Book Title: Prabuddha Jivan 1981 Year 44 Ank 17 to 24 and Year 45 Ank 01 to 16 - Ank 013 is not Available
Author(s): Chimanlal Chakubhai Shah, Ramanlal C Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/525966/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 1981 | Regd. No. MH, By/South 54 Licence No: 37 ==bu jIva 'prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 44 : aMka : 17 muMbaI, 1 jAnyuArI, 1981, guruvAra vArSika lavAjama rUA. 15, paradeza mATe ziliMga : 45 muMbaI jaina mulaka saMdha pAkSika mukhapatra chUTaka nakala rU. 0-75 taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha * dezanI divase divase vadhAre vaNasatI jatI paristhitithI saune bhAre becenI ane ciMtA thAya che. vaNasatI paristhitinuM varNana karavuM saheluM che, tenAM kAraNA zeAdhavAM paNa agharAM nathI, paNa koIne tene upAya ke mArga sUjhatA nathI. keTalAka loko evA hatAza thaIne beThA che ane ema mAne che ke badhuM khADe javAnuM che, ApaNe aTakAvI zakavAnA nathI, chevaTa rAjakatA thaze athavA hiMsaka baLavA thaze. keTalAka ema mAne che ke A paristhiti sudhArI zakAya tevI nathI, mATe IrAdApUrvaka tene vadhAre kharAba karavI ane jema bane tema vahelI evI paristhiti lAvavI ke aMdhAdhUMdhI thAya. AvA loko mAne che ke eka vakhata AvI aMdhAdhUMdhI thaze pachI ja tene koI mArga ke upAya sUze. navI netAgIrI jAgaze ane navasarjana thaze. zrImatI IndirA gAMdhInA eka varSanA navA zAsananI niSphaLatA sau koI svIkAre che. IndirA gAMdhI virodha pakSono doSa kADhe che. koMgresa mahAsamitimAM temaNe kahyuM ke janatA pakSe ATaluM badhuM bagADI nAkhyuM che tenI mane kalpanA na hatI, mArI pAse .jAduI lAkaDI nathI, paristhiti sudhAratAM vAra lAgaze. eka rIte A viSphaLatAno ekarAra che. paristhiti vikaTa che ja ane keTalAMka kAraNA IndirA gAMdhItA kAbU bahAranAM che te svIkArIe te paNa eTaluM kahevuM joIe ke je pagalAM levA joIe ane laI zakAtAM hatAM te lIdhAM nathI athavA levAnI hiMmata ke tAkAta have rahI nathI, te vAta have spaSTa che. IndirA gAMdhI vize evI chApa che. ke vikaTa paristhiti hAya tyAre ja temanuM khamIra dekhAI Ave che ane teo jhabakI UThe che. A eka varSanA zAsane A mAnyatA khoTI pADI che. viSe zrI kAmaThe tenA chellA aMkamAM teo kahe che. ApaNI pharaja IndirA gAMdhI nA A zAsaka varlDa vikalI'nA taMtrI che te noMdhavA jevuM che. The Prime Minister believes that she is providing a goverment that works. Apparently, she has not been reading the papers. During the Janata regime, we were treated' to a show of indicipline and disunity among Janata leaders that, was hilarious but not damaging. Under the Congress (I) regime, there have been more police shootings, more murders, more agitations, more hikes in prices of essential commodities and more destructive strikes than probably at any other comparable period in history. ~ Mrs. Gandlhi's 'tendency is to blame the Opposition, How long is this tamusha to last? sahataMtrI : ramaNalAla cI. zAha ? There is no Opposition now and certainly it is not the Opposition that is responsibible for the country's slide down. And did Mrs Gandhi, in opposition, do any better? Her minions were raiding courts, destroying legal papers and otherwise creating all sorts of trouble and if the chicken are coming home to roost, she has none to blame but herself. If she and her partymen had shown some sense of responsibility when they were in the wilderness, they would have been in a better position to criticise the Opposition today. The fact of the matter is that the 'Congress (I) has no sense of direction. And blaming the Press, the Judiciary and the Opposition is not accepting responsibility. Mrs. Gandhi divides people. She should bring them together. : vaDA pradhAna mAne che ke teo kAma karatI sarakArapUrI pADI rahyA che.' dekhItuM ja che ke, teo akhabAra vAMcatAM jaNAtAM nathI. janatA zAsana daramiyAna pakSanA AgevAno vacce azista ane anekayanA khela ApaNane mANavA maLyA, e hAsyAspada hatA, paNa hAnikAraka nahi. IndirA koMgresanA zAsana heThaLa ItihAzamAM evA koI sarakhAmaNIpAtra gALA daramiyAna saMbhavata: thayAM haze te karatAM vadhu gALIbAra, vadhu khUna, vadhu AMdolana, Avazyaka cIjavastuonA vadhu bhAvavadhArA ane vadhu vinAzaka haDatALe noMdhAyAM che. zrImatI gAMdhInuM valaNa virodha pakSone doSa devAnuM rahyuM che. Ave! tamA kyAM sudhI cAlaze? atyAre virodha pakSa jevuM kyuM nathI ane dezanI paDatI dazA mATe koI javAbadAra hoya tA te virodha pakSo te nathI ja. vaLI zrImatI gAMdhI jyAre virodha pakSe hatAM tyAre temaNe zuM sAro dekhAva karyo hato? temanA khuzAmatakhAro adAlato para humalA karatA hatA. kAnUnI dastAvejone nAtha karatA hatA ane bIjI jAtajAtanI muzkelIo sarjatA hatA ane have 'vAvyuM tevuM laNavAno vakhata AvyA hAya te te mATe peAtAnI jAta sivAya teo bIjA koIne doSa daI zake tema nathI, IndirA gAMdhI ane temanA pakSanA mANasAe teo jyAre vanavAsanI sthitimAM hatA tyAre jo thADIke ya javAbadAranI bhAvanA dAkhavI hata te. Aje.virodha pakSonI TIkA karavA mATe teo vadhu sArI sthitimAM hAta. vAstavika .hakIkata e che ke IndirA koMgresane Aje koI dizAsUjha nathI. - ane akhabAro, nyAyataMtra ane virodha pakSone dAya ApavAno artha e thAya ke e pakSa javAbadArI svIkAratA nathI. zrImatI gAMdhI leAkeAmAM bhAgalA sarjI rahyAM che. temaNe lokone saMgaThita karavAM ghaTe che.' Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khubuddha guna - tA. 1-1-81 IndirA gAMdhI pote zuM vicAre che? potAnI rIta pramANe pote sIdhI rIte bolatAM nathI paNa bIjA pAse bolAve che. saMsadIya lokazAhI niSphaLa gaI che ane pramukhapaddhati ja A pari sthitine eka mAtra upAya che. bIju, nyAyataMtra dezanA vikAsa mATe - rata pagalAM levAmAM ADakhIlI rUpa che ane nyAyataMtranI sattA upara aMkuza mUka joIe. pArlAmenTane sarvoparI banAvavI joIe ane pArlAmenTe karela koI kAyadAne binabaMdhAraNIya jAhera karavAnI sattA nyAyataMtrane hevI na joIe. koMgrerA mahAsamitinI beThakamAM AvA vicAro jorazorathI mUkAyA ane te pracAra cAlu che, atula, pitAnA vatI ja bole che, ema mAnavAne kAraNa nathI. saMsadIya lokazAhI ke pramukhapaddhatinA guNadoSanI carcAmAM ahIM huM utarato nathI. nyAyataMtra dezanA vikAsamAM bAdhaka che ke nahi tenI carcAmAM paNa atyAre utarato nathI. paNa muddo e che ke A paristhitine pahoMcI vaLavA IndirA gAMdhIne e eka ja upAya sUjhe che. ke rArakArane eTale ke atyAre temane amaryAda rasane joIe. evI vyApaka sattA vinA vartamAna paristhitine te pote pahoMcI nahi zake e gabhita ekarAra kare che. lokone vadhAre saMparka sAdhave, lokone vizvAsa prApta kara, lAMcarUzavata ane bhraSTAcArane DAma, saune sahakAra meLavavA prayatna karo, pitAnI AsapAsa vIMTaLAvu nabaLA ane svArthI mANone choDI prAmANika kuzaLa ane nyAya buddhivALA mANasane taMtramAM levA, Arthika kSetre vadhatI jatI bhayaMkara asamAnatA dUra karavI ane sthApita hitene teDavAM, potAnA dAkhalAthI lokomAM tyAganI ane niHsvArthatAnI bhAvanAne pedA karavI, naitika mUlyanI pratiSThA karavI, evI leI vicAraNA karatA hoya tema jaNAtuM nathI. TUMkamAM vartamAna paristhitinA kAraNe dUra karavAne vicAra karavAne badale, tene dAbI devAM ane pote bhogavavI evA vicAro ja karatAM jaNAya che. IndirA gAMdhI kothI dUra jAya che. lokazAhImAM loksaparka ane lokono visvAsa pAyAnI vastu che. te hoya to ja sattAne upayoga phaLa' dAyI thAya che, nahi te virodha vadhe che. virodha pakSo-je kAMI che te--baLatAmAM ghI home che. virodha karavA sivAya temanI pAse koI racanAtmaka nIti nathI. vidhAnasabhA ke pArlAmenTamAM dhAMdhaladhamAla karavI, sabhAtyAga karave, maracA kADhavA, teTaluM ja kare che. lokonA asaMtoSane lAbha uThAvI azAMti vadhAravI e ja temane baMdha che. temane paNa loksaparka nathI. lokone temanA upara vizvAsa nathI. IndirA gAMdhIne ke koMgresa (AI) ne haTAvI rAjya calAvavAnI temanI tAkAta nathI. lezAhI ane nAgarika svAtaMtryanI mAtra vAto ja kare che. bhAratIya janatA patA gAMdhIvAdI samAjavAdanI vAta kare te keTalI hAsyAspada che? A saMjogomAM loko zuM kare? sabaLa netRtva vinA loko asarakAzka pariNAma lAvI zakatA nathI. ADAavaLA doravAI jAya che ane vadhAre sahana karavuM paDe che. AvuM netRtva na maLe tyAM sudhI, samajadAra ane pramANika vyakitaoe, potapotAnAM nAnA TI kSetramAM nisvArthatAthI, niDarapaNe, potAnA vicAre rajU karavA ane lokone sAcuM mArgadazana ApavuM, loka- saMparka vadhAro ane lokone saMgaThita karavA. uzkeraNI karavAthI " A kAma thAya tema nathI, vAtAvaraNamAM khUba hiMsA bharI che tyAre hiMsAne uttejana maLe evuM kaMI ja na karavuM. atyAre dareka varga pitAnA svArthane ja vicAra kare che. evA vargahitene uzkeravAthI saMgharSa vadhavAne. 'asAmAjika tavenuM jora bahu vadhyuM che, vadhatuM jAya che. polIsanA rakSaNanI have bahu ArA rAkhavA jevuM nathI. ApaNe eka viSacakramAM paDayA chIe. temAMthI bahAra nIkaLavA, koIe nyAganI bhAvanAthI pahela karavI paDaze. vinebAjIe AcAryakuLa ane zAnti- senAnA vicAro ApyA che. tene amalI banAvavAnuM kAma vinobAjI karI zake tema nathI. sarvodayanA AgevAna ane kAryakartAo, lokomAM daTAI javA taiyAra hoya to ThaMIka karI zake. bIjAo paNa je sAcA sevAbhAvI hoya te potapotAnA kSetramAM thoDuM ghaNuM kAma karI zake. A daSTie vicAratA atyAre dezanA judA judA bhAgamAM je banI rahyAM che tene judI rIte ja vicAra karavo paDe. kheDUta AMdolane ane maracAe eka navo pravAha che. kheDUtone nyAya maLavo joIe te vize be mata na hoya, paNa atyAre je rIte AMdolana thaI rahyuM che, temAM kheDUtone ane samagra prajAne hAni thavA saMbhava che. gAmaDAM viruddha zahero, kheDUta viruddha udyoga ke vepArI, evuM valaNa hitakArI nathI. zarada joSIe nave nAda zarU karyo che. bhArata viruddha InDiDyA. zarada pavAra ane catarAva cavhANa rAjakIya hetuthI kUdI paDayA. tAmilanADumAM, gAmaDAomAMthI jIvana jarUriyAtanI vastuo zaheramAM jatI aTakAvavAnI hAkala thaI che. A AMdolana moTebhAge moTA kheDUtonA hitamAM hoya tevuM lAge. nAnA kheDUta ane khetamajUranI avagaNanA che. tethI varAMtadAdA pATila jevA A AMdolanane Teko Ape che, sugara lobIne majabUta karavA. lokone dhIrajathI A badhuM samajAvavuM paDe. chevaTe samagra prajAne - kanjhayumara - garIba janatAne vicAra pradhAna hovo joIe. AsAmanuM adAlana khataranAka che. AsAmane ghaNe anyAya zake che te sAcI vAta, lAkho loko pazcima baMgaLa ke baMgalA dezamAMthI hindu ane musalamAna - AsAmamAM jamA thayA che, temAMthI 1951 pachI Avela 'videzI'ne vINIvINI judA pADavA zakaya nathI. varSo sudhI tapAsa cAle, daramiyAna gaMbhIra azAnti rahe. AsAmanA TukaDA thaI gayA ane keTalAka pradezo temAMthI judA pADI navA rAjyo karyA. AsAmane Arthika vikAsa ghaNo khedajanaka rahyo ane tenI pedAza - tela - tene vaLatara maLavuM joIe te na maLyuM, ene upAya karavo joIe. paNa vAstavikatAnI avagaNanA karIne te nahi thAya. rAjakIya hetuthI ke AMdhaLI rIte A AMdolanane Teko nA apAya. AsAmanA lokone samajAvavA paDe ane gya mArga kADhavo paDe. damanathI paNa nahi thAya. sarakAra pAse damana sivAya mArga nathI eTale saMgharSa vadhe che. sajajana vyakitaoe lokasaMparka sAdhI, samAdhAna lAvavuM joIe. asAmAjika tattvo, guMDAgIrI, kALA bajAra, bhraSTAcAra anahada vadhyA che ane vadhatA jAya che. sakhata pagalAM levAM ja paDe. AvAM aniSTone pahoMcI vaLavA aTakAyatI dhAra ke nezanala sikayoriTI ekaTane AvA loko sAme upayoga karavo paDe to te anivArya aniSTa sahana karavuM paDe. tene durUpayoga na thAya tenI pUrI takedArI rAkhavI paDe, paNa tene AMdhaLe virodha, vartamAna saMjogomAM, barAbara nathI. nAgarika svAtaMtrya meMdhI vadhu che paNa kone mATe? lokone raMjADanAra ane lUMTanAra mATe? sarakAramAM ApaNane vizvAsa nathI ane A kAyadAone pUro durUpayoga thavA saMbhava che e bhaya asthAne nathI. te mATe pUrI jAgRti rAkhavI paDe. ApaNA dhArAsabhya ane saMsadasabhyae jAgrata rahevuM paDe athavA ApaNe temane che mAra kAnAne mATe pUrI Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-1-80 jAgrata rAkhavA paDe. eTalI leokajAgRti UbhI karavI e ApaNI pharaja che. AvA aniSTone DAmavA prAmANikapaNe sakhata pagalAM le tA Avazyaka mAnavA paDe. kALAM nANAMnuM aniSTa eTaluM badhuM vadhI paDayuM che ke sarakAra sakhata pagalAM nathI letI te tema karavA sarakArane pharaja pADavI paDe. kAyadAmAM ghaNI jogavAI che tenA amala thatA nathI. prabhu jIvana bihAranA 15 peAlIsane sarapenDa karyA che. tene cheADAvavA dezanuM samagra polIsataMtra sAbaduM thayuM che te asahya che. bihAra sarakAra temAM namatuM na mUke te jovAnI ApaNI pharaja che. have tA ema lAge che ke bihAranA maMtrImaMDaLe rAjInAmuM ApavuM joIe eTalo bhayaMkara A banAva che. dezamAM banatA keTalAka banAvAnI ahIM AchI noMdha lIdhI 39. tenI pAchaLanI daSTi samajAvavA meM prayatna karyo che. virodha ane saMgharSanuM ja vAtavaraNa vadhAravuM tenA karatAM, zAMtithI racanAtmaka kAma karavuM te atyAre jarUranuM che. gAMdhIjInI A rIta hatI. laData karavI paDe tyAre karavI paNa tenI pUrI taiyArI hoya ane te mATe vAtAvaraNa anukuLa hoya te ja laData saphaLa thAya. tyAM sudhI zAnti jALavavI paDe ane loko vacce besI samajaNa ApavI paDe. atyAre ApaNI paNa AvI pharaja che ema mane lAge che. 25-12-80 cImanalAla cakubhAI zrI mukhai jaina yuvaka sadha sva, magaLajI averacadra mahetA prerita zrI mukhaI jaina yuvaka saMgha saMcAlita vidyAsatra vidyAsatranuM A pAMcamuM varSa che, tene kAryakrama nIce pramANe nakkI thayela che. te sa, rasajJa bhAi-baheneAne samayasara upasthita thavA premabharyuM nima MtraNa che. vakatA : DaoN. guNavaMta zAha [sAutha gujarAta yunivarsiTInA zikSaNa vibhAganA vaDA viSaya: mAnavane ugavA daie" uparakata viSaya upara traNa vyAkhyAnA (1) zikSaNa (2) zrI-puruH sahajIvana (3) dharyuM. sthaLaH tAtA oDiTAriyama, Ambe hAusa, brusa sTrITa, muMbaI 400001 divasa ne samayaH seAma-maMgaLa-khuSa tA. 5-6-7 jAnyuArI, 1981. rAja`sAMjanA cha vAge. pramukhaH DaoN. ramaNulAla cI. zAha cImanalAla je. zAha * ke. pI. zAha maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha, 147 tRtIya jaina sAhitya pariSada "! tA. 19, 20 ane 21mI Disembara 1980, A traNa divasa sUratamAM zrI zatruMjaya vihAra dharmazALA TrasTana 20ta jayaMtI utsava nimitte zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA sahayogathI TrasTanA upakrame ane ApaNA eka samartha ane suprasiddha purAtattva vida, bhASAzAstrI tathA vidrAna saMzAdhaka De, bhAgIlAla sAMDesarAna pramukhapade tRtIya jaina sAhitya pariSada yojAI gaI. I tA. 19 mIe sAMje 6-30 vA2e gAMdhI smRti bhavana(nArapa - sUrata ) mAM, muMbaI, amadAvAda, vaDodarA,rAjhoTa, bhAvagara, pATaNa tathA anya sthAothI sArI evI saMkhyAmAM Avela pratiiidha, sUrata zaheramAM vasatA agraNI sAhityakAro ane prajAnA sAhityirasika varganI upasthitimAM dakSiNa gujarAta yunivarsiTInA kulapati zrI ke. esa. zAsrIne haste pariSadanuM udaghATana thayuM hatuM. pariSadanA AraMbha pariSadanA AraMbha zrI ramAbahena jhaverInI prArthathI hato. zrI seAbhAgabhAI lADAvALAe zubhecchA saMdezAne vAMcyA pachI ta TrasTanA meneji TrasTI zrI bAbubhAI jarIvALAe tathA eka anya TrasTI ane jaina sAhitya samArohanA eka maMtrI zrI amara jarIvALAe sahunuM hArdika svAgata karyuM hatuM. | svAgata zrI amara jarIvALAnA ravAgata pravacanamAM be traNa vAta dhyAnArha hatI, jema ke dharmasahiSNutAne kAraNe sUratamAM sArI evI saMkhyAmAM khristI devaLo che, pArasI agiyArIo che, khyiAta masjido che ane hindu devasthAna che. zaheramAM 80uparAMta jaina maMdiza che. zaheranA zAnabhaMDArI harI hariddhi prA jaLavAI rahI che, durgArAma mahetAjI, valarAma paMDayA, naMdazaMkara mahetA ane kavi narmada tathA paMDita paraMparAnA mahA vidvAna vaika viSNuprasAda trivedI tema ja anya aneka vidrA sAhityakArone kAraNe sUrata sAhityanA nakazA upara gauravabharyuM sthAna dharAve che. sana 1954mAM zrI zatruMjaya vihAra TrasTa sthapAyuM hatuM. TrasTa dvArA zatruMjaya tIrthamAM eka vizALa dharmazALA kharIdavAmAM AvI hatI. 1971mAM tenA medAnamAM tenA eka bhAgakaMpe eka navI dharmazALA baMdhAvavAmAM AvI hatI. pariSadanI bhUmikA sAhitya samArohanA maMtrI ane guMbaI yuPage #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 prabhu jIvana De. ramaNabhAIe zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA eka saMskAravanta 'sAhityika saMsthA lekhe mahimA karyA pachI kahyuM hatuM: "varSosudhI gujarAtI sAhitya pariSadamAM eka jaina sAhityavibhAga rahetA. keTalAMka varSathI have e vibhAga nathI. jaina sAhityane tenI viziSTatA che. tenI samRddhi akhUTa che ane amUlya che. sUrata, pATaNa tathA rAjasthAna ane anyatra jaina sAhityanI vIsa lAkha karatAM vadhu hastapratA che. tenuM saMzodhana hAtha dharAya te 800 thI 1000 varSa sudhI kAma thaI zake. kamanasIbe A saMzodhanakArya karanAra vidrAno alpa saMkhya che. AvA sAhitya samArohathI prerAIne koIne rasa paDe tA 'rAsa, phAgu, prabaMdha, stavana, sanjhAya vageremAMthI koI paNa eka sAhitya prakAra upara saMzAdhana karI zake eTalI aDhaLaka sAmagrI che. alaga sAhitya samAroha yojavA pAchaLa saMzodhana ane vidyAvistAranuM ja lakSya che. A samAroha pUro thayA pachI paNa A pravRtti cAlu rahe ane vikse evI abhilASA che." zrI mahAvIra jaina vidyAlaya zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA maMtrI nI ratIlAla koThArIe kahyuM:"mahAvIra jaina vidyAlaya 65 varSa upara kevaLa paMdara vidyArthIothI zarU thayuM hatuM. Aje temAM 750 vidyArthIo che. A saMsthAmAMthI cha hajAra vidyArthIoe duniyAmAM ane jIvanamAM yaza prApta karyo che. Aje saMsthAnI sAta zAkhA che. samAjamAM ne dezamAM tenI sArI pratiSNa che. vIsa hajAra hastalikhita prato ane vIsa hajAra pustako dharAvatuM tenuM granthAlaya che. jaina samAjanA koI paNa Dabala grajyueTa bhAI-bahena TheTha sudhInA abhyAsa karavA taiyAra hAya to tenI lena suddhAM jatI karavA mahAvIra jaina vidyAlayanI taiyArI che. jJAnApAsa koIne paNa sahakAra ane sahAya ApavA vidyAlaya taiyAra che. jaina dharma ane ahiMsA dakSiNa gujarAta yunivarsiTInA zikSaNa vibhAganA vaDA Do. gu vaMtabhAI zAhe kahyuM: "jaina dharma pratye mane khAsa AkarSaNa e kAraNasara che ke e dhame ahiMsAne kendrIya svIkRti ApI che. ahiMsAne have kevaLa AdarzarUpe rAkhavI pAMsAya ema nathI. tene sthUla kakSAe paNa AcaravI raheze. sAIbIriyAnA ghAsanAM vizALa medAnomAM vicaratI khAsa jAtanI kIDIo haNavA upara mukAelA pratibaMdhanA ullekha karI manuSya nAmanuM prANI svArthathI prerAIne "IkAlAjI" paryAvaraNane vikSipta kare che te AjanA vijJAnayuganA eka aniSTa pratye dhyAna kheMcIne temaNe bhagavAna tathAgatanuM draSTAMta rajU karyu hatuM ane jIvanamAM tamAma kSetromAM "averanesa"nA mahimA karyo hato. temaNe vizva Aje jyAre phATaka paristhitimAM mUkAyeluM che tyA2e ahiMsAne vyavahAru stara upara lAvavAnA prayAsa karavAno anurodha karyo hato. Ay pro. sUryakAnta zAhe jaina sAhityanI be lAkSaNikatA - eka, dhyeyalakSitA ane bIjI gAMbhIrya-pratye dhyAna kheMcIne te sAhityanI svarUpagata ane viSayagata parivartanazIlatAnA nirdoSa karyA hatA. aDhI hajAra varSa pUrve nA sekreTisa ane tenA ziSya sAthenA saMvAdonI sAthe bhagavAna mahAvIra ane gautama (brAhmaNa hatA) vaccenA saMvAdone tulanAvatAM pro. zAhe sAkreTisanA saMvAdone sAmAjika jyAre mahAvIranA saMvAdAne aizcaryapUrNa lekhavyA hatA. temaNe jaina sAhityanI svayaM zistane prazaMsI hatI. jaina sAhitya lAkabhAgya banatuM nathI tathA samAjathI dUra jatuM hAvAnA sUra kADhI temaNe jaina sAhitya samagra samAjane upakAraka banI rahe evA prayatno karavAnI himAyata karI hatI. pariSadanuM udaghATana dakSiNa gujarAta yunivarsiTInA kulapati zrI ke. esa. zAstrIe pariSadanuM udaghATana karatAM kahyuM hatuM: "vidyArthI avasthAthI jaina sAhitya ane jaina samAjanA anubhava thato rahyo che. paryaTana ThavyuM hoya ane jaina tIrthasthAnomAM javAnuM hoya to muzkelI tA. 1-1-81 na naDe. sagavaDa je jaina samAjanA zANapaNanuM aMga che tenA lAbha maLe ja maLe kayAreka vicAra Ave che ke tapa je sthaLe kendrasthAne hoya tyAM sagavaDa paNa hoya te virodhAtmaka paristhiti na lekhAya ?" tapane agavaDa, muzkelI ke hADamArInA saMdarbhamAM paNa samajavAmAM Ave che. bhAjana hoya ane taMdurastI paNa hoya chatAM bhAjana na karavuM te tapa che. tapa ane AdhyAtmika vikAsa e vyakitanA prazna che. jAna samAjamAM vyakti ane samAja baMnenA samanvayanA khyAla rahyo che, kAraNa temAM kendrasthAne mAnava che. vyakitavAda upara bhAra mUkAya tyAre udabhavatAM valaNo dharmanA pAyAmAM rahelI samanvayadaSTinI sAthe susaMgata thAya nahi, vyakitagata tapa ane sAmAjika sagavaDo A tIrthasthAnonI vyavasthA paratvene eka anubhava che. bIjo anubhava te vyakitagata anubhava che. ema.e.mAM hato tyAreM prAkRta ardhamAgadhInA pAThyapustako maLe nahi, vidyArthIoe pustakonI hAthe ja nakala utArI levAnI. temAM tapano khyAla haze, mane paNa tapanI tAlIma maLI paraMtu vyaktine sAmAjika sagavaDane abhAve tapa karavuM paDe evI paristhiti tene mATe athavA vidyArthI mATe nA hAvI joIe. yunivarsiTImAM 'cera'' zrI zAstrIe jaina sAhityanI samRddhi sUratamAM akhUTa che ema kahIne tenA bhAratIya saMskRti ane bhAratIya ItihAsanA mahattvanA aMga lekhe mahimA karyo hato ane kahyuM hatuM: jaina samAja samRddha che. aneka arthamAM samRddha che. te badhA arthane samanvaya karIne eka vyavasthA evI vicAravI joIe je sAhitya, jaina samAja ane bRhada samAjanI daSTie upakAraka nIvaDe. jaina sAhityanI samRddhi aMge Ayojana karavuM hoya to saMgrahasthAna joIe. yunivarsiTImAM sAhityanI 'cera'nI ceojanA paNa vicArI zakAya. dakSiNa gujarAta yunivarsiTImAM jaina sAhitya mATe 'cera' (saMzodhana vibhAga) sthApavAnuM vicArAya to yunivarsiTI te aMge bhautika sAdhanonI sagavaDa ApavA taiyAra che. pariSadanI phalazruti ahIM e noMdhavuM joIe ke zrI zAsrInI A utsAhapreraka tatparatAno pUrNapaNe anukUla evA pratibhAva, vidrAnAnA sanmAna, zrI caMdrakAMta gAMdhI ane zrI rAjeza gAMdhIe (jelA bhAjana samAraMbhamAM, sUrata mahAvIra jaina hAspiTalanA sarjana Do. AnaMdIlAla koThArIe sUrata ane pAlanapuranA jaina samAjanA sahakArathI ochAmAM ochA rUA. pAMca lAkha jaina sAhityanA saMzodhana vibhAga 'zera' arthe ekatra karI ApavAnI javAbadArI svIkAratA hovAnI jAherAta karIne dAkhavyA hatA. pariSadanI A eka mahattvanI phalazruti lekhAya. pariSadanA pramukhanuM vyAkhyAne pramukhapadethI Do. bhAgIlAla sAMDesarAe vyAkhyAnaraMbhe sadagata Agama prabhAkara munizrI puNyavijayajI mahAmAnava munizrI jane vijyajI tathA prajJAcakSu paMDita sukhalAlajI, jevI vibhUtinuM sAdara smaraNa karIne kahyuM hatuM: "surata kevaLa gujarAtanuM ja nahi, pazcima bhAratanuM eka ada bhuta zahera che. A zahere joyA che evA vArApherA bahu ochAM zaheroe joyA haze." sUratane narmadanagarI tarIke oLakhAvIne Do, sAMDesarAe tApI dakSiNa taTe sUrata muja ghAyala bhumi bhoMya tArI je cUmI. e kavi narmadanI kAvyapaMkita uda gArI e vIra narane saMbhAryA hatA. naMdazaMkara jIvanacaritra saMdarbhe zrI naMdazaMkara mahetAne yAda karyA hanA ane kahyuM hatuM ke jamIna e pradeza pradeza vacce bheda pADe che tyAre pANI deza paradezane joDe che. jagatabharamAM mahAsAgara vAhanavyavahAra mATe jabaradasta avakAza nirmANa kare che. sUrata e pazcima bhAratanuM arabastAna ane yuropa sAthe joDanAruM zahera che. sUrata e dakSiNa gujarAtanuM zI che, sUrata ane tenI AsapAsanAM nagarImAMnA pArasI vidvAnoe pArasI dharmagraMthonA jUnI gujarAtI ane saMskRtamAM anuvAda karyo che. sAMjANa baMdare pArasIo utaryA. temaNe IrAna sudhI saMskRta vidyAne pracAra karyAM. surata ane rAMderamAM saMskRta, pAkRta tathA jUnI gujarAtImAM graMthe racAyA che. arvAcIna kALamAM jaita AgamAnI vAcanA thaI che. temAM sUratanuM ghaNuM meT pradAna che. mULa kapaDavaMjanA vatanI sAgarAnandajIe sUratane peAtAnI Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana ' tA. 1-1-81 150 Us gItA nuM kendrabiMdu ; pahelI navembaranA "prabuddha jIvanamAM 'gAMdhIjI ane gItA' karmatyAgane mithyAcAra thaI zake che. ghaNA kare che. paNa te nAmane mananIya lekha maLe che temAM gAMdhIjIe gItAmAMthI mithyAcAra che. kAraNa ke besavuM, uThavuM, khAvuMpIvuM - UMghavuM - jAgavuM tAravelA artha vize prAraMbhika carcA che.. ane AMkha paTapaTAvavI A badhAM karyo che. dehadhArIne karma - gAMdhIjIe pote ja anAsakita ganI prastAvanAmAM e kahyuM e prakRtigata che. emAMthI koI chUTavuM nathI. eTale janakAdi ja che ke, "bhautika yuddha karmaphaLa tyAgIthI thaI zake evuM gItA pUrva purUe potAne bhAge AvatAM prakRti pramANenAM kAme lapAyA vinA karyA che. lepa lAge che kyAre? jyAre vAsanAtmaka kAranI bhASAnA akSaramAMthI bhale nIkaLatuM hoya paNa gItAnA manane karmanuM saMgI banAvIe chIe ke banavA daIe chIe tyAre zikSaNane pUrNatAe amalamAM mUkyAne lagabhaga 40 varSa parvata satata A valaNane gItAe Asakita kahI che. IrachA ane Asakita prayatna karatAM mane te namrapaNe evuM lAgyuM che ke satya ane ahiMsAnA saMpUrNa pAlana vinA karmaphaLatyAga manuSyane viSe eka vastu nathI. ajAgrata rahevAya to IcchAmethI Asakita asaMbhavita che." 'avazya janme che. paNa baMne eka nathI. asaMga rahIne pravAha prApta, prakRtigata karmo karI zakAya che evuM gItAnuM pAkuM vidhAna AmAM be bAbate spaSTa che. che. paNa badhAM ja karmo asaMga rahIne karI zakAya che tevuM gItAe (1) gItAnI bhASAmAMthI karmaphaLatyAgIthI bhotiyuddha kahyuM nathI. thaI zake che tevuM tAravI zakAya tema che. pravAhaprApta eTale jAte zodhavA gayA vinAnuM kAraNa zodhavA (2) chatAM potAnA anubhavanA jore gAMdhIjIne dAve eve gayA eTale Azakita AvI. che ke, "ahiMsAnA saMpUrNa pAlana vinA karmaphaLatyAga maSya viSe asaMbhavita che. ahiMsAnA saMpUrNa pAlana vinA rapUrNa karmaphaLa prakRtigata, svabhAvagata, eTale sahaja, te karmamAM tyAga sarvasaMjogomAM asaMbhavita che ema kahyuM hota te vadhAre suyogya karma karavAno ja AnaMda . ane satiSa pradhAna hoya che, thAta. kAraNake " karmaphaLa viSe Asakita - lAlasA ke cIkAza rAkhyA citrakArane citra karavAmAM AnaMda Ave che, tenA paisA vadhAre ochA vinA AjanA samAjamAM nAnA mANaso paNa keTalAMka kAma kare Ave te gauNa che. kavine kavitA karavAmAM AnaMda che, chapAya te che. dA.ta. TapAlI TapAla vaheMcavAvALo sArA-mAThA samAcArane gauNa che. satya zodhakane satya zodhavAmAM ja rasa che, tenAthI maLatA kothaLA potAnA khabhe laIne vaheMcatA hoya che. paNa te kAgaLAmAM du:kha ke sukha gauNa che. Ama prakRtigata karmo ochA tANathI ane rahela tenA mAlika mATenAM sukhadu:kha TapAlInA khabhA para rahetAM nathI. Asakita vinA thavAnI zakayatA che. gItAne mate eka rIte, te vagara levAye sukha ke du:khanA khabara poMcADe che. evuM ja nyAyA- prakRti pote ja guNadharmo pramANe karmapravRtti kare che, guNA: guNeSa dhiza vi. nyAyAdhIzane ja koIkane mukata karavAnA, koIkane lAMbI varta-ApaNane nAhaka ApaNI jAtane kartA mAnIe chIe, ' TUMkI sajA karavAnA cukAdA ApavA paDe che. paNa bahudhA tenAthI vastuta: ApaNe prekSaka banIe. te levAtuM nathI. AvA bIjA kissA paNa zodhI zakAya eTale * A vicAranuM gItAne eTaluM badhuM mahattva lAge che ke saMpUrNa phaLa tyAga ane ahiMsAnA saMpUrNa pAlananI AkharI lAMbA saMvAdane aMte 18mAM adhyAyamAM pharI zrIkRSNa arjunane avasthAnI jhAMkhI: bhale karAya, paNa vacagALAnI avasthAo yAda devarAve che ke "ahaMkArane vaza thaIne nahi laDu" ema tuM paNa che, ane arjuna mATe e ja tALa mahattvanuM mAne to e tAro nizcaya mithyA che, tAro svabhAva ja tane ?' che. te saMpUrNa hatA nahi ane mahAbhArata vAMcanAra e tarapha baLAtkare ghasaDI jaze." (pa9) he kauntaya svabhAvajanya " . jANe che ke gItA sAMbhaLyA pachIthI paNa saMpUrNa thayo nahoto. karmathI baMdhAyele tuM mehane vaza thaI je Aje karavA nathI { : zrIkRSNane paNa AnI khabara che, eTale to phalAsakitanA te parANe karIza." (60) tyAMne mahimA samajAvatI vakhate temaNe lAkSaNika rIte kahyuM ke, svalpamapya dharmasya trAyate mahata bhayAta"- A - dharmanuM svalpa AraMbhamAM paNa zrIkRSNa "tane AvA meha A kasamaye) AcaraNa karanAra paNa mahAna bhayamAMthI ugI jAya che. ' kayAMthI thayo "teve kheda darzAvyo che, ane te paNa pharI "tuM tAnI AvazyakatA arjuna potAnAM sagAMvahAlAMne sAme mehavaza thaIne ja A ramAvI paDeluM prakRtigata karma karatuM nathI. UbhelAM joI e badhAMne mAravAM paDaze te mane maMthanane lIdhe "tema kahI cetave che ke "Aje rasa nahi kare tethI tArI prakRtti , thaI che. arjunane tenI joDenIja muMjhavaNa che - e ke mAravAM A badalAvAnI nathI - tuM pachIthI AvAM ja karmo parANe karIza." ja , ane te paNa mArA rAjyasukha lobhamATe? A rUdhiraraMgyA bhege ahiM prakRti eTale sva mAva. tenA cAra vibhAga pADayA che bhegAvavA mATe mArA pitAmaha, guramAmA - mALe - bhANeja brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zudra. leToe AvA ja vibhAga tattvabhatrIjAne haNavA? jJAnio, yoddhAo ane saMpattipraya evA bhAga potAnA mahI - A muMjhavaNane ukela eka aMnukavI, zAnI vaDila mitre bIjA graMtha "rIpablikamAM paDayA che. zukanI tene jarUra ja nathI lAgI na ja svabhAvanA mitrane Apyo che. tattvajJAnanI carcA, ajananI kAraNa ke ethensamAM jIvatA ojAro jevA gulAma hatA. jijJAsA vadhatI gaI tema AvI gaI che. ' (1) satyazodhaka, (2) saMrakSaka-AtrANa kAMIka aMze zrIkRSNane pahele thAya eTale ja che ke, karma choDI devAnuM AbarUne mahattva ApavAvALA kSAtra ravAbhAvI. (3) sthULa saMpa kahevAthI karma chUTatuM nathI. cArebAjuM pArAvAra pANIthI uchaLatA priya sukhopabhogI, (4) ane ALasu-pramAdI AvA cAra prakAro - sAgaramAM rahenArA mATe te sAgare ulecavAnuM asaMbhavita che, tene gItAe svabhAvanI mImAMsA karatAM pADayA che ane samAjazAstrIe badale mahAsAgara pAra karavAnA tasya zodhavAnI che ' ItihAsanA abhyAsIo temAM saMmata thavAnA. * Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phakata enA badhA vItA 1. tA. 1-1-81 prabuddha jIvana 149 karmabhUmi banAvI. AgamanAM nava aMge upara TIkA lakhI. agama- " Di. sAgaramala jaina banArasa hindu vidyApIThamAM prajJAcakSu paMDita vAcanAnuM pracaMDa kArya temaNe ekale hAthe karyuM. temaNe te kArya sUratamAM sukhalAlajI sthApita darzana saMzodhana vibhAganA vaDA che ane . vasIne karyuM." tattvajJAnanA adhyApaka che. teo darzana zAstranA pI.eca.DI. che. , je na sAhitya : jaina tattvajJAna Do. sAMDesarAe te pachI jaina sAhitya vize eka spaSTatA karatAM kahyuM: jaina sAhitya eTale jaina vidvAnoe kevaLa dhArmika De. sAgaramala jene potAnA vyAkhyAnamAM kahyuM hatuM "darzananA viSaya para ja nahi, koIpaNa viSaya para lakheluM sAhitya. je na kSetramAM dhyAnamAM AvatI pahelI vAta e che ke ApaNe tyAM darzananuM sAhitya eTale jaina Agama; jaina sUtro; jJAnanA jeTalA jeTalA adhyayana adhyAtmane anulakSIne paraMparAgata svarUpamAM thatuM viSayo kheDAyA chejemAM Ayurveda ane jyotiSane paNa samAveza AvyuM che. jaina darzanano paNa abhyAsa e rIte thato hate. kharuM thAya che, temAM eka paNa viSaya evo nathI je jainene hAthe na jotAM jema koI paNa darzanane tema na darzanane abhyasa paNa kheDAyo hoya. daniyAbharamAM jayAM jayAM dharmasthAna che. tyAM vaidaka ane anya darzananA pariprekSyamAM thavo joIe. kAraNa koI paNa darzana jyotiSa para bhAra mukAyo che. jene dvArA na kheDA hoya- ' zUnyamAMthI pragaDha thaI nathI. darzananA abhyAsa karatI veLo kayA ". pAkRtamAM ane saMskRtamAM - evo koI ja viSaya nathI." Do. sAMDesarAe kramamAM teno vikAsa thAya te paNa joI tapAsavuM joIe. e khare A hakIkatanuM azvaghoSanA nATakono nirdezathI samarthana karyuM hatuM. ke ekane jANe che te sarvane jANe che. AtmAne jANe che te paramAtmAne ! na sAhitya racanArA badhA ja kaMI jaina sAdhuo na hatA. jene jANe che. lobha, moha, mAyA ItyAdi kaSAya paikI koI eka kapAyo Agama e paraMparAthI vikaselI vItarAganI vANI che, jenA Agama abhyAsa karo te bIjA kaSAyono khyAla Ave. jaina Agamane badhuM eka sAthe adhilekhArUDha thayuM che." * ItihasanA saMdarbhamAM jovA ghaTe." mahattvanAM rAcana AtmA zuM che? : De. sAMDesarAe eka kALe aparigraha 1 vibhAvanA graMthone paNa AvarI letI hatI te hakIkatane ullekha karIne jaNAvyuM Do. sAgaramala jene vadhumAM kahyuM hatuM: "bhagavatIsUtramAM . ke "zAna sAdhate mATe samaya jatAM pustaka Avazyaka lekhAtAM tame mahAvIrane prazna karyo ke "AtmA zuM che?" bhagavAna mahAvIre pustako lakhavA mAMDayA. ane saMgharAvA lAgyAM. jana samAjamAM javAba Apyo ke: AtmA sAmAyika che. rAtmAnuM lakSya sAmayikane granthanuM jJAna lekhe mUlya eTaluM badhuM che ke chApelA akSaro upara paNa prApta karavAnuM che." AjanI vizAnanI daSTithI joIe to AtmA paga paNa na mUAya. zuM che? aAtmAM svataMtra vastu che. ApaNe je kaMI chIe te jaDacetananA saMgarUpa chIe. e eka viziSTa avasthA che. cetanA nA pATaNamAM abhayadevasUrie tathA pugyavijayajIe karelA zuM che? jema "mana" (paisA)nI paribhASA che ke "manI Ijha voTa tamane tathA TIkarUpe lakhAyelI carthInI ImacaDiyA bhASAnA zAna . manI Dajha" tema cetanAnuM lakSaNa e che ke e je kare che te ja kSetre aitihAsika sAtatyanA saMdarbhamAM ullekha karIne tathA valabhIthI ene ghaNaNa che. "yasanesa Ijha veTa kezyasana' Dajha" dareka mAMDIne pATaNa, surata ane Aje mahAvIra vidyAlayamAM thaI rahelA , saMzodhanakAryano tema zrI cImanalAla dalAle pATaNanA bhaMDAramAM 1 samatulana prApta karavA Icche che. mane zuM kare che? mane tenAthI ' graMthanuM je saMzodhana kArya karyuM che tene vigate nirdeza karyo hato mukata rahIne zAMti tarapha javA Icche che. 'ni, darzana, cAritrya e zrI dalAle karyuM che tevuM kAma sUratanI jaina bhaMDAromAMnA graMthenA cetanAnAM lakSaNa che, samyaka kAna, samyaka darzana ane samyaka cAritrya saMzAdharanuM kAma hAtha dharAvuM joIe ema sUcavyuM hatuM. bIje dvArA cetanAnuM samatulana jaLavAI rahevuM joIe. netra che to kayAMya na maLatAM prAcIna jaina bhaMDAramAMnA jainetara graMthanuM vastunuM svarUpa joI zakIe chIe. padArthanuM svarUpa jenAM draSane vikSepa Ave te samatulA DagI jAya AthI daSTi saMpUrNapaNe athavA prAzana paNa thavuM joIe. thoDAka paNa evA vidyArthIo UbhA thavA joIe jeo potAnA purogAmI vidvAnone khabhe UbhA rahI azeSapaNe rAgadra parivati evI nirmaLa joIe. temanA saMzodhana kAryane AgaLa calAve. A kAma bhakitapUrvaka thavuM darzananuM adhyayana Adhunika samAjanA upagI daSTie , joIe. bhakita jeTalI niSThAthI thavuM joIe. Adhunika darzananA pariprekSyamAM thavuM joIe. bIjI rIte kahIe te darzanane Adhunika saMdarbhamAM samAjanA saMdarbhamAM jovuM joIe. , , vidrAnenuM puSpahArathI sanmAna ane AbhAradarzanathI. jaina kAraNa, sAmAjika daSTie darzana kazIka udAgitA che. darzananI sAhitya pariSadanAM udaghATana samAraMbha samApta thaze. te divase avadhAraNAne jIvana sAthe saMbaMdha hovo joIe. AthI dArzarika ke rAtri surata vizAzrImALI jaina jJAti mahilA maMDaLa taraphathI manaraMjana avadhAraNAnuM jIvananA ane sAmAjika saMdarbhamAM mUlyAMkana thatuM kAryakrama thayo hato. ' joIe. jene dArzanika siddhAMtane Adhunika saMdarbhamAM mUlavavA parisaMvAda joIe. - pariSada prasaMge yojavAmAM AvelA parisaMvAdanI traNa beThaka - AtmAne zI rIte jANa? maLI hatI. prathama ane bIjI beThaka tA. 20mI Disembare savAre ane bapore akhila [6 mahilA pariSada sabhAgRhamAM yojAI hatI. che. jene vizeSamAM kahyuM hatuM: 'AtmAne zI rIte jANavo? prathama beThakane vim ha ! "jana tatvajJAna" tenA adhyakSapade A AtmAnI pichAna e eka sudI zAnayAtrA che. AtmAne hatA banArasa hiMdu yunivaTimanA darzana stra vibhAga . vaDA sIdhesIdhAI jANI zakato nathI. Indriya ke mana drArA te pakaDAto Do. sAgaramalajI je. bIjI beThakano viSaya hato "la nathI, to have "sajesTa" "obajekaTa" banAvavAnI jarUra che. ! ItihAsa ane kaLA" te . adhyakSapade hatA ItihAsa, sthApatya AtmAne na jANI zakAya to ye anAtmane te jANI zAya che. je ane saMzodhanakSetranA bhAratabharamAMnA eka agraNI vidvAna DA. prajJAthI para alaga thaI jAya te zeSa je raheze te AtmA haze. } hariprasAda zAstrI. trIjI beThaka ravivAre savAre "samRddhi" (nAnaparuM: ApaNe ApaNI ekeeka maryAdA, nirbaLatA, bhAvanA tathA vRddhinA sUrata)mAM maLI hatI. tene viSaya hate "jaina sAhitya". adhyakSapade draSTA thavuM joIe. ropaNe ApaNI jAtanA sAkSI thavAnI jarUra hatA uttama TInA vyApArI ane chatAM asAdharaNa vidyAvyAsaMgI che. ApaNane kodha thatuM hoya te krodha pratye jAgrata thavuM joIe. vidvAna zrI nagaracaMdajI nahAyA. temaNe atyAra sudhImAM pAMca hajArathI krodha pratye jAgrata thavuM ane krodha kara e be ekI sAthe : paNa vadhu lekha lakhyA che. temanI saMskRti adabhuta rIte sateja banI zakaze nahi, ApaNe ApaNI jAtane draSTAbhAvathI eTale ke che. parisaMvAdamAM rajU karavA mATe be Dajhana nibaMdha AvyA hatAM. sAkSI lAvI levI joIe. darzakanI sthitimAM rahIne saMsArane temAMnA seLa nibaMdho saMkSepamAM vaMcAyA hatA, je cAra nibaMdhakAro anubhava karavo joIe. arthAta saMsIranA anubhava anAzakita che anupasthita hatA temanA nibaMdhone vanusAra Do. ramaNabhAI zAhe bhAvathI karave joIe athavA anAsakata rahIne saMsAra anubhava che saMkSepamAM rajU karyo hate. , , joIe,. bhagavo joIe." parisaMvAdanI prathama beThaka De. sAgaramala jainanA vyAkhyAna para baMdha vAMcana thayuM hatuM. parisaMvAdanI prathama beThakanA AraMbhe vidvAna lekhaka zrI dalasukha' bhAI mAlavaNiyArane De. sAgaramala jainane parika ya karAvyo hate. kramaza: -kRSNavIra dIkSita Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 151 kAraNa? karmo karavA. tA. 1-1-81 prabuka jIvana A darekanA guNakarmanI mImAMsA gItAe 18mAM adhyAyamAM . eTale ananI potAnA sagA-saMbaMdhIone na mArI sanyAsa vigate karI che. levAnI manovRttine adharma eTalA mATe gaNAve che ke te tenI prakRtine arjananI prakRti kSatriyanI che. te kayA deve adabhuta rIte jetA te karI zakaze nahi, vaLI ema karavAthI duSTonuM jora ghATuM darzAvyuM che. mAtra svabhAva pramANe ane pratijJA lIdhI che ke vadhe che - lokasaMgraha thatuM nathI. enI gAMDIvanuM apamAna karanAra ke ene gAMDIva choDI devAnuM ' eTale bhale karma dvArA mANAvasthA koIne prApta thaI hoya kahenArane vadha karavo. kaparvamAM karNanA bANathI vIMdhAI-rAjita te paNa teNe te pachIthI jIta videhAvasthAmAM paNa karmo cheDavAnAM thaI, zarama anubhavatA yuddhiSThira ekavAra AkaLo thaIne ajunane nathI, agAu karmogane hetu karma dvArA sadehe mAvasthA prApta te karNano vadha karI na zakatA hoya to gAMDIva cheThI, mIkaNane karavAno che. paNa te avasthA prApta thayA pachI karma choDavAnA nathI. sepI devAnuM kahe che. e sAMbhaLatAM ja krodhAviSTha thai ane yudhiSThirane paNa mAravA dhase che. A tenI kSAtraprakRtine udraka che. kasaMgraha mevApi saMpazyana kamAIsi" lokasaMgrahane - Ama je karmo chUTatAM nathI, te prakRtigata sahaja karmo najara sAme rAkhIne karma karavAM te (3-20) Avazyaka che, ane kalAsakita choDIne karavI te gItAne pAyAne ukela che. Ane ja bhagavAna pote ja kahe chegItAe svadharma kahyo che, ane paradharma eTale parasvabhAva mujabanI - huM pite ja lokasaMgrahAI-mAre kazuM ja meLavavApaNuM nathI kAme sahelAM ane AkarSaka lAgatAM hoya te paNa te na karatAM chatAM karma karuM chuM - kare te loko nAza thAya. . . pahelI najare agharAM lAge tevA svabhAvaniyata karma karavA . tema "unsedIyurimA loko ne kuryA karmaceda ahama' , spaSTa samajAvyuM che. ' ' , , , saMkarasya ca kata syAm upanyAma ImA prajAsa" (3-24) te eTaluM ja nahi, AgaLa jaIne zrIkRSNane e paNa khyAla che ke AvA karmo koivAra kAMike doSavALI lAge to paNa te ja " huM karma na karyuM che. A loko naSTa thAya, huM avyavasthAne - kartA banuM ane A lokone nAza karu." sahaja-svAbhAvika kama koivAra devALA lAge te paNa - Ama gItAmAM mukhyatve traNa pratipAdane che. choDavI nahi. . . ' (1) karma chUTatAM nathI, karma dvArA ja sAmyavasthA ke mekSa . . . . kAraNa ke agnimAtramAM thoDo dhumADe che tevuM banavAna. meLavavAnA che. karNava hi saMsiddhima -AsthitA janakAda:". te karmamAM cheDe deSa hoya tevuM bane paNa kharuM, zuddhakarma eTale saMpUrNa . (2 rahe chaS (3-20)' , ', ' ' , , nirdoparma-evI te javalle ja thavAna. . ! (2) A avasthA prApta thayA pachI paNa karma karavAnA che. sahaje karma kAntaya sadoSa aui ne tyajo. . "saka tA karmaNyama vidrAMse yathA kurvanti bhArata, - saMvaraMbhA hi doNa dhumenAgnira ivAvRl:" (14-48). kuryAda vidrAMsa tathA zAsakataza-cikira kirAMgrahama" (3-25) AnuM merU zIkhara samuM udAharaNa mahAbhAratamAM dharmavayAnuM ApyuM (3) ane karmo zodhavA javAnA nathI, prakRtigata-sahaja karmo che. A dharmavyAdha kaI che paNa te karma tene sahajaprApta che. kartApaNAnA bhAna vinA Asakita choDIne karavAnA che. ' ' kalAsakita vinA kare che eTale brAhmaNane tenI pAse zAna levA . "tasmAta Asakata satatama kArya karma savAra." meka che, evuM ja bIjuM udAharaNa tuvAghAra jAjaline addabhuta ! AvAM kamaeNmAM koIne bhAge saMrakSANa karavAnuM kAma Ave, saMvAda che. jemAM tapathI ahaMkAra upajelA brAhmaNa tapasvIne tulAdhAra temAM cheDe doSa dekhAya to paNa te karavAnAM che. mArI pAse mekalela che. Ama vyAsadeve mahAbhAratamAM ekasUtritA pUjya gAMdhIjInI vAtane AnI sAthe kema meLa pADavo? akhaMDa darzana ApyuM che, ane tenuM samagra sAradohana gItAmAM temaNe anubhavathI kahyuM che, ApaNA jevAne jAgRta puruSArtha alpa : mUkayuM che. paNa te vicArano taMtu to samagra mahAbhAratamAM vayAta che. che, ane te chatAM gItA ane mahAbhAratamAMnA aMta:pramANa pramANe emane mate lokasaMgrahabuddhithI je karmo sahaja hoya te karavAM upale nIcoDa ja sAce che. tenuM meTAmAM moTuM pramANa A upadezane dhanya che. tenuM ullaMghana jJAna che. ' ' ' te ane yuddha karyuM te che, eTaluM ja nahi khuda zrIkRNe tenuM ' mahAbhArata ane tenAM lakhanAra vyAsa, tenA mukharUpa rathItva karyuM. zrIkRSNane mATe lokasaMgraha eka AdhArazilA che. lokano nAza thAya paNa Ama hovA chatAM gItAmAM bIjI bAju sthitaprajJanA, tevuM IcachanA nathI. keTalAka saMsAra keIka dahADe nAza pAmavAne guNAtItanA, bhakatanA, nInAM lakSaNe varNavatI vakhate ahiMsA che te Aje nAza pAme che paNa harakata zuM? A badhI mAyA che, tenAM lakSaNomAM mUkAI ja che. juote vahele nAza pAme roma zeka zeno ? ema kahe che. paNa zIkRSNa ke mahAbhAratakAranuM maMtavya tevuM nathI. "AdrA sarvabhUtAnAM, maita: karuNa eva ca ' . ' ' sama: zastra 2 mitro che tathA mAnapAnayA: karoDa varSane aMte AdimasyAmAMthI A mAnava udabhave che. zI teNe sukhadu:khey-(12-13). ' . . ramaNIya utkrAMti temane mATe zreyaskara che. koDe varSane A addabhuta mahimA koI duSTa lokone hAthe nAza khame, ane sajajana mAnApamAna tulya: loko te nAza joyA kare te zrIkRSNane mana mehita ke bhraticinA - tulya priyA pri dhI 2: sama khAdhamAMcana (14-24-25) avasthA che. sRSTine saMrakSavAnA A lokasaMgrahamAM emane eTale e Ara saparimAM jaI badhA rasa che ke bhagavAna ane saMrakSavA vAre vAre avatAra le che ahiMsA satyama akrodha: tyAga: zAMtiH apazunama tevuM AzvAsana ApyuM che.' '* ** ! * * dayA bhUta, aluma mardava hIra cApalama (a. 16-2) . Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * prabuddha jIvana 152 tA. 1-1-81 E sthitapraza, guNAtIta, zAnI, . bhakatanAM lakSaNomAM sarvabhUtahira, mahAbhArata ane gAMdhIjI dayAdhana -A badhAM gaNAvyAM ja che. tenI sAthe te gAMdhIjIe saMpUrNa phalAzakita tyAga saMpUrNa ahiMsA vinA zakaya nathI tema ja [2] kAMdha bese che. che.upendrarAya sasirAe muMbaI yunivarsiTInI Thakkara vasanajI ane chatAM gItAe prakRtigata karmo sadoSa hoya to paNa mAdhavajI vyAkhyAnamALAmAM ApelA pAMca vyAkhyAnomAnA [camAM karavAnI AjJA ApI che. kSatriya mATe ane chellA vyAkhyAnamAM "mahAbhArata ane gAMdhIjIne sAra zaurya, tejo dhRtira dAkyama yuddha 2 palAyanama, prabuddha jIvananA gaI tA. 1pamI Disembara 1980nA ekama "dAnama IzvarabhAvazya kSAtre karma svabhAvajama (a. 18-43). ApavA zarU kare te A aMkamAM pUro thAya che. vyAkhyAnano sAra ane brAhmaNanA lakSANa gaNAvatAM - zrI kRSNavIra dIkSite tAravya che : zamI, dama: tapa zaucama zAMti: Arjavama evama --gaNAvyA che. upendrarAya sAMDesarA bhagavadgItAnA mahAbhArata prokata samartha bhANa jevI "anugItA"mAM rAjA janakanI jIvanacaryAnuM che (a. 18-42) niSkAma karmayogano marma samajAvatuM eka daSTAMta rajU karyuM hatuM. gItA pramANe eno artha eTale ja thAya ke brAhmaNathI hiMsA A daSTAMtanI pUrve triguNAtmaka prakRtinA nave mahAdono nigraha na karAya, te pitAnA tapobaLe zakya te te kare, paNa je brAhmaNa karIne e mahAzatruono parAjaya karIne AdhyAtmika dhirAjya nathI ane tevA ja jhAjhA che, tene mATe khAsa karIne zatriya svabhAva cakavartIpada prApta karyuM tenI kathA che. te kathA pachI AvuM sArvakALA mATe atatAyIone vaza karavA ane anivArya hoya tyAM bhaumatva prApta karanAra rAjA janakanuM daSTAMta Ave che; TUMkamAM A haNavA te prApta karyA che. ' . mujaba che: rAjA janake aparAdhamAM AvelA eka brAhmaNane zikSA AvuM karma Asakita vinA thai zake? teno uttAra mahAbhArata pharamAvatAM kahyuM: "tAre mArA rAjyamAM rahevuM nahi." A sAMbhaLIne ane gItAe hakAramAM ApyuM che, jema nyAyAdhIze phAMsInI sajA brAhmaNe rAjAnA Adeza pramANe vartavAnI taiyArI sAthe tene kahAM, "tArA rAjyanI sImA mane kahe, kAraNa huM bIjA rAjyamAM javA kare che: thaI zake eno artha thAya ja che tevuM nathI. ahIM thaI zake ke nahi teno nirNaya ApavAne che-gItAe te Akhe che-yuddhava mAguM chuM." vigatajavara ane zrIkRSNanI doravaNI nIce bane teTalA vigatajavara, A arthaghana vacana sAMbhaLIne janaka eka muhUrta sudhI thaIne yuddha karyuM tema pramANe che. A vigatajavara vRtti kaI hiMsA vicAramAM paDI gaye, pachI bole, "A rAjyamAM ghaNa janapado mAre pramANa che, ane kaI apramANa che. te TharAvaze. , , svAdhIna che paNa mane roma mAruM potAnuM rAjya dekhAyuM nahi. mithi lAmAM paNa kaMI maLyuM nahi. mArI prajAmAM zodha karatAM tyAM paNa strI-puruSa saMga sauthI tIvratama Asakita janmAvanAra karma maLyuM nahi. huM guMcavAI gayo. paraMtu have guMcavADo dUra thatAM lAge che. mahAbhAratakAre vyAsane niyogamAM prajI e karma paNa vigata che ke A sarNa rAjya mAruM che athavA mAruM nathI. A AtmA javara thaIne karI zakAya tevI mahora mArI che. ' vNa mAro nathI athavA A sarva pRthvI paNa mArI che. zramika chatAM e vAta sAcI che ke gItA pramANe paNa brAhmI sthitie jA , sarvI nA puvI mA-huM mAnuM chuM ke jema A mAru pahoMcele saunA sukhI ane anubhavata-sahu koInA hitamAM che tema te bIjAonuM paNa che. mATe tuM che me sudhI ahIM rahe. parovAyele karma karate chatAM hiMsA Acarato nathI. paNa gItA A . kaI jJAnabuddhithI rAjAe mamarava te kahevAnuM brAhmaNe anAsakita ke ahiMsAnA prakriyA vikAsamAM paNa mithyAcAra, daMbha kahetA janake javAbamAM kahyuM, "jagatamAM sarva karbhAvasthAo ke asahaja karmo na pese te vize sAvadha che. manovRtti kSatriyanI nAzavaMta che tethI "A mAruM ja che." evI mamatva buddhi huM karato hoya ane karma ahiMsaka rAkhavA mi prayatna kare te kRtrima nathI." izopaniSadanA pahelA maMtranuM smaraNa thaI AvatA janake thAya te anAsakita nathI. kahAM, "A konuM che? A dhana konuM che? covuM vedavacana che. AthI eka anubhavI ane zAnI mitre bIjA bhakata, anuja AthI "A mAruM che." evI buddhi mane thatI nathI. huM"mAre mATe" mitrane tenI prakRti joI. vigatajavara thaI lokasaMgrahAthe laDavAnI kaMi paNa icchato nathI ke kArya karato nathI. pAMce Indrio ane tenA salAha ApI che tevuM anumAna sayukitaka che. viSayo gaMdha, rasa, rUpa, sparza ane zabdane huM "mAre mATe" bhezvata manubhAI paMcoLI-darzaka ke icchato nathI. mArA manane, maMtavyane, vicArone buddhine paNa huM mAre mATe" icchato nathI. mArI sarva kArya pravRtti deva, pitRzo, prANIo ane atithio mATe ja hoya che eTale mana ane * premaLa jyoti . sarva bhUtone tenA viSaye sahita meM vaza karyA che. premaLa jatinA bahene ghaNI badhI saMsthAonI A sAMbhaLI, mukata hAsya veratA brAhmaNa rUpadhArI dhameM kahyuM mulAkAta le che ane ghaNA badhA jarUriyAtavALane Arthika "A brahmarUpI nAbhivALA tathA buddhirUNa carAvALA kadI pAchuM rIte upayogI bane che. nahi pharanArA, AtyaMtika gativALA ane savaguNa rUi nemi' ghaNI saMsthAomAM rahetI nirAdhAra vyakitaone dareka eTale ke parighathI UMTAyelA evA dharmarUkhI cakrano nuM eka pravartaka jAtanA kapaDAM, dhotiyA-sADIyo vi.nI ghaNI ja jarUra che, che." lokasaMgrahI rAjA janake eTale ke mahAbhAratakAre "zopaniSada te tarapha vAMcakonuM dhyAna doravAmAM Ave che. sau pitAne smaraNamAM rAkhyuM che. mahAbhAratamAM rA yatra vyAse putra zukadevane prema varasAve evI vinaMtI. - maMtrIo "izopaniSada"nA pahelA maMtranuM rahasya samajAvIne karelA saMma6 rA5nuM avataraNa 2 karatAM 2Ane teno mahimA karatAM vaThatAe Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA.1-1981 153 kahayuM hatuM: "sarva vedonA rahasyarUpa, 2numAna ke Agama pramANathI rAjakIya rIte svataMtra karyuM. kimI vipa ane rakatapAta ane anya samajAya nahi paNa svAnubhavathI ja samajAya tevuM, dharma ane satyane amAnuSI kRtya thayelAM che ane evA bIjA ghaNA muddAo "ahiMsaka lagatAM badhA AkhyAne ane svedanI daza hajAra zyAomAMthI satyAgrahanA zaru mAM rahelA zodhananA puSkaLa avakAzanA nidarzaka maMthana karIne tAraveluM ra pravacana che.. che] A kAraNe prajAnA cittamAM rahelI daivIvRttie anyAyane sAsugAMdhIjIe Ize paniSadanA A prathama maMtrane keTalo badho mahimA dAyika sAmane ahiMsAthI saphaLatApUrvaka karI zake che ane satya karyo che te khyAla ApatAM vakatAe kahyuM hatuM: "gAMdhIjIe pratiSThita ahiMsaka baLa e jANamAM AvelI sarvottama zakita che e "IzopaniSada"nA karmaphaLa tyAganA vicArane samagra hindu dharmanA puna: jANavAmAM AvyuM ane have pachI janmanArA puttamo ane tenAM tamAma zAstronA sArarUpe kahIne bhagavad gItAne A arthAt sAcA mAnavo mahAbhAratanA vyAse mUkelA koyaDAne, jema vicAranA bhASyarUpe gaNAvI che. "IzopaniSada" nA prathama maMtranI gAMdhIjIe nyArA-kRNAdi pura rAmanA khabhA upara ubhA rahIne mahattA varNavatAM temaNe kahyuM che: "kAraNavazAt upaniSado ane ukela karavA prayatna karyo tema gAMdhIjInA ane evA bIjA jJAta- sarve zAstro baLIne bhasma thaI jAya, paraMtu "IzepaniSada"ne pahele ajJAta draSTAenA khabhA upara UtrA rahIne vizeSa sAre ukela karaze maMtra Akhe jo hiMduonA smaraNamAM rahe to hindu dharma amara evI AzA janmAve che. ahIM vakatAe "maMgala prabhAta'mAM gAMdhIraheze ene mAro AkharI mata che. e ja pravacanamAM gAMdhIjIe jIe karelA eka vidhAnane nirdeza gItAnI eka ukita saMdarbhamAM A maMtrane sarvadharmIo ane sarva "zI" ke "vAdI"ene sAmyadaSTie karyo hate. "ahiMsA parama dharma: sa ca ra pratiSThita: saMpa ApanAra gaNAvyuM che. gAMdhIjIe A maMtrane vizvanA A ukitanI sAthe sarakhAvavA jevuM gAMdhIjInuM vidhAna A pramANe bhaI paNa bhAgamAMthI kheLI zakAya tevA tattvajJAnanA ane dharmanA che "ahiMsA ane satya evAM otaprota che, jema sikkAnI be bAju bhaMDAra tarIke tathA tattvajJAna ane dharmanI viruddha hoya te badhAthI athavA lIsI cakaraDInI be bAjumAM ApaNe vizvAsa na choDatAM eka mukata rUpe jaNAvyuM che. ja maMtra japIe ke "satya che. te ja che te ja eka paramezvara vakatAe te pachI "anugItA"mAM ahiMsAnI "sarvazreSTha kRtya, tene sAkSAtkAra karavAne eka ja mArga, eka ja sAdhana te ahisA." udrogarahita pada tathA variSTha dharmalANa ane kalyANakAra zAna" che. sAMDesarAe te pachI zarazayyA upara poDhelA, bujhAtA agni tarIke karavAmAM AvelI pratiSThAno nirdeza karyo hate. bahAranA samA jANatA gAMgeya bhImanI sAthe premAdara sahita vAtacIta karatAM vigraha karatAM cittamAM niraMtara cAlatA devAsura saMgrAmane vizeSa zrIkRSNa emanI prazaMsA karI hatI tene nirdeza karatAM kahyuM hatuM: ugra lekhatA tathA satyAyI ahisAthI tene kevI rIte jItaze te zrIkRSNa bhIkhane "brahmAmaya nidhi -jJAnanA sAgara tarIke varNavIne maharSi vyAsanA mArgadarzanane ulekha karyo hato ane te sAthe temaNe eka noMdhapAtra vidhAna karyuM hatuM. je A mujaba che: tenI eka maryAdA paNa darzAvI hatI ke vaiyakitaka cittanAM AMtarika svAM hiM rAjye sthitaM sphIte samagrADAmarogiNam / gharSaNa meDhA pAyA upara sAmUhika cittAkSobha janmAvI emAMthI . vIsa : ghauM pAmI Dro daa tasa6 . tIvra asamAdhAna, kaTutA, hiMsA, damana ane anyAya pariName to kano artha samajAvatAM vakatAe kahyuM hatuM: "tame (bhairava) ahiMsaka mArge tenuM mana thAya ke kema te bAse darzAvyuM nathI. vakatAe . mahArAjayanuM zAsana karatA hatA, saMpUrNa taMdurasta hatA ane asaMkhya A aMge kahyuM hatuM ke anAsakitapUrvaka yuddha ane AdarzanI ISTae strIothI vIMTAyelA rahetA hatA te paNa huM te tamane satata Urtha eka ukela che khare; paraMtu e te bhUmitinI Adarza rekhA athavA retA-daDha brahmAcaryavALA ja jouM chuM. - lakanI vajanavihoNI Adarza sthiti je che ane kada paNa A sAthe vakatAe mahAbhAratamAM anyatra AvelA keTalAka vayavahAramAM pUrNatayA AcArastha thaI zake evo nathI. e vAsta dhyAnAkarSaka saMdarbhone nirdeza karyo hato. jema ke pitAmaha bhISe vikatAnA saMdarbhamAM vyAsajI yuddhanI nirarthakatA ane premanI sarvo. paritA darzAvIne aTakyA hovAnuM temaNe jaNAvyuM hatuM. yuddhanA vize -trIsa athavA vadhu azvamedha karelA. pitA mATe satyavatInuM mAgu karavA gayelA devavrata emanI vidyuta pratijJA letAM belyA hatA: zuM e praznane vyAse vicAra karyo che ane mahAbhAratamAM e viSe dAzarAja! pitA mATe sarva rAjAonAM sAMbhaLatAM mAruM vacana tame vistRta carcAvicAraNA paNa karI che; paraMtu sUtradhAra zrIkRSNane ni:zujha rahetA dekhADIne bhaviSyamAM koI narottama upara emaNe praznane sAMbhaLI che. rAjaya te meM pUrve ja tyajavuM che, have saMtAna arthe ukela cheDIne saMtoSa mAnya jaNAya che ema vakatAe jaNAvyuM huM A pratijJA kara chuM ke AjathI huM brahmacArI rahIza." hatuM. vakatAe eka bIjo nirdeza paNa karyo hato ke mahAbhAratanI A saMbaMdhamAM gAMdhIjIe zuM pradAna karyuM che, te muddA para AvatAM dakSiNanI vAcanA taiyAra karanArAoe bhIkha paraNyA hovAne saMketa vakatAe kahyuM hatuM ke "vyAse bAkI rAkhelA e prazno ukela karyo che. temanA mukhamAM A vacana mUkavAmAM AvyuM che: "huM rAjaya gAMdhIjIe vyAsanI ja paddhatie cittane utthAna karIne ukelavA ane maithunane sarvathA tyAga karuM chuM. tane (eTale ke dAine) huM sAcuM prAMDa prayatna karyo hate. alabatta emAM ghaNI khAmIo rahI hovA kahuM chuM ke havethI huM UrdhvaretA banIza ! chatAM baLatI mAnavatAne saMpUrNa ke bahu aMze nahi chatAMya saheje Adi parva (97 9 thI 11)mAM vicitravIryanA nidhana pachI a95 mahattvanI nahi evI noMdhapAtra saphaLatA maLI. e saphaLatAnuM apara mAtA satyavatIe bhImane kAMte niyoga dvArA ke kAM dharmapUrvaka mApa tAtkAlika siddhithI nahi paNa zrIrAma, zrIkRSNa, buddha, mahAvIra patnI karIne saMtAnotpatti karavA Agraha karyo hate. vageree jenuM bIjAropaNa saMvardhana ane saMgApana karyuM hatuM evI bhIma pitAmahanA svargArohaNa prasaMge yudhiSThira hastanApurathI avaira pramanA mahAsiddhAntarUpI vADImAMthI eka viziSTa phaLa utArI nIkaLyA tyAre mekhare bhISmanA agnine laI javAmAM AvatA bhaviSya mATe duniyA samakSa bacavAnuM AzrayasthAna banI zake evI hatA. bhIkha pAse pahoMcIne yudhiSThire temane jANa karI ke "tamArA zakyatAnuM saphaLa ane AzAspada digdarzana karAvyuM che tenAthI nIkaLI agnine laIne huM samayasara hAjara thayo chuM, ane e artha zake. tAtkAlika siddhi paNa eTalI tejasvI che ke eNe bhAratane thaze ke bhIkha hitAgni hatA. AhitAgni gRhasthAzramI hoya ja have kahevA khAtara kaho ke bhAratIya upakhaMDane lazkarI katapAta vinA e jANItuM che. ahitAgninA mRtyu pachI tenA zabanI sAthe tenA Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 prabuddha jIna tA. 1-1-81 agnione paNa dAha saMskAra mATe ramazAnamAM laI javAmAM Ave che. : hadu dharme AtmasAkSAtkAra arthe pAyAnA pAMca siddhAnta vakatAe e paNa kahyuM hatuM ke A sarva saMdarbhe papaikI eka saMda- prabodhelA che. e pAMca yama A pramANe che: ahiMsA, satya, apari"ne anulakSIne kumArila bhaTTa bhAratIyasamAjamAM jemanuM mahattvanuM graha, asteya ane brahmacarya. A pAMceya anya sAthe saMlagna che. rasthAna che evA daza mahApuruSoe kyA kayA dharmanuM atikramaNa karyuM. ekanI paNa kSati pAMcamAM kSati ANIne AtmajJAnamAM avarodha hatuM tenuM vivecana karyuM che emAM bhISma pitAmahe karelA azvamedha Ubho kare AthI gAMdhIjIe AkhalImAM anubhavyuM ke ahiMsA yazone lakSamAM rAkhIne A mujaba samIkSA karI che: "bhISma te jevI apariya zakita tyAM musalamAnamAM sAro pratibhAva jagADI bhAIomAMnA eka bhAIne paNa putra hoya to te putra vaDe sarva zakatI nathI tyAre temaNe Atmakheja AdarI pote atyaMta tejasvI bhAIone putravALA samajavA ema manue kahyuM che te mujaba brahmacarya pALatA hatA, chatAM temAM paNa apUrNatA hoI zake ema vicitravIryanA kSetraja putronA kAraNe putravAna hatA ane pitR- mAnIne temaNe brahmacaryanA kSetramAM azrutapUrva ane abhUtapUrva traNamAMthI mukata thayelA. tethI kevaLa yaza karavA mATe patnI saMbaMdha prayoga AdaryA. tenI zarUAta temaNe potAnI patnI-bhatrIjInI hate ema arthapattithI kahyA vinA paNa samajAya che "kevaLa yazArtha dIkarI mane gAMdhIthI karI. A prayogone kAraNe nirmaLa bojha jevA patnI saMbaMdha AsIdityarthe patyA anukatamapi gammate vaLI jANatA sAthI chUTA paDyA. Thakkara bApA ane AcArya kRpAlAnI jevAe hatA chatAM paNa zAstranuM atikramaNa thaze e DarathI pitAne paDadAna eno virodha kayo. kizoralAla mazarUvALA ane narahari parIkha jevA dIdhuM nahotuM , teeA ekAkI rahIne kevI rIte yajJa kare? , pUjayabhAva dharAvanArA kiTanA sAthI ane ziSya samAna purUe gAMdhIjInA prayogonA prArthanA pravacanemAMthI emanA brahmacarya aMgenA vakatAe A sarva saMdarbho rajU karyA pachI samajavA jevI vAta e kahI hatI ke azvamedha eka evo mahAyA che ke jemAM nirdeza ane ullekha "harijana" sAptAhikomAM chAparAnA baMdha ekathI vadhu patnI hovI jarUrI che. Ameya vaidika yazomAM yajamAnane karIne virodha darzAvya. kAkA kAlelakara jevA temanA vicAronA rAmarthaka patnI hovI ja joIe. azvamedhanI khAsa vidhio jotAM viziSTa zAstrI jevA sajajanoe temanI zuddha buddhimAM vizvAsa mUkaze. rIte jarUrI che. paraMtu temanI sAthe sahamata na thayA. kevaLa eka bAdazAha khAne sarahadanA gAMdhIe temane samajavAnI pUrI koziza karI ane Teko * azvamedha sAdhAraNa rIte cakravartIo kare paraMtu bIjA paNa Apyo. ema gAMdhIjIe pomarI brahmacaryanI sAdhanA pAMce yamonA kare. jema ke zrIkRSNanA pitA vasudeve azvamedha karela. 18mI sadInA pAlana dvArA brahmane prApta karavAnI sAdha: gharatIya janatAnI pUrvArdhamAM rAjasthAnamAM AranA (eTale ke jayapura rAjayanA kasaMgraha karyo dvArA sevA karavAnI sAdhanA cokale hAthe ane | gale nA khaDiyA savAI jayasiMge azvamedha kare. lagabhaga koInA samarthana vinA karyA karI. e vakhatanA gavarnara janarala bhISma brahmacaryanI pratijJA lIdhI tyAre potAnI patnIone lorDa mAunTa beTananA zabdomAM "paMjAbamAM pacAsa hajAra sainiko tyAga karela. AthI satyavatIe bhISmane saMtati arthe paNa e tyajI na maLavI zakayA te vijaya "eka mANasanA banelA sainika daLe dIdhelI patnIono aMgIkAra karavAnuM kahyuM hatuM evA paMDita dIlakaMThanA " "kalakattAmAM prApta karyo" eTalI siddhi to meLavI ja vidhAnanuM tema ja agAu rajU karelA saMdanuM avalokana karatAM bhAratanA pitAmaha bhISma ane IsunI vIsamI sadInA gRharatha vakatAe kahyuM hatuM ke "bhISma para yA hatA. emaNe vaidika karma karavA brahmacArI rASTrapitA gAMdhIjInA brahmacarya vaccenuM sAmya tulA karavA agni sthApana kareluM ane te pachI satyavatI sAthe pitAnuM lagna jevuM che. bhAratIya sAdhanA dhArAnA eka parama pavitra nadanAM emAM thaI zake te mATe brahmacarya pAlananI pratijJA lIdhelI. bhISma brahama darzana thayA vinA raheze .hi. ' saMkalanaH kRSNavIra dIkSita saMpUrNa carya pAlananI pratijJA lIdhelI tyAre emanI uMmara cALIsa varSanI hatI. sAmAnyata: je uMmare pahoMcyA agAu manuSya paraNI jAya sAbhAra svIkAra evI te uMmara che. e jamAnAmAM ane Aje paNa vibahita brahmacArI bhISma eka mahArAjayanA vaDApradhAna tarIke kArya bajAvatA. pritane gulAbI raMga: nAthAlAla dave: te aMge asaMkhya strIo sAthe saMparkamAM AvatA. vaidika yajJo paNa prakAzaka: sAdhanApatha prakAzane. 1016, kRSNanagara, bhAvanagara-364 001. karA chatAM UrdhvaretA brahmacArI rahyA hatA. mUlya eka rUpiya. DaoN. sAMDesarAe ahIM, gAMdhIjIe grahaNa karelA brahmacarya vratane che. zrI eca. ema. paTela amRtamahotsava ullekha karatAM kahyuM hatuM: "gAMdhIjIe sArI peThe carcA karyA pachI abhidina graMtha. ane pukhta vicAro karyA pachI sana 1986mAM eTale ke 37 varSanI prakA. cArutara vidyAmaMDaLa, valabhavidyAnagara, bharayuvAna vaye brahmacarya vrata lIdhuM. e vrata aMge gAMdhIjI lakhe che: kiMmata rUpiyA pacAsa "brahmacaryanuM pAlana eTale brahmadarzana A jJAna ane zAstra mAraphate ahiMsaka krAti saMgaThana nahotuM thayuM. e artha mArI AgaLa dhIre dhIre anubhava siddha thato le. dAdA dharmAdhikArI che. tene lagatAM zAstra vAka meM pAchaLathI vAMcyAM. brahmacaryamAM zarIrane prakA. thavA prakAzana, hAtapAgA, vaDedarA. rakSaNa, buddhirakSaNa ane AtmAnuM rakSaNa che e huM vrata pachI divase kiMmata - cha rUpiyA divase vadhAre anubhavavA lAgyo kema ke have brahmacaryane eka ghara - vinobAjI kata gItAI (rAmaThI bhASAMtara taparNArUpa rahevA devAne badale tene rasamaya banAvavAnuM hatuM. tenI bhASAMtarakartA-gokaLabhAI bhaTTa ja othe nabhavuM hatuM. eTale have khUbIonAM nitya navAM thavA prakA. paraMdhAma, prakAzana, pavanAra, vadhu. darzana lAgyAM ('AtmakathA" pAMcamI AvRtti bhAga trIjo prakaraNa-8) kiMmata-eka rUpi 0 mAlika mI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, sarAra vI. pI. roDa, muMbaI- 400 004. Te. naM. 350296. mudraNasthAna: dhI sTeTasa pIpalsa si, koTa, muMbaI-400 001. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .'' Regd. No. MH. By/South 54 "ticence No. 37 , , , , , Tii : T , l: ': ' , . ( "prabuddha jemanuM navasaMskaraNa - 3 varSa ja: ake : 18 A - A A *, * * muMbaI, 16 jAnyuArI, 1981, zukravAra vArSika lavAjama rU. 15, paradeza mATe ziliMga : 4 taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha - , sahataMtrI ramaNalAla cI. zAha : ka ane jaina tIrthonA jhaghaDA ( ' ', ' . ', ' ', , [] cImanalAla cakubhAI A vize lakhatAM saMkoca thAya evuM che. sAMpradAcika mamatva- evA che ke je digambara zvetAmbara bane potAnA hovAne dAve vALA ALAM haiyAone du:kha thavA saMbhava che. e jokhama vahorIne kare che. temAM mukhya che, sakhetazikhara, kesarIyAjI, aMtarikSajI vigere paNa have lakhavAnI pharaja che ema mAnuM chuM. diga- meM je kAMI alayAsa karyo che te uparathI mane lAgyuM che ke takarAramAM mbara tathA vetAmbara mUrtipUjaka banne samAno bahu moTo varga traNa mukhya muddA che. (1) tIrthane kabaje ane vahIvaTI adhikAraaMta:karaNapUrvaka Icche che ke A jhaghaDAone aMta Avavo joIe. mAlikInI bhAvanA. (2) mUrtinuM svarUpa.(3) pUjAnI vidhi. pAyAmAM chatAM, bahujanasamAja nirUpAya, thaI gayo che- bane paho. jenA mAlikInI bhAvanA che. mati svarUpa ane prajanI vidhi te hAthamAM AgevAnI che te hiMmatathI kAma na le tyAM sudhI nirAkaraNa nimittA bane che. nahi thAya. tAjetaramAM aMtarijI tIrtha saMbaMdhe vAtAvaraNa keTaluMka . . zvetAmbara mAnyatA pramANe mUrti AbhUSita hoya che. kRtrima ugra thatuM jAya che. keTalAka mitroe AgrahathI mane kahyuM che ke eka ca hoya che. kachoTo kera hoya che vigere.digambara-mAnyatA pramANe niSpakSa vyakita tarIke mAre A saMbaMdhe lakhavuM joIe. jene samAjanA mUrtine kaI AbhUSaNa hoya nahi. mUrti digambara hoya che. pUjAnI ' ' aMga tarIke, tenI ekatAnA hitamAM paNa spaSTa kahevAne samaya vidhimAM paNa thoDe phera che. mane badhI vigatenI khabara nathI paNa pAka che.. ' . ' ' . ' , ' ' .- 3 - - digambaramAM AMgI vigerenathI hotI temabyUlinuM prakSAlane thAya che. ke bhagavAna mahAvIra nirvANa mahotsava prasaMge ane te 34 varSanA A eka rIte vicArIe to A gauNa bAbata che. mUrti tIrthagALAmAM ekatAnuM sAruM vAtAvaraNa thayuM, jenA pariNAme A bAbata karanI ja hoya che. bhagavAna mahAvIranI hoya, pArzvanAthanI hoya, samAdhAna mATe TIka prayatna thayA. durbhAgye temAM saphaLatA na maLI. Adezvara bhagavAnanI hoya ke bIjI koI paNa hoya. darzana ane vaMdana,, , tInA A jhaghaDAo viSe, khAsa karI sametazikhara ane prArthanA ane pUjA sa kAI karI zake. paNa jyAM vahIvaTa eka saMprakesarIyAjI tIrtho vize, sArI peThe alabhyAsa karavAnI mane taka maLI dAyanA hastaka hoya tyAM mUrtinuM svarUpa ane pUjana vidhi saMpradAyanI hatI. aMtarikSAjI vize paNa mAhitI maLI hatI. lagabhaga eka sadIthI mAnyatA pramANenI hoya che ane hevI joIe evo Agraha hoya cAlatA A ghaDAone ItihAsa joI Azcarya sAthe UMDo kheda che, anyatra koI AvI darzana prArthanA kare temAM bAdha nathI, chatAM ' thaze. dharmane nAme samAjamAM vAtAvaraNane kalupita karatAM AvA prasaMge ATaluM badhuM mamarava ane jhadhaDAzAmATe? kAraNa, mAlikInI bhAvanA che. . bane temAM dharmanI glAni che. e sau koI svIkAre che. chatAM sAmpa- sametazikhara upara 20 tIrthakaro nirvANa pAmyA che. temanA dAyika mamatva eTaluM uMDuM, che ke leza paNa namatuM mUkI samAdhAna caraNe (phuTa prInTasa) che. eka samaya evo hato ke sametazikhara karavAnI vRtti thatI nathI. lAkha rUpiyAnI barabAdI karI, prIvI kAu javuM bahu vikTa hatuM. gADha jaMgala hatuM ane AdivAsIethI nsIla ane suprIma korTa sudhI aneka vakhata laDayA ane hajI paNa luMTAvAne bhaya hato. ati ramya sthaLa che. ema lAge che ke sadIo - korTa kacerInA mAmalA cAlu che. bIjI badhI rIte zANA ane vyavahAra- 'pahelAM, kalakattAnA keTalAka vetAmbara jaine tene vahIvaTa kuzaLa gaNAtA mAM AvuM dharma jhanUna haze evuM koI kI na saMbhALatA. hajI paNa vahIvaTa kalakattAnI samiti hastaka che. zake. banne paDho A saMbaMdhe uzkeraNI karavAmAM ane durAgraha sevavAmAM ogaNIsamI sadInA aMtamAM athavA vIsamI sadInI zarUAtamAM keTalAka munione phALe ocho nathI. AvA jhaghaDAnI nirarthakatA digambaroe pitAnA hakako mATe laData zarU karI. be traNa ane hAnikArakatA samajavA chatAM jeoe A bAbatamAM AgevAnI vakhata prIvI kAunsIla sudhI kese pahoMcyA. ahIM to ghaNAM dAvo lIdhI che te rUDhicusta samAjanA ane keTalAka munionA bhayathI ane phejhadArI kesa thayA, chevaTa khravI kAunsIle harAvyuM ke banne ane nirbaLatAthI, leza paNa namatuM na mukavuM ane chevaTa sudhI pakSane pitAnI rIte pUjA karavAno adhikAra che, paNa vahIvaTa laDavuM ja evI vRttinA thaI jAya che.. . : - vetAmbare hastaka rahyo. pArzvanAthanuM maMdira ane jala-maMdira zvetAkeTalAka tIrthone vahIvaTa zvetAmbara samAja hastaka che. jevA ke mbarone hasataka ja che. lagabhaga 1920 AsapAsa sametazikharanA zatruMjya, cAbu, raNakapura vigere. keTalAka tIrthone vahIvaTa digambara 'pahADane tenA te vakhatanA jamInadAra pAsethI jo meLavavA banne samAja hastaka che. jevA ke zravaNa belagelA. A tIrthomAM anya pakSo vacce hariphAI thaI. ema kahevAya che ke zvetA bara samAje samAjanA bhAIo, bahene, ane sthAnakavAsI, terApaMthI paNa, darzana te vakhatanA vAyasaroyanI lAgavaga lagADI, pahADane paTTo meLavyo. mATe jAya che. temAM koI taklIpha paDatI nathI. paNa keTalAka to temAM paNa dAvA thayA ane khUba laData cAlI. bihAra sarakAre dAzanI Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 156 1950nA jamIna Toca maryAdAnA kAyadA mujaba pahADanA kabje lIdhA. ANaMdajI kalyANajInA peDhIe bihAra sarakAra sAthe karAra karI, keTalAka hako meLavyA. digambaroe mahenata karI, temane paNa bihAra sarakAre evA ja karAra karI ApyA. pariNAme, banne pakSonA hRdAvA thayA. jethI laData cAlu che. zikhara upara digambarone yAtrArthIo mATe eka dharmazALA (vizrAmasthAna) bAMdhavI che. tyAM koI rAta rahetuM nathI. paNa te mATe zvetAmbarA-ANaMdajI kalyANajInI peDhInI maMjurI maLatI nathI. prabuddha jIvana kesariyAjInA paNa kAMIka evA ja ItihAsa che. te paNa jaMgalamAM che, jayAM javuM bahu kaThIna hatuM. digambarAnA kahevA pramANe A digambara tIrtha hatuM. udepura zajayamAM zvetAmbaro adhikArapade hatA tyAre A tIrthamAM temanI lAgavaga ane vahIvaTa thayA. keTalIya vakhata takarAro thaI. dhvaja-daMDa bAbata eTalI meATI takarAra thaI ke keTalAka mRtyu thayA. udepura rAjye 50-60 varSa pahelA mandiranA vahIvaTa peAtAnA hastaka lIdhA ane hajI paNa rAjya hastaka ja che. pariNAme anya dharmI enA sArI peThe paga pesAro thayeA che. thoDA varSo pahelA, zvetAmbaroe vahIvaTa peAtAnA hastaka levA rAjasthAna hAIkorTamAM rITa arajI karI. A rITa arajImAM rAjasthAna sarakAre eTale sudhI kahyuM ke A hindu tIrtha che. rAjasthAna hAIkorTe tene zvetAmbara tIrtha TharAvI, zvetAmbarAne vahIvaTa soMpavA tevA cukAdA Apyo. A rIMTa arajImAM digambara pakSakAra na hatA tethI A cukAdo temane baMdhanakartA na hatA. rAjasthAna sarakAre suprIma korTamAM apIla karI. suprIma korTamAM digambaro hAjara thayA ane pUrI hakIkato rajU karI. suma kArTe A cukAdo rada karyo ane A tIrtha hiMdunuM nahi temaja koI saMprAyanuM nahi paNa jainAnuM che ema TharAvyuM. rAjasthAnamAM pablika TrasTa ekaTa che. te mujaba potAnA tIthenA vahIvaTa dareka dharmanA anuyAyIo pAte kare evA prabaMdha che. zvetAmbara-digambara banne maLI, sarakArane arajI kare te A tIrthanA vahIvaTa jenA hastaka Ave ane banne sAthe maLI vahIvaTa karI zake, suprIma korTanA cukAdAne sAta varSa thayA paNa hajI eTaluM karI zakyA nathI. tethI vahIvaTa sarakArane hastaka ja che ane anya dharmIona pagapesAro vadhatA jAya che. jainA saveLA nahi jAge to suprIma korTe jaina tIrtha jAhera karyuM hovA chatAM, hakIkatamAM hindu tIrtha banI jaze. tA. 16-1-81 peThe saMgaThita thayuM che ane te paNa puru laDI levA tatpara thayA che. huM ATalA badhA DresA thayA temAM keTalAkamAM khoTA dastAvejo ubhA karavA ane khaTA sAkSIo lAvavAnA kissA paNa banyA che. vahIvaTa jenAM hastaka hoya tema pUrtinuM svarUpa athavA caraNe badalAvI nAkhe ToLuM paNa banyuM che. ka vakhata sametizakhara upara eke caraNA badalAvI nAkhyA. mAmalA prIvI kAunsIla sudhI gayo ane pUrve hatA tevA caraNA mUkavA hukama thayo aMtarikSajI tIrthA pramANamAM nAnuM che. temAM truMjaya, ke sametazikharanuM sauMdarya nathI ke Abu athavA rANakapuranI bhavyatA nathI, arapura nAnuM gAmaDuM che, mUti bhoMyarAmAM che jainonI vasati paNa bahu nathI. digambaronA kahevA mujaba digambara smRti che, zvetAmbarAnA kahevA mujaba zvetAmbara mUrti che. prIvI kAunsIla sudhI laDayA che. mArAmArI ane phojadArI DerA thayA che. laMDanamAM beThela aMgreja jajoe zukAdo Apyo ke banne pakSa traNa traNa kalAka vArApharatI pUjA karI zake. eTale traNa kalAka cakSu caDAve, pAchA utArI nAkhe, vaLI caDAve. mUrti upara lepa hato, pharI lepa karavAnI jarUra paDI ane hato te lepa ukhADayo tyAre digambaroe kahyuM ke have dekhAya che ke digambara mUrti che, eTale pharI dAvAonI paraMparA zarU thaI ane cAle che. eka dharmazALA bAbata paNa kAMIka takarAra che. aMtarikSajImAM zvetAmbaroe bIjuM moTuM maMdira paNa bAMdhyuM che. have, muMbaImAM eka zvetAmbara munirAje A laData karavA eka karoDa rUpiyA bhegA karavAnI jAherAta karI che ane joradAra pravacano thAya che. digambara samAja paNa narvANamahotsava daramyAna sArI me A badhuM lakhyuM che te koIne doSa devAnA IrAde la] nathI. UMDA kheda thAya che. zene mATe A badhuM? dharmane nAme ? bhagavAnane nAme? taTasthabhAve ane zuddha buddhithI vicAra karIe te jarUra lAgaze ke A jhaghaDAnuM samAdhAna agharI nathI. sAmpradAyika mamatva ane mAlikInI bhAvanA na rahe te samabhAvapUrvaka nirAkaraNa turata thai zake. anekAnta ane samatvanI vAte karavAvALA jenI potAnI buddhinuM ANuM devALuM batAve tyAre zaramathI mAthuM nIcuM name che. bhagavAna mahAvIra nirvANa hotsava daramiyAna A badhA matabhedene dUra rAkhI, dIrdhadaSTithI, dharmabhAvanAthI, badhA jenAe eka thaI bhavya utsava ujace, aneka saMsthAomAM, vyavahAramAM, vyApAramAM, saMbaMdhomAM, gADha rIte saMkaLAyelA ApaNane saune eTalI saddabuddhi na sujhe ke dharmane nAme ane bhagavAnane nAme laDavAmAM, uzkeraNI karavAmAM, dharmanI hAMsI uDAvIe chIe, bhagavAnanuM ghera apamAna karIe chIe! ApaNI pAse paisA thayA tenA sadupayoga karavAno bIjo koI mArga Lato nathI ke laDavA mATe lAkhA veDaphI nAkhIe? ha moDuM thayuM nathI. jAgavAnA samaya pAkI gayo che. pUrNa sadbhAvapUrvaka A lakhyuM che. koIne khoTu lAge tA hAmA mAgI lauM chuM. jIvana vikAsa jIvanavikAsa paratve eTale ke dilano bhAva pragaTAvavA para ve ja vizeSa ne vizeSa mahattva ApaNe pragaTAvyA karavAnuM che. jIvana je jIvavuM ja hAya to jIvana vikAsanA yaza kAje, IphITI sarja rIte phanA thaI javA kAje, evI jIvananI phanAgIrImAMthI ja jIvananI korama pragaTe che. jIvananuM ghaDatara kaMI ema ne e banatuM nathI. e kAje to hatheoDAnA ghA paNa sahana karavA paDe che, cAre bAjathI tathA upa ane nIce TIpAchuM paDe che. jIvanamAM vyavasthiti pragaTAvo. je je karma maLeluM che, temAM vyavasthA, khaMta, utsAha hiMmata, sAhasa, dhIraja, sahanazakita vagere vagere pragaTAvavAnuM ApaNAthI nahi banI zakaryuM, to jIvanavikAsanA kSetramAM ApaNe bIjuM baLa karyothI pragaTAvI zakavAnAM chIe zrI paramAnaMdu kuMvarajI kApaDiyA paritoSika samAjazikSaNa viSayaka ane ciMtanAtmaka lekho aMge be varSanA gALAmAM pragaTa thayelI kRti tarIke zrI zAstrI jayendrabhAI dave kRta zikSaNa paribhASA koza'ne rUA. 500nuM pAritoSika, saNAsarA jJAnasatra samaye, tA. 27 Disembare gujarAtI sAhitya pariSadanI prathama beThakamAM pramukhazrInA haste enAyata kaMravAmAM AvyuM hatuM. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 57. je " . tA. 16-1-81 - buddha jIvana tRtIya jaina sAhitya pariSada | kRSNavIra dIkSita . [2] koI paNa vyakitane tenA koI paNa aparAdhavA dukRtya mATe koI paNa prakAranI sajAne nirdeza nathI. ne tenuM kAraNa hRdaya parivartananI " (gayA aMkathI saMpUrNa): amara AzA ane zraddhAmAM rahyuM che. game tevA bhayaMkaramAM bhayaMkara sUratamAM tA. 19, 20 ane 21mI Disembara 1980 e aparAdha mATe paNa aparAdhIne rikSA nahi paNa samAna himAyata traNa divasa thI zatruMjaya vihAra dharmazALA TrasTanA rajata karavAmAM AvI che. karmanuM je phaLa AvavAnuM hoya te dharmathI TALI jayaMtI utsava nimitte zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA sahayogathI zakAya che evI eka mAnyatA che. te sAthe jaina daMDa zAsamAM saMvATrasTanA upakrame ane vidvAna ItihAsa saMzodhaka ane agraNI sAhitya raNAnA AkAya thakI vyakitanI gunAkhora vRtti ane valaNa aTakAvakara DaoN, bhegIlAla sAMDesarAnA pramukhapade jaI pelI tRtIya vAnI koziza karavAnuM sUcavAyuM che. A vastunuM bhAvAtmaka daSTie jaina sAhitya pariSadanA udaghATana samAraMbha tathA pariSada nimitte sAmAjika mahatva ghaNuM badhuM svIkArAyuM che. thayelA parisaMvAdanI prathama beThakanA edhyA che. sAgaramalajI jainanA vyAkhyAnane vRttAnta, "prabuddha jIvana"nA tA. 1-1-1981nA - jaina dharmamAM svAdavAda , aMkamAM prasiddha thaI cUkI che. ahIM parisaMvAdanI prathama beThakamAM zrI jayendra zAha ("muMbaI samAcAra-muMbaI) "jaina dharmamAM thayelA nibaMdha vAMcanane tathA parisaMvAdanI bIjI ane trIjI beThakanI syAdavAda" e viSene potAne abhyAsapUrNa nibaMdha vAMcatAM kAryavAhIne vRttAnta rajU karavAmAM Ave che. parisaMvAdamAM rajU syAdavAda ke anekAntavAdanI vyApaka daSTi jena darzanamAM kyAM kyAM karavA mATe ArAre be Dajhana nibaMdha AvyA hatA jemAMnA moTA oM che ane vyavahAra tathA adhyAtmamAM A daSTinuM zuM mahatva che bhAnA nikI saMkSepamAM vaMcAyA hatA. te tapAsavAne upakrama rAkhyuM hatuM. bhinna bhinna daSTibinduthI che. sAgamalajI jainanA vyAkhyAna pachI nibaMdha vAMcana thayuM vastune avalavAnI paddhatine anekAntavAda athavA svAdavAda kahe hanuM. che ema vyANa karIne vakatAe "syAdavAda saMzayavAda nathI paraMtu te - jana AgamAM zAna-pramANanA samanvayane prazna vastudarzananI vyA5ka kaLA ApaNane zIkhave che" e AcArya AnaMda zaMkara dhruvanuM maMtavya TAMkIne utpatti, sthiti ane laya, padArthanA prA. kAnajIbhAI paTele (pATaNa) "jana AgamAM zAna traNa dharmonI AtmAnA saMdarbhe samaja ApI hatI. temaNe kahyuM ke, pramANanA samanvayane prazna ' e viSenA nibaMdhamAM sahu prathama AgamemAM zAna vicAranA vikAsanI traNa bhUmikAo-prathama Agamika "AtmA mULa dravarUpa nitya che. kintu avasthA bhede te 2 nitya ane bAkInI be tArkika samajAvI hatI. te pachI temaNe Amika che. mANasa mRtyu pAme eTale e deva thaze ema kahIe chIe. ane tAki ema baMne paddhatie samagra jJAnavRttinuM nirUpaNa thayeluM mRtyu pAmatAM tenA manuSya pane nAza thaze ane deva paryAnI ' hovA chatAM kyAMthI e be paddhatione paraspara samanvaya karAyela utpatti thaI. Ama jaina darzanamAM "AtmAne nitya ane pariNAmI jaNAtuM nathI ema kahIne zAna ane pramANanA samanvayanA praznanI mAnavAmAM Avyo che" ema kahyA pachI vakatAe jaina darzanamAM jene vicAraNA karI hatI. temaNe sukha du:khAdine viSaya 'saptabhaMgI' judI judI sATa kathanarIti- kahevAmAM Ave che te paMtha karanAra mAnasazAna te samavAya kAraNo-kaLa, svabhAva,pUrvakarma, udyama ane niyani-nizcaya prAyakSa ane anumAna upamAna Adi mAnasazAna te parAkSa A baMnene pUrNa daSTi ane vyavahAra daSTi, pAMca pramANa ane sAta naya vagere vize samanvatha kevI rIte thaI zake te vicAraNA karI hatI. uparAMta matijJAna vistArathI kahayuM hatuM. syAdavAda viSayaka sAhitya vize vAta kya tarIke varNavAnuM Indriya janya jJAna je pratyakSA kahevAyuM che tathA pachI vakatAe anya darzanemAM paNa svAdavAdane maLatI AvatI 'mati ane zrata je baMnene parokSa jJAna kahevAyuM che te bene samanvaya paddhatinI vAta karIne aMtamAM syAdavAdanI jIvanamAM moTAmAM moTI jinabhadragaNi kAma kAmaNa ane digambara AcAmAM bhaTTAraka upakArakatA zI che te kahyuM hatuM. akalAke kaI rIte karI batAvyo che ane te samanvaya keTalo badhe sAdhanA ke nayA AyAma ' , ' , prAsaMdigdha che te samajAvyuM hatuM. zrI zekhacandra jaine "sAdhanA ke nayA AyAma" e vinA * daMzAstra ane jaina dharmagra pitAnA nibaMdhamAM sAdhanA pathanI yAtrA- sAmAyika bahirjagatathI , DaoN. rameza sI. lAlane (muMbaI) "dha kansepTa opha jaina AntarajagatanI yAtrA-kaI rIte karavI ghaTe te, satyane tenI pInalaoNjI, era propAunDeDa Ina dha thisisa " pIlajI enDa bArImAMthI (paraMparAnI bArImAMthI nahi) vilevA upara bhAra mUkSane jaina kigrasae zIrSaka heThaLa lakhele nibaMdha vAMcatAM jaina dharma nirapekSa vRni ane navacAragane mahimA karyo hato. granthamAM daMDa vijJAnanI zI vibhAvanA che tenI vistArathI vicAraNA aparigraha ane parigraha parimANa ', karI hatI. temanA vakatavyane sAra e ke "daMDAzAstra e aparAdha vijJA- prAdhyApaka tArAbahena zAhe "aparigraha ane parigraha parimANa" nanuM eka aMga che ane gunAo zAthI thAya che tathA te kaI rIte e viSaya para pitAne nibaMdha vAMcatAM sarva prathama aparigraha ane aTakAvI zakAya e samasyA sAthe tene saMbaMdha che jaina zAstramAM ahisA banne paraspara pUraka hovAnuM jaNAvIne aparigrahane ahikarma sAmenA saMgharSamAM apanAvavA ghaTatA gUha athavA kUTa nIti sAnI AdhArazilA tarIke mahimA karyo hate. jaina zAsanusAra tarIke tenI vicAraNA thaI che. jaina dharma granthA pramANe daMDaTAstronuM parigrahanA mukhya saMbaMdha mananI vRtti sAthe hovAnuM jaNAvIne vakatAe mULa ane udabhava sapta daMDa nItimAM rahyAM che. vaktAe khAsa jANavA tene pApanA mULa tarIke oLakhAvI tenAM aniSTo varNavyAM hatAM. jevuM e kazuM ke jene daMDa vijJAna athavA daMDa zAstranI vyAkhyAmAM dhana prApti saMbaMdhamAM jaina dharmo sUcavelA niyamone nirdeza karIne zikSAnI bhAvanAne ja sadaMtara lepa karavAmAM AvyA che. jenadanamAM vakatAe upaniSade ane gItAe tathA bhagavAna mahAvIra, buddha, Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 prala 2011 ane gAMdhIjI vagere vibhUtioe tapa tathA saMyama uMpara mUkelA bhAranuM mahattva darzAvyuM hatuM. dhana saMbaMdhamAM gAMdhIjInI TrasTIzipanI bhAvanAne daDhAvI hatI, kAraNa dhana upara svAmItva rAkhavAmAM zIla nathI, tapa nathI ane saMyama nathI. kArla mArkase paNa bhagavAna mahAvIranI "svAmItvanA unmUlana"nI bhAvanAne anurUpa karelA udabodhananA vakatAe ullekha karyo hato. bhagavAna mahAvIre maryAdita parigrahanA aticAranA paNa je vicAra karyAM hatA teno paricaya karAvI vaktAe AcArazuddhi ane maryAdita parigraha mATe darzAvelAM traNa vrata (1) IcchA parimANa vA, (2) dizA parimANa vrata tathA (3) bhAgeApabhAga parimANa vrata khetI samajaNa ApI tathA pUrigrahanA AMtara bAhya prakAra varNavyA hatA. temaNe kahyuM: "dhana dhAnya; jamIna jAgIra jhaverAta vagerenA saMgraha te bAhya parigraha che: krodha, lobha, moha, ahaMkAra, A badhA mAnavamananA durbhAvA, tathA tRSNA ItyAdi vikArI bhAvA to sUkSma parigraha che. 'mAruM teja sAcuM" eve svamatAgraha ane "jeTaluM sAcuM teTaluM mAru"evA zArika parigraha tathA sAMpradAyikatA, rASTrIyatA, zarIrabaLa, sattAkAMkSA ane dhanavAnonI khuzAmata A sarva paNa sUkSma parigrahA ja che. vadhAre paDatuM kamAIne dAna karavuM te kIcaDamAM paga mUkIne dhAvA sarakhuM che e AcArya haribhadrasUrinuM maMtavya rajU karIne vakatAe dAna karatAM paNa tyAgana ane e rIte aparigrahanA mahimA karyo hateA.. jaina ItihAsa ane kaLA . ', bapAre maLelI bIjI beThakanA viSaya hatA "jaina ItihAsa ane kaLA," pariSada pramukha DA. bhAgIlAla sAMDesarAe beThakanA vibhAgIya adhyakSA DA, hariprasAda zAstrIno paricaya karAvyA hatA. DaoN. riprasAda zAstrIe gujarAtanAM prAcIna ItihAsa, sthApatya, zilpa Adi klAomAM jaina dharmanuM pradAna" e viSaya uparanA peAtAnA UMDA abhyAsapUrNa vyAkhkhanamAM kahyuM hatuM: "prAgaitihAsika pApANa yugIna saMskRtimAM jaina saMpradAya jevA saMpradAyo hovAnuM jANavA maLyuM nathI. purAtattvI, khurAvastukIya sthaLa tapAsamAM tathA utkhanano dvArA Adya aitihAsika saMskRtinA darzanamAM paNa jaina ane bauddha saMpradAyonoM viziSTa lakSaNa nizcita svarUpe bhAgye ja dekhA de che." "gujarAtano pramANita - ItihAsa maurya kALathI zarU thAya che" ema kahIne vakatAe maurya rAjA azokanA pautra saMpratie gujarAtamAM zatruMjya upara, bharu kacchamAM tathA giranAra upara jinAlaya baMdhAvyAM hovAno jaina anuzrutimAM ullekha hovAnuM jaNAvyuM hatuM. te sAthe temaNe vadhumAM kahyuM hatuM :" ema chatAM sthApatyanI aitihAsika dRSTie eTalAM ja prAcIna gaNAya evAM koi maMdira hajI maLyAM nathI." .. gujarAtanA itihAsanA sudIrgha prAcInakALa "kSatrapakAla"mAM harAta kulanA prasiddharAjA nahapAnanA sikkA rAjasthAna, saurASTra ane mahArASTramAM maLyuM hovAnuM tathA mahArASTramAM enA samayanA abhilekha maLyA hovAnuM jaNAvyuM hatuM. pAlItANA, bharUca, DhAMka, staMbhanaka (hAlanuM thANe) zaMkhapura vagere sthaLe A kALa daramiyAna jainatI tarIke khyAti dharAvatAM hovAnuM kahyA pachI ema paNa kahyuM hatuM ke e kAlanuM sthApatya svarUpa dharAvatAM caNatarI jinAlaya maLyuM nathI. jUnAgaDha pAsenI bAvAArA guphAo jaina saMpradAyanI hoya e saMbhavita kharuM, che ja ema nizcita nahIM kahevAya, parantu TAMka (jillA rAjakoTa)nI guphAomAM AdinAtha, zAMtinAtha, pArzvanAtha tathA mahAvIra svAmI vagerenI pratimAo kaMDArelI hAI e guphAo jaina sAdhuo mATe nirmAi hovAnuM nizcita che. AkoTA (vaDAdarA)mAM maLelI UbhA AdinAthanI khaMDita dhAtu pratimA savasra tIrtha karanI sahuthI jUnI zAta pratimA che." tA. 16-1-81 valabhIno nAza thavAnuM jANatAM tyAMnA jaina saMghanA ciMtAyaka vardhamAna sUrinI sUcanAthI tyAMnI jaina pratimA anyatra khaseDAI ema kahyA pachI vakatAe maitraka kAlanuM sthApatya svarUpa dharAvatuM koi jinAlaya hajI gujarAtamAM maLyuM nathI. parantu AkoTAmAM A kAlanI aneka dhAtu pratimAo prApta thaI che ema jaNAvyuM hatuM. kanAjanA rAjA nAgabhaTa rAjAe aNahilapura, mADherA vagere sthaLAe jitAlaya baMdhAvyAM hatAM. ema jaNAvyA pachI vakatAe sANaMkI kALamAM gujarAtamAM jaina dharmanA ghaNA abhyudaya thayA hAvAnuM jaNAvIne arbudagiri upara daMDanAyaka vimale AdinAtha caitya baMdhAvyuM hovAnuM kahyuM hatuM. siddharAja jayasiMhanA preraNA ane protsAhanathI hemacandrAcArye taiyAra kareluM siddha hema zabdAnuM zAsana tathA kAyamAM solaMkI rAjAonA thayelA caritra nirUpaNano ullekha karyA pachI kumArapALe jaina dharmano aMgIkAra karyo tathA prabhAsanA sAmanAthano jIrNoddhAra karyo e hakIkata kahIne vakatAe vadhumAM jaNAvyuM hatuM ke bhIma devarAjAnA samayamAM jaina dharmanA parama upAsaka vastupAle zetruMjaya upara kSabhadevanI AgaLa Indu maMDaLa ane tenI baMne bAjue pArzvanAtha tathA puMDarikanI navI mUtio kaMDArAvI hatI, tejapAle Abu upara derAsara baMdhAvyuM te tathA maMdiranA staMbhA, gUDha maMDapanA mukhya daravAjAnI be bAjue suMdara nakazIvALA begokhalA vageremAM vartAtA manohArI zilpa sau daryanI vAta karIne vakatAe gujarAtanA prAcIna ItihAsamAM tema ja sthApatya, zilpa ane citrAmAM jaina dharmanA anuyAyIo, prabhAvako tathA protsAhakoe kevuM gaNanApAtra pradAna karyuM che te jaNAvyuM hatuM. ', jaina kalA vaibhavuM zrI nAnAlAla vasA (muMbaI)e "jaina kalA vaibhava" viSenA potAnA nibaMdha vAMcatAM pratyeka bhAratIya nAgarika gaurava laI zake evA virATa kalA vaibhava jainoe nirmANa karyo hovAnuM tathA jaina dharmanI kalAkRtionA ItihAsa cha hajAra varSa jUno hovAnuM jaNAvIne jaina klA aitihAsika pUriprekSyamAM jhAMkhI karAvI hatI. vakatAe jaina kalA tathA sthApatyanI jhAMkhI karAvatI khaMDagIrI tathA udayagIrInI guphA, mathurAnA kaMkAlI TiMbA ane tyAM zilpa samRddhi, mathurAmAMnA gAMdhAra chApanI jaina lAnA avazeSa tathA bihAra, uttarapradeza, gujarAta vagere pradezamAM prApta thayelA jaina kAMsyalAnA asaMkhya namUnAo vagerene vigate, ullekha karIne AvyuM, ku bhAriyA, acalagaDha, rAjasthAna, rANakapura vagere vistAromAMnAM derAsaranI zilpa samRddhi, karNATakanI bAhubalinI virATa pratimA, citAnA kIti staMbha, zatruMjaya ane giranAra uparanAM derAsaro vagere klAvaibhavanA khyAla ApIne vakatAe jaina kalA vaibhavanI rakSA arthe keTalAMka vyavahAra, sUcanA karyAM hatAM. pro. ke, sau. zAhe ItihAsa saMzodhana karavAmAM peAtAne naDelI muzkelIo tathA pAtAne varatAyelI UNapa jaNAvI hatI. prA. bAvIsIe peAtAnA khzanamAM harappA saMskRti te sUra saMskRti hAvAno saMbhava vyakata karyo hato. zrI agaracaMdajI nahATAe mahAbhArata bhagavAna mahAvIranA samayamAM ItihAsarUpa hatuM, tema mahAbhAratamAM maLe che te nirdezo jaina graMthomAM paNa maLe che vagere kahIne ariSTanemI saMpradAyanA dRSTakoNa cheADI vizALa daSTithI jevAnI himAyata karI hatI. zrI naTavaralAla zAhe (muMbaI) peAtAnA nibaMdhamAM jaina dharmanAM stotrAmAMnI maMgala bhAvanA tathA jainonAM tapavrato ane dhArmika dRSTinI dinacarcAnuM. rahasya chatuM karyuM hatuM. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-1-1 - - - - - - dritIya beThaka samApta thama pachI sAMje sUratanA merU zrI navIna- ' jevAM keTalAMka kAma sUcavyAM hatAM. jema ke temaNe kahyuM hatuM ke: zrI bhAI bhAratiyA taraphathI korporezana holamAM sanmAna samAraMbha jaya mehanalAla dalIcaMda desAIMe taiyAra karelo mAhitI sabhara na.. hata tathA rAtre "yuTI vidhAuTa kualTI" taraphathI philma batAvavAmAM sAhityane saMkSipta itihAsa je hAla anupalabdha che te jarUrI AvI hatI. sudhArAvadhArA sAthe athavA mULarUpe pharI chapAvavo joi. te ja - jaina sAhitya pramANe "jaina gurjara kavio"nA cAra khaMDomAMnA traNa khaMDonuM tA. 21 mI Disembare savAre citAmaNi pAnAtha maMdira punarmudraNa thavuM joie. purAtattvAcArya zrI jinavijyajIe saMkhyA(zAhapera) ane jainAnada pustakAlaya tathA jJAnamaMdira (gepIpa2)nI baMdha graMthamAM saMpAdakIya nivedane tathA prastAvanArUpa karelAM lakhANa mulAkAta bAda "samRddha" (nAnapara)mAM pariSadanI trIjI beThaka tema temanA svataMtra lekha graMthastha karavAM ghaTe. videzamAM jaina vidyAnA zrI agaracaMdajI mahArAnI adhyakSapa maLI hatI. parisaMvAdane adhyagna saMzodhana aMge thayelA kAmanI tathA ApaNA dezamAM vidyAviSaya hato "jaina sAhitya." noe A dizAmAM karelA kAmanI mAhitI graMtha karavI joie. AraMbhamAM zrI cImanalAla ema. zAha ("kalAdhara") "jaina prAkRta bhASAne abhyAsa zramaNa vargamAM ghaTI rahyo che. prAkRta tathA darzanamAM adavAda" vize tathA pro.kumArI uvlA modIe "Izvara ardhamAgadhI bhASAne abhyAsa AgaLa vadhe te mATe kazIka vAvasthA vize jaina darzana" e vize potAnA nibaMdha vAMcyA hatA. che. upalA thavI joie. lahiyAo have ochA thatA jAya che te vadhu ne vadhu modIe vedAnta, zAMkara ane pAkhaMjava darzanane IzvaranA saMkhyAmAM taiyAra karavA joIe tema nahIM thAya te prAcIna hastaprate saMdarbhamAM saMkSepamAM ullekha karyA pachI jaina darzana Izvara saMdarbhe emanI ema paDI raheze. anya sarva darzanethI kaI rIte judu paDe che te vistArathI kahyuM hatuM. kumApucariyama: eka arayAsa temanA vakatavyano sAra e ke A jagata e IzvaranI racanA nathI. prAdhyApaka aruNabhAI jozI (bhAvanagara)e "kumApurAcariyama IzvaramAM je guNone AgepaNa thAya che te guNo paNa tarka AgaLa - eka abhyAsa" e zIrSaka heThaLa potAne nibaMdha vAMce hatA. TakI zakatA nathI. zAMkara mata paNa TakI zake evuM nathI. jagatanI manavAMchita vastunI prApti arthe bhAva e ciMtAmaNi ratna samAna vyavasthA calAvavA mATe eka ke aneka IzvaranA astitvanI jarUra che e vAta anahaMsa racita "siri kummA pura cariyama"mAM eka nathI. vakatAe ivara saMbaMdhamAM jainazAstronA siddhAntone anAha sarasa kathA dvArA kahevAI che. tene tavArtha e ka sAdhu thama vagara, lekhAvyA hatA. temaNe kahyuM hatuM: "jaina darzana pramANe mukata jIva e gRhavAsamAM vasatAM vasatAM paNa bhAva thakI kevalI thaI zakAya che ja Izvara che. tIrthakara sAkSAta bhagavAna athavA pratyakSa Izvara vakatAe e AkhI kathA atyaMta saMkSepamAM kahI hatI. kumA che." temaNe jena dharmane vizvadharma tarIke oLakhAvyA hate. eka paurANika kathAnuM pAtra che. bhAvanuM mahattva samajAvavAnuM kAma jaina sAhityanI viziSTatAo lakSya kavie keTalAMka suMdara pagho, tathA jIvanopayogI suMdara draSTAMta. ukata be nibaMdhe vaMcAyA pachI sAhitya vibhAganI beThaka zarU tema ja keTalAMka sumApita dvArA siddha karyuM che. kAvyanI bhASAmahArANI thaI hatI. prAkRta tathA zailI nirADaMbarI che. zrI agaracaMdajI nahATAe potAnA adhyakSIya vyAkhyAnamAM upadezamAlA ane sAMskRtika mUlya bedha kahyuM hatuM: "chellAM bAvana varSathI jaina sAhityanA samudra pro. amRta upAdhaye (pATaNa) "upadezamAlA ane sAMskRtika maMthana karate A chu tema karatAM mane pratIta thayuM che ke jaina mUlyo: 'vinaya'ne saMpraya" e zIrSaka heThaLa vAMcelA nibaMdhamAM sAhitya atyaMta vizALa che ane vaividhyapUrNa che. jaina sAhitya AraMbhamAM bhAratIya saMskRtinAM keTalAMka viziSTa lakSaNonI carcA vize lokonI jANakArI ghaNI ochI che. jaina dharmanI jaina sAhitya karI hatI. temaNe tAravyuM hatuM ke AcAra e dharma ane saMskRtinuM upara ghaNI pragADha asara che. jaina sAhityane AraMbha jaina tIrtha mULa che. jaina paraMparAmAM saka darzana, samyaka jJAna ane samyaka , karonI vANIthI thayuM che. taoNrthakoe potAnI vANIne pracAra loka cAritraya e ratnatraya samagra mAnava jIvanane marma rajU kare che: bhASAmAM karyo hato ane tethI jaina sAhitya e lokabhogya samyaka darzana, samyaka zAna ane samyaka vAri-ya e samyaka che ' sAhitya che. saMskRta, prAkRta, lekabhASA ane apabhraMzamAM lakhAyeluM mUrta kare che, je samyaka jIvanane zakaya banAve che arthAta samyaka * jaina sAhitya jIvana sAhitya che tenAmAM prajAne preraNA ApavAnI mATe samyaka dharma anivArya che ane e dharma pALe che zakita che. te sata sAhityanuM nirmANa che ane tethI manuSyanA jIvananuM "upadeza mAlA"mAM nirUpAyelA prAcIna bhAratIya saMskRtinA utthAna karavAnuM tenuM sAmarthya che. saMpratyamAM "vinaya"ne saMpratyaya agragaNya che. A - jaina sAhityanI vizeSatA tenI kathAo, kahevato ane muhAvarA- pachI vakatAe guru. pratyenA ziSyanA vinayanuM mahAbhya : mAM varatAya che. aitihAsika daSTie joI e te pahelAM kathA samajAvyuM hatuM. vinayane judA judA aneka saMdarbhamAM sAhitya ane pachI etihAsika sAhitya pragaTa thayuM. koNa koNa AcAryo pachI vakatAe ema tAravyuM hatuM ke vinaya e cAritryane, thaI gayA ane te darekanuM zuM zuM arpaNa che te sarva saMkSepamAM kahyA zAnanesatyane ane dharmane pAme che. "upadeza malA" pachI zrI nahAtAe jaina sAhityanI je aneka viziSTatAo che te saMzodhana sAmagrInI daSTie noMdhapAtra pustaka ho "aMgavicAra" "bAlAvabedha" ane anya granthanA dAkhalA ApIne darzAvI hatI. zrI. nahATAe sUratamAM jaina sAhitya vipula pramANamAM vakatAe nibaMdha samApta karyo hato. hovAnuM jaNAvIne tene saMzodhananArthe upayoga karavAno anurodha AtmayogInI ttarayAtrA karyo hate. DA. kumArapALa desAie "AtmAgInI us karavA jevAM keTalAMka kSama zIrSaka heThaLanA pitAnA nibaMdhamAM yuganiSTha AcAryuM che zrI agaracaMdajI nahAtAnA vyAkhyAna pachI zrI ratIlAla dIpa- jInI rojanizIne savistara bala ApyuM hatuM. A caMda desAie jaina sAhityanA adhyayana ane saMzodhana mATe karavA sAgarajIe 24 varSa sAdhu jIvana gujAryuM. temaNe 108 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 layAche, jemAM 25 tattvajJAnanA, 24 kavitAnA ane 22saMskRta zeche. temnI kavitA hindu, jaina tathA muslima paNa vAMcI zake evI che. AcArya buddhisAgarajInI rAjanizI e karma yogI,dharmayogI ane zAnayogInI DAyarI che. emAM zrI kezava harSada dhruva vize eka apragaTa kAvya che. eka kAvya smazAna viSe paNa che. te 28 kaDInuM che. rojanizInI viziSTatA tenA lakhanAra buddhisAgarajInI prAmANikatA aitihAsika draSTi ane Atma samAdhinI zeAdha che: e genazIne vakatAe buddhi sAgarajInA AdhyAtmika pravAsanI jhAMkhI karAvanAra tarIke ' oLakhAvI hatI. praznaH jIvana upamiti bhavaprapaMca zrI sumanabahena zAhe "pUmiti -bhava prapaMca-tenAM srI pAtra' e zIrSaka heThaLa vAMcelA nibaMdhamAM jaNAvyuM hatuMke : "upamiti bhava prapaMca"e kathAnA lekhaka zrI sidhdhAdhi che: tenA samya che. sa. 906nA che. temAM dasamI sadInA samAjanuM darzana che. te sAthe te samranA rAjA ane rAjanItinuM citraNa paNa che. uparAMta sAmyujika nIti nijhma, samAjamAM strI-puruSonuM sthAna tathA samAjanA judA judA staranA mAnavIonA mAnasanuM darzana paNa emAM maLe che, vakatAe "upiitamava prapaMca" eka rUpaka kathA hAvAnuM jaNAvIne temnane ATha vArtAomAMnAM strI pAtrAnI rcA karI hatI. teNe tAravI ApyuM ke dasamI sadImAM paNa AjanI jema strInAM aneka rUpa hatAM. ane samAjamAM tenu anakavidha sthAna hatuM. eka hajAra varSathI ApaNA samAjamAM strI khAsa AgaLa vadhI nathI, harSakuMjara racata rAvaNa pArzvanAtha phAga DaoN. ramaNalAla cI. zAha (muMbai) "rSaka jara racita" rAvaNa pArzvanAtha phAga" ja eka pragaDha phAgu kAvya che tena virya kAna lakhelA niMbadha zucyo hatA. rAvaNA pAzvanAtha a DaoN. ramaNalAlanA jaNAvavA pramANa rAjAnAM alavara zaherathA zAka mAila dUra eka pahADo nAca vadhu prAAna tAA che: A tAthe sAtha rAvaNanu nAma kai rIta kaLAnuM ta kathA rAvaNanA rANA satA mudAdarAnA zAvanA prastAvanA sAthe sakaLAyelA che. prastuta phAga cAra cAra kitanA eka evA kavAsa kAnA racanA che temA tu vasaMtanuM Alekhana thayuM hovAthI racanA phAgu' nAme oLakhAI che. DaoN. ramaNanAIe racanAnuM rasadarzana karAvA, kavya tattvanI daSTie temAM prasannacandrasUrinA A viSanA phAgu kRti karatAM vizeSa zramaskRti jovA maLe che ema tAravyuM hatu. zRMgAra mAMjarImAMnI prahelikAo '', bhUpendra bAlakRSNa travaThA(muMbai)e kavi jayaMta sUri gAra majarA" na prakiA A viSnA nibaMdhamAM prathama (ukhANAl) vastuta: zu che, nizA zo prayojanA cha ane mAna gujarAtA sAhityamAM sAhityanA eka prakAra tarIke huM kevuM noMdhapatra sthAna cha ta kahyuM hatuM. pratikA eTale nAdarantu sAhityamAM e sthAna khuna tyAra ta hetulakSI NAya che ema kahA vakatAo tanA viviya hatuono khyAla * ane "zuMgAra maMjarA"makivi jayavaMta sUra pAtAnA / ane nAyikA zIlavaMtI vacce praznottararUSa je eMsI prahelikA o yojI che ta tanA anukrmamAM tapAsI hatI. huM keTaluM meM badhI jAtinI cheane na pratyekamAM zo camatkRti hrAM lAge che. te zrI bhupaMndrabhAIe aThyAsA prahelikAzuM darzAvI tenI artha camatkRti pratye dhyAna kheMcyuM che. nibaMdha vAcyuM. na hatA (koIe ja vAMcyA nahotA) mAtra pati saMkSepa rajU karyo hatA, [. gujarAtI sAhityanA koza pro. jayanta koThArIe gujarAtI sAhitya pariSadane Azraye pote gujarAtI sAhityanA koza taiyAra karavAnA hAtha dharelA kAryanI vAta karatAM kozanI rUparekhAnA saMkSamAM khyAla ApyA hatA ne te aMge thayelA kAmanI mAhitI ApI hatI. temanA jaNAvavA pramANe kozanA prathama graMthamAM sana 1850 sudhInA lekhakone te pratyekanI kRtionA nirdeza sAthe sthAnakhanAra che ane traNa hajAra uparAMta lekhakonAM kADa taiyAra thayAM che, jemAM sATha TakA jaina che ane cALIsa TakA jainetara che. temaNe jaya! jayAMthI sahAya maLe tyAMthI te meLavavAnI peAtAnI IcchA vyakata karI je potAnA kAryamAM ApI zake te harakoI vyakita sahAyabhUta thAya evI apekSA vyakata karI hatI. 1850 pahelAMnA tamAma lekhakone kozanA prathama bhAgamAM sthAna apAnAra che ema temaNe jaNAvyuM hatuM. upasaMhAra prA. baLavaMtabhAI jAnIe "hemacandrAcAryanuM sAhitya" e viSaeNnA nibaMdha saMkSepamAM rajU karyA bAda zrI agaracaMdajI nahATAe upasaMhAra karatAM DA. kumArapALa desAInA nibaMdhane prazaMsyA hatA. sAhitya kozanI yojanAne AvakArI hatI, temAM jaina gurjara kavionI pUrti karavAnuM temaNe sUcavyuM hatuM. temaNe jaina sAhityanA ItihAsa navesara racavAnuM sUcavA sUratanA jJAna bhaMDArAmAMnA vipula graMtha rAzi ane hastalikhita pratonA saMzAdhanArthe upayoga karavAnuM tathA koI sthAyI kAma thavuM jeIe enA abhilASa darzAvyA hatA. AbhAradarzana te divase sAMje 'samRddhimAM yojAyelA milana samAraMbhamAM prA. tArAbahena zAhe prAsaMgika vakatavya karatAM zatruMjaya vihAra dharmazALA viSe prazaMsAvazana uccAryA hatAM. Do. dhanavanta zAhe TrasTI maMDaLano AbhAra mAnyA hatA. Do. bhAgIlAla sAMDesarAe vidyAnonA pratinidhi tarIke kRtajJatA bhAva dAkhavyo hatA. Do. ramaNalAla zAhe zrI mahAvIra jaina vidyAlaya ane enI sAhitya samAgraha vatI AbhAra mAnyo hatA. zrI jagadIzabhAI bAbubhAIe TrasTa vatI AbhAranI lAgaNI vyakta karI hatI. caturtha jaina sAhitya pariSada mATe sAnagaDha mahAvIra cAritrya ratna kalyANa Azrama taraphthI nimaMtraNa apAyuM hAvAnI jAherAta bAda puriSadanI vidhisara pUrNAhuti thaI hatI. premaLa jaceAtine maLelI bheTa 2000-00 1250-00 1001-00 500-00 251-00 250-00 200-00 151-00 1215-00 101-00 101-00 101-00 101-00 101-00 52-00 51-00 51-00 25-00 21-00 6433-00 800-00 400-00 400-00 1600-00 sara dorAbajI TATA TrasTa zeTha sukhAnaMda gurumukharAI TrasTa zrI cImanalAla je. zAhanA saMtAno taraphathI rAyacaMda enDa sansa ke. ke. kApaDiyA 22 pro. sAvitrIbena vyAsa tA. 16-1-81 kiraNabhAInA lagna prasaMge bheTa zrI jasavaMtalAla vI. zAha 33 ,, 23 eka bhAI ramAbena jayasukhalAla pArekha zailezakumAra ratilAla mahetAnA lagnaprasaMge aruNA mUlacaMdabhAI zAha 33 ,, zakuntalAbena mahendrabhAI zAha ci. belAnA lagnanimitte. ramezabhAI vI. zeTha aruNabhAI ema. vIrANI sva. bALAlakSmI vADIlAla zAha zrI hIrAlakSmIbena bhagata urmilAbena jayaMtilAla zAha sva. divALIbena harajIvana TIMbaDIA, dattaka bALako aMge zrI kesarabena caMdulAla parIkha (be bALakonA) eka sadgRhastha .. " aruNa ke. munsIk Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-1-81 pramuddha jIvana cImanalAla je.zara tyAM pa muMbaI jaina yuvaka saMghanA maMtrI zrI cImanalAla je. zAhanI aDhI dAyakAnI vividha sevAonI kadara karavA gayA zinavAre yojAyelA AnaMdaparvanA prasaMge sabhAraMbhanA pramukha zrI cImanalAla cakubhAI zAha pravacana karI rahyAM che. A tasavIramAM DAbI bAjuthI zrI cImanabhAInA vaDIlabaMdhu ii vADIbhAI, Do. ramaNalAla zAha, zrImatI maMjulAbahena cImanalAla je. zAha, muMbaI jaina yuvaka saMghanA upapramukha zrI rasikalAla mehanalAla jhaverI, samArabhanA pramukha zrI cImanalAla cakabhAI zAha, zrI ajita zeTha, zrImatI nIrupamA zeTha ane jaina sAzyala grupa (muMbaI) nA pramukha zrI sI. ena. saMghavI najare paDe che. cImanalAla je. zAhe : muMbaI zahera ane bRhada gujarAtamAM jaina ane jainetara samAjamAM sAhitya, kalA ane dharmakSetre chellAM 25 varSathI sevA ApI rahelA muMbaI jaina yuvaka saMghanA maMtrI ane jaina sAzyala g panA sthApaka sabhya zrI cImanalAla je. zAhanI aDhI dAyakAnI samAjasevAne biradAvavA ane te sAthe ja temanI zuddhIpUrti ujvavA zitavAra tA. trIjI jAnyuArIe sAMje biralA kriDA kendramAM eka khAsa samAraMbha yojavAmAM Avyo hato. zrI cImanalAla je zAhe muMbaI jainayuvaka saMghanA maMtrI tarIke 25 varSa sevA pUrI karI tathA bIjI aneka saMsthAomAM rasapUrvaka kArya kyu e nimitte saMghanA upa-pramukha zrI rasikabhAI jhaverI tathA- zrI cImanabhAinA mitrA, sAthI kAryakaro, zubhecchako vagere dvArA yojAyelA A kAryakramamAM moTI saMkhyAmAM zaheranA pratiSThita nAgariko hAjara rahyA hatA. A prasaMge aneka vakatAoe zrI cImanalAla zAhanI sAmAjika sevAnI prasaMzA karI hatI ane navodita kalAkArone AgaLa vadhavAmAM sahAya karavA uparAMta sAhitya, kalA, dharma tathA "lAkavANI'nA lekhaka tarIke patrakAratvanA kSetramAM temaNe ApelA phALAne biradAvyo hato. temanAM pravacano atre ahIM pragaTa karyA che. zarUAtamAM jaina sAzyala grupanA maMtrI zrI ke. pI. zAhe kahyuM hatuM ke cha eka mahinAthI amArA manamAM thayA karatuM hatuM ke AvA sukhI, AvA AnaMdI ane AvA lADIlA zrI cImanabhAInuM A prakAre sanmAna karavuM joIe, paNa teo mAnatA nahAtA. teo eka ja vAta kahetA ke juo bhAIo, tame kaMi paNa karaze te mArUM puNya khavAI jaze. ATalI AkarI bhASAmAM zrI cImanabhAie AvA koipaNa prasaMga yojavAnI amane spaSTa nA pADI hatI. paraMtu jaina yuvaka saMgha koipaNa pagaluM bharatI vakhate * 11 satkAra samArabha e ja kArya karatA rahyo che ane e kAryamAM zrI cImanabhAInuM kArya jo nimitta banatuM hoya. te e sevAnuM bahumAna thavuM ja joie--e AkhA muddo zrI rasikabhAie zrIcImanabhAine zAMtithI samajAvyo tyAre, sanmAna ke evA zabdo drArA nahIM paNa AnaMdaparva rUpe AvuM kaMIka karavA devA zrI cImanabhAie taiyArI batAvI ane Aje ApaNe 'AnaMdaparva"nA prasaMge bhegA thayA chIe. ... huM vicAra karatA hatA ke zrI cImanabhAInuM gAtra zuM hovuM joIe, emanI jAtI zuM hovI joie ane mane vizvavikhyAta kavizrI ravindranAtha TAgeAranA zabdo yAda AvI gayA, ke "utsava AmAra gotra, AnaMda AmAra ti" ane zrI cImanabhAIne mATe paNa kharekhara kahI zakAya ke utsava. AmAra . gotra, AnaMda mAra jAti. cImanalAlane 60 muM varSa cAle che. paNa temano taravarATa, temanI sphUrti ane emanAM vyakitatvanAM Aje varaseAthI ame sau sAkSI chIe. A badhu varSe teo aMtaracakSu khelIne jIvananuM darzana karatAM rahyAM che. temanAM patnI maMjulAbenanA paNa temane khUba sAtha maLyo che ane te baMnee samAja samakSa eka Adarza yugalanuM citra rajU karyuM che. zrI cImanalAla zatAyu thAya, satata pravRttizIla rahe ane IzvaranA temanAM para AzIrvAda Utare evI huM Izvarane prArthanA karUM chuM. : muMbai yunivarsiTInA gujarAtI vibhAganA vaDA DaoN. ramaNalAla zAhe kahyuM, ` bhAIzrI cImanalAla je. zAha jaina yuvaka saMghanA maMtrI tarIka 25 varSa pUrAM kare che te prasaMge, ane drumA rSamAM praveza kare che te prasaMge emanuM abhivAdana karavA ApaNe ekatra thayA chIe. cImanalAlane ApaNe badhdha jANIe chIe. emanA svabhAva Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 juddha jIvana tA. 16-1-81. saujanyazIla che, temAM aneka nAnI moTI saMsthAo sAthe saMkaLAyelA nathI chatAM lokone hasAvI zake che. teo lekhaka nathI chatAM lekhe che, ghaNI badhI pravRttiomAM magna hoya che. emanAM vyakitatvanA lakhI zake che. kavitA lakhatAM na hovA chatAM temanAmAM kavitva zakita vividha pAsAM che. paNa e vize huM kaMI paNa kahevA jAuM te pahelAM zuM che ja. te ja rIte sevAne varelAM che te chatAM kyAreya temaNe phaLanI ATalo gulAse karUM, teo mArA mitra che, sahakAryakartA che. jene ' AzA rAkhI nathI. yuvaka saMghamAM 21 varasathI teo maMtrI che ane A pada mATe kyAreya temanuM skUlanuM jIvana bAbu pannAlAla punamacaMda jaina hAIvorTIga nathI thayuM. e paNa sUcaka che ke emane AgrahapUrvaka badhA skUlathI zarU thayuM tethI dharmanA saMskAra mULamAM ja hatA. cImanabhAI maMtrIpade rAkhe che. koI saMpradAyanA baMdhanamAM nathI. cImanabhAI guNAnurAgI che ema cImanabhAI lAMbu nirogI AyuSya bhogave evI IcchA nizaMkapaNe kahI zakAya. vyakata karI che. cImanabhAIne vinaMti karuM chuM ke yuvaka saMghanA maMtrI mArA nAnA bhAI mATe kuTuMbIjanone paNa atyaMta mAna ane tarIke emane 50 varSa purA thAya tyAre hu gharane mANasa hovA chatAM prema che, je kaMI rIte vyakata karavo te amane samajAtuM nathI. parama mane prasaMzAnA be zabdo kahevA deze! kRpALu paramAtmA cImanabhAIne khUba khUba lAMbu ane taMdurasta nATayakAra zrI jagadIza zAhe kahyuM hatuM, 'ApaNe AjanA AyuSya Ape ane teo AjIvana samAjasevA karatA rahe e ja rAMgane "AnaMda parva" nAma ApyuM che, paNa mane e nathI samajAnuM aMtaranI bhAvanA che. ke svayaM AnaMdanuM te vaLI AnaMda parva hotuM haze?! cImanabhAI te ajIta zeTha: A samAjamAM yojaka durlabha che ane ApaNAM pite ja mUrtimaMta AnaMda che. hakIkate te ApaNe bhegA thayAM chIe umerAma pejakomAM cImanabhAIne prathama haroLamAM samAveza thAya che. ane AnaMdanI eka aMjalI ApIe chIe ema ja kahevuM joIe. temaNe TAgoranA eka gItane anuvAda rajU karyo hato. tene - cImanabhAI AnaMdane bhaMDAra laIne ja AvelAM che. teo chevaTane bhAga nIce pragaTa karyo che. AnaMdanA eka evA bhAmAzA che ke jyAre jayAre rANA pratApa ravindranAtha aMte kahe che, "he anAmI janonA nirvAka mananA jIvana jaMga jItavAmAM hatAzA anubhave che, nirAzA anubhave che. kavi nuM Ava, marmanI badhI vedanAo bahAra kADha, A prANahIna tyAre cImanabhAI emanA AnaMdane bhaMDAra khelIne evA rANA dezamAM jyAM cAre dizAo gItAvihoNI che. tene na rasathI paNa pratApane jIvavAnI ne jatavAnI zakita Ape che. karI de. tArA aMtaramAM amRtajharaNuM che, tene tuM vahetuM karI de. eka bIjI paNa vAta che. cImanabhAI AnaMdanI pravRtti karatAM - sAhityanA vRndAvAdananI saMgIta sabhAmAM jemanI pAse kevaLa karatAM, emanI saMsthAone batAvavA nATake le che ane nATayakArone ekatAro ja che, teone paNa sanmAna maLo. jeo du:khamAM ane Arthika protsAhana Ape che te paNa emanuM eka bahu meTuM pradAna sukhamAM muka che. nata:ziza ane muMgA che, jeo pAse rehevA chatAM che. nATayakSetra sadAye e rIte cImanabhAInuM jhaNI rahyAM che. emaNe dUra che, evA anAmI, akhyAta kavinI vANI sAMbhaLavA ApaNe haMmezA sArA, saMskArI ane protsAhana ApavA yogya nATakomAM rasa pAmIe. ApaNe tenAM svajana thaIne rahIe.AjanA tamArA AnaMda lIdho che ane te mATe ame emanA AbhArI chIe. teo 60 parve vize zuM kahuM cImanabhAI, tamArI khyAtimAM pelA sarve ajJAta varSanI vayanA hovA chatAM navalehIyA che ane evA navahIyA kavie pelA sarve azAMta kaLAkAre khyAti pAme. ame tamane cImanabhAIne mArA hArdika abhinaMdana * vAraMvAra namIe chIe cImanabhAI ! (kAvyamAM meM cheDI chUTa lIdhI che.) 3. yamavaMta trIvedI: prabhunI IcchA pramANe ghaDAtA javuM, jaina sezyala gRpanA pramukha zrI sI. ena. saMghavI: vikhyAta paramAtmAnI AMgaLIne sparza karAva, emanI AMkhamAM e vismaya kavi harIndra davenI eka kRti che "mAdhava kyAMya nathI upavanamAM." laIne jIvavuM, gulAla uDADave, ane emanI sAthosAtha hareka kadamamAM paraMtu ApaNe mAdhava te ApaNane A bIralAnA upavanamAM manuSyane sAthe le. A AtmIyatA cImanabhAInI khAsiyata che. ' maLI gayuM che. varSothI ame AnaMda parva ujavatA AvyA hakakIte cImanabhAInuM vyakitatva ja mane phulanuM lAgyuM che. je eka e-kaho ke cImanabhAIe ujavAvyA che. citrakAra banIne cImanabhAI paTeITa banAvavuM hoya to eka phUla saraLa, nikhAlasa, hasatAM hasAvatAM, cImanabhAIne huM khUba khUba doravuM paDe. cImanabhAI, kadAca kazuM ja nathI, mAtra phala che. abhinaMdana ApuM chuM. cImanabhAI mitro UbhA karavAnI, maitrI ATaluM kahI, huM cImanabhAIne praNAma karuM chuM. jALavavAnI je AgavI kaLA jANe che te badhAne vaheMce evI mInaLa dilIta : cImanabhAI ane mAro 20 varSane saMbaMdha che. IcchA vyakata karuM chuM. paNa sabhAmAMnI moTI hAjarI joI mane to cImanabhAI mATe kaMI ja parama kRpALu Izvarane huM eTaluM ja prArtha chuM ke cImanabhAIne kahevAnI jarUra hoya ema lAgatuM nathI. hakikate cImanabhAI te dIda ane taMdurasta AyuSya Ape. lokonA manamAM je vaselAM che. - harIndra davee kahyuM hatuM, 'gAlIbanI 183mI janma jayati cImanabhAI sAmAjIka kAryakarane zobhe evA arthamAM vIrala che. hAlamAM ujavAI rahI che, temanI be paMkitao mArA manamAM rame che. temane koIe kadI guMcavADAmAM joyA nahIM hoya, gussAmAM paNa nahIM ja teo kahe che, koI kAma saraLa hotuM ja nathI. te ja rIte mANasane mATe ane chatAM paNa temanAM kAmamAM pAchA paDIne jovAnuM rahetuM nathI. 'paNa mANasa thavuM atizaya muzkela che. manuSya thavAne prayatna karavAnuM temanAmAM ajabanI cAturI che. bIjA kAryakramomAM paNa emanI hAjarI paNa muzkela che ema kahIe te atizayokita nathI. e prayana ja badhAne mATe AzvAsanarUpa ane ArAmadAyaka banI rahe che. karanArA je thoDA mItrAne meM joyA che emI cImanabhAInuM paNa cImana mAInA vaDIla baMdhu vADIlAla je. zAhe kahyuM hatuM, "ame nizcita sthAna che. ' baMne bhAIo 45 varSathI atyaMta nikaTatAthI rahyAM chIe. Ajane cImanabhAInAM vartanamAM emanI saMskArI mudrA upase che. emanAM divasa amArA kuTuMmba mATe khUba AnaMdane divasa che. rasanA viSaye ghaNA badhA vividha che. temanI pustakanI pasaMdagI paNa, mArA nAnA bhAI, cImanabhAImAM ghaNAM guNa che. teo hAsyakAra apratima che. ! Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 16-1-81 ApaNe temanI sevAne biradAvavA pacIsa varSa pachI pharI bhegI vADIbhAIe je zabdo kahyAM tene che, vADIbhAI AdhyAtmika prakamaLavAnuM sUcana che. pacIsa varSa pachI bhale maLIe paNa 40 varSa ttinI vyakita che ne khATI prazaMsA karavAnuM temanA svabhAvamAM nathI. pachI paNa ahIM je hoya te bhegA maLI cImanabhAIne biradAvI zake huM te vADIbhAIne paNa dhanyavAda ApuM chuM. ama huM IcchuM chuM. tyAre emanI sevAnA 6pa varSo pUrI thayA haze - cImanabhAIe temanAM jIvanane je vikAsa karyo che te saue paNa te sAthe ja teo paNa se varSanA thayA haze ! dhyAnamAM levA jevuM che. sevA mATe tyAga kara paDe che ane cImanajIgaranA eka zerathI mArI vAta pUrI karUM. saMskAritAthI jIvavAnI bhAIe te karyo che. maMjulAbena paNa patinA jAhera kAryamAM pUre , vAta temAM Ave che. jIgara kahe che. rAjakAraNanA mANagenuM kartavya sAtha Ape che. cImanabhAInA putra nItine paNa pitAne ghaNe sAtha Ape che. bhale e jANe paNa mAro radeze prema che ane te jayAM sudhI pahoMce huM cImanabhAIne aMta:karaNapUrvakanI zubhecchA ApuM chuM ke je tyAM sudhI cImanabhAIne prema keTalI hade pahoMcyA che tenI khAtarI mArge potAnA vikAsane paMthe teo che temAM teo satata vikAsa ahIM thAya che. cImanabhAIne abhinaMdana ApuM chuM. karatA rahe ane emanI AdhyAtmika samRddhi khUba vadhe evI zubhecchA. sureza dalAla: manuSyanA huM be bhAga pADuM chuM. keTalAMka mANasanuM tyArabAda zrI. cImanalAla je. zAhe sanmAnane namratAsabhara vyakitatva sarakArI pILA parabIDIyA jevuM hoya che. keTalAka divALInA uttara ApatAM kahyuM, grITIMga kArDa jevuM. bhAI cImanabhAI vyakitatva grITIMga kArDa jevuM "mitro ane murabbIe, che. emanAmAM haMmeza AnaMda, ullAsanuM tatva raheluM che. hamaNAM cImanabhAI je. zAhanA je guNagAna gavAyA te cImanahuM ne cImanabhAI ne Ajako chIe tethI mane temanA lAla to bIjA ja che. huM mAnate ja nathI ke te huM chuM, eTale mane pratye vizeSa AtmIyatA che, kAraNa kejaka kharekhara durlabha che. AnaMda che. huM eka trIjI vyakita vize A badhuM sAMbhaLI rahyo ApaNa A samAja covIsa kalAka nidA karate hoya, hate. namratAnA DoLa karyA vagara huM kahevA mAguM chuM ke te huM nathIkuthalI karatA hoya che. dareka mAnavI ekamekanuM zoSaNa karatA hoya kharekhara ja te huM nathI. ekamekanuM bhU3 belate hoya, evA samAjamAM cImanabhAI judA '' mAre viSe je zabdo kahevAyA temAM atizayokita che, paNa paDe che, tethI ApaNe temane sanmAnavA bhegA thayA chIe tenuM hakIkate evI vyakitane ApaNe samAjamAMthI UbhI karavI che e atizaya mahatva che. daSTie A parvane meM mAgyuM che. - cImanabhAIne nAto kalA sAthe che. sva. vaNIbhAInI paMkita - harIndrabhAInI eka paMkitanI jema mArA manamAM paNa thAya che. 'karavatathI varelA, kAnasathI cholelI, keraNIthI rejhelI, verelA che, "haiyAmAM hetanI bharatI Ave che, zuM karuM? huM zuM karuM ? jharelAM, cholelAM toya ame lAgaNInA mANasa te mANasa. cImanalAla kharekhara manamAM eTaluM heta ubharAya che ke zuM karuM e samajAtuM nathI." Ave lAgaNIne mANasa, umAne mANasa che. teo anyomAM mAre Aje zarUAtamAM ja vAMdana karavAnA che, mArA sva. "bAne. jIvaMta rasa laI zake che. huM kelejamAM gaye ne bAju avasAna thayuM. moTA bhAbhI (vADIbhAInA panI)e amane badhAne meTA karyA. e bhAbhIe-e bAe, e mArA jaina yuvaka saMghanA pramukha zrI cImanalAla cakubhAI zAhe zrI bApujIe mane prema na aApyA hota to huM Aje A kAma na karI cImanalAla je. zAhanA kAryane biradAvatAM kahyuM: zakaryo hota. ane gAMdhIjInI asara paNa mArA para kharI ja. eka bhAI cImanalAle 25 varSa sudhI jaina yuvaka saMghanA maMtrI jabarajasta asara, ane te kAraNe paNa sevAne A mArga maLe che. tarIke je satata sevA ApI che tenI Aje kadara thAya che temAM meM dhaMdhe svIkAryo, tyAre mArAM bhAgIdAra sAdhu jevuM jIvana aMgata rIte mane ghare AnaMda thAya che. A pacIsa varSanA gALAmAM gALatA. tyAre ane Aje paNa mane samaja nathI paDI ke pIsI kathiI 15 varasa sudhI bhAI cImanalAle paramAnaMdabhAI sAthe kAma karyuM Ave che. baMdhAmAM amAre kaMdI saMgharSa thayo nathI. ane dasa varSathI teo mArI sAthe kAma kare che. mane lAge che, IzvaranI asIma kRpA mArA para rahI che ane bhAI paramAnaMdanI rIta evI hatI ke badhuM kAma teo jAte te kAraNe badhuM nizcitapaNe cAlyA ja kare che. ha" zrImaMta ke karatA, eTale bIjAne kAma karavAnI bahu ochI taka maLatI. mArI maDhIvAdI nathI paNa jIvatamAM satA che. rIta evI che ke, huM jAte kaMI kAma karato nathI. bIjAnI pAsethI ja kAma lauM chuM. eTale bhAI cImanalAlane huM dhAruM chuM paramAnaMda kApaDiyA, khImajI bhujapurIyA, murabI zrI cImanake sArA pramANamAM kAma karavAnI taka maLI che. - lAla cakubhAI zAha vagere pAsethI ghaNuM zIkhe che. te ja rIte kavi mitro pAsethI paNa ghaNuM zIkhyo chuM. vaDIla [ vADIbhAI ane 1 TacalI AMgaLIe govardhana parvata ame taLI rahyA chIe emAM kharA govALIyA to cImanalAla ane anya kAryakare che ema kuTuMbIonA preme paNa mane ghaNI vAto zIkhavI che. ahIM A agAu kahevAyuM te sAcuM ja che. - khalIla jIbrAne jIvananA traNa satya kahyA. eka, jIvana ' Aje jyAre ATalI 25 varasanI avirata sevA pachI satya che. be, mRtyu satya che. traNa, jIvana ane mRtyu vacceno premasAgara. ane prema ulecavAnuM. kArya mane game che. bhAI cImanalAlanI ApaNe kadara karIe chIe tyAre emanI kAma karavAnI rIta vize mAre be zabdo kahevA joIe, ane jarA paNa paramAtmAne zuM gamaze tevo vicAra karuM chuM ne te rIte vartu chuM. rasathI atizayokita vinA huM ema kahI zakuM ke mArI sAthe kAma karavuM ane jAgratapaNe jIvananI kaLA zIkhI rahyo che, ne te pachI vAta saheluM nathI. jemane chellAM dasa varSamAM sIdhesIdhuM mArI sAthe Ave che, jIvananuM rahasya pAmavAnI, te paNa murabI manakAma karavAnuM AvyuM temane pahelAM zaMkA hatI ke cImanabhAInI lAla cakabhAI pAsethI preraNA maLe che paNa tenI mATe huM sAthe kAma karavuM phAvaze ke nahi! mane lAge che e zaMkA have pUrepUrI ghaNe nAno chuM. mAre mahAna mANasa thavuM nathI. mAro prayatna dura thaI che ane ame eka kuTuMba tarIke kAma karIe chIe, sajajana vyakita thavAne che. jIvana eka khetara che, temAM temAM bhAI cImanalAlane moTo phALo che. emanAM kAmathI. mane pUre sukanyAnA bIjo mATe vAvavA che. vAvI zakIza te AnaMda thaze.. pUre saMtoSa thayo che. cImanabhAImAM kAma karavAnI AvaData, sujha khalIla jIbrAne kahyuM che, mANasanA dilamAM prIta che te jayAre ane dhagaza che. ane vizeSa to ekarAgInA ne namratAthI kAma pragaTa thAya che tyAre kRti bane che. kRti kahe ke kAvya kaho. karavAnI emanAmAM kaLA che. A badhA guNo eka sAthe hovA kati ane kAvya judA nathI. je kAvya rUpAMtara pAmyuM che te kharekhara durlabha che. kati thaI. je kRti hRdayamAM guMjana karatI thaI te kavitA banI. temaNe jaina yuvaka saMghanI ananyabhAve sevA karI che. jene e rIte huM, paNa premI chuM - kavi chuM. yuvaka saMghanA vikAsamAM cImanabhAIno ati mahattvano phALo che. sva. priyakAMta maNIyAranI cAra paMkitao TAMkI huM mAruM jana yuvaka saMghanI pravRti Aje atizaya phUlIphAlI che temAM ghaNe vakatavya pUruM karUM chuM. bhAge yazabhAgI cImanalAla che. eke ya evuM phUla khIlyuM che nahIM ke je mane bahu nA Aje enI kadara thAya che te yogya samaye che ane ApaNe gamyuM. jeTalI joyA, mane to e badhA evA gayAM ke je nathI ApaNuM RNa adA karI rahyAM chIe. joyA-thavuM kayAre have jouM? Aje mane sauthI vadhu AnaMda, cImanabhAInA vaDIlabaMdhu dhanyavAda , Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pubuddha jIvana che, 16-181 kavie mA nA jaya muMbaI jaina yuvaka saMghanA upakrame jAyela sva. maMgaLajI jhaveracaMda mahetA prerita vidyAsatramAM 'mAnavane ugavA daIe' e viSaya para jAyelAM vyAkhyAnamAM rDo. guNavaMta zAha vyAkhyAna ApI rahyA che. tasvIramAM zrI cImanalAla cakubhAI, DaoN. ramaNalAla zAha, zrI rasikalAla mehanalAla jhaverI ane zrI joramala maMgaLajI mahetA che. mAnavane ugavA daIe" : vidyAsatranAM vyAkhyAno muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA tA. 5 mIthI sAtamI jAnyu- visanA pravacanamAMnI bhUmikAne anumodana ApatAM kahyuM hatuM ke ArI sudhI muMbaInA tAtA oDiToriyamamAM traNa divasanA vidyA- samAnya mAnavI suddhAM satyAsatyanI parakha karI zake che kharo paNa satranuM Ayojana thayuM hatuM. dakSiNa gujarAta yunivarsiTInA mANasa : jyAre satyane zodhavA nIkaLe che tyAre e akaLAmaNa zikSaNa vibhAganA vaDA DaoN. guNavaMta zAhe "mAnavane ugavA daIe." anubhave che ane e akaLAmaNa tenAthI sahana thatI nathI tethI ja vize uparokata traNa divasa vicArapreraka vyAkhyAne ApyA hatA. te satyanuM AcaraNa tyajI paraMparAmAM cAlavAnuM pasaMda kare che. che temaNe kahyuM hatuM, "hakIkate jIvanamAM zreya ane premanuM tema ja vidyAsatranA prathama divase "mAnavane ugavA de, tevuM zikSaNa anya je je dro che temAMthI ApaNe koI paNa ekanI ja bIjA divase, 'mAnavane ugavA detevo dharma, ane trIjA divase "mAnavane pasaMdagI karavI joIe. ApaNe kSaNe kSaNa pUrepUrAM jAgRta rahevuM khatama na kare tevuM vijJAna,' e viSe teo belyA hatA. joIe. ema temaNe bhArapUrvaka jaNAvyuM hatuM." prathama divasanA temanA pravacanane sUra e hato ke strajanA vidyAsatranuM pramukhasthAna muMbaI yunivarsiTInA gujarAtI zikSaNane sthAne, samAjanI samasyAo sAthe preta thAya evA vibhAganA vaDA DaoN. ramaNalAla sI. zAhe lIdhuM hatuM. temaNe DaoN. guNavaMta zikSaNanI jarUriyAta atizaya tAkIdanI banI che. bIjA divaro temaNe zAhane paricaya ApatAM vidyAsatranA prathama divaro kahayuM hatuM ke kahyuM hatuM ke dharmamAMthI aMdhazraddhA ane bAhyAcAranA tattvo dUra thAya DaoN. zAha mAtrazikSaNa zAstrI ja' nathI, paNa vidrAna ane to ja mAnavane ugavA de te dharma astitvamAM AvI zake. samAjacitaka paNa che. trIjA divasanA temanA pravacananA kendramAM A mudde hatuM ke vijJAne temaNe vidyAsatranA aMtima divasanA pravacanamAM kahayuM hatuM ke mAnavIne amaryAdita sattA ApI che, e kharuM, paNa e sattA mAnava A mAnava samAjanI kamanasIbI e che ke khoTA kAryo karanArAmAtra sudhI ApaNe pahoMcADI zakIzuM to ja mAnavInuM praphullIkaraNa onI saMkhyA divase divase vadhatI ja jAya che. zakaya banaze. jaina yuvaka saMghanA eka maMtrI zrI cImanalAla je. zAhe temaNe traNa divasanI vyAkhyAnamALAnuM samApana karatA kahyAM AvakAra Apyo hato jyAre bIjA maMtrI zrI ke. pI. zAhe AbhAra - hatuM, 'hakIkata e che ke mAnavIne ugavA de hoya te zikSaNa mAnyo hato. dharma ane vijJAna - traNene evI rIte goThavavA paDaze. jemAM vidyAsatranuM A pAMcamuM varSa che. jaina yuvaka saMghanA upakrame mAnavInI kendrIyatA jaLavAI rahe.' jAtA vighAsatramAM vyAkhyAnanI vizeSatA e hoya che ke - ' DaoN. guNavaMta zAhe svasthatAthI saraLa bhASAmAM ane zrotAone vyAkhyAtA vidyAvyAsaMgI nivaDelA ane vidvAna hoya che ane saMpUrNa rasa paDe evI zailImAM traNe divase pravacana karyA hatA. A sajajatA sAthe ja zrotAo samakSa upasthita thAya che. Ama varasevyAkhyAne abhyAsapUrNa te hatA ja, paNa temAM Atma varasa vyAkhyAnamALAonuM ucca dhoraNa jaLavAI rahe che. - pratItine raNako hato, je zrotAonuM mana mohI gayo hato. ' AvatA aMkathI DaoN. guNavaMta zAhanA traNa divasanA vyAkhyAna 'kame krame ApavAmAM Avaze. muMbaI jaina yuvaka saMghanA pramukha zrI cImanalAla cakubhAI zAha pote tatvaciMtaka che. temaNe DaoN. guNavaMta zAhanA traNe saMkalana : rameza tAhamanakara palika zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prekSaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI- 400 004. Te. naM. 350296mudraNasthAna: dhI sTeTsa pIpalsa presa koTa, muMbaI-400 001. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana muMbaI, jaina buka sa~manuM pAkSika mukhapa chUTaka nA 45 . Regd. No. MH: By/8oth 14 Licence No.: 37 prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 44: AMka: 19 muMbaI, 19 phebru ArI, 1981, ravivAra vArSika lavAjama za. 15, paradeza mATe ziliMga : 45 taMtrI cImanalAla cakubhAi zAha saMsadIya lAkazAhI ke pramukhazAhI ? cImanabhAi cakubhAI A vivAda ApaNe tyAM jaoNrazeArathI cAlI rahyo che. khAsa karI, eka varSa pahelAM, IndirA gAMdhI sattA para AvyA tyArathI pracAra thAya che ke saMsadIya leAkazAhI niSphaLa gaI che ane pramukhapaddhati ja vartamAna asthiratAnA upAya che. keTalAka ema mAne che ke, A pracAra IndirA gAMdhInI preraNAthI thAya che ane temane pramukha paddhati lAdavI che tenI A badhI bhUmikA racAya che. IndirA gAMdhIe be-traNa vakhata spaSTatA karI che ke teo pramukhapaddhatinuM samarthana karatA nathI ane pramukhapaddhati dAkhala karavAnuM vicAratA nathI chatAM temaNe kabUla karyuM cheke A viSaya upara rASTrIya stare carcA thAya tene teo AvakAre che ane lokazikSaNa mATe AvI carcA jarUrI mAne che. anya rAjakIya pakSoe ane nAgarika svAtaMtryanI cintA sevatI AgevAna vyakitaoe pramukhapaddhatino sakhta virodha karyo che.janatA, lokadaLa, samAjavAdIo, cAgalA, je. sI. zAha, tArakuMDa jevA baMdhAraNaniSNAtoe, saue pramukhapaddhatine vakhoDI che. te badhAne e sUra che ke saramukhatyArI lAdavAnI indirA gAMdhInI A cAlabAjI che. A vivAda kAMIka kRtrima vAtAvaraNamAM cAlI rahyo che. It looks like shadow-boxing in an unreal atmosphere virodhI rAjakIya pakSo to virodha kare ja, kAraNa ke sattAdhArI rAjakIya pakSa taraphathI . tenI himAyata thAya che. IndirA gAMdhI leAkazAhIne nAza karI saramukhatyAra thavA Icche che ema lokone kahevAnI taka maLe che. . A vivAdane uttejana ApavAmAM IndirA gAMdhInI zuM murAda che te kahevuM muzkela che. saMbhava che ke pramukhapaddhatithI vadhAre vyApaka sattA maLe, evI kalpanA hoya... sahata trI : 2maNulAla cI. zAha A vivAda navA navI. baMdhAraNa ghaDAtuM hatuM tyAre baMdhAraNa sabhAmAM eka varga taraphI pramukhapaddhatinI baeNradAra himAyata thaI hatI ane gaMbhIra carcA thaI hatI, pro. ke. TI. zAha A varganA AgevAna hatA. koMgresa pArTInI miTiMgomAM paNa A viSayanI vizada chaNAvaTa thaI hatI. chevaTa briTizapaddhatinI saMsadIya leAkazAhI svIkAravAno nirNaya thayo hato. tenuM mukhya kAraNa A paddhati oSTha che te na hatuM. paNa ApaNe A paddhatithI paricita hatA ane koI navA prayoga karavAnI IcchA ke jarUriyAta jaNAI nahi. ApaNuM baMdhAraNa mATe bhAge 1935nA gavarnamenTa epha InDiyA ekaTa para AdhArita che. temAMnA ghaNA bhAga ApaNA baMdhAraNamAM lIdhA che. 1906nA morlI-mInTo rIphormathI mAMDI 1917nA monTegu cemsapharDa rIphArma, sAyamana kamizana ane 1935no ekaTa-badhA saMsadIya leAkzAhI paddhati AdhArita hatA. ApaNA rAjakIya puruSo khAsa karI lIbarala varga gokhale, samra, makara, mAlavIyA vagere A saMsadIya leAkazAhIthI ja paricita hatA. nahera ne paNa bIjI koI rAjakIya paddhatino anubhava na hatA. aMte te e lakSamAM rAkhavuM joIe ke saMsadIya lokazAhI ke pramukhazAhI eka cajakIya paddhati che. aitihAsika daSTie joIe to mAnavajAte, rAjya ane samAjaracanA karI pachI aneka prakAranI paddhatio ajamAvI che. rAjAzAhI, sAmaMtazAhI, gaNataMtra, vagere~~aMtima lakSa * lokakalyANanuM che. koIe Adarza rAjyanI racanA karI che. pleToe tattvajJAnI - rAjA (Philosopher king)nI kalpanA karI . to keTalAke rAjyanA ja virodha karyo che. kropeATakIna ane TolsToya jevA rAjyanA ja virodhI hatA. They were spiritual anarchists. kaI paddhatithI lokonuM vadhAre kalyANa thaze e ja jovAnuM rahe che, jenA hAthamAM sattA hoya te badhA ye eka athavA bIjI rIte leAkone lUMTayA che. rAjA paropakArI, paradu:khabhaMjana hoya te lokonuM kalyANa kare. Aje paNa Benevolent Ruler or Dictator nI himAyata karavAvALA che. ..:: . saMsadIya leAkazAhImAM sAcI lokazAhI, che ane pramukhapaddhatithI saramukhatyArI Ave che ema anivAryapaNe nathI. briTiza paddhatinI pArlAmenTane gAMdhIjIe vaMdhyA ane vezyA kahI hatI. gAMdhIjIne rAmarAjya joItuM hatuM. A prakAranI sIdhI cUMTaNI paddhatinA gAMdhIjI virodhI hatA. luI phIzara sAthe aka mulAkAtamAM gAMdhIjIe gAmaDA, tAlukA, jillA, prAnta evA vividha stare cUMTaNI (Indirect election) himAyata karI hatI. phIzare kahyuM, A tA seviyeTa paddhati thaI. gAMdhIjIe kahyuM, seAviyeTa paddhati zuM che te mane khabara natha paNI avI (Indirect election)'thI sAcA lokapratinidhi, cUMTAvAno saMbhava che. vinAbAjI vartamAna paddhatinA virodhI che. teo pakSahIna ane sarvasaMmatinI leAkazAhI kalpe che, mAtra mAthA gaNavAnI nahi. amerikA ane phrAnsamAM pramukhapaddhati che. tyAM saramukhatyArazAhI che ema koI nahi kahe, tyAM paNa lokazAhI che. sAcI saramukhatyArI sAmyavAdI dezamAM athavA jyAM lazkarI rAjya che tyAM che. sApI lokazAhI karyAMya nathI, paNa saMsadIya leAkazAhI athavA amerikana ane phrenca paddhatinI pramukhazAhImAM lokazAhInA aMza che ema kahI zakAya. A badhuM 96aa uddeza e che ke briTizapaddhatinI saMsadIya Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pazuddha havana lokazAhI athavA amerikana ke phrenca paddhatinI pramukhazAhI paraspara A viSe kAMI vicAre che te ja pramANe cUMTaNI --dhArAmAM virodhI nathI. banne aMzata:lekazAhI che. bemAMthI kaI vadhAre anukULa pheraphAra karavA keTalAya samayathI mAgaNI thAya che, paNa te viSe kAMI che, vadhAre lokahitArI che, tene guNadoSa upara ane vAstavikatAnA pagalA levAtA nathI; paNa A paddhati ja niSphaLa gaI che ane stare vicAra karavo joIe. siddhAMtanI daSTie, ekanuM samarthana ja pramukhapaddhati lAvavI joIe eTalo pracAra che. vartamAna ane bIjAne virodha ja vAstavika nathI. bannenA guNadeSa che. zAsakapakSa, vartamAnapatra ane nyAyataMtro bahu asahiSaNache. pukhtavaya matAdhikAra AdhArita sIdhI cUMTaNIvALI, saMsadIya leka vartamAnapatro, nyAyataMtra ane virodha pakSo upara prahAra karavAnI koI taka choDI nathI. zAhI paddhatine ApaNe 32 varSa anubhava karyo. ATalA moTA dezane ane ApaNI vArasAgata paraMparA ane saMskRti jotAM A paddhati A vivAda cAlu rAkhavo hoya to rAjakIya hetuthI nahi paNa lokaApaNA mATe hitakArI che ke nahi te vicAravAnuM che. A paddhatinI... " - hitanI daSTithI, vAstavika bhUmikAe carcA thAya te sAcuM lekazikSaNa thaze. gaMbhIra kSatio AMkhe UDI vaLage che. teno bhraSTAcAra, cUMTaNI paddhatinI daza hajAranI noTa , gerarItio, tenuM vinAzaka kharcALapaNuM, tenAthI udabhavatA jJAtivAda,. komavAda, pradezavAda khataranAka mAluma paDayA che. A paddhatimAM sajarjana, | cImanalAla cakubhAI. te pramANika, kazaLa vyakitaone bahu avakAza nathI. paNa madhyama ane huM ... arthazAstrI nathI.' arthazAstra ghaNuM aTapaTuM zAstra che, kaniSTa koTinA, keTalAMka guMDAgIrI karIne, AgevAnI ane saranA hIsala, pitAnI jAtane arthazAstrI kahevaDAvavAvALA paMDite paNa A zAstranI kare che ane ApaNI upara rAjya kare che. A duSaNe A paddhatimAM badhI AMTIghUMTI samajatA nahi hoya, paNa koI vakhata zAstrA A aMtargata che. briTiza paddhatimAM paNa moTA pheraphAro karavAno vicAra , ne samaje te sAmAnya mANasa sAdI samajaNathI samaje. sarakAre cAlI rahyo che. viziSTa saMjogomAM A paddhati briTanamAM utpanna thaI dasa hajAranA anAmI (huM nanAmI zabda lakhavA jato hato, paNa . . ane vikasI. A paddhatinI utpattine ItihAsa joIe to jaNAze te aLakhAmaNo che.) benDa kADhavAnI jAherAta karI che te vize ke tenuM ugamasthAna mUDIvAda che. audyogika krAntine pariNAme prathama draSTie mane je lAge che te lakhuM chuM. mUDIvAdIone navo varga thayo. temane te vakhatanI rAjAzAhI A benDa kADhavAnI naitika bAjunI carcA nathI karato. sarakAra ane sAmaMtazALI sAme A. zAnta baLa hatuM ane aMte paNa svIkAraze ke naitika draSTie sarvathA agya che, kALA nANAMne . . temaNe sattA prApta karI. briTana pramANamAM nAno deza che ane eka ja uttejana ApavA jevuM che ane prAmANikapaNe varyA hoya tene pArlAmenTa che. tenI prajAnI prakRtine A paddhati kAMIka anukULa daDavA jevuM che, paNa sarakAra pahelAM AvuM karI cUkI che ane have hatI ane tenI saphaLatA mATe gya paraMparA UbhI karI zakayA. pachI karaze ema mAnI laIe. sarakAra ema kahe ke nirUpAya chIe. bIjA deze tenuM AMdhaLuM anukaraNa kare temAM lokonuM hita A sivAya kALA nANAMnA aniSTane DAmavA bIjo koI mArga nathI. tAjetaramAM raheDeziyA ane yugAnDomAM "cUMTaNI ' thaI nathI. A bacAva khoTe che te sarakAra paNa jANe che. sarakAra pAse pArAvAra guMDAgIrI ane bhaSTAcAra thayo. sAmyavAdI deze paNa cUMTaNInuM kAyadAmAM hAla je mArgo che te sarakArane levA nathI. bIjA laI phArasa kare che. rAjakartA, varga, lokone potAne sAtha, sahakAra zakAya evA che te paNa levA nathI. tenA kAraNomAM atyAre na UtaruM. ane Teke che te batAvavA Icche te svAbhAvika che. bIjI rIte, sarakAra A pagalAMthI zuM AzA rAkhe che ane zuM pariNAma zajya zAsanamAM lokone avAja hoya, lokone phALe heya, lekonI AvavA saMbhava che te vicArIe. saMmatithI thAya te Avazyaka che. jabarajastIthI, baLAtkArathI rAjyasattA bhegave te saramukhatyArI che. lokonuM hita pote ja jANe che, kALuM nANuM keTaluM phare che. tenuM seksa mApa koIne nathI. ochAmAM ochA 1,500 thI 2,000 karoDa sudhIne aMdAja mukAya loko ajJAna che, mATe pitAne sattA bhegavavAne adhikAra che te che. keTalAka leko 15, 000thI 20,000 karoDa aMdAje che. kALA saramukhatyArI che. lokone bhUla karavAno paNa avakAza hoya te : lokazAhI che. vyakita svAtaMtra, vANIsvAtaMtrya, svataMtra nyAyataMtra, nANAMne kAraNe phUgAvo, moMghavArI ane karacorI vadhatA rahe che e dekhItuM koI vyakitanuM manasvI rAjya nahi paNa kAyadAnuM rAjya hoya pariNAma che. samasta arthataMtra ane sAmAjika jIvana vikRta thAya che te vyApaka pariNAma che. duniyAbharamAM vyApela A aniSTa che. Rule of Law. tyAM lokazAhI che. pachI saMsadIya paddhati hoya .. ke amerikana ke dejo paddhatinI pramukhazAhI heya. sarakAra paNa AzA nahi rAkhatI hoya ke che eTaluM badhuM kALuM nANuM benDamAM pheravAI jaze. jenI pAse kALuM ' AvI pramukhazAhImAM paNa ochA duSaNa nathI, tyAM paNa nANuM che ane jene hajI paNa kALA nANAMnI levaDadevaDa karavI eTale ja bhraSTAcAra, paisAnuM jora, guMDAgIrI, rAjya kare che. eTale che, teo benDa levAthI zuM lAbha-geralAbha che teno vicAra karI - pramukhazAhI paddhati svIkAravAthI rAmarAjya ke surAjya AvI temAM rokANa karaze. eTale sAce khyAla te AvA anubhavIo ' javAnuM che evI bhramaNAmAM rahevAnI jarUra nathI. pramukhazAhI paddhatinI ApI zake. A pahelAnI janAo mahaMdaze niSphaLa gaI che. : , . himAyata karavAvALAnuM dhyeya kadAca juduM ja hoya, tene virodha karavA hajAranI noTa calaNamAMthI pAchI kheMcI lIdhI, 60:40 nI janA vALAne hetu paNa judo hoya. guNadoSa upara vicAra thayo ja nathI. karI tethI kALuM nANuM pharatuM athavA utpanna thatuM aTakayuM nathI, ' ' vartamAna paddhati cAlu rAkhIe to paNa temAM moTA pheraphAra bhAvi upayoga ane vyAjanI draSTie vicAra kare te A janA karavAnI AvazyakatA che te spaSTa che. khAsa karI cUMTaNI paddhati. AkarSaka lAgatI nathI. eka vakhata benDamAM rokAyA pachI dasa varSa tene bhraSTAcAra, paisAnuM jora, guMDAgIrI, A badhuM cAlu rahe to paDayA rahe te rakama cepaDe - jame na thAya, bIjA upayogamAM na A paddhati khataranAka che. pakSAktarane bhayaMkara roga "ApaNA dezane Ave, be TakAnuM vyAja maLe ane dasa varSe maLaze tyAre vAga paDa che. briTanamAM te nathI. pakSAntara rekavA kAyadA 12008 nI sAcI kiMmata zuM haze te to kahevuM muzkela che. karavAnA ghaNA samayathI vicArAya che tene kharaDo paNa taiyAra che, jene cAlu kALA nANAMne upayoga kare che, vyApAra - vyavahAramAM, paNa na to janatA pakSe kya, na te vartamAna. zAsaka pakSa te AvI rIte rekI nA zake. eka bAnDara dasa hajaranuM che eTale Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-2-81 rArakarAnI apekSA evI haze ke mATI rakamanuM kALuM nANuM jenI pAse che te ja temAM rokaze. prabhu jIvana kALA nANAMne kAyadesara sapheda karavAnA mArganuM moTAmAM moTuM AkarSaNa ke lAlaca, bhaya che. jela javuM paDaze, moTo daMDa thaze. samAjamAM pratiSThiA jaze, e bhaye mANasa kALA nANAMmAMthI chUTavAnA mArga maLe te game te bhAge chUTI javA vicAre, evA bhaya che? vartamAnamAM athavA bhaviSyamAM ? vartamAnamAM te nathI ja. te heAta to kALuM nANuM ATaluM vyApaka na heAta ane sarakAra ATalI lAcAra na hota. bhaviSyamAM evA bhaya che? sarakAra sakhatamAM sakhata pagalAM levAnI che? have pachI koI saMjogAmAM kALuM nANuM koI ja pAse rahe nahi, navuM utpanna thAya nahi, evA pagalAM sarakAra levAnI che? laI zake tema che? atyAra sudhIne ItihAsa kahe che AvuM kAMI banavAnuM nathI. A athavA AvA prakAranI sarakAra che tyAM sudhI to nahi ja. kaoNMgresa (I) hoya ke janatA ke bhAjapa. koI jabarajasta krAnti thAya te judI vAta che. evI krAMntinA najIkanA bhaviSyamAM sAMbhava nathI. bIjuM, rAjadvArI vyakitaone karoDo rUpiyAnuM kALuM nANuM joIe chIe, chevaTa cUMTaNIo mATe. AvuM kALuM nANuM maLI rahe tenA mArga khullA rAkhavA ja joI. lAMcaruzvatanI vAta bAju para rAkhuM. A benDa ApavA baMdha karyA pachI sarakAra ati sakhata pagalAM levAnI che evI khAtarI hoya te saMbhava che, sArA pramANamAM kALuM nANu... AvA benDamAM kheM'cAya. te mANasane mana thAya ke A pApamAMthI chUTI jaIe athavA chAtI para A patharA che tene bhAra haLavA karIe. sarakAra taraphathI AvA koI bhaya jaNAtA nathI ane kALA nANAMno upayoga karanAra AvA bhayathI para thaI gayA che. It has become a way of Life keTalAka evA haze je chUTavA icche athavA bahu vadhArepaDatuM hoya to thoDo bAjo ochA kare. paNa A benDanuM eka AkarSaNa che, je sarakAre IcchayuM nahi hoya. A benDa anAmI che, chatAM sarakArI che eTale dareka bonDa dasa hajAranI kAyadesaranI noTa che. eka hajAranI noTanuM calaNa kheMcI lIdhuM. have sarakAra kALA nANAthI kharIdela darA hajAranI noTanuM calaNa, samAntara ane kAyadesara Ape che. jene kALA nANAMno cAlu vyavahAra karavA che tene mATe A kAyadesaranA mArga che jemAM koI bhaya raheto nathI. lAMcaruzvata ApavI hoya to paNa te kAyadesara calaNamAM ApI zakAya evI suvidhA thaI. alabatta, mATI lAMcaruzvata ApavI hoya tyAM, atyAre milakatanA sAdA thAya che. vyApAramAM kALA nANAMno upayAga che tyAM dasa hajAranI noTanuM kAyadesara calaNa maLI rahe che. chauMcAka tenI levaDadevaDa thaI zake che. bonDanI vartamAna kiMmata ochI gaNAya. paNa jene ApasamAM cAlu levaDadevaDa karavI che tene mATe baoNnDanI vartamAna kiMmata gauNa che. 25 lAkhanI milakata vece, pAMca lAkhanA dastAveja kare, 20 lAkhanA bAnDa le, kadAca zarUAtamAM 20ne badale 25 lAkhanA mAMge. lAMca levI hAya te| AvI gaNatarInI jarUra nathI. kabATamAM 25 lAkhanA bAnDa paDayA hoya tA paNa koI pUchI zake tema nathI, alabatta, jenI pAse bonDa che te kALA nANAMnA che te to ughADI vAta che, paNa kAyadA pramANe teno bhaya nathI. sAmAjika zarama to che ja nahi. A bonDanI rakama copaDe jame na thAya, paNa bAnDanI letI detI karI tenI noMdha karavI gerakAyadesara kadAca na gaNAya, kAraNa ke tene bakSisa ApI zakAya che. koI karavero nathI, koI nAmanizAna nathI. sarakArI neTa peThe calaNa che ane mAtra karamukata che. eTaluM ja nahi, paNa bhayamukata che je-mATI vAta che. (3) 167 vakhata jatAM A benDanI kiMmata vadhatI javA saMbhava che. jo prAthamika rokANa ochuM thaze. 100 - 200 karoDanuM - te| kiMmata vadhatI jaze. prAthamika rokANa vadhAre thaze te eTalI badhI kiMmata nahIM vadhe; paNa 1991 jema najIka Avaze tema vadhaze - sivAya ke kALA nANAMnuM utpAdana sarakAre sadaMtara baMdha karyuM hAya, je saMbhava nathI. ema kahevAya che ke kALuM nANuM moTA pramANamAM rAjadUArI vyakitao ane amaladAro pAse che. ema lAge ke tene sapheda karI sarakArI kAyadesaranuM calaNa banaze tene lAbha levA A mukita zodhI kADhI hoya. A benDathI, atyAre meATA pramANamAM calaNamAM pharatA kALAnANAMne pAchuM kheMcavAno IrAdo hAya ! hakIkatamAM dasa hajAranI noTanuM kAyadesara calaNa kALA nANAMne sthAne maLe che. bAkI rahI jAya te kALA nANAMne japta karavA ane navuM kALuM nANuM utpanna na thAya te jovA, sarakAra koI pagalAM le che ke nahi tenA upara A yojanAnI saphaLatA ke sArthakatAnA AdhAra che. dAkhalA tarIke, suvidita hakIkata che ke milakatanA sAdAmAM moTA pramANamAM kALuM nANuM vaparAya che. atyAranA kAyadAmAM jaeNgavAI che ke koI milakatanA dastAveja rajIsTara thavA Ave ane sarakArane lAge ke darzAvela kiMmata bahu ochI che. tA darzAvela kIMmata karatA 15 TakA vadhAre ApI sarakAra A milakata prApta karI zake che. A kAyadAno upayoga sarakAre hajI sudhI karyo nathI athavA nahivata karyo che. evA dastAvejo thAya che ke jemAM 80 athavA 90 TakA uparanA apAyA hoya. sarakAra, A badhuM barAbara jANe che. thoDA dAkhalAmAM paNa pagalAM le te ghaNA phera paDe. keTalAka vyApAramAM moTA pramANamAM kALA nANAMnA upayoga thAya che te paNa sarakAra jANe che. te aTakAvI zakAya teTalI sattA sarakAra pAse che. nezanala sikayuriTI ekaTa A mATe karyo che, paNa taMtra pote ja saDeluM hoya tyAM saDo kayAMthI dUra thAya? chevaTa to sapheda hoya che te nANuM kALuM thAya che. phugAvA vadhe che. sarakAra vadhAre noTo chApe che. nANAM puravaThAM upara sakhata aMkuza mukAya tA kALA nANAMne upayoga ochA thAya, kALA nANAM utpanna thAya che tenA ghaNAM kAraNA che. keTalAka aMzata: dUra kahI zakAya tevAM che. eka kAraNa UMcA karaverA ApavAmAM Ave che tethI karaverA ochA karavAnI bhArapUrvaka bhalAmaNa thAya che. lAIsansa, paramITa, kavATA aMkuzA vagere kAraNo paNa apAya che temAM pheraphAra thaI zake, paNa karaverA ochA karavAthI kALA nANAMnI vaparAza ghaTaze ema mAnavAne khAsa kAraNa nathI. A eka Adata thaI gaI che ane mANasanA lAbhane aMta nathI, kALA nANAMnA saMdatara upayoga baMdha thAya evI paristhiti najIkanA bhaviSyamAM kalpI zakAtI nathI. koI paNa bhAge paisA meLavavA e vRtti prabaLa che tyAM sudhI keTaleka darajaje karacArI, ane kALuM nANuM raheze. nAnA mANasA, nAkariyAta, moMghavArIne kAraNe, Avaka ochI hovAthI lAMcarUzvata le te rahevAnuM. khATA kharacAnA mehamAM paDelA kALA nANAMno upayoga karavAnA, A badhuM aTakAvavA mAnasaparivartana joIe te vartamAnamAM dekhAtuM nathI. paisAnI pratiSThA tUTI jAya. prAmANikatAnI pratiSThA thAya te phera paDe. atyAre duniyAnA pavana judI dizAmAM che. sAmyavAdI dezamAM paNa kALA nANAMnuM calaNa echuM nathI. jIvananI jarUriyAta ochI karI sAdA jIvananI kiMmata na samajAya tyAM sudhI A aniSTa vadhatA ochA pramANamAM raheze. samAjanI AgevAna kahevAtI vyakita A aniSTanI janetA che. A paristhitinA vartamAnamAM visphoTa thayo che. tene rokavA, ucca jIvanadhoraNane nAme bhAgavilAsamAM DUbbA chIe, je roga samAjanA badhA vargone lAgu paDayo che, tene rokavA, bhagIratha puruSArthanI jarUra che. 18-1-81 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 ila kavana tA. 1-2-81 marAThI bhASAnI "mAnavInI bhavAI' [] jayA mahetA dhAro ke tamane pahelavahelI terI maLe che, eka nAnakaDI eTale korTa, coro, polIsathANuM, myunisipAlITI - badhuM ja hoya ! gAmamAM, gAmaThI zALAnA sarakArI mAstara tarIke, tame ane mAstara eTale nyAyAdhIza, polIsa adhikArI, paTela, talATI tyAM pahelI ja vAra jaI rahyA cho. khabhe DhebarAMnI thelI laTakAvI ane te TikiTa vecavAvALa paNa bane! tame cAlyA karo cho. tArA jhabUkatA hatA tyArathI cAlavAnuM zarU karyuM ane A bharavADe koI pitAnA chokarAone nizALe bhaNavA che, ne have aMdhAruM adazya thaI gayuM, tArAo saMtAI gayA, tamarAMnuM mekalavA taiyAra nathI kAraNa ke chokarAo Akho divasa gheTAM cAravA guMjana baMdha thaI gayuM, lAla - pILo sUraja medAnane cheDethI jAya che. e kAma choDI teo lakhavA-vAMcavAnuM zIkhavA jAya te..." upara caDI Avyo, beraDInA jALAmAM 'sAta bahene' pUMchaDIo te emanAM peTa bharavAnuM zuM?" A praznano uttara mAtara pAse nacAvIne zera macAvavA lAgI, holAM dUdhavavA lAgyAM, kAgaDAoe nahote, ne hajIye mArI, tamArI ke ApaNI sarakAranI pAse ene UDAUDa karavA mAMDI, cakalIo UMce UDI tIra vege pachI UtaravA utAra hoya ema lAgatuM nathI. eTale ja mAstarane rahI rahIne lAgI . tApa sakhata vadhI gayo, mAkhIonuM ToLuM tamArA mAthA lAgyA kare che ke "huM to kevaLa ga....ma...5na" lakhatA zIkhavuM para baNabaNa karatuM UDavA lAgyuM .. ne teya ekeya ghara dekhAya nahIM, jhADanAM jhUMDa dekhAya nahIM, to tame zuM karo ? chuM, paNa A lokonI jarUriyAta bIjI ja che. Abune ghara .. paNa have te cAlyA vagara chUTako ja nathI, eTale tame mAMDavuM che. AnaMdAne roTe. naM jarUra che, zekane baLada joIe che." AgaLa ne AgaLa cAlyA ja karo cho ne aMte thoDAM chAparAM dekhAya AvA bharavADonI ja mukhya vasativALI banagaravADI. temAM che ne jhADa nIce bAMglA cetarA para paga laTaktA rAkhI tame bese gAmalokone Adara pAmata paTela, gaduM zarIra ne gaMdAM kapaDAvA cho, bhUkha lAgI che, bhUkha jeTalI ja kakaDIne tarasa lAgI che, ne koI tamane lAla AMkhathI nihALI mUcha para hAtha pheravI, jamIna Ayabu kasAI, cerIne ja dhaMdho karato AnaMdA rAmazI, kAMI paNa para ghUMkIne pUche ke "kema re! IDAMvALe che zuM?" ne bane teTalI karyA vagara besI rahevuM jene game che evA rAme bharavADa, parazAMtithI tame kahe ke huM nava mAstara nimAye che, ne pelo gAmanI rUpALI yuvAna vidhavAne nasADI jato jaganyA, paTelanI lAla AMkhavALo mANasa chatAthI belI UThe, "haTa! ahIM dIkarI jI, aMjI pAchaLa ghelo zeka, baLadanI jagAe jotarAIne mAstaranuM zuM kAma che? ahIM nizALa cAle che ja kyAM ? vADImAM bALako ja kayAM che? zuM sarakAra e nathI jANatI? nakAmI vAhiyAta vAvaNI karatI zekunI, patnI. bharavADonA chokarAonA gajI vAta....." to tame zuM karo ? nAca, akhADAnuM makAna bAMdhavAnA mAstaranA prayAse, bharavAnI vaLI eka bIje, sapheda mUchavA, lAkaDIne Teke cAlato AnAkAnI, sahakAra, asahakAra, akhADAnA makAna mATe rAjA sarakAbaDho AdamI AvIne tamArI sAme UbhA rahe, AMkha para hAthanuM ranI padharAmaNI, tene utsava, anAvRSTi, duSkALa, gheTAMmAM mahAmArIne neja karI tamane dhyAnathI jA e, khovAyelA cheTAne nizAnI rogacALe, duSkALapIDita lokonI yAtanA ne chatAM "raDayA vagara, parathI kheALavuM hoya e rIte tamane nIrakhe, te tame zuM karo? ciDAyA vagara paragAma cAlI nIkaLatA loko", mUMgI banI jatI gAmamAM na Avela mAstara zuM kare che enuM sarasa Ale- banagaragaDI, tyAM have ramazAnavata zAMti ne ekalatA - A badhAMnuM khana karyuM che kaTeza mADamULakare. marAThI bhASAmAM lakhAyelI che Alekhana karIne lekhake samagra grAma- samAjane jIvaMta karyo che. emanI laghunavala che 'banagaravADI." gopALarAva vidrAMse karelo ene gujarAtI anuvAda paNa nezanala buka TrasTa, InDiyAe a lyA sa va tuM baLa upalabdha karI Ape che. vyAMkaTeza mADaguLakare atyaMta saraLa ne pravAhI zailIe bana AgAmI kAryakrama varavADInA bharavADenA jIvananuM, - temanA ajJAna ne garIbInuM, mANasAI ne bhalamanasAInuM, temanA sukhadu:khanuM, vahema ne mAnya vakatA: zrI hela AIjhena (HAL ISEN)-EST TreInara tAonuM, temanI AsapAsanI prakRtinuM ke temanAM cheTAMnuM, kudaratI - viSaya: EST TreniMga ane mAnava saMbaMdho AphatanuM ne mAnavasarjita ApattionuM, tema ja nagarasatA sthaLa: blevaskI leja, phrenja brIja, muMbaI - 400007. ne nAgarI saMskRtithI taddana aspaSTa evA prAkRtika jIvananuM, temAM bhAgyayoge AvI caDelA mAstaranI muzkelIone ThAryaniSThAnuM samaya: tA. 9-2-81 somavAra sAMje 6-15 thI 8-15. marmasparzI Alekhana karyuM che. A navalakathAmAM laI eka vyakti nAya ke nAyikA nathI. thoDAMka samaya upara EST vize ApaNe jelAM be vArtAlApa samagra grAma samAja tene nAyaka che. ane prabuddha jIvanamAM tyArabAda pragaTa thayelAM be lekhee vAcakomAM EST nI tAlIma, pravRtti ane abhigama viSe sAro banagaravADI e bharavADonuM nAnakaDuM gAma che. bhAratanA aneka rasa pedA karyo che. EST nI A vakhatanI tAlIma phebruArImAM gAmaDAMomAMnuM eka. emAM vase bahAranI duniyAnI kazI mAhitI yojAI che. ane A vakhate TreInara zrI hela AIjhena muMbaImAM vagara, abhaNa, aNaghaDa, bhalA, bheLa, sIdhA sAdA, sArA, kharAba, AvI rahyAM che. EST nI tAlIma ApanAra koI TeInarane garIba, kAyama khule zarIre rahetA kALAza bharavADe, temAMnA keTalAka ApaNA sabhyone sIdho saMparka thaI zake e hetuthI ane te sAta - ATha varSanA hatA tyArathI cheTAM cAravavAnuM zarU kareluM te EST of India nI muMbaInI zAkhAnA sahayogathI ApaNe temane buDhA thayA tyAM sudhI e ja karyuM, bIjuM kazuM ja joyuM jANyuM nathI. vArtAlApa goThavI zakyA chIe. AvI vasati vacce AvI paDayA che sukaDI kAyAvALA zrI hela 1975 thI TreIniMga Ape che. bhArata trIjI vAra navasa chokarA jevo, phAInala - sAta dhoraNa sudhI bhaNele eka Ave che. ane atyAra sudhImAM aMdAje 40,000 vyakitaone sarakArI nara -mAstara? tAlima ApI cUkyA che. khAsa karIne bALakone tAlIma ApavAmAM 'ahIM chokarA ja kayAM che?" AvA nakArAtmaka pragnathI teo niSNAta che. AvakAra kahe ke anAdara pAmele mAstara potAnI kAryadAtA, vArtAlApa aMgrejImAM thaze. paraMtu praznotarI gujarAtImAM athavA bhalamanasAI ane kaMIka karI banAvavAnI jhaMkhanAthI sIne mAnIte aMgrejImAM thaI zakaze. sau mitrone A takano lAbha levA nimaMtraNa che. thaI jAya che, dhaNIdhaNiyANInA jhaghaDAthI mAMDIne cheTanI cerI sudhInI phariyAdo mAtara pAse AvavA mAMDe che. nizALa li. subodhabhAI ema. zAha kanvInara, abhyAsavartuLa Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-281 prabhu mana mAnavane UgavA de tevu zikSaNa Do. : guNavaMta bI. zAhe saMghanA upakrame yojAyelA sva. maMgaLajI jhaveracaMda mahetA prerita vidyAsatramAM 'mAnavane ugavA daIe' e viSaya para traNa vyAkhyAno ApyA hatAM. emAMnuM paheluM vyAkhyAna 'mAnavane ugavA de tevuM zikSaNa' ahIM pragaTa karavAmAM AvyuM che. ] [] OMoN. guNavaMta khI. zAha prophesara ane adhyakSa, zikSANa vibhAga, dakSiNa gujarAta yunivarsiTI. bhUmikA : je arthamAM navuM baMdhAtuM makAna moTuM thatuM jAya che te arthamAM koI vRkSa meTu nathI thatuM. makAnanA astitvanuM kadI aMkuraNa nathI thatuM. A arthamAM makAna kadI UgatuM nathI hotuM, vRkSanuM UgavuM e enA astitvanA praphullananI prakriyA che, enI aMdara paDelI cetanAnA vistAra che. kaMIka AvA bhAvathI prerAIne me mArAM traNe vyAkhyAnono viSaya mAnavane UgavA daIe ' evA rAkhyo che. AjanA jAgatika saMdarbhamAM mArI daSTie traNa bAbato mAnavanA praphullanamAM nirNAyaka sAbita thAya tema che : (1) mAnavane UgavA de tevuM zikSaNa (2) mAnavane UgavA de tavA dharma (3) mAnavane khatama na kare tevuM vijJAna A sabhAmAM beThelA mahAnubhAva samakSa jhAjhI vAto karavAno mAro adhikAra khUba maryAdita che, e huM jANuM chuM. zikSaNa ane sAhityanA eka vidyArthI tarIke ane duniyAnA avanavA raMge jenArA eka janasAmAnya tarIke A traNa divasa daramiyAna thoDIka vAto karavAno chuM . nirada caudharIe potAnI mAtAnA gAma mahAra aMge lakhelI vAta mane yAda Ave che. e gAmamAM kAlimAtAnuM maMdira hatuM ane e maMdiranAM mAtA khUba jIvaMta gaNAtAM, evI lAkavAyakA hatI ke jyAre vadha mATe gheTAMne lAvavAmAM AvatAM tyAre eka kautuka jovA maLatuM. jevuM maMdiranuM bAraNuM khUle ke tarata vADAne nAke hAramAM paheluM UbheluM gheTuM, mUrtine joIne AgaLa dhasI javuM ane bhAga dharAvavA mATenA cAkaThAmAM potAnuM ku gaThavI devuM, A ja pramANe pachI badhAM gheTAM vArApharatI kAlimAtAne zaraNe jatAM. lagabhaga pelAM doTAMnI mAphaka kayAreka mANasA paNa mAnyatAAnA, vicAronA, ruDhionA ane sadIothI jAmI gayelI dhArmika ane sAmAjika paraMparAnA cokaThAmAM sAme cAlIne potAnI jAtane dharI detA hoya che. mAre AjanA viSaya para AvI jatAM pahelAM eTaluM ja kahevuM che ke mAnavIya praphullanamAM zikSANa, dharma ane vijJAna meATo phALo Ape che e sAcuM hovA chatAM Aje traNe bAbato baMdhiyAra mananA mAnavInA praphullana para pATu mAranArI sAbita thAya evA paNa pUrA saMbhava che. ATalI spaSTatA karyA pachI mAnavane UgavAmAM Teko karI Ape evA zikSaNa aMge be vAto karavA dhAruM chuM.. (w mAnavane UMjhA de tevuM zikSaNa mANasa hamezAM smArakapremI rahyo che. amuDa ghaTanAnuM smaraNa karAvavAnuM kAma smAraka kare che. dharma nAmanI ghaTanAnuM smAraka eTale maMdira. nyAya nAmanI ghaTanAnuM smAraka nyAyAlaya che. A ja ta pramANe gunAnuM smAraka kedakhAnuM gaNAya. nazAnuM smAraka zarAbakhAnuM gaNAya. kAmAsakitanuM smAraka vezyAgRha gaNAya ane jJAnanuM smAraka pustakAlaya gaNAya. A arthamAM huM nizALane 'zikSaNa 'nAmanI eka atyaMta vyApaka ghaTanAnuM smAraka gaNu chu. paNa smArakanI eka maryAdA che. smAraka vyApaka ghaTanAne 169 sImAnA cAThAmAM baMdI banAvI de che. ghaTanAne aMza e sAcavI te rAkhe che paNa kayAreka vyApakatA ane sUkSmatA beu khatama thAya che. nyAyalayanI bahAra nyAya(ane anyAya) hAI zake che. maMdiramAM purAI rahelA dharma gaMdhAI UThe ema bane. gunA kedanI UMcI dIvAleA atikramIne samAjamAM harato pharato rahe che. pustakAlayamAM jJAnanA bhAMDAra jarUra haze paNa slimiMga pulane sAgara mAnavAnI skUla TALavA jevI che. pratikSaNa cAlatI rahetI zikSaNanI vyApaka ane sUkSma kriyAno eka ghaNA ja nAnA aMza nizALa nAmanI eka sAmAjika saMsthAmAM sAcavI rAkhavAmAM Avyo che. pirAmiDomAM mamI jaLavAI rahe te ja rIte e aMzane jALavI rAkhavAmAM thoDu jokhama che. svimiMga pulamAM paNa have te satata vahetA pANIno Agraha rAkhavAmAM Ave che. A vAta huM 'nizALa 'ne nAbUda karavAnI himAyata karavA mATe nathI karI rahyo, 'nizALa' game teTalI sArI hAya toya e aMte te --' zikSaNa 'no paryAya na banI zake, 'smola ijha byUTiphUla ' nAmanA suMdare pustakanA jANItA lekhaka sva. i. epha. zumAre 'e gAIDa phora dhI parapleksDa nAmanuM bIju pustaka paNa pragaTa karyuM che. pustakanI zarUAta seMkaDo che. lekhaka peAtAnI leninagreDanI mulAkAtane yAda kare che, tyAM pharatI vakhate sAthe rAkhelA nakazA para carca nahAtAM batAvyAM paNa rastA para ghaNAM sUrya jovA maLyAM. A vAta na samajAvAthI emaNe dubhASiyAne pUchayuM tyAre teNe javAba Apyo: "ame nakazAmAM carca batAvatA nathI." zumAkara kahe che: nizALA ane kolejomAM mane hamezAM jIvananA ane zAnanA nakaze| ApavAmAM AvelA. A nakazA para jenI mane khUba ja darakAra hAya evI cIje bhAgye ja jovA maLatI." nizALanI maryAdAo haze paNa ApaNane tenI garaja tA rahevAno, e nizALa samAjaparivartananuM upakaraNa banI zake ! dUdhamAM parivartana ANavA mATe ApaNe temAM meLavaNa nAkhIe chIe, meLavaNamAMthI vachUTanuM pratyeka bekaTeriyama dUdhanA buMdamAM zAMta ane vidhAyaka parivartana ANe che. samAjaparivartananuM meLavaNa che zikSaNa. samAjanI samasyAo sAthe otaprota (samAjobhimukha ) zikSaNa e AjanI tAtI jarUriyAta che. vizALa samAja ane zikSaNanI saMsthAe vaccenuM marajAdIpaNa duniyAnA mAladAra dezane paNa pAyAnuM nathI, vikAsagAmo dezane mATe to AvA vaibhava bAjArUpa ja nIvaDe. rAjyamAM dukALa hoya ane nizALa ema ja cAlyA kare te have nahIM cAle. gAmamAM netradaMtayajJa hoya ane nizALanuM samayapatraka jarA paNa nahIM khoravAya te kema cAle! AMdhra vAvAjhoDAno tArAjI bhAgave tyAre tyAMnI ja nizALa koI sAmAjika kArya na upADe e eka aviveka gaNAvA jeIe. nizALa choDatAM bALakone kAMI nahIM. temAM keTalAMka laghutama kauzalyo te maLI rahevAM joIe. je yuvAna ekI vakhate dasa kliAmITara cAlI na zake, traNa cAra mITara UMcethI kUdI na zake, be mITara khADA ThekI na zake, jhADa para caDhI na zake Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramukha jIvana 170 ane doDha mITara UMcI tAranI vADa sahelAIthI ullaMghI na zake te samAja mATe te zI dhADa mAravAnA! ravizaMkara mahArAja to kahe che ke, 'kUdakA mArIne hiMDe te kumAra.' 6 ghaNAM varSo pahelAM bAdhagayA sarvediya saMmelana (1954) mAM vinAbAe paMDita naherunI hAjarImAM eka vAta karelI. yuropanA koI paNa yuvAna vize nirAMte kahI zakAya ke ene taratAM AvaDatuM haze, hoDI calAvatAM AvaDatuM haze, baraphanI ramato AvaDatI haze, TAIpiMga ane DrAIviMga ADatuM haze, bhAratanA yuvAna mATe vizvAsapUrvaka kahI zakAya evuM kAI eka kauzalya kharuM? Aje dezamAM 125 jeTalI yunivarsiTIomAM,4500 jeTalI saMlagna kolejomAM, 40 hajAra jeTalI mAdhyamika zALAomAM, 6 lAkha jeTalo prAthamika zALAomAM kula 35 lAkha jeTalA zikSako dasa karoDa vidyArthIone bhaNAvI rahyA che ane A mATenA kharca vArSika rUA. 2800 karoDa jeTale thavA jAya che. ATalA kharca pachI paNa 15 thI 35 varSanA vayagALAmAM dasa karoDa vidyArthIe te abhaNa rahI jAya che. Ama pratyeka vidyArthI dITha eka binavidyArthI Non -- Student ApaNA dezamAM che. A sthiti mAtra ApaNA dezanI ja che, evuMya nathI. hamaNAM / varlDa beMka taraphathI zikSaNa mATeno 'sekaTara peoNlisI pepara' (eprila 1980) bahAra paDayA che. badhI pragati thaI hovA chatAM hajI te duniyAnAM 25 karoDa bALakA ane 60 karoDa prauDhA sudhI 'nizALa 'jevuM kaMI paheoMcyuM nathI ! chellAM doDha dAyakAthI 'vikAsa'nI vyAkhyAne Arthika utpAdananI sAMkaDI sImamAMthI bahAra kADhIne sArA ya mAnava jIvananA vizALa saMdarbhamAM mUlavavAnA prayatno thayAM che. mAnavanI vyakitatA pAMgare, mAnavanuM mAnavya DhIMgarAI na jAya ane enuM praphullana thatuM rahe te mATe 'vikAsa" nI vibhAvanAne paNa navA ghATa Apavo paDe e vAta have svIkArAtI thaI che. A mATe varlDa bekanA ahevAlamAM 'vikAsa 'nI prakriyAmAM zikSaNanuM mUlya nIcenA traNa muddAomAM rajU thayuM che. : (1) mULabhUta mAnavIya jarUriyAta tarIke (2) bIjI jarUriyAto saMtoSavAnA sAdhana tarIke ( 3 ) vikAsanI prakriyAne vegaLana banAvanAra pravRtti tarIke jANItA arthazAstrI gunnAra mirakAle paNa " Asian Drama' mAM Ave ja sUra kADhIne ziyANane 'mAnavamAM thatAM mUDIrokANa' tarIke gaNAveluM. sana 1871mAM thayelA TrAnsa ane jarmanI vaccenA yuddhamAM TraeNnce hAryA pachI hAranAM kAraNe zodhAryA tyAre jaNAyeluM ke jarmanIne maLatI (vyavasAyalakSI) keLavaNI emanA vijaya mATe javAbadAra hatI! eka vicArake to tyAM sudhI kaheluM ke je dezanuM zikSaNa kharca ghaTe che tenuM saMrakSaNa kharca vadhe che. eca. jI. velse to mAnava itihAsane zikSaNa ane sarvanAza vaccenI harIphAI' tarIke ja gaNAvelA. sAru zikSaNa mAnavA UgADe e kharuM paNa zikSaNapAtra e kAma kare ja ema mAnavAnI bhUla TALavA jevuM che, jene ApaNe * School ' kahIe chIe tenI jaeNDaNI jUnA aMgrejImAM Schole * hatI ane enuM pageruM leTinamAM 'Schola ' (jene artha che 'navarAza ')mAMthI maLe che. eka jamAnAmAM nizALe javA mATenI pUrvazarata hatI: 'navarAza'! hajI Ajeya kadAca A vAta ghaNA loko mATe sAcI che. Ajeya hajI kAmagarA lokone nizALamAM javAnuM pAlavatuM nathI. ApaNA AjanA vidyArthIoe kadAca 'nizALa " nA A mULa artha Ajeya pakaDI rAkhyo che. mAnavane UgADe evuM zikSaNa ThavavuM hoya te emAM rahelI aneka asamatAo (Inbalances) dUra karavAM paDaze. Aje nIcenI asamatAo - viSamatAothI zikSaNa pIDAya che: tA. 1-281 - ApacArika ane anaupacArika zikSaNa vaccenI asamatA -srI ane puruSonA zikSaNa vaccenI viSamatA -zahero ane gAmaDAMomAM zikSaNanA phelAvAnI viSamatA "pustakiyA jJAna ane pratyakSa anubhava ccenI viSamatA A yAdI ha. lAMbAvavA icchatA nathI. mAhitInA dhArAmAMthI jJAnanuM dUdha nIpaje ane vaLI emAMthI DahApaNa ( vaiduM dhye ) nuM navanIta nIpaje te ja ApaNA zukravAra vaLe. gujarAtanA eka niSThAvAna zikSAka karurNAzaMkara mAstare 'bodha ' ane prabodha vaccenA taphAvata samajAvelA. zikSaNa mAtra 'badha' Ape te nahIM prabodha' prere e jarUrI che. liyonArda da'. vinsInI eka marmALI TakArano ullekha karIne huM mAruM vakatavya pUra karIza. teNe kaheluM lokonA traNa vargo hAya che : -eka varganA loko kazuM jotAM nathI, bIjA varganA loko jayAre dekhADavAmAM Ave tyAre jue che, ane - trIjA varganA loko peAtAnI jAte jue che. zikSaNanuM kArya trIjA varganA lAkonI saMkhyA vadhAratAM rahevAnuM che. mANasane peAtAnA gaMtavyanuM bhAna karAve eTalI apekSA tA zikSaNa pAse rahe ja. ApaNI A vIsamI sadImAM vijJAne vastutA (Somethingness)nuM mUlya khUba ja vadhArI dIdhuM che. sadIo sudhI dharmae vastuzUnyatA (Nothingness)ne mahimA khUba gAyA hatA. A be mULabhUta bAbata A sadImAM TakarAtI jovA maLe che. IzApaniSadanI vidyA ane avighA vacce eTale ke brahmavidyA ane vijJAna vacce koI takarAra nathI. ulaTuM, upaniSadkAra tA bemAMthI ekanI ja upAsanA karanArane mATe gADha aMdhakAra ja prApta thAya che evI khullI cetavaNI sAme dhare che. mArselanA 'kansepTa opha heviMga enDa bIIMga'mAM ane erika TrAmanA 'Tu bI Ara Tu heva ?' pustakamAM A ja be mukhya pravAhe ApaNI sAme vAraMvAra eka khaDuM karatA rahe che. bhautika vikAsa ane naitika vikAsa vacce jANe khecatANa hAya evI chApa paNa paDe che. kaThopaniSadanA 'zreyasa' ane 'preyasa' vacce paNa mULabhUta virodha hoya tevA bhrama namAMthI jaladI nIkaLatA nathI. pariNAme gaMgA ane jamanA jevA be mahAnada vacce prayAga racAtuM nathI. be pravAhA vacce jANe mULabhUta AMtara- virodha hoya evI chApa che. pariNAma e Ave cheke samanvaya dUra ne dUra rahI jAya che, vastutA (Somethingness) nI upekSAne laine pUrva baroba rahyuM ane narI vastuniSThAne kAraNe pazcima samuddhinA abhizApothI pIDAtuM rahyuM. amaryAda upabhogavAdanAM dUSaNa ochAM nathI hotAM te sAthe achatanI atizayatA kaMi dhArmikatA mATe upakAraka nathI hAnI. badhI samRddhi vacce vairAganA anubhava, gatinI vacce agatinuM eka kendra, ghoMghATanA lAkAraNyamAM zAMtinI eka guphA ane badhA saMbaMdhanAM ozijALA vacce asaMganA eka kozeTo racavAnI kaLAzikSaNa jo A sadImAM mANasane na zIkhavADe to e jIvatA raheze ane khatama thaze, umAzaMkaranI paMkitao ahIM yAda Ave che: mAIlonA mAIlA mArI aMdaradoDatI gADImAM huM sthira acala. zaradabAbue kyAMka pelA vAMsanI vAta karI chene ( e aMdarathI AkhA ne AkhA saLagyA. hoya te! ya TaTTAra UbhA to hAya ja) aMdarathI khakhaDI gayelA mANasa paNa jIvye rAkhatA hAya che. e jIve che. enA dArzanika purAvA eTale ja che ke, enuM hradaya dhabake che! gantavyanA bhAna vagara doDatA mANasane dizA batAvI na zake te zikSaNa mANasane ugArDe evuM na ja bane. kaThiyAro paNa vRkSanA paricayamAM te Ave che paraMtu vRkSanA mULagAmI paricaya to mAtra mALIne ja hoya che. mANasAne UgADavA mATebALako sAthe zikSake Ave mULagAmI paricaya keLavavA paDaze ane emane jIvananA aMtavyanuM prAptavyanuM, daSTayanuM zreAtatyanuM ane kartavyanuM bhAna karAvavuM paDaze. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 12-81 pazuddha jIvana, dakSiNa amerikAnAM saMgharSagrasta rASTro - manubhAI mahetA A ja di sAna sAlvADera, cIlI, perU vagere dakSiNa amerikAnAM eka Tebala mUkavAmAM AvyuM ane eTebala para enA bane hAtha mUkavAmAM 1. hamezAM saMgharSa-grasta rahyAM che. tyAM eka bAju haMmezAM AvyA. e pachI eka sainike eka camakatI pharasI (kahADI)ne e mukhatyAravAdI lazkarazAhI pitAne pagadaMDo jamAvavA prayatna karI hAtha para ghA karIne ene banne hAthane eka jhATake kApI nAkhyAhI che to bIjI bAju uddAmavAdI baLe ane lokazAhI baLe e hAze jenI nAjuka AMgaLIo vaDe lokone utsAhita karatuM hamezAM saramukhatyArazAhI lazkaravAdane sAmane karI rahyAM che. sAmA- ' prANavAna saMgIta pIrasato hato! nyata: evo AkSepa hamezAM thayA kare che ke dakSiNa amerikAmAM, . ane pachI pelo aphasara bolyo : "kema, gira vagADavI che ne? udAramatavAdI baLAnI sAme laDatAM saramukhatyArazAhI baLane yunAITeDa uThAva tArI pyArI giTAra ane gA tArAM gIta ja tuM Aja sudhI sTeTasanI sahAya maLatI rahI che. cIlInA sAmyavAdI taraphI kahevAtA calInI galIomAM gAtA gAte pharato hato! pramukha elanda (athavA ethenda)nI sAme lazkare baLavo karyo ane vikaTare eka tiraskAra yukata najara, pelA aphasara para pheMkI, janarala ugAratenA hAthamAM sattA AvI temAM paNa cIlInA lazkarane bIjI najara, A bhayAnaka nATaka gupacupa joI rahelA janasamudAya maLelI amerikana zastronI sahAya tathA sI. AI. e.nA kAvAdAvA para pheMkI-evI najara jemAMthI naryuM darda TapakatuM hatuM ane pachI kAraNabhUta hatA evo AkSepa, AlaLe ane ugArne vacce laDAI AvI rahelI bebhAnAvasthAne khALatA,pitAnA lohI nIMgaLatA pUMThA cAlatI hatI tyAre vAraMvAra thato hato. kahevAnuM hatuM ke 1964mAM cIlIe, amerikana mAlikInI tAMbAnI khANAnuM rASTrIyakaraNa karyuM hAtha UMcA karate potAnI pyArI giTAra tarapha e AgaLa vadhyo.. tyArathI amerikAnA manamAM khaTake rahI gayA hatA ane ethI ja abhUtapUrva manonigraha vaDe eNe mana para kAbU meLavyo, jema tema eNe elendane TakAvI rAkhavA mATe sahAya nahatI karI. giTAra kheLAmAM lIdhI ane pa000 sAthI kedIo samakSa potAnuM cIlImAM Aje paNa udAramatavAdIonuM bhayaMkara damana cAlI aMtima gIta gAvuM zarU karyuM. pachI te kedIone samudAya paNa emAM tAla ApavA mAMDayA. rahyAM che. "pratibaddha lokasvarAja" nAmanuM, sarvodaya ane saMpUrNa kAtine samarpita evuM je hindI aniyatakAlika hamaNA muMbaIthI, paNa pelA unmattA aphasarathI A kema saha jAya? eNe potAnI vinobAjInA ziSyagaNanI nigehabAnI heThaLa pragaTa thavA mAMDyuM che mazInagana uThAvI ane Tha5. Tha5. vikTarane goLIothI vIMdhI temAM caulInA eka uddAma kavi ane gAyaka-vAdakanI, lehInA AMsue nAkhyA. AkhuM sTeDiyama stabdha banIne UbhuM rahyuM. raDAve evI kAramI kathanI pragaTa thaI che. ApaNe tyAM mAnavIne | vikTaranI e aMtima kavitAne svaira sArAMza nIce Apyo che. ThaMDe kaleje aMdha karanArA rAkSase jema vase che tema bIja paNa vase saMpUrNa kavitA "pratibaddha lakasvarAja'mAM chapAI che:che e A kavinI vAta ApaNane kahI jAya che. ane bIjuM paNa ' "zaheranA eka nAnakaDA khUNAma Aje ame pAMca hajAra ahIM ghaNuM badhuM kahI jAya che! jemAM chIe. paNa Aje dezanA khUNe khUNAmAM to keTalA badhA - kavinuM nAma hatuM vikaTara jarA. ummara 37 varSa. cIlImAM te haze !(vikTara samagra deza ja jANe baMdIvAna che ema kahevA mAge che). enI kavitA khUba ja kapriya, enuM mana paNa khUba ja lokapriya julma, morapITa vagere joIne vikTara potAnA kAvyamAM pUche che: ane enuM giTAra vAdana paNa khUba ja lokapriya. (speniza vaMzanI mAnavIne bIje mAnavI A rIte mArI zake che e te mArA mAnyAmAM prajAnuM priya vAgha giTAra che e to ghaNA jANatA haze.) Aje te paNa nathI AvatuM. he bhagavAna AvI te kevI duniyA te banAvI? vikaTara nathI ane cIlI deza para damanane koraDe viMjhAI rahyo che AvI duniyA banAvavA mATe te aThavADiyAnA sAta divasa parizrama karyo? (bAIbala mAM sRSTinI utpatti aMgenI je kathA che tene ahIM "chatAM kisAne ane majadUro mATe eNe lakhelI kavitA ane loka nirdeza che.) gIta cIlInA ghara gharamAM kyAM kare che. AkhA dakSiNa amerikA ane anya speniza bhASI dezamAM paNa vikaTaranI racanAe Aje .. mekisako,kayubA ane duniyAbharanA nAgariko! A atyAcAronI gavAI rahI che. eleje jayAre cIlImAM zAsana karatA tyAre te sAme avAja uThAve, vikaTara khabhe giTAra bheravIne potAnA lakhelAM gIta gAtA gAto amArA sAthIonuM lohI eka divasa jarUra jAgaze ane ame AkhA cIlanI lIomAM bhamyA karato. mazInaganathI paNa vadhAre prabaLa e prahAra karIzuM. 1973mAM senApati ugArnee rasanA hAthe karI tyAre vikTarane mATe to Aje mAtra bhISaNatAnuM gIta gAvAnuM che. AvuM gIta giraphatAra karI levAmAM AvyuM. vikaTara te divase eka IjanerI vidyAlayanA saMgIta samArohamAM bhAga levA mATe pitAnI pyArI gAvuM ane jIvavuM e keTaluM badhuM kaThaNa che! ane Aje to mAra giTAra laIne gayeA hatA. jIvana e mUrtimaMta vedanA jevuM che. huM jIvuM paNa chuM ane mare paNa chuM.anaMtanI A kSaNene huM eka eka karIne bhegI karI rahyo kahevAya che ke e divase, e vidyAlayanA vidyArthIo, zikSako, chuM. emAMthI huM kaMI zodhI rahyo chuM. AcArya vagere badhAM maLIne 5000 (pAMca hajAra) mANasane sainikoe * Aje kevaLa smazAnanI zAMti ane mata ja mArA gItanA , chApo mArIne pakaDI lIdhA hatA ane duniyAnA mazahura sAnTiyAgo aMtima sUro banI rahyA che. huM je joI rahyo chuM tevuM meM pahelAM sTeDiyamamAM pUrI rAkhyAM hatAM. vikaTare IcchayuM hota to pote koNa che te jAhera karyA vinA gupacupa besIne pitAne jAna eNe kadAca kadI joyuM nathI, paraMtu meM je anubhava karyo ane karI rahyo chuM bacAvyA hota paNa ema cupa rahe te vikaTara zene ! eNe to giTAra te to anaMtanI je kSaNa mane lAdhI che tene navI jiMdagI arpaze. hAthamAM lIdhI ane acAnaka baMdI banavAne kAraNe hatotsAha thaI | vikTaranuM kAvya ahIM pUruM thAya che ane enI kAramI kathA paNa gayelA vidyArthIonA jUthamAM utsAha preravA dezabhakitanAM gIte ahIM pUrI thAya che. nathI lAgatuM ke hiTalara jayAM haze tyAM e enI gAtA gAtA ghUmavA lAgyo. eve samaye ja eka lazkarI aphare aradhI mUchamAM hasate haze ? ene oLakhI lIdhuM. have ApaNe sAna sAlvADora para najara karIe. Aje tA. "are ame to tane ja zodhatA hatA" ema kahIne eNe ene 30-12-80ne divase) bI. bI. sI. para AMtararASTrIya samAcAra pakaDIne sTeDiyamanA medAnanI vaccovaca khaDe karI dIdho. enI sAme sAMbhaLato hato tyAM sAMbhaLyuM ke sAna sAlvADeranA uttara pradezamAM Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 _SanA jIvana. tA. 1-2-83 uddAmavAdI gerIlAe zarU karelAM yuddhamAM gerIlAone sarakArI ane jarAsaMghane vadha karyo. satyanI saMsthApanA ane asatyanuM lazkare gherI lIdhA che. samAcArane avayartha e hato ke gerIlA- nikaMdana karyuM. A rIte "satAM rC/ fdhamafe e bhAgavata sUtrane onI sthiti have kaDI thaze. caritArtha karyuM. mahAmAnavarUpe paNa loko vacce rahI janahitanuM kA sAna sAlvADoramAM rAjakIya sthiti jarA vicitra che. tyAM karyuM. vyavahAradharmamAM samadaSTi ane samAnatAnuM AcaraNa siviliyana pramukha eseja DuArTa che jene lazkare svIkArelA che, emanA aMtaramAM sAmAnya govALa mitro, sudAmA jevA raMka 6 . jo ke sattA te lazkarI senApatienA hAthamAM ja che. AthI ja jayAre ane uddhava jevA prakhara buddhizALI vagadAra mitra - A . sAna sAlvADoramAM. nAgarika pramukha. nImavAne chetarAmaNo pheraphAra pratye samAnabhAva hate. sudAmA jevA daridra bAlasakhAnAM caraNAmRta karavAmAM Avyo ane e pheraphArane pagale pramukha kArTare sAna sAlavA- pAna karI gurujana jevuM sanmAna karyuM. Dorane madada pharI cAlu karI (e madada lazkarI baLavA vakhate baMdha 3. mahAbhAratanA yogezvara zrIkRSNa te jANe ke jJAnanA strota karAI hatI, tyAre sAna sAlvADoranA ghaNA udAramatavAdIoe mA hatA. emaNe e mahAna yuddhamAM ni:zastra bhAga lIdho, yuddha pramukha kArTarane apIla karI hatI ke "bhAI tame A madada cAlu nivAraNa mATe viSTi karavA dUta banIne gayA kema ke teo mAnatA ke nahi kare." AvI apIla karanArAomAM sAna sAlvADoranA A yuddha nirarthaka che, yuddha saMhAraka che. tema chatAM jo yuddha anivArya bizapa eskAra remero paNa hatA. thaI paDe te pApane nAza mATe laDavuM ja rahyuM - khUnakhAra rIte ane A oskAra remerAne gayo moranI tA. 24mIe kema na laDAya, te paNa evI temanI mAnyatA hatI. gItAne saMdeza goLIe devAmAM AvyA hatA ! ' , kartavyapAlanamAM daDha rahevA mATe ane dharmAcaraNa mATe hato. Ama " AcaMbizapa romeroe te sAna sAlavADoranA polIsa ane karatAM aneka kasoTImAMthI zrIkRSNane pAra thavuM paDayuM hatuM. laksane uddezIne paNa, zAsakonA amAnuSI Adezo mAnavAne bhagavAna veda vyAse bhAgavatanAM 18 hajAra glAko lakhyA. InakAra karavAnI hAkala karI hatI (yAda Ave che ne je. pI. ) temAM kRSNa lIlA aneka rUpe AlekhI che. zrIkRSNanuM rasika zirotemaNe pilIsa daLa tathA lazkaranA sabhyone potAnA aMtarAtmAnA maNi svarUpa, naTavara rupa temAM nirupAyuM che ane jagadaguru rUpa avAjane anusaravAnI salAha ApI hatI. temaNe temanI hAkalamAM paNa pAchaLathI chatuM thAya che. jaNAvyuM hatuM ke: "jayAre cAre bAju sarvanuM patana thaI raheluM jaNAya koIke pUchayuM - zaMkA karI ke tada nagArA mAtApitAnAM A che tyAre Izavara ane mAnavInI parama pratiSThA karanAra khristi dharma mUMge rahI ja na zake." . . . . . , saMtAna zyAma varNanA kema? khulAso maLe che "gopIonI kAjala AMjelo AMkhamAM zrIkRNa rAtadina vasatA eTale te kALA parivartana mATe kAnUna jo Ama janatAnA lohIthI raMgAyelA 'dekhAtA kevI suMdara upamA - hoya to evA kAnUnane artha zo? AthI ja Izvarane khAtara, ane kRSNa kayAM nathI? bhAratamAM pUrvathI pazcima ane uttarathI dakSiNa AsamAna phADIne jenI cIsa Ivara sudhI pahoMcI rahI che te anyAya sudhInA aneka sthaLoe kRSNa maMdire che, jyAM zrIkRSNa vividha : tathA atyAcAra heThaLa kacaDAyelI Ama janatAnI khAtara huM sarakArane nAme birAjamAna che. . namratApUrvaka prArthanA karuM chuM ke have to A damanane roko. jyAM jyAM kRSNa maMdira tyAM tyAM tIrNa sthAna. gujarAtanAM prAcIna kavio ane sAhityakAro jevA ke - hiMsAne ame dhikkArIe chIe ane ahiMsAnuM svAgata karIe chIe e kahyA sivAya paNa mAre nahi cAle-pachI bhale e arAgya- narasiMha, premAnaMda, dayArAmabhAI, sau kRNa bhakitamAM rasataraboLa rUdana samAna ja hoya.' ' ' hatA. mIrAM te kRNamaya ja hatAM. AsAma kRSNa nRtya ane padAvalI. ("pratibaddha kasvarAjanA pahelA be akone AdhAre.), emAM me khare hatuM. Adi zaMkarAcArye paNa kRSNabhakitanAM prati pAdanamAM 'bhaja goviMdama' racyuM. baMgalamAM zrIkRSNa caitanya mahAprabhAe 21 varSa sudhI eka ja sthaLe mahAbhAvamAM rahI kRSNanI ArAdhanA karI. zrI madanamohana mAlaviyA, sara prabhAzaMkara paTaNI, zrI araviMda ' tA. 10 DisembaranI sAMje abhyAsavartuLanA upakame zrI ghava, davi nhAnAlAla jevI mahAna vyakitao kRSNanA parama tulasIdAsabhAI vizrAmanuM "bhagavAna zrIkRSaNa-eka premInI daSTie" viSaya upara eka rasadAyaka pravacana muMbaI jaina yuvaka saMghanA upAsaka hatA. vaLI hamaNAM hamaNAM "Krishna Conscienceness 'Iraskana" ne jagatamAM vaheto pravAha kRSNabhakitanI sAkSI viDamAM goThavAyuM hatuM. prAraMbhamAM, 'viSayane anurupa bhagavAna pUre che. zrIkRSNanAM suMdara varNanavALA "madhurASTakanAM saMskRta zloka gAI mAdhavI jhAlAe utAvaraNane madhura ane resAdra banAvyuM che. "kRSNa prema jIvanAmRta che. kRSNabhakita e jIvana auSadhi che. parama zAMtinI prApti mATe ane khAsa karIne Izvara kayatva - tyAra bAda zrI tulasIbhAI jeo eka vepArI hovA anubhavavAne mATe kRSNa adharAmRtanuM pAna karavuM joIe." uparAMta vaMzaparaMparAgata gosevaka che. temaNe vakatavya ApatAM kahyuM: "zrIkA AjathI lagabhaga 5000 varSa pUrve thaI gayA chatAM upara pramANe zrI tulasaudAsabhAIe zrIkRSNane Aja sudhI emane mATe ghaNuM ye belAyuM ne lakhAyuM che ane have aneka pAsAMomAM pragaTAvyA ane aneka raMge raMgyo. tatkAraNe pachI paNa lakhAtuM raheze. kAraNa zrIkRSNa parabrahA; pUrNa pururAma, zrotAjane paNa ajANatAM ja premarasanA raMgamAM ochAvattA paramahaMsa ane vizeSa karI premanA deva hatA. prema karavA 'bauddhika raMgayA. ane dhanyatA anubhavI.. ' ' staranI jarUra nathI hotI. bhAvasamAdhi ane premasamAdhi hoya * to je kRSNa maLe. te ja pramANe ahaMne tyAga karIe to ja kharA mu: "zrI cImanalAla cakubhAIe suMdara samApana karatAM kRSNa varUpane pAmI zakAya. . . . . . . . . . 'kehatuM ke zrIkRSNa' AmajanatAnA premI hatA. bhAgavatanA zrIkRSNanAM traNa svarUpe kahI zakAya. (1) aitihAsika rasezvara hatA. zrI tulasIdAsabhAI kRSNabhakita ane kRSNapremathI yugapuruSa, (2) gItAnA yoge va2, ( 3, bhAgavatanA rasevara. pUrepUrA raMgAyelA che, ", emaNe pUba vAsa che ane A viSaya jemAM bAlyakALanA bAlakRSNane paNa samAveza thAya che... para bolavAnA teo adhikArI che. . : : : : bAlyavasthAmAM emaNe sAmAnya govALo sAthe bAlasalabha . .te AnaMdavibhora banI zrotAo vikharAyAM. kriIDAo karI. gepI sAthe gammata karI. avatAra rUpe kRSNa kesa ''; } : : : ' . ' ' . ' saMkalana "gaNapatalAla jhaverI madhurAdhipate: akhilaM madhuram Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . = " nA na pAma Iza== ' E D tI mA ja kArataka dhabakatA jIvanamAMthI lakhuM chuM" - siMgara ' . T kAnti bhaTTa mIDIza nAmanI ijharAyalIonI eka bhASAne sAhityamAM jIvatI ke A pusataka mArA jIvananuM prathama pustaka bane to te baha gura. rAkhanArA ekamAtra lekhakanuM nAma izAkasiMgara che ane teNe lakhelA thaze. mane vArtA gamI ja nahi. meM prakAza ne AgaLa vadhavA nA sAhitya mATe tene nobela pAritoSika maLe che te tamAma sAhitya teNe paDI. prakAzaka to muMjhAI che. tene meTuM nukasAna jAya tema hatuM jagatamAM bahu ochA loko jANe che te pIDIza bhASAmAM lakhyuM hatuM. eTale meM tenuM nuksAna vALI ApavA bIjA mahatvanA pusatakane 77 varSanA A sAhityakAranI mulAkAta seTaraDe rivyunA kaTAra anuvAda karI ApyuM. e pachI bIja pustaka pragaTa karavA mATe meM lekhikA kAthA pilITe lIdhI hatI. temAM temaNe mATe "sarjana ane 28 varSa rAha joI. sarjaka e viSayane kendramAM rAkhIne izAkasiMgarane savAlo pUchayA prazna: e divase kevA hatA? hatA. 'prabuddha jIvananA prabuddha vAcako mATe te mulAkAtanA utAra.: aMgrejImAM paNa lakhI zakate . paNa mArI mAtRmahatavanA savAla javAba ahIM ApuM chuM: bhASAne vaLagI rahyo. nirAza na thaye, lakhate ja che. je thavAnuM prazna: Ape lakhavAnI kyArathI zarUAta karI? hoya te thAya. utara: huM bAra varSane hatuM tyArathI, konAna DeyalanI zeraka prazna: tamArA lakhANamAM tame vAcaka upara keTaluM hemsanI vArtAnuM huM tyAre anukaraNa karate. A vArtAo meM cIDIza choDe che? bhASAmAM vaceilI, paraMtu 19 ke 20 varSanI umare ja meM kharekhara uttara: ghaNuM ghaNuM. huM mAnI lauM chuM ke mAro vAcaka mArA jevo lakhavAnuM zarU karyuM ane te tamAma lakhANa vIDIza bhASAmAM hatuM. buddhizALI che. mArA vAcako paNa jIvana vize ghaNuM jANe che. prazna: tame lekhaka banI rahyA che te bAbatane kuTuMbamAM huM tamane badhI ja vAta kahI de nathI ke vAcakane kaMi zIkhavAvAne virodha thayelo? ' dAvo karato nathI. keTalAka lekhako Dare che ke, tenA vAcako samajaze uttara, amAru kuTuMba dharmiSTha hatuM. nasIbajoge mAro moTo bhAI nahiM. jANe ke, te bahu ucuM lakhatA hoya. huM Avo koi bhramalekhaka banI gayuM hatuM ane te bAbatane kajIyo patI gayuM hatuM. rAkhato nathI. mArA mAtApitA mAnatA ke premakathAo lakhavI. te bhraSTa thavA jevuM che. huM mAnuM chuM ke sArUM sAhitya tamane zIkhave che paNa sAthe sAthe dunyavI bAbatanI vArtAo lakhanArane te leke dhikkAratAne amArA gharamAM tamAruM manaraMjana paNa kare che. tame vAMce cho tyAre kaMI parANe dharmanI ja havA cAlatI eTalebinadhAmaka lakhANa lakhavuM te kheTuM vAMcatA nathI. tamane game teja ane tyAre ja vAMco che, sAro lekhaka gaNAtuM. te tamane hAIpnoTAIjha kare che. ane tethI ja tame vAcA che te prazna: tamArA mAtApitAnI nAmaMjUrI tamAre mATe takalIpha deha lakhANa eka sArI vAnagI jevuM hoya che jene tame jamyA karo. kharA banI? leke khulAsA lakhyA karavA paDatA nathI. eTalA mATe ja TolasToya skalara ke zekhAva - skolara jevA bahu ochA che. bIjA je lekhakonA - uttara: tame jyAre juvAna ho cho tyArane taravarATa e hoya bhAve lakhAya che te lekhako janatA mATenA nathI. ke kazuM ja taklIphavALuM lAgatuM nathI. lekhana kadI muzkelIvALuM ' ke takalIphavALuM hoI zake. tame je kharekhara kaMIka karavA mAgatA he A prazna: te zuM lekhana mAtra manoraMjana mATe ja hovuM joIe? te basa pa. mArga khulle che, nirAMte sUI jAo. vahelA UThI tamArI vArtAmAM tame manoraMjana karavA uparAMta vAcakane jarA cIMTI hajaIne kAme lAgI jAe, koI paNa thIjavastu muzkela che tema meM paNa bharatA che tevuM lAge che. ' ' . kadI mAnya nathI. jeTaluM muzkela te vadhu sAra- hAra dhI beTara.' uttara : meM kayAM che kahyuM che ke, lekhanane makasada mAtra manoraMjana pra : ghaNA UgatA lekhako lekhaka banavA mATe jUnA lekhakonA ja hovo joIe. manaraMjana sarvoparI nathI. juo sAMbhaLe. koI paNa sarjanAtmaka lakhANa vAMce che. tame evuM karatA hatA? tamArA raMDherAmAM jAo tyAne rAka sAdo hovo joIe. e pachI tame guru koNa? : jue che ke AsapAsanuM vAtAvaraNa sAruM che. veITare namra che ane te pachI bIjI vAta Ave che. manoraMjana laghutama hoya paNa che uttara: are sAheba lakhANa mATe te koI zikSaNa hoya? meM koI : to joIe ja. iTa ijha e masTa, paraMtu saMdeza ke, upadeza anivArya lekhanano korsa karyo nathI. tamane zikSaka zuM zI khavI zake? bI ja nathI. tame juo ke, "annakerenInA' nAmanI TolasToyanI vArtAmAM lekhako je rIte lekhaka bane che tema huM banyo -huM avalokana karato koI saMdeza ja nathI. te vArtAnI nAyikAnI mAphaka je strI premamAM hoya khUba vAMcate jo ke have huM pote zikSaka je chuM. mane lAge che ke, teNe ApaghAta karavo ja joIe tevuM tAraNa kADhI zakAya nahi. Ama lekhanamAMthI kaMIka sAruM padA thai zakeparaMtu te mATe tamArI pAse chatAM A vArtA eTalI joradAra che ke te saMdeza vagara jAmI gaI . buddhi ja nahIM paNa kasaba hovo joIe. IjanerI zakhe te rIte che. mAtra kacarA jevI vArtAoe koI saMdezane Teko levo paDe. leikhana zIkhI zakAya nahi. prazna: paNa TesToya pite mAnatA hatA ke klAmAM koI saMdeza prazna: tamAre viSe eka TUcako sAMbhaLuM chuM. tame juvAna hatA have je ie. tyAre prakAzana mATe svIkArAyelA eka pustakane pachIthI tame prakAzana uttara: tenI uttarAvasthAmAM teoe evuM vicAryuM haze. e pachI mAMthI pAchuM kheMcI lIdhuM hatuM. A sAcuM che? : paNa teNe ghaNI suMdara vArtA lakhI. te lakhyA vagara tene chUTako na hata: uttara: hA tAvyuM che. 20 ke 27 ne have tyAre eka prakAzake. paraMtu je kharekharo TolsToya hato te juvAnInA lakhANavALe hato mAre vArtAsaMgraha prakAzana mATe svIkAryo hato. kacha thayA pachI vaLI teo khristI dharma vize lakhatA jyAre tene koI gaMbhIra rIte gelIonA prapha" mane mokalAtA hatAM. e vAMcyA pachI mane lAgyuM levuM nahevuM. " * * Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 14 khuba prazna: gaMbhIra vArtAonA lekhaka tarIke tame DAka anokhA gaNAo che. mAtra bauddhiko ja nahi paNa dhAbI paNa tamArI vArtAne mahANe che. AvA eka dhAbIne hu jANuM chuM. uttara: sAcI vAta to e che ke sAheba ke A dhAbI jIvanane jANe che tenAthI vadhu huM jANatA nathI. te koi amuka bhASA jANatA nathI paNa jIvanane na jANanArA jIvanane vadhu sArI rIte jIvI jANe che. dhAbI jIve che. kharA lekhaka to tenA zabdo vATe lagabhaga tamAma hradaya sudhI pahoMcI zake che. prazna: tamane amerikAnA navA lekhako pratye hamadardI nathI? tenI navI vArtAo koI vAMcatuM nathI. uttara: A pustakone koI vAMcatuM nathI kAraNa ke lekhako te rIte lakhe che. vAMcI zake tevA loko mATe te lakhatA nathI. tame je pRthakajana mATe lakhe| to ja loko sudhI pahoMcI zake, prazna; to pachI gaMbhIra sAhitya ane lokapriya sAhitya evA koI bheda tame pADavA mAgatA nathI? uttara: hA bheda to cheja. lokapriya lekhaka jANe che ke, vArtA kaI rIte kahevI ane je evI lokapriya Dhabe kahe che ane jUnI Dhabe have kahe che ke lokone gaLe Utare. prazna e che ke, kai cIja konA manAra jana mATe che, prazna: amane lAge che ke tame to banne vargane mArajana rAvA che? uttara : mArA prakAzaka eka vakhata mane kahetA hatA ke jo kkarane tame kacarApaTTI Ape. to te khAze; para tu tene sArA ghauMmAMthI banAvelI koIka pIrase to te paNa khAze ja. AvA dareka jaNanI aMdara AvI kazIka DukkaranI khAsiyatA chupAyelI cheja, prazna: ' Ape kaheluM che ke,sArI navalakathA sarjavA mATe lekhakanA mULa UMDA heravA joie eTale zuM? uttara: hA e sAcuM che. kharA pAtra te samAjamAMthI ja sAMpaDe che ane A lokonA jIvananA mULa UMDA hoya che. mAtra koI ajANyA 'mAnavajAtinA puruSa' viSe tame lukhI na zake. tamAre koi cokakasa vyakitane pakaDavI joie. te vyakitanuM kaMika nAma saranAmuM tamArA magajamAM hovuM joie. huM mAnuM chuM ke, kharekharA lekhaka peAtAnA ja svadezI vAtAvaraNamAM rahe che ane peAtAnA eka khUNA pasaMda karI le che: phrenca lekhaka phlobarTa meDama bAvarI nAmanI vArtA lakhI temAM teNe koi qAMsanuM gAmaDuM pasaMda karyuM che. prazna: Ape AdhyAtmavAda, gUDhavAda, bhUtapreta viSe paNa uttara:'nA, meM AdhyAtmavAda viSe lakhyuM nathI. paraMtu kaleyaravAyansa ane TelIpathI vagere bAbate viSe lakhyuM che. mane lAge che, mAnavImAM gUDha zakita che ane te camatkAra sarjI zake che. ApaNA sAhityamAM A tatvanI upara durlakSya karAyuM che, mane lAge che ke, te badhuM jIvanamAM vaNAyelAM che. prazna: tame kharekhara sAhityakAra tarIke AmAM mAne che? ke mAtra eka rUpaka tarIke A badhI gUDha vAtone vaNA che. uttara: sAhityanA eka rUpaka tarIke vAparuM chu ane hu gUDha nantrAmAM mAnuM paNa chuM. tene tame AtmA kaho ke, adazya zakita je kahevuM hoya te, tenA astitva mATe koi vaijJAnika pUrAvA nathI. chAM e badhuM anumajuM chuM. tame te badhI cIjenA phoTA pADIne lebeTarImAM lAvI zako nahi... ane tame prema, buddhimatA ane mAnavInA jIvana japAne paNa phoTA pADI zakatA nathI ? kharuM ne ? mana tA.1-3-1 prazna: patu sArA navalakathAkAra banavA mATe bhUtapreta rAkSasa vagerene vArtAmAM lAvavA - jarUrI `che? uttara: evuM meM kadI kazuM ja nathI, lekhaka bhautikavAdI hAI zake che. nAstika paNa hAizake che ane chatAM vArtA lakhI zake che. lekhaka banavA mATe amuka vastu anivArya nathI. je ke, tame jezA ke, mahAna lekhakonI vArtAmAM satya ke izvaranI zodha mATenA prayAsa tamane dekhaze. mahAna lekhako hamezAM sanAtana praznonA uttarA zodhatA hoya che. e le!kA mATe A anivArya che. prazna: tame bIjA lekhako pAsethI paNa hajI ya kaMika zIkhA che ke? uttara: huM je kaMi zIkhuM chuM te sAhi yamAMthI nahIM paNa dhabakatA jIvanamAMthI zIkhuM chuM. meLavuM chuM. hAlanA lekhako e kAMi 19mI sadInA lekhako jevA nathI. ApaNI pAse TolsToya; dastAvI ke lIbarTa jevA lekhako have nathI. jo ke A sadImAM badhuM samApta huM" kahetA nathI. thai prazna; dAI navA lekhaka tamane game che? uttara: bApare! zuM kahuM-acchA mArA sadabhAgya che ke, jUnA lekhakonA pustako hajI che ! Apane navalA ane vArtAonuM zuM bhaviSya prazna: lAge che? uttara : huM... tamane mAMDIne kahuM. bahu ja sArA ane bahu ja kharAba ema be prakAranI vArtA lakhanArA mATe sAruM bhaviSya che. UMcA sAhitya mATe ane halakA sAhitya mATe hamezAM grAhako rahevAnA ja. paraMtu madhyama kakSAnA ke sarerAza kkSAnA lekhako mATenuM bhaviSya aMdhakAramaya che kAraNa ke have loko temanuM manera jana philmo ane TelivijhanamAMthI levA mAMDayA che eTale jyAre navA lekhaka ke javAna lekhaka vArtA lakhavA mATe Tebala para bese tyAre teNe nakkI karI levuM ke, ucca varga mATe te lakhavAne! che ketIthI kA mATe lakhavAne che, je vAcaka pAse koI pasaMdagInI zakti nathI ane DhoMgA che tevA vAcaka mATe teNe na lakhavuM. daMbhI lokone najaramAM rAkhIne lakhanAra niSphaLa jaze, kAraNa ke A vAcaka adRzya thai jaoN, huM icchuM chuM ke, te adazya thAya. koi madhyama kakSAnI ane DALavALI vArtA karatAM huM sAva bIbhatsa sAhitya paNa pasaMda karIza jemAM koi UMDA mULa na heAya ke, cAkkasa vyakita viSe vAta na hoya te vArtAne hu pasaMda karatA nathI. sArI vArtA anokhI hovI joie. koIe bIjAnI buddhinI nakala na karavI joIe. molika rahIne ja lakhavuM jo~ie. suvicAra brahmacaryano pUro ne barobara artha brahmanI zodha. brahma saumAM vase che. eTale te zodha aMtardhyAna ne tethI nIpajatA aMta zAnathI thAya. e aMtarthAna IndriyAnA saMpUrNa saMyama vinA azakaya che. tethI sarva Indriyono manathI, vAcAthI ne kAyAthI sarva kSetre sarva kALe saMyama te brahmacarya. AvA brahmacaryanuM saMpUrNa pAlana karanAra strI ke puruSa kevaLa nirvikArI hoya. tethI evA zrI puruSo IzvaranI samIpa vase che; te Izvara jevAM che. AvA brahmarSanuM mana, vAcA ne kAyAthI zakaya che e viSe mane zaMkA nathI. akhaMDita pAlana -gAMdhIjI bAlika thI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI- 400 004. Te. naM. 350296. mudraNAna: dhI sTeTsa pIpalsa presa, koTa, muMbaI-400 001. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By/South 54 Licence No.:37+ (EV prApta jIvana muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chUTaka nakala ii, 0-75 sahata trI ramaNalAla cI. zAha JAGJ 19 2 'prabuddha ane navasaMskaraNa varSa 44: aMka : 20 muMbaI 16 phebruArI, 1981 somavAra vArSika lavAjama rU. 15 : paradeza mATe ziliMga 45 1 taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha deza ane duniyA cImanabhAI cakubhAI zAha dilhImAM alipta, rASTronA videzamaMtrIonI pariSada cAra divasa maLI. 96 dezoe temAM bhAga lIdhA ane bIjA keTalAka deze nirIkSaka tarIke hAjara hatA. duniyAnI 2/3 vastInA pratinidhio, vizvanI vartamAna jaTila samasyAonI vicAraNA karavA maLyA hatA. A deza mukhyatve eziyA, AphrikA, dakSiNa amerikAnA deza-jene Third world countries' kahevAmAM Ave che te hatA. A deza vikasatA athavA avikasita gaNAya che. moTA bhAganA A dezae bIjA vivayuddha pachI svataMtratA prApta karI che ane garIba dezo che. niI vartamAna sphoTaka paristhitimAM, vizvazAnti ane peAtAnA dezI salAmatI tathA Arthika pragati, temanI samakSa mukhya prazno che. - aliptatAnI videzanIti duniyAne naherunI deNI che. bIjA vizvayuddha pachI, amerikA ane raziyA vacce ThaMDu yuddha zarU thayuM. amerikA, samRddhi ane zakitane zikhare hatuM. raziyAe bIjA vizvayuddhamAM pArAvAra sahana karyuM hatuM. aNu bAmba amerikA pAse ja hatA. A be mahAsattAo vacce saMgharSa vadhatA jatA hatA. amerikAmAM AIjhanahAvara pramukha hatA, paNa sAcI sattA temanA videzamaMtrI johna phosTara lesanA hAthamAM hatI. lesa sAmyavAdanA kaTTara virodhI hatA ane sAmyavAdane prasaratA aTakAvavA kaTibaddha hatA, mekArthInA yuga hato. amerikAmAM sAmyavAdanuM nAma paNa na levAya. amerikA mUDIvAdI che ane bIjA dezAmAM pragatizIla baLeA sAme, pratyAghAtI baLAne Teko ApatuM rahyuM che. naheru samAjavAdI ane raziyana kAnti pratye sahAnubhUtivALA hatA paNa amerikA sAthe koI duzmanAvaTa bAMdhavI na hatI. pariNAme, aliptatAnI nItino janma thayA. bemAMthI koI jUthanA varcasvamAM na rahevuM ane dareka praznano svataMtrapaNe vicAra karI nirNaya karavo. eka navuM baLa pedA karavuM je vizvazAMti mATe sadA jAgrata ane prayatnazIla rahe. amerikAne A nIti pasaMda na hatI. amerikA IcchatuM ke bhArata tenuM tAbedAra athavA tenA varcasvamAM rahe. naherune A mAnya na hatuM. naherune nAsara, sukarNa ane TITA, jevA samartha AgevAnono Teko hatA, pariNAme alipta rASTronI prathama pariSada bAMDugamAM thaI ane tene AkAra apAyo. tyAra pachI temAM duniyAnA rAjakAraNamAM kAMIka palaTAe AvyA. raziyAe aNubomba banAvyo, eTaluM ja nahi paNa amerikAnuM harIpha thayuM. cIna ane raziyA-be mahAna sAmyavAdI dezo vacce vaimanasya thayuM. cIne ApaNA upara AkramaNa karyuM ane naherune moTo AghAta thayo. temAM amerikAe ApaNane sArI madada karI. nikasanakisinjara belaDIe cIna sAthe sArA saMbaMdheA bAMdhyA. A banne AgevAnA bhAratanA virodhI rahyA ane pAkistAnane madada karI. baMgalA dezanA yuddha vakhate amerikA ApaNI viruddha rahyuM. raziyAe te vakhate ApaNane ghaNI madada karI ane tyAra pachI raziyA sAthenA ApaNA saMbaMdho gADha thatA gayA. duniyAmAM bIjA ghaNA banAvo banyA ane vizvanuM rAjakAraNa palaTAo letuM rahyuM. mANasa ema mAne che ke pAte badhuM kare che ane tenuM abhimAna le che. hakIkatamAM aNadhAryA banAvA bane che. paristhiti palaTAI jAya che ane mANase paristhitine anukULa thavuM paDe che. sattA kaI vyakitanA hAthamAM che tethI ghaNe phera paDe che paNa te sAthe, badhA saMjogA upara teno kAbU nathI hoto. IrAnamAM zAhanuM patana thayuM, khaumenIe krAnti karI, amerikana bAna pakaDAyA, kArTara hArI gayA ane rIgana pramukha thayA, IrAke IrAna upara AkramaNa karyuM, raziyAe aphaghAnistAna upara AkramaNa karyuM,, Ijipte IjharAyala sAthe saMdhi karI ane Araba dezo, 'Ijipta viruddha thayA, viyeTanAme kAmpuciyA ane keTaleka darajaje lAsanA kabajo lIdhA, peAlenDamAM majUronA baLavA thayA, hindI mahAsAgaramAM raziyA ane amerikAnI lazkarI jamAvata thaI ane A pradezamAM bhaya vadhyo, ApaNA dezamAM IndirA gAMdhI pharI sattA para AvyAM; cInamAM mAnuM avasAna thayuM ane tenI nItinA virodhIone hAthe sattA AvI, duniyAnA lagabhaga badhA dezanI Arthika sthiti bagaDI ane sarvatra azAnti vadhI. A badhA banAvAthI duniyAnA rAjakAraNamAM moTo palaTo Avyo che. Ave samaye alipta rASTronA dezonI A pariSada maLI che. videza nItimAM kAyamI mitra ke kAyamI duzmana hotAM nathI. palaTAtA saMrvAMgA pramANe dezanuM hita lakSamAM rAkhI dareka deze peAtAnI videzanItimAM pheraphAra karatAM rahevuM paDe che. je alipta rASTro dilhImAM maLyA; te darekane potAnA dezanuM hita jotAM, A badhI samasyAe pratye; judI judI daSTi hoya te svAbhAvika che, paNa traNa bAbatemAM A baMdhA deze saMmata che. (1) vizvazAnti jALavavI ane yuddha nivAravuM. (2) duniyAnA vikasita ane samRddha dezoe pachAta dezone madada karavI joIe. (3) alipta dezAnuM saMgaThana TakI rahe ane temanI vacce sahakAra vadhe. paNa eka bAbatamAM sArIpeThe matabheda rahe che. keTalAkanuM valaNa amerikA pratye vadhAre hoya che, keTalAkanuM raziyA pratye, A banne mahAsattA vizvasaMgharSanA mULamAM che. banne peAtAnA svAthe mATe duniyAnA bIjA dezomAM eka athavA bIjI rIte dakhalagIrI karatA hoya che. AvA badhA saMjogomAM alipta rASTro vacce sarvasaMmati lAvavI agharI che, paNa ghaNeA puruSArtha karI eka sarvasaMmata nivedana bahAra pADI zakayA che. AmAM laghutama saMmati che, chatAM matabhedo DhAMkI zakAyA nathI, te paNa duniyAnI vartamAna sphoTaka sthitimAM A Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 176 nivedana ane duniyAnA ATalA badhA rASTronA abhiprAya agatyane bhAga bhajavaze temAM zaMkA nathI. rIgana, amerikAnA pramukha thayA pachI, vAtAvaraNa vadhu taMga thayuM che. amerikAnI zakitanA huMkAra temanA maMtavyo ane pagalAMmAM dekhAI Ave che. zastradATa anahada vadhI che ane ThaMDuM yuddha vadhatuM jAya che. raziyA mATe, aphaghAnistAna uparanuM AkramaNa ane peAlenDamAM majUronA baLavA zirovedanA che. ApaNA dezanuM valaNa raziyA taraphI vadhAre che, tevI chApa pAyA vinAnI nathI paNa amerikAe ApaNA vizvAsa meLavavA khAsa prayatno karyo nathI eTaluM ja nahi paNa rIgana peAte nikasana-kisinjara nIti apanAve che evI chApa khoTI nathI. ApaNe raziyAnA aphaghAnistAna paranA AkramaNane vakhoDayuM nathI, kAmpuciyAne svIkRti ApI che, raziyA pAsethI meATA pramANamAM zastro kharIdIe chIe te badhuM amerikAne khaTake tevuM che. amerikA pharI duniyAnA pratyAghAtI baLAne Teko Ape che tema dekhAya che. sAlveDora, dakSiNa AphrikA, pAkistAnamAM A badhuM dekhAI Ave che. Araba rASTronuM valaNa amerikA taraphI che. AphrikAnA dezanuM valaNa moTebhAge raziyA taraphI che. dakSiNa amerikAnA dezAmAM DAberI baLA lazkarI saramukhatyArIno sAmano karI rahyAM che. madhyapUrvanI atyaMta sphoTaka sthiti che. IrAnanI asthiratA bhayajanaka che. dUrapUrvamAM, viyeTanAmane raziyAnA pUro Teko che. jayAre cInamAM asthiratA che ane amerikA sAthenA saMbaMdho najIkanA thatAM jAya che. IMglAMDamAM misIsa thecara ane amerikAmAM rIMgananI nItimAM ekasUtratA che. banne ultra-Conservative che. raziyA eTaluM ja sAkAMkSI ane sAmrAjyavAdI che. atyAre duniyAne sauthI moTo bhaya, amerikA ane raziyA vacce vadhatA jatA saMgharSanA che. tevA saMjogAmAM ATalA badhA alipta rASTronA vizvazAnti mATenA avAja phaLadAyI thAya ane saLagatA praznonuM zAntipUrvaka samAdhAna thAya evI prArthanA karavI rahI. A pariSada ApaNA dezamAM maLI che te A samaye sUcaka che. alipta rASTronI AgevAnI pharI bhArata le che. badhA alipta rASTromAM ApaNA deza" AvI. AgevAnI mATe yogya che. ... 11-2-1981 zrI mu`bai jaina yuvaka sadha AyAjita vihAraleIka paTana prabuddha jIvana ghaNA lAMbA samayathI sabhyonI mAMgaNI hatI tene lakSyamAM rAkhone A paryaTana yojAya che, eTale temAM sabhyone sAro sahakAra sAMpaDaze evI AzA rAkhavAmAM Ave che. bAra kalAka mATe muMbaInA dhamAliyA jIvanathI alipta rahevAya ane chataya saMpUrNa AnaMda mANI zakAya evA sRSTisauMdaryathI sabhara "vihAra leIka" javA mATenA paryaTananuM Aya|jana saMgha dvArA karavAmAM Avela che. temAM saMghanA sabhyo temaja temanA kuTuMbIjano joDAI zakaze. tyAM javA mATe basanI vyavasthA karavAmAM AvI chebasa, saMghanA kAryAlayethI barAbara 7-30 vAge upaDaze. jemanI A paryaTanamAM joDAvAnI IcchA hoya teo pahelI mArca sudhImAM kAryAlayamAM paisA bharIne nAma noMdhAvI jAya. hAla surata eka ja basa karI hAI, vahelA te pahelAnA dhAraNe nAme noMdhavAmAM Avaze. samaya: ravivAra tA. 8 mArca, savAranA 7-30. cArja: vyakita dITha rUA. 30 potAnAM vAhanamAM AvanAra mATe rU. 25, sthaLa: saMghanuM kAryAlaya : prArthanA samAja, 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-400004. tA. 16-281 zravaNabelagolAmAM mahubaline 'cImanalAla je. zAha ke. pI. zAha. -maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha mahAmastakAbhiSeka DaoN. ramaNalAla cI. zAha bhAratanAM suprasiddha jaina tIrthamAM zatruMjya, sametazikhara, delavADA ane rANakapura jema che, tema zravaNabelagolA (zramaNabAlagAlA - belagADA) paNa che. zravaNabelagolA digaMbara paraMparAnuM bhavya tIrtha che. aitihAsika daSTie te atyaMta mahattvanuM tIrtha che. dakSiNa bhAratamAM jaina dharmanA pracAra enI caramakoTie keTalA pahoMcyo hato. tenI pratItirUpa A tIrtha che. zravaNabelagolA, 'gAmmaTezvara' athavA 'bAhubalijI'na! nAmathI paNa prakhyAta che. zilpa ane sthApatyanI daSTie A tIrtha jagatanAM A prakAranAM tIrthomAM adritIya che. tyAM bAhubalijInI sattAvana phUTa UMcI UbhI pratimA che. A pratimA bahArathI ghaDIne lAvavAmAM AvI nathI, paraMtu parvatanI Toca uparanA paththarane kotarIne temAMthI kAravAmAM AvI che. A rIte parvatamAMthI kotaravAmAM AvelAM zilpasthApatya Rock-Carvings bhAratamAM jaina, bauddha ane hindu paraMparAmAM jude jude sthaLe jovA maLe che. Rock-CarvingsnA prakAranAM zilpa - sthApatya duniyAmAM bIje sthaLe paNa che, paraMtu e badhAmAM sAvana phUTa jeTalI UMcI mAnava-pratimA bIje karyAMya nathI. karNATaka rAjyamAM mAyasAra ane beMglAra pAse AvelA A tIrthanI pratiSThA thayAMne A varSe eka hajAra varSa pUruM thAya che. dara bAra varSe tyAM kesara, caMdana, suvarNa, rajata vagere yukta dUdha vaDe mastakAbhiSeka thAya che. hajAra varSa pUrAM thayAM eTale A mahinAmAM parama pUjya elAcAryazrI vidyAnaMdajI mahArAjanI nizrAmAM tenA mahAmastakAbhiSekanA samAroha yojAyo che. eka hajAra varSa sudhI A bhavya ane prazAMta pratimAe prativarSa lAkho mANasone zraddhAsahita dharmabodha karAvyo che ane preraNA ne zAMti ApyAM che. digaMbara para parAnI A pratimA che, eTale te nagna pratimA che. zilpIoe kAusagga dhyAnamAM UbhelA bAhubalijInI A pratimAnA caherA upara adbhuta ane apUrva evA upazamanA, zAMti ane karuNAnA, tyAganA ane virakitanA bhAva mUkayo che. eTale ja puruSanI AvI nagna paNa bhavya pratimA jonAranA manama kSobha ke vihvaLatA nathI janmatAM paNa bhakita ane zAMti janme che. A pratimAnAM pratyakSa darzanathI prabhAvita thayA vinA bhAgye ja koI rahI zake. zilpanI daSTie A pratimAnAM AMkha, nAka, kAna, hAtha, paga vagere aMgAMgA eTalAM badhAM sapramANa ane lAvaNyayukata che ke zilpAkRtinA eka uttama namUnA tarIke paNa tene gaNAvI zakAya. AvI adritIya pratimAMnuM nirmANa karanAra e zilpIone ane enuM Ayojana karanAra - karAvanAra mahAnubhAvAne dhanya che! kevA kevA bhakita ane ullAsanA zuddha bhAvA teonA manamAM tyAre ramatA haze te kalpI zakAya che. te vinA AvI benamUna zilpAkRtinuM sarjana thaI ja na zake. e samayanA zilpI ane bIjI vidyAnA jANakAronI paththaranI parIkSA paNa keTalI cokkasAIvALI haze ke hajAra varSe paNa A pratimAnAM darzana Aje ApaNane sulabha che. sUryanA taDako, ThaMDI, pavana, varasAda, vAvAjhoDuM, vIjaLI, dharatIka'pa Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-2-81 vagerenI asarathI keTakeTalI vastuo jIrNaprAya ke naSTa thaI jAya che. hajAra varSathI grenAITa paththaranI A pratimAne khAsa kaMI asara pahoMcI nathI. thoDA samaya pahelAM eka jhINI taDa temAM dekhAI hatI paNa te durasta karI levAmAM AvI che ) ane bIjA hajAra varSe paNa te eTalI ja bhavya gaNAtI haze ! prabuddha jIvana DuMgaranI Toca upara A pratimA 2AvelI che. TheTha upara jaIe ane maMdiranA maMDapamAM dAkhala thaIe tyAre pratimAnAM pUrNa darzana thAya che. pratimAnI mukhAkRtinuM darzana cAre bAju mAIla dUrathI thaI zake che. dUrathI jotAM ja ajANyA mANasane khabara paDI jAya che ke DuMgara upara koI mAnava AkRtinuM sarjana thayuM che. bAhubalinI A pratimAne aitihAsika daSTie eTalA badhA prabhAva paDayo che ke dakSiNamAM tyAra pachI kArakala, muDhibiMdra vagere sthaLe paNa evI pratimAnI kAraNI DuMgaramAMthI karavAmAM AvI che. emanI UMcAI alabatta ochI che ane emanI bhavyatA paNa gAmmaTezvara jeTalI nathI. jainAnI zvetAmbara ane digaMbara evI be mukhya paraMparAo che. emAM bAhubalinuM jeTaluM mahattva ane gaurava digaMbara paraMparAmAM thayuM che teTaluM kadAca zvetAmbara para'parAmAM jovA nahIM maLe, digaMbara paraMparAmAM paNa bAhubalinI A pratimAnA nirmANa pachI jeTaluM mahattva vadhyuM che teTaluM kadAca tenI pUrvenA samayamAM nahi hoya. zvetAmbara para parAmAM maMdiramAM 5bhadeva, zAMtinAtha, neminAtha, pArzvanAtha, mahAvIrasvAmI vagere covIsa tIrthaMkaronI pratimA mukhyatve hAya che ane temanI prajA thAya che. uttara bhAratamAM digaMbara maMdiromAM paNa tIrthaMkaranI pratimAne mukhya sthAna apAyuM che Ama chatAM digaMbara paraMparAmAM bAhubalinI pratimAnI khAsa te kAusagga dhyAnamAM UbhelI pratimAnI pUjA thatI jovAmAM Ave che. bAhubali tIrthaMkara nahAtA. chatAM bAhubaline digaMbara paraMparAmAM hajAreka varSathI tIrthaMkara jeTaluM mahattva apAyuM che. zatruMjya, Abu, kuMbhAriyAjI jesalamera vagere keTalAMka zvetAMbara tIrthomAM bAhubalinI vayukata pratimA che, paraMtu tenI vidhipUrvaka pUjA thatI nathI. zrAvaNabelagADAmAM be nAnA parvatA AvelA che. e bemAM moTo parvata te viMdhyagiri athavA Indragiri tarIke oLakhAya che. enI sAme AvelA bIjA nAnA parvata candragiri tarIke oLakhAya che. candragiri sAthe samrATa caMdraguptanuM nAma joDAyeluM che. prAcIna samayamAM chellA zrutakevalI bhadrabAhusvAmI uttara bhAratamAM satata dukALa paDavAne lIdhe pAtAnA bAra hajAra ziSyo sAthe vihAra karIne dakSiNa bhAratamAM karNATakamAM padhAryA hata!. samrATa caMdragupta paNa bhadrabAhusvAmInA anuyAyI hatA. bhadrabAhusvAmInI dharmavANI sAMbhaLI emaNe emanI pAse dIkSA lIdhI hatI. bhadrabAhusvAmIe ane tyAra pachI caMdraguptamunie potAne deha A nAnI TekarI upara rAmAdhipUrvaka cheDayA hatA. eTalA mATe A nAnA DuMgara candragiri tarIke oLakhAya che. I. sa. pUrve trIjI zatAbdImAM A ghaTanA ahIM banI hovAnuM manAya che. bhadrabAhubasvAmI dakSiNamAM padhAryA tyArathI dakSiNa bhAratamAM jaina dharmanA khUba pracAra thayo. emAM zrAvaNabelagoDA paNa eka mahattvanuM kendra banI gayuM. ahIM koIne koI mahAna jaina AcAryanI upasthiti hamezAM rahetI. ahIM bAhubalijInI pratimA cAmuMDarAye banAvaDAvI tene mATe eka daMtakathA pravarte che. cAmuMDarAyanI mAtAnuM nAma kAlalAdevI hatuM. eka vakhata kAlalAdevI AcArya ajitasenanuM 177 vyAkhyAna sAMbhaLavA gayA hatAM. vyAkhyAnamAM AcArya mahArAje bharatacakravartIe potanapura (pAdanapura) mAM bAhubalanI eka bhavya pratimA karAvI hatI tenA ullekha karyo. AthI kAlalAdevIne e pratimAjInAM darzana karavAnI tIvra abhilASA thaI. temaNe potAnA putra cAmuMDarAyane enI vAta karI, eTale cAmuMDarAya peAtAnI mAtAne laIne pAtanapura javA nIkaLyAM. mArgamAM teo zrAmaNabelagAlA AvyAM tyAM siddhAMta cakravartI AcArya nemicaMdra birAjamAna hatA. kAlalAdevIe ane cAmuMDarAye temane vaMdana karyAM ane potAnI IcchA vyakata karI, paraMtu AcArya nemicaMdre kahyuM ke 'pAtanapura pAse AvelI bAhubalinI pratimAnuM darzana have zakaya nathI, kAraNa ke tyAM javAnA rastA have ghaNA vikaTa ane durgama banI gayA che.' AthI cAmuMDarAya ane kAlAdevI nirAza thaI gayAM. te divase rAtre A kSetranAM zAsanadevI kuSmaNDinI devIe cAmuMDarAyane kAlalAdevIne ane AcArya nemicandrane - e traNeyane eka ja samaye svapnamAM darzana ApyuM ane kahyuM ke, 'potanapuranI bAhubalijInI pratimAnAM darzana have durgama che, paraMtu ahIM ja tamane savAranA bAhubalijInAM darzana thaze. savAranA racaMdragirinI taLeTImAMthI, uttara dizAmAM moDhuM rAkhIne pUrva dizAmAM vidhyagiri upara bANa cheDajo. jyAM bANa paDaze tyAM bAhubalijInI pratimAjI pragaTa thaze.' svapna anusAra savAre cAmuMDarAye AcArya nemicaMdrane vaMdana karI, temanA AzIrvAda laI vidhyagiri upara bANa cheDayuM. jyAM bANa paDayuM tyAM jANe DuMgaramAMthI kaMDArI kADhyAM hoya tevAM bAhubalijInAM pratimAjInAM darzana thayAM. tyAra pachI nemicaMdracAryanI sUcanA pramANe AkhA bhAratamAM uttama gaNAtA. sthapatIone ane zilpIone bAlAvIne temanI pAse cAmuMDarAye bAhubalinI pratimA vidhyagiri upara kaDArAvI. zrAvaNabelagolAnI A pavitra bhUmi prAcIna samayathI suprasiddha che. prAcIna samayamAM enuM nAma kaTavapra hatuM. kaTavapra eTale je parvata upara yogIe samAdhi letA hoya te parvata: - tyAra pachI A sthaLa zravaNabelagoDAnA nAmathI suprasiddha thayuM. belagolA athavA belaguDAno artha thAya che 'zveta kamaLAvALuM sarovara': ahIM be parvatonI vacce nAnakaDuM sarovara ahIM jaina zrAmaNe| AvatA jatA eTale A sthaLanuM nAma 'zarmaNaAveluM che. belagoTA athavA 'zramaNabelaguDA'evuM paDI gayuM. tyAre pachI jyArathI - bAhubalijInI pratimAnI ahIM pratiSThA tyArathI enuM nAma 'gAmmaTezvara' evuM paNa cAlu thayuM . thaI Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 prabuddha jIvana tA. 16-2-81 ahIMnA zilAlekha pramANe cAmuMDarAye I. sa. 976mAM A parvata upara bAhubalinI pratimA karAvavAnI yojanA karI hatI. I. sa. 981mAM te kArya pUruM thayuM. cAmuMDarAya dakSiNa bhAratamAM te samayanA gaMga rAjayanA rAmalla bIjAnA mukhya senApati ane mukhya maMtrI hatA. teo jema yuddhakalAmAM nipuNa hatA tema sAhityakalAmAM ane dharmakalAmAM paNa pravINa hatA. emaNe keTalAka graMthanI racanA karI hatI eTalA mATe emane emanA gurue 'gammaTa' athavA gummaTa' evuM biruda ApyuM hatuM. AthI ahIMnI bAhubalijInI pratimA gAmmaTasvAmI" athavA "gammaTezvara' tarIke lokomAM oLakhAI. . . zrAvaNabelagolAmAM vidhyagiri upara bAhubalinI pratimA pAse pahoMcavA mATe lagabhaga che. pagathiyAM caDhavAM paDe che. DuMgarane DhALa saraLa che ane tene paththara nakkara che. eTale ghaNAMkharAM pagathiyAM DuMgaranA paththaramAMthI kotarIne banAvavAmAM AvyAM che. DuMgara upara caDhatAM vacce ATha jinamaMdira Ave che. emAM sauthI moTo maMdiramAM trapabhadeva bhagavAnanI manahara pratimA che. caMdragiri upare cauda jinamaMdira che. emAM samrATa azoke pitAnA pitAmahe samrATa candraguptanI smRtimAM baMdhAveluM maMdira sauthI prAcIna che. taduparAMta cAmuMDarAye pote baMdhAveluM maMdira paNa che. badhAM maMdiromAM te zilpa sthApatyanI dRSTie caDhiyAtuM che. A parvata upara eka guphA paNa che. e bhadrabAhu guphA tarIke oLakhAya che, kAraNa ke bhadrabAhusvAmIe tyAM rAmAdhipUrvaka deha choDayo hato. tyAM bhadrabAhucchAmInAM pagalAM che. caMdragiri upara eka maMdiramAM zilAlekha paNa che, jemAM '.bhadrabAhusvAmI ane caMdraguptanI dakSiNa yAtrAne ullekha che. vidhyagiri, candragiri ane zravaNabelagoDA gAmamAM dasamI zatAbdI sudhInA badhA maLIne 37 jeTalA zilAlekha che. T: koNabelageDAmAM badhA maLIne batrIsa jinamaMdiro che. A uparAMta amuMDarAye AcArya nemicaMdranI smRtimAM che. eka maThanI sthApanA karI hatI te maThA hajAra varSathI avirata cAle che ane Aje paNa hayAta che. A maThano vartamAna adhiSThAtA-zI cArakIrti bhaDhAreka svAmI che. : ke .!' ? !: * * * * * : bAhubali jainenA prathama tIrthaMkara AdinAthaH eTale ke vRSabha devanA putra hatA. bhagavAna tripabhadevane so putra hatA. temAM rANI sumaMgalAthI thayelA sauthI moTAnuM nAma bharata hatuM ane rANI sunaMdAthI thayelA putranuM nAma bAhubali athavA bhujabali hatuM : kSabhadevane be putrIo hatI brAhmI : ane suMdarI. bhadevagRhasthajIvanane : tyAga karI. saMyama svIkArI dIkSita thayA te vakhate temaNe potAnA sAmrAjyamAMthI bharatane vinItAnuM ane bAhubaline takSazilAnuM rAjya soMpyuM ; (digaMbara paraMparA pramANe bAhubaline dipuranuM rAjya soMpyuM ane bIjA putrone nAnAM nAnAM rAjyosoMpyAMkRSabhadevanA putromAM, bharata sauthI moTA putra hatA. temaNe cakravartI thavA mATe digvijaya zarU karyo. emanA bIjA 98 bhAIoe kSabhadevanI salAha anusAra rAjayatyAga karIne bhAratane badhI sattA sAMpI dIdhI ane pArve saMsArano tyAga karIne "dIkA grahaNa karI, paraMtu bAhubalie bharatanI sattAne svIkAra na karyo. AthI : baMne bhAIo vacce konI sattA sarvoparI che. te nakkI karavA mATe yuddhanI sthiti UbhI thaI. bAhubalie ane baMne pakSane maMtrIoe darakhAsta mUkI ke baMne pakSanI senAonA yuddhamAM asaMkhyuM. sainiko mRtyu pAmaze mATe tevA ghara narasaMhAranA pate niMmittAna banatAM baMne bhAIoe zastra vaMgara "ekSmI sAthe dra yuddha karavuM. baMnee te vAta kabUla rAkhI. baMne vacce dvayuddha thayuM. baMnee ekabIjA upara muSTi prahAra karyA bAhubaMlimAM emanA nAma pramANe dhaNI tAkAta hatI. emanI muSTino prahAra jhIlavAmItAnI azakita jaNAtAM 1:bharate zastra hAthamAM dhAraNa karyuM. e zaruM te' devatA pAsethI emane maLeluM cakuM hatuM. paraMtu yuddhanI zarata hatI ke koIe zastra dhAraNa karavuM ahiM. bharate eka zarata bhaMga karyo. ethI bAhubaline atyaMta kheda thaze." emaNe yuddhabhUmi upara ja pote rAjaya tyAga kare che ema bharatane jaNAvI dIdhuM ane pote potAnAM vastra, AbhUSaNa vagere utArI nAkhyAM. emaNe bharatane mAravA mATe ugAmelI muSTi pAchI vALIne mastaka uparanAM kezane laca karyo ane dIkSA grahaNa karI. bAhubaline Ama karatA joI bharatane pitAnI bhUla mATe bahu pazcAttApa thayo, paraMtu have tene kaMI upAya na hato. teo bAhubalinA caraNomAM namI paDayA. bAhubalie dIkSA grahaNa karI, paraMtu potAnA pitA pAse teo na gayA kAraNa ke temanA manamAM eka vAta khUMcatI hatI te e ke potAnA aThThANu nAnA bhAIoe potAnA karatAM vahelI dIkSA lIdhI che. mATe jo have RSabhadevanA samudAyamAM pote jAya to nAnA bhAIne vaMdana karavAM paDe. ethI emaNe vicAryuM ke "ghera tapazcaryA karIne prathama huM kevaLajJAna meLavuM, kAraNa ke kevaLajJAna meLavyA pachI kevaLIone bIjA koIne vaMdana karavAnAM rahetAM nathI." AthI temaNe vanamAM jaI ghora tapazcaryA AdarI. Ama, bAhubalie dIkSA lIdhA pachI tarata ja ghora tapazcaryAM cAlu karI. A tapazcaryAmAM teo eka varSa sudhI kAusagga dhyAnamAM rahyAM. temaNe UbhA UbhA kAusagga mudrA dhAraNa karI. teo potAnA dhyAnamAM eTalA badhA lIna hatA ane temanuM zarIra eTaluM sthira hatuM ke pote jayAM UbhA hatA tyAM velAo dhIme dhIme temanA zarIrane vIMTaLAI vaLyA. temanA paga pAse mATImAM kIDIonA ane sApanA rAphaDA thayA. bAhubalinI kAyA ghaNI moTI hatI. eTale emanA kAnamAM pakSIoe mALA karyA. Ama chatAM bAhubali pitAnI ghora tapazcaryAmAMthI bilakula calita thayA nahi. eka varSanI ghora tapazcaryA thaI chatAM temane kevaLajJAna na thayuM, kAraNa ke temanA manamAM haju thoDo ahaMkAra - thoDA mAnakapAya rahI gayuM hatuM. bhagavAna RSabhadeve pitAnA jJAnathI A jANI lIdhuM. eTale temaNe bAhubaline samajAvavA mATe sAdhvI thayelI pitAnI be dIkarIone - brAhmI ane suMdarIne bAhubali pAse mokalI. e bahenoe bAhubali pAse AvIne eTaluM ja kahyuM : vIrA mArA, gaya thakI Utaro re, gaja beThAM, kevaLa na Ave re. eTale ke, he bhAI! tame hAthI upara caDhayA cho te tenA uparathI UtarI jAva, kAraNa ke hAthI upara beThelAne kevaLajJAna thatuM nathI. A zabdo sAMbhaLIne bAhubaline manamAM prazna thayo ke 'mArI bahene AvuM khATuM kema bole che? huM kayAM hAthI upara beTho ?' paraMtu pachI, vicAra karatAM tarata emane samajAI gayuM ke A hAthI te mAnarUpI - ahaMkArarUpI hAthI che. enA uparathI huM jyAM sudhI UtaruM nahi tyAM sudhI kevaLajJAna prApta thAya nahi.' bAhubalinA cittamAMthI tarata ahaMkAra galita thaI gayo. pitAnA nAnA bhAIone vaMdana karavAno temaNe nizcaya karI lIdho. nizcaya thatAM tarata ja temaNe javA mATe jyAM paga upADo tyAM ja emane kevaLajJAna thayuM. bAhubalinA jIvanane mAnakaSAyane A prasaMga digaMbara paraMparAnA keTalAka graMthomAM jovA maLe che ane keTalAkamAM te maLato nathI. mAnakavAyane prasaMga bIjI rIte paNa jovA maLe che. tapazaryA daramiyAna bAbaline thAya che ke bharatanI bhUmi upara UbhA rahI. peAtAne tapazcaryA karavI paDe che. A vAta temane khUMcatI hatI. paraMtu bharatane khabara paDI eTale temaNe kahevaDAvyuM ke, "bAhubali jyAM tapazcaryA kare che te bhUmi to temanI potAnI che, mArI nathI." A jANIne bAhubalinA mananuM zalya nIkaLI gayuM ane temane "kevaLajJAna" thayuM. 1:43: bAhubali A rIte jaina paraMparAmAM emanI AkarI tapazvaryA mATe jANItA che. eTalA mATe ja digambara paraMparAmAM emane tIrthakara jeTaluM mahattva apAyuM che. kArakalanA eka digambara zilAlekhamAM bAhubaline jinapati' tarIke oLakhAvyA che. -115//zrAvaNa belagelAnA bAhubali A rIte aneka peDhIo mATe preraNAstrota rahyA che ane raheze. emane ApaNAM anekaza: vaMdana ho! Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - prabuddha, jIvana 179 * , tenI samakSa bhAI na karyuM. mahArAjA nA A rAma senA ane ullAsanA latInI. akhaMDa mayada. thaI rahyuM nathI. cAmAM zAMta bhAvathI mAM para bAhubali samara sAMbhaLIne bhagavAna upadeza ane potAnI samasyA nAyaka ApaNA se vaka saMgharSa karIe. tA. 16-2-81 je bAhubali : cakravatInA vijetA - upAdhyAya amaramunijI 'cakravartI bharata digvijya karIne pAchA pharyA hatA. ayodhyA senApatie rAmajAvatAM kahyuM, 'mahArAja! zAsana ' e zAsana che. nagarImAM vijya mahotsava manAvAI rahyo hato. suhAsinIoe tenI samakSa bhAIne saMbaMdha Ave na AvI zake. temAM te zAsananI cakravartInI maMgala AratI utArI. badhI bAju AnaMda ane ullAsane maryAdAne prazna mukhya bane che. e sAcuM che ke bAhubali paNa sAgara uchALA mArI rahyo hato. A samaye senApati suNe AvIne bhagavAna zlabhadevane putra che, Apane priya baMdhu che, paraMtu nivedana karyuM, 'mahArAja! cakraratna haju paNa ayodhyA nagarInA cakravartInI. akhaMDa maryAdA anusAra, bAhubalie ApanI AjJA gepura dvAramAM praveza karI rahyuM nathI. AyudhazALAmAM zAMta bhAvathI. svIkAravI paDaze ane te mATe have yuddha sivAya bIjo koI mArga yathAsthAne pratiSThita thaI rahyo nathI." , nathI. - cakravartInI mukhAkRti para camakato vijayane AnaMda kSINa thaI bharata keTaloka samaya sudhI dharmasaMkaTamAM vicAramagna banI gayo: 'zuM haju paNa digvijaya adhUro che?" gayA. Akhare purohita ane senApati sAthenA parAmarza anusAra mahAmAnya rAjapurohite cakravartInI ciMtAnuM vizleSaNa karatAM bAhubali sAme yuddhanI ghoSaNA karavI paDI, rAjanItie parivAra kahyuM, 'mahArAja! Ape bIjA badhA rAjAone jItIne, Apane nIti para vijaya prApta karyo. AdhIna banAvela che, paraMtu ApanA bhAIoe haju ApanI bIjI bAju bAhubalie paNa bharata viruddha raNabherI adhInatA svIkArela nathI. jyAM sudhI teo ApanI AdhInatA bajAvI dIdhI. baMne bAjuonI vizALa senAo, takSazilAnA svIkArI na le tyAM sudhI Apane A digvijaya adhUro che. vicAra- medAna para AvIne khaDI thaI gaI. vinimaya bAda badhA bhAIo pAse dUta mokalavAmAM AvyuM. bAhubali . bAhubali samara kSetramAM AgaLa AvyA. temaNe bharatane. sivAya bAkInA badhA bhAIo bharatane Adeza sAMbhaLIne bhagavAna paDakAra karatAM kahyuM, 'niraparAdha manuNonuM khUna vahAvavA mATe kema. kSabhadeva pAse potAnI samasyA laIne pahoMcyA ane temanA taiyAra thaI rahela che? saMgharSanuM mULa ApaNI baMne vacce che, te upadezathI jAgRta banIne dIkSita thaI gayA. bAhubalie bharatanA pachI ApaNe baMne ja ApaNI zakitanI kasoTI karI laIe. ghAtaka ' ! Adezane asvIkAra karIne, dUtane pAcho mekalI Apyo. dUte zastrothI nahIM, paraMtu sAttvika saMgharSa karIe. jya-parAjayanA vanItA pahoMcIne bharatane kahyuM ke mahArAja, bAhubalie ApaNA nirNAyaka ApaNA sainika nahi, ghAtaka zastro paNa nahi, paraMtu vinamra AmaMtraNanI avahelanA karatAM kahyuM ke "nAnA bhAIonuM eka mAtra zuddha bAhubaLa para ApaNI zakitanI parIkSA karIe. rAjya chInavI levAnI lolupatAne huM dhikkAruM chuM. bALaka rAjakumArone - bharate bAhubalinI A naitika cunautIne svIkAra karI lIdho. DarAvI dhamakAvIne rAjya chInavI levuM temAM koI moTI vIratA che? baMnee sAthe maLIne daSTiyuddha, vAgayuddha, bAhuyuddha, muSTiyuba, paraMtu bAhubali bALaka nathI, je dhAka-dhamakIthI DarI jAya. temanI ane daMDayuddha - A prakAre aghAtaka yuddha-5ddhati svIkArI. te mujaba bhujAomAM baLa che, nasamAM kSatriyatvanuM jaya" lehI vahe che. baMnenI senAo thobhI gaI ane darzakanI jema dUra UbhI - bIjAne jItavAthI zuM thaI gayuM, jyAM sudhI mane jItela nathI. bharata rahI gaI ane bharata-bAhubali ekabIjAnI sAme AvIne,. moTo bhAI hovAne kAraNe tenA caraNomAM huM zatazata praNAma raNakSetramAM khaDA thaI gayA. karI zakuM chuM, AkhuM rAjya ja nahi, paraMtu prANa paNa arpaNa karI baMnee dakSuiddha zarU karyuM. bAhubalinI tejapradIpta AMkhe zakuM chuM paraMtu cakravartI samrATane nAte huM bharatanI koI ajJAta sAme bhAratanI AMkho vadhu vakhata maTakuM mAryA vagara sthira rahI mAnI nahi zake, eTaluM ja nahi paraMtuM bheTa rUpe phUTI koDI paNa zakI nahi. pachI vacanayuddha, bAhuyuddha, muThuiddha ane daMDayuddhamAM ApIza nahi. .. paNa bharata hArI gayo. bharatanA prayAso niSphaLa gayA, bharatane suveganA meDhethI bAhubaline repa ane baMgabharyo uttara sAMbhaLIne, tenA zaurya aMge zaMkA utpanna thaI, "cakravartI huM chuM ke te? cha khaMDa mahArAjA bharata stabdha banI gayA. bAhubalinA aparAjita baLathI jItanAranuM parAkrama Aje parAjita thaI rahyuM che! Ama banavAnuM teo paricita hatA. nAnapaNamAM jyAre baMne bhAIo sAthe ramatA kAraNa zuM? bharatanuM hRdaya bhaya ane zaMkAthI eTaluM hacamacI gayuM hatA tyAre bhArate anekavAra bAhubalinA pracaMDa baLa ane zakitane ke te daMDayuddha karatAM karatAM, yuddhanI nirdhArita pratijJAne bhUlIne, camatkAra dekhyo hato. potAnA nAnA bhAInA baLa ane parAkrama bAhubalinuM mastaka dhaDathI juduM karavA mATe "cakra"ne pheravavA lAgyA. para temane garva hato, paraMtu nAno bhAI Akhare te nAnA bhAI che; pheravyuM ja nahi, AvezamAM bhAna bhUlIne cakrane upayoga paNa karI teNe meTAnuM sanmAna karavuM joIe, tenI maryAdA dhyAnamAM rAkhavI nAkhe! joIe, je cakravartI che. bAhubali rIte cakravartInI avajJA eka bAhubalinI najIka AvyuM paraMtu A daivIzakitathI saMcAlita ane avahelanA karaze tenI bharatane kalpanA paNa na hatI. "bAhubaline zastra hatuM. te baMdhuhatyA kevI rIte karI zake? cakra bAhubalinI najIka cakravartInI adhInatAne svIkAra kaI rIte karAvavAmAM Ave, jethI AvyuM, zAMta thayuM ane bAhubaline pradakSiNA karIne pAchuM jatuM rahyAM. bhAtu-snehane pavitra saMbaMdha tUTe nahi ane yuganI navI paraMparA : bharata dvArA cakrane prAga thayela joIne, bAhubaline roSa paNa jaMLavAI zake."- bharata mATe A rAmasyA gaMbhIra citAne bhayaMkara dAvAgninI jema saLagI UTha. bAhubaline roSa takSaka viSaya banI gaI. A gaMbhIratA AgaLa vadhatAM, eve 'tabakko nAganI jema havAmAM phUMphADA mAravA lAgyuM-jANe ke hamaNAM ja pralaya pahoMcI ke bAhubali sahaja snehapUrvaka AjJA ravIkAre nahi te sarjAze. bharatanuM hRdaya, tharathara dhrUjavA lAgyuM: "zuM A ja yugamAM bhale cakravartIpadane tilAMjali devI paDe; paraMtu bhAnubhAvanI snehagAMTha ekasAthe be cakravartI thaze? zuM cakravartItvanA ItihAsanuM paheluM pAnuM to tUTavI ne ja joIe. - eka baMdhunA bIjA baMdhu dvArA nirmama vadhathI ja zarU thaze. --- ... cakravartInI gaMbhIra mukhamudrA joIne purohita, maMtrI ane diga mUDhanI jema UbhA rahIne vicAravA ---- DarAvI dhamakAvatarAno lolupatAne huM vikama "nAnA bhAIone bhujAomAM bALaka nathI, je tha I moTI vIratA nathI. bharata tenA caraNemAM ja zakuM chuM AkhuM maLI gaI hatI. karavuM nahi e dhyAnamAM rAkhavI avahelanA karaze te bAhubali rasa hatI , taI bhaTTenI dakSiNA karIne jalinI najIka cakro pra jayaMkara dAvA mAravA bhale cUkavAli rAheja AgaLa vaMdhatA tera citAno je je devI paDIza. ravIkAre ke lAgyanuM paheluM Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 prabuddha jIvana tA. 16-2-81. bAhubaline roSa uttarottara vadhavA lAgyuM, "bharata pratizA- bhraSTa banIne mArA para cakra choDe che? sAruM! hamaNAM ja eka muSTi prahAra vaDe, cakrane dhIme dhIme pheravIne tenA cUrecUrA karI nAkhuM chuM. bAhubalie madonmatta hAthInI jema cakravartI tarapha muSTi uThAvI ane bAhubali bharata cakravartI tarapha doDayA. bharatanI senA subdha sAgaranI jema vizudhdha tathA vicalita banI gaI. acAnaka bAhubalinA vicAromAM eka vicAra jhabakI gaye, are ! kayAM jaI rahyo chuM huM? IkavAku vaMzanI maryAdA miTAvavA? bhAInuM lohI vahevaDAvIne A rAjyane mAre zuM karavuM che?" " bAhubalinI muSTi jemanI tema baMdha ja rahI gaI. paga aTakI gayA. temane pitAzrI traspabhadevanI vANI yAda AvI gaI "bharata prathama cakravartI thaze." pitAzrI zyabhadevanI A vANI sAcI paDI rahI che, te bhale prathama cakravartI thAya ? bAhubali tyAM ja sthira thaI gayA. vizvane prathama mAnava saMhAra thate thato aTakI gayo. bAhubali yuddhathI pAchA vaLI gayA. bhaitika sAmrAjayane rathAne AdhyAtmika sAmrAjaya prApta karavAne temaNe nirNaya karI lIdho. bAhubalie te ja hAthe mupTileca jArI lIdhe. raNakSetranA mahAna vijetA jotajotAmAM AtmavijetA sAdhu banI gayA. bharata ekAeka Azcaryacakita banIne bAhubalinA caraNamAM jhUkI gayA. devatAoe "rAdhusAdhu" kahIne puSpavRSTi karI. bAhubaline khabara na rahI ke senAe raNakSetramAMthI kayAre pAchI jatI rahI? teo te dhyAna-mudrAmAM aMtarlIna thaI gayA hatA. eka vicAra AvyuM, "prabhu zyabhadevanA caraNomAM pahoMcI jAuM'. bIjI ja jANe eka khUNAmAM dabAyela kSAtra-ahaMkAra saLavaLyuM, 'tyAM mArAthI nAnA bhAIe paNa che. te sAdhu banI gayA che. saMgha zAsananI maryAdA anusAra pUrva pravajata nAnA bhAIone vaMdanA-namaskAra karavA paDaze. huM moTo thaIne nAnA bhAIone mAthuM kema namAvuM? nahi, tema nahi thaI zake. have te kevaLajJAna prApta karIne ja jaIza. pachI nAnA moTAnA bheda samApta thaI jaze. nahi rahe vAMsa, nahi baje baMsarI. pachI vaMdanA namaskAra karavAnA nahi rahe. A sUma ahaMkAre bAhu baline jakaDI lIdhA. bIjI bAju teo ugjga girizikhiranI jema acala dhyAnamAM UbhA rahI gayA. AMdhI-tuphAna AvyAM, garamInI javAlAe jalI UThI, varSanI masta havAe pharakavA lAgI, zaradIne himazItala pavana kALajuM vIMdhI nAkhate pasAra thaI gayo. bAhubali na halyA, na DagyA. temanA zarIra para mATInA thara para thara jAmavA lAgyA. bhUminI aMkurita latA zarIrane, vRkSanI jema lapeTatI lapeTatI cAlI gaI. mAthA paranI jaTAomAM pakSIoe mALA bAMdhyA, paraMtu te Adi yuganA mahAbhIma bAhubali dhyAnamAM sthira, aDaga UbhA hatA. tephAnI pavana ane vIjaLInA pracaMDa avAjothI pahADo-paNa kaMpI jatA hatA, paranuM A caitanya girirAja jarA paNa vicalita thavA pAmyA nahibahAra tema ja aMdara paNa. mahAyogInA tapa : pUta dehathI praphurita tamaya kiraNonA saMsparzathI AsapAsanuM vAtAvaraNa zAMta tapAvana jevuM banI gayuM. pazuo parasparanA janmagata vaibhAva bhUlI gayA. siMha ane ziyALa sAthe kUdavA ramavA lAgyA; siMhaNa hAthInA baccAne ramADavA lAgI. haraNa ane siMha sagA bhAInI jema sasneha mahAmuninA caraNomAM eka sAthe vaMdana karavA lAgyAM. bhayarAmAMthI kALA nAga nIkaLIne muninA caraNomAM pheNa phelAvIne besI gayAnuM jANe ke pUjA __* *. * mAM. nIlakamalanAM gurachA dharI dIdhAM heAya ! duSTa ane krUra jIve paNa potAnAM janma-jAta saMskAra bhUlIne zAMti ane premanA apUrva vAtAvaraNamAM praphullita banI rahyA hatA. tapasvInA tAmaMDaLathI saMskRSTa havAo vaDe vanane khUNekhUNe zAMti, prema ane ahiMsaka vAtAvaraNathI bharAI gayA hatA. barAbara eka varSa sudhI divya puruSa ane divya prakRtine A adbhuta khela cAlato rahyo. bhagavAna kSabhadevanA jJAnamAM A badhuM jhaLakI rahyuM hatuM, 'bAhubalinI sAdhanAnI bhUmikA AkharI tabakko pahoMcI rahI che, para nAnuM sarakhe ahaMkAra temane jakaDIne beTho che. temanI sAdhana nAne aMtima kakSAe pahoMcavAmAM bAdhaka banI rahela che.' prabhue bAhubaline jAgRta karavA mATe AryA brAhmI ane suMdarIne mokalyAM. brAhmI-suMdarI bAhubalinI najIka AvI gayAM. vaja, staMbhanI jema dhyAnamAM sthira bAhubaline joIne, temanA zira zraddhAthI jhUkI gayAM. pachI eka madhura svara havAmAM gUMjI UTha, 'baMdhu! hAthIthI nIce Utare. hAthI upara kayAranA besI rahyA che. hAthI para besI rahevAthI jJAna thatuM nathI ? bAhubali bahenanA paricita svarathI AzcaryamAM paDI gayA: "zuM kahI rahela che mArI bahene? huM rAjya-vaibhavane tyAga karIne sAdhu banI gayo chuM. have mArI pAse hAthI kayAMthI hoya? baMne baheno gRhastha dazAmAM paNa A prakAre kadI jUThuM bolI nathI, tyAre have te te sAdhvI che. mithyA bhASaNa kare nahi - mazkarImAM paNa mithyA bole nahi. to pachI zuM huM kharekhara hAthI para beTho chuM? hA... hA vAta sAcI che. huM ahaMkAra rUpI hAthI para beTho chuM. kharo hAthI te jJAnanA pratibaMdhaka nathI. tenA para beThA beThA te dAdImA marudevIne kevaLajJAna thaI gayuM hatuM, paranuM A abhimAnane hAthI te ghaNo durdama che. rAjaya-vaibhava tyAgI dIdhe, sukha-suvidhAo choDI dIdhI, paranuM nAnuM sarakhe ahaMkArane tyAga na thaI zako? nAnA-moTA bhAIne vicAra mArA manane jakaDIne besI gayela che. manuSyanA zarIrane zuM nAnuM ane zuM moTuM? deha ane janmanI meTAI te kharI moTAI nathI, sAdhanAmAM kharI moTAI rahelI che. zarIra vaMdanIya nathI, vaMdanIya to guNa che, tyAga che. jenAmAM guNa che te vaMdanIya che, pUjanIya che. nAnA-moTAnA ahaMkAramAM mArAmAM guNAnurAga kayAM rahyo? guNa-daSTi vinA samyak darzananI nirmaLatA kayAMthI Ave ? ane sabhyatvanI nirmaLatAnA abhAvamAM A pravajayAnuM paNa mahattva keTaluM? kaThora sAdhanAne paNa artha zuM? ahaMkAramAM jakaDAyela rahuM tyAM sudhI maMjile kevI rIte pahoMcAya? guNa jayeSTa bhAIone namaskAra karavAnuM mAruM kartavya bane che." A vicAre bAhubali bhagavAna kRSabhadevanA caraNomAM javA ane petAnA 98 nAnA bhAIone vaMdanAnamaskAra karavA kRtanizcayI banatAM ja, ahaMkAranI gAMTho khUlavA lAgI ane dhIme dhIme ahaMkAra nirbheLa banatAM, hRdaya svaccha ane sTika jevuM nirmaLa banI gayuM. AvA nirmaLa bhAvo sAthe teoe jevo bhagavAna rakSabhadevanA caraNomAM javA paga upADa ke jJAna-jatane nirmaLa prakAza phelAI gayo, sAdhanA siddhinA zikhare pahoMcI gaI, kevaLajJAna pragaTI gayuM. (hiMdI parathI) anu.: ema. je. desAI sukhanI DokAbArI, duHkhano daravAje 0 sukhane dAkhala karavA nAnI DekAbArI khelavA jAo tyAM ja zokano daravAjo UghaDI gayo jANe. -jarmana subhASita 0 game te bhASA vAparo, paNa tame jevA haze tevA ja zudo tamArA moMmAthI bahAra Avaze. -emarsanA Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-2-81 prabuddha jIvana 181 - i mAnavane UgavA de tevo dharma : De. guNavaMta zAha [ adhyakSa, zikSaNa vibhAga, da. gujarAta yunivarsiTI] muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI yojAyelA vidyAsatranI "mAnavane UgavA daIe" vyAkhyAnamALAnuM bIjuM pravacana ahIM pragaTa karavAmAM AvyuM che.] jue che. isu khrista sArapane "premamAM jue che. mahAvIra sArapane ahiMsAmAM jue che. sadaguNane samajavA chatAM mAnava zikSaNa mANasane UgavAmAM madadarUpa thAya e kharuM paraMtu sAthe svabhAvamAM kayAMka evAM to paDelAM che, jemane kAraNe sad - asa nI e ya sAruM ke, zikSaNa (Miseducation) ene khatama paNa athaDAmaNa cAlyA ja kare che, mananA kura kSetra para jANe satata eka karI zake. evuM ja dharmane mATe paNa kahI zakAya. saMgharSa cAlato rahe che.. pardAnA baMne nAmanA iTAliyanane jIvato bALI mUkavAmAM AsaMgharSanI nIpaja eTale yuddha bI. e. ma. kole "The Avele. tene gune mAtra eTale ja hato ke, pRthvI sUryanI Arsa Untold Story nAmanuM pustaka lakhyuM che jemAM emaNe sana 196ranA pAsa phare che e vAtane te daDhatApUrvaka vaLagI rahele. kavi narmadanA cInanA akramaNanI ane ApaNI hAranI vArtA lakhI che. teo samayamAM zikSako vidyArthIone kahetA: "pRthvI che te eNrarA (sapATa) lakhe che ke chellAM pAMceka hajAra varSanA ItihAsamAM nAnAM moTAM lagapaNa InspekaTara sAheba pUche te geLa che ema kahevAnuM.' AjathI bhaga daza hajAra yuddho thayAM che. yuddha e mAnavajAtane ItihAsa che. savAso varSa para A sthiti hatI. jyAre zAMti e mAnavajAtanuM svapna che. A yuddho dharmane nAme kayAreka thAya ke keTalA dayAnaMda sarasvatI pAke to A dezamAMthI thayAM che ane rASTrIyatAne nAme thayAM che. briTiza ItihAsamAM aMdhazraddhA TaLe? samAjamAMthI vahemane TALavA mATe keTalA durgArAma te 'gulAbene vigraha' paNa jANItuM che. mANasa "gulAba'ne nAme paNa laDI mahetAjI joIe? eka sudhAro eTale keTalAnarmada?koSTaka AgaLa zake e kevI vicitra vAta che." "gulAba" ne nAme prema thaI zake. calAvIe to saMpUrNa krAMti mATe keTalA jyaprakAza joIe? ekAda yuddha zI rIte thaI zake? vahema mAMDa jarAtarA nabaLe paDe tyAM te koIkanA hAthamAMthI jharatI - velTe kahelI eka vAta mane yAda Ave che. eNe kaheluM: "jIvanamAM rAkha pharI vaLe che ane sudhAro keTalAya jojana dUra haDaselAI huM be vakhata pAyamAla thayo chuM. eka vakhata huM korTamAM kesa jItyA jAya che! tyAre ane bIjI vakhata korTamAM kesa hArI gayA tyAre". A vAta mANasa je mANasa caMdra para cAlI AvyuM te ya A sthiti yuddhane paNa lAgu paDI zake che. mahAbhAratanA viya pachInuM svargache to pachI AjathI pUrAM savAso varSa para rAMderamAM paMdare rUpiyAnI rahaNa e A vAtanI pAMca hajAra varSa jUnI sAbitI gaNAya. AvA paMtujIgIrI karanAra narmada para zuM nahIM vItyuM hoya? pRthvI goLa che mahAna vijaya pachI pAMDavone himALe gALavAnuM sUjhe eTale viSAda e bAbata paNa tyAre eka jabaradasta vicArakrAMti jevI jaNAi hatI. e vijayane aMte pedA thayo hato. e krAMtinI vAta kaMIka AvI che. sana 1858 nI trIjI ja lAIne divase sAMjanA sAta vAge amadAvAdanA himA bhAI IsTi- gItAmAM vaparAyela "AtatAyI' zabdanA cha artha thAya che "AtakhUTamAM eka vidyAbhyAsaka sabhA maLI hatI. sabhApati hatA nagarazeTha tAyI' eTale "AgathI mAranAra', 'thI mAranAra', 'hathiyArathI mArapremAbhAI. doDhaso jeTalA mANasonI sabhAmAM bhegIlAla prANavallabha- nAra, strInuM haraNa karanAra' ane 'dhananI corI karanAra ane dharatI dAse pRthvI goLAkAra che e viSaya para bhASaNa karyuM. A bhASaNa pacAvI pADanAra.' A vizeSaNa karo aMge vAparavA mATe pAMDavo 1858nI sAlanA ogasTa mahinAnAM "buddhiprakAzamAM' chapAyuM pAse pUratAM kAraNe hatAM. AtatAyIo sAthe kAma pADavAne eka hatuM. A "buddhiprakAza' nAM pAnAM pheravatI vakhate kALajI nahIM rAkhIe ja mArga te vakhate pracalita hato. e have "zaguna mArga" "mahAte phATI jAya evAM thaI gayAM che, evA eka pAnA parathI thoDIka bhArata mArga" ke pachI "kSatriya mArga'. kSAtradharma AtatAyIone vAta jANavA maLI. 1857ne baLa thaye tene bIje ja varSe haNavAnuM pratipAdana karanAro dharma hato. barAbara aDhI hajAra varSa ItihAse na noMdhavI eka zAMta vicArakrAMtinI A zarUAta hatI. pachI AkhI duniyAmAM cha mahAmAnavenuM avataraNa thayuM. bhAratamAM buddha eka vAta noMdhavA jevI che. A ja varSamAM surata ane bharUca vacce ane mahAvIra thayA. cInamAM lAnsa ane kayuziyasa thayA tathA relave lAInanuM bAMdhakAma zarU thayuM. "buddhiprakAza' mAM relave lAIna mATe grIsamAM pAyathAgorasa ane hirekiTasa thayA. buddha ane mahAvIre loDhAnI saDaka' zabda vaparAyele e vAMcIne Aje kevI ramUjaupaje. zagudana mArga" nI jagyAe AtatAyIo sAthe kAma pADavAno na eka vicAra Ave che. kavi dalapatarAma sadehe pAchA Ave ane TIva mArga batAvyo. jene 'ajAtazatru mArga' kahI zakAya. aDhI hajAra para "chAyAgIta' ne kAryakrama jae to! vaLI TIvIvALA emane ja varSomAM je vaicArika yAtrA cAlI tenuM A pariNAma hatuM. mahAbhAratarajU kare che e jAme kharA! nA 'vIra mArga" nI jagyAe pUrA aDhI hajAra varSa pachI mahAvIra mArganI zodha thaI hatI. ahIM e paNa noMdhavA jevuM che ke, sadIothI mANasa potAnA vartanane samajavAno prayatna karato rahyo che. vartananuM svarUpa atizaya saMkula hovAne pariNAme ene mahAvIranA samakAlina evA pAyathAgorasa pIsamAM!!zAharame samajavAnuM kAma thoDuM muzkela banI rahe che. saguNa ane durgA, pracAra karyo hato.f; sats st}* !6ygasly J; so i = }}% Jha 5 - 5 i ::: 6 : hara 6 c & DahApaNa ane gAMDapaNa, sujanatA ane durjanatA, pApa ane puNya " jenuM sAmAnya tarIke mArA manamAM satata eka prazna carAyA jevAM ane zabdayu mAnavIya vartanane IcachanIya ane anirachanIya kaccha dharmanI cira prasAra chatAM paNa jIvanamAM ane ka 1 : mAMDa Fj* .> $ ema be prakAromAM vaheMcavAnA prayatno hatA, viniga thato jovAM nathI maLI enuM zuM kAraNa karInAM pAne ka, tA . 2 --- ... - - ~-- Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 prabuddha jIvana tA. 16-2-81 karavA tAra vaniziga kIma jevI kema? Aje nanI mAphaka ApaNA viSAda 'viSAda paLene upayoga jIvanane ArapAra jovAnI eka taka tarIke karavAnuM ga" kema nathI banI zakato?" ApaNane kayAMthI sUjhe! bArI pAsenI sITa na maLe eTalAmAM nirAza gautama buddha saMsAranA mAtra cAra karuNa drazya joine pachI thaine jhaghaDI paDanAra vimAna-pravAsIo ane Trena pravAsIo paNa mahAbhiniSkramaNa kareluM. Aje have AvAM aneka dazyo joyA pachI hoya che. ghaNIvAra to bane che evuM ke ApaNe nirAza hoie chIe ApaNuM devAMya pharakatuM nathI. zaheromAM hAthalArI kheMcanArAonA tyAre ene pUchavAmAM Ave ke tuM kema muDamAM nathI? e kahe che ke, pagamAM caMpala nathI hotAM, vaizAkhI bapore DAmara pIgaLe tyAre rastA mUDamAM kema nathI enI ene potAne ja khabara nathI ! sAthe bhAre vajana kheMcavA mATe paDa levA mathatAM e ughADA paga para hatAzA paNa kayAreka bahu sApekSA banI rahe che. mane eka yahudI zuM vItatuM nahIM hoya! enI pAsethI je kAramAM vahI jatA mANasane sAdhune prasaMga yAda Ave che. buDApesTamAM eka mANo e yahUdI cAMpalanI jhAjhI garaja nathI hotI, paraMtu mAtra Adatane kAraNe ja sAdhu pAse jaine phariyAda karI ane kahyuM : ame eka nAnI amathI enA pagane capala vaLagI rahe che! ziyALAnI ThaMDI savAre, pote oraDImAM navanava jaNAM chIe, zuM karavuM?' vAMcI na zake evAM chApAM laine pheri lekone ghera pahoMcI jAya - sAdhue ene ThaMDe kaleje javAba Apyo : tArI sAthe eka che. mahinAo sudhI chApuM vAMcaro enuM moM paNa jovA nathI pAmato. gheTuM leto ja." eka gharaDA TapAlIne huM roja bapore lokonA manIorDara ke rajisTarDa patro laine jato jouM chuM. enA gajavAmAM rUpiyAnI neTanA thokaDA pelo mANA mUMjhAya, paraMtu sAdhue kahyuM : "huM kahuM tema kara." hoya che ane chatAM enI garIbI te sadA juvAna! koI moTA pelA mANase tema karyuM. netA AvavAnA hoya tyAre raste patharAyelA taDaDAne kAbUmAM aThavADiyA pachI pelo mANasa pAcho Avya, e lagabhaga rAkhavAno niSphaLa prayatna karatA prabhAvahIna polIsane tame je adhamuo thaI gayo hato. eNe sAdhune kahyuM : have te nathI bhAtuM, che? kalAko sudhI lAMbAye jatI enI DayUTI enA jIvanane saharAnA gheTuM baMdhAya che." raNa jevuM banAvI nahIM mUkatI hoya! muMbaimAM keTalAka mANaseroja sAdhue nirAMte ene kahyuM, "tuM pAcho jA ane gheTAne bahAra evI moTara gADIo dhue che jemAM pote kadI besI nahIM zake. kADhI mUka ane mane aThavADiyA pachI maLaje." hoTemAM sArI sArI vAnagIo pIrasato bAlamajUra e vAna barAbara aThavADiyA pachI pelA mANasa, yahUdI sAdhu pAse khuza gIo sAthe eka jaTA ja prakArane saMbaMdha racI rAkhe che. badhI thato gayo ane bolyo : vAnagIone e bicAro nAkathI ja mANe che, badhI ja stuo jevI , sAdhu mahArAja! have jIvana majAnuM che ane ame pratyeka kALI pITha para ThalavAtI ja rahe che. e haLapati jayAre phala Utare. * paLa mANIe chIe. have te gheTuM paNa nathI. mAtra sAme nava ja tyAre pote ja pakavelA mabalakha dANAthI keTale dUra rahI jAya che? jeNe chIe!" game teTaluM sAruM pAke to ya ene kadI benara nahIM ja maLe! hari, nA pahelA nartha thoDA ja divaso para "nava jaNA' hatA paraMtu gheTuM gayuM pachI yALI krAMti paNa enA ujajaDa jIvanamAM jhAjhI khalela nathI pahoMcADatI. . eTalA ja mANaso mAtra nava jaNA banI gayA. relave sTezana para game teTale gharaDe hamAla paNa bhalabhalA jIvanano svIkAra karanAre vipAdano paNa svIkAra karI ja levA yuvAnane sAmAna upADI zake che. e yuvAna veITa lITiMga ceMpiyana hyo. eka jarmana subhApitamAM A vAta sarasa rIte kahevAI che, hoya to ya sAmana to hamAla pAse ja upaDAvaze ne! eka mANasa sukhanI eka nAnI DolabArI kholavA gayA tyAM te hatAzA ke potAnI nAjuka Doka para keTalo sAmAna upADI zake te mATe koI du:khanA daravAjA khUlI ja gayA jANavA." jarAka vicArIe te niyame te haze ja ne! eka khaTAro keTaluM vajana vahI zake te aMge tarata jaNAze ke hatAzAnI paLe konA jIvanamAM nathI AvI ! maryAdA hoya che, AvI maryAdA mANasa mATe haze kharI ? anAjanA theDA ja divase para viSAdanI paLamAM phUTelI kAvya paMkSiA. godAmamAM pitAnI pITha para pAMca maNanI gUNI upADIne jatA ja bAkInI vAta bhale kahetI : AdamInI karoDarajajune koI ja hAni nahIM pahoMcatI hoya? dUra eka paramANu purA dUrane gAmaDethI sAIkala para dUdhanAM degaDA laIne zaheranA phaLiyA zuM zuM vItatuM haze sudhI AvI pahocatA dUdhavALAnA kaMtAI gayelA paga jovAnI tyAre phurasada ApaNane kayAreya maLaze kharI? bomba banato haze? te eka bAju AvI bAbate joIne ApaNane kazuM yu nathI thatuM. jayAre bIjI bAjue nAnI nAnI vAto ApaNane hatAza karI mUke eka zANo AdamI che. navA paDelA calacitranI TikiTa mATe lAInamAM UbhA rahIe ane pAgala banI jAya ApaNo naMbara lAgavAnI taiyArI hoya ane TikiTa khalAsa thai jAya tyAre tyAre ApaNe nirAza thaI jaIe chIe. chApuna Ave athavA moDhe enA para zuM nahIM vItyuM hoya? Ave eTalAmAM becena banI jatA mANaso meM joyA che. esa. esa. " jIvanane pura pArtha viSAdane paNa viSAdayogamAM palaTI nAkhavAmAM sI.nI parIkSAnuM pariNAma bahAra paDe tyAre ApaghAtanA banAvo bane raheluM che evuM lAge che. e zuM banAve che? keTalIkavAra to dIkarA napAsa thAya ane mAtA raDavA mAMDe che. pariNAma bahAra paDavAnuM hoya e divase amadA- tathAkathita dharma paNa mAnavA praphullanamAM rukAvaTa UbhI karI vAdanA kAMkariyA para polIsa goThavavI paDe che! zake che. dharma paNa mAnavanI svasthatA para prahAra karI zake che. AkhuM arjunane viSAda se Tacane hato tethI ja kadAca eviSAda- Izane Aje khormanInA dhArmika upadravothI pIvAya che. graMtha ane mAMthI viSAdayoga banIne gItAnuM AraMbhabidu banI rahyo. hatAzanI graMthithI bacavAnuM paNa jarUrI che. graMthanI AvI pakaDamAMthI chUTavA Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-2-81 prabuddha jIvana 13. mATe "nirgastha thavuM paDe. "jaina" zabda pramANamAM arvAcIna che. mANasane have samajavA mAMDayuM che ke sapU sukhavAda bhagavAna mahAvIranA samayamAM e mATe eka ane e zabda vaparAte (Radical Hedonism) bha ane svArthamAM pariName che, badhI hata "nirNatha." graMthirachedanI sAdhanAnuM pariNAma che khulluM mana., kAmanAonI paripUta paNa sukhadAyI ke zAMtidAyI banatI nathI. kayAreka evuM lAge che ke duniyAmAM sauthI moTuM kaI parAkrama hoya te lebha ane zAMti vacce koI meLa hoI zake nahIM. te svastha hovuM te che. | audyogika krAMti pachI "vaga'nI bolabAlA vadhatI ja rahI mAnavane UgavA de te dharma mAtra vyaktigata svasthatAnI che ane mANasa eka grAhaka (Consumer ) banI gayo che. phIkya nathI karato. 'tyAre karIzuM zuM' pustakamAM TelsToye sukhI mANasanuM enuM samIkaraNa A pramANe che: I am = what I have sukha keTalA mANasanA sukhane bhega lenAruM hoI zake te aMge ghaNI and What I Consumer saceTa vAta karI che. A copaDI saMvedanazIla ane saMvedanAmamANaso jIvananA pratyeka kSetramAM 'viMganI pakaDa vadhatI rahI che. zikSAna vAMce te ja ThIka che kAraNa ke e vAMcyA pachI varDajhavarthanI eka mAM paNa vidyArthIo pravacane sAMbhaLe che, neTa utAre che ane kavitAmAM kahyuM che tevuM ApaNuM thAya che: ' A presence that te pAkuM karIne parIkSAmAM lakhe che tyAre teo koI vicArane Atmadisturbs me with the joy of elevated thoughts.'. sAta karavAnI japhAmAM nathI paDatA, mAtra mAhitInI mAlikI ja ApaNI svasthatA paNa koI bIjAnI svasthatAnI khAMdha para jALavI rAkhavAno prayatna kare che. Ama vicAro ane vidyArthIo caDhIne te nathI maLIne! pApapuNyanA ApaNA jarIpurANA khyAlomAM ekabIjAthI ajANyA ja rahI javA pAme che, AvuM ja jJAnanuM che. TolsToya, rakina ane gAMdhIjI jevA mahAmAnavonA vicAro samULI Aje "I know'ne badale "I have Knowledge'nI bola- . krAMti ANe eTalA prANavAna che. mahAtmA gAMdhIe AjanA bAlA che. ahIM zAnamAM mAlikIpaNAne bhAva che. ekamAM zAnane jamAnAnAM sAta pApa gaNAvyA che, te ApaNA marajAdI dharma Ivory UMDANanI vAta che. bIjAmAM jJAnanA jaththAnI bolabAlA che. AvuM ja Tower Religion ne hacamacAvI mUke tevA che. mAnavane ugavA prema che. "Can one have love?" premamAM paNa mAlikInI de tevA dharmanI zakyatA emAM paDelI jaNAya che. gAMdhIe batAvelAM , bhAvanAnuM AropaNa thAya tyAre prema "bIIMga'badale 'haviga"ne sAta pApa A pramANe che: zaraNe jAya che. - (1) siddhAMta vinAnuM rAjakAraNa badhA pRthakakaraNane aMte phroma navA samAjanI rUparekhA Ape che. (2) zrama vinAnI saMpattinA A rUparekhA eka evA mAnava dharmanuM 'megnAkA' banI zake jemAM - (3) cAritraya vinAnuM jJAna mANasa UgI zake ane praphullana pAmI zake. mAtra thoDAka muddAo (4( naitikatA vinAne vepAra joI laIe: (5) mAnavatA vinAnuM vijJAna - kudarata para niyamana nahIM paNa asaMbaddha sAmAjika paribaLo, (6) tyAga vagaranI pUjA prayuktio ane saMsthAo para niyamana. (7) sabhAnatA vinAno AnaMda - utpAdananI dizA "vyAjabI upayoga taraphanI haze.' ja UMDANathI A sAta bAbato tapAsIzuM te tarata jaNAze - -- udyogamAM ane rAjakAraNamAM vadhumAM vadhu vikendrIkaraNa jethI ke dhyAna pUjA karanArAone, maMdire janArAone, dAna karanArAone, pratyeka mANasanI sAmelagIrI zakapha bane. . upavAsa karanArAone ane yAtrA karanArAone paNa kayAMka ne kayAMka uparanAM sAtamAMthI koikane koIka pApa jarUra AbhaDI jatuM haze. - vyavasthA menejameMTa)nA kSetramAM nokarazAhIne badale mAnavIya ahIM eka sAco banelo prasaMga kahevAne lobha rokI zakato vyavasthAnI sthApanA thAya. nathI. mArA kAkAne 1942nI caLavaLamAM bhAga lIdhA pachI sAbaramatI - jAherAtamAM je breInavoziga' paddhatio che tenA para jelamAM rAkhelA. tyAM rAjadvArI kedIo sAthe judI berekamAM kriminala niyaMtraNa. kedIo paNa hatA jemAM eka bhaiye hate. e mai kAkA sAthe vAte - mAladAra ane garIba deze varacenI viSamatA ghaTavI joIe. caDho tyAre eNe kAkAne eka vAta kahI: sAheba, mane cerI kI, - puruSapradhAna samAja vyavasthAmAMthI strIone mukata karavI rahI. pUna kiyA, nazA kiyA, DAkA DAlA, raMDIbAjI kI......... yaha saba - aNuzakitanuM ni:zastrIkaraNa. kucha kiyA lekina mai kabhI dharamabhraSTa nahIM huA! kabhI maine musala A badhA vicAromAM eka evA nUtana dharmane uddeza saMbhaLAya mAnA pakAyA huA anna nahIM khAya, pyAja nahIM khAyA...!" che jemAM mAnavanI vyakitatA cImaLAI nahIM jAya paraMtu puSpanI dharma jayAre bAhyAcArane baMdI banI rahe che tyAre AvA to mAphaka pAMgarI zake. dharma e "peInaklira' nathI. enuM eya koI aneka upadravo sarjAya che! sisTameTira rIlipha ApavAnuM nahIM paraMtu mukita ApavAnuM hoI zake. AjanuM pravacana pUruM karatAM pahelAM huM tamAruM dhyAna eka atyaMta mAnavazakitanI pUrvazarata che mAnavanuM pUrNa praphullana. suMdara pustaka tarapha doravA icchuM . mANasanA praphullananI cAvI e pustakamAMthI jaDe tema che. lekhaka che erika phroma ane enuM mathALuM saphaLatAne artha che: "To Be or To Have?" emAM erika phroma "bIIMga 0 niSphaLatA maLe che ane maLavI paNa joIe. saphaLatAne te artha ane heviga" aMgenI samagra jIvana draSTine bheda samajAve che. AlbarTa thAya che samApti. - vinobA bhAve svAiTajharanuM eka vAkaye DhAMkIne AjanI samasyA emAM rajU karavAmAM 0 kAryanI saphaLatAne pAme che lAMbI dhIraya niSphaLatA e vAstavamAM AvI che: - aDadhI saphaLatA hoya che. -' punIta "Man has become a superman .............. But the superhuman power has not risen to the level of ka 0 majAka karavAnI mArI rIta che-sAcuM bolavuM. duniyAnI A sauthI superhuman reason.". anekhI majAka che. * . - jayaMja barnArDa ze Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (90 184 eka bhAI pUche che: "manamAM vicAro bahu AvyA kare che tene mATe zuM karavuM?" prazna : 'manamAM vicArane kAraNe zuM thAya ?? e bhAI kahe, 'nidrA cAlI jAya. UMghamAM paNa khalela pahoMce. jAgratAvasthAmAM koInI joDe vAta karatAM karatAM vicAramAM sarI paDAya... upAya zuM?? uttara: vicAro karyAMthI Ave e jANavuM sAthe dararoja vicAronAM AMdolanane zAMta jarUrI che.' prabuddha jIvana vicAra-pravezanAM dvAra ] pre. dolatabhAi desAI A saMvAde lakhavA preryA. jarA UDero "mana e asaMkhya vicAronuM kArakhAnuM ApI zakAya. vicAro manamAM ja pedA thAya. ane vicAronA svIkAra pramANe mana ja hukama Ape. e rIte joIe to mana e kompyuTara samAna che. videzIoe aneka jeTaluM ne jevuM, kitazALI kompyuTara taMtra mananI zakita kompyuTara karatAM ya vizeSa che. jarUrI che ane karI nidrA levI vicAra karIe. che' evI upamA manamAM ja saMgrahAya zarIrane kArya karavA jabarajasta zakitazALI prayAsa karyA paNa mana nathI banAvI zakayA. vicAra kayAMthI Ave? vicAra saMsargathI Ave. zAnI joDenA saMsarga? konI joDeno saMsarga? ApaNA saMsarganAM kendra AvAM hoya: (a) mANasa joDene saMsarga, (ba) padArtha joDaeNnA saMsarga, (ka) vAtAvaraNa joDenA saMsarga ane (Da) chevaTe, potAnI jAta joDene saMsarga. vicAra pravezanI A bArIo che. e bArIo samajAI jAya pachI enA baMdha-ughADa thavA viSe mana taiyArI karI zake. dararoja ApaNe aneka manuSya joDe saMparkamAM AvIe, vAto thAya, vyavahAro thAya. traNa prakAranA mANasa joDe vyavahAro thAya. (1) roja-ba-rojanA jIvana mATenI vyavasthAkIya pravRttimAM jarUrI mAnavo, jema ke: gharanA ghATI, mALI, DrAIvara, dukAnadAra, basa kaMDakaTara vi. emanI joDenA vyavahAra 'rAbetA mujabanA hoya. paisA ApyA, TikiTa lIdhI ke kaMDakaTara joDenA vyavahAra pUro. A vyavahAranI carcAmAM na utarIe; (2) ApaNA vyavasAya jenA para AdhAra rAkhe evA mAnavI jeDenA vyavahAro, jema ke: ophsimAM uparI, vepAramAM grAhako anya vepArIo vagere. e vyavahAranI asara ApaNA mana para rahe che. 'tamArA viSe vepArI AlamamAM carcA thAya che, hoM!" evuM koI vepArI divasamAM bAlI jAya, to ApaNA manamAM e vicAra rahI jAya ne e vicAra divasabhara ApaNA pIchA nahIM choDe. te koI vepArI kahe, 'zAMtibhAI! tamArA vakhANa ghaNA pAse sAMbhaLyAM?" to ye e vicAranI khuzI divasabhara rahevAnI. dhaMdhA mATe, vepAra mATe, vyavasAya mATe, aneka manuSyonA saMparkamAM divasabhara AvIe chIe. emAMyaeN rAbetA mujabanA vyavahAra hAya, paNa keTalAka vyavahAra mana para asara pahoMcADe che. jenA zabdanI, abhiprAyanI ApaNA vyavasAya para asara thavAnI che, te vicAra ApaNu' mana noMdhe che. vicAranuM trIjuM dvAra, padArtho che. koInA gharamAM sarasa DAIniMga Tebala joyuM ke ApaNA manamAM vicAra praveze: 'AvuM DAIniMga tA. 16-2-81 Tebala kharIduM.' padArtho be prakAranA vicAra prere. AkarSaka, gatiAtmaka ane apAkarSaka, gati Atmaka, cAno kapa che. cA pIvI che. ApaNA hAthanI gati cAno kapa pakaDavA tarapha thaze. e AkarSaka gatiAtmaka vicAra thayo ne jo kapa khUba garama hoya te hAtha dAjhaze ethI tarata kapa mUkI daIzuM, e apAkarSaka gatiAtmaka vicAra thayo. mana jo vicAratuM na hota, to ApaNA dvArA koI ja kriyA na thAta. to...... padArtho paNa ApaNA para asaMkhya vicAra phUMke che. jAhera khabaro e eno uttama namUno che. rasoDAmAMthI avAja Ave; huM! sAMbhaLyuM!? A navI sIphonanI sADI phoTAmAM kevI sarasa lAge che? A ravivAre sADIo jovA jaIzuM? emAM mULa vicArapraveza pelI jAherAtamAMthI thayo hoya che. padArtho AkaSaeN ... ethI e padArthane peAtAnA karavA vicAra Ave. ne erika fomra sAcuM kahe che, 'ApaNu jagata padArthanI pAchaLa paMDayuM che, eTaluM ja jaoN vicAranI pAchaLa paDe to sAruM.' A jamAne padArthalakSI che. mANasanI meATAInuM mApa, ene phleTa, rAcaracIluM, kAra, vi.mAMthI nIkaLe che--sAmAnyata: (kharekhara mANasanI meTAInuM mApa enI vicArasRSTi ane karmasRSTi para hovuM joIe.) vAtAvaraNa joDene saMsarga paNa vicAra prere. khUba garamI lAge che. paMkhA cAlu karIe. unALAmAM havAnI le'rakhI AnaMda Ape. "tApa lAge che, cAlA havAphera jaIe.' e vAtAvaraNa kAraNe pravezelA vicAra che. vAtAvaraNamAM sUryodaya, sUryAsta, havA pANI, havAmAna, badhuM Ave. manuSyanA vyavahAro sarje te bhAvAvaraNa ane kudaratI tattvA sarje te vAtAvaraNa. vicAra--pravezanuM ceAthuM dvAra te potAnI jAta. 'jAtane bhautika svarUpe jaoNIe to AvA vicAra gaNAvI zakAya. 'hamaNAM carabI vadhI che - ghaTADavI paDaze.' khAMDa ochI khAuM te DAyAbiTIsa ghaTe.' 'vajana ochuM karavuM joIe' vagere. jAtane jo navapallavita thavAnI dRSTie joIe tA AvA vicAra Ave : 'have kAma ochuM karuM. cittazAMti vadhAruM.' 'dararoja dhyAna karyuM-mana mATe e jarUrI che.' 'gusse khUba thaI javAya che--jarA zAMta banuM, A vicAro, jAtanA eka svarUpane kAraNe pragaTe che. vicAranAM A cAra pravezadrAra che. jIvana : premanA dhAdha 0 nizcaya karanAra dila hAya, yojanA ghaDanAra mana hoya ane amala karanAra hAtha hoya te manuSya devanI kakSAe pahoMce che. - gina 0 jIvana ja premanA dhodha che, paNa tene varasAvatAM AvaDavuM joIe. - gaDhe 0 paramezvaranI zeAdhamAM A badhI doDadhAma zA mATe? tamArI AjubAjumAM vasatA lAkho dInadu:khI mAnavIomAM zuM bhagavAna nathI? pahelAM temanI ja pUjA kema na karavI? gaMgAnA kAMThe kUvA khodavAnI mUrkhAI zA mATe? - svAmI vivekAnaMda mAlika zrI muMbaI -jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI - 400 004. Te. naM, 350296 : mudraNasthAna: dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI-400 001. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By/South 54 Licence No.: 37 'prabuddha jaina 'nuM navasaMskaraNa varSa 44 : aMka : 21 buddha jIvana ' muMbaI 1 mArca, 1981 ravivAra vAdhika lavAjama rU. 15 : paradeza mATe ziliga 45 muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chUTaka nakala rUA. 75 taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha sahataMtrI ramaNalAla cI. zAha banI anAmata beThaka 0 cImanalAla cakubhAI anAmata beThako virodhI gujarAtanA tabIbI vidyArthIo ane rAIne utAvaLathI cAre meDikala kaeNleje eka sAthe cha mahinA mATe DaoNkaTaronuM AMdolana bahu lAMbuM cAlyuM, gujarAta, saurASTramAM badhe phelAyuM baMdha karI. delanakAroe anAmata beThako sadaMtara rada karavAne ane hiMsaka banyuM che. sarakArane lazkaranI madada levI paDI che. polIsane Agraha rAkhe ane AMdolane hiMsaka vaLAMka lIdhe. rAjakIya - aneka sthaLe goLIbAra karavo paDe che. nirdoSa mAryA gayA ane virodha pakSoe binajavAbadArapaNe sarakArane bhIDAvavA A takane ghAyala thayA che. jAhera milakatane ghaNuM ja nukasAna thayuM che. beMkanuM lAbha lIdhe. vartamAnamAM janamAnasa bIjA kAraNee ati uttejita kaliyariMga 25 divasa baMdha rahetAM vepArIo muzkelImAM mukAyA che. che. tethI AMdolana Aga vege phelAya. lazkara ane polIsa zALAo, kaeNlejo baMdha che. gujarAta yunivarsiTIe parIkSAo mekara urojanA vadhI. AvA prasaMgamAM bane che tema lazkara ane rAkhI che. milo baMdha paDI che. loko bhayamAM che ane salAmatI rahI piolIsa vadhAre paDatA baLane upayoga kare ane nirdoSa mANase daMDAya nathI. samAdhAna mATenA prayatno niSphaLa gayA che. A AMdolanane eTale uzkerATa vadhe. asAmAjika tattvo AvI takane lAbha le zAMtacitte vicAra karavAno samaya pAkI gayo che. . tema banatuM ja AvyuM che. AMdolananI zarUAta eka ja muddA upara thaI che. anusnAtaka ' AMdolanakAroe navA navA nusakhA ajamAvyA. anusnAtaka tabIbI abhyAsa ane nokarImAM, harijane ane pachAta vargo tabIbI abhyAsa ane nokarI pUratI mAgaNI maryAdita hatI te vyApaka mATe anAmata beThako che te rada karavI evI mAgaNI hatI. tejasvI banI ane badhA kSetre anAmata beThaka ke vizeSAdhikAro rada thavA vidyArthI ane tejasvI oNkaTarane anyAya thAya che ane tabIbI kSetre joIe evI havA pedA thaI. pariNAme, harijana, AdivAsIo, banatuM hovAthI lokonA jAna jokhamAya che. ema. bI. bI. esa. pachAta vargone virodha vadhyuM ane AMdolane vargavigrahanuM svarUpa thayA pachI vizeSa abhyAsa ane nokarI guNavattAnA dhoraNe ja , pakaDayuM che. jemaNe AMdolana zarU karyuM temane kAbU rahyo nathI. vadhu hovAM joIe evI dalIla vAjabI lAge che. ema. bI. bI. esa. ne vadhu rAjakAraNa peThuM ane arasAmAjika tattvonA hAthamAM dora mAMDa pAsa thayA hoya e vidyArthI vizeSa abhyAsane ane rAjakArI, gaye. ujaLiyAta vargo ane bhadra lokonA AMdolanane mUka Teke karIne pAtra nathI tema ja ema. bI. bI. esa. thaI gayA pachI te che. prathama daSTie AvI anAmata beThako hoya tene anyAya A pachAta na kahevAya. tethI vizeSAdhikAra ke rakSaNanI jarUra rahetI nathI. vargane khUMce che. huM jene vicAraka gaNuM chuM...evA eka rDokaTara pitAnuM nasIba ajamAve ane kharekhara lAyaka hoya evA vidyArthI mitre amadAvAdathI. vyathita daye mane lAMbo patra lakhyo che ane ane veMkaTarane guNavattAnA dhoraNe AgaLa vadhavAnI taka Ape. jAhera rIte mAre abhiprAya mAgyo che. temanI dalIlane sArA A mAgaNI prathama daSTie ane jAherahitanI daSTie vAjabI che ke pasaMdagI lAyakAtanA dhoraNe karavI ke jJAti ane komane dharaNe, lAge che. vizeSAdhikAra ApIne kAyama mATe vargabheda UbhuM karIe chIe. sarakAre keTalAka pheraphAro karyA te paNa vicAravA jevA che. vizeSAdhikArane jamAne gaye. A samAnatAne yuga che. bhUtakALamAM (1) eka varSa khAlI rahela jagyAe bIje varSa kheMcAze nahi. koI vargane anyAya thayo hoya tene badale vartamAnamAM na levAya. (2) eka vargamAM khAlI rahela jagyAno lAbha bIjA vargane apAze gaI peDhInA pApanuM prAyazcitta A peDhIe karavAnuM nathI ane nahi, (3) anAmata beThaka jeTalI jagyAo vadhAra gaNavAna vidyArthI lakhe che: tabIbI vidyArthIoe AkhA dezanI akhi kholI nAkhI ane oNkaTarane lAbha ApavAmAM Avaze. A traNe pheraphAthI anAmata che. anAmatavAda mane roleTa ekaTa karatAM paNa vadhAre khataranAka beThakone kAraNe thatA anyAya mahadaMze ocho thAya che. A tabakka lAge che tenAthI deza AkhAnuM. satyAnAza nIkaLI jaze. A anAmata beThaka sadaMtara rada karavI sarakAra mATe zakaya nathI. surata adAlane paDakAra rUpa che. tema karatAM bIjAM viparIta pariNAma Ave tene sarakAre vicAra karavo A badhA prazna.gaMbhIra vicAraNA mAge che. AMdolananA vartamAna uttejita ane hiMsaka vAtAvaraNamAM traNa dAyakA jUnA jo AMdolana zAMta rahyAM hatA ane temAM rAjakAraNa pravezya , A praznane tAtkAlika nikAla zakaya nathI. A mAtra gujarAtane na heta te saMbhava che tatkALa pUratuM A pheraphArathI AMdolanane prazna nathI. AMdolananA AgevAne jo AMdolanane zAMta mArge aMta Avata, paNa banne pakSe utAvaLA pagalAMo ane uzkerATane rAkhI zakayA nathI. adAlana pratiSThA khAtara tAMbAvavAthI, ghaNAM kAraNe svasthatAthI vicAravAno avakAza ja na rahyo. sarakAre gabha- viparIta pariNAme AvavA pUre saMbhava che. harijane, AdivAsIo : Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 ane pachAta varga A paDakAra sAme eTaluM ja ugra AMdolana jagAve te - ane te zarU thayuM che khataranAka pariNAmA Ave. sarakAre je pheraphAro svIkAryA che te atyAra pUratA AchA nathI. tabIbI kSetre anusnAtaka abhyAsa ane nokarI mATe anAmata beThakomAM tejasvI vidyArthI ane DaeNAkaTarane anyAya che ane lAhita jokhamAya che te dalIlamAM vajuda che. paNa tethI badhA kSetre anAmata beThako rada karavAnI mAgaNI karI ane "anAmatavAda "sAme jehAda jagAvavI e yA nathI. prabuddha ana -DAkaTaro ane tabIbI vidyArthIAne nAme A AMdolana cAle che. 30 mANasAnA bhAga lIdho che. A prazna evA nI ke tenA tAtkAlika ukela na thAya to koI mahA anartha thaI javAno che. anAmata beThakonI jarUriyAta viSe ghaNuM kahI zakAya tema che. anusnAtaka tabIbI kSetre anAmata beThako rAkhavI ke nahi te viSe matabhedane avakAza che. paNa bIjA kSetre paNa tenI jarUriyAta che, te eTaluM ja spaSTa che. A AMdolana cAlu rahe te DaoNkTaro ane tabIbI vidyArthIonA nAmane kalaMka lAgaze. tethI mArA spaSTa mata che ke atyAranA saMjogAmAM A AMdolana tatkAla baMdha karavuM joIe ane samagra praznanA rASTrIya stare vyApakapaNe vicAra thavo joIe, anAmata beThako viSenA mArA vicAro have pachI lakhIza. 22-2-1981 sadAcAranA pAcA [] cImanalAla cakubhAi A viSaya upara DaoN. sAgaramala jainanA eka mananIya lekha A aMkamAM prakaTa thAya che. A lekhamAM, jaina dharmanI daSTie sadAcAranA zAzvata mApadaMDa zuM lekhAya. tenI vizad samIkSA karI che. sadAcAra eTale zuM ane sadAcAra zA mATe A be pAyAnA prazno che. sAmAnyapaNe vyavahAramAM jene sadAcAra mAnavAmAM Ave che tene ApaNe sadAcAra gaNIe chIe. vyavahAranIti athavA sAmAjika vartananA nIti niyame ane vidhi niSedhA dezakALa pramANe palaTAtAM rahe che. eka prakAranA vartanane eka dezamAM sadAcAra mAnavAmAM Ave ane bIjA dezamAM tene durAcAra athavA anAcAra mAnavAmAM Ave. eka ja dezamAM eka niyama eka samaye sadAcAra lekhAya. bIjA samaye durAcAra athavA AcAraNa lAyaka na lekhAya. strI-puruSanA saMbaMdhA, jIvananA vividha kSetre thatA mAnavavyavahAro vagere viSayonA vicAra karIe to ema lAge ke zAzvata nIti evuM kAMI nathI, baMdhane hoya to mAtra kAyadAnuM athavA sAmAjika pratiSThAnuM. AnA pAyAmAM bhaya che, svaicchika sadAcAra nathI. vAstavamAM, sAmAjika nIti niyamo sadAcAra nathI paNa sadAcAranuM bAhya svarUpa athavA deha che. A deha kALakame jaDa athavA bhArarUpa bane che ane navA deha athavA svarUpa dhAraNa karavuM paDe che. ApaNe sadAcAranA sanAtana siddhAMta vicAravA che. evA siddhAMta dharmanA pAyA lekhAya che athavA evA sadAcAra e ja dharma che. te! e sadAcAra zuM ane zene mATe e prazno sadA pUchAtA rahyA che. 9-3-64 kahA, cetanA kaheA, je A badhA vicAra kare che ane aMtima nirNaya le che athavA levAnI zakita dharAve che. tenI zakita anaMta che. bIjI rIte kahIe to What is the fundamental principle of ethical conduct ? naitika jIvananA pAyAnA siddhAMta zuM che? naitika jIvana e ja manuSyane mAnavatA arpe che, temAM ja tenuM zreya che ema ApaNe mAnIe chIe, ApaNe pote zuddha naitika jIvana jIvI zakatA na hoIe tyAre paNa naitika jIvananI prazaMsA karIe chIe ane te ja sAcuM jIvana che ema kahIye chIe. moTA bhAganA mANasA nathI saMta ke nathI duSTa, sAmAnya mAnavI pravAhapatita jIvana jIve che. te nathI sadAcArI, nathI durAcArI. manuSyamAM eka evuM tattva che je tene bhautika athavA daihika jIvanathI upara laI javA satata preraNA Ape che. AhAra, nidrA, bhaga, maithuna A saMzA manuSya ane manuSyettara prANIsRSTine sAmAnya che paNa dharma ke nItine vicAra manuSyanI vizeSatA che. manuSyajAra prANIsRSTinuM jIvana paraMparAgata praNAlikA Iistincts mujaba vahyA kare che. mANasa vicAravaMta prANI che- AtmanirIkSaNa * karI zake che. tene smRti che, bhUtakALanI, buddhi che, vartamAna mATe, kalpanA che, bhaviSya mATe. e badhAthI para eka tattva che, tene AtmA ? dhana, sI, kIti mATe mANasa jIvanabhara valakhAM mAre che. paNa te sAthe jANe che ane anubhave che ke temAM sAcuM sukha ke zAnti nathI. keTalAMka mUlyo evAM che jene mATe mANasa potAnA sarvasvanuM, peAtAnA prANanuM paNa balidAna ApavA taiyAra thAya che ane temAM peAtAnuM znoya mAne che, dhanyatA anubhave che. satyane khAtara, dharmane khAtara, dezane khAtara, kuTumba mATe ke bIjA evA mahAna Adarza mATe mANasa tyAga karavA taiyAra thAya che. eka rIte joIe to nAnAmAM nAnA ane garIba mANasa paNa pratikSaNa kAMIne kAMI tyAga karato hoya che. garIba mAtA pote bhUkhI rahI bALakane khavaDAvaze. sAmAnya mANasa paNa potAnA sagAsaMbaMdhInI ke paDozInI thoDI ghaNI sevA karato haze, tene mATe kAMIka tyAga karato haze. to prazna thAya ke jIvananuM dhyeya, aMtima lakSya zuM che ane te lakSya prApta karavAnuM sAdhana zuM che. sadAcAra, jIvananuM aMtima lakSya paNa bane ane sAdhana paNa bane, ahiMyA sAdhya sAdhananI ekatA thAya che. bhAratIya darzanA--dharma mAne che ke jIvananuM aMtima lakSya, mokSa che. mekSanA siddhAMtamAM, punarjanma ane karmanA siddhAMta aMta rgata che. meAkSa eTale zuM ema pUchI e to javAba maLaze ke punarjanmanA pherAmAMthI mukita, pachI zuM ? bIjo javAba maLaze, svasvarUpanuM bhAna ane jJAna eTale mekSa athavA AtmazAna, tenI sAdhanA, ahiMsA, saMyama, tapa athavA ratnatrayI, samyak jJAna, samyak darzana, samyak cAritra. samyak eTale je che te athavA sata-satya. mithyAtva nahi. paNa bIjA dharma che, darzanA che je mAA athavA punarjanmamAM mAnata nathI. chatAM sadAcArane, naitika jIvanane, sAcA sukha ane zAzvata zAntinA ekamAtra mArga mAne che; svIkAre che. A anubhavanI bhUmikA che, saMtapuruSonA anubhava che. A naitika jIvana eTale zuM ? mahAvIre ahiMsAne pAyAga siddhAMta banAvyo, buddha karNAne, zrIkRSNe anAsakitane, krAIsTe premane, gAMdhIjIe satyane, pleToe zAnane (Wisdom) koIe nyAyane, koIe samAnatAne AvA eka siddhAMtamAMthI bIjA ghaNAM sadguNI-sadAcAranA svarUpe ApeApa phalita thAya che. DaoN. AlbarTa svAItjhare A savAla pAtAnI jAtane pUchyo hato. paheluM vizvayuddha zarU thayuM tyAre, DaoN. svAItjhara koMgAmAM hatA. koMgA phrenca saMsthAna hatuM ane svAItjhara, AlbekanA. je te vakhate jarmanImAM hatuM. tethI svAItjharane keda karyA ane koMgAnA habnI cokIdAro temanA para mUkayA. A habnIo DaoN. svAItjharane pUchatA ke tame amane Isu khristanA premano saMdeza ApeA che. tame jIvana samarpaNa karI amArI sevA karavA AvyA che ane tamArA ja jAtabhAI je potAnI jAtane Izu khristanA anuyAyIo kahevaDAve che te aMdaraaMdara kapAI mare che ane tamArA jevA saMtane jelamAM dhakele che. svAItjhara vicAravamaLamAM caDI gayA. mAnavI saMskRtinuM ATaluM badhuM adha:patana kema thayuM? temaNe lakhyuM I am borne in an age of spiritual decadence. a su banyuM ? chevaTa e nirNaya upara AvyA ke We have lost Reverence for life which is fundamental principle of - ethical conduct. DaoN. svAItjhare Reverence for life. | siddhAMta samajAvatAM kahyuM ke hiMsA adhapatananuM mULa che. jIva mATe Adara; eTale ke ahiMsA, naitika jIvananA pAyA che ane DaoN. svAItjharanI ahiMsA eTale jaina dharmanI ahiMsA, bekaTeriyAthI Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 187. tA. 1-3-81 prabuddha jIvana mAMDI mAnava sudhInI. He believed in unity of life. svAInTara, kahayuM, This world is full of suffering. nyAga, dAna, mokSa ke punarjanmamAM mAnatA na hatA. paNa Aja jIvanamAM, vartamAnamAM, karuNA, popakAra, maitrI vagere guNa-sadAcAra-A du:khane ochuM sAcuM sukha ane zAMti joItAM hoya te anubhave temaNe joyuM ke sarva jIva karavAnA upAya che. A saMsAra evo che ke 32 lakSaNa pratye Adara-samabhAva e ja mArga che ane naitika jIvanane pAme che. che lakSaNAne bhega mAge che, sokreTisa, krAIsTa, gAMdhI. Izvare che te je - krAIsTanA dharmamAM mokSa ke punarjanmanI mAnyatA nathI. chatAM AvI duniyA zA mATe pedA karI te savAla pUchava nirarthaka che. sAcA sukha ane zAMtinA mArga mATe krAIsTe kahyuM che, duzmana pratye jaina dharma karmano siddhAMta ApI tene khulAso kare che. svAIjhare kahyAM: paNa prema kare, eka gAle tamAco mAre te bIje dhare. koTa mAge Not only this world is full of suffering but it is to khamIsa paNa ApI do. upakAra karyo hoya tenA pratye to sau inexplicably mysterious tene IzvaranI lIlA kahI ApaNe koI upakAranI lAgaNI rAkhe paNa apakAra karyo hoya tenA pratye samAdhAna meLavIe chIe. paNa upakAranI lAgaNI hovI temAM mAnavatA che. gai za Sosai: I have not tried to withdraw . 5 ' myself from that community of suffering. I have sadAcArane kAyamI mApadaMDa evo eka siddhAMta nakkI karIe had my full share of it. pachI tenuM AcaraNa samaye samaye judA prakAranuM hovA saMbhava che. 'siddhAMta sanAtana che. tene amala dezakALa ane paristhiti pramANe A du:khanA sAgaramAMthI bhAgI chuTavAne meM prayatna karyo nathI paNa 'badalAya. paNa siddhAMta jaLavAI rahe. tenuM vadhAre kSamatAthI pAlana thAya mArA bhAge Avato pUro hisso meM lIdhA che. ApaNe saue A e lakSya rahevuM joIe. AvuM AcaraNa saheluM nathI. jIvananI rAma hiro levAne che. cAo ati jaTila che. Dagale pagale samAdhAna karavuM paDe che. AvuM paropakAranuM, karuNAnuM dayAnuM kAma karatAM, khUba sahana khAMDAnI dhAra upara cAlavA jevuM che. karavuM paDe che, veThavuM paDe che. paNa e yAtanAomAM ja tene AnaMda che. A badhA siddhAMtane lekabhASAmAM mUkavA hoya che ema kahevAya svAIne kahyuM che. AM Suffering judA prakAranuM che. ke koIne du:kha ApIne, koI kALe sukhI thavAnuM nathI. A anu- Rarely have I found happiness to be alive. gAMdhIe bhavane viSaya che. bIjAne sukha ApIne, ApaNane sukha maLe che. zuM nathI sahana karyuM? paNa; temAM ja temane AnaMda che ane sukha ApavAthI vadhe che, du:khamAM bhAga paDAvavAthI ochuM thAya che. ApaNI mukita . che. This is the fundamental principle A pramANe vartana thatuM nathI. kAraNa ke sAcA sukhanuM ApaNane jJAna of ethical conduct. tene tenA mUMgI: jeTaluM AcarI zakIe ke anubhUti nathI. sukhAbhAsane sukha mAnI lIdhuM che. sAcA sukhanA teTaluM sAcuM sukha maLe che. traNa lakSaNa che. eka, te koI divasa du:khamAM na pariName. bhAga -~-zrI cImanalAla cakubhAI zAhavilAsamAM sukha lAge, dArU pItA sukha lAge paNa aMte du:kha pari abhivAdana samAroha NAmI che. bIjuM, ApaNA kahevAtA sukha mATe bIjAne du:khI karavA paDatA hoya to te sAcuM sukha nathI. sukhamAM sarva bhAgIdAra bane, zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA pramukha, prabuddha-jIvananA taMtrI, ApaNA saunA AdaraNIya tathA prakhara ciMtaka koIne tethI vaMcita na karIe athavA vaMcita thavuM na paDe te sAcuM zrI. cImanalAla cakubhAI zAhanA 80 mA janmadina nimitte sukha che. aMtamAM, sAcA sukhamAM mananI zAMti ane svasthatA hoya. budhavAra tA. 11-3-81 nA sAMjanA 6 kalAke bhAratIya aMta:karaNamAMthI avAja Ave ke je karIe chIe te sAcuM che ke vidyAbhavanamAM sAMskRtika kAryakrama tathA abhinaMdana samAroha khATuM. mANasane aMtarAtmA tene sAce sAkSI che. kAlidAse kahyuM rAkhavAmAM AvyA che. sau sabhyo, AjIvana sabhyo ane peTanene samayasara hAjara rahevA hArdika nimaMtraNa che. che: satAma hi sandaha padeSa vastuSa, pramANamAkaraNa pravRttaya: je kAMI karyuM che te sAcuM che ke kheTuM, sadAcAra che ke durAcAra cImanalAla je. zAha ke. pI. zAha e saMdeha paDe te, puruSe mATe temanA aMtarane avAje e ja maMtrIo sAcuM pramANa che. paNa A pramANa satpara, mATe che. temanuM aMtara nirmaLa hoya che ane sAce javAba Ape che. ApaNuM aMtara eTaluM pe ma La ja ti nirmaLa hotuM nathI tethI ApaNe ApaNI jAtane manAvI laIe chIe ke je karyuM te sAcuM che-kheTuM hoya to paNa. kapaDAMnI jarUra che. hakIkatamAM, mANasamAM svArtha eTale UMDo ane vyApaka che ke premaLa jyotimAM kAryakara bahene jaNAve che ke sADIo tema ja pitAnA svArthe, parahita haNatAM mANasa acakAtA nathI. badhA du:khanuM anya kapaDAMonI jarUra che to saMghanA kAryAlayamAM mokalI ApavA vinaMti. mULa svArtha che. Do. AnelDa TeyanabI duniyAnI badhI rAMskRtine rakatadAna aMge abhyAsa karI e nirNaya upara AvyA ke mANasane svArtha enA badhA premaLa jyoti taraphathI jena kalInikamAM jaI "rakatadAna" du:khanuM mULa che. judA judA mANase, vargo, deza e badhAnA svArthanA karavA mATenI sevAbhAvI vyakitaone apIla karelI, tenA anusaMgharSamAMthI du:kha janme che. Such suffering is the saMdhAnamAM, zrImatI ratanabAI kezavajI khetANI ratna citAmaNi result of selfishness. bhagavAna buddha paNa mANasanA huM paNa sthAnakavAsI jaina hAIskUla-giragAmanI pAMca zikSikA bahenee jaina kalInikamAM jaI "kulIjha enImiyA"vALI bebI mATe rakatadAna EgomAM tenA du:khanuM mULa joyuM ane ego huM-ja nathI ema karela che. temane dhanyavAda.. kahI anAtmavAdI kahevAyA. paNa mANasa chevaTa svArthI rahevAne. tethI du:khane dUra karavAne anya vyakitao paNa AnuM anukaraNa kare evI vinati mArga tyAga. tenA upara badhA saMtee bhAra dIdho che. A tyAgane udAra sakhAvata yajJa satata cAlu rahevo joIe. evA yajJathI ja A saMsAra nabhe che. 5000-00 sva. raMbhAbahena manasukhalAla maNiyAranA smaraNArthe emanA suputra zrI bhAIlAlabhAI taraphathI premaLadareka vyakita kAMIka tyAga karatI hoya ja che. paNa te sAthe svArtha jyotinA kAyamI phaMDamAM bheTa maLela che. te mATe paNa prabaLa rahe che. tethI De. svAI--re kahyuM, buddha ane mahAvIre temane aMta:karaNapUrvaka AbhAra mAnavAmAM Ave che. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 prabuddha jIvana * tA. 1-3-81 - - - - - sadA cA ra no mA 5 daMDa a ne je na dha me ' - ] . sAgaramala jaina sadAcAra ane durAcArano artha : hovuM koI varga athavA samAja dvArA svIkRta athavA asvIkRta heya jayAre paNa ApaNe sadAcArane kAyamI mApadaMDa jANavA IcchIe e vAta upara AdhAra nathI. sadAcAra ane durAcAranI kiMmata tenAM te sau prathama ApaNe jevuM joIe ke sadAcArane hetu zuM che? pariNAme upara athavA te sAdhya upara AdhArita hoya che. ke jenA ane ApaNe sadAcAra kone kahIe chIe. zAbdika vyatpattinI daSTie mATe tenuM AcaraNa karavAmAM Ave che. AcaraNanI kiMmata AcaraNa. sadAcAra zabda sata --AcAra A be zabdone maLIne banela che. upara nahIM, paraMtu sAmAnya rIte tenAM sAdhya ane pariNAma upara arthAta je AcaraNa sAcuM athavA ucita che e sadAcAra che. paraMtu AdhArita hoya che. koI paNa AcaraNanI kiMmatano nirdhAra tenI rAmAja .A prazna hamezAM upasthita thAya che ke sada athavA ucita AcaraNa. upara bhaviSyamAM paDanArA prabhAvanAM AdhAra upara paNa karI zakAya che, zuM che? sAmAnya rIte ApaNe AcaraNanAM keTalAka vyavahArane te paNa tenI kiMmatanuM chellAM svarUpa koI Adarza athavA rAdhya ja sadAcAra ane keTalAka vyavahArone durAcAra kahIe chIe. paraMtu hoya che. to have ApaNe sadAcAranAM mApadaMDanI vAta karIe chIe mukhya prazna e che ke evuM kayuM tattva che je koI paNa AcaraNane tyAre te parama kiMmata athavA sAdhya upara vicAra karavo paDaze ke sadAcAra athavA durAcAra banAve che. ApaNe sAdhAraNa rIte kahIe jenAthI koI paNa kamane sadAcAra athavA durAcAranI kakSAmAM rAkhavAmAM chIe ke khoTuM bolavuM, cerI karavI, hiMsA karavI, vyabhicAra karavo Ave che. vastuta: mAnavajIvananuM parama sAdhya ja te tattva che je Adi durAcAra che ane karuNA, dayA, sahAnubhUti, niSThA, satya sadAcAranuM mApadaMDa athavA kasoTI bane che. vAditA Adi sadAcAra che. paraMtu evo kayo AdhAra che je prathama jainadarzanamAM sadAcAranuM mahattva: prakAranAM AcaraNane sadAcAra banAvI de che? cerI athavA hiMsA - have mULa prazna e che ke te khUba ja kiMmatI athavA UMcuM zA mATe durAcAra che ane niSThA athavA satyavAditA zA mATe sAdhya zuM che? jaina darzana pitAnAM UMcA sAdhyanI bAbatamAM spaSTa sadAcAra che? jo ApaNe sad athavA yogyane aMgrejI paryAya zabda che. enA anusAra vyakitanuM UMcuM sAdhya mekSa athavA nirvANanI rAITa (Right) upara vicAra karIe te Right zabda leTina prApti che, te mAne che ke je AcaraNa nirvANa athavA mekSanI zabda Rectus zabdathI banelo che, jeno artha thAya che niyama dizAmAM laI jAya te ja sadAcAranI kakSAmAM Ave che. bIjA zabdomAM pramANe, arthAta je AcaraNa niyama pramANe che te sadAcAra che ane kahIe to je AcaraNa mukitanuM kAraNa bane che te ja sadAcAra che. je niyamanI viruddha che te durAcAra che. ahiMsA niyamane hetu sAma ane je AcaraNa baMdhananuM kAraNa che te durAcAra che, paraMtu ahiyA jika athavA dhArmika niyame athavA paraMparAo sAthe che. bhAratIya ApaNe spaSTa karavuM paDaze ke tenuM mekSa athavA nirvANa sAthe zuM ItihAsamAM paNa sadAcAra zabdanI AvI ja vyAkhyA "manu tAtparya che. jaina dharma pramANe nirvANa athavA mekSa te svabhAvasmRtimAMthI maLe che. manu lakhe che ke: dazA tathA AtmapUrNatAnI prApti che. kharekhara je ApaNuM potAnuM tasmina deze ya AcAra: paramparyakramAyata : svarUpa che tene meLavI levuM athavA ApaNI suSupta kSamatAone vaNanAM sAntarAlAnAM sa sadAcAra ucyate | vikasita karI AtmapUrNatAnI prApti karavI te ja mekSa che. anAM arthAta je dezamAM, kALamAM ane samAjamAM je AcaraNa pare- AMtarika zabdomAM kahIe te parabhAvathI pAchA pharIne svabhAvamAM parAthI cAlyuM Ave che tene ja sadAcAra kahevAya che. eno artha sthira thavuM te ja mokSa che. jenadArzanikoe dharmanI eka vilakSaNa e thayo ke je paraMparAgata AcAranAM niyama che, enuM pAlana karavuM mahatvapUrNa vyAkhyA ApI che te mujaba dharma te che je vastune e ja sadAcAra che. bIjA zabdomAM kahIe to je deza, kALa ane potAne svabhAva che. (vatthasahA dhammA) vyakitane dharma ane sAdhya samAjamAM AcaraNanI je paraMparAne svIkRta karavAmAM Avela che te ja hoI zake che tenI cetanA athavA AtmAne potAne svabhAva te pramANenAM AcaraNane sadAcAra kahevAmAM Ave, paraMtu A daSTikoNa che ane je ApaNI potAne svabhAva che tene prApta karavo te mukita paNa yogya lAgatuM nathI. sAmAnya rIte koI AcaraNane anya deza che. AthI te svabhAva dazAnI tarapha laI jatuM AcaraNa ja sadAcAra athavA kALamAM AcaravAmAM Ave tema ja tene anumedavAmAM Ave kahI zakAya che. tenAthI kAMI te AcaraNa sadAcAra banI zakato nathI. pharI prazna e thAya che ke ApaNe svabhAva zuM che? bhagavatA koI paNa AcaraNa samAjanI svIkRtithI sata athavA ucita che sUtramAM gautama svAmIe bhagavAna mahAvIranI sAme A prazna rajU ema nathI hotuM, paraMtu kharekhara to ema che ke te eTalA mATe svIkRta karyo hato. temaNe pUchayuM ke bhagavAna, AtmA potAnuM svarUpa zuM che ke e sata che. koI paNa AcaraNanuM sata athavA asata hovuM, che ane AtmAnuM sAdhya zuM che? mahAvIre emanA praznone je javAba athavA sadAcAra athavA durAcAra hovuM te pote tenAM potAnAM svarUpa dIdhA hatA te Aje paNa samasta jaina AcArasaMhitAmAM koI paNa upara avalaMbe che, nahi tenAM Acarita athavA anAcarita thavA karmanA naitika mUlyAMkanane AdhAra che. mahAvIre kahyuM hatuM ke AtmA upara. mahAbhAratamAM duryodhane kahayuM hatuM ke: eka samatva svarUpa che ane e svarUpane prApta karavuM te ja AtmA jAnAmi dharma na ca me pravRtti: sAdhya che. bIjA zabdomAM kahIe te samatA athavA samabhAva te svabhAva jAnAmi adharma na ca me nivRtti: 1. che ane viSamatA te vibhAva che ane je vibhAvathI svabhAvanI arthAta huM dharmane jANuM chuM, paraMtu tenI tarapha pravRtta nathI dizAmAM athavA viSamatAthI samatAnI dizAmAM laI jAya che te ja thate, tenuM AcaraNa nathI karato. huM adharmane paNa jANuM chuM, paraMtu dharma che, naitikatA che, sadAcAra che. eTale viSamatAthI samatAnI tarapha tenAthI nivRtta nathI thaI zakate. Ama ApaNe A tAratamya upara laI janAruM AcaraNa ja sadAcAra che. TUMkamAM jaina dharma mujaba sadApahoMcI zakIe chIe ke koI AcaraNanuM sadAcAra athavA durAcAranuM cAra athavA durAcAranuM kAyamI mApadaMDa samatA athavA viSamatA, Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-3-81 samabhAva athavA vibhAvanAM tattvamAM che. svabhAvathI pariNamIta AcaraNa sadAcAra che ane vibhAva athavA parabhAvanuM pariNamIta AcaraNa durAcAra che. prabuddha jIvana ahIMyA ApaNe samatAnAM svarUpa upara paNa vicAra karI levA paDaze. sAmAnya rIte samatAno artha parabhAvathI pAchA pharI svabhAva dazAmAM sthira thavuM te che, paraMtu ApaNI vividha vicArazreNIonI daSTie judI judI sthitiomAM ene judA judA nAmeAthI belavAmAM Ave che. AdhyAtmika daSTie samatA athavA samabhAvanA artha rAgapathI para thaIne vItarAgatA athavA anAsakatabhAvanI prApti thavI te che. manovaijJAnika dRSTithI mAnasika samatAno artha badhI IcchAo, apekSAo vagaranAM mananI zAMti ane vikSobharahita avasthA. A samatva jayAre ApaNA sAmudAyika athavA sAmAjika jIvanamAM pariName che tyAre ApaNe tene ahiMsAnAM nAmathI rajU karIe chIe. vaicArika daSTie Ane ApaNe Agraha vagaranuM athavA anekAMta daSTi kahIe chIe. jayAre ApaNe Aja samatvano vicAra Arthika daSTie karIe tyAre tene aparigrahanAM nAmathI jANIe chIe. sAmyavAdanA siddhAMta A ja aparigRhavRttine Adhunika zabda che. A samatva ja mAnasika kSetramAM anAsakita athavA vitarAgatAnAM rUpamAM, sAmAjika kSetramAM ahiMsAnAM rUpamAM, vaicArikatAnAM kSetramAM anAgraha ke anekAntanAM rUpamAM ane Arthika kSetramAM aparigrahanAM rUpamAM rajU karavAmAM Ave che. tethI samatva nirvivAda rUpe sadAcAranA sAcA mApadaMDa che tema svIkArI zakAya. paraMtu "samatva"ne sadAcAranAM mApadaMDa tarIkenA svIkAra karatAM paNa ApaNe tenAM vividha pAsAMo upara paNa vicAra karavA paDaze. kAraNa ke sadAcAranA saMbaMdha ApaNAM sAdhyanI sAthe sAthe e sAdhanAnI sAthe paNa che ke jenA dvArA ApaNe tene prApta karavA IcchIe chIe ane je rUpamAM te ApaNA vyavahAramAM ane sAmudAyika jIvanamAM pragaTa thAya che. jayAM vyakitanAM ciMtana athavA AMtarika samatvanA prazna che tyAM ApaNe tene vItarAga manodazA athavA anAsakata mananI vRttinI sAdhanA mAnI zakIe chIe. te paNa samatvanI sAdhanAnuM A svarUpa vyakitagata tathA AMtarika jIvana sAthe vadhu saMbaMdhIta che. A vyakitanI manodazAno paricaya karAve che. e barAbara che ke vyakitanI mane dazAne prabhAva tenAM AcaraNa upara paNa paDe che ane ApaNe vyakita ke AcaraNanuM mUlyAMkana karatI vakhate tenA e AMtarika pakSa para paNa vicAra karIe chIe; paraMtu ApaNA A sadAcAra ane durAcArane prazna ApaNA vyavahAranAM bAhyapakSa athavA sAmuhikanI sAthe vadhAre joDAyelA che. jyAre paNa ApaNe sadAcAra ke durAcAranAM mApadaMDanI vAta karIe chIe tyAre ApaNI daSTi te vyakitanAM AcaraNanAM bAhya pakSa upara athavA te AcaraNathI bIjA upara zuM prabhAva athavA pariNAma Ave che tenAM upara hoya che. sadAcAra athavA durAcArano prazna phakata kartAnAM AMtarika mananAM bhAvA athavA vyakitagata jIvana sAthe saMbaMdhita nathI, paraMtu te AcaraNanuM bAhya svarUpa tathA ApaNA sAmAjika jIvanamAM te AcaraNanAM pariNAmA upara paNa vicAra kare che. ahIMyA ApaNe sadAcAra ane durAcAranI vyAkhyA mATe evuM saMzodhana karavuM paDaze ke je AcAranAM bAhyapakSa athavA ApaNA vyavahAranAM sAmAjika pakSane paNa temAM samAvI zake. sAmAnya rIte bhAratIya ciMtanamAM A mATe sarva sAmAnya daSTikoNa e che ke paropakAra ja puNya che ane parapIDA te pApa che. tulasIdAse tenA mATe nIce darzAvelA zabdo pragaTa karyA che. parihata sarisa dharama nahi bhAI, para-pIDA sama nahi adhamAI. arthAta je AcaraNa bIjA mATe kalyANakArI athavA hitakArI lh 189 che te sadAcAra che, puNya che ane je bIjA mATe akalyANakArI che, ahitakArI che te durAcAra che. jaina dharmamAM sadAcAranAM eka evA ja kAyamI mAnadaMDanI carcA AcArAMga sUtramAMthI maLe che. temAM kahevAmAM AvyuM che ke "bhUtakALamAM jeTalAM arjuna thaI gayA. vartamAnakALamAM jeTalA arjuna che ane bhaviSyakALamAM jeTalA arjuna thaze e badhAM ja A upadeza Ape che ke badhA ja prANIo, badhA jIvo ane badhA sattvone koI paNa prakAranuM paritApa, urdU ga ke du:kha na devuM joIe, na koIne nukasAna pahoMcADavuM joIe. A ja zuddha, nitya ane zAzvata dharma che." paNa phakata bIjAnI hiMsA nahIM karavAnA ahiMsAnAM niSedhAtmaka. pakSanuM athavA bIjAnAM hita - sAdhanane ja sadAcAranI parIkSA na mAnI zakAya, evI avasthA zakya che ke mArA asatya Av$ bhASaNa ane anaitika AcaraNathI bIjAnuM hita sAdhI zakAya athavA AchAmAM ochuM koInuM ahita na thatuM hoya, paNa AvA AcaraNane zuM ApaNe sadAcAra kahevAnuM sAhasa ke hiMmata karI zakIzuM ? zuM vezyAvRttinAM mAdhyamathI khUba ja dhana ekatrita karI tene lokonAM hita mATe kharca karavA mAtrathI koI srI sadAcArInI kakSAmAM AvI zakaze ? kAmavAsanAnI saMtuSTinuM e rUpa ke jemAM bIjA koI prANInI hiMsA nathI thatI te durAcAranI koTimAM nahIM Ave? sUtra-kRtAMgamAM sadAcArInA AvA dAvA anya matAvalaMbI drArA rajU paNa karavAmAM Avela hato jene mahAvIre amAnya karI dIdhA hatA. zuM ApaNe e vyakita ke je lUMTa karIne te saMpattine garIbAmAM vaheMcaNI karatA hoya tene sadAcArI mAnI zakIzuM? eka cAra ane eka saMta baMne vyakitane saMpattinA pAzamAMthI mukata kare che te paNa te banne samAna kakSAnAM nahIM mAnI zakAya. kharekhara sadAcAra ane durAcAranA nirNaya phakata eka ja AdhAra upara nathI thaI zakatA. temAM AcaraNanAM preraka enAM AMtarika mana eTale ke tenI maneAdazA ane AcaraNanAM bAhya pariNAma arthAt sAmAjika jIvana upara tenI asara baMne vicAravA yogya che. AcAranI zubhAzubhatA vicAra upara ane vicAra athavA manobhAvonI zubhAzubhatA khuda vyavahAra upara AdhAra rAkhe che. sadAcAra ane durAcAranuM mAnadaMDa to evuM hovuM joIe je A baMneno samAveza karI zake. sAmAnya rIte jainadharma sadAcAranAM kAyamI mAnadaMDa tarIke ahisAnA svIkAra kare che paNa ahIMyAM ApaNe e vicAravuM paDaze ke koIne du: kha ke pIDA na devI, koInI hatyA na karavI, A ja mAtra ahiMsA che? je ahiMsAnI mAtra ATalI ja vyAkhyA hoya te pachI te sadAcAra ane durAcAranuM mAnadaMDa nathI banI zakatuM. jayAre jaina AcAryoe hamezAM tene sadAcAranA eka mAtra AdhAra che ema rajU karela che. AcArya zrI amRtacaMdajIe kahyuM che ke jUThThuM bAlavuM, cArI karavI, abrahmacarya sevavuM, parigraha vagere pApAnAM je alagaalaga nAmeA ApavAmAM AvyAM che te phakata ziSyabAdha mATe che. mULamAM te e badhI ja hiMsA ja che. jaina AcAryae ahiMsAne vistRta rUpamAM vicArela che. te AMtarika paNa che ane bAhya paNa che. tenA saMbaMdha vyakita sAthe che ane samAja sAthe paNa che. tene jaina paraparAmAM sva-nI hiMsA ane para-nI hiMsA evA bevibhAgeAmAM vaheMcavAmAM Avela che. jayAre ApaNA sva-svarUpa athavA svarUpana ghAta thAya te te sva-hiMsA che ane jayAre te bIjAnAM sukhane Thesa pahoMcADe che tyAM te paranI hiMsA bane che. sva-nI hiMsAnAM rUpamAM te AMtarika pApa che jyAre bIjI bAju paranI hiMsAnAM rUpamAM te sAmAjika pApa che, paraMtu tenAM A banne svarUpe durAcAranI kakSAmAM Ave che. ApaNA A vistRta arthamAM hiMsAne durAcAranI ane ahiMsAne sadAcAranI kaseATI mAnI zakAya che. [antu : zrI sunIlakumAra somANI ] Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 prazuddha jIvana gujarAtanA abhilekhA : aitihAsika sAmagrI tarIke: DaoN. hariprasAda zAstrInAM mubai yunivarsiTI vyAkhyAnA soMkalanaH kRSNavIra dIkSita [1] suprasiddha ItihAsajJa, vidrAna saMzodhaka ane adhyApaka Do. hariprasAda zAstrIe maMgaLavAra tA. 10-2-1981thI zanivAra tA. 14-2-1981 daramiyAna muMbaI yunivarsiTIne upakrame Thakkara vasanajI mAdhavajI vyAkhyAnamALAmAM pAMca vyAkhyAna ApyAM. tenA viSaya hatA, "gujarAtanA abhilekhA; aitihAsika sAmagrI tarIke." mAvajatanI daSTie viSayanI vicAraNAnA vyApamAM samAtA upaviSayo A pramANe hatA: rAjakIya ItihAsa; dharma; vidyA; kalA ane sAhitya; sAmAjika ane Arthika ItihAsa, tathA bhASA lipi ane kAlagaNanA. A prasaMge pramukhapade hatA muMbaI yunivarsiTInA gujarAtI vibhAganA adhyakSa DaoN. ramaNalAla sI. zAha pahele divase vakatAnuM svAgata karatAM DaoN. ramaNalAla zAhe temanI pratibhAnA ane vidrAna tathA ItihAsa saMzodhana kSetre temaNe karelA mahattvanA ane mUlyavAna pradAnano khyAla Apyo hato. Do. zAstrIne saMskRta sAhitya tathA prAkRta-saMskRta abhilekhAne laIne prAcIna ItihAsamAM rasa jAgyo hato. 1947mAM emaNe abhilekha vidyA e saMskRta viSaya sAthe bheA. je. vidyAbhavanamAMthI pIeca. DI.nI upAdhi meLavI hatI. A viSayanuM mArgadarzana emaNe ApaNA mahAvidrAna zrI rasikalAla che. parIkha pAsethI meLaveluM. Do. zAstrIne prAcIna lipinA abhilekhA ukelavAmAM ane emAMnI aitihAsika tathA sAMskRtika mAhitI tAravavAmAM sArI evI phAvaTa che. "haDappA ne mohe-jo-daDo' e emanA maulika ItihAsa grantha che. "maitrakakAlIna gujarAta" e pustakane 1951-55no ItihAsa saMzodhanane lagatA narmada suvarNa candraka tathA emanI ItihAsa saMzAdhananI sevAne khyAlamAM laI 1960no raNajitarAma suvarNacaMdraka paNa emane enAyata thayo che. prAstAvika vakatavya vyAkhyAna viSayanA prAstAvika vakatavyamAM DaoN. hariprasAda zAstrIe abhilekha vidyA e 1940thI pAtAnI abhiruci tathA adhyayanana viziSTa viSaya hovAnuM jaNAvIne abhilekha eTale koI.paNa padArtha para kotareluM lakhANa ema artha spaSTa karyA pachI abhilekhAmAM zilAlekhA, tAmrapatra lekho, dhAtupratimA lekho uparAMta sikkAo tathA mudrAMko para abhilikhita bIbAM vaDe aMkita karelAM lakhANAno paNa samAveza thato hovAnuM jaNAvyuM hatuM. ItihAsanA eka mahattvanA sAdhana lekhe abhilekhanuM mahattva darzAvI vakatAe kahyuM hatuM ke, "bhAratanA rAjakIya ItihAsanA anveSaNa, saMzodhana ane nirUpaNamAM abhilekhAnuM mahattvanuM pradAna che, kemake abhilekho samakAlIna ane hastapratAnA pAThanI apekSAe dhruva-avikArI pATha dharAvatA sAdhana tarIke sAhityika sAdhana `karatAM ya vadhu upakAraka nIvaDe che. abhilekhA dvArA kaI kaI mAhitI upalabdha thatI hoya che te jaNAvIne vakatAe rAjakIya ItihAsa mATe tathA sAMskRtika ItihAsanAM anekavidha pAsAM mATe abhilekhanI sAdhana tarIkenI upayogitA tathA samakAlIna sAdhana tarIkenI enI dhyeyatA darzAvI hatI. khAsa karIne vyakitavizeSo, sthalavizeSo ane ghaTanAvizeSonI bAbatamAM abhilekhA mahattva darzAvIne vakatAe abhilekhono patisara abhyAsa karavAnI vidyAne "abhilekha vidyA" kahe che ema viSayanI vyAkhyA bAMdhI tA. 1-3-81 hatI. bhAratamAM abhilekha vidyAnAM pagaraNa 18mI sadInA chellA caraNamAM thayAM hovAnuM jaNAvatAM emaNe e paNa kahyuM ke gujarAtanI abhilekha vidyAne lagatuM koI khAsa pustaka taiyAra karAyuM nathI. saMzeAdhananAM sAmiyakomAM tathA buddhiprakAza, purAtattva, svAdhyAya ane pathika jevAM gujarAtI sAmayikomAM prasiddha thayelA abhilekhAmAM gujarAtanA paNa aneka abhilekhA hovAnuM jaNAvIne vakatAe tenuM vaMzavAra tathA varSavAra vargIkaraNa karIne saMgraharUpe graMthastha karavAnuM sUcavyuM hatuM. gujarAtanA abhilekhAnA AvA keTalAka saMgraha prakAzita thayA che te kahIne eka jANavA jevI hakIkata temaNe e kahI ke gujarAtamAM jaLavAyelA prasiddha-aprasiddha abhilekhonI kula saMkhyA Azare dasa hajAranI aMdAjI zakAya. temaNe temAMnA khArA noMdhapAtra abhilekhAnA ullekha karyA hatA. ItihAsanI arvAcIna vibhAvanAmAM rAjakIya ItihAsa karatAM ya sAMskRtika ItihAsane vadhu mahattva ApavAmAM Ave che. bhAratanA ghaNA abhilekha dharma-dAna tathA maMdirAdi nirmANane lagatAM hoI te te samayanA saMpradAyo, devAlayo, pratimA, mahaMtA, brAhmaNA, yajJo, stUpo, vihAro, jalAzayA, masjide vagerenI mAhitI pUrI pADe che. keTalAka abhilekhAmAM te te samayanI keTalIka sAmAjika ane Arthika bAbatonA paNa prAsaMgika ullekha Ave che. A sarva kahyA pachI prAcIna kAlanA ItihAsa mATe abhilekhA sAhityika sAmagrI karatAM vadhu upayogI hovAnuM jaNAvIne Do. zAstrIe gujarAtanA abhilekhonuM adhyayana rAjakIya ItihAsa, dharma, vidyA, kalA ane sAhitya, sAmAjika ItihAsa ane Arthika ItihAsa tathA bhASA lipi ane kAlagaNanA ItyAdinA saMzodhanamAM kevuM mahattva dharAve che tenI sadaSTAnta samIkSArUpe prathama vyAkhyAna "rAjakIya ItihAsa" ApyuM hatuM. A vyAkhyAnamAM vakatAe zilAlekhA, sikkAo, tAmrapatra lekhA tathA pALiyAlekhA, mauryakAla, guptakAla, zatrupakAla, maitrakakAla, gujarAtanA ItihAsanA suvarNakAla same sAlaMkIkAla, mughalakAla tathA marAThAkAlanI jANavA jevI kintu sAhityika graMthomAM anupalabdha evI aitihAsika mAhitI prakAzita karavAmAM keTalA badhA upakAraka nIvaDayA che te vistArathI kahyuM hatuM. temanA vakatavyamAMnA keTalAka aMza ItihAsa daSTie atyaMta mahattvanA ane eTalA ja rasaprada paNa che. jema ke temaNe kahyuM: aitihAsika kAlanA gujarAtanA abhilekhAmAM sahuthI prAcIna abhilekha maurya rAjA azokanA giranAra zaila lekha che. giranAra-jUnAgaDha mArga para dAmodara kuMDa pAse AvelA e zailanI bIjI bAju para mahAkSatrapa rUdradAmAna lekha kotarelA che. te lekha parathI samIpamAM AvelA sudarzana nAme jaLAzaya viSe je mAhitI maLe che tene AdhAre e pradezamAM maurya vaMzanA sthApaka rAjA candraguptanuM tathA tenA pautra azAkanuM zAsana prava+ hovAnI pratIti thAya che. A abhilekho na hota to ahIM e maurya rAjavIonI sattA pravartI hovAnuM jANavA na maLyuM hota. rUdradAmAnA zaila lekha potAnA samayanA ja nahi, potAnI pahelAMnA cheka mauryakAla jeTalA prAcIna kAlanA ya ItihAsa mATe ghaNI upayogitA dharAve che. minandara ane apaladatta rAjAnA sikkAo anumaurya kAlanA alpajJAta ItihAsa upara keTalAka prakAza pADe che. kSatraparvaMzanA rAjAonA zilA lekhA tathA sikkAlekhAmAM varSanI saMkhyA saLaga Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-3-81 - prabuddha jIvana 191 rIte vadhatI jAya che te parathI A varSa koI saLaMga saMvatanAM hovAnuM 'nizcita che. A saMvata zaka saMvata che, evuM paNa lagabhaga nizcita che. rAjakIya ItihAsanA sAdhana tarIke pazcimI kSatranA nAnA cAMdInA sikkA gupta samrATonA meTA sonAnA sikkAo karatAM ya vadhu upayogI nIvaDayA che. sibbalekhe na hota te kSatrapavaMzane. ItihAsa Itara sAdhana parathI ghaNA alpa pramANamAM jANI zakAta. dradAmA pahelAnA jUnAgaDha zaila lekha parathI enA rAjya pradezo enA Anarta surASTranA rAjayapAla, e prAMtanuM vaDuM mathaka, girinagara, tyAMnuM sudarzana jaLAzaya, tenA nirmANane ItihAsa tenA setu (baMdha)ne pUrathI nAza ne enuM puna:nirmANa ItyAdi aneka bAbate jANavA maLe che. maitrakaMkAlIna rAjAnAM ekathI vadhu tAmrazAsana maLyAM che jemAM te te rAjAe karelAM bhUmidAnane lagatAM rAjazAsana tAmrapatra para kotarelAM che ane te parathI maitraka vaMzanA rAjAonI vaMzAvaLI tathA sAlavArI goThavI zakAya che. tAmrapatralekhe rAjakIya ItihAsa ane rAjayataMtra mATe keTalAM upayogI nIvaDI zake tenuM uttama daSTAnta maitrakonAM tAmrapatro pUruM pADe che. abhilekho uparathI e jANavA maLe che ke maitraka rAjayanA aMta pachI taLa-gujarAtamAM dakhkhaNanA rASTrakUTonI lATa zAkhAnuM rAjaya pravarte jayAre saurASTramAM sainya, cAlukA ane cApanAM sthAnika rAjaya hatAM ne tenA para uttaranA pratIhAronuM Adhipatya raheluM. solaMkIkAlanA samakAlIna sAhityamAM khUTatA aMkoDA pUravA mATe tathA anukAlIna sAhityamAM ApelA vRttAMtene cakAsavA mATe teonA samakAlIna abhilekha ja upakAraka nIvaDe che. siddharAja jayasiMhano samaya tathA kAlAnukrama abhilekhanA AdhAre ja nakkI karI zakAya che. prabaMdhomAM AvelAM varSa samakAlIna abhilekhanA AdhAre sudhAravAnuM banI zakyuM che. te DaoN. zAstrIe kumArapAlanA rAjayakAla saMdarbhe jaNAvyuM hatuM. vastupAla tejapAlanI niyukita LakAnA rANA vIradhavalanA mahAmAtyapade kayAre thaI te viSe prabaMdhe mauna che jayAre vastupAla-tejapAlanA giranAranA zilAlekhamAM jaNAvAyuM che ke tejapAla saM. 1276thI gurjara maMDalamAM mudrAvyApAra calAvate hato. - somanAtha maMdira upara muslima phojane humalo kayAre thayela te somanAtha pATaNamAM maLI AvelA saM. 1355nA zilAlekha parathI jANI zakAya che. haLavadanI vAvane zilAlekha tyAMnA jhAlA rAjAonI darekanI mAtAnA nAmanirdeza sAthe vaMzAvaLI Ape che. gujarAtanA judA judA bhAganA sthAnika ItihAsa mATe abhilekhAmAMthI sArA pramANamAM sAmagrI maLe che. je "mirAte ahamadI" jevA graMthamAM paNa aprApya che. mughala bAdazAhanA gujarAtanA aneka sthaLonA amaladAro tathA jAgIradAronAM nAma tathA teonAM samayanI mAhitInuM ekamAtra sAdhana A abhilekha che. saMskRta gujarAtI abhilekhe khAsa karIne saurASTranA mughalakAlanA sthAnika hiMdu rAjayanA ItihAsa mATe savizeSa upayogI nIvaDe che. Ama atIta kAlane lagatA abhilekhe gujarAtanA rAjakIya ItihAsamAM pUrvakAla mATe keTalA badhA upakAraka nIvaDe che te Do. zAstrIe aneka daSTAnto ApIne vistArathI jaNAvatAM ItihAsajJAnanI navI keDI nirmANa thatI hovAnuM anubhavAyuM. dharma bIjA vyAkhyAno viSaya hato dharma. prAcIna prajAjIvananA pradhAna paribaLa samA ane sAMskRtika jIvananA vizALa kSetra mAM dharma vizenA judI judI lipimAM kotaravAmAM AvelA zilAlekhe, tAmrapatra lekho, prazasti lekho, prazasti zloko tathA dhAtupratimA lekhe, maurya, kSatrapa, gupta, maitraka, anumaitraka, solaMkI, salatanata, mughala, marAThA tathA briTiza A bhinna bhinna kALakhaMDomAM koNe koNe maMdiro caNAvyAM, koNe rau ane jinAlaya baMdhAvyAM, koNe zA nimitte vAva, kUvA ane taLAva khodAvyAM, koNe bhUmidAna karyA tathA bhinna bhinna kALamAM prajAnI dharmabhAvanAo keve kevai svarUpe sAkAra thatI, A tamAma hakIkate upara je prakAza pADe che tene DaeN. zAstrIe kharI jhaNavaTathI ne vistArathI khyAla Apyo. temaNe kahyuM: "aitihAsika kAlanA abhilekhamAM sahuthI prAcIna abhilekha azokanA giranAra zaila lekha che. A spaSTata : dharmaviSayaka lekhe che. emAM rAjA azoke potAnI udAtta dharmabhAvanAnuM tathA tenA vyApaka prasAra mATe pote lIdhelAM vividha pagalAMnuM nirUpaNa karyuM che. gujarAtamAM pUrvakArya (vAva, kUvA, taLAva vagere baMdhAvavAnAM lokopayogI kAryone pUrvakArya kahe che)ne lagatA sahuthI prAcIna abhilekha kSatrapa svAmI rudrasiMha pahelAnA rAjayakAla (I. sa. 181)ne guMdA zilAlekha che. sarva dAnamAM zreSTha lekhAtA bhUmidAnane lagatuM prAcIna tAmrapatra rAlA (tA. choTAudepura ji. vaDodarA)mAMthI maLeluM khaMDita tAmrapatra che. bhUmidAnane jemane mana ghaNe mahimA hato te valabhInA maitraka rAjAe (kula 19)nAM sAthI vadhu tAmrapatra maLyAM che. temAM dAtA tarIke rAjAnI tathA enA purogAmIonI ApelI prazastiomAMthI e kAlanI dharmabhAvanA pratibiMbita thAya che. anumaitraka kAla daramiyAna paNa rAjAonI bhUmidAnanI pravRtti cAlu rahI tevuM teonAM dAnazAsane parathI mAlUma paDe che. selaMkIkAlanAM tAmrapatro tathA zilAlekha parathI e kAlanI dhArmika pravRttio vize ghaNI mAhitI maLe che. zrIsthala (siddhapura)mAM rudramahAlaya mUlarAja pahelAnA samayamAM paNa astitva dharAvatuM hovAnuM enA saM. 1043nA tAmrapatra parathI mAlUma paDe che. vaLI jANavA maLe che ke selaMkI rAjAone kula dharma mAhezvara hate. bhAvika rAjAo potAnAM mAtApitAne nAme navAM devAlaya khAsa karIne zivAlaya baMdhAvatA. solaMkI rAjAe somanAthanA paramabhakata hatA. zilAlekha parathI brAhmaNo, gotra, dharma saMpradAya, jaina sUri gacchA ane dhArmika mAnyatAo tathA kriyA vize paNa rasaprada mAhitI prApta thAya che. keTalAka zilAlekhamAM viSNupUjAnA ullekho Ave che. bhAva bRhaspatie viSNupUjana vRttione uddhAra karyo. selaMkI kAlamAM sUrya pUjA paNa pracalita hatI. vastupAle khaMbhAta pAsenA nagaramAM jamAditya nAme sUryanI mUrti pAse temanI be patnI rannAdevI ane rAjadevInI mUrtio padharAvI hatI. solaMkI kAlamAM ahIM bauddha dharma lupta thaI cUkelo hato. jayAre jaina dharmanA * ghaNe abhyadaya thayo hato. selaMkI kAlanI masjidane lagatA sahuthI rasaprada abhilekha verAvaLa pATaNamAM jaLavAyA che. AvI AvI ghaNI mAhitIthI vakatAe potAnA vyAkhyAnane samRddha karyuM hatuM. temaNe jaNAvyuM hatuM ke saltanata kAlanA saMskRta ane gujarAtI abhilekhe paikInA zilAlekhamAM devAla, vAva, kUvA vagere pUrtakAryonA nirmANa ke jIrNoddhAranI hakIkata ApelI che. salatanata kALanA arabI-phArasI abhilekhamAMthI gujarAtanI aneka masjidonA nirmANanI hakIkata jANavA maLe che. mughalakALanA abhilekhomAM saMskRta gujarAtI abhilekhe mukhyatve devAlayo tathA jinAlanA nirmANa Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 prabuddha jIvana tA. 1-3-81 bhAga : - . . . -- ke jIrNoddhAranI mAhitI Ape che. marAThA ane briTiza kAlamAM gujarAtamAM baMdhAyelAM navAM maMdiro tathA jIrNoddhAra pAmelAM maMdiro vize khyAla ApatAM abhilekhenI vAta karIne vakatAe bIjuM vyAkhyAna samApta karyuM hatuM. - vidyA, kalA ane sAhitya trIjA vyAkhyAno viSaya hato "vidyA, kalA ane sAhitya." A vyAkhyAnamAM vakatA saMskRta kAvyasAhityanA kharA rasaza ane UMDA marmajJa tarIke pragaTa thayA hatA. abhilekhAnA abhyAsanA AdhAre gujarAtamAM judA judA kAlakhaMDamAM kheDAtI vidyAo tathA kalAo vize tema ja kAvyazailImAM thatI keTalIka sAhityaracanAo "viSe sAre prakAza pADayo. temaNe kahyuM: maurya rAjA azokanA zaila lekha prAkRta bhASAmAM sarala gadyamAM lakhAyA che. kSatrapa rAjAonA zilAlekha paNa sAmAnyata: prAkRta-saMskRta mizra bhASAnA sarala gadyamAM che. paraMtu rAjA mahAkSatrapa rudradAmAM pahelA jUnAgaDha zailalekha ucca gadya zailImAM racAyelA saMskRta abhilekhanA uttama prAcIna namUnA tarIke bhArata bharanA saMskRta sAhityamAM gaNanApAtra nIvaDe che. - girinagaranA sudarzana taLAvanA puna: durdazA ane saMskaraNane, lagatA bIjA abhilekhamAMnA amuka loko laI vakatAe temAM ativRSTithI nadIo baMdha teDI vahI gaI tenuM varNana kevuM kAvyamaya che tathA temAM ubhekSA alaMkAramAM vyakata thayelI kalpanA kevI rucira che te darzAvyuM hatuM. vakatAe maitrakakALa daramiyAnanAM dAnazAsanamAM dAna ApanAra rAjAonI prazasti kevA ucca zailInA kAvyamaya gadyamAM karavAmAM AvI che, emAM dIsamAse, rucira kalapanAo ane zabdAlaMkAre tathA arthAlaMkAro kevI viziSTa bhAta pADe che te paNa darzAvyuM hatuM. * anumaMtraya kAlanA sainthava rAjAone ucca gadya zailI gamatI te te kALanA ajJAta nAmA kavione kevI siddhi hatI te vakatAe abhilekhamAMnI keTalIka kAvyapaMkitao laIne darzAvyuM hatuM. vakatAe rAjA bhImadevanA samayanA siddhahasta kavi saMmezvaradevanI ghaNI kAvya paMkitao laI temAnuM kalpanAsaiAMdarya pragaTa karyuM hatuM. vakatAe te ja pramANe kavi gaNapati vyAsa tathA selaMkI kAlanA bIjA mahAna kavi dharaNIdharanI pratibhAnI jhAMkhI karAvatA keTalAka abhilekhAmAMnA ake laI tenuM rasadarzana karAvyuM hatuM. seminAtha pATaNanI eka ajJAta nAmA kavie bAra zlokomAM karelI prazastimAM tarI AvatA kavitvanI tathA za/jayanA saptama uddhArane lagatI paMDita lAvaNyasamayanI prazastimAM jovA maLatI kAvyatvanI camatkRti darzAvI hatI. saltanata tathA mughalakAlanA evA keka abhilekhamAMnI prazastimAM vilasI rahelA kAvyamaya sauMdaryanI vAta temaNe karI hatI. A AkhuM vyAkhyAna kAvyAsvAdathI zrotAone AlAda arpa gayuM. vIsamI sadI daramiyAna gujarAtamAM lakhAyelA prAsaMgika abhilekho pachI te saMskRtamAM hoya ke hiMdImAM temAM vRttAMtanI sAdI sIdhI rajUAta che. kAvyatatva lagabhaga lupta thaI gayuM che e hakIkata pratye dhyAna kheMcI vakatAe trIjuM vyAkhyAna samApta karyuM hatuM. (kramaza :) mAnavane khatama kare tevuM "vijJAna [ * muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI tAtA oDiToriyamamAM tArIkha 7-1-1981nA divase Do. guNavaMta zAhe Apela tRtIya pravacana.] Do. guNavaMta bI. zAha priophesara ane adhyakSa zikSaNa vibhAga,-dakSiNa gujarAta yunivarsiTI]. sAthe mAtra ane prapha llanA ja nahIM paNa pate khatama thaI jAya evI hajAra tarakIbe zodhI Ape che. kensarano upAya jaDaze tyAre jaDaze paraMtu maravA mATe kensaranI jhAjhI garaja na rahe evI ghaNI bAbate vijJAna ApaNane ApatuM rahe che. Ama vidhAyaka ane vidhvaMsaka baMne bAbatone vighananI madada maLe che e sAcuM hovA chatAM ya vidhvaMsaka bAbatone vijJAnanI madada vadhAre maLatI hoya evo vahema paDe che. A vahema nathI, paNa hakakIta che ema mAnavA mATe ghaNA purAvA jaDe che jemAM ekano nirdeza huM ahIM karavA dhAruM chuM. AtararASTrIya vikAsanI samasyAonA abhyAsa mATe nimAyelA eka svatra kamizananA hevAla thoDA ja divase para bahAra paDayo. A hevAlanuM nAma che : "North-South': A Programme For Survival. A kamizananA adhyakSa vili brAnTa hatA. A hevAlanI prastAvanAmAM vili brAnce lazkarI zastrasaraMjAma pAchaLa thato kharca mAnavavikAsanA mArgamAM kevI rukAvaTo UbhI kare che tenI vAta karI che. duniyA Aje dara varSe 450 abaja Dolarano kharca lazkara pAchaLa karI rahI che. vikAsa mATe je sattAvAra madada judA judA dezane Apa vAmAM Ave che te madadanuM pramANa A jaMgI kharcanA mAMDa pAMca TakA jeTaluM thavA jAya che. thoDIka vigata A rahI : (1) mAtra aDadhA divasanA lazkarI kharcamAMthI varlDa heltha oragenAIjhezanane meleriyA- nAbUdI kAryakrama calAvI zakAya. (2) eka adyatana Tenka dasa lAkha DaoNlaranI thAya che. ATalA kharcamAMthI eka lAkha Tana cekhAne saMgraha karavAnI suvidhA UbhI thaI zake jene pariNAme dara varSe cAra hajAra Tana cekhA saDatA bace. eka mANasa eka ratala cekhA para eka divasa nabhI zake. A ja rakamamAMthI trIsa hajAra bALako mATe eka hajAra vargakhaMDa UbhA karI zakAya. (3) eka jeTa phAITaranI kiMmata be karoDa DaoNlara jeTalI thAya che. A rakamamAMthI 40 hajAra gAmamAM davAkhAnAM zarU thaI zake. ' (4) eka varSanA lazkarI khaMnA eka TakA jeTalI rakamanA aDadhA bhAgamAMthI duniyA mATe khetInAM sAdhano vasAvI zakAya jethI ochI AvakavALAM rASTronI anAjanI taMgI sana 1990 sudhImAM nivArI zakAya. A ja hevAlamAM vili brAnce kahelI eka vAtane enA pitAnA zabdomAM rajU karavAne lebha huM nathI rokI zakato. e kahe che: History has taught us that wars produce hunger, but we are less aware that mass poverty can lead to war or end in chaos. While hunger rules peace cannot prevail. He who wants to ban war must also ban mass poverty. Morally it makes no difference whether a human being is killed in war or is condemned to starve to death because of the indifference of others. A badhI vAtane sAra te eTale ja ke duniyAmAMthI roga, bhUkhamaro ane ajJAna (nirakSaratA) lagabhaga dUra karI zakAya tema che. kharI vAta to e che ke ApaNI AMkha khamI zake enA karatAM ya vadhAre prakAzane kAraNe mAnavajAtane jANe jhaLajhaLIyAne anubhava thaI rahyo che. ' "vikAsa" zabdane Aje mAtra arthazAstranI sImamAM pUrI devAmAM Avyo che. 'vikAsa' zabdanI AjubAju be saMkalpanAo cakI karatI rahe che : (parakepiTA Inkama ) (1) mAthAdITha vArSika Avaka AjanA vijJAna vikAsanI eka vicitratA jANI rAkhavA jevI . che. e mANasanA praphalanane saMkare tevI eka bheTa dhare te Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " to, 1-3-81 prabuddha jIvana 193 -- (2) jI. ena. pI. (gresa nezanala proDakaTa) :. . gaNAyAM. e ja dezamAM mAnava astittvane pavitra gaNavAne InakAra A baMne saMkalpanAo agatyanI hovA chatAM ya mAnavIya vikAsanAM thaze ane aspRzyatA, zeSaNa ane cazmazI dvArA ene pratyeka badhAM pariNAma para e chavAI jAya te ApaNane pAlave tevuM nathI. kSaNe khatama karavAno udyama cAlato rahyo. dharmoe karelI bhUla have eka amerikana yugala kAramAM jaI rahyAM hatuM. thoDeka gayA vijJAna karavA beThuM hoya evo vahema cheka pAyA vagarane nathI. pachI barapha paDavA lAgyuM ane dhummasa chavAI gayuM. thoDIvAramAM dharmane aphINa sAthe sarakhAvIne sAmyavAdIoe potAnI krAMtipUna te rasto paNa aspaSTa dekhAya evI sthiti AvI. ATaluM ochuM bhale vyakata karI. AvI krAMtipUjA e jamAnAmAM DIka AkarSaka hoya tema vaLI kAranuM vAIpara aTakI gayuM. AvI aneka viTaMbaNAo hatI ane Avazyaka paNa hatI, paraMtu Aje kadAca TekanolojInA vacce patideva te pUrI jhaDapathI meTara calAvI rahyA hatA. meM aphINanuM ghena caDhI rahyuM hoya ema lAge che. Ama mAnavane khIlavA patnIe bhAre gabharATa sAthe kahyuM; DAliga, kAra dhIme calAva, nahIM devAnuM dhameM adhUruM rAkheluM kAma kadAca have TekanolojI karI kazuM ja dekhAtuM nathI." patideve thoDIka jhaDapa vadhArIne kahyuM : rahI hoya evI zaMkAmAM bharobhAra prAmANikatA rahelI jaNAya che. "Don't worry dear, I want to reach home before we ahIM veDuM viSayAMtara karIne paNa eka vAta kahevAnI chUTa meet with an accident." lau chuM. sadIothI ApaNA dezamAM traNa mahAsattAo rAja karatI gati sArthaka tyAre gaNAya jyAre e gya dizAmAM thatI AvI che: hoya. avaLI dizAmAM thatI gati karatAM te agati kadAca vadhAre (1) jJAnanI sattA [Knowlege Power] upakAraka bane. ghaNIvAra ApaNe "aprAmANika' mANasane (2) dhananI sattA [Money Power] DAyanemika' gaNIne navAjIe chIe e keTaluM vicitra che te (3) lazkaranI sattA athavA rAjaya sattA [Military, vicAravA jevuM che. Power or political power.] vijJAna ApaNI sAme meghadhanuSa jevI manahara zakyatAonI jJAnanI sattA brAhmaNa pAse hatI, dhananI sattA vai pAse raMgeLI racI Ape che. mAtra lAMbA AyuSyanI ja nahIM paNa nirAmaya, paNa nirAma, ' hatI ane daMDazakita kSatriyo pAse hatI. A traNe varNo dvija AnaMdamaya ane zAMtimaya jIvananI zakayatAone vijJAne lagabhaga vaNe kahevAyA. dariyAmAM taratI himazilAne mATe bhAga pANInI sUryakiraNonI mAphaka koI jAtanA bhedabhAva vagara duniyAne khUNe sapATInI nIce rahe ema zudro te A traNe mahAsattAo vacce khUNe pahoMcADI devA mATe tatpara hoya tema jaNAya che, paraMtu nIcA ja rahyA. buddha karuNAcArya hatA ane mahAvIra ahiMsAcArya nadI kinAre tarase maravAnI, batrIsa pakavAna paDelAM hoya to ya hatA. baMnee zAnanI gaMgotrI brAhmaNanAra loko sudhI pahoMce bhUkhe maravAnI ane sAkSAta jIvananI saMnidhimAM mRta:prAya banIne te mATe navI bhASAo pAli ane ardhamAgadhImAM jJAnane DhALyuM. nisAsA nAkhatA rahevAnI ApaNI Adata vacce Ave che. pariNAma A eka kAMti hatI. mahAvIre ane pachI buddha strIone nirvANane e Ave che ke auSadho ane adyatana sAravArano vikAsa thato adhikAra Apyo. kharekharA arthamAM A mukita (Women's lib). rahe che, te ya roganuM pramANa ghaTatuM nathI. gAMdhIjIe DaoNkTara kekanuM nI zarUAta hatI. buddha ane mahAvIre be AcAra pravAha eka vAkya TAMkeluM : "hajAro mANasonI davAkhAnAo vATe katala vahetA karelA : thAya che." A tarkane AgaLa calAvIe to samajAze ke : (1) zamaNAcAra. -- ghaDiyALa vadhe te sAthe samayapAlana vadhe evuM zaikkarapaNe kahI zakAya nahIM. (2) zrAvakAcAra. * yunivarsiTIo vadhe eTale sUkSma ane vyApaka arthamAM zrAvakanuM moTuM gRhasthAzramamAM rahyA chatAM ya zrama tarapha rahetuM. zikSaNa vadhe ja evuM cokkasa paNa kahI zakAya nahIM. A zramaNasaMskRtine pravAha upakAraka te banya, pachI buddhane upa | deza eziyAnA anya dezomAM pahoMrayo ane ApaNA ja dezamAM --sagava vadhe eTale sukhanuM pramANa vadhe ja evuM ene sakAre lAgyuM. zaMkarAcArya jJAnAcArya hatA. emaNe brAhmaNa jokkasapaNe kahI zakAya nahIM. 6 saMskRtine pharIthI rASTrIya phalaka para mUkI ane himazilAne DUbelo -sukhanuM pramANa vadhe eTale mANasanI jIvananI mAtrA ke bhAga to DUbelo ja rahyo. AnaMdanI mAtrA vadhe ja evuM cokkasapaNe kahI zakAya nahIM. madhyayuganA saMtoe eka kAma karyuM. narasiha, mIrAM, tukArAma, -jhaDapa vadhe ane samaya bace tethI vadhelA samayanA sadu, jJAnezvara, dA, suradAsa, raIdAsa, tulasIdAsa, kabIra ane nAnaka paganI koI geraMTI nathI. kyAreka tadRna navarA mANase paNa cAlyA deza para chavAI gayA. zudrone emaNe bhakitanA pravAhamAM bAkAta vagara utAvaLe koLiyo UtArIne jaladI jaladI jamI letAM jovAmAM na rAkhyA ane raIdAsa te pote paNa zudra ja hatA Ama chatAM Ave che. mULa prazna samayane nathI paNa samajane che. . zudronI sthiti te pachAta ja rahI. teo cAkara ja rahyA. aMgrejo A badhI vAta karIne huM eka bAbata para bhAra mUkavA mAguM AvyA ane eka ghaTanA banI. emaNe saune cAkara banAvI dIdhA. chuM. vijJAnane vikAsa thato rahe te sAthe ApaNe mAnavane vadhAre cAre vaNene emaNe gulAma banAvyA te eTale sudhI ke sarakArI ne vadhAre kendrIyatA (senTAliTI) ApavI joIe. eka jamAnAmAM cAkara (Government Servant) banavAmAM sau gaurava anubhadharmoe paNa mAnavane AvI kendrIyatA na ApIne mAnavIya vikAsamAM vavA lAgyA. gAMdhIjIe gulAmI sAme ahiMsaka laData ApI jabarI bAdhA UbhI karelI. A dezamAM keTalAMka vRkSo pavitra ane mAtra drijavaNe mATe ja nahIM, paraMtu badhA mATe svarAjyanI gaNAyAM, keTalIka nadIo pavitra gaNAI, keTalAka parvata pavitra mAgaNI karI, emane Adarza aMtyodayane hato, sarvodayane hate. gaNAyA, keTalAka paththaro pavitra gaNAyA, keTalAMka prANIo pavitra Aje paNa samAja para A mahAsattA rAja kare che paNa gaNAyAM, keTalAka graMthe pavitra gaNAyA ane vAta to tyAM sudhI have e sAo drijavarSo pUratI sImita rahI nathI. huM bhUlatA pahoMcI ke keTalAka mahinAo, divase ane coghaDiyAM paNa pavitra na houM to jahona DAlTane enA Adhunika audyogika samAja paranA Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 prabuddha jIvana tA. 1-3-86 GEET E evuM batAvyuM che : " zAvI chatA tevA badhA ja hA , eka pustakamAM Aje paNa sattA traNa kendromAM ekaThI thayelI che. upasaMhAra evuM batAvyuM che: mAnavIne ugavA devo hoya te zikSANa, dharma ane vijJAna (1) yunivarsiTIomAM jJAnanI sattA kendrita thaI che. (A traNene evI rIte goThavavAM paDaze jemAM mAnavInI kendrIyatA che navuM brAhmaNatva) (Centrality) jaLavAI rahe. A kendrIyatA kheravAyelI che. tethI badho visaMvAda jovA maLe che. A vizvamAM je " kasmAlojIkala (2) moTAM malTinezanala korporezana (dA. ta. kokAkolA)mAM konkorDa" eTale ke parama saMvAda' che tene jALavIne vikAsa karavo dhananI sattA kendrita thaI che.(A che vaizyane navo avatAra). paDaze. AvA parama saMvAdane khaLabhaLAvI mUke tevA vijJAna, dharma (3) sarakArI nokarazAhImAM ane lazkarI jUtho (Military ke zikSaNa mANasane UgavAmAM upakAraka thaI na zake. 'TAvariMga Inphane Blocks ) mAM rAjakIya ane lazkarI sattAnuM kendrIkaraNa thayuM (saLagatA TAvara)nI Toca para beThale mANasa svastha zI rIte rahI che. (A che navuM kSatriyatva). zake? paraMtu ApaNI vicitratA ochI nathI. jaMgalamAM dava lAge hoya tyAre meM ApaNane kAMTAnI vADanuM samArakAma karavAnuM sUjhe che! A traNa mahAsattAo duniyAmAM akabaMdha che ane sarakAra' nAmanI ghaTanAmAM A traNe sattAmAM bhegI thAya che. pahelAM A traNa divasa mane pUrA samabhAvathI sAMbhaLyA ane nibhAvI traNe sattAo bhegI na hatI, paNa traNa bhAge vaheMcAyelI hatI. lIdhe te mATe Apa saune atyaMta namratApUrvaka AbhAra mAnuM chuM. have te traNe eka jagyAe paNa ekaThI thaI zake che. A kendrIkaraNa tethI vadhAre khataranAka sAbita thaI zake che. vijJAna paNa TekolejI sAthe bhaLIne AvuM kendrIkaraNa vadhArI rahyuM hoya ema prabuddha jIvana lAge che. je samAjamAM esI TakA loko ekaMdare sukhI hoya ane bAkInA garIba hoya tyAM kalyANarAjya (velphara sTeTa) nI bhAvanA (rajisTrezana opha nyujha peparsa senTrala rasa 1956nA anvaye) cAle, paraMtu ethI ulaTI sthiti hoya evA samAjamAM kalyANarAjya dvArA chevADAnA mANasanuM bhaluM nahIM thaI zake. ( phorma naM. 4 ) vijJAna je zAnanA, dhananA ane daMDazakitanA vikendrIkaraNa 'prabuddha jIvana' rAMbadhimAM nIcenI vigate pragaTa karavAmAM Ave che. sAthe joDAI zake to ja mAnavane UgavAnI taka maLe. vinegA aNu 1. prasiddha sthaLa : TopIvAlA mAne, 385, saradAra zakitathI cAlatA reMTiyAnI himAyata kare che. DaeN. zeThanAe te kaheluM vI. pI. roDa, muMbaI-4. ke bhAratane eka bAju aNurIekTara ane bIjI bAju gobaragesa ema baMnenI garaja che. vikendrIkaraNanI himAyata gAMdhIjIe 2. prasiddha kama : dara mahinAnI pahelI ane roLamI karI tenI pAchaLa mULe mAnavanA svaramAM jyane ane svarAjyamAM ja tArIkha, , - thaI zake evA mAnavIya praphullanane khyAla hato. aNuzakita ke 3. mudrakanuM nAma : cImanalAla je. zAha sUryazakita AvA vikendrIkaraNamAM madadarUpa thaI zake tema che. sUrya kayA dezanA e zakitanA kendrIkaraNa ane vikendrIkaraNa vaccenA samanvayanuM uttama : bhAratIya ' udAharaNa che. IzepaniSadamAM ene "razamInsamUha', kahyo che, paraMtu ThekANuM : TepIvAlA menzana, 385, saradAra 'mUhe eTale ke vibhAjananI prArthana, paNa karI che jethI e "pRSana' vI. pI. roDa, muMbaI-4. eTale ke "paSaka banI zake. sUrya poSaka che kAraNa ke tenI sattAnuM 4. prakAzakanuM nAma : cImanalAla je. zAha vikendrIkaraNa satata thatuM ja rahe che. vijJAna mAnavane amaryAda sattAo kyA dezanA : bhAratIya Ape che, paraMtu e sato jo muThThIbhara mANasenA hAthamAM ja ekaThI ThekANuM : TopIvAlA menthAna, 385, saradAra thAya to bhasmAsuranI vArtA pharI sAcI paDe. jo ema thAya to ApaNe vI. pI. roDa, muMbaI-4. "saba pi sanmati de bhagavAna" ne badale 'regana ko, baeNjhaneva ko, IndirAjI ko sanmati de bhagavAna evI prArthanA karavI paDe! 5. taMtrInuM nAma : zrI cImanalAla cakubhAI zAha kayA dezanA : bhAratIya mAnava UgI zake te mATe vijJAnane vidhvaMsaka nahIM, paraMtu ThekANuM : TopIvAlA menzana, 385, rAradAra vidhAyaka raste vALavuM paDaze. aNuzakitane upayoga beba mATe vI. pI. roDa, muMbaI-4. nahIM, paraMtu aMbaracarakhe ke IMTa calAvavA mATe karavo paDaze ane kavie kalpanA karI che te mujaba talavArane dAtaraDuM banAvavI paDaze; 6. mAlikanuM nAma ane : zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, Tenkane TrekaTaramAM DhALavI paDaze. 'vesTarnAIjhezana" ane "DarnAIjhezana saranAmuM : TopIvAlA menzana, 385, saradAra e be paryAyavAcI zabdo nathI e vAta paNa ApaNe satata yAda vI. pI. roDa, muMbaI-4. rAkhavI paDaze. - huM cImanalAla cakubhAI zAha AthI jAhera karuM chuM ke upara AIsaka esimevanuM eka atyaMta arthagarbha vidhAna che. ApelI vigato mArI jANa ane mAnyatA mujaba barAbara che. "Violence is the last refuge of the incompetent." vijJAna dvArA ApaNane evuM sAmarthya prApta thAva ke jethI hiMsAne ' tA. 1-3-81 cImanalAla cakubhAI zAha zaraNe javuM na paDe. mAlika: zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI - 400 04, Te. naM. 350296: mudraNasthAna: dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI - 400 001. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By/South 54 Licence No. : 37 prabuddha jIvana prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 44: aMka: 22 muMbaI 16 mArca, 1981 ravivAra , vArSika lavAjama rU. 15 : paradeza mATe ziliMga 45 tatrI cImanalAla cakubhAI zAha muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chUTaka nakala rUA. 75 sahataMtrI ramaNalAla cI. zAha ( che amerikA ane raziyA ThaMDA yuddha bhaNuM [] cImanalAla cakubhAI raziyAnA sAmyavAdI pakSanI mahAsabhA (koMgresa) pAMca varSe che. paNa mAtra lazkarI kharca vadhAravuM eTaluM ja nathI. duniyAmAM eka vakhata maLe che. lagabhaga 5,000 pratinidhio dezabharamAMthI sAmyavAdI virodhI jeTalAM baLe che ane deza che temane sahAya bhAvi nIti ane kAryakrama nakkI karavA maLe che ane madhyastha samiti karavI ane duniyAbharamAM sAmyavAdI virodhI me majabUta kara. (senTrala kamiTI)nI bIjA pAMca varSa mATe cUMTaNI thAya che. duniyAnA tema karavA jatAM, lekazAhI virodhI, saramukhatyArI baLe ane bIjA lagabhaga badhA dezanA sAmyavAdI pakSonA pratinidhio ane sattAne Teko Apavo paDe tenI rIganane ciMtA nathI. AnuM bIjuM AgevAne paNa A mahAsabhAmAM hAjarI Ape che. temane mATe e pariNAma e Ave ke je dezo A saMgharSamAM amerikA sAthe javA prasaMga makkAnI yAtrA che. gayA saptAhamAM AvI zairAnI beThaka taiyAra na hoya tene potAnA duzmana gaNavA ane koI prakAranI rAhAya na maLI. bIjA 109 dezanA pratinidhio ane AgevAne hAjara seal. Those who are not with us are agrainst us. hatA. brejhanevanuM pravacana kA kalAka cAlyuM. dezavidezanA badhA prazno DalasanI A nIti hatI. neharu nI binajoDANanI nIti Dalasa koI upara brejhaneve maMtavyo rajU karyA. pravacana daramiyAna zrejhaneve kada: divasa samajyA nahi. eTaluM ja nahi, paNa tene anaitika Immoral. In many ways, the international situation mAnatA. rIgananuM paNa kAMIka AvuM ja valaNa che. depends on the policy of U.S.S.R. and U.S.A. duniyAnA keTalAka bhAgamAM sphoTaka sthiti che. tyAM AvI nItinuM A vAta mahadaMze sAcI che. saddabhAgya ke durbhAgye, vizvanI pariNAma A sthitine vadhAre sphoTaka banAvavAmAM Ave. A be mahAsattAonA saMbaMdho upara vizvanI zAMti ke yuddhane AdhAra madhya-pUrvamAM raziyAe aphaghAnistAna upara AkramaNa karyuM che. rahe che. temanA saMbaMdhanI asara eka athavA bIjI rIte, duniyAnA kArTare ane pazcima yuropanA dezoe, pratiAkramaka thavAne badale, lagabhaga badhA dezo upara paDe che. banne mahAsattAe duniyA jItavA sahana karyuM, rIMgana Akramaka thavA Icche che. paraziyana galaphanA deza tathA nIkaLI che. tumula saMgharSa che. bIjA vizvayuddha daramiyAna banne sAthI hindI mahAsAgaramAM jaMgI lazkarI jamAvaTa karavA dhAre che. pariNAme hatA. bIjuM vizvayuddha pUruM na thayuM tyAM to banne vacce saMgharSa IjharAIla, Ijipta, IrAka, pAkistAna ane jorDanane moTA pramAzarU thayo. A ThaMDuM yuddha varSo sudhI cAlyuM. suve 1956mAM saha NamAM lazkarI ane Arthika sahAya ApavA taiyAra che. IjharAIlaastitvanI bhAvanA rajU karI paNa te vakhate AIjhena hovara-Dalasane pelesTAInane mAmale saLagate che. kArTare kempaDevIDa karAra karAvI, yuga hato. sAmyavAdane paDakAravAnI ane AgaLa vadhato aTakAvavAnI amerikAnI nIti hatI. 1968 pachI nikasana-kasijara joDIe zAti sthApavA prayatna karyo. rIganane azAti thAya tenI ciMtA nathI. Araba rAjayo sAthe dvidhA nIti thAya. sAudI arebiyA ekaMdare A nIti palaTAvI. lagabhaga sahaastitva svIkAryuM. cIna sAthe amerikA taraphI rahyAM che, paNa pelesTAInanA prazna IrAIla paNa varSo pachI AvI nIti zarU karI. kArTare te nIti cAlu rAkhI. virodhI che. rIMgana AvatAM temAM palTo Avyo ane pharI jANe DalasanA yugamAM dAkhala thatA hoIe tevuM jaNAya che. nikasane raziyA sAthe aNu dUra pUrvamAM viyeTanAma ane kamboDiyA raziyAnA varasa zastronI maryAdA bAMdhatA karAra karyA hatA. te karAranI mudata pUrI nIce che, tyAM amerikA ane cIna eka thAya che. kamboDiyAmAM pAlathatAM, kArTare navA karAra karyA (Salt ll) paNa A navA karArane peTanI sarakAre bhayaMkara atyAcAro karyA che, chatAM tene amerikAne amerikana koMgrerAnI maMjUrI maLe te pahelAM, kArTarane vidAya levI paDI. Teke che. rIMganane A karAra maMjUra nathI. rIMgane kahyuM che. Annerica should negotiate from AphrikAmAM aMgelA, mejhAmbika, TAkjhiniyA, rahoDeziyA vagere a position of strength. zakita batAvIne vATAghATa karavI. raziyAnI lazkarI tAkAta amerikA dezamAM raziyAne prabhAva che eTale amerikA dakSiNa AphrikAnA karatAM vadhAre gaNAya che. amerikA have temAM sarasAI meLavavA mAge gerAne Teko Ape che. rASTra saMghanA aneka TharAve ane Arthika che tethI rIMgana, lazkarI kharca khUba vadhArI, badhA kone raziyA karatAM nAkAbaMdhI chatAM dakSiNa AphrikA nAmIbiyAne kaho rAkhI beThuM vadhAre tAkAta meLavavA Icche che. amerikAne lazkarI kharca lagabhaga che, temAM amerikAnI sahAnubhUti che. 150 abaja DaoNlara che te vadhArI, A varSe 177 abaja ane vadhAre sphoTaka sthiti madhya amerikAmAM UbhI thaI che. A pachI vadhatA vadhatA 225 abaja sudhI laI javAnI yojanA karI pradeza amerikAnI lAgavaganuM kSetra gaNAya che. paNa kayubA, mekisako vadhAre . Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 prabuddha jIvana tA. 16-3-81 - - ane have nikArAguAmAM raziyana lAgavaga ghaNI vadhI che. sAlveDoramAM bhISaNa AMtaravigraha cAle che. saramukhatyAra sattA che tenI sAme DAberI vALa laDI rahyAM che, tene kayubA vagerene Teko che. rIgana, jamaNerI saramukhatyAra sarakArane Teko Ape che. A sarakAre bhayaMkara atyAcAra karyA che ane kaleAma thaI che. paNa tenI upekSA karI, amerikA, raziyAnI lAgavaga vadhatI aTakAvavA, A sarakArane Teko Ape che. jyAM raziyAnI sahAyathI DAberI baLInuM jora che. tyAM paNa lokazAhI nathI. kadAca emAM pasaMdagI karavAnuM muzkela bane. bhaDako na thAya tenuM kahevAya nahIM. have pachInuM yuddha Ayuddha ja haze, ativinAzakArI thaze. ThaMDuM yuddha zarU thaI gayuM che ane vadhatuM che. paristhiti kharekhara citAjanaka che tyAre ApaNe mATe zudra svArthomAM DUbI javuM ghAtaka che. paNa atyAre te ja thaI rahyuM che. lAMbo vicAra karavAnI koIne paDI nathI. AmajanatA lAcAra che. 12-3-1981 deza ane duniyA priya mu. cImanabhAI, kharI kaTokaTI pazcima yuropanA dezonI che, briTana, phrAnsa, jarmanI, ITalI, beljiyama vagere deza amerikAnA sAthI che. raziyAnA AkramaNa sAme amerikA upara AdhAra rAkhe che. paNa briTana sivAya, bIjA dezone raziyA sAthe rAMdharSa notaro nathI. briTananI misisa thecarane rIganane pUro Teko che. pazcima yuropanA bIjA dezone raziyA sAthe vyApAra ghaNo vadhyo che ane te jokhamAvavo nathI. amerikA pAchaLa ghasaDAvuM nathI chatAM chUTako nathI. A saMjogomAM brejhaneve cANakayanIti vAparI. rAmyavAdI koMgresamAM samAdhAnakArI valaNa apanAvyuM. rIgananI peThe sakhata bhASA vAparavAne badale, maitrI mATe hAtha laMbAvyo. eka kAMkare ghaNAM pakSI mAryA. raziyAnuM arthataMtra, bIjA badhA deze peThe, kathaLeluM che. brejhaneva vRddha thayA che ane mAMdA che chatAM bIjA pAMca varSa mATe teo pramukha cUMTAyA che. zastra doTamAM utaravuM raziyAne posAya tema nathI. rIMgane kadAca ema mAnatA haze ke temanA kaDaka valaNathI brejhaneva gabharAyA che. brejhanevane Izado amerikA ane pazcima yuropanA dezo vacce phATaphATa paDAvavAnuM hoya. chevaTa; duniyAmAM ema batAvavuM ke teo zAticAhaka che ane rIgana yuddhara che, je kArTara AkSepa hate. polenDane mAmale hajI gaMbhIra che ane kadAca raziyAne daramiyAnagIrI karavI paDe te moTI javAbadArI Ave. brejhaneve zikhara pariSadanI darakhAsta mUkI che ane aNuzastronI maryAdA bAMdhavA vicAraNA karavA taiyArI batAvI che. rIgana vicAramAM paDayA che. alipta rASTronA videzamaMtrIonI dilahImAM maLelI pariSadanuM nimitta laIne deza ane duniyAnA zIrSaka nIce vartamAna paristhiti vize prabuddha jIvanamAM tame je vedanA ThAlavI che te yathArtha che. pRtha:karaNa paNa asarakAraka che. eka nAne hakIkatadoSa thayo che te tarapha dhyAna kheMcuM chuM. alipta dezanI prathama pariSada 'bAMgamAM thaI ane tene AkAra apAyo' ema tame jaNAvyuM che temAM saratacUka thayelI che. InDoneziyAnA bAMDugamAM je pariSada thayelI te 'alipta rASTranI nahotI e pariSada 1955nA eprilamAM thayelI ane te 'Akro-eziyAI pariSada' hatI. bhAratanA prayatnothI cIne kadAca pahelI ja vAra AMtararASTrIya pariSadamAM bhAga levA taiyAra thayuM hatuM. A pariSadamAM saMyukata rASTra saMsthAnI mAnava hakko aMgenI ghoSaNAnuM samarthana karavAmAM AvyuM hatuM. cInanA virodha chatAM A TharAva thayo hate. sva. javAharalAlajInA prayatnanuM A phaLa hatuM. 'alipta rAye" A zabdaprayoga barAbara nathI. kharekhara tene binajoDANavAdI kahI zakAya. neharU-nAsara-TI koI alipta rahevA mAgatA nahotA. duniyAnA badhA praznomAM rasa letA hatA ane abhiprAyo paNa ucAratA hatA. bIjA vizvayuddha pachI amerikA ane raziyAnA vaDapaNa nIce je sattA jUtho racAyAM tenAthI dUra rahI ThaMDA yuddhathI jagatane bacAvavA mATenuM je saMgaThana thayuM te binajoDANavAdI dezanuM hatuM. ane vyavasthita AkAra apAyo 1961mAM. ane te yugoslAviyAnA pATanagara belagreDamAM. e vakhate chellAmAM chelluM nimitta e hatuM ke raziyAe aNu bombanA karavA mAMDelA prayoganuM belagreDanI pahelI ja pariSadamAM aNumbanA prayoge aMge ciMtA vyakata karavAmAM AvI hatI. dilhImAM hamaNAM binajoDANavAdI dezanA videzapradhAnanI je pariSada thaI emAM AvI pravRttine vIsa varSa pUrAM thayAM hovAnI je jAherAta thatI hatI te tenI sthApanA 1961mAM thaI hatI te kAraNe. A pahelI pariSadamAM be sAmyavAdI deza-raziyA ane yugoslAviyA vidhisara rIte judA paDayA ema kahI zakAya. bIjo eka mado spaSTa karavA jevuM e che ke binajoDANane vicAra vaheto mUkI tene ddaDha karanAra sva. javAharalAla naheru hatA ane Aje zrImatI IndirA gAMdhI vadhu paDatAM AgaLa dekhAya che chatAM te baMnee anekaveLA jAhera karyuM che ke teo A pravRttinA agraNI nathI, netA nathI. A bAbatanI prathamathI ja kALajI rAkhavAmAM AvelI che. rIMgananI mUMjhavaNa paNa ochI nathI. amerikAnuM arthataMtra ghaNuM kathaLeluM che. phugAvo vadhato jAya che. rIMgane jAhera karyuM che ke sIdhA karaverAmAM moTo kApa mUkaze. traNa varSamAM 27 TakA ochA karaze, chatAM lazkarI kharca vadhAravuM che. eTale samAja kalyANa pAchaLa thatuM kharca ghaTADavuM paDe ane vikasatA ane aNavikasita dezone apAtI sahAyamAM moTo kApa mUkavuM paDe. A sahAyamAM have lAyakAta ke jarUrIAtanA dhAraNa karatAM, rAjakIya hetu vadhAre haze. duniyAnI A paristhitinI gherI asara ApaNA deza upara paDayA vinA rahe nahi. A badhuM lakhavAno mAro IrAdo A bAbata lA doravAno che. ApaNA dezanI AMtarika, rAjakIya ane Arthika rithati vaNasI che ane sudharavAnA koI cihane nathI. amerikAnI ApaNA pratye karaDI najara rahevAthI pAkistAna ane keTaleka darajaje cInane bhaya upekSA karavA jevo nathI. ekalA raziyA upara AdhAra rAkhavAno rahe. ApaNe paNa lazkarI kharcamAM A varSe 800 karoDa rUpiyAno vadhAro karavo paDayo che. Avo Arthika bejo ApaNe mATe arAhya che. durbhAgye sALa ane prajane vizvAsa paDe evI netAgIrI rahI nathI. vighAtaka baLa vadhatA jAya che. deza ane duniyA" lekha mATe abhinaMdana. amerikA athavA raziyA koIne yuddha jevuM nathI, posAya tema nathI. paNa zastra khaDakaye jAya ane ghurakayA kare te kayAre acAnaka tamAra, mohanalAla mahetA Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-3-81 prabuddha jIvana 17 gujarAtanuM AMdolana pAchuM kheMcavA eka patra agraNI nAgarikanI apIla anAmata beThaka gujarAtamAM cAlatA anAmata virodhI AMdolana aMge bhUtapUrva vA pradhAna merArajI desAI, jANItA tabIba De. zAMtilAla je. - mahetA, nAmAMkita dhArAzAstrI nAnI pAlakhIvAlA ane AgevAna tattvaciMtaka cImanalAla cakubhAI zAha sahitanA muMbaI zaheranA agraNI nAgarikoe ciMtA vyakata karI che ane A maDAgAMTha ukelavA tatkALa vATAghATo hAtha dharavA gujarAta sarakArane apIla karI che. eka akhabArI yAdImAM A agraNIoe jaNAvyuM che ke gujarAtamAM anAmata beThaka virodhI AMdelane hiMsaka vaLAMka lIdho che ane atyAra sudhImAM 30 mANasane bhAga levAya che. ethIye vadhu ciMtAjanaka bAbata e che ke AMdolana AkhAye rAjyamAM prasaryuM che ane samAdhAnanA prayatna niSphaLa gayA che. baMne pakSanA jahAla paho keTalAka vistAramAM jhanUnI sAmane karI paristhiti vadhu vikaTa banAvI che. AMdolananI asara anya rAjyomAM tathA judAM judAM kSetramAM paNa jaNAvA mAMDI che. A phakata gujarAtanA ja nahIM paNa samagra dezanA nAgariko mATe ciMtAnI bAbata che. gAMDapaNanA mejAe sArvajanika hiMsAnuM vAtAvaraNa saryuM che. hiMsAne Azaro laIne koI samasyA ukelI zakAya nahIM. hiMsA te mAtra dhikkAra phelAve che ane rASTrIya ekatAne kathaLAvI nAMkhe che. nivedana vadhumAM jaNAve che ke A samasyA evI nathI ke te satata AMdolanathI ke hiMsaka dekhAvAthI ke polIsa ane kAyado tathA vyavasthAnAM bIjA sAdhananA vyApaka upayogathI ukelI zakAya. vaLI AMdolana mATe A ke te jUtha upara doSa DhALIne samAjamAM vadhu bhedabhAva UbhA karavAnuM paNa TALavuM joIe. prazna e jaTila che ke te zAMtipUrNa samAdhAnanA vAtAvaraNamAM ja ukelI zakAya. jo vidyArthIo ane juniyara DokaTaro AMdolana pAchuM kheMcI le ane sarakAra A anAmata beThako sAme AMdolana karavA mATe pakaDAyelA badhAne choDI mUke to ja A banI zake. jyAre A samAja vibhAjita hoya tyAre satata AMdolana ke sarakAra dvArA baLane upayoga paristhitine vadhu vaNasAvavAnuM ja kAma kare. , mu. cImanabhAI, "prabuddha jIvana maLyuM. ApanA taTastha ane spaSTa maMtavya vAMcavAne haMmezAM AnaMda Avyo che. mAra 1lInA aMkamAM anAmata beThako aMge lekha vAMcyo. anAmata beThako aMgenA ApanA vicAro have pachI lakhaze tema jaNAvyuM che. emAM ApanuM taTastha ane spaSTa avalokana haze ja paNa A lekhamAM amadAvAdanA Do. mitre je dalIla karI che te aMge thoDuM kahevAnuM mana thAya che. Apane mATe A vigate kaMI khAsa navI nahIM hoya mAtra huM keTaluMka kahevAnI IcchA rokI zakatI nathI teTalA pUratuM lakhuM chuM. temanI eka dalIla che. "A samAnatAno yuga che. kabUla che. samAnatA te arvAcIna yuganuM lakSaNa jarUra che. paNa samAjamAM A samAnatA che kharI? Aje vIsa varSathI huM gAmaDAmAM kAma karuM chuM ane je anubhavyuM che te jaNAvuM chuM. gAmaDAmAM Aje ya harijanAnI sthitimAM khAsa kaMI pharaka paDayo jotA nathI. samAjanI A khAI pUravA mATe ja ame kosmopelITIna chAtrAlaya calAvIe chIe. amAre tyAM sArI rIte taiyAra thayelA saMskArI harijanone paNa gAmamAM ke zaheramAM harijanavAsa sivAya ghara maLatuM nathI. gAmaDAmAM te madhyayuganI badhI ja vADe harijanee pALavAnI ja hoya che. koI rogacALe ke kudaratI prakopa vakhate Aje paNa harijana para ALa caDAvI temane ra mAra mAravAmAM Ave che. tAlukA zikSaNa samitinA pramukha tarIke meM kAma kareluM tyAre eTale kaDave anubhava thayuM che ke je kadI bhUlAto nathI. sArAmAM sArA harijana zikSakane gAmamAM koI savarNa makAna Ape ja nahIM. gAmamAM harijanavAsanA tadana kaMgALa makAnamAM tene rahevuM paDe. eTaluM ja nahIM, te makAna tUTI jAya to te zikSaka gAma badale paNa savarNa samAja tene potAnA makAnamAM thoDA samaya mATe paNa Azare na ja Ape. je zikSakanI badalI vakhate gAma, "sArA zikSaka che, na badalaze." tema kahevA ' Ave te ja gAma tene makAna na Ape. teTaluM ja nahIM te zikSaka gAmamAM koI savarNane ubaro paNa na caDI zake - pANInA pyAlAnI te vAta ja zI ? - makAnanA A trAse zikSaka meTuM gAma mAge. zuM kAma? kahe ke tyAM muslima ane khejA bhAIo makAna Apaze. A vAta saMbhAratA Aje paNa zaramathI UMcuM jovAnuM nathI. hiMdune hiMdu nahIM musalamAne, khera, khristIo makAna Ape. A che ApaNI samAnatA !! samAnatAnI vAta ApaNane tyAre ja zobhe jyAre ApaNe sAmAjika stare badhI samAnatA ApavA taiyAra hoIe. Arthika stare samAnatA te AvaDI moTI vasatine kayAre ApI zakIzuM te te Izvara jANe, paNa sAmAjika stare samAnatA ApavAmAM te mAtra ApaNA aMtaranI ADaze teDavAne - ApaNA aMtaramAM karuNA jagADavAne ja prazna che. je Aje deDhaso varSathI sAmAjika sudhArAnI hIlacAla chatAM thayuM nathI. tene doSa ApaNA sivAya koIne zire nAkhavAne artha nathI. dArU ke mAMsAhAra ke asaMskArI rItabhAtanA, bahAnA nIce chaTakabArI zodhavAne paNa artha nathI. savarNa samAjamAM AmAnuM kazuM nathI, tema koI kahI zake tema che? asaMskArIne tiraskArIne te saMskArI banAvAtA nathI. anyAyanuM kaMI paNa du:kha hoya te pahelAM A anyAya dUra karavA zakita kharacavI joIe. e anyAyanI sarakhAmaNImAM anAmatamAM thoDe paNa atireka ke derAvA geralAbha kaMI ja hisAbamAM nathI. e saMtUSanI vAta che ke vidyArthIoe aspRzyatA sAmenI rASTranI aitihAsika laData pratye ke harijane ke AdivAsIone sAmAjika ane Arthika darajajo UMce caDAvavAnA prayatna pratye beparavAI nathI batAvI. A paristhitimAM AkharInAmAne badale rAmAna bhUmikA zodhavA prayatna jarUrI che ane AvI bhUmikA Aje jhaghaDI rahelAM vividha jUthe vacce hajI sad bhAgya astitvamAM che. aMtamAM teoe gujarAtanA tabIbI ane anya vidyArthIone AMdolana mokUpha rAkhavAnI ane sarakArane evI mekUphI mATe yogya vAtAvaraNa sarjavAnI ane A maDAgAMThamAMthI rasto kADhavA mATe tAtkAlika vATAghATa zarU karavAnI hArdika apIla karI che. A nivedanamAM sahI karanArAomAM bhUtapUrva vaDApradhAna morArajI desAI, Do. zAMtilAla je. mahetA temaja sarvazrI ena. e. pAlakhIvAlA, cImanalAla cakubhAI zAha, De. Alu dastura, govidajI zrepha, vADIlAla DagalI, je.vI. paTela, narendra pI. nathavANI che. upA mahetA, yazavaMta dozI, harIndra dave, jehAna dArUvAlA, rAmu paMDita, Do. o. TI. sAmANI vagereno samAveza thAya che. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 prabuddha jIvana tA. 16-3-81 bIjI dalIla evI che ke bhUtakALanA anyAyane badale vartamAnamAM na levAya. badale lIdhe kayAre kahevAya? je tiraskAra ochAmAM ochA pAMca hajAra varSathI karAya che. te ja tiraskAra dalita varga ApaNA tarapha Acare te keI baMdhAraNIya hakka apAtuM hoya te badale lIdhe kahevAya. eka meTA DhagamAMthI eka capaTI jevI anAmata beThako e zuM badale che? zabdanI mAyAjALa racI ApaNe mithyA tarka laDAvIe chIe. Arthika kaMgAliyata kaSTadAyaka che. paNa te sAthe sAmAjika tiraskAra te anekagaNo vadhAre kaSTadAyaka che. saLagatI bhaThThImAM paNa mUkyA je te anubhava ApaNane thatuM nathI tethI ApaNI cAmaDI cacaratI nathI ane tethI ApaNAmAM prAyazcitanI bhAvanA AvatI nathI. nahIM te je samAja ATalA tiraskAra pachI ane je jamAnAmAM IralAma ke khristI dharma aMgIkAra karavAthI aDhaLaka lAbha maLatA hatA te jamAnAmAM paNa hiMdu dharmane vaLagI rahyo te wNabhAva paNa ApaNane A hade javA na prerata. je loko Aja tiraskArathI muslima thaI gayA tenuM pariNAma aMte te dezanA TukaDAmAM AvyuM. ItihAsane kaMI ja bedhapATha ApaNe nahIM laIe ? bApadAdAnuM devuM pheDe te saputa gaNAya che. temAMthI chaTake te kaputa gaNAya che. devuM hasate moDhe pheDavuM te dharma che - adharma nathI. anAmata te mAmUlI prAyazcita che. sAcuM prAyazcita sAmAjika stare saMpUrNa samAnatA ApavAnI ApaNI kharA dilanI tatparatA che. te karIe te anAmatanI jarUra ja nahIM rahe ane koI rAjakIya kAvAdAvA te rAkhavA dhAratA thaze te AMdelana dvArA tene rasto nIkaLaze. Aje to A AMdolana zaramajanaka che. tenA atireka dUra karavAnI rarakAre bAheMdharI ApI che. vATAghATa mATe dvAra khullA rAkhyA che. te pachI paNa badhA starethI anAmata javI joIe evuM valaNa atyaMta khedajanaka che. racanAtmaka kAryakaro zAMtisenAnA sarvodaya kAryakaro badhAnA prayatna pachI A AMdolana lAMbAvavA pAchaLa parIkSA na levAya tevA IrAdAnI gaMdha Ave che tethI te vadhAre zaramajanaka bane che. kadAca Apane samaya nirarthaka lIdhA jevuM lAge te kSamA Apaze, paNa gAmaDAmAM rahI kAma karatAM je anubhavyuM tene vAcA ApavI te dharma che tema lAgyuM teTalA puratuM lakhyuM che. anAmata aMge ApanA vicAro jANavA Atura chuM. kuzaLa hazo. grAmadakSiNAmUrti - muddAnI praNA lokazALA, [mRdulA pra. mahetA tA. 11-3-1981 prAkRta bhASA ane sAhitya vize ajJAnatA ke udAsInatA saMskRta tema ja prAkRta bhASA (kALAnukame vikAsa pAmatI aneka prAkRtamAM pragaTa thayela) bhAratavarSanA mULa dharmonI ane bhAratIya saMskRtinI prAcIna bhASAo rahI che. A banne bhASAomAM vividha prakAranA sAhityanuM sarjana thayuM. prAraMbhika kALamAM te dhArmika sAhityanuM sarjana thayuM paNa samaya jatAM lokabhAgya sAhityanI racanA bahu lAMbA kALa sudhI thatI rahI. saMskRta sAhityanI mahattA sau koI jANe che paNa prAkRta sAhityanI mahattA ane tenI upayogitA viSe ApaNAmAM haju spaSTatAne abhAva jaNAya che. ApaNI dhAraNA ema ja - rahI che ke prAkRtamAM mAtra dhArmika sAhitya ja che; jemAM mAtra dainikavrata, AcAra ane dhArmika vidhi-vidhAnenuM nirUpaNa che, paNa bhAratIya saMskRtinI samRddhi ane bhAratanA gauravamAM prAkRta sAhityane je mATe phALe che te vize haju ApaNe bahu jANatA nathI. vividha prAkRta bhASAomAM kathA, mahAkathA, kAvya, mahAkAvya, purANa, mahApurANa, carita, nATaka, vyAkaraNa, chaMda takanIkI, cikitsA, lakSANazAstra, rAjanIti, arthazAstra vagere badhA prakAranA sAhityanI racanA thayelI che. temAM bhAratIya lekajIvananuM je jIvaMta darzana thAya che e enI khAsa vizeSatA che. te daSTie prAkRta bhASA ane sAhityapotAnuM zAlAyada ' mahatva Arya bhASAonA zabdabhaMDoLanI samRddhimAM ane rUpa-racanAnA vikAsamAM prAkRta ane apabhraMza bhASAonuM maulika pradAna rahyuM che. ATalI badhI mahatvapUrNa bhUmikAvALI ane cheka I. sa. pUrve 600thI I. sa. 150 sudhI eTale ke be hajAra varSanuM AyuSya dharAvatI prAkRta bhASAmAM saMzodhana mATenuM kSetra bahu vistRta che ane tenA mULa sAhityanA prakAzana mATe te ghaNe avakAza che, tethI prAkRta bhASA ane sAhityanA adhyayana ane saMzodhanane protsAhana maLe te gya lekhAze. vaLI, prAkRta sAhityamAM jenuM pradAna agrasthAne hovAne kAraNe teoe te A kAryamAM vadhAre rasa dAkhavavo joIe. jema jema prAkRta bhASA ane sAhityanuM mahattva rAmajAyuM che tema tema vadhAre ne vadhAre yunivarsiTIomAM prAkRtanA adhyayana mATe sagavaDo vadhatI jAya che ane saMzodhana kendronI saMkhyAmAM paNa vadhAro thato jAya che. vaLI prAkRta ane apabhraMza sAhityanI samRddhimAM gujarAta ane rAjasthAnane bahu moTo phALo rahyo che tethI A banne rAjamAM adhyayana ane saMzodhana mATe ghaNuM vistRta kSetra che. sAmagrI vipula che. lAkhonI saMkhyAmAM hastaprata graMthabhaMDAromAM paDela che tethI te te kSetramAM kArya mATe ghaNe avakAza che. e sivAya prAcIna gujarAtI ane rAjasthAnamAM paNa saMzodhana mATe vipula sAmagrI che. AvI je aneka kRtio asaMpAdita avasthAmAM paDI che te mATe prAkRta ane apabhraMzanuM zAne jarUrI che. eTale prAkRta bhASAnA abhyAsane pretsAhana maLe evA jAtajAtanA upAya karavAnI jarUra che. mATe prAkRta bhASAnuM adhyayana cheka mAdhyamika zALAthI zarU thAya te ja uccastarIya adhyayanane pretsAhana maLaze, tema thavAthI prAkRta sAhitya ApameLe prakAzamAM Avaze ane aneka bhaMDAromAM saMgrahita amUtha prAkRta ane jene sAhityika racanAone uddhAra thaze. te mATe mAdhyamika zALAomAM vaga dharAvatA mahAnubhAvoe A kAryamAM rasa dAkhavo joIe. atyAra sudhI prAkRta pratye je upekSA bhAva che tene badalavAne prayatna karIe. bhAratIya saMskRtimAM prAkRtanuM paNa eka agatyanuM pradAna che. te janatAnI sAme mUkIe. A sAhityanuM aitihAsika, sAMskRtika ane dhArmika mahattva videzI vidvAnone paNa samajAyuM che, tethI jarmanI, phrAMsa, briTana, ITalI, jApAna, amerikA, osTreliyA, raziyA vagere dezamAM prAkRtanuM adhyayana ane saMzodhana pracura mAtrAmAM. cAle che te noMdhapAtra gaNAya. A mahatvanA kArya mATe Apane sahayoga maLe evuM ame IcchIe chIe. A kAryanI saphaLatA mATe jAtajAtanI ziSyavRttio ane sAhityanA prakAzana mATe sthAyI bhaMDoLa ubhuM karavA Apa badhAMne mArI AgrahabharI vinaMtI che. sAthe sAthe prAkRta pratye prema vadhe e mATe mAdhyamika zALAomAM bhaNatA vidyArthIo anivAryarUpe bhaNAvavAmAM AvatI eka prAcIna bhASA tarIke prAkRta bhASAnA abhyAsa kare evI amArI Apa saune bhalAmaNa che. prAkRtanA adhyayana mATe mAdhyamika zikSaNanI bhUmikA sudaDha na thAya tyAM sudhI saraLatAthI ane vikAsa petAnI meLe thave bahu agharo che, emAM zaMkAne koI sthAna nathI ane te mATe Apa sahune sahayoga prArthIe chIe. -De, ke. Ara. candra adhyakSa, prAkRta vibhAga, gujarAta yunivarsiTI ane mAnad maMtrI, prAkRta jaina vidyA vikAsa phaMDa, 77/375, sarasvatI nagara, amadAvAda-15. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-3-81 prabuddha jIvana 199 <> "aMtaranI suvAsa" * * vipina parIkha nAnA hatA tyAre skAuTamAM bhAga letA hatA, te yAda Ave varasa pahelAM eka 22-25 varasano chokaraDo vidyArthI che? tyAre rastAmAM koI eka vRddha nArIne AMgaLI pakaDI sAmI kRSNamUtine maLe. prazna pUche. kRSNamUrti hasate mukhe uttara Ape. phUTapAtha para pahoMcADatAM. Aje muMbaI jevA zaheramAM vRddha nara-nArI vAta pUrI thayA pachI e chokarAnA khabhA para khUba premathI hAtha muzkelIthI rasto mAMDamAMDa pasAra kare che ne ApaNe joyA ja karIe mUke che. e hAthanI uSmA Aje pacIsa varasa pachI paNa huM nathI chIe. ApaNe meTA thayA, kazuM ja sparzatuM nathI. basamAM, TrenamAM bhUlI zakate. saMtanuM hRdaya emanA hAthamAM sparzamAM AvIne vase ke rastA upara, nA jIvananI yAtrAmAM ApaNI jAtane ja sAcavatA che ne! kRSNamUrtinI vAta karI eTale mane yAda AvyuM. banArasamAM pharIe chIe. bIjA tarapha lakSa ApavAnuM have sUjhatuM nathI. eka mulAkAtI emane maLavA AvyA, tyAre gulAbanA phUlanI paravaDatuM nathI. pAMdaDI pharasa para e bhAIthI verAI gaI, tyAre kRSaNamUrtie pote ja - A ApaNane zuM thayuM che? ApaNe jANe haiyuM ja gumAvI nIcA namI e badhI pAMdaDIo khUba mamatAthI hAthamAM laI lIdhI. beThA. saMskRta sAhityamAM mANasanI AMkhane, enA hoThane phUla paga nIce kacarAvA na dIdhI. arnesTa heminvene maLavA AvanAra sAthe sarakhAvavAmAM Ave che. buddhane cahero yAda Ave che? enI khabarapatrI bhUlathI dAdaranI phATamAM phUTI nIkaLelA phUla para paga mUke AMkhamAM keTalI karUNA, keTalI mRdutA. phUlanI upamA paNa jANe che tyAre hemiMgye gusse thaI ene hAMkI mUke che. eka phUla kacarAya ochI paDe! ApaNA caherA Aje phUla sAthe sarakhAvavA jevA te emanuM mulAyama haiyuM sahI na zakayuM. nathI rahyA. ApaNI AMkhe kAcanI thaI gaI che. haiyAM paththaranAM! paraMtu mane Azcarya ane Adara e loko mATe thayo che, bhatRharie saMtanA hRdayane caMdananA vRkSa sAthe sarakhAvatAM jeoe potAne nukasAna karavA AvanAra pratye paNa rAmabhAva dAkhavya. hajAro varasa pahelAM pUchayuM hatuM, "saMtane A suvAsa ApavAnA che. teo zikSA karavAnuM zIkhyA ja nathI, karI ja nathI zakatA. upadeza keNe Apyo?" pazcimI jhAkamajhALa, sukha-sAhyabI tyajI nahIM te dAdA dharmAdhikArI pitAne tyAM corI karanAra yuvakane dUra AphrikAnA jaMgalamAM jAtane homI denAra AlbarTa svAiDjhara khiramAMthI pAkITa kADhato joI, jANe pote ja gune karyo hoya, "Reverance for life - revaransa phera lAIpha" jIva mAtra tema jAtane chupAvI de? bAtharUmamAM saMtAI jAya? kahe, "bicArAne mATe Adara, karUNAnI vAta kare tyAre Azcarya nathI thatuM?" Aja paisAnI jarUra haze. mAgI na zake, meM joyuM te tene khabara paDe, vAta mahAvIrane koNe zIkhavI haze? vAta mAtra kIDI, maMkoDA te tene saMkoca thAta." ke phUlapAnanI ja nathI. vAta te sau dhabakatAM haiyAnI- vahetA te kathA kahI AjIvikA raLatA vaijanAtha bhaTTanI mukaMdarAya jIvananI "lAIpha ITaselapha- Life itself. 'nI kadara karavAnI che. pArAzarya keTalI sarasa vAta kahe che? ene tyAM corI karanAra AvanArane rAmakRSNa paramahaMsa nadIne bIje kAMThe eka mAchIne seTIthI jarAya gusse thayA vagara bhaTTajI kahe, "A ghera hAtha na marAya, mArato jAya che, ne AkuLavyAkuLa thaI UThe che. parajIvane marAtA vAta karAya. A bhAmaNane ghera paTArAmAM pethI hoya, paisA nahIM" phaTakA emanI ja pITha upara seLa pADe che. haiyuM raDI UThe che. chatAM keTalA vaibhavathI, udAratAthI kahe, "mAre ghera Avele khAlI parakAyA praveza saMtone mATe sahaja hoya che. te pitAnI hatyA hAthe pAcho na jAya. hAla tane ApuM, "deDhathI baso korI ekaThI karavA AvanAra devadattAne kSamA ApatA buddha ke potAnA para karIne ApatAM kahe, vaijanAtha cerane A tArA nasIbanA che paNa boMba pheMkanArane mApha karatA gAMdhI emanA hRdayanI suvAsane ApaNe A dhaMdho choDa ne kIratArane yAda karI jIvaje." kevI rIte mUlavazuM? sadIo pahelAM loko jyAre eka mArga bhUlelI strIne pathara mAravA taiyAra thayA hatA, tyAre Izue keTalI mane gurudamAla malikano eka prasaMga yAda Ave che. mANarAnuM karANAthI e nArIne kahyuM hatuM, 'Go and sin, no more." hRdaya keTaluM mulAyama hoI zake, tenuM e daSTAMta che. ApaNe tyAM 'ga enDa sIna no mera' emanA vAkomAM jIvanano marma na zikSaka kayAreka sipAIne, daMDano paryAya banI jAya che. tevA vakhatamAM hota to Aje hajAro varasa pachI e vAkayomAM ATalI maheMka mallikajI karAMcInI eka skUlamAM zikSaka! mArA murabI tenA rahI hota kharI? vidyArthI. parIkSA hatI. svAbhAvika rIte pariNAmanI ciMtAtura meTI maTI vAto ke ghaTanAomAM nahIM, A saMtenuM hRdaya AMkhe vATa jotAM vidyArthIoe jyAre rIjhalTa joyuM te chakka nAnI kSullaka lAgatI ghaTanAmAM paNa potAnI suvAsa phelAvatuM hoya che. thaI gayA. koI nApAsa nahIM. badhA ja vidyArthI pAsa ! malikajIne nahIM to pote cA na pInArA mahAtmA mahAdevabhAI ke vallabhabhAIe pUchyuM ke "AvuM kema? AvuM te hotuM haze?" tyAre mallikajI cA pIdhI ke na pIdhI tene barAbara khyAla rAkhe ane javAba Ape, "huM koIne paNa phela - Fail kevI rIte karI zake ? pote jAte banAvIne pAya e kevI rIte bane? e cA-kophI "phUla paNa ATaluM mulAyama thaI zakatuM haze? koI vidyAthIne na pIvA viSe lAMbu-lasse lekacara nathI ApatA. emanI nabaLAI nApAsa karatAM emane jIva ja na cAlyo? ne ApaNe? ApaNe meTA manathI svIkArI le che. te mane yAda Ave che. varase pahelAM roja roja lokonA nAma para nAnI zI bhUla mATe cokaDI mUkatA huM mArI bA, patnI sAthe surata jatA hatA tyAre DIlakSamAM e thaIe chIe. A parIkSAnI vAta AvI tyAre mane eka bIjI ja DabbAmAM svAmI AnaMda sAthe thaI gayelA. huM temanI sAthe vAta parIkSAnuM smaraNa thAya che. varaso pahelAM ela.ela.bI.nI parIkSA. karuM. mane aneka lAbha! paraMtu thoDIvAra pachI mane teo kahe, temAM be tejasvI vidyArthIo. mahAdevabhAI desAI ane vaikaM dalAla tame tamArA bA-patnI sAthe bese, e loko ekalAM paDI jaze." mahetA. baMne mitra, mahAdevabhAIne tyAre paisAnI khUba jarUra, mArA kuTuMbIonI paNa keTalI darakAra ? pote ekalA jIva ane vaikuMThabhAI sAdhanasaMpanna ane sukhI kuTuMbanA nabIrA. chatAM potAne tyAM AvanAra saunI sagavaDa-agavaDane barAbara paNa emanA hRdayane vaibhava ja e! vaikuMThabhAI e parIkSAmAM khyAla rAkhe. premathI bharyAbharyA hradaya vinA A zakaya thAya kharuM? prathama AvyA. ene hakathI skolarazipa maLe. pachI potAne maLatI Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 prabuddha jIvana tA. 16-rU-81 - - --- - skolarazipa tarka-vitarkamAM phasAyA vinA, premathI potAnA mitra chatAM tenA kuTuMbanI javAbadArI sAcavI eTaluM ja nahIM, tenA mahAdeva mATe jatI karI. je lokoe pahelA naMbara mATe rasIkasI- sagIra putra uMmaralAyaka thaze tyAre tene e ja dhaMdhAmAM bhAgIdAra spardhA karI che. teo ja ADa samarpaNanuM mUlya samajI zakaze. jIvanabhara , tarIke lIdhe tyAre ja te jaMpyA. ApaNAM arthazAstrI zrI haramukha sIDI uparathI bIjAnA paga kheMcavAmAM ja jIvana vyatita karAtuM pArekha temanA sATu bhAI, zrI mAstara ArkiTekaTanI vAta kare che. hoya, tyAre hAthamAM AveluM pAritopika jatuM karanAranI vAta vAMcI sasarA nAnI uMmare mRtyu pAmyA te pachI dareka mahine temanA mane E. S.T. nA TreInaranuM eka vAkaya yAda Ave che, "kena patnIne ghare jaIne mAsTara kazuM kahyA vinA, cUpacApa yu leTa yara TavIna bradhara vIna Ina lAIpha" "Can you let your kabATamAM pAkITamAM paisA mUkI jatA. A Teka temaNe saMtAne moTA twin Brother win in Life" tamArA bhAIne jIvanamAM thayAM tyAM sudhI TakAvI rAkhI. vyakitanA mRtyu pachI prema ane pharaja jItavA deze? AsAnIthI bhUlI javAtAM hoya ane zetAna hRdayamAM praveza paNa haiyAnA mulAyamatAnI vAta karuM ne mitra ane bhAInI karato hoya tyAre potAnI pharaja na cUkatA A murabbIo AgaLa vAta na kare te kema cAle? jIvananI yAtrAmAM koIka ja yAtrI zira ApoApa jhUkI jAya che. bhAgyazALI haze, jene bruTasa na maLyuM hoya, jenA vizvAsanA hRdayane udAra thavA mATe paisApAtra thavAnI jarUra hotI nathI. mULamAM charInA ghA na thayA hoya, paNa ahIM chUTasa maLe che, te UlaTuM, kayAreka AchI pAtaLI sthitimAM rahenAranA hRdayamAM lAvya ahIM ApaNane parabhavanuM puNya laIne AvatA mitro ane bhAI udAratA ane karuNAnA ApaNane darzana thAya che. paNa maLe che, teo na hota te kevI rIte jIvI zakAta? kalakattAnA taddA dhanahIna ane bhIkha mAgatA eka bhikhArInI vAta eka udyogapatinA bhAI-bhAImAM vikhavAdamAM chUTA paDavAne hamaNAM ja "navanIta"mAM vAMcI. potAne maLelI bhIkhamAMthI e prasaMga Ave che, tyAre moTA bhAI ATaluM ja kahe che, "tame badhAM dararoja thoDuM bacAvI, bacatane dharmAdAmAM vApare. e nirdhAnA je joItuM hoya te laI le, vadhe te mane Apo." potAnA hakkanI haiyAnI udAratA te juo; kahe, "mArI sthiti sArI hatI tyAre nAnakaDI camacI ane vADakI paNa na javA detA ne AkhA kuTuMbanI eka niyama hato, ke Avakane amuka bhAga dharmAdA mATe rAkhavA satyAnAza karatA bhAIonI vAta AgaLa A vAta hRdayane keTalI e niyama jiMdagInA bAkI rahelAM thoDA varase mATe zuM kAma toDavA? dhanyatA, keTalI zAtA Ape che? te bIjA eka vaDIlabaMdhu navA A pacAsa paisAnuM cavANuM ane bhajiyAM lAvI, huM kUtarAMone ghare jatA pahelAM nAnA bhAIne kahe "tane je joIe te A niyamita khavaDAvuM chuM, ane pachI ja ame pati-patnI je kAMI gharamAMthI laI jA." tyAre nAno bhAI paNa keTaluM sarasa kahe che, maLyuM hoya, temAMthI bhejana laIe chIe." A mANasane bhikhArI "bhAI, tAre je nAkAmuM hoya te mane Apaje." Aje muMbaImAM koNa kaheze? enuM hRdaya bhikhArInuM nathI, kuberanuM che. phaleTanA sedA AMkhamAM AMsu sAthe thatA hoya, tyAre nAnI rArakhAM ahIM 'suparIma rokIphAIsa' nI parama samarpaNanI be vAta madadathI paNa gaLagaLA thaI javAya. aMgata jIvananI vAta namratAthI karyA vagara rahevAtuM nathI. eka ja mAnyAmAM Ave eTalA udAra karuM te mArA ja kissAmAM eka mitra rAtorAta mATI rakamanI patinI ane bIjI mRtyunI nikaTa UbhelA eka pAdarInI che. A sagavaDa karI Ape che, tadRna bhAra vagara, phUlanI jema, jANe kazuM pAdarIbhAI muMbaImAM potAnI patnI sAthe rahe. emanA ghare enA na karyuM hoya ema, ane mAtra pAMca-pacIsa rUpiyA lAvyo hoya mitra, eka vimAnanI kaMpanInA karmacArI, te videzathI Ave-jAya, eTalI saraLatAthI ! te bIjA be mitroe kahyuM, "tamArI dukAnamAM Utare. saMjogavazAta mitra ane A bhAInI patnI khUba nikaTa amArI je rakama che, te tamane vinA saMkoce tamArA upayoga mATe AvyAM ne ekamekamAM pArevAMnI jema otapreta thaI gayAM, gUMthAyA. leze. tyAre bhAI potAnA jIvananI bacatamAMthI bhegA karelA badhA A bhAIne khyAla Avyo tyAre pote khasI jaI patnI ane mitrane seviMga sarTiphikeTa kADhI kahe" A badhAM sarTiphikeTa hamaNAM vaTAvI nAkhIe pite ja lagna karAvI ApyAM. premane ke lagnajIvananA saMbaMdhomAM pachI AgaLa joI laIzuM." bahu bela bela karatAM snehIo Itara vyakitane praveza jyAM khUba kaleza, AtmahatyA ke khUna prasaMga AvatAM sIphatathI khasI jatAM heya, tyAre A mitro-bhAI sudhI pahoMcI jatA hoya tyAre patnIne mitranA hAthamAM hasate mukhe kazuMya na bolIne paNa ApaNA jIvanane keTalo sathavAre Ape che? soMpI denAra vyakita sAmAnya pati nathI rahetA rAMta banI jAya che. eka dhanasaMpana ne dAnavIra murabbI bahu belavAmAM mAnatA te jarmanImAM konsanTezana kempamAM vaye pahoMcala nathI. chUTe hAtha dAna Ape che, pitAnuM nAma na levAya - na chapAya eka pAdarI che te aneka bIjA kedIo che. eka divasa gesa cembaramAM tenI khUba kALajI le che. eka prasaMge eka vighArasaMsthA mATe mAtabara mRtyu mATe javAno samaya Ave che, tyAre pasaMdagI karavAnI hoya rakama ApI. Ajake kaoNleja sAthe emanuM nAma joDavAnI vAta che. eka yuvAnane gesa cepTAramAM laI javAnI pasaMdagI karI, tyAre bahu sahaja rIte kahe, "nA, mAruM nAma hoya ja nahIM. thaI, tyAre pAdarI kahe, "e nAno che. haju e ghaNuM jIvI zakaze. chatAM Agraha hoya te mArA mRta mitranuM nAma joDe. e mitrane mArI yAtrA-aMta najIka AvI che. huM vRddha chuM. A yuvAnane badale lIdhe Aje huM A sthiti para chuM." Aje jyAre mitro ane tame mane laI lo." mANasane sauthI vahAlo pitAne jIva, sagAM dhakko mArI AgaLa cAlI jatA hoya che, visarI jatA hoya, pitAne prANa, e satyane dhyAnamAM laIe tyAre eka aparicita. te kaLiyugamAM mRta mitranA nAmane AgaLa lAvanArane ane tene yuvAnane badale potAnI jiMdagIne meha choDI sAme cAlI mAtanI jIvADI rAkhanArane lAkha lAkha salAma ApavAnuM mana thAya. - pasaMdagI karanAra A pAdarImAM huM IzunA ja darzana karuM chuM. dhaMdhAdArI duniyAmAM, eka anubhava evuM thatuM hoya che A te bahu moTI vAta thaI. paNa nAnI vAtamAM paNa hRdaya ke bhAgadAra mRtyu pAme (te mitra hoya te paNa) te pachI keTaluM udAtta thaI zake e mATe mane phrAMjha kAphakA, phreMca vArtAkArane badhA saMbaMdho ke javAbadArI jANe khaMkherI nAkhatAM hoya che. kayAreka prasaMga yAda Ave che. eka mitrane e maLavA jAya che. tyAre vacalA mRta mitranA snehIone hakkathI paNa vaMcita rakhAtA hoya che, ne rUmamAM mitranA pitA sUtelA hoya che. enA pasAra thavAthI nANAM pacAvI paDAtAM hoya che. hasamukhabhAI murabbI tulya che. emanI UMghamAM khalela na pahoMce tethI pAchaLa pharatA kAkAe temanA bhAgIdAra dara paMdara varasa pahelAM akALe mRtyu pAmyA, ciThThI mUkI. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-3-81 prabuddha jIvana 201 "Think that I have passed in your dream. Forgive me if I have disturbed you." , "thIMka gheTa Aya heva pAsTa Ina yora DrIma, pharagIva mI Ipha Aya heva DisTarbaDa yu" pArakAnI niMdrAne paNa khyAla rAkhanAra jIva A hI-phI-sTIriyo - IIi-Fi, StereonA-ne TrAnjhisTaranA ghAMghATamAM have kayAM zodhazuM? gujarAtanA abhilekha : aitihAsika sAmagrI tarIke saMkalana : kRSNavIra dIkSita [gatAMkathI cAlu) paNa tame kahe, mRtyunI vATa jotAM ekAkI vRddhanA haiyAMne sparzavAnuM madhara TeresAne koNe zIkhavyuM haze? e kevuM suMdara kahe che: "duniyAmAM sauthI moTI bhUkha roTInI nathI, sauthI moTuM du:kha premanI bhUkhanuM che." pitAnA aMgata jIvananI sukha-sagavaDane moha choDI IzunI pAchaLa cAlI aneka lokone prema vaheMcavA emane koNe sUjhADayuM haze? te vinobA jue; e to kahe, "jyAre svapnamAM AvyAM che tyAre paNa eka ja vicAra manamAM Ave che ke Izvara mArI pAsethI sevA leze ke?" nA, A lokone koI zIkhavatuM nathI. teo janmathI ja A suvAsa-samarpaNa laIne AvyAM che. temane "zyila sarvisa"nA kalAsa bharavA nathI paDatA ne hoTalamAM bhApaNa karI sevA ApavI nathI paDatI. ApaNA sAMI kavi makaraMde gAyuM: koI anAmI copaDe tAruM thAya che, jemAM khAtuM"-paraMtu samarpaNa ke tyAganuM puNya jamA thaze, e lAlace ke lebhe A loko sukArya thoDuM ja kare che? makaraMda dave ja eka bIjA kAvyamAM kahe che: "ame to jaIzuM ahIMthI paNa ame uDA gulAla raheze." ApaNAmAMthI keTalA vidAyaveLAe AvuM kahI zakaze? meTA bhAganA lokonuM jIvana nAnA moTA vArtha piSavAmAM, kalezamAM ne kaMkAzamAM vyatita thAya che. ApaNe jIvanane muThThImAM baMdha rAkhyuM che. premane chUTe hAthe vaheMcatA ja nathI. Akhare te sau suvAsamAM eka ja suvAsa ramyA kare che. te suvAsa premanI, te suvAsa karuNAnI, te suvAsa jAtane bhUMsI nAkhavAnI. paraMtu jema be bakalI, eka komeDiyane eka kokaTela pArTImAM kaheluM, "Ladies and Gentlemen, would it embarass you very much if I were to tell you that I love you?" "leDIjha enDa jenTala mena, vuDa ITa emberesa yu. verI maca, Ipha AI vera Tu Tela yu dheTa Aya lava yu!" ane badhAM hayA. ItihAsa ane saMzodhana kSetranA prakhara vidvAna Do. hariprasAda zAstrIe tAjetaramAM muMbaI yunivarsiTIne upakrame "gujarAtanA abhilekhe: aitihAsika sAmagrI tarIke, e viSaya para ApelAM pAMca vyAkhyAne paikI prathama traNa vyAkhyAne A sthaLethI gaI che. pahelI mArce saMkSepamAM rajU karavAmAM AvyAM hatAM. Aje emanAM bAkInA be vyAkhyAne - vyAkhyAna caDyuM ane pAMcamuM - ahIM saMkSepamAM ApavAmAM Avyo che. cethA vyAkhyAno viSaya hato : "sAmAjika ane Arthika ItihAsa" DaoN. zAstrIe abhilekhene abhyAsa te te samayanI sAmAjika ane Arthika paristhitithI vAkepha thavAmAM ke upakAraka nIvaDe che te darzAvyuM hatuM. temAM khAsa dhyAnamAM AvatI bAbate A pramANe tAravI zakAya. maitrakakAlIna dAnazAsananA abhyAsathI brAhamaNAnAM nAma, gotra, veda zAkhAo ane aividyo tathA cAturvidyAnI vigata jANI zakAya che, paraMtu brAhmaNo tathA vaNikonI bAbatamAM koI jJAtibhedanA nirdeza nathI AvatA, vaDanagaranA brAhmaNo paNa te kALe brAhmaNa ja kahevAtA. brAhmaNemAM adhvaryuM, jotiSI, adhyApaka vagerene vyavasAya daSTie alaga tAravI zakAtA. tyAre brAhmaNonAM nAma deve uparathI paDatAM jema ke agnizama, kumArasvAmI, devadattA, guhatrAta, kezavamitra. rAjAonA nAma sena, Aditya, rAja vagere uttarapada prayojAtA. jema ke dhruvasena, zIlAditya, goviMdarAja. vahIvaTI vibhAgamAM viSaya, AhAra, pathaka ane grAma mukhya hatA. saurASTramAM jamInanI mApaNI pAdaravartathI thatI. pAdAva eTale eka pAda lAMbe ane eka pAda pahoLa-eTale ke eka phUTa cArasa. dakSiNa gujarAtamAM nivartana nAme mApa pracalita hatuM. jamIna mahesulanA be mukhya prakAra hatA. (1) udaga eTale jamInadAra pAsethI levAnuM sAmaTuM mahesula ane (2) uparikaTa eTale binamAlika kheDUta upara nAkhele kara, jamIna mahesula kayAM te dhAnyanA niyata bhAganA rUpamAM levAnuM athavA te suvarNanA rUpamAM. anumaitraka kALa daramiyAna taLa gujarAtamAM meTI nAnI amuka saMkhyAonA gAma dharAvatA vahIvaTI vibhAga pracalita thayA. holane surata jillAne ceryAsI tAluko ane kheDA jillA mATe carotara (caturuttara, cArutara nahi) zabda A prathAnA dyotaka che. kheDA ane bharUca doDheka hajAra varSa jeTalA prAcInakALathI jilA rahyA che. surata vasyuM te pahelAM katAragAmanuM mahattva hatuM ane khaMbhAta vasyuM te pahelAM nagaranuM. brAhmaNe tathA vaNikonI vibhinna jJAtinA nirdeza gujarAtanA abhilekhamAM pahelavahelA solaMkI kAlamAM arthAta IsvI. dazamI sadIthI dekhA de che. brAhmaNonI jJAtiomAM nAgara, udIcca, meMDha ane rAyakavAlanA ullekha thayA che. nAgaromAM hajI peTA vibhAga paDayA nahotA. vaNikomAM have prAgvATa (paravADa) ane zrImAlI jJAtionA ullekha Ave che. solaMkI rAjayamAM sArasvata maMDala, kacchamaMDala, lATamaMDala, surASTra maMDala ane dadhiprada maMDala jevA moTA vahIvaTI vibhAga hatA. koI paNa A kevI rIte mAnI zake? ApaNane koI nircAja prema kare, te vAta Aje ApaNe mAnI-svIkArI nathI zakatAM ane chatAM A pArAvAranI yAtrAmAM buddha ane IzunI karuNAne A prema e ja ApaNI mUDI che. e ja ApaNo vaibhava che. pArakA mATe jeTaluM veryuM-vaheMcyuM te ApaNuM puNya, te ja ApaNI kamAI ! vasa ta vyAkhyAnamALA muMbaI jaina yuvaka saMghanA upakrame dara varSanI jema A vaze paNa vasaMta vyAkhyAnamALAnuM tA. 6-7-8-9 eprila, ema cAra divasoe Ayojana karavAmAM AvyuM che. viSaya : pArlAmenTarI paddhati ke pramukha paddhati, sthaLa : tAtA eDiToriyama, homI modI sTrITa, muMbaI-1. samaya : sAMjanA 6-15 kalAke. tA. 6ThThI eprile prathama vyAkhyAna uparanA viSaya para zrI nAnI pAlakhIvAlA Apaze. bIjA vakatAonA nAma have pachI jAhera karavAmAM Avaze, maMtrIo muMbaI jaina yuvaka saMgha Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 prabuddha jIvana sArasvatamaMDala eTale sarasvatI kAMThAnA pradeza. viramagAma te vapithakanA dhUsaDI gAmamAM rANA virame viramezvaranuM maMdira baMdhAveluM te gAma. rANA virama parathI gAmanuM nAma viramagAma paDakhuM te kALamAM jamIna 'hala' ekamamAM mapAtI. eka halavAha eTale 3360 hasta (hAtha). nANAMmAM mukhya sikkAAne drakSma kahetA. kAEpaNane 'rUpaka' kahetA. 16 kArpApaNa barAbara eka draAE, pAMca rUpaka barAbara eka draSma, solaMkIkALanAM AvAM ghaNAM daSTAnta vakatAe noMdhyAM che. saltanatakALanA keTalAka abhilekho phArasImAM tathA saMskRtamAM maLe che. keTalAka aMzata : gujarAtImAM paNa lakhAyA che. A kALamAM paramAthe vIragati pAmanAra yoddhAnI yAdagIrImAM pALiyA sthApI tenA para tene lagatI hakIkatanA lekha kotarAte. paramAthe vAva baMdhAvavAnI prathA vadhu lokapriya thaI. puNyanI daSTie eka vAva daza kUvA barAbara gaNAtI ane eka sarovara daza vAva barAbara gaNAtuM. amadAvAdamAM dAdAhiranI vAva hakIkatamAM eka muslima bAIe baMdhAvI che. gAyAnuM rakSaNa karatAM koI vIragati pAme ne enI patnI sahagamana kare evA zilAlekho have maLe che. mahuvAnA vi. saM. 1500nA zilAlekhamAM moDha vaNika jJAtinI utpatti kAmadhenunI kharImAMthI thaI hovAnI mAnyatA ApI che. mughalakAlanA abhilekhonA abhyAsa parathI jaNAya che ke e kALamAM have jJAtionA bheda vadhyA che. dA. ta. have makavANA, zrImAlI, naMdavANA, mADha, kaMDola, prAgvATa, paramAra, cAvaDA, jhAlA, bAbA, jADejA, kapAla, osavAla, DIsAvAla, nAgara vaNika, vizvakarmA vagere aneka jJAtionA ullekha abhilekhAmAM maLe che. vaDanagarane have "vaDanagara" ja kahetA. khaMbhAtane staMbhatIrtha' ane 'traMbAvatI' kahetA. amadAvAdane 'ahammadAvAda' ane naDiyAdane 'naTIpatra' kahetA. peTalAdane 'peTapadra' kahetA. marAThAkAlanA abhilekhAmAM amarelIne amaravallI' ane vaDodarAne 'vaTapura' kahyuM che. kacchamAM korInuM calaNa cheka 1947 sudhI amalamAM rahyuM. aDhIM korI barAbara eka rUpiyo kheMgArajI trIjAe potAnA dIrdhazAsanakALa (1875 thI 1942) daramiyAna vikaToriyA, eDavarDa me, yArja pAMcamA, eDavarDa 8mA ane jayorja 6ThThAnA sikkA paDAvyA. eDavarDa AThamAnA sikkA bhArata sarakAre paDAvyA na hatA. jUnAgaDhanA navAbI rAjayamAM paNa kArI ane dokaDAnuM calaNa hatuM. zarUAtanA sikkA mudhala bAdazAha akabara bIjAnuM nAma dharAvatA. pachI ene badale navAbanuM nAma apAtuM enA agrabhAga upara nAgarImAM navAbanuM birUda zrI divAna lakhAtuM. tethI e "dIvAnazAhI" tarIke oLakhAtA. tAMbAnA dokaDA cheka chellA navAba mahAbatakhAna ceAthAnA samaya sudhI rahyA. vaDodarAnA gAyakavADI rAjayamAM sayAjIrAva pahelAnA mutAlika bAbAsAheba phattehasiMharAve sikkA paDAvavA zarU karyA, AthI e sikkA "bAbAzAhI" tarIke oLakhAtA. kaMpanI sarakAranA sA rUpiyA barAbara bAbAzAhI esa. savA cauda rUpiyA gaNAtA. kacchanA koThArI zaheramAM saM. 1918 (I. sa. 1862)mAM zAMtinAthanuM derAsara baMdhAyuM tyAre te baMdhAvanArAoe muMbaIthI pAtAnA kharce saMgha kADhelA ne nAnameLA karelA. temAM nava TaMka mIThAI jamADelI. tema ja nAtamAM ghara dITha kAMsAnI be thALI tathA 2 korI tathA aDhI zera sAkaranI lANI karelI. emAM badhuM kharca 6 lAkha korInuM thayuM hatuM. tA. 16-381 AvI AvI rasaprada hakIkatothI AvyAkhyAna paNa sAruM evuM samRddha hatuM. AveA eka pratiSThA mahotsava amadAvAdamAM harakuMvara zeThANIe dharmanAtha caitya aMge Ujavyo hatA. ene lagatA zilAlekhAmAM gurjara dezanA varNanamAM jaNAvyuM che ke sauMdaryamAM ne lakSmImAM gurjara deza jevA koI deza nathI. emAM amadAvAda zahera kevuM che? tA ke be vizALa hATa, meATA rAjamArga, UMcI havelIo ane zubha jinAlayo, dhanADhaya ane guNADhaya puruSo dharAvatuM zahera. Ama abhilekhAmAM gujarAtanA sAmAjika tathA Arthika Iti hAsane upayogI keTalIka mAhitI maLI rahe che ema kahIne vakatAe cothuM vyAkhyAna samApta karyuM hatuM. bhASA, lipi ane kAlagaNanA pAMcamA vyAkhyAnano viSaya hatA ! "bhASA, lipi ane kAlagaNanA" DaoN. zAstrIe potAnA A vyAkhyAnamAM jaNAvyuM hatuM ke abhilekha TakAu padArtha para kotarelA hAI, emAM je samaye e kotarAyA hoya te samayanI lipi tathA bhASA akSaraza: yathAvata jaLavAI rahe che. hastapratA kALabaLe naSTa thatI jAya che eTale enA parathI utAravAmAM * AvatI pachInI pratAmAM mULa pATha bhAgye ja yathAtatha sacavAI rahe che. abhilekhomAM A bhaya leza paNa raheto nathI. gujarAtamAM aitihAsika kAlanA sahuthI prAcIna abhilekha azA kanA jUnAgaDha zaila lekha che. te eka prakAranI prAkRta bhASAmAM lakhelA che. tema dareka sthaLe e lekha te te pradezanI prAkRtamAM lakhelA che. gujarAtamAM prayojAyeluM enuM bhASA svarUpa pAli sAthe ghaNuM sAmya dharAve che. azokanA mukhya zaila lekhonIjUnAgaDha vAcanA e kAlamAM A pradezamAM prayojAtA prAkRta bhASAnA svarUpanA sacoTa khyAla Ape che. anumaurya kAlanA sikkAlekhAmAM je bhAratIya bhASA prayojAI che te prAkRta che. kSatrapakAla daramiyAna AraMbhamAM prAkRta bhASA vaparAtI, paraMtu emAM saMskRtanI asara bhaLI hoya che. rAjA mahAkSatrapa 2dradAmA pahelAnA jUnAgaDha zaila lekhamAM pUrNa rAMskRta bhASAnA prayogano eka prAcInatama namUnA maLe che. emAM saMskRta bhASAmAM ya vaidika saMskRtanI jema jI nA prayogathayo che. jema ke vyAja kSatrapakALa daramiyAna e pachI paNa prAkRtanI chAMTavALI saMskRta bhASA pracalita rahI hatI, paraMtu guptakAlathI abhilekhomAM hamezAM saMskRta bhASA ja vaparAtI. maitrakakAlanAM dAna * zAsanAmAM akSaravinyAsanAM keTalAMka anya lakSaNa pracalita thayAM jema ke anusvArane badale anunAsika prayojavAnI abhiruci. (dA.ta. . mA, vajja, maLa, mattva) A dAnazAsana saMskRtamAM lakhAyAM che ne saMskRta abhilekhomAM cheka sudhI bhASAnAM koI noMdhapAtra parivartana bhAgye ja najare paDe che. maitrakakAlanA A tAmrapatralekhAmAM vizeSa nAmeA kyAreka prAkRta ke dazyarUpamAM prayojAyAM che. anumaitraka kAlamAM sthaLanAmeAnuM saMskRtIkaraNa dhyAna kheMce evuM che. jema ke bArasadane saMskRtamAM "badasiddhi" kahetA. bharUcane "bharukaccha", khaMbhAtane "staMbhatIrtha" ane umareTha pAsenA thAmaNAno "stambhanaka" kahetA. seraThane maitrakakAlamAM 'surASTra' ane solaMkIkAlamAM 'saurASTra" kahetA. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-3-81 prabuddha jIvana 203 - sAmAnya rIte gujarAtI bhASAnA abhilekhe gujarAtI lipimAM, saMskRta ane marAThI bhASAnA abhilekhe devanAgarI lipimAM ane aMgrejI bhASAnA abhilekhe rAmana lipimAM lakhAya che. hibra lekha svaracine vinAnI prAcIna hibrU lipimAM lakhAtA. zIkhonA paMjAbI abhilekha gurumukhI lipimAM kotarAya che. solaMkIkAlamAM meDherAne "moDherakamahesANAne "mahipANaka," dhoLakAne "dhavalakakaka" tathA navasArIne "navasArikA" kahetA.' selaMkIkAlanA abhilekhamAM akSaravinyAsanAM keTalAMka pUrvakAlIna lakSaNa ochAM thayAM che te virAmacihamAM avagrahanuM lapaci na saMkopacihana pracalita thayAM che. salatanatakALamAM abhilekhamAM saMskRtane upayoga cAlu rahyo. muslimone lagatA abhilekhamAM arabI bhASA selaMkIkAlathI prajAtI hatI. romanAtha pATaNanI kAjI masjidane lagate lekha arabImAM tema ja saMskRtamAM lakhAyo che. - salatanatakAlamAM dilhIne "yoginIpura" kahetA. salatanatakAlanA marijada ane makabarA ke kabaronA abhilekha paikI ghaNA arabImAM ane keTalAka phArasImAM lakhAyA che. gujarAtamAM A kAla daramiyAna traNase eka abhilekhe arabIphArasImAM lakhAyA che. A kAlanuM eka bIjuM bhASAkIya parivartana e che ke have keTalAka abhilekhamAM AraMbhamAM miti vagere saMskRtamAM ApIne pUrvanirmANa vagerenI hakIkata gujarAtImAM noMdhavAmAM AvI che. A parathI te te samayanI gujarAtInuM bhASAsvarUpa jANavA maLe che. mughalakAlanA abhilekhamAM gujarAtInuM arvAcIna bhASAsvarUpa lagabhaga pUrNarUpe jovAmAM Ave che. saltanata, mughala ane marAThA-traNe kAlamAM ghaNA abhilekha saMskRtamAM lakhAyA che. marAThAkAlamAMthI koI abhilekha marAThImAM bhAgye ja lakhAyA che. sAhityanI jema abhilekhAmAM paNa bhASAne anurUpa lipi prayojAtI rahI che. azokanA jUnAgaDha zaila lekha je lipimAM kotarAyA che tene brAhamIlipi kahe che. devanAgarI, gujarAtI, baMgALI ane anya vartamAna bhAratIya lipi brAhmI lipine parivAra che; paraMtu rAmaya jatAM brAhmIlipinA svarUpamAM ATalA lAMbA gALAmAM eTalAM badhuM parivartana thayuM che ke vartamAna lipisvarUpe parathI nA mauryakAlIna akSaro Ukale nahi. ve. zAstrIe jANavA jevuM bIjuM e kahyuM ke pArasIonA zilAlekha moTe bhAge gujarAtI bhASAmAM lakhelA hoya che. emAMnA jUnA lekhamAM pArasI belInuM vilakSaNa svarUpa vipula pramANamAM najare paDe che. mauryakAla, pachI kSatrapAla, pachI guptakAla tathA te pachI maitrakakAlamAM lipinA svarUpamAM AvatAM jatAM parivartane noMdhyA bAda DaoN. zAstrIe jaNAvyuM hatuM ke solaMkIkALa daramiyAna nAgarI lipine ghaNA vikAsa thayo. keTalAka varNa solaMkIkAlamAM to bIjA keTalAka varNa rAltanatakAlamAM arvAcIna svarUpa pAmyA. arabI-phArasI lipimAM zilAlekhonuM eka viziSTa lakSaNa e che ke e lekhamAM akArone prAya: UMDA kotaravAne badale enI AsapAsanI korI jagyAne UMDI kotarI kADhIne akSarone UpaselA darzAvavAmAM Ave che. - DaoN. zAstrIe jANavA jevI Ama te ghaNI vAta karI, paraMtu temAM eka khAsa jANavA jevI vAta e karI ke nAgarI lipine rAraLatAthI ane jhaDapathI lakhavA mATe enI lekhanazailImAM keTalAka pheraphAra karavAmAM Avyo. emAMthI gujarAtI lipi ghaDAI. soLamI sadInA "vimala prabaMdha"mAM gurjaralipine ullekha che. gujarAtI lipine sahuthI jUne zata namUne "Adiparva" nAme gujarAtI graMthanI vi.sa. 1648nI hastapratamAM maLyo che. A lipi zarUAtamAM hisAba-kitAbamAM ane sAmAnya vyavahAramAM vaparAtI. 16mI sadIthI e dhIme dhIme gujarAtI graMthe lakhavAmAMya vaparAvA lAgI. abhilekhamAM ene upayoga ethI meDo zarU thaze. briTizakAla daramiyAna nAgarI tathA gujarAtIlipi vartamAna svarUpa pAmI. vyAkhyAnanA tRtIya aMga kAlagaNanAnuM ItihAsanI karoDarajaju tarIke mahattva darzAvatAM DaoN. zAstrIe dhArmika daSTinI apekSAe aitihAsika daSTie varSa mahattvanuM hovAnuM jaNAvIne kahyuM hatuM ke AraMbhika aitihAsika kAlamAM koI saLaMga saMvata pracalita thayA nahatA tyAre te te rAjAnA rAjyakAlanuM varSa ApavAmAM AvatuM. gujarAtamAM saLaMga saMvatane pahelavahele upayoga kSatrapa rAjAo abhilekhamAM thayuM hovAnuM jaNAvIne te saMvata te zakasaMvata hovAnuM temaNe kahyuM hatuM. zakasaMvatanAM varSa pahelethI AkhA dezamAM caitrAdi gaNAya che. A saMvata gujarAtamAM lupta thayo ne mahArASTramAM pracalita thaze. uttara bhAratamAM zakasavaMtanI jema ghaNAM savaMta vikrama saMvatanA paNa varSa caitrathI zarU thatAM gaNAya che. tyAre gujarAtamAM kAtikAdi varSa gaNavAnI hAlanI paddhati prAcInatAnI daSTie eka AbhIra kalacurA saMvata sudhI vistare che. gujarAtamAM mAsa AraMbha suda paDavAthI gaNAya che. te paddhati moDAmAM meDI, pAMcamI sadI jeTalI prAcIna che. uttara bhAratamAM mAsa vada paDavAthI zarU thAya che je pUname pUrA thAya che. tene pUNimAntamAsa kahe che. maitrakakALa daramiyAna guptasaMvatanA rUpAntara tarIke valabhI saMvatanuM pravartana hovAnuM jaNAvIne DaoN. zAstrIe vikrama saMvata vize jaNAvyuM ke A saMvata I. pU. 57mAM zarU thayo che. te vikramAdityanA rAjayakAlathI zarU thayuM manAya che. paraMtu e rAjAnI aitihAsikatA, samaya ane abhijJAna sunizcita nathI. gujarAtamAM vikrama saMvatane vyApaka upayoga solaMkIkALa daramiyAna thaye. solaMkIkAla daramiyAna seraThanA abhilekhamAM siMha saMvata nAme eka saMvata vaparAyo hovAnuM jaNAvyA bAda DaoN. zAstrIe bIjI paNa keTalIka jANavA jevI mAhitI kAlagaNanA saMdarbhe ApI hatI. jema ke solaMkIkAlathI ahIM arabI-phArasI zilAlekhamAM ane kavacita saMskRta-gujarAtI abhilekhamAM hijarI sana vaparAya che. mughalakAla daramiyAna I. sa. 1584mAM hijarI sanane badale "IlAhI" rasana pracalita thayo. kayAreka jaina abhilekhamAM vIranirmANa saMvata prAya che. e mahAvIra svAmInA nirvANa varSathI zarU thayo manAya che. pArasIonA zilAlekhamAM yajhadagardI ane vaparAya che, e saMvata IrAnanA chellA AratI bAdazAha yajhadagardanA I. sa. 632mAM thayelA rAjayArohaNanA varSathI zarU thAya che. enuM varSa 12 saura mAsanuM hoya che ne emAM aMte pAMca divasa umeravAmAM Ave che jene "gAthAnA divasa" kahe che. emAM dara 120 varSe eka kabIse (adhikamAsa) umeravAmAM Ave che. yahUdIonA abhilekhAmAM yahUdIonA je saMvata prayojAya che tene teo "sRSTi saMvata" tarIke oLakhe che te e saMvatane AraMbha sRSTisarjananuM varSa jene teo I. pU. 3760 gaNe che temAM thayo hovAnuM mAne che. Ama DaoN. zAstrIe abhilekhAnA adhyayananA AdhAre gujarAtanA rAjakIya, dhArmika, vidyAkIya, sAhityika, sAmAjika tathA Arthika ItihAsa vize tema ja te te kAlanI bhASA, lipi ane kAlagaNanA vize puSkaLa mAhitI ApI. gujarAtanA ItihAsanA sAdhana lekhe abhilekhanuM keTaluM badhuM mahatva che te temanAM vyAkhyAnethI pratIta thayuM. vyAkhyAne abhyAsapUrNa te hatAM ja. vakatAnI abhivyakitanI zailI paNa rasa janme evI hatI. DaoN. ramaNalAla zAhanA gya upasaMhArathI A vyAkhyAne samApta thayAM hatAM. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 prabuddha jIvana tA. 16-3-81 . rAmamahAla cakubhAI zAha e bhavAdana samAja vevANa tA.11- 2-1981 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghane Azraye zrI cImanalAla cakubhAI zAhanA 80mA janmadina prasaMge bhAratIya vidyAbhavanamAM yojAyelA abhivAdana samAraMbhamAM zrI cImanalAla cakubhAI zAha pravacana ApI rahyA che. maMca para DaoN. sureza dalAla, zrI harIndra dave, zrI tulasIdAsa vizrAma, zrI rasikabhAI jhaverI, uSA mahetA tathA De. tArAbahena zAha dekhAya che. 33 8 mA janmadine cImanabhAInuM abhivAdana ka muMbaI jaina yuvaka saMghanA pramukha, 'prabuddha jIvananA" taMtrI, harIndra davee zrI cImanabhAIne abhinaMdana ApatAM kahyuM hatuM ke jANItA jaina AgevAna ane ciMtaka zrI cImanalAla cakubhAI cImanabhAImAM ApaNane rAjakAraNa ane samAjakAraNamAM udAra matavAdI vicAradhArAnuM eka uttama ane prabhAvaka udAharaNa jovA zAhanA 90mAM janmadina prasaMge emanuM abhivAdana karavA muMbaI maLe che. temaNe zrI cImanabhAInI ananya rAtyaniSThAne paNa ullekha jaina yuvaka saMdhane Azraye gaI kAle bhAratIya vidyAbhavanamAM yojA karyo hate. yelA samAraMbhamAM aneka vakatAoe, zrI cImanabhAInAM spaSTa paNa | muMbaI yunivarsiTInA rAjayanIti zAstra vibhAganAM vaDA Do. samatala satyakathanane Agraha, ananya satyaniSThA, udAramatavAdI upA mahetAe zrI cImanabhAIne samanvayanI kavitAnA mANasa tarIke vicAraNA tathA Umi ane buddhinI samatulA vagere guNalakSaNonI pramAgyA hatA.' bhArobhAra prazaMsA karI hatI. zrI tulasIdAsa vizrAma pramukhasthAne esa. ena. DI. TI. yunivarsiTInA gujarAtI vibhAganA vaDA hatI. DaoN. sureza dalAle zrI cImanabhAIne Aveza vinAnA samatAvA vyakitatva dharAvatA mANasa tarIke biradAvyA hatA. pramukha zrI tulasIdAsa vizrAme, zrI cImanabhAI sAthenA temanA chellA 14 varSanA nikaTanA paricaya daramiyAna thayelA anubhavonuM temaNe kahayuM hatuM ke cImanabhAImAM ApaNane dhA ane nAnI Umi ane buddhinI tathA vicAra-AcAranI eka samatulA jAvA varNana karyuM hatuM ane jaNAvyuM hatuM ke zrI cImanabhAI keTalIka vAra maLe che. lAgaNIhIna hovAnuM jaNAya che evI amuka vyakitaonI phariyAda jaina samAjanA AgevAnoe zrI cImanabhAIne abhinaMdana che, paraMtu evuM nathI. teo anekavAra lAgaNIpradhAna hovAnuM mAlUma ApIne temanA lAMbA AyuSya mATe bhAvanA vyakata karI hatI. paDayuM che. A prazna aMge zrI tulasIdAsabhAIe mAnava pratye te ThIka paNa pazupakSIo pratye paNa zrI cImanabhAIne keTalI anukaMpA vividha saMsthAo taraphathI zrI cImanabhAIne phulahAra arpaNa che tenuM udAharaNa ApyuM hatuM. karavAmAM AvyAM hatAM. bhUtapUrva saMsadasabhya zrI puruSottama mAvaLaMkare zrI cImana zrI cImanabhAIe temanA javAbamAM pitA pratye vyakata thayelI bhAInI sAmAjika ane rAjakIya vicAraNAmAM spaSTa ne samatola zubhecchAo badala kRtajJabhAva vyakata karatAM potAnA vyakitatvanA ghaDataramAM gAMdhIjInI vicAradhArAne De. prabhAva che e bAbatano satyakathananA raNakAne ullekha karIne kahayuM hatuM ke aneka visaMgatithI khAsa ullekha karyo hato. temaNe gAMdhIjInA samagra jIvana para jIvanabharelA AjanA jIvanamAM zrI cImanabhAI eka atyaMta Avazyaka ane jIvaMta daSTAMta pUruM pADe che. kathA lakhAI nathI ema paNa kahyuM hatuM. temaNe vadhumAM kahyuM hatuM ke tamArA sau tathA bIjA taraphathI temaNe vadhumAM kahyuM hatuM ke vaicArika stara para svastha ane maLelA akhUTa prema mane khUba sparze che. paNa lAgaNI vyakata karavAmAM abhyAsamaMDita vicAraNA deza samakSa mUkI zake evI bahu jaja huM saMyamita rahyo chuM. A gAMdhIjInI ja asara che. vyakitaomAM zrI cImanabhAIno samAveza thAya che. zrI cImanabhAIe A prasaMge apaMgonA kalyANanI temaNe raMka banI rahelA jAherajIvanamAM khamIra ane hIra pravRttionA lAbhArthe eka TrasTa taraphathI rUA. 10,000 nA dAnanI preravA mATe zrI cImanabhAI jevI vyakitaonI samAjane jarUra jAherAta karI hatI. che evuM maMtavya paNa vyakata karyuM hatuM. zrI bharata pAThaka tathA temanA kalAvRnda saMgIta kAryakrama janmabhUmi' ane `janmabhUmi-pravAsI'nA taMtrI zrI rajU karyo hato. mAlikaH karI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa, saMbaI - 400 004. Te. naM. 350296 : mudraNasthAna: dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI - 400 001. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By/South 54 Licence No.: 37 prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 44: aMka: 23 prabuddha jIvane nyAya mATe nA udyogane meTA muMbaI 1 eprila, 1981 budhavAra muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra vArSika lavAjama rU. 15 : paradeza mATe ziliMga 4 chUTaka nakala rUA. 75 taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha ' ' sahataMtrI ramaNalAla cI. zAha . ne anAmata beThaka baMdhAraNanI jogavAI D cImanalAla cakubhAI The state has an affirmative duty to make comgujarAtanA anAmata virodhI AMdolananA upalakSamAM leksabhA pensatory legislation to put two really unequal persons on a footing of equality. Sul-tlt Hila Bull ane gujarAta vidhAnasabhAne, baMdhAraNamAM anAmata beThako saMbaMdha je jogavAIo che tenuM, sarvAnumate samarthana karyuM che. A mAtra guja- - majura vacce samAnatA che ema mAnI laI majurane koI rakSaNa AparAtanA rAMdalanane virodha karavAnuM pagaluM ja na hatuM paNa baMdhAraNanI vAmAM na Ave to tenuM zoSaNa ja thAya. bAra kalAka majUrI karAve ke anAmatanIti, rASTrIya nIti che tenuM punaruccAraNa hatuM. badhA rAjakIya peTapUranuM vetana na Ape. kAmanA kalAka bAMdhI ramApavA athavA pakSo saMmata thayA temAM thoDo rAjakIya hetu, cUMTaNI lakSamAM laI rahyo ladhutama vetana nakkI karavuM, nyAya mATe Avazyaka che. videzI mAla che. paNa mAtra rAjakIya hetu nathI. paNa AvA dAvathI A sAme dezanA udyogane rakSaNa ApavA bhAre jakAta nAkhavI paDe. moTA udyoga sAme laghu udyogane rakSaNa ApavuM paDe. AvA ghaNA praznonuM nirAkaraNa thatuM nathI. dAkhalA che. A lakhuM chuM tyAre gujarAtanuM AMdolana hajI cAlu che paNa te svataMtratA maLI tyAre ApaNA dezanI paristhiti evI hatI ke pAchuM kheMcAya athavA samAdhAna thAya te mATenA prayatna thaI rahyA prajAne mATe varga pachAta, garIba, sadIothI kacaDAyela hate. raaitiche. anAmatane je rIte amala thAya che tethI keTalAMka aniSTa pedA hAsika saMjoga, jJAti prathA, parataMtratA vagere aneka kAraNone thayAM che ane vikRtio AvI che tema ja prajAnA meTA vargane, meTA bhAganI prajA pIDita hatI. AvA vargone UMce lAvavA khAsa khAsa karI madhyama vargane anyAya thAya che te pratye prajAnuM lakSa rakSaNa ApavAnI jarUra hatI tethI baMdhAraNamAM evI jogavAI doravA pUratuM A AMdolana vAjabI hatuM. te hetu saphaLa thayo che. karavAmAM 2AvI che. samAnatAne siddhAMta svIkAryo che. sAthe nyAya AMdolana have cAlu rAkhavuM tethI nukasAna che. have anAmatanItinI karavA, apavAdo mUkayA che. samagrapaNe vicAraNA karavAnI jarUra che. * traNa vargo mukhyatve AvA rakSaNanA adhikArI gaNyA che. baMdhAraNamAM anAmata jogavAI zA mATe karI che, te zuM che, tenAM anusUcita jAtio ( scheduled Castes), anusUcita zAM pariNAma AvyAM che, hajI keTale darajaje jarUrI che ane temAM janajAtio Scheduled Tribes, (mukhyatve AdivAsIo) ze pheraphAra karavAnI jarUra che tenuM saMkSepamAM vivecana karavA IcchuM chuM. ane pachAta vargo ( Backward Classes ) ApaNA baMdhAraNanA siddhAMtamAM be pAyAnA siddhAMta che. dareka A traNe vargone zikSaNa ane sarakArI nekarImAM rakSaNa nAgarikane (1) samAnatA- sAmAjika pratiSThA ane vikAsa mATenI ApavA, rAjyane sattA ApI che. Ane mATe koI samayamaryAdA takanI- Equality of status and opportunity; ane (2) bAMdhI nathI. anusUcita jAti ane janajAtine lokasabhA nyAya, sAmAjika, Arthika ane rAjakIya : Justice, Social. ane dhArAsabhAomAM anAmata beThako paNa ApI che. zarUAtamAM Economic and Political, prApta thavA joIe. A AnI mudata 10 varSanI hatI. vadhArI 20 karI, 30 karI ane banne siddhAMtane amala karavAmAM samatulA jALavavI jAnyuArI 1980mAM 40 varSanI, eTale ke jAnyuArI 1990 paDe che. asamAna vyakitao athavA vargo vacce sAcI samAnatA sudhInI karI che. lAvavI hoya, eTale nyAya karavo hoya to, sabaLanI sAme nirbaLane A saMbaMdhe baMdhAraNanI keTalIka jogavAI joIe. rakSaNa ApavuM paDe. evuM rahANa na ApIe ane banne samAna che ema mAnI laie te sabaLa vadhAre sabaLa thAya ane nirbaLa . kalama 15 (1) : vadhAre nirbaLa thAya. AvA rANane hetu nirbaLane sabaLa banAvavAne The state shall not discriminate against any citizen on grounds only of religion, race, caste, sex. che. nirbaLane AvuM rakSaNa apAya temAM dekhItI rIte, sabaLane anyAya place of birth or any of them. thatA hoya tema lAge ane asamAnatAne bacAva, samAnatAne kalama 16 (1): nAme karavAmAM Ave. rAjaye badhA nAgariko sAthe samAna bhAve vartavuM There shall be equality of opportunity for all tene artha eTale ja nathI ke navI asamAnatA pedA na karavI citizens in matters relating to employment or appoint ment of any office under the state. ane yathAvata sthiti cAlu rAkhavI. paNa vartamAna asamAnatAne kalama 29(2) : dUra karavA sakriya pagalAM levAnI pharaja temAM samAviSTa che. ' No citizen shall be denied adinission into any Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 prabuddha jIvana tA. 1-4-81 educational institution maintained by state or receiving aid out of state Funds on ground only of religion, race, caste, language or any of them. zikSaNa saMsthAomAM ane rArakArI nokarImAM, A thaye samAnatAne siddhAMta. have apavAdo: kalama 15(3)(4) : (3) Nothing in this article shall prevent the state from making any special provision for women and children. (4) Nothing in this article or in clause (2) of article 29 shall prevent the state from making any special provision for the advancement of any socially or educationally backward classes of citizens or for scheduled castes and the scheduled tribes. kalama 16(4) : Nothing in this article shall prevent the state from making any provision for the reservation of appointments or posts in favour of any backward class of citizens which, in the opinion of the state, is not adequately represented in the services under the state. kalama 46 : The state shall promote with special care the educational and economic interests of the weaker Sections of the people and in particular, of the scheduled castes and scheduled Tribes and shall protect then from social injustice and all forms of exploita- tion. klama 335 : The Claims of the members of the scheduled te castes and the scheduled Tribes shall be taken into consideration, consistently with the maintenance of efficiency of administration in the making of appointments of services and posts in connection with the affairs of the union or of a state. baMdhAraNanI A jogavAIo aneka mahattvanA muddAo upasthita kare che : (1) anusucita jAti ane janajAti kone kahevA? (2) pachAta varga kone kahevo? pachAta eTale zuM? varga eTale zuM? (3) A badhAne rakSaNa thavA vizeSAdhikAra, kevI rIte Apa, kevA prakArane, keTalI hada sudhI, keTalA samaya sudhI? (4) bIjA vargone anyAya na thAya, guNavattA athavA kAyakSamatAne AMca na Ave, chatAM pachAta vargone rakSaNa maLe teno sumeLa kema thAya? anusUcita jAti ane janajAtiene nirNaya baMdhAraNa mujaba rASTrapatie karavAnuM che. baMdhAraNanI zarUAta thaI pachI turata rASTrapatie A nirNaya jAhera karyo che. temAM pArlAmenTa sudhArAvadhAro karI zake paNa anyathA te aMtima che. AmAM mukhyatve ati pachAta jAtio ane AdivAsIone samAveza thAya che. pachAta varganI koI vyAkhyA ke te nakkI karavAnuM dhoraNa baMdhAraNamAM ApyuM nathI. dareka rAjaze pitAnA rAjapanI prajAnI sthiti anusAra nakkI karavAnuM che. koI rAjayamAM vadhAre hoya te koImAM | ochA, koImAM eka varga pachacta hoya kaImAM bIjo. A nakkI karavAnuM kAma ati vikaTa rahyuM che. temAM rAjakIya hetu sArI peThe dAkhala thayuM che. - rakSaNa keTaluM ApavuM.keTalI hade, keTalA samaya mATe, tene nirdeza kAMdhAraNamAM nathI. pachAtapaNuM eTale mAtra garIbAI ke Arthika pachAtapaNuM nahi, sAmAjika ane zikSaNanA pachAtapaNA upara bhAra che. Socially and Educationally Backward. BLHOV Blat zikSaNamAM pachAta hoya te moTe bhAge garIba hoya che. paNa e asaMbhava nathI ke sAmAjika rIte ane zikSaNamAM pachAta hoya chatAM garIba na hoya. anyathA, garIba hoya chatAM sAmAjika ane zikSaNamAM pachAta na hoya. sAmAjika rIte pachAta eTale zuM? samAjamAM tenI pratiSThA na hoya, nIcA gaNAtA hoya, tenA vyavasAyane kAraNe, raheThANane kAraNe athavA anyathA. garIbAIne ja pachAtapaNAnuM dhoraNa svIkArIe te meTI bahumatI prajA garIba che. dhyeya che, Equality J status and opportunity. ne, Economic Equality.ne nahi. alabatta, sAmAjika ane zikSaNanuM pachAtapaNuM jAya te Arthika sthiti sudhare paNa sAmAjika ane zikSaNamAM sAmAnya rIte pachIta na hoya evA madhyama varganI Arthika sthiti Ape Apa sudharatI nathI. AvuM rakSaNa ApyA pachI te kAyamanuM thaI jAya tevo saMbhava che. Backwardness has a tendency to perpetuate itself and it becomes a vested interest. eka vargane pachAta gaNIe to tenA badhA mANase garIba hAya tema nathI. pAMca TakA sukhI paNa hoya. rakSaNane lAbha A pAMca TakA laI jAya. bIjA ema ja rahI jAya. AvuM rakSaNa dhIme dhIme ochuM thavuM joIe. ochuM karavA jato virodha ane saMgharSa thAya. mAnyatA ema hatI ke 2030 varSanA gALA pachI AvA rakSANanI jarUra nahi rahe. A mAnyatA khoTI paDI che. triculare lekasabhA ane dhArAsabhAnI anAmata beThako 10 varSa ApI hatI. tenA 20, 30 ane have 40 thayAM. tene rada karavI muzkela che, paNa tene lAbha te vargonA 5 - 10 TakAne ja maLe che. jagajIvanarAma, pahADiyA, jeyAha, makavANA, temane ane temanAM saMtAnone pachAta zA mATe gaNavAM? chatAM temanA varganA 9095 TakA pachAta che ja, A prazna keTale jaTila che te batAvavA pUratuM ATaluM lakhyuM che. tenAM ghaNAM pAsAM che, AMTIghUMTI che. pariNAme ghaNA kesa thayA che. suprIma korTanA ghaNA cukAdAo che ane te badhA susaMgata ja che tema nathI. ahIM be dAkhalA ApIza: eka zikSaNane ane bIjo sarakArI nokarIne. julAI 1958mAM mAyara sarakAre hukama bahAra pADaye ke brAhmaNa sivAya badhI komene pachAta gaNavAmAM Avaze ane temane mATe zikSaNa saMsthAomAM 75 TakA beThako anAmata rAkhI. temAM anusUcita jAtio mATe 15 TakA, anusUcita janajAti mATe 3 TakA ane 57 TakA bIjAo mATe. A hukamane hAIkorTamAM paDakAravAmAM AvyuM. hAIkorTe tene binabaMdhAraNIya gaNI rada karyo. me-jUna 1959mAM bIjo orDara bahAra pADayA. temAM brAhmaNa, vANiyA ane kAyastha sivAyanA badhA hinduo, badha khristIo ane jainane pachAta varga gaNyA ane 65 TakA anAmata beThaka rAkhI. A hukama paNa hAIkeTe rada karyo. pachI pachAta varga kone gaNavA tenI bhalAmaNa karavA kamiTI nImI. kamiTIe eka kAmacalAu riporTa ApyuM. A bhalAmaNa mujaba 1960mAM trIjo hukama karyo, jemAM 40 TakA pachAta vargo Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-4-81 prabuddha jIvana 207 nA zikSakone prazna jayamAM kAzamIrI paMDitenI na karavuM nA tethI kamiTIe hAlatamAM zikSaNanuM dhoraNa mATe ane 60 TakA guNavattAnA dhoraNe, paNa anAmata uparAMta guNavattAnA dhoraNamAM harIphAI karavAnI chUTa ApI. vaLI pachAta vargo, jJAti-Caste-nAM dhoraNe nakkI karyA hatAM. A hukama paNa hAIkorTe rada karyo. kamiTIne chevaTane riporTa Avyo te mujaba jUna 1961mAM cotho hukama bahAra paDAyo. chevaTanA riporTamAM paNa pachAta vargo jJAtinA dhoraNe nakkI karyA ane 48 TakA anAmata beThako ApI. zikSaNamAM pachAtapaNuM nakkI karavA ema TharAvyuM ke rAjyamAM zikSaNanuM sAmAnya dhoraNa dara eka hajAre 6.9 che te tethI ochuM zikSaNa je komamAM hoya tene pachAta gaNavI. 6.8 hoya te pachAta, 7 hoya te nahi. dareka komamAM zikSaNanuM pramANa keTaluM che te nakkI karavuM atyaMta muzkela che. liMgAyatamAM zikSaNanuM dhoraNa 7.1 TakA hatuM. tethI kamiTIe liMgAyatane pachAta na gaNyA, paNa rAjya sarakArane A phAvyuM nahi eTale navI phormyulA karI liMgAyatane pachAta gaNyA. anAmata beThako 48 Tapha rAkhI. vaLI eka navI rIta kADhI. pachAta ane vadhu pachAta evA be vargo karyA. te pramANe 81 varga pachAta gaNyA ane 131 vadhAre pachAta. A badhA hukamamAM meDikala, enjiniyariMga ane Tekanikala kolejomAM dAkhala karavAne prazna hato. A cAre hukamamAM ane pachI pAMcama kADhayo temAM paNa, anusUcita jAti mATe 15 ane janajAtio mATe 3 TakA kAyama rahyA che tema ja anusUcita jAti ane janajAti kone gaNavI te vize paNa takarAra na hatI. badhAmAM takarAra hatI, pachAta varga kone gaNave ane temane keTalA TakA anAmata beThako ApavI . julAI 196ramAM pAMcame hukama bahAra pADayuM. tene paNa paDakAravAmAM AvyuM. mAmale cheka suprIma korTa sudhI gaye. suprIma korTe A pAMcamAM hukamane paNa rada karyo. suprIma korTane A cukAdo AdhArabhUta gaNAya che, jemAM pachAta kone kahevA, varga kone kahe, keTalA TakA anAmata ApavA vagere muddAonI vigatathI chaNAvaTa karI che. te lakhuM te pahelAM pAMcame hukama zuM che te jaNAvuM. pachAta ane vadhAre pachAta evA vargo kAyama rAkhyA. anAmata beThaka 68 TakA rAkhI, jemAM 18 TakA anusUcita jAtio ane janajAtio mATe rahI. sIravAI lakhe che. The questions thus raised were of extreme importance for they involved the two fundamental rights - under Articles 15 (1) and 29 (2) on the one hand and the promotion of the educational and economic interests of the weaker sections of the people. There was also the national interest which must suffer if qualified and competent students were unreasonably excluded from higher university education. suprIma korTe TharAvyuM: (1) pachAta vargonuM pachAtapaNuM anusUcita jAti ane janajAtio jeTaluM hovuM joIe. (2) pachAtapaNAnA vage pADI na zakAya; te ghaNA stara thaI jAya. (3) pachAtapaNuM sAmAjika ane zikSaNanuM banne prakAranuM hovuM joIe. (4) pachAta varga jJAtinA dhoraNe nakkI na thAya- Class is not caste. jJAti dhyAnamAM levAya paNa te ja gheraNa na hoya. (5) pachAtapaNA mATe e vargane vyavasAya paNa lakSamAM levAya. DheDha, camAra, bhaMgI, ghAMcI, mAcI, vagere. (6) ziyANanA pachAtapaNA mATe 6.9nuM dhoraNa vAjabI nathI. pAMca TakAthI ochuM raNa levuM. (7) 68 TakA anAmata ghaNI vadhAre che. 50 TakAthI vadhAre na joIe.. A badhAM kAraNe pAMcame orDara paNa rada karyo. suprIma korTe kahyuM ke pachAta varganI pragati thAya te rASTranA hitamAM che, paNa bIjA vargonA hitanI avagaNanAthI rASTranAM hite jokhamAya che. vaLI zikSaNanuM raNa nIce utaravA devuM na joIe. A badhAM daSTibiMdune samanvaya saheluM nathI. A kevI rIte karavuM te korTe batAvyuM nathI. korTe kahyuM, te mAruM kAma nathI, rAjyanuM kAma che. Ama 1958thI 1963 sudhI vAta addhara rahI. pachI zuM thayuM te mane khabara nathI. AvA aneka kesa dareka rAjyamAMthI thayA che. have bIjo dAkhala karIne laIe. jammu - kAzmIra rAjyanA zikSakone prazna hatA. A rAjyamAM kAzamIrI paMDitanI vasati be TakA che, paNa temanAmAM zikSaNanuM pramANa ghaNuM vadhAre hovAthI zikSako tarIke ane anya sarakArI nokarIomAM temanuM pramANa ghaNuM vadhAre hatuM. 1956mAM rAjaye nekarInA niyame ghaDayA. niyamamAM guNavattAnuM dhoraNa hatuM paNa tenA amalamAM 50 TakA musalamAne, 40 TakA pachAta hinduo ane 10 TakAmAM zIkha, kAzmIra paMDita vagere suprIma korTamAM kesa thaye. 1968mAM cukAdo AvyA. niyama rada karyo, 81 zikSako jene premezana ApyuM hatuM tene pAchA dhakelyA. paNa tema karatAM, rAjya chaTakabArI zodhI ane yathAvata, sthiti rAkhI eTale bIjo kesa thayo, temAM 249 zikSakone prazna hatuM. temane baDhatI. ApI hatI te binabaMdhAraNIya ane gerakAyadesara TharI. A cukAdo 1971mAM Avyo. pachI zikSakonI guNavattAnA joraNe pasaMdagI karavA rAjya 1100 zikSakonA InTaravyuM gaThavyA. AvI kahevAtI. pasaMdagI sAme kesa thaye. 245 zikSakone prazna hate. 400 zikSA vatI kesa thaye hate. arajadAroe puravAra karyuM ke A InTaravyuM ane pasaMdagI phArasa hatAM. korTe kahAM: The whole process of selection is wrong and unsatis factory and needs to be set aside. 48914 qof kevI rIte nakkI karavA tenI korTe carcA karI che. paraMparAgata vyavasAyanAM dhoraNe nakkI karavAno prayatna keTale behudo hatA te batAvyuM. paraMparAgata vyavasAya kone kahevo? kamiTIe Apela keTalAka dAkhalA A pramANe che : (1) Bearer, Boy, waiter (2) Book-binders (3) grass seller, (4) old garment sellers (5) Tonga driver, vagere. korTe kahayuM, barAbara nathI. temAM kAMI paraMparAgata nathI. We think there must be a proper revision of traditional occupations, A cukAdo 1973mAM Avyo. Ama 8 varSa mAmale korTe rahyo. pariNAme korTe kahyuM che: The net result of it has been to deprive schools of their Headmasters - considerable damage must have been done to overall discipline in the schools. zikSaNa saMsthAomAM praveza karatAM ya sarakArI nokarI aMge vadhAre kesa thayA che. probezana, siniyoriTI, silekazana, aneka muddAo upasthita thayA che. rAja e ADedhaDa niyama karye rAkhyA che. kayAMka korTe maMjUra rAkhyA che athavA rAkhavA paDayA che. keTalAka rada karyA che. pariNAme baDhatI ApI hoya tevAne nIce utAryA che, koIne. UMce caDAvyA che. A be dAkhalA samagra praznanI jaTilatA ane baMdhAraNIya jogavAInA amalanI muzkelIo batAve che. samagra prazna talasparzI punarvicAraNA mAge che. eka vakhata pachAta eTale sadA pachAta ema nathI, hovuM na joIe. A prazna ghaNe abhyAsa mAge che. meM te zarUAta ja karI che. paNa have AMkhamicAmaNAM thAya tema nathI. . enuM dhAraNa karI, mocI, - 50 TakAthI kAraNa levuM. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 chabuddha jIvana tA. 1-4-81 E keTalAMya kamizane ane kamiTI nImI. temanI bhalAmaNoe vadhAre (7) anAmata beThakonI samayamaryAdA nakkI karavI joIe. gUMcavaNe pedA karI che. gujarAtamAM bakSI kamiTI nImI hatI. teNe (8) aMte samagra rASTranuM hita lakSamAM rAkhavAnuM che, koI eka dATa vALyo. varganuM nahi. anAmata kAyama na hoya. pachAtapaNuM to rahevAnuM ja che. hAlamAM mArAM maMrtavya A pramANe che : te dUra karavAnA bIjA upAya javA joIe. (1) A trIsa varSamAM ApaNe pachAta vargo (A zabdamAM AvA pheraphAro karavAmAM virodha thaze. atyAre je vadhAre paDatu anusUcita jAti ane janajAtione samAveza karuM chuM) nI thaI gayuM che tene vAjabI dhoraNe mUkatAM daDhatAthI kAma levuM paDaze. noMdhapAtra pragati karI zakayA nathI. sAmAjika rIte zikSaNamAM ane rAjakIya hetu, cUMTaNI vagerethI para thavuM paDaze. Arthika rIte lagabhaga hatA tyAM ja che. savarNonuM mAnasika valaNa gujarAtanA AMdolane rASTranuM dhyAna A prazna upara jorathI pachAta vargo pratyenuM hajI evuM ja rahyuM che: vRNA, tiraskAra ane doryuM che. dareka rAjya tAtkAlika pagalAM laI atizayatA ane baLajabarInuM.aMtamAM prazna che samagra prajAnA mAnasika parivartanane. anomalies hoya te turata dUra karI zake che. gujarAtamAM paNa thaI (2) vasativadhAro 68 karoDa thayo che. pachAta vargo vadhyA che. zake. rASTrIya dhoraNe vicArI, rASTrIya nIti nakkI thAya. madhyama varga, khAsa karI nIcalA tharanAnI paNa e ja hAlata che. 23-3-1981 (3) pachAta vargomAM jAgRti AvI che, paNa garIbAI ane anAmatanA prazna zoSaNane kAraNe nirbaLa che.. ] manubhAI paMcabI-darzaka (4) zikSaNa ane nokarInI mAga khUba vadhI che. zikSaNa saMsthAo zikSaNamAM anAmata jagyAo rAkhavA aMgenA AMdolana ane sarakArI nokarInI maryAdA che, mAga ghaNI vadhAre che. pachAta vize vicAra karatAM rAjya ane vidyArthIo vaccenuM aMtara ghaNuM vargonI mAga vadhe ane temane anAmata beThako maLe te kAraNe, madhyama ochuM dekhAya che ane chatAM samAdhAna thatuM nathI te sAmAnya janane varga vadhAre vaMcita rahe che. sarakArI nokarI vyApaka arthamAM levAya che. navAI pamADe tevuM che. sarakAre vidyArthIonI mAgaNI ane sarakAre paMcAyatathI mAMDI sacivAlaya sudhI, rASTrIyakRta benko, vImA kaMpanI, svIkArela muddAonI je jAherAta karI che te jotAM ATaluM badhuM zALAo, sarakArI, pablika kaMpanIo vagere. nukasAna karanAruM AMdolana calAvavuM te ni:zaMka asAmAjika che. (5) pachAta vargo zikSaNane eTalo lAbha letA nathI. Arthika paNa samAdhAna nathI thatuM tenuM eka kAraNa e hoI zake sthiti nabaLI hovAne kAraNe, kuTuMbane dareka sabhya majUrI kare ke rAjya ane kendra sarakAra paNa anAmatane siddhAMta cheDavA te choDavuM posAya tema nathI. zikSaNa lIdhA pachI nekarI maLatI taiyAra nathI. nathI ane potAne vyavasAya kara nathI. gAmaDAM choDI zaheramAM jAya che. AMdolana calAvavAvALA kAmacalAu rIte anAmata siddhAMta (6) anAmatane badhA stare vyApaka banAvavAthI zikSaNanuM dhoraNa svIkAravA taiyAra che, paNa temanuM dhyeya te anAmata jagyAonI badhAM Utare che ane kAryakSamatA ghaTe che. kSetromAMthI nAbUdI che. A dhyeyamAM rAjayanA karmacArImaMDaLoe paNa (7) vartamAna anAmata prathAthI pachAta varganA pa-10 TakAne Teko Apyo che, ane bhaLaze tema jAherAta karI che. Ama khare ja lAbha thayo che, bIjA hatA tyAM ja rahyA che. hoya to mAmale gaMbhIra ane gUMcavAyele bane. (8) vartamAna prathAmAM ghaNI vikRtio ane atizayatA che, jene kAraNe ghaNAM aniSTo pedA thayAM che. kAraNa bahu spaSTa che. je pachAtavargo harijana 65-66 Tako e che ane jemane haja rahevA, khAvA, pIvA, oDhavAnAM ThekANAM | (9) harijana zabdane baMdhAraNamAM kayAMya ullekha nathI. harijanane nathI emane ujaLiyAta varga haDadhUta karato Avyo che ane Aje samAveza anusUcita jAti athavA pachAta vargomAM thAya che, paNa paNa kare che tene AvI koI anAmata sagavaDo vinA samAjanA vAtAvaraNa evuM sarjAyuM che ke jANe mAtra harijano ja pachAta varga che kArabhAramAM AgaLa AvavAnI koI taka lAMbA kALa sudhI ane delana harijane sAme ja che. rahe nahi. A badhAM kAraNe vartamAna anAmata prathAmAM mULabhUta pheraphAro temane ziSyavRtti ApavAthI jo nekarInAM dhoraNe, ke pravezanAM karavAnI jarUra che: dhoraNa UMcA rakhAya te praveza maLe ja nahi. samAna thavA mATe (1) pachAta vargo ochAmAM ochA rAkhavA. pachAtavarga ziSyavRttinI ja jarUra nathI, AtmavizvAsa paNa jarUrI che. A gaNavA mATe, pachAtapaNuM anusUcita jAti ane janajAtio AtmavizvAsa tene samakakSa kaseTIomAM sAcA uttaro ApavAnI jeTaluM hovuM joIe. gaNavA jaIe to prajAnA 70-75 TakA hiMmata Ape che ane te paNa tarata nahi, eka gharamAM paNa oramAna pachAta gaNI zakAya. A hetu nathI. bALakomAM AtmavizvAsa ochA hoya che. bAlyAvasthAmAM (2) zikSaNa saMsthAo ane sarakArI nokarIomAM anAmata jeNe mAtA ke pitA gumAvyA hoya, koI bIjA sagAne Azare ucharyA beThako rAkhavI te sAthe bIjA upAyo yojavA joIe. zikSaNa ' hoya te bALakomAM paNa AtmavizvAsa hoya che. anAthAzramamAM saMsthAe vadhAravI, Arthika sahAya ApavI, rahevAnI sagavaDa vagere. ucharelAMnA hAla to ethIye bUrA hoya che. (3) zikSaNa saMsthAmAM praveza mATe ane nekarImAM dAkhala thavA A traNeya prakAranAM bALakonA lAMbA vakhatanA anubhava pUranuM ja anAmata rahe. pachI guNavattAnuM dhoraNa rAkhavuM. pachInuM A kathana che. AthI AvI kATIo, praveza ke vacagALAnI (4) anusnAtaka zikSaNamAM anAmata na hoya. hoya tyAre evAnI amAre vadhAre saMbhALa laI, uSmA ApI dhIme - ' (5) nekarImAM nIcalA vargo, kalAsa 3 ane 4 mAM praveza maLe. dhIme AtmavizvAsa vadhe tevuM Ayojana karavuM paDe che. eTaluM ja pramazana, silekazana, pahelA-bIjA kalAsamAM nokarI vagere guNavattAnA nahi, paNa ujaLiyAta bALake temanI hADacheDa, mazkarI na kare, dhoraNe rahe. paNa tene potAnAM ja parivAra samA gaNe tevuM paNa samajAvavuM-zIkhavavuM . (6) pachAta vargo mATenuM zikSaNa vyavasAyalakSI karavuM. temAMnA paDe che. ucca zikSaNa levAne lAyaka pramANamAM bahu ja ochA hoya. kharekhara chAtrAlaya jIvanamAM A pArivArika sneha maLe che tyAre tejasvI vidyArthIo hoya tene ja ucca zikSaNanI taka ApavI. A harijana, pachAta ke AdivAsI bALaka-bALAone Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-4-81. prabuddha jIvana 209 AtmavizvAsa jAge che ane saunI jema AkharI parIkSAmAM besI temane haju paNa alaga rahevAnuM che, temanAthI haju paNa sAmAnya saunI jema uttIrNa thAya che. kUve javAnuM nathI. yAMtrika samAna kSamatAnI vAta karavAthI kazuM vaLatuM nathI, ane Arthika sthiti? 99 TakAne potAnAM bALakone je ulaTuM gUMcavAya che.' gaMdhAtA godaDAmAM DhabUravA paDe che tevA gaMdhAtAM godaDAM zrImaMta zikSaNanI A prakriyA lokazAhImAM moTA pAyA para samAjamAM - gharanAM kUtarAne paNa oDhAvatAM nathI. rahelA pachAtavargo mATe karavAnI rahe che. hA A vargomAMthI ardho Tako ke eka Teko AgaLa vadhI nahitara te lokazAhI mAtra ujaLiyAto mATenI jene zakayA che ane savarNa ke ujaLiyAta samAja sAthe bhaLI zakayA sAmyavAdIo bhadravarganI lokazAhI kahe che te ja banI jAya che. che, temane A anAmatane ke bIjI sagavaDone lAbha na maLa badhAM vividha dezI-paradezI sarve pachI ApaNI lokazAhI joIe. jema jema Arthika, sAmAjika, sAMskRtika rIte A badhAmAMthI paNa tevI banI gaI che tevuM kahe che. jamIna vaheMcaNInA kAyadA karyA, vikAsa ghaTako Thera Thera zarU je upara AvatA jAya tema tema A khAsa rAgavaDo letA javAya. karyA, navAM biyAMrAkhe, khAtara zodhyAM, temAM sabasIDIo ApI, paNa hAMgaDAne sAjA joDe doDAvavAnuM nAma stavataMtratA ke samAnatA abajonI janAo karI ane chatAM tapAsa thaI tyAre dekhAyuM nathI. eTale A khAsa sagavaDone durUpayoga tapAsIne rokI zakAya, ke AnA lAbha upalAvargane ja vizeSa maLe che. eTaluM ja nahi te yAvat caMdra dIvA karI nathI tema paNa kahI zakAya. UlaTAnA zrImaMta vadhAre zrImaMta ane garIba vadhAre garIba thayA che. mAkarsanA vizleSaNa mujaba rAjayasaMsthA e te te samayanA , paNa kAryakSamatAne muddo AgaLa dharIne temanI sagavaDo upalA varganA vikAsa mATenI menejiMga kamiTI che. teo ochAmAM ochI Avazyaka kakSAe na Ave tyAM sudhI na ja AmAM tathya che tevuM lAgyuM eTale ja vizALa matAdhikAravALI pAchI kheMcAya. lokazAhI phamaza : samuhanA dabANathI ke vicAra-5rivartanathI AvI. ApaNe te pahele dhaDAke bahena-abhaNa-garIba sIne matAdhikAra Akhare kSamatA karatAM samatA sAmAjika svAsthaya mATe vadhAre ApI dIdhe, paNa te chatAM upaluM pariNAma AvyuM te mAkarsane sAce jarUrI che. pADanAruM che. te ja je rahe te lokazAhI pratyene vizvAsa UDI jAya, jo ke 40 varSo sudhI AvAM bALaka-bAlikAone bhaNAvyA te paNa eka navA prakAranI umarAvazAhI che tevuM Thare. pachI huM ni:zaMka kahI zakuM ke kSamatAmAM paNa teo bIjA sau sAmAnya upAya che ja. che: karatAM UtaratAM nIvaDayAM nathI. AraMbhamAM temane je theDI sagavaDa 1. upalA varge potAnA svArtha sImita karI A pachAtane praveza mATe malI che tethI teo AkharI kaseTImAM bIjA karatAM sAthe levA mATe badhuM karI chUTavuM, jema gAMdhIe karyuM. gAMdhI pramANamAM nabaLAM sAbita nathI thayAM. vinayamaMdira, adhyApanamaMdira, : berisTara hatA, te berisTarI tene sAhyabI ApatI hatI, te choDI kalInA mitra banyA, ane ahIM AvIne paNa te paraMparA calAvI mahAvidyAlaya ke sAmAnya prauDha zikSaNa-badhe A anubhava thayuM che. vaikIle, adhyApaka, zreSThIone tyAga karatAM zIkhavyuM, eTaluM ja nahi e vAta sAcI ke pravezanA dhoraNa mATe gALo atizaya nIce paNa jAna hoDamAM mUkI harijana, AdivAsIone dharapata ApI. nathI. AvA 25 TakA taphAvatane e badhA oLaMgI zake che. naI " A lUhathI ahIM ke duniyAmAM koI jagyAe upalA vargane tAlImamAM paDelA mANasa tarIke meM evuM paNa joyuM che ke keTalIka aMte nukasAna nathI thatuM. dezamAM eka vizALa samudAya AtmavizvAsavihANA, rAdhanavihoNA, AtmIyatA vihoNe rahe tenI chevaTe bAbatamAM te mULa jAtamahenatuM vargamAMthI AvyA hovAthI AgaLa utpAdana kaw nIcI ja rahe che. upalA vargane tene pariNAme ochI paNa rahe che, hA, temane AtmavizvAsa jAgyA pachI. dalAlI maLe che. paNa AMdolane AthI paNa vadhAre gaMbhIra prazna e Ubhe bIjI bAja thI A vizALa samudAya AtmavizvAsavALe, sAdhana-AvaDatavALe, saunI joDe AtmIyatA anubhavato thAya karyo che ke koI paNa varga potAnA mAnelA anyAya mATe AMdolana tyAM kale utpAdana vadhe che, temAM vadhAre vepArIo, vadhAre Ijanero, hiMsAtmaka bane tyAre cAlu rAkhI zake? vadhAre dAkI, vadhAre zikSako pAsAma che, samAjamAM judAM judAM hite avAranavAra athaDAya che. tene eTale sImita tyAga karavAthI A upalA vargane aMte phAyado nikAla karavA mATe pratinidhika rAjya vyavasthA che, cUMTIne prajAe ja thAya che. tene mokalela che tenI chevaTanI javAbadArI che. kAyado, vyavasthA, A kare to chevaTe eka ja upAya rahe che ane te A nyAyanI. A uparAMta adAlate che, paMca paNa nImAvI zakAya. tyajAyelA ane pachAta rahI gayelA vargo potAnuM saMgaThana kare, virodha bhAve saMgaThana kare, ahIM virodhabhAve zabda mahattva che. paNa je sarakArane ApaNe mata na ApyA te paNa jyAM sudhI A AMdolanamAM te zarU thaI gayuM che. amadAvAda harijana-pachAta niyata baMdhAraNa-kAyadA mujaba cAlatI hoya tyAM sudhI AvuM adAlana vistAramAM savarNa virodhI saMgaThananA hirAtmaka valaNa ApoApa calAvavAnuM keTale aMze ghaTArata che? bahAra AvyAM che. ane te paNa hiMsAtmaka bane tyAre paNa calAvyuM rAkhavuM lekazAhI nIcalAvargane jagRta, saMgaThita kare te sahaja che, te keTale aMze vAjabI che? paNa te virodhI che tyAre ja bane che jyAre upalA vargo parathI temanI zraddhA halI jAya che. dasa hajAra mANasanI sabhA 100 mANase avazya toDI zake * AMbeDakara te kahetA ja ke hiMdusamAja nAnI-moTI, UMcI-nIcI tema samAjamAM nAne paNa saMgaThita varga samAjane kheravI zake che, pAyarIo para racAyela che. te kadI ApameLe samAnatA nahi svIkAre. paNa tene badhA samaju lokoe pAchA vALavA joIe. paNa gAMdhIe temane khAtarI karAvI ane prazno ukela - gherAva, pANA pheMkavA, jAhera milakatane nukasAna pahoMcADavuM, karavAnuM savarNone ja prAyazcita bhAve mAthe levA kahyuM. polIse ke lazkarane goLIbAra karavo paDe te hada javuM te ekaMdare lekazAhI svataMtratA, samAnatA ane baMdhutA-traNe para UbhA samAjaghAtI che. jyAM pratinidhika rAjaya vyavasthA na hoya, jyAM che. kevaLa svataMtratAne mahimA karavAvALA lokazAhIne samajyA ja rAjya vAta sAMbhaLavA taiyAra na hoya, jyAM saramukhatyArI hoya nathI kAraNa ke je samAjamAM pAyAnI asamAnatA, sAmAjika, Arthika tyAM kadAca AvA AMdolanane kAraNa che, paNa Aje e sthiti sAMskRtika che tyAM svataMtratAne lAbha jenI pAse dhana, sattA ke nathI. rA ye moTAbhAganI mAgaNI saMtoSI che. sAMbhaLavA taiyAra jJAna AvaData che tene ja vadhAre maLe. ' che. tyAM A na zobhe. lokazAhIne jyAre tenA krame koI varga, tenI je pAMca yojanAo pachI paNa banyuM che. svIkata rIta-rasama pramANe cAlavA nathI dete tyAre saramukhatyArI harijana, AdivAsIo ke pachAtavargo sAmAjika, Arthika ke Ave che te ItihAsane anubhava che, tene hareka lokazAhI premI sAMskRtika rIte samAna nathI ja temane hajue maMdira praveza nathI, dhyAnamAM rAkhe. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 prazuddha vana madhuM jAya che. dhumADAmAM [] raMbhAbena gAMdhI hamaNAM ja be lekho vAMcyA. banne aMgrejImAM. eka che lekhikA ne bIjA che lekhaka, ekanuM nAma che mInA jhaverI, lakhe che. Going life in smoke ane bIjo lekhaka che pAla zenDiyara, lakhe che The smoke of cigarette .banneno mULa hetu eka ja che. tethI bannenA lekhAne sArAMza laIne A anuvAda tamArI sAme mUkuM chuM. lekhA cetavavA mATe, mATe ja anuvAda karyo che, to lekhono sArAMza A pramANe che: khUba vadhyo che, ethI chUTato nathI, e eka memAM sigAreTa, AjakAla sigAreTa pIvAnA zekha kensara thAya che te bhaya che. chatAM, e na phezana gaNAya che. hAthamAM sigAreTanA DabbA, e dazya ghaNIvAra joyuM haze. tame je sigAreTa pIvA che tenuM nikoTIna sAtathI ATha ja sekanDamAM tamArA breInamAM pahoMcI jAya che. veInamAM injekazana ApyuM hAya. te karatAM ye ghaNu jhaDapathI. kahe che ke bhAratamAM vyakitadITha lagabhaga traNa pAunDa Tobeko vaparAya che. eTale ke eka varSamAM eka vyakita lagabhaga 1300 sigAreTa phUMke che. pharajiyAta pelI banAvanAra kaMpanIne lakhavuM paDe che ke e nukasAna kare che, paraMtu enI jAherAta te anahada lalacAvanArI che, evI AkarSaka rIte jAherAta karAya che ke puruSa e kaza le che. strI ene velInI jema vIMTaLAya che. emAM premathI vadhu sekasa dekhAya che ane Sex e nA yuvAnonuM AjakAla moTuM pralAbhana che. yuvAno pikacara jue che tyAre hIrAne laherathI sigAreTa pItA ju, vilanane pIto jue ne ene thAya ke ApaNe paNa A ja rIte pIe, keTalA te moMmA eka cheDe sigAreTa rAkhIne vAta paNa karI zake che. moTA amaladAranA Tebala para te! e DabA hoya ja, ane AvanArane paNa e ophara kare ja, AnAthI karavAnA sigAreTa pInArA AkhA dADA pIe che, ceInassAkara paNa ghaNA hAya che. jAzA ke UThatA ja sigAreTa joIe ja, brekaphAsTa vakhate joIe, chApuM vAMcatA joIe ja, kaMTalA ToyaleTamAM paNa pIve che. divasanA kAmakAjanI zarUAta karatA joIe. kophI TAImamAM jAIe, jAherAta Ave che ne ke Relex thavAze. baeNDarUmamAM sigAreTa joIe, vicAra hoya tyAre khAsa joI, kaMTALA AvatA hAya tyAre jaoNIe, laMca TAIme joIe, laMca pachI te joIe ja, DrAIviMga vakhate tA jAIe ja joIe. tame jAtA hathA ke eka hAthamAM vhIla, mAMmAM sigAreTa e phezanebala gaNAya che, kahe che ke enAthI konsanTrezana vadhe che ane e kahenAra sthApita hitavALA, sigAraMTa banAvanArA Teliphona karatAM sigAreTa mAMmAM hAvAnI ja, IniMga sigAreTa to kharI ja, thAka enAthI ja Utare ema, jAherAta karanArA kahe che ne ane jAherAta karanAra kaMI khoTuM kahe kharA? sigAreTamAM nikoTIna Ave che, pInAranA hArTabITa vadhe che. hArTane vadhu kAma karavuM paDe che, sigAreTa pInArane tAtkAlika roga thatA nathI, paraMtu kensara, hradayaroga, bronkAITIsa vagere Ane pariNAme ja thAya che. ane sigAreTo paNa jAtajAtanI, enI jAherAte paNa khUba ja AkarSaka ne lobhAvanArI, pInAra enI jAto jANe, ApaNA jevAne 7 tA. 1-4-81 to kadAca khabara paNa na hoya ke emAM ATalI jAta Ave che ane dareka vyakitane potAnI braeNnDanI game che. thoDAM nAma ApuM, te che: 'InDiyanA kiMgjha' 'vilsa philTara' 'vilsa supara sTAra' 'vilsa royala,''vilsa phleIka' 'golDa phleIka', zrI kerAlsa', 'cinAra', 'haniDatu', 'sIjharsa, 'panAmA plena', 'panAmA philTara''panAmA prinsa', 'janarala philTara', 'tAje', 'rIjanTa', 'rIjanTa speziyala philTara', 'kelenDara', 'reDa enDa vhAITa' 'philTara' 'bleka enDa vhAITa'. kahe che ke 300 thI vadhu brAnDanI sigAreTa bane che. ane jyAM ATalI hoya tyAM prajAne enI buDamAM le temAM koI zaka che kharo ? lekhaka pAla lakhe che ke, sigAreTanuM pekeTa kharIdA tyAre yAda rAkhajo ke e sigAreTanuM pekeTa nathI kharIdatA; paraMtu jANI joIne musIbatanuM pekeTa kharIde che, arthAta hAthamAM dIvA laIne kUve paDo cho. dareka pitA e na bhule ke tamAro dIkaro tamane e laherathI pItA joze ne nirAMta pelA dhumADAnA vartuLo kADhatA joze tyAre evuM ja karavAnuM enuM mana thaze ja. e bhale tamArA dekhatAM nahi pIe paraMtu bAtharUmamAM pIze ja. tamArI najaranI bahAra pIza, evA je mitrAnI ToLImAM pIze. lekhaka lakhe che ke pIvAnI zarUAta karI hatI, ramatasmatamAM, eka AkhuM pAkITa bahAdurI batAvavA eka ja TAIme khalAsa karI nAkhyuM hatuM. khabara nahAtI tyAre ke enI gUDamAM phasAyA che. Aje to lagabhaga 30 varSa thayAM che. rojanA be pekeTanA hisAbe pIdhI che. e dareka sigAreTano kharca gaNe ne enI pAchaLa vItelA rAmaya gNA te amUlA samaya ne parasevAnA dhanA dhumADo ja karyo che : e lakhe che ke me' pIdhelI sigAreTane ATalA varSonA hisAba sUku to dhumADAnI pAchaLa lagabhaga me paNa lAkhanI mUDI bALI mUkI che. ATaluM to dhana khoTuM ne sAthe ja zarIranI khuvArI karI nAkhI che. Andre e chADavA huM prayatna karI rahyo chuM, paraMtu e bavA che. gaLuM evuM paDe che ke pachI cheDatI ja nathI, mane khUba 08 udharasa Ave che, sAdI udharA nahi, damathI ye bhUMDI, zvAsa levA paNa muzkela paDe tevI ne udharasa sAthe ja chAtImAM anahada vedanA thAya che. UlTI thavA jevuM lAgyA ja kare che, thAya che ke tadna baMdha karI dauM, paraMtu e nirNayane amalamAM mUkavA ghaNuM ja kaThaNa kAma che. zarIra bagaDavA lAgyuM che ane have te mana para paNa evI asara thavA lAgI che. khUba narvasa thaI javAya che. AkhI narvasa sisTama jANe ke halabalI UThI che. have te pItA hatA eTalI ja pIuM te kAmamAM pUruM dhyAna daI zakato nathI, hAtha dhrUje che, jyAre tyAre mIjAja para kAbU gumAvI besuM chuM. tamane huM khAsa kahuM chuM ke tame pahelethI ja sigAreTa cetavA tyAre tamArI jAtane prazna pUchajo ke zA mATe pIvA che? jarUra che enI? phezana gaNIne pIvA che? pUrNa vicAra karIne kaza lagAvA cho. zA mATe e leDInikoTInane mAM lagADo che. jo ekavAra e tamane coMTaze te e che jaLA jevI. tamAruM leAhI pIne ja tamane Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-481 cheDaze. bhalabhalAe enI cUDamAMthI chUTavA prayatna karyA che; paraMtu bhAgye ja koI chUTI zakayuM che. meM ene cheDavA ghaNI jAtanA akhatarA karyA, nakkI karyuM ke kalAke eka ja pIzuM ne zuM dhAro che. babbe miniTe ghaDiyALa jou kalAka keme karatA pUro thAya ja nahi ne DAyarI rAkhI, emAM hisAba rAkhyo ke dA'DAnI keTalI pIdhI, tenuM pariNAma paNa kaMI ja AvyuM nahi ane zAnuM Ave pelA jAherAta karanArA navA navA mAla kADhe che ne e ApaNI sAIkolAjInA jANakAra che ane ApaNe e choDIe te enA dhaMdhAne posAya ema nathI ane e jANe che ke, jAherAtathI ApaNA mana amuka rItanA kanDizana karI dIdhA che. puna 201na Aje A lakhatI vakhate paNa huM enI saMpUrNa cUDamAMthI te chUTI zakyA nathI, chatAM chUTavA mAguM chuM ja. kAraNa ke hamaNAM ja meM gabharAvI zake tevI vAta vAMcI che. era--peAlyuzana viSe te! tame badhA jANo che ja, paraMtu e nahi jANatA he ke era-polyuzanathI sigAreTa pInArane khUba ja vadhu nukasAna thAya che. havAnuM palyuzana phephasAmAM jAya ne sigareTano, eTale ke tamAkunA dhumADo phephasAMmAM jAya, tethI havAmAM janAra gaMdavADa tamAkuvALA phephasA jaladI bahAra pheMkI zakAtA nathI. e dhumADo zvAsamAM ja rahe che. brAnkayala TayUbanI aMdara dhakele che. jemAM myukasa paNa hoya che je gaLAne nukasAna kare che ane aMdara Izvare je sApha karanAra mazIna mukayAM che tene e bagADI nAkhe che, bhagavAne sigAreTanA dhumADAnI jogavAI rAkhI nathI ja te samajI levAnI jarUra che ja. dhIredhIre phephasAMne rasto ekalaoNga karI nAkhe che ane tethI Inphekazana thavAnI paNa zakayatA vadhe che. kensara thavA mATe paNa e eka majabUta kAraNa che. uparAMta te hade pahoMcatA pahelA paNa e zarIrane bIjuM ghaNuM nukasAna kare che. tana mana ane narvasa sIsTamane hacamacAvI nAkhe che. pharI mArA anubhave kahuM chuM ke ekavAra phezana khAtara ToLAmAMnA eka banavA khAtara ke bIjA pIve che te tame kema nahi e vicAre ene jo ekavAra mAMe lagADazeA tA e balA tamane aneka rIte herAna parezAna karIne ja cheDaze, A lekha lakhAI gayo, kavaramAM mukAI gayA tyAM ja mArA hAthamAM yogakSema nAmanuM ela. AI. sI. nuM megejhina AvyuM. temAM aka DokTara ema. pI. zAhanA lekha che te paNa Ane mATe ja che. anuM mathALuM che: 'e DisIjha opha thrI sTeIja' A DokaTaranI uMmara 70 varSanI che. emaNe pustako lakhyAM che. ghaNI meDikala esesIezananA sabhya che ane emaNe paNa sigAreTanI duSTa asara sAme eka yuddha mAMDayuM che. kAraNa ke enI khataranAka asara viSe e jANe che. emanA lekhano TUMko sAra A pramANe che: a lakhe che ke "tamAku aneka rIte levAya che. pAnamAM levAya che, emane ema levAya che, sigAreTamAM pIvAya che, A Teva kronika DisIjha banI gaI che. A narvasa sIsTamane khalAsa karI nAkhe che. A rogane huM rakatapIta, kSaya ne kensara karatAM ye khataranAka gANuM chuM." ...'A dekhAve tadna sAdI vAta lAge che ane pariNAma bhayAnaka AvI zake tevA khyAla paNa nathI hoto ane kaho ke phezana gaNAya che mATe ja to enA kaza kheMce che. nAnA, moTA, bhaNelA vidvAna, vaijJAnika, risarca skolarsa, philosepharsa, prIsTa, presIDanTa ne prAIma minisTara arthAta ekathI zarU karIne enI cUMgAlamAM badhA ja phasAI janAra joyA che." 211 Ane paNa traNa sTeIjamAM vaheMcI zakAya che. TI, bI.nI jema ja paheluM sTeIja che, pInArane nikoTIna che mATe majA Ave che. kAraNa ke, nikoTIna e pInAra para mejIka`la karI nAkhe che; paraMtu pahelA sTeIjamAM A Teva choDI devI sahelI che. chUTI zake che. pahelA sTeIjanuM yurezana lagabhaga be thI pAMca varSanuM che. enuM DAyaganAsIsa karyuM che temAM pInAra kahe che ke (1) rilekasa thavAya che, (2) khUba majA Ave che, (3) basa majA khAtara pIvu chuM ane majA Ave che, (4) mane sigAreTa pIvI game che ane pIdhA pachI bahu ja sAruM lAge che. bIjA zemAM ya AnA jevI majA AvatI nathI. pIvAthI magajane khUba ArAma maLe che. jyAre mArI sAme kaIka problema hoya tyAre to khAsa pIvAnI jarUra paDe che ja, kharAba saMjogAmAM e ja te kharI kampeniyana che. are e to mitro banAvavAmAM ke vepAra vAtamAM phaLIbhUta thavAmAM madada karanAra che. tame sigAreTa sAmenAne ophara karo ne pariNAma suMdara Ave ja. pAnAM ramavAmAM paNa sigAreTa pIdhA pachI ja breIna klIara thAya ne muddala bhUla na thAya. AvA kaMIka kAraNo lokoe sigAreTa pIvA mATe ApyAM che, na pIvA mATe koI ja kAraNa ApyAM nathI. have bIjA sTeIjanI vAta karIe. e sTeIjamAM pInArane na pIvI hoya toye enI arja eTalI thAya che ke pIvI ja paDe, arthAt ahIM e mAsTara maTIne eno gulAma banavA lAge che. A IjamAM pInArane lAge che ke jANe kaMI ja yAda nathI; paraMtu sigAreTa pIve ke badhuM yAda Ave, A pInAranA breInanI kAranI beTarI ghaDI ghaDI kharAba thAya te cArja karAvavI paDe enI sAthe sarakhAvI zakAya. ghaDI ghaDI breInane sigAreTa thI cArja karyA ja karavuM paDe ane e kare te ja kAma karI zake. A sTeIjamAM pInArane jyAre tyAre zaradI thavA lAge che. mAthuM dukhe che. gaLAmAM IMTIrezana thAya che. thAkI gayAnI phIliMga thAya che. UMgha paNa joIe evI AvatI nathI. ATaluM thAya che chatAM buddhizALI paNa vicAra karatA nathI ke AnuM kAraNa pelI nikoTIna nAmanI balA peDhI che te ja che. pInArane A badhuM thAya che to ye roganA mULa tarapha dhyAna jatuM nathI. upAya bahAra zodhe che. udharasanA sIrapamAM, gALIomAM, vITAmInamAM, koI vAra kadAca A badhI takalIphane kAraNe sigAreTa ochI kare che. parantu jarA ThIka thAya ke pAchA pItA hoya teTalI ja pIvA lAge che. ane pharI pAchA e ja roga hAjara thaI jAya che, A sTeIjamAM paNa pahelAM sTeIja jevAM ja kAraNeA batAve che, vadhAre khAtarIpUrvaka ema mAne che ke 0 pIdhA vinA kaMI paNa kAma karavuM ja che, arthAt nikoTIna nAmanI balAe ene gaLethI ja pakaDI lIdhA che. (paradezamAM te lIdhI che tema paNa kahevAya che. parantu pramANamAM ochI) have trIjA sTejanI vAta karIe, A sTejamAM te enI cUMDamAM e pUrepUro phasAI gayA hoya che, dhAre to ye ene cheDI zakato nathI. A sTejamAM zarIranI hAlata kharAba thaI jAya che. jAtajAtanA roga zarIramAM ghara karI besI jAya che. zvAsa levA agho paDavA lAge che. ghaNIvAra cakkara Ave che. vadhe che. khUba parasevA thAya che. anahada vIkanesa lAge che, ne koI vAra to mAthu phATI jAya eTaluM mAthuM du:khe che. chAtImAM du:khAvo thAya che, ne cAlu udharasa rahyA ja kare che. are koI vAra to AMkhe AchuM dekhAya ke kAne ochuM saMbhaLAya te paNa pelpITezana Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 213 prazuddha jIvana enA ja kAraNe thAya che. avAja jADo thatA jAya che. moMmAM zenA ya svAda Avato nathI, koI vastunI sugaMdha levAnI zakitI nAka gumAvI bese che. A badhuM thavAnuM kAraNa pelI sigAreTamAMthI dhIme dhIme zarIramAM pravezI raheluM jhera che. DokaTaro pAse doDe che upAya zodhavA, meDikala ceka-apa karAve che. roga vadhatA jAya che, DAyebITIsa hAIparaTenzana, kArDiyAka vIkanesa, alsara, kronika kolAITIsa enImIyA, vagere rogonuM mULa AnikoTIna rUpI balAmAM che. roga vadhatA vadhatA kharca vadhe che. jAta jAtanI davA peTamAM nakhAya che. enI bIjI sAIDa IphekaTa thAya che. tabiyatane kAraNe kAma barAbara thatuM nathI. tethI progresa ghaTI jAya che. TUMkamAM AsigAreTa ke je zarUAtamAM tame mAMe mAja khAtara lagADo che te aMte tamane aneka roganA paMjAmAM sapaDAvIne khalAsa karI nAkhavAnI zakita dharAve che. lekha ahIM pUro thAya che. me to sArAMza ja Apyo che. A traNa lekho vAMcyA pachI paNa tame siAgareTa zarU karazeA? pIvAnuM cAlu rAkhazo ke e nikoTIna balA ke je jenI jema tamane vaLagI che tene himmatapUrvaka khaseDI deze, dUra karI deze? gAdAvarI : dakSiNanI gaMgA [] vijayagupta mau gayA jalAImAM gAdAvarI nadImAM pANInA jhaghaDA vize chevaTanA cukAdo AvI gayo. ApaNI leAkamAtAo mATe tenA putra(rAjyA) laDatA AvyA che. hiMduo mATe TAMgA nadI jeTalI pavitra che teTalI godAvarI paNa che. madhya ane dakSiNa bhAratanI te eka gaMgA che. prAkRtika saundarya ane Arthika vikAsanI daSTie gaMgA pachI tenA bIjo naMbara Ave. muMbaIthI te mAtra 80 mAIla dUra thalaghATamAMthI tenI saravANIo zarU thAya che. traMbaka pAse A saravANIe geAdAvarI rUpe vahetI thAya che ane nAsikane tIrthadhAma banAvI jarA dakSiNa tarapha DhaLatAM DhaLatAM te pUrvamAM vahe cheane dakhkhaNanA dvIpakalpa soMsaravI baMgALanA akhAtamAM samAI jAya che. te 1465 ki. mI. lAMbI che ane Azare 'savA traNa lAkha corasa kilomITaranA DhALapradezanuM pANI sIdhuM ke upanadIo drArA gAdAvarImAM vahe che. tenuM mULa pazcime arabI samudrathI mAtra 80 ki. mI. dUra che. tryaMbakamAM eka heAja bAMdhIne tenI saravANIo samAvI levAmAM AvI che. 690 pagathiyAM caDhIne A hoja upara pahoMcI zakAya che. hamAlayanI nadIonA mULa sudhI pahoMcavuM saheluM nathI. paNa gAdAvarInuM mULa pratyakSa joI zakAya che ane te paNa bahu parizrAma vinA, e tenI viziSTatA che. nAsikamAM gAdAvarInuM mahAtmya ghaNuM che, prayAga ane kAzImAM che eTaluM ja. nAsika ane traMbaka vacce tenA paTa chIcharo ane patharALa che. nAsika chADayA pachI tenA kAMThA UMcakAtA jyuM che. nAsika choDayA pachI heThavAsamAM mAtra 24 ki. mI. dUra IgatapurInA DuMgarAmAMthI daraNA nadI godAvarInI upanadI banIne temAM bhaLI jAya che ane bIjA 27 ki. mI. kApyA pachI DinDorI DuMgaramAMthI kaDavA nadI bhaLe che. te pachI nAMdeDamAM pahelI vakhata gAdAvarInA pANInA khetI mATe upayoga thAya che. te mATe eka nAnA baMdha bAMdhavAmAM Avela che, godAvarI madhya ane dakSiNa bhAratanI mahA nadI che. te mahArASTranA ahamadanagara jillAne AMdhrapradezathI judo pADe che. nevAsA tA. 1-4-81 pAse vidarbhanA DuMgaronuM pANI pravara ane mulA nadImAM bheguM thaIne geAdAvarImAM bhaLI jAya che. have tenuM kada vadhatuM jAya che. ApaNA dezanA sauthI prAcIna ghATa viMdhyAcaLathI kanyAkumArI sudhInA che. uttaramAM aravallI, meghAlaya ane bIja TA chUTAchavAyA khaDako. A prAcIna bhUmi goMDavANA mahAkhaMDanA bhA hatI. te pachInA utpAtamAM A dakhkhaNano pradeza ThekaThekANe cIrAI gayA hatA ane temAMthI lAvArasanA pravAha samaye samaye nIkaLate rahyo hato. vizALa pagathiyAM rUpe A pravAha ekbIjAnI upara phelAto gayo ane caDhatA gayA tethI A agnikRta khaDako daSNanI sopAna zilA tarIke oLakhAya che. samagra rIte joIe te temane DhALa pazcima ghATathI pUrva tarapha che. AthI pazcima ghATamAMthI nIkaLatI gAdAvarI A kaThora agnikRta khaDakone satI ghasatI pUrvamAM ane dakSiNa - pUrvamAM vahe che. godAvarInA sauthI vadhu lAbha AMdhra pradezane maLe che. DAbe kAMThe paiThaNa nagarane tRpta karIne godAvarI AMdhrapradezamAM limAbAda pAse praveze che. te pahelAM jamaNe kAMThe maMjarA nadI mahArASTramAMthI AMdhramAM bhUlI paDIne pAchI mahArASTramAM praveze che ane mAthI chUTI paDI gayelI dIkarI pAchI AvIne mAtAne bheTI paDe che, evI rIte gAdAvarIne bheTI paDe che. DAbe kAMThe tene pUrNA nadI maLe che, je parabhaNI jillAmAMthI Ave che. DAbe kAMThe mahArASTramAMthI prANahitA ane orisAmAMthI madhya pradeza seAMsaravI AvatI IMdrANI nadI gadAvarImAM bhaLI jaya che. dakSiNe karNATakamAMthI paNa maMjarA nadI pasAra thatI hovAthI karNATake paNa geJadAvarI para peAtAne dAvA karyo hato. Ama godAvarI kharekhara mahArASTranI ane AMdhrapradezanI nadI hovA chatAM temAM paDatI upanadIonA AdhAre gAdAvarInA pANI para madhya pradeza, orisA ane karNATakanA paNa dAvA hatA ane godAvarInA nyAyapaMce temane paNa thoDo thoDo hisso Apyo che. prANahitA vardhA nadInuM ane veNugaMgAnuM pANI paNa lAve che. te traNeya nadIo mahArASTranI che. godAvarI thoDAka mAIla sudhI DAbe kAMThe madhya pradezane sparze che. te mahArASTranA caMdA jillAne madhyapradezanA bastara jillAthI judA pADe che. ahIMthI godAvarI pUrva karatAM dakSiNamAM vadhu vaLAMka le che. 80mA pUrva rekhAMza pAse geAdAvarIne maLatI prANahitA nadI madhya pradezanI mahAdeva DuMgaramALAnuM pANI lAve che. ahIM gAdAvarInA paTa dakhkhaNanA paThAra pradezanA pravAsa pUro karIne kaThora agnikRta khaDakomAMthI pocA retALa pradezamAM praveze che. ahIM tene paTa bethI traNa ki. mI. pahoLA thaI gayo che. vacce mAIla lAMbA keTalAka khaDako che. I. sa. 1854mAM A khaDako phUMkI daIne va tathA nAgapura sudhI jalamArga racavAnI eka yojanA hatI. tenA hetu evA hatA ke samudramAMthI jahAjo ahIM sudhI Ave ane nAga-vidarbhanA rUnI gAMsaDIo bharI jAya. varSA sudhI A prayAse karyA pachI ane puSkaLa nANu yA pachI 1871mAM aMgrejoe A yojanAne vyavahAru gaNI paDatI mUkI. paDhatAM mUkAyela bAMdhakAma hajI paNa UbhAM che. varADa cheADhayA pachI DAbe kAMThe zabarI nAmanI eka moTI nadI gAdAvarImAM bhaLI jAya che. te pachI gAdAvarI sapATa medAnamAM vahe che ane Akhare pUrva ghATanI parvatamALAne bhede che. pazcima ghATa ane pUrvaghATanI parvata mALA vacce ghaNA taphAvata che. pazcimaghATanI parvatamALA tApInI dakSiNe zarU thaI lagabhaga cheka kanyAkumArI sudhI, samudrane samAMtara ane samudranI lagabhaga najIka che. tyAre Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-4-81 prabuddha jIvana 213 pUrvachATanI parvatamALA samudrathI seMkaDo ki. mI. dUra ane gUTaka bhadrAcalamamAM rAmacaMdrajInuM prAcIna maMdira che. nAsika ane gUTaka che. godAvarI ane kRSNa nadIo ekabIjAne samAMtara >bakanI jema te paNa pavitra yAtrAdhAma che. rahIne A bhAMgItUTI parvatamALAnI vaccethI pasAra thAya che. pUrvadhATa oLaMgyA pachI godAvarIne rAne kRSNAne nahera sapATa medAnamAM vahetI godAvarI jayAre pUrvaghATamAM vahe che - vaDe joDavAmAM AvelI che. A pradeza bhAratanA atyaMta phaLadrupa tyAre UMDuM ane sAMkaDuM kotara banAve che. ane bAja UMcA kAMThA pradezomAM gaNAya che, jenI mukhya paja cokhA ane tamAka che. ane DhALa letA DuMgare che. A taLa lagabhaga Ubho che. DuMga Ama godAvarI dhArmika ane Arthika dRSTie gaMgA pachI hariyALAM vRkSo ane bIjI vanaspati vaDe zaNagADelAM che. gadA- ati mahattvanI nadI che. have jyAre godAvarI paMcane TharAva pAMceya varInuM sauthI vadhu ArSaka prAkRtika saundarya ahIM che. A dazya rAjarane svIkArI lIdhuM che tyAre temanI prajA godA maiyA (2tenuM avismaraNIya che. mana bharIne seMdaryapAna kare to paNa mana bharAya lADakuM nAma che) nAM pANI ane vIjaLI vaDe samRddha thaI zakaze. nahIM. tenA mULathI mukha sudhI godAvarInuM-bhAtagILa prAkRtika sauMdarya paNa jovA jevuM che. je pravAsIo moTe bhAge uttaramAM ane pUryaghATanI parvatamALAne A rIte oLaMgIne godAvarI himAlayamAM ja jAya che temaNe godAvarInA prAkRtika sauMdaryanuM sAgara kAMThA jatA medAna para vahe che. ahIM godAvarI keTalIka vaividhya paNa jovuM joIe - khAsa karIne pUrva dhATa soMsaravA zAkhAomAM vaheMcAI jAya che. vaccenA TApuo lakA nAme oLa kotaramAM vahe che tyAM. khAya che. cA TApuo cekhAnA bhayara che. ahIM mabalakha DAMgara ane tamAku thAya che. bihAra, baMgALamAM gaMgAnI jema ahIM "premaLa jyoti - rAdhimAM godAvarIne pravAha ghaNo dhIme vahe che tethI uparavAsa vaparAyelI davAo: mAMthI AvatA kAMpane kApI javAnI taka maLe che. rAmundrI pAse carcageTa sTezana sAme Avela eziyATika sTorsa-vaparAyelI nenA pravAhane vega dara sekaMDe 1.2 thI 3.3mI. jeTalI che. ane vadhelI davA ekaThI karavA mATe bokasa rAkhe che. teo bhAyakhalA pUrvadhATa oLaMgyA pachInuM phaLadrupa medAna godAvarI ane para AvelI saMsthA "AzAdAna"ne A davAo mokalI ApatA kRSNAe samudrane pUchaLa haTAvIne pitAnA kAMpa vaDe banAvyuM che hatA, paraMtu zrI devacaMdabhAI gAlAnA prayatnathI "premaLati "ne ane hajI temAM vadhAro karatI rahI che. jayAre godAvarImAM pUra paNa e lokoe bhegI thayelI davAo be vakhata ekalI ane Ave che tyAre pracaMDa jalarAzi ane tenI sAthe karo Tana kAMpa have niyamita mokalatA raheze. tene sadupayoga jaina kalInika dvArA ahIM patharAi vaLe che ane samudramAM TApuo vistaratA jAya che. karavAmAM Avaze, to A rIte vaparAtA vadhelI davAo eziyATikanA A mukha pradeza dara varSe vinAzaka dariyAI vAvAjhoTa vaDe vadhu- " bekasamAM pahoMce tema karavA athavA to saMghanA kAryAlayamAM mokalI ochuM nukasAna bhegave che. traNa varSa pahelAnuM vAvAjhoDuM saprita ApavA vinaMtI. ItihAsamAM abhUtapUrva hatuM. nIrUbahena zAha kanvInara, premaLa jyoti rAjamundrI eLagyA pachI godAvarI be phoTAmAM jAya che. pUrvane pheTe gautapI godAvarI ane pazcimane phAMTo vaziSTha godAvarInA nAme oLakhAya che. ramA ne phoTA temaNe pote banAvelAM zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha kAMpanAM medAnamAM rahe che. ahIM koSTha khetI thAya che ane khetI vasaMta vyAkhyAnamALA - 1981 mATe godAvarInA khaNIne zreSTha upayoga thAya che. phaTA paDe te pahelAM nIce baMdha bAMdhIne nadInuM pANI naheromAM vALavAmAM Ave che. godAvarI jillAmAM godAvarIne tathA tenI naherone jaya mArga tArIkha : viSaya vyAkhyAtA tarIke paNa upaga thAya che. A pradeza eTalo badhe phaLadru5 che ke 6-4-1981, sema. pArlAmenTarI paddhati zrI ena. e. aMgrejo, phreMca ane Daca loko pahelI vAra jayAre hindustAnamAM ke pramukhazAhI? pAlakhIvAlA AvyA tyAre temaNe ahIM vepArI koThI sthApI hatI. 4-1981 maMgaLa, jasTisa je. sI. godAvarI ane gaMgAnuM dhArmika mahAbhya eTaluM badhuM che ke 8-4-1981 budha. anAmata beThako Da. ( misa.) AlU na zraddhALuo ema mAne che ke gaMgA ane godAvarI bane bhUga dastUra "mathiI eka ThekANethI nIkaLe che. A lokone ApaNA dezanI 9-4-1981 gura.. zrI. eca. ema. bhUgoLanuM kazuM ja bhAna hotuM nathI. rAmacaMdrajIe vanavAsa daramiyAna sIravAI godAvarI pAra karI hatI, ema rAmAyaNa kahe che. godAvarInuM mahA sthaLa : tAtA oDiToriyama, homI modI sTrITa, bhya rAmacaMdrajIe gautama RSine samajAvyuM hatuM tethI gedAvarInA koTa, muMbaI - 400001. eka phaTAnuM nAma gAma godAvarI 5DayuM. godAvarInuM bIjuM nAma samaya : dararoja sAMje 6-15 vAgye. vRddha gaMgA paNa che. pramukhasthAna zrI cImanalAla cakabhAI saMbhALaze. ' bhUstara vijJAnanI draSTie A nAma sAcuM che, kAraNa ke bhUtara samayasara padhAravA saune bhAvabhInuM AmaMtraNa che. vijJAnanI daSTie godAvarI gaMgA karatAM vayamAM ghaNI vRddha che. gadA cImanalAla je. zAha varInI sarakhAmaNImAM gaMgA bA thakI che, kadamAM bhale moTI che. ke. pI. zAha - rAjamundrImAM dara bAra varSe godAvarIne sauthI moTo dhArmika meLe ! mAnad maMtrIo bharAya che. rAjamundrInI uparavAsamAM 161 ki. mI. dUra zAha. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 14 * za kita nuM saMkalanaH [] gujarAtI akhabAromAM meDikala DigrI vagarane patrakAra elApathI ke ArogyanA viSaya upara lekho lakhe to DaoNkaTaro bhaDakI UThe che, tyAre leAsaenjalasa khAtenI keliphorniyA yunivarsiTInA meDikala vibhAgamAM, seTara De rivyunA taMtrI zrI normana kajhInsa jenI pAse koI meDikala DigrI nathI temane A kaoNlejamAM eka saMzAdhaka tarIke nimaNUka maLI che. zrI nArmana kajhInsane asAdhya roga thayelA te temaNe vagara davAe tema ja praphullIta svabhAva rAkhIne ane lAgaNIone racanAtmaka vaLAMka ApIne peAtAno roga sAro karyA hatA. mAnavInI lAgaNIo paNa roga pedA karavAmAM ke rogane sArA karavAmAM mahattvano bhAga bhajave che te vAtanI pratIti have elApathInA DokaTarone thaI che ane tenuM saMzAdhana karavA "meDisIna, laoN enDa hyumana velyujha" nAmanA eka khAsa vibhAga yunivarsiTImAM racAyA che. nArmana kajhInsa A vibhAgamAM-bAyokemisTrI epha Imezansa viSe abhyAsa kare che. lAgaNIo dvArA eka navuM ja rasAyaNa pedA thAya che tevI vAtane have navI rIte rajU karavAmAM AvI rahI che. meTA meTA ema. DI. thayelA DaoNkTarone normana kajhInsa A lAgaNIonuM rasAyaNazAstra atyAre zIkhavI rahyA che ane 'seTara De rivyu'mAM taMtrI tarIke paNa cAlu rahyA che. prabuddha jIvata apAra 'seTaraDe rivyu' nAmanuM amerikana megejhina prabuddha vAcako mATe che ane zuddha kaLAne ane ucca kakSAnA saMzAdhita lekhone ja temAM sthAna maLe che. koI paNa vAcaka 65 varSanA thAya tyAre te vAcaka 'jIvanamAMthI zuM zIkhyA e prakAranA praznano javAba ApatA nibaMdha lakhIne 'seTara De rivyu' upara mekale che. nArmana kajhInsa gayA sapTeMbara 1980mAM 65 varSanA thayA tyAre vAcakoe ja temane sIdhA prazna pUchyo ke 'tame jIvanamAMthI zuMzIkhyA?" A praznanA je javAba normana kajhInse Apyo che te jagatanA ekeeka nAgarike vAMcavA jevA che. khAsa karIne bhAratamAM rAjakAraNIoe sarjelA akhADAmAMthI je nirAzA ane hatAzA TheraThera lokonA dImAgamAM ghUsI gaI che temane AzAne saMdeza Ape tevA javAba nermana kajhInse ApyA che. A rahyo temanA javAba : "nityee mAnavInI vyAkhyA karI che te jANavA jevI che : mAnavI jaMgalamAM ugatA choDa ane bhUta e be vastunA mizraNamAMthI pedA thayeluM varNasaMkariyuM prANI che.' A mAnavI anubhavamAMthI bhAgye ja zIkhe che. Thera Thera tene mATe paDelA pATho khullI kitAbAmAM saDe che. huM pote paNa TI. esa. IliyaTe zIkhavelA eka pATha bhUlI gayA hatA. temaNe "eza veDanesa De"mAM lakheluM ke "huM Izvara amane nirAMte eka jagyAe besatA zIkhava." vikhyAta gaNitazAstrI ane philasUpha pAskalanI eka mAnyatAne IliyaTe anumedana ApyuM che. pAskala mAnatA hatA ke mAnavajAta vadhu paDatI du:khI che tenuM eka kAraNa e paNa che ke mANasa bhAgye ja nirAMte eka jagyAe bese che. IliyaTa ane pAskalanI phariyAda hatI ke vicAravAnI phurasada mANasa bhAgavatA nathI tethI te phariyAda karatA thaI gayA che. huM pAte paNa gaMbhIra bImArImAM paTakAyo tyAre ja pharajiyAta rIte huM meDiTezana karatA thayA. ahIMtahIMnI bhAgadoDane badale dhyAna karavA lAgyo. te pachI temAMthI huM zIkhyo? mArA ciMtana ane mananamAMthI mane jANavA maLyuM ke mAnavImAM anaMta zakita che. mAnavI sAme koI paNa jAtano paDakAra Ave tene mAnavInI A apAra zakita jhIlI zake che. mAnavI sajajaDa kaTokaTIne jaDabAtoDa javAba ApI zake che. mAnavInI A zikita anokhI che ane e anekhApaNuM e vAtamAM che ke mAnavInA bauddhika ane naitika vikAsa upara koI TocamaryAdA nathI. A apAra zakita drArA mAnavIe aNu tAkAta meLavI che tevuM kahIne huM mAnavInI siddhine navAjIza nahi. huM mAnavInI bIjI mUlyavAna siddhi viSe kahevA mAguM chuM. huM tamane kahevA mAguM chuM a bha ya va ca na mAlika: zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI tA. 1-4-81 kAnti bhaTTa ke mAnavIe potAnA magaja viSe je jJAna meLavyuM che ane e jJAnano hajI vikAsa thaI rahyo che te eka moTI siddhi che. chellA be dAyakAmAM mAnavInA magaja viSenuM jJAna krAMtikArI rIte vistaraNa pAmyuM che. A magajano abhyAsa mAnavInI cetanAnA srota tarIke ja nahiM, paNa nakkara rIte e magaja eka rasAyaNa nipajAvatuM pIMDa che te rIte tenA abhyAsa thaI rahyo che. keliphorniyA yunivarsiTInA magajanA saMzeAdhana karatA niSNAta sarvazrI kArmAIna klemenTa ane hAravarDanA zrI ricArDa bargalenDa magajamAMthI nirjaratA rasAnI AkhI nAmAvala UbhI karI che ane mAlUma paDayuM che ke judA judA ekasAthI vadhu prakAranAM rasA magajanA pIMDamAMthI jhare che. AvA raso je rasAyaNa kakSAnA che tenuM mahattva e vAtamAM che ke te rasA ApaNI lAgaNI sAthe sIdheA saMbaMdha dharAve che ane tethI ghaNI vakhata te rasene ApaNe jAgRta rIte aMkuzamAM mUkI zakatA nathI, jo ke mAnavInI lAgaNIo dvArA ke dhyAna dvArA ApaNe tamAma rasAne yogya dizAmAM vALI zakIe nahiM, chatAM eka vAta ceAkkasa che ke ApaNe je koI vicAro karIe chIe tenuM kemikala rajisTrezana thAya che. sArA ke narasA vicAro karatI vakhate khyAla rAkhajo ke tevA vicAronI rAsAyaNika noMdha turaMta levAI jAya cheane mArI daSTie A prakAranuM ApaNA magajanA kemikala rajisTrezana viSenA jJAnamAMthI ApaNe ghaNA phAyadA maLavI zakIe chIe. ApaNA vicAro dvArA ApaNA astitvane sukhI ke du:khI karavAnA phALe A kemikala rajisTrezana Ape che. ApaNA svayaMsaMcAlita majjAtaMtra upara ApaNe jAgRta rIte keTaleA aMkuza rAkhI zakIe chIe ane pachI keTalA AgaLa vadhIe chIe te have ApaNI navI prajA batAvI zakaze. A eka navI utkrAMti haze kAraNa ke A prakA2e magajanI tamAma pravRttine nihALavAnI kriyAmAM ja mANasa jAta AgaLa vadhaze, mArI daSTie zAna e ja utkrAnti che ane utkrAnti e ja zAna che (Knowledge is evolution and evolution is knowledge) . uparanI vAtane lakSamAM le te eka vAta cokkasa che: AtmajJAna ane AtmasaMyama dvArA ja mANasa AgaLa vadhI zake. mAtra mANasa ja nahi paNa koI saMsthA ke dezane AgaLa vadhavA mATe A AtmajJAna ane AtmasaMyama bahu jarUrI che ane A banne cIjo na hoya to? jo AtmasaMyama ke AtmajJAna nahi hoyate| jagata upara moTo khataro Avaze. atyAre jayAre jagatabharanI ghaNI samasyAo ApaNI zakitanI uparavaTa jaI rahI che ane ApaNA hAthamAMthI ghaNuM badhuM chaTakI gayuM che tyAre ApaNe have yAda rAkhavAnI jarUra che ke koI paNa samasyA ukelavA mATenA upAyo marI paravAryA nathI. mAnava jAta evI che ke tenI sAme AvatA avarodhAne pAra karIne te unnati kare te mATe tenI zakita upara koI bAyoleAjikala beriyara nathI - jIvarasAyaNazAstra koI avarodhane gAMThatuM nathI. jIvanamAMthI huM A zIkhyuM chuM- mAnavImAM apAra zakita che e apAra zakitane jANIne tene jagAvatAM zIkhavuM jaoNIe." normana kajhInsa jIvanamAMthI zIkhyA che te bhAratanA ghaNA mahAtmAe ghaNI sadIo pahelAM zIkhI gayA hatA, paNa Aje ApaNe nArmana kajhInsa je zIkhyA che te uparathI ApaNe bhUlI gayelI vAtane pharIthI zIkhIe. cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI - 400 004. Te. naM. 350296 : mudraNasthAna: dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI-400001. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By/South 54 Licence No: 31 - - S ja che ke A buddha jIvane : prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 4: aMka: 24 | . " che * muMbaI 16 eprila, 1981 gurUvAra muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra vAyaka lavAjama rUA. 15 : paradeza mATe ziliMga 45 . (chUTaka nakala rU. 7 tevI cImanalAla cakubhAI zAha - sahataMtrI ramaNalAla cI. zAhe vasaMta vyAkhyAno '. T cImanalAla cakubhAI saMsadIyapaddhatimAM zakitazALI vyakitaone kebineTamAM letAM kaI rokavuM bhAcAre vyAkhyAnone vistRta sAra AvatA aMkamAM pragaTa thaze. nathI. hara e sI. DI. dezamukha tema ja jahona mathAI jevAne lIdhAM ja pahelAM be vyAkhyAne saMsadIya paddhati ke pramukhapaddhati upara zrI hatA. atyAre paNa cha mahinA sudhI laI zakAya che. baMdhAraNamAM pherapAlakhIvAlA ane jasTisa je. sI. zAhanA hatA. bIjAM be vyAkhyAne phAra karI te mudata 3-4 varSanI karI zakAya. vaDA pradhAna zakitazALI anAmata beThako upara che. Alubena daranura ane zrI eca. ema. ke niSThAvAna vyakitaone levA na ja IcchatA hoya to saMsadIya sIravAInA hatAM. cAre divasa holamAM bharapUra hAjarI hatI. zrotAo paddhatine zuM deSa? bIjA ane trIjA muddAo te zAsanakartAnI vyAkhyAnethI ghaNA prasanna thayAM enA be ati vivAdAspada nirbaLatAnA ja che. zAsanapaddhati sAthe tene saMbaMdha nathI. zAsananI ke prazna upara niSNAta taraphathI saMsthA mAhitI ane mArgadarzana sthiratAne AdhAra netAnI pratiSThA ane zakita upara che. naheru 17 maLyAno saMtoSa hato. varSa ane IndirA gAMdhI 11 varSa vaDA pradhAna rahyAM... chevaTe che saMsadIya paddhati athavA pramukhapaddhati viSe bolavAmAM zrI loko kevA mANasone pasaMda kare che ane cUMTe che te upara sthiratAne pAlakhIvAlAnI thoDI kaphoDI sthiti hatI. A pUrve karelA temanA AdhAra rahe che, te mATe, cUMTaNI paddhatimAM keTalAka pheraphAronI jarUra vacanathI-evI chApa UbhI thaI hatI ke teo pramukhapaddhatinI . che. badhe pramukhapaddhatimAM, pramukha pite gya.vyakita na hoya te himAyata kare che. tyAra pachI temaNe keTalAka khulAso karyo hato paNa sArA mANasane pasaMda na kare tyAre vadhAre aniSTa thAya. temAM * vyAkhyAnamAM pUrI spaSTatA karI. pArlAmenTa nirUpAya che. nikasana ke regana mUDIvAdI mAnasa, dharAvatA athavA jemanI prAmANikatAnI khAtarI na hoya evI temaNe zarUAtamAM ja kahyuM ke ApaNuM baMdhAraNa eka zreSTha vyakitaone pasaMda kare te cAra varSamAM mAthe paDe. nI kAMdhAraNa che ane dezanA te samayanA mahAna puroe ghaDeluM che. ' paNa pramukha5ddhatinA AvA kahevAtA cAra lAbhe batAvyA saMsadIya paddhati niSphaLa thatI dekhAtI hoya te te paddhatine doSa pachI pAlakhIvALAe kahyuM ke ApaNA dezane pramukhapaddhati vadhAre " mI, paNa sattA paranI vyakitaone doSa che. A hakIkata jasTisa hitakArI che ke saMsadIyapaddhati te viSe te spaSTa abhiprAya ra. sI. zAhe vadhAre spaSTa karI ane kada ke prAmANika, kAryakuzaLa ApI zakatA nathI. kAraNa ke A viSaya ghaNe abhyAsa mAge che. che ke mane niSThAvAna vyakitao hoya to saMsadIyapaddhati bIjI badhI pAsanapaddhati karatAM vadhAre sArI che. ' tyAra pachInA pravacanamAM vartamAna saMjogomAM zAsanapaddhatimAM 1 3 zrI pAlakhIvAlAe kahyuM ke pramukhapaddhatimAM cAra lAbhe che. pheraphAra karavA sAme temaNe ghaNI joradAra bhASAmAM virodha karyo. khAsa - je saMsadIya paddhatimAM nathI. (1) pArlAmenTa ke dhArAsabhAnA sabhya karI, vartamAna zAsaka pakSano bhUtakALa jatAM, kaTokaTI daramiyAna temaNe na hoya evI zakitazALI vyakitaone pramukha pitAnI kebineTamAM karela kALA kAyadAmIsA vagere ane temanuM bIju vartana jotAM, temane leza paNa vizvAsa karavA jevuM nathI ane A zAsaka pakA - che zake che. ba9, pArlAmeMTanA sabhya hoya to kebineTamAM sthAna baMdhAraNamAM pheraphAra kare te saramukhatyArI ja lAve ane mAnava , che ! maLatAM te sabhyapadanuM rAjInAmuM ApavuM paDe che. It can be a adhikAro svataMtratA, samAnatA ane mULabhUta hakkone nAza cabinet of talents---(2) kebineTanA sabhya pArlAmeMTane thAya ema spaSTa ane bhArapUrvaka kahAM. " javAbadAra na hovAthI lokapriya thavAnI ciMtA nathI sevatA. jasTisa zAhanI sthiti pahelethI ja spaSTa hatI. suprIma korTanA lokone mAtra rAjI rAkhavA, prajAhitakArI na hoya tevuM teNe kAMI * vaDA nyAyamUrtine zobhe evI saMyamI bhASAmAM paNa spaSTa ane ja karavuM paDatuM nathI. No populist policy. AmAM temaNe rASTrIyakaraNane daDhapaNe temaNe kahyuM ke pramukhapaddhatinI je vAta kare che teo dAkhalo Apyo. (3) pArlAmeMTanA cUMTAyelA sabhya hoya ane sattAnuM eka vyakitamAM kendrIkaraNa Icche che ane tevuM thAya te A maMtrI thAya teNe lokone maLavAmAM vinA kAraNe ghaNA samaya barabAda deza mATe mahAna ApAi ja lekhAya. * * * che. karave paDe che. (4) pramukhazAsana sthira hoya che. pArlAmeMTamAM bane vakatAoe kahyuM ke atyAre nyAyataMtra ane nyAyAdhizo avizvAsanI darakhAsta karI athavA pakSAMtarathI, pramukhane rAjInAmuM . upara je rIte AkramaNa thaI rahyuM che te khataranAka che. ApavuM paDatuM nathI. banne vakatAoe kahayuM ke pramukhapaddhati aneka prakAranI che. A zAre muddAne eka rIte pAlakhIvAlAe pote ja javAba amerikana, phenca, svIsa jemAM lokazAhI ane mAnavIya adhikArI Apyo ane zrI jasTisa zAhe vadhAre spaSTatAthI javAba Apyo. jaLavAyo che. leTina amerikA, AphrikA, eziyAnA dezomAM ne nyAyamUrtine che , ' sabhya Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 prabuddha jIvana ke pramukhapaddhati che. tyAM lazakarI rAjaya che athavA saramukhatyArI che ane sarakArI nokarImAM khAsa prabaMdha karI temane yogya sthAna Apa- this ane mAnavIya adhikArane abhAva che... pramukhapaddhateinI himAyata vAne A hakaka nathI. korTe mApharata te ApavAnI rAjayane pharaja pADI hatI karavAvALAkho kevA prakAranI pramukha paddhati laoNvavA Icche che tenI zakAtI nathI. kaMI spaSTa H karatA nathI. zikSaNamAM ane sarakArI nokarImAM baMdhAraNe dareka nAgarikanI . banne vakatAoe bIjI eka hakIkata kahI. pramukhapaddhati '' samAnatA ane darekane samAna taka ApavAnuM svIkAryuM che. dareka lAvavA baMdhAraNamAM pheraphAra karavA paDe. suprIma korTanA cukAdA : nAgarikane A mULabhUta adhikAra che. jAti, jJAti, dharma, bhASA, pramANe pAlamenTa baMdhAraNanA pAyAnA mALakhAmAM pheraphAra karI zakatI siMga, raheThANa evA koI paNa kAraNe temAM bhedabhAva na thAya. koI varga nathI. vartamAna zAsakapakSa suprIma korTanA A arthaghaTanane svIkArato mATe anAmata beThaka rAkhavI te bhedabhAva che ane samAnatAnA mULanathI ane pArlAmenTa sarvoparI che ema mAne che. baMdhAraNamAM pheraphAra bhUta adhikArane bhaMga thAya che. paNa pachAta vargonA utkarSa karavo che. karI, pramukhapaddhati dAkhala karavAmAM Ave ane tema karatA baMdhAraNanA che, je bhedabhAva vinA zakaya nathI. tethI jarUra pUrata bhedabhAva 'pAyAnA mALakhAmAM pheraphAra thAya te te pheraphAra suprIma korTa (Discrimination) karavAnI rAjayane chUTa athavA sattA ApI , 'binabaMdhAraNIya TharAve. pariNAme pArlAmenTa ane suprIma korTa vacce che. pachAta vargane A adhikAra nathI. rAjayanI sattA che, maDAgAMTha paDe athavA saMgharSa thAya. It is an enabling provision and it is an exception to anAmata beThako vize paheluM vyAkhyAna De. Alubahena dasturanuM the principle of equality An enabling provision can hatuM. Alubahena muMbaI yunivarsiTImAM poliTikasanAM prophesara hato not be converted into a right nor can an exception ane laghumatI kamizananAM sabhya hatAM. | be made a permanent rule. rAjaye A chUTa ke sattAne ' De. Alubahene kahyuM ke sadIothI lAkho-karoDo mANasone upayoga kevI rIte karavo te rAjaye nakkI karavAnuM che." anyAya karyo che tenuM prAyazcita karavuM paDaze. anAmata beThako te mATe zikSaNa ane sarakArI nokarImAM anAmata beThako rAkhavI te jarUrI che. temanA pravacanamAM eka sahRdayI vyakitanI karaNA hatI. paNa eka mArga che. paNa jo e mArge prajAnuM ahita thatuM hoya te anAmata beThakonI jarUriyAta batAvyA pachI temAM Avela vikRtiono temaNe vigatathI nirdeza karyo. pachAta vargomAM paNa eka nAnA bIjA mArgo levA joIe. zikSaNa saMsthAo ane sarakArI nokarImAM vargane ja A lAbha maLe che ane temanA sthApita hita thaI pachAta vargo mATe, dhArAsabhAo ane lekasabhA mATe kahyuM che tema, gayA che. jagajIvanarAmanI putrI ke amerikAnA ApaNA vartamAna anAmata beThako rAkhavI ja ema baMdhAraNamAM kazuM nathI. baMdhAraNamAM rAjadUta zrI nArAyaNanI putrI, pachAta varga tarIke lAbha uThAve te eTaluM ja kahyuM che ke rAjaye pachAta varganA utkarSa mATe zikSaNamAM keTaluM geravAjabI che te tarapha lakSya de. temaNe e paNa kahyuM ke anAmata kAyama na ja hoya. anAmata kramaza: ochI thavI joIe ane sarakArI nokarImAM ghaTatuM karavuM ane tema karatAM samAnatAnA ane tenI aMtima mudata bAMdhavI joIe. anAmata laMgaDAnI ghoDI siddhAMtane AMca AvatI hoya to paNa tene bhaMga thayo nahi gaNAya, ke ' che. kAyama lAMgaDA rAkhavAnA nathI. paNa sarakArI nokarImAM yogya sthAna ApatAM kAryakSamatAne AMca na Ave nahi tenI kALajI rAkhavAnuM baMdhAraNamAM spaSTa kahyuM che. to 'zrI sIravAI baMdhAraNanA niSNAta che. baMdhAraNa uparanuM temanuM, Consistantly with efficiency, not at the cost of pustaka koSTha gaNAya che. teo 17 varSa mahArASTranA e keTa janarala efficiency. hatA. temaNe anAmatane virodha na karyo. paNa bhUtakALane anyAya dUra karavA jatAM vartamAnamAM ane bhaviSya mATe kAyamI anyAya UbhA. - 30 varSanA anubhave ema mAlUma paDe-ane e anubhava na karIe te sAme cetavaNI uccArI che. pachAta vargone UMce lAvavA jatAM, thayuM che ke zikSaNamAM ane sarakArI nokarIomAM anAmata beThako : zikSaNanuM dhAraNa ane vahIvaTI kAryakSamatA eTalI nIce na utArIe rAkhavAthI zikSaNanuM dhAraNa ane vahIvaTI kAryakSAmatAnuM dhoraNa nIcuM ke samasta prajAne kAyamanuM nukasAna thAya. anAmata mAtra pachAta Utare che ane samasta prajAnuM ahita thAya che te te vize gaMbhIrapaNe varganA ke ujaLiyAta varganA ja prazna nathI. samasta prajAnA hitano punavicAraNA karavI joIe. pachAta vargane utkarSa karavo e dhyeya prazna che. zikSaNa prajA jIvanane pAyo che. sarakArI kara jAhera barAbara che, paNa anAmata beThako te mATe eka ja mArga nathI. vaLI vahIvaTane AdhAra che. baMnenuM dhoraNa jeTaluM UMcuM haze teTaluM prajA jIvana , amuka jAtio ja pachAta che tema paNa nathI. prajAnI bahumatI hi UMcuM Avaze; pachAta varganA utkarSa mATe anAmata beThako ja ekamAtra garIba che ane te rIte pachAta che. mArga nathI. temane zikSaNa ApavuM, Arthika sahAya karavI, pustako anAmata beThakathI viparIta pariNAmo AvyAM che ane ApavAM, temanA mAbApa temane zikSaNa Ape ane AvakanA lAbha sthApita hito thaI gayA che te have spaSTa dekhAya che. temAM rAjakIya rIte zikSaNathI vaMcita na rAkhe te mATe temane bharaNapoSaNa ApavuM, hetu agrasthAne AvyuM che. cUMTaNImAM mate meLavavA e hetu mukhya ujaLiyAta vargane je suvidhA che ane jene kAraNe tenuM zikSaNanuM thayo che. tethI badhA rAjakIya pakSo, manamAM ane vartanamAM bIje hoya dhAraNa UMcuM rahe che tevI badhI suvidhAo pachAta vargone ApavI. te paNa, dekhAva khAtara eka avAje anAmata beThakone Teko jAhera kare tevI AvI suvidhAo ne ApatAM, zikSaNanuM dhoraNa nIcuM lAvavuM te kheTo che. jAhera jIvananI A aprAmANikatA che. 1 mArga che. pachAta varga mATe paNa zikSaNanuM dhoraNa UMcuM haze te sarakAra karI ApoApa maLaze.. pachI anAmata rAkhavAnI jarUra nahi * gujarAtanuM AMdolana kadAca zAMta paDaze ke baMdha paDaze paNa paDe, paNa jenuM zikSaNa nabaLuM che tevAone sarakArI nokara ke nyAyA tethI A praznanuM nirAkaraNa thatuM nathI. samasta rASTrane prazna che. jo ke, dhiza ke DokaTare vagere banAvI devAthI samasta prajAjIvanane moTI je A praznanI tAtkAlika amula vicAraNA' nahi thAya to badhA ja hAni thaze. rAjamAM evuM AMdolana upaDaze. have dAba nahi rahe. zArkamAM pAnI mukhya javAbadArI che. pachAta vargo ane ladhumatIonA AiT A daSTibindu samajAvavA mI. sIravAIe baMdhAraNanI joga- mata upara sattA hAMsala karI che ema mAnI, AMkha mIMcAmaNA karaze vAIo vigatathI samajAvI ane tene ke anartha thaye che te te bahumatI A anyAya lAMbe vakhata sahana nahi kare. ' batAvyuM. e spaSTa karavAnI jarUra che ke pachAta varga sAme A AMdolana nathI. baMdhAraNamAM be prakAranI jogavAIo che. eka che, anusUcita tene utkarSa tha ja joIe, tene vadhAre suvidhA ApavI joIe jAti ane janajAti mATe, lokasabhA ane dhArAsabhAmAM ke jethI bIjA sAthe te samAna thAya. prazna e che ke zikSaNa ane anAmata beThake, baMdhAraNe Apela A hakaka che ane tene amala na sarakArI nokarImAM anAmata beThako rAkhavI e ja temanA uMskarSanA thAya te korTa mAraphata amala karAvI zake che. It is right mAtra eka mArga che ke bIjA vadhAre hitakArI mArge vicArI zakAya che. enforcible at law A anAmatanI mudata bAMdhI che. hamaNAM.. tema karavAmAM pachAta vargonuM paNa hita che. temanA AgevAne TUMkI vadhArI 1990 sudhInI karI che. A hakaka mAtra anusUcita jAtio daSTi rAkhI anAmata beThakone ja vaLagI raheze te pachAta vargonuM ane janajAti mATe ja che, pachAta vargo mATe nahi, ahita karaze. A prazna upara lokone sAcuM mArgadarzana ApavAnI bIjI jogavAI che ke pachAta vargo (jemAM anusUcita jAtio jarUra che. virodhane vaMToLa pedA karavAthI koIne lAbha nathI. ane janajAtione samAveza karuM chuM) nA utkarSa mATe zikSaNa 11-4-81 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-4-81 prabuddha jIvana 617 "munnAputtariyamU" : eka avalokana prA. arUNa zAM. joSI zAmaLadAsa kaeNleja, bhAvanagara prAraMbha : dharmanA dAna tapa, zIla ane bhAva evA cAra bhedamAM virakata rahyo. jAti smaraNa thatAM teNe bhAvanAbaLathI karmone jAya bhAvanuM mahattva savizeSa rIte svIkArAyuM che. jANItI gujarAtI kahevata karyo ane kevaLajJAna prApta karyuM, paraMtu pitAnA mAtApitA putramana caMgA te kAtharoTameM gaMgA' paNa mana athavA mananA viSaya viyoge du:kha na pAme e mATe teNe bhAvadIkSA laI gharamAM ja rahevAnuM evA bhAvanuM mahattva pradarzita kare che. bhavasAgarane taravA mATe nakkI karyuM. bhAva hoDI che, svarge javA mATe saraNI che ane manavAMchita vastu upara jene ullekha thayo che e kamaLA, bhramara, draNa ane mA meLavavA mATe ciMtAmaNiratna samAna che. A vAtane rasika kathA dvArA devalokamAMthI racavIne khecaro thayAM ane temaNe cAraNamuni pAse anaMta haMsa athavA jinamANijya racita "fsari kumApurA 'mAM cAritra lIdhuM. pachI, jinendra bhagavAnanI pAsethI maLelI mAhitI suMdara rIte vyakata karavAmAM AvI che. bhAva thakI, sAdhu thayA mujaba teoe kammaputta pAse jaI temanI pAsethI kevaLajJAna vagara gRhavAsamAM vasatAM vasatAM paNa kevalI thaI zakaya che e prApta karyuM. kuSmApure potAnA mAtApitA tema ja bIjI aneka hakIkatane kathA dvArA nIcenI vigate vie spaSTa karela che. bhavyajIvone bodha Apyo ane pachI pote paNa, manaharabhAvathI kathA : durgamapuranA rAjA droNa ane rANI dumAne putra nAme gRhasthavAsamAM rahevA chatAM, kevaLajJAna prApta thaI zake che evuM durlabha rojamadane lIdhe nAnAM bALakone havAmAM daDAnI jema uchALavAmAM daSTAMta pUruM pADayuM ane zAzvata memane prApta karyo. AnaMda prApta karate hate. te nagaranA udyAnamAM eka vAra sulezana nAmanA kevalI padhAryA. temanI pAsethI bhadramukhI nAmanI yakSaNie strota : kuSmApuranI eka parANika kathAnuM pAtra che. RSimaMDaLamAM mAhitI meLavI ke potAne pUrvabhavane suvela nAmane pati, rAja mAtra eka ja zlokamAM jaNAvavAmAM AvyuM che ke: "huM kummAkumAra durlabha tarIke janme che. pachI bALakone uchALavAmAM tallIna puttane namuM chuM. be hAtha mAtranI UMcAI hovA chatAM traNa guptithI rakSAyelA te pratibaMdha pAmyA ane siddhine varyA." RSimaMDaLa evA te rAjakumArane te caNiI potAnA divyabhavanamAM laI AvI ane kumAranA cittamAM paNa pUrva-bhavane sneha jAgRta thatAM upara aneka TIkAo racAI che, temAMnI zubhavardhananI TIkAne baMne yatheccha rIte samaya pasAra karavA lAgyAM. anusarIne 'kummApurAcariyama 'nI 198 gAthAo prAkRta bhASAmAM kAvyamayatAthI rajU karavAmAM AvI che. sAva sAmAnya kathAnakane rAjakumAra durlabhanAM mAtApitAe kumAranI zodhakhoLa kavinA pAtibha cakSu nirALI rIte nihALe che ane khUba ja rocaka AdarI paNa kaMI pariNAma AvyuM nahi. kevalI mUnine pUchavAthI rIte rajU karI zake che e hakIkata "kummApurAcariyama' vAMcatAM badhI vAtathI vAkepha thayA pachI teoe muni pAsethI cAritra lIdhuM ane bhaviSyamAM cokkasa thanArA putra-milananA prasaMganI rAha jovA lAgyAM vihAra karatAM karatAM kevalI sulocana muni te ja ughAnamAM bhAvanuM mahattva : A kAvyanuM pradhAna lakSma bhAvanuM mahattva pAchA padhAryA. viANIe avadhijJAnathI jANyuM ke kumArane samajAvavAnuM che, tethI kavie keTalAMka suMdara padyomAM te mahattva aMta najIka che tethI tenuM AyuSya sAMdhavAne upAya pUThavA. te kevalI aMkita karyuM che. keTalAMka paLone AsvAda laIe: muni pAse AvI. AyuSya koI sAMdhI zake nahIM evuM jANyA bAda, dANAva sIla bhAvaNa bheehi cauOiho havaI dhammA !. che te khUba ja kheda pAmI ane jalabiMdu samA asAra saMsAranuM savvasu tenu bhAvo mahappabhAvo murNayo mamatva nakAmuM che ema khAtarI thatAM, yakSiNIkamArane te kevalI pAse (dAna, tapa, zIla ane bhAvanA-cAra bhedathI dharma cAra lAvI. tyAM putravirahathI vivaLa mAtApitAne kumAra pharIthI maLe prakAra che. te badhAmAM bhAvane mahAna prabhAvavALo jANavo.) ane e prasaMge muni mahArAje manuSya jIvananI durlabhatA samajAvatI eka kathA kahI. temAM, ratnaparIkSA graMthane abhyAsa karanAra eka bhAvo bhavudahi taraNI bhAvo saggApavaSNu pura saraNI kaLAkuzaLa vepArI mahAmahenate bhaviyANa maNacitie ati ciMtAmaNi bhAvo prApta thayela citAmaNiratnane samudramAM prasAdane kAraNe gumAve che ema jaNAvI mAnavajIvanane (bhAva, bhavasAgarane taravA mATe vahANa jevo che. svarga ane aneka muzkelIo bAda meLavyA pachI pramAda na karavo joIe mAne pAmavAnI nIsaraNI je che ane bhavyajIvone manamAM citavelI ema bhArapUrvaka bodha Ape. A upadeza sAMbhaLyA bAda, akathya vastu meLavI ApanAra ciMtAmaNi ratna samAna che.) . kiANIne samyakatva prApta thayuM. te ravIne vaizAlInA bhramara rAjAnI punarjanmanI mAnyatA : hindu dharmamAM che evI punarjanmanI satyazIla saMpanna kamaLA nAme patnI thaI. bhramara ane kamaLA jaina mAnyatA paNa ahIM jovA maLe che. kathAmAM AvatI vigata anusAra dharmanuM pAlana karatAM karatAM zubha adhyavasAyapUrvaka devagatine pAmyAM. suvela velaMdhara, bIjA janmamAM durlabha nAme rAjakumAra thAya che ane droNa, dumA ane durlabha mRtyu pachI mahAzuka devalokamAM maMdira suvela velaMdharanI patnI mAnavatI, bIjA janmamAM yakSiNI thAya che. vimAnamAM janmyAM. tyAM devanuM AyuSya pUruM karIne puNyazALI durlabha pachInA janmamAM te bhramara rAjAnI patnI kamaLA tarIke janme che. rAjakumArane jIva rAjagRhanA rAjA mahendrasihanI rANI kummAnI durlabha bIjA janmamAM dharmadeva athavA kuSmApura tarIke avatare kUkhamAM UtarI AvyuM. rANI kammAe yogya samaye putraratnane janma che. bhramara, kamaLA, droNa, mA anya janmamAM khecara tarIke Apyo ane rANIne dharma chAvaNanuM dehada thayuM hovAthI te kumAranuM prAdurbhAva pAme che. A badhA jIvo svarganuM sukha bhogavavA nAma dharmadeva rAkhavAmAM AvyuM. tenuM hulAmaNAnuM bIjuM nAma bhAgyazALI thAya che paNa sAdhudharma ke gRhasthadharma, ArAdhavAnI kummApurA rAkhavAmAM AvyuM. potAnA pUrvabhavamAM bALakone temaNe svargalokamAM sthiti nathI tethI sarva deva paNa mAnavajanmanI khUba satAvelAM tethI A bhavamAM te ThIMgujI rahyo paNa viSaya pratye : pratIkSA karatA hoya che. kAraNa ke mAnavajIvana prApta karyA anubhavI zakAya che. A Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tya. 16-4-81 218 prabuddha jIvana pramAda : parama pI pramAda: parame ripu : pramAda : mukitapura dasya: pramAdo narakAyananama 1 alaMkAra yojanA: kavie A kAvyane suMdara alaMkArathI maMDita karyuM che. temAM yamaka, rUpaka, upamA, svabhAvokita jevA keTalAka alaMkArone kavie suMdara rIte vyakata karyA che. adhyAtmika vikAsane krama: A kAvyamAM pharavA nI arthAta AdhyAtmika vikAsanA mArganI chaNAvaTa suMdara rIte karavAmAM AvI che. gAthA 177 thI 182 mAM karmakSayane krama pradarzita thayuM che, temAM kaSAya, mithyAtva, saMjavalana krodha, be gati, be AnupUrvI vagerene ullekha thayo che. zailI tathA bhASA : dhArmika pracAra karatA A kAvyanI zailI ADaMbara vagaranI che. temAM bhAvazuddhi, mAnavajIvananI durlabhatA, dayAnuM mahattva, karmakSaya pramAdatyAga, AdhyAtmika vikAsane krama vagere viSayo carcAyA che. kavie rocaka zailIne puTa Apela hovAthI enA ke vAcaka kathApravAhamAM taNAtA jAya che ane kayAMya kaMTALo Avate nathI. A kAvyanI bhASA mahArASTrI prAkRta che. rAmapANivAda kRta "kaMsava" paNa mahArANI prAkRtamAM che paNa tenA jevI durbodhatA ahIM jovA maLatI nathI. kayAMka kayAMka saMskRta subhASito paNa kathAne vadhAre manohara banAve che. zailInI saraLatAne lIdhe upadezAtmaka 'kathAsAhityane suMdara namUno A kAvya pUruM pADe che. vinA mukita meLavI zakAtI nathI. svarga karatAM paNa mAnavajanmanI mahattA A kAraNe aMkAI che. jIvanopayogI dRSTAMte : A kAvyamAM jIvanamAM upayogI thaI paDe evAM suMdara daSTAMto ApavAmAM AvyAM che. temAM kalAkuzaLa vaNikanuM daSTAMta khUba ja jANItuM che. eka kalAkuzaLa vaNika ratnaparIkSA graMthane abhyAsa guru pAse karato hato. jalakaMta, sUrakata, gaMdhiya Adi ratnonI parIkSA karavAmAM te pAvaradho banyo. pachI tene citAmaNi prApta karavAnI dhUna lAgI, te maNi kayAMyathI maLyo nahi eTale guranI sUcanAthI teNe beTamAM Avela AzApurInI ArAdhanA karI. devIe nA pADI paNa trAguM karIne teNe te maNi meLavyo ja paNa pAchAM pharatAM pramAdathI te maNi sarakIne samudramAM paDayo ane koI rIte pAcho maLyo nahi. A sthA kahIne kevalI jaNAve che ke aneka rIte bhavamAM bhramaNa karyA bAda, muzkelIthI meLavele A mAnava janma khUba pramAdane lIdhe jIva, gavAramAM gumAvI bese che. bIjA daSTAMtamAM vinItA nagarInA rAjA bharatanI vAta kahevAmAM AvI che. arIsAbhavanamAM mAtra vIMTI paDI javAthI te cakravartI rAjAne potAnI jAta kurUpa lAgI ane saMsAranI asAratA samajAtAM kevaLajJAna thayuM. trIjA daSTAMtamAM prasiddha IlAputranI vAtano ullekha che. IlAputranI pasaMdagI pAmelI kanyA Dhola vagADatI hatI ane IlAputra vAMsa upara nRtya karato hato. prekSaka tarIke rahelo rAjA IlAputra mRtyu pAme ema Icchato hato kAraNa ke Dhola vagADatI kanyA pratye tene AkarSaNa thayeluM. e vakhate IlAputrane vAMsa uparathI munienuM darzana thayuM ane kSaNavAramAM vairAgya janmyo. cethA daSTAMtamAM bharatezvaranuM nATaka bhajavatA aSADhabhUtinI . khUba ja jANItI kathA AlekhIne kavie potAnI racanAne khUba ja zicaka banAvI che. " saMskRta subhASitone zokha: A kAvyanA kartA mULa to prAkRtabhASAnuM kAvya AlekhI rahyA che, paNa potAnAM kAvyamAM saMskRta subhASito sAmela karIne saMskRti pratyenA zokhane paNa temaNe abhivyakita karyo che. e subhASite jIvanapayogI upadeza bahu ja asarakAraka rIte Ape che. AyuSya ghaTe pachI tene sAdhavAno koI upAya nathI ema abhivyakata karatA eka zlokamAM kahevAmAM AvyuM che ke ne vidyA na ca bheSaje na ca pitA ne bAMdhavA ne sutA. nAbhi kuladevatA na jananI snehAnubanyAnvitA nAryo na svajane navA parijina: zArIrikaM ne bala : ne zakatA: satataM surAvaravara: saMghAtumAyu : kSamA | dayA vagara badhuM ja niSphaLa che ema pratipAdita karatAM be subhASito paNa ati saraLatAthI artha spaSTa kare che: dadAtu dAna vidadhAtu maunuM vedAdika cApi vidAMkaro, devA dikaM dhyAyatu ninya meva na ce dayA niSphaLa meva sarvamuM : - sA dIkSA na sA bhikSA na taddAne na tattapa: na tad dhyAna na tanvane dayA yatra na vidyate pramAdanI bhayaMkaratA varNavavA eka subhASitamAM kahyuM che ke - kartA: A kAvyanI kartA koNa? e prazna carcAnI eraNe caDela che. bhASAnI khUbIne kAraNe keTalAka vidvAne A kAvyanA kartA jinamANikaya che ema jaNAve che. keTalIka hastaprata pramANe kartA tarIke anaMtahaMsanuM nAma jANavA maLe che. kRtine AdhAre vidvAnoe tAravyuM che ke A kAvya 16mI sadInuM che. kavie pitAnA vatanano kayAMya ullekha karyo nathI. paraMtu badhI hastaprata uttara gujarAtamAMthI maLI che tethI anumAna thaI zake kartA uttara gujarAtanA vatanI haze. upasaMhAra : jenA pravacananA caraNa karaNAnuga, dharmakathAnuyoga, gaNitAnaga dravyAnuga evA cAra vibhAge che. temAM dhamakathA yoga sivAyanA vibhAgo mukhyatve saiddhAMtika carcAsabhara hovAne kAraNe saraLatAnI daSTie dharmakathAnuM yoga vize prAdhAnya dharAve che. temAM recaka sthAnakane kAraNe janasAdhAraNane paNa AkarSaNa thAya che tethI kAvya dhArI asara upajAvI zake che. A pravacanane mukhya uddeza dharmanI AvazyakatA sthApavAnuM hoya che. asarakAraka rIte Ape che. Ama ka6 " kahevAmAM sivAyanA vibhAga 1 pravacananI saraLatAne kAraNe kavi asarakAraka rIte A kAvyamAM bhAvazuddhinI mahattA pradarzita karI zakayA che. mukita mATe dIkSA anivArya nathI. bAhya upakaraNe karatAM cittanI zuddhi vadhAre jarUrI che e hakIkata pratye kavie vAcakonuM dhyAna suMdara rIte Akarkha che. kummApurAnA vAmanapaNAnuM kAraNa ApI karmano siddhAMta te vyakata thaya ja che ane sAthe sAthe bhAvanuM mahattva paNa vyakata thayuM che. [surata khAte zrI mahAvIra jaina vidyAlaya ane zrI zatruMjaya vihAra dharmazALA TrasTanA saMyukata upakrame tA. 19, 20 ane 21 mI Disembara, 1980nA roja jayela nRtIya jaina sAhitya samArohamAM rajU thayela nibaMdha ]. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-4-81 - * . - prabuddha jIvana 219 | zikSaNa dvArA cAritrya ghaDatara - De. dilAvarasiMha jADejA zikSaNane hetu vyakitamAM je koI umadA ane uttama hoya eka nI divase ane samaye AkhI zALAne (zALAnA) sAdA tene pragaTa karavAnuM che. jIvanane hetu samajavAmAM vyakitane zikSANa benDa sAthe mArca-pAsTa samUhabhAvanA keLavavA mATe rAkhI zakAya. sahAyarUpa thAya che. vyavahAra-jagatamAM mArga kADhavAnI kSamatA paNa chAtrAlaya pravRtti zikSaNa dvArA vyakitane prApta thAya che.. . zALA tathA kaoNlejomAM-badhAM chAtrAlayamAM saptAhamAM ochAmAM vAritrya ghaDataranI saMkula prakriyA ochuM ekavAra prArthanAsabhA tathA carcAsabhAnuM anaupacArika Dhabe zikSaNa dvArA vidyArthInA cAritrya ghaDatarane prazna saMkula Ayojana thaI zake. enA AyojananI kAmagIrI mukhya vidyArthIane sUkSma prakArane gaNAya. enI taiyArI phormyulA ApavI muzkela one sAMpavI. A prArthanAsabhAmAM saMsthAnA AcArya, saMsthAnA ' che. cAritraghaDataranAM taiyAra pekeTa ApavAnuM zakaya nathI. kema ke rasa dharAvatA adhyApako, saMcAlaka saMsthAnA agraNIo vakhatovakhata cAritra ghaDatara kaI phelA anusAra taiyAra thatI cIjavastu bhAga letA rahe. chAtrAlayanI svacchatA mATe AvI sabhAomAM (Product) nathI, paraMtu jIvanabhara cAlatI eka prakriyA (Process) vicAraNA thaI zake. vidyArthIo ane vaDIle vacce anaupacArika che. e prakriyAno AraMbha karavAne uttama samaya vyakitanuM snehamilananuM nimitta A rIte UbhuM karI zakAya. vidyArthIkalyANanA bacapaNa che. vyApaka samAja, vidyArthInuM kuTuMba, zaikSaNika saMsthAnuM prazna paNa ahIM meLe mane carcA zakAya, vAtAvaraNa-vizeSe saMsthAnA zikSakone prabhAva, vidyArthInI niSThA, vAlIsaMparka I.nI asara cAritra ghaDatara paratve thatI hoya che. cAritrayavAna vidyArthInA cAritrya ghaDataramAM rasa dharAvanAra zikSako-adhyApako vyakita ja anyamAM cAritryanuM saMskArabIja ropI zake te dekhInuM vakhatevakhata zakaya hoya teTalA vidyArthIonA ghera athavA enA che. dIvethI dIvo pragaTAvavA jevI A vAta che. Ama chatAM, chAtrAlaya khaMDamAM jaI ane vyakitagata saMparka sAdhe. vidyArthInA cAritranirmANa mATe ApaNI zaikSaNika saMsthAo mATe nIcenA ghera javAthI vAlIsaMparka thAya che ethI vidyArthInI ruci, vidyArthInA jevI keTalIka bAbateno vicAra thaI zake. vikAsanI zakayatAo, vidyArthInA gharanuM vAtAvaraNa I.ne khyAla keTalAMka madadarUpa sUcane maLe che ane vAlI tathA zikSakanA parasparanA sahakAramAM vidyArthInA ghaDatara mATe e rIte asarakAraka kAma thaI zake che. ' vArtAkathana Adarzane najara samakSa rAkhIe ApaNI zALAonI prArthanAsabhAomAM tema ja zALAnA vargomAM satya, ziva ane sauMdaryanAM tattvo upara bhAra mUkatI cAritrayadhaDataranI prakriyAmAM je te saMsthAnA niSThAvAna zikSake vArtAo deza-paradezanA sAhityamAMthI vakhatovakhata kahevAvI joIe. ane daSTivaMta AcArya cAvIrUpa sthAna dharAve che. vidyArthI tarapha upadezAtmaka vyAkhyA karatAM vArtAkathana ane nATikAnI bhajavaNI vizuddha premabhAvavALA zikSako dareka kakSAe ochI saMkhyAmAM maLavAnA, dvArA jIvanamAM udAratA, prAmANikatA, nirbhayatA, niSThA jevAM paNa evA zikSako sAva nahi maLe ema nahi. evA zikSakone jIvanamUlyone vadhu asarakAraka rIte pragaTAvI zakAya. vidyArthIo Motivate (abhiprerita). karavA, emane uttejana ApavuM paNa AvI vArtAonA kathanamAM bhAgIdAra banI zake. A vArtAonI e AcArya ane saMsthA saMcAlakanuM kAma che. eka yAdI sAthe maLI taiyAra karI zakAya. cAritraghaDatarane Adarza ApaNe rAtorAta siddha karI zakIzuM bhakitasaMgIta nahi; paraMtu e Adarzane satata najara samakSa rAkhI, enA tarapha dhImI paNa cokkasa gatie AgaLa vadhatA rahevAno nirNaya ApaNe saMgIta ane anya lalitakalAo vidyArthInA ghaDataramAM karavo paDaze. ghaNI madadarUpa thAya che. vidyArthIonI TukaDIo pADI, jude jude divase A TukaDIo bhakitasaMgIta prArthanAsabhAmAM pIrase enuM kAryazibira Ayojana thavuM joIe. zALAo tathA kaoNlejo sAthe maLI potAnI vidyArthInA cAritraghaDataramAM rasa dharAvanAra zikSaka, adhyApaka prArthanAthI - enA rAga ane DhALa sAthe - taiyAra karI zake. ane saMsthAsaMcAlakone nAnA pAyA upara eka divasanA kAryazibira jarUriyAta mujaba avAranavAra yojI zakAya. AvuM milana zikSakane A uparAMta judAM judAM satsaMga maMDaLa, zALAo tathA baLa ane mArgadarzana pUruM pADaze. emAM anubhavanuM AdAnapradAna kaoNlejonA chAtrAlayomAM bhakitasaMgIta rajU karI tenuM Ayojana karI thaI zake. A kAryazibiranA kAryakramanI vigato nakkI karI zakAya. zakAya. judAM judAM dharmanA maMDaLone paNa bhakitasaMgIta mATe AmaMtrI zikSaNanA ane vidyArthIghaDataranA praznane vicAra emAM jarUra thaI zakAya. ekatAne bhAva pragaTAvavAmAM A madadarUpa thaI zake. zake. emAM vidyArthIone paNa sAmela karI zakAya. saMgIta uparAMta citrakaLA, nRtya ane anya hastakaLAonA mAdhyama dvArA vidyArthInI zakitanI abhivyakita mATe avakAza vAtAvaraNanuM nirmANa lAMbAgALAnA sahiyArA puruSArtha dvArA cAritraghaDatara mATenI maLavo joIe. ' AbehavAnuM nirmANa thaI zake. evI AbohavAmAM zvAsa le te Asana ane dayAna vidyArthI cAritraghaDataranA saMskAra sahaja rIte meLavaze. eTale ' vighArthIone sAdA Asane, prANAyama ane dhyAna zIkhavA ApaNuM lakSya ApaNA vidyAdhAmamAM evI AbehavAnA nirmANanuM mATe uttejana ApavuM joIe. emanI zArIrika ane mAnasika taMdurastI mATe A bAbata upayogI banI zake. judI judI TukaDIo ApaNe ghaNIvAra zikSaNane vargazikSaNa, parIkSA, ItarapravRttio 'pADI vighArthIone mArca-pAsTa karatAM zIkhavI zakAya ane saptAhanA evA vibhAgamAM khaMDita karIe chIe. zikSaNane eka akhaMDa na hovuM ghaTe. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana - tA. 16-4-81 220 dasa dasa varSe.... ekama tarIke jovuM joIe tethI upara darzAvelI pravRttio zikSaNanA eka anivArya bhAga tarIke hAtha dharavI joIe. (Extra-curricular pravRttio tarIke nahi.). keTalAka prazna cAritrya ghaDatara mATe dezakALa pratikuLa jaNAto hoya to zuM karavuM? evA saMjogomAM "ekale jAne re"nI paddhatie ApaNe AgaLa vadhI zakIe. cAritra nirmANa mATe pukhta vyakita svayaM javAbadAra hovI ghaTe. cAritryazIla vyakitamAM paNa keTalIka maryAdAo dekhAtI hoya che, tyAre kevI rIte mUlyAMkana karavuM? vyakitane ekaMdara jheka je cAritryazIlatA tarapha hoya to enA vyakitatvanI suvAsa tarapha guNagrAhitApUrvaka ApaNI najara rAkhavI joIe. yudhiSThira eka vakhata aradhuM jUThANuM: nareza vA kuMjaro vA: belyA hatA, paNa ApaNI najara to yudhiSThiranI satyavAditA tarapha ja hovI ghaTe. kAraNa ke yudhiSThiranA jIvanamAM satyanuM palluM vadhAre nameluM che. vaLI bIjAnuM mUlyAMkana karatAM pahelAM AtmanirIkSaNa karavuM sAruM. cAritrya" zabda dvArA ApaNe zuM samajIe chIe? vicAra, vANI ane vartananI satyAbhimukha ekarUpatAnuM nAma cAritra, kRtAtA, saMvAditA, sevAparAyaNatA, premamayatA, kSamAzIlatA, udAratA vizALatA, samatA ityAdine Atmika guNo gaNavAmAM AvyA che. AvA Amika guNonI vadhu ne vadhu pramANamAM ApaNA vyavahAramAM abhivyakita thAya tene ApaNe cAritryazIlatAnuM pramANa gaNI zakIe. AvA Atmika guNa zI rIte keLavI zakAya? kRtajJatA, vicAra-vANI-AcAranI dAMbhika visaMvAditA, svArthamayatA, vidraSazIlatA, saMkucitatA I.nA prabhAvane kAragata sAmane zI rIte karI zakAya? A "adevI" vRttiothI tadana judI dizAmAM jatI "devI" vRttione ApaNAmAM keLavIne e nakArAtmaka valaNono pratikAra thaI zake. udAharaNa tarIke, vidraSanI vRttine ApaNe premamayatAne vadhu ne vadhu lUMTatA rahIne nirmUla karI zakIe. cAritrayazIlatAnuM nirmANa jIvanabhara satata cAlatI eka prakriyA che ene ullekha AraMbhamAM karyo che. manuSyane sAtatyabharyo saMniSTha tema ja jAgarUka prayAsa, AjubAjunA vAtAvaraNamAMthI adITha rIte maLatuM piSaNa ane divya tattvanI sahAya cAritryanA. puSpane khilavavAmAM sahAyabhUta thaI zake che. premaLa jyotine prApta thayelI bheTanI rakama 3501 sva. zrI amRtalAla DI. koThArInI pUNyasmRtimAM 2501 ecajeya InDasTrIjha li. 250 sva. kasturabena haMsarAjanA smaraNArthe ha: zrI maNilAla haMsarAja, 1011 zrImatI devakuMvarabena jesaMgabhAI 1001 zrImatI kamaLAbena cImanalAla medI 501 zrI kAMtilAla lakSmIcaMda vorA 501 zrI hiMmatalAla dIpacaMda zeThanA suputra ci. hirenanA zubhalagna prasaMge. 501 zrImatI kalpanAbena mahendrabhAI pArekha 501 zrI ramaNikalAla esa. gesaLiyA (janma dina nimitte). paQ0 zrI rAyacaMda lallubhAI saMdhavI remAlI TrasTa 401 zrImatI uSAbena mahetA 401 zrI dilIpa ramaNikalAla (lagna prasaMge) 400 zrImatI madhubena jhaverI 400 zrI rohitabhAI ke. motIvAlA dubaI. (dattaka bALaka) 251 zrI rAmadAsabhAI premajI kAcarIyA (apaMganA kalyANanI pravRttionA lAbhArthe) 200 zrImatI prabhAvatIbena jIvanadAsa 151 zrI mahAsukhalAla keLavacaMdanA putra cI. virenanA zubha lagna nimitte. 131 sva. khImajI kezavajInA smaraNArthe 101 zrI eka sadagRhastha 101 zrI sva. kasturacaMda DI. zAhanA smaraNArthe 101 cI. bIjalakumArInA janmadina nimite ha: zrI IndirAbena ena. zAha, pUchuM chuM sAgarane kayAM bhAI * che? tuM jANe?" enA UchaLatA taraMgenI prasanna laherakhIo para jhaLahaLI UThe che tamArI mugdha daSTinuM teja valaya parvatanA zIkhara para caDhIne pikAruM chuM, "kayAM bhAI che? kahe ne!" enA gherA pratidhvanimAM spaMdita thAya che tamArA lupta paddhatinA raNakAra. ramya nisarganI kaNekaNamAM, " bhavya jIvananI kSaNe kSaNamAM ane ethI ya vadhu mAnava mananA aNu aNumAM badhe ane badhethI chalakI UThe che. tamArI tamArI jaabhUtapUrva anubhUti. koNa kahI zake ke tame ahIM nathI? dasa dasa varSe hajI paNa tamArA parama AnaMdamaya astitvane aMza paNa vilIna thayA nathI. palaTAyo che mAtra ene AkAra ja AkAra ja....! [*pitAjI, sva. paramAnaMda kApaDiyA. * emanI dasamI puNyatithi, tA. 14-81 e). -gItA parIkha 101 zrI rAjepa hasamukharAya mahetA (lagna prasaMge) 101 - amIta anubhAI DagalI (lagna prasaMge) 51 eka bena taraphathI 11 sva kAzIbena naMdalAla pArekhanA smaraNArthe 51 zrI amRtalAla devacaMda koThArI 51 sva. jagajIvana ke. dozInA smaraNArthe 51 sva. jInAlinI puNyatIthI nimite 51 zrImatI puSpAbena pArekha 40 zrI mULacaMda bI. zAha 25 zrI mukeza mahAsukhalAla (lagna prasaMge). 25 zrImatI sumati kAkubhAI lAyavALA 21 zrI sUryakAMta mehanalAla saMghavI 11. zrI bharatabhAInI varSagAMTha nimitte 11 zrImatI sunItanI varSagAMTha nimitte 11 zrI dinezabhAInI varSagAMTha nimitta 11 zrImatI kIrtidAbena ratilAla mahetA 11 zrImatI dhIrajabena zAha . 16,390 1mI pUNyatithi nimitte bhajanane kAryakrama zukravAra tA. 17 mI eprilanA roja sAMjanA 4-00 vAge paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM sva. paramAnaMdabhAInA kuTuMbIjano taraphathI temanI 10mI puNyatithi nimitte bhajanane eka kAryakrama rAkhavAmAM Avyo che. maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha, Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-4-81 pazuddha jIvana kaMIka nakkara karavAno samaya have pAkI gayo che | [] subodhabhAI ema. zAha bhUmiputranA tA. 1-12-'80nA aMkamAM "huM, deza mATe zuM karI zakuM?" e mathALA nIce chapAyela eka lekha (je A sAthe pragaTa karyo che ) vAMce tyAre keTalAka mitronuM dhyAna kheMcAyuM hatuMparaMtu prastuta lekhanA preSaka pAsethI tAjetaramAM jANavA maLyuM ke te lekhanI hajAro nakalo gujarAtI uparAMta hiMdImAM chapAvavAmAM AvI che te lokomAM vaheMcavAmAM AvI rahI che. zrI vimalA ThakAra jeo atyAre potAnI maMDaLI sAthe AsAmane pravAsa karI rahyAM che teoe paNa tyAMnI prajAmAM vaheMcavA mATe hiMdI bhASAMtaranI nakalo magAvI che. uparanA saMdarbhamAM "prabuddhajIvana'nA vAcako sAthe keTalAka vicAre Share karavAnuM gya lAgyuM che. dezamAM sarvatra ane ane sarva kSetre jayAre paristhiti kathaLatI rahI che tyAre jAgaruka dezavAsIo mAtra citA sevIne besI raheze tethI have cAlavAnuM nathI. kazuMka nakkara kArya karavAno samaya have pAkI gayuM che. ApaNA AgevAna netAo bhale ema kahyA kare ke "ame AzAvAdI chIe ane bhAratanuM bhaviSya khUba ujaLuM che" vagere paraMtu mane evA pAyA vinAnA pokaLa AzAvAdamAM zraddhA nathI. e vAta paNa sAcI che ke aneka lokone zuM karavuM joIe e samajAtuM nathI. paNa ApaNI pAse bIjo vikalpa paNa nathI ane samaya paNa nathI. jene je sUjhe te kare ane bIjAne samajave-beMtAlIsanI kAnti vakhate jema bApue kada hatuM ke have tame sau netA che tema, e vakhate svataMtratA e jema sau koIne mATe eka dhyeya hatuM tema Aje paNa mUlyanI puna: sthApanAnuM samAna dayeya ApaNA saunI samakSa hovuM jarUrI che ane tene moTA laka para vistAravuM joIe. huM, dezane mATe zuM karI zakuM? A vicAra AvatAM ja, nIcenA be banAvo AMkha samakSa 'kAbhA rahI jAya che: eka - jApAnanA eka gharamAM eka bhAratIya daMpatI peI"gagesTa tarIke rahetAM hoya che. teo tyAM pharavA gayA hoya che. rasoIgharamAM bahena rasoI banAvatAM hoya che, tene mATenI jarUrI vastuo magAvavA jApAnIjha bahena madada karatAM hoya che. badhAnI vacce sAro meLa hoya che. traNa cAra divasa Ama cAlyuM tyAre ekavAra rAtre jamyA pachI traNe jaNA ArAmathI vAta karatAM hoya che tyAre jApAnIjha bahene bahu ja namratAthI ane hasatAM hasatAM bhAIne kahyuM ke tamArA patnIne rAMdhatAM AvaDatuM nathI? jyAre bhAI navAI pAmI gayA ke Ama kema ! temane pUchayuM, "tame Ama kevI rIte kaho cho?" te jApAnIjha bahena kahe ke "teo rAMdhe che ane tame baMne jame che. jamI rahyA pachI vAsaNamAM muThThIbhara, Azare be koLiyA rAMdhelo kherAka vadhe che je bagADa che, ATaluM eka gharamAM bagaDe te kone zaheramAM cha hajAra kuTuMba rahe che; te kobemAM kula keTaluM anAja bagaDe ane AkhA jApAnamAM gaNIe to keTaluM badhuM nukasAna thAya? rAMdhavuM te evuM joIe ke khAdhA pachI vadhavuM na joIe, tame kahe te kAlathI huM rAMdhu. be-traNa divasa tamArI bhUkhane mane aMdAja AvI jAya. pachI trIjA divasathI tame joze ke saheja paNa jamyA pachI rAMdhelI rasoI vadhaze nahIM " ane bIje divasathI temaNe rAMdhavA mAMDayuM ane traNa divasa pachI teoe kahyuM ke "cAla, have huM taiyAra chuM." te pachI aThavADiyA sudhI ane bhAratIya daMpatI rahyAM tyAM sudhI joyuM to jamI rahyA pachI rAMdheluM anAja eka camacI paNa vadhatuM nAnuM jApAnIjha gRhiNInI dezanI vastuonA bagADa pratyenI sajAgatA ja dezAbhimAna tarapha temane dorI jAya che. bIje Avo ja banAva - jApAnanI eka lIkla TrenamAM eka bhAratIya bhAI musApharI karatA hatA. sauthI pahelA DabbAmAM hatA ane TrenanA DrAIvaranI bAjumAM UbhA hatA. DrAIvaranI AjubAju koI jALI na hatI. judI jagyA alaga rAkhI na hatI. dareka sTezane gADI UbhI rahetI. pelA DrAIvara bAjunA thAMbhalA upara paDelI kAgaLanI eka slIpa kADhIne upara kaMI lakhatA hatA ane pAchI gADI AgaLa calAvatA hatA. bhAratIya bhAIne jApAnIjha bhASA AvaDatI na hatI ane DrAIvarane bhAratIya bhASA AvaDatI na hatI. chevaTe dubhASiyA mAraphate bhAIe DrAIvarane pUchyuM, "A tame zuM karI rahyA cho?" pelA bhAIe javAba Apyo ke "na keTalA vAge kayA sTezane pahoMcADI te lakhI rahyo chuM." bhAratIya bhAIe pUchyuM ke A kAma te sTezana mAstara ke sTezana suparinTenDanTa ke relavenA bIjA karmacArIoe karavAnuM hoya che ane teoe cakAsaNI karavAnI hoya che ane gADI meDI pahoMce te teoe tamane savAla karavAno rahe che." pelA bhAIe javAba Apyo. "ahIM evuM nathI. mArI ja javAbadArI Trenane samayasara pahoMcADavAnI hoya che." to bhAratIya bhAIe kahyuM ke jo upara koI jonAra nA hoya to mANasa potAnI phurasade ja kAma nA kare! te DrAIvara kahe, "zuM kaho cho? huM evuM kema karuM? mArI gADImAM sAmAnya rIte traNa hajAra mANasa che. game te eka sTezane huM eka miniTa gADI moDI pahoMcADuM to jApAnanI 3000 miniTano huM bagADa karI rahyo chuM. te huM e dezadrohI hoI zakuM! ke AvuM kAma huM karuM?" ApaNA dezanA prazna ghaNA che ane vikaTa che. rAjakIya pakSo kazuM karI zakavAnA nathI. sarakAranI sAme joIne besI rahevAne koI artha nathI. jUnI peDhI have javA beThI che. navI peDhIe A paDakAra jhIlavAne che. je prazna vikaTa che te vadhAre ne vadhAre muzkela banatA jAya che. vasatine bephAma vadhAre deze karelI pratine khAI jAya che. sarakArI stare ghaNuM badhuM kAma thaI zake tema che ane thavuM joIe; paraMtu veravikhera virodha pakSo ane binajavAbadAra sarakAra kazuM karI zake ema lAgatuM nathI. jApAnI prajAnI kAryadakSatA ane dezadAjhanA je namUnA batAvavAmAM AvyA che evA dAMta ApaNe tyAM paNa banatAM rahe che, paraMtu samagrapaNe lokomAM potapotAnA kArya pratye niSThA ane deza pratyenAM kartavyanuM bhAna vadhavuM joIe. je pratijJApatranI vAta prastuta lekhamAM karI che e A dizAmAM eka nAnakaDI paNa zubha zarUAta che ema cokkasa kahI zakAya. dareka vyakita jo evuM pratijJApatra sahI karIne potAnA gharamAM, potAnI dukAnamAM athavA vyavasAyanA sthaLe ane eka nakala potAnI sAthe rAkhe to ene satata e vAtanuM bhAna rahyA kare ke pote je kAMI kare che te zistanI viruddha, dezahitanI viruddha to je nathI ne? amerikAnI jema ApaNA dezane rASTradhvaja paNa dareka ephrimAM, gharomAM kAyadesara rIte rAkhavA devAnI chUTa hovI joIe jethI satata ApaNI najara ApaNA rASTradhvaja para paDayA kare ne satata ApaNane ApaNI javAbadArInuM bhAna rahyA kare. paraMtu du:khanuM jayAM Abha phATayuM che tyAM ATalAthI kAMI vaLaze kharuM? Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - -- ja potAnA kAma saraLa barAbara rIte jue ane Tabala upara na ! karatAM, huM dezane mATe jarUra karIza. Aje huM nakkI kare che mA tA. 16-4-81 prabuddha jIvana 222 - eka enjina DrAIvara paNa potAnI pharaja, pitAnA kAma saraLatAthI, sahelAIthI ane tvarita rIte pUruM thAya ane dezabhAIone sAMkaLatI ane dezane unnati tarapha laI jatI je sarakArI karmacArI samayasara pitAnA Tebala upara nA dizAmAM banAve che. tene mATe sabhAna-sajAga che. hoya te tene maLavA AvanAra 'bhAIo ane khAsa karIne jeo A vicAra karatAM ApaNA dezanA bhAIo pitAnI jene bahAragAmathI AvelA hoya teone ghaNo samaya besavuM paDe ane kaI rIte vicAra karI zake: rokAvuM paDe, jethI samayane ghaNo vyaya thAya. A samaya paNa dezane eka vepArI : . ja samaya che jene binajarUrI vyaya thAya che. vaLI je mArgadarzana vepArI je vepAramAM ane jyAM paNa kAma karato hoya, ApavAnuM che te paNa khAsa khyAla rAkhIne sajAga rahIne, sAcuM tene vicAravuM joIe ke pote je paNa kAma kare che te dezane mATe mArgadarzana nA Ape to maLavA AvanAra mANasane pharI pharIvAra kAma kare che. je mAlanI kharIda Ave che, tene samayasara mAla maLavA AvavuM paDe ane kAma pUruM pate nahi ane Ama thavAthI pahoMcADavo joIe. je mAla mokale te mAla paNa vajanamAM, te mANasa jyAM kAma kare che te tyAMnuM kAma paNa dhImuM thAya che ane guNavattAmAM barAbara hovo joIe ane bhAva paNa pramANasara jethI utpAdana kharce vadhAre thAya che ane utpAdana meDuM thAya che Reasonable napho karIne nakkI karavo joIe. tenuM pekiMga paNa ane dezanuM kAma paNa bagaDe che. barAbara hovuM joIe. dareka mANasa te vepArI hoya, udyogapati haya, zikSaka hoya, rikSA calAvanAra hoya, benka karmacArI hoya ke koI paNa kAma je A mAla samayasara nA pahoMce to mAlanI tANa thAya karato hoya; te je kAma kare che te dezanuM kAma ja kare che te tene ane te bajAramAM bhAva vadhe ane bIjAo je A mAla kharIdatA khyAla rahe ane te najara samakSa rAkhIne ja kAma kare. hoya tene vadhAre paisA mAla kharIdavA ApavA paDe, jethI temanI "huM kAma kare che te bAbata vicAratAM lAge che ke mAruM kAma kharIdazakita ghaTe ane te kharIdazakita ghaTe te teone vadhAre paisA mArA dezane upayogI che ane dezane mATenuM che je mArA mATe nahIM vAparavA paDe ane tene mATe vyavasthA karavAnI ciMtA thAya. A ciMtA UbhI karatAM te jyAM paNa kAma karatA hoya tyAM temanuM mana kAma huM nIcenI rIte dhyAne rAkhIne karIza." nA lAge ane teo jyAM pharaja bajAvatA hoya tyAMnuM kAma vyavasthita sAkSI svayaM: sthAna sarvatra zarta-sAvadhAnI- sajAgatA guNavattA pramANenuM thAya nahi, jethI dezane ja nukasAna thAya. (preSaka : surendra zAha 19 nyu brahmakSatriya sesAyaTI amadAvAda-6) . eka vepArI bhAInuM koI paNa kAma dezanA utpAdana sAthe ('bhUmiputra' mAMthI) saMkaLAyeluM che. vepArI bhAI nakkI kare ke huM niyamita rIte mArA paMDita sukhalAlajInI AtmakathA kAme jaIza ane pUratA samaya daramyAna kAma karIza ane je paNa prajJAcakSu paMDita zrI sukhalAlajIe pitAnI AtmakathA mAla vecuM te vecatAM tenI guNavattA barAbara che, vajana barAbara lakhI hatI. gayA Disembara mAsamAM paMDita sukhalAlajI zatAbdI che. pekiMga barAbara che ane bhAva barAbara che, tenI darakAra rAkhIza mahotsava prasaMge kavizrI umAzaMkara jozInA harate A AtmakathA kAraNa ke A badhuM Akhare te mArA dezane mATe ja che. "mAruM jIvanavRttanuM prakAzana thayuM. te vakhate aneka mitroe A TeksI DrAIvara : pustaka meLavavA mAgaNI karelI. paNa amadAvAdanI azAMte paristhitine kAraNe pustakanI baMdhAI vageremAM samaya lAgyo. have potAnI TekasI sArI rIte sAphasUpha rAkhe ane rastAmAM bAMdha pustaka maLI zakeM che. nA paDe tenI takedArI rAkhe. je koI teno upayoga karavA Ave tene mAruM jIvanavRttAM, paMDita sukhalAlajI kiMmata rUA. 25 sIdhA ane najIkanA rastethI javAnA sthaLe mUkI de ane TekasI calAve paNa eka ja gatithI ane jarAka paNa AMcakA nA Ave maLavAnA sthaLa : tevI rIte, ane bhADuM paNa mITaramAM darzAvyuM hoya te pramANe le. muMbaI jaina yuvaka saMgha : TopIvAlA mensana, bIje mALe, 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI- 400 004 te jANe che ke TekasImAM besanAra mANase paNa samayasara kAme paricaya TrasTa pahoMcavuM joIe. jethI dezanA samayane bagADa nA thAya. vaLI mahAtmA gAMdhI memoriyala bilDIMga, navajIvana TrasTa te gADI eka ja gatithI calAve, AMcakA vagere nA Ave netAjI subhASa reDa, pe: navajIvana : te pelo mANasa dhIrajathI ane kaMI paNa ciMtA vagara musApharI karI muMbaI-400002 amadAvAda-380014 zake ane potAnA kAma upara AsAnIthI jaI zake ane pUratuM dhyAna ApI zake. vaLI bhADuM paNa nakkI karyA mujabanuM ApavAnuM zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanuM prakAzana thAya to tene vAMdho na Ave paNa jo TekasIvALa vadhAre mAge to tenA manamAM paNa du:kha thAya, tenI kharIdazakita ghaTe ane pote jyAM sava. dIpacaMda tribhavanadAsa zAha TrasTa paNa kAma karatuM hoya tyAM kAma karavAmAM tene mananI zAMti nA hoya ane dakhala thAya jethI dezanA utpAdanamAM pUratI madada nA thAya graMtha koNI - graMtha bIje ane anya kAma bagaDe. TekasI DrAIvaranuM kAma paNa dezane mATenuM che nihnavivAda: ane te paNa dezane madada karI zake che. lekhaka : De. ramaNalAla cI. zAha sarakArI karmacArI : mukhya vikretA: navabhArata sAhitya maMdira, muMbaI - 2. | sarakArI karmacArI pitAnI ophisamAM niyukata karelA samaye amadAvAda-1. . pahoMce ane niyata samaya daramyAna hAjara rahe. maLavA AvanAra mUlya: ra. 7-00. bhAIone jarUrI mArgadarzana salAha-sUcana Ape ke jethI teonuM mAlika: zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI - 400 004. Te. naM. 350296 : mudraNasthAna: dhI sTeTsa pIpala para, koTa, muMbaI - 40 001. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By/South 54 Licence No. : 37 ke che e ja. G-prabuddha jIvane prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 45: aMka: 1 - muMbaI 1 me, 1981 zukravAra vArSika lavAjama rUA. 15 : paradeza mATe ziliMga 45 muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chUTaka nakala rU. 75 - taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha sahataMtrI : ramaNalAla cI. zAha che. sadAcArano pAca-samyakrarzana cImanalAla cakubhAI 'sadAcArane pAyo' e viSaya upara meM eka lekha lakhyA mAnavIne hotuM nathI. mAtra kevaLI bhagavAnane ja hoya, paNa jo | hato, je prabuddha jIvananA tA. 1-3-1981 nA aMkamAM prakaTa thayo samyaka darzanane artha kevaLajJAna karIye athavA thatuM hoya te ApaNe che. te ja aMkamAM e ja viSaya upara, DaeN. sAgaramala jainamo lekha mATe tenI bahu sArthakatA rahetI nathI. paNa prakaTa thayo che. A banne lekhomAM sadAcArano vicAra mukhyatve tethI, bIjo artha e karyo ke samyak daSTi. Right approach AcAradharmanI daSTie karyo hato.To find out the fundamental ApaNane samyak darzana na hoya, paNa samyak daSTi to keLavI zakIe. principle of ethical conduct. Fllads arl- Juoja pacid TaMkAmAM, matAgraha na hoya, satyanI abhirUci hoya, satyanI abhIsA zodhavAno prayatna hatA. A mULabhUta siddhAMta, mahAvIre ahiMsA kahyo, hoya, rasatya jANavAnI jIjJAsA hoya. buddha karUNA, krAIsTa prema, kRSNa anAsakita, pleToe jJAna, to A satya zene vize jANavuM che? To know the truth but ' . bIjAoe tyAga, nyAya athavA samAnatA kahyo. AvA koI eka about what? che ke, siddhAMtamAMthI samagra naitika jIvananA ane AcaraNanA badhA niyame, chevrata, phalita thatA batAvyA che. mahAvIre ahiMsAmAMthI , saMyama, satya tattvanuM satya jANavuM che. tattvano sAkSAtkAra karavo che. zenuM para kAcarya, aparigraha, anekAnta vagere guNo nAravyA. ekamAMthI badhA - tattva? juDava ane jagatanuM, AtmAnuM ane vizvanuM. te zuM che? nA guNa ApoApa pariName che. leTee tene Unity of virtues. paNa A to bahu vikaTa che. e to lagabhaga satya darzana jevuM ja * che. thayuM. . . . paNa AcArane AdhAra vicAra upara che. vicAra zuddha ke satya na hoya to vANI ane vartana, zuddha ke satya thatA nathI. vicAra, vANI ane vartananI ekatAnI jarUriyAta badhA dharmoe A ja svIkArI che. manasA, vAcA, karmaNA, -mana, vacana ane kAyAe A karI, badhuM vartana ekarUpa karavAnuM che. tyAre ja te zuddha bane che. te A lekhamAM, vicAranI daSTie sadAcArane pAya zuM che te, saMkSepamAM jaNAvuM chuM. . . jaina dharmamAM, samyagdarzana, samyakajJAna, samyaphacAritrya A ratnatrayIne mokSa mArga batAvyuM che. samyak eTale zuM, darzana eTale zuM ane darzana ane jJAnane judA kema pADayA te samajavAnI jarUra che. vaLI, samyagdarzanane, samyaka jJAnathI pahelAM kema mukayuM te samajavuM jarUrI che. ahIM tAttvika carcAmAM nathI utarate. samyapha tathA darzananA aneka artho zAstrakAroe ane AcAryoe karyA che. huM tene vicAra sAmAnyajananI athavA laukika daSTie karuM chuM. samyak eTale je che te-yathArtha, ucita satya. samyakane virodhI zabda mithyAtva che. mithyAtva eTale viparIta athavA satyathI viredhI. je nathI te che tema mAnavuM athavA che te nathI tema mAnavuM. | darzanane eka artha che jevuM-pratyakSa jANavuM. koI mAdhyamathI ke nahi, paNa sIdhI rIte Directly, jJAnamAM, buddhinuM (Reason) - mAdhyama che. darzana pratyakSa che. Intuition, aMtabedha. jJAna te rIte parokSa che. - have, AvuM samyak darzana, satyanuM darzana, pUrNadarzana, apUrNa to eka DagaluM nIce UtaryA ane kahyuM, tattvamAM zraddhA rAkhe. darzanane artha zraddhA karyo. tattvazrAddhA sudhI ThIka che paNa tava samajIye te zraddhA jAgene. vaLI, tattva anekarUpe jJAnIoe kada che. im sat vikA: vaya sarita tyAre kahyuM ke jeNe tattva karyuM che temanAmAM zraddhA rAkhe. ahIM vyakitamAM zraddhA thaI. deva, guru ane temaNe prarUpela dharmamAM zraddhA rAkho. ahIM bhakita dAkhala thAya che. pachI tattva jANavAnI, samajavAnI vAta eka bAju rahI. dareka dharma (ahIM dharmane artha saMpradAya che) ke tenA dharmaguru ema ja kahe che ke temaNe batAvela tattva e ja satya che, bIjuM badhuM mithyAtva che. jaina dharmamAM zraddhA rAkhe. bhagavAna mahAvIramAM zraddhA rAkhe. anya dharmamAM, anya devamAM ke anya guramAM zraddhA rAkhavI mithyAtva che. jaina dharmamAM-eTale ke jaina dharmamAM batAvela tavamAM-bhagavAna mahAvIramAM zraddhA karavI mithyAtva che. temAM zaMkA, kuzaMkA karavI mithyAtva che. eka rIte ema lAge ke svataMtra vicAranAM dvAra baMdha thayAM. jJAnamaya zraddhA eka vAta che, sAMpradAyika zraddhA judI vAta che. jaina AgamamAM ane bauddha granthomAM potAnA matane ja satya batAvI, anya matone mithyAtva kahI, tenuM khaMDana karyuM che, mithyAtva kahevAthI koI mata mithyAtva thato nathI. aMte te satya zodhavAnuM che. pAyAnI vastu e che ke samyaka daSTi hovI. eTale ke satyanI ja abhirUci athavA abhIpsA A daSTimAM aMtarakhoja che, svataMtra cinta - manana che, satata jAgRti che. jJAnI puruSonA vacanamAM zraddhA hoya tyAre paNa e zraddhAne jJAnamaya banAvavAne satata puruSArtha che. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-5-81 temAM matAgrahane avakAza nathI. mAro dharma ja sAco che, mArA deva ja sAcA deva che e Agraha paNa nathI. ja pasaMdagI karo nahi , paNa AvI samadaSTi hoya tyAM haMmezAM satya lAdhe che ema nathI je rIte tame AnaMdanI paLane hAMkI nathI kADhatA, tema mAnI bhUla paNa thAya che, paNa Thokara vAge eTale bhUla svIkAre che, pAchA du:khanAM samayamAM pIDAno virodha karyA vagara jIvavuM joIe to phare che, pharI satyanI kheja kare che. mamatva nathI. AvI daSTine tamAre koI pasaMdagI na rAkhavI joIe ke tamane AnaMda karI hatI bIjI rIte kahevuM hoya te anekAnta kahIe. paNa anekAntane maLe du:kha nahIM ja. du:kha Ave tyAre virodha karavAnI vRtti artha ema nathI ke daDha athavA spaSTa abhiprAya nathI. je samaye rAkhavI e chaTakabArI che. nAsIpAsa vRtti barobara nathI " potAne je satya lAge tene svIkAre, vaLagI rahe te pramANe vartana virodha karatI vakhate tame AzA seve che ke mane AnaMda kare. eTaluM ja ke pote kahe che te ja satya che, evo Agraha na maLaze paNa kharekhara te AzA rAkhIne tame nirAzAne nimaMtraNa rAkhe. paNa anekAnta, saMzayavAda nathI. eTale ke, zuM satya che ane cho. nirAzAnI zakayatA UbhI kare che. enAM karatAM zuM zuM nathI, evI satata athavA kAyama saMzayAtmaka vRtti na hoya. kAma du:kha sAthe ja saraLatAthI jIvI nathI letA. buddhi nizcayAtmaka hoya paNa durAgrahI na hoya. bIjA kahe che temAM tamane khabara che mitro, kazAka sAthe rahevuM, kazAkane anubhavIne te satya haze paNa tenI pratIti mane na thAya, tyAM sudhI mane je jIvavuM tene e tenA premamAM rahevuM thAya che. tamArI nAnakaDI satya lAge che tene vaLagI rahevuM rahyuM. e paNa satya nathI ema rUmamAM koI pakSI uDatuM AvIne bese tene tame uDADI na mUke. kA mAnI saMzayAtmaka na rahevuM. teno virodha na kare. paraMtu tame tene jo tamArI sAthe ene rAkhe che samyaka daSTinuM bIjuM lakSaNa che ke temAM rAgadveSa ke kapAya echo te cheDA samayamAM ja pakSanI pratye prema keLavAze. pachI e paMkhI mika uDI jaze to tamane nahIM game e tamArI sAthe ja rahe tema tame hoya. saMdatara abhAva hoya tyAM to satya darzana che. paNa samparka Icachaze. tevuM ja vyakita mATe che. jyAre tame koI vyakitane zAha daSTimAM paNa rAgadraSanI maMdatA ane kramaza : vadhatI maMdatA hoya, rAga chA tyAre tamane enI sAthe ne sAthe rahevAnuM mana thAya che, kema dveSa che tyAM samyakdaSTi nathI. tyAM durAgraha ane mamatva che. barAbara ne? te ja rIte koIpaNa vyakita pIDA sAthe jIvI zake AvI samadaSTi hoya tyAre svabhAvika rIte samyakajJAna prakaTe che evuM bilakula jarUrI nathI ke pIDAnAM samaye te udAsa, gamagIna ane samyak cAritrya vikase. paNa ethI UlaTuM paNa sAra che. samyaka hoya. jyAre te potAnAM dardane tAdazya kare, jyAre te du:khanA kAraNane cAritraya hoya te samakAna ane samadaSTi khIle. A traNe spaSTa rIte upasAve jyAre te kadI pIDAne virodha karavAnI koziza parasparane asara kare che, ekabIjAnA vikAsamAM sahAyabhUta na kare jyAre te pIDAnA baLane anubhave, tenI utkaTatA anubhave thAya che. pitAne samadaSTi che ke nahi tenI pitAne khabara paNa ane pIDAnuM takalAdI pAruM paNa jANe eTale ke A du:kha sAme na hoya. paNa samyakracAritrya hoya, svArthane abhAva athavA maMdatA tame kazuM karI zakavAne asamartha cho ema sarakhI rIte samajI le che te heya, maitrI, karUNA, muditA, pramoda vagere guNo hoya athavA te te koI vyakita du:khamAM gamagIna na rahe. Akhare kAMI nahIM to mATene pura pArtha hoya to samadaSTi, satyanI abhirUci ApeApa. tame e vAta yAda kare ke ati AnaMda AvatI paLAne tame koI, Ave che. rIte sudhAravA nathI mAMgatA, tame e paLane enI rIte vahevA , do che. tamane je paLomAM AnaMdanI maLe che te samaya tamane bahu paNa pAyAne prazna e che ke satyanI abhiruci, satyanI jIjJAsA kevI rIte jAge? svArtha ane mohathI eTalA gherAyelA chIe ke satyanuM game che barobara tevI ja rIte du:khanI sAthe jIvavuM eTale du:khane paNa prema karavo. paraMtu hA, du:kha sAthe prema karatAM zIkhavA mATe che. darzana to eka bAju 2hatuM paNa satyanI abhIpsA paNa nathI ane ghaNI zakita, ghaNI samajaNa joIe che tamAre satata tamArA mananI rAgadveSamAM DUbelA hoIe chIe. satyanI abhira ci jAgavA cokI karavI paDe che. tamAre khyAla rAkhavo paDe che. kayAMka tamAruM koI viziSTa kAraNa ApI zakAtuM nathI. keTalAkane svAbhAvika hoya che, keTalAkane kaI nimittathI, saMtasamAgamathI, satavAMcanathI mana du:khamAMthI chaTakavA te nathI mAgatuM ne? pIDAne jhaTa daI DhAMkI ? kADhavA te nathI mAgatuM ne? kAraNa ke du:khathI chaTakavuM gajabanuM jAge che. jAgyA pachI e vRtti TakI rahe e paNa nizcita nathI. saheluM che. sAva saheluM che. keI nazIle davA levA mAMDe ke koI tene mATe prayatna karavo paDe che. jAgrata rahevuM paDe che. evo prayatna pustaka vAMcavA maMDI paDe. koI gappAM mArI e rAmane haTAvavA karavAnuM mana thAya, jAgRti rahe te sadabhAgya che. ' koziza kare. paraMtu dosto, sukha ke du:kha sAthe saMpUrNa rIte jIvavuM, saMtyonoriMta ja dharma: satyathI para evo koI dharma nathI. samAna mane jIvavuM agharuM che. enA mATe sartaka mana joIe che. satya e ja dharma che evI pratIti ke zraddhA hoya te satyanI abhi ane jyAre tamAruM mana satarka hoya che tyAre e enI meLe yogya du:khanA samaya daramyAna yogya pagalAM ja leze. athavA te emAM rUci rahe ane vadhAre tIvra thAya. satyameva jayate, satyane ja jaya thAya kaho ke ApaNe du:khanI sAthe ja premapUrvaka rahetAM zIkhI gayAM haze che, asatyane koI divasa nahi evI zraddhA hoya to satyanI abhiruci tethI du:khane haTAvavA koI pagaluM nahI levAno mana nirNaya karaze. rahe. hirANamaye na sarayasthavRttam muham, satyanuM mukha senAnA je. kRSNamUrti pAtrathI DhaMkAyeluM che. te sonAnuM pAtra eTale jagatanI mAyA; dhana, - bhUla sudhAra lakSamI, saMpatti, sattA, kItine meha. gatAMkamAM "dasa dasa varSe " kAvyamAM dasamI lITImAM samadaSTi na hoya te sAce sadAcAra saMbhava nathI. dekhAva "tamArA tRpta paddhatinA raNakAra" chapAyuM che, temAM mAtra heya. samyakdaSTimAM namratA hoya. ahaMkAra, samyakdaSTine "paddhati"ne badale "padadhvani" ema vAMcavuM. - duzmana che. vicAra zuddhi vinA, vANI ke vartanamAM zuddhi Ave nahi vicAra zuddhi eTale samadaSTi. temAM satata zodhana che, kheja che, zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha Atma nirIkSaNa che. samyaka daSTi hoya te Asakita chUTI jAya che. samyaphadaSTi hoya to ApoApa sAdhanazuddhi Ave che. azuddha abhyAsa vartuLa sAdhana, meha ke AsakitanuM pariNAma che. sAmyadaSTithI buddhimAM vakatA : zrI harajIvana thAnakI nirmaLatA hoya che mATe, sadAcArano pAyo, samyakdaSTi, satyanI viSaya: jIvana vizenuM ciMtana abhirUci, satyanI jIjJAsA che. tethI samyak darzanane prathama sthAna samaya: tA. 6-5-81 budhavAra sAMje 6-15 vAge |. sthaLa : paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha ApyuM che. sau mitrone samayasara upasthita thavA vinaMti - A tAtvika carcA nathI. meM je kAMI vicAryuM che. aha5 anubhave jANyuM che tene sAdI bhASAmAM mUkavA prayatna karyo che. subodhabhAI ema. zAha, kanvInara. 24-4-81 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nii tA. 1-5-81 prabuddha jIvana chaI A, kArI . na, khAlI khUNAnI vAta ja [] nemacaMda ema. gAlA nArAjagI aMtaramAM jamA karato jAya che... jenuM propaNa vyavahAramAM 5Ta bharI, ThAMsIne na khAvuM,peTane-udarano eka khUNo paNa thayA kare che. khAlI-ho rAkhavo. jainadarzanamAM uNAdarIne ullekha che. eka khUNA samayanI daSTie mAnavI rasamaya sAcavavAne badale gumAvato jAya uNA rAkhIne khAvuM. zAstra AcAra uparAMta emAM vaijJAnika tathya che. che. satya bAraNe TakorA mAratuM hoya che, tyAre ene AbhAsa paNa thAya eka uNo khUNo zarIrane mATe svAsyakAraka che... khAlI khUNAnI che. paNa e pAchA pAnAM TIcavAmAM mazagUla banI jAya che. vAta mAtra sthULa-zArIrika stara uparAMta mAnasika stare paNa eTalI ja sAcI che. vizrAma vagarano parizrama mAnavIne thakavI nAkhe che. astitvane mAnavI jIvana vyApAramAM evo gaLADuba ane vyasta rahe che lothapotha karI mUke che ane krame krame vizrAma meLavavAnI kSamatA ke yA to ene navarAzanI paLo maLatI nathI, yA to meLavavA Icchato paNa e gumAvI bese che. bhItaranI rikakatA Void ne bharI devA e nathI. navaro paDaze ke kazIka ne kazIka kSullaka pravRttithI paNa e ghaNI tarakIbe laDAve che. khAlI khUNA bharacaka bharI de che. ekalo paDatAM ja e vyAkuLa phUlavALo roja phUla ApI jAya che. gharaghATI ene sohAmaNAM ane vyagra thaI UThe che ane koI ne koI bahAne pravRttimAM gUMthAI phlAvaravAjhamAM rAjAve che, paNa mAnavIne e tarapha jovAnI paNa phurasada jAya che. pachI nATaka, sinemA, TI. vI., reDiye ke pAnA kUTavAne nathI hotI... ! are raste cAlatAM khIlelA phUla joI enAM cittamAM progrAma hoya... ekalo paDelo mAnavI bhayabhIta thaI jAya che... ene koI phala khIlatAM nathI... erakaMDIzanamAM sUe che ane pachI Dara ekalatAne nahi, paNa pitAne ja hoya che. AsapAsa koI ja paraseve pADavA senAbAthamAM jAya che... Dabala Danalopa para poDhe na hoya, kazuM ja ghoMdhATabharyuM na hoya, te ene pitAne ja bheTo che ane slipa Diska mATe hospiTalamAM kasarato karavA jAya che. pachI thaI jAya che... mulAkAta thaI jAya che, are mukAbale thaI jAya che sakhata pathArI para sUvuM bANa-zaiyA para sUvA jevuM akAruM bhAse che. ane mAnavI potAne ja sAmane-Confrontation haMmezAM TALo UMgha mATe phAMphAM mAratAM paDakhAM sahelAIthI pheravI zakAya, te mATe Dabala ja rahe che. potAnI sAthe vAta karavI ene gamatI nathI kAraNa ke palaMgamAM taraphaDiyAM mAre che. bALapaNamAM divase sapanAM jonAra, AMtaramana badhuM rahasya chatuM karI de che ! moTI vaye rAtanAM paNa sapanAM joI nathI zakato. ghara mAnavInAM mAnasika vikAsa, svasthatA ane samatulA mATe paNa eka uNa AvAsane badale pharnicarane ze rUma hoya evuM thaI jAya che. pustakonuM khUNA-zUnya paLe, navarAzanI ghaDIo Avazyaka hoya che. sthAna zaoN rUmanAM ramakaDAM jevuM thaI jAya che... ghara cIjavastuzAna-tattvajJAnanI zarUAta vismayathI thAya che. AkhI sRSTi ethI bharAI jAya che. mANasa bahAra rahI jAya che... phanacarano "pIsa" vismayathI bharelI che. vismayanI paLo mANavA paNa thoDIka nirAMta banIne... ! phAlsa sIliga aAkAzane paNa DhAMkI de che. vAyariMga joIe. anyanA vicAro svIkAravA paNa thoDI "Space' joIe.. phiTiMga badhuM ja Concealed hoya che. badhuM ja Concealed....! eka evo avakAza jayAM havAnI laherakhIe UThI zake. kalpanAnA dhara sabhara banatuM jAya che. mAnavI khAlI... ! taraMge viharI zake. sisRkSA-sarjananI tamAma prakriyAnuM udgama A tamAma ceSTAo zArIrika, mAnasika ane jIvanavyavahAra, cittanA zUnyAvakAza ane nirAMtanI paLomAM thAya che. eka philasUphe traNe stare vicAravihInatA ane AMtara abhAvanI dhotaka che. kAM che, "mAnavInuM yathArtha caritradarzana e phurasadanI paLI , mAnavInuM vyakitatva khaMDa khaMDamAM vaheMcAI jaI vikSipta thatuM Leisure kevI rIte vitAve che tenA parathI thaI zake che. paNa ghaNAkharA jaya che... akhaMDatAmAM samagrapaNe samagratAmAM jIvavuM lagabhaga azakya kissAomAM jyAM mAnavI phurasada meLavavA IcchatA nathItyAM thaI jAya che. Integrated ane Wholesome person jevI navarAzanI paLo mANavAnI-jANavAnI vAta ja kayAM? saMbhAvanA mAtra pustakomAM ja rahI javA pAme che. dareka mAnavI yathAzakita mokaLAzavALuM raheThANa pasaMda kare che. potAnI jAta mATe UbhuM kareluM bhrAmaka pratiSThA sthAna-Pedested vizALatA ene game che. paNa pAchA e bhUlabhUlAmaNImAM paDI jAya para UbhuM rahevA-TakI rahevAnAM prayAmAM ja jIvana vyatita thaI jAya che. che. cAra dIvAla vaccenA gharanI mekaLAzane e nirarthaka pharnicara, zai kesIsa ane binaAvazyaka jaNasathI mAtra ThaThArA, phezana ane avakAza-AyAmanuM parimANa eka nayanaramya dazya sarje che. aghatana Sophisticated dekhAvA mATe ThAMsI ThAMsIne bhare che. vizALa eka DAIMgarUmamAM hArabaMdha phUlanAM kUMDAM gaThavyAM hoya te mahAlaya jevA gharamAM paNa sIdhI rekhAmAM cAlavuM muzkela thaI paDe jhADarapA-narsarInI dukAna upasI Ave, paNa badhA khUNA khAlI che. AnuM mULa kAraNa vyavahArika nahi paNa mAnasika che. hoya ane eka khUNAmAM phalanuM kaMDuM-vAjha hoya, te samasta citra mAnavI potAnAM aMtarane abhAva Void jude jude stare badalAI jAya. jApAnIonI pha la-sajAvaTamAM A saundarya-abhigama traNa rIte bharI detA hoya che. zArIrika stare vadhAre paDatuM khavAI jaNAI Ave che. jAya che. Over--Eating eTaluM ja nahi, paNa mAnavI vAraMvAra meMDarna ArTamAM meTA-lAMbA citramAM kALA raMganuM phalaka hoya che khAya che. mAnasika azAMti, tANa, bhAraNa vagere avasthAmAM A ane eka khUNAmAM dhRva tArA jevuM nAnakaDuM sapheda TapakuM hoya che. pravRtti vega dhare che. azraddhA, asalAmatInI bhAvanA, jIvana hajAro ke lAkha TapakAMone samAveza thaI zake tyAM mAtra eka ja pratye satata phariyAdavAdI valaNa, potAmAM zakita-sAmarthya che, paraMtu TapakuM hoya che! vAcALatAne badale maunanI bhASA citarAI jAya che? duniyAne e pichAnavAnI enI kadara karavAnI khevanA nathI, pitAne vAcALatA, vAka cAturI... vAchaLa ApaNane eTalI badhI sadI sukhI karavA mATe duniyAe je pharaja bajAvavI joIe te pharaja gaI che ke maunanI bhASA bhUlAI gaI che. lupta thaI gaI che. kazuMka sRSTi bajAvatI nathI, evI vRttiomAMthI bhautika jaNase jamA mANavuM hoya tyAre ApaNe enI sAthe mauna jALavI ekAkAra nathI karavAnI.. parigraha karavAnI vRtti janme che. mAnavI Regrets- thaI zakatA. sUryodayanuM paNa TIkA-TIppaNa ane vivecana...! kAvya Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-5-81 saMgIta-kalAnAM pAMDityapUrNa vivecana thAya che. kAvyanuM rasadarzana vidyA- thane gekhavuM paDe che! kavi mAMdo paDe to mAMdagI para paNa kavitA lakhe che. mAMdagI mANI zakato nathI...! ArasanI mUtine sonA-rUpAnAM ghareNAM paherAvavA jevI vAta che. hRdayanuM kAma buddhie upADI levuM paDe che. zabdanI jALamAM saMvedano aTavAI jAya che. jJAna-ane gumAnanA bejathI bevaDa vaLI gayelo mAnavI potAnAM svajano sAthe paNa khullA dile vAta nathI karI zakate. pitAnI pratiSThA ADe Ave che). are mekaLA mane hasI paNa nathI zakate. DAcuM caDAvI gaMbhIra vadane besI rahe che. raDI paNa nathI zakatA. je sAcuM hasI na zake te sAruM raDI paNa na zake... raDavuM e kAyaratAnI nizAnI lekhAya che. raDavAnA prasaMge paNa dAMtabhIDI makkamapaNe A vRtti para kAbU meLavI le che ! eka evuM ramakaDuM nIkaLyuM che, pazcimamAM, ke derI kheMcatAM hasavA mAMDe ane mANasane harAve. have evAM ramakaDAMnI zodha thavI joIe ke je dorI kheMcatAM raDavA mAMDe ane mAnavIne raDAve... sephTI vAvathI hRdaya haLavuM thaI zake, hRdayaroga ane cAMdAnI bImArI paNa nivArI zakAya! mANasane raDavuM hoya te ekAMta maLatuM nathI. gharano-manajIvanane koI khUNe khAlI hotA nathI. eka e khAlI khUNe hovo joIe ke jayAM ekAMte ekAMkIpaNAmAM mANasa be ghaDI besI zake, moMphATa raDI zake. potAnAM ane anyanAM du:khamAM prAmANika paNe raDI zake. niSThAthI Without apology or Regrets. prAmANikapaNe du:khI thaI zake. potAnI sAthe jhaghaDI zake, Thapako ApI zake, pitAnI sAthe be vAta kAlIghelI bhASAmAM karI zake. ume krame asIma nIravatAmAM zUnya paLamAM zUnya thaI jAya... vicAravihIna avasthAnI koI adabhuta kANamAM sthira thaI jAya ane mukitane upalabdha thaI jAya. bIjI copaDImAM dalapatarAmanI kavitAmAM pipUDI vagADanArane eka mANasa meNuM mAratAM kahe che ke peluM hoya te vAge, sAMbeluM vagADI de to kahuM..! ApaNe sAMbeluM vagADavAnI kozizamAM vyasta chIe... paNa nakkaratAmAMthI koI sUra nathI nIkaLatA.. sUra mATe paNa polANa joIe, avakAza joIe...havAne haravA pharavA mATe jagA joIe havA phare che ane vAMsaLInAM chedamAMthI sUra nIkaLe che. ZLOURS &] 39. "Leave some gaps in life, and set let sweet music flow" khAlI jagyA pUro'nI valaNane badale khAlI jagA cheDatA jAe... jIvanamAM--jIvanayAtrAmAM mAnasika abhigamamAM-dinacarcAmAM parizrama ane khorAkamAM... spaMdanI lahero vAyarAne mukatapaNe ghUmavAnI jagA karI do... merethona doTa aTakAvI do. bhI jAo.... zA mATe, kayAre ane kayAM pahoMcavuM che tene mAIlasTona para besI vicAra karo. are, vicAra paNa na karo. nirvikalpa avasthAmAM sthira thaI jAe... piMjarAmAM te pAMkho ja phaphaDI zake, uzyana mATe to avakAza ja joIe... pAMkhone phaDATa saMbhaLAya, paNa uzyana te ni:svana ja hoya che. dhirma - maMgala [] muni zIlacandravijaya maMgala ane zukana - banne paryAya zabdo che. e hisAbe, pahelAMnA kALamAM, maMgala e AmajanatAnA jIvanamAM otaprota banI gayeluM-rojiMdu tatva banI gayuM hatuM. bhagavAna mahAvIra, potAnA chadmasthakALamAM vicaratA hatA tyAre temane joIne, kAme javA nIkaLelA luhArane apazukananI buddhi thaI ane te temane ghaNa mAravA doDe, e ghaTanA paNa A bAbatanuM ja sUcana kare che. maMgala ke zukana lokone eTalA mATe joIe che ke e thavAthI pitAnuM dhAryuM kAma vinAvidane saphaLa bane, ne saphaLa bane te ja potAnuM bhaluM thAya. saune potAnuM bhaluM game che. bhaluM thAya e mATe potAnuM dhAryuM kAma saphaLa thavAnI saune kAMkSA hoya che ane e kAMkSA pUrI karavA mATe ja, petAnI pratyeka pravRttine prAraMbhe loko, maMgala ke zukananI apekSA rAkhe che. A AkhI ye vAta janasAdhAraNanI mAga yA apekSAne lakSyamAM rAkhIne ja bhagavAna mahAvIre kahayuM ke " ghawo kaMsTa muDha "- dharma e utkRSTa maMgala che. dharma e svAdhIna maMgala che. dharmanuM pote smaraNa karyuM ke maMgala thayuM. dharmanuM AcaraNa karyuM ke maMgala-zukana thaI ja gayuM. vaLI, e zukane prApta karavAmAM mANasane bIjI koI vastunI apekSArUpa parAdhInatA nathI sahevI paDatI; jyAre bIjAM zukanamAM to zukanarUpa manAtI je te vyakita ane vastuonI adhInatA veThavI paDe che. vaLI, eka ja vastu, amuka paristhitimAM, ekane mATe zukana hoya che te bIjA mATe ke bIjI paristhitimAM, e ja apazukana banI zake che. dharma-maMgalanuM AvuM nathI. pelAM dunyavI zukano kAyama thAya ja, e niyama nathI. ghaNI vakhata na paNa thAya yA apazukana paNa thAya. jyAre dharma to sadA pAse ja vasate hoI, hAthavagA hoI, paLe paLe enAM zukana-maMgala thatAM ja rahevAnAM. ane dharma paNa ke? maMdira - upAzrayamAM jAya ene ja dharma nathI kahyo. tyAM tene kahyuM ke " yafhaMsA saMgamo tavo." hisAthI tame jeTale aMze ne upAya bace, jeTalo vadhu paramArtha karo, vadhu jIvadayA Acare, te aMze dharma. jo tame tamArI Indriyone, tamArI jAtane saMyamita karI zako, te te aMge tame dharma karyo che ane tame tamArA rAga-drupa vagere kyAya-depane jeTalA vadhu tapAvazo ne bALaze teTalA tame vadhu tapasvI-dha gaNAze. AvA dharmane ja maMgala kahyo che ane A maMgala dharma jene haMmezAM prApta thAya che, tene te deve paNa namaskAra kare che! jIvana eka amUlya avasara | [] nIrUbena zAha jIvana e pratyeka mAnavIne bolI amUlya bheTa - amUlya 9 avasara che. sRSTinA pratyeka sarjanamAM AnaMdanI vRSTi che. pakSIonA gIta, phrAnuM khIlavuM, jharaNAMne kalakalatA avAja, sAgaranAM mojAM, potAne maLelA avasara cUkatAM nathI. AnaMdane bahAra pheMke che. jhADane, pakSIne, phUlone, jharaNAne ApaNe kayAreya du:khI thatAM joyAM che ! kudaratamAM jIvana chalakAtuM jovA maLe che. mAnavIne jIvanamAM chalakAvavAne je avasara maLyo che temAM cukato jAya che. janmathI te mRtyu sudhIno samaya te jIvananI joDa che. e joine du:khathI, krodhathI lobha, moha, bhayathI majabUta kare che. potAnAmAM rahelI vRttione samayanA baMdhanamAM bAMdhIne pote ja e vRtti banI jAya che. jIvanamAM vRttio Ave che, paNa vRttie e jIvana nathI. vRttio ane IcchAo e mAnavInA baMdhane che. A baMdhanamAM baMdhAyelo mAnavI du:kha anubhave che. jIvenane du:kha mAne che. pAtAmAM rahelI aneka vRttio bahAra pheMkatA rahe che. du:kha du:khI vahAve che. lAbho lAbha kare che, kodhI krodha kare che, mohita AdamI mahine vaza thaIne potAnA baMdhanamAM vastuone jakaDI rAkhavA prayatna kare che. saravALe eka amUlya avasara du:khamAM - abhAvamAM pariName che. jIvanane amulya avasara gumAve che. amUlya avasara aMtamAM mRtyunA mahotsavamAM palaTA joIe ane tene badale mRtyunA kArAgRhamAM pitAne jue che. cukelA avasaranuM A pariNAma che. A ja jIvanano dharma che, jIvanane marma che. dharma eTale jIvana. jIvanathI para koI dharma nathI. jIvananA banne kinArAone (janma ane mRtyune) AnaMdathI joDe, suavasaramAM palAve che te ja dharma. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-5-81 pramudhdha jIvana pasada karavA jevI cIjo: pIDA ane prema [] kAnti bhaTTa DAne ja paramezvara mAnIne peAtAnA sarjana kAryamAM pIDA AgaLa vadhyA hoya tevA be mahAna lekhakone Aje yAda karavA joIe. raziyana navalakathAkAra dostovaskInI janmazatAbdI hajI hamaNAM ja ujavAI ane phrenca lekhaka enDru jIde je kahetA ke pIDA e pasaMda karavA jevI cIja che, tene te du:khane ja sukha mAnanArA mANaso haMmezAM yAda kare che. e jIde haMmezAM saMgharSamaya jIvana vitAvyuM hatuM ane e saMgharSamAMthI ja teo saMtApa meLavatA hatA. ApaNe saMgharSane TALIne du:khathI bhAgIe chIe tyAre e jIde saMgharSane ghaNI vakhata notaratA. endra de kahetA ke naitikatA keLavIne naitikatAne phAMko rAkhavA hoya te pIDA bhogavavI, paNa pachI jyAre naitika AcaraNa eka Teva banI jAya che tyAre tene badalo maLe ja che. temaNe potAnA zuddha AcaraNamAMthI maLatI pIDAne "mArala peIna" evuM nAma ApeluM. eka pustaka lakhyA pachI prastAvanAmAM endra jIddee kaheluM : "je loko mAtra sukha ja zodhatA hoya teo mArA pustakane samajI zakaze nahi kAraNa ke AtmA sukhathI ja saMtASAtA nathI.. sagavaDatAo ane sukhanA phuvArAo mAnavInA AtmAne poDhADI de che. sukhathI mANasa sthagIta thaI jAya che. jAgarUkatA rahetI nathI ane AtmAne sarANe caDhAvavA ja joIe. mAnavIe haMmezAM jAgarUka rahevuM joIe. e rIte sukha karatAM pIDAne huM vadhu pasaMda kara chuM kAraNa ke te mArA AtmAne jIvaMta rAkhe che. jIvanane utkaTatAthI jIvAya e ja moTI vAta che. huM mArA saMgharSamaya jIvanano sAdo koI sukhamaya jIvana sAthe nahi kara kavi bAyarana ane enDru jIdenuM jIvana eka rIte samAna hatuM. e banne kahetA ke jIvanamAM ApaNane eka bAju daivI baLA kheMce che ane bIjI bAju zetAnanuM baLa kheMce che, paraMtu Akhare daivI baLane jItADavuM ja rahyuM. Adhunika jamAnAmAM sekaroAlojisTo, mAnasazAstrIo ane samAjazAstrIo paNa vyavahAra salAha Ape che ke zarIra je mAge . te ApavuM joIe. manane bahu dAbavuM na joIe. vAsanA thAya te saMtoSavI joIe. samAja je mAge te ApavuM joIe. endra jIde AvI rAlAhane bahu sajjaDa javAba Ape che ke zarIra eka vakhata tenI jarUranI cIja yenakena rIte meLavIne bhraSTa thAya che pachI te AtmAne bhraSTa kare che: "jagatanA A takhtA upara be moTA nATakanA khelADIo che; eka che zetAna ane bIjo che deva. eka che zarIra ane bIjo che AtmA... paraMtu lAge che bhautikavAda ke AdarzavAdanuM koI astitva nathI. jo koI astitva hoya to te A be baLA vacce satata saMgharSa hoya che, rUsA, sTenDAla ane endra de sahita ghaNAM pazcimanA lekhakone strImitra hatI; paraMtu A badhA sAhityakAro aMdarakhAnethI saMyamI hatA. e jIde je strIne cAhatA tenI sAthe bhAgye ja teNe vAsanAne saMteSI hatI. teo kahetA ke vadhu paDatA meha ane vArAnA AtmAne kSINa kare che. endra jIde premane ja mahattva ApatA hatA. "prema jokhamI cIja che paNa e kAraNasara ja huM premane svIkAra' chuM, jo prema mATe mAre sukhane bhoga ApavA paDe to paNa huM premane ja pasaMda karIza kAraNa ke sukha mANasane ocha rAkhe che, te UNA rahe che. tamAre jo AkAzanA tAralAonI bhavyatA jevI hoya to khUba UMDA khADAmAM UtarI jAo. sukha ane saMtoSamAM racyApacyA rahevAthI mekSa maLato nathI. sukha ane saMtA bAMdhe che. prema mukata rAkhe che." jaoNna kleIka paNa AvA vicAranA ja hatA. jANItA amerikana sAhityakAra ane ItihAsakAra vIla DuraoN eka kaoNlejamAM prophesara hatA. tenI eka vidyArthinI sAthe temane prema thayo. temaNe joI lIdhuM ke A mAtra zArIrika AkarSaNa nathI. vIla yuraoNe temanI pratiSThA, nokarI ane salAmatIne jatI karIne prema svIkAryo ane pachI eriyala sAthe lagna karI lIdhAM. eriyale pachI tene pustaka lakhavAmAM ghaNI madada karI hatI. endra de kahe che ke du:kha mANasane UMce caDhAve che, paNa sukha mAnavIne zithila ane ALasu banAve che. du:khanA guNagAna gAvAnuM mane game che kAraNa ke sukhanuM zAstra mAre mATe nakAmuM che. sukha mANasane chAkaTA banAve che agara napuMrAka karI de che. jIdee tenI preyasIne eka patra lakhelA tene jIdee jaNAveluM : "mArI vahAlI edA, mArI priya mitra, huM bhagavAnane prArthanA karaM chuM ke tArA sukhamAM zepDa reniMga lAgu kare." sukhathI mANasa chakI jAya che eTale ApaNe koIne mATe prArthanA karIe te paNa bhagavAna sukhanuM rezaniMga karI ja nAkhato hoya che. bhagavAnane sukhano kaToro chalakavA na devAnuM kahevuM paDatuM nathI. vaLI kALAbajAramAM sukha maLatuM nathI. khullI bajAramAM jaIne du:khane kharIdI laIe ane te du:kha rezana kArDa vagara joIe teTaluM maLe che ane e aDhaLaka du:khamAMthI ja sukha lAge che. dostovaskI paNa du:khamAM calIta thatA nahIM. mANasa bAhya saMyogo thakI game teTalA hAre ke thAke chatAM mAnavInI aMdara evI AMtarika tAkAta che ke te svamAna sahita UbhA rahI zake. saphaLatA ane niSphaLatAne sarakhI rIte svIkAravAnuM dAstAvaskI kahetA, koI paNa jIta kAyama mATenI jIta nathI ane te rIte koI cIjana Dara rAkhavAnI jarUra nathI, kAraNa ke DarAmaNI vastu paNa zAzvata nathI. dAstAvaskI kahetA ke "garIbI, mAMdagI ke pratikULa saMyogAne pUrNapaNe jItI zakAya nahi, paraMtu koI paNa saMyoganI sAme mukAbalA karavAnA jussA TakI rahevA joIe." TolsToya kahetA ke vidrAna mAnavIo kahe che ke mANasanI IcchAone kAraNe du:kha pedA thAya che; para Mtu huM kahu chu ke cIjavastuonI IcchA karavAthI du:kha pedA thatuM nathI, paNa jyAre A badhuM vipula pramANamAM maLe che ane samRddhi Ave che tyAre du:kha AvI paDe che." TolsToya pAte dastAvaskInI sarakhAmaNImAM ghaNA samRddha ane sAdhanasaMpanna hatA. dAstAvaskI garIbImAM rahetA hatA. TolsToya kahetA ke dostovaskI cATadAra lakhI zake che kAraNa ke tene samRddhinA sApa Dasyo nathI, dostovaskIe hAlanA rAjakIya vAtAvaraNane joIne kahyuM hota ke jIvanamAM du:kha e ja vAtanuM hovuM joIe ke pUrNatA mATenI mAnavInI potAnI zodha ADe vividha gura o, maharSio ane paMthanA vaDAo avarodhI nAkhe che. pAtAnI pUrNatAnI zodha ADe koI paththara mUkI de tenA jevuM koI du:kha nathI. ghaNAM bauddhikone AvA avarodhanI ghaNI pIDA che. enDre dene AvA avarodho toDavAmAM majhA paDatI te kahetA ke "huM to Izvarane badhI jagyAe zodhuM chuM. narkamAM paNa..." Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-1-81 teo kahetA ke tame mAre mATe taiyAra sukhanuM peTaluM lAvI deze te sukha mane pacaze nahi. mane koI taiyAra bhAjane Ape che te pacatuM nathI ane koIe karelI taiyAra pathArImAM paNa mane UMgha AvatI nathI. mahenata thakI bhojana maLe ane parasevo pADayA pachInI UMgha maLe te devI hoya che. huM je bhagavAna pAse prArthanA kara ke koInI pAse mAgaNI kare te basa eTaluM ja ke "Teach me to defer Teach me to put off my happiness." arthAta "he Izvara mane, koInA matane svIkArI levAnI nabaLAI nahIM, paNa mAre svataMtra mata vyakata karIne tenI sAthe matabheda vyakata karatAM zIkhava ane huM mArA sukhanI chAbaDIne abharAIe caDhAvI dau tevI zakita Apa." saheja jeTalo lAbha maLe tyAM koInA game tevA matane svIkArI lenArA atyAranA caherA vagaranA mAnavIo mATe endra jIdee ke mUlyavAna saMdeza mUkyo che! cittazAMti kayAM? - harajIvana thAnakI amArA gurukulanA bhUtapUrva AcArya zrI zAMtibhAI joSIe nivRttAvasthAmAM annapUrNA upaniSa tarajamA karIne tenI eka nakala mane bheTa ApI che. temAM lagabhaga 120 zlokomAM moTAbhAganAe cittazAMti upara prakAza pAtharyo che. Ama te, AkhuM upaniSad manana karavA yogya che; paraMtu, jyAM sudhI AmajanatAmAM 'cittazAMti' na hoya tyAM sudhI zuM thAya? Aje AmajanatAne jyAre kalAko sudhI eka yA bIjA prakAranI "lAIna'mAM jIvana jarUriyAtanI cIjo meLavavA mATe UbhuM rahevuM paDatuM hoya tyAre tenI samakSa vedapaniSadranI vAto karavI e paNa "vediyA'mAM potAnI jAtane khapAvavA jevI che. tene vize sabhAna rahyA pachI paNa vartamAna muzkelIno ukela paNa vedamAM ja hoI A 53mo glaeNka tapAsIe: sattvarUpapariprAptacitAste jJAnapAragA: / acitA iti kathyante dehAnte tyomarupiNaH / / jeonAM citta sattva svarUpane pAmyAM che ane jeo jJAnamAM pAraMgata thayelA che tevA purupane 'acitta" (eTale ke citta vagaranA). kahevAmAM Ave che ane teo zarIra choDayA pachI AkAzanA jevA rUpavALA thAya che. sauthI pahelAM te ApaNe cittane oLakhatAM zIkhavuM paDaze. citta eTale zuM? dhyAna? zemAM? saMpattimAM? jo cittanuM dhyAna saMpattimAM parovAze te zAMti nahIM maLe. kema? to ke lakSmI pite caMcaLa che. azAMta che. cittane oLakhavA mATe tenI AgaLapAchaLanI paristhitine oLakhavI paDaze. citta pahelAM, bhUtakALamAM sata che. pachI bhaviSyamAM AnaMda che. Ama sata, citta ane AnaMdano triveNI saMgama jIvanamAM racAvo joIe, to ja zAMti maLe. have cittane oLakhIne - pArakhIne tene 'sattva svarUpa'mAM joDavAnuM che. eno artha e thaze ke jyAM sudhI ApaNe sAttvika banIne potAnA svarUpane nahIM jANIe tyAM sudhI anyanA svarUpane jANI zakIzuM nahIM. mANasa mAtra ke je sattva, raja ane ta5 jevA triguNane AdhIna che teNe divase divase kramaza : tama ane rajane jItI, tenA upara aMkuza meLavI, satya tarapha gatizIla thavAnuM che. satvasAttvikatA e cittazAMtinuM pAyAnuM lakSaNa che. tamArI pAse bhale game teTaluM dhana haze; paraMtu jyAM sudhI sAttvikatA nahIM hoya tyAM sudhI tamArI pAse cittazAMti pharakaze nahi. bIjuM, svasvarUpa eLakhavA mATe AtmaviSayaka jJAnamAM pAraMgata thavuM paDaze. AtmaviSayaka jJAna eTale zuM? huM koNa? te ke caitanyane eka aMza sUryanuM eka kiraNa. vizvacetanAnI samagra sAMkaLanI eka kaDI, A arthamAM ApaNuM citta e samagra vizvacaitanyanA ja eka aMza - vaMza che, je deha ApaNe janma samaye dhAraNa karyo te pahelAM paNa ApaNe hatA. mRtyu samaye tene tyAga karyA pachI paNa ApaNe rahIzuM. zI rIte. te ke tyomafjana: AkAzamAM, sRSTimAM je kaMI citta caitanya che, temAM ApaNe chIe. ApaNe hisso che. A arthamAM, AkAza, avakAza eTale ke khAlI jagyA paNa khAlI nathI. temAM citto, rauta bharelAM che. tenA aMzo kIDImAMthI kuMjara sudhImAM puSpaparAgathI mAMDI phaLaphaLAdimAM avataraNa pAmatAM rahe che. khAlI jagyAmAM paNa jIvana che - sUmarUpe, vaDanA TeTAmAM asaMkhya vaTavRkSo chupAyelAM che. sthaLa kALanA avarodhane kAraNe ApaNe joI zakatAM nathI eTaluM ja. bAkI, je che te che. strI-puruSanA rajavIryanA biMdumAM jemAM lAkha karoDe manuSya utpanna karavAnI zakita rahelI che kema ke temAM citta che, caitanya che, zakita che. koi mane pUche ke tame kone vadhu zakitazALI kaho? kIDI-maMkoDIne ke relave enjinane? alabatta, relave enjinamAM sthULazakita che. pahelavAna gAma ke kiMgakoMga - dArAsiMga jevI. jyAre kIDI-maMkoDImAM sUkSma zakita che. gAMdhI - vinobA jevI. vicAra-caitanya zakita. ApaNe sau sthaLazakitamAM evAM te aTavAI gayAM chIe, gUMcavAI gayAM chIe ke sUkSma zakita vize vicAravAno samaya ja meLavI zakatAM nathI. bhautika ane sthULa padArthanA AkarSaNamAM, divase divaro ApaNe, ApaNI amUlya vArasAgata cittazakita ane citta zAMti gumAvI rahyAM hoIe, ema nathI lAgatuM? vastuo, sAdhana maTIne sAdhya banIne ApaNI upara caDI besavAnI koziza karI rahI che tyAre ApaNe cetIe, jAgIe. nahIM to pachI A zakitane ghoDo mANasa upara savAra thaI jaze. Aje sarvatra ghaDA upara mANA nahIM, paNa mANasa upara ghoDo beThele jovAmAM Ave che tyAre ApaNA prAcIna RSimunioe prabodhelA siddhAMta tarapha ApaNe pAchA vaLIe, vicArIe. khovAI rahelI, ApaNI cittazAMtine pAchI meLavIe. - sAbhAra svIkAra 1. zrI bhadrezvara-vasaI mahAtIrtha lekhaka: zrI ratilAla dIpacaMda desAI prakAzaka : gurjara graMtharatna kAryAlaya, amadAvAda-1. kiMmata : rUpiyA trIsa 2. mAra jIvanavRtta lekhaka: sva. paMDita sukhalAlajI saMpAdaka : zrI dalasukhabhAI mAlavaNiyA prakAzaka : paricaya TrasTa mahAtmA gAMdhI memoriyala bilDiMga, netAjI subhASa reDa, muMbaI-2. kiMmata : rUpiyA pacIsa 3. ...to brahmacarya saraLa che. lekhaka : zrI malukacaMda 2. zAha prakAzaka: rasilA majUcaMda zAha 15, siddhArtha epArTamenTa, nAraNapurA, amadAvAda-13. kiMmata: rUpiyA nava. prAptisthAna : rasika ena. dozI 23, lIlA nivAsa, lakhamazI napU roDa, mATuMgA, muMbaI-19. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 15-81 prabuddha jIvana [] sauMsadIya paddhati ke pramukha paddhati [] nAnI pAlakhIvAlA vasanta vyAkhyAnamALA [dara vaSa~nI jema A varSe paNa sukha jaina yuvaka sa Mghe vasanta vyAkhyAnamALAnuM AyeAjana karyuM hatuM. vyAkhyAna mALAmAM A vakhate e vyAkhyAne saMsadIya paddhati ke pramukha paddhati vize rAkhavAmAM AvyAM hatAM. A e vyAkhyAnA zrI nAnI pAlakhIvAlA ane jasTisa je. sI. zAhe ApyAM hatAM. khInta' e vyAkhyAnA anAmata beThakA vize hatAM. A vyAkhyAne De. Alubena dastura ane zrI. eca. ema. siravAie ApyAM hatAM. A cAre vyAkhyAnAne sAra ahIM prastuta karavAmAM Avye che. saMkalana : ratamAM kyA prakAranI zAsana paddhati hovI joIe? bhA * saMsadIya ke pramukhazAhI ? A viSaya atyAre bhAre vegathI carcAI rahyo che. A viSaya bhAre mahattvano che kAraNa ke te badhAne ja ane kadAca AvatI peDhIne paNa sparza kare che. A carcA sAthe traNa mahattvanA prazna saMkaLAyelA che. prathama, pramukhazAhI paddhatimAM evA koI lAbhA che je saMsadIya paddhatimAM na hoya ? mAro javAba che hA. bIjuM, bhAratamAM atyAre je khAsa paristhiti prarvatI rahI che e saMjogAmAM saMsadIya pati karatAM pramukhazAhI paddhati vadhu mAphaka Ave ema che ke nahIM? A praznanA saMbaMdhamAM mAre eTaluM ja kahevAnuM ke A bAbatanA dareka pAsAMnA koI UMDANathI abhyAsa kare athavA tenI vigatavAra tapAsa kare tyAM sudhI koI nirNAyaka mata vyakata karI zakAya nahIM ane meM koI evA mata vyakata karyA nathI. trIjo ane mahattvanA prazna e che ke pramukhazAhI paddhatinI bAbata UbhI karavA mATe A samaya yogya che ke nahIM? ane mArA javAba che nA. saMsadIya paddhatimAM na hoya evA kayA lAbhA pramukhazAhI paddhatimAM che e prazna aMge carcA karatI vakhate eka prazna e upasthita thAya che ke tame kayA prakAranI pramukhazAhI paddhati pasaMda karo che ? vizvamAM Dajhaneka prakAranI pramukhazAhI paddhati che. amerikAnI pramukhazAhI paddhati fAMsa karatAM judI che ane frAMsanI sviTjharalenDa karatAM judI che. keTalIka pramukhazAhI ati Apakhuda ane saramukhatyArazAhI che te! bIjI bAju keTalAka dezamAM pramukhazAhI paddhati saMsadIya lAkazAhI karatAM paNa vadhu udAra hoya evA dAkhalA che. amerikAnI pramukhazAhI paddhati briTananI saMsadIya lokazAhI paddhati karatAM ghaNI vadhu svataMtratA bhAgave che. huM mAnava adhikAro, nAgarika svAtaMtryo ane mULabhUta adhikAronA siddhAMtone AdhArita udAramatavAdI ane lokazAhInA DhAMcA para racAyelI pramukhazAhI paddhatinI vAta karavA mAguM chuM ane A prakAranI pramukhazAhInI paddhati heThaLa cAra evA lAbhA che ke je saMsadIya paddhatimAM nathI. K sau prathama, A prakAranI paddhatimAM gRhanA sabhya na hoya evA lAyakAta ane zakita dharAvatA rAbhyano tenA pradhAnamaMDaLamAM samAveza karavAnI pramukhane taka maLe che. atyAre guMjAza dharAvatI vyakita mATe cUMTaNImAM jItavAnuM muzkela che ane teo rAjakAraNamAM AvavAnuM pasaMda paNa nathI karatA. A sAthe mUrkha pramukha prathama kakSAnI vyakitane badale trIjI kakSAnI vyakitaono tenA pradhAnamaMDaLamAM samAveza kare, e saMbhavita che ane evA dAkhalA paNa che. kharekhara to vyakitamAM rahelI "TelanTa" pArakhavA mATe paNa "TelanTa"nI jarUra hoya che. kAnti kullA ApaNA baMdhAraNamAM atyAre evI jogavAI che ke jethI kSamatAdhArI ane guMjAzavALI vyakita gRhanA sabhya na hovA chatAM tenA pradhAna maMDaLamAM samAveza karI zakAya che. evI vyakitanA pradhAnamaMDaLamAM samAveza karavAmAM AvyA pachI cha mahinAmAM tene gRhamAM cUMTAI AvavAnuM hoya che. A jogavAI chatAM, ApaNA dezamAM; kendramAM ke rAjayamAM A jogavAIno upayoga koI kSamatA, DahApaNa ke guMjAza dharAvatI vyakitanA samAveza mATe karavAmAM Avyo hoya evA eka paNa dAkhalo jaDato nathI. paMDita naherue zrI jaheAna mathAI ane zrI sI. DI. dezamukhane taka ApI hatI; paraMtu e sAthe paMDita naherumAM 'TaeNlanTa' pArakhavAnI zakita hatI e paNa hakIkata che. prathama kakSAnI vyakitanI pasaMdagI prathama kakSAnI vyakita ja karI zake. bIjo lAbha e che ke bhAratamAM garIbI kAyama karavAmAM madada kare evAM prakAranAM sastI lAkapriyatA meLavavA mATenAM pagalAM levAnI pradhAnamaMDaLanA sabhyone koI lAlaca nahIM rahe kAraNa ke teo lAkapratinidhi nahIM hoya. A prakAranA pagalAMthI bhAratIya arthataMtrane atyAra sudhImAM keTaluM nukasAna karavAmAM AvyuM che teno koI aMdAja nathI. trIjo lAbha e che ke pradhAnone matavistAronuM dhyAna rAkhavA mATe koI samaya Apavo paDato nathI hotA kAraNa ke teo lekapratinidhi nathI hotA. atyAranA amaryAdita rAjakIya pracAramAM samaya ane zakita veDaphavAne badale teo dezanuM zAsana karavAnA kAryamAM saMpUrNapaNe dhyAna parovI zake. cothA lAbha e che ke pramukhanI mudata cAra, pAMca ke cha varSa mATe nizcita hovAthI ane avizvAsanI darakhAsta jevA mAdhyame drArA temane hoddA parathI haThAvavAnuM zakaya nahAvAthI sattAnI tarA ane hAdAnI bhUkhane kAraNe pakSapalaTA jevI bhraSTAcArI bAbatAmAM dhArAsabhyo saMDovAtA nathI hotA. beljiyamamAM saMsadIya paddhati che ane tyAM gayA varSe nava mahinAmAM traNa sarakAra badalAI hatI, evI asthiratA pramukhazAhI paddhatimAM hotI nathI. A cAra lAbhAnI carcA karyA pachI mukhya savAla e che ke pramukhazAhI paddhatinI bAbata UbhI karavAno A yogya samaya che? A samaya yogya nathI, evA mata para huM gayA me mahinAthI traNa prabaLa kAraNasara Avyo chuM. A prathama, dezabharamAM samajI zakAya evI vyApaka mAnyatA che ke vartamAna zAsaka pakSa pramukhazAhI paddhati dAkhala karavA baMdhAraNamAM pheraphAra karaze ! e paddhati kadAca ApakhudazAhI prakAranI haze. lokonA A bhayane sAva nakArI zakAya ema paNa nathI. huM mAnuM chuM ke amerikA, phrAMsa, sviTjharalenDa ane thrIlaMkAmAM che evI kharA arthamAM lAkazAhI prakAranI pramukhazAhI paddhati ApaNe baMdhAraNanA mULabhUta mALakhAmAM pheraphAra karyA vagara ArTikala 368 heThaLa baMdhAraNamAM saMsadIya sudhArAo karIne dAkhala karI zakIe chIe. tema chatAM, baMdhAraNamAM sudhAro karavAnI saMsadanI maryAdita sattAne dhyAnamAM letAM ApakhudazAhI paddhatinI pramukhazAhI paddhati baMdhAraNamAM pheraphAra karIne dAkhala karI zakAya ema nathI kAraNa ke ema karavA jatAM tenA mULabhUta mALakhAmAM bhAMgaphoDa karavI paDe. jogAnu Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-5-81 " joga, jayAM pramukhazAhI paddhati che evA dara dasa dezamAMthI nava dezamAM binalokazAhI ane ApakhudazAhI pramukhazAhI che). 1980nA me mahinAmAM suprIma korTe minaravA milsanA kesamAM pharIthI evo mata vyakata karyo hato ke baMdhAraNamAM sudhAro karavAnI saMsadanI sattA maryAdita che ane baMdhAraNanA mULabhUta mALakhAmAM pheraphAra karavA athavA teno nAza karavAnI hada sudhInI sattA saMvAda dharAvatI nathI. e kesamAM korTe kAyadA rAmA darekanI samAnatA, vicAra ane bhAva vyakata karavAnI svataMtratA, zAMtipUrvaka ane zastro vinA ekaThA thavAnA, maMDaLe athavA yuniyane racavAnA, bhAratanI hadamAM mukatapaNe haravAphavAnA,'bhAratanA koI paNa bhAgamAM rahevAnA ane sthira thavAnA tathA koI paNa vyavasAya apanAvavAnA tema ja vyApAra ane dhaMdho karavAnA adhikAro jevA amUlya mULabhUta adhikArone lagabhaga rada karatAM 42mo baMdhAraNIya sudhArA dhAre (A dhAro 1976mAM kaTekaTI daramiyAna maMjUra karavAmAM Avyo hato) radabAtala karyo hato kAraNa ke korTanA mata mujaba A mukata lekazAhIne Apakhuda rAjayamAM palaTavAnI saMsadane sattA nathI. sattAnA ghamaMDanA AghAtajanaka pradarzanarUpe sarakAre turata ja jAherAta karI hatI ke te A cukAdo svIkAravA taiyAra nathI ane minaravA milsa kesamAM cukAdAnI puna: samIkSA karavAnuM jaNAvatI arajI korTa samakSa karI. (A apIla hajI paNa korTa samakSa che). A bAbata. evI joradAra zaMkA vyakata kare che ke pramukhazAhI paddhatinA himAyatIe suprIma korTa tenA agAunA cukAdAmAM pheraphAra karIne baMdhAraNamAM sudhAro karavAnI saMrAdane amaryAdita sattA che evuM jaNAve ema pasaMda kare che ke jethI karIne teo pachI baMdhAraNIya sudhArA dvArA ApakhudazAhI prakAranI pramukhazAhI paddhati dAkhala karI zake. Akhare, kharekharI lokazAhI prakAranI paddhati A rAjakAraNIo dAkhala karavA mAgatA hoya te baMdhAraNanA sudhArA dvArA mULabhUta adhikAra rada karI zakAya nahIM, evA suprIma korTanA cukAdAnI puna: samIkSA karavAnI mAgaNI karavAnI temanA mATe koI jarUra nathI. karAve che ethI atyAranA tabakka vizALa ane udAramatavAdI daSTikoNa dharAvatA tathA vyakita svAtaMtryane cAhatI vyakitaone A deza mATe pramukhazAhI paddhati ghaDavAnuM kahevAmAM Ave evI koI AzA nathI. - pramukhazAhI paddhati dAkhala karavA mATe A yogya samaya nathI enuM trIjuM kAraNa e che ke ApaNA rAjakIya, Arthika ane sAmAjika prazno ati vizALa ane evA prakAranA che ke mAtra zAsana paddhati badalavAthI te ukelI zakAya ema nathI. pramukhazAhI paddhati hovA chatAM garIbI, azista ane bhArata je bIjI AphatethI gherAyeluM che evI paristhitimAM jIvatA rASTronA DajhanabaMdha dAkhalA ApI zakAya ema che. mAtra zAsana paddhati badalI nAkhavAthI A Aphato nAbUda thaI jaze ema mAnavA mATe eka paNa kAraNa nathI. - trIjuM kAraNa e che ke dareke agratA jovI joIe. bhraSTAcArane nAbUda karavA, ApaNA rAjakIya jIvananI vadhatI jatI nAzI mATe vaLatAM pagalAM levAM tathA pradhAnamaMDaLamAM sUjha, sAhasa, bauddhikatA ane nItimattA dharAvatI vyakitaone samAveza karI zakAya e mATe ApaNA baMdhAraNIya kAyadAomAM keTalAka sudhArAo karavAnI tAkIdanI jarUriyAta che. A pramukhazAhI paddhati karatAM A sudhArAo aMge rASTrIya mataikaya meLavavAnuM vadhu raheluM haze ane e uparAMta, A bAbate vadhu agratA dharAve che. vadhu tAkIdanA sudhArAe prathama svIkAravAmAM Ave tyAM sudhI pramukhazAhI paddhatinA lAbha aMgenI sakriya vicAraNA mulatavI rahevI joIe. A tAkIdanA sudhArAomAM sau prathama dareka rAjakIya pako eDiTa karelA hisAbe pragaTa karavA paDe evo kAyado karavo joIe. atyAre pAnavALA ane khATakIoe paNa hisAba rAkhavAnA hoya che; paraMtu rAjakIya pakSoe nahIM. bIjA sudhArAmAM pramANasara pratinidhitvanA siddhAMtanA AdhAre dhArAgRhonI aDadhI beThako bharavI joIe. A sudhArAo mATe baMdhAraNamAM nahIM, paraMtu mAtra lokapratinidhi dhArAmAM ja sudhArA karavAnI jarUra che. kendra ane rAjya pradhAnamaMDaLamAM laghumatI saMkhyAmAM pradhAna tarIke gRhanI bahAranI vyakitanI pasaMdagI thaI zake ane temane koI paNa rAmaye cUMTaNI laDavAnI jarUra na rahe, e prakArane baMdhAraNanA ArTikala 7pamAM sudhAre karavo joIe. dAkhalA tarIke jApAnamAM ApaNA jevI saMsadIya paddhatinI sarakAra che ane tyAM vaDA pradhAna laghumatI saMkhyAmAM pradhAnanI pasaMdagI gRhanI bahArathI karI zake che. A sudhArA dvArA sUjha-dharAvatI buddhizALI vyakitane cUMTaNI laDavAnI jarUra nahIM paDe ane te chatAM e gRhane javAbadAra raheze. A ArTikla 75mAM ja eka bIjo evo sudhAro karavo joIe ke gRhanA je sabhyanI pradhAna tarIke pasaMdagI thAya e sabhyae gRhanA sabhyapadethI rAjInAmuM ApI devuM paDe ke jethI karIne jo pradhAnone temanA matavistAra pAchaLa samaya Apavo na paDe. sUjha dharAvatI buddhizALI vyakitaone pradhAnamaMDaLamAM samAveza karI zakAya e mATe ja pramukhazAhI paddhati lAvavI hoya te e hetu A sudhArAo drArA sara karI zakAya che. tema chatAM, teo ema karaze nahIM. atyAranI tAtI jarUriyAta saMsadIya paddhatine sthAne pramukhazAhI paddhati lAvavAnI nathI ja. atyAre tAtI jarUriyAta che baMdhAraNIya nItimattA vize rASTrIya mataikaya taiyAra karavAnI ane saMpUrNa baMdhAraNIya paraMparAnI sakriyapaNe racanA karavAnI che. baMdhAraNIya nItimattA UbhI karavAmAM nahIM Ave te koI paNa zAsana paddhati tame apanAve e niSphaLa ja jaze. janatAnI yAdadAsta TUMkI hoya che. moTA bhAganA loko e bhUlI gayA che ke kaTokaTI daramiyAna IndirA koMgresanA rAjakAraNIoe pramukhazAhI paddhatithI dAkhala karavAnuM vicAryuM hatuM tyAre temane bhAratamAM rasaramukhatyArazAhI pramukha besADavAnI pejanA taiyAra karI hatI tathA suprIma korTa ane hAIkorTanA jajone "gRhapradhAnanI khurazI nIce ciciyArI karatA uMdaro"nI paristhitimAM mUkI devAnuM vicAryuM hatuM e hakIkata che. temanI e vakhatanI yojanA heThaLa koI kAyadAne gerabaMdhAraNIya jAhera karavAne koI jajane adhikAra nahote. mAtra paMdara-vIsa rAjakAraNIonI banelI suprIma kAunsilane e adhikAra ApavAnA hatA. saMsadane TharAva jene baMdhAraNIya kahe e ja baMdhAraNIya evI rUparekhA e janAmAM hatI. Aje pramukhazAhI paddhatinI himAyata karanArA A janAnA ghaDavaiyA hatA ane A bAbata mane ciMtIta kare che. hAIkorTamAM badhA vadhArAnA jo tathA have pachI nimaNUka pAmanArA jajone koI paNa rAjayanI hAIkorTamAM jaja tarIke temanI nimaNUka mATe sahamatI ApavAnuM jaNAvatA kAyadApradhAnane tAjetarane Adeza A dezamAM nyAyataMtranI svataMtratA vyavasthita dhovANane chelle dAkhala che. kAyadApradhAnanA A aAdezanA pariNAme nyAyataMtranI svAtaMtratA jokhamAze. kAmadArone nokarIe rahetI vakhate koI bAMyadharI ApavI paDe e sAMbhaLyuM che, paraMtu jajo mATe evuM sAMbhaLyuM nathI. dezanA vaDA nyAyamUtine A hukamanI jANa paNa karavAmAM AvI nahotI. A badhI bAbate janatAnA bhayane vAjabI Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-5-81 prabuddha jIvana [] jasTisa je. sI. zAha bhAratamAM pramukhazAhI paddhati ke saMsadIya paddhatinI sarakAra joIe e aMgenI carcA ati ayogya samaye zarU karavAmAM AvI che. deza virATakAya praznone sAmane karI rahyo che tyAre pramukhazAhI paddhatinI sarakArane akhataro rASTrane khADe nAkhI zake. tema chatAM, A carcAne vega ApavA mathatAM baLone ekamAtra IrAdo pramukhazAhI sarakAra dvArA sattAnuM kendrIkaraNa ane vyakitagata saramukhatyArazAhInI sthApanAne hoya evI spaSTa zaMkA jAge che. dezane kayA prakAranI sarakAra mAphaka Ave ema che e aMge cha mahinA pahelAM ADakatarI rIte carcA zarU karavAmAM AvI. navI dilahImAM potAne dhArAzAstrI kahevaDAvatAoe jAhera pariSada yojI ane jAhera karyuM ke dezane mAtra pramukhazAhI paddhatinI sarakAra ja mAphaka AvI zake ema che. A carcA evA samaye zarU thaI che ke jayAre dezanuM Arthika jIvana holakaDolaka che, phugAvo vadhI rahyo che, bhAva cAre dizAethI AsamAne pahoMcI rahyA che, videzamAM joIe evI dezanI pratiSThA nathI ane AMtararASTrIya paristhiti ati taMgadilIbharI banI rahI che. A saMjogomAM A carcA zarU karanArAonI saMniSThI zaMkA upajAve che. ApaNA dezamAM saMsadIya paddhati heThaLa sarakAranI traNe zAkhAnI siddhio saMtoSakAraka nathI e kamanasIbI che. dhArAgRho bhraSTAcAranA aDDA banI gayA che. kArobArI athavA zAsana zAkhA paNa temanAthI bahu pAchaLa nathI ane nyAyataMtramAM sustI najare paDe che. tema chatAM, pramukhazAhI paddhati svIkAravAmAM Avaze te deza mATe e vinAzakArI haze e bAbatamAM mArA manamAM koI zaMkA nathI. deza je paristhitimAMthI pasAra thaI rahyo che te sudhAravAnA upAyo zo che? zAsana paddhatimAM pheraphAra karavAthI A sudhAre thaI zakaze? zuM zAsana paddhatimAM pheraphAra dvArA vartamAna paristhiti mATenAM kAraNo dUra karI zakAze kharAM? mane lAge che ke zAsana paddhatimAM pheraphAra dvArA A dizAmAM koI hetu nahIM sare. pramukhazAhI paddhatinI himAyata karanArAo eka dalIla evI raju kare che ke pramukha vividha kSetranA niSNAtone tenI sarakAramAM samAveza karI zakaze ane sarakAra vadhu saMtoSakAraka rIte kAma karI zakaze. A saMbaMdhamAM amerikAne dAkhala ApavAmAM Ave che. teo ema samajatA lAge che ke amerikAnI jema pramukhazAhI paddhatinuM zAsana apanAvavAthI, ApaNe paNa amerikAnA stare pahoMcI zakazuM. vizvamAM koI dezanI sthiti e dezamAM kayA prakAranI sarakAra che tenA AdhAre nahIM, paraMtu bIjAM aneka tattvone AdhAre nakkI thatI hoya che. ema to amerikAmAM paNa eka evo mata che ke te deza pramukhazAhI paddhatine lAyaka nathI. amerikAmAM sarakAranI be zAkhAdhArAgRha ane zAsana zAkhA vaccenuM aMtara-gharSaNa jANItuM che. - A uparAMta, A paddhati dvArA pramukhane pasaMdagInI taka maLaze e mAnyatA sAva khoTI che. atyAranI paddhatimAM vaDA pradhAnane sArI vyakitaonI pasaMdagI karatAM koNa roke che? cUMTaNI mATe umedavAronI pasaMdagImAM lAyaka vyakitane nakAravAmAM Ave che. lAyaka vyakitaone saMsadamAM lAvIne temanI sarakAramAM pasaMdagI karavAmAM zA mATe AvatI nathI? hakIkatamAM, zAsana paddhatimAM pheraphAra dvArA 'niSNAtonI pasaMdagI thaI zake e khyAla atyAranA sattAdhArIonA dimAgamAM nathI. atyAre sarakAramAM vyakitanI pasaMdagI lAyakAta ke anubhavane AdhAre nahIM, paraMtu vaphAdArIne AdhAre karavAmAM Ave che. sattA ane hoddAonI vaheMcaNI thaI rahI che. kayAreka vaphAdArI upacaMtA pakSamAM kahevAtI ekatA TakAvI rAkhavA lokonI pasaMdagI thatI hoya che ane e dvArA vahIvaTI taMtra khADe jatuM hoya te tenI koIne paravA nathI. atyAranI paddhatimAM pradhAnane mATe samaya binavahIvaTI kAryo pAchaLa veDaphAya che e dalIlane paNa gaLe UtArI zakAya ema nathI. atyAre je paristhiti che e mATe paddhatine nahIM, paraMtu jemanA hAthamAM zAsana che temane doSa che. dhArAgRhomAM bhAgye ja koI divasa rADArADI vagara pasAra thAya che. have te mukkAbAjI paNa jovA maLe che. pramukhazAhI paddhatinI himAyata karatA eka vadhu paDatA bAlakA AgevAne eka jAherAtamAM zAsana paddhatinA pheraphAra mATe je kAraNo raju karyA che temAM eka kAraNa evuM ApyuM che ke vartamAna paddhatimAM saMsada sarvoparI nathI kAraNa ke saMsadanA nirNayo adAlate uDAvI de che. nyAyataMtra baMdhAraNane AdhAre nirNaya Ape che e teo bhUlI gayA che. baMdhAraNanI maryAdAmAM rahIne nirNaya letAM sarakArane koI rokatuM nathI). bIjuM kAraNa evuM ApyuM che ke jyAM karoDo garIbone roja be TaMka bhojana nathI maLatuM evA dezamAM saMsadIya paddhatinI sarakAra mAphaka Ave nahIM. (zuM zAsana paddhatimAM pheraphAra dvArA koI jAdu karavAmAM AvanAra che? pramukhazAhI paddhati heThaLa A garIbone be TaMka bhojana kema maLaze e temaNe batAvyuM nathI). trIjuM kAraNa evuM ApavAmAM AvyuM che ke saMsadIya paddhati heThaLa sarakAra sthira nathI hotI. teo kadAca e bhUlI gayA haze ke paMDita javAharalAla naheru 17 varSa sudhI vaDA pradhAna hatA ane temanA dIkarI IdirA gAMdhIe paNa eka dAyakA karatAM vadhu samaya zAsana karyuM che. A dalIlane A hakIkata ja javAba Ape che. zuM kAraNa evuM ApavAmAM AvyuM che ke dhaMdhAdArI rAjakAraNIone sattA soMpavAne vizvAsa karaze nahIM ane e dalIla sAthe huM sahamata chuM. jo pramukhazAhI paddhatinI sarakAra apanAvavA mATenA sUcanane svIkAra karavAmAM Avaze te rAjAnA rAja karavAnA daivI adhikAranA yugamAM ApaNe pharI dhakelAI jaze. A himAyatI sattAnuM eka ja vyakitanuM kendrIkaraNa karavA mAge che. ethI deza bhale khADe jAya, paraMtu e vyakita A dezamAM saramukhatyArazAhInI amaryAdita sattA bhAgavI zake. baMdhAraNanuM priembala ghaDanArAoe e kalpanA nahIM karI hoya ke 30 varSa pachI A dezanI janatAne evA zAsana heThaLa jIvavuM paDaze jayAM koI vyakitasvAtaMtraya na hoya, koI nyAya ke samAnatA na hoya ane bhAIcArAnI bhAvanA na hoya. zAsana paddhatimAM pheraphAranI A samagra carcA bina vAstavika phalaka para thaI rahI che. ApaNe jo pramukhazAhI paddhatine svIkAra karIe to pramukha ane dhArAgRha vacce zo saMbaMdha haze? (je koI dhArAgRha hoya to). A paddhati svIkAravAmAM Ave e pachI evo samaya paNa Ave ke saMsada ane nyAyataMtrane avarodharUpa gaNAvIne temane nimna karI nAkhavAmAM Ave ane rAjA je rIte sattA bhegavatA hatA e paristhitinuM puna: nirmANa karavAmAM Ave. vartamAna paddhatimAM tamArI pAse gRhane javAbadAra hoya evuM pradhAnamaMDaLa che ane gRha tenA para aMkuza rAkhI zake che. pramukha ane nyAyataMtra varace zo saMbaMdha haze? pheraphAranA himAyatI evI dalIla karI rahyA che ke dezanI pragatimAM nyAyataMtra avarodha pedA kare che. A avarodha kevI rIte pedA karavAmAM Ave che e tamane kahevAnI teo paravA karatA nathI. lokonI ane dezanI sthiti sudhAravAnI ADe jaja ke nyAyataMtra ADe Avyo hoya evA keTalA Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prabuddha jIvana tA. 1-5-81 kissA che? paristhiti sudhare e mATe pagalAM letAM saMsadane koNe zALA, koleja ke jAhera sevAomAM anAmata beThakonI. suprIma korTanAM rokI che? evo cukAdo che ke pachAta jAti ke vage jAhera sevAomAM beThako ApaNI pAse vizALa kudaratI saMpatti, zakitao, sAdhane ane anAmata rAkhavA sarakArane pharaja pADI zake nahIM. jAhera sevAomAM buddhimattA hovA chatAM ApaNI prajAne garIbImAM rahevuM paDe che e beThako anAmata rAkhavI ke nahIM e aMgenI sattA sarakArane seMpavAmAM mATe zAsana paddhati nahIM, paraMtu sattA para rahelI vyakitao tathA AvI che. sarakAra e sattAne upayoga kare ane te paNa kare. nIti ghaDIne tene bhUlI janArAo che. vartamAna paddhatinI bina- zALA, kolejo ane anya zaikSaNika saMsthAo mATe paNa A kAmagIrI mATe teo doSita che. vAta eTalI ja lAgu paDe che. ethI rAjakIya lAbha ane A lAbhamAM zAsana paddhatimAM pheraphAra mAgatA loko kayA prakAranI pramukhazAhI. taphAvata e che ke prathama lAbha kAyadA heThaLa maLela che tyAre bIjA cAhe che? vizvamAM aneka prakAranI pramukhazAhI paddhati che. pramukhazAhI lAbhamAM kAyadAnuM rakSaNa nathI. A lAbha kAyadesarane che. tenI 30 paddhati saphaLa thaI che evA amerikA ane phrAMsanA dAkhalA sAme varSa ke 50 varSa evI koI samayamaryAdA paNa nathI. A paddhati dvArA saramukhatyArazAhI ane ApakhudazAhI lAdavAmAM pachAta jAtio ane vargone rAjakIya sattA ApavAmAM AvI hoya evA dAkhalA jevA hoya te ApaNA paDozIe pAki- vyA pachI paNa temanI sthitimAM koI sudhAro thayo dekhAto nathI. rastAna ane philipAInsa pratye najara kare, saramukhatyArazAhI lAda- A sudhAre tame kevI rIte lAvazo ? temanA prAthamika zikSaNa mATe vAmAM pramukhazAhI sAdhana banI hoya evA dezonI nAmAvali ghaNI karoDo rUpiyAno kharca karavAmAM Avyo che. A bAbata noMdhapAtra moTI che. che. jo ke zikSaNa mATe kharca karavAmAM Ave to paNa temanA gaNaveza, ApaNI samakSa be vikalpa che. eka bAja, ApaNI pAse pustako ane evI bIjI sagavaDonuM zuM? garIba kuTuMbanA vidyArthIne evI paddhatinI rArakAra che ke jenI kAmagIrI saMtoSakAraka nathI. tene pitA vadhArAnI Avaka mATe kamAvavA javAnI pharaja pADe e bIjI bAja, evI rarakAra je saramukhatyArazAhI zAsana pedA karaze, zakya che ethI e chokaro tenA zikSaNa mATe pUratA pramANamAM zakita jyAM koI svataMtratA nahIM hoya. gheDA hAthamAM sattA kendrita hoya ane samaya na ApI zake e zakaya che. A paristhitimAM sAco evI Apakhuda sarakAra karatAM saMtoSakAraka dekhAva nahIM karI zakanArI mArga maphata zikSaNa ApavAne tathA beThako anAmata rAkhavAne sarakAra vadhu sArI che. bIjA prakAranI sarakAra heThaLa koI mULabhUta nathI. zA mATe ApaNe videzI anubhavo parathI pATha zIkhatA nathI ? adhikAro, nAgarika svAtaMtraya ke rAmAnatA nahIM hoya ane mane kharekhara te e bALakanI zakita ane buddhimattAne bahAra lAvIne bhaya che ke thoDA samayamAM ja dezamAM evI paristhiti prarvatatI haze. tene vikasAvavA mATe prayAso karavA joIe. pachAta jAtio ane vargomAM buddhizALI ane zakitazALI vidyArthIo na hoya evuM nathI. anAmata beThaka A bALakone zikSaNa uparAMta pustako, gaNaveze, Arthika sahAya ' ] eca. ema. siravAI ane evI bIjI sagavaDa dvArA temanI zakitane vikasAvavAnI taka ApavI joIe. zaikSaNika saMsthAomAM anAmata beThakone kAraNe khuda zikSaNa, para thatI asara aMge paNa vicAravuM joIe. jenI guNavattA ochI pachAta jAtio ane vagenei bhUtakALamAM thayelA anyAya che evA vidyArthI mATe eka beThaka anAmata rAkhavI teno artha vadhu dUra karavA athavA tenuM sATuM vALavA cokkasa nirdhArita samaya mATe guNavattA dharAvatA vidyArthIne beThaka nakAravA barAbara che. A prathAne anAmata beThakonI jogavAInI jarUriyAta samajI zakAya che ane kAraNe vatteoche aMze zikSaNanuM dhoraNa nIcuM Utare che, kAraNa ke ochI tenI sAme koI vAMdho hoI zake nahIM. tema chatAM, A jogavAI yogya guNavattA dharAvatA vidyArthIo mATe zikSakone paNa temanuM gheraNa samaya pUratI ja hovI joIe ane te jIvananuM kAyamI aMga banI nI lAvavuM paDe che. A prakriyAne kAraNe tame tamAruM dhoraNa satata zake nahIM. anAmata beThakonI yogyatA ke ayogyatA aMge koI vicA utAratA rahyA che. zaikSaNika raNa nIcuM lAvavA jevI bAbata je raNA karatAM pahelAM kayA saMjogomAM A prathA zarU karavAmAM AvI anyAya bIjo koI nathI. A anyAya haMmeza mATe cAlu rAkhI tene tathA tenAM kAnUnI pAsAM aMge paNa vicAra karavuM joIe. zakAya nahIM. A uparAMta, je deze sara karavA A prathA dAkhala karavAmAM AvI te hetu kharekhara siddha thaI zakayA che? ane jo thaI zakayA hoya posTa grejayueTa stare anAmata beThakonI jogavAInuM eka to keTalA pramANamAM? A bAbatanI paNa carcA thavI joIe. bIje pAsuM paNa che. prathama kakSAnA tabIbane badale dritIya kakSAnA tabIbanI rajisTrAra tarIke nimaNUka karavAmAM Ave tyAre dardIne baMdhAraNanA piembalamAM dareka nAgarika mATe samAna darajaja vicAra karavAmAM Ave che? koI rogathI pIDAtA hoIe tyAre nipuNa : ane takonI vAta karavAmAM AvI che. dareka mAnavIne mAbhe jaLavAI tabIbanI jarUra hoya che. tyAre bhUtakALanA anyAyane yAda rAkhavAmAM rahevuM joIe tema ja bhAIcArAnI vAta paNa karavAmAM AvI che. baMdhAraNanI A jogavAIne kAraNe aspRzyatA e sajApAtra guno AvatA nathI. bane che. ATaluM karyA pachI aspRzya gaNAtA lokonA sAmAjika ane jAhera sevAomAM anAmata saMbaMdhamAM kADhavAmAM AvelA hukama Arthika vikAsa mATe pagalAM levAnuM ane temane Teko ApavAnuM mujaba pUratA pramANamAM jemanuM pratinidhitva na hoya evA pachAta jarUrI hatuM. bhUtakALanA sAmAjika anyAye dura karavA temane vizeSa varganA vibhAgo mATe anAmata beThako UbhI karavAne sarakArane adhitako maLavI joIe. e mATe be stare jogavAI karavAmAM AvI. kAra che. anAmata beThako UbhI karavI ke nahIM ane karavI te keTalA rAjakIya stare tema ja abhyAsa ane jAhera sevAomAM anAmata pramANamAM e sarakAre nakkI karavAnuM che. beThakonI. jAhera sevAomAM nokarInI samAna tako aMgenA A hakkamAM sau prathama, rAjakIya stare ApavAmAM AvelA lAbhanI vAta. baDhatI, nivRtti vetana vagerene kaI ullekha nathI. tema chatAM, suprIma harijano athavA jene pachAta jAti athavA vargo tarIke gaNavAmAM korTanA cukAdA mujaba baDhatI, vetana, nivRtti vetana vageremAM A Ave che temane matAdhikAra maLe ethI anyAya ane asamAnatA jogavAI che, kAraNa ke anAmata beThakanI jogavAI sAthe baDhatInA dUra thAya. harijanane e bhaya hato ke bahumatI temane cUMTI kADhaze adhikAranI jogavAI karavAmAM na Ave to nokarImAM rasamAna takono tenI khAtarI zuM? ethI rAjamAM pachAta jAtio ane vargonI adhikAra chetarAmaNa banI jAya. tame koI paNa jAhera sevAomAM vasatinA pramANamAM dareka rAjyamAM lokasabhA mATe anAmata beThakonI dAkhala thAo eTale sarakAranA eka aMga banI jAo che. ethI sagavaDa UbhI karavAmAM AvI. rAjaya vidhAnasabhA mATe paNa ochI guNavattA dharAvatI vyakitane sthAna ApavAnI sAthosAtha evI ja sagavaDa UbhI karavAmAM AvI. prAraMbhamAM A jogavAI vahIvaTI taMtranI kAryakSamatA para paNa asara pahoMcavAnI zakyatA 30 varSa mATe karavAmAM AvI hatI, paraMtu temAM sudhAro karIne mudatamAM rahelI ja che. je vyakita lAyaka nathI e paNa AvI zake che, kAraNa vadhAro karavAnI saMsadane sattA ApavAmAM AvI hatI. e mujaba ke tenA mATe beThaka anAmata rAkhavAmAM AvI che. A bAbata tAjetaramAM ja A mudatamAM vadhu dasa varSane vadhAre karavAmAM Avyo Aje pratikAra ane anyAyanI bhAvanA UbhI karI rahI che. che. baMdhAraNa heThaLa maLela A adhikAra kAyadesarane bane che ane aspRzyatA prAraMbhamAM mAtra hiMduone prazna hatuM. Aje e kAyadA heThaLa tenuM pAlana jarUrI che. rASTrIya prazna ane sthApita hita dharAvatI rAjakIya bAbata banI bhUtakALanA anyAye dUra karavA ane samAna tako pUrI pADavA | gaI che. anAmata beThaka yogya nirdhArita samaya mATe svIkAravI pachAta jAtio ane vargone ApavAmAM AvelI bIjI sagavaDa e joIe; paraMtu tene jIvananuM kAyamI aMga banavA devuM joIe nahIM. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to, 1-1-81 prabuddha jIvana [2] De. (misa) Alu dastura bhArata mATe anAmata beThakone ItihAsa no nathI. anAmata beThakone potAne eka ItihAsa che. svAtaMtraya pahelAM dezamAM aspRzyatAne prazna ghaNo gaMbhIra hatuM. bIjI goLamejI pariSada TAMkaNe gAMdhIjIe aspRzyatA sAme gherI cetavaNI ApI hatI. temaNe AmaraNa upavAsanI dhamakI paNa ApI hatI. e kALanA dezamAMnA koSTha buddhijIvIoe ekaThA thaIne aspRzyatAnA praznane hiMdu samAjathI bahAra laI javAya ane aspRzya gaNAtA lokone rakSaNa maLe evuM kaMIka karavA mATe vicAratA thayA. tenA anusaMdhAnarUpe sauprathama 1930mAM "pUnA pekaTa" heThaLa anAmata beThakanI prathA dAkhala karavAmAM AvI. anusUcita jAtio mATe vividha dhArAsabhAmAM beThako anAmata rAkhavAmAM AvI. AjhAdI pachI ApaNuM baMdhAraNa ghaDAyuM tyAre paNa A lAbha lekasabhA ane vidhAnasabhAo sudhI pahoMcADavAmAM Avyo. lokasabhA athavA vidhAnasabhAmAM beThako anAmata rAkhavAmAM Ave e sAme koI khulle virodha dekhAto nathI. tAjetaramAM ja anAmata beThako mATenI jogavAInI mudata trIsa parathI vadhArIne 40 karavA mATe sAtamI saMsadanI khAsa beThaka bolAvavAmAM AvI tyAre - badhA sabhyoe UbhA thaIne tALIonA gaDagaDATa vacce anAmata beThakone samarthana ApyuM. e rIte ja gayA mahine saMrAde vividha rAjya vidhAnasabhAomAM anAmata beThakomAM pharI vizvAsa darzAvyo. A abhinaya, A pratIkane anAmata sAthe koI saMbaMdha nathI. teo anusUcita jAtione koI aMjali nahotA ApatA. teo mAtra abhinaya karI rahyA hatA. temanI najara samakSa AvanArI cUMTaNIo hatI. A prakAranI ceSTAthI koIne lAbha thato nathI. huM kabUla karuM chuM ke huM anAmata beThakonI prathAnI prakhara himAthatI che. ApaNA samAjanA ja eka vibhAga para IrAdApUrvaka je anyAya ane apamAne lAdavAmAM AvyAM che te kayAreka koIka rIte te dUra karavAM joIe. bhUtakALanA anyAya dUra karavAnA ApaNI ane kadAca ApaNI pachInI peDhIne saubhAgya athavA adhikAra maLyA che ema huM mAnuM chuM. daramiyAna, A anyAye kevI rIte dUra karavA? anAmata beThakonI jarUra ahIM UbhI thAya che. keTalAka loko ema kahe che ke anAmata dvArA ApaNe ApaNA sAmAjika, rAjakIya ane Athika jIvanamAM bIjI rIte navA anyAya dAkhala karIe chIe. e kadAca kharuM hoI paNa zake. sAmAjika bhedabhAva sAthe ja keTalAka navA vizeSAdhikAro pedA thatA rahevAnA ja. A ApaNe pedA karelA kahevAtA vizeSAdhikAra bhUtakALanA anyAya ane bhedabhAvane dUra karavA mATe che. tenI sAme virodha zA mATe hovo joIe? bhUtakALamAM ApaNe vizeSa adhikAro bhogavatA hatA; paraMtu Aje ethI UlaTuM che. tenI sAthe ja vizeSa adhikAro dharAvatA lokone eka navuM varga sAme AvI rahyo che ane te sAme mane virodha che. jeo potAnA paga para jAte UbhA rahI zakatA na hoya temanI sAme madadane hAtha lAMbAvI zakAya evA cokkasa mArgo ane sAdhana hovAM joIe. jeNe aMgrejImAM "rivarsa Diskriminezana" kahIe chIe e "bhedabhAvone ulaTAvavA"nI prakriyAne huM mAnuM chuM. A prakriyA anyAyonuM sATuM vALI rahI hoya ema kahI zakAya. ApaNA gunegAra mAnasane sAMtvana ApavA huM A kahetI nathI. kamanasIbe, koI paNa bAbatane vikata ane TUMka rUpa ApavAnuM haMmezAM valaNa hoya che. A bAbata sAme ApaNe sAvadhAna rahevAnuM che. pachAta rahelA ane madadanI jarUra dharAvatA lokone zakaya eTalA vyApaka pramANamAM lAbha pahoMce e jovuM jarUrI che. rAjakAraNa ane dhArAonA sthApita hite pachAtapaNAmAM hovA joIe nahIM. ApaNe jemane pAchaLa dhakelI dIdhA hatA, temane ApaNI barAbarImAM lAvavA ApaNe anyAya dUra karavA mAgIe chIe. anAmata beThakone hetu A aMtara dUra karavAne che. e lokone evo anubhava thavo joIe ke teo "navo bhAratanA nAgariko che. A prakriyAnuM eka pariNAma e paNa AvyuM che ke jeo mokhare che ane jemAM mekhare nathI, evI vyakitao vacce eka prakAranI samasyA pedA thaI che. ApaNI netAgIrI janasamUha sAthe saMbaMdha keLavI zakI nathI. eka alaga prakAranA rAjakAraNamAMthI A netAgIrI pedA thaI che. anAmatane kAraNe sauthI moTo prazna A pedA thayo che. anAmata beThakonA lAbhe pachAta varganA moTA pramANanA janasamUhane maLyA nathI. mahArASTramAM pachAta vargamAM 34 TakA vasati dharAvatI mahAra komane sarakArI ziSyavRtti dvArA 85 TakA lAbha thayo che. e sAme 32 TakA maMga vasatine mAtra 2.8 TakAno lAbha thaze che. harijanenA sauthI moTA gaNAtA netA je rAjayanA che e bihA2mAM paNa A sthiti ja che. bhAratIya paddhati mujaba anAmatanA ' lAbha paNa maryAdita lokone ja maLyA che e joI zakAya che. jemanA mATe A lAbha che temAM A lAbhane vegya pramANamAM phelAvA devAmAM AvyA nathI. anAmata beThakone nahIM, paraMtu A prakAranI vikRtine virodha thavo joIe. bIjI vikRti e che ke je lAbha meLavI cUkyA che teo hajI lAbha meLavavA mAge che. bIjI bAja, mArI zikSaka tarIkenI kArakirdImAM meM pachAta vargonA evA buddhizALI ane svamAnazIla vidyArthIo paNa joyA che, jeo A anAmatane lAbha levA mAgatA nathI. emAMnA ghaNA garIba paNa che. A prazna mAtra rAjakIya nathI. mukhyatve te sAmAjika-Arthika prazna che kAraNa ke garIbIne bhUtakALa ke dharma sAthe koI saMbaMdha nathI. garIbInI rekhA heThaLa jIvatA lokomAM mAtra pachAta varganA ja nathI. A prazna dezanA samRddha varganA dareka sabhyane che. anAmatane lAbha je rIte ApavAmAM Ave che te sAmenA virodhanuM mukhya kAraNa A Arthika pAsuM che. prathama tabakkA anAmatanI huM saMpUrNa himAyata karuM chuM. eka vakhata anAmatanA AdhAre praveza meLavyA pachI mAre vadhArAnA prayAsa karIne badhAnI sAthe thavA mahenata karavI joIe. pesTa grejyueTa stare anAmata bAbatamAM mAruM evuM mAnavuM che ke grejya eTa are tame ekasarakhI parIkSA, peparo ApIne ekasarakhA dhoraNe uttIrNa thayA che tyAre ucca stare pravezanuM dhoraNa vadhu sakhata hovuM joIe. A uparAMta, vidyArthInI buddhimattAne paNa mAne pivuM joIe. anAmata beThaka mATe baMdhAraNamAM mukAyelI samayamaryAdA ApaNe vadhArI e yogya ane jarUrI hatuM. have e vicAravuM joIe ke koI samayamaryAdA bAMdhavI yogya ane zakaya che? ApaNe vAstavikatAvAdI abhigama apanAvIne A prakriyAne kayAre aMta ANave e nakkI karavuM joIe, kAraNa ke A prakriyA haMmezAM mATe cAlu rAkhI zakAya nahIM. kayAreka te tene aMta Avavo ja joIe. A saMbaMdhamAM lagabhaga saMpUrNa sahamati meLavIne ane rASTrIya mataikta karatAM paNa vadhu bahAlI sAthe bhaviSyanI koI tArIkha nakkI karavI joIe. A uparAMta, anAmatane lAbha kuTuMbamAM eka vakhata ja maLavo joIe. eka vakhata kuTuMbanI koI vyakita anAmata mAraphate koI vyavasAyamAM dAkhala thaIne AgaLa Ave pachI tenAM bALakone anAmatane lAbha maLavo joIe nahIM, kAraNa ke e vyakita pAse samAjamAM sthAna ane maratabo haze. kendra sarakAranI prathama, dvitIya, tRtIya ane cothA varganI nekarInA 197panA ane 1981nA jAnyuArInI pahelInA AMkaDAo jaze te jaNAze ke cAreya kakSAmAM anusUcita jAti ke vargonA umedavAronI saMkhyAmAM ja nahIM, paraMtu TakAvArImAM paNa sAre vadhAre thayo che. ethI pachAta varganA loko hajI jhADuvALAnA stare rahyA che ane ucca stare pahoMcyA nathI ema kahI zakAya nahIM. sAthesAtha, bahumatIe paNa ladhumatI ane pachAta vargone jItavA mATe meTuM hRdaya batAvavuM joIe. vikRta svarUpa ApavAnA prayAso thatA hovA chatAM pachAta vargone kinnAkhorIne bhega banAvavA joIe nahIM. temane dayAnI jarUra nathI. temane samajavAmAM Ave e jarUrI che. teo khuda bIjAne samaje te ja e zakaya banI zake. A dimAga vyavahAra che. Akhare baMnee ekabIjAnI madade AvavuM paDaze. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 prabuddha jIvana 'premaLa jayoti ' taraphathI ku. parimalA bhaTanA mAnamAM yojAyelA samAra'bhamAM saMghanA pramukha zrI. cImanalAla cakubhAI parimalA bhaTane AzIrvAda ne abhinaMdana ApI rahyA che. tasavIramAM DAbI bAjuthI zrImatI kamalabahena pisapATI, ku. parimala bhaTa, zrI rasikalAla jhaverI, zrImatI nira bahena zAha, zrI ke. pI. zAha ane zrI cImanalAla je. zAha che. * premaLa jyeAti dvArA parimalA bhaTanu mahumAna 'mANasamAM anaMta zakita rahelI che. jayAre pratikULatAvALI vyakita hiMmata ne sAhasathI potAnA jIvananuM ghaDatara kare tyAre e khUba dhanyavAdane pAtra che' evuM jANItA tattvaciMtaka, samAjanA agraNI ane saMghanA pramukha zrI. cImanalAla cakubhAI zAhe sviDiza pheDarezana opha vijhayualI henDikepDa nAmanI saMsthAe kuAlAlApura khAte yojelA aMdhajanA mATenA tAlIma seminAramAM bhAratanA pratinidhi tarIke gayelA dAdaranI aMdhazALAnA sAmAjika kAryakara kumArI parimalA bhaTano satkAra karavA mATe muMbaI jaina yuvaka saMgha saMcAlita premaLa jAtie yojelA milana samAraMbhamAM jaNAvyuM hatuM. zrI cImanabhAI zAhe vadhumAM kahyuM hatuM ke huM jayAre aMdha vyakitanA vicAra karuM chuM tyAre mane ema lAge che ke bhagavAne eka vastuthI vyakitane vaMcita karI che, paraMtu bIjI bAju tenA jIvanane vikasAvavA mATe zakitanA dheAdha Apyo che. kumArI bhaTe aMdha hovA chatAM je vikAsa sAdhyo te sarasa che, temanuM jIvana che enA karatAM vadhu dhanya bane evA mArA aMtaranA AzIrvAda che. tA. 1-5-81 zrI cImanabhAI zAhanA aMtaranA AzIrvAda tathA satkAra karavA mATe premaLa jyoti saMsthAno AbhAra mAnatAM kumArI bhare jaNAvyuM hatuM ke traNa saptAha mATe yojAyelA A seminAramAM 13 dezonA babbe pratinidhioe bhAga lIdhA hatA. bhaTanA paricaya ApatAM zrI ke. pI. zAhe jaNAvyuM hatuM ke temaNe nirmalA niketanamAMthI mAsTara opha seziyala varkara, rUpArela kolejamAMthI grejyueTa tathA vakatRtva, lekhana, hastakalA ane nRtyanI spardhAmAM aneka pAritoSika meLavyAM che. 1981mAM blAInDa vumana Ina mahArASTra dvArA Ayojita parisaMvAdamAM kumArI bhaTe 'kena a blAInDa vumana bI e kanjhayumara rAdhara dhena sarvisa provAIDara' para eka pepara rajU karyuM hatuM. hAlamAM te ela. ela. bI.nA abhyAsa sAthe dAdaranI blAInDa skUlamAM seziyala varkara tarIke kAma karI rahyAM che. zrI zAhe vadhumAM kahyuM hatuM ke aMdha hovA chatAMye emaNe anyanI sevA lIdhA vinA videzamAM jaIne dezanuM nAma rozana karyuM che. tyAra bAda premaLa jyoti saMsthA thakI zrI rasikabhAI jhaverInA haste rUA. 5001 dAdara skUla phora dha blAInDane enAyata karavAmAM AvyA hatA ane 30 aMdha mahilAonA skUlanA vArSika kharcanI javAbadArI levAmAM AvI hatI. A prasaMge jaina yuvaka saMghanA maMtrI zrI cImanalAla je. zAha jaNAvyuM hatuM ke sabhyo sevAthe" tatpara che, e AnaMda vAta che. aMdhajanAnI saMsthAe sahAya svIkArI anugraha karyo che. premaLa jayaMtinA kanvInara zrImatI nIrubena zAhe prAsaMgika pravacana karyuM hatuM. aMdhazrIo mATenI jAgRti, tenA adhikAra tenA pratyenI javAbadArI vagerenI carcA sahita duniyAnA rASTronI aMdha mahilAnA prazno sAthe potAnA dezanA praznonI sarakhAmaNI karavAnA suMdara anubhava A seminAra daramiyAna maLyAnuM kumArI bhaTe jaNAvyuM hatuM. aMtamAM ratnaciMtAmaNI skUlanA bhUtapUrva AcAryA zrImatI kamalabena pIsapATI AbhAravidhi karatAM jaNAvyuM hatuM ke kumArI bhaTe je siddhi prApta karI che tenA mATe huM gaurava anubhavuM chuM. samAraMbhanA AraMbhamAM kula 23 varSanA aMdhakumArI parimalA [] sakalana : nainA gAMdhI mAlika: zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI - 400 004. Te. naM. 350296 : mudraNasthAna: dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI - 400 001. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By/South 54 Licence No.: 37 , 'prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 45: aMka: 2. prabuddha jIvana muMbaI, 16 me, 1981 zanivAra muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra vArSika lavAjama rU. 15 : paradeza mATe ziliga ja chUTaka nakala rU. 7pa taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha sahataMtrI ramaNalAla cI. zAha gherAtI AdhI ke 'u cImanalAla cakubhAI zrImatI indirA gAMdhIne pharI sattA para AvyAne 16 mahinA maMtrImaMDaLamAM palaTA thAya te paNa amaladAra varga Civil Service , thayAM. A samaya daramiyAna dezamAM cAre tarapha ane dareka prakAre azAMti sthira, kuzaLa ane bAhoza hoya te taMtrane bahu AMca na Ave. vadhI che. A azAMti ochI thavAnAM kaI cihna dekhAtAM nathI, phrAMsane A anubhava che. paNa atyAre amaladAremAM meTa phaphaDATa che. balka hajI vadhaze e bhaya che. AMdhI caDI che ane gherI banatI ADedhaDa moTI saMkhyAmAM pherabadalIo thAya che, pharajiyAta nivRtti jAya che. IndirA gAMdhI pote zuM vicAre che te khabara nathI. paNa apAya che, baratarapha karavAmAM Ave che. kendramAM ane rAjyamAM A ema lAge che ke teo tophAnamAM rAce che. tephAna hoya te roga phelA che. era InDiyAnA pAMca ucca adhikArIone hamaNAM loko ema kahetA thAya ke sAra thavuM IndirA gAMdhI che, te na hota rAtorAta baratarapha karyA te Azcaryujanaka ghaTanA che. have temane te ApaNuM zuM thAta? eka evI mAnyatA che ke kaTokaTI (baMdhAraNIya pAchA levAnI vAta thAya che. pradhAna banavA athavA moTA hoddA upara arthamAM nahi) hoya tyAre IndirA gAMdhInI zakita khIle che. rahevA IndirA gAMdhI pratye ananya vaphAdArI ekamAtra lAyakAta che. A zakita soLe kaLAe khIlI UThe te mATe kadAca paristhiti IndirA gAMdhInI apratima sattA sthApavA ane eka mAtra AthI paNa vikaTa bane ema IcchavuM joIe. rAjakIya, Arthika, netA rahevA, A mArga che. koI zakitazALI ke svataMtra vyakitane sAmAjika tathA naitika kSetre dezamAM zuM thaI rahyuM che te thoDuM nihALIe. rahyA che te zreDa nihALIe. levI nahi ke TakavA devI nahi. ApaNane kadAca ema thAya ke je rAjyamAM koMgresa sattA koMgresazAsita rAjamAM A hAla che te bina koMgresI para che tyAM sthiratA ane zAMti haze. paristhiti AthI viparIta rAjyomAM zuM hAla che? temane uthalAvavA badhA prayatno cAlu che. che. AvA rAjyonA mukhyamaMtrIone virodha pakSone bhaya nathI pazcima baMgALa, keraLa, jammu-kAzamIra dareka rAjayamAM koMgresa-AI, tethI vizeSa, potAnA pakSanA asaMtuSTa sabhyone vadhAre bhaya che. virodha vaMToLa pedA kare che. tephAne karAve che. amAre koI rAjyane koMgresanA AMtarika vikhavAdo ane khaTapaTa vyApaka che. ema ja UthalAvavuM nathI evI nIti jAhera thAya che; paNa vartana tethI judu lAge che ke A mukhyamaMtrIo potAnA pakSanA sabhyonA TekAthI ja che. pazcima baMgALamAM moTA pAyA upara koMgresa-AInA sabhyoe nahi, paNa mAtra IndirA gAMdhInI maherabAnIthI Take che. gujarAtanA mAdhava- taphAne karyA. keraLamAM keTalAya rAjakIya khUne thayAM. jammu-kAzmIramAM siMha hoya ke mahArASTranA aMtule, rAjasthAnanA pahADiyA hoya ke A kendra ane rAjya sarakAra vacce saMgharSa vadhatuM jAya che. A koI pradezanA arjayA, IndirA gAMdhInI najara kare te eka kSaNa rAjyanuM taMtra sAra che ema kahevAnI mArI matalaba nathI, paNa TakI na zake. tethI IndirA gAMdhI pratye vadhAre vaphAdArI batAvavI, koMgresa-I tenI musIbate vadhAre che, eTaluM ja kahevAnuM che. khuzAmata karavI, e ja eka mArga temane mATe rahyo. IdirA gAMdhI virodha pakSo vadhAre chinnabhinna thatA hoya che tethI vadhAre A paristhitine AvakAre che, tene uttejana Ape che. A ja rIte binajavAbadAra thAya che. pArlAmenTa ke dhArAsabhAomAM dhamapachADA pitAnI pakaDa rahe. AvA mukhyamaMtrIo pitAnA baLa upara khaDA karavA sivAya temane koI bIju kAMI sUjhatuM nathI. koInI pratiSThA hoya te svataMtra thaI jAya. badhAne potAnA upara avalaMbita rAkhavA nathI. IndirA gAMdhIe virodha pakSonI ciMtA karavAnuM koI kAraNa nathI. ane bhayabhIta rAkhavA e temanI rIta che. kendranA maMtrImaMDaLamAM vaNasatI paristhitine pahoMcI vaLavA athavA temAMthI prajAnuM e ja hAla che. kamalApati tripAThIne ane vidyAcaraNa zukalane dhyAna bIjI dizAmAM doravA eka tarakIba ajamAvAya che. IndirA phagAvI dIdhA eTale badhAmAM phaphaDATa jAgyo. alabatta, A be gAMdhIne jAna jokhamamAM che evI havA UbhI karavI. era InDiyAnA gayA te mATe koI AMsu sAre tema nathI. koIne mATeya AMsu sAravA plenanA bhAMgaphoDanI ghaTanAne je svarUpa ApavAmAM AvyuM che temAM jevuM nathI. rAjyanA keTalAka mukhyamaMtrIo IndirA gAMdhInI A koIne vizvAsa paDato nathI. era-InDiyAnA ceramena raghurAja ane kAna anasaraNa kare che. pitAnA sAthIone paNa bhayabhIta rAkhe gRhamaMtrI jhelasihanI vadhAre paDatI vaphAdArI athavA bina-AvaDatane ane jUthabaMdhIne uttejana maLe. AvA saMjogomAM sthiracitte A pariNAma che ke yojanApUrvaka upajAvela ghaTanA che te kahevuM koI kAma thAya kayAMthI? ati kuzaLa vyakitao hoya te paNa AvA muzkela che, paNa vAta ATalethI aTaktI nathI. rAjIva gAMdhInuM khUna saMjogomAM niSphaLa bane te atyAre te moTA bhAganA sAmAnya karavAnA paNa prayatna thAya che evuM paNa zodhI kADhyuM ane have koTIthI paNa utaratA che temanuM zuM gajuM? khUba AturatApUrvaka rAha jovaDAvyA pachI ane jANe bhAre dabANathI amaladAre ane karmacArIonA ethI paNa bUrA hAla che. ane lokonI moTI mAgaNIthI thatuM hoya tema rAjIva gAMdhI rAjakAraNamAM Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - tA. 16-5-81 prabuddha jIvana S lAge che. praveze che. lokone have bhaya rAkhavAnuM kAraNa nathI. IndirA gAMdhInA videzI paristhiti paNa vikaTa che. pAkistAna, baMgalAdeza, anugAmI taiyAra thAya che. cIna, amerikA, ApaNI viruddha che. aNuzastro ane bIjAM zastra rAjakIya paristhiti AvI che tyAre kAyado ane vyavasthAnI cAre tarapha khaDakAtA jAya che. ApaNe, anicchAe paNa raziyA sthiti tethI paNa gaMbhIra che. cAre tarapha tophAne ane lUMTaphATa, upara vadhAre AdhAra rAkhavo paDe evuM thayuM che. IndirA gAMdhI khUna, baLAtkAre phATI nIkaLyAM che. hiMsAne jvALAmukhI phATa yuddhano bhaya batAve che te taddana binapAyAdAre che ema kahI zakAya che. polIsanA atyAcAro mAjhA mUke che. bihAramAM kedIonI AMkhe tema nathI. IndirA gAMdhI pitAnA hetu mATe kahetAM hoya to paNa phoDI tenI hohA thoDo vakhata thaI chatAM gunegAra polIsane kAMI vAstavikatAnI avagaNanA thAya tema nathI. duniyA yuddha tarapha ghasaDAtI hoya tevuM lAge che. ApaNe temAMthI bacI zakIe nahi. AvA samaye AMca AvI nahi, AsAma ane gujarAtamAM bhArelA agni jevI badhA matabhedo bhUlI rASTrIya ekatA ane salAmatIne vicAra sthiti che. alIgaDha, bihArazarIpha, dUdhavAtA dAvAnaLanAM cihane che. karavo joIe. durbhAgye tene ApaNAmAM sadaMtara abhAva che. zALAo, kolejo, yunivarsiTIo vakhatovakhata ane lAMbA samaya naitikatAnI vAta karavI viDaMbanA che. koI varga adha:patanathI baMdha rahe che. vidyArthIo maraNiyA thayA hoya tevuM lAge. asAmAjika mukata nathI. Crisis of Character zabda bahu ghasAI gaye tattvanuM jora badhe vadhatuM jAya che. che paNa vadhAre yathArtha banato jAya che. bIjI tarapha nyAyataMtra ane sarakAra vaccenI taMgadilI vadhatI kharekhara, deza eka moTI kaTokaTImAMthI pasAra thaI rahyo jAya che. nyAyataMtra upara prahAre cAluM che. pArlAmenTamAM koMgresa che. chUpI - kAti thaI rahI che tene ApaNane khyAla nathI. keTalAka mAne che ke hiMsaka kAnti anivArya che. ApaNA kAbU bahAranAM AInA sabhya variSTha adAlatanI upara ugra prahAro kare che. nyAyAdhIzo paribaLe prajajIvanane gherI rahyA che. anya dezomAM paNa AvA upara paNa AnI asara thaI hoya tevuM lAge che. temAM sarakAra virodhI ja hAla che evuM khATuM AzvAsana laI, hatAza thaI besI javAmAM valaNa vadhatuM jAya che, ela.AI.sI.nA benasa prazna upara suprIma , kAyaratA che. chatAM kaThora vAstavikatAnI avagaNanA thAya tema nathI. korTe je valaNa lIdhuM te vicAra karatA karI mUke tevuM che. sarakArI mAtra IndirA gAMdhI ke rAjakIya vyakitaone ja doSa devAthI, ApaNA potAnA doSa DhAMkI zakAtA nathI. samagra prajAjIvananI valaNanA pratyAghAtarUpe lAge. vadhArAnA ane navA nImAtA jajo pAsethI A kaTokaTI che. je prakAranI bAyaMdharI mAgavAmAM Ave che ane apAya che tethI premaLa jyoti nyAyataMtranuM ghoraNa nIcuM jaze evo bhaya asthAne nathI. chevaTe premaLa jyotinA kAmane vyApa vadhato jAya che tema bheTanI jajo paNa mANasa che, temane paNa kuTuMba che. pariNAme, temanI rakamanI paNa saravANI cAlu rahe che te AnaMdanI vAta che. svataMtratA jokhamAya temAM sarakArI ApakhudI sAme eka taMbha navI rakama nIce pramANe maLI che, te saune ame aMta:karaNanabaLo thAya. pUrvaka AbhAra mAnIe chIe. I vartamAnapatro upara AkramaNa cAlu che. nyUjhaprinTa upara 1111/- eka daMpatI taraphathI 15 TakA jevI bhAre jakAta nAkhI, kamaratoDa bojo nAkhe che. 500|-- sUrajabAI mahetA TrasTa hA. sukhalAla manasukhalAla mahetA pAlekara paMcano bojo paNa bhAre che. sarakArI jAherakhabara vartamAna 800/- zrI harajIvanabhAI TIMbaDiyA 201/- sva. caMpAbahena mathurAdAsa cokasI patrone moTo AdhAra che. 100/- lIlA bhuvananA bhADUte (sAyana) Arthika paristhiti lagAtAra vaNasatI rahI che. moMghavArI, 61- zrI vRjalAla mehanalAla khaMdhAra phugAvo, bekArI, ekadhArA vadhatAM rahyAM che. zaheromAM saMgaThita majUra 51/- rasikalAla ke. saMghavI 51/- prakAzabhAI gAMdhI saMghe ane sarakArI nokarI meTA pagAra ane moMghavArI bhaththAM meLave che. kheDUto vAjabI bhAva meLavavA AMdolana gAve che. A badhuM phugAvAmAM ane moMghavArImAM vadhAro kare che. vyApArI, dAdara skUla phora dha blAInDa mATe maLelI rakama udyogapati, vakIla, DokaTara ane anya vargo game te rIte moTI 2400 - zrImatI AzitAbahena zeTha kamANI kare tenI IrSyA anya vargomAM thAya te svAbhAvika che. phugAvo 1500/- premaLa jyoti pravRttimAMthI ane meghavArI ghaTADavA hoya to Avaka ane milakatanI maryAdA 900 - mesarsa mahAvIra bradharsa bAMdhavI ja paDe. A sarakAra AvuM kAMI vicAre tema nathI. 900/- mesarsa sI. ke. zAha ceriTebala TrasTa 600/- zrImatI maMjulAbahena cImanalAla je. zAha kALAM nANAMnuM pApa mApha karavA berara bonDa kADhayA tene paNa 600 - zrImatI ramAbahena jayasukhalAla vorA saphaLatA na maLI. kALAM nANAMne bharaDo samagra jIvanane vyApI gaye 320 - zrImatI zAnatAbahena caMdulAla epha. che ane bharakhI jaze. Arthika asamAnatAnI khINa UMDI thatI jAya 390- zrImatI prabhAbahena ja. majamudAra 300/- mesarsa zAnti TreDarsa che. kacerI, dANacorI, naphAkhorIthI cAre tarapha lUMTa cAlI che. 300/- mesarsa Ara. zAtilAlanI kAM. rAjakAraNI vyakitaone temAM phALo che. bhraSTAcAra rageragamAM vyApI 300/- zrI dAmajIbhAI velajI zAha gayA che. Arthika prazno pratye IndirA gAMdhInuM lakSa sadA AchuM 300- zrImatI savitAbahena ke. pI. zAha rahyAM che. temane koI viziSTa Arthika nIti che ja nahi. samAjavAda 300/- zrImatI kezarabahena deDhiyA ke garIbI haTAvanI temanI vAta sadaMtara pikaLa che. temanI 300 - zrImatI maMjulAbahena dhanasukhabhAI zAha 300- zrI dhIrajalAla phUlacaMda zAha badhI kuzaLatA rAjakIya zataraMja khelavAmAM ane sattA prApta karavAmAM ja rahI che. 9600/ "prabuddha jIvana'nA gatAMkamAM chelle pAne je ahevAla pragaTa anAmata virodhI AMdolane navo vargavigraha pedA karyo che. thayuM che te dAdara kula kera dhI blAInDa mATe amArI apIlane mAna te dezavyApI che ane vadhaze. sarakArI nokarIomAM ane zikSaNa ApIne uparanI nAmAvali mujaba je je vyakitaoe rakame mokalI saMsthAomAM A asaMtoSa phATI nIkaLaze. IndirA gAMdhI praznone che te saunA ame AbhArI chIe. nikAla karavAne badale, tene dAbI devAmAM ja. mAnatAM hoya tema maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha. 2475/ Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16-5-81 arIsAnA khaMDa khaMDamAM paDatA zyAmanA pratibiMbanI jema sRSTinA padArthamAtramAM, prANImAtramAM ghanazyAmanuM pratibiMba che. gItAnA sAtamA adhyAyamAM (le. 7thI 11) saMkSiptamAM varNavelI IzvaranI vibhUtionuM gItAnA dasamA adhyAyamAM arthAta vibhUtigamAM vistArathI varNana che. vibhUniyoga pahelAnA navamAM adhyAyamAM bhakitamAM varNavyo che. vibhUtiyogane AraMbha karatAM pahelAM navamA adhyAyanA aMtima zlekamAM zrIkRSaNa kahe che - "manmanA bhava mabhakato mAjI mAM namasku2. mAmevaidhyasi yukartavamAtmAne matparAyaNa." mArAmAM mana rAkha, mAro bhakata thA, mAru pUjana kara. mane namaskAra kara. e prakAre mAre zaraNe rahI aMta:karaNa mArAmAM joDI tuM mane ja pAmIza. - A zlemAM vaMdanabhakitanuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che. ApaNe namaskAra anya koI mudrAmAM nahIM ane be hAtha joDIne ja karIe chIe, zA mATe? ApaNI hatheLImAM bilakula vALa nathI. be hAtha joDatAM vacamAM vALa paNa nathI AvatA. namaskAra eka pratIka che, AtmA ane paramAtmAnA ane saMbaMdhanuM. jIva ane zivanA milana ADe dhULa vALa ke sUkSama ahaMkAra jevA koI aMtarAya na ghaTe. namaskAranI vAta karatAM narasiMha mahetAnI paMkita yAda Ave che, "sakaLa lokamAM sahune vaMde." bhAgavata paNa e ja kahe che, yakyi bhUrva praNamedananya: arthAta prANImAtra IzvarathI bhinna nathI e bhAvathI praNAma karo. sacarAcara kRSNaviSaNunI divya vibhUti che evo buddhiyoga jene prApta thAya te ja sahune vaMdana karI zake. nisarganA bahuvidha tane Aryoe bhaktibhAvathI namaskAra karyA che. AtmaupampathI temAM IzvaranAM darzana karyA che. 'vipazupanI namaranubhya' kahI bhUtadhAtrI dharitrInI vaMdanA-arcanA karI che, zAligrAma jevA paththaramAM viSaNune nIrakhyA che. saritAmAM mAtAnAM darzana karyA che te agnimAM pitAnA. (sana: piteva sUna' Rgvada 1.1.9) dIpatimAM Atmati lahI che te azvatthamAM parabrahmane nihALe che. 'agrata: zivarUpAya azvatthAya name nama:" . rAmAyaNamAM nara-vAnaranI maitrIne mahimA che, kRSNanI ge-bhakita suprasiddha che te yuddhiSThiranI kUtarA pratyenI niSNa hRdayasparzI che. cara, acara, jalacara, thalacara, nabhacara, sthAvara-jaMgama, jaDacetana, jaLa, sthaLa, daLa, vAdaLa, vanyakuMja, tapuMja ke girizRMga sarvatra saune virATa puruSanuM vizvarUpa mAnIne Aryoe bhakitabhAvathI namaskAra karyA che. bhUtamItramAM IzvaranI vibhUtinI anubhUti jene thaI zake te ja sakaLa lekamAM sahune vaMdana karI zake ane e rIte navamAM adhyAyanA aMtima kSetramAM varNavyA pramANe parabrahmane pAmI zake. " navamA adhyAyamAM bhakitane apUrva mahimA gAya che, te dasame adhyAya - vibhUtiga - tene laMbAvela taMtu che. vibhUti gamAM zrIkRSNa kahe che, "he arjuna, je mane satata prItipUrvaka bhaje che tene huM buddhivega ApuM chuM. tenA ajJAnane nAza jJAnadIpa vaDe karuM chuM." (gItA 10. 10, 11) AnA anusaMdhAnamAM arjuna pUche che, "he kRSNa! kayA kayA padArthomAM mAre tamAruM citavana karavuM joIe?" arjunanA A praznanA uttAramAM upAsya paramezvaranI keTalIka vibhUtionuM varNana che. Ama to Izvara pratyeka vRkSamAM, nadInALAmAM, pazu-pakSIomAM, AyudhomAM, nara, sunavara ane munivaramAM vase che, chatAM enuM aizvarya, enuM vibhUtimatva azvatthamAM, jAnavImAM, airAvatamAM, vainateyamAM, vajamAM, arjunamAM, vyAsa vageremAM vizeSa rUpamAM thAya che. A kevI rIte ? eka udAharaNa laIe. navamA adhyAyanA chaThThA zlokamAM zrIkRSNe kahyuM che, jema sarva dizAomAM gati karanAra vadhu nitya AkAzamAM rahe che tema bhUtamAtra mArAmAM vaselA che. vAyu nitya che, sarvatraga che, vAyu narI AMkhe dekhAtuM nathI chatAM keTaleka ThekANe vizeSa rUpamAM enI anubhUti thAya che. udAharaNata: vRkSonA kaMpanamAM. vAyu AvA sthaLe anubhUtamAMthI udbhUta bane che. vAyunI jema avyakata hovA chatAM IzvaranuM aikavarya sthaLe sthaLe AvirbhAva pAme che. Izvara sarvatra che, bhUtamAtramAM tene vAsa che chatAM vAyunA vRkSAdi kaMpananI jema vizeSa rUpamAM enI anubhUti jyAM jyAM thAya che te tenI vibhUti kahevAya. vibhUti e kega kevI rIte ? rAmatvane vega kIdho che. 'samatva yoga ucyate." (gItA 2.48) gI e ja che je bhUtamAtramAM Atmadarzana karI zake. vidyAvinayasaMpanna brAhmaNa hoya, gAya hAya, hAthI hoya, bilADI hAya, cAMDALa hoya, paMDita sarvatra samadarzI ja hoya che. "vighAvinaya saMpanna brAhmaNe gavi hastini. zuni rauva vapAke ca paMDitA: samadazana:" (gItA 5.18) paMDita kahevAya kone? 'sadA sarvatra brahmadarzana hi pAMDityama' je sadA sarvatra saumAM parabrahmane nihALI zake te ja paMDita. - IzvaranuM vibhUtimatva sarvatra saumAM eka samAna che. pachI e vyAsajI, kapila, uzanA kavi, nArada, bhRgu jevA vibhUtiyogamAM varNavelA vidyAvinayasaMpanna drijavara ke munivara hoya. vAsava, Aditya, viSar, ziva jevA suravara hoya, naivaNika hoya ke varNadhama cAMDAla hoya, kAmadhenu, airAvata, makara ke bilADI jevA pazu hoya, vaja jevA Ayudha hoya, jaDa hoya ke cetana, nAnAM hoya ke moTAM, UMca hoya ke nIca, IzvaranuM aizvarya sarvatra ekasarakhuM AvirbhAva pAmeluM che. tethI ja te gItAmAM kahyuM che, jemanuM mana samatvamAM sthita che te samadarzI purue ahIM ja saMsAra jItyA che kAraNa ke brA nirdoSa ane sama che tethI teo brahmamAM sthita che. "Iheva vaijita: sargo vepAM sAme sthita mana: nirdoSa hi sama brahma tasmAduhmaNi te sthitA." (gItA 5.19) prANImAtra IzvaranuM premaniketana che. pratyeka prANI ane padArtha paramAtmAnI zakita upara eka amara bhASya che. evuM kayuM prANI che jemAM IzvaranuM nUra vahetuM nathI ? Ave buddhiyoga, AvI anekhI dRSTi sAMpaDe, te daSTi vaDe prANImAtramAM birAjelA vizvAtmAnA, enA vibhUtimatvanAM darzana karavAnI zakita prApta thAya tyAre ja mAnavI verajhera vIsare, mArA-tArAthI para bane. samatAnuM mUlya je samaje che te ja jagatane AzIrvAdarUpa bane che. samatA lekazAhInuM pAyAnuM aMga che. vizvamAnava banavAnuM, vizvazAMti sthApavAnuM ke vizvarUpadarzana karavAnuM prathama sopAna che. bhUtamAtra paramAtmAnI IcchAnuM, tenA saMkalpanuM, tenA amApa vaibhavanuM, aizvaryanuM, vibhUtimatvanuM ja jo svarUpa che to prANI prANI nathI, padArtha padArtha nathI, paraMtu paramAtmA che samatva e thAga che. bhUtamAtrane samadaSTithI nihALavAne buddhiga prApta thAya te vibhUtine paNa ga ja bane. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-5-81 prabuddha jIvana e uttara dhruvane rasika ItihAsa U caMdravadana cI. mahetA vuiM Stara dhruvanI zodhasaphara" e 'evaresTanuM ArohaNa'nA lekhaka DA, ramaNalAla cI. zAhanuM A kSetramAM bIjuM pustaka che. dharma, tattvajJAna uparAMta saMpAdane, jIvanacaritro, ekAMkInA kotramAMnAM pustako uparAMta A pustaka eka ananya ane adabhuta sAhasika ane maraNiyA saMzodhakonA jIvasaTosaTanA khela karanArAonI athAka parizramane aMjalirUpa paNa che. pratyeka lagnaprasaMge varavahu dhruvane tAro te mAhayarAmAMthI UMce najara karI manamAM kalpI laI athavA kapyA vinA jue ja che. brAhmaNa jovAne-dhuvanA tArAnA darzana karAvavAne- cAle te karAve ja che, paNa e tArAne IlAko, uttara dhavane pradeza jovAne koI gujarAtIne mahecchA thatI nathI, thaI nathI. dazabAra raDayAkhaDayA evA vaTemArguo haze - te e pradezamAM arorA berAliyA (Aurora Borealis) nI, sUryodayanI adbhuta surakhinI jhAMkhI karanAra dazapAMca-uttara dhruvanA bindu upara paga mAMDanArA koI gujarAtI nahIM maLe; paNa pRthvI para ITAlIthI mAMDI neveM-sviDana, DenamArka, briTana, phrAnsa, amerikA kaMIka rakhaDu zokhIne A uttara dhruvane pradeza zuM che, ke che, jamIna che kharI ke mAtra himabhUmi ja che, tyAM mAMkaDa, macchara, uMdara, bilADI, kUtarA, siMha, mAchalAM vagere vividha prakAranAM prANIo janme che, jIve che ane janme che to jIve che zI rIte e jANavA doDayA doDayA gayA che; jaya laIne gayA che. tyAM harAyaphAya, rahevAya, jIvAya e jANavA kaMIka sAhasavIro UmaTayA che. e badhAMne A pustakmAM rasika ItihAsa AlekhavAmAM AvyuM che. - amerikAmAM sAnaphrAMsisko jevA zaheramAM killo bAMdhI, bIjA pravAsIene mArga cIMdhI Apyo. alAskA jevo pradeza raziyAne khAte noMdhAvI zaka, nasIba nahIM te A pradeza pANIne mUle amerikAne vera ke tarata sarovarane kAMThaDe sonAnI pATo caLakatI jovA-levA maLI. AvuM AvuM, aneka navalakathAomAM paNa na maLe evuM rasapUrNa bayAna-sAhitya jANavA AvA pustakane ApaNe vadhAvI levuM joIe. eTaluM ja nahIM paNa pratyeka zALAmAM, have jayAM aMgrejI bhASA zIkhavavI e pApa gaNAvA mAMDayuM che tevI zALAomAM, vidyArthIe, hase hAMse A pustaka vAMcatA thAya evI janA ghaDAvI joIe. lagabhaga poNAcAraso pAnAMnA A pustakamAM ghaTita phoTAo paNa che. kayAMka nakazAo paNa che. vAMcatA zrIla" thAya te juvAniyAone uttara dhruva pagathAra khUMdavA javA Aje pUratI sagavaDo paNa maLI rahe che. rAunDa dha varlDa paMdareka hajAramAM TrIpa karanArA eka ja jAtanI hoTele, eka ja jAtanAM cA-pINAM, supa, baTATA vagere kherAka laI jhapATAbaMdha joI pAchA Ave che. eTalA ja kharcamAM uttara dhruvane pagathAra madhyabinduthI base savAbaso mAIla dUra hima pagathAra para cAlI rahI, barAbara TAMkaNuM sAdhI upaDo te pAMcasAta miniTanuM arUM parUM prabhAta nahIM, paNa chasAta divasa laMbAnuM cAle evuM Dana (Dawn) paroDha jevAne kahAve maLe. kumaLe sUraja je rIte e uSAkamaLamAM khIle che, raMgaberaMgI lIlA khIlave che, e jovAne prasaMga sAdho te jiMdagImAM kadI nahIM bhulAya evo anubhava meLavI zakaze. lekhakane abhinaMdana. aneka rIte abhinaMdana. anekagaNA abhinaMdana. koI sAmAnya mANasane A vAMcavAmAM rasa nahIM paDe. vepArI, nokariyAta, dhaMdhAdArI AvAM pustako hAthamAM ja nahIM le paNa sAce jijJAsu vidyArthI AvA pustaka pratye najara doDAvaze, doDAvavI joIe. vibhUtiyoga (gItA a. 10) | hemAMginI jAI vAIkiMga, lApa, eskima prajA vize Aje ApaNe kaMInuM kaMI sAMbhaLatA thayA chIe. I. sa. pUrve base varSa pahelAM pAIziyasathI mAMDI gaI kAla sudhI dizAmAM hindustAna, cIna, jApAna, erabastAna, AphrikA sivAyanA prajAjanoe paisA kharacI, buddhi laDAvI A uttara dhruvane pradeza jANavA varSonAM varSo jAtamahenata karI mathAmaNa karI che. DaoN. ramaNabhAI zAhe pravAsa kheDI jANe che. enuM mahattva pramAyuM che. ene pariNAme A pustakamAM eka nahIM paNa aneka pustakone AdhAra laI, nakka hakIkate tAravI, tyAMnI prajAnA rItarivAjothI mAMDI uttara dizAmAM zarUAtamAM pahoMcelA pravAsIo, tyAMnI himasapATImAM khUMpI gayelA sAhasiko, hoDI, manavAra, balUna, vagere sAdhana mAraphata nizcita karelA mArge akSAMzarekhAMza, jaLathaLa, himagirimALA ane e bhU tathA bhemanA garbhamAM rahelI sAmagrI, ene aMdAja kADhanArA vaijJAniko saMbaMdhI aneka mAhitIthI bharapUra evo rocaka zailImAM A graMtha lakhyo che. alabatta, moTA bhAgane uttara dhruva pradeza Aje mAnavIe pramANe che, paraMtu enAM havAmAna tathA tusaMdhAna sivAya bhUgarbhanI saMpatti haju ghaNI jANavI bAkI che. svataMtra bhAratanA nAviko jAvA jatA hatA. pariyAMnA pariyAM khAya eTaluM dhana lAvatA hatA. paNa DenamArkathI masko jaI, tyAM rahI, tyAMne nivAsI banI beriMga, beriMganI sAmudradhuni zodhavA paDaze, tyAM daTAye. tyAra bAda Aje "ka hatA nA chokare. nAma tenuM zyAma. enA hAthamAM cArI hatA, jemAM tenuM pratibiMba paDatuM hatuM. tene e animeSa nayane nihALatA hatA. tyAM te .... enA hAthamAMthI arIse paDI gayo. enI mAtAne ciMtA thaI ke mArA lAlane vAgyuM te nathI ne? enA pitAne dIkarAne vAgyuM ke kema tenA karatAM arIsA tUTayAnI nuksAnIne gusso hatA. jyAre bALakanA pratibhAva kevA hatA? na te ene mAtAnI citAnI khevanA hatI, ne te pitAnA krodhanI.. e te pahelAM karatAM vadhu khuzakhuzAla hato. ene pratibhAva ekAeka samajAya tevuM na hatuM. tyAM te zyAma AnaMdathI pekarI UThaze, juone, jarA juo to kharA, ekane badale aneka zyAma !" arIse akhaMDa hato tyAre zyAmanuM eka ja pratibiba temAM paDatuM hatuM. te ja arIsAnA khaMDa khaMDa thaI gayA che tenA pratyeka khaMDamAM paNa zyAmane pitAnuM pratibiMba dekhAtuM hatuM eTale ene te jovAnI gammata paDI gaI. A prakriyA nihALatAM 'ekohaM bahuzyAma" ke "eka sata viprA bahudhA vadanti' e veda-vedAMtamAMnuM satya sedAharaNa samajAI gayuM. 'avibhakataM ca bhUteSa vibhaktamiva ca sthitama(gItA 13, 16) Izvara avibhakata hovA chatAM bhUtamAtramAM vibhakata banIne kevI rIte rahe che te A nAnakaDA prasaMgathI samajAI gayuM. akhila , brahmAMDanA khilakhilamAM IzvaranI vibhUtionI anubhUti che. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-5-81 prabuddha jIvana zAMti ane ekatA [] haiM. dilAvarasiMha jADejA jagatanI aMdara ekatAnuM sUtra raheluM che. jagata AvI ekatAthI, jo ke, sabhAna nathI tethI jagatane anI AMtarika ekatAthI sabhAna karavAnuM che, e ekatA pragaTa karavAno puruSArtha karavAnI zubha ghaDI have AvI pahoMcI che. eka navA caitanyanAprakAzano--jagatamAM AvirbhAva thayA che. potAnI ekatAthI jagata sabhAna bane evI zakita have enI pAse che. zrI mAtAjIe uparanA matalabanuM eka kathana karyuM che. vijJAna ane yaMtra-vijJAnanI sahAyathI duniyAnA deza vaccenuM bhautika aMtara ghaTeluM che. bIjI bAjuethI, e ja vijJAna ane yaMtravijJAna eka deza ane bIjA deza vacce saMgharSanuM nimitta banI rahela che. deza ane duniyAmAM prasaMgopAta athaDAmaNA thayA kare che. kudaratI paryAvaraNamAM mAnavanI dakhalagIrInI mAtrA vadhI rahI che. dezanA vyavahAramAM saMkucita ane svArthalakSI abhigama vakhate vakhata jaNAI Ave che. ApaNe je jIvI rahyA chIe jeTayugamAM, paraMtu ApaNA vyavahAra paththarayuganA mANasane anurUpa jaNAya evA visaMvAdI che. zrI mAtAjIe nirdezelA navA caitanya-navazakitanA AvirbhAvanA prasAramAM mAnavajAti ISTa sahakAra ApI rahI heAya tevuM jaNAtuM nathI. mANase vikAsanA hAlanA tabakke ahaMkendritatA ane svArthalakSitAnA vartuLamAMthI bahAra nIkaLavuM ja rahyuM. mAnavasaMskRti ane AdhyAtmika paraMparA tethI ja AtmavistRtIkaraNa ane svArthazIlatAnI para javA paratve satata bhAra mUkI rahela che. ApaNI pravRttinuM, lAgaNInuM tema ja dRSTibiMdunuM lUka ApaNe vistRta karatA rahevAnuM che. 'sva'mAMthI 'sarva' tarapha ApaNe javAnuM che. virATa vizva sAthe ekatAnI anubhUti ApaNe keLavavAnI che. vaizrvika jIvananA eka bhAgarUpe vyakti--jIvanane jotAM zIkhavAnuMche. biMdu paNa siMdhuno ja bhAga che. vaizvika divyatAno manuSya eka aMza che. AvI anubhUti, AvA vaizvika saMdarbha, hAlanA mAnavajIvanamAM dekhAtI visaMvAditAne dUra karI zake. manuSyanI sAmAjika, Arthika, rAjakIya dhArmika ItyAdi samasyAonuM svarUpa Aje jAgatika banI gayuM che. A jAgatika samasyAonA ukela jAgatika daSTibiMdunI apekSA rAkhe che, vyakitalakSitAne sthAne vicAra, lAgaNI ane vyavahArane vaizvikatA tarapha dorI javAnI AjanI jarUriyAta che. samUhamAdhyamA samagra mAnavajAtinI aMdara sUtranI jema parovAyelI ekatAne vAraMvAra upasAvatAM rahe te jarUrI banI gayuM che. AvA jAgatika abhigamano AraMbha vyakitathI thAya te svAbhAvika gaNAvuM joIe. AvA jAgatika abhigamavALI vyakitaonA nAnA samUho racAya aneevA samUho samaSTiparivartananI dizAmAM kAma karatA thAya to ISTa parivartana thaI zake. AvuM parivartana siddha karavA mATe ekI sAthe judI judI kSAe pura pArtha karavAnA raheze. AmAMnuM paheluM ane sauthI agatyanuM kSatra zikSaNanuM che. sAcA zikSaNano prAraMbha kuTuMbamAM thatA hoya che. vaDIlAe pAtAnA vartanathI vizALa daSTibiMdu, udAra jIvanasaraNI, sahiSNutA ane ni:svArtha vyavahAranA mArga dekhADatA rahevuM joIe. vizeSamAM, bALakane vArtAo, dazyasAdhanA I.nA mAdhyama dvArA nirbhayatA, ni:svArthatA ane khAnadAnInA pATha vaDIla, zikSaka zIkhavI zake. vaLI zALAnA pAThyakramamAM cAritrya-ghaDataranA tattvane vaNI levAmAM AvyuM hoya. vaizvivatAnuM spaMdana bacapaNathI ja vidyArthI jhIlatA 17 thAya evuM zikSaNa-saMsthAnuM vAtAvaraNa hovuM ghaTe. kuTuMbamAM strInuM sthAna mahattvanuM che. strIonA dRSTibiMdumAM vizALatA Ave ane strInuM anubhavakSetra vistRta banatuM rahe te bALakamAM evA saMskAranuM siMcana karavA mATe jarUrI che. rojI raLavA mATe manuSya kArya kare che e vAtamAM AMzika satya che kharuM paNa Akhare to manuSya kAryane divyanA caraNe dharelA naivedya tarIke tema ja mAnavajAtinA samagra kalyANanA bhAgarUpe ja jovuM rahyuM. AvA daSTibiMduthI kArya karavAthI enI guNavattA sudhare che ane manuSyanuM gajuM UcuM tema ja vyApaka bane che. AnI sAthe vijJAna ane yaMtravijJAnane zAMti ane vikAsanuM lakSya siddha karavA mATe jotaravAM rahyAM. koI ahIM kaheze ke vizva ekatAnA vicAra bhAratIya saMskRti mATe kAMI navA nathI. hA, A vicAra ApaNA mATe navA nathI, paraMtu e vicArane-zAMti ane ekatAnA darzane ApaNA vicArataMtramAM vaNI levAnI ane ene vyavahAramAM mUrtimaMta karavAnI ghaDI have AvI pahoMcI che. vyakita- mAnavamAMthI vizva- mAnavamAM rUpAMtarita thavAnuM AjanA kALamAM anivArya banI gayuM che. ApaNuM atyAranuM prathama lakSya to ekatA ane zAMtinA AdarzanA prasAra karavAnuM che. samAjanA vividha agraNIomAM AvI AdarzAbhimukhatA keLavavAnuM che. ema nahi thAya te svArthanA phugAvAthI samAjanuM mALakhuM tUTI jaze, korI vyakitalakSitAne sthAne tethI samaSTinI hitacitAnA daSTibiMdune sthAna ApavuM rahyuM. AvuM daSTibiMdu keLavAya e pahelAM mAnavajAtine vibhakata karI rahelA roganuM svarUpa samajavAnuM jarUrI gaNAya. prema, namratA, saMvAditA, ekatA, pavitratA ane jJAnanA paribaLA jIvanamAM jeTalA pramANamAM puSTa thAya teTalA pramANamAM pRthvI upara pragaTelA ekatAnA navA caitanyanI vyApakatA siddha thaze. pahelAMnI te namratA meLavavI paDaze. 'hu' je jANuM chuM ane mAnuM chuM te Akhare satya nathI . bIjA paNa satyazodhako che. huM jANuM chuM te satyanuM eka svarUpa che.' bIjuM, prema, satya, saMvAditA, ekatA jevAM jIvana mUlyone jIvananI pAThazALAmAM ApaNA vyavahAra jIvanamAM adhika ane adhika ghUMTatAM rahevAM paDaze. AdhyAtma jIvana ane vyavahAra jIvana paraspara pUrti karIne mAnava astitvane urdhva ane vizALa banAve te ja jIvana hetupUrNa, vikAsazIla ane vyApaka thaI zake. ApaNA abhigama vaiSamyo vacce sAmyanI upAsanA karavAnA che. 'avibhakata'vibhakateSu'nI jIvanadaSTi keLavavAno che. sRSTimAM nAmarUpa jUjavAM che, paNa aMte te badhuM hemanuM hema cheekama sata viprA :bahudhA vadanti-nI pratIti, 'saba sUrata mere sAhebakI'nI bhagavatkRtti, vaizvika bhAva keLavavA mATe jarUrI che. sRSTinAM vividha ghaTako vacce parasparAvalaMbana raheluM che. caitanyanuM vaizvika svarUpa pragaTa karavA mATe mAre mArI jAtathI ja prAra Mbha karavA rahyA, samaSTi parivartananI vATa jovAnI huM rAha joI zaka nahi, ahIM zAMti ane ekatAnA khyAla vize spaSTatA karI laIe. zAMti eTale yuddhano abhAva nahi. prathama vizvayuddha ane bIjA vizvayuddha vacce je kAMI hatuM tene yuddhano abhAva kahI zakAya. paraMtu ene zAMti tarIke oLakhAvI zakAya nahi. zAMtine khyAla bhAvAtmaka che. yuddhanA bhayamAMthI e khyAla janmato nathI. zAMti eka svayaM ISTa evuM bhAvAtmaka mUlya che. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 prabuddha jIvana aa. 16-5-81. ekatA (unity) eTale ekavidhatA (uniformity) nahi. ekatAne jhoka AMtarika ekatva paratve che. ekavidhatAne jheka bAhya ekarUpatA paratve che. pezAka, bhASA ItyAdinI bAhya ekarUpatA hoya ane chatAM sarakho pazAka paheranAra ane samAna bhASA belanAra jUtha vacce kaDavo saMgharSa hoI zake. bIjI bAjue, bAhya rUpa, rItarivAja, bhASA ItyAdinI vibhinnatAo vacce AMtarika ekatA pragaTa thaI zake che. jagatamAM je kAMI jIvana che te A badhuM Izvare vasAveluM che eTale ApaNe Adarza Atmika ekatAne sarvatra nIrakhavAne, evI bhAvAtmaka ekatAthI sabhAna thavAne ane piMDe te brahmAMDe temaja brahmAMDe te piMDenA aikayabhAvane mUrtimaMta karavAne che. zAMtine khaMDita karatA ane hiMsAnI vRddhi karatAM kayAM AMtararASTrIya, rASTrIya ane rAjakIya, Arthika tathA sAmAjika paribaLe che tenuM pahelAM to adhyayana karavuM ghaTe. dezamAM kayAM paribaLo zAMtine poSaka che ane kayAM ghAtaka che tenuM keIsa sTaDI'ne AdhAre taTastha tAraNa kADhavuM joIe. evA tAraNane AdhAre zAMtipuSTinA mArgo ane upAyo vyApaka samAja samakSa rajU karI zakAya. zAMti aMgenuM adhyayana yunivarsiTI zikSaNane eka bhAga banI zake. e adhyayanane vyavahAramAM mUrtimaMta karavAnI kheja ane prakriyA sAtatyabharyA dhoraNe hAtha dharAya te ISTa pariNAma AvI zake. parivartananI prakriyAnuM ghAtaka paribaLa ] pannAlAla rasikalAla zAha A mAjika vikAsa ane parivartanane abhyAsa karIe tyAre cceka bAbata spaSTa samajAya che. mAnyatAothI baddha, paraMparAparAyaNa ane gatAnugatika vyavahArabaddha jIvanamAM parivartana lAvavuM AjanA jamAnAmAM paNa muzkela te che ja. lokazAhI, vicAra svAtaMtrya ane abhivyakitanA yuganI pUrve e tIvra saMgharSa notaranAruM ane daDha manobaLa dharAvatAM lokhaMDI puruSa mATe paNa azakayavata hatuM ane pariNAme "re satya ! tAre khAtara " AvI mahAna ane umadA vyaktioe keTakeTaluM sahana karavuM paDayuM che tene itihAsa sAkSI che, AvuM kema bane che? mAnavI vartamAnamAM jIvana saMgharSa - astittvanA saMgharSamAM (Struggle for Existence) aTavAya che. gaI kAlanI vAtane - gaI kAlanI madhura smRtine ya mamaLAvavAne enI pAse samaya nathI. AjanA praznone ukela zodhavAmAM ene samaya bharapAI jAya che. gaI kAlanA praznane samajIne, ene sAra grahaNa karIne bhAvine rasto sApha karavAnuM enAthI banatuM nathI. roja - ba-rojanI ghaTamALamAM aTavAyelAM jIvane bhUtakALa ja bhaviSyarUpe phaLe che, e bAbatane ene khyAla nathI, agara e bAbata te bhUlI jAya che athavA evo khyAla hoya to paNa e aMge vicAravAne avakAza nathI. karma ane phaLanA saMbaMdho AsaphAlTanA dhorImArganI mAphaka sIdhA ane sapATa nathI. vividha mAnasika vRttionuM pariNAma aTapaTuM ane dhAryA karatAM juduM ja Ave che ane pariNAme vyakitagata ane samAja jIvana gatizIla, parivartanazIla ke vikAsazIla rahetuM nathI. A AjanA yuganI nakkara hakIkata ( bare fact ) agara vAstavIkatA che ane eTale ja paraMparAgata jIvanamAMthI bahAra AvI zakAtuM nathI eTale aMze parivartananI prakriyA muzkela bane che. lokazAhI, vaicArika svAtaMtra ane vicAronI svataMtra abhivyakitanA A yugamAM parivartana pAmatAM samayanI sAthe tAla milAvavAnI daSTie vicAra - preraka bhUmikA sAthe yogya mAdhyama dvArA thatAM vicAra - pracArathI parivartana muzkela nathI evuM lAge kharuM, (evuM banavuM joIe), paraMtu e nitAMta hakIkata che evuM mAnI levAnI jarUra nathI. Aje vIsamI sadImAM paNa naitika himatane abhAva, cAritrayanI kaTokaTI ane svAInI TUMkI daSTinA kAraNe dhAryuM parivartana thaI zakatuM nathI. AvuM zA mATe? saMvedana, anubhUti ane abhivyakitane suyoga sAdhI zake evI kalpanAzIla vyakitanI daSTi vadhu dUra sudhI pahoMce che. yugane vIMdhIne ArapAra joI zakatI vyakitanI vAtane samAja pahelAM to svIkArI zakatA nathI. AvI vyakitane AthI du:kha thAya che. AvI vyakitanI saMvedanAnA anusaMdhAnamAM Avo prazna ApaNA kAne vAraM vAra paDe che: "cokkasa vyakti asAdhAraNa kema thaI?" najIkanI vyakita hoya - aMgata lAgaNInA saMbaMdha hoya te Avo pratibhAva paNa hoya che: "badhAnI jema sAmAnya hota to vadhu sukhI na thAta?" athavA te " rAjA rAmathI mAMDIne rAjA rAmamohanarAya sudhI keTalIya vyakitaoe jagatanuM netRtva karyuM che, chatAM ya samAja eno e ja che eTale samAjane sudhAravAne abharakhe rAkhavA jevo nathI," vagere. prazna pAyAne che asAmAnya vyakitanI samaja ane daSTi lAMbI hoya che. sau prathama te samAja enI vAta mAnI zake ja nahi. AkAzane AMbavAnI vAta karavAne badale vAstavikatAnI dharatI para paga ThekavavAnI vAta upahAsathI karavAmAM Ave. ene virodha thAya ane emAMthI vyakitagata dhikkAra sudhI paNa vAta pahoMce. sthApita hita dharAvanAra zAma, dAma daMDa ane bhedanI nIti paNa apanAve. AvA kUra upahAsa, vicArazIla vyaktinA aMgata hitane nukasAna pahoMcADavAnI gegama vRttithI evI vyakita bahudhA bhAMgI paDe che ane du:khI thAya che agara kAcI - pecI paNa asAmAnya vyakita sukhI thavA mATe sAmAnya vyakita thavAmAM saMtoSa ane sukha zodhe che. AjanA jamAnAnI A tAsIra che. eTale upara jaNAvyA tevA pratibhAve samAjamAM vyApaka che ane e ja te parivartananI prakriyAnuM ghAtaka paribaLa che. , asAmAnya vyakitanI dIdadapiTabharI vAtane prathama te tIvratAthI AghAtajanaka virodha thAya paNa vyakita enA nirNayamAM aDaga rahe te vaLI samAjasaheja sahAnubhUti dharAvato thAya. e sahAnubhUtine svIkRtinI bhUmikA sudhI laI javAmAM te nAke dama Ave ane tyAM sudhImAM to navI vAta zarU karanArane samAje pIMkhI nAkhe hoya. duniyAnI pragatinI A praNAlikA che ane eTale ja asAmAnya vyakita ekadhArI ribAya che kAraNa, cAre bAju sAmAnya vyakitaonI . satata bahumatI vacce e vyakita gherAyelI rahe che. varga zikSakamAM sauthI maMdabuddhinA bALakanI grahaNazakitane lakSamAM rAkhIne vidyArthIene keLavaNI ApavAnI-tAlIma ApavAnI jema dhIraja hovI ghaTe tema asAmAnya vyakitae paNa evI ja dhIraja rAkhIne satata sahana karavuM paDe- mAnasika yAtanA veThavI paDe. koI paNa kALe, koI paNa dezamAM ke samAjamAM vattoeche aMze AvI paristhiti ja najare paDaze. satyane rasto dukara hovAthI e raste cAlavuM koIne gamatuM nathI. upara avalokana karyuM e mujaba asAmAnya vyakitane du:kha to paDe che, paNa emAM vAMka kene? evI ananya vyakitanI dIrdhadaSTine ke samAjanI vaicArika bhUmikA vinAnI paraMparAgata ane gatAnugatika jaDa mAnyatAone ? ene nyAya koNa kALa ja kare ne? ane evuM che eTale thAya che: 'samAja kevI kevI ananya vyakitaonA saMvedana ane du:khanA khabhe caDIne vikAsa sAdhe che! nave vicAra keTakeTalo saMgharSa ane vedanAne pacAvIne AgaLa dhape che!!" sAmAjika tavArIkhane kALAMDibAMga vAdaLAM jevA pRSThonI senerI kinAra jevAM AvI vyakitaonAM jIvanamAMthI preraNA laIne samAja mAMDa be-cAra DagalAM AgaLa vadhe tyAM ja evI vyakitanA vilayathI Ellis in wonder land 'nI elisanA pAtranI mAphaka eka-be DagalAM pIchehaTha kare che. Ane ApaNe zuM kahIzuM? ApaNI potAnI Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-5-81 prabuddha jIvana je. kRSNamUrti - - I esa. eca. veMkaTarAmAnI ane ke. kRSNamUrti anu. : hiMmatalAla mahetA prayAsa kare evI apekSA rAkhavAmAM Ave che. sAcA prazna pUche eka dhArmika puruSa vize tamArA mana:cakSu samA je citra ane jAte ja tenA uttaro kheLI le. hoya tenA karatAM coMkI javAya eTalI hade e bhinna che. vAstavamAM, kRNamUtine prathama prazna A che: ApaNI samasyAo zabdanA rUDha arthamAM tame tene dhArmika' kahI zake paNa nahi. bhagavA vize ApaNe kharekhara sabhAna chIe? praznone ApaNe sAmAjika, vinAnA, rAbetA mujabanAM upakaraNe ke saraMjAma vinAnA, eka saMtane rAjakIya, vyakitalakSI, dhArmika ItyAdi rUpe vibhAjita karatA nathI? bheTo thavo evuM paNa javalle ja banatuM hoya che. khUba ja sehAmaNA, temanA mate sAmAjika samasyAonA sAmAjika ukela nathI, kAraNa dADhImUcharahita, sApha caherAvALA, sughaDa vastra paridhAna karelA, ekasapharsTa samAjanuM bAhya mALakhuM vyakitaonuM baneluM che, bIjA zabdomAM kebrijanA uccArabhAravALuM aNI zuddha aMgrejI bolatA jiMduM, kRSaNa- mAnavamana dvArA ghaDAyeluM che. ane jo ke mAnavIe baLadagADAMthI mUti, lagabhaga sATha varSa pUrve jagatabharamAM vArtAlApa ApavAnI jeTa vimAna sudhInI bAhya pragati sAdhI che, paNa tenuM mane A ane carcAsatro yojavAnI kArakirdI mATe bahAra paDayA tyAre jeTalA badhI sadI daramiyAna badalAyuM nathI. timaya ane kAryarata hatA eTalA ja Aje 86nI vaye paNa che. ApaNe bIjanuM Adhipatya svIkArIe temAMthI, paMDita, rAjatemanA eka vArtAlApanuM zrAvaNa e koIkane mATe jidagInA kAraNI ke gurune vyakitagata javAbadArI suparata karI daIe temAMthI, samAjamAM arAjakatA pariName che. bIjA para AdhAra rAkhIne sauthI moTA cittAkSobhane anubhava banI jAya. khUba ja vyApaka arthamAM ke doSa DhaLIne ApaNe javAbadArI TALIe chIe, eTale koI samUe eka mUrtibhaMjaka che. ApaNI samagra jIvanarIti, vicAralaDhaNa, hika pagaluM laI zakAtuM nathI. kamanasIbe, yuddha jevA samaye ja evuM saMvedanA ane AcaraNa-e sarvane e paDakAre che. ane jo ke A sAmUhika pagaluM levAnuM hoya che. bIjA zabdomAM, astitvanA pratyeka vivAdAspada a-guru koI ziSyane rAkhavAnI nA pADe che chatAM sarva stare haMmezAM saMgharSa cAlato rahe che. ApaNe ApaNI jAtane hindu, muslima, khristI ane yahUdI, raziyana ane amerikana, mUDIvAdI prakAranA leke - rAjakAraNIo, tattvaciMtaka, samAja sudhArako, para ane sAmyavAdI, rUDhicusta ane vidrohI e rIte vibhAjita karI dezIo-badhA ja saMdezA mATe temanI AsapAsa ToLe vaLe che. dIdhI che. zraddhA ane azraddhA dvArA, ApaNe sarjelA agaNita paNa kRSNamUrti bhArapUrvaka jaNAve che ke temane koI saMdeza devo dvArA ane ApaNe je karatA rahIe chIe te arthahIna kriyAkAMDe dvArA ane dArzanika mAnyatAo dvArA tathA manovaijJAnika siddhAMta ApavAnuM nathI. temanI koI lisUpha nathI, sAmAjika aniSTo dvArA ane samAja tathA jIvana eTale zuM te vizenA abhiprAyo drArA sAmene koI upacAra nathI, vyakitagata mA mATe koI paMtha nathI. paNa ApaNe vibhAjita rahyA chIe. ane kRNamUrti bhArapUrvaka kahe teo jenA vaDA hatA te vizva saMsthA- "dha orDara ova dha sTAra che ke A khaMDita TukaDAo paikI ekAdane vaLageluM raheluM evuM mana, eva IsTa'nuM temaNe 1929mAM jyAre visarjana karyuM tyAre temAM sarva mAnava vyakitao mATe aMte je samAna che te viSAda, bhaya, IcchA, hiMsA, premane abhAva ItyAdi jIvananI mULabhUta samasyAo ekatra thayelI aDhaLaka saMpatti temaNe ApI dIdhI eTaluM ja nahi, kadI nahi samajI zake. temanI pAse jenI apekSA rAkhavAmAM AvI hatI te payagaMbarane jo mAnavInA mane samAjanuM sarjana karyuM che te mane paNa sAmuM paka lAvavAno paNa temaNe InakAra karI dIdho. visarjana pAchaLanuM samAjanI ja pedAza che, rASTrIyatA, jJAti, varga, paraMparA, dharma, bhASA, kAraNa temanA pitAnA zabdomAM zreSTha rIte samajAvAyuM che : zikSaNa, sAhitya, kaLA, rUDhi, rItarivAja, sarva prakAranA pracAra, Arthika dabANa, ApaNe khorAka, AhavA, pANuM kaTuba, ApaNA mitro, "huM daDhapaNe mAnuM chuM ke satya e patharahita bhUmi che, ane ApaNA anubhave ApaNe kalpI zakIe te pratyeka asarathI sadIo koI paNa mArge, koI paNa dharma dvArA, koI saMpradAya mAraphata tame thayA baddha thayeluM evuM A mana che. eTale ke ApaNane zuM vicAravuM tyAM pahoMcI zako nahi, satya asIma, anavaru ddha, koI paNa mArge e kahevAmAM Ave che, paNa kema vicAravuM te zIkhavavAmAM AvatuM durArAdhya heIne tene saMghaTita karI zakAya nahi, tema koI cakkasa nathI. AthI ApaNA vicAro sAMkaDA cIlAmAM ja vahyA kare che. vicAro yA vicArasaraNInI eka cokkasa tarAha sAme ApaNe vidroha paMthe lokone dorI javA ke temanA para baLajabarI karavA koI saMghanI karIe paNa te evI ja bIjI tarAhamAM sarI paDavA mATe. ahIM bhaya racanA thavI joIe nahi. huM mAnuM chuM ke koI saMdha mANasane e che ke eka bAhya mane potAne vize kayAreya sabhAna hotuM nathI, AdhyAtmikatA bhaNI dorI jaI zake nahi. je A hetu mATe koI kAraNa baddhatAnI sthitimAM salAmatI rahelI che. saMgha racavAmAM Ave che te eka TekaNalAkaDI, eka baMdhana banI jAya zArIrika bhaya hoya tyAre tANa kriyA dvArA pratibhAva dAkhavatA ane vyakitane paMgu ja banAvI de.. je kSaNe tame koIne anusaravA hoIe chIe. paNa mane vaijJAnika bhayanI bAbatamAM eka Adarzane lAge che. te kSaNe tame satyane anusaratA aTakI jAva cho... mArI upAvIne ApaNe kAryane pAchuM ThelIe chIe. daSTAMta tarIke, ApaNe hiMsaka chIe ane ApaNe kahIe chIe ke ApaNe kramaza : ahiMsaka lagana eka ja Avazyaka bAbata mATe che- mAnavIne mukata kara. banIzuM. ahiMsA e Adarza che, paNa hiMsA e hakIkata che. eTale huM tene sarva piMjaramAMthI, badhA bhayathI mukata karavA IcchuM chuM, ane eka Adarzane sevavo e naryo daMbha che. kRSNamUrti bhArapUrvaka jaNAve dharmo, navA paMthe sthApavA IcchatA nathI tema navA siddhAMta ane che ke samaya kayAreya parivartana siddha karI zake nahi. teo pUche che: navAM darzane pracalita karavA mAgatA nathI. mAre ziSyo nathI, pRthvI hiMsA vize tame sabhAna banI zake--jema ke tamArAmAM gussAnI para yA AdhyAtmika bhUmikAe mArA koI dharmadUto nathI. mArI lAgaNI jAgatI hoya ane tame te tanhANa nAbUda karI zako? kRSNamUrti sabhAnatA, jAgRti-Awareness e zabda khAsa na ekamAtra citA mAnavIne abAdhita rIte ane nirbhayapaNe mukatA arthamAM prayoje che- kevaLa nirIkSaNa, ne nyAya toLave, karavAnI che.' vAjabI TharAvavuM, na kheDavuM. TUMkamAM zabdarahita. ApaNe bIjA pratye te pachI teo vArtAlApa kema Ape che? vela, eka arthamAM zabda mAraphate joIe chIe. nAma ke jenI sAthe saMbaMdhonI AkhI hAramALA rahelI hoya che--badhA gamA, aNagamAM, pUrvagraha ane evuM teo vArtAlApa ApatA nathI. paNa teo eka jAtano 'saMvAda' sarva kaMI. eTale ja saMbaMdhomAM gUMcavADA hoya che. lAgaNI, bhaya, maje che, jemAM zatA jAte potAnA mananI kriyAo samajavA AnaMdanI kSaNanI yAda, salAmatI ane siddhinI IcchA-A badhuM Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 prabuddha jIvana tA. 16-5-81 saMbaMdhanI bhUmikA banI rahe che ane e badhAMne neha gaNI levAmAM pazune taraphaDavAnI pharaja zA mATe pADavI joIe te buddhimAM Utare Ave che. jIvane AthI sadA mATe kaMrakSetra banI jAya chepaNa tevI vAta nathI, tibeTI leke bauddhadharmI che tethI tene ahiMsaka hovA ApaNe saMbaMdhonI duniyA tarapha pITha pheravI zakIe nahi ane ApaNI jAtane jemAM nihALI zakIe evA ekamAtra e arIso che. joIe, paNa nathI. bauddha lAmAo (dharmaguru) paNa mAMsAhAra kare che, kAraNa ke sarerAza 13 hajAra phUTathI vadhu UMcA A ati kRNamUrtinI mAnyatA pramANe ApaNI jAta e bIjuM kazuM nahi ThaMDA ane DuMgarALa pradezamAM anAja eTaluM ochuM pAke che ke mAMsAhAra paNa vicArono eka bhAre che. astitva che te mAtra vicAronuM ja. vinA cAle nahIM. tyAM khorAka bacAvavA mATe saMtati niyamana karavAmAM uccatara jAta ke AtmA ke aMta:karaNa jevuM kazuM nathI, paNa che mAtra Ave che ane saMtati niyamana karavA mATe kuTuMbamAMthI eka chokarAne baddha vicAraNA. evo eka bhinna ciMtaka hovAne khyAla, je ciMtaka brahmAcArI banAvavA lAmA tarIke dIkSA ApavAmAM aAve che. khorAka pasaMdagI karato hoya, nyAya toLato hoya ke vicArane aMkuzamAM rAkhatA mATe gheTAM-bakarAMnI katala karatAM pahelAM tenA AtmAnA mekSa mATe hoya-AvA eka bhinna ciMtakano khyAla e mAtra bhrama che. citaka prArthanA karavAmAM Ave che! tema chatAM je avicArI krUra rIte katala haMmezAM vicArane aMkuzamAM rAkhavA mathe che. paNa e prayAsa nirarthaka thAya che, temAM A ramAzIrvAdane kyAMya paDagho paDato nathI. mANasa che kAraNa citakane sarjaka te vicAra ja che. eTale je kaMI thaI hirAka pazu karatAM paNa vadhu avicArI ane kUra thaI zake che. zake te eTaluM ja ke vicAre kSaNa pratikSaNa potAne vize 'pasaMdagI vinAnI sabhAnatA" batAvavI joIe. mANasanI krUratAne khyAla meLavavA laMDanathI tibeTa ane agni eTale ja kRSNamUrti dhyAnanI sarva kriyAne arthahIna gaNIne eziyA sudhI bhaTakavAnI jarUra nathI. mahAvIra, buddha ane gAMdhIjInA hasI kADhe che. vicAranuM niyaMtraNa thI ekAgratA e dhyAnane InakAra dezamAM paNa mArA vicArapUrvaka nahIM te avicArIpaNe rojabaroja prANI pratye keTaluM krUra AcaraNa kare che tenA ApaNe keTalAka dAkhalA che. emena ke rAma ke kokAkolAnuM satata raTaNa karavAthI mana zAMta joIe. muMbaI jevAM zaheramAM prANIo ochAM hoya che tethI AvI bane che. ane sTrepIDa paNa. jayAre sAcuM dhyAna eTale dareka vicAra kUratA ApaNI najare bahu nathI paDatI. pakSIonI vAta karIe to vize ane dareka lAgaNI vize jAgRti, e sAcuM ke kheTuM ema kadI popaTane lokhaMDI paTTInA pAMjarAmAM pUrI rAkhavAmAM Ave che, je nahi kahevAnuM paNa mAtra tene joyA karavAnuM.' pAMjarA popaTa karatAM nAnuM hoya che. - kRSNamUrtinI sAmAnya rIte teo aspaSTa che ane avyavahAru mAMsAhArI ke hiMsAra na hoya evA mANaso paNa avicArIche ema kahIne TIkA karavAmAM Ave che. temanA zabdone bauddhika paNe potAnAM pALelAM pazuo para paNa niraMtara trAsa gujAratA hoya bhUmikA para laI javAnA mULabhUta rIte bhUlabharyA prayAsamAMthI, teo che. A rIte joIe te ApaNA dezamAM baLada jevuM du:khI prANI je kahe che tene gItA, bAIbala ke DroIDa sAthe sarakhAvavAnA prayAsamAMthI A TIkA udbhave che. kRSNamUrti pote ja kahe che tema, svIkAra ke bIju ekeya nathI. ApaNe gAyane pUjaya gaNI che, baLadane zivanA asvIkAra vaDe nahi, paNa temanAM vidhAnanAM satyAsatyane rojiMdA vAhana naMdI tarIke gaNela che, tema chatAM tenA pratye tenA mAlikano jIvananI kasoTIe caDAvavAthI samajadArI prApta thAya che. vartAva atyaMta dhRNAspada hoya che. 4500 varSa pahelAM siMdhu saMskRtimAM jevAM gADAM hatAM tevAM Aje paNa che. jo temAM eka trIjuM paiDuM hoya to gADAne bhAra baLadanI kAMdha para na Ave. baLada gADu pazuo pratye mANasanI pAzavatA mAtra kheMcavAnuM ja rahe. paraMtu jayAM pAkI saDaka na hoya ane kevaLa [] vijayagupta maurya kAcI gADAvATa ja hoya tyAM trIja paiDuM kAma apAve nahIM. AthI prANIo para AcaravAmAM AvatI krUratA vizenA be samAcAra gADAnuM bhArekhama vajana baLadanI kAMdha para Ave che tethI kAMdha upara A lekhanA viSaya upara vicAro prere che. gaye mahine (eprilamAM) pahelA sojo ane pachI kensara jevA vraNa pedA thAya che. tema chatAM muMbaImAM prANI kalyANanI eka saMsthAnA samAraMbhamAM vaDA pradhAna AvA pIDAjanaka vraNa upara paNa gADAnI dhUMsarI ane gADAne bhAra zrImatI gAMdhIe prANIo para gujArAtA trAsathI temane bacAvavA upADIne baLadoe vaitara karavuM paDe che. ApaNA dezamAM paNa prANIo anurodha karyo hato. bIjA samAcAra laMDananA che, jayAM muslima para kuratA aTakAvavAne kAyade che ane A kAyadA pramANe AvI vasAhatIone halAla mAMsa maLe te mATe bAMdhavAmAM AvelA Adhunika sthitimAM baLadane gADAmAM joDavA e gune che. paraMtu ApaNI katalakhAnA sAme tyAM prANIo paranI krUratA aTakAvavA mATenI saMsthAe dhArAsabhAe chApakhAnAnI jema kAyadAo karyA kare che, paNa temane virodha karyo che ane tenA paDaghA pArlAmenTamAM paNa paDavAthI katala amala thatuM nathI. AthI kAyadA hAMsIpAtra bane che. khAnuM cAlu thaI zakayuM nathI. muslima zariyata pramANe khAvA mANasanI krUratA ATalethI aTakatI nathI. AvI sthitimAM mATenuM mAMsa meLavavA prANIne eka jhATake mArI nAkhavuM na joIe. DhasaraDe karatA baLadone paNa hAMkatAM hAMkatAM gADAvALo pUchaDuM maraDe che. tenA gaLA para kApa mUkI taraphaDavA daI tenuM vadhu lehI nIkaLI javA vRSaNa dabAve che. peDumAM pATu mAre che. pITha upara rAMDhavAnA phaTakA devuM. joIe evuM mAMsa ja halAla kahevAya ane zariyata pramANe mAre che. pUchaDuM vAraMvAra maraDAvAthI pUMchaDAnA maNakA khasI jAya che muslimoe mAtra evuM ja mAMsa khAvuM joIe. katalanI A ati ane pUMchaDuM vAMkuMcUkuM banI jAya che. ApaNI karoDanuM koI hADakuM krUra rIta che. tema chatAM ApaNA dezamAM muslimabhAIone AvI khasI jAya to asahya pIDA thAya che, paraMtu mUMgA pazunI pIDAne sagavaDa ApavAmAM AvI che. paraMtu AvI ati krUra rIte prANIonI vicAra koNa kare ? katala thavA devI hoya te prANIo pratye krUratA aTakAvavAne kAyado gADImAM joDAtA ghaDAne dAkhala che. teNe A divasa gADIne karavAne kazo artha nathI. tema chatAM ApaNA dezamAM evo kAyado che je kheMcIne deDavAnuM hoya che. te thAkI jAya, hAMphI rahe ke tarasyo ane briTanamAM paNa che. kharekhara te dezanA kAyadA badhAne sarakhA thAya to paNa e mUMguM prANI potAnI vyathA vyakata kevI rIte kare? lAgu thavA joIe. temAM dharmanA nAme apavAda karavA na joIe. - te yathAzakita doDato jato hoya to paNa gADIvALo tenI upara seTInA AthI briTanamAM A alaga katalakhAnA sAme virodha jAgyo che. vAraMvAra phaTakA mArato hoya che. AkhA divasamAM te asaMkhya phaTakA mAMsAhArI lokone mAMsAhAra karavo ja hoya to dharmanA nAme khAto hoya che. gADImAM besanArAone A dazya evuM koThe paDI gayuM Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-5-81 prabuddha jIvana aMdhArAmAM na rahIe T raMbhAbena gAMdhI hoya che ke gADIvALAne koI ema nahIM kahe ke "ghoDAne mAra nahIM, te je vegathI doDe che te pUrato che." roja ekasarakhuM vaitaruM karanArane ghANInA ke kozanA baLada sAthe sarakhAvavAmAM Ave che, paNa e baLada para zuM vIte che tene keTalAne khyAla hoya che? vanya prANIo paNa mANasanI kUratAne bhega banatAM hoya che. Aje cAmaDo, mAMsa, vagerenI kiMmata eTalI badhI vadhI gaI che ke lAMca ApIne dUra rIte zikAra karavAmAM Ave che. baMdUkanA dhaDAkAthI gerakAyade zikAranI jANa thatI aTakAvavI hoya te vanya pazaonI avarajavaranI keDI para chaTakuM goThavavAmAM Ave che. A chaTakuM chupAveluM hoya che. prANIo jaLAzaya para niyamita samaye pANI pIvA jatAM hoya che ane temane cokkasa mArga hoya che. temAM spriMgavALI evI cAMpa hoya che ke ajANapaNe temAM paga paDatAM ja A bUbI pa'mAM prANIne paga jakaDAI jAya che. moTA bhAge menA ane pipaTa jevAM pakSIonAM baccAM ImAMthI nIkaLe tyAre pakSIonA vepArIrInA mANase vanavagaDAmAM jaIne mALAmAMthI baccAMne uThAvI lAve che. muMbaI, haidarAbAda, kalakarA, dilhI, madrAsa, beMgalora vagere zaheramAM pakSI vikretAone A baccAM vecavAmAM Ave che. daramiyAna keTalAMka baccAM bhUkhyAMtarasyAM marI paNa jAya. meTA vikretAe duniyAnA ghaNA dezamAM vimAna mAraphata pakSIonI nikAsa kare che. A pravAsa daramiyAna paNa bhUkhatarasathI keTalAMka pakSIo marI jAya che. prANIo pratye krUratA aTakAvavAne kAyadA prANIone rakSaNa kAyadA prANIone rahANa ApI zakayo nathI. mANasane vicAra hovo joIe ke mUMgA pazupakSIone pIDA na thAya evI rIte ApaNe vartavuM joIe. prANIo pratye krUratAnAM uparokata daSTAMtamAM moTA bhAge kUratA TALI zakAya. vaijJAnika ane tabIbI saMzodhana mATe prANIo para thatA ghaNA prayogomAM karatA hoya che, paraMtu te anivArya hoya che. A prayoga tabIbI kSetre mAnavakalyANa mATe thatA hoya che ane tenA pariNAme thatI zodha manuSyatara prANIonA zreya mATe paNa vaparAya che. paraMtu manuSyo ane prANI, badhAnA vinAza mATe tathA aNuzastro, jherI vAyu banAvavA mATe prANIo para prayogo karavAmAM Ave te atyaMta duSTa kRtya che. dAkhalA tarIke amerikA ApaNA dezamAMthI vAMdarA AyAta karatuM hatuM, temAM eka zarata hatI ke temanI upara nivArI zakAya tevI kUratA vAparavAmAM Avaze nahIM ane temane upayoga tabIbI saMzodhana mATe ja thaze. A zarata bhaMga karI amerikA aNuzastronAM vikiraNanI ghAtaka asara mApavA mATe A vAMdarAone upaga karatuM hatuM. A prayogomAM temanA upara ghaNI kUratA vAparavAmAM AvatI hatI. zrI morArajIbhAI vaDA pradhAna hatA tyAre temane A krUratAnI jANa thatAM temaNe A vAMdarAnI nikAsa para pratibaMdha mUkI dIdho. mANasa pazu jevo ghAtakI che evI sarakhAmaNI khATI che. hiMsaka pazuo hiMsA kare che temanuM sahaja kRtya che. mANasanI krUra- tAnA be prakAra che: te aNuzastronA prayoga karanArAnI jema samajapUrvaka ane buddhipUrvaka krUratA Acare che ane gADAvALA ke ghoDAgADIvALA mANasanI jema avicArIpaNe jaDatAthI kUratA vAparata hoya che. vizALa phlakanA A be cheDA vacce ghaNA mANasa ghaNI rIte prANIo pratye krUratA Acare che. jo temAM prANIo pratye samajapUrvaka prema ane sahAnubhUti dharAvatA hoya te ghaNI kUratA TALI zakAya. vaDA pradhAne kahyuM che tema prANIo pratye prema ane sadbhAvanuM zikSaNa bALavayathI ja ApavuM joIe. vaDA divasa pahelAM eka aMgrejI megejhinamAM lekha vAMcya. lekha te na kahevAya, eka mulAkAta vAMcI. mulAkAta lIdhI hatI eka bhaNelI gaNelI chokarInI, je paradeza jaIne bhaNI AvI, che, jene mAtapitAnI hUMpha che ane je AjanA arthamAM meDarna gaNAya che tevI nI ..... . mulAkAta lenAra hatA ratana karAkA, e vAMcIne mane AghAta lAgyo. khabara nahotI ke ApaNe tyAM paNa ATalA badhA drug addict che. e mulAkAtanA ahevAlane A che tarajame. vAMce, vicAro ane bArikAIthI tamArAM bALakanuM, je tamArAM vArasadAra che, jenA mATe tame jIvo che, je tamArA bhaviSyanI AzA che te te AnI cUDamAM phasAyuM nathI. ne? ratana karAka pahelAM lakhe che ke "vyasane badhAM ja evAM, emAMthI chUTavuM agharuM che. bIDInuM vyasana kaho ke zarAbanuM kahe, ke have drugs letA thayA che tenuM, paraMtu vyasanamAM paNa amuka dekhAya tevAM che, dA.ta. sigAreTa pIvAnuM dekhAya che, kAraNa ke chaDeceka pIvAya che, phezana gaNAya che, jo ke enAthI kensara thavAne bhaya che ja chatAM pInAra e cheDI zakatA nathI. garbhavatI strIne te sigAreTa khUba ja nukasAna kare che. sadbhAgye bhAratamAM koIka javalle ja strI sigAreTa pIe che tethI e Dara bhAratamAM ochA che, paraMtu pura, te ghaNA ceInasmokarsa hoya che. khUbI to juo ke eka tarapha jAhera kare che ke sigAreTa nukasAna kare che, e jAhera karavAnuM pharajiyAta che; te bIjI ghaDIe jAtajAtanI sigAreTa pItA abhinetA vagerene batAve che ne emAM e keTalo AnaMda mANe che te batAvIne sthApita hitavALA e vyasanamAM mANasane kheMce ja rAkhe che. Aje to e vyasananI vAta nathI karavI. karavI che levAI rahelA drugs nI, emAM phasAyelI eka yuvatInI. ene meM pUchayuM (ratana karAkAe) ke tArA jevI Dragsa lenAra keTalI che? ghaNI le che. ghaNA purUSo le che. ghaNI strIo paNa le che. pahelI vAra te e zA mATe lIdhuM, arthAta zA mATe e levAnI zarUAta karI ? huM yuvAna hatI. nAnI hatI. paradeza bhaNIne AvI hatI. tyAM jo ke meM e lIdhuM nahotuM, paraMtu ahIM AvyA pachI pArTIomAM javA lAgI. khAsa karIne rAtanI pArTIomAM. tyAM jaIne joyuM te badhA ja jANe ke judI ja vevaleMgya parathI vAta karatAM hatAM. jorajorathI myujhika cAle, nAca kare. koI ALoTe, koI jorathI hase. kheTA cALA, tephAna kare. emAM strI-puruSa banne hatAM. huM sauthI nAnI hatI. mane e ToLAmAM Fish out of water jevuM lAgyuM. pahelAM te samajI na zakI ke badhAM Ama kema varte che? pahelA tA samajI na zakI ke badhA Ama kema, eTale? badhAM ja na mAnI zako eTalA hAI spiriTamAM hatAM, jIvana mANI rahyAM hatAM, mukita anubhavI rahyAM hatAM. tethI meM pUchayuM ke tame ATaluM Enjoy zAnAthI kare che, te javAba maLyo ke hAzIzathI. ane te levAnuM zarU karyuM? ekadama te nahi, paNa kahe che ne sabatanI asara te thAya che jame paNa levAnuM zarU karyuM. ! Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jI prabuddha jIvana tA. 16-5-81 , e ke padArtha Ave che? enI ghaNI jAto Ave che. mane eka ApI. cIkaNA bola je e padArtha hato. emAM pAMdaDA jevuM hatuM. mane kahe e bALa emAMthI tela jevA padArtha laIne, sigAreTa peparamAM nAkhe ne pachI e sigAreTa pIo. pahelI ja vAra teM pIdhI tyAre gamI? ' nA, pahelAM te khUba ja udharasa caDI. jarA vAra na gamyuM paraMtu thoDA ja samayamAM zuM majA paDI, lAgyuM ke jANe badhAM ja baMdhana tUTI gayAM che. huM havAmAM UDI rahI che ane enA pachI te pArTImAM paNa khUba khUba majA AvavA lAgI, ane thayuM ke loko hAzIza mATe aTale virodha zAne kare che? A te majAnuM majAnuM che. acchA, A padArtha nuM meLave che kayAMthI ? kevo prazna pUche che? jema dukAnethI pAna meLavavA jeTalAM sahelAM che teTaluM ja A saheluM che. badhe ja maLe che. DoMgarIthI mAMDI epolo baMdara sudhI badhe ja maLe che. pAnanI amuka dukAnethI paNa maLe che. - teM phakata hAzIza ja lIdhuM ke ethI vadhu sTroMga Ave che te paNa lIdhuM? - prakana barAbara che, jema eka davA le ne te koThe paDI jAya tyAre zarIrane asara karavA tethI vadhu sTaga Dejha leve paDe che tevuM ja AmAM che. pachI te kokeIna lIdhuM, ela.esa.DI. lIdhuM. ane hA, bIjI vAta, je TeLAmAM huM jatI temAMnA ghaNA te mArA karatAM khUba ja AgaLa vadhI gayelAM hatAM. " eTale AmAM paNa harIphAI cAlatI hatI ke zuM? - in a way, yes. thAya ke ApaNe paNa emAM bhaLI jaIe. e joIe teTale bajAramAM maLI zake che? * pAunDathI mAMDIne mAge teTale. ane kharakahe, lodhA pachI te khuba ja majA paDatI ane ame badhAM kahetAM ke A koNa nathI letuM? AgaLa rAjA mahArAjA letA, bhATa-cAraNe kasbe karatAM, kavio letA, ane te ja lakhI zakatA ne? AvuM koNa kahe che? ame ja kahetAM ne amAra, mana manAvatAM ke ApaNe emanAthI kaMI juduM nathI karatAM, e lIdhA pachI huM kAma paNa khUba karI zakatI. jyAM nokarI karatI tyAM ovaraTAIma kara paNa thAkanuM nAma nahi ane pachI to hAzIza choDIne ela. esa.DI. zarU karyuM. zuM majA paDI, jAtajAtanA raMge dekhAya, sadAye reInabo dekhAya. kyAMya du:kha nahi, zeka nahi, viSAda nahi, basa AnaMda AnaMda. lIlo raMga vadhu lIle dekhAya ne parpala vadhu parpala dekhAya. duniyA raMgaraMgIlI ja dekhAya. A padArtha eTale ke drugs meLavavAnuM muzkela nahotuM? nA, jarA paNa nahi, paraMtu dhIre dhIre bIjuM muzkela banavA lAgyuM. zuM? e meLavavuM saheluM hatuM, levAnuM saheluM hatuM, paraMtu ekavAra lIdhA pachI enI cUDamAMthI chUTavAnuM ghaNuM ghaNuM agharuM hatuM. tArAM mAbApa A jANatAM? e ja to A DragjhanI khUbI che. hoziyAra mA-bApa paNa pakaDI zakatAM nathI ke emanAM bALako nI cuMgAlamAM phasAyAM che. are, A to bhayAnaka che. thAya ke kayAre bIjo Dojha lauM ne havAmAM UDI gajabanI Craving thAya ane e dhe tyAre jANe ke zarIramAM tamAme tamAma chidro khulI jatAM lAge. pachI dhIre dhIre zarIra para reza thAya, pimpalsa thAya, zarIrano raMga badalAya, kabajiyAta thAya, ane mensIsanI niyamitatA muddala na rahe. nuM keTale vakhata AnI cUDamAM phasAyelI rahI ? ghaNo vakhata. lIdhe ja gaI. lIdhA vinA rahevAya ja nahi ne. pahelAM AnaMda lAgatA hatA tyAM have lAgatuM hatuM ke huM mArI jAtane narkamAM dhakelI rahI che, paraMtu e eTalI lapasaNI jagyA hatI, e DhoLAva hatuM ke tyAMthI UtaratA ja javAya. A ja vakhate huM eka chokarAnA premamAM paDI. e paNa Dragsa lenAra ja hato.. e to eTalI hade gaye hato ke sAdhAraNathI enuM cAlavuM nahi. e te nIDala lete, mArAthI e rahevAnuM nahi. ene madada karavA mAgatI, paNa kaI rIte kare? banne DUbI rahyAM hatAM ane taravAnI zakita gumAvI ja beThAM hatAM ne ! - A du:khe huM koI vAra khUba ja raDatI, khUba ja raDatI. thatuM ke AnAthI chUTuM, paraMtu kaI rIte chUTuM? pharI kahuM chuM ke A badhAnI Teva pADavI sahelI che, paraMtu emAMthI chUTavuM ghaNuM agharuM che. karIe chIe enI zarUAta jarA Fun mATe ane pachI te e tamane gaLethI ja pakaDI pADe che. A letAM, pelAnA premane vicAra karatAM aMte eka dahADo huM narvasa brekaDAuna sudhI AvI pahoMcI. ATalI hade thayuM toye tArAM mAtapitAne khabara na paDI? e ja te khUbI che ne, jenI dIkarI ATalI hade gaI hatI tenI mAM, eTale ke mArI mAM e vakhate paNa belatI hatI ke jo huM mArA koI bALakane terugs letAM joIza te turata gharabahAra karI daIza, rimAnDa homamAM dhakelI daIza. pachI kema karatAM A chADI zakI ? bahu bagADa thayA pachI ja, livarane khUba asara thaI. ghaNI vAra DhagalAbaMdha bAIla ekatI, kherAka te najare dIThe gamate nahi. AvuM joyA pachI paNa.. na, mA-bApe sAdhAraNa mAMdagI ja mAnI. DokTarane batAve, davA lAve, paNa mULa roga koI samajI zake nahi. . dhIre dhIre meM bahAra javAnuM ja baMdha karI dIdhuM. bahAra jAuM te pralebhana thAya ne? peluM meLavuM ne? mArA beDarUmamAM ja paDI rahetI. anahada becenI, UlaTIe, thAya ke jIva nIkaLI jaze, thAya ke doDI jAu bahAra ne laI lauM e Draga. paNa pharI mana majabUta karIne nakkI kare ke have e narkamAM nathI javuM. tyAMthI pAchA pharavAmAM ja mukita che. Ano artha ke vyakita dhAre to emAMthI chUTI zake che? bahu ja muzkelIthI. sakhata mAthAno dukhAvo rahe, kepsa Ave, peTamAM evuM thAya ke veThI na zakAya. khUba raDe. ApaghAta karI nAkhavAnuM mana thAya ane mArA ghaNA mitroe ApaghAta karyA ja che ane aMte dhIre dhIre huM emAMthI chUTI zakI chuM, paraMtu chUTI zakI kAraNa ke pelI nIDala sudhI pahoMcI nahotI... eka vAta chellI kahI dauM ke jo tame ema mAnatA ho ke A badhuM paradezamAM ja levAya che, bhAratamAM te nahi ja, to "You are in fool's paradise". bhAratamAM paNa levAya che. yuvAna. chokarI le che, chokarI o paNa le che ane e paNa na mAnatAM ke mAtapitAne prema na maLe te ja le che. badhuM ja maLe che chatAM AmAM phasAya che te hakIkata che. are, du:khanI sAthe kahevA do ke So called modern. sosAyaTImAM, jayAM nRtya, kalaba vagere che tevA samAjamAM, 17-18 varSanI uparanI kuMvArI kanyA eTale ke Vergin maLavI muzkela banI gayela che ane A patanamAM drugs ne hisso ghaNo moTo che! A badhuM meM sAMbhaLyuM. tame atyAre vAMce che. tamane saune mAre e ja kahevAnuM che ke ApaNe koI bhramaNAmAM na rahI che. AvA dUSaNoe pUrabahAramAM dhasAro karyo che. je ApaNe cetI zuM nahi, aMdhArAmAM rahIzuM ne samayasara pagalA nahi laIe te pachI phAve teTalI saMskAranI ke dharmanI vAta karIe ke e dizAmAM pracAra karI e e badhuM nakAmuM javAnuM che. khALe DUcA ne daravAjA mokaLA te, hAlata thavAnI che. mATe ja ApaNe hajI samaya che tyAM ja cetI jaIe ane A bhayAnaka dUSaNa sAme pUro UhApoha karIne ene vadhavAne detAM mULamAMthI ja daphanAvI daIe. moDuM thaze to roga eTale vadhI jaze ke pachI ApaNA hAthanI vAta raheze ja nahi. te rAmayasara cetI e. cetIzuM? e dizAmAM zuM banI rahyuM che, keTalA yuvAneyuvatIo emAM phasAI gayAM che te joI - jANIne e bhayAnaka vyasanane ugatA ja DAmI daIzuM? karI zakIzuM e kAma?. - mAthAne ApaghAta karI ane ane mAlika: zI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzane sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa, ' muMbaI - 4004. Te. naM. 350296: mudraNasthAna: dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI - 4% 01.. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By/South 54 Licence No. : 37 'prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 45: aMka: 3 bu jIvana muMbaI 1 juna, 1981 semavAra vAdhika lavAjama rUA. 15 : paradeza mATe ziliMga 4 muMbaI jaina- yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chUTaka nakala rUA. 0-75 taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha sahataMtrI : ramaNalAla cI. zAha vaka dharmaguru ane samA ja = | O cImanalAla cakubhAI 13mI mene divase 23 varSanA Tarka mahemata khadajIe pApa mAge che. pipe bhArapUrvaka hiMsAne virodha karyo paNa te sAthe mAnavInuM upara goLIo choDI tyAre duniyAe, gAMdhIjInI hatyA samaye anu- gaurava ane mAnava adhikAronuM eTalo ja bhArapUrvaka samarthana karyuM. bhavyo hato tevo AghAta anubhavyo. sadbhAgye, atyAre te lAge leTina amerikAnA keTalAya dezomAM lazkarI saramukhatyArI che pepa bacI gayA. A mANase zA mATe pApane potAnuM nizAna che ane lokonuM zoSaNa ane damana bhayaMkara che. keTalAka romana kethabanAvyA? pAgala hato? nA. geDase peThe, IrAdApUrvaka, pUrva taiyArI lika pAdarIo lokonA, A du:khathI parezAna che ane sakriya karI, A kRtya karyuM hatuM. pazcAtApa thAya che? nA, tyAM paNa goDase rIte teno sAmano karI rAjya sAthe saMgharSamAM AvyA che. jela gayA peThe abhimAna kare che. teno hetu zuM hato? tenA pitAnA kahevA che. pApa samakSa prazna hato ke dharmagurue rAjakAraNamAM keTalI hade pramANe IslAmanuM rakSaNa karavAno, pazcimanA zAhIvAdathI TakIne paDavuM? garIbonI sevA karavI, temanA sukhadu:khanA sAthI thavuM bacAvavAne, aphaghAnistAnane choDAvavAne, evI kAMIka vAta kare tene dharma che. chatAM sattAnA ane rAgadveSa bharapura rAjakAraNathI che. pahelAM eka khUna kareluM, jelamAMthI nAsI chUTayo, 1979mAM dUra rahevuM e paNa tene dharma che. pipa Taka gayA tyAre popanuM khUna karavAne IrAdo hato te na A prazna jorapUrvaka, philipAInsanI popanI mulAkAtamAM bahAra banyuM tyArathI taka zodhato hato. pepanuM khUna karIza tema jAhera Avyo. tyAMnI 90 TakA vasati romana kethalika che. presiDanTa mArkosanI karyuM hatuM. duniyAmAM hiMsAno juvALa umaTayo che. teno uttama namUno 29. Seasoned, hardened terrorist al unul4 21 H2? saramukhatyArImAM prajA pIDAya che. tyAMnA keTalAka pAdarIo mAne che: The essence of the priesthood is service to the A hakIkata samajavA, vartamAna pipanI pUrvabhUmikA ane people. At this point, there is no way to serve temanuM vyakitatva samajavuM paDaze. 61 varSanI vayanA A popa pile them except through a proctracted armed struggle. nDanA vatanI che. garIbAI joI che. sAmyavAdIonuM damana anubhavyuM che. kaThIna jIvana gALyuM che. kavi che. UMDI dharma bhAvanA che. 400 pAdarInA padane AtmA lokasevA che. A tabakke dIdI varSa pachI, ITalInA vatanI na hoya evA A pahelA pipa che. sazastra saMgrAma sivAya temanI sevAno bIjo koI mArga nathI.' paNa temanI sauthI moTI viziSTatA e che ke saMpradAyanA vaDA peThe, bIjo pakSa mAne che : ucca siMhAsane birAjatA nathI, paNa sAcA dharmaguru peThe lokonI The church is the conscience of the people. She vacce jaI temanA sukhadu:khanA bhAgIdAra thavA ane Izvarane saMdeza 'must speak out when no body else dares. But there ApavAnI tamannA che. eTale traNa varSanA gALAmAM duniyAnA pAMce is a point at which she must stop because she can khaMDo pharI vaLyA che. leTina amerikA, AphrikA, yuropa, amerikA, never, never advocate violence. dUra pUrva, duniyAnA badhA dezamAM phelAyela 74 kareDa romana kethalikanA carca e lokonuM aMta:karaNa che. badhA jyAre mUka rahe tyAre hadaya sudhI pahoMrayA che. pariNAme aneka vikTa ane jaTila eNe bolavuM ja rahyuM. paNa amuka biMdue te eNe aTavuM ja samasyAone anubhava thayo che. temAMthI pAyAne prazna UbhA thAya paDe kAraNa e kayAreya hiMsAnI himAyata karI zake nahIM.' che, dharmaguru ane samAjano saMbaMdha zuM?" pope zuM salAha ApI? rAjyane kahyuM : papa cUMTAyA pachI, prathama pAlenDa gayA. A sAmyavAdI A legitimate preoccupation with the security of dezamAM lAkho kethalika temanI pAchaLa ghelA banyA. rAjaya paNa joI the state can lead to the temptation to subjugate to rahyuM. polenDamAM vartamAna parivartana thaI rahyAM che temAM pipane the state the people, their dignity and their rights. ADatakaro paNa maTe phALo che. temanI hAjarI ja A krAnti mATe Any apparent conflict between the needs of secumeTuM baLa banI rahyuM. damana sAme nIDaratAthI mAthuM uMcakI zakAya che rity and those of the fundamental rights of the cititevI preraNA maLI. zens must be resolved according to the basic principle, AyarlenDa gayA. proTesTanTa ane kethalika vacce uttara AyarlenDamAM that the social organisation exists, to preserve man and bhISaNa saMgrAma varSothI cAle che. kethalika laghumatI alsaramAM hiMsAnA protect his dignity. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-6-81 zayanI rAlAmatInuM vAjabI vaLagaNa lokone temanA gauravane ane temanA adhikArone rAjyane vazavartI banAvavA lalacAve. salAmatInI jarUriyAta ane nAgarikonA mULabhUta adhikAranI jarUriyAto vaccenI koI dekhItI athaDAmaNanuM nirAkaraNa e pAyAnA siddhAMta anusAra thavuM joIe ke sAmAjika saMgaThThanaastitva mAnavInA jatana ane tenA gauravanA rakSaNa arthe che.' pitAnA pAdarIone kahyuM: You are priests and religious you are not social or political leaders. Let us not be under the illusion that we are serving the Gospel if we dilute our Charisma through our exaggerated interest in the wide field of temporal problems. The greatest good we can give is the word of God. This does not mean that we do not assist the people in their physical needs but it does mean that they need something more and we have something more to give : the Gospel of Jesus. Partisan politics and concerned social action should be left to the lay christians. They have a special task to fulfil and they need their bishops and priests to support them through spiritual leadership. The laity are worthy of trust. They can accomplish what the Lord has assigned to them. dareka saMpradAyamAM dharmagura nuM ucca sthAna che. AmajanatAne temanA pratye Adara ane bhakita che. lokonA jIvanane unnata banAvavAmAM moTe phALo ApI zake dharmagura, pAse parigraha hoya ane kuTuMba hoya tyAM moTe bhAge te sthiticusta ane sthApita hitonA sIdhI ke ADakatarI rIte himAyatI bane che. Established church generally supports on established order and interests. vartamAna popa judI koTinA che. tethI temanA vize meM ATaluM lakhyuM che. anya saMpradAyanA dharmaguruo vize A uparathI ApaNe vicArI zakIe. dharmaguru e sthiticusta ane stathApita hitenA rakSaka hoya che tyAM paNa AmajanatAnI aMdhazraddhA temanA pratye jovA maLe che. AvA saMjogomAM dharmagura taraphathI lokone maLavuM joInuM sAruM mArgadarzana maLatuM nathI. balake hAni thAya che. aMtamAM eka bIjA abhigamane ullekha saMkSepamAM karI lauM, je jaina sAdhusAdhvIone vadhAre sparze che. evI mAnyatA che ke, sAdhune sAMsArika athavA sAmAjika prazna sAthe koI saMbaMdha na hoya te mAtra AtmA ane mene upadeza ja Ape. AraMbha-samAraMbha hoya tevI koI pravRttine sparze nahi. AvuM valaNa, keTalAkamAM AtyaMtika hoya che. keTalAka thoDA pramANamAM madhyamamArgI thAya che athavA thavA prayatna kare che. zrAvakomAM paNa be varga che. keTalAka prathama valaNane AvakAre che, keTalAka bIjA valaNane. brahmacarya ane aparigraha vratane kAraNe, anya dharmo karatAM paNa, jaina dharmamAM sAdhu-sAdhvI pratye vadhAre mAna, Adara ane bhakita che. temanA vacana upara zraddhA che, tene anusaravA tatparatA che. pepa vize meM eTalA mATe lakhyuM che ke dharmagura ane samAjanA saMbaMdho paratve punarvicAraNA thavI jarUrI che. dAkhalA tarIke keTalAka samayathI svAminArAyaNa saMpradAyanA keTalAka sAdhuo sAmAjika unnatinI pravRttimAM mahattavane phALo ApI rahyA che. lokone vyasana mukata karavA ane cAritraya ghaDatara mATe sahajAnaMda svAmIe je adbhuta kArya karyuM tevuM kArya pharI thaI rahyuM che. pope kahyuM che tema lokonA jIvananI bhautika jarUriyAta pratye durvAsA na thAya, te sAthe dharmagura,e kAMIka vizepa ApavAnuM che ane te che naitika mUlya. samAjathI dUra rahIne A mUlyanI lokomAM pratiSThA thaI zake nahi. dharmagura, pratye AmajanatAnI je zraddhA che te jotAM, lekonA jIvanane unnata banAvavAmAM keTale moTo phALe, dharmaguru, ApI zake che tenuM vartamAna papa udAharaNa che. badhA pa5 AvA hatA tema nathI. tethI A popa ATalA lokapriya thayA che ane duniyAnI eka AdaraNIya vyakita che. 'tame pAdarIo ane dhArmika pura cho, sAmAjika ke rAjakIya netAo nahi. dunyavI praznanA vizALa kSetramAM ApaNA vadhu paDatA rasathI ApaNe jo ApaNI mAhinIne pAtaLI karIe to dharmanI sevA karI zakIzuM evA bhramamAM ApaNe na rahIe.' "moTAmAM moTuM sAruM-zubha ApaNe ApI zakIe te Izvarane zabda che. Ano artha e nahi ke ApaNe lekone temanI bhautika jarUriyAmAM madadarUpa na thaie. paNa ene e artha jarUra thAya ke teone kazAMka vizeSanI jarUra che ane temane ApavA mATe ApaNI pAse kazuMka vizeSa che: IzunI dharmavANI pAya rAjakAraNa ane saMgaThita sAmAjika kArya sarerAza krizciyane para choDavuM joIe. temaNe khAsa kAmagIrI bajAvavAnI che ane temane naitika netAgIrI vaDe TakAvI rAkhavA mATe bizapa ane prITenI temane AvazyakatA rahe che. sAmAnya krizciyane vizvAsane pAtra che. Izvare temane phALe je kArya nImyuM che te teo pAra pADI zake che." tAM, 25-5-81 pipano A saMdeza meM kAMIka vistArathI Apyo che. kAraNa ke te samajavA jevo che. rAjakIya ane sAmAjika prazna paratve pApanuM valaNa madhyama mArganuM che, paNa naitika prazna paratve spaSTa ane makkama che. garbhapAta tathA lagna vicchedanA pApa sakhata virodhI che. strI pu saMbaMdhamAM saMyamanA AgrahI che. pAdarIoe brahmacarya vrata daDhatAthI pALavuM joIe, te temane Adeza che. A bAbatamAM leza paNa chUTachATa mUkavA taiyAra nathI. ITalImAM 95 TakA vasati romana kethalika che. tAjetaramAM tyAM garbhapAtanI chUTa ApatA kAyado thayo che. pApa tene sakhata virodha kare che. tema karatAM rAjakAraNanI athaDAmaNamAM AvavuM paDe te taiyArI che. - dharmagura. samAjathI aLagA thaI, potAnA ekadaMDI mahelamAM mahAlI zakatA nathI. vartamAna papa lokone spaSTa mArgadarzana ApavAne potAne dharma samaje che. evAnI mitratA karajo 0 saMsAra apavitra che evo vicAra karanAra pote ja apavitra thaI jaze. -tukArAma 0 tame nArAja thAMo te paNa je tamArA tarapha nArAja na thAya evA mANasanI mitratA karajo. - junusa misarI 0 khujalI khaNatI vakhate mIThI lAge che, paNa pachIthI baLatarA thAya che. e ja rIte bhAga pahelA gukhadAyaka lAge che pachI te du:khanuM kAraNa bane che. -rAmakRSNa paramahaMsa Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-6-81 prabuddha jIvana 25 amerikA medAne paDe che : reganazAhInI tophAnI pravRtti D manubhAI mahetA rA jA dvArA je pradezamAM rAja thatuM hoya tene ApaNe rAjAzAhI ja nathI, kadAca Ara. enDa DI. (risarca enDa DevelapamenTa) mATe kahIe chIe. jamInadAro dvArA je vasati para julmI zAsana thatA kharcamAM vadhAro thaze. calAvAtuM hoya tene ApaNe jamInadArazAhI kahIe chIe. lokonAM zrI reganane A javAba sAMbhaLIne pelA be vijJAnapremI pitAnAM, loko dvArA ja ane loko mATe ja thatAM zAsanane ApaNe taMtrIone UMDo saMtoSa to thayo haze, paNa temane zI khabara ke rAjalokazAhI kahIe chIe. to amerikAmAM hamaNAM ja pra. regana kAraNI puruSo je vacana Ape che tenI samaya maryAdA lAMbI hatI navuM zAsana sthapAyuM che tene ApaNe zuM kahIzuM? reganazAhI? bIjuM nathI. rAjapuruSo mATe kahevAya che ke "promIsa gIvana vojha e kAMI kahevAnuM mana thAya ema nathI kAraNa ke amerikAnI prajAe nesesiTI opha dha pAsTa, premIsa brakana Ijha e nesesiTI opha bhale emane cUMTIne mokalyA hoya paNa lokazAhImAM mAnava adhikArone dhI prejhanTa" e sUtra temane jIvana maMtra che. (eTale ke bhUtakALamAM je ucca sthAna ApavAmAM AvyuM che te pratyene zrI. raeNganane abhi- cakkasa sthitimAMthI mArga kADhavA mATe cokkasa vacano ApavAnI gama lokzAhIne na chAje evo che ane lokzAhImAM niSThApUrvaka jarUra hatI eTale e ApyAM, have evI paristhiti UbhI thaI che mAnanAro mANasa, regane svIkAryo che evo abhigama kema svIkAre ke e vacanono bhaMga karyA vinA cAle ema nathI eTale e vacanane e prazna koIne paNa thayA vinA rahetuM nathI. bhaMga karIe chIe evI rAjapunI "nIti" hoya che.) kevo che e zrI preganane abhigama? keTalAMka daSya joIe. eTale pramukha raMgane apAyelAM vacane chatAM ghaNA vaijJAnika kAryapramukha kArTaranA samayamAM vijJAnIoe zodhI kADhayuM hatuM ke kamo mATe apAtAM nANAMmAM kApakUpa karI che. Ane kAraNe avakAza khetIvADImAM upayogamAM levA mATe je keTalAMka rAsAyaNika jaMtudana saMzodhananA ghaNA kAryakramo rakhaDI paDayA che ane eka vakhata je auSadho amerikAmAM zodhAyAM che te khUba khataranAka che, mAnavI mATe amerikA duniyAbharanA vijJAnIone vaijJAnika saMzodhanamAM madada karavuM jhera samAM nivaDavAne paNa saMbhava che ane A zodha thayA pachI e te ja amerikAnA vijJAnIone madada mATe pazcima jarmanI jevA rAsAyaNika jaMtudana auSadhonAM, khetIvADImAM thatA upayoga para prati- | deza pratye hAtha laMbAvavAno vAro Avyo che! baMdha mukavAmAM Avyo hato, paNa e daramiyAnamAM to -ane kadAca e pachI paNa lAkho Tana pesTisAIDajha (jaMtudana auSadho) videzamAM | amerikAmAM mAsAyuseTsa InsTiTayUTa opha TekanolojI nAmanI nikAsa thaI gayAM hatAM. eka vikhyAta hospiTala paNa che- mAsAyuseTsa janarala hospiTala. ane banyuM hatuM evuM ke e jaMtudana auSadhonA upayogathI A hospiTalane jeneTika enjiniyariMgane eka AkhA vibhAga khela vAne vicAra Avyo. hospiTalanA saMcAlako ane hospiTala sAthe taiyAra thayelA pAkyAMthI banAvelI khAdya vastuo pAchI amerikAmAM AyAta thaI hatI. A khAdya vastuomAM pelAM jherI jaMtudana dravyone saMkaLAyelA vijJAnIone lAgyuM ke bacukaDAM TrAnjhisTaranI zodhathI IleaMza hate ja ane tethI, je jherathI bacavA mATe amerikAe jaMtudana kaTronika udyogamAM ane enA pratyAghAta rUpe bIjA udyogamAM paNa jevI krAnti AvI che tevI krAnti A jeneTika enjiniyariMga tabIbI dravyanA upayoga para pratibaMdha mukyo hato te ja jhera ene ADaktarI rIte khAvAne vakhata Avyo hate. A AvI kyA hamaNAM ja pragaTa kSetre ane kRSi kSetre ANI zake ema che. jeneTika enjiniyariMga thayelA "dhI pAIjhana sarkala" (jharI vartuLa,) nAmanA eka pustakamAM eTale vanaspati ke anya jIvasRSTimAM vAMzAnugata khAsiyatenuM niyaMsilasilAbaMdha pragaTa thaI hatI. have, zrImAna regana sattArUDha thayA pachI traNa karI rahelAM je jIsa che te jIsanA TukaDAnI adalAbadalI A jherI jaMtudana auSadhonI tharDa varlDa kanTrIjhamAM eTale ke bhArata vagere karIne eka jAtanAM prANInI khAsiyato bIjI jAtanAM prANImAM utArajevA ardhavikasita ane avikasita dezomAM nikAsa karavAnI vAnI je vidyA vikasI che te. dA. ta. mAnavInAM zarIramAM keTalAMka vAta AvI che. pramukha regana AvAM auSadha banAvanArA kArakhAnAdAro jInsa evAM che je mAnavInA zarIrane IsyulInanuM utpAdana karavAne para rahema najara dAkhavIne nikAsanI chUTa Apaze ema paNa kahevAya hukama Ape ane mAnavInI penkrieTika graMthi e IsyulIna pedA che. tharDa varlDa kanTrIjhamAM bhraSTAcAranuM je jora che te jotAM AvAM dravyo kare che paNa A graMthimAM jo koI bagADo thayo hoya te IsyulIna kharIdavAnuM je te dezane samajAvavuM muzkela paNa nahi paDe evuM pedA thAya nahi, e mAnavIne DAyAbiTisa thAya ane ene bahArathI mAnI levAmAM harakata nathI. ApaNe AzA rAkhIzuM ke kAMI nahi IsyulIna levuM paDe. atyAra sudhI te AvuM IsyulIna, katalate bhArata A bAbatamAM sajAga raheze. khAnAmAM katala thatAM DhoranI penkrieTika graMthimAMthI kADhI levAmAM AvatuM ane pachI DAyAbiTisavALA mAnavIenA upayoga mATe e reganazAhInI A jhalaka naM-1! apAtuM paNa have jeneTika enjiniyaroe I-kolI nAmanA badhAMnA have eka bIjI vAta joIe. pramukha regana jayAre pramukhapada AMtaraDAMmAM thatA beTiriyA pAse IsyulIna banAvarAvavAne mATenA umedavAra tarIke pitAne pracAra karavA ghUmatA hatA tyAre kimi zodhI kADhayo che. temaNe I-kolInA jInane thoDoka bhAga emaNe TheraThera sarakAra dvArA thatA kharcamAM kApa mUkavAnI vAta karI kApI nAkhIne e bhAga sAthe mAnavInAM jInane bhAga joDI hatI. A vAtanA anusaMdhAnamAM amerikAnA be vikhyAta vaijJAnika devAnI siddhi hAMsala karI che ane mAnavInA zarIramAM jema jIna sAmayikonA taMtrIoe temane patra lakhIne pUchAvyuM hatuM ke "tame IsyulIna utpanna kare che tema I-kelInA sUkSma zarIramAM paNa sarakAra dvArA thatA kharcamAM kApa mUkavAnI vAta karo cho te vaijJAnika mAnavInA jInanA TukaDAnI asara heThaLa IsyulIna utpanna thAya che! saMzodhana ane vikAsa mATe thatA kharca aMge tame zuM vicAryuM che? have te A rIte I-kolI bekiTariyAnI madadathI IsyulIna banAvamaherabAnI karIne emAM kaze kApa mUkaze nahi, " zrI raMgane A nArI kaMpanIo paNa amerikAmAM sthapAI che. atre yAda rahe ke patranA javAbamAM evI matalabanuM jaNAvyuM hatuM ke kApanI te vAta I-kolI para A jAtane jeneTika grAphiTagane prayoga karanArA zrI Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-6-81. haragoviMda khurAnA pahelA hatA ane temane e mATe nobela pArite- Sika paNa maLyuM hatuM.). A badhuM jotAM mAsAyuseTarsa janarala hospiTalane jeneTika enjiniyariMgane vibhAga khelavAnuM mana thAya e svAbhAvika hatuM. e vibhAga saMbhALavA mATe keliphorniyAnA vikhyAta jIvazAstrI AvavA paNa taiyAra hatA paNa vaDe vAMkane gaMdaDe gAMTha ! jenA mATe joItAM nANAM kayAMthI lAvavAM? ane Akhare mAsAgyuseTsa janarala hospiTale jarmanInI auSadha banAvanArI vikhyAta kaMpanI "kasTa" sAthe karAra karyA. A karAra anusAra heThasTa kaMpanI mAsAgyuseTa sa janarala hospiTalane 40 karoDa rUpiyA Apaze. A rUpiyAmAMthI hospiTala jeneTika ejiniyariMgano vibhAga Ubho karaze. A vibhAgamAM kevaLa zuddha saMzodhana ja thaze, paNa e saMzodhanane AdhAre je kAMI auSadho vagere banAvI zakAya ema haze te auSadhI banAvavAno ekAdhikAra (ekazUjhiva rAITa) hekasTa kaMpanIne raheze. (A hekasTa kaMpanInuM nAma dharAvatuM eka gaganacuMbI makAna muMbaImAM paNa narImAna poInTanA vistAramAM che) mAsAcuseTasa janarala hospiTalanA eka mukhIe jaNAvyuM hatuM ke "tabIbIzAstra karatAM kRSizAstrane A jeneTika enjiniyariMgathI ghaNe vadhAre phAyado thavAno saMbhava che ane huM te pacAseka varSa pachI jeneTika enjiniyariMga dvArA pedA karAyelAM karoDe Tana anAjanA DhagalA AjathI ja joI rahyo chuM" A mukhIne jyAre ane prazna karavAmAM Avyo ke "tamane saMzodhana mATe nANAM na maLyAM ane tame jarmanInI eka khAnagI peDhI sAthe nANAM meLavavA mATe karAra karyA tevuM kAMI bIjI hospiTalo ke vaijJAnika saMsthAo karaze kharI?" A praznane temaNe javAba Apyo: "evuM thavAne pUro saMbhava che." --ane A javAbanI vAtathI mane pelI vikhyAta ukita yAda AvI gaI-kAbe arjuna lUMTiyo yahI dhanuSa yahI bANa! - A regana zAhInI jhalaka naM-2.. have trIjI vigata joIe. A vigata te hamaNAM ja akhabAromAM prasiddha thaI che. I. sa. 1950thI 1960nA gALAmAM amerikAnI pAMca virATa auSadha kaMpanIo pAse TeTrAsAIkalIna ane erimAIsIna nAmanI, bhayaMkara rogo para rAmabANa kAma ApatI auSadhIo banAvavAne IjAro hatA. A davA banAvavAne kharca ochAmAM ochA bAra rUpiyA ane vadhAremAM vadhAre 96 rUpiyA Avate paNa bhArata jevA dezo pAse A kaMpanIoe khela karIne 250 rUA. levA mAMDayA hatA ane bhAratamAM e davA vAparanArAone te 100 gaLInA 400 rU. paDatA hatA! ' , * amerikAmAM je enTiTrasTa kAyadA che te anusAra amerikana kaMpanIe khelo karIne A bhAvavadhAro karI zake nahi eTale bhArata, jarmanI, philipAInsa ane kolaMbiyA e cAra rASTroe e kaMpanIo sAme nukasAnIne dAva mAMDavA mATe amerikAnI variSTha adAlata pAse maMjUrI mAgI ane have jyAre sAta varase e maMjUrI maLI che ane ukata kaMpanIo sAmenA kesa paNa cAlI rahyo che tyAre zrI regananA malTinezanala eTale ke vividha dezomAM dhaMdhA karatI virATa kaMpanIo pratyenAM suMvALAM valaNane lAbha laIne bhArata vagere dezo amerikana kaMpanIo sAme kesa mAMDI zake nahi e kAyado, ukta naphAkhera kaMpanIo pasAra karAvavA mAge che. ane e kAyadAno amala bhUtakALathI thAya evuM karAvIne, ameri.. kAnI suprIma korTe ApelA cukAdAnA mULamAM suraMga cAMpavA mAge che. - -ane te daramiyAnamAM, malTinezanala sAme kesa mAMDavAmAM ane e aMge thate kharca sahana karavAmAM agraNI evA pazcima jarmanIne manAvI laIne enI sAthe adAlatanI bahAra samAdhAna karI levAnI peravI paNa e nAkhera kaMpanIo karI rahI che. have A kesamAMthI jarmanI jo khasI jAya te bIjA, bhArata jevA dezenuM te e kesa cAlu rAkhavAnuM gajuM ja nathI. vaLI pele uparokata kAyado jo .regananI sarakAra koMgresamAMthI pasAra karAvI de to te thaI rahyuM. bhArate je paccIsa karoDa rUpiyAnI nukasAnIne dAvA mAMDe che temAMthI ene mAtra 80 lAkha ja maLe kAraNa ke kaMpanIoe ATalI ja nukasAnI ApavAnI petAnI taiyArI che evA nirdeza ApyA che. . ane khUbInI vAta te e che ke pramukha kArTaranA zAsanakALa daramiyAna paNa ukata naphAra kaMpanIoe bhArata vagere dezone nukasAnI na ApavI paDe e prakArane upara varNavyA che te dhAro pasAra karAvavAno prayatna karyo hate paNa pramukha kATare ene sakhata virodha karyo hato ane amerikAnAM videzakhAtAMe tathA nyAya khAtAe ukata naphAkhora kaMpanIo sAme kesa taiyAra karyo hate. .' have e ja khAtAMo, regananuM taMtra ukata kaMpanIonI tarapheNamAM je kAyado ghaDavA mAge che tenI ADe AvavA taiyAra nathI ! bhArata ane jarmanI bannee regana sarakArane cetavaNI ApI che ke A jo koI kAyado thaze te malTinezanalonI gelamAliyA pravRttine amerikana sarakAra chAvaravA mAge che e ja ene artha thaze. reganazAhInI A che jhalaka naM-3. ' have eka cethI vigata joIe. regane sAmAjika salAmatI aMge amerikana sarakAra dvArA thatA kharcamAM. meTo kApa mUkyo che pariNAme nivRtta mANasene maLatI madadamAM paNa kApa paDe che. paNa jherI gesanA utpAdana mATe lAkha DaoNlara phALavavAmAM AvyA che.' raziyAnA pratikAra mATe A jarUrI che, evI dalIla karavAmAM AvI che. reganazAhInI A che. jhalaka naM-4. ane have pAMcamI vigata joIe. je koI mitra sarakAre hoya tene bharapeTa zastro vecavAne regana sarakAre nirNaya karyo che. amerikAnI potAnI salAmatI mATe A rIte mitra rAjane zastro vecavAM ja joIe evI regana sarakAranI dalIla che. AvI rIte zastro vecavA upara kArTara sarakAre pratibaMdha mUkayo hato. have te amerikAnA zastro . utpAdana karatAM kArakhAnAMonA vaDAe jayAre videzanI mulAkAte jAya tyAre je te dezomAMnA amerikana elacIe temanI tahenAtamAM raheze ema paNa kahevAya che! ' ' .. reganazAhInI A che jhalaka naM-5. : - AvI to hajI ghaNI jhalaka jovA maLaze. ela sAlvADora, honDamurAsa, madhyapUrva vagere dezamAM zuM thAya che te tame joyA to karo ema eka TIkAkAre kahyuM hatuM te uparathI to lAge che ke regananI laDAyaka vRttiAe have kharekhara upADo lIdho che. A tamAM 0 tamAruM rojiMdu jIvana e ja tamAruM maMdira, tamAre ArAdhya deva ane tamAro dharma che. * - khalIla jibrAna 0 mANasa jema vadhu samajadAra, tema vadhu du:khI ' -cekhAva 0 Agiyo jyAre be hoya che tyAre camakatuM nathI. te ja pramANe mANasa ALasu banIne paDayAM rahetAM enI pratibhA jhAMkhI paDI jAya che. - Ibnabura 0 jiMdagI e eka prakAranuM yuddha che. temAM jeTaluM manane jItaze.' teTalI jItavA mATenI, zakita vadhaze. , ' - svAmI mAdhavatI. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-81 prabuddha jIvana bhAratanA harijana ane girijano | | vijayagupta maurya AjarAtamAM anusUcita jAtio (harijane) ane anusUcita gayo. A prakAranA vartAvamAM nabaLI ane pachAta jAtionuM zoSaNa janajAtio (girijano vagere)ne anuranAtaka tabIbI vidyA- thatuM hatuM ane temane anyAya paNa thatuM hatuM. samaye samaye AryomAM abhyAsamAM anAmata beThako ApavA sAmenA virodhanA AMdolanamAMthI narasiMha mahetA ane mahAtmA phUle jevA nyAyaniSTha saMto paNa pAyA, lagabhaga rAjyavyApI hullaDo savarNo ane avarNo vacce phATI nIkaLyAM jemaNe dalitonA uddhAranI caLavaLa upADI. te ApaNA dezanI ane khAsa karIne gujarAtanI samAja racanA pratye sAMpratakALamAM hindustAnanA svAtaMtrya saMgrAmane bhAMgI nAkhavA ApaNuM dhyAna kheMce che. Azare 3500 varSa pahelAM raziyA bAjuthI aMgrejoe dharmanA dharaNe kAma prathA ane savarNa-avarNanA dhoraNe Aryo bharatakhaMDamAM AvavA lAgyA tyAre bharatakhaMDamAM vividha saMskR jJAtiprathAne lAbha laI prajAmAM hiMdu, musalamAna ane khristIo tio ane vividha jAtio hatI. temAM pazcime siMdhu saMskRti ane vacce athavA hiMduomAM savarNo ane avarNo vacce vikhavAdo preradakiANe draviDa saMskRtinuM mahattva hatuM. pUrvamAM ane madhyamAM vividha vAnA prayAsa karyA. muslima lIga temAM aMgrejone hAthe banavA rAjI jAtionAM rAja hatAM. Aryoe saptasiMdhu ane gaMgA-yamunAnA hatI. tethI teNe komI ghAraNe eTale ke dharmanA dhoraNe pAkistAna pradezamAM vasatI jAtio para vijaya meLavIne potAnA mATe sarvoparI meLavyuM. briTiza sarakAra harijanane savarNa hiMduethI judI koma sthAna prApta karyuM. bharatakhaMDamAM AvIne A traNa varSamAM vaheMcAI gaNIne temane alaga matAdhikAra ApavA mAgatI hatI ane De. gayA. jemaNe vidyAbhyAsa ane dharmopadezane vyavasAya svIkAryo te beDakara, gAMdhIjI ane koMgresa pratye asahiSNutAthI prerAIne samagra brAhmaNa kahevA, jemaNe zAsana ane saMrakSaNanI javAbadArI mAthe harijana kema sahita sAmudAyika dharmaparivartana karI nAkhavAnI lIdhI teo kSatriya kahevAyA ane jeo vepAra-dhaMdhA tathA khetImAM dhamakI aApatA hatA. A dhamakI aMgrejone game tevI hatI, paraMtu DAyA teo vaizya kahevAyA. A traNa varNa savarNa athavA drIja gAMdhIjIe AmaraNa upavAsa karIne aMgrejonI cAlane niSphaLa banAvI.. tarIke oLakhAyA. temane zAstrokata 16 saMskAra karavAno adhikAra gAMdhIjIe jema dezanI svataMtratAne pitAnuM dhyeya banAvyuM hatuM tema hato. varNanI vADa anullaMdhanIya na hatI. eka vyakita potAnA aspRzyatA nAbUda karIne harijanane ane bIjA dalita jAtione vyavasAya pramANe bIjA varSamAM jaI zakatI hatI. vizvAmitra-triya uddhAra karavAnA kAryane pitAnuM dhyeya banAvyuM hatuM. harijana uddhAranA hatA chatAM brahmapi banI zakayA. droNAcArya brAhmaNa hatA chatAM mahA AMdolanane pariNAme bhAratanA baMdhAraNamAM harijanene ane bhAratamAM kSatriya tarIke laDayA hatA. anAryo paNa satkAryo vaDe UMce AvI girijanane temanuM pachAtapaNuM dUra karavA keTalA vizeSAdhikAra ApazakatA hatA tenuM eka daSTAMta vAlmaka che. potAnA varNa ane vaMza vAmAM AvyA. dAkhalA tarIke 17mI kalamamAM aspRzyatA nAbUda mATe garva letA hatA. tethI anAryone dAsa, dasyu, anArya vagere tarIke karI aspRzyatA AcaravAnI manAI karavAmAM AvI che. 46mI oLakhAvI temanI upekSA paNa karatA hatA. anAryonI te ghaNI kalama pramANe keLavaNI ane ArthikakSetre temanA hitanI rakSA karajati hatI. alabatta teo paNa najIkanA ke dUranA bhUtakALamAM vAmAM AvI che. temane sAmAjika anyAya na thAya ane temanuM bahArathI AvI hatI. A dezanI koI jAtine AdivAsI kahI koI prakAranuM zeSaNa na thAya tevo Adeza ApavAmAM AvyuM che. zakAya nahIM, kAraNa ke vividha samaye vividha patie bahArathI AvavA lAgI te pahelAM te vakhate tenuM kaMI nAma na hatuM) khAlI baMdhAraNanI 25mI kalama pramANe hiMduonI badhI dhArmika ane nirjana paDayo hato. saMsthAo savarNo ke avarNonA bheda vinA sau hiMduo mATe khullI mUkavAmAM AvI che. A kalama sAthe 15mI kalama paNa mahattvanI Arya prajA AvI tyAre tene vyavasAya vidyAbhyAsa ane Dhera che. temAM jAhera jIvanamAM dukAna, hoTela, manoraMjananAM sthaLo, kUvA, uchera hatuM. te pachI khetI ane bIjA vyavasAyo apanAvyA ane taLAva vagere badhI jAhera jaMgyAe harijane mATe khullI mUkavAmAM vividha prakAranA vyavasAye pramANe te vividha jAtiomAM vaheMcAI AvI che. harijana ke girijAnA hitane maryAdita kare te koI javA lAgI. AvI rIte vaNika, darajI, sainI, suthAra, kuMbhAra vagere kAyado paNa thaI zake nahIM. 29mI kalama pramANe keLavaNanI saMsthAmAM aneka jJAtio thaI ane dezanI vizALatA jotAM teo upapati ke rAjaya pAsethI sahAya meLavavAmAM temanI sAme bhedabhAva rAkhI mAM vaheMcAI gaI. zakAya nahIM; sabaLa jIve abaLa ke nirbaLa jIvenuM zeSaNa kare e sRSTino kama che. e krama bharatakhaMDamAM mAnava samAjane paNa lAgu paDaze. draviDa jayAM A pachAta komeDane karImAM ke bIja pUratuM pratinidhitva jevI pragatizIla jAtio para Aryo potAnA prabhAva sthApI zakyA na maLyuM hoya tyAM harijanone ane girijanane pUratuM pratinidhitva nahIM, paNa je jAtio garIba ane pachAta hatI temane Aryoe ApavA 16mI ane 335mI kalama rAjayane sattA Ape che. 330, pitAnI dAsa banAvI. je kAme ke vyavasAye Aryone kaniSTa lAge 332 ane 334 kalama pramANe 30 varSa sudhI eTale ke tA. te A jAtio pAsethI teo karAvatA hatA, Ama dalita ane zApita 25/1/1980 sudhI harijanane ane girijAne vidhAnasabhAmAM khAsa anArya jAtio astitvamAM AvI. dAkhalA tarIke majUrI karavI, pratinidhitva ApavAmAM AvyuM hatuM. A mudata have laMbAvI ApagaMdakI sApha karavI, carmaudyoga calAvavA vagere kAme A pachAta vAmAM AvI che. kalama 164,338 ane pAMcamAM pariziSTha pramANe ane garIba anArya jAtione soMpavAmAM AvyAM. svacchatA ane rAjyamAM girijane mATe salAha samitio ane khAsa khAtAM pavitratA vize AryonA khyAlamAMthI aspRzyatAnA khyAlane janma sthApavAmAM Ave che ane A lokonA kalyANa mATe kendramAM khAsa thayo ane je garIba pachAta jAtio asvaccha rahetI hatI athavA adhikArInI nimaNUka thAya che. je pradezamAM harijanenI ke girigaMdakI sApha karatI hatI te aspRzya paNa gaNAI. saikAo daramiyAna jatenI vasati vadhAre che temanA mATe kalama 224mAM ane pAMcamAM mukhyatve brAhmaNonA valaNanA kAraNe aspRzyatAne khyAla rUDha banI pariziSTamAM khAsa jogavAI karavAmAM AvI che. temanuM zAsana aTakA Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 prabuddha jIvana tA. 1-6-81 vavA mATe temane vadhu ke pazunI jema vecavAmAM na Ave ke temanI A saMjogomAM savarNa ane varNanA bheda vinA Arthika ane sAmApAsethI veTha karAvavAmAM na Ave evI jogavAI karAvavAmAM AvI che. jika rIte pachAta hoya evI badhI jAtionA ane evI vyakita- baMdhAraNanI A jogavAIonA anusaMdhAnamAM aspRzyatA . enA paNa hitanuM rakSaNa karavuM joIe. hamaNA sudhI vAraMvAra viSayaka aparAdhane kAyado 1976mAM karavAmAM AvyuM haoN, je have gujarAtamAM hiMdu-muslima vacce komI hullaDo thatAM hatAM have nAgarika surakSA dhArA tarIke oLakhAya che. aspRzyatAne vAjabI hiMduomAM savarNa ane avarNa vacce vaimanasya, vera ane hiMsAnuM gaNAvavI ke aspRzyatA AcaravAne bodha Apa ke A pachAta vAtAvaraNa phelAyuM che te dareka vicArazIla vyakitane kheda pamADe che. jAtione aspRzya gaNI tiraskAra karavuM te paNa gune che. A A hullaDe narasiMha mahetA ane gAMdhIjInI bhUmimAM thayAM te gune polIsa adhikAra che ane AvA kesamAM samAdhAna paNa na thaI vizeSa zaramajanaka che. zake AthI aparAdhI phariyAdInuM mana manAvI chUTI jaI zake nahIM.. 'A kAyadA pramANe sAmUhika daMDa paNa karI zakAya ane temAM sajA mAruM jIvana darzana pAmelI vyakita saMsadamAM ke vidhAnasabhAmAM paNa cUMTAI zake nahIM. (zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA upakrame tA. 6-5-'81nI sAMje je kaI sarakArI nokara IrAdApUrvaka A kAyadAnA amalamAM bedarakArI 6-15 kalAke paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM, abhyAsa vartuLamAM batAve to te paNa sajAne pAtra Thare. ApeluM pravacana). * ucca bhAvanAthI prerAIne dalitonA adhikAronA rakSaNa mATe [] harajIvana thAnakI kAyadAmAM jogavAI karavI e eka vAta che ane e kAyadAone pratyeka vyakitanuM darzana alaga alaga hoI zake. A darzana amala kare e bIjI vAta che. ApaNe jotA AvyA chIe ke karavA mATe skULa AMkha karatAM vadhu sUma daSTinI AvazyakatA rahe, bihAra ane uttara pradeza jevAM pachAta rAjamAM ane mahArASTra chatAM kevaLa dRSTithI kAma saratuM nathI! AMkha AgaLa prakAza ane tathA gujarAta jevAM pragatizIla rAjamAM paNa harijana ane pAchaLa AtmA hovA joIe! rAte aMdhArAmAM AMkha nakAmI girija para atyAcAra thAya che. atyAcAra karavAmAM kahevAtA. bane. muDadAMnI AMkha khullI hovA chatAM kaMI joI zakatI nathI, savarNo, pilIrA ke bIjA sarakArI mANase paNa sAmela hoya che. kema ke jonAra' temAM hAjara nathI. bIjI bAju janAra che, AMkha harijanane jIvatA bALavAnA, ThAra mAravAnA, temanAM jhUMpaDAM saLagAvI che. chatAM prakAza nathI te nakAmuM. Ama AgaLa prakAza, vacce devAnA temanAM khetara AMcakI levAnA ane temanA mAla-milakata khullI AMkha ane pAchaLa jonAra hoya te kAma cAle. e pachInA lUMTI levAnI. banAvo paNa vAraMvAra bane che. mahArASTra ane gujarAta prazna zuM jovuM ane zuM na jovuM ne lagatA upasthita thAya. jevAM pragatizIla rAjayomAM paNa harijane viruddha hullaDo thayAM che. mane je kaMI dekhAyuM che te ApanI samakSa rajU karatAM avazya dA. ta. marAThavADA yunisiTIne DaeN. AMbeDakaranuM nAma ApavAne TharAva AnaMda thaze. Aje budhavAre zrI subodhabhAIe mane pitAnA abhyAsa te mahArASTranI vidhAnamrabhAe ane vidhAnapariSade sarvAnumate vartuLamAM vicAra AMdolana utpanna karavAnI je taka ApI te badala karI nAkhyo, paNa tenA virodhamAM savarNoe harijana para AkramaNa temane -NI chuM. Aje budhanA graha karatAM bhagavAna buddhanA gRhanI karI atyAcAra gujAryA tyAre A dhArAsabhAee TharAvane amala ApaNe vadhu najIka chIe ke jyAM satya, prema ane karuNA pAyAmAM karavAnI hiMmata na hatI. eTaluM ja nahIM, moTA bhAganA atyAcAra paDayAM che. Let Truth Prevail "satyameva jayate e ApaNA karanArAo nirbhaya rahI zakayA. bhAratamAM harijane ane girijAnI dezane dhyAnamaMtra hovA chatAM ApaNe sauthI vadhu bedhyAna tenA pratye saMkhyA paNa kaMI nAnIsUnI nathI. 1971nI vasati gaNatarI pramANe chIe, rASTrapitA mahAtmA gAMdhIjIe te satyane Izvara ane Izvarane harijanenI saMkhyA lagabhaga 8 karoDanI hatI ane girijanenI satya kahyA. satyamAMthI ja zraddhA ane niSThA jevA pAyAnA mahAnalagabhaga 3 karoDa 80 lAkhathI vadhAre hatI. harijananI sauthI vadhu guNo janme che, chatAM te sApekSa hoI zake. pratyeka vyakita vasati uttara pradezamAM 1 karoDa 85 lAkhathI vadhAre bihAramAM lagabhaga ane sthaLa-saMyoganuM satya alaga alaga hoI zake, mATe te ApaNe sI e taMbharA prajJAnI upAsanA karavAnI che. 80 lAkha, tAmilanADumAM 73 lAkhathI vadhAre, pazcima baMgALamAM 88 lAkhathI vadhAre, mahArASTramAM 30 lAkhathI vadhAre ane gujarAtamAM te uparathI ApaNI Rtuo UtarI AvI. kudaratI niyamamAM 18 lAkha 25 hajArathI vadhAre hatI. sauthI ochI mijhorAmamAM bAMdhachoDane avakAza na hovA chatAM tyAM paNa sukhada ke du:khada 82 ane aruNAcalamAM 339 hatI. akasmAta to thAya che ja, jemake vAvAjhoDAM tathA ThaMDI-garamInA girijananI sauthI vadhu vasati madhya pradezamAM lagabhaga 84 atireko. ati zabda samajavA jevo che, vajarya karavA jevo che. zAstromAM kahyAM che tema 'ati sarvatra varjayeta " alabatta, sthULa bAbate lAkha, erisAmAM 50 lAkha 72 hajAra, bihAramAM 49 lAkha 32 mATe paNa. sUma bAbate mATe to kahyuM, "adhikasya adhikama ma. hajAra, mahArASTramAM 20 lAkha 50 hajAra ane gujarAtamAM 37 lAkha koInuM bhaluM karavAmAM atirekanI manAI nathI, paNa paisA dvArA kharI.. 34 hajArathI vadhAre hatI. dAtA padArthamAM atireka na thavo joIe, paNa thaI rahyo che ! paise eka 1964nA AMkaDA pramANe gujarAtamAM jillAvAra girijAnI evI bAbata che ke te game teTalo maLe chatAM mANasa dharAtA nathI ! sauthI vadhu vasati DAMga jillAmAM 84.35 TakA, suratamAM 46.71 bhejanAjo je tRpti maLe che te paiso kamAyA pachI maLatI nathI! TakA, paMcamahAlamAM 40.16 TakA ane bharUcamAM 37.28 TakA hatI. Aje paisAmAMthI suvAsa cAlI gaI che. caMcaLatA vadhI gaI che je tAlukAomAM girijAnI varAti 50 TakA karatAM vadhAre hoya pariNAme saMtoSa ane zAMtie samAjamAMthI vidAya lIdhI che. tyAre temane girijanane pradeza gaNavAmAM Ave che. buddhanA prema ane karuNA uparAMta mahAvIranI ahiMsAnI vAta ja - A AMkaDA batAve che ke gujarAtamAM pachAta jAtionI kayAM karavI? . . saMkhyA moTI che. taduparAMta je jAtione harijana ke girijana gaNa- - Aje jIvana ane jagatanI samasyAo jhaDapathI vadhI rahI che. vAmAM nathI AvI, chatAM evI jAtinI saMkhyA 80 thI vadhAre che. moMghavArI mAjhA ane majA mUkI rahI che. jIvana dohyaluM Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-6-81, , prabuddha , jIvana 29 banI gayuM che, AvakajAvakanA be pAsAM sarakhAM karatAM nAke dama AvI mAMthI bhakita cAlI gaI che. bhagavAnane sIdhe upayoga (ke kaupayoga? ) jAya che. vicAra Ave che ke A 'bhAvavadhAro' kayAM jaIne aTakaze. peTano khADo pUravA mATe thaI rahyo che. bhagavAnane paNa ApaNe lAMca Ama to bhAva vadhe temAM kaMI khoTuM nathI. bhagavAna buddha ane rUzvata letA karI dIdhAM che. vidyArthI maMdiramAM jaIne prArthanA kare che mahAvIre paNa bhAva vadhAravAnuM kahyuM che, paNa hRdayanA bhAva. Aje ke he bhagavAna jo huM pAsa thaI jaIza te tamane eka nALiyera ApaNe cIjavastuonA bhAva vadhArI rahyAM chIe. sUkSamabhAvanuM vadhArIza. AjanI prArthanAmAM paNa artha eTale ke hetunI zuddhi rahI sthaLamAM rUpAMtara karI rahyA chIe. pariNAme, Aje mANasane AtmA nathI mATe siddhi maLatI nathI. prArthanAmAM paNa sodAbAjI pravezI jjaDAI rahyo che. AtmA upara zarIranuM prabhutva jhaDapathI vadhI rahyAM che. gaI che, bhakita paNa zaratI, hetupUrvakanI thaI gaI che. tyAre pUrva upara pazcima savAra thaI rahyAM che. pAyAnA mUlyo pratye AMkha vicAravAnuM e che ke AmAMthI ugaravAne mArga kayAM?' ADA kAna thaI rahyA che. caDhavuM hamezAM muzkela hoya che, paDavuM saheluM. upara caDavAmAM muzkechellAM eka aThavADiyAthI muMbaImAM chuM. aneka mANasane maLuM lIo AvavAnI ja paNa sAthe sAthe upara caDavAno AnaMda, kSitIja chuM. temanA jIvanamAM rasa lauM chuM. koI sAcA arthamAM sukhI nathI. vistAravAne AnaMda, dUradaSTi keLavavAne AnaMda, sthULatAmAMthI saune pitapatAnI samasyA che. garIbo ane amIro vaccenuM sUkSmatAmAM sarI paDavAne AnaMda. bhAre-du:khae vAtanuM che ke muMbaInA aMtara jhaDapathI vadhI rahyuM che. eka bAju dhananA Dhaga ane bIjI Cream gaNAtA, dhanADhaya vistAromAM rahetI vyakitao bAju kAramI garIbInI khINa! tenI vacce madhyamavarga bhIMsAI rahyo bAvIsame mALe rahetI hovA chatAM, potAnA zarIranI upara caDI manamAM che. khINamAMthI parvata upara caDhavAnI keDI sAMkaDI che. krAMti najIka che. pravezI zakI nathI! ApaNe saue zarIramAMthI nIkaLI mana ane hRdayamAM alabattA, majakumAranI krAMti jeTalI spaSTa rIte tene paDadA para joI rahevA javAnuM che, kema ? te ke "mana: evA manuSyANAM baMdhana : zakAtI nathI! paNa kavi umAzaMkaranA zabdomAM kahuM te; mekSa: evaca" ema kahyuM. manamAM ja baMdhana ane mukita vase che "bhukhyAMjanone jaTharAgni jAgaze" . mATe te samAjamAM mananI keLavaNI vadhavI joIe. Indriya para, tyAre "khaMDeranI bhasmakaNI na lAdhaze." vAsanAo para saMyama mukatA zIkhave e ja sAcI keLavaNI. '. ApaNI saMskRtine khaMDeramAM pheravAtI jatI aTakAvavAnA upAye keLavavuM eTale vALavuM. manane sArI dizAmAM, sAcI dizAmAM che. vyApaka rIte thatI zoSaNakhorI aTakAvavI, sthULa bhautika vastuo vALavuM. aMdaramAM, aMtaramAM vALavuM. vALIne tyAM beThelA paripune pratyene moha aMkuzita karI, anAsakita keLavavI. alabatta, te bolavA kacaro sApha karo. kAma, krodha, lobha, , mada ane matsara Aje jeTaluM saheluM nathI, tema azakya paNa nathI. ene mATe jarUrI che: upalA tharanA gaNAtA samAjamAM kAmanuM sAmrAjaya vadhI rahyAM che. tenI sAcA pAyAnA jJAnanI nahi jJAnena sadarza pavitra Iha vidyate pAchaLa gupakIthI ApaNane khabara paNa na paDe tema krodha, lobha, meha A NatamAM zAnathI vadhu pavitra bhAgye ja koI cIja hoI zake. Adi pravezatAM rahe che. jyAre ApaNuM meDha pazcima tarapha rAkhavAne mATe te jIvanamAM karma ane bhakita karatAM paNa vadhu zreSTha mArga- badale pUrva tarapha vALIe, astAcaLa tarapha joyA karavAne badale udayAjJAnamArgane gaNyo. jJAna-to know. jJAna" eTale jANavuM. zuM cala tarapha vaLIe. ApaNe tyAM zuM nathI ? ApaNA vedo, upaniSado, jANavuM? to ke je che te. je che tene jANavuM, jagatane jANatAM pahelAM ane purANomAM zenI khAmI che? phrenane moha chIe. pitAnI jAtane jANavI. A badhuM koNa karaze? te ke deve. samAjanA upalA tharanuM bAkInA bhagavAna Isue bAIbalamAM kahyuM che tema "Know they Self" anukaraNa kare che. netA sudharaze te prajA sudharaze. 'yathA rAjA tathA nuM tArI jAtane oLakha. buddhe kahayuM "Atma dIpabhava' prajA saMrakRtamAM kahyuM che tema. ne tArA dilane dIvaDo thAne! keTaluM sa-rasa bhajana che. maMdiromAM ane uparokata vakatavya bAda thayelI praznottarImAM zrI jamanAdAsa lAdImasjidomAM to bahu dIvA pragaTayA. have ApaNe ApaNA aMtaramAM jJAnadIpa pragaTAvIe jethI ajJAnarUpI aMdhakAra dUra thAya. ApaNe vALA ane zrI cImanalAla je. zAhe carcA karI, hatI. samApanavidhi jANIe chIe ke aMdhakAra vaDe te Akho oraDo bharAyeluM che, paNa zrI cImanalAla cakubhAI zAhe karI hatI.) ApaNA khissAmAM je bokasamAM pacAsa dIvAsaLIo che temAMthI anAja ane moTara vacce spardhA phakata eka vAparIne, ApaNA cittataMtranI sapATI upara dhasavAthI kamasekama ApaNA gharano aMdhakAra te jarUra dUra thaze ja. yAda rAkhIe | kAnti bhaTTa ke ghara sudhAryA vInA samAja, deza ke daniyA sudhArI zakAtI nathI. jAtane sudhAryA vInA jagatane sudhArI zakAtuM nathI. bAkI te varSothI anAja ane moTara vacce eka spardhA cAlu thaI gaI che. je prakriyA cAlI AvI che te cAlaze. utpatti, sthiti ane laya. meTaramAM puravAnA peTrolanI taMgIne kAraNe have jamInamAMthI pela brahmA, viSNu ane maheza. svarga, pRthvI ne pAtALa. deva, mAnava ane "ugADAya" che, eTale mANasanuM peTa bharavA mATenuM anAja ugADa" dAnava. ApaNe mAnavuM ke je pRthvI upara rahIe chIe tene mATe be vAnI jamIna ane meTaranA peTamAM bharavA mATenuM Alkohola meLavamArgo khullA che. eka deva banIne svargamAM javAne, bIje dAnava vInA che. ugADavAnI jamIna mATe huMsAtuMsI thAya che. ghaNA dezamAM banIne narkamAM paDavAne.ApaNe eka rasto pakaDavAno che. eka mArga peTrAlamAM Alkohola (dArU)nuM mizraNa karavAmAM AvI rahyuM che. peTrolanI che hirone bIje vilanane. hiranA mArgo hari maLaze. je ApaNAmAM taMgI TALavAne A nusakhe sau prathama brAjhile ajamAvyo hato. sAcuM hIra haze to! Ameya samAjamAM hiro ochA hoya che. vilana brAjhilamAM ahoholathI ghaNI moTara cAlavA mAMDI che ane tethI jhAjhI. vilanane hiro banavAnI taka maLe e phUmATe te" Alkohola pedA karavAne udyoga khIlyo che. ' ApaNe keTalI badhI zALAo ane kaoNlejo khullI mUkI che. zikSaNa brAjhile tene joInuM tamAma peTrola AyAta karavuM paDe che. 197pamAM vadhyuM tema saMte vadhavA joItA hatA. paNa kharekhara tema banyuM che? brAjhile gharaAMgaNe Alakohola "ugADavAna" kAryakrama nakkI karyo. tethI UlaTuM Aje te dharmane nAme dhatiMga vadhI paDayAM che. paristhiti te mATe 1985 sudhImAM rU.. 40 abaja kharcAI jaze. je AlkoeTalI hade vaNasI gaI che. lokone bhagavAM vastromAMthI vizvAsa helanI jarUra meTara calAvavA mATe paDe che. te zeraDInA kUcAmAMthI ja DagI rahyo che. kesarI raMgamAMthI kesara UDI rahyuM che. bhagavA raMga- meLavAya che. zeraDInA vAvetaramAMthI ekara dITha 388 gelana Alko Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 prabuddha jIvana tA. 1-6-81 paryApta thaI rahe tyAre paisApAtra dezavALAne tenA varSabharanA AhAra mATe eka ekara jamIna joIe che! nebala pAritoSaka vijetA rasAyaNazAstra Do. melvIna kAlvIne eka choDamAMthI Dijhala meLavavAno prayoga karyo che. brAjhilamAM korpabA nAmanA vRkSanA pAMdaDAmAMthI be kalAkamAM 1thI 20 lITara jeTaluM pravAhI kADhI zakAya che ane te DIjhala jevuM ja kAma Ape che. "sAyansa nyujha" nAmanA eka megejhinamAM De. melavIna kAlvIne tAjetaramAM jAhera karyuM ke teNe potAnI meTarakAranI TAMkImAM korpabAnA pAMdaDAM ja sIdhe sIdhA nAkhyAM ane tenI gADI cAlI hatI. zarUAtamAM te A vRkSanA pAMdaDAM paraphyuma udyogamAM tema ja ghAne rUjhavavAnA malamamAM vaparAtAM hatAM. have temAMthI moTaranuM baLataNa kaDhAI rahyAM che. eka ujaLI bAju hola maLe che. amerikAmAM makAInA dANAmAMthI Alkohola kaDhAya che. nyujhilenDamAM paNa meTarakAra mATe Alkohola kADhIne vaparAya che. nyujhilenDamAM bITanAmanA lAla kaMdamAMthI Alkohola kADhavAmAM Ave che. AvI DisTIlarI tyAM reThera UbhI thaI che. nyujhilenDamAM sAta lAkha hekaTaramAM, bITane pAka laIne meTara calAvavA mATe joItA AlkoholanI bAbatamAM svAvalAMbana sadhAI rahyuM che. esTreliyAe nakkI karyuM che ke tenI peTrolanI vaparAza 20 TakA jeTalI ghaTADIne teTalA jaththAmAM Alkoholane upaga karo. esTreliyAmAM anAjane pAka sAro thAya che. osTreliyA anAjamAMthI Alkohola meLavaze. e prakAre pUrva yuropanA esTriyA nAmanA dezamAM paNa 2 thI 3 lAkha Tana anAja vaparAyA vagara paDayuM rahetuM hoIne temAMthI Alkohola banAvavAmAM Ave che. dakSiNa AphrikAe kolasAmAMthI peTrola jevuM baLataNa kADhavA mADayuM che. paNa te uparAMta kAsAvA nAmanA choDa vAvIne temAMthI Alkohola kADhavAnI rIta paNa zodhI kADhI che. A mATe hajAro ekaramAM kAsAvAnI khetI zarU karAI rahI che. e kAsAvAnA choDamAMthI Alkohola kADhavA mATe 13 jeTalI DisTIlarI. sthapAse. zeraDImAMthI Alakohola kADhavAnuM kAma dakSiNa AphrikAmAM ghaNA vakhatathI thAya che. te uparAMta sUryamukhInA pha_lamAMthI nIkaLatA bIjamAMthI Alkohola kADhavAne prayoga saphaLa thayuM che. Dijhala ejine calAvavA mATe sUryamukhInuM Alkohola vaparAya che. kenyAmAM paNa melAsIsa tarIke oLakhAtI geLanI rasImAMthI Alkohola kADhIne tene meTara calAvavAmAM upayoga thaI rahyo che. sudAna ane thAIlenDamAM paNa A prakAre zeraDImAMthI ke goLamAMthI Ahakohola kADhIne tenAthI moTara calAvavAne prayoga thaI rahyo che. philipAInsamAM te kayAranI zeraDInA AlkoholathI moTara cAle che. yurkamAM khetIvADInI pedAzamAMthI Alkohola banAvatI DisTIkarIe taiyAra karavAnuM eka kArakhAnuM UbhuM thayuM che. A kArakhAnuM DisTIlarIo pedA kare che. dararoja A kArakhAnAne 30 jeTalI pUchaparachA Ave che. bhArata sarakAre hajI khetIvADInI jamInamAMthI Alkohola ke peTrola meLavavAne prayoga karyo nathI paraMtu bhAvanagara jillAnA jhAMjhamera nAmanA gAmanI dariyAI jamInamAM amuka choDa ugADIne temAMthI peTrola kADhavAne akhataro zarU karyo che. zarUmAM ajamAyaza tarIke pAMca ekaramAM A "peTroliyA-chADa" ugADavAmAM AvyA che. khetIvADInI jamIna je mANasanuM peTa bharavA mATe che temAMthI have Alkohola meLavavA bITa, zeraDI, makAI, sanaphalAvara ane bIjA dhAnya ugADAI rahyAM che. meTara ane mANasanA peTa vacce spardhA cAlI che. dara varSe jagatanA mAnavIonI anAjanI jarUriyAtamAM traNa karoDa Tanane vadhAro thAya che. dara varSe jagatamAM sAta karoDa mANase umerAtA hoIne moTarakAranA khorAka ane mANasanA kherAka vaccenI spardhA vadhatI ja rahevAnI che. garIba dezamAM mANasa dITha anAjane vaparAza varSe sarerAza 400 ratalane che jayAre paisApAtra dezanA loko mAMsa ane bIjo ghaNo AhAra letA hoya che te mATenuM anAja Dhorane khavarAvavuM paDe che eTale samRddha dezane nAgarika varSe 1600 ratala anAja ArogI jAya che. eTale ke garIba deze karatAM paisAdAra dezane sarerAza nAgarika sIdhI ane ADakatarI rIte cAragaNuM anAja AregI jAya che. jo moTarakAra mATe anAjamAMthI kADheluM Alkohola vaparAya to amerikAnA dareka nAgarikanI eka meTarakAra dITha sAta Tana joIe! bIjI eka sarakhAmaNI karIe to garIba dezanA mANasanA bhojana mATe dara varSe 9 ekara jamIna udAsa cahere AvyA. dhImethI bAjumAM lAkaDI mUkI, beThaka lIdhI ane pitAnI kathanI zarU karI. sukhI bhUtakALa bhUlAto nahote ane vartamAna saMjogene kAraNe asahya banyo hato eTale vAtamAM vacce vacce potAnA upara gusso ThAlavatA hatA. ne kahevAnI AnAkAnI sAthe emaNe keTalI ya vAta karI ane haLavA thayA. siroranI lagolaga pahoMcelA, Arthika sAdhananA abhAve temanuM ghara jema tema calAvatA hatA. rAMtAnamAM eka dIkarI ja hatI, paNa haju paraNAvavAnI bAkI hatI ane patnI paNa bImAra rahetI hatI. A badhA saMjogAthI vyathita hatA. pitAnI muzkelIonuM vigatavAra varNana karyA pachI emaNe dhImethI prastAva mUkyuM, "A paga je na nakhAvI Ape, te bahAra javA - AvavAmAM sugamatA rahe ane kAma maLe to karavAnI hiMmata Ave." emane eka paga lAkaDAne hatuM ane sAMdhAmAMthI ghasAIne DhIlA thaI gayo hato eTale haravA pharavAmAM anukULatA rahetI nahotI. prastAva vAjabI hato, sAthe kharcALa paNa. kuTuMbanA vaDAne jo AvI madada thAya te AkhA kuTuMbane rAhata thAya ema hatuM. navA paganuM mApa ApavA mATe tathA kharcane aMdAja kADhavA mATe punA javuM paDe tema hatuM. saMcAlake bhADuM ApavAnuM kabUla karyuM ane temane punA jaI AvavA kahyuM, te temaNe tarata umeryuM, "bhAI tame AvyuM te khAvA pIvAne khara paNa Apajo ho." A uMmare AvuM mAgavuM paDe tenI lAcArI spaSTa joI zakAtI hatI te paNa ApavAnuM nakkI thayuM ane saMcAlake saMsthAnA kAryAlaya para rokaDa rakama ApavA mATe ciThThI lakhI ApI. ciThThIne baMDInA aMdaranA khIsAmAM vyavasthita mUkI. Avate aThavADiye punA jaI AvI pharI maLavA Avaze tema nakkI thayuM. te have haLavA jaNAtA hatA ane utsAha sAthe dhImethI UbhA thayA, hAthamAM lAkaDI laI cAlavA mAMDayuM tyAre jaNAvyuM ke temane ja thayelA lAkaDAne paga trAsa ApatA hatA. bIje aThavADiye emane saMcAlakanI rAha jotA bAMkaDA para beThelA joyA tyAre Azcarya thayuM. saMcAlake beThaka lIdhI ke tarata UbhA thayA. dhImethI khIsAmAMthI ciThThI kADhIne AbhAravaza thaIne bolyA, "bhAI tamArI ciThThI pAchI. mArU kAma bIjA eka bhAIe karI ApavAnuM mAthe lIdhuM che." saMcAlakane hAtha joDI jAya jya karI cAlatA thayA. - uparokata kisso "zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha' saMcAlita "premaLa jyotine che. saMsthAmAM AvA niSThAvAna sajajane madada mATe Ave che te saMsthAnI pratiSThA che ane AvA sajajananI niSThA prazaMsanIya che. - [] naTubhAI paTela Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-6-81 prabuddha jIvana 31 pAkistAnamAM eka hindu strIne kissA dIdhI." ] nityA saMgamI pachI eka varasa pasAra thaI gayAM. ene dIkaro te kadI pAcho Avyo sA ane amAnavIyatAnI roje roja banatI hajAro nahi, paNa loko potAne tenAM gaNAvavAmAM gaurava levA lAgyAM. ghaTanAo vacce kyAreka evA kissA paNa jovA- sAMbhaLavA maLe che, "chevaTa 1962mAM eka divasa DosI acAnaka maraNa pAmI. jene kAraNe A pRthvI para jIvavuM mIThuM lAge ane manuSyabaMdhue mATe mahollAnA lokoe nakkI karyuM ke khUba AdaramAnathI smazAnayAtrA hRdayamAM prema UbharAya. pratApa' nAmanuM ApaNuM eka udU akha kADhavI ane kabarastAna laI jaIne daphanakriyA karavI; kAraNa ke bAra che, tenA samAcAra - saMpAdaka zrI saMpakumAra thoDA vakhata A jUnA zaheramAMthI hinduo cAlyA gayA pachI smazAna . baMdha thaI gayuM hatuM. pAlakhI levA mATe zerInA eka mANasa masjida pahelAM pAkistAna gayA hatA. saMtoSakumAra 'inDiyana pheDarezana opha gayo te maulavIsAhebe pUchyuM : konuM maraNa thayuM che? ane jyAre vakiMga jarnAlisTa'nA sekreTarI paNa che. pAkistAnanI mulAkAta emaNe jANyuM ke pelI hindu DosI maraNa pAmI che, ene laI javI pachI pAchA AvIne temaNe potAnI yAtrAne vRttAMta traNa haptAmAM che tyAre maulavIsAheba pote e zerImAM AvyA ane badhAMne ekaThAM pratA5 mAM lakhyo hato. temAMthI chellA haptAmAM pragaTa thayelo karIne kahyuM, 'juo, have te A marI gaI che. enI lAzane game te rIte ThekANe pADIe, ane te kAMI pharaka paDavAne nathI. paNa A hRdayasparzI kisse pavanArathI pragaTa thatA "maitrI' mAsikamAM ApaNe yAda rAkhavuM joIe ke te chellA zvAsa sudhI hindu rahI rajU thayo hato. pAkistAnamAM AvuM paNa bane che te jANI vAcakone hatI ane ApaNA ImAnano takAdo che ke enI chellI vidhi Azcarya ane AnaMda thayA vinA nahi rahe. zrI saMpakumAra paNa hindu rivAja pramANe ja thAya. maulavIsAhebanI vAta lokone lAhoramAM temanA eka mitranA ghera UtaryA hatA. temanA ja zabdomAM: gaLe UtarI. hinduvidhi pramANe enA zabane UMcakIne laI javAmAM AvyuM. 'rAmanAma satya hai' belatAM bolatAM loko ene rAvIne kinAre A jagyA pachI pheMkI pItAM pItAM meM uMmarane pUchayuM ke e, laI gayA. tyAM citA saLagAvI enA agnisaMskAra karyA ane nAnakaDA rUmanI chata zuM simenTa - keMnkriTanI che? pahelAM te ahIM pachI trIjA divase enI ThaMDI paDelI bhasma dariyAmAM padharAvI lAkaDAnA pATaDA hatA. teNe kahayuM ke hA, A makAna thoDAM varSa pahelAM (urdU pratApa 25-1-81.) paDI gayuM hatuM. meM : jamIna lilAmamAM kharIdI makAna navesarathI baMdhAvyuM che. pachI kahe: A makAnanI ane emAM pahelAM rahetI hatI khu zAlI mAM te strInI vAta paNa sAMbhaLavA jevI che. putra janmanI khuzAlImAM 1947mAM ahIMthI badhA hinduo ane zIkhe (cAlyA sAMje ghera pArTI che. gayA. khAlI paDelA mahollA ne bajArone kAraNe AkhuM zahera evuM moTo divAnakhaMDa sajAvavA, sUmasAma lAgatuM hatuM jANe maunanagara. e vakhate kone khabara sApha karavA huM paDAvuM chuM jALAM. zI rIte eka vRddha strI A makAnamAM rahI gaI. dIkaro sonI hato "are, A jALIyA para te ane enuM nAma kizanalAla hatuM. dhIme dhIme pUrva paMjAbamAMthI, lUMTA kabUtare IDuM mUkayuM che." bUma pADe cherAmu. pelA musalamAnonAM ToLAM aAvI khAlI makAna para kabajo jamAvavA "utArI le e mALe! lAgyAM. A zerI navesarathI vasavA lAgI. nirvAsitoe DosIne A to gaMdavADa karaze badhe." makAnamAMthI nIkaLI jaI zaraNArthInI chAvaNImAM Azraya levAnuM kahyuM che te bhaDakIne bolI :"nahi jAuM, mAruM ghara che. ahIM ja rahIza." A apaDI lejene jarA zarUAtamAM ja A strIne koIe yamadhAma pahoMcADI dIdhI hota emAM mALe, ItuM badhuM laI lIdhuM che." te vAta visarAI jata; paNa thoDo samaya vItyA pachI, dhIrajanI kasoTI kare tevI A vRddhAnI vyartha hatyA mATe koIe khaMjarane ane sAcavIne upayoga karyo nahi ane te gharamAM bharelA anAja vaDe peTa bharatI huM badho kacaro rahI. kayAreka mana thAya te reMTiyo laIne kAMtavA besatI. zaheramAM bahAra nAkhI dauM chuM. AvI jAya to vaLI nahAvA mATe rAvI sudhI cAlI jatI. hajI te huM aMdara AvuM te pahelA ja pachI 1947nI divALI AvI. tyAre mAtra A DosInA capa' gharamAM dIvA pragaTayA. teNe jAte ja mIThAI banAvI ane zerInA daIne e IDuM laI gayo kAgaDo!! lokone jAte jaIne ApI AvI. pachI te zerIMnA lokoe paNa enA khabara - aMtara pUchavAnuM zarU karyuM ane pachI to evuM mALAnI jagyA sApha karAvavA thavA lAgyuM ke koInA ghera koI mAMduM paDayuM hoya te khabara sAMbhaLI mathuM chuM, pharI mathuM chuM.. tarata DosI tyAM sevA karavA pahoMcI jatI. ane kalAko sudhI tyAM paNa rokAtI. regI sAjo thAya pachI roja ene ghera jaI rAmasalAma kha-satI karate. Ama karatAM gharomAM enI Ava-jA zarU thaI. kone khabara nathI. pilI kabUtarI enAM pagalAMmAM kevI puNyAI hatI te, je gharamAM te jatI tyAMnA lokonI mananI murAdo pUrI thavA lAgI. koInA dIkarAne rojagAra ke halatI nathI enI maLyo. koInI dIkarIne sAro vara sAMpaDe. koInA patine enA mUDha vyathAbharI AMkhe. AzIrvAdathI kAmakAjamAM baDhatI maLI, koI ni:saMtAnanI gAda aMte lAkaDI ThapakArI ThapakArIne harIbharI banI. zerIvALAeAnI enI sAthe ane enI zerIvALAe ene uDADI daIne sAthe mAyA vadhatI cAlI. enA gharamAM have anAja khUTI gayuM hatuM, huM badhuM paNa zerInA lokoe gharanA vArA bAMdhyA ane ene savAra - sAMja sApha karAvuM chuM roTalI dALa - zAka pahoMcADavAnI vyavasthA karI. cA te jene paNa khaMDa sajAvuM chuM ghera thAya, pittaLane eka pyAlo bharIne e gharanuM chokaruM mAjIne ApI AvatuM. dhIme dhIme e vRddhAnI khyAti AkhA vistAramAM - gItA parIkha phelAI gaI ane badhA loko tene jagamAI kahevA lAgyA. eka : :: janmanI khuzAlI'mAM...!! Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-6-81. muMbaInA jaina samAja dvArA manamADanA agnikAMDa ane 1 TaphATano virodha temaja nyAyI tapAsanI mAgaNI muMbaInA jaina saMpradAyonA pramukha netAo ane alaga eTale rAhatanA AvA pratyakSa sevAmAM bhagavAna matavIra alaga saMsthAonA padAdhikArIo tema ja kAryakartAonI eka ka9yANa kendra potAnA phaMDamAMthI eka lAkha rUpiyA ApIne phaMDa miTIMga tA. 27 me nA roja sAMjanA pAMca vAge zAhu kayAMsaprasAda zarU karavAno nirNaya lIdho che. jainanA pramukhapaNA nIce maLI hatI. - A nirNayane vadhAvI laIne anya hAjara rahelA badhA ja phIrakAonA jaina AgevAnoe paNa pitA taraphathI aMgata rIte manamADamAM 6 ThThI me nA roja pUjya AcAryazrI AnaMda- paNa yogya rakama nedhAvI che. rUpijInI pravacanasabhAmAM thayela aghaTita bhiSaNa agnikAMDa temaja - A namuM mAnavatAnuM kAma che. mATe samAjanA karmazIla dAnalUMTaphATa mATe A sabhAmAM AkarI TIkA karavAmAM AvI hatI ane vIrene amAruM vinamra nivedana che ke ApaNA svadharmI bhAIonA mahArASTra sarakAra AnI tAtkAlika nyAyI tapAsa je evI sevAkArya mATe ghaDIne paNa vilaMba karyA vinA pitAne yogya phALe mekalI Ape. mAgaNI karavAmAM AvI hatI." A saMsthAne apAtuM dAna karamukata che. bhagavAna mAvIra kalyANa kendra, bhArata jaina mahAmaMDaLa, dAnanI rakama ceka, DrAphaTa, athavA te rokaDA "bhagavAna mahAakhila bhA. zve. jaina konpharansa, ola InDiyA digaMbara jaina vIra lyANa kendra" upara nIcenA saranAme mekavavA vinaMti. mahAsamiti, sthAnakavAsI jaina konpharansa - muMbaI, zrI muMbaI jaina 134136 jhaverI bajhAra, pahele mALe, muM. naM.: 400002 muvaka saMgha, jaina saMzayala gRsa pheDarezana tathA terApaMthI sabhA-AvI na naMbara : 292715-254014 aneka saMsthAonA pratinidhio, A sabhAmAM hAjara hatA. khAsakarIne badhI ja jaina saMsthAo, TrasTa ane kAryakartAone amAro namra anurodha che ke nAnI athavA meTI koI IjA pAmelAonI sAravAra karAvavA, tene Arthika rIte madada paNa rakama nisaMkocapaNe lyANa kendramAM satvara meklI ApI A rUpa thavA, bhagavAna mahAvIra kalyANa kendranI nizrAmAM jAhera phaMDa pUNyakAryamAM pitAne premALa sahakAra Ape. karavA mATe, A sabhAmAM sarvAnumate nirNaya levAmAM Avyo A kArya mATe dardIonI rojeroja mulAkAta levI. tema ja ane e ja samaye hAjara rahelA pratinidhidrArA lagabhaga temanI sevAsuzA karazane lagatI javAbadArI, zrI muMbai jaina rUpiyA be lAkhanI rakama nedhAvavAmAM AvI. yuvaka saMgha saMcAlita "premaLa jAti"nI bahenae tema ja bhArata jaina mahAmaMDaLanA kAryakaroe svIkArI che, ane teo kAma para lAgI - manamADa agnikAMDanA pIDite mATe paNa gayA che. li. ApanA bhagavAna mahAvIra kalyANakendranI apila zAha zIyAMsaprasAda jaina mahArASTra rAjyanA manamADa gAme tA. 6 ThThI me - akSaya cImanalAla cakubhAI zAha tritiyAnA roja AcAryazrI AnaMdaRSijInI dharmasabhAmAM thayelA dIpacaMda esa. gADI sI. ena. saMghavI agnikAMDa tema ja lUMTaphATane lagate bhayaMkara diladrAvaka banAva je. Ara. zAha banyo enAthI ApaNA AkhA samAja paririta che. pratApa bhAgIlAla A agnikAMDamAM lagabhaga 350 bALako, bahene ane abhayakumAra kAcalIvAlA pura pe sArI rIte dAjhI gayA ane moTA pramANamAM lUMTaphATa thaI. - tA. 27-5-81nA roja maLelI sabhAmAM muMbaInI jaina saMpradAyanA pramukha netAo tema ja kAryakartAo hAjara hatA. A A banAva aMge mahArASTra sarakAra sarakArI stara para je karavAnuM | sabhAmAM dAna rUpe nIcenI rakama noMdhAvavAmAM AvI hatI. haze te karaze. paraMtu ApaNA samAjanI to pavitra pharaja banI 180:0- bhagavAna mahAvIra kalyANa kendra rahe che ke ApaNA bAMdha evA pIDitAnI sevA mATe tAtkAlika 25:00/- jaina seriyala guNa pheDarezana Ayojana UbhuM karI temane madada karavI. strIo ane bALako 1000- zAha koyAMsaprasAda jaina 10000/- zrI pratApabhAI bhegIlAla sakhata rIte dAjhayA che. te evI bhayaMkara rIte dAjhayA che ke rUbarU 10000/- zrI cImanalAla cakubhAInA TrasTI mAraphata joyA sivAya temanI karU hAjanaka sthitine khyAla AvI ja na zake. 10:00|- mahetA cerITI TrasTa muMbaI jaina yuvaka saMdhanA 'premaLa jyoti'nI bahenoe 1008- zrI jhAlAvADa sezyala gRpa hA. ramaNikalAla kasturacaMda hArispaTalamAM temanI mulAkAta lIdhI. tyAM temanI kara NAjanaka hRdaya 1800 - zrI bhArata jaina mahAmaMDaLa mAraphata 5000- zrI sthAnakavAsI jaina saMgha-vAlakezvara drAvaka sthiti joIne teo dravita thaI gayA. 500/- zrI sthAnakavAsI jaina saMgha --kAMdAvADI manamADa, pUnA, auraMgAbAda tathA nAsikanI hospiTalamAM 500/- zrI manaharalAla prabhAzaMkara rAMghavI A dAjhelAonI cikitsA cAlu che ane jeo gaMbhIra rIte dAjhI 2500/- zrI sthAnakavAsI jaina saMgha-ceMcapokalI gayA che evA lagabhaga 5 bALako ane bahenone muMbaInI alaga 2500/- zrI je. Ara. zAha alaga hospITalamAM dAkhala karavAmAM Avela che. 2500/- zrI hiMmatalAla nyAlacaMda dozI 2500/- zrI kAMtilAla choTAlAla A badhA dAjhelAonI mahinAo sudhI cAlanArI skIna 2000- zrI joramala maMgalajI mahetA DrAphIMganI cikitsA aMge lAkha rUpiyAno kharca thAya ema che. 1000/- zrI rasiklAla mohanalAla jhaverI ATalI lAMbI ane meMdaNI sAravAra karavI e lokonI zakita bahAranI vAta che. Ane lagate samagra kharca samAje upADavo joIe. 208080/ mAlika: zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa muMbaI - 0 4 Te. naM. 35026: mudraNasthAna: dhI sTeTasa pIpala presa, koTa, JbaI-40 001. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By/South 54 Licence No. : 37 'prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 45: aMka: 3 bAbuddha jIvana muMbaI 16 juna, 1981 maMgaLavAra vAdhika lavAjama rU. 15 : paradeza mATe ziliMga 4 muMbaI jaina yuvaka rainuM pAkSika mukhapatra chUTaka nakala . 0-75 taMtrIH cImanalAla cakubhAI zAha sahataMtrI ramaNalAla cI. zAha sarakAra ane nyAyataMtra | cImanalAla cakubhAI divase ja nirNayanI jANa karavAmAM Ave jethI koIne koTe javuM darakAra ane nyAyataMtranI vaccenA gajagrAha parAkASTAe hoya to te mATe samaya na rahe tethI suprIma korTe A hukama karyo. pahoMcyuM che. tAjetaramAM suprIma korTanA jasTisa tulajhApurakara ane chatAM paNa sarakAre potAne nirNaya jajone jaNAvyA nahi. tethI tArakuMDee sarakAra vacce ja aghaTita saMgharSa thaye te kharekhara kamanasIba che. pharI korTane arajI karI. tenI sunAvaNI 4thI jUne thaI. jasTisa A ghaTanAmAM koNe vadhAre paDatA adhikArane dAvo karyo athavA tulajhApurakare sarakArI vakIlane pUchyuM ke sarakAre zuM nirNaya karyo che ane koNa viveka rAkI gayuM tenI carcAmAM nathI utaratuM. A banAvanI jajone tenI jANakArI karI che ke nahi. sarakArI vakIle gaLagaLa javAba hakIkate saMkSepamAM AvI che. Ape. javAba keTaleka darajaje uddhata hate. divasa daramiyAna traNa kaTokaTI daramiyAna hAIkorTanA saMkhyAbaMdha jajonI pherabadalI vakhata TAIma rAkhyuM paNa cokkasa javAba na maLyo. tethI jasTisa nulakaravAmAM AvI hatI. jajone parezAna karavAnI, ane namAvavAnI jhApurakare hukama karyo ke sarakAre ephIDevITa karI temanA nirNaya 6NAvavA A tarakIba che ema kahevAyuM. pherabadalInA AvA eka hukamane bIje divase kesa nI kApe tyAre sarakArI vakIle kahyuM ke eka jajanI paDakAravAmAM Avyo ane hAIkorTe TharAvyuM ke jajanI saMmati vinA mudata laMbAvI che ane bIjA benI mudata laMbAvavAnI nathI. jasTisa pherabadalI thaI na zake. suprIma korTamAM A kesanuM rAmAdhAna thayuM. gulajhApurakare rarakArane AgrahapUrvaka bhalAmaNa karI ke riTa arajIne jAnyuArI 1980mAM IndirA gAMdhI sattA para AvyA pachI pharI chevaTane nikAla na thAya tyAM sudhI be jajone cAlu rAkhavA. A bane A prazna upasthita karyo. madrAsa ane bihAranA cIpha jasTisenI jajone cAlu rAkhavA suprIma korTanA cIpha jasTisa ane dilhI hAIpherabadalI karI. tene paDakAravAmAM AvI ane te kesa hajI suprIma korTanA cIpha jasTize bhalAmaNa karI hatI. dilhI hAIkaeNrTamAM kAma korTa samakSa ubhe che. daramiyAna kendranA kAyadApradhAna zIvazaMkare navo bharAve jarAya ochA thaye nathI balka vadhyo che eTale vadhArA jonI nusakhA ajamAvyuM. eka sarakayulara badhI hAIkorTonA cIpha jasTisa jarUra che. je jajane cAlu rAkhyA tenA karatAM A banne jo siniyara ane badhAM rAjayanA cIpha minisTara upara melAvyuM ke hAIkorTonA che. A badhA kAraNe temane cAlu rAkhavAnI jarUra che. sarakAra tema na je vadhArAnA jajo che. je kAyamI nathI thayA temanI pAsethI lekhita kare to badadAnata che ane cAlu na rAkhavAnA sAcA kAraNo nathI bAMyedharI levI ke temane kAyama karavAmAM Ave te temanI game tyAM ema prathama daSTie mAnavuM joIe. A badhuM kahI kesa bIjA divasa pherabadalI karavAmAM Ave te temane svIkArya che. A mAgaNI pAchaLa upara-6jUna - rAkhe. je divase A banne jajonI mudata pUrI thavAnI dhamakI e che ke je jajo AvI bAMyadharI ne Ape temane kAyama hatI. 6 jane sarakArI vakIle jasTisane jaNAvyuM ke sarakAra temanI karavAmAM Avaze nahi. jajonI svataMtratA upara A AkramaNa che. bhalAmaNa svIkArI zakatI nathI ane te mATe koI kAraNe ApavA e muddA upara A sarakayularane paDakAratI riTa arajIo keTalIka baMdhAyela nathI. jasTio AvA javAbanI ja AzA rAkhI hatI hAIkorTe ane suprIma korTamAM thaI. A kese hajI ubhA che. temAMnA ane pitAne hakama lakhIne lAvyA hatA te vAMcI saMbhaLAvyo. eka kesamAM je jANItA dhArAzAstrI tArakaDee suprIma korTamAM karyo arajadAra tArakaMDenI arajI e hatI ke te be jajonI mudata cAlu che- dilahI hAIkorTanA vadhArAnA traNa jajo, jemanI mudata 6ThThI rAkhavA hukama karo. jasTise te hukama nathI karyo paNa temane cAlu jUne pUrI thatI hatI, temane lagate che. A kesamAM temane roja kema na rAkhavA tenAM kAraNo darzAvavA sarakAra upara noTisa kADhI. suprIma korTe hukama karyo hato ke A traNa jajo saMbaMdhe sarakAra zuM jajone cAlu rAkhavAne hukama karavAnI vekezana jajane sattA che ke nirNaya le che tenI jANa, temanI mudata pUrI thAya te pahelAM dasa nahi te vize zaMkA che. paNa sarakArane kAraNe ApavAnI pharaja paDe divase, sarakAre temane karavI. A hukamane uddeza e hato ke dasa ane mudata pUrI thatAM ja jo have hoddA para nathI mATe kesa Apadivasa pahelAM jANa karavAmAM Ave ane temAM sarakAra temane athavA Apa khatama thAya che tema kahevAnI sarakArane taka na maLe te mATe e traNamAMnA koIne cAlu rAkhavAno nirNaya le te, A kesana A prazna cAlu rAkhyo. Kept alive have jo sarakAra saMtoSakAraka chevaTane sukAda na Ave tyAM sudhI, temane cAlu rAkhavA kAraNo na Ape te badadAnata Malafide che ema sAbita thAya ane suprIma korTe arajI karavAne pUrato samaya rahe. sarakAre evI rIta sarakAra ughADI paDe. bemAMthI eka jaja- jasTisa vArAno kisso akhatyAra karI che ke cheka chellI ghaDI sudhI jajane cAlu rAkhaze ke jANI che. teo resasa jaja hatA ane kissA khurasI kesamAM nahi tenI jANa karavAmAM na Ave ane mudata pUrI thavAnI hoya te temaNe saMjaya gAMdhIne be varSanI sajA karI che, pachI janatA sarakAre Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34. prabuddha jIvana tA. 16-6-81 1 - - temane hAIkorTanA jaja banAvyA. bIjA jaja kumAra saMbaMdhe paNa kAMIka evuM ja che. zuM thAya che te have jovAnuM rahe che. A banAvane meM kamanasIba ghaTanA kahI che. sarakAra ane variSTha karTa vacce aMtara vadhatuM jAya che je koI rIte hitAvaha nathI. A aMtaranAM mULa UMDA che ane saMgharSa vadhe te pariNAme sArAM nahi Ave te ciMtAjanaka che. ApaNA baMdhAraNamAM rAjayataMtranA mukhya traNa vibhAga che: (1) sarakAra-rokajhIkayuTiva, (2) pArlAmenTa athavA dhArAsabhA- lejIsleTIva, (3) nyAyataMtra-jayuDI ziyara. A traNene viziSTa adhikAra ane sattA che. te sAthe paraspara sahakAra ane AdarathI kAma karavAnI traNenI pharaja che. sarakArane rAjaya calAvavuM che. pArlAmenTa deza ane rAmAja mATe kAyadA karavA che. nyAyataMtre te kAyadAne artha karI, nyAya ApavAne che. paraspara vizvAsa athavA sattAnI kheMcAtANa hoya te pariNAma aniSTa Ave. parasparane Adara na hoya te saMgharSa thAya. chevaTa sau mANasa che ane rAgadveSathI kheMcAI jAya ane pitAne dharma cUkI jAya. sarakAre karela haka-ekajhIkayuTIva orDara athavA pArlAmeMTa ke dhArAsabhAe karela kAyadAe nyAyI ane baMdhAraNa pura:saha che ke nahi tene nirNaya karavAnI korTane sattA che. paNa rarakAra ke pArlAmenTa karela badhuM beTuM ja haze ema mAnI laI korTa cAle te yogya gaNAya. sarakAra ke pArlAmeMTe kharekhara gerakAyadesara kAma kyuM hoya te nIDaratAthI tene rada kare tethI daramiyAnagIrI thAya che ema mAnI levAya te paNa yogya che. sau bhUlane pAtra che. badhAe niSThApUrvaka vartavuM joIe. rAjya kema calAvavuM te sarakAre nakkI karavAnuM che. samAjahitamAM zuM kAyadA karavA te pArlAmenTa ke dhArAsabhAe nakkI karavAnuM che. temaNe khoTuM karyuM haze te cUMTaNI vakhate prajA nyAya karaze. te paNa mULabhUta adhikAra upara tarApa mArI. hoya ke gerabaMdhAraNIya kAma thayuM hoya te cUMTaNI rasudhI rAha jovAnI jarUra nathI. te mATe korTo che. samAjahita zemAM che te viSe jajone pitAne aMgata abhiprAya hovA saMbhava che. Each has his own philosophy chatAM, te javAbadArI sarakAra ke pArlAmeMTanI che e bhUlavuM na joIe. kAyadAnA a karavAmAM nyAyataMtrane vizALa avakAza che ane artha karavAne nAme navo kAyado ja karI nAkhe tema bane che. saMgharSanA mULa bahu lAMbe na laI jatAM, 1965nA golanAthanA cukAdAthI zarUAta thaI tema mAnIe. baMdhAraNamAM pheraphAra karavAnA pArlAmeMTanA adhikAra upara A cukAdo meTuM AkramaNa hatuM. 1969 pachI IndirA gAMdhIe keTalAka mahattvanA nirNaya lIdhA. benkonuM rASTrIyakaraNa ane rAjAnA sAlIyANA nAbUdI. A saMbaMdhe suprIma korTanA cukAdAothI IndirA gAMdhI-keTalAkane mane vAjabI rIte, cheDAyA ane suprIma korTane avizvAsa vadhe. sarakAranA pragatizIla pagalAomAM suprIma korTa khADakhIlIrUpa che ane Arthika vikAsane rUMdhe che evI vAte zarU thaI. galakanAthane cukAdo keTaleka darajaje pheravAyo chatAM kezavAnaMda bhAratI kesamAM baMdhAraNanA pAyAnA mALakhAmAM pheraphAra karavAne pArlAmenTane adhikAra nathI ema TharAvyuM. tenA pratyAghAtarUpe pArlAmenTa sarvoparI che e nAda uTho. kaTokaTI daramiyAna baMdhAraNanA bhukkA bolAvI dIdhA. suprIma korTe kAMIka dabAI gaI ane ekaMdare sarakArane anukULa rahI. khAsa karI hebiyasa koraparasa kesano cukAdo AghAtajanaka hato ane sarakArane jelamAM khUna karavAne paravAne maLI gayuM. janatA sarakAre ghaNe darajaje A badhuM palaTAvI nAkhyuM ane kaTokaTI daramiyAna thayela baMdhAraNIya pheraphAra mATe bhAge rada karyA. jAnyuArI 1980mAM IndirA gAMdhI pharI sattA para AvyAM ane pAchA saMgharSa jorathI zarU thayuM che ane cAlu che. IndirA koMgre sanA aAgevAno aMtule ke jagannAtha mizra, kAyadApradhAna zIvazaMkara ke pArlAmenTa sabhya kamalanAtha vagere nyAyataMtra upara AkramaNa karavAnI koI taka cUkatA nathI. minaravA milsa kesamAM kezavAnaMda bhAratInA cukAdAnuM samarthana karyuM paNa jasTisa bhagavatIe je valaNa lIdhuM tethI jajonA AMtarika matabhedo khullA paDayA. tene lAbha laI sarakAre e cukAdAnI puna:vicAraNA karavA arajI karI che te UbhI che. pArlAmenTanI sarvoparitAne nada jorazorathI gAje che. suprIma korTanA adhikAro maryAdita karavAnA, prayatno cAlu che. jone DarAvavAnA prayatna thaI rahyA che. jo upara Aropa karavAmAM Ave che ke teo koIne javAbadAra nathI eTale binajavAbadArIthI varte che. A banAvanA pratyAghAta jajo upara paDe che. chevaTe jaja paNa mANasa che. ajANapaNe paNa, jajomAM sarakAra virodhI valaNa vadhatuM jAya che. suprIma korTanA cIpha jasTisa potAnA pravacanothI AkSepono javAba Ape che. berara benDanI yojanAne paDakAravAmAM AvI. abajo rUpiyA ane dezanA arthataMtranA bhAvino savAla hatuM. tene tAtkAlika cukAdo Apa joItuM hatuM, paNa vilaMba thayuM. 1974mAM ela. AI. sI. e bhUlathI ke utAvaLathI karAra karI kAmagArone asAdhAraNa vetana vadhAro ane moMghavArI bhaththAM ApavA svIkAryuM. suprIma korTe A karArane baMdhanakartA TharAvyuM. tenI mAThI asaramAMthI bacavA ane bIjA kSetramAM tenA viparIta pariNAmo aTakAvavA tema ja meghavArI ane phagAvAne rokavA sarakAre orDinansa kADha. tene paDakAravAmAM Avyo. tenI kAyadesaratA nakkI thAya te pahelAM 34 kareDa rUpiyA kAmagArane cukavI devA suprIma korTe hukama karyo. sAmAnyapaNe AvuM na bane. dareka hAIkorTa ane suprIma korTamAM jajomAM pakSo paDI gayA che. - keTalAka sarakAra virodhI ane keTalAka sarakAranA taraphadAra tarIke jANItA che. vakIla maMDaLIomAM paNa evA pakSo paDI gayA che. banne pakSanA saMmelane thAya che. banne pakSe, vadhateoche aMze saMyamane abhAva ane AvezanA darzana thAya che. sarakAra-eTale ke zAsaka pakSa te Akramaka che ja. paNa hAIkorTa ane suprIma korTanA badhA jajo zuddhabuddhithI ane rAgadveSa rahitapaNe, sarakArane lAgevaLage che tyAM nyAyI valaNa ja le che ema kahevAya tema nathI, jANI joIne anyAya kare che tema nathI ja. sarakAra sAme ane sarakAra taraphathI vadhumAM vadhu keso thAya che. Government is the greatest lificant InDiyana era lAInsa tenAM dara vadhAre te riTa arajI thAya ane manAI hukama maLe. koI sarakArI nokrane baratarapha kare ke saspenDa kare to riTa arajI thAya ane manAI hukama meLave. sarakAra ane nyAyataMtra vacce vadhatI jatI A taMgadilI ciMtAjanaka che. saveLA nahi cetIye to bhAre hAnikAraka thaze. tA. 9-6-81. ciMtanikA puNyathI AgevAna thayo ene zuM? guNathI AgevAna thavuM joIe. yNa e jame skama ane pApa eTale udhAra rakama jame rakama kyAM vAparavI hoya tyAM vaparAya.. puNyanA AdhAre tamAro puruSArtha na lAve ne puNya paravAre to e puruSArtha khoTa lAve. AtmA mATe jIvyA te puNya che, ne saMsAra mATe jIvyA te navuM pApa che. ' dAdAzrI Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-6-81 prabuddha jIvana prA the nA na pra - ttara | jagajIvana ra. zeTha prArthanA zabda sAthe vaiSNavajana gAMdhIjInI prArthanAsabhA yAda tAvaDA paranA jalabindu jema UDI jatI najare paDe che, kAraNa na Ave tevA koI e peDhIne bhAratIya jana haze kharo ? ke AvA lokonI zraddhA svAnubhavathI nahi paNa paraMparAnAM pariNAme prArthanAne eka yA bIjA svarUpe viziSTha sthAna na ApyuM hoya ghaDAyelI hoya che, ne tethI pAtaLI ne paMgu hoya che. bhAvadharmanI te koI dharma nathI. prArthanA dvArA prabhu-prasAda pAmavAne siddhAnta anubhava hinatAnA kAraNe AvA dravyadharmI lekanI upara TapakI sarva dharmoe svIkAryo che. kahevAya che ke na phaLe tevI koI prArthanA AsthA, paramazakita pratye AMdhaLo - pATo paherAve to navAI nathI. pAmavA jevuM kazuM nathI. - Adhi, vyAdhi ne upAdhi jevAM saMsAranAM trividha tApamAM bhUjAtA A tabakake e samajavuM Avazyaka che ke prArthanA eTale zuM? AtmAmAMthI, anAyAse UMDI Arata svarUpe ke vidhivata kriyAkAMDanA pAraMgata tattvo vacce prArthanAnA pAyAnA uddeze mane tenI patitakame prArthanA prAraMbhAya che. aMta:karaNanA aMta:sthaLethI udbhavelI pAvanatAmAM ekamati pravarte che. jyAre vidhimAM anekavidha prArthanA dvArA anahada AzA, apAra zAti, adbhuta prathAo pravartatI maLe che. prathAnI pRthakatA apAra hovA AzvAsana ane alaukika zakita- AchA - pAtaLe anubhava chatAM, e badhAmAM svAbhAvika ne saraLa hoya tevI eka prathA thayo ja na hoya, tevo prArthanAkAra haju gata bAkI che. mAlUma paDe che ke paramatattva sAthe ekAtmabhAve dilabhara nikhAlasa prArthanAmAM patharAyelAM mAnavInA manasubAnAM AvirbhAva karu NA vAtacIta karavI enuM nAma prArthanA. A sAdI prathAne jIvanamAM sAgara tAtkAlika ke anAyAse Ape che tema nahi kahI zakAya, keLavIne parama kaLArUpe vikasAvavI e koI mATe kayAreka atyaMta paNa dayALu devanA darabAramAM dera haze, aMdhera avazya nathI tenI kaparuM kArya che, te ghaNA mATe sahaja sAdhya kArya che. ApaNe sau pratIti pratyeka prArthanAkArane thAya che. uparavALAnI amInajara jANIe chIe ke prArthanA e eka svarUpe prArthanA hovA chatAM, evI to vividha svarUpI hoya che ke, bahudhA e dayALu devanA dIrdhadarzI bIjA svarUpe ApaNA apAra manerathonuM astavyasta mAgaNI uddezene pArakhavA ke pAra pAmavA mATe AdamI sImita AMkhe khate ja hoya. pAMgaLI puravAra thatI rahe temAM Azcarya pAmavA jevuM kazuM nathI. ApaNA jIvana pratye anukampita samaja dharAvatA dilera trividha tApanI asahya vedanAthI trAhimAma pokArate prArthanA dosta samakSa haiyu kholIne ApanA du:kha-dvidhA ane naryAkAra anAyAse prANapUrvaka prArthanA karate thAya ne tenA phaLarUpe AMtara nitaryA nikhAlasabhAve sAMgopAMga rajU karI devAne kImiye keLavI zakitamAM umeraNa ke zAntine zItaLa sparza paNa na pAme te jema jovA jevo che. ApaNane dhIrajapUrvaka sAMbhaLanAra ne vadhu rajUAta azaka rUpa che, tema prArthanAkArane aMtarayAmInI akaLa lIlAmAM karavA preranuM pretsAhana ApavA sAthe vivekapUrNa salAha-sUcana apAra AsthA hovAthI "za devo hari hAtha che' te tattvane samajAvanAra mitra maLavo durlabha che. paNa AvA mitra pAse zraddhApUrvaka svIkArIne ja te nispRhabhAve prArthanA karato hoya che. na manamUkIne karelI gaTharInA pravAhamAM ApaNA asahya mAnasika phaLe tevI koI prArthanA nathI te kathana satya che. teTaluM bIje kathana bajo mAtra AsAnIthI ogaLI jatA anubhavavA sAthe sAtha e paNa apanAvavA jevuM che ke, hari haMmezAM hakAramAM ja hoMkAro ApaNI samasyAonA svasthabhAve ukela zodhI kADhavAnuM sAmarthya de che tevuM dara prasaMge banatuM rahe tevo koI niyama nathI. paNa pAmIe chIe. prArthanAnI uparanI saraLa prathA AvI koI dharmanI sthAthI aLagA rahetA loko, prArthanAnI prAMDa prakriyA para AdhArita nahi hoya? zakitane pArakhI zakatA nathI. AvA loko kayAreka paristhitinI jyAM aMtaratama aMtaranA AgaLA AperApi ughaDI jAya, vizamatAne vaza thaIne prArthanAne upayoga javA vivaza bane che, jyAM sad - sad IrAdAo yathAvata svarUpe svikAra ne avAranavAra prArthanA paNa kare che. paNa aMtaratama aMtaramAM AsthAnA pAme ne jyAM rajamAtra hakIkata chupAvavAnI ke kapaTabhAve kahevAnI mULiyAM UMDAM utaryA na hovAne kAraNe zraddhApUrvakanI prArthanAnI ke kore mukavAnI dharmanI duhAI pravarte - tevAM vAtAvaraNane udhADa arpatI prakriyAmAMthI pasAra thayAnA anubhavanA abhAve) udbhava prArthanAnI prerakatAmAMthI pAMgarato hoya che. A vAtAvaraNamAM prArthanAnI Arata ke te dvArA prasaratI paramatatva sAthenI layalIna paramAtmA samakSa upasatA ApaNA nIjI - nirALA svarUpanI tAnI bhAvabhUmih -ne sparza pAmI zakatA nathI. ne yogAnuyoge pAyalAgaNasahanI prArthanA dvArA ApaNA UMDA ghAne rUjhAvavAne prArthanAthI UlaTA pariNAme anubhave che tyAre, temanuM nAstikatA ananya upacAra AvI maLavAne pUro saMbhava che. prArthanAnI A yukata ahaMma che cheDAIne chaNakI UThe che ke IzvaranuM astitva ja asara pavitra gaMgAsnAna jevI pApa - nivAraka nIvaDI zake che. nathI, paNa prArthanA pahoMce kone? AthI prArthanA karavI nirarthaka che. - prArthanA eka prakAre AtmAnA IzArA ane ApaNA IrAdAprArthanA te bhIrU janasamAjane bhUlabharela bhrama che. enuM raTaNa hovA chatAM, prArthanAne camatkAra pAmavAthI ApaNe Izvara sarvazakitamAna che ne anahada kara NAne e dhaNI e kAraNe vaMcita rahIe chIe ke rokkasa hetuonA abhAve prANImAtranA sarvasukhane udAradila dAtA che - evuM pAraMpArika AtmAnA IzArAne avagaNavA sAthe sAthe ApaNe asaMkhya laukika tava anAyAse svIkArIne dharmanI ArAdhanA karanArAne A IrAdAonI ALapaMpALa prArthanA daramiyAna karatA rahIe chIe. jagatamAM tUTe nathI. A prakAranA dhArmika lokonAM jIvanamAM eTaluM ja nahi, paNa umadA, uttama ane agatyanA IrAdAone gAnuyoge karmaphaLa jevA kAraNe prArthanAnI niSphaLatAne pArakhavA azakata nIvaDIe chIe, athavA tene pArakhavAnA uparachallo anubhava thavA saMbhava che. A sthitimAM A lokomAM ApaNA prayatna vividha kAraNosara pAMgaLA hoya che. nizcita paramezvaranAM astitvanI AsthA ane prArthanA paranI zraddhA tapelA IrAdAonA abhAvanA kAraNe pragaTatA, jIvananA zUnyAvakAzamAM, Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16-6-81 jiMdagInI zreNvaya nirarthaka vahI jAya che, ne jyAre AMkha ughaDe che tyAre eTaluM moDuM thaI gayuM hoya che ke UMDANabharI prArthanAne javAba Izvarane nakAramAM ja ApavuM paDaze tevI paristhitine ahesAsa karavA sivAya ApaNI pAse koI vikalpa bacyo nathI hote. - prArthanA karavA chatAM ya, tenA camatkArane sparza na pAmI zakAya tyAre, nAsIpAsa thatAM pahelAM, thoDuM sarvagrAhI nirIkSaNa ApaNane lAbhadAyI nIvaDI zake. asad -vRttinA chedane savRttinA saravALArUpe prArthanA pariNamavI joIe. savRttimAM paNa svArthanA sthAne paramArthane prathama sthAne sthApavuM joIe. ApaNI A prakAranI mahattvAkAMkSAnI uMmara game teTalI moTI hoya ne tenI prApti mATenI utkaMThita prArthanA bhale lAkhavAra karavAmAM AvI hoya paNa jo prArthanAne pratyutara pAmI na zakAya te, IzvaranAM paramezvarapaNAmAM kazuMka khUTe che tevI bhayaMkara bhUlabharI mAnyatAthI AzvAsana meLavavAne badale ApaNI mahattvAkAMkSAnA pUraka evA utkaTa utsAhane paripUrNa puruSArthamAM kazuMka pAyAmAM khapanuM tattva khUTe che - tema samajIne samAdhAna sAdhavuM hitakara nIvaDaze. eTale ApaNI prArthanAmAM nahi, paNa mahattvAkAMkSita sthiti prApta karavAnI ApaNI tamannA tathA tAkAta - lAyakAtamAM zuM khUTe che te zodhI kADhavuM anivArya bane che. A zodhanakArya jo saccAInA pAyA para haze te prArthanA ke prabhumAM nahi, paNa pitAnA pitamAM gUMthAyelA pAtaLA ne nabaLA tANAMvANAM UDIne AsAnIthI AMkhe vaLagaze. AvA navaLA tANAMvANI-vALAjIvana pitanI parakha (e ApaNI mahatvAkAMkSAnA rAkSAtkAra arthe sarva zakitamAna samakSa karelI) - sahAyanI mAgaNIne saphaLa karavAmAM upakAraka ne uttejaka nIvaDaze. A vAtane bIjI rIte vicArIe to ApaNA IrAdAe saccAIbharyA ne prArthanA talasparzI haze. chatAM je saphaLatA sAkAra na thatI hoya to tema thavAnAM kAraNe tapAsavA UMDuM avagAhana karavuM paDaze. te dvArA tAravelA to anusAranA pheraphAro jIvanamAM tAtkAlika karavA jeTalI tatparatA keLavavI paDaze ne prArthanA ane svapnasiddhinA be ur[gazRMga vaccenI UMDI khINa pUravA mATenI mANasa tarIkenI mathAmaNamAM talabhAra paNa UNAM utaravA jeTalI avAstavika banavuM pAlavaze nahi. ema chatAM, e hakIkatane mahadaaMze svIkAravI paDaze ke kayAreka prAmANika puruSo dvArA paNa niSphaLatAnA kAraNe zodhyA jaDatAM nathI hotAM. A saMjogomAM dhIrajane dhAraNa karIne samayane sarakavA devA sivAya koI upAya ne rahe te svAbhAvika che. ne ghaNAM jIvanacaritro sAkSI pUre che ke niSphaLatAnAM kAraNe najara na paDe tyAre, kayAreka to eTaluM moDuM thaI gayuM hoya che ke lamaNe hAtha rAkhI nasIbane nIMdavA sivAya, ApaNI pAse mana manAvI levA mATe eke ya AzvAsana hAthavagu hotuM nathI. AvI bejala paristhiti pedA thavAmAM niSphaLatAnuM kaMIka anivArya kAraNa che ke te Aje nahi to kAle jarUra pratyakSa thaze-ne kAraNa daSTigocara thavAnI sAthe ja tenuM nivAraNa karI Agekadama AdarI zakazuM - AvI AzIvAda AzvAsaka bhAvanAne Teke ja akathya manovyathAmAMthI ApaNI jAtane ugArI zake tema hoya che. * AsapAsa najara nAkhaze te, nasIbadArane hA ne badanasIbane nA- ne pratyutara prArthanAnA paDaghArUpe paramezvara Ape che. te vidhAnane siddha karatA aneka daTA najare paDaze ne sAthe sAtha kayAreka paramezvara prArthanAne javAba hA ke nA svarUpe ApavAnA badale trIjA svarUpe Apato samajAya te azakya nathI. eka maLe na maLe tyAM bIjA ramakaDAM mATe hAtha lAMbAvatA bALavRttinA prArthanAkArone trIjo javAba maLavA saMbhava che. eTale ke trIjo javAba evo paNa hoya ke - dhIraja dhara. prArthanAne pratyakA karavA mATenI mAnavIya mathAmaNa rANe jAtane jotarI de. prArthanA pAra pADavA huM sadAya tArI sAthe chuM tAre vijya nizcita che. prArthanAnA pratyuttaro mahadaaMze A prakAranA hovA chatAM, aLa evI kaI prArthanA nathI te vidhAna sipArA ApaNI AsthA utsAhapUrvaka AMTA mAratI hoya che. paNa cApaze sarvazakitamAnanI apArazakitanA anekavidha rAdihore 1HkhI tathI pAra pAmIne ApaNe IzvaranI IrachAmAM cANI mAmarajIne ogaLavA devA jeTalI hade tatpara hoIe teTalI hade ApaNI prArthanAne pAra pADavAne ne moTA bhAge pIgaLI javAne AdhAra che. rAma rAkhe tema rahIetevI Atmavilepanasiddha mIrAM ke harine akhila brahmAMDamAM jUjave rUpe nIrakhate nararsa - jevAM aneka sAdhurAMta ApaNane mArga cIMdhI gayA che. ApaNA AdhyAtmika vArasAne AtmasAta karavAnI tAlAvelI ApaNane e mArganA anubhavI banAvaze. lekhaka ke kathana vicArAyAM chatAM, tene sAra visArA nathI ke ghaNA padArthonA ekAda TakAnA lAkhamAM bhAgane ya vijJAnane paricaya nathI. AvA apAra ajJAna sAme ya, tevA padArthone jIvanalakSI upaga mANasa karato ja rahyo che. AvuM ja kaMIka prArthanA vize samajIe. prArthanAnI prakriyA ke pratyuttAranA rahasya aMge bhale ApaNuM apAra ajJAna ApaNane mubAraka ho paNa ApaNe prArthanAnI ajamAyaza karatA rahIe te sthiti jIvanadAyI abhigama banI rahe che. prArthanAthI pragatI prabhumaya preraNA dvArA Izvara ApaNe upayoga karI zake te tenA jevI jIvananI bIjI zI sArthakatA hoI zake. tenI IcchAnI sarvoparitAne svIkAravAnI zakita ApaNane prApta thAya tevI prabhu - prArthanA zuM ochI AhAdaka che? samajatAM AvaDe te... mAre keTalAMya varSothI hAtha ja lAMbe karavo paDayo nathI. te A badhuM jagata tamAruM ja che. tamane jotAM AvaDe, jagata darzana karatAM AvaDe, samajatAM AvaDe te jagata tamAruM ja che! tame ja mAlika che ! mahIM AtmA beTho che te badhuM ApavA taiyAra che. paNa ene ghaDIbhara evI zraddhA nathI beThI ke mane vAMdho nahIM Ave. je zraddhA bese to koI vAMdho Avato ja nathI. A te konA jevI vAta? pUjArI kaheze, bhagavAna sUI gayA' te sUI jAya ! te hiMmata jatI rahe badhI ! mahIM bhagavAna niraMtara jAgRtapaNe beThelA che! je zakitae joIe te mAgavAthI maLe tema che! dAdAzrI Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-6-81 prabuddha jIvana che huM saMtakavioe dharela premano pyAlo ] vipina parIkha AjanI savAre AnaMdane sparza thayela che. je divase ekAda eTale ja bIjA eka suMdara bhAvabhInA kAvyamAM premAnaMda A sarasa kAvya vAMcavA maLe te divarAne huM utsavane prabhune premathI Thapako Ape che. prabhune kahe, "tAre AvuM nahotuM divasa gaNuM chuM. bALakanI jema khuza khuza thaI jAuM chuM. Aje karavuM ! Ama mArgamAM adhavacce amane choDIne cAlI gayo? have A paMkita vAMcavAmAM AvI : ema kevI rIte rahIzuM? konA bhaNI jozuM? hadayanI vAta kone karIzuM? "If you have attained the Beloyed, then why sleep?" A gADha jaMgalamAM nuM A rIte choDI jaze enI amane kalpanA keTaluM sarasa che? priyatamane maLyA pachI suvAnuM kevuM? te bIjI paNa kayAMthI Ave?" ane aMte keTaluM sarasa kahe che, "AkAza kema eka paMkita che : Lotus eyes tranquilize my being'. mane tUTI nathI paDatuM? dharatI kema mArga nathI ApatI ? ane A zuM? A Tranquilize zabda gamyo. enI AMkhe AkhA astitvane prabhu pAse nathI te ame jIvatA kema chIe?" zAtAbharyuM kare che pachI ghenanI geLI nahI levI paDe. "Now that the Lord is not with us, tamane hasavuM Avaze. A kAvyo meM IglIzamAM "The cap How is it that we are still alive?" of Love' mAM vAMcyA. mULe e gujarAtImAM svAminArAyaNa saMpra- pitAnA priyatama prabhune eka vakhata joyA pachI, maLyA pachI dAyanA saMtakavionAM kAvyone aMgrejI anuvAda harIndra davee karyo jIvatA to rahevAya paNa e jIvIne artha paNa che, je e pachI pAse che, je loko gujarAtI nathI jANatA te loko mATe. paNa have te ne pAse na hoya to? eTale ja premAnaMda kahe che ke e te du:khanI IglIza miDiyamamAM ucharelA ApaNA dakkA-dIkarIone paNa ApaNAM avadhi che. enAthI vadhu bIjuM du:kha tame kahyuM pI zako? kAvya ne gIte pAmavA hoya te IglIzamAM ja vAMcavA paDaze ne? A kAvyamAM eka suMdara kAvya che. te paNa premAnaMdanuM ja che. (jema rAmAyaNa-mahAbhAratanI vAte IglIzamAM vAMce che tema ja sto) temAM e potAnI mAne kahe che, "mA, mane aTakAvIza nahIM. huM haze, paraMtu eka judI bhASAmAM ApaNAM ja kAvya mANavAnI majhA mArA prabhune maLavA jaI rahyo chuM. pahelAM te AjIjI kare che pachI jANe cetavaNIne sUra kADhe che. jANe mAne dhamakI Ape che. " AvI. mAruM mAthuM mUkIza paNa jaIza te khare !" enI banne duniyAmAM alabatta, saMgrahane zIrSaka ApyuM che 'premane pyAlo' paNa ahIM rahevAnI vAta nathI. enuM lakSya bahu cokkasa che. naciketa yama pAse mAtra premanI ja vAta nathI. vairAgya ne tyAganI paNa che. ane hA, varadAna mAge che te yAda Ave che? yamanI lebhAmaNIthI e calita mane je kAvya spardhyA te premanAM, prabhu pratyenI AsakitanAM, ahIM nathI thatuM. tevI ja rIte premAnaMda paNa kahe che, "My total being premanI vAta sUphIonA anubhavanI koTie pahoMce che. premanI is at the altar of sacrifice." A savAre vAta karI sAMje bhUlI javA jeTalI sahaja vAta nathI. aNu aNue enI mastI paNa che. premane viraha paNa che. brahmAnaMda keTaluM sarasa kahe che tAlAvelI che. ke A mastI phANika-dunyavI prema jevI -nathI. A mastI anaMta kALa mATe ane ene pyAlo kayAre maLe che khabara che? jayAre koI A prakAranA kAbe ne gIte ApaNane narasiMha, mIrAM, kabIra vi.mAM paNa maLe che. svAminArAyaNa paMthanA saMtakavionA kAvya bhale rahyAM. saMtapuruSanI kRpA maLe tyAre. mukatAnaMda vaLI kahe A pyAle jeNe emanI bhASA te sarvakALanI, sarvadezanI sanAtana ja che. emaNe pIdho te pachI bIjAnA jevo nathI rahetuM. e judo ja cIle pADe pAyeluM bhakitarasanuM amRta ApaNA lohImAM peDhI dara peDhIthI bhaLI che. duniyAnI rItarasamanI e paravA nathI karato. gayuM che eTale sudhI A paMkitao, A jJAnane ApaNe vAtavAtamAM te gepInA bhAvathI brahmAnaMda kahe che "mArga upara prabhu, tame upayoga karI laIe chIe. enI dhAra buThThI thaI jAya tyAM sudhI. haze, A kAvyonI prastAvanA zrI kAmaThe lakhI che te khAsa ullekhaA rIte na varate. kadAca koI joI jaze!" lekonI prazna pUchatI nIya ne abhyAsapUrNa che ane A pustaka sAthe vinAbAnI akhAnI bIka lAge che ane pUche: A rIte rastAmAM UbhA raho te "jJAnadeva citanikA" ane bAMke bihArInI 'Sufi Saints of India gAgara mAre kevI rIte bharIne lAvavI?" sau koI jIjJAsune vAMcavA bhalAmaNa karuM. bhakitano e ja sUra paNa devAnaMda eka sarasa kalpanA lAve che. kahe che prabhunA ane e ja sudhArasa e pustakomAM bharyobharyo che. kapALa upara A TiLakanI rekhA Ama ja te raMgenI duniyAmAM niSkuLAnaMda eka kAvyane aMte kahe che: eka mAtra bhInI rekhA che. vizeSa kazuM nahIM, paraMtu enA darzana "Now I do not have name or place." nAma ane karavA mATe ja te bhagavAM kapaDAM paheryA ane kAraNa khabara che? sthaLane vaLagaNathI ApaNe paNa gUMgaLAI jaIe. eka divasa Dei y anand fixes his eyes on it; ApaNe paNa Ama nAmathI meNA pAmI zakIe te, sthaLanA He wants to swin across this life stream. vaLagaNane khaMkherI zakIe to? paraMtu A pUrve eka zarata che te devAnaMdane, makatane saMsAra karavo che taravA mATe to prabhunA niSkuLAnaMda ja AgalI paMkitamAM kahe che, "I have the Lord manifested before me." prabhunuM darzana thayuM che ne kapALa upara daSTine sthira karI che. eTale ja nAma ApoApa sarI paDayuM che. * premAnaMdanA eka kAvyanA prathama zabda para ja khuza thaI gayA. prema ane virahanA kAvyo bAda karatAM A saMtakavionuM kAvyamAM kahe Suddenly - sahasA-ekAeka ja Suddenly I remembered bIje jo tarI AvatuM tattva che te vairAgya ane tyAganuM che. A Shreeji, and my heart overflows with joy. Ball deha nazvara che, A saMsAra asAra che e bhakatane, sAdhakane vArevAre anubhava ghaNA bhakatane hoya che. rojanI ekavidha Monotonous yAda ApavAmAM che. niSkuLAnaMda kahe che ame navAM kapaDAMnI AkAMkSA duniyA eka ja cIlA para cAlI jatI hoya che, e ja pravRttio, nahI rAkhIe, caitharAthI calAvI laIzuM. cha Idriyane lADa nahIM ophisa, basa ane ekAeka ja priyatama-prabhu yAda AvI jAya laDAvIe. je kaMI pIrasavAmAM Avaze te khAIzuM. te bIje yAda che, jANe enI koI pUrva taiyArI nahotI ane kayAreka enA nAmanA karAve che ke ghaDapaNa AvatAM haiyAnA baLApA paNa vadhatA jaze. zravaNa mAtrathI, kayAreka enA vicAra mAtrathI, AnaMdathI nAcI "When old age will approach, you heart burns shall" UThAya che; paraMtu e anubhava Tako nathI. pharI pharI e anubhavanI increase." eTale ja ceta! pachI Izvarane doSa nA deze. chatAM tAlAvelI jAge che. premAnaMda eTale ja kahe che "I am pining to niSkuLAnaMda jANe che ke uparachallA tyAga ane vairAgya TakatAM nathI. see the Lord once more". eka vakhatanA sukhada darzana pachI khUba ja paricita emanA kAvya "tyAga na Take re vairAgya vinA..' virahanI A asahya satata tAlAvelI ! pachI jANe kaze goThatuM nathI. emAM khUba ja bhAra daI cetave che: bahArathI bhagavAM vastro pahere Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 prabuddha jIvana ne bhItara tyajelA saMsAra bhaNI mana pAchuM vALuM lubdha thatuM hAya to A tyAga Takaze nahIM. A tyAga pAchaLa vairAgya na hoya te pachI sAdhaka eka kSaNa tyAgI bIjI kSaNe bhAgI, e be duniyA vacce jholAM khAya che. A tyAga pAchaLa rAmajaNanuM (Understanding) baLa heAtuM nathI. sAdhanA niSphaLa jAya che. athavA paNa A ja niSkuLAnaMdanA be kAvyemAM vArevAre saMbaMdhAnI niSphaLatAnI, asAratAnI yAda apAvAI che. 'No one belongs to anyone,' 'All the relatives are selfish.' All these relatives are your enemies'. svajano ane sAMsAra mATenAM A vidhAnA keTalAka loko mATe zukrapATha jevA thaI gayAche. badhA ja svajane svArthI ke duzmana che e mAnyatA saMbaMdhAmAMthI AnaMda haNI le che. Akhare saMsAra ane saMbaMdha banne vyakitanA peAtAnA darzana, anubhava para avalaMbe che ane e bannenuM mUlya vyakitanA peAtAnA para ja AdhAra rAkhe che. sAMsAra ane saMbaMdheAnA peAtAnA AgavA koI ja mUlyA nathI. tame je mUlya Ape! che te ja pramANe temAM tevuM darzana thAya che. kayAreka ApaNI pekSAo, ApaNA potAnAMja vANIvartana saMbaMdhone hAnikAraka nivaDatAM hAya che. ekAda be kaDavA anubhava ke saMbaMdhanI niSphaLatAnA doSa ApaNe kayAre svajana para DhoLI daI badhA ja saMbaMdhIo nakAmA evuM samIkaraNa Generalisation karI laIe chIe. A prakAranI mAnyatA laI jIvavuM khUba muzkela banI jAya. athavA daMbhI paNa bane. AvI nakArAtmaka mAnyatA karatA sAMdhAmAMthI Asakita uThAvI laI nirmaLa premanI sthApanA mane vadhAre game. bhAratIya dvArA ja bhAratIya saMskRtinI upekSA!!! [] zAMtilAla TI. zeTha bhAratanI saMskRti jaMgalo-vanIthI vIMTaLAyelA Azrama ane gAmaDAMonI hatI. sA varSa pahelAM paNa mANasa aMteSapUrvakanuM jIvana jIvatA hatA ane tene je maLe te rAjIkhuzIthI svIkArI jIvatA ane mananI sthiratA ke manano AnaMda gumAvate nahoto. AkhA divasanI rojI ATha AnA ke rUpiyA maLatA te paNa tene saMtApathI UMgha AvI jatI hatI kAraNa ke jene vadhAre maLatuM hatuM tenI tene IrSyA nahAtI thatI. grAma jIvana sAvika hatuM. ane dareka mANasa taMdurastIbharyuM jIvana jIvatA hatA kAraNa tyAM moTA vyasano nahotAM ane jIvananI aniyamitatA nahotI. tyAre be vakhata sAduM bhAjana levAno rivAja hato. mIThAI ke taLelA padArtho tA kayAreka prasaMga hoya athavA tA koI tahevAra hAya tyAre ja khAvA maLatA hatA ane eTale eno AnaMda maLato hatA. tyAre varSamAM eka ja vakhata divALI AvatI hatI jyAre Aje zaherI jIvanamAM to jANe dararoja divALI hAya evI rIte jIvavAmAM Ave che. chatAM tene AnaMda nathI maLatA nathI mANI zakAto. Aje mANasanuM mana khUba ja asaMtoSI banI gayuM che. tene koI vAtanA saMtoSa nathI. game teTaluM aDhaLaka nANaka kamAnArane paNa saMtoSa nathI. game tevA meTA adhikAra maLyA hoya tene paNa saMtoSa nathI. te vadhAre ne vadhAre dhananI ane meTA hoddAnI apekSA rAkhe che ane e rIte je sukha maLyuM che tethI saMte nahi mAnatA. je nathI maLyuM tenI prApti mATe satata du:kha anubhave che. eTaluM ja nahi, paraMtu tenA mATe kAvAdAvA kare che. asatya Acare che ane game tevA halakA kAmA karavA prerAya che. tA. 16-6-81 AjanA mANasano dharma paNa upalakIyA banI rahyo che. tenuM dharmanuM AcaraNa nathI hotuM, paraMtu anyane dekhADavA pUratA dekhAva ja te karatA hoya che. dayA, kara NA, satyAcaraNa ene AjanA mANasa bhUlI gayA che ane khoTI vAtane ke khoTA vartanane buddhi dvArA TheravavA mATenA tenA satata prayatna hoya che. pachI te game tevA meTA bauddhika hoya, paraMtu tenI sUkSmavRtti, tene peAtAne paNa. chetaratI hoya che ane te pete sAce mArge che evuM tene ThasAvatI hAya che eTale te kahete hAya che ke huM badhuM ja sAcuM samajuM chuM. satyAcaraNa karyuM chuM. paraMtu jo tene tAttvika rIte tapAsavAmAM Ave te tenI pAchaLa tenA sukSma daMbha DokiyAM karate jovAmAM Ave che ane te potAnA sUkSma ahaMthI ja dAravAtA hoya che. ki AjanI AdhyAtmika zibiro bharAtI hoya che te paNa gatAnugatika ane dekhAdekhInuM jANe svarUpa na hoya evuM lAgekAraNa niyamita rIte AdhyAtmika zibiromAM avAranavAra bhAga lenArA sajajanone jo UMDANathI tapAsavAmAM Ave te temanAmAM adhyAtmavAdanA darzana thatAM nathI. teo pote paNa A vAta jANatA hAya che. ema chatAM tamAcA mArIne gAla lAla rAkhavAnI haMmezAM prayatna karatA jovAmAM Ave che kAraNa teo jAgRta avasthAmAM nathI hotA. adhyAtmavAda e zuM kahevAya - tenuM mUlya zuM ? tenI phalazruti zuM hoI zake? ane adhyAtmavAdanA UMDANamAM utarela mANasanA vANI, vartana ane jIvana kevA zuddha kAMcana jevA hoya? tene temane khyAla nathI hoto paraMtu uparachalluM ja jovA maLe che. AvI rIte ApaNI bhAratIya saMskRtinA hArA thavAnuM mukhya kAraNa zaherI saMskRti che ane kendrIraNa e teno moTo duzmana che. A bAbata sajAga thavAnI jarUra che. vasativadhArAe paNa mAjhA mUkI che. = Aje ApaNe je rIte jIvI rahyA chIe, je vyavahAra karI rahyA chIe, je rivAjomAM rAcI rahyA chIe, ApaNI ramatagamata, ApaNA lagnAdi rivAjo, ApaNA jamaNavAro, ApaNA abhyAsakrama vageremAM kAMya ApaNI saMskRtinA darzana thAya che kharAM! ApaNe pAzcAtya saMskRtinA raMge pUrepUrA raMgAI gayA chIe. bhAratIya saMskRtinA ochAyA paNa ApaNane abhaDAvato hoya evI ApaNI vRtti banI rahI che. ApaNe ApaNApaNuM sAva khoI beThA chIe. Aje ApaNe arthanA gulAma banI gayA chIe. paisA e ja sarvasva che e rIte ApaNe AjanA samAjanuM ghaDatara karyuM che. cAritrya, vizvAsa, lAgaNI, heta-prita, aMtaranA prema, AmanyA, bahAdurI ane Izvarabhakita - A badhAnA ApaNe tyAga karyo che ane pAzcAtya saMskRtinA raMge pUrepUrA raMgAI gayA chIe eTale ApaNe tyAM je pIDhatA hatI te paNa paravArI gaI che. nathI rahyo Aje koI rASTrIya pIDha netA ke je rASTrane dorI zake! ane nathI rahI evI koI dhArmika vyakita ke je bhAratanA samagra mAnavasamAjane pAtA tarapha kheMcI zake. A ja kAraNe ApaNA korporezanamAM, dhArAsabhAmAM ane lokasabhAmAM sudrA bephAma rIte sabhyo varte che ane kayAreka mArAmArI para paNa AvI jAya che - AvA rAjakAraNIoe ja ApaNI saMskRtino bhAMgIne bhukko ryo che ane AjanA nAgariko gADariyA pravAhanI mAphaka ajAgrata mana sAthe temanI sAthe ghasaDAya che. A rIte bhArata deza astAcala parathI calIta thatA thatA UMDI khAImAM tarapha prayANa karI rahyo hoya evI bhIti lAge che. jAgyA tyArathI savAra gaNIne "have rUka jAva" ema kahenAra vIralA pAke ane bhAratanI saMskRti TakAvI rAkhavA mATe kAraNabhUta bane evI aMta:karaNapUrvakanI prArthanA Izvarane karavA sivAya Aje bIjo koI rasto dekhAto nathI. Ane koI nirAzAvAda kahIne rakhe mUlave- A te samayasaranI cetavaNI che ane saMkaTa samayanI sAMkaLa kheMcavAno phakata prayatna ja che. bhAvinA garbhamAM zuM haze te te Izvara jANe. ApaNI zubhakAmanAne lagatA avAja Izvara sAMbhaLe eTalI ja prArthanA. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-6-81 prabuddha jIvana e prANuo para thatA atyAcAro [] zAradAbena bAbubhAI zAha mAga rahe che ane ro mATe pharavALA prANIo para pArAvAra pUratA 'DA samaya pahelAM be gloramAM saraksa cAlI rahyuM hatuM AcarI temane mArI nAkhavAmAM Ave che. guNavattAmAM jIvatAe daramiyAna jabarI Aga phATI nIkaLI ane temAM keTalAya mANasa prANIonI cAmaDInuM vadhu mahattva hovAthI prANIo jIvatA hoya mAryA gayA. AmAM bALakonI ghaNI saMkhyA hatI. A ramakhA che tyAre ja temanI cAmaDI utaraDI levAmAM Ave che. sugaMdhI dravyo banAvano vicAra karIe to manaraMjananA sarakasa sivAya bIjA mATe mRge ane siveTa prANIone pArAvAra trAsa ApavAmAM ghaNAM sAdhane che. sinemA-nATaka, TI.vI. vagere joIne paNa mApaNe Ave che. kasturI meLavavA mATe saMkhyAbaMdha mUgene mArI nAkhavAmAM jANI zakIe chIe. A sivAya bAga-bagIcA, haravA-pharavAnAM Ave che. prANIo para thatA atyAcAro vize 'muMbaI samAcAramAM anya sthaLe paNa ApaNane AnaMda Ape che, paraMtu sarasa Ave agAu eka lekhamALA prasiddha thaI hatI. e ahevAla mujaba tyAre e jovAnI ApaNane lAlaca thAya che. saraksamAM manuSyo kasturInI ghaNI kiMmata upajatI hovAthI eka ja mRgane mAravAthI judI judI karAmata dvArA ApaNane herata pamADe che. keTalAka khele dasa hajAra jeTalI rakama maLatI hovAthI mANasane dayA-dharma yAda to eTalA agharA hoya che ke e joIne ApaNane ema thAya raheto nathI. himAcalanA pradeza sahita tibeTa, sAIbIriyA, koriyA ke A badhuM e loko kaI rIte karatAM haze? enI pAchaLa keTalI ane pazcima cInamAM eka varSamAM kula 70 hajAra mRgene mahenata ane prekaTIsa haze? mArI nAkhavAmAM AvatAM hovAno aMdAja che. A sivAya, sIla mANasa buddhizALI ane sAhasika prANI che eTale agharAmAM ane tenA baccAM, gheDIo, gheTAnAM baccAM, sasalA, dIpaDA, magara, hela mAchalI, milka prANI, metI mATe kAlu mAchalI, hAthI - agharI vastu te siddha karI zake che, paraMtu ApaNe A lekhamAM jenI mukhya vAta karavAnI che te prANIonI che. prANIo mANasanA dAMta mATe hAthIo - A badhAM prANIone ghera saMhAra karavAmAM Ave che. * hukama mujaba cAle che mATe temane keLavaNI ApatI vakhate khUba mAra mAravAmAM 2nAve che. jaMgalamAM svataMtra rIte viharatAM prANIone jAtajAtanA akhatarA, prayogo, nANAMkIya lAbha tathA mAnavInA baMdI banIne mANasanI krUratA sahana karavI paDe che. temane tAlIma mejazekha mATe muMgA prANIo para Adhunika yugamAM bhayaMkara 2AtyAzApavA mATe bhUkhyA tarasyA rAkhI mANasa potAnA IzArA para cAro thaI rahyA che. prANI saMgrahasthAnamAM temane taddana sAMkaDI jagyAmAM temane nacAve che. judA judA khela nihALIe chIe tyAre ApaNe rAkhavAmAM Ave che. prANIo akaLAya che, rIbAya che paraMtu A badhuM khuzI thaIne tALIrano bajAvIe chIe, paraMtu e muMgA prANIo mANasa potAnA lAbha mATe kare che. suMdara phezanebala cIjo, sugaMdhI para tene tAlIma ApanAra mANasa rIMga mAsTara) keTalo julama padArtho ane avanavI mojazokhanI cIjo joI ke meLavIne ApaNe gujAre che te ApaNA jovAmAM AvatuM nathI. ApaNe to kevaLa siddhi nihALIe chIe, paraMtu e siddhi pAchaLa abela, khuzI thaIe chIe, paraMtu A badhAM pAchaLa je hiMsA chupAyelI muMgA ane nirdoSa prANIo para zI zI vIte che e to emane che tenI ApaNane jANa nathI eTale jANe-ajANe hiMsAnA bhAgIdAra banIe chIeAmAMthI bacavAne sArAmAM sAro rasto e che ke vAcA hoya te kahI zake ne! kharekhara, prANIo para A yugamAM jema bane tema saudarya-prasAdhane ochAM vAparavAM ane sAdAIne ghaNI krUratA AcaravAmAM Ave che. jIvanamAM apanAvavI. pitAnA IzArA mujaba prANIo nAce, kUde ne judA judA khela karI batAve enI mANasane hoMza hoya che. je loko pALelAM kUtarAM rAkhe che teo paNa amuka tAlIma ApavA tenA pratye sarasvatI stavana ghaNI kuratA Acare che. mArA ghara najIka rahetAM eka kuTuMba kutaro pALyo che. eka vAra e bAja pasAra thavAnuM banyuM tyAre saDAka saDaka ema avAja sAMbhaLavAmAM Avyo. ravo avAja zeno haze te sama mAtA che. varadA sarasvatI zubhA che! zAradA zAzvatI jamAM na AvyuM, paNa mArI sAthe eka bena hatAM temaNe spaSTatA karI he! vANIvaradAyinI kRtibharA jyotiSmatI bhAsvatI ! ke kutarAne tAlIma ApavA cAbuthI mAra mAravAmAM Ave che tene he! zukalImbara ujajavalA bhagavatI! pANi vINAdhAriNI! e avAja che. kUtaro meDhAmAM jhoLI laIne cAle ke daDAthI rame he! devI sUrazAlinI! bhuvananAM vAditra saMcAriNI! ane pitAno mAlika kahe tema kare e mATe Ama cAbuthI mAra mArIne tene tAlIma mApavAmAM Ave che. loko A tAlIma pAmelA kutarAne jaze ane Azcarya anubhave emAM che! vAcaspada preraNA, svarakalA, sAhitya srotasvinI! enA mAlikane gaurava ane pote kaMIka karI batAvyAnI lAgaNI he! brahmAtanayA! jagajIvananAM vijJAna ojasvinI! thatI haze; paraMtu eka kAMgA ane nirdoSa jIvane keTalI pIDA thatI vidrAne, munio, mahA kavijane svAnta sudhAdAyinI! haze, bhayathI keTalo gabharATa thato haze te tenI AMkha ane hAvabhAva UMDA aMtaranI guhA gahanamAM pudake zAyinI! parathI ApaNe kaLI zakIe chIe. prANIo judA judA khelA kare tyAre ApaNe AnaMda anubhavIe chIe ane khuzI thaIne AsthAnI amarApurI zubhakarA zraddhA girAginI! tALIo bajAvIe chIe, paNa prANIone tAlIma vakhate keTaluM sahana dhAtrI prakatananI eha! priyavarA! zakita cirAsaMginI ! karavuM paDe che e te ApaNe najare joIe te ja khyAlamAM rAve. Aje vaMdana vAravAra kariye, AzISa sau yAciye, ApaNe te kevaLa siddhi nihALIe chIe, paraMtu e siddhi pAchaLa, oNtre ne stavane tane vinaviye: prAparA vAMchiye! mAnavInI zetAniyata ane krUratA keTalAM paDelAM che te to kevaLa kudarata jANe che. Aje Apa amApa eka uranI jayotikaNI saMgUDhA, prANIo para thatA atyAcAro pratye kharekhara ApaNe sajAga rUDI sthApa parAtparA zizuure ko chApa: haMsArUDhA! banavuM joIe. sauda-prasAdhano banAvavA mATe tema ja vijJAnanA maMtranAM kusume tane araciye, pAdAMbu pU:i prayoga karavA mATe prANIo para dhaNo amAnuSI vartAva karavAmAM tArI vizvavINAtaNA kalara kaMThe bharI 2Ave che. saMkhyAbaMdha deDakAne mArI tenA paganI nikAsa thAya che. ji: che. zekhUnI cakAsaNI karavA mATe sasalAnI AMkhamAM zempa nAkhavAmAM Ave che. A komaLa ane suMdara nAjuka prANI AthI ghaNuM ribAya A Asanane graha: daDhamanA! hayAtaNA pATale: che. prANIonI suMdara vATIvALI cAmaDImAMthI avanavI vastuo devI! pAramitA pradIpa prakaTo, eAna jALAM TaLe. banAvavAnuM duniyAbharamAM AkmaNa che. vaLI A cIjo phezanebala ratubhAI desAI ane zrImaMtAIne bhapako dekhADavAnuM sAdhana hovAthI tenI ghaNI Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16681 sva. pUjya zrI tasvAnaMdavijyajI mahArAja | [] De. ramaNalAla cI. zAha "rama pUjya muni mahArAja zrI tavAnaMdavijayajI ravivAra tArIkha 31mI me, 1981nA reja savAre dAdaranA jAnamaMdiranA upAzrayamAM kALadharma pAmyA. chelalA lagabhaga eka mahinAthI temanI tabiyata aravastha rahetI hatI. temane avAranavAra tAva Avate hatA ane tene lIdhe temanAthI kherAka levAte nAte. chelle chelle temane tAva acAnaka ekadama vadhI gaye. dAkatarI nidAna thAya te pahelAM ane temane hospiTalamAM laI javAya te pahelAM emaNe deha choDa. samAdhipUrvaka teo kALadharma pAmyA. chelalA mahinAmAM huM temane vaMdana karavA mATe be vAra gaye hate. lagabhaga mahinA pahelAM pahelI vAra gayA hatA tyAre eka kalAka temanI sAthe vAtacIta karI hatI. pitAne tAva Ave che tene ullekha temaNe karyo hato. temanA caherA upara joIe teTalI prasantI jaNAtI na hatI. bIjI vAra gaye teo kALadharma pAmyA tenA daseka divasa pahelAM, tyAre teo khUba prasanna hatA. temaNe ka., 'tame Aje AvyA te sAruM karyuM. gaI kAle AvyA hota to bahu besI zakatA nahi. gaI kAla sudhI mane tAva hatI. Aje savArathI tAva nathI. kherAka levAya che ane prasannatA anubhavAya che. te divase temanI sAthe kalAka zAnageSThi cAlI. tIrthaMkara paramAtmAnA mahimA vize samajAvatAM temaNe kahyuM ke tIrthakaro jyAre samavasaraNamAM padhAre tyAre dezanA ApatAM pahelAM caturvidha saMghane vaMdana kare kAraNe ke saMgha e tIrUpa che. teo 'namo saMghasya, name tI ththassa" ema kahyA pachI dezanA zarU kare che. evI ja rIte tIrthakaro nirvANa pAme tyAre emanA mukhamAMthI chellA zabdo nIkaLe 'name saMgharmsa, name, tI thamsa.' pUjya mahArAjasAheba sAthe te divase arihaMta bhagavata, siddha bhagavaMta, kevaLI bhagavaMta , cauda pUrvadhara sAdhuo vagere vize ghaNI vAta nIkaLI. teo khUba utsAhamAM ne ullAsamAM hatA. temaNe kahyuM ke pote aMdarathI khUba prasannatA anubhave che ane aMdara prakAza jANe vadhatA jatA hoya tevuM anubhavAya che. te divase temanI tabiyata eTalI sArI hatI ke teo ATalA jAdI kALadharma pAmaze ema mAnI na zakAya. temanI uMmara paNa evI meTI nahotI. temane haju sATha varSa paNa pUrAM thayAM nahotAM. sva. pU. tattvAnaMdavijayajI mahArAjanuM nAma pahelavahelAM meM sAMbhaLyuM hatuM. 'namaskAra svAdhyAya' nAmane graMtha jaina sAhitya vikAra maMDaLa taraphathI pragaTa thaze tyAre. navakAramaMtra vize pAkatabhASAnA lakhANanAM saMzodhana-saMpAdanarUpe e graMtha pragaTa thaye tyAre enA saMpAdaka pU. zrI tanvAnaMdavijayajInI vidUtAne parizya thayo. tyAra pachI 'namaskAra svAdhyAya'ne bIjo bhAga navakAramaMtra vizenAM pUrvAcAryonAM saMskRta lakhANonAM saMzodhana-saMpAdana rUpe pragaTa thayA hatA. tyAra pachI, haja thoDA vakhata pahelAM 'namaskAra svAdhyAya'ne trIjo bhAMga navakAra maMtra vizenAM jUnI gujarAtI bhASAnAM lakhANa saMzodhana-saMpAdana tarIke pragaTa thayA hatA. . pU. zrI vijayedharmasurIzvarajInI nizrAmAM sAtAjhamAM e graMthanA prakAzane samAroha yojAyuM hatuM, te prasaMge mane bolAvA mATe pU. tanvAnaMdavijayajI. mahArAje khAsa kahyuM hatuM. e divase emane khUba ullAra hato, kema ke namaskAra svAdhyAya vize temaNe upADeluM saMzodhanakArya varSonI jahemata pachI pUrA thayuM hatuM. pU. tattvAnaMdavijayajInA saMzodhanane tema ja ArAdhanAne mahattvane viSaya te navakAramaMtra hate. saMskRta, ardhamAgadhI ane janI gujarAtI bhASAmAM e vize lakhAyelA evA tamAma upalabdha sAhityane UMDo abhyAsa temaNe karyo hato. emanuM rAta-divasa ciMtana-manana paNa navakAramaMtra vize rahetuM. keTalAka samaya pahelAM eka sthaLe cAturmAsamAM dainika vyAkhyAna mATe paNa emaNe viSaya rAkhyuM hatuM 'navakAramaMtrane. cAra mahinA A eka ja viSaya upara vyAkhyAna ApavAnuM temanA jevA vidvAnathI ja banI zake kAraNa ke emaNe e viSayanuM talasparzI avagAhana karyuM hatuM. navakAramaMtramAM prathama pada arihaMta bhagavaMtanuM. arihaMta bhagavaMtanA svarUpa vize paNa pU. tattvAnaMdajI mahArAje ghaNe ja | UMDo abhyAsa karyo hato. emaNe 'devAdhideva bhagavAna mahAvIra nAmanA graMthamAM bhagavAna mahAvIranA jIvana caritra uparAMta arihaMta bhagavaMtane varUpanAM vividha pAsAone zAstrIya dRSTithI ane zAstragraMthamAMthI aneka avataraNa ApIne paricaya karAvyo che. pU. mahArAjajIe namaskAra svAdhyAyanAM traNa graMthe ane devAdhideva bhagavAna mahAvIranA graMthamAM eTaluM zAstrIya, vidvatApUrNa ane vaijJAnika paddhatithI saMzodhana kArya karyuM che ke koI paNa yunivarsiTI emane Di liTanI padavI jarUra ApI zake. videzanA keTalAye vidvAnoe emanA A graMthenI kadara karI che. vartamAna samayanA jaina vidvAna sAdhuomAM 5. tattvAnaMdavijayajIne ApaNe jarUra gauravapUrvaka gaNAvI zakIe. pU. tattvAnaMdavijyajI te pU. svargastha AcArya zrI lakSmaNasUrinA ziSya zrI kIticaMdasUrino ziSya hatA. teo vatanI kacchanA hatA, paraMtu temanA pitAzrI varSo pahelAM mahArASTramAM AvIne varayA hatA eTale tavAnaMdavijayajIno uchera mahArASTramAM thayo hato ene lIdhe teo marAThI bhASA paNa sArI jANatA hatA. emaNe AraMbhamAM keTalAya graMtho marAThI bhASAmAM vAMcyA hatA. pU. tanvAnaMdajI mahArAjano pratyakSa paricaya mane I.sa. 1974mAM thayo tyAre teo muMbaImAM ropATInA upAzraye cAturmAsa mATe birAjamAna hatA. amArA makAnamAM pahele mALe A upAzraya hatA eTale pU. mahArAja pAse vAraMvAra javAnuM hatuM. jaina viSayamAM mArI keTalIye zaMkAonuM samAdhAna emanI pAse thatuM ane mArgadarzana - maLatuM. e samaye emanuM pustaka 'devAdhideva bhagavAna mahAvIra chapAtuM hatuM. pU. mahArAjasAhebanA nikaTanA saMparkamAM AvatAM emanI zAMta ane ekAMtapriya prakRtine vizeSa paricaya thayuM. teo bhakatAmara stotra, maMtrano jApa ane dhyAna upara vizeSa bhAra mukatA. pAtratA jaNAya tevI vyakitaone teo maMtra ApatA ane ethI lobha thayAnA ghaNA prasaMge sAMbhaLyA che. temanI potAnI paNa maMtra vizenI UMDI jANakArI ane anerI sAdhanA hatI eTalA mATe teo ekAMtamAM rahevuM vizeSa pasaMda karatA. bhakatonI bahu avarajavara temane gamatI nahi. vaMdana mATe AvelI vyakitao sAthe jhAjhI vAta teo karatA nahi kema ke tethI emanI sAdhanAmAM vikSepa paDatuM. teo potAnA vihAranI samAcAra paNa bahu prasarAvatA. nahi. upAzrayamAM teo beThA hoya tyAre marataka upara ane paga nIce garama vastra rAkhatA. teo ghaNo kharo samaya dhyAnamAM nimagna rahetA, ga vighAnA paNa teo UMDA jANakAra hatA. temanI kuMDalInI jAgRta rahetI. temane vizALa sAdhu samudAyamAM vicaravuM gamatuM nahi. vyavahAranA niyamane khAtara potAnI sAthe ekAda sAdhune rAkhatA, paNa manathI temane te paNa bahu gamatuM nahi. chellA keTalAka samayathI teo koI koI vakhata eklA vicaratA ane ghaNuMkharuM parAomAM rahetA. muMbaI bAju padhAravA mATe meM temane vinaMtI karelI, paraMtu emaNe kaheluM ke dhyAnamAM ane jApa mATe jevuM ekAMta parAomAM maLe che tevuM muMbaI bAju maLatuM nathI. mATe muMbaI bIju AvavAne bhAva khAsa thatuM nathI. chellA keTalAka samayathI teo dAdaramAM jJAnamaMdiranA upAyamAM hatA. temanuM cAturmAsa gAregAmamAM javAharanagaramAM nakkI thayuM hatuM. thaDA divasa pachI teo e tarapha vihAra karavAnA hatA, paraMtu e pahelAM teo kALadharma pAmyA. pU. tanvAnaMdavijyajI mahArAjanA svargavAsathI jaina samAjane eka vidrAna zASaka ane ArAdhaka zodhunA maTiI khoTa paDI che. emanA AtmAne koTi koTi vaMdana ho! mAlika: zrI muMbaI jena yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385. saradAra vI. pI. roDa, muMbaI - 4004. Te. naM. 350296: mudraNasthAna: dhI sTeTasa pIpala presa koTa, muMbaI-40 01. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By/South 54 Licence No.: 37 , "prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 45: aMka: 4 kAbuddha jIvana muMbaI 1 julAI, 1981 budhavAra vArSika lavAjama rU. 15 : paradeza mATe ziliga 4 muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chUTaka nakala rU. 75 taMtrIH cImanalAla cakubhAI zAha peTA - nyU Ta Nu e sahataMtrI : ramaNalAla cI. zAha a ne gaDhavA la jAnevArI 1988mAM, IndirA gAMdhI pharI sattA para AvyAM puravAra karavI rahe che, paNa vartamAnapatree temane IndirA gAMdhInA tyAra pachInA 18 mahinAnA gALAmAM lokasabhA ane rAjyonI anugAmI banAvI devAmAM meTo bhAga bhajavyuM. prazaMsA karanAra ane dhArAsabhAmAM beThako khAlI thaI tenI peTAcUMTaNIo tAjetaramAM TIkA karanAra, banne prakAranAM vartamAnapatroe A chApa UbhI karavAmAM thaI gaI. pazcima baMgALamAM sAmyavAdIenuM varcasva kAyama ra. phALe Age. ApaNe sau pramANabhAna gumAvI beThA. saMjaya koMgresa-AIe ghaNI mahenata karI, tephAne paNa karAvyAM chatAM phAvyA gAMdhIne deva banAvavAnI prakriyA zarU thaI che. temanA smArako, cAre nahi. - bIjI meTA bhAganI beThako upara kegresa - AIne pUrI tarapha thaI rahyAM che. saMjaya gAMdhInI paraMparAne anusaravAnI hAkala saphaLatA maLI. sAmAnya rIte peTA cUMTaNIonuM bahu mahatva hotuM thaI che. IndirA gAMdhIe temAM potAne joradAra sUra pUrAvyo che. nathI. peTA-cUMTaNIe sarakAra athavA zAsaka pakSanI lokapriyatA - indirA gAMdhIe kahyuM saMjaya kAntikAra hatA. saMjyane amara athavA lokonA asaMtoSanuM mApa gaNAtI nathI. peTA - cUMTaNIomAM banAvavAnI harIphAI cAlI che. temanA jIvana prasaMgenuM pradarzana matadAna ochuM thAya che. lokone bahu rasa hote nathI paNa A peTA thayuM che. moTAene zivAjI mahArAja mATe mAna na hoya tethI cUMTaNIone saMkhyAnI daSTie - lokasabhAnI 6 ane dhArAsabhAnI vadhAre aMtule che. tema IndirA gAMdhIne na hoya tethI paNa vadhAre 23 - nAnA pramANamAM sAmAnya cUMTaNI hoya evuM svarUpa apAyuM saMjaya gAMdhIne amara karavAnI anyUlenI tamannA che. saMjayane nAme hatuM. koMgresa - AIe tene AvuM svarUpa IrAdApUrvaka ApyuM hatuM. nirAdhAra phaMDa UbhuM karyuM che. temAMthI 7 karoDa rUpiyA garIbone A peTA cUMTaNIothI IndirA gAMdhImAM prajAno vizvAsa che sahAya karI ema jAhera thayuM che. A sAta karoDa kyAMthI AvyA evuM batAvavAne koMgresa - AIne IrAde hate. evI paraMparA che te koI pUchatuM nathI. ke, peTA cUMTaNIomAM vaDA pradhAna bhAga letAM nathI, paNa tevuM ja jIvana zarU thayuM che. bicArA rAjIva zuM vicAratA A peTA cUMTaNIomAM IndirA gAMdhIe agatyane bhAga bhajavyo. haze te te bhagavAna jA ane rAjIva jANe. paNa koI mANasanuM atyAre lekasabhAmAM ane rAjAnI dhArAsabhAmAM - traNa rAjyo magaja na pharI jatuM hoya teya pharI jAya eTalI khuzAmata thAya tyAre bAda karatAM, keMgresa - AInI eTalI meTI bahumatI che ke A beThako - jIvanuM gajuM? chevaTe te paNa mANasa che. teNe mAnavuM ja raj koMgresa-AIne maLe ke na maLe tenuM bahu mahatva na hatuM. chatAM ke te bhaviSyanA vaDA pradhAna che te rIte vartavuM zarU kare te koMgresa-AIe tene vadhAre paDatuM mahattva ApyuM ane koMgresa-AI rAjIvane doSa nahi daIe. tene dvAre mukhya maMtrIo, pradhAne, abhimAna laI zake evA pariNAme paNa AvyAM. IndirA gAMdhI udyogapationI hAra lAgI che. - IndirA gAMdhIe paNa mAnavuM dezanA ekamAtra netA che ane prajAne temanAmAM pUre vizvAsa che ke rAjIva temanA vArasadAra nizcita che eTale yazavaMtarAva cavhANa che ema kahevAnI taka maLI. temanI zaraNAgati zaidhe tyAre, koMgresa-AImAM dAkhala karavAnI lAlaca koMgresa - AIne saphaLatA maLI tenuM eka dekhItuM kAraNa sabaLa ApI. pachI lAta mArI zake che. pUrI phajetI karI pachI virodhane abhAva che. virodha pakSo chinnabhinna che ane badhI pratiSThA kupoSTi pheMkI caraNaraja levAnI taka Apaze. gumAvI beThA che. prajAne bIjo koI vikalpa na hato. lagabhaga dareka paNa A badhI vijayakUcamAM, bahuguNA ane mukhya cuMTaNI adhikArI sthaLe, virodha pakSoe sAthe maLI, eka umedavAra UbhA rAkhavAne zakadhu avarodha Ubho karyo. senAnI thALImAM loDhAnI mekha mArI. bahubadale dareka pakSe potAnA umedavAra UbhA rAkhyA ane harIphAI guNAe bahu raMga karyA che. bahuguNA naTavaralAla kahevAya che. IndirA karI jene lAbha svAbhAvika rIte koMgresa - AIne maLyA. gAMdhIthI chUTo thayA, jagajIvanarAmane bheTayA, vaLI pAchA IndirA gAMdhImAM paNa A peTA-cUMTaNIe be beThakone kAraNe mahattvanI banI rahI. joDAyA, vaLI chUTA thayA. bahuguNAe eka kAma sAruM karyuM. koMgresa rAjIva gAMdhIe rAjakAraNamAM vidhisara praveza karyo ane ameThImAMthI AInI TikiTa para cUMTAyA hatA. koMgresa-AImAMthI chUTA thayA eTale saMjyane sthAne UbhA rahyA ane bIjuM gaDhavAlamAMthI bahuguNA UbhA lekasabhAmAMthI rAjInAmuM ApyuM. yazavaMtarAva cavANe dAkhale levA jevuM rahyA. che. bahaguNAe pharI gaDhavAla vistAramAMthI umedavArI karI. bahu gulA rAjIva gAMdhIne mATI bahumatIthI saphaLatA maLI. IndirA gAMdhI- " cUMTAya ke na cUMTAya, te gauNa bAbata hatI paNa avI dhUNatA karavA nA vArasadAranI nimaNUka thaI gaI ane neharu vaMzanuM rAja cAlu mATe IndirA gAMdhIne kepa bhabhUkI UThayo ane koI paNa bhoge raheze evI ghepaNA thaI gaI. rAjIva gAMdhIe potAnI lAyakAta temane harAvavAne IndirA gAMdhIe niradhAra karyo. gaDhavAla mana Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 prabuddha jIvana vistAra himAlayanI taLeTImAM che. pachAta prajA che. vikaTa pradeza che. khUba patharAyela che. IndirA gAMdhIe A vistAramAM 34 sabhAe karI. helikopTaramAM ghumyAM. temanA helikopTaranA utarANa mATe Thera hera helIpeDa bAMdhavA paDayA - vaDA pradhAnanI salAmatI mATe peAlIsanI meTI phoja satata pharatI rahI. kahevAya che ke vaDA pradhAnanI A 34 sabhAo pAchaLa rAjyane be karoDa rUpiyAnuM kharaca thayuM haze. lokone ghaNI lAlaca ApI, vacanA ApyAM, khAMDanA kveTA 250 grAma hatA te vadhArI be kilA karyo. vAvAjhoDA mATe sahAyanuM bahAnuM kADhI mukhya maMtrInA pharamAMthI 28 lAkha rUpiyA lokomAM vaheMcyA. koMgresa - AInuM pUruM kaTaka gaDhavAlamAM UtarI paDayuM. bhajanalAla, rAmalAla vagere mukhya maMtrI, kendranA pradhAna ane bIjA mahArathIo pradezane ghUmI vaLyA. paNa eTalethI saMtoSa na letAM, hariyANA ane himAcala pradezanI pAlAsa TukaDIe gaDhavAlamAM UtarI paDI. ema vAta bahAra AvI che ke anya rAjyonI A peAlIsa uttara pradezanA mukhya maMtrInI vinatithI nahi, paNa sIdhA dilhInA hukamathI gaDhavAla gaI hatI. uttara pradezanI peAlIsanA vizvAsa nahotA? keTalI dhAkadhamakI. lAMcaruzvato, kAvAdAvA thayA haze te te pUrI tapAsa thAya tyAre khabara paDe. paNa matadAna sthaLA - pelIMga bUthA - baLajabarIthI kabaje karAyA evI phariyAda bahuguNAe mukhya cUMTaNI adhikArIne karI ane cUMTaNI rada karAvI. samasta matavistAranI pharI cUMTaNI karavA bahuguNAe mAgaNI karI ane purAvAo rajU karyA. mukhya cUMTaNI adhikArI zadhare nIDaratAthI tapAsa karI. A mAMgaNI maMjUra rAkhI e bahu meTo ane agatyano banAva che. zAsaka pakSanuM kalaMka che. A banAvanuM mahattva samajI levAnI jarUra che. have pachInI cUMTaNIomAM zuM thaze tenI AgAhI che. saramukhatyArI rAjyomAM cUMTaNIo thAya che. eka ja pakSa umedavAro UbhA rAkhI zakeche. 9598 TakA mata maLe che. ApaNe tyAM AvuM na thAya tema have kahI zakAya tema nathI. bahu guNAne harAvavA IndirA gAMdhIe ATalI badhI jahemata kema uThAvI ? IndirA gAMdhI sAme baLavA karI cUMTaNImAM pharI umedavArI karavAnI dhRSTatA karavA mATe bahuguNAne barAbara pATha zIkhavavA ane tenA dAkhalA besADavA evA IrAdA dekhAI Ave che. bahuguNA cUMTAI AvyA hota to zuM Abha tUTI paDavAnuM hatuM ? paNa indirA gAMdhI have koInI hiMmata sahana karI zake tema nathI. eka ja pakSanuM zAsana bhaviSyamAM raheze evAM cihana jaNAya che. lokazAhInuM, khokhuM - cUMTaNIne dekhAva raheze. tenA prANa nahi hoya. bahuguNAe hiMmata karI, zakadhare nItaratA batAvI tethI gaDhavAlanI cUMTaNInuM rahasya khulluM thayuM. bIje zuM nahi tyuM hoya ! ameThImAM zuM thayuM haze? have pachI koI harIphAI karavAnI hiMmata ja na kare evI paristhiti sarjAya tene Azcarya nahiM. gaDhavAlamAM pharI cUMTaNI thAya tyAre zuM thaze te jovAnuM rahe che. mukhya cUMTaNI adhikArInA nirNaya batAve che ke hajI ApaNAM dezamAM lAkazAhI jIvaMta che. cUMTaNImAM gerarItio ghaNI thAya che ane dareka cUMTaNI samaye hArelA pakSa taraphathI gerarItionA AkSepo karavAmAM Ave che, paNa cUMTaNI adhikArI pAse sabaLa purAvA hAya tyAre ja AkSepa svIkAravAmAM Ave che. gaDhavAlanI cUMTaNInuM mahattva jotAM cUMTaNI adhikArI samakSa sabaLa purAvA na hota to AvA nirNaya leta nahi. cUMTaNI adhikArI AvA nIDara nirNaya laI zake che kAraNa ke te sarakAranA hAtha nIce kAma karatA amaladAra nathI, paNa sIMdhA rASTrapatinA hAtha nIce kAma kare che ane tethI nyAyataMtra peThe svataMtra che. cUMTaNI adhikArIne nirNaya aMtima gaNAya che ane tene korTamAM paNa paDakArI zakAtA nathI. cUMTaNI mukata ane nyAyI thAya te mATe cUMTaNI adhikArIne A rIte baMdhAraNamAM nyAyataMtra jevuM svataMtra sthAna ApavAmAM AvyuM che. sattAkAMkSI rAjakIya pakSone A khUMce te svAbhAvika che. tethI koMgresa-AInA maMtrIe eka nivedana drArA pArlAmenTanI tAtkAlika khAsa beThaka bAlAvI baMdhAraNamAM ane cUMTaNIdhArAmAM pheraphAra karI, cUMTaNI adhikArInI sattA maryAdita karavAnI mAMgaNI karI che. A amaMgaLa eMdhANa che. huM AzA rAkhuM chuM koMgresa-AI pakSa AvuM lokazAhIne hAnikAraka pagaluM nahi bhare, 25-6-81 cImanalAla cakubhAI RNa svI kA ra [] caMdrA harasukha zAhu navamanamAM udabhavatI lAgaNIo! haMmezAM pragaTa thavA mAge che. vartana, vANI, lekhana ke rUdana dvArA ene vahAvI daIe e ja ApaNu AzvAsana. tA. 1-7-81 ruM mana paNa lAgaNIonA kaMIka avyakata bAja upADIne bhAre thaI pharyA kare che. ene kyAMka tA jaIne pratibiMbita thaI javA devuM che. mA vinAnI eka ni:sahAya bALakIne mAtA samAna baMnenI jarUrI. mAvajata maLI. pragatimAM satata sahAya ane sahayoga Ape evA preraka pitAnI otha maLI. sahRdayI ane snehALa mitrae aneka jAtanA AzvAsana ApyAM. svajanonI sAra-saMbhALa ane sahAnubhUtithI jIvana sahya banyuM. jemanA sahaja vyavahAramAM vhAla varatAnuM rahyuM che evA parama mitra sAthe lagna thayAM ane sAce ja prabhutAe praveza karyo-saMsAramAM pariNIta jIvanamAM te mane eka nahi, aneka saubhAgya sAMpaDayAM. jemanuM jIvaMta daSTAMta ane daSTi baMne ame gauravabhera anusarIne apanAvI zakIe evA devapura nA vaMzavRkSanA ame aMza banyA. mamatALu sAsu dvArA mAtRtvanA khUTato anubhava maLyA ane bhAvanAonA mArA umaLakAne mAnapUrvaka jhIle tevA bhAI ane bhAbhInI kheTa paNa purAI. janmI tyArathI te Aja sudhI prabhue kALajIpUrvaka mane kazAyathI vaMcita nathI rAkhI. putrA drArA mane anya maitrI maLI ane dIkarInI gA pArakI putrIoe AvIne amArA gharane sAva ja peAtAnuM banAvI lIdhuM che. vadhArAmAM prabhunA premanuM jIvatuM jAgatuM pratIka bALasvarUpe amArI pAse AvI pahoMcyuM che. kevA kevA suMdara, atisuMdara AtmAonA subhaga milana saMyAjAyA che ATalI alpa sapharamAM!! jIvanapatha para pasAra thatA sahayAtrIo pAsethI ghaNI amUlya sAmagrI mane maLI che. e sahunA AdhAre ja jIvana jIravAyu, jIvANuM, pAMgaryuM ane praphullita banyuM che. ATalA badhA apAra traNane ekvAra teA ekarAra karI levA che. paradezamAM / Mother's Day, Father's Day, Teacher's Day evA Thanksgiving.nA avasaro ja mukarara karAyelA hoya che jethI dareka vyakita ni:saMkAca peAtAnuM RNa kabUla karIne anyane baradAvI zake che. IzvaranI asIma kRpAenA mahAsAgara mArI sAme vistarelA paDaye che. enA meje maje mane mArI adhUrapa akaLAve che ane kRtArthatAthI mAthuM namI jAya che. mArI pAtratAthI adhika sneha ane sadbhAva huM pAmI chuM. jIvanamAM jemanI hAjarI mAtrathI TUMka anubhavI che e sahune mArAM zat zat vaMdana haoN. mArI prArthanA che ke 'prabhu', mane samaya ane sAmarthya Ape| ke jeTalA meLavyA che ethI adhika prema huM mArI AsapAsa verIne RNamukta thaI zakuM. saMpAdaka: prakAzaka: (puna mudraNa) lekhaka: prakAzakaH sAbhAra svIkAra TrasTIzipa : bhAgIbhAI gAMdhI vizvamAnava saMskAra zikSaNa TrasTa jyupITara epArTamenTasa, vaDodarA-5 mUlya: rUpiyA vIsa jela ophisanI bArI veracaMda meghANI lekamilApa TrasTa, bhAvanagara. mUlya : rUpiyA sAta Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-7-81 prabuddha jIvana 43 parama ahIM, A bIjAnuM ane maMdodarInuM manomaMthana | pannAlAla rasikalAla zAha paraMtu mA te hatI nahi. saMtAnane - khAsa karIne putrIone kharekharI paratIya prajAnA saMskArasamRddha vArasAnA uttama graMtha: mAnI kheTa ahIM, AvA prasaMge vizeSa sAle. kAraNa zabdonI. rAmAyaNa ane mahAbhArata. enAM strI pAtronI vAta karIe eTale Apale vinA mA-dIkarI ekabIjAnuM aMtara sahelAIthI vAMcI lokajIbhe sItA ane draupadI vase. satI sItA nakhazIkha Arya zake. mAtA - pitAnI bevaDI, bhUmikA bhajavavA chatAM puruSanI sanArI. pati sAthenA sahavAsamAM, premamAM, dunyavI daSTie je kAMI maryAdA ahIM chatI thAya che; mAnI avejImAM bhajavAtI enI sukha - du : kha prApta thAya e aMge ene kazuM kahevAnuM nathI, roSa bhUmikA, janananI bhUmikAne AMbI zakatI nathI. 'dIkarI ne gAya, paNa nathI. eka tarapha uccAryA vinA mUge e badhuM svIkArI le. dore tyAM jAya' e nyAye maMdodarI laMkAnI paTarANI thaI. saMskArane pativratA dharmamAM ene ananya zraddhA. pativratA strInA Adarzane AMtaravaibhava ane aihika sukha sAma; e be vaccenI pasaMdagImAM piDa eNe bAMdhyo. mahAbhAratanI draupadInA saMskAra ethI bhinna. kanyAnA javAbadAra pitA Adi kALathI thApa khAya che. gAMdhArIne patine pagale janArI, patine sAtha denArI kharI, paraMtu anyAya dha pUtarASTra sAthe varAvanAra enA pitA enuM uttama udAharaNa che thAya tyAre khAmoza na rahenArI draupadI. patinI ke kuTuMbIjananI thatI mayadAnava paNa emAM apavAda nathI. bhUlo aMge AkrozapUrvaka virodha kare, prasaMga Avya, raudra svarUpa hAMkApatinI paTarANI thaI. maMdaidarInA vyakitvane na opa, paNa dhAraNa kare evI tejasvI nArI, paNa aMte te patinA sukha gIleMTa lAge che. potAnA patinA amaratvanuM varadAna ane avanavA du:khamAM sahabhAgI. bhAratIya nArIne A mAnasadeha. parAkramathI e jAI jAya che. A samartha pati meLavavA mATe rAmAyaNa - mahAbhAratanAM A banne patro samagra kathA para evAM ene zarUAtamAM garva thAya che: "Arya kanyAone gya vara meLavavA te chavAI gayAM che ke enA anya strIpAtro tarapha ApaNuM mATe kevAM kevAM tapa karavAM paDe che. bhagavAna zaMkarane rIjhavavA pArvatIe lakSa jatuM nathI. rAmAyaNanA evAM pAtro paikI lamaNanI patnI ane vizvAmitrane caLAvavA menakAe kyAM eAchA udhAmA karyA hatA? UmilA ane rAvaNanI patnI maMdodarI. rAmane rAjagAdIne badale jANe, traNe ya jagatanuM sukha enA caraNomAM ALoTatuM hatuM! vanavAsa maLe. sItAjI emanI adhaganA eTale cauda varSanA paraMtu e badhuM kSaNika. pitA mayadAnavane tyAM maLela saMskAra vanavAsamAM sahabhAgI bane. Adarza baMdhu premanA pratIka lakSamaNa vArasa, thoDA samaya mATe, sUrya caMdra vAdaLothI AcchAdita thAya ema, paNa sAthe jAya, vanavAsa veThe. enI hADamArInuM pratyakSa varNana rAjasukhanA raMgarAgamAM DhaMkAI gaye. aihika sukhanI kSaNabhaMguratAne rAmagra kathAnA pravAha rUpe Ave eTale enA tarapha, e pAtro paratve ene khyAla to hato ja. pUrva jIvananA e saMskAra pradIpta thatAM ja bhAvakane sahAnubhUti thAya, enI mahattAne UMce AMka baMdhAya. pati rAvaNa sAtheno sahayoga ane akAro thaI paDaye. kAraNa? enI parAkASTAmAM bhAvaka, abhibhUta thAya, paraMtu cauda cauda varSa rAvaNanA tapa pAchaLa rajoguNa ja hatuM. emAMthI sattva guNa tarapha enI pArakI jaNI - umalA, vinA kAraNa patine viga veThe, enA daSTi thatI ja nathI. jenA haiyAmAM mAtra melI vRtti ja hoya, ene tyAganuM ne maunanuM koI mUlyAMkana kharuM? mahAkavi vAlmIkinA kavanane evI daSTi kyAMthI hoya, evI haiyA ukalata kyAMthI hoya? mahAbhAratanA strota enA tarapha kema vaha nahIM enuM Azcarya thAya. ethI UlaTuM duryodhanane kayAM hatI? milTananA zayatAnane kayAM enuM bhAna hatuM? maya dAnavane tyAM saMskAra vibhUSita vAtAvaraNamAM ucharelI maMdodarIne bhItaramAM cAlatuM A manomaMthana bhI taramAM ja dharabAyeluM rahe che. taddana virodhI vAtAvaraNamAM Dagale ne pagale potAnA aMtarAtmAne enA patie aMtarmukha daSTi karI ja nahi, keLavI ja nahi, pati haNIne, samagra jIvana pasAra karavAnI pharaja paDe, AMtarika saMgharSanI aMgenA A du:khane patinI A maryAdAne, strI svamukhe kyAre ya yAtanAne aMtaramAM dharabI daIne nakhazIkha AryasannArInA saMskAranA vAcA ApI zake kharI ? kAraNe, enI vira ddha eka harapha uccArI na zake evA saMjogomAM enI mane vedanA, na kahevAya ane na sahevAya evI sthitimAM vicAranA daravAjAne tALuM mArI, jagata para zAsana thaI zakatuM kevI hoI zake enI kalpanA thaI zake che kharI? kavine paNa haze, paraMtu vizvanA mAnavahaiyA para te premanuM ja sAmrAjaya sthApI 2vI saMvedanA kAvyamAM vaNI letAM pahelAM AryakanyAne avatAra zakAya evI nAnI zI paNa mahatvanI vAta enA patine samajAtI levo paDe ane te ja enI anubhUtimAM anubhavasiddha saccAIne nathI. brahmAe Apela varadAnane AziSa gaNI, vivekahIne vartana raNakAra AvI zake. kadAca eTale ja vAlmIkie A banne strI pAtronI emaNe AdaI, paraMtu e varadAnanA garbhamAM zA5 raheluM che enI anubhUtine vAcA nahi ApI hoya; zabdadeha ApyuM nahIM hoya. ene kayAM khabara hatI? A badhuM maMdodarI jANe che, samaje che, mA vinAnI maMdodarI, pitA maya dAnavanA sAnidhyamAM ucharI. paristhitinA saMdarbhamAM enuM mUlyAMkana paNa kare che, karI zake che; maMdodarIne mAnI khoTa na sAle e rIte lADakoDathI ene uchera karyo. paraMtu ene IlAja na hovAthI bhItarI vedanAnI aNubhaThThImAM e uttama saMskAra vArasAmAM ApyA. kayA uMmara lAyaka thaI eTale bhasmibhUta thatI nathI, paNa satata zekAya che. pitAne enA mATe yogya vara meLavavAnI svAbhAvika ciMtA thAya. Indrane harAvya, gaMdharvane pADo, kinarone parAjaya karyo. maMdodarInA ghaDatara ane saMskArane lakSamAM rAkhI ene 5 vara gAMdharva kanyAo jANe enA mATe ja sarjAI na hoya ema Apakhuda meLavavA zodha AdarI. ghaNA prayatnone aMte tatkAlIna tapazcaryAnA vartana dAkhavyuM tyAre AghAtathI diDa mUDha A nArInuM haiyuM kevuM valateja ane brahmAnA amaratvanA varadAnathI vibhUSita rAvaNarAja vAtuM haze !! mRtyu vinA ekadhArA jIvanamAM kaMTALe Ave che ane para emanI najara TharI. rAkSasarAjanA hAthamAM maMdodarIne hAtha rAbetA mujabanuM sthagita jIvana ja mRtyu che e mAnavIne samajAya sapA ane maMdodarI bhayathI tharathara dhrujI UThI. bhayathI thayelA nahi eTale AzvAsana zodhavA bahAra mana doDAve, phAMphAM mAre, romAMcane joIne jagatanI koI paNa mAM A saMbaMdha thatuM aTakAve, ema vividhatAthI potAnA manane tRpta karavA rAvaNarAje digvija Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-7-81 AdaryA ane aneka lalanAone zayanakhaMDamAM hAjara karI. bacapaNathI ja ApaNe sau bUTa-moja ke caMpala vi. paheravAne eNe zakitanI upAsanA dArU pIne karI ane pariNAme enA me TevAI gayA chIe. pariNAme je lAbha maLavo joIe te maLato para teja vilAnuM hatuM. bhoga vilAsathI mAnavI hatavIrya bane che e nathI. bALakone khullA page roja tharDa pharavA do, cAlavA do, bAgamAM bAbata, pitAnA sAmarthyanA abhimAna heThaLa, jarAya samajAtI nathI. ke nadI kinAre. enAthI pagane jarUrI prezara jAgye-ajANe maLyA kare vinAzakALa hoya tyAre buddhi bhraSTa thAya ane kALa ja mAnavI pAse che e rIte navI peDhInI AMkha, kAna, magaja tema ja anya bhAge evuM vartana karAve, mAnavIne bhulAve. A badhI prakriyA maMdodarInI vadhu sArAM raheze. garIba loko ke jenI pAse pagamAM paheravAnuM najara samakA thAya che. samajavA chatAM ya mUka prekSaka tarIke, sAkSI kazuM ja hotuM nathI, teonI taMdurastI ApaNA karatAM ghaNI sArI bhAve e badhuM citrapaTanI mAphaka jovAnI vedanA kAMI kama nathI.' jovAmAM Ave che. ApaNe sau paNa khuba jhaDapI jamAnAmAM jIvI paristhitinI hada to tyAre Ave che, jayAre caude lAkamAM na jaDe rahyA chIe. Tenzanane koI pAra nathI. pAMca-daza miniTa ughADA page evI jagadaMbA, satI sItAnuM apaharaNa karIne rAvaNa lAve che ane thoDAka cAlavuM joIe. chevaTe tamArA kampAunTamAM paNa jayAM thoDA ene azoka vanamAM rAkhe che. ApaNI kathAomAM rasatI strIonI nAnA paththare verAyA hoya tenI para ane sapATa jamIna para vArAthatI viDaMbanAonuM Alekhana che, e sahetuka che. e jeTaluM hRdaya- pharatI pAMca-daza miniTa cAlavAnI Teva pADe. gama che eTaluM ja buddhigamya che. mAnavInA vinipAtanI e nobata davAo pAchaLa khUba paisA kharcavA chatAM je lAbha maLato nathI te vahelI vagADe che. mahAbhAratamAM draupadIne, caTele jhAlIne bharasabhAmAM vinAmUlya AvA nirdoSa prAga dvArA maLI zake che. A paddhati kheMcI lAvavAmAM ane enuM vastrAharaNa karavAmAM rahelo potAne kaI paNa cikitsA paddhatine madadarUpa thaI zake che. DokTaro paNa A vinAzakALa duryodhana joI zakatA nathI. AvI pratItijanya paddhati dvArA prema ane zreya bane prApta karI zake che. homiyopethIka anubhava kathA chatAMya Aje paNa strIonI viDaMbanA ochI thaI nathI. sAyansa sAthe to A ekyuprezara paddhatine adabhUta meLa che. megneTa traNa bhuvananA dhaNIne e samajAtuM na hatuM ke jagata AkhAne therApI paNa A sAthe madadarUpa thaI zake che. dhrujAvanAra ane dhAre te satI sItAne capaTImAM cALI-roLI nAkhe hatAzA, nirAzA anubhavelA dardIo mATe AzIrvAdarUpa ekyuevuM sAmarthya dharAvavA chatAM ya satI sItA eka taNakhalA mAtrathI prezara gaNAya. roganivAraNa mATe je badhuM ja karI chUTayA hoya zA mATe Darato hato? ene e samajAtuM na hatuM ke yakSa ane gAMdharva emaNe A paddhati aMge vAMcI, yogya salAhakAra niSNAtanI madada kanyAone mahAta karanAra sItAne zA kAraNe mahAta karI zakatA na dvArA A prayoga karavA jeve che. hate? brahmAnuM varadAna mAnavIne bAhya bhayathI mukata karI zake, * paganAM taLiyAmAM, ghUMTInI AsapAsa, AMgaLI o nIce prezara paraMtu mAnavI pote potAnAthI ja bhayabhIta hoya to ene kaI choDAvI piInTa AvelAM che, te ekaMdara 35 jeTalAM che. A badhAM riphaleksazakatuM nathI. jene potAnA aMtaramAM bhaya che, ene saravALe saMhAra poInTa paNa kahevAya che. thAya che. paNa vinipAta ja sarjAyo hoya tyAM bIjuM thAya paNa zuM? tana ane mananA rogomAMthI mukata thavA mATe te madadarUpa thAya madadarI lAcArIpUrvaka A badhuM joI rahe che. jayAre vinAza ja ja che, paNa ApaNe sau sArA rahI zakIe te mATe paNa ekyuprezara hoya tyAre jagatanA tamAma AsurI baLe saMgaThita thAya ane evA zIkhIne anubhava karavA jevo che. AsurI baLe vacce vinAzane spaSTapaNe joI zakanArAM, lAcArIpUrvaka, ATalI pUrvabhUmikA pachI jaNAvavAnuM ke zrI cImanabhAI nirbaLatAne vaza, evA AsurI baLone haThAvI zakatAM nathI, aTakAvI dave, jeoe 23 varSa sudhI alaga alaga hAIskUlanA prinsipAla zakatAM nathI. A eka sanAtana niyama che. mahAbhAratamAM droNAcArya, bhiSma tarIke sevA ApyA bAda, have temanA nivRttinA kALamAM teoe pitAmaha, vikarNa ane vidurakAkA paNa e ja rIte asamartha nIvaDayA hatA. prathama A paddhatine abhyAsa karyo-temAM ghaNA ja UMDA utaryA-tene lagatA labhya badhAM ja purato je aMgrejImAM Ave che te magAvI satata maMdodarInA AvA manomaMthanathI ghaDIbhara ema tarka thAya ke enI be varSa sudhI sAdhanA karI ane have llA doDheka varSathI teo tIvra vedanAnI paLe enA patine e kema vAratI nathI? maMdodarI ekyuprezara" aMgenI TrITamenTa Ape che. hAla teo sAta kendro satI sItAnA kuLanI che, draupadI kuLanI nahIM. satI sItAnI mAphaka calAve che. A pravRttine temaNe pitAnuM jIvana samarpaNa karela che. badhuM aMtaramAM dharabIne cUpacApa sahana ja karyuM jAya che. enI mane dararoja dasabAra kalAkathI vadhAre samaya temAM gALe che ane TrITamenTa vedanA ke saMvedanAnI viSamatA te juo. draupadI AkrozapUrvaka roSa ApavA mATe ke zIkhavADavA mATe koI paNa jAtano cArja levAmAM pragaTa karI haiyuM haLavuM kare che; patinA sAnidhyamAM paNa e du:khane Avato nathI. tada na maphata A sAravAra ApavAmAM Ave che. visAre pADI zake che. satI sItAnA manejagatanuM Alekhana karI, teoe te rovAyajJa mAMDayo che, janatAe tene lAbha levo joIe. kathA pravAharUpe paNa, mahAkavi vAlmIki ApaNI samakSa enI saMveda temanA kAryono huM darzaka che. temanA kendromAM nirIkSaNa karavA nAne rajU kare che. satI sItA ke draupadIne patinI megyatA aMge jayAre samaya maLe tyAre huM jAuM chuM ane je thoDAka kese sArA kazuM ja du:kha nathI. emanA para AvI paDeluM du:kha to bAhya jagatanA thayA tenI mArI mAhitI A pramANe che: rAmAjanAM paryAvaraNanuM che jayAre maMdodarInI vyathA AMtarika ane 0 eka bhAI berIvalInA-te vAMkA cAlatA hatA- be mAsanI patinI yogyatA saMbaMdha che ane jyAre maMdodarInI manovedanI, TrITamenTathI temane 80 TakA phAyadA che. triveNI saMgamanI tri-loka mAtAe paikI sarasvatInI mAphaka, 0 goregAmanA eka pArasI bahenanA hAthanA badhA ja AMgaLAM vAMkA lupta ja rahe che. ane aMta:strota aMtaramAM ja rahe che, adaSTa vahe che. vaLI gayelAM-be mAsanI TrITamenTathI AMgaLAM sIdhA thayAM che. 0 eka madrAsI chokaro 11 varSanA--ghaNA DokTaronI TrITamenTa lIdhA pachI paNa te banne hAthe vastune mAtra sparza karI zakato hato, pakaDI ] zAntilAla TI. zeTha zakate nahe-te Aje pANI bharelI nAnI bAladI paNa UMcakIne cAlI zake che. A TrITamenTamAM kevaLa pagane ja amuka cAmuka poInTa para 0 eka bahenane mAnasika AghAtane kAraNe belavAnuM baMdha thaI sTIlanA eka nAnakaDA roDa (jInI)thI prezara ApavAmAM Ave che gayeluM. ghaNA oNkTaronI TrITamenTa lIdhI. pharaka na paDaze. ekayuprezaranI ane enAthI bloka thaI gayelI naso dhIre dhIre pharI navacetana pAmI. TrITamenTa be mAsa lIdhA bAda Aje teo bolI zake che. pitAnuM kArya zarU kare che. sarakayulezana ane narvasa sisTama sudharavA 0 eka bahenane ecitA banne kAne sAMbhaLavAnuM baMdha thayuM. paMdara lAge che. eneTomI, phijhiyolojInuM thoDuMka jJAna hoya to vadhu sAruM. ja divasanI TrITamenTathI eka kAne sAMbhaLavAnuM zarU thayuM che. jo AvuM jJAna na hoya to paNa prezara poInTasanI barAbara jANakArI - A uparAMta hAITa vadhavAnA, vajana vadhAravAnA ane ghaTADaAvI jAya to paNa puranuM che. vAnA dAkhalAo paNa mArI jANamAM che. * ApaNA zarIramAM rahelA Duckless glands organs ane zrI cImanabhAI ema Icche che ke loko A TrITamenTa zIkhe. systems ne prezara poInTa sAthe saMbaMdha che. vidyArthI-vidyArthinIo zIkhIne potAnA vistAramAM rovA karI zake che. phijhiyotherApIroe, samAja sevakoe, DokaTaroe tema ja rasa dharAvatA saue Ano lAbha levo Avazyaka che. adanA sAmAnya mAnavIne paNa A paddhati jANI levI joIe. patra vyavahAranuM saranAmuM nIce mujaba che: ekyupaMksaramAM khUba ja ekayurasI joIe chIe, te tenA zrI cImanabhAI dave niSNAta dvArA ja thaI zake che. jayAre ekayuprezara koI paNa zIkhIne (bhUtapUrva prinsipAla ena. ela. hAIskUla-malADa) tenI TrITamenTa ApI zake che, temAM koI nukasAna thatuM nathI. 22, jayasukhanivAsa, karaturabA krosa roDa, kAMdivalI-vesTa, muM-ja00067 AzIrvAdarUpa "ekayuprezara" sAravAra Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-7-81 prabuddha jIvana * keLavaNI ane saMskAra ke | zAradAbena bAbubhAI zAha * lIdhelA keTalAka mANasa aMdarathI vikasita hotA nathI. temanuM jJAna DAI mANasa zikSita hoya eTale te aMdarathI saMskArI ane uparachaluM hoya che eTale ke bAhya rIte teo ghaNuM jANatA hoya gaNavAna hoya ema banI zakatuM nathI. saMskAra e aMdaranI vastu paNa temanuM aMtara vikAsa pAmyA vagaranuM rahI gayuM hoya che. ApaNe che ane mANasane te vArasAgata sAMpaDe che athavA te mANasa keLavaNI ane aMtarane vikAsa baMnene samanvaya hoya evuM IcchIe potAnA puruSArthathI te prApta kare che. dA. ta. gharanI aMdara sAttvika chI e. evI vyakita ja kuTuMbane, samAjane ane dezane sAcA vAtAvaraNa haiya, nItiniyamanuM pAlana thatuM hoya, dAna-dharmanI, puNya- arthamAM upayogI banI rahe che. pravRtti thatI hoya to evA vAtAvaraNamAM gharanA sabhyone sArA saMskAro ApaNI eka daDha mAnyatA thaI gaI che ke bhaNelA hoya te prApta thAya che. AthI UlaTuM jo hoya te evA vAtAvaraNamAM bALa- susaMskArI paNa hoya che. sagapaNa karatI vakhate paNa ApaNe kanyAnA kone tema ja gharanA anya sabhyone potAnuM sAcuM saMskAra ghaDatara bhaNatara para madAra bAMdhI te saMskArI hovAnuM mAnIe chIe, paraMtu thAya tevuM vAtAvaraNa maLatuM nathI. vAtAvaraNanI ApaNA para ghaNI ghaNI vAra gharamAM bhaNelI vahu hovA chatAM jhaghaDA - kaMkAsa ane taMgaasara thAya che. mAne ke gharamAM pUjApATha, sAmayika, pratikramaNa dilI vadhu pramANamAM rahetAM hoya che ane sukhazAnti- nAma hotuM upavAsAdi vrata vagere dharmakriyAo thatAM hoya, gharanI vyakitao nathI. AthI UlaTuM gharamAM ochuM bhaNelI vahu hoya, paraMtu tenAmAM sAcuM bolatI hoya, nItiniyamenuM pAlana karatI hoya, dayA dharmane daranI saMskAritA eTale ke sArA guNa hoya che te te sAcA arthamAM anusaratI hoya te A guNe bALakomAM paNa khIlaze, mATe ja ApaNe kulavadhU tarIke dIpI nIkaLe che. eTale kahevAnuM tAtparya e che ke gharanA vAtAvaraNane sAtvika rAkhavA para bhAra mUkIe chIe. mANasanI pAse bhaNatara hoya eTale gaNatara paNa hoya, sAcI samaja aMdaranA saMskAro ane keLavaNImAM ghaNuM taphAvata che. keLavaNI ane saMskAritA hoya ema banatuM nathI. keLavaNI ane sAMskArane meLa hovo joIe. mANasanI bauddhika zakitane khaliva tema ja tenA bAhya janana ane aMdaranA saMskAra, khAnadAnI ane zubha bAjuo puruSArthathI kare che ane vividha viSayomAM tenI jANakArI vadhAre che, paraMtu ethI khIlI zake che. e mATe sArA mANasanI sobata, sArA pustakonuM karIne mANasa aMdarathI paNa saMskArasabhara che ema mAnI zakAya nahi. vAMcana, prArthanA, dhyAna vagere khUba madadarUpa nIvaDe che. bhUla te vAMcatA vidvAna mANasanI saMkhyA ApaNA jovAmAM ghaNI Ave che. vakIla ApaNAthI thAya che, paraMtu e bhUlane pazcAtApa karI zubha dizAne DaoNkaTara, enjiniyara vagere ucca keLavaNI lIdhelI vyakitaone pAra vicAra karavAthI ane ene vaLagI rahevAne jAgRta prayatna karavAthI nathI, paraMtu ethI karIne temanAmAM sArA saMskAra zreya ema banI zakanuM ApaNe vikAsa thato rahe che. bAkI saMskAra vinAnI ekalI keLavaNIthI nathI. dayA, nyAya, nIti, dilanI saraLatA, saccAI, Ikavara para zraddhA kaMI vaLatuM nathI. ema joIe to vidvAna mANasane toTo nathI. A badhA sArA saMskAro che ane tene saMbaMdha hRdaya sAthe che. aMdaranI paNa vidratAnI sAthe aMdaranA zubha saMskArane meLa hovuM jarUrI saMskAritA prApta karI hoya eTale ke bhaNatara sAthe jIvananI zubha che. te ja vitA sAcA arthamAM dIpI nIkaLe che. ekalI keLavaNIthI bAjunI paNa khIlavaNI karI hoya evI vyakitao ghaNI ochI ApaNe bauddhika rIte camakI UThIe, buddhinI tAkAta para vAdavivAda hoya che. rAmAjane samRddha karavA aMdaranI saMskAritA prApta karI ane jJAnacarcA karI sAmAne AMjI zakIe paNa ethI karIne ApaNe hoya AvA mANasanI ApaNane ghaNI jarUra che. AvI saMsakAritA sAma para sthAyI asara upajAvI zakatA nathI. sAmA para sthAyI kevaLa bhaNelAM mANasamAM ja hoya che ane abhaNamAM nathI hotI - asara upajAvavA keLavaNInI sAthe susaMskArone paNa meLa hovo evuM banatuM nathI. ghaNI vAra bhalAM karatAM na bhavelAM ke ochuM bhaNelAM joIe. ApaNe eTaluM jANIe chIe paNa kharA ke sadguNI ane saMrakAritAnI draSTie ghaNA AgaLa vadhelA hoya che. eka vAra mAre sarakArI mANasanuM ApaNane ghaNuM AkarSaNa rahe che. mANasanI hoziyArI eka paricita mAjI ane temanAM putrIne maLavAnuM banyuM. A bahena karatAM aMdaranA guNone vadhu vijya thAya che ane emAM ya hAMziyArIthI zALAmAM zikSikA hatA ane mAM dIkarI sAthe rahetAM hatAM. kaMI vAta ane buddhimattA sAthe aMdaranA saMskArone vikAsa sAdhyo hoya evI nIkaLatAM meM mAjIne udezI kahyuM ke tamArI putrI zALAmAM zikSikA che. vyakita te samAjane khUba upayogI che mATe to ApaNe Ikavara eTale tamane ghaNuM jANavA maLatuM haze. AnA javAbamAM putrIe pAsa 'aMtara mama vikasita karo" ema prArthanA karIe chIe. sArA saMskAra, saguNe ane jIvanane samRddha kare evI zubha bAjuo kahyuM ke bA mArI pAsethI zIkhyAM che e karatAM huM ja bA pAsethI ghaNuM vaDe ja ApaNe ApaNuM kalyANa sAdhavA sAthe samAjanI paNa sAcA zIkhI che ane bAe mane ghaNI preraNA ApI che. temanA kahevAno arthamAM zivA karI zakIe chIe. eTale keLavaNI sAthe aMtarane bhAvArtha e hato ke bAtaA ochuM bhaNelAM hatAM, paNa ghaNAM saskArI jAgRta rAkhavAnI paNa ghaNI jarUra che. hatAM ane emanI pAsethI emane sAce saMrakAravAra maLe vyavahAra hate. jIvanamAM ApaNe A ja pramANe ghaNA mANasone joIzuM je vyavahAra mArgavALAne ame kahIe chIe, tadana ochuM bhaNelAM hoya che paNa aMdarathI ghaNA aMrakArI hoya che. saMpUrNa nIti pALa. temanAmAM dayA, karuNA, prAmANikatA, saccAI, nikhAlasatA vagere guNe tema nA thAya te nIti niyamasara pALa. sArI peThe vikazita thayelAM cheya che. AvA mANasanA hAthe paNa tema nA thAya te, anIti karuM teya niyamamAM rahIne kara. niyama ja tane AgaLa laI jaze ! karmo thatAM ja rahe che ane te ja jA! tyAM potAnA zubha saMskAranI sagaMdha phelAve che. mArI ALakhANamAM eka bhAI che je ta echuM vyavahArane sara ApyuM hoya te nIti. bhaNelAM che, paNa saMrakAra ane ucca vicAronI daSTie ghaNA AgaLa nIti haze te paisA haze te paNa tamane zAMti raheze. vadhelA che. temanI raheNIkaraNI, vAtacIta karavAnI rIta vageremAM ane nIti nahIM hoya te paisA khUba haze teya azAMti raheze. teo khUba sArI che. AthI UlaTuM kaeNlejanI ucca keLavaNI dAdAzrI Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 prabuddha jIvana tA. 1-781 ; baLAtkAra ane polIsa kesa T S. harIza vyAsa "gadheDAnI sAthe gAyane bAMdhI e to bhUke nahi, paNa lAta mAratAM te nAgapatamAM banelI baLAtkAra ane strI zarIranA nagna avazya zIkhI jAya che." A gAya-gardabha nyAye joIzuM te polIsa, pradarzana aMge polIse bhajavelo bhAga tema je vAliyara, aMkalezvara, ane lazkara paNa gunAhita mAnasanAM bhoga banI rahyAM che. jene dilahI, amadAvAda, zAmaLAjI, Indora vagere sthaLoe strI e upara kAraNe polIsa ane lazkaramAM bharapaTTa dArU - gAMjo - carasa - ela. piolIse karelA baLAtkAra aMgenI ghaTanAo ApaNuM rAjyataMtra esa. DI.- tamAku vagere nazIlAM dravyonuM sevana, vaLI jugAra, AMka pharaka, keTaluM zithila, pakaDa vagaranuM, bephAma ane arAjakatAbharyuM banI, vala maTakAmAM bhAgIdArI o tathA lohInA vepAra karatAM kUTaNakhAnAM, radAM che tenA jIvatA purAvA pUrA pADe che. je dezamAM strI - vaDA golDana kalabe. silvara kalabe ane DAyamaMDa kalabe tathA vezyAgIrI pradhAna hoya ane strIonI ATalI hada sudhI beIjajatI thAya, balka sAthe haptA meLavavAnA vyavahAra, lazkara ane polIsanI hosTelamAM strIo para baLAtkAra, cheDatI ane atyAcAranI ghaTanA lagabhaga cAlatA sajAtIya zAne vijAtIya saMbhege: A badhuM manuSyane dainaMdinIya banI jAya, jene kAbUmAM levA mATe pagalAM ye na levAya zayatana banAvI de tevuM nathI te zuM che? pariNAme polIsa ane e keTaluM badhuM nAlezI bharyuM che! lakaranA mANase IrAna maTIne hevAna ane zayatAna banI jAya che. savAla te e thAya che ke A dezamAM pilIsa, lazkara vagere A badhA aMge rAjya taMtra, amaladAro, pradhAne, samAjarakSaka che ke A dezanI prajAnA bhakSaka che? nivRtta lazkarI adhi- dhurI ane prajAnA sevake bhArobhAra javAbadAra che. polIsa kArI potAnI patnI sAthe bhayaMkara mArapITa, cAbUkanA prahAro ke ane lazkara pratyene A abhigama badalavo ja paDaze ane polIsa sigAreTanA marmasthAna para DAma daIne je rIte hiMsaka vyavahAra thANAMne Reformatories sudhAraNA gRhomAM tema ja polIsane kare che e kevuM gunAhita pUra mAnasa pragaTa kare che ! A dezamAM samAja sudhAraka Social reformer.nI koTie laI javA mATe Thera Thera harijane ane strIo sAthe thaI rahelA A durvyavahAra atyaMta daSTipUrvaka Ayojana karavuM ja paDaze. polIsa ane lakTa mATe zaramajanaka dhaNApada ane zocanIya che. Thera Thera mahilA saMsthAo, saMskAra zibire, dhAmika - AdhyAtmika - sAMskRtika ' vyAkhyAne ane mAnavatA premI loko ane racanAtmaka baLee saMgaThita thaIne sabhA vArtAlApa tathA parisaMvAda tema ja mAnavIya mUlyone vikAsa sAdhe saraghase - prastAva ane TharAvo dvArA sarakArane ane polIsa tevA represher courses tAjagI ApanArA mAnavatApUrNa taMtrane jAgRta karavA mATe jAhera kAryakramo yojayA vinA koI abhyAsakrame, sAhitya - saMskRti - kalA mATenA ucca daSTivALA cAra nathI. kAraNa AcAryazrI dAdA dharmAdhikArI kahe che tema, abhiniveza tema ja mAnavIya abhigama pragaTAvavA mATe "The people's voice is the greatest iron-strength of vyavasthita rIte vicAraNA karavAno samaya have barAbara pAkI people's democracy." lokone avAja e ja lekazAhI nI gayA che. prArthanA, dhyAna, mana, AtmanirIkSaNa jevI AdhyAtmika pracaMDa lokhaMDI tAkAta che. A cheDatI, atyAcAra ane baLAtkAra pravRttio pratye paNa polIsa taMtrane tAlIma ApIne vALavuM ja aMge jo prajA jAgRta thaze te polIsa ke keInI dena nathI ke AvA paDaze. AnA pratye ApaNe jeTalAM AMkharmIcAmaNAM karIzuM azobhanIya ane barbara vyavahAra karavAnI koI hiMmata kare. prajAnI teTaluM ja ApaNe adhika sahevuM paDaze. jo ApaNe polIsa, lazkara, suSuptatA, niSkriyatA ane udAsInatAne kAraNe ja asurI baLe esa. Ara. pI., sarahadI saMrakSaka daLa vagere daMDazakti mUlaka baLonA prabhAvazALI banI rahyAM che. Ane mATe Thera Thera lokasamiti, mAnavatApUrNa vikAsa mATe ene sudhAraka gRha- Reformatories mAM AcAryakula, zAnti senA, ane yuvA saMgharSavAhinI jevAM zAntimaya palaTAvavAnA prayAsa nahi karIe te A daMDazakitanI saMsthAo ane racanAtmaka saMgaThThane UbhAM karIne AvA bhraSTAcAra ane jhapATA bhera gunegAra saMsthAo, pAzavI ane hiMrAka saMsthAo athavA atyAcArone sAmano prajAe karavo ja paDaze, to ja polIsa, lazkara prajA bhakSaka saMrathomAM ja pariNamaze je nAgarika jIvana, samAja vagere daMDazakita sarakhI rIte ane sakhaNI rIte vyavahAra karatAM ane rASTra mATe khataranAka banI jaze. A dizAmAM navIna abhigama zIkhaze. gAMdhIjIe paNa lezAhInI saphaLatA mATe "Ascendence sAthe vicAraNA, ajana ane kAryakrama aMge vicAravA mATe of civil over military power." daMDazakita para leka sarakAra, tenA adhikArIe, lokasevako ane racanAtmaka kArya zakitane prabhAva anivArya gaNe che. kartAoe bhegA maLIne rASTrIya stare tema ja prAtIya stare satvare paraMtu A badhuM vicArIe chIe tyAre savAla thAya che ke A sakriya vicAraNA karavI joIe. paristhiti hAthanI bahAra cAlI polIsa taMtra kema ATaluM hIna, adhama ane pAzavI banI rahyAM che? jAya e pahelAM ApaNI sarakAra, ucca adhikArIe, sattAvALAo joI zakAya che ke lagabhaga rAtadivarA polIsa khAtAnA thANAmAM gaMdI ane racanAtmaka kAryakartAe jAgRta thaze kharA? ane ene megya gALa, kAnamAM kIDA pADe tevA apazabdo ane aziSTa-asaMskArI | dizAmAM navo meDa Apaze kharA? atu. - gaMdA-galIca vyavahAro 'rimAnDa'ne nAme thatA hoya che. gunegAra sAthe polIsane vartAva lagabhaga hisaka, amAnavIya ane azobhanIya sabhAra - svIkAra Dhabane keTalI hada sudhI hoya che e te ApaNI loksabhAnAM eka sAsumAnI jhAlarI: sadasya bhaginI iMdirAkumArInuM pArlAmenTamAM kareluM nivedana ja lekhaka: ranubhAI desAI batAvI Ape che. A polIsa ane lazkaranA mANasane lagabhaga prazina: parimala prakAzana pratiSThAna, hiMsAne gunAkhorI mAnasa dharAvatA loko, zera - DAku ane vividha pArvatI, hanumAna roDa, gunegAro sAthe cAvIse ya klAka jIvavAnuM hoya che ane kahevata vilepArale (pUrva), muMbaI-17. chene? "jevo saMga tevo raMga", "jevI sobata tevI asara." ' mUlya: rUpiyA dasa Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-7-81 prabuddha jIvana manayana" [harajIvana thAnakI ja manana kare te mana ', "je ciMtana kare te citta ', "je nirNaya ApyA pachI vidyArthIo mAnatA le ke je huM pAsa thaI jaIza " kare te buddhi.' ApaNuM mana sadAya saMka95 - vikalpa te hanumAnane eka nALiyera vadherI za! kema jANe hanumAna pelAnA karyA ja kare che. kyAreka pelA seksapiyaranA hemleTanI jema "To be nALiyeranA bhUkhyA hoya ! paraMtu, asmAta na kare te nArAyaNa or not to be is a question.' A karavuM ke na karavuM e ja prazna ane jo te pAsa thaI jAya to nALiyeranA vepArIne, vidyAthIne che. mANasanuM mana vicAra kare che, vistare che, UMDuM utare che. potAnA ane hanumAnane sau koIne lAbha-AnaMda thAya che. zraddhA daDha thAya che AgalA - pAchalA anubhavone kAme lagADe che, chatAM tene maryAdA ane jo te nApAsa thAya te AmAMnuM kazuM ye nahIM. kema ke "mAnatAne che. kema ke te sApekSa (Relative) che. koI paNa bAbatamAM satyA- mAnanAra pele vidyArthI che, hanumAna nahIM. Ama AnaMdathI satyane nirNaya koNa karaze? te ke mane. paNa mana to ApaNA mana vistare che. khinnatAthI saMkocAya che. eno artha e thayo ke zarIramAM che. te zarIra ghara, kuTuMba ke samAjamAM che tethI teno nirNaya mAnavI jo potAnA jIvanamAM hakArAtmaka (Positive ) valaNa nirapekSa hovo muzkela che. A saMdarbhamAM mananI dareka kriyAonI apanAve te tenuM mana vitare, tethI UlaTuM saMkocAya, ApaNA pAchaLa hetu - hita hovAnuM. jyAre jIvananuM lakSya che: nihetupaNuM. mananI sImAne vistRta karIe, sau koIne AvakArIe. saMkucitatAmAM nirapekSatA, jyAM sudhI jIvanamAM AvatI nathI, tyAM sudhI ApaNI vikhavAda - vinAzanA bI paDelAM che. jagatamAM thaI gayelA mahAbadhI kriyAo, mAnasika uDDayane sImita ja rahevAnAM ! punA mana keTalAM vizALa haze. A arthamAM manane ogaLavuM A manane Moon (caMdra) sAthe paNa gADha saMbaMdha che. grIka pIgaLAvavuM, eTalI hade ke te UDI ne varALa thaI jAya ! ane pachI bhASAmAM tene Luna kahe che. - Lunatic eTale gAMDo. pUnama ke tenI pAchI vapa thAya! amAsanI sauthI vadhu asara sAgara upara ane gAMDA upara thAya che. zItaLa cAMdanI kavi - klAkArone vizeSa AkarSe che. sAgara - kinAre mRtyu zarada pUnama mANavAnI majA koI era hoya che. jANe AkhuM jagata cAMdIthI maDhAI gayuM hoya evI anubhUti khAsa karIne zAMta rAtre mRtyu maMgaLa nathI, amaMgaLa nathI thAya che. aMgrejImAM kahyuM che ke : 'Lovers, Lunatics and poets mRtyu vyakitanA laukika jIvanane dekhAte aMta che. are all imagination in compect" premIe, gAMDAo ane rAya ke raMka, yuvAna, bALa ke vRddha kavio haMmezAM potAnI kAlpanika duniyAmAM rAcatA hoya che. saune mRtyu samayasara jIvana raMgamaMca parathI upADI le che Love is blind ema kahaj, temAM sudhAro karIne keTalAke Lovers mRtyu elAna daIne elAna vagara are blind ema kahAM e paNa samajavA jevuM che. ahIM Blind dhIme dhIme agara dhasamasatuM Ave che eTale aMdha nahIM, paNa pitAnA ja mAnasika prakAzamAM khovAyelA! jyAre ApaNe vicAramAM hoIe chIe, tyAre AMkha jotI nathI, mRtyu koIkane zAtA ApI kaMIkanI zAtA harI le che kAne sAMbhaLatA nathI ke jIbha svAdatI nathI, kema ? te ke teo , mRtyu mAge tyAre maLatuM nathI, na mAge tyAre doDanuM Ave che. -badhI indriye, manane anusaravAmAM vyasta hoya che. ene artha mRtyu hatuM, che ane raheze, kAlAtIta che e thayo ke Indriyone manathI chUTI pADavA dvArA ja sAcI zAMti mRtyu nizcita chatAM anizcita che maLI zake che athavA IdriyanI pAchaLa ja mana nathI hotuM te teo prANa vagaranA zarIra jevI nirjIva banI jAya che mATe to ApaNA mRtyu dhanika garIbanA bheda pADatuM nathI vargavigraha, nAtajAtanA bhedamAM mAnatuM nathI zAstroe kahyuM ke 'mana ja mANasanA baMdhana ke mekSanuM kAraNa nimitta che.' jelamAM rahele mANasa, potAnI jAtane 'mahelamAM rahetI mAne mRtyu lAMca letuM-detuM nathI te tene koI aTakAvI zakatuM nathI. e ja arthamAM A jIvanane mRtyu sagAvAda lAgavagazAhIthI para che baMdhana ke mukita - mokSa mAnavAnuM kAma paNa mana ja kare che ne! tame mRtyune sau AdhIna che, pote aparAjIta che, bhale game tevI nAnI jhuMpaDImAM rahetA che chatAM tame tene dhAro anya sAmyavAdI che, samAjavAdI che te mahela mAnIne temAMthI saMteSa, zAMti, AnaMda lUTI zako. eka sa-rasa TUcako yAda AvI gayo. mRtyu jANItuM chatAM aNamANInuM che eka mANasa ThaMDA - vAsI roTalAno TukaDo khAI rahyo hato. mRtyu cAlAka, capaLa chatAM ajara amara che bicAro garIba hato. chatAM sukhI - AnaMdI hato. mArA jevo koI mRtyu gUDha, gahanabhedI nathI, bhAro che. tene joI gayo. kahyuM, "abe e, sUkI roTI kayAM khA rahA hai, mRtyunuM koI svarUpa nathI chatAM bahurUpI che sAtha me namaka te le!' pele roTalo cAvatAM cAvatAM kahe che, "mAna rakhA hai!" mIThuM che nahIM, chatAM sAthe mIThuM che evuM mAnI lIdhuM mRtyu pAMkha vagara phaphaDe che, AMkha vagara juve che che. tyAre huM kahuM chuM, "agara mAnanA hI hai. to gulAba jAMbu na mRtyune mANavAne jItavAne mArga sIdho saraLa che. mAna, namaka karyo! che te ramUja. paNa jIvananuM vAstavika satya rajU nirmohI mana, niSkAma karmathI ghaNAM karI jAya che, mananI keLavaNInuM. mAnavuM, manAvavuM, banAvavuM. A mRtyu thaI gayAM, thAya che, thatAM raheze. badhI kriyAo mana dvArA ja thatI hoya che. ne, mAnyatA (Belief ) mAM paNa zuM hoya che? lokabhASAmAM jene "mAnatA ' kahe che. parIkSA kaMcanalAla lAlacaMda talasANiyA Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 * prabuddha jIvana kevI apekSA [] sakalanaH kAnti bhaTTa lekhaka pAse sa mAjamAM sarjakonI zuM kAma jarUra che te viSe tAjetaramAM bahu ja suMdara pustaka pragaTa thayuM che. te dareka prabuddha vAcake vasAvavA jevuM che. Dabalyu. Dabalyu. nA ne "hyumana opazansa" nAmanuM A pustaka lakhyuM che temAMthI keTalAka rasaprada phakarAo ahIM nIce TAMkaDuM chuM: || lekhaka tamArA vicAra jagatane halabalAve che. temAM vikalpAnAM bIja rope che. lekhaka loko mATe navAM satya khAje che. vAcakanI potAnI aMdara navI zakyatAo rahelI heAya tenuM bhAna karAve che. sarjaka ane kalAkAra haMmezAM tenA bhakatAne zedhatA hoya che. je samAjamAM kalAkAra upara baMdhana hoya tyAM loko sAme koI vikalpA rahetA nathI. raziyAmAM sekjheninsInane lakhavA upara pratibaMdha nahAtA, paraMtu te je lakhe te vAcako samakSA mukAtuM nahotuM. eTale lekhakanuM sarjana ja mahattvanuM nathI. e sarjana vAcako sudhI pahoMcavuM joIe. vAlTa vhITamene ATale ja kaheluM ke "greITa orDiyunsIjha Ara nesesarI Ipha vI vonTa Tu heva greITa poeTasa." Ama Akhare te| zreAtA ja mahattvane che kAraNa ke tamArA sarjananI tAkAtano AkharI parace! te zrAtA ke vAcaka pAse ja thAya che. [] ghaNI vakhata evuM bane ke philasUphanI mAphaka koI kalAkAra lekhaka paNa peAtAnA ajJAnamAMthI ja preraNA meLave che. je rahasyamaya hAya che temAM te UMDe Utare che. vijJAnanI mAphaka te kaI dizAmAM AgaLa vadhe che tene tene khyAla na hoya te banavAjoga che; paraMtu ajJAnanI pUjA na thaI zake. vaLI e paNa khyAla rahe ke koI lekhaka ke kalAkAranuM gaLuM mAtra rAjakAraNIo ja ghAMTI de tevuM nathI. kalAkAra peAte ja pAtAnA duzmana banI zake che. dAkhalA tarIke koI maMtrI ke lekhaka ke kalAkAranI samAja pratyenI koI pharaja nathI ane pete potAnI kalAmAM ja masta rahI zake che tema mAnavuM [mUrkhAIbharyuM che. kAraNa ke AkhA samAjanA DhAMcAmAMthI ja tenI sarjakatAne pANa ane baLa maLe che. A sUtra badhA ja kalAkArA noMdhI le: The conditions of life are in separable from the condition of art. arthAta kalA ane sAmAjika jIvana mATenA saMyoge ane mApadaMDo alaga alaga hotA nathI. eka ja prakAranA vAtAvaraNamAM jIvana ane kalA pApAya che. kalAkAra koI UMcA khaDaka upara caDhIne tebaro caDhAvIne sAdhAraNa janajIvanathI alaga na thaI zake. te klAkAra nathI. te te dhaMdhAdArI vepArI che. sAce kalAkAra te dareka paristhitimAM ghUmatA rahe che. [] e vAta yAda rahe ke bephAma rIte vartanArA kalAkAra ke lekhakane je du:kha ane kaSTa sahana karavAM paDe te kaSTo ke pIDA tenI mAtra aMgata vAta ja rahetI nathI. kalAkAranI pIDA e mAnavasamAjanI paNa pIDA banI jAya che ane tethI ja klAkAranI aMgata vartaNUka paNa bahu mahattvanI che. kalAkAranI TrejeDI e samAjanI TrejeDI banI zake che. vartamAna prajA ja nahi paNa bhaviSyanI prajA upara paNa asara paDI zake che kAraNa ke kavi ke lekhaka mAnavAnAM manane joDavAnuM kAma kare che. [] koI lekhaka mATe vijayanI kaI ghaDI che? vicAranuM bIja tA. 1-7-81 rAkhIe? ropAyuM te lekhaka mATe zreSTha ghaDI che. jyAre koI navA vicAra janme tyAre kavi mATe AnaMdanA divasa heAya che. lekhakanA aNu aNumAMthI zakitanA grAta nIkaLe che. tenA sarjananA kUvA chalakAya che. paNa e sAthe ja samAja pratyenI javAbadArInI ghaDI paNa AvI pahoMce che. vicArane pragaTa karyA vagara cAlatuM ja nathI, te vicArane pragaTa karavAmAM teNe Dara rAkhavAnI jarUra nathI. | have vArtAlekhakonuM du:kha e che ke temanI navalakathAnA pAtra evAM hAya cheke jene na jANIe te pachI cAle. A pAtra ApaNAM vicArajagatamAM praveze che, paNa kaMI asara cheADatA nathI. A pAtra ApaNI smaraNazakita upara jhI chApa cheADatA nathI. AvAM pAtra vArtAmAM du:kha sahana karatAM hoya tyAre tamane tenI kAMI paDI hotI nathI. AvAM pAtrA jIvana sAthe prayoga karatAM hoya che-- jIvanane jIvatA nathI. [] te| pachI ApaNe lekhaka pAse kevI apekSA rAkhIe? ApaNA yuganA navA jussAne pragaTa karavAnI ApaNe jarUra apekSA rAkhI zakIe. mAnave badalavAnI jarUra che ke mAnavI amuka dizAmAM badalAI rahyo che ane te mATenA jussAne baLa ApavuM joIe. samAja ane vyakita vacce ja khAI che tene ochI karavI joIe. sAmUhika jarUriyAto ane vyakitagata zakita vaccenuM je meTuM aMtara che te ochuM karavAnuM kAma lekhake karavuM joIe. [] erisTophane eka vakhata nATakakAro sAme moTo baLApA vyakata karelA, te kahetA ke nATaka dvArA ke vArtA dvArA lekhake kaMIka saMdeze to ApavA ja joIe. mAtra lokonA mananuM raMjana ja karavAnuM nathI, jo ke lekhakanI eka samasyA che ke te keTalA upayogI che ane keTalI hade koAtA sudhI pahoMcI zake che. paNa tenI pAse kaMIka nakkara haze te te pahoMcI jaze. pragati vagaranI koI saMskRti saMbhavI zake nahi, vicAro vagara pragati saMbhavI na zake ane pustako vagara koI vicAro janmI na zake. mAnavInI pragati ane vikAsa mATe lekhako mULabhUta zakita pUrI pADe che. [] kalA dvArA ApaNe mAnavInAM manane phaMTAvI zakIe chIe. je rahasyamaya che ke bhedI che tenI sAthe ja tanmaya rahevAnI eka pati kalA dvArA jANavA maLe che. koI rahasyamaya vAtanI pAchaLa paDI javuM hoya to tamAre asalAmatI ane anizcitatAmAM jIvavuM paDe. kalA dvArA tame anizcitatAne mhANI zako. badhuM ja salAmata hAya temAM svAda nathI. kalA dvArA tame asalAmatInA svAda mANI zako che. ogasTIne kaheluM "kalA dvArA tame mAnavInA ardhajAgRta mana sudhI UDe jaI zako che. mAnavInA anokhApaNAnuM bhAna kalA dvArA karAvI zakAya. [] jona mesana brAune kahyuM che ke "Creative writing is the sweetest agony known to man." pIDAmAM tamAre paramAnaMda jove hAya tA sarjaka bane. pIDAne paramezvarI banAvI jANanAra ja sarjaka banI zake. kalA ane sarjananI thAkoDo ja evA che ke temAMthI preraNA maLI zake. e evA pasInA che ke je sugaMdha Ape che. ahIM koTI thAya che. tamArI kalpanAzakitane tame vAjabIpaNAnuM mhANa Apo te khUba thakavanAruM kAma che paNa tamane tamArA prayAsanuM phaLa jarUra prApta thAya che. sokreTisa haMmezAM petAne lITararI--mIDavAIpha tarIke oLakhAvatA. sarjananI A rAtata suvAvaDa tamAre karavI ja paDe. prasUti pIDAvALA manane sAcavyA ja karavuM paDe. sAkreTisa te vicAronA A prajanananI khUba ja mAvajata karatA hatA. mAlika: zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI - 400 004. Te. naM. 350296 : mudraNasthAna: dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI-400 001. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH, By/South 54 Licence No.: 37 prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 45: aMka: 5 prabuddha jIvana muMbaI 16 julAI, 1981 guruvAra vAdhika lavAjama rUA. 15 : paradeza mATe ziliMga : muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chUTaka nakala rUA. -7pa taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha sahataMtrI ramaNalAla cI. zAha - aNu yuddha ne A re? hR[] cImanalAla cakubhAI What a confession of unintellectual poverty it amerikAnA pramukha thaye, reganane cha mahinA thayA. ATalA would be, what a bankruptcy of intelligent statesTUMkA samayamAM, Ayuddhane bhaya ghaNe vadhyuM che. vicAravaMta leke manship, if we had to admit that such blind, sensebhAre cittA seve che. zreSTha sAmayiko ane vartamAnapatro TAIma, less acts of destruction were the best use we could nyujhIka, gArDiyana, IkonomisTa vagere - abhyAsapUrNa lakhANathI make of what we have come to view as the leading AvI rahela bhaya sAme gaMbhIra cetavaNI uccArI rahyA che. koIne elements of our military strategy. upAya sUjhata nathI. niyatinA dhakelyA vinAza tarapha dhasI rahyA "ApaNI atyAranI paristhitinI gaMbhIratA vyakata karavA mATe hoIe evI hatAzA sau anubhave che. nAgAsAkI ane hIrozImAne yogya zabdo paNa maLe ema nathI. pharI yAda kare che. te vakhate vaparAyela aNubaoNmba karatAM sahastragaNA vinAzaka ane hajAronI saMkhyAmAM amerikA ane raziyAe aNuzastronAM "ApaNe eka pachI eka zastrane, eka pachI eka kSepakAane gaMja khaDakayA che ane hajI vadhArI rahyA che. regane lazkarI kharca khaDakalo tema ja vinAzakatAnI eka jUnI sapATInI upara bIjI abajo DaoNlara vadhArI dIdhuM che ane pAMca varSamAM anekagaNuM vadhaze. sapATIne umeratA ja gayA chIe. ApaNe koI prakAranI saMmehana svAbhAvika rIte ja raziyA harIphAI kare che. zakitanA bhoga banyA hoIe evI rIte ke svapnamAM hoIe evA mAnavI tarIke jANe ke ApaNe ApaNI IcchA viruddhani:sahAyapaNe jaje kenana, jeo 1952 - 53mAM, raziyAmAM amerikAnA A badhuM karI rahyA chIe. rAjadUta hatA ane vartamAnamAM prinsaTana yunivarsiTImAM prophesara che "Ane pariNAme ApaNe-ApaNe ane raziyAe maLIne A badhA temane thoDA samaya pahelAM, AInasTena zAnti pAritoSika maLyuM. Ayudha ane enA vAhaka sAdhane sajIne zastronA jamAvanI tene svIkAra karatAM, kenane pravacana karyuM temAM aNubaoNmbano upayoga eka atyaMta anAvazyaka ane mahAbhayaMkara parimANa dharAvatI evI sAme AInasTene presiDanTa TramAnane gaMbhIra cetavaNI ApI hatI sapATI UbhI karI che ke je kharekhara buddhigamya rahetI nathI. tenI yAda ApI ane potAnA mRtyu pahelAM AInasTene chellI "vinAzanAM A AMdhaLAM, nirarthaka kRtyone ja ApaNe jene apIla karI hatI tenA zabdo TAMkyA che: ApaNI lazkarI vyuharacanAnA AgaLapaDatAM tarave gaNIe chIe We appeal as human beings to human beings. ene sauthI sAro upayoga hovAnuM svIkAratA hoIe te e Remember your humanity and forget the rest. ApaNI buddhinuM dAridra ane buddhigamya mutsadIgIrInuM devALuM ja vartamAna paristhiti vize bolatAM kenane kahyuM che: che, ene ekarAra samAna banI raheze." Adequate words are lacking to express the full kenananuM AkhuM pravacana mananIya che. A vinAzaka zastro eTalI moTI saMkhyAmAM banne mahAsattAo pAse che ke temAM umero karavA seriousness of our present situation. sarvathA nirarthaka che, eTaluM ja nahi, paNa buddhinuM devALuM che, gAMDapaNa We have gone on piling weapon upon weapon, che. chatAM amerikA kahe che amArA karatAM raziyA pAse vadhAre che missile upon missile, new levels of destructiveness mATe amAre vadhAravAM joIe. raziyA paNa e ja kahe che, harIphAImAM upon old ones. We have done this helplessly in samAnatA ane sarasAI lAvavAM che. samAnatA eTale zuM? bane voluntarily, like victims of some sort of hypnotism, pAse pAMca hoya to ya samAna gaNAya. pacAsa hoya te samAna like men in a dream. gaNAya, "hajAra hoya te ya samAna gaNAya, A harI phAI kayAM aTake? The result is that to-day we have achieved, we amerikA raziyAne doSa de, raziyA amerikAne doSa de. banne sAthe and the Russians together, in the creation of these maLI ANuzastronI maryAdA bAMdhavA prayatna karyo. A maryAdAne kAMi devices and their means of delivery, levels of re- artha na hato chatAM mAnasika valaNamAM kaMIka phera paDato. kArTare AvI cundancy of such grotesque dimentions as to defy maryAdA mATe bIjo karAra karyo - Salt - II paNa koMgresa te maMjUra * rational understanding. kare te pahelAM kArTara hArI gayA ane raMgane tene asvIkAra karyo. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 buddha jIvana tA. 16-7-81 karTare regana sAme AkSepa karyo hato ke regananuM mAnaya yuddhanuM che. raziyA sAthe samAdhAnapUrvaka sahaastitva arIkAravAne badale saMgharSa netare che. bIjA deze. amerikA pAchaLa ghasaDAya che. yuropanA dezomAM aNuzastro goThavavA amerikAe pejanA karI che. A dezamAM, khAsa karIne jarmanI ane have kadAca phrAnsamAM A yojanA sAme sakhata virodha che. paNa raziyA rAkramaNa kare te amerikA ja rakSANa karI zake tema che. tethI yuropanA dezone nirUpAya amerikA sAthe rahevuM paDe che." amerikA, bIjA dezone moTA pramANamAM zastro pUrAM pADe che. cIna, pAkistAna, dakSiNa AphrikA, IjharAyala vagere dezamAM zastrone gaMja khaDakAya che. atyAre amerikA, raziyA, briTana, phrAMsa ane cIna pAse aNubomba che. kadAca IjharAyala ane dakSiNa AphrikA pAse paNa hoya. pAkistAna tenI taiyArI karI 2 che. ApaNe paNa saMbhavata: harIphAImAM utarazuM. bIjA deze paNa taiyArI kare che. koNa aTakAvI pAMDava strIonA garbha gaLI jAya evA duSTa zastrane aMte upaga karyo. kahevAya che ke A duSkRtyanuM prAyazcita avasthAmAM hajI paNa karI rahyo che. saMbhava che ke AvA zastrone upayoga caMdra, maMgaLa ke bRhaspati uparathI thAya. avakAzI vighA eTalI AgaLa vadhI che. pahelA bomba visphoTa thaye tyAre vikhyAta vaijJAnika robarTa epana hemara, gItAne ka belI UThayA : prabhA sahastra sUryonI, nabhe ekatra thAya che paNa te nAvatI tela, prabhA zuM divya devanI ? 1945ne bamba sAdo hate. pachI te hAI jina baMmba thayo ane have nyuTrena thaI rahyo che. mANasa A vinAza tarapha dhasatA ja raheze? kudaratane sarjana sAthe saMvAra paNa karavo paDe che. zuM mANasa kudaratanuM hathiyAra banaze? pralayanA vane vAMcyA che. samatulA jALavavA kudarata pAse aneka upAya che. Izvara pAte Avo saMhAra kare che. gItAmAM bhagavAne ane kahyuM che. huM kALa A leka pharI vaLyuM che. saMhAravA je jana sajaja hi; cheDI tane, e sahu naSTa thAze, U khaDA che, ubhayatra vIra. sAmAnya mANasa potAnA rojiMdA vyavahAramAM DUbele che. tene A bhayanI kalpanA nathI athavA bahu dUrane lAgato haze athavA nirUpAya thaI, hatAzAthI, thAya te thavA devuM ema mAnate haze. paNa A bhaya vAsatavika che. najIka AvI rahyo che evuM zANA mANasone spaSTa dekhAya che. vicAra karIe te aNubomba sAme koI rakSaNa nathI. vinAza ja che. game teTalI taiyArI hoya te paNa tenuM AkramaNa eTaluM jhaDapI ane vinAzaka che ke vaLate humale karavAne. sapatha na ja rahe. saradhA kalAkamAM bhayaMkara vinAza thaI jAya. hajAro mAIla dUra paheAMce evA kSepakazastra che. pahele humale koNa karaze te ja prazna mUMjhave te che. vinAza ja che tema jANavA chatAM jANe-ajANe, bhayathI, gabharATathI koI dezane AgevAne humalo karI bese che. bhayaMkara tArAjI sarjAya. lIbiyAne gaddAphI bomba banAvavA prayatna kare che. tenuM jhanUna lAgI che. IjharAyala sAme upaga kare che? bIjA deze mba na banAve mATe amerikA ane raNa baoNmba jenI pAse che cIvA deze takedArI rAkhe che. cANurbomba vistarate aTakAvavA karAra karAve che, paNa badhuM nirarthaka che. hamaNAM ja IrAkanA aNu mathaka upara hamale karI ijharAIle tene nAza karyo. IrAka baoNmba banAvaze ane tethI IjharAyala bharthamAM mUAya tevI dalIla karI, agamacetIrUpa 2 hamale karyo. ijharAyale aNubaoNmba banAva che paNa tenA paDozI banAve te sahana karavuM nathI. kayAM sudhI aTakAvI zake? kenane kahayuM ke e karAra karavo ke, have pachI navA aNuzastro banAvavAM nahi. che temAMthI 50 TakAne nAza karavuM ane te nAza kevI rIte karavo te mATe niSNAtanI samiti nImavI. azuzastrone nAza karavAmAM paNa jokhama che. A daityane kyAM dATavo? tenI kiraNetsargI raja mANasane ane pazu, pakSI, pANI, vanaspati badhAne dUSita kare, mANasa rIbAIne saDIne mare. bIja eka lekhake kahyuM che : The mind made the bomb, the mind denied it and the mind can stop it cold. banDa rasele duniyAnA vaijJAnikonI sahAyathI ANa baMkhanA virodhamAM jhuMbeza upADI hatI. seMkaDo vaijJAniko temAM joDAyA hatA. aNuzastronI vividhatA, vinAzakatA ane kharcALapaNAnA varNana vAMcanA buddhi bahera mArI jAya che. zene mATe A badhuM? naryA vinAza mATe ja. koIne vijaya na thAya, koI bace nahi. have aNuzastro bharelI sabamarIne abajo rDolaranA kharce thAya che. briTananuM arthataMtra paDIbhAMgyuM che chatAM, eka abaja pAunDanA kharacanI eka evI cha TIDanTa rAbamarIne, sakhata virodha chatAM, misisa thecare banAvavAnI yojanA karI che. Aje banAvela zastra, thaDA samaya pachI nirUpANI thaI jA che, eTalI jhaDapathI TekanolejI AgaLa vadhI rahI che. A duniyAne moTo bhAga bhUkhamarA ane garIbAIthI rIbApa che tyAre samRddha deza-vinAzaka zastra sarjavAmAM DULyA che. AkhI duniyAne garIbAI ane bekArImAMthI ugArI zakI eTalI vaijJAnika pragati che tyAre samRddha deze nA AgevAne vinAzanA paze che.' ' . chemANasanI mUrkhatAnI parAka:Na kahI zakAya. ATalA badhAM zastro khaDakAyA che. tene koIka divasa te upaga karaze ja. azvatthAmAe have A eka vicAraka varga ema mAne che - ane huM mAnuM chuM ke A gAMdhIne mArga che, ke bIjA kare ke na kare, paNa jene A aniSTamAM mAnavajAtane ane saMskRtine saMhAra lAge che. temaNe aNuzastro choDI devAM. Unilateral disarnament aNuzastro haze to ya vinAza thavAno ja che. to bacavAne eka mAtra mArga kema na ajamAvo. aNuzastro jenI pAse che te choDI de ane nathI te na ja banAvavA te nirNaya kare. tema karI, te nirbhaya thAya ane bIjAne nirbhaya banAve ane aNuzaMo tajavAnI preraNA Ape. sAco mArga levAmAM sadA e prazna rahe che ke pahela koNa karaze. gAMdhIe kahyuM pote ja pahela karavI ane sAcA mArga haze te pariNAma sAruM ja Avaze evI zraddhA rAkhavI. tA. 8-7-1981 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-7-81 buddha jIvana buddha ane varSA [] kundanikA kApaDIA khu khullA AkAza taLe banI hatI, e kevaLa akasmAta nathI. vizuddha jIvana prakRti sAthe tAla milAvanuM hAya che, e ene saMketa che. buddhano janma luMbinInA vanamAM zAlavRkSa nIce thaye. gayAmAM pIpaLAnA vRkSa nIce temaNe zAna prApta karyuM ane ku zInagaranAM be zAlavRkSonI chAyA taLe temanuM nirvANa thayuM. rAjaprAsAdamAM rahIne buddha banI zakAya nahi. prakRtinuM zAMta, mukta vAtAvaraNa zAnasAdhanAmAM ghaNuM sahAyaka bane che. buddha temanA ziSyone vAraMvAra kahetA : "juo, sAme vRkSonI chAyA che... dhyAna kare, pramAda na pharo." bhikSuone buddha 'vananI zebha!' gaNAvyA che. jIvananA meTo bhAga budhdhe jaMgalamAM, nadIkAMThe, parvata pradezemAM vitAvyuM che. upadezAthe teo mAnava-samudAya vacce AvatA tyAre paNa temane utAro koIka udyAnanA ekAMta-ramaNIya sthAnamAM rahetA rAjagRha, vaizAlI, gRdhrakUTa parvata, ambATaka vana ItyAdi aneka sthaLonI prAkRtika suMdaratAnI vAto buddhanI vAtaeNmAM vaNAyelI che. ghanaghAra dhArI rAte varasAda cAre dhArAe varasatA hoya tyAre khullI jagyAmAM besIne temane dhyAna dharatAM ApaNe joIe chIe. bauddha bhikSuonuM jIvana paNa prakRti sAthe vaNAyeluM hatuM. giriguphA nadI-taTa, vana-smazAna, vRkSonI chAyA, ghAsachAI ke chAMyA vinAnI kuTira--A badhAM sthaLee dhyAna dharatA bhikSuo prakRtinAM parivartana, tenI anaMta ramaNA jotA ane temAMthI pAtAnI sAdhanA mATe anukULa saMketA tAravI letA. 'theragAthA'mAM tema ja pAli sAhityamAM anyatra paNa, A bhikSuoe prakRtinAM atyaMta suMdara varNanA karyAM che. prakRtinuM rUpa temane mATe kevaLa raMga, AkAra, racanAnuM sauMdarya nahotuM. dareka vastune, ghaTanAne teo pAtAnI sAdhanAnA saMdarbhamAM jotA. eka citra joIe mUzaLadhAra varasAda varase che. dhyAnastha bhikSu peAtAnI kuTiramAM beThA che. kahe che: "varasA he deva, sukhethI varasavuM hAya teTaluM varase. mArI kuTira chAyelI che, te zAnta ane sukhakArI che. mAruM citta samAdhimAM lIna che. te AsakitaomAMthI chUTI gayuM che. nirvANa mATe prayatna cAle che. varase he deva, sukha paDe tema varase." A 'chAyelI kuTira' te kevaLa bAhya kuTiranI]vAta nathI te to samajI zakAya tevuM che. e kALamAM varSa kevaLa mANavAnI ghaTanA nahAtI. tenI mane haratA sAthe tenuM karALa rUpa paNa pragaTa thatuM. koI ekalA bhikSu rAtanA vakhate aMdhArAmAM bhayAnaka guphAmAM beThA haze, AkAzamAM meghagarjanA thatI haze, vIjaLIthI havA cirAtI haze, sUsavatA pavana vAtA haze, ThaMDIthI gAtrA kaMpatAM haze, pazu-pakSI ane jIva-jaMtu suddhAM stabdha, bhayabhIta haze. te vakhate bhikSunI nirbhayatAnI sAdhanA cAlatI haze, ene mATe e uttama samaya haze. eka sthavira sAdhakanuM kathana che. "AkAzamAM jayAre meghanI dubhibajatI hoya ane pakSIonA mArgamAM cAre tarapha dhArAkula vAdaLa vIMTaLAtAM hoya, e vakhate bhikSu pahADa para jaIne dhyAna kare--enAthI moTo AnaMda bIjA eke nathI. "nadIkAMThAnAM vRkSo raMgaberaMgI puSpAthI bharelAM hoya, e vakhate tyAM besIne suMdara manavALA bhikSu dhyAna kare-enAthI meTo AnaMda bIjo eke nathI. ekAMta vanamAM, aDadhI rAte, vAdaLano gaDagaDATa thatA hoya ane hAthI ci'ghADatA hoya te vakhate pahADa para besIne bhikSu dhyAna kare-enAthI vadhu meTo AnaMda bIjo eke nathI." buddhanI dhyAnastha avasthA kevI hatI, tenuM darzana karAvatI eka suMdara ghaTanA che. eka vAra teo koI gAmanI najIka zALAnA makAnamAM UtaryA hatA. divasanA samaya hato. AkAzamAM kALI ghaTAo gherAI ane dhodhamAra varasAda varasavA lAgyo. vAdaLanI ' garjanAo ane vIjaLInA kaDAkA-bhaDakAthI vAtAvaraNa bharAI gayuM. najIkamAM kyAMka vIjaLI paDI ane tyAM kAma karI rahelA be kheDUta tathA temanA cAra baLada maraNa pAmyA. leko ekaThA thaI gayA. buddha tyAre zALAnI osarImAM TahelatA hatA. lakoe temane vIjaLI paDavAthI kheDUta ne baLada maraNa pAmyAnI vAta karI. pachI temanI vacce A prakArano vArtAlApa thayo : "bhute, e vakhate tame kayAM hatA?" "AyuSmana, ahIM ja hato." "bhute, tame vAdaLAnI ghaTA ane vIjaLInA camakAra na joyAM?" "nA AyuSmana, na joyAM." "bhUte, vIjaLInA kaDAkA sAMbhaLyA?" "nA AyuSmana, vIjaLInA kaDAko paNa na sAMbhaLyo." "bhante, zuM sUI gayA hatA ?" "nA, AyuSmana, huM sUto nahoto." "bhante, bhAnamAM hatA ??" "hA AyuSmana, bhAnamAM hato." "tA bhate, tame bhAnamAM jAgatI sthitimAM na garajatAM vAdaLa joyAM, na vIjaLIne camakatI joI,na tenA paDavAne kaDAkA sAMbhaLyo ?" "barobara che, AyuSmana ! .!" varasAda saMbaMdhI buddhanI sauthI hRdayasparzI kathA che gAvALa ane temanI vaccenA saMvAda, varasAdanI rAta che. buddha eka gAvALanI jhUMpaDInI. bhItane aDhelIne UbhA che. sakhata varasAda paDe che. pavana phuMkAya che. geAvALa gharamAMthI buddhane jue che. bAlI UThe che: "hA, hA, pILAM kapaDAM paheranArA, tyAM ja UbhA rahIne palaLa. tuM eja lAganA che." ane pachI gautama-govALa-saMvAda zarU thAya che. govALa : mAruM dhAna raMdhAI gayuM che, gAyo dohavAI gaI che, nadIne kAMThe mArA svajano sAthe huM vasuM chuM, mArI jhUMpaDI chAvarelI che, devatA barobara saLage che mATe he megha tamatamAre mana mUkIne varase. buddha : krodhano kAMTo meM kADhI nAkhyo che. mArganA avarodha haTAvI dIdhA che, A nadIne kAMThe eka rAta pUratI mArI saphara che.. mArI paDIne koI. chAparuM nathI ne mArI kRSNanI Aga bujhAI gaI che. mATe huM megha tame Iccho to mana mUkIne varase. govALa : ahIM bagAM jevI jIvAta dekhAtI nathI. ghAsathI bharapUra bIDamAM gAyA care che. varasAdanI dhArA teo khamI zake tema che, mATe tame IchA to he megha, na zUkIne varase, Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | . para pRddha jIvana tA. 16-7-81 buddha: lAkaDAMne majabUta bAMdhI meM be kAMThe chalakatI nadI pAra karavA tarApe banAvyuM hatuM. have pUrane oLaMgI huM bahAra AvI gayo chuM mATe he megha, tame Iccho te mana mUkIne varase. gevALa: mArI patnI vaphAdAra che. te ghaNA samayathI mArI sAthe rahetI AvI che. e bhalI ne vahAlI che. koI tenuM kharAba bole tema nathI. mATe tame Iccho te he megha, mana mUkIne varase. buddha: mAruM mana kahyAgaruM che ne mukata thayeluM che. ghaNA samaya sudhI meM ene keLavyuM che ne mArI IcchA mujaba ghaDayuM che. mArAmAM have kazuM hINuM rahyuM nathI. mATe tame Iccho te he megha, mana mUkIne 1 varase. A pramANe saMvAda cAle che. govALa pitAnAM bhautika sukha, salAmatI, sagavaDonuM varNana kare che, tenI sAme buddhanI potAnI AdhyAtmika svataMtratA, sva-AdhAritatA ane AMtarika nirbhayatA tathA mukitanI vAta kare che. chelle govALa tAnAM gAya-vAcharaDAM-AkhalAnI vAta kare che tyAre buddha kahe che: ' "mArI pAse gAyo nathI. velo cAlu rAkhatAM vAcharaDAM nathI ke dhaNane adhipati Akhale nathI, tethI huM megha, tame Iccho to mana mUkIne varaso. "mArI Indriyone vaza rAkhatA khIlA UMDe dharabAyelA che. mAre kamare bAMdhelI muMjanI dorI eTalI majabUta che ke koI IcchAne vAcharu ene teDAvI zake tema nathI... huM pote ja e Akhalo chuM. jeNe badhAM baMdhane teDI nAkhyAM che. madonmatta gajarAja jema velanAM gUMcaLAM toDI nAkhe ema meM badhAM baMdhane ucchedI nAkhyAM che. mAre have pharI janma levApaNuM rahyuM nathI, mATe he megha tame Iccho te mana mUkIne varase. buddha Ama kahetAM megha bamaNA vegathI tUTI paDe. gevALe e joyuM. teNe manemana kaha: A mahApuruSane meM joyA che mAruM sadabhAgya che. ane teNe buddhanA ziSya thavAnuM nakkI karyuM. tyAM mora AvyuM ne gevALane kAnamAM kahyuM: "jene putro che te putrAmAM ne jene gAle che te gAmAM sukha bhogave che. A AnaMda mANasane jIvana sAthe sAMkaLe che, paNa jene AvI AnaMdanI dorI nathI tene AnaMda maLato nathI." buddha tyAre kai : "jene putro hoya tene putrane kAraNe ane je gAne mAlika che tene gAyone kAraNe muzkelI bhegavavI paDe che. mAlikI ja mANasane du:khanA khADAmAM nAkhe che. je punarjanma sAthe bAMdhatI kazI vastune mAlika nathI, te mANasa sukhI che." "AnaMdaghanajInI mastI [] amRtalAla gopANI piyA vina sudha budha muMdI ho; viraha-bhuyaMga nisA same, merI sejaDI buMdI ho, piyA- (62) adhyAtma yogIonA ziratAja AnaMdaghanajInuM A pada . A masta mahAtmAnA eka meDhe te zuM, hajAra maDhe paNa vakhANa thaI zake tema nathI. emanA nijAnaMdane khyAla karIe tyAre emanI adekhAI Ave ane ApaNane e dazA kayAre prApta thaze ene viSAda paNa thAya. ADuMavaLuM rakhaDayAne jaMpe thAya paNa ethI hatAza thayA vinA kamara kasavAnuM paNa e ja AnaMdaghanajI uodhe che ane A sivAya bIjo koI rasto ja nathI e hakIkata hoI kAle nahi te Aje ane Aje nahi te atyAre zA mATe kAme na lAgI javuM? bhagavAne kahyuM che "samaya geyama! mA pamAya e!" gautama ! eka samaya mAtrane paNa pramAda na karIza. uparanA padamAM cetanAne (zuddha caitanyane) mUtimatte kalpI che. cetanA patnInA lebAsamAM ApaNI sAme khaDI thAya che. e patnI paNa eka virahiNI jevI. e virahiNI paNa lebhAgu nahi; patine, sarvasva-mana, vacana ane kAyA, badhuM ja-ApI cUkelI evI. patine vibhAvadazAmAM rakhaDatA kape che. sarvajanenuM hita jenA hRdayamAM vasyuM che evI patnI patinA paribhramaNathI, rakhaDapaTTIthI raMja pAme che. padagalika vilAsamAM, rAga-drupanA pariNamanamAM ane ahaMnA, vaLagADamAM talasatA pati upara patnIne kara NA Ave che. paNa patine te bIjuM kAMI sUjhatuM hoya te ne? bhautika sukhamAM gaLADUba pati ghare AvavAnuM ja bhUlI gaNe che. manuSyanI paNa e avaLacaMDAI che ke e paDavA mAMDe eTale e paDaye ja rAkhe. cetanAnI dazA pativratA, virahiNI patnI jevI kaDhaMgI. thAya che. pati kayAre pAchA Ave ane jyAre ene samajAvuM-e mATe e talapApaDa thaI rahI che. dayAne dariyo hele caDe che, paNa emAM koI nahAI pavitra thanAra hoya te ne? chevaTe vyathA mAjhA mUke che eTale svAnubhavarUpI mitra kane haiyuM ThAlave che. sudaDha rIte bAMdhela ane caitaraphathI saMrakSAyela baMdha paNa pANInA vegathI tUTI jAya che. eTale bhAvanA bhArane halako karavA cetanA anubhava mitra pAse haiyAvarALa kADhe che. mitra paNa kevaLa sukhane ja sAthI nahi paNa du:khane paNa bhAgI hovA joIe. eTaluM ja nahi paNa mitra sAthe tAdAmya sAdhI mitranA ghAva upara malamapaTTA bAMdhe che ane e rIte e rujhavavAno prayatna paNa kare che. hamezAM AvI anubhava mitra cetanAnI rAmakahANI sAMbhaLe che. e haiyAnI huMpha Ape che. cetanAne ThaMDaka vaLe che, paNa rAtre prathamanA jevI sthitinuM punarAgamana thaI jAya che. dilAsAnA kAmacalAu thIgaDAM kayAM sudhI cAle? eka rAte te cetanAe sudha, budha paNa gumAvI dIdhI ane anubhava mitra pAse Ubharo ThAlavatAM kahyuM, "piyA vina sudha, budha muMdI che..." ahIM ApaNane eka vicAra sahaja rIte ja Ave. AnaMdaghanajIne virahiNInuM ja pratIka maLyuM? e zaMkAnuM samAdhAna be rIte thaI zake. AnaMdaghanajI bhAvathI para banI gayA hatA. dazya jagata emane ekAkAra bhAsanuM hatuM. nidraMndra avasthAe e pahoMcI gayA hatA. e nirlepa hatA ane pratIka paNa evuM pasaMda karavuM joIe je saMpUrNa rIte baMdhabesatuM hoya ane sAmAnyajana paNa samajavAnI mahenata karyA vinA samajI jAya. pratibhAnuM A lakSANa che ane AnaMdadhanajInuM pratibhA eka ramakaDuM hatuM. khaMDapamAne nahi, paNa pUrNopa zrI muMbaI jena yuvaka saMgha abhyAsa-vartuLa vikatA . zrI manubhAI cAvaDA viSaya : hAtha laMbAva- Izvara A ro! samaya : tA. 30-7-81 gurUvAra, sAMje 6-15 sthaLa : paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha sau mitrone samayasara upasthita thavA vinaMtI. subodhabhAI ema. zAha kanvInara, abhyAsa vartuLa | Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-7-81 prabuddha jIvana 53. mAne ja upayoga AnaMdaghanajI jayAM, tyAM sarvatra karyo che. emanI taqdaSTi nI te vAta ja na thaI zake paNa kAvyamayatA paNa emanI apUrva hatI. nijAnaMdamAM DolatA AvA 2oliyA jagate jANyA che , ane joyA che ochI. koI paNa bAbatamAM otaprota, ekarasa thaI jaIe tyAre ciMtanIya padArtha vinA bIjuM badhuM dazya thaI jAya che. nirvikalpa samAdhi pahelAnI A dazA che eTale ja AnaMdaghanajIe zudha, budha zabda vAparyA che. "huM zuddha chuM-eka 2AtmA ja che" evuM bhAna gumAvI dIdhuM. "huM AtmA chuM-anAtmA nathI" evI vivekabuddhi paNa khAI nAkhI. kevaLa premAkAra che. cetanA cA pramANe anubhavamitrane kahe che. vibhAvarUpI pati game tevA hoya paNa mAre ekAkAra svarUpa, premIkAra svarUpa kema choDI zakuM? viraharUpI parapura AvI (rAhima bhujaMgano artha sarpa levAne badale bhujaMgane je bIjo vArtha-jApara 5 che te laIe to?) mArI sAthe ramaNa karatAM karatAM mArI zuddha-rautanyamaya pathArI guMthI nAkhI, sarpa artha laIe te viraharUpI sarpanA DaMkhe zuddhi-buddhi gumAvI beThI e kahI zakAze, paraMtu "sejaDI khuMdI ho" samajAvavAmAM vipatti paDaze. je artha levo hoya che paraMtu hArda pAmavAmAM, pakaDavAmAM vAMdho nahi Ave. meM to pUrNopamAne ghaTAva-vAnI daSTie lakhyuM che. uparAMta, 5damAM "dI" zabda lIdhe che. enuM eka pAThAMtara "khudI" paNa che. mane e A pAThAMtara vadhAre sAruM lAge che arthAta "khuda" eTale kheI dIdhI evuM levuM. cApaNe "khAdI" evuM hiMdImAM bolatA sAMbhaLIe chIe. padane vArtha karatI vakhate anubhavamitra ema kahyuM che. e "caitanya" zabda laIe te baMdhabesatuM thAya paNa "cetanA" artha le hoya (aa vadhAre yogya che) te "cetanA" pitAnI priya sakhI samatAne samabuddhine cetanA vAta kare che ema levuM vadhAre sAre. Akhare niSkarSa A nIkaLe che. cetanA caitanya (zuddha ramaitanya)nI patnI che. caitanya rAja bahAra padhAryA che-AtmArUpI maMdiranI bahAra padhAryA che; paradeza sIdhAvyA che eTale ke vibhAvamAM cAlyA gayA che. ene pAchA vALavA che. cetanAne patine mATe lAgaNI thaI Ave che. kema na thaI Ave? potAnI vAvasthA vakhAI gaI che. enuM A padamAM varNana che. vibhAvamAMthI patidevane svabhAvamAM pAchA vALavA che. jeTalo samaya svabhAvamAMthI vibhAvamAM cAlyA javAmAM lAge te samayane viraha tarIke gaNAvyuM che. svabhAva pariNati jUrI jhUrIne marI rahI che ane vibhAva pariNati joItI nathI. A pratIka jI AnaMdadhanajIe, je kahevuM hatuM te badhuM, kahI dIdhuM che. Ama jo jovA jaIe to ravabhAva pariNati ane vibhAva pariNati eka sikkAnI be bAju ja che. chatAM pratIkathI samajAvavAmAM AnaMdaghanajIe saraLatA karI ApI che. bhavya jIvane mekSanI AzA che; bhavyane nahi. ahIM vAta paNa bhavya jIvanI ja che. AgaLanA padamAM AnaMdaghanajIe virahiNI pativra tAnA rAtrIjIvananuM varNana karyuM che. ahIM nIce lakhela padamAM emaNe enA devasika jIvanane nirdeza karyo che: yaNa pAna kathA miTI, kisakuM kahuM sudhI ? AjakAla ghara AvanakI, jIu Asa vizuddhI che. piyA-63 AtmamaMdiramAM birAjatA caitanya devane u cetanAne virahiNI pativratA strI sAthe sarakhAvI enA rAtrInA hAlahavAlanI vAta karI paNa divase enI zuM dazA thAya che e prastuta uparanA padamAM kahevAmAM AvyuM che. rAtrI pachI divasanI vAta kema karI? divasanI vAta che. pahelAM Ave eno khulAso e che ke virahiNI pativratAnI paristhiti divasa karatAM rAtrImAM vizeSa bagaDe che. eTalA mATe yogIrAje pahelAM rAtrIne nirdeza karyo ane pachI divasane. cetanAne eka paNa samaya upayoga vinA jato nathI eTale rAtrInI vAta kare ane divasanI na kare te apUrNatAne doSa Ave. e TALavA prastuta 5da emaNe kahyuM che. ta65 banI gayelA jIvane, caitanyadevane, cetanAne eka ja laganI lAgI che ke paradeze sIdhAvelA pati caitanyadeva pAchA kayAre padhAre? arthAta vibhAvAvasthA TaLI svabhAvAvasthA kayAre prApta thAya, enA ja vicAramAM otaprota thaI gayela cetanAne bIjuM kAMI paNa vicAravAnuM eka samaya mATe paNa zakaya nathI. khAvA, pIvAnuM sAMbhare che je kone? AhAra, nidrA ane bhaya te mULathI ja- janmathI ja saune vaLagyA che. eNe kone choDayA che? paNa ahIM to e sAMbhare che ja kone- evuM kahI cetanAnI svabhAvAvasthA mATenI utkaTa jhaMkhanAnuM varNana che. mAruM du:kha to evaDuM mATe che ke khAnapAnanuM du:kha emAM samAI gayuM che. AvI sIdhIsAdI vAta kahevAnI paNa mane kayAM phurasada che? huM to eka ja AzAtaMtune vaLagIne mAruM jIvana gujArI rahI chuM. vibhAvapariNIta jaze ane svabhAva pariNati puna: sthapAze enI mane khAtarI che. ane eTale ja huM e AzAmAM ane AzAmAM samaya gujAruM chuM. "AsA agAsasamAM akhaMtiyA"- AzA AkAza jevI anaMta che, paNa ahi AnaMdaghanajIe je AzAne IzAro karyo che e sAcI azAne karyo che; ThagArIne nahi, cetanAne e Avaze enI pratIti che paNa kyAre Avaze enI khabara nathI. ene pAchI kheMcI lAvavAne athAka prayatna cAlu che, AtmAmAM anaMtavIrya che e nyAye. khAvA, pIvAnuM choDI devAmAM Ave eTale ke e ApoApa ja chUTI jAya e vAta evI che ke e sau koI jANe ja eTale evI vAtane AnaMdaghanajIe sUdhI arthAta sIdhI, sAdI vAta kahI che. e kAMI gupta rahI zake nahi. Atmastha dazAnA sAtatyanI joradAra himAyata AnaMdakaMdasamA AnaMdaghanajIe uparanA bAsaThamAM ane tesaThamA padamAM karI che a hakIkata upara bhAra daI A lekha pUro karyo che. AgAmI paryuSaNa vyAkhyAnamALA zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI yojAtI paryuSaNa vyAkhyAnamALA A vakhate tA 26-8-81 thI tA 3-9-81 sudhI ema nava divasa mATe pATI upara AvelA biralA kIDA kendramAM yojavAnuM nakkI karavAmAM AvyuM che. bAkInI vigate have pachI pragaTa karavAmAM Avaze. ke. pI. zAha cImanalAla je. zAha maMtrIe : muMbaI jaina yuvaka saMgha premaLa jyoti pravRttine maLelI bheTanI rakama 501 zrI vinaya vI. ema. saraiyA 501 , jI. yu. mahetA pablika cerITI TrasTa 251 , eka sadgRhastha . . 251 , bhAIlAla manasukhalAla maNiyAra 250 , harSada bhAIlAla maNiyAra 250 , kAMtilAla jhumacaMdabhAI bhaNasArI 201 , lIlAvatIbena ratilAla cImanalAla koThArI 0i0 , rasiklAla zAntilAla zAha mAraphata silAInA mazIna mATe 15 , sva. roTha vallabhadAsa lakSmIcaMdanA putro taraphathI 108 rU. 25-nI nIronI rakama , lalitabhAI sacade 100 , prabhAvatIbena DI. mahetA 61 , dvArakAdAsa ke. zAha 2925 aMdha vidyArthIo 600 zrI ramAbena vorA 300 , maMjulAbena 300 , dhIrajalAla phUlacaMda zAha 300 , mahendrabhAI bhAIlAlabhAI vorA Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 prabuddha jIvana tA. 16-7-81 * keTalAM thayAM 60, 70, 80 ? . raMbhAbena gAMdhI "cAvana, aThThAvana ke sATha varSe nokarImAMthI nivRtta kare ke e lekhaka lakhe che ke "40 ummare mArAmAM amuka bAbatamAM ' purUSone lAgavA lAge ke khalAsa, have te gharaDA thayA, have zuM nirNaya levAnI zakita hatI te karatA Aje 60nI uMmare vadhu sArI karavAnuM, hAthamAM mALA laIne besI javAnuM agara sAMja paDaye evA ja che. e nirNayamAM TharelapaNuM AvyuM che, emAM anubhavanuM bhAthu che, nivRtta thayelAnAM ToLAmAM besIne nakAmI vAtemAM samaya vItAvavAne. DahApaNa che, zANapaNa che. Avo vicAra mane mArI jAta mATe AvatA thayuM ke cAlo strIone te 40 thayAM ke lAgavA mAMDe ke uMmara thaI, have te mArI uMmaranA mArA bIjA mitrone maLuM ane emanA vicAra jANuM. zuM ane emAM bajAramAM jAya ne pelo phaLaphulavALo ke zAkabhAjI , mitrAmAM prophesaro hatA, vidrAne hatA, vaijJAnika hatA, e badhAne vALo jayAM mAjI kahevA mAMDe ke khalAsa, mAnI le ke have to uMmara maLavA lAgyuM, pUchavA lAgyA ane e badhAne mata ema ja thayo ke 60,70, 80nI uMmara thaI eTale e te gharaDA thayA, nAkhe thaI, have zuM karavAnuM. dharmadhyAna karo ke ghera beThAM mALA pheravo. godAmamAM evuM nathI ja. jayAre vijJAne mAnavInI uMmara vadhArI dIdhI che tyAre 40, A vicAradhArA cAlI rahI hatI te ja vakhate e lekhakanA 50, 60 e to rAdhe raste ja pahoMcyA ema gaNAvuM joIe. hAthamAM 1977 jUna mahinAnuM rIDarsa DAyajesTa AvyuM, emAM muMbaImAM eka kalaba kADhI che. Tenisa ramanArAo mATe, e ummara viSe ja lekha hato ane emAM lakhyuM hatuM ke "mANasanuM mana ane zarIra banemAM navI zakita pedA karavAnI agAdha zakita klabanuM nAma ApyuM che "rovara phiphTI phAIva" arthAta 55 thayA bharelI che. mAnavI vagarakAraNe uMmaranI hAyamAM rahIne jAtane hoya te ja e kalabamAM joDAI zake, mArA patinI uMmara 80nI che, mUrajhAvI de che. e kalabamAM niyamita Tenisa hajI paNa rame che ane koIvAra to A vAta vAMcIne bhUtakALanI vyakitao vize vicAravA lAgyo jItIne InAma paNa lAve che. ane je te pleTee 60no thayA pachI experiment with ApaNA mAnItA cImanabhAI mArA pati karatA cha mahinA ja polites zarU karyuM hatuM ane 79 nA thayA pachI emAMnA cha moTA vArtAlApe lakhyA hatA. nAnA che, bahu phera nathI eTale emanI uMmara paNa eTalI ja. chatAM 70 varSanI uMmare sekreTise prazna pUchavAnuM cAlu ja rAkhyuM juochIne emanA jIvananI pravRttio, Aje muMbaImAM hoya hatuM ane jo pelA buddhihInee emane jhera ApIne mArI ne to kAle morabImAM, parama divase lIMbaDI ne pANazINAmAM te kaIvAra nAkhyA hatA te koNa jANe keTalAM varSo sudhI e kArya karyA ja karata.. yuropamAM. jyAM kAma paDe tyAM e hAjara ja hoya, cIMcala yuddha jItyA, bhAre bojo vahana karyo ane hAranI bAjI - uparAMta rojanuM emanuM ophisanuM kAma eTaluM ja kare che, vAMcana jItamAM pheravI nAkhIne vI phera vikaTarI. kahIne pelI be AMgaLIne lekhana cAlu ja che. aneka miTigeDamAM hAjarI Ape che. aneka batAvI tyAre emanI uMmara 66 varSanI hatI. saMsthAone bhAre mAthe che, chatAM kadI me para viSAda jo nathI ke - amerikAne hAsyanaTa beba hopa, 70ne che, chatAM duniyAne have te uMmara thaI e zabdo sAMbhaLyA nathI. ane je te zuM hasAvate ja rahyo che. dhaNA ghaNA mAnacAMda eNe meLavyA che. A lekhake ene pUchyuM ke 70nI uMmare kevuM lAge che to eNe javAba ApaNane paNa emanI uMmara thaI evuM yAda paNa rahetuM nathI mATe ApyuM ke huM zuM 70 thaI gayo chuM ane te hajI huM 4rano ja to 'romanA para aneka jAtanA bejA lAdayA ja karIe chIe ja lAguM chuM. rAne e hasatA hasatA upADaye jAya che. AvuM joyA pachI 40 ke A yugamAM pazcimanA pavane yuvAnIne ja mahatva ApavA 50nI uMmare ApaNe kaI rIte kahI zakIe ke have te uMmara thaI. mAMDayuM che tethI ja ApaNe koI 60, 70, 80nI uMmaranAne lAkaDI | roTarI kalaba gAme gAma cAle che, e coka patra kADhe che temAM eka lIdhA vinA, sIdho cAlate joIe te kahIe chIe ke tamArI ! lekha Avyo che, lekhanA lakhanAranuM nAma che "parI IgrezAma." e uMmara jotAM bahu sAruM kahevAya che bhAI, ane sAMbhaLanAra khuza thAya che, paraMtu A khyAla ja joIe. lakhe che ke eka dA'Do mane vicAra Avyo ke koI vyakita nivRtta . ApaNA bhUtakALa tarapha najara karIe te vAlmIki, vaziSTha, thavAnI uMmare pahoMce che tyAre ene zuM thatuM haze. nirAzA thatI droNa vagerene yuvAna kalpI zako cho! nahi ne! tyAre ummaranI haze ke emane koIe kaheluM peluM vAkaya ke "kharuM jIvana te 70mAM mahattA hatI, uMmara thaI tethI te vadhu sanmAne lAyaka gaNAtA. varSe zarU thAya che te yAda AvatuM haze ane pravRttimaya rahetA haze! kavivara ravIndranAtha TAgorane sapheda dADhI vInA kalpI zako cho! co ja kavivare 70nI uMmare khagoLazAstra viSe eka pustikA lakhI, A vicAra AvatAM ja thayuM ke e uMmaranAne maLu ane jANI kayAMthI lAvyA e zakita, navA kSetramAM jhaMpalAvavAnI lauM to kema! Avo vicAra AvavAnuM kAraNa mArI uMmara ja, huM pelA salImaalI, sapheda dADhIvALA, jeNe AkhuM jIvana paMkhIpaNa uo ja uMmare pahoMcyo chuM. ene abhyAsa karavAmAM ja vItAvyuM. che te Aje 85 varSanA che vicAra thAya che ke janmathI mRtyu sudhInI yAtrA kevI che ! chatAM vicAre che ke pharIvAra kailAsa jaI zake, pharI mAnasarovaranA eka sapATa jamIna para cAlyA karaze tevI ke eka UMcA zikhare pahoMcI paMkhIne abhyAsa karI zakuM te sAruM. jAo tevI? te javAba maLe che ke eka ja UMDuM zikhara nathI, e ApaNA ravizaMkara mahArAja Aje azakata che, paNa keTalA varSo sudhI eka yuvAnane zaramAve te rIte kAryarata rahyA, vinobA bhAve yAtrAmAM nAnAM nAnAM zikharo jevI cAra pAMca TekrIe che. kahe ke A uMmare paNa bhejuM eTaluM ja cAle che. ' tabakkA che. svargastha paMDita sukhalAlajI chele rAdhI kAryarata rahyA hatA. hA, eka vyakita 15nI uMmare hoya te 30nI uMmare na hoya, 32nI 'chellA varSomAM maLatA tyAre kahetA ke have bahu agharA viSayo para uMmare jevI hoya tevI 50nI uMmare na hoya, 70nI uMmare judA ja dhyAna detAM thAkI javAya che, paNa e keTalA me varSe evuM bolyA vicAra dharAvatI thaI hoya, ane janmathI mRtyu sudhInI yAtrA to hatA te te vicAre. che ja ane temAM varSe te vIte ja. 50 thAya, 60 thAya, 70 thAya, jo aMdarathI cetanA hoya ane sadAye udyamI rahetA hoIe 'sadAye kaMIne kaMI upayogI kArya karatA rahIe, nAnA sAthe maLatA 80 thAya e to ene krama che ja emAM dukha, hatAzA ane nirAzA rahIe, viSAda haTAvIne hasatA rahIe, te pele kapa bhagavAne paNa zAne? * varasa gaNatA bhUlI jAya te zakayatA che. " Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA, 167-81 prabudhdha jIvana meghadUta [] preA, aruNa joSI kavitA kAminIno vilAsa eTale mahAkavi kAlidAsa ema kahIne, jayadeve prasasarASava nAmanA saMskRta nATakamAM kavi kulaguru kAlidAsane suyogya li ApI che. rasasiddha kavi kAlidAsanA yazadehane amaratA bakSavAmAM jeTalA phALA zAkuntalane ke radhuvaMzano che, teTalA ja, balke vizeSa phALA meghadUtano che. meghadUta nAmanA A UrmikAvya athavA khaMDakAvyanI mehinIthI aneka sAhityarasikone avarNanIya AnaMda prApta thayA karyA che. kathananI daSTie joIe to meLavUlanuM atyaMta alpa pramANanuM kathAnaka A pramANenuM che; peAtAnI pharajamAMthI bhraSTa thavAne kAraNe, alakanivAsI yakSane tenA svAmI kubere zApa Apyo. pariNAme te yAne, petAnI patnIthI eka varSa mATe vikhUTA paDavAnuM thayuM eTaluM te kharuM ja paNa te mahimA paNa naSTa thayo. virahane asahya kALa, rAmagirinA AAmeAmAM te pasAra karatA hatA tevAmAM, aSADha mAsanI zarUAtamAM, teNe eka vAdaLane parvatanA zikharane AzleSIne raheluM joyuM. virahanI vedanA veThatI peAtAnI priyatamAnA kunnura sadaza jIvanane TakAvI rAkhavAnI tIvra IcchA yakSanA manamAM janmI ane pariNAme, saMtaptAnA zaraNarUpa medha sAthe, kuzaLatAnA saMdezA pAThavavAno teNe sAMkalpa karyo, prazna thAya ke, megha kaMI saMdezA laI jAya? kavie kAraNa ApatAM jaNAvyuM che ke vAmAr: fha prakRtivanA: cetana cetanevu arthAt kAmathI pIDAyelA mAnavA cetana ane acetana vaccene bheda pArakhI zakatA nathI. yakSa paNa kAmArta hatA. teNe meghane rAmagirithI peAtAnA, himAlayanI gAdamAM rahela, nivAsasthAna sudhInA mArga vigate darzAvyo, petAnI patnInI vihAlanI pravRttionuM bayAna karI batAvyuM ane chevaTe potAnI priyatamAnuM sagha:pati jIvana TakI rahe evA, kuzaLa saMdeza paNa pAThavyA. saMdeza laI janAra medhane, potAnI patnI vidya tathI kadi viraha na thAya evI nijadayanI zubhecchA paNa vyakata karI. AvA TUMkA thAnakavALA A kAvyamAM, virahavyathA anubhavatI yakSapriyAnuM ane tenI pravRttionuM varNana karIne, kavie mAnavabhAvA aMgenuM peAtAnuM sUkSma jJAna prakaTa karyuM che. prAcIna bhAratanA uttarapradeza upara maMdAkrAntA chaMdamAM vahetA jIvana ranneAte,aneka sAhityarasikone maMtramugdha karyA che ane mahAkavinA mahimAne digaMta vyApI karyA che. AvI suMdara kAvyakRti sarvathA maulika haze ? kavie te e aMge kaMI jaNAvyuM nathI. kAlidAsanI 'zAkantala' Adi anya kRtio tapAsatAM jaNAya che ke kavie pAtAnI kRtionuM bIja, prAcIna graMtheAmAMthI prApta karyuM che ane pachI, kalpanAnA sAthiyA pUrIne, pratibhAnA camakArAthI sthULa lAgatA kathAnakane alaukikatA arpI che. 'meghadUta'nuM bIja athavA Adi kAraNa tapAsIe te!, 'brahma vaivarta purANa'nuM kathAnaka Avazyaka sAmagrI pUrI pADe che. te purANamAM AvatI vAta mujaba, zivAlayamAM zaMkaranI ArAdhanA karatA kubere, puSpA lAvavAnuM kAma, hemamAlI nAmanA yakSane sekaMpeluM. potAnI priya patnI, vizAlI nAmanI yakSiNInA, mehapAzanA ghenamAM magna banelA yakSa, svAminI pharaja bajAvavAnuM bhUlI jAya che. AthI kopayamAna thayela kubera, yakSane zApa Ape che ane pariNAme te koDha!grasta banI jAya che. A nAnakaDA kathAnakane, meghadUtanuM mULa gaNI zakAya. temAM hanumnane dUta banAvavAnA prasaMganI vAlmIkinI yejanAne anulakSIne ane potAne thayela koI samAna anubhUtine saMmizrita karIne mahAkavi kAlidAse, 'meghadUta'nI racanA karI hoya ema mAnavAmAM aucityabhaMga thato nathI. kAlidAsanI A amara racanAthI mAhita thayelA aneka kaviAo, anukaraNano mArga apanAvI A prakAranAM aneka saMdeza kAvyAnuM sarjana karyuM. temAM ghaTakarpara, vikrama kavi, vAmana bhaTTa vagerenI kRtio noMdhapAtra che; paraMtu A badhAM anukaraNAthI vilakSaNa ane meghadUtanA anusaMdhAnamAM jANe ke lakhAyuM hAya evuM, meSapratisaMveza nAmanuM kAvya anerI bhAta pADe che. aneka alakArothI maMDita A kAvyanA kartA rAmazAstrI dAkSiNAtya che, maMdila nAmanA sthAnamAM teoe A kAvyanuM sarjana karI mekSamUlara jevA videzI vidrAnA ane kRpaNarAja jevA bhAratIya vidvAnenI prazaMsA I. sa. 1850nA gALAmAM prApta karI hatI. 5 kAlidAsa racita meghadUtamAMthI, ApaNane jANavA maLe che ke yakSe peta'nI priyatamAne dhairya dhAraNa karAvavA mATe, kuzaLatAne saMdezA pAThavyA hatA. petAnI priyatamAnA vaLatA saMdezathI, peAtAne paNa AzvAsana prApta thaze evI AzA paNa, yakSane hatI ja. paNa yA priyAe saMdeze meklyo ke nahIM ? A aMge kAlidAse, vAcakane kalpanAnA AdhAre viharatA rAkhyo. e kalpanAne sAkAra karatuM kAvya, eTale ja, zrI rAmazAsrI kRta 'meghapratisaMdeza.' A abhinava racanAnuM kathAnaka A prakAranuM che. yakSanA saMdezasthana dvArA, cAlukAmAM AvI pahoMcela megha, yApriyAne prasanna kare che, baMne vacce, yAnI kuzaLatA aMge vigatapUrNa vArtAlApa thAya che. medhanI divyatAthI yakSapriyA prabhAvita thAya che ane peAtAnA saMdezA megha, yakSane paheoMcADaze evI AzA vyakata kare che. e pratidezamAM, yakSapriyA, yakSanA sad guNenuM nirUpaNa kare che. virahavyathA khUba ja asahya banI che ema jaNAve che. AvuM bhAre du:kha bhAgavavuM paDayuM e mATe pe!te paNa javAbadAra hevAthI pazcAttApa vyakata kare che. yakSa vagaranuM bhavana nisteja banyuM che coma kahI, abhizAnanI garaja sAre evI aMgata jIvananI vAto paNa meghane kahe che ane aMte baMnenuM milana zAtAthI thAya, evI prArthanA kare che. viraha vyathAthI pIDAIne yakSo, rAmagirinuM sthAna tajI dIdhuM haze ema mAnI, samagra bhAratanA koI zAta bhAgamAM te rahelA haze, tethI bhAratanA vividha pradezAnuM varNana karI, peAtAnA svAmine game tyAMthI zeAdhIne, kuzaLatAne saMdeza pahoMcADavA AgrahabharI vinati kare che. A rIte megha sahAyabhUta thaze tethI sahAya kAryanA badalAmAM sAniyA sadavicara te santu safrSxtti kahI, meghanuM kalyANa paNa vAMche che. yakSA daMpatInI virahavyathAne khyAla AvatAM, yA mi kubera, anukaMpAthI prerAI, peAtAnA ratha yAne pAchA bolAvI lAvavA mATe ravAnA kare che ane AkhareM virahI yugalanI vyathAnA aMta Ave che. A kathAnaka dvArA, spaSTa thAya che ke 'meghadUta'nI pUrNa rahelI kathAne saMpUrNa rIte rajU karavA mATe, rAmazAsrIe prayAsa karyo che. kavi kAliMdAsane paNa, AvA pratideza abhiSTa 'hatA ema kahI zakAya kAraNa ke petAnI racanAmAM, yAnA mukhe kAlidAse jaNAvyuM che ke r. poSi:: mAvi..govita prArtheyAH arthAt huM megha, teNInA uttarathI mArA jIvanane paNa tuM TakAvI rAkhavA koziza karaje, 7 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 pad prabuddha jIvana meghadUtanA anusaMdhAna svarUpe lakhAyela A kAvyanA AyojanamAM, peAtAnI pratibhAno camatkAra rAmazAstrIe pradarzita karyo che, kAlidAsanI racanAmAM sarva prathama mArga pradarzita karavAmAM Avyo che ane pachI saMdezathana karavAmAM AvyuM che, jayAre A racanAmAM saMdezana sarva prathama karavAmAM AvyuM che ane A phaeNraphAra ucita paNa che. viraha vyAkuLa yakSapriyA je AraMbhamAM mArgadarzana aMgenI vAta karavA bese, to tenuM sagha :pAti hRdaya aMta sudhI Take kharuM? jo saMdezathana zarUAtamAM thaI gayuM hoya, te e saMdeza yathAsthAne pahoMcADavAnI AzA prabaLa bane; pariNAme mArganuM varNana sArI rIte thaI zake. AvA aucityasabhara hetune lIdhe, kavie lA pheraphAra, yogya ja lAge che ane bhAvane pArakhavAnI kavinI zakitano paNa khyAla Ape che. pharIthI mArga dekhADavAnI jarUra kharI ? evA praznano khulAsA paNa kavie karyo ja che. virahI yakSa eka sthaLe na rahI zake. sthAna badalatA badalatA bhAratanA game te bhAgamAM te rahetA hoya. ema mAnI, metisaMveza mAM samagra bhAratanA bhaugolika vistArane AvarI levAmAM AvyA che. A bIjuM parivartana paNa, aucityamukata ja bhAse che. meghadUtanI jema, metisaMveza mAM paNa be vibhAgo pADavAmAM AvyA che. prathama vibhAga athavA sargamAM, yakSapriyAnI virahavyathAne suMdara khyAla ApavAmAM Avyo che. te pe|te potAnI du:khada sthitine khyAla AvatAM jaNAve che ke zApanA prasaMganI yAda dilamAM dAha prajALe che. bhAvi priyaminanI abhilASAne kAraNe ja pote jIvana TakAvI rahI che. yakSa vagaranuM yAbhavana khUba ja nisteja lAge che. e hakIkata kavinA zabdomAM joIe te : nAhAre'pi praNayati manaH zArikAdArikA'sau tucchaM pucchaM namayati ziravI zokamUkIkRto'yam zazvata siktA'pi anizamayate zuSkatAM puSpavAhI zAmacchAyaM bhavanamadhunA tvadviyogena nUnam // arthAta , menAe AhAra cheADI dIdhA che, mayUrA zAkane lIdhe kRza banIne TahUkA paNa karatA nathI, puSpavATikA, dararoja jaLasiMcana karavA chatAM sUkAI gaI che Ama, tArA virahathI bhavana sUnakAramaya pratibhAse che. yAvadhU, apAra vedanathI paristhiti sahya banatAM, jaNAve che ke TUMka samayamAM jo yA sAthenuM milana nahIM thAya to potAnuM mRtyu nizcita che. kAvyamAM A vAtane kavie A rIte rajU karI che; adyaivAhaM taya zubhamabhiprArthaye nAtha harSAt sArdhe yamAse di mama dazo ciratvaM na yA yA: / vAco vahanau mRgayatu bhavAn vAtamadhye pamAsUn cakSussUrye zazini hRdayaM vyomni me pApi jIvam // arthAta he nAtha, Aje ja huM tArA klyANanI prArthanA karuM chuM.. jo tuM TUMka samayamAM mArI daSTi-maryAdAmAM nahI Ave, to pachI, mArI vANIne agnimAM, mArA prANane vAyumAM, AMkhone sUryamAM, hradayane caMdramAM ane mArA pApI jIvanane AkAzamAM zeAdhaje che. prathama sargamAM A rIte, yakSapriyAnI virahavyathA yakSabhavananI nistejatA, kuzaLatAnA saMdeza, abhijJAna mATe aMgata jIvananI vAtA vagerenuM Alekhana karI cakSapriyA, yakSane kahevarAve che ke: gehe svIye gamayatu bhavAn zeSakAlaM sukhena / dvitIya sargamAM mArgavarNana vigate ApavAmAM AvyuM che. meghadUta karatAM, ahIM judA ja mArganuM varNana che. ahIM paMjAba, jayapura, cittoDa, maisura vagere sthaLAno ullekha che. sAthe sAthe te zaheronI aitihAsika vigatane paNa, sAMkaLI levAmAM AvI che. daSTAMta tarIke, citttoDanuM varNana A rIte karavAmAM AvyuM che. tA. 16-7-81 cittauDArapyaM jayati nagaraM teH nRpaiH pAtyamAnama dhore yuddhe vinihatadhavAH vizrutAH vIrapatnyaH / kSudrArimyo nijakulamayaM zaMkAmAnAzca yasmin pAtiprAtyapravaNamatayo vRndazI'gni praviSTA // .zlokamAM cittoDanA jAharanA aitihAsika banAvane kavie rajU karyo che. kAlidAse, ujajaina Adi nagarIonA varNanamAM zRMgArarasane puTa Apela che tema, rAmazAstrI paNa, meghapratidezamAM maisUranI abhisArikAonI paTutA vyakta karatAM jaNAve che ke: vIyAM vIthyAM pratigRhapati sthApite lokaheto: sarvA rAtri dinayati taDiddIpa jAlaprakAze puMvezeNa priyagRhambhiprasthitAH pakSyalAkSyaH pArzve api anyairaviditamidAstana dhIraM prayAnti // arthAt, zerIe zerIe dIvA jhaLahaLatA hovAthI priyagRhe jatI abhisArikAo puruSaveze rahelI hovAthI oLakhI zakAya ema nathI. kAlidAse lAjIbhe sahelAIthI caDI jAya evAM calaNI sikkA jevAM vAkayono prayoga karyo che. jema ke yAnA movA vacane nAdhame labdhakAmA kAmAta hi prakRti kRpaNA: cetanAcetaneSu vagere tA rAmazAstrIe paNa, A bAbatanuM saphaLa anukaraNa karI, lAkavyavahAramAM pracalita thaI zake evAM vAkayA prayojayAM che. jema ke joje santa: na hi paraprArthanAm yaMti arthAta saMsAramAM sajajanA bIjAnI mAgaNIne kurakAvatA nathI. zuddha citte munanayiSTa khvatIryatehi arthAta, jo mana zuddha hoya te, samagra bhuvana pavitra yAtrAdhAma ja che. kaSTe kAle jagati mahatAMbuddhayo'pi stuti muzkelInA samaye, mahAna mANasAnI buddhi paNa bhUla karI bese che. atre prastuta karela katipatha udAharaNAthI jaNAze ke rAmazAsrI viracita kAvya paNa meghadUta jevuM ja prANavAna che. zlokAnI saMkhyAnI dRSTie joIe to, meghadUtamAM zleAka saMkhyA lagabhaga savAseAnI che jayAre bhaugolika vistAranI vizeSa rajUAtathI pratisaMdezamAM zloka saMkhyA, lagabhaga ekasA sAITha zlokonI thaI che. kAlidAsanI jema, maMdAkrAntA chaMdanuM suMdara Alekhana rAmazAsrIe paNa karyuM che. vipralaMbha zRMgArane anurUpa lalita bhASAno prayoga karIne, kAlidAse saphaLatApUrvaka prayojelI vaidarbhI zailInI phAvaTa TathI rAzAstrIne paNa siddha hatI ja ema lAgyA vagara rahetuM nathI. jANe ke meghadUtane saMpUrNa banAvavAnA hetuthI kAlidAse rAmazAsrI tarIke avatAra lIdhA hoya ema kAvyanA AsvAda mANatAM anubhavAya che. meghadUtanA Adisrota . evA brahmavaivarta purANanA kartA vyAsa ArApAsa rahasyanuM jALuM guMthAyeluM che. meghadUtamAM ujajayinI pratyenA pakSapAtane lIdhe kAlidAsa ujayinInA rahevAsI hoya ema lAge che, paNa rAmazAsrItA najIkanA bhUtakALamAM ja thayelA che. agAu jaNAvyA pramANe yekSapUlaTa kRpaNarAja vageree temanI prazaMsA karI che te vAta madhapratisaMdeza kAvya vAMcatAM yathArtha ja lAge che. paryuSaNa vyAkhyAnamALAne bheTa A vakhatanI paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA kharcanA anusaMdhAnamAM rUA. 15,000nI rakama khaMbhAtanivAsI sva. mahAsukhabhAInA smaraNArthe zrImatI vidyAbahena taraphathI saMghane maLela che. A zAnaparabane AvuM protsAhana ApI zrImatI vidyAbahene saMgha pratye je premALa bhAva dAkhavyo che. te anya sau mATe mArgadarzaka banI rahe evI IcchA vyakata karIe chIe. ane zrImatI vidyAbahenane hArdika AbhAra mAnIe chIe. cImanalAla je. zAha ke. pI. zAha maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha mAlika zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI - 400 004. Te. naM, 350299 : mudraNasthAna: dhI sTeTasa pIpala presa, koTa, muMbaI-400 001. J Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By/south 4,dAra Licence No. : 37 . . I ! ! !! ''; ' ' 1. ' . .IT - prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 45: aMka: : 9. prabuddha jIvana TRI." .': ' s / N T , , muMbaI 1 ogasTa 1981 zanivAra vArSika lavAjama rUA. 15 : paradeza mATe ziliMga 4 - , , muMbaI. jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra : ' . chUTaka nakala rU. 75 , sahataMtrI ramaNalAla cI. zAha : - taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha ) C cImanalAla cakubhAI svamAna joIe tene badale asamAnatA ane bhedabhAvanA mULa * * AmilanADunA be gAmamAM harijane sAmUhika dharmapari' nAkhyAM ane te UMDAM jatAM gayAM. guNakarmathI brAhmaNa thavAya, paNa vartana karI, musalamAna thayA e gaMbhIrabanAva che ane hindu samAjane brAhmaNane ja bhaya lAge ke temanA saMtAnamAM evA guNakarma nahi - cetavaNI '' che. ' ', : hoya te te zudra lekhAze eTale temAMthI bacavA, guNakarma AdhArita ' 'sAcA hadayapUrvakanuM dharmAtara thayuM evA kissA vIrava hoya che. varNavyavasthA hatI tene janmagata banAvI, guNa ane karmathI cAMDALa te sAme koI vAMdho ke virodha paNa na hoya. dareka vyakitane pitAne hoya to paNa brAhmaNane peTe janmyA hoya te brAhmaNa ja kahevAya ane yogya lAge te dharma svIkAravAno adhikAra che, paNa evuM dharmAntara' tenuM abhimAna le tevI ja rIte, guNakarmathI brAhmaNa hoya paNa kahe evI vyakita karI zake ke jenAmAM tIvra dharmajAgrati hoya, UMDuM vAtI zudra jAtimAM janma thayo hoya tejhazudra ja rahe. pariNAme vicAramaMthana hoya, potAnA ja magata dharmane pUro abhyAse ane samAjamAM asamAnatA vadhatI ja gaI ane samAjanA karoDo mANasanI anubhava hoya, tenAthI tenA AtmAne saMtApa na hoya, aMtaranI pazu karatAM paNa badatara sthiti karI. brAhmaNamAM e buddhi hatI vyathA hoya ane sAcA dharmanI zodhamAM hoya. vaLI je dharma aMgIkAra ke petAne je karAvavuM hoya tene dharmanuM svarUpa ApI de eTale ajJAne karavo hoya tene pUro abhyAsa haya, te dharmamAM tenA AtmAne janasamAja tene dharma mAnI svIkArI le, samAjanI sAMskRtika AgesAcI zAMti maLaze evAM tattave che tevI khAtarI hoya tyAre. dharmAntara vAnI brAhANAnI hatI eTale dharmane nAme keTalAya nAcArone dharmanuM thAya. mULamAM, meTA bhAgano moNasemAM dharma jAgartine ja abhAva svarUpa ApyuM. ' , ' ' !, ' 4 '' : keka '' : . hoya che. paraMparAgata dharma zatAnugatika anusare che ane saMtoSa bhagavAna buddha ane bhagavAna mahAvIre A paristhitine sakhata ' tAmilanADunA harijanee dharmaparivartana kyuM te sAcA hRdayanuM virodha karyo. janmagate varNavyavasthAne . sadaMtara virodha karyo. samAjamAM pharI mAnavatA ane samAnatAne pAya lAvavA bhagIratha ane dharmajAgRtinuM pariNAma che tema kahevAya tevuM nathI. tenA kAraNo pura pArtha karyo paNa brAhamaNa sAme saphaLatA na maLI. zaMkarAcArye buddha sAmAjika ane Arthika che. sAcI dharmazraddhAnI zodhamAM hoya evI vyakita dharmane bhAratamAMthI dezavaTe Apyo. jenee samAdhAna karyuM dharmathI maraNAne paNa potAne dharma 'ne choDe. koI lolaMca, bhaya ke bhautika jaina rahyA. sAmAjika dRSTie ane kAyadAthI hidu varNavyavasthA * lAbha sAcA dharmAntaranuM kAraNa na ja hoya. kharI rIte joIe to koI ane jAtipAti ane jJAti svIkArI, sAmAjika vyavahAramAM brAhmaNa , dharma e nathI ke jenAM mULa tattvo ane pAyAnA siddhAMne sAcA varcasva svIkAryuM. ' ' . . = : *** * * * * * * * sAdhakane AtmAnI zAnti ne Ape. sarvadharmasamabhAvane Aja pAyo * gAMdhIjIe hindu dharmane ane hindu samAjane vicAra karo - che. Izvarane pAmavAnA judA judA mArgo che, paNa sAco dharma saune mukitasthAne pahoMcADe che. dharmane nAme cAlatA pakhaMDa ane anAcAro * zarU karyo tyArathI aspRzyatAne mahApApa ane kalaMka mAnyuM. AphrikAmAM dharma pratye abhAvanAM kAraNo che. . hatA tyAre khristI mIzanarIonI mAnavasevAnI pravRttithI AkarSAyA : - ane temane khristI dharmamAM kheMcavA mIzanarI orge prayatna karyo. hindu dharmamAM aspRzyatA tenuM meTAmAM meTuM kAMka che. sadIothI . sad bhAgye gAMdhIjIe zrImad rAjacaMdranI salAha lIdhI." zrImanAM Avo anAcAra karoDe mANasa pratye sevyo che ane mAnavatA gumAvI mArgadarzanathI, gAMdhIjIne khAtarI thaI ke hindu dharmamAM aneka aniSNa beThA chIe. A badhuM dharmane nAme karyuM che te vadhAre ghAtaka pApa che, hovA chatAM, tenA pAyAmAM satya ane ahiMsA che ane temanI hindu samAjanA patananuM eka kAraNa che. aneka saMtapura,pAe A AdhyAtmika jIjJAsAne paritRpti thAya e 'A dharmanA paya che. anyAya sAme pokAra karyo che, paNa tenI jaDe eTalI UMDI che ke tethI potAnI jaMtane sanAtanI hindu-sAcA sanAtanI kahevAmAM gaurava saMte paNa tene haThAvI zakayA nahi. varNavyavasthA guNakarma AdhArita letA. 1915mAM bhArata pAchA pharyA tyArathI aspRzatAnAbudI' mATe hatI. cAra varSe janmagata na hatA. mANasa guNathI ane karmathI, bhagIratha puruM pArtha Adaryo ane kahevAtA sanAtanIonI khaphagI brAhmaNa, kSatriya, vaizya ke zudra thAya che. hindu samAjamAM brAhmANAe vahorI . rAunDa Tebala konpharansa pachI, mekaDone vaDa AvyuM temAM zAna ane nyAganI bhAvanA pedA karI te sAthe ahaMkAra ane abhi- harijanone hinduothI alaga karavAno prayatna tha" tyAre pitAnA mAna paNa lAvyA. UMcanIcanI bhAvanAne piSaNa ApyuM. samAjane prANa arpaNa karavA taiyAra thayA. rasada bhAge De."beDakara mAnyo pAye samAnatA have joIe. mANasanuM mANasa tarIke gaurava ane ene mekaDono evorDa rada che. saMdIema maDhI:saMtapuruM paNa Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 na karI zakyA te kAma gAMdhIjInI tapazcaryAthI thayuM. Gandhiji was the greatest reformer of the Hindu Society. aspRzyatA nAbUdI mATe ghaNuM thayuM che te svIkAravuM joIe. kAyadAthI nAbUdI thaI ja che, paNa vyavahAramAM paNa sArA pramANamAM phera paDaye che ane mAnarAparivartana thayuM che. chatAM ghaNuM karavAnuM bAkI rahe che. harijana eTalA jAgrata thayA che ane adhIrA thayA che ke vilaMba sahana karI zake tema nathI. prabuddha paNa e spaSTa thavuM joIe 'ke' dharmaparivartana karIne harijane koI lAbha meLavavAnA nathI. temanA du:khanuM mULa, aspRzyatA karatAM; garIbAI vadhAre che. A dezanA karoDo mANasA evA ja garIba che, musalamAna ke khristI thaIne te garIbAI ke viTaMbaNA dUra thavAnAM nathI te hakIkata hariro ane temanA AgevAnoe samajI levI ke joIe. hindu samAje ghaNuM prAyazcita karavAnuM rahe che paNa hari janAne lAMca ke lAlaca ApIne harijanone ke hindu samAjane lAbha thavAno nathI. !!!! AvI paristhitino lAbha uThAvavAnA prayatna musalamAne koI varga ke jamAta karaze to musalamAnone paNa hAni thavAnI, te temaNe spaSTa samajI levuM joIe. ApaNe deza ane baMdhAraNa binasAMpradAyika ane dharmanirapekSA che, tenA artha evA nathI ke 'vaTAMtara pravRttine rAhana karI 'le. bhAratIya dharma-hindu, jaina ke buddha dharma-atyaMta sahiSNu che. dharmAntara karAvavAmAM A koI dharma mAnatA nathI. gAMdhIjIne mArgadarzana ApyuM tyAre zrImade temane jaina thavAnuM na kahyuM. hindu dharmanA yogavAziSTa ane anya dhArmika graMthonuM vAMcana karavA kahyuM. sau peAtAnA dharmamAM sthira rahe ane hindu sAcA hindu thAya, jaina sAce jaina thAya, khristI sAcA khristI thAya e bhAvanA che. paNa IslAma ane khristI dharmo vaTAMtara pravRttimAM mAne che eTaluM ja nahi paNa Akramaka rIte tevI pravRtti kare che. bhaya, dhamakI, lAMca-lAlaca, rAjasattA ane khristI mIzanarIomAM khAsa karI mAnavasevA AvAM sAdhanonA upayoga karatAM saMkoca anubhavatA nathI. A dezamAM have AvI pravRtti sahI nahi levAya te spaSTa thavuM joIe. musalamAnenuM rakSaNa karavA gAMdhIjIe potAnA prANa ApyA. pAkistAnamAM koI hindu rahI na zakayA. bhAratamAM karoDo musalamAna svamAnapUrvaka salAmatIthI rahe che, paNa musalamAne e samajI levuM joIe ke teo bhAratamAM rahe che, temanI vaphAdArI bhArata pratye che ane hevI joIe. dharmane nAme anya deza pratye temanI vaphAdArI rahe ke heAya te ISTa nathI. jIvana ka * tA. 1-8-81, kare te paNa khATuM che. sau bhAratavAsI che ane potapotAnA dharmamAM sthiratAthI, nirbhayatAthI rahe te ApaNI bhAvanA che. khristI vaTALa pravRtti briTiza rAjya daramiyAna ghaNI cAlI. karoDo loko khristI thayA. hindustAnamAM vasatA musalamAno, paNa meTA bhAganA evA dharmAntarathI musalamAna thayela che. harijano, AdivAsIo ke bIja koI varganI garIbAI ke asaMtoSane lAbha laI koI samAja varga, vaTAMtara pravRtti ka2e te svataMtratAno durUpayoga che. DA. AMbeDakarane ghaNuM sahana karavuM paDayuM hatuM. temanA aMtaramAM ghaNI kaDavAza-sakAraNabharI hatI, paNa vidrAna hatA. harijanone buddha dharma aMgIkAra karavA kahyuM paNa musalamAna ke khristI thavA na kahyuM. buddha dharma ke jaina bhAratIya dharma che. banne sahiSNu che. IslAma ke khristI dharma, IslAmika jhanUnanuM mAjuM jherathI phUMkAya che. IrAne dharma, madhyapUrvanA Akramaka che. vaTAMtara karAvavAmAM mAne che. A dezamAM e nahi cAle. dezamAM tenI AgevAnI lIdhI che. pAkistAna, baMgalAdezane, e pavananA sparza thaI rahyo che. bhAratane tenAthI bacAvavuM joIe. vaDA pradhAne kahyuM che ke A dharmaparivartananI pravRtti thAya che temAM videzI nANuM, khAsa karI Araba dezemAMthI Avela nANAMnA upayega yA hovAno saMbhava che. sarakAre A hakIkatanI gaMbhIra noMdha levI joIe. bhAratanA badhA nAgarikonA dharma che ke bhAratamAM sAcI rIte sarvadharma samabhAva jAgrata rahevA joIe. hindu samAje asamAnatAnI bhAvanA jaDamULathI ukheDI nAkhavI joIe. rAjakIya kAraNe thI, rAjakIya pakSoe musalamAnone paMpALyA che. tene geralAbha uThAvavA koI prayatna temaNe karavA na joIe. hirajanone musalamAna banAvavAmAM koI sAtha Ape te peAtAnuM ja ahita kare che. Ama kahevAmAM, hindu samAjanA meTA doSo DhAMkavAne mArA koI IrAdo nathI. dezanA bhAgalA svIkAryA tyAre evI AzAe ke hindu-muslima praznane nikAla thAya che. musalamAnene saMteSa thaze ane ApaNe zAntithI rahI zakIzuM. bhAratamAM karADo musalamAna che. hajI paNa temanI saMkhyA vadhaze. temaNe A dezanA vatanI thaIne rahevAnuM che. hindu dharmanI ke samAjanI e nirbaLatA che ke te peAtAnA bAraNAM baMdha ja rAkhe che. temAM koIne praveza maLato nathI ane temAMthI bahAra gayA pachI sadAne mATe dvAra baMdha thAya che. AryasamAje zuddhinI pravRtti karI joi. janasaMgha, hindumahAsabhA ke rASTrIya svayaM sevaka saMgha, pratyAkkAtarUpe hindu rASTranI vAta sarve janA: sukhIno bhavantu, sarve rAntu nirAmayA : sarve bhadrANi pakSyantu, nakazcita du:khamApnuM yAt bhAratavarSanI sadA A bhAvanA rahI che. harijana ke aspRzyo pratyenuM vartana samAnabhAvanuM, mAnavatAnuM, bhrAtRbhAvanuM rahevuM joIe, paNa adhIrAIthI ke ajJAnatAthI dharmaparivartana karI, harijano paNa, A samAnatA ke bhrAtRbhAva athavA garIbImAMthI mukita pAmavAnA nathI e paNa temaNe spaSTapaNe samajavuM joIe. hindu dharmanA badhA saMpradAyAnA dharmaguruonI khAsa pharaja che ke hindu samAjane tenA sAcA dharmanuM bhAna karAve ane harijana pratye thatA anyAyane roke. saMsAranI pravRtti sAthe ane sAmAjika vyavahAro sAthe peAtAne koI saMbaMdha nathI evA saMkucita AdhyAtmika kocalAmAMthI bahAra AvI, hindu samAjanuM zuddhikaraNa ane sAcA dharmanI pratiSThA mATe kaTibaddha thAya. potAnI jAtane pragatizIla mAnatA hinduo temAM jaina, buddha, zIkha badhAno samAveza karuM chuM. jAgrata thAya ane kahevAtA Arthika, bhautika ane sAmAjika lAbha mATe thatA dharmaparivartanathI thatI hAni pratye samAjane jAgRta kare. harijanA ane temanAAgevAnA paNa Aveza vinA, A badhA vicAra kare. 28-7-81 sukha mATenI jhaMkhanA mAnavamAtramAM sukha mATenI eka jhaMkhanA vaselI che. e jhaMkhanAne jo atimAnasanI parama samRddhi mATenI abhipsAmAM palaTI levAnuM jJAna dareka mANasane thaI jAya te teTaluM paNa basa thayuM gaNAya. ane A mATe, prANanI keLavaNIne jo khaMtapUrvaka ane sAcA dilathI khUba khUba AgaLa vadhAravAmAM Ave to pachI mAnavanA jIvanamAM eka evI kSaNa jarUra Ave che ke jayAre prANane pUrI khAtarI thaI jAya che ke areM, mArI samakSa te A eka ghaNuM mahAna, ghaNuM suMdara dhyeya AvI raheluM che ane e pragati thaI gayA pachI prANa paramAtmAnA divya AnaMdane prApta karavA mATe sajaja bane che ane IndriyAnI kSudra ane bhrAmaka tRptiene sarvathA paDatI mUkI de che. zrImAtAjI Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na 1-8-81 1. prabuddha jIvana. 59 1 " 1_59 &<7 avakAzanA miSTaphaLa " epala'nI miSTatA mANeA : navA upagrahanI kathA 66 prAstAvika: A AkAza-kusumanI vAta nathI. A to AkAzanA miSTa sapharajananI - epalanI vAta che. ApaNe avakAzI saMdezaTIghUMTIo pAranA kSetramAM praveza karI rahyA chIe ane jema samaya jaze tema A kSetranI AMTIghUMTIo vadhatI jaze. eTale e jevI saraLa paDe e hetuthI A lekhamALA zarU karavAmAM AvI che. bahujana samudAyane samaja paDe evI bhASAmAM, yAsinkronasa upagrahonI vAta - epalanA saMdarbhamAM - kahevAmAM Avaze. [] manubhAI mahetA bhramaNAnusArI upagraha" che. ApaNe jyAre ApaNI bhASAnI speIsa TarminolAjI--avakAza vijJAna paribhASA - vikasAvazuM tyAranI vAta tyAre che. Aje to bhadraMbhadrI banavA karatAM yAsinkronasa zabda ja mane vadhAre jace che ane ema to "epala" zabda pote paNa judA judA aMgrejI zabdonA pahelA akSaro joDIne banAvelA zabda ja che ne ? eriyAna rokeTa dvArA upagraha cheADAyo eTale eriyAnano "e"; e rokeTa bIjAnuM, paNa ApaNe ApaNe upagraha emAM goThavyo (alabatta upagraha avakAzamAM cheDavAnI maphata sagavaDa maLatI hatI ethI) eTale ApaNe upagraha. e rokeTamAM pravAsI -- pesenjara banI gayo. eTale pesenjaranA pI", A pesenjara e vaijJAnika upakaraNAvALA upagraha hato ane rokeTomAM mukAtAM AvAM vaijJAnika upakaraNone "pelADa" kahe che eTale e "pelADa"nA "pI" ane "ela" tathA A rokeTa prAyogika hatuM ane prayoga eTale ekasaperimenTa eTale A ekasaperimenTano "I" ema "epIpIelaI " e zabdo goThavIne epala zabda banAvavAmAM Avyo ane ApaNA upagrahane e nAma ApavAmAM AvyuM. epala eTale sapharajana paNa thAya eTale A nAmanuM AkarSaNa rahyuM. ekasaperimenTa eTala | 4 = + ||*|| + [1] humaNAM ja eka bhAI suratathI AvyA. mane kahe "have suratamAM paNa TI.vI. khUba spaSTa dekhAvA lAgyuM chepalane kAraNe." mane hasavuM to nahi AvyuM paNa epalanI magIrI viSe lokone keTalI ochI jANakArI che eTaluM to e bhAI sAthenI vAtacIta parathI mAlama paDayuM ja, eTale ja mA lakhavA prerAyo chuM. epala parathI je TI.vI. kAryakramo parAvartita karavAmAM Avaze te kAMI emane ema tamArA TI. vI. seTamAM jhIlI zakAze nahi. ene mATe TI.vI. seTamAM epalanI TrikavansI jhIle evI khAsa vyavasthA hovI joIe ane seTelAITa parathI AvatA signalo jhIlavA mATenA khAsa enTenA hovA joIe. muMbaImAM paNa AjhAdI dinanA ke prajAsattAka dinanA khAsa kAryakramo "epala" ArA sIdhA (lAIva) dekhADavAnI je yojanA thaI che te paNa dilhInA IsTezana tathA muMbaImAM mukAnArA eka hAlatAM cAlatA "arthasTezana"nI sahAyathI ja zakaya banaze. dilhInuM arthasTezana epala para TI.vI. signalo mokalaze, epala' e' signala ApaNA AkhA deza para ane baMgalAdeza, 'silAna, pAkistAna, brahmadeza vagere pADozI deza para paNa phlAvaze. muMbaImAM e signalo, Traka para besADeluM porTebala arthasTezana e jhIlI leze, pachI muMbaInA Telivijhana kendrane e signalo pUrAM pADaze ane pachI muMbaInuM kendra potAnI nirdhArita cenala para e signalA prasArita karaze, eTale tamArA TI.vI. seTamAM, kAryakrama dekhAze. alabatta, A badhuM sekanDanA 300000 (traNa lAkha) kilomITaranI jhaDape pravAsa karatAM mAIkroveva dvArA thaze eTale dilhImAM pareDa cAlatI hoya te dazya lagabhaga tarata ja tamane muMbaImAM jovA maLaze. baMgalAdeza, milAna, pAkistAna vagere dezone paNa jo A kAryakrama jovA haze tA potapotAnA arthasTezana dvArA "epala"nA signalo jhIlIne, potapAtAnA TI.vI. TrAnsamITaro dvArA e prasArita karI zakaze. jo ke AvuM kaMI bane ema huM mAnato nathI. eka to e deza pAse arthasTezana Taminalo che ke kema tenI mane khabara nathI ane hoya to paNa e ApaNA kAryakrama jovAnI takalIpha zuM kAma le? 'epala'nI nI kAmagIrI aMgenA A khulAsA pachI ApaNe nI 'epala'nI vAta mAMDIne karIe. epala e eka yAsinkronasa seTelAITa che. jIyosinkronasa mATe "bhUsthira" zabda hamaNAM hamaNAM vaparAvA lAgyo che, paNa mane e gamatA nathI kAraNa ke A jagatamAM I paNa vastu sthi to che ja nahi e vAtane bAjue rAkhIe to paNa A seTelAITa pRthvInI AjubAju phare to che ja. phera mAtra eTalo ja che ke pRthvInI, potAnI dharI para pharavAnI je gati che te gatithI ja A seTelAITa pRthvInI AjubAju krUre che eTale e ekane eka kendra para sthira che evA bhAsa * thAya che. eTale kaheluM hoya to kahI zakAya ke A upagraha "bhUakSa 1 atre e jaNAvI devAnI jarUra che ke epala ema to avakAzanA eka cokkasa kendra para sthira dekhAya, paNa ene pRthvInA akSabhramaNanI jhApaTa to lAgyA ja kare ane ethI ene jyAM goThavyo che tyAMthI AjubAju khasavAnI e ceSTA karyA ja kare. AvI ceSTA karatA ene rokavA mATe, ene cAkkasa dizAmAM jotA rAkhavA mATe enA para hAIDrAjhInathI cAlatAM khUba nAnakaDAM rokeTo goThavavAmAM AvelAM che. e jarAka khasele jaNAya to ene mULa sthAne lAvavA mATe A rokeTo phoDavAmAM Ave che. A hAIDrAjhInanuM baLataNa AvA jIyosinkronasa seTelAITa para maryAdita pramANamAM mUkI zakAya che, eTale e baLataNa pUruM thaI jAya pachI e ga Y # nakAmA thaI jAya che. atyAra epalathI sudhImAM, moTA vIsa jeTalA jIyosinkronasa upagraho cheDavAmAM AvelA che, paNa emAMnA koI pAMca-cha varSathI vadhAre kAma lAge evA nathI ema. vijJAnIo mAne che. pRthvInA akSabhramaNanI jhApaTa AvA upagrahone lAgatI na hota ane upagraha kAyamane mATe cokkasa avakAzI sthaLe TakI rahetA hota to upagraha sUryazakitathI cAlato hovAne kAraNe dIrghakALa sudhI kAma ApyA karata. pRthvInA parigha ' lagabhaga 'paccIsa hajAra mAIlanA che ane 24 kalAkamAM pRthvI potAnI dharI para eka AkhuM caMkkara mArI le che eTale enI akSa-bhramaNanI gati kalAkanA hajAreka mAIlanI" thaI. epala paNa A kalAkanA hajAreka mAIlanI gatithI pRthvInI pharate phare che.' A gati uparAMta enA para pRthvInA akSa-bhramaNanI ane bIjA evAM baLonI je asara thAya che tenAthI epalanuM rakSaNa karavA mATe enA para satata najara rAkhavI paDaze ane A badhuM karavA chatAM paNa epalanuM AyuSya vadhumAM vadhu be varSanuM hoI zake ema 'mAnavAmAM Ave che. Isaro eTale "InDiyana speIsa upagraha Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma tA. 1--8 risarca orgenijhezana vaLI mAcho aMgrejI zabda)nA eka variSTha - pazcima dizAmAM raziyAnA koI prajAsatAka tarapha jatA hatA. vaLI ? amArI epalaparane prage eka varSa sudhI' " bIjuM e kAraNa paNa che ke AtaMrarASTrIya saMdezavyavahAra niyamana cAlavAnI ja vAta karI che. temaNe e spaSTa karyuM hatuM ke AvA ? : :aMge thayelA karAra anusAra ApaNane jIyosinkronasa bhramaNa kakSAne jyiosinkronasa seTelAITa pAse kema sArAmAM sAruM kAma levuM ene cokkasa bhAga. phALavavAmAM Avyo che. 102 pUrva rekhAMzane. anubhava ane zikSaNa levAne ja. epalano mukhya hetu che. enA ApaNane sauthI vadhAre sagavaDa bharyuM, nIvaDe. evuM A avakAzas. ka Telikone. Telivijhana vagerenA je prasAraNa thaze te prAyogika - - - sthaLa che. enuM gaNIne ja ApaNane e kALavavAmAM AvyuM che. kera ja haze. . . . eka vakhata hAthamAMthI chaTakI javA taiyAra thayelA epalane A che - ane A prAyogika prasAraNamAMnuM paheluM ja prasAraNa ke sthaLa para goThavavAmAM ApaNA vijJAnIoe kevuM jabarajasta kauzalya khUba saphaLa nIvaDayuM che e ApaNA avakAza-vijJAnIo ane dAkhavyuM tenI ane bIjI saiddhAMtika bAbatonI carcA have pachInA. IjaneronI kuzaLatAnA purAvA samAna che. epala ene sthAne gevAyA pachI budhavAre pahelI ja vAra amadAvAdanA peIsa lekhamAM karIzuM. daramiyAnamAM eTaluM jaNAvI dauM ke medAnamAM eplikezana senTara parathI eka TI.vI. kAryakrama epala para mokalavAmAM gAMDA thaIne doDatA sAMDhanI jema jasaka taka maLe to AvyuM ane epala dvArA e pAcho pRthvI para badhe mokalavAmAM avakAzamAM game tyAM bhAgI javA te tatpara evA jiyo . AvyuM. be glaranI saionI kacerIe je perTe bala arthaTezana sinkronasa seTelAITane nAthIne yogya khIle bAMdhavAnI kaLA goThavyuM hatuM. temAM epalanA saMketa jhIlAyA ane e Aja sudhImAM amerikA, raziyA, phrAnsa ane keneDAnA saMketane TI.vI. seTa sAthe joDatI vyavasthA karavAmAM AvI hatI vijJAnIkoe ja dAkhavI che jApAne 1977mAM yei sinkronasanI eTale TIvI eTale TI.vI. para amadAvAdane kAryakrama - mRNAlina rArAbhAIne seTelAITa choDelo che. khare paNa enI badhI goThavaNI amerikAe "cAMDAlikA" nATakano kAryakrama spaSTa dekhAyo. A kAryakrama aMge kerI ApI hatI. sauthI pahelA kAma Ape chejesinkronasa seTeIsaronA eka adhikArIe jaNAvyuM hatuM ke peluM arthasTezane jo 'lAITa TelasTara-1 amerikAe 1962nI 10 mI julAIe barAbara goThavAyuM hota te kAryakrama vadhAre sArI rIte spaSTa rIte cheDo hato ane raziyAe e pachI 11 varSe e seTelAITa cho hase. *'' '': ': ', ' dekhA hota. seTelAITa ane arthasTezananI elAInamenTa eTale a ' ' . ' ' , ' . . ke dizAmUlaka saMlagnatA saMpUrNa hovI joIe. emAM, royanI aNI , samAcAromAM sauthI pahelA sinhonasa seTelAITa amerikAnA jeTalA paNa phera rahI jAya to seTelAITa parathI AvatA signala sinDroma - 1 hato evuM pragaTa thayuM che. paNa e khoTuM che. barAbara nahi jhIlAya. amerikAnA jiyosinkonasa seTelAITa vaDe 1962nA phebruArInI 14 mIe oisinhonasa kakSAmAM goThavAyo che ' ApaNe jyAre sAITanA riTelAITa InsTrakazanala Telivijhana hato e kharuM paNa enA para kAMI kheTako thavAthI eNe kAma ja nI ekasaperImenTa) prayogo karatA jatA hatA tyAre A prayogo ApyuM nahotuMkoI paNa signalsa eNe pavavata karyA nahotAM, agrabhAga bhajavanAra amadAvAdanA spesa eplikezana senTaranI - aja: pUratuM. chelle e jaNAvI dauM ke A oisinkronasa meM mulAkAta lIdhI hatI ane tyAM lagabhaga Akho divasa gALe seTelAITanI jyAre koI vijJAnIne kalpanA nahotI tyAre enI hato. A sTezanamAM eka moTuM artha- senTara che ane enA vaDe zakayatAo viSe vivaraNa karanAra eka vijJAna lekhaka patrakAra zrI... | - amerikana seTelAITa para signalo mokalavAmAM AvatA hatA ane - Arthara kalArka hatA. jemAM phrenca lekhaka jule varne, sabamarInanI *bhAratanA zaikkasa rAjyamAM prasArita thatA hatA. e vakhate tyAMnA jyAre koIne kalpanA nahotI tyAre dariyAne taLiye pravAsa karatI , vijJAnIoe mane jaNAvyuM hatuM ke A arthasTezana tathA heDInI kalpanA karI hatI. tenuM A zrI klArke kahyuM hatuM. seTelAITanI elAInamenTamAM soyanI aNI jeTalo paNa phrakana zrI kalArka ghaNIvAra bhArata AvI gayA che. ApaNe, sAmAnya paDavo joIe. avakAzI humaramAM AvI cokasAI jarUrI che. janasamudAyamAM vijJAnane lokapriya banAvavAmAM agatyane phALo 12madAvAdanuM speIsa eplikezana senTara A epala aMgenA ApanArane je kaliMga pAritopika yunesko dvArA ApIe chIe teM prayogomAM paNa agatyane bhAga bhajavI rahyuM che. huM tyAM game tyAre pAritoSika zrI kalArkane 1962mAM maLyuM hatuM. theDA. mAi ! - nAvaDA prA. zapAla hatA. emaNe avakAzI saMdezavyavahAranA pahelAM ja teo muMbaImAM hatA. je . * * : *', '; }; ' . - kSetre piLavelI siddhi mATe emane paccIsa hajAra phUlarane mArkonI evA paNa maLyA hatA. Aje pro. yazapAla deza chagana videzamAM vase che. pra. vaizapAla jevA philasUpha-vijJAnIne ApaNe sAcavI :: , , nakAmI ciMtA choDa : ' , "za nathI e hakIkata khUba jalAni prere evI che. ': ': '' . ItihAsane yAda karo. keTalAya mANasee kevI kevI vipattio - epala atyAre InDoneziyA para sthira thayela che. eno artha sahana karI ane keTalAya lokoe kItinI kamANI karI, paNa Aja e ke tame atyAre InveneziyA parathI eka prabaMdhakhA (para-penDikyulara - e badhA kayAM che?"emanI moTAInI ane vIratAnI vAta paNa bahu lAIna), upara avakAzamAM dore ane ene lagabhaga 36,000 athaDA mANasane yAda che ane e loko amuka divaso pachI e paNa bhUlI jaze ke ; .-- * . . . . . - kilomITara sudhI laMbAve te e epala para pahoMce. koIe. saheje pa tharo ke epalane InDoneziyA para kema sthira karavAmAM Avyo chebhArata para kema nahi? enuM kAraNa * nakAmI ciMtA choDo ane bhagavAnanA sevaka bane. vidra e che ke jeno je enTenA che te bhAratanA kendrIya sthaLa nAgapura nyAyuM ane bhakitabharyuM jIvana vitAve. gaurava emAM ja che. ahaMkA tarapha tAkelo rahe e mATe ene je traNa dharI para sthira karavAmAM ane daMbha chaDo. manamAM ahaMkAra hoya ane bahArathI vinaya batA AvyuM che. dharInI gavaNa ja evI che ke epalane jo bhArata vAmAM Ave e ghaNuM ja kharAba che. . . . . . . para rizure karavAmAM AvyuM hota to ene enTenA kadAca uttAra ..... . . . . . : : !! . . . ; ; -mArkasa oreliyasa "rA'' -:: Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1L-9-2-29 prAddha jIvana >> raziyAnA che pA lakhapatie devpir GJ J * % ? [] krAnti bhaTTa # a fe nIkomAM nAnA gunAnA kesa calAvatI korTane myunisipala korTe kahyuM che. A korTamAM 'anDara grAunDa bijhanesa karanArA eTale ke khAnagImAM vepAra - dhaMdhA karanArA upara kesa cAle che. AvA 'kesa' kema UbhA thAya che te mATe ApaNe eka dazya jeIe: A mAskomAM Ijanero, DokaTaro ane kAmadAro vagerene sAthe rahevA mATe 11 thI 12 mAnuM eka, epArTamenTa apAya che. AmAM eka phekTarImAM kAma karanArA judA judA staranA, kArIgaro rahe che.' eka moTuM rasoDuM saune mATe rAkhyuM hoya che. mAtra eka ja snAnagRha hoya che. A rasoDAmAM sAta Tebala rAkhelAM che. tenA upara be gesanA cUlA hoya che. cha phuTa bAne A 11 rUmanA epArTamenTamAM rahevAnuM hoya che. dareka strI potAnA vArA pramANe gesanA cUlA upara rasAI karI Ave che. ahIM koNa zuM rAMdhe che *** ane te kANa che paNa sAva AvyuM hatuM nathI eka pharamena nAnI hojhiyarI milamAM kAma kare che A. 11 rUmanA epArTamenTamAM bIjA 6 kuTuMba sAthe rahe che. hojhiparI .mila tA sarakArI mAlikInI che. raziyAmAM khAnagI milakata hotI ja nathI. A phoramenanI patnI baTATA, ATo, mAMsa vagere sastI jAtanI sAmagrImAMthI rasoI kare che. cha kompekanuM eka baTATu maLe che. baTATA naMga upara maLe che. phaoNramenanI patnI rAI karIne ghare lAve che, ane rasAInuM kAma badhA karI le pachI pAchI te gupacupa tenA gharanA nA AvA rUmamAM Tebala nIce saMtADelA IleTika cUlA upara sArI sArI vAnagI banAve che. UMcI jAtanI mAchalI ane dezI jAtanA ATAmAMthI vAnagIo banAve che. A vAnagI jamavA kuTuMba sahita badhA bese ane koI pADozI bAraNuM khaTakhaTAve eTale turata sArI sArI vAnagI saMtADI devAya che ane komyuniTI kIcana arthAt sArvajanika rasoDAmAM vAnagI pakAvI hoya te Tebala upara pAtharI devAya che. pADozI jAya eTale badhA meAMdhI vAnagI jamavA besI jAya che ane sastI vAnagI gaTaramAM padharAvI devAya che. A phoramenane eka vakhata raziyAnA sarakArI kArakhanAnA vijilansa brAMcanA InspekaTaro pakaDI gayAM. A phaoNramena jUnA kapaDAM paherato, TelA joDA paheratA ane garIba dekhAya tema rahetA, paNa te 'anDaraunDa miliyoneTa' arthAt bhUgarbhanA lakhapati hato. e kaI rIte? + ApaNe badhA ja jANIeDhIe ke raziyAmAM utpAdananA tamAma Adhuno eTale ke kArakhAnAo vagerenI mAlikI sarakAranI che. khAnagI *rekhAnuM ke dukAna mAMDI zakAtAM nathI. Ama chatAM raziyAmAM khAnagI rIte ghaNuM utpAdana thAya che. A khAnagI 'kArakhAnAo' karoDo kakSAnA mAla pedA kare che. eka aMdAja pramANe to abajo rUpicAnA mAla thAya che. Ama to maMtra ke moTarakAra khAnagImAM taiyAra thaI zake nahIM, paraMtu kapaDAM, jADA, sveTara vagere ghaNI cIjo khAnagImAM thaI zake che. eTale ke tenuM nirmANa khAnagI rAkhI zakAya AvI ja koI cIja khAnagImAM banAvatAM pAya to te mATe karI sajA che ane ghaNI vakhata te dehAMtadaDanI sajA paNa che. khAnagI rIte utpAdana kaI rIte thAya? sarakArI kArakhAnAmAM ja ka thatuM hoya che. sarakAranI yojanA pramANe amuka cIjo taiyAra thAya ane te kArakhAnAMnA rajisTaramAM lakhAI jAya, te pachI sarakArI dukAnomAM te vaheMcAI jAya, paraMtu tenI sAthesAtha e phekaTarImAM kA 54 bIjo mAla paNa taiyAra thAya che. tene DhALeM hAthe pedA karelA mAla evuM nAma apAya che. A mAla taiyAra karavA mATenI sAmagrI koI gupta vyakita pUrI pADe che. sarakArI kAma pUra thAya eTale sArI kavAliTIne khAnagI mAla taiyAra thavA mAMDe che. AvI hajAro DAbA hAthanA utpAdanavALI phekaTarIo raziyAmAM che. temAM gaMjIpharAka, joDA, cazmA, rekorDa, TepakeseTa, henDabega vagere bane che. A badhI cIjo mesko, ADesA, rIgA, TIphlIsa vagere zaheronA sarakArI kAra khAnAMmAM bane che. je khAnagI vyakita mAla pedA karAvatA hoya che tene sarakArI dukAno sAthe paNa gAThavaNa hoya che. A eka abrAma ejhanabarga nAmanA 70 varSanA phoramene A prakAre khAnagImAM mAla taiyAra karAvIne 15 varSamAM 30 lAkha rUbala ekaThA karyA hatA. (eka rUbalanA rUA 13 thAya che). ejhanabarganI upara korTamAM kesa cAlyo hato. tenA vakIle tene pUchyuM 'paMdara varSa sudhI A karavAnI zuM jarUra hatI. dasa varSa pachI milakata ekaThI karIne pachI mAMDI vALavyuM hatuM. khAnagImAM utpAdana zuM kAma zarU rAkhyuM. nuM, jANe che to kharo ke tane motanI sajA paNa thaI zake che?" javAbamAM ejhanabarge kahyuM, "are mAre dhaMdhA to karavA ja joIe. tame kema samajatA nathI, huM zuM paisA mATe karatA hatA. mAre tA dhaMdhA karavA e mAruM jIvana che." AnA zabdo batAvI Ape che ke kaMIka sAhasa karavAnI Teva paDI jAya che, pachI paisA ja mukhya AkarSaNa rahetuM nathI. khAnagImAM peAtAnI mAlikInuM kaMIka hoya temAM ja majhA paDe che. - raziyAmAM Arthika gunA pakaDavA mATe eka juduM ja khAtuM rakhAya che. tene 'DipArTamenTa phora kombeTiMga mIsaepropriyezana opha soziyAlisTa proparTI" nAma apAyuM che. tenI pAse bAtamIdAro paNa hoya che. glejhanabarga nAmanA be bhAIoe bIjA vizvayuddha pachI lazkaramAMthI chUTA thayA eTale sarakArI kArakhAnAmAM kAma karatAM karatAM khAnagI dhaMdho zarU karyo. temane nivRtta lazkarI .amaladAra tarIke darekane 5000 rUbala (5. 65000) maLyA hatA. A rakama teo beMkamAM jamA karAvI zake che. A banne bhAIoe tenAthI khAnagI dhaMdho zarU karyo. eka sarakArI phekaTarInA peTAmAM varkazApa zarU karIne ArTiphiziyala ledharanI henDabega banAvavA mAMDI. e pachI emano dhaMdhA khUba vikasyo. kAraNa ke je Arthika gunAne zodhatuM khAtuM hatuM ane tenA bAtamIdAro hatA tene niyamita rIte glejhanabargabhAIo taraphathI haptA maLI jatA. dareka InspekTarane mahine rUA. 60000 thI 15 lAkhano hapto pahoMcI jatA, A InspekaTaro ghaNI vakhata muMbaInA peAlIsA gerakAyade dArUnI bhaThThI calAvanArane cetave che te rIte glejhanabarga - bhAIone cetavI detA. A prakAre banne bhAIonuM DAbA hAthanuM kAma bahu lAMbuM cAlyuM. banne lakhapati thaI gayA, paNa eka vakhata cheka TocanA netA uparathI tavAI AvI ane eka bhAIne to pakaDI pADavA ja joIe tevA hukama thayo. Arthika gunA DAmanArA khAtAe banne bhAIone cetavaNI ApI ke tamArI phAIlo guma karI do ane eka bhAI bahu zokhathI ane bhapakAthI rahe che te garIbInI hAlatamAM rahevAnuM zarU kare. tenI pAse be Dajhana " suTa che ane patnI pAse kapaDAMnuM AkhuM kabATa bharyu che te kyAMka chupAvI de. e pachI nAnA bhAIne pakaDavAmAM AvyA. enA upara kesa cAlyo; te divase moskonI myunisipala korTamAM seMkaDo loko' A chUpAM lakhapatine jevA sarakArI phekaTarImAMthI : !! Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 baka jIvana tA. 1-880 khAsa rajA laIne AvyA hatA. Arthika gunegArane paNa ahIM hAtha- . paNa A badhuM kharIde tenA upara paNa Arthika gunA virodhI khAtAnI kaDI paherAvavAmAM Ave che. tene 15 varSanI sakhata majUrInI " najara te hoya che. tenI patnI mATe ruvAMTIvALa kaTa kharIde te :* kedanI sajA thaI. sAta varSa pachI jelamAM ja te marI gaye. AvI paNa khabara paDI jAya eTale A gupta lakhapatie paisA vAparatA ; sakhata sajA badhA jANe che. chatAM khAnagImAM dhaMdhA te cAle ja che. nathI, paNa cha pAgyA ja kare che. mesko jevA zaheramAM te sArI rIte ja IzAka bAza nAmanA bIjA eka mANase jhIpara ane sephTI khAI - pI ne rahI zake che. bIje pragaTa thaI jAya che. emAM pInanI phekaTarImAM potAnuM khAnagI varkazopa zarU karyuM hatuM. teNe dhIre elIjhAbetha makana nAmanI bAIne te tene pati Arthika gune dhIre eka Dajhana kArakhAnAmAM potAnA khAnagI varkazopa zarU karAvyAM karavA badala jelamAM gayA tyAre gharamAM eka manoraMjana kendra khela hatAM. raziyAnA lagabhaga tamAma prAMtamAM pachI tenA khAnagI dhaMdhA hatuM ane tyAM DAbe hAthe kamAyelA nANAMne jugAra ramavA-lakhapatie zarU thayA. 70 varSanI uMmara sudhI tenA dhaMdhA zarU rahyA ane jAre AvatA hatA. amuka meTI rakama beMkamAM paNa na rAkhI zakAya. beMka te pakaDAyo tyAre tenI pAse 8 karoDa rUbala bhegA thayA hatA! mAtra 2 thI 3 TakA vyAja maLe ane DijhiTa baha maTI thAya : tene 13 varSanI sajA thaI hatI. yahUdIo, jojiyAnA vAsIo, beMkavALA Arthika gunA virodhI: khAtAne khabara karI de che. ghaNa? Armeniyana ane bIjA cheDA mULa raziyane AvA khAnagI dhaMdhAmAM leka rUbalane ochA bhAve vecI amerikana Dolara le che. agara ghareNAM jIvane jokhame kAma kare che. . . . . . . . le che. kALA bajAramAM jhAranA senAnA sikkA bahu vecAya che. hIrAnA " A khAnagI dhaMdhAmAM menejaro rakhAya che. kAmadAro rakhAya che 'hAranI paNa sArI evI mAga rahe che. eka lakhapati pAsethI ane dukAnadArone paNa. kamizana apAya che. A badhAne mahine 54 kereTanA hIrA maLyA hatA. ' ra. ' 14800 thI rUA. 15000no pagAra apAya che. pachI khAnagImAM kaMpanI recAya che ane tenA DAyarekaTara paNa nImAya . . kArakhAnAnAM bA hAthanA dhaMdhAne cepa sarakArI khetIvADImAM , , paNa lAge che. sarakArI khetaramAM ghaNA khAnagI rIte potAnA pAka che. DAyarekTarane mahine 1500 rUbalane pagAra apAya che. (rUA. ane zAkabhAjI ugADe che. e prakAre ghaNA DokaTaro sarakArI 20,000) A prakAre eka sarakArI kArakhAnAmAM uttama kAma karanArA kAma sAthe khAnagImAM prekaTisa kare che. khANamAM kAma karanArA hIrAo ? kAmadArane "hira opha soviyeta yuniyana" no sarakArI khitAba maLela cArIne kALA bajAramAM vecI de che. Ama sAmyavAdI raziyAmAM paNa te hiro DAyarekTara banyo hato. te pakaDAI gaye tyAre Arthika gunA eka samAMtara kALuM arthataMtra UbhuM thayuM che. muMbaImAM amuka : " lattAmAM polIsa InspekaTaranI jagyA mATe prImiyama bolAya che, pakaDanArA khAtAe tene ophara karelI ke tenI jANa nIcenA tamAma tenuM raziyana kArakhAnAmAM paNa InspekaTarI mATe che. eka eka ke khAnagI, varkazopa batAve te tene choDI mukAze. e pachI jagyA mATe rU. 1 lAkhanI rakama apAya che. . . . . ' ghaNAM khAnagI kArakhAnAe batAvyAM hatAM, A badhAM kArakhAnAmAM . . . (kirayUna' nA eka lekhanI dhAra). badhA ja majUrone bhUgarbhanA lakhapati taraphathI vadhArAnA pagAra maLatA hatA! raziyana kArakhAnAmAM pedA thatA mAla upara karaverA paNa lAge - payuMSaNa vyAkhyAnamALA che. majUra khAnagImAM vadhu mAla pedA kare te mATe vadhArAnI majUrI. maLe ane te uparAMta pedA karela vadhArAne mAla paNa sastAmAM zI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI budhavAra, tA. ra6mI maLe. ghaNI vakhata sarakArI kAcA mAlanI corI thAya temAMthI ke vadhelI. ogasTathI guruvAra tA. 3jI sapTembara sudhI biralA kIDA kendra sAmagrImAMthI A khAnagI utpAdana paNa thAya che. (capATI) khAte jayelI paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM vyAkhyAtA tarIke zrI morArajIbhAI desAI - glejhanabarga - bhAIo to cheka prayogazALA sudhI lAgavaga zrI cImanalAla cakubhAI zAha, dharAvatAM hatAM. prayogazALAmAM koI navI cIja taiyAra karavA mATenAM DaoN. ramaNalAla cI. zAha akhatarA thatA hoya tyAre ja glejhanabarga jANI le ke kaMI cIjamAM zrI morArIbApu . . . keTalo ane ke koca mAla joIze. pachI kArakhAnAnAM utpAdana zrI purattama mAvalaMkara; 1zrI harIndra dave menejarane leDIne tenI dvArA vadhu paDatA cA mAlanI varadI apAtI DaM. sAgaramala jaina hatI. ghaNI vakhata to Tekaniziyane ane leboreTarInA adhipatie ja ' Do. narendra bhAnAvata'' zazikAnta mahetA amuka cIja banAvavAmAM keTaluM vesTeja jaze te vesTejanuM pramANa ' . . . . jANI joIne vadhu dekhADatA hatA kAraNa ke temane zrI jayendra trivedI jhanabarga 8. kumArapALa desAI ' , ' taraphathI lAMca maLI jatI. ghaNI vakhata taiyAra kapaDAM banAvavAnAM hoya , ' ! ,, Do. guNavaMta zAha * * temAM jarUra karatAM ochuM ja kApaDa vAparavAmAM AvatuM. muni vAtsalyadIpa ' * berIsa rAIphamena nAmanA bIjA eka bhUgarbhanA, lakhapatie zrI kiraNabhAI , " , I " . azvinabhAI kApaDiyA : !. !r 's 10 varSamAM 20 karoDa rUbalanI milakata ekaThI karI hatI. ke.jI. bI. zrI bindubahena mahetA nA eka ejanTa borIsa rAIphamenane pakaDayA pachI pUchayuM "tAre : ' DaoN. hIrAbahena beraDiyA 20 karoDa jevI jaMgI raktane zuM karavI hatI?" javAbamAM teNe kahyuM, . . . . . vagere padhAraze. te "mAre te 22 karoDa bhegA karavA hatA. dareka raziyana dITha eka rUbala vyAkhyAnamALAne vigatavAra kAryakramamAM AvatA aMkA vaheMcAya te mATe!" paNa ATalI rakama bhegI karIne kharekhara vAparavAnI ApavAmAM Avaze. taka keTalI? bahu bahu to cAra rUmavALuM sahakArI epArTamenTa te - " , cImanalAla je. kema 15000 rUbalamAM kharIdI zake, 10,000 rUbalanI volagA kAra kharIdI zake. gharamAM sAra nagara vasAvI zake, paNa badhuM maLIne te maMtrIo, 1 lAkhathI vadhu rUbalanuM kAMI ja kharIdIne gupta rAkhI na zake.' ., zrI jaina yuvaka saM Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ''tA. 18-81 'F -prabudhdha jIvana kendra ane parigha ' jayA mahetA kendra ane parigha' zrI yazavaMta zuklanA nibaMdhasaMgraha zuM chellAM cALIsa varSomAM lakhAyelA ne vividha sAmayikomAM prasiddha lAnibaMdhAmAMthI pasaMdagI karIne zrI raghuvIra caudharIe tenuM pAdana karyuM che ne nAnakaDuM purovacana paNa lakhyuM che. zuM, je koIne gujarAtI bhASA ane sAhityanI keLavaNI sAthe baMdha che emane mATe yazavaMta zukalanuM nAma ajANyuM nathI. je koIne saMskRti', 'buddhiprakAza' ke 'nirIkSaka' sAthe AchApAtaLA paNa saMbaMdha hAya emane mATe paNa A nAma ajANyuM nathI. sAmAnya rIte ApaNA gujarAtI prAdhyApakone vikAsa ekAMgI rahyo che. roTalA raLavA khAtara sAhitya sAthe saMbaMdha bAMdhyA pachI paNa, sAhityamAMye UMDA UtaravAnI nema nathI hotI, eTale eka bAju ekAMgI vikAsa che ne bIjI bAju e apUrNa vikAsa che." AmAM koIka apavAdo haze. e pavAdamAM yazavaMta zukalanuM nAma AgaLa ke rahe. prastuta saMgrahanA nibaMdhAnAM zIrSako para najara nAkhavAthIye ene khyAla Avaze. temaNe dharma, samAja, kalA ane sAhitya, ItihAsa, rAjakAraNa, leAkazAhI, sAmyavAda, krAnti, patrakAratva vagere niranirALA viSayA para, peAtAnI sUjha-samaja, abhyAsa ne manana-parizIlanathI adhikArapUrvaka lakhyuM che. A nibaMdha vAMcatAM pratIti thAya che ke yazavaMta zukala eTale eka taTastha vicAraka ne ciMtakanuM saMbhara sabhara vyakitatva. emane koI paNa lekha vAMcA tA khAtarI thaze ke vicAra e emanA gadyanI karoDarajaju che. dA. ta. "lAkazAhI ane dharmasahiSNutA'mAM e lakhe che: "vicAra e paththara nathI ke koIne vAge, vicAranuM baLa ghaNuM moTuM che, paNa e mAnavacetanAmAM sare che ane cetanAnA aMza bane che. cetanAnA pravAha badalavAnuM sAmarthya paNa tejasvI ane sAcA vicAromAM raheluM hoya che. manuSyasamAje agatika ane sthAvara na bane, AcAro ja na bane ane samaye samaye saMsthAo ane mUlyo yugaparivartananI jarUrimAtAne anukULa thatAM Ave te mATe vicAro te pragaTa thatA rahevA jaoNIe; paNa aneka hetuo, rucio, svArthI ane saMskAro vatA mANasAnA pratibhAvo ekasarakhA to hoI ja na zake, eTale samajAvavAnI prakriyAno Azraya levA ja paDe. Ama, lokazAhI e dhIrajapUrvaka vicArane samajAvIne tene prasthApita karavAnI vyavasthA che, je vicArane ja abhayadAna na hoya to vicAra pragaTa karI zakAya nahIM." (pu. 90) bIjuM dharmane cAraNa 'lA 'lAdharmI patrakAratva'mAMthI joIe: "Aje dhaMdhA che. Arthika vargo ane rAjakIya pakSonuM je je prakAranuM racAya te te prakAranAM patrA nIkaLye jAya che. zikSaNanA phelAvAthI patrAnA phelAvA vadhyA che. udyogonA vikAsathI jAherAto ApanArA AAyadAtA vadhyA che. moTI saMkhyAne pahoMcI vaLavA mATenAM yAMtrika sAdhano mATuM mUDIrokANa mAge che. eTale patrakAratva dhanakuberonA hAthamAM jaI paDayuM che. sarakAra paNa jAherAta ApanArI TI ejansI che. e baMnenI kRpAdaSTi meLavanAra patrakAratva imAnapatronI hAramALA UbhI kare che; je nAnAM nAnAM vicArapatrAne kaLI jAya che. A paristhitimAM patrakAratva satyadharmI ke lAkadharmI vAno DoLa ghAlavAnuM jatuM karyA vinA amuka ke tamuka Arthika vargonuM ke amuka ke tamuka sattApakSanuM dAsIkRtya karatuM ja rahe che..." 255). yazavaMta zukala zailI khAtara zailInA cAhaka nathI, chatAM meM Wan 7 63 emanA gaghanuM eka naisagika lAvaNya che: "AkhI cetanasRSTimAM manuSya viziSTa hovA chatAM ene paNa Indriyo, buddhi ane kalpanA e ja jagatano tAga levA mATenAM sAdhano che. paNa A sAdhane maryAdita zakita dharAve che. je amaryAda che te maryAditanI pakaDamAM kevI rIte AvI zake? je sImita che te asImano tAga kevI rIte laI zake? tema chatAM koI dhanya paLe koI bhAgyazALInA cittamAM sahasA anubhavanI pAra raheluM agAcara tattva geAcara bane che. cittamAM ene prakAza jhabake che ane manuSyane AtmA ane paramAtmAnI ekarUpatAnA anubhava thAya che. tenA AnaMda enA caitanyamAM vyApI jAya che tyAre paNa anubhavane zabdabaddha karI zakAto nathI..." (pR. 47) bIjuM eka udAharaNa joIe. 'cInathI pA'mAM te lakhe che: "be koka pahoMcatAM pahelAM UghaDatA prabhAtanI raMgachAlakothI AkhuM AkAza jhagI UThayuM hatuM enuM darzana karyuM. e anubhava apUrva hatA. brahmadezanI bhUmi nIce spaSTa dekhAtI hatI. je ke, raMgUna jhAkAmAM ke aMdhArAmAM ke vAdaLAmAM gayuM tenI khAtarI nathI. IrAvadI nadI ane enI zAkhAo paNa nihALI. ane nadInuM sAgaramilana tathA beMkavALAmaNA bhUmikAMThA paNa joyA. beMkokanAM bhAtanAM khetaro, manohara parvatI DhoLAvA ane nadInAM tema ja nagaranAM 'darzana karyA'... pachI to ame samudra para rahIne UMDayA ane rUnA DhagaleDhagalA jevAM vAdaLo khUMdatuM amAru vimAna AgaLa vadhatuM rahyuM. kavica vAdaLAM khasI jatAM ane kavicat nIcenAM bhUrA prazAnta laharahIne pANI dekhAtAM, kavacit vAdaLAMnI Toce sUryanI raMgalIlA patharAtI jovA maLatI..." (pR. 136-37) yazavaMtabhAI zikSaka che. e koI paNa vAtane ADedhaDa rajU nahIM kare. enI prAthamika bhUmikA bAMdhIne jarUra hoya tyAM udAharaNe ApIne e vAtane vikasAvaze, paNa phlAvaze nahIM. dA.ta. 'kavitAnA samAja-saMdarbha' e viSayanI bhUmikA emaNe udAharaNathI bAMdhI che: "pekiMga myujhiyamamAM navamA saikAnI eka hAthIdAMtanI sAdaDI joI. e hAthIdAMtanI che ema koI kahe nahIM to pahelI najare e AbAda ghAsanI sAdaDI lAge. enI jhINI nakazI, enA gUMthaNIdAra vIMTA, enA pILacaTo raMga ... hAthIdAMta jevA pramANamAM ThIka mAMdhA ane ghaNA ja kaThaNa padArtha, pramANamAM ghaNA sastA ane ghaNA pAcA ghAsarUpe pratIta thAya evI karAmata prayojavAthI kalAkAre zuM siddha karyuM evA prazna vyavahAranI bhUmikAethI A sAdaDIne anulakSIne koI prAza puruSa pUche te enA sAmuM joI rahevuM paDe, paNa kalAnI bhUmikAe te praznamAM ja javAba samAI jAya che. kalAkAre potAnI kalA mATe upAdAna badalAvI lIdhuM ane Apatti vahArI lIdhI e ja enuM sAmarthya, hAthIdAMtanI badhI avaLAIone jera karIne sAdaDInA nirmANamAM anukULa thavA ane pharaja pADI, hAthIdAMta jevA kaThaNa padArtha kalAkAranAM AMgaLAM ane AMkhane vaza vartIne pecA ghAsane aNasAro ApI zake evA kahyAgaro banI gayuM! e ja enI siddhi." (pR. 207-9) A lekhaka eka pachI eka muddA atyaMta vyavasthita rIte Ape che. koI paNa prazna paratve yazavaMta zukalanA abhigama Avezarahita ane tarkapura:saranA rahyo che. emane je kahevAnuM hoya che emAM kayAMye gALageALaveDA nathI, kAraNa ke emanI vaicArika bhUmikA eTalI spaSTa che ke emane abhivyakitamAM kazI takalIpha paDatI nathI. peAte je mAne che tene vyavasthita rIte sAmA mANasane pahoMcADI zake che. bahu moDe moDe paNa emano A saMgraha maLyo kharo enA AnaMda che, ane hajI to aneka saMgrahA thaI zake eTaluM emanuM lakhANa sAmiyakomAM veravikhera paDayuM che te graMthastha thAya evI apekSA che. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0: prabuddha jIvana te tA. 1-8-81 nA kadIye olavAjo , ja zradhdhA kere dIva mA | ajita popaTa : javAnA Dare huM chatrI lAvI chuM." 'lakhAvALA nathurAma zarmAjI kahetA: 'bhagavAnane sAkSAtkAra karavo che? to bALakanI zraddhA keLavo. bagIcAmAM doDatA bALakane , enA A zabdo [pUrA thayA na thayA tyAM dhodhamAra varasAda jojo. Dagumagu Dagumagu paDatuM tUTI paDayo. prArthanA karavA- te sau koI Ave che paNa zraddhArUpI khaDatuM dayA karatuM hoya. paNa 'pAMca-dasa DagalAM deDIne lagarika thobhe. pAchuM vALIne jue. mArI ' chatrI laIne keTalA jaNA Ave che? zraddhAne mApI zakAtI hota to? mA Ave che nA? mA jhADa pachavADe saMtAI gaI hoya te bALaka Aje aneka yaMtrothI, yaMtramAnavAthI, bhalabhalAne AMjI de. evI anerI zodhakheLothI vijJAna parama tattva pratyenI rahI sahI Akhe bagIce gAje evA saptasu rUdanarAga cheDe, mA jevI hoya tevI paNa bALakane te e duniyAnI sauthI zakitazALI, sauthI samartha! zraddhAno ya cheda uDADI rahyAM che. reDhiyALa philmasTArone saMskRtinA pratIka ane ArAdhya deva mAnavAmAM AvI rahyA che tyAre zraddhAnI e zraddhA jijJAsumAM pragaTe to tarI jAya." dIvA pragaTAvI zake evA sukAnIonI tAtI jarUra che. amArI"kavi karasanadAsa mANekane meDhe meM nathurAmajI ane emanI ghaNI ApaNI yuvAna peDhImAM sAcI zraddhA jagADI zake evA rAhabara : vArtAo daSTAMtakathA sAMbhaLyAM hatAM. vAta vAMcavI ke sAMbhaLavI jeTalI rahelI che eTalI AcAramAM mUkavI sahela nathI. zraddhA zabda TacUko che; enI zakita anaMta che, virATa che. eka kavie lakheluM: 'aMdha sAsumAnI jhAlarI: eka navonmeSa ' zraddhAne ene doSa na de, aMdhane zraddhA nahIM te hoya zuM? suradAsane derI janAre laI jAya tyAM ja javuM hatuM ne? dorI janArA para " che. nalina desAI nehAMkura' zraddhA rAkhyA vinA chUTake kyAM che? ja ijarAtI kAvya-jagatamAM zrI ratubhAI desAIne 'sAsumAnI ! zraddhA kayAreka janmajAta hoya che, kayAreka baMdhAvAtI hoya che. jhAlarI' nAmane kAvyasaMgraha viSayanI daSTie eka navo ja unmeSa : janmajAta zraddhA meLavanArA vIralA bahu ochA hoya che. gAMdhIjIne che ema atizayokita vinA kahI zakAya. aMgrejI kAvya sAhityanA zraddhA vArasAmAM maLelI e sAcuM paNa . ene jAgRta karI eka parizIlana pachI, gujarAtImAM kavi dalapatarAma, narasiMharAva, kAmavALI bAIraMbhAe. AjanI bhASAmAM ene AyA kahIe. umAzaMkara, suMdarajI beTAI jevA dhuraMdhara sarjakoe Elegy nAmane kahAM'tuM: 'manI, bIka lAge tyAre rAmanuM nAma levuM." are bhAI, kAvyaprakAra prazasya rIte kheDele che, temAM prastuta saMgraha kiMmatI ane badhAMne khabara che ke bIka lAge tyAre rAmanuM nAma levuM, paNa kharekhara prANavAna umerI bane che. gujarAtImAM, sAsune kendramAM rAkhIne bIka lAge tyAre rAma sivAya bIjuM badhuM yAda Ave che tenuM zuM ! lakhAyelI A kaMratuNaprazasti sau prathama ja racAI che, te pUrve ''ghaNI AyA - dAsIe rAlTAgI hoya che. eka dAsI mahA- koI racAyAnuM jANavAmAM nathI. bhAratamAM che jene bhagavAna vyAsane niyoga sAMpaDayo ane enI - "sAsumAnI jhAlarI'mAM UDIne AMkhe vaLage tevuM eka tatva kUkhe vidra janmyA. eka dAsI - sevikA rAmAyaNamAM che jene prema che, anubhUtine sArAkala raNakAra, A kAvyakRti nitAMta AtmapArakhIne rAmacaMdrajIe enAM cAkhelAM bera ArogyAM. eka dAsI lakSI Subjective banI gaI che, rove koIne doSa dekhAya, bhAgavatamAM che: trivaThA. tribhuvana mohana kRSNa trivaphrAne taruNI banAvI. paNa hakIkatamAM Elegy prakAranAM kAvyamAM AtmalakSitA e doSa '. ApaNe zraddhAnI vAta karatA hatA. mIrAMnA taMburamAMthI, nathI, e te mULabhUta ane avinAbhAvI evo laghutama sAdhAraNa 'narasiMhanI karatAlamAMthI, nAradanI vINomAMthI, arjunanA gAMDIvamAMthI, 2vayava che. kAvyanI prAraMbhanI paMkitaomAM kavinAM sAsumAnI sukAnA abhaMgomAMthI zraddhA kayAM kayAMthI TapakI nathI? e zraddhAnA mRtyutithi 15-10-1988ne nirdeza thAya che, e sAlavArI baLe rAmanA nAme paththaro taryA.... , kivine mane vizeSa mahattvanI che. jo na hota to eka ja * ghaNAne "zraddhA to ' janme che. paNa saMkaTa AvatAM zraddhAnuM rAtanA, thoDAka kalAkomAM saMgrahanI 80 TakA jeTalI, paMkitao bASpIbhavana thaI jAya che. dareka dharmagraMthamAM zraddhA pragaTAvavA ane Utare kevI rIte! kavitAmAM svAbhAvika rIte goThavAtA jatA prAsa sadaDha karavA zraddhAkathAo varNavAI che. bAIbalanI eka 'kathA mane ene haja jamA pAsuM gaNAya. "o re!" "are mAM !", jevA bahu game che. ene sAra aMka Ave che : " uda gArasUcaka zabda kavie enuM bhaluM karuNabhAva zabdastha kare che. : : eka gAmamAM lAgalagATa traNa varasa varasAda na paDe. loko mRtyujanya ciMtana paNa A saMgrahamAM supere abhivyakata thayeluM ' trAsI gayA. dharmagurunI salAha lIdhI: zuM karIe to varasAda Ave? che. prAsatatva kyAreka kavitAne hAnikAraka paNa banyuM che. jema ke - pethImAMnAM rIMgaNAM mAMhyalA mArAje kahyuM: prArthanA kare. AkhuM pR. 24 para, aMtima paMkitamAM "bA" zabda sAthe prAsa meLavavA gAma prArthanA karavA eka cagAnamAM ekaThuM thayuM. nAnA - meTA, mATe "khaMDubhAI"ne badale "khaMDobA" karavAnI koi anivAryatA strI-puruSa badhAM AvyAM hatAM. dekhAtI nathI. kavitAmAM kavie nirdezelAM keTalAMka vizepanAme, eka nAnakaDI bAlikA chatrI laIne AvI hatI. koIe enI jemane parizya nathI tevA bhAvakonA svAdanamAM bAdhArUpa banaze, ThekaDI uDAvI, koIe enI sAme tucchakArathI joyuM, koIe abhi- paNa te kavinI vaiyakita maryAdA banatI nathI. mAtA ane sAsumAM nathI chaNako karyo. pelA dharmagurue kahyuM, "beTA' chatrI kema lAvI che. pAsethI kavie, mAtRpremanI upalabdhi karI, e ja eka moTuM ' sAva saraLatAthI eNe kahyuM: 'tame ja to zIkhavo cho : Aska akasmAta che. ['jananI'thI zarU thayelI ane "sAsumAnI jhAlarI enDa dhAya zela geTa ITa. nAka enDa vera zela opana Tu yu. sudhI AvI pahoMcelI zrI ratubhAInI kAvyAtrA eka saMvedanazIla - tame badhAM prArthanA karazo eTale varasAda to Avaze ne? bhIMjAI ane vAstavavAdI kavine vikAsa sUcavI jAya che.] - - - mAlika: zrI muMbaI jena yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI - 400 004. Te. naM. 350296: mudraNasthAna: dhI sTeTasa pIpala presa. koTa, muMbaI - 40 01. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By/South 54 Licence No. : 37 'buddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 16: aMka: 8 muMbaI 16 ogasTa 1982, semavAra vArSika lavAjama rUA. 20 : paradeza mATe ziliga 60 muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra : pAkSika chUTaka nakala rU. 1-00 taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha sahataMtrI : ramaNalAla cI. zAha zrImad rAjacaMdra para | | cImanalAla cakubhAI zAha hareka dharmamAM kriyAkAMDo, vidhiniSedha hoya che. kALakrame, A kriyAkAMDa munizrI lallujI upara, asADa sudI 1, guru 151nA ke dharmanuM sarvasva che evo bhAva athavA mAnyatA AmajanatAmAM seja lakhela eka patra (graMthano kramAMka 937)mAM zrImade lakhyuM che: pedA thAya che. tenuM rahasya athavA hArda visAre paDe che. pariNAme "azuddha kriyAnA niSedhaka vacane upadezarUpe na pravartAvatAM, zuddha kriyAkAMDamAM yAMtrikatA athavA jaDatA Ave che, tene prANa UDI jAya kriyAmAM jema lokonI rUci vadhe tema kriyA karAvya javI." che. vicAravaMta vyakitane AvA kriyAkAMDomAM zraddhA rahetI nathI udAharaNa dAkhala ke, jema koI eka manuSya tenI rUDhi pramANe ane tene virodha thAya che. pachI evo varga Ubhe thAya che je sAmAyikavrata kare che, te tene niSedha nahi karatAM, tene te vakhata sarva prakAranA kriyAkAMDone sarvathA virodha kare che. A varga mAtra upadezanA zravaNamAM ke sazAstra adhyayanamAM athavA kAryotsargamAM jAya tema zAnanI ja vAto kare che ane jJAna jANe sahajapaNe prApta hoya tene upadezavuM. kiMcitmAtra A bhAse paNa tene sAmAyika vratAdine evo bhAsa UbhA kare che. AtmAne vicAra karo ane AtmajJAna niSedha hRdayamAM paNa na Ave evI gaMbhIratAthI, zuddha kriyAnI preraNA thaI jaze. bIjuM kaMI karavAnI jarUra nathI ema kahe che. japa, karavI. khullI preraNA karavA jatAM paNa, kriyAthI rahita thaI unmatta tapa, vrata, yama, niyama, sarva nirarthaka che. mAtra AtmabhAva keLavo, thAya che. athavA tamArI A kriyA barAbara nathI eTaluM jaNAvatAM koI kaSTa veThavAnI, tyAga, vairAgya, koI AvazyakatA nathI. paNa tamArA pratye doSa daI te kriyA choDI de evo pramatta jIvone prabuddha jIvananA gayA aMkamAM (tA. 1-8-82) munIzrI svabhAva che ane lokonI daSTimAM ema Ave ke tame ja kriyAne kIrtiyazavijayajIne eka lekha prakaTa thayo che. "mAtra kacchamAM dharma niSedha karyo che mATe matabhedathI dUra rahI, madhyasthavat rahI, svAtmAnuM nathI." temAM yazovijayajI, AnaMdaghanajI ane anya avadhUtonA hita karatAM jema jema para AtmAnuM hita thAya tema pravartavuM ane lakhANo TAMkI ema batAvyuM che ke kaSTabhegamAM dharma nathI. AnaMdaghana jJAnInA mArganuM, jJAna kriyAnuM samanvitapaNuM karavuM e ja nirjarAno ane yazovijyajInI koTie pahoMcyA hoya evI vyakitao mATe e kathana satya che athavA kriyA-DatA batAvavA satya che, paNa suMdara mArga che. temAM tapa, japa, vrata, yama, niyamane saMpUrNa niSedha nathI. svAtma hitamAM pramAda na thAya ane parane avikSepa paNe A banne prakAranI vicAraNAo ekapakSI che. zrImad AstikaMyavRtti baMdhAya tevuM tenuM zrAvaNa thAya, kriyAnI vRddhi thAya, rAjacaMdra A viSayamAM je mArgadarzana ApyuM che te saMzopamAM ahIM chatAM kalpita bheda vadhe nahi ane sva para AtmAne zAntiA thAya ema batAvavA IcchuM chuM. zrImadranA lakhANe chUTAchavAyA vakhatovakhata pravartavAmAM ulasita vRti rAkho, sazAstra pratye rUci vadhe tema meM vAMcyA che, paNa hamaNAM temane graMtha "zrImad rAjacaMdra" - jemAM A temanA upalabdha badhA lakhANone saMgraha che te saLaMgapaNe pUro zAnakriyAnuM samanvitapaNuM e majAmArga che. jJAna trAyAbhyAma vAMcI gayo ane ghaNuM navuM jANavAnuM maLyuM. te saMbaMdhe eka lekha bava te saMbaMdhe eka lekha mokA: e siddhAMta, zrImad aneka rIte vAraMvAra samajAvyo che. mALA lakhI zakAya. banaze te avakAze lakhavA IcchA che. A lekhamAM jJAna eTale dravyanA zuddha svarUpanuM jJAna. dravya mukhyatve be che, jJAna ane kriyA vize zrImad zuM kahyuM che te rajU karuM chuM. te pahelA jaDa ane cetana. A jJAnane jaina paribhASAmAM dravyAnuyoga kahyo che. # eka vAta jaNAvI dauM. jaina sozyala grupa taraphathI navakAramaMtranI dravyAnuyoga zreSTha che ane aMtima che, paNa zrImadde vAraMvAra bhArapUrvaka - ArAdhanA vize zrI zazIkAnta mahetAnuM pravacana goThavyuM hatuM. aMte kahyuM che ke dravyAnuyoganuM jJAna ati virala che, ati vikaTa che. ' meM be zabdo kahyA hatA. tyAre meM kahyuM hatuM ke dhArmika kriyAo- saMta samAgame ja prApya che. cittazuddhi ane kapAyanI upazAMtatA sAmAyika, pratikramaNa, tapa, japa, vrata vagere huM karato nathI; mArAthI vinA A zAna zakaya nathI. temanA keTalAka vacane TAMkuM chuM thatI nathI, te kriyAo vartamAnamAM je rIte thAya che tethI mane saMtApa pratyakSa satsamAgamathI, bhakita vairAgyAdi sAdhanasahita, nathI. paNa tene sthAne jJAnamaya kriyAo sthApI na zakIe tyAM mumukSue sadaguru AjJAe, dravyAnuyoga vicAravAyogya che." sudhI hajAro varSathI je kriyAo cAle che tene niSedha athavA virodha "riddhAMtane vicAra ghaNAM satsaMgathI tathA vairAgya ane upazamanuM karavAnI mArI vRtti nathI. janasAdhAraNanI temAM zraddhA che, temAMthI baLa vizeSapaNe vadhyA pachI, kartavya che. je ema nathI karavAmAM AvatuM tene kAMIka baLa maLe che, tenA aMtaramAM kAMIka zAMti thAya che, tene to jIva bIjA prakAramAM caDI jaI vairAgya ane upazamathI hIna huM aTakAvuM nahi, tema karavAne mane adhikAra nathI. A abhigama thAya che." jUnavANI gaNAto hoya to jUnavANI gaNAvAmAM mane nAnama nathI zrImad kahyuM che ke zAstromAM be prakAranA jJAna kahyA chesiddhAMtalAgatI, balka tene ucheda karavAnI pragatizIlatA mAre nathI joItI. jJAna ane upadezajJAna. siddhAMtAna aMtima lakSa che, upadeza karaje." Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 prabuddha jIvana tA. 16-8- 82 naya nizcaya ekAMtathI, AmAM nathI kahela, ekAMte vyavahAra nahi, banne sAthe rahela. athavA nizcaya nayagrahe mAtra zabdanI mAMya, lope sada vyavahArane, sAdhanarahita thAya, zrImade pote vivecana karatAM kahyuM che : 'samayasAra' ke 'gavAsi" jevA graMtha vAMcI, mAtra nizcayanayane grahaNa kare. AtmA asaMga che, abaMdha che, vagere. mAtra kahevA rUpe. aMtaraMgamAM tathA rUpa-guNathI kazI sparzana na hoya ane sadguru sanzAstra tathA vairAgya, vivekAdi sAcA 'vyavahArane lepe tema ja pitAne jJAnI mAnI laIne sAdhanarahita vate. sada vyavahAra jIvanasAdhanAne pAme che, prAthamika bhUmikA che. zuddha vyavahAra paNa jenAmAM nathI te jIvanasAdhanAnA paMthe che ema mAnavAnI bhUla na karavI. 8-7-1982 jJAna tenuM sAdhana che. vairAgya ane upazama, eTale ke kayA jevA ke kAma, krodha, moha, lebha vigerenI upazAMtatA vinA AtmajJAna prApta thatuM nathI. jIvananI te sAdhanA che. AvI sAdhanA vinA, jeo mAtra AtmajJAnanI vAte ja kare che athavA maukhika raTaNa kare che, teo zuSka jJAnI che. je jJAna vinAnI mAtra kriyAne ja Azraya le che te kriyAjaDa che. zrImanA, Atmasiddhi graMthamAMthI keTalIka gAthAo TAMkI A bAbata vadhAre spaSTa karyuM. koI kriyAjaDa thaI rahyA, zuSka jJAnamAM koI, mAne mAraga mekSa, karuNA upaje joI. bAhyakriyAmAM rAcatA, aMtarbhe da na kAMI, jJAna mArga niSedhatA, teha kriyA jaDa AI. baMdha mekSa che kalpanA, bhAkhe vANI mAMhi; vate mahAvezamAM, zuSka jJAnI te AMhI. kriyAjaDa ane zuSka jJAnInA lakSaNo batAvyA pachI, jIvanasAdhanAmAM tyAga, vairAgyanuM zuM sthAna che ane AtmajJAna mATe tenI keTalI AvazyakatA che te batAve che. vairAgyAdi saphaLa te, jo saha AtamajJAna; tema ja AtamajJAnanI, prApti taNAM nidAna. tyAga virAga na cittamAM, upaje na tene jJAna; aTake tyAga virAgamAM, te bhUle nija bhAna. jayAM jayAM je je yogya che, tahAM samajavuM te; tyAM tyAM te te Acare, AtmArthI jana eha. A traNe gAthA upara zrImad pote vivecana lakhyuM che. te pUra ahIM ApI zakato nathI. jIjJAsue joI levuM. tyAga, vairAgya, ane AtmajJAnane keTalo gADha saMbaMdha che te batAvyuM che. tyAga ane vairAgya vinA AtmajJAna saMbhave nahi. tyAga, vairAgya, aMtima lakSa nathI, sAdhanA che, tethI tyAM aTakavAnuM nathI. AtmajJAna vinA tyAga vairAgya saphaLa nathI, tyAga vairAgya vinA AtmajJAna zakya nathI. paraspara avalaMbita che, paNa prathama tyAga ane vairAgya, te na hoya te pAyo ja nathI. tyAga vairAgyamAM, tapa ane dehakaSTa samAyela che. dehanI ALapaMpALa karavAvALA, bhegopAgamAM rAcatA, parigraha mehamAM DubelA, AtmajJAnanI vAta karavAvALA zuSka jJAnI AtmaghAtI che. A ati kaThIna ane dIrghakALanI sAdhanA che. capaTI vagADe ane AtmajJAna karAvI de, eka kalAkamAM mekSa apAvI de evA bhagavAnethI sAce bhagavAna ApaNane bacAve. bhagavAna mahAvIrane paNa sADAbAra varSanI ghora tapazcaryA karavI paDI hatI, sarvasva tyAga karyo hato. bhASA bedhArI talavAra che. saMpUrNa satya bhASAmAM AvatuM nathI. AMzika satyane saMpUrNa mAnI, mANasa bhramamAM paDe che. jaina paribhASAmAM nizcaya naya ane vyavahAra naya batAvyA che. aMgrejImAM ya Absolute point of view and relative Point of view kahIe. apUrNa mANasa mATe badhAM daSTibindu Relative vyavahAranA che. paNa mANasane nizcayanI bhASA vAparatA AvaDe che. eTale mithyAne satya batAve ane satyane mithyA batAve evI tenI buddhi che. zrImad AvA bhrama sAme gaMbhIra cetavaNI ApI che. pharI Atma siddhinI keTalIka gAthAo TAMkuM: mukhathI jJAna kathe ane, aMtara chUTayo na moha; te pAmara prANI kare, mAtra jJAna droha. nizcaya vANI sAMbhaLI, sAdhana tajavAne'ya nizcaya rAkhI lakSamAM, rAdhana karavA ya. saMdhanA 1982-83nA varSa mATenA padAdhikArIo ane kArobArI samiti ii muMbaI jaina yuvaka saMghanI vArSika sAmAnya sabhA * zanivAra, tA. 31-7-81982nA roja saMghanA kAryAlayamAM maLI hatI, jemAM 1982-83nA varSa mATe nIce mujabanA hoddedAronI sarvAnumate varaNI karavAmAM AvI hatI: 1. zrI cImanalAla cakubhAI zAha-pramukha 2. zrI rasikalAla ema. jhaverI-upapramukha 3. , cImanalAla je. zAha............maMtrI 4. ke. pI. zAha.......................maMtrI 5. , praviNacaMdra ke. zAha..........koSAdhyakSa kArobArI samitimAM padAdhikArIo uparAMta 15 sabhyonI cUMTaNI mATe 21 sabhyonI umedavArI thatAM gupta matadAnathI cUMTaNInuM kAma hAtha dharavAmAM AvyuM. matadAnamAM nIce mujabanA 15 sabhya kArobArI samitinA sabhya tarIke cUMTAI AvyA che. cUMTAyelA sabhyone hArdika abhinaMdana! 1. De. ramaNalAla cImanalAla zAha 2, pR. tArAbena ramaNalAla zAha 3. zrImatI nIrUbahena subodhabhAI zAha 4. , subodhabhAI ema. zAha 5. zrI amara jarIvAlA 6. zrImatI kamalabahena pIrasapATI 7. zrI pannAlAla rasikalAla zAha 8. , harilAla gulAbacaMda zAha , e. je. zAha gaNapatabhAI ema. jhaverI TokarazI ke. zAha 12, , pravINabhAI maMgaLadAsa zAha , dAmajIbhAI velajI zAha 14. A maphatalAla bhIkhAcaMda zAha 15. rasikalAla laheracaMda zAha cUMTaNInI kAryavAhI oDiTara e. zAha mahetA enDa kAM.nA zrI uttamabhAI zAha ane sabhyomAMthI zrI zirISa sAkaracaMda vasAe saMbhALI hatI. $ $ $ $ saMgha samAcAra abhyAsa vartuLa - sapTembaranI tA. 10-11-12 (zukra, zani ane ravivAra) | traNa divasa mATe zrI nArAyaNa desAInAM pravacane gaThavavAmAM AvyA che. viSaya tathA samayanI jAherAta have pachInA aMkamAM karavAmAM Avaze. matrIe li. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-8-82 prabuddha jIvana 75 ahiM sakanI pahelI kasoTI-pitAne parivAra [] agaracaMda nAhaTA [] gulAba deDhiyA kapa hiMsAnA mahattva ane upayogitAnA saMbaMdhamAM lagabhaga kare che. moTA bhAganI vyakitao te emane Thesa pahoMce e prakArane A badhA ja jANe che ane pracAra paNa e vize thato vyavahAra kare che. e hiMsA che. emAMthI bacIe. vRddhAvasthAne kAraNe rahe che. kayAreka punarAvartana eTaluM thAya che ke tene hRdayasparzI zithila thayela mA-bApanI upekSA na karIe. e mahAupakArIo sthAyI prabhAva nathI paData. kharekhara e khUba citana vidhya pratye durvyavahAra karI hiMsA na karIe. che ke ahiMsAne paramadharma mAnavAmAM Ave che; paraMtu jIvanamAM mAtA-pitA pachI parivAramAM mukhya sthAna che bhAI, patnI enI pratiSThA kema nathI thatI. e vize ahiMsAnA pracArakoe ane saMtAnanuM. bhAI bhAI vacce Aje virodha ane kaTutA vadhyA pitAnA navA ciMtanane prakAzamAM lAvavuM joIe. jIvanamAM hiMsA che, eka bhAI dhanano apavyaya kare che jyAre bIjo garIbImAM kyAM, kayA rUpamAM vidyamAna che, enI bArIkAIthI zodha karI te sabaDe che. hisAnA nivAraNa athavA hiMsA ochI karavAnA upAya vize mahilAo tarapha vyavahAra durlabharyo che. emanI apekSAone vicAravuM joIe. khyAla nathI rAkhavAmAM Avato. ghaNA kAma jabaradastIthI karAvavAmAM hiMsA kevaLa bIjAnI ja nathI thatI, pitAnI paNa thAya Ave che. emane keTaluM du:kha pahoMcatuM haze! saMtAna pratye paNa ApaNe badhAM badhe vakhata pitAnI hiMsA karatA rahIe chIe. kyAreka evo vyavahAra rAkhavAmAM Ave che. kema ke rAga, dveSa, krodha, mAna, mAyA, lobha, viSaya, kaSAya ane gharanA nekara-cAko pAsethI vadhu kAma levAnI bhAvanA rahe pramAdamAM ApaNuM jIvana pasAra thaI rahyuM che. AtmAnA che. game tevuM sAruM kAma kare to paNa ApaNe kadara nathI svabhAva ke guNo upara karmonuM AvaraNa Ave te hiMsA che. zrImad karatA. e paNa manuSya che, eno parivAra keTalI muzkelI bhAgavata devacaMdajIe 'AdhyAtma gItAmAM hiMsA ane ahiMsA zuM che haze te vicAravuM joIe. enuM spaSTIkaraNa karatAM lakhyuM che: ApaNI karu NA ane dayAne srota sukAI gayo che? AtmIyatAnI sugaMdha osarI gaI che? zuM ApaNe kuTuMbIjane AtmaguNane haNa, hiMsaka bhAve thAya. ane paDozIonA du:khamAM sahabhAgI thavA taiyAra nathI? Atmadharmane rakSaka, bhAva ahiMsaka kahevAya. ApaNA mahApuruSoe eka moTI kasoTI ApaNane ApI AtmaguNa rANA teha dharma, svaguNa vidhvaMsaNA te adharma che ke, bIjAo sAthe evo vyavahAra kayAre na karo, je ApaNA bIjA jIvone du:kha devuM ke mAravuM e dravyahiMsA che, paNa tarapha bIjA kare to ApaNane na game, du:kha pahoMce. jevo vyavahAra pitAnA guNone haNavA te bhAva-hiMsA che. AtmAne karmathI rakSA bIjAo pAsethI IcchIe chIe te ja vyavahAra emanI sAthe e ja mAtra ahisA che. vyavahAramAM koIne kada na daIe e paNa ApaNe karIe. nIcenA vAkyamAM e vAta kahevAmAM AvI che. jarUrI che, paraMtu rAga, dveSa ane pramAdadvArA AtmAthI hiMsA "AtmanAma pratikUlAni, pareSAma, na samAcareta . karavI e moTuM pApa che. pArivArika jIvanamAM sauthI moTI hiMsA dahejanA kAraNe manuSyamAM karuNA, dayA, anukaMpA vagere komaLa ane nirmaLa bhAva che, thAya che. Akhare jIvanabharano saMbaMdha te suzIla kanyA para AdhAra e ja samApta thaI jAya ke ochA thaI jAya to A vizvanI rAkhe che. dhana to aneka vakhata Ave che ane jAya che. enI vyavasthA cAlI na zake. bIjA jIvonI hiMsAthI bacavuM tyAre muzkela tRSNA maTatI ja nathI. banI jaze. eka prANI bIjA prANIne mAravA acakAze nahi; tyAre A rIte ApaNe dhyAnathI joIe to ApaNA pArivArika koInuM paNa jIvane surakSita nahi rahI zake. hiMsAne bhAva pahelAM jIvanamAM hiMsA keTalI badhI vyApta che. ahiMsaka banyA chatAM ApaNe manamAM UThe che, pachI vacana ane kAyA dvArA hiMsA thAya che. eTalA eka vakhata nahi dararoja aneka vakhata hiMsA AcaratA rahIe mATe jaina sAdhu-sAdhvIonA ahiMsA-vratamAM mana, vacana ane chIe. kauTuMbika kalaha te sarvatra hoya che. badhAMnI prakRti ekasarakhI kAyAthI hiMsA karavI nahi, karAvavI nahi ane karanArane anumodanA nathI hotI. badhAM ApaNA kahyA pramANe kare e zakaya nathI, tethI na ApavuM evuM vidhAna karavAmAM AvyuM che. zrAvaka mATe paNa sadbhAva ane sahiSNutAnI jarUra che. ApaNe AtmanirIkSaNa saMyamapUrvaka koInI paNa hiMsA nahi karavI jarUrI che. ApaNe sthaLa karatA rahIe ane sarva prakAranI hiMsAthI bacatA rahIe. hiMsA te ochI karIe chIe, paraMtu paLe paLe ApaNA vyavahArathI zrI ma. mo. zAha sArvajanika vAcanAlaya bIjAne kaSTa ApIe chIe, kaTu ane marmaghAtI vacana belIe chIe, azubha ciMtana karIe chIe. A hiMsA tarapha ApaNuM ane pustakAlaya TrasTIonI varaNI dhyAna nathI jatuM. thoDI sAvadhAnI rAkhIe to jarUra emAMthI bacI zrI maNIlAla mokamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane zakIe. sau prathama ApaNuM dhyAna kauTuMbika saMbaMdho tarapha javuM pustakAlayanA AgAmI pAMca varSa mATe TrasTIonI cUMTaNInuM kArya joIe. ApaNA parivAra ane gharanA loko sAthe ApaNe kevo. saMghanI vArSika sAmAnya sabhAmAM hAtha dharavAmAM AvyuM. jemAM nIce vyavahAra karIe chIe? mahApuruSoe kahyuM che ke bIjAne kaMI paNa mujaba pAMca TrasTIonI sarvAnumate varaNI karavAmAM AvI hatI. kahetAM pahelAM potAnI jAtane DhaMDhoLe. koI paNa sArA kAmane 1. zrI cImanalAla cakubhAI zAha prAraMbha potAnA gharathI ja karavo joIe tyAre bIjA para prabhAva 2. , zrI ratilAla cImanalAla koThArI paDaze. parivAramAM sauthI paheluM ane sauthI UMcuM sthAna che mAtA 3 , rasikalAla mo. jhaverI pitAnuM. Aja kAla ApaNe sau anubhavIe chIe ke mAtA, pitA 4. e cImanalAla je. zAha ane gura janenI bahu avahelanA thAya che. jemanA sauthI vadhu upakAra , subodhabhAI ema. zAha che emanA tarapha pitAnA kartavyanuM pAlana virala vyakitao ja li. maMtrIo, zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16-8-82 - vRdhdhone apIla ! te "satsaMgI" gharaDAMonAM varSamAM gharaDAMonuM sukha IcchavuM e dareka gaNAya ane prazna e thAya ke Aje saMtAne gharaDAone vRddhAzramamAM rIte ucita ja che. ApaNA bApadAdAnA samayamAM mekalI Ape tenuM zuM? AjanA gharaDAo pitAnI bhUtakALanI gharaDAMone sAcavavAne prazna ja thato nahoto, kAraNake saMyukata kuTuMbanuM pAvitya lokahaiye vasI cUkayuM hatuM tema ja mAtRvo bhava:! AvI bhUlane yogya prakAzamAM samaje ane pitAnAM saMtAna pratye fjatuTevo jaa:! nI bhAvanA A dezanA lokonAM lohImAM paraMparAthI vAtsalyabhAva sAcA arthamAM lAvI zake te saMtAne gharaDAMone dhabakatI hatI. Aje saMyukata kuTuMbanI prathA chinnabhinna thavA pAmI vRddhAzramamAM ekalatA aTakI jAya ane mokalyA hoya te pAchA che ane tenAM anekavidha kAraNo ApaNe sau jANIe chIe. pariNAme potAnI pAse teDI lAve athavA te yathAzakita pharaja premabhAvathI Aje pitA ane putra vacce, sAsu ane vahu vacce tema ja yuvAno ane gharaDAMo vacce visaMvAditA savizeSa banavA pAmI adA kare evI pUrI zakayatA rahelI che. saMtAnone mAtra mA-bApanI che. AjanA samAjanuM citra ghaNuM du:khadAyaka hovA chatAM, AmAM milakata ja ke kamANI joIe chIe evuM hotuM nathI: saMtAnane mAtra putra ke putravadhUnA ja doSa jovA e nyAyanI bAbata nathI. temane prema joIto hoya che. premanAM vAtAvaraNamAM aTapaTA prazna * mAtApitAnI sevA karavI e saMtAnono prathama dharma che ja ukelAtA hoya che e satya khUba samajavA jevuM che. pharIne saMyukata ane zravaNa jevA banavuM enAthI vizeSa rUDuM putra mATe zuM hoya? kuTuMbanI prathA sthapAya e prazna AjanI sthitimAM mahattvanI paraMtu vAstavika sthiti e che ke mA-bApa potAnAM saMtAnanI banI zake tema nathI, paraMtu mahattvane prazna e che ke pitA ane sevA laI zakatAM nathI. mANasa mATe pitA banavuM e svAbhAvika che, paraMtu pitA thavuM AkaruM che- e kaDavuM satya khUba vicAravA jevuM putra vacce tema ja sAsu ane vahu vacce je aMtara che te ghaTavuM che. saMtAnone maTAM karavA, bhaNAvavAM ane paraNAvavAM eTalI joIe. A aMtara paisA ke vyAvahArika madadathI ghaTe tema nathI, ja mA-bApanI pharaja nathI, paraMtu potAnA saMtAnone "mAnava" paraMtu premathI ja ghaTe tevI bAbata che. A premanI pahela to banAvavAM e kharI pharaja bhUlAya to samAjanuM citra kevuM bane ? moTerAMoe ja karavI ghaTe; AmAM "garajane prazna nathI, paNa jyArathI mA-bApa potAnAM saMtAnone "mAnava banAvavAnI pharaja bhUlatAM rahyAM che tyArathI samAjanI adhogati zarU thaI che. tethI pitAnA dharmane prazna che. AmAM vaDIlenI nAnama nathI, paNa ulaTuM je mANase pahelAM ke Aje "mAnava" tarIke bahAra AvyA gauravayukata meTAI che. tema ja hAra nathI, paNa yogya arthamAM jIta che temanAM ghaDataramAM temanAM mA bApane phALe mahattvanuM che. e che ane temAM thagya samAjaracanAnAM bI vavAya che e khUba moTI saunA pratyakSa ke parokSa anubhavanI bAbata che. bAbata che. putra pitAne "deva' gaNe tevI zAstrAjJA che e sAcuM, paraMtu - gharaDAMoe samajavuM ja joIe ke potAnAM saMtAna pratye pitA mATe paNa zAstranI AjJA che ke putra 16 varSanA thAya eTale prema ane mArgadarzana sivAya temaNe bhagavAnanI bhakita ane yathAzakita pitAe tene mitra gaNave. pitA putranuM chatra che ane chatra aTale mAtra sAcA arthamAM samAjasevAnuM kArya a5nAvavuM e sarvathA ucita poSaNa ane Azraya nahi, paraMtu chatra eTale pitAe mitra, tattvajJAnI ane mArgadarzaka - a friend, philosopher and guide - ane baMdhabesanuM che. manovaijJAniko ane DokaTaro kArya ane pravRttine banavuM e artha abhipreta che. haka kAyadAnI bAbata che, jyAre prema sArI taMdurastI ane dIrdhAyuSya bakSanArA gaNe che. gharaDAMonI AvI ane vAtsalya hRdayanI bAbato che ane te ja sarvoparI che. saMtAno daSTi banavA pAme to teo 'aNakhapatA'nI lAgaNI anubhavavAne pati-patnInA premanuM sarjana che, chatAM saMtAnone khATA lADanAM badale teonI 'jarUra' che ane koI temanA para AdhAra rAkhe che svarUpamAM prema ane vAtsalya maLe e mAnavInI mATI kara NatA ja che. je pitA putranI bAlyAvasthA putrane sarvasva lAge che te ja evI lAgaNI anubhavaze. A kAlpanika bAbata nathIparaMtu prakhyAta pitA pratye jyAre putra pukhta bane che, pariNIta jIvana briTiza bembara pAyaleTa lIonArDa cezAyaranAM jIvanamAM bIjA gALe che tyAre putrane Adara ghaTavA lAge che. AnuM kAraNa putrane vizvayuddhanI bhayaMkaratAothI parivartana AvyuM ane teNe asAdhya mATe potAnI patnIne mohapAza nathI, paraMtu putrane pitAmAM mitra, tattvajJAnI ane mArgadarzakanAM darzana thatAM nathI e kAraNa hoya che. rogathI pIDAtA vRddha dardIonI sevAnuM kArya upADayuM. teNe jagata pitAno putra AgaLa vadhe ane Adhunika samAjamAM pravartatI samakSa sAbita karI ApyuM che ke prema ane sahavAsathI asAdhya DhabamAM AnaMdathI rahe e pitAne mATe lahA banavo joIe. rogathI pIDAtA vRddha dardIo paNa teonI jarUra che ane koI putra bIjI vyakita nathI, paNa potAnuM ja prAkaTaya putra dvArA che ema temanA para AdhAra rAkhe che evI lAgaNInA anubhavathI temanA mAnavuM epitAne mATe gauravanI vAta nathI? A mAnyatA saMvAditAnI jIvananA chellA divase paNa sukha-zAMtithI vItAvavA zakitamAna muLabhUta bhUmikA che. uddhata putranuM hRdaya paNa ni:svArtha mAtRprema pratye pIgaLe che e satya pitAe vicAravA jevuM nathI? bane che. vRddhAzrame A vicArasaraNI para cAlavA joIe ane jemanI koI ja dekhabhALa karanAra na hoya temane mATe ja A mAtA harSavibhora banIne putrane paraNAve che; paraMtu potAnA ja lADakavAyAnAM premapAtrane te prema ApI zakatI nathI e "sAranAM vRddhAkAme hovA ghaTe. ajJAna ane aNasamaja ja prakaTa kare che. putravadhUnI samagra raheNI aphasanI vAta to e che ke ATalA vizALa dezamAM karaNI para putranAM jIvana ane pragatino AdhAra che e satya prauDha zikSaNane marma samajAto nathI. prauDha zikSaNa akSarajJAnathI putranI mAtAne 'sAsu banyA pachI rAmajamAM AvatuM nathI e mAMDIne kema jIvavuM tyAM sudhInA prazno AvarI lenAra jabbara, nArI jAtinI kara NatA ja che. Akhare to sAsue putravadhune vahIvaTa soMpavAne ja che to pachI "sAsu banavA karatAM premALa mAtA umadA sAdhana che. prauDhazikSaNa dvArA samAjanI vicArabhUmikA zA mATe na banavuM? mAtApitA, putra ane putravadhUnAM premALa yogya banAvI zakAya teTalI prauDha zikSaNamAM tAkAta che. tevI ja mArgadarzaka bane temAM teone vRddhAvasthAmAM sAcavavAmAM Ave tenI rIte A dezamAM saMkhyAbaMdha dharmAla che, paraMtu temAM vRddhone kathAvArtA khuzAmata nathI paNa pitAne dharma che ane samAja pratye potAnuM ane visAme khAvA pUratuM ja Azraya maLe che. vRddhone yogya RNa adA karavAnI bAbata che. daSTibiMdu maLe tevA utsAhabharyA prayAsa A dharmAlayomAM thatAM nathI A pAyAnAM manovaijJAnika ane AdhyAtmika satya vaDIlo e paNa vidhinI vicitratA gaNAya tevI bAbata che. dharmAlayane. svIkAre ane Acare to temanuM jIvana suMdara thavAnI sAthe temanA aMgata prazna tema ja samAjanA aneka prazno ukelAya e nidhivAda eka hetu mAnavaprema vikasAvavAne che e satya samajavAne samaya bAbata che. A rajUAtamAM gharaDAonA bhUtakALanA doSa batAvyA pAkI gayo che. A Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-8-82 prabuddha jIvana itihAsa viSenI [] yazavaMta dozI ItihAsa viSe vidvAnomAM aneka bhinna mato pravarte che. ApaNe tyAM sva. kizoralAla mazarUvALAe emanA suprasiddha pustaka 'samULI krAnti ' mAM itihAsa viSenI emanI daSTi vyakata karIne vAcakone stabdha karI dIdhA hatA. itihAsane navalakathA karatAM vadhu mahattva nahi ApavAne emane! mata atizaya carcAspada banyo che. mane kizoralAlabhAInA maMtavyamAM ghaNuM badhuM tathya jaNAya che, paNa e viSe bhaviSyamAM kayAreka lakhavAno IrAdo che. Aje itihAsa viSe eka evA ja bIjA tAttvika muddAnI carcA karavI che. muddo e che ke itihAsa zuM che? eka mata evo che ke samAjanA mAvaDIe jevA meTA mANasAnAM jIvana ane kArya te itihAsa. Ano artha e thayo ke rAjAo, moTA senApatio, mahAna saMtamahatA vagerenAM jIvanacaritrA te ja itihAsa. itihAsanI AvI spaSTa vyAkhyA ApyA vinA paNa ApaNane je itihAsa bhaNAvavAmAM Avyo che te AvA ja che. ApaNe je itihAsa bhaNyA temAM rAjavaMzA, rAjA ane rAjAnAM sArA-khoTAM kAryonA ja samAveza thayo hato. jyAre rAjAne badale emanA pradhAna pezavAonuM zAsana cAlavA lAgyuM tyAranA samayano itihAsa pezavAone pagale cAlyo ane aMgrejonA rAjya daramiyAnanA itihAsa gavarnara janaralA ane vAIsaroyonI nAmAvalIne anusaryA. itihAsa viSenI A daSTine pariNAme itihAsa eTale rAjakIya itihAsa evI vyAvahArika praNAlikA nIpajI. A jAtanA itihAsa khoTo to na kahevAya, paNa adhUro, ekapakSI, pUrvagrahayukata kahevAya. itihAsa viSenI A daSTi ekAMgI gaNAya. AnI sAmeno mata 'ItihAsa eTale moTA mANasAnAM jIvana ane kArya nahi, paNa samagra samAjanuM jIvana' evA che. samrATa azokanA jIvananA abhyAsathI te samayanA samAjajIvananA sAce ke pUro khyAla Ave evuM A daSTi dharAvanArAo mAnatA nathI. emane ema nathI lAgatuM ke bhAratanA soLamI ane sattaramI sadIne ItihAsa bAbarathI auraMgajheba sudhInA mogala sulatAnAnAM jIvananI kathAmAM samAI jAya. Ama, ItihAsa viSenA eka matabheda vyakitanI vAta ke samAjanI vAta e prazna paratveno che. bIje matabheda banAvA ane pravAhA-valaNo-vAtAvaraNa vacceno che. ApaNane bhaNAvAto ItihAsa banAva upara ghaNA vadhupaDato bhAra mUke che. ItihAsamAM banAva jeTaluM ja e banAva pAchaLanI bhUmikAnuM, enAM kAraNAnuM mahattva hoya che ane banAva banyA pachI enAM zAM pariNAmA AvyAM e paNa eTaluM ja mahattvanuM hoya che. kAraNA ane pariNAmeAnA abhyAsa mATe vicAranA pravAho, samAjanA valaNA ane samAjanuM vAtAvaraNa-e sarva jovuM.,--tapAsavuM paDe che. ItihAsane jyAre ApaNe vyakita jIvanarUpe ke kathArUpe joIe chIe tyAre ItihAsa romAMsa jevo, kathAvArtA jevo banI jAya che. eka vAta sAcI ke bALakone ItihAsa zIkhavavAno prAraMbha ItihAsanI vArtAo drArA thAya to temane e viSayamAM rasa utpanna thAya, ItihAsazikSaNanA krama pahelAM vArtAo kahevI, pachI samayAnukrama pramANe banAvA zIkhavavA ane chelle ucca kakSAe sAmAjika pravAhanuM pRthakkaraNa zIkhavavuM, evo vAjamI che. muddo e che ke, pravAhonuM pRthakkaraNa ane arthadhaTana e ja kharuM-ItihAsa ciMtana che ane AgaLanA tabakkA A ItihAsadarzananI phkata taiyArI che. By 77 e daSTi vyakita ke banAvA karatAM paraMparA, vicArapravAhA, rItarivAjo, rUDhio vagerenuM pRthakkaraNa kadAca vadhu sAco prajAkIya ItihAsa ApI zake evA paNa saMbhava che. koI eka samaye rAjAe meLavelA vijya karatAM te samayanI prajAnA jIvananuM citra vadhu sArA ItihAsa pUro pADI zake. ItihAsa sarvavyApI zabda che. koI eka samaye, koI eka sthaLe vasatA samAjanI pUrepUrI mAhitI te ItihAsa. e samAjanI rAjakIya, Arthika, dhArmika, samAjazAstrIya, kaLAviSayaka, zaikSaNika sAhityika, manovaijJAnika, Tekanolojikala - ema badhI jAtanI mAhitInI apekSA ItihAsa pAse rakhAya, alabatta, keTalAMka zAsro potapotAnAM kSetrA pUrato alaga ItihAsa taiyAra kare che. badhAM kSetrAnA AvA ItihAsa bhegAM karIe tyAre ja kharo sAmAjika ItihAsa, saMpUrNa ItihAsa prApta thAya. bAkI badhA judA judA ItihAsa AMzika, ekAMgI ItihAsa gaNAya. e hisAbe para parAgana ItihAsa e kevaLa rAjakartAone ItihAsa che. ItihAsanI rajUAta haMmezAM ItihAsanA nAme ja thAya evuM paNa nathI. ghaNIvAra rItasaranA ItihAsa karatAM koI navalakathA, koI AtmakathA, koI jIvanacaritra ItihAsanI vadhu najIka Ave evI kRti hoya che. navalakathAomAM paNa aitihAsika gaNAvAyelI navalakathA ha MmezAM aitihAsika hoya evuM nathI banatuM. AthI ulaTuM sAmAjika gaNAI gayelI navalakathA ghaNIvAra vadhu aitihAsika hoya che. enuM kAraNa paNa emAM te vakhatanI prajAnuM jIvana aneka bAjuethI batAvavAmAM AvyuM hoya che te ja che. be navalakathAonI tulanA karI zakAya. munazInI navalakathA 'gujarAtano nAtha' aitihAsika navalakathA tarIke pragaTa thaI hatI ane aitihAsika navalakathA gaNAtI AvI che. bIjI bimala mitranI 'sAheba, bIbI, gulAma' laIe. e eka kAlpanika sAmAjika navalakathA gaNAI che. 'gujarAtano nAtha, kharI rIte tatkAlIna rAjakartAonI kAlpanika kathA che. emAMnAM ghaNA badhAM pAtrA ItihAsamAM noMdhAyelAM pAtrA che. eTalA pUratI e aitihAsika navalakathA kahevAI che. te vAjabI che. paNa temAM prajAnA koI paNa samudAyanuM jIvana to pratibiMbita nathI thatuM paNa khuda solaMkI rAjakartAenuM paNa sAmudAyika jIvana, sAmAjika jIvana, kauTuMbika jIvana pratibiMbita nathI thatuM. emAM kevaLa vyakitao che, samAja nathI eTale samagra kRti vAMcyA pachI e yuganuM koI vAstavika citra ApaNA manamAM baMdhAtuM nathI. munazIne anyAya na thAya te khAtara e yAda karavuM joIe ke emaNe pote ItihAsa ApavAno nahi paNa navalakathA ApavAno ja hetu rAkhyo che ane navalakathAmAM sauthI vadhu mahattva pAtrAnA paraspara vyavahAranuM ane emanAM AMtarika saMcAlananuM che. samAjajIvananuM darzana karAvavuM e navalakathA mATe anivArya nathI, paNa ItihAsa mATe anivArya che. AthI 'gujarAtano nAtha' navalakathA che, paNa sAcA arthamAM aitihAsika nathI ema koI kahI zake. ane e ja dhoraNe 'sAheba, bIbI, gulAma'aitihAsika che ema paNa kahI zake. e navalakathAnAM pAtro to badhAM kalpita che, aitihAsika nathI. paNa e pAtrAmAM e vakhatano vAstavika samAja rajU thayo che. pAtra kevaLa pAtra nathI rahetuM, samAjanA eka varganuM athavA eka samUhanuM pratinidhitva banI jAya che. emAM Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. prabuddha jIvana AvatA jAgIradAra koI eka cokkasa jAgIradAra tarIkenuM nAma bhale dharAvatA hAya, paNa enI jevA e samaye aneka jAgIradAro hatA ane e darekanI sthiti lagabhaga sarakhI ja hatI. ghasAI gayelI, satva gumAvI beThelI te kALanI jAgIradArIne khaseDI tenuM sthAna levA eka navA mUDIdAronA varga UbhA thaI rahyo hato e A kathAnuM sAmAjika satya che. emAM banatA banAvAnuM kevaLa banAva tarIke ochuM mahattva che. vadhu mahattva e banAvA samAjanI gati kaI dizAmAM thaI rahI che te batAve che e hakIkatanuM che. A dRSTie jotAM A kAlpanika pAtrAnI kathAmAM ItihAsanAM tatvo vadhu che. vyakitane lagatA banAvA, vyakitanAM aMgata manomaMthanA e kathAnAM tattvo che; sAmAjika prakriyA ItihAsanuM tattva che. AnuM kAraNa e che ke vyakitanI vilakSaNatA vyakitanI sAthe cAlI javAnI che. eNe prajAjIvana upara je asara pADI haze te ja lAMbA samaya sudhI rahevAnI che. vyakitae Ave ne jAya, paNa prajAjIvana zAzvata che. mahAbhAratane keTalAka vidrAnA ItihAsa gaNAve che to keTalAka ene paraMparAgata daMtakathAone AdhAre racAyelI eka kalpita kAvyakRti mAne che. ene ItihAsa gaNIe to te rAjakartA kuTuMbonI kathA tarIke ja gaNI zakAya, prajAjIvananA citra tarIke, samAjajIvananA darzana tarIke, sAmAjika para parAonA arthaghaTana tarIkenA ItihAsa jovo hoya to mahAbhArata e dRSTie adhUruM nIvaDe. draupadInA pAMca pati thayA e daSTAMta jue. emAM eka hakIkata rUpe pAMca patinI vAta ApaNe svIkArI. enuM mahAbhAratamAM apAyeluM kAraNa bALavArtAmAM ja cAle tevuM che. paNa enuM koI sAmAjika arthaghaTana kharuM? jo aneka patinI kazI ja paraMparA pAMDavakuLamAM ke enI kakSAnAM anya kuLAmAM na ja hoya to AvI behudI vAta koI kuLa ke samAjane svIkArya bane kharI? pAMDavoSTha yudhiSThira paNa A yojanAne behudI nathI gaNatA. kuLanAM meTerAMo paNa jarAka judI vAta tarIke ene svIkArI le che. pAMca patinI AvI kauTuMbika ane sAmAjika svIkAryatAnuM rahasya zuM? mahAbhAratamAMthI e maLatuM nathI. bahupatitvanAM anya dAMtA mahAbhAratamAM nathI. Aje himAlayanA vistAramAM ke madhya pradezamAM bahupatitvanI prathAvALI AdivAsI jAtio che ema kahevAthI mahAbhAratanA A prasaMgano sAmAjika khulAso nathI maLato. A eka bAbata pUranuM to mahAbhArata ItihAsa nahi, paNa kAvya ja rahe che. zivAjI viSe eka sarasa vAta kahevAya che. eka hArelA muslima saradAranI suMdara yuvAna patnIne zivAjI pAse bheTa tarIke lAvavAmAM AvI tyAre emaNe eka atyaMta umadA ane gauravabharyuM bhavyavAkaya kahyuM: "A mArI mA hAta tA huMye AvA suMdara hota." zivAjInA aMgata guNanAM darzana karAvavA mATe A adbhuta prasaMga che. enuM amuka aitihAsika mahattva paNa che. paNa zivAjIne lagatI eka bIjI ukita carcAspada chatAM ItihAsanI daSTie vadhu mahattvanI che. ghaNuM karIne kavi bhUkhaNanI ke pachI emane nAme DelI eka ukita che: "kAzI kI kalA gaI, mathurA masIda bhaI, zivAjI, na hota te sunnata hota sabakI." zivAjIe samagra dezane muslimonA zAsana taLe AvatA aTakAvyo, nahi to A deza kevaLa muslimonA deza banI jAta evA A kaDIno bhAvArtha thayo. savAla e che ke te vakhatanA ItihAsanuM A arthaghaTana sAcuM che ke khoTuM? e nakkI karavA mATe tatkAlIna samAjanAM vividha pAsAM lakSamAM levAM joIe ane e badhAM pAsAMnuM darzana e ja kharo ItihAsa che. raziyAnA saramukhatyAra sTAlina ane jarmana saramukhatyAra tA. 16-8-82 hiTalara e banne vyakita tarIke kevA svabhAva dharAvatA hatA enuM mahattva jarUra AMkI zakAya. paNa kharI aitihAsika mahattvanI vAta to te A che: sAmyavAdI samAjaracanAmAM ja evuM kaMIka che kharuM jene pariNAme tyAM sTAlina jevA zAsako vadhu TakI zake? jarmanInI tatkAlina sAmAjika sthiti kevI hatI jeNe hiTalara jevA zAsaka pragaTAvyA? A prazno ItihAsakAroe uThAvyo ja che ane enI ghaNA vistArathI carcA karI che. ahIM kahevAno muddo eTalo ja che ke sTAlina-hiTalaranA guNa-durguNa karatAM A bAbatonuM aitihAsika mahattva vadhu che. eka divasa paMDita sukhalAlajI pAse amadAvAdanA prakhyAta saMgItakAra bhAIlAlabhAI zAha kabIranuM eka bhajana gAtA hatA. gItamAM AkaDI AvI : mADI ruve AsA mAsA, bahena . ruve bAra mAsa ; gharakI joru tIna dina ruve ghara se nikale bahAra. 14 paMDitajI kahe: "mane lAge che ke AmAM te samayanI amuka rUDhi ane praNAlikAnI vAta che. jeno pita marI gayA hoya te strIne paNa garIbIne lIdhe traNa divasa zAka pALIne ceAthe ja divase majUrIe javuM paDatuM haze, " paMDitanI A STi e kharI ItihAsadaSTi hatI. ItihAsa phakata aitihAsika gaNAtI sAmagrImAMthI ja nathI maLatA. e sAmAjika rUDhio ane para MparAmAMthI, kahevatAmAMthI, akhA bhagatanA chappAmAMthI anya sAhityamAMthI, lokasAhityamAMthI evI evI aneka rIte maLe che. A lekha pUrato muddo e che ke vyakitanA ItihAsa karatAM samAjane ItihAsa vadhAre mahattvanA che. navA gharamAM vasavATa kundanikA kApaDiyA thayelA 'prabuddha jIvana'nA 16-6-'82 nA aMkamAM pragaTa 'AthamatI saMdhyAe' lekha kheda ane nirAzA preranAro, nirbaLa lAgaNIone paMpALanArA lekha che. paristhiti game tevI hoya, paNa mANo, tenA khamIrathI mukAbalA karavA joIe. rodaNAM raDavA, bIjAo vize phariyAda karavI, jIvanamAMthI je kAMI cAlyuM jAya tenA mATe baLApA kADhavA te koI paripakava, samajadAra mANasane zAbhatuM nathI. mANasa jIvananA kAryakALa daramiyAna kuTuMbanuM rArjana kare che, saMvardhana kare che, saMpatti ekaThI kare che, saMpatti vaDe eka prakAranI salAmatI meLavavAnA prayatna kare che ane A badhAmAM te peAtAnA jIvananAM uttame!ttama varSo vApare che, potAnI kAryanI, buddhinI, vicAranI zakitao vApare che. paNa jIvana kema jIvavuM, vividha paristhitione AMtarazakitathI kema javAba ApavA, vadhu ne vadhu Atmanirbhara, sAmarthyavAna kema banavuM, te tarapha lakSa apAtuM. nathI, pariNAme vRddhatvane te 'gunA' mAne che. eka vakhata cAre kora dhAka vagADI hAya' paNa zarIra--zakita ghaTatAM te lAcAra banI jAya che ane saMtAnonI mAbApa pratyenI vartaNUka viSe TIkA karato thaI jAya che. paNa teNe peAte vRddhAvasthA vastaMbhAvI che ema samajIne e mATe taiyArI kayAre ya karI hoya che kharI ? pahelI vAta te e ke rAMtAnAnI ATalI TIkA karanAra mAbApAe saMtAnA sAthenA peAtAnA vyavahAra tapAsyA che kharA? 'cAre kora dhAka vagADavA IcchatA lokoe pAtAnA gharamAM paNa premanuM nahi, dhAkanuM ja sAmrAjya calAvyuM haze. prema ApIe to prema maLe che. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16-8-82 dIkarAnI vahune dIkarI karIne rAkhI hoya to e cokkasa sAsu-sasarAne mAbApa gaNIne sevA karI zake, paNa ApaNane sattA calAvavAne zekha hoya che. rAjakartAo ja nahi, badhA ja sattAnA durupayoga kare che. jayAM jyAM jenA hAthamAM je kAMI nAnI moTI sattA hoya, tenA mANasa durupayoga kare ja che. eka zrI vahu hAya tyAre teNe sAsunA atyAcAro sahyA hoya; te ja strI pote sAsu bane tyAre vahu sAthe kevI rIte varte che? ApaNe ApaNA thakI bIjAonuM ApaNI heThaLanA lokonuM mana keTaluM dubhavIe chIe, ApaNAM zabdo ne kAryothI temane keTalAM vIMdhIe chIe tene ApaNane khyAla hoya che kharo? traNa divasa pahelAM ja eka yuvAna, doDha varSa pahelAM paraNelI strI maLI hatI. cha ke sAta mahinAnI garbhAvasthAmAM hatI. me' tenA sahaja khabara pUchayA ke tenI AMkhamAM AMsu AvI gayAM. te zrImaMta kuTuMbamAM paraNI che. gharamAM nokaro che, te paNa sAsunA Agraha ke pote cIMdhe te kAma to vahue karavuM ja joIe. sAsue vahune sTula para caDI abharAI parathI vajanadAra DabbA utAravAnuM kahyuM. chokarIne kaMIka takalIpha hatI, jenA mATe te DokaTara pAse gaI hatI. DokaTare kaheluM ke vajanadAra vastu UMcakavI nahi. teNe sAsune namratAthI kahyuM ke mane DokaTare AvuM kAma karavAnI nA pADI che. sAsu gusse thaI gayAM. "utAra DabbA, huM kahuM chuM ne tane! jou chuM tane zuM thAya che?" chokarI raDI paDI ne potAnA rUmamAM cAlI gaI. je loko potAnAM saMtAnonA vyavahAra vize phariyAda kare che teo pAtAnA hRdayane pUchI jue: temaNe saMtAno pratye mAyAmamatAno. sahAnubhUti ne samajanA vyavahAra karyo che? peAtAnuM varcasva calAvavAne badale peAtAnA prema vahAvyo che? che.karAMonA vyakitatvane Adara karyo che? eka bhAInI phariyAda hatI ke chekarAMone pote dhaMdhAmAM palATayA paNa have teo potAnI sAthe dhaMdhA vize koI vAta karatA nathI, paNa chokarAo jyAre vAta karatA tyAre A bhAI haMmezAM pAte keTaluM vadhAre sArI rIte e ja kAma karI zake che tenI sAcI khoTI baDAI hAMkatA; 'tane to kAMI AvaDatuM ja nathI, kahI dIkarAne utArI pADatA. 'huM tyAM UbhA hAu ne to phaTa daIne kAma thaI jAya, tane kAMI samaja ja paDatI nathI, ema kahI chokarAone apamAnita karatA ane temane khabara paNa paDatI nahi ke teo cheAkarAonuM apamAna karI rahyA che. std mAbApAno eka moTo doSa e hoya che ke teo saMtAnonI umarane, saMtAnonI samajanA, saMtAnonA vyakitatvanA Adara nathI karatAM. bALakonA jIvanamAM parivartana thaI rahyuM hAya che, je vRddhivikAsa temanI buddhi ne samajamAM thaI rahyAM hoya che te jovAnI dRSTi ja temanI pAse nathI hotI, temane mana to chekarAMo nAnAM ne nAnA ja hoya che, kayAreya UgatAM ja nathI hotAM. AvuM mukhyatve bApa ane dIkarAnA saMbaMdhamAM bane che. dIkarI to paraNIne sAsare cAlI gaI hoya che eTale mA mATe dIkarAnI vahu potAnuM nizAna rahe che. ApaNane navAI lAge, paNa A jamAnAmAM meM, muMbaI jevA zaheramAM paNa evI strIo che je putravadhUne kahe, "tuM bhale vaiSNava kuTuMbamAMthI AvI, paNa have amAruM A jaina kuTuMba che te tAre agiyAraza giyAraza nahi karavAnI. havethI ekAsaNAM AMbela karavAnA" eka strIne potAnI dhArmika mAnyatA dharAvavAnA adhikAra nathI. kAraNa? te paraNelI che. tenA have tenA peAtAnA vicAro, potAnI buddhi, potAnI mAnyatA para kazo adhikAra nathI. potAnI rIte dharmaupAsanA karavAnI sAdI svataMtratA paNa chInavI 79 lenAra zrI krayA adhikAre ema apekSA rAkhI zake ke huM vRddha thaIza tyAre mArI badhI svataMtratA jaLavAze? mANasanuM hRdaya keTaluM to sAMkaDuM, peAtAnA khyAlAmAM baMdhiyAra nAnI nAnI sattAomAM tRpti zodhavAnI kSudratAthI bhareluM hoya che! teNe kayAreya AtmanirIkSaNa karyuM nathI hotuM, potAnA vyavahAra tapAsyA nathI hotA. je sauthI najIkanAM che, potAnAM gharanAM che tenI pote kevI vividha rIte upekSA karI che teno tene khyAla ja nathI AvatA. prema ne mAyALutAthI teNe saMtAnonAM hRdayanAM UMDANanA sparza karyo nathI hoto. vRddhAvasthAmAM A badhAMne temane badalA maLe che, paraMtu meM evA mAbApa paNa joyAM che jemaNe temanAM saMtAno sAthenA saMbaMdhamAM . prema, samajadArI ane vizvArA dAkhavyAM hoya che. temanA para potAnuM varcasa hokI besADayuM hotuM nathI. AvA eka pitAnA putre kamAvAnI zarUAta karI tyAre pitAne ka hyuM hatuM: "bApujI nivRtta thayA pachI have tamAre kAMI ja kAma paisA mATe karavAnuM nathI. tame nirAMte tamane je game te pravRtti karajo. Arthika bAju badhI huM saMbhALI laI. tame jo kamAvAnI ciMtA have karaze! to mane lAgaze ke tamane amArAmAM avizvAsa che." AmAM to 'vAvIe tevuM laNIe'nI ja vAta che. ApaNe prema Apyo haze to cokkasa prema maLaze. paNa jo 'dhAka' jamAvI haze to ApaNI upara paNa dhAka jamAvavAmAM Avaze. A saMtAna sAthenA vyavahAranI vAta thaI. bIjo muddo e che ke AvI lAcAra parAdhIna sthitimAM mUkAvuM na paDe e mATe Aga LathI koI vyavasthA vicArI na zakAya? e mATe mana ane zarIrane AgaLathI taiyArI karI na zakAya? jIvananI koI avasthA nirupayogI nathI. bAlyAvasthA anekavidhi zakayatAnA ughADa che; yuvAvasthA svapno, Avego sAhasa, ane ajANyAM zikharo sara karavAnI zakita che; prauDhAvasthA jIvananA kaDavA - mIThAM anubhavonuM tAraNa kADhIne samaja ane zANapaNa meLavavAno tabakako che, to vRddhAvasthA AMtarika stara para kAma karavAno, saMgaha ane AsakitanAM jALAM vikherI nAkhavAnA, punarjanmamAM mAnatAM hoIe to navA jIvana mATe bIja vAvavAno samaya che. yuvAvasthAmAM yogya AhAra vihAra - yogAsanA - dhyAnanA abhyAsa keLavyo hoya to vRddhAvasthAmAM paNa zarIrasvAsthya ghaNe aMze jALavI zakAya. 75 - 80 varSe paNa sphurtithI kAma karatA ghaNA mahAnubhAvone ApaNe jANIe chIe jemAM pra, jIvananA AdaraNIya taMtrIzrI paNa che. gAMdhIjI ApaNane kayAreya vRddha lAgelA? mANasanI vRddhAvasthAnI apaMgatA ne nirbaLatA sarvAMze nahi te ghaNA aMze, tenI yuvAnakALanI jIvanarItinuM ja pariNAma hoya che. chatAM zarIra jarjara thAya, hAthapaganI zakita zithila thaI jAya, te vRddhAvasthAnuM anivArya lakSaNa che, paNa tethI mananI zakita te Atmazakita kSINa ja thAya te anivArya nathI. gRhasthajIvananAM kartavyo nibhAvatAM, saMsAranI jaTila paristhitionA sAmanA karatAM mANasane potAnI aMdara jovAnI phurasada maLI hotI nathI. vRddhAvasthA e samaya Ape che jyAre ApaNe ApaNI aMdara DokiyuM karIe, ApaNAM dunyavI vaLagaNAne khaMkherI nAkhIe. thoDA vakhatamAM chevaTanI vidAya levAnI ja che. to jarA AgaLathI AsakitanAM baMdhana DhIlAM karI zakAya? chokarAMnAM cheAkarAM, temanI mAyA temanA pratyenA mAha - e badhAMmAMthI haLavekathI jAtane khesavI laI potAnAM AMtara-vikAsa mATe vicAravAno samaya mANasa mATe zuM kayAre ya. AvatA ja nathI? 'gharaDAM - ghara' ne huM to AvakAruM chuM. jiMdagIbhara ApaNe theADAka lokonA snehamAM jAtane pUrI rAkhI hoya che. A navA gharamAM ajANyAM Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 08 80 manuSyone cAhavAnI, ApaNI premanI zakitanA vistAra karavAnI ApaNane taka maLe che. kevaLa peAtAnA ja du:khane vAgeALavAne badale bIjAnAM du:khamAM ApaNe bhAga laI zakIe chIe. jIvanabhara je kAMI mAnasika saMpatti, vicAra saMpati, anubhava saMpatti ekaThI karI hoya tene bIjAonA lAbhArthe viniyoga karI zakIe chIe. saMsAranI javAbadArI ne citA na hovAthI mAkaLA mane hasI-AnaMdI zakIe chIe. ahIM ApaNane mitro maLI zake che, sahAnubhUti maLI zake che. prArthanA ane zrAddhAne baLa paNa maLI zake che. ahIM paNa mANasa peAtAnI ucca Atmazakita dAkhavIne pratikULatAmAM prasanna kema rahI zakAya tIvra zArIrika pIDAo vacce hasatAM prapha ulla kema rahI zakAya tenuM udAharaNa pUruM pADI zake che. ghara ane gharanI mamatAne cheDIne javAnI ghaDI te Ama paNa AvavAnI ja che. e vidAyane koI TALI zakavAnuM che?te parANe jyAM viccheda karavA ja paDavAno che tyAM samajathI, zANapaNathI vidAya laI levAmAM vAMdhA zA che? ApaNe mAgaNIo, Agraha, apekSA, phariyAda nahi paNa premanA bhAva rAkhatAM hoIzuM te A navA gharamAM paNa ApaNAM snehIsaMbaMdhIo maLavA AvavAnA ja che. temane maLIne prasanna thavAnI vadhAre AzA zA mATe rAkhavI joIe? paNa gharaDAM-ghara e nAma badalavAnI bahu jarUra che. e nAma evuM to sAgiyala che! ene badale ame naMdigrAma rAkhavA dhAryuM che, tema 'visAmo' nAma rAkhI zakAya athavA 'saMdhyAghara ' ke ke 'navuM ghara' bIjuM ghara' athavA mAtra "ghara" - eTaluM ja. nAma rAkhIe to paNa cAle. A gharo vadhAre vizALa hetuvALAM, vadhAre sagavaDavALA, sAdhanAvALA hovAM joIe. badhAM ja vRddho ke I azakata hotAM nathI. jemanAmAM zakita che, temane ahIM kAma karavAnI taka paNa maLe che. tevuM goThavAvuM joIe. ahIM te svArtha mATe nahi sarvajananA lAbhArthe peAtAnI zakitaonA viniyoga karI zake. teo vRkSo vAvI zake, bALako- prauDhAne bhaNAvI zake. DokaTaro vakIlo vagere potAnI vyAvasAyika AvaDatanA AsapAsanA lokone lAbha ApI zake, eka nAnA maryAdita kuTuMbane badale vizALa zrI sureza surajamala caudharI jagadIza arjuna Thakkara meorDana mazIna Tulsa zuM. vallabhadAsa rAmajI ghelANI satIzabhAI Ara. zAha 33 33 23 33 33 33 ,, 23 23 bhAratIbena Ara. koThArI hakIzana pArekha "" ramaNalAla kezavalAla gAMdhI zAMtilAla nAgaradAsa zAha khuzAlacaMda sAjapAra gaDA ' DaoN. priyadarzIbena eca. DokTara zrI javAhara medahanalAla zAha dhArasIbhAI gaNapata deDhiyA prabhudAsa vI. puMjANI praviNa ema. zAha Ai. jI. mahetA 33 AjIvana sabhyAnI nAmAvalI pratAparAya becaradAsa zeTha mukezacaMdra baLavaMtarAya dozI eca. ela. saMghavI 33 33 khuba jIvata kuTuMba racIne pArakAMne potAnA banAvIne teo ahIM rahI zake. AvA gRhA vadhAre ne vadhAre pramANamAM, vadhu vyavasthita, vadhu AyojanapUrvaka cAre tarapha UbhA thavA joIe. jyAM jemane saMtAna nathI, tevA loko paNa vRddha thAya tyAre rahI zake. pote gharamAMthI hAMkI kaDhAyA che evA bhAva sevavAne badale vadhu UMcA jIvana mATenI sagavaDa jyAM maLI zake che tevA navA gharamAM peAte vasavATa karavA jaI rahyA che tevA bhAva manamAM jAgavA joIe ane pazcima karatAM ApaNane eka sauthI moTo lAbha e che ke ApaNI pAse samayane sArthaka karavA mATe hajI prabhubhakitane uttama sarvamAnya mArga che ! je samaya ApaNane prabhu bhaNI unmukha thavAnI taka Ape ane je nivAsa e takano upayoga karavAnI sagavaDa Ape, tenA pratye phariyAda zAnI ?tenA mATe to ApaNe kRtajJatA ja anubhavavI joIe. si dvi narendra sI. hekaDa 37 DaoN. eca. TI. mahetA zrI satIzabhAI rasikalAla zAha "" 59 manasukhalAla cI. zAha pradIpa sevaMtIlAla zAha klIbena nAkhudA aruNa sI. zAha sevaMtIlAla laheracaMda zAha phaLe mArAM svapno tadapi hradaye phALa paDatI ! maLI A siddhi zuM zrAma muja thakI, mAtra zrAmathI? kivA bhAgye mArA yaza vingyu tethI ja jIta zuM? hasyA huM te hAsye rudana varasyuM ke avaranuM ? mane AvI zaMkA pratidina rahe ne damI rahe, mane siddhi sUMThe ghaNI baLatarA DaMkhatI rahe, mane lAdhyuM! te to hatuM. avaranuM, zuM muja thayuM? gayuM jenuM te tA daDa daDa rahe ne hazuM ja huM ? kahA A siddhi zuM, agara nahI jo hAra paranI, mane AvI siddhi lagIra na game, che nahi maLe! bhale, kame ke jo asaphaLa mane, e ja gamaze! nathI e siddhi jo, jagatabharamAM ke na vadhatuM! cInubhAi maMgaLadAsa zAha caMdrakAMta lakhamazI gAlA navinacaMdra je. vIrA mIlana bAroTa navina sI. maNiyAra ramaNikalAla zAMtilAla zAha mane riddhimAMDI sakaLa rasa che. siddhi paranI! vadhe siddhi tyAre khUba ja gamatI siddhi mujanI! 23 33 23 23 ,, 33 23 23 tA. 16-8-82 32 "" caMpakalAla saghaLI harSada maNilAla saMghavI esa. ena. cAkasI anila Ara... parIkha dIpacaMda ghelAbhAI zAha kAMtilAla esa. saMdhavI kIrITakamAra koThArI dhIrajabena kAMtilAla vArA kizanabhAI ke. kApaDiyA anaMta je. dhAmI suMdarajI ema. popaTa zazIkAMtabhAI ke. mahetA zaradabahena dAmodaradAsa mahetA manaharalAla goviMdajI zAha praviNacaMdra ena. jaoNbAliyA kasturacaMda mahetA zailezakamAra kasturacaMda jhaverI mukuMdarAya lakSmIcaMda dozI praviNabhAI e. puMjANI mAlika zrI muMbaI jaina dhruvaka sAMdha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-4004, re, naM.: 350296: mudraNasthAna: dhI sTeTasa pIpala presa koTa muMbaI-400 01. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By/South 54 Licence No.: 37 , - 0 - ' ] T I 'prabuddha jaina nuM navasaMskaraNa varSa 45: aMka : 6 . prabuddha jIvana : - I II , IT IS muMbaI 1 ogasTa 1981 zanivAra nA . , muMbaI, jaina yuvaka, saMghanuM pAkSika mukhapatra vArSika lavAjama rUA. 15 : paradeza mATe ziliMga,45 para damana ra ' " * : 13: chUTaka nakala rUA. 75 - taMtrIH cImanalAla cakubhAI zAha sahataMtrI ramaNalAla. cI. zAha ke. ane dharmAntara : . . . . . ' . ...", '' ' ta cImanalAla cakubhAi , 3: *, * * * * * * * * * * svamAna joIe tene badale asamAnatA ane bhedabhAvanA mULa : ** tAmilanADunA be gAmamAM harijane sAmUhika dharmapari- nAkhyAM ane te UMI jatAM gayAM. guNakarmathI brAhmANa thavAya, paNa vartana karI, musalamAna thayA e gaMbhIra banAve che ane hindu samAjane brAhmaNane ja bhaya lAge ke temanA saMtAnamAM evA guNakarma nahi cetavaNI che. ' hoya te te zudra lekhAze eTale temAMthI bacavA, guNakarma AdhArita * sAcA hRdayapUrvakanuM dharmAtara thAya evA kissA vIrala hoya che. varNavyavasthA hatI tene janmagata banAvI. guNa ane karmathI cAMDALa te sAme koI vAMdhA ke virodha paNa na hoya. dareka vyakitane potAne hoya te paNa brAhmaNane peTe janmyo hoya te brAhmaNa ja kahevAya. cAne , thigya lAge te dharma svIkAravAno adhikAra che, paNa evuM dharmAntara tenuM cAbhimAna le tevI ja rIte, guNakarmathI brAhmaNa hoya paNa kahe evI vyakita karI zake ke jenAmAM tIvra dharmajAgrati hoya, UMDuM vAtI. zudra jAtimAM janma thayo hoya te zudra ja rahe. pariNAme vicAramaMthana hAya, pitAnA jamagata dharmane pUro abhyAsa ane samAjamAM asamAnatA vadhatI ja gaI ane samAjanA karoDo mANasanI anubhava hoya, tenAthI tenA AtmAne saMtoSa na hoya, aMtaranI pazu karatAM paNa badatara sthiti karI. brAhmaNemAM e buddhi hatI vyathA hoya ane sAcA dharmanI zodhamAM hoya. vaLI je dharma aMgIkAra ke pitAne je karAvavuM hoya tene dharmanuM svarUpa ApI de eTale ajJAne karavo hoya tene pUro abhyAsa hoya, te dharmamAM tenA AtmAne janasamAja tene dharma mAnI svIkArI le. samAjanI sAMskRtika AgesAcI zAMti maLaze evAM tattva che tevI khAtarI hoya tyAre dharmAntara vAnI brAhmaNanI hatI eTale dharmane nAme keTalAya nAcArane dharmanuM thAya. mULamAM, moTA bhAganA mANasomAM dharma jAgratine ja abhAve svarUpa ApyuM. " , , , ! : * ', hoya che. paraMparAgata dharma gatAnugatika anusare che ane saMtoSa bhagavAna buddha ane bhagavAna mahAvIre A paristhitine sakhata mAne che. ' ' virodha karyo. janmagata varNavyavasthAne sadaMtara virodha karyo. - tAmilanADunA harijanee dharmaparivartana karyuM te sAcA dadayanuM samAjamAM pharI mAnavatA ane samAnatAne pAye lAvavA bhagIratha ane dharmajAgRtinuM pariNAma che tema kahevAya tevuM nathI. tenAM kAraNe puruSArtha karyo paNa brAhmaNe sAme saphaLatA na maLI. zaMkarAcArye buddha sAmAjika ane Arthika che. sAcI dharmazrAddhAnI zodhamAM hoya evI vyakita dharmane bhAratamAMthI dezavaTe AMkhe. jemAM samAdhAna karyuM dharmathI maraNAne paNa potAne dharma na choDe. koI lAlaca, bhaya ke bhautika jaina rahyA. sAmAjika daSTie ane kAyadAthI hidu varNavyavasthA lAbha sAcA dharmAntaranuM kAraNa na ja hoya. kharI rIte joIe te koI ane jAtipAti ane jJAti svIkArI, sAmAjika vyavahAramAM brAhmANAM. dharma evo nathI ke jenAM mULa to ane pAyAnA siddhAMne sAcI varcasva svIkAre. sAdhakane AtmAnI zAnti na Ape. sarvadharmasamabhAvane Aja pAye che. Izvarane pAmavAnA judA judA mArgo che, paNa sAthe dharma saune gAMdhIjIe hindu dharmane ane hindu samAjane vicAra karavo zarU karyo tyArathI aspRzyatAne mahApA5 ane kahAMka mAnyuM. AphrikAmAM mukitasthAne pahoMcADe che. dharmane nAme cAlatA pAkhaMDa ane anAcAro dharma pratye abhAvanA kAraNo che. hatA tyAre khristI mIzanarIonI mAnavasevAnI pravRttithI AkarSAyA ane temane khristI dharmamAM kheMcavA mIzanarIoe prayatna karyo. hindu dharmamAM aspRzyatA tenuM meTAmAM moTuM kalaMka che. sadIothI sad bhAgye gAMdhIjIe zrImada rAjacaMdranI salAha lIdhI. zrImad A anAcAra karoDo mANase pratye sevyuM che ane mAnavatA gumAvI mArgadarzanathI, gAMdhIjIne khAtarI thaI ke hindu dharmamAM aneka aniSTa beThA chIe. A badhuM dharmane nAme karyuM che te vadhAre ghAtaka pApa che, hovA chatAM, tenA pAyAmAM satya ane ahiMsA che ane temanI hindu samAjanA patananuM eka kAraNa che. aneka saMtapura e A AdhyAtmika jIjJAsAne paritRpti thAya e A dharmano pAyo che. anyAya sAme pikAra karyo che, paNa tenI jaDa eTalI UMDI che ke tethI potAnI jAtane sanAtanI hindu-sAcA sanAtenI kahevAmAM gaurava saMto paNa tene haThAvI zakayA nahi. varNavyavasthA guNakarma AdhArita letA. 1911mAM bhArata pAchA pharyA tyArathI aspRzyatAnAbUdI mATe hatI. cAra varSe janmagata na hatA. mANasa guNathI ane karmathI, bhagIratha puruSArtha Adaryo ane kahevAtA sanAtanIonI khaphagI brAhmaNa, kSatriya, vaizya ke zudra thAya che. hindu samAjamAM brAhmaNoe vahorI. rAunDa Tebala konpharansa pachI, mekaDonalDa evorDa AvyuM temAM jJAna ane tyAganI bhAvanA pedA karI te sAthe ahaMkAra ane abhi- harijanone hinduothI alaga karavA prayatna thayA tyAre pitAnA mAna paNa laMvyA. UMcanIcanI bhAvanAne poSaNa ApyuM. samAjane prANa arpaNa karavA taiyAra thayA. sada bhAge che. AMbeDakara mAnyAM pAye samAnatA hovo joIe. mANasanuM mANasa tarIke gaurava ane ane mekaDonalDa evorDa rada thaze. sadIomAM meTA saMta puruM paNa Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 pramuddha jIvana tA. 1-4-81 kare te paNa khoTuM che. sau bhAratavAsI che ane potapotAnA dharmamAM sthiratAthI, nirbhayatAthI rahe te ApaNI bhAvanA che. khristI vaTALa pravRtti briTiza rAjya daramiyAna ghaNI cAlI. karoDo leAko khristI thayA. hindustAnamAM vasatA musalamAno paNa meoTA bhAganAM evA ja dharmAntarathI musalamAna thayela che. harijana, AdivAsIo ke bIjA koI varganI garIbAI ke asaMtoSano lAbha laI koI samAja ke varga, vaTAMtara pravRtti kare te svataMtratAnA durUpayoga che. DaeN. AMbeDakarane ghaNuM sahana karavuM paDayuM hatuM. temanA aMtaramAM ghaNI kaDavAza-sakAraNabharI hatI, paNa vidrAna hatA. harijanane buddha dharma aMgIkAra karavA kahyuM paNa musalamAna ke khristI thavA na kahyuM. buddha dharma ke jaina dharma, bhAratIya dharma che. banne sahiSNu che. IslAma ke khristI dharma, Akramaka che. vaTAMtara karAvavAmAM mAne che. A dezamAM e nahi cAle. paNa e spaSTa thavuM joIe ke dharmaparivartana karIne harijane koI lAbha meLavavAnA nathI. temanA du:khanuM mULa, aspRzyatA karatAM, garIbAI vadhAre che. A dezanA karoDo mANasA evA ja garIba che. harijana ne garIbAI uparAMta, aspRzyatAnI viTaMbaNA che, paNa musalamAna ke khristI thaIne te garIbAI ke viTaMbaNA dUra thavAnAM nathI te hakIkata harijano ane temanA AgevAne e samajI levI madhyapUrvanA dezamAM IslAmika jhanUnanuM mojuM haeNrathI phUMkAya che. IrAne joIe. hindu samAje ghaNu prAyazcita karavAnuM rahe che paNa harijanone lAMca ke lalaca ApIne harijanene kehindu samAjane lAbha thavAne nathI tenI AgevAnI lIdhI che. pAkistAna, baMgalAdezane, e pavanano sparza thaI rahyo che. bhAratane tenAthI bacAvavuM joIe. vaDA pradhAne kahyuM che ke A dharmaparivartananI pravRtti thAya che temAM videzI nANuM, khAsa karI Araba dezemAMthI Avela nANAMnA upayoga thaye hevAno saMbhava che. sarakAre A hakIkatanI gaMbhIra noMdha levI joIe. bhAratanA badhA nAgarikone dharma che ke bhAratamAM sAcI rIte sarvadharma samabhAva jAgrata rahevA joIe. joIe. hindu samAje asamAnatAnI bhAvanA jaDamULathI ukheDI nAkhavI sarve janA: sukhIne bhavantu, sarve santu nirAmayA : sarve bhadrANi pasyantu, nakazciMta du:khamApnuM yAt bhAratavarSanI sadA A bhAvanA rahI che. harijana ke aspRzyo pratyenuM vartana samAnabhAvanuM, mAnavatAnuM, bhrAtRbhAvanuM rahevuM joIe, paNa adhIrAIthI ke ajJAnatAthI dharmaparivartana karI, harijana paNa, A samAnatA ke bhrAtRbhAva athavA garIbImAMthI mukita pAmavAnA nathI e paNa temaNe spaSTapaNe samajavuM joIe. hindu dharmanA badhA saMpradAyanA dharmaguruonI khAsa pharaja che ke hindu samAjane tenA sAcA dharmanuM bhAna karAve ane harijana pratye thatA anyAyane roke. saMsAranI pravRtti sAthe ane sAmAjika vyavahAro sAthe peAtAne koI saMbaMdha nathI evA saMkucita AdhyAtmika kocalAmAMthI bahAra AvI, hindu samAjanuM zuddhikaraNa ane sAcA dharmanI pratiSThA mATe kaTibaddha thAya. potAnI jAtane pragatizIla mAnatA hinduo temAM jaina, buddha, zIkha badhAno samAveza karuM chuM- jAgrata thAya ane kahevAtA Arthika, bhautika ane sAmAjika lAbha mATe thanA dharmaparivartanathI thatI hAni pratye samAjane jAgRta kare. harijana ane temanAAgevAna paNa Aveza vinA, A badhA vicAra kare. 28-7-81 na karI zakayA te kAma gAMdhIjInI tapazcaryAthI thayuM. * Gandhiji was the greatest reformer of the Hindu Society. aspRzyatA nAbUdI mATe ghaNuM thayuM che te svIkAravuM joIe. kAyadArtho nAbUdI thaI ja che, paNa vyavahAramAM paNa sArA pramANamAM phera paDayA che ane mAnasaparivartana thayuM che. chatAM ghaNuM karavAnuM bAkI rahe che. harijanA eTalA jAgrata thayA che ane adhIrA thayA che ke vilaMba sahana karI zake tema nathI. ba AvI paristhitino lAbha uThAvavAno prayatna' musalamAnanA koI varga ke jamAta karaze te musalamAnane paNa hAni thavAnI, te temaNe spaSTa samajI levuM joIe. ApaNA deza ane baMdhAraNa binasAMpradAyika ane dharmanirapekSA che, teno artha evA nathI ke vaTAMtara pravRttine sahana karI le bhAratIya dharma-hindu, jaina ke buddha dharma-atyaMta sahiSNu che. dharmAntara karAvavAmAM A koI dharma mAnatA nathI. gAMdhIjIne mArgadarzana ApyuM tyAre zrImade temane jaina thavAnuM na kahyuM. hindu dharmanA yogavaziSTa ane anya dhArmika graMthonuM vAMcana karavA kahyuM. sau potAnA dharmamAM sthira rahe ane hindu sAce "hinda thAya, jaina sAce jaina thAya, khristI sAce khristI thAya e bhAvanA che. paNa IslAma ane khristI dharmo vaTAMtara pravRttimAM mAne che eTaluM ja nahi paNa Akramaka rIte tevI pravRtti kare che. bhaya, dhamakI, lAMca-lAlaca, rAjasattA ane khristI mIzanarIomAM khAsa karI mAnavasevA AvAM sAdhanone upayega karatAM saMkoca anubhavatA nathI. A dezamAM have AvI pravRtti sahI nahi levAya te spaSTa thavuM joIe. \ musalapane'nuM rakSaNa karavA gAMdhIjIe petAnA praNa ApyA. pAkistAnamAM koI hindu rahI na zakayA. bhAratamAM karaDo musalamAna svapanapUrvaka salamanIthI rahe che, paNa musalapane e samajI levuM joIe ke tee! bhAratamAM rahe che, tepanI vAdArI bhArata pratye che ane hevI joIe. dharmane nAme anya deza pratye temanI vaphAdArI rahe ke 'hAya' te ISTa nathI. 22 Ai. rAjakIya kAraNathI, rAjakIya pakSoe musalamAnone paMpALyA che. tene geralAbha uThAvavA koI prayatna teNe karavA na joIe. harijatene muApana banAvavAmAM koI sAtha Ape te pe!tAnuM ja ahita kare che. Ama kahevAmAM, hindu samAjanA meTA doSa DhAMkavAne mAro koI IrAdo nathI.dezanA bhAga svIkaryA tyAre evI AzAe ke hindu-muslipa praznane! nikAla thaya che. musalamanene saMtepa thaze ane ApaNe zAntithI rahI zakIzuM. bhAratamAM karaDA musalamAna che. hajI paNa temanI saMkhyA vadhaze. temaNe A dezanA vatanI thaIne rahevAnuM che. hindu dharmanI ke samAjanI e nirbaLanA che ke te petAnA bAraNAM baMdha ja rAkhe che. tepa koIne praveza maLane nathI ane temAMthI bahAra gayA pachI sadAne mATe dvAra baMdha thAya che, AryasamAje zuddhinI pravRtti karI joi. janagha, hinda mahAsabhA ke rASTrIya svayaM sevaka saMgha, pratyAdhAtarUpe hindu rASTranI vAta sukha mATenI jhaMkhanA yuddha mAnavamAtramAM sukha mATenI eka jhaMkhanA vaselI che. e jhaMkhanAne je atimAnasanI parama samRddhi mATenI abhipsAmAM palaTI levAnuM jJAna dareka mANasane thaI jAya te teTaluM paNa basa thayuM gaNAya. ane A mATe, prANanI keLavaNIne je khaMtapUrvaka ane sAcA dilathI khUba khUba AgaLa vadhAravAmAM Ave te pachI mAnavanA jIvanamAM eka evI kSaNa jarUra Ave che ke jayAre praNane pUrI khAtarI thaI jAya che ke are, mArI samakSa to A eka ghaNuM mahAna, ghaNuM suMdara dhyeya AvI raheluM che ane e pragati thaI gayA pachI prANa paramAtmAnA divya AnaMdane prApta karavA mATe sajaja bane che ane IndriyAnI kSudra ane bhrAmaka tRptione sarvathA paDatI mUkI de che. zrImAtAjI Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 18-81 miSTatA avakAzanA miSTaphaLa 'epala 'nI mANA : navA upagrahanI kathA [prAstAvika : A AkAza-kusumanI vAta nathI. A to AkAzanA miSTa sakrajananI - epalanI vAta che. ApaNe avakAzI saMdezavyavahAranA kSetramAM praveza karI rahyA chIe ane jema samaya jaze tema A kSetranI AMTIghUMTIo vadhatI jaze. eTale e AMTIghUMTIo samajavI saraLa paDe e hetuthI A lekhamALA karavAmAM AvI che. bahujana samudAyane samaja paDe evI bhASAmAM, sinkronasa 3 | upagrahonI vAta - epalanA saMdarbhamAM - kahevAmAM Avaze.] za __:, #% prabuddha jIvana. [] manubhAi mahetA. " [1] hamaNAM ja eka bhAI suratathI AvyA. mane kahe, "have suratamAM paNa TI.vI. khUba spaSTa dekhAvA lAgyuM che- epalane kAraNe." mane hasavuM te nahiM AvyuM paNa epalanI kAmagIrI viSe lokone keTalI ochI jANakArI che eTaluM te e bhAI sAthenI vAtacIta parathI mAluma paDayuM ja. eTale ja A lakhavA prerAyo chuM. P ApaNI bhASAnI bhramaNAnusArI upagraha" che. ApaNe jyAre speIsa TarminolAjI--avakAza vijJAna paribhASA -vikasAvazuM tyAranI vAta tyAre. che. Aje to bhadra bhadrI banavA karatAM jIyAsinkronasa zabda ja mane vadhAre jace che ane ema to "epala" zabda pote paNa judA judA aMgrejI zabdonA pahelA akSaro joDIne banAvelA zabda ja che ne? eriyAna rokeTa dvArA e upagraha choDAyo eTale eriyAnano "e"; e rokeTa bIjAnuM, paNa ApaNe ApaNA upagraha emAM gAThavyo (alabatta upagraha avakAzamAM cheDavAnI maphata sagavaDa maLatI hatI ethI) eTale ApaNe upagraha e rokeTamAM pravAsI - pesenjara banI gayo eTale pesenjaranA pI", A pesenjara e. vaijJAnika rokeTomAM mukAtAM AvAM vaijJAnika upakaraNone "pelADa" kahe che eTale e "pelADa"nA "pI" ane "e" tathA A rokeTa prAyogika hatuM ane prayoga eTale ekasaperimenTa eTale A ekasaperimenTano "che" ema "epIpIelaI " e zabdo goThavIne epala zabda banAvavAmAM Avyo ane ApaNA upagrahane e nAma ApavAmAM AvyuM. epala eTale sapharajana paNa thAya eTale A nAmanuM AkarSaNa rahyuM. Im AvA upakaraNovALo upagraha hato ane 9 9 MER! * atre e jaNAvI devAnI jarUra che ke, epala ema ta avakAzanA eka cesa kendra para sthira dekhAya, paNa ene pRthvInA akSabhramaNanI jhApaTatA lAgyA ja kare ane ethI ene jyAM gAThavyo che tyAMthI AjubAju khasavAnI e ceSTA karyA ja kare. AvI ceSTA karato ene rokavA mATe, ene cokkasa dizAmAM jotA rAkhavA mATe ' enA para hAIDrAjhInathI cAlatAM khUba nAnakaDAM rokeTo gAThavavAmAM AvelAM che. e jarAka khaselo jaNAya to ene mULa sthAne lAvavA mATe A rokeTo phoDavAmAM Ave che. A hAIDrAjhInanuM baLataNa AvA yosinkronasa seTelAITa para maryAdita pramANamAM 4 mUkI zakAya che, eTale . le e be baLataNa pUruM thaI jAya pachI e upagraha nakAmA thaI ya che. atyAra sudhImAM, epalathI ghaNA moTA vIsa jeTalA yAsinkronasa upagraho cheADhavAmAM AvelA che, paNa emAMnA koI pAMca-cha varSathI vadhAre kAma lAge evA nathI ema vijJAnIo mAne che. pRthvInA akSabhramaNanI jhApaTa AvA upagrahone lAgatI na hota ane upagraha kAyamane mATe cokkasa avakAzI sthaLe TakI raheto hota tA upagraha sUryazakitathI * cAlato hovAne kAraNe dIrghakALa sudhI kAma ApyA karata. pRthvInA lagabhaga hajAra mAIlano J che pRthvI pAtAnI dharI para eka AkhuM cakkara mArI le che eTale enI akSa-bhramaNanI gati kalAkanA hajAreka mAIlanI " thaI. - epala paNa A kalAkanA hajAreka mAIlanI gatithI pRthvInI pharate phare che. A gati uparAMta enA para pRthvInA akSa-bhramaNanI ane bIjA evAM `baLAnI je sara thAya che tenAthI epalanuM rakSaNa karavA mATe enA para satata najara rAkhavI paDaze ane A badhuM karavA chatAM paNa epalanuM AyuSya vadhumAM vadhu be varSanuM je hAI * zake ema mAnavAmAM Ave che. Isaro eTale InDiyana speIsa epala parathI je TI.vI. kAryakrame parAvartita karavAmAM Avaze te kAMI emane ema tamArA TI. vI. seTamAM jhIlI zakAze nahi. ene mATe TI.vI. seTamAM epalanI TrikavansI jhIle evI khAsa vyavasthA hovI joIe ane seTelAITa parathI AvatA signalo jhIlavA mATeno khAsa enTenA hovo joIe. muMbaImAM paNa AjhAdI dinanA ke prajAsattAMka dinanA khAsa kAryakramA "epala" dvArA sIdhA (lAIva) dekhADavAnI je yojanA thaIche te paNa dilhInA arthasTezana tathA muMbaImAM mukAnArA eka hAlatAM cAlatA "arthasTezana"nI sahAyathI ja zakaya banaze. dilhInuM arthasTezana epala para TI.vI. signalo mokalaze, epala e signala ApaNA AkhA deza para ane baMgalAdeza, silAna, pAkistAna, brahmadeza vagere pADozI deze para - paNa phelAvaze. muMbaImAM e signalo, Traka para besADeluM pArTe bala arthasTezana e jhIlI leze, pachI muMbaInA Telivijhana kendrane e signalo pUrAM pADaze ane pachI muMbaInuM kendra peAtAnI nirdhArita cenala para e signalA prasArita karaze, eTale tamArA TI.vI. seMTamAM, kAryakrama dekhAze. alabatta, A badhuM sekanDanA 300000(traNa lAkha) kilomITaranI jhaDape pravAsa karatAM mAIkroveva dvArA thaze eTale dilhImAM pareDa cAlatI hoya te dazya lagabhaga tarata ja tamane muMbaImAM jovA maLaze. baMgalAdeza, silAna, pAkiratAna vagere dezane paNa jo A kAryakrama jovA haze to potapotAnA arthasTezana dvArA "epala"nA signalo jhIlIne, potapAtAnA TI.vI. TrAnsamITaro dvArA e prasArita karI zakaze. jo ke AvuM kaMI bane ema huM mAnato nathI. eka to e deze! pAse arthasTezanA mimale che ke kema tenI mane khabara nathI ane hoya te paNa e ApaNA kAryakrama jovAnI takalIpha zuM kAma le? khulAsA pachI ApaNe 'epala'nI vAta mAMDIne karIe. epala e eka jIyosinkronasa seTelAITa che. yAsinkronasa mATe "bhUsthira" zabda hamaNAM hamaNAM vaparAvA lAgyo che, paNa mane e gamato nathI kAraNa ke A jagatamAM koI paNa vastu sthira to che ja nahi e vAtane bAjue rAkhIe to paNa A seTelAITa pRthvInI AjubAju re tA che ja. phera mAtra eTalo ja che ke pRthvInI, potAnI dharI para pharavAnI je gati che te gatithI ja A seTelAITa pRthvInI AjubAju phare che eTale e ekane eka kendra para sthira che evAM bhAsa thAya che. eTale kaheluM hoya to kahI zakAya ke A upagraha "bhUkSa 'epala'nI kAmaNa karIe. du A Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 prabhu jIvana risarca orgenijhezana (vaLI pAchA aMgrejI zabda !)nA eka variSTha adhikArI DaoN. rAve te epala paranA cAlavAnI ja vAta karI che. temaNe e. spaSTa karyu hatuM ke AvA jiyosinkronasa seTelAITa pAse kema . sArAmAM sAruM kAma levuM ene anubhava ane zikSaNa levAnA ja. epalanA mukhya hetu che. enA dvArA Teliphona, Telivijhana vagerenA je prasAraNa thaze te prAyogika ja haze. prayogA eka varSa sI, pazcima dizAmAM raziyAnA koI prajAsatAka tarapha ja tAkatA hota. vaLI -ane A prAyogika prasAraNeAmAMnuM paheluM ja prasAraNa khUba saphaLa nIvaDayuM che e ApaNA avakAza-vijJAnIo ane IjaneronI kuzaLatAnA purAvA samAna che. epala ene sthAne geAThavAyA pachI budhavAre pahelI ja vAra amadAvAdanA speIsa eplikezana senTara parathI eka TI.vI. kAryakrama epala para mokalavAmAM Avyo ane epala drArA e pAchA pRthvI para badhe mokalavAmAM AvyA. be glAranI IsaronI kacerIe je porTebala arthasTezana goThavyuM hatuM temAM epalanA saMketo jhIlAyA ane e saMketane 'TI.vI. seTa sAthe joDatI vyavasthA karavAmAM AvI hatI. eTale TI.vI. para amadAvAdanA kAryakrama - mRNAlinI sArAbhAInA 'cAMDAlikA'nATakanA kAryakrama spaSTa dekhAyo. A kAryakrama aMge IsaronA eka adhikArIe jaNAvyuM hatuM ke peluM arthasTezana jo barAbara gAThavAyuM hota to kAryakrama vadhAre sArI rIte - spaSTa rIte dekhAyo hota, seTelAITa ane arthasTezananI elAInamenTa eTale ke dizAmUlaka saMlagnatA saMpUrNa hovI joIe. emAM, sAyanI aNI jeTalA paNa phera rahI jAya to seTelAITa parathI AvatA signalA barAbara nahi jhIlAya. amerikAnA jyosinkonA seTelAITa vaDe ApaNe jyAre sAITanA seTelAITa InsTrakazanala Telivijhana ekasaperImenTa) prayogo karatA jatA hatA tyAre A prayogA agrabhAga bhajavanAra amadAvAdanA speIsa eplikezana senTaranI meM mulAkAta lIdhI hatI ane tyAM lagabhaga AkhA divasa gALyo hatA. A sTezanamAM eka moTu artha senTara che ane enA vaDe amerikana seTelAITa para signalA mokalavAmAM AvatA hatA ane bhAratanA cokkasa rAjyomAM prasArita thatA hatA. e vakhate tyAMnA vijJAnIoe mane jaNAvyuM hatuM ke A arthasTezana saMthA seTelAITanI elAInamenTamAM soyanI aNI jeTalA paNa pharaka na paDavA joIe. avakAzI hunnaramAM AvI cokasAI jarUrI che. amadAvAdanuM speIsa eplikezana senTara A epala aMgenA prayogAmAM paNa agatyano bhAga bhajavI rahyuM che. huM tyAM gayA tyAre enA vaDA pro. yazapAla hatA. emaNe avakAzI saMdezavyavahAranA kSetre meLavelI siddhi mATe emane paccIsa hajAra DaoNlaranA mArkonI evorDa paNa maLyA hatA. Aje pro. yazapAla deza cheADIne videzamAM vase che. pro. yazapAla jevA philasUpha-vijJAnIne ApaNe sAcavI zakyA nathI e hakIkata khUba ja glAni prere evI che. tA. 1-4-1 epala atyAre InDoneziyA para sthira thayelA che. eno artha e ke tame atyAre InDoneziyA parathI eka prabaMdharekhA (52-penDikyulara lAIna) upara avakAzamAM doro ane ene lagabhaga 36,000 kilomITara sudhI laMbAvA to e epala para pahoMce. koIne saheje prazna thaze ke, epalane InDoneziyA para kema sthira karavAmAM AvyA che bhArata para kema nahi ? enuM kAraNa e che ke, eno je enTenA che te bhAratanA kendrIya sthaLa nAgapura tarapha tAkelA rahe e mATe ene je traNa dharI para sthira karavAmAM AvyA che te dharInI gAThavaNa ja evI che ke epalane jo bhArata para sthira karavAmAM AvyA hota to ene enTenA kadAca uttara bIju e kAraNa paNa che ke AMtararASTrIya saMdezavyavahAra niyamana ... aMge thayelA karAra anusAra ApaNane yAsinkronasa bhramaNa kakSAnA cokkasa bhAga phALavavAmAM Avyo che- 182 pUrva rekhAMzanA ApaNane sauthI vadhAre sagavaDa bharyuM nIvaDe evuM . A avakAzA sthaLa che. evuM gaNIne ja ApaNane e phALavavAmAM AvyuM che. eka vakhata hAthamAMthI chaTakI javA taiyAra thayelA epalane A sthaLa para gAThavavAmAM ApaNA vijJAnIoe kevuM jabarajasta kauzalya dAkhavyuM tenI ane bIjI saiddhAntika bAbatonI carcA have pachInA lekhamAM karIzuM. daramiyAnamAM eTaluM jaNAvI dauM ke medAnamAM gAMDA thaIne doDatA sAMDhanI jema jarAka taka maLe te avakAzamAM game tyAM bhAgI javA te tatpara evA jya sinkronasa seTelAITane nArthIne yogya khIle bAMdhavAnI kaLA keneDAnA sudhImAM amerikA, raziyA, phrAnsa ane vijJAnIkoe ja dAkhavI che jApAne 1977mAM jiyosinkronasa seTelAITa cheDelA che. kharo paNa enI badhI goThavaNI amerikAe karI ApI hatI. sauthI pahelA, kAma Ape evA jiyosinkonA saeNTaeNlAITa TelasTAra-1 amerikAe 1962 nI 10 mI julAIe cheDayA hatA ane raziyAe e pachI 11 varSa evA seTelAITa cheDayA hatA. Aja samAcAromAM sauthI pahelA jiyosinkronasa seTelAITa amerikAne sinkoma - 1 hato evuM pragaTa thayuM che. paNa e khoTu che. 1962nA phebruArInI 14 mIe jiyosinkronasa kkSAmAM goThavAyo hato e kharuM paNa enA para kAMI khATako thavAthI eNe kAma ja ApyuM nahAtuM - koI paNa signalsa eNe parAvita ryA nahotAM. Aja pUratuM chelle e jaNAvI dauM ke A jyosinkronasa seTelAITanI jyAre koI vijJAnIne kalpanA nahotI tyAre enI zakyatAo viSe vivaraNa karanAra eka vijJAna lekhaka patrakAra zrI. Arthara klArka hatA. * jema phrenca lekhaka jule varne, sabamarInanI jyAre koIne kalpanA nahotI tyAre dariyAne taLiye pravAsa karatI hoDInI klpanA karI hatI tevuM ja A zrI klArke karyuM hatuM. A zrI klArke ghaNIvAra bhArata AvI gayA che. ApaNe, sAmAnya janasamudAyamAM vijJAnane lokapriya banAvavAmAM agatyanA phALA ApanArane je kaliMga pAritoSika yunesko dvArA ApIe chIe te pAritoSika zrI klArkane 1962mAM maLyuM hatuM. thoDA mahinA pahelAM ja teo muMbaImAM hatA . (kamaza: ) nakAmI ciMtA che.DA ItihAsane yAda karo. keTalAya mANaseAe kevI kevI vipattio sahana karI ane keTalAya lokoe kItinI kamANI karI, paNa Aja e badhA karyAM che? emanI moTAInI ane vIratAnI vAta paNa bahu thoDA mANasAne yAda che ane e lokoya amuka divase pachI e paNa bhUlI jaze. nakAmI ci'tAe chADo ane bhagavAnanA sevaka bano, vinaya, nyAya ane bhakitabharyuM jIvana vitAvo. gaurava emAM ja che. ahaMkAra ane daMbha cheDo. manamAM ahaMkAra hoya ane bahArathI vinaya batAvavAmAM Ave e ghaNu ja kharAba che. -mArkasa oreliyasa kha Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-8-81 prabuddha jIvana , raziyAnA chUpA lakhapatio ' ' ' , " ] kAnti bhaTTa . . . . , , , , , bIjo mAla paNa taiyAra thAya che. tene "sAbe hAthe pedA karela mAla bhAskomAM nAnA gunAnA kesa calAvatI korTane myunisipala enuM nAma apAya che. A mAla taiyAra karavA mATenI sAmagrI koI korTa kahe che. A korTamAM 'anDara grAunDa bijhanesa' karanArA gupta vayakita pUrI pADe che. sarakArI kAma pUruM thAya eTale sArI eTale ke khAnagImAM vepAra - dhaMdho karanArA upara kesa cAle che. AvA kavoliTIne khAnagI mAla taiyAra thavA mAMDe che. AvI: hajAro DAbA kesa kema UbhA thAya che te mATe ApaNe eka dazya joIe: hAthanA utpAdanavALI phekTarIo raziyAmAM che. temAM gaMjIpharAka, - moskomAM Ijanero, DokaTaro ane kAmadAro vagerene sAthe joDA, cazamAM, rekorDa, TepakeseTa, henDabega vagere. bane che. A badhI rahevA mATe 11 thI 12. rUmenuM eka epArTamenTa apAya che. cIjo masko, DesA, rIMgA TIphalIsa vagere zaheronA sarakArI kAraAmAM eka phekaTarImAM kAma karanArA judA judA staranA kArIgaro khAnAMmAM bane che. je khAnagI vyakita mAla pedA karAvate hoya che rahe che. eka mATe raseDa saune mATe rAkhyuM hoya che. mAtra eka ja tene sarakArI dukAne sAthe paNa goThavaNa hoya che. te snAnagRha hoya che. A raseDAmAM sAta Tebala rAkhelAM che. tenA eka abrAma ejhanabarga nAmanA 70 varSanA zeramene A upara be gesanA cUlA hoya che. je kuTuMbane A 11 remanA prakAre khAnagImAM mAla taiyAra karAvIne 15 varSamAM 30 lAkha rUbala epArTamenTamAM rahevAnuM hoya che. dareka strI potAnA vArA pramANe ekaThA karyA hatA. (eka rUbalanA rU.. 13 thAya che) ejhanabarganI gesanA cUlA upara raseI karI Ave che. ahIM koNa zuM rAMdhe che upara korTamAM kesa cAlyo hato. tenA vakIle tene pUchayuM "paMdara te khAnagI rahetuM nathI, koNa kevI vAnaMgI khAya che te paNa sI jANa varSa sudhI A karavAnI zuM jarUra hatI. dasa varSa pachI milakata ekaThI che paNa sAva AvuM hotuM nathI .. karIne pachI mAMDI vALavyuM hatuM. khAnagImAM utpAdana zuM kAma zarU rAkhyuM. eka phoramena nAnI hojhiyarI milamAM kAma kare che ane te che, jANe che te kharo ke tane motanI sajA paNa thaI zake che?". A 11 rUmanA epArTamenTamAM bIja 6 kuTuMba sAthe rahe che. hojhi- javAbamAM ejhanabarge kahyuM, "are mAre dhaMdhe te kara ja, joIe. yarI mila te sarakArI mAlikInI che. raziyAmAM khAnagI milakata tame kema samajatA nathI. huM zuM paisA mATe karato hato. mAre te hotI ja nathI. A pheramenanI patnI baTATA, ATe, mAMsa vagere dhaMdhA karavo e mAruM jIvana che." AnA zabdo batAvI Ape che sastI jAtanI sAmagrImAMthI rasoI kare che. cha korpakanuM eka baTATuM ke kaMIka sAhasa karavAnI Teva paDI jAya che, pachI paise ja mukhya maLe che. baTATA naMga upara maLe che. phoramenanI patnI rasoI karIne AkarSaNa rahetuM nathI. khAnagImAM potAnI mAlikInuM kaMIka hoya ghare lAve che ane rAInuM kAma badhA karI le pachI pAchI te temAM ja majha paDe che. . . . . . gapazapa tenA gharanA rUmamAM ' Tebala nIce saMtADelA IlekaIka bhUlo raziyAmAM Arthika gunA pakaDavA mATe eka juduM ja khAtuM upara sArI sArI vAnagI banAve che. UMcI jAtanI mAchalI ane rakhAya che. tene "DipArTamenTa kora kombeTiMga mIsaepepriyezana eka dezI jAtanA ATAmAMthI vAnagIo banAve che. e vAnagI jabhavI seziyAlisTa proparTI' nAma apAyuM che. tenI pAse bAtamIdAre paNa kuTuMba sahita badhA bese ane koI pADozI bAraNuM khaTakhaTAve hoya che. glejhanabarga nAmanA be bhAIoe bIjA vizvayuddha eTale turata sArI sArI vAnagI saMtADI devAya che ane komyuniTI pachI lakramAMthI chUTA thayA eTale sarakArI kArakhAnAmAM kAma karatAM kIzana arthAta sArvajanika rathamAM vAnagI pakAvI hoya te Tebala karatAM khAnagI dhaMdho zarU karyo. temane nivRtta lazkarI amaladAra upara pAtharI devAya che. pADozI jAya eTale badhA meMdhI vAnagI tarIke darekane 5000 rUbala (rU. 65000), maLyA hatA. A rakama jamavA besI jAya che ane sastI vAnagI gaTaramAM padharAvI devAya teo beMkamAM jamA karAvI zake che. A banne bhAIoe tenAthI che. A phoramenane eka vakhata raziyAnA sarakArI kArakhanAnA vijilansa khAnagI dhaMdho zarU karyo. eka sarakArI phekaTarInA peTamAM varkazopa brAMcanA InsapekaTara pakaDI gayA. A phoramena janA kapaDAM paherate, zarU karIne ArTiphiziyala ledharanI henDabega banAvavA mAMDI. e pachI zarU karIne ATaziyala ledharanI che phUTelA joDA paherato ane garIba dekhAya tema raheto, paNa te "anDara- emane dhaMdhA khUba vikasyuM. kAraNa ke je Athika gunAne zodhanuM emane dhadha khaba vi . kAraNa ke te grAunDa miliyoneTa' arthAta bhUgarbhane lakhapati hato. e kaI rIte? khAtuM hatuM ane tenA bAtamIdAro hatA tene niyamita rIte glejhanabarga ApaNe badhA ja jANIe chIe ke raziyAmAM utpAdananA tamAma bhAIo taraphathI haptA maLI jatAM. dareka InspekTarane mahine sAdhana eTale ke kArakhAnAo vagerenI mAlikI sarakAranI che. khAnagI rUA. 60000 thI 1 lAkhane hapta pahoMcI jatA. A InsapekArakhAnuM ke dukAna mAMDI zakAtAM nathI. Ama chatAM raziyAmAM khAnagI kaTaro ghaNI vakhata muMbaInA polIse gerakAyade dArUnI bhaThThI calAvarIte ghaNuM utpAdana thAya che. A khAnagI kArakhAnAo' karo nArane cetave che te rIte glejhanabarga - bhAIone cetavI detA. A rUpiyAne mAla pedA kare che. eka aMdAja pramANe te abajo rUpi- prakAre banne bhAIonuM DAbA hAthanuM kAma bahu lAMbuM cAlyuM. banne thAno mAla thAya che. Ama te maMtra ke moTarakAra khAnagImAM lakhapati thaI gayA, paNa eka vakhata eka TecanA netA uparathI taiyAra thaI zake nahIM, paraMtu kapaDAM, joDA, sveTara vagere ghaNI cIjo tavAI AvI ane eka bhAIne te pakaDI pADave je joIe tevo khAnagImAM thaI zake che. eTale ke tenuM nirmANa khAnagI rAkhI zakAya hukama thaye. Arthika gunAM DAmanArA khAtAe banne bhAIone cetavaNI che. AvI ja koI cIja khAnagImAM banAvatAM pakaDAya to te mATe ApI ke tamArI phAIla guma karI do ane eka bhAI baha zekhathI AkarI sajA che ane ghaNI vakhata te dehAMtadaMDanI sajA paNa che. ane bhapakAthI rahe che te garIbInI hAlatamAM rahevAnuM zarU kare. tenI khAnagI rIte utpAdana kaI rIte thAya? sarakArI kArakhAnAmAM ja pAse be Dajhana suTa che ane patnI pAse kapaDAMnuM AkhuM kabATa A thatuM hoya che. sarakAranI yojanA pramANe amuka cIjo taiyAra thAya bharyuM che te kyAMka chupAvI de. e pachI nAnA bhAIne pakaDavAmAM ane te kArakhAnAMnA rajisTaramAM lakhAI jAya, te pachI sarakArI Avyo. enA upara kesa cAlyo. te divase meskonI myunisipala dukAnamAM te vaheMcAI jAya, paraMtu tenI sAthosAtha e phekaTarImAM korTamAM seMkaDo loko A chUpA lakhapatine jovA sarakArI phekTarImAMthI Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana dare khAsa rajA laIne AvyA hatA. Arthika gunegArane paNa ahIM hAthakaDI paherAvavAmAM Ave che. tene 15 varSanI sakhata majUrInI kedanI sajA thaI. sAta varSa pachI jelamAM ja te marI gayo. AvI sakhata sajA badhA jANe che. chatAM khAnagImAM dhaMdhA to cAle ja che. IzAka bAza nAmanA bIjA eka mANase jhIpara ane sephTI pInanI phekaTarImAM potAnuM khAnagI varkazopa zarU karyuM hatuM. teNe dhIre dhIre eka Dajhana kArakhAnAmAM potAnA khAnagI varkazApa zarU karAvyAM hatAM. raziyAnA lagabhaga tamAma prAMtamAM pachI tenA khAnagI dhaMdhA zarU thayA. 70 varSanI uMmara sudhI tenA dhaMdhA zarU rahyA ane jyAre te pakaDAyA tyAre tenI pAse 8 karoDa rUbala bhegA thayA tene 13 varSanI sajA thaI hatI. yahUdIo, jyorjiyAnA vAsIo, Armeniyana ane bIjA zeADA mULa raziyano AvA khAnagI dhaMdhAmAM jIvane jokhame kAma kare che. hatA! A khAnagI dhaMdhAmAM menejaro rakhAya che. kAmadAro rakhAya che ane dukAnadArone paNa kamizana apAya che. A badhAne mahine :: ' 14000 thI rUA. 15000no pagAra apAya che pachI khAnagImAM 'ka'panI racAya che ane tenA DAyarekaTara paNa nImAya che. DAyarekaTarane mahine 1500 balanA pagAra apAya che. (rUA. 20,000) A prakAre eka sarakArI kArakhAnAmAM uttama kAma karanArA kAmadArane 'hiro opha soviyeta yuniyana" ne sarakArI khitAba maLelA te hiro DAyarekaTara banyo hato. te pakaDAI gayA tyAre Arthika gunA pakaDanArA khAtAe tene ophara karelI ke tenI jANa nIcenA - tamAma khAnagI varkazopa batAve to tene cheADI mukAze. e pachI ghaNAM khAnagI kArakhAnAo batAvyAM hatAM. A badhuM kArakhAnAmAM badhA ja majUrone bhUgarbhanA lakhapati taraphathI vadhArAnA pagAra maLatA hatA! raziyana kArakhAnAmAM pedA thatA mAla upara karaverA paNa lAge che. majUrA khAnagImAM vadhu mAla pedA kare te mATe vadhArAnI majUrI maLe ane te uparAMta pedA karelA vadhArAno mAla paNa sastAmAM maLe. ghaNI vakhata sarakArI kAcA mAlanI corI thAya temAMthI ke vadhelI sAmagrImAMthI A khAnagI utpAdana paNa thAya che. tA.1-8-41 - > paNa A badhuM kharIde tenA upara paNa Arthika gunA virodhI khAtAnI to paNa khabara paDI jAya eTale A gupta lakhapati paisA vAparatA nathI, paNa chupAvyA ja kare che. meAsko jevA zaheramAM te sArI rIte khAI pI ne rahI zake che. bIje pragaTa thaI jAya che. moskomAM elIjhAbetha markIna nAmanI bAIe to tenA pati Arthika gunA karavA badala jelamAM gayA tyAre gharamAM eka manoraMjana kendra kholyuM hatuM ane tyAM DAbe hAthe kamAyelA nANAMno jugAra ramavA lakhapatio AvatA hatA. amuka moTIrakma beMkamAM paNa na rAkhI zakAya. beMkamAM mAtra 2 thI 3 TakA vyAja maLe ane DipojhiTa bahu moTI thAya to beMkavALA Arthika gunA virodhI khAtAne khabara karI de che. ghaNA loko rUbalane ochA bhAve vecI amerikana Dolara le che. agara ghareNAM le che. kALA bajAramAM jhAranA sonAnA sikkA bahu vecAya che. hIrAnA hAranI paNa sArI evI mAga rahe che. eka lakhapati pAsethI 546 kereTanA hIrA maLyA hatA. - glejhanabarga - bhAIo to cheka prayogazALA sudhI lAgavaga dharAvatA hatA. prayogazALAmAM koI navI cIja taiyAra karavA mATenA akhatarA thatA hoya tyAre ja glejhanabarga jANI leto ke kaI cIjamAM keTalA ane kevA kAcA mAla joIze. pachI kArakhAnAnAM utpAdana menejarane phoDIne tenI dvArA vadhu paDatA kAcA mAlanI varadI apAtI hatI. ghaNI vakhata to TekaniziyanA ane leboreTarInA adhipatio ja amuka cIja banAvavAmAM keTaluM vesTeja jaze te vesTejanuM pramANa jANI joIne vadhu dekhADatA hatA kAraNa ke ' temane glejhanabarga taraphathI loMca maLI jatI. ghaNI vakhata taiyAra kapaDAM banAvavAnAM hoya temAM jarUra karatAM banAvavuM ni ja borIsa rAImena nAmanA bIjA eka bhUgarbhanA lakhapatie ga thai che je kApaDa vAparavAmAM AvatuM >> ! 10 varSamAM 20 karoDa rUbalanI milakta ekaThI karI hatI. ke. jI. bI. nA eka ejanTe bArIsa roImaeNnane pakaDayA pachI pUcha" "tAre 20 karoDa jevI jaMgI rakamane zuM karavI hatI?" javAbamAM teNe kahyuM, "mAre to 22 karoDa bhegA karavA hatA. dareka raziyana dITha eka rUbala vahe cAya te mATe!" paNa ATalI rakama bhegI karIne kharekhara vAparavAnI taka keTalI ? bahu bahu to cAra rUmavALuM sahakArI epArTImenTa te 15000 rUbalamAM kharIdI zake, 10,000 rUbalanI vAlgA kAra kharIdI zake, gharamAM sAra pharnicara vasAvI zake, paNa 1aa lAkhathI vadhu rUbalanuM kAMI ja kharIdIne gupta badhuM maLIneM te rAkhI na zake. kArakhAnAnAM DAbA hAthanA dhaMdhAne cepa sarakArI khetIvADImAM paNa lAgyo che. sarakArI khetaramAM ghaNA khAnagI rIte peAtAnA pAka ane zAkabhAjI ugADe che. e prakAre ghaNA DokaTaro sarakArI kAma sAthe khAnagImAM prekaTisa kare che, khANamAM kAma karanArA hIrA cerIne kALA bajAramAM vecI de che. Ama sAmyavAdI raziyAmAM paNa eka samAMtara kALuM arthataMtra UbhuM thayuM che. muMbaImAM amuka lattAmAM peAlIsa InspekaTaranI jagyA mATe prImiyama bolAya che, tenuM raziyana kArakhAnAmAM paNa InspekaTaro mATe che.. eka eka jagyA mATe rUA. 1 lAkhanI rakama apAya che. ('phoracyuna' nA eka lekhanA AdhAre) paryuSaNa vyAkhyAnamALA zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI budhavAra, tA. 26mI ogasTathI guruvAra tA. 3jI sapTembara sudhI biralA kIDA kendra (copATI) khAte yojAyelI paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM vyAkhyAtA tarIke ',,,, zrI morArajIbhAI desAI zrI cImanalAla cakubhAI zAha, 34. ramaNalAla cI. zAha zrI merArIbApu zrI puruSottama mAvalaMkara zrI harIndra dave Do. sAgaramala jaina 3. narendra bhAnAvata zrI zazikAnta mahetA zrI jayendra trivedI 5. kumArapALa desAI DaoN. guNavaMta zAha muni vAtsalyadIpa zrI kiraNabhAI pro. azvinabhAI kApaDiyA zrI bindubahena mahetA, 3. hIrAbahena bAraDiyA 1 * dar vagere padhAraze. vyAkhyAnamALAno vigatavAra kAryakrama AvatA aMkamAM ApavAmAM Avaze. cImanalAla je. zAha ... ke. pI. zAha * maMtrIo, zrI jaina yuvaka saMgha Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 63 tA. 1-8-81 prabuddha jIvana S: "kendra ane parigha' ti - O jayA mahetA emanA gadyanuM eka naisagika lAvaNya che: 1 . kendra ane parigha' zrI yazavaMta zukalane nibaMdhasaMgraha . "AkhI cetanasRSTimAM manuSya viziSTa hovA chatAM ene che. chellAM cALIsa varSomAM lakhAyelA ne vividha sAmayikomAM prasiddha paNa Indriya, buddhi ane kalpanA e ja jagatane tAga levA thayelA nibaMdhomAMthI pasaMdagI karIne zrI raghuvIra caudharIe tenuM mATenAM sAdhana che. paNa A sAdhana maryAdita zakita dharAve che. saMpAdana karyuM che ne nAnakaDuM purovacana paNa lakhyuM che. je amaryAda che te maryAditanI pakaDamAM kevI rIte AvI zake? je je koIne gujarAtI bhASA ane sAhityanI keLavaNI sAthe sImita che te asImane tAga kevI rIte laI zake? tema chatAM koI saMbaMdha che emane mATe yazavaMta zukalanuM nAma ajANyuM nathI. je koIne dhanya paLe koI bhAgyazALInA cittamAM sahasA anubhavanI pAra. saMskRti', buddhiprakAza' ke 'nirIkSaka sAthe AchopAtaLo paNa saMbaMdha raheluM agocara tattva gocara bane che. cittamAM ane prakAza hoya emane mATe paNa A nAma ajANyuM nathI. jhabake che ane manuSyane AtmA ane paramAtmAnI ekarUpatAno I , sAmAnya rIte ApaNA gujarAtI prAdhyApakone vikAsa ekAMgI anubhava thAya che. tene AnaMda enA caitanyamAM vyApI jAya che rahyo che. roTalo raLavA khAtara sAhitya sAthe saMbaMdha bAMdhyA pachI paNa, tyAre paNa anubhavane zabdabaddha karI zakAtuM nathI....... (pR. 47) sAhityamAM UMDA UtaravAnI nema nathI hotI, eTale eka bAju bIjuM eka udAharaNa joIe. 'cInathI patramAM te lakhe che: ekAMgI vikAsa che ne bIjI bAju e saMpUrNa vikAsa che. AmAM A "beMkoka pahoMcatAM pahelAM UghaDatA prabhAtanI raMgachAlakothI koIka apavAdo haze. e apavAdomAM yazavaMta zukalanuM nAma AgaLa AkhuM AkAza jhagI - UThayuM hatuM, enuM darzana karyuM. e anubhava apUrva hatuM. brahmadezanI bhUmi nIce spaSTa dekhAtI hatI. jo ke, rahe. prastuta saMgrahanA nibaMdhanAM zIrSako para najara nAkhavAthI raMgUna jhekAmAM ke aMdhArAmAM ke vAdaLAmAM gayuM tenI khAtarI nathI. ene khyAla Avaze. temaNe dharma, samAja, kalA ane sAhitya, IrAvadI nadI ane enI zAkhAo paNa nihALI. ane nadInuM ItihAsa, rAjakAraNa, lekazAhI, sAmyavAda, krAnti, patrakAratva sAgaramilana tathA vaMkaLAmaNe 'bhUmikoThe paNa joyo. be kekanAM vagere niranirALA viSa para, pitAnI sUjha-samaja, abhyAsane 'bhAtanAM khetaro, manahara parvatI DhoLAva ane nadInAM tema je nagaranA manana-parizIlanathI adhikArapUrvaka lakhyuM che. A nibaMdha vAMcatAM | darzana karyA... pachI te ame samudra para rahIne UMDayA ane rUnA DhagalepratIti thAya che ke yazavaMta zukala eTale eka taTastha vicAraka ne DhagalA jevAM vAdaLo khUMdatuM amAruM vimAna AgaLa vadhatuM rahyuM. ciMtakanuM sabhara sabhara vyakitatva. emane koI paNa lekha vAMce to kavacita vAdaLAM khasI jatAM ane kavacita nIcenAM bhUrA prazAnta laharahIna vANI dekhAtAM, kavacita vAdaLAMnI Toce sUryanI raMgalIlA khAtarI thaze ke vicAra e emanA gadyanI karoDarajaju che. dA. ta. 'patharAtI jovA maLatI..." (pR. 136-37) lokazAhI ane dharmasahiSNutAmAM e lakhe che: "vicAra e paththara " yazavaMtabhAI zikSaka che. e koI paNa vAtane ADedhaDa rajU nathI ke koIne vAge. vicAranuM baLa ghaNuM moTuM che, paNa e mAnava nahIM kare. enI prAthamika bhUmikA bAMdhIne jarUra hoya tyAM udAharaNa cetanAmAM sare che ane cetanAne aMza. bane che. cetanAne pravAha ApIne e vAtane vikasAvaze, paNa pha lAvaze nahIM. dA.ta. "kavitAno badalavAnuM sAmarthya paNa tejasvI ane sAcA vicAramAM raheluM hoya samAja-saMdarbha e viSayanI bhUmikA emaNe udAharaNathI bAMdhI che: che. manuSyasamAjo agatika ane sthAvara na bane, AcAra jaDa na - "pekiMga myujhiyamamAM navamA saikAnI eka hAthIdAMtanI sAdaDI bane ane samaye samaye saMsthAo ane mUlyo yuga parivartananI jarUri- * joI. e hAthIdAMtanI che ema koI kahe nahIM te pahelI najare yAtane anukULa thatAM Ave te mATe vicAre te pragaTa thatA rahevA e AbAda ghAsanI sAdaDI lAge. enI jhINI nakazI, ene ja joIe; paNa aneka hetuo, rucio, svArtho ane saMskAro gUMthaNIdAra vIMTe, ene pILacaTTo raMga .... hAthIdAMta je pramANamAM ThIka meghe ane ghaNuM ja kaThaNa padArtha, pramANamAM ghaNA sastA dharAvatA mANasonA pratibhAvo ekasarakhA te hoI ja na zake, ane ghaNA pocA ghAsarUpe pratIta thAya evI karAmata prayojavAthI eTale samajAvavAnI prakriyAne AkAya levo ja paDe. Ama, lekazAhI kalAkAre zuM siddha karyuM evo prazna vyavahAranI bhUmikAethI A e dhIrajapUrvaka vicArane samajAvIne tene prasthApita karavAnI vyavasthA sAdaDIne anulakSIne koI prazi puruSa pUche to enA sAmuM joI che. je vicArane ja abhayadAna na hoya to vicAra pragaTa karI zakAya rahevuM paDe, paNa kalAnI bhUmikAe te praznamAM ja javAba samAI nahIM." (pR. 90) jAya che. bIjuM udAharaNa "laMkadharmI patrakAratvamAMthI joIe: "Aje baMdha kalAkAre potAnI kalA mATe upAdAna badalAvI lIdhuM ane dharmane bharakhI gayo che. Arthika vargo ane rAjakIya pakSonuM je je Apatti vahorI lIdhI e ja enuM sAmarthya. hAthI dAMtanI badhI avaLAIone jera karIne sAdaDInA nirmANamAM anukULa thavA ne prakAranuM sahiyAruM racAya che te prakAranAM patra nIkaLe jAya che. zikSANanA pharaja pADI, hAthIdAMta jevo kaThaNa padArtha kalAkAranAM aAMgaLAM ane phelAvAthI patrono phelAvo vadhyo che. udyoganA vikAsathI jAherAta AMkhane vaza vartIne pocA ghAsane aNasAra ApI zake eve ApanArA AzrayadAtA vadhyo che. moTI saMkhyAne pahoMcI vaLavA kahyAgaro banI gayo e je enI siddhi." (pR. 287-9) mATenAM yAMtrika sAdhane meTuM mUDIrokANa mAge che. eTale patrakAratva - A lekhaka eka pachI eka muddA atyaMta vyavasthita dhanakuberenA hAthamAM jaI paDayuM che. sarakAra paNa jAherAta ApanArI rIte Ape che. moTI ejansI che. e baMnenI kRpAdaSTi meLavanAra patrakAratva koI paNa prazna paratve yazavaMta zukalane abhigama Azarahita ane tarkapura:sarane rahyo che. emane je kahevAnuM hoya che emAM vartamAnapatronI hAramALA UbhI kare che; je nAnAM nAnAM vicArapatrone kayAMye geLageLaveDA nathI, kAraNa ke emanI vaicArika bhUmikA eTalI , gaLI jAya che. A paristhitimAM patrakAratva satyadhamI ke lekadharmI spaSTa che ke emane abhivyakitamAM kazI takalIpha paDatI nathI. pote hovAno DoLa ghAlavAnuM jetuM karyA vinA amuka ke tamuka Arthika je mAne che tene vyavasthita rIte sAmA mANasane pahoMcADI zake che. vargonuM ke amuka ke tamuka sattApakSanuM dAsIkRtya karatuM ja rahe che." ' bahu moDe moDe paNa emane A saMgraha maLe kharo ene AnaMda che. ane hajI te aneka saMgraho thaI zake eTalAM emanuM (pR. 255). lakhANa sAmayikomAM veravikhera paDayuM che te graMthastha thAya evI : yazavaMta zukala zailI. khAtara' zailInA cAhaka nathI, chatAM ye : apekSA che. : " : ... :'. . . . Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8) 7 zradhdhA kero dIyA prabuddha jIvana mArA nA kadIce elavAjo ajita pe|paTa [] bilakhAvALA nathurAma zarmAjI kahetA: "bhagavAnano sAkSAtkAra karavA che? te bALakanI zrAddhA keLavo. bagIcAmAM doDatA bALakane jojo. Dagumagu Dagumagu paDatuM AkhaDatuM doDhayA karatuM hoya. paNa pAMca-darA DagalAM doDIne lagarika thobhe. pAchuM vALIne jue: mArI mA Ave che. nA? mA jhADa pachavADe saMtAI gaI hoya to bALaka AkhA bagIcA gAje evA saptasu rUdanarAga cheDe, mA jevI hoya tevI paNa bALakane to e duniyAnI sauthI zakitazALI, sauthI samartha! e zraddhA jijJAsumAM pragaTe te tarI jAya.' " kavi karasanadAsa mANekane mATe me nathurAmajI ane emanI ghaNI vArtAo daSTAMtakathA sAMbhaLyAM hatAM. vAta vAMcavI ke sAMbhaLavI jeTalI sahelI che eTalI AcAramAM mUvI sahela nathI. zraddhA zabda cUkaDo che; enI zakita anaMta che, virATa che. eka kavie lakheluM: 'aMdhazraddhAno ane doSa na de, aMdhane zrAddhA nahIM tA hoya zuM? suradAsane dArI zrAddhA rAkhyA vinA chUTako kayAM che? 1. ! kALA, kayAreka janmajAta hoya che, kayAreka baMdhAvAtI hoya che, janmajAta zraddhA meLavanArA vIralA bahu ochA hoya che. gAMdhIjIne zrAddhA vArasAmAM maLelI e sAcuM, paNa ene jAgRta karI eka kAmavALI bAI-rabhAe. AjanI bhASAmAM ene AyA kahIe. 'kahyuM'tuM : mAnA, bIka lAge tyAre rAmanuM nAma levuM.' are bhAI, badhAMne khabara che' ke bIka lAge tyAre rAmanuM nAma levuM, paNa kharekhara bIka lAge tyAre rAma sivAya-bIjuM badhuM yAda Ave che tenuM zuM ! ghaNI AyA - dAsIe sadbhAgI hoya che. eka dAsI mahAbhAratamAM che jene bhagavAna vyAsanA niyoga sAMpaDyA ane enI kUkhe vidUra janmyA. eka TIsI - sevikA rAmAyaNamAM che jenA prema pArakhIne rAmacaMdrajIe enAM cAkhelAM bAra ArogyAM. eka dAsI bhAgavatamAM che: trivakA. tribhuvana mAhana kRSNe trivakAne taruNI banAvI. ApaNe zrAddhAnI vAta karatA hatA. mIrAMnA taMburamAMthI, narasiMhanI karatAlamAMthI, nAradanI vINAmAMthI, arjunanA gAMDIvamAMthI, tukAnA abhaMgAmAMthI zraddhA karyAM kyAMthI TapakI nathI? e zraddhAnA baLe rAmanA nAme paththaro taryA. ; ghaNAne zraddhA to janme che paNa saMkaTa AvatAM zraddhAnuM bASpIbhavana thaI jAya che. dareka dharmagraMthamAM zraddhA pragaTAvavA ane sudRDha karavA zrAddhAkathAo varNavAI che. bAIbalanI eka kathA mane bahu game che. eno sAra kaiMka Ave che : eka gAmamAM lAgalagATa traNa varasa varasAda na paDayo. loko trAsI gayA. dharmagurunI salAha lIdhI: zuM karIe to varasAda Ave? pothImAMnAM rIMgaNAM mAMhyalA mArAje kahyuM: prArthanA karo. AkhuM gAma prArthanA karavA eka cogAnamAM ekaThuM thayuM. nAnA - moTA, strI-puruSa badhAM AvyAM hatAM. eka nAnakaDI bAlikA chatrI laIne AvI hatI. koIe enI ThekaDI uDAvI, koIe enI sAme tucchakArathI joyuM, koIe abhinayathI chaNako karyo. pelA dharmagurue kahyuM, 'beTA chatrI kema lAvI che. sAva saraLatAthI eNe kahyuM: 'tame ja to zIkhavo che: Aka enDa dhAya zela geTa ITa. nAka enDa Dora zela opana Tu yu. tame badhAM prArthanA karazeA eTale varasAda tA Avaze ne? bhIMjAI . tA. 1-4-81 javAnA Dare huM chatrI lAvI chuM.' enA A zabdo pUrA thayA na thayA tyAM dhodhamAra varasAda tUTI paDayo. prArthanA karavA to sau koI Ave che paNa zraddhArUpI chatrI laIne keTalA jaMNA Ave che? zrAddhAne mApI zakAtI hota to ? Aje aneka yaMtrAthI, maMtramAnavAthI, bhalabhalAne AMjI de evI anerI zodhakhoLothI vijJAna parama tattva pratyenI rahI sahI zrAddhAnA ya cheda uDADI rahyuM che. reDhiyALa philmasTArone saMskRtinA pratIka, ane ArAdhya deva mAnavAmAM AvI rahyA che. tyAre zraddhAnA dIvA pragaTAvI zake evA sukAnIonI tAtI jarUra che. amArIApaNI yuvAnapeDhImAM "sAcI zraddhA gADhI zake evA rAhabara karyAM che? sAsumAnI jhAlaro: eka naveAnmeSa `pre. nalina desAi ' snehAMkura gujarAtI kAvya-jagatamAM zrI ratubhAI desAIne 'sAsumAnI jhAlarI' nAmanA kAvyarAMgraha viSayanI daSTie eka navA ja unmeSa che ema atizayokita vinA kahI zakAya. aMgrejI kAvya sAhityanA parizIlana pachI, gujarAtImAM kavi dalapatarAma, narasiMharAva, umAzaMkara, suMdarajI beTAI jevA buradhara sarjakoe Elegy nAmane kAvyaprakAra prazasya rIte kheDelA che, temAM prastuta saMgraha kiMmanI ane prANavAna umerI bane che. gujarAtImAM, sAsune kendramAM rAkhIne lakhAyelI A kara uNaprazasita sau prathama je racAI che, te pUrve koI racAyAnuM jANyAmAM nathI. 'sAsumAnI jhAlarI'mAM UDIne AMkhe vaLage tevuM eka tattva che, anubhUtinA sAcukalA raNakAra. A kAvyakRti nitAMta AtmalakSmI Subjective banI gaI che, rovA koIne doSa dekhAya, paNa hakIkatamAM Elegy prakAranAM kAvyAmAM AtmalakSitA e doSa nathI, e to mULabhUta ane avinAbhAvI evA laghutama sAdhAraNa vayava che. kAvyanI prAraMbhanI paMkitaomAM kavinAM sosumAnI mRtyutithi 15-10-1988nA nirdeza thAya che, e sAlavArI kavine mana vizeSa mahattvanI che. jo ema na heAta tA eka ja rAtanA, thoDAka kalAkomAM saMgrahanI 80 TakA jeTalI paMkitao Utare kevI rIte ! kavitAmAM svAbhAvika rIte geAThavAtA jatA prAsa enuM bIjuM jamA pAsuM gaNAya. "o raeN!" "are mA !" jevA udagArasUcaka zabdo kavie anubhavelA karNabhAva zabdastha kare che. mRtyujanya ciMtana paNa A saMgrahamAM supere abhivyakata thayeluM che. prAsatattva kayAreka kavitAne hAnikAraka paNa banyuM che: jema ke pR. 24 para, aMtima paMkitamAM bA' zabda sAthe prAsa meLavavA mATe "khaMDubhAI"ne badale "khaMDobA" karavAnI koi anivAryatA dekhAtI nathI. kavitAmAM kavie nirdezelAM keTalAMka vizeSanAmA, jemane paricaya nathI tevA bhAvakonA AsvAdanamAM bAdhArUpa banaze, paNa te kavinI vaiyakitaka maryAdA banatI nathI. mAtA ane sAsumA pAsethI kavie,mAtRpremanI upalabdhi karI, e ja eka moTo akasmAta che. ['jananI'thI zarU thayelI ane 'sAsumAnI jhAlarI' sudhI AvI pahoMcelI zrI ratubhAInI kAvyAtrA eka saMvedanazIla ane vAstavavAdI kavinA vikAsa sUcavI jAya che. mAlika zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI - 400 004. Te. naM. 357296 : mudraNasthAna: dhI sTeTsa pIpala presa, koTa, muMbaI - 400001. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By/South 54 Licence No. : 37 >> 'prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 45: aMka: 9 - - muMbaI 1 sapTembara 1981 maMgaLavAra vArSika lavAjama . 15 : paradeza mATe ziliga 45 muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chUTaka nakala rU. 1-00 - taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha sahataMtrI ramaNalAla cI. zAha. dhArmika jIvana ane naitika jIvana 0 cImanalAla cakubhAI zAha che ema mAnIe chIe. Atmatattva ke brahma game te zabda "mAnyapaNe, ApaNe dhArmika jIvana ane naitika jIvanane vAparIe. eka ja mAnIe chIe. dharma ane nIti paryAyavAcI zabdo gaNIe A mAnyatAonI ApaNAM jIvana upara prabaLa asara che, chIe. eka rIte A sAcuM che. nItimaya jIvana vinA dhArmika jIvana tenAthI ApaNuM jIvana ghaDAya che. Izvara nathI, AtmA nathI, zakaya nathI. anItimaya athavA durAcArI jIvana, koI kALe dhArmika - punarjanma nathI, mekSa nathI evI mAnyatAo hoya te ApaNuM hoI na zake. paNa dhArmika jIvana eTale mAtra nItimaya jIvana ema vartana eka prakAranuM hoya. AtmA che, karma che, punarjanma che, AtmA nathI. dhArmika jIvanamAM nItimaya jIvana karatAM koIka vizeSatA amara che, mokSa che, e badhuM mAnatA hoIe te ApaNuM vartana 29. Spiritual or religious life is not merely moral judA ja prakAranuM hoya. life. It must be moral but it is something more. bahu ja TUMkAmAM kahevuM hoya to ema kahevAya ke A jIvana - te, dharma athavA dhArmika jIvana eTale zuM te pahelAM vicArIe. ane vizva pratyene ApaNe sthAyI samagra abhigama zuM che, dharmanA ghaNAM artha thAya che. dharmanI vyAkhyA karavAnuM saheluM nathI. enuM nAma dharma athavA dhArmika jIvanane pAke. koI vyakita evI ApaNe dharma zabda vAparIe tyAre sAmAnyapaNe sthApita hoya ke ema mAne ke A vizva mithyA che, svapna che, eka mahAna 47611 Rolului aluar lar. Institutional Religion or prahasana che, This world is an idle dream, an empty Established Church. jaina dharma, hindu dharma, khristI dharma, show, a force, everything ends with death. anAtmaIslAma dharma, vagere. sthApita dharmane potAnA deva hoya che. pitAnA vAdI hoya, nirizvaravAdI hoya, jIvanane eka parapoTo mAne. AvA guru hoya che, pitAnAM zAstro hoya che, potAnAM kriyAkAMDo hoya che. abhigamane ApaNe dharma nathI kahetA kAraNa ke dharmamAM ApaNe khristI dharmane kAIsTa tenA deva che, papa athavA bIjA dharmagura gaMbhIratA, Solemn approach, mAnyo che. paNa AvA che, bAIbala tenuM zAstra che. devaLa ane tenA kriyAkAMDo che. tevuM Cynics ne bIjo dharma hoto ja nathI. A dazya jagatanI pAchaLa ja badhA dhamene. potAnA deva, gura, dharma, zAsa, e ja sAcA, koI sthAyI, ciraMjIva, adazya jagata che evuM te mAnato ja nathI. bIjA mithyA ema mAne che. eka evI mAnyatA hoya ke A saMsAramAM du:kha bharapura che, te sAthe, A dareka dharmane, aMtima tattva vize pitAnI temAM koI maMgaLamaya tattva nathI. e sahana karI levuM e sivAya mAnyatA hoya che. Theology darzana tattvajJAna, Izvara, bIjo koI mArga nathI. tene vahele aMta Ave eTalI ja IcchA AtmA, tenI aMtima gati, hindu dharmamAM advaita, daMta vigere, puna karavI. nirAzAvAdI abhigama Pessimist approach to life. rjanma, karma, mekSa vagere. keTalAka vicArakomAM paNa hoya che. emanA jIvanamAM koI AzA mANasa mATe pAyAnA e che ke A vizva sAthe tenA kiraNa hotuM nathI. rAta phariyAda na kare te paNa jIvana savahIna nirAzAmaya jIve. saMbaMdha zuM che, temAM tenuM sthAna zuM che, tenI aMtima gati zuM che. paNa moTA bhAganA mANase, AzA upara jIve che, koI ne moTA bhAganA mANase A bAbatamAM pitAnA dharma koI Ivara ke devane mAne che, tene prArthanA kare che, te kalyANa ApelI mAnyatAo svIkArI le che. A mAnyatAo, aspaSTapaNe karaze evI zraddhA seve che. tenA aMtaramanamAM paDI hoya che. tenAthI tenuM vartana ghaDAya che. bahu vyApaka arthamAM kahevuM hoya te dharma eTale eka adazya A mAnyatAo eka adazya jagata vize che. Ikavara, AtmA, jagata ane tenI sAthenAM pitAnAM saMbaMdhanI mAnyatA. A adazya karma, mAsa, zabda che. e uccAratA ApaNA manamAM zuM bhAva jagata athavA tattva, pArvavyApI maMgaLamaya che ane tene samajI, jAge che? koI mUrtasvarUpa khaDuM thAya che ke mAtra amUrta zabdo tene anukULa jIvana jIvavAmAM sukha, zAMti ane kalyANa che ja che, mAtra vicAro ja che? evuM vartana athavA jIvana jIvavuM. na IzAvAsya midam sarvam yatkica jagatyAmnamam A dazya jagatanI pAchaLa eka adazya jagata che te This Universe is the abode of God or is imApaNe mAnavuM ja paDe che. e amUrta che, arUpI che, paNa che, preganated by God. This is religious belief or tene InkAra thAya ema nathI. eTaluM ja nahi, paNa te ja satya religion. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 S 78 buddha jIvana - tA. 1981 " sAmAnyapaNe, ApaNuM vartana, dazya jagatanA padArtho pratyenA ApaNA pratyAghAtarUpe hoya che. Our reaction to material objects. paNa ApaNA vicAro ane mAnyatAo Ideas and belief. -tenI asara ApaNA mana ane vartana upara ati prabaLa hoya che. - viliyama jemsa kaI che? Religious life consists of the belief that there is an unseen order and that our supreme good lies in harmoniously adjusting ourselves there to. have naitika jIvana joIe. naitika jIvanane pAye pharajanI bhAvanA che. Sence of Duty kuTuMba pratye, samAja pratye, deza pratye, vizva pratye, pratyeka mAnava pratye, prANImAtra pratye, pitAnI jAta pratye. ApaNI svAbhAvika vRttio ApaNane eka dizAmAM dore che, naitika bhAvanA, bIjI dizAmAM dore che. nautika jIvanamAM-aMtaramAM satata saMgharSa che. mana upara bhAra che, tANa che. bahAranuM dabANa nathI aMtaranuM che. paNa svAbhAvika vRttio, svArtha, lobha vigere ane aMtarane avAja, vacce kheMcatANa che. svArtha, lobha vigerenuM damana karavuM paDe che. For morality life is a war, we have volunteered but it is a kind of cosmic patriotism. naitika jIvanamAM, IzvaramAM athavA koI maMgalamaya zakiMtamAM zraddhA hovI, anivArya nathI. sAmAjika ane vyavahArika jIvananA sukha-zAMti mATe naitika jIvana svIkArIe ema paNa bane. AvuM naitika jIvana keTalIka vakhata utkRSTa koTinuM hoya che tyAre bhavya hoya che. temAM tyAga ane balidAna che. A vizvamAM AvA tyAga-balidAna anivArya che evo svIkAra paNa hoya che. There would be a spirit of resignation. koI vakhata kheda hoya chatAM pharaja samajI tene vaLagI rahe. bhAra lAge che paNa e ja mArga che ema svIkAre. Stoicism. kAMIka A prakAranuM che. De. AlabarTa svAInjaranuM jIvana A prakAranuM hatuM. bIjAnA du:khamAM bhAgIdAra thavA, pote kaSTa veThe. ' ghAmika jIvanamAM samarpaNa bhAva che. AnaMda che. prasannatA che, temAM tyAga che. saMpUrNa tyAga che. paNa tyAgane bhAra nathI. mAruM kAMI ja nathI, saghaLuM IzvaranuM che te pachI bhAra hoya zene? moha ke zoka kAMI na hoya. : naitika jIvanamAM koI vakhata kaThoratA, . Sternness or Harshness. Ave che. nItiniyamane Agraha hoya che. te niyamo na pALe, teno bhaMga kare, tene sajA ke daMDa karavAnuM mana thAya. nItimaya jIvana na jIvatA hoya tevA pratye aNagame dhRNA ke tiraskAra jAge. chUpI rIte paNa, kaMIka garva ke abhimAna Ave. dhArmika puruSa, prema ane karUNAnA sAgara hoya. kSamAnI mUrti rAnA mUti hoya. pApI pratye paNa prema dAkhave Return of the pradigal son. tene Avakare. dhArmika purapamAM mRdutA, komaLatA, vagere hoya. dhArmika puruSa anyAyanA pratikArane paNa vicAra na kare eka gAle tamAco mAre to bIjo gAla dhare, koTe mAge to khamIza paNa ApI de. bhagavAna mahAvIrane bharavADe kAnamAM khIlA ThokayA to paNa sahI lIdhuM. A duniyAdArInI rIta nathI. "naitika pura 5 anyAya sahana na kare. tene pratikAra kare. bhale ahiMsaka rIte ke zAMtimaya mArge kare. tema karavAmAM rAga 5 ke Aveza Ave che ke nahi tenI carcAmAM ahIM na UtaruM. dhArmika jIvanamAM bhakitanI mastI che. bhakata nAcI UThe che. koI vakhata gAMDapaNa lAge, mAnI na zakIe. caitanya mahAprabhu ke rAmakRSNa paramahaMsa evA hatA. narasiMha mahetAe kahyuM: evA re ame evA re, vaLI tame kahe che tevA re, bhakita karatA e bhraSTa kaheze te, karazuM dAmodaranI sevA re. mIrAMe kahyuM: sAdhu saMga beThA beTha, loka lAja khAI. AvI bhakitanI mastI ke AnaMdane sAgara, koI nirAkAra tavanA ciMtanathI nathI Avato. tattvajJAnI nirAkAranuM ciMtana kare bhakatane urmI sAgara ubharAya. tene Izvara hAjarAhajura che. tenI sAthe vAta kare che, prema kare che, tenAthI rIsAya che. nItimaya jIvanamAM koI vakhata nirAzA Ave, bhAMgI paNa paDe. bhakatane nirAzA nathI. te sadA maganamAM che. nItimaya jIvanamAM adazyapaNe bhaya che, pharaja cUkAne, pApane kahevo hoya to te paNa. In moral life, fear is in abeyance but hanging on the head. " bhakana sarvathA. nirbhaya che. Fear is Extinguished, saMzaramAM duHkha che, ghera du:kha che, tene bhakatane anubhava che, paNa tenA bhArathI te dabAI jatA nathI. du:khanI avagaNanA karato nathI. dukhane AvakAre che, jIvana zuddhinuM sAdhana mAne che, senAne zuddha banAvavAne arina che tema mAne che. naitika puruSa koI vakhata saMsAramAM rahela aniSTa tAva Evil ne kAyamanuM mAnI UMDo kheda ane vedanA anubhave che. tene upAya sUjhata nathI. dhArmika puruSane mana aniSTa upara vijaya meLavavAnI zraddhA che.' The world is the richer for the devil but our foot should be always on his neck. setAna hoya te bhale hoya, paNa tene ApaNA paga taLe dAbI rAkhavo, garadana upara caDavA na de. Ave AnaMda ane mastI sAcA dhArmika jIvanamAM ja che, saMta ane bhakato anubhave che. mAtra naitika jIvanamAM AnaMdanI evI bharatI nathI. Religious Experience is of a different character altogether. dhAmika jIvana, naitika jIvanathI ghaNuM AgaLa jAya che. Spiritual or religious experience is something much more than mere moral life. tevI ja rIte tattvajJAnInA bauddhika anubhavathI paNa mine che. It is much more then intellectural experience. bauddhika anubhavamAM. umi, lAgaNI ke hRdayanuM pUra nathI. The light of intellect is cold Religious experience is passionate. naitika jIvanamAM ke taravajJAnInA jIvanamAM prArthanA hoya ja ema nathI. dhArmika jIvanamAM prArthanA tene prANa che. saMta ke bhakata sadA IkavaranA sAnidhyamAM che. naitika jIvanathI para thaI dhArmika jIvanamAM praveze tyAre eka kaTokaTImAMthI pasAra thAya che. navuM jIvana pAme che. naitika jIvana ane dhArmika jIvanane A bheda batAvyo, paNa mAnavanA jIvanamAM e spaSTa bheda hoto nathI. darekanA ghaNA prakAra che ane ekabIjAmAM praveze che. keI vyakitanA jIvanane mAtra naitika kahevuM ke dhArmika kahevuM saheluM nathI. There are shades and one passes into another. gAMdhIjInA jIvanane zuM kahIzuM? zrI araviMdanA jIvanane zuM kahIzuM? ekanuM jIvana moTe bhAge utkRSTa koTinuM naitika hatuM, bIjAnuM megI ke tatvajJAnInuM, chatAM bannenuM jIvana dhArmika hanuM athavA e dizAmAM jaI rahyuM hatuM. chatAM banne prakAranA Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-9-81 prabuddha jIvana - 79 jIvananA aMtima cheDAo ke dAkhalAo joIe to temAM rahele phera dekhAI Ave che. meM A badhuM lakhyuM paNa mane saMtoSa nathI. mArA bhAva ane | vicArone anurUpa bhASA ke abhivyakita A lakhANamAM nathI evuM mane lAgyA kare che. mArA jJAna ane anubhavanI uNapa che. mArA 80mAM janmadine eka mitre viliyama jesanuM Varieties of Religious Experience vstaka bheTa ApyuM hatuM. che e pustaka vize sAMbhaLeluM paNa vAMcyuM na hatuM. hAla vAMcuM chuM ane mArA manamAM vicArone sAgara umaTayo che. tene bhAMgItUTI bhASAmAM paNa kAgaLa upara na mUke tyAM sudhI mArA jIvane cena ke zAMti nathI. eTale jema AvyuM tema eka savAre lakhI nAkhyuM che. A pustaka vAMcIne jema huM vicAra vamaLamAM paDyo tema vAMcakane paNa vicAra karavAnI preraNA maLe eTalI ja apekSA rAkhuM chuM. A lakhANa ghaNuM adhUra, bhUlabhareluM hovA saMbhava che. viliyama jesanuM pustaka vAMcatA paNa mane temAM guTio lAgI che. temaNe mukhyapaNe manovaijJAnika daSTithI lakhyuM che. viliyama jemsa mahAna manevaijJAnika hatA. atyAre te "prabuddha jIvananA vAcaka sAthe mAro vicAravinima karavA pUratuM A lakhANa che, ema samajavuM. 24-8-81 pravAsavIrano paraloke pravAsa _ jayA mahetA mArI jema ghaNAne mana kAkA kAlelakara eTale 'smaraNayAtrA'ne dag, "himAlayane pravAsanA yAtrI, rakhaDavAno AnaMda'nA prakRtipremI, lokamAtAnA parivrAjaka, 'etarAtI dIvAlo'nA mukata jela nivAsI ...haze. teo pitAne keLavaNInA kalAkAra kahe che ane ema to ApaNe emane gAMdhIjInA prakhara anuyAyI, AzramanI rASTrIya zALAnA AcArya, gujarAta vidyApIThanA prAcArya, cha varSa sudhI khAMDa na khAvAno niyama lenAra vratI, gujarAtI sAhitya pariSadanA 28mA saMmelananA pramukha, 'navajIvana'nA taMtrI, saMkhyAbaMdha pustakonA lekhakane AjhAdInI caLavaLanA laDavaiyA tarIke tathA kA'nA AtmIyatAbharyA saMbaMdhanAme te oLakhIe ja chIe. jo ke varSo sudhI sAthe haravA - pharavA ke rahevA chatAM ApaNe mitro ke svajanone paNa kayAM pUrepUrA oLakhI zakIe chIe? eTale ja kadAca kAkAsAheba kahe che ke "mane oLakhavA mAgo te mAruM jIvanakSaya pitAnuM karavuM paDaze." "eka hAlatI cAlatI vidyApIThanuM biruda kAkAsAhebane maLyuM. tenA pAyAmAM che temanuM saMskRta sAhityanuM adhyayana, manana-parizIlana, veda, upaniSado, manusmRti, purANa, rAmAyaNa-mahAbhArata, sto, kAvyo, nATo- badhuM temaNe abhyAsu che, mANyuM che, AtmasAta karyuM che ane te temanI vANImAM dviguNita thaIne vahetuM rahyuM che. kAkAsAhebanI bahuzrutatAnuM bIjuM kAraNa temaNe karelA pravAse che. bhAratano pravAsa emanI jeTalo bhAgye koie kheDayo haze. A sadApravAsInA bALapaNano pahelo dasako mahArASTranA judAM judAM dasabAra zaheramAM vItyo hato ne pachI to emaNe jANe bhAratanuM ekeya sthaLadarzana bAkI rAkhavuM nathI ne sAthe sAthe ApaNane ya temaNe pagapALA himAlayanI yAtrA karAvI, nadIne kAMThe kAMThe pharI lomakatAnuM darzana karAvyuM. bhAratanI prakRtinAM navAM navAM rUpane vismayacakita mugdha ne pratyakSa karyA ane anokhuM AkAzadarzana- tArAdarzana karAvyuM. A prakRtipremI kAkAsAhebanI kalama sAthe pravAsa karIe te pratIti thAya ke "kAvya jIve te kavi" e temaNe pote kaztI kavinI vyAkhyA emane mATe te sArthaka thai ja che. emanA nibaMdhamAM bhASAne vaibhava e emanI AMtarika, bhItarI samRddhinuM pariNAma che. e samRddhiAe ApaNA nibaMdhasAhityane ati samRddha karyuM che. temAM emaNe upamA-unmelA Adi alaMkArone te dhodha varasAvyo che. emanI sarjanAtmaka cetanA ane jIvana pratyeno abhigama, baMne temAM pratIta thAya che. e alaMkAravaibhava emanI ja kalame thaDe mANIe: medha kAMi AkAzamAM UDatA parvata nathI, te te devanI kAmadhenue che. kALIbhammara meghanaukA pitA pUratA muThThIbhara dIva elavIne zeranI jema AkAzasAgaramAM pharyA kare che. cAMde hoya to e vAsI roTalAnA kakaDA jevo kayAMka paDa hoya AkAzamAM joyuM te kALAMkALAM abhe vacce eka ja tAro camakate hato, camakatA zAne du:khe-kacche bicAro sahe ja Doka laMbAvIne joto hato. eka jabarA makAnamAM koi ekAkI vRddhA gekhamAM besIne khAlI rastA para jotI hoya ema." AkAza, vAdaLAM, tArA, tuSAra, nadI, jharaNAM, dhodha, samRddha, vRke, phUla, taDakA, saMdhyA. prakRtinAM keTakeTalAM niranirALAM rUponuM darzana karI-karAvIne kAkAsAhebe prajAne "sAMdarya dIkSA' ApI che. sAbaramatI AzramamAMthI eka tarapha sarakArI jelanI dIvAlo dekhAya che. te joine kAkAsAhebane thatuM, e dIvAla pAchaLa zuM haze? ane e dIvAlanI pAchaLa javAno samaya Avyo- rAjakIya kedI tarIke. praveza karavA mATe dvAra hoya, daravAjA hoya, ahIM te che kevaLa jaDabesalAka dIvAla ane kAkAsAheba kare che dIvAlapraveza!...jemAM "upadeza nathI. pracAra nathI, DahApaNa nathI, vidratA nathI' evuM lakhANa te 'tarAtI dIvAle' ane tenI kAkAsAhebe pote ja lakhelI prastAvanA te dIvAla praveza'. emAM che kAgaDA ne kabUtaro ne samaDI, auDI-moDA ne vAMdA, indragopa, bilADI ne vAMdA, lImaDo, eraMDo ne arITho A badhAMnI vAte.. jelamAM beThAM beThAM lakhAyelA A pustakamAM baMdhanano viSAda nathI, kaTutA nathI, mAnavetara sRSTinuM. naryA AnaMdanuM nirUpaNa che. evA ja naryA AnaMdanAM pustako che. araNayAtrI, himAlayanA pravAsa lekamAtA, 2khaDavAno AnaMda.. jIvanane emaNe gaMbhIrapaNe joyuM-vicAryuM che, paNa jIvanano AnaMda mukatapaNe mANavAnuM e cUkayA nathI. potAnI viziSTa zailIe kahe che, AnaMdamAM prayojana ? cha ! evI vAta sarakhI na karo. AnaMda kAMI jAte vaizya che." jyAre jyAre bIjI bhASAnA koi zabdane ceksa paryAya sAMpaDatA nathI, tyAre tyAre acUka kAkAsAhebanuM maraNa thAya che. keTalA badhA navA navA chatAM ajANyA ke aDavA na lAge ne sAMbhaLatAM ja gamI jAya evA zabda5ryAya kAkAsAhebe jayA che! pavanadaDe. (Foot ball) dAra-peTI, (Refrigerator) citramaMjUSA Album taviSayikI (Bibliography)), svAhArI (Autograph) (karadIpa (Torch) aMgada-kUdako (High jump), hanumAna -kUdako (Long jump) DabI-goLI (Capsule ) bIbAnavIsa Compositor), vidyApaka (Fellow.), dricakI (Bicycle.)... samartha sAhityakAranI kalamane zabdo mATe phAMphAM mAravA paDatA nathI, zabda ApoApa phUre che tenA A thoDAka namUnA. " - kAkAsAhebe ghaNuM [yuM, 'ghaNuM ghaNuM pharyA, ghaNI javAbadArI uThAvI ne pAra pADI, ghaNuM lakhyuM, jelamAM lakhyuM, TrenamAM lakhyuM, gharamAM lakhyuM, bahAra lakhyuM. ghaNuM ghaNuM lakhyuM ane jIvaMta, rasapUrvaka sakriyapaNe ghaNuM ghaNuM jIvyA. ghaNuM ghaNuM jIvaze have akSaradehe..otarAtI dIvAlo'nI prastAvanamAM emaNe lakhyuM che smazAnanI pelI pAra zuM che, ene javAba maLavo saheluM na hatuM. savAlano javAba ivarakRpA thAya tyAre!"e javAba meLavavA e have cAlyA gayA che emane ApaNA praNAma. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-9-81 ApaNuM kamanasIbI | | dAminI jarIvAlA ke ephimAM kAma karatAM mAnavo potAnI Tevane badalI tenI jagyAe ' paNI eTale mAnavajAtanI kamanasIbI e che ke ApaNane sArI ke sAcI ropI zakatAM nathI tevI ja rIte dharma ane dharmane je Teva paDI hoya che, pachI e sArI hoya ke khoTI hoya temAMthI anusaratAM mAnava paNa TevonAM baMdhanamAM eTalAM te baMdhAI jAya che nIkaLI zaktA nathI ke tene badalI zakatAM nathI. bahu ja ochAM ke teo je karatAM hoya te ja karyA karatAM hoya che. emAM e dharma " mANase A pRthvI para evAM hoya che ke je potAnI samajaNa pramANe ke bIjo dharma mahattvanAM nathI. badhAM ja moTA bhAganA dharmomAM AtmAnI AjubAju najara karatAM karatAM potAnAthI amuka vastuo, vAta, vAta che. AtmAne pAmavAnI vAta che ane e pAmavA mATe kriyArIte, saMjoga, paristhitio judAM che, sArAM che e samajI, joIne kAMDanI vAta Ave che. kriyAkAMDa, vrata, upavAsa, maMdira vigere e potAnI jAtane eTale potAnI cetanAnI avasthAne, tenuM nirIkSaNa sAdhana che, sAdhya nathI. paraMtu jAjANe ApaNe e kriyAkAMDane karatAM karatAM badatAM rahe che. eTalAM te yaMtravata ke bhAvathI cITakI jaIe chIe ke tenA sivAya ke A badalAvuM e eka mahAmu, kudarate ApaNane bakSele vAra AgaLa kaMI meLavavAnuM che, pAmavAnuM che e sadaMtara bhUlI jaIe che ane tene kAraNe ja utthati sarjAI zake che, pega drArA chIe ane te tyAM sudhI ke A kriyAkAMDa karIne eTalI te tRpti ApaNI cetanAnI avasthAne badalavI e to eka dharamULathI anubhavI laIe chIe ke jANe emAM ja jIvananI paripUrNatA thatI ApaNI cetanAmAM uttama kAti che, paraMtu ApaNe joIzuM ke AvI gaI hoya ane tyAra pachI AgaLa koI pagathiyuM ja na hoya nAnI nAnI TevomAMthI paNa ApaNe chUTI zakatAM nathI ane tene kAraNe, ema mAnI laIe chIe. koI divya sAda ApaNI uMmAMthI ApakAraNa vinA gharamAM ke bahAra, kaleSa saMgharSa ane azAMti utpanna Nane sadA pAkAra hoya che ane ApaNI aMdara paNa svayaM enuM thayA kare che. ja divya sthAna che kAraNa ke e svayaM tyAM rahela che, enI sahAya - gharamAM navI vahu paraNIne Ave te gharanA vaDI le, jo raseDA hAjarI che e ta na bhUlI jaIe chIe. bAbata hoya te, zAka Ama ja samAravuM, dALamAM vaghAra Ama ja AnuM mukhya kAraNa e che ke ApaNI aMdara, nIce eka avaro, amArI gharanI te ja rIta che, tenA vagara kazuM ja bhAve cetanAne mahAsAgara che jemAM A badhI Teve jevI ke durAgraha, nahIM ke cAle ja nahIM ema aneka rIte sAhasucanA Ape che. haThAgrahe, ApaNI rIte, rasa, vicAro badhAM dharabAIne paDela sArI vAta che. gharanI rIte samajI levI joIe, te pramANe karavuM che ane e badhAM ja vAratahevAra samaya ane saMjoge pramANe ApaNI paNa joIe, paraMtu navI vahu pitAne tyAMthI je zI khIne AvI hoya cetanAmAM upara AvatAM rahe che. A Teve ja ApaNAmAM "huM" paNAne ke koI vakhata kaMI juduM banAvavAnuM ke ravAnuM ene mana thAya to te ke "ahama'ne bhAva vAraMvAra jAgrata kre che. ApaNane A badhI svIkAratAM paNa zIkhavuM joIe ke jethI navA AvanArane paNa utsAha Teve ApaNAmAM kAma karatI hovAthI ApaNI lAge che. hakIkatamAM jAge ane ghara samarAMgaNamAM pheravAIna jatAM, svarga banI rahe. cIlA- e AkhI pRthvInI prakRtimAM paDelI che. kazuM mAruM ke tamAruM che ja cAlu jUnI TevanI jagyAe jarUra paDe dareka gharanI vyaktie thoDuM nahI: jo A Tevane ApaNe roja roja cAvalekatA rahIzuM ane gheDuM badalAtAM rahevuM joIe ane te saharSa svIkAratAM zIkhavuM joIe. ene sapATI para Ave tyAre pheMkI detAM zIkhI laIzuM athavA tenI sAthe sAthe navA AvanAre paNa gharanAM saMjoge, paristhiti temaja gharanAM jagyAe bIjI sArI Tevane mukatAM zIkhI laIzuM to ghaNI Teve evI lokonA svabhAva anusAra anukULa thatAM rahevuM joIe ane A che ke je kharekhara ApaNI hatI ja nathI, paraMtu bIjAM ema kare che badhuM tyAre ja bane jayAre ApaNe ApaNI Tevo saraLatAthI badalatAM eTale ApaNe karatAM rahetAM hoIe chIe. zIkhI jaIe. sAcI rIte joIe te ApaNane zarIranI, mananI, prANanI paNa ' Generation gap e AjanA jamAnAnA bALakonI ke pahelAnA eka jAtanI Teva paDI gaI hoya che. ApaNe AtmA chIe te bhUlI vakhatanA vaDIlonI haMmezanI ja phariyAda che ane te tyAM sudhI ke jaI, huM zarIra chuM, huM mana chuM, huM prANa chuM eTale A zarIra mAruM bALako, vaDIle, ekbIjAne samajI zakatAM ja nathI. samajavA mAgatA che, mananA vicAro mArI che, prANanI aMdara jAgelI umie, vRtti, ja nathI ane tene kAraNe gharamAM eTale te kalaha thAya che ke ghaNIvAra apekSAo, vAsanAo mArA che ema kahevAnI tema ja samajavAnI gharamAM phakata eka dIkaro ne vahu hoya te paNa chUTA paDavAne vakhata Ave janma janmathI Teva paDI gaI che. che. chUTA paDavAne vAMdho nathI. koI paNa kAraNasara, jarUriyAta lAge AzA rAkhIe ke ApaNe ApaNI Tevane jotAM-jANatAM thaIe. - to jarUra chUTA thavuM joIe, paraMtu premathI, arasaparasamAMthI vahetA urdhvamAM gamana karatAM rahIe ane ApaNAM tema ja bIjAnA jIvanane uSmAbhAva sahita ke jethI anya chaTA thayA hovA chatAM evuM varga banAvI, utkrAMtinA divya sopAna tarapha pagaraNa mAMDIe. lAge nahIM tema ja avAranavAra ekabIjAne maLatAM rahe, AvatAM rahe ane jarUra paDe premathI AvIne lAMbo vakhata sudhI rahI paNa zake. - ghaNI vakhata evuM jovAmAM Ave che ke vaDIle pitAnI Teva jarA paNa badalavA taiyAra nathI hotAM ane nAnA binaanubhavI (AgAmI be kAryakrama) ane adhakacarI uMmaranAM hAI potAnI vAtanuM ke TenuM eTaluM to jora jorathI pratipAdana kare che ke jenAthI vaDIlene gaMbhIra mAMdagI AvI jAya che ke temanuM mRtyu thaI jAya che athavA te yuvAna ghara viSayaH gujarAtI vArtA sAhityamAM strI-lekhake e chADI cAlI jAya che athavA ApaghAta kare che. ' nirupelI strInI Imeja. . ApaNe manuSya chI e e barAbara che. ApaNe prakRtinA eTale vakatA: zrImatI jayAbahena mahetA sattva, rajasa ane tamasa guNanA banelA chIe e paNa barAbara samayaH tA. 15-9-81 sAMje 6-15 vAge, che. paraMtu A prakRtine Teke ApanAra ApaNI Teva che. e ApaNe barAbara samajI levuM joIe ane A Tevone kAraNe ja ApaNane bIjA sAthe sumeLa sAdhavAmAM gharamAM ke bahAra, takalIpha paDe che. mane viSayaH manocikitsA mAtra pAgale mATe nathI. to Ama je phAvaze. mArI te jIvana jIvavAnI A ja rIta che. vakatA : De. azita zeTha bIjAone mArI sAthe anukuLa thavuM hoya te thAya paNa huM badalavA samayaH tA. 179-81 sAMje 6-15 vAge. - mAgatI ke mAgatuM ja nathI. A ApaNe nahI, ApaNI Teva bole - che. jANe cAlaze, phAvaze ane gamaze e sUtra ja ApaNe bhUlI gayA sthaLa : paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha. : chIe. ApaNe je paNa zreSTha nirIkSaNa roja roja karatAM rahIzuM saune samayasara upasthita thavAnuM premabharyuM nimaMtraNa. - te ApaNane barAbara khyAla Avaze ke A badhuM ApaNI aMdara * kyAMthI Ave che athavA to aMdarathI upara sapATI para kyAre Ave che. subodhabhAI ema. zAha bIjo eka dAkhalo ApuM. jevI rIte gharamAM, samAjamAM, saMsthAmAM kanvInara : abhyAsa vartuLa abhyAsa vartuLa Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-9-81 - prabuddha jIvana * 5 AvA sAhityathI mana-hRdaya bharAtuM nathI... ] kAnti bhaTTa mATe bilakula bedarakAra hoya che. saMvAdo sAva niprANa hoya che. 51nsesa DeIjhI" nAmanI aMgrejI bhASAnI navalakathA pAtrAlekhanamAM dhaDo hoto nathI. are pAtrAlekhana jevuM ja kaMI mATe tenI lekhikAe hajI eka lITI paNa lakhI nahotI tyAM ja lAgatuM nathI. sAva reDhiyALa zailIthI badhA ja lakhe che." tene prakAzaka taraphlI rU. 32 lAkhanI rakamane ceka lekhikA uparanA zabda ghaNA sakhata che. e zabdo ApaNA gujarAtI zrImatI jaDItha krAnTajhane maLI gayo hato. lekhikAe mAtra 29 vArtAkArone lAgu paDe che paNa e kone lAgu pADavA? dasa varSamAM lITImAM A navalakathAno sArAMza lakhI Apyo hato. amerikAnI gujarAtI bhASAmAM koI navo navalakathAkAra pedA thayo che, tene A vAta che. tenAthI amerikana ane IMglIza sAhityakAro hebatAI pedA thavAnI taka che kharI? ravivAranI sAptAhika pUrtio gayA hatA kAraNa ke te pachI "prinsesa DeIjhI "ne peparabekanI ane raMgIna sAptAhikomAM dhArAvAhika navalakathA dvArA ja vArtAkAra " AvRttimAM pragaTa karavAnA rUA. ra karoDa levAmAM AvyA hatA. eka bahAra AvI zake che. e mATenuM kSetra bahu maryAdita che ane . amerikana udyogapati A pustaka kharIdavA gayo tyAre tene dukAnadAre tame AjubAju najara pheravo te. harakisana mahetA, viThThala paMDayA, pUchayuM "prinsesa DeIjhI" zuM kAma kharIdo cho ? tyAre teNe kahyuM, sAraMga bAroTa, mahammada mAMkaDa, zivakumAra joSI, caMdrakAnta bakSI "eka prakAzake rUA. zA koDa ApyA che te te zuM kAma ApyA evA gaNyAgAMThayA nAme sAme Avaze. saptAhanA haptAmAM dareka che te jovA mATe huM e pustaka kharIduM chuM!" . vakhate AvatA aMkanI AturatApUrvaka rAha jovAya te prakAranuM - amerikAmAM, briTanamAM ane bhAratamAM A prakAranI navalakathAo vastu vArtAmAM goThavavuM tevI vRtti taMtrInI rahe che. taMtrI dabANa khape che. temAM sAhitya ke kalAnuM koI tattva hotuM nathI. kANa paNa karatA hoya che. vArtAkAra paNa taMtrIne ane vAcakane khuza mATe caTako ApI jAya tevA A pustakone have amerikAmAM rAkhavA A prakAre dareka rIte kaMIka rAha jovAya evuM tattva 'bukasa' nahI, paNa 'ukasa' (ooks)nA nAmathI oLakhavAmAM Ave umeravAnI ciMtAmAM hoya che. ghaNA taMtrIo te "vArtA barAbara che. pustako paNa eka komoDiTI eTale ke bajAruM cIja banI gayAM jAmatI nathI" ema kahIne vArtAkAra pAse vArtAne lAMbI-TUMkI che. pustaka pragaTa thAya eTale rU. 32 lAkha eDavAnsamAM ApyA karAve che, agara to tene kaMI vadhu meNadAra banAvavA kahe che. roTalI heya tethI bIjA rUA. 8 lAkha jAherAta upara kharca thAya. te pachI zekAtI zekAtI sagaDI uparathI ja aDadhI khavAtI hoya che ane te purataka uparathI philmIvArtA lakhAya. tenA uparathI Telivijhana sagaDI upara aDadhI roTalInuM baTakuM zekatI gRhiNI jevI lAcAra mATenI skrIpTa lakhAya ane basa pachI ene uttarottara vyApa dekhAya te vArtAkAra lAcAra dekhAya che. AvI hAlatamAM ghaNI cAle. e pavana gujarAtI sAhi sudhI AvyA che. "tamArI vArtAonuM rAMdhaNuM thatuM hoya che ane vAcakone khUba bhUkha lAgI vArtA uparathI te philama utArI zakAya." ema koI lekhakane ApaNe hoya che eTale A varNakAMkariyuM bhojana te karato paNa hoya che. kahIe to tene apamAna nahIM lAge. te khuza thaze.' eka bAju laMDana TAImsanA lITararI eDiTara aMgrejI lekhaka hovuM ane bhUkhe maravuM te eka gaurava gaNAtuM hatuM, bhASAne koI nava navalakathAkAra pedA thayo nathI ene aphasosa paNa have lekhakane garIba rahevuM posAtuM nathI. lekhaka paNa phAIva sTAra kare che. zrI IyAna TrevIna lakhe che ke "koI paNa 80 jeTalA hoTalanuM jIvana jIvavA utsuka banyo che. oberona vAgha nAmane navalakathAkArane pUcho ke amerikAnA koI sAhityakAra ke samAcakane briTiza navalakthAkAra kahe che ke tenI eka navalakathA mATe tene pUcho ke chellA 10 varSamAM aMgrejI navalane kSetre zuM hAlata pravarte kaI amerikana prakAzaka maMLyo ja nahi kAraNa ke tene kalAtatvavALI che? te lagabhaga moTAbhAganA loko aMgrejI navalakathAnA svarUpa gaMbhIra, navalakathA gamI nahIM. tenI navalakathA phakata 10000 viSe citAne lAgaNI vyakata karaze. "prabuddha jIvana" jevA sAmayikamAM upajAvI zakI. (gujarAtI navalakathAkArane ATalI rakama maLe te aMgrejI navala rAhityanI huM carcA karuM chuM tenuM kAraNa e che ke te dhanya thaI jAya) oberona vAgha kahe che, "cAra bALakonA kuTuMbaA sAmayikanA meTA bhAganA vAcakonuM vAMcana saMgrejI pustakonuM vALA mArA lekhaka tarIkenI vyakitane ATalI rakamamAM pUruM na thAya hoya che. vArtA sAhityane rasa paNa aMgrejImAMthI ja meLave che eTale mAre patrakAritva karavuM paDatuM ane tenI sanasanATIvALI ane je gujarAtI sAhitya vAMcatA hoya temane to sArI rIte khabaro ane pustakamAMthI mane varSe rU. 4 lAkha maLe che." khabara che ke gujarAtInA navalakathA-sAhityanI zuM hAlata che. ' huM patrakAra nahote banyo ane TUMkI vArtAo lakhIne gnile emIsa jevA navalakathAkAre aMgrejI vArtA sAhityanI sthiti "navanIta', 'samarpaNa" ane "saMsAra" vagere megejhinamAM Apato vize kaheluM: "aMgrejI vArtA-sAhityanI sthiti kharAba nathI. hato tyAre tenA puraskAranA vArtAdITha rUA. 5 thI 15 maLatA hatA. kavitAnI hAlata karatAM to sArI che. pazcimanA sAhityanA svarUpamAM eka sAptAhikanA taMtrIe mane kahyuM, "vArtAothI peTa nahIM navalakathAnuM svarUpa hajI lAMbu jIve tevI AzA che. paraMtu hAlata bharAya. prAsaMgika ane UMDI tapAsavALA lekha lakhe." e vAta bahu sArI paNa nathI. khAsa karIne koI AzAspada gaNI zakAya sAcI che. AvA lekhAthI peTa bharAya che, paNa tenAthI mana bharAtuM tevA yuvAna navalakthAkAra hajI pedA thayA nathI. 1938 sudhInA nathI. pAkistAnanA aNuvijJAnI zrI abdusa salAma muMbaI AvyA dAyakAne juo. tyAre evalIna voi, enthanI pivela, krisTophara tyAre mAre temane maLavuM hatuM, paNa je sAptAhikanA puraskArathI IzaravUDa, zaikAma grIna jevA vArtAkAro maLyA che. mane nathI lAgatuM mAra peTa bharAya che tene mATe mAre DIskothekanA lekha mATe muMbaInA ke 190nA dAyakAmAM 40 varSanI nIcenA koI AvA khamIravALA nAcagharonI mulAkAta levAnI hatI! huM navalakathAkAra nathI ke gaMbhIra vArtAkAro pedA thayA hoya ane je kahevAtA vArtAkAra che tenI sAhityano sarjaka nathI. chatAM A dAkhalo ApIne zuM kahevA navalakthAomAM huM DokiyuM karuM chuM tyAre mAruM mAthuM pharI jAya che. mAguM chuM ke ghaNA vArtAkAra, kavio ke sAhityakAre je peTa bharavA A yuvAna navalakathAkAro ekadama zithila kalamathI lakhe che. zailI mATe taMtrI, upataMtrI ke jAhera saMparka adhikArInI nokarI svIkArI Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 prabuddha jIvana tA. 1-9-81 beThA che temane paNa AvA ne AvA kAraNosara temanI sAcI lekhako kahe che. ame zuM karIe vAcakane AvuM joIe che... sAhitya-sarjananI pravRttine badale "nAcagharo"nI mulAkAta levI paNa A vAta khoTI che. vAcakamAM kAMI khAmI nathI. keTalAka paDatI haze. vArtAthI peTa na bharAya eTale peTa bharanArA vyavasAyamAM lekhaka bahAnuM dhare che ke vAstavika jagata eTaluM romAMcaka banI vArtAkAre sabaDavuM paDe che. Agasa vilsana nAmanA saphaLa navalakathAkAre gayuM che ke vAcakone lekhakonI madhura kalpanA ane vicAromAM kahyuM che ke "briTananA jona bevana ane juliyana mAyakala rasa nathI." A bahAnuM khoTuM che. vAcakone tame sArAM pustako ja nAmanA be navalakathAkAranuM navalakathA lakhIne gujarAna cAlatuM nahotuM Ape. sArI ja vArtA Ape ane jarUra e loko AvAM eTale temaNe nATaka ane TelivijhananA kSetre cAlyuM javuM paDayuM che." pustako vAMcaze. vAcakone badhuM ja samajAya ane so TakA manoraMjana ApavAthI vAcakonI sevA nahIM thAya. pustakamAM ghaTanAe nahi, eka vakhata janmabhUminA taMtrI vibhAganA zrI naMbaka paNa lekhaka ane vAkanuM hRdaya hovuM joIe. normana kajhinsa mahetA je prabuddha jIvananA saMpAdanane bhAra paNa upADe che, vadhumAM kahe che ke "What is carried by the book is nothing temaNe mane kaheluM "tamane vicAravAno samaya maLe che?" kadAca huM less than the life on the mind." Blad" yersHL 412 gujarAtI patrakAra chuM eTale mahinAmAM 45 thI 50 lekhe sthULa ghaTanAo ja nathI hotI te anaMtakALa sudhI lakhIne peTa bharavAnI doDadhAma hoya, megejhino ane videzI daniko koInA manane javAnuM rAkhe che." paNa have navalakathAomAM vAMcavAnA hoya ane maMtrIonI samayamaryAdAmAM lekha ApavAnA Avo dhabakatA mana ke hRdaya jovA maLatA nathI. turata samajAI hoya eTale mane vicAravAno samaya na maLe, paNa yuropa ane jAya tevA pleTa-ghaTanAo hoya che. elekajhAnDara pipa nAmanA amerikAmAM paNa lekhakonI e ja dazA che. gArDiyana' nAmanA kavie bahu ja vahelAsara kahI dIdheluM "Some people is never sAptAhikamAMthI philipa nemee eka sarasa lekha lakhyA hatA. learn anything because theyunderstand everything te mathALuM hatuM "thIMkarsa baTa ne thoTa': arthAta vicAraka che too soon." jhaTapaTa dareka vastu samajI levA IcchanAro kadI ja paNa temane vicAra karavAne samaya ja nathI. kethalika megejhina kaMI zIkhato nathI." "e spiriTa"nA taMtrI zrI jIna merI DomenAe kahyuM che ke "hAlanI TekanolojIkala jagatamAM bauddhiko mATe (InTelekacualsa maTo) khudI ke choDa, khudA pA koI jagyA ja nathI evuM temane lAge che. A bauddhikone audyogika jagatanA nANAM gaNanArAo sAthe meLa besato nathI ane A ajita popaTa nANAM gaNanArAo ApaNA kacarane ghaDI rahyA che." A thA, samaya pahelAM ame porabaMdara kIrtana karavA gayAM hatAM. nANAM gaNanAra audyogika jagatanA loko megejhine ane tyAM eka maMdiranI mulAkAta daramiyAna pUjArIe keka kahayuM. mArA danikonA mAlika banI beThA che eTale ApaNI saMskRti temanA - sAthI sarojabahene kahyuM, "ahIM ghaNA loko bAdhAAkhaDI pUrI hAthamAM cAlI gaI che. philipa ne kahe che ke "hakIkata e che ke karavA Ave che, evuM kahe che.' bAdhAAkhaDInI vAtathI huM ApaNe atyAre kalcarala cIjo pedA karavAmAM paDayA chIe. saMskRti vicAramAM paDI gayo. paNa eka bajAruM cIja banI gaI che, arthAta sAhitya ane kalA - bAdhA eTale zuM? koIne ekane eka dIze mAMdo hoya ane e mAtra manoraMjananA sAdhana banI gayAM che. saphaLatA e ja pArAzIzI banI gaI che." e pacAsa so rUpiyAne prasAda dharAvavAne saMkalpa kare to zuM Izvara enA pacAsa rUpiyAnA prasAda mATe ekanA eka putrane sAjo laMDana TAImsamAM sAhityanI kolama lakhanArA lekhaka kenetha karI de kharo? ane sAjo karI de te zuM putranA jIvananI kiMmata elena amerikA gayA tyAre eka pustaka bhaMDAramAM gayA hatA te mAtra pacAsa ke so rUpiyA ? pachI temaNe lakhyuM ke A pustaka bhaMDAranA pustako joIne mAruM pAchaLathI vicAra karatAM mane ene khyAla Avyo ke putra magaja pharI gayuM: "evarIbaDIjha gAIDa Tu hepiyara enDa mera sAje to thAya ja che paNa te; Izvara pacAsa rUpiyAnA prasAdane sakasesaphula lAIpha" "bIkama e ToTala parasana", "thIMka enDa gra bhUkhyo che eTale nahIM, enI pAchaLa sarasa rahasya che. rIca", "rIMsAIpa phora liviMga", "sakasesa", "hAu Tu bI e ToTala e rahasyane ghaTasphoTA 'sudAmA caritrane abhyAsa karatAM lALe. parasana", "hAu Tu Du era ona DAyasa" vagere mathALAnA - sudAmAe mAtra pA ke aDadho zera pauA AkhA kRSNane ane pustako dhUma khapatAM hatAM. gaMbhIra navalakathAone koI sparzatuM kRSNa ane sAta janama sudhI khAtAM nahIM khUTe eTalAM riddhi-siddhi paNa nahotuM. saphaLatA meLavI ane koI paNa hisAbe saphaLatA meLavavAnA ApyAM. zA mATe? enAM be kAraNo che. eka, sudAmAe mAtra pIM. sau Atura hatA. navalakathAmAM paNa cAluM lekhakonI sanasanATIvALI nahIM, e pauA dvArA potAnuM rArvasva kRSNArpaNa karI dIdhuM. ApatI hetuvihIna kathAnakavALI navalakathA vaMcAtI hatI. vakhate paA ja enuM sarvasva hatA. enAM bALako be divasanAM - "seTaraDe rIvyunA taMtrI zrI narmana kajhinse tAjetaramAM bhUkhyAM hatAM chatAM patnIe pADozamAMthI ANelA pauA dvArA eNe "thoTasa ona lITarecara" nAmanA lekhamAM Takora karatAM lakhyuM che sarvasva kRSNane arpI dIdhuM. pIMA te pratIka che. ke hAlanI ghaNI navalakathAomAM pAtro ane mAnavA karatAM ghaTanAo vadhu paDatI mahattvanI banI gaI che. evuM jaNAya che ke vArtAnA mitra ke bhakata sarvasva Ape che tyAre Izvare paNa potAnuM sarvasva ApavAnI taiyArI rAkhavI paDe che eTale ja kavizrI dulA ploTane rasaprada banAvavA mATe ja pAtranuM astitva che. ghaTanAne raMgIlI banAvavA pAtro ramakaDAM jevA banI gayA che. Ane kAraNe bhAyA kAge pitAnA eka bhajanamAM be suMdara paMkita mUkI chevArtAmAM pAtrAlekhana vikasyuM nathI. mAnavInI zakitao keTalI 'tAMdula jame ne vahAle roke rANI rAdhikA vikasI zake che tenuM koI dhyAna AvatuM nathI. mAnavIne vAmaNa , amane na dezo merArIre sevAmAM rAkho ApanI hojI...'. banAvI devAyo che ane ghaTanAo virATa banI gai che bIjo artha che ahaMnA tyAgane. putranI bImArInA uparavALA paNa sArI navalakathA, lakhavAnI A rIta nathI.... ghaNA dAkhalAthI ja A muddo spaSTa karIza. dhAro ke eka zrImaMtane ekane : Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-9-81 enA eka putra mAMdo che. ene bAlAvuM, pelA DokTara teDAvuM, A maMgAzuM. prabuddha jIvana paisAno aha che. A DokTara davA maMgAvuM, peluM Injekazana zaheranA sauthI moTA ane jenA hAthamAM yaza hoya evA nAmakita DokaTara Ave. chekarAne tapAse pachI khabhA ulALIne kahe - 'sArI amAruM kAMI cAle tema nathI. prArthanA karo. kadAca bacI jAya.' ATalA samaya paisAnA gumAnamAM DokaTarA pAchaLa doDato pitA have Izvarane zaraNe jAya che ane bAdhA letI vakhate jANyuM - ajANye ahano tyAga kare che. mArA paisAthI meTAmAM moTA DokaTarane bolAvavAno mAro dhamaMDa UtarI gayo. have tamArA zaraNe chuM. dIkaro bacI jaze te ......' ane 'dIkaro bacI jAya che. dareka kissAmAM evuM nahIM paNa banatuM hoya chatAM ahaMnA tyAganuM pariNAma acUka ane tatkALa hoya che. vIrA mArA gajathI heThA UtarA' evuM bahenoe mAreluM meNuM haiyA soMsaravuM UtarI jatAM bAhubalie ahIMkAra tajjo ane potAnI pahelAM saMnyAsa laI lenArA nAnA bhAIone vaMdana karavA javAno saMkalpa karyo ke tarata kevaLajJAna thayuM. ahIMnA tyAgano e che.matkAra. dayArAmanA jIvananI eka tathAkathita prasaMga che. eka rAtre bhajana karIne mitrane ghera gayA. daravAjo Thokayo. aMdarathI pUNuM 'koNa?" "e to hu" javAba Apyo . huM ne bahAra mUkI Ave. huMnuM ahIM kAma nathI.' aMdarathI koIe kahyuM. IslAmamAM paNa kahyuM che-'khudI ko cheADa aura khudAko pA.' dI ane dA vacce mAtra eka TopIno phera che. e TopI ahIMkAranI che, e mAthe caDatAM ja bhalabhalAne naze caDhI jAya che. ahaMkAra bahu sUkSma vastu che. mane abhimAna caDe ja nahIM evuM kahenArA ghaNIvAra potAnA 'nirAbhimAnIpaNA'nuM abhimAna rAkhatA hoya che. evuM abhimAna cheke nahIM enI vyakitane potAne khabara na paDe. e to jANye ajANye abhimAnanA zikAra banI jAya. nirAbhimAnI vyakita pANIthIya pAtaLI hoya. huM vAraMvAra jemano ullekha kIrtanomAM karuM chuM e khaMDita nathurAma zarmAnA eka dRSTAMtathI viramIza; eka zilpIne koI rIte khabara paDI gaI ke phalANA divase yamadUto mane levA Avaze. eNe huM bahu potAnA jevI cAra pratimA banAvI ane mRtyunA Agamana TANe e pratimAo vacce sUI gayo. yamadUto AvyA. eka sarakhA pAMca jaNa joIne mUMjhAyA eTale pAchA gayA. bhagavAnanI (parama tattvanI) salAha lIdhI. bhagavAne yamadUtanA kAnamAM kAMIka kahyuM. dUto zilpIne tyAM pAchA pharyA. thoDI kSaNe vItI. pachI eka yamadUta bolyo: 'chI...A prAtimAno kAna to juo keTalA beTALa che. AvA bhayaMkara kAna !' 'ahIMkAre DaMkha mAryo, pelA UbhA thaI gayA; 'khabaradAra! mArA zilpamAM khAmI dekhADavAnI konI mAe savA zera sUMTha khAdhI che! yamadUtoe enuM kAMDuM pakaDI lIdhuM ne mAMDayA cAlavA. harSa ane zAka harSa ane zAka kharI rIte mananI be judI judI sthitie che ane manane vaza rAkhavuM etamArA peAtAnA hAthanI vAta che. AdIvAta samajavI bahu jarUrI che; kAraNa ke potAnAM sukha-du:khanuM kAraNa koI bahAranI vyakita che ema jo tame mAnI leze, tA enA tarapha tame dreSa karavA lAgazo ane ghaNuM karIne Izvara upara paNa doSAropaNa karaze. - mArkasa oreliyasa 'du:khI kayAM che?' [] muni vAtsalyadIpa 7 83 e. bALaka. eNe eka suMdara kabUtara pALeluM. ene e mamatAthI pALe ane uchere. eka divasa e kabUtara A duniyAmAMthI alavidA thaI gayuM! bALaka vidvaLa banI gayuM . kiMtu bIje divase e chokaro AnaMdathI ramato hato. gaI kAle manathI khinna hatA, te taddana visarI gayo hato. saune navAI lAgI; Ama kema? koIke pUchyuM: "tuM to Aje prasanna che, sITI bajAve che. pelA kabUtarane jANe ke sAveya bhUlI gayo ! svArthI!" karAe sarasa uttara Apyo: 'tuM mane enI yAda na Apa. e bhUlavA mATe to huM sITI bajAvuM chuM. eTaluM to samaja!" - vedanAmukitanA keTalA saraLa upAya? eka sITI ! AjanA mAnavano svabhAva, pagamAM nAnakaDI zULa vAge tyAre paga cirAyAnI phariyAda karavAnA banI gayo che! ApattinA ochAyo hajI to nihALe, tyAM pahADa tUTI paDayAnI e cIsa nAkhe che! kiMtu e gumarAha che. jiMdagIne eka dharmazALA mAnA, to enA khaMDomAM aneka musApharonI jema harSa ane zAkanA prasaMgo Avye javAnA, enAthI sAgara kinAre besIne taragA nihALatA mAnavInI jema dharmazALAmAM koI ja pharaka nahi paDe. harSa ane zAkanA jhAlA vacce svastha jiMdagI mANavAnI suMdara kaDI che. 'samabhAva' koI paNa atirekathI bacavAno samabhAva zreSTha mArga che. atireka thAya to vinipAta sarjAya. vedanAno aMta asAmAnya vinAzamAM pariNAme e to karuNa ghaTanA che, sAmAnya du:kha AvyuM. vAMdho nahIM. sukha AvyuM, bhale. je Ave tenuM svAgata. mananA udgaga vinA AvakAra. aMdarathI AnaMdanA Aveza vinA AvakAra, A svasthatA che. sthitaprazatA che. vAta nAnI chatAM samaja mATI che. jIvananA pratyeka paroDhanI sAthe AzA-nirAzAnA kiraNA Uge ane Athame e krama haMmezano che. kiMtu enI sAme aNanama rahevuM, svastha jIvavuM e mAnavIya krama banavA joIe. svasthatA ane te paNa samajapUjita svasthatA e mUguM chatAM mAM baLa che, e jenI pAse che, te mAnavI moTA che, dehathI e daridra hoya kadAca, dilanI enI amIrAta moTI che, svastha haze te sITI bajAvaze ane khuzakhuzAla raheze. tame ene daulasAjI ApavA jazo, to e sAmethI kaheze: 'du:kha? kayAM che ?" jagatanI kuMbhI mAnavIne kadIka najare paDatuM tAttvika prakAzanuM jhAMkhuM kiraNa, UjaLA divasanAM timirane kadIka ajavALanAra kiraNa - e ja vadhAre pAyAdAra che, nakkara che, TakanAra che; e ja che jagatanI kuMbhI. mahAtmA thoro Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 buddha vana pArasamaNinA sparze kevuM su Mdara parivartana.... [] pUrNimA pakavAsA 19 30nA satyAgraha saMgrAmanA e divaseA hatA. mane cha mAsanI sajA thaI hatI. sAbaramatI jelamAM hatI, A vakhate gujarAtanA tema ja dezanA moTA moTA netA-baheno A jelamAM rAkhavAmAM AvyAM hatAM. pU. kasturabA gAMdhI ane maNibena paTela A ja jelamAM hatAM. uparAMta siMdhathI paNa aDhI varSanI sajA pAmelAM kedI bahenA AvelA jemAM jeThIsipAhImalAnI, gopI kripalANI, pArvatI gidalANI nirmaLA lAlavANI, Adi siMdhanI prasiddha mahilA kAryakaro hatAM. sAthe phUlabAI, roccA, 97mI, salAcanA Adi maLIne 50 bahenonuM jUtha AveluM. pU. bAne bhAgavata rAmAyaNamAM ghaNI dilacazpI eTale pAranA samaye te dharmagraMtho temanI samakSa vAMcavAno lAbha mane maLyo hatA. tadauparAMta prabhAta saMdhyAnI rojiMdI prArthanAmAM paNa bhujana dhUna mAre ja gAvAnAM rahetAM hatAM. pU. bApunA aitihAsika upavAsa paNa A ja gALAmAM thayA hatA. ame badhAe pratIka upavAsa karelA. pU. bAnuM manomaMthana ane ciMtAno pAra na hatA. paNa khUba dhairya, sahanazIlatA aneM hiMmatapUrvaka teo svayaM AzvAsana letA hatA ane pariNAma prabhu upara cheDatA hatA.A divaseAmAM amoe akhaMDa rAmAyaNapATha ane rAmadhUna cAlu rAkhelA. Ama be-eka mAsa vItI gayA ane amo jenA dainika kAryakramamAM sArI peThe ge ThavAI gayAM hatAM. eka sAMje ame prArthanA karI rA~ hatAM, tevAmAM jelanI amArI berekanA liMga daravAjo ughaDayo ane uparyukata 50 siMdhI bahenone vArDaraNI jamunA aMdara laI AvI. A baheno siMdha haidarAbAdathI AvatI hatI. A baheno AvIne tarata prArthanAmAM joDAI. kSAka, bhajana, dhUna ane mauna samApta thayA pachI sau pU. bAne praDrAma karIne chUTA paDatAM hatAM. tevAmAM pelA navA AvelA jUthamAMthI eka AdheDa vayAna bahene mArI pAse AvIne mArA mAthe hAtha mUkIne kahyuM ke 'beTI tuma acchA gAtI ho. mere pArA zAstrIya saMgIta zikhAgI kyA?" A sAMbhaLI mArA AnaMdanI sImA na rahI, paraMtu vicAra Avyo ke A bahena koNa haze? ane ekAeka Avo anugraha vasAvavAnuM kAraNa zuM haze? teTalAmAM teoe ja kahyuM ke "beTI tumhArA galA acchA hai Isaliye me tumako saMgIta zIkhAnA cAhuMgI" mArA praznonA javAbamAM teoe jaNAvyuM ke teo siMdha haidarAbAdanA prasiddha gAyikA sarasvatIbAI hatAM. meM pUchyuM ke tamA jelamAM zI rIte AvyAM? gAyikAonuM jIvana to ghaNuM vaibhavI hoya che. te A jelanA kaSTo kema sahI zakaze? tyAre temaNe jaNAvyuM ke 'meM bahu vaibhava bhAgavyo che, ghaNI kamANI karI che, paraMtu sAcI kamANI karavAnI haju bAkI hatI. bApunI hAkala sAMbhaLI. mAruM jIvana vaibhavazALI jarUra hatuM paNa kathIra jevuM ane svArthI. bApunI hAkale e thIrane kaMcanamAM pheravI dIdhuM. vaDIlAnI salAhanI avagaNanA karIne me" dhIkato dhaMdho choDayo. je saMgIta huM muThThIbhara zrImaMtAnA manoraMjana mATe gAtI hatI, je mATebhAge zrRMgArika gItA ja rahetAM hatAM tene badale have dezapremanA pavitra gItA hajAro lokonA jAgaraNa mATe gAvA lAgI. tyArathI mAro A ja kAryakrama rahyo che ke sabhA-saradhasAmAM gIte gAvAM ane tenA InAmamAM A jela maLI. 'kahA mere AnaMdI kayA sImA tA. 1-9-8 rahI hogI? meM apane jIvanako kRtakRtya mAnatI ha! saMgItakAra huM Isaliye haMmeza saMgItapremIo kI khajameM rahatI huM! yahA~ jelameM AyI to tumako pAyA, batAo mereM AnaMdakA kayA ThikAnA bAleA aba kabase tAlIma kAryakrama zuru kare?" me utsAhathI kahyuM ke "abhIse." teo khUba hasyAM ane kahyuM ke mane AvI ja tatpara ziSyAnI jarUra hatI. bIje divase maMgaLavAra hatA. TharAvyA pramANe jelanI beThakanA meoTA pIpaLAnA vRkSane oTale amA maLyAM. temaNe mane gurudikSA ApI ane mAre hAthe eka doro bAMdhyA. tAlIma zarU thaI ane mane gAvAno zokha kharo, paraMtu zAstrIya saMgItanI muddala gama na hatI eTale teoe prAraMbhika svarasAdhanA zarU karAvI. mArA gaLAno 'sA' temaNe zodhI kADhyo ane e ja svarathI 'saragama'nA riyAjha zarU karAvyA. AvI prAraMbhika tAlIma pUrI thatAM temane lAgyuM ke svaranuM sAtatya rahe te mATe taMburo ke ekatAro hoya te| tAlImamAM ronaka AvI jAya. ahIM jelamAM taMburo ke ekatAro karyAMthI lAvavAM? paraMtu saMgItakAro ema paristhitithI hAre te kema cAle? rArasvatIbAIe amArI vorDaraNI jamunA pAse eka sUkA nALiyeranI kAcalI magAvI. peAtAnI ledharabeganuM astara phADIne pelI kAcalI para kasIne bAMdhyuM. kAcalInA paDakhAmAM eka nAnuM kANuM pADIne eka vAMsanI lAkDInA lAMbA kaTakA phITa karyo. saMgItakAronA sAmAnamAM tAranAM guMcaLA tA hoya ja. temaNe peAtAnI begamAMthI AvuM eka tAranuM guMcaLa zodhI kADhayuM. pelI vAMsanI lAkaDIne eka cheDeM eka nAnI lAkDAnI kaTakIne kArlR pADIne cAvIrUpe phITa karI tAra tenI para vIMTAyA. tema ja bIje cheDe pelI kAcalI paranA ledhara para tevI ja rIte brIja jevA eka nAnA lAkDAnA kaTakA gAThavIne tAra jarA nIce bAMdhI dIdhA. have uparanA cheDenI cAvIthI teoe tArane mArA 'sA'mAM yuna o. vAhavAha thaI gayo. amArA ekatArA taiyAra. saMgItanuM sAdhana maLatAM ame AnaMdavibhAra thaI gayAM. tAlamImAM navA prANa purAyo. khUba majA AvavA lAgI. have eka bIjI muzkelI UbhI thaI. te hatI tAla mATe tabalAnI. tenA rastA paNa temaNe zodhI kADhyo. amAne bhAjana mATe lokhaMDanA moTA moTA zakArA ApavAmAM AvatA hatA. jemAM dALa, kaThoLa ke zAka temAMthI koI paNa eka vastu kedIone ApavAmAM AvatI hatI. sAthe juvAranA ardhA kAcApAkA kAMkarIvALA roTalA hAthamAM rAkhIne jamavAnuM rahetuM hatuM. ekavAra bhAjInA zAkamAMthI kAnakhajUro nIkaLyo. roja kaI ne kaMI kacaro teA nIkLa ja, bIDInA ThUMThAM, uMdaranI liDIo, jIvaDAM, dIvAsaLInA TakAo, vALanA gucAM, dArAnA TukaDAo, sImenTanI kAMkarI Adi. paNa kAnakhajUro nIkaLyA tyAre to hada thaI gaI, te divase tA koIe zAka na khAdhuM mAtra mIThAMnI kAMkarI sAthe roTalA khAIne pANI pI lIdhuM hatuM. eka divasa AkhA caNAnuM kaThoLa AvyuM. tenA rase sAro evA jADo hatA. tema ja caNAne phaNagAvelA hoya tevA sapheda kAMTAo paNa upara taratA dekhAtA. ame rAjI thayA ke Aje te phaNagAveluM kaThoLa khAvA maLaze. paraMtuM jarA dhArIne joyuM to zakArAmAM mAlUma paDayuM ke te kAMTA nahIM paNa IyaLA hatI! ame trAsI uThyA ane koIe te divase khAdhuM nahIM. Ama jelamAM amArA dhairyanI kaseATI thatI hatI. bhAjana mATe ApelA AzArAMone ame sArI peThe ghasI-mAMjIne ujaLA camakatA banAvI rAkhatA hatA. tevuM eka temanuM ane eka mAruM zakerU, te beune jamIna para UMdhA pADIne sarasvatIbAI tabalAMnI mAphaka tAla ApatAM ane huM pelA ekatAro 'maTama Tumajhuma' karIne cheDatI. saMgItanuM sarasa vAtAvaraNa jAmatuM. sarasvatIbAIe te cAra mAsanA gALAmAM mane ghaNAM gItA laghukhyAla mitAlAdI zIkhavyAM. AlApatAna lakSaNagIto, zAsrIya * Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-9-81 prabuddha jIva ne gI, bhajana Adi temaNe eTalA bhAvapUrvaka zIkhavyo ke Aje paNa te badhuM smaraNamAM eTaluM ja tAju 2 che. temAMnA thoDAka namUnAo joIe: rAga : AsAvarI prabhu mAye bharUse eka tihAro kara parata maya, Apa uMgaro. prabhu aMtarA kRpAse Asa lugI darasanakI IbrAhIma ko koI nahIM tuja vinA sahAro >> prabhu ja 0 0 0 gaga : bhImapalAsa citA na kare acita rahoremanA dayegA tujako paidA karanAra ... citA aMtarA Ita tuMhI uta hI jala tuMhI thala nuMhI nayA amArI pAra karanahAra'... citA temaNe mane eka siMdhI bhajana paNa zIkhaveluM: ame parivAra mUte najhara karI nuM hANe sAMI. to te AdhAra parivaradigAra ' ' to te na hAruM sAMI. artha AhI tuMhI AlA, AhIM nuM sii bAlA AhI tuMhI sArIya sRSTi jo AdhAra ho ... parivara sarivara anavastu to te AdhAra parivaradigAra to te na hAzuM sAMI ... ardha AvAM AvAM ghaNAM gIto Aje paNa dimAga ane DAyarImAM saMgharAyelAM paDayAM che. tyArathI mane zAstrIya saMgItano nAda lAgyo. temaNe e UMDe nAda cakhADayo hato ke have AgaLa zIkhyo vinA cena paDe tema na hatuM. - sajAnI mudata pUrI thavA AvI hatI. tevAmAM aitihAsika saMdhi thaI ane sahu jelamAMthI chuTayA. bhAvanagara mahilA vidyAlayamAM bhaNavA gaI. ahIM S.N.D.T. nA meTrikane korsamAM richaka viSaya ghaNA hatAM. temAMthI meM saMgIta pasaMda karyuM. mArI pAse parIkSAmAM besavA mATe mAtra daza mAsa hatA. je saMgItane viSaya lauM te mAre chellA traNa varSanA korsanA 25 rAga, pratyenI saragama, lasaNagIta, khyAla, trinAla Adi karavAM paDe tema hatAM. temAM khyAlamAM sArI rIte ApavAno taiyAra karavAnI hatI. uparAMta zAstrIya saMgItanI ziyarI, pUrI samaja, Aroha-avaroha, rAganI. , jAti thAra, Adi vigatenI lekhita parIkSA paNa rahetI. tAlanI * taiyArI paNa sArI peThe karavI paDe tema hatI. amArA gurujanoe salAha ApI ke tamAre jo ATalA TUMkA gALAmAM meTrikamAM khAsa thavuM hoya te tame bIjo koI zaraLa viSaya laI lyo. saMgItanA ATalA moTA kersane pahoMcI vaLavAnuM muzkela nahIM paNa azakya ja banaze. uparAMta pharajiyAta viSayonI paNa pAMca-chanI taiyArI sArI rIte karavAnI ja hatI. ' * A badhI salAha te taddana vyAvahArika hatI. paraMtu mane te saMgItanI ja dhUna lAgelI. meM kahyuM ke "kadAca huM meTrikamAM pAsa na thAuM te paNa mane eTaluM saMgIta te AvaDazene. kaze. vAMdho nahIM." ane sakhata mahenatapUrvaka saMgIta zarU karyuM, tyAM amArA saMgItagurujI zrI lakSmaNarAva paTTanakaDIkara hatA. temane meM paristhiti samajAvI ane vinaMtI karI ke temAM jo mane madada karaze to mAre jarUra A parIkSAmAM pAsa thavuM che. temaNe AnaMdapUrvaka pUrNa sahayoganI khAtarI ApI. basa tyArathI savAra sAMja temane nivAsasthAne ane pIriyaDa daramyAna zALAmAM temaNe khaMtathI zIkhavavA mAMDayuM. te vakhate chAtrAlayanI sagavaDa na hovAthI ame traNa abhyAsotsuka bahene te vakhatanA mahilA vidyAlayanA makAna pAse rANakAmAM eka nAnuM ghara, be rUma ane rasoDAvALuM bhADe laIne rahetAM hatAM. mArI sAthenA bIjA be bahene lAbhubena zeTha (mahetA) ane sumanabena bhaTTa hato. A amArA gharamAM prabhAtanA cAra vAgyAthI cha vAgyA sudhI meM niyamita riyAjha zarU karyo. gurujI je zIkhave te bIje divase taiyAra karI ja levuM. tevo nirNaya dhArmika rIte pALyo hato. uparAMta rasoI karavI, pitAnAM kapaDAM dhovAM, vAsaNa mAMjavA, ghara sApha karavuM te badhA kAma ame jAte ja karatA hatAM. tema ja zAkabhAjI lAvavA anAja Adi cIjavastuonI kharIdI karavI aAdi kAma ame vArApharatI karatAM hatAM. eTale temAM paNa samaya Apavo paDato hato. vekezanamAM mAre ghera rANapura na jatAM bhAvanagaramAM ja rahIne saMgItAbhyAsa jArI rAkhyo. mArA gurujI paNa potAnA ghera puna: na gayA ane mane zIkhavavAmAM pUro samaya ApyuM. te divasomAM rojanA lagabhaga sAta kalAkanI mahenata teo karAvatA. e samaya thiyarI ane samaya saMgIta zIkhavatA hatA. uparAMta prabhAtane mAro riyAjha cAlu raheta. ati utsAhamAM riyAjhane atireka thatAM gaLAmAMthI lohI paDavA mAMDyuM. DokaTare gAvAnI manAI pharamAvI. moTI muzkelI AvI paDI. chatAM DoTakare. hiMmata ApI ke temaNe ApelI TrITamenTa barAbara karavAmAM Avaze to traNa aThavADiyAmAM gaLa ThIka thAze rAne gAvAnI chUTa maLaze. DokaTaranI mAyALa, TrITamenTathI Akhare gaLa ThIka thaI gayuM ane dhIme dhIme . gAvAnI chUTa maLI. gAvAnI baMdhI hatI te daramyAna thiyarI pAkI karavAmAM vadhAre dhyAna ApeluM. have parIkSAne mAtra roka mAsa bAkI . hato. ghANa ghaNuM karavAnuM haja bAkI hatuM. A voka mATe paDakAra mArI sAme hatA. prabhusmaraNa ane sarasvatI devInA ja bhAra saha mahenata cAlu rAkhI. meTrikanI parIkSA zarU thaI gaI. thiyarI pepara sAro gayo. paraMtu kharI muzkelI to "kalanI hatI. te mATe bhAvanagaramAM ranTara na hovAthI amadAvAda javuM paDe tema hatuM. bhAvanagara kendramAMthI saMgItanI vizva mATe huM roka ja vighAthanI hatI. eTale ekalI amadAvAda gaI. cAra parIkSakonI penala samakSa gAvAnuM hatuM. jemAM suprasiddha saMgItakAra atre paNa hatA. badhA ja aparicita caherAo sAme mAre rokeka kalAka sudhI teonI pharamAyaza anusAra judA judA rAge pAlApatAna sAthe gAvAnA hatA. AtmazraddhA sAthe parIkSA ApI. parIkSA pUrI thayA pachI mane lAgyuM ke koI khAsa bhula nathI thaI, kaze tAla nathI cUkAyo, ThIka ThIka rIte gAI zakAyuM che. eTale chevaTe pAsa kalAsamAM uttirNa to thaI ja javAze tevo vizvAsa be. parIkSA ApI mAre ghera rANapura gaI. lAMbI pratikSAne aMte choka divasa TeligrAma AvyA. phaphaDatA mane phoDo. vAM, nAcI UThI. tAramAM jaNAvyuM hatuM ke "tame AkhI esa. ena. DI. TI. yunivarsiTImAM saMgItanA viSayamAM prathama naMbare Ave che. je abhinaMdana" meM mArA bane gurujanA sarasvatIbAI cAne lamaNarAvajIne manomana praNAma karyA. A saphaLatAnuM samagra zreya temane ja phALe jatuM hatuM. paramAtmAne parama anugraha thayo hate. tarata doDI gharanAM pUjA sthAnake ghIno dIvo karyo ane emAM saphaLatA prabhucaraNe dharI dIdhI. * sarasvatIbAI khUba yAda AvyAM. harSanAM zuM vahyAM. vicAra Avyo ke eka dhaMdhAdArI gAyikA bahenamAM gAMdhIjInI hAkala pArasamaNinAM spaze kevuM suMdara parivartana AvyuM! temaNe potAno dhIkato dhAMdho, dhanavaibhava ane sukhasuvidhA choDyA. ane potAnI e ja kalAno dezavAsIone jAgRta karavAmAM upayoga karyo. kahevAya che ke temanA gItane kAryakrama je sabhAmAM yuvAno te hoya tyAM mAnava maherAmaNa ubharAto. teo "jI bharake dezapremanA gIta gAyAM. keTalAye A gIta sAMbhaLyA pachI potAnA gharabAra choDIne satyAgraha saMgrAmamAM jhUkAveluM. AvI rIte hajAro yuvaka-yuvatIone satyAgrahanI laDanamAM bhAga levAnuM AkarSaNa karavAnuM zreya sarasvatI bAIne phALe jAya che. bhagavAne temane evA suMdara kaMThanI bakSIsa ApelI ke AdheDa uMmare paNa temanA svaramAM e ja mohinI ane jAdu hatAM ke jethI ApoApa loko te tarapha kheMcAI jatA. jelanI prArthanAmAM paNe temanAM bhajane sAMbhaLIne sa DolI uThatAM. pU. bAe to temane "kokila kaMThI "ne premALa IlakAba Apelo. mArA jevI eka bhadra samAjanI kanyAne te jamAnAmAM zAstrIya saMgItane nAda lagADanAra e prathamaguru sarasvatIbAIne jayAre paNa yAda kare che tyAre prema ane AdarathI mastaka namI paDe che.. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " baddha, jIvana tA. 1-9-81 AzIrvAdanuM zIrSAsana : abhizA5 [] guNavaMta zAha " kAMI IcchatA hoIe te kAyama IcchanIya nathI hotuM. What is nA jAhera mArgo para TrAphika niyamana ne hoya to te desired is not always desirable. Ama IcchA [desire]. akasmAte ja niyamita banI rahe. koI zaheranuM samAjika jIvana ane IcchanIyatA [desirability] vaccenA visaMvAdamAMthI ghaNI kheravAI na jAya te mATe loko lAla, lIlI ane pILI TrAphika lAITone kharI muzkelIo pedA thatI hoya che. pUrA AdarathI svIkAre e jarUrI che. pratyeka nAgarika AvA niyama keTalI cIvaTAIthI pALe che enA para to keTalAya nAgarikonI salA A visaMvAda ocho hoya tema vaLI kayAreka emAM ApaNI matIne AdhAra rahetA hoya che. AvA aneka niyama pALatI vakhate vANI navI musIbata UbhI karatI hoya che. zabdonI bheTa e mANasane ApaNe koI para upakAra karI rahyAM hoIe evuM paNa nathI. maLeluM ananya varadAna che. "zabdane kharo artha te 'avAja thAya - Ama karavAmAM ApaNI potAnI salAmatI rahelI che ane ApaNI che. prakRtimAM AvA dhvaninI khoTa nathI. samudra ghUghave che, vAdaLa salAmatImAM ApaNe svArtha rahe che e to spaSTa che. - garaje che, siha garaje che ane paMkhIo kalarava kare che. mANase paNa zarUAta te AvA dhvanithI ja karI, paraMtu e dhvanimAMthI eNe vANI nItizAstra [Ethics] mAM mULa AvI vyApaka ane UMDI ja nahIM vAgmitA vikasAvI. pitAnA aMtaramAM ghUMTAtI veraNacheraNa "samajaNa rahelAM che. dAkatare emane sempala tarIke vinAmUlya maLatI lAgaNIone vyakata karavAmAM vANI enI madade AvI. pachI te banyuM davAo bIjAone vece nahIM e dAkatarI nItizAstrane eka vaNa evuM ke aMtaramAM je hatuM tene vyakata karavAne badale je na hoya tene lakhyo niyama che. evA keTalAka dAkatare haze jeo A niyamane vyakata karavA ke kayAreka je hoya tene chAvaravA mATe eNe vANIne bhaMga karatA haze. evA paNa dAkataro che. jemAM A rIte maLelI upayoga karavA mAMDayo. AzIrvAdanuM jayAre zIrSAsana thAya tyAre davAone garIba daradIo mATe koI paNa jAtanI puraskAra vagara abhizApa ja maLe ne! viniga kare. AvuM ja zikSaNamAM paNa bane che. Tayuzana rAkhavuM ene artha e nathI ke zikSaka potAnA vidyArthIne rgame tevI bhAMjaghaDa ApaNe tyAM te zabdane "brahmane darajajo ApavAmAM Ave karIne pAsa karAvI Ape. evuM kyanArA zikSaka potAnA vyavasAyanA che ane zabda-zakitane bhAre mahimA karavAmAM AvyuM che. aitareya nItizAstrane neve mUkatA hoya che. jIvananAM tamAma kSetromAM sahaja upaniSadanI paMkitae A saMdarbhamAM ghaNI prastuta jaNAya che: rIte eka yA bIjA prakAranuM nItizAstra sarjAI rahetuM hoya che, mArI vANI manamAM sthira thAo. eka sAce banela prasaMga yAda Ave che. eka mANase kaIkanuM mana vANImAM sthira thAo. khUna karyuM. korTamAM kesa cAlyuM ane khUnI nirdoSa chUTI gayo. thoDAka he svayaMprakAza AtmA divaso pachI e kesamAM saMkaLAyelA phojadAre khUna karIne chUTI janArA tame mArI sAme prakaTa thAo. e AdamIne sAcI vAta zuM che te aMge pUchayuM. javAbamAM palA hai vANI ane mana! AdamIe kahyuM: 'khUna te meM kareluM emAM koI ja zaMkA nathI, paraMtu tame baMne mArA vedAnanA AdhAra che. mArA vakIlanI dalIlo sAMbhaLyA pachI mane paNa zaMkA thavA mAMDI ke mAru jAna mane tyajI jaya nahIM. kadAca meM khUna na paNa karyuM hoya. jarA zAMtithI vicArIe to A vedAbhyAsamAM ja huM rAtadina vyatita karyuM' jaNAze ke e khUnIne badhI jAtanA goTALA karIne bacAvanAra vakIle huM sa haze te belIza, potAnuM nItizAstra gIravI mukAM gaNAya. pratyeka vyavasAyane enuM huM satya haze te bolIza. AgavuM nItizAstra Pirofessional ethics] | hoya che. mITara mArI rakSA karo. pramANe ja bhADuM levuM e rikSAcAlakanuM vyavasAyI nItizAstra che. vakatAnI rakSA kare. | jarUra karatAM vadhAre kapaDuM na levuM ane vadheluM kapaDuM grAhakane pAchuM zAMti: zAMti: zAMti: ApI devuM e darajInA vyavasAyamAM paDelA mANasanuM nItizAstra che. ophisamAM agiyArathI pAMca mana daIne kartavya samajIne kAma karavuM jIvananA traNa mahAna pravAho che te che; AcAra, vicAra ane e pratyeka karmacArInuM nItizAstra che. yogya napho lIdhA pachI tolamApa vANI. A traNe mahAna pravAha mahAnada banIne vahetA rahe che. A ke bheLaseLanA goTALA na karavA e pratyeka vepArInuM nItizAstra che. pravAho jayAre bhegA thaine prayAga race tyAre utkrAMta mAnaba koLI samAjanA goma mATe nAstika mANasa paNa A AcAradharma UThe che. pALe e IcchanIya che. viveka jAgRta thAya te ja Ama banI zake. ApaNe tyAM vivekane A sahaja AcAradharma pALanAra bhagavAnamAM na mAnatA khUba ja mahatva maLyuM che. zaMkarAcArye graMtha lakhe jenuM nAma rAkhyuM hoya te cAle, paraMtu bhagavAnanI bhakita karanAra mA AcAradharma na pALe te samAjamAM goTALA ane musIbata je vadhe. kyAreka bane vadhe. kyAreka ane "vivecUDAmaNi.' Ama vivekane mAthAnA mugaTamAM jaDavAmAM AvatA che. evuM ke kahevAtA dhArmika mANasa paNa prAmANika nathI hote. ratnanuM sthAna maLyuM che. A eka evo visaMvAda che jemAMthI ApaNe bacavuM ja rahyuM. dUdhamAM viveka e svasthatAnI pUrvazarata che.svasthatA pAMgare che saMvAditApANI reDanAra, lAMca lenAro, caraNapezI karanAra ane be naMbaranA paisA saMgharanAro mANasa niyamita maMdire jAya to ya zuM! zuM mANasa mAMthI. saMvAditA tyAre ja zakaya bane jayAre AcAra, vicAra ane A rIte potAnI jAtane ke bhagavAnane chetarI zake kharo ? : vANI vacce meLa hoya. kahe che ke dANacore paNa potAnA dhaMdhAnuM nItizAstra nabhAvatA Avo meLa na hoya tyAre jIvanamAMthI saMgIta nathI janmatuM. hoya che. soraThanA bahAravaTiyAo aMge paNa ApaNe evI ghaNI UtarI gayelA cAmaDAnA DhelakamAMthI ke vINAnA UtarI gayelA tAravAta sAMbhaLI che. jemAM amuka bAbatamAM cAramaryAdAne uttama mAMthI je besUro dhvani nIkaLe tevuM ja ApaNA jIvanamAM banuM aMza bIjI aneka aniSTo vacce paNa jaLavAI rahyo hoya. dAkhalA tarIke parastrI sAthenA vyavahAramAM amuka bahAravaTiyAo pote ja hoya che. * dorelI lakSmaNarekhAne vaLagI rahetA. A kaMI jevI tevI vAta nathI. ApaNI jIvana sAdhanAnuM dhyeya bhale mokSaprApti hoya, paraMtu mAcAra ane vicAra vaccenI visaMvAdita samAjamAM ghaNA ene pAyo che AcAra, vicAra ane vANI varacenI sahaja saMvAditA. goTALA saje che. sAIkalanA gavarnara ane peDala vacce koI ja saMvAda na hoya te akasmAta rokaDe ja banI rahe che. ApaNe je - (AkAzavANInA saujanyathI) ' pAlika: zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. eDa. - muMbaI - 4004. Te. naM. 350296: mudraNasthAna: dhI sTeTasa pIpala presa koTa, muMbaI -ja0 001, Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By/South 54 Licence No.: 37. * 'prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 4: aMka: 10 prabuddha jIvana muMbaI 16 sapTembara 1981 budhavAra vArSika lavAjama rUA. 15 : paradeza mATe ziliMga : muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra chUTaka nakala rUA. 1-00 taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha sahataMtrI ramaNalAla cI. zAha, A to hada thAya che | cImanalAla cakubhAI Tela adhikArIo pAsethI meLavyAM ane evI rIte garIbena zabda, rahemAna anule sAhasika vyakita che, binajavAbadAra du:kha dUra karavA, kahevAya che lagabhaga 30 karoDa rUpiyA TUMka samayamAM che, beparavA che. pApabhIrU hevAne AkSepa temanA upara koI kare prApta karyA - A eka moTI siddhi che. tema nathI. balake garIbenAM du:kha echAM karavAM, pApane bhAro potAnA tema karavA jatAM IndirA gAMdhI ane saMjya gAMdhInA AtmAne zIre vahorI letAM garIba paravaradigArane IlakAba prApta karavAnA khuza karavAnuM teo cUkyA nahi, IndirA gAMdhInI pratibhA ane hakadAra thavAnI temanI mahattvAkAMkSA che ema lAge che. saMjya gAMdhInuM teja soLe kaLAe khIlI UThe te mATe, A TrasTa garIbonAM duHkha joI temanuM hRdaya dro che. bIjA vaMdaya pavuM evI sAthe mAtA-putranAM nAma joDayAM. vartamAnapatromAM ahevAla ja rIte dave tenA asarakAraka upAya zodhavAmAM teo kazaLa che Avyo hato ke saMjya gAMdhI nirAdhAra TrasTamAMthI lagabhaga rUpiyA tema puravAra karavA Icche che. te mATe temaNe navI, kalpI na zakAya tevI sAta phroDa TUMka samayamAM anAtha, vidhavAo ane garIbone tarakIbe zodhI kADhI. paisAdAra ke garajavAna lokonA khissAmAM . vahecyA. IndirA gAMdhI pratibhA pratiSThAna mATe mahArASTra sarakAre hAtha nAkhI temane je ocho karavAmAM pote moTuM puNyanuM be karoDanuM dAna ApyuM. lAyaka sAhityakAro ane kalAkArone kAma kare che ema mAnI, bhraSTAcArane kAyadesaratAnuM svarUpa uttejana ApavA pAMca karoDa rUpiyA bhegA karyA. ApavAnI temanA phaLadrupa bhejAmAMthI janAo ghaDAI. A dezanI prajA paNa bekadara che ke AvA satkAryo AvakAraberisTara che eTale kAyadA jANatA haze tema mAnI levuM paDe. pote vAne badale tenI TIkA karaM che, paNa IndirA gAMdhI ane temanI je kare che te anItimaya che tenI kadAca temane citA nahi hoya sarakAra, temane pakSa ane temanA nANAMmaMtrI evA naguNA nathI. paNa gerakAyadesara che, guno che jene mATe jela javuM paDe tenI jANa aMtulene joradAra bacAva karyo che. AthI sattAsthAne beThela bIjI hoya te citA kare, yA na paNa kare kAraNa ke ghaNA hiMmatavAna che. badhI vyakitaone vAjabI rIte protsAhana maLaze, dareka rAjyanA mukhya maMtrIo, AvAM dharmAdA TrasTa racI paisAdAra pAsethI * ApaNAM jAhera jIvanamAM ane jIvananA dareka kSetramAM bhraSTAcAra svecchAa" karoDo rUpiyA prApta karI sAcI samAjavAda dezamAM lAvaze. hADohADa vApyo che ane phUla phAlata che te ApaNA rojanA paNa je A AvuM mahAna satkArya che te IndirA gAMdhI, tenI anubhavane viSaya che. A braNacAra jAhera che, chatAM khAnagImAM sAthe potAnuM nAma na joDavA ane te joDAyuM che tenI pitAne thAya che e tene dekhAva rahyo che. paNa ughADe choge, paddhatisara, jANa nathI ema zA mATe kahe che? zuM, A puNyane hisse temane lAMca ApanAra ane lenAra bemAMthI koI jarA paNa saMkoca ke bhaya kAMI nathI joItA? athavA zuM emane ema lAge che ke aMtule na anubhave e mArga sau prathama zodhI kADhavAne "yaza' temanuM nAma vaTAvI khAya che? te bacAva zA mATe kare che? saMjya gAMdhI abdula rahemAna atulene jAya che. mahArASTranA mukhya maMtrI te nA pADavA AvI zake tema nathI. temanA AtmAne parama zAnti thayA pachI, gerakAyaderAra chatAM kAyadesara gaNAya evI rIte maLatI haze. videha thayela AtmAnI zAnti arthe temanAM rAgApaisA meLavavAnA jeTalA mArgo che te potAne hastaka lIdhA. saMbaMdhIe dAna - puNyanuM kAma karatA hoya che evuM tarpaNa aMtulee simenTanuM vitaraNa hoya, zaherI jamIna TocamaryAdAmAM makAnanA saMjya gAMdhI mATe karyuM che. te mATe IndirA gAMdhIe temane ghaNo bAMdhakAma mATe paravAnagI ApavAnI hoya ke evA bIjA AbhAra mAnavo joIe. koI 5Na dvAra hoya te badhAMnI cAvI potAnI pAse rAkhI bicArA vaeNkTarAmana - temane vinA kAraNa e sattA para beThela vyakitao moTI rakamanI lAMca le che te suvidita badhAne bacAva karavo paDe, paNa e te command hakIkata che, paNa tema karatA hovAne sadA InakAra karatA AvyA che. performance hato. devInI aMjJA hatI. eTale kahyuM ke - aMtulenI e vizeSatA che ke teo bedhaDaka ema kahe ke pote moTI simenTa vitaraNa ane IndirA pratibhA pratiSThAnane rakama lIdhI che ane temAM kAMI ja gerakAyadesara nathI, anItimaya to bilDaroe Apela dAnane koI saMbaMdha nathI. prathamadarzI koI zenuM hoya che? purAvA nathI. keTalIka vastu AMdhaLe joI zake che, paNa dekhate eTale 5 - 7 jAhera "dharmAdA' TrasTa rahyA. tenA vahIvaTanI joI zakatA nathI, kAraNa ke teNe jevI nathI. mahAtmA gAMdhInA nAmane badhI sattA pitAne hastaka rAkhI - tene apAtAM "dAna' mATe kara - laMka lAge che mATe gAMdhI zAMti pratiSThAna' ane gAMdhInA mukita - 10 TakA athavA 100 TakA * maLe tevAM sarTiphikeTe Inkama- nAma sAthe joDAyeluM bIjI saMsthAo mATe tapAsa paMca nImavA Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 prabuddha jIvana lAkasabhAe TharAva karyo, aMtulenA kRtyonI tapAsa karavAnI veMkaTarAmanane koI jarUra jaNAtI nathI kAraNa ke A kRtyothI IndirA gAMdhInI pratiSThAmAM abhivRddhi thAya che! A pratiSThAnane IndirA gAMdhInuM nAma ApavAmAM AvyuM che. tenI IndirA gAMdhIne jANa na hatI te, mATe temaNe saMmati ApI nathI evuM paNa vekTarAmane kahyuM-A to IndirA gAMdhIne pUchIne ja kahyuM haze ne? paNa durbhAgye eka varSa pahelAnA phoTAo che. vartamAnapatronA ahevAlA che. eka varSa sudhI khabara na paDI? have aMtulenA phaLadra 5 bhejAe javAba Apyo ke mAtAjIe A pratiSThAnanuM udghATana nahotuM karyuM, mAtra sahI karI, AzIrvAda ApyA hatA, paNa saMbhava che sahI karatAM AMkho baMdha rAkhI haze kAraNa ke aMtule kahe che ke te samaye teo be ja jaNA hatAM. bIjuM koI na hatuM paNa vartamAnapatrAmAM badhuM AvyuM! pUraka noMdha A lakhANa lakhyA pachI, veMkaTarAmane, lokasabhA ane rAjyasabhAne, khoTI mAhitI ApI geramArge doryA che evA Aropasara, temanI sAme banne gRhAmAM viziSTAdhikAranA bhaMga mATe neTise rajU thaI hatI. veMkaTarAmane ema kahyuM hatuM ke pratibhA pratiSThAnane peAtAnuM nAma ApavA IndirA gAMdhIe saMmati ApI nathI tema ja A pratiSThAnanuM temaNe udghATana karyuM nathI. banne gRhAnA adhyakSoe cUkAdo Apyo che ke veMkaTarAmana kAMi jUha bolyA nathI ane noTisA dAkhala karavA paravAna na ApI. ArmI, rAjyasabhAnA adhyakSa suprIma korTanA bhUtapUrva mukhya nyAyamUrti zrI hidAyatullAnA cUkAdAnI saMkSepamAM samIkSa karIza. aMtule ane mahArASTra sarakAre jAhera karyuM hatuM ke, IndirA gAMdhIe peAtAnuM nAma joDavA saMmati ApI che tema ja pratiSThAnanuM udaghATana karyuM che. vartamAnapatromAM mahArASTra sarakAra prerita evA samAcAro ane phoTAo AvyA che. A hakIkatone InakAra thaI zake tema nathI. te pachI AvuM banyuM kema ? nyAyamUrtine chAje te rIte zrI hidAyatullAe tenA toDa kADhayo che. temaNe zodhI kADhayuM che ke aMtule ane IndirA gAMdhI vacce saMvAdano abhAva hate. (communicatior gap) IndirA gAMdhIe saMmati ApI na hatI paNa aMtule ema samajyA athavA mAnI lIdhuM ke saMmati ApI che. tethI aMtule ane mahArASTra sarakAre evI jAherAto karI. IndirA gAMdhIne A vAtanI dasa mahinA pachI khabara paDI tyAre temaNe vAMdhA lIdhA ane aMtulenuM dhyAna kheMcyuM ane temanuM nAma kADhI nAkhavA kahyuM. paNa aMtulene AvuM mAnI levAnuM kAraNa zuM hatuM? eka dastAveja upara IndirA gAMdhIe sahI karI che. pratibhA pratiSThAnane lagatA A dastAveja che. aMtule have kahe che ke IndirA gAMdhIe pratiSThAnane mAtra AzIrvAda ApyA hatA. hidAyatullA kahe che ke IndirA gAMdhIe sahI karI, eTalI nAnI vAtanuM mahArASTra sarakAre moTuM svarUpa ApI dIdhuM che. dasa mahinA rahIne A kema khabara paDI ? hidAyatullA kahe che sarakArI taMtra bahu dhImuM cAle che. aMtamAM, hidAyatullAe kahyuM, kAMI jU kahevAyuM hoya to te ve kaTAramane nathI kahyuM- (anulee kahyuM ?) veMkaTarAmananA mane thoDo paricaya che. baMdhAraNasabhAmAM ane prathama lokasabhAmAM amA banne sAthe hatA. 1950mAM nyujhilenDamAM komanaveltha pArlAmenTarI konpharansa thaI temAM bhAratIya saMsadanuM pratinidhi maMDaLa gayuM tenA ame banne sabhyo hatA. 1953mAM yunAITeDa nezansamAM bhAratIya pratinidhimaMDaLa gayuM tenA ame banne rAkhyA hatA . ve kaTarAmananA mane je thADA paricaya che te uparathI eTaluM kahI zakuM ke ATalI hade javAnI tenI hiMmata nathI. bicArAne rAtre kadAca UMgha nahiM AvatI hoya, paNa mAtAjInI AzA eTale zuM kare? mAtAjIe mauna pALyuM che. A e sAmAnya banAva che, jemAM temaNe vacce paDavAnI jarUra nathI. beglAramAM temaNe kahyuM ke, temane peAtAne koI akaLAmaNa thatI nathI. IndirA gAMdhI AvuM zA mATe karatAM haze? aMtulene kadAca AvI aNaghaDa rIta mATe aMdarakhAne Thapako Apyo haze. kadAca 4-6 mahinA pachI pANIcuM Apaze. paNa atyAre te tenA joradAra bacAva karavA ja joIe kAraNa temanI pratiSThAno prazna che. temanA koI sevaka khoTuM kare te tenA svIkAra kema karAya? to virodha pakSo mAthe caDI bese, lAkAmAM nAlezI thAya. atyAre te koI khoTuM thayuM che tene ghasIne InakAra karavA ja rahyo. AvA InakArathI mULiyA khodAya che, tenI kadAca temane jANa nahi hoya, pApano ghaDo bharAya tyAre ja khabara paDe. A badhuM thAka kaTAkSamAM lakhyuM che. lakhAI gayuM che. paNa aMtaramAM UMDo kheda che. bhAre du:kha che. zuM thavA beThuM che? pApano AvA ughADA bacAva? aMtulene dUra kare to IndirA gAMdhInI pratiSThA vadhaze te vAtanuM temane kayAre bhAna thaze ? prajA kayAM sudhI sahana karaze? virodhI rAjakIya pakSo IndirA gAMdhInA sAmane nahi karI zake, kAraNa ke e ja raMge te badhA kharaDAyelA che. AvA bhraSTAcAra sAme laDavA cAritrazI pavitra vyaktie joIe. koI jyaprakAza jAge? Only a moral force can vanquish such evil. ApaNuM adha:patana carama sImAe pahoMcatuM jAya che. dareka vicArazIla nAgarikane tenI vyathA hovI joIe. have bedarakAra rahyo AsAze nahi, jIvanane UMDo lUNA lAgyo che. bhraSTAcAra ane jUThANu' ekbIjAnA sAthI thAya che tyAre koI bacAvI zakatuM nathI. aMtulee je karyuM temAM InDiyana pInala koDa ane privenzana opha karapzana kAyadAono bhaMga jaNAya che. koNa tenI sAme pagalAM le? vADa cIbhaDAM gaLe tyAM zuM thAya? mahArASTranA koMgresa vidhAnasabhA pakSa temanAmAM vizvAsa jAhera kare che! tA. 16-9-81 te pharI cUMTaNI thAya tyAM sudhI rAha jevAnA samaya nathI. prajAnA AtmA jANavA joIe. A have nibhAvI na levAya. hada thAya che. hakIkatamAM IndirA gAMdhIe je dastAveja upara sahI karI che te saMmatipatra che. eka kAyadA pramANe rASTrapati ke vaDA pradhAnanuM nAma koI saMsthA sAthe joDavuM hoya te temanI pUrva saMmati levI joIe. evI saMmati aMtulee lIdhI. svAbhAvika rIte, AvA dastAvejamAM 'IndirA gAMdhI pratibhA pratiSThAna' ema lakhyuM na hoya temAM mAtra pratibhA pratiSThAna eTaluM lakhyuM hoya, tenI nIce IndirA gAMdhIe saMmati ApI I am happy to associate myself with Pratibha Pratistan, Maharashtra tyArabAda tenuM TrasTaDIDa thayuM. jemAM A pratiSThAnane IndirA gAMdhI pratibhA pratiSThAna evuM nAma ApyuM ane e TrasTa te rIte rajisTara thayuM, indirA gAMdhIe saMmati ApI che evI khAtrI naheAta te ceriTI kamizanara A TrasTa rajisTara karata nahi. paNa te pahelAM, aMtule ane mahArASTra sarakAre IndirA gAMdhI pratibhA pratiSThAnanI jAherAta karI dIdhI, te nAme patravyavahAra zarU karyo ane dAnA mAgyA. lokasabhA ane rAjyasabhAnA adhyakSoe pakaDI lIdhuM ke IndirA gAMdhIe je dastAveja upara karI che. temAM mAtra pratibhA pratiSThAna nAma hatuM ane IndirA gAMdhInuM nAma na hatuM ane aMtule tema ja mahArASTra sarakAre je jArAto ane pracAra karyo te temanI bhUla hatI. saMbhava che IndirA gAMdhIe 'AzIrvAda' ApyA tyAre temane Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-9-81 prabuddha jIvana lpanA nahiM hoya ke AmAMthI AvuM kaubhAMDa sarjAze. aMtulenA parAkramone temane khyAla na hoya. A badhuM banyuM ane ughADuM paDayuM tyAre pote saMmati nathI ApI temaja udghATana nathI karyuM tema kahyuM ane veMkaTAramane alabatta IndirA gAMdhIne pUchIne banne gRhomAM te pramANe jAhera karyuM. A kaubhAMDamAM IndirA gAMdhInuM nAma koI rIte saMDovAya nahi te jovA IndirA gAMdhI temanI sarakAra ane koMgresa pakSa svAbhAvika rIte bahu I tejAra hate. A ghaTanAnI eka ramujI bAju che. InDiyana eksapresanA aruNa zaurIe khulluM lakhyuM ke veMkaTAramana jUTha bolyA che. tethI zaurI sAme rAjyasabhAmAM viziSTAdhikAra bhaMganI darakhAsta rajU thaI. koMgresa pakSanA koI sabhya AvI darakhAsta nathI karI. bIjA sabhyae karI. AmAM cAlAkI hatI. zaurI sAmenI A darakhAsta dAkhala thAya to tenI pUrI tapAsa thAya, zaurIne badhA dastAvejo ane hakIkate rajU karavAnI taka maLe. aMtulenI uMTa tapAsa thAya ane tenuM pariNAma e Ave ke zaurI nahi paNa veMkaTAramana juTha: bolyA che, tema puravAra thAya. hidAyatullAe udAratAthI kahyuM ke zaurIe AvuM lakhyuM tenI huM upekSA karuM chuM. te kAMI noMdha levA jevI bAbata nathI. koMgresa pakSanA AgevAna zrI sAlvee adhyakSane vinaMti karI ke zaurIe je lakhyuM che tene Treat it with contempt it deserves. bhale eka kUtara bhasyA kare. keTalI udAratA! paNa zaurI ocho nathI. hidAyatullAnA cUkAdA pachI teNe pharI lakhyuM ke, veMkaTAramana juThuM bolyA che. ane hidAyatullAne paDakAryA, hakIkato ane kAyado pUro samajI le. paNa, IndirA gAMdhIe saMmati ApI ke nahi, athavA udaghATana karyuM ke nahi te pramANamAM gauNa bAbata che. mukhya vAta e che ke AvA ughADA ane vayApaka bhraSTAcAra mATe IndirA gAMdhI ane koMgresa pakSa zuM kare che. mahArASTranA vidhAna sabhyo ane ghaNAM maMtrIo dilhI doDI gayA aMtulene mukhya maMtrI tarIke cAlu rAkhavA himAyata karavA. koMgresa pakSanuM A keTaluM moTuM adha:patana che? A bAbatanI purI tapAsa karavAne badale, atulene zarapAva ApavA doDI jAya che. IndirA gAMdhI hajI mauna che. zAlinItAI pATile aMtule sAme ughADA AkSepa karyA che. pakSanI AMtarika bAbatane jAheramAM mUkavA mATe temanI pAse khulAso mAgavAmAM Avyo che, kadAca pagalA levAze. je rAjakIya pakSa AvA jAhera bhraSTAcArane Take Ape athavA tenA upara DhAMkapIchoDo kare tene vize zuM kahevuM? 13-9-1981 mI zAdIlAla jaina 0 cImanalAla cakubhAI eka vakatA hatA. A saMsthAnA DAyarekaTara che. varSothI zAdIlAla jena A saMsthAnI dekharekha rAkhatA ane tenA kharcane pahoMcI vaLavA, mahenata karatA. zAdIlAla, keTaloka vakhata klakattAmAM rahyA pachI, 1946mAM muMbaI AvyA. zAdIlAlanuM pitAnuM kuTuMba vizALa che. cha putro, cAra putrIo vagere. muMbaI AvyA pachI, jarmana koleborezanamAM, - lAyansa pensilane udyoga sthApyo. atyAre te kaMpanI pensilanA thone agragaNya kaMpanI che. muMbaI AvyA pachI, jaina samAjamAM ane muMbainA jAhera jIvanamAM zAdIlAla AgaLa paDato bhAga letA thayA ane muMbaInA eka pagevAna nAgarika tarIke sthAna prApta karyuM che, jene pariNAme 1971mAM temanI muMbaInA zerIpha tarIke nimaNUMka thai. * * jaina samAjanI ghaNI saMsthAomAM teo kriya ane AgevAna kAryakartA hatA. bhArata jaina mahAmaMDaLanA pramukha rahyA hatA ane pachI janarala sekreTarI hatA. bhagavAna mahAvIra lyANa kendra, bhagavAna mahAvIra 2500mI nirvANa samiti vagere saMsthAomAM TrasTI athavA maMtrI hatA. * * muMbaImAM vasatA pajAbI samAjamAM temanuM ghaNuM mAna ane Adara hato. paMjAbI samAjane ekatra karI paMjAba bhAtRsabhAnI sthApanA karI, varSo sudhI tenA pramukha rahyA. khAramAM ahiMsA holanuM moTuM makAna banAvyuM ane have temAM hospiTala zarU karI che. sAdhusAdhvIonA cAturmAsa paNaA holamAM thAya che ane evI jogavAI na hoya to vidvAnone AmaMtraNa ApI-khAsa karI paMDita becaradAsajI pravacane yoje che. . zAdIlAlajI sAthe mAre ati nikaTane paricaya hato. teo kharekhara eka khAnadAna vyakita hatA. saumya prakRtinA, mRdubhASI, sevAbhAvI zAdIlAla saunA Adarane pAtra thatA. temanA putroe vyavasAyano bojo upADI lIdho hato eTale zAdIlAla jAhera sevAkAryamAM potAnA moTAbhAgano samaya ApI zakatA. gharanuM sArI peThe sukhI hatA. varasALa eka vizALa baMgalAmAM rahetA Atithyane zokha hato. sArA pramANamAM pite dAna karatA ane bIjAo pAsethI meLavatA. zAdIlAlanA avasAnathI jaina samAjane ane muMbaIne eka sevAbhAvI sajajananI khoTa paDI che. temaNe potAnI badhI pharajo sarasa rIte bajAvI potAnuM jIvana dhanya banAvyuM : abhyAsa vartuLa zAdIlAla jainanuM, 74 varSanI vaye, 6 cogasTa 1981nA dine muMbaimAM avasAna thayuM. zAdIlAla ane temanA kuTuMba sAthe mane 50varSathI paricaya che. teo amRtasaranA rahIza. pajabanA jemAM khAsa karIne sthAnakvAsI samAjamAM temanuM kuTuMba, AgevAna kuTuMba che tethI dharmabhAvanA mATe jANItuM che. vizALa kuTuMba che. zAdIlAlanA kAkA lAla harasarAya jaine, paMDita sukhalAlajInI preraNAthI ane AcArya AtmArAmajI mahArAjanA mArgadarzanamAM, banArasamAM pArzvanAtha vighAmanI varSo pahelAM sthApanA karI. A saMsthA ema.e. ane pI.eca.DI.nA vidyArthIo taiyAra kare che, evA saMkhyAbaMdha vidrAne A saMsthAmAMthI uttIrNa thayA che. A saMsthAe jaina darzana ane sAhityanA ghaNA graMtha prakaTa karyA che. temAM, jaina sAhityano ItihAsa-cha graMthomAM-paMDita becaradAsanA saMpAdanamAM pragaTa thayo te mahattvanuM kArya che. hAla Do. sAgaralAla jaina, je varSanI jaina yuvaka saMghanI paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM che. azvinabhAI kApaDiyAnuM tA. 28-8-81nA roja "sAvatrI: zrI araviMdanuM yogadarzana" e viSaya upara pravacana thayuM. tyAra bAda ghaNA mitronI mAgaNI AvI ke ApaNe zrI azvinabhAIne pharIvAra belAvavA. tene lakSamAM rAkhIne ApaNe che. azvinabhAI kApaDiyAne "sAvitrA" para traNa pravacana ApavA nimaMtraNa ApyuM hatuM ane tene temaNe svIkAra karyo che. jene kAryakrama nIce pramANe che. ' viSaya:(1) "sAvitrI-vizvavaMdya sarjana ane tenuM mahAbhya (2) rAjA azvapatine vega (3) "sAvitrI-amaratvanuM varadAna ane mRtyunI mimAMsA samaya: tA. 2-10-81 zukravAra:sAMjanA 6-15 (gAMdhI jayaMtI) tA. 3-10-81 zanivAra: sAMjanA 6-15 tA. 4-10-81 ravivAra: savAranA 100 sthaLa: zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM kAryAlaya paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha saune samayasara padhAravA premabharyuM nimaMtraNa che. ke subodhabhAI ema. zAha , kavInara, abhyAsa vartuLa Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ co > prabuddha jIvana epalanA bhramaNakakSAkIya vega [] manubhAi. mahetA pra. jI.nA eka sujJa vAcaka zrI himmatavAla vADIla la he amadAvAdathI "epala" aMgenA lekhamAM eka gaNatarInI bhUla darzAvI te mATe temano AbhAra mAnavAnI sAtheAsAtha sAcI sthiti zuM che ane upagraha jema pRthvIthI vadhune vadhu UMcA karato karAya teva tenA putrInI AjubAjunA bhraSaNALamAM kevA phera paDe che ane cokkasa samayamAM, upagraha pRthvInI AjubAjunI potAnI parikramA pUrI kare evI vyavasthA karavI hoya to prAraMbhamAM ene keTalI gati ApavI paDe vagere vigato aMgenI eka laghulekha lakhavAnuM yogya dhAryuM che. pRthvI ii abhraSaNI, kAkanA hajAra mAIlanI gati jeTalI epalanI gati hoI zake ja nahi e dekhItuM che. epalanI gati pRthvInI aAbhramaNanI gati jeTalI hovAnuM vidhAna khoTuM che. lakhatI vakhate thayelA kSaNika smRtibhraMzanuM paNa e kAraNa hAI zake. e game te hoya te, ApaNe sAcI vAta zuM che te ja joIe. sauthI pahelAM epalanI gatinI vAta. epala pRthvInA kendranI AjubAja paribhramaNa kare che eTale enA paribhramaNanuM je vartuLa che te ii trijayA 362221222 ki. mI. jeTalI che. AmAM 600 ki. mI. pRthvInI potAnI trijyAnA umeravAnA che. Ama epala 420 ki.mI. nI trijayAvALA vartuLanA AkAramAM pRthvInI AjubAju phare che. ATalI trijayAvALA vartuLanA sarakampharansanIparIghanI laMbAI 4200X2X3.14 e phormyulAthI nIkaLe. A phormyulA pramANe gaNatarI karatAM pIdhanI laMbAI 263760 ki.mI.nI Ave che. ATaluM aMtara epala 24 kalAkamAM kApe che to e eka kalAkamAM 10 hajAra ki. mI.thI thoDuM vadhAre aMtara kApe che evA hisAba nIkaLe eTale ApaNe sAmAnyata: epalanI gati pRthvInA akSabhramaNanI gatithI lagabhaga 10 gaNI che evuM svIkArIne cAlavAmAM harakata nathI. zrI hiMmatabhAIne A khulAsAthI saMtoSa thayo haze. jo ke epala upara anya avakAzI piDA tathA khuda pRthvInA guruttvAkarSaNanI je asara hoya che tenAthI A gati tathA epalanI UMcAI vageremAM thADo phera paDato ja rahevAno. alabatta AvA pheraphAranI gaNatarI vijJAnIo te karI zake che. evuM nAta tA avakAzayAtrIo caMdra para pahoMcyA ja na hata have ApaNe pRthvIthI cokkasa UMcAInI vividha bhramaNakakSAAmAM, pRthvInI parikramA karatA upagrahonI vAta karIe.A upagrahonI gati kolara ane nyuTananA "lAjha opha pleneTarI maoNzana"ne AdhIna che; paraMtu e niyamAnuM vistRta vivaraNa atre uparyukata nathI, mAtra aTaluM kahevuM jarUrI che ke gati e guruttvAkarSaNanA cheda uDADe che ane tame koI avakAzapAnane kalAkanA 25222 mAIlanI gati Ape. to e pRthvInA guruvAkarSaNane mhAta karIne avakAzamAM UDI jAya. enAthI ochI gati Ape! to e avakAzAnaM, ene apAyelI gati anusAra vividha kAranI bhramaNAomAM pRthvI pharate pharyA kare. mANasa jAre doDato hoya che tyAre enI gatine kAraNe enA paranAguruvAkarSaNanuM baLa sUkSmAti sUkSma pramANamAM ochuM thAya che ane eja pramANamAM e maNasanuM vajana paNa ochuM thAya che. ApaNe udAharaNa mATe dhArI laIe ke e mANasane pAMkhA che ane e kalAkanA pAMcaso mAIlanI jhaDape UDe che te A jhaDapane kAraNe hA klA519 5911 971 dIya kalAtI be kA lAvI kalAkanI 5911 100 (5 hekTara pa hara mArI 10 uMcavuM ra HISSE HUSH bhAI mAIla hatI ucAi Ju vanA AThayo zikSasa da], 5 1 lAkha mAIlI uccAI eka Tvisa 200 mAIlanA ucAI tA. 16-9-81 216 29 divasanI kakSA 240000 mAIlI ucAI enA paranA guruttvAkarSaNanuM baLa ochuM thaze ane enuM vajana paNa ekAda TakA jeTaluM ochuM thaze. A vicAraNAne AgaLa cAvIne ApaNe nyuTane jema karyuM hatuM tema topanA gALAnuM udAharaNa laIe. nyuTane puravAra karyuM hatuM ke topanA goLA, topanA nALacAMmAMthI chUTe tyAre enI gati jema vadhAre tema e vadhAre dUra sudhI jaI zake. A gALAne jo kalAkanA 18000 mAIlanI gati ApavAmAM Ave ane ene pRthvInI sapATInI samAMtara 100 mAIla UMce UDavAmAM Ave ! ane e gALA mATe havAnA avarodha na hoya to e gALA kAyama pRthvInI sapATIthI samAntara pRthvInI pharate pharyA ja kare, nIce paDe ja nahi, paNa havA sAthe ghasAIne enI gati ochI thaI ke e nIce paDavAnA ja. have pRthvInuM guruttvAkarSaNa ApaNe pRthvIthI jema UMce jaIe tema bevaDA pramANe nabaLuM paDatuM jAya che eTale upagraha jema vadhAre UMce uDatA hoya tema ene pRthvInA gurutvAkarSaNano cheda uDADavA mATe ochI gatinI jarUra paDe. pRthvIthI lagabhaga be lAkha covIsa hajAra-2,40,000 mAIla UMce pharate candra mAtra kalAkanA 2300 mAIlanI gatithI pRthvInA guru ttvAkarSaNane cheda uDADI zake che ane evuM jacaMdrathI ochI UMcAInI bhramaNakakSA dharAvatA upagrahonuM che. epala lagabhaga 22,000 mAIlanI UMcAIe eTale ke 36,000 kilomITaranI UMcAIe pRthvInI AjubAju phare che eTale ene pRthvInA guru ttvAkarSaNano cheda uDADavA kalAkanA 6250 mAIla eTale ke 10 hajAra (dasa hajAra) kilAmITaranA veganI jarUra paDe che. eTale epala AgaLanA lekhamAM zaratacUkathI kahevAyuM hatuM tema kalAkanA hajAreka mAIlanI jhaDapathI nahi, paNa lagabhaga kalAkanA 6250 mAIlanI jhaDapathI pRthvInI AjubAju phare che. --ane guru tvAkarSaNa tathA azvabhramaNanI vAta karIe chIe to be visaka vAto kahI devAnuM paNa mana thAya che. upagrahone jo jhAMjhI gulAMTa khAya evI bhramaNAmAM na cheDavA hoya ane sthira bhramaNakakSAmAM (jevI ke jIposinkronasa orabITa) cheADavA hoya teTa ene viSuvavRtta uparanA koI sthaLethI ja cheDavA joIe. AthI ja yuropiyana speIsa ejansIe lagabhaga viSuvavRtta para AveluM ca guyAnAnuM karo nagara petAnI prakSepaNa pravRtti mATe pasaMda karyuM che ane epala e prakSepaNa kSetramAMthI ja eriyAna raoNkeTa dvArA cheDavAmAM AvyA hatA. vaLI pRthvInuM bhramaNa pazcimamAMthI pUrvamAM thAya che (ethI ja sUrya pUrvamAM ugIne pazcimamAM Athame che) eTale e ahAbhramaNanI gatino lAbha upagrahane maLe ane ene 4 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-9-81 * prazuddha jIvana prAdhyApaka manasukhalAla jhaverI prA. tArAbahena 2. zAhu prAdhyApaka manasukhalAla jhaverInA avasAnathI gujarAtI sAhitya ane gujarAtI adhyApananAkSetranA eka tejasvI tAro asta pAme che. manasukhalAla jhaverI e gujarAtanA saMnniSTha prAdhyApakomAMnA eka bahuzruta ane vidyAvyAsaMgI prAdhyApaka hatA. kavi tarIke e prathama paMkAyA ane pachI adhyApananA kSetre paNa emanuM eTaluM ja moTuM nAma thayuM. muMbaI, rAjakoTa, pArabaMdara ane kalakattA ema jude jude sthaLe gujarAtInA prAdhyApaka tarIke emaNe je kAma karyuM temAM temanA sahuthI vadhu jhaLahaLatA samaya te muMbaInI senTa jheviyarsa kolejanA gaNAya. emane peAtAne paNa vizeSa siddhi ane AnaMdane A ja samaya lAgyo che. 1945mAM rAjakoTa choDI muMbaInI senTa jheviyarsa kolejamAM teo AvyA tyAre peAtAnA asAdhAraNa vakatRtva sAhityanI savizeSa jANakArI ane premALa svabhAvane kAraNe temaNe aneka vidyArthIonAM dila jItI lIdhAM. senTa jheviyarsa kolejamAM dAkhala thavuM aneM bI.e.mAM gujarAtI viSaya levA e te samaye eka gauravanI ghaTanA banI rahI. eka samaya evA Avyo ke muMbaImAM navI navI sthapAtI kolejomAM gujarAtInA adhyApako te manasukhalAla jhaverInA ja vidyArthI hAya. aneka vidyArthIone temaNe sAhityamAM rasa letA karyA ane kAvya, nATaka, vivecana vagere prakAranuM sAhitya lekhana karatA karyA. emaNe aneka vidyArthImAM sAhityika ruci jagADI ane sAhityika daSTi keLavI. prAdhyApaka manasukhalAla jhaverInAM madhyAhna senTa jheviyarsa kolejamAM lagabhaga paMdareka varSo daramiyAna prakharapaNe tapatA rahyo tema kahI zakAya. peAtAnA uSmAprANita, lAgaNIsabhara vyakitatvane kAraNe teo jheviyarsa kolejamAM 'jhaverIsAheba'ne badale 'manasukhabhAI' tarIke vidyArthIonA savizeSa prema Adarane pAtra banyA. manasukhabhAI vidyArthIvatsala prAdhyApaka hatA. jheviyarsa kolejanA te vakhatanA prinsipAla phAdhara bAlAgera ghaNI vAra sTAphanI miTiMgamAM kahetA ke ApaNI kolejamAM keTalAye gujarAtI vidyArthIo dAkhala thavA Ave epalanA bhramaNakakSAkIya vega (90mA pAnAthI cAlu) jarUrI gati ApavA mATe thoDuM ochuM baLataNa vAparavuM paDe e mATe upagrahane paNa cheDatI vakhate pazcimamAMthI pUrva taraphanI dizA ApavI lAbhadAyI thaI paDe che. chelle guru ttvAkarSaNa aMgenA eka Tucako kahe che ke nyuTana peAtAnA gharanA bagIcAmAM beThA hatA tyAM eNe sapharajananA eka jhADa parathI sapharajana nIce paDatAM joyuM ane ene pRthvInA guruttvAkarSaNano khyAla Avyo. ghaNA vijJAnIo Ane daMtakathA ja mAne che kAraNa ke nyuTana pahelAM paNa keTalAMka vijJAnIoe, guru ttvAkarSaNa jevuM koI baLa hovAnA aNasAra Apyo hato. Ama chatAM Aje paNa briTananI, khageALazAsrIonI sarvocca saMsthA rAyala esTronomikala sAsAITInA saMgrahAlayamAM, nyuTane, sapharajananA je jhADa parathI sapharajana nIce paDanuM joyuM hatuM te jhADanuM thaDa sAcavIrAkhavAmAM AvyuM che. 1950 pachInA varSomAM nyuTane guruttvAkarSaNanI vAta kahevA mAMDI hatI eTale A thaDa ochAmAM ochuM 300 varSa jUnuM to che ja. paNa prazna e che- nyuTananA bagIcAmAMnA jhADanuM ja e thaya haze? * 1 che kAraNa ke ApaNI kolejamAM presara jhaverI che. vidyArthIone bhaNAvavA mATe ane temanI abhyAsanI muzkelIe dUra karavA mATe te 'hamezAM tatpara rahetA jyAre pustako na maLatAM DhAya tyAre teo peAtAnAM aMgata pustako vidyArthIone chUTathI ApatA. kayAreka pustakAlayamAMthI athavA prakAzakane tyAMthI jAte dhakko khAIne pustako vidyArthIo mATe lAvI ApatA. bhaNAvatI vakhate vidyArthIonI uccAra zuddhi ane joDaNI zuddhi para tee khUba bhAra mUkatA. temanuM adhyApana mAtra sAhityika abhiruci pUratuM ja maryAdita nahAtuM rahetuM. teo jIvanamAM apanAvavA jevA uccAma mUlyo para vadhu bhAra mUkatA. rAmAyaNa-mahAbhArata ke upaniSada nA prasaMgA, gAMdhIjInI AtmakathA, kAkAsAhebano himAlayano pravAsa, sarasvatIcaMdra, munazInAM nATako, kAntanuM 'vasaMtavijaya' vagere zIkhavI temaNe vargamAM uccArelAM keTalAMya vAkayo haju paNa cittamAM gUMjyA kare che. temanA tejasvI ane jIvanalakSI adhyApanane kAraNe e.vayarsa kolejanA gujarAtI viSayanuM pariNAma hamezAM ghaNuM UMcuM rahetuM. manasukhabhAI amArA vidyAguru hatA. vargamAM vidyArthIone maMtramugdha kare tevA temanA vyAkhyAna sAMbhaLIne gujarAtI viSaya levA huM prerAI hatI. mArI bI.e.nI parIkSA cAlatI hatI. e divase daramiyAna vyAkaraNa vizenIamArI muzkelI hala karavA rajAnA divase mAM paNa teo kolejamAM AvatA hatA. muMbaInI seAphiyA kolejamAM jayAre gujarAtI viSaya dAkhala thayA tyAre pAte jAte tyAM jaI mArA mATe bhalAmaNa karI AvyA hatA. ame banne patipatnI mATe teo mAtra guru ja nahi, pitAtulya vatsala hitaciMtaka vaDIla hatA. Aje adhyApananA kSetre ame kAma karIechIe tyAreAdarza tarIke manasukhabhAI amArI najara samakSA rahe che. temanI pAsethI amane hamezAM preraNA, mArgadarzana ane AzIrvAda maLatAM rahyAM hatA. pUjaya manasukhabhAInA avasAnathI amane eka vaDIla AptajananI kheATa paDI che. prabhu emanA AtmAne zAzrvata zAMti arpe e ja prArthanA. [ola InDiyA reDiyo parathI ApelI aMjali zrI suI jaina yuvaka sadha vArSika sAmAnya sabhA nI vArSika sAmAnya zrI muMbai jaina yuvaka saMghanI sabhA tA. 9-10-81 zukravAranA rAja sAMjanA 5-30 vAge saMghanA kAryAlayamAM maLaze. tenI noMdha levA vinaMtI. vigatathI jAherAta 1lI tArIkhanA aMkamAM pragaTa thaze. ' _ #jus b cImanalAla je. zAha ke. pI. zAha maMtrIo, sukhaI jaina yuvaka sala Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16-9-81 paryuSaNa vyAkhyAnamALA De. ramaNalAla cI. zAha samajAto nathI. vedanA 5chIne AnaMda vadhu cirAyI hoya che. Aje muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphI prativarSa pejA nI pathupaga mAnavI bhrAmaka mAnyatAo ane khATA naitika khyAthI pIDAya vyAkhyAnamALA uttarottara vadhune vadhu le kapriya thatI jAi che. A varSe che. ajJAnane lIdhe du:khI thAya che. salAmatInI zodhamAM asalAmata budhavAra tA. 26mI ogaSTathI guruvAra tA. 3jI sapTembara sudhI ema banI gayA che. mANasanI mATI dvidhA e che ke e jIve che. vartamAna nava divarA mATe vyAkhyAnamALA muMbaImAM pATI para AvelA ane paga rAkhe che. bhUtakALamAM. vartamAnanA praznanA uttara bhUtabiralA kIya kendramAM javAmAM AvI hatI. roja savAre sADA AThathI kALamAMthI meLavavA jAya che jayAMthI keTalIka vAra sAthe javAba nathI sADA nava ane sADAnavathI sADAdaza ema be vyAkhyAna yojavAmAM maLo. mANasanI IrachAone aMta nathI. e agaNita IchAe AvyA hatA. zrotAe roja lagabhaga sAta vANI AvI jatA ja jIvanavRkSanA mULiyAM kApatI rahe che. jIvanavRjAne vikAsa nathI hatA ane roja ochAmAM ochA be hajAra zretAo A vyAkhyA tha. je Dare che enI sAthe du:kha vadhu rahe che. je Darate nanI tenAthI nene dAbha letA hatA. koI koI divasa te zetAnI saMkhyA - du:kha Dare che. duHkhane sAcI rIte oLakhavAnI jarUra che. mAtra du:khamAM cAra hajArathI paNa vadhu thaI gaI hatI. | gANAM gAyA karavAne artha nathI. ' - vyAkhyAnanA samaya pahelAM paMdara miniTa ke khaDadho kalAka prArthanA e divase bIjI vyAkhyAna pU. munizrI vAtsalyadIpanuM hatuM. ane bhratisaMgItane kAryakrama raheta. rajAne be dise e khyAne pachI anukrame. zrI Indubahena dhAnakane ane zrI sumatibahena zANI emano viSaya hato: 'ekate kolAhala.' emaNe karyuM hatuM ke mane, vALAne bhakitasaMgItane kAryakrama vacana ane kAyA-e traNa gaDha jItavAnA che. AtmA e ja paramAtmA ja hate. | che. manuSyathI moTuM kazuM nathI. Aje Mercy Killing nI carcA thaI A vakhatanI vyAkhyAnamALAnI viziSTatA e hatI ke be jaina rahI che. dayA prerita hatyA ke jemAM du:khI, thakata mRtyunA Are muni mahArAja pUjaya munizrI aruvijAjI ane pUjA munizI - pahoMcelA mAnavIne mArI nAkhavA joIe, paNa e barobara nathI. vAtsalyadIpa paNa vyAkhyAna ApavA mATe padhAryA hatA. kAraNa ke saune jIvavAnuM game che, maravAnuM koIne gamatuM nathI. bIjAne pahele divase prathama vyAkhyAna zrI zazikAnta mahetAnuM hatuM. maravA devAnuM nakkI karanAra ApaNe nathI. manuSyatva durlabha che. mAnaemane vitha hato "IriyAvahi-' maitrI ane mane guptine ga.' vatA dularbha che. Akhare sau papetAnAM karma anusAra sukhadu:kha emaNe karatuM hatuM ke IriyAvahi e mAtra jaDa kriyA nathI. IriyAvahi bhegave che. jIvanamAM harSa ane zoka te AvyA ja karaze. samabhAva sUtranI racanA karIne gaNadhara bhagavate sAdhanAnI gurucAvI ApI che. keLavI bIjAne mATe saMvedanA ane karuNAne bhAva keLavavAne che. IriyAvahi dvArA pApanuM prakSAlana karavAnuM che. bIjA jIva pratye Apa- jayAre samajIzuM ke mRtyu e eka deha choDI bIjo deha dhAraNa karavAnI NAthI UThatAM, besatAM, hAlatAM, cAlatAM je vividha prakAranI hiMsA kriyA che tyAre mRtyu dayaluM nahIM lAge, jIvana jIvavA jevuM che ke thAya che te mATe te jIvenI trividhe triI jAmA mAgavAnI che. jayAM choDavA jevuM che ema kazuM ja nahIM lAge, mATe ja AnaMdaghanajIne rAdhI nirbaLa buddhithI A kSamA mAgIne bIjA cho ane maitrIne te kahyuM che- "aba hama amara bhaye, na mareMge.' bhAva ApaNe dhAraNa na karIe tyAM sudhI bIjI koI paNa dhArmika trIje divase prathama vyAkhyAna pra. azvinabhAI kApaDiyAnuM kriyA karavAne mATe ApaNe pAtra banatA nathI. eTalA mATe IriyA hatuM. emane viSaya hate: "sAvitrI: zrI araviMdanuM "gadarzana'. vahi e dharmavRkSanuM mULa che ema kahevAya che. jo sAthenI maitrI vagara jinezvara bhagavaMtanI bhakita paNa adhUrI rahe che. kAraNa ke emaNe karyuM hatuM ke paramAtmA sAthe jIvanapadAne nAte che. AvanAra yuganA jortidhara zrI araviMde cAvIsa hajAra paMkitanA RNamukita vagara mukita eTale ke mokSa mATe pAtratA pUrNa che. mahAkAvya 'sAvitrI'mAM samagra brahmAMDanA viSayone AvarI lIdhA che. IriyAvahi pachI ApaNe pUrvakaraNa vizuddhikaraNa ane ni:zulA mAnavajIvanane sparzata kaI viSaya e nathI jenA upara zrI pANa siddha karavAnuM che jenA vaDe ApaNe managupti sAdhI zakIe aravide maulika, pragalsa ane anubhavajanya ciMtana ne karyuM hoya. mAnava jIvatAjIvatAM paNa parAcaitanyanA pravAhane anubhava karI zake e divase bIjuM vyAkhyAna zrI kiraNabhAInuM hatuM. emane che. AdhyAtmikatA anubhavane vidhya che anukaraNane viSaya nathI. viSaya hato:japa ane ajapA." e viSaya parabelanAM emaNe ka AvanAra yugane navA mAnavatvanI prApti thavAnI che. A graMthapAM ke piMjarAmAM purAyelA paMkhIne mukita saMdeze. anya mujaba nI ja sarva darzanene rasamanvartha le che. emAM jIvana ane mRtyu taMga ApI zake che. piMjarAmAMthI mukata thavuM hoya to piMjarAmAM marIne prema ane dharmanI mImAMsA che. zrI aradine suparamena e paramAjIvavAnuM che. jApa e paripUrNa vijJAna che. pratye jApane ajapA tmAnuM meSa svarUpa che. pazcimanA jamAnA mahAna vaizAnika AI. banAvavAnuM che. manane vANImAM kendrita karavAnuM che. jA karIne prabhu Ine sApekSavAdanA siddhAMta rajU karyo te bhAratamAM hajAro varSa milana mATe utkaTa bhAva keLavavAnuM che. jAma na karo paDe che. pahelAM RSi-munie A badhuM Icane AvAsa che, e rIte sara-ciAajapA sahaja che. jApa zabdAnuMsaMdhAna che. je vA anusaMdhAna AnaMda rUpe jotA hatA. jIvananuM ekamAtra satya caitanyarUpe vivI che, svarUpAnusaMdhAna che ane tattvonusaMdhAna che. te rahyuM che. te divase bIja vyAkhyAne DaM. sAgaramalajI jenuM hatuM. | bIje divase prathama vyAkhyAna De. kumArapALa desAInuM hatuM. emane viSaya hate jaina dharmakI mane vaijJAnikatA. emaNe karyuM hatuM emane viSaya hato: duHkhanI zodha.' emaNe karyuM hatuM ke du:khanA ke saMsArarUpI dharmazALAmAM jaoN A cAra praznonA uttara na AvaDe te. ' anubhava vagara jIvanane ghATa ghaDAtuM nathI; jI nI sAthe artha dharmazALAmAM rahevAne adhikAra nathI. e prazna che: tame koNa che? Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-9-81 prabuddha jIvana kayAMthI AvyA cho? zA mATe AvyA che? ane kayAM javAnA che? AtmA amUrta che. tyAM buddhinI pahoMca nathI. AtmajJAna vinA koI gati nathI. AtmAne AtmAnAM kAryo dvArA samajI zakAya che. niza thavAne mATe manane jANavAnI jarUra che. dareka vastunuM kAraNa mana che. ApaNe mananA bagADane DhAMkI daIe chIe ane jo ughADIzuM te ja kRNA pedA thaze ane tene dUra karavA pravRtta thaIzuM. AtmA samanvarUpa che ane samatva prApti karavI e enuM dhayeya che. cittanAM traNa kArya che: jANavuM, anubhavavuM ane saMkalpa karavo. ene ja jJAna, darzana ane cAritraya kahI zakAya. bahirAtmAthI paramAtmAnI prakriyA manathI ja zakya che. sukha vastumAM zodhIe chIe paNa sukha te aMdara che. rAga dveSane joDayA vagara sAkSIbhAve jovAthI du:khanuM kAraNa UbhuM nathI thatuM. - rothe divase prathama vyAkhyAna oN. narendra bhAnAvatanuM hatuM. emane viSaya hato "kSamA: svarUpa aura prakriyA' emaNe kahyuM hatuM ke kSamA e jIvananI vasaMta che. prathama tIrthakara RSabhadeva bhagavAnanA samayamAM manuSyanI prakRti ati saraLa hatI. te bhUlI * kare te tarata mAphI mAgI le. pachI bIjA tIrthaMkarathI trevIsamA tIrthakara sudhI mANasa RjuprAjJa hate. buddhine vikAsa thaze. evIsamAM tIrthakara zrI mahAvIra svAmInA samayamAM mANasa vapha ane jaDa banI gaye. pRthvI kSamAne avatAra che, te badhAM du:kha sahana kare che. kAmA badhA guNAnI jananI che. kSamAzI saMyama ane vinaya Ave che. krodhano abhAva te kSamA ema nathI. kSamA, krodha vagara paNa hoI zake. krodha veramAM pariName che. vera e kodhanuM athANuM che. kSamA mAgavAmAM ahama naDe che. zeraDImAM jyAM gAMTha hoya tyAM rasa na hoya tethI hA eTale gAMTha ane mA eTale nahIM, ema kahyuM che. je vIra hoya te ja kAma ApI zake tethI ja mAvIra kahevAya che. jayAM kSamA te AnaMda che. te divase bIjuM vyAkhyAna AcAryazrI jayendra trivedInuM hatuM. emane viSaya hato: "mANasa" mALakhuM ane mUlya.' emaNe kahyuM hatuM ke mULe vIsarAi jAya che. mALakhAM rahI jAya che. zikSaNa, Arogya, nyAyataMtra badhI ja jagyAe mANasa bhUlAtuM jAya che ane vyavasthA tra mukhya banI rahe che. A uparAMta rAjakAraNamAM te khAsa Ama banyuM che. nahIM te AjhAdI pachI ATalAM varSe sATha TakA prajA garIbInI rekhA nIce jIvatI hoya chatAM prajApAlako-deza netAo sukhacenathI kema rahI zake? zikSaNa dvArA mAtra zikSita bekAro pedA thAya che. dara varSe ADatrIsa karoDa rUpima zikSaNa pAchaLa kharcAtA nathI paNa veDaphAya che. meDikla kAunsila tabIbI kSetre judo abhyAsakrama mUkavA nathI detI jethI gAmaDAM sudhI dAkatare pahoMce. paNa tyAM yogyatA vagaranA binakeLavAyelA dAkataro lane meMghI davAthI sastA mRtyunI bheTa dhare che. lokazAhImAM mALakhuM kAma na kare te tene badalavA jarUra vicAravuM joie. pAMcamA divase prathama vyAkhyAna . guNavaMta zAhanuM hatuM. emano viSaya hato: 'arjunane nahi, ApaNe viSAdayoga.' emaNe kahyuM ke nyUrona bombanI khUbI e che ke e ghaMghATa vagara vinAza saje che. zuM ApaNe ghaNATa vagara prema na karI zakIe? nyUTrona bomba badhuM bhedI zake che te ApaNe ApaNI graMthione bhedI na zakIe? Aje mAnavajAte, vanaspati, prANImAtra ane dharatInA NekaNane cAhavAnuM che. vinAza pachI vijayane svAda ke ture hoya che tene anubhava pAMDavene thayo hato. 11mI phebruArI 1933nA pUnAthI prasiddha thayelA harijana baMdhunA prathama aMkamAM keie gAMdhIjIne pUchayuM hatuM: 'tame je upavAsa kare che te koi para dabANa lAvavA mATe te nadI?" gAMdhIjIne kevuM hatuM: 'mArA AtmAnI vyathita vedananI prArthanA rUpe upavAsa che." Aje viSAda pachI yuddhanI nahIM, prArthanA ane premanI jarUra che. vizvanA trepana nobela puraskAra vijetAoe nivedana karyuM che ke AjanA jagatanI viSamatA mATe AjanI vayavasthA javAbadAra che. ene badalavA mATe gAMdhIjInA savinaya kAnUna bhaMganI jarUra che. te divase bIjuM vyAkhyAna pro. puruSottama mAvaLaMkaranuM hatuM. emane viSaya hate: "ekalo jAne re!' e paNe kayuM hatuM ke kaTokaTInA kALa karatAM Aje abAlapaNuM vadhI rahyuM che. sau cUpa rahevAmAM mAne che tethI kadAca bhautika sukhasagavaDe sahelAithI maLI jatAM haze ! Aje duniyAne ekalavIranI jarUra che. sokreTisa ane gAMdhIjI A prakAranA eklavIra hatA. eka janAra ekalavA nathI, e pA)La jete nathI, anuyAyIo zodhane nathI koinI rAha jotuM nathI. ochA sAmAna laine potAnA nizcita dava tarapha makka DagalAM bhare che. e rAjamArga le che. rAjamArga nathI lene. e nirbhaya, nirAbhimAnI ane namra hoya che. e virodhIonI avagaNanA nathI karo. samAja sAthe ene ghaniSTha saMbaMdha che. e ataDe nathI. Ama ekalA jatAramAM vIradarzana karavAnuM che. zakitapUjA nahIM. AjanA samayamAM je mU5 hRAsa, durAcAra, atyAcAra, anAcAra ane zaramahina cerIe thAya che te sAme jehAda jagADavA eklavIranI jarUra che. chaThThA divase prathama vyAkhyAna zrI harIndra davenuM hatuM. emane viSaya hato "svapna ane avatArasvapna." emaNe kahyuM hatuM ke - mAnavIne AvatA svapna vize Adhunika manovijJAne hapaga je zAstra vikasAvyuM che, te bhAratamAM aDhI hajAra varSa pahelAM hatuM. sva vize bhAratIya paraMparAmAM vigatavAra vicAra zo che. saptA dvArA mArgadarzana meLavI, nidhana ane cikitsA pa thai zake che. ApaNA ghaNAM maMdironI sthApanA pAchaLa svapnanI vAta rahelI che manevikAna traNa avasthAe kahe che: jAgRta, ardhajAgRta ane ajAgRta, paNa svapno vize bhAratIya zAstromAM cetanAnI pAMca bAra avasthAe varNavI che. bhagavatI sUtrane anusarI bhadrabahu svAmIe kalpasUtramAM svapna ane mahAsvapnanI vAta karI che. hindu paraMparA , karatAM bauddha ane jaina paraMparAmAM avatAra khenAM ghaNA pramANu maLe che. bhagavAna buddhanI mAtA mAyAdevIne svapna AvyAM hatAM ane bhagavAna mahAvIra svAmInI mAtA trizalAdevIne patra cauH svapna AvyAM hatAM, jene svapAThakae artha kahyo ha. khristI ane islAma paraMparAmAM pa svapnanAM pramANa maLe che. tema AdivAsI jAtiomAM paNa amuka svapnanA amuka artha thAya che athavA amuka bananAra ghaTanAnI te AgAhIrUpa manAya che. te divase bIjuM vyAkhyAna pU. morArI bApunuM hatuM. emane viSaya hate: 'rAmAyaNamAM saMskRti darzana. emaNe kayuM hatuM ke saMskRtimAM rAmAyaNanuM darzana thAya che ane rAmAyamAM saMskRtinuM darzana thAya che. rAmAyaNanuM darzana eTale ekavacana, eka panIvrata, ni:svArtha bhrAtRbhAva,divya dAMpatya vagere. saMskRtinA A umadA lakSaNe ja che. tulasIdAsanA rAma e rAjamahela ke ayodhyAnA rAma nathI. e to A8AmamAM rahetA rAma che. izvaranA sAkSAtkArane dareke . Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paddha jIvana tA. 16 9-81. dareka vyakitane janma siddha adhikAra che. . 'sajajanamAM durguNa dabAI jAya che. saMtamAM nirmULa thaI jAya che. jene svabhAva khAlI che, tene prabhAva bhareluM che. A dezanI saMkati evI mahAna che ke e belanArane Adara Ape che ane AcAranArane AdhIna thAya che. zabarInAM kapaDAM phATelAM hatAM. saMskAra phATelAM na hatA. rAmarAjaya eTale mAtra dharma rAjaya nahIM, paNa prema rAjaya ane bhAva rAjaya paNa kharuM jatulasIdAsanA rAmAyaNamAM svIkAra, samanvaya ane setubaMdhanAM darzana thAya che. sAtamA divase prathama vyAkhyAna De. hIrAbena bAraDiyA nuM hatuM. emane viSaya hate: jaina sAhitya meM mAtA kA sthAna". emaNe kahyuM hatuM ke tIrthakaranI mAtAne Indra ane devatAo praNAma kare che. marudevI mAtA bhagavAna RSabhadeva karatAM pahelA mekSamAM gayAM. sItA mAtAe lavakuzamAM evA saMskAra reDayA ke te joIne rAma paNa cakita thaI gayA. jaina sAhityamAM devakI, kekeyI, devAnaMdA, zelaNA, dhAriNI, madAlasA, araNika muninI mAtA, hemacaMdrAcAryanI mAtA vagere mAtAone tyAgamUrti ane saMskAramUtirUpe nirUpavAmAM AvI che. te ja pramANe zivAjI, gAMdhIjI, vinebA vagerenI mAtAoe paNa potAnAM bALakomAM kevA uddAta saMskAra reDayA hatA te ApaNane jovA maLe che. AjanI mAtAoe potAnA bALakone bIjAnA havAle mUkI na detAM, jate saMskArasiMcana mATe jAgRta rahevuM joIe. ' te divase bIja vyAkhyAna zrI cImanalAla cakubhAI zAhanuM hatuM. emane viSaya hato:"svastha samAja emaNe kahyuM hatuM ke Aje viSAda ane kolAhala vadhatAM jAya che. meTA bhAganA lokone roTInI ciMtA che. keTalAkane mananI azAMti che. aMzAMti mATe eka to pitAnuM mana javAbadAra ane bIjuM AsapAsane samAja javAbadAra che. mANasa saMbaMdho bAMdhe che ane emAM aTavAte jAya che. vaijJAnika ze, yAMtrika sAdhane vadhatAM jAya che tenI sAthe samasyAo vadhatI jAya che. samAja zAMta na hoya te vyakita game teTaluM dhyAna dhare " paNa zAMti nathI ja maLavAnI. ApaNAM zAstroe cAra pura,yArtha kahyA che: dharma, artha, kAma ane mokSa. kArla mArkasa, gAMdhIjI ane kroIDa mahAna krAMtikArIo hatA. kArla mArkase artha vize vicAra karyo, phroIDe kAma vize vicAra karyo. mArkasanI vicAraNomAM dharmatattva nahotuM. gAMdhIjIe sarvodayanI vAta karI jemAM dharma tatva paNa hatuM ja, Aje dharma nathI mATe artha ane kAmane visphoTa thayuM che. saue tyAga karI bhegavavAnuM che. samAja, tyAga, balidAna ane yajJA mAge che ane ene vaDe ja svasthatApUrvaka TakI zakaze. budhavAra tA. rajI sapTembaranA roja saMvatsarInA divase AraMbhamAM ka zailajA zAhe "bhagavAna mahAvIra ane jaina dharma" e viSaya upara saMskRtamAM dazeka miniTanuM vakatavya rajU karyuM hatuM. tyAra pachI "niyANa' viSaya uparanA mArA vyAkhyAnamAM meM kahyuM hatuM ke niyANa'' e jaina dharmane pAribhASika zabda che. saMskRta 'nidAna uparathI te Ave che. ugra tapazcaryA karyA pachI tapanA phaLa rUpe kaMIka IchA karavI ane manathI mAMgI levuM te niyANa che. mithyAtva zalya ane mAyAzalyanI jema niyANa paNa zalyarUpa gaNAya che. AtmavikArAmAM te bAdhArUpa bane che. saMbhUti, naMdiNa vagere mahAna munioe ghora tapazcaryA pachI tapanA phaLa tarIke bhautika riddhisiddhinI yAcanA karI hatI ane ene pariNAme maLelI e riddhi siddhi jogavatAM durgatimAM gayA hatA. niyANa prazasta, aprazasta ane bhegakRta, ema traNa prakAranuM zAstramAM batAvAyuM che. bIjAne ahita karavAne daDha saMkalpa te aprazasta niyANu, cakravartI, rAjA, zreSThi, strIpuruSa vagerenA bhega bhegavavAnI abhilASA karavI te bhegakRta niyANa ane sAdhu/AcArya ke tIrthakaranuM pada pAmavAnI samAdhi maraNe, bAdhilAbha, arihaMtanuM zaraNa ItyAdinI yAcanA karavI te prazasta niyANa gaNAya che. prazasta niyANa paNa aMte te baMdhanakartA che mATe anAsakatabhAve tapazcaryA karavI joIe.' te divase bIje vyAkhyAna zrI morArajI desAInuM hatuM. emane viSaya hate: "dharmAntara' emaNe kahyuM ke dharma vagarane mANasa pazu karatAM paNa kharAba che. mANasa bIjAne herAna karavA pitAnI buddhi vApare che. dharmanA pApe satya ane ahiMsA che. jaina, bauddha, hinda, zIkha ke pArasI dharmamAM dharmAtara kyAreya lAlaca ke jorajulamathI nathI thayAM. mULabhUta rIte te badhA dharmonA siddhAMta eka sarakhA ja che. dharmanuM parivartana adharmamAM hoya ane adharmanuM parivartana dharmamAM ghAya. vyakitagata rIte darekane koI paNa dharma pALavAnI chUTa che. paNa temAM lAlaca ke jorajulamanI jarUra nathI. dharma e sedAbAjI ke naphATAne viSaya nathI. mArA jevA bIjAne banAvavAnI vRtti khATI che. dharmanuM lakSaNa abhaya che. je Dare nahIM temane dharmAtaranI jarUra nathI. atyAre te ApaNe pote apUrNa chIe. ApaNI apUrNatA dUra karavA saMkalpa karavo joIe. navamA divase prathama vyAkhyAna zrImatI bindubahena mahetAnuM hatuM. emane viSaya hate: "dharmane pAye tapa'. emaNe kahyuM ke jIva e Izvarano aMza che. jIvananuM dhyeya paramAtmAne pAmavAnuM che. vastuniSTha nahIM AtmaniSTha banavAnuM che; ahama dUra karavAne che. IcchA kADhavAnI jarUra nathI, paraMtu ene urdhvagAmI banAvavAnI che. tapa eTale sAdhanA karavI. prabhune sparzIne raheluM tatva te dharma che. mArAmAM bhagavAna che, tema bIjAmAM paNa bhagavAna che e bhAva ApaNAmAM jAga joIe. ApaNI saMskRti kRtajJatAnI saMskRti che. yajJamAM ahama ne svAhA' karavAne che. bhakita e bhIkha ke daNAM ' nathI, paNa prema che. e bhIti nathI, paNa prIti che. tapa eTale Kdra sahana karavAnI saMpUrNa taiyArI. karyA vagara maLaze nahIM, kareluM phegaTa jaze nahi, emAM akhUTa zraddhA rAkhavI joIe. madada bahArathI nahIM aMdarathI mAgavAnI che. te divase bIje vyAkhyAna pU. muni zrI aruNavijayajInuM hatuM. emane viSaya hatuM, 'jaina dharmamAM mokSanuM svarUpa.' emaNe kahyuM hatuM ke saMsara choDavo nahi ane meNA meLavavuM e zakaya nathI. mekSane artha thAya che mehane kSaya, mekSA sAdhya che. nirjarA sAdhanA che. tapa e sAdhana che ane ApaNe sAdhaka chIe. jaina dharma puNya bAMdhavAnI nahIM, pApa choDavAnI vAta kare che. keTalA upavAsa, tapa ke dAna karyuM tenuM mahattva nathI, paNa e kema karyuM enuM mahattava che. bhagavAnane bhaya rAkhavAnI jarUra nathI. bhaya pApane rAkhavAnuM che. ApaNe bhavabhIruM banavAnuM che. Ama nava divasa mATe yojAyelI A paryuSaNa vyAkhyAnamALA vyAkhyAnanA viSaya, kakSA, rajUAta ItyAdinI daSTie tathA vyavasthA ane zretAonI saMkhyAnI dRSTie saphaLa rIte thAI hatI ema kahI zakAya. e mATe vyAkhyAtAo, bhajanike, saMghanA hadedAro ane kAryavAhaka samitinA sabhya, kAryAlayanA sTAphanA sa, rekoDiMganI vyavasthA karanAra trizalA IlekaTronikasanA bhAIo, sArI saMkhyAmAM samaya pUrve upasthita rahenAra zretAo vagere tamAmane bhAvabharyo sahakAra sAMpaDayo hato ane e mATe tamAmane huM aMta:karaNapUrvaka AbhAra mAnuM chuM. - Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 tA. 16-9-81 prabuddha jIvana 95 ' vyAkhyAnamALA daramiyAna saMghanI vividha pravRttiyone thayeluM arthasiMcana zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha 151 zrI esa. vI. lAThI 51 zrI AnaMdalAla tribhovanadAsa 5001 zrImatI tArAbena caMdulAla jhaverI 151 zrI eca. esa. lAThIA 51 zrImatI IlAbena AnaMdalAla cerITebala TrasTa 151 zrI vAya. esa. lAThI rAMghavI 1001 me. royala kemIsTasa 151 zrI e. vAya. lAThI 51 zrI praviNacandra ramaNalAla zAha 1000 zrImatI kalAvatIbena zAMtilAla 151 zrI eka sagRhastha 51 zrI jayazrIbahena zAha mahetA 151 zrImatI ramAbena eca. jhaverI 51 sva. aMbAlAla caturabhAI zAha 501 zrI dhIrajalAla merArajI ajamera 151 zrI lakhamazI neNasI 51 sva. pArvatIbena bAlAla zAha 501 zrI ramaNiklAla esa. gesaliyA 151 zrI rAjendra mahetA 51 zrI kAMtilAla Asu zAha 501 zrImatI kaMkubena canAbhAI 151 zrI ravindra DI. daphatarI 51 zrI hIrajI eca. gAlA 501 zrI rameza vimalabhAi zeTha 151 zrI kAMtilAla bI. zAha 51 zrI niraMjana Ara. ThIbA 501 zrImatI kamalAbena mahAdevIyA 151 zrImatI caMpAbena savaI zeTha 51 zrImatI bhAratIbena 500 eka bahena taraphathI 120 zrImatI aMjanAbena sanAvALA 51 zrI mugaTabhAI vI. zAha 351 zrI cImanalAla cakubhAi zAha 101 parirAya TrasTa 50 zrI kAMtilAla sI. bhaMDArI 301 zrI rasikalAla ema. jhaverI 101 zrImatI tArAbena Ara. zAha 50 zrI prabhudAsa vallabhadAsa mahetA 301 zrI praviNacaMdra ke. zAha 101 zrI pravINabhAI maMgaLadAsa 50 zrI vinoda je. dozI 301 zrI cImanalAla je. zAha 101 zrI harilAla gulAbarAMda zAha 25-25 zrI divyAMganaMdana RSirAja 301 zrI e. je. zAha 101 zrI choTAlAla jIvarAja zeTha sacade 301 zrI gaNapatabhAi ema. jhaverI 101 zrImatI puSpAbena bhaNazALI 25 zrImatI jhaverabena nathubhAI pArekha 301 zrI karasI ke. zAha - 101 zrI jitubhAI dalAla 25 zrI rasilAbena DI. kAkAbaLiyA 301 zrI dhIrajalAla phalacaMda zAha 101 zrImatI kokilAbena lalitabhAI zeTha 25 zrI aruNa esa. jozI 301 zrI rasikalAla laheracaMda zAha 101 zrI rasikkAla ema. vorA 25 zrI ratanacaMda bI. pArekha 301 zrI DuMgarazI rAmajI gAlA 101 zrI devakuMvarabena je. zAha 25 zrI nirmaLAbena haMsarAja 301 zrI vasanajI lakhamazI zAha zrImatI hIrAbena jhaveracaMda mahetA 169 rU. 25nI nIcenI rakama 301 zrI ke. pI. zAha 101 zrImatI chApAbena vinaya kApaDiyA 25,188-25 301 zrI lakSamIcaMda caturabhAI vorA 101 zrImatI mukatAbena ela. saMghavI 301 zrI ramezabhAi sI. zeTha 101 zrI samItha dubaMta pArekha lAIbrerIne bheTa 251 zrImatI kAMtAbena pI. vI. zAha 101 DaoN. kiraNa epha. zeTha 251 zrI caMderiyA parivAra 251 zrI eka sadagRhastha 101 zrI niraMjana eca. bhaNazALI 101 zrI choTAlAla jIvarAja zeTha 251 zrI kAMtilAla maNIlAla enDa ka. 101 zrI praviNa pI. saravaiyA , devakuMvarabena je. zAha 251 zrImatI sunitAbena esa. zeTha 101 zrI kIzana goraDiyA eka sannArI 251 zrImatI umAbena eca. zAha 101 zrI maNilAla jesIMgabhAI zeTha , azoka aMbAlAla cokasI 211 zrI rAMderiyA parivAra 100 DaoN. ema. DI. pArekha , kAMtilAla bI. zAha 251 zrI anila Ara. zAha 100 zrI pannAlAla bAlAbhAI jhaverI mugaTalAla vI. zAha 251 zrI lakhamazI napU smAraka 100 zrI ratilAla eca. zAha ,, sehanalAla ema. vardhana sAdharaNa phaMDa 51 zrI dalapatalAla kezavalAla parIkha , rasilAbena DI. kAkAbaLiyA 251 zrI bAbubhAI je. zAha 51 zrImatI savitAbena nagInadAsa 25 Do. kAMtilAla eca. mAthukiyA 250 zrImatI mIrAMbahena ramezabhAI mahetA kaMpANI 25 zrI ratanacaMda bI. pArekha 250 zrI choTAlAla nAthAlAla zAha 51 sukhalAla ema. mahetA 57 rUA. 25thI nIcenI rakama 250 zrI DhuDanTa ejansI 51 zrI rajanIkAMta sI. mahetA 889 201 zrI subodhabhAI ema. zAha 51 zrImatI uSAbena ramezabhAI jhaverI 201 zrI ratilAla sI. koThArI 51 zrI vasaMtalAla jI. jhaverI dattaka bALako mATe 201 zrI maphatalAla bI. zAha 51 zrI azoka aMbAlAla cokasI 400 zrI eka sa6 gRhastha 201 zrI vIzA prinTarI 51 zrI prakAza DI. zAha aMdha vidyArthIo mATe 201 zrI eka sannArI 51 zrI caMdanabena kAMtilAla pArekha 151 zrI esa. vI. lAThIA 151 zrI hasamukhabhAi eca. dADhIvALA 51 zrI jayaMtIlAla cunIlAla zAha 151 , eca. esa. lAThIA 151 che. ramaNalAla sI. zAha, 51 zrI ke. Ara. caMdrA 151 , vAya. esa. lAThIA 151 zrI amara jarIvAlA 51 zrI esa. ema. zAha 151 , e. vAya. lATIA 111 zrImatI nIrUbena esa. zAha 51 zrI jagajIvana pI. zAha 604 151 zrI kamalabena pIsapATI 51 Do. kAMtilAla eca. mAthukiyA 151 zrI zAMtilAla devajI nandu 51 zrI rAjezakumAra dhIrajalAla zeTha kensaranA dardInI sAravAra mATe 11 eka sadagRhastha 51 zrI padamAbena khArA 200 zrI zAradAbena DI. mahetA Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16-9-81 25 zrI paramAnaMda DI. zAha 156 rUA. 25nI nIcenI rakama 25, 138 - "premaLa jyoti" 4,000 karI khuzAlabhAI TIMbaDiyA 1,100 zrI pannAlAla cImanalAla koThArI 1,00ra zrImatI nirmaLAbena dozI 1,001 zrI eka saranArI 1,001. zrI eka sadagRhastha 1001 zrImatI kamalabena pIsapATI 1,001 zrImatI kaMkubena canAbhAI 1,001. zrImatI madhubena divAnajI 1,000 zrI ke. ema. zAha ceriTebala TrasTa 501 zrI hiMmatalAla DAhyAbhAI koThArI 501 zrImatI kusumabena zaradabhAi desAi 501 zrI rAMderiyA parivAra 501 zrImatI sudhAbena jhaverI 500. zrI vRMdAvanadAsa harajIvanadAsa zAha ! * 500 zrI choTAlAla nAthAlAla zAha 401 zrI ema. Ara. mahetA * 400 zrImatI kalArvatIbena zaMkaralAla bhagata 400 zrImatI vIramatIbena ' 250 zrImatI tArAbena caMdulAla jhaverI - 251 zrI eka sadagRhastha 251 me. cImaDobAyomeDikla enji.ke. 251 zrI DAhyAbhAI DI. daphatarI 251 zrI prabhAvatIbena lAlabhAi jhaverI 251. zrI eka sanArI 251 zrI anasuyAbena kAMtilAla zAha 251 zrImatI indirAbena eca. senAvAlA 250 zrI vADIlAla jeThAlAla zAha 250 zrImatI AzitAbena kAMtilAla zeTha 250 zrI manubhAi kezavalAla pArekha 202 zrI eka sannArI 201 zrImatI reNukAbena e. mahetA 200 zrImatI puSpAbena sevatIlAla mahetA 200 zrI kAMtilAla modI * 200 zrImatI lamIbena joramala mahetA 151 zrI eka sadagRhastha 151 zrI esa. vI. lAThIyA 151 zrI eca. esa. lAThIyA 151 zrI vAya. esa. lAThIyA 151 zrI e. vAya. lAThIyA 150 zrImatI savitAbena koThArI 125 zrImatI virUbena pramodabhAI 125 zrImatI maMgaLAbena jhATakiyA 101 3. dhImaMtalAla zAMtilAla zAha 101 zrI dalapatalAla kezavalAla parIkha 101 zrI eka sannArI 101 zrI choTAlAla jIvarAja zeTha 101 zrI jeThAlAla DAmarazI zAha 101 zrI zaileza zAha 101 zrI cImanalAla nAnAlAla 101 zrImatI devakuMvarabena je. zAha 101 zrImatI hIrAbena jhaveracaMda mahetA 101 zrImatI sadaguNAbena sUryakAnta dalAla 101 zrImatI indumatIbena ra. zAha 101 zrImatI aMbAbena lakSmIcaMda saMghavI ; 101 zrI anila Ara. zAha 101 zrI vIrendra eca. zAha 101 zrImatI UMmalAbena je. zAha 101 zrI uSAbahena mahetA 1j1 zrI eka sagRharatha taraphathI 101 zrI mUlacaMda ke. zeTha 101 zrI mahendrabhAI zAha 101 zrImatI prabhAvatIbena ema. zAha ! 101 zrI niraMjana eca. bhaNazAlI 80 zrI anubhAI amRtalAla jhaverI 51 zrI jekIzanabhAI bhATIyA 51 zrI eka sadagahastha taraphathI 51 zrImatI sujAtA siddhArtha zAha 51 zrI lakSmIcaMda che. saMghavI 51 zrI devajI rAghavajI nandu 51 zrImatI bhAratIbena bhUpendra zAha 51 zrImatI suSamAbena Thakkara 51 zrI Adarza bAlamaMdira 51 zrI azoka aMbAlAla cekasI 51 zrI mugaTabhAi vI. zAha 51 zrImatI rAjala jayaMtilAla zAha 51 zrI rasikalAla zAha 51 zrI kAMtilAla sI. zAha 51 zrI eka zretAjana 51 zrI mahendrabhAI 51 zrI kAMtilAla bI. zAha 51 zrImatI rekhAbena harSadarAya zAha 50 zrI kAMtilAla sI. bhaMDArI 50 zrImatI hasumatIbena zAha 50 zrI eka sadagRhastha 50 zrI prabhudAsa valabhadAsa mahetA ! 50 zrI kezarabena ke. deDhiyA 5) zrI guNavaMtIbena cesI 50 mI sehanarAja ema. vardhana 5) zrI vinoda je. dozI pa0 zrImatI jayavatIbena ratanacaMda pArekha ! 31 zrImatI vasumatIbena sI. pArekha 31 zrImatI raMjanabahena gaDA 25 zrI ke. sI. zAha 25 zrI mehanalAla TI. koThArI 25 zrI vasaMtalAla jI. jhaverI 25 zrI zarmAbena bhaNazALI 25 zrImatI rasilAbena DI. kAkAbaLiyA 25 DaoN. kAMtilAla eca. mAthukiyA 25 zrI rAjeza bI. zAha 25 zrImatI mukatAbena ela. saMghavI 25 zrI navanIta esa. zeTha 25 zrI ratanacaMda bI. pArekha vyAkhyAnamALA 15000 zrImatI vidyAbahena zAha taraphathI khaMbhAtanivAsI sva. mahA sukhabhAInA smaraNArthe. 1000 zrI amubhAI vI. dozI 501 , eka sadagRhastha 501 zrImatI ramAbena jayasukhalAla verA 500 zrI esa. ke. vorA 501 , caMderiyA parivAra 500 zrImatI maMgaLAbena jhATakiyA 501 , jayazrIbena vI. dozI 301 zrI rasiklAla laheracaMda 251 zrI cImako bAya meDIkala ejI. ke. 250 , choTAlAla nAthAlAla zAha 250 zrImatI AzitAbena kAMtilAla 125 , vIrUbena medabhAI 111 , zAMtAbena mANekalAla pArekha 101 zrI kAMtilAla yu. mahetA 101 zrImatI ramAbena narendra kApaDiyA 101 , devakuMvarabena je. zAha 101 zrI ratilAla vI. sAvalA 101 , ramaNalAla kezavalAla gAMdhI 101 , bhikhubhAI cImanalAla parIkha 101 , vinayacaMdra cImanalAla parIkha 101 , anIla Ara. zAha 101 zrImatI madhubena zAha 101 zrI ramezabhAI sI. zeTha 101 zrImatI hIrAbena dIpacaMdabhAI zeTha 101 zrI choTAlAla jIvarAja 101 , jeThAlAla DAmarazI zAha 101 zrImatI suzilAbena sumanalAla mahetA 100 , sudevIbena avine dalAla 51 zrI mohanalAla TI. koThArI 51 nemacaMda nAthAlAla zAha , lakSmIcaMda kezavajI zAha , rajanIkAMta hAjI 51 , aMbAlAla zarmA 51 , rajanIkAMta sI. zAha 51 zrImatI mRdulAbena mahetA 51 zrI dinakarabhAI pArekha 51 zrImatI suSamAbena Thakya 51 zrI zAMtilAla sI. zAha . , mugaTabhAI vI. zAha . che azoka aMbAlAla sekasI , kIrtikumAra zAha 51 , eka saggaharatha Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 169981 prabuddha jIvana 51 , bacubhAI mAMDaNa nandu 51 , nemacaMda hIrajI cheDA 51 zrImatI jayAbena nagInadAsa kAmadAra 51 zrI pI. ke. zAha 51 , kAMtilAla sI. zAha , eka zonAjane khImajI zIvajI eka sannArI , ravindra TreDIMga ka. 51 , kAMtilAla bI. zAha ,, prakAzabhAI DI. zAha 50 , baLavaMtabhAI ema. mahetA 5 zrImatI kezarabena ke. deDhiyA 5ra zrI sohanarAja ema. vardhana 50 , vinoda je. dezI 50 zrImatI jayamatIbena ratanacaMda pArekha 22 , zamIbena bhaNazALI 22 , rasilAbena DI. kAkAbaLIyA 25 De. kAMtilAla eca. mAthukiyA 2 zrI. ratanacaMdra bI. pArekha 182 rUA. 25nI nIcenI rakama 229 zrI jeramala maMgaLajI mahetA 11 kImatI sUrajabena manasukhalAla - koThArI 151 zrI rohitabhAI koThArI 125 zrImatI maMgaLAbena jhATakiyA 101 zrI choTAlAla jIvarAja zeTha 101 ,, popaTalAla meghajI 101 , navinacaMdra ratilAla zAha 101 zrImatI tArAbena cImanalAla zAha 101 zrI kAMtilAla choTAlAla 101 , mahendra choTAlAla zAha 101 , TekarazI lAlajI kApaDiyA 101 zrImatI devakuMvarabena je. zAha 101, kokilAbena zAha 101 zrI mahendrabhAI zAMtilAla zAha 101, dIpacaMda bhAIcaMda selisITara 101, vIracaMdabhAI ke. korANI 101 zrImatI zAradAbena araviMdabhAI Thakkara 11 sva. vijayAbena parIkha 121 , durlabhajI umedacaMda parIkha 101 zrImatI IndumatIbena ra. zAha 101 zrI bIhArI bI. mahetA 101 - a. 2. zAha 101 zrImatI nirmaLAbena zAha 101 zrI ramezabhAI sI. zeTha 101 / maNilAla jesIMgabhAI zeTha 101 , anila Ara. zAha 100 , dIpacaMda kezarImala , rasikalAla kApaDiyA prabhudAsa lIlAdhara praviNacaMdra TI. zAha eka sadagRhastha mehanalAla nagInadAsa jarIvALA nemacaMda nAnAlAla zAha , dharamacaMda nAthubhAI zAha 51 , aMbAlAla zarmA 51 zrImatI vidyAbahena dalAla 51 , rAMcaLabena AnaMdalAla saMghavI 51 zrI mugaTabhAI vI. zAha 51 , azoka aMbAlAla cokasI 11 zrImatI caMdanabena kAMtilAla pArekha 51 , nIlamabena kAmadAra 11 . hasumatIbena zAha 51 zrI kAMtilAla eca. mAthukiyA 51 , zAmajI neNasI ghareDa 11 zrImatI savitAbena nA. mahetA 51 , kezarabena ke. deDhIyA 51 zrI kAMtilAla modI 51 zrImatI guNavaMtIbena cokasI 11 zrI kAMtilAla sI. zAha 51 ,, jagadIza arjuna Thakkara 51 kAMtilAla bI. zAha 50. , yazavaMtabhAI dozI 50 , zAmajI canAbhAI deDhiyA 50 Do. reNukAbena e. mahetA 10 zrI ramaNilAla dalIcaMda zAha 50 zrImatI savitAbena koThArI 50 zrI sohanarAja ema. vardhana 50 zrImatI sarojabahena tra. mahetalIyA 50 zrI vinoda je. dozI 2 zrImatI prabhAvatIbena jAdavajI mahetA 25 zrI hIrajI kezavajI khonA 25, vasaMtalAla jI. jhaverI 25 zrImatI zarmIbena bhaNazALI 25 ,, rasilAbena DI. kAkAbaLiyA 25 zrI bhANajI ThAkarasI deDhIyA 25 , dhIrUbhAI maNilAla desAI 22 , rAjeza bI. zAha 25 , ratanacaMda bI. pArekha ra5 zrImatI menAbena tathA zrI ajita bhAI desAI 125 rUA. 25-nI nIcenI rakama 23312 - 0 0 0 prabuddha jIvana 18335 jhoLImAM AvyA 1000 zrI prabhujI esa. paTela 501 , eka sadgRhastha 51 nAnajI lAlajI bhedA 101 , rAMderiyA parivAra 101 zrImatI sudhAbena jhaverI 500 , eka sannArI ra1 zrI lAbhubhAI maheza 251 , vADIlAla jeThAlAla zAha 251 zrImatI dhIrajalAla ema. dozI 251 , upAbena DI. zAha 201 , kumudabahena esa. zeTha 2 8188 (98mAM pAnAthI cAlu) gyatA, niSThA ane namratA aMge harSa vyakata karyo hato ane prApta thayelanidhi uparAMta maLelAM vacanothI ApaNI javAbadArI savizeSa vadhI che evuM jaNAvI sabhyone jAgRta rahevA jaNAvyuM hatuM. A va jhoLImAM aDhAra hajAra rUpiyA jevI mAtabara rakama ane peTrana, AjIvana sabhya, zubhecchako taraphathI paNa maLelI rakama sahita Azare rUpiyA savA lAkhane nidhi saMcaya thayo. e uparAMta AvatAM be-traNa varSanI paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA kharcanI javAbadArI vahana karavAnI bhAvanAzIla dAtAonuM vacana maLyuM che, e barAbara UgI nIkaLe e rIte kArya pAra pADavAnI ApaNI javAbadArI vadhI che. enI yogyatA ApaNe puravAra karavAnI che. saMghanA pramukha zrI cImanabhAIe tyAra bAda De. ramaNabhAInuM sukhaDanA hArathI abhivAdana karyuM hatuM. abhivAdanano pratyuttara vALatAM Do. ramaNabhAIe pUrI namratA sAthe kahyuM ke huM to nimitta mAtra che. vyAkhyAnamALAnuM pramukhasthAna levAthI mAro AMtarika vikAsa thayo che. bAkI vidvAna vakatAe, zistabaddha zrotAo ane nAnI moTI javAbadArI vahana karatAM vyavasthApaka samitinA sabhyo, ane maMtrIo ane karmacArIgaNa tema ja anya mitrone saphaLatAnuM zreya che. vyAkhyAnamALA mATe viSaya ane tArIkhanA traNa-cAra vikalpo magAvIne nirNaya levAnI prakriyA samajAvatAM emaNe kahayuM ke pratyeka divasanA vakatAonI joDI, paraspara sahunI anukuLatA Adi joIne Ayojana thaI zake. saMgha taraphathI yajamAna zrImatI mukatAbena ghelANIne tathA zrI vanecaMdabhAI ghelANIne sukhaDano hAra paherAvI abhivAdana karavAmAM AvyuM hatuM ane enA AbhAra sAthe bhejanane nyAya ApavAmAM Avyo hato. saMkalana: pannAlAla Ara. zAha Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16-9-81, vyAkhyAnamALAnA pramukha Do. ramaNabhAI cI. zAhanuM abhivAdana 4 - .. ka, paryuSaNa vyAkhyAnamALAnI saphaLa pUrNAhutine lakSamAM rAkhI, e aMgenA AnaMdanI abhivyakita mATe eka sImita AkAranuM snehamilana ane vyAkhyAnamALAnA vidvAna ane namratAnI rasAkSAta mUrtisamAM pramukha DaoN. ramaNabhAInuM abhivAdana, zanivAra, tA. pa-9-1981nA roja sAMjanA 7-7 kalAke, zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA sahRdayI, kharA arthamAM peTrana zrI vanecaMdabhAI ghela NInA nivAsasthAne yojavAmAM AvyuM hatuM. saMghanI ane jaina sezyala gR5 (sAutha)nI vyavasthApaka samitinA sabhya-daMpatIo, pravAsI" ane "janmabhUmi'nA taMtrI zrI harIndrabhAI dave, snehIjane, peTra, mitro ane zubhecchakoe emAM hAjarI ApI hatI. prAraMbhamAM zrI sumatibahena thANAvALAe kaMThaya saMgIta relAvyuM hatuM. ' saMghanA maMtrIzrI cImanalAla je. zAhe sahune AvakAra ApatAM parama kRpALu paramAtmAnI ApaNA para asIma kRpA varasI rahI che ema jaNAvyuM hatuM. zrI kRSNapreme kahyuM che tema ahama ne ogALIe te kRpAne visphoTa thAya eTaluM jaNAvI temaNe umeryuM hatuM ke paryuSaNa parvanI ApaNI zAnayAtrA saMteSaprada rIte saphaLa thaI emAMDe. ramaNabhAInI vidratA ane namratA, viSayo ane vyAkhyAtAnI pasaMdagI, cetanAnAbhinna bhinna stare rahelA vizALa zrotAvargane lakAmAM rAkhI emane saMtoSa thAya e rIte karAyeluM Ayojana enA pAyAmAM che. bhakitagIta pIrasatAM saMgItajJa, jhoLI phelAvI satata traNatraNa kalAka khaDe page UbhA rahetA zrImatI nirubahena ane upAbahena, kAryavAhaka samitinA rAbhe, mAnavaMtA peTrane, zubhecchake, kAryAlayane kAryakaro vagere sahunuM emAM yatkiMcita pradAna che e svIkArI saha para emaNe kRtajJatA vyakata karI hatI. saMghanA bIjA maMtrI zrI ke. pI. zAhe aMtarano ullAsa vyakata karatAM jaNAvyuM ke AgAmI traNa varSonI paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA kharcanI javAbadArI vahana karavA ApaNA traNa zubhecachake e audArtha bhAve tatparatA dAkhavI che. zrI zaileSabhAI hiMmatalAla DAhyAbhAI - koThArI ane me. vijaya TrAnsaperTavALA zrI je. ke. zAhe anukrame 1982 ane 1983nA varSa mATe vyAkhyAnamALAne kharca ApavAnI vyakata karelI bhAvanAne biradAvI hatI. cAlu varSanI vyAkhyAnamALAne kharca zrImatI vidyAbahena mahAsukhabhAI taraphathI maLe emanI paNa temaNe sarAhanA karI hatI. saMghanI vyavasthApaka samitinA rAbhya zrI dAmajIbhAInI "premaLa jyotinI bhAvanAnI paNa emaNe rajUAta karI hatI. A badhAmAM paryuSaNa vyAkhyAnamALAnI saphaLatAnA saMpUrNa yaza ane adhikArI tarIke DaoN. ramaNabhAIne oLakhAvI emanI AmravRkSa sAthe sarakhAmaNI karI hatI. AmavRkSane phaLa AvatAM jema lacI paDe che, name che tema vyAkhyAnamALAnI saphaLatAthI teo savizeSa namra che. A emane AMtaravaibhava che. 'abhyAsa vartuLanA kanvInara zrI subodhabhAIe DaoN. ramaNabhAInI bhAyA, suMdara avAja, yAdazakita ane AtmArthI jIvananA pAsAMnI "prazasya rajUAta karI hatI. zrotAonI bhIDanA ukela tarapha aMgUlinirdeza karIne jJAnayAtrAnA sahabhAgI vi86 vakatAonI tasavIra prabuddha jIvanamAM ane janmabhUmi ane pravAsI'nA taMtrI zrI harIndrabhAI davene pU. murArIbApu jevA apavAdarUpa vidra jananI tasavIra jAhera patramAM pragaTa karavAnuM sUcana karyuM hatuM. vartamAna zrotAo ane vidra vakatAonuM rautanya stara bhinna hovA chatAM ekarUpa che ema jaNAvI, navI peDhInA, bhale vaicArika AMdolana jagAve tevA, cheDA jokhama sAthe paNa, pramANamAM vadhu yuvAna ekAda vakatAne nimaMtraNa ApavAnuM paNa emaNe sUcana karyuM hatuM. kArobArInA sabhya zrI gaNapatabhAI jhaverIe emaNe lIdhelI vyAkhyAnonI nedha ane e parathI TUMkuM tAraNa rajU karI saMtoSa vyakata karyo hato. "janmabhUmi ane pravAsI'nA taMtrIzrIharIndrabhAIe paNa prAsaMgika pravacana karatAM vyAkhyAnamALAnI sajajatA ane pratIti aMge UMDI zraddhA darzAvatAM satata nava-nava divasa ane satata 50 varSothI AvI vyAkhyAnamALA vizvamAM kayAMya cAlatI hovAnI ghaTanA banI nathI, enI noMdha levAvI joIe ane e abhUtapUrva paNa lekhAvI joIe, ema emaNe kahayuM hatuM. saMghanA pramukha zrI cImanalAla cakubhAI zAhe Do. ramaNabhAInI | [ anuMsaMdhAna 97mAM pAne ] . . * * * * , - pAlikA thI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla jezAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa. ' 'muMbaI - 004. Te. naM. 350296 : mudraNasthAna: dhI sTeTasa pIpala presa, koTa, muMbaI-400 01. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Kega. No. MH. Ay/South 54 Licence No.: 37 - 2 - 1 - * 'prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 45: aMka: 11 abaja)vaLa T . muMbaI 16 okaTobara, 1981, zukravAra muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra vArSika lavAjama rUA. 15 : paradeza mATe ziliga 45 chUTaka nakala sa. 0-75 : taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha sahataMtrI ramaNalAla cI. zAha dharma jhanU na [] cImanalAla cakubhAI muslima na gaNAya, tevI ja rIte khAlisatAnanI mAgaNIne virodha 5 jAbamAM akAlI daLanA eka nAnA vargo khAlistAnanI kare te zIkha na gaNAya. pAkistAnano vicAra paNa lAMDanamAM vasatA mAgaNI karI che. zarUAtamAM A mAgaNI pratye durlakSa karyuM. tAjetaramAM keTalAka muslimone thayo. zarUAtamAM tenA pratye upekSA karI, hasI eka vimAnanuM amRtasarathI lAhora apaharaNa thayuM ane tenA cAMciyA kADhI. mAgaNI jora pakaDatI gaI. ane aMte svIkAravI paDI. badhI khAlistAnanA samarthaka hatA tethI A bAbata pratye prajAnuM dhyAna "aMtimavAdI mAgaNIonI A sthiti hoya che. tenA vigedhIo kheMcAyuM. ema kahevAya che ke khAlistAnano vicAra keneDAmAM vasatA athavA madhyastha vicAra dharAvatA loko tene ughADe : virodha karI keTalAka zIkhemAM udbhavyo. paMjAbamAM eka vage' te upADI zakatA nathI ane chevaTa evI paristhiti pedA thAya che ke anicchAe lIdhe. paMjAbamAM zIkha ane hinduo vacce taMgadilI rahI che. paNa teno svIkAra karavo paDe che. tethI khAlistAnanI A mAMgaNI A pravRttithI temAM vadhAre thayuM che. cheDA samaya pahelAM lAlA pratye durlakSya sevavuM posAya tema nathI. . . jagatanArAyaNanuM khUna thayuM. temAM khAlistAnanA samarthakone hAtha ' dezanA bhAgalA paDayAM tyAre sauthI vadhAre zIkhone ane paMjAMbanA hata ema kahevAya che. lAlA jagatanArAyaNa koMgresanA ja nA ne hinduone sahana karavuM paDayuM. pazcima paMjAbanuM rAjya thayA pachI jANItAM AgevAna hatA. temanI 82 varSanI uMmara hatI. teo , , zIkhonI bahumatI thAya te mATe, pazcima paMjAbanuM vibhAjana karI, jalaMdharamAM traNa patro calAve che. hindI, urda ane paMjAbI, temanA paMjAba ane hariyANA evAM be rAjayo karyA. paNa bhAgalA karavAthI patramAM lAlA jagatanArAyaNa khAlistAnane sakhta virodha karatA laghumatI-bahumatInA praznane koI divasa nikAla thato nathI te anuhatA. teo AryasamAjI, hatA. A khUnanI pAchaLa saMta bhIMdaravAlA bhave batAvyuM che. paMjAbamAM hinduonI vasati hajI lagabhaga 40 akAlI daLanA eka varganA AgevAno hAtha hate ema tapAsamAM TakA che. , ' " . . .' ' . ' ',,, , , jaNAtAM temanI dharapakaDa mATe voraMTa kADhayuM hatuM paNa teo pakaDAtA paMjAbanA zIkhe ane hinduone dezanA bhAgalAthI sauthI vadhAre na hatA. thoDA divasa pahelAM, teo svecchAe zaraNe AvyA, paNa sahana karavuM paDayuM hatuM chatAM Aje paMjAba ane hariyANA dezanA khUba dhAmadhumathI ane jANe sarakAra upara upakAra karatA hoya sauthI samRddha rAjya che. paMjAbanA zIkha ane hindu, mahenatu ane te rIte , 1 . kuzaLa kArIgara, ane kheDUta che; jamIna phaLadra 5 che. paMcanadanA A keTalAka mahinA pahelAM zIkhonA eka patha niraMkArInA pradezamAM vadhumAM vadhu nahero che. samRddha zIkhe ane keTaleka darajaje guru, bAbA guru caraNanuM khUna thayuM hatuM. temAM paNa saMta bhIMdaravAlAne hinduo pavilAsI jIvanamAM DUbelA che. dArUnI badI vyApaka che. hAtha hato tema kahevAya che. A khUnanI tapArA dilhInA lepha. zIkha laDAyaka prajA che. A mAgaNI vega pakaDe te dezane mATe kharekhara gavarnara ane sI.bI.AI.ne ropavAmAM AvI che, paNa paMjAbanI ' ciMtAne viSaya bane. eka tarapha pAkistAna ane bIjI tarapha cInanI pilIsane temane sahakAra na maLyo. saMta bhIMdaravAlAnI dharapakaDa sarahado che. paMjAba chUTuM paDe che. jammu, kAzmIra ane himAcala - thatAM ghaNAM tephAne thayAM, vimAnI cAMciyAonI eka mAgaNI pradezano prazna vikaTa bane. kAzmIrane svataMtra karavAnA prayAso to 'bhadaravAlAnI mukita mATe hatI. bhadaravAlA zahIda peThe jAmIna para cAlu che ja. chUTavAnI arajI karatA nathI. be khUnano jenA para zaka che - 15 ogasTa, 1947ne dine ApaNe deza AjhAda thayo. tevAne kadAca jAmIna para korTa choDe paNa nahi. paNa paMjAbanI pahelAM, koI divasa, phIya daSTie ApaNe deza eka ane akhaMDa vartamAna sarakAra ane paMjAbanuM gaMdu rAjakAraNa jotAM, Aje arajI na hato. briTiza hakUmata hatI tyAre paNa dezane eka tRtiyAMza bhAga thAya te sarakAra kadAca virodha na paNa kare. vadhatI jatI taMgadilImAMthI aneka dezI rAjyomAM vaheMcAyela hato. AjhAdI maLatAM, ApaNA chUTavAne mArga zodhe. [A lakhyA pachI teo chUTayA che.'' itihAsamAM pahelI ja vakhata kAzamIrathI kanyAkumArI ane kalakattAthI - akAlI daLamAM moTI phATapha Ta che. zIkhonA bahu moTA bhAgane kaccha sudhI deza eka ane akhaMDa, eka rAjya ane eka baMdhAraNa A mAgaNIne Teke nathI. paNa zIkhAmAMthI koI teno virodha karI nIce Avyo. anyathA ApaNe ItihAsa bhAgalA ane phATa phaTa zakatuM nathI. pAkistAnanI mAMgaNI jevI kaMika paristhiti thai ja rahyo che te kAraNe ja parataMtra thayA.AjhAdI pachInA 33 varSamAM che. e mAMgaNI cheTI hatI ane tenA virodhIo hatA tevA samagra dezamAM bhAvAtmaka ekatA sarjAI nathI. aneka vidhAtaka baLe che, paNa tene jAhera rIte virodha karI zakatA nahi, tema kahe te kAma karI rahyA che. bhAvAtmaka ekatA utpanna karI zake evI Age Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 vAnI nathI. rAjkIya pakSonI chinna-bhinnatA samagra prajA jIvanane sparze che. prabuddha jIvana AjhAdI pachI, dezanA amuka pradezomAM alaga thavAnA nAda UMThatA rahyo che. draviDIstAnanI mAgaNI eka samaye joradAra hatI, hajI sarvathA zAMta thaI che tema na kahevAya, AsAma ane pUrvAMcalanA pradeze-nAgAlenDa, arUNAcala, mijherama, maNipura, tripurA vagere khUba azAnta che. atyAre mAmale kAbUmAM che tema lAge. paMjAbanI mANI kAMIka judA prakAranI che. dharmane nAme ane eka laDAyaka varganI che. dharmajhanUna, bIjA badhA prakAranA jhanUna karatAM vidhAtaka che. pAkistAnanA prazne ApaNe te anubhavyuM. dharmane nAme bhAgalA karavAthI koI prazna hala thato nathI eve anubhava chatAM, A jhanUnane koI kAbUmAM laI zakatuM nathI. eka ja dharmanA hAya te premathI ane sahakArathI sAthe rahe che evA paNa anubhava nathI. nahi to pAkistAnanA bhAgalA na thAta. ApaNA dezamAM dhArmika sahiSNutAnI dIrghA ane UMDI paraMparA che. bhAratanA traNe dharma-vaidika, jaina ane bauddha-sahiSNu che. koI Akramaka nathI. hindu samAjamAM dharmane nAme AkramakatAnuM tattva AryasamAjathI AvyuM ane pramANamAM zAMta thaI gayuM. rASTrIya svayaMsevaka - saMghamAM e tattva che paNa tene vyApaka Teko nathI. zIkha dharma, eka rIte hindu dharmanI eka zAkhA che, paNa meAgalA ane musalamAnA sAthe lAMbI laData karavI paDI hAvAthI, guru goviMdasiMhe, zIkha kAmane laDAyaka banAvI. rAjakIya alagatAvAdamAM dharmanuM bahAnuM hoya che paNa bIjA baLe paNa kAma karatAM hAya che. zIkhA ema kahI zake tema nathI ke bhAratanA rAjyamAM temanI avagaNanA thaI che athavA temano vikAsa ruMdhAyo che, balke sauthI samRddha koma che. paMjAbamAM bahumatImAM che. temanA AMtarika vikhavAdane kAraNe, rAjakIya sattA sadA bhogavI zakatA na hoya to alaga thavAthI te sudharI javAnuM nathI. paMjAbanA hindu jemAM AryasamAjanI sArI saMkhyA che, khAlistAnanI mAgaNIne vaza thAya tema nathI. deza paNa te svIkArI zake nahi. A mAgaNIne videzI baLAno Teko hovA pUro saMbhava che. pAkistAna, cIna ane amerikA AvI takanI rAha joI rahyAM che. zIkhAmAM aMdaranA matabhedo che ane zANA zIkhA tenA virodhI hAya to paNa ughADo virodha ochA karI zakaze. paMjAbanI sarakAra, koI paNa pAnI hAya, temAM A prazna paratve matabheda rahevAnA ja. tethI paMjAbanI sarakAra A paristhitino asarakAraka sAmano karavA samartha nahi rahe. dezanA anya bhAgAnI peThe, 'paMjAbamAM kadAca vizeSa, kAyado ane vyavasthAtaMtra tUTI paDayAM che. paMjAbanI polIsamAM paNa matabhedo hoya te svAbhAvika che. zIkhAne AvI mAgaNI mATe koI vAjabI kAraNa nathI. musalamAno ke harijanA peThe zIkho ema kahI zake tema nathI ke temanA upara jamA thAya che athavA temane rAjataMtramAM ane anyathA yogya sthAna maLatuM nathI. chatAM mAgaNIonI eka hAramALA raju karI che. tA. 16-10-81 maLyuM che. tyAM, AsAmanI peThe, koI videzIonA pagapesAro nathI. tAmilanADu ane dakSiNanA rAjyo peThe, koI bhASAnA prazna nathI. bhaya to e che ke A mAgaNI aMte pAkistAna peThe eka svataMtra rAjayanI mAgaNI thaI UbhI raheze. dezane mATe e khataranAka che. khAlistAnanI mAgaNIno artha zuM te viSe hajI spaSTatA thaI nathI. pAkistAnanuM paNa tema ja thayuM hatuM. zIkha bahumatInuM eka rAjaya karavuM eTalI ja mAgaNI heya to te atyAre che ja. paMjAbane vizeSa svAyattatA ApavI--Autonomy evI mAgaNI hAya te te svIkArI zakAya nahi, badhAM rAjyo tevI mAgaNI kare, balke atyAre thaI rahI che. dezanI ekatA ane akhaMDitatA mATe sabaLa kendra sarakAra vartamAna saMjogAmAM anivArya che. zIkhonI bhASA-gurumukhIne yogya sthAna IndirA gAMdhI A bAbata pUrAM sajAga haze ema mAnIe, paNa teo bIjA praznothI eTalAM badhAM vyasta che ke A bAbata upara pUruM dhyAna ApavAno temane samaya na hoya tema bane to khedajanaka gaNAya. teo vATAghATa karI rahyA che. alsTara-uttara AryalenDamAM ApaNe joIe chIe ke eka dharmanA be paMtheAnA anuyAyIo varSothI khUnakhAra laDI rahyA che. dhArmika jhanUna kahevAtA zikSitAmAM ochuM nathI hotuM, kadAca vadhAre hoya che kAraNa, teo tene mATe AkarSaka kAraNo zodhI kADhe che. vartamAnamAM duniyAmAM dhArmika jhanUnanuM meAjuM pharIvaLyuM che. IrAna ane madhyapUrvanA dezamAM ugratAthI phelAyuM che. teno pavana bIjA dezomAM paNa pharIvaLe ane ApaNane sparze. A prazna pUrI cintAno viSaya che ane samagra deze te mATe sajAga rahevuM paDaze. 9-10-1981 che.! C gItA parIkha devALa ja divALI karatI, hoLI hAme jhALe, utarANe ura--pataMga tUTe, baLeva khisyuM bALe. tahevArone artha karo. jyAM 'artha" taNAye jAge ? ne emAM vahevAra bhaLe tyAM - harSa haNAye kyAMye! bAhyAMtaranI bhIMsa mAnava nijane karyAMya na nyALe, mathI mathIne TALe tAye aTavAto goTALe aMtara anarAdhAra rUpe che leAka hAMtA bhALe, daravAjA jyAM mokaLA che. e DUcA mAre khALe! vArSika sAmAnya sA tArIkha navaokaTobaranA roja bolAvavAmAM AvelI saMghanI vArSika sAmAnya sabhA, saMjogovazAta mulatvI rAkhavI paDI hatI. te sabhA, sabhyone agAu mokalavAmAM AvelA paripatranA ejaMDA pramANenA kAmeA mATe have tA. 7 navembara, 1981 zanivAranA roja sAMjanA pAMca vAge zrI paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM maLaze. temAM samayasara upasthita thavA Apane premabharyuM nimaMtraNa che. cImanalAla je. zAha ke. pI. zAha maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-10-81 prabaddha jIvana 111 jai na sAhitya mAM mAtA nuM sthA na kara ' D che. hIrAbAI rakriyA (zrI muMbaI jena yuvaka saMgha Ayojita paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM puruSe mATe ane gesaTha kaLAo strI mATe zIkhavIne kSabhadeva bIralA kIDA kendra sabhAgRha-copATImAM tA. 1-9-81nA roja apA- bhagavAne bhAratIya saMskRtine uccattama zikhara para pahoMcADI. yelAM vyAkhyAna) sItA- ApaNuM dhyAna vIsamA tIrthaMkara. munisuvrata svAmInA sarva prathama huM mArA pUjaya mAtAjI lamIbAI jhaverIne praNAma samakAlIna sItA mAtA tarapha jAya che. jemaNe rAjayathI dUra AzramamAM karuM chuM, jemanA AzIrvAdathI huM Aje tamArA saunI sAme UbhA chuM. rahIne potAnA banne putra lava ane kuzane muzkela paristhitimAM 'mA' zabdanA uccAraNa mAtrathI hRdaya AnaMdavibhora thaI jAya che. paNa jAtajAtanI kaLAomAM pAraMgata banAvyA. vizeSa zikSaNane mAnI tulanA pRthvI sAthe karavAmAM AvI che. "jananI janmabhUmi kAraNe putro rAma jevA rAjA sAthe yuddha karI zakayA. paristhiti game svargAdapi gariyasi-jo svargathI paNa koI vastu duniyAmAM mahAna tevI vikaTa ke viSama hoya paNa mAtAnuM dhyAna te putranA bhaviSya para ja hoya te mAtA che ane dharatImAtAnI gAda che. nArInA jIvanamAM hoya che. putramAM guNa ane zakitano vikAsa thAya, putra yazasvI traNa rUpa daSTigocara thAya che: mAtA, bahena ane patnI. traNe rUpamAM ane zUravIra bane evI maMgala bhAvanA sAthe mAtA putrane enuM gaurava adabhuta che. A traNe rUpamAM e saMsArane kaMI ne kaMI vyAvahArika ane AdhyAtmika zikSaNa Ape che. paristhitio sAme pradAna kare che. jaina dharmamAM mAtAnuM sthAna keTaluM UMcuM che, tenA jhajhUmatAM temane anukULa banAvavI e jIvananuM lakSya hovuM joIe. kavA huM Aja ApanI samakSa upasthita thaI che. Circumstances should not guide us, we should guide them. saMtAnanI prathama guru mAtA che. saMtAnane vivekapUrNa saMskArI kaikeyI-sItAnI sAthe mAtA kaikeyIno ullekha paNa karavo joIe. banAvavAnI javAbadArI enI ja che. lagabhaga badhA dharmoe mAtAnA vimalasUri kRta jaina rAmAyaNa "pahemacariyamAM kaMkeyIne vicAraka ekachatrI varcasvanI mukata kaMThe prazaMsA karI che. jenA kavi mAnatuMgA ane mane vaijJAnika nirUpavAmAM AvI che. mAtA kaikeyI pitAnA , cArye A zlokamAM mAtAnA guNagAna karyA che. putra bharatanI bhAvanAone jANatI hatI ke jo dazaratha rAjA dIkSA , 'strINAM zatAnI zatazo, janayanti putrAn leze te putra kayAreya paNa mahelamAM rahenAra nathI. putranA A mane ? nAnya sutaM tvaduparma, jananI prasUtA bhAvone dhyAnamAM rAkhIne eNe bharata mATe rAjya mAgyuM hatuM. kaI sarvAdizo dadhatibhAnu, sahastra razmi mAtA Icchaze ke potAno 'lAla kasamaye dIkSA laI potAnAthI dUra a fjhanayati vaMzanAma ' 22 . . thaI jAya. mAtA ne putranA hAvabhAva parathI ja enI mane dazA jANI sUrya jevA prakhara ane tejasvI putrane jevI rIte prAcI (pUrva) zake che. kahevata che ke "putranAM lakSaNa pAraNAmAM.' bharata te ayodhyAmAM dizA ja dhAraNa kare che, te ja rIte dhArmika ane AtmakalyANanA rahIne paNa saMnyAsInI jema ja rahe che. patha para agresara bananAra putrane dharmaniSTha tathA sarvaguNasaMpanna kamalaprabhA: je mahA puNyazALI mayaNAsuMdarI ane zrIpALane mAtA ja janma Ape che. ' yAda karI siddhacakranA nava AyaMbilanuM vrata karavAmAM Ave che, marUdevI mAtA-bhAratIya saMskRtimAM AdijanetA bhagavAna e zrIpALanI mAtAe kaI rIte kaSTa sahana karyA hatAM ? rAjyamAM tramaSabhadevanAM guNasaMpanna mAtA marUdevIne koNa nathI oLakhatuM? saMkaTa hovAthI potAnA ekamAtra putrane lai rAte ja vanamAM cAlI garbha dhAraNa thatAM ja mAtAe zubhanuM sUcana karanAra cauda svapna nIkaLI. zatruothI bacavA putrahita kuSTha rogIonAM ToLAmAM joyAM tathA mahAna maMgalakArI jIvanuM garbhamAM Agamana thayeluM jANI bhaLI gai. kai evI mAtA haze je jANIbUjhIne AvA asAdhya mAtAne khUba harSa thayo. saMskRtine prAraMbha karanAra Adi putranI rogIo sAthe rahe? jIvanane meha choDI mAtA kamalaprabhAe putra mAtAne Indra ane bIjA devo paNa praNAma kare che. vakhata jatAM putra zrIpALanI rakSA karI. dIkSA (pravayA) levAthI vatsala mAtA marUdevI putraviyoga sahana nathI devakI: bAvIsamA tIrthaMkara ariSTaneminA samayamAM vAsudeva karI zakatI ane vAtsalyabhAvathI vihvaLa banIne AMkhamAM AMsu - bhagavAna zrIkRSaNanI jananI devakInA hRdayavidAraka udgAra vAMcatAM sAthe patra bharatane Thapako ApatAM kahe che, "tame te rAjaya vaibhava AMkha bhInI thai jAya che. mAtA devakI vAtsalyabhAva sAthe cAkSubhegavI rahyA che ane mAre putra jaMgalamAM bhaTakI rahyo che. paraMtu ' bharI AMkhe putra kRNane kahe che, 'ATha ATha putronI mAtA hovA jyAre spabhadevane samavasaraNamAM mAtA jue che te mehane paDado chatAM meM eka paNa putrane godamAM besADI na ramADayo, na enI tUTI jAya che ane samabhAva AvatAM ja hAthI upara beThelAM hatAM kAlIghelI vAto sAMbhaLI ke na kadi bAlakriDAnuM sukha pAmI zakI. tyAM ja temane kevaLajJAna prApta thaI jAya che. mAtAnI AvI vANItha kRNa dravita thaI gayA. sAcA bhAvathI. A avasarpiNImAM mAtA marUdevIe ja sau prathama mekAmAM akAya iSTadevanI tapazcaryA karI. jenA phaLasvarUpa putra mAtA devakInI amara sthAna prApta karyuM. enAthI paNa ApaNI alaukika Adya gedamAM ramavA lAgyo. mAtAe potAnA putrapremanA koDa pUrA karyA. mAtRzakitanuM gaurava pragaTa thAya che. mAtA tarapha sarvocca bhAvanAonuM nArInI pUrNatA mAtAnI bhUmikAmAM ja pUrNatA pAme che. " . A jIvaMta pramANa ane utkRSTa pratIka che. jena AcAryo ane thAvasthAmAtA : jaina dharmanA 'zAtA dharmakathA" sUtranA pAMcamAM kavioe mAtA marUdevInA vAtsalyanA udagAro upara ghaNAM kAvyo, adhyayanamAM thAvaracAmAtAnI kathA Ave che. mAtA putrane pravajyA gIta vagere prakAranAM vibhinna bhASAomAM racyAM che, je Aje paNa (dIkSA) nahIM levA mATe ghaNuM samajAve che, paNa putranI saMsAramAtAnA vAtsalyabhAvane pragaTa kare che. mAtA marUdevIe evA kAla- tyAganI daDha ichA joi chevaTe saMmati Ape che. zreSThi mAtA pyArA japI (kALane jItanAra) putrane janma Apyo, jethI eka saMskRtine putrane niSkramaNa utsava rAjavI ThAThathI UjavavA irachatI hatI. janma Apyo ema kahevAmAM atizayokita nahIM thAya. botera kaLAe potAnA vAtsalyabhAvone dabAvI, nIDara banI mAtA vAsudeva kRSaNa Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12:014 . . . , , , , ; , -- * . . . prabuddha na. tA. 16-10-81 pAse jai belI, devatAone priya evA kRSNa, mAro ekamAtra putrone vikalAMga banAvI detA hatA. mAtAnuM hRdaya A amAnuSI putra tIrthakara ariSTanemi pAse dIkSita thaI rahyo che. mATe mane kRtyathI AkrAnta thai gayuM. prasava pachI vizvAsu dhAva mAtAdrArA chatra, daMDa ane cAmara Ape." mAtAne Avo adabhuta tyAga amArA taitaliputrane bolAvI potAne snehapiDa soMpI dIdhA. joIne kRSaNe kahyuM, "devAnuM priye, pote ja tenA dIkSA-mahotsavanI mAtA padmAvatIe putrane rAjamahelethI dUra maklI putrane vikalAMga badhI vyavasthA karIza.' Ama kahI badhI javAbadArIo pitAne thatuM aTakAvyo. mAthe lai lIdhI hatI. madAlasA- emanAM guNagAna jaina ane jainetara vidvAnoe trizalA: ghaNI jaina kathAomAM varNana maLe che ke mAtA khUba gAyAM che. hAlaraDAM gAtAM gAtAM ja putramAM evA vairAgyanA ane zizu vacce snehane saMbaMdha garbhadhAraNa sAthe ja zarU thai saMskAra emaNe reDayA ke yuvAna thatAM ja. saMsAranA sukhane asAra jAya che. mArA halanacalanathI mArI mAtAne kaSTa thaze." ema vicArI ne samajI vairAgyanA mArge cAle . mAtA mAlasA jaDa ane vardhamAna garbhamAM sthira thai gayA. mAtA trizalA ene azubha cetananA sUkSma jJAnanI zAtA hatI. bALaka komaLa choDa jevuM hoya che, mAnI du:khI thaI gayAM. enuM vistRta varNana kulapasUtramAM Apela tene jema vALe tema vaLI zake. che. mAtAnA snehathI prabhAvita thai putra vardhamAne saMkalpa karyo ke aNika muninI mAtA-ekavAra araNika muni sakhata garamImAM mAtApitAnI hAjarImAM dikSA nahIM lauM. gocarI vahoravA nIkaLyA hatA. anAyAsa ja vezyAne ghera gayA ane ' devAnandA: tIrthakara mahAvIranI mAtA devAnandAnA utkRSTa tyAM rahI gayA. mAtAne khabara paDatAM e vihavaLa banI gai. tyAgI putrane zodhavA nIkaLI paDI. 'araNika', 'araNika', karatI mAtA vAtsalyabhAvane paNa na bhUlI zakAya. mAtAe mAtra eMsI divasa sudhI vardhamAnanA jIvane garbhamAM rAkhyo hato. te paNa tIrthakara galIe galIe, bajAre bajAre pharavA lAgI. mAtAne dardabharyo avAja mahAvIrane samavasaraNamAM joIne putrasnehane kAraNe emanA stanamAMthI zataraMja ramatA putrane saMbhaLAyo. tarata ja araNika muni nIce UtarI mAtAne page paDayA, potAnI bhUla mATe prAyazcitta karI guru pAse dUdhanI dhArA vahevA lAgI. gaNadhara gautamanA praznano uttara bhagavAna mahAvIre bharI sabhAmAM ApyuM, "A mArI mAtA hatI, gautama." gayA. A rIte mAtAputrane vairAgyanA mArga para pAcho lAvavA mATe badhuM ja choDI zake che. te samaye mAtAne keTalo Adara thato hato. | " kImatI-agiyAramIthI teramI sadImAM paNa keTalIka tejavI mRgAvatI rAjanItimAM nipuNa rAjA protane lAlaca mAtAnA udAharaNa maLe che. AbunA .kalAtmaka ane sthApatya ApI putra udayanane mATe rAjAnI cAre bAju parakoTA killo kalAnA ajoDa maMdiro pAchaLa paNa evI ja kathA che. banAvI dIdho. mAnasika du:khathI pIDita pati viyoginI A mAtAne rAjA bhImadevanA maMtrI vimalazAhanI patnI zrImatIne I ' putranA saMrakSaNanI cintA hatI. bhautika airakSaNanI sAme mAtAe saMtAna na hatuM. te udAsa rahetI hatI. patine e vAtanI khabara putrane Atmikacitana paNa ApyuM ane putra udayanane caDaprotane paDI. te samaye Abu parvata para suMdara maMdira banAvavAne AraMbha : sapI bhagavAna mahAvIra pAse dIkSA lIdhI. AjanI mAtAo thayuM hatuM, paNa temAM vidane AvavA lAgyA. tethI vimalazAhe traNa putrane saMrakSaNa te Ape che paNa enI unnati mATe keTaluM cintana divasa sudhI annajaLane tyAga karI devI aMbikAnI ArAdhanA karI. prasanna thai devIe varadAna mAgavA kahyuM. eNe putra prApti ane . bhadrA - e ja samayamAM thayela mahAna tyAgI zAlibhadranI Abu parvata para maMdira baMdhAvavAnAM varadAna mAgyAM. devIe eka mAtA bhadrA yAda Ave che. mAtA bhadrAe putra zAlibhadrane rAjA ja varadAna mAgavA kaj. tethI vimala zAhe patnIne pUchIne kahevA zreNikanI gedamAM parezAna joI kahyuM, 'rAjana, zAlibhadra bahu kahyuM. zrImatIne jaine vAta karI, eNe putrameha choDI kahyuM, "saMsAra sukomaLa che. ene mukata vAtAvaraNamAM rahevAnI Adata che. je mAtAe asAra che. putrathI te sAMsArika jIvanane saMbaMdha che. tIrNoddhAra thaze vepAravaNajane badhA kArabhAra jAte saMbhALyo ane putranA bhautika enuM puEya janmajanmAntara sudhI maLaze. mAtra putraprAptine badale sukhamAM viThana na paDavA dIdhA, te mAtA putrane parezAna kaI rIte maMdiranA tIrthoddhAranuM varadAna mAge.' zrImatInI ni:saMtAna rahevAnI joi zake? mukata vAtAvaraNanI jema mukata citana bALakane maLe bhAvanA ananya che. zAstra vizArada AcArya vijayadharmasUrijIe A e jovAnuM kAma Aje paNa mAtAnuM ja che. zrAvikane mahimA "Abu' nAmanA pustakamAM varNavyA che. celaNA- jaina sAhityamAM dohaMda (DAlo) upara ghaNuM lakhAyuM pAhiNI-agiyAramI sadInA mahAna AcArya hemacaMdrAcAryanI che.rAjA bibisAra (zreNika)nI rANI celAne garbhadhAraNa pachI mAtA pAhiNIe jaina saMghanA zrAvakone Agraha joI potAnA e dohada thaze ke jenAthI ene khabara paDI ke mArA garbhamAM putra cAMgane AcArya devacaMdrane sepI dIdho. zrAvikA pAhiNI devamArA pati sAthe zatrutAne vyavahAra karanAro koi jIva AvyuM che. darzana ane guruvaMdanA mATe gai hatI. putra cAMga sAthe hato, je e manovaijJAnika satya che ke je jIva garbhamAM haze e prakAranI upAzrayamAM AcArya devacandranI pATa upara besI gaye. jotiSinA tIvra icchA mAtAne thaze. patinA kALajAnuM mAMsa khAvAnI icchA jANakAra AcArya bALakanA A viziSTa lakSaNa joi potAnA ziSya thatAM ja mAtA celaNA udAsa thaI gaI. putrajanma thatAM ja evA banAvavA pAhiNIne kahyuM. mAtA avAka thai gaI. paraMtu saMghanA kUra manabhAvavALA navajAta zizune eNe dAsI sAthe jaMgalamAM zrAvako ghare AvI vinavavA lAgyA tyAre saMmata thai. thoDo samaya mekalAvI dIdho. mAtAe potAnI svAbhAvika vAtsalyanI bhAvanAone mAtAnA hRdayamAM vAtsalya ane dharma vacce saMgharSa cAlyo. aMte kaI rIte dabAvI haze? zAsananI pratiSThA mATe mAtAe pitAnA putrane sopI dIdhe. e ja prasaMge vAtsalyabhAvane dabAvI, pharajane lakSamAM rAkhI mAtA hemarAMdrAcArya mATe vidvAna piTarsane kahyuM che hamacandra ijha dha besana keTalI svastha rahI zake che te celaNAnA udAharaNamAM jovA maLe che. A dha naoNleja.' padmAvatI- phona dharmakathAnA caudamA adhyAya anusAra rAjA rudramA-vIra nirvANa saMvata 222mAM dazapuranA rAjapurohita somadevajInI patnIe rakSita putrane janma ApyuM. ene kizorAkanakratha rAjaya ane vaibhavamAM eTalA Asakata hatA ane eTalA magna hatA ke putra mAruM rAjaya chinavI leze ema vicArI navajAta (anusaMdhAna 118me pAne) Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA. "6 1081 prabuddha jIvana mAnasika tANuM: kAraNa ane nivAraNa 0 yuvAcArya mahAprajJa "duniyAmAM evI vyakitao epachI maLaze jemane mAthAnA dukhAvAne anubhava na hoya evI vyakitae ethI paNa ochI maLaze jemane potAnA manathI viruddha kaMI thAya chatAM kaSTa na thAya, mAthAne dukhAve zA mATe thAya che? nirAzA zA mATe anubhavAya che? mAnavI tANa zA mATe anubhave che? ane te chelle tabakko AtmahatyA zA mATe kare che? te ghaNI badhI bImArIono bhAga zA mATe bane che? te DokaTaro pAchaLa zA mATe paDe che ? tene davAonI cAdata zA mATe paDI jAya che? A badhAMnA mULamAM zodhIe te ApaNane eka ja kAraNa hAtha lAgaze ane te che pratikriyA. manuSya kriyA ochI kare che, pratikriyA vadhu kare che. pratikriyAne kAraNe ja bImArI Ave che. nirAzA gherI vaLe che ane Dagale ne pagale du:khanI lAgaNI thAya che. emAMthI laghutAgraMthi haidhAya che ane dhIme dhIme laghutAgraMthi AtmahatyA tarapha prerI jAya che, pratikriyA ghaNI moTI tANa che. huM mAnuM chuM ke jUnA jamAnAmAM mANasa pAse sukha-sagavaDanAM sAdhane ochAM hatAM. enuM pariNAma eka te e AvatuM ke te potAnuM mana mAnyuM na karI zakatuM ane bIju te e ke tenI sahanazakita vRddhi pAmatI. AjanA jamAnAmAM te mANavA mATe badhA prakAranI sagavaDa hAjara che, enuM eka pariNAma te e AvyuM ke te potAne managamatI sagavaDa meLavI le che, je I che te varanuM ene maLI jAya che. bajAramAM vastuonI eTalI relamachela che ke mANasa emAMthI kaI levI ane kaI cheDavI emAM ja muMjhAI jAya che. vastuviputaLAnuM pariNAma e AvyuM ke mANasanI sahanazakita naSTa thaI gaI, e jarA jeTalI paNa agavaDa sahana nathI karI zakate. - AjanI sauthI moTI samasyA che-prakriyA ane asahiSNutA. Aje duniyAmAM A rasamasyA para vadhu dhyAna ApavAmAM Ave che. kema ke badhI bImArIonA mULamAM tANa (Tenzana) che. tANa zArIrika ane mAnasika ane prakAranI hoya che. mAnasika tANa vadhu kharAba che. manovijJAnanA vidvAne ane vicArakoe samasyAnI jaDane pakaDI lIdhI che. tIrthakaro ane prabuddha vicAe ene ghaNA samaya pahelA ja pakaDI lIdhI hatI. eka mahAna AcArye kaj, "TTTEvata: Dhi 'vize' ' jeNe A kahAM teNe cakkasa samajI lIdhuM hatuM ke du:khanuM mULa che-kaSAya. kapAyane artha che tANa (tAva). krodha, mAna, mAyA, lobha, pa, IrSA, kalaha, dhRNA vagere kapAyanAM prakAra che. e ja badhI samasyAnA mULamAM che. jo dharmanI rIte enuM vizleSaNa karIne te kadAca koIne dharmamAM AsthA hoya ke na paNa hoya, koI dharmano svIkAra kare ke na kare. paraMtu Aje prazna kevaLa dharmane nathI. Aje prazna che cikitsA ane sAravArane. praznane A rIte tapAsavAmAM Ave che. tabIbI kSetre mAtra zArIrika rogane nahIM, mAnasika roge paNa hoI zake ema svIkAravAmAM Ave che. bImArInuM mULa zarIra mAtra nathI, mane paNa che. kevaLa zArIrika bImArIo ochI che, mAnasika bImArIo ja vadhu che. A bImArIo badhI vicAradhArAmAM parivartana lAvI dIdhuM che. Aje eTaluM pUratuM nathI ke bImAra paDayAM ke cAlo DaoNkaTara pAse, Aje te DaoNkTara pAse jatAM pahelAM manocikitsaka pAse jAo ane e nidAna karAvI le ke A bImArInI pAchaLa kaI kRSi kAma karI rahI che. manane jANavuM-nANavuM bahu jarUrI che. hRdayarogamAM zarIra karatAM mane vadhu javAbadAra che. perelisisa (pakSaghAta) ane alsara jevA rogamAM paNa manane hAtha vadhu che. - eka DaoNkaTara mArI pAse beThA hatA. eNe kaha!-viTAminanI gALIo kaMI nukasAna nathI karatI. zarIra jarUra pramANe amuka bhAga rAkhI le che, nakAmA bhAga pheMkI de che. meM kaha-A vAta tabIbI vizAnane anurUpa nathI. tame te e jANo cho ke vadhArAnA bhAgane bahAra kADhavA mATe AMtaraDAne keTale vadhu zrama levo paDe che? zuM e hAnikAraka nathI? emaNe A vAta svIkArI. ApaNA asaMyamane kAraNe zarIramAM zuM zuM pratyAghAta janme che e ApaNe nathI jANatA, paraMtu e pratyAghAte ja bImArIo pedA kare che.. Aje zarIra karatAM mana para dhyAna devAnI AvazyakatA che. navAInI vAta to e che ke je manadvArA A zarIranI yAtrAnuM saMcAlana thAya che enA tarapha mAnavI dasa TakA jeTaluM paNa dhyAna nathI Apate rAte je zarIra jIvananA saMcAlananuM eka sAdhana mAtra che te tarapha nevuM TakA dhyAna Ape che. zarIra para nahIM, paNa mAtra Indri enA saMtApa ane tRpti para ja vadhu dhyAna kendrita karavAmAM Ave che. sauthI moTI samasyA te e che ke vyakita pitAnA tarapha sajAga nathI, bahAranI bAbate tarapha sajAga che. e bIjA tarapha vadhu sajAga che. Adhunika manovaijJAnikoe eka cikitsA paddhatine vikAsa karyo che jene 'bAphIDabeka' kahevAmAM Ave che. bhAratamAM hajI ene pracAra ocho che. amerikA jevA dezamAM e pUrNapaNe vikasita ane pracalita che. enAM yaMtre paNa maLe che, je kharIdI laI pitAnI tapAsa karI cikitsA karI zakAya. A koI navI vAta nathI. e prAcIna yogapaddhatinI ja Adhunika yAMtrika AvRtti che. pitAne jovuM jANavuM ane ThIka karavuM. kintu A paddhatithI paNa vadhu mahatvapUrNa che- kAyotsarganI paddhati; "dhyAnanI paddhati', pote ja potAne jovAnI paddhati. jayAre mAnavI kAyotsarga karI saMpUrNa zithila thaI jAya che ane pitAne jovA lAge che tyAre tANa potAnI meLe ghaTI jAya che. enuM spaSTa kAraNa che. ApaNe prANI chIcAne ApaNI jIvanayAtrAnuM prANa vaDe saMcAlana thAya che--jeTalI paNa bImArI che te badhI prANanA asaMtulanathI pedA thAya che. lehInI zirAo astavyasta thaI jAya che, Aje e sAbita thaI cUkayuM che ke potAnI pragazALAmAM beThAM beThAM eka manovaijJAnika rogInI zirAo astavyasta karI mAthAno dukhAvo pedA karI zake che. pharI e mAthAnI zirAone vyavasthita kare che jethI mAthAno dukhAvo maTI jAya che. kahevAnuM tAtparya e che ke mAthAno dukhAvo upajAvI paNa zakAya ane maTADI paNa zakAya. A badhuM prANazakitanA AdhAre thAya che. prANazakitanuM saMtulana vyakitane svastha rAkhe che ane asaMtulana asvastha banAvI de che. potAnA prati jAgRta banavAne artha che, prANazakitane pUrNarUpe saMtulita rAkhavI. . . prekSAne artha che-jovuM. ApaNe zarIranA badhA avayavone eka pachI eka joIe chIe. jovAnuM cartha e che ke prANazakitane AkhA zarIramAM saMtulita karavI. eTale jayAM-prANazakitane saMcaya vadhAre che tyAM ochA thaze ane jayAM kamI che tyAM pUrti thaze. prANazakitanI samatalatA sthApita thaze. coTale jyAM paNa tANa che tyAM te visajita thaI jaze ane bImArIo ochI thaI jaze. A thAnanI paddhati che ane sAthe sAthe cikitsAnI paNa asarakAraka Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-10-81 114 prabuddha jIvana paddhati che. prANazakita samatola thAya pachI davA levAnI koI jarUra nathI. enI tyAre ja jarUra paDe che jayAre prANaIkita samatola thatI nathI ane uparathI roga maTADavA mATe davAo levAmAM Ave che. jUnA jamAnAmAM kahevAmAM AvatuM ke bImArIne pAkavA devI joIe. davA laI ene samApta na karavI joIe, ene potAnI meLe pAkavA devI joIe. dareka bImArInI hada hoya che. AjakAla bImArIone pAkyA devAnI vAta jUThANuM lAge che. Aje mAnavI eTale zIdhragAmIutAvaLi banI gayela che ke savAre bImAra paDaze ke be kalAkamAM te sAjonara thaI javA Icche che. jo davA levAnI rIta badalavAmAM Ave te jIvananA ghaNA prazna saraLa banI jAya. rogane maTADavA mATe davA levAne je mimmA draSTikoNa racAye che ene ja dUra kara joIe. misyA khyAlathI tANa pedA thAya che. jIvana tarapha, zarIra ane mane takSa, pitAnI mAnyatAne tarapha je miLyA daSTithI jovAmAM aAve che tenAthI tANa pedA thAya che. jo daSTi sAcI rIte badalAya te tANa khatama thaI jAya. tANa vikTa samasyA che, paNa enAthI paNa moTI samasyA che- beTI mAnyatAonI. | manuSya samAjamAM rahe che. samAjamAM tANa pedA thAya evA seMkaDo banAva bane che. mANasa jo potAnuM samatelapaNuM na jALavI zake to te Dagale ne pagale tANamAM dabAIne duHkhI thaI jAya che. rasamAjamAM koI paNa mAnavIne se TakA sArA ke kharAba mAnavAmAM nathI AvatA. vyakitae vyakitae pAtAne alaga daSTikoNa hoya che. te koIne sAro mAne che to koIne kharAba. je vyakitae bahu saMvedanazIla hoya che teo bIjAnuM beleluM kaMI sahana nathI karI zakatA. teo kAma kare che ane Icche che ke badhA emanI prazaMsA kare. keI prazaMsA kare che ane koI nidA paNa kare che. teo prazaMsAne svIkArI le che; emAM pote rAjI thAya che, paraMtu niMdAne sahana nathI karI zakatA. emAM tANa pedA thAya che. mANasa potAnuM mUlyAMkana bIjanA AdhAra para kare che. mANasanuM AkhuM jIvana bIjA para AdhArita banI jAya che. bIjAnA pratyAghAtanA pate paDaghA pADe che. A duniyAmAM tANanI khoTa nathI. tANane jayAre joIe tyAre bharI zakAya che. aAjane mAnavI te enAthI bharyo paDayo che. vyakitanI aMdara vasatA kapAya ane bahAranuM vAtAva-tANa mATe pUratI sAmagrI che. prazna e che ke tANane kayAMthI dUra karavAmAM Ave? tANanI zarUAta kayAM che ke jyAM ApaNe prahAranI zarUAta karIe? huM dhAruM chuM ke Adhunika rAmAjazAstrI ane mane vaijJAniko e vAta para bhAra mUkaze ke paristhitine sudhAravAthI tANa ochI thaI zake che. je paristhitie tANa pedA kare che jene pahelAM sudhAravAmAM Ave, paraMtu adhyAtma ane pega vighA jANanAra e vAtamAM sahamata nahIM thAya. te mAne che ke tANane samApta karavAnuM prAraMbhika biMdu che- aMdaranA kapAyone ochA karavA. kaSAyone ochA karyA vagara tANane maTAvI na zakAya. paristhiti ja badhuM kaMI nathI.. eka paristhiti badalAya che ane bIjI pedA thAya che. paristhitione te kadi samApta na ja karI zakAya ne?! ThaMDI jatAM garamI Ave che ane garamI jatAM ThaMDI. vadhu ThaMDI paNa nathI gamatI ke vadhu garamI paNa nathI gamatI ane vadhu varSa paNa kayAM game che? Akhare, traNa mukhya Rtuo che. eka pachI bIjI cAve che. darekane potAnI samasyA che. samasyAene kayAM sudhI haTAvI zakazo? eka samasyAnuM nivAraNa thAya che tyAM bIjI mAthuM UMcuM kare che. A pratikriyA kayAreya samApta nathI thavAnI. e eka paNa yuga nathI Avyo jemAM samasyAo na UbhI thaI hoya. evo eka paNa mAnavI nathI je pUrNapaNe samasyoothI mukata hoI zake. tANa eka samasyA che. ene eAchI karavAne sahele mArga A che. potAnI aMdara jovuM, pitAnI aMdaranA pheraphAranI nedha levI. je vyakita sadara jotAM zIkhI le che tenA jIvananuM A . vAtAvaraNa badalAI jAya che. A prayogAtmaka jIvana che. mAtra upadezathI kaMI nathI thatuM. prAga e rUpAMtaranA ghaTakarUpe che. upadezanA zabda mAtra zULa magajane sparze che. mANasa enAthI badalAte nathI, te badalavA mATe zabdo nakAmAM che. zabdo tyAM pahoMcatA nathI. upadeza te prAraMbhamAM mAtra preraNArUpa che. te mANasane rastA para laI jAya che. pitAnA upara prayogo to mANase pote karavA paDe che. jo dharma prayAgarUpa bane te tANanI samasyA na rahe. kaMI nahIM te dhArmika mANasa mATe te A samasyA na rahe. eka bahena dhyAnazibiramAM AvI. te grejyueTa hatI. samajadAra ane suzIla hatI. te mAthAnA sakhata dukhAvAthI trAsI gaI hatI. mAthAno dukhAvo UpaDe ke e asvastha banI jatI. te samaye jo kaI bhAI ke bahena enI pAse Ave to ene thatuM ke jANe yamadUta Avyo. zibiramAM traNa divasa sudhI vividha prayoga thatA rahyA paNa kaMI pharaka na paDaze. te nirAza thaI gaI. rothA divasanI savAra thaI. enA mAthAnA dukhAve maTI gayo. dasa divasa pachI eNe kahyuMhuM jIvanathI nirAza thaI cUkI hatI. paNa zibiramAM dhyAna sAdhanAmAM mArI kAyApalaTa karI dIdhI. huM paccIsa varSanI chuM, paNa meM mAnI lIdhuM hatuM ke have jIvana samApta thaI cUkyuM che. zibiranA prayogathI mArAmAM navI AzA, navo utsAha ane navA umaMga AvI rahyAM che. mArI vicAravAnI rIta ja badalAI gaI che.' tANane kAraNe nirAzAnI lAgaNI pedA thAya che. samasyAnA bahAranI kAraNa zodhavA vyartha nathI, paNa vadhu upayogI to e che ke samasyAnI bhItaramAM khedakAma karavAM. tANane aMta lAvavAne A saraLa ane sAco mArga che. mAnavI cIDiyA bane che, gALe bhAMDe che, bakavAsa kare che. A ' badhA AMtarika doSa che. bahAranA nimitto bhale ene vadhAre, paNa utpatti te aMdara ja thAya che. enuM eka kAraNa bhejananI viSamatA . paNa che. bhejanane asaMyama apAna vAyune duSita kare che. jenA apAna vAyu duSita hoya che tenuM mastaka paNa duSita thAya che. jene apAna vAyu jeTale sApha hoya che tenuM mastaka eTaluM svastha hoya che. - tANanI A TUMkamAM carcA thaI. enA thaDA mukhya taLe A pramANe che:- ! * ApaNe bahAra karatAM aMdara tarapha vadhu sajAga banIne ApaNe ApaNA aMta:karaNane vadhu samajavA pramatna karIe. traNa kriyAo che- zvAsanI kriyA, zithilIkaraNanI kriyA ane pitAne jovAnI kriyA, A traNene samyaka rUpathI prathAga kare. prANanuM samatalapANe sAdho. bhajanane saMyamita karI apAna vAyune zuddha rAkhavA prayatna karIe. ApaNA mastakamAM je AgaLane. bhAga che te potAnI pratikriyA kare che tyAre badhI gaDabaDa UbhI thAya che. jo ApaNe dhyAna dvArA mastakanA A bhAga tathA piTarI glAnDanuM samatolapaNuM jALavI laIe te bIjI badhI kriyAe potAnI meLe vyavasthita thaI jaze. ' adhyAtmanI je bhASA che tene ApaNe Adhunika zarIrazAstranI ane mAnasazAstranI bhASAmAM sAcI rIte samajIe ane tene prayoga karIe. ! * dareka vyakita pitAne cikitsaka bane. dhayAnane prAga e AdhyAtmika sAdhanA ane dharmane sauthI mahattvapUrNa prAga che. sAthosAtha te badhI bImArInI cikitsA paNa che. enAthI vadhu saphaLa cikitsA bIjI koI nathI. e ApaNA jIvana mATe amRta che. (amarakAratI' mAMthI sAbhAra) Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 : tA. 16-10-81, prabuddha jIvana << thoDA gAMDA mANasenA hAthamAM duniyAnA vinAzanI cAvI [] vijayagupta maurya nAza ocho thAya che e dalIla mUDIvAdI amerikAne manapasaMda gApaNanA ghaNA prakAra che. temAM jayAre bahu buddhi ane che, paNa pazcima yuropanA deze tenAthI prabhAvita nathI thatA. temane asIma rAttA dharAvanAra mANasa gAMva thAya che tyAre temanI Asa- bIka che ke mAraphADanI philmane mAjI abhinetA raMganuM baLapradarzana pAsanA mANase nahIM, paNa dUranI AkhI duniyA jokhamamAM mukAi karIne yuddha netarI le te pahele sarvanAza pazcima yuropane thAya. ' jAya che. lA taratA kramamAM AvA gAMDA mANasa tarIke amerikAnA pramukha AthI temane pitAnA rakSaNa mATe nyuTrona boMba nahIM, paNa amerikA reganane, raziyAnA pramukha bejhanevane ane AMkha mIMcIne reganane ane raziyA vacce samAdhAna mATe vATAghATa joie che. anusaranAra mAgareTa thecarane gaNAvI zakAya. 1966 sudhImAM regana, . irAnI akhAta ApaNA uMbarA najIka che ane tyAM ApaNAM 15 upara agiyAra mAM caDhAvo eTalA (eTale doDha Triliyana) ati mahattvanAM Arthika hita che tethI tyAM yuddha saLage, yuddha, maryAdita zrelara lazkarI baLa mATe vAparavA mAge che. tethI phugAvo bekAbU rahe te paNa ApaNane tenI ghaNI ciMtA che. amerikAe irAnI banaze tenI temane ciMtA nathI. temaNe amerikAnI prajA mATenAM vividha akhAtanA yuddhane mera gaThavI rAkhe che. hiMdI mahAsAgara ane kakalyANanA kharcamAM abajo rUpiyAne kApa mUkayo che ane sRSTinA arabI samudramAM amerikAnA ane tenA mitronAM traNa Dajhana jeTalAM saMhAra mATe abajo Dolara vadhu phALavyA che. temanA gAMDapaNanAM kRtyomAM yuddhajahAjo che, jemAM amerikAnA vimAnavAhaka jahAjo be che. pAkistAnane (te abaeNba banAvatuM hovA chatAM traNa abaja sela sabamarIne hoya te judI. bhUmidaLane rAkhavA koi deze amerikAne ranA kharce zastrathI sajaja karavuM, topageLA vaDe pheMkI zakAya tevA rajA ApI nathI. Araba deze ema mAne che ke irAnanA zAha nyuTrona boMbanuM yuddhanA dhoraNe utpAdana karavuM. amerikAne Teke ApatA amerikAnI saiDamAM vadhu bharAyA tethI ja zAhanI zahenazAhatane badhA jamI saramukhatyArone paMpALavA ane temane madada karavI, nAza thaze. paraMtu have ijipta bina-joDANavAdI mahoruM tyajIne mAnavaadhikAronI avagaNanA karavI, vagere kRne samAveza thAya amerikAnI chAvaNImAM vadhu ne vadhu sarakI gayuM che. pramukha sAdate che. vAilDa vesTanAM sinemA citronA A khalanAyaka vAstavika jagatane mithyA gaurava letAM kahyuM che ke pazcima eziyAmAM amerikAnA sAthI paNa vAiDa vesTanI mAraphADanI vesTarna phika jevuM banAvI devA tarIke ijharAyalanuM sthAna have inDei lIdhuM che. mAge che. duniyAnA kamanasIbe amerikAmAM jeo mAraphaDamAM mAnavA- tema chatAM pazcima eziyAmAM atyAre bhUmidaLa rAkhavA vALA jaDasu pratyAghAtIo che teo saMsada ane rAjabhavana sudhI jagyA na maLavAthI akhAtI yuddha vakhate pUrvamAM prazAMta mahAcUMTAi AvyA che. sAgaranAM okinAvA beTamAMthI ane pazcimamAM cheka amerikAthI viyeTanAma upara AkramaNa karIne amerikA hAryuM tyAre jo regana bhUmidaLa vimAnamAM lAvavAnI jogavAi che. sattA para hota to e hArane jItamAM pheravI nAkhavA temaNe pAma dakSiNe hiMdI mahAsAgaramAM diyege gArsiyAmAMthI sajaja thayelA boMbane badale aNabeba nAkhyA hota. yuddhajahAje irAnI akhAtamAM dhasI jAya. yuddha vakhate amerikA regana amerikAnA bhUmidaLamAM cAra vadhu Divijhana, naukAdaLamAM sAudI arabastAna pAsethI "rajA mAge" ke tamArA dhavarAna baMdare 150 navAM yuddhajahAjo ane vimAnIMdaLamAM pAMca vadhu vimAnI amArA sainyavAhaka vimAne UtaravA do. IrAnanuM telahotra raziyAnA TukaDIe (vigsa) umeravA mAge che. temane 600 dariyAi manavAre hAthamAM na jAya te mATe amerikAe irAna upara caDAI karIne te kAphalo joie che. taduparAMta atimAM bI-1 nAmanAM navA bembara kabaje karI levuM. amerikAnI dariyAi senA ( Marines ) vimAne, aNabebadhArI kujha misAilsa ane ema - ekasa nAmanAM irAnanA baMdara abbAsa baMdare Utare ane hAramajhanI sAmudradhunI mahAvinAzaka zastro joIe che. temanI daSTie saMbhavita be yuddha kabaje kare. amerikAnuM naukAdaLa irAnI akhAtamAM pharI vaLe ane lo che: yuropa ane irAnI akhAta. irAnI akhAtamAM yuddha thAya AbAdAnamAM dariyAi senAne UtAre. sAudI arabastAnamAMthI te tenI vinAzaka asaramAMthI ApaNe paNa mukata rahI zakIe nahIM. vimAno AbAdAnanAM havAi mathake UtarIne te kabaje kare. ameriamerikAnA zastrAgAramAM vadhu ne vadhu kadAvara ane vinAzaka kAmAM keliphorniyAmAMthI sainiko bharIne vimAna irAnI akhAtanAM zastro umerAtAM jAya che.ema-1 nAmanI navI raNagADIe yuropa ane vimAnI mathako para utaravA lAge. raziyana sainyane AgaLa vadhatuM IrAnI akhAtanAM yuddha mATe banAvavAmAM AvI che, paNa te evaDI aTakAvavA amerikana vimAne irAnanI jhAgresa parvatamALAnA moTI ane vajanadAra che ke amerikAnA sauthI moTA ane rAkSasI ghATomAM bebamAro kare, paraMtu je raziyana sainya jhAsa parvatamALA kadanAM vimAnamAM eka ja raNagADI samAI zake. regananA laDAyaka oLaMgI Ave te amerikAnAM A badhAM AkramaNa eLe jAya. saMrakSaNa pradhAna vAinabargarane AvI 700 raNagADIo joIe che. paraMtu kazI maryAdA vinA aNuzastrothI laDAya te trIjo vivaparaMtu ekeka raNagADIne uMcakI zake tevAM mAtra 37 vimAne che. vigraha netarI levA raziyA cAtura che kharuM? te Atura che tema batAamerikAnA nATo maracAnI raNagADIo karatAM raziyA pAse vavA amerikA aphaghAnistAna upara raziyAe karelA AkramaNa para ghaNI vadhu raNagADIo che, AthI tenA AkramaNane teDI pADavA regana AMgaLI cIMdhe che. raziyAe aphaghAnistAna para AkramaNa karyuM te nyuTrona bane tepageLA ane rokeTa tarIke upaga karavA mAge che. pachI briTananA niSNAtoe pazcima eziyAnI mulAkAta lIdhI hatI ane evA abhiprAya para AvyA hatA ke aphaghAnistAna paranuM na kahevAya! amerikA ema mAne che ke aNuyuddha saLagAvyA vinA raziyana AkramaNa aphaghAna paristhitine AbhArI che ane raziyA nyuTona beba vaDe maryAdita yuddha laDI zakAya, paraMtu jo pitAnI raNa- IrAnI akhAta 2Ane arabI samudra sudhI pahoMcavA irAna para AkragADIone nAza thaI jAya te raziyA vadhu kAtila zastro vAparyA vinA maNa karavA mAgatuM nathI ane IrAnI, akhAtanA kAMThAnA telanA rahe kharuM? nyuTrona beba mAtra mANasone nAza kare che, milakatane pradeza kabaje karavA mAgatuM nathI. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 prabudhdha jIvana khAta raziyA jANe che ke A telakSetra pazcimI deza mATe eTalAM badhAM mahattvanA che ke temanI upara hAtha nAkhavAmAM Ave ke IrAnI mAMthI jatA tela puravaThAmAM vikSepa pADavAmAM Ave to vizvavigraha phATI nIkaLe, raziyAnI badhI taiyArI rAkramaNa mATe nahIM, paNa rAmerikA phaTako mAre te tene savAyo phaTako mAravAnI che. amerikA pAse vigraha laDavA keTalIya vikalpI yAjanA che. kArTaranA jamAnAmAM ghaDAyelI yojanA pramANe aNuzasro vaDe 30 divasamAM vigraha aMta AvI jAya, (paNa e aMta jovA koNa jIvatuM rahe?) have pramukha regana jevA ja temanA laDAyaka saMrakSaNa pradhAna vAInabargare evI yojanA taiyAra karI che ke Asro-vinAnA lAMbA vigraha laDavA mATe paNa amerikAe taiyArI rAkhavI, te mATe mAla ane mANaseAnI bharatI karI rAkhavI, Azuvigraha karatAM sAdo vigraha vadhu kharcALa nIvaDe, AthI saMrakSaNa bajeTamAM 90 TakA kharcanI jogavAI sAdA vigraha mATe karavAmAM AvI che. te mATe duniyAnA koI paNa pradezamAM laDavAnI taiyArI amerikAe rAkhI che. laDAI mATe vimAnImathakane bIje laI jaI zakAtAM nathI, paNa taratAM vimAnImathaka je vimAnavAhaka jahAjone duniyAmAM koI paNa dariyAkAMThe laI 6-I zakAya che. tyAre amerikA pAse AvAM bAra jahAjo che ane rAvA sAta abaja DolaranA kharce bIjA traNa jahAjo joIe che. AvA dareka jahAjamAM 90 laDAyaka vimAnA haiya che. mukhyatve epha 14 prakAranAM vimAnA che. A vimAnAe lIbiyAnA be UMtaratI kakSAnAM raziyana banAvaTanAM vimAnane toDI pADayA tenI uparathI tenI bahAdarI na mApI zakAya. kAraNa ke A vimAnavAhaka jahAjono nAza kare tevAM bekaphAyara bAmbara vimAnA raziyA pAse che, amerikA yuddhanA samaye raziyana nokAdaLa nAza raziyAnAM baMdaromAM ja karI nAkhavA mAge che. jo raziyAe pazcima yuropano nAza karavA hoya to tene pAMcasAta miniTathI vadhu vAra na lAge. amerikAne nAza karavA hAya tA raziyana rokeTone tyAM pahoMcatAM 30 miniTa lAge. paraMtu raziyana rIkeTo AvI rahyAM che tenI jANa thatAM amerikAne ekAda miniTa ja lAge, jo amerikA pAse evAM rokaTo thavA lesara kiraNanAM maMtrA hoya te raziyana rokeTane vaccethI ja AMtarI zake, nahIMtara raziyAnA pahelA ja phaTakAmAM kaMI nahIM to amerikAnI AthA bhAganI vasati nAza pAme. amerikAe jo raziyA upara AkramaNa karavuM hoya te tenAM rokeTane raziyA para pahoMcatAM ochI vAra lAge kAraNake tenAM rokeTo amerikA ane keneDA uparAMta pazcima yuropamAM ane raziyAnI AsapAsanA samudromAM sabamarinAmAM paNa gAThavAyelAM che. AthI raziyAnA nAza karavAmAM amerikAne ochI vAra lAge paraMtu raziyAnuM vizALa kada jotAM AkhA dezane nAza karavAmAM vadhu vAra lAge. Adhunika zastromAM have miniTonI ja gaNatarI hoya che. amerikA pAkistAnane je epha-16 jAtanAM adyatana vimAnA Ape che te thoDIka miniTomAM ja bhAratanAM zahero para (muMbaI ane aNuvIjaLInAM kArakhAnAM upara paNa) bAMba ane rokeTo vaDe bahu vinAzaka AkramaNa karI zake: raziyA ane amerikA AkhI duniyA upara jAsUsI upagraho dharAve che tethI teo ekabIjAnI hilacAla tatkSaNa jANIne vaLatAM pagalAM laI zake. paraMtu pAkistAnanI pravRtti jANavA ApaNI pAse jAsUsI upagraha nathI. zaeNDAka gAMDA mANasAnA hAthamAM duniyAnA vinAnI cAvI AvI paDI che. temanAM kRtyonAM pariNAmamAMthI ApaNe paNa bacI zakIe tema nathI. 8 tA. 16 181 AMtararASTrIya patrakAratva [] krAnti bhaTTa tA jetaramAM kenyAthI pAchA pharIne vaDA *dhAna zrImatI gAMdhIa baLA kADhyo . hato ke "Aphrikana dezonA vikAsa aMge jagatanA vartamAnapatromAM racanAtmaka samAcAro AvatAM nathI, uparAMta Aphrikana dezonAM vartamAnapatramAM paNa paradezanAM bahu samAcAra chapAtA nathI ane bahu bahu te nyuTrona bomba jevA samAcAra hoya tene Aphrikana chApAMo chApe che, kAraNake ' mATe bhAge pazcima nyujha ejansIe je samAcAro Ape che te ja Akina chApa e pazcimI raMga sAthe chApavA paDe che." zrImatI gAMdhInI vAta AMzika rIte sAcI che. atyAre jagatamAM chApAMomAM je AMtararASTrIya samAcAro chapAya che tene pIrasanArI mahattvanI cAra nyUjha ejansIe pIrase che. e.pI., yu. pI. Ai., roITarsa ane ejansI phrAMsa - presa (e. epha. pI.) e cAra ejansIo jagatanA 90 TakA samAcAro pUrA pADe che. jekAMI jagatamAM baneM che ke vicAro prere che te tamAma upara A cAra ejansInI jANe meAnApAlI che. eTale garIba dezoe te potAnA viSe jANavuM hAra tA paNa A ejansIonA pazcimI mAnasavALI daSTithI je jovuM paDe che ane A ejansIo dvArA je samAcAro apAya che temAM zrImatI gAMdhI kahe che tema samatulA hotI nathI ane je kAMi thoDA ghaNA samAcAro garIba dezane lagatA Ave che tenuM tathya paNa bahu ochuM hoya che. jagatanI vasatinA 75 TakA hissA garIba dezonA che paNa je AMtararASTrIya samAcAro pIrasAya che temAM mAtra 30 TakA garIba dezone lagatA hoya che. A eka moTI asamatulA che. gai phebruArI 1981nA roja 'yunesko' e garIba dezamAM pIrAtA adhukaDA samAcArAnI samasyA aMge perisamAM pariSada bharI hatI. tyAre eka TharAva AvelA ke patrakAroe jagatanA sacAro samAla rIte ApavA mATe eka AcArasaMhItA racavI ane tene lagatuM eka paMca nImavuM, paraMtu pazcimanA patrakAraDeligeToe A TharAvane uDAvI mUkayo hato. Ama pazcimanI nyUjha ejansIe ane amerikA - yuropanA vartamAnapatra upara ja ApaNe garIba dezanA ke samRddha dezanA samAgAro upara AdhAra rAkhavAno hoya che. 'janmabhUmi', 'muMbaIsamAcAra' ke bIjA koI gujarAtI dainika ke marAThI dainikonA taMtrI amArA jevA kaTAra lekhakone dhAro ke kenyA, malayeziyA ke aphaghA nistAna viSe lekha lakhavAnuM kahe che tyAre saMdarbha - sAhitya tarIke amAre pazcimanA megejhIne upara ja AdhAra rAkhavA paDe che. 'janmabhUmi' ke bIjA vartamAnapatra amane aghAnistAna mekalavAnI nANAkIya guMjAyaza rAkhatAM nathI. ema chatAM ya nasIba joge mArA jevA patrakAra agAu AvA koI dezamAM jaI Avyo hoya to amuka samAcAronuM AMzika mUlyAMkana karI zake che, chatAM vartamAna sthiti viSe paradezI nyUjha ejansIo upara ja AdhAra rAkhavo paDe che. "dhI jIopoliTikasa opha Inphoramezana' nAmanuM pustaka zrI enthanI smitha nAmanA patrakAre lakhyuM che te vAMcavA jevuM che. teNe potAnA patrakArItAne lagatA anubhavo lakhyA che. dA. ta.: aghAnistAnamAM je kAMI banatuM hatuM tenA ahevAlA amerikana najare ja lakhAtA hatA. je kAMI pazcimanA vartamAnapatramAM chapAtuM hatuM temAM aphaghAna netAo (bhUtakALanA ke vartamAnakALa) amerikA taraphI che ke raziyA taraphI che vagere vivaraNa karIne rAjakAraNanI carcA karatA hatA. aphaghAnistAnanI saMskRti viSe, tyAMnA loko viSe, tyAMnI Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-10-81 prabuddha jIvana 117. anAjanI paristhiti, tyAM pAkatA sUkA mevAnA vepAranuM zuM thAya che te vize kaMI lakhatA nahotA! jo ke AphrikAnA, bhAratIya ke bIjA loko vize lakhAya to paNa jene "beDa nyUjha" kahe che te kharAba samAcAra ja chapAya che. yuneskomAM eka amerikana pratinidhie kahyuM. "phikAnA mAlAvI dezomAM eka vimAna saphaLa rIte UtarANa kare che te samAcAra banatA nathI. mAtra te vimAna tUTI paDe te ja samAcAra bane che." patrakArItAnI AvI korIdhAkora ane niSThara dalIla karIne garIba dezonI samatala samAcAranI mAgaNIne cheda uDADI devAya che. ghaNA loko dalIla kare che ke cAra nyUjha ejansIo bhale garIba dezanA samAcAra na chApe paNa 'TAIma' ane 'nyUjha vIka' to koI koI vakhata A deze vize chApe che, paNa e jANavuM rasaprada thaze ke e. pI. nAmanI videzI samAcAra saMsthA eka divasamAM jeTalA zabdanA samAcAra Ape che. teTalA zabdo 'TAima' megejhinane chApatAM pUrA (10) dasa varSa lAge che! e. pI. nA thoDA TakA jeTalA samAcAra koI chApe te paNa AkhuM chApuM bharAi jAya. eziyana reDiyo' nAmane garIba dezanA rasamAcAra Apa pazcimanA dezono reDiyo ane pazcimanA vartamAnapatro nyUjha ejansIo pAsethI maLatA garIba dezonAM samAcAromAMthI mAtra 20 TakA jeTalo chApe che. raziyana reDiye 84 bhASAmAM dara saptAhe 2000 kalAkanA saMbhASaNa kare che. temAM garIba dezonA samAcAro hoya che paNa ATalo badho kharca chatAM mesko reDiyone mAtra 2 TakA loko ja sAMbhaLe che. jayAre laMDana. bI. bI. sI. tenA karatAM dasamA bhAganA kalAkonuM prasAraNa kare che te 50 TakA loko sAMbhaLe che, Ama garIba dezanA loko je samAcAro vAMce ke sAMbhaLe tenA upara pazcimanI pakaDa bhAre che: ghaNA yuropanA patrakAre dalIla rajU kare che ke "TeligrApha, reDiyo, Telivijhana ane vAyara-sarvisa e badhuM ja ame zodhyuM che eTale amArI pakaDa hoya ja. tamAre bhAratamAM ImarajansI hatI tyAre vAyara-sarvisa upara sarakArane aMkuza hato ane prathama amArI kopI vAyara sarvisavALA vAMcatA hatA. AvI sthitimAM amAre sAcA samAcAra kema ApavA?" A patrakAronI vAta amuka daSTie sAcI che. meMgeliyA, ArjenTInA, bhArata ane pAkistAna vagere ghaNA dezanI jelamAM paradezI patrakArane javAnI chUTa nathI. jo ke bhAratIya patrakAra paNa ghaNI mahenata jelanI mulAkAta laI zake che. jelaronI munasaphI upara ja badhuM hoya che. ' amuka be-traNa samAcAra saMsthAo garIba dezonA ja samAcAro Ape che te ghaNAne khabara nahi hoya." "InTara presa savisa opha sAutha amerikA ane yugoslAviyAnI "tAjaMga nona elAInDa nyUjha bula" (TI. ena. e. pI.) nAmanI be saMsthAo mAtra garIba dezanA ja samAcAro Ape che, paNa temane koI prabhAva nathI. ghaNA bhAratIya chApAnA taMtrIoe kadAca A be ejansIonAM nAma paNa sAMbhaLyA nahIM hoya, sigAreTa ke dArUnI bhayAnaka asaro viSe lAlabattI dharanArA chApAo, sigAreTa ane dArUnI jAherakhabaro te chApe ja che. jo ke AmAM eka mAtra ane eka mAtra apavAda meM hamaNAM joye. "kolaMbiyA jarnAlijhama rivyu" nAmanA eka patrakAro ane chApAonI AlocanA karanArA megejhinano julAI-ogasTa 1981nA aMka mArA hAthamAM Avyo. A megejhina khUba ja taTastha rIte patrakAronI paNa TIkA kare che. koI chApAnA taMtrInA kaubhAMDa paNa chApe che. amuka saramukhatyAra sarakAra vatI eka jAherakhabaro Apa dalAla "kolaMbiyA jarnAlIjha rivyu"nA prakAzako pAse Avyo. te sarakAranI pratiSThA baMdhAya ane pazcimamAM temanI chApa sudhare e mATe 24 pAnAnI pUrtio dvArA te jAherakhabara chapAvavA mAgatA hatA. A pUrti mATe ghaNA nAmacIna patrakAroe kayAranA pitAnA lekhe paNa UMce puraskAra laIne lakhI ApyA hatA! A patrakAroe pitAnI kaTAromAM ukata sarakAronI TIkA paNa agAu karI hatI, paraMtu "kolaMbiyA jarnAlijhama rivyunA prakAzake jAherakhabara chApavAnI nA pADIne rUA. cha karoDanI Avaka jatI karI hatI. teNe dalAlane 2 khI nA pADatAM kaheluM ke "je sarakAra tenA dezanA patrakArone jelamAM rAkhe che tevI sarakAranAM guNagAna gAtI pUrti jAherakhabara rUpe paNa ame chApIzuM nahIM." vaDA pradhAna zrImatI gAMdhIe je dezamAM jaI AvIne A lekhanI zarUAtamAM lakhelA uddagAro kADhayA hatA te deza-kenyAnI ja A vAta che. kenyAmAM patrakAro mukata nathI. mArA mitranA AmaMtraNathI huM mAre kharce kenyA gayo tyAre e suMdara deza joIne ghaDIbhara mane tyAM rahI javAnuM mana thayuM. tyAM. "dhI nezana" nAmanA AgAkhAnanI mAlikInA aMgrejI vartamAnapatramAM huM kAma karIza tevI mArI kalpanA hatI. tyAM eka mahine rahyA pachI meM joyuM ke te samayanA pramukha kenyATAnI patnI, tenI putrI ane jamAI badhA ja potapotAnA dhaMdhA calAvatA hatA. kenyATAnA jamAInI mAlikInA eka kesine (jugArakhAnuM) paNa cAlato hato. A badhI ja bAbate chApAmAM koI chApI zakatuM nahIM. tAjetaramAM AgAkhAna upara dabANa lAvIne dhI nezananA eka tatrI jeNe hAlanA pramukhanI TIkA karI hatI tene baratarapha karAvI nAkhyo hate. eTale amuka Aphrikana dezanI paristhiti evI che ke tyAMnA ja patrakAro sAcI hakIkata chApI zakatA nathI te pazcimanA patrakAro sAcI vAta na chApe temAM ApaNe temane zuM pheSa kADhIe. ghaNI vakhata ApaNA patrakAro ja videzanA samAcAra patromAM kaTAra lekhaka ke vRttAMta nivedaka tarIke kAma karatA hoya che. "enjharavara" (laMDana, "dhI IkonomisTa" (laMDana) ane phAInezyala TAImsa' (laMDana) vagere briTananA chApAmAM ghaNA bhAratIya patrakAro lakhe che. dhI IkonomisTa nAmanAM Arthika sAptAhike lA2 mahinA pahelAM bhAratane lagatI eka pUrti chApI hatI. A pUtimAM bhAratIya patrakAroe keTalAka lekho ApyA hatA. eka lekhamAM khetIvADIne lagatI bAbata hatI temAM patrakAre lakhyuM hatuM ke "bhAratamAM anAjano vipula pAka thayo hato. AgAmI varSe paNa vadhu pAka thavAnI saMbhAvanA che ane chaThThI yojanA daramiyAna anAjano eTalo bhaMDAra haze ke kadAca anAja nikAsa karavAnI sthiti Avaze." A matalabanuM lakhIne keTalAka AMkaDA TAMkavAmAM AvyA hatA. bahu ja salAmata rIte anumAna karI zakAya ke bhAratanA ane maMtrAlaye A AMkaDA pUrA pADayA haze. Aje ApaNe joIe chIe ke e AMkaDA khoTI rIte pUrA paDAyA hatA. 15 lAkha Tana ghauM AyAta karavAnI jAherAta puravAra karI Ape che ke mAtra videzamAM pracAra karavA arthe ja ApaNI ananI paristhiti ujaLI mukAI hatI. ImarajansImAM sensarazipa mUkanArA zrImatI gAMdhI have kadI ja navAInI vAta e che ke garIba dezonAM samAcAra chapAtA nathI eTale ghaNA garIba dezonA vaDA pradhAne ke saramukhatyAra pramukha laMDana, nyuyorka vagere zaheronAM chApAmAM jAherakhabara rUpe samAcAro chapAve che. lIbiyA, uttara koriyA, philipAInsa, tamAma galphanA dezo ane keTalAka Aphrikana dezo temaja pAkistAna paNa lAkho Dolara kharcIne potAnI Imeja (chA5) sudhAravA jAherakhabara rUpe potAnI siddhio vize chapAve che. AphrikA ke eziyAnA saramukhatyAranI TIkA karanArA chApAo A jAherakhabara to chApe ja che. jema ke Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (20) 118 presa sensarazipa na lAde te ja temanA udgAronA raNakAne ApaNe sAcA gaNI zakIe. chatAMya temanA udgAro upara pazcimanA patrakAroe vicAra karavA joIe ja. ema chatAM huM pazcimanA keTalAka megejhinA (vartamAnapatra nahi) jouM chuM te uparathI lAge che ke "ATalAnTika", "hArpara" ane "dhI nezana" jevA amerikana megejhine je bhAratanA ane videzanA bahu ochA vAcako sudhI pahoMce che te maeNgejhinonA taMtrIo peAtAnA lekhakone rU. 1 lAkha sudhInA kharca karIne garIba dezeAmAM mAkalIne tyAMnI tamAma sthitinA UMDo kayAsa kADhe che. dAkhalA rUpe 'ATalAnTika'mAM vI. e. nAIpAla nAmanA mULa bhAratIya lekhakane pAkistAnamAM mokalIne pAkistAna vize je UMDANavALI sAcI paristhiti rajU karI che te kharekhara dhanyavAdane pAtra che.' ** ********************** prabuddha jIvana **************************** [112 mA pAnAthI cAlu ] vasthAmAM pATalIputra ucca zikSaNa mATemAkalyo. badhI vidyAomAM pAraMgata thaI putra pAcho pharyo tyAre nAgarikoe enuM bhavya svAgata karyuM. putra ghare Avyo tyAremAtA rudresAmA sAmAyika karI rahI hatI. mAtAe vadhu lAgaNI na batAvI tethI putra rakSite pUchyuM, 'mAtA, mArA AgamanathI kema premavibhAra na banI gaI? huM ATalA varase pachI vidyA zIkhIne Avyo chuM. mAtAe kahyuM, "beTA, mane paNa prasannatA te che, paNa A vidyAnuM phaLa saMsArika che. svakalyANa ane AdhyAtmika utthAna mATe A vidyA bahu sahAyaka nathI thatI. mane sAcI prasannatA tyAre thaze jyAre tuM AdhyAtmika mArganA pathika banI bIjAne 'e mArge cAlavA preraNA ApIza.' putrane mAtAnI e vAta asara karI gaI. tarata pAche pagale ravAnA thaI gayo. nagara bahAra padhArelA AcArya pAse dIkSita thaI zAstronuM gahana adhyayana karyuM ane eka saphaLa AcArya banyA. mAtAe uMcca koTinA saMskAra reDI putrane AdhyAtmika paMthano pathika banAvyA je AcArya AryarakSitanA nAmathI jaina samAjamAM prasiddha che. ahIM mAre jainetara mahAna AtmAone paNa yAda karavA che jemanA jIvanane ucca banAvavAmAM emanI mAtAnI dhArmika bhAvanAo ane sAttvika jIvananI chApa che. chatrapati zivAjInI mAtA jIjIbAIe te rAmAyaNa ane mahAbhAratanI kathAo saMbhaLAvIne zivAjIne vIra banAvyA. pUtalIbAInI dharmaniSThAnI jhAMkhI ApaNane ghaNI rIte thAya che. varSARtumAM bALaka mohanadAsa gAMdhI vAdaLAmAM chupAyelA sUryane jovA UbhA rahetA ane jevA sUrya dekhAya ke doDIne mAtAne sUcanA ApatA, kema ke varSA RtumAM sUryadarzana vagara mAtA antala grahaNa na karatI hatI. saMta vinobAne tyAgane prathama pATha emanI mAtAe ja zIkhavyo hato. koI brAhmaNa bhikSA mAgavA Avyo, vijJAna yuganA putra vinobAe AnAkAnI karI tyAre mAtAe kahyuM vinyA, nA jANe kANatyA vepAta nArAyaNa minUna jAya.' e saMskAra vinobAmAM Aje mUrtimaMta thayelA dekhAya che. A rIte A ghaNA daSTAMta mAtAnI gaurava gAthA varNavanAra che. AjanA bhautika yuganI Adhunika mAtAe pharIthI e gaurava prApta kare ane vinayazIla. tyAgI, vivekI ane saMskArI bALakonI mAtA banne e ja ApaNI saunI zubha kAmanA che. mAtAe upara dezanI bhAvi peDhInA gurutama bhAra che. rAjasthAnI kavie kahyuM che, 'jananI tU esA jaNe, kAM dAtA ke sUra nahIM te raheje vAMjhaNI, mata gavAye nUra . nUtana varSAbhina Mdana AgAmI navuM varSa saMghanA peTrane, zubhecchako, AjIvana sabhyA, prabuddha jIvana'nA grAhake! - Apa sarvene saghaLI rIte sukharUpa nIvaDe evI aMtaranI abhilASA sAthe nUtana varSAbhina Mdana ! li. tA. 16-10-81 cImanalAla je. zAha ke. pI. zAha maMtrIe, muMbai jaina yuvaka saMgha saMgha samAcAra sAvitrI ; zrI aravi Mdanu ceAgadarzana agAu jAherAta karyA mujaba abhyAsa vartuLanAM upakrame uparokata viSaya para traNa pravacanone kAryakrama suMdara rIte pAra paDayA hatA. bIjI okaTobare sAMje 6aa vAge, trIjI okaTAbare sAMje 6 vAge ane cothI okaTobarane ravivAra, savAre 10 vAge - ema satata traNa divasanuM eka prakAranuM jJAnasatra yojavAnA A prathama prayAsa hato ne tene adbhUta saphaLatA sAMpaDI hatI. traNe divasanA vakatA hatA, dhro, azvinabhAI kApaDiyA, je bharUcathI khAsa padhAryA hatAM, bharUcanI komarsa kolejamAM teozrI aMgrejInA prAdhyApaka tathA aMgrejI vibhAganA vaDA hAvA uparAMta zrI araviMda sAhityanAM UMDA abhyAsI tema ja sAdhaka che. bAra varSanI nAnI vayathI zrI aMbubhAI purANInA AzIrvAda sAthe zrI yazavaMtarAva joSI pAse zrI araviMdanA tamAma graMtheAnuM tema ja sAvitrInI paMkitaopaMkitanuM adhyayana karyuM. rAtata 15 varSa sudhI sva. joSIkAkAne caraNe besavAnuM parama sadbhAgya prApta thatAM"azvina mArA sAthomAnasaputra che." evuM parama kRpAvaMta TAITala prApta karyuM. zukravAre temanA vArtAlApano Arabha mAtra thoDI prAraMbhika vAta pUrato maryAdita rahyo. paraMtu zanivAre temanA askhalita vApravAha satata be kalAka vaheto rahyo. anAyAse ane aNadhAryA A vakhate pUjya zrI caMpakalAlajI, teonI muMbaImAM upasthiti hAI pravacanamAM hAjara rahyA hatA ane vakatAne tathA zrotAone temanA AzIrvAda sAMpaDayA hatAM. paraMtu ravivAre te savAre 10thI bapore 1 vAgyA sudhI traNa kalAka lAgalagATa zrI azvinabhAI bAlyA hatAM. ne chelle jANe ghaNu badhuM hajI kahevAnuM bAkI rahI jAya che evA bhAva saunA manamAM hato. zrotAo maMtramugdhapaNe mahAyogI zrI araviMdanA temaja pU. mAtAjInA spaMdanone jhIlI rahyA `hatAM. prathama divase zrI subAdhabhAi ema. zAhe vakatAnA paricaya ane AvakAra ApyA bAda zrI amara jarIvALAne traNe divasanI sabhAnuM pramukhasthAna levAnI vinaMtI karI hatI, ane traNeya divasa zrI amarabhAie pramukhasthAna zobhAvyuM hatuM. bIje divase temaNe pU. zrI caMpakalAlajInI upasthitIno ullekha tema ja thaDA paricaya ApIne temanA AbhAra mAnyo hatA. ravivAre zrI ke. pI. zAhe zarUAtamAM ja AbhAravidhi karI hatI ane pravacananA aMte prArthanAsabhara vAtAvaraNamAM sau. vikharAyAM hatAM. traNe pravacananI Tepa 'trizalA IlekaTrenikasavALAe utArI che ane jene rasahAya tene kAryAlaya saMparka sAdhavA vinaMtI che. saMkalana zAMtilAla TI. zeTha 10 mAlika zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI, pI, roDa. muMbaI - 400 004. Te. naM. 350299 : mudraNasthAna: dhI sTeTasa pIpala presa, koTa, muMbaI-400 001. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ D Regd. No. MH. zy/South 54 Licence No. : 37 pabu jIvana 'prabuddha jaina 'nuM navasaMskaraNa varSa 45: aMka: 12 muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra pAkSika muMbaI 1 navembara, 1981, ravivAra vArSika lavAjama rUA. 15 : paradeza mATe ziliMga 45 chUTaka nakala rUA. 7-75 sahataMtrI : ramaNalAla cI. zAha taMtrI cImanalAla cakubhAi zAha ceAgya nahIM gaNAya cakubhAI zAha [] cImanalAla hAIkorTanA jajonA raheNAka mATe mahArASTra sarakAra muMbaImAM jamIna Apaze evI jAherAta thaI che. mukhyamaMtrI mI. aMtulene tyAM vaDAnyAyamUrti ane bIjA jajone bolAvI, mukhyamaMtrIe sarakAranAM AvA IrAdAnI jANa karato patra Apyo. A prasaMgane dUradarzana upara sArI prasiddhi ApavAmAM AvI. A prasaMgane AvuM svarUpa apAze tevI jaoNne khabara nahi hoya, paNa mukhyamaMtrIe sahetu AvI vyavasthA karI haze. A bAbaMta svAbhAvika rIte jAhera vivAdano viSaya banI che. A viSayamAM jANakAra sAdhanA dvArA sAcI mAhitI meLavavA me prayatna karyo che. jo mATe AvI rIte jamIna ApavAnI vAta 10-12 varSathI cAle che, te samaye jamInanA bhAva sAmAnya hatA. thADA kIphAyata dare jamIna Ape te paNa nAmano phAyado thAya. ucca sarakArI amaladArone AvI rIte kleTo ApavAmAM Ave che. keTalAka jaoNne te rIte phleTo apAyA paNa che. badhA jajone jaja hoya tyAM sudhI kAMI paNa lIdhA vinA baMgalAo apAya che. vartamAna paristhiti sarvathA bhinna che, asAdhAraNa che. A jamIna narImAna poInTa upara maMtrAlaya najIka ApavAnI che. tyAM jamInanA bhAva AsamAne caDayA che. zuM bhAve athavA zuM zaratoe jamIna Apaze te hajI nakkI nathI thayuM. paNa ghaNI sastI kiMmate Apaze te spaSTa che. tema na heAya to levAno kAMI arya nathI athavA jajonuM gajuM paNa na hoya. kadAca, jamIna lIjha upara apAze to jamInanuM bhADuM ja ApavAnuM raheze ane te paNa bahu ochuM haze. atyAre tyAM raheNAMkanA phaleTanA skaveraphITanA bhAva rUpiyA 1200thI 1500 gaNAya. jo sahakArI maMDaLI karaze ane makAna baMdhAvI mAlikI dhoraNe phaleTo apAze. saMbhava che, A phleTo rUpiyA 40thI 500nA skavera phITanA bhAve paDe, dareka phleTa 1000thI 130 skvera phITano thaze. 45 phleTo thavAnA che jemAMthI pAMca phleTo sarakArI amaladAro mATe ApavAnA raheze ane 40 phaleTA jo mATe raheze. jene phleTa maLe tene dekhItI vAta che ke vartamAna saMjogAmAM ghaNA meTo lAbha thaze. A viSayamAM ApaNA jAherajIvanane lagatA ghaNAM agatyanAM muddAo UbhA thAya che. A lakhANa huM TIkA karavAnI daSTie nathI lakhatA paNa A bAbata UMDI vicAraNA mAge che te tarapha vRkSa doravA lakhuM chuM. * .......be vAta spaSTa karI dauM. hAIkorTanA jajono pagAra bahu ochA che. ane sArI peThe vadhAravAnI jarUra che. te viSe be mata nathI. A asahya moMghavArImAM temanA mebhA pramANe ATalA pagAramAM rahevuM azakaya che, bIjuM, jone A rIte jamIna ApavAmAM Avaze tethI koI jajanI svataMtratA ke pramANikatAmAM leza paNa uNapa Avaze tema mAnavAne koI kAraNa nathI. balke je jajone phaleTa maLavAnA che temAMnA keTalAMka nivRttA haze te bIjA be-pAMca varSe nivRtta thaze. prazno judA prakAranA che. A phaleTA kone ApavAmAM Avaze? moTe bhAge hAIkorTanA vartamAna jajone, paNa suprIma korTanAM jaeNmpa jajoe paNa mAMgaNI karI che ane temane paNa apAze tema mane kahevAmAM AvyuM che. koika nivRtta jajane paNa apAze tema jANyuM. hajI kAMI dhAraNa nakkI nathI thayuM. dhAro ke 40 phleTo mATe 50-55 mAMgaNI AvI te zuM thaze? sahakArI maMDaLI racavA ane phaleTo phALavavA pAMca jajonI kAMmaTI nimavAmAM AvI che. aMdaranA khaTarAga nahi thAya ? vartamAna jajone phleTo maLaze - have pachI jajo. nimAya temanuM zuM? mahArASTra hAIkorTa mATe A pahela thaI. bIjI hAIkorTomAM zuM? A nirNaya karatA pahelAM, mahArASTra sarakAre kendra sarakAranI maMjUrI lIdhI che? hAIkorTanA jajonI nimaNUka rASTrapati kare che. A akhila bhAratIya ane kAyamanA prazna che. AvI rIte eka ploTa ApI devAthI zuM vaLyuM? hAIkorTanA jajo mATe AvI suvidhA ke lAbha thAya to bIjI nIcalI kArTonA jajonuM zuM? temanI jarUriyAta ochI nathI. sauthI agatyanA prazna jAherajIvananI nItimattAnA che. vartamAnanA atyaMta kaluSita vAtAvaraNamAM cAre tarapha bhraSTAcAranA pavana jorathI phuMkAya che tyAre hAIkorTa ane suprima korTanA jajo pratye lokono anahada Adara ane zraddhA che te DagI jaze. aMdharakAramAM A eka jyota che. tene paNa jhAMkhapa lAgaze? te paNa sarakArI lAlacano bhAga banaze? je karavuM hoya te--ane ghaNuM karavAnI jarUra che-ughADI rIte, kAyadesara, akhila bhAratIya dhAraNe karo. pUro vicAra karyA vinAnuM AvuM pagaluM, jo ane sarakAra mATe aneka zaMkAo pedA karaze. durbhAgye A vastu atyAre ja banI ane evI vyakitane hAthe ke jenI pramANikatA viSe - vaMToLa caDayA che ane jenI sAme atyAre hAIkorTamAM kesA UbhA che. samAjanuM adha:patana thatuM hAya tyAre eka varga to evA hovA joIe ke je tyAgano Adarza pUro pADe ane koI lAlacane vaza na bane, jo svataMtra ane prAmANika hoya eTaluM pUratuM nathI. te che tema spaSTa dekhAvuM joIe. temAM koI zaMkAne sthAna rahevuM na joIe. hajI mAruM nathI thayuM. samAjanA ane dezanA kSemakalyANa mATe A vAta hAla paDatI mUkI, pUro vicAra karI nirNaya thAya evI AzA rAkhavI vadhAre paDatuM nathI. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-1181 = baLada nI a vi cArI ka ta la | ] cImanalAla cakubhAI zAha e paNe deza khetIpradhAna che ane dezanI 75 TakA vasati rasarerAza dara varSe eklA devanAramAM eka lAkha baLadanI katala thAya 'gAmaDAMmAM vase che. gAya ane tenI olAda baLada, ApaNA che. A rahyA tenA AMkakl: arthataMtranA pAyAmAM che, tethI, ApaNA baMdhAraNamAM rAjya sarakArone 1973-'74- 66,77 Adeza ApyuM che ke khetInA vikAsa ane pazupAlana upara rAjAe 1974-'35- 75,537 khAsa dhyAna ApavuM ane gAya tema ja anya upayogI jAnavaronI 197-76- 83,768 katala thavA na devI, A Adeza anusAra pazcima baMgALa ane keraLa 1976-77-. 91,190 sivAyanA badhA rAjayoe saMpUrNa govadhabaMdhI karI che tema ja anya 1977-78-1,09,240 upayogI ane dUdhALAM jAnavaranI katala para pratibaMdha mUkave che. ahIM 197980-1, 19,248 mukhyapaNe huM baLada vize lakhavA icchuM chuM. te 1980-'81-1,21,66 kenyAnA nairobI zaheramAM thaDA samaya pahelA vizva urjA pari * A katala mATe meM upara jaNAvyuM tema sarTIphikeTa hovuM joIe pada thai, temAM mukhya pravacana karatAM indirA gAMdhIe kahyuM ke A ke A baLado sarvathA nirUpayogI che. kAyadAmAM Adeza che tevI purI jeTa vimAna yuganA jamAnAmAM baLadagADInI vAta karavI te bhUtakALanI tapAsa karI sarTIphikeTa ApavuM hoya te eka baLadanI tapAsamAM vAta lAge, paNa bhAratamAM vIjaLI utpAdananA badhA pAvarahAusIjha ochAmAM ocho 15-20 mInITa joIe. dararoja sarerAza 350 jeTalI zakita. nathI ApatA tenA karatAM pazuo vadhAre zakita Ape baLadanI katala thAya che ane idane divase 4000thI 5000 baLadanI che. eTalI badhI zakita utpAdana mATe pAvarahAusIjha karavA hoya te anubhava evo che ke sarTiphikeTa yAMtrika rIte, UMdhuM ghAlIne apAye sarakAre 250 thI 400 abaja rUpiyAnuM kharca karavuM paDe ane te jAya che. rUA.10, phI bharI de eTale sAikalesTAila saTaphikeTa maLI paNa khAtara ane baLataNa mATe chANa maLe che te te gumAvavuM paDe. jAya. A keTaluM phArasa jevuM thai paDayuM che, te batAvavA eka sarvodaya che ApaNI khetI ane vAhanavyavahAramAM, baLada upara mukhya kAryakartAne saTaphikeTa levA mokalyA ane tene paNa maLI gayuM.. AdhAra che. relave, basa tathA lerI-vyavahAra ATale thaye hovA kAyadA viruddha, upayogI baLadonI kevI avicArI katala thAya chatAM baLadagADI hajI gAmaDAMomAM vAhanavyavahAranuM mukhya sAdhana che tenI hakIkata pUrI jANIye te dila kaMpI uThe. ' che yAMtrika khetInuM pramANa najIvuM che ane mukhya sAdhana baLada che. A baLado kayAMthI ane kevI rIte Ave che? dezabharamAMthI jIvadayAnI vAta eka bAju rAkhIye to paNa, iika daSTie baLadanI avicArI katala bhAre hAnikAraka che tenuM ApaNane pUruM relave vegamAM Ave che. vAMdarA sTezana tenuM mathaka che. relavemAM 8-10 divasa kADhayA hoya ane aradhA bhUkhyA rahyA hoya eTale adhamUA bhAna nathI. thaI jya. pachI vAMdarAthI devanAra sudhI calAvIne laI jAya. ' mahArASTranI ja vAta laie. 1977mAM mahArASTra sarakAre pazu devanAra katalakhAnAnuM meTu cogAna che tyAM eka, be, traNa divasa rahe. rakSA mATe eka kAyado karyo che. temAM saMpUrNa govadhabaMdhI te che, paNa myunisipAlITI tene khavarAve che tema manAya che. pachI te vaMcAya ane anya jAnavaro, khAsa karI baLadanI, avicArI katala na thAya te kharIdanAra vepArI, baLada katalapAtra che tevuM sarTiphikeTa meLave ane mATe prabaMdha karyo che. te kAyadAmAM evI jogavAi che ke sarakAre niyukata pachI kasAIne vece. devanAranuM A dazya joyuM na jAya, temAM paNa karela adhikArIe sarTiphikeTa ApyuM na hoya tevA koi baLadanI Idane divase, lohInI choLo uDatI heya. katala thaI zake nahi. dareka baLadanI tapAsa karavI joIe ane te tapAsa karanAra veTarInarI DokaTaronI saMkhyA ochI, vepArI khetI ke bhAra vahevA mATe athavA bIjI koi rIte upayogI nathI evI khAtarI thAya tevA baLadanI katala mATe ja sarTiphikeTa ApavuM. ke kasAI mAthe ubhe hoya, utAvaLa hoya. baLada adhamUo thaI gayo matalaba ke sarvathA nirUpAgI hoya tevA baLadanI ja katala thai zake. hoya, DokaTara purata sarTiphikeTa lakhI Ape. A sarTiphikeTamAM katalanI rajA ApavA mATe kAraNo ApavA paDe che. meM kahyuM tema, jIvadayAnI vAta javA daie. paNa kAyadA viruddha, baLadane kai roga nathI tenI paNa tapAsa karavI paDe upayogI baLadonI keTalI katala thAya che te jANIye te arerATI chuTe. [, mahArASTra sarakAre 1975-76nI sAla mATe AMkaDA bahAra pADayo * jIvadayA maMDaLI taraphathI bhAI mAnakara ane have akhila che te mujaba, mahArASTramAM 17 lAkha lAkaDAnAM haLa che, 2,17,000 kRSi ge sevA saMgha vatI bhAI tulasIdAsa vizrAma khImajI, kAyadA lakhaMDanA haLa che, 15,21,000 baLadagADIo che. A badhI jarUri viruddha thatI o katala aTakAvavo ghaNAM prayatno karI rahyA che paNa te yAtane pahoMcIvaLavA, 76,19,768 baLadanI jarUra paDe, jayAre aTakAvavAmAM saphaLatA maLI nathI. rAjayamAM 57,85,000 baLada che. pariNAme, 14,56,000 pU, vinobAjI sudhI anekavAra A vAta pahoMcI che. pU. vine baLadane toTe che ane mAMga uttarottara vadhatI jAya che. bAjIne maLavA mI. aMgule gayA hatA tyAre temanuM lakSa deryuM hatuM. te , eka baLadanI joDInI kiMmata rU. 100$ hatI te vadhIne vize sarakAra sAthe ghaNA patravyavahAra karyo che. sarakAre sarakyulara rU. 5000 thaI gaI che. bahAra pADayA che ke amaladAroe barAbara kAyadAnuM pAlana karavuM ane -Ama chatAM, ekalA muMbainA devanAranA katalakhAnAmAM zuM thAya piolIsa khAtAne pharamAvyuM che ke gerakAyadesara katala thatI hoya tyAM che te jANIye te ApaNane du:kha ane Azcarya thaze. " . cAMpatA pagalAM levA. paNa A badhuM kAgaLa upara ja rahe che. 4. devatAramAM dara aThavADiye 5500 baLadanI katala karavAnI rAjaya chevaTa zrI tulasIdAsabhAIe muMbaI hAIkorTane rITa arajI karI sarakAre maMjurI ApI che ane teM uparAMta, IdanA eka ja divase ane A banakAyadesara katala aTakAvavA vinaMti karI. jasTIsa penDa4000thI 5000 baLadanI vizeSa katala karavAnI maMjurI apAya che. see A bAbate tapAsa karI korTane rIporTa karavA cAra vyaktine Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-11-81 prabuddha jIvana 121 paMca nImyuM che ane sarTiphikeTa kAyadAnA dhoraNa pramANe apAya che. vyavahAranI bhAgye ja AzA rAkhI zakAya. paNa eka saMpradAyamUkata ke nahi, ane tema na thatuM hoya te zuM sudhArA karavA te sUcavavA cintaka tarIke tapa-tyAga-saMyama ane tene jaLAnI jema vaLagI rahela rIporTa karavA pharamAvyuM che. gAMDapaNa-ghelachA-kaTTaratA-jhanUna-sAva ja alaga ane virodhI bAbato sarTiphikeTa kAyadA pramANe apAtA nathI tenA purAvArUpe akhila che e vAta, tame vadhAre asarakAraka rIte, tamArA lekhamAM mUkI kRSi gosevA saMghe keTalAka dAkhalAo rajU karyA. katalapAtra gaNI zakyA hota. jema AtmA ane deDa bhinna che, tema tapa-tyAga saMyama sarTIphIkeTa ApyA hoya temAMthI keTalAka baLada kRpige sevA saMghe ane tene vaLagI rahelAM gAMDapaNa-ghelachA-jhanUna sAva ja bhinna che. kharIda karyA ane kheDatAne Apyo je hajI paNa kheDatone upayogI paNa deha AtmAthI bhinna hovA chatAM tene AtmakalyANanuM sAdhana kAma Ape che. paNa kharIdI keTalI thaI zake? vadhAre kiMmata ApavI banAvI zakAya che, jayAre tapasoga-saMyama vi. sAthe joDAI gayela paDe ane pariNAme vadhAre baLado katala mATe Ave. gAMDapaNa, ghelachA, jhanUnamAMthI ApaNe mUkata na thaIe tyAM sudhI A kahevAtA tapanyAga-saMyama AtmalyANamAM kyAMya sAdhaka thaI zakatAM A aniNa aTakAvavA gujarAta sarakAre tAjetaramAM kAyado nathI, balka bAdhaka banI zake che te vAta jaina samAja pAse DhAkIkaryo che ke 16 varSathI ochI uMmaranA baLadanI katala nahi thAya. vagADIne mUkAya te jarUrI lAge che. , 16 varSa sudhI baLada upayogI che tema anubhave joyuM che. temAM ghaNI mAro janma paNa janakULamAM thayo hovAthI eka nikaTanA AtmIya gerarItio thAya che tenI vigatamAM ahIM nathI utarate. jena tarIke, jenenI dhArmika kaTTaratA, ghelachAethI ThIka ThIka pariA ati mahattvanA prathama pratye ApaNe bedarakAra ane udAsIna cita chuM. temanA dhArmika sAMpradAyika vahevAramAM bhAga levAnuM mArAthI chIe. jIvadayA mATe lAkha rUpiyA kharacIye chIe, paNa tene sadu bhAgye ja bane che. vaLI temanA kaTTara sAmAjika rIta-rivAjo ane paga AvaDato nathI. kRSigasevA saMghanuM kAma ati dhImI gatie vahevArone paNa mAruM samarthana maLatuM nathI. paNa toya IzvarakRpAthIcAlatuM hatuM. be traNa varSathI tulasIdAsabhAIe te kAma hAthamAM lIdhuM samAjanA loko sAthe mAro atyaMta prema ane sada bhAvabharyo AtmIya che. zrI dharamazIbhAI khaTAu tenA pramukha che ane temane sAro saMbaMdha rahyo che. kAraNake vyakita tarIke te badhAne kheMcAhyAM che, Teko che. tulasIdAsabhAIe mane paNa temAM joDAyo che eTale A temanA tarapha mAre pUro sadabhAva sadAya rahyo che. praznano abhyAsa karavAnI mane pharaja paDI ane taka maLI. tamArA sArA svAsthanI zubha kAmanA saha.. kharekhara virATa prazna che. tenI pAchaLa ghANa kharca karavuM paDe tA, ke. jIvanamAM AnaMdollAsa mATe utsavo jarUrI che. paNa jaina tema che. kRpige sevA saMdha pAse koI phaDa nathI. kharI jIvadayAnuM ane jainetara samAjomAM cAlatA utsave zuddha-jIvanavyavahAranI kAma che te sAthe dezanI Arthika AbAdIne paNa prazna che. A daSTie saMskAravA jevA che. viSayanA UMDA abhyAsa ane sarakAra temaja prajAnI sahAnubhUti ane tamAro aparicita nA bhAI jAgrata lakSya mAMge che. maNibhAI saMghavI taMtrIzrIne patra nedha : vyavahAradaSTie keTaluMka sahI levuM paDe che evI matalabanuM meM lakhavuM che tene avaLo artha koI na kare ane me lakhyuM che te AdaraNIya zrI cImanabhAI atyaMta maryAdita saMjogo puratuM che, te spaSTa karavA, A patra saharSa taMtrIzrI "prabuddha jIvana", prakaTa karuM chuM. temAM vivekapUrvaka karelI Takora vyAjabI che.vyavahArane nAme pAkhaMDa nibhAvI na levAya athavA potAnI nirbaLatA DhAMkavAnuM . 1 okaTobaranA "prabuddha-jIvanamAM" "tapazcaryA ane nimItta vyavahArane na banAvAya. utsava" vALe tamAro lekha dhyAnapUrvaka vAMrayo. saMghanA pramukha tathA - cImanalAla cakubhAI samAjanA AgevAna tarIke tame AvI anekavidha pravRttiomAM vivekapUrvaka bhAga le che ane tethI samAja pAsethI keTalAMka loko abhyAsa vartuLa payogI kAma #AvI zako cho tene eka prakArano saMtoSa paNa vyAjabI AgAmI kAryakrame rIte ja tame anubhavo cho. tapa-tyAga-saMyama Adi jIvananA nityanA vahevAremAM vaNavA viSaya: AjanI Arthika paristhiti mATenI AdhyAtmika bAbato che, ane te vyakita tathA samaSTi vikatAo:-(1) zrI rAmu paMDita (sekreTarI InDiyana ubhayane mATe lAbhadAyI che. marcanTasa cembara) paNa tapa-tyAga-saMyama, eka vAta che ane enA pAchaLa cAlatuM (2) zrImatI caMdrAbena dalAyA (rUIyA koleja- arthazAstra vibhAganA vaDA). gAMDapaNa, jhanUna ane kaTTaratA e tenAthI kevaLa bhinna ja nahi . samaya : tA. 13-11-81 sAMje -15 vAge paNa sAva ja viruddhanI bAbata che.' [2]. jaina samAja ane bhAratanA bIjA samAjonI paNa bhega-vilAsa Dise. 9, 10, 11, : ane parigRha-lAlasA, A kahevAtA tapa-tyAga-saMyamanuM aNagamatuM vakatA: Do. ramaNalAla cI. zAha ane jaldI ghaDa na bese tevuM parokSa pariNAma lAge che. viSaya: jaina dharmanI daSTie zrAvakane AcAradharma | Aje samagra mAnava-samAjaaneka prakAranI ghelachAo, gAMDapaNa, . - Dise. 9, budha : aNuvrato sAMje 6-15 10, gurU : guNavrato sAMje 6-15 saMkacitatAo, vADAbaMdhI, garIbAI, zrImaMtAI, arAAna ane bhUkha 11, zuka : zikSAvRto sAMje 6-15 marA vi. anekAneka vyAdhiothI pIDAI rahyo che. svastha-mAnava | (vaMdittA sUtranAM AdhAra para) ane tene svastha jIvanavyahavAra bhAgye ja jovA maLe che. bannenuM sthaLa: paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha je ane je saMdha che, tenA tame pramukha ane AgevAna che. che . * li subodhabhAI ema. zAha pramukha ke AgevAna tarIke, tamArI pAsethI AnAthI vizepa judA kanvIra abhyAsa vartuLa Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ R - : ", " prabhutra jIvana . . tA. 1-11-81 pAMtrIsa divasanA rASTrapatinI lagarIka pIDAnI vAta " | kAnti bhaTTa navI dilhImAM putrInA maraNanA zoka sAthe hidAyatullAha - - - - lajhArIlAla naMdA ane caraNasiMha amuka aMgomAM thoDAka suprIma korTamAM prekaTIsa karavA AvyA hatA. e pachI 25 phebruArI je divasa mATe vaDA pradhAna banI gayA ane have e bane e Asa 1928nAM roja te cIpha jasTIsa opha InDiyAne mAnavaMte hoddo nathI ghaNA ghaNA dUra che, paNa bhAratanA rASTrapati tarIke mAtra pAMtrIsa meLavI cUkayA. 3jI me 1969nA roja bhAratanA sarvocca nyAyamUrti divasa mATe Asanastha thayA pachI mehammada hidAyatullAha A Asa- tarIke teo uparASTrapati vI. vI.gIrIne rASTrapati tarIke sogaMda levaDAvavA nanI ghaNe najIka che. bhUtapUrva cIpha jasTIsa ane hAla uparASTrapati gayA tyAre temaNe eka sarasa Takora karI che. Do. jhAkirahusenanuM tarIke kAma karatA ema. hidAyatullAha, e. ena. zAhanA putrI te divase mRtyu thayeluM. vI. vI. gIrI rASTrapati banavAnI bhAre dhAMdhala puSpAne paraNyA che ane temanA putra arazAde paNa AMtarajAtiya ane utsAhamAM hato. sogaMdavidhi thaI eTale vI. vI. gIrI khUba lagna karyA che te mane hamaNAM ja temanI AtmakathA vAMcyA pachI umaMgabhera hidAyatullAhane bheTavA gayA. te samayanI sthitinuM varNana jANavA maLyuM. temanI AtmakathAmAM kAnUnamAM rasa dharAvanArA lokone karatAM hidAyatullAha kahe che- jhAkirahusenane mRtadeha bAjunI khUba rasa paDe tema che; paraMtu mane patrakAra tarIke, hidAyatullAha rUmamAM ja paDe hatA tyAre A prakAre bheTI paDavAnuM mane gya na pAMtrIsa divasa sudhI kAmacalAu rASTrapati tarIke kAma karIne keTalAka lAgyuM..." anubhava karyA temAM rasa paDayo che. hidAyatullAha sarvocca nyAyamUrti hatA tyAre temanA cembaramAM ' khAna bahAdara hAphIjha mahammada hidAyatulalAhane tyAM 17mI ja risesa vakhate 1 vAge eka senDavIca ane kI letA. te Disembara 1905nA roja janmelA hidAyatullAhe pote garIbI paMdara miniTa sudhI koIne pravezavAnI manAI rahetI. 15 julAI, , joI nathI, paNa temanA dAdA eka jamAnAmAM potAne vaTa pADavA 1968ne divasa hato. te samaye temanA prinsipAla prAyaveTa sekreTarI mATe hAthI rAkhavA maMDayA hatA. A hAthIne gharamAM pravezavA mATe zrI jI. vI. rAghavAcArI cembaramAM pravezyA tethI hidAyatullAhane eka khArA uMce daravAjo banAvavo paDayo hato. e pachI e hAthInA navAI lAgI. sekreTarIe kahyuM, "arajanTa kAma che. rASTrapati zrI vI. kharcamAM ja kuTuMba Arthika rIte pAyamAla thayuM hatuM. vI. gIrI ApanA phenanI rAha jue che. hidAyatullAhe phona karyo ( hidAyatullAhanA pitA mejisTreTa hatA eTale temane sArI eTale vI. vI. gIrIe temane turata rASTrapati bhavanamAM bolAvyA. keLavaNI maLI ane pitAne pagale hidAyatullAha paNa dhArAzAstrI vI. vI. gIrI rASTrapatinI mudata pUrI thatA bIjI mudata mATe cUMTaNI ja banyA. dhArAzAstrI tarIke temaNe chUTAcheDA ane baLAtkAranA kese laDavA mAgatA hatA ane te mATe teo rAjInAmuM ApavA mAgatA paNa hAthamAM lIdhA che. eka baLAtkAranA kesamAM hidAyatullAha hatA. te daramiyAna hidAyatullAhe ekaTiMga presiDanTa arthAta kAmadalIlane ane zekasapiyaranI eka paMkita TAMkI hatI ane tenAthI calAu rASTrapati tarIke kAma karavAnuM hatuM. . nyAyAdhIza prabhAvita thayA hatA ane tene kAraNe ja hidAyatullAha hidAyatullAhane vizALa rASTrapati bhavanamAM rahevAne moko kesa jItI gayA hatA. } maLe tema hatuM, paNa teo mAtra be divasa mATe ja rASTrapati bhavanamAM hidAyatullAha uttarotara pragati karIne suprIma korTanA cIpha gayA hatA. 5, vesTajharoDa uparanA temanA makAnamAM ja hidAyatullAha jasTIsa banyA. e daramiyAna temaNe je je kese dhArAzAstrI tarIke rahevAnuM nakkI karyuM eTale rAterAta temanA makAnanI AjubAju ke nyAyamUrti tarIke hAtha dharyA tenI vigate vAMcavA jevI che, paNa eka kAMTAvALA tAranI vADa naMkhAI gaI. phlaDa lAITa goThavAI gaI. pitA tarIke temaNe temanI putrInA avasAnane je du:kha anubhavuM satrAmAM mATenA khAkhA AvA gayA ane eka TAlaphIna avAja che te paNa vAMcavA jevuM che. prayapa putranuM nAma murizvama tarIke ubhA thaI gayA. hidAyatullAhane A badhuM gamatuM nahotuM. eka gammata arazAda rakhAyuM, paNa temanI patnInI IcchAne mAna ApIne putrI khAtara te badhuM jovA lAgyA. e pachI kAmacalAu rASTrapati tarIke thaI tenuM nAma avani rakhAyuM. paNa avanine janma sAthe lehIne temane je anubhavo thayA te hidAyatullAhanA ja zabdomAM joIe: koI roga hato ane te mAtra ATha varSa jIvI. tenA khAsa upacAra "rASTrapati bhavanamAM mAre mATe vizALa sTApha hate. miliTarI ane oparezana mATe avanine laMDana laI javAmAM AvI tyAre tenuM sekreTarI, DepyuTI miliTarI sekraTarI, ghaNA badhA eDIsIe, juniyara avasAna thayuM. avaninI daphanakriyA kAMDanamAM ja karavAnI hatI ane eDI. sI. e. mAre rASTrapati tarIke sogaMdavidhi karavAno hato te je kAra mATenA paisA na apAya te avaninI kabara nirAdhAra, mArA upara ThokI besADavAmAM Avyo hoya tema lAgyuM. te mATenA bALakonI haroLamAM ja rAkhavI paDe. madhyapradezanA cIpha jasTIsa mArI pAse kapaDAM nahetA- zeravAnI te phizyala veSa nahoto. tarIke rahI cukelA hidAyatullAhe AvI rIte laMDanamAMthI paisA meLavavAne mArA Dresa mATe AjubAjumAM gusapusa saMbhaLAI. sogaMdavidhi badale rijharvabeMkane arajI karI ane turaMta temane avaninI kabaramAM pachI bIje divase mAre rASTrapatinI pharaja bajAvavA javAnuM hatuM... gya takatI mukavAnuM huMDiyAmaNa maLI gayuM. dilhInA khuzanavisa meM joyuM ke mArA ghara AsapAsa meTarakArone meTo kAphlo khaDakAI gayo. nAmanA zilpIe avaninI kabara mATe sarasa paMkita taiyAra karI pahelAM eka jIpa hatI. pachI eka vAyaralesavALI meTara hatI. e ApI. pachI eka relsaroyasa gADI hatI. tenA pachI bIjI ImpAlA kAra hatI. ImpAlA pachI trIjI eka bhapakAdAra kAra hatI ane tenA huI surata nA kucha uskA zIphakI pachI judA judA moDela, kada ane banAvaTanI AThathI dasa moTarakAra davA kI muza-barase duA kI. hatI tenA pachI pAchI eka moTara ane jIpa hatI! AuTarAIDarsa (enA dardane koI IlAja na jaDe. DaoNkaTara davA karatA gayA ane ane moTarasAyakalone eka kAphalo hato. keTalI moTarasAyakala - ame duvA mAgatA gayA) ' hatI tenI saMkhyA mane yAda nathI. agAu jyAre huM janapatha upara Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-1181 page cAlIne pharavA nIkaLatA tyAre AvA kAlA mArI bAjumAMthI pasAra thato joto hato. huM pote suprIma korTa jatA tyAre mArI kAra jAte calAvatA ane mAro jamAdAra bAjumAM besato. paNa ahIM sthiti judI hatI." prabhu jIvana "mArA eDIsIne pUchyuM, 'ATalI badhI kAra zuM kAma ?" javAbamAM jANava! maLyuM ke rolsa royasa gADI mArA mATe hatI. rolsa royasa rastAmAM kharAba thaI jAya to pAchaLanI gADImAM besI zakAya te mATenI sTenDabAya kAra hatI. e pachI sTenDabAya kAra naM. be hatI, meM kahyuM ke mAtra be kilomITara mATe AvA dekhAva hAsyAspada lAge che.mane lAgyuM ke rolsa royasa bagaDI jAya te hu N page cAlIne ke pAchaLanI jIpamAM besIne rASTrapati bhavana jaI zaku chuM. sikyurITI ophisare tyAre gabharAIne kahyuM "AvuM kaI karazo nahiM. kAMIka garabaDa thAya to mArI nokarI jaze." eTale tenI khAtara meM... A badhuM svIkArI lIdhuM." "huM jayAre mArI kacerImAM rASTrapati tarIke pravezyA tyAre mAruM Agamana eka byugaladrArA jAhera karAyuM. mane gArDa opha hAnara apAyuM ane mAru sTAnDarDa mane UMcuM jatuM lAgyuM:" kAma patAvIne hu.M baporanA khANA mATe pAchA kacerImAM AvyA, divasamAM cAra vakhata mane gArDa opha onara maLatuM ane be vakhata byugalA bajatA hatA. ghaNI mahenata pachI sAMje apAtuM gArDa opha hAnarazne baMdha karAvyuM." " "1929mAM rASTrapati bhavanane vAisaragala gajatarIke oLakhavAAM AvatuM. sauprathama temAM rDa iravIna rahyA hatA. 630 phUTa pahoLuM ane 530 phUTa UMcuM A rASTrapati bhavana 210430 corasa phUTamAM patharAyelu che. varasensa khAtenA pelesa paNa mAtra 198300 corasa phUTa che. 330 ekara jamInamAM ubhelI A imAratamAM 1 mAilanI lAMbI galIo che. 340 khaMDo che, 227 staMbho che ane 37 phuvArA che. emAM bhavya hola ane jhummaro che. 12 ekaramAM mogala gArDana che. svImIMga pula, sinemA hola, golpha korsa, hokInuM medAna, phuTabolanuM medAna, krikaMTanuM medAna,TenIsa korTa, prANIsaMgrahAlaya ane eka skUla paNa rASTrapatibhavanamAM che. A bhavya bhavanane rASTrapatinI eseMTa kahevAmAM Ave che temAM kAMi navAi nathI ! "uparanA bhavana uparAMta simalA khAte 7050 phUTa upara rASTrapati nivAsa che,temAM 83 khaMDo che. mAzobrA khAte rASTrapatine havAkhAvAno mahela che,.temAM 26 khaMDa che. haidrAbAdamAM rASTrapati mATeno khAsa bolArAma tarIke oLakhAtA AvAsa che. temAM 19 khaMDo che! rASTrapati mATe eka rolsa royasa, traNa marsIDIbenjha, 3 keDIleka, cAra zevaroleTa ane eka kzAla nAmanI moTarakAro che. nAnI kAro, jIpa, bIjI gADIe ane eka embulansa che. rASTrapati mATe be zAhI koca che. be vikaToyA gADI che ane traNa lagejoka rakhAyelI che. be baTAliyana jeTalA beDIgArDa uparAMta 271 jeTalA peAlIsa ophisaro che. rASTrapati mATe pustakAlaya ane moTuM Teliphona ekSacenja che, vilIyarDa rUma che... ane ghaNI ghaNI sagavaDo che... ekaMdare mane lAgyuM ke 2500 jaNanA sTAphavALI supara DIlakasa hoTala che. nasIbadAra AdamI ja ATalA vaibhava bhagavI zake. mArA nasIbamAM A vaibhava 35 divasa pUrato hato, paNa meM mAtra pramukha nikasana mArA mahemAna tarIke AvyA tyAre be divasa mATe bhAgavyo." 123 'tamArA upara moTAI ThokI besADavAmAM AvI che te badala abhinaMdana' rASTrapati tarIke mAre zobhAnA ghaNA kAma karavAnA hoya che. koi elacI Ave tyAre rASTrapatinI chabI cAMdImAM maDhIne temane bheTa apAya che. mArI chabI 24 kalAkamAM cAMdIthI maDhIne taiyAra karAyelI te mane yAda che.. rASTrapati tarIke meM ghaNA elacIone mulAkAta ApI, zAhI bhAjanA lIdhA... A daramiyAna mArI pasaMdagInI ghaNI philmo dilhInA thiyeTaromAM AvI ane gai. me eka philma jovA mATe miliTarI sekreTarIne kahyuM. to teNe kahI dIdhuM ke rASTrapati bhavanamAM khAnagI thiyeTaramAM te philma lai AvIe.... paNa meM AvuM karavAnI nA pADI... jo ke pachI rASTrapati bhavanamAM bIjI je koI philmo batAvAi te jovA mATe javuM paDayuM..." "upara meM tamane bahu AMkaDAo rajU karyA to sAthe e paNa kahI dauM ke 35 divasa daramiyAna 6719 kAgaLA ane tAro mane abhinaMdana mATe ja maLyA. emAM eka tAranA namUnA A rahyo... "eka vakhata mane rASTrapati esTeTamAMthI zAkabhAjInA eka jaMgI jaththo maLyo tyAre mane navAi lAgI, mane 25 divasa sudhI cAle eTalA zAkabhAjI ane phaLA hatAM, me' mAtra kobIja ane eka sapharajana laine bAkInAM jaMgI TopalA pAchA vALyA. e pachI mane AvA TopalA na maLe. tema me miliTarI sekreTarIne kahyuM... vI. vI. gIrIe rAjInAmuM ApeluM paNa temanA khAnagI rasADAne te tALuM mArIne gayA hatA. bIju sattAvAra rasADuM hatuM temAM meM ane mArI patnIe bhAjana lai bIla mATe Agraha rAkhyo tyAre bIlanI 2kama joine huM daMga thai gayo...' "huM agAu nAgapura ane jabalapuramAM hato eTale tyAMnA dhArAzAstrIo ane mitro mane nAgapura AvavA AmaMtraNa ApavA mATe AvyA. mane kahevAmAM AvyuM kerASTrapatinuM khAsa vimAna laine Avo, paNa meM vimAna vAparavAnI nA pADI... mahArAja, gavanaro, pradhAnA, elacI, hAi izanaro, cIpha jasTIsA, vagerene mATe roja mulAkAta ApavI paDatI... A badhA divasA daramiyAna huM vyAyAma mATe rAvA jatA te baMdha karavuM paDayuM. eka divasa huM mAMrA bagIcAmAM cAlavA gayA to tyAM hathiyAradhArI satrIo mArI pAchaLa pAchaLa cAlavA lAgyA. huM akaLAi gayA. mArI patnIe kahyuM- rASTrapati bhavananA mogala gArDanamAM pharavA jaie. tyAM paNa, be e.DI.sI.o. sAgha vezamAM sI, Ai.DI. ane bagIcAnA suprinTenDanTa ane bIjA eka Dajhana jaNA amArI pAchaLa pAchaLa pharatA hatA.... e pachI pharavAnuM baMdha karyuM. pramukha nikasana AvyA tyAre huM patnI sahita be divasa rASTrapatibhavanamAM rahevAM game tyAre paNa" mArA rUma pAse saMtrIe ubhA hoya ja... mArI patnIe eka divasa'majAkamAM ka], '...AnA artha ema ke ApaNe bannee jhaghaDo karavA hoya to paNa na karI zakIe.' pramukha nirkarsane AvyA tyAre rASTrapati bhavanamAM agAunI saurASTra sarakAre taiyAra karAvelA 'dvArakA svITa'(dvArakAkhaMDa) temane mATe sajAvavAmAM Avyo... pramukha nikasana mATe amerikAthI buleTaprUpha gADI AvI hatI. te gADImAM besIne huM ane pramukha nikasana jatA hatA tyAre lokonA ToLA amane harSanAdathI vadhAvatA hatA... pramukha nikasane mane pUchyuM... 'tame AvI rIte pasAra thAo che tyAre tamane roja ATalA badhA loko vadhAve che?" pramukha nikasane dhAryu haze ke huM viveka karIne kaMika judu kahIza. paNa me kahyuM... "A loko to buleTa prUpha gADI jovA AvyA che." "cAra divasanI cAMdanI jevA 35 divasa vitAvIne huM pA rASTrapatimAMthI rAza mULa sthAne Avyo tyAre ghaNA divasa pachI eka sinemAgRhanI TikITabArI pAse lAinamAM ubhA rahIne TikiTa kharIdIne ame nirAMte philma joi." Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha na tA. 1-1-81 2zrI devajI rAghavajI naMdune 101mAM varSamAM praveza satata jAgRti sevI che. jeNe dIrdhAyuSya bhogavavuM hoya, teNe Aro* 19-10-81 semavAranA roja baporanA rathI sAMjanA gyanI cAvIonI jANakArI rAkhavI joie. A zarIravaMtrane sAca7 vAgyA sudhIne eka navatara samAraMbha mANe. vavA mATe vadhAremAM vadhAre jAgRta rahevuM joie. AyurvedazAstramAM -muMdarAnA vatanI zrI devajI rAghavajI naMdue 101mA paNa tene lagatA upAya batAvyA che. dIrdhAyu mATe aneka vastuo varSamAM praveza karyo tenA anusaMdhAnamAM, muMdarA kacchI vIzA osavALa bhAga bhajavatI hoya che. AyuSakarma baLavAna hoya te AyuSya jaina jJAti tema ja AgevAna kacchI bhAio taraphathI vADIlAla vadhe che. gautamasvAmInA praznanA javAbamAM bhagavAna mahAvIre nathubhAi savANI sabhAgRha-sAyanamAM-101mAM varSamAM praveza karyo kaNuM che ke, je alpAhAra le che, vadhAremAM vadhAre jIvadayA pALe che tenI khuzAlImAM zrI devajIbApAnuM bahumAna karavAne lagatA eka ane e rIte bIjAnA AyuSyanuM rakSaNa kare che tene dIrdhAyuSya bhogasamAraMbhanuM Ayojana karavAmAM AvyuM hatuM. vavA maLe che. anyanA jIvanamAM-tenA dukhamAM madada na karIe to A samAraMbhane samaya baporanA bethI sAMjanA sAta sudhIne tenA jIvANuo anya jIvANurUpe paNa zarIramAM praveze ane AyuSya rAkhavAmAM AvyuM hatuM. vyApArane cAlu divasa hovA chatAM, AvaDuM ghaTADe, mATe aneka bhako pratye maitrIbhAva ane anukaMpA e ja moTuM sabhAgRha zrotAothI bharAI gayuM hatuM e joI Azcarya tema dIrdhAyuSyanI cAvI che. dIrdhAyu mATe vyavahAramAM traNa siddhAMta ja AnaMda anubhavyAM. batAvyA che. A prasaMge traNa mahAsatIjIe paNa padhAryA hatAM. temaNe (1) kama khAnA, (2) gama khAnA, (3) nama jAnA. prathama mAMgalika saMbhaLAvyuM ane tyArabAda pravacana karyuM hatuM ane sAttvika AhAra leve, roza na kara, hRdayane samatula rAkhavuM, vRddha mA-bApane sArI rIte sAcavavAne lagatI zIkhAmaNa ApI nADIne vadhAre dhabakyA na devI-tethI hRdayane svastha ane zuddha rAkhI hatI. tyArabAda stavane tema ja bhakita-saMgIta gavAyAM hatAM tema ja zakAya che.. cAra atithivize ane samAjanA AgevA | vRddhAvasthA dhUtArI dhobaNa che. te sAbu, noe preraNAtmaka pravacana karIne zrI devajIbApAnI pANI ke blIcIMga pAvaDara vagara kALAmAMthI prazasti karI hatI. A pravacanene sAra e dhaLA-zveta vALa karI nAMkhe che. vRddhAvasthAmAM hatuM ke devajIbApAne samagra samAja anusare che. svajane vimukha thatA jAya che ane tyAre zrApaane temanAM saMtAne je vavRddha vaDIlanI sevA | rUpa lAge che. ghaNA vaDIle trAhita vyakitaone kare che tene samagra yuvAsamAja anusare. phariyAda karatA hoya che ke have bhagavAna choDAve to 101 varSanI umare kAryAnvita jIvana jIvI sAruM! mA-bApa jayAre gharaDA thAya tyAre saMtAnanI zake ane cAra peDhI sAthe ja rahetI hoya ane ane vahuAranI vANImAM pharaka paDatuM jAya che. te paNa arasaparasa pratyenA sadabhAvapUrvaka AvA temanA pratye tiraskAra bhAve badhA ja vyavahAra dAkhalA jaja ja jovA jANavA maLatA hoya karavAmAM AvatuM hoya che-aneka jAtanA vAMdhA che. eTale samAjanI dareka vyakita mATe A paDe che ane chelle potAne dIkaro paNa duzmana kuTuMba mArgadarzaka banI rahyuM che, ema badhA banI jAya che. AjanI AvI sAmAjika parivakatAnA vakatavyano pradhAna sUra hato. A sthitimAM devajIbApAnI vAta viziSTa che. temaNe , zrI devajI rAghavajI nadI ApaNe mAnatA hoIe chIe ke gAmaDAmAM mAM varSa sudhI patro ane prapautro sAthI prema jALava - mANase vadhAre jIvI zake, paraMtu devajIbApAe samagra jIvana rAkhe che. temanI arasaparasanI maitrI TakI rahI che tenuM kAraNa devajImuMbainA dhamAliyA vAtAvaraNamAM vitAvyuM che ane e mAnyatAne bApA pote paNa che. meM sAMbhaLyuM che ke game tevI viSama paristhitimAM khoTI TharAve che.' temaNe haMmezA samatAbhAva ja jALavyo che. teo rAtata dhArmika jIvana - A samAraMbhanA adhyakSasthAne DaoN. ramaNalAla cI. zAha hatA, zAha hatA. jIvI rahyA che. jIvI rahyA che. . . jeo muMbaI yunivarsiTImAM gujarAtI vibhAganA vaDA che. temaNe temanAM putravadhU temane pitAtulya gaNIne temanI sevA kare che. bolatAM jaNAvyuM ke: AvI putravadhUo vaDIlane khIcaDImAM seDamavALuM cakakhuM ghI pIrase zrI devajIbApAno janma zaradapUnamanA zubha divase thayo che ane e rIte petAnI suvAsa phelAve che, jayAre anya keTalAya e ja temanA ujajavaLa jIvananuM kAraNa nahi hoya ne? e kuTuMbamAM putravadhUo vaDIlone suko reTa ke peMza sAthe khATI prazna thAya che. temaNe so zaradapUname ane 101mA varSamAM chAza pIrase che ane e rIte vaDIla pratyenI potAnI ANagamAnI praveza karyo. hajAro nahi paraMtu lAkhe mANAmAMthI koi ekAda lAgaNInuM pradarzana kare che. vyakita ja ATaluM lAMbuM taMdurastIbharyuM dIghayuSya bhogavI zake che. devajIbApAnA samagra kuTuMbano sahaga ane sahakAra adabhuta mAnavInuM AyuSya kSINa thanuM cAlyuM che, ane zAstromAM kahyuM che ke prakAranAM che. chaThThA ArAmAM mAnavInuM vadhAremAM vadhAre AyuSya 20 varSanuM ja haze! eka evI daMtakathA che ke manuSya, baLada, kUtara ane ghuvaDa-e zrI devajIbApAe ATaluM lAMbu AyuSya bhogavyuM che te temanA cAreyane Izvare cAlIza-cAlIza varSanuM AyuSya ApyuM. paraMtu manuSya jIvananI parama siddhi gaNAya. temaNe zarIranI bAbatamAM pramAda sevya sivAya badhAe ema kahyuM ke ATaluM lAMbu AyuSya zuM kAmanuM? nathI. zarIrane kSINa banAvanArA kAraNe te AcAra, vicAra ane manuSya taka jhaDapIne kahayuM ke mArA para dayA karIne temanuM vadhArAnuM vyavahAramAMnI ajAgRti che. jayAre devajIbApAe badhI bAbatomAM AyuSya mane Apa prabhu." bhagavAne te kabUlyuM ane darekanuM 20-20 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-11-81 prabuddha jIvana 125 varSanuM AyuSya ochuM karIne te manuSyane ApyuM. A kAraNe, mANasa 40thI 60 varSa sudhI baLada jevo hoya che-tene bIjAne bhAra vahana karavo paDe che. 60thI 80 varSa kutarA je te hoya che. badhA tene haDe-have karatA hoya che ane 80thI 100 sudhI mANasa ghuvaDa jevo hoya che tenI UMgha harAma thaI jAya che, AMkhe dekhAtuM baMdha thAya che. jayAre devajIbApAnuM jIvana parama saubhAgyavaMtu gaNAya. A uMmare paNa teo ghaNuM cAle che, sAMbhaLI zake che ane joI zake che. temanI smRti paNa sArI che. teo taMdurastIbharyuM vadhAre dIrdha AyuSya pAme evI mArI prArthanA che. raziyAnA "AjhAra baijAna" prAntamAM Aje paNa 3000 mANase 100varSathI uparanI uMmaranA che. eka dAkhalo 182 varSane paNa che. - evA dAkhalAo paNa sAMbhaLyA che ke 100 varSa pachI bALapaNa cAlu thAya- navA dAMtakU Te-vALa Uge-dhoLA vALa kALA thAya. AMkhanuM teja vadhe-navuM jIvana prApta thAya. devajIbApA paNa AvuM navajIvana prApta kare ane lAMbu AyuSya bhogavI anya janone preraNA ApatA rahe evI prArthanA. devajIbApAnA AzIrvAda ane zubhecchA ApaNane maLe te ApaNuM parama saubhAgya gaNAya. Aje AzIrvAda ApanAra meTI vayanA vaDIlo paNa bahuM ochA maLe che." ahIM e ullekha karavo jarUrI lAge che ke zrI devajIbApAnA suputra zrI zAMtilAla devajI nandue zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA maMtrI tarIke 1955-56mAM be varSa sevA ApelI ane zrI ma. e. zAha sArvajanika vAcanAlaya-pustakAlayanA maMtrI tarIke chellA ATha varSathI hAla sevA ApI rahyA che. ane saMghanI kAryavAhaka samitinA paNa chellA 20 varSathI sabhya che. A rIte sevAkSetre paNa temanuM sAruM pradAna che. saMkalana : zAntilAla TI. zeTha phIjhIcAtharApI zuM che? eka vijJAna tarIke phIjhIyotherApI pramANamAM navIna hovA chatAM dardIone temanI pUrvavata sthiti para pAchA lAvavAne lagatI vaidyakIya vidA tarIke tenI agatya puravAra thaI cUkI che. halanacalana raMdhAyeluM hoya evA kissAomAM e jarUrI hovA chatAM halanacalana pravRtti pharIthI pUrvavata thAya te mATe dardIne potAne sahakAra keTale prApta thAya che te khUba ja agatyanuM banI rahe che, A kAraNe phIjhIyatharApIsTe amuka aMze mane vaijJAnika paNa banavuM paDe che jethI te dardIne potAnA kAryakramamAM rasa leto karIne protsAhita karI zake. A viSayamAM zrI harakisanadAsa narottamadAsa hospiTalanA mukhya phIjhIyotherApIsTa zrI nandu chAbiyA sAthenI zrI jayotsanA zeThanI praznottarI ke je te hospiTalanA mukhapatra "ECHENECH'nA ja lAi '81nA aMkamAM prasiddha thaI hatI temAMnA amuka mudA prabuddha jIvananA vAMcakone mATe rasaprada banaze ema mAnI sAbhAra udhUta karIe chIe: phIjhIyotherApI mATenI sahu prathama saMsthA svIDananA pera henarI lIMge 1813mAM sTokahomamAM zarU karI hatI. svITajharalenDanA De. eca. esa. phenkame 1889mAM jarmanImAM jJAnataMtu vibhAgamAM eka nibaMdha rajU karIne e vidyAne AgaLa vadhArI ane De. robarTa levera nAmanA orthopeDIka sajaryane lakavA thayelA snAyuonI cakAsaNI mATe 'grevITI TesTa' yojI, ke je duniyAbharamAM haju Aje ya eTalI ja pracalita che. Ama chatAM, 1 vidyAe khAsa gati pakaDI bIjA vizvayuddha pachI, ane temAM ya chellA dasakAmAM te teNe ghaNI ghaNI haraNaphALa bharI che. jo ke e eka du:khada hakIkata che ke haja Aje ya ghaNA dAkataro ane phIjhIyotherApIsTo chellAmAM chelI zethI vAkepha na rahevAne kAraNe jUnI paddhatio ajamAvatA hoya che. eka AMtarASTrIya abhyAsa mujaba svAthyane lagatA kAryakamamAM jemanI sahuthI vadhu mAga che evA pahelA dasamAM phIjhIyotharApI paNa AvI jAya che. zArIrika khoDakhAMpaNanA [Orthopaedic] tema ja * jJAnataMtranI geravyavasthAne lagatA [Neurological] lagabhaga badhA kissAomAM phIjhIyotherApI madadarUpa banI rahe che. phIjhIyotherApInI madadathI vadhumAM vadhu phAyado meLavavAno hetu hovA chatAM e khUba ja agatyanuM che ke dardI pitAnI sthitinI vAstavikatAne mAnasika svIkAra kare ane bahAranI madada paranuM avalaMbana ochAmAM ochuM karavA zakaya sarva kAMi karI chUTe. koI koI kissAmAM dardInI AjubAjunuM vAtAvaraNa tene Ama karavAmAM bAdhaka banatuM hoya che ane e samaye eka mAtra upAya tarIke e vAtAvaraNane dardInI jarUriyAta mujaba badalavAnuM anivArya banI rahe che. bIjI bAju, phIjhIyotherApIsTe pote paNa vAstavavAdI valaNa apanAvatA rahevAnuM hoya che ane bAdhaka taronA nivAraNa mATe jarUrI sAdhane, jema ke AMzika rIte paMgu hoya temanA mATe paiDAMvALI khurasI, traNa paiDAMnI sAikala, jarUrI pheraphAravALI skUTara-rikA te vaLI vadhAre paMgu vyakita mATe gharamAM rahI karavAnAM kAma ityAdi jatA rahevuM paDe che. samajavA jevI eka vAta e paNa che ke koI koI kissA kharekhara muzkela hoya che ane tyAre dardI, tenA kaTuMbIjane, dAkatara ane phIjhIyotherApIsTa e sahue samAna stare vicArI dardInI kheDamAMthI paMgutA ochAmAM ochI kema thAya te mATe eka sAMkaLanI jema AgaLa vadhavAnuM hoya che. jayAM jayAM A zakaya bane che tyAM tyAM dardIne Atmanirbhara karavAnuM azakayavata kAma paNa zakaya banI jAya che, e jevA ApaNe thoDA kissAo joi jaie. 17 varSanI eka nRtyAMganA parIkSA ApIne ghare Ave che ane bIjA divase enA ne kAryakrama hoya che. tenA utsAhamAM vadhu paDato parizrama karI bese che ane pariNAme vAyarasa mAyalAITIsIne bhoga bane che, je Aje sAravAra bAda eka moTI kaMpanInI menejiMga DAyarekaTara che ane thoDA pheraphAra sAthenI moTara pAte calAve che. eka bALaka ke je paga (ityAdi zarIranA nIcalA bhAgo) vinA ja janmele te saphaLa cArTarDa ekAunTanTa banIne potAnA lAkaDAnA paga para AvanajAvana kare che. gAmaDAMmAM rahetA eka lakavAne dardI pharI pAcho potAnA baLadagADAmAM harato pharato thaI gayo che. eka chokarI ke jene pANImAM kudavA jatAM kekacara ane pariNAme AkhA aMge lakavA thayela, te Aje eka yuvAna lazkarI adhikArIne paraNIne eka taMdurasta bALakInI mAtA banI cUkI che. ' bhAratanI apaMga vyakitao bhale, temanI zraddhA ivaramAM rAkhe paNa temanuM bhaviSya sudhAravA mATe temanI muzkelIo ane kuTa prazno dUra karavA mATe A vyakitaoe punarvasana karanArA therepIsTa para ja vizvAsa rAkhavo rahyo. sAra- anuvAdaH azeka ena. zAha vArSika sAmAnya sabhA zrI muMbaI jena yuvaka saMghanI vArvika sAmAnya sabhA tA. 9 okaTobaranA roja belAvavAmAM AvI hatI te saMjogavazAta mulatvI rAkhavAnI pharaja paDI hatI. te sabhA, sabhyone agAu mokalavAmAM AvelA paripatranA ejaMDA pramANenA kAmo mATe have, zanivAra, tA. 3 navembara 1981nA roja sAMjanA 5 vAge zrI paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM maLaze. samayasara upasthita thava, premabharyuM nimaMtraNa che. cImanalAla je. zAha . ke. pI. zAha maMtrIe, baI jena vaka sagha| - -- Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 1-11-81.. 12. ame vimAna "hAIjeka karI jaIe chIe.... " mULa lekhaka josepha anu. raMbhAbena gAMdhI tyAM baLataNa bharyuM pachI jekasane hukama karyo ke have pleInane TerenTa . vimAna upADI javAnI vAta paNe avAranavAra vAMcIe laI jA ane pelA meyarane saMdezo pahoMcADa ke amane paisA tyAM ja chIe, paraMtu temAM besanAranI pAIlaTa, ko-pAIlaTa, erahosTesa mele. . vagerenI zI dazA thAya che tene pUro khyAla ApaNane hoto nathI. jema jema baLataNa levA UtarANa vadhatA jatA hatA tema tema josephe satyaghaTanA lakhI che, tene sArAMza ja ApavA meM pelA traNeyanA mijAjane pAra upara caData ja hato ane sAthe ja prayatna karyo che. ' musApharone gabharATa vadhate ja hato. dakSiNa amerikI phalAITa naMbara 49, tenI erahosTesa DenA, TorenTa pahoMcyA tyAM rUpiyA eklavAmAM AvyA. pelAe joyA. kepTana viliyama hAsa, ko-pAIleTe brIlI, pleIna barmigahAma AbA ane kahuM ke ame mAgyA teTalA nathI, ochA che, eTalA nahi cAle, mAMthI upADayuM paheluM UtarANa, monTegemarI hatuM ne bIjuM miyAmI hatuM. mAgyA che teTalA ja mokale nahi te .... ane nahi to pachInI dhamakI emAM traNa mANaso caDI gayA, traNeyanA hAthamAM gana. pleIna te hatI ja, saunA mate, pharI saMdeze ekalA ke mAgyA che upaDayA pachI jyAre era-hosTesa cA-pANI ApI rahI hatI tyAre . teTalA ja badhA ja nANAM maLe. jo have jarA paNa cAlAkI . zone pakaDI, sIdhI ja pAIlaTanI kebinamAM kheMcI gayA. pAIloTe karI che te ame A pleIna karI upara ja laI jaIzuM. (eTale joyuM te hAthamAM kophIne kapa, meM ghaLI pUNI jevuM, pAchaLa Ubhela ke jyAM traNa eTomika enarjI kamizana InasTolamenTa che tyAM) mANasa ane enA hAthamAM gana. hoziyAra pAIlaTa samajI gayo, pleIna cakarAvo laI rahyuM hatuM, harapaLe bhaya vadhato jato hato, samayasUcatA vAparI zAMta rahyo. pele garjI UThayo ke je koIe te vakhate eTomika enarjI kamizane enA traNa sukalIcara risarca mArA hukamano anAdara karyo che te AmAMthI keI jIvatuM rahevAnuM rIekaTara baMdha karI dIdhA ane khAsa mANase sivAya bIjA badhAne . nathI. era hosTesane pakaDIne kokapITamAM laI janAranuM nAma rajA ApI dIdhI. jeksana, ene sAgrIta mura. vacamAM gana laIne Ubho hato ane trIjo sAgarIta melvIna chevADe Ubhe hate. aMdaranA traNa to tane mAthe laIne bhamatA hatA. kadAca , pAIlaTa samajI gayo. vAta gaMbhIra che, eNe kahyuM, tuM jema dhamakI kharI pADe ane pleIna riekaTara para ja athaDAve te--ane kahIza temaja karI zuM, paNa tuM Ane choDI de ane koI musApharone kalpanA paNa dhrujAvI mUke tevI hatI. IjA karato nahi. pAIlaTanA khUba samajAvyA pachI, pelAe kahyuM, bhale tArI IcchA | musAphamAM A vAta jANIne gabharATa phelAye, koI raDavA pramANe bAra vAgyA sudhI rAha joIzuM. je te samayamAM badhA ja paisA. lAgyuM, koI Izvarane yAda karavA lAgyuM. eka mAtA enA bALakane AvI nahi jAya to rIekaTara para ja pleInane athaDAvIzuM te nakkI hiMmata ApavA lAgI. damane daradI zvAsa na laI zakatA khAMsavA che, kahIne pAyalaTane hukama karyo ke pleIna tuM tyAM ja laI jA. lAge. koIne gharanI yAda AvI, koIne patnInI, bALakanI ke mA-bApanI. saune thayuM ke have to mAthe meta ja bhame che. - hAse kahAM dhummasa bahu che, uparAMta rIekaTara kayAM che te paNa huM jANato nathI, uparAMta khUba samajAvIne kahyuM, tAre to paisA jekasane pAIlaTane hukama karyo, pleInane DeTreITa laI jA, ' sAthe kAma che ne? e tane maLI jaze, pachI zuM che ! amAre tyAMthI dasa mIliyana Dolarsa (lagabhaga ATha karoDa rUpiyA) levAnA che, jo e nahi maLe to cAmAMthI eka paNa vyakita jIvatI ThIka che. tArI vAta mAnuM chuM, paNa jo paisA samayasara nathI , raheze nahiM. hAse (kepTana) kapha DeTeITa laI jAuM, paraMtu tyAM maLyA te mArI yojanA pramANe ja karIza ane hA kahI de ke . pahoMcavA mATe vacamAMthI baLataNa levuM paDaze. paisA lAve. te sAthe buleTa prupha (jemAM gaLI na jAya) kapaDAM lAve, . 'laI le baLataNa, paNa dhyAna rahe ke baLataNa lAvanAra sivAya TopA lAve. nIcethI saMdeza maLyo ke emanI mAMgaNI maMjUra rAkhe che. bIjuM koI najIka Ave nahi ane baLataNa lAvanAra paNa phakata gaMjI ; TenIsI eraporTa para paisA pahoMcADavAmAM Avaze, te pramANe ane caDI paherIne ja Ave jethI koI jAtanuM hathiyAra chupAvI pUrA paisA emane maLI gayA eTale pAIlaTe kahayuM ke have tamAre . zake nahi. UtarI javuM joIe ane amane mukata karI devA joIe. ' mIsIsIpImAM baLataNa lIdhuM te daramiyAna pelo hAsanA kAna kadAca ema karata, paraMtu nIce mANasanA TeLAM joyAM ke pAse ja rillevara dharIne UbhA hatA. baLataNa laIne DeTreITa pahoMcyA jekasane bUma mArI, bArInA paDadA badhA nIce karI gho. be paga ane enA kahevA pramANe reDiye parathI tyAMnA meyarane saMdezo pAThavyA vacce mAthA besI gho ne jo koI eka paNa harapha uccAraze ke ke hamaNAMne hamaNAM ATha karoDa rUpiyA pahoMcatA karo. avAja karaze to jIvana jaze.' sAmethI javAba maLyo ke ATalI moTI rakama kema jaladI ( pAyalaTane hukama karyo, upADa jaladI pleIna. upADavuM ja paDayuM. bhegI karavI ! uparAMta A gAmamAMthI ja mAgaNI zA mATe kare che? daramiyAna emaNe e kapaDAM paherI lIdhA, TopI paherI lIdhA ane leInamAMthI javAba meka ke 25 varSane jekasana ane 27 varSane nANAMnA kothaLA joIne khuza thatAM belI UThayA, have te ame karaDAdhIpati thaI gayA. mura e bena kese A gAmamAM ja cAlelA, e jelamAMthI bhAgI chUTayA che ane emane sajA A gAme ja karI che, mATe A " havAnA UtaravAne vicAra hato. UtaratI vakhate eka hAthamAM gAme emane eTale daMDa bharavo ja joIe. gana hatI, bIjA hAthamAM greneDa. bArImAMthI joyuM to pAlIrA dekhANI lagabhaga be kalAka e ja zaheranI upara pleIna ghumAvyA ja ane utaravAne badale phrI aMdara bharAI gayA ne pAIloTane hukama . karyuM. te saMdeza maLyo ke paisA ekaThA karavAmAM AvI rahyA che' karyo, upADa pleIna ahIMthI ane laI jA phariDA. paNa samaya to thaze ja, keTalIvAra baLataNa lIdhuM, keTalIvAra pleInanA UtarANa karAvyA tyAMthI pAchuM baLataNa khUTayuM, e levA kalI valenDa utarANa karyuM. ane e badhuM rIvolvaranA bhaNe. pAIlaTanI zI dazA thaI haze Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 ? tA. 1-11-81 prabuddha jIvana 127 te kalpI zako cho? dharatI para kAra calAvatA sAme bIjI kAra Ave traNa vidhAyaka paribaLo ene rasto detA paNa ApaNe gabharAIne akasmAta karI daIe chIe tyAre A to eTale UMce uDDayana, ane sAme ja motane [] nemacaMda ema. gAlA bhaya, sAthe ja pharajanuM bhAna ane musApharonA jIvanI ciMtA ... ghaNA vivAda, saMzodhana ane sarvekSaNane aMte vaijJAnikoe Ama pleIna navI navI jagyAe UtarANa karI rahyuM hatuM, tAravyuM che ke mAnavInA janmathI zarU thatI vikAsa-prakriyA ane kAmabaLataNa levAI rahyuM hatuM, daramiyAna nIce nirNaya levAI gayo hato. tAnA AviSkAramAM uchera (Breeding) tema ja ene Anuamuka jagyAe baLataNa levA pleIna Utare che te jANyuM ane temAM zaMgika vAtAvaraNa (Environment)nAM paribaLe ane vArasAtela bharavAnuM hatuM tyAre pAchaLa paMdara jeTalA ejanTo aMdhArAmAM gata jIna thakI kAryAnvita vRttio (Genetic Trailts (beu chupAyelA hatA, pleIna AvatA te chapI rIte pleInanI nIce gayA, mahatvano bhAga bhajave che. emaNe TAyarane vIMdhI nAkhyA. TAyara vIMdhAvAne avAja pelAne AmAM trIjuM tatva paNa umerAyuM che. mAnavInI pitAnI saMbhaLA, jekasana garji UThayo, mure kAbu gumAvI dIdho ne gaLI IcchAzakita ane puruSArtha...! calAvI dIdhI. ko-pAIlaTane ghAyala karI ja dIdhe, bIjAnA hAthanI dareka mAnavInI pratibhA-vikAsanI AgekUcamAM caramasImA... pAsethI goLI enI AMgaLIo vadhIne cAlI gaI. Toca paNa Ave che. jekasane hukama karyo, ahIMthI jaladI pleIna upADa, kaI uMmaramAM mAtA ke pitAne kevI bauddhika kSanAM saMtAna paNa kema upADuM TAyara phADI nAMkhyA che. janma, tenuM sarvekSaNa soviyeta dezanA tema ja anya vaijJAnikoe game te rIte upADa, bela upADe che ke badhAne goLIe dauM. kareluM che ane yunAITeDa nezanse pragaTa karelI umegrAphika Iyara zuM kare bicAro, leIna upADayuM tyAre haju becAra ejanTo TAyarane bukamAM emanAM tAraNe pragaTa karavAmAM AvyA che. nukasAna karI rahyA hatAM, temAM eka ghavAye ane be te lagabhaga | sarvekSaNamAM evuM pratipAdana thayuM che ke sAMprata samAjajIvanamAM 45 mITara dUra pheMkAI gayA. 70% saMtAne emanA pitAnI vaya 35 varSanI aMdara hoya che, pleIna upADayuM. sayaramAMthI rabbara uDayAM, AganA taNakhA jharyA. tyAre janme che. ane sarvasAmAnya rIte pracalita pitAnI uMmara aMdara beThelAnA jIva tALave coMTayA. thayuM ke have sArI rIte pleIna 27 ane mAtAnI 26 hoya che. nIce UtarI zake tevI koI ja zakyatA nathI. ene artha saune A sarvekSaNa pazcimanA dezomAM karavAmAM AvyuM che eTale mATe mRtyu ja. vayanI bAbatamAM A AMkaDAo bhAratane lAgu na pADI zakAya.... erakanDIzana baMdha karyuM. lAla battI dekhADI. musApharo samajI gayA paNa tethI mULabhUta tomAM bahu pharaka nathI paDato. ke have te meta ja. judA judA kSotra, jevAM ke vijJAna, IjanerI vidyA, sAhitya, UtarANa karavuM ja paDe ema hatuM tyAM saMdeza pAThavyuM ke kemikala citrakalA, saMgIta, vageremAM apratima buddhipratibhA ane prAvINya phoma rana ve para pAtharo, jethI pleIna Utare tyAre sAga lAgatI dAkhavanAra hajAro lokonAM sarvekSaNamAM eka judI ja bAbata bahAra aTake, pelAe kahyuM, eTalA phoma amArI pAse nathI. bhegA karIe AvI. ItihAsamAM chA5 pADI janAra mahAna vibhUtionA kissAtyAM sudhI upara cakkara mArIne baLataNa pUruM karI nAMkhe. omAM temanAM janma samaye pitAnI vaya sarvasAmAnya pracalita vaya karatAM dasa varSa moTI hatI. 41 TakA kissAomAM pitAnI nIce phomanI taiyArI cAlI, pleInamAM erahosTesa musApharone vaya 30 thI 42 vaccenI hatI. ane ra7 TakAmAM pitAnI vaya sUcanA ApavA lAgI ke gabharAtA nahi, DhIMcaNa para ozIku muko, 4 thI 5 nI vacce hatI. enI upara mAthuM mUkajo. pleIna aTake tyAM sudhI IzvaranI prArthanA paraMtu Azcaryajanaka rIte mAtAnI vayamAM noMdhapAtra pheraphAra na karatA ema ja besI rahejo ne pleIna aTake ke ImarjansI bAraNethI jaNAya nIkaLavA lAgo.. jamAM moTA bhAganA kissAomAM pitAnI sarerAza uMmara, upara baLataNa baLI gayuM. pelA traNe ye emanA hathiyAra lIdhA.nANAMnA jaNAvyA pramANe 27 hoya, tyAM A tAraNa kastUhala pedA kare evuM che. kothaLA lIdhA ne bAraNA AgaLa jaIne UbhA rahyA. pleIna nIce utaryuM, sRSTinI keTalIka vibhUtionuM sarvekSaNa A pramANe che: be paiDAM rana-ve para jorathI athaDAyA, taNakhA jharyA, pleIne jorathI uchaLyuM, bArIo dhaNadhaNI UThI, kebinanI dIvAlamAM tIrADa paDI, pleIna janma samaye janma samaye aTakayuM ne enI aMDarakereja dhumADAnA goTAthI bharAI gaI. pitAnI vaya mAtAnI vaya navathI dasa vakhata UtarANa karIne 30 kalAkathI vadhu samaya uDDayana (1) lIyAnArDo vInsI 25 22 karIne, motanI sAme yuddha karIne, phalAITa naMbara 49 Akhare aTakI. (2) AlbarTa AInsTAIna 21 musApharo mAnasika rIte khaLabhaLI UThayA hatA paraMtu sadbhAgye (3) bIvana zArIrika IjA koIne thaI nahotI. kopAIlaTane hospiTalamAM (4) mArka TevaIna mekalya. sadbhAgye bahu IjA thaI nahotI. musApharone joItI (5) IrAna jelIo kayurI 38 30 sAravAra ApIne emane sthAne pahoMcatA karyA ane pAIlaTane (6) geTe ' '39 17 saue zAbAzI ApI. (7) pitra TAIkovakI - tamane kadAca prazna thaze ke pelA traNanuM zuM thayuM, rUpiyAnA (8) banaDa zo 5 28 kothaLA sAthe bhAgI zakayA? te javAba che nA, e traNe pakaDAI gayA (9kAzIasa ne Aje e subAnI jelamAM che. ' . - eTale ke 36 thI 40 vaccenI vayanAM pitAoe meghAvI Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 saMtAnane janma Apyo che... A mAtra Akasmika yogAnuyoga na hAI zake... prabhu mana prAcIna grIsamAM, sAviyeta vaijJAnikomAM tema ja sarvasAmAnya rIte jo mUlyAMkana karo to 40 varSanI uMmare mAnavI Toca para hoya, hAI zake e saMbhavita che. vicAronI paripakavatA, sAmarthya, anubhava, zANapaNa vagere lakSamAM letAM mAnavInI sIDInI carama sImA cALIsapistALIsanI AsapAsa sarvasAdhAraNa rIte AvI zake, have prazna e thAya che ke pitAnI ja vaya kema mahattvanA bhAga bhajave che, mAtAnI vaya kema nahi....? ! soviyeta vijJAnI vADAmIra geDokyAne A praznano khulAso ApatAM evI dhAraNA rajU karI che ke saMtAna "Operative Memory"nuM yogadAna pitA taraphathI ane "Permanent Memory" nuM yogadAna mAtA taraphathI maLe che... bIjA zabdomAM kahIe to palaTAtA saMjogo ane pravAhone anurUpa-anukULa thavAna sthitisthApaka kSAmatA saMtAnane pitA taraphathI prApta thAya che. jyAre vArasA para parAgata mAtAnAM vaDavAomAMthI UtarI AvelAM Genotype gugNA, saMtAnanAM ghaDataranAM pAyArUpa bhAga bhajave che ane A sacavAyelI saMpattinAM AdhAre bhaviSyanI bhavita pratibhA, buddhikauzalya vage2e vikasAvavAnI taka rahelI heAya che. kudarate ahIM paNa potAnuM saMtulana jALavyuM che ane nyAyapUrNa AcaraNa karyuM che. mAtA bhUtakALamAMthI saMtAnane bheTa dhare che... pitA vartamAnamAMthI saMtAnane vividha kSamatAo bakSe che... ! A vAta vidhigata thaI. pachI Ave che ucheranI vAta, vaijJAnikonuM mAnavuM che ke pitAnI vikAsa-pratibhAno suvarNakALa saMtAnanA sarvAgI--sarvalakSI uchera mATe khUba sAnukULa nIvaDe che. eka 18 ke 20 varSano yuvaka saMtAnano pitA thAya ane tenA saMtAno je uchera pAme, enAM karatAM 35 ke 40 varSanI uMmare pitA thanAra vyakitanAM saMtAno vadhu sAro, samucita uchare pAme, e vAta nivivAda che. gharanuM zAMta huMphALuM vAtAvaraNa, mAtA-pitAnuM sukhI ane svastha dAMpatyajIvana saMtAnanA samatola uchera mATe mUlyavAna khAtaranI garaja sAre che. paraMtu sAme pakSe acaMbAbharI vidhinI vakratA e cheke jo bALake nAnapaNamAM saMgharSanA sAmano karyo hoya, kaThora jIvanasaMgrAma khelyo hAya ane bhAMgI paDavAne badale potAnAM puruSArthathI aDagapaNe sAmanA karI pAra utarI gayA hAya, te te saMgharSamAM tene vArasAgata maLelI jeneTIka kSamatA suSupta avasthAmAMthI jAgI UThe che. paDakAro sAmanA kare che ane gUMcaLuM vaLI paDelI sAmarthyavAna zakitao teja-pravAho pUrNa-rUpe abhivyakata thAya che. jema koI jabaradasta dhakko svIca cAlu karavAnuM kAma kare che. ane vIjaLInA pravAha zarU thatAM totIMga yaMtra kAma karatuM thaI jAya che tevI rIte bauddhikapratibhAne bahAra lAvavA eka dhakkAnI, dhUnanI, koI utkaTa kAmanA, abhipsA, mahattvAkAMkSA ke adamya jhaMkhanAnI AvazyakatA hoya che. mAtA pakSe paNa meTI uMmaranI mAtA karatAM yuvAna mAtA saMtAna mATe vadhu anukULa hoya che. kAraNake bALakanuM piMDa mAtAnAM udaramAM baMdhAya che ane yuvAna mAtAnA prajanana vayavA vadhu sArI kAmagIrI bajAvI zake che. . saMgharSanAM khaMDeromAMthI paNa mahAlaya| sarjAya che ane pratibhAo tA. 1-11-81 khIle che. cArlsaphikanse nAnapaNamAM khUba saMtApa anubhavyo... "DeviDa koparaphilDa" navalakathAmAM enA bALapaNanI yAtanAonuM ja citraNa che. ruDiyArDa kipliMgane enAM mAtA-pitAe bhAratamAM bahAra enAM kAkA-kAkI pAse briTana mekalAvI ApyA... badhI suvidha hovA chatAM mAtA-pitAnI hUMphanA abhAva ene korI khAto hato... e hijarAyA karato ane mAtra potAnAM bhavya puruSArthathI eNe vikAsanI caramasImAne bI. ahIM IcchAzakita, vyakitagata puruSArtha mahattvano bhAga bhajave che. mAnavIne jyAre evA bAdha thAya che ke saMjogAnI uparavaTa-ethI UMce UDavAnuM enAmAM kauvata che, tyAre e saMjogonI zRMkhalAmAMthI peAtAnA sAmarthyathI bahAra nIkaLI jAya che. . mAnavaItihAsamAM AvA saMkhyAbaMdha dAkhalAo maLaze. nAnapaNamAM mAMdagIno bhAga banelA ke apaMga banelA mAnavIo vyAyAmavIra banyA che ane vividha kSetre vikrama sthApyA che. totaDA mAnavIe khyAtanAma vakatAo banyA che. mAnavI potAnI nyUnatAo pichANI baMne pAsAM sarakhAM-samatala karavA kriyAzIla thAya to nyUnatA abhizApane badale varadAna puravAra thaI zake... DhIMgaNA, kadarUpA mANasA samrATa banI zakayA che. sRSTine dhrujAvI zakayA che, tattvacintako banI gagana para chavAI gyA che. sokreTIsa kadarUpA hato, nAnA paga, meTuM peTa, cIMbuMnAka! bulIsa sIjhara, nepoliyana, lenina, benjhAmIna ph lIna, sikaMdara... .badhA ThIMgaNAM hatAM. emanI UMcAI 4 phrUTa 11 IMcathI pAMca phrUTa traNa IcanI vacce hatI. mahAna viduSI helana kelara aMdha hatAM. mahAna saMgItA bitheAvana badhira hatA. 10 nyUnatAo, khADakhAMpaNA, kurUpatA, saMgharSa, jhaMjhAvAta, suSupta Izvaradatta pratibhAne vaMTALiyAnI jema jagADI mUke che. prakRtidA pAyA para bhavya caNatara karI zakAya che. ekadhAruM sukhasagavaDabharyuM ArAmI jIvana mANasane lAgaNIzUnya, mithyAbhimAnI ane nirmAlya banAvI de che. cukhasagavaDa paNa vikAsanAM paMthamAM avarodha banI jAya che, ene paNa samyaka ane upekSAvRttithI nagaNya lekhI, emAM aTavAyA vagara pAra UtaravAnA bhagIratha puruSArtha karavo paDe che. vRkSanA vikAsa mATe jema cAmAsAnI jarUra hoya tema ja unALAnI paNa jarUra rahe che. prakRtidatta jInsI kSamatA, vAtAvaraNa, ane uchera ane rAMkalpazakita-puruSArtha e traNe paribaLo vyakitanI vikAsa-prakriyAmAM khUba mahattvano bhAga bhajave che. alabatta, sarvekSaNa ane AMkaDAonI mAyAjALa para saMpUrNa madAra na bAMdhI zakAya. tema ja bhAratanI deza- kALa, bhAva-dravya, kSetra, paristhiti vagere lakSamAM letAM pazcimI dhAraNA bhAratanI prajAne sarvathA lAgu na pADI zakAya, chatAM eka vAta to nizcitarUpathI kahI zakAya ke zakyatAonI tamAma kSitijo sudhI vikasita paripakva vyakita jo TocanAM samaye pitA bane, teA ucheranI dakSatA, enuM stara, tema ja saMtAnanI pratibhA khIlavavA mATenA anukULa saMjogA UbhA thaI zake ane saMtAna mATe AzIrvAdarUpa puravAra thAya, emAM koI zaMkA nathI... ethI ja kudarate bolI tamAma zakyatA, kSamatAo khUbIone sALe kaLAe abhivyakata karI zakAya tevuM vAtAvaraNa, uSmA, tAlIma, ItyAdi pUrAM pADavAnI dareka mAtA-pitAnI saMtAna pratye pavitra pharaja banI rahe che. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-11-81, prabuddha jIvana 12e { jI va na ra sa ? leMga lAyabrerI rAjakoTane ujjavala sAMskRtika vArasa [] . baLavaMta jAnI jIvanane rasa mITho mI, jIvanane rasa pIdho; jyAM jayAM dITho, tyAM tyAM pIche, peTa bharIne pI pIdhe, jIvanane rasa mI . kaNe suNa zabda madhuro- madhubana baMsI sarIkhe, - karkaza, karavA, korane nA najIka TUMkavA dIdhA.... jIvanane, nayanane nizadina phakata nihALe, - sRSTi suMdaratAnI; eka ja raMga sadA ye jo raMga na duje - trIjo ... jIvanane, jihavAe te palapala pIra, sadAya meva mITho, nAnAM-moTAM, UMcA nIcAM - saune sarakhe dIdhe.. jIvanane manaDa ekala metI jevuM pA hIrane dhAgA, najAnaMdanI sAthe teNe saMga sanAtana kI... jIvanane rAjakoTa pAse koI rAjakIya ke aitihAsika vAraso bhale na hoya, paraMtu eka prakArane ujajavala sAMskRtika vAra A zahera pAse che ane te che ahIMnI leMga lAyabrerI. A lAyabrerI mAtra lAyabrerI ja na rahetAM eka vidyAsaMsthA jevI ane jeTalI kAryarata rahI che. enI, Aja lagIne savA varSane itihAsa tapAsatAM pratIti thAya che. jaina sAhitya ane pArasI sAhitya tathA AMtararASTrIya rASTrIya ane rAjakIya ItihAsane lagatA aMgrejI, hindI ane gujarAtI bhASAnA 6000 jeTalA graMthothI tathA jJAna-vijJAnanI anya vidyAzAkhAone sparzatA kula maLIne 60,000 jeTalI graMthasamRddhi A lAyabrerI dharAve che. - 1856mAM guNagrAhaka maMDaLI nAme AraMbhAine pachI vidyA vivardhaka maMDaLImAMthI kAThiyAvADa janarala lAibrerImAM pariNamyA bAda 'vaMga lAibrerInuM nAmAbhidhAna prApta karanAra A graMthAlayanI savAzatAbdI varSanI ujavaNI prasaMge tAjetaramAM ja 'bhAratIya vicAradhArAnA vibhinna daSTikoNa viSayaka jJAnasatranuM udaghATana sukhyAta tattvaciMtaka zrI cImanalAla cakubhAI zAhe kareluM. rAjakoTamAM poliTikala ejanTa karnala leMga sAheba hatA. teo paradezI hovA chatAM rAjakoTa pratye apAra mamatA ane UMDI lAgaNI dharAvatA. phalasvarUpe ahIM kanyAzALA lAyabrerI jevI saMsthAo teoe UbhI karI. Ama lAyabrerInA janaka eka aMgreja amaladAra. Ane eka aitihAsika ghaTanA gaNIzuM. A amaladAranI kAyamI smRti lAyabrerI sAthe temanuM nAma joDIne rAjakoTanI prajAe rAkhI che temAM rAjakoTanI prajAnuM guNapUjaka pAsuM pragaTa thAya che. atyAre lAyabrerI bhavya rajavADI baMgalAmAM bese che. 60,000thI paNa vadhu pustako lAyabrerI dharAve che. aneka sAmayika, dainikapatro rojabaroja saMsthAmAM Ave che, jene cAra hajArathI vadhu sabhyo ane vizALa janasamudAya lAbha le che. Ama, lega lAyabrerI e rAjakoTanuM eka vidyAtIrtha che. | jaina sAhatyinA pustakonuM pradarzana ane bIjA paNa aneka prakAranA prastukonuM pradarzana prasaMgopAta yojIne prajAnI rUcine keLavavAnuM eka suMdara kArya lAyabrerI dvArA thai rahyuM che. uparAMta sAhityika vArtAlApa, jJAnagoSThIo, vakatRtva spardhA, vArnAmeLe vagere kAryakramo paNa satata yojAtA rahe che, pariNAme mAtra vAMcana nahIM paNa suMdara vakatAonA zravaNapAna mATe paNa A saMsthA rAjakoTanuM eka sAMskRtika kendra banI raheluM che. mahetAjI durgArAma, navalarAma paMDayA, DAhyAbhAI derAsarI ane ba. ka. ThAkora jevA sAkSaroe paNa A lAyabrerInA vahIvaTI saMcAlanamAM bahu moTe bhAga bhajavyo che. uparAMta niSThAvAna, kAryadakSa ane ni:svArtha saMcAlako lAyabrerIne prApta thatA rahyA che. phalasvarUpe lAyabrerI satata vikasatI rahI che. * hAlamAM pramukhapade jANItA udyogapati padmAkara masurakara, upapramukha tarIke kAyadAzAstranI kolejanA AcArya zrI pagezabhAi mahetA, mAnada maMtrI zrI vinubhAi dozI tathA sahamaMtrI kIramaNikabhAi pIThaDiyA ane pravINa rUpANI satata sevA ApI rahyA che. savAzatAbdInI pUrNAhuti 14- navembare gujarAta rAjayanA gavarnara zrImatI zAradAbahena mukharjInI upasthitimAM UjavAze. A prasaMge eka suveniyara 'niraMtara pragaTa thaze, jemAM lAyabrerI savAso varSanA itihAsa chellA doDha saikA daramiyAna rAjakoTanA vikAsamAM phALo ApanAra vyakita, kuTuMbone paricaya ane bIjI vigato ApavAmAM Avaze. - A rIte rAjakoTanA sAMskRtika itihAsamAM leMga lAyabrerInuM gadAna mahattvanuM che. jIvanane rasa mITho mITho. jIvanane rasa pI. -bhAnubhAI paMDayA paMcAmRta 0 bakula rAvaLa " [ mukatako] sAMkaDuM vartuLa kare tenuM jIvana maratuM rahe je vasaMta veratA tene navuM maLatuM rahe. eTale te A himAlaya kALanI sAme Take kemake enuM sadAye hIma vistaratuM rahe. 1 patthara upADI mAro che bhAi, paNa thobhe jarI jo jo na vAge e tamane kayAMka te pAcho pharI. pUcho tamArI jAtane ke keTalA niSpApa che? adhikAra pApIne nathI ko pheMsalAne AkharI. 2 eka zraddhAne ahIM atyAre janAje nIkaLe koi sIjharanI upara bUsanuM kyAM khaMjara paDe. jhAMjhavAM, saravara, nadInALAM taNuM nA e gaje oTa ne bharatI pacAve te mahAsAgara bane. 3 te bhale, saMbaMdhane jaDamULathI teDI. dI - jema pilA pITare jIsasane tarachoDI ' dIdhe; bhISma chuM-tethI prahAro nA napuMsaka para karuM jA zikhaDI jA, tane meM jIvato choDI dIdho. 4T lAgaNInA gItane pAmI gayo che ApaNA saMbaMdhane jANI gayo che je grahaNa lAgyuM hatuM chUTI gayuM che... huM haLAhaLa jherane jIravI gayo che. 5 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ./. prabuddha jIvana tA. 1-11-81 , balinanI dIvAla pAse hAM. I yazavaMta triveNI [1] viara velana IhAITa draka dIvAlanI AgaLa ane pAchaLa ApaNe ja hoIe chIe! mukako mAravA ugAmelA ApaNA hAtha ane tA. 3-5-'79e balinanI dIvAla joI tyAre bacAva karanArA apaNAM ja hAtha vacce tenA para lakhyuM hatuM: "vIAra velana kUIhAITa' A dIvAla jIve che"amane svataMtratA joIe che." pahelAM ApaNe dIvAlane bAMdhIe chIe! pazcima balinanI miliTarInA rauniko e sUtra bhUMsatA hatA. pachI dIvAla ApaNane bAMdhe che! Ameya kyAreka ApaNe ApaNA ja lohIne nathI lUchatA? tamArA hAthane pANInI bharatInI jema laMbAvI do, mitra! nahitara svataMtratAnI kavitA lakhavAnuM bahu muzkela che, .. barlinanI AMkha, nAka, kAna-Akho cahero tyAM pUrvamAM balinanI dIvAla ane A vRddha zatAbdInI sAme UbhA rahIne! ane hRdaya, phephasAM, paga-AkhuM dhaDa ahIM pazcimamAM eka karuNAMtikAne komeDImAM anuvAda! | [balina: 3-5-'79: muMbaI : 2-10-81. ApaNe pRthvInA prAraMbhathI ja khoTI bhUmiti nathI bhaNyA? - sAbhAra svIkAra pUrva ke pazcima vAru kyAM hoya che kharekhara? : eto eka ja sIdhI lITInA benArI-TukaDA karavAnI, IjanerI karAmata che! saMskAra sAhitya maMdira, pe. . . 34, darabAragaDha, vaLI pRthvInA tagatagatA eka AMsune tame 'jarmanI'nuM nAma nathI ApyuM? bhAvanagara taraphathI sAhasakathA saMpuTanA nIce pramANe pAMca pustako nathI pADayuM tame zekavivalA mAtAnuM nAma "yuropa'? maLyAM che. (1) vijJAna bAbu-le. eca. jI. velsa, anu: ramaNalAla sonI prabhunI AMkha jevAM plAnTana ane kume lAMke sarovaro (2) nAnasena-le mULazaMkara me. bhaTTa. vizvamAM bIje kayAMya che gUnevADa vananI lIlAza? (3) gaganarAja-le : jule varna anu.: mULazaMkara ke. bhaTTa. enI lIlAzanA zeIDajhanI to dararoja konpharansa bharAya che! (4) 80 divasamAM pRthvI pradakSiNA-le: jUle varna, anu. spe ne hAla nadImAM hoya tyAre te jarmana kanyAonI AMkhone mULazaMkara me. bhaTTa. caDhe che AsamAnI bhUro raMga (5) dariyAnI veLa-le: parlabaka anu. kAMtilAla zAha . -paNa ghavAyelAM pANI ane vRkSo para ahIM pATA bAMdhelA che! kizAra kizArIeAnA jIvanamAM sAhasikatA ane vaijJAnika rUci mitro, eka divasa tameya svastikane paTTo vRkSa para bAMdhyA hatA keLavAya evA A pustaka che. saMpuTanI kiMmata 50 rUpiyA. , tame... vRkSonI baTAlIne laIne kayAMka javA nIkaLyA hatA jyAM AgaLa rasto ja nahoto! kRNanagara, zizu vihAra. bhAvanagara 1, taraphathI nIce pramANe be pustikAo maLI che: maskavAmAM ke varsomAM, mAlAyA ke mAvAyA (1) prAthamika sAravAranI praznottarI-jaka premazaMkara na. bhaTTa, hajI Ajeya vidhavAo che e dezamAM hajI Ajeya javALAmukhInA relAnI jema TayubalAITasaLage che kimata : rU. 50 vasaMtane pula te divase tUTa che | (2) kaMDakaTara-prakAzaka pramazaMkara na. bhaTTa,kiMmata 50 paisA. ne tame AjebalinamAM phariyAdakaro cho ke vasaMtane rasto maLatA nathI ! bAlagovida prakAzana, gAMdhImArga, amadAvAda 1 tarapha nIcenAM pustako maLyAM che: (1) vicAra-le. Do. zAstrI jayendra dave. kiMmata saue thoDuM ke vadhAre khAyuM che '6 rUA. (2) jhUle : varta-le: IzvarabhAI paTela ki.rUA. 3, (3) AvA pahelI varSAnA prathama romAMcane che. mahArAja le: kviAbhAI ge. paTela, bhAga 1, ki. rU. 2, bhAga-2, drAkSamaMDapathI lacelI patnInI AMkhe ne ? kiM. rUA. 2-50, bhAga 3 ki. rUA. 2 ane bhAga-4 ki. rUA. 2-50. mAtAnI AMkhamAM metInI seranI jema UbhAM rahI gayelAM AMsune (4) mAnavatAnA saMskAra bhAga-1, 2, 3 ane 4. le: babalabhAI pRthvInA caherA para A kaMI ochA jakhama che? mahetA, ki. darekanI rUA. 4, (5) nRtya nATikAle. anira ddha tannA ki. rUA. 4-50. (6) caNa caNa bagalI-le. aniruddha tannA, kelkayuleTaromAM aMgata lAgaNIonA AMkaDA banAvavAnI ramata ramatA lake ki. rU. 3, ' bAIbala girave mUkIne "migala' ne 'seksa Ina' laI AvatA loko thoDAka sikkA mATe gAMDAtUra thaIne samudrane vecI mAratA loko te brahmacarya saraLa che. (bIjI AvRtti) le malkacaMda ratilAla eDI rAta lagI kebaremAM zAha, prakAzaka: rasIlA malUkamaMda zAha, 15, siddhArtha epArTamenTa, gaLuM phADIphADIne gAtAM ghogharI thaI gayelI ApaNI A sadI. siMdhI hAIskUla pAse, usmAnAbAda-amadAvAda-13 ki. . 22. likA prI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa. | muMbaI - 400 04. Te. naM. 350296: mudraNasthAna: dhI sTeTasa pIpala peca. koTa, muMbaI - 400 001. ' Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. MH. By/South 54 Licence No. : 37 'prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 45: aMka: 14 prabuddha jIvana muMbaI 16 navembara, 1981, semavAra vArSika lavAjama rU. 15 : paradeza mATe ziliga muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra pAkSika chUTaka nakala rU. 75. . rAjya taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha sahataMtrI ramaNalAla cI. zAha bolatA AMkaDA O cImanalAla cakubhAI zAha gAmaDAMmAM jenI mAsika Avaka rUpiyA 76 ke tethI ochI hoya. ApaNA dezamAM 1981thI dara dasa varSe vastIgaNatarI atyAranI meghavArImAM mAsika Avaka rUpiyA 380 hoya te paNa thAya che. 1981nI zarUAtamAM tevI gaNatarI thaI, tene riperTa be TaMka peTa pUranuM khAvA na maLe. chatAM sensasanI svIkArela vyAkhyA bahAra paDe che. te uparathI bhAI jitendra saMghavIe lakhelI "paricaya laIe te paNa kula 68 karoDamAMthI gAmaDAMomAM 25 karoDa ane pustikA' hamaNAM ja prakaTa thaI che. temAM Apela AMkaDA coMkAvanArA zaheromAM 5 karoDa, kula 30 karoDa garIba che. garIbI mATe ane AMkha ughADanArA che. temAMnA keTalAka ahIM ApuM chuM. AvakanI maryAdA mAsika rUpiyA 300 laI te mane lAge che nIcenA koThAmAM 1901 thI 1981 sudhI dezanI vasatinI 68 karoDamAMthI 45 thI 50 karoDa garIba che. saMkhyA ApI che. 1941 sudhI Apela saMkhyA, dezanA bhAgalA garIbonuM pramANa : 1977-78 paDayA pachI dezane je bhAga pAkistAna banya, tenI te samayanI saMkhyA bAda karIne Apela che. ' gAmaDAMomAM ' zaheramAM kula ke . . bhAratanI vasati lAkha kucha lAkha kula lAkha' kula vasati . vasatinA vasatinA vasatinA (karoDamAM) dAyakAno vadhAre TakA TakA TakA (karoDamAM) (TakAmAM) AMdhra pradeza 17 44 36 36 26 42 mAsAmAM 88 53 7 37 9 23.8 51 1981 339 59 33 46 372 57 1911 25.2 - 1.4 gujarAta 95 43 26 29 121 39 1921 25.1 hariyANA 22 23 , 7 32 29 25 1931 11 himAcala pradeza 10 28 1 17 11 27, 1941 31.9 4.0 14.2 jammu-kAzamIra 15 33 4 39 19 34 1991 36.1 13.3 124 52 karNATaka 39 44 163 1961 48 43.9 7,8 21.5 1971 54.8 keraLa 94 46 22 10.9 51 116 47 24.8 13.6 madhya pradeza 1981 245 62 43 48 288 . 58 68.4 24.8 mahArASTra, 214 56 61 32 - 275 48 A uparathI jaNAze ke mAtra chellA trIsa varSamAM 1951 thI 3 31 1 25 4 30 1981 sudhImAM, saMkhyA lagabhaga bamaNI thaI che. vadhArAno dara meghAlaya ( 48 joIe te lagabhaga cakravRddhi vyAja peThe vadhe che. A pramANe nAgAlenDa vadhAro cAlu rahe te A sadInI Akhare, eTale ke bIjA vIsa orisA 69 10 42 169 varSamAM dezanI vasati eka abajathI vadhAre thaze. paMjAba 13 12 10 25 23 keTalAka loko kahe che, vasati vadhArAthI ciMtA karavAnuM kAraNa rAjasthAna 34 19 34 105 tAmilanADu 170 56 67 4 237 12. nathI. eTalA kAma karavAvALA mANasanI saMkhyA vadhe che. jhAjhA tripurA ( 11 64 1 26 12 60 hAtha raLiyAmaNA, utpAdana vadhaze, deza samRddha thaze. AvuM banyuM uttara pradeza, 430 5 72 49 52 50 che? bIjA AMkaDA joIe. 5. baMgALa 228 39 48 35 276 53 kendrazAsita nIcenA kaThAmAM 1981mAM rAjyavAra zahero ane gAmaDAomAM 6 34 11 18 17 22 pradeza garIbanuM pramANa ApyuM che. garIbanI vyAkhyA evI karI che ke zaheramAM jenI mAsika Avaka rUpiyA 88 ke tethI ochI hoya ane kula 2,528 51 118 38 3, 46 41 bihAra ' 5.8 27.9 maNipura che 159 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana . tA. 16-1180 - A koThA uparathI jaNAze ke garIbInuM pramANa sauthI vadhAre che. khetI upara AdhAra rAkhatA lokonI saMkhyA vadhatI jAya che orisA (66), madhya pradeza (68), bihAra (17)mAM che. ochAmAM .ane jamIna che te ja rahe. ochuM paMjAba (15) ane hariyANA (25)mAM che. moTA bhAganA nIcenA koThAmAM 10 dezanI vasati ane kSetraphaLa ApyuM che. rAjyamAM zahero karatAM gAmaDAomAM garIbInuM pramANa vadhAre che. A duniyAmAM bhAratanuM sthAna - zikSaNanA kSetre zuM pariNAma AvyuM che te nIcenA koThA uparathI jaNAze. ka . deza vasati: 1980 '' : 1..pUra che : 'kotraphaLa . bhaNelA ane abhaNa karoDamAM duniyAnI ' ': lAkha vizvamAM | | ' ' vasatinA '': corasa krama ' '' ' bhaNelA " " " " abhaNa" * * * - --- TakA : kilomiTara - - " (karoDamAM) ': (karoDamAM) varSa 1.3 1.5 5.2 2.8 33.3 che 9 ne + - 23.8 44.6 1901 22.5 1 cIna 91.7 21.7 1911 23.7 2 bhArata 66.4 11.0 32,9 1921 1.8 - 23.3 *** 3 raziyA 26.6 224.0 1991 ', 2.6 25.3 4 amerikA 22.8 1941 : 4.7 34.13 5 InDoneziyA 15.2 3.4 19.0 1 1 : , . 6. ' 3:.1 6 brAjhila 12.3 84.6 1961 10.6 7 jApAna 11.7 1971 16.1 38.7 8 bAMglAdeza 8.9 2.0 1981 9 pAkistAna : 8.2 1.9 8.0 35 A uparathI jaNAze ke 1951mAM cha karoDa bhaNelA ane 10 nAIjIriyA 7.7 1.7 9.2 31 30 karoDa abhaNa hatA. 1981mAM 23.8 karoDa bhaNelA che deza 25.5 62.4 782.4 ane 44.6 karoDa abhaNa che. bhaNelAnI saMkhyA vadhI tema abhaNanI anya deze 166.0 37.6 557.6 saMkhyA vadhI che. strIzikSaNa sArA pramANamAM vadhyuM che, te sAthe abhaNanI saMkhyA paNa vadhI che. zikSaNa vadhyuM te sAthe nokarI mATe zikSiteno kula 441.5 10.0 1,3400 ghasAro vadhyuM che. - nIcene koThe janma ane mRtyunuM pramANe batAve che. .. duniyAmAM vasati-saMkhyAnI daSTie cIna pachI bhAratane bIjo naMbara che. cInanuM kSotraphaLa 96 lAkha corasa kilemITara che janma-mRtyunuM pramANa ane vasati 95.7 karoDa che. bhAratanuM 32.9 lAkha kilemITara | dara varSe hajAranI vasatie). kSetraphaLa che ane vasati 66.4 karoDa che. jamIna upara vasatinuM janmapramANa dabANa keTaluM moTuM che te A uparathI jaNAya che. jApAna ane mRtyupramANa baMgalAdezamAM jamInanA pramANamAM vasati ghaNI vadhAre che. jayAre 1901 45.8 44.4 aneka rIte A prazna hala karyo che. baMgalA dezamAM ApaNA deza anika rati thI : " 1911 : 49,2 42. peThe, garIbAI ane bekArI anahada che. 1921 ja8.1 47.2 vasativadhAre , ocho karavA kuTuMbaniyojana upara AjhAdI 1931 36.3 pachI, sArI peThe bhAra mukAte rahyo che. temAM noMdhapAtra saphaLatA 1941 45.2 31.2 maLI nathI. keTalAka loko siddhathI ane naitika dRSTie kuTuMba1951 39.9 nijananA virodhI che. romana kethalika carcA virodhI che. gAMdhIjIno 1961 41.7 22.8 virodha hato. kRtrima garbhanirodhathI anaitikatA vadhaze evI 1971 41.1 18.9 dalIla che. svaichika saMyama. hoya te AvakAradAyaka che. vyApaka rIte 1981 36,0 15.0 zakya che? zikSita ane sukhI mANase kRtrima garbha nirodhanAM janmanA pramANa karatAM mRtyunuM pramANa ghaNuM vadhAre ghaTayuM sAdhanone vadhAre upayoga kare che. garIbomAM ' janmapramANa vadhAre che. Adhunika tabIbI sagavaDo ane samAjasevAnA vikasIta rahe che. saMyamanI jarUriyAta pUrI rIte svIkArIne paNa, kRtrima kSetrane kAraNe mRtyu pramANa ghaTayuM che, pariNAme sarerAza AyuSya garbhanirodhano huM virodha karI zakato nathI. pramANa sArI peThe vadhyuM che. 1991mAM sarerAza AyuSya 23 varSanuM - bIje mArga garbhapAtane che. A mArgane huM pUrNa virodhI chuM. hatuM, te 1981mAM, 54 varSanuM thayuM che tethI vRddhonI saMkhyA vadhI che. - vasati vadhArAnA Arthika pariNAmonI atyAre carcA karatA nathI. zahero tarapha dhasAro vadhyo che. 1981nI vasatigaNatarI te vizenuM mAruM jJAna paNa alpa che. sarakAranI Arthika nIti upara pramANe vasatinA 24 TakA loko 16-koDa-zaheromAM ane 76 TakA tene moTo AdhAra che, paNa eka vAta dIvA jevI spaSTa che. Arthika loko-pa2 karoDa-gAmaDAMmAM vase che. zahero taraphano pravAha hajI asamAnatA-milakata ane sAvakanI - bhayaMkara rIte vadhI rahI che. vadhavAne kAraNake gAmaDAMomAM AjIvikAnAM sAdhane ghaTatAM ya te khAI vadhu ne vadhu UMDI thatI jAya che. te mATe keTaleka darajaje . Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-11-81 - buddha jIvana 133 sarakArI nIti javAbadAra che. moTe bhAge ApaNA lAbha ane parigraha- lAlasA, A AsamAnatAne svairichaka rIte ochI nahi karIe to bhaDako thavAne che ane badhA teno bhAga banaze. garIbI ane bekArInuM pramANa vadhatuM rahe, zikSaNanuM pramANa vadhe, potAnA hakkonI samAnatA vadhe, tyAM samuddhinA thoDA TApuo TakI na zake. te 9-11-1981 saMbaMdha haze. tyAM dostI nahIM hoya. jyAM dostI che tyAM Arthika saMbaMdha nathI. jyAM pAramArthika saMbaMdha che, tyAM mitratA nathI. suhRdayatA nathI. jemAM sauhArda suhRdayatA che tyAM pAramArthika saMbaMdha nathI. jyAre huM mitratA kahuM chuM tyAre eno artha e che ke emAM koI AdhAra - nimitta na hoya, emAM koI kanvIna - paraMparAne saMbaMdha na hoya. kanvezanalano artha che saMsthAtmaka saMgaThanAtmaka membarazipa - sadasyatA - sabhyapada. *( pratibaddha lokasvarAjyamAMthI sAbhAra) sa huM bhAvi a ne so hA I D dAdA dharmAdhikArI | anuM. gulAba deDhiyA premaLa jAti tA. A samI LjanA yuvakanI evI AkAMkSA che ke have e saMgaThanamAM samAjasevA zAkhA zarU thaI tyArathI dara varSe divALInA nahIM, saMbaMdhamAM raheze. sadasyatAne aMta Avaze. saMbaMdhane AraMbha tahevAromAM tenI kAryakara bahenoe muMbaI zahera ane parAMmAM thaze. have saMbaMdha-nAta raheze; sadasyatA nahIM. enTI esTA . AvalI samAjopayogI saMsthAonI mulAkAta levAnI prathA blizamenTa saMsthA nahIM. manuSya - manuSyanI sAthe raheze, jema ke apanAvI che ane te saMsthAonA sabhyone phaLa, mIThAI tathA anya puruSa puruSanI sAthe strI strInI sAthe, strI-puruSa ekabIjAnI upayogI vastuonI bheTa ApI divALI zubherachAo vyakata kare che. sAthe. ene pAya zuM haze? kayA pAyA para A badhuM UibhuM raheze? cAlu varSe paNa dhanaterasane divase AvI mulAkAta yojAI hatI. guDavila enDa phelozipa - sadbhAva ane sauhArda (suhRdatA, mitratA - prathama hatI zepharDa viDojha homa. muMbaInA bhAyakhalA vistAramAM sauhArdanuM nAma ja sakhya che. sauhArda zabdano artha che: mukhya ane zepharDa mArga para AvelA nAnA beThA ghATanA makAnamAM A saMkhyamAM mukhya sthAne bhAvanA che. saMbaMdha mATe upAdhinI jarUra saMsthA Azare trIsa jeTalI vRddha ane nirAdhAra vidhavAonuM nathI. upAdhine artha che nimitta ke adhAra. eTale ke maMtrImAM koI pAlana kare che. savAranA Azare nava vAge tyAM jaI, tenA nAnakaDI nimitta ke AdhAranI jarUra nathI. te hAlamAM cAre tarapha tenA sabhyoe beThaka lIdhI ane premaLa jayAre zAMtisenAnI sthApanA thaI tyAre vinobAjIe mane jyotanI bahenoe dhupasaLIo saLagAvI prArthanA gAI. tyAMnI khUba Agraha karyo ke mAre zAMti sainikanA sagaMda levA joIe. eka bahene paNa saune mATe, premaLa jyoti mATe ane tenA sabhyo meM kahyuM ke huM sogaMda nahIM lauM. sogaMda ane saMkalpamAM mAro mATe zubherachAo vyakta karI prArthanA gAI saMbhaLAvI. badhAe vizvAsa nathI. vinebAjInI sAme koNa TakI zake? emanI kuzAga ekabIjAne divALI mubAraka tathA. navA varSanI zubherachAo ApI. buddhimattA ane tarkakuzaLatAnI koI sImA ja nathI! teo kahevA sAthe lAvelAM mIThAInA pekeTa temane bheTa ApyAM. divALI jevA lAgyA ke "te zuM vivAhanA saMkalpane paNa nathI mAnatA?" aMdarathI prasaMge temane yAda karI temane mATe bheTa laI javI te A nirAdhAra avAja to evo Avyo ke huM nathI mAnato, paNa ema kahevAnI mahilAo mATe khUba ja AnaMdano prasaMga hato. temanA caherAo hiMmata na AvI. mArI pitAnI sAthe ImAnadAra na rahI zakayo. para potAnA svajanone maLyA jeTalo AnaMda jaNAto hato ane paNa avAja to e ja UThI rahyo hato ke vivAhanA paNa gaMda AnI pratIti te teo saunI vidAya letAM thaI ke baMne pakSe na hovA joIe, kema ke jyAM sogaMda che tyAM prema na hoI zake. keTalIya bahenanI AMkha bhInI thaI. tyAMnA saMcAlaka chelsa paccIsa jayAM sogaMda che tyAM baMdhana che, anivAryatA che, niyamanuM dabANa che. varSathI ekale hAthe A saMsthA saMbhALI rahyA che. vakhata kADhI A hadaya mATe tyAM avakAza nathI. vaLI te kahevA lAgyA, 'te have saMsthAnI mulAkAta levA jevI che. tyArabAda tenI najIkamAM AvelI tame zuM Irachazo?' meM emane kahayuM ke manamAM kauTuMbikatA hovI saMsthA senTa josepha homanI mulAkAta lIdhI. marAThA maMdiranA joIe, pAramArthikatA nahIM. teo pUchavA lAgyA, "evuM kema kahe pAchaLanA zAMte vistAramAM AvelA A makAnamAM 'sIsTarsa opha che?" meM kapha 'Arthika ane pAramArthika baMne saMbaMdhomAM dhI krosa' nAmanI saMsthA temAM anAthAlaya calAve che. avivAhita hadaya nathI hotuM. Arthika saMbaMdhomAM hadaya nathI hotuM ene to mAtAonA tathA tyajI dIdhelAM bALakone ucheravAnuM kArya A saMsthA ApaNane badhAne anubhava che. bajAramAM hadaya sAthe koI saMbaMdha kare che. eka divasanI uMmaranA bALakane ucheravAthI mAMDIne aDhAra nathI hoto. pAramArthika saMbaMdhomAM paNa tame kayAreya daya varSanI uparanI kanyAonA punarvasavATanuM kArya A saMsthA kare che. nahIM joyuM hoya. be pAramArthika manuSya ekabIjAnA mitra kayAreya jarUra paDaye temane zaheranI bahAra paNa vadhu abhyAsa mATe nathI hotA, sAthI hoya che.' mokale che. keLavAyelI ane anubhavI mahilA svayaMsevako mAraphate be AdhyAtmika manuSyonI detI AkAzakusuma jevI hoya che, saMsthAnuM saMcAlana thAya che ane dareka bALakane mAnasazAstrIya abhyAsa je kayAreya dekhAtI nathI. teo Dare che, kemake dostImAM thatAM Asakita karI, temane mATe jarUrI evI abhyAsanI ane upacAranI gosvasa nahIM AvI jAya. kayAMka virakita cha na thaI jAya!' AdhyAtmika thAya che. saMsthAnA vizALa cogAnamAM skUla ane navarAzanA samayamAM ane pAramArthika, pAramArthika ane Arthika mAnavAmAM kadI mitratA udyama zIkhavavA mATe paNa eka zALA che. rajAone kAraNe keTalIka nathI hotI. teo maitrI thavA nathI detA. balka e che ke Arthika bALAo saMsthAnI muMbaI bahAranI zALAomAM rahevA gaI hatI. vyakitaomAM spardhA thAya che. pAramArthika vyakitaomAM paNa harIphAI navarAzanA samayamAM bALAo thelIo guMthavAnuM tathA bharataguMthaNanuM thAya che. be sAdhaka ekamekanA praharI - cokIdAra hoya che. sAdhaka kArya kare che ane tenA vecANanuM saMsthAne nANAMkIya madada thAya che. e jae che ke bIjA sAdhakanI bhUla kyAM thAya che ane banne Apa- tyAMnA saMcAlikA sAthe zubherachAonI Apa-le karI ame parela samAM khAmIo zodhavAmAM ja pravRtta rahe che. jo doSa nahIM. tarapha javA ravAnA thayA. jae te guNa joze, paraMtu hRdaya hadayanI pAse nahIM jAya. kema ke Ayojita kAryakramamAM ame chelle, zeTha raNachoDadAsa catrabhuja mAnava mAnavanI nikaTa jaze, bhagavAnathI eTalo ja dUra jaze, karachI lahANA bAlAzramanI mulAkAta lIdhI. Do. AMbeDakara mArga evI dhAraNA pAramArthika kSetramAM che ane Arthika saMbaMdhamAM mANasa para Avela A bAlAzramamAM 8 thI 18 varSanAM chokrAone praveza mANasa varaze dila jeTaluM najIka Avaze, paisA eTalA dUra jaze, apAya che. nirAdhAra ane garIba chokarAone maphata 2khAya che evI dhAraNA che. ' ane phI ApIne paNa rAkhI zakAya che. divALInA tahevArone kAraNe nAgapuranA eka zrImaMta che. emaNe potAno baMgalo mane rahevA moTAbhAganA chokarAo rajAo gALavA temane tyAM, athavA to mATe Apyo hato. vaLI teo vagara mAMge mane kayAreka kayAreka sA temanA sagAone tyAM gayA hatA. hAjara rahelA vidyArthIone paNa mokalI detA. eka divasa mArA eka mitra mAruM nAma laIne mIThAI-phaLa ApI zubherachAo vyakata karI amee vidAya lIdhI: emanI pAse gayA ane thoDI rakama udhAra mAgI. zrImaMte kahI - ' divALInA divasomAM ApaNe gharanI aMdara ane bahAra, 'udhAra nahIM, Apa ema ja laI jAo. pUchayuM, "udhAra zA mATe baMne ThekANe dIpa pragaTAvIe chIe. te ja pramANe ApaNA gharanI nathI ApatA te teo kahevA lAgyA, 'ApasamAM paisAno aMdara tema ja pRthvI para jemAM nAnuM dAra samAI jAya che. temAM vyavahAra na karavo joIe. kema na karavo joIe. "paisAnA vyava- vasatI dareka vyakita mATe, prANImAtra mATe premanI jyoti pragaTAvIne hArathI mitra duzmana banI jAya che. Ape jevuM haze, jayAM Arthika ApaNI zubhecchA vyakata karIe.' -naTubhAI paTela Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 prabuddha jIvana tA. 16-11-81 , niyANu | DaoN. ramaNalAla cI. zAha (gama paryuSaNa pAkhyAnamALAmAM ApeluM vyAkhyAna). tapanA phaLa rUpe sAdhupaNuM, AcAryapada, tIrthayAtrA bodhi' [1] lAbha, samAdhimaraNa, ityAdinI abhilASA karavI te prazasta niyANa tapanA phaLa rUpe strIputrAdikanI icchA karavI, inidrayAI padArthonA 'niyAjhu" e jaina zAstrone pAribhASika zabda che. saMskRta sukhanI abhilASA karavI, cakravartI ke devadevInA sukhanI vAMchanA "nivAra' zabda uparathI te Ave che. prAkRtamAM 'niyANa karavI te bhegakRta niyANa che. tapanA phaLarUpe koikane mArI nAkhavAnI, athavA "niyANu' zabda vaparAya che. nidAna zabdanA mukhya koikane bALI nAkhavAnI, koikanA zubha kAryamAM vidana nAkhavAnI be artha che. (1) nidAna eTale pRththakaraNa ane (2) nidAna eTale keikane tana ke dhananI hAni pahoMcADavAnI icchA karavI te aprazasta nizcita dAna. niyA che. ' ' jaMna zAstromAM "niyANa' zabada nizcita dAnanA arthanI tapanA phaLa rUpe vizeSapaNe jIvo bhAgakRta niyANa badhei che. I prajAyelo che. paraMtu ahIM skUla koI daLanI dAnanA tapanA phaLa rUpe bhegapaga bhegavavAnI icchA mANasane vadhu carthamAM te vaparAyuM nathI. cittanuM dAna arthAta koI thAya che kAraNa ke mekSaprAptinuM pitAnuM lakSya bhUlI jaIne paNa eka viSaya ke vicAramAM cittane tIvrapaNe arpI devuM saMsAramAM potAnA karatAM vadhu sAMsArika sukhe bhegavatA jIvone * te arthamAM 'nidAna' . 'niyANa' 'niyANa zabda vaparAyo che. * joIne tevuM sukha bhegavavA jIva lalacAya che. ene pariNAme dhananishctN dAnaM iti nidAnaM athavA bhogAkAakSayA niyataM dIyate saMpatti, strIputrAdika parivAra, sattA ane kIti vagerenI abhilASA fjate tafitene iva fjavAna evI vyAkhyA nivAranI apAya che. mANasane thAya che. AvI abhilASA tIvra banatAM kayAreka sabhAnapaNe ' cittamAM aneka prakAranA saMkalpavikalpa UThe che ane vividha te kayAreka abhAnapaNe niyANu baMdhAi jAya che. gRhasthajIvana prakAranI abhilASAo jAge che. mANasanI IcchAne koI karatAM sAdhujIvanamAM niyANa baMdhAvAne saMbhava vizeSa che, aMta hotuM nathI. indriyajanya vividha prakAranAM sukha bhogavavAnI kAraNa ke, edhunuM samagra jIvana tapazcaryA rUpa hoya che. alabatta, icchA mANasane kudaratI rIte thAya che. keTalAMka sukha sahaja prApta anya pakSe sIco sAdhujIvanamAM gRhastha karatA cittanI jAgRtine hoya che, keTalAMkane mATe prabaLa puruSArtha karavo paDe che. kayAreka saMbhava vizeSa hoya che eTale kayAreka sAdhu jIvana karatI gRhasthapuruSArtha karyA vagara ja aganaka prApta thatA sAMsArika sukhe te jIvanamAM niyANuno saMbhava vizeSa hoya che. pUrvanAM saMcita puNyakarmanA udaye ja thAya che ema mAnavAmAM niyANa bAMdhavAnI bAbatamAM jaina Agama graMthamAM saMbhUti Ave che. keTalAka ene prArabdha kahe che; paraMtu AvA prArabdhamAM muni ane maMdiNa muninAM udAharaNe suprasiddha che. saMbhUti paNa koika niyama pravartatA hoya che ane te niyama che kamane, munie ghaNI kaThora tapazcaryA karI hatI ane tapasvI tarIke temanuM koika vakhata eka tarapha zubha karmanuM upArjana thatuM hoya nAma cAre bAju mazahUra thai gayuM hatuM. AvA munine vaMdana ane bIjI bAja cittamAM sukhepabhAganI tIvra abhilASA janmatI karavA mATe aneka loko AvavA lAgyA hatA. khuda sanatakumAra hoya evuM bane che. koika vakhata upafjata zubha karmanA udaya kare cakravatIne paNa AvA muninAM darzana karavA javAnuM mana thayuM. pitAnA e abhilASA saMtoSAya che. karmanI nirjarA ane zubha karmanA parivAra sAthe teo gayA ane vadana karavA lAgyA. e vakhate upArjana mATenuM meTAmAM moTuM eka sAdhana te bAhya ane atyaMtara sanatakumAra cakravartInI rANIomAM sarvazreSTha rANI - strIratna jevI tapazcaryA che. zubha bhAvathI karelI kaThora tapazcaryA kayAreya niSphaLa jatI rANI sudA jyAre vaMdana karatI hatI tyAre nIcA namatAM nathI pariNAma janmAvyA vinA te rahetI nathI. keTalIka siddhio tenA ceTalonA vALane agrabhAga saMbhUti munine jarAka sparzI manuSyane AvA prakAranI koIka ne koika tapane pariNAme maLatI gayo. ATale sparza thatAM ja saMbhUti munie romAMca anubhavyo. hoya che. AvI siddhi vagara icchAye enI petAnI meLe maLe temanA manamAM thayuM ke A strInA vALane je ATalA tenuM ghaNIvAra bane che. koIka vAra mANasa potAnA tapanA badalAmAM prabhAva hoya te te strI pate te kevI haze? AvI koI strI janmakazuMka prApta karavAnI IcchA kare che ane e rIte te prApta paNa cramAM petAne bhogavavA maLe te kevuM sAruM? paraMtu evI ratna thAya che. jevI strI te mAtra cakravartI rAjAone ja maLe. AthI saMbhUti keTalIka vakhata koi vastunI prApti arthe mANasa tapazcaryA munie niyANa bAMdhyuM: "meM je kaMi ugra tapazcaryA karI che tenA kare che te keTalIka vakhata tapazcaryA karatAM karatAM ke karyA pachI tenA phaLa rUpe janmAtaramAM mane cakravartIpaNuM prApta thAo' ro niyANunA phaLa rUpe mANasa koi irachAnuM cittamAM sevana kare che. ta5nA badalAmAM pariNAme pachInA eka janmamAM saMbhUti munine jIva brahmadatta koIka phaLa irachavuM tene "niyANu' kahe che.' "niyANu badhivuM" athavA cakravartI thAya che ane strIsukha bhogave che. paraMtu cakravartInA "niyANa karavuM e rUDha pravega vaparAya che. niyANa bAMdhavAne jIvanamAM te aneka meTAM pApa karavAnA prasaMgo AvatA ke karavAne jaina zAstromAM niSedha pharamAvavAmAM AvyuM che kAraNa hoya che. eTale ja badhA cakravartIe bhavAntaramAM naraka gati ke niyANa bAMdhavAthI tenuM phaLa che ke prApta thAya che, paraMtu tenA ' pAmatA hoya che. tevI rIte brahmadatta cakravartI paNa naraka gati pariNAme pachIthI je zubhAzubha karmo baMdhAya che * vizeSata: je pAme che. azubha karmo dhAya che enAthI viparaMparA vadhe che ane te durgatinuM nAdiNa muni bIjA sAdhuonI vaiyAvacca karavA mATe suprasiddha kAraNa bane che. hatA. deve emanI kaseTI karavA Ave che ane e kaseTImAMthI paNa - niyANa traNa prakAranAM gaNavAmAM AvyA che: (1) prazasta te pAra paDe che, paraMtu eka vakhata rUpavatI ramaNIone jotAM niyANa (2) bhegakRta niyANa (3) aprazasta niyA. yuvatIjanavallabha thavAnuM temane mana thAya che. pariNAme teo Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-11-81 prabuddha jIvana 135 paNAnI avahelanA rAjakumAra kare che te agnizama sahana karI. le che. paraMtu dIdhA lIdhA pachI masakhamaNanuM pAraNI karAvavA nimaMtraNa ApyA pachI guNasena dvArA ajANatAM sAdhu agnizamanI je avahelanA thAya che tene pariNAme guNasenane bhavobhava mArI nAkhavAnuM niyANu anizarmA bAMdhe che. AvuM niyANa bAMdhavAne pariNAme agnizarmAnI pachInA bhAvomAM uttarottara durgati thAya che jyAre guNasena uttarottara caDiyAtI gati pAmI navamA bhavamAM samAditya banI kevaLajJAna pAme che. pAyana nAmanA eka tApasane paNa aprazasta niyANune prasaMga che. emanI ugra tapazcaryAmAM vikSepa paDe che. tene pariNAme AkhI nagarIne bALI nAkhavAnuM niyANa te bAMdhe che ane te nagarIne bALI nAkhe che. bhagavAna mahAvIra svAmInA seLamAM bhavamAM paNa niyANanI dhaTanA bane che. teo vizvabhUti nAmanA muni che. tapazcaryAne kAraNe zarIra zakata banI gayuM che. rastAmAM cAlatAM gAyanI sATamAM rAvata paDI jAya che. te vakhate meIpha emanI mazkarI kare che tyAre AvezamAM AvI jaine gAyane ziMgaDAMthI pakaDI jorathI AkAzamAM uchALe che ane niyANu bAMdhe che ke bhavAnaramAM ethI paNa vadhu zakita pitAne maLe. tene pariNAme aDhAramAM bhavamAM teo tripuka vAsudeva bane che. - zreNika rAjA ane cellANI gaNIne putra ajAtazatru athavA koNika paNa aprazasta niyANa bAMdhe che ane e niyANunA pariNAme pitAnA pitA zreNika rAjAne mArI nAkhe che. (AvatA ane saMpUrNa) paNa evuM ja niyANuM bAMdhe che. emanuM tapa eTaluM moTuM hatuM ke janmAntaramAM teo cakravartI bane che, paraMtu pariNAme tyAra pachI bhavAntaramAM teo durgati pAme che. jena karyasiddhAMta pramANe jeTalA cakravartIe thAya che teTalA hamezA pUrvabhavamAM niyANa bAMdhavApUrvaka cakravartI thAya che ane cakravartI thayA pachI bhavAntaramAM teo avazya narake jAya che. eTalA mATe kahevAyuM che ke jeTalA vAsudeva ane prativAsudeva (athavA balarAma) thAya che temAM vAsudeva hamezAM nIca gativALA bane che ane prativAsudeva urdhva gativALA bane che. uDhDhaMgAmI rAmA kesava sabvevi jaM ahogaamii| titthavi niyANa kAraNa maiDaM amaiuM imaM vajje // (badhA baladeva urdhvagativALA hoya che ane badhA vAsudevo nIca gativALA hoya che. tyAM paNa e niyANanuM ja kAraNa jANavuM. mATe niyANAne varjavuM.) jaina paDivakathA pramANe draupadIne pAMca pati prApta thAya che te pUrvajanmanAM niyANane kAraNe draupadI pUrvabhavamAM sukamAlikA nAmanI rUpavatI koThI putrI hatI. te nirupAye dIkSA lai sAdhvI thAya che. eka vakhata pAMca pura che sAthe samAgama karatI devadattA nAmanI vezyAne joIne tevA sukhanI abhilAza thai jatAM sukumAlikA sAdhvIthI niyANuM baMdhAI jAya che. pariNAme janmAntaramAM draupadInA bhavamAM tene pAMca pati maLe che. A koIka vakhata kaThora tapazcaryA alatI hoya tyAre tapane ullAsa ghaTI jAya ane kaSTa sahana na thAya teve vakhate tapazcaryA na karanAra evA jIve potAnA karatAM keTalA badhA sukhI che ane bhAva tIvrapaNe sevAya to tene prasaMge rAjANatAM niyANa baMdhAI jAya che. kuvalayamALA" mAM eka uMdaranI kathA Ave che. paMdaramAM tIrthakara dharmanAtha bhagavAna vicaratA hatA tyAre eka vakhata samavasaraNamAM eka uMdara Ave che ane tallIna banIne dharmanAtha bhagavAnanI dezanA sAMbhaLe che. e uMdarane jotA ja badhAne ema lAge che ke A koi je te jIva nathI. dharmanAtha bhagavAnane tenA vize pUchavAmAM Ave che tyAre teo kahe che, "A uMdarane atyAre jAtismaraNazAna thayuM che ane tethI te ahIM upadeza sAMbhaLavA AvyA che. pUrvanA eka bhavamAM te rAjakumAra hato. teNe dIkSA lIdhI hatI. AraMbhamAM tene sAdhujIvana saMruM lAgyuM, paraMtu rAjavaibhavamAM ucharelA evA tene pachIthI te ghaNuM kaThora ane kaSTapUrNa lAgavA mAMDayuM. tenAthI ugra vihora ane tapasya thatAM nahotAM. eka divasa vihAra karatAM karatAM rastAmAM eka khetaramAM Amatema 2AnaMdapUrvaka doDAdoDI karatA uMdarane joine tenA manamAM bhAva thAya che ke mArA karatAM A uMdaro keTalA badhA sukhI che. emane vihAranuM koI kaSTa nathI ke gocarInI koI ciMtA nathI." ATalo vicAra AvatA ja te yuvAna sAdhuthI niyANa saMdhAI jAya che ane te have uMdara banyo che; paraMtu uMdaranA bhavamAM tene have jAtismaraNa jJAna thayuM che ane potAnA niyANA mATe pazcAtApa thAya che.' AvI rIte koIka vakhata tapazcaryA daramiyAna bIjA keTalAMka jIvane bhAge paga bhegavatA joine pitAnA karatAM temAM keTalA badhA sukhI che zova tIvrabhAva janme to te dvArA niyANu baMdhAi jAya che. koIka vakhata tapazcaryA daramiyAna potAne bIjAnA tarasthI kaSTa paDe athavA tapazcaryAmAM vikSepa paDe to teve vakhate krodha janma ane te krodhanA bhAvamAM azubha niyANa [dhAI jAya che. pitAne satAvanAra ke pe tonI tapamAM jANatA ke ajANatA vihopa nAkhanAra mAnava, vyakita ke pazupakSI vagere triIcane mAravAnuM ke mArI nAkhavAne bhAva janme che athavA keIka vakhata enuM ahita thAo evo bhAva paNa pedA thAya che. A prakAranuM niyANu te azubha athavA prazasta niyANuM kahevAya che. haribhadrasUrie racelI samarAditya kevalInI kathAmAM purohitaputra agnizarmA zAne rAjakumAra guNasena varace e prakAranI ghaTanA bane che. potAnA beDoLa abhyAM AgAmI kAryakramo Disa. : 9, 10, 11 vakatA : 3. ramaNalAla sI. zAha - viSayaH jaina dharmanI dRSTie zrAvakano AcAradharma Dise. 9, budha : aNuvratA sAMje 6-15 10, gurU guNavrate sAMje 6-15 11, zukraH zikSAtratA sAMje 6-15 (vaMdittA sUtranA AdhAra para) sthaLaH paramAnada kApaDiyA sabhAgRha li. subodhabhAI ema. zAha kanvinara abhyAsa vartuLa lekhakone sUcanA (1) "prabuddha jIvana' mATenuM maulika ane aprakAzita lakhANa phUlaskepa kAgaLa upara eka bAjue svaccha akSare zAhIthI lakheluM hovuM jarUrI che. (2) "prabuddha jIvanamAM pragaTa thayela lakhANa mATe puraskAra ApavAnuM ghAraNa svIkAryuM che. 3) lakhANa keI vakhata TapAlamAM geravalle jAya che mATe potAnuM lakhANa mokalatAM pahelAM tenI nakala pitAnI pAse rAkhavAnI lekhakone bhalAmaNa che. (4) asvIkRta lakhANa lekhakane parata karavAmAM AvatuM. nathI tathA tenA asvIkAranAM kAraNenI carcA karavAmAM AvatI nathI. - taMtrI Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 prabhudhdha jIvana kharA anu [] kAnti bhaTTa Aje je vikrama saMvatano prathama divasa che. te divase eka amerikana RSi vIla DurA nI anusuyA jevI patnI eriyela DurA nA avasAnanA khabara vAMA.82 varSanI vaye jedivase gajarAbahena mArArajImAine choDIne cAlyA gayA te divase ja eriyela hurA paNa svarge sidhAvyAM. mArArajI mAinA dAmpatya sAthe vIlaDurA nA dAmpatvanI sarakhAmaNI karAno Azaya nathI. mArArajImAi jAhera jIvanane kAraNe gajarAbahena ke kuTuMbanuM dhyAna rAkhI zakayA nathI tyAre vIla TurA jevA itihAsakAra, ciMtaka, philasUpha ane mahAna vidrAna jIvananI ekeeka kSaNa eriyala DerI sAthe jIvatA hatA. tamArA gharamAM vIla jhurAnA pustako hAya to koi gurunI jarUra rahetI nathI. vipina parIkhanI jema huM koine guru mAnato nathI. varnara eraDAnA (esTavALA) te guru tarIke naMbara ja lAge nahi, tyAre vIla TurA ane tenI patnIe sAtheAsAtha je amUlya graMtho lakhyA che te koi paNa vAcaka mATe jIvanasAthI jevA thai paDe tevA che. "dhI sTorI opha sivilAijhegrana" nAmanA adbhUta graMthanI hAramALA vIla TurA e ane eriyala DurAe sAthe maLIne lakhelI. e graMthamALA lakhavA pati-patnIe jaMgata maranI sAthe pravAsa karyo. banne bhArata paNa AvI gayelAM ane rAmakRSNa paramahaMsane paNa maLI gayelAM. "dhI sTorI opha sivIlAijhezana"nA dasamA graMtha AdampatIe lakhyo te pachI temane khulInjharanuM inAma maLeluM. dhanya dAmpatya rAmanArAyaNa pAThaka temanI ziSyA sarojabahenane paraNelA te rIte vIka DurA amerikAnI eka kolejamAM prophesara hatA tyAre paMdara varSanI eriyalane prathama dRSTinA prema pachI paraNI gayA hatA. te mATe teNe kolejanI nokarI chADavI paDI hatI. chUTAcheDA ane mukata jAtIya vyAsAranI vAtothI khadabadatA amerikAmAM jo tame pacAsa varSathI vadhu vaSaeNnuM darpata jIvana TAMkavA mAgatA ho to vIla DurA ane erIyala DurAnA nAmeA TAMkI zako. tamArA kolejamAM bhaNatA putra-putrIne alaMkArI chatAM hRdayane greTa karI jA' tevuM lekhana vaMcAvavA mAgatA ho te vIlADurA nI TrAnjhIzana" nAmanI mAnaphika-AtmakathA vaMcAvo, khAsa karIne vIla DurA e eriyala upara eka prakaraNa lakhyuM che te jarUra vaMcAvajo. prepathI tame!La karI nAkhe tevA A prakaraNanI mULa aMgrejImAM varNavelI lAgaNIne rajU karI zakAya nahi~. chatAM prAsa kaM chuM: "eripatra jeI mugdhabALA mArA vicAra-vizvanI bhramaNakakSAmAM thanaganatI AvI gai. amArA banne vacce keTalA virodhAbhAsa ! huM'nAM Anano khaDakalo ane eriyala eka dhabakatA jIvaMta jharaNA jevI. [I was all learning and she was all life] me daseka Damaru pustako vAMcI kADhA hatAM. jayAreM eriyale jIvananA saMgharSo ja jANyA hatA. kudarate tenA upara ciMtAvI hatI temAMthI ja te zIkhI hatI. paNa meM bhaNelA pATha karatAM teNe anubhavelA pATha vadhu pAkA hatA, mArI philasUphI te tenA anumavA AgaLa photarA jevI hatI. raziyAnI jhUMpaDapaTTImAM te ucharI hatI...." A paMdara varSanI sugdha bALA, vIlaDurA na paraNavAno saMkalpa karIne beThA tyAre maLI hatI. phrI sekasa arthAta mukata jAtIya jIvana ne laganA vizaeNne vIMdha DurA pAkA karatA hatA te vicAronA eriyale phUracAphUracA uDAvI dIdhA hatA. eriyala sAthe zArIrika sAmipyu anubhavyA pachI ane temanA vicAronA phUraceraracA uDayA te pachI vIla DarA kahe che ke eriyalane kAraNe mAre ghaNuM jatuM karavuM tA. 16-11-81 philasUpha ekalA na rahI zakayA vIla TurAnI patnI eriyala TurA hajI daseka divasa pahelAM ja mRtyu pAmyA tyAre eriyala viSe lekha lakhyo hato. morArajIbhAI ane vIla TurA sAtheAsAtha vidhura aA hatA. vIlapurA e dhI sTorI opha philosophI' nAmanuM jagamazahura pustaka lakhyuM te pahelAM kaoNlejakALamAM ApaghAta karavAnA vicAra karelA. je kolejamAM te bhaNatA hatA tenA prophesare samAjavAda viruddha bhASaNa ApeluM te bhASaNanI kaDaka TIkA vIla DurA e vidyArthI tarIke karI eTale temane kolejamAMthI kADhI mukAyA. skolarazipa laIne garIba mAbApane Teko devA bhaNanArA vIla DurA e tyAre prophesaranI mAphI mAgavAne badale koleja cheDI devAnuM nakkI karyuM ane pachI A sthiti sahana na thaI tyAre ApaghAta karavAnuM vicAryuM hatuM. e ApadhAta thayo nahi ane vIla DraoN jagatane uttama graMtho ApavA jIvyA. temanI patnI erigala tenAthI paMdareka varSe nAnI hatI eTale 'sTorI opha philosephI' nuM pustaka lakhyA pachI te pustakamAM temaNe tenI patnIne uddezIne eka kavitA prastAvanAmAM chApI: mArA jIvanasAthI, tuM majabUta banaje jethI javAre huM paDI jAuM tyAre huM makkamatAthI tArA paga upara UbhI rahe mane khAtarI ja che ke tuM aDIkhama UbhI rahIza ane jIvananA vikharAyelA mArA kAvyanA TukaDAone ekatrita karIne vadhu sArA saMgIta rUpe tuM ekalI ekalI gAIza ane tyAre huM saMtoSapUrvaka mArA AtmAne sAMtvanA daIza ke jAM huM aTakayA tyAMthI te zarUAta karI che. A kavitA evA bhAvathI lakhAyelI ke eriyala pahelAM ja potAnuM mota thaze. paNa lagabhaga bane jaNe sAthe sAthe ja vidAya lIdhI che. cAlIsa varSanI uMmare amerikAmAM thayelA lokonA naitika adha:patanathI vIla DaraoN nirAza thayA nahAtA. temaNe lakheluM : "kadAca zekasapIyara karatAM koI vadhu mahAna AtmA ane pleTo karatAM vadhu bhavya manavALA mAnavI janmavA mATe rAha joI rahyA che jAre ApaNe nyukita svAtaMtrya ane saMpattine mAna ApatAM zIkhIzuM tyAre ja ApaNAmAM ane rASTramAM punarjIvana Avaze." 54 varSa pahelAMnI tenIA AzA hajI paNa preraNAdAyI banI rahe tevI che. paDayuM... paNa "prema mATe ApaNe koi paNa kiMmata cUkavavA taiyAra rahevuM joie." philasUphI ane premane eka pATalIe saphaLanApUrvaka sAthe besADI zakAya te vAta eriyale vIla purA ane pazcimanA tattvaciMtakone zIkhavI. eriyalathI lagabhaga bamaNI uMmara dharAvatA vIla DurA e 6 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-11-81 buddha jIvana 137. ---- -- --- - - - - --- - mitro ke samAjanI darakAra karI nahi. banne lagna pachI sAthe bahAra ple, spIjhA, volTara, ropenahAyara ane nisaeN jevA philanIkaLatA tyAre koI mAnI levuM ke eriyala e vIla DunI putrI che. sUphone amerikAmAM vadhu pracalita karanArA vIla Dara hatA, temaNe lagna pachI vIla DaraoNe tenI bacata gaNI te mAtra 300 Dolara philasUphInI vArtA lakhyA pachI A badhA ja ciMtakonA jIvanacaritronI lAkhe nakale khapavA mAMDI hatI. amerikAmAM 1930nI sAlamAM hatA. e bacatathI teNe A mugdhAne, bekArIne yunivarsiTInA bhaNatarane sTorI opha philosephInuM pustaka gharamAM rAkhavuM te phezana thaI paDI ane jIvananI philasUphIne sAcavavAnAM hatAM. hatI. zerabajAranA saToDiyA bhayaMkara maMdImAM sapaDAine akacana rAIne kalAka vIla Du ane eriyalanA lagna rajisTara karavA thai gayelA tyAre sTarI opha philosephIne gItAnI mAphaka vAMcIne sAMvanI meLavatI hatI. taiyAra nahote. eriyalanA mAtApitAnI maMjUrI jarUrI hatI. kAraNa ke eriyala sagIra vayanI (15) hatI. kalAke kahyuM, "vaDA pAdarIne A dampatI vacce prema eTalo adbhuta hato ke bannene sAthe sAthe sarakhI sapha raNA thatI. kalama vIla DurezanI cAle paNa vicAre maLe." eriyalanI akhamAM AMsu AvI gayAM. banne vaDA pAdarI eriyalanA hoya. AvuM arasaparasa cAlatuM. lekhanamAM DUbIne vIla Ture pAse gayA. vIla DurenuM nAma pAdarIe sAMbhaLyuM hatuM. te vIla Ture patnI ke bALakane bhUlyAM nathI. temanI AtmakathAno chelo prakaraNanuM sAthe vijJAna ane philasUphInI carcA karavA mAMDayA.. paNa pachI che vAkaya A pramANe che:pUchyuM, "tame zene mATe AvyA che?" vIla Due muzkelI samajAvI. huM A mAruM pustaka pUruM karuM chuM. huM vAcakone zubhecchA pAThavuM pAdarIe gaMbhIra thaine pUchayuM. "tame kharekhara A mAsuma bALAne chuM. vArAkonI rajA lauM chuM. kAraNa ke mAre have Tebala choDIne nIce paraNavA mAge che?" vIla Duroe kahyuM "mArAmAM jeTalo prema bharela javuM joie. mAre mArI putrI ethala ane eriyalane heta karavA javAnuM che." che te tenA prema sAthe ane hadayanI utkaTatAthI huM tene paraNavA mAguM chuM." pAdarIe jANe eka atUTa dAmpatyanI divya mUtio joi zrI gulAbacaMda lallubhAI hoya tema tenA lagna rajisTara karavAnI chUTa ApI. pAdarIe pachI eriyalane paherAvavAnI vIMTI vIla pura pAse mAgI. 0 . ramazulAla cI. zAha vIMTI? kevI vIMTI? vIMTIne te ane gulAmImAM rAkhavAnI jaina sAhityanA kSetre sakriya kArya karanArI gujarAtanAM zaheromAM hAthakaDI mAnuM chuM." phIlasUphe Ama kaaj. tyAre eriyalanI mAnI bhAvanagaranuM sthAna ghaNuM mahattvanuM che. AjathI aDadhI sadI pUrve lagnanI vIMTI eriyalanI mAe vIlaDare ne ApI ane sAsunI vIMTIthI te bhAvanagara jaina sAhityika pravRttiothI ghaNuM gAjatuM hatuM. bane paraNyA. te samaye amerikana kavi velTara hITamenanuM vAkaya. zrI jaina AtmAnaMda sabhA, zrI jaina dharma prasAraka sabhA ane zrI uchInuM laine vIla DuIMe eriyalane pUchayuM, "ApaNe jIvanabhara yazovijaya - jaina graMthamALA jevI traNa traNa mAtabara saMsthAo ekabIjAnI sAthI banI rahevAnuM che. A tane khabara che?" eriyale javAba Apyo : ekalA bhAvanagara zaheramAM ja potapotAnI rIte jaina sAhitya "maraNapardhata huM sAthe rahIza" ane kharekhara A 20mI sadInA aMge mahatvanuM kArya karatI hatI, jene pariNAme saMkhyAbaMdha uttama phaTakIyA motI jevo saMbaMdhanA vAtAvaraNamAM eriyala maraNaparyata jaina prakAzano A saMsthAo taraphathI ApaNane sAMpaDayAM che tyAre eriyala vIla DurenI kharA arthamAM dharmapatnI banI rahyAM. sva. kuMvarajI ANaMdajI kApaDiyA ane sva. giradhara ANaMdajI lagna pachI vIla Du ane eriyala bane amerikAnA rAjakIya kApaDiyAnI baMdhubelaDIe bhAvanagaramAM dhArmika jIvanane ullAsamaya ane naitika adha:patanathI sarakhA kathita thayAM hatAM. "lokazAhInuM banAvI dIdhuM hatuM. tyAra pachI metIcaMdakApaDiyA, phatehacaMda jhaverabhAi, paramAnaMda kApaDiyA, khImacaMdabhAi zAha vagerenA samayamAM paNa nAma ja rahyuM hatuM. mukata jamIna, mukata vepAra ane mukata spardhAne bhAvanagaranI sAMskRtika pravRttione ThIka ThIka vega maLato rahyo hato. nAme moTI moTI kaMpanIo ijArA laine besI gaI hatI. lokazAhI A peDhInA agragaNya saMniSTha kAryakartAomAMnA eka te zrI adazya thai gai hatI. lokazAhIne ame arthahIna gaNavA lAgyA, gulAbacaMda lallubhAi zAha paNa che. teo thoDA samaya pahelA zrI samAjavAda ane khristI dharma e baMne rAnamAM poka mUkavA jevA jaina AtmAnaMda sabhAnA pramukhapadethI nivRtta thayA che. A nimitte vicAra hatA. baLIyAnA be bhAga jevI sthiti hatI. rAmAja paNa zrI jaina AtmAnaMda sabhA taraphathI tAjetaramAM temanuM sanmAna karavAnA vaThI gayA hatA. premane nAme loko carI khAtI hatI. premanuM bIjuM kAryakrama bhAvanagara yunivarsiTInA kulapati prA. zrI indubhAi dhruvanA nAma mAlikIbhAva hatuM. be premIonuM saMvanana jue te temAMthI pramukhapade yojavAmAM AvyA hatA, jemAM atithivizeSa tarIke De. kumArapALa desAI upasthita hatAM. prema nItarate nahi paNa be jaNa kasarata karatA hoya tevuM lAgatuM hatuM: lagnamAM pati mAsTara banI jatA. lagnajIvana paNa rojiMdA DhasaraDA zrI gulAbacaMdabhAie varSo sudhI bhAvanagaramAM mahadaya prinTiMga presa nAmanuM mudraNAlaya calAvyuM hatuM. jemAM jaina dharmanA aneka pustako jevuM thai gayuM hatuM. kuTuMbamAM sau svArthI rIte vartatA hatA. dayA ke chapAyAM che. emaNe zrI jaina AtmAnaMda sabhAdvArA paNa saMskRta, paropakAra jANe zAMti meLavavA mATenI lAMca jevA dekhAtA hatA. prAkRta ane gujarAtI bhASaNamAM ghaNA prakAzane tayAra karAvyAM che, dharma jANe maraNanA bhaya sAmenI DhAla jevo banI gayo hato. sthAna jemAM tattvAdarza, bRhata kalpasUtra, triSazilAkA - puruSacaritra ane me TakAvavA mATe saune ahaMma bhUkhe DAMsa pharato hato" karmagraMtha, vasudeva hiDI, prAkRta vyAkaraNa, supArzvanAtha rAritra, dvAdazAra nayara ityAdi ghaNAM mahattvanAM che. pa. pU. munizrI jaMbuvijayajI uparanA adhogatinA vAtAvaraNamAM vIla Du ane eriyale mahArAja sAhebe saMpAdita karelA graMtha dazAre nayara' to AMtaratemanuM jIvananaukA haMkAvI ciMtana ane lekhanamAM ja samaya vItAvavA rASTrIya khyAti dharAvato graMtha che. valaDue UMcA pagAranI nokarI choDI satata eriyala sAthe rahIne zrI gulAbacaMdabhAI 87 varSanI uMmare haju sAruM svAstha lekhana zarU karyuM. e dAmpatyanI mIThAzanA paripAkarUpe ApaNane "TrAnjhI- dharAve che ane ghaNuM kAma kare che. teo svabhAve vinamra, milanazana", "dhI sTorI opha phiphlesephi", "dhI plejharsa epha phiphI ." sAra, prasanna, nikhAlasa, udAra, utsAhI ane sevAbhAvI che. "eDavencarsa ina jinIyasa" ane "dhI sTorI epha sivilAIjhezananA jaina AtmAnaMda sabhA uparAMta emaNe vaDavA jaina mitra maMDaLa nAmanI saMsthAnA pramukha tarIke, bhAvanagara jaina saMdhanA maMtrI 11 graMtho maLyA, 70 varSanI vaye paNa vIla Dare patnInI sAthosAtha tarIke, vaDavA visA zrImALI jaina sutanA pramukha tarIke ane "InTaraprITezana opha lAipha" ane "dhI lesansa opha hisTarI" yazovijaya jaina graMthamALAnA upapramukha tarIke paNa sudI samayanI jevAM ghareNAM jevAM pustako lakhI zakayA. "sTorI opha phiphI " sevA bajAvI che ane puSkaLa lokacAhanA meLavI che. nAmanA pustakanAM 9 bhASAomAM anuvAda thayA. temAM hindI bhASA zrI gulAbacaMdabhAIne ame svAdhyamaya ane dharmamaya dIrdhAyuSya paNa AvI jAya che. icchIe chIe. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 ja zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA vArSika vRtAMta che. sAmAnma tA. 28 sAMje tA. 6-11-81, ja vAMcavA mATe ghera laI janAra pAsethI rUA. 15 DipojhITa ane mane jaNAvatA AnaMda thAya che ke vArSika lavAjamanA rU. 10 tema ja cha mAsika lavAjamanA rUA. 5 muMbaI jaina yuvaka saMghe 53mAM varSamAM praveza karyo che. levAmAM Ave che. saMghanA AjIvana sabhyonI saMkhyA 1280 che. sAmAnya sabhyonI saMkhyA 270 che ane prabuddha-jIvananA grAhakonI saMkhyA vAcanAlayamAM ekaMdare 98 sAmayiko Ave che. temAM 6 1200 sudhI pahoMcI che ane amane jaNAvatA AnaMda thAya che dainika, 28 sAptAhika, 14 pAkSika, 41 mAsika ane 9 vAjika ke A varSe peTrana sabhAnI navI yojanA karI tenI saMkhyA 125 Ave che. bhASAnI daSTie joIe te 81 gujarAtI, 8 hindI, sudhI pahoMcI che. 7 aMgrejI ane 2 marAThI sAmAyiko Ave che. ' ' ' have ame ApanI samakSa gata varSane eTale ke 1980nA paryuSaNa vyAkhyAnamALA varSane vRtAMta rajU karIe chIe. A vakhatanI paryuSaNa vyAkhyAnamALA tA. 6-9-1980 thI A vRtAMta vahIvaTI daSTie tA. 1-1-80 thI 31-12-80 tA. 14-9-1980 sudhI ema nava divasa mATe capATI para AvelA sudhIne ane kAryavAhInI daSTie chellI vArSika sabhA tA. 14-6-80nA biralA kriDA kendranA sabhAgRhamAM javAmAM AvI hatI. jAnI roja maLI hatI tyArathI Aja sudhI eTale ke tA. 7-11-81 vizALatAne kAraNe ghaNA ja vadhAre zrotAo lAbha laI zakayA hatA. sudhI che. A vakhatanI vyAkhyAnamALAnA kharca peTe mesarsa hindustAna prabuddha-jIvana minaralsa proDakaTasa prA. li. vatI tenA DAyarekaTara zrI rAMpakabhAI prabuddha-jIvana Aje prathama haroLanA vaicArika patramAM cokasI, zrI girizabhAI cokasI tathA zrI atulabhAI cekasI AgavuM sthAna dharAve che. bhAratanA AgevAna bauddhikanI te prasaMzA dvArA rU. 11000nI rakama bheTa maLI hatI te mATe ame temanA pAmI zakyuM che ane prabuddha-jIvane eka AgavuM sthAna prApta grI chIe. vyAkhyAnamALAne ekaMdara kharca rU. 15714-50no karyuM che. enuM ApaNane gaurava che. thayo hate. "prabuddha jIvananI Arthika bAja" dara vakhatanI mAphaka A vakhatanI vyAkhyAnamALAnuM pramukhasthAna varSa daramiyAna "prabuddha-jIvana"ne rU. 37474-50nI Do. ramaNalAla cI. zAhe bhAvyuM hatuM ane temaNe khUba ja suMdara Avaka thaI (jemAM paramANaMda kApaDiyA smAraka nidhi taraphathI bheTa mArgadarzana ApyuM hatuM. tarIke maLelA rUA. pa000ne samAveza thAya che.) ane rUA. 63030-68ne - A vakhatanI vyAkhyAnamALAmAM nIcenA vakatAone nimaMtravAmAM khara thaze, pariNAme varSa te rU. 25556-18nI khoTa AvI che. AvyA hatA. temanA vyAkhyAna-viSa temanA nAmanI sAme nIce A varSe ATalI moTI beTa AvavAnuM kAraNa e che ke prinTiMganA pragaTa karavAmAM AvyA che.. bhAvamAM se TakAno vadhAro tema ja kAgaLanA bhAvamAM cAlIsa zrI zazikAnta mahetA jIvanamukitane maMtra-namaskAra TakAno vadhAre Apavo paDayo che. pUjaya sAdhvI zrI divyaprabhAjI sAdhanAsiddhinuM pAna ApaNA A prakAzanane paramAnaMda kApaDiyA smAraka nidhi saraNe pavanajAmi taraphathI dara varSe rU. 5000 maLe che te mATe ApaNe temanA khUba zrI jagadIzabhAI zAha dharma ane vijJAna ja AbhArI chIe. pra. puruSotama gaNeza mAvaLaMkara asatyameya karate zrI ma. e. zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlaya zrImatI aMjanAbena sonAvAlA gItAno saMdeza pustakAlayamAM gata varSa daramiyAna rUA. 11217-95nA pustako - Do. kumArapALa desAI mananI vANI vasAvavAmAM AvyA che. vAcanAlaya ane pustakAlayanA saMcAlana vyAsa zrIprakAza tripAThI rAmacarita mAnasa pAchaLa gata varSa daramiyAna rUA. 54551-12ne kharuM thayuM che ane zrImatI mRNAlinI desAI jorja voziMgTana kArvara: eka Avaka rU. 33771-63nI thaI che (jemAM myunisipAliTInI karmayogI rUA. 20,000nI grAnTane samAveza thAya che.) eTale varSo Do. madhusUdana pArekha sukhanI zodhamAM rUA. 20779-49nI kheTa AvI che. AgalA varSonI kheTa rUA. 6 che. ramezabhAI bhaTTa pUjaya zrI meTAnuM jIvanakArya 31128-54 A rakama umeratAM ekaMdare kheTa rUA. 53525-01 Do. kAntilAla kAlANI niSkAma karmayoga varSa te UbhI rahe che. Do. sureza dalAla haramAna hesa myunisi5la korporezana vAcanAlaya-pustakAlayane rUA. . AcAryazrI cInubhAI nAyaka kara vicAra, te pAma 20,000nI grAnTa Ape che te mATe ame temanA AbhArI phAdhara vAlesa : dakSiNa AphrikAmAM pravAsamaMthana chIe, e vAta jaNAvatAM ati harSa thAya che ke AgAmI varSa mATe prA. tArAbena zAha sAmAyika paNa myunisipala koperizane rUA. 25,000nI grAnTa maMjUra karI zrI cImanalAla cakubhAI zAha mahAvIra, kRSNa ane gAMdhIjI che. Ane yaza kAryavAhaka samitinA sabhya ane ghATakopara vibhAganA Do. ramaNalAla cI. zAha kSamApanA korporeTara zrI harilAla gulAbacaMda zAhane phALe jAya che ane zrI merArajI desAI dharma ane vyavahAra ' mATe ApaNe temanA AbhArI chIe. zrI bharata pAThaka ane kalAvuMda bhakita-saMgIta : A pustakAlayanuM phaMDa rUA. 5500-00 che. hAla pustakAlaya vasata-vyAkhyAnamALA pAse 12320 pustako che. pustakAlayamAMthI phATI gayelA ane chellA tera varSathI saMgha taraphathI zarU karavAmAM Avela "vaso ati jUnA evA 1500 pustako ApaNe rada karyA che. pustako vyAkhyAnamALA" phlerA phAunTana pAse AvelA "tAtA. oDiTa Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-11-81 prabuddha Akta 139 rizramamAM ApaNA saMghanA pramukha zrIyuta cImanalAla cakubhAI zAhanA cAlu varSanA vyAjanA rUA. 2100-00 umeratA rUA. 2206450 pramukhapaNA nIce eprila mAsanI 6-4-81 thI 9-4-81 sudhI thayA. temAMthI cAlu varSamAM vidyAsatra aMge rUA. 1059-50no ema cAra divasa mATe yojavAmAM AvI hatI. temAM "pArlAmenTarI kharca thayo te bAda karatA varSanI Akhare rUA. 21005-00nI purAMta paddhati ke pramukhazAhI :" e viSaya upara be vakatAonA ane rahI. A khAtAmAM navA varSe jAnyuArImAM rUA. 197-40 "anAmata beThako" e viSaya upara bIjA be vakatAonA-ema nIcenA kharca thaze che. te bAkI leNA khAte UbhA rAkhyA che eTale ekaMdare cAra vakatAonA vyAkhyAne rAkhavAmAM AvyA hatA. kharca rU. 3031-90 thayo gaNAya. . vakatA : viSaya : vidhAsatranA pAMcamAM varSanI vyAkhyAnamALA jAnyuArI mAsanI (1) zrI ena.e. pAlakhIvAlA "pArlAmenTarI paddhati ke pramukhazAhI?" 7-8-9 tArI kheAe basa sTrITamAM AvelA bombe hAurAnA "lAtA (2) jasTisa je. sI. zAha eDITeriyama"mAM Do. ramaNalAla cI. zAhanA pramukhapaNA nIce meja(3) Do. mIsa Alu dastura "anAmata beThako" vAmAM AvI hatI. "mAnavane ugavA daIe"e viSaya upara che. (4) zrI eca. ema. sIravAI guNavaMta zAhe traNa vyAkhyA ApyA hatAM. zrI muMbaI jena yuvaka saMgha "saMcAlita ane khaMbhAta nivAsI traNe divasa zrotAonI hAjarI sArI hatI. traNa divasanA sva. mahAsukhabhAI zAha prerita vyAkhyAne khUba khUba rasaprada nivaDayA hatAM. premaLa jyoti" jIvanaghaDataralakSI pravRtti A pravRtti saMghe tA. 21-1076nA roja zarU karI. tenA zrI cunIlAla dharamazI AnaMdaparA tathA temanA kuTuMbIjane kanvinara tarIke zrImatI nIrubena subodhabhAI zAha tema ja temane taraphTI rUA. 500nuM dAna A pravRtti mATe maLeluM. gayA varSe A sahAdhyAyI tarIke zrImatI kamalabena pIsapATI khUba ja sArI rIte khAtAmAM rU. 2974-80 rahe che. A varSe temanI gharanI lAyabrerIkAmagIrI bajAvI rahyAM che. temane anya bhAI bahenane paNa sAro mAMthI zrI candrakAntabhAIe thoDA pustako bheTa paNa mokalyA che. sahakAra sAMpaDI rahyo che eTale divasAnudivasa A pravRttine abhyAsa-vartuLa lokone paNa sAro e sAtha maLI rahyo che. saMghanI A pravRtti sArI rIte cAlI rahI che. A vartuLanA A pravRttimAM thoDA pAsAM ApaNe umeryA che, temAM khAsa karIne kanvinara tarIke zrI subodhabhAI ema. zAha sArI rIte saMcAlana bALakone dattaka laIne temane vidyAbhyAsamAM madadarUpa banIe karI rahyA che, temane ame AbhAra mAnIe chIe. chIe. vividha saMsthAonI mulAkAta laIne temanI tAtkAlika jarUriH yAmAM paNa ApaNe ApaNI zakti pramANenuM pradAna karIe chIe. varSa daramiyAna yojAyelAM pravacano A varSamAM dAdara skUla phora dhI blAInDa nAmanI saMsthAnI mulA: (1) vakatA-zrI pravINabhAI kAmadAra DepyuTI myu. kamizanara kAta lIdhA bAda A adhazALAnA sAmAjika kAryakara kumArI parimalA vidhya- ApaNA nagaranAM traNa praka bhaTTa jeo janmathI aMdha che. chatAM paradezanI mulAkAte bhAratanA tArIkha : 12-8-89 pratinidhi tarIke jaI AvelA temanA sanmAnane lagatuM. "sImita (2) vakatA-zrI vipina parIkha ane zrI rasika zAha AkAranuM" Ayojana "brisTola" hoTalamAM rAkhavAmAM AvyuM hatuM. viSaya- E.S.T. eka anubhava tyAre skulanI aMdha bahenane Arthika TekA rUpe rUA. 9000nI rakamanuM tArIkha 9-10-89 pradAna karavAmAM AvyuM hatuM. (3) vakatA zrI cImanabhAI dave A khAtAmAM Agale varSe rU. 15692-47nI purAMta hatI. (bhUtapUrva prI. ena. ela. hAIskUla - malADa) varSa daramiyAna bheTanA rUA. 75374-75 maLyA. ekaMdara rakama rUA. viSaya- jIvana; gati ane pragati 91067-22 thaI temAMthI rU. 50000-00 rijharva phaMDamAM laI tArIkha 16-10-80 gayA. eTale bAkI rakama rU. 41067-22nI rahI. temAMthI varSa daramiyAna rU. 20400-00 kharca thaye te bAda karatA varSanI' (4) vakatI-zrI cInubhAI gI. zAha . Akhare A khAtAmAM rUA.20667-22nI purAMta rahI. A uparAMta (taMtrI : svastha mAnava) A khAtAnA rijharva phaMDamAM rU. 77000-00 jamA rahyA. 1944- Figure & Fitness tArIkha 24-11-80. - zrI dIparAMda trI. zAha TrasTa uparokata TrasTamAM AgalA varSamAM rUA. 38436-28nI parvata (5) vakatA-zrI tulasIdAsa vizrAma hatI. varSa daramiyAna rUA. 224-00 bheTanA ane rUA. 105-00 mahA viSaya-bhagavAna zrIkRSNa : eka premInI daSTie vIra vANI pustakanA vecANanA tathA vyAjanA rUA. 3840-00 tArIkha 10-12-80 AvyA. A traNe rakama temAM umeratA rUA.42605-28 rahyA. A (6) vakatA-hela hAIjhena varSe "nintavavAda" nAmanuM pustaka pragaTa karavAmAM AvyuM tene viSaya- E,S.T. Treniga ane mAnava saMbaMdha 500 nakalane rUA.2301 kharca Avela che. te bAda karatA varSanI tArIkha 9-2-81 Akhare rUA. 40304-28 rahyA. (7) vakatA-zrI harajIvana thAnakI zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha saMcAlita ane viSaya- jIvana vizenuM ciMtana sva. maMgaLajI jhaveracaMda mahetA prerita tA.: 6-5-81 "vidyAsatra pravRtti" varSa daramiyAna yojAyelA saMmelane gayA varSe A khAtAmAM rU. 10728-95 jamA hatA. temAM (1) vakatA-DaoN. ramaNalAla cI. zAha rUA. 9232-55 vidyAsatra Avaka khAte havAle nAkhe. temanI viSaya: seviyeTa raziyAnI sapharanA anubhavo muLa rakama sarakhI karavA eTale e rakama rUA. 19964-50 thaI temAM tArIkha 21-8-80 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 prabuddha jIvana tA. 16-11-81 (2) vakatA-De. ramaNalAla cI. zAha 1' ' pravRttione protsAhana maLe che. vizeSa karI bahenanI saMsthAo vipatha-jApAna koriyA ane philipAInsanA pravAsanA anubhavo Ano lAbha le che. nAnI saMsthAo mATe A sabhAgRha AzIrvAda* tArIkha 23-12/0 rUpa banI rahyuM che. varSa daramiyAna sabhAgRha aMgenI Avaka rU. 1833 thaI hatI. A uparAMta saMghanI kAryavAhI tema ja Arthika paristhiti : 0 tA. 15 ogasTa 1980nA ro ja "premaLa jyoti" ane InTara- varSa daramiyAna saMghanI kAryavAhaka samitinI 8 sabhAo nezana TrAvelarsa kalabanA saMyukata upakrame paramAnaMda kApaDiyA sabhA bolAvavAmAM AvI hatI. - . . gRhamAM "rakatadAna zibira"nuM Ayojana karavAmAM AvyuM hatuM, gata varSa daramiyAna saMghane rU. 50119-16nI Avaka thaI hatI ane rU. 45466-88no kharca tyAre 68 bATalI thaye rakata prApta thayuM hatuM. hato. saravALe rUA. 4652.28ne vadhArI rahyo hato. TrasTane vyAjanA. 0 tA. 28-9-80 nA roja vyAkhyAnamALAnA pramukha DaoN. ramaNalAla rU. 8240 cUkavyA teno A kharcamAM samAveza thaI jAya che. cI. zAhanuM sanmAna tathA saMghanA peTrana membaronA milanane lagatA rAMghanA janarala phaMDamAM gayA varSe rU. 17575-88 bAkI devA eka rAmAraMbha dAdaramAM Avela "navanIta prakAzana"nI ophisamAM UbhA rahyA hatA. temAM A varSanI prabuddha jIvananI khoTa rI 25556-18nI umeratA te rakama rU. 3913206 thaI. temAMthI rAkhavAmAM Avyo hato.. saMghane vadhAre rUA. 4652-28 bAda karatA varSanI Akhare A 0 tA. 11-11-80 nA roja "premaLa jyoti nI pravRttine pAMca khAtAmAM rUA. 34479-78 UbhA rahe che. varSa pUrA thatAM hoI dhanaterasanA divase premaLa jyotinI bahenoe ApaNuM rijharva phaMDa gayA varSe rU. 554810-18nuM hatuM, * sAyana hospiTala gavaramenTa rimAnDa homa-mAnakhurda, bALakalyANa temAM cAlu varSamAM AjIvana sabhyone lavAjamanA rU. 18574 AvyA te umeratA rUA. 5,73,384-18 thayA. temAMthI A varSe je nagarI, jenA kalInIka- ATalI saMsthAonI mulAkAta levAmAM AjIvana sabhyo peTrana sabhya thayA temane rU. 251 majare ApavA savAranA 8 thI sAMjanA 5 vAgyA sudhInA samaya gALe have paDayA te rakama rUA. 19004 temAMthI bAda karatA rU. 5,54380-18 ane dareka jagyAe regya pradAna karavAmAM AvyuM hatuM. rahyA. peTana sabhyonA lavAjamanA rU. 275003-00 AvyA 0 premaLa jayotinI bahene jaina kalInIkamAM dara zanivAre jAya che. te temAM umeratA rU. 8,29,383-18 A khAtAmAM varSanI Akhare jamA rahe che. - ane jarUriyAtavALA daradIonI tapAsa karIne sahAya ApavAnuM ApaNuM pustaka prakAzana phaMDa gayA varSe rU. 2273-25 nuM nakkI kare che. A rIte jayAre bahena jaina kalInIkamAM jAya che hatuM te temaja rahe che. tyAre kalInIkanA hAusa sarjana De. kAMtibhAI sAMghANIne ApaNI premaLa jAtinI pravRttino sAro vikAsa thaI rahyo dareka prakAranA sahakAra bahenone maLI rahe che. te mATe ame che. tene vadhAre vikAsa thAya evo avakAza che ane te mATe amArA temane aMta:karaNapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. prayatno cAlu che. ' - saMghanA kAryakramone sArI prasiddhi ApavA mATe gujarAtI dainika 0 tA. 8-12-1980nA roja paMDita sukhalAlajI janma zatAbdInA tema ja "jaina" patrone amo AbhAra mAnIe chIe. anusaMdhAnamAM kazI muMbaI jaina muvaka saMgha, paricaya TrasTa - kAryavAhaka samitinA sI sabhyoe amane je premabharyo sahakAra tema ja anya saMsthAonA upakrame zrI cImanalAla cakubhAI zAhanA Apyo che e mATe ame teo sanA khUba ja AbhArI chIe. pramukhasthAne paMDita sukhalAlajI vyAkhyAnamALAnuM Ayojana saune sahakAra, prema amane kAma karavAnI preraNA ane joma Apaze. karavAmAM AvyuM hatuM. ane amArA utsAhamAM vadhAro karaze. aMtamAM, ApaNA saMghanI pravRttio haju vadhAre vega pakaDe 0 ApaNA maMtrI zrI cImanalAla je. zAhe saMghanI satata 25 varSa ane tene vadhAre ne vadhAre vikAsa thato rahe ema karavAnuM amane maMtrI tarIke rahIne sevA karI tathA bIjI aneka saMsthAomAM rasapUrvaka baLa maLe evI amArI Izvarane prArthanA che. kArya karyuM e nimitte ApaNA upapramukha zrI rasikabhAI jhaverI : - cImanalAla je. zAha tathA zrI cImanabhAInA mitro, sAthI kAryakaro tema ja zubhecchako ke. pI. zAha dvArA tA. 3-1-81 nA roja sAMjanA biralA kriDA kendramAM eka satkAra samAraMbha yejavAmAM Avyo hate. 0 tA. 11-3-81nA roja saMghanA pramukha zrI cImanalAla cakubhAI saghanI vArSika sabhA zAhane 79 varSa pUrA thayA tyAre saMgha dvArA eka abhivAdana * zrI mubaI jena yuvaka saMghanI vArSika sAmAnya sabhA zanivAra samAroha yojavAmAM Avela tyAre zrI cImanabhAIe premaLa tA. 7-11-81 nA roja sAMjanA pAMca vAgye saMghanA zrI paramAnaMda jotinI pravRtti mATe rUA. 10,000 meLavI ApavAnI jAherAta kApaDiyA sabhAgRhamAM zrI cImanalAla cakubhAI zAhanA pramukhapaNa karI hatI. te mATe saMgha temane AbhArI che. ! nIce maLI hatI. A temAM gata vArSika sabhA tA. 14-6-80nI miniTsa vAMcavAmAM 0 tA. 17-4-81 nA roja sva. paramAnaMdabhAInI 10mI puNyatithi AvI hatI ane te sarvAnumate maMjUra karavAmAM AvI hatI. - nimitte temanA kuTuMbIjano taraphathI paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM che tyArabAda nIce pramANe kAmakAja hAtha dharavAmAM AvyuM hatuM. bhajanano kAryakrama rAkhavAmAM Avyo hato. saMghanA vArSika vRttAMta tema ja zrI maNilAla mokamacaMda zAha vyAkhyA nI keseTo, sArvajanika vAcanAlaya-pustakAlayanA 1980nA varSanA eDiTa thayelA hisAbo raju karavAmAM AvyA ane te sarvAnumate maMjUra karavAmAM saMgha dvArA levAtA paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA badhAM ja vyAkhyA AvyA. nenI keroTe ApaNe taiyAra karAvIe chIe. sabhyo te vyAkhyAne tyArabAda 1981nA varSa mATenA aMdAjapatro rajU karavAmAM pitAne ghera sAMbhaLI zake te mATe e keseTa najIvuM bhADuM laIne ghera AvyA ane te sarvAnumate maMjUra karavAmAM AvyA. A ApavAnI vyavasthA saMghadrArA karavAmAM AvI hatI. " tyAra bAda cAlu varSa 1981 mATe saMghanI kAryavAhaka samitinA pAMca adhikArIo ane paMdara sabhyonI cUMTaNIne laMganuM kAma hAtha - zrI paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha ; ; dharavAmAM AvyuM.. saMghanA niyama pramANe A rasabhAgRha vividha saMsthAone nAmanA 2 TaNInuM pariNAma ', - . bhADAthI ApavAmAM Ave che. A kAraNe ghaNI saMsthAonI vividha ' gayA varSe kAryavAhaka samitinA 25 sabhyo hatA, temAMthI pAMca Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA.: 16-11-1981 : prabuddha jIvana 141 adhikArIonI cUMTaNInuM kAma hAtha dharatA, gayA varSe je adhikArI hatA temane ja cAlu rAkhavAnuM sarvAnumate TharAvavAmAM AvyuM. bAkInA 20 sabhyo gayA varSe hatA temanA nAme vAMcavAmAM AvyA. hA 1/2 sabhyone beleTa peparo ApavAmAM AvyA ane ekaMdara 20 nAmomAMthI 15 sabhyono cUMTavAnuM kahevAmAM AvyuM. jenuM pariNAma nIce pramANe AvyuM; eTale have 1981nA varSa mATe karyavAhaka samiti nIcenA sabhyanI raheze. . ' , zrI cImanalAla cakabhAI zAha- pramukha zrI rasikalAla mohanalAla jhaverI-upapramukha zrI pravINacaMdra ke. zAha-kopAdhyakSA . zrI cImanalAla je. zAha-vAMtrI zrI ke. pI. zAha-strI . " zrImatI nIrubahena subodhabhAI zAha -sabhya prA. ramaNalAla cI. zAha zrI subodhabhAI ema. zAha , zrI e. je. zAha ' zrI amara jarIvALA zrImatI kamalabahena pIsapATI zrI zAMtilAla devajI nanda zrI TokarazI ke. zAha ) zrI dAmajIbhAI velajI zAha , , zrImatI tArAbahena Ara. zAha , zrI harilAla gulAbarAMda zAha , zrI pravINabhAI maMgaLadAsa zAha zrI maphatalAla bhI bacaMda zAha , zrI gaNapatalAla maganalAla jhaverI kI rasikalAla laheracaMda zaMha , , , noMdha: dharyavAhaka saMmitimAM pAMca sabhyonI puravANI-zrI. ma. e. zAha sArvajanika vAcanAlaya-pustakAlaya samiti tema ja tenA maMtrInI nimaNUka have pachI karavAnI hovAthI tenI vigata AgAmI aMkamAM pragaTa karavAmAM Avaze. - cImanalAla ' je za ha ke. pI. zAha maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMdha : naka vyAkhyAnamALA daramiyAna thayelA saMghanA navAM AjIvana sabhyo ja 1 zrI suMdarajI ema. mAruM 35 ,, vasaMtabhAI kAntilAla zAha 69 , dhIrajalAla kalyANajI 2 , caMdrAbena harasukhabhAI zAha 36 , bhUminA kApaDiyA 30 , kAntilAla hIrajI nIsara >> jayaMta maphatalAla zAha , esa. AI. mArAMTa , kizorabhAI eca. cheDA >> amRtalAla jIvarAMda zAha , zirISabhAI kAmadAra , maMgalAbena jhATakiyA : , DaoN. kiraNa jayaMtIlAla zAha , dilapI ela. lAlakA ', nagInadAsa harakhacaMda , jayaMtIlAla zAmajI gesara , pravINabhAI khemacaMda ' , hareza pravINacaMdra jamanAdAsa zAha - kAMtilAla haribhAI desAI 41 , surendra tulasIdAsa , amaracaMda ora, motIzA , kizora rAmajI zAha , mugaTalAla vI. zAha , mahipatarAya prabhudAsa zAha - zAMtilAla ke. gesara je. naMdA , bI. DI. zAha : * che dinakara amRtalAla koThArI 44 , ramezabhAI nyAlacaMda mahetA , jayasukhalAla pratA5mala , bharata pI. zAha lakSmIcaMda bhANajI nAgaDA 79 , pI. pI. kariyANI , vijaya IzvaralAla zAha , sulocanAbena ema. zAha 80 manubhAI kezavajI pArekha vAsaMtIbena dANI 47 / bindu ha. mahetA , kailAsabhAI hiMmatalAla vakIla - baMkimabhAI dANI ,, hemalatAbena zazIkAMta zAha - je. pI. zAha 15 , rAjeza ke. zAha , navInacaMdra umedacaMda zAha ,, sunilabhAI siklAla zeTha 16 , azvina bI. mahetA , surendra nAnajI nandu 84 ,, metIlAla jIvAbhAI mahetA , Ara. je. turakhIyA 51 , prabhujI esa. paTela 85 , amRtalAla DI. zAha , manaharalAla goviMdajI zAha 52 , choTAlAla je. dozI , upAbena dilIpabhAI zAha , naTavaralAla zAha - , azubena zAha , dineza bhUpatarAya zeTha , je. Ara. mahetA 54 , lalitabhAI sUrajamala zAha 88 ', mahendrakumAra popaTalAla zAha ,, tRptibena esa. kApaDiyA , zAmajI korazI vIrA. 89 - manISa navInacaMdra saMgharAjakA. 22 , mukeza e. zAha , baMsarI pArekha ' 23 , bhUpendra eca. zAha ,, praphullacaMda rAyacaMda jhaverI bI. Ara. gAlA 24 mAvajI, zIvajI gaDA , IndumatIbena eca. maNiyAra , ramaNIkalAla vI. zAha ra5 , savitAbena nagInadAsa kaMpANI ,, sarojabena ghATaliyA , nAnajIbhAI palaNa deDhiyA , TesI mulajI gaDA , hasamukhabhAI ema. zAha , lIlAbena hiMmatalAla zAha , maMgaladAra tulasIdAsa zA 61 , jayasukha TI. pArekha , pradeyaMta ema. zAha , narendrakumAra sevaMtIlAla zAha , amIza hiMmatabhAI khArA che,, pravINacaMdra ema. jobALiyA ' , bharatakumAra nemacaMda zAha , amubhAI vI. dozI 1967, kasturacaMda mahetA ' rasikalAla ke. zAha , rImIkAMta hIrAlAla zAha , 31 , jagadIzabhAI esa. jhaverI 6 harSadarAya hIrAlAla za - 99 , vikramabhAI Ara. dozI , DAhyAlAla dalIcaMda vakhAriyA apa Ara. gAThANI - 98 , Ara. ke. gAMdhI , bhUpatarAya chaganalAla vIrANI , yatIna eca. sAvalA 99 , sureza surajamala caudharI 34 , mItAbena pradIpabhAI jhaverI 68 , pArasa bAvarAMda ghATaliyA - 100 , pravINacaMdra pI. konA .. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ /2 ( prabuddha jIvana i . tA. 16 11-81 II * - A ja nI paristhi ti' che - ] vimalA ThakAra ] anu.: gulAba deDhiyA . mATe bhArata dezanI sevA e manuSya jAtinI sevAnA eka bhAga rUpe muMbaImAM janA mitro ane sAthIo vacce AvavAnuM thayuM che ja hatI, kadAca satya ane adirA vagara svarAja maLe e vAta tene saMtoSa ane AnaMda che. AjanI paristhiti vize vicAra kare chuM, je badhuM jouM chuM. paNa ahIM to tamArI sAthe e aMge saMvAde gAMdhIjIne kabUla na hatI. Ama svarAja maLe te duniyA sAme kaI karI zakuM chuM. netRtva ke mArgadarzanano adhikAra nathI ke bhUmikA paNa nathI. vAta mUkI zakIe? AdhyAtma ane saMskRti jevuM duniyA sAme zuM Aje deza vize vicAravuM hoya to daniyAmAM zuM cAlI rahyAM rajU karI zakIe? je bIjI koI mAtra rAjakIya ke rASTravAdI vyakita che te prathama javuM paDe che. koI paNa deza, Aje duniyAthI alaga heta te satya ane ahiMsA vagaranA svarAja mATe zuM nAmarajI batApitAne vicAra karI zake nahi. duniyAnA saMdarbhamAM bhAratanI samasyA- vata? gAMdhIjI parama bhAgavata vyakita hatA. teo kevaLa rASTrIya netA ene samajavI e pahelo dharma che. je bIjAnI sevA karanAra che, ke rAjakIya vyakita na hatA. mAnavapremI ane mAnavatAnA upAsaka hatA. manuSya mATe kaMI karanAra che temane te khAsa chellA vIsa-pacIrA varSathI huM joI rahI che ke bhAratamAM ja nahIM duniyAnA bIjA dezomAM dezanI akhaMDitatA ane dharmanirapekSatAnI taraphadArI karanAra paNa samajavAnI kriyA ke karma, tenuM ciMtana karavuM, samasyAone cheDA loko te hajI A dezamAM che. A dezanI ekatA nahIM bace saMdarbha joDIne tapAsavI-cakAsavI e badhuM lokonA manamAMthI haTI te duniyA mATe anartha thaze. janataMtravAdI saMvidhAna kAgaLa para rahI gayuM che. samasyAone samajyA pahelAM ja kaI utAvaLathI kAryakrama banAvI jaze. Aje rAjakIya pakSone sattA sivAya kaMI sUjhatuM nathI. virodha pakSo mAtra phariyAda kare che. ApaNe saue sAmudAyika de, e badhuM karavAthI rAMbhava che ke tAtkAlika ukela maLI jAya paNa jema koI vRkSanI upara uparathI DALIDAMkhaLA kApI laIe, tema . rIte mukAbalo karavo paDaze. have ApaNI vacce jayaprakAza nathI, samasyAnA vyakata svarUpane ukela lAvavA kaSTaprada nathI paNa ema e te sUrya samAna hatA. ApaNe badhAe janataMtrane bacAvavA nAnA nAnA AgiyAnI jema prakAza phelAvavAno che. Aje sarvatra karavAthI enA mULa sudhI nathI pahoMcAtuM. bahAra dekhAtuM vyakti svarUpa suvidhAjanaka che paNa je avyakata che, bahAra dekhAtuM nathI ene lAcArI ane asahAyatAnI lAgaNI vyApI vaLI che. bhale kaMI pakaDI pADavuM muzkela che. na thAya paNa jaTAyunI jema virodha karIne pAMkho phaphaDAvIne marI javuM samAja sAthe samasyAo to raheze ja. koI eka peDhIthI ene rasAruM. janataMtra virodhI ane vinAzaka pravRttione asahaga karavo, ukela nahIM AvI jAya. manuSya jIvanane vikAsa thato raheze tema e ene pratikAra kara e ApaNe pahelo dharma che. Aje daSTi sApha vikAsayAtrA sAthe samasyAonuM svarUpa badalAtuM raheze. e svarUpane thAya e ochA sadbhAgyanI vAta nathI. samajavAnI. mArI pahelI darakhAsta che. bhAvanAonA Aveza ane akhabAromAM lakhavAthI khAsa kazuM nipajatuM nathI. kuladIpa nAyara, jaina, zaurI badhA lakhe che paNa kayAMya pahoMcatuM nathI. suzikSita Avega vadhu mahatvanA banI gayAM che. je kaMI paNa kArya karavAnuM , varganA manamAM upekSA bhAva che paNa sattArUDha pahAne enI kaMI tene prathama samajavuM paDaze, yathArtha zabdAna karavuM paDaze. ema karavA ' ciMtA nathI. khAsa to e jemane "voTa benka' samaje che e nAgamATe sarva prathama magajanI saphAI na thAya, daSTi vizad ane vizALa rikenI zakita jagADavAnI jarUra che. vidhAyaka, zubhya ane zAMta na thAya tyAM sudhI karma AMzika haze, paMDita haze. pratikAra karavAno che. Aje duniyAmAM manuSyane bacAvavAnI jeTalI phikara che, eTalI rASTrIya stara para netRtva karanArA upara koI AdhAra nathI dekhAte, mAnavatAne bacAvavAnI nathI. deha bacAvavAnI ciMtA, khavaDAvavAnI paNa potapotAnA rAjyamAM pratikAra karI zake evA keTalAka tyAgI sevakonI jarUra che je potapotAnA rAjyamAM kArya kare. badhA rAjyomAM citA, sukha sagavaDanI citA-jeTalI mAnavatA ane jIvana mUlyanI kAryakrama sAdhane ane mUlyonI ekatA hoya paNa netRtva vikendrita ciMtA nathI. Aje mUlyanI kaTokaTI che. garIbane mAtra paisA, thAya e agatyanI bAbata che. huM. ahIM mArgadarzana nathI ApatI roTI, kapaDAM ane makAna ApavAthI emanI svAdhInatA, garimA mitro sAthe mAtra saMvAda karuM chuM. gaurava lUMTAI jaze. savAdhInatAnI kiMmata na rahetAM e bhegaparAyaNa Aje kendra ane rAjya sarakAranA saMbaMdha kaTila ane jaTIla ane surakSAparAyaNa banI jaze. Aje duniyAnA samAjavAdI ke banatA jAya che. zakita kSINa thatI jAya che. deza mATe A zubha iTanA nathI. jenAMtrane anukuLa kI ke cIjanI sarakAra rajU mUDIvAdI ke lokazAhI badhA ja dezamAM mANasa sasta thaI gayuM che. kare te paNa eno virodha karavo enucita che. sahayoga Apavo mAnavatA moMdhI thaI. gaI che. mAnavatAne kevI rIte bacAvIzuM? pUMjI joie. kayA muddA para pratikAra karavo enI carcA karavI joie. vAda, zastravAda ane vepAravAdanI nAgacUDamAMthI kevI rIte bacavuM prathama manamAM cekhavaTa karI levI joie. e amerikAnI samasyA che. aNubombanI samasyA che. garIba hajAro varSothI coka vijJAna hatuM jene huM adhyAtma kahuM dezene kAraNe kayAre vizvayuddha phATI nIkaLe, enI ciMtA mAtra bela chuM. rAje patravijJAna, zastro ane rAjanItine lIdhe ene puraskAra meLavanArane ja nathI, badhAne che. te ja prazna moMghavArIne ighavArIne bhAga levAya che. ! che. kALA nANAne prazna bhArata, madhyapUrva, amerikA, I"glenDa lokazAhI ro mAtra rAjakIya vyavasthA nathI, jIvanavyavasthA che. badhe ja che. phugAvAne prazna che. kayAM sudhI mauna besIzuM? mauna paNa saMmati che, lAcArI paNa maMtravijJAna Aje samAjaracanAnI Toca para che. boja banI sahayoga che. emAMthI bahAra nIkaLIe. dInahIna nA banIe.cAtmagayuM che. emAMthI bahAra kema nIkaLavuM e prazna che. vizvAsa ane AtmapuruSArtha pedA karIe. dhUmI ghUmIne gAMdhIjIne ApaNA deza vize kevA svapna sevyAM hatAM ane Aje kevI paristhiti che? ApaNA dezanI ekatA ane akhaMDitatA bacAvavA saMdezo pahoMcADIe, mane zraddhA che ke A kAlakhaMDamAMthI bhArata zuM karavuM joIe? lokajAgRti ane lekazikSaNanA kAmamAM je gAMdhI- jarUra bahAra nIkaLI zakaze. vAdI kAryakare otapreta che teo jarUra kaMIka karI zakaze. gAMdhIjI muMbaImAM Apelo vArtAlApa]. pAlika: zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI - 400 04. Te. naM. 350296: mudraNasthAna: dhI sTeTasa pIpala esa. koTa. muMbaI-40 01: Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kegd. No. MH. By/South 54 Licence No.: 37 Fs , "prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 45: aMka: 15 Ibu jIvana muMbaI 1 Disembara, 1981, maMgaLavAra muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra pAlika vArSika lavAjama rU. 15 : paradeza mATe ziliMga 45 chUTaka nakala rUA. 75 tatrI cImanalAla cakubhAI zAha sahataMtrI ramaNalAla cI. zAha nyAyataMtra ane sarakAra 0 cImanalAla cakubhAI salAha ane abhiprAya levAnA hoya che. sarakAra ane vaDA nyAyaTokaTI daramiyAna, pArlAmenTanI sarvoparitAnA nAme zrImatI mUtio varace thatI AvI salAha-masalata khAnagI hoya che, hovI IndirA gAMdhIe baMdhAraNamAM vyApaka pheraphAro karI, sarakAra-vahIvaTI- joie-jethI nirbhayatAthI teo potAno abhiprAya ApI zake. taMtranI sattA vadhArI ane nyAyataMtranI sattA keTaleka darajaje chInavI A banne kesamAM, sAta jajanI bence, A badhA patravyavahAra korTane lIdhI athavA guna karI. janatA sarakAre A paristhitine mahadaMze batAvavA sarakArane hukama karyo. sarakAre A patravyavahAra khAnagI che palaTAvI, yathAvata sthiti karI. jAnyuArI 1980mAM zrImatI indirA ema jaNAvI rakSaNa mAgyuM, paNa korTe te rajU karavAnI sarakArane pharaja gAMdhI pharI sattA para AvyA eTale A gajagrAha zarU tha. baMdhAraNamAM pADI. eTaluM ja nahi, paNa e patravahAra sAmA pakSane apAvyo pheraphAra karavAne badale, variSTha adAlatanA nyAyAdhizone aMkuzamAM ane jAhera karyo. A sAta jajo khAnagI rIte A patravvahAra rAkhavAnA navA nusakhA ajamAvyA. jajonI pherabadalI karavAne joi zakata. chatAM tene jAhera karavAnuM ucita mAnyuM. A patravyavahAra sarakArane adhikAra che evo Agraha rAkhyo. kokaTI daramiyAna A jatAM, koinI zobhA vadhI nathI ane suprIma korTanA vaDA nyAyamUrti rIta ajamAvI hatI. eka kissAmAM gujarAta hAIkorTanA eka jaja- tathA dilhI hAikorTanA ane bihAra hAIkorTanA vaDA nyAyamUrtinI jasTisa zeTha-suprIma harTa sudhI laDayA hatA, paNa chevaTane cukAdo pratiSThAne hAni pahoMcI che ema lAgyA vinA rahe nahi. eTaluM ja Ave te pahelA samAdhAna thayuM. sarakArI adhikArIonI pherabadalI nahi bhaviSyamAM jajonI nimaNuMka karavAmAM, hAikorTanA vaDA nyAyathAya che te jajonI kema nahi evI dalIla thaI che bIjo eka Agraha mUtio tema ja suprIma korTanA vaDA nyAyamUrti nirbhayapaNe abhiprAya e rAkhyo che ke dareka hAIkorTanA vaDA nyAyamUrti te rAjyanI bahAranI ApI nahi zake ane pariNAme variSTha korTonA nyAyamUrtiomAM vyakita hovI joie. vaLI ema paNa kahyuM che ke hAikorTanA jajonI prajAne vizvAsa DagI jAya evI paristhiti sarjI che. suprIma saMkhyAnA eka tRtIyAMza jaje rAjaya bahAranA hovA joie. sthAnika korTanA sAta jajoe AvuM pagaluM bharyuM tethI Azcarya ane kheda thAya lAgavaga ane sthApita hitethI taNAi na jAya mATe A pherabadalI tema che. sarakArane to kadAca managamatuM thayuM haze ke variSTha adAlatonA jarUranI che ema dalIla karavAmAM Ave che. pherabadalI koi vakhata jo paNa kevA che te prajA joi le. lagabhaga sajA karavA jevuM thAya che. AvI laTakatI talavAra sadA mAthe bihAra hAIkorTanA vaDA nyAyamUtinA pherabadalInA kesamAM rahe te jajo sarakAranA dabAyelA rahe. eka vizeSa yukti zodhI kADhI. te nyAyamUrti tathA suprIma korTanA vaDA nyAyamUrti zrI rAMdracuDe sAmavadhArAnA jajonI nimaNuka eka ke be varSanI mudata mATe thAya che. sAmAM sogaMdanAma karyA ane bemAMthI eka sAcuM nathI bolatA tevI AyadApradhAna zrI zivazaMkare eka sarakayulara kADhayo ke vadhArAnA badhA chApa UbhI thai. dilhI hAikorTanA vadhArAnA jajanI mudata lAMbAvI jajo pAsethI lekhita bAMhedharI levI ke temanI pherabadalI karavAmAM nahi te kesamAM tethI paNa khedajanaka paristhiti pedA thaI. dilhI Ave to te svIkAraze.. hAikorTanA vaDA nyAyamUrtie A jaja vize evo abhiprAya ApyA AvI rIte bihAranA vaDA nyAyamUtinI badalI madrAsa karI ane hato ke temanI prAmANikatA vize zaMkA che ane temanI sAme bIjA madrAsanA vaDA nyAyamUtinI badalI keraLamAM karI. dilhI hAikorTanA paNa AkSepa karyA hatA. suprIma korTanA vaDA nyAyamUrtie A jaja be vadhArAnA jajonI mudata laMbAvI nahi ane chUTA karyA! vize evo abhiprAya ApyuM ke A AropamAM vajUda nathI ane temanI mudata laMbAvavA salAha ApI. sarakAre dilhI hAIkorTanA bihAranA vaDA nyAyamUrtie temanI kaeNrabadalInA hukamane korTamAM vaDA nyAyamUrtino abhiprAya svIkAryo che ema jaNAvI mudata paDakAryo che. dilhI hAikorTanA eka vadhArAnA jajanI mudata lAMbAvI lAMbAvI nahi. nahi tene paNa paDakAravAmAM Avyo che. A banne kesanI sunAvaNI sauthI khedajanaka ghaTanA rASTrapati ane suprIma korTanA vaDA lagabhaga traNa mahinA sudhI, suprIma korTanA sAta jajonI benca pAse nyAyamUrti vize banI. zrI caMdracuDe pitAnA sogaMdanAmAmAM thaI. cukAdA AvavA bAkI che. paNa A sunAvaNI daramiyAna je banAvo ema kahyuM hatuM ke bihAra hAIkorTanA vaDA nyAyamUrtinI bane te atyaMta rocanIya ane variSTha adAlatanA nyAyamUrtio pherabadalI bAbatamAM temaNe rASTrapati sAthe masalata karI che. rASTrapatie tema ja suprima korTanA vaDA nyAyamUrtine lAMchana lagADanAra hatA. sarakArI vakIla mAraphata suprImakarTane nivedana karyuM ke AvI koI masa hAikorTanA jajanI nimaNUka athavA pherabadalImAM sarakAre, bhUta temanI sAthe thaI nathI. rASTrapatine AvuM nivedana karavAnI zuM te hAikorTanA vaDA nyAmUrti tathA suprima korTanA vaDA nyAyamUrtinI jarUra paDI te samajAtuM nathI. zrI caMdracuDe rASTrapati sAthe masalatanI Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 prabuddha jIvana tA. 1-12-81 vAta karI tyAre rASTrapati sAthe aMgata masalata karI tema kahevAne - zrI zatruMjya vihAra TrasTanA upakrame IrAde na hoya, paNa sarakAra sAthe masalata karI che ema kahevAnI matalaba hoya e saMva che. zrI caMdracuDane utArI pADavA IrAdApUrvaka jJAnasatra AvuM pagaluM bharyuM che tema paNa kahevAya che. suprImakorTanA jajo vacce zrI zatruMjaya vihAra TrasTanA upakrame surata khAte AgAmI aMgata matabheda che te kAraNe AvI paristhiti pedA thaI hoya evuM tA. 5 ane 6 ThThI DisembaranA roja surata khAte jJAnasatranuM Ayojana paNa chUTathI bolAya che. AmAM koInI ze bhA vadhI nathI. darekanI karavAmAM AvyuM che, jenI vigata nIce mujaba che:pratiSThA ghaTI che. A badhA banAvanI paraspara pratyAghAto sarakAra ane jo - tA. 5-12-1981: savAranA 9-00 udaghATana: beThaka upara paDe te svAbhAvika che. chevaTa sau mANasa che. pUrvagraho hoya athavA udaghATaka : dakSiNa gujarAta yunivarsiTInA mAjI upakulapati thAya te azakya nathI. suprImakorTe berara bonDano kesa dAkhala karyo zrI e. Ara. desAI ane lAMbA samaya tene cukAdo na ApyuM. chevaTe sarakAranI tarapheNamAM rAkAdA Ape. dezanA arthataMtra mATe A ati mahattvane kesa hato vyAyAtA: muMbaI yunivarsiTInA gujarAtI vibhAganA ane turata cukAdo Apavo joIto hato. adhyakSa Do. ramaNalAla sI. zAha viSaya : jaina dharmanuM manovijJAna tethI paNa vadhAre zocanIya banAva raMga-billAnI phAMsInI sajA adhyakSa: dakSiNa gujarAta yunivarsiTInA zikSaNa vibhAganA suprIma korTe mekUpha rAkhI te che. suprIma korTe raMgA-bIlsanI apIla adhyakSa : Do. guNavaMta zAha rada karI phAsInI sajA kAyama karI hatI. rASTrapatinI dayA mAgatI baporanA: 4-00, dvitiya beThaka arajI raMgA- khie karI te rada thaI. te sAme suprIma korTamAM riTa arajI krI temAM saja mokUpha rAkhI. kAraNa e ApyuM ke rASTrapati vyAkhyAtA : prA. zrImatI tArAbena zAha AvI arajIo maMjUra rAkhe ke rada kare tenuM koI dhAraNa ke niyama viSaya : jJAnano mahimA che ke nahi te jANavuM jarUrI che. 30 varSathI rASTrapati A adhikAra adhyakSa : De. guNavaMta zAha bhAgavatA AvyA che. koI nahi ane raMga-billAnA kesamAM ja ravivAra : tA. 6-12-1981: savAranA 10-00: tRtIya beThaka suprIma korTane AvI daramyAnagirI karavAnI jarUra lAgI tethI bhAre vyAkhyAtA: : suvikhyAta tatvaciMtaka zrI cImanalAla cakubhAI zAha Azcarya thAya tevuM che. A adhikAra, rASTrapatine abAdhita adhikAra che. zuM dareka kesamAM rASTrapatie A adhikAra vyAjabI rIte bhAga viSaya: bhAratIya jIvanadaSTi che ke nahi tenI suprIma korTa tapAsa karaze? te A adhikAranI adhyakSa: gujarAta rAjanA mAjI zikSaNa maMtrI zrI goradhanadAsa viDaMbanA thaze. jasTisa caMdracuDa ane temanA bIjA be sAthIoe cekhovALA 'A nirNaya karyo tenA gherA pratyAghAta rASTrapati ane sarakAra upara baperA :3-30 caturtha ne pUrNAhuti beThaka paDe temAM Azcarya thAya tevuM nathI. vyAkhyAtA : (1) Do. ramaNalAla sI. zAha, - hAIkorTe ane suprIma korTanuM prajA hRdayamAM je ucca sthAna che viSaya : nIti, dharma ane adhyAtma tene hAni pahoMcI che. nyAyadhiza ane temAM paNa variSTha adAlatanA nyAyAdhize, sthira buddhinA, cAritrazIla, sarvathA niSpakSa, vyAkhyAtA:(2) prA. zrImatI tArAbena ra. zAha svataMtra ane nirbhaya hovAM joIe. nyAya karo AtmAne guNa che, viSaya: anekAntavAda saheluM nathI. pleToe kahyuM che ke daradInI pIDA jANavA DokaTare mAMdA adhyakSa: zrI cImanalAla cakubhAI zAha paDavuM joIe paNa gunegArane samajavA nyAyAdhize gunegAra thavAnI jarUra nathI. eTaluM ja nahi paNa tema thAya che tenA AtmAne DAgha paDe sthaLa: "samRddhi", nAnaparA, surata. ane nyAya karavA nAlAyaka bane. nyAya karavA AtmAne guNa che. mAtra buddhi hoya ke kAyadAnuM jJAna hoya te puratuM nathI. aMtaramAMthI A uparAMta zanivAra, tA. 5-12-81nA roja rAtrInA nyAya ugave joIe. sAcI lokazAhImAM nyAyataMtranuM uca 8-00 kalAke mahilA pariSada sabhAgRhamAM jaina dharma tema ja bhAratIya sthAna che. prajAnA hakkonuM sarakArI AkramaNa sAme rakSaNa karanAra - saMskRtine lagatA dastAvejI calacitro banAvavAmAM Avaze. zakita che. paNa nyAyAdhizanI sattAne paNa maryAdA che. sarakAre rAjaya karavAnuM che. pArlAmenTa ane vidhAnasabhAe kAyadA ghaDavAnA che. nyAya premaLa jyoti taMtre teno artha ane amala karavAnuM che. dareka potAnI maryAdAmAM rahI, vivekapUrvaka varte ane parasparanI pratiSThA jALave temAM samAjanuM 8 kamaLa jayeti' pravRtino vyApa vadhI rahyo che. tene svAthya che. koI paNa pakSa vadhAre paDatI sattA hAMsala karavA - sahayoga paNa ghaNo sAro maLI rahyo che. tene lagatI prayatna kare temAM aniSTha che. samatulA jALavavAnI che. atyAre virata vigate AgAmI aMkamAM pragaTa karavAmAM Avaze. banI rahyAM che temAM lokonuM kalyANa nathI. sarvatomukhI vinipAta apaMgane be sTAlo apAvavA mATe "navinacaMdra kezavalAla cAre tarapha anubhavIe chIe tema nyAyataMtra paNa tene bhega banaze kApaDiyA ceriTebala TrasTa taraphathI premaLa jyotine rUA. 6600nuM to eka jayota bujhAze. 27-11-81 dAna maLyuM che. te mATe ame temane AbhAra mAnIe chIe. sAbhAra- svIkAra - A ja rIte zrI piyuSabhAI koThArI jeo "premaLa jatinI (1) lokagItA (2) gAMdhIjInA samAgamamAM pravRttinA samarthaka che. temaNe paNa ApaNe mokalela TI.bI.nA bAra lekhaka ane prakAzaka: jhaverabhAI puruSotama paTela, 14, prajJA sosAyaTI, dardIone saMpUrNa sAravAra ApavAnuM svIkAryuM che. temanA ApaNe navaraMgapurA, amadAvAda - 9 (banne bheTa pustako khUba ja AbhArI tema ja RNI chIe. , kALAkAmAM Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-12-1 jJAna ane [] yuvAcA prabhuta jIvana AcaraNa zrI mahAprajJa [] vyaktitvanI be bAju che, eka che vItarAgatA ane bIjI che chadmasthatA. eka che zikhara ane bIjI che taLeTI. vItarAga pUrNatAnuM pratika che ane chadmastha apUrNatAnuM pratIka che. chadmasthanI oLakhanAM aneka lakSaNa che. emAM eka che- 'nA jahAvAI tahAkArI' chadmastha te che je jevuM kahe che tevuM karatA nathI. kathanI ane karaNImAM aikaya na hovuM e chadmasthanuM lakSaNa che. jyA2e kathanI ane karaNI vaccenuM aMtara dUra thaI jAya che tyAre dharmanI maMjhila prApta thaI jAya che. anyathA vyakita cAlatI.ja rahe che. bhaTakatI ja rahe che, mukAma sudhI nathI pahoMcI zakatI. 3 ... zAna ane AcaraNa vaccenuM aMtara saraLatAthI maTatuM nathI. mAnavI jANe che, paNa karatA nathI, karI zakatA nathI. manovijJAna ane dharma banne sAme A eka vikaTa samasyA che. dharma A aMtara ghaTADavA prayatna karyo paNa aMtara aMtara ja rahyuM. mANasanuM 'IcchavuM' ane 'hAvuM' paNa bhinna heAya che. e Icche ke pote svastha rahe, roganA bhAga na bane, paNa roga thAya che. mANasa Icche ke mananI azAMti na heAya to sAruM paNa zAMti to hAya ja che. AvuM kema thAya che? IcchA pramANe kema thatuM nathI? jo manuSya potAnI IcchA pramANe banI zakata to manuSya cintAmaNi ratna hota, kalpavRkSa ke kAmadhenu hAta, ciMtana anusAra phaLa Ape te cintAmaNi, kalpanA anusAra phaLa Ape te kalpavRkSa ane kAmanAnusAra vartana kare te kAmadhenu. zuM ApaNe ApaNI aMdara vidyamAna zakitaone ja pArthamAnI abhivyakita ArpI che? ApaNI aMdara ciMtana, kalpanA ane kAmanA che. A traNa mahattvapUrNa zakitao che. badhuM ja aMdara hAjara che ja, chatAM manuSya ane jANatA nathI; pachI e enI kalpanA kevI rIte kare? jo IcchA ane upalabdhi vaccenuM aMtara dUra thaI jAya, jo kathanI ane karaNI vaccenuM aMtara dUra thaI jAya, jo zAna ane AcaraNa vaccenuM aMtara dUra thaI jAya te ApaNAthI koI kalpavRkSa alaga nathI, koI cintAmaNi ke kAmadhenu alaga nathI jyAM lagI cheTuM che tyAM sudhI ApaNe cheTanA padArthone joIzuM, temane mahattva ApIzuM, aMdara nahIM joI zakIzuM. ApaNe dUranI vAte vicArIzuM, potAnI vAta kadi nahIM vicArI zakIe. zAna ane AcaraNanuM aMtara kaI rIte ghaTe e maha"vapUrNa prazna che. loko mAne che ke zAstro vAMcatAM jAe, pravacana sAMbhaLatAM jAo, badhuM ApameLe sAruM thaI jaze. jo potAnI meLe kaMIka thaI zakatuM hota to Aja sudhImAM badhuM thaI jAta. paNa peAtAnI meLe kaMI nathI thatuM. bhalene koI vyakita cAlIsa varSa ke cAlIsa janma sudhI cAlatI rahe, te mukAme nahIM pahoMcI zake. prayatna karyA vagara, vidhine samajyA vagara kazuM thaI nathI zakatuM. ApaNe paddhatine ALakhavI paDaze. je vyakitane cAvI pheravatAM nathI AvaDatI, te tALuM nahIM kholI zake. aMtara dUra karavAne eka upAya che. jyAre siddhAMta sarasatAmAM palaTAI jAya che, tyAre ApeApa aMtara dUra thaI jAya che. sarasatA mAtra adhyAtma zAstranA siddhAMta nathI, kAvyazAstramAM paNa e mukhya che. e kAvya sAruM nathI thatuM jemAM rasa na hAya. e zeraDI paNa nakAmI che, jemAM rasa nathI, e phaLa paNa kAmuM che jemAM rasa nathI, sarasatA ja zreSTha hoya che. 145 vaccenuM aMtara anuH gulAma deDhiyA manuSyanuM badhuM AkarSaNa rasamAM che, sukhamAM che. nIrasane koI nathI cAhatuM; du:kha ne koI nathI cAhatuM. barapha khAvAthI gaLuM kharAba thAya che-A siddhAMta tame bALakone samajAvyo. bALakoe sAMbhaLI lIdhuM. paraMtu baraphane jotAM ja bALakanuM mana e khAvA mATe lalacAya che. kAraNa ke ene siddhAMtamAM rasa nathI, ene rasa barapha khAvAmAM che. ApaNe jeTalA siddhAMta banAvIe chIe te badhA kahe che ke, 'Ama karo' 'Ama na karo' siddhAMta mastaka sudhI jAya che. jyAre bhAvanAnI, indriyonI ane saMvedanonI mAgaNI Ave che tyAre vyakita e prakAranuM AcaraNa karI bese che, jo siddhAMtane bhUlI jAya che. evuM karavAmAM ene rasa paDe che, AnaMda maLe che. jyAre rasa ane AnaMda hAjara hoya tyAre siddhAMtane koNa ane zA mATe mAne? A aMtara eTalA mATe che ke siddhAMtamAM rasa nathI ane jyAM rasa na heAya tyAM vyakita ene mAne nahIM, mANasane rasa che. IndriyAnA saMvedane mAM, IndriyAnA bhAgamAM. ApaNe enI nA kahIe chIe. e kevI rIte banI zake? A samAdhAnana mArga nathI. siddhAMta potAnI jagyA para rahI jaze ane manuSya e ja kAma karaze jemAM rasa paDe, jemAMthI AnaMda maLe. adhyAtmamAM rasa che, te bahu sa-rasa che. aMtara dUra karavA adhyAtma eka upAya banI zake che. .bhautika jagatamAM aMtara ghaTADavA koI sUtra kAma nathI AvatuM, kema ke tyAM bhAga che. bhAgamAM pAmavAnI IcchA heAya che. bheguM karavAnI bhAvanA hAya che. padArthanA jagatamAM svArtha sarvopari hoya che. pAtAne mATe, potAnI Indriyane mATaeN, potAnI lAgaNIonI pUrti mATe - e sivAya padArtha jagatamAM bIjuM koI sUtra nathI. Aje burAIne dUra karavA mATe, samAjanI bhalAI ane kalyANa mATe tathA rAjya vyavasthA mATe aneka niyama ane kAyadA banAvavavAmAM Ave che. paraMtu mANasanA vyavahAramAM koI phera nathI paDatA. daMDanA bhaye pratyakSa rIte anaitika AcaraNa karavA te acakAya che, paNa parokSa rIte acakAto nathI. A badhA niyama ane kAyadA ane prakAzathI aMdhakAra tarapha laI jAya che. pratyakSa prakAza che, parIkSA aMdhakAra che. e Icche che, mArA AcaraNanI koIne khabara na paDe. ene e ciMtA nathI ke A anaitika AcaraNa che. A na karavuM joIe. ene mAtra ciMtA hoya che ke koIne khabara na paDe. keTalI gaMbhIra bImArI che. bImArInAM mULa UMdhuM che. ethI ja aMtara paDe che ane vadhe che. adhyAtma ane AcAryonI zeAdhathI je mahattvapUrNa sUtra hAtha lAgyuM che te aMtarane dUra karI zake che. sUtra che. AnaMdanI zodha. je AnaMda tame padArthamAMthI pAmavA IcchA che, enAthI vadhAre AnaMda tamArI pAse che. ene prApta karo, eka moTA AnaMdane meLavyA vagara nAnA AnaMdane cheDI zakAto nathI. meTA sukhane pAmyA vagara nAnuM sukha tyajI nathI zakAtuM. mATI lITI tANyA vagara nAnI lITI bhUMsI nathI zakAtI. nAnI vAtane cheDavA mATe moTI vAta meLavavI joIe. te Ananda e sauthI meATI upalabdhi che. huM e AnaMdanI vyAkhyA vaijJAnika zabdAvalimAM rajU karuM chuM. meDikala InsTiTayUTa opha TekanalAjI (madrAsa) e eka sAdhana banAvyuM che. jenAthI manuSyanA mastakanA alphA taraMgene joI zakAya che ane mekalI paNa zakAya che. vaijJAnikonA mate ApaNA mastakamAM vibhinna prakAranA vidyuta _*772 +-410/94 +3 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punA jIvana tA. 1-12-81 lekaTara esiDanuM pramANa vadhI jAya che e mAnasika avarodha utpanna kare che. biTA taraMgA vadhu utpanna thAya che ane te mAnasika samatulAne astavyasta karI de che. vizrAma veLAe alphA tara'gA pedA thAya che, je AnaMdanI utpattimAM kAraNabhUta che. 146 tara MgA Deya che. alphA, DerA bA vagere. jyAre alphA taraMge vadhu heAya che. tyAre mAnavI AnaMdita banI jAya che. tenA badhA viSAda samApta thaI jAA che. jAre biTA tara MgA vadhu hAya che tyAre mAnavI viSAdathI gherAI. jAya che. A rIte mastakanA vidyuta taraMgAthI mANasa kAre sukho kAreka du:khano anubhava kare che. adhyAtmanuM sUtra che ke alphA tara'gAne pedA karavAmAM Ave ane AnaMdamAM vRddhi karavAmAM Ave. e AnaMdanI eTalI badhI vRddhi karavAmAM Ave che ke IndriyonA saMvedanathI pedA karanAra kSaNika AnaMdanI anubhUti enI sAme phIkI paDI jAya. jyAre Ama bane tyAre vyakitanuM bAhya AkarSaNa chUTatuM jAya ane AMtarika AnaMdanI upalabdhi mATenA prayatna zarU thaI jAya. A ja aMtarane ghaTADavAnuM AraMbhabiMdu che. jyAM sudhI vyakitane ema lAge Indriyajanya AnaMdane chADavAthI ghaNA moTA AnaMdathI pote vaMcita rahI jaze, tyAM sudhI vyakita ene choDI nathI zakatI. e ene tyAre cheADI * zake jyAre e AnaMda tuccha banI jAya,arthahIna banI jAya. badhA jANe che ke, abrahmacarmathI zakita kSINa thaI jAya che. paNa badhA brahmacArI kAM banI zake che? brahmacArI tyAM sudhI nathI thaI zakAtuM jayAM sudhI ene moTA AnaMdanI prApti na thaI hoya. alphA taraMgAnuM utpAdana moTA AnaMdane upalabdha karAvI zake che. te sthitimAM badhu tANa ghaTI jAya che. mana AnaMda, sukha ane zAMtithI bharAI jAya che. tyAre evo anubhava thAya che ke prApta karavAnuM hatuM te prApta thaI gayuM. pachI bahAranA saMgIta karatAM aMdaranA madhura saMgIta sAMbhaLatA dharava nathI thato. potAnI aMdara ja rasanuM evuM jharaNuM vahI rahyuM che ke enI sAme badhuM nIrasa lAge che. dhyAnamAM lIna thayA vagara AnaMda upalabdha nahIM thAya. prazna e che ke ApaNe AnaMda prApta kaI rIte karIe ? alphA taraMga kaI rIte pedA thaI zake? adhyAtmanI bhASAmAM AnaMdaprApti mATenA mArga che- prathama upAdhio maTADavI, e artha e che ke kazAyanA badhA Avega samApta thavA joIe. upAdhione maTADavAthI Adhi nAza pAme che. upAdhio na hoya te vyAdhio zArIrika roga nathI thatA, vyAdhi na rahetAM jIvana AnaMdathI bharAI jAya che. zarIramAM roganuM haluM ema batAve che ke manamAM roga che. vyAdhi e AdhinI nizAnI che. Adhi che. upAdhi jarUra haze. konuM nidAna karavuM? vyAdhi, Adhi ke upAdhinuM ? ApaNe mULanuM nidAna karavuM joIe. upAdhi mULa che. upAdhinI cikitsA karavAthI Adhi maTaze; AdhinA maTavAthI vyAdhi nahIM janme. upAdhinuM mULa che - saghana mUrchA, manuSya eTalA mUrchita che ke te saccAIne pakaDI nathI zakatA. aMdaranA AnaMda - bhaMDAranA pattA kaI rIte lAge? ApaNI vyastatA AnaMda zodhavA nathI detI. AjanA vyasta mAnavI vizrAma karavAnuM jANatA nathI, nidrA mAtra skUla avayavone ja ArAma Ape che. vadhu adhika vizrAmadAyaka e dhyAna che. hRdaya ane zvasanataMtra nidrAmAM paNa kriyAzIla rahevAthI emane ArAma kyAM maLe che?mANasa ghaNuM jAge che, ochuM UMghe che. nidrAmAM paNa sapanAmAM jAgatA rahe che. nidrA vagara thAka dUra nathI thatA, vizrAma tyAre maLe ke jyAre mAtra sthULa vayavA nahIM, zarIranA eke eka koza sUI zake. e dhyAna ane kAyotsargathI thaI zake, A bannethI hRdayanA dhabakArA ochA thAya che ane zvAsa maMda gatie cAle che. A sthitimAM hradaya ane zvasanataMtrane thoDo ArAma maLe che. mahAvIra svAmIe kahyuM hatuM - siddhinuM sAdhana che. akriyA kriyAthI siddhi nathI maLatI. sakriyatA ane vyastatA mastakane bhArekhama banAvI de che. je kAmanI sAthe ArAma lete rahe che te vadhu kAma karI zake che. jyAM sudhI vizrAma karavAnA siddhAMtane ApaNe prApta na karI zakIe tyAM sudhI AnaMdanI prApti paNa nahIM thAya. vyasta rahevAthI lehImAM sAdhaka jyAre kAyAnA utsarga karI de che, zarIranA ekeeka koSane niSkriya banAvI de che, vANI zAnta, zvAsa zAnta, mana zAnta, A karmataMtra zAnta, AvA vizrAmamAM mastakamAM alphA taraMgonI vRddhi thAya che. e tara MgA sAdhakane AnaMdavabhAra banAvI de che. AjanA manovaijJAniko mAne che ke vIsa TakA mAnasika roga evA che je mAtra alphA tara MgAnI sahAyathI sAjA karI zakAya. teo mAne che ke .eka vyakitanA mastakanA alphA taraMgA bIjI vyakitanA mastakamAM mokalI zakAya te roganA upacAra thaI zake, e saMbhava paNa che. mANasa jyAre guru, yogI ke saMta vyakitaonA samAgamamAM bese che tyAre ene apUrva AnaMdano anubhava thAya che. guru ke yogIe zuM ApyuM? kazuM ja nahIM. chatAM je AnaMda maLyA ene vaijJAnika javAba e che ke je mahApuruSanA mastakmAM alphA taragAnI mAtrA vadhu hoya che te AsapAsa beThelI vyakitaonA mastakmAM jAya che ane AnaMdanI anubhUti karAve che. AjanA vaijJAnikA AdhyAtmika tathyonI vyAkhyA je rIte ApI rahyA che, lAge che ke vaijJAnika jagata sAce ja AdhyAtmika jagata para upakAra karI rahyuM che. ApaNI vyastatA ochI thAya, ApaNe vizrAma karatAM kAyotsarga vaDe zarIrane vizrAma ApIe, antarjalpa mauna ane nirvicAratA vaDe ApaNe vANIne vizrAma ApIe tathA prekSA ane darzana vaDe manane vizrAma ApIe - Ama karavAthI alphA taraMgAnI vRddhi zarU thaze, jenAthI AnaMda prApta thaze. mANasa jo aMtarmanathI tyAga kare te enA mastakamAM alphA taraMge vadhaze. muni sthUlabhadra vezyAnA gharamAM rahyA. e vezyA ciraparicita hatI. jenA gharamAM sthUlabhadra muni banyA te pUrve rahI cUkayA hatA. e vezyAnI sAthe niSkalaMka rIte rahevuM zakaya hatuM? sAmAnya mANasa kalpI paNa na zake. muni cAra mahinA rahyA chatAM peAtAnA sapheda vastrone DAgha lAgavA na dIdho, emanA mastakamAM alphA taraMgA eTalA hatA ke vezyAnuM kaI AkarSaNa na rahyuM. sthUlabhadra kAmavijyI banI zaMkA ane vezyAnuM paNa parivartana thayuM. eka vyakitae hemacandrAcAryane pUchyuM-'bhaMte ! sAdhue sarasa bheAjana kare che. ghara gharanI vAnagIo le che. chatAM brahmacarya pAlana kaI rIte karI zake che? sArA bhAjanathI zakita vadhe che. tenAthI kAmavAsanA uttejita thAya che. AvI sthitimAM brahmacArI rahevuM zuM muzkela nathI?" hemacandrAcArye kahyuM, 'bhadra! siMha ` baLavAna prANI che. te hAthI ane suvvaranuM mAMsa khAya che, chatAM varSamAM eka vakhata ratikrIDA kare che. kabutara dhAna ane kAMkarI khAI peTa bhare che chatAM te kAmavAsanAthI dinarAta saMtapta rahe che. enA hetu che? brahmacarya ane abrahmacarya mATe mAtra bhojana ja nimitta nathI. bIjAM aneka kAraNeA hoya che.' tarkanI vAta tarkathI kapAI gaI. baLavAna tarka pAse nirbaLa tarka hArI jAya che. sarasa ke nirasa bhAjananI vAta gauNa che. e mukhya banI jAya che. jyAre mastakamAM alphA taraMga nathI hotA, jyAM sudhI parama AnaMdanI anubhUti nathI thatI tyAM sudhI padArthagata AnaMda bAMdhI rAkhe che. jyAre mastakamAM AnaMda hoya che tyAre badhA bAhya padArthA sArahIna lAge che. jJAna ane AcaraNa vaccenA aMtarane haTAvavAno eka mAtra upAya che, AMtarika AnaMdanI prApti ane AnaMdanI prAptinA upAya che pAna, bIjA zabdomAM kahIe to kAyagupti, vacanagupti ane manogupti-A traNa guptino abhyAsa e visarjananA abhyAsa che. " A visarjana amane zAna ane AcaraNanI samasaratAmAM laI jAya che. jenAthI kathanI ane karaNInuM aMtara miTAvI zakAya che. k traNa guptinI sAdhmA mAtra adhyAtmanuM ja sUtra nathI, vyAvahArika jIvananuM paNa sUtra che. je vyakita potAnA jIvanamAM sakriyatA ane niSkriyatAnuM saMtulana nathI karI jANate te sukha ke AnaMdanuM nathI jIvI zakatA, pachI bhale te dhanakubera hAya. jIvana Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-12-81 Wan prabuddha jIvana vara erahArDa sAthe traNa [] vipina parIkha ce divasa para je videzI ciMtako - caitavistAranI pravRttinA praNetA muMbaine agaNe AvI gayA. eka 'esTa'nA varnara erahArDa bIjA 'komyuniTI'nA sIle. hajAronI saMkhyAmAM emane sAMbhaLavA sanmukhAnaMda hola ke copATI para loko bhegA thayA hatA. alabatta, e varnaranA vakatavyane sAMbhaLavA rajanIzajInI jema eka kiMmata (rUA. 25) cUkavavAnI hatI. chatAM sanmukhAnaMda jevA vizALa hola samaya agAu bharAi gayA hatA te lokonI IMtejArI tathA temanI lokapriyatA ja darzAve che. ahIM ApaNe tyAM sIlA ane varnara lokone ghelA kare tyAre zrI mukatAnaMda bAbA amerikAmAM lokone sparza mAtrathI du:khathI mukita apAvI ApaNI bhUmi para traNa varSa bAda pAchA pharyA che che te saheja. Ama juo to zrI varnara kahe tema temanA milanano koi hetu nahoto, mAtra samAgama (bI vItha), sAthe maLIne AlApa - pralApa niruddeza! emaNe ja kahyuM ke eka vyakita sTeja upara hoya ane hajAro mANasA hAlamAM khurazI para beThA hoya tyAre eka akudaratI bhAga paDI jAya che. jANe sTeja paranI vyakita jJAnI che- eNe kazuMka ApavAnuM che, bIjA jANe zrotA - ochuM jANatA. satyanI khojamAM vibhAgIkaraNa khoTuM - binajarUrI che to paNa aMte khAsuM traNeka kalAka emanuM bAlavAnuM thayuM. e vakatavyanI askhalita dhArA nahotI ke kRSNamUrti ke rajanIza jevuM bhASAmAM saMmAhana nahatuM. judA judA aneka esTanA Tra inerothI meAhita thayelA lokoneTreinaronA TreInara khuda varnarane nAre sAMbhaLavA maLaze e jIvananA eka lahAvA thaze. - mugdha thavAze evI apekSA hatI. e apekSA pUrI saMtApAi nahIM. keTalAMkane vakatavya kaMika lAMbu, to koine vadhu gUDha - UMDuM (ebasTre kaTa) lAgyuM. chatAM emaNe je kahevuM hatuM te mULa tattvane sparzatuM hatuM ane eTale ja khAssuM durgAhya ! 6 varnarane kahevuM hatuM te A : ke A hAlamAM beThelA tame khAssA yazasvI puruSo che. jIvanamAM zuM meLavavuM e tamAra lakSya cokkasa che. dhyeya pratye najara avicalita che ane tame tamAruM lakSya prApta paNa kace che. tamArI dizA nakkI che. karyAM javuM te cokkasa che ane chatAM eka bhUla thaI jAya che. kyAM javuM te nakkI hAya paNa tame karyAMthI AvA che, tamAruM pagaluM karyAMthI bharA che te tame nathI jANatA. tenI tame phikara nathI karI, jeTalI tame tamArA lakSya mATe ciMtA karI che. lakSya prApta karavA mATe ekalakSyatA, Avega vi. je guNAnI jarUra paDe te guNe yazasvI mANase pAse hoya che. paraMtu A prakriyAmAM ja A lakSya para paheoMcatAM ke paheoMcIne ja bIjA aneka prazno-samasyA UbhI kare che. alabatta te yazasvI vyakitae kabUla nathI karatI ke temane samasyAe pIDe che. daMbha kare che ke temane jANe prazno ja nathI! ApaNane khabara nathI paDatI ke A lakSya prati javAnA saMdarbhamAM ja-e vicAranI prakriyA jaA prazno UbhA kare che. prazna ke samasyA UbhI thAya eTale vyakita vadhAre mahenata karavA hiM, kadAca ethI samasyAnuM nirAkaraNa thAya! paraMtu e bhUlI jAya che ke haju te pote e ja vAtAvaraNa (Domeina) e e ja saMdarbhamAMthI peAtAnuM pagaluM bhare che. vadhu parizrama vadhu prazno UbhA kare che - nirAkaraNa nahIM. bIjI vyakita karatAM judI rIte vartavAno prayatna- to paNa tyAM ja! haju saMdarbha to te ja che, pasvI thavAno - kazuM prApta karavAno dhyeya pUrato zakitano dhodha, 147 kalAka 5 hA, Avega - hA, paraMtu lakSya para eka vakhata paheAMcyA pachI lAge jANe e saunA ko artha nahoto. lakSya ja jIvananI sarva gatinuM kendra-te sivAya itara sarva vastu pratye durlakSa, beparavAhI. potAnA lakSya - dhyeyanA ajANatAM ja tame baMdIvAna thai jAo che. eka ja dhyeya tamane saMmAhita karI pAgala kare che. jIvana satata pUrepUruM jIvavAmAM che ethI kazuMka paNa ochuM saMtoSakAraka nathI banatuM. huM ke tame jIvanamAM game eTaluM prApta karIe, bheguM karIe chatAM ApaNuM jIvana arthapUrNa, mahattvapUrNa (varlDavAila) rahyuM e kyAre ya puravAra nahIM karI zakIe.ApaNe je prApta karyuM tenI ja jANe levaDadevaDa karIe chIe ane chatAM ApaNA astittva, yAtithI koI pharaka paDe che evA saMtoSa nathI thato. satata dhabakatAM jIvanano jANe sparza maLatA nathI. ane AnI pAchaLa eka kAraNa che je mahattvanuM che. je ApaNe cUkI jaie, ApaNe karyAthI Ara'bha karIe chIe te ja ApaNe zodhatA nathI--jotA nathI. jema vadhu jovAno - zodhavAno prayatna karIe tema te vadhu duSkara, muzkela bane che. ahIM AtmazAna, AtmakhojanI jarUra paDe che. Atma khoja, AtmajJAna Ama juA te sAva saraLa che; paraMtu loko mAne che ke e te koI gUDha ane agharI vAta che ane chatAM Atma ke svayaM (selpha) nI khoja e kAMdAnA paDa ukheDavA jevuM che. eka paDa ukheDA to bIjuM nIkaLe, jema vadhu paDa kADhatA jAo to aMte hAthamAM kazuM ja nathI AvatuM. tema kendra para pahoMcAzUSa! A thaI zUnyavAdanI vAta. tyAre varnara kahe tamane lokone hindustAnanA lokone zUnyanI vAta karavI te kolasAnI khANanA dezamAM kolasA vecavA jevuM che, samudramAM pANI umeravA jevuM! (tamArA to lohImAM A vAta che!) prema karavAnI, enI mULa vAta A che. A kendramAMthI vizva tarapha pagaluM bharavAnI enI koATI e che ke tame e zakitane kriyamAna - gatimAna karI zako che ke kema. enA viSe ekaThI karelI mAhitI kAma yAba nathI AvatI. AmAM eka zakita rahI che, sAmA pAtrane kadara karavAnI. svayaMnI e abhivyakita che. emAM pAzavI baLa nathI. ItaranuM mArI macaDI parivartana karavAnI vRti nathI, ane kharIdavAnI IcchA nathI. mArI ke tamArI evI koI 'huM' 'huM athavA 'tuM' evI sthiti (pAjhizana) nathI, e darzana thayAnI anubhUti che. e zakitamAna kare che. urdhvagamana kare che. e bhUmikA tuSTatAnI bhUmikA che. tuSTatA - tame ahIM pagaluM bharo che te sthiti, tame tuSTatA bhaNI pagaluM nathI cUkatA. jemane darzana thayuM che te tuSTatAnI bhUmikAthI ja pagalAM mUke che. pAtA viSe varnara kahe che, "leko mArA para aneka jAtajAtanA hetu ke IzadAnuM AropaNa kare che; paraMtu jiMjaMdagI pAsethI mAre joItuM nathI, kazuM ja levAnuM nathI. ene artha e nathI ke hU sanyAsI ke tyAgI chuM." AgaLa kahe ke svayaMthI bahAra AvatA darzananI A sthiti bIjAnAmAM guNo " zakita prere che. have netAgIrInA divase bharAI gayA che. dareke potAnI ja zakitane rota zodhI kADhavAnA che. pachI gheTanI jema hukamanI rAha jovI nahI rahe. A darzana 'mAruM' ke 'tamAruM" evA vizeSaNothI baMdhAtuM nathI. mAnava bhAtRtvanA tame Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 pabaddha bane niyANu ] Do. ramaNalAla cI. zAha (gatAMkathI saMpUrNa) svIkAra kare che ne sAthe haLImaLI kAma karavuM pachI agatyanuM ke rAhaja banI jAya che. ahIM koI cItarele, kaMDArele, mArga nathI. tame pagaluM mUkI ne mArga chUTe che. A darzana eka namratA Ape che. e namratAmAM gulAmI, lAcArI nathI hotI. ahIM bIjI vyakita, mAnavamAM paNa darzana hoI zake te hakIkatano UMDo Adara hoya che. | sarjana ane parivartanamAM je pharaka che te cIMdhatAM vAra kahyuM ke, eka parivartana bIjA parivartanane ANe che. tyAre sAruM sarjana zUnyamAMthI-jyAM kazuM ja hatuM nahIM tyAMthI udbhave che ane artha e thAya che ke, tame javAbadAra bane chA, kaTibaddha thAo che (yu bIkama risponsIbala, kamiTeDa) huM kayAMthI AvuM chuM. kayAMthI pagaluM bharyuM chuM e mane jJAnI, khaMDita nahIM banAve paNa mane badhI ja ghaTanAne AvarI zake evo saMdarbha Apaze. (konTekSa) hA, Ane mATe eka hiMmatanI jarUrata rahe che. kAraNa A sarjana mATe tamane koIne AdhAra nathI maLavAno. tame pote ja javAbadAra bane che. ane mATe tame jo purAvA mAge te tamane koI purAvA nahIM maLe, paraMtu . pachI tame purAvA zodhatA nathI. dareka ghaTanA e mATe purAvo banI, rahe che. parAjayathI tame vicalita nathI thatA. kahevAtI pragatimAM tamane rasa nathI rahetuM. tame mAtra tamArA darzanathI ja Alokita thaI pagalAM bharo cho - A darzane ja tamAro bhomiyo - tamAro pathadarzaka. alabatta, darzananI (vIjhana) A vAta-temanuM A vakatavya khA traNa kalAka laMbAvyuM. enI dhArA akhavita nahotI. kayAMka vAkaye trATaka thatA ke aTakatA ane chatAM enAM UMDANa vicAratA karI mUke tema ja jAta para nirbhara thavAnI preraNA Ape tevA rahyA, darzana ke svayaMnI eka bhUmikA hoI zake je ApaNe badhA ja prApta karI zakIe (je ApaNAmAM ja che ane e bhUmikAmAM sthira rahI pachI ja vizvabhaNI, bahAra ApaNe AvIe te ApaNI samasyAone ukela Ave A vAta nAnIsUnI nathI. bhUla sudhAra tA. 16-11-81 nA aMkamAM kharA arthanuM dAmpatya" vALA zrI kAnti bhaTTanA lekhamAM pahelI kolama bIjA pArigrAphanI prathama lITImAM "rAmanArAyaNa pAThaka temanI ziSyA "sarojabahena"ne "paraNelA" ema lakhyuM che tyAM "hIrAbahena" - ema vAMcavuM. vahAramAM bhegakRta niyANa. mukhyatve nava prakAranAM batAvavAmAM AvyA che. mANasane bhautika sukhanI vAMchanI atizaya hoya che. te pitAnA sukhane bIjAnA sukhanI sAthe vAraMvAra sarakhAve che ane bIjAnA jevuM sukha potAne prApta thAya tevo saMkalpa karavA lAge che. AvA saMkalpa tapanI sAthe saMlagna thatAM niyANa banI jAya che. rAjA, zreSThi, puruSa strI, paTapravicAra, svapravicAra, alpa vikAra, daridrI ane vratadhArI zrAvaka evAM mukhya nava prakAranAM biyANa zAstromAM gaNAvavAmAM AvyAM che. koIkane rAjA ke zreSThinuM sukha bhegavavAnI IrachA thAya che, koIka puruSapaNuM ke koIkane paNa sukha mATe vadhu anukULa ane gya lAge che, koIkane devadevIonAM bhega bhogavavAnI IcchA thAya che, koIkane daridra arthAta nikiMcana rahevAmAM sukhanI zakyatA vizeSa jaNAya che to koIkane vratadhArI zrAvaka banavAmAM vadhAre sukha lAge che. Ama mukhya nava prakAranAM niyANa gaNAvavAmAM Ave che paNa te uparAMta bIjA aneka prakAranAM niyANa hoI zake. duniyAmAM sauthI vadhu sukha koNa? e praznanA javAbamAM cakravartI rAjAthI mAMDIne bhikhArI sudhInI tamAma avasthAe bhinna bhinna apekSAe vadhu sukhI lAgavAne rAMbhava che. kAzIe kravata mukAvavA gayelA koIka du:khI mecIne '.vAramAM tAre zuM thayuM che." ema pUchavAmAM AvatAM je je sukhI vyakitaonA jIvanane eNe vicAra karyo te darekanA jIvanamAM du:kha paNa eTaluM ja eNe joyuM ane chevaTe ene lAgyuM ke, macI jevuM ? jIvana nathI. mATe eNe kahyuM, 'mela karavata! mecI ne maca.", : jeo bhAgakRta niyANa bAMdhe che teonI sAdhanA niSphaLa jAya che. evA manuSya sarva du:kharUpI rogane nAza karanAra saMyamane bhagata niyANa dvArA nAza kare che. ' - kAIka vakhata potAnA tapanA phaLa rUpe enmavikArAmAM sahAyarUpa evAM puruSatva, zarIrabaLa, vajUvRSabhanA rAcAdi saMghayaNa vagere uttama vastuonI yAcanA mANasa kare che. A prakAranuM niyANa te prazasta niyANa kahevAya che. huM tIrthakara banuM athavA tIrthakara nAmakarmanuM upArjana karuM, huM siddha bhagavaMta banuM, mane mekSagati prApta thAo, huM mahAna AcArya banuM, huM mahAna sAdhu banuM, mane hamezAM tIrthaMkara paramAtmAnuM zaraNa maLI raho. mArAM kamena phAya thAo, mAro du:khane kSaya thAo, mane samyakAdhi prApta thAo, mane samAdhimaraNa sAMpaDa- ItyAdi prakAranAM niyANa te prazasta niyANa gaNAya che. alabata A niyANa paNa aMte te zalya che. gautamasvAmIne bhagavAna mahAvIra svAmI pratyene rAga jema prazasta hato, paraMtu te kevaLajJAnanI prAptimAM aMtarAyarUpa hatA, tevI rIte prazasta niyANa paNa kevaLajJAnanI prAptimAM aMtarAyarUpa bane che. vaLI, AvuM zubha niyANa paNa abhimAnane vaza thaI, mAnapAyathI prerAIne, draSa ke IrSAthI anya jIvone parAjita karavAnA ke pAchaLa pADI devAnA AzayathI baMdhAyuM hoya athavA baMdhAyA pachI evo koI e abhizAma cittamAM thavA lAge to te niyANa prazarasta maTIne aprazasta banI jAya che. prazasta niyANa samyakabhAvathI ane sAcI daSTithI je baMdhAyuM hoya te te mokSa mArga para daDha rahevAmAM sahAyabhUta zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha sva. maMgaLajI jhaveracaMda mahetA prerita vidhA satra ( [varSa chaThTha:]. vakatA: zrI manubhAI paMcoLI (darzaka) viSaya: have pachI jAhera thaze. samaya: sema, maMgaLa, budha, tA. 18-19-20- jAnyuArI 1982 sAMjanA 6-00 vAge sthaLa: tAtA oDiToriyama, bombe hAusa, sTrITa, muMbaI - 400 001 pramukha:De. ramaNalAla sI. zAha. saune samayasara padhAravA premabharyuM nimaMtraNa che. cImanalAla je. zAha ke. pI. zAha | maMtrIo, Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-12-81 prabuddha jIvana 149 che tenI khuda potAne paNa khabara nathI paDatI. eTale ta5rmA sAthe pote karelo saMkalpa niyANumAM pariNamyo che ke nahi, tenI khuda potAne paNa khabara paDatI nathI. vaLI IndriyAI padArthone ga, anubhava, vAsanA smaraNa, saMkalpa, bhAvanA, dhyAna, abhilASA ItyAdi vividha tabakkAomAMthI cita pasAra thAya che. eTale dareka IcchA e niyANa nathI, paraMtu ugra tapazcaryA sAthe tIvra rasapUrvaka abhilASasahita karelo daDha saMkalpa mAtra niyANa bane che. prasaMga sAMpaDayo hoya chatAM paNa niyANa na bAMdhe evA mahAtmAenA daSTAMta paNa jovA maLe che. jyAre ghaNI ghora tapazcaryA laI hoya tyAre deve AvIne kaMI irachA hoya to te pUrI karavA mATe vinaMtI karatA hoya che. paraMtu tAmalI tApasa ke nami rAjadhi jevA mahAtmAoe pitAnA tapane vaTAvI khAvAno InakAra karyo che. bhagavAna mahAvIra svAmIne paNa kevaLajJAna thayuM te pUrve saMgama deve paNa evI vinaMtI karI hatI. paraMtu mahAvIra svAmIe tene asvIkAra karyo hato. tapa dvArA je karmanI nirjarA thAya che te eTalI badhI mahattvanI hoya che ke tenA badalAmAM kaMIka yAcanA karavI e methI vastu ApIne sastI vastu levA barAbara - chetarAvA barAbara che. ethI aMte te AtmAne ja hAni thAya che. eTalA mATe ja kahevAyuM che ke: bane che. ajJAnI jIpane khabara nathI hotI ke bhavAntaramAM pitAne kayAM kayAM, kevI rIte rakhaDavAnuM Avaze. koIka bhavamAM manuSya janma prApta tha hovA chatAM Akhe avatAra mithyAtvanA aMdha- kAramAM pUro thaI jAya che. eTalA mATe bhavabhava tIrthaMkara paramAtmAnuM "zaraNa potAne sAMpaDe evuM prazasta niyANa amuka kakSAnA jIvane mATe ISTa gaNAyuM che. jayaviparAya' nAmanA strotamAM vItarAga prabhunI stutimAM kahevAyuM che: vArijajaI jIvi niyANabaMdha vIyarAya tuha samaye; tahavi mama huM ja sevA bhavabhave tuha calaNANuM, (he vItarAga prabhu! tamArA siddhAMta pramANe te niyANa bAMdhavAnI manAI pharamAvavAmAM AvI che. te paNa he prabhu! bhavobhava tamArA caraNenI sevA karavAnuM sadbhAgya mane sAMpaDe evuM IcchuM chuM.) A niyANa prazasta che ane jyAM sudhI mukita na maLe tyAM sudhI e mArgathI vicalita na thavAya e mATenuM niyANa che. AvuM prazasta lolNa darUpa gaNAtuM nathI. alabatta ethI uccatara sthiti te e ja che ke niyANa bAMdhyA vagara paNa jIvAtmA pitAnA samyaka darzana ane samyaka jJAna vaDe mokSa mArga para svayameva daDha rahI zake, paraMtu ema banavuM te koIka virala AtmAo mATe ja zakaya che. badhA jIvo mATe e zakaya nathI. niyANa na karavA chatAM ratnatrayInA sAcA ArAdhakane anya janmamAM mAnavadeha pura Satva, sugurAno yoga, saMyamanI ArAdhanA vagere avazaya prApta thAya che. kahe che: purisattAdINi puNo saMjamalAbho ca hoI prlaae| ArAdhassa NiyamA tatthamakade NidANe vi|| . zAstromAM traNa prakAranAM zaba batAvavAmAM AvyAM che: mAyAzalya, mithyAtvazalya ane nidAnazalya. zalya eTale kAMTo. jema mithyAtva ane mAyA AtmAmAM kAMTAnI jema bheMkAyA kare che ane zuddha svarUpanI prAptimAM aMtarAyarUpa bane che, tevI rIte niyANa mANasane , pitAnI IcchA pramANe bhAga vagerenI pUrti jo ke karAve che te paNa aMte to zalya rUpe ja che, kAraNa ke ethI nikAcita karma baMdhAya che ane ene pariNAme te AtmAne pratibaMdhaka bane che. niyANa karavAmAM je karmabaMdhana thAya che te bhale zubha ke azubha prakAranA hoya paNa te nikAcita karma hoya che ane tethI udayamAM AvatAM te karma avazya bhogavavAM ja paDe che. eTalA mATe niyANa AtmavikAsamAM - mukita prApta karavAmAM pratibaMdhaka bane che. jeo niyANa kare che temane mATe samakita ane sarvavirati durlabha bane che ane hoya to paNa te cAlyAM jAya che. mATe ja sAcA mumukSa munio kayAreya niyANa bAMdhatA nathI. eka prazna evo thAya ke zuM niyANa hamezAM saphaLa ja thAya? koI vakhata niSphaLa na jAya? eno uttara e che ke jo te niyANu hoya to avazya saphaLa thAya ane je te saphaLa na thAya te te niyANa nathI, paNa mAtra abhilASA che. mANaso vividha prakAranI tapazcaryA kare che. temAM mana, vacana ane kAyAne utkRSTa yoga hoya te te UMcA prakAranI tapazcaryA che. keTalIka vakhata mANasanI tapazcaryA kAkAthI savizeSa hoya paNa tenI sAthe mananA tevA uracattama bhAvo na paNa joDAyA hoya. keTalIka vakhata mananA uccattama bhAva hoya, paraMtu tene anurUpa kAyika tapaI na paNa hoya. pitAnI tapaznA kevI thaI rahI che te bIjAo karatAM mANasane pitAne vadhAre samajAya che, paraMtu keTalIka vakhata evA mana, vacana ane kAyAne yogenI utkRSTatA keTalI che. subahupi tavaMpi taMsu dohaMmavI pAliaMsusAmannaM / to kAuNa niyANaM. mahAhi hAraMti attAnaM / / (rUDI rIte ghaNA tapane paNa AcArya tathA susAdhupaNuM paNa pAme, te paNa niyANa karIne zA mATe phogaTa AtmAne hAre che?) sIlavAI jo bahuphalAI hetuNasuhamahilasaidhiha / duSbalo tavasI koDIe kAMgaNi kuNAi / (je zIlavatAdika bahu phaLa ApanArAM che te phaLane haNIne je turacha sukhanI vAMchA kare te durbaLa buddhivALA tapasvI mAMgaNI jevA turacha dhAnane mATe koDI dhana gumAve che.) tapardhAmAM utkRSTa ane ati kaThina evI te saMkhanA che. saMkhanA eTale ke mAraNAMtika anazana che. evI tapaznAryA aMtima ArAdhanA rUpe jayAre mahAtmAo karatA hoya che tyAre cittanI vizuddha samAdhimAMthI teo jo vicalita thaI jAya te lekanAM ke paralokanA sukhanI vAMchA karavA lAge athavA pitAne mATe mAnapAnayukata mahotsavanI IcachA karavA lAge athavA evA mahotsavA joI vadhu jIvavAnI IrachA karavA lAge. saMlekhanA vratanA A aticAro che ane tenuM sevana na thAya te mATe cittane sajAga rAkhavuM ghaTe ke jethI te niyANumAM na pariNAme, pitAnAthI niyANa na baMdhAya e mATe mANase IcchA nirodhanI vRti keLavavI joIe. cittamAM tRSNAo satata jAgatI rahe che. krame krame tRNAo ochI karatA javuM joIe. keTalAka mANaso acAnaka vrata dhAraNa karatA hoya che ane anAsakatabhAve pitAnuM kartavya karatA jatA hoya che. badalAmAM sthala lAbhanI IcchA teo nathI karatA, paNa pote karelA kAryanI prazaMsAnI ke mAnapAnanI sUkSma eSaNA kayAreka temanA manamAM rahe che. je kharekhara mahAna che te te bIjI eSaNAo uparAMta lokapaNAthI paNa para thaI gayA hoya che. AvA mahAtmAonI niyANurahita tapazcaryA temane mukita tarapha tvarita gati apAve che. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 prabuddha jIvana tA. 1-12-81 = = = -- narce kavi - " [] sureza dalAla 5,DA divasa pahelAM ja kanaDa bhASAnA kAvyapuraSa DI. Ara. LavA mATe kAna ApyA. koI paNa sarjaka jo ATaluM karI zake to bendranuM avasAna thayuM. sAhityanI sRSTimAM e jANItA emanuM jIvyuM sArthaka. che bendra tarIke." zrI araviMdanA tattvajJAnathI e prabhAvita hatA ane paMdaramI emane eka ja vAra jovA ane sAMbhaLavAnuM sadbhAgya maLyuM ogasTane, zrI araviMdanA janmadivasane potAnI rIte ujavAtA hatuM. khyAla che tyAM sudhI, emane jJAnapITha evorDa apAyo che. pachI ane mitra, ziSyo sAthe occhava manAvatA, bendranA janma divasanA sAmaiyA kolejamAM e nimitte samAraMbha hatA, emane sanmAnavAne. paNa utsava prajAe ujavyo che. emane mAyasAra ane karNATaka niva. zrI zAMtibhAI somaiyAne tyAM Dinara hatuM. emane zrotA tarIke maMca para siTIe DI. liTa.nI mAnada upAdhi paNa ApI che. kavi bendra eTalA joyA, sAMbhaLyA. DinaramAM najIkatAthI joyA. prasiddha ke prophesara be bahu ochAne yAda Ave. e vidyArthI priya hatA chatAM paNa. ApaNI pAsethI jo pasAra thaI jAya te khabara paNa na paDe ke A kannaDa bhASAne UrdhvamUla kavi che. madhyama UMcAI, zyAma raMga, bendrae kavitA dvArA prakAza Apyo che ane AnaMdano uchALa dhati, kALA keTa-maMca para paNa jayAM sudhI e madhya khurazI para na Ape che. zabdanI azakita paNa jANe che ane enuM sAmarthya paNa bese tyAM sudhI emanuM mahattva kaLAya ja nahIM. meM emane maMca para jyAre emane pArthivadeha citAmAM baLI rahyo haze tyAre keneDajoyA tyAre eka vAta khuba ja sparzI gaI. e chatrI laIne maMca para bhASI kavitApremIne bendranA ja zabdo yAda AvavAnA-zAMti. cAle AvyA hatA. mArI bAjumAM koIke kahatuM ke naryo kavi che, varasAdanI pAvakanI pujA karIe. atAga zabdanA UMDANo nIrava hoya che. te sama nathI ane hoya to paNa maMca para chatrI laIne avAya? meM kahyuM, mArI daSTie e bhAre samaju mANasa che. jANe che ke Aje AjanI Arthika paristhiti emane sanmAna samAraMbha che, to A prazaMsAnA varasAdathI jeTaluM ochuM bhIMjAvAya eTaluM sAruM saMkalana : gaNapatalAla ma. jhaverI somaiyA pablikezansa bendra: kavi ane daSTA' e nAmanuM vI. ke. abhyAsa vartuLanA upakrame tA. 13-11-81nI saMdhyAe gAkAke lakheluM eka sarasa pustaka paNa pragaTa karyuM che. gokAka ane bendra paramANaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM uparokata viSaya upara - be pravacana mitrA jevA benTanI kavitAnA vyakitatvanI bhUrakIthI gokAka aMjA- 2khAyAM hatAM. vakatAe hatAM: (1) zrI rAma paMDita-maMtrI. InDiyana ghelA ane maMjAyelA, vyakita bendranuM varNana karatAM ge.kAka kahe che ke marcanTasa cembara, (2) zrImatI caMdrAbena dalAyA-rUIyA kolejanA bahArathI ThIMgaNA ane kadAra lAgatA be AMtaravyakitatva unnata arthazAstra vibhAganA vaDA. vicArothI bhavya che, jayAre e potAne paNa bhUlIne vAta karatA hoya prathama, zrImatI rAMdrAbene potAnA vakatavyamAM kahyuM, "bhAratamAM che tyAre emane avAja saMDaLa pakSInI jema AkAzamAM UDe che ane emanI AMkhe te prAcIna prazAnA DA kUvA jevI che. Arthika samasyAone sIdho saMbaMdha mukhyatvevasativadhArA sAthe saMkaLA thele che. vasati jema vadhatI jAya tema Arthika prazna muzkela banatA moTA bhAganA kavione kavitA vAMcatAM nathI AvaDatI. bendranuM jAya che. tema chatAM, nirAza thayA vagara ApaNe ApaNA manuSyabaLane kAvyapaThane pUrva hatuM ema kahevAya che. kavitA' tame rAsa rIte vAMce te yathocita upayoga karavAnuM che. ApaNA dezanI kula vasatinA 40 pachI kavitA samajAvavAnI jarUra na rahe. tamArA udgAramAM ja kavitAne TakA jeTaluM pramANa, 14 thI 18 varSanA yuvAna-yuvatIonuM che. temAMthI ughADa thato Ave Dilane TaeNmasa mATe ema kahevAya che ke teo jyAre Azare be karoDa ne trIsa lAkha jeTalA zikSita bekAre che. AmAMnA kavitA vAMcatAM tyAre zrotAo para eka suvarNajALa patharAI jatI. adhikAMze yuvAvargane kAma ApI zakAtuM nathI ane e kAraNe L' kanaDa kavitAnA pravAhane palaTavAmAM, vaLAMka ApavAmAM ane A yuvaka vargamAM hatAzA ane vikRti janme che. pariNAme kavacita ene sthira gatie mUkavAmAM bendranI kavitAne phALo bahumUlya che. samAjavirodhI ane rASTravirodhI pravRttiomAM e zakita veDaphAya che bendrane kavitA lakhavA karatAM kavitA jIvavAmAM vadhAre rasa hato ane te ja pramANe "Work ethics' nuM yogya mUlyAMkana thatuM nathI tathA e eTalI hade kavitA jIvyA ke emanI lakhAyelI kavitA to emanA kAmadAra maMDaLo-yuniyanonuM pIThabaLa maLatAM ane emanI mAgonI vyakitatvano ardhasArAMza paNa nathI. niyativAdI hatA bendra. jIvananI vadhu ne vadhu ane vAraMvAra thatI ALapaMpALane kAraNe kAmadAra vargamAM sanAtana yAtrAmAM tene pUrNapaNe khIlyA ane khulyA. vyakitatvane kAma karavAnI vRtti ochI thatI jAya che. pariNAme utpAdana para gherI AMtara ughADa e emanuM sArasarvasva. kahevAya che ke kavitA to emane asara thAya che. ApaNe sAmUhika kArya karavAnI kalA'zikhyA nathI. mATe eka nAnakaDuM sasaluM. mana thAya tyAre ene paMpALe thAbaDe; paNa A tethI sahaastitvanA siddhAMtano lAbha maLI zakI nathI. bIjI tarapha, sasaluM emanAthI dUra bhAyuM nahIM; emanI sAthe ne sAthe rahIne emane mATA ane madhyama udyogapatio utpAdana dvArA vadhu ne vadhu napho kavipada apAvyuM. elisa jevI emanI kavitA mATe A rAsalAne kAraNe meLavavAnI vRtti rAkhe che jethI mAla me maLe ane kharIdazakita svapnane adabhUta pradeza khUlyo ane bendra e pradezanA nAgarika ghaTe che. bhAre karaverA paNa Arthika vikAsane rUMdhe che. eTale, sarakara, banyA. niyatithI nAsI chUTe evA A kavi nathI. sAme cAlIne enuM udyogapatio, kAmadAra varga ane prajA A badhA pakSo vacce sumeLa, uSmApUrvaka svAgata kare evo A jIva che. emanAM keTalAMka kAvyo ane saMkalana hoya to Arthika prazna ukelavAmAM khUba saraLatA evAM che ke ene mATe evuM kahevAyuM che ke kavie jANe ke meghadhanuSyamAM thaI paDe ane deza pragatinA mArge agresara thaI zake. . pIMchI boLI hoya ne pachI lakhyuM hoya. tyAra bAda, zrI rAmu paMDite potAnI bulaMda vANImAM pravacana ApatAM kavio kavitA lakhe che tyAre to kavi thAya che. kavi tarIkenI kahyuM "ApaNA dezanuM bhAvi khUba dhuMdhaLuM che. vArSika napho je Ayojana kIrti pAmyA pachI kavio kavitAne bhUlIne kIti pAchaLa paDe che. paMcanA nirdhArita lakSyAMko lekha pAMca TakA jeTalo nI rakhAyo hovA lakSmaNarekhAmAM na rahIe te, kIti to mAyAvaM mRga jevI che. bendrane chatAM paNa ApaNe e siddha karI zakyA nathI. durbhAgye vizvanA vika- kavitAmAM rasa che. ene kAraNe maLatA kIti, khitAba ke amarapaTImAM sita dezamAM ApaNe naMbara cheka paMdarame Ave che. philipAInsA jevA nahIM. emane mane 'mA' to pANImAM paDatA vAdaLanA paDachAyA jevI nAnakaDA dezanI sarerAza vArSika "growth' (pragati) ApaNAM karatAM che. jIvaMta mANasAe mRtIbha para je dhULa nakhI te kIrti. nAma ane ghaNI UMcI che. ApaNe ApaNI yuvAzakitano rASTrIya dhoraNe samucita kIti karatAM kavine vaikuMTha lAge che jIvatAonI vacce jIvatA rahevAmAM vikAsa ane sadupayoga karI zakyA nathI. jayAre, hoMgakoMga ane rasa e janma che, virasa eTale ke rasane abhAva e maraNa che. bendra sagApura jevAM zaheroe *Youth battallians' sthApIne te kahe che ke samarasa e ja jIvanane saMvAda che. zrama dvArA e zakitano saMcaya karI sada vyaya karyo che. ApaNI vArSika - Izvare bendrane pramANamAM dIrdha AyuSya ApyuM hatuM; paNa sarjaka sarerAza Avaka Ama to vadhI che; paraMtu vadhatI jatI kAramI meghabendranuM AyuSya kALasImita nathI. kannaDa bhASAne emaNe khobekhabA vArIne lIdhe eno cheda UDI jAya che. mArI daSTie A saikAnA aMta bharIne ApyuM che. 'kannaDa prajAne jovA mATe AMkha ApI ane sAMbha- sudhImAM paNa ApaNI Arthika sthiti sudhare evAM cihane jaNAtAM Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 1-12-1981 prabuddha jIvana 151 - - asalAmatInI senerI zIkha [] kAnti bhaTTa 'nevara DisAIDa phora sikyuriTI adharavAIjha yu vIla laveyajha. DIsAIDa galI olvejha DisA IDa phora lava hu kersa ebAuTa sikayuriTI Ipha dhera Ijha lava.' nathI. tenAM mULa kAraNo A pramANe che: (1) vasativadhAro, (2) sarakAra ane kSamatA saMcAlita rASTrIya mahAudyogenI kaMgALa ane nirAzAjanaka sthiti, (3) sattArUDha pakSanI pakSIya rAjanIti (4) bhraSTAcAra ane pramAda, (5) asahya karaverA, (6) udyoga ane kAmadAro vacce sumeLane a mAva che. ApaNA dezanI 72 TakA prajA kheDUta ane khetamajuronI che. ApaNI pAse mAnavabaLa, yaMtrabaLa ane sAhasavRtti che, paNa mUDI ghaNI ochI che. rASTrIya devuM vadhatuM jAya che ane rUpiyAnuM mUlya ghaTatuM jAya che. dezanI vasatinA lagabhaga bAvana TakA prajAjano garIbI rekhA nA staranI nIce jIve che. rASTrIya vikAsa nItio che paMcavarSIya yojanAo sattArUDha pakSa ane sarakArI nItiothI para ane svataMtra hoya te ja rASTra nirdhArita ane cokkasapaNe pragati sAdhI zake. sarakArI hoSa pragati mATe avarodhaka bane che. sarakAra ane prajA banne sAthe puruSArtha karavAne saMlpa kare ane ekabIjAnA pUraka bane te ja rASTrIya utthAna zakaya bane. tyAra bAda zrI rAmu paMDite cArTI (nakazAo) dvArA aneka kSetronI pragati utpAdana vinA tulanAtmaka akaDAo darzAvyA hatA je khuba sucaka ane AMkha khelanArA hatA. dezanI sarvAgINa unnatimAM ke ane keTalo bhAga bhajave che tenuM spaSTa citra temaNe cArTI dvArA rajU karyuM hatuM. te pachI praznottarI thaI tenA anusaMdhAnamAM banne vakatAoe nIce pramANe vidhAne kya": 0 AMtararASTrIya nANakIya bhaMDaLa ('I.M.E.) dvArA bhAratane rUA. pacAsa abaja jeTalI virATa nANAkIya sahAya maLI che te abhUtapUrva che. A madadathI ApaNI vartamAna kathaLatI Arthika sthiti ThIka pramANamAM sudharaze. jo ke, A jaMgI rakamane nirdhArita samayamAM parata karavAnI ApaNA dezanI javAbadArI ghaNI moTI raheze. ' 0 zikSaNa kSetre ApaNA dezanI paristhiti khUba nirAzAjanaka che. rASTrIya bajeTamAM paNa A kSetre khUba upekSA thai che. 0 ApaNAM vartamAna, kauTuMbika sAmAjika ane rAjakIya saMjoge jotAM yAMtrika ane sAmUhika saghana khetI ApaNA deza mATe lAbhakAraka nathI. 0 golDa bonDa yojanA kALAbajAriyAo ane kALAnANAne uttejana Apaze ane prAmANikatAnuM dhoraNa nIcuM lAvaze. Ajane viSaya khUba vistRta ane mahattvano hato. te mujaba A viSayanA khuba niSNAta ane adhikArI bane vakatAoe ghaNA sImita samayamAM paNa dezanI sAMprata Arthika paristhitinuM vizada rIte vizleSaNa karyuM ane khUba ja rasaprada ane mAhitI pracUra citra rajU karIne zrotAjanone vaicArika bhAthuM pUruM pADayuM ane prabhAvita karyA. prAraMbhamAM, kanvinara zrI subodhabhAi zAhe banne vakatAono TuMka paricaya ApI ane temane AvakAryA. aMte zrI gaNapatabhAi jhaverIe AbhAra vyakata karyo. ka DAhyA vidvAne asalAmata rahevAnI zIkha ApavA mATe upara pramANe lakhyuM che. te kahe che ke jayAre tame sAmata thaI javAnI bhAvanA sAthe koI nirNaya le che te nirNaya kheTA paDe che. hamezAM premanI tarapheNamAM Ave tevA nirNaya le. kAraNa ke je premamAM tame zraddhA rAkhe pachI salAmatInI aisI kI taisI. upadeza ghaNe Akaraze che. khAsa karIne jagatamAM Thera Thera salAmatInA saMskAra ane vAtAvaraNa hoI tyAM koI asalAmatImAM rahevAnuM ane prema upara bharoso rAkhavAnuM kahe tyAre ApaNane jhaTako lAge che. prema hoya chatAM lagnanA baMdhana pachI ja sAthe rahI zakAya. badhI ja salAmatIvALI viDaMTa phaMDa, geramuITI ke penzanavALI-nekarI ja svIkArAya vimAnI meTI rakamanI polIsI dvArA salAmatI, pitAnuM ja ghara karI laIne salAmata thavAnI vRtti, dezanA rakSaNa mATe saMrakSaNa karAro dvArA salAmatI, varse karAra heThaLa sAmyavAdI dezenI salAmatI, nATa dvArA, mUDIvAdI dezanI salAmatI vagere salAmatInA sArvatrika vAtAvaraNamAM koI asalAmata thavAnuM kahe te kevuM lAge ? krikeTamAM ampAyaro, kaMTrola borDanA pramukha ane ampAyara paNa maratAM sudhI temane TesTa mecanA pAsa maphatamAM maLe tevI salAmatI rAkhatA jAya che. dareka dezanA pramukhe ke vaDA pradhAna ane saMsadasabhya paNa lekazAhIne nAme pezanenI jogavAI karatA jAya che. A nANAMnI salAmatI sAthe sAthe leke taMdurastInI salAmatI, mAnasika sthiratAnI salAmatI ane guru dvArA AdhyAtmika AnaMdanI ane sukhanI salAmatI paNa zodhatA hoya che. have kRSNamUrtinI sama AvI gaI che. jagatamAM kRSNamUrti ane elana voTasa jevA raDyAkhaDayA vicArako salAmata rahevAnuM kahe che. mArI pAse ghaNA vakhatathI elana voTasanuM "dhI vijhaDama opha InasIkayuriTI" nuM pustaka paDayuM che. elana vaTase salAmatInAM grAhakothI bharelA jagata sAme "asalAmatInA DahApaNa'ne vicAra mUke che. A lekhamAM mAtra temanA ja vicAro huM 2jU karavA mAguM chuM. "ApaNe A jagatamAM mAtra sukhanA ja grAhaka banI rahevA mAgIe chIe. paNa e jANI levuM joIe ke jema jema ApaNe sukhanA pagathiyA caDhIzuM tema tema du:khanI pachaDATa khAvA mATe paNa taiyAra rahevuM paDaze. mANase A jANe che. eTale du:kha ja na Ave e mATe bhaviSyanI paNa taiyArImAM jIvate hoya che. atyArane mAnavI jANe te ja jIvavA taiyAra thAya jo tenI sAme kaMIka bhaviSya hoya. mAtra A jIvanamAM nahi, paNa kabaramAM gayA pachI ke kATamAM saLagI gayA pachInA jIvanamAM paNa te svarganI jhaMkhanA karate hoya che. e hamezAM jIvanamAM koIka "sArA samaya "nI rAha jotA hoya che, paNa jayAre ene e "sAro samaya"Ave che tyAre paNa A sArA samayanAM zIMgaDAMpUMchaDA zaNagArelA hoya ane te pachInA samayamAM paNa kaMIka vadhu lADavo maLI javAnuM hoya te ja te sArA samayane bhagavI zake che. kharekhara A eka kamanasIbI nathI? je ApaNuM sukha mAtra AvanArA bhaviSyanA sArA samaya upara ja avalaMbita hoya to te jIvana keTaluM pAMgaLuM hovuM joI?" paMDita sukhalAlajI smAraka bIju vyAkhyAna paricaya TrasTe zarU karelI paMDita sukhalAlajI smAraka vyAkhyAna zreNImAM bIjuM vArSika vyAkhyAne jANItA tatvazA ane vidvAna Do. ke. Ara. zrInivAsa AyaMgara "dharma ane sAmAjika kALajI" ((Religion and Social Concern) viSe Disembara 8, 1981 maMgaLavAre apAze. A vyAkhyAnamAM hAjara rahevAnuM saune maMtraNa che. vyAkhyAna sthaLa: mahAtmA gAMdhI memoriyala biliMDaga, kevalyadhAma pAchaLa, netAjI subhASa roDa, muMbaI-400 002, samaya: sAMje 6 vAge. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 prabuddha jIvana tA. 1-12-81. "dareka mAnavI koIne koI mAnyatAne cITakIne salAmata thaI javA mAge che. e mAnavIne potAnA jIvanane mUlyavAna banAvavuM che. salAmata rahIne ja arthapUrNa banAvavuM che. Ama mAnyatA evI cIja thaI gaI che ke jANe te eka khIMTI hoya ane te khUMTIe laTakIne ApaNA jIvanane nirAMtavALuM ane salAmata banAvI daIe tema ApaNe IcchIe chIe, paraMtu jo jIvananA rahasyane samajavuM hoya te A prakAre tenA rahasyane pakaDIne ane khissAmAM mUkI daIne samajI zakAtuM nathI. eka nadImAMthI eka bAladI bharIne pANI laI le eTale tame kahI zako nahi ke e nadIne tame karI lIdhI che. jo tame doDatA pANIne ke khaLakhaLatA jharaNAne bAladImAM pakaDI lo te, kahI zako nahi ke tame pANIne vaza karI lIdhuM che. e spaSTa che ke tame pANIne ke jharaNAMne samajI zakyA nathI, kAraNa ke bAladImAM pANI. vahetuM nathI. jo tamAre pANIne tamAre karavuM hoya tene "pakaDavuM" hoya te tamAre tene vahevA devuM joIe. AvuM ja Izvara ane jIvananI bAbatamAM tamAre samajavAnuM che: Izvarane ke jIvanane eka mAnyatA rUpe pakaDIne tame kaMI pAmI na zako." mane lAge che ke A prakAre mAnyatAne pakaDIne salAmata thaI javAnI bhAvanAnuM roka kAraNa e paNa che ke tame duHkha ke pIDAthI dUra rahevA mAge che. mAtra mAnavaprANI ja AvuM kare che. ApaNane ghaNI vakhata prANIonA jIvananI IrSyA Ave che... prANIo pIDA bhegave che ane marI jAya che, paNa temanI pIDAne teo samasyA jevI banAvI detA nathI. prANIonA jIvanamAM bahu ochA guMcavADA che. prANImo mAtra bhUkhyA thAya tyAre ja khAya che ane mAtra thAkI jAya tyAre ja UMghe che. emanI AMtarika vRttio ja temanA jIvanane dore che. e loko vize UtarAvatA nathI. prANIono dAkhala ApIne huM bIjI ja vAta kahevA mAguM chuM. ApaNe prANI te nathI, ApaNe te mAnavI chIe. ApaNI anekhI caMcaLatAne kAraNe ApaNuM jIvana prANIo karatA anekagaNuM samRddha che. paNa A samRddhi mATe ApaNe bahu ja UMcI kiMmata cUkavavI paDe che kAraNa ke ekaMdare ApaNI caMcaLatA, saMvedanazIlatA ane bhAvukatAne kAraNe ja ApaNe pIDA ke du:khanA daravAja vadhu mekaLA karI nAkhI chIe. tame jeTalA ochA bhAvuka ke ochA saMvedanazIla che teTalA tame pIDAnA bhAga ochA bane che. hRdayane 5tthara jevuM banAve teTalI pIDA ochI hoya che. paNa te pachI tame jIvananA amuka AnaMdathI vaMcita raho che. saMvedanazIlatAnuM paNa eka InAma hoya che. ane tenI sajA paNa hoya che. "sensiTiviTI rikavAyarsa e hAI DigrI opha sephaTanesa enDa phragiliTI"--tame jeTalAM saMvedanAthI bharelA che teTalA ja tame komaLa ane sahelAIthI naMdavAI javA tevA he che. mArI ' AMkhanI kIkIo, kAnanA paradA, tamArA svAdapiMDuo ane tamArA jJAnataMtu vagere keTala nAjuka che? e nAjuka che eTale ja rAMcaLa che ane tene jarA sarakhI IjA thatAM te ghavAI jAya che. A tamAma komaLa aMgenI najhAkatane tame jeTalI ochI karo teTalI tenI caMcaLatA ane kauvata ochAM thAya che. - "Ipha vI Ara Tu heva InTensa pleksa, vI masTa olgA bI lAyebala Tu InTensa peInsa" arthAta je tamAre divya AnaMda joItA hoya to tamAre tIvramAM tIvra pIDA paNa sahana karavA taiyAra rahevuM joIe. paNa AnaMdane ApaNe cAhIe chIe ane pIDAthI bhAgIe chIe. du:khane dhikkArIe chIe paNa mAre tamane kahI devuM joIe ke je tamAre tIvra AnaMda joIto hoya to tIvra pIDA mATe paNa javAbadAra rahevuM joIe. je ApaNe pUrNapaNe mAnavIya banavuM hoya ane pUrNapaNe jIvaMtatA hAlavI hoya to ApaNe ApaNA sukha sAthe sAthe dukhenI sAthe sArI evI oLakhANa karI levI joIe." . "je sukhane pitAnuM karIne tamArA dukhane parAyuM karo to pachI tamArA aMtarAtmAnA vikAsane tame sAdhI zako nahi. paNa. ApaNane eka joIe che, bIjuM joInuM nathI. AvA saMyogamAM ApaNe ghaNA ja virodhAbhAsamAM jIvIe chIe. jo mAtra tame sukha ane salAmatI ja zodhatA ho to tamArA aMtarAtmAne tame pAchaLa haDaselI de che. tamArA aMtarAtmA marI jAya che. tame sukha mATe jeTalo saMgharSa karo cho e badhe tamArA AtmaghAta tarapha dorI jaya che kAraNa ke je kharekhara cAhavA jove che te aMtarAtmA te marI jaya che." mANasa Akhare zuM Icche che te ja tene khabara hotI nathI. ghaNA loko kahe che ke "Adhunika saMskRti bahu ja bhautiklAdI banI gaI che, huM A vAtane svIkAratA nathI. bhautikavAdI 2 mANasa che je bhautika cIjane cAhate hoya che. paNa huM bIjuM ja kahevA mAgu chuM. sAdhunika mANasa tenA magajamAM pedA karelA bhramane ahe che. ene kAraNe AkhI breInI-IkonomI UbhI thaI che. Adhunika jagatane magajathI ja upabhoga te mANasa AMkhe dekhI zakAya tevI cIja nahi, paNa na dekhI zakAya tevA mApane cahe che. tene koI pINuM Ape che temAM keTalA TakA Alkohola che te jANIne te pIve che. te rahevA mATe ghara bAMdhatA nathI paNa vaTa paDe tevA dekhAvavALa ghara bAMdhe che. bIjA upara chApa pADavA mATe makAne baMdhAya che. ArAmathI rahevA mATe nahi. raDA roTalAM nAnAM bAMdhe che ke tyAM UbhA rahevAnI paNa bhAgye ja jagyA hoya che. koI paNa vastunI mAga zarIranI nathI hotI mAtra magajanI ja hoya che. eTale ja huM tene breInI-IkonomIkahuM chuM. Ane kAraNe mAnavIne saMtoSa ja thatuM nathI. te vadhu ne vadhu bhautika cIjo meLavate jya che." "vadhu ne vadhu cIne meLavIne pachI mApaNe sukhanI salAmatI IcchIe chIe. paNa A jagata je svabhAvagata rIte ja asalAmata che tyAM ApaNe cIjonI IcchA dvArA mananI zAMti ane salAmatI kayAMthI meLavI zakIzuM. salAmatI meLavavA kaMI karavuM joIe? salAmatImAM paNa sukha nathI. te pachI zuM karavuM? mAro javAba e che ke kaMI karavAnI jarUra nathI. mAtra vadhu prakAzanI jarUra che. prakAzano artha hu ema karuM chuM ke ApaNe jAgRta rahevuM joIe. jIvana pratyenI sajAgatA hovI joIe. tame A kSaNe je anubhava karatA ho tenI sAthesAtha tanmaya rahevuM joI te, e anubhava vize koI nyAya toLave joIe nahi." mANasane potAnI jAtane nibhAvavA mATe bahu ochI ja jarUriyAta hoya che. jarUriyAte vadhArIne pachI te vadhu jarUriyAta mAgyA kare te mATe ApaNe phakara karIe chIe. paNa salAmatI mATenI IcchA ane asalAmatInI lAgaNI e bane eka ja cIja che. ApaNe salAmata thavA mAgIe chIe eTaluM ja nahi, paNa kaMIka anokhA, kaMIka spezyala ke IzvaranA eka mAtra lADakavAyA rahevA mAgIe chIe. salAmatI mATe tIvra IcchA rAkhavI te paNa eka pIDA che. salAmatI mAgIne tame tamArI aneka pIDAomAM vadhAro karo che ane tamAre jANI levuM joIe ke A jagatamAM kazuM ja salAmata nathI." abhyA AgAmI kAryakrama Dise. : 9, 10, 11 vaktA : De, ramaNalAla cI. zAha viSayaH jaina dharmanI daSTie zrAvakano AcAradharma Dise. 9, budha : aNuvrata sAMje 6-15 10, guru : guNavate sAMje 6-15 11, zukraH zikSAbato sAMje 6-15 (vaMdittA sUtranA AdhAra para) sthaLaH paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha li. subodhabhAI ema. zAha kanvinara abhyAsa vartuLa pAlika: mI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI - 4004. Te. ne 350296: pra sthAna: dhI sTeTasa pIpala presa koTa, muMbaI-40 01. . Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. No. Mu. y/south 4 Licence No.: 37 'prabuddha jaina'nuM navasaMskaraNa varSa 45: aMka: 16. prabuddha jIvana muMbaI 16 Disembara, 1981, budhavAra vArSika lavAjama rUA. 15 : paradeza mATe ziliMga 5 muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mukhapatra pAkSika chuTaka nakala rUA. 05 taMtrI cImanalAla cakubhAI zAha sahataMtrI : ramaNalAla cI. zAha arAjakatA 0 cImanalAla cakubhAI dezamAM rAjakIya asthiratA ane Athaka kaTekTIne ana- bhege ja jeo jIvI rahyA che tevA loko" vadhu ne vadhu pramANamAM bhava satata thato rahe che. A paristhiti cintA viSaya che ja paNa zAsakone mitromAM jovA maLe che.' kAyade ane vyavasthA tathA vahIvaTanajha tuTI paDayAM che ane A gaMbhIra cetavaNI che. aMdhakAramaya bhAvinI AgAhI che. asalAmatIne bhaya sarvatra pedA thayela che te vadhAre cittAne viSaya prajA zuM kare? jene hiMsA sAme hiMsA ke guMDAgIrI sAme guMDAche. dararoja vartamAnapatromAM khUna, lUMTa, corI, baLAtkAra ane gIrI karavI nathI athavA evuM karavAnI jenI zakita nathI teo evA bIjA hiMsaka banAvAnA samAcAro Ave che. loko basamAM piolIsanA rakSaNa ke sahAyanI apekSA rAkhe athavA korTamAMthI nyAya TrenamAM, jAhera rastA upara lUMTAya che, temanA upara humalAe meLavavAnA prayatna kare. thAya che. zaheramAM ane gAmaDAMomAM sarvatra A sthiti che. paMjAbamAM ane keralamAM, keTaleka darajaje anya rAjyomAM paNa-khAsa - durbhAgye A banne AkAyo sarvathA lAlA che evo anubhava karI bihAramAM, uttara pradeza vagere - rAjakIya khUne thAya che. Dagale ne pagale thAya che. A arAjakatA sarjavAmAM be sAmAnya tame vadhAre bhAga . pahelA to e prazna thAya ke pelIsa keTale sthaLe pahoMcI bhajavyo che. zake? atyAre che tethI cAragaNI polIsa! hoya to paNa AvI rAjakIya netAo ane AgevAno tathA rAjakIya kAryakartAo vyApaka arAjakatAne pahoMcI vaLavuM zakaya nathI. bIjuM polIsanI moTA pramANamAM guMDAtattvone sAtha ane sahakAra le che. je koI kAryakSamatAne abhAva, muMbaI jevI koIka sthaLane bAda karIe to prAmANika amaladAra hoya ane sattAvALAo ane pradhAnane gerakAyade- dezanA anya bhAgomAM ane moTA zaheromAM paNa pilIsamAM sara kRtya karatAM aTakAvavA prayatna kare che, tevA amaladAranI badalI kAryakSamatA rahI nathI athavA kArya karavAnI vRtti nathI. trIja polIsamAM vyApaka bhraSTAcAra, uparathI nIce sudhI. polIsa koI thAya, kanaDagata thAya athavA tene pharajiyAta nivRtta thavuM paDe. gunAonI noMdha le te tenI tapAsamAM eTalo badho samaya jAya che cUMTaNIomAM vyApaka guMDAgIrI have sAmAnya thaI paDI che. lAMca- athavA phariyAdInI eTalI badhI kanaDagata thAya che ke phariyAda 2vata, bhraSTAcAra ane lAgavagazAhI anahada vadhI paDayA che. rAjayane karavAnI IcchA ja na thAya. kadAca koI kesa noMdhAya te coTale lAMbA pradhAne sAme gunAnI phariyAda, gavarnarane, rASTrapatine athavA cAle ke te kadAca sAkSI ja na maLe athavA pharI bese. vyakti tenA pakSanA variSTha maMDaLane vAraMvAra thAya che ane tevI phariyAdo pite korTamAM phariyAda noMdhAvavA jAya te kharcamAM DUbI jAya ane te ja rAjakIya pakSanA mANaso paNa karatA hoya che. bihAranA lAMbA samayanI herAnagati thAya te juduM.' mizra ke mahArASTranA aMtule, karNATakanA guMDerAva ke hariyANAnA bhajana- vartamAna nyAyapaddhati vinAzaka rIte kharacALa ane vilaMbakarI lAlane koI kAyado ke niyama temanA manasvI vartanamAM naDatA che ane kAyadA temaja tenI vidhio eTalI aTapaTI che ke korTe nathI. temane koIne bhaya nathI, kAraNa ke zrImatI IndirA gAMdhInuM javuM murkhAI thaI tema lAge. temane rakSaNa che. hakIkata e che ke arAjaka ane asAmAjika tane have 'TAImsa opha InDiyA" zrImatI IndirA gAMdhI ke vartamAna bhaya rahyo nathI. temAM paNa, rAjakartAo athavA rAjakIya pakSo sarakAranuM adhiLI rIte virodhI athavA binajavAbadAra 5tra nathI. pote ja jayAre evA tattvone Teko Ape athavA tene sAtha le tene paNa maMtrIsthAnethI tA. 10-12-81 Heading for Chaos. tyAre A to vakare temAM navAI nathI. AnuM nAma ja phasIjhama. aMdhAdhUMdhI bhaNI doTa e zIrSaka heThaLa AvA badhA banAvono ulalekha A saMjogomAM, eka navI paristhiti ubhI thai che ane te karI lakhavuM paDayuM: che khAnagI salAmatI daLo athavA khAnagI lazkara rAkhavAnI. What is emerging more and more clearly from moTA udyogapatio, majara saMghanA AgevAno, meTA kheDUto, all these episodes is the fact that in India, the rule konTrAkaTaro, rAjakIya pakSo, paisAdAra loko, vagere vage polIsa ke of law itself is being subverted by those very people korTa para AdhAra na rAkhatA, potAnA salAmatI daLe rAkhe che. whose business it is to uphold it. There is now salAmatI mATe AvA mANaso pUrA pADavA kaMpanIo ane saMsthAo one law for the Rulers and their friends and quite ubhI thai che. AvI ejansIo, guMDAo, bekAro, gunegAro mother for the Ruled. And as if this is not bad nivRtta polIsa ke lazkaranA javAne vagerene roke che. evA khAnagI enough, the friends of the rulers are increasingly salAmatI daLenI saMkhyA ane baLa vadhatuM jAya che ane temanuM rAjya composed of people who live by preying upon others. hoya tema keTalAka vistAromAM ane zaheromAM chaDecoka teo hakumata "A badhI ghaTanAomAMthI vadhu ne vadhu spaSTapaNe e hakIkata bhagave che. emAMnA keTalAka pAro hathiyAre paNa sArA pramANamAM AgaLa tarI Ave che ke bhAratamAM kAyadAnA zAsananA rakSako ja hoya che. tenA pAyAmAM suraMga cAMpI rahyA che. zAsako ane temanA mitro IndirA gAMdhI A badhuM nathI jANatA tema nathI, paNa temaNe mATe jANe eka kAyado che ane zAsita prajA mATe tadana judo pote ja potAnI AsapAsa evA mANasane nitaryA che ke A ja kAyado che ane A jANe apUratuM hoya tema bIjAone pariNAma Ave. hiTalara ne gerIMga, gebehasa ke hImalara jovA maLI Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 prabuddha jIvana tA. 16-12-81 khAlIne sabhara ItihAsa ] De. ramaNalAla cI. zAha rahyA. IndirA gAMdhIne jagannAtha mizra, aMtule, guMDarAva ke bhajanalAla jevA maLe che. aMtulene bacAva karI temaNe hada karI che. vadhArepaDatA nirAzAvAdI thavAnI IrachA na hovA chatAM ema thAya che ke lokone temanA gharamAM pesI laghuMTI leze tevA divase 62. nathI. atyAre paNa keTalAka pramANamAM AvuM thaI rahyuM che. paristhiti sudharavAnA koI cihane dekhAtAM nathI, balka vadhAre paNa vaNasaze evo bhaya che. tAjetaramAM eka dharmAdA TrasTanI jamInanI bAbatamAM vartamAna arAjakatAne kaDavo anubhava thayo. sattAvALAo pAsethI kAMI dAda maLI nahi.A bAbata hAla korTamAM hovAthI vizeSa lakhato nathI. . cAre tarapha azAnti vadhatI jAya che. majarA, kheDato, vidyArthIo, badhAnA hiMsaka AMdolane ugra svarUpa dhAraNa kare che. kayAMya javAbadArIpUrvakanuM vartana jaNAtuM nathI. AvI aMdhAdhUdhImAM pitAno svArtha sAdhavAmAM kuzaLa hoya evA mANase pUra lAbha uThAve che. sAmAnya jananI sahanazakita ghaNI che athavA te rana karyA vinA tene cha nathI paNa ati soTaka paristhiti sarjAI rahI che.' AzAnuM kiraNa eTaluM che ke hajI nirbhayatA hoya to ATaluM bolI zakAya che. lUlu, pAMgaLuM game tevuM paNa hajI korTamAM dAdaphariyAda meLavavAnuM sAdhana che. koIka kissAmAM, kAyadA pramANe vartavAnI sarakArane pharaja pADI zakAya che. hajI saMpUrNa manasvI mogalAI ke hilaTarazAhI nathI, paNa ATalI svataMtratA kayAM sudhI Takaze tenI ciMtA thAya tevuM che.. kAryavAhaka samitimAM sabhyanI pUravaNI zrI muMbaI jena yuvaka saMghanI 1981nA varSa mATenI cUMTAyelI kAryavAhaka samitinI prathama sabhA tA. 17-11-81nA roja sAMjanA saMghanA zrI paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM zrI cImanalAla cakubhAI zAhanA pramukhapaNA nIce maLI hatI tyAre, niyama pramANe pAMca sabhyomAMthI hAla surata nIcenA be sabhyonI kAryavAhaka samitinA sabhya tarIke pUravaNI karavAmAM AvI hatI. (1) zrI panAla Ara. zAha : (2) zrI pannAlAla ke. cheDA - niyama pramANe be maMtrIo nimavAmAM Ave che, paraMtu A vakhate akhatarA tarIke eka vadhArAnA sahAyaka maMtrI nImavA evI pramukhasthAnethI vArSika sabhAmAM darakhAsta AvelI. tenA para vicAraNA karIne zrI pannAlAla Ara. zAhane saMghanI kAryavAhaka samitinA sahAyaka maMtrI tarIke 1981nA varSa mATe nImavAmAM AvyAM. zrI ma. mo. zAha sArvajanika vAcanAlaya- pustakAlaya samiti tA. 111-81nA roja maLelI saMghanI navI cUMTAyelI kAryavAhaka samitinI prathama sabhAe nIce pramANe cAra sabhyone lAyabrerI samitinA sabhyo tarIke cUMTayA hatA. ' (1) zrI zAMtilAla devajI nandu - maMtrI . (2) zrI gaNapatalAla maganalAla jhaverI- sabhya . . (3) zrI harilAla gulAbacaMda zAha - sabhya . (4) zrI praviNabhAI maMgaLadAsa zAha -sabhya uparanA cAra sabhya uparAMta nIcenA pAMca TrasTIo adhikAranI rUe. pustakAlaya samitinA sabhyo gaNAya che. .' (1) zrI cImanalAla cakubhAI zAha (2) zrI ratilAla cImanalAla koThArI (3) zrI rasikalAla mohanalAla jhaverI . (4) zrI cImanalAla je. zAha , , (5) zrI subodhabhAI ema. zAha - A rIte vAcanAlaya-pustakAlaya samiti nava sabhyanI bane che. A samitinA maMtrI tarIke zrI zAntilAla devajI nandunI nimaNUka karavAmAM AvI che. cImanalAla je. zAha ke. pI. zAha * maMtrIo amArA mitra zrI zailezabhAI mahAdeviyAnA nimaMtraNathI himAlayamAM alamelaDA, nainitAla, jAgezvara, nArAyaNa nagara, nArAyaNa AjhAma vagere rathaLee pharavAno amane gayA sapTembara - okaTobaramAM eka sarasa avasara prApta thayo hato. nagAdhirAja himAlaya enI vyApakatA ane ugatAne kAraNe vizvamAM adritiya gaNAya che. UMcA UMcA himAcchAdita zikharo, moTA moTA pahADe, karAla khINa, nAnI nAnI lIlIchama seMkaDo TekarIo ane vacce vahetI nAnI paNa dhasamasatI nirmaLa nadIenA A pradezamAM pravezatAM ja eka vilakSaNa tAjagI anubhavAya che. himAlayanI havA ja nyArI che. tyAgI, saMnyAsI ane saMta mahAtmA e potAnI sAdhanA mATe AvAM sthAna tarapha AkarSAya e svAbhAvika che. evI pratIti himAlayamAM vicaratAM pade pade ApaNane thAya che. . . . . himAlaya eTale ramya sthaLonuM jANe saMgrahasthAna. jotAM ja najara Thare ane kAyama rahevAnuM mana thaI jAya evAM keTalAM badhAM manahara sthaLe himAlayamAM che! AvAM keTalAMya sthaLoe sAdhusaMnyAsIoe potAnA maTha ke Azrama sthApyA che ke maMdira baMdhAvyAM che. himAlayamAM AvAM keTalAMka sthaLane pitAnA zAsanakALa daramiyAna aMgrejoe paNa vasavATane mATe vikasAvyAM che. aMgreja lokone unALAmAM sakhata garamIvALAM sthaLe mAphaka na Ave eTale AvAM zItala sthaLoe potAnA rasAlA sAthe teo tyAre cAlyA jatA ane traNa-cAra mahinA tyAM rahI potAno vahIvaTI kArabhAra calAvatA. e rIte sImalA, masUrI, nainitAla, alamoDA, dArjAitaMga vagere sAthenA vikAsamAM aMgrejonuM yogadAna mahattvanuM 2hayuM che. ochuM jANItuM paNa aMgrejonI pasaMdagI pAmeluM ane tyAra pachI gAMdhIjI, javAharalAla, saradAra paTela, svAmI AnaMda vagerene paNa pasaMda paDeluM evuM eka atyaMta ramaNIya sthaLa te binasara ane tyAM AvelI tenI khAlI nAmanI esTeTa che. hAla tyAM rahetA zrI navanItabhAI pArekha ane emanAM patnI prasannAbahenanAM ame mahemAna banyAM tyAre emanI "khAlI' esTeTano rasika ItihAsa amane vigate jANavA maLyuM. alamoDAthI paga raste lagabhaga paMdara kilo mITara cheTe (meTara raste have lagabhaga bAvIsa kilomITara dUra) A sthaLa AveluM che. jayAMthI himAcchAdita zikhonuM darzana thAya evAM sthaLenuM mahattva himAlayamAM savizeSa che. pAMca-daza hajAra phUTanI UMcAIe te hoya, vacce bIjA koI UMcA parvata ADA na AvatA hoya ane jyAM havAmAna ekaMdare sAruM ane svaccha rahetuM hoya tyAM nirabhra AkAzamAM himazikharanAM darzana karavAM e anerA AhalAdane viSaya che. alamoDA, kausAnI vagere sthaLonI jema binasara paNa evI rIte lagabhaga ATha hajAra phUTanI UMcAIe AveluM che. jayAMthI naMdAkAra, naMdAdevI, badrInAtha, kedAranAtha, trizUla, nIlakaMTha vagere himazikharonuM vistRta hAramALAnuM bhavya darzana cittane AnaMdavibhera : banAvI de che. alameDA ane enI pAsenA nAnA DuMgarono vistAra kumAu pradeza tarIke suvikhyAta che. gayA saikAmAM briTiza sarakAranA bhAratanA judA judA IlAkA mATe je aMgreja amaladAronI vakhatovakhata Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-12-1981 prabuddha jIvana - AT. AnaMda kuTira nimaNUka karatI temAM kumAu DivijhananA kamizanara tarIke sara henrI hoya ane gunegAra na pakaDAya te pote vezapalaTo karI, meDhe mATI rAmase nAmanA eka amaladAranI nimaNuka karI hatI. sara henIne lagADI rAtanA samaye gAmaDAMomAM ghUmatA ane gunegArane jAte prakRtisau darya, AbohavA ane potAnA zekhanI pravRttionI daSTie pakaDI pADate. A kumAu vistAra khUba gamI gayo hato. eTale te bIje badalI sara henrI rAmase jabaro paNa hato ane bhale paNa hato. mAgato nahIM ane Ave to InakAra karate. lAgalagATa pistAlIsa lokakalyANanI dhagaza tenA haiye vaselI hatI. sAmAnya rIte aMgreja varSa sudhI A vistAramAM te rahyo. tyAM badhe ghUmIne vidhavidha daSTithI amaladArone gorI cAmaDI, vibhinna saMskAra ane vakhatovakhata ramaNIya lAge ane anukULa Ave evA eka sthaLanI eNe pitAnA thatI badalIne kAraNe bhAratanI sthAnika prajA sAthe AtmIyatA kAyamI raheThANa mATe pasaMdagI karI. e sthaLa te binasaranA pahADanI ochI baMdhAtI, paraMtu henrI rAmase anokhe AdamI hato. enA paDakhe AvelI eka nAnakaDI ramya TekarI, je khAlI' esTeTa tarIke lohImAM jeTalI amaladArI hatI, teTalI ja mANasAI paNa hatI. oLakhAya che. himAlayanA pahADomAM sapATa jagyA maLavI durlabha tethI ja pite kumAunI prajA sAthe ekarUpa banI gayo hato. che. jayAM evI jagyA che tyAM nAnAM nAnAM gAme vasyAM che. eNe kamAunI prajA mATe lekakalyANanAM keTalAMka kAryo karyA hatAM. jayAM vasati vasI na hoya evI sapATa jagyA te virala gaNAya. enA nAmathI hAla nainitAlamAM eka hospiTala ane amalamaDAmAM jaMgalI pazuonA bhayane kAraNe ane gIca vanaspatinA kAraNe eka koleja cAle che. ' ahIM koIne vasavATa nahote, mATe AsapAsanA loko ane - sara henrI rAmasenA avasAna pachI A jagyA upara najara * khAlI jagyA tarIke oLakhatA. paDI bIjA eka aMgreja amaladAranI. enuM nAma vilsana. te pote sara henrIe I. sa. 1875mAM trIsa ekTa jeTalI e InDiyana relavemAM mukhya enjiniyara tarIke kAma karatA hatA. eNe jagyA phakata dasa pAunDamAM, IMglenDanA te samayanA sekreTarI sara henrInA IMglenDamAM rahetA kAyadesaranA vArase sAthe patravyavahAra opha sTeTa sAthe dastAveja karI, potAne mATe vecAtI laI lIdhI Rii A jagyA potAnA mATe kharIdI lIdhI. pote Ijanera hate. ane ene potAnI mAlikInI jAgIra-esTeTa banAvI. bAMdhakAmane zekhIna hato ane daSTivALo hato. teNe sara henrInuM - sara henrI kaMI vilakSaNa prakRtine amaladAra hato. beThA ghATanuM nAnakaDuM kauTaja jevuM mAna teDI nAkhyuM ane tyAM, vadhu varSa eka ja sthaLe rahevAne kAraNe te kumAune sarvasattAdhIza paththarane UMce, sagavaDabharyo sarasa baMgalo bAMdhyuM. potAnA A banI gayo hato. e pote paNa kaheto, 'huM kumAune rAja chuM. baMgalA mATe eNe lAkaDuM, paththara, kAca vagerenI bahu cIvaTapUrvaka ahIM koInuM kaMI na cAle.' alAhAbAdanA eka berisTarane pasaMdagI karI. keTakeTalI vastuo te eNe khAsa IMglenDathI magAvI, eNe saMbhaLAvI dIdheluM: "tamAro kAyado tamArI pAse kamAumAM te makAnanAM bArIbAraNAM mATe vaparAyelA moTA moTA kAca eNe huM kahuM e ja kAyade." IMglenDathI sTImara raste muMbaI magAvyA. tyAMthI kAThagodAma, ke henrI pote ghoDesavArIne zokhIna hatuM ane pagane paNa haladrAnI sTezane utArI ane tyAMthI paMgadaMDIe ghoDA ke mANasanI majabUta hate. kumAumAM badhe ja te page cAlIne ke ghoDA upara pharI pITha upara sahIsalAmata khAlI esTeTa sudhI eNe e divasamAM vaLatuM. teNe kumAunA lokonI pahADI bolI zIkhI lIdhI hatI. kevI rIte pahoMcADayA haze te Azcaryacakita karI nAkhe evI ghaTanA che. ethI te lokonI sAthe haLIbhaLI zakato. enI dhAka paNa loko upara hA, e kAcamAM Aje paNa koI tirADa paDelI dekhAtI nathI. ghaNI bhAre hatI. cArI, mArAmArI ke khUna jevo banAva kayAreka banyA . devanAranAM moTAM moTAM jhADanAM lAkaDAMmAMthI banAvelA vajanadAra Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 prabuddha jIvana - tA. 16-12-81 gharAyAga karyo. paM cahyuM ya ka bha-chAmAM UMce phrena vagara kevI rIte caDAvyA haze te paNa ane emanA pati sva. raNajita paMDite rasa dAkhavyuM. sva. raNajita navAI upajAve che. paMDita prakRti saundaryanA cAhaka hatA. saMskRtanA teo paMDita vilsane A baMgalAnuM bAMdhakAma viziSTa daSTie kahyuM che. hatA. kAlidAsanA 'RtusaMhArano emaNe aMgrejImAM anuvAda karyo baMgAnI bahAranI kamAna speniza sthApatya pramANe banAvI. ' hatuM. gAMdhI sevA saMgha pAsethI emaNe A jagyA kharIdI lIdhI baMgalAnI plIntha jamInathI evI rIte UMcI lIdhI che ke ane emaNe tenuM nAma ApyuM 'tusaMhAra.' jethI varasAda paDe to pANI nIcethI vahI jAya, vaLI jIvajaMtu raNajita paMDita ane vijyAlakSmI paMDite ghaNAM varSa A " ke janavaro baMgalAmAM jaladI AvI na zake ane dharatIkaMpanI jagyAno upayoga karyo. paMDita javAharalAla naherune paNa A sthaLa asara paNa baMgalAne ochI thAya. vaLI chAparA upara paDeluM ghaNuM gamI gayuM hatuM eTale vakhatovakhata potAnI bahenanA A baMgapANI ekaThuM thaIne sIdhuM baMgalAnI TAMkImAM cAMlyuM jAya. baMgalAnuM lAmAM teo havAphera mATe jatA. bhAratane AjhAdI maLI ane jyAharahavAmAna vAtAnukulita rahe evI rIte pharasa ane bArIbAraNAMnI lAlajI vaDA pradhAna thayA. te pachI paNa teo kumAunI TekarIomAM racanA karI. vilsanane khetIvADI ane phUlajhADane khUba zekha hate. alamADA pAse AvelA A svargIya sthaLe havAphera mATe jatA. eNe potAnA baMgalAnI AsapAsa vividha prakAranAM phaLa ane (baMgalAnA je oraDAmAM teo rahetA e oraDemAM zrI navanItabhAIe phulanA choDajhADa vAvyA ane pitAnI A jagyAne nAma ApyuM amane utAre Apyo hate.) temane maLavA mATe dezavidezathI ghaNA 'binasara oDa' alabatta, AsapAsanA grAmajane to ene mANase ahIM AvatAM. ApaNI AjhAdInI laDatanA ghaNA badhA 'khAlI' tarIke ja oLakhatA hatA. netAo paNa A esTeTamAM AvIne rahI gayA che. vilsananA gujarI gayA pachI A esTeTanI dekharekha rAkha- bhArata svataMtra thatAM zrImatI vijyAlakSmI paMDitane bhAratanA nAra khAsa koI rahyAM nahIM. vilsanane phakata dIkarI - jamAI hatAM, elacI tarIke lAMbA samaya mATe eka ke bIjA dezamAM vasavATa karavAnuM paNa te te IMglenDamAM rahetAM hatAM. temane A esTeTamAM rasa rahyo thavA lAgyuM. "RtusaMhAra'ne emane bahu upayoga rahyo nahIM. na hatA. pariNAme AvI sarasa jagyA ujAha' banavA lAgI hatI. emaNe e gyA vecI devAnuM vicAryuM. e divasomAM himAlayamAM I. sa. 1929mAM gAMdhIjI himAlayamAM gayA hatA. teo gujarAtanA eka bhA#svAmI karNATakanA nArAyaNasvAmI sAthe kausAnImAM DAkabaMgalAmAM agiyAra divasa rahyA hatA. tyAM emaNe himAlayamAM ghaNuM pharatA. yoganA abhyAsI bhArasvAmIe zrImad bhagavad gItA vize "anAsakita yoga' nAmanuM pustaka lakhyuM. gAdhanA mATe A jagyA levAnuM vicAryuM. e divasomAM alameDA pAse bAgezvaramAM koMgresa kAryakartAonI vijyAlakSmInA vahIvaTakartAo sAthe A jagyA mATe eka rasabhA yojavAmAM AvI hatI. gAMdhIjI e sabhAmAM hAjara bhAsvAmIe vATAghATa cAlu karI ane rUpiyA pacAsa hajAramAM ' hatA ane te vakhate himAlayamAM koMgresa kAryakartAonA svAra A jagyA kharIdI lIdhI. bhAskarasvAmIe A jagyAne nAma ApyuM ane anya pravRttio mATe "khAlI esTeTa" kharIdIne tyAM eka gazikhara." "-tusaMhAra' have 'yogazikhara' tarIke jANItuM Azrama sthApavAmAM Ave to sAruM evo vicAra vyakata thayA. gAMdhI thayuM. alabatta, lokomAM te "khAlI' tarIke ja A sthaLa oLajIe e vAta mana para lIdhI ane emaNe jemanAlAla bajAjane khAtuM rahyuM. bhAskarasvAmIe ahIM Azrama cAlu te karyo, paraMtu te mATe sUcanA karI. bajAja, svAmI AnaMda, saradAra paTela vageree AvaDI moTI jagyAne vahIvaTa karavAnuM kArya temanI prakRtine sAthe maLIne e aMge tapAsa karI ane vilsananA jamAI pAsethI anukULa na hatuM. vaLI, teo himAlayamAM eka sthaLe sthira thaIne khAlI esTeTa vecAtI levAnuM nakkI thayuM. e mATe bajAje vilsananA besavA karatAM judA judA sthaLe ghUmavAnI IcchA dharAvatA hatA eTale jamAIne saMparka karyo ane 'gAMdhI sevA saMgha nAmanI saMsthAnA keTalAka samaya pachI emaNe A jagyA kheTa khAIne paNa vecI nAme rUpiyA sattara hAramAM khAlI esTeTanI kharIdI karavAmAM devAne vicAra karyo. AvI. A raksa jamanAlAla bajAje pote potAnA taraphathI amadAvAdanA vatanI ane muMbaImAM rahetA eka zrImaMta gujaApI hatI. khAlI esTeTamAM nAnA pAyA upara Azrama satI yuvAna zrI navanItabhAI pArekhane kizorAvasthAthI himAlayanuM sthApavAmAM AvyuM ane enuM "zailAzrama" evuM nAma rAkhavAmAM AkarSaNa hatuM. temaNe gaMgotrI, yamanetrI, badarInAtha, kedAranAtha, AvyuM. zrI prabhudAsa gAMdhI ane zrI zAMtilAla trivedIne uparAMta atizaya vikeTa gaNAtI kailAsayAtrA paNa karI hatI. temaNe enuM saMcAlana saMpAyuM. prabhudAsa gAMdhIne dakSiNa AphrikAnA kAzmIrathI AsAma - maNipura sudhI himAlayamAM puSkaLa pravAsa phinikasa Azramane anubhava hato. karyo che. teo vAraMvAra himAlayamAM jatA ane alamoDA pAse cAjakoTanA zrI zAMtilAla trivedIne gAMdhIjIe alameDAnuM miratolA (uttara vRMdAvana)mAM svAmI kRSNaprema sAthe athavA kausAnImAM kAryakSetra saMpyuM hatuM. (Aje paNa zrI zAMtilAla trivedI ane svAmI AnaMda pAse rahetA. temane zAMta, ekAMtamaya jIvana jIvavuM vadhu emanAM patnI bhakitabahene tyAM sevAkArya karI rahyAM che.) pasaMda che. prativarSa teo himAlayamAM bhinna bhinna sthaLe acUka " ghaNA sarasa hetuthI zailAzramanI sthApanA thaI, paraMtu 193ramAM paribhramaNa kare. kumAu vistAramAM sarakArI zALAnAM AcAryA gAMdhIjInI AjhAdInI laData bhAratamAM ghaNA moTA pAyA para cAlI gaMgetrIbahena garbhAla paNa kumAuvistAranA eka sukhyAta samAja ane hajAro koMgresa kAryakartAo jelamAM gayA. zrI prabhudAsa gAMdhI, sevikA gaNAya che. chellA thoDA vakhatathI nivRtta thaI teo have zrI zAMtilAla trivedI vagere zailAzramano vahIvaTa karanAra kAryakartAo nArAyaNa AzramamAM rahe che.) gaMgetrIbahena jyAre alamaDAmAM jelamAM javAne kAraNe zailAmanI sthiti lagabhaga baMdha paDavA jevI rahetAM tyAre temane maLavA navanItabhAI paNa jatA. thaI. eTale AvI meTI milakata vagara vaparAze paDI rahevA lAgI. - I. sa. 1956nA navembaramAM eka divasa gaMgotrIbahenane tyAM lagabhaga be varSa A rIte cAlyuM eTale A esTeTa vecI devAne temane bhAskarasvAmIne maLavAnuM thayuM. bhAskarasvAmI amadAvAdanA nirNaya gAMdhI sevA saMghanA TrasTIoe karyo. ' ane navanItabhAIne emane paricaya hato. bhAskarasvAmI te vakhate A esTeTa levAmAM zrImatI vijyAlakSmI paMDita navanItabhAIne khAlI esTeTamAM pharavA laI gayA. navanItabhAIne Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-12181 addha vana , e jagyA dANI gamI gaI. teo pote paNa himAlayamAM kAyamI vasavATa mATe koI sArI jagyAnI tapAsamAM hatA. evAmAM eka suratanuM jJAnasatra divasa bhAskarasvAmIne temane patra maLyo ane pote "yogazikhara' kRSNavIra dIkSita vecI devA mAge che tema jaNAvyuM. navanItabhAIe svAmI AnaMda gaI tA. 5- Disembara, 1981 e be divasa zAMtilAlabhAI vagerene abhiprAya pUchI joye. teo badhAe suratamAM "samuddhi' (nAnaparuM) nA sabhAkhaMDamAM zatruMjaya vihAra dharmagyA laI levA mATe emane AgrahapUrvaka bhalAmaNa karI eTale zALA TrasTanA upakrame eka jJAnasatra jAI gayuM. gaye varSe suratamAM emaNe 1959mAM bhAskarasvAmI pAsethI rUpiyA pAMtrIsa hajAramAM maLI gayelA jaina sAhitya pariSadanA tRtIya adhivezananI saphaLae jagyA laI lIdhI. tAthI pragaTele utsAha A jJAnasatramAM sAkAra thayo. jJAnasatra kRNabhakata navanItabhAIe A jagyAnuM nAma ApyuM kharA arthamAM jJAnasatra nIvaDayuM hatuM gavardhana, pitAnAM dAdA govardhanadAsanI smRtimAM, bhAskarasvAmInA tA. 5mIe savAre tene AraMbha zrImatI dAminIbahena jarIsamayamAM A jagyA paDatara thaI gaI hatI. ghaNAM vRkSo kapAI vALAnI prArthanAthI thaze hate. gayA hatA. navanIta bhAIe pharIthI vRkSo ane phala choDa vAvIne esTeTane vikasAvI. TrasTanA menegi TrasTI zrI bAbubhAI jarIvAlAe sahunuM svAgata karatAM nasatrane TrasTanI eka navI pravRtti tarIke oLapitAnI A kAyamI jagyA thatAM navanItabhAIe himAlayamAM khAvyuM hatuM. vadhu vakhata rahevAnuM cAlu karyuM. emaNe tyAM ghaNI gAme vasAvI ane devadAra, nIlagiri, cInAra, ka, cesTanaTa vagerenAM jhADa vAvyAM. TrasTanA eka TrasTI zrI nemacaMdabhAI madrAsIe A prasaMge AvelA saMdezAonuM vAcana karyA bAda jANItA lekhaka De. ratana khAlI esTeTa pharI pAchI samRddha banavA lAgI. Aje jyAre mArazale maMgaladIpa pragaTAvI jJAnasatranuM udghATana karyuM hatuM. AsapAsanA jaMgalonAM ghaNAM vRkSo kapAI gayA che tyAre A esTeTa e vistAramAM eka "hariyALI TApu' nI jima bhe che. tenI prathama beThakanA vakatA hatA muMbaI yunivarsiTInA gujarAtI vibhAganA adhyakSa Do. ramaNalAla cI. zAha. adhyakSapade hatA dakSiNa navanItabhAI ane prasannAbahenanuM dAmpatyajIvana prasannatAthI gujarAta yunivarsiTInA zikSaNa vibhAganA vaDA che. guNavaMtabhAI sabhara che. e bannene suyoga himAlaye jarAvI Ape che. prasanna zAha, bahena kumAunAM vatanI che. alameDAmAM zAMtilAlabhAIne tyAM bannenuM jJAnasatranuM saMcAlana TrasTanA eka TrasTI zrI jagadIzabhAI milana thayeluM. navanItabhAI kahe, "himAlaye jema zaMkara bhagavAnane - kacarAe karyuM hatuM. pArvatI ApI tema mane prasannA ApI che." jaina dharmanuM manovijJAna navanIta bhAI ane prasannAbahene amAruM bhAvodra svAgata Do. ramaNalAla zAhanA vyAkhyAno viSaya hate: "jaina dharmanuM karyuM. pitAnI esTeTamAM amane badhe pheravyA ane ghaNI rasabharI manovijJAna." vAte phrI. temaNe kahyuM: "dareka dharmanuM manovijJAna juduM juduM khAlI esTeTamAM mA AnaMdamayInI preraNAthI navanItabhAIe jaNAyA navanItabhAIo nathI hotuM. mane vijJAna saMdarbhe kahIe te mANasanA caherA uparanA zaMkara bhagavAnanuM nAnuM paNa klAtmaka maMdira karyuM che. prasannIbahena bhAvathI enA mananI sthiti kaLI jaIe chIe. caherA sAdhAraNa re ja niyamita tyAM pUjA kare che. rIte mANasanI jAtane chatI kare che. vittAmAM pAra vagaranI zakita prasannAbahenanA sahakArathI navanItabhAIe govardhanane khUba rahelI che. zakita judA judA prakAranI che. mANAnA karmane AdhAre vikasAvyuM che. be hajAra jeTalAM te saphara nAM vRkSo ugADayA che. cittanI zakita upara bhAre haLavuM AvaraNa raheluM che. je enI tamAma akharoTa, cerI, plama, pIca vagerenAM paNa puSkaLa vRkSA che. baMgalAmAM vRttione uracheda thAya te ene prApti thavAmAM saraLatA rahe che." thoDAM navA khaMDe paNa temaNe umeryA che. jemAM ekamAM pitAnuM sarasa temaNe vadhumAM kahyuM hatuM. sukalakaDI dekhAtA mANasamAM ghaNI tAkAta pustakAlaya temaNe karyuM che. emAM emaNe himAlaya vize ghaNAM pustako hovAnuM mAlUma paDe che tyAre Azcaryae vAtanuM thAya che ke enAmAM ekatra karyA che. jemAMnA keTalAMka te kiMmatI ane aprApya che. ATalI badhI zakita AvI kyAMthI ? A zakita cittanI che. cittanI baMgalAthI thoDe dUra, potAnA svAdhyAya mATe emaNe eka nAnakaDI - ekAgratAmAMthI kevI tAkAta janme che ane kevI vividha zakita utpanna mALavALI vartuLAkAra kuTira paNa UbhI karI che, jemAM chata, daravAja, thAya che te Do. ramaNa mAIe rAjanA hAthIne tenuM pUchaDuM pakaDIne beThako, veza besina, kUMDAM, bAladI, khAlA vagere badhI cIja- " hAthI jarAka paNa casI na zake evI citAnI zakita dAkhavanAra eka vastu ne sthAnika lAkaDAmAMthI banAvelI che. mA AnaMdamayIe bAvAnI vAta udAharaNa rUpe kahIne cittanI ekAgratAnI zakitane govardhananI mulAkAta lIdhelI enI yAdamAM A kuTiranuM nAma temaNe mahimA karyo hato. temaNe karATenA pravegane paNa cittanI zakitanA temaNe 'AnaMdakuTira' ApyuM che. AviSkAra rUpe lekhAvyo hato. Ama khAlI esTeTa eka aitihAsika sthaLa banI gayuM cittAnI eka prakAranI zakita tejalezyA rUpe pragaTa thAya che, je che. 1975mAM ronI zatAbdI ujavAi hatI. madhyAhunanA sUrya sAme be hAtha UMcA karIne AMkhanuM eka maTakuM - briTiza ane bhAratIya evI ghaNI mahatvanI vyakitaoe A paNa mAryA vagara satata tAkI rahevAnI Teva keLavavAthI, brahmacarya, sthaLanI mulAkAta lIdhI che. ahIM ghaNI rAjadvArI maMtraNA mAI kSamA, saMyama tathA upavAsa-vagere sAdhanAthI meLavI zakAya che. A che. khAlI esTeTanuM nAmavAraMvAra badalAyA karyuM che. binasara ugra tapasyAne pariNAma prApta thatI tejalezyA e kevI jabaradasta evairDa, zailAzrama, stusaMhAra, gazikhara, govardhana, paraMtu lokomAM siddhi che ane tene proga ke sAdhaka nIvaDe che te De. ramaNate te hamezAM 'khAlI' tarIke ja oLakhAtI rahI che. enuM nAma lAle bhagavAna mahAvIranA eka ziSya gozAlake tathA eka vezikanA khAlI" che, paraMtu tenI kathA rasika aitihAsika ghaTanAothI sabhara che. putra vazIkAyane tapasyA dvArA tejalezyA rUpe prApta Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 tA. 16 12-80 karelI siddhinA prayoganA dAkhalA ApIne darzAvyuM hatuM. temanuM vyAkhyAna rasaprada nIvaDayuM hatuM. adhyakSapade hatA temaNe kahyuM: "A tapalabdhirUpa tejalezyAM pIta, kRSNa, lIlA kapatI, Do. guNavaMtabhAI zAha. lAla tathA zveta ema vividha varNanI che. te mANasanA manamAM ud zrI zazilA jarIvALAe vakatAno paricaya Apyo hate. bhavatA bhAva ane zubhAzubha vicAronI utkaTatA tathA prabaLatA pramANe zrImatI tArAbahena zAhe kahyuM: "manuSyanI kriyAo pAchaLa jJAnanuM varNa dhAraNa kare che. bhayaMkara ane azubha vicAronA pariNAme citta baLa rahyAM che. jJAna prApta karavuM e sadaguNa che. ajJAna mAMthI zyAma tathA atyaMta zubha bhAva ane sArA vicArone pariNAme rahevuM te durgaNa che. vAcana, manana, citana e sarva maMgaLa cittamAMthI zveta raMga pragaTa thatA hovAnuM tathA viSayavAsanAnA prakriyAo che. temAMthI jJAna nIpaje che. jJAna e samRddhi che. prAbalyane pariNAme lIlA raMganI, saraLa prAmANika AdamInA cittamAM parama zAna e parama samRddhi che. jJAnane prakAza e sUryanA pIta varNanI tathA rAgadveSa vijata manuSyanA cittamAM zveta varNanI prakAza jevo che. sUrya karatAM paNa vadhu tejasvI hoya te e zAna lezyA pragaTa thatI hovAnuM vakatAe jaNAvyuM. vaLI temaNe kahyuM ke che. jJAnI prathama pitAnuM ane pachI bIjAnuM ajJAna nivAre "pratikSaNe cittamAM lekSAnuM parivartana thatuM hoya che. paristhiti che. jJAna guru dvArA maLe che. jJAna zAstrAbhyAsathI maLe che. pramANe manuSyanA cittamAM je bhAva, vicAra, vRtti pragaTe che te jJAna puruSArthanA phaLarUpa che. jJAnIo jagatanA abUjha mujaba lecchA varNa dhAraNa kare che. ghaTanA sAthe citta saMkaLAtAM mAnavIo mATe jJAnane saMcaya kare che. jJAnanA mArgamAM vidane granthi nirmANa ane pariNAme bhrama thAya, akAraNa gusso Ave vagere Ave to te dUra karavAnA upAya zAstroe cetavyA che. zAstro vAta che. ramaNalAle aneka dAkhalAo ApIne rajU karyA bAdakahAM saMsArIoe vAMcavA joIe. sAdhuoe paNa te vAMcavAM joIe. ke "mANasa potAnI vezyA zuddha karato ja rahe te ene mokSa maLe ane jJAnaprApti mATe pAtratA jarUrI che. pAtratA vagara meLavelA mokSa pAmelo AtmA alezI tarIke oLakhAya che. zAnane durupayoga thavAno saMbhava che. zAstranuM jJAna e camatkAra - De. ramaNa mAIe dravya vezyA, bhAva lezyA vagere kakSAo aMge darzAvavA mATe nathI. jJAnanuM kAma mANasane asavRttimAMthI e kahyuM, pazupakSIonI vezyA' aMge paNa kahyuM ane vizeSamAM kahyuM savRtti tarapha doravAnuM che. jJAna evI vastu che, evI saMpatti ; ke "mANasa mRtyunI kSaNe hoya tyAre je chellI vezyA laIne AtmA che ke je game eTaluM Ape to paNa e kadI khUTatuM nathI, jJAna cho paDe che. te vezyA pramANe tenI gati thatI hoya che. lehyA vitaraNa e AnaMdalakSI pravRti che. e jaina zAstromAM ja jovA maLatuM pAribhASika aMga che. vicAra * * " zrImatI tArAbahene vadhumAM kahyuM: "prakAzane ajavALe jema Ama to amUrta che. chatAM tenA sUkSma paramANuMone laIne - jIrNa vastra sAMdhI zakAya che ema jJAnanA ajavALe ApaNe ApaNuM tene AkRti ane raMga prApta thAya che. cittanI paNa tasavIra jIrNazIrNa jIvana sAMdhI zakIe. prakAzane svabhAva vastune bhedIne laI zakAya che. . pravezavAno che. jJAnane prakAza paNa eve che, je ApaNI saMkucicittanI zakita tatAone bhede che. De. guNavaMta zAhe pUrti rUpe cittanI mahAna zakita saMdarbha jema samyaka jJAna che tema mithyA jJAna paNa che. mithyA jJAna kahyuM ke cittanI zakita te gabaLa che. saMyama, lAgaNI ane karma A trividha saMdarbhe gativRtti nirodha, samatva yogamucyate eTale jaThuM jJAna. jema varasAdanuM pANI sarpanA mukhamAM paDatAM jhera tathA ga: karmasu kauzalama A traNa sUtrone mahimA karyA pachI De. ' bane che, tema mithyA daSTivALA mANasanuM jJAna bhramaNAyukata che. guNavaMtabhAIe kahyuM: 'cittanI zakita krodhamAM vahI jatI hoya zramaNayukata zAnanuM mUlya nathI. mahattva rAgaDha - vihoNA jJAnanuM che, che. yamunie zApa ApatA tyAre temanI hajAro varSanI mati jJAna, zuddha jJAna, avadhi jJAna, mana:parya jJAna, tapa:prApta zakitane durvyaya thatuM. saMyamathI zakitano saMcaya thAya kevaLa jJAna ema jJAnanA prakAro vize vAta karIne vakatAe che. kSamAne guNa keLavavAthI paNa zakitane duya thato aTakAvI jJAna ApanAra gurunuM gaurava karavA upara bhAra mUkatAM, gAMdhIjI, zakAya che. kSamA svata: eka zakita che. ApaNane ApaNI cittanI siddharAja, kumArapALa, vastupALa, tejapALa, vagerenA te saMdarbhe ' ' zakitano paricaya nathI. ApaNe citta amisaMdhAnethI jakaDAyeluM dAkhalA ApyA ane kahyuM ke jema pratimAM ghaDAvavAthI puNya maLe che " che. pUrvagrahanAM, graMthionAM vRttionAM jaLAM dUra karIe to te ja pramANe jJAnanAM pustaka lakhAvavAthI paNa puNya hAMsala thAya che. " ' ' ApaNuM citta sphaTika jevuM ujavaLa rahe. e ochAmAM ochuM - jJAna prApti arthe sadguruno nirmala, pAradarzI kAca jevA "vikSipta rahe. hRdayane, svaccha cittane, mananI prazAnta avasthAne tathA rAmatAne, " koleja kona brahmAMDane sUkAtama kakSAe pravartata ema A sarvane mahimAM karyA pachI zrImatI tArAbahene kahyuM : jJAnaprAptinuM mahattva kharuM, paraMtu vizeSa mahattva jJAna anusaMvAda kheravavAnuM ja kAma ApaNe karatA hoIe chIe. A saMvAda bhavamAM Utare, AcAramAM Utare tenuM che. jJAna karatAM anubhava ochAmAM ocho khArave che te jaina sAdhu che. ApaNe ApaNI maTe che. gautama svAmInA jIvanano eka prasaMga TAMkI vakatAe lekSAo zuddha karavAnI jarUra che. dharmane e ja puruSArtha che. kSamA kahyuM ke jJAnaprAptimAM pramAda thavo na joIe. samayane pramAda e dharmanuM moTAmAM meTuM lakSaNa che. jema satya e ja dharma che tema na karavo joIe. apramAda e amRta che. pramAda e mRtyu che. kSamA e ja dharma che. jaina dharma e kSamAnuM gaurava karanAra jJAnanA phaLo vize vAta karatAM vakatAe kahyuM: jJAnathI bhramaNa dharma che. zrI ratanacaMda nANAvaTIe AbhAra mAnatAM prathama beThaka bhAMge che. jJAna tRSNAne tAra kApI nAkhe che. jJAna vivekanuM bhAna pUrI thaI hatI. . . karAve che. jJAnI vivekI hovo ja joie. jJAna vivekabuddhi bakSe che. jJAnane mahimA vivekathI ja jJAna zobhe che. jJAnane ajavALe dhArmika anuSThAne sArI sAMje maLelI. bIjI beThakamAM mukhya vakatA prAdhyApikA tArA- peThe karI zakIe chIe. kriyAmUlaka jJAna ane zAnamUlaka kriyA bahena zAhe jAnane mahimA" e viSe vyAkhyAna ApyuM hatuM. parasparane upakAraka che. jJAna paNa kriyAthI ja zobhe che. jJAnane . . . saraLa bhASA ane pravAhI zailI tathA saMkhyAbaMdha udAharaNothI moTAmAM moTo lAbha e che ke ethI kamane kSaya thAya che. pA Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-12-81 prabuddha jIvana 15e tApa, prAyazcita ane pacakhANa eTale ke pratijJA, A traNanuM mahattva darzAvIne vakatAe kahyuM: jJAnanuM moTuM baLa jIvanane puNyazALI banAve che. AtmA ane dehanI bhinnatA samajAve che. dubhava dUra thatAM AtmA zuddha ane mukata bane che. jJAnathI cittAnI ritA Take che. AtmA zuddha thAya che ane AtmA zuddha thatAM prajJAnuM prAkraya thAya che. kevaLajJAna pAmatA AtmAne sAkSAtkAra thAya che. che. guNavaMta zAhe upasaMhAra karatAM yAjJavalkayanuM maraNa karyuM. maitreyI ane gAgI ne saMbhAryA. gAga ane yAjJavalkaya vaccenA saMvAdanI vAta karI, jJAna paratve anubhavane mahimA karI . guNavaMta zAhe jJAnanI kakSAo vize kahyuM. mAhitI pachI jJAna ane jJAnane pariNAme DahApaNu vaidadhya, ajJAnanI sabhAnatA A sarva kakSAe vize kahyA pachI buddhithI kaMIka vizeSa evI prajJAnI vAta karI. buddhivAna manuSya ane prANa puruSa vacceno bheda darzAvyo. temaNe graMthano mahimA karyo. graMthanuM svajanenA jevuM mahattva darzAvyuM. maMdira karatAM paNa graMthAlayanuM mahattva daDhAvyuM. paNa te sAthe karyuM ke mANase graMthakITa thavAnuM nathI. graMtha vAMcatAM vAMcatAM, abhyAsa karatAM, karatAM jJAna meLavatAM meLavatAM proza thaI nigraMtha thavAnuM che. parayuM hoya te ja jJAna kAmanuM che. jJAna prApta thAya tyAre jIvana vizenI daSTi UghaDe che. jIvananA uddezanuM ciMtavana zarU thAya che. jIvananI prApti thAya che. astitvamAMthI manuSyatvano vikAsa thAya che. "mArA astitvamAMthI manuSyatva vahe che kharuM?" A prazna dareke potAnI jAtane vAraMvAra pUchavo joIe. jJAnInuM e lakSaNa che. zrI mahendrabhAI jhaverIe AbhAra mAnyo hato. (kramaza: saMgha samAcAra tA. 7-11-81nA roja maLelI saMghanI vArSika sAmAnya sabhAe nIce pramANe nirNaya karyA che tenI noMdha levA vinaMtI. lavAjamamAM pheraphAra" " saMghanA AjIvana sabhya mATe hAla lavAjama rU. 251 che, tene badale 1lI jAnyuArI 1982thI rU. 351/- levAmAM Avaze. saMghanA sabhya mATe vArSika lavAjama hAla rUA. 200 che tene badale 1lI jAnyuArI, 1982thI rUA. 25-00 levAmAM Avaze. 0 "prabuddha - jIvana'nuM vArSika lavAjama hAla rUA. 15-00 che tene badale havethI rUA. 20-00 levAmAM Avaze. jemanA "prabuddha jIvananA lavAjame bharAI gayA che temAM koI pheraphAra karavAmAM Avela nathI. 0 navA varSa 1982nA varSanA lavAjamo satvara mekalI ApavA sabhyone vinaMtI. 1981nA varSanA jemanA lavAjama bAkI che te sabhya paNa satvara mokale. maMtrIo, muMbai jaina yuvaka saMgha abhyAsa vartuLa . AgAmI kAryakrama zrI bI. siMhAne vArtAlApa tA. 24-12-81 guruvAra sAMje 6-00 vAge. viSaya: jhena (jApAna) meDiTezana (prayoga sAthe) vakatA:- zrI bI. pI. sihA. (bAra - eTa-lo.) (pravacanane ati dhyAnano prayoga karAvaze) sthaLa : paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha, tA. 26-12-81 zanivAre sAMje 6 vAge. zrI jagadIzabhAI nANAvaTIne vArtAlApa vakatA:- zrI jagadIzabhAI nANAvaTI (sekreTarI: himAlayana klaba) viSaya:- parvatArohaNane AnaMda (pazcimaghATa ane sikkIma himAlaya viSenI lagabhaga 100 slAIDe batAvavAmAM Avaze.). sthaLa :- paramAnaMda kApaDIA sabhAgRha, vakatA phelatabhAI bI. desAI zanivAra tA. 9 jAnyuArInA roja zrI dolatabhAI desAIne eka vArtAlApa zanivAra tA. 9 jAnyuArI, 1982nA roja paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM sAMjanA 6-15 vAge 'phUle kahyuM: tame sparyA ane huM khIlyuM." e viSaya upara eka rAkhavAmAM Avyo che. rasarA bhAI-bahenane hAjara rahevA amAruM prema nimaMtraNa che. sthaLa: paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha subodhabhAI ema. zAha kavInara- abhyArA vartuLa premaLa jyoti * * - zukravAra, tA. 8-1-82nA roja, premaLa jyotinA Azraye, saMghanA zrI paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM, baporanA 3-00 vAge Do. ena. vI. modInuM, "hipnoTIjhama dvArA darda-cikitsA e viSaya upara jAhera vyAkhyAna rAkhavAmAM Avela che - e samaye A viSayane lagatI TUMkI philma paNa batAvavAmAM Avaze. rasA bhAIbahenane samayasara hAjara rahevA premabharyuM nimaMtraNa che. ' " " '' nIrubahena zAha ' kanvInara, premaLa jyoti. jaina dharmanI daSTie zrAvakano AcAradharma aNuvate guNavata-zikSAtrate - vaMditA sUtranA AdhAra para saMghanI paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA pramukha Do. ramaNalAla cI. zAhanA traNa vyAkhyAne abhyAsa vartuLanA upakrame upara darzAvelA viSaya aMge saMghanA paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM rAkhavAmAM AvyA hatA. traNa divasa jijJAsuonI hAjarIthI sabhAgRha bhareluM rahyuM hatuM. A traNe vyAkhyAnae zrotAomAM meTuM AkarSaNa UbhuM karyuM ane zrotAone De. ramaNabhAInI dharma vizenI samajaNanI UMDI bhaNakArI maLI-temanA vize zrotAonA dilamAM UMcI chApa aMkita thaI. A traNe vyAyAnI traNa keseTo trizalA IlekTronika utArI che. ane jemane joItI haze temane eka keseTanA rUA. 30 traNanA rUA. 90 nA bhAve maLI zakaze. potAnI keseTamAM koIne vyAkhyAne utAravA haze to tenA rU. 10 ApavAnA raheze, saMparka sAdha: trizalA IlekaTronikasa, 4-sI, trizalA bilDIMga, 4 mALe, (lIphaTa che) khArA kuvAnI sAme, 122, jhaverI bajAra, muMbaI -2. phona naM. : 258846 maMtrI muMbaI jaina yuvaka saMgha Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha na sayukta rASTrasaMghanI bIjI bAju [] kAnti bhaTTa samI Disembare mAnavahakka divasa ujavAyelA te bhAratamAM Telivijhana upara traNa miniTanI philma batAvAi tyAre ja ghaNAe jANyuM paNa 24mI navembaranA roja saMyukata rASTrasaMgha divasa ujavAyo tyAre bhAgye ja koine tenI jANa hatI. saMyukata rASTrasaMghane amerikAnA rASTrasaMgha khAtenA eka vakhatanA pratinidhi Deniyala peTrIka mAyanihAne bahu rArasa upamA ApI hatI. "saMyukata rASTrasaMgha e eka ebsarDa thiyeTara che ane tenA sTeja menejara tarIke mahAsaciva kAma kare che." A chapAze tyAre A sTeja menejara ke saMyukata rASTrasaMghanA mahAsacivanI varaNI thaI gaI haze. e pada jItanArane vacce karaverA vagarane rUA. 90 lAkhanA pagAra maLe che ane dara varSe rUA. rA lAkhano manoraMjananA kharca maLe che. uparAMta nyuyarkamAM eka phleTa maphata rahevA maLe che. nyuyorkanA phezanebala menahaTTana vistAranA blumigaDela nAmanA sTAramAMthI teo icche te cIja maphata kharIdI zake che. A prakAranA dhIMgA pagAravALA mahAsaciva pahelAM cUMTAvA mATe pracAra karatA nahi, paNa cAlu mahAsaciva zrI ku vAlDaheme potAnI umedavArInA pracAra karavA jagatanA ghaNA dezanA pravAsa karyo hato. pAMca varSa pahela saMyukata rASTrasaMghanuM vArSika bajeTa rUA. 540 karoDanuM hatuM te atyAre lagabhaga bamaNuM thai gayuM che. ghaNI vakhata saMyukata rASTrasaMghane nANAMnI bhIDa paNa paDI jAya che. 156 jeTalA sabhya dezo paikI ghaNA deze potAnI sabhya-phI paNa ApI zakatA nathI. uparAMta rASTrasaMghe bhUtakALamAM zAMti mATe amuka dezomAM lazkara melyuM hoya tenA kharcanI phALavaNI paNa karatA nathI. cIna pAse rUA. 60 karoDanI rakama leNI hatI te cIna ApatuM ja nahAtuM. have haptAvAra dara varSe A. 5 roDa ApavA taiyAra thayuM che. uparAMta dakSiNa AphrikA ane raziyA sahita 22 dezoe potAne bhAge paDatA kharcanI phALavaNI karI nathI. saMyukata rASTrasaMghanI kverIne kAraNe nyuyorkamAM hamezAM haoNTalanI naMgI rahetI hatI. hATalAnI eka lAkha rUmA hamezAM bharelI rahetI eTale saMyukata rASTrasaMghe hayATa inTaranezanala nAmanI kaMpanInA sahaveAgamAM yu. ena. hoTala UbhI karAvI hatI. te hoTalanuM nAma yunAITeDa nezansa plAjhA hoTala rakhAyuM che. cAlIsa mALanI A hoTalamAM prathama 26 mALamAM saMyukata rASTrasaMghanA sabhya dezonI ophsiA che. A hoTalanA 27me mALe svimiMga pUla che. bAra mALamAM saMyukata rASTrasaMghanA sabhya dezanA pratinidhione kaTuMba sahita phleTa na maLe te hoTalamAM rahevAnI sagavaDa che. A hoTalamAM dasa bhASA jANanAro sTApha rakhAyA che. hoTalanuM catrInuM khANuM jJa. 200 thI rU. 450 sudhImAM vyakita dITha maLe che. rUmAnuM bhADuM 24 klAkanuM jJa. 1150 thI gR. 6000 sudhInuM che. hoTalamAM sAnA-bAtha, DresIMga rUma ane kasarata karavAna AkhA akhADo che. cAlIsame mALe rASTrasaMghanA mahemAno ane sabhyo mATe Tenisa ramavAnI korTa che. garIba dezanA pratinidhione kokaTelanI pArTI ApIne kAma kaDhAvavA mATe A hoTalanA ghaNA rUme vaparAya che. saMyukta rASTraEghanA sTAphamAM nimAvA mATe jabarA dabANu ane have lAMcaruzvatanA paNa upayoga thAya che. khAsa karIne rAMyukata rASTrasaMghanA Arthika saMzodhana khAtAmAM dara varSe rUA. 300 karoDanuM bajeTa hoya che temAM nimaNUka meLavavI te mAbheA gaNAya che. A tA. 16-12-81 khAtAmAM 3000 jeTalA arthazAstrIo kAma kare che. saMyukata rASTrasaMgha garIba dezA mATe zuM zuM kyuM che tenA samAcAro pragaTa karAvavA rASTrasaMgha Atura hoya che chatAM evA samAcAra chapAtA nathI eTale gaye varSe rASTrasaMghe g2a. 43 lAkha kharcIne 10 dezanA vartamAnapatromAM jAherAta rUpe na dekhAya tevI mUrtio pragaTa karAvIne potAnA pracAra hatA. bhAratanA eka aMgrejI chApAne paNa AvI kiMmata cukavAyelI pUtinA lAbha maLyo hato. garIba dezanI garIbI dUra karavAnI vArtA karanArA samRddha dezA ane khuda garIba dezeAnA pratinidhionI lAIphasTAIla jevA jevI hoya che. A loko kaeNDIlekamAM pArTebala phona sAthe erakanDazanDa ophisamAM Ave che. ghaNAnI ophisamAM dArUnA bAra paNa hAya che. sauthI moTA virodhAbhAsa okaTobara mahinAmAM meksIkonA hila sTezana jevA gaNAtA mojazokhanA gAma kAnakUna khAte maLelI garIba ane tavaMgara dezonI zikhara pariSadamAM dekhAtA hatA. garIbonA uddhAra karavA AnakUna khAte 22 sarakAronA vaDAo AvyA hatA. temanI sAthe 1594 jeTalA DelIgeTo hatA. 3422 jeTalA patrakAro kAnakUna pariSadano ahevAla levA AvyAM hatAM. te badhAnA rakSaNa mATe cha ganabATa UbhI rakhAi hatI. kAnakUna upara 22 jeTalA helikopTaro satata ghumatA hatA ane 5000 jeTalA chUpAvezanA jAsUse. AsapAsa pharatA hatA. ronAlDa regana ane briTananA mAgariMTa thecara potapotAnA zAhI vimAAmAM AvyA hatA. sAudI arebiyAna kAuna prinsa phAda tenuM bhabhakeghara .jaMbA jeTa vimAna laine AvyA hatA, aljiriyA jevA dezanA pramukha bena jeDIDa paNa pAtAnuM vimAna laine AvyA hatA. philipAinsanA pramukha mArkose potAnI hoTalanA rUmamAM vAparavA mATe manIlAthI potAnI pasaMdagInuM pharnicara agAuthI vimAna vATe melyuM hatuM. mArgareTa thecara potAnA hera sTAilisTane sAthe lAvyAM hatAM. kAkUnanI koI paNa hoTalamAM rUA. 720nI nIcenI dArUnI boTala maLatI nathI. haoNTalanuM bhADu 900thI nIcuM hotuM nathI. garIba deze viSenI satata vAto karIne vikharAI gayelA pratinidhio kaMI paNa ukALyA vagara svadeza pAchA pharyA hatA, paNa saMyukata rASTrasaMghanI vividha zAkhAMomAM varasabhara satata garIbI dUra karavAnI vAto thatI rahe che. phUDa enDa egrIkalcara orgenAIjhezana ("phAo") nAmanI saMsthA paNa garIba dezanI bhUkha bhAMgavAnI vAto karyA kare che. tenuM vArSika bajeTa rUA. 360 karoDanuM che. dara varSe A saMsthA jagatanuM anna utpAdana vadhAravAnI jhuMbeza kare che, paNa utpAdana vadhavAne badale 'phAo'nA kharca vadhato jAya che. rUA. 360 karoDanA bajeTamAMthI za. 240 karoDanI rakama tA 'phAo'nA sTApha ane niSNAtonA pagAramAM cAlI jAya che. "phAo"nI deza-paradezanI pariSado eTalI maLatI hatI ke tenA DAyarekaTara janarala zrI sAomA je eka garIba dezamAMthI AvatA hatA temaNe 155 jeTalI AMtararASTrIya pariSadA kensala karAvIne paisA bacAvyA hatA. temaNe tyAre kaheluM ke garIba dezane carcAnI nahIM, paNa cokhAnI jarUra che. jo ke pachI A DAyarekaTara janarala jUnA thayA eTale te paNa mojamAM paDI gayA ane temaNe pharnicara, ophsi sajAvaTa, moTara vAhano ane phezanebala Teliphona upara 25 TakA kharca vadhArI mUkayo hato. A DAyarekaTara janaralane potAnA A hoddo eTalA AkarSaka lAgyo ke pachI pharIthI cUMTAvA mATe temaNe 8 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-12-81 prabuddha jIvana agAuthI zrI aMtulenI mAphka eka bhaMDoLa pedA karyuM. tenuM nAma temaNe "Tekanikala ko-oparezana progrAma " rAkhyuM. te kAryakrama mATe rUA. 45 karoDanI rakama maMjUra karAvI, e pachI potAnI cUMTaNI mATe temAMthI aDhaLaka rakama kharcI, e kharcanA hisAba rajU karyo temAM temaNe "bakAmA TApumAM je gheTAo purAyA hoya tenA khArAka" ane venejhUbelA jevA paisApAtra dezamAM annanA kAryakramanA kharca udhAryo hatA ! evA AkSepa thAya che ke sayukata rASTrasaMghanA Arthika saMzodhana khAtAmAM garIba dezanI Arthika sthitinA AMkaDA banAvI hoya che. yunivarsiTI opha pensIlaveniyAnA arthazAstrI IravIMga bI. phAvIsa kahe che ke ghaNA garIba deza AMtararASTrIya nANAbhaMDoLa ane bIjI sahAya karanArI saMsthAo pAsethI Arthika madada meLavavA peAtAnA sTeTIsTIkasa nIcA batAve che: 'kaTADa' nAmanI rASTrasaMghanI vepAra ane vikAsanI saMsthAnA utpAdana khAtAnA DirekaTaroeamuka garIba dezonI peAlAda pedA karavAnI zakitanA eka lekhamAM vakhANa karyA hatA, te lekhane pragaTa ja thavA devAyo nahi, nobela pAritoSika vijaitA vAsIlI Dabalyu lIonIphe " phyucara opha dhI varlDa IkonomI" nAmanA jagatanA bhAvi arthataMtranA sarasa ahevAla taiyAra karyo, paNa rASTrasaMdhanA raziyana pratinidhie tene phagAvI dIdhA hatA. rUA. 300 karoDane kharce Ama rASTrasaMghanuM saMzodhana khAtuM calAvAya che paNa tene koI gaNakAratuM nathI. saMyukata rASTrasaMghanA ardhazAstrI tarIke kAma karI gayelAne yuropanI saMsthAo rAkhatI nathI. o,I.sI.DI. nAmanI yuropanA samRddha dezanI Arthika saMsthA che te garIba dezonA arthazAstrIne nokarImAM ja rAkhatI nathI! saMyukata rASTrasaMghanI koi upayogItA nathI tevI TIkA karanArane kurTa vAlDahema jo ke sAro javAba ApatA hatA. temaNe kaheluM "zaSTrasaMghe chellA 10 varSamAM traNeka kSetre sAro phALo Apyo che. sau prathama te be mahAna sattAo vaccenI lazkarI athaDAmaNane TALI che. bIjuM AphrikAmAM gulAma dezane jaladIthI svataMtratA maLe te mATenI prakriyAne rASTrasaMghe jhaDapI banAvI che ane garIba tema ja samRddha deze vaccenI khAIne rASTrasaMghe pragaTa karI batAvI che. kUrTa vADaheme kahyuM hatuM ke madhya pUrvanA rASTrasaMghanA zAMtidaLane mokalIne khUnakhAra jaMgane TALyuM che. A dAvAnA sanDe objharavaranA bhUtapUrva maMtrI zrI konera kruIjha obrIyAna sarasa javAba Ape che. teo kahe che ke rASTrasaMgha sAva zakitahIna che. Izana ane IrAka jevA nAnA deze muddo caDhe tyAM zaSTrasaMgha kaMI karI zakatuM nathI. IrAnamAM amerikana bAnA pakaDAyA tyAre temAM madhyasthI thavA gayelA kUrTa vAlDahemanA bhayaMkara ThaThTho uDAvAyo hatA ane jagatabharanA lokoe TI.vI. upara vAlDahema sAme IrAnanA vidyArthIo dAMtiyA karatA hatA te joyuM hatuM. zrI obriyAna kahe che ke suejhamAM Ijipta ane briTana vacce yuddha thayeluM temAM rASTrasaMghe je kaMI karyuM hoya to briTananI AbarU bacAvavA mATe ja karyuM hatuM. Ijipta upara humale karyA pachI briTanane te bhAre paDI gayo. AbarU rAkhavA rASTrasaM drArA zAMtinI apIla karAvI hatI. A prakAre kyubAmAM misAIla laI janArA raziyAnA vaDA pradhAna kuzcevanI AbarU bacAvavAnuM kAma rASTrasaMghanA te samayanA mahAsaciva u thAne karyuM hatuM. saMyukata rASTrasaMghanI upayogIta viSe carcA thAya tyAre khuda pratinidhio ja rASTrasaMghanI nirarthakatAnI carcA kare che. eka IrAkI DeligeTe kahyuM, "amAre tyAM arabImAM kahevata che ke je mANasa gadheDAne UMcA ane sAMkaDA minArAmAM caDhAvIne laI jAya teNe gadheDAne pachI nIce utAratA paNa zIkhavuM joIe." tyAre eka yuropiyana pratinidhie kahyuM, "vAMdho nahi, ApaNe tyAM koI gadheDAne UMce minAre laI jAya pachI te nIce utArI na zake tyAre rASTrasaM gha tenI vahAre caDhe che. 'vinAzakALe viparIta buddhi' jevA tAla 1 61 [] vijayagupta mau dasa pramukha reMgane pramukhapada saMbhALyA pachI pahelA mahinAmAM vadhu vinAzaka zasro banAvavAnA traNa nirNaya lIdhA che: yuddhanA dhoraNe nyuTrona bemba banAvavAnA, amerikA jevA dhanavAna deza mATe pUtra ati moMghAM bI - 1 nAmanAM vimAnA banAvavAnA ane emaekasa misAila nAmanA ati moMghA laDAyaka rokeTa banAvavAnA. A traNa zastromAMthI nyuTrona bAmba banAvavAnA nirNaya aNuvigrahanI zakayatAne najIka lAve che, jo ke pramukha TrenanI vitaMDAvAdI dalIla evI cheke amerikA pAse nyuTrona bAmba hAthavagA haze to raziyA pazcima yugapa para AkramaNa karatAM Daraze. A dalIlamAM ema mAnI levAmAM AvyuM che ke raziyAnA netAo evA pAgala che ke teo pazcima yuropa para AkramaNa karIne aNuvigraha, vizvavigraha, peAtAne! nAza ane AkhI duniyAnA nAza vahorI levA utsuka che. nyuTrona bAmba banAvavAno nirNaya jimI kArTara pramukha thayAM te pahelAM levAi gayA hatA. kArTare nyuTrona bAmba pazcima yuropamAM gAThavavA devA pazcima yuropanA mitra dezane samajAvavAnA prayAsa ryAM hatA; paraMtu pazcima yuropamAM nyuTrona bomba gAThavAya te tenI upara pazcimI yuropI dezAnA kAbU na rahe ane tene praNAlikAgata zastra tarIke vAparavAnI lAlacane amerikana senApatio ane pramukha vaza thai jAya te temAMthI aNuzastrovALA vizvavigraha phATI nIkaLe, jemAM baMne bAjuthI hajAro aNuzastro pheMkavAmAM Ave. AvA yuddhamAM yuropanA pahelA sarvanAza thaI jAya; AthI briTana, pazcima jarmanI, nedharalenDa, beljiyama vagere dezamAM amerikAnA aNuzastro gAThavavA devA sAme prajAnA gaNanApAtra varganA virodha che. navembaranA pahelA pakhavADiyAmAM A dezamAM tathA briTanamAM lAkho prajAjanAe amerikana aNuzasro goThavavAnI yAjanA sAme virodhamAM pracaMDa dekhAvA karyA hatA. pramukha kAryarane jyAre pazcima yuropI mitra dezAnI saMmati na maLI tyAre gusse thaine temane samajAvavAnuM cheDI dIdhuM hatuM ane nyuTrona bAmba vAparavA mATe taiyAra karavAne badale tenA chUTA bhAga banAvI rAkhavAno hukama karyo hato. have geMgane kArTarathI AgaLa vadhIne vAparavAlAyaka nyuTrona beAmbanAM zastro taiyAra karavAno hukama ApI dIdhA che. nyuTrona zastro be prakAranAM che: eka hovitjhara nAmanI kadAvara teApA vaDe pheMkavAnA tepageLAne prakAra ane bIjo lAnsa nAmanAM Azahe 20 phUTa lAMbA rokeTA vaDe pheMkavAnA. tApagALA tarIke nyuTrona bAmbagALA 16 kliAmITara dUra pheMkI zakAya ane lAnsa rokeTa vaDe 110 kilomITarathI jarA vadhAre, amerikA tene aNuzastra nahIM paNa praNAlikAgata sAduM zastra gaNavA mAge che! tenI dalIla evI che ke nyuTrona zastra yuddhamAM zatrunA sainya upara ja pheMkvAnAM hovAthI temAM nAgarika khuvArI ghaNI ochI thaze ane zatru sainyanA meATI saMkhyAmAM nAza thai zakaze. vaLI nyuTrona zastranI sphoTaka zakita ghaNI ochI hovAthI tenA vaDe milakatanA nAza bahu oche thaze. eka mUDIvAdI deza tarIke amerikAne mANasa karatAM milakatanuM mahattva vadhAre che. nyuTrona bAmba karatAM hAiDrojana bAmbu kaMI nahIM tA dasa gaNA moTA hoya, tema chatAM hAiDrojana bAmba karatAM nyuTrona bAmba dasamA bhAganI milakatanA ja nAza kare, amerikAnI dalIla evI che ke "nATo" sainya pAse mAtra Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16-12-81 11 hajAra raNagADIo che, tyAre raziyAnA dere karAranA dare pAre. 44 hajAra raNagADIo che. AthI AvaDI moTI duzamana senAnA AkramaNane khoLavuM hoya te nyuTrona bA vaDe ja khALI zakAya, tAjetaramAM amerikAnA videzapradhAna hege kahyuM che ke zatru sainyanI upara AkAzamAM nyUTrona bomba DavAmAM Ave te nIce nI senA nAza pAme. pramukha regane keTalIka bejavAbadAra vAto paNa karI che. temaNe kahyuM che ke aNuzastro vAparyA vinA praNAlikAgrata zastro vaDe yuddha thaI zake. vaLI je ayuddha thAya to tene yuropa pUratuM maryAdita rAkhI zakAya. tenA javAbamAM raziyAnA saMrakSaNapradhAne hA che ke jeNe ApaghAta karI hoya eve gAMDe mANasa ja maryAdita aNuyuddhanI vAta karI zake. jo amArA upara eka paNa ANuzastra moklavAmAM Avaze to ame amArA tamAma baLa vaDe sAmano karazuM paNa tethI badhAne nAza thaze. raziyana netAonA A pratyAghAta batAve che ke dArUgoLAnA bhaMDAramAM eka taNakho paNa paDe to paNa vizvavigraha phATI nIkaLavAno bhaya che. pazcima yuropI dezone evI ciMtA che ke amerikAnAM aNuzastro yuropI dezamAM goThavAyelAM hoya te paNa A zastro para yuropI dezene kAbU na hovAthI amerikane jarUra vinA paNa temano upayoga karI nAkhavA lalacAya. bIjA vizvavigrahamAM hArI rahelA jApAna upara aNubomba nAkhavAnI jarAya jarUra na hatI, chatAM amerikAe hirozimA ane nAgAsAkI para ekeka aNubomba jhIMkI dIdhe, kAraNa ke tenI pAse aNuboba hatA, ane bIjA koI pAse na hatA. te pachI koriyAnA yuddhamAM ane viyeTanAmanA vigrahamAM amerikana netAoe aNubomba vAparavAnuM vicArI jAyuM hatuM, paraMtu raziyA pAse aNubomba hovAthI vaLatA phaTakAnI bIkathI e vicAra mAMDI vALyo hato. teno artha e ke aNuzastrono upayoga TALavo hoya to baMne pakSo vacce baLanI samatulA jaLavAvI joie, jethI koi paNa eka pakSa bIjA pakSanI bIkanA lIdhe aNuzastra vAparavAnI hiMmata na kare. ' ' , , paraMtu pramukha regananI nIti evI che ke amerikAe raziyA, karatAM kayAMya vadhu baLavAna thavuM joIe jethI baLanA sthAnethI raziyA sAthe vAta thaI zake. pramukha kArTare pramukha brejhaneva sAthe varSo sudhI vATAghATo karIne aNuzastronI maryAdA ane temanA niyamana vize solTa-2 nAmanA karAra karyA hatA, paNa raziyA karatAM savAyA baLanA sthAnethI vAta karavAnA himAyatI regane A karAra maMjUra karyA nathI ane koMgresa pAsethI maMjura karAvyA nathI. tenA javAbamAM brejhane ane temanA saMrakSaNapradhAna utine paDakAra pheMkayo che ke ame baLanI samatulA kheravAvA daIzuM nahIM ane amerikAne vadhu baLavAna thavA daIzuM nahIM. * nyuTrona bamba to taiyAra thatA jAya che tema amerikAmAM khaDakAtA jAya che; paraMtu navI peDhInAM be jAtanAM zastro yuropamAM gaThavavA devAnA amerikAnA dabANane briTana, pazcima jarmanI ane ITAlInI sarakAre vaza thaI gaI che. tenI sAme prajAmAM pracaMDa virodha uTha che. A zastro che paziMga-2nAmanAM rokeTa ane krujha misAila nAmanAM vimAna jevAM rokeTa, je baMnemAM aNuzastro ke hAIDrojana bomba haze. temane pazcima yuropamAM raziyA sAme tAkIne goThavavAmAM Ave te dekhItI vAta che ke yuddhanI saMbhAvanA vakhate ravarakSaNa mATe raziyAne temane nAza karavAnI lAlaca thAya. jo yuddhanA dArUkhAnAmAM taNakhA paDe te pazcima yuropI prajA jANe che. ke raziyana rokeTane amerikA para trATakatAM trIsa miniTa lAge, paraMtu te pahelAM pazcima yuropa para trATakatAM pAMca miniTa paNa na lAge ane pahelA ja phaTakAmAM yuropanA karoDo prajAjano mAryA jaya tathA pazcima yurepI samAja ane saMskRtino nAza thAya. AthI paziMga ane phujha misAIlane virodha karanArA yupI loko raziyAne uzkerATa ke lAlacanuM kAraNa ApavA nathI mAgatA. 'cAcalanuM avicArI anukaraNa karatA briTiza vaDA pradhAna mArgAreTa thecara to AMkho mIMcIne reganane anusare che, paraMtu pazcima jarmanInA vaDA pradhAna smitha mUMjhavaNamAM che. temanA pakSamAM paNa A amerikana zastro sAme virodha che. bIjI tarapha amerikAnI "nA". chAvaNImAM bhaMgANa paDe te rimathane pAlave tema nathI AthI temaNe be zarate amerikana aNuzastro potAnA dezamAM goThavavAnI rajA ApI che ke bIjA nATo deza paNa saMmata thAya ane pramukha regana pramukha baeNjhaneva sAthe aNuzastronI saMkhyAnI maryAdA ane temanA niyamana mATe navesarathI vATAghATa kare. regana vadhu baLavAna banyA pachI ja vATAghATa karavA mAge che. AthI teo vATAghATane vilaMbamAM nAkhavA mAge che. . - kujha misAIla eka evuM zastra che ke je raziyAne ciMtA karAve che. te 800 kilomITarathI vadhu dUra, nathI jaI zakatuM, paNa dharatI ke pANInI sapATI naMjIka UDanuM hovAthI dumane potAnA reDAramAM tene AvatuM joI zake nahIM. phUAnA amerikAnA lazkarI jUthanuM sabhya nathI, tethI te potAnI bhUmi para amerikana zastro nahIM goThavavA de. paNa te tAnAM aNuzastro dharAve che ane have amerikAe nyuTrona bomba banAvyo tethI have phrAnsa paNa banAvaze ane tenA javAbamAM raziyA paNa banAvaze. nyuTrona bomba pazcima jarmanImAM gaThavavA devA vaDA pradhAna smitha saMmata thavAnI vakI che. tethI jarmana prajAmAM ugra virodha saLagI uryo che. hajAre basa ane seMkaDo Trena bharIne lAkha jarmane virAdhanA pradarzanamAM bhAga levA AvyA hatA. amerikAnA saMrakSaNapradhAna vAInabargare kahyuM che ke nyuTona bamba hamaNAM to amerikAmAM ja ekaThA thavAnA che, tethI pazcimI yuropI mitrone pUchavAnI jarUra nathI, paraMtu amerikana sainyane lagatA muzkela nirNayo levAnuM kAma ApaNA sauthI vadhu gADha mitrone zeMpI zakAya nahIM. A zabdo batAve che ke amerikAnuM reganataMtra potAnuM dhAryuM karavA mAge che. - raziyA sAme baLanA sthAnethI vAta karavA raMgane amerikana prajAnA nabaLA varga mATenAM kalyANanA kAmenA kharca para ati bhAre kApa ke cekaDo mUkayo che, ane 1982nA lazkarI kharca mATe 221 abaja Dolara tathA 1983 ane 1984nA lazkarI kharca mATe 554 abaja Dolara phALavyA che! have ema-ekasa misAIla tathA bI-1 bombara vimAna banAvavAnuM kAma hAthamAM letAM lazkarI kharca kyAMya vadhI jaze. ema-ekasa misAIla vizenuM gAMDapaNa jANavA jevuM che. atyAre mAImpaTamena nAmanAM rokeTa aNuzaothI sajaja karIne "gupta" bhayarAM (sila)mAM chupAvavAmAM AvyAM che. amerikana sarakAranI dalIla evI che ke raziyana jAsUsI upagraho A rokeTe kayAM che te jANe che. tethI raziyAe pahele phaTako mAravo hoya to te pitAnAM rokeTa vaDe A badhAM amerikana rokeTane bheyarAmAM ja phakI de! AthI bIjA seMkaDo ema-ekasa rokeTa banAvavAM ane temanA mATe bIja hajAro bhaMyarAM khedavAM. pachI ema-esa rokeTone A bhecarAmAM badalyA karavAM, jethI avakAzamAM raziyana jAsUsI upagraha thApa khAI jAya ane kayA bhoMyarAmAM ema-kasa reke che ane kayA bhecarAM khAlI che te jANI zake nahIM. athavA A misAIlone rAkSasI kadanI TUko upara goThavIne temanI heraphera karyA karavI, jethI kyAM keTalAM ema-ekasa misAIla che tenI jANa AkramaNa samaye raziyAne hoya nahIM. tethI A misAIlI bacI jAya ane temane raziyA para jhUkI zakAya. A badhAM zastro duniyA mATe kevAM bhayarUpa che ene khAlI AmAMthI maLe che. mAM karavI, jo rAsa nI - pazcima buceSamAM raziyA pAlikA A muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka: mI cImanalAla je. zAha, prakAzana rathaLaH 385, saradAra vI. pI. roDa. I , aMbaI - 400 004 Te. naM 350298: pRdrAkSasthAna: dhI sTeTasa pI5la presa. koTa. muMbaI - 400 0. '