________________
१४६६
जीवाभिगमसूत्र तद्भावात्, "तं संजयस्स सबप्पमायरहियस्स विविक्षरिद्धिमओ' तत्संयतस्य सर्वप्रमादरहितस्य विविधऋद्धिमतः । इति वचनात् 'ओहिनाणी असंखेजगुणा' एभ्योऽवधिज्ञानिनोऽसंख्येयगुणैरधिकाः । देवनारकाणामप्यवधिज्ञानभावात् । 'आभिणिबोहियनाणी-सुयनाणी विसेसाहिया सहाणे दोवि तुल्ला' तेभ्यः आभिनिवोधकज्ञानी-श्रुतज्ञानी चोभौ विशेषाधिको स्वस्थाने तु द्वावपि परस्परं तुल्यौ द्वयोः परस्परमविनाभावात् । 'केवलनाणी अणंतगुणा' केवलज्ञानिनः उमाभ्याम.
इनके अल्पबहुत्व का विचार-सव्वत्थोवा मण० ओहि० असंखेज्ज आभि० सूय विसेसा० सहाणे दो वि तुल्ला केवल० अणंत. अण्णाणी अणंतगुणा' सब से कल मनः पर्यवज्ञानी हैं क्योंकि मनः पर्यवज्ञान के स्वामी कम होते हैं अर्थात् चारित्र धारियों से भी यह सब के नहीं होता है किन्तु किन्हीं २ ऋद्विधारि चारित्र शालियों के ही यह होता है उक्तंच-ते संजयरस सव्वप्पमायरहियस्स विविधरिद्धिमतो' इनकी अपेक्षा अवधिज्ञानी जीव असंख्यातगुणें अधिक हैं हैं क्योंकि संयम के अभाव में भी यह देव और नारकियों के भी हो जाता है इसीलिये इसके स्वामी मनः पर्यवज्ञानी की अपेक्षा असंख्यात गुणें अधिक कहे गये हैं । अवधिज्ञानी की अपेक्षा आभिनिबोधिकज्ञानी और श्रुतज्ञानो विशेषाधिक है। परन्तु स्वस्थान में ये परस्पर में तुल्य में हैं क्योंकि इन दोनों का परस्पर में अविनाभाव सम्बन्ध है । इनकी अपेक्षा केवलज्ञानी अनन्तगुणें अधिक हैं क्योंकि
सहमहुवनु ४थन'सव्वत्थोवा मणपज्जवनाणी ओहिनाणी असंखेज्जगुणा आभि० सुय० विसेसाहिया सटाणे दो वि तुल्ला केवल० अणंत० अण्णाणी अणंत गुणा' सौथी ઓછા મન:પર્યવજ્ઞાની છે. કેમ કે-મન પર્યવજ્ઞાનના સ્વામી ઓછા હોય છે. અર્થાત્ ચારિત્રધારિયામાં પણ તે બધાને હેતા નથી પરંતુ કોઈ કઈ ઋદ્ધિ धारी यात्रिधारीया १ ते डाय छे. ४यु ५४ छ -'ते संजयस्स सव्वप्प. मायरहियस्स विविधरिद्धिमंतो' तना ४२di अवधिज्ञान वाणा असध्यातગણું વધારે છે. કેમ કે સંયમના અભાવમાં પણ તે દેવ અને નારકીને પણ થાય છે. તેથી તેના સ્વામી મન ૫ર્યવજ્ઞાનીના કરતાં અસંખ્યાતગણું વધારે કહેવામાં આવેલ છે. અવધિજ્ઞાનીના કરતાં આભિનિબંધિજ્ઞાની અને શ્રુતજ્ઞાની વિશેષાધિક છે. પરંતુ સ્વાસ્થાનમાં તે પરસ્પર સરખા છે. કેમકે આ બને જ્ઞાનને પરસ્પરમાં અવિનાભાવ સંબંધ છે. તેના કરતાં કેવળજ્ઞાની અનંતગણું વધારે છે. કેમ કે સિદ્ધ જી અનંત