________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.३ सू.९९ मानुषोत्तरपर्वतनिरूपणम्
७६७
वा-आनप्राण इति वा-स्तोक इति वा-लव इति वा मुहर्त इति वा-दिवस इति वा-अहोरात्र इति वा पक्ष इति वा मास इति वा ऋत रिति वा. अयनमिति वा सम्वत्सर इति वा-युग इति वा-वर्षशतमिति वा-वर्षसहस्रमिति वा-वर्षशतसहस्रमिति वा-पूर्वाङ्गमिति वा-पूर्वमिति वा-त्रुटिताङ्गमिति वा एवं पूर्व त्रुटितम्अडडम्-अवयम-हुहकम-उत्पलम् - पझम्-नलिनम-अक्षिनिकरम-अयुतम-नयुतम्-मयुतम्-चूलिका शीपप्रहेलिका यावत-शीर्षप्रहेलिकाङ्गमिति वा-शीषग्रहेलिका इति वा पल्योपममिति ग सागरोपममिति वा उत्सर्पिणीति वा-अवसर्पिणीति वा तावच्च खलु-अय लोक इति-उच्यते । यावच्च खलु वाटरो विद्युतकारो वादरः स्तनितशब्दः तावञ्च खल्वयं लोक इति प्रोच्यते, यावञ्च खल बहब उदारा वलाहकाः संस्विद्यन्ते संमृर्छन्ति वप वर्षन्ति तावच्च खलु अयं लोक इति मोच्यते यावच्च खलु बादरतेजस्कायः तावच्च खलु अयं लोकः । यावच्च खलआकर इति वा नद्य इति वा, निधय इति वा तावच्च खल्लु-अय लोक इति प्रोच्यते, यावच्च खल अगडा इति वा-नदी इति वा तावत् च खल अयं लोक इति प्रोच्यते यावत्खलु चन्द्रोपराग इति वा-चन्द्रपरिवेषा इति वा सूर्यपरिवेषा इति वा प्रतिचन्द्रा इति वा-प्रतिसूर्या इति वा, इन्द्रधनुरिति वा-उदकमत्स्या इनि वा कपिहसितमिति वा तावच्च खलु अयं लोक इति प्रोच्यते । यावच्च खलु चन्द्रसूर्य-ग्रह-नक्षत्र तारारूपाणाम् अभिगमन-निगमन-वृद्धि-नियनि-अवस्थित संस्थान संस्थितयः इत्याख्यायन्ते तावच्च खलु अयं लोकः, इति प्रोच्यते ॥९९॥
टीका-'माणुसुत्तरेणं भंते ! पव्वए केवइयं उड़ उच्चत्तणं १ केवइयं उव्वेहेणं २ केवइयं मृले विक्खंभेणं ३ केवइयं मज्झे विक्खंभेणं ४ केवडयं सिहरे विक्खंभेणं ५ केवइयं अंतो गिरि परिरएणं ६ केवइयं वाहिं गिरिपरिग्एणं ७ केवइयं मज्झे गिरि परिरएणं ८ केवइयं उवरिगिरि परिरएणं ९' हे भदन्त ! मानुपोत्तरः पर्वतः खलु ऊर्ध्वमुच्चत्वेन १ उद्वेधेन २ मूले विष्कम्भेण ३ मध्ये
____ मानुषोत्तरपर्वत का परिचय'माणुसुत्तरेणं भंते ! पव्वए केवइयं उड़ उच्चत्तण' इत्यादि ।
टीकार्थ-श्री गौतम स्वामी ने प्रभु से ऐसा पूछा है-हे भदन्त ! मानुषोत्तर पर्वत कितना ऊंचा है कितना भूमि में गहरा है मूल में कितना चौडा है मध्य में कितना चौडा है ऊपर में कितना चौडा है
માનુષત્તર પર્વતને પરિચય 'माणुसुत्तरेणं भंते ! पव्वए केवइयं उड्ढे उच्चत्तेण' त्याल
ટીકાઈ—ગૌતમસ્વામીએ પ્રભુશ્રીને એવું પૂછ્યું કે હે ભગવન માનુષેત્તર પર્વત કેટલે ઉંચે છે? જમીનની અંદર કેટલો ઉંડે ઉતરેલ છે. મૂળભાગમાં
