________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.५ सू.१२८ पइविधसंसारसमापन्नकजीवनिरूपणम् ११६७ इया' तत्र खलु ये ते तीर्थ करादय एकमुक्तवन्तः पविधाः संसारसमापनकाजीवास्ते एवं वक्ष्यमाणवच उक्तवन्तः, तद्यथा--पृथिवीकायिकाः, अपूकायिकाः, तेजस्कायिकाः वायुकायिकाः वनस्पतिकायिका स्वसहायिका जीवास्त एते पड्रविधा जीवाः प्रज्ञप्ताः इति । 'से किं तं पुढवीकाइया' अथ तत्र के ते पृथिवीकायिकाः पृथिवीकायिकानां किं स्वरूपलक्षणमिति प्रश्नः ? भगवानाहगौतम ! 'पुढवीकाइया दुविहा पण्णत्ता, तं जहा-मुहुमढवीकाइया-वायरपुढवीकाइया' पृथिवीकायिका द्विविधाः प्रज्ञलाः, तद्यथा-सूक्ष्मपृथिवीकायिकाः १
-पांचवी प्रतिपत्ति'तत्थणं जे ते एकमासु छविहा संसारलमावण्णगा जीवा ते एवमाहंसु'-इत्यादि।
टीकार्थ-जिन्होंने इस पांचवीं प्रतिपत्ति में ऐसा कहा है-कि संसारी जीव छ प्रकार के हैं उन्होंने इस सम्बन्ध में ऐसा स्पष्टी करण किया-'तं जहा-पुढविकाइया, आउक्काइया, तेउ० वाउ० वणस्सइकाइया तसकाइया' पृथिवीकायिक, अप्कायिक, तेजस्कायिक वायुकायिक, वनस्पतिकायिक और सकायिक । इस प्रकार से ये ६ संसारी जीव हैं 'से किं तं पुढवि०' हे भदन्त ! पृथिवी कायिक का क्या स्वरूप है क्या लक्षण है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा ! पुढवी० दुविहा पण्णत्ता' हे गौतम ! पृथिवीकायिक दो प्रकार का कहा गया है तं जहा-जैसे-'सुहुम पुढविक्काइया बादर पुढविकाइया'
पांयमी प्रतिपत्तिनो मार - . 'तत्थणं जे ते एवमाहंसु छबिहा संसारसमावण्णगा जीवा ते एवमासु' ઈત્યાદિ
ટીકાથ–જેમણે આ પાંચમી પ્રતિપત્તિમાં એવું કહ્યું છે, કે–સંસારી છ છ પ્રકારના છે. તેમણે આ સંબંધમાં એવું સ્પષ્ટીકરણ કર્યું છે. “ जहा पुढविकाइया, आउक्काइया, तेउ, वाउ, वणस्सइकाइया तसकाइया' पृथिवी કાયિક, અષ્કાયિક, તેજસ્કાયિક, વાયુકાયિક, વનસ્પતિકાયિક, ત્રસકાયિક, આ રીતે આ છ સંસારી જીવે છે.
से कि तं पुढविकाइया' लगवन पृथ्वीयि वानु शु १३५ છે અને તેનું લક્ષણ શું છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી કહે છે કેगोयमा ! पुढविकाइया दुविहा पण्णत्ता' गौतम! पृथ्वीय म. प्रायन पामा सावटा छ. 'तं जहा' भिडे-'सुहुम पुढविक्काइया बादर पुढविकाइया' सूक्ष्म पृथ्वीय सन. २ पृथ्वीयि तेभा सुहमपुढविकाइयो दुविहा पण्णत्ता' सूक्ष्म पृथ्वीयि मे प्रा२न उवामा