________________
५२४
___ . . . . . . ... ... जीवामिगमस्ते यदा च पश्चिमायां तदा पूर्वस्यामपि । तदानीं मेरोदक्षिणत उत्तरतश्च नियमतोरात्रिरेव । एवं धातकीखण्डादिष्वपि,। धातकीखण्डगतानामपि चन्द्रसूर्याणां जंबूद्वीपगतचन्द्रसूर्याभ्यां सह समश्रेण्या व्याव्यवस्थितत्वात् इति । तदुक्तं सूर्यप्रज्ञप्तौ-'जयाणं लवणसमुद्दे दाहिणड्डे दिवसे भवइ तदा णं उत्तरड्डेवि दिवसे भवेइ, जया णं उत्तरड़े दिवसे हवई तयाणं लवणसमुद्दे पुरत्थेिमपच्चत्थिमे पं.राई भवइ एवं जहा जंबुद्दीवे दीवे तहेच, तथा-'जया पं धायइखंडे दीवे दाहिणडे दिवसे, भवइ तयाणं उत्तरले वि जयाणं उत्तरड़े दिवसे सर्वइ तयाणं धायइसंडे दीवे मंदराणं पव्ययाणं पुरथिमपच्चत्थिमेणं राई भवइ, एवं जता जंबूदीवे दी। तहेव कालोए जहा लवणे तहेव, 'तथा'-जया णं अभितरपुक्खरद्धे दाहिणडे दिवसेहै और मेरु की पूर्व दिशा में लवणसमुद्र में दिवस होता है तब पश्चिम दिशा में भी दिवस होता है और जव पश्चिमदिशा में दिवस होता है तव पूर्व दिशा में भी दिवस होता है उस समय मेरु की दक्षिण दिशा में और उत्तर दिशा में नियम से रात्रि ही होती है इसी तरह का कथन धातकी खण्ड आदिकों में भी जानना चाहिये क्योंकि धातकी खण्डगत चन्द्र. और सूर्यों की व्यवस्थिति जम्बूद्वीप गत चन्द्र और सूर्यो के साथ समणि से है। सूर्यप्रज्ञप्ति में यही कहा है 'जयाणं लवणसमुद्दे दाहिगड्ढे दिवसे भवइ, तदा णं उत्तरडेवि दिवसे भवइ, जया णं,उत्तरले दिवसे भवइ तयाणं लवणहामुद्दे पुरस्थिमेणं राई भषह एवं जहा जंबूद्दीवे दीवे तहेव' तथा 'जघाणं धाइयसंडे दीवे दाहिणडे दिवसे भवइ, तयाणं उत्तरडेवि, जयाणं उत्तर दिवसे भवइ, तयाणं धायइ संडे दीवे मंदराणं पव्वयाणं पुरथिमपच्चत्थिमेणं राइ भवइ, एवं जहा जंबूद्दीवे तहेव कालोए जहा लवणे तहेव 'तथा-जयाणं છે, ત્યારે પૂર્વ દિશામાં પણ દિવસ હોય છે. તે સમયે મેરૂની દક્ષિણદિશામાં અને ઉત્તરદિશામાં નિયમથી રાત્રી જ હોય છે, એ જ રીતનું કથન ધાતકી ખંડ વિગેરેના સંબંધમાં પણ સમજી લેવું. કેમકે ધાતકીખંડમાં આવેલ ચંદ્રો અને સૂર્યોની અવસ્થિતિ જંબુદ્વીપમાં આવેલ ચંદ્ર અને સૂર્યોની સાથે સમश्रेणीथी छ. सूर्य प्रशसिमां मे डस छ-'जयाणं लवणसमुद्दे दाहिणड्ढे दिवसे भवइ- तयाणं उत्तरढे वि दिवसे भवइ, जयाणं उत्तरइढे दिवसे भवइ तयाणं लवणसमुहे, पुरथिमेणं गई भवइ एवं जहा जंबुद्दीत्रे दीवे तहेव' तथा 'जयाणं धायइ संडेदीवे दाहिणढे दीवसे भवइ, तयाणं उत्तरढे वि, जयाणं उत्तरड्ढे दिवसे भवइ तयाण धायइसंडे दीवे मंदराण पव्वयाणं पुरत्यिमपच्चत्थिमेणं राई भवइ, एवं जहा जबूहीवे तहेव कालोए जहा लवणे तहेव' तथा 'जयाणं अभितरपुक्खरद्धे