________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.१० सू.१५३ जीवानां नवविधत्वनिरूपणम् १५२७ समयतिर्यग्योनिकस्य खलु भदन्त ! अन्तरं कियच्चिरम् ? भगवानाह-गौतम ! 'जहन्नेणं खुड्डागं भवग्गहणं समयाहियं जघन्येन क्षुल्लकं भवग्रहणं सयाधिकम् । 'उक्कोसेणं सागरोवमसयपुहुत्तं साइरेगं' उत्कर्पण सागरोपमशतपृथक्त्वं सातिरेकम् । 'पढमसमयमणूसस्स जहां पढमसमयतिरिक्खजोणियस्स' प्रथमसमय विशेषणवतो मनुष्यस्य-तिर्यग्योनिकस्य साम्यात् द्वे क्षुल्लके भवग्रहणे समयोने जघन्येनोत्कर्षतो वनस्पतिकालं यावदन्तरं ज्ञेयम् । 'अपढमसमयमणूसस्स णं भंते ! अंतरं कालओ० ?' अप्रथमसमयमनुष्यस्य खलु भदन्त ! कालतः कियच्चिर मन्तरम् ? भगवानाह-गौतम ! 'जहन्नेणं खुडागं भवग्गहण समयाहियं' जघन्येन समयवर्ती तिर्यग्योनिक जीव का अन्तर काल की अपेक्षा कितना होता है ? उत्तर में प्रभु कहते हैं हे गौतम! अप्रथम समयवर्ती तिर्यग्योनिक जीव का अन्तर काल की अपेक्षा 'जहन्नेणं खुड्डागं भवग्रहणं समयाहियं उक्कोसेणं सागरोवमसयपुहत्तं साइरेग' कम से कम एक समय अधिक क्षुद्र भवग्रहण रूप होता है और अधिक से अधिक कुछ अधिक सागरोपमशतपृथक्त्व रूप होता है । 'पढमसमय मणू सस्स जहा पढमसमयतिरिक्खजोणियस्स' प्रथम समयवर्ती मनुष्य का काल की अपेक्षा अन्तर जघन्य से एक समय कम दो क्षुल्लक भव ग्रहण रूप होता है और उत्कृष्ट से वनस्पति काल प्रमाण अनन्त काल का होता है । 'अपढमसमयमणूसस्स णं भंते ! अंतरं कालओ' हे भदन्त ! अप्रथमसमयवर्ती मनुष्य का अन्तर काल की अपेक्षा कितना होता है ? हे गौतम ! अप्रथमसमयवर्ती मनुष्य का अन्तर વતિ તિયનિક જીવનું અંતર કાળની અપેક્ષાથી કેટલું હોય છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી કહે છે કે-હે ગૌતમ! અપ્રથમ સમયવર્તી તિર્યોनि पर्नु तर जना अपेक्षाथी 'जहण्णेणं खुड्डागं भवग्गणं समयाहियं उक्कोसेणं सागरोवमसयपुहत्तं साइरेग' माछामा माछा से समय पधारे શુભવ ગ્રહણ રૂપ હોય છે. અને વધારેમાં વધારે કંઈક વધારે સાગરોપમ शत पृथ३५ ३५ डायछे. 'पढमसमयमणूसस्स जहा पढमसमयतिरिक्खजोणियस्स' પ્રથમ સમયવતી મનુષ્યનું અંતર કાળની અપેક્ષાથી જઘન્યથી એક સમય ઓછા બે મુદ્દભવ ગ્રહણ રૂપ હોય છે. અને ઉત્કૃષ્ટથી વનસ્પતિકાળ પ્રમાણ मनात नुहाय छ. 'अपढमसमयमणूसम्स ण भंते ! अंतरं कालओ केवच्चिर દોર હે ભગવન અપ્રથમસમયવતિ મનુષ્યનું અંતર કાળની અપેક્ષાથી કેટલું હોય છે? હે ગૌતમ! અપ્રથમસમયનતિ મનુષ્યનું અંતર કાળની पक्षाथी 'ज़हण्णेणं खुड्डागं भवगहणं समयाहियं उक्कोसेणं वणरसइकालो ४५- .