________________
जीवामिगमसूत्र 'गोयमा ! लवणस्स णं समुहम्स एएणेव कमेणं जाव पंचाणउई २ जोयणसहस्साई गंता सोलसजोयणसहस्साई उस्सेह परिवुड्डीए पन्नत्ते' हे गौतम ! लवणसमुद्रस्य खलु एतेनैव क्रमेण यावत् पंचनवति २ योजनसहस्राणि गत्वा पोडशयोजनसहस्राणि उत्सेधपरिवृद्धया प्रज्ञमः, अयमाशयः-इह निश्चयतो लवणसमुद्रस्य जम्बूद्वीपवेदिकातो लवणसमुद्रवेदिकातश्च समनले भूभागे प्रथमतो जलवृद्धिरंगुलसंख्येयभागः, समतलमेव भूभागमधिकृत्य प्रदेशवृद्धया जलवृद्धिः क्रमेण परिवर्द्धमाना तावदवसेया यावदुभयतोऽपि पंचनवति योजनसहस्रपर्यन्ते सप्तशतानि ततः परं मध्यदेशभागे दशयोजनसहस्रविस्तारे पोडशयोजनसहस्राणि इह तु पोडश योजनसहस्रप्रमाणायाः शिखायाः शिरस्युभयोश्च वेदिकान्तयो लवणस्स णं समुदस्स एएणेव कमेणं जाच पंचाणउति २ जोयणसहस्साई गंता सोलस जोयणसहस्साई उस्सेहपरिवुड्डीए पण्णत्ते' इसी • क्रम से हे गौतम ! लवणसमुद्र के भीतर ९५-९५ हजार योजन
आने पर १६ हजार योजन की शिग्वा ऊंची हो जाती है इसका आशय ऐसा है-जम्बूद्वीप के वेदिकान्त से और लवणसमुद्र के वेदिकान्त से दोनों बाजू ले जो समतल भूमिभाग हैं उसमें जो सर्वप्रथम जलवृद्धि है वह अंगुल के असंख्यातवें भागरूप हैं अब इसी समतल भूभाग से लेकर प्रदेशवृद्धि के अनुसार जलवृद्धि क्रमशः होते होते ९५-९५ योजन पर्यन्त देशभाग में सात सौ प्रदेश प्रमाण जलवृद्धि होती है इसके बाद मध्य देशभाग में दश हजार योजन विस्तार में १६ हजार प्रदेश प्रमाण जलवृद्धि होती है. परन्तु यहां १६ हजार योजन प्रमाण वाली शिखा के ऊपर और दोनों वेदिछ. 'गोयमा | लवणरसणं समुदस्स गणेव कमेणं जाव पंचाणउतिं पंचाणउति जोयणसहरसाइं गंता सोलस जोयणसहस्साई उस्सेहपरिवुड्ढीए पण्णत्ते' मा०४ ક્રમથી છે ગૌતમ ! લવણસમુદ્રની અંદર લ્પ પંચાણુ, · પંચાણુ હજાર ચેજન આવવાથી ૧૬ સેળ હજાર રોજન ઉંચી શિખા થઈ જાય છે. આ કથનને આશય એ છે કે–જંબુદ્વીપની વેદિકાના અંતથી અને લવણસમુદ્રની વેદિકાન્તથી બને બાજુની જે સમતલ ભૂમિભાગ છે. તેમાં જે સૌથી પહેલી જલવૃદ્ધિ થાય છે. તે આંગળના અસંખ્યાત ભાગ રૂપ છે. હવે આજે સમતલ ભૂભાગથી લઈને પ્રદેશવૃદ્ધિ અનુસાર જલવૃદ્ધિ, ક્રમશઃ થતાં થતા કલ્પપંચાણુ ૯૫ પંચાણ રોજન પર્યન્તના દેશભાગમાં સાત પ્રદેશ પ્રમાણુ જલવૃદ્ધિ થાય છે. તે પછી મધ્યદેશભાગમાં દસ હજાર એજનના વિસ્તારમાં ૧૬ સોળ હજાર પ્રદેશ પ્રમાણ થાય છે. પરંતુ અહીંયા ૧૬ સોળ હજાર જન પ્રમાણુવાળી