________________
૧૨ *
શ્રાવકનાં બાર તે યાને જીવહિંસા વગેરેમાં ધર્મ માન, અથવા ધર્મને જ ન માનવો એ મિથ્યાત્વ છે.
'केण दिठु परलोओ जेण धम्मिण धणु दिज्जइ, काइ देवदाणविहिं अत्थसंचओ परिकिज्जइ । पियमूढओ जणु सव्वु पहु जो नवि धणु रक्खइ,
धम्मट्ठाणकयतणओं. साओ अज्जवि नवि चक्खइ ॥ १॥ પરલેક કાણે જે છે? જેથી ધર્મીઓને ધન આપવું અને દેવ-દાન માટે ધનનો સંચય કરવો. સમર્થ જે લોક ધનનું રક્ષણ કરતું નથી તે સર્વ લોક પ્રિયમાં (=પ્રિય હોવું જોઈએ એ વિષે) મૂઢ છે. જેણે શરીરને ધર્મસ્થાનમાં કર્યું છે, અર્થાત્ જે ધર્મસ્થાનમાં જાય છે, તે આજે પણ સ્વાદને (=ભૌતિક સુખના રસાસ્વાદને) ચાખતું નથી. (૧) - મિથ્યાજ્ઞાન વગેરેને મોક્ષનો માર્ગ માનવો, અથવા મોક્ષનો કોઈ માર્ગ નથી એમ માનવું એ મિથ્યાત્વ છે.
આરંભ અને પરિગ્રહ વગેરેમાં પ્રવર્તેલા તથા કેઈ જાતના નિયંત્રણ વિના ફરનારાઓને સાધુ માનવા તે મિથ્યાત્વ છે. કહ્યું છે કે
'खंतपियंतवि सुरओ रमंतवि, अलिओ मुहुलुचक्कुपूयंतवि ।
इमं वयंति सिद्धं सुरलोयह, मत्थइ पाओ दिवि पसु लोयह ॥ १॥ જેઓ ગમે તે ખાય છે, દારૂ પણ પીએ છે, વિલાસ પણ કરે છે, તેઓ મૂર્નાએના ટેળાથી પૂજાતા હોય તે પણ બેટા છે. તેઓ (ભેળા લેકને) આ પ્રમાણે કહે છે – તમારે સ્વર્ગલેક સિદ્ધ છે. (અમારાથી) મસ્તકે રક્ષાયેલ લેકને સ્વર્ગમાં (ગયેલો) જુઓ. (૧).
અથવા કેઈ સાધુઓજ નથી એમ માનવું એ મિથ્યાત્વ છે. કહ્યું છે કે
મિથ્યાફલની આકાંક્ષાવાળા અને કુબુદ્ધિવાળા જે મઢ માણસે કામદેવની સર્વકાર્યો રૂપ સંપત્તિને કરનારી મહાન સીરૂપી સુકાને છેડીને જતા રહે છે, તે માણસે તે કામદેવ વડે જ નિર્દયપણે હણને કેક નગ્ન કરાયા છે, કોઈક મુડિયા કરાયા છે, કોઈક પાંચ શિખાવાળા કરાયા છે, કેઈક જટાવાળા કરાયા છે, અને બીજાઓ કાપાલિક કરાયા છે.”
વૈશેષિક, સાંખ્ય વગેરે દર્શનેમાં બતાવાયેલા પદાર્થો પણ તત્ત્વરૂપ છે, અથવા કઈ તો નથી એમ માનવું એ મિથ્યાત્વ છે. આ પ્રમાણે શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે. આથી જ મૂઢ મિથ્યાદષ્ટિ જીવોની ચેષ્ટા જોઈને કેઈક સમ્યગ્દષ્ટિએ ખેદ કર્યો છે, તે આ પ્રમાણે – ૧. આ બને કે અપભ્રંશ ભાષામાં છે. મારી સમજ મુજબ અર્થ કર્યો છે. ભૂલ જણાય તો સુધારી લેવી.
