________________
१२०२
भीवामिगमसूत्र ___ अथ चतुर्थाऽल्पवहुत्वम्-'एएसि णं भंते ! पज्जत्तापज्जत्तगाणं कयरे० सव्वत्थोवा सुहुमा' एतेपां खलु भदन्त ! पर्याप्ताऽपर्याप्तकानां कतरेभ्यः कतरे अल्पा वा४ भगवानाह-गौतम ! सर्वस्तोकाः सूक्ष्माः, इह खलु वादरेषु पर्याप्तेभ्योऽपर्याप्ताः असंख्येयगुणाः, एकैकपर्याप्तनिश्रया असंख्येयानामपर्याप्तानामुत्पाभंते ! सुहमाणं पज्जत्तापज्जत्ताणं कयरे० ?' अव गौतम ने प्रभु से ऐसा पूछा है कि हे भदन्त जो सूक्ष्म पृथिवीकायिक पर्याप्त हैं और जो सूक्ष्म पृथिवीकायादिक अपर्याप्त हैं, जो सक्ष्म अप्कायिक पर्याप्त हैं, और जो सूक्ष्म अप्कायिक अपर्याप्त हैं जो सूक्ष्म तेजस्कायिक पर्याप्त हैं और जो सूक्ष्म तेजस्कायिक अपर्याप्त हैं, जो सूक्ष्म वायुकायिक पर्याप्त हैं और जो सूक्ष्म वायुकायिक अपर्याप्त हैं, जो सूक्ष्म वनस्पतिकायिक पर्याप्त हैं और जो सूक्ष्म वनस्पतिकायिक अपर्याप्त हैं आदि सो इनमें कौन किनकी अपेक्षा कम हैं ? कौन किनकी अपेक्षा बहुत हैं ? कौन किनके बराबर हैं ? और कौन किनसे विशेषाधिक हैं ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-हे गौतम ! इन जीवों के सूक्ष्मावस्थावाले पर्याप्त का और सूक्ष्म अपप्तिकावस्था वालों के बीच में सबसे कम सूक्ष्म अपर्याप्तक हैं और पर्याप्तक उनसे संख्यातगुणें अधिक हैं यहां जो ऐसा कहा गया है वह बादरों की अपेक्षा से नहीं कहा गया है क्यों कि बादरों में पर्याप्तकों की अपेक्षा अपर्याप्त असंख्यातगुणें अधिक छ. तना ४२i पर्याप्त सूक्ष्म व विशेषाधि छ. 'एएसिणं भंते ! सुहमाणं पज्जत्तापज्जत्ताणं कयरे' गौतमस्वामी प्रभुश्रीन से पूछे छे 3-3 मान् સૂક્ષમ પૃથ્વીકાયિક પર્યાપ્ત અને સૂક્ષમ પૃથ્વી કાયિક, અપર્યાપ્તક, સૂક્ષમ અષ્ઠાયિક પર્યાપ્ત અને સૂક્ષમ અષ્ઠાયિક અપર્યાપ્તક, સૂક્ષમ તેજસ્કાયિક પર્યાપ્ત, અને સૂમ તેજસ્કાયિક અપર્યાપ્તક, સૂમવાયુકાયિક પર્યાપ્ત અને સૂક્ષમ વાયુકાયિક અપર્યાપ્તક, સૂક્ષમ વનસ્પતિકાયિક પર્યાપ્તક એને સૂક્ષમ વનસ્પતિકાયિક અપર્યાપ્તક, આ બધામાં કેણું કેના કરતાં ઓછા છે? કેણ કેનાથી વધારે છે? કેણુ તેની ખબર છે? કેણ કેનાથી વિશેષાધિક છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી કહે છે કે હે ગૌતમ ! આ બધા માં સૂક્ષમ અવસ્થાવાળા પર્યાપ્તક અને સૂક્ષમ અવસ્થાવાળા અપર્યાપકેમાં સૌથી ઓછા સૂક્ષમ અપર્યા છે અને પર્યાપ્તક તેનાથી અસંખ્યાતગણું વધારે છે. અહીયાં જે આ કથન કર્યું છે તે બાદરની અપેક્ષાથી કહેલ નથી. કેમકે-બાદમાં પર્યાપ્તકેના કરતાં
