________________
प्रद्योतिका टीका प्र. १० सू.१५० जीवानां सप्तविधत्वनिरूपणम्
૧૪૮૭
.
भगवानाह - 'गोमा !' हे गौतम! 'सव्वत्थोवा सुक्कलेस्सा' सर्व स्तोकाः लान्तकादिदेवपर्याप्त गर्भव्युत्क्रान्तिक कतिपय पञ्चेन्द्रिय तिर्यमनुष्याः शुक्ललेश्या वन्तः । 'पम्हलेस्सा संखेज्जगुणा' तेभ्यः संख्येयगुणाः सनत्कुमार - माहेन्द्र - ब्रह्मलोकवासिनः सर्वे प्रभूतपर्याप्तगर्भव्युत्क्रान्तिक तिर्यङ्गमनुष्याः पद्मलेश्यावन्तः । ननु लान्तकादि देवेभ्यः सनत्कुमारादि कल्पत्रयवासिनो देवा असंख्यातगुणाः ततः शुक्ललेश्याभ्यः पद्मलेश्या असंख्यातगुणत्वं प्राप्नुवन्ति तत्कथं संख्ये यगुणाः लेश्या वाले, तेजोलेश्या वाले पद्मलेश्या वाले, शुक्ललेश्या वाले एवं अलेश्य जीवों के बीच में कौन जीन किनकी अपेक्षा अल्प हैं ? कौन किनकी अपेक्षा बहुत है ? कौन किनकी अपेक्षा तुल्य हैं ? और कौन किनकी अपेक्षा विशेषाधिक हैं ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं - हे गौतम ! 'सव्वत्थोवा सुक्कलेस्सा पम्हलेस्सा संखेजगुणा, तेउलेस्सा संखिज्जगुणा, अलेस्सा अनंतगुगा, काउलेस्सा अनंतगुणा, नीललेस्सा विसेसाहिया, कण्हलेस्सा बिसेसाहिया' सब से कम शुक्ललेइया वाले जीव हैं क्योंकि यह लेश्या लान्तक आदि देवों के तथा पर्याप्त गर्भ कतिपय पञ्चेन्द्रिय तिर्यश्च एवं मनुष्यों के होती है इनकी अपेक्षा पद्मलेश्या वाले जीव संख्यातगुणें अधिक हैं क्योंकि सनत्कुमार माहेन्द्र ब्रह्मलोक कल्पवासी देवों के और प्रभूत गर्भज तिर्यञ्च मनुष्यों के पद्मश्या होती है । यहाँ ऐसी आशंका हो सकती है कि लान्तक आदि देवों की अपेक्षा सनत्कुमार आदि कल्पनयवासी देव असंકૃષ્ણલેખ્યાવાળા, નીલલેશ્યાવાળા, કાપાતલેશ્યાવાળા. તેોલેશ્યાવાળા, પદ્મલેશ્યા વાળા જીલલેશ્યા વાળા અને અલેશ્ય વેામાં કયા જીવા કયા જીવેાના કરતાં અલ્પ છે ? કયા જીવા કયા જીવાથી વધારે છે ? કયા જીવા કયા જીવાની ખરાખર છે ? અને કેણુ કાના કરતાં વિશેષાધિક છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં अलुश्री अहे छे है-'सव्वत्थोवा सुक्कलेस्सा पम्हलेस्सा संखिज्जगुणा तेउलेस्सा संखिज्जगुणा अलेरसा अणत गुणा काउलेस्सा अनंतगुणा, नीललेस्सा विसेस हिया • कण्हलेस्सा विसेसाहिया' सौथी मोछा शुझसेश्या वाजा को होय छे. भ— આ લેશ્યા લાન્તક વિગેરે દેવાને તથા પર્યાપ્ત ગભ જ કેટલાક પચેન્દ્રિય તિય``ચ અને મનુષ્યને હાય છે. તેના કરતાં પદ્મવેશ્યા વાળા જીવા સખ્યાત ગણા વધારે છે. કેમકે સનન્કુમાર માહેન્દ્ર પ્રાલેક કલ્પવાસી દેવાને તથા પ્રભૂતગજ તિય ચ અને મનુષ્યને પદ્મવેશ્યા હાય છે.
અહીયાં એવી શ*કા ઉપસ્થિત થાય છે કે લાન્તક વિગેરે દેવેના કરતાં સનત્કૃમાર વિગેરે ત્રણ કલ્પવાસી દેવે અસખ્યાતગણા વધારે છે. તે એ રીતે
