Book Title: Sutrakrutanga Sutram Part 03
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
सूमकतामसूर्य पूर्वकं कुर्वन चकाराद् गमनमागनं च प्रत्युत्पेक्षणादिपूर्वकं कुर्वन् सुसाधुयुक्तो भवति स्वाध्याय ध्यानतत्परो भवति (यावि) चापि (परक्कमे) पराक्रमता-परा क्रममुधुक्तविहारित्वमाश्रित्य (समितिसु गुत्तीसु) समितिपु-ईर्यादिपञ्चसमितिपु गुप्तिषु-त्रिविधासु (आयपन्ने) आगतमज्ञः-सञ्जातकत्र्तव्यविवेको भवति, च-पुन: (पुढो वियागरिते) पृथक पृथक् अहिंसादि प्रकाशयन् (वएज्जा) वदेदिति ।।५।। . टीका-'जे' यः प्राप्तवैराग्यः सदा गुरुकुलवासी 'ठाणो य' स्थानतश्वस्थानमाश्रित्य च 'मुसाहुजुत्ते' सुमाधुयुक्ता-सुसाधुगुणयुक्तो भवति, सुसाधुर्डि स्थान कायोत्सर्गादिकं विधत्ते तत्र सम्यक् मत्युपेक्षमाणादिकां क्रियां करोति कायोत्सर्ग च मेकरिव निष्कम्पः शरीरनिस्पृहो विधत्ते 'सयणासणे य' च-पुन: शयनासनाम्यां शयनत-आसनतश्च, तत्र शयनं कुर्वन् संस्तारकं तद् यूमि कायं च पूर्वक शरीर का संकोचन, प्रसारण और उपवेशन करता हुमा साधुसमाचारी से सम्पन्न होता है। वह ईर्या आदि पाँच समितियों में तथा तीन गुप्तियों में यथोचित पराक्रम करता है। उसमें कर्तव्य मंबंधी विवेक उत्पन्न हो जाता है और वह पृथक् पृथक् अहिंसा आदि को प्रकाशित करता हुआ धर्म का उपदेश करता है ॥५॥
टीकार्थ-जो वैराग्य युक्त साधु गुरुकुलवासी होता है, वह स्थान 'की दृष्टि से सुसाधु के गुणों से युक्त होता है। सुलाधु योग्य स्थान में कायोत्सर्ग आदि क्रियाएँ करता है। वह उस स्थान का सम्यक प्रकार से प्रतिलेखन करता है। और मेरु की भांति निष्कंप होकर तथा शरीर के प्रति निस्पृह होकर कायोत्सर्ग करता है। गुरुकुलवासी साधु भी ऐसा ही करता है। इसी प्रकार जप शयन करता પ્રમાર્જન કરીને તથા યતના પૂર્વક શરીરનું સંકેચન, પ્રસારણ અને ઉપે શન કરતા થકા સાધુસમાચારીથી યુક્ત હોય છે. તે ઈય સમિતિ વિગેરે પાંચ સમિતિમાં તથા ત્રગ ગુણિયમાં યથા યોગ્ય પરાકેમ કરે છે. તેમાં કર્તવ્ય સંબંધી વિવેક ઉત્પન્ન થઈ જાય છે. અને તે અલગ અલગ અહિંસા વિગેરેને પ્રકાશિત કરતા થકા ધર્મને ઉપદેશ કરે છે. પાન
ટીકાઈ–જે વૈરાગ્યવાળે સાધુ ગુરૂકુળમાં રહેવાવાળો હોય છે, તે સ્થાનની દૃષ્ટિથી સુ સાધુના ગુણોથી યુક્ત હોય છે. સુસાધુ ચગ્ય સ્થાનમાં કાત્સર્ગ વિગેરે ક્રિયાઓ કરે છે, તે એ સ્થાનનું સારી રીતે પ્રતિલેખન
