________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.३ सू. १०७ वहुमत्स्यकच्छपाकीर्णसमुद्रसंख्या ९१९ गौतमः त्रयः समुद्रा एवंविधाः ये बहुमत्स्यकच्छपैराकीर्णा व्याप्तान्तरालाः सन्ति तद्यथा-लवणः कालोदः स्वयम्भूरमणः अवशिष्टास्ततोऽन्येऽल्पैमत्स्यकच्छपैराचिताः प्रोक्ता श्रमणायुष्मन् ! 'लवणे णं भंते ! समुद्दे कइ मच्छजाइकुलकोडि जोणिपमुहसयसहस्सा पन्नत्ता' हे भदन्त ! लवणसमुद्रे कतीनां मत्स्यजातीनां यानि पृथक्कुलानि तेषां कोटयो योनयः तत्प्रमुखाणां कियन्ति शतसहस्राणि प्रज्ञप्ताणि ? इति प्रश्नः भगवान् पाह-'गोयमा ! सत्त मच्छजातिकुलकोडि जोणीपमुहसयसहस्सा पन्नत्ता' हे गौतम ! सप्त मत्स्यजातिकुलकोटि योनिप्रमुखशतसहस्राणि लक्षप्रमाणानीत्यर्थः । 'कालोए णं भंते ! समुद्दे कइ मच्छजाई० पन्नत्ता' कालोदसमुद्रे खलु भदन्त ! कति-कियत्प्रमाणानि मत्स्यजातिकुलकोटि योनिप्रमुसे हैं 'लवणे, कालोए, सयंभूरमणे' लवणसमुद्र, कालोदसमुद्र और स्वयंभूरमणसमुद्र 'अवसेसा ससुद्दा अप्प मच्छ कच्छभाइण्णा पमत्ता' बाकी के जो समुद्र हैं वे हे श्रमण आयुष्मन् ! थोडे से मत्स्य एवं
कच्छपों से युक्त है 'लवणे णं भंते ! समुद्दे कइ मच्छ जातिकुल कोडी . जोणीपमुहसयसहस्सा पन्नत्ता' हे भदन्त ! लवणसमुद्र में मत्स्यों
की कितनी लाख जाति प्रधान कुल कोटियों की योनियां कही गई है ? एक ही योनि में अनेक कुल होते हैं-जैसे गोबररूप योनि में उत्पत्ति स्थान में-कृमि उत्पन्न होते हैं' वृश्चिक भी उत्पन्न होते हैं इत्यादि इसी बात को लेकर ऐसा यह प्रश्न पूछा गया है इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा ! सत्त मच्छजाति कुलकोडी जोणीसमुह सतसहस्सा पण्णत्ता' हे गौतम ! लवणसमुद्र में मच्छजातिय जीवों की जाति प्रधान कुल कोटियों की योनियां सात लाख कही गई हैं स्वयंभूरभ समुद्र, 'अवसेसा समुदा अप्पमच्छकच्छभाइण्णा पण्णत्ता' माना જે સમુદ્રો છે. તે બધા હે શ્રમણ આયુષ્યન્ થડા માછલા અને કાચબાઓથી युश्त छे. 'लवणे णं भंते ! समुद्दे कइमच्छ जाति कुल जोणीपमुहसयसहस्सा पन्नत्तो' सावन स समुद्रमा माछामानी रक्षा मनति प्रधान કુલકેટિની ચેનિઓ કહેવામાં આવેલ છે ? એક જ નિમાં અનેક કુળ હોય છે –જેમકે-છાણ રૂપ નિમાં અર્થાત્ ઉત્પત્તિસ્થાનમાં કૃમિ ઉત્પન્ન થાય છે. વીંછી પણ ઉત્પન્ન થાય છે. વિગેરે આ વાતને ધ્યાનમાં લઈને આવા પ્રકારને આ પ્રશ્ન ગૌતમસ્વામીએ પ્રભુશ્રીને પૂછેલ છે. તેના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી ४९ छ -'गोयमा ! सत्त मच्छ जातिकुल कोडी जोणीपमुह सतसहस्सा पण्णत्ता' હે ગૌતમ ! લવણ સમુદ્રમાં મચ્છ જાતવાળા જીવોની જાતિ પ્રધાન કુલ
टियानी योनिमा सात साथ वामां मावेस छ. 'कालोए णं भंते ! समुद्दे कइमच्छजाति पण्णत्ता' हे मन् सो समुद्रमा भन्छीनी गति प्रधान