________________
३९३
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.३ सू.७३ विजयादिद्वारनिरूपणम् स्कारम् पवर्त स्पृष्टाः ‘पच्चत्थिसिल्लाए कोडीए पच्चश्रिमिल्लं वक्खारपव्यय पुट्टा' पश्चिमया कोटया पश्चिमावलम्बिनं गन्धमादनं वक्षस्कारं स्पृष्टाः तेच जीवाः 'तेवणं जोयणसहरसाई आयामेणं' आयामेन त्रिपञ्चाशद्योजनसहस्त्राणि कथं त्रिपञ्चाशयोजनसहस्राणि भवन्ति-तत्रोच्यते इहमेरुपर्वत पूर्वस्यामपरस्यांच दिशि भद्रशालवनस्य यदैर्येण परिमाणं यच्च मेरोविष्कम्भस्य परिमाणं तदेकत्रमिलितं गन्धमादन-माल्यवद्वक्षस्कार पर्वतमूल पृथुत्वरहितं यावत्प्रमाणं भवति तावदुत्तरकुरूणां जीवानां परिमाणम् उक्तञ्च-'मंदर धुव्वेणायययावीससहस्समदसालवणंदुगुणं मंदर सहियं दुसेलरहियं च कुरुजीवा-॥१॥ मन्दरपूर्वेणाऽऽयत द्वाविंशति सहरभद्रशालपनम् । द्विगुणं मन्दरसहितं द्विशैलरहितं च कुरुजीवाः ? तच्चपरिमाणं यथोक्तप्रमाणमेव तथाहि-मेरोः पूर्वस्यामपरस्यां च दिशि प्रत्येक भद्रशालवनस्य दैर्ध्यपरिमाणं द्वाविंशतियोजनसहस्राणि द्वाभ्यां गुण्यन्ते ततो कोडीए पच्चस्थिमिल्लपब्वयं पुडा' इस सूत्र पाठ द्वारा प्रकट की है। यह-जिह्वा-जीवा-'तेवपणं जोयणसहस्साई आयामेणं' ५३००० लम्बी है । इसकी यह लम्बाई इस प्रकार से निकलती है-मेरुपर्वत की पूर्वदिशा में और पश्चिम दिशा में भद्रशाल वन की जो लम्बाई २२००० योजन की है इसमें मेरु पर्वत के विकास का जो परिमाण है उसे मिला देने से और दोनों वक्षस्कार पर्वतों के प्रमाण को घटा देने से जो प्रमाण आता है वही उत्तरकुरुओं की जिह्वा का प्रमाण निकल आता है-उक्तंच-नंदरपुत्वेणाययावीलसहस्स भ६सालवणं दुगुणं मंदरसहियं दुसेलरहियं च कुल्जीया' इसका तात्पर्य ऐसा है मेरुपर्वत की पूर्व पश्चिम दिशा में प्रत्येक भद्रशालवन की लम्बाई का :परिमाण २२००० योजन का है अतः दोनों की लम्बाई का प्रमाण मिल्लाए कोडीए पच्चस्थिमिल्लपव्वयं पुट्ठा' या सूत्रा द्वारा मतावेस छ. ग. wo ot' 'तेवण्णं जोयणं सहस्साई आयामेणं' ५३००० तेपन १२
જનની લાંબી છે. તેની આ લંબાઈ આ પ્રમાણે નીકળે છે–મેરૂ પર્વતની પૂર્વ દિશામાં અને પશ્ચિમ દિશામાં ભદ્રશાલ વનની જે લંબાઈ ૨૨૦૦૦ બાવીસ હજાર એજનની છે તેમાં મેરૂ પર્વતના વિઝંભનું જે પરિમાણ છે તેને મેળવવાથી અને બન્ને વક્ષસ્કાર પર્વતના પ્રમાણને ઘટાડી દેવાથી જે प्रमाणु नी छे ते उत्तर श्यानी सानु प्रमाण छ. 'उक्तंच' Bछुपा छ , 'मंदर पुव्वेणायय वावीस सहस्सभहसालवणं दुगुणं मंदरसहियं दुसेलारहियं च कुरु जीवा' मानुतपय मेछे 3-३ पतनी पूर्व पश्चिममा દરેક ભદ્રશાલવનની લંબાઈનું પરિમાણ–પ્રમાણ ૨૨૦૦૦ બાવીસ હજાર જ.
जी० ५०