Book Title: Sutrakrutanga Sutram Part 03
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
समयार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु अ. ११ मोक्षस्वरूपनिरूपणम्
अन्वयार्थः -- ( वज्झमाणानं) मिथ्यात्वकषायादि धारायामुद्यमानानां नीयमानानाम् (सम्पुणा किच्चंताणं) स्वकर्मणा - स्वकर्मोदयेन कृत्यमानानां पीड्यमानानामशरणानाम् (पाणा) प्राणिनाम् (माहु तं दीनं आघाइ) साधु शोभनं तदद्वीपम् आख्याति - कथयति (एसा पतिट्ठा) एषा सम्यगृज्ञानदर्शनादिसाध्या मोक्षपाप्तिरेव प्रतिष्ठाः प्रोच्यते-प्रकर्षेण कथ्यते इति ॥ २३ ॥
टीका- 'संसारसागर कल्लोले मिध्यात्वकषायादिभिरनवरतम् ' वज्झमागाणं' उद्यमानानां संसारान्तरेव नीयमानानाम्, तथा - 'कम्मुणा' स्वकर्मणास्वसम्पादितदुष्कर्मणा 'किच्चंताणं' कृत्यमानानाम् - पीडमानानाम् 'पाणा' प्राणिनां - जीवसमुदायानाम् 'साहु' साधु - शोभनम्, तद् ज्ञानादिकम् 'दीवं' द्वीपHa 'आघाई' आरूपाति कथयति तीर्थकरादिः, यथा सागरे पतितपुरुषाणां तदीयजलेन इतस्ततो भ्रममाणानां द्वीपो - विश्रामस्थानम्, तथा संसारसागरे
२०५
अन्वयार्थ - मिथ्यात्व कषाय आदि की धारा में वहा कर ले जाये जाते हुए और अपने ही किये कर्मों के उदय से पीड़ित होते हुए प्राणियों के लिए तीर्थंकर आदि शोभन द्वीप कहलाते हैं । सम्यग्दर्शन आदि से मुक्ति की प्राप्ति होती है, ऐसा ज्ञानी जन कहते हैं ||२३||
टीकार्थ- संसार सागर की मिथ्यात्व कषाय आदि लहरों द्वारा बहाये जाने वाले अर्थात् एक भव से दूसरे भवमें ले जाये जाने वाले तथा अपने द्वारा किये हुए दुष्कर्मो के दुर्विपाक सेवा पाने वाले संसार के जीवों के लिए तीर्थंकर गणधर आदि महापुरुषों ने समयज्ञान आदि को द्वीप के समान कहा है । जैसे समुद्र में गिरे हुए और उसकी प्रबलतर- लहरों द्वारा इधर उधर बहायें जाने वाले पुरुषों के
અન્વયા—મિથ્યાત્વ કષાય વિગેરેની ધારામાં વહેવરાવીને લઈ જવાતા અને પેાતાના જ કરેલા કર્મોના ઉદયથી પીડા પામતા પ્રાણિચા માટે તી કર વિગેરે શેલન દ્વીપ કહેય છે. સમ્યક્ દશન વિગેરેથી મુક્તિની પ્રાપ્તિ થાય છે. એમ જ્ઞાનીજના કહે છે. ૨૩ા
ટીકા — સ`સાર સાગરની મિથ્યાત્વ, અવિરતિ કષાય, વિગેરે લહેશ (તરંગા)થી વહેવડાવવામાં આવતા અર્થાત્ એક ભત્રથી ખીજા ભવમાં લઈ જવામાં આવનાર તથા પેાતાનાથી કરેલા દુષ્કર્મોના દુપિાકથી પીડા પામનારા સમ્રારના જીવેા માટે તીર્થંકર, ગણુધર વિગેરે મહા પુરૂષાએ સમ્યક્ જ્ઞાન વિગેરેને દ્વીપ–રૂપ કહેલ છે જેમ સમુદ્રમાં પડેલા અને તેના પ્રખળ— બળવાન્ તર’ગા દ્વારા આમ તેમ વહેવામાં આવતા પુરૂષાને દ્વીપ વિશ્રાંતિનુ
