________________
प्रमैrयोतिका टीका प्र. ३ उ. ३ सू. १०३ क्षोदोदादिद्वीपसमुद्र निरूपणम्
८६३
मणिपीठिकोपरि प्रत्येकं महेन्द्रध्वजः प्रज्ञप्तः । ते च महेन्द्रध्वजाः चतुष्पष्टि यजनानि ऊर्ध्वम् उच्चैस्त्वेन योजनमुद्वेषतः योजन (एक) विष्कम्भतः सर्वे वज्रमया इत्यादि वर्णनं विजयदेवराजधानीगत महेन्द्रध्वजवत् । ' एवं चउद्दिसिं चत्तारि गंदा पुक्खरिणीओ वरि खोयरस पडिपुण्णाओ जोयणसयं आयामेणं पन्नासं जोयणाई विक्खंभेणं पण्णासं जोयणाई उब्वेहेणं सेसंः तं चेव' एवं महेन्द्रध्वजात् पुरतः प्रत्येकं चतुर्दिशि चतस्रो नन्दापुष्करिण्यः ताः प्रत्येकं योजनशत मायामेण पंचाशद् योजनानि विष्कम्भेण-उद्वेधेन च तथैव अच्छाः यावत्प्रतिरूपाः रजत मय कूलाः, नवरं क्षोदरसपरिपूर्णाः प्रत्येकं २ पद्मवरवेदिका - वनषण्डाभ्यां परिक्षिप्ताः पूर्ववत् । ज्यां चउसट्ठि जोयणुच्चा जोयणोव्वेधा जोयणविवखंभा सेसं तं चेव' मणिपीठिकाओं के ऊपर अलग २ महेन्द्र ध्वजाएं हैं ये ६४ योजन की ऊँची हैं एक योजन का इनका प्रत्येक का उद्वेध है । ये सब वनम हैं इनका वर्णन विजय राजधानी को महेन्द्रध्वजा के जैसा ही है 'एवं चउद्दिसिं चत्तारि णंदापुक्खरिणीओ णवरं खोयरस पडिपुण्णाओ जोयणसतं आया मेणं पण्णासं जोयणाई विक्खंभेणं पण्णासं जोयणाई उव्वेहेणं सेसं तं चेव' महेन्द्र ध्वजाओं से आगे चारों दिशाओं में में चार नंदा पुष्करिणी हैं इनमें इक्षुरस जैसा पानी भरा हुआ है हर एक नंदा पुष्करिणी सौ सौ योजन की लम्बी है ५०-५० योजन की चौडी है और दश योजन की गहरी है ये सब वापिकाएं आकाश एवं स्फटिक के जैसी निर्मल है यावत्प्रतिरूप हैं । इनके कूल - तट - रजतमय हैं ये सब पद्मवर वेदिका से और वनषण्ड से चारों तरफ घिरी संबंधी सघणु वर्णन पडेसाना वर्षान प्रमाणे ४ छे. "माहिंदज्झया चउसट्ठि जोयच्चा जोयणोव्वेधा जोयणविक्खंभा सेसं तं चेव' भशिपी अमोनी उपर અલગ અલગ મહેન્દ્ર ધજાએ છે. તે ૬૪ ચૈાસઠ ચેાજનની ઉંચાઈ વાળી છે. તે પ્રત્યેકના ઉદ્વેષ એક ચેાજનના છે. તે દરેકના વિકભ પણ એક ચેાજનના છે, તે બધી વજામય છે. તેનું વર્ણન વિજયરાજધાનીની મહેન્દ્ર ધજાની જેમજ छे. ‘एवं चउद्दिसिं चत्तारि णंदापुक्खरिणीओ णवरं खोयरस पडि· पुण्णाओ जोयणसतं आयामेणं पण्णासं जोयणाई बिक्खंभेणं पण्णासं जोयणाई उब्वेहेणं सेसं तं चेव' મહેન્દ્ર ધજાએની આગળ ચાર દિશાઓમાં ચાર નંદા પુષ્કરિણીયે છે. તેમાં શેલડીના રસ જેવુ પાણી ભરેલુ છે. દરેક નંદા પુષ્કરણી ૧૦૦ સે ૧૦૦ સેા ચેાજન લાંખી છે. અને ૫૦ પચાસ ૫૦ પચાસ ચેાજન પહેાળી છે. તેમજ દસ ચેાજનની ઉંડાઈ વાળી છે. આ તમામ વાવે। આકાશ અને સ્ફટિકના नेवी निर्माण छे, यावत्प्रतिश्य छे तेना तटो रन्तभय छे, या सबंजी
/