Book Title: Sutrakrutanga Sutram Part 03
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
समयार्थबोधिनी टीका प्र.श्रु अ. १६ विधिनिषेधस्वरूपनिरूपणम् ५८१ आत्मास्तित्ववादः स प्राप्तो येन स आत्मवादमाप्तः आत्मास्तित्ववादीत्ययः, यद्वा-तथा आत्मन उपयोगलक्षणस्याऽसंख्येयप्रदेशात्मकस्य संकोचविकाशवतः स्वकृतकर्मफलभोक्तुः प्रत्ये कसाधारणशरीरतया व्यवस्थितस्य द्रव्यपर्यायतयानित्यानित्याधनंतधर्मात्मकस्य च वादः आत्मवादस्तं प्राप्त आत्मवादमाप्त:, 'विऊ' विद्वान् जीवानीवादिसमस्तपदार्यस्य स्वरूपवित् । 'दुइओ वि' द्विधातोऽपि द्वि पकारतोऽपि द्रव्यतो भावतश्चापि 'सोयपलिच्छिन्ने' स्रोत: परिच्छिन्नः-स्रोतांसि द्विविधान्यपि, तत्र द्रव्यस्रोतांसि विषयेषु-इन्द्रियाणां प्रवृत्तयः, भावस्रोतांसि मनोज्ञामनोज्ञशब्दादि. विषयेषु रागद्वेषोत्पत्तिरूपाणि तानि परिच्छिन्नानि अपनीतानि येन स परिच्छिभस्रोताः। तथा 'णो पूयासकारलाभट्ठी' नो पूजासत्कारलाभार्थी, नो-नैव स्वस्य पूजायाः श्लाघादिरूपाया सत्कारस्य वसादिरूपस्य लाभः माप्तिः, तस्य अर्थी प्रार्थकः पूजासत्कारलाभार्थी पूनासत्कारादिकं नेच्छतीति भावः, किन्तुसमानभाव धारण करने वाला हो। आत्मा के अस्तित्व को स्वीकार करता हो । अथवा उपयोग लक्षण वाले, असंख्यात प्रदेशी, प्राप्त शरीर के अनुसार संकोच विस्तार रवभाव वाले, अपने किये कर्मके फल को भोगने वाले प्रत्येक शरीर और साधारण शरीर आदि रूप से रहे हुए, द्रव्य और पर्याय की अपेक्षा से नित्यता, अनिस्यता आदि अनन्तधर्मों से युक्त आत्मा के वाद अर्थात् सिद्धान्त को प्राप्त हो । जीव अजीव आदि समस्त पदार्थों के स्वरूप का ज्ञाता है।। उपर्युक्त द्रव्य और भाव रूप दोनों प्रकार के स्रोतों को बंध कर देने वाला हो । आदर सत्कार वस्त्रादि के लाभ का अर्थी न हो, किन्तु श्रुन चारित्र धर्म का अभिलाषी આત્માના અસ્તિત્વને સ્વીકાર કરવાવાળા હોય, અથવા ઉપગ લક્ષણવાળા, અસંખ્યાત પ્રદેશી, પ્રાપ્ત શરીર પ્રમાણે સંકેચ વિસ્તાર સ્વભાવવાળા, પિતે કરેલા કર્મના ફળને ભેગવવા વાળા પ્રત્યેક શરીર અને સાધારણ શરીર વિગેરે રૂપથી રહેલા દ્રવ્ય અને પર્યાયની અપેક્ષાથી નિત્યતા, અનિત્યતા વિગેરે અનંત ધર્મોથી યુક્ત આત્માના વાદ-સિદ્ધાંતને પ્રાપ્ત થયેલ હોય જીવ અજીવ વિગેરે સઘળા પદાર્થોના સ્વરૂપને જાણનાર હોય, ઉપર કહેલ દ્રવ્ય અને ભાવરૂપ અને પ્રકારના સ્ત્રોતેને બંધ કરવાવાળા હેય આદર સત્કાર અને વસ્ત્ર વિગેરેના લાભની ઈચ્છાવાળા ન હોય, પરંતુ મૃતચારિત્ર ધર્મની અભિલાષા-ઇચ્છાવાળા હોય, અર્થાત્ જે આદર અને સત્કાર માટે ક્રિયા
