________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.१० सू.१५० जीवानां सप्तविधत्वनिरूपणम् १४७९ एभ्यस्तेजस्कायिका असंख्येयगुणाः 'पुढवीकाइया विसेसाहिया' एभ्यः पृथिवीकायिका विशेषाधिकाः 'आउकाइया विसेसाहिया' एभ्योऽकायिका विशेषाधिकाः। 'वाउकाइया विसेसाहिया' ततो वायुकायिका विशेषाधिकाः 'सिद्धा 'अणंतगुणा' ततः सिद्धा अनन्तगुणाः 'वणस्सइकाइया अणंतगुणा' ततो वनस्पतिकायिका अनन्तगुणाः । पुनः सप्तविधत्वं प्रकारान्तरेणाह-'सत्तविहा सव्वजीवा पन्नत्ता तं जहा-कण्हलेस्सा-नीललेस्सा-झाउलेस्सा-तेउलेस्सा-पम्हलेस्सामुक्कलेस्सा अलेस्सा' अथवा वक्ष्यमाणक्रमेणाऽपि सप्तविधा एव सर्वजीवाः प्रज्ञप्तास्तद्यथा-कृष्णलेश्या-जीवपरिणामरूपा विद्यते येषां ते कृष्णलेश्या? नीललेश्याः २ कापोतलेश्याः ३ तेजीलेश्याः ४ पद्मलेश्याः ५ शुक्ललेश्याः ६ अलेश्या:७ एष्वेवान्तर्भावः सर्वेषाम् । 'कण्हलेस्से णं भंते ! कण्हळेस्सेत्ति कालओ विसे ' सब से कम त्रसकायिक जीव हैं इनकी अपेक्षा तेजस्कायिक जीव असंख्यातगुणे अधिक हैं-इनकी अपेक्षा पृथिवीकायिक जीव विशेषाधिक हैं 'आउ० विसे० वाउ० विखेसा० सिद्धा अणंतगुणा' इनकी अपेक्षा अप्कायिक जीव विशेषाधिक हैं, इनकी अपेक्षा वायुकायिक जीव विशेषाधिक हैं और इनकी अपेक्षा सिद्ध जीव अनन्तगुणें अधिक है तथा-इनकी भी अपेक्षा जो वनस्पतिकायिक जीव हैं वे अनन्तगुणे अधिक हैं। 'अहवा सत्तविहा सव्वजीवा पण्णत्ता' अथवा इस तरह से भी समस्त जीव सात प्रकार के कहे गये हैं-'त जहा' जैसे'कण्हलेस्सा, नीललेस्सा, काउलेस्सा, तेउलेस्सा, पम्हलेस्सा, सुक्कलेस्सा, अलेस्सा' कृष्णलेश्या वाले जीव, नीललेश्या वाले जीव, कापोतलेश्या वाले जीव, तेजोलेश्या वाले जीव, पद्मलेश्या वाले जीव, शुक्ललेश्या वाले जीव, और विना लेश्या वाले जीव. ત્રસકાયિક જીવે છે. તેના કરતાં તેજસ્કાયિક જીવ અસંખ્યાતગણું વધારે છે. तेना ४२तां पृथिवीयि व विशेषाधि छे. 'आउ० विसेसाहिया तेउकाइया विसेसाहिया सिद्धा अणंतगुणा' तना ४२di मयि विशेषाधि४ छे. તેના કરતાં વાયુકાયિક જીવ વિશેષાધિક છે. અને તેના કરતાં સિદ્ધ છે અનંતગણો વધારે છે. તથા તેના કરતાં પણ વનસ્પતિકાયિક જીવ છે તે मनात गण! मधि. 'अहवा सत्तविहा सब जीवा एण्णत्ता' अथवा मा शत पर सपा व सात प्राना वाम मावेस छ. 'तं जहा रेभ 'कण्ह लेस्सा, नीललेस्सा, काउलेरसा, तेउलेस्सा, पम्हलेम्सा, सुक्कलेस्सा, अलेस्सा' કૃષ્ણલેશ્યાવાળા જીવ, નીલલેશ્યાવાળા જીવ, કાપતલેશ્યાવાળા જીવ, તેલેશ્યા 9ળ જીવ, પલેશ્યાવાળા જીવ, શુકલેશ્યાવાળા જીવ અને લેણ્યા વિનાના છે.