________________
प्रमेयोतिका टीका प्र.३ उ.३ सू. ८१ लवणसमुद्रवर्णनम् नाम द्वारम् प्रज्ञतम् एतद्वक्तव्यताऽपि विजयद्वारवत् नवरं राजधानी-अपराजित भारत उत्तरस्या मन्यत्सर्व विजयराजधानीवत् इति चतुर्थमपराजितद्वारवर्णनम् 'लवणस्स गं भंते समुहस्स दारव य-एस णं केवइयं अबाधाए अंतरे पन्नत्ते' हे भदन्त ! लवणसमुद्रस्य तद्वारस्य च एतत्सर्वमन्तरं कियत् अवाधया प्रज्ञप्तमिति प्रश्नस्योत्तरमाह-भगवान्-'गोयमा' हे गौतम ! 'तिण्णेव सयसहस्सा पंचाणउई भवे सहस्साई दो जोयणसय असिता कोसं दारंतरे लवणे' ३००००० लक्षाणि योजनानाम् ९५००० सहस्राणि अशीते द्वे योजनशते क्रोशच । तथाहि-एकैकद्वार पृथुत्वं चत्वारि योजनानि, एकैकद्वारे एकै कक्रोशवाहल्याद्वारशाखा प्रति द्वारे दिशा में लवणसमुद्र का अपराजिन द्वार है इसके सम्बन्ध की वक्तव्यता भी विजय द्वार के ही जैसी वक्तव्य है यहां राजधानी अपराजित द्वार की उत्तर दिशा में है पाकी का और सब कथन विजय राजधानी के ही जैसा है। __ 'लवणस्स णं भंते ! सादरस दारस्स य एसणं केवइयं अवाधाए अंतरे पण्णत्ते हे भदन्त ! लवणसमुद्र के एक एक हार का अन्तराल की अव्याघातरूप अबाधा से कितना अन्तर कहा गया वे अर्थात् लवणसमुद्र के द्वारों का आपस में कितना अन्तर है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं 'गोयमा ! लिएच सयसहस्सा पंचागाई भवे सहस्साई दो जोयणसय अस्मिता कोलंदारनरे लषणे' हे गौतम ! एक कोश अधिक तीन लाख पंचायवे ९५ हजार दो सौ अस्सी योजन का एक बार से दूसरे बार नक का अन्तर कहा गया है इसका तात्पर्य ऐसा हैएक २ द्वार की पृथुता चार २ योजन की है एक एक द्वार में एक સમુદ્રની ઉત્તર દિશાના અંતમાં અને ધાતકીખંડના ઉત્તરાર્ધની દક્ષિણદિશામાં લવણસમુદ્રનું અપરાજીત કાર છે. તેના સંબંધનું કથન પણ વિજય દ્વારના કથન પ્રમાણે જ છે, અહીંયાં રાજધાની અપરાજીત દ્વારની ઉત્તર દિશામાં છે, તે સિવાય બાકીનું સઘળું કથન વિજય રાજધાનીના કથન પ્રમાણે જ છે.
'लवणस्स णं भंते ! समुदस्स दारस्स एस णं केवइयं अबाधाए अंतरे पण्णत्ते' હે ભગવન! લવણ સમુદ્રના એક એક કારના અંતરાલની અવ્યાઘાતરૂપ અબાધાથી કેટલું અંતર કહેલ છે ? અર્થાત્ લવણસમુદ્રના દ્વારેનું પરસ્પરમાં युमत छ या प्रश्न उत्तरमा अनुश्री ४९ छ -'गोयमा ! तिण्णेव सयसहस्सा पंचाणउइं भवे सहस्साई दो जोयणसयअसिता कोसं दारंतरे लवणे' गौतम ! એક કેસ અધિક ત્રણ લાખ પંચાણ હજાર બસો એંસી જનનું એક કારથી બીજા દ્વાર સુધીનું અંતર કહેલ છે, તેનું તાત્પર્ય એવું છે કે-એક એક
मी०६५