________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.६ सू.१३६ सप्तविध सं० स० जीवनिरूपणम् १२८१ जोणियवज्जाणं तिरिक्ख जोणियाणं जहन्नेणं अंतोमुहु उक्कोसेणं सागरोवमसयपुहुत्तं साइरेगं' एवं सर्वेषां तिर्यग्योनिकवर्जानाम् तिर्यग्योनिकानामन्तरं तु जघन्येनाऽन्तर्मुहूर्तम्, उद्धृत्य अन्यत्रान्तर्मुहू स्थित्वा पुनस्तत्राऽगमनात् , उत्कर्षतस्तु सागरोपमशतपृथक्त्वं सातिरेकमन्तरम्। तिर्यग्योनिकीसूत्रे मनुष्यमानुषीसूत्रे देवीसूत्रे चोत्कर्षेण वनस्पतिकालस्य जघन्येनाऽन्तर्मुहूर्तस्यान्तरमवेहि । अथाल्पबहुलम्-'अप्पा बहुयं' हे भदन्त ! नैरयिकस्य यावद्देव्यश्च कतरेकेतरेभ्योऽल्पा बहुका वा० इति प्रश्नः ? भगवानाह-गौतम । 'सत्योवाओ मणुस्सीओ' सर्वस्तोका मानुष्यः कतिपय कोटिकोटि प्रमाणत्वादिति । 'मणुस्सा असंखेज्जगुणा' ताभ्यो मनुष्याः असंख्येयगुणाः संमूछिममनुष्याणां श्रेण्यसंख्येयप्रदेशराशिप्रमाणत्वात् । 'नेरइया असंखेजगुणा' तेभ्योऽसंख्येगुणा नैरयिकाः। 'तिरिक्ख जोणिणीओ असंखेज्जगुणाओ' ततोऽसंख्येयगुणाधिकास्तिर्यपर अशुभ अध्यवसाय से मर जाता है और उत्कृष्ट अन्तर तष पडता है कि जब वह जीव नरक से निकल कर परम्परारूप से अनन्त काल तक वनस्पतिकायिकों में ही बना रहता है ‘एवं सव्वाणं तिरिक्खजोणियवज्जाणं, तिरिक्खजोणियाणं जहण्णेणं अंतोमुहुत्तं 'उकोसेणं सागरोवमसतपुहुत्तं साइरेगं' इस का यह अन्तर काल समस्त तिर्यग्योनिक जीवों को छोड कर शेष जीवों का है तिर्यम्योनिक जीवों का अन्तर काल जघन्य से एक अन्तर्मुहूर्त का है और उत्कृष्ट से कुछ अधिक सागरोपम शत पृथक्त्व का है । 'अप्पा बहुयं' । इनके अल्पबहुत्व का कथन-सव्वत्थोवाओ मणुस्सीओ' मनुष्य स्त्रियां सबसे कम हैं इनकी अपेक्षा 'मणुस्सा असंखेज्जगुणा" मनुष्य असंख्यातगुणे अधिक हैं । इनकी अपेक्षा 'नेरइया असंखेज्जगुणा' અને ઉત્કૃષ્ટ અંતર ત્યારે પડે છે કે જ્યારે એ જીવ નરકથી નીકળીને પર५२॥ ३५थी मन सुधी वनस्पति यिमin २७सा डाय छे. 'एवं सव्वाणं तिरिक्खजोणियवज्जाणं, तिरिक्खजोणियाणं जहण्णेणं अंतोमुहुत्तं उक्कोसेणं सागरोवमसतपुहत्तं साइरेग' मा शतनु मा मत२ जनु ४थन તિર્યંગ્યનિક જીવોને છોડીને તે શિવાયના છ સંબંધી છે. તિર્યંગ્યનિક જીવન અંતર કાળ જઘન્યથી એક અંતમુહર્ત છે અને ઉત્કૃષ્ટથી કઈક थारे सागरे।५म शत पृथइत्पनु छ. 'अप्पावहुयं' सामना २८५ मडुपार्नु इथन 'सव्वत्थोवाओ मणुस्सीओ मनुष्य स्त्रीया सौथी स८५ छ. तेना ४२di मगुस्सा असंखेज्जगुणा' भनुष्या मध्यात पधारे छ. ना ४२di 'नेरइया