________________
-
-
-
----
-
--
--
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.३ सू. १२१ देवविमानपृथिव्याः वाहल्यादिकम् १०८९ एवमेव सनत्कुमारतोऽच्युतान्ते देवानां द्विधा संस्थानसंस्थितिः। अवैक्रिय अवेयकानुत्तराणां शरीरं भवधारणीयं नानासंस्थानसंस्थितम् एतद्देवानामुत्तरवैक्रियशरीरं नास्तीति भावः। ____अथ देवदेहवर्णमाह-'सोहम्मीसाणेसु देवा केरिसया वण्णेणं पण्णत्ता गोयमा ! कणगत्तयरत्तामा वण्णेणं पण्णत्ता । सर्णकुमारमार्हिदेसु णं पउम पम्ह गोरा वण्णेणं पन्नत्ता' सौधर्मेशानयोर्देवा वर्णेन कीदृशाः प्रज्ञप्ताः ? भगवानाहगौतम ! कनकत्वक संपृक्तरत्नानामाभेवाऽऽभा येषां ते तथाविधा वर्णेन प्रज्ञप्ताः । अपनी इच्छा से उत्पन्न करते है। इसी तरह का यह संस्थान विषयक कथन सनत्कुमार देवलोक से लेकर अच्युत देवलोक के देवों तक कहना अर्थात् यहां तक के देवों के दोनों प्रकार का शरीर होता कहा गया है और उसका संस्थान भवधारणीय शरीर की अपेक्षासे समचतुरस्र और उत्तरवैक्रियरूप शरीर की अपेक्षा से अनियत संस्थान कहा गया है परन्तु नवौवेयक और पांच अनुत्तर विमानों के जो देव हैं उनके एक भवधारणीय शरीर ही होता है उत्तरवैक्रियरूप शरीर नहीं होता है अतः वहां एक समचतुरस्र संस्थान ही कहा गया है यही वात 'जाव अच्चुओ, अवेउविया गेविजणुत्तरा भवधारणिज्जा समचउरंस संठाणसंठिता उत्तरवेउविया णत्थि' इस सूत्र पाठ द्वारा प्रकट किया गया है। सोहम्मीसाणेसु देवा केरिसया वण्णेणं पण्णत्ता' हे भदन्त ! सौधर्म और ईशान के देवों का वर्ण कैसा होता है ? उत्तर में प्रभु कहते हैं 'गोयमा ! कणगत्तयरत्ताभा वण्णेणं पण्णत्ता' છે. કેમકે આ શરીર દેવ પિતાની ઈચ્છાથી ઉત્પન્ન કરે છે. એ જ પ્રમાણેનું 'આ સંસ્થાન સંબંધી કથન સનસ્કુમાર દેવકથી લઈને અશ્રુત દેવલેકના દેવો સુધી કહી લેવું. અર્થાત્ આટલા સુધીના બન્ને પ્રકારના શરીરે હોવાનું કહેવામાં આવેલ છે, અને તેનું સંસ્થાન ભવધારણીય શરીરની અપેક્ષાથી સમચતુરસ અને ઉત્તરક્રિય શરીરની અપેક્ષાથી અનિયત સંસ્થાન વાળા કહેલ છે, પરંતુ નવ વૈવેયક અને પાંચ અનુત્તર વિમાનેના જે દેવો હોય છે, તેને એક ભવધારણીય શરીર જ હોય છે. ઉત્તર વૈક્રિય રૂ૫ શરીર હેતું નથી. तथा त्या ४ सभयतुर संस्थान अवाम मावस छ. मे पात 'जाव अच्चुओ, अवेउव्विया गेविज्जणुत्तरा भवधारणिज्जा समचउरससंठाणसंठिता उत्तरवेउ-विया नत्थि' 241 सूत्र द्वारा प्रगट ४२वामां मावस छे. 'सोहम्मीसाणेसु देवा केरिसया वण्णेणं पण्णत्ता' सावन सोधर्म भने शान ४६पना वान। q । डाय छ १ मा प्रश्न उत्तरमा प्रभुश्री ४ च ४-'गोयमा ! कणगत्तय
जी १३७