Book Title: Sutrakrutanga Sutram Part 03
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
१३८
सूत्रकृताङ्गले
यतस्य कुतोऽप्यनिवृत्तस्य जन्मशताऽनुबन्धि वैरम्-वैरभावः (पबद्दई) प्रवर्द्धतेप्रकण वर्द्धते एवेति ॥१॥ ___टीका 'इह-अस्मिल्लोके 'माणवा' मानवाः 'उ'तु 'पुढो य छंदा' पृथक्छन्दाः-भिन्नाभिपायाः, तथा च-पृथक् पृथग अभिपायो येषां ते-पृथक्-छन्दाः, ताशम्-अभिप्रायविशेष प्राप्य, 'किरियाकिरिय' क्रियाक्रियम् 'पुढो य वायं' पृथग वादम्-क्रियाऽक्रियावाद च समाश्रिताः केचन क्रिययैव मोक्षं स्वीकुर्वन्ति, पतिक्षिपन्ति च ज्ञानवादम् । तदुक्तम्
। 'क्रियैव फलदा पुंसां, न ज्ञानं फलदं मतम् ।
यतो मिष्टान्न भोगज्ञो, न ज्ञानाद सुखितो भवेत् ॥२॥ - क्रिया मोक्षजनिका न तु ज्ञान मोक्षकारणं यतो नहि मधुग्ज्ञानेन कस्य चिदुदरपूर्तिर्भवतीति भावः । अक्रियवादिनस्त्वेतद्विपरीतं मन्यन्ते, ते इन्द्रियवतत्काल जन्मे पालक के देश के खण्ड खण्ड करके जो अपना सुख उत्पन्न करता है, उस असंयत का वैर पहना जाता है ॥१७॥
टीकार्थ-इस लोक में मनुष्य भिन्न भिन्न अभिप्रायों के कारण कोई क्रियावाद को और कोई अक्रियावाद को अंगीकार करते हैं। क्रिया. चादी क्रिया से ही मोक्ष मानते हैं और ज्ञान का निषेध करते हैं। कहा भी है-'क्रियेव फलदा पुंसां' इत्यादि।' ___ क्रिया ही पुरुषों को फलदायिनी होती है, ज्ञान फलदायक नहीं होता क्योंकि मिष्टान्न के भोग अथवा मिष्टान्न और भोग के ज्ञान मात्र से कोई सुखी नहीं होते।'
तात्पर्य यह है कि क्रिया ही मोक्ष देने वाली है, ज्ञान नहीं। अगर ज्ञान मात्र से फल की प्राप्ति होती तो मिष्टान्न का ज्ञान होते ही मुख में मिठास का अनुभव होता और उदर की पूर्ति हो जाती। બાળકના શરીરના ટુકડા ટુકડા કરીને જેઓ પિતાના સુખને ઈચ્છા રાખે છે. એવા તે અસ યતનું વેર વધતું જાય છે તેવા
ટીકાર્ય–આ લોકમાં મનુષ્ય જૂદા જૂદા અભિપ્રાયવ ળ હોય છે, આ ભિન્ન ભિન્ન 'અભિપ્રાને કારણે કઈ ક્રિયાવાદની અને કોઈ અકિયા વાદને સ્વીકાર કરે છે ક્રિયાવાદી ક્રિયાથી જ મેક્ષ માને છે. અને જ્ઞાનને નિષેધ કરે છે. ह्यु छे ४-'क्रियैर फलदा पुसा' त्यादि
મનુષ્યને ક્રિયા જ ફલ આપવા વાળી હોય છે. જ્ઞાન ફળને આપનાર હતું નથી. કેમ કે-મિષ્ટાન્નના ભંગ અથવા મિષ્ટાન્ન અને ભેગના જ્ઞાનમાત્રથી એટલે કે જાણવા માત્રથી કેઈ સુખી થતું નથી. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે-ક્રિયા જ મેક્ષ આપવા વાળી છે, જ્ઞાન નહીં.
