________________
जीवाभिगमसूत्र चतुर्पु त्रयः, हे भदन्त ! ग्रैवेयकदेवानां किं महती शरीरावगाहना ? भगवानाहगौतम ! ग्रैवेयकदेवानामेकं भवधारणीयं न तूत्तरवैक्रियं शरीरम् शक्तौ सत्यामपि प्रयोजनाऽभावेन तदकरणात् तदपि च भवधारणीय जघन्यतोऽगुलासंख्येय भागमात्रम् उत्कर्पतो द्वे रत्नी, एवमजुत्तरोपपातसूत्रमपि वक्तव्यम्, नवरमुत्कर्पतः एका रत्निः वाच्या। 'गेवेज्जणुत्तराणं एगे भवधारणिज्जे सरीरे उत्तरवेउचिया-नत्थि' ग्रैवेयकानुत्तराणामेकमेव भवधारणीय शरीरम् उत्तरवैक्रियं तु नास्ति शक्तौ सत्यामपि प्रयोजनाभावेन तदकरणात् इति । ___अथ देवसंहननमाह-'सोहम्मीसाणेसु णं भंते ! कप्पेसु देवाणं सरीरगा किं संघयणी पन्नत्ता.? गोयमा ! छण्हं संघयणाणं असंघयणी पन्नत्ता ? नेवहितीन रत्नि प्रमाण है । हे भदन्त ! अवेयक देवों के शरीरावगाहना कितनी बडी कही गई है ? तो इस प्रश्न के उत्तर में प्रभु कहते हैंहे गौतम ! अवेयक देवों के एक ही अवधारणीय शरीर कहा गया है उत्तरवैक्रियरूप शरीर नहीं कहा गया है। यद्यपि उत्तरवैक्रिय शरीररूप करने की इनमें शक्ति का सद्भाव है फिर भी प्रयोजन के अभाव से ये उसे करते नहीं है। यह भवभरणीय शरीर इनका जघन्य अव. गाहना की अपेक्षा अङ्गुल के असंख्यातवें भाग प्रमाण होता है
और उत्कृष्ट से दो रत्नि प्रमाण होता है इसी प्रकार से अनुत्तरोपपातिक देवों की भी अवगाहना के सम्बन्ध में कथन जानना चाहिये परन्तु यहां पर देवों के शरीर की अवगाहना उत्कृष्ट से एक रत्नि प्रमाण ही होती है 'सोहम्मीसाणेलु णं देवाणं सरीरगा कि संघयणी पण्णत्ता' हे भदन्त ! सौधर्म और ईशान के देवों के शरीर कौन से ઉત્કૃષ્ટથી ભવધારણીયની અવગાહના ત્રણ રનિં-હાથ પ્રમાણની છે." હે ભગવન ! રૈવેયક દેવોનાં શરીરની અવગાહના કેટલી મોટી કહેવામાં આવેલ છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી કહે છે કે–હે ગૌતમ! પ્રેવેયક દેવોને ભવધારણીય એક જ શરીર કહેવામાં આવેલ છે. તેમને ઉત્તરવૅક્રિય શરીર કહેવામાં આવેલ નથી. જે કે ઉત્તરક્રિર્ય શરીર ધારણ કરવાની તેની શક્તિ છે. તે પણ પ્રજનને અભાવ હોવાથી તેઓ તેને ધારણ કરતા નથી. આ તેમનું ભવ ધારણીય શરીર જઘન્ય અવગાહનાની , અપેક્ષાથી આગળના અસંખ્યાત ભાગ પ્રમાણનું હોય છે, અને ઉત્કૃષ્ટ અવગાહના બે રનિ પ્રમાણની હોય છે. એજ પ્રમાણે અનુત્તરપપાતિક દેવોની અવગાહનાના સંબંધમાં પણ કથન સમજી લેવું. પરંતુ અહીંયાં દેવોના શરીરની અવગાહના ઉત્કૃષ્ટથી એક રત્નિ પ્રમાशुनी डोय छे. 'सोहम्मीसाणेसु णं देवाण सरीरगा कि संघयणी पण्णत्ता' 3 ભગવત્ સૌધર્મ અને ઇશાન કલ્પના દેના શરીર ક્યા સંહનન વાળા
