________________
प्रमेयधोतिका टीका प्र.४ सू.१२६ पञ्चविधसंसारसमापन्नकजीवनि० ११४५ जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं उक्कोसेणं संखेज्जं कालं जाव चउरिदिए संखेनं कालं' द्वीन्द्रियस्य खलु भदन्त ! द्वीन्द्रिय इति कृखा पुनः क्रियता कालेन द्वीद्रियत्वं स प्राप्नोति ? भगवानाह-गौतम ! जघन्येन-स्वल्पात्स्वल्पतमकालगत्याऽ तमुहर्त यावत् उत्कर्षेण संख्येयं कालं संख्येयवर्षसहस्राणि यावत् 'विगलिंदियाणवाससहस्सा संखेज्जा' इति वचनात्, चतुरिन्द्रियाणामपि इत्थमेव चतुरिन्द्रियवस्य पुनर्लामो ज्ञेयः इति । 'पचिदिए णं भंते ! पचिंदियत्ति कालओ केवच्चिर होइ ? गोयमा ! जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं उक्कोसेणं सागरोवमसहस्सं साइरेग' पञ्चन्द्रियः खलु भदन्त ! जीवसंध:
"कियच्चिरं प्राप्य सुचारु कालं, कालैः कियद्भिः पुनरात्मनः स्वम् ।
रूपं लभेतेति विचार्यमाणो रूपं लभेतेति मदीयप्रश्नः ॥१॥ होइ' हे भदन्त ! दो इन्द्रिय जीव की कायस्थिति कितने काल की है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा ! जहण्णेणं अंतोमु० उक्कोसेणं संखेनं कालं जाव चारिदिए संखेज्जं कालं' हे गौतम ! दीन्द्रिय जीव की कायस्थिति जघन्य से एक अन्तर्मुहूर्त की है और उकृष्ट से संख्यात काल प्रमाण है-अर्थात्-संख्यात हजार वर्ष प्रमाण है-उक्तंच-विंगलिंदियाण वाससहस्सा संखेज्जा' इसी प्रकार की कायस्थिति ते इन्द्रिय और चौइन्द्रिय जीव की भी है 'पंचिदिए णं भंते ! पंचिदिए त्ति कालओ केवच्चिरं होइ ?' हे भदन्त ! पंचेन्द्रिय जीव की कायस्थिति कितने काल की है ? 'गोयमा ! जहण्णे णं अंतोमुहुत्तं उक्कोसेणं सागरोवमसहस्सं सातिरेग' हे गौतम ! पञ्चेन्द्रिय जीव की कायस्थिति जघन्य से एक अन्तर्मुहूर्त की है और उत्कृष्ट से कुछ अधिक एक हजार सागरोपम की है यह उत्कृष्ट स्थिति उत्तरमा प्रभुश्री ४ छ ?-गोयमा ! जहण्णेणं अंतोमुहत्तं उक्कोसेणं संखेज्ज कालं जाव चउरिदिए संखेज्जं कालं' गौतम! मेद्रियाणा वानी ४.यસ્થિતિ જઘન્યથી એક અંતર્મુહૂર્તની છે અને ઉત્કૃષ્ટથી સંખ્યાત કાલ પ્રમાशुनी छे. अर्थात् सज्यात १२ वर्ष अमानी छे. ४यु र छ -'विगलिंदियाण वाससहस्सा संखेज्जा' मा प्रमाणुनी यस्थिति द्रियाणा माने या२न्द्रियाwain पर छ. 'पंचिदिए गं भंते ! पंचिदिए त्ति कालओ केवच्चिरं होई है सावन् ! पांच द्रियावानी यस्थिति सानी ४ छ ? 'गोयमा ! जहणेणं अंतोमुहुत्तं उक्कोसेणं सागरोवमसहस्सं सातिरंग' હે ગૌતમ! પાંચ ઈદ્રિયવાળા જીવોની કાયસ્થિતિ જઘન્યથી એક અંતમુહૂર્તની છે. અને ઉત્કૃષ્ટથી કંઈક વધારે એક હજાર સાગરેપમની છે. આ ઉત્કૃષ્ટ
जी०१४४