMDita zabdane artha saMtAsaMyata dezaviratI zrAvaka e thAya che. prama:- 'iMviyatrI mata vihA vaUTar" he bhagavana! iMdriya labdhi keTalA prakAranI kahI che. uttaramAM prabhu kahe che ke "joyama" he gautama! * paMDyA 100 iMdriya labdhi pAMca prakAranI kahI che. " vada" jemake "voTTA sTI, nAva saMdriSTI, kogreniya labdhi, bAdriyalabdhi rasanendriya labdhi, cakSurindriya labdhi ane sparzanendriya labdhi. prama:- nALaddhivAi aMte jJaa jiM nA gannA" he bhagavan! jJAna labdhivALA cha zuM jJAnI hoya che ke ajJAnI hoya che? u - mA" he gautama! "nALI no annALo phA yunAI, parva vananA mApa jJAnalabdhivALA cha jJAnI hoya che, ajJAnI letA nathI. je jJAnI hoya che temAM keTalAka be jJAnavALA ane keTalAka traNa jJAnavALA ane keTalAka cAra jJAnavALA ane keTalAka eka jJAnavALA heya che. je eka jJAnavALA hoya che te kevaLajJAnavALA ja hoya che. je be jJAnavALA hoya che. te matijJAna ane mRta jJAnavALA heya te. ItyAdi samagraMkathana pahelAnI jema samajI levuM. prazna :- takSa rakriyA aMte gItA rSi nA garanALo" he bhagavana! je jIvajJAna labdhi vagaranA hoya che te zuM jJAnI hoya che ke ajJAnI hoya che? u- 'no nA gannA' jJAnalabdhi rahIta cha jJAnI nahIM paNa ajJAnI che ane te ajJAnIomAM "anAthA phuganALA, tina manAiriA maLarre" keTalAka jIva be ajJAnavALA, keTalAka traNa ajJAnavALA hoya che e rIte traNa ajJAnavALAnI bhajanA che. prazna :"AmaLavadayanAddhivALAM maMte navA vi. nALA anAja he bhadantA Abhinibedhika jJAna labdhivALA ja jJAnI hoya che ajJAnI? u - "joyA? he gautama! "nA no nA' AbhinIdhika jJAna labdhivALA-atijJAna labdhivALA jIva jJAnI hoya che ajJAnI hatA nathI. temAM "zenuphA tunA tinA vArinADuM matharg" keTalAka jIva be jJAnavALA ane keTalAka jIva traNa jJAna ane keTalAka jIva cAra jJAnavALA hoya che. arthAta cAra jJAnavALA je matijJAna labdhivALA jIvamAM hoya che te bhajanAthI hoya che. eTale ke hoya che paNa kharA ane hatA paNa nathI. temanAmAM kevaLI hotA nathI. prazna:- 'takSa addhiA aMte vArSi nA annA" zrI bhagavatI sUtra : 6 11 7 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he bhagavAna je jIva abhinI bAdhika jJAnalabdhithI rahita hoya che. teo zuM jJAnI hoya che ke ajJAnI hoya che? u. :- "nA ja cannA vi" he gautama! AbhanIbedhaka jJAna labdhika vagaranA cho jJAnI paNa hoya che ane ajJAnI paNa hoya che. temanAmAM 'je nANI te niyamA eganANI kevalanANI je annANI te atthegaiyA sutranA sinni naLakhuM mathai je jJAnI hoya che te niyamathI eka jJAnavALA hoya che ane je ajJAnI hoya che. temAM keTalAka be ajJAnavALA ane traNa ajJAnavALA bhajanAthI hoya che. arthAta kaI kaI traNa ajJAnavALA paNa hoya che. va sunALaddhiAva' AbhinibaMdhaka jJAnalabdhivALAonI mAphaka ja zrutajJAnalabdhivALAone paNa jJAna ja samajavA, ajJAnI nahIM, zAnImAM paNa keI be jJAnavALA ane kaI cAra jJAnavALA hoya che. tama drivAri bAda mirrdayanApArasa strakriyA ' zrutajJAna labdhI vagaranA jIvane paNa AbhinIdhika jJAnalabdhi rahitanA jInI mAphaka samajavA, athata temanAmAM keTalAka jJAnI, keTalAka ajJAnI paNa hoya che. je jJAnI hoya che te niyamathI eka jJAna-kevaLajJAnavALA hoya che ane je ajJAnI hoya che tebhajanAthI eTale ke keTalAka be ajJAnavALA ane keTalAka traNa ajJAnavALA hoya che. prazna:- 'codinALaddhiyANa pucho " he bhadanta ! avadhijJAna labdhivALA chavo jJAnI hoya che ke ajJAnI : u. :- "jovA" he gautama ! "nANI no banI? avadhinAna labdhivALA ja jJAnI ja hoya che, ajJAnI hetA nathI. jJAnIomAM 'alyANa tinnAkhI, masthAthA 3 nA keTalAka jIva traNa jJAnavALA ane keTalAka jIva cAra jJAnavALA hoya che. je traNa jJAnavALA hoya che. temanAmAM mana:paryavajJAna ane kevaLajJAna hetuM nathI ane je cAra jJAnavALA hoya che temane kevaLajJAna hotuM nathI. je "ttinnA te gamagiNicanALo, sucanALI, gohiyALa " je traNa jJAnavALA hoya che teo AminIbedhika jJAnazratajJAna, ane avadhijJAna e traNa jJAnavALA hoya che. "je vaDanAkhI te zAmaLivodiranALI, supanA dinA, mApananA ' cAra jJAnathI jJAnI hovAnI vAta uparanA sUtrapAThathI spaSTa thAya che. praH- 'tama macchaddhizA mate jIvI kiM nA gamA" he bhagavanta! je jIva avadhijJAna labdhivALA nathI. hatA te jJAnI hoya che ke ajJAnI hoya che? u. : ga 0 he gautama! "nA ki annA vi " je jIva avadhijJAna labdhi rahita hoya che te jJAnI paNa hoya che ane ajJAnI paNa hoya che. 'pAM modinA sagAruM vattAnAnari; tina nALArUM mALA je jJAnI hoya che te matijJAna ane zruta jJAnavALA hoya che, temaja matizruta ane manaHpavajJAnavALA hoya che tathA eka jJAna-kevaLajJAnavALA ja hoya che ane je ajJAnI hoya che. te matyajJAna, tAjJAnanI apekSAe be ajJAnavALA hoya che ane virbhAgajJAna sahitanI apekSAe traNa ajJAnavALA hoya che. prazna :- 'mAnavanAdiyA pucha he bhadanta! mana:paryavajJAna labdhivALA jIva jJAnI hoya che ke ajJAnI hoya che? u. - nayanA he gautama! "nA re gannA" manaparyava jJAnalabdhivALA jIva jJAnI ja hoya che. zrI bhagavatI sUtra : 6 118 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' C ajJAnI hAtA nathI. temanAmAM atthegaiyA tinnANI, atthegaiyA caunANI ' keTalAka mana:paryAMvajJAna labdhivALA jIvA kevaLajJAnanA abhAvamAM matijJAnI, zrutajJAnI ane mana:paryavajJAnI hoya che ane keTalAka kevaLa jJAnanA abhAvamAM matijJAnI, zrutajJAnI avadhijJAnI ane mana:paryaMttAnI e cAra jJAnavALA hAya che. eja vAta 'je tinnANI te AbhiNivohiyanANI, suyanANI, maNapajjavanANI, je caDanALI te gAmiLiyodiyALI mukhyanALI, maLapannavanALI ' e sUtrapAThathI samajAvyA che. prazna :-' taraNa gandriyAnuM maMte puchA 'huM bhanta ! je manaHpa va jJAnalabdhi rahita hAya che evA jIvA jJAnI hoya che ke ajJAnI ? u. :- 'goyamA he gautama! nALI viannALI vi'mana:paryavajJAna labdhithI rahita jIva jJAnI pazu hAya che ane ajJAnI paNa hoya che. temanAmAM je jJAnI hoya che tee 6 maNapajjavanANacajjAi cacArinANAI, tinni annANAI' bhayaNAe 9 matijJAna, zrutajJAna e be jJAnathI jJAnavALA hAya che. ane matijJAna, zrutajJAna ane avadhijJAnanI apekSAe traNa jJAnavALA ane kevaLajJAnanI apekSAe keTalAka kevaLajJAnavALA ja DAya che. tathA temAM je ajJAnI hAya che te matyajJAna, zrutIjJAnanI apekSAe e ajJAnavALA ane vibhagajJAna sahitanI apekSAe traNa jJAnavALA hAya che. prazna H -- hemorrladdhiyANaM bhaMte nISA vinALI annALI ? huM bhAnta ! je jIva kevaLa jJAnalabdhivALA hAya che te jJAnI hoya che ke ajJAnI hoya che ? u. :- 'poyamA' he gautama ! nALI no annALI ' kevaLajJAnavALA chatra niyamathI jJAnI ja hoya che. teeA ke Adi jJAnavALA hAtA nathI. prazna :- 'tassa alakhiyANaM pucchA ' he bhadanta ! je jIva kevaLajJAnalabdhirahita hoya che te jJAnI hAya che.ke ajJAnI ? " u.:- goyamA hai gautama ! 'nALI kavi annanavi' kevaLajJAnalabdhithI rahita jIva jJAnI paNa hAya che ane ajJAnI paNa hAya che, teeAmAM je jJAnI hAya che te navanALavanArUM, sattAniALairUM, titri annALApha`mayaLAC' bhajanAthI kevaLajJAna rahita cAra jJAnavALA hAya che ane e ajJAnI hoya che ne bhajanAthI traNa ajJAnavALA hAya che. kahevAnuM tAtparya e che ke kevaLajJAna labdhivALA jIvAmAM jee jJAnI hAya che te paikI keTalAka matijJAna ane zruta jJAnavALA ane mati-zruta ane avadhijJAnavALA hoya che. agara mati, zruta, ane manaHpavajJAnavALA hoya che tathA je ajJAnI hAya che te paikI keTalAka matyajJAna, zrutAjJAnavALA hoya che ane keTalAka matyajJAna, zrutAjJAna ane vibhagajJAnavALA hoya che. e rIte be prakAromAM jJAna ane ajJAnanI bhajanA samajI levI. 6 6 6 " , prazna :- annALaruddhiyALa maMtte puchA ' he bhadanta ! je ajJAnalabdhivALA hAya che te jJAnI hAya che ke ajJAnI hAya che! u. :- goyamAM 'huM gautama ! no nANI annANI ajJAna labdhivALA jIva jJAnI hai|tA nathI. kiMtu ajJAnI ja hAya che. teAmAM tini annALAnuM maLaC' traNa ajJAna arthAt keTalAka ajJAnalabdhivALA jIva e ajJAnavALA hAya che ajJAnavALA hAya che. prazna :- tarasa gaTapriyAnuM purA' he 6 zrI bhagavatI sUtra : 6 bhajanAthI hAya che. ane keTalAka traNa bhadanta ! je jIva 119 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : ' ajJAnalabdhithI rahita hAya che te zu jJAnI hoya che ke ajJAnI hoya che ? nALI no amALI ? huM gautama ! ajJAnalabdhithI rahita jIvA jJAnI ja hAya che. tee ajJAnI hAtA nathI. temAM 'paMcanArUM mAC pAMca jJAna bhajatAthI hAya che. te kevI rIte hAya che. te vAta pahelAM jevI rIte prakaTa karI che, teja rIte samajI levI. ' nandA annALana kriyA, ahiyA maLiyA vRM maannAmsa, mutranALaNakriyA gaDhiyA ne mALiyavA ? je prakAre ajJAna labdhivALA ane ajJAnanI alabdhivALA jIvAnA viSe kahyuM che. teja rIte matyajJAnalabdhivALA ane matyajJAna alabdhivALA, zrutAjJAna labdhivALA ane zrutajJAna alabdhivALA jIvAnA viSayamAM paNa samajavuM. tevI ja rIte ajJAna labdhivALA jIvane traNa ajJAna bhajanAthI kahelA che teja rIte matyajJAna ane zrutAnAna lakhvALA jIvAne paNa traNa ajJAna bhajanAthI samajavA. ane jevI rIte ajJAna alabdhivALA vAne pAMca jJAna bhajanAthI kahelA che. teja rIte matyajJAna ane zrutAnAna alabdhivALAone viSe paNa pAMca jJAna bhajanAthI samajavA. vibhaMganANaladdhiyANaM tini annANAraM niyamA ' vibhagajJAna labdhivALA jIvAne matyajJAna, zrutAjJAna ane vibhagajJAna e traNa ajJAna niyamathI hAya che. 'tattva aruddhiyALa vacanALApha mathaLAju TroyannALArU niyamA ' tathA je vibhaMga nAnalabdhivALA nathI hotA tene pAMca jJAna bhajanAthI hAya che. arthAta keTalAka vibhagajJAna labdhivALA jIva e jJAnavALA hAya che. ane keTalAka traNa jJAnavALA hoya che, keTalAka cAra jJAnavALA hAya che ane keTalAka eka jJAna kevaLajJAnavALA hAya che.jo teemAM kAi ajJAnI hAya te te niyamathI matyajJAna ane zrutAjJAnavALA ja hAya che. // su 7 / / ' 'saMsAruddhiyALa maMte nIvA di nALI annALI ' ityAdi. C sUtrA H- kUMpaLaruddhiyALa maMte vinALI annALI ' he bhagavAn ! je jIva dezanalabdhivALa hAya che te jJAnI hoya che ke ajJAnI hoya che. u. :'joyamAM huM gautama ! naLI citranALI vi ' darzonalabdhivALA chavA jJAnI paNa hoya che ane ajJAnI paNa hAya che. maMtranALAra tinni annALArUM mayAr ' je jJAnI hAya che teone pAMca jJAna ane je ajJAAnI Aya che. tene traNa ajJAna bhajatAthI hoya che. 'tama ayiALa maMte nIvA ji nALI nALI ' he bhagavAna darzonalabdhi rahita jIva hAya che te jJAnI hAya che ke ajJAnI ? ' noyamAM " he gautama ! 6 ' " je jIva tarasa gaDhiyA sthi 'darzIna lavinAnA koI jIva hAtA nathI. 'sukSma kuzaLa ruddhiyAnuM paMcanALA, maLaC ' je jIva samyag dazanavALA hoya che. tene pAMca jJAna bhajanAthI hAya che. (tama candriyALa timni annALADmayAt samyag darzana rahita hoya che teeAmAM traNa ajJAna bhajanAthI hoya che. micchadaMsaNa ruddhiyALa mate pucchA " he bhadanta ! je jIva mithyA darzonalabdhivALA hAya che te jJAnI hAya che ke ajJAnI ? 'timni JanALAra mayApu" he gautama ! je jIva miAdarzInalabdhivALA hoya che. temAM traNa ajJAna bhajanAthI hAya che. C 6 tassa aladviyANaM paMcanANAI tinni annANAI maLApa ' je jIva mithyAdarzanathI rahita hAya che. teeAmAM pAMca jJAna tathA traNa ajJAna bhajanAthI heAya che. 'sammAmicchAdaMsaNaladdhiyA ya, aladdhiyA ya jahA micchAdaMsaNaladdhi aladdhi tahetra " zrI bhagavatI sUtra : 6 120 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mALiyA' samagamiyAdazana labdhivALA ane tenI labdhithI rahita jIva jevI rIte mithyAdarzana labdhivALA ane tenI alabdhivALA jIvone viSe kahyuM che te pramANe samajI levuM. . TIkAtha:-gautama svAmIe prabhune evuM pUchyuM ke " ddhizA mate navA *i nALI annA' he bhagavAna ! darzanalabdhivALA jIva jJAnI hoya che ke ajJAnI ? uttaraH- " he gautama! 'nA vi vannA ri dazanalabdhivALA jIva jJAnI paNa hoya che ane ajJAnI paNa hoya che. temAM jJAnI te hoya che ke je sabhyazraddhAnavALA hAya che ane mithyAzraddhAnavALA hoya che te ajJAnI hoya che. "laMvanAruM takti pannAbADuM mayA' samagazraddhAnavALA jJAnIone bhajanAthI pAMca jJAna hoya che tathA mithyAzraddhAnavALA ajJAnIone traNa ajJAna bhajanAthI hoya che. jJAnIomAM je ekaja jJAna hoya te te kevaLajJAna ja hoya che. be jJAna hoya te matijJAna ane zrutajJAna heya che. traNa jJAna hoya te matijJAna, zratajJAna ane avadhijJAna agara matijJAna, zratajJAna ane mana:paryavajJAna hoya che. cAra jJAna hoya te matijJAna, kRtajJAna, avadhijJAna ane mana:paryavajJAna hoya che. ajJAnIomAM je ajJAna hoya te matyajJAna, tAjJAna e be ajJAna hoya che je traNa ajJAna hoya te matyajJAna, zrutajJAna ane virbhAgajJAna e traNa ajJAna hoya che. e rIte pAMca jJAna ane traNa ajJAnanI bhajanA samajI levI. prazna -"tata addhizA mate bAvA nA gALA" he bhadanta ! je jIva darzanalabdhi rahita hoya che te jJAnI hoya che ke ajJAnI hoya che? uttara H- "tara diyA nathi he gautama ! evo eka paNa jIva hite nathI ke je darzana-sAmAnya zraddhAnarUpa darzananI labdhithI rahita hoya. darzananuM tAtparya ahIM rucimAtra ja grahaNa karAyuM che. A ruci jemAM traNa prakAranI jovAmAM Ave che. 1. samyagurUpa, midhyArUpa, 3. mizrarUpa chavAmAM A paikI kaIne kaI ruci avazya hoya che. eTale ja ahIM evuM kahevAmAM Ave che ke sAmAnya raci rahita koIpaNa jIva hotA nathI. samahaMsAddhiyA, paMcanArUM mA' je jIva samyagadarzanavALA hoya che teone pAMca jJAna bhajanAthI hoya che. bhajanAthI kevI rIte hoya che te upara prakaTa karavAmAM AvI che. "tae gaDhahiyAvi tinna mALArUM" je samyagadarzanarUpa labdhithI rahita hoya che. eTale ke mithyASTirUpa hoya che teone traNa ajJAna bhajanAthI hAya che. evI ja rIte mizradaSTivALA jIvomAM paNa traNa ajJAna bhajanAthI heAya che. kemake je mizradaSTi jIva hoya che. teomAM tAvika baMdha hote nathI. prazna :- ' fma chApoddhA mate puchI" he bhagavAna! micchAdana labdhivALA jIvo jJAnI hoya che ke ajJAnI hoya che? uttara:- " vize mannA DuM maLag" he gautama ! mithyAdarzana labdhivALA jIvomAM traNa ajJAna bhajanAthI hoya che. "tasa prakriyA paMvanAnArU viniya ganALArUM mayagA' je jIva mithyAdarzana labdhivALA hetA nathI. arthAta samyagadaSTivALA yA mizradaSTivALA hoya che. teomAM kamara bhajanAthI pAMca jJAna ane traNa ajJAna bhajanAthI hoya che. 'mAmachAsAdiyA gakriyAya nahIM nichahiMsaLaddhi addhi tadeva mAnava" sampamiAdarzana labdhivALA tathA tenI alabdhivALA jIva jevI rIte miyAdarzana labdhivALA chava traNa ajJAnavALA bhajanAthI hoya che ane mithyAdarzananI alabdhivALA bhajanAthI pAMca jJAnavALA ane traNa ajJAnavALA hoya che te ja rIte kramazaH prathamamAM bhajanAthI traNa ajJAnavALA ane aMtamAM pAMca jJAnavALA hoya che. tAtparya kahevAnuM e che ke sammamithyAdarzana labdhivALA ane tenI alabdhivALA chava kramathI traNa ajJAnavALA ane pAMca jJAnavALA agara traNa ajJAnavALA bhajanAthI hoya che. sU, 8 zrI bhagavatI sUtra : 6 1 21 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " attindriyALa maMte ! nIvAva nALI banALI ' ityAdi. ' * 2 4 ' sutrA :- 'ttihiyALa maMte ! nIvA vinALo gannANI ' he bhadanta ! je jIva cAritryalabdhivALA haiAya che. te zuM nAnI hAya che ke ajJAnI ? 'goyamA he gautama ! ' paMcanAks' mathAC 1 cAritryalabdhivALA jIva bhajanAthI pAMca jJAnavALA hAya che. tassa aladdhiyANaM maNapajjavanANavajjAI cattArinANAI tinniya annANAI bhayaNAe je jIva cAritryalabdhi vinAnA haiAya che. temanAmAM manaHpava jJAna cheADIne cAra jJAna tathA traNa ajJAna bhajanAthI hAya che. 'sAmAiya critruddhiALuM maMtte nIyA vinALI sanALI? he bhagavan ! sAmAyika cAritrya labdhivALA chatra jJAnI hAya che ke ajJAnI ? ' goyamA ' he gautama ! ' nALI devajI vanArU pattA nALA mathaLaC ' sAmAyika cAritrya labdhivALA jJAnI ja hoya che. temanAmAM bhajanAthI kevaLa jJAna cheADIne cAra nAna heAya che. tassa aladdhiyANaM paMcanAmAI tinni annANAI bhayaNAe evaM jahA sAmAiyacarittaladdhiyA aladbhivAya bhaNiyA evaM jAva ahakakhAya caricalaDiyA aladdhiyAya bhANiyantrA navaraM ahakhAyacarittaladdhiyA paMcanANAI bhayaNAe 9 je jIva sAmAyika cAritrya labdhitrALA hAtA nathI. temAMnA pAMca jJAna tathA traNa ajJAna bhajanAthI DAya che. jevI rIte sAmAyika cAritralabdhivALA ane tenI abdhivALA chavAnA viSe kahela che. teja rIte yAvata-yathAkhyAta cAritryalabdhivALA ane tenI alabdhivALA jIveAnA viSe paNa samajavuM. vizeSatA naLa eTalI ja che ke yathAkhyAt cAritryavALA jIva bhajanAthI pAMca jJAnavALA hAya che. 'carittAcarittaladdhiyANaM maMte navA ji nALI annALI ? ' he bhagavan ! cAritryAcAritrya jIva nAnI haiya che ke ajJAnI hAya che? kocamA 'he gautama! " naLIno annALI cAritryAcAritryavALA jIva nAnI hAya che ajJAnI nIM. atthegaiyA dunnANI, atye gayA tinnALI ' temAM keTalAka e jJAnavALA ane keTalAka traNa jJAnavALA hoya che. ne hunnALI te gamiLiyodayanALi ya sucanALI tha' je e jJAnavALA kahyA che. te AbhinibeAdhika ane zrutajJAnavALA hoya che. tinnALI te kAunisrotriyanALI muyanALI modiyanALI ' je traNa jJAnavALA hAya che temAM abhiniAAdhika jJAnava LA, zrutajJAnavALA ane avadhijJAnavALA hoya che. tassa aladdhiyANaM paMcanaruit tinni annANAI bhayaNAe je jIva cAritryAcAritrya labdhivALA hotA nathI. teoAne bhajanAthI pAMca jJAna ane traNu ajJAna hAya che. dANaladdhiyANaM paMcanApAra timni annALArU maLApu'dAnalabdhivALA jIvAne bhajanAthI pAMca jJAna ane traNa ajJAna heAya che. 'tattva gakriyA puSkA 'he bhagavAna ! je dAnalabdhivALA chatra nathI hotA. te nAnI hAya che ke ajJAnI hoya che. 'poyamA ' he gautama! 'nALo no banALI niyamA banALI devanALI ? dAnalabdhi rahita jIva jJAnI hoya che ajJAnI hAtA nathI. ane jJAnIomAM paNa teo niyamathI kevaLa eka jJAnI ja hAya che. ' E nA vIyiddhi adriya mALiyathA ' eja rIte vi'labdhivALA ane tenI alabdhivALA jIvAnA viSayamAM paNa samajavuM, 'vAvIyi ' : " 6 " 6 zrI bhagavatI sUtra : 6 122 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ f , C je jIva ( ' C ruddhiyALa tini nALAstinni annALA' je jIva mAlavIya labdhivALA hAya che. temanAmAM traNa jJAna tathA traNa ajJAna bhajanAthI hoya che. tassa aladdhiyANaM paMcanANAI bhayaNAe khAlavIya labdhi vinAnA je jIva che, temAM pAMca jJAna bhajanAthI hAya che. paMDiyavoriyaladdhiyANaM paMcanANAI bhayaNAe ' paMDitavI labdhivALA hAya che, temane pAMca jJAna bhajanAthI hAya che. taC gajandriyALa aLava vanALanArUM cattarinALArUM annALAnuM timniya mayaLAQ' je jItra paDiMta vIlabdhi vinAnA hoya che temane manaHpa`vajJAna cheADIne cAra jJAna tathA traNa ajJAna bhajanAthI DAya che. ' vAriyaranIyiddhiALuM maMte nIvA ji nALI annAmI huM bhardata ! je jIva khAlapaDita vIya labdhivALA hAya che tee zu jJAnI hAya che ke ajJAnI hAya che? timni nALArUM macaLAm ' he gautama ! khAlapaMDitIya labdhivALAone traNa jJAna bhajanAthI DAya che. tassa aladdhiyANaM paMca nANAI tinni annALAra macAC ' khAlapaDita vIryabdhi vInAnA jIvAmAM pAMca jJAna ane traNa ajJAna bhajanAthI hoya che. ' rUciRdriyALa maMte nIvAra nALI annAnI' he bhadanta ! je jIva iMdriyalabdhivALA hoya che te jJAnI hAya che ke ajJAnI ?'noyamAM he gautama ! "vattAniALArUM tini ca bannALAe~mayaLA' iMdriyalabdhivALA jIvAmAM cAra jJAna tathA traNa ajJAna bhajatAthI hAya che. tattva baruddhiyALa puruSa ' he bhakta ! je jIva IMndrayalabdhi sivAyanA DrAya che te zuM nAnI hAya che ke ajJAnI hoya che | 'goyamA naLIno nALI niyamA vanALI jevachanALI ' indriyalabdhi sivAyanA jIve jJAnI ja heAya che anAnI hAtA nathI ane teeniyamathI eka kevaLAnavALA ja heAya che. 'to yiddhiyALa nA jJayiddhiyA' zrotendriya labdhivALA jIva Ima i labdhivALA jIvAnI jemaja samajavA. tassa gahiyALa puchA * he bhagavan ! zrotraindriya labdhi sivAyanA jIvo jJAnI hAya che ke ajJAnI ? - goyamA " he gautama ! zrotraiMdriya labdhi rahita jIva 'nALI vigannALA vi.' nAnI paNa hAya che ane ajJAnI paNa hAya che. je nANI te atthegaiyA dunnANI atthegaiyA eganANI ' je jJAnI hAya che teomAM keTalAka e jJAnavALA ane keTalAka eka jJAnavALA hAya che. 'ne hunnALI te gAmiLiyoniALI muyanALI ' je jIva e jJAnavALA hAya che. te abhinibeAdhika jJAna ane zrutajJAna ema be jJAnavALA hoya che. 'ne pAnALI te kevalanANI ' je eka jJAnavALA heAya che te kevaLajJAnavALA ja hoya che. je annANI te niyamA dunnANI taM jahA maiannANIya suyaannANIya ' je ajJAnI hoya che te niyamathI e ajJAnI hoya che. tene matyajJAna ane zrutajJAna ema e ajJAna hAya che. cakkhidiyaghArNidiyANaM laDiyANaM aladdhiyANaya jaheva soiMdiyassa jimmidiyaladdhiyANaM cattAri nANAI tinni ya annANANI maLAC O cakSu iMdriya ane ghrANu iMdriyalabdhivALA ane te sivAyanA jIvo zrotrendriya labdhivALA jIvAnI mAphaka cAra jJAnavALA ane traNa ajJAnavALA hAya che tathA te ane ' 6 6 ' zrI bhagavatI sUtra : 6 123 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ idrinIlabdhi sivAyanA cha zrotrAndraya labdhi rahita jIvanI mAphaka be jJAnavALA ane traNa ajJAnavALA ane eka kevaLajJAnavALA hoya che. je jIva jahAMIndriya labdhivALA hoya che. temanAmAM cAra jJAna ane traNa ajJAna bhajanAthI hoya che. 'taja gaDhiyALAM gchI he bhagavAna je jIva jIhendriya labdhi sivAyanA hoya che te jJAnI hoya che ke ajJAnI ! "jayanA he gautama! "nA ri nA vi" chaDendriyalabdhi rahita cha jJAnI paNa hoya che ane ajJAnI paNa hoya che. 'ne nA te nigama eganANI kevala nANI je annANI te niyamA duannANI taM jahA maiannANIya avagannA " je jJAnI hoya che te niyamathI eka jJAna kevaLajJAnavALA hoya che tathA je ajJAnI hoya che te niyamathI matyajJAna ane zruta ajJAna ema be ajJAnavALA hoya che. Sivicayiof gathivi nA phaMdricakriyA caDhiyA " sparzana IlibdhivALA ane temanI labdhi sivAyanA jIva IdriyalabdhivALA ane Idriyaladhi sivAyanA jIvonI mAphaka ja samajavA TIkArya - govAmI prabhune evuM pUche che ke "jarittastraDhiyALa maMte navA jiM nALA kakSAnI? he bhagavAna je jIva cAritryalabdhivALA hoya che te jJAnI hoya che ke ajJAnI ? samyam jJAna jemanAmAM hoya che te jJAnI ane mithyAtva sahita jJAna jemanAmAM hoya che te ajJAnI che e pramANe jJAnI ane ajJAnInuM lakSaNa jANavuM. ajJAna ane jJAnane sarvathA abhAva jemanAmAM hoya che te ajJAnI che. e ajJAnI zabdano artha thato nathI. eTale eja abhiprAyane uddezIne prabhu gautamane kahe che ke jAnA" he gautama! "vanArUM macANa cAritryalabdhivALA jIvamAM bhajanAthI pAMca jJAna hoya che niyamathI hotuM nathI kemake kevaLI paNa cAritryI hovAne kAraNe cAritryalabdhivALA jJAnI ja hoya che. eTalA mATe ahIM cAritryalabdhivALAone pAMca jJAna sudhI bhajanAthI kaheluM che. prazna :- " tadasa matiyALa kapAvanArA rAri rAkhavuM sini 5 ganAnarchuM mALarg' he bhagavana ! je jIva cAritryazvi rahita hoya che te zuM jJAnI hoya che ke ajJAnI hoya che. tenA uttaramAM prabhu kahe che. ke jJAnI paNa hoya che ane ajJAnI paNa hoya che. jJAnIomAM mana:paryavajJAna cheDIne temanAmAM cAra jJAna hoya che. ane ajJAnIomAM traNa ajJAna sudhI hoya che. eja bhajanA che. jemAM cAritryalabdhi hotI nathI, tevA cho asaMyata paNa hoya che. gALazAnA" hovAnA kAraNe evA mAM mati ane zrata jJAna e be jJAna haI zake che ane matijJAna, zrutajJAna ane avadhijJAna e traNa jJAna paNa hoI zake che. tathA cAritra5 labdhithI rahita evA siddhonI jJAnI hovAnA saMbaMdhanI vivakSAthI jyAre vicAraNA karavAmAM Ave che. tyAre temAM kSApazamika matyAdika jJAna na hovAne kAraNe kevaLa eka kSAyika kevaLajJAna ja hoya che. siddho cAritrya ke acAritrya hotA nathI. e ja rIte jyAre cArika labdhivALAomAM ajJAnIonI gaNanA thAya che. tyAre ajJAnI hovAnA kAraNe temanuM jJAna ajJAnarUpa hoya che. eTalA mATe teomAM ochAmAM ochuM zrI bhagavatI sUtra : 6 1 24 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e ajJAna sudhI ane vadhAremAM vadhAre traNa ajJAna sudhI hoya zake che. praznaH-- 'sAmAnyaSattindriyALuM maMte nIvA di nALI banALI' he bhagavana ! je jIva sAmAyika cAritrya labdhivALA hAya che te jJAnI hAya che ke ajJAnI ! u- nayama' he gautama ! sAmAyika cAritryalabdhivALA jIva 'nALI' jJAnI ja hoya che 'no annALI' ajJAnI hAtA nathI. vijhArUM cattari nALAnuM mayA' te kevaLajJAnane cheADIne bhajanAthI cAra jJAnavALA hoya che. kAraNa jeTalA sAmAyikacAritrya labdhivALA jIva hAya che te tamAma jJAnI ja hoya che. tuma atiyALa paMcanAmArUM tini annALApha' macaLA je jIva sAmAyika cAritryanI alabdhivALA hAya che te bhajanAthI pAMca jJAnavALA ane traNa ajJAnavALA hoya che. kahevAnA hetu e che ke sAmAyika cAritryanI alabdhivALAmAM chedyApasthApaniyAdika cAritryavALAonA samAveza thai jAya che ane siddhonA paNa samAveza thAya che tethI te jJAnI ja hAya che kAraNa ke temanAmAM samyagda na hoya che. gata jyAre sAmAyika cAritryanI alabdhivALA chavAmAM teone grahaNa karavAmAM Ave tyAre teemAM pAMca jJAna paya`"ta heca zake che. ane jyAre sAmAyika cAritryanI alabdhivALAmAM mithyAdraSTi levAmAM Ave che tyAre te ajJAnI hAvAnA kAraNe temAM traNa ajJAna paryaMta hAi zake che. taM nA sAmAiyacaritaladdhiyA aladdhiyAya bhaNiyA evaM jAna ahakukhAya caritaladdhiyA aruddhiyAya mALiyanA je rIte sAmAyika cAritrya labdhivALA ane tenI alabdhivALA jIvAnA viSayamAM kahevAmAM AvyuM che te ja rIte-mAvat chedepasthApanIya cAritryanI labdhivALA ane tenI alabdhivALA, parihAra vizuddhika cAritryanI labdhivALA ane tenI alabdhivALA tathA yathAkhyAta cAritryanI labdhivALA ane tenI alabdhivALA jIveAnA viSayamAM paNa samajavuM. arthAta chedepasthApanIya cAritryalabdhivALAthI laine yathAkhyAta cAritrya paDUtanI labdhivALA jIvA sAnI ja hoya che. eTalA mATe teone bhajanAthI kevaLajJAnane cheDIne cAra jJAnavALA kathA che ane tenI alabdhivALA hAya che teo jJAnI ane ajJAnI ane hoya che. jJAnIeAmAM pAMca jJAna sudhInA ane ajJAnImAMtraNa ajJAna sudhI hoya che. paraMtu nava yathAkhyAta cArigalabdhivALAmAM je vizeSatA che te 'gavAya pattikriyA vaMzanALApha mathaLAC' te evI rIte che ke sAmAyika, chedepasthApanIya, parihAra vizuddhika ane sukSma sAMparAya tenI labdhivALA jIva chadmastha hAya che. eTale chadmastha hAvAnA kAraNe teomAM cAra ja jJAna bhajanAthI hAya che. paraMtu je yathAkhyAta cAritryalabdhivALA jIva hAya che te chadmastha paNu hAya che ane kevaLI paNa hAya che. eTalA mATe temanAmAM tathA sAmAyika cAritrya AdinI alabdhivALA jJAnIomAM bhajanAthI pAMca jJAna hoya che. mathAkhyAta cAritryane vItarAga cAritrya kahela ane temanAmAM je pAMca jJAna bhajanAthI kahela che te 11 agyAramAM ane 12 khAramAM guNasthAnane lane ja kahela che. prazna:- carittavRttindriyALa maMte nIvA tri nAkhI annAnI" he bhagavana! je jIva cAritrAcAritrya labdhivALA dezaviratIvALA hoya che te jJAnI hAya che ke ajJAnI hAya che? uH- noyama he gautama! dezaviratIvALA jIva 'nALI, no annALI' jJAnI ja DaeNAya che ajJAnI hAtA nathI. 'baththA nALI asthegaDyA vinALI" keTalAka deza vastIvALA jIva e jJAnavALA ane keTalAka traNa jJAnavALA DAya che. ' je dunnANI te AbhiNibohiyanANI ya suyanANI ya zrI bhagavatI sUtra : 6 125 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je be jJAnavALA jIvomAM matijJAna ane zrutajJAna be jJAna hoya che. taba "je ti nALA te mAmiLivodinALI, juthanALI godanA 4 traNa jJAnavALAmAM matijJAna, zrutajJAna tathA avadhijJAna e traNa jJAna hoya che. "tasa addhiyA paMjAnAruM ttini anAWI6 zaTTv je jIva cAriyA cAritryalabdhi rahita hoya che te jJAnI paNa hoya che ane ajJAnI paNa hoya che teo bhajanAthI pAMca jJAnavALA hoya che kemake teo zrAvakanA cAritryathI judA prakAranA cAritryavALA hoya che tathA jemane ahIM ajJAnI gaNavAnA che temanAmAM paNa traNa ajJAna bhajanAthI hoya che. arthAta temanAmAM be ajJAna te heya ja paraMtu trIjuM vibhaga ajJAna-virbhAgajJAna paNa hoI zake che ane hetuM paNa nathI. "jApaddhivALuM jaMjanAbAruM, ridina zanALADuM matharg dAnAntarAya karmanA kSapAmathI dAna-dAtavya vastumAM jenI labdhi thAya che te dAnalabdhi chava che. tevA jIva jJAnI paNa hoya che ane ajJAnI paNa hoya che. temAM je jJAnI hoya che teo bhajanAthI pAMca jJAnavALA hoya che kemake kevaLajJAnIone paNa dAnalabdhivALa mAnavA mA AvyA che. tathA je dAnalabdhivALA ajJAnI hoya che temane traNa ajJAna bhajanAthI heya che. prazna:'tasa prakriyAmAM puchA" he bhadanta! je dAnalabdhivALA hotA nathI tevA jJAnI hoya che ke ajJAnI hoya che? u- "jayamA' he gautama! "nA no nA niyA nA devanA dAna aladhivALA jIva jJAnI hoya che; ajJAnI hatA nathI. dAna labdhivALAomAM siddha jenI gaNatrI karavAmAM AvI che. jo ke temAM dAnAntarAyanA kSayathI dAnalabdhi hovI joIe. paraMtu dAnava vastunA abhAvathI saMpradAnanA asavathI ane dAna prayojananA abhAvathI teone dAnAlabdhivALA kahyA che. e niyamathI kevaLajJAna-eka jJAnavALA hoya che. "gvaM nAva variddhI saddhI mALiyAvA' eja rIte - yAvata - lAbha, bhega, upabhega, vIrya tenI alabdhi ane labdhivALAnA viSayamAM paNa samajavuM. temAM lAbhAdikanI alabdhivALAomAM siddhone gaNavAmAM AvyA che eTale temane jJAnI ja jANavA ane te eka ja jJAnavALA hoya che. ahIM evI zaMkA na karavI ke siddhomAM dAnAntarAyane sarvathA nAza thai jAya che. tyAre (kevaLIyo) siddhomAM dAnAdine sarvathA abhAva Apa kevI rIte kahe che. kAraNake teo kRtakRtya thaI jAya che. eTale teone kai prayojana rahetuM nathI. eTale prajanane abhAva hovAthI dAnAdilabdhione abhAva paNa siddha thAya che. vAvariyaddhiyA ttinna nAbADuM sini nAgAruM mALag" je bAlavIrya labdhivALA jIva hoya che. te jJAnI paNa hoya che ane ajJAnI paNa hoya che ane je jJAnI hoya che. temAM bhajanAthI traNa jJAna hoya che ane je ajJAnI hoya che temanAmAM bhajanAthI traNa ajJAna hiya che "tasaddhivALAM raMganALArUM manAi tathA bAlapaMDitavIryanI je alabdhivALA jIva hoya che, te saMyatAsaMmata hoya che. eTalA mATe teomAM "vanAnAruM macaTIg" pAMca jJAna bhajanAthI hoya che. kemake teo jJAnI ja hoya che. "pahAciyiA vaMzanAbAruM mAnarg" paMDitavIrya labdhivALA chava saMyata hevAnA kAraNe zAnI ja hoya che eTalA mATe temAM pAMca jJAna bhajanAthI hoya che. 'tassa aladdhiyANaM maNapajjavanAgavajjAiM nANAI annANAI tinniya bhayaNAe' paMDitavIryanI alabdhivALAo asaMyata, saMyatAsaMyata ane siddha e sadhaLAne samAveza thAya che. teomAM je asaMyata ane saMyatAsayaMta ane siddha e saghaLAne samAveza thAya che. teomAM je asaMyata zAnI hoya che. temanAmAM mana 5ryavajJAna cheDIne AdinA traNa jJAna zrI bhagavatI sUtra : 6 1 26 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhajanAthI hoya che. tathA je saMyatAsaMyata jIva hoya che. temane traNa jJAna bhajanAthI hoya che. siddha che paMDitavIryavAo pratyuprekSaNadirUpa anuSThAnamAM pravRtti vinAnA hoya che. tethI teomAM tenI pravRttinA abhAvamAM paMDitavIryalabdhikatA hovAthI kevaLajJAna ja hoya che. anyajJAna nahIM mana:paryavajJAnane ahIM sUtramAM choDavAnuM kahela che. tenuM kAraNa e che ke mana:paryavajJAna paMDitavIryalabdhivALAone ja hoya che. prazna :"vADha[viyavIragaDhayA mete ! HvA nA grA" he bhadanta! je jIva bAlapaMDitavIrya labdhivALA hoya che. teo jJAnI hoya che ke ajJAnI? u :* tiri nA mALA" he gautama! bAlapaMDitavIrya labdhivALAeAmAM traNa jJAna bhajanAthI hoya che. kahevAnuM tAtparya e che ke bAlapaMDitavIlabdhivALA jIva jJAnI ja hoya che. tethI teomAM bhajanAthI traNa jJAna hoya che. tathA je jIva bAlapaMDitavIryanI alabdhivALA hoya che teo " tamaddhivALAM paMcanALArUM tinna nAbAruM marg jJAnI paNa hoya che ane ajJAnI paNa hoya che. je jIva teomAM jJAnI hoya che. temAM pAMca jJAna bhajanAthI hoya che ane je jIva ajJAnI hoya che teone gaNa ajJAna bhajanAthI hovAnI zakayatA che.- hAya che. bAlapaMDitavIryanuM tAtparya saMyatA saMyatathI che. tenI alabdhivALA azrAvaka hoya che. azrAvakamAM siddho paNa AvI jAya che eTalA mATe te apekSAe pAMca jJAnenuM hovuM. -bhajanAthI kahyuM che. prazna :- "huMvittiyA maMte bavA vi nAkhait canA " he bhadanta! je jIva Idriya labdhivALA hoya che. teo jJAnI hoya che ke ajJAnI? u.-"vattAranAruM sini 5 nADuM marig he gautama! je jIva teomAM jJAnI hoya teone bhajanAthI cAra jJAna hoya che ane je ajJAnI hoya che teomAM bhajanAthI traNa ajJAna hoya che. idriyalabdhivALA jJAnIemAM kevaLajJAna hotuM nathI. kemake kevaLIomAM ioinA upayogane abhAva hoya che. praznaH- "sa kriyApui gcha ? he bhagavAna ! je jIva ikiyAlibdhivALA hoya che. te jJAnI hoya che ke ajJAnI hoya che ? u.:- "nA na canAra he gautama! je jIva IMdriyanI labdhi rahita hoya che. teo jJAnI ja hoya che. ajJAnI hotA nathI. nAnIomAM paNa be traNa AdijJAnavALA nahIM paNa phakata eka kevaLajJAnavALA ja hoya che tevo niyama che. sovirakriyA nA rUriddhiyA' jevI rIte IdriyalabdhivALA chonA viSe kahyuM che tevI ja rIte zrotralabdhivALA jInA viSayamAM paNa samajavuM athAta zrotraIdriyalabdhivALA jIva jJAnI ane ajJAnI baMne prakAranA hoya che. temAM je jJAnI hoya che. teo kevaLIothI judA prakAranA hoya che. eTale bhajanAthI teo cAra jJAnavALA hoya che ane temAMnA ajJAnI bhajanAthI traNa ajJAnavALA hoya che. prazna tasa gaddhiA puchA" he bhagavanta! je jIva zretraIdriyalabdhi vinAnA hoya che. teo jJAnI hoya che ke ajJAnI hoya che? 9:- 'jogamA " he gautama! unALA vi ganA vi" traIdriyalabdhivALA jIva jJAnI paNa hoya che ane ajJAnI paNa hoya che. "je nALI te phayA sunALA, gAyA junanALI temAM keTalAka be jJAnavALA ane keTalAka eka jJAnavALA hoya che je kumAre te gAmavodinAra 2, kAnA je je be jJAnavALA hoya che te Abhinidhika jJAna ane thatajJAnavALA hoya che. " nA te varunA ane je eka jJAnavALA hoya che te phakata kevaLajJAnavALA ja hoya che. ahIMA zrotriyalabdhivALA jIvone be jJAnavALA kahyA che. temAM aparyAptaka sAsAdana guNasthAnamAM rahevAvALA samyak daSTi zrI bhagavatI sUtra : 6 1 27 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikalendriya jIne prahaNa karyA che. tathA eka jJAnavALA je kevaLanuM ahIM grahaNa karAyuM che. tenuM kAraNa e che ke kevaLIomAM idriyajanya upayogane abhAva hoya che. eTale teonI paNa zrotraIdriya alabdhimAM gaNanA karAI che. " ne pannAi te niramA tunALI te na marUnApIya, sucanALA tathA zreidriya alabdhikomAM je jIva ajJAnI hoya che. teo niyamathI matiajJAna ane zrutajJAna ema be jJAnavALA hoya che. "jiMvariya zaMivicAdf hiMyA kriyA ya va soviya cakSuIdriyalabdhivALA jIvomAM tathA ghaNendriyalabdhivALA chavAmAM ane te baMnenI alabdhivALA omAM jJAnI ane ajJAnI ema baMne prakAranA ja hoya che. te kevI rIte? zretrandriyanI labdhivALAomAM bhajanAthI cAra jJAna ane traNa ajJAna kahela che. tathA tenI alabdhivALAomAM be jJAna ane be ajJAna ane eka zAna kahela che. eja prakArathI A cakSaIdriyalabdhivALAomAM, dhrANendriyalabdhivALAomAM ane tenI alabdhivALAonA viSayamAM paNa samajavuM. kahevAnuM tAtparya e che ke jIva cakSuindriyalabdhivALA ane dhrANendriya labdhivALA paMcendriya jJAnI che temAM kevaLajJAna choDIne cAra jJAna hoya che ane je ajJAnI hoya che temAM traNa ajJAna hoya che. A kathana bhajanAthI samajavuM, niyamathI nahIM. tathA cakSuiMdriya ane dhrANendriya labdhivALA je vikalendriya jIvo hoya che. teo je sAmAdana guNasthAnavarti samyagu darzanavALA hAya te temAM pahelAnA be jJAna hoya che. ane ajJAnI hoya to teomAM AdinA be ajJAna hoya che. cakSuindriya, ghANendriya alabdika yathAyogya traNa iMdriyavALA ja be iMdriyavALA che ane ekedriya jIva ane kevaLI hoya che temaja prindriyAdika jIva jyAre sAsAdana guNasthAnavatI hoya tyAre jJAnI hovAthI teonAM AdinA be jJAna hoya che ane je sAsadana guNasthAvatI na hoya te tyAre ajJAnI hovAthI temAM AdinA be ajJAna hoya che. kevaLIomAM eka kevaLajJAna ja hoya che. vinsilicaritaof vattari nALAchuM vini 1 ganATILa mathaTIg" jahuvendriya labdhivALA jemAM cAra jJAna tathA traNa ajJAna bhajanAthI hoya che. tAtparya e che ke chadriya labdhivALA jIva jJAnI paNa hoya che ane ajJAnI paNa hoya che. je jJAnI hoya che te kevaLajJAnane choDIne cAra jJAnavALA paNa hoya che ane je ajJAnI hoya che te traNa jJAnavALA paNa hoya che. "tta saddhiarot gchA' je cha vendriya alabdhika jevo che te zuM jJAnI hoya che ke ajJAnI hoya che? u.:- "joyamA" he gautama! "nALI vi nALI vi' jahuvendriya alabdhika jIvomAM paNa jJAnI ane ajJAnI baMne prakAranA jIvo hoya che. hajaya alabdhika jIva ekendriya ane kevaLI hoya che. tema "le nALo te vicaTI FAnA gharanA je jJAnI hoya che te te niyamathI eka kevaLa jJAnavALA ja hoya che. "mannA te niyama sunnAnI ane je ajJAnI hAya che te niyamathI be ajJAnavALA hoya che ane be jJAnavALAomAM "mamALA ja sura pannA ya' matyajJAna ane zrutajJAna hoya che. tathA je durvedriyalabdhi rahita jJAnI hoya che temAM phakata eka kevaLajJAna ja hoya che. je ajJAnI ekendriya hoya che, te niyamathI be ajJAnavALA hoya che. ekendriya jIvemAM sammadarzanane ane virbhAgajJAnano abhAva hoya che. eTale teone matyajJAna, zrutajJAna e be ajJAnavALA kahevAmAM AvyA che. siMvicaddhiyA of caddhiyA nA iMdriyaddhivAra prakriyA ? je rIte IdriyalabdhivALA ane indriyaalabdhivALA jIva viSe pahelAM kahevAmAM AvyuM che. e ja rIte sparzanendriyalabdhivALA ane teonI alabdhivALA jIvana viSe paNa samajavuM. temaja sparzanendriya labdhivALA jJAnI chava bhajanAthI cAra zrI bhagavatI sUtraH 6 1 28 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnavALA ane traNa ajJAnavALA hoya che ane je tenI alabdhivALA hoya che. evA kevaLIeja hAya che tethI temAM eka kevaLajJAna ja hoya che. / / sU. 9 / ' annALI 'ItyAdi. ' 6 ' sALAneGattAnuM maMte nIvA da nALI sutrA :- sAbaroSapattaLa mate nIcA nALI annAgI ? huM bhagavAnU sAkAra upayogavALA jIva zuM jJAnI hAya che ke ajJAnI ? paMcanALArUM tini annALAra mayaLA" ? he gautama! sAkAra upayogavALA jIveAne pAMca jJAna tathA traNa ajJAna bhajanAthI hAya che. AbhiNibohiyanANasAgArovauttANaM bhaMte jIvA kiM nALI annALI ? he bhagavAna! AbhiniSeAdhika sAkAra upayegavALA jIva jJAnI hAya che ke ajJAnI heya che? ' cattArinALArUM mAC ' AlinimeAdhika sAkAra upayAgavALA jIva nAnI ja hAya che. ajJAnI hAtA nathI ane tee bhajanAthI cAra jJAnavALA DhAya che. - putraM munAsAvarovaGattAvi? evI rIte zrutajJAna sAkAra upayogavALA jIvAne paNa samajavA. 'ohinANasAgarovauttA jahA ohinANa kaDiyA maNapajjavanANasAgarovauttA jahA maNapajjavanANalaDiyA kevalanANa sAgArovauttA jahA kevalanANaladdhiyA ' avadhijJAna sAkAra upayeAgavALA jIvAne avadhijJAnalabdhivALA jIvanI mAphka samajavA. manaHvajJAna sAkAra upayegavALA jIvAne manaHpa vAnalabdhivALA vAnI mArka ja samajavA, kevaLajJAna sAkAra upayegavALA jIvAne kevaLajJAna labdhivALA jIvAnI mAphka samajavA. 'maiannANasAgArovauttANaM tinni annANAI bhayaNAe evaM suyaannANa sAgarotra uttAvi vibhaMganANa sAparovattAnuM tini annALArUM niyamA ' je jIva matyajJAna sAkAra upayogavALA hAya che. temanAmAM traNa jJAna bhajanAthI hAya che.eja rIte zrutaajJAna sAkAra upayAgavALA hAya che temAM niyamathI traNa ajJAna heAya che. aNagArovauttANaM maMte nIvA vinALI annALI " he bhagavAna ! je jIva anAkAra upayegavALA hAya che. teo zuM jJAnI hAya che ke ajJAnI ? 'paMcajJAApha tinni annALA` mathaLa ?" he gautama ? je jIva anAkAra upayogavALA hoya che. teemAM pAMca jJAna tathA traNu ajJAna-bhajanAthI hAya che. evaM cakkhudaMsaNa, acakkhudaMsaNa anAgArovauttAvi navaraM cattAra nALA vinni annALA, macAi' eja rIte cakSudA~na, acakSudarzona anAkAra upayegavALA jIvenA viSe paNa samajavuM. paraMtu teeA mATe cAra jJAna ane traNa ajJAna bhajanAthI hAya che. ' goIimAganA ddArovaguttAAM puchA ' huM bhagavAn je jIva avadhidarzIna anAkArAyayogavALA heAya che. teo zu jJAnI hAya che ke ajJAnI? " 6 ' " ' zrI bhagavatI sUtra : 6 129 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'joyama he gautama ! "nALA garanALA vi je jIva avadhidarzana anAkarAyavegavALA hoya che. te jJAnI paNa hoya che ane ajJAnI paNa hoya che. 'je nANI te atthegaDayA. tinANI, atyegaDayA caunANI, je tinnANI te gAmivirANI, gAtra javanA " teomAM je jJAnI hoya che. te paikI keTalAka matijJAna, zratajJAna ane avadhijJAnavALA hoya che ane keTalAka matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna ane manaparyAvajJAna ema cAra jJAnavALA hoya che. je annA te niyamA tiannANI taM jahA maiannANI suyaannANI vibhaMganANI' teomAM je ajJAnI hoya che te niyamathI matyajJAna, zratAjJAna ane virbhAgajJAna e traNa ajJAnavALA hoya che. rAtraDhatA anAjanA uttara gadA vastrApaddhiyA' kevaLadarzana anAkArapagavALA jIva kevaLajJAnalabdhivALA jIvonI mAphaka hoya che. 'sano mate nA banALA " he bhadanta ! sagI jIva zAnI hoya che ke ajJAnI hoya che? " gadA sArUyA' he gautama! saMgI jIva sakAyika jInI mAphaka hoya che. "parva managopI vaphat #AyI ri' eja rIte maneyegI, vacanagI, ane kAyiogI jIvone paNa samajavA. "vo kadAriddhA agI jIva siddhonI mAphaka hoya che. sattAmAM te jIvA nALA nA ? je jIva lezyAvALA hoya che te jJAnI hoya che ke ajJAnI hoya che ? " nA saMDyA he gautama! lezyAvALA chava sakAyika nI mAphaka hoya che. " ja08A aMte rgA phri nALI gALI he bhagavan! kRSNalezyAvALA jIva jJAnI hoya che ke ajJAnI hoya che? " nahI saeyA " he gautama! kRbagulezyAvALA jIva seMdriya jInI mAphaka ja hoya che. "vaM gAve rakSA, mukSA gadA saMsI, siddhA' eja rIte cAvata pAlezyAvALA jIva hoya che. zukalezyAvALA jIva salezya chanI jevA hoya che tathA je leDyA vinAnA jIva hoya che tene siddhonI mAphaka samajavA. "sAcA saMte govA vinA anALI" je jIva kaSAyasahita hoya che. te zuM jJAnI hoya che ke ajJAnI hoya che? " nA sakriyA jAva Toma lAkSA' he gautama ! kaSAyavALA cha sendriya jIvonI mAphaka hoya che. e ja rIte-cAvata - lebha kaSAya ne paNa samajavA. nANAM maMte navA ja nA ganALa" he bhadanta ! je jIva kapAya rahita hoya che, te jJAnI hoya che ke ajJAnI hoya che? "vaMtranALADuM mAi//" he gautama ! akaSAyika mAM bhajanAthI pAMca jJAna hoya che. " To aMte navA varSa nAno nA " he bhadanta ! je jIva veda sahita hoya che te zuM jJAnI hoya che ke ajJAnI hoya che ? " nA saMdhivA " he gautama! veda sahitanA jIvone sendriyanI mAphaka samajavA. "giaaN sthIratA gi purasathai, gvaM najmAvezabhAve evA hA pADe e ja rIte strIvedI, puruSavedI ane napuMsakavedI jIvone paNa samajavA ane veda rahita chane akaSAyika jIvonI mAphaka samajavA. "mArA mate jIva nAnI pannA' he bhagavAna ! AhAraka jIva jJAnI hoya che ke ajJAnI hoya che? gadA sattA" he gautama! AhAraka jIvane saSAyika jInI jema ja samajavA. 'navAM vastranA di' teomAM kevaLajJAna zrI bhagavatI sUtra : 6 1 30 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hovAnI vizeSatA che. "anAdAnA maMte novA nALI ganALo " he gautama! je jIva anAhAraka hoya che te jJAnI hoya che ke ajJAnI hoya che? "mag nAnAvaLavuM nALA annAnAdi ri isacAi he gautama! teomAM manaH paryAva jJAna choDIne cAra jJAna ane traNa ajJAna- bhajanAthI hoya che. TIkAtha:- agIyAramAM upayogadvArano Azraya karIne jJAnAdikanI prarUpaNa karavA mATe gautama svAmI prabhune pUche che. "sAmAvavattA maMte vIvA jiM nA gannarLI' he bhadanta ! je jIva sAkAya upayogathI yukata hoya che. jAti, guNa, kriyA Adi svarUpa vizeSanuM nAma AkAra che.-A sAkAra jenA jJAnamAM hoya tenuM nAma sAkAra upayAga che. arthAta - vizeSa grAhaka bedhanuM nAma sAkAra upayogI che. temAM upayukta je jIva hoya te sAkAra upayogavALA jIva kahevAya che tevA chevo jJAnI hoya che ke ajJAnI ! tenA uttaramAM bhagavAna kahe che ke "paMca nALArUM tikti pannAbADuM mathaTIg"he gautama! sAkAra upayogamALA ja jJAnI ane ajJAnI be prakAranA hoya che. teomAM je jJAnI hoya che, te bhajanAthI pAMca jJAnavALA hoya che. keTalAka sAkArapagavALA jIva keIvAra be jJAnavALA ane keTalAka jIva traNa jJAnavALA hoya che. keTalAka jIva kadAcita cAra jJAnavALA hoya che ane keTalAka jIva kadAcita ekaja jJAnavALA hoya che. kadAcita eka ane koIvAra be Adi upayogavALA jIva hoya che, evuM je kahevAmAM AvyuM che te labdhinI apekSAthI kahevAmAM AvyuM che tema samajavuM. kemake upayoga eka samayamAM jIvane ekaja hoya che. cAhe te jJAnarUpa hAya cAhe ajJAnarUpa ajJAnIomAM traNa ajJAna bhajanAthI hoya che. koIvAra be ane kaIvAra traNa ajJAna hoya che. e pahelAM pragaTa karavAmAM AvyuM che ke upayoga sAkAra ane anAkAranA bhedathI be prakAranA hoya che. temAM sAkAra upayoga ATha prakAranA ane anAkAra upayoga traNa prakAranA hoya che. have gautama svAmI sAkAre paganA bhedane uddezIne prabhune evuM pUche che ke :- 'gAmAjavodiyanAkhatA jovattA aMte baMa jiM nA gALa" he bhadanta! je jIva abhinibedhika jJAnarUpa sAkAra upayogamAM upayukta hoya tevA jIve jJAnI hoya che ke ajJAnI ? uttaraH-ttAra nALAchuM maLarNa AbhinibaMdhika jJAnarUpa sAkAropayogavALA jIva jJAnI hoya che. teomAM matijJAna, kRtajJAna, avadhijJAna ane manaHparyAvajJAna e cAra jJAna bhajanAthI hoya che. kahevAnuM tAtparya e che ke jyAre jIvene matijJAnamAM upayoga thAya che. tyAre labdhinI apekSAe temanAmAM cAra zAna sudhI rahI zake che. kAraNake eka jIvamAM eka sAthe "gvIni mAthAna yuvA zamiznarAgyeH e siddhAMta vAkyAnusAra cAra jJAna paryata hAi zake che. tenI sAthe kevaLajJAna hetuM nathI. eTalA mATe cAra jJAna paryata hovAnuM kahevAmAM AvyuM che. "gvaM munAsAva sattA ji. eja rIte zratajJAnarUpa sAgarepagavALA jIva hoya che. teomAM bhajanAthI cAra jJAna paryata hoya che. "modinAbArevaDA gadA yodinAdiyA avadhijJAna rUpe sAkApa yogavALA jIvane avadhijJAna labdhivALA jIvonI mAphaka samajavA. arthAta-kaIka vakhata teo mati, zrata ane avadhijJAnavALA hoya che ane kaI vakhata mati, mRtaavadhi ane mana:paryavajJAnavALA hoya che. 'mAunanA sAdhAra3rA nadA' mApadanavanAthaddhayA " mana:paryavajJAnarUpa sAkAra upayogavALA jIvane mana:paryavajJAna labdhivALA nI mAphaka samajavA. arthAta je rIte teo koivAra mati zrata ane mana:paryavajJAnanA saMbaMdhamAM traNa jJAnavALA hoya che ane keIvAra mati, zruta, avadhi zrI bhagavatI sUtra : 6 1 31 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , ane mana:paryAvajJAnanA yAgathI cAra jJAnavALA heAya che. eja rIte teone paNa kadAcita traNa jJAnavALA ane kadAcita cAra jJAnavALA samajavA, ' kevalanANasAgarovauttA jahA kevalanANaladdhiyA kevaLajJAna sAkAra upayeAgavALA jIvane kevaLajJAna labdhivALA jIvAnI mAphaka samajavA. arthAt temAM eka kevaLajJAna ja hoya che. eTale te eka kevaLajJAnathI ja jJAnI hAya che. 'maphannA sAmotrakattALuM timni annALAchuM mayA?" je jIva matyajJAnarUpa sAkAra upayeAmavALA hAya che. teomAM matyajJAna, zrutAjJAna ane vibhagajJAna e traNa ajJAna bhajanAthI heAya che. eTale kAivAra be ajJAna ane kAryavAra 6 traNa ajJAna heAya che. E mukhyaannALasAmaNevavattA vi ' eja rIte zrutAjJAnarUpa sAkArApa yAgavALA jIvAne paNa samajavA. arthAt e paNa kASThavAra be ajJAnavALA ane koivAra traNa ajJAnavALA hAya che. tribhaMganANasAgarovauttANaM tinni annALAnuM niyama ' vibhaga jJAna sAkArAyayegavALA jIva annAnI hAya che ane temAM matyajJAna, zrutAnAna ane vibhagaajJAna e traNa ajJAna niyamathI hAya che. prazna :-anAvanArotra'ttALuM maMte navA ji nALI bannALI ? he bhagavan ! je jIva anAkAra upayogavALA hoya te nAnI hAya che ke ajJAnI ? anAkArApayoganuM tApa evA medhathI che ke je khelathI jAti, guNa, kriyA Adi rUpa AkAra pragaTa thatA nathI. evA anAkAra upayoga darzanarUpa DAya che. dananA tApayA sAmAnyajJAnathI che. temAM upayogavALA jIva jJAnI hAya che ke ajJAnI ? u. :- paMcanALAstini annALAr maLA' ke gautama ! anAkAra upayogavALA chava jJAnI paNa heAya cheane ajJAnI paNa hoya che. teomAM je jIva jJAnI hAya che. te labdhinI apekSAe pAMca jJAnavALA heAya che ane je ajJAnI hAya che. temAM traNa ajJAna DrAya che. A kathana bhajanAthI samajavuM. niyamathI nahIM teja rIte ' cakkhudaMsaNa acakkhudaMsaNaaNagArovauttA va' cakSudaCna, acakSudaCna rUpa anAkAra upayogavALA jIvAnA viSayamAM paNa samajavuM. arthAt e paNa jJAnI ane ajJAnI ema baMne prakAre hAya che. cakSujanyajJAna pahelAM ane acakSujanyajJAnathI pahelAM je sAmAnya avalekanarUpa medha thAya che. tenuM nAma cakSuna ane acakSuna che. tevAone (jJAnIne) ' navAM pattAnALA, tanni annANAI bhayaNAe cAra jJAna ane traNa ajJAna bhajanAthI hAya che. kemake cakSuzanavALAomAM ane acakSuda'navALAomAM kavaLI hAtA nathI. arthAt kevaLI kevalada ne payukata hoya che. teomAM cakSudane payega ane acakSu nAyega hAtA nathI. eTalA mATe teo tenAI uparyukata hotA nathI. eTalA mATe te tene devaLajJAnane cheDIne nAnIema bhajanAvI cAra jJAna ane ajJAnIomAM traNa ajJAna hovAnuM kahyuM che zna :- disaLagAovavattAmAM puchA ' je jIva adhina rUpa anAkAra upayogavALA hoya che te jJAnI hoya che ke ajJAnI hAya che ? uttara :' goyamAM ' he gautama ! nALI tri tranALI vi' je jIva avadhidarzanarUpa anAkAra upayegavALA hAya che te jJAnI hAya che ke ajJAnI hoya che, kemake darzana sAmAnyane viSaya karavAvALu hAya che ane je sAmAnya hoya che te ekarUpa hoya che. eTalA mATe jJAnInA darzInamAM ane ajJAnInA darzanamAM keAI bheka hAtA nathI. ne nALI te gaOLayA tinnALI atthA paDanALI ? temAM je nAnI hAya che te paikI keTalAka avadhi darzanarUpa anAkArApayegavALA jIva traNa jJAnavALA heAya che ane keTalAka cAra jJAnavALA hoya che. 'ne tinnALI te gAmiLiyotiSanALI dhruvanALI " zrI bhagavatI sUtra : 6 132 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gohinI " je traNa jJAnavALA hoya che teo aminibedhikattAna, zrutajJAna ane avadhijJAnavALA hoya che. "ne vavanAra te gAmiMidiranA vAva ghaTHkana nALI? teomAM je cAra jJAnavALA hoya che te abhinidhika (matijJAna) thI laIne mana:paryavajJAna sudhInA jJAnavALA hoya che. " ne enA te nicaHT tinnANI avadhidarzanarUpa anAkArapagavALAomAM je jIva ajJAnI hoya che te niyamathI traNa ajJAnavALA hoya che. 'tainA" te traNa ajJAna A pramANe che. "marUganALA gharanA, vimAnANI matyajJAna zrutajJAna ane virbhAgajJAna e traNa ajJAnavALA hoya che. vaLagaNa zAstranA kriyA kevaLadarzanarU5 AnAkArapagavALA chAne kevaLajJAna labdhivALA nI mAphaka eka kevaLajJAnarUpathI ja jJAnI samajavA. have bAramA gaThArano Azraya karIne prabhune gausvAmI pUche che ke " saMye aMte bIvA jaM nALI gannA" he bhadanta! je jIva gavALA hoya che te jJAnI hoya che ke ajJAnI hoya che? u. - " kahI saMvadyA " he gautama! je rIte pahelAM kAyadvAramAM sakAyika jIvane bhajanAthI pAMca jJAnavALA ane traNa ajJAnavALA kahyA che tevIja rIte ahIMA paNa saMgI jIvane pAMca jJAnavALA ane traNa ajJAnavALA samajavA. vuM mAno, varUpa, kAcoLI vi moja HdA siddhA" gInI jemaja manoyogIne vacanagIne ane kAyamI jIvone bhajanAthI pAMca jJAna ane traNa ajJAnavALA bhajanAthI samajavA. pAMca jJAnI ane traNa ajJAnenI bhajanA ahIM eTalA sArU kahevAmAM AvI che ke traNe ega kevaLIone tathA mithyA daSTie e baMnene hoya che. je yoga rahita hoya che, tevA ayogI chava jevI rIte siddha eka kevaLajJAnarUpa jJAnathI jJAnI hoya che e ja rIte eka kevaLajJAnathI ja jJAnI hoya che. - have sUtrakAra temanA lespAdhArane Azraya karIne kahe che ke - "sarasAi mati gItA nALA garanALa" he bhagavana ! je je lezyAvALA hoya che. te jJAnI hoya che ke ajJAnI hoya che. kRSNAdi dravyanA saMbaMdhavALA Ama pariNAma vizeSanuM nAma lezyA che. e lezyAnuM nirUpaNa prajJApanA sUtranA sattaramAM padamAM karAyuM che. eTale te jovAnI icachAvALAoe tyAMja joI levuM. uttara :- " vada sA ' he gautama! je rIte sakAyika jIvane bhajanAthI pAMca jJAna ane traNa ajJAna kahyA che. teja rIte lezyAvALA jIva paNa bhajanAthI pAMca jJAna ane traNa ajJAnavALA hoya che. ahIMA sale jevAne bhajanAthI pAMca jJAnavALA kahyA che. tenuM kAraNa e che ke kevaLI paNa pUrvaprajJApananayanI apekSAe zukala lekSAvALA kahevAya che. eTale temAM eka kevaLajJAna ja hoya che. prazna H- vAisA maMte navA ji nA nA kRSNalezyAvALA jIva zuM jJAnI hoya che ke ajJAnI ? u. :- "hA sa"i pahelAM sendriya jIne je rIte bhajanAthI cAra jJAnavALA ane traNa ajJAnavALA kahyA che. eja rIte kRSNalezyAvALA che paNa bhajanAthI cAra jJAna ane traNa ajJAnavALA kahyA che. 'evaM jAva pamhalessA, sukkalessA jahA salessA alessA jahA siddhA' kRSNalezyAvALAonI mAphaka nIlezyAvALA, kApelesyAvALA tejolezyAvALA ane paDyUlezyAvALA ne samajavA. arthAta je rIte kRSNalezyAvALA jIva bhajanAthI cAra jJAna ane traNa ajJAnavALA kahyA che. te ja rIte pUrvokata lezyAvALA jIvo paNa bhajanAthI cAra jJAna ane traNa ajJAnavALA hoya che. tathA je rIte selezya chava bhajanAthI pAMca jJAna ane traNa ajJAnavALA kahyA che teja rIte zukala lephsAvALA jene paNa pAMca jJAna ane traNa ajJAnavALA kahyA che. ahIMA pAMca jJAnIonI bhajanA eTalA mATe kahI che zrI bhagavatI sUtra : 6 1 33 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke kevaLI zukala lezyAvALA hoya che ane te kevaLa ekaja jJAna kevaLajJAnathI jJAnI hoya che. lezyA rahita chava siddhonI mAphaka eka kevaLajJAnavALA ja hoya che. have sUtrakAra caudamAM kaSAyadvArano Azraya karIne kahe che ke "sAruM maMte kIvA jaM nAnI nAnI " he bhagavAna! sakaSAyikaSAyavALA jIva jJAnI hoya che anAnI u.:- " nA sa$ vikA" jevI rIte he gautama ! seMdrIya jIvane bhajanAthI kevaLajJAna cheDIne cAra jJAnavALA ane traNa ajJanavALA kahyA che. te ja rIte kaSAyavALA jIva paNa bhajanAthI cAra jJAna ane traNa ajJAnavALA kahevAya che. "gvuM nA divasa sakaSAyika jInI mAphaka-cAvata kedha kaSAyI, mAnakaSAyI, mAyAkaSAyI, ane lebha kaSAyI che paNa bhajanAthI cAra jJAnavALA ane traNa ajJAnavALA hoya che. prazna - "rAjA maMte vIvA f RALI sanALI' he bhagavan ! je jIva kaSAya rahita hoya che. te jIva zAnI hoya che ke ajJAnI? "ra nA macaLA he gautama! kaSAya rahita jIvomAM bhajanAthI pAMca jJAna hoya che. chAstha, vItarAga-agIyAramA ane bAramAM guNa sthAnavarti che ane kevaLIo kaSAya rahita hovAnA kAraNe A pramANe kahyuM che. arthAta chavAstha vItarAgata bhajanAthI cAra jJAnavALA hoya che ane kevaLI pAMcamA jJAna kevaLajJAnavALA hoya che. have paMdaramAM vedadArane Azraya karIne gausvAmI prabhune evuM pUche che ke saMghanA mate gIra #i nALa nAkhI " he bhagavAna ! je jIva saMvedaka heya che te chava nAnI hoya che ke ajJAnI hoya che! u. :- "gadA sa"i he gautama IndriyavALA jIva je rIte bhajanAthI cAra jJAna ane traNa ajJAnavALA [bhajanAthI] hoya che te ja rIte savedaka (davALA) jIva paNa jajanAthI cAra jJAna ane traNa ajJAnavALA hoya che. parva smitha ii gain, vi nagyanA isa vedaka nI mAphaka davALA, puruSadavALA ane napuMsakatavALA bhajanAthI cAra jJAna ane gaNa ajJAnavALA hoya che. " gayA badhA gANA jevI rIte akaSAyi jIva kaSAya rahita chava bhajanAthI pAMca jJAnavALA kahyA che te ja rIte avedaka jIva (veda rahita chava) paNa bhajanAthI pAMca jJAnavALA hoya che. tenuM kAraNa e che ke anivRtti bAdarAdi guNasthAnavALA jIva-darahita navamAM guNaratha nathI AgaLanA jIva-adaka-vedavitAnA hevAnA kAraNe bAramA guNasthAna sudhI bhajanAthI cAra jJAnavALA hoya che. ane kevaLI bhagavAnane eka kevaLajJAna ja hoya che. eTalA mATe Avedaka jIvane bhajanAthI pAMca jJAnavALA kahyA che. have seLamA AhAraka dvArano Azraya karIne gautama savAmI prabhune evuM pUche che ke mAhArA mate gIvA nA nA " he bhagavAna ! je jIva AhAraka hoya che te jJAnI hoya che ke ajJAnI ? u. - 'nA sattA he gautama! sakaSAyika jIne je rIte bhajanAthI cAra jJAna ane traNa ajJAnavALA kahyA che. e ja rIte AhAraka jIva paNa cAra jJAna ane traNa ajJAnavALA hoya che. eja vAta navAM vastranA vi" A sUtrapATha dvArA samajAvyuM che. temAM e kahyuM che ke sakaSAyika jIvonI apekSAe AhAraka jIvomAM eja vizeSatA che ke AhAraka chava kevaLajJAnavALA paNa hoya che kAraNake kevaLI paNa AhAra sahita hoya che. prazna :baphArA mate navA #i nAkhI mannA' he bhagavAna ! je jIva anAhAraka zrI bhagavatI sUtra : 6 1 34 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' hAya che je jJAnI haeNya che ke ajJAnI hoya che. annAnAniya ttiSi macaLAv ' he gautama ! jJAna ahAraka jIvAne ja hoya che. eTalA mATe vigrahutivALA anAhAraka jIvAne hAya che siddhAvasthAomAM anAhArAne paNa hAya che. maNajjapanANavajjAI nANAra' anAhAraka vene mana:paryAMva jJAna cheDIne cAra jJAna ane traNa ajJAna bhajanAthI heAya che. tenuM kAraNa e che ke mana:paryAva pahelAnA traNa jJAna ane traNa ajJAna ane kevaLajJAna kevaLI samudhdhAta zailezI // sa. 10 // jJAnagocara kA nirUpaNa jJAnagAcaranI vaktavyatA - nirUpaNu ' gAmiLiyoDiyanasa nuM matte vapa visa' ityAdi. 9 " satrAtha :-'mirmALo yanALassAM mate taivavijJaC panno he bhagavan ! AbhiniSeAdhika jJAnanA viSaya keTalA kathA che? goyamA ' he gautama ! ne samAso cantike vAtte' te sa MkSepathI cAra prakAranA kahyA che. ' tuM nA jemake 'go, levo, jAgo, mArgo ' dravyanI apekSAe kSetranI apekSAe,kALanI apekSAe ane bhAvanI apekSAe cAra prakAranA che. 'daoao NaM Abhinibohiya nANI Aese NaM savvadavAI jANai pAsai khettaso AbhiNibohiya nANI Ae se NaM savvakhettaM jANai pAsa, evaM kAlao vi evaM mAtro vi ' dravyanI apekSAe abhiniSeAdhika jJAnI sAmAnyarUpathI samasta (saghaLAM) dravyAne jANe che. dekhe che. kSetranI apekSAe abhiniSeAdhika jJAtI sAmAnyathI samasta kSetrane jANe che ane dekhe che. eja rIte kALanI apekSAe paNa jANavuM joIe ane bhAvanI apekSAepaNa jANavuM joie. 'sucanALaAE naM maMte varUpa viSar he bhagavan ! zruta jJAnanA viSaya keTalA kalA che? 'zauyamA' ' te samApto zanide tte ' zrutajJAnanA viSaya sa MkSeptathI cAra prakAranA kahyA che. 'tuM nA' jemake no hetto jAgo mo ' dravyanI apekSAe, kSetranI apekSAe, kALanI apekSAe ane bhAvanI apekSAe cAra prakAranA che. 'traMboLa sucanAnI lakatte sagArUM nArU pAtta ' dravyanI apekSAe zrutajJAnI upayoga yukata thaine samastasaghaLA dravyAne jANe che, ane dekhe che. vavetto vijAgo vimAno naM dhruvanALI utte samAve nALapha vAsarUM ' eja rIte kSetranI apekSAe ane kALanI apekSAe samajavuM ane bhAvanI apekSAe zrutajJAnI uparyukata thaIne sadhaLA bhAvene jANe che ane dekhe che. 'yonimAM mate varU visad vRtta cha ne' 6 zrI bhagavatI sUtra : 6 135 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he bhagavan ! avadhijJAnanA viSaya keTalA prakAranA kahyA che ! "joyamA" he gautama! ' se samAsao caubihe paNate taM jahA davyao khettao, kAlao, bhAvao' avadhijJAnanA viSaya saMkSepathI cAra prakAranA che. jemake dravyanI apekSAthI kSetranI apekSAthI, kALanI apekSAthI ane bhAvanI apekSAthI 'rA gAdinA hara vA kAjarU " dravyanI apekSAthI avadhijJAnI rUpi dravyone jANe che ane dekhe che. "kAMdA maMtrI kAra mAgo " eja rIte jevI rIte naMdIsUtramAM kahevAmAM AvyuM che - yAvat - bhAvaparyata samajI levuM. "mApattAnAsta vi mate tarUNa viSag Tum " he bhagavana ! mana:paryavajJAnanA keTalA viSaya kahyA che? " mA" he gautama! "je samo " manaH5vajJAnanAM viSaya saMkSepathI cAra prakAranA kahyA che. " nA ? te A pramANe che. " go, uttama, zAjI, mAma " dravyanI apekSAthI, kSetranI apekSAthI, kALanI apekSAthI ane bhAvanI apekSAthI dabao NaM ujjumaI aNaMte aNaMtapaesie jahA naMdIe jAva bhAvao' dravyanI apekSAthI RjumatI mana:paryavajJAnI manarUpathI pariNata anaMtapradezavALA, anaMta kane jevI rIte naMdIsUtramAM varNavyuM che-pAvata tevIja rIte bhAvaparyata jANe che ane dekhe che. * vanALa i maMte varUNasiMg gutta' he bhadanta ! kevaLajJAnanA viSaya keTalA kahyA che? "yama" he gautama ! te samApta vi Tum te saMkSeptathI cAra prakAranA kathA che. "te gA' jemake "kAgo, vego, lo , mAro " dravyanI apekSAthI, kSetranI apekSAthI, kALanI apekSAthI ane bhAvanI apekSAthI gago of tvatranA sa vAruM nALa ghAsarU nA mAgo , dravyanI apekSAe kevaLajJAnI samasta (saghaLAM) dravyane jANe che ane dekhe che. e ja rIte te yAvata bhAvanI apekSA paryata paNa saghaLA bhAvene jANe che ane dekhe che. narUgannAnag of matte varUNa vikag gumje " he bhagavan! matyajJAnanA viSaya keTalA kahyA che? " mA" he gautama! "je samAna sUri 100 " AtmajJAnanA viSaya saMkSeptathI cAra prakAranA kathA che. " te nada" jemake "Dhavo , go, zAstro mAvo " dravyanI apekSAthI, kSetranI apekSAthI, kALanI apekSAthI ane bhAvanI apekSAthI 'voi marUjhamALA marUgannAipariNAvADuM trArUM bALArU vAra dravyanI apekSAthI matyajJAnI, matyajJAnanA viSayabhUta thayelA dravyena jANe che ane dekhe che "nAra mAvo marUgannAne mAmAva imAve rAipha vAsa' tevI rIte matyajJAnI matyajJAnanA viSayabhUta thayelA - yAvata - saghaLA bhAvane jAge che ane dekha che. "kura banAsa I saMte javA visA ghaou * he bhadanta! kRtajJAnanA viSaya keTalA prakAranA kahevAmAM AvyA che. "momA he gautama! "je mANaso va de pautte' te saMkSeptathI cAra prakAranA che. "taM nA?' jemake "dava, vero, , mAvo " dravyanI apekSAthI, kSetranI apekSAthI kALanI apekSAthI ane bhAvathI 'ravo muzanALI mUyamannAnArivA; dabAI Aghavei paNNavei parUveI evaM khettao kAlao bhAvao' zrI bhagavatI sUtra : 6 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 f ' dravyanI apekSAthI zrutAnAnI zrutAjJAnanA viSa-bhUta thayelA dravyAne kahe che tene jANe che, tenI prajJApanA kare che ane tenI prarUpaNA kare che. 8 vimananApaNa na maMte va vilak vAtte' he bhagavana ! vibhagajJAnanA viSaya kreTalA prakAranA kahyA che ? ' goyamA ' he gautama ! ' se samAno SaSide jLo ' te sakSeptathI cAra prakAranA kahyA che. ' tuM kAnhA ' jemake ' vano, venago, zAhago, mAvo 'dravyanI apekSAthI kSetranI apekSAthI, kALanI apekSAthI ane bhAvanI apekSAthI ' davvaoNaM vibhaMganANI vibhaMganANaparigayAI davvAI jANai pAsai evaM jAtra mAvagoLa trimaMtranALI trimaMtranApadimAve nALapha vAsarU ' dravyanI apekSAyI vibhagajJAnI vibha'gajJAnanA viSayabhUta dravyAne jANe che ane dekhe che. eja rIte - yAvata -bhAvanI apekSAthI vibhagajJAnI vibhagajJAtanA viSayabhUta bhAvAne jANe che ane dekhe che. TIkA :- sattaramA dvAranuM nAma jJAnageAcara che. temAM dareka jJAnanA viSaya ane svarUpanuM kathana karyuM che. sUtrakAra ahIMA pratyeka jJAnanA viSaya keTalA che, teja vAta pragaTa kare che. temAM gautame prabhune evuM pUchyuM che ke 'gAminivodiyanAllAM aMte tra trisad vAtte ' huM bhagavan ! abhiniSeAdhika jJAna - matijJAnanA keTalA viSA che ? arthAt matijJAna keTalA viSayane - eTale grAhyaane jANe che ane dekhe che. tenA uttaramAM prabhu kahe che ke goyamA' huM gautama ! te samAsano zarvAde vatte' matijJAnanA viSaya sa MkSeptathI cAra prakAranA kahyA che. saMkSepathI hevAnA hetu e che ke matijJAnanA viSayabhUta padArthAnA jeTalA avAntara bhede che te saghaLAne pradhAna bhemAM aMtarbhAtra karI lIdhA che. samAveza karI lIdheA che. tuM bahAra tenA cAra prakArA NA pramANe che. ' nago, vettatro, jANo, mAtramo ' dravyanI apekSAthI, kSetranI apekSAthI, kALanI apekSAthI ane bhAvanI apekSAthI - dravyanI apekSA laIne je matijJAnanA viSaya kahyA che. temAM dharmAstikAyAkrika dravyonA Azraya lIdho che. kSetranI apekSAne laIne matijJAnanA je viSaya kahyA che. temAM dravyanA AdhArabhUta AkAza mAtra kSetranuM grahaNa karyuM che. kALanI apekSA laine je matijJAnanA viSaya hyA che. temAM dravya paryAyanI avasthitirUpa addhAkAlane gaNela che. tathA bhAvanI apekSA laIne je matijJAnanA viSaya kahyA che. temAM aidiyikAdi bhAvAne athavA dravyAnI paryAyAne Azraya karIne kahela che. davtraoNaM AbhiNibohiyanANI AeseNaM savvadavvAI jANai rAsarU ' dravyanI athavA abhiniSeAdhika jJAnanA viSaya bhUta dravyanI apekSA laine abhiniSeAdhika jJAnI sAmAnyarUpathI ane vizeSarUpathI athavA aghi-dravyarUpathI tenA AAvAntara sarvAM vizeSa rUpathI nahIM athavA zrutajJAna janita saMskArathI dharmAstikAyAdrika dravyAne jANe che. avAya ane dhAraNAnI apekSAyI tenA peAtAnA grAhya viSayarUpa anAve che. kemake avAya ane dhAraNA jJAnarUpa che. ' pati ' avagna ane ihAnI apekSAthI tene sAmAnyarUpathI jANe che. kemake te baMne darzAnarUpa che. bhAgyamAM evuM ja hyuM che. '. nALamAyapigo saMghamiTe nAmedAzo, tAre sAM roijjai, jeNa taM nANaM / jaM sAmannaggahaNaM daMsaNameyaM vittiyanALuM ' tenuM tAtparya e che ke avagraha ane SaDDA e ane sAmAnya artha grahaNarUpa che. arthAt matijJAnanA avagraha, iDA, avAya ane dhArA e cAra bheda che. temAM avagraha ane iMDA e be bheda padmA'ne sAmAnyarUpathI grahaNa kare che tathA avAya ane dhAraNA e vizeSa grahaNu svabhAvavALA hAya che. arthAt te ba Mne paDhArthAne vizeSarUpa jANe che. eTalA mATe sUtrakAre ' nALapha vAsarUM ' evA e kriyApadanA prayoga karyAM che. 'vettago 6 zrI bhagavatI sUtra : 6 137 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AmiLavodinA gAle savetta nA jAsa" eja rIte AbhiniboSika jJAnI AdezathI-ghathI sAmAnyarUpathI athavA zrataparikarSita mativALA hovAnA kAraNe jJAnajanya saMskArathI lekAlekarUpa sadhaLA kSetrane jANe che, ane dekhe che. "gvuM sTimo vi' eja rIte Abhinibedhika jJAnI kALane Azraya karIne paNa AdezathI saghaLA kALane jANe che ane dekhe che. "gs mAgo vi' eja rIte AbhinidhikajJAna bhAvano Azraya karIne AdezathI zratajJAna janya saMskArathI ane audayikaAdi pAMca bhAvathI jANe che ane dekhe che. bhAgyamAM evuM ja kahyuM che. "mANasApa goghA satrADuM, ghammathiyAruM jANai na hu sayabhAveNaM khettaM logAlogaM kAlaM sambaddhamahava tivihaM vi paMcodaIyAIe bhAve aNejjaenneya mebaiyaM Aesottiva muttaM suovaladdhemu tassa marUnA para tamAvAyA vinA vi phAgui ' gautama svAmI prabhune pUche che ke- 'juthanArasa [ re ! varUNa vinA paNa he bhadanta ! zrutajJAnanA viSaya keTalA kahyA che? uttaramAM prabhu kahe che "joyA' he gautama! "je sAro va igumtte thatajJAnanA viSaya saMkSeptathI cAra prakAranAM kahela che. "nA ? te A pramANe che. vo vero, jago, maNI" dravyanI apekSAthI, kSetranI apekSAthI, bhAvanI apekSAthI temAM "roja sucanA 3ra3 satravADuM nApha pANa' dravyanI apekSAthI zrutajJAnI bhAvasRpagavALA banIne dharmAstikAyika saghaLAdravyone jANe che ane dekhe che. '3ra3 " e vizeSaNathI ahIMA e samajAvyuM che ke zrutajJAnI anupayogavALA chAnIne abhidheyanI pratipatti karavAmAM samartha hitA nathI. dharmAstikAyAdika dravyane jANe che. teno abhiprAya e che ke matijJAnInI apekSAe te vizeSarUpe tene jANe che. kemake zrutajJAna dhamastikAyAdirUpa hoya che. je abhinnadazapUrvadhArI zruta kevaLI hoya che. te zrutAnusArI acakSudarzanarUpa mAnasapratyakSathI samasta abhilAne jANe che, ane dekhe che. "vaM ghero vi kAsTiMga vi' eja rIte kSetrathI ane kALathI eTale ke zrutajJAnI dravyanI apekSA karIne upagavALA banIne dharmAstikAyAdika dravyone jANe che. eja rIte te zratajJAnI RtajJAnanA kSetrane Azraya karIne bhAvazratarUpa upagavALa banIne sarva kSetrane jANe che ane dekhe che. kALanI apekSAe zrutajJAnanA kALano Azraya karIne zrutajJAnI bhAvadyutapayukata thaine sarva kAlane jANe che ane dekhe che. 'mAro je sucanAnI savAre savAre jJAnarU karU bhAvanI apekSA-zrutajJAnI bhAvane Azraya karIne zratajJAnI bhAvakRtopayukata thaIne saghaLA audayikaAdi pAMce bhAvene jANe che ane dekhe che. prazna :- "godinArasa I saMte dagg vikag ? ' he bhagavan! avadhijJAnanA viSaya keTalA che? "noramA ' he gotama! "tamAro biMde Tog" te saMkSeptathI cAra prakAranA kahyA che. ba" jemake "trI, vetto, zAstro, mAvo" dravyathI, kSetrathI, kAlathI ane bhAvathI "ravo if gohinA vidhyAruM bALa; jAsa" avadhijJAnI dravyane Azraya karIne rUpi dravyone pudgala dravyane jANe che ane dekhe che. jJa naMdI gAve mArago' avadhijJAnanuM vizeSa varNana jevI rIte naMdIsUtramAM- zrI bhagavatI sUtra : 6 1 38 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAvata - bhAvAdhikAra parvata kahyuM che, tevI ja rIte ahIMA paNa samajavuM. tAtparya kahevAnuM e che ke avadhijJAnI dravyanI apekSAe jaghanya avasthAmAM anaMtarUpI dravyane jasa ane bhASAnA prAgyavargaNAonA aMtarAlavati dravyone vizeSa rUpathI jANe che ane sAmAnyarUpathI dekhe che. te ja "tevA mArA vALa paNa gag padarazo? A gAthArtha dvArA ahIMA prakaTa karela che. tathA avadhijJAna utkRSTarUpathI saghaLArUpI dravyone bAdara, sUphamarUpI padArthone jANe che ane dekhe che. vizeSa jJAna sAmAnyajJAna niyata hoya che. arthAta vizeSajJAna hovAnA pahelAM sAmAnyajJAna thAya che. sAmAnyajJAnanuM nAma ja darzana hoya che. eTale avadhijJAnIne avadhidarzana avazya hoya che. je ahIMA evI zaMkA karavAmAM Ave ke jyAre vizeSajJAna sAmAnyajJAna niyata hoya che te 'AnAti, pati evuM zA mATe kahyuM: 'jarathati nAnAti' evuM kahevuM joIe. te tema na kahetAM kramanuM ullaMghana karyuM che. temAM zuM hetu che? te zaMkAnuM samAdhAna karatA kahe che ke ahIMA avadhijJAnanuM prakaraNa cAlI rahyuM che. eTale jJAnanI mukhyatA pragaTa karavA mATe pahelA "jJAnAvi " e kriyApadano ullekha karyo che. temaja avadhijJAna darzana avadhijJAnamAM ane virbhAgajJAnamAM e baMnemAM sAdhAraNarUpathI vidyamAna rahevAne kAraNe pradhAnatA maLela nathI. A vAta prakaTa karavA mATe pAchaLathI "sthiti" ema kahevAnuM tAtparya e che ke jeTalI labdhio hoya te tamAma sAkArapagavALA jIvane ja hoya che. nirAkAraupagavALA jIvane hetI nathI. avadhi paNa eka labdhi vizeSa che. te kAraNe jyAre te pahelAM utpanna thAya che. te jJAnarUpe ja utpanna thAya che, darzana rUpe nahIM. pachIthI temAM kramaza: upayoganI pravRtti thAya che. ataH eTalA mATe sAkArapayogI jIvane ja avadhijJAna utpanna thAya che e vAtane samajAvavA mATe sAkArapagavAcaka " nAnAvi " e kriyApadane pahelAM prayoga karela che ane te pachI kramathI upayoganI pravRttine Azraya karIne 'patte " e kriyApadanuM uccAraNa karyuM che. naMdIsugamAM A pramANe kahyuM che. - "vero madinA vadane caMgurumsa saMverUmA kALarU pAsa;" ItyAdi teno artha A pramANe che. kSetranI apekSAthI avadhijJAnI AMgaLanA asaMkhyAta bhAva pramANa kSetramAM rahIne rUpI dravyone jadhanyathI jANe che, ane utkRSTathI avadhijJAnI alakAkAzamAM je loka pramANa asaMkhyAta khaMDa saMbhavita thaI jAya te tene paNa jANe zake che ane dekhI zake che. evuM kathana avadhijJAnanI zaktine lakSamAM rAkhIne karI che. kALanI apekSAe avadhijJAnI jadhanyathI AvalikAnA asaMkhyAtamAM bhAgane jANe che ane dekhe che. ane utkRSTanI apekSAe asaMkhyAta utsapiNuM pramANa ane asaMkhyAta avasarpiNuM pramANa atIta ane anAgata kALane jANe che ane dekhe che. kALane jANe che te kahevAno hetu e che ke tene zrI bhagavatI sUtra : 6 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lagatA rUpi dravyone jANe che, vartamAna kALane avadhijJAnI jANe che ane dekhe che. ema samajavuM. temaja bhAvanI apekSAe avadhijJAnI jaghanyarUpathI anaMta paryAne jANe che ane dekhe che paryAnA AdhArabhUta dravyo anaMta che, ataH te apekSAe te anaMtaparyAne jANavA ane dekhavAnI vAta avadhijJAnane mATe bhAvanI apekSAthI ja kahI che. eka ja dravyane Azraya karIne nahIM. eka dravyanI apekSAe avadhijJAnI saMkhyAta tathA asaMkhyAta paryAne jANa che ane dekhe che. utkRSTathI avadhijJAnI jIva anaMta paryAyone jANe che ane dekhe che. jaghanyarUpathI avadhijJAnI anaMta paryAyane jANe che ane dekhe che ane utkRSTathI paNa anaMtaparyAne jANe che ane dekhe che. te jaghanyanI apekSAe utkRSTa anaMtaguNA thAya che eTale avadhijJAnI jaghanyathI sarvarUpI dravyanI apekSAthI paryAnA anaMtamAM bhAgone jANe che ane dekhe che. prazna :- mApananA ja mate rUpa vikag gugra 'he bhagavAna ! manaH paryAvajJAnanA keTalA viSaya kathA che. u. :- "je samAjano dide pauro ? he gautama! te saMkSiptamAM cAra prakAranA che. bA" je A prakAre che, ", vero, jAgo, mAvo " dravyathI, kSetrathI, kALathI ane bhAvathI ' go pat [mAte mavigorray =AdA maMtrI kAra mAvo" mana paryavajJAnanA viSayabhUta dravyane Azraya karIne Rjumati mana:paryAvajJAnI anaMtapradezavALA anaMta paramANuMrUpa sarkane jANe che ane dekhe che. A viSayamAM nadIsUtramAM kahyuM che. tevI ja rIte ahIM paNa samajI levuM. 'mananuM matiH' e vyutpatti anusAra mati zabdane artha saMvedana jJAna che. sAmAnyane grahaNa karavAnI je mati Rjumatti che. "oDane vistitaH' e vAkyamAM ghaDAne vicAra karela che. e prakAranA niraMtara vyavasAyathI thavAvALuM mane dravyanI paricchiti che. te jumati mana:paryava jJAna che. athavA "kavI natibhA numatti jenI buddhi sarala padArthone grahaNa karavAvALI hoya te jumati che. te vyutpatti anusAra RjumativALA jIvane "gumati Rjumati kahela che. naMdIsUtramAM A viSaya "bAva mAvo " ahIM sudhI kahela che. tyAMnuM bhAva saMbaMdhI sUtra A pramANe che. "mAro i gma gote mAre kALarUM, pArU, savA bhAveNaM aNaMtabhAgaM jANai pAsai, ta ceva viulamaI vimuddhatarAga jANai pANas bhAvanI apekSAe bAjumati anaMtabhAne jANe che ane dekhe che. tathA saghaLA bhAvonA anaMtamAM bhAgane jANe che ane dekhe che. vipulamati teja anaMtabhAvone tathA saghaLA bhAvanA anaMtamAM bhAgane vizeSa vizuddha zuddharUpathI jANe che ane dekhe che. prazna :- "vanArasa i maMte jevA viSag vom ' he bhagavAna! kevaLa jJAnanA viSaya keTalA kahevAya che? "noramA' u. :- "te amAro varSo pad" he gautama ! kevaLajJAna viSaya saMkSeptathI cAra prakArane kahela che. 'ta nA zrI bhagavatI sUtra : 6 14 0 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , je A rIte che. ' mo, heramo, pATo, mAvo dravyathI, kSetrathI, kALathI ane bhAvathI ' kevalanANI savvadanvAI jANai, pAsai, evaM jAtra bhAvao ' kevaLajJAnI kevaLajJAnanA viSayaka drazyane Azraya karIne samasta dravyene eTaleke rUpI arUpi padArthAne vizeSa rUpathI jANe che ane sAmAnyarUpathI dekhe che. kevaLajJAna viSayaka cyA saghaLuM thana bhAvAdhikAra payaMta jevI rIte naMdIsUtramAM kahyuM che. tevIja rIte ahIM paNa samajavuM. tyAMnubhAvAdhikAra paryaMtanuM sUtra A pramANe che. ' vetto, naM kevalanANI savvaM khettaM jANai pAsai, kAlao NaM kevalanANI savvaM kAla jANai pAsai, bhAvao NaM kevalanANI savve bhAve jANai pAsai kSetranI apekSA kevaLajJAnI samasta kSetrane jANe che ane dekhe che, bhAvanI apekSAe kevaLajJAnI sadhaLA bhAvane jANe che ane dekhe che. prazna :- macAnsa maMte ! traNa visaNa vAtte ' he bhagavAn matyajJAnanA viSaya keTalA kahyA che? royanA ' huM gautama ! te samAptamo caddei vatteo matijJAna viSaya saMkSiptathI cAra prakAranA kahela che. 'teM naMdA ' jemake 'jgo, veno, jAjamo, mAro ' dravyanI apekSAe, kSetranI apekSAe, kALanI apekSAe ane bhAvanI apekSAe ' u.: 4 C 6 " ' 9 davvao NaM maiaNNANI mai annANaparigayAiM davbAi jANas pAsa matyajJAnI dravyanI apekSAne Azraya karIne matyajJAnanA viSaya bhUta thayela byAne jANe che ane dekhe che. kahevAnA hetu e che ke :mithyAdA nathI mukta avagrAha, iMDA, Adi dvArA ane aupattikI Adi buddhi dvArA matyajJAnI peAtAnA matyajJAnamAM viSayabhUta keTalA dravyAne avAya dhAraNA AdirUpathI jANe che ane avagraha, ThaMDA rUpathI dekhe che. jAtra bhAvao maiannANI maiannANaparigae bhAve bALaka pAtara ' cAvat bhAvanI apekSane Azraya karIne matyajJAnI matyajJAnandvArA viSayabhUta thayelA padArthAne jANe che ane dekhe che. ahIMyA yAvat pathI ' vettao N aMte magannALI marUmannAprigyN khettaM jANai, pAsai, kAlao NaM maiannANI maiannANaparigaya kAla jANai pAsai ' eja rIte kSetrane Azraya karIne matyajJAnI tyajJAnadvArA viSayabhUta thayelA kSetrane jANe che ane dekhe che,kALanI apekSAe Azraya karIne majJAnI matyajJAnadvArA parigata thayelA kALane jANe che ane dekhe che. prazna :mutranALanna chuM aMte ! jema visara vatte 'he bhagavAna ! zruta ajJAnanA viSaya keTalA kathA che ? u.:- ' goyamAM ' he gautama ! 'te samAlo vargAstrarphe patte' zrutaajJAnanA viSaya sa MkSiptamAM cAra prakAre kahelA che. 'tuM nA' jemake 'vo, hetto, jAgo, mAtro ' dravyanI apekSAe, kSetranI apekSAe, kALano apekSAe, ane bhAvanI apekSAthI no mAM mukhya bannALI, suyaannANaparigayAI davbAI Apave, paLave, verU ' byanI apekSAthI zratAnAnI mithyAdaSTiArA viSayabhUta thayelA matyajJAnanA viSayI kahelA jyeAne kahe che ane jANe che. bhedapUrvaka tenuM kathana kare che; yuktipUrvaka tenuM nirUpaNa kare che. putraM vatto nAgo' eja rIte kSetranI apekSAe zrutajJAnI petAnA viSayabhUta kSetrane kahe che. - yAvata - yukitapUrvaka tenu nirUpaNa kare che. kALanI apekSAne Azraya karIne zrutAjJAnI peAtAnA viSayabhUta kALane kahe che-- 4 6 6 zrI bhagavatI sUtra : 6 141 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAvat - yuktipUrvaka tenuM nirUpaNa kare che. "mAvo sucanA muganALapaNa mAre gAve; jeva" bhAvanI apekSAno Azraya karIne zrutajJAnI RtAjJAna parigata bhAvane kahe che. cAvata yutipUrvaka tenuM nirUpaNa kare che. "vimAnALA vi are ! vAgha vikag gutta" he bhagavAn ! virbhAgajJAnanA keTalA viSaya kahyA che? u:- "joyama" he gautama! 'se samAsa vAvaNe pauumje te vibhaMgajJAnanA viSaya eTale ke virbhAgajJAna saMkSepaptathI cAra prakAranuM kahela che te gadA je A pramANe che. 'ravo , havetta, sTi, mAvo " dravyanI apekSAthI, kSetranI apekSAthI, kALanI apekSAthI ane bhAvanI apekSAthI "dALa vimAnANI vimalanAiparathArUM ravA nAkharU pAsarU" dravyanI apekSA karIne vijJAnI visaMgajJAna dvArA viSayabhUta thayelA dravyane avAyAdi rUpathI jANe che ane avagrahAdirUpathI dekhe che. ' evaM jAca bhAvaoNaM vibhaMganANI vibhaMganANaparigae bhAve jANai, pAsai' eja rIte-cAva -bhAvanI apekSAe vilaMgaNAnI vibhaMgaNAnIdvArA viSayabhUta thayelA bhAvene jANe che ane dekhe che. e ja rIte kSetranI apekSAo, kALanI apekSAe, bhAvanI apekSAe virbhAgajJAnI virbhAgajJAna dvArA kSetrAdikane avAyAdi rUpathI ane avagrahAdiyathI jANe che ane dekhe che. e sa. 11 aThAraha prakAra ke kAlAdi dvAro kA nirUpaNa aDhAra prakAranA kALanuM nirUpaNa. Trt if maMta! ' ItyAdi svArtha :-"jALI aMte ! 'jApa ri zAstra krAM dArU" he bhagavAna jJAnI jJAnarUpathI kALanI apekSAe keTale samaya rahe che? "joyA" he gautama ! bALa vi goutte' jJAnInA be prakAra che. 'taM dA" je A prakAre che. 'rUpa vAM pa Na sArU vA sapasia sAdi aparyAvasita ane sAdi saparyAvasita 'tattha NaM je se sAie sapajjavasi e, se jahanneNaM aMto muhattaM. ukoseNaM chAvarda sAkArovADuM sArUAruM' te paikInA je sAdi saMparyavasita jJAnI che te jaghanyathI aMtarmuhUrta sudhI ane utkRSTathI DuM adhika 66 chAsaTha sAgaropama pramANa sudhI jJAtIrUpathI rahe che. 'bAmavidivALI ii mate ! yAmividhinA tti patro zire dArU" he bhadanta ! AbhinibaMdhika jJAnI abhinAdhika jJAnI rUpathI kALanI apekSAe keTalA samaya paryata rahI zake che. nAnA bAmaLa vodinA gADha vanALA anA, mannAii, ghana ninALI, guhaM vizva gardI vavatta vayag ' AvI rIte jJAnI, abhinibodhikajhAnI yAvat - kevaLajJAnI, ajJAnI, matvajJAnI, kRtAjJAnI ane vibha gajJAnI e dazenA jJAnarUpathI rahevAne sthiti kALa prajJApanA sUcanA aDhAramA 18 kAyasthiti padamAM kahyA pramANe samajI le. tathA chatravibhamasUtramAM kahyA pramANe A dazanuM paraspara aMtara samajI levuM eja rIte prajJApanA sUcanA trIjA bahuvakatavyatA padamAM kahyA pramANe jJAnI, ajJAnI ane umaya A gaNanuM apabahatva samajI levuM. "revA mete ! gAmiLavAyanAbA paganI pAnanA ' he bhadanta ! AbhinibAdhika jJAnanA paryAya keTalA che? zrI bhagavatI sUtra : 6 14 2 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'goyamA' gautama 'aNaMtA AbhiNibohiyanANapajjavA pannattA' AbhinibaMdhika jJAnanI paryAye ananta kahevAya gaI che. 'kevaiyANaM bhaMte ! suyanANapajjavA paNNattA' mahata! zrutajJAnanI pryaay| kSI cha. ' evaM ceva ' gautama! zrutajJAnanI paryAya 54 mananta 49dI che. 'evaM jAca kevalanANasma, evaM maiana gassa, suya annANassa ya' AvI ja rIte yavata - kevaLajJAnanI paryAyane paNa anaMta jANavI joIe. bhatyavAna mane zrutAzAnanI pryaay| pazu sevA // zata mata onlyii kenaDayA NaM bhaMte ! vibhaMganANapajjavA paNNattA' he mata ! vijJAnanI paryAya sI vIra goyamA' hai gautama ! : agaMtA vibhaMganANapajjavA paNNattA' vijJAnanI paryAyo ananta hI che eesi NaM bhaMte AbhiNibohiyanANapajjANaM, suyanANapajjavA NaM ohinANapajavANaM, maNapajja inANapajavANaM kevalanANa. panja vANaM kayare kayare hito jAva visesAhiyA vA' bhAvan ! minimAdhi jJAnanI paryAyAmAM, zratajJAnanI paryAyamAM, avadhijJAnanI paryAyomAM, mana:paryavajJAnanI paryAmAM ane kevaLajJAnanI paryAyomAM kaI paryAye kai paryAnI apekSAe yAvavishessaadhi cha. 'goyamA' gItamA ! 'savatthovA maNapajjavanANapajavA ohinANa pajja vA aNaMtaguNA, suyanAgapajja vA aNaMtaguNA, AbhiNibohiyanANapajjavA aNaMtaguNA, kelanANapajjavA aNaMtaguNA' sAthI maach| bhana: zAnanA paryAya 7. tenAthI anaMtagaNI avadhijJAnanI paryAye che. tenAthI anaMtagaNI zrutajJAnanI paryAya che; tenAthI anaMtagaNa AbhinibaMdhijJAnanI paryAya che ane tenAthI paNa anaMtagaNuM paryAya ThevajJAnanI cha. ' eesiM NaM bhaMte! maiannANapajjavANaM suyaannANapajjavANaM, vibhaMganANapajavANaya kayare kayare hito jAva visesAhiyA' he bhagavAna ! A matyajJAna, kRtAjJAna ane virbhAgajJAnanI paryAyamAM kaI paryAye kenI apekSA - yAvat - vizeSAdhi cha ? 'goyamA' gautama ! savatthovA vibhaMganANapajjavA muyaannANapajjavA aNaMtaguNA, maiannANapajjavA aNaMtaguNA / sarvathI ochI virbhAgajJAnanI paryAya che. tenAthI anaMtagaNI thatAjJAnanI paryA che bhane tenAyA 55 mata bhatyazAnanI paryAya che. ' eesiNaM bhaMte AbhiNibohiyanANapajjavANaM jAva kevalanANapajjavANaM maiannANapajjavANaM, suyaannANapajjavANaM vibhaMganANapajjavANaM kayare kayare hito jAva visemAhiyA gAbhagavan ! mA mAminimAdhi hAnI paryAyAmA -yAvat - kevaLajJAnanI paryAyamAM, matyajJAnanI paryamAM mRtAjJAnanI pamAM tathA vilaMgajJAnanI paryAyAmA 45 paryAya 44 paryAyanI apekSA vizeSAdhita . 'goyamA' he gautama ! savvatthovA maNapajavanANapajja vA, vibhaMganANapajjavA aNaMtaguNA ohinANaMpanjavA aNaMtaguNA, suyaannANapajjavA aNaMtaguNA suyanANapajavA visesAhiyA maiannANapajavA aNaMtaguNA, AbhiNibohiyanANapajjavA visesAhiyA kelanANapajjavA aNaMtaguNA sevaM bhaMte sevaM bhaMte ti' badhAthI ochI mana:paryavajJAnanI paryA che. virbhAgajJAnanI paryAe tenAthI anaMtaguNI che. zrI bhagavatI sUtra: 14 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avadhijJAnanI paryAye tenAthI paNa anaMtagaNa che. zrata ajJAnanI paryAye avadhijJAnanI paryAnI apekSAe anaMtagaNu che kRtajJAnanI paryAye tenAthI kaMika adhika che. matyajJAnanI paryAya tenAthI anaMtagaNuM che. abhinibaudhika jJAnanI paryAye tenAthI vizeSAdhika che. kevaLajJAnanI paryAye tenAthI paNa anaMtagaNI che. he bhagavan! jevuM Ape kahyuM che te temaja che. he bhagavana jevI rIte Ape kahyuM che te tamaja che. e pramANe karIne bhagavAna gautama-cAvatu-pitAnA sthAna para birAjamAna thaI gayA. TIkAtha -aDhAramA kALadvArano Azraya karIne sUtrakAre tenI apekSAe jJAnAdikanI nirUpaNatA karI che. temAM gautame prabhune evuM pUchayuM che ke 'TTTT 9 maMte ! jANo " ti zAstro vaSi ma" he bhagavAna ! jJAnI A jJAnI che. e rUpathI kayAM sudhI kahI zakAya che? uttara :- " mA" he gautama ! "bALI vire pUon" jJAnI be prakArathI kahyA che "teM nA " jemake "lAphA gAgavavigha sAphag a sAvavA " eka aparyavasitasAdI ane saMparyavasita sAdI tAtparya kahevAnuM e che ke kevaLajJAnInI Adi te heya che paNa aMta hoto nathI, te kevaLajJAnI sAdi aparyavasita che. je jJAnInI Adi hoya ane aMta paNa hoya te sAdi aparyavasita jJAnI kahevAya che. jemake kevaLajJAna rahita matijJAna Adi jJAnavALA jIva. kevaLajJAnane samaya sAdi aparyAvasita che ane atyAdi jJAnone samaya sAdi saparyavasita che. prathama jJAnIne "sAdi aparyavasita" e rIte kahevAthI kALasthiti pratIta thaI jAya che. eTalA mATe tene cheDIne bIjA je sAdi aparyavasita jJAnI che tenI jaghanya ane utkRSTa sthiti batAvavA sArU sUtrakAra kahe che ke " tathaLa le te sAruM sapanazipa se jahanneNaM aMto muhutta ukoseNaM chAvadvisAgarovamAiM sAtiregAI' re sahI aparyavasitajJAna eTale mati, mRtAdi jJAna che tene samaya jaghanyathI aMta muharta che. arthAt e be jJAna ochAmAM ochuM eka aMtarmuhUrta kALa paryata rahe che. kemake te baMne jJAna jaghanyathI aMtarmuhUta mAtra che tathA avadhi ane mana:paryava e be jJAna jaghanyathI eka samaya paryata rahe che ane utkRSTathI matijJAna, zratajJAna, ane avadhijJAna kaMI vizeSa 66 chAsaTha sagaropama paryata rahe che. kemake e traNenI utkRSTathI eTalI sthiti che. te A rIte thAya che. 'vAre vicAryuM carasa, tinakucha dara tAruM rU nAmAvaya nA vAddha " be vAra vijayAdikAmAM javAthI athavA traNavAra acuta nAmanA bAramAM devalokamAM javAthI tenI sAthe je kaI adhikatA kahI che. te manuSya bhavane uddezIne kahI che. N:-'AbhiNiohinANI NaM bhaMte ! AbhiNibohiyaNANI tti kAlao kevacciraM hoI' he bhagavAna AbhinidhijJAnI AbhinibAdhikajJAnInA rUpathI kALanI apekSAe keTalA adhika nAnaparyata rahI zake che? uttara :- vuiM nA grAmividaranA kAra revanA annANI maiannANI, suyaannANI vibhaMganANI eesi aTThaNha vi saMciTThaNA jahA jAdipa he gautama ! jJAnI, Abhinidhika jJAnI-cAvat zrutajJAnI avadhijJAnI, mana:paryavajJAnI, kevaLajJAnI, ajJAnI, matyajJAnI, tAjJAnI ane virbhAgajJAnI e dezane sthitikALa jevI rIte prajJApanAnA 18 aDhAramA kAyasthiti padamAM kahela che te rIte ahIMA paNa samajI le. tyAM jeke jJAnanI rithati kALa prakaTa karela che. to paNa A prakaraNamAM AvavAthI pharI kahyuM che. abhinidhika jJAnAdi dravyane sthitikALa jaghanyathI aMtarmuhUrta che ane utkRSTathI kaMIka adhika 66 chAsaTha sAgarepaNa pramANa che. zrI bhagavatI sUtra : 6 144 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avadhijJAnIno kALa paNa te pramANe ja che. jaghanya rithatimAM vizeSatA che. je eka samayane laine che. arthAta "godinA nanaivi v samaye ? avadhijJAnIno jaghanyakALa eka samayane che. aMtamuhano nahIM. kahevAnuM tAtparya e che jyAre koI virbhAgajJAnI samyakatvane prApta kare che tyAre tenuM te vibhaMgajJAna prathama samayamAM ja avadhijJAna rUpeja pariNamI jAya che. te pachI zIdhra avadhijJAna chuTI jAya che. eTalA maLe avadhijJAna ochAmAM ochuM eka samaya payaMta rahe che. ema kahyuM che. mana:paryavajJAnIne sthitikALa jaghanyathI eka samaya patana ane utkRSTathI dezanapUrva keTine che. te A rIte mArU gavanArI te ! kudako " yA! "daoo mAM samAM 3ose mukhaTI purohI " tAtparya e che ke-apramattakALamAM vartamAna sAtamA 7 guNasthAnavALA kaI saMtane mana:paryavajJAna utpanna thAya ane eka samaya bAda chUTI gayuM e rItanuM tenuM te anaHparyAvajJAna ochAmAM ochuM eka samaya mAtra rahevAthI tyAM tenI jaghanya sthiti eka samayanI prakaTa karelI che, tathA utkRSTathI je dezanapUrvakeTIne samaya-kALakahyo che. tene abhiprAya e che ke ke eka pUrvakeTIvarSa parvatanI AyuvALI vyakita hoya ane jyAre tene cAritrya svIkAryA bAda manaHparyAvasAna utpanna thaI jAya che. tyAre te mana paryavajJAna tene jIvaMta paryata rahe che. e rIte mana:paryavajJAnIne utkRSTa kALa dezanapUrvakeTina thaI jAya che. keyaLajJAnane sthitikALa sAdi anaMta che. kahyuM paNa che. "vinAmAM pucho' 'joyamAM sArU pagi " ajJa na- matyajJAna ane zratajJAna te bane sthitikALa traNa prakAra hoya che. abhavyanI apekSAe anAdi anaMta ane bhavyanI apekSAe anAdi sAMta tathA samyakdarzanamAM prapatitanI apekSAe sAdi sAta-sAdi saMta je kALa che. te jaghanyathI aMtamuhUrta hoya che e samyakatvathI pratIta chavane aMtamuhUta pachI pharI samyakUvane lAbha thayA pachI thAya che. sAdi sAMtano utkRSTa samaya anaMta kALa hoya che. te koI jIvane samyaktva thayA pachI tenuM puH patana thaI jAya che ane aneka kAcha paryata te jIvane samyaktva thatuM nathI. bAdamAM samyaktva thAya che, kahyuM paNa che. " nA maracanALA, sUra annANI NaM pucchA , 'goyamA annANA, suyaannANI ya tivihe pANate taM jahA aNAie vA apajasae (abhavyAnAm) 1. aNAievA sapajjavasie ( bhavyAnAm ) 2 sAievA sapajjavasie (pratipatita samyakdarzanAnAm ) 3. tatthaNaM je se sAie sapajjavasie se jahanneNaM aMto muhuttaM ukkoseNaM aNaMtaM kAlaM aNaMtA ussappiNI osappiNIo kAlao avaDDhepoggalapariya8 desUrNa' ityAdi Adi aMta samaya je anaMtakAlarUpa kahyo che. te samyakdarzanathI patita thaIne vanaspatyAdimAM anaMta sapiNI, avasarpiNI kALa samApta karIne pharI sAmyaktvane prApta karavAvALA jIvanI apekSAe kahyo che. virbhAgajJAnane sthitikALa je jaghanyathI eka samayane kahyo che. te utpanna thayA pachI bIjA samayamAM ja tenuM patana thavAthI kahela che. virbhAgajJAnane samaya utkRSTa rUpathI dezonapUrvakeTi adhika 33 tetrIsa sAgaropamAM pramANa che. kahyuM paNa che. "vimAnA aMte purachI najaramAM banne prazaMsamAM koI tettara sarovamAruM puravAra amadAvuM" jevI rIte koI manuSyamAM dezonapUrvakeTi varSo paya te vibhaMgazAnIrUpathI rahIne ane kALadharma pAmyA pachI te sAtamI 7 nAraka pRthvimAM utpanna thaI jAya te sthiti mAM virbhAgajJAnano samaya dezanapUrvakeTi adhika sAgarepama 33 tetrIsa pramANa thai jAya che. sAdi aparyavasita 1, zrI bhagavatI sUtra : 6 145 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdi apa vasita 2, matijJAnAdi pAMca jJAna 3, matyajJAnAdi traNa ajJAna e rIte A matyAdika dazene sthitikALa prajJApanAnusAra hela che. have sUtrakAra 19 ogaNIsamAM atArane Azraya karIne kahe che. ' aMtaraM savvaM nadAnIvAminame 'pAMca mAyAdi jJAnanuM ane traNa matyajJAna Adi ajJAnenuM aMtara jevI rIte jIvAbhigama sUtramAM kahyu che, tevI ja rIte aDoM samajI levuM. kahevAnuM tAtparyAM e che ke Abhinibedhika jJAnanuM aMtara jadhanyathI aMtarmuhUtanuM che ane utkRSTathI dazAna a'pudgala parAvartana kAlarUpa che. eja rIte taoNlanuM pramANu jaghanya ane utkRSTa rUpathI zrutajJAnInuM adhijJAnInuM ane manaHpa`vajJAnInuM paNa samajavuM kevaLajJAnInuM aMtara hAtuM nathI. kemake tene thayeluM jJAna vidyamAna rahe che. satyajJAnI ane zrutAjJAnInuM aMtara jadhanmathI aMtarmuhUta'nuM che ane utkRSTathI kaMpraka adhika 66 chAsaTha sAgarApara pramANunuM che. vibha'gajJAnInuM aMtara jadhanyanuM aMtarmuhUtanuM che ane utkRSTathI vanaspatikALanI mAphaka anaMta kALanuM che. jIvAbhigama sUtramAM evuM ja kahyuM che ke ... gAmiLiyocina sAM bhaMte ataraM kAlao kevacciraMhoi ? goyamA jahanneNaM atomuhutta ukkoseNaM anaMtaM kAlaM jAtra avaDhaM pogAlapariyaTTa deNaM, suyanANI ohinANI maNapajjavanANI jaM evaM ceva kevalanANissa pucchA ? goyamA jahanneNaM nasthiaMtaraM maiannANissa, suyaannANissa ya pucchA ? goyamA jahanneNaM aMtomuhutta ukkoseNaM chAvaTTi sAgarovamAI sAiregAI vibhaMganANissa puSkA goyamA nanneAM gomutta romeLa traNaya chotti ' gautama svAmIe prabhune evuM pUchyuM ke, he bhagavan ! abhinAdhika jJAnanuM aMtara kALanI apekSAe keTaluM che ? uttara H- he gautama ! jadhanyathI aMtara eka muhUrtanuM che ane utkRSTathI anaMtakALanuM aMtara che. yAvat dezanaadha pudgala parAvanakALaneA che. ityAdI saghaLu' kathana pUrvAktarUpathI kahevAmAM AvI gayu che. appA 4 '' have sUtrakAra vIsamAM alpa bahutvakALanA Azraya karIne kahe che ke bahugANi tini jahA bahuvattavtrayAe prajJApanA saMbaMdhI apabahutvanI vyakatavyatAmAM jevI jJAnI ajJAnI ane ubhayanI apabahutvanI vakatavyatA kahevAmAM AvI che teja rIte ahIMA paNa tenI apabahutvanI vyakatavyatA samajI levA, jevI rIte - manaHpa`vajJAnI jIva sathI kama che. avadhijJAnI chatra tenAthI asakhyagaNA che. AbhiniSeAdhika jJAnI ane zrutajJAnI emane paraspara tulya che, paraMtu adhijJAnIonA apekSAe vizeSAdhika che. tenI apekSAe vaLajJAna ana tagaNA che. ajJAnIemAM badhAthI echA vibhagajJAnIo che. temanAthI anaMtagaNuA matyajJAnI ane zrutajJAnI che. tathA te baMne parasparamAM sarakhA che. jJAnIomAM manaHvajJAnI jene badhAya eAchA kahela che tenuM kAraNu e che ke te mana:paryavajJAna sayaMta jIvAne ja thAya che, ane asa yatAne thatuM nathI. tathA avadhijJAno mana:paryavajJAnInI apekSAe asaMkhyagaNuM kahyuM che. tenuM kAraNa e che ke avadhijJAna cAre gatimAM thAya che. tathA matijJAnI ane zrutajJAnI je avadhijJAnInI apekSAe vizeSAdhika kahyuM che. tenuM kAraNa e che ke keTalAka pa Mcendriya jIva avadhijJAnI heAtA paNa nathI. tathA keTalAka vikalendriya jIva paNu sAmAdana guNasthAnavatI hAya che. eTalA mATe te matijJAnI ane zrutajJAnI hoya che. e apekSAe matijJAnI ane zrutajJAnInI apekSa e vizeSAdhika hoya che. jJAnIomAM je vibhagajJAnI jIvane badhAthI ochA kahela che. tenuM kAraNa e che ke vibha gajJAna 5 cendriya jIvAte ja hoya che tathA vibha'gajJAnIonI apekSAe je matyajJAnI ane zrutajJAnI anaMtagaNA kaLA che. tenuM zrI bhagavatI sUtra : 6 146 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAraNa e che ke mAnyajJAna ane zrAjJAna akaindriya jIvone paNa hoya che ane teja apekSAe parasparamAM sarakhA kahyA che. jJAnI ajJAnInI mitratAmAM je alapa bahatvanuM kathana karavAmAM AvyuM che ane je evuM kahyuM che ke badhAthI eAchA manaH paryAvajJAnI che, ane tenAthI asaMkhyagaNuM avadhijJAnI che ane tenAthI vizeSAdhika abhinibAdhika jJAnI ane zrutajJAnI che. paraMtu e baMne parasparamAM tulya che. tenI apekSAe vilaMgaNAnI asaMkhyagaNA che, kemake samyakdraSTi devonI apekSAe ane nairathinI apekSAe mithya daSTi asaMkhya gaNuM che ane tenI apekSAe kevaLajJAnI anaMtagaNuM che. kemake ekendriyone choDIne ane sarva jIvonI apekSAe siddha anaMtagaNuM kahyA che. ane tenI apekSAe matyajJAnI ane zrutajJAnI anaMtagaNu che. paNa e baMne anyonya tulya che. kemake sAdhAraNa vanaspati chava matyajJAnI ane tArAnI hoya che e kAraNe siddhonI apekSAe atyajJAnI ane kRtAjJAnI anaMtagaNa kahyA che, prajJApanAmAM paNa evuM ja kahyuM che. "gusa bhaMte jIvANaM AbhiNibohiyanANINaM, suyanANINaM, ohinANINaM, maNapajjavanANINaM, kevalanANINaM kayare kayare hito appAvA, bahuyA vA tullA vA lisesAhiyA vA goyamA savvatthovA jIvA maNapajjavanANI ohinANI asaMkhejjaguNA AbhiNi. bohiyanAnI, muyanANI dovi tullA bisesAhiyA kevalanANI anaMtaguNA' A rIte pAMca jJAnane uddezIne a5 bahutvane vicAra prajJAyanA sUtramAM kahela che have ahIMA ajJAnIonA alpa bahatvano vicAra A rIte kahela che. 'itti bhaMte ! jIvANaM maiannANINaM suyaannANINa vibhaMganANINaM kayare kayare hito appacA bahuyA vA tullAvA visesAhiyA vA goyamA samvattho vA jIvA vAMkAnA garUgannAna, suyAmA sAra tu tAjA " A jJAnIo ane ajJAnIonI mizra avasthAnA alapa bahumAM A rIte kahevAmAM AvyuM che. eesi NaM bhaMte jIvA NaM AbhiNibohiyanANINaM jAva maiannANINaM jAtra kayare kayare hitojAya visesAhiyA vA goyamA ! savvattho vA jIvA maNapanjavanANI, ohiyanANI, asaMkhejaguNA abhiNibohiyanANI, muyanANI dovi tullA visesAhiyA vibhaMganANI asaMkhejjaguNA kevalanANI aNaMtaguNA maiannANI, gvagaranALo tora tujhA anaMtaputti" A tamAma pAThone artha pahelAM kahevAmAM AvI gayuM che. - have sUtrakAra 21 mA paryAyadvArano Azraya karIne kathana karatA kahe che. jemAM gautamasvAmI prabhune evuM pUche che ke "vaphA i mete ! gAmiLaaodarAvanavI ! he bhagavAna! Aminibedhika jJAnanI [ matijJAnavALA ] paryA keTalI keTalI che? uttara :- "jaya he gautama! maLatA gAmiLavodithanApagavA gmttA" Aminibedhika [ matijJAnavALA ] jJAnanI paryAya anaMta kahI che. zrI bhagavatI sUtra : 6 14 7 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahevAnuM tAtparya e che ke-Abhinidhika jJAnane je vizeSa dharma-vizeSatA che te judI judI avasthArUpa bhedavALI hoya che. svaparyAya ane paraparyAyanA bhedathI paryAya be prakAranI che. tenAmAM kSayapazamanI vicItratAthI matijJAnanA avagrahAdika ananta bheda thAya che. Aje ananta bheda che. teja matijJAnanI potAnI ja paryAye ja. athavA matijJAnathI viSayabhUta thayelA je reya padArtha che te ananta che. tethI te saghaLA bhedathI te matijJAnanA paNuM anata bheda thAya che. A anantabheda ja te jJAnanI ananta paryAya che. agara kevaLajJAnathI matijJAnanI aMzanI apekSA ananta hoya che. A ananta aMza ja A matijJAnanI ananta paryAye ja che. pitAnAthI judA padArthanI je paryA che te para paryAya che. A para paryAye svaparyAnI apekSAthI anantaguNa hoya che. kAraNake parapadArtha anantagaNuM che. prazna :- vayApa aMta ! muthanALapakAvA guttA " he bhadanta ! zratajJAnanI paryAye keTalI kahI che? uttara - 'parva vera pUrva nAva niAnasa he gautama ! matijJAnanI jema zrutajJAnanI paNa paryAye anaMta che. A paryAye paNa svaparyAya ane paraparyAyanA bhedathI be prakAranI kahela che. AvI rIte avadhijJAna, mana.paryavajJAna ane kevaLajJAnanI paryAye anaMta che. zrutajJAnanI svaparyAyo svagata akSara jJAnAdibhedarUpa che ane te anaMta che. kAraNake kSaya pazamanI vicitratAthI ane viSayabhUta padArthonI anaMtatAthI zrutAnusArI bodha ananta hoya che. sadhaLA bhAvone paraparyAye ananta hoya che. A vAta prasiddha che ja. AvI rIte avadhijJAna AdinA bhedene paNa jANavA joie. ahIMA - yAvat - padathI A prakAranA pATha darzAvavAmAM Avyo che. kevaiyANaM bhaMte ! ohiniANapajjavA paNNattA ? gogamA! aNaMtA ohinANapajjavA paNattA kevaiyANaM bhaMte ! maNapajjavanANapajjavA paNNattA? goyamA ! aNaMtA maNapajjavanANa pajjA paNNattA! kevaiyANaM bhaMte ! kevalanANapajjA pawttA ? mAmA! maLatA vinopapAvA pawttA avadhijJAnanI svaparyA tenI je kSayapazAmaka evaM bhavapratyaya bheda che te che. narayika, tirya, manuSya, deva A saghaLA avadhijJAnanA svAmI banI zake che. ataH Ama je bheda che te bheda avadhijJAnanI svaparyAya ja che deva ane nArakenA bhava pratyaya avadhijJAna hoya che, tathA manuSya ane tiyAne kSayapAmIka avadhijJAna hoya che. "gve marUnAnasa, muyagA " matijJAna AdinI paryAnI jema matyajJAna, kRtArAna, temanI anaMta paryA hoya che. prazna - devadyApa re! vimAna parA pattA" he bhadanta! virbhAgajJAnanI paryAyo keTalI che? uttara - " mA" he gautama! "aiA vinALapavA ghaNA vibhRgajJAnanI paryAyo anaMta che. have paryAyonI alpa bahatvatAnuM pratipAdana karavA sArU gautama svAmI prabhune pUche che ke "pati vi bhaMte ! AbhiNIbohiyanANapajjavANaM muyanANapajjavANaM, ohinANapajjavANaM. maNapajjavanANapajjavANaM kevalanANapajjavANaM ya kayare jayAre hiMto nA visAdiyA " he bhagavAn ! A Abhiniodhika jJAnaparyamAM zrutajJAnanI paryAyamAM, avadhijJAna paryamAM, mana:paryavajJAnaparyAyamAM ane kevaLajJAna paryAmAM kaI paryAye kenI apekSAe alpa che. kaI paryAye kenI apekSAe bahu che. vizeSa che. kai paryAye kenI apekSAe samAna che ane kaI paryAye kenI apekSAe vizeSAdhika che ? uttara- 'joyamA " he gautama ! " saravavA mApakajavanAbapjjvaa, ohinANapajjavA aNaMtaguNA, muyanANapajjavA aNaMtaguNA, AmiNibohiyanANapajjavA aNaMtaguNA, kevalanANapajjavA aNaMtaguNA' zrI bhagavatI sUtraH 6 148 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saghaLAthI ochI mana paryAvajJAnanA payAM che. kAraNake mana:paryavajJAna manamAtranomananoja viSaya kare che. tenI apekSAe avadhijJAnanI paryAye anantagaNuM che. kAraNake avadhijJAna mana:paryavajJAnanI apekSAthI anantagaNu dravyonI ane tenI paryAno viSaya kare che. avadhijJAnanI paryAnI apekSAe zrutajJAnanI paryAye anantagaNI che. kAraNake zrutajJAna rUpa ane arUpi be prakAranA dravyano viSaya kare che. eTalA mATe te anantagaNuM viSayavALuM kaheluM che. zrutajJAnanI paryAyanI apekSAe abhinibedhikazAnanI pathayo anantagaNI che. kAraNake abhinidhijJAna abhilASya dravyAdino viSaya kare che. teTalA mATe te anaMtagaNa viSayavALuM thaI jAya che. tenI paryAnI apekSAthI kevaLajJAnI pathAya anaHgaNI che. kAraNake kevaLajJAna trikALavatI-traNe kALanA saghaLA dravyane ane tenI anaMta pacAne jANe che. prazna - have gautama svAmI ajJAnanA alpabahutvanA vizvamAM prazna kare che. 'hiM ja mane ! marUdmannApAkanA munnAipagavAii, vimAM nAnapa navA of 4 jAre jayAre ditI rAva visAvavA" he bhadanta ! A matyajJAnanI paryAmAM, zratajJAnanI paryAmAM, virbhAgajJAnanI paryAmAM kaI paryAya kaI paryAthI alpa che. kai paryAya kaI paryAyothI vizeSa che. kai paryAye kai paryAnI samAna che ane kaI paya kaI pathiI vizeSAdhika che? uttara - joyamAM he gautama ! " sa vA nimAMnA navI' saghaLAthI ochI virbhAgajJAnanI paryAya che. kAraNake te atyajJAnAdinI apekSAthI apaviSayavALA heya che. tenI apekSAthI zrutajJAnanI paryAye anantagaNI che. tenI apekSAe paNa matyajJAnanI paryAye anaMtagaNI che. have sUtrakAra jJAnI ane ajJAnInI mizra avasthAmAM alpabAhunuM pratipAdana kare che. prazna :- "vgu vi ne gAmivihinALA navA nAva vaDhanAjanavALa, mAgannAthapagavALa, mugagannAnA navA, visaMganAkhavAnuM jare jare hiMta bAra vizeSAdiyA rA" he bhagavan ! A abhinibedhika jJAnanI paryAye mAMyAvata-kevaLajJAnanI paryAyamAM, matyajJAnanI paryamAM, tAjJAnanI paryAmAM, vibhegajJAnanI paryAyAmAM kaI paryAye kaI paryAthI alpa che! vizeSa che? tulya samAna che ane kaI paryAye kaI paryAyothI vizeSAdhika che? uttara :- 'navamA" he gautama ! samvatthovA maNapajjavanANapajjavA, vibhaMganANapajjavA aNaMtaguNA, ohinANapajjavA aNaMtaguNA, suyaannANapajjavA anaMtaguNA, suyanANapajjavA visAdiyA' badhAthI ochI mana:paryavajJAnanI paryAo che. kAraNake te mane mAtrane viSaya karavAvALuM che. tenI apekSAthI vibhAgajJAnanI paryAye ananta che. kAraNake A jJAna manaHpavAnanI paryAyAnI apekSAe bahurtama viSayavALuM hoya che, virbhAgajJAna upara, nIce tathA umita 1 groveyakathI la ne sAtamA naraka parvatanA kSetramAM, tevI ja rIte ciMcalAkamAM saMkhyAt dvIpa samudrarUpa kSetramAM vartamAna je rUpidravya che. temana mAMthI keTalAka rUpi drayone jANe che ane tenI keTalIka paryAne jANe che. A badhA rUpi dravya ane paryA je vibhaLajJAnathI viSayabhUta thayelA che. te mana:paryavajJAnanI paryAnI apekSAthI ana tagaNuM che. tenAthI paNa avadhijJAnanI paryAye anaMtagaNI che, kAraNake avadhijJAna samasta rUpI bemAMthI dareka rUpi dravyanI asaMkhyAt paryAne jANe che. tethI te virbhAgajJAnanI apekSAe anaMtagaNa viSayavALuM che avadhijJAnanI paryAnI apekSA zrutajJAnanI paryAyo anaMtagaNI che. kAraNake zrutajJAnanI jema zrutajJAna sAmAnyarUpathI saghaLA mUta ane amUrta dravyone tathA tenI saghaLI paryAyone jANe che. tethI ja te avadhijJAnanI paryAyonI apekSAe anaMtagaNI payovALuM kahyuM che. tenI apekSAthI zrutajJAnanI paryAyo vizeSAdhika che. kAraNake tAjhAna dvArA je paryAyo viSayabhUta thayelI zrI bhagavatI sUtra : 6 149 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI te paryAyone A zrutajJAna viSayabhUta kare che. have zrutajJAnanI apekSA zrutajJAnanI paryAM vizeSAdhika kahelI che. zrutajJAna samyajJAna rUpa hovAthI tenA dvArA viSayabhUta thayelA padArthAMnuM tenAthI spaSTa AbhAsa thAya che, zrutAjJAna dvArA potAnA viSayabhUta padArthAnuM spaSTa pratibiMba thatuM nathI. ' marUnanA anaMtamuLA, gAminicodiyanALavavA viselAdiyA, haLagavA aAMtanuLA ' matyajJAnanI paryAyo zrutAjJAnanI paryAyonI apekSAe anaMtagaNI che. kAraNake mrutajJAna abhilASya vastu mAtranA viSaya kare che. tethI te alpa viSayavALu hAya che ane matyajJAna jItAjJAnanA viSayabhUta abhilApya mAtrathI paNa anaMtaguNavALA abhilASya vastumAtranA viSaya kare che. tethI te bahu viSayavALuM che matyajJAnanI paryAyonI apekSAe AbhinimAdhijJAnanI paryAyo vizeSAdhika che. kAraNuke matijJAna matyajJAnathI viSaSabhUta na thaine keTalIka paryAyAnA viSaya manana kare che. tenuM kAraNa e che ke matijJAna samyagajJAnarUpa hoya che. have te matyajJAnanI apekSAe paoNta petAnA viSayanA sphuTatara rUpathI avabhAsavALuM -AbhAsavALuM hAya che. kAraNake te pote ja tenI apekSAe sphuTatara che. matijJAnanI paryAyonI apekSAe kevaLajJAnanI paryAyo anaMtagaNI che, kAraNake sabhAvI trikAlavALI ( traNe kALanI ) sadhaLA drazya ane tenI paryAMyonI te ananya sAdhAraNu5thI AbhAsa karAvanAra hAya che. have aMtamAM gautama svAmI bhagavAnanAM kathananeA svIkAra karatAM kahe che ke-- 'seva maMtte! sevaM maMte ! tti ' he bhagavAna ! Apa devAnupriye je kahyuM che. te sathA satya che. huM bhagavAn ! te sa`thA satya ja che, ema kahIne gautama svAmIyAvata-potAnA sthAnapara virAjamAna thayA. // sU. 12 // jainAcAya zrI ghAsIlAlajI mahArAjakRta 'bhagavatI' sutranI prameyacandrikA vyAkhyAnA AThamA zatakanA khIe uddezaka samApta ! 8-2 // tIsare uddeze ke viSayoM kA vivaraNa ArTamAM zatakanA trIjA uddezakanA prAraMbha. A AThamA zatakanA trIjA uddezakanuM viSaya vivaraNa sakSiptamAM A prakAre che. vRkSo bheda, saMkhyAta jIvavALA vRkSa, asaMkhyAta jIvavALA vRkSa, eka jIvavALA vRkSa, aneka jIvavALAM vRkSa, ananta jIvavALA vRkSa, kAipaNa jIvanA be TukaDA thavAthI, traNa TukaDA thavAthI, saMkhyAt TukaDA thavAthI te jIvatA madhyabhAga jIva pradezathI pRSTha ja khanI rahe che. kAraNa jIva pradeza zaAdikAthI chedAtA nathI. tenuM paNu A kAraNa che ke zastrAdikanI asara tenA para thatI nathI. te pachI ratnaprabhA Adi pRthvanuM nirUpaNu. A pRthvIe AThe che.- ratnaprabhA pRthvI, zarkarAprabhA pRthvI, vAlukAprabhA pRthvI, pakaprabhA pRthvI, dhUmaprabhA pRthvI, tamaHprabhA pRthvI, tamatamaprabhA pRthvI ane SAbhArA pRthvI * siddhazilA ] temanA cara ane acara atanuM nirUpaNu. -: vRkSa vizeSanuM vaktavya : * dALa maMte ! navA pAttA ' ityAdi - nihALa maMte ! havalApattA " he bhAta ! vRkSa [ jhADa]nA keTalA prakAra che ? zaucamA ? huM gotama ! 'nividA calAvavA ' vRkSanA traNa sUtrA : 6 -: zrI bhagavatI sUtra : 6 150 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAra che. "te nA" je A pramANe che "saMjJAtriyA, kAgariyA, iAnaviyA" saMkhyAta jIvavALA asaMkhyAta jIvavALA ane ananta jIvavALA te ki iMDAnanizA he bhagavad sa khyAta jIvavALA vRkSa keTalA prakAranA kahelA che? saMvedanaviyA govidA puouttA" he gautama! saMkhyAta jIvavALA vRkSa aneka prakAranA kahelAM che. 'tuM nA " jemake "tAre, tamAke, ta , te jahA panavaNAe jAva nAlierI je yAvanne tahappagArA - settaM saMkhejjajIviyA ' tADa, tamAla, takali, tetaLI, Adi jhADa jevAke nALiyerI sudhInA prajJApanA sUtramAM kahelAM che. te sivAya A prakAranA bIjA paNa jhADa saMkhyAt jIvavALA jANavA joIe. AvI rIte A saMkhyAt jIvavALA jhADa [ vRkSa che. te siM ca travidyA che bhadanta ! asaMkhyAt jIvavALA vRkSa keTalA prakAranA kahevAya che? "gAMdhe vicA gar guttA" he gautama! asaMkhyAt jIvavALA vRkSa be prakAranA kahelAM che 'te kada jevAke 'ghATTA vaghAtha' eka bIjavALA ane bahubIjavALA te ji taM dizA he bhadanta! eka bIjavALA jhADa keTalA prakAranA hoya che? * divA sAdA guttA " he gautama ! eka bIjavALA vRkSa aneka prakAranA hoya che. "na" jevAke 'rniva vanavuM vaM nA guyvaLApaNa bAvA varyA re ra vIyA' limaDo, AMbe, jAMbu ityAdi prajJApanA sUtranA prajJApanA padamAM kahevAI gayA pramANe bahubIjavALA phaLa sudhI jANavA. AvI rIte A bahubIjavALA vRkSa che. "setta pravejhanIviyA " ahIM sudhI asaMkhyAta jIvavALA vRkSonuM varNana karyuM che jiM anaMtakoriyA" he bhadanta ! anaMta jIvavALA vRkSanA keTalA prakAra che ? " gratananirA cAridA paUTUttA ! he gautama ! annatajavavALA vRkSa aneka prakAranA che. "sadA " je A pramANe che. "gAhui, mUlae, siMgavere, evaM jahA - sattamasae, jAva sIuNhe, siuMDhI muiDhI, ne vAvane tawtArA raM gaLataLAviyA" AlU, mULA, Adu ityAdi jevAke sAtamA zatakamAM-yAt siuMDhI, musuMDhI sudhI kahevAI gayuM che - te pramANe ahIMA paNa jANavuM. A pramANe je bIjA vakSe che te paNa anantajIvavALA vRkSa gaNavA-jANavA. Ama anaMtajIvavALA vRkSa kahelAM che. TIkAtha:- pahelA bIjA uddezakamAM Abhinibedhika jJAnAdinuM nirUpaNa paryAyonI apekSAthI karavAmAM AvyuM che. jJAnathI vRkSAdika artha-padArtha jANI zakAya che. teTalA mATe A trIjA uddezakamAM jJAnanA viSayabhUta thayelAM vRkSavizenI prarUpaNA karavA sArU sUtrakAra kahe che ke-AmAM gautama svAmIe prabhune evuM pUchyuM che ke "vAviddA aMte ! javA paunttA " he bharata! vRkSa keTalA prakAranA kahalAM che ? tenA uttaramAM prabhue kahyuM ke "joyA ? he gautama ! tivA jevA pauttA ? jhADanA traNa prakAra che. te A pramANe che. * saMvekariyA, gAMjJAtivA, caNaMta niyA" saMkhyAta chavavALA, asa khyAta vavALA ane anaMtajIvavALA ema traNa zrI bhagavatI sUtra : 6 151 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAranA hoya che. saMkhyAta chava jenAmAM hoya che te je saMkhyAta jIvI che saMkhyAta jIva ja sa khyAta chavIka che. asaMkhyAta jIva je vRkSomAM hoya che te asaMkhyAtajavI che, asaMkhyAta jIvI asaMkhyAta chatIka che. A pramANe anaMtajIva jenAmAM che. te anaMtajIvI che - arthAta anaMtajIvIja anaMtajIvIka che. prazna :- "se hiM saM saMkSiIviyA 'he bhagavAna ! saMkhyAta jIvIka - saMkhyAt jIvavALA vRkSa keTalA prakAranA hoya che ? uttara - saMeslaviyA govidA pUourttA"he gautama! saMkhyAta chavavALA vRkSa aneka prakAranA hoya che te kaddA" jemake "tAre, tamAke, taka te ja paurve nATi ' tADa, tamAla, parvatIya, tasavizeSa, takkali-vaLIAnA AkAravALA saghana pala-pAnothI suzobhita vRkSa vizeSa, teli-vRkSa vizeSa 'tari' A dezI zabda che. jevuM prajJApanAmAM pratipAdita karyuM che. tevuMja ahIM paNa samajavuM. A viSaya kayAM sudhI tyAMthI jANavo joIe - te A mATe kahyuM che ke nALiyerInA vRkSa sudhI grahaNa karavuM. arthAta pajJApanAmAM tADavRkSathI laI nALiyerI vRkSa sudhI je vRkSa gaNyA che. te saghaLAM saMkhyAta chavavALA hoya che. evuM jANavuM joIe. prajJApanAmAM A vRkSonA nAma A prakAre che- "tA, tamAke, taSThi sArve sADhALa ! sareche, jAyai, keyai, kaMdali taha cammarukkhe ya // 1 // bhuyarukkhe, hiMgurukkhe, vaM ca o vo ! jUthathI, ghoddhA, nAgiI | 2ahIM je 'nAyaDu pada ApyuM che te dezI zabda che ane vRkSa vizeSanuM vAcaka che. te vArane taewAra se saMjJAviyA AvI rIte je bIjA paNa vRkSa A vRkSanI jema che te saghaLAM saMkhyAlU jIvavALA hoya che ema jANavuM evI ja rIte ahIM sudhI saMkhyAta jIvavALa vRkSanuM varNana karyuM. have gautama svAmI prabhune pUche che ke " se li mayaMkanIti he bhadanta ! asaMkhyAt jIvavALA vRkSa keTalA prakAranA che. tenA uttaramAM prabhu kahe che ke " saMvaganI vaya suradA paumttA asakhyAta jIvavALA vRkSanA be prakAra hoya che. "jarA? jemake " grdAya vadiyA' jenAmAM ekaja bIja hoya arthAta je vRkSonA phaLamAM ekaja bIja hoya te ekAsthika vRkSa che. ane jenA phaLamAM aneka bIja hoya te bahuarika vRkSa che. have gautama svAmI prabhune evuM pUche che ke "je siM junadiyA he bhagavAna ! je vRkSa eka bIjavALA phaLavALuM hoya che. tevA vRkSa keTalA prakAranA hoya che. tenA uttaramAM prabhu kahe che ke "gyA yogavidAM paumttA" eka bIjavALA vRkSa aneka prakAranA hoya che. te nA" jevAke niraMva baM, nA pannavaUTTv nAnA vAvIyA lIMbaDa, AMbe, jAMbu Adi vRkSa prajJApanAnA prathama padamAM je prakAre AnA sivAyanA bIjA paNa vRkSonuM pratipAdana karyuM che te saghaLAnuM ahIM paNa grahaNa karavuM. A prakaraNa tyAMnuM ahIMA "ghaTA vadurvAthanA" tyAM sudhInuM grahaNa karAyuM che. prajJApanAmAM paNa kahyuM che ke 'nibaMbajaMbukosaMba sAla aMkollapIlu sallUyA saTTapha, moyarU, huye vaDA pAse jaya ' | || lImaDo, AMbo, jAMbuDe, ke saMba-vRkSa vizeSa, sAla vRkSa vizeSa, aMkela vRkSa vizeSa, pIluDe, salu, salakI, meyaka, mAlu, bakula, karaMja e saghaLA tathA 'se .i te vAvIyAra govidA pauttA " he bhadanta ! bIjavALA vRkSa keTalA prakAranA hoya che. zrI bhagavatI sUtra : 6 15 2 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttaramAM prabhu kahe che ke te aneka prakAranA hoya che, " jo " jemake "gathiyo vida' ityAdi. A pahelAM kahevAyelo pATha ahIMA-vAvata padathI prahaNa thayo che. A uparyukata eka bIjavALA vRkSa ane aneka bIjavALA vRkSa saghaLAM asaMkhyAta jIvavALA hoya che. prazna :- "se jiM te gatinIviyA " he bhagavAna ! anaMtajIvavALA vRkSa keTalA prakAranA hoya che. uttara :- "mAMtagoviyA gAviddA puomttA" he gautama anaMtajIvavALA vRkSa (ghaNA) aneka prakAranA hoya che. " nA " jemake "bahu pahag, hire' Alu-baTATA, mUlaka-mULA, gaMgara-Adu ityAdi " g HdA samajI jAva sIi, fagDhI, muThI je prakAre sAtamA zatakanA trIjA uddezakamAM evuM kahyuM che ke "diriNi, piriddhi siddhi , dizA, lIlI, kSIravirArikA, vajrakaMda, mUraNakanda, khelUTa, AI madramustikA, piNDaharidrA, hoLI thag, fha, munnA, azva, hiMdavA, rIDhI, puSudI" A saghaLA anantajIvavALA vRkSa che. tathA "le yAra tadaHTT' A prakAranA je bIjA paNa vRkSa che te saghaLA paNa anantajIvavALA vRkSa che saMgatano vegA' A pramANe A anaMtajIvavALA vRkSonuM varNana che. ( 1 / jIbake acchadhatAka nirUpaNa jIvanI achatAnuM nirUpaNa. 'aa mate ! kukhe kuSmAvakipA' ityAdi. sUvAtha :- "gara mate ! sure, kumArjiA jorA, jorAvajhiyA, jor, goNAvaliyA maNusse, maNussAliyA, mahise, mahisAbaliyA * eesiNaM bhaMte ! duhA vA tihA vA saMkhejjahAvA chinnANaM je aMtarA teviNaM tehiM jIvapaesehiM phuDA' he bhadanta! kAca, kAcabAnI hAra, godhA, godhAnI hAra, gAya. gAyanI hAra, manuSya, manuSyanI hAra, bheMsa, bheMsanI hAra, A badhAnA be TukaDA athavA traNa TukaDA athavA saMkhyAta se kaDA) TukaDA karyA hoya te tenI vacceno bhAga zuM chatra pradezathI spaSTa thAya che "daMtA " hAM gautama! te pRSTa thAya che. 'gche je te ! aMtare hattheNa vA, pAeNavA, aMguliyAe vA, salAgAe vA, kaTeNa vA, kiliMceNa vA, AmusamANe vA, saMmusamANe vA, AlihamANe vA, vilihamANe vA, annayareNa vA tikkheNaM satthajAeNaM AcchidamANecA vicchidamANevA agaNikAeNaM vA samoDahamANe tesiM jIvapaesANaM kiMci AvAhavA vivAhaMvA uppAyai chatrachAM vA he bhadanta! jo koI puruSa A karachayApAdi (kAcabo) TukaDAnI vacce-vaccenA bhAgane hAthathI, pagathI, AMgaLIthI, saLIthI, lAkaDIthI athavA vAMsa AdinI zalAkA-saLIthI sparza kare che vizeSathI rUpathI sparza kare che. athavA DuM ghaNuM saMvana-jADuM bhanAve che, athavA koI aNidAra hathiyAranA samUhathI kApe che, athavA tenAthI vizeSa kApe che, athavA agnithI tene bALe che te evI sthitimAM zuM che te jIva pradezane zrI bhagavatI sUtra : 6 15 3 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIDA utpanna kare che. athavA tenA keI bhAgane kApe che! " on gTe samare " he bhadanta ! A vastu barAbara nathI kAraNake " nI vahu taltha sAthe saMmapha' jIvapradeza para zastranI asara thatI nathI. TAkartha - ahIMA jIvane adhikAra cAle che. eTalA mATe satrakAre tenI adyatAnuM nirUpaNa karyuM che. AmAM gautamasvAmIe prabhune evuM pUchayuM che ke 'ahabhaMte kumme, kummAbaliyA, gohA, gohAbaliyA, goNA, goNAvaliyA, maNusse, jaNAvajhivA, madire, dizAjhiyA" he bhadanta ! cAhe kAca hoya ke kAcabAne samUDa hoya, godhA sarIsRpa-sarSa jAti vizeSa hoya ke gedhAone samUha heya, gAya hoya ke gAyano samUDa heya, manuSya hoya ke manuSyane samUha hoya, bheMsa hAya ke bheMsane samUha hoya teone je kaI prANu temanA be yA traNa TukaDA kare agara seMkaDo TukaDA kare to te sthitimAM "chinnA ne vaMta te i te inIvapArdi " kapAelA te janA aMtarALa kSetra che te jIvana jIvapradezane sparza kare che tema mAnI zakAya che? pUchavAno hetu e che ke-jIvanA zarIranA jyAre kaI prANI TukaDA karI nAkhe tyAre zuM temanA TukaDAnI vacamAM-vaccenA AkAzakSetrane te chavapradezathI sparza thaIne-thayeluM manAze ke? u - 'daMtA hA gautama! kapAelA te te chonA AkAzavatI kSetra te te jIvonA pradezathI sparza thayeluM avazya mAnI zakAya che. have gautama svAmI prabhune pUche che ke je be Adi rUpamAM chinna thayelA chavapradezathI tenA aMtarAlamAM raheluM kSetra sparzAeluM mAnI zakAya te teja sthitimAM 'kuraleLa mAM te te aMtare daLavA, pAyeNa vA, aguliyAe vA, salAgAe vA, kaTeNa vA, kiliMceNa vA, AmusamANe vA, samumAne vA, gAdinA vA, vichidramAne vA" je kaI puruSa chavadezathI sparzaelA aMtarAyane hAthathI, agara pagathI ke AMgaLIthI, athavA leDhAnI saLIthI agara kAsTathI lAkaDIthI agara vAMsanI saLIthI, cheDA rUpathI agara jAjArUpathI sparza kare che. agara cheDA keghaNuM rUpathI vAraMvAra sparza kare che. agara khUba jora jorathI ghase che athavA "vAre tira satyanarg vacharAje " koI tIkSaNa dhAravALA zastra samUhathI te aMtarAlane thoDA rUpathI agara vAraMvAra khede ke chedana kare ke amArevi vA sahadamar" agni saLagAvIne te aMtarAlavata kSetrane bALe to zuM te jIvapradezane A tamAma nimitothI tenA dvArA vivi mAtAjuM vA vivArA 3NAya, chavi cheTuM vA rU DI agara jAopIDA thAya che ? agara jIvonI krAMtino nAza agara avayavane nAza thAya che. pUchavAno bhAva e che ke je te aMtarAla kSetra je jIva pradezathI sparza thayelA mAnavAmAM Ave to pachI te avasthAmAM te aMtarAlavata chavapradezane pUrvokta kAraNethI zuM thaDI ke jAjI pIDA thAya che. uttara :- "je suke samare ? te pramANe kahevuM te barAbara nathI. kemake 'Lo vahu tatha saghaM saMzaig? te jIva pradeza para zastranI kaMIpaNa asara thatI nathI. arthAta pahelAnA kAraNethI jIva pradezanuM chedanAdi thaI zakatuM nathI. pUrtanuM apUrta jIvapradeza para zeDe paNa prabhAva paDato nathI eja vAta " na tatra zAstra ati saMmati vipazAnA grAhyatrAta, ga e paMkitao dvArA samajAvavAmAM AvI che. su. | 2 | zrI bhagavatI sUtra : 6 154 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratnaprabhAdi pRthivI ke svarUpa kA nirUpaNa ratnaprabhAdi pRthvInuM nirUpaNu, rU La aMte puyogo' pratyAdi. 6 ' sAtha H- jarU La mate puTavImo ttAmAM 'he bhagavAn pRthvIe keTalI kahI che ? goyama" he gautama ! 'adra puDhavImo na ttavo' pRthvIe ATha kahelI che. tuM nA' je A pramANe che. 'cALamA nAva gadde sattamA thI mArA' ratnaprabhA pRthvI-yAvata-taMmastamA pRthvI ane AThamI iSAgbhArA pRthvI 8 mALa aMte! cappamA puvI viramA karizmA" he bhagavAna ! ratnaprabhA pRthvI zu carama che ke acarama che ? ' maLuM nivasersa mALiyanaM' he gautama! ahIMA prajJApanA sUtranuM saghaLuM chellu pada kahI levuM. banAva vamALiyALa aMte hrAsa meLa vimA garimA ' huM bhagavAn ! ya.vat - vaimAnika deva caramasparzI dvArA zuM carama che ke acarama che ? 'gocamAM huM gautama ! garimA cinnattimAM vi yAvata vaimAnikadeva carama paNa che ane acarama paNa che. netraM mate ! sayaMmaMtetti' huM bhagavAn ! Ape je kahyuM che te sarvathA satya che. he bhagavAn tamArA dvArA karAela saghaLuM kathana satya ja che e pramANe kahIne gautama svAmI yAt-peAtAnA sthAnapara birAjamAna thaI gayA. , 1 6 - < "Da" aMte " goyamA " " " TIkA :- kurmAnta vAnA adhikArathI temanI utpattinA kSetrarUpa ratnaprabhA AdinA carama acarama Adi vibhAnuM nirUpaNa karatAM strakAra kahe che ke puDhavImo ttAgo' he bhagavAn pRthvIe keTalI kahI che ? uttara :huM gautama ! aTTha puDhacIo paNNattAo pRthvI ATha kahelI che. 'tuM jJA' je A pramANe che. caLaCA nAva gadde sattamA' 1. ratnaprabhA, 2. zArAprabhA, 3. vAlukA prabhA, 4. 5kaprabhA, 5. dhUmaprabhA, 6. tamaprabhA, 7. tamatamA prabhA, prabhA 8 pRSabharA-siddhazilA. prazna :- thALamA puDhI pariyA garvAramAM nivasevuM mALivavuM 'huM bhainta! A ratnaprabhA pRthvI zu carama-prAMtavI"nI che ke acarama-madhyavartitI che ? uttaramAM prabhu kahe che ke huM gautama ! ahIMA prajJApanA sUtranA dazamA caraNu paTTanuM samagra sthana samajI levuM. kahevAnA hetu e che ke prAMtatinuM nAma cama che A caramatA sApekSa DaeNAya che. kahyuM paNa che. ' anya dravyApekSavA s samaM mUchyuM ' khIjA dravyanI apekSAthIja A cama dravya che tema kahevAya che. jemake pUrva zarIranI apekSAthI A carama zarIra che ama kahevAya che. eja rIte acarama e nAma prAMtamadhyavatInuM che. A acaramatva acaramapaNuM paNu sApekSa hAya che. kahyu paNa che. anyatra pravezavA rU. acarama chyuM ' anya dravyanI apekSAthI A dravya acarama kahevAya che jema anya zarIranI apekSAthI A madhya zarIra che tevuM kahevAya che. tevIja L " zrI bhagavatI sUtra : 6 6 155 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rIte ratnaprabhA pRthvInA saMbaMdhamAM eka vacanAnta bahu vacanAnta, carama, acarama, viSayanA cAra prazna ane caramAnA pradeza ane acaramAnta pradeza saMbaMdhI be prazna e rIte cha prazno thAya che. temAM eka vacanAH carama ane acaraNa e be pada saMbaMdhI be prazna to mULathIja kahevAmAM AvyA che. bAkI bahuvacanAta cAra padanA cAra prazna A pramANe che. "garimA garamAvuM caribaMvvsA anaMtapaNA imANaM rayaNappabhA puDhavI nocarimA noacarimA nocarimAiM noacarimAiM nocarimaMtapaesAnoacaritamaMtapaesA niyamA acarimaM carimANiya carimaMtapaesA ya garimaMtA ca rUtyAdri tenuM tAtparya e che ke gautama svAmIe prabhune evuM pUchayuM ke he bhagavAn ! ratnaprabhA pRthvI zuM prAMtavatInI che ke aprAMtavatInI madhya vatanI che? agara A ratnaprabhA pRthvI caramAnta pradezavALI che ke acaramAnta pradezavALI che. A rIte cAra bahuvacanAnta caramA carama pada viSayaka prazna karyA che. te praznanA uttaramAM prabhu kahe che ke he gautama! A ratnaprabhA pRthvI prAMtavatInI nathI. ane aprAMtavatInI-madhyama vatInI paNa nathI. kemake ratnaprabhA pRthvInI madhyamAM je anya pRthvI hoya te temAM caramatA karI zakAya che. paraMtu evI vAta nathI kemake tenI madhyamAM bIjI kaI pRthvI nathI. eTalA mATe ratnaprabhA pRthvImAM caramatA saMbhavatI nahI kAraNake caramatA e dharma sApekSa hoya che. apekSaNIyanA abhAvamAM caramatA temAM mAnI zakAya nahIM eja rIte je ratnaprabhA pRthvInI bahAranI tarapha bIjI koI pRthvI hiya te te apekSAe te ratnaprabhA pRthvI te madhyavartInI kahevAta kiMtu tenI pahelAM ke tenI pachIthI bIjI kaI pRthvI nathI teTalA mATe tene acarama-madhyavartInI paNa kahI zakAya nahI. e rIte te prAMtavatInI nathI ane madhyavartInI nathI. ethI temAM eka vacanarUpa caramatAno vyapadeza banatuM nathI te pachI varALa' evA bahu vacanAnta carama padane prayoga paNa kevI rIte banI zake arthAta banI zakato nathI. caramatA acaramatAnA abhAvamAM tata pradeza kalpanAne paNa arthAta caramA garama janya vibhAgane paNa abhAva AvI jAya che, e abhiprAyane laine "no varasAta karI no camatta rA" ema kahyuM che. bahuvacananI apekSAe ratnaprabhA pRthvI caramAnta pradezarUpa nathI ane acaramAta pradezarUpa paNa nathI. mitu jyAre temAM asaMkhyAta pradezavagADhatA mAnavAmAM Ave che tyAre asaMkhyAta pradezAvagADha hevAthI arthAta AkAzanA asaMkhyAta pradezomAM tenI pradezamAM tenI sthiti hovAthI tyAM aneka avayanI vivikSA thaI jAya che. eTalA mATe "nizAta varamaM carabaLa = savitumati te ratnaprabhA pRthvI acaramarUpa bahuvacanAne caramarUpa carabhAta pradezarUpa ane acaramAna pradezarUpa kahI zakAya che. kahevAno hetu e che ke ratnaprabhAnA prAMtabhAgamAM rahelA khaDamAM anekatvanI vivikSA karAya che tyAre tyAM "varamALA " e bahuvacanavALo prayoga thaI jAya che. madhyabhAgavati khaMDa jyAre ekarUpathI vivakSita hoya tyAre tyAM eka vacanarUpa evA padano prayoga kahI zakAya che. tathA pradezadaSTinI vivakSAthI caramAnta pradeza ane acaramAnta pradezarUpathI paNa tene kahI zakAya che. tenuM tAtparya e che ke ratnaprabhA pRthvInI pahelAM ane pachIthI koI bIjI pRthvI vigere cIja nathI. eTale te tenI apekSAe carama kahI zakAya nahIM. ane acarama paNa kahI zakAya nahIM jyAre temAM carama ane acaramane vahevAra nathI thate te pachI caramAnta pradezarUpa ane zrI bhagavatI sUtra : 6 15 6 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ acaramAnta pradezarUpa kahI zakAya nahIM paNa evI mAnyataH ekAntata; nathI. kemake te ratnaprabhA pRthvI leAkAkAzanA asaMkhyAt pradezAmAM avagAhana kare che. eTalA mATe te apekSAe temAM caramabhagAvasthita khaDAnI ekatAthI 'mALi'evA bahuvacananA zabdane vyapadeza karI zakAya che. tathA je AkAza pradeza te prAMta bhAgAmAM rahelA che te prakAranA eka pariNAmarUpathI yukata che. eTale tanmayvatI' kSetra kha'DamAM ekatA haiAvAthI te garama 'evA eka vacanAnta zabdathI paNa kahI zakAya che. caramAnta pradezarUpa ane acaramAnta pradezarUpa te pradezAnI vivikSAnI parikalpanAthI kalpI zakAya che. ratnaprabhA pRthvInA je khAdya khaMDanA pradezeA che. te caramAnta pradeza che ane je madhyakhaDanA pradeza che. te acaramAnta pradeza che. A ekAMtavAdanI nirasatA khattAvavAvALA ane yathArtha anI prarUpaNA-karavAvALA anekAntavAdathI A vAta puSTa karavAmAM AvI che. ke ratnaprabhA pRthvImAM ane tenA avayAmAM kASTha rIte avayavAvayavI rUpatA che ane kASTha rIte bhedAbhedda rUpatA che e rAtanA kathanathI ahImA anekAnta vAdane vijayazIla pragaTa karavAmAM Avye che. prazna :- 'jAtra vaimANiyANaM bhaMte phAsacarimeNaM kiM carimA acarimA ? goyamA mA~ ni somava' he bhadanta ! pRthvIkAyika Adi ekendriya jIva, dvIndriya jIva, trindriya jIva, caturindriya jIva, paMcendriya tiya ca yonI jIva, manuSya, bhavanapati deva, vAnavyatara deva, yetiSika deva, ane vaimAnika deva, e spa`caramathI prAMtavatI che ke madhyavatI' che ? uttaramAM prabhu kahe che ke he gautama pRthvIkAyaka ekendriya jIvathI laIne vaimAnika deva paMtanA saghaLA jIvA carama-prAMtavatI paNa che. ane acarama-madhyavatI che. je vaimAnika deva vaimAnika bhava sa MbaMdhI spane pAmaze ane pachI tyAM anutpAthI mukti gamana karaze. te vaimAnika deva spa'caramayI 'rama'e rUpathI vyavahAravALA karavAmAM AvyA che. ane je vaimAnika deva vaimAnika bhava samadhI sparzIne prApta karaze. te vaimAnika deva 'bhacarma" e rUpathI vyavahAravALA karAyA che. aMtamAM bhagavAnanA vAkayAnA svIkAra karatAM gautamasvAmI kahe che ke sevaM maMtte tevaM mate utta'he bhadanta ! Ape je kahyuM che te satha satya che, Ape je kahyuM che te sarvathA satya che. evuM kahI gautama svAmI peAtAnA sthAnapara birAjamAna thai gayA. // sa 3 // jainAcArya zrI ghAsIlAlajI mahArAjakRta 'bhagavatI' sUtranI prameyacandrikA vyAkhyAnA AThamAM zatakanA trIjo uddezaka samApta. 5 83 || kAyi kI AiikrayA mA nirUpaNa AThamAM zatakanA ceAthA uddezaka AThamAM zatakanA cothA uddezakamAM je viSayanuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che tene TUMka sAra nIce pramANe che--kriyAnA prakArAnuM kathana. kAyikI, adhikaraNikI prAddheSikI, pAritApanikI, ane praNAtipAtikI, A pramANe kriyAnA pAMca mukhya prakArAnuM tathA temanA upabhedezanuM kathana. ArbhIkI, parigRhItA, apratyAkhyAnika, mAyApratyayikI ane mithyAdarzana pratyacikI, kriyAonuM kathana. kAyikI kriyAnA nIce pramANe e bheda hoya che. (1) anuparatakAyikI ane (2) duSprayuktakAyika adhikaraNikI kriyA paNa e prakAranI hAya che- (1) sageAjanAdhikaraNa, ane (2) niba~nAdhikaraNa. badhI kriyAonA alpa ahutvanuM nirUpaNu A uddezakamAM karyuM che. zrI bhagavatI sUtra : $ 157 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAyakI Adi kriyAnuM vivecana'rAthami nAra pUrva vavAra ityAdisaTTAtha -( rAdhe ghAva vavANa) "rAjagRha nagaramAM prabhu padhAryA ', A kathanathI zarU karIne "gautame prabhune A pramANe pUchayuM , tyAM sudhInuM samasta kathana ahIM grahaNa karavuM. (saphaLa maM! riyAgo somo ?) he bhadantA kriyAo keTalA prakAranI kahI che? (jogamA) he gautama! (paMca siriyA pattA) kiyAe pAMca prakAranI kahI che. (ta nA) te pAMca prakAre nIce pramANe che- (ArUcA, ahiNaraNiyA, evaM kiriyApadaM niravasesaM bhANiyatvaM jAva mAyAvattiyAo jiriA visAdiSA) kAyaka, AdhakaraNikI, A kathanathI zarU karIne mAyAprayikI kriyA vizeSAdhika hoya che tyAM sudhInuM prajJApanA sUtranA kriyApadanuM samasta kathana ahIM grahaNa karavuM (sevaM aMte ! seve maMte ! tti) he bhadanta ! ApanuM kathana sarvathA satya che. he bhadanta ! A viSayanuM Ape je pratipAdana karyuM che te yathArthe ja che. A pramANe kahIne prabhune vaMdaNA namaskAra karIne gautama svAmI pitAne sthAne besI gayA. TIkArtha :- trIjA uddezakamAM vaimAnika devenuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che. teo kriyAvALA hoya che. tethI A cothA udezakamAM sUtrakAre kiyA viSenI vakatavyatAnuM kathana karyuM che. "yAde vANI " rAjagRha nagaramAM mahAvIra prabhu padhAryA. zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdaNa namaskAra karavA mATe pariSada nIkaLI. dharmopadeza sAMbhaLIne le pita pitAnA sthAne cAlyA gayA. tyAra bAda dharmatatvane jANavAnI abhilASAvALA gautamasvAmIe prabhunI sevA karatAM karatAM, banne hAtha joDIne vinayapUrvaka A pramANe pUchayuM- "zarUSa mate ! jiriyAgo paumargo?he bhadanta ! kriyAonA keTalA prakAra kahyA che? mahAvIra prabhue kahyuM- "joyamA !' he gautama ! raMva jiriyA uomttAgo' kriyAo pAMca prakAranI kahI che vaM naha" te prakAre nIce pramANe che- "sthA, dALiyA, pUrva krikriyAnAM nivaSe mALiyaa kAra mAyAvattA jiriyAgo vibhAgo "kAyikA kiyA, adhikaraNika kiyA, ityAdi je kathana prajJApanA sUtranA kiyA nAmanA 22 mAM padamAM karavAmAM AvyuM che, te samasta kathana ahIM grahaNa karavuM. tyAM te padamAM A pramANe kahyuM che- 'kAthI dijALiyA, goriyA, cALiyA, vALArUvAiirayA" kriyAnA pAMca prakAra che [1] kAyikI, 2] adhikaraNika, [3] prASikI, [4] paritApanikI ane [5] prANAtipAta kiyA. ahIM je evuM kahevAmAM AvyuM che ke "vAva mAyAvattA jiriyA visAdiyA' A kathananuM tAtparya nIce pramANe che-prajJApanAnuM aMtimasUtra A pramANe che- "payAnAM aMte! zAmiyA, pAdiyAvi, gNaLiyA, zrI bhagavatI sUtra : 6 158 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAyAvattiyANa, micchAdasaNavattiyANa ya kayare kayare hito appA vA, bahuyA vA, tullA vA, visesAhiyA za? goyamA ! samvatthovA micchAdasaNavattiyAo kiriyAo, apaJcakkhANakiriyAo visesAhio pariggahiyAo visesA. hiyAo AraMbhiyAo kiriyAo visesAhiyAo mAyAvattiyAo visesaadiyo " ahIM sudhInA kathana dvArA kriyAonA viSayanuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che, ema samajavuM. A kathananuM tAtparya nIce pramANe che - gautama svAmI mahAvIra prabhune evo prazna pUche che ke "he bhadanta! A AraMbhikI; parigrahakI, apratyAkhyAnikI, mAyAmayikI ane mithAdarzana pratyacikI kriyAomAMthI kaI kaI kriyAo kaI kaI kriyAo karatAM aTupa che? kaI kriyAo kaI kriyAo karatAM adhika che? kaI kaI kriyAo kaI kaI kriyAonI samAna che ane kai kriyAo vizeSAdhika che? mahAvIra prabhu kahe che ke- "he gautama ! sauthI alpa mithyAdarzana prayikI kriyA che. mithyA doSTa jIvamAM ja AkriyAono sadubhAva hoya che. apratyAkhyAna kriyAo tenA karatAM vizeSAdhika hoya che. kAraNake te kiyAone sadabhAva mithyASTi chomAM ane avirata samagra daSTi jIvomAM hoya che. "pariThiyAgo visAdiyAyo pArigrahika kriyAo temanA karatAM paNa vizeSAdhika hoya che, kAraNake te kriyAone sadbhAva mithyA daSTi jIvamAM, avirata samyagu daSTi jIvomAM ane dezavirativALA jIvamAM jovAmAM Ave che. "gAmiyA kriyA vizeSAdiyA' AraMbhikI kriyAo temanAM karatAM paNa vizeSAdhika hoya che, kAraNake pata mithyAdaSTi Adi chamAM ane pramattasayata jIvomAM temano sabhAva hoya che. 'mAyAttAgo virodivA" mAyAprayikI kriyAo temanA karatAM paNa vizeSAdhika hoya che, kAraNake pUta mithyAdiSTa Adi chavomAM tathA apramattasaMyata sakaSAyI jemAM te kriyAone sadbhAva jovA maLe che. prajJApanA sUtranA ra2 mAM padamAM kAyikI Adi je kriyAo kahI che tenuM tAtparya nIce pramANe che kAyikI, AdhikaraNikI, prASikI, pAritApanikI ane prANAtipAtikI, e pAMca prakAranI kriyAo kahI che. temAMthI kAyikI kriyAnA nIce pramANe be bheda kahyA che. (1) anuparatakAyikI kriyA ane (2) duprayukatakAyikI kiyA. prANAtipAta Adi sAvadya gathI aMzataH ke sarvathA [saMpUrNataH] virakata nahIM thanAra chane anuparatakAyikI kriyA lAge che. te kriyA mAtra avirata che ja kare che. kAyAdikanA duSpayogathI utpanna thanArI kriyAnuM nAma duwyukatakAyikA kiyA che. te kiyA pramatta sAdhu jane ja kare che. adhika raNikI kiyAnA prakAra che. (1) saMjanAdhikaraNikI ane (2) nirvatanAdhikaraNikI niSpAdita astrazastrAdika vadhanAM sAdhanane saMjanathI taiyAra karavA tenuM nAma saMjanAdhikaraNikI kriyA che. tathA navIna navIna astrazastranuM nirmANa karavuM tenuM nAma nirvanAdhikaraNikI kriyA che. pitAnuM, anyanuM tathA ubhayanuM azubha cintavana karavuM tenuM nAma prAdeSikI kriyA che. nijamAM, anyamAM ke ubhayamAM duHkhanuM utpAdana karavuM tenuM nAma paritApanikI kriyA che. potAnA jIvanI, anyanA jIvanI ke ubhayanA jIvanI hatyA karavI tenuM nAma prANAtipAtikI kriyA che. sUtrano upasaMhAra karatAM gautama svAmI kahe che- "he mA sevaM te! he bhadanta ! A viSayanuM Ape je pratipAdana karyuM te sarvathA satya che. he bhadanta ! ApanuM kathana yathArtha che. A pramANe kahIne mahAvIra prabhune vaMdaNu namaskAra karIne gautama svAmI pitAne sthAne virAjamAna thaI gayA. | sUtra 1 / A cotho uddezaka samApta . zrI bhagavatI sUtra : 6 159 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMcane uddeze ke viSayoM kA vivaraNa AThamA zatakanA pAMcame uddezaka prAraMbha AThamAM zatakanA pAMcamAM uddezcakamAM je viSayanuM nirUpaNa karavAmAM Avyu che, tenuM saMkSipta vivaraNa A pramANe che-- Avakane prazna- jeNe sAmAyika dhAraNa karelI che evA zramaNanA-upAzrayamAM beThelA zrAvakanA vastra, AbhUSaNu, pAtra aAdine kAma cerI jAya ane sAmAyika pUrI thayA khAda jo te zrAvaka tenI zeAdha kare te| zuM te tenA peAtAnAM vastrAdikAnI zeAdha kare che. ema kahI zakAya ? ke anyanA vasArdikanI zeAdha kare che ema kahI zakAya ? jo corAyelA vastrAdi avasAdi rUpa thaSTha jatAM hAya, teA te potAnAM vastrArdikAnI zodha kare che, ema phevI rIte kahI zakAya che' teNe mamatvabhAvanA tyAga karyAM hAtA nathI. tethI evuM kahI zakAya che', evA uttara. " prazna :- jemaNe sAmAyika dhAraNa kareDhI che evA zrAvakanI patnI sAthe jo koI aniSTa vyavahAra kare, tA te tenI (te zrAvakanI) patnI sAthe aziSTa vahevAra kare che, ema kahI zakAya ? ke tenI astrI (patnI na hoya evI strI) sAthe aziSTa vyavahAra kare che ema kahI zakAya ! pratyAkhyAnathI tenI te patnI zuM tenIM patnI maTI jatI nathI ! jo te tenI patnI maTI jAya che ema mAnavAmAM Ave, te mANusa te zrAvakanI patnI sAthe aziSTa vyavahAra kare che, ema kevI rIte kahI zakAya ? * tenI sAtheneA tenA prema vacchinna thayeA nathI [tUTayA nathI], te kAraNake tene tenI patnI mAnavAmAM AvI che evuM samAdhAna. prazna :- zrAvakra sthUla prANAtipAtanA pratyAkhyAna kevI rIte kare che? uttara H- bhUtakALanA prANAtipAtanI te niMdA kare che, vartamAnakALanA prANAtipAtanA te savara kare che, ane bhaviSyakALamAM prANAtipAta nahIM karU evAM pratyAkhyAna [pratijJA] kare che. eja pramANe te sthUla mRSAvAdanA pratyAkhyAna kare che, sthUla cArInA pratyAkhyAna kare che, sthUla maithunanA pratyAkhyAna kare che ane sthUla parigrahanA pratyAkhyAna kare che. bhAvikanA siddhAntanuM, ArjAvakanA 12 zramaNApAsakanu ane zrAvakAe cheDavA lAyaka 15 karmAdAnetu kacana, ane devalAkanI vakatavyatA. 6 parigrahAdi kriyA kAnirUpaNa parigrahAdi kriyAnI vakatavyatA-- rAzide nA tuM yAsI ' ityAdi * sUtrAtha'-(rAzidde gAya paDyuM vayAsI) ' rAjagRha nagaramAM mahAvIra prabhu padhAryAM '. ahIMthI zarU karIne 'gautama svAmIe pUchyuM ', tyAM sudhInuM thana ahIM" mahaNu karavuM. ( ganIniyALa maMtte! jene maLavaMte saM yAsI) he bhadanta ! AjIvikAe vira bhagavAne evuM kahyuM ke- (samaLovAsavannaO maMte! sAmAcaisa samaLovasar acchamANassa kei bhaMDe avaharejjA seNaM maMte ! taM maMDa aNugave - zrI bhagavatI sUtra : 6 16 0 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' samANe kiM sayaM bhaMDa aNugavesara, parAyarga bhaMDa aNugavesai goyamA ? sayaM maruM gaLuvesara no kAyama maMda praLuvesarU ? ) he bhanta ! kai eka zrAvaka sAmAyika dhAraNa karIne upAzrayamAM beThe che. tyAre koi tenAM bhAMDa [vastra, AbhUSaNA]i cArI jAya che. tyAra bAda sAmAyika pUrI thayA pachI jo te zrAvaka te bhAMDAnI tapAsa kare, te zuM te zrAvaka peAtAnAM te bhAMDenI tapAsa kare che ? ke anyanA bhAMDenI tapAsakare che ? (goyamA !) he gautama ! (sarca maruM gaLuvetara, no pAya" maMda anu veHT ) hai gautama te zrAvaka peAtAnAM bhAMDAnI zeSa kare che pArakAM bhAMDAnI zeAdha karatA nathI. ( tassaNaM bhaMte ! tehiM sIlavtrayaguNaveramaNapaccakkhANaposahovavAsehiM se bhaMDe Dhe marU ) he bhadanta ! te zIlavrata, guNuvrata, viramaNavrata, pratyAkhyAna ane pauSadha|pavAsathI zu te zrAvakanAM te cArAyelAM bhAMDa abhAMDa banI jAya che kharAM? (daMtA matrapha) hA. gautama ! te RbhAMDa anI jAya che. ( che temAM vArUnAM aDheLa bhaMte! evaM buccara, sayaM bhaMDaM aNugavesara, jo parAyagaM bhaDaM aNugavesa ) he bhadanta ! jo te tenA peAtAnAM abhAMDa thaI jAya che, teA Apa zA kAraNe evuM kaheA che ke te tenAM peAtAnAM bhAMDanI zodha kare che. pArakAM bhAMDanI zeAdha karatA nathI ? (zaucamA !) he gautama! ( tasa nuM purNa matra, Lo me dine, nau e muddo No me kaMse, No me dUse, No me viuladhaNakaNagarayaNamaNimottiya saMkhasilappacAlarattarayaNamAie, saMtasArasAvaejje, mamattabhAve puNa se apariNNAe bhavai se teNaTuNaM gogamA ! evaM bucar3a, sayaM bhaMDa aNugavesara, no parAyagaM aMka gaNu vesara) sAmAyika karanAra zrAvakanA manamAM evAM pariNAma (bhAva) hAya che ke A cAMdI mArI nathI, senu mAruM nathI, kAMsu mAruM nathI, vastra mArAM nathI, vipula dhana, kanaka, ratna, maNi, mAtA, zaMkha pravAla,lAla ratna vagere vidyamAna sArabhUta drabya mArA nathI; parantu e vastu pratyenA mamatva bhAvanA pratyAkhyAna teNe karyA hAtA nathI. huM gautama / te kAraNe meM evuM kahyuM che ke zrAvaka petAnAM bhAMDAnI tapAsa kare che-- anyanAM bhAMDAnI tapAsa karatA nathI. ', * (samaNovAsagassa NaM bhaMte ! sAmAiyakaDassa samaNovArasae acchamANassa kei jAyaM carejjA, se NaM bhaMte! kiM jAyaM caraI, ajAyaM carar3a 2 ) he bhadanta ! jeNe sAmAyika dhAraNa karelI hAya ane je upAzrayamAM beThelA hAya evA zramaNopAsakanAM (zrAvakanI) patnI sAthe koSa mANumra aziSTa vyavahAra kare, teA zuM te mAsa tenI [te zrAvakanI patnI sAthe aziSTa vyavahAra kare che, ke anyanI patnI sAthe aziSTa vyavahAra kare che? (auyamA) he gautama ! ( nAtha' varU, nau JagAya vararU ) te mANusa tenI [te zrAvakanI] patnI sAthe aziSTa vyavahAra kare che, anyanI patnI sAthe aziSTa vyavahAra karatA nathI. ( tama UMmaMte ! tedi sauya guNaveramaNapacakhANaposahovavAsehiM sA jAyA ajAyA marU ) huM bhAnta ! te zIlavrata, guNavrata, viramaNuvrata, pratyAkhyAna ane pASadheApatrAsathI zuM te zrAvakranA te patnI ajAyA thaSu jAya che kharI - patnI tarIkene (daMtA maphaeN) hA, gautama ! tenI te patnI ajAyA [ apatnI ] thaI jAya che. (se mULa vALa baDheLa mate ! parva ghughara, gAya cara, no bagAya' sarU ?) saMbaMdha maTI jAya che kharA ? zrI bhagavatI sUtra : 6 161 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he bhadanta! jo te tenI patnI rahetI nathI - apano banI jAya che - te Apa thA kAraNe evuM kahe che ke te puruSa tenI patnI sAthe aziSTa vyavahAra kare che (authamA !) he gotama !(lakSya La yaM mayarU - jo memAyA, Lo ne piyA jo ne maLyA, No me bhagiNI, No me bhajjA, go me puttA, No me cA, No me supahA, pejjabaMdhaNe puNase avocchinne bhavai, se teNadveNaM goyamA ! jAva no ajAya rU ) sAmAyika karanAra zrAvakanA mananA pariNAma e vakhate evAM heAya che ke mAtA mArI nathI, pitA mArA nathI, bhAe mArA nathI, mahene mArI nathI, putra mArA nathI, putrIe mArI nathI ane putravadhU paNa mArI nathI, paraMtu e badhAM sAthenuM tenuM premabaMdhana chUTatu nathI. he gautama ! kAraNe evuM kahyuM che ke te puruSa tenI strI sAthe aziSTa vyavahAra kare che, anyanI strI sAthe aziSTa vyavahAra karatA nathI. 6 TIkA :- ceAthA uddezakamAM kriyAnuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che, eja sabaMdhane anulakSmIne sUtrakAre A uddezamAM parigraha Adi viSenA vicAra prakaTa karyo che. rAziduM nAma aaN vayAsI" rAjagRha nagaramAM mahAvIra prabhu padhAryAM, temane vaMdA namaskAra karavA mATe pariSada nakaLI. va Nu| namaskAra karIne dharmopadeza sAMbhaLyA pachI pariSada vikharAi gai. tyAra mAda dharmanuM tattva samajavAnI abhilASAvALA gautama svAmIe mahAvIra prabhune va MdA karI namaskAra karyAM ane khanne hAtha joDIne vinayapUrNAMka A pramANe pUchyuM - ' bIviyAnuM maMte ! jere mAvaMte yAsI 'he bhadanta ! rAjagRha nagaramAM bhikSAprAptine mATe bhramaNa karatAM zramaNu nim thAne gauzAlakanA ziSyae A pramANe pUchyuM. - ' samaLovAsaNanuM maMte ! sAmAca'kSa samaLavApa gacchanALana maMDhe avadaranA ' he bhadanta ! koI eka zrAvaka [zramaNopAsaka] sAmAyika zikSAvrata dhAraNa karIne upAzrayamAM beThelA che. have kAi puruSa teNe sAmAyika karatI vakhate utArelAM kapaDAM tathA AbhUSAdine tathA tenA gharamAM rahelAM vastrAdikene cerI jAya che. te pachI sAmAyika pUrI thayA bAda jo te zrAvaka te ceArAyelAM vastrAdikAnI zeAdha karavA mAMDe, tA zuM te tenAM petAnAM vastrAdikAnI zaSa kare che, ke anyanAM vastrAdikAnI zodha kare che ? [ta vastrAdi tenI mAlikInA hovAthI tenAM ja che. parantu sAmAyika dhAraNa karatI vakhate teNe tenA pratyAkhyAna karI lIdhelA hovAthI te tenAM rahyAM nathI ] A praznanu tAtparyaM nIce pramANe che jyAM sudhI teNe sAmAyika dhAraNa karI na hatI tyAM sudhI tA te vastrAdika tenAM ja hatAM. tyAre ja keie te vastronI cAro karI hAya ane te zrAvaka tenI zeAdha karatA hoya, tAevI paristhitimAM te tenAM peAtAnAM vastrAdikAnI zASa kare che, ema jarUra kahI zakAya. paNa jyAre teNe sAmAyika dhAraNa karelI hApa tyAre teA, zrI bhagavatI sUtra : 6 16 2 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teNe parimanA pratyAkhyAna karelA hoya che - eTale ke teNe parivahano tyAga kare heAya che jyAre te sAmAyika karIne beThA hoya tyAre koI mANasa AvIne tenAM vastrAdikanuM apaharaNa karI jAya, te zuM te zrAvaka sAmAyika pUrI thayA pachI tenI zodha karaze ke nahIM kare? je Apa kahetA ho ke te tenI zodha karaze, to amAre e prazna che ke zA mATe te tenI zodha karaze ? je Apa ema kahetA che ke tene te mAlika che tethI zodha karaze, te amAruM kahevuM evuM che ke tenI sAmAyikamAM besatI vakhate e badhI vastuone tyAga karyo che, te have te vastuo tenI kevI rIte kahI zakAya? je vastuo tenI rahI nathI te varatuonI tapAsa sAmAyika pUrI thayA bAda te zA mATe kare che? A rIte te je vastuonI tapAsa kare che. te vastuone tenI kevI rIte kahI zakAya? te je bhADAdinI zedha kare che, te te tenA nathI paNa anyanAM ja che. A praznanuM samAdhAna karatAM mahAvIra prabhu kahe che- "joyA' he gautama! " mAM gaNuAsarU, jo dAva maM gagvesa" te zrAvaka pitAnAM ja cArAyelAM bhAMDenI zodha kare che- anyanAM bhADenI zodha karatA nathI. gautama svAmI pharIthI pUche che hai 'tassa NaM bhaMte ! tehiM sIlancayaguNaveramaNapaJcakkhANaposahovavAsehi che ke ame mArU" he bhadanta potAnA kSapazamanI anusAra grahaNa karelA zIlavrata, guNavrata, viramaNa, pratyAkhyAna ane pauSayavAsane kAraNe zuM tenAM te bhAMDa abhAMDa banI jAya che? eTale ke zuM tenA uparano tene adhikAra cAlyA jAya che? sAmAyika, dezAvakAzika, pauSadha ane atithi saMvibhAga, e cAra zIla kahyAM che. ahIM "vrata' padathI pAMca aNuvrata grahaNa karAyA che. 'muLa ' padathI diggata Adi traNa guNavate grahaNa karAyA che. mithyAtvathI rahita thavuM tenuM nAma viramaNa che. parvanA divasamAM tyAga karavA yogya vastuone tyAga karavo tenuM nAma pratyAkhyAna che. dharmanI jepuSTi kare tenuM nAma piauSadha che. AThama, caudaza, pUrNimA ane amAvAsyAe pauSadha karavAmAM Ave che. zIlavata Adi dvArA sUtrakAre ahIM sAvadyAgathI virati (nivRtti) nuM ja pratipAdana karyuM che, kAraNake sAvadyagaviratija parigraha aparigrahatA ( parigrahane tyAga) nA kAraNarUpa bane che ane tethI ja bhAMDamAM abhAMDanuM kathana susaMgata lAge che. prama karanAranA praznanuM tAtparya e che ke bhAMDAdikamAM jayAM sudhI vyakitane mamatvanI bhAvanA rahe che, tyAMsudhI te temane potAnA gaNe che. sAvadhoganA pratyAkhyAna bhAMDAdikamAM tenuM mamatva bilakula rahevA detA nathI - enuM nAma ja aparigrahatA che. jyAre zIla, vrata, guNa, viramaNa Adi dvArA temane apanAvavAne bhAva raheto nathI, tyAre zIlatratAdi saMpanna vyakitane mATe te abhAMDarUpa ja banI jAya che. eja vAta znakartAe prazna rUpe ahIM pUchI che. teno uttara ApatAM mahAvIra prabhu kahe che- 'daMtA, mapha" hA, gautama! zIlavratAdi, sAvadyayogavirati, pauSadhopavAsa AdithI yukata thayela vyakita jyAre parigrahano parityAga karI de che, tyAre parigraharUpa te vastrAdikamAM abhAMDatAnI prApti thaI jAya che. eTale ke te vastuone te pitAnI mAnatA nathI. temane pitAnI na gaNavI eja temAM zrI bhagavatI sUtra : 6 16 3 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhAMDatA-aparigrahatA gaNAya che. "pUcha parachA' A satrAMza dvArA parigrahanuM lakSaNa darzAvyuM che. mUcchabhAvathI rahitane dhana dhAnyAdi padAthe aparigraharUpa ja mAnavAmAM AvyA che. have gautamasvAmI e prazna pUche che ke "se NA ! purva gurU, saghaM maMdaM pu ru, jo pApa mAM ghaNu saru" he bhadanta ! te A5 zA kAraNe evuM kahe che ke te zrAvaka potAnAM ja bhAMDenI zodha kare che, anyanAM bhAMDenI zodha karato nathI? je te vyakitane te bhAMDe pratye mamatva ja rahyuM na hoya, te te bhaDi tenA kahI zakAya ja nahI te pachI evuM kevI rIte kahI zakAya ke te pitAnAM bhAMDenI zodha kare che ? te bhAMDene potAnA kahevA eTale temAM mamatvabhAva rAkha ema ja mAnI zakAya ? uttara- "joyA' he gautama! "taNa i gva mavahu, je dine, jo che kaaoche, jo je re, zo je " e vAta taddana sAcI che ke sAmAyika karanAra vyakita jyAM sudhI sAmAyikamAM beThela hoya che tyAM sudhI tenI bhAvanA evA hoya che ke "hiraNya [ cAMdI ] mAruM nathI, suvarNa mAruM nathI, kAMsa mAre nathI, vo mArAM nathI, 'Loe virUcha-pa-1-ravA-mAmorisa saMgha-sisTaqvAra, jAthAnI tasArasAvaje' vipula dhana giLa, sAkara Adi], kanaka, ketana Adi ratana, caMndrakAnta Adi maNi, metI, zaMkha, zubhasUcaka, zilAkhaMDa vizeSa, mUMgA, padmarAgAdika ratna vagere vaMzaparaMparAgata tathA upArjita kareluM ane pitAnA pAse raheluM sArabhUta dravya paNa mAruM nathI. A rIte te hiraNyAdi parigrahano 'vidha trividena tyAga kare che. eTale ke mana, vacana ane kAyAthI karato nathI, karAvato nathI. tethI sAmAyika pUrI thayA bAda te tenAM bhAMDanI zodha kare che, ema kahyuM che. eja vAta "mamattama kuLa je parivAi mArU" A sUtra dvArA samajAvI che. kahevAnuM tAtparya e che ke sAmAyika karatI vakhata utArelAM vastrAdi athavA gharamAM rAkhelA padArtho ke jemane koI mANasa carI gayela hoya che, temAM anumati rUpa mamatAbhAvanA pratyAkhyAna te zrAvake sAmAyika dhAraNa karatI vakhate karyA na hatA. tethI te zrAvaka sAmAyika pUrI thayA pachI potAnAM bhADAnI zodha kare che- anyanAM zedha karato nathI. kAraNake anumatirUpa mamatvano tyAga nahIM karavAthI te bhAMDa uparane tene adhikAra cAlyA gaye nathI. tethI je bhAMDenI te gaSaNa kare che, te tenAM ja che ema kahevAmAM kaI bAdha raheto nathI. "te te jovA? r suag, sAM saMDuM maUR6, La pAkAM mahuM mArU' A rIte A sUtrapATha dvArA sUtrakAre uparyuMkata viSayano ja upasaMhAra karyo che. - have gautama svAmI mahAvIra prabhune evo prazna kare che ke- "tamovAsAhasa maMte ! sAmAIyakaDasma samaNovassae acchamANassa kei jAyaM cahejjA' zrI bhagavatI sUtra : 6 1 64 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he bhadanta ! sAmAyika dhAraNa karIne upAzrayamAM beThelA zrAvakanI patnI sAthe kaI jAra puruSa vyabhicAra kare 'sA aMte! jiM vAi varU, anAthaM vararU?" to te jAra puruSa te zrAvakanI patnI sAthe vyabhicAra kare che, ke tenI patnI na hoya evI strI sAthe vyabhicAra seve che? uttara- "noramar? he gautama! nAthaM nADu, na canA vAre te jAra puruSa sAmAyika dhAraNa karIne beThelA te puruSanI patnI sAthe vyabhicAra seve che -tenI patnI na hoya evI strI sAthe vyabhicAra sevatA nathI. have gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che ke- "taraNa te ! te6i sIlabdhayaguNaveramaNapaccakkhANaposahovavAsehiM sA jAyA ajAyA bhavai ?' he bhadanta! zIla, guNa, vrata, vismaNa, pratyAkhyAna ane pauSadhopavAsanI ArAdhanA karatA te zrAvakanI patnI zuM tenI abhAyarUpa banI jatI nathI. uttara - 'daMtA, mArU" hA, gautama ! zIla, vrata, guNa, viramaNa, pratyAkhyAna ane pauSadhepavAsa AdithI tenI bhAryA abhArUpa banI jAya che. have gautama svAmI tenuM kAraNa jANavA mATe evo prazna kare che ke "che jemAM paNa ga aMte ! javaM yuapha, vAyu vAyu, no cagAvuM ?" he bhadanta ! je tenA zIlavratAdi dvArA tenI te bhAryA abhAryArUpa banI zakatI hoya to Apa zA kAraNe evuM kahe che ke te jAra puruSa sAmAyika dhAraNa karIne beThelA te zrAvakanI bhAryA sAthe vyabhicAra seve che?-- tenI abhAryA sAthe vyabhicAra sevato nathI ? uttara- "tasav pi mane, je mAyA, Lo paNa, mAyA, je me maNiI he gautama sAmAyikamAM beThelA te zrAvakanA manamAM evo vicAra Ave che ke mAtA mArI nathI, pitA mArA nathI, bhAI mAre nathI, bahena mArI nathI, 'jo re mA, jo je kuttA, je je prakA, ghare che suvA' bhAya mArI nathI, putra mAre nathI, putrI mArI nathI, ane putravadhU paNa mArI nathI. prabhuno A prakArane uttara sAMbhaLIne gautama ravAmI prabhune pUche che ke "to pachI e vAta kevI rIte mAnI zakAya ke te jAra puruSa te zrAvakanI bhAryA sAthe vyabhicAra seve che- tenI bhAryA na hoya evI strI sAthe vyabhicAra sevato nathI ? je te strImAM te zrAvakanI Asakita ja na hoya, to te strIne te zrAvakanI bhAya ja kevI rIte kahI zakAya? - a zaMkAnuM samAdhAna karavA mATe prabhu kahe che- "vekanavaMdhane kuLa re gayo che mArU che gautama! te zrAvakanuM premabaMdhana-mamatA bhAva-je anumatirUpa che te vyachinna thayuM nathI- tUTayuM nathI. tenI anumati vinA te strI sAthenuM tenuM premabaMdhana tUTI zakatuM nathI kahevAnuM tAtparya e che ke teNe je sAvadyogane parityAga karyo che te mana, vacana ane kAyanI be kaTithI kRita ane kAritathI] karyo che. teNe mana, vacana ane kAyanI anumatithI teno parityAga karyo nathI. tethIja "mane o vAyA, #gi = fma, na jArama" mana, vacana ane kAyAthI karIza nahIM ane karAvIza nahIM' evuM kahevAmAM AvyuM che te tenAM nIyama ! nAva no manAya vara" he gautama! te kAraNe meM evuM kahyuM che ke te jAra puruSa sAmAyika dhAraNa karIne beThelA te zrAvakanI bhAryA sAthe vyabhicAra seve che. te tenI patnI na hoya evI strI sAthe vyabhicAra sevato nathI. te strIne te zrAvakanI patnI kahevAnuM kAraNa e che ke tenI sAthe tene premAsakita saMbaMdha atUTa rahela che. sUtra 1 / zrI bhagavatI sUtra : 6 1 65 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthUla prANAtipAtAdi pratyArUyAna kA nirUpaNa sthUla prANAtipAtAdi pratyAkhyAna vizeSa vaktavyatA samaLavArA di mAMte ! ItyAdi - sUtrAtha-(HjovA # je te! juvAra zUjha rUAkha pacavavA mADu) he bhadanta ! zramaNopAsaka dvArA pahelethI ja sthUla prANAtipAtanA pratyAkhyAna thatAM nathI. ( aMte ! pachI pAvaNamAne %i re) paNa pAchaLathI thAya che, te jyAre te tenA pratyAkhyAna kare che tyAre te zuM kahIne tenA pratyAkhyAna kare che? (joyA !) he gautama! (tIrtha dazarU, panna saMsepha, mAnA pracavavArU) te samaye te zramaNe pAsaka bhUtakALamAM thayelA prANAtipAtanuM pratikramaNa kare che, vartamAnamAM thatAM prANAtipAtane saMvara kare che ane bhaviSya kALamAM thanArA prANAtipAtanA pratyAkhyAna 73 che. (tIyaM paDikkamamANe kiM tivihaM tiviheNaM paDikamai 1, tivihaM duviheNaM hima 2, tivi6 gravi parivAra 3) he bhadantaatItakALamAM thayelA prANAtipAtanuM te je pratikramaNa kare che te pratikamaNa zuM trividhanuM trividhe kare che? ke trividhanuM dvavidha kare che ke trividhanuM eka vidhe kare che? (36 tivi vikrama 4, vaDuM ja pariNas pa, pharidaM vide hira 6 ) ke dvividhanuM trivedhe pratikramaNa kare che ? ke dvividhanuM dvividha pratikramaNa kare che ke dvividhanuM ekavidhe pratibhA cha ? (egavihaM tiviheNaM payikkama i 7, egavihaM duviheNaM paDikkamai 8, gvara gvAM vimarU 1) ke ekavidhanuM nivedhe pratikramaNa kare che? ke eka vidhanuM dvilidhe pratikramaNa kare che? ke ekavidhanuM ekavidha pratikramaNa kare che ? (jAya !) he gautama ! atItakALamAM thayelA prANAtipAtanuM te je pratikramaNa kare che. te (fsavidaM utAviLAM vahivA) trividhanuM trividha pratikrama kare che(tividaM videf - #$) trividhanuM dvividha kare che, ( tuM je vAva vi6 vA videof a parikramarU) ItyAdi samasta kathana pUrveta kathana pramANe samajavuM. "eka vidhanuM ekavidha pratikramaNa kare che, tyAM sudhInuM pUkata kathana ahI grahaNa karavuM. (vivi tiviheNaM paDikkamamANe na karei, na karAvei, karaMtaM gANujANai maNasA, vacA, jAyaan) jyAre te trividhanuM trividha pratikamaNa kare che, te manathI prANAtipAta karato nathI, karAvato nathI ane manathI enI anumodanA karato nathI. e ja pramANe te vacanathI prANAtipAta karato nathI, vacanathI prANAtipAta karAvato nathI ane vacanathI tenI anumodanA karato nathI. e ja pramANe te kAyAthI prANAtipAta karate nathI, karAvato nathI ane karanAranI anumodanA karato nathI. (vivi kuvo himabhALa na zrI bhagavatI sUtra : 6 166 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ s, na jAve, kArad VTygaranArU maLanA ) jyAre te trividhana dvividha pratikramaNa kare che, tyAre te manathI prANAtipAta karato nathI, bIjA dvArA manathI prANAtipAta karAvatA nathI, ane prANAtipAta karanArane manathI anumodana Apato nathI. e ja pramANe te vacanathI prANutipAta karato nathI, karAvatAM nathI ane karanArane vacanathI anumodanA ApatA nathI. (gavA na varU vepha, jAta jANugALavuM, mArA zAyA) athavA mana ane kAyAthI te praNAtipAta karato nathI, te banne dvArA te bIjA pAse prANAtipAta karAvato nathI, ane te banne dvArA te prANAtipAta karanAranI anumodanA karato nathI. ( zaiva na jApha ja varare, tuM nANugAbaDu yA jAyA) athavA vacana ane kAyAthI me prANAtipAta karato nathI, ane karanAranI anumodanA karatA nathI. (tivi pati vimA na kare, na jAve, te jANukALa ma gamA, ahasA na karei na kArave i,karaMtaM Na NujANai vayasA,ahavA na karei na kAravei, jaraMta juvApha thaL) jyAre te trividhanuM ekavidha pratikramaNa kare che, tyAre te manathI prANAtipAta karatA nathI, kavitA nathI ane karanArane manathI anudana detA nathI. athavA vacanathI te prANAtipAta karato nathI, karAvatA nathI ane karanArane anumodanA deto nathI athavA kAyAthI te prANAtipAta karatuM nathI, karAvato nathI ane karanAranI anumodanA karato nathI (daM vividha havanamA na jeru, na javerU mANA, vayA, #Aya) jyAre te be prakAranA prANAtipAnanuM trividha pratikramaNa kare che, tyAre te mana, vacana ane kAyAthI prANAtipAta kareto nathI ane karAvate nathI (gavA na javuM, rate pAjunA, masA, vArtA, caNA 6) athavA mana, vacana ane kAyathI prANAtipAta karatA nathI ane karanArane anumodana karato nathI. ( vA-na jAve, jAte bAju rAjarU, maga, vaya, jayasa) athavA mana vacana ane kAyathI te bIjA pAse prANAtipAta karAvatA nathI ane prANAtipAta karanAranI mana, vacana ane kAyAthI anumodanA karatuM nathI. (suvi6 vinA na kare, vAra, mar a ) jyAre te be prakAranA prANAtipAtanuM be prakAre pratikramaNa kare che. tyAre te manathI ane vacanathI pite prANAtipAta karate nathI ane bIjA pAse prANAtipAta karatuM nathI. ( hRvA je na vAipha masA, sAyalA) athavA te manathI ane kAyAthI prANAtipAta karate nathI karAvato nathI, (davA na jA, na jApha, vaya jAyatA) athavA jyAre te be prakAranA prANAtipAtanuM be prakAre pratikramaNa kare che. tyAre te vacana ane kAyAthI prANAtipAta karatuM nathI ane bIjAMnI pAse prANAtipAta karAvatA nathI. (vA-na repha, tuM bANugArU mAM vaya) athavA jyAre te be prakAre be prakAranA prANAtipAtanuM pratikramaNa kare che. tyAre manathI ane vacanathI te pote prANAtipAta karatA nathI ane karAvatA anudanA paNuM karato nathI. zrI bhagavatI sUtraH 6 16 7 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (davA-na jarU, jAtaM bApunA maLatA caka) athavA jyAre te be prakAranA prANAtipAtanuM pratikramaNa kare che, tyAre mana ane kAyAthI te pote prANAtipAta karato nathI ane prANAtipAta karAnaranI anamedanA paNa karatA nathI. ( davA na vAve te pASArU vacaNA jayasa) athavA vacanathI ane kAyAthI te pote praNAtipAta karato nathI ane karanAranI anumodana karato nathI. (gA - ra je vAta nANunApArU, masA vayA 17) athavA te mana ane vacanathI prANAtipAta karAvate nathI. ane karanArathI anumodana karato nathI. ( davA na jAve te nAbugAbaDuM mAsI jAya athavA manathI ane kAyAthI te karAvatuM nathI ane karanAranI anumodanA karato nathI.(kadavA- verU tuM nANunApha mAsA nAtha) athavA manathI ane kAyAthI ne prANAtipAta karAvatuM nathI ane karanAranI anamedanA karatA nathI. (aa -na javeNa te bAjunAgapha vayaHT TyA) athavA te vacanathI ane kAyAthI prANAtipAta karAvatuM nathI. ane karanAranI anumodanA karato nathI (duvihaM ekaviheNaM paDikkamamANe na karei, na karavei maNasA 20) jyAre te eka prakAre be prakAranA prANAtipAtanuM pratikramaNa kare che, tyAre manathI te pote prANAtipAta karatA nathI ane bIjA pAse prANAtipAta karAvatuM nathI. A rIte mananI be kaTi kahevAmAM AvI che. (vA-na kare, na jApha, vAsA 22) athavA vacanathI te prANAtipAta karate nathI ane karAvato nathI. ( davA na jaDa, na vAparU thatA 22) athavA kAyAthI te prANAtipAta karatuM nathI ane karAvato nathI. (gaDhavA na 3, i Tigarg mANA) athavA manathI te prANAtipAta karatA nathI ane karanAranI anumodanA karate nathI. (madA na kare te jANunArU vayasa) athavA te vacanathI prANAtipAta karato nathI ane karanAranI anumodanA karUto nathI. ( davA na kare, te bAjunA IT ra1) athavA kAyAthI te prANAtipAta karatuM nathI ane karanAranI anumodanA karatuM nathI. (gavAna verU, vAta jANunArU manamA 26 ) athavA manathI te prANAtipAta karAvatuM nathI ane karanAranI anumodanA karatuM nathI. (gavA - na vADa, tuM nANunA vathA 27) athavA te vacanathI prANAtipAta karAvatA ane karanAranI anumodanA karatuM nathI. (vAra jove, taMbANugArU sAyalA zrI bhagavatI sUtra : 6 1 68 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28) athavA te kAyAthI prAtipAta karAvatA nathI ane karanAranI anumAdanA karatA nathI. (vidaMtivire vidhamamAne na repha maLasA, vacanA, dAyalA 21) jyAre A traNa prakAre eka prakAranA prANAtipAta karavAnuM pratikramaNa kare che, tyAre te mana, vacana ane kAyAthI prANAtipAta karatA nathI. (gA - nAve masA (casA jAyanA 20) athavA mana, vacana ane kAyAthI te prANAtipAta karAvatA nathI. (avA reta nANunALa maLatA casAyalA 3o ) athavA mana, vacana ane kAyAthI te prANAtipAta karanAranI anumeAdanA karatA nathI. ( vidaputtenlAmamALe na thavuM maLamA yamAM 36) jyAre te be prakAre eka pracAranA prANAtipAtanuM pratikramaNa kare che, tyAre te mana ane vacanathI prANAtipAta karatA nathI. [ aA tra rephe maLasA AyalA hairU ] athavA te mana ane kAyAthI prANAtipAta karatA nathI. (gavAna repha thayA yA r4) athavA te vacana ane kAyAthI prANAtipAta karate nathI. ( adA na veDa maLavA vayasA phai. ) athavA manathI ane vacanathI te prANAtipAta karAvatA nathI. (gadavA na jAve maLatA jAyatA 6) athavA manathI ane kAyAthI te prANAtipAta karAvatA nathI. (gavA na jAveDa yasA yatA 37) athavA te vacanathI ane kAyAthI prANAtipAta karAvatA nathI. ( aA reta bhAnu bALapha mAsA thayA 28 ) athavA manathI ane vacanathI te prANAtipAta karanAranI anumAnA karatA nathI. (navA retALunALapha maLavA visA 31 ) athavA manathI ane kAyAthI prANAtipAta karanAranI te anumedanA karatA nathI. ( avA reta nAnunA vacalA DAyanA 40 ) athavA te vacana ane kAyAthI prANAtipAta karanAranI anumodanA karatA nathI.(vid yonuM himamAne na reDa masAi?) jyAre te eka prakAre eka prakAranA prANuAMtipAtanuM pratikramaNa kare che, tyAre manathI te prANAtipAta karatA nathI. (6 (aThavA na reDa vacA 46) athavA te vacanathI prANAtipAta karatA nathI. ( gAna reDa hAyalA 43 ) athavA kAyAthI te prANAtipAta karatA nathI" ( aA na jAvepha maLatA 44 ) athavA manathI te prANAtipAta karAvatA nathI. ( avA na jAvepha thA 41) athavA vacanathA te prANAtipAta karAvatA nathI. (bA na Ana yajJA 46) athavA kAyAthI te prANatipAta karAvatA nathI. ( caDhavA detAM bALunApha mAsA 47 ) athavA manathI te prANAtipAtanI anumAdanA karatA nathI. ( bAre'te bALunAmarU cacattA 48) athavA te prANAtipAtanI anumAdanA vacanathI karatA nathI. ( mA reta bAbunALapha vAcanA 42 ) athavA kAyAthI te prANAtipAtanI anumedanA karate nathI. (vadhunuM saMmaLe vipattivi tiviSemAM savarepha ? ) Tu bhaddanta ! vartamAna kAlIna prANAtipAnanA saMvara karatA zramaNApAsaka zuM traNa prakAranA savara kare che? (i nA jimamALenuM mULapanna maMgA mAyA vRM saMcamALeLava grUvanaM_maLiyanA) he gautama ! pratikamaNu karavA viSenA jevA 49 bhaMga [vikA ] kahevAmAM AvyA che, eja prakAranA 49 bhaga saMvaranA viSayamAM pazu samajavA. ( anaya vamAne kritininuM tiviSenuM caravAr ) anAgata (bhaviSya kALanA) prANAtipAtanA pratyAkhyAna karatA zrAvaka chuM zrI bhagavatI sUtra : 6 16 9 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . trividhanA pratyAkhyAna kare che? (traM caitra maMthA tumULapaLa mALiyanA nAva avA deta nAnujJALarAyatA ) he gautama ! A viSayamAM paNa pUrNAMkata 49 bhaMga samajavA eTale ke * kAyAthI prANAtipAta karanAranI te anumodanA karatA nathI', tyAM sudhInA 49 bhaMgA A viSayamAM paNa samajavA. ( samovAsanamanuM maMte ! punnAmeva thUlamusAvAe apaccakkhAe bhavai, se NaM bhaMte ! pacchA paJcAikkhamANe vik?) he bhadanta! je zrAvake pahelAM sthUla mRSAvAdanA pratyAkhyAna karelAM nathI, pAchaLathI jyAre sthUlamRSAvAdanA pratyAkhyAna kare che, tyAre te zu kare che ? ( x bahA pANAivAyassa sIyAlaM bhaMgasayaM bhaNiyaM, tahA musAvAyassa vi bhANiyavvaM ) hai gautama ! je prakAre prANAtipAtanA 147 bhaMga (4x3) kahevAmAM AvyA che, eja pramANe mRSAvAdanA paNa 147 bhaMga samajavA. (traM vijJAALanna tri, traM thUlagassa mehaNassa vi thUlagassa pariggahassa vi, jAva ahavA kareM taM nANujANai kAsA - ee khalu erisagA samaNovAsagA bhavaMti no khalu erisagA aajiivayovALA mati ) eja pramANe sthUla adattAdAnanA, sthUla maithunanA ane sthUla parimaDhanA bhaMge paNa samajavA. eTale ke * athavA kAyathI karanAranI te anumedanA karatA nathI ', tyAM sudhInA badhA bha Mge temanA viSe paNa grahaNu zramaNepAsake A prakAranA hAya che, AjavakApAsake AvAM hAtA nathI. TIkA :- pratyAkhyAnane adhikAra cAlu hAvAthI sUtrakAre ahIM pratyAkhyAna viSe vadhu vivecana karyuM che. A viSayane anulakSIne gautama svAmI mahAvIra prabhune eva prazna kare che ke 'samaLovAsastAM te! duzrameva ghUhad pALavAdzvakkhaae bhavai he bhadanta ! samyakatvanI prApti thayA pahelAM te zramaNeApAsakathI prANAtipAtanA pratyAkhyAna karI zakatA nathI, kAraNake samyakatvanI prApti thayA pahelAM tenAmAM dezaviratinA pariNAma hetAM nathI tethI samyakatvathI prApti thayA pachI jyAre te prANAtipAtanA pratyAkhyAna kare che, tyAre te zuM kare che? 9 mahAvIra prabhunA uttara H- * gAyamAM ! " huM gautama ! 'tIya kamara, duSpanna saMvarepha, gAya caravA ' jyAre te prANAtipAtanA pratyAkhyAna kare che, tyAre bhUtakALamAM potAnA dvArA thayelAM prANAtipAtanuM pratikramaNa kare che--eTale ke peAtAnA dvArA bhUtakALamAM karAyelA prANAtipAtanI te niMdA kare che-A niMdA dvArA te tenAthI muphkata thAya che. tathA vartamAna kALamAM tenA vaDe je prANAtipAta thai rahyA hAya che tene te aTakAvI de che. tathA bhaviSyakALamAM tenA dvArA je prANAtipAta thavAnA hAya che tene te tyAga kare che. eTale ke 'huM prANAtipAta nahIM karU...' evA te nizcaya kare che. gautama svAmInA prazna :- ' tIyaM paDikkamamANe kiM titrihaM tibiheNaM patidhamar r ? ' he bhadanta ! bhUtakALamAM peAtAnA dvArA karAyela prANAtipAtanuM pratikramaNu zrI bhagavatI sUtra : 6 170 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karatA zrAvaka zuM kRta, kArita ane anumodanA rUpa traNe kAraNe vaDe thayelAM prANAtipAtanuM mana, vacana ane kAya, e traNe dvArA pratikramaNa kare che? ke "vivie suvi patiumarU 2?" kRta, kArita ane anudanA dvArA karAyelAM prANAtipAtanuM mana, vacana ane kAya, e traNamAMthI game te be dvArA pratikramaNa kare che? ke "tivi viSe rU? kuta, kArita ane anumodanA dvArA karAyelAM prANAtipAtanuM mana, vacana ane kAya, e traNemAMthI game te eka dvArA pratikramaNa kare che? eTale ke nidA dvArA te prANAtipAtathI mukata thAya che? ke "suvai tivi paviANpha 4?? kRta kArita ane anumodanA e traNamAMthI kaI be kAraNe dvArA karAyela prANAtipAtanuM mana, vacana ane kAyA vaDe pratikramaNa kare che ke "duvi6 suvivi f marU ?' kRta, kArita ane anumodanA, e traNamAMthI kai be kAraNe dvArA karAyelAM prANAtipAtanuM te mana, vacana ane kAyA, e traNamAMthI game te be dvAra pratikramaNa kare che? ke 'virda thavA umara uM?" be kAraNo dvArA karAyelAM prANAtipAtanuM te mana, vacana ane kAyA, e traNamAMthI koi eka dvArA pratikramaNa kare che? ke 'mavi tikripa hima 7?? kRta, kArita ane anumodanA, e traNamAMthI koI eka prakAre karAyelA prANAtipAtanuM te trividha (mana, vacana ane kAyAthI) pratikramaNa kare che? ke "gusuva paMDimarU8 kei eka prakAranA karaNa dvArA karAyelAM prANAtipAtanuM te dvividha (mana, vacana ane kAya, e traNamAMthI kaI be dvArA) pratikramaNa kare che? ke "vi pavi parama 1 kRta, kArita ane anumodanA, e traNamAMthI koi eka vaDe karAyelAM prANAtipAtanuM te mana, vacana ane kAyA. e traNamAMthI koI eka dvArA pratikramaNa kare che? A pramANe ahIM pratikamaNa viSenA nava bhaMga vikalpa batAvavAmAM AvyA che. A viSe nIce pramANe gAthA che -"tini tiyA, ityAdi A nava vikalpamAM ekAdika vikalpa 4 bhedavALA hoya che-eja nIcenI gAthAmAM ___'ego tiniya tiyaNA, do navagA, taha ya timi nava nava ya / bhaMga navagassa evaM bhaMgA egUNa pannAsa // te anusAra ja bhagavAna pahelA nava vika9pa dvArA ane pachI 49 vika dvArA A badhA praznonA uttara ApatA kahe che- "jo mar!" he gautama! ziva Hiai pADakkamai, tiviha duviheNaM vA paDikkamai, taM ceva jAva ekkavihaM vA viM divasamarU traNa prakAranA prANAtipAtanuM te traNa prakAre pratikramaNa kare che, traNa prakAranA prANutipAtanuM te be prakAre pratikramaNa kare che ane vividha prANAtipAtanuM te eka prakAre pratikramaNa kare che." ityAdi uttararUpa samasta kathana praznone anurUpa ja samajavuM." eka prakAre karelAM prANAtipAtanuM te eka prakAre pratikamaNa kare che," tyAM sudhInA nave vikalpa ahIM grahaNa karavA joIe. have sUtrakAra navamaMgo vArA pharatI laIne 49 vikanuM pratipAdana kare che. "tiviha tiviheNaM paDikkamamANe na karei, na kAravei, karaMtaM NANujANai mAsA vasA javalA jyAre jIva prANAtipAtanuM trividha pratikramaNa kare che [nindA dvArA tene dUra kare che], tyAre te pote manathI atIta (bhUta) kALa saMbaMdhI prANAtipAta karatuM nathI. jemake- hAya! teNe mane mAthe paNa meM tene tyAre phaTakAryo nahIM !', A prakArano vicAra karIne te pite manathI prANAtipAta karate nathI vaLI te zrI bhagavatI sUtra : 6 1 71 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manamAM evo vicAra paNa karato nathI ke meM te vakhate bIjA pAse tene mAra khavarALe nahIM te ThIka na karyuM. vaLI te potAnA manathI enI anumodanA paNa karato nathI ke tyAre bhUtakALamAM amuka vyakitae je prANAtipAtanI kriyA karI hatI athavA amuke tenA dvArA je prANAtipAta kriyA karAvI hatI, te teNe te samaye yogya ja karyuM hatuM.' A rIte ahIM manathI kata, kArita ane anumodanAne tyAga karavAmAM Avyo che. eTale ke atItakALamAM (bhUtakALamAM) te jAte manathI prANAtipAta karAvavAnuM pratikramaNa kare che, manathI prANAtipAta karAvavAnuM pratikramaNa kare che ane manathI prANAtipAta karanAra - karAvanAranI anumodanA karavAnuM pratikramaNa kare che. e ja pramANe te vacanathI bhUtakALa saMbaMdhI prANAtipAta karatA nathI, vacanathI bhUtakALa saMbaMdhI prANAtipAta bIjA pAse karAvato nathI ane bhUtakALamAM anya dvArA karAyelA athavA karAvavAmAM AvelAM prANAtipAtanI te vacanathI anumodanA karatuM nathI. eTale ke te vacanathI evuM kahetA nathI ke "meM te vakhate mane mAranArane mAryo nahI, te ThIka na karyuM. tene bIjA pAse mAra khavarAvyo nahIM te khoTuM karyuM. amuka mANase tene mA athavA bIjA pAse mAra khavarAvyuM te sAruM thayuM A rIte te vacana dvArA prANAtipAta saMbaMdhI kRta, kArita ane anumodanA karavAne atItakALamAM tyAga kare che. A pramANe prANAtipAtano tyAga karavAnuM kAraNa e che ke te zramaNopAsaka (zrAvaka) pitAnA vacanathI karavAmAM AvelAM, karAvavAmAM AvelAM ane anumAdita karAyelAM prANAtipAtanI nindA karato karato tenAthI dUra thaI jAya che. eja pramANe bhUtakALamAM potAnA zarIrathI karAyelA, athavA potAnA zarIranA saMketa vagere dvArA karAvavAmAM AvelA, athavA tALI vagere vagADIne anamedita karAyelA prANAtipAtanI nindA karIne tenAthI mukta thaI jAya che. tethI A dezavirati dhAraNa karyA bAda te pite atItakALa saMbaMdhI prANAtipAta karato nathI, karAvato nathI ane karanAranI anumodanA karato nathI. ahIM "manathI karato nathI, vacanathI karAvato nathI kAyAthI anumodanA karatuM nathI," A prakAranA kramAnusAra trige (mana, vacana ane kAyanA traNa vAge) nI sAthe kRta, kArita ane anumodanAno saMbaMdha joDavAmAM AvyuM nathI, kAraNa ke jeTaluM kathana karavAmAM Ave che te vaktAnA vivakSAne AdhIna thayA kare che. tathA e pramANene krama ahIM anusaravAthI nIce darzAvavAmAM AvelA vikalpanuM kathana paNa saMbhavI zakatuM nathI. trividha trividhena A pahelA vikalpamAM eka ja bhaMga che. nIce jenuM vivecana karavAmAM AvyuM che te bIjA, trIjA ane cothA vikalpamAM traNa traNa bhaMga che. pAMcamAM ane chaThA vikamAM nava-nava bhaMga che. sAtamA vikapamAM traNa bhaMga, AThamAM ane navamAM vikalapamAM nava navabhaMge che. A rIte kula 49 bhaMga thAya che. atItakALanI apekSAe A karaNa, kAraNa ane anumodanAnI yejanA karavAmAM AvI che. eTale ke atItakALamAM mana, vacana ane kAyA dvArA je prANAtipAta karyuM hoya, karAvyuM hoya ke je prANAtipAtanI anumodanA karavAmAM AvI hoya, tenuM zramaNopAsaka zrAvaka 49 vikalpa dvArA pratikramaNa kare che. athavA A karaNAdi yojanA zrI bhagavatI sUtra : 6 1 72 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pramANe paNa karI zakAya che. atItakALamAM mana Adi dvArA karavAmAM Avela, karAvavAmAM Avela ane anudita karela prANAtipAta have te pramANe pAsaka zrAvaka anukrame karato nathI, karAvatuM nathI ane tenI anumodanA karatuM nathI. kAraNa ke mithyAtvayukata avirati dazAmAM te A prANAtipAtanI nindA karIne tenI anumodanA karavAno tyAgI thatuM nathI, paraMtu samyakatva yukta dezaviratithI yukata banyA bAda te tenI nindA karIne tenI anumodanA karavAne tyAga kare che te kAraNe te prANAtipAta karatA, karAvata ane anumodane aTakI jAya che, je te tenI nindA na kare te heya te evI paristhitimAM te tenI anumodanA karatA hoya evuM paNa mAnI zakAya che. tethI pUrve (bhUtakALarmA) karavAmAM Avela, karAvavAmAM Avela ane anumodavAmAM Avela prANutipAta jANe ke vartamAnamAM karAtuM, karAvAtuM ane anudAtuM hoya evuM banI jAya che. vartamAnakALane anulakSIne karaNAdinI yejanA saraLa che. bhaviSyakALanI apekSAe tejanA A pramANe samajavI- " ni janaka te manathI prANAtipAta karate nathI eTale ke te e vicAra karatA nathI ke huM tene bhaviSyamAM mArIza "jAravatti ane te manamAM e vicAra paNa karatuM nathI ke huM tene bhaviSyamAM kaI bIjA pAse mAra khavarAvIza. nokatti tathA bhAvI vadhane manamAM vicAra karIne te manamAM khuzI paNa thatuM nathI e ja pramANe te evAM vacana paNa bolatA nathI ke huM tene mArIza te vacanathI bIjAne evuM kahetA nathI ke tuM Ane mAraje. tathA bhAvI vadhane vicAra karIne te evAM vacano paNa bolate nathI ke te marI jAya te ghaNuM sAruM thAya. kAya saMbaMdhI kRta, kArita ane anumodanAnA viSayamAM paNa bhaviSyakALanI apekSAe evuM ja thana samajavuM. eTale ke bhaviSyakALa saMbaMdhI keInA vadhane vicAra karIne te kAyAnI evI kriyA karatuM nathI ke huM tene A rIte hAthathI mArIza ke A rIte lAkaDI AdithI mArIza, athavA bIjI vyakita pAse A rIte hAthathI ke lAkaDI AdithI tene mAra khavarAvIza, athavA bhAvI vadhano vicAra karIne tALI Adi vagADIne te kAyAthI tenI anumodanA karatA nathI athavA A rIte bhaviSyakALamAM mana Adi dvArA pitAnI jAte karavAmAM AvanAra, bIjA dvArA karAvavAmAM AvanAra, anu anumodanA dvArA karavAkarAvavAmAM AvanAra prANAtipAtane te pote ja utta' tyAga kare che, " jAti bIjA pAse prANAtipAta karAvavAne tyAga kare che ane na cAvavAnAtti prANAtipAtanI anumodanA karavAne paNa tyAga kare che. eTale ke tenAthI nivRtta thaI jAya che A traNe yoganA 494949 bhaMgane saravALe karavAthI kula 147 bhaMga bane che. have sUtrakAra A aMgenuM vadhu spaSTIkaraNa karavA mATe kahe che ke'tivihN duviheNaM paDikkamamANe na karei,na kAravei kareM taM nANujANai maNasA vayasAra' trividha prANAtipAta (traNa prakAranA kAraNe dvArA karAyelAM prANAtipAta) nuM be prakAre pratikramaNa kare te pramANe pasaka zrAvaka (dezaviratiyukta thavAthI nindA dvArA tene tyAga karate zrAvaka) manathI ane vacanathI prANAtipAta karatA nathI, karAvatA nathI ane prANAtipAtanA anumodanA paNa karatA nathI. A kathananuM tAtparya e che ke jyAre te zrAvaka trividha takaraNa, kAraNa ane anumodana prakAravALA) prANAtipAtanuM be prakAre zrI bhagavatI sUtra : 6 1 7 3 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa kare che, tyAre te mana ane vacanathI pate prANAtipAta karatuM nathI, bIjA pAse karAvatuM nathI ane prANAtipAta karanAra-karAvanAranI anumaMdanA praNa karato nathI ' ahavA na karei, na kAravei, kareMtaM nANujANai vayasA kAyasA 3' be prakAre pratikramaNa karavAne bIjo prakAra A pramANe che-jyAre te zrAvaka traNa prakAranA prANAtipAtanuM be prakAre pratikramaNa kare che, tyAre te mana ane kAyAthI tenuM pratikamaNa kare che. " gavA na paDuM, vepha, nAgAbarU tathA jayasA " athavA jyAre te zrAvaka traNa prakAranA prANAtipAtanuM be prakAre pratikramaNa kare che, tyAre te vacana ane kAyAthI tenuM pratikramaNa kare che. eTale ke vacanathI athavA kAyAthI te pite prANAtipAta karatuM nathI, bIjA pAse karAvatA nathI ane karanAra-karAvanAranI anumehanA karatuM nathI. bhUtakALamAM thaIgayelAM prANAtipAta viSe te vartamAnakALamAM manathI e vicAra paNa karatA nathI ke "bhUtakALamAM teNe mane mAryo hato, meM paNa tene mAryo hota to sAruM thAta, meM tene mAryo nahIM te ThIka na thayuM. khera, meM jAte tene mAryo nahIM paNa bojA pAse tene marAvyuM heta to ghaNe AnaMda thAta ane tene bhAranAranI huM prazaMsA karata' A rIte te bhUtakALanA prANAtipAta saMbaMdhamAM kAyAthI kaMI karatuM nathI, bIjA pAse prANAtipAta karAvavA kAyAthI saMketa vagere karatA nathI athavA te prANAtipAta karanAra pitAnI ke anyanI te prazaMsA paNa karato nathI. gavA na je, na vAve, kAreta nANunArU vasA yA" athavA jyAre te zrAva traNa prakAranA prANutipAtanuM be prakAre pratikramaNa kare che, tyAre te bhUtakALa saMbaMdhI prANutipAta vacanathI ane kAyAthI karatuM nathI, bIjA pAse karAvatA nathI ane karanAranI anumodana karato nathI. A rIte bIjA vikalpane A trIjo bhaMga samajo. 'tivihaM egaviheNaM paDikamamANe na karei, na kAravei, kareMta nANujANai saMpAsa ja jyAre te zrAvaka traNa prakAranA prANAtipAtanuM eka prakAre pratikramaNanuM kare che. tyAre te pote manathI prANAtipAta karato nathI, manathI prANAtipAta karAvate nathI, ane prANAtipAta karanAranI manathI anudana karatuM nathI. A pahele bhaMga thayo. bIjo bhaMga A pramANe che- "gavA na jarU, na veDa, tuM nANunArU vayasa 6' athavA vacanathI te prANAtipAta karato nathI, karAvatA nathI ane vacanathI tenI anamedanA karatuM nathI. trIjo bhaMga A pramANe che-vavA na jaDa, na jAverU yarata nANujhALa; jAya ? athavA kAyAthI te prANAtipAta karatA nathI, karAvate nathI ane karanAranI anumodanA karato nathI. A rIte trIjA vikalpanA traNe bhAge samajAvavAmAM AvyA che. varaM tivi pabimamALe na jepha na karaverU, mAMsa, vAsI jAcAM 8' A ceAtho vikalpa che. jyAre zrAvaka kRta, kArita ane anudita, e traNa prakAramAMthI be prakAranA prANAtipAtanuM trividha (mana vacana ane kAyAthI) pratikramaNa kare che-nindA dvArA tene tyAga kare che, tyAre te mana, vacana ane kAyathI pite zrI bhagavatI sUtra : 6 1 74 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prANAtipAta karatuM nathI ane bIjA pAse karAvatA nathI. A cethA vikalpane pahele bhaMga che. cethA vikalpano bIjo bhaMga A pramANe che- 'gavA na kare, 4 bApunArU, mANA vacamAM jAya che athavA be prakAranA prANAtipAtanuM trividhe pratikramaNa karatA zrAvaka mana, vacana ane kAyAthI prANAtipAta karato nathI ane prANAtipAta karanAranI anamedana paNa karato nathI. have cethA vikalpane trIjo bhaMga A pramANe che- "gavA kAra, jeta nANunALas, mAsI vayanA chANA 20 ' athavA jyAre te be prakAranA prANutipAtanuM trividha pratikramaNa kare che. tyAre te mana, vacana ane kAyAthI anyanI pAse prANAtipAta karAvatuM nathI ane karanAranI te traNe dvArA anumodanA paNa karato nathI. cothA vikalpanA traNe bhaMga batAvIne have satrakAra pAMcamA vikalpanA nava bhaMganuM pratipAdana kare che- suvihuM videvi mhinAne ja , na karaverU mAsI vaya ??" (1) be prakAranA prANAtipAtanuM be prakAre pratikramaNa karato zrAvaka mana ane vacanathI prANAtipAta karato nathI ane karAvato nathI. gavA ja re, na verU masA zAyA 12" (2) athavA dvividha prANAtipAtanuM dvividha pratikramaNa karatA te zrAvaka manathI ane vacanathI prANAtipAta karato nathI ane anya pAse prANAtipAta karAvatuM nathI. 'badavA na japha na jhAverU mANA vAyA ? ' (3) athavA dvividha prANAtipAtanuM dvividha pratikramaNa karate zrAvaka vacanathI ane kAyothI pite prANAtipAta karato nathI ane anya pAse prANAtipAta karAvato nathI. " garavA na javuM, revaM bAjunALArU mA vAsA 24" (4) athavA dvividha prANAtipAtanuM kividha pratikramaNa karatA te zrAvaka manathI ane vacanathI anudana karato nathI. "vavA napha, rAjesaM jugArU, maLa jAya ?" (5) dvividha prANAtipAtanuM dvividha pratikramaNa karatA te zrAvaka manathI ane kAyAthI prANupita karato nathI ane mana ane vacanathI prANAtipAta karanAranI anumodanA karato nathI. "mavA na jApha reta nANunAga tathA vAyA' (6) athavA dvividha prANAtipAtanuM dvividha pratikramaNa kare te zrAvaka vacanathI ane kAyAthI pite prANAtipAta karato nathI, ane karanAranI vacana ane kAyAthI anumodanA kareto nathI. "evA na kAverU, kAM jAMjugArU, mAlA vacaNA 27" (7) athavA dvividha prANAtipAtanuM dvividha pratikramaNa karate zrAvaka manathI ane vacanathI prANAtipAta karAvatA nathI ane prANAtipAta karanAranI te banne dvArA tenI anumodanA karato nathI. "garavA na jAve, vAta jANujArU mAna jAyasa 28" (8) athavA trividha prANAtipAtanuM dhividhe pratikamaNu karato te zrAvaka manathI ane kAyAthI anya dvArA prANAtipAta karAvate nathI ane prANAtipAta karanAranI te banne dvArA anumodanA karatA nathI. 'mahAna vAre, zrI bhagavatI sUtra : 6 175 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAM junA vaghaHT #Aya 11." (9) athavA dividha prANAtipAtanuM dhividhe pratikramaNa karate zrAvaka vacanathI ane kAyAthI prANAtipAta karAvato nathI ane prANAtipAta karanAranI te banne dvArA anumodanA karatA nathI. A pramANe pAMcamAM vikapanA nava bhaMga che. have sUtrakAra chaThThA vikalpanA nava bhaMganuM nIce pramANe pratipAdana kare che- kuda gravi himamAne na zarU, lAve maLatA 20 " (1) dvividha prANAtiprAtanuM jyAre te eka prakAre pratikramaNa kare che, tyAre (1) te pite manathI prANAtipAta karatA nathI ane anya pAse prANAtipAta karAvatuM nathI. evA ja re na jApha vacamAM 22' (2) athavA jyAre te dvividha prANAtipAtanuM ekavidhe pratikramaNa kare che, tyAre te vacanathI prANAtipAta karatuM nathI ane bIjA pAse prANAtipAta karAvato nathI. 'davA na javuM, na karaverU ghaNA 22 (3) athavA jyAre te dividha prANAtipAtanuM ekavidha pratikramaNa kare che, tyAre te kAyAthI prANAtipAta karate nathI ane bIjA pAse kAyAthI prANAtipAta karAvato nathI. 'evA na vA, vAta nagrgAra maLaHT 23 (4) athavA jyAre te dividhanuM ekavidha pratikamaNa kare che, tyAre te pote manathI prANAtipAta karato nathI. ane prANAtipAtakaranAranI manathI anumodanA karato nathI. 'gavA na vAru, reta nANunArU vacaNA 24 (5) athavA DividhanuM ekavidhe pratikamaNa karato te zrAvaka vacanathI prANAtipAta karatuM nathI ane karanAranI vacanathI anumodanA karato nathI 'marA na che; jeta nANunAkharU caNA 25' (6) athavA dinidhanuM ekavidhe pratikramaNa karato te zrAvaka kAyAthI prANAtipAta karatuM nathI ane karanAranI kAyAthI anumodanA karato nathI. "gavA na jArU, tuM bApunALarU mANA 26 (7) athavA jyAre te dividha prANAtipAtanuM ekavidha pratikramaNa kare che, tyAre te pite manathI prANAtipAta karAvatuM nathI ane prANAtipAta karanAranI manathI anumehanA karato nathI. aphavA na jAra, rAjete jANukALarU rANA 27" (8) athavA dvividha prANutipAtanuM eka vidhe pratikramaNa karate zrAvaka vacanathI prANAtipAta karAvate nathI ane prANAtipAta karanAranI vacanathI anumodanA karatuM nathI. "mavA na zopave, thata jANunALarU thayA 28' (9) athavA dvividha prANAtipAtanuM eka vidhe pratikamaNuM karate te zrAvaka kAyAthI prANAtipAta karAvatuM nathI ane prANAtipAta karanAranI kAyAthI anumodanA karato nathI. ( A pramANe chaThThA vikalpanA nava bhaMganuM pratipAdana karIne have sUtrakAra sAtamAM vikalpanA traNa aMgenuM pratipAdana kare che- 'egavihaM tiviheNaM paDikkamamANe na karei maNasA, vayasA kAyasA 29' jyAre eka prakAranA prANAtipAtanuM te zrAvaka traNa prakAre pratikramaNa kare che, tyAre te pite mana, vacana ane kAyAthI prANAtipAtakaratuM nathI. "AhavA na jAve, apakSa zrI bhagavatI sUtra : 6 176 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vayanA caNA rU. " (2) athavA eka prakAranA prANAtipAtanuM traNa prakAre pratikramaNa karato te zrAvaka mana, vacana ane kAyAthI bIjA pAse prANAtipAta karAvato nathI. cavA jeta nANugopA, mAmA vA vAyA 2' (3) athavA eka prakAranA prANAtipAtanuM traNa prakAre pratikramaNa kare te zrAvaka mana, vacana ane kAyAthI prANAtipAta karanAranI anumodanA karatA nathI. have sUtrakAra AThemAM vikapanA nava aMgenuM pratipAdana cha. egaviheNaM duviheNaM paDikkamamANe na karei, maNasA vayasA 32' eka prakAranA prANAtipAtanuM be prakAre pratikramaNa karate te zrAvaka manathI ane vacanathI te prANAtipAta karatuM nathI. "na pha, mAtA jaya rUrU" (2) athavA eka prakAranA prANAtipAtanuM be prakAre pratikamaNa karatA te zrAvaka manathI ane kAyAthI prANAtipAta karatA nathI. adA na karUM nayaNAM rAyatAM 24" (3) athavA eka prakAranA prANAtipAtanuM be prakAre pratikramaNa karatA te zrAvaka vacanathI ane kAyAthI prANAtipAta karatuM nathI. "gaDhA na lAve, mAsA vayasA rUla' (4) athavA ekavidha prANAtipAtanuM dvividha pratikramaNa karate te zrAvaka manathI ane vacanathI prANAtipAta karatuM nathI. gAvA na kare, mana udda (5) athavA ekavidha prANAtipAtanuM dvividha pratikramaNa karatA te zrAvaka manathI ane vacanathI prANAtipAta karAvatA nathI. 'gAva ra jAje, vayanA zayA 27 (7) athavA eka vidha prANAtipAtanuM dvividha pratikamaNa karato te zrAvaka vacanathI ane kAyAthI prANAtipAta karAvatuM nathI. "gA tuM nANujhAIpha mANA rANA 28 (7) athavA eka prakAranA prANAtipAtanuM be prakAre pratikramaNa karatA te zrAvaka, prANAtipAta karanAranI anumodanA manathI ane vacanathI karatuM nathI, 'gavA reta nANugAbaDuM nA jANA rU." (8) athavA eka prakAranA prANAtipAtanuM be prakAre pratikramaNa karate zrAvaka prANAtipAta karanAranI manathI ane kAyAthI anumodana karato nathI "cavA taM nAnA, navamA yothA 40" (9) athavA eka prakAranA prANAtipAtanuM be prakAre pratikramaNa karato te zrAvaka prANAtipAta karanAranI anumodanA vacanathI ane kAyAthI karato nathI. have sUtrakAra navamAM vikalpanA nava bhaMganuM pratipAdana kare che- gva6 gmvi vanamALe na zorU mANA 4?" (1) jyAre te zrAvaka eka prakAranA prANAtipAtanuM eka prakAre pratikaraNa kare che, tyAre te pita manathI prANAtipAta karato nathI. davA na vayamAM 42" (3) athavA eka prakAranA prANutipAtanuM eka prakAre pratikramaNa karato te zrAvaka vacanathI prANAtipAta te nathI gAvA na ja rANA" athavA eka prakAranA prANAtipAtanuM eka prakAre pratikramaNa karate te zrAvaka kAyAthI prANAtipAta karato nathI. " vA na javerU mANA 44 (4) athavA jyAre te eka prakAranA pANAtipAtanuM eka prakAre pratikramaNa kare che, tyAre manathI bIjA pAse prANAtipAta karAvato nathI. "grA jAve vaghaNA 49 (5) athavA eka prakAranA prANAtipAtanuM eka prakAre pratikramaNa karato nathI te zrAvaka vacanathI anyanI pAse prANAtipAta karAvate nathI. "maphavA na jApha yA 42" (6) athavA eka prakAranA prANAtipAtanuM eka prakAre pratikamaNa karato te zrAvaka kAyAthI bIjA pAse prANAtipAta karAvatA nathI. "garA thatuM jANunApha mANA 47" athavA jyAre te eka prakAranA prANAtipAtanuM eka prakAre pratikramaNa kare che, tyAre te prANAtipAta karanAra vyakitanI ke pitAnI zrI bhagavatI sUtra : 6 177 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anumeAdanA manathI karate nathI avA ta ALunANar yA 48 (8) athavA eka prakAranA prANAtipAtanuM eka prakAre pratikramaNa karatA zrAvaka, peAtAnA vacana dvArA prANAtipAta karanAranI prazaMsA athavA anumedanA karato nathI avAta LAnuJALara kAcanA 414 (9) athavA eka prakAranA prANAtipAtanuM eka prakAre pratikramaNa karatA zrAvaka peAtAnA zarIrathI prANAtipAta karanAranI anumAdanA karatA nathI. A rIte bhUtakALa saMbaMdhI prANAtipAtane anulakSIne ahIM sudhImAM 49 bhaMga khatAvavAmAM AvyA che. have gautama svAmI vartamAnakAlika sthUla prANAtipAtanI pratyAkhyAnane anulakSIne prabhune A pramANe prazna pUche che- 'vaDunna saMcaremALe hritividda tivideLa saMvarepha? he bhadanta ! dezavirativALA zramaNeApAsaka (zrAvaka) ke je dezavaratanA prabhAvathIvartamAnakAlika sthUla prANAtipAta karatA nathI, te zuM trividha prANAtipAtane (kRta, kArita ane anumeAdanA rUpa traNa prakAranA prANAtipAtanA) trividha (manathI, vacanathI ane kAryazrI) saMvara kare che ! mahAvIra prabhu tenA uttara ApatA kahe che- he gautama! jevI rIte bhUtakAlika sthUla prANAtipAtanA pratikramaNu karavA viSenA 49 bhaMga pahelAM kahevAmAM AvyA che, eja pramANe vartamAnakAlika sthUla prANAtipAtanA saMvara karavA viSenA paNu 49 bhaMga kahevA joie. gautama svAmIne prazna' aNAgayaM paccakkhamANe kiM tiviha tiviheNaM paMcavaravArU ? ' he bhadanta ! bhaviSyakALanA sthUla prANAtipAtanA pratyAkhyAna karatA zramaNA pAsaka kRta, kArita ane anumeAdanA rUpa traNa prakAranA prANAtipAtanA mana, vacana ane kAyA gaNa prakAre tyAga kare che ? " mahAvIra prabhu tenA uttara ApatA kahe che-ttva tuM eva maMgA chupannA mA mALiyanA * De gautama! bhUtakALa ane va"mAnakALa sakhI jevA 449 bhaMganuM AgaLa pratipAdana karavAmA AvyuM che, eja prakAranA 49 bhaMga bhaviSyakALanA prANAtipAtanA pratyAkhyAna viSe paNa samajavA trividha prANAtipAtanuM mana, vacana ane kAyAthI pratikramaNa karate zramaNApAsaka zrAvaka manathI, vacanathI ane kAyAthI prANAtipAta karatA nathI, anyanI pAse karAvatA nathI ane prANAtipAta karanAranI anume nA karatA nathI, ' A pahelA vikalpa che. A pahelA vikalpathI zarU karIne 'adavA vidvade usernard kareM taM NANujANai kAyasA 1 A 49 mAM vikalpa sudhInA badhA viddhape ahIM kahevA joie. have gautama svAmI sthUla mRSAvAdanA pratyAkhyAnane anulakSIne mahAvIra prabhune pUche che-- samaLotrAsavannAMmaMte !jIvyAkSetra cUmusAvAr avalAd mam ' he bhadanta ! jyAM sudhI zramaNeApAsaka zrAvakane samyaktvanI prApti thatI nathI zrI bhagavatI sUtra : 6 178 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAM sudhI tenA dvArA skUlamRSAvAdanA pratyAkhyAna thai zakatA nathI-eTale ke zrAvakane jyAM sudhI samyakdarzana thAya nahIM tyAM sudhInA tenA pratyAkhyAna sAcAM manAtAM nathI paNa mithAcaritrarUpa manAya che. paNa jyAre tene samyakatvanI prApti thAya che, tyAre teNe karelAM pratyAkhyAna samyakatvamUlaka hovAthI sAcAM manAya che. te i mate pachI pathArUvavamAne ?' A niyamane anulakSIne gautama svAmI prabhune evo prazna kare che ke zramaNe pAsaka zrAvaka mRSAvAdanI viratinA samayamAM mRSAvAdanA pratyAkhyAna kare tyAre zuM kare che? uttara- 'vaMga rUvAyarasa yAruM saMpakaeN maLiyAM sadA pusavAyasa tti mANasanuM ? he gautama ! jevI rIte traNa kALanI apekSAe prANAtipAtanA 147 bhaMga kahA che (bhUtakALanI apekSAe 49 bhaMga te ane vartamAnanI apekSAe 49 bhaMga te bhaviSyanI apekSAe 49 bhaMga) eja pramANe mRSAvAdanA paNuM 147 bhaMga kahevA joIe. eTale ke samyakatvanI prApti bAda zramaNopAsaka zrAvaka dezavirativALo banIne sthUla prANAtipAtanuM pratikamaNa, saMvara ane pratyAkhyAna kare che. A viSayane anulakSIne pahelAM jevAM 147 bhaMga batAvavAmAM AvyA che, evAM ja 147 bhaMga ahIM paNa samajavA. bhUtakAlika mRSAvAdanA pratikamaNa viSayaka 49 bhaMga, vartamAnakAlika skUla mRSAvAdanA saMvaranA 49 bhaMga ane bhaviSyakAlina sthUla mRSAvAdanA pratyAkhyAnanA 69 bhaMga maLIne tenA kula 147 bhaMga samajavA. bhUtakALane mRSAvAdanuM pratikramaNa karate te zrAvaka trividha mRSAvAdanuM pratikamaNa trividha paNa kare che. dvividha paNa kare che. ane ekavidhe paNa kare che. dvividha mRSAvAdanuM pratikamaNa trividha paNa kare che, dvividha paNa kare che ane ekavidhe paNa kare che. ityAdi samasta kathana prANAtipAtanA pratikramaNanA prakaraNanI jema ahIM samajI levuM. A rIte sthUlamRSAvAdanuM pratikramaNa karavA viSenA 49 bhaMga banI jaze, vartamAnakAlika dhUlamRSAvAdanA saMvara vizenA 49 bhaMga banaze ane bhaviSyakAlina sthAmRSAvAdanA kula 147 bhaMga bane che. 'pavuM anivAsa ra, parva zrAkSa mehuNassa bi, thUlagassa pariggahassa vi, jAva ahavA kareM taM gANujANai kAyasA' eja pramANe sthUla adattAdAnanA paNa 147 bhaMga thAya che, maithunanA paNa 147 bhaMga thAya che, ane sthUla parigrahanA paNa 147 bhaMga thAya che. "vividhatuM trividha pratikramaNa karato te zrAvaka mana, vacana ane kAyAthI prANAtipAta karatuM nathI, karAvatuM nathI ane karanAranI anumodanA karato nathI', A pahelA bhaMgathI zarU karIma " athavA ekavidha prANAtipAtanuM ekavidha pratikramaNa karatA te zrAvaka kAyAthI prANAtipAta karanAranI anumodanA karatA nathI', A chellA (49) bhaMga sudhInuM kathana, sthUla adattAdAna Adi viSe paNa samajavuM. bhUtakALa, vartamAnakALa ane bhaviSyakALanA 4994449 bhaMga = 147 bhaMga thAya che ema samajavuM. zaMkA- manathI karavuM, karAvavuM ane anumodanA karavI, e kevI rIte saMbhavI zake che? uttara- jevI rIte vacanathI ane kAyAthI prANAtipAta karavAnuM, karAvavAnuM ane zrI bhagavatI sUtra : 6 1 79 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anumodanA karavAnuM banI zake che, e ja pramANe manathI paNa e badhuM banI zake che. kahyuM paNa che- mAM huM kuLa-ItyAdi. A kathananuM tAtparya e che ke manathI je karavAmAM Ave che te sAvAyegane vicAra karavA rUpa hoya che tathA manathI je karAvavAnuM hoya che te "bIje kaI mANasa sAvayoga kare" A prakAranA vicArarUpa hoya che. manathI tenI anumodanA karavI e vAta A prakAranA vicArarUpa hoya che ke teNe A sAvadyAga karyo te ghaNuM sAruM karyuM.' ahIM pratyeka aNuvratanA 147-147 bhaMga batAvyA che. e rIte pAMce aNuvratanA kula 73% bhaMga thAya che. 'rNa huM ghaNA samovAsA mavati, no paNa gfNA gAnavigovAnA mavaMti AjIvikoe sthavirane zramaNe pAsanA viSayamAM pUchelA praznone anulakSIne gautama svAmIe pUchelA praznonuM A prakaraNamAM pratipAdana karavAmAM AvyuM che. have sUtrakAra e vAta prakaTa kare che ke A prakAranA guNa ane zIlavALA zramaNe pAsaka ja hoI zake che. AjIvike dvArA guNIrUpe mAnya karAyelA AjIvikapAsaka evAM hetA nathI. tethIja sUtrane upasaMhAra karatA mahAvIra prabhu kahe che ke he gautama! upara jenuM varNana karavAmAM AvyuM che. evA zramaNopAsaka zrAvake ja bhUtakAlina prANAtipAta AdinA viSayamAM prati maNavALA, vartamAnakAlika prANAtipAta AdinA viSayamAM saMvaravALA ane bhaviSyakAlina prAtipAta AdinA viSayamAM pratyAkhyAnavALA hoya che- heI zake che, AjIvikapAsake (zAlaka ziSya zrAvaka) evAM hatAM nathI ane haI zakatA paNa nathI. kAraNa ke teo A arthathI aparicita (anabhijJa heya) che. te sU ra aa AjIvaka ke siddhAnta kA nirUpaNa AjIvika siddhAMta vakatavyatA mAnavica mAsa je yamaTTe pUour " ItyAdisvArtha-(gAnava samarasa grAma ) AjIvika (gozAlaka) saMpradAyanA siddhAMtane A pramANe artha prarUpavAmAM AvyA che- ( jaNApamorUuro have sattA-se iMtA, chettA bhettA lupitA, vilaMpitA, uddanaittA AhAramAhAreMti ) badhAM prANIo akSIyaribhegI-sacittAhArI che. tethI temane lAkaDI AdithI mArIne, talavAra AdithI chedIne, zuLa AdithI bhedIne, pAMkha Adine ukhADIne, carma Adine utArIne teo AhAranA upayogamAM le che. (tatha vahu suvatriraMgAnaviyovAsamAM mayaMti) AjIvika siddhAMtamAM bAra AjIvikapAsaka (zrAvaka) kathA che. ( gA) temanAM nAma A pramANe che-(tA2, tAre 2, kavi rU, vide 4, avavihe 5, udae 6, nAmudae 7, Namudae 8, aNuvAlae 9, saMkhavAlae zrI bhagavatI sUtra : 6 180 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20, ayaMtuSTe dh!, varN ?2) (1)tAla, (2)tAlapralaMba, (3) udveiSa,(4) saMvidha, (5) avavidha, (6) udaya, (7) nAmeAya, (8) namediya (9) anupAlaka, (10) zaMkhapAlaka, (11) ayabula ane (12) kAtara ( rUgve te juvAta gAnIviyovAsanA daMtaphaivatAnA ammAvikamusa vaMca hi tA ) A bAra AjIvikApAsake gozAlakarUpa ahu tanA bhakta che. teo mAtA pitAnI sevA kare che. tee pAMca prakAranA mULA khAtAM nathI. (saMjJA) ne pAMca prakAranAM kaLA nIce pramANe che" (hiM, ahiM, mohiM, mAii, vijaya, paruM. muLa-tamUvijJA) Umara-gUlara, vaDa, khera, sataraphaLa, pIpara teo DuMgaLI, lasaNu, kaMdamULa vagerenA paNa tyAgI che. allichiehi, aNaka bhannerhi, goNehiM, tasapANavivajjiehi, vittiM kappe mANA niyaMtti ) te khasI karAvyA vinAnA ane nAcyA vinAnA maLo dvArA tathA trasa jIvonI hiMsA na thatI haiAya evA vyApAra dvArA peAtAnuM gujarAna calAve che. ( FR tAva evaM icchaMti, kimaMga puNa je ime samaNovAsamA bhavaMti, jersi no kappaMti imAI pannarasammAdANAI sayaM karettae vA, kAravettae vA, karetaM vA anna ne samajubALettar ) A prakAranA gezAlakanA zrAvaka paNa A prakAre dharmAMne cAhanArA hAya che, te zramaNeApAsaka zrAvakeAnI te| vAta ja zI karavI ? te tA 15 prakAranA karmAdAnAnuM pAte sevana karatA nathI, anya pAse sevana karAvatA nathI ane temanuM sevana karanAranI anumedanA karatA nathI. (taMgadA) te 15 prakAranA karmAdAna nIce pramANe che ( kuMjammu, cAbve, sArI meM, mAhimma, hoDImmu, taMtayALine, jIvavANikane, kramavALine, rasavAhinne, vizvALiko, saMtavIjaLa15, nilu chaNakamme, davaggidAvaNayA, sara daha talA ya parisosaNayA, asaI posaNayA ) (1) aMgArakama (2) vanakarma (3) zakaTaka, (4) bhATakaka, (5) pheTakakama* (6) daMtavANijya (7) lAkhavANijya (8) kezavANijya, (9) rasavANijya, (10) viSavANijya, (11) yaMtrapIlanakama, (12) nirvAMchanakama, (aMge chedIne nAthavAnuM vagere kAma). (13) dAvAgmidApana, (14) sareAvara, hada ane taLAvanuM zANu, (15) asatIpeSaN, (gulAma, pazu Adine ucherIne vecavA te ) ( zvete samovAsanA muLA, sudhAminAtIyA matriyA, bhavittA, kALamAse kAlaM kiJcA annayaresu devaloesa devattAe pANe mati) te zrAmaNeApAsakA zukala (pavitra) ane pavitratA pradhAna hoya che. tethI teA kALanA avasara Ave kALadhama pAmIne kAi eka devaleAkamAM devarSe utpanna thAya che. TIkA :- pahelAnA sUtramAM evuM kahevAmAM AvyuM che ke AjIvikApAsaka evAM hAtA nathI. te sadhane anulakSIne sUtrakAra A sUtra dvArA AvikrApAsakanuM svarUpa prATa kare che... AjIvika saMpradAyanA siddhAMta nIce pramANe che- ' yahILahimoLo save sattA ? jeTalAM prANIo che, te badhAM akSINaparibhAgI che. eTale ke aprAsuka AhAra khAnArAM che sacittAhArI che. tethI teo khAvA lAyaka prANIone 'dattA ' zrI bhagavatI sUtra : 6 181 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAkaDI vagere vaDe mArIne, chettA " talavAra, charI AdithI chedIne, 'merA' zala AdithI bhedIne, "supittA" pAMkha Adine ukhADIne, "vaphA " zarIranI cAmaDI vagere utArIne "vaphA" vinaSTa karIne "gAdAmAAti' pitAnA AhAranA upayogamAM le che. A rIte jyAre samasta cho bIjAM jIvone saMhAra karIne khAvAne tatpara banelAM che, tyAre "tatva rahyuM kuvAmAM gALavigovAi mati" paNa evAM bAra AjIvikapAsakonAM nAma AjIviMkazAstromAM ApavAmAM AvyAM che, ke jeo sacittAhArI na hatA- eTale ke amuka aMze teo sacittanA tyAgI hatA. 'taradA" te bAra AjIvike pAsakanAM nAma nIce pramANe che- " tAje, tApa, ubihe, saMvihe, avavihe, udae, nAmudae, Namudae, aNubAlae, saMkhabAlae, gayeluche, caraNa' (1) tAla, (2) tAlAlamba, (3) uSi, (4) saMvidha, (5) avavidha, (6) udaya, (7) nAmedaya, (:) narmodaya, (9) anupAlaka, (10) zaMkhapAlaka (11) ayuM bula ane 12 kAtara, phate sumi mAnIvigovAya rita sevatA mANikapuraskUNA, saMvAditA A bAra AjIvikapAsake ahaMta devanA upAsaka hoya che eTale ke teo gauzAlakane ja pitAnA upasya a ta deva mAne che. teo mAtApitAnI sevAmAM lIna rahe che. teo nIcenAM pAMca phane varjanIya ( tyAga karavA lAyaka mAne che- "uMvare va ivore, sattaE pinTarvI (1) uba~ gularanuM phaLa, (2) vaDanAM phaLa, (3) bera, (4) satara nAmanAM phaLa ane (5) pilaMbU-pipaLAnuM phaLa. teo A pAMca prakAranA phaLanuM sevana karatA nathI, paraMtu sAvijJAna DuMgaLI, lasaNa, sUraNa Adi kaMda ane mULane teo rAka tarIke upayoga karatA nathI. 'aNillaMchiehi aNakkabhinnehiM goNehiM tasapANavivajjiehi vittehiM vitti jemA viti teo je baLa vaDe vepAra vagere kare che, te baLadene khI karAvatA nathI ane temanAM nAkamAM chidra pADIne temane nAthavAmAM AvatA nathI. teo trasajIvonI hiMsA dvAra uparAjita karelA dhanathI temane vepAra rojagAra calAvatA nathI. "gu vi tAra parva rUchati, kimaMga puLa ke je samAvAsA mata * viziSTa yogyatA saMpanna gAzAlakanA te zrAvake je dharmane A prakAre cAhe che, te te aMga! (gautarmA) chala ane ajIva tane sArI rIte jANanArA, puNya ane pApanA svarUpane samajanArA asava ane baMdhane heya rUpe samajanArA ane saMvara tathA nirjAne mekSanA kAraNarUpa mAnIne upAdeyarUpa gaNanArA, A badhAM tattane sArI rIte zraddhApUrvaka samajanArA, saMsAravardhaka kriyAo dhIme dhIme ghaTatI jAya ane Atmazuddhivardhaka kriyAo vadhatI jAya evA anuSThAna karanArA, zramaNopAsaka zrAvakenI te vAta ja zI karavI! teo dharmane cAhatA na hoya evuM kevI rIte saMbhavI zake? eTale ke atyanta viziSTa deva guru ane pravacananI ArAdhanA karanArA teo dharmane avazya cAhatA hoya che. ahIM * * 50 komala bedhana rUpe vaparAyuM che. "pti no ti, rUnArUM maramALArUM laI javA , vAvera vA, rite vA ghaMna samagarag" te zrAvakapAsa nIce dazAvelAM 15 kamadAnene karavA yogya mAnatA nathI, anyanI pAse karAvavA gya banatA nathI ane te kamAne karanAranI anamedanA karavI tene paNa cagya mAnatA nathI. zrI bhagavatI sUtra : 6 182 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1917. tAva sAcA (14) sarovara, haida-muMDa ane taLAvanA pANI ulecAvavAnuM kArya, 'sarphe posAya (15) asatI poSaNatA (Dhora, gulAma Adine ucherI ucherIne vecavAne dhaMdhe). A badhAM padene artha upAsaka dazAMgasUtranI mArA dvarA lakhavAmAM AvelI agAradharma saMjIvanI TakAmAM savistara Apela che - to jijJAsuoe tyAMthI te atha vAMcI le. 'te samovAsA muI muzanagAyA vayA bhavittA kAlamAse kAlaM kiccA anayaresu devaloema devattAe uvavattAro mavaMti " A pramANe te zramaNa nirca thanA upAsake abhinnavRtta amatsarI (nirAbhimAnI), kRtajJa, sadAcArI ane pitAnubaMdhaka hoya che. teo zukalapradhAna (pavitratA yukta) sAvika svabhAvavALA hoya che. tethI te bhavya che kALano avasara Ave kALa karIne koI eka devalokamAM devIpe utpanna thAya che. | sU0 3 8 tAva sAcA" (14) sarevara, hada-muMDa ane taLAvanA pANI ulecAvavAnuM kArya, "gaDuM siMdhA' (15) asatI poSaNatA (Dhera, gulAma Adine ucherI ucherIne vecavAno dhaMdhe). A badhAM padano artha upAsaka dazAMgasUtranI mArA dvArA lakhavAmAM AvelI agAradharma saMjIvanI TIkAmAM savistara Apela che - te jijJAsuoe tyAMthI te artha vAMcI le. * rU te samajavAmAM muI muninAmA maracA bhavittA kAlamAse kAlaM kiccA annayaresu devaloesu devattAe uvavattAro mati " A pramANe te zramaNa nigraMthanA upAsake abhinnavRtta amatsarI (nirAbhimAnI), katA, sadAcArI ane pitAnubaMdhaka hoya che. teo zukalapradhAna (pavitratA yukata) saritaka svabhAvavALA hoya che. tethI te bhavya che kALanA avasara Ave kALa karIne koI eka devalokamAM devarUpe utpanna thAya che. te sU0 3 H. devaloka kAnirUpaNa devakanI vakatavyatAjavidA aMte ! vastronA gauttA?" ityAdisutrA :- (zavidA maMtte ! tevor ?) he bhadantA devalokanA keTalA prakAra kahyA che? (joyA! patrA tevor gourQaa) he gautama! devalokanA cAra prakAra kahyA che. (taMga) je A pramANe che- (mALavA, vALamaMtara, gorasa, mALavA) (1) bhavanavAsI (2) vAvyatara (3) tiSika ane (4) kaumAnika (se re ! sevaM ! tti) he bhadantA Ape A viSayanuM je pratipAdana karyuM te satyaja che. he bhadanta! ApanI vAta sarvathA satya che. TIkArya :- AgalA satrane aMte evuM kahevAmAM AvyuM che ke "teo koI eka devalokamAM devarUpe utpanna thAya che', A saMbaMdhane anulakSIne ahIM denA bhedanuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che. A viSayane anulakSIne gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che ke " vaDA aMte! devInA pauor ?' he bhadanta. devaloka keTalA zrI bhagavatI sUtra : 6 183 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAranA kahyAM che ? uttara- "vajUdA revor gumtA- taMgadA? he gautama! devalekanA cAra prakAre che. te prakAre nIce pramANe che- "mavAna-vAsaMtaravoziyA-mALiyA' (1) bhavanavAsI, (2) vAnabatra, (3) tiSika ane (4) AaumAnika asurakumAra Adi dasa prakAranA bhavanavAsI deva hoya che. yakSa, rAkSasa Adi ATha prakAranA vAtavyantara deve heAya che. candra, sUrya, Adi pAMca prakAranA jatiSika devo hoya che ane saudharma, izAna Adi bAra prakAranA vaimAnika deve hoya che. ahIM je saudharma IzAna Adine vaimAnika deve kahyAM che, te sthana te devakemAM vasanArA devAnI apekSAe karavAmAM AvyuM che. eTale ke izAna devalokamAM vasanArA devo mATe "izAna" ane saudharma devaloka nivAsI deve mATe "saudharma' padane prayoga thayo che. gautama svAmI bhagavAnanA vacanemAM zraddhA vyakta karatAM kahe che. mane ! evuM mane ! tti" he bhadanta! Apa A viSayanuM je pratipAdana karyuM che te yathArtha ja che. A pramANe kahIne vaMdaNuM namaskAra karIne teo temane sthAne besI gayA. jainAcArya zrI ghAsIlAlajI mahArAjakRta "bhagavatI sUtranI prameyacandrikA vyAkhyAnA AThamA zatakane pAMcamo uddezaka samApta. . 8-5 che cheThe uddeza kA viSaya kA vivaraNa AThamA zatakane chaThe uddezakaAThamAM zatakanAM chaThThA uddezakamAM je viSayanuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che, tene saMkSipta sArAMza nIce pramANe che- prazna- "saMyata pramANene nirdoSa AhArAdi viharAvanArA zrAvakane kayA phaLanI prApti thAya che? - uttara- "saMpUrNataH nirjarA thavA rU5 phaLa maLe che." prazna :- "temane aprAsuka, aneSaNaya-deSayukata AhAra Adi denAra zrAvakane kayA phaLanI prApti thAya che ? uttara- 'temane vadhAre pramANamAM nijA ane a85 pramANamAM karmane baMdha thAya che. prazna - "asaMyata Adine AhArAdi denArane kayA phaLanI prApti thAya che?" uttara :- "saMpUrNataH pApakamane baMdha thAya che.' nigraMthAne be piMDa grahaNa karavA mATe AmaMtraNa, eja pramANe traNa, cAra, pAMca, cha, sAta, ATha, nava ane dasa piDa grahaNa karavA mATenA AmaMtrANanuM kathana. be pAtra grahaNa karavA mATenuM upanimaMtraNa tathA 10 paryantanA pAtro pramhaNa karavA mATenA upanirmANanuM kathana. ArAdhaka virAdhakanI vakatavyatA viSayaka prazna- "jemanI pAse AlocanA karavAnI hoya te sthavira je mUka (mUgA) thaI jAya, athavA AlecanA karanAra nigraMtha mUka thaI jAya, jenI pAse AlocanA karavAnI hoya te sthavira kALadharma pAmI jAya, athavA AlecanA karanAra zramaNa kALadharma pAmI jAya to tene ArAdhaka gaNAya ke virAdhaka, evAM cAra AlApaka nIhArabhUmi ke vihArabhUmi tarapha jatAM nirgathI ane grAmAnugrAma viharatA nirmathanI vakatavyatAnuM nirUpaNa. nigraMthinImAM ArAdhakatAnuM kathana ane tenA kAraNanuM pradarzana. baLatA dIpakamAM dIpaka, vATa; tela Adi samudAyamAMthI zuM baLe che? uttara- "jyoti baLe che? parakIya audArika zarIrane Azrita karIne jIvanI kAyavyApAra kriyA thAya che. nAraka jIvamAM kAyakiyA thAya che. asurakumAromAM kAyakriyA thAya che. eka jIvamAM parakIya dArika zrI bhagavatI sUtra : 6 184 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarIrane Azrita karIne kAyakriyA thAya che. nAraka jIvomAM eka parakIya audArika zarIrane Azrita karIne kAyakriyA thAya che. nairayika Adi chavAmAM kAyakiyA thAya che. jemAM audArika zarIrane Azrita karIne kAyakiyA thAya che. nArake mAM kAyakiyA thAya che. eka jIvamAM aikriya zarIrane Azrita kAyakriyA thAya che. manuSyamAM sAmAnya jIvanI jema rAjakriyA thAya che. vaumAnikamAM kArmANazarIrane Azrita karIne kiyA thAya che. A pramANe kriyA vizenA vaktavyanuM pratipAdana. nircantha ke pratilAbha ke phala kA nirUpaNa zramapAsaka vakatavyatAsamovAsA of maMte ! tAraka samai vA" ityAdisUvAtha - (samovANaT maMte ! tArAM samai vAM madaof Raa phAsuesaNijjeNaM asaNapANakhAimasAimeNaM paDilAbhemANassa kiM kajai ?) he bhadanta! tathArUpa zramaNa ke mAhanane prAsuka, eSaya, azana, pAna, khAdya ane svAdarUpa cAra prakAranA AhAra vihArAvanAra zramaNopAsakane kayA phaLanI prApti thAya che? (nAyamA !) he gautama ! (vwito nijhara jhara) te zramaNopAsaka zrAvakane ekAntataH (sarvathA) nirjarA thavA rU5 phaLanI prApti thAya che. (tyi 2 re vAva me jhajhu) tene pApakarma lAgatuM nathI. (samovAsAkSaof maMte ! tadAhaa samaNaM vA mAhaNaM vA aphAsueNaM aNesaNijjeNaM asaNapANa jAva paDilAbhemANassa ivAgarU?) he bhadanta ! tathArUpa zramaNa ke mAhanane amAsuka ane aneSaNaya azana, pAna Adi cAra prakAranA AhAra vihArAvanAra zrama pAsakane kayA phaLanI prApti thAya che? (goyamA! bahutariyA se nijarA kajjai, appatarA se pAvekamme kajjai) he gautama ! evo zramaNe pAzaka zrAvaka adhika pramANamAM karmonI nirjarA kare che ane aha5 pramANamAM pApane baMdha kare ne (sa vAlart of maM! tAharva grasaMga avirayapaDihayapaJcakkhAyapAvakambhaM phAsueNavA aphAsueNavA esaNijjeNa vA vA gaNA pAkha vAra OM jharU?) he bhadantA tathArUpa viratirahita, apratihata ane apratyAkhyAta pApakarmavALA asayatane prAsaka ke aprAsuka, eSaNIya ke aneSaNaya azana, pAna, khAdya ane svAda rUpa cAra prakAranA AhAra denAra zrAvakane kyA phaLanI prApti thAya che. (noramA ! khataro re pAre , nathi che jApha nigarA zaH3) he gautama ! evo zrAvaka ekAntataH [sarvathA] pApakarmane baMdha kare che- bilakula nirja karato nathI. TIkAtha:- pAMcamAM uddezakamAM zramaNe pAsakanI prarUpaNa karavAmAM AvI che. have sUtrakAra A chaThThA uddezakamAM paNa zramaNopAsaka zrAvakanI vizeSa prarUpaNa kare che- gautama svAmI mahAvIra prabhune e prazna pUche che ke- "samavAyarasa dha mate tadAra samaNaM vA mAhaNaM vA phAsuesaNijjeNaM asaNapANakhAimasAimeNaM paDilAmemANassa ivakapha tathA rU5 [ celapaTTaka, rajoharaNa, ane sarakamupattivALA | zramaNane tathA mAhanane [ mA haze, mA haNe evo upadeza denArA ] prAsuka (acitta, elaNIya [ AdhAkarma Adi deSathI rahita] azana, pAna, khAdha ane vAghara5 cAra prakArana AhAra vahorAvanAra zrAvakane kayuM phaLa maLe che ? zrI bhagavatI sUtra : 6 185 Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara:- "gorama" he gautama! "to niSNa vagara e zramaNapAsaka zrAvaka ekAntataH- [ saMpUrNataH] nirjarA kare che. 'rasthi ya che je kAme dArU tene pApakarma lAgatuM nathI, kAraNake evuM dAna nirdoSa hoya che. have gautama svAmI mahAvIra prabhune e prazna pUche che ke "samovAsAsa i maMte ! tahArUvaM samaNaM vA, mAhaNaM vA aphAmueNaM aNesaNijjeNaM asaNapANa gAva hirAmApAsa oi he bhadanta! tathArUpa-uttama zramaNa athavA mahanane mAleha chayi liptAdi Sa yukta amAsuka, anaiSaNIya aNana, pAna, khAdya ane svAdha, e cAra prakAranA AhAra vaherAvanAra zrAvaNopAsaka zrAvakane kayA phaLanI prApti thAya che? mahAvIra prabhu kahe che- "japanA vatariyA se niHu mg? he gautama! uttama zramaNa athavA mohanane te prakArano AhAra paherAvanAra zrAvaka jeTalA pApakarmane baMdhaka bane che. tenAthI adhika nirjarA kare che. tathA "putarANa re pAre ne jarU' tene nirjarA karatAM pApa ochuM lAge che. A kathananuM tAtparya e che ke glAna Adi avasthAmAM guNazAlI pAtrane amAsuka[mAlehaDa chaphiliptAdi deSayukta] dravyanuM dAna karavAthI pAranA cAritrakAnI vRddhi thAya che athavA sthirIkaraNa thAya che. tethI nijA thAya che. paNa aprAsuka dravyanA dAnathI chavaghAta thAya che tethI cAritramAM bAdhA Ave che ane dAnakartA pApakarmano baMdha kare che. A kAraNe tenA hetuonA sAmarthyathI pApa karatAM nirjasa adhika thAya che ane nirja2 karatAM pApa ochuM thAya che. A sUtranA pahelA bhAgamAM tIrthakara bhagavAne evuM pratipAdana karyuM che ke tArU5 zramaNane prAsuka AhAra pAchuM vaherAvanAra zrAvakane pApa lAgatuM nathI. paNa tenA karmanI ekAntataH nirjarA ja thAya che. ane A sUtranA bIjA bhAgamAM evuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che ke zramane kAraNavaza amAsuka AhAra denAra zrAvakane aha5 pramANamAM pApa lAge che ane tenA kamenI adhika pramANamAM nirjarA thAya che. temAM prAsuka eTale deSarahita, sacivabhinna ane amAsuka eTale doSayukata acittabhinna, evo artha samajavo. tethI kALa uparathI utArelA tatkAlalipta bhUmisthita saMghaTTAdiSayukta puruSa dvArA apAyelA acitta AhAra pANI devAthI sAdhune pApa lAge che evuM zAstramAM kahyuM che. acittane ja je prAsaka kahevAmAM Ave te liptabhUmithita tathA saMghaTTAdiSa yukata puruSa vaDe apAyelA AhAra pANInuM nirAkaraNa thaze nahIM, kAraNa ke mAlAdAvatArita bhakata pAna [AhAra pANI ] Ama te acitta ja hoya che. gautama svAmIne prazna- * samovANa mate ! tArAM vaheMgAavirypddihypnyckkhaaypaavkmmN phAsueNa vA aphAsueNa vA esaNijjeNa vA vALa vA gaNavpALa nAva jiM vAnarU?" he bhadanta! thArUpa viratirahita, apratihata ane apratyAkhyAta pApakarmavALA asaMyatane [sAdhu guNa rahitane] prAsaka ke aprAsuka, eSaNIya ke anekaNIya, azana, pAna, khAva, ane svAdya vastuo ahAramAM denArane kayuM phaLa maLe che? mahAvIra prabhune uttara- "jo mA !" he gautama! "gita je kapha, nathi che jANa niSaTI gara' evAM apAtrane prAsuka, amAsuka, eSaNIya aneSaNaya azana, pAna Adi AhAranuM dAna karanAra zrAvakane ekAntataH [sarvathA ] pApakarma ja lAge che. A paristhitimAM tene pApanI bilakula nirjarA thatI nathI A zrI bhagavatI sUtra : 6 186 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rIte asaMyatane prAsuka, aprAsuka dravyonuM dAna karavAthI pApakarma bAMdhavA rU5 phaLa maLe che tathA pApakarmanI nirjarA to thatI ja nathI. kAraNake te banne dvArA asaMyama avasthAne ja puSTi maLe che. tethI te bannene samAna ja gayA che. ahIM kei evI zaMkA kare ke prAsuka Adi AhAramAM jIvanA prANAtipAtano abhAva hoya che, paNa aprAsuka Adi AhAramAM jIvana prANAtipAtane sadbhAva hoya che, chatAM e bannene samAna kevI rIte mAnI zakAya ? tenuM samAdhAna A pramANe karI zakAya- pApakarmanI nirjarAne abhAva aguNavantamAM asaMyatamAM] te banne vaDe thato nathI evuM ja pratipAdana ahIM karavAmAM AvyuM che ane tene anulakSIne ahIM bannemAM samAnatA batAvI che. A kathanane bhAvArtha e che ke asaMyata jIvane prAsukaAhAra maLe ke aprAsuka ahAra maLe bhale game te prakAranA AhAranuM dAna karavAmAM Ave paNa tenA dvArA tenA asaMyamajanya pApakarmanI nirjarA thatI nathI. asaMyamI jIvene je AhAra devAmAM Ave che te pitAnA guru mAnIne athavA dharmabuddhithI samajaNapUrvaka apAto nathI, paNa anukaMpAne lIdhe apAya che. ahIM evA AhAranuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM nathI. ahIM te karmanirjarAnA hatarUpa AhAranI prarUpaNa karavAmAM AvI che. ane karmanirjarAnA hetu5 te eja AhAra gaNI zakAya che ke je supAtrane ApavAmAM Ave che. supAtra ene ja kahe che ke mekSane mArge AgaLa vadhatA hoya che. evA supAtrane ApavAmAM Avela AhAra dAtAnA karmonI nijerAnA kAraNarUpa bane che. karmonI nija rA thavAthI ja mekSanI prApti thAya che. tethI ja sUtrakAre ahIM 'malAvavA tathaiva kapa jItama tulanAtta aagi = zrata ekSaprApti arthe upayogI evA dAnanI prarUpaNa karI cheanukaMpAdAna AdinI prarUpaNa karI nathI. tene mokSaprApti karAvanAruM na kahevAnuM kAraNa e che ke temAM saMvarapUrvaka karmonI nirjarA thatI nathI. anukaMpAdana Adi te anukaMpA dAna AdimAM aucityanI ja dRSTi rahe che. kahyuM paNa che ke 'mokkhatthaM jaM dANaM pai eso vihI samakkhAo / aNukaMpA dANaM puNa jiNehi na kayAi paDisiddham // 1 // " mekSa prAptine mATe je dAna che te dAnanuM ahIM svarUpa batAvyuM che. ahIM anukaMpAthI karAyelA dAnanI vAta karavAmAM AvI nathI. paraMtu jinezvara bhagavAne anukaMpAthI dAna devAne niSedha kadI karyo nathI. tethI anukaMpAthI dAna devuM joie. sU nA nircandake dAnadharma kAnirUpaNa nigraMtha dAna dharma vakatavyatAnirtha = i jAdava piMDavIyANa' ityAdi svArtha:- (nizuM ja jAvaruM piMDavAhiyA gaguda je koI piMuM kavanimaMteT). gRhasthane ghera AhAra prApta karavAnI icchAthI padhArelA nirmathane kaI gRhastha be piMDe grahaNa karavAne mATe upanimaMtraNa kare ane kahe ke (gi cAraNo ! sugAdi aaN thA vastrAdi) hai AyuSyana! eka piMDa tame khAje ane bIje piDa sthavirene Apaje. (te ja 4 hiM vahivajhA thAya che gagvesiyavya siyA) tyAra bAda te nirgatha te banne piMDene laI le che ane te sthavirenI zodha kare che, zrI bhagavatI sUtra : 6 187 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( jattheva aNugavesamANe there pAsijjA tatthevANuppadAyavvesiyA, no ceva NaM gagar vere ghAvakanA taM no pULar jnennA) AvI rIte zodhatAM dhatAM jyAM tene te sthaviro maLe che, tyAM te temane te piMDa ApI de che. paNa A rIte zodhatAM zodhatAM je tene te sthavireno bheTo thAya nahIM, te te piDa khAI zakatuM nathI, (no kanekiM vAva) bIjA keine ApI zakato nathI, (vwte mAvA acitte bahuphAsue thaMDile paDilehettA pamajjittA parihAveyave siyA) paNa ekAnta, nirjana (jyAM koInI avara javara na hoya evA), acitta ane bahuprAsuka bhUmimAM - te bhUminI pramArjana karIne-tene pariSThApita kare che-tene padharAvI de che. (niggaMthaM ca NaM gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe aNupaviThaM kei tihiM piMDehi uvanimaMtejjA - egaM Auso ! appaNA muMjAhi do therANaM dalayAhi ) gRhasthane ghera AhAra prApta karavAnI icchAthI pravezelA keI nigraMthane kaI gRhastha A pramANe kahIne traNa piDAnuM dAna kare che- " he AyuSyana! eka piMDa Apa khAje, ane bAkInA be piMDa sthavirene ApI deje. tyArabAda (se te parivA jevA che magvecavA) te nirgathe te piMDo grahaNa karIne te sthavirenI zodha karavI joie. ( ena = =Ata paridrayanA siyA) tyAra bAdanuM "te be piMDene bhUmimAM pariSThApita karI nAkhe che, tyAM sudhInuM samasta kathana ahIM grahaNa karavuM. (gi takSa iurdi nibaMgA) eja pramANe dasa paryantanA piMDe grahaNa karavAnA upanima traNa viSe paNa samajavuM (nAre ja mANaso ! pappA muMgA, nA therApaM zyAdi - jo te vera vAva diveva siyA) ahIM vizeSatA eTalI ja samajavAnI che ke "Ayumana, eka piMDa Apa khAje, bAkInA nava piMDe virene Apaze , tyAra bAdanuM "bhUmimAM nava piDene pAThavI devA" paryatanuM kathana AgaLa mujaba ja samajavuM. (nijhartha ra jAdavarU0nA roja virdi nitenA gche gADI ! gaqUTI vimuMgA mAM tathA) kei eka nigraMtha koI gRhasthane tyAM padhAre che. te gRhastha A pramANe kahIne tene be pAtra arpaNa kare che"he AyuSmana ! eka pAtra tame vAparajo ane bIjuM pAtra sthavirene Apaze." ( 2 4 his) te nigraMtha te bane pAtrone grahaNa kare che. (tara vAve te no appaNA paDibhujejjA, nI annesiM dAvae sesaM taM jAva paridvaveyavesiyA) tyAra bAda samasta kathana AgaLa mujaba samajavuM" te pAtrane upayoga tenAthI paNa karAya nahIM, bIjAne te pAtra apAya nahIM paNa teNe tene bhUmimAM paraThavI devuM joIe ? tyAM sudhInuM samasta kathana ahIM AgaLa mujaba samajavuM. (gvaMjhAva raheM hihiM evaM jahA paDiggahavattanayA bhaNiyA - evaM gocchagarayaharaNacolapaTTaga kaMbala laTThI saMthAramavattavbayA ya bhANiyanyA jAva dasahi saMthAraehiM uvanimaMtejA vAva divecavA mithA). e ja pramANe dasa sudhInA pAtranI vakatavyatA samajavI pAtranA jevI ja vakatavyatA guccha, rajoharaNa lapaTTaka, kaMbala, daMDa ane sastAraka zrI bhagavatI sUtra : 6 188 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSe pazu samajavI. * dasa sastArakane mATe upanimaMtraNa karIne temane paraThavavA' paryantanuM masta kathana ahI... grahaNa karavuM. - * " TIkA :- dAnane adhikAra cAlI rahyo che. tethI sUtrakAra A sUgamAM niya dAnadharmanI vakatavyatAnuM kathana kare che- 'niyaMtra" pADyu. vidAyamahiyApa azuddhi hai, todi vidi nimaMteSnA ' koi zramaNa niya kAi gRhasthanA gharamAM DipAta pratijJAthI - AhAra grahaNu karavAnI icchAthI . praveza kare, ane te gRhastha tene be piMDA karavAne upanimatrita kare che kahe che huM niMtha AyuSman! A e piMDAne Apa grahaNa kare' piMDa eTale A hAra AhAranA dAtA dAnanI praMcchAthI je AhAra sAdhunA pAtramAM nAkhe che, te AhArane DipAta kahe che. mArA pAtramAM piMDapAta thAya ', evI je icchA tenuM nAma piMDapAta pratijJA ' che. A piMDapAta pratijJAthI--AhAra mahuNu karavAno icchAthI - ni"tha gRhasthane ghera jAya che. dAtA gRhastha sayatAdi vizeSAvALAne zramaNa nigrathane prAsukAdi AhAranuM dAna kare che. A rIte sayatAdi vizeSaNAvALA nigrathane AhArAdinuM dAna devAthI dAtAnAM karmanI ekAntata: (sa`thA) nirA thAya che. eja vAta 'nimpaMtha 6 ja padmamAM ' 6 " padathI sUtrakAre sUcita kare che. AhArAdinuM dAna detI vakhate dAtA gRhastha te nigrathane zu kahe che te sUtrakAre nIcenA vAkayamAM prakaTa karyuM che-- egaM Auso ! appaNA bhuMjAhi, egaM therANaM dalayAhi ' te dAtA gRhastha tene kahe che ke he AyuSman ! nigraMtha ! meM Apane ApelA dAnamAMthI eka piMDe tame tamAza AhAranA upayAgamAM lejo, ane bIjo piDa anya virAne Apajo." ne ya te vida [dazAhendrA ' A pramANe dAtAnI vAta sAMbhaLIne te niltha piMDane potAnA pAtramAM lai le che. ane tyAra bAda peAtAne sthAne jAya che. gherAya che trazuLalesiyAmiyA battvatra anuvezamALe jene vAsinA ? ane pachI te sthavizanI tapAsa karavA mATe che. tapAsa karatAM jyAM temane te jIve ' taghevAnuvAcakane niyA ' tyAMja teNe te piDa temane ApI devA jokhae. ' Lo jevAM anupanesamAne ghere vAminA huM no gaLA sunainA nau gannamitrAvar'paNa zadhi karavA chatAM paNa jo tene virAnA bheTA thAya nahIM, tA teNe te piMDa potAnA upayegamAM levA joie nahIM, ane anyane paNa AyavA joie nahIM kAraNa ke e pramANe karavAmAM tene adattAdAnanA DhASa lAge che. te dAtA gRhasthe te piDe amuka sAdhuone ApavAne mATe ja tene dIdhA 6 3 na ' karavA jaie nahIM ane bIjA krAina ApavA nae paNa nahIM. `, sthavirane sa piMDa ApavAnA che, te sthavira tene maLe nahIM te teNe te piMDanuM zuM karavuM ? eja vAta sUtrakAra have pragaTa kare che- egaMte ANAvA acitte bahuphAsura thaMDille mAMkaattA varmAjJattA pariDhAveyaneziyA 'teNe te piMDane bhUmimAM pAThavI (paraThI) vA joie. te bhUmi kevI hovI joie ? caturaMgunnacchita pariSkRta bhUmi ke jyAM manuSyonI avara javara na heAya, je citta (jIva rahita) hAya, je ghaNIja prAsuka hAya, jyAM dATelA piMDa jaldI vikRta na thai jAya, je vastINuM hAya, dUrAvagADha hAya, trasaprANa ane khIjathI rahita hAya, evI bhUminI pratilekhanA karIne tathA rajoharaNuM AdithI pramAnA karIne teNe te piMDa temAM paraThI deve joe. have traNa piDAnA dAnanI apekSAe nIce pramANe prarUpaNA karavAmAM AvI che- niSphayaMtra + RIG piMDanAyarivAr aNuvidyuM je tidghi vikendui nimaMttajJA'piDaprAta patijJAthI - mAhAra prAptinI icchAthI keAi gRhasthanA dharamAM pravezelA krAi nigraMthane te gRhastha traNa piMDa 6 zrI bhagavatI sUtra : 6 189 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arpaNa karIne A pramANe upanimaMtraNa kare che(A pramANe kahe che)mAho ! HTT rAdi, to jeTM TrAda" "he AyuSmana ! AmAMthI eka piMDa tame tamArA AhAranA upayogamAM leje ane bAkInA be piMDa amuka sthavirene Apajo." "he ra te kiwar" te nircatha te banne piMDe (sthavirene ApavA mATenA be piMDe) pitAnA pAtramAM laI le che "rAya se gagvevyA " tyAra bAda pitAne sthAne AvIne te vivakSita sthavirAnI zodha kare che. "te te vera vAva DhiALyA sivA' paNa je te sAdhuone tene patto na lAge to teNe te be piMDe pitAnA AhAranA upayogamAM levA joIe nahIM ane keI bIjAne paNa ApavA joIe nahIM; paraMtu teNe ekAnta, anApAta, acitta, bahu prAsuka sthAnanI pratilekhanA tathA pramArjanA karIne te be piDane temAM paraThI devA joIe. "gs rAva radda upaTTi unijhA eja pramANe AhAra prAptinI IcchAthI koI gRhasthane ghera AvelA nigranthane cAra, pAMca, cha, sAta, ATha, nava, dasa piMDenuM dAna karIne te zrAvaka evuM kahe che ke "he bhile! A cAra, pAMca Adi piMDe Apa grahaNa kare. tenAthI eka ApanA upayogamAM leje ane bAkInA traNa, cAra, pAMca Adi piMDe amuka sAdhune Apaje" te nirgatha te vivakSita [amukI sAdhuone mATe traNa, cAra, pAMca Adi piMDe laI le che, ane pitAne sthAne AvIne te sAdhuonI zodha kare che, je teone tene bheTe thAya, te te traNa cAra, pAMca Adi piMDo temane daI devA joIe. paNa je tene te sAdhuono bheTe na thAya te te pote piMDAne pitAnA AhAramAM upayoga karI zakatuM nathI ane te sAdhuo sivAyanA anya sAdhuone te piDe ApI zako paNa nathI. kAraNake ema karavAthI tene adattAdAnane deSa lAge che. te sAdhuo nimitte maLelA traNa, cAra Adi nava paryAnA piMDe teNe ekAta, nirjana, acitta Adi pUta vizeSaNovALI bhUmimAM pUrvokta rIte [ bhUminI pratilekhanA tathA pramArjanA karIne) paraThI devA joIe. ahIM pUrvokta rIte tene vidhi karavAnI vAta "navA vAha! appaNA muMjAhi, nava therANaM dalayAhi, sesaM taM ceva jAva pariThThAveyavyA siyA' A sUtrapATha dvArA samajAvavAmAM AvI che. "ni the 2 i TdArU nA zera vodi kirdi kavanimaMte eja pramANe pAga levAnI icchAthI ke gRhasthane ghera gayelA nigraMthane te gRhastha be pAtra ApIne A pramANe upanimaMtraNa kare chekahe che- " gAyo ! HAI varamuMbAda, 4 therA TathA"i he Ayumana ! A be pAtramAMthI ekano Apa upayoga karo ane bIjuM pAtra nirga thane ApI deje." "saMya taM himSA' A rIte bIjA amUka nigraMthane ApavA mATenuM pAtra paNa te laI le che. 'tadeva lAve te na maLa parimuMnenA ja ahiM vAva' te pAtrane laine te pitAne sthAna pAcho phare che ane pachI te nigraMthanI zodha kare che, je tene te nirmathane bheTo thaI jAya, te te temane te pAtra ApI de che. paNa je te sAdhu tene maLe ja nahIM te te pote te pAtrane upayoga karI zakato nathI. ane te sAdhu sivAyanA bIjA koI paNa sAdhune te pAtra te ApI zakatA nathI. kAraNake tema karavAmAM tene adattAdAnane deSa lAge che. 'se jeva nAva paridAyanne vizA" paNa piMDapAta prakaraNamAM kahyA anusAra teNe te pAtrane ekAnta, manuSyanA avarajavara vinAnI, acitta ane bahumAsuka bhUmimAMte zrI bhagavatI sUtra : 6 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * " ' bhUminI pratalekhanA ane pramAnA karIne- paraThI devuM joie. evaM jAva dasahi Dizatti. ' eja pramANe jo koI gRhastha te nizrcayane traNa, cAra, pAMca, cha, sAta, ATha, nava ane dasa pAtrA ApI A pramANe kahe che ke 'he AyuSmana ! AmAMthI eka pAtra ApanA upayegamAM lejo, khAkInAM be, gaNu Aphri pAtrA amu zramaNane ApI deze' pratyAdi samasta kathana AgaLa mujaba ja samajavuM. evaM jahA divasayA maLiyA, dyuM zocchA, zyA, codana, jaMtra, chaThThI, saMcAra vattA ya mALiyarA' pAtra grahaNa karavA viSe je kathana karavAmAM Avyu che, evuMja kathana gAche, rajoharaNa, cAlapaTTaka, kamala, daMDa ane saMstAraka viSe paNa samajavuM. java sahi saMsthAraehi uvanimaMtejjA jAna paridvAveyavvA siyA' sastArakapAta pratijJAthI-saMstAraka prApta karavAnI mucchAthI kaI gRhasthane ghera gayelA ni thane te gRhastha anukrame be, traNa, cAra, pAMca. cha, sAta, AThe, nava ane dasa sastAraka Ape che ane mavuM kahe che ke huM AyuSmana! eka sastArakanA Apa upayoga karajo ane bAkInA eka, be ema nava paryantanA saMstAra amuka sAdhune ApI dezeA. tyAra bAda te virA [sAdhue] mATenA saMstArA la"ne te peAtAne sthAne jAya che. ane te sAdhuonI zeAdha kare che, jo teme tene maLI jAya, teA pelA gRhasthe temane ApavA nimitte ApelA sa stArake temane ApI de che paNa jo te sAdhuonA bheTA ja na thAya teA teNe pote tene upayAga karave joie nahIM, ane te sAdhuo sivAyanA anya kAi sAdhune te sastArake ApavA jee nahIM. teNe to temane ekAnta, anApAta [avara javara vinAnI] acitta, bahuprAsuka bhUmimAM, pratilekhanA ane pramAnA karIne te pAtrAne paraThavA joie. gecchA, rajoharaNu, ceAlapaTTaka, kakhala ane daMDa viSe paNa A prakAranA AlA samajI levA. jemake gucchakAlApane AlApaka A pramANe khanazekASTha zramaNa nigecchAnI prAptine mATe krAi eka gRhasthane tyAM jAya che. have tene krAi gRhastha e gecchA ApIne evuM kahe che ke huM AyuSmana ! AmAMthI eka geche. Apa rAkhaze, trIjo amuka sAdhune ApI deze. pachI te sAdhune ApavA gecchA laine te peAtAne sthAne pAchA krU che. pachI zeAdha karatA te sAdhune maLI jAya te teNe te gecchA tene ApI devA joie, paNa jo te sAdhu tene maLe nahI te teNe te gecchAne peAtAnA upayogamAM na levA jARe ane anyane ApavA joie. paNa nahIM paNa teNe tene ekAnta Adi vizeSaNAvALI bhUmimAM pUrNAMkata rIte paraThI devA joie, traNathI laIne dasa gAcchA ApavA viSenA AlApAke paNa upara mukha samajavA. rajoharaNa vagere viSayaka AlApakA paNa A pramANeja samajavA. // sU. 6 // zrI bhagavatI sUtra : 6 191 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirjhanya ke ArAdhakatA kA nirUpaNa nigraMthArAdhakatA vakatavyatAniuthe ja ItyAdi - savAtha :- (ni ya vipharuM piMDavAhiyA vAMcanAre jivaMdane vivikha, tarasa f gvaM mAruM) ke gRhasthane ghera AhAra prAptinI icachAthI gayelA nigraMtha dvArA kei eka akRtya sthAnanuM pratisevana thaI jAya ane tyAra bAda te nigraMthanA manamAM e vicAra Ave ke ( va tAra mAM rasa ThANassa Aloemi, paDikamAmi, niMdAmi, garihAmi, viuTAmi, visohemi, garabApu, bhUmi, gAAriyaM vAchidaM tamaM vinAza) huM ahIM ja pahelAM te asthAnanA pratisevananI AlocanA karI lauM, pratikramaNa karI lauM, niMdA ane nahIM karI lauM, tenA anubaMdhane chedI nAkhuM, vizuddhi karI lauM, AgaLa evuM na bane e nizcaya karI lauM, ane 5 prAyazcitta tapakamane svIkAra karI lauM. ( to pUchI thALe aMtipa vApasAmi ) tyAra bAda huM virenI pAse tenI AlocanA karI laIza, (vAva tAmra divasliAmi) ane tapakarmanA svIkAra karavA paryantanI pUrvokata saghaLI vidhi karI laIza. (ya saMdiro asaMpatte therA ya puvAmeva amuhA siyA, se NaM bhaMte ki ArAhae virAhae ?) A prakAranI bhAvanAvALe te nigraMtha sthavirenI pAse javAne mATe upaDe che, paNa te temanI pAse pahece te pahelAM to te sthavire vAtAdi vikArane kAraNe mUka [maMgA] thaI jAya che. tethI teo tene prAyazcitta karAvI zakatA nathI. to he bhadanta! te nirNayane ArAdhaka gaNAya, ke virAdhaka? (joyA!) he gautama ! (kAraNa no viray ) te nigarane ArAdhaka ja kahI zakAya, virAdhaka kahI zakAya nahI. (te ja saMpas asaMpatte appaNAvapunameva amuhA siyA-se NaM bhaMte! kiM ArAhae, virAhae ?) he bhadantA sthavirenI pAse javAne mATe upaDele te nirgatha piteja sthavironI pAse pahoMcatA pahelA ja mUka thaI jAya, to evI sthitimAM tene ArAdhaka kahevAya ke virAdhaka (jAmA !) he gautama! (mArAja no virANa) te nigane ArAdhaka ja kahevAya, virAdhaka kahevAya nahIM. (seva hAMdipa gare gago 2 puSyAne ghera varlDa rekanI, mate ! jiM gArA, virATTA) he bhadanta! viranI pAse javAne te nigraMtha upaDe che paNa temanI pAse pahoMcyA pahelAM te sthavira kALa karI jAya che, to te niga"thane ArAdhaka kahevAya ke virAdhaka? (bhoyamAM!) he gautama ! (mAdA nA vAda) tema ArAdhaka ja kahevAya, virAdhaka na kahevAya. ( ra ja saMpaTTie asaMpatte AppaNAya puvAmeya kAlaM karejA - se NaM bhaMte ! kiM cArAi, virapa?) he bhadantA vironI pAse prAyazcita adi levAne mATe nIkaLela te nigraMtha je sthavirene pAse pahoMcatA pahelAM kALa karI jAya, to tene ArAdhaka kahevAya ke vidhAraka? (noramA ! mAdA no vidA) he gautama! tene ArAdhaka ja kahevAya, virodhaka kahevAya nahIM. (se ja saMpAi saMje gherAya muddo siyA-se mate ji mArA virahaNa?) he bhadanta! te nigraMtha sthavirenA pAse pahoMcI jAya, paNa te tyAM pahoMcatAM ja sthavira mUka thaI jAya, to tene ArAdhaka zrI bhagavatI sUtra : 6 19 2 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahevAya ke virAdhaka! ( joyA! no virANa) he gautama! tene ArAdhaka ja gaNAya, virAdhaka gaNAya nahIM. (se saMpatti saMgha , saMgha ni cattA yAtrAnA mALiyA nava vAgha) te niga'tha sthAvirenI pAse pahoMcatA ja mUka thaI jAya, to tene ArAdhaka kahevAya ke virAdhaka ? A rIte tyAM asaMprApta (na pahoMcelA) nigraMtha viSenA jevA cAra AlApa kahevAmAM AvyA che, evAMja cAra AlApaka saMprApta (tyAM pahoMcelA) nirgatha viSe paNa kahevA joIe. ( nice ya diyA vicArapUjiM vA vighAmUrSi vA FLavate anayare akiccaTThANe paDisevie tassaNaM evaM bhavai-iheca tAva aha evaM ettha vi ig jeva gAtrA mALiyanA gAya no vigy) keInigraMtha bahAra nIhArabhUmi tarapha athavA vihAra bhUmi tarapha jatAM koI eka akRtyasthAnanuM pratisevana karI nAkhyuM. tyAra bAda tenA manamAM evo vicAra Ave che ke huM pahelAM ahIM ja te akRtyasthAnanI AlecanA Adi karI lauM. ahIM paNa AgaLa mujaba ATha AlApaka kahevA joIe. "te nigraMtha virAdhaka na gaNAya,' tyAM sudhInuM samasta kathana ahIM grahaNa karavuM. (nirgathe ja jAmagwAma dUjhamaruri mAre divALe siviNa -tassa NaM evaM bhavai, iheba tAva ahaM ettha vi ee cena aTTa AlAvagA mALiyA ghAva ne virAig) grAmanuM grAma vihAra karatAM ke eka nigraMtha dvArA koI eka akRtya sthAnanuM pratisevana thaI gayuM hoya ane tyAra bAda tene evo vicAra thAya ke huM ahIMja pahelAM tenI AlocanA Adi karI lauM. ahIM paNa AgaLa mujaba ATha AlApakanuM kathana karavuM joie. te nigraMthane vidhAraka kahevAya nahIM, tyAM sudhInuM samasta kathana grahaNa karavuM. (nithI ja dADha niMdavAyapddiyaae aNupavidvAe annayare akiJcaTThANe paDisevie-tIseNaM evaM bhavai-iheva tAva ahaM eyamsa ThANassa Aloemi jAva tavokamma paDivajjAmi, to pachI pattiy aMtti zAkAhmami, vAva hinAma) AhAra prAptinI icchAthI kaI gRhasthane ghera gayelAM kaI sAdhvI dvArA koi akRtyasthAnanuM pratisevana thaI gayuM hoya ane tyAra bAda tenA manamAM e vicAra thAya ke huM pahelAM ahIM ja A akRtyasthAnanI AlocanA Adi karI lauM. (ahIM "tapakarmane svIkAra karI lauM,' tyAM sudhImAM saghaLAM pada grahaNa karavA). tyAra bAda pravartinI pAse (vRddha sAdhvIjInI pAse) AlocanA Adi karI laIza. (ahIM paNa tapakamane svIkAra karIza', tyAM sudhInAM pUrvokta padone grahaNa karavA joIe). A pramANe vicAra karIne(A ya saMpAyA mArA pattaLa samuThThA sivA) te sAdhvIjI te pravartinI pAse javAne nIkaLe che paNa te temanI pAse pahoMce te pahelAM ja te pravartinI mUka (mUMgA) thaI jAya che, to (aa mete ! kri gAradiyA virahayA?) he bhadanta ! te sAdhvIjI ArAdhaka gaNAya ke virAdhaka? ( nIcA ! ) he gautama! (kAphiyA no vidizA) te sAdhvIjIne ArAdhaka ja kahI zakAya, virAdhaka kahI zakAya nahIM. (gadA nithasa tinni gamA bhaNiyA, evaM niggaMthIe vi timi AlAvagA bhANiyavvA jAva mArAdiSA no viradiyA) tyAra bAda nigraMthanA traNa AlApaka jevAM ja sAdhvIjInA paNa gaNu AlApaka kahevA joIe. tene ArAdhaka ja kahevAya virAdhaka nahIM', tyAM sudhInuM pUrvokata samasta kathana ahIM paNa grahaNa karavuM joIe. (se ! zrI bhagavatI sUtra : 6 19 3 Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ guja, cAraNa ne saradaig? he bhadanta? Apa zA kAraNe evuM kaho cho ke teo badhAM virAdhaka nathI paNa ArAdhaka ja che? (jayamA!) he gautama ! (se ghaNA nAnA kei purise egaM mahaM unnAlomaM vA gayalomaM vA, saNalomaM vA, kappAsaloma vA, taNazyaM bA, duhA cA, tihA trA, saMkhejahAvA chidittA agaNikAyasi pakkhivejA-se gRNaM goyamA! chijjamANe chinne, pakkhippamANe pakkhitte, samAje rAtti vattAM siyA) jemake koI eka puruSa eka ghaNuM moTA UnanA resAnA, hAthIne romanA. kapAsanA resAnA athavA taNunA agrabhAganA be, traNa athavA asaMkhya TukaDA karIne temane agnimAM nAkhI de, to he gautama ! jyAre te TukaDAo cherAtAM hoya tyAre chedAi cukayA che ema kahevAya che ke nahIM? jyAre temane agnimAM nAkhavAmAM AvatA hoya tyAre temane agnimAM nAkhI devAmAM AvyA che. ema kahevAya che ke nahI ? jyAre teo baLatA hoya, tyAre baLI gayAM che ema kahevAya che ke nahIM? ( daMtA, mAvaM! chinnatAne chinne nA ra vicA) hA bhagavAna ! dAtAne chedAI gayeluM, baLatAne baLI gayeluM, ityAdi rUpe kahI zakAya che. (je bahAra kei purise vatthaM ahataM vA, dhotaMcA, taMtuggayaM yA, maMjihA doNIe pakkhivejjA, se guNaM goyamA ! ukkhippamANe ukkhitte, pakkhippamANe pakkhitte rajjamANe rattetti vattavyaM siyA ? haMtA, bhagavaM ! ukkhippamANe ukkhitte jAva ratte tti vattavyaM siyA-se teNaTeNaM goyamA! evaM vuccai ArAhae, no virAhae ) athavA ke puruSa navIna dhoyelA athavA sALa uparathI tAjAja utArelA vastrane majIThanA raMganI kuMDImAM nAkhI de, to he gautama ! UMcethI kuMDImAM naMkhAtA vastrane kuMDImAM naMkhAyuM che ema kahI zakAya ke nahIM? temAM jhaboLAtuM vastra temAM jhaLayuM che ema kahevAya ke nahIM? temAM raMgavAmAM AvatuM vastra raMgAI gayuM che ema kahevAya ke nahIM ? hA, bhagavAna ! temAM nAkhavAmAM AvatAM vastrane mATe naMkhAI gayuM, ochAtA mATe jhabaLAI gayuM ane raMgAtA mATe raMgAi gayuM e zabda prayoga thai zake che. te he gautama! eja prakAranA kAraNe meM evuM kahyuM che ke teo (pakti nirmatha ane sAdhvI) ArAdhaka che-virAdhaka nathI. 1 TIkA - nigraMthane adhikAra cAlato hovAthI sUtrakAre A sUtramAM tenI ArAdhatAnI prarUpaNa karI che. A viSayane anulakSIne gautama svAmI mahAvIra prabhune savA prazna pUche che ?- niggaMtheNa ya gAvAhaikulaM piMDanAyapaDiyAe pavituNaM Asare jida pariNa" huM bhadanta ! ke eka nigraMtha (zramaNa) AhAra prAptinI icchAthI koi gRhasthane ghera gayA. tyAM gayelA te nigraMtha dvArA koI eka akRtya sthAnanuM (na karavA yogya kAryanuM) - mUlaguNAdi pratisevArUpa akArya sthAnanuMpratisevana thaI gayuM. "tarasa cha mavirU, deva tava ba yakSa DAirasa mIki, vAri, nimi, ami, vikrama' tyAre tenA manamAM e vicAra AvyuM ke huM pahelAM te A akRtyasthAnanI ahIM ja arihaMta bhagavAnanI zrI bhagavatI sUtra : 6 194 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAkSIe AcanA karI lauM, mithAdukRtya mAnIne tenuM pratikramaNa karI lauM, niMdA karI lauM, gaha karI lauM, tenA anubaMdhane chedI nAkhuM. vinomi, jANa sabhyona bAda rijhara to pariNAma prAyazcitta laIne pApapaMka (pAparUpI kAdava) ne dUra karI nAkhyuM. "bhaviSyamAM evuM nahIM karavAno nizcaya karuM, ane yathA yogya prAyazcitarUpa tapakarmane aMgIkAra karUM "to pachI" e vicAra karIne eTale ke prAyazcittarUpa tapakarmane svIkAra karavAno vicAra karyA pachI- "thenari caMtiyaM cAprasAmi nAva tow mvivAirasAma" tene e vicAra thAya che ke have huM virenI pAse jaIne temanI samakSa A akRtyasthAna pratisevanane mATe AlAcanA Adi karIza ane prAyazcitarUpa tapakarmane svIkAra karIza. ahIM "Adi' pada dvArA nindiSyAmi, garhiSye, vitroTayiSyAmi, vizodhayiSyAmi, akaraNatayA abhyutthA cArayAmi, jayAre prAyazcitta tA:varma patyuthe' A pUta sUtrapATha grahaNa karavAmAM AvyuM che. "je ja saMdiro aparAya juvAra phariyA" A prakArane vicAra karIne te akRtya sevI nigraMtha tyAMthI sthaviranI pAse AlocanA karavA mATe cAlI nIkaLe che. paNa te nigraMtha te sthavirenI pAse pahoMcatA pahelAM (eTale ke jyAre te hajI mArgamAM ja hatA tyAre) te sthavira vAtAdi deSane kAraNe mUka banI jAya che. tethI teo tene prAyazcitta Adi karAvI zakatA nathI. " re ja mate ! ji mApa, viEv?? to he bhadanta! evI paristhitimAM te nigraMthane ArAdhaka ] saMyamane ArAdhaka] kahevAya ke virAdhaka kahevAya?- AlocanA karavAne bhAva hate paNa uparyukata saMjogo ubhA thavAthI tenAthI AlecanA thaI zakI nahIM to tene ArAdhaka kahe ke virAdhaka te pramano uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che "joyA!" he gautama ! "mArAdag no vidA' te nirmathane ArAdhaka ja gaNI zakAya, virAdhaka kahevAya nahIM kAraNake tenA pariNAma zuddhinI tarapha che. tenAmAM AlecanA karavAnI pariNatine sadabhAva hovAthI, saMjogavazAta AlocanA nahIM thaI zakavA chatAM paNa tene ArAdhaka ja kahI zakAya - virAdhaka kahI zakAya nahIM. te ja saMpatti ane saghaLA puLyAva mudde siyA' have gautama svAmI mahAvIra prabhune evo prazna pUche che ke "he bhadanta! te nigraMtha sthavironI pAse javAne mATe ravAnA thAya, paraMtu sthavirenI pAse pahoMcatA pahelAM mArgamAM ja te mUka banI jAya, to evI paristhitimAM tene ArAdhaka kahevAya ke virAdhaka?'. "jovA !" he gautama ! evI paristhitimAM tene ArAdhaka ja kahevAya, virAdhaka kahevAya nahIM kAraNake tenA pariNAma zuddhinI tarapha AgaLa vadhI rahyAM hoya che. gautama svAmIne prazna H- "te ja saMpagi pUjA tha yuvameva zrI bhagavatI sUtra : 6 1 95 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jerAza vADha jJA' he bhadanta! te nirNaya AlocanA Adi karavA nimite tyAMthI ravAnA thAya, paraMtu te sthavirenI pAse pahoMcatA pahedhA sthavire kALa karI jAya to "ne i maMte ! ja gAdag, vidag? he bhadanta! te nigraMtha saMyamane ArAdhaka gaNAya ke vidhAraka? mahAvIra prabhune uttara :- "noramA " he gautama! "bApu nI vidag" te nirodhane saMyamanA ArAdhaka ja kahevAya, virAdhaka kahevAya nahIM. gautama svAmIne prazna :- "te ja saMpatti gaNAze, magTT e puravAra #AruM jA, te i mane ! jiM gAro, virANa?" he bhadanta! te niya AlocanA Adi karavA nimitte virenI pAse javA mATe ravAnA thAya che, paraMtu temanI pAse pahoMcatA pahelAM mArgamAM ja kALa karI jAya che, to tene ArAdhaka kahevAya ke virAdhaka ? uttara:- "boyamA ! mAtA no virANa?he gautama! te zramaNa nirmathane ArAdhaka kahevAya, virAdhaka kahevAya nahIM kahyuM paNa che-cAya paripatro ItyAdi AlecanA Adi karavAne pariNata thayela AtmA gurunI pAse javAne mATe upaDe che; paraMtu keI kAraNe mArgamAM ja tenuM mRtyu thai jAya, te evI sthitimAM bhAvanI apekSAe tene zuddha-ArAdhaka ja mAnavAmAM Ave che, tene virAdhaka mAnavAmAM Avato nathI." have gautama svAmI e prazna pUche che ke te ja saMpadig kuhA siyA' he bhadanta ! te nigraMtha te sthAnethI cAlI nIkaLe che ane sthavirenI pAse AvI pahoMce che paNa khare, paraMtu te sthavira mUka banI jAya che ane prAyazcitta ApavAne asamartha banI jAya che, evI paristhitimAM kare kiM , rA?' ne nirNayane ArAdhaka mAno ke virAdhaka ? navamA ! gAdag, nAM vipada he gautama! tene ArAdhaka mAnave joIe--virAdhaka nahIM. gautama svAmIne praznaH-ya saMdipa saM ga gTT 5 gaNo sivAre gi sare! kiM vArANag, jip?" he bhadantA AlecanA karavA nimitte tyAMthI upaDelo te zramaNa sthaviranI pAse AvI paNa jAya che, paNa AvatAnI sAthe ja te pite mUka thaI jAya che. evI paristhitimAM te pitAnA dvArA thayelA akRtya pratisevananI vAta temene kahI zakto nathI. to tene ArAdhaka mAno ke virAdhA? " mahAvIra prabhuno uttara :- "noramA ! vArANag, no vidag" tyAM AvyA bAda mUka banI javAthI AlecanA nahI karI zakanAra nirmathane ArAdhaka ja kahI zakAya, virAdhaka nahIM. "pra saMpaLa vi rAri yAtrAva mALiyA para saMpa" zrI bhagavatI sUtra : 6 196 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jevI rIte asaMprApta (sthavirAnI pAse na pahoMcelA nigraMthane anulakSI cAra AlApake kahevAmAM AvyA che, eja pramANe saMprAptane anulakSIne paNa cAra AlApaka kahevA joIe. temAMnA be AlApake to upara prakaTa karavAmAM AvyA che. tyAM pahoMcelA) nigraMtha viSenA bIjAM be AlApa nIce pramANe che- he bhadata! te nigraMtha tyAMthI nIkaLIne te sthavirAnI pAse pahoMcI jAya che, paNa te AlecanA Adi kare te pahelAM je sthaviro kALa karI jAya, to tene ArAdhaka kahevAya ke virAdhaka he gautama! nigraMthane ArAdhaka ja kahI zakAya, virAdhaka kahI zakAya nahIM. have cothe AlApaka nIce pramANe batAvyo che- te nigraMtha AlocanA Adi karavA nimitta sthavirenI pAse javA ravAnA thAya che ane temanI pAse pahoMcatAM ja maraNa pAme che, to tene ArAdhaka kahevo ke virAdhaka? he gautama? tene ArAdhaka kahevo joIe virAdhaka nahI. have gautama svAmI mahAvIra prabhune evo prazna pUche che ke- " niSA 2 vadizA viyArabhUmivA, vihArabhUmivA nikkhaMteNa annayare akicaTThANe paDisevie' he bhadanta ! bahAra zauca AdinI nivRttine mATe athavA grAma AdimAM javAne mATe nIkaLelA keI eka zramaNa nigraMtha dvArA je kaI eka akRtya sthAnanuM-anucita kAryanA AzrayabhUta sthAnanuM-pratisevana thaI jAya ane tyAra bAda "sarasa i gd mArU tenA manamAM tevI bhAvanA thaI Ave ke huM ahIMja pahelAM te A akRtyasthAnanI AlocanA karI lauM, pratikramaNa karI lauM, niMdA karI lauM, gaha karI lauM, tenA anubaMdhananuM chedana karI nAkhuM, prAyazcitta laIne pApayaMkane dUra karI nAkhuM, bhaviSyamAM evuM na karavAnI pratijJA lauM ane yathAyogya prAyazcita rUpa tapakarmane svIkAra karI lauM, tyAra bAda huM vire pAse jaIne tenI Alocano Adi karI laIza. (ahIM tapakarmane svIkAra paryantanuM pUrvokta kathana grahaNa karI A pramANe vicAra karIne te tyAMthI- atyasthAnethI sthavirAnI pAse javAne mATe upaDe che. paNa te sthavirenI pAse pahoMce te pahelAM te te sthAvara mUka thaI jAya che. to he bhadanta A paristhitimAM AlocanA Adi nahI karI zakanAra te nigrathane ArAdhaka gaNI zakAya ke virAdhaka? uttara:- he gautama! evI paristhitimAM tene ArAdhaka ja mAnI zakAya, virAdhaka nahIM prastha va pa ra mada mArAjA mANavA gAva no vira" ahAra prAptinI IcchAthI koI gRhasyane ghera gayelA zramaNanigraMtha viSe je prakAranA ATha AlApaka kahevAmAM AvyA che, evA ja ATha AlApaka nihArabhUmi AdimAM gayelA zramaNanigraMtha viSe paNa kahevA joIe. e ja pramANe vihArabhUmi [grAmAdi ] mAM gayelA nijha thanA paNa ATha AlApaka hovA joIe. A rIte kula 24 AlApa thAya che. have gautama svAmI mahAvIra prabhune evo prazna pUche che ke "niroDA ja jAmannugaamN duijjamANeNaM anayare akiccaTThANe paDisevie, sassa evaM bhavai, ruva tAra gAM' ityAdi. eka gAmathI bIje gAma vihAra karatAM zramaNaniya dvArA zrI bhagavatI sUtra : 6 19 7 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAre koI akRtya sthAnanuM sevana thaI jAya che, tyAre tenA manamAM evI bhAvanA thAya che ke huM ahIM ja A akRtya sthAnanI AcanA karI lauM chuM, pratikramaNa karI lau chuM, nindA karI lauM chuM, gaha karI lauM chuM, tenA anubaMdhane chedI nAkhuM chuM, prAyazcita laIne pApapaMkane joI nAkhuM chuM, bhaviSyamAM evuM na karavAnI pratijJA lauM chuM ane yathA yogya prAyazcitta rUpa tapakarmane svIkAra karI lauM chuM. tyAra bAda vIranI pAse jaIne huM tenI AlocanA Adi karI laIza ane prAyazcittarUpa tapakarmano svIkAra karIza A pramANe akRtya sthAnanI AlecanA Adi karavAnI bhAvanAthI prerita thayela te nigraMtha te akRtya sthAnethI sthaviranI pAse javAne nIkaLe che. paNa te nigraMtha te sthavirenI pAse pahecatA pahelAM te sthavira vAtAdi deSathI mUMgA thaI jAya che. tethI teo tene prAyazcitta devAne asamartha banI jAya che. he bhadanta ! A paristhitimAM AlocanA Adi na karI zakanAra te zramaNanigraMthane ArAdhaka kahI zakAya ke virAdhaka kahevAya ? tene uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che ke he gautama! evI paristhitimAM tene ArAdhaka ja mAnI zakAya virAdhaka mAnI zakAya nahIM " A viSayane anulakSIne paNa asaM prApta [ sthavira pAse pahoMcI na zakelA] nigraMtha viSenA cAra AlApaka ane saMprApta [ sthavira pAse pahoMcI cukelA ] nigraMtha viSenA cAra AlApaka, ema kula ATha AlApaka kahevA joIe. A rIte ahIM sudhInA vivecana dvArA zramaNanigraMthamAM sUtrakAre ArAdhakatAnuM pratipAdana karyuM che, have teo nigra"thI sAvI ] mAM paNa eja parisithatanI apekSAe ArAdhatAnuM pratipAdana kare che- have sAdhvInI apekSAe gautama ravAmI mahAvIra prabhune evo prazna pUche che ke'niggNthiie ya gAhAvaikula piMDavAyapaDiyAe aNupaviTAe annayare akiJcaTTANe daviA ke gRhasthane ghera AhAra prAptinI IcchAthI gayelAM kei sAdhvI dvArA ke eka akRtyasthAnanuM pratisevana thaI gayuM , "tIse mApha ane tyAra bAda tenA manamAM evI bhAvanA pedA thAya che ke "deva tAva pacasa TAirasa gAma, nAva to jawAM pavitra nAma pahelAM te huM ahIM ja [ A amRta sthAna paraja] A akRtya sthAnanI AcanA karI lauM chuM, pratikramaNa karI lauM chuM, niMdA tathA gaha karI lauM chuM, tenA anubaMdhane chedI nAkhuM chuM.-pAyazcitta laine pApapaMkana dhaI nAkhuM chuM, bhaviSyamAM evuM na karavAno nizcaya karuM chuM, ane yathAgya prAyazcittarUpa tapakarmano svIkAra karI lauM chuM. A pramANe aMtaHkaraNa pUrvaka karIne to pachI pavattiNIe aMtiyaM AloessAmi, jAva tavokamma paDivajjissAmi' te pravartinI [vRddha sAdhI ] pAse jaine A akRtyasevananI AlecanA Adi karIne prAyazcittarUpa levAne vicAra kare che. A pramANe vicAra karIne 'sA ja saMpadiyA caraMjJA pravatti 2 mA siyA te tyAMthI cAlI nIkaLe che, paNa te tyAM pahoMce te pahelAM te te pravatinI vAtAdi doSane lIdhe mUka banI jAya che. tethI te sAvIne prAyazcitta ApIzaktA nathI. te evI paristhitimAM "sa of mate ! ji. gAdithA, nirrdavA?' AlocanA na karI zakanAra te sAvIne saMyamanI ArAdhikA kahI zakAya ke virAdhikA kahevAya ? teno uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che- "jayamAM he gautama! "mArAdiyA, na vidyAriyA" te sAdhvIne saMyamanI ArAdhikA ja kahI zarAya, virAdhikA kahevAya nahI. 'tA ya saMdiyA nA niyarasa tija mAM bhaNiyA evaM niggaMthIe vi timi AlAvagA bhANiyabvA, jAva ArAhiyA, je riyA AlocanA Adi karavA mATe sthavira pAse javAne mATe upaDelA nirca thanA asaMprApta sthiti viSayaka traNa AlApaka karavAmAM AvyA che, eja pramANe zrI bhagavatI sUtra : 6 1 98 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratinI pAse javAne upaDelAM sAdhvInI asaMprApta sthiti viSayaka traNa AlApakA kahevA joie. jemake (1) te AlecanA Adi karavAne mATe pravartinI pAse javAne upaDe che paNa tyAM paheAMcatA pahelAM pAte ja mUka khanI jAya che. (2) sAdhvI tyAMthI cAlI nIkaLe che paNa tyAM pahAMcatA pahelAM pravartinI kALa karI jAya che. (3) sAdhvI tyAMthI nIkaLe che paNa pravatinI pAse paheAMcatA pahelAM rastAmAM poteja kALa karI jAya che. he bhadanta ! A traNe prakAranI paristhitimAM AleAcanA na karI zakanAra sAdhvIne ArAdhikA mAnavI ke virAdhikA mAnavI ? tenA uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che- ' goyamA ! ItyAdi' huM gautama ! te sAdhvIne ArAdhikA ja kahI zakAya, virAdhikA kahevAya nahIM. ' have A prakAranA javAkhanuM kAraNa jANavA nimitte gautama svAmI mahAvIra prabhune nace pramANe prazna pUche che ' che ke maMte !vaM puSa, bAriyA no vidyiA ?? he bhadanta ! Apa zA kAraNe temane ArAya kaheA che? temane virASTa na kahevAnuM tha' kAraNa che? , * uttara :- ' goyamA ' he gautama ! ' senA nAma! 3 puNe haLa madaM rAjonuM nA, yahoma vA, soma vA, vAsoma vA, taLavA' jemake kASTha eka puruSa gheTAnA vALa-unanA DhagalAne, hAthInA vALanA DhagalAne, zaNunA resAne, kapAsanA resAne, tathA ghAsanA TukaDAne (doraDAne) 'duhA vA tijJAA saMvajJA vA hiMttiA " be, traNa athavA asakhya TukaDA karIne 'aLiyAyaMtti vivavejJA agnimAM nAkhI de che. 'se mULanoyamA ! chinnamAne chinne, pavimAne vivo, kSamALe Dhe tti ttam siyA' teA huM gautama ! te cheTAI rahelA una Adi padArthAne mATe tene chedI nAkhavAmAM AvyA ', evA prayAga thAya che ke nahIM ? agnimAM nAkhavAmAM AvatA padArthane mATe 8 agnimAM nAkhI daivAyA ', evA prayAga thAya che ke nahIM? agnimAM baLatAM ne Una Adi padArthane mATe ' agnimAM baLI gayA ', evA prayAga thAya che ke nahI? mA prakAre vartamAnakALamAM bhUtakALanA prayoga thAya che ke nahI? tene uttara ApatA gautama svAmI kahe che ke- haMtA, bhagavaM chijjamANe chinne bAya ''tti vRttantra siyA ' hA, bhainta ! cheDhAi rahelA Una Adi padArthane mATe chedAI gayA ', evA prayAga thAya che, agnimAM nAkhavAmAM AvatA Una Adi padmA'ne mATe agnimAM nAkhI devAmAM AvyA', evA prayAga thAya che ane agnimAM khaLatA Una mADhi paTTAtha` mATe agnimAM khaLI gayA' eve prayoga paNa thAya che. A rIte vartImAnakALamAM bhUtakALanA prayoga thAya che khare. A kathananA bhAvArtha nIce pramANe - kriyA karavAnA je kALa che temAM je kALa vyatIta thai cukayA che evA bhUtakALamAM jyAre abheda mAnI levAmAM Ave che tyAre A prakAranuM kathana thAya che. kAnI niSpatti thavAnA je samaya che te vata mAnakALa--kriyAkaraNa kALa che--eTale ke kAya thavAnA je kALa te va'mAnakALa che. pazu kriyAnI niSpatti thaI cukavAnA je kALa che te bhUtakALa che. pazu jyAre te banne kaLAmAM abheda mAnI levAmAM Ave che, tyAre znA prakAranA prayoga thAya che. tethI vimAna " chedAtI vastumAM 'chinna ? eThThAi cukelIne vyavahAra " 6 * zrI bhagavatI sUtra : 6 199 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavAmAM koI vAMdho naDatA nathI. e ja pramANe AlocanA karavAnI pariNati (bhAvanA) thI yukta thayelA ane vartamAnamAM ArAdhanA karavAne pravRtta thaI rahelA zramaNa nigraMtha tathA nircathI (sAdhvI) ne mATe "teo ArAdhaka ja che', e bhUtakAlika prayoga karavAmAM koI muzkelI naDatI nathI. kAraNake teo vartamAnamAM ArAdhaka thavAne agresara thaI rahelA che, tethI teo ArAdhaka thaI cukyA che, evuM kahevAmAM Ave to koI vAMdhe naDato nathI. A vAtanuM vadhu samarthana karavAne mATe sUtrakAra bIju daSTAMta Ape che. se jahA vA keI purise vatthaM ahataMvA, dhotaMbA, taMtugayaM vA, mNjjittttaaDhoLag vizvanA " jemake koi puruSa (vaNakara) sALapara taiyAra karelA kApaDane Akhe AkhuM utArIne maThinA raMgathI bharelA pAtramAM raMgavAne mATe jhaboLI de che. have tene kaI mANasa pUche ke "bhAI ! te vastra raMgAI gayuM che ke nahIM ?' jo ke te vastra raMgAI gayu hotuM nathI, paraMtu hajI tenA upara raMga caDavAnI kriyA cAlu ja hoya che. chatAM paNa pele vaNakara javAba Ape che ke "hA bhAi! te raMgAI gayuM che. AvI rIte raMgAI rahelA vastrane mATe "raMgAI gayuM che' evA je bhUtakAlika prayoga thAya che te vartamAna ane bhUtakALamAM abheda mAnIne ja thAya che. eja vAtane dhyAnamAM rAkhIne prabhu gautama svAmIne A pramANe kahe che- " vivighAne vije, vizvamarche ja, gAmAne kare ri vattatraM kiyA". he gautama! mejikanA raMgamAM nAkhavAmAM AvI rahelA te vastrane mATe "raMgamAM nAkhI devAmAM AvyuM', evo bhUtakAlika prayoga thAya che ke nahIM ? te raMgamAM jhaboLAI rahelA vastrane mATe 'baLAI gayuM' evo praga thAya che ke nahIM ? te raMgamAM raMgAtA vastrane mATe "raMgAI gayuM' evo prayoga thAya che ke nahIM? A rIte te traNa vartamAnakAlika kriyAo mATe bhUtakALane prayoga thAya che ke nahIM? gautama svAmI javAba Ape che- "daMtA, majAvaM! vizvanA vije, vAva je tti va siyA " , bhadanta! evA prayoga thaI zake che. eTale ke majikanA raMganI kuMDImAM ukSipramANu (naMkhAI rahelA) vastrane mATe "ukSipta' (nAkhI devAmAM AvyuM) evo praga karI zakAya che ane raMgAtA vastrane mATe "raMgAI gayuM' evo prayoga paNa karI zakAya che. have A vAtane upasa hAra karatA mahAvIra prabhu kahe che- "je te iLayA! gvaM guja, cAraNa no nirAhA' he gautama! te kAraNe meM evuM kahyuM che ke ArAdhanA karavAne mATe taiyAra thayelA te zramaNa nigraMtha tathA nircathI sAdhvI ArAdhAka ja che, virAdhaka nathI. sU, 3 zrI bhagavatI sUtra : 6 200 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dipake svarUpakA nirUpaNa dIpa svarUpa vatavyatA 'vALa maMte! ziyAyamAnasya ni paDyuM ziyAra ' ityAdi sUtrArtha :- ( vastuLa maMtte ! ziyAyamALalla ji vare ziyA) hai bhadantAM khaLatA dIpakamAM zuM maLe che! zuM dIpaka baLe che ? ( TIziyA') ke dIvAnI vATa khaLe che ? (vRtti jJiyArU) ke atti baLe che? (teNe ziyA) ke tela baLe che ? (TvayaMvad ziyA) ke dIpakanuM AdhArabhUta pAtra baLe che ? (norpha nniyA) ke jyetI (agni) maLe che ! (nocamA !) hai gautama ! (no paDye ziyA gAtra no paraMpara ziyA--nopha ziyAra) pradIpa khaLatA nathI, pradIpanA AdhArabhUta pAtra pantanI kAi paNa vastu maLatI nathI, parantu jyAti (agni) ja maLe che. ( sa aaN maMte ! jhiyAyamANassa kiM agAre jhiyAi, kuDDA jhiyAi, kaDaNA jhiyAi, dhAraNA ziyAI, balaharaNe jhiyAi, baMsA jhiyAi, mallA jhiyAi, baggA ziyAra, chicaga yAra, La thayA, nordhaiyArU ) he bhadanta! saLagatA gharamAM zuM khaLe che! zuM ghara khaLe che ? ke dIvAlA khaLe che ? ke vATiyAM maLe che ? ke thAMbhalA khaLe che ? ke meAbha maLe che ? ke vAMsa khaLe che ? ke dIvAleAnA AdhArabhUta sthA baLe che ? kevaLIe. maLe che ? ke chAparU` maLe che ? ke jyeAti ( agni ) maLe che? (gaucamA) he gautama ! ( nA agAre jhiyAi, no kuDDA jhiyAi jAva no chANe jhiyAi, joi jhiyAi ) dhara maLatuM nathI, dIvAlA khaLatI nathI, ane chAparA paryantanI cIjo maLatI nathI, jyAtI (agni) maLe che. ' TIkA :- ArAdhakaneA adhikAra cAlI rahyo che ArAdhaka pradIpa (dIvA) nI jema caLake che. tethI satrakAre ahIM pradIpa (dIpaka) nA svarUpanuM nirUpaNa karyuM che.- A viSayane anulakSIne gautama svAmI mahAvIra prabhune evA prazna pUche che ke- 'vasa juM maMtte ! jhiyAyamANassa kiM paIve ziyAI, laTThI jhiyAi, battI jhiyAi, telle jhiyAi, TIcara ziyAra, jok r ? ) he bhakta ! jyAre dIvA maLatA hoya che, tyAre te khaLatAM dIvAmAM zu' maLe che? zuM te dIpaka maLe che ? ke dIpakanI vATa khaLe che? ke battI maLe che? ke tela khaLe che? kedIpaca'paka (dIpakanA AdhArabhUta pAtra) maLe che? ke jyeAti (agni) maLe che? , uttara H- 'gAyanA ! " huM gautama ! ' no ve ziyAra, jJAna no vayaMvad jhiyAi, joI jhiyAi alatA dIpakamAM dIpaka khalatA nathI,dIpakanI vATa khelatI nathI, khattI khalatI nathI, temAM pUrelu tela khUlatuM nathI, dIpakanA AdhArabhUta pAtra (keDiyu vagere) paNa khalatuM nathI, parantu yeti (agni) baLe che. gautama svAmI pUche che ke- 'gAgaraNa NaM bhaMte! jhiyAyamANasa kiM AgAre ziyAI, kUDA ziyAI, kaDaNA zivAra, A prakAranA javalana viSenA bIjo prazna zrI bhagavatI sUtra : 6 201 Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAraNA jhiyAi, balaharaNe jhiyAi, baMsA jhiyAi, mallA jhiyAi, chittarA jhiyAi, chAje ziyA, gopha zikArU?" he bhadanta! jyAre gharane Aga lAgI hoya, tyAre te saLagatA gharamAM zuM baLe che ? zuM ghara baLe che? ke gharanI dIvAle baLe che? ke kaDana (vAchaTiyA) baLe che? ke mebhanA AdhAra rUpa staMbhe baLe che? ke mobha baLe che? ke vAMsa baLe che ? ke "mahala' bhIMtanA AdhArabhUta sthaLe bane che ke "vaga'- vaLI vagerene parara5ra sAthe bAMdhavA mATe vaparAtI pAMkha bane che? ke vaLI baLe che? chAparuM bane che? ke jAti (azi) baLe che? mahAvIra prabhuno uttara- 'nAthanA ! he gautama! 'kAra ziyA, no gi fNA, ghAva no chAne ziyA;" ghara baLatuM nathI, dIvAlo baLatI nathI, chAparA paryantanI koIpaNa vastu baLatI nathI, paraMtu agni ja baLe che. A sU. 4 . kriyAke svarUpakA nirUpaNa kriyA vakatavyatAje maMte ! rAjhiyamarIrAtrI zaktiriNa" ItyAdisUvAtha:- (bIje je maMte ! zArirI jarUgi ? he bhadanta ! eka jIva audArika zarIrane AdhAre keTalI kriyAovALo hoya che? (joyA !) he gautama! (siva niriNa, viya vakrigi, viza vaMkSiNi, siya zigi) kayAreka te traNa kriyAovALo hoya che, kayAreka te cAra kiyAvALo hoya che, kayAreka te pAMca kriyAovALA hoya che ane kayAreka te akriya-kiyA rahita hoya che. 'nA; of maMte! bIjADhathArI vakSigi ) he bhadanta ! eka nAraka jIva parakIya dArika zarIranA AzrayathI keTalI kriyAovALa hoya che? (jayamA ! ta free, vi rajigi, zika paMkSiNa) he gautama ! eka nAraka jIva parakIya dArika zarIrane AdhAre kyAreka traNa kriyAovALo hoya che, kayAreka cAra kriyAvALo hoya che ane kayAreka pAMca kriyAvALe hoya che. (amumAre ja maMte ! goTiyAgo vaDa vigi?) he bhadanta ! eka asurakumAra deva parakIya dArika zarIranA AzayathI keTalI kriyAovALo hoya che? ( java, ghauM jAva bALa-navAM puse nA go) he gautama! eka asurakumAra deva kayAreka traNa kriyAovALe, kayAreka cAra kiyAovALe ane kayAreka pAMca kiyAovALo hoya che. A rIte AgaLa mujabanuM kathana ja ahIM samajavuM. eja pramANe vaimAnika payatanA de paNa traNa, cAra ane pAMca kiyAovALA hoya che, evuM samajavuM paNa manuSyanA viSayamAM jIvonA jevuMja kathana samajavuM. ( ii mate ! goDhiyaNarIdato jarUjhig?) he bhadanta! eka jIva parakIya audArika zarIranA AzrayathI keTalIka kriyAovALo hoya che? (gA ! siya tikjhiray =Ava priya gara) he gautama jIva parakIya dArika zarIranA AzrayathI keTalI vAra traNa kriyavALe hoya che. thAvata akriya hoya che. (narAgiu mate morAjiya jati jI jigi ) he bhadana nairayika parakIya audyArika zarIranA AzrayathI keTalI kriyAvALA hoya che ? ( evaM eso jahA paDhamo daMDao, tahA imo vi apariseso bhANiyavyo nAtra magi . nA jAne nA vIra ) he gautama ! eka jIva parakIya audArika zarIranA AzayathI kayAreka traNa kriyAovALa hoya che, kayAreka cAra kriyAovALa hoya che, kyAreka patha kriyAovALA hoya che ane kayAreka kriyA rahita zrI bhagavatI sUtra : 6 20 2 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pazu hoya che. A pramANe ahI prathama daMDakamAM Avelu' samasta kathana karavuM joie. vaimAnikA pantanA jIvAmAM paNa evuM ja kathana karavuM joIe. manuSyamAM kriyAnuM kathana sAmAnya jIvanA kathana anusAra samajavuM. ( vALa maMte ! baurASTiyamarIvo pha diniyA ? ) huM bhAnta ! aneka jIva dArika zarIranAM smAzrayathI keTalI kriyAovALA hoya che ? ( nocamA ! ) he gautama ! ( siya nijiriyA nA siya adiriyA ) kayAreka teo traNa kriyAovALA, kayAreka cAra kriyAvALA, kayAreka pAMca kriyAvALA ane kayAreka kriyA rahita hoya che. (nepALa maMte ! gorAjiyasarIyAo ziAi ) he bhadanta ! nAraka jIvA pakIya audArika zarIranA AzrayathI keTalI kriyAovALAM hoya che? ( evaM eso vi jahA paDhamo daMDao tahA bhANiyacco, jAva vaimANiyA- navaraM manussAnA nIvA ) De gautama ! A viSayamAM samasta kathana pahelA daMDaka pramANe ja samajavuM-vaimAnika devA pantanA jIvo viSe A IMDaka pramANe ja kathana karavuM joIe. parantu manuSyAmAM kriyAe viSenuM kathana veAnA kathana pramANe ja samajavuM joie, ( nIvALuM maMte ! koyimIrvAda tArU ziyiA ? ) he bhadanta ! aneka jIvA audArika zarIzanA AzrayathI keTalI kriyAovALA hoya che? ( gAyanA ! vijiriyA fa, acnku, fa, qafaftur fa, afaftur fa) e vilan ! mas ga audArika zarIrAnA AzrayathI traNa kriyAvALA paNa hoya che, cAra kriyAovALA paNu hoya che, pAMca kriyAvALA paNa hoya che ane kriyA rahita paNa hoya che. (nairayALa maMte !ohivasISito niriyA ? ) huM badanta ! nAraka jIvA audArika zarIrAnA AzrayathI keTalI kriyAvALA hoya che ? (gocanA!) he gautama ! (tirjiyA vi. cakariyA vi, paMcakiriyA vi, evaM jAva vemANiyA, navaraM maNussA gadA nIvA ) nAraka jIvA aurika zarIranA AzrayathI traNa kriyAovALA paNu hoya che, cAra kriyAovALA paNu hoya che ane pAMca kriyAovALA paNa hoya che. vaimAnikA pantanuM kathana paNa A pramANe ja samajavuM. parantu manuSyAnuM kathana jIvAnA kathana mujaba samajavuM. ( norve maMte ! vetriyasAmo rUciCi ? ) he bhavanta ! jIva parakIya zaikriya zarIranA AzrayathI keTalI kriyAvALA hoya che ? (gaucamA ! siya tiiira, triya patti, siya gaziriSa ) he gautama ! eka jIva parakIya vaikriyazarIrane Azraya karIne kyAreka traNa kriyAvALA pazu hoya che, yAreka cAra kriyAovALA paNu hoya che. (pAMca kriyAovALA hotA nathI ). ane kyAreka kriyArahita hoya che. (naiphaLa maMte ! vendriyasarIAo viCi ? ) huM bhanta 1 eka nAraka jIva vaikriya zarIranA AzrayathI keTalI kriyAvALA hoya che? ( goyamAM !) he gautama ? ( siyattinti, niya vi. maM bAva neLiNa, navAM maste nadAnIne) eka nAraka jIva parakIya naiSkriya zarIranA AzrayathI kyAreka traNa kriyAe|vALA hoya che ane kayAreka cAra kriyAvALA hoya che. vaimAnika pantamAM AvuM ja kathana samajavuM paNa manuSya viSenuM kathana jIvanA kathana mujaba samajavuM. ', zrI bhagavatI sUtra : 6 203 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (evaM jahA orAliyasarIrANaM cattAri daMDagA bhaNiyA, tahA veubbiyasarIreNa vi cattAri daMDagA bhANiyanvA - navaraM paMcamakiriyA na bhannai, sesaM taM ceva -evaM jahA veubviyaM tahA AhAragaM pi, teyagaM pi, Tw fja, mALiyAM-pada vattAri saMhA mALiyA) dArika zarIranA jevA cAra daMDaka kahevAmAM AvyA che, eja prakAranA cAra daMDaka vaikiyazarIranA paNa kahevA joIe. paraMtu vizeSatA eTalI ja che ke vaikiyazarIranA daMDakamAM pAMcamI kriyA kahevI joIe nahIM; kAraNake baikriyazarIrane Azraya karIne pAMcamI kriyA thatI nathI. bAkInuM samasta kathana pahelAnI jema ja samajavuM. vaikriyazarIranA viSayamAM jevuM kathana karavAmAM AvyuM che, evuM ja kathana AhAraka, tejasa ane kAzmaNa zarIranA viSe paNa karavuM joIe. eTale ke dareka zarIranA AzrayathI cAra-cAra daMDaka thAya che, ema samajavuM. vAva mALiyA pa maMte! mAreDiMta vizvariyA?) sauthI chelle vaimAnikane AlApaka A pramANe banazehe bhadanta! vaimAnike kAmaNagArInA AzramathI keTalI kriyAovALA hoya che? (jayanA !) he gautama ! (tikriyA vi, rajhiriyA tti, maM! tti) zaimAnika deve kAmaNuzarIranA AzrayathI traNa kriyAovALA paNa hoya che ane cAra kriyAvALA paNa hoya che. gautamasvAmI mahAvIra prabhune kahe che ke he bhadanta ! A viSayanuM Ape je pratipAdana karyuM te sarvathA satya che. he bhadanta ! Ape je kahyuM te yathArtha ja che. A pramANe kahIne vaMdaNa namaskAra karIne gautama svAmI pitAne sthAne besI gayA. TakAthaH- para-zarIrane Azraye agnikAnI javalanakriyAnuM AgalA sUtramAM pratipAdana karavAmAM AvyuM have sUtrakAra audArika Adi parakIya zarIrane Azraya karIne sAmAnya jIva ane nAraka Adi vizeSa jIvanI kriyAonuM nirUpaNa kare che- A viSayane anulakSIne gautama svAmI mahAvIra prabhune e prazna pUche che ke "ii veLA maMre ! gohiyALo 5 gi?" he bhagavanta! eka jIva parakIya audArika zarIrane Azrita karIne keTalI kriyAovALo hoya che? mahAvIra prabhune uttara'goymaa ! siya tikirie, siya caukirie, siya paMcakirie, siya akirie| he gautama! jIva parakIya audArika zarIrane Azrita karIne kayAreka traNa kriyAovALe hoya che, kyAreka cAra kriyAovALo hoya che. kayAreka pAMca kriyAovALa hoya che. ane kayAreka kriyA rahita paNa hoya che. A kathananuM tAtparya nIce pramANe che-kriyAonA pAMca prakAra che- (1) kAyakI (2) AdhikaraNikI (3) prAdeSikI (4) pAritApanikI ane (5) prANAtipAtikI. jyAre koI eka jIva anya pRthvI Adi kAyika jIvanA zarIrane Azrita karIne kAyavyApAra (kAyA dvArA pravRtti) kare che, tyAre te jIva vaDe kAyikI, AdhikaraNukI ane prAddha bikI, e traNa kriyAo thAya che. je jIvane rAga naSTa thayuM nathI evA avItarAga jIva dvArA kAyikI kriyAnA sadUbhAvathI adhiNika ane prASikI e be kriyAo niyamathI ja thAya che, tathA bAkInI je be kiyAo che te temanAmAM vipe thAya che. jyAre te anya ane paritApita kare che. (pIDa che, tyAre tenA dvArA zrI bhagavatI sUtra : 6 2 04 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paritApanikI kriyA thAya che ane jayAre te bIjA ane mAre che, tyAre tenA dvArA prANAtipAvakI kriyA thAya che. kAyikI, adhikaraNikI ane prASikI kriyAo vacce avinAbhAva-nitya paraspara-saMbaMdha hoya che, kAraNake kAyikI kriyAnA bhAvamAM AdhakaraNikI ane prASikI kriyAne paNa avazya sadUbhAva hoya che. tethI eka jIva traNa kriyAvALo hoya che, ema kahyuM che. avItarAga chava kadI paNa eka kriyAvALo athavA be kriyAvALe hoi zakato nathI. te kriyAone je avinA bhAva-nitya paraspara saMbaMdha prakaTa karavAmAM AvyuM che te nIce pramANe che- avItarAga jIva vaDe ja adhikaraNikI kriyA thAya che-vItarAga jIva vaDe thatI nathI. avItarAga jIvanuM je zarIra che te tathAvidha (te prakAranA) karmabaMdhanuM kAraNa hoya che, tethI kAyakriyAne sadbhAva hoya tyAre adhikaraNikI ane prAdezikI kriyAone avazya sadbhAva hoya che kAraNake avItarAganI kAyA adhikaraNarUpa ane praSi sahita che. tethI anya be kriyAonA sadabhAva kamiTI kriyAne sadabhAva hoya che. prajJApanAnA bAvIsamAM kriyApadamAM paNa evuM ja kahyuM che-"nakSa je jIvassa kAiyA kiriyA kajjai, tassa ahigaraNiyA kiriyA niyamA kajjai, jassa ahigaraNiyA kiriyA kajjai, tassa vi kAiyA kiriyA niyamA kajjA' je jIva vaDe kAyikI kriyA thAya che. te chava vaDe AdhikaraNikI kriyA paNa niyamathI ja thAya che. je jIva vaDe adhikANikI kriyA thAya che, tenA vaDe kAyikI kriyA paNa niyamathI ja thAya che,' ityAdi- tathA pahelI traNa kriyAonA sarbhAvamAM chellI be kriyAo vikalpa thAya che. e ja vAta nIcenA sUtrAzamAM prakaTa kare che- ' Na je vasa kAiyA kiriyA kajjai, tassa pariyAvaNiyA siya kajjA, siya no pha' ItyAdi. A rIte kAyavyApAra dvArA jayAre jIva pahelI traNa kiyAe ja kare che, paNa paritApana ane prANAtipAta karatuM nathI, tyAre tene traNa kiyAvALA ja kahI zakAya che. jyAre te avItarAga chava anya jIvone paritApita kare che, tyAre te cAra kriyAovALe kahevAya che. tathA jyAre te jIva anya jIvene mAratA hoya che, tyAre te pAMca kriyAovALo hoMya che, kAraNake evI paristhitimAM te chavamAM pahelI cAra kriyAone paNa avazya sadabhAva rahe che. tethI ja kahyuM che ke "ghara parivAvALA riyA vakapha, tarasa jharavA niyamAM ja iyAdi. eja kAraNe sUtrakAre A pramANe kahyuM che- "siya variSa, siya paMca iri " tathA "hira pariNa kayAreka te kriyA rahita hoya che," AvuM je kahevAmAM AvyuM che te vItarAga avasthAne anulakSIne kahyuM che, kAraNake vItarAga avasthAmAM jIva A kriyAovALe hotA nathI. have gautama svAmI nAraka chava viSe prazna pUche che- ' paNa mare! goDhiyALa $ riNi? he bhadanta nAraka chava pAkIya audArika zarIrane Azrita karIne kahyuM kriyAovALo hoya che? mahAvIra prabhune uttara-"jayamA" he gautama! siya tiiira, vakrigi, siya paMkiri nAraka jIva kyAreka traNa kriyAovALA hoya che, kAreka cAra kriyAo vALo hoya che ane kayAreka pAMca kriyAovALA hoya che. tenuM tAtparya e che ke- jyAre nAraka chava parakAya audArika zarIrane Azrita karIne kAyane vyApAra kare che, tyAre te pRthvIkAya Adine sparza kare che, tene paritapita paNa kare che ane temane nAza paNa kare che. tethI dArika zarIrane Azrita karIne kayAreka tene traNa kriyAvALe, kyAreka cAra kriyAvALe ane kayAreka pAMca yiAvALA kahyA che. nAraka jIva akriya (kriyA rahita) heto nathI. vItarAga jIva ja akriya hoya che. nAraka chava vItarAga avasthAvALA hAta nathI. tethI temAM (nAraka jIvamAM) kriyAone sadabhAva aAva hoya che zrI bhagavatI sUtra : 6 205 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - have gautama svAmI mahAvIra prabhune evo prazna pUche che ke- "garamA of maM! morAjhiyarIgo zaS rin ?? he bhadanta! asurakumAra parakIya audArika zarArano Azraya karIne keTalI kriyAovALa hoya che tene uttara ApatA prabhu kahe che- javuM jevA jAya te mAgi nA majure naphA kare che gautama ! nAraka jIvanI jema asurakumAra paNa jyAre parakIya audArika zarIrane Azraya kare che. tyAre traNa kriyAovALa paNa hoya che. cAra kriyAvALe paNa hoya che ane pAMca kriyAovALA paNa hoya che. te kadI paNa akriya (kriyA rahita) heta nathI, kAraNake te vItarAga hato nathI avatarAga hovAne lIdhe tenAmAM kriyAono avazya sadbhAva heya che. suparNakumAra parvatanA bhavanapati devaekendriya, vikaleniya, paMcendriyatiyaca, manuSa, vAnabhyantara, tiSika tathA vaimAnika devanuM kathana paNa asurakumAranA kathana jevuM samajavuM. eTale? te badhAM che paNa jyAre parakIya dArika zarIrano Azraya laIne pati potAnI kAyA dvArA pravRtti kare che, tyAre teo kayAreka traNa kriyAovALA, kayAreka cAra kriyAovALA ane kayAreka pAMca kriyAovALA hoya che. teo kliArahita letA nathI manuSyamAM eTalI ja vizeSatA che ke te jIva samuccayanI jema kyiA rahita paNa hoya che jIva samuccaya padamAM je yiArahitatAnuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che te manuSya ane siddhanI apekSAe karavAmAM AvyuM che ema samajavuM. have gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che ke "naivedha aMte! gopatriya hiMto ji?i " he bhadanta! jIva parakIya audArika zarIrane Azrita karIne keTalI kriyAovALe hoya che? A bahuvacananI apekSAe bIjuM daMDaka che. A pahelAM eka chava parakIya eka dAri zarIranI apekSAe keTalI kriyAovALe che- A rIte eka chatra ane eka dArika zarIranI apekSAe prazna pUchavAmAM AvyA hatA. ahIM aneka prakArisa zarIrane Azrita karIne prazna karavAmAM aAvye che. tethI A cha viSayaka bIjuM daMDaka che. A rIte jIvanA ekatvanI apekSAe be daMDaka ane jIvanA bahuvanI apekSAe bIjAM be daMDaka thAya che ema samajavuM. " jIva parakIya audArika zarIrane Azrita karIne keTalI kriyAovALe heya che?' A praznano uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che ke- noramA !" he gautama! "Niya tijhiri bAra phira jiri eka jIva (samuccaya jIva) parakIya aneka audArika zarIrane Azrita karIne jyAre kAyAne vyApAramAM pravRttimA) pravRtta kare che, tyAre kayAreka te traNa kriyAovALA hoya che, kayAreka cAra kiyAvALA hoya che, jyAre pAMca kriyAvALo hoya che. ane kayAreka te kriyA rahita paNa hoya che. jemakeM manuSya jIva jyAre vItarAga avasthAmAM AvI jAya che tyA kliArahita hoya che ane siddha jIva paNa kriyAothI rahita thaI jAya che. zrI bhagavatI sUtra : 6 206 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have gautama svAmI aneka audArika zarIranI apekSAe eka nAraka viSayaka nIcene prazna pUche che- " ne pui mate ! gorAsTiyarato vA vi?i " he bhadanta ! eka nAraka parakIya aneka aukArika zarIrane Azrita karIne keTalI kriyAovALuM hoya che? mahAvIra prabhune uttara- gvaM prazno nA ghaDha DhaMDho ta vi mArino maLiyo vAra tenALiv-ra nag gg che " he gautama! jevI rIte eka nAraka jIva parakIya audArika zarIrane Azrita karIne kayAreka traNa kriyAovALe, kayAreka cAra kriya evALe ane kayAreka pAMca kriyAovALa hoya che, evuM pahelA daMDakamAM kahevAmAM AvyuM che, e ja pramANenuM kathana A bIjA daMDakamAM paNa samajavuM. kahevAnuM tAtparya e che ke jyAre eka nAra parakIya aneka audArika zarIrane Azrita karIne kAyavyApAra kare che, tyAre te traNa kriyAovALo hoya che, cAra kiyAovALA paNa hoya che ane pAMca miAtrAvALe paNa hoya che. paraMtu manuSya padhamAM tenA karatA eTalIja vizeSatA che ke te sAmAnya jIvanI jema kriyA rahita hoya che. vItarAga avasthAmAM ja jIva kriyArahita hoya che, e vAtanuM hamaNuM ja pratipAdana karavAmAM AvI gayuM che. vaimAnika paryaMtanA jIva viSe evuM ja kathana samajavuM. eTale ke jIva, ekendriya, vikalendriya, paMcendriya tiryaca, manuSya, bhavanapati, vanavyaMtara, tiSika ane vaimAnika jIva jyAre parakIya audArika zarIrane Azrita karIne kAyavyApAra kare che, tyAre teo traNa kriyAovALA paNa hoya che, cAra zciAovALA hoya che, ane pAMca kriyAovALA paNa hoya che. paraMtu temAMthI kaI paNa chava kriyA rahata heta nathI. phakata manuSyamAM ja eTalI vizeSatA che ke te kriyA rahita paNa hoya che, kAraNake manuSya ja vItarAga avasthAvALe banI zake che ane vItarAga avasthAmAM tenA dvArA koIpaNa kriyAo thatI nathI. have sAmAnya jIvanI bahutAnI apekSAe gautama svAmI mahAvIra prabhune prazna pUche che ke- "gItA maMte ! boyasago para viriyA?" he bhadata! aneka jIva parakIya audArika zarIrane Azrita karIne keTalI kriyAovALA hoya che? uttara- "norama" he gautama! "mira sikkiriyA, nAra siva gariyA che jyAre parakIya audArika zarIrane Azrita karIne kAyanA vyApAramAM pravRtta thAya che, tyAre kayAreka traNa kriyAovALA paNa hoya che, kayAreka cAra kriyAovALA paNa hoya che, kyAreka pAMca kSiAevALA paNa hoya che ane kayAreka kriyA rahita paNa hoya che. manuSya ane siddhanI apekSAe temanAmAM kSiA rahitatA kahI che, ema samajavuM. - have gautama svAmI nAranI apekSAe prazna pUche che- "oyA kare! viANo jariyA?" he bhadanta! nAraka che parakIya audArika zarIrane Azrita karIne keTalI thievALA hoya che? mahAvIra prabhune uttara- "pAM paNa vi pa saM ta mALiyanI zrI bhagavatI sUtra : 6 2 0 7 Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma temALiyA-navara manussA nadAnIvA ' ekatva viSayaka pahelA nArazna IMDakanuM je pramANe kathana karavAmAM AvyuM che, eja pramANe A aneka nAraka viSayaka daMDakanuM kathana paNa karavuM joie. eTale ke anekanArA jyAre parakIya audArika zarIrane Azrita karIne kAyavyApAramAM pravRta thAya che, tyAre kyAreka traNa yiAmevALA hAya che, kayAreka cAra kriyAvALA hai!ya che ane kyAreka pAMca yAeAvALA hAya che. vaimAnikA pantanA jIve viSe paNa A prakAranuM kathana ja samajavuM. parantu manuSyamAM eTalI ja vizeSatA che ke teo A SAovALA hoya che paNa kharAM ane A kriyAmAthI rahita paNa hoya che. eTale ke sAmAnya jIvAnI jema tee kriyArahita paNa DAya che. have jIvAnA adbhuta tathA parakrIya aneka rIrAnI apekSAe kriyA viSayaka ceAthA daDAnuM pratipAdana vAmAM thAve che gautama svAmInA prazna- ' nIvALa yaMte ! morAjiyasarIdi to ja liriyA?" he bhaddanta ! jIve pakIya audArika zarIrane Azrita karIne keTalA prakAranI kriyAvALA hoya che ! mahAvIra prabhune uttara-'goyamA ! viiiniyA vi, cariyA vi, vaMcAyA vi, gariyA vi'he gautama! chavA jyAre parakIya audArika zarIrAte Azrita karIne kAyavyApAra kare che, tyAre te traNu kriyAovALA paNu hAya che, cAra kriyAvALA paNa hAya che, pAMca kriyAovAlA paNa heAya che ane kriyA rahita paNa hAya che. gautama svAmInA prazna- 'nepALa aMte ! gobriyanIdito ziyA ? ' he bhavanta ! nArA parakrIya audArika zarIzane Azrita karIne keTalA prakAranI kriyAvALA heAya che ? mahAvIra prabhune uttara- ' goSamA ! vikiriyA vi caukiriyA vi varjhariyA vi, jyaM nAya vemALiyA-navaraM manulAbadAnauvAje gautama jyAre nAro paskIya audAri zarIrane Azrita karIne krAyavyApAra kare che, tyAre temA traNa kriyAeAvALA paNa hAya che, cAra kriyAvALA paNa hoya che ane pAMca kriyAmAvALA paNa hoya che. eja pramANe ekendriya, vikalendriya, pacendriya tiya ca, manuSya, bhavanapati, vAnabhyantara, yetiSika ane vaimAnikA paNa jyAre parakIya audrArika zarIrane Azrita karine kAyavyApAra kare che, tyAre traNa yiAmevALA paNa DAya che, cAra kriyAovALA paNa hoya che ane pAMca kriyAovALA paNu heya che. paNa temanA karatAM manuSyamAM evI vizeSatA che ke teo sAmAnya jIveAnI jema Rkti paNa hAya che.kAraNake vItarAga dazAmAM ja yiArahitatA saMbhavI zake che. manuSyA ja vItarAga avasthAvALA banI zake che, khIjAM jIvA vItAJa banI zakatAM nathI. " have gautama svAmI mahAvIra prabhune evA prazna pUche che H- jIveNaM bhaMte ! deforesarIrAo kaha kiriyA ? Azrita karIne keTalI kriyAovALA hAya che ! " hai bhanta ! jIva parakIya beksi zarIrane zrI bhagavatI sUtra : 6 208 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara- "jogamA ! siya tidigi, siya jajiriNa, fsA gaziriNa" he gautama ! jIva jyAre parakIya zaikiya zarIrane Azrita karIne kayAna vyApAra yukta kare che, tyAre kayAreka te traNa kriyAovALa hoya che, kyAreka cAra kriyAovALa hoya che ane kayAreka kriyA rahita hoya che. paraMtu te kadI paNa pAMca kriyAovALA hete nathI, kAraNake aikriya zarIra dhArI je jIva hoya che tene prANAtipAta (ghAta) karI zakatA nathI. A viSayanuM vadhu spaSTIkaraNa AgaLa karavAmAM Avaze. 'vaMja jiriyA = manag? A aikti zarIra viSayaka prakaraNamAM pAMcamI kriyA eTale ke prANAtipAta yiA kahevAmAM AvI nathI, e vAta dhyAnamAM rAkhavA jevI che. have gautama svAmI prabhune e prazna pUche che ke'rerad i mane ! vevizvAsapAtro 3 ji?i " he bhadanta! nAraka chava zaikriya zarIrane Azrita karIne keTalI kriyAovALo hoya che ? mahAvIra prabhuno uttara- 'jaya vira tiviSa, niza jarU%ig, ive nAva mAnavara nA nave " he gautama ! nAraka jIva jyAre vyakti zarIrane Azrita karIne kAyane vyApAra yukta kare che, tyAre te kayAreka traNa kriyAvALA hoya che ane kyAreka cAra kriyAvALA hoya che. e ja pramANe ekendriya, vikalendriya, paMcendriya tiyaca, manuSya, bhavanapati. vAnavyantara, tiSika ane vaimAnika paNa jyAre baikriya zarIrane Azrita karIne kAyane vyApAra yukata kare che, tyAre te dareka paNa kayAreka traNa kriyAvALA ane kayAreka cAra kiyAvALA hoya che. paNa manuSya padamAM ja vizeSatA che te A pramANe samajavI. je rIte chava gaNa kriyAvALo paNa hoya che, cAra kriyAvALe paNa hoya che ane kriyA rahita paNa hoya che, e ja pramANe manuSya paNa gaNa kriyAvALA paNa hoya che, cAra kviAvALo paNa hoya che ane kriyA rahita paNa hoya che. 'evaM jahA orAliyasarIrANaM cattAri daMDagA bhaNiyA, tahA veubdhiya sarIreNa vi cattAri daMDagA bhANiyabvA-navaraM paMcamakiriyA na bhannai' jevIrIte audArika zarIranA cAra daMDaka kahevAmAM AvyA che, e ja rIte zaikriya zarIra viSayaka paNa cAra daMDaka kahevA joIe. zaikriya zarIravALA chavane ghAta karavAnuM azakaya hovAthI, ahIM pAMcamI kriyA kahevAmAM AvI nathI. eTalI ja ahIM vizeSatA che. 'aaN te vera " bAkInuM samasta kathana pahelAM karavAmAM AvelA kathana pramANe samajavuM. 'evaM jahA veuniyaM- tahA AhAragaM vi teyagaM pi, kammagaM pi bhANiyavvaM' jevI rIte taukriya zarIrane Azrita karIne cAra daMka kahevAmAM AvyA che, eja pramANe AhAraka, tejasa ane karmaNa zarIrane Azrita karIne paNa cAra cAra daMDaka kahevA joIe. A rIte pratyeka zarIranA cAra cAra daMDaka thAya che ema samajavuM. 'o vattAri haM mALiyA " eja vAta A sUtragATha dvArA prakaTa karavAmAM AvI che. kArmaNa zarIrane Azrita karIne chello AlApaka A pramANe banaze nA mALiyA maM? : janmAkSarIti jhiriyA" he bhadanta sAmAnya jIva, nAraka, ekendriya, vikalendriya, paMcendriya tiryaca, manuSya, bhavanapati vAnagaeNtara, tiSaka ane zaimAnike, kArmANa zarIrane Azrita karIne keTalI kriyAovALa hoya che? tene uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che ke- he gautama! vaimAnika paryatana uparyukta cho jyAre kAzmaNa zarIrane Azrita karIne kAyanA vyApArathI yukata bane che tyAre teo gaNa kriyAovALA hoya che ane cAra kriyAovALA paNa hoya che. A rIte AhAraka Adi zarIratrayane (AhAraka, rajasa ane kAmaNa zarIrane) Azrita karIne cAra daMDaka dvArA nAraka Adi jIvomAM traNa athavA cAra kriyAonI saMbhavitatAnuM pratipAdAna karavAmAM AvyuM che, paraMtu pAMca dmiAovALAM hovAne niSedha karyo che. kAraNake AhAra zrI bhagavatI sUtra : 6 209 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adi traNa zarIrane ghAta thaI zakato nathI. tethI te zarIranI apekSAe pAMcamIprANItipAtikI kriyA saMbhavI zakatI nathI. zaMkA- nAraka jIva to alakamAM rahe che ane AhAraka zarIrane sadabhAva te manuSkalekamAM ja hoya che. chatAM Apa zA kAraNe evuM kaho cho ke AhAraka zarIrane kAyavyApAra karatA nArake rANu kriyAovALA athavA thAra kiyAovALA hoya che ? AhA 2ka zarIrakRta kriyAo to manuSyalakamAM ja thaI zake che-alakamAM thatI nathI. te pachI AdhavatI nAraka AhAraka zarIra janya kriyAone kartA kevI rIte banI zake? uttara- jyAM sudhI pUrvazarIra chava nirvatita pariNAmane choDato nathI, tyAM sudhI te zarIra nirvastaka jIvanuM ja gaNAya che. jevI rIte pahelAM kaI ghaDAmAM ghI bharavAmAM AvatuM hAya, paNa have temAM ghI rAkhavAmAM AvatuM na hoya, to paNa te ghaDAne ghIne ghaDeja kahevAmAM Ave che, e ja pramANe pUrvabhavanA zarIrane choDIne nAraka paryAyamAM utpanna thayelA nAraka pUrva bhavanA dene te nArakano dehaja mAnI zakAya che. tethI asthi Adi rUpa tene pUrvabhavano je deha manuSyalakavata hato, te deha dvArA tyAre teNe je AhAraka zarIrane sparza karyo hato athavA je AhAraka zarIrane paritApita karyuM hatuM, te AhAraka zarIrane Azrita karIne tene traNa kriyAovALA athavA cAra kriyAo kahevAmAM Avyo che, kAraNa ke kAyikI kriyAne sarbhAva hoya tyAre bIjI be kriyAone avazya sabhAva hoya che. ane jyAM pAritApanikI kriyAno sadUbhAva hoya che tyAM pahelI traNa kriyAono sahabhAva paNa avazya hoya che. A prakAranA AhAraka zarIrane Azrita karIne kAyavyApAravALA nAraka jIvane traNa kriyAvALA ane cAra kriyAvALe kahevAmAM AvyuM che. e ja vAta pUrvabhAvaprajJApana nayanA matathI siddha thAya che. pUrvanA bhAvane batAvanAra nayane pUrvabhAva naya kahe che. pUrva (pUrva bhavamAM) AhArake zarIrane Azrita karIne kAyavyApAra karanAra nArakane A nayanA matAnusAra ja traNa miAovALe athavA cAra kriyAovALo kahevAmAM Avyo che. tathA taijasa ane kArmaNa zarIranI apekSAe jImAM je paritApakatA kahevAmAM AvI che. te dArika Adi zarIrane Azrita hovAthI te tejasa kAmaNamAM Ave che ema samajavuM; kAraNa ke te banne zarIra svarUpataH koIne paNa paritApita karI zakatA nathI. ane bhagavAnanA kathanamAM zraddhA vyakata karatA gautama svAmI kahe che ke "sevaM maM! revaM ! jiM' bhadanta ! Ape A viSayanuM je pratipAdana karyuM te sarvathA satya che. he bhadanta! ApanI vAta yathArtha ja che. A pramANe kahIne mahAvIra prabhune vaMdaNuM namaskAra karIne teo temane sthAne virAjamAna thaI gayA. te sU0 5 w jainAcArya zrI ghAsIlAlajI mahArAjakRta "bhagavatI' sUtranI prameyacandrikA vyAkhyAnA AThamA zatakane chaThTho uddezaka samApta. 8-6 zrI bhagavatI sUtra : 6 210 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradveSakriyA nimittaka anyatIrthikoMke mata kA nirUpaNa AThamA zatakanA sAtamA uddezaka AThamAM zatakanA sAtamA uddezakamAM je viSayanuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che te viSayanuM saMkSipta vivaraNa A pramANe cheanyatIrthika ane sthavirA vaccenA saMvAda- anya tIthi ke sthavirAne kahe che ke tame asayata ane ekAntamAla (saMpUrNu jJAnarahita) che, sthavirA temane pUche che-tame amane asayata ane ekAMtakhAla zA kAraNe kaheA che? anyatIthikA javAba Ape che-tame trividharUpa trividha asaMyama mAdinuM AcaraNa karA che, tethI ame evuM kahIe chIe virA temane je ta zuddha uttara Ape che tenuM kathana. pradveSakriyAnimittaka anyatIrthika vaktavyatA tenuM lAyeLa tenuM samAM ' ityAdi-- sUtrA (tenuM jAheAM tenuM samaNAM nAyanide naya) te kALe ane te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM (rgo) tenuM vana caMpAnagarI jevuM samajavuM. ( guNasilae cehara vo temAM guNuzIlanAme caitya hatuM. tenuM vaNuM na karavuM. arthAt guruzikSaka nAmanA udyAnanuM vaNu na (nAva puSitijApaTTo)' tyAM pRthvI zalA paTTaka hatuM,' a sudhInuM samasta kathana maheNu karavuM. (tassa mAM muLasimsa rephyasta gattAmaMte thaye anna'thiyA vi vRtti) te guNazIlaka caityanI AsapAsa gheADe dUra aneka anyatIki leke rahetA hatA. ( teNaM kAleNaM teNaM samaevaM samaNaM bhagavaM mahAvIre Adigare jAva samosaDhe ) te kALe ane te samaye tIthaMkara Adi vizeSaNe vALA zramaNa bhagavAna mahAvIra tyAM padhAryAM. (gAva siA hinA) dharmAMkthA zravaNu karIne pariSada visarjita thai, tyAM sudhInuM samasta kacana ahIM grahaNa karavuM. (te jAhe" tenAM samAM samasta maLavo mahAvIrassa bahave aMtevAsI therA bhagavaMtoM jAi saMpannA kulasaMpannA jahA vitiyasa jAtra jIviyAsAmaraNabhayavippamukkA samaNassa bhagavao mahAvIrassa adurasAmante uDUDhaM jANU aho sirA jhANakeDovagayA saMjameNa tavasA appANaM mAthemALA gAtra vitti) te kALe ane te samaye zramaNa bhagavAna mahAvIranA aneka ziSya sthavira bhagavaMtA, ke je jAtisa Mpanna, kulasaMpanna thyAdi vizeSaNeAvALA hatA zrI bhagavatI sUtra : 6 211 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (temanA guNAnuM varNana bIjA zatakamAM ApavAmAM Avyu che), je jIvananI AzA ane maraNanA bhayathI rahita hatA, evA te sthaviro zramaNa bhagavAna mahAvIranI AsapAsa ghUMTaNe UMcI rAkhIne ane nIce mastake dhyAnarUpa kATAmAM virAjamAna hatA. teo saMyama ane tapathI peAtAnA AtmAne bhAvita karI rahyA hatA. (tAM te gamathiyA negeva thai maLavaMto tenetra utrAti) tyAra bAda te anyatIthikA jyAM te sthAvara bhagavA beThA hatA tyAM AvyA. (unacchittA te jene maLavaMte pUchyuM thayAnI) tyAM AvIne te anyatArthika lekAe te sthavira bhagavAne A pramANe kahyuM(tubhennN ajo tihiM tiviNaM asaMjaya, avizya, appaDiya jahA satta masad vika phesapnAtra maMtavAne cAtri mada ) huM Ak ! trividha prANAtipAta AdinuM trividharUpe sevana karatA evA tame khadhAM asaMyata che, avitA deza, apratihata pApakarmavALA aa, tyAdi samasta kathana sAtamAM zatakanA bIjA uddezakamAM kahyA pramANe samajavuM. 'tame ekAntamAla (saMpUrNarUpe ajJAno paNa che', ahI~ sudhInu samasta kathana grahaNa karavuM. (tattva tethA mayaMto te gama'sthit evaM bayAsI keNa kAraNeNaM ajjo ! amhe tividdhaM tiviheNaM aMsaMjaya aviraya nAma gaMnavAchA cAva mAmo) anyatIthikAnAM A prAranA vacane sAMbhaLIne te ri bhagava MtAe temane A pramANe pUchyuM huM AryAM! Apa zA kAraNe evuM kahA che ke ame trividha prANAtipAta AdinuM trividharUpa sevana karatA hAvAthI asayata, avirata ane apratihata pApaka vALA yAvat ekAntabAla chIe ! taLa te banna utthiyA te there bhagavaMte evaM vayAsI tubbheNaM ajjA ! adina geNDaha, adina suga, trisAra(4) tyAre anyatIthikAe temane A pramANe kahyuM he Aryo ! tame adatta padArthoM le che, adyatta padArthAMnuM sevana kare che, adatta padArthAMnA svAda le che. eTale ke adatta padArthAMne grahaNa karavAnI anumati de che. (taLa te tumbhe dina gehamANA, adinna bhuMjamANA, adinaM sAijamANA tiviha timidena amanayatriyanAtra gaMtavALA yAtri maDha). A rIte adatta (kAinA dvArA nahIM apAyeluM) ne grahaNa karatA adattanuM sevana karatA ane adattanI anumati detA evAM tame leAkeA trividha prANAtipAta AdinuM trividharUpe sevana kare che. tethI tame asayata che, avirata che yAvat ekAntamAla paNa che. (tattva te therA bhagavaMto te anautthi evaM kyAsI, keNa kAraNeNaM ajjo ! amhe ani gevAno, tri' mukhAno, pavitra sAgAmau ?) temanAM A vacanA sAMbhaLIne vira bhagavatAe te anyatIthikAne pUchyuM ke huM AryAM ! tame zA kAraNe evuM kahA che ke ame adattadAna laie chIe, adatta padArthonuM sevana karIe chIe ane adatta padArtha ne mahaNa karavAnI anumati ApIe chIe ! (nAM ante atri gemALA jAtra adinna sAijjamANA tivihaM tiviheNaM asaMjaya jAna egaMtavAlA yAvi mAmo) Apa zA kAraNe evuM mAneA che ke ame adatta padArthAMne grahaNa karanArA, adatta padArthAnuM sevana karanArA ane madatta padArthoM grahaNa karavAnI anumati denArA hAvAthI trividha prANAtipAta AdinuM sevana karatA thakA asayata, avirata yAvat ekAMtamAla chIe ? zrI bhagavatI sUtra : 6 212 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (dvi cannajiyA te re mAvaMte gvaM ) tyAre te anyatIthikee te sthavira bhagavaMtene A pramANe kahyuM- (tAdA gajhala TrikamANe rije, paDiggahejamANe apaDiggahie, nisarijamANe aNisaTTa, tubbheNaM ajo ! dijjamANaM paDiggahaNaM asaMpattaM etthaNaM attarA kei avaharejjA, gAhAvaissa NaM taM bhaMte ! no khalu taM tumbhaM, taeNaM tubbhe adinnaM geNhaha, jAva adinna sAijjaha, taeNaM tujjhe adinna geNDamANA jAva egaMtabAlA yAvi bhavaha) he Aryo! tamArA mata pramANe apAI rahelI vastune adatta mAnavAmAM Ave che, grahaNa karavAmAM AvI rahelI vastune apratigRhIta mAnavAmAM Ave che, ane kSipramANa vastune anisUSTa mAnavAmAM Ave che, te A ! Apa lekene devAmAM Avate padArtha Apa lekenA pAtramAM paDayA pahelAM je koI vyakita vaccethI ja tenuM apaharaNa karI le, te Apa leke ema mAne che ke gRhapati (gRhastha)nA padArthanuM ja apaharaNa thayuM chetamArA padArthanuM apaharaNa thayuM che ema tame mAnatA nathI. te kAraNe tame adatta padAtha ne grahaNa kare che, adatta dArthonuM sevana kare che ane adatta padArtha grahaNa karavAnI anumati Ape che. A rIte adattane grahaNa karatA evA tame asaMyatithI laine ekAntabAla Adi vizeSaNavALA che. (ta te verA mAvaMto te gannarathie evaM vayAsI-no khalu ajjo ! adinnaM giNhAmo, adinnaM muMjAmo, adinnaM sAijjAmo, amhe dina geNhamANA. dinna jhuMjamANA, dinna sAijjamANA, tivihaM tiviheNaM saMjaya viraya paDihaya jahA sattamasae jAva giadivA ravi makAno ) anya matavAdIonI A prakAranI vAta sAMbhaLIne te sthavira bhagavaMtoe temane A pramANe kahyuM- he Aryo ! ame adatta vastune grahaNa karatA nathI, adatta varatune AhAra karatA nathI ane adatta vastune grahaNa karavAnI anamedanA ApatA nathI. huM A ! ame ApavAmAM AvelA padArtho ja grahaNa karIe chIe, amane ApavAmAM AvelA padArthone ja AhAra karIe chIe ane ApavAmAM AvelA padArtha levAnI anumati ApIe chIe. A rIte dara vastune grahaNa karanArA, dara varatunuM sevana karanArA ane datta vastune levAnI anumodanA karanArA evA ame trividha praNAtipAta Adine trividharUpe parityAga karanArA chIe. tethI ame saMvata chIe, virata chIe, ane pApakarmane nAza karanArA evA ame leke (sAtamAM zatakamAM kathA anusAra) ekAnta paMDita (saMpUrNa jJAnI) chIe. (2gi annautthiyaa te there bhagavaMte evaM vayAsI-keNa kAraNeNaM ajjo ! tumhe dinna geNhaha jAva dinna sAijjaha, jaiNaM tubbhe dinnaM geNhamANA jAva egaMtapaDiyA sAtti aT) tyAra bAda te anyamatavAdIoe te sthavira bhagavaMtene e prazna pUchaye ke, "he A! Apa loke ApavAmAM AvelI vastuone ja grahaNa kare che, ApavAmAM AvelI vastunuM ja sevana kare che ane ApavAmAM AvelI vastu levAnI ja anumati de che evuM kevI rIte mAnI zakAya? he Ave zA mATe amAre evuM mAnavuM joie ke tame datta padArthane grahaNa karanArA ane datta padArthane grahaNa karavAnI anumati henArA hovAthI vividha prANAtipAta AdinA trividharUpa tyAgathI saMyata, virata yAvata ekAntapaMDita che? (ta je je mAnavaMto re ganathav gvaM jayA) zrI bhagavatI sUtra : 6 21 3 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAre te sthavira bhagavaMtoe ta anyatIthikAne A pramANe kahyuM- (gaLa saro! dijjamANe dinne, paDiggahijjamANe paDiggahie, nisirijjamANe nisaTTe, je NaM amheNaM ajjo! dijjamANaM, paDiggahaNaM, asaMpattaM, ettha NaM aMtarA kei avaharejjA, amhANaM taM No khalu taM gAhAvaissa, jaeNaM amhe dinna bhuMjAmo, dinna sAijjAmo, tae NaM amhaM dinnaM geNhamANA jAva dinna sAijamANA, tivihaM tiviheNaM saMjaya jAva egaMtapaMDiyA yAvi bhavAmo, tujjheNaM ajjo ! appaNAceva tivihaM tiviheNaM asaMjaya jAva egaMtabAlA yAvi mA) he ArthI ! ame te ApavAmAM AvI rahelI vastune apAI gayelI, grahaNa karavAmAM AvatI vastune grahaNa thai gayelI, ane nisRjyamAna vastune nisuSTa mAnIe chIe. tethI he Aya! amane ApavAmAM AvI rahI hoya evI vastunuM-amArA pAtramAM paDe te pahelAM-kAI apaharaNa karI jAya to evI sithitimAM ame te ema mAnIe chIe ke amArI te vastunuM apaharaNa karavAmAM AvyuM che-gRhasthanI vastunuM apaharaNa thayuM che ema ame mAnatA nathI. tethI ame datta vastune ja grahaNa karIe chIe, datta vastune ja AhAra karIe chIe ane datta vastune grahaNa karavAnI anumati ApIe chIe. A rIte datta vastune grahaNa karanArA datta vastune AhAra karanArA ane datta vastu levAnI anumati ApanArA ame leke trividha prANAtipAta Adine trividharUpe parityAga karanArA hovAthI saMyata, virata ane ekAntapaMDita chIe. he A ! tame leke ja trividha prANAtipAta Adine trividharUpe parityAga karatA nathI. te kAraNe tame ja asaMyata, avirata ane ekAntabAla che (agi te mAthiyA te re mAvaMte pUrva vayAsI) vira bhagavaMtanuM A prakAranuM kathana sAMbhaLIne te anyatIthikee temane A pramANe pUchyuM (keNa kAraNeNaM ajjo ! amhe tivihaM jAva egaMtabAlA yAvi bhavAmo) che A ! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke ame trividha prANAtipAta AdinuM trividha sevana karanArA hevAthI asaMyata, avirata ane ekAntabAla chIe ? (agi te be mata te bannathig ga vavANI) tyAre te sthavira bhagavaMtee te anyatIthi kene A pramANe kahyuM-gNe vf vo! vinna neus, bhujaha, adinnaM sAijjaha, taeNaM ajjo ! tumbhe adinnaM geNDamANA jAva gaitAchA ghara mA) he A ! tame dIdhelI adata vastune grahaNa kare che ane adatta vastu levAnI bIjAne anumati Ape che. tethI he Aryo! tame leke asaMyata ane avirata dazAmAM cAlu rahIne trividha prANAtipAta AdinuM trividharUpe sevana karo cho. tene parityAga nahIM karavAthI tame ekAntabAla cho) (tari te bannathiyA te there bhagavaMte evaM vayAsI keNa kAraNeNaM amhe adinna geNDAmo, jAva pAMtavA cAvi majAno) tyAre te anyatIthikee te sthavira bhagavaMtane e prazna pUche ke huM Aryo ! tame amane adata vastune grahaNa karanArA yAvata ekAntabAla zA kAraNe kahe che ? (tag te re mAre te gannatithag pja vApI). tyAre te sthavira bhagavaMtoe te anyatIthikane A pramANe kahyuM-(A dhAM aMte ! ajjo ! dijjamANe adinne taM ceva jAca gAhAvaissa, No khalu taM tujhe, taeNaM tumbhe adinna geNhaha taMceva jAva egaMtavAlA yAvi bhavaha) zrI bhagavatI sUtra : 6 214 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huM AryAM! tamArI mAnyatA anusAra dIyamAnane adatta kahevAmAM Ave che.' tyAMthI zarU karIne 'te vastu gRhapatinI che-tamArI nathI. te kAraNe tame attane grahUNa karanArA che. tethI tame asayata, avirata ane ekAntamAla che,' tyAM sudhInuMkita kathana grahaNa karavuM. TIkA-chaThThA uddezakane ante kriyAviSayaka vaktavyatAnI prarUSaNA karavAmAM AvI che. A rIte kriyAnA adhikAra cAlu hovAthI sUtrakAre A sAtamAM uddezakamAM pradUSakriyA nimittaka anyatIthikAnI (anya matavAdIonI) vakatabdhatAnuM kathana karyuM che--tendra hAM tenuM samaNAM rAjade nare-mo' te kALe ane te samaye rAjagRhuM nAme nagara hatuM. tenuM varNana caMpAnagarInA vana pramANe samajavuM. 'vruttinaNa -mo' te rAjagRha nagarInI pAse guNazilaka nAmanuM caitya (udyAna) hatuM. tenuM varNana ca pAnagarInA pUrNabhadra caitya jevuM samajavuM. 'nAva puniyAvadago' cAvat te zuzilaka udyAnamAM pASANu vizeSanuM anela pRthvIzilA paTTaka hatuM . 'tassa NaM guNasilassa ceiyassa adUrasAmaMte bahave annautthiyA parivasaMti' te guzilaka udyAnanI AsapAsa, tyAMthI thoDe ja dUra aneka anyatIrtha' (anya madavAdIo) vasatA hatA. te" AlevAM tenuM samAM maLyuM mAre Avigare nAva samosaDhe te kALe te samaye zramaNa bhagavAna mahAvIra ke je svazAnananI apekSAe dharmAMnI zarUAta karanArAtI"kara hatA, teo te guNuzilaka udyAnamAM padhAryA. 'jJAna pariyA kiyA' bhagavAnane vaMdaNA namaskAra karavAne tathA dharma kathA sAMbhaLavAne pariSada nIkaLI ane bhagavAnanI dezanA sAMbhaLIne pariSada pAtapeAtAne sthAne pAchI pharI. (A badhA sUtrapATha ahIM 'nA' (yAvata) padathI grahaNa thayA che.) teLAne teNaM samaeNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa vahave aMtevAsI therA bhagavaMto' te kALe ane te samaye zramaNa bhagavAna mahAvIranA aneka ziSya sthavira bhagavAnA 'jo saMpannA, kula saMpannA jahA bitiyasae jAva jIviyAsAmaraNabhayavipyamukkA ' jAti sa Mpanna, guNus panna mAde guNAvALA hatA. khIjA zatakanA pAMcamAM uddezakamAM temanA je guNa darzAvyA che te ahI grahaNu karavA. 'tame jIvananI AzA ane maraNanA bhayathI rahita hatA,' ahIM sudhInuM samasta kathana grahaNa karavuM. avarAmaMte ka nArdo vijJAjATo' evA te vira bhagavaMtA mahAvIra prabhuthI ati dUra paNa nahIM ane ati najIka paNa nahIM evA ucita sthAne, utkruTa Asane (banne luMTA UMcA rAkhIne) nIcuM mastaka karIne dhyAnarUpa kAThAmAM (ekAgratApUrNAMkanA ciMtanamAM) saMnameLa surakSA baLAnuM mATemALA nAna vitti pravRtta thayelA hatA. teo sa Myama ane tapathI peAtAnA AtmAne bhAvita karI rahyA hatA. temanA mAtRvaMza suvizuddha hatA, tethI temana jAtisa`panna kathA che. temane pitRvaMza suvizuddha hatA, tethI temane kulasapanna kaLA che. adhaH (nIcA) mastakathI e sUcita karavAmAM AvyuM che ke temanI najara uparanI bAju paNa na hatI ane tirachI paNa pharatI na hatI, dhyAna kASThApagata' padma dvArA e sUcita thAya che ke jevI rIte kAThImAM rAkheluM anAja Amatema phUlAi jatuM nathI e ja pramANe dhyAnamAM lIna thayelA virenuM mana indriyAnI pravRttiomAM bhaTakatuM na hatu. eTale ke tee niyatrita cittavRttivALA hatA. 17 prakAranA saMcama ane 12 prakAranA tapathI tee peAtAnA AtmAne zAvita karI rahyA hatA. ahIM 'vAva' padathI nIcenAM vizeSaNene grahaNa karavA joieteeA upazAnta prakRtivALA hatA, krodha, mAna, mAyA ane lebharUpa kAyAne temaNe atizaya pAtaLA pADI nAkhyA hatA. teo mRdu (phemila) ane mArdava (atyaMta kAmala) bhAvathI yukata hatA teo AlIna hatA, bhadraka hatA ane vinIta hatA. 6 zrI bhagavatI sUtra : 6 215 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'taraNaM te annautthiyA jeNeva therA bhagavaMto teNeva uvAgacchaMti' have eka vakhata evuM banyu ke te paritIthikA jyAM te sthavira bhagavatA virAjamAna hatA tyAM AvyA. vAchittA te caine maLavaMte vaM yAsI' tyAM AvIne temaNe te sthavira bhagavAne A pramANe kahyuM-'tume aaN anau ! vid tiviheLa asaMjaya - aviraya - appaDihaya - jahA sattamasara bitie uddesae jAva egaMtavAlA yAni ma' he Ak! tame kreA sacata paNu nathI, virata paNa nathI ane pratihata pratyAkhyAta pApakama vALA paNa nathI tame tA ekAntamAla (saMpUrNa ajJAna) che. kAraNa ke triviSe (kRta, kArita ane anumerdita rUpa traNa prakAranA) prANAtipAta ArdinuM trividha (mana, vacana ane kAyAthI) tame sevana kareA che. vartamAnakAlika sarva sAvadhAnuSThAneAthI (pApakarmathI-duSkRtyAthI) dUra rahenArane ja sayata kahe che. paNa evAM tame nathI. tethI tame asayata che. bhUtakAlina pApakarmAMthI je jugupsA (niMdA) pUrNAMka dura rahe che ane bhaviSyamAM thanArA pApaneA je sAMvara karI nAkhe che tene ja virata kahe che. paNa tame evA virata paNa nathI. tame te avirata che. tethI tame apratihata apratyAkhyAta pApaka vALA che. vartamAnakAlika pApakamonA anubhAga dvAsa dvArA nAza karavA ane pu'kRta aticArAnI niMdA karavI ane bhaviSyamAM huM evuM nahIM karU e prakAranA akaraNa dvArA pApakarmanuM je niANu karavAnuM thAya che tene pratihata pratyAkhyAta pApakama kahe che. tame e pramANe pratihata pratyAkhyAta pApakama vALA paNa nathI, tame teA apratihata apratyAkhyAta pApakarmAvALA che. sAtamAM zatakanA bIjA uddezaznamAM A prakAranuM je kathana karavAmAM AvyuM che te samasta sthana ahIM paNa grahaNa karavuM. cAvata'tame krabaMdha yukta che, savar rahita che, sarvathA prANAtipAta sahita che ane ekAntamAla che. (ekAntamAla eTale sava' prakAranA jJAnathI rahita) taLa te ceA maLato te anna sthir NaM yAsI paratIAinI A prakAranI vAta sAMbhaLIne sthavira bhagavAe temane A pramANe pUchyuM. 'keNaM kAraNeNaM ajjo ! amhe tivihaM tiviheNaM asaMjaya avira jAtra tathALa yAtri mAmo ?? he bhadanta tame amArA upara evA Aropa (je ArApa mUkavAmAM AvyA che te vAta upara kalA mujaba samajavI) zA mATe mUkI rahyA che! amane asa yata, avirata agni mAnavAnuM zuM kAraNa che? 'tAM te annanaciyA te jene mayaMte nuM cayAsI' tyAre te paratIvikAe temane A pramANe javAba ApyA tuSe nuM akho ! vina meda gAna mana, patni sAphana' he Ak ! tame adatta (ApavAmAM na AvI DAya evI) vastu le che, adyatta mAhAranA upayoga karI che ane adyatta vastune grahaNa karavAnI anumedanA kare che. 'tattva te tume balinna nemALA, aniM bhujamANA, adinna sAijjamANA tivihaM tiviheNaM asaMjaya, avizya jAva maMtavAlA ne matra A rIte adatta vastune grahaNa karatA, adatta AhArane upayoga katA ane adatta vastune grahaNa karavAnI anumaiAdanA karatA evA Apa le trividha prANAtipAta smAdinuM trividhe (mana, vacana ane kAyAthI) sevana kare che. te kAraNe Apa leke asa yata, avirata, apratihata apavyAkhyAta pApakama vALA, sakriya karma baMdha sahita, sa Mvara rahita, sarva prakAranA prANAtipAtathI yukta ane jJAnathI athA rahita che. 'taLa te the mAvatI, te amnasthira paDyuM cAlI te patithiMkAnI A prakAranI vAtta sAMbhaLIne te thavira lagavatAthe temane A pramANe pUchyuM zrI bhagavatI sUtra : 6 216 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'keNa kAraNeNaM ajjo ! amhe adinna geNhAmo, adinna bhuMjAmo, adinnaM sArUjhAna he Aryo ! Apa amane e to kahe ke kevI rIte ame adata vastu laIe chIe, kevI rIte ame adatta AhArane upayoga karIe chIe, kevI rIte ame adatta vastu levAnI anyane anumodanA karIe chIe? "avii ma gatinuM geNhamANA jAva adinna sAijjamANA tivihaM tiviheNaM asaMjaya jAva egaMta. vaThA cA imavAno ? Apa le ke amane zA kAraNe adata vastu grahaNa karanArA, adatta AhAra lenArA, anyane adatta vastu grahaNa karavAnI anumati denArA kahe che ? e to siddha karI batAvo ke ame kevI rIte trividha prANAtipAta AdinuM sevana karIne asaMyata, avirata, apratihata apratyAkhyAta pApakarmavALA, sakarmA, saMvara rahita, sarvathA prANAtipAta sahita ane ekAntatAbAla kahevAne yogya chIe ? __ 'taeNaM te annautthiyA te there bhagavaMte evaM vayAsI' te sthavira bhagavaMtanI A prakAranI vAta sAMbhaLIne te paratIrthikoe pitAnI mAnyatAne sAbita karavAne mATe temane A pramANe kahyuM'tumhaannN ajo ! dijamANe adinne, paDiggahejamANe apaDiggahie, nisivinAne gaNi' che A ! ApanA mata mujaba te dAtA vaDe devAmAM AvI rahI hoya evI vastu adatta gaNAya che. grAhaka vaDe je vastu grahaNa karavAmAM AvI rahI hoya che tene Apa apratigRhIta mAne che, pAtranI aMdara kSiNamANa (nAkhavAmAM AvatI vastune tame anisRSTa (akSipta) gaNe che. eTale ke dIyamAna devAmAM AvatI) vastu kALanI apekSAe vartamAnakALavatI hoya che ane datta (apAI cukelI) vastu bhUtakAlavati heya che. je vartamAnakALa ane bhUtakALamAM bheda mAnavAmAM Ave, to temanAthI yukata thayelI vastumAM te banne kALanI apekSAe bheda kema na hoya eTale ke temanI vacce bheda avazya mAna ja paDe che. dIpamAna vastune data (apAI culI) kahI zakAya nahi, eTale ke je vastu apAi cukela nathI-mahatta che-tene ja tame dara gaNe che. e ja pramANe pratigrAmANa Adi vastunA viSayamAM paNa samajavuM. A kathanane bhAvArtha eTalo ja che ke tame prayamAnane adatta gaNe che mATe tame adattAdAna lenArA cho. tethI "tui Mo! rijhama diorNa, saMpatti, pavi saMtarA5 gavArakA, bAvakSa te ! nau huM haM tuma he AryA! Apa lekene je vastu ApavAmAM AvI rahI hoya che, te apAI cukelI apAtI nathI paNa adata ja apAtI hoya che. Apane ApavAmAM AvatI vastu jyAM sudhI mApanA pAtramAM paDatI nathI tyAM sudhI ApanI gaNAtI nathI. tethI Apane apAtI vastunuM vaccethI ja keI apaharaNa kare te Apa le ke te te vastune ApanI mAnatA nathI paNa dAtAnI ja vastunuM apaharaNa thayuM che ema mAne che. te vastu jyAM sudhI ApanA pAtramAM na paDe tyAM sudhI gApane mATe te gahana ja che. A kathana hAza paratathi zrI bhagavatI sUtra : 6 217 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evuM sAbita karavA mAge che ke je vastu Apa lokone apAi rahelI che te dIyamAna hovAthI datta nathI. adatta ja che. ane te adatta vastune Apa prahaNa kare che. eTale ke Apa adattAdAna levAno deSa kare che. eja vAta TIkAkAre A sUtrapATha dvArA spaSTa karI che"ydi dIyamAnaM pAtre'patitaM sat dattaM bhavati, tadA tasya dattasya sataH pAtrapatanalakSaNaM grahaNaM kRtaM bhavati, yadA tu yahIyamAnamadattaM bhavati, tadA pAtrapatanalakSaNaM gRhaNamadattasya prAptam" ame adattane grahaNa karatA nathI, paNa dattane ja prahaNa karIe chIe, " A prakAranuM samAdhAna sthavira bhagavaMto dvArA AgaLa karavAmAM Avaze. te dIyamAna vastune datta mAnIne karavAmAM AvyuM che, kAraNa ke vartamAnakALa ane bhUtakALa e bannemAM abheda mAnavAmAM Avyo che. te abhedanI apekSAe dIyamAna vastumAM dattatva mAnI zakAya che. tethI ame leke datta vastune grahaNa karIe chIe-adattane grahaNa karatA nathI," A kathana sAcuM ja che. A kathananuM tAtparya e che ke anyatIrSika spavira bhagavaMtane adatta Adine grahaNa karanArA kahIne temane aAMta Adi avAvALA kadAA che. teo temane adattAdAna prahaNa karanArA eTalA mATe kahe che ke je AhArAdi padAtha temane dAtA dvArA ApavAmAM Ave che te pUrve adatta (nahIM devAyelA) hoya che, te padArtho te dIyamAna-vartamAnamAM ja ApavAmAM AvI rahelA hoya che. te kAraNe pUrve nahIM devAyelA AhArAdi padArtha vartamAnakALanI apekSAe adatta hovAthI temane grahaNa karanAra sAdhu adattAdAnI hoya che. je dIyamAna vastune data mAnIne adattAdAyI hovAno niSedha karavAmAM Ave to te vAtane e kAraNe na ravIkArI zakAya ke je dIyamAna vastu devAmAM AvatI hoya tyAre vaccethI ja koIna dvArA paDAvI levAmAM Ave te te vastu gRhItAnI manAtI nathI-dAna lenAranI vastunuM apaharaNa thayuM che evuM kahevAtuM nathI paNa dAtAnI vastunuM ja apaharaNa thayeluM manAya che. te kAraNe je te vastune dAtAnI mAnavAmAM Ave, to evI hAlatamAM te datta banatI nathI paNa dIvAna ja hoya che. tethI dIpamAna vastune grahaNa karanAra vyakitane adattAdAnI mAnavI paDaze, A rIte temane adattAdAnI mAnavI paDaze. A rIte temane adattAnI kahIne temanAmAM asaMyatatA Adine sadabhAva hevAnuM temanA dvArA pratipAdana karavAmAM AvyuM che te A pramANe tapur kinna jeu66, gAtra paDhinna sAga, tapaf tuje makinna nAgA bAva saMtavA cAra mATe tame adattane grahaNa kare che, adata vastune AhAra kare che ane adata vastu levAnI anumodanA kare che. tethI adattane grahaNa karanArA, adattano AhAra karanArA ane adattane grahaNa karavAnI anumodanA karanArA tame loke trividha prANAtipAtanuM trividha sevana kare che. te tamane saMyata, virata, pratihata pratyAkhyAta pApakarmavALA kevI rIte kahI zakAya? A prakAranI paristhitimAM tame asaMyata, avirata, apratihA, apratyAkhyAta pakarmavALA, sakriya, avirata, pratihata, pratyAkhyAta pApakarmavALA, sakriya, asaMvRta, sarvathA prANAtipAta sahita ane bilakula jJAna rahita ja che. "agi te 1 mAvaMto te sunizig rte paratIthiMkanI A prakAranI mAnyatA sAMbhaLIne te sthavira bhagavatee temane A pramANe javAba Akhe- nI sanI ! je caritna dAmo, caritna inAmo, zrI bhagavatI sUtra : 6 218 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gannei sarakAre" he A ! ame adatta vastune grahaNa karatA nathI, adatta vastune AhAra karatA nathI ane adatta vastu levAnI anumodanA karatA nathI. "amhe NaM ajjo ! dina geNhAmo, dinnaM jhuMjAmo, dinnaM sAijAmo tae NaM amhe dinna geNDamANA, dinnaM muMjamANA, dinnaM sAijamANA tivihaM tiviheNaM saMjaya-viraya paDihaya jahA sattamasae jAba egaMtapaMDiyA yAvi bhavAmo' he Aryo ! ame to datta (ApavAmAM AvelI) vastune ja grahaNa karIe chIe. datta vastune ja AhAra karIe chIe. ane datta vatu grahaNa karavAnI ja anumodanA karIe chIe A rIte datta vastune grahaNa karatA, dattane ja AhAra karatA, data levAnI anumodanA karatA evAM ame trividha prANAtipAta Adine trividha parityAga karanArA hovAthI ame saMyata. virata, pratihata pratyAkhyAta pApakarmA ja chIe sAtamAM zatakanA dasamA udepakamAM je kathana karavAmAM AvyuM che te ahIM grahaNa karavuM yAvat "ame akiya, saMvRta ane ekAnta paMDita (sarvathA jJAnayukta) ja chIe" "tAM te pramAthiyA te re mAvaMte pravAsI tyAre te paratIthikee te sthavira bhagavaMtane pUchayuM ke "na jALavi go ! ne vAva rinna tArUna? he Aryo ! tame zA kAraNe evuM kahe che ke tame dara vastune grahaNa kare che, data padArthane AhAra kare che ane dara vastu levAnI anumodanA kare che ? "jaeNaM tujjhe dina geNhamANA, jAva egaMtapaDiyA yAvi bhavaha ?" he Aryo! amAre zA kAraNe evuM mAnavuM joIe ke tame dara vastune grahaNa karatA thakA dara varatune AhAra karatA thakA, data vatuM grahaNa karavAnI anumodanA karatA thakA trividha prANAtipAtane trividha tyAga karatA thakA, saMyata, virata, pratihatapratyAkhyAtapApakama, akriya ( kabaMdha rahita) saMvRta (saMvara yukta ane ekAntapaMDita che? "tazi te ghara mA te gamasthig gvaM vANI temanI kAraNa jANavAnI jijJAsA jANIne te sthavira bhagavaMtee temane A pramANe javAba Ape- "amhe NaM ajo ! dijjamANe dinne, paDiggahe jamANe paDiggahie, nisirijjamANe nisaTTe, jeNaM amheNaM ajo ! dijjamANaM paDiggahaNaM asaMpatta ettha i aMtarA je avakA , gA paf taM, jo taM pArAva" he Ayo! ame dIyamAna (ApavAmAM AvatI hoya evI) vastune datta (apAi cukelI) pratigrAna mANa vastune pratigRhIta ane nisRjyamAna vastune nisaSTa mAnIe chIe. tethI amane ApavAmAM AvI rahelI vastu amArA pAtramAM athavA hAthamAM AvI paDe te pahelAM vaccethI ja kei vyakita dvArA paDAvI levAmAM Ave te ame ema mAnIe chIe ke amArI te vastunuM apaharaNa thayuM che ane A rIte apahata thayelI vastune gRhapatinI zrI bhagavatI sUtra : 6 219 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnatA nathI. "avi manni TTiAno, vinna mUMgAmo, vinna saltAna' tethI e vAta siddha thAya che ke ame apAyelI (datta vastune ja grahaNa karIe chIe, dattA vastune ja AhAra karIe chIe ane dara vastune grahaNa karavAnI anumodanA karIe chIe. "taeNaM amhe dinnaM geNhamANA, jAva dinnaM sAijamANA tivihaM tiviheNaM saMjaya sAva WiariyA sAvi mAno" tethI te Aye ! datta vastune grahaNa karatA, ane datta vastune grahaNa karavAnI anumodanA karatA evA ame trividha prANAtipAta Adine trivadhe tyAga karanArA hovAthI ame saMyata, virata, hita, pratyAkhyAta paka, ayi (karmabaMdha rahita), saMvRta (saMvara yukata) ane ekAnta paMDita (sarvathA jJAna yukta) chIe have sthavira bhagavaMte te paratIthine evuM kahe che ke tamArI mAnyatA anusAra dayamAna vastune adatta mAnavAmAM Ave che. te kAraNe evI vastune grahaNa karanArA tame adattAdAnI hovAne lIdhe asaMgata, avirata Adi guNovALA cho. "tumbheNaM ajjo appaNA ceva tiviha tiviheNaM asaMjaya jAva egaMta vA cAra mag" he A ! tame ja trividha prANAtipAta AdinuM trividha sevana karatA hovAthI asaMyata che, avirata che, apratihA, apratyAkhyAta pApakarmavALA che, karmabaMdhu sahita che, savara rahita che, sarvathA prANAtipAta sahita che ane ekAntamAla (sarvathA zAna rahita) che. "agi te gannAi te there mate vathANI sthavira bhagavaMtoe jyAre A pramANe kahyuM tyAre te paratIrthike temane pUchavA lAgyA. "keNa kAraNeNaM ajjo ! amhe tivihaM tiviheNa jAva egaMtavAlA yAvi mavA ?he A ! zA kAraNe Apa evuM kahe che ke ame trividha prANAtipAta mAdinuM trividha sevana karIe chIe ke tame kema evuM mAne che ke ame asaMyata, avirata, apratihata ane apratyAkhyAta pApakarmavALA chIe? tame kevI rIte amane sakriya (karmabaMdha sahita), asaMvRta (saMvara rahita), ekAta daMDa sahita (sarvathA prANAtipAta sahita) ane ekAnabAla kahe che ? tag se verA mAvaMtA te anathig gvuM vadhAra" tyAre te sthavira bhagava to te paratIthei kene A pramANe javAba Ape to I gas ! gati da, virSa muMja, gatine mArU A ! tame adatta vastune grahaNa kare che, adatta vastune AhAra kare che ane adatta vastu grahaNa karavAnI anumodanA kare che. "taeNaM ajjo ! tumbhe adina gehamANA, jAva egaMtavAlA yAvi bhavaha" che A ! A rIte adattane grahaNa karavAne kAraNe, adattane AhAra karavAne kAraNe ane adatta grahaNa karavAnI anumodanA karavAne kAraNe tame trividha prANAtipAta AdinuM trividha sevana kare che tethI tame asaMyata, avirata, apratihata, apratyAkhyAta pApa zrI bhagavatI sUtra : 6 220 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kavALA, sakriya (ka'kha'dhavALA), asavruta (saMvara rahita) ekAnta daMDa sahita (saCthA prANAtipAta sahita) ane ekAntamAla paNa hA. "tAM te annathayA te cere mavaMte paDyuM cacAsI" A prakAranA saMgata uttara sAMbhaLIne te paratIkie (anya matavAdIoe) sthavira bhagavAne A pramANe pUchyuM- kAraNe amhe AyeryAM ! e to batAvo karanArA ane atta na medAmo, nAva prAMtavA vimAno ?" he ke ame kevI rIte adatta vastune grahaNa karanArA, adanA AhAra grahaNa karavAnI anumodanA karanArA chIe ? ame kevI rIte trividha trividha sevana karanArA chIe ? tame amane zA zA kAraNe asayata avirata apratidvaita, apratyAkhyAta pApakrama vALA mAne che ? vaLI tame amane sakriya (kabaMdha sahita), asaMvRta, ekAnta daMDa sahita ane ekAntamAla zA kAraNe kahe che!? prANAtipAta AdinuM "taLa te jene mAvato te anna'SiputraM yAsI" te paratIthikAna A praznanA javAba ApatA sthavira bhagavatAe temane A pramANe kahyuM ane "tujjheNaM ajjo ! dijjamANe adine taMceva jAva gAhAvaissa NaM, No vajI taMtunne " he ArTa ! tamArA siddhAMtenI mAnyatA anusAra dIyamAna vastune adatta mAnavAmAM Ave che, pratigRhyamA vastune apratigRhIta mAnavAmAM Ave nisuyamAna vastune anisuSTa mAnavAmAM Ave che. tethI tame evuM mAne che ke tamane ApavAmAM AvatI vastu tamArA hAthamAM AvI paDe te pahelAM jo kai vyakti tenuM vaccethI ja apaharaNa kare, tA teNe tamArI vastunuM apaharaNa karyuM che evuM tame mAnatA nathI tame te evuM mAnA che ke teNe dAtAnI vastunuM ja apaharaNa karyuM che. "taraNaM tunbhe adina gehaha, taM cetra jAva egaMtabAlA yAvi bhatraha " te kAraNe tame adattu vastune grahaNa kareA che, atta vastune mAhAra karI che. ane adatta vastune levAnI anumodanA karA che. A rIte trividha prANutipAtanuM tame gividhe sevana karI che. te kAraNe tame asayata, avirata, apratihata, apratyAkhyAta pApakamAM che, sakriya, saMvRta ne ekAnta daMDa sahita che. tethI ja tame ekAntamAla pazu che! sU 15 "tAM te anna'sthi" tyA--i sUtrA- (tAM te banna'sthita te jene maLavaMte paDyuM thayAsI ) tyArabAda te paratIrthaMkAe te sthavira bhagavAne A pramANe kahyuM (tuoLa ano! titrika tiviSenuM prasaMnaya nA gaMtavArA yAti ma) huM Aryo ! trividha prANAtipAtanuM trividhe sevana karatA evA tame asayata Adi avasthAvALA ane ekAMtamAla che. (tAM te therA mAvaMto te annazipa harSa vANI) tyAre te sthavira bhagavatAe te paratIthikAne cyA pramANe pUchyuM ( daLa kSArakheLa thano ! are tivid tiviSenuM nAma gaMtavA yavi mAne ?) hai ApyuM! Apa zA kAraNe evuM kahA che ke ame trividha prANAtipAtanuM trividha sevana karIe chIe ? tame ma kAraNe amane asayata yAvat ekAntamAla kahA che! (taLuM te annayiyA te ghere maLavuMte A navAsI) tyAre te paratIthie te sthavira bhagavaMtene A pramANe zrI bhagavatI sUtra : 6 221 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahyuM to gamo! zI rImALA, re gramirda, , leseha, saMghAeha, saMghaTTeha, paritAveha, kilAmeha- taeNaM tujjhe puDhavi peccemANA jAca ubaddavemANA titri tiviheNaM asaMjaya, aviraya jAtra egNtvAhA sAvi mavada) he Aryo! tame cAlatAM cAlatAM pRthvIne chone dabAvo che, temane ijA paheMcADe che, temane pagathI cagade che, pagathI tene saMgharSita kare che, ahI tahI thI temane ekatra kare che, temane saMghati kare che, temane paritApina kare che, tamane kalAnta (duHkhI) kare che ane temane mAre che. A rIte pRthvInA) jIne dabAvavAthI mAravA paryantanI kriyAo karanArA evA tame leke trividha prANAtipAtanuM trividha sevana karo cho tethI tame asaMyata Adi vizeSaNavALA che ane ekAntabAla paNuM che. (tawi te mata te gannatyig panyAsI) tyAre te sthavira bhagava teo te paratIthi kene A pramANe kahyuM-(nI vahu zo ! je rIya rIyamANA paDhaviM paccemo, abhihaNAmo, jAva ubaddavemo, amheNaM ajjo| rIyaM rIyamANA kAya vA, joya vA, rIyaM vA, pahucca desaM dese] kyAmo, paesaM paeseNa vayAmo, teNaM amhe desa deseNaM vayamANA, paesa paeseNa vayamANAnA puDhavi peccemo abhihaNAmo jAva uvahavemo taraNa amhe puDhavi apeccemANA aNabhihaNemANA jAva aNuvaveddamANA tivihaM tiviheNaM saMjJA vAva tAMti sAvi matAno ) che A ! cAlatI vakhate ame pRthvIkAyika jIvone dabAvatA nathI, temane AghAta pahoMcADatA nathI ane temane mAravA paryantanI koI paNa kriyA karatA nathI. he Aryo! ame jyAre gamana karatA hoIe chIe tyAre kAyanA kAryane Azrita karIne, (maLamUtra Adi zArIrika kArya nimitte) yoga nimitte (lAna AdinA vaiyAvRtya nimite) ane jIvasaMrakSaNarUpa saMyamanI apekSAe eka sthaLethI bIje sthaLe jaIe chIe ane eka pradezathI bIjA pradeza tarapha jaIe chIe. A rIte eka sthaLethI bIje sthaLe athavA eka pradezathI bIja pradeza tarapha jatI vakhate ame pRthvIkAyika jIvane dabAvatA nathI, temane AghAta pahoMcADatA nathI ane temane mAravA paryaMtanI koi paNa kriyA karatA nathI. A rIte pRthvIkAyika jIne nahIM dabAvanArA, temane IjA nahIM pahoMcADanArA yAvata temane nahIM mAranArA evAM ame leke trividha prANAtipAtanuM vividha sevana karanArA kevI rIte heI zakIe? eTale ke ame te trividha prANAtipAtano trividha tyAga karanArA chIe. tethI ame sa yata, virata Adi guNavALA ane ekAnta paMDita (sarvathA jJAna sahita chIe.) (as iaaN cakaat! ago jesivittira gavaMnA bAra vAra pAki mavada) he Aryo ! UlaTA tame ja vividha prANAtipAtanuM trividha sevana karanArA hovAthI asaMyata Adi tathA bAla (jJAna rahita) che. (taw te manasthalA there mane g vayA) tyAre te paratIthi kee te sthavira bhagavaMtene A pramANe pUchayuM- ( Tom majhA ! je vidaM tira rAva tavArA vAri mAno) he Aryo ! Apa zA kAraNe amane trividha prANAtipAtanuM trividha sevana karanArA mAne che ? tame amane ekAntabAla kevI rIte kahe che ? (agi te be mata nariyag ghauM vAva) tyAre te sthavira bhagavaMtoe te paratIrthikone A pramANe javAba Ape zrI bhagavatI sUtra : 6 2 2 2 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (tu jaMgaLo ! rIye chImAnA purva veda, gava 36) he Ave ! cAlatI vakhate tame pRthvIkAyika jIvane dabAvavAthI laIne mAravA sudhInI kriyAo kare cho. (taeNaM tujje puDhavi peccemANA jAva ubaddavemANA tivihaM tiviheNaM kAra karavA cAra madada) A rIte pRthvIkAyika ne dabAvavAthI mAMDIne mAravA paryantanI kriyAo karatA evA tame leka trividha prANAtipAtanuM trividha sevana kare che. tethI tame asaMyata Adi vizeSaNavALA paNa ane ekAntataH bAla paNa che. (tay i hai malyiA te re mAvate gi aar) tyAre te paratIthikee te sthavira bhagava tene A pramANe kahyuM- (taNAM mA ! jamAne vAte, vItikamijjamANe avItika te rAyagiraM nagaraM saMpAviukAme asaM patte) che A tamArA mata anusAra te gamAna sthaLa agata, vyatikampamANu sthaLa (oLaMgavAmAM AvatuM sthaLa) avyatikrAnta, tathA rAjagRha nagare pahoMcavAnI icchAvALAne te nagara asaM prApta kahevAmAM Ave che. tagi te verA mAvaMto te maci parva tA) tyAre te sthavira bhagavaMtoe temane A pramANe kahyuM- (no ha igarano ! amhaM gamamANe agae, vIikamijjamANe anItika te rAyagihaM nagaraM jAva asaMpatta, amhANaM ajjo ! gamamANe gae vItikamijjamANe bItikate rAyagihaM nagaraM maMpAviukAme saMpatte, tujjheNaM appaNA ceva gamamANe agae, vItikamijjamANe avItika te rAyagihaM nagaraM jAva asaMpatte tae te gherA bhagavaMto annauthie evaM paDihaNe ti, paDihaNittA gaippavAyaM nAma ajjhayaNaM unA ) he Aryo ! amArA mata anusAra to gamyamAna sthaLane je sthaLe javAnuM heya te sthaLa) agata kahevAtuM nathI, vyatikamyamANa (jene oLaMgavAmAM AvI rahyuM hoya che. vuM) sthaLane avyatikAnta kahevAtuM nathI, ane rAjagRha nagare pahoMcavAnI icchA vALAne mATe rAjagRha nagara asaMprApta mAnavAmAM AvyuM nathI. paraMtu Aryo! ame te gamANa sthaLane gata mAnIe chIe, vyatikramsamANa sthaLane vyatikAnta mAnIe chIe. ane rAjagRhanagara pahoMcavAnI icchAvALA mATe te nagarane saMprApta mAnIe chIe. ulaTA tamArA siddhAMta anusAra e prakAranI mAnyatA che. tame loko gamyamAna sthaLane agata vyatikramamANune atikAnta ane rAjagRha nagarane prApta karavAnI IcchAvALA mATe nagara asaMprApta mAne che. A pramANe tarka zuddha dalIla vaDe te sthavira bhagavaMtoe temane nirUttara karI dIdhA, A rIte temane nirUttara karI daine temaNe "gatiprapAta" nAmanA adhyayananI prarUpaNa karI. TIkArca- tapa te manasthi te re mAvaMte vaM vAsI tyAra bAda te paratIthi koe te sthavira bhagavaMtone A pramANe kahyuM- "tuka garo! tivi6 tivAM mAM nAva saMtavANA vAri aag" che A! tame trividha prANAtipAtanuM (karavuM, karAvavuM ane anumodavuM e traNa prakAranI hiMsAnuM) mana, vacana ane kAyArUpa traNa prakAre sevana kare che. te kAraNe tame asaMyata che, avirata che, apratihata apratyAkhyAta pApakarmA che, sakriya (kamabaMdha sahita) che, asaMvRta (saMvara rahita) che, ekAnta daMDa (prANAtipAta) sahita che, ane ekAntataH bAla ajJa (sarvathA jJAna rahita) paNa che. zrI bhagavatI sUtra : 6 2 2 3 Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "avi ? mAvaMto te narasthig gvaM vANI" te anyatIthi kone A prakArane Apa sAMbhaLIne te sthavira bhagavaMtee temane A pramANe pUchayuM? "keNa kAraNeNaM amhe tivihaM tiviheNaM jAva egaMtabAlA yAvi bhavAmo" he Aryo! tame amArA upara e arepa zA kAraNe mUke che ke ame trividha prANuM tipAtanuM trividha sevana karIe chIe? amane asaMyata Adi zA mATe kaho cho? ame kevI rIte ekAntataH bAla ajJa (sarvathA jJAna rahita) chIe? "tapii te annasthA jene mAre vAlI" tyAre te paratIkie te sthavira bhagavaMtone A pramANe javAba Ape- "na ba ! rIyaM rIyamANA puDhavi pecceha, abhihaNaha, vattaha, leseha, sNghaae|' he A ! tame leke jyAre gamana kare che, tyAre pRthvIAyika jIvone tamArA paga taLe dabAvatA cAle che, "rAmadaU? tame tamArA pagathI temane AghAta pahoMcADe che, " " tamArA paganA AghAtathI tame temanA cUre pUrA karI nAkhe che, "are? temane bhUmi sAthe jakaDI de che, "saMpAi temane saMhata kare che, "saMpa, tAjeda, viveda, sAda temane sAdita (ekatra) kare che, paritApita (saMtApa yukata) kare che, tene mAraNatika avasthAmAM lAvI de che ane mArI nAkhe che. "taeNaM tujjhe puDhavi peccemANA jAva ubaddavemANA tivihaM tiviheNaM asaM. vAMcavA-jAva tArA vAri sAda' A rIte pRthvIkAyikane dabAvavAthI laIne mAravA paryantanI kriyAo karanArA tame lAke vividha prANAtipAtanuM trividha sevana kare che. tethI tame asaMyata ane avirata cho. ane ekAntabAla-ajJa (savayA jJAna rahita) paNa che "pAtra padathI ahIM "midanattara Adi pUrvokata pATha prahaNa thayA che. "je majAvaMto re gamasthig r vavANI te anya matavAdIonI A prakAranI vAta sAMbhaLIne te sthavira bhagavatee temane A pramANe kahyuM- "nA vastra gablo! ca ii rInA putra vedana, abhipAnI jAva kuvArono he Aryo! jyAre ame cAlIe chIe, tyAre ame pRthvIkAyione dabAvatA cAlatA nathI, paganA AghAtathI ame temane AghAta pahoMcADatA nathI, tene cagadIne tenA cUrecUrA karatA nathI, temane ekatrita karatA nathI, temane saMdrita karatA nathI, temane sa tApa pahoMcADatA nathI, temane mAraNatika avasthAmAM mUkatA nathI ane temane mAratA paNa nathI " gha' ame te "za !' he Aryo ! "Irtha rAmA' je gamana karIe chIe te te "jA vA baLa va za =1 papurA re vAre guse navA uccAra prasavaNa Adi zArIrika kAryanI apekSAo athavA veganI apekSAe (gyAna-bimAra AdinA vaiyAvRtya Adi kArya mATe) athavA apUkAya Adi chanA saMrakSaNa rUpa saMyamanI apekSAe karIe chIe. A nimittonI apekSAe ja ame ekadezathI (sthaLathI) bIje sthaLe jaIe chIe javAne mATenuM abhISTa je sthAna tene deza kahe che, "maMDaLa te dhANuM moTuM che. te AkhA bhUmaMDaLa para te ame jatAM nathI paNa abhISTa sthAne ja jaIe chIe. A rIte ahI deza' padathI abhISTa gaMtavya sthAnane ja grahaNa karavAmAM ApyuM che. vaLI tyAM jatI vakhate game te mArge ame jatAM nathI paNa tyAM javAno je raste hoya tyAM thaIne ja jaIe chIe. vaLI je te mArga upara vAsa Adi koI saceta padArtha paDa hoya te zrI bhagavatI sUtra : 6 2 24 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ame tenA upara paga mukIne cAlatA nathI, paraMtu iryAsamitinuM pAlana karanArA ame leke te mA cheDIne acitta mArge ja cAlIe chIe. eja pramANe ame eka pradezathI bIjA pradezamAM jaIe chIe. (bhUminA moTA bhAgane deza kahe che ane nAnA bhAgane pradeza kahe che) te care che varamaannaa, paesaM pae seNaM no puDhaviM paccemo, amihaNAmo jAva ubaddavemo' tethI ame jyAre eka sthaLethI bIje sthaLe jaIe chIe, eka pradezathI bIjA pradeza sudhI jaIe chIe, tyAre ame pRthvIkAyane dabAvatA nathI, ame temane pagathI AghAta paheMcADatA nathI ane temane mAravA paryatanI koi paNa kiyA karatA nathI. ahIM nA" (vAva) padathI vadhAmA, breSayAma, dhaMdhAtAmara, dhaMdhadayAma, ramavAnI A pUrvokta kriyApadane grahaNa karavAmAM AvyAM che. "ag of adhe kurtA - mANA, aNabhihaNemANA jAva aNuva havemANA tivihaM tiviheNaM saMjaya jAva guidvaMhiyA rAri mavAmI' A rIte ame loke pRthvIkAyikAne paga nIce dabAvatA nathI, temane AghAta pahoMcADatA nathI ane temane mAravA paryaMtanI koi paNa pravaktA kriyAo ane karatA nathI. chatAM Apa amane trividha prANAtipAtana trividha sevana karanArA kevI rIte kahe che ? ame te A rIte vividha prANAtipAtane trividhe tyAga karanArA hovAthI saMyata chIe, virata chIe, pratihata, pratyAkhyAta pApakarmA chIe, karmabaMdha rahita chIe. sa vRtta chIe ane prANAtipAta rahita chIe. ame te ekAntataH paMDita ja chIe. ahIM "bAra rAvanA sAthe AvelA nA" (yAvatu) padathI ' mArtayantaH cakacchanta, ahaMtA , sabaMdhava7: caMparitApa pAmarattaH ? padane saMgraha thayo che. have sUtrakAra e vAta prakraTa kare che ke je rIte A pUta guNothI yukata thaine sthavire gamana kare che, e rIte A paratIciMke gamana karatA nathI. te kAraNe ja vira gava to temane kahe che ke tame loke pRthvIkAyikAne cagadavAnI, AghAta paDyuM - cADavAnI vagere kiyAe karanArA che. tethI tame asaMyata Adi avasthAvALA ekAtanaH bAla ja che. eja vAta nIcenA sUtra dvArA prakaTa thAya che-"p ga ! gaquir netra nividaM vivi gAya sAva navA cAra mavada' sthavira bhagavaMto anyatIthikane kahe che ke tame ja kRta, kArita ane anudita rUpa traNe prakAranA prANAtipAtanuM mana, vacana ane kAyAthI sevana kare che. tethI tame ja asaMmata, avirata ane apratihata apratyAkhyAta pApakamAM che. tame ja sakriya (karmabaMdha sahita), asaMvRtta, sarvathA hiMsAkAraka ane sarvathA jJAnarahita cho. "ag of te gathiyAM te re mAvaMte vra vANI " te sthavira bhagavaMtanI A prakAranI vAta sAMbhaLIne te para tIthikee temane A pramANe pUchayuM-'La jAra gaso ! rAje viviE tiSivi aa vidvArA vAri mavAmI' he Aryo! tame zA kAraNe amane trividha prANAtipAtanuM trividha sevana karanArA mAne che ? amane HA zrI bhagavatI sUtra : 6 2 25 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asaMyata, avirata, apravihata, apratyAkhyAta pApakarmA, sakriya asaMvRtta ekAnta hiMsAkAraka ane sarvathA jJAna rahita zA mATe kahe che ? tadi T mato nathig pSa vAlI tyAre te sthavira bhagavaMtoe te paratIthikane A pramANe kahyuM- " cako zI rAjAnA purva che gAra yuda he Aryo ! cAlatI vakhate tame leke pRthvIne (pRthvIkAya jema) dabAvavAthI laIne mAravA paryantanI pUrvokta kriyAo kare che. ahIM "zAva' padathI maratha, vartAtha, nAtha, rAMghAtatha, saMpaTTAtha, paritApathatha, samayathI A kriyApadane saMgraha thayo che. 'ta ta AvuiM jenA nava yuvAmAmA tivi tivivi nA gaMtavA cAra mAM A rIte pRthvIkAyAne cagadavAthI mAMDIne mAravA paryantanI kriyA karanArA tame leke trividha prANAtipAtanuM trividha sevana kare che. te kAraNe tame asaMvatathI laIne ekAntabAla sudhInI avasthAvALA mAnavAne yogya che. pahelA "bAza' (yAvata) padathI "baminAra, vartavattA, kapatta, raMdhAtattA, aMdhazarata, pitA ane mArA A kriyApadane grahaNa karavAmAM AvyA che ane bIjA nA veta padathI asaMtA viratA, patitapAvana, saLiyA, maeiA, pAntaraNa A padene grahaNa karavAmAM AvyA che. tapii se anathiyA te jere mIte vaM vAsI tyArabAda te paratIrthikAe te sthavira bhagavaMtane A pramANe kahyuMtujhe NaM ajo! gamamANe agate, vItikkamijamANe avItikkate, rAyagiha navAM pAlikAne gAje A ! tame loke gamyamAna (jyAM javAmAM AvatuM hoya) sthaLane agata mAno che. vyatikramsamANa (oLaMgavAmAM AvatA) sthaLane avyatikrAnta (anulaMdhita) mAne che, tathA rAjagRha nagare pahoMcavAnI icchAvALAne mATe tame loko rAjagRhanagara asaMprApta mAne che. tay i e zera maLavaMta je mA gi ga gha ANI" temanI AvI vAta sAMbhaLIne te sthavira bhagavaMtone te paratIrthikane A pramANe kahyuM -Lo vahu aao! ga AmanA gag, vImiksamAje vIte, nA inaya nAva gAMva' ! ame gamemAnane agata, vyatikramamANane anulaMdhita ane rAjagRha nagara ne prApta karavAnI IcchAvALA mATe rAjagraha nagara asaMprApta che, evuM mAnatA nathI. UlaTa " tuavi so ? nA , timinar vani, rAhuM natha saMpatriA saMgha" he Aye ! ame ne gamyamAnane gata, vyatikramamANane ulaMdhita ane rAjagRha prApta karavAnI icchAvA mATe rAjagRha nagara prApta mAnIe chIe eTale ke rAjagahanagare pahoMcavAnI IcchAthI nIkaLele mANasa rAjagRha nagara pahoMcI ja jAya che ema mAnIe chIe. "tane zrI bhagavatI sUtra : 6 226 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceva gamamANe agae, vItikamijjamANe aboikate, rAyamihaM nayaraM jAva saMpatta" A tame leke pote ja evuM mAne che ke gamyamAna agata hoya che, vyatikramamANa je sthaLa hoya che te vyatikAnta hoya che ane rAjagRha nagara prApta karavAnI icchAvALA mATe rAjagRha nagara asaMprApta hoya che. 'tae NaM te therA bhagavaMto annautthie evaM paDihaNe ti, paDihaNittA jarUqvAya nAma gaNA " A rIte dalIla karIne te sthavira bhagavaMtae te paratIthikane nirUttara karI dIdhA. temane nirUttara karIne temaNe gatiprapAta nAmanA adhyayananI prarUpaNa karI. gatinuM (pravRtti athavA kriyAnuM) prapatana ( saMbhava prayegAdi arthomA vartana) eTale gatiprapAta A gatiprapAtanuM pratipAdana karanArUM je adhyayana che tene gatipAta adhyayana kahe che. ahIM gatinuM prakaraNa cAlI rahyuM che, tethI temaNe gatiprapAta adhyayananI prarUpaNA karI che sU0 2 | gatiprajJAtAdhyayana kA nirUpaNa gatiprapAtAdhyayananI vakatavyatA bhAvi i maMtte ) pavAra pachao ? - sUvAtha- (4 iLa ma ! jawvA pau?) he bhadanta! gatiprapAtanA keTalA prakAra kahyA che ! ( jogamA) he gautama ! (vaMti jaLavAi wntte ) gatiprapAta pAMca prakAranA kahyA che. (taMgadA) te pAMca prakAre nIce pramANe che. (goLa$) prayogagapati (tatA) tatagati, (jaMdA jaLA) baMdhana chedana gati, (uvavAyA) upapAtagati (vidAya) ane vihAgati (Aro gAma pApa niravasesa bhASiyavya jAba settaM vihAyagaI-sevaM bhaMte ! sevaM bhaMte ! ti) ahIMthI zarU karIne "te A vihAgati che" tyAM sudhInuM prajJApanAnuM 16"prayoga, pada, pUrepUruM kahevuM joIe gautamasvAmI kahe che ke bhadanta ! ApanI vAta kharI che. huM bhadanta ! A viSayanuM Ape je pratipAdana karyuM te yathArtha ja che A pramANe kahIne vaMdaNa namaskAra karIne teo temanA sthAne besI gayA. TIkArtha satrakAre A satramAM gatiprapAtanA bhedanI prarUpaNa karI che gatiprapAtane anulakSIne gautamasvAmI mahAvIra prabhune evo prazna pUche che ke-"vadha mate ! gvAi goor? ? he bhadanta ! gatiprapAtanA keTalA prakAra kalA che? mahAvIra prabhune uttara - "noramA he gautama ! vaMti jALavAI jinadAra gatiprapAtanA nIce pramANe pAMca prakAra kathA che- "goLa tavAI, caMyA chevA karavAnA vidAya (1) pragati, (2) tatagati, (3) baMdhana chedanagati, (4) upapata gati ane (5) vihAgati ahIM gatipAtanA prakaraNamAM gatinA bhedenuM je pratipAdana karavAmAM AvyuM che tenuM kAraNa e che ke prapAta gatine dharma che, tethI gatinA bhede kahevAmAM Ave tyAre gatiprapAtanA bhede kahevAmAM AvyA zrI bhagavatI sUtra : 6 22 7 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, e vAta jANavAmAM AvI jAya che. tethI A prakAranA kathanamAM viSayAntara karavAmAM AvyuM che ema mAnavuM joIe nahIM satyamana AdinA vyApArarUpa (prattirUpa) je paMdara prakArane vega kahevAmAM AvyA che. tenI gati pravRttinuM nAma pramagati che. eTale ke satyamanoyega Adi vyApAra dvArA mana vagerenA pudgalenI je gati thAya che, te gatine pragati kahe che. vistIrNa gatine tatagati kahe che. jema ke keka gAma ke nagaramAM javAne mATe kaI mANasa pitAne sthAnethI upaDe che. AvI rIte tyAM javAne mATe upaDayA pachI tyAM jaldI pahecavA mATe te mArgamAM pitAnI jhaDapa vadhArI de che. te tenI te gatine tatagati kahe che. eTale ke amuka gAmathI bIje gAmake nagare javAne mATe je vistRta gati karavAmAM Ave che, tene tatagati kahe che jemake jinadatta amuka sthaLethI bIjA gAma sudhI jAya che, te tenI te gatine tatagati kahe che. kSetra, bhava ane nibhavanA bhedathI upapAta gati traNa prakAranI hoya che. utpAdana paryantanA gamanarU5 gatine kSetromapAtagati kahe che. nAraka, tiryaMca, manuSya, deva ane siddhane je kSetramAM utpAda thavAne haiya, te kSetra paryantanuM temanuM je gamana thAya che te gamanane kSetrApapAta gati kahe che. nAraka Adi jIvonI je pitAnA bhavamAM utpAdarUpa gati che, te gatine bhavapapAti gati kahe che. tathA siddha ane pudagalanuM je gamanamAtra hoya che, tene bhapAta gati kahe che. je gati karmabaMdhano abhAva hoya tyAre thAya che, te gatine baMdhana cheda gati kahe che. A prakAranI gati chavamukate zarIranI ke zarIra mukta jIvanI hoya che. vihAgati aneka prakAranI che. AkAzamAM gamana karavuM tenuM nAma vihAgati che. jema ke paramANunI lokAnta sudhI gati thAya che gatinuM pratipAdana karavA mATe prajJApanAmAM 16 muM prAgapada ApavAmAM AvyuM che. te prAga padanuM pahelethI vihAgati paryata samasta kathana ahIM paNa karavuM joIe. pratApanAmAM evuM kahyuM che ke- "vadhA chevALa, vALa, vidAyA ItyAdi anse gautama svAmI mahAvIra prabhunAM vacanene svIkAra karatAM kahe che- "sevaM maM!i revaM kaMse ri he bhadanta ! Apa sAcuM ja kahe che ! he bhadanta ! A viSayanuM Ape je pratipAdana karyuM te savathA satya che. ema kahIne vaMdaNA namaskAra karIne gautama svAmI UMcata sthAne jaIne virAjamAna thayA. pa sU, 3 jainAcArya zrI ghAsIlAlajI mahArAjata "bhagavatI' sUtranI prameyacandrikA vyAkhyAna AThamA zatakane sAtame uddezaka samApta 8-7 zrI bhagavatI sUtraH 6 2 28