________________
प्रद्योतिका टीका प्र. ३ उ. ३ सु. १०९ इन्द्रियपुङ्गलपरिणाम निरूपणम्
९२७
परिणामन्ति अशुभशब्द पुद्गलाः शुभशब्दतया परिणमन्ति हन्त गौतम ! शुभशब्दा अशुशब्दतया परिणमन्ति अशुभशब्दाः शुभशब्दतया परिणमन्ति । तद् नूनं भदन्त ! सुरूपाः पुद्गला दूरूपतया परिणमन्ति दुरूपाः पुद्गला सुरूपतया परिणमन्ति 1, हन्त गौतम ! एवं सुरभिगन्धाः पुद्गला दुरभिगन्धतया परिणमन्ति, दुरभिगन्धाः पुद्गलाः सुरभिगन्धतया परिणमन्ति ? हन्त गौतम । एवं सुस्पर्शादुःस्पर्शतया - दुःस्पर्शाः सुस्पर्शतया • सुरसा दूरसतया दुरसाः सुरसतया, हन्त ! गौतम ! सू०॥ १०८ ॥
टीका- 'कइविणं भंते ! इंदियविसए पोग्गल परिणामे' कति प्रकाकः खलु भदन्त ! इन्द्रियाणां विषयः पुद्गलपरिणामः, 'पन्नत्ते' प्रज्ञप्तः ? भगवानाह - 'गोयमा' हे गौतम ! 'पंचविहे इंदियविसए पोग्गलपरिणामे पत्ते तं जहा - 'सोइंदियविसए जाव फार्सेदिय विसए' पञ्चविधः प्रज्ञप्तः, तद् यथाश्रोत्रचक्षुणरसन स्पर्शनेन्द्रियाणां विषयः । 'सोईदियविसए णं भंते! पोग्गपरिणामे कइ विहे पन्नत्ते ? गोयमा ! दुविहे पत्ते - तं जहा - मुन्भिसद्दपरिणामेय इन्द्रिय विषय पुद्गल परिणाम कथन
'कह विणं भंते । इंदियविसए पोग्गल परिणामे पत्ते' इत्यादि । टीकार्थ- गौतम स्वामी ने प्रभु से पूछा है - है भदन्त । इन्द्रियों को विषयभूत जो पुद्गल परिणाम है वह कितने प्रकार का कहा गया है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं - हे गौतम! 'पंचविहे इंदियविस पोरगंल परिणामे पन्नत्ते' इन्द्रियों के विषय भूत हुए पुद्गलों को परिणाम पांच प्रकार का कहा गया है 'तं जहा' जैसे - 'सो इंदियविसए जाव फासिंदियविसए' श्रोत्रेन्द्रिय के विषय भूत पुद्गल परिणाम यावत् स्पर्शेन्द्रिय के विषयभूत पुद्गल परिणाम 'सोइंदिय विसरणं भंते !
આ પ્રમાણે દ્વીપ અને સમુદ્રોનું કથન કરીને હવે સૂત્રકાર ઇન્દ્રિયાના વિષય અને પુછ્યલ પરિણામનું કથન કરે છે.
'कइविणं इंदियविस पोम्गलपरिणामे पण्णत्ते' इत्याहि ટીકા—ગૌતમસ્વામીએ પ્રભુશ્રીને એવુ પૂછ્યુ... હે ભગવન્ ! ઇન્દ્રિયેાના વિષયભૂત જે પુદ્ગલ પરિણામ છે, તે કેટલા પ્રકારના કહેલ છે. આ પ્રશ્નના उत्तरभां अलुश्री आहे छे - गौतम ! 'पंचविहे इंदियविसए पोग्गलपरिणामे पण्णत्ते' ४न्द्रियांना विषयभूत थयेला युगंसोना परिणाम यांच अडीश्नां 'डेवामां आवेस छे. ‘तं जहा' भ - 'सोइंदिय विसए जाव फोसें दियर्विसए' શ્રેત્રેન્દ્રિયના વિષયભૂત પુદ્ગલ પરિણામ યાવત્ સ્પર્શેન્દ્રિયના વિષયભૂત પુર્દૂशत परिणाम 'सोइंदियविसर्पणं भंते! पोग्गलपरिणामे कइबिहे पण्णत्ते'
