________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.१० सू.१४८ जीवानां पञ्चविधत्वनिरूपणम् १४४९ मणुस्ता देवा सिद्धा संचिटणांतराणि जहा हेवा भणियाणि। अप्पाबहु०थोवा मणुस्सा णेरइया असंखेज्जगुणा देवा असंखेज्जगुणा सिद्धा अणंतगुणा तिरिया अणतगुणा । सेत्तं त्रविहा सव्वजीवा पन्नत्ता ॥१४८॥
छाया-तत्र खलु ये ते एवमुक्तवन्तः पंचविधा- सर्वजीवाः प्रज्ञप्तास्त एवमुतवन्तः तद्यथा-क्रोधकपायिणो-मानकपायिणो-मायाकपायिणो-लोकपायिणोऽकपायिणः । क्रोधकपायी-मानकपायी-मायाकषायी खलु जघन्येनान्तमुहूर्तम्उत्कर्षेणान्तर्मुहूर्तम्, लोभकपायिणो जघन्येनैकं समयमुत्कर्पणान्तर्मुहूर्तम्, अकपायी द्विविधो यथाऽधस्तात् । क्रोधकपायि-मानकपायि-मायाकपायिणामन्तरं जघन्येनैकं समयम्-उत्कर्पणान्तर्मुहूर्तम्, लोभकपायिणोऽन्तरं जघन्येऽनान्तर्मुहूर्तम् उत्कर्षेणान्तर्मुहूर्त्तम्, अकपायी तथा यथाऽधस्तात् अल्पवहुसम्० अकपायिणः सर्वस्तोकाः, मानकषायिणस्तथाऽनन्तगुणाः, क्रोधमाया-लोमा विशेषाधिका ज्ञातव्याः। अथवा -पंचविधाः सर्वजीवाः प्रज्ञप्ताः तद्यथा-नैरयिकाः तिर्यग्योनिकाः मनुष्याः देवाः सिद्धाः संचिटणान्तरे यथाऽधस्ताद्भणिते । अल्पबहुलम् स्तोका मनुष्याः नैरयिका असंख्येयगुणाः देवा असंख्येयगुणाः सिद्धा अनन्तगुणाः तिर्यञ्चोऽन. न्तगुणाः त एते पंचविधाः सर्वजीवाः प्रज्ञताः ॥० १४८॥
टीका-'तत्थ णं जे ते एवामाहंसु तत्र खलु जीवभेदे ये ते पूर्वाचार्याः एव मुक्तवन्तः 'पंचविहा सब्बजीवा पन्नत्ता' पञ्चविधाः सर्वजीवाः प्रज्ञप्ताः 'ते एवमाइंसु' ते एवमेतदभिप्रायकंवच उक्तवन्तः-'तं जहा'-कोहकसाई-माणकपाई-मायाकसाई
पांच प्रकार के जीवों का प्रतिपादन'तत्थणं जे ते एवमोहंसु पंचविहा सव्वजीवा पन्नत्ता' इत्यादि।
टीकार्थ-गौतम से अव प्रभु ऐसा कह रहे हैं-कि हे गौतम ! किसी भपेक्षा ऐसा कहते हैं कि सब जीव पांच प्रकार के हैं-उनका इस विषय में ऐसा स्पष्टीकरणहैं-'तं जहा-जैसे-'कोहकसाई, माणकसाई
પાંચ પ્રકારના જીનું પ્રતિપાદન 'तत्थ णं जे ते एवमाहंसु पंचविहा सव्वजीवा पण्णत्ता' या
ટીકાઈ-ગૌતમસ્વામીને પ્રભુશ્રીએ એવું કહ્યું કે હે ગૌતમ ! કઈ અપેક્ષાથી એવું કહે છે. કે-બધા જ પાંચ પ્રકારના છે. તેઓ આ સંબંધभी माप्रमाणे २५४२९५ ४२ छे. 'तं जहा' भिडे- 'कोहकसाई माण- जी० १८२
